C VIỆT NAM HAI NGOẠI
uổi ra mắt sách mà ông tưởng tượng.
h Sam Bithoor qua hai bàn tay của tôi.
tôi. Điều đó mới đáng đê tâm. Sau, họ
à theo ý Phật!”
ng Lưu Trầm Tư thì không lạ cho lắm.
cũng có. Và cuồng si giống nhau. Tư
mấy. Dưới ánh mặt trời chung, ừ thì
ể khác nhau ở mỗi vùng trời đất. (Tại
ặt trời và mặt trăng ở đây, bạn đọc sẽ
ống và cái chết của các nhà thơ chỉ là
au. Lạ, là ở Tư vợ và Sam vợ. Những
khó kiếm hơn các thi sĩ. Họ ngày càng
g. Lại là những người đàn bà. Bị giời
và hèn, ở chỗ trời hành hạ, đè nén họ
đàn ông hành hạ, đè nén tiếp. Trên cái
sau đó) thiếu hụt. Những người đàn bà
tính nết như nhau, số phận như nhau
am vợ chính là hai chị em song sinh từ
iết ăn tim người đẻ ra sách văn học
loại người viết tương tự khác. Thoạt
suy luận giản đơn rằng công việc văn
phát từ con tim, nên cần tim hơn; số
sẽ nhiều hơn. Neu thế hai với hai đã
hagoras! Thực tế ngược lại. Trong cái
i đẻ sách, có phải cứ muốn ăn tim là
g ăn tóc thì không ăn đâu! Hoặc đó là
c đó là sự khó hiểu đáng nể của giới
t ăn Chun Hey Gyo, Gary Stewart và
Đỗ Quyên © 705
Lưu Trầm Tư được chào đời với bìa sách có ba trái tim xếp
thành một hòn núi. Núi tim. Một họa sĩ ở Nam Dương vẽ.
Chắc vì lý do kiện tụng bản quyền nên sách phải in ở New
Zealand chứ không ở úc. Thuộc loại bán chạy trong năm ở
Nam bán cầu nhờ tiếp thị của nhà xuất bản biết ăn theo cái
thân xác của tác giả đột tử như một xì căng đan. Nghệ thuật
của cuốn sách có hay không? Đâu là nơi trả lời; chẳng lẽ chờ
Hollywood ghé mắt sang? ừ, biết đâu họ sẽ lấy được vô khối
nước mắt khi cười và đô la của khán giả từ đấy.
“Cấu trúc tiểu thuyết
‘Đi Tìm Thời Gian Đã Mất’ là cuốn tiểu thuyết hoàn
thành viết về cuốn tiểu thuyết đang trở thành. Và Proust đã
kịp đặt chữ Hết cho kiệt tác của mình. Tuy nhiên có nhà
phê bình hâm mộ Proust (và cả một chút đùa bỡn) đã coi bộ
‘Đi Tìm Thời Gian Đã Mất’ chỉ là lời nói đầu cho cuốn tiểu
thuyết tương lai.
Tadié, nhà phê bình, chuyên gia về Proust hiện nay của
Pháp, cho rằng: ‘Nói về một văn bân (nghệ thuật), chính ỉà
đã đang chi ra cấu trúc'. Tiểu thuyết phương Tây đã tiến rất
xa trên hành trĩnh của mình qua những biến đổi về kỹ thuật
tự sự của nó, trong đó có vấn đề cấu trúc. Sartre nói: ‘Chúng
ta đang song trong thời đại suy tư và tiểu thuyết bắt đầu suy
ngâm ve bản thân nó'.
Từ đó nội dung cuộc song cũng được kế theo một kiểu
khác: ‘Một cuốn tiểu thuyết trình bày một cốt truyện có đầu
có cuôi không phái thuộc về sáng tạo thể loại. Một số tiểu
thuyết đương đại chẳng hề kế gì cả. Tuy nhiên, tiểu thuyết
thường xuyên phải mang lại - nếu không đã không phái là
tiêu thuyết - một ỷ thức về thời lượng mà ở bén trong nó có
706 © 44 NẰM VẨN HỌ
vô vàn những biển cố
vô vàn những biến cố
chiến tranh, yêu ghét,
chính tiểu thuyết đã đ
của Đi Him Thời Gian
nào đó được gọi là đí
Chú thích:
1- Theo Ken Harris; Nguy
2- Lược theo Đào Duy
19/8/2005
[Trích tiểu thuyết châm
2018]
ỌC VIỆT NAM HẢI NGOẠI
ố để chiếm chỗ ’ (Pierre Louis Rey). Cải
đó là nội dung xã hội, lịch sử, hòa bình,
cưới xin, tang ma... Cả những suy tư vê
đến chiếm chỗ trong những thời lượng
n Đã Mất, trong bất kỳ cuốn tiếu thuyết
ích thực. ” (2).
Đỗ Quyên
yệt san Gia Đình 4/2006
Hiệp; Tuần báo Văn Nghệ, evan.vnexpress.net
biếm ‘Đẻ sách”, Người Việt Books, California
Đô Trường © 707
' ĐỏTRƯỜNG
Tên thật Đỗ Trường sinh ngày 15-01-1960 tại Trực Ninh,
Nam Định, dòng đại phú họ Đỗ, quê ngoại họ Đặng ở làng
khoa bảng Hạnh Thiên Xuân Trường. Tốt nghiệp sư phạm,
theo học tiếp khoa Ngoại ngữ, bỏ ngang đi lao động tại Đức
năm 1987. Hiện định cư tại Đức. Bài viết trên tạp chí Viên
Giác và nhiều noi khác.
Tác phẩm đã xuất bản:
- Không Bao Giờ Thành Sẹo (truyện).
- Luận, Phê Bình (nhận định văn học).
- Từ Hộ Chuếu Buồn Đến Đau Thương Hành (tùy bút, tiểu
luận).
- Không Thế sổng Trong Im Lặng (truyện ngắn).
- Sau Tiêng Chuông Chùa (truyện ngắn).
708 © 44 NẨMVẨNHỌC
Sau tiếng chuôn
Buổi ra mắt tập T
Vipen Berlin tổ chức, d
2014. Có lẽ, đã cảm thấ
Đăng Ga rủ vợ chồng n
Gió, Quốc Cường, nhà
nhà văn Võ Thị Hảo và
ngồi lai rai. Coi đây là b
Trần Mạnh Hảo sang P
chuyện đang rôm rả, tô
đêm và con đường 200
Xe chạy một đoạ
giở chứng tậm tịt, tôi b
cũng tậm tịt nốt. Lòng
chùa Linh Thà Tôi ph
Leipzig. Đường phố vắ
theo hè phố, tìm một qu
dường như có bóng mộ
cổng chùa. Tôi quay ng
dừng bước, có lẽ chờ t
hô, chợt thấy ni cô hơ
xuống: Cậu Trường, độ
thót cả người, nhìn thẳn
lặng. Đến khi chiếc ră
thoáng buồn, tôi mới ch
Tôi quen chị đã
lần chị dẫn các anh ch
đèn đến chồ chúng tôi
Đức thống nhất, ngườ
VIỆT NAM HAI NGOẠI
ng chùa
Thơ Người Việt Ở Đức do nhà xuất bản
diễn ra khá dài vào một chiều mùa hè
ấy đói và mệt, nên giữa chừng Nguyên
nhà thơ Trần Mạnh Hảo, Người Buôn
à điêu khắc Thành Nghĩa -An Giang,
à tôi về quán của anh ở Alexanderplatz
bữa nhậu chia tay, để ngày mai nhà thơ
Paris và trở về Việt Nam. Ăn uống trò
ôi đành đứng dậy cáo lồi vì đã quá nửa
0 km về nhà còn khá xa...
ạn, chẳng hiểu sao Navi chỉ đường lại
buộc đi theo trí nhớ. Một lúc, trí nhớ
g vòng khá lâu, xe lạc đúng vào công
hải dừng lại, để hỏi đường ra Autobahn
ắng và trong chùa tĩnh lặng. Tôi men
uán đêm đề hỏi. Bất chợt tôi ngoái lại,
ột ni cô thấp thoáng đang đi vê hướng
gười, rảo bước. Đến cổng, thây ni cô đã
tôi. Tôi đang lúng túng, tìm cách xưng
ơi sững người, nhưng giọng lại chùng
ội lò mổ Leipzig phải không? Tôi giật
ng, nhưng vẫn còn mơ hồ. Một giây im
ăng khểnh của ni cô lộ ra, sau nụ cười
hợt vuột ra: Chị Tuyên! Chị ở đây sao?
gần ba mươi năm trước, trong những
hị cựu diễn viên, ca sĩ ở cùng đội bóng
xin tiết canh lòng lợn. Sau ngày nước
ời Việt vùng phía Đông ly tán, số còn
Đỗ Trường © 709
lại thường sống co cụm vào từng khu. Lúc này, chị trở thành
hàng xóm của tôi. Cho đến ngày con trai chị vừa đón từ Việt
Nam sang, bị chính những người đồng hương bắn chết ở gần
Berlin, chị buồn và lặng lẽ bỏ đi. Có người đoán, chị đã về
Việt Nam, kẻ lại nói, chị theo cô, theo cậu đang hầu đồng,
hầu bóng ở Dresden...
