หลักสูตรการจัดการศึกษาอาชีพเพื่อการมีงานทำ ชุดที่ 2

เรอื่ ง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เนือ้ หา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชวั่ โมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

3.3 การจดั การความเสีย่ ง
3.3.1 ส�ำรวจและศึกษาแหล่งวัสดุ

อุปกรณ์ เพ่ือลดต้นทุน
การผลิตและควบคุมคุณภาพ
สิ น ค ้ า จ า ก ผู ้ จ�ำ ห น ่ า ย ท่ี
หลากหลาย
3.3.2 ศ ึกษาวิเคราะห์ปัจจัยเส่ียงใน
ดา้ นตา่ ง ๆ ทคี่ าดวา่ จะเกดิ ขนึ้
จากการประกอบอาชีพ
3.3.3 หาแนวทางจัดการความเส่ียง
จากภมู ปิ ญั ญาและผเู้ ชยี่ วชาญ

4. โ ครงการประกอบ 4.1 บอกความส�ำคญั ของโครงการ 4.1 ความส�ำคัญของโครงการอาชีพการปลูก 4.1 จัดให้ผู้เรียนศึกษาเน้ือหาจากใบ 1 -
อ า ชี พ ก า ร ป ลู ก อาชีพได้ หม่อนเล้ียงไหม ความรเู้ รอ่ื งความส�ำคญั ของโครงการ 0.5 -
หม่อนเลี้ยงไหม 4.2 บอกประโยชน์ของโครงการ 4.2 ประโยชน์ของโครงการอาชีพการปลูก อาชีพ ประโยชนข์ องโครงการอาชีพ 0.5 -
อาชีพได้ หม่อนเลี้ยงไหม องค์ประกอบของโครงการอาชีพ
4.3 บอกองค์ประกอบของโครงการ 4.3 องค์ประกอบของโครงการอาชีพการปลูก แล้วจัดกิจกรรมสนทนาแลกเปลี่ยน
อาชีพได้ หมอ่ นเลยี้ งไหม ข้อมูลความคิดเห็นเพ่ือสร้างแนวคิด
ในการด�ำเนนิ กจิ กรรมการเรยี นรู้

43

จ�ำ นวนชว่ั โมง 44
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ
เร่อื ง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวนการเรียนรู้

4.4 อธิบายความหมายขององค์ 4.4 การเขียนโครงการอาชีพการปลูกหม่อน 4.2 จัดให้ผู้เรียนศึกษาสาระข้อมูลจาก 1 6
ประกอบของโครงการอาชีพ เลี้ยงไหม ใบความรู้ เร่ืองตัวอย่างการเขียน - 3
ได้ 4.5 ก า ร ป ร ะ เ มิ น ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ โครงการอาชีพที่ดี เหมาะสม
4.5 อธิบายลักษณะการเขียน สอดคล้องของโครงการอาชีพการปลูก และถูกต้อง พร้อมจัดการอภิปราย
ที่ดีขององค์ประกอบของ หมอ่ นเลีย้ งไหม เ พื่ อ ส รุ ป แ น ว คิ ด เ ป ็ น แ น ว ท า ง
โครงการอาชพี ที่ดไี ด้ ใ น ก า ร เ ขี ย น โ ค ร ง ก า ร อ า ชี พ ที่ ดี
4.6 เขียนโครงการในแต่ละองค์ เหมาะสมและถกู ต้อง
ประกอบได้เหมาะสมและถูก 4.3 จัดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติการเขียน
ตอ้ ง โครงการอาชพี
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสม 4.4 ก�ำหนดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติการ
และสอดคล้องของโครงการ ป ร ะ เ มิ น ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ
อาชีพได้ สอดคลอ้ งของโครงการอาชพี
4.5 จัดให้ผูเ้ รยี นปรับปรงุ โครงการอาชีพ
ให้มีความเหมาะสมและถกู ตอ้ ง
4.6 ก�ำหนดให้ผู้เรียนเขียนโครงการ
อาชีพของตนเองเพื่อเสนอขอรับ
การสนับสนุนงบประมาณเพื่อใช้
ในการด�ำเนินการประกอบอาชีพ
ต่อไป

45

หลกั สูตรการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา
จ�ำนวน 80 ชั่วโมง