Vậy là sau mười chín năm, tôi bất ngờ gặp lại chị. Chị
đã thay đôi quá nhiều. Sự thay đổi ấy, nằm ngoài sức tưởng
tượng của tôi. Nhưng có lẽ, chỉ có tình cảm của chị với tôi
không hề đổi thay. Chị vẫn thân mật xưng chị và gọi tôi bằng
cậu, như mây chục năm trước. Chị bảo, làm lễ cho một gia
đình hàng xóm ở Dresden hơi bị muộn, nhưng chị vẫn phải
đi tàu đêm lên Berlin, để sáng nay kịp đi theo lễ cùng thầy.
Cuộc gặp gỡ tuy ngắn ngủi và chị đã thuộc về cõi vô thường,
nhưng tôi vẫn cảm thấy còn có một chút gì đó ưu tư trong đôi
măt chị. Khi tôi,bước lên xe, chị còn dặn: Lúc nào rảnh qua
Dresden, chị còn nhiều điều muốn nói với cậu.
Cuôi tuần vừa rồi, chờ mấy cô con gái đi thi đấu bóng
bàn ở gần Dresden, tôi tạt vào thăm chị. Những biến cố, thăng
trâm cuộc đời chị có chuyện tôi đã biết và có những chuyện
đên nay tôi mới được nghe kể từ chính chị. Quả thật, những
nỗi đau ấy của chị chợt làm tôi nhớ đến chị Hà Giang, trong
truyện ký Nghỉ Hè Ở Mallorca của nhà văn Phạm Tín An
Ninh. Nhưng có lẽ từ những quyết định đầu đời sai lầm, dẫn
đến số phận của chị còn đắng cay, nghiệt ngã hơn rất nhiều...
Chị sinh ra và lớn lên ở ngõ chợ Khâm Thiên Hà Nội.
Những ngày cuối năm 1972 bom Mỹ đã cướp đi toàn bộ gia
đình của chị. Chị còn sống, bởi cái đêm định mệnh ấy, chị
đang ở nơi sơ tán. Tháng 4 năm 1973 trên đầu cuốn bốn khăn
tang, dù đang là học sinh phổ thông năm cuối, chị vẫn xung
710 © 44 NẨM VĂN HỌC
phong vào bộ đội. Sau m
vào chiến trường Quảng
Chiến tranh kết t
một số kho hàng và do
Việt Nam Cộng Hòa t
gian sau, những doanh
quây lại gọi là lán trại
quan cấp úy của quân đ
cách đó không xa.
Khu nhà kho này
vách núi. Hai bên là ha
phòng. Hình như trước
một đơn vị quân nhu, t
mặt có khoảnh sân khá
sim, đang thì nở rộ. Và
lá rừng xanh ngát, nếu t
chỉ có chị là nữ và mấy
là học sinh trước khi v
hồn nhiên vui vẻ. Và c
sinh trong họ chăng? N
nhiều thời gian cho việ
vào đại học.
Lúc này, (tù) cải
đội. Nên chị vẫn thường
người sang giúp sửa lại
Và chị đã quen Chu Bá
binh, từng là thầy giáo
như vậy. Ngay lần đầu
giáo, bác sỹ trí thức, chị
nhờ họ giảng dạy, hướn
VIỆT NAM HẢI NGOẠI
mấy tháng huấn luyện, chị hành quân
g Đà...
thúc, đơn vị chị được lệnh tiếp quản
oanh trại, khu gia binh của quân đội
thuộc khu vực Nam Trung Bộ. Thời
trại đã bị bom đạn cày nát này, được
dành cho (tù) cải tạo, chủ yếu các sỹ
đội VNCH. Chị vẫn ở lại làm thủ kho,
y được xây khá kiên cố, lưng tựa vào
ai dãy nhà mái trần, ngăn thành nhiều
c đây là nơi ở và phòng làm việc của
tiếp vụ thuộc quân đội VNCH. Trước
rộng, bao quanh bởi những khóm hoa
à tất cả được ẩn mình dưới những tán
từ xa hoặc trên cao nhìn xuống. Ở đây,
cảnh vệ đều ở tuổi hai mươi. Họ cũng
vào bộ đội như chị, nên cuộc sống rất
có lẽ, tình yêu và khát vọng đang hồi
Nên ai cũng chuẩn bị lại sách vở, dành
ệc ôn luyện để năm tới xuất ngũ, thi
tạo vẫn còn thuộc sự quản lý của bộ
g qua lại đề nghị trưởng trại cử vài, ba
i kho, hoặc bốc dỡ hàng hóa, khi cần.
á Trạc cải tạo viên, nguyên sĩ quan bộ
dạy toán bậc trung học, trong một lần
gặp, biết các cải tạo viên đều là thầy
ị và mấy cảnh vệ đã nghĩ ngay đến việc
ng dẫn những môn khoa học tự nhiên.
Đô Trường © 7)1
ơ trong khu hoàn toàn biệt lập, do vậy bọn chị rất dề
dàng vẽ ra rất nhiều công việc ma, để đón nhóm cua thay
Chu Ba Trạc vào kho, môi tuân vài, ba lần. Được học trò ne
trọng, đưa đón ra vào lán trại, cũng như chăm sóc nghỉ ngơi
ăn uống, nên các thầy rất nhiệt tình chỉ dạy. Từ đó, tinh thav
trò ngày càng trở nên gắn bó, đồng cảm. Và sau may thang
như vậy, dường như tình cảm của chị dành cho Chu Bá Trác
không còn dừng lại ở mức thầy trò, anh em nữa.
Trời chớm sang đông, trên triền đồi và lối mòn dẫn ra
con suôi trước mặt đã trải vàng một màu hoa dã quỳ. Mùa
này, dòng suối cũng đã cạn dần con nước. Đứng trên bờ đôi
khi nhìn thây những cá con, cá mẹ bị mắc trong hốc đá, cắm
đâu vào những cành lá ối mục mà nước không thể cuốn đi.
Tuy mùa đông, nhưng về trưa, nắng ngoài kia vẫn kéo cái
nong dan len. Sau giờ học, nâu nướng ăn uống xong, trời đã
chêch bóng, chị và mấy cảnh vệ tay dao, tay súng cùng nhóm
(tù) cải tạo Chu Bá Trạc ra rừng tre nhỏ ở bên kia con suối.
Công việc chặt tre, đốn gỗ về làm giàn bầu, giàn bí để “ngụy
trang cho việc dạy và học của họ lại được bắt đầu.
Chị kéo Trạc vòng ra sau, đi lên phía triền đồi. Nơi có
sac vang cua hoa và của năng như đang tan chảy vào nhau.
Một loáng thôi, bóng của họ đã chìm trong cái vàng óng
hòa tan ây của trời đất. Họ lặng đứng bên nhau. Dường như
có một khoảng cách rất mong manh trong lòng mỗi người.
Gió... và từng cơn gió rít lên, làm chị hơi lạnh, nhưng không
phai cai lạnh buôt da, căt thịt như gió bấc nơi quê nhà. Bất
chợt, Trạc xoay người nắm lấy bàn tay chị. Như viên than
hông nhóm lửa, chị hơi co người lại, có luồng khí nóng chạy
dọc cơ thê... và cháy bùng lên. ôm chặt lấy Trạc, chị nga
ngươi, làm cả hai đô vật xuông... Ngay sau tết âm lịch 1976,
một nửa trại đột xuất bị chuyển đi, trong đó có Chu Bá Trạc'
712 © 44 NĂM VẨN HỌC VIỆ
Chị hỏi trưởng trại, hắn bả
thi không rõ. Không biết,
han. Nhưng làm cho chị v
gác kho cũng bỏ học cả tu
nhưng ngày tháng khốc liệ
hàng, buôn chán như lúc
thức, đồng ý cho những q
học. Mọi người phấn khở
như mat cảm giác, chỉ th
Thuấn cảnh vệ, người Sơ
ngày cùng nhau nhập ngũ
bẹp. hắn bắt phải lên bện
bảo han quay xe về, thay
pho. Hắn ngơ ngác, chị b
linh cảm chẳng lành.
Thành phố lúc này
số phòng mạch tư nhân
vào CUỐI giờ chiều, phò
vào khám ngay. Và tinh
sy cho biết, chị đã có t
khong the nạo bỏ, như t
phòng khám chỉ có thể
nhưng có thể nguy hiểm
trở thành người vô sinh
giới thiệu cua cơ quan,
Rơi phòng khám, đầu c
vô đĩnh. Chị đã biết sợ
se xiết chặt cuộc đời c
suy đồi đạo đức, dẫn đế
tuyến, mọt cựu sỳ qua
độc mồm, ác miệng g
ỆT NAM HẢI NGOẠI
ảo đi Đắk Lắk, nhưng địa chỉ cụ thê
đây là câu trả lời thật hay đêu của
vô cùng buồn bã và cả mây cảnh vệ
uần. Đã từng đi qua chiên tranh va
ệt, nhưng chưa khi nào chị cảm thây
này. Quân khu đã có văn bản chính
quân nhân như chị được phép thi đại
ởi làm hồ sơ giấy tờ. Với chị dường
hấy nôn nao, chao~đảo trong người
ơn Tây, luôn gần gũi chăm sóc chị từ
ũ, đi lấy hồ sơ về Thấy chị đang năm
nh xá ngay. Đi được nửa dường, ch;
y thường phục bắt xe đò vào thành
bảo, rồi ông khắc biết. Chị đã có một
y vắng vẻ, tiêu điều nhưng đã có một
n mở cửa trở lại. Chị và Thuân den
òng đợi vắng người. Chị được mời
thần chị bị sụp đô hoàn toàn, khi bac
thai và thai nhi đã lớn Phòng khám
theo yêu cầu của chị. Neu chi muon,
giới thiệu đến bệnh viện. Họ sẽ lam,
m đến tính mạng, hoặc có thê chị sẽ
h. Điều quan trọng, chị phải có giây
đoàn thể và chữ ký đồng ý củachông.
chị quay cuồng, bước chân dường như
ợ, chiếc vòng kim cô muôn thuở kia
chị trong cái lẩn quẩn của sự hủ hoa
ến mang thai với một kẻ bên kiachien
an, một cải tạo viên. Gặp kẻ ngôi trên
gán cho cái tội theo dịch, phản động
Đỗ Trường © 713
chứ chẳng chơi. Đó là một điều không thể tưởng đối với một
Đảng viên trẻ như chị. Tương lai của chị đang bước vào ngõ
cụt. Có lẽ, đây là cái án tử hình không chỉ đối với chị mà cho
cả cải tạo viên Chu Bá Trạc, tuy không bằng dao, bằng súng.
Thuấn lặng lẽ theo chị đến con phố cuối cùng. Trước mặt đã
là biển và thành phố đã lên đèn. Biển cạn, ngoài kia xác mấy
con tàu đắm chưa kịp cẩu đi, trồi lên, sóng vỗ, bọt tung lên
trắng xóa. Bãi cát vắng người, dường như chỉ thấy rặt một
màu áo của lực lượng tuần tra, kiểm soát.
Chị không khóc, nhưng hai con mắt đã đỏ hoe, nhìn về
nơi có ngọn hải đăng đang cháy lên. Khi Thuấn khoác nhẹ
tay lên vai, lúc đó chị mới gục đầu vào vai Thuấn bật khóc.
Vỗ vồ vào vai chị, Thuấn an ủi:
-Tuyên hãy thật bình tĩnh, rồi chúng ta sẽ tìm ra cách
giải quyết thôi. Im lặng. Không biết nước mắt của chị hay cả
nước mắt của mình đã chảy thấm vai áo, nhưng Thuấn vẫn để
yên như vậy. Trăng lên cao. Gió thổi từng cơn. Lạnh và đói,
Thuấn đỡ chị đứng dậy đi tìm mua đồ ăn. Giờ này, không còn
xe về lại đơn vị, buộc chị và Thuấn phải tìm đến nhà khách
quân khu.
Hôm sau, trên dường về Thuấn đột nhiên bảo, nếu như
Tuyên đồng ý, ngay trong tuần này, chúng ta lên trung đoàn
trình báo sự quan hệ và xin giấy giới thiệu đăng ký kết hôn
làm đám cưới. Đây là cách duy nhất để hợp thức hóa việc
này. Tuy đã biết, từ lâu Thuấn đã có tinh cảm với mình, do rụt
rè chưa dám nói ra, nhưng với quyết định bao dung này của
Thuấn làm chị bất ngờ và xúc động. Thật ra, từ ngày cả gia
đình bị bom Mỹ, chị chẳng có ai là người thân để chăm sóc,
giãi bày tâm sự ngoài Thuấn ra. Tuy nhiên, với chị tình cảm
dành cho Thuấn cho đến nay, chỉ là tình bạn thân thiết đặc
714 © 44 NĂM VẦN HỌC V
biệt, chứ không hoặc ch
hoàn cảnh vô phương c
cảm om và làm theo sự
ngờ đám cưới chạy của m
như ngôn ngữ thời nay, s
trường đơn vị chật ních
to mặt nhớn. Bởi, đây l
nhất, của hai chiến sĩ tr
trong cùng đơn vị. Nó
hình, mang ý nghĩa chín
đơn vị... Không hiểu ng
cưới rất nhiều tiếng thì
rồi chỉ trỏ vào cái bụng
tai, nhưng các đồng chí
nên vẫn bình yên lắm. R
khoa hóa thực phẩm trư
tuy không đủ điểm, như
chính. Khi chị và Thuấn
sinh hoạt Đảng, các đồn
ánh mắt lạ lắm và giải
chân ra khỏi phòng, ch
nhẹ như vừa cắt bỏ đượ
đồng chí thủ trưởng, qu
“Người ăn ốc kẻ đ
ngụy quyền, thế mới đau
đi ở cái làng quê yên b
nổi lên đùng đùng trong
về đến nhà. Thế này, có
đình, dòng họ. Mẹ Thuấ
mà gặp chị, mẹ Thuấn đ
hoàn cảnh và chị là ngư
VIỆT NAM HẢI NGOẠI
hưa thể nói là tình yêu. Nhưng trong
cứu chữa này, chị không thê không
sắp đặt của Thuấn. Chị cũng không
mình và Thuấn diễn ra tưng bừng, nói
sao nó lại “hoành trâng" đến thế. Hội
người, đầy đủ ban bệ và các bác tai
là đám cưới đầu tiên sau ngày thông
rực tiếp chiến đẩu nơi chiến trường,
được nâng lên thành hình ảnh điển
nh trị to lớn, không chỉ riêng của một
guồn tin bị rò rỉ từ đâu, ngay sau đám
thầm to nhỏ với những nụ cười ruồi,
của chị ngày càng phổng lên. Đã đen
ngồi trên cố nuốt, vờ như không biết,
Rất may, mấy tháng sau Thuấn đỗ vào
ường đại học Bách Khoa Hà Nội, chị
ưng được gọi vào trường trung cấp tài
n lên làm quyết định chuyển ngành và
ng chí thủ trưởng và quân lực nhìn với
quyết rất nhanh, cầm giấy tờ, bước
hị vẫn còn nghe thấy tiếng thở phào,
ợc miếng thịt thừa trên cơ thể của các
uân lực vậy...
đổ vỏ mà lại đổ vỏ cho thứ ngụy quân
u chứ!” Cái tin được rỉ tai nhau, truyền
bình đậm lễ giáo này, đã làm sóng gió
g gia đình, khi chị và Thuấn còn chưa
ó khác gì bôi tro trát trấu vào mặt gia
ấn cứ ra vào lẩm bẩm như vậy. Ấy thế
đã có chút nguôi giận, có lẽ cảm thông
ười hiền lành lễ nghĩa. Nhưng bà vân
Đô Trường © 715
buộc chị sau khi sinh, cho hoặc gửi ai đó nuôi một thòi gian,
sự việc nguôi ngoai, sẽ đón cháu về, vi Thuấn là con trưởng
cũng là trưởng họ thay bố đã mất.
Chị bảo, khi con được mấy tháng, phải gửi vợ chồng
bác hàng xóm cũ là bác sỹ nuôi, không hẳn vì sức ép của gia
đình Thuân. Bởi trong thời gian chị đi bộ đội, căn hộ tập thể
của bố mẹ đã bị cơ quan cho một gia đình khác vào ở, khi
trở về, chị không thể đòi lại được. Do vậy, chị và Thuấn đều
phải ở tập thể sinh viên của trường, cuối tuần mọi người về
nhà hoặc đi vắng, vợ chồng mới được ở với nhau. Vừa nhập
học, chị sinh, nhưng hệ hô hấp có vấn đề, nên cháu hay ốm
đau dặt deo. Mấy tháng sau chị lại mang thai. Việc phải bỏ
học là điều khó tránh khỏi, nếu chị không được sự giúp đỡ
của vợ chồng bác hàng xóm. Và nếu như họ không phải là
bác sỹ và đưa cháu về phương Nam nắng ấm ngay sau đó,
thì có lẽ cháu không thể qua nổi những cơn bạo bệnh. Nói là
như vậy, nhưng lúc nào chị cũng day dứt và ân hận, nhất là từ
ngày cháu bị ung thư ruột. Không biết hậu quả này, có phải từ
việc chị uống thuốc tây ngoài chợ giời cho đến thuốc lá của
mấy bà dân tộc để cho sảy thai, hay do nhiễm hóa chất từ nơi
chiến trường? Mấy năm gần đây, cứ bòn góp đủ tiền là chị lại
về Sài Gòn, dù bệnh đã ở giai đoạn cuối, nhưng với nó, chị
vẫn chỉ là người xa lạ...