กล่มุ วชิ าอาชพี เกษตรกรรม

ความเปน็ มา

การจัดการศึกษาอาชีพในปัจจุบันมีความส�ำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศ
ให้มีความรู้ ความสามารถ และทักษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสริม
ความเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน ซึ่งกระทรวงศึกษาธิการได้ก�ำหนดยุทธศาสตร์ 2555 ภายใต้กรอบเวลา 2
ปี ทีจ่ ะพัฒนา 5 ศักยภาพของพน้ื ที่ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ใหส้ ามารถแข่งขนั ไดใ้ น 5 ภมู ิภาคหลกั ของโลก “ร้เู ขา
รเู้ รา เท่าทนั เพ่อื แขง่ ขนั ได้ในเวทโี ลก” ตลอดจนก�ำหนดภารกิจทจี่ ะยกระดบั การจัดการศกึ ษาเพื่อเพิ่มศกั ยภาพ
และขีดความสามารถให้ประชาชนได้มีอาชีพที่สามารถสร้างรายได้ท่ีมั่นคง โดยเน้นการบูรณาการให้สอดคล้อง
กับศักยภาพด้านต่าง ๆ มุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพและการมีงานท�ำอย่างมีคุณภาพ
ทั่วถึงและเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายได้ม่ันคง มั่งค่ัง และมีงานท�ำอย่างย่ังยืน มีความสามารถเชิงการแข่งขัน
ท้ังในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับสากล ซึ่งจะเป็นการจัดการศึกษาตลอดชีวิตในรูปแบบใหม่ที่สร้าง
ความม่ันคงให้แกป่ ระชาชนและประเทศชาติ
นับตั้งแต่ปี 2534 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ประเทศไทยได้ก้าวข้ึนเป็นผู้ผลิตและผู้ส่งออกยางพารา
เป็นอันดับต้นๆ ของโลก จากการส�ำรวจพ้ืนท่ี พบว่า มีพื้นที่ปลูกยางพารา ประมาณ 11.9 ล้านไร่ ผลิตยาง
ได้ 1.72 ล้านตัน สามารถส่งออกต่างประเทศได้มากกว่า 1.6 ล้านตัน คิดเป็นมูลค่ากว่า 41,352 ล้านบาท
ดังน้ัน ยางพาราจึงเป็นพืชเศรษฐกิจท่ีมีความส�ำคัญ สามารถสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรและประเทศ และเพื่อ
เป็นการรักษาสภาพการผลิตและการส่งออกไม่ให้ลดต�่ำกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน เกษตรกรผู้ปลูกยางจึงควร
มีความรู้และมีการปฏิบัติ เพื่อให้ได้ผลผลิตที่สูงสม่�ำเสมอและมีคุณภาพ ประกอบกับนโยบายของรัฐบาล
สง่ เสรมิ ใหม้ กี ารปลกู ยางพาราในสภาพพนื้ ทท่ี เี่ หมาะสม เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนมอี าชพี มรี ายได้ สามารถพฒั นา
คณุ ภาพชวี ติ ใหด้ ียงิ่ ขึ้น
ส�ำนักงาน กศน. ไดต้ ระหนกั ถงึ การมอี าชพี ของกลมุ่ เปา้ หมายในพนื้ ทชี่ ายแดน จงึ ไดจ้ ดั ท�ำหลกั สตู รการ
ปลูกยางพารา เพ่ือให้ประชาชนกลุ่มเป้าหมายในพ้ืนท่ีชายแดนได้มีอาชีพหลัก เป็นการสร้างพื้นฐานทางอาชีพ
สามารถน�ำความรไู้ ปใชใ้ นการพัฒนาคณุ ภาพชีวติ

หลกั การของหลักสตู ร

หลักสตู รการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา มีหลักการดังน้ี
1. เป็นการจัดหลักสูตรด้านเกษตรกรรม ที่มีความยืดหยุ่น ท้ังด้านหลักสูตร การจัดกระบวนการ
เรียนรู้ การวัดและประเมินผล เน้นบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่าง ๆ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพ
ของทรัพยากรธรรมชาติ ศักยภาพของพ้ืนที่ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศ วิถีชีวิตของคน
ในเขตพนื้ ท่ี และศักยภาพของทรพั ยากรมนษุ ย์ในเขตพ้ืนท่ีบริเวณชายแดน