Tôi cắt ngang lời chị, có lẽ, lúc đó chị liên lạc với gia
đình anh Trạc gửi cháu bé cho họ, tốt và hợp đạo lý hơn. Chị
bảo, Trạc đã có vợ con từ trước 1975, nên chị không muốn
tìm đến. Năm 1987 trước ngày sang Đức, chị vào thăm con,
nó vẫn nhất định không chịu gặp chị. Dù gia đình bố mẹ nuôi
rất khá giả và thương cháu, nhưng chị vẫn tìm đến địa chỉ cũ
của gia đình Trạc ở Biên Hòa, để nói cho anh ấy biết, nếu có
the, anh ấy qua lại chăm sóc cháu. Nhưng anh và cả gia đình
716 © 44 NĂM VĂN HỌC V
đã bị đắm tàu chết trên đư
tù, do người hàng xóm kể
Tôi buột miệng hỏi
và hai người ở trong hoàn
vẫn...? Chị cười buồn, k
ấy. Chỉ biết rằng, Trạc l
chị dường như có một c
để yêu và có Thuấn đê t
Và bây giờ chị trở về cõi
chị xuống tóc từ khi nào
gia, nhưng thường xuyên
Trưa. Chị nấu cơm
chị em cứ rù rì trò chuy
còn nặng lắm, nhưng k
hoặc của Trạc, của Thuấ
lính đã lao vào chém giế
Học xong, chị về
Thuấn về làm việc ở mộ
phẩm. Mấy năm sau, bầ
thằng con nhỏ cũng nhậ
thước vuông. Cuộc sôn
riêng chị mà cái nghèo,
Không thể chịu đ
con lại cho chồng, ngư
ba lô cùng với các văn n
thuê, cuốc mướn nơi xứ
trong nước dòng giống
đi. Thằng con chị vừa b
sang với mẹ. Sang được
VIỆT NAM HÀI NGOẠI
ường vượt biển năm 1980, sau khi ra
ể lại.
i, ngày đó biêt anh Trạc đã có vợ con
n cảnh vô vọng như vậy, sao anh chị
không thể lý giải ở cái tuổi hai mươi
là người đầu đời của chị. Rôi giọng
chút phân chân hơn: Đời chị có Trạc
trọng, như thê là đủ phải không em ?
i vô thường, tôi đùa như vậy, rồi hỏi
o? Hai chục năm nay rôi, chị tu tại
n về chùa và theo các thầy đi làm lê.
m chay khá ngon. Trong bữa ăn, hai
yện. Chị bảo, nghiệp chướng của chị
không biết đó có phải của riêng chị
ấn hay của chung tất cả những người
ết trong cuộc chiến vừa qua ...
làm việc cho xưởng in bộ văn hóa.
ột nhà máy thuộc bộ công nghiệp thực
ầu lên vật xuống, vợ chồng chị cùng
ận được căn phòng tập thê hơn chục
ng thời bao câp quá khó khăn, chăng
cái nhục nó đên với tât cả mọi người.
được sự cùng quẫn ẩy, năm 1987 đê
ười nữ lính chiến năm xưa lại khoác
nhân, nghệ sỹ, trí thức lên đường làm
ứ người. Bức tường Berlin sụp đô, từ
con Lạc cháu Hông lại tìm đường ra
bước sang tuổi mười bảy, bỏ học đòi
c một thời gian, chị bât lực không thê
Đồ Trường ©717
quản lý, bảo ban nó. Và vào đúng mùa hè 1995 nó bị những
người cùng chung một dòng máu bắn chết, trong một ngôi
nhà ở gần Berlin. Nghe nói, nó theo bọn bảo kê đi thu tiền
chỗ bán thuốc lá lậu, bị băng đảng khác phục thù bắn chết.
Chẳng biết đúng sai thế nào, nhưng hôm đi viếng, thấy trên
cổ nó phải khâu rất nhiều mũi. Nhìn nó nằm đó, tôi cảm thấy
lòng mình vô cùng trống rỗng. Chị không còn khóc được
nữa, người cứng do, hai bà hàng xóm phải kè kè hai bên...
Tôi hỏi chị về Thuấn. Chị bảo, biết tin con chết, Thuấn
cũng bị chao đảo mất mấy năm. Muốn giải phóng cho Thuấn,
nên năm 1998 chị về nước làm đơn ly dị. Lúc đầu Thuấn
không chịu, nhưng mọi người nói mãi, hắn miễn cường đồng
ý. Mấy năm sau bị áp lực của gia đình, Thuấn mới lấy vợ.
Nhưng đẻ được hai đứa con, đứa nào cũng bị dị tật cả. Chị
nghĩ, nhiều lúc thật có lỗi với Thuấn, không giữ được đứa
con cho hắn. Bây giờ Thuấn đang là tổng giám đốc một công
ty lớn lắm, giàu sang phú quý rồi. Tiền bệnh viện thuốc thang
cho con gái chị, mấy năm nay đều do Thuấn trả, thông qua
chồng cháu đẩy. Có lần, chị bảo, đừng làm như vậy nữa,
Thuấn khổ vì mẹ con chị nhiều rồi. Nhưng hắn nói, hắn làm
vậy không hẳn chỉ vì chị, mà vì cả Chu Bá Trạc. Nếu không
có Trạc dạy dồ thì hắn không thể đỗ đại học và không được
như bây giờ... Chiều muộn, câu chuyện của chị đã đi vào
đoạn kết. Tôi đứng dậy từ biệt chị cho kịp giờ đón mấy cô
con gái nơi thi đấu bóng bàn.
Tiễn tôi ra xe, chị nhắc lại câu, hãy tin vào luật nhân
quả. Thế hệ chị đã gây ra và lao vào cuộc chiến, nghiệp
chướng còn nặng lắm, kiếp này không thể trả hết đâu em ạ...
[Leipzig 29-1-2015]
718 © 44 NẤM VĂN HỌC V
■ ĐÔ
Tên khai sinh: Hoàng Kiế
Các bút hiệu khác: Hoàng
Cuộc, Ngoại Sử Quan, Đ
Dược sĩ.
Trước 1975: Phóng viên c
Sinh hoạt báo chí từ 1960
Đổ, Xây Dựng, Chuông M
Sau 1975 tại hải ngoại: T
Báo, Hồn Việt, Đất Nước
Những đam mê khác: Làm
Định cư ở California, Ho
Tác phẩm đã đăng báo:
- Hồ Cẩm Thạch
- Bão Rớt Cuối Mùa
- Hồn ủ Trên Mây.
Tác phẩm đã xuất bản:
- Trong Mắt Bão Lịch Sử
Phương Đông, 2000)
- Nơi Có Mưa Rào Rải Rá
VIỆT NAM HAI NGOẠI
ÔNG DUY
ếm Nam.
g Dược Sư, Zulu, Người Chiến
Đông Tà, Ái Lan, Dany Hiếu...
chiến tranh: Việt Nam Thông Tấn Xã,
0, với các báo Dân Chúng, Thách
Mai, Chuông Việt, Dân Tiến...
Tin Văn, Tin Việt, Trường Sơn, Thời
c, Việt Weekly...
m thơ, sáng tác ca khúc, thổi kèn, vẽ.
oa Kỳ từ sau tháng 4, 1975.
:
:
ử (biên khảo lịch sử, bộ 6 cuốn;
ác (truyện dài; Phương Đông, 2014).
Đông Duy © 719
Đất có thần
Mấy người đàn ông nhậu từ chiều đã bắt đầu hơi sỉn.
Vân nhận ra điều đó vì giọng nói của họ trầm hẳn xuống,
nhiều lúc đớ ra, ngập ngừng như mấy cậu con trai tán gái
chưa có kinh nghiệm định mở miệng hùng hổ sẽ nói hết
nhưng rồi lại nín thinh, chỉ còn lại nụ cuời nửa khờ khạo,
nửa như liều lĩnh, ngượng nghịu, rồi cầm ly lên, làm một hớp
nhỏ, đặt ly xuống, quay cái ly vòng vòng, ngắm nghía đã đời,
lại cuời mỉm chi, ngửng lên tiếp câu nói đang bỏ dở.
Những vấn đề được nói tới lúc ngà ngà say cũng trầm
trọng hơn, không còn cái vẻ vui nhộn giễu cợt lúc lúc mới
ngồi vào bàn.
- Người ta nói lúc Đức Phật nhập niết bàn mọi vật
chung quanh đều tan thành tro bụi. Nếu vậy mấy ông đệ tử
cũng tiêu luôn sao?
- Chỉ là ẩn dụ thôi, - Khiêm lủ dủ lù dù nói - có lẽ họ
muốn nói tới tiếng nổ bùng khởi đầu của vũ trụ mà ông Phật
thây được, tuệ được, nhưng không diễn tả được vì thời đó
chúng sanh còn u mê quá. Có lẽ nguời ta chỉ muốn nói tới cái
lý khởi đầu của mọi việc vì khi đạt được tới cái lý vô thuỷ
vô chung của mọi hiện hữu thì có cũng là không mà không
cũng là có. Khi Phật nhập niết bàn thì cũng tương tự như đã
nhập được vào cái mà khoa học hiện nay gọi là điểm “nhất
nguyên” hay singularity khởi đầu của có và cũng là không.
- Ùa, cũng có lý chứ. Con cóc mở miệng của chị Vân
sắp thành chính quả rồi chị Vân ơi.
Vân nhận thấy Khiêm thay đổi rất nhiều từ lúc chơi
thân với mấy ông bạn nhậu Việt Nam này. Trước kia không
720 © 44 NẰM VẨN HỌC V
có cái chuyện khề khà la
sống của Khiêm, ngay từ
là một chương trình của
lưỡng, không còn một co
với vợ là hơi bất tử một c
Đến thăm ai Khiêm phải
bao lâu, nếu ok thì phải
mấy giờ. Bạn muốn đến
khách chưa nhắc đít đứn
hoặc nín thinh để câu chu
Mới đầu Khiêm rấ
giờ giấc của mẩy ông b
Quang, muốn đến giờ n
nhấn chuông một lần kh
tới lúc Khiêm phải bực b
áo ngủ chạy ra.
Khiêm chỉ hé cửa
vậy mà anh chàng vẫn
nách mang đủ thứ gói lớ
mọi tín hiệu cự tuyệt c
khơi sấn vào:
- Cái này hay lắm
câu được con cá bông l
Mao Trạch Đông. Bà ch
Khiêm lẽo đẽo th
đến Vân còn đang loàn
bực vừa tức cười nhưng
Khiêm cất tiếng g
- Vân ơi, anh Qua
VIỆT NAM HAI NGOẠI
ai rai ba sợi tới đâu hay tới đó. Đời
ừ trước và từ ngày hai người lây nhau
a máy computer được soạn thảo kỹ
on bug nào. Có lẽ chỉ còn chuyện ngủ
chút. Vân có lúc trêu Khiêm như vậy.
i gọi điện thoại báo trước, áng chừng
xếp đặt chương trình từ mấy giờ tới
n thăm cũng tương tự, đúng giờ, nếu
ng dậy thì coi đồng hồ như nhắc nhở
uyện nhạt thếch ra, lạnh như nước đá.
ất khó chịu cái chuyện thân tình bất kể
bạn người Việt, nhất là cái anh chàng
nào thì đến, muôn đi giờ nào thì đi,
hông ai mở cửa, nhấn hai lần, ba lần,
bội nhảy bổ xuống giường khoác vội
như chặn lại không muốn tiếp khách,
n tỉnh bơ xô cửa bước vào, tay xach
ớn, gói nhỏ. Vân điệu cũ, COI như pha
của Khiêm, cười cười, nói nói, khơi
m, phải tới ông bà liền, thằng đệ tử mới
lau, để biêu diên cho ông món cá hâp
hủ đâu, phải nhờ bà ấy phụ một tay.
heo ông khách quý vào nhà bếp. Nghĩ
ng quàng trong phòng ngủ khiến vừa
g cũng đành chịu biết sao hơn.
gọi:
ang.
Đông Duy © 721
Chặp sau thì Vân ra.
- Hello anh Quang.
Nụ cười còn cứng, thoáng nét ngơ ngác.
- Có cái này đặc sắc, phải nhờ bà một tay, con cá này
còn tươi rói, đã nhờ chợ nó làm sạch láng rồi.
Chỉ một đống đồ trên counter Quang tiếp:
- Củ kiệu này, tương Tàu này, nấm hương, mộc nhĩ.
Thịt ba chỉ, nhờ bà thái nhỏ cho tôi, thái thành sợi dài nhé,
còn miến Tàu thì phải luộc lên trước. Có tiêu hột chứ?
Khiêm đứng như trời trồng trong cái áo ngủ khoác
ngoài, lòi hai cái cẳng chân không mặc quần dài, đúng là ông
táo, trong lúc Vân lo xếp đồ nấu nướng phụ Quang.
Móc trong túi ra hai chai tequila nhỏ tí xíu. Quang
xuýt xoa:
- Trong lúc chờ đợi tôi với ông làm cái này cho ấm
bụng đã.
Anh ta bỏ muối lên chảo rang nóng, lấy ra tán nhỏ,
thấm ướt miệng ly với chút nước chanh rồi xoay miệng cho
dính đầy muối trước khi rót rượu vào, không quên cắt hai
miếng chanh mỏng cắp vào thành ly
- Nào, mời ông, à quên để tôi gọi Vinh lại cho vui nhé,
mời cả vợ chồng ông Mỹ nữa. Cha này nhậu tới cử đánh dàn
mới ngọt.
Vậy là thành bữa nhậu, chẳng hẹn hò gì trước.
Chương trình đi ăn ngoài và lên núi ngắm sao của hai
722 © 44 NẨMVẨNHỌC V
vợ chồng Khiêm kể như
Thậm chí nhiều bữa
ngó quất rồi phóng đại lê
nhà nửa ngạc nhiên nửa b
- Ông lái xe được
Khách chỉ ầm ừ, m
- Nằm đây sướng
Khiêm chịu thua,
mang chăn gối ra, kê đầ
quá quý.
Buổi sáng tỉnh dậ
lắm nhưng hắn ta vẫn t
trong bếp mời chủ nhà.
- Tôi với ông ra đ
khoái, buổi sáng nay dễ
tôi nhớ thời đi lính, mộ
hai ngày liền, vừa mệt
mấy con mực rồi cùng
nhau. Gần sáng tự nhiê
giấc miết cù đẹo, tỉnh
bỗng nhiên êm à và th
mình chỉ vừa mới sinh
đây, tôi phải mời ông
sinh nhật mới của tôi m
bà ra biển ăn sáng.
Vậy mà Khiêm n
chuyên viển vông cho
VIỆT NAM HẢI NGOẠI
ư đi đong.
a nhậu tới mức, ông bạn quí ngó quanh
ên sofa phòng khách ngủ ngon ơ. Chủ
bổi rối cầm tay lấc lắc nhăc nhở:
c không, hay để tôi chở ông về.
miệng cười ngù ngờ, nói lè nhè.
chán, khỏi đi đâu nữa.
chỉ biết ngơ ngác lắc đầu nhìn Vân
ầu, đắp chăn và cởi giày cho ông bạn
ậy, Khiêm nghĩ anh chàng sẽ ngượng
tỉnh bơ, lại đang tự ý lui cui pha trà
đây làm một vài ly trà đậm cho sảng
ễ thương quá. ông biết không, nó làm
ột bữa tụi nó đánh cái đồn của tôi hai
vừa bực, tôi kêu thằng tà lọt nướng
thằng đại đội phó vừa nhậu vừa uýnh
ên êm, tôi chúi vào góc hâm làm một
dậy vừa ngáp vừa chui ra khỏi hâm,
hơ mộng như sáng hôm nay vậy. Như
h ra đời. Ngồi xuống đây, ngồi xuống
ly trà đặc biệt này để ăn mừng ngày
mới được. Chút nữa bà ây dậy mời ông
ngồi xuống thật, hai người uống trà, nói
tới lúc Vân trang điểm xong rôi cả ba
Đông Duy © 723
kéo nhau đi ăn sáng.
Con đường vòng theo bờ biển một sáng thứ bảy nhàn
hạ, không ràng buộc, rực lên trong nắng sà đẹp như một bức
tranh hiện thực được nắn nót tỉ mỉ, những cụm nhà mái đỏ,
kiêu cọ kỳ lạ, xây cất leo cheo trên sườn đồi trông từ xa như
những căn nhà tí hon trong truyện Bạch Tuyết bảy chú lùn.
Tháng bảy mà như mùa xuân, hoa cở xanh mướt rực rỡ.
Họ ngồi trong một nhà hàng sang trọng vùng Laguna Beach,
sát ngay bờ biển. Trong lúc chờ đồ ăn tới, Vân một mình chân
trần đi bộ dọc theo bờ nước. Trở lại bàn Vân nói:
- Chạm chân vào sóng, nhắm mắt lại, trong một giây
lạc lối tưởng đã trôi tuốt về bên kia bờ 0 Cap-
Van cười nheo mắt:
-Không gặp mấy anh, sống theo cái ông thần Mỹ da
vàng này, - chỉ Khiêm - tôi quên bẵng có lúc mình đã là
người Việt Nam.
Khiêm cười hiền, vòng tay ôm vai vợ siết nhẹ như chia
sẻ. Trên 10 năm chung sống Khiêm thầm hiểu có một vắng
thiếu, hụt hẫng nào đó trong tâm hồn vợ nhưng bất lực không
thể bù đắp, không thể chia sẻ. Vân lớn lên ở Việt Nam, Khiêm
hiểu đằng sau lưng vợ và cuộc đổi đời năm 1975 hẵng phải
nặng trĩu một niềm bí mật mà anh không thể đặt chân vào.