46

2. การจดั การศกึ ษาการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา มงุ่ เนน้ ใหผ้ ไู้ มม่ อี าชพี หรอื ผมู้ อี าชพี แลว้ และ
ต้องการพัฒนาอาชีพของตนให้มีความมั่นคง โดยการจัดการศึกษาเป็นไปอย่างทั่วถึง เท่าเทียมกัน เน้นความรู้
คคู่ ุณธรรม
3. สง่ เสรมิ ใหม้ คี วามรว่ มมอื ในการด�ำเนนิ งานรว่ มกบั ภาคเี ครอื ขา่ ยเนอ่ื งจากยางพาราเปน็ พชื เศรษฐกจิ
ท่สี ามารถสรา้ งอาชพี สร้างรายได้ให้กบั กลมุ่ เปา้ หมายใหม้ ีความมั่นคง
4. ส่งเสรมิ ให้มีการเทียบโอนความร้แู ละประสบการณ์เขา้ สู่หลักสูตรการศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน
5. การจดั การเรยี นรมู้ งุ่ เนน้ การอบรมสมั มนาเพอื่ พฒั นากลมุ่ เปา้ หมาย ผไู้ มม่ อี าชพี หรอื ผทู้ ม่ี อี าชพี แลว้
และต้องการพฒั นาอาชพี ของตนเองให้มคี วามมัน่ คง ให้มคี วามพรอ้ มท่ีจะท�ำงานไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

จดุ หมาย

หลักสูตรการประกอบอาชพี การปลูกยางพารา มีจุดหมายดังต่อไปน้ี
1. กลุ่มเป้าหมายตัดสินใจประกอบอาชพี ใหส้ อดคลอ้ งกบั ศักยภาพตนเอง ชมุ ชน และสังคม
2. กล่มุ เปา้ หมายสามารถประกอบอาชพี และสรา้ งรายได้ท่มี ่นั คงใหก้ บั ตนเอง
3. กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ การบริหารจัดการ
ในอาชีพ
4. กล่มุ เป้าหมายมีโครงการประกอบอาชพี เพือ่ ใชเ้ ปน็ แนวทางในการปฏบิ ตั ิต่อไปได้
5. กลุ่มเป้าหมายมคี ุณธรรม จริยธรรม และมีจิตส�ำนกึ ความรับผดิ ชอบต่อตนเอง ผอู้ นื่ และสังคม

กลุ่มเปา้ หมาย

กล่มุ เป้าหมายคอื ประชาชนกลุม่ เป้าหมายนอกระบบโรงเรยี น
1. ผู้ทีไ่ มม่ อี าชีพ
2. ผูท้ ม่ี ีอาชีพและต้องการพฒั นาอาชีพ
3. ผู้ท่มี อี าชพี และตอ้ งการเปลี่ยนอาชีพ
ระยะเวลา
จ�ำนวน 80 ชั่วโมง

47

โครงสร้างหลกั สตู ร

1. ชอ่ งทางการประกอบอาชีพการปลูกยางพารา จ�ำนวน 15 ชวั่ โมง
1.1 ความส�ำคญั ในการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา
1.2 การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา
1.2.1 การลงทนุ และแหล่งทนุ
1.2.2 ความต้องการของตลาด
1.2.3 หลักการตลาด
1.2.4 กรรมวธิ ี
1.2.5 การขนส่ง
1.3 แหลง่ เรยี นรู้
1.4 ทศิ ทางการประกอบอาชีพการปลูกยางพารา
1.4.1 ความเสีย่ งจากภยั ธรรมชาติ
1.4.2 ความคุม้ ค่าในการลงทุน
1.4.3 ความต้องการดา้ นการตลาด
2. ทักษะเกย่ี วกบั การประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา จ�ำนวน 32 ชัว่ โมง
2.1 ขน้ั การเตรยี มการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา
2.1.1 ความรเู้ บอ้ื งต้นเก่ยี วกบั การปลกู ยางพารา
2.1.2 สถานที่ / พ้นื ทป่ี ลกู ยางพารา
2.1.3 การคัดเลือกสายพันธ์ุยางพารา
2.1.4 เครอ่ื งมอื วสั ดุ และอุปกรณ์
2.2 ขั้นฝึกทักษะการประกอบอาชีพการปลูกยางพารา
2.2.1 การวางแนวปลูกยางพาราในพนื้ ที่ราบและพืน้ ที่ลาดเท
2.2.2 การเตรยี มหลมุ ปลูกยางพารา
2.2.3 การปลกู ยางพารา
2.2.4 ข้ันการดแู ลรกั ษาต้นยางในระหว่างอายุ 1-7 ปี
2.2.5 โรคและศตั รทู ส่ี �ำคัญ
2.2.6 การปฏบิ ตั ริ ะยะต้นยางให้ผลผลติ
2.2.7 การแปรรูปผลผลติ
3. การบรหิ ารจดั การในการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา จ�ำนวน 21 ช่วั โมง
3.1 การบรหิ ารจดั การในการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา
3.1.1 การดูแลรักษาและควบคุมคณุ ภาพ
3.1.2 การลดตน้ ทนุ ในการปลกู ยางพารา
3.1.3 มาตรฐานคุณภาพยางแผ่นดิบ