Khiêm theo mẹ sang Mỹ từ lúc còn là một đứa trẻ lên
8 tuổi. Kỷ niệm chỉ còn lại mơ hồ một xóm lao động, lối vào
ngoằn ngoèo đầy rác bẩn, trẻ con bận quần xà lỏn cởi trần
đùa nghịch bên những cống rãnh hôi hám đầy muỗi mòng.
Mẹ những đêm khuya khoắt mới về tới nhà, mùi nước hoa
sực nức như mùi hoa lài gắt gao và những thỏi kẹo chocolate,
724 © 44 NĂM VẨN HỌC V
những hộp mứt mà những
tất cả sự thèm thuồng.
Mẹ làm việc gì khu
không biết, nhưng chắc
nhiều tiền và được kính t
chỉ thấy những lời khen
thành khi họ đến vay tiề
sao để cảm tạ cô, không c
chạy cho nó về được Biê
nữa nó máng áo ở Phước
tụi tôi vay 10 ngàn sửa lạ
Cha ruột mình là ai
hình cũng chưa được mộ
gặng hỏi dù thấy mình có
chúng đều có cha, hoặc k
Thằng cha trời đánh thán
kích. Ba thằng Năm Lé
chết bẹp dí phòi cơm.
Riết rồi cũng thành
Khiêm trên cuộc đời nà
góp của một người đàn
nào đó, một người ngoạ
đời mẹ.
Khiêm thấy mẹ n
ngôn ngữ kỳ lạ, trong âm
sự tài giỏi của mẹ mình.
con Khiêm thật tử tế, ôn
người ngoại quốc lạ ho
thứ bánh mỳ mềm có c
VIỆT NAM HẢI NGOẠI
g đứa bạn trong xóm nhìn ngắm với
uya khoắt như vậy, Khiêm thực sự
phải là một cộng việc kiêm được
trọng, vì chòm xóm rất thương mẹ,
n tặng, những lời cám on rât chân
ền. Cô Tư ơi, tụi tôi không biêt nói
có cô thăng Năm Lé nhà tôi tiêu roi,
ên Hoà tôi cũng yên bụng, xém chút
c Long rôi. Cô Tư ơi, cô thương cho
ại cái mái nhà dột quá.
i, Khiêm không hề biết, ngay cả tấm
ột lần nhìn thấy. Khiêm không dám
ó hơi khác những đứa bạn trong xóm,
không thì cũng có một lý do nào đó.
nh đâm theo vợ bé, chả chêt vì pháo
sửa xe tăng ai dè xe tăng de lại cán
h chuyện đương nhiên. Hiện diện của
ày không nhất thiết phải có sự đóng
ông. Và cứ như thế cho à một lúc
ại quốc bỗng nhiên xuât hiện trong
nói chuyện với ông ta băng một thứ
m thâm Khiêm không khỏi cam phục
. Người đàn ông xa lạ đôi xử với mẹ
ng ta đưa hai mẹ con vào một nơi toàn
oắc. Khiêm được ăn lân đâu tiên một
cặp ở giữa một miếng thịt nướng lớn
Đông Duy © 725
thơm ngon chưa từng thấy. Người đàn ông ngoại quốc chỉ
đến nhà Khiêm một lần, đó là lần phụ dọn dẹp đồ đạc của hai
mẹ con lên một xe Jeep. Chòm xóm bu kín quanh nhà chỉ trỏ
bàn tán. Nhà đầy người, mỗi người xin một món đồ của mẹ.
Cô Tư cho em cái sú cheng cũ này nhé. Thím Sáu lấy cái máy
sịt tóc này đi. Khiêm nghe có người nói: “cô Tư đi Mỹ”. Vài
người sụt sùi khóc.
- Cô đi nhớ đường về xóm nghèo này nghe cô.
Dường như mẹ cũng rớm nước mắt trong yên lặng, rồi
mọi việc như bồng cắt dời ở khúc đó. Bồng nhiên Khiêm
thấy mình ở Mỹ. Người đàn ông ngoại quốc được mẹ biểu
gọi là Dady. Dady chỉ là một tên gọi, một tên gọi trống rỗng
như tên một người nào đó, như John, như Smith, tên ông
hàng xóm, không thể tạo cho Khiêm cái ý thức về một người
bố như sự mường tượng hoang mang từ thơ ẩu mặc dù đây là
lần đầu tiên trong cuộc đời, Khiêm có cái ảo giác được sống
trong một gia đình trọn vẹn. Mẹ không còn phải đi làm đêm,
ban ngày khi bà ngủ Khiêm đi học, ở đây, hai mẹ con suốt
ngày bám chặt vào nhau.
Vô siêu thị, coi vô tuyến truyền hình màu, cái gì cũng
lạ. Một vài tháng đầu trôi qua thật mau, sau đó thì cuộc đời lại
như rơi vào cảnh cũ, mẹ phải đi làm đêm ở một xưởng may,
ông Dady đã giải ngũ, ban ngày làm gác gian ở một kho hàng.
Khiêm cũng đã đi học lại, ngơ ngác gữa một đám người
xa lạ, lạnh lùng. Chấn động mới làm Khiêm co lại trong cái
pháo đài thầm lặng của mình và chỉ còn biết sách vở.
Khiêm học thật xuất sắc, 17 tuổi tốt nghiệp thủ khoa
valedictorian ở trung học và được một học bổng toàn diện
của trường MIT về điện tử. Xa nhà, xa mẹ càng làm anh câm
726 © 44 NĂM VĂN HỌC VIỆ
nín hơn, cô đọng lại tron
nhưng tàn héo thật mau.
Khiêm đi học xa đư
nhà trong mùa hè, Khiêm
sống được vài tháng nữa.
giải phẫu thẩm mỹ với kỹ
miếng plastic cứng đơ tron
thi final không nghỉ được,
lại sau cùng máy bay trễ h
lần cuối.
Sau tang lễ, Kiêm
đượng, chỉ gói ghém vài m
đó có tấm thẻ căn cước, v
bằng vàng chạm trổ tỉ mỉ
trong tấm hình đen trắng n
con tem. Hình chụp một
tóc uốn dài, thả xuôi, một
khá mộc mạc của một ngư
nhận, yêu đương, nhớ nhu
Khiêm, ghi tên mẹ Nguyễ
này cột chung với nhau bằ
ra với năm tháng. Còn có
polaroi, nước ảnh vàng ố
cuốn nhọn như đuôi một
Dady đứng bên cạnh mặc
phố lớn của Sài Gòn, trư
đèn néon đỏ rực mang tên
giống mẹ hơn nhưng lại q
được. Tấm hình đen trắng
studio chụp lại và phóng
ỆT NAM HÀI NGOẠI
ng nụ cười đôi lúc vẫn nháng lên
ược hơn một năm thì mẹ bệnh, về
m hoảng hốt hiểu rằng bà chỉ còn
Bệnh ung thư vú, kết quả của việc
ỹ thuật thời đó, người ta nhét một
ng cơ thể con người. Đang vào mùa
Khiêm cố trở lại trường và lân trở
hai tiếng không kịp để anh gặp mẹ
để lại hết mọi thứ cho người bố
món vật dụng cá nhân của mẹ trong
vài tâm hình cũ và một chiêc kiêng
ỉ. Chiếc kiềng thấy bà đeo trên cô
nhỏ, ngoài rìa cắt răng cưa như một
người thiếu nữ khoảng ngoài 20,
t tờ giấy học trò có vẻ là một lá thư
ười đàn ông với những hứa hẹn hôn
ung và một giấy khai sinh mang tên
ễn Thị út Tư, cha vô danh. Mây thứ
ằng một sợi dây thun đã chảy nhão
một tấm hình màu chụp băng máy
nhợt nhạt, mẹ mặc váy, tóc búi cao
con ốc khổng lồ chụp lên đầu, ông
đồ lính Mỹ. Hình có lẽ chụp ở một
ước cửa một nơi có bảng hiệu băng
n Lovely bar. Tấm hình màu này coi
quá nhạt nhòe, hoen ố không sao lại
g tuy nhỏ nhưng rõ, Khiêm đưa cho
lớn lên làm kỷ niệm.
Dĩ vãng Khiêm thu gọn tro
vàng và tấm ảnh đều được lồng
cũng có trên bàn làm việc của K
như những ẩn ngữ trong một cổ m
cũng không một lời giải thích.
Khiêm quen với cái ý niệm r
Hoa Kỳ. Con người có hai bộ mặt.
“Hi honey, I’am fine” ở chỗ làm v
của từng gia đình. Trong những g
có quyền xây một bức tường cao
Vợ, chồng, con cái, mỗi người đ
đài cá nhân. Vân có giờ riêng đ
giờ riêng để đi đánh tennis, đi spa
nhỏ bé của anh. Chỗ chung duy
diện tích da thịt tiếp xúc của hai n
Khiêm tôn trọng tuyệt đối sự riên
giáo. Gia đình là bỏ những thứ c
những điều kiện giới hạn rõ ràng,
những party ở sở làm, mỗi người
vị loạn xà ngầu nhưng gọi chung
Nhà rộng, phòng ngủ thì chung n
nghê nghiệp đặc biệt nên đều có
khỏi làm phiền nhau khi cần thức
Khiêm tôn trong một cách
này, luôn luôn gõ cửa, “anh vào đ
Vân đáp ứng tương tự.