48

3.2 การจัดการการตลาด
3.2.1 การท�ำฐานข้อมูลการตลาด
3.2.2 การส่งเสริมการตลาด
3.3 การจดั การความเส่ียง
3.3.1 การวเิ คราะหค์ วามเสย่ี งและการบรหิ ารจดั การในการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา
3.3.2 การวเิ คราะห์ต้นทนุ
3.3.3 การวิเคราะหผ์ ลก�ำไร
3.4 คณุ ธรรมธรรมส�ำหรับผ้ปู ระกอบอาชพี
3.5 กฎหมายและหนว่ ยงานท่ีเกีย่ วข้องกับการรบั รองมาตรฐาน
4. โครงการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา จ�ำนวน 12 ช่วั โมง
4.1 ความส�ำคัญของการเขียนโครงการ
4.2 องคป์ ระกอบการท�ำโครงการประกอบอาชพี การปลกู ยางพารา
4.3 เขยี นโครงการประกอบอาชีพการปลกู ยางพารา
4.4 การตรวจสอบความเปน็ ไปไดข้ องการประกอบอาชพี

การจดั กระบวนการเรยี นรู้

1. ศึกษาจากเอกสารและภมู ปิ ญั ญา
2. การศึกษาดงู านจากแหล่งเรยี นรู้
3. แลกเปล่ยี นเรยี นรู้
4. ฝกึ ปฏบิ ัติจริง

สอ่ื การเรียนรู้

1. สื่อเอกสาร
2. สอื่ อิเล็กทรอนิกส์
3. ส่อื บุคคล เชน่ ภมู ปิ ญั ญา ผู้เชย่ี วชาญ
4. แหลง่ เรียนรู/้ สถานประกอบการ
5. เครือขา่ ยหนว่ ยงานของรัฐและเอกชน

การวดั และประเมนิ ผล

1. การประเมินความร้ภู าคทฤษฏีระหว่างเรียนและจบหลกั สตู ร
2. การประเมินผลงานระหว่างเรียนจากการปฏิบัติ ไดผ้ ลงานที่มีคุณภาพสามารถสร้างรายได้ และจบ
หลกั สูตร

49

การจบหลกั สูตร

1. มีเวลาเรียน ไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 80
2. มีผลการประเมินตลอดหลกั สูตรไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 60
3. มผี ลงานท่มี ีคณุ ภาพ

เอกสารหลกั ฐานการศกึ ษา

1. หลกั ฐานการประเมนิ ผล
2. ทะเบยี นคุมวฒุ บิ ตั ร
3. วุฒิบัตร ออกโดยสถานศึกษา

การเทยี บโอน

ผู้เรียนท่ีจบหลักสูตรนี้สามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการ
ศึกษาขนั้ พ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวิชาเลือกท่ีสถานศกึ ษาไดจ้ ดั ท�ำขึ้น

รายละเอยี ดโครงสรา้ งหลกั สูตรการปลกู ยางพารา 50

เร่ือง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เน้ือหา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชว่ั โมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

1. ช ่องทางการประกอบ 1.1 บ อ ก ค ว า ม ส�ำ คั ญ ข อ ง ก า ร 1.1 ความส�ำคัญในการประกอบ 1.1 ศกึ ษาขอ้ มลู จากเอกสาร สอื่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 1 -
อาชพี การปลกู ยางพารา ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ ก า ร ป ลู ก อาชีพการปลกู ยางพารา สถานประกอบการ สื่อของจริง สื่อบุคคล 2 2
ยางพารา 1.2 การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ ในชุมชน ประเทศและโลก เพ่ือน�ำข้อมูล
1.2 บอกความเป็นไปได้ในการ ในการประกอบอาชีพการปลูก การคิดวิเคราะห์และใช้ในการประกอบ - 5
ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ ก า ร ป ลู ก ยางพารา อาชพี ทม่ี คี วามเป็นไปไดใ้ นชุมชน 2 3
ยางพารา ได้แก่การลงทุน 1.2.1 การลงทุนและแหลง่ ทุน 1.2 อบรมเชิงปฏิบัติการเร่ืองการวิเคราะห์
แหล่งทุน ความต้องการของ 1.2.2 ความต้องการของตลาด อาชพี การปลกู ยางพารา จากขอ้ มลู ตา่ ง ๆ
ตลาด หลักการตลาด กรรมวิธี 1.2.3 หลักการตลาด 1.3 ศึกษาดูงานในแหล่งเรียนรู้การปลูก
การผลิต และการขนสง่ 1.2.4 กรรมวธิ ี ยางพาราในชุมชน แหล่งเรียนรู้เครอื ข่าย
1.3 บอกและหาแหลง่ เรยี นรูไ้ ด้ 1.2.5 การขนสง่ 1.4 ครู ผู้เรียน และผู้รู้ ร่วมกันอภิปราย
1.4 บอกทิศทางการประกอบอาชีพ 1.3 แหลง่ เรียนรู้ เ กี่ ย ว กั บ ทิ ศ ท า ง ก า ร ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ
การปลูกยางพารา 1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการ การปลูกยางพารา ในรูปแบบที่เหมาะสม
ปลูกยางพารา กับตนเอง เช่น ลูกจ้าง เจ้าของกิจการ
1.4.1 ค ว า ม เ สี่ ย ง จ า ก ภั ย ร่วมทุน พ่อค้าคนกลาง แปรรูปน้�ำยาง
ธรรมชาติ ฯลฯ โดยค�ำนึงถึงความเสี่ยงจากภัย
1.4.2 ความคุม้ คา่ ในการลงทนุ ธรรมชาติ ความคมุ้ ค่า และความตอ้ งการ
1.4.3 ค วามต้องการด้านการ ของตลาด
ตลาด

เรอ่ื ง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนือ้ หา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชว่ั โมง
ทฤษฎี ปฏิบัติ

2. ทักษะการประกอบ 2.1 บอกข้ันตอนการเตรียมการ 2.1 ข้ันการเตรียมการประกอบอาชีพ 2.1 ศกึ ษาเอกสารทเ่ี กย่ี วกบั การปลกู ยางพารา 2 -
อ า ชี พ ก า ร ป ลู ก ประกอบอาชพี การปลกู ยางพาราได้ การปลูกยางพารา 2.2 อภิปรายแลกเปลี่ยนเรียนรู้การปลูก 3 27
ยางพารา 2.1.1 ความรู้เบื้องต้นเก่ียวกับ 2.1.1 ค วามรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ ยางพารา
การปลกู ยางพารา การปลกู ยางพารา 2.3 จัดท�ำแผนการฝึกทักษะการประกอบ

2.1.2 ส ถ า น ท่ี / พ้ื น ที่ ป ลู ก 2.1.2 ส ถ า น ท่ี / พ้ื น ที่ ป ลู ก อาชพี
ยางพารา ยางพารา 2.4 ด�ำเนินการเรียนรู้และฝึกทักษะตาม

2.1.3 คดั เลอื กสายพนั ธย์ุ างพารา 2.1.3 การคัดเลือกสายพันธุ์ หลกั สูตร
2.1.4 เครื่องมือ วัสดุ และ ยางพารา 2.5 จดบันทกึ ผลการเรยี นรู้
2.6 ด�ำเนินการวัดผลประเมินผลตามท่ีหลักสูตร
อปุ กรณ์ 2.1.4 เคร่ืองมือ วัสดุ และ
2.2 เพ่ือให้เกิดทักษะในการประกอบ อุปกรณ์ ก�ำหนด
2.7 ผเู้ รยี นปฏิบัติจรงิ
อาชพี ปลูกยางพารา ดังนี้ 2.2 ขน้ั ฝกึ ทกั ษะการประกอบอาชพี
2.2.1 ว างแนวปลูกยางพารา การปลกู ยางพารา

ในพ้ืนที่ราบและพ้ืนที่ 2.2.1 ก า ร ว า ง แ น ว ป ลู ก
ลาดเท ยางพาราในพ้ืนท่ีราบ
2.2.2 เตรียมหลุมปลกู ยางพารา และพื้นทีล่ าดเท
2.2.3 ข นั้ การดแู ลรกั ษาตน้ ยาง
2.2.2 การเตรียมหลุมปลูก
ยางพารา
ในระหว่างอายุ 1-7 ปี 2.2.3 ข น้ั การดแู ลรกั ษาตน้ ยาง
2.3.4 โรคและศัตรูท่ีส�ำคญั ในระหว่างอาย ุ 1-7 ปี
2.3.5 ก ารปฏิบัติระยะต้นยาง 2.3.4 โรคและศตั รทู ี่ส�ำคญั
ให้ผลผลติ 2.3.5 ระยะเวลาตน้ ยางใหผ้ ลผลติ
2.3.6 แปรรูปผลผลิต 2.3.6 การแปรรูปผลผลติ
51