Hồi mới lấy nhau Vân khôn
Khiêm sống ở Mỹ từ nhỏ nên que
Hoa Kỳ nhưng dần dần nàng nhận
cách giữ hai vợ chồng nó trầm trọ
Đông Duy © 727
ong chừng đó, chiếc kiềng
trong khung kính, lúc nào
Khiêm, im lặng, không lời,
mộ. Ngay cả với vợ Khiêm
riêng tư tuyệt đối của người
. Bộ mặt tươi cười qua ngày
việc và cái thế giới bọc kín
gia đình này mỗi người lại
vây quanh đời sống riêng.
đều cố thủ trong một pháo
để đi shopping, Khiêm có
a, đọc sách trong cái “đen”
nhất có lẽ chỉ còn những
người khi ăn nằm với nhau.
ng tư này như một thứ tôn
chung vào với nhau trong
như kiểu ăn potluck trong
mang đến một món, khẩu
vẫn kể là có một phút vui.
nhưng cả hai đều sinh hoạt
ó phòng làm việc riêng để
khuya.
lạnh lùng những riêng tư
được không?”, và chờ đợi
ng thắc mắc lắm, chỉ nghĩ
en cách lịch sự của người
n ra là cái bức tường ngăn
ọng hơn thế nhiều. Vân cứ
728 © 44 NÂM VẦN HỌC V
ngỡ một khi lấy chồng là
sở hữu của nhau. Cái ý n
không làm Vân thấy mất
và hạnh phúc hon. Nhiều
và vài năm sống đơn độc
thúc trong Vân muốn mì
chốn, một mái nhà, một
mỉm cười hát nhẹ trong đ
anh vào đời tôi...” Có mộ
động trong lòng khiển là
Cả hai vợ chồng đ
tiền bạc và sinh kế khôn
hết những chi phí chính
để ý chuyện hai người v
muốn làm gì với tiền lươ
hỏi. Vân cũng không th
trọng. Của chồng công v
mà chồng thích Vân tự ý
Khiêm thích, hí hửng nắ
cho chồng. Một bữa đi sh
nói đưa anh ba chục mu
móc ví lấy tiền đưa cho
Khiêm cầm ba chục bạc
-Trả em này.
Vân cầm tiền trên
- Tiền gì vậy anh?
- Hôm nọ vay em
Nghe Khiêm trả lờ
VIỆT NAM HẢI NGOẠI
à hết. Hết theo cái ý nghĩ chúng ta là
nghĩ mình hoàn toàn thuộc về Khiêm
t tự do, trái lại nàng cảm thấy an ổn
u năm sống độc thân từ ngày qua Mỹ
c từ ngày mẹ chết, có một cái gì thôi
ình thuộc về một cái gì đó, một nơi
t người đàn ông, một nụ cười. Vân
đầu bài hát cũ, “và se tơ kết tóc giam
ột ngục tù nào thân thiết quá vừa dấy
àm ứa nước mắt.
đều đi làm, công việc tốt, lương cao,
ng là vấn đề. Khiêm trang trải hầu
h của gia đình. Mới đầu Vân không
vẫn giữ hai trương mục riêng. Vân
ơng của mình, Khiêm không bao giờ
hắc mắc, cứ nghĩ chẳng có gì quan
vợ. Thấy áo đẹp hoặc những vật dụng
ý mua cho Khiêm, sung sướng thấy
ắn lại cái cổ áo, ướm thử cái cravate
hopping chung, quên ví ở nhà, Khiêm
ua một món đồ gì đó. Vân tự nhiên
o chồng. Bằng đi vài hôm, một bữa
đưa Vân nói:
tay còn ngơ ngác chưa hiểu:
mua cái sơ mi.
ời, Vân lặng người trong giây lát, một
Đông Duy © 729
cơn hờn tủi không cầm giữ được chợt ùa lên như cơn bão làm
tê dại mọi phản ứng. Vân ngồi yên, mấy chục bạc còn cầm
trên tay thờ thẫn, nước mắt ứa ra lúc nào không biết. Cơn
xúc động mãnh liệt không kìm chế nổi, Vân khóc run rẩy cả
người. Bỗng nhiên nàng thấy mình bơ vơ, lạc lõng như ngày
nào mẹ mới mất, một mình lưu lạc nơi đất lạ không còn biết
tựa vào đâu. Người đàn ông đang đứng trước mặt nàng là ai
đây, bỗng nhiên nàng thấy Khiêm xa lạ một cách đáng sợ.
Phản ứng bất ngờ của vợ làm Khiêm hoảng hốt, anh vụt
ôm vợ vào lòng.
- Em sao vậy...Vân... sao vậy em?
Vân khóc lả đi trong cơn hờn tủi, cầm mấy tờ giấy bạc
vứt xuống đất, bỏ chạy vào phòng khóa trái cửa lại.
Nàng giận Khiêm cả tuần, không thèm nói chuyện,
buổi tối xách chăn gối ra salon ngủ mặc Khiêm bồn chồn
ngồi đứng không yên. Khiêm không hiểu rõ nhưng có lẽ cũng
đoán sơ và sự lý đoán này càng làm Khiêm hoang mang hơn.
Khiêm nói:
- Cuối tuần này mình đi chơi rồi lên núi uống rượu, có
chuyện gì, anh lầm lỗi gì cho anh biết, vợ chồng với nhau mà.
Suốt một tuần lễ căng thẳng làm Vân mệt mỏi, một ngày
nghỉ cuối tuần bên một bờ biển vắng vùng Monterey, buổi
sáng hai vợ chồng chỉ cách nhau một ly café, buổi chiều gần
hơn chút nữa sau một vài ly champagne, Khiêm rụt rè nói:
- Anyway... anh hông hiểu, nhưng dầu sao cũng xin
lồi em...
Cái vẻ lúng túng, ngại ngùng của Khiêm nhất là nụ
730 © 44 NẰM VẨN HỌC V
cười tắt vội làm Vân bồn
giận khi mà Khiêm chỉ cư
gia đình Hoa Kỳ. Nhìn K
của vợ, Vân thấy rõ hơn s
- Anh chẳng có lỗi
cách không gian và thời
được phải không, ngày m
Khiêm và em đâu có là V
còn em là Cindy Cloud m
là Lê Thị Vân, vì thế, từ
ninh là từ phút đó, ngay t
cũng là của anh. cầm mấ
sợ và bơ vơ quá, Vân muố
ngày nào mình còn là vợ
của em, một sợi tóc của a
Câu nói vô tình đột
cảm giác kỳ lạ bừng bừn
và cứ thế, để niềm rung độ
thời cũng muốn chống cự
nào đó, một lần nào đó, c
đuổi theo những phiến cả
hỏi thầm thì... của ai... củ
của anh tất cả...
Như một người ch
bất ngờ Vân nghe tiếng K
- Sorry, anh cứ ngh
liền. Lần tới...
Câu bào chữa ngập
làm tan đi những đám m
VIỆT NAM HAI NGOẠI
ng thấy mình quá đáng. Tại sao lại
ư xử như một phản xạ của đời sống
Khiêm câm lặng chờ đợi câu trả lời
sự vô lý của mình.
i gì cả, có chăng là những khoảng
gian giữa anh và em. Làm sao nói
mình mới quen, tên anh đâu phải là
Vân. Phải không. Anh là Kevin Kim
mà. Nhớ không. Thực sự thì em vẫn
ừ ngày mình lấy nhau, em vẫn đinh
từ hơi thở của em, đời sống của em
ấy chục bạc trả nợ của anh em hoảng
ốn nhắc anh một điều là đối với em,
ợ chồng thì bất cứ cái gì của anh là
anh cũng là của em.
t nhiên làm Vân chao đảo trong một
ng như muốn nhắm chặt đôi mắt lại
ộng này cuốn nàng đi mãi mãi, đồng
ự lại một cách quyết liệt.Ớ một nơi
có những tiếng cuời nhỏ thẹn thùng
ảm xúc lướt trên thân thể nàng và câu
ủa ai... của anh... của anh... của anh
hết đuối chợt nắm được chiếc phao
Khiêm chậm rãi và bối rối.
hĩ đàn bà Mỹ như vậy, họ thankyou
p ngừng, thoáng ngô nghê của Khiêm
mây đen cuối cùng của cơn hờn giận.
Vân ngó chồng cười hiền hậu:
- Còn lần tới thì em giết an
Khiêm đổi ghế ngồi lại gần
- No more, anh hứa.
Phần còn lại của buổi chiề
còn nhớ được một màu nắng rất
bên ngoài khung cửa, trên một
cánh hải âu trắng toát tinh sạch l
nhô. Vân dụi đầu vào ngực chồng
biết, lao xao trôi dạt từng đợt h
sưởi căn phòng làm việc của Khi
một trời tuyết lạnh bên ngoài, b
ông mục sư Mỹ rầm rì ngày đám
husband... Yes., rồi tiếp những tiế
nữa, ngày Vân gặp Khiêm lần đầ
Nụ cười đó chợt nháng lên
một vẻ chịu đựng, bất cần.
Có lẽ là nụ cười và cái vẻ nử
chịu hơn là cái dáng dấp của một
cắt ngắn như một vố sĩ Đại Hàn,
giữa một buổi thuyết trình mà thí
Vân làm cho một hãng bảo
đó nàng phải đến thuyết trình v
insurance cho các nhân viên hãn
nói đùa vui mở đầu buổi nói chuy
- Làm nghề bảo hiểm nhưn
hiểm sinh mạng. Bảo hiểm sinh m
Đông Duy © 731
nh.
n sát bên Vân, nắm tay vợ.
ều, Vân uống hơi nhiều chỉ
t mềm, xa xôi và bình lặng
nền trời xanh thẫm có vài
lướt qua những cột buồm lô
g ngủ thiếp đi lúc nào không
hơi ấm từ ngọn lửa trong lò
iêm dưới một cái basement,
buổi tối ngày hợp cẩn, tiếng
cưới, Will you take Kim for
ếng rì rào và yes, xa nữa, xa
ầu.
rồi co rút lại, tan đi, chỉ còn
ửa ngập ngừng nửa như cam
t người đàn ông cao lớn, tóc
, làm Vân chú ý tới Khiêm
ính giả toàn người da trắng.
o hiểm lớn ở New York. Lần
về một chương trình group
ng điện tử của Khiêm. Vân
yện.
ng tôi chống lại chuyện bảo
mạng là đánh bạc với chính
732 © 44 NẰM VĂN HỌC VI
cuộc đời mình, người thắn
trái lại, bảo hiểm sức khỏ
thắng hoặc huề.
Lối mở đầu khôn kh
người đều bật cười. Khiê
đầu nhung Vân không bắt
làm Vân thoáng lo ngại vì
có tiếng nói quyết định. Tu
phần trình bày chương trì
lâu chợt hướng về phía Kh
của chàng.
Tới giờ nghỉ, trong
cho nhân viên đọc qua đ
ngoài patio của phòng ăn
những gì cần bổ túc. Quay
cầm một đĩa đồ ăn.
- Tôi ngồi chung vớ
Khiêm hỏi và tự động
Ản gần hết chiếc hamburg
- Tôi đồng ý.
Vân ngó anh chàng
đây không biết.
Phải đợi ăn hết chi
gàng, phủi sạch mặt bàn,
câu nói bỏ dở:
- Well, cái chuyện l
vẫn cứ mua bảo hiểu sinh
IỆT NAM HÀI NGOẠI
ng lớn nhất sẽ là người thua to nhất,
ỏe của hãng chúng tôi, quý vị chỉ
héo và thành thật của Vân làm mọi
êm là VP nên ngồi ngay hàng ghế
t kịp nụ cười của Khiêm. Điều này
ì Khiêm là một trong những người
uy nhiên Vân vẫn cố gắng hoàn tất
ình bảo hiểm của hãng mình. Lâu
hiêm, Vân bắt gặp chiều sâu tia nhìn
lúc người phụ tá phân phát tài liệu
để đặt câu hỏi, Vân kiếm một bàn
n, ngồi uống café để kiểm điểm lại
y lại, Khiêm đã đứng bên cạnh, tay
ới cô được không?
g ngồi xuống, tự nhiên mở gói đồ ăn.
ger Khiêm mới lùng bùng mở miệng,
không khỏi tức cười. Đồng ý cái gì
iếc bánh, lau miệng kỹ lưỡng gọn
chập sau Khiêm mới nói nốt được
life insurance, như tôi độc thân mà
h mạng, sound stupid, right, nhưng
đó là đời sống Mỹ.
Câu chuyện mở đầu nhạt n
muốn nói là mình còn available.
Vân cũng chỉ đối đáp qua lo
Người đàn ông Á châu này n
một người bản xứ nhưng lạ thay
có một cái gì đó làm Vân ngờ ng
lắm. Trước khi đứng dậy, cũng vẫ
Khiêm ngập ngừng hỏi.
- Are you?
Vân nghĩ chắc anh chàng đị
Việt hay không. Vân đoán thế vì
câu hỏi này nhưng rồi giữ lại đượ
thị quá, dù là kỳ thị ngược, người
vậy, câu hỏi bỏ nửa chừng rồi thôi
kín mọi chuyện vào bên trong.
Vậy thôi.
Hai tuần sau, ở đằng kia đầu
ngừng:
- Miss Cloud.Cindy Cloud. K
Kim.
Vân ngớ ra vài giây trong b
ngay. Anh chàng Đại Hàn, đúng rồ
- Tôi có dịp ghé New York, h
Làm nghề bán bảo hiểm Vân
nhiều nhưng cái đề nghị bất ngờ nà
Đông Duy © 733
nhẽo, có lẽ anh chàng chỉ
oa.
nói tiếng Mỹ thoải mái như
y trong cái âm hưởng vẫn
gợ, môt cái gì quen thuộc
ẫn cái bộ tịch lùng bùng đó
ịnh hỏi có phải nàng người
chính nàng cũng định hỏi
ợc vì hỏi như vậy có vẻ kỳ
Mỹ họ rất kỵ. Khiêm cũng
i, rồi nụ cười chịu đựng bít
u giây, một giọng nói ngập
Kim, tôi là Kim đây, Kelvin
bất ngờ nhưng bắt lại được
ồi.
how about diner?
n giao thiệp đãi đằng cũng
ày làm nàng hơi ngại, nhất
734 © 44 NẦM VẦN HỌC VIỆ
là ở cái thành phố hồn man
- Lần tới được khôn
trình của tôi đầy rồi, sorry.
Im lặng, rồi tiếng Kh
- Cũng được, lần tới
Bốn giờ chiều tan s
khựng lại. Anh chàng Đại
- Tôi muốn gặp cô v
chương trình group insura
một điều nữa, cô phát âm
đọc là Khiêm.
Chữ Khiêm nghe nổ
bất ngờ và duyên dáng.Vâ
nhưng trấn tĩnh lại ngay, n
- Tôi cũng đoán vậy,
là Vân.
Hôm đó, lúc cô về r
không nói ngay với cô. C
nên sợ mình ngọng nghịu,
- Tôi cũng linh cảm ô
Kim, và coi ông cũng giốn
- Kelvin là họ ông b
nó không đọc được chữ K
- Tôi cũng vậy, đàn b
xe chở đồ cồng kềnh, chẳn
thành Cloud.
ỆT NAM HẢI NGOẠI
ng này.
ng ông Kim, mấy bữa này chương
.
hiêm ngập ngừng:
vậy.
sở, vừa ló ra khỏi cửa Vân bỗng
Hàn. Khiêm tươi cười nói,
vì có hai chuyện để nói. Thứ nhất,
ance của cô đã được approved và
tên tôi hơi sai, thực ra tên tôi phải
ổi bật lên giữa câu tiếng Anh nghe
ân hơi khựng lại một cách thích thú
nàng cười:
, nhưng muốn để ông tự thủ, tôi tên
rồi tôi cứ trách mình sao ngu quá
Có lẽ lâu quá không nói tiếng Việt
, sợ cô cười.
ông là người Việt nhưng kẹt cái tên
ng Đại Hàn thật.
bố dượng, còn đổi hành Kim vì Mỹ
Khiêm.
bà mà tên Van, gợi lên hình ảnh cái
ng thơ mộng chút nào nên dịch đại
Mẩu đối thoại pha trộn vừa
đầu thân mật hơn. Khiêm cười tho
- Mời cô dùng cơm tối nhé,
Tôi không quen thuộc New york,
Thoáng ngập ngừng phản x
Sau bữa ăn, Vân hiểu thêm
chắc một điều là cả hai đều như
trên môt dòng sông lạ, cả hai cùn
tương tự trong mảnh đời riêng. N
hau hơn.
Sau bữa ăn tối đó, mỗi tuần
hoa của Khiêm gửi tới sở. Anh c
Bó hoa đầu tiên chỉ có tấm thiệp
thêm chữ H. Cứ thế cho đến dủ tê
vọng cô không còn đọc sai tên tôi
Trừ những lúc phải đi công
thường hơn và Vân nhận ra cùng
nàng bắt đầu thấy bồn chồn, bứt
tuần Khiêm không tới. Phải chăng
quen. Vân không biết nữa nhưng n
Vân nói:
- Em đưa anh tới khách sạn
Khiêm không giấu được vẻ
- Bà cụ mất rồi mà.
Vân cười bí mật:
- Có lẽ như vậy với mọi ngư