จำ�นวนชั่วโมง 52
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
เรือ่ ง จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ เน้อื หา การจดั กระบวนการเรยี นรู้

3. ก ารบริหารจัดการใน 3.1 มีความรู้ความเข้าใจเกิดทักษะการ 3.1 การบรหิ ารจดั การในการประกอบ 3.1 การบรหิ ารจดั การ จดั ใหผ้ เู้ รยี นเรยี นรจู้ ากอบรม 2 3
การประกอบอาชีพการ บรหิ ารจดั การในการประกอบอาชพี อาชพี การปลกู ยางพารา แลกเปลยี่ นเรยี นรู้ จากวทิ ยากรหรอื ผเู้ ชยี่ วชาญ
ปลูกยางพารา การปลกู ยางพารา ไดแ้ ก่ 3.1.1 การดูแลรักษาและควบคุม ตามประเดน็ ดงั นี้ 4 1
3.1.1 ดแู ลรกั ษาและควบคมุ คณุ ภาพ คณุ ภาพ 3.1.1 การดแู ลรกั ษาและควบคมุ คณุ ภาพ 3 2
3.1.2 ตน้ ทนุ ในการปลกู ยางพารา 3.1.2 ต น้ ทนุ ในการปลกู ยางพารา 3.1.2 ตน้ ทนุ ในการปลกู ยางพารา
3.1.3 ม าตรฐานคณุ ภาพยางแผน่ ดบิ 3.1.3 มาตรฐานคณุ ภาพยางแผน่ ดบิ 3.1.3 มาตรฐานคณุ ภาพยางแผน่ ดบิ 3 -
3.2 มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเรอ่ื งการจดั การ 3.2 การจดั การการตลาด 3.2 การบริหารจัดการการตลาด อบรมเรื่อง 3 -
การตลาด 3.2.1 การท�ำฐานขอ้ มลู การตลาด การบรหิ ารจดั การการตลาด ตามประเดน็ ดงั น้ี
3.2.1 ท �ำฐานข้อมูลการตลาด 3.2.2 การสง่ เสรมิ การตลาด 3.2.1 การท�ำฐานขอ้ มลู การตลาด
3.2.2 ส่งเสรมิ การตลาด 3.3 การจดั การความเสยี่ ง 3.2.2 การสง่ เสรมิ การตลาด
3.3 มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเรอ่ื งการบรหิ าร 3.3.1 การวิเคราะห์ความเสี่ยง 3.3 การจดั การความเสยี่ ง โดยจดั การอบรมเชงิ ปฏบิ ตั ิ
จดั การความเสยี่ ง ตามประเดน็ ไดแ้ ก่ และการบริหารจัดการใน การ ในประเดน็ ดงั ตอ่ ไปนี้
3.3.1 ว เิ คราะหค์ วามเสยี่ งและการ การประกอบอาชีพการปลูก 3.3.1 การวเิ คราะหค์ วามเสยี่ งและการบรหิ าร
บรหิ ารจดั การในการประกอบ ยางพารา จัดการในการประกอบอาชีพการปลูก
อาชพี การปลกู ยางพารา 3.3.2 การวเิ คราะหต์ น้ ทนุ ยางพารา
3.3.2 วเิ คราะหต์ น้ ทนุ 3.3.3 การวเิ คราะหผ์ ลก�ำไร 3.3.2 การวเิ คราะหต์ น้ ทนุ
3.3.3 วเิ คราะหผ์ ลก�ำไร 3.4 ค ุณธรรมธรรมส�ำหรับผู้ประกอบ 3.3.3 การวเิ คราะหผ์ ลก�ำไร
3.4 มคี ามรคู้ วามเขา้ ใจคณุ ธรรมจรยิ ธรรม อาชพี 3.4 จดั อบรมคณุ ธรรมธรรมส�ำหรบั ผปู้ ระกอบอาชพี
ส�ำหรบั ผปู้ ระกอบอาชพี 3.5 กฎหมายและหนว่ ยงานทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั 3.5 จดั อบรม เรอื่ งกฎหมายและหนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง
3.5 มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเรอื่ งกฎหมายและ การรบั รองมาตรฐาน กบั การรบั รองมาตรฐาน
หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การรบั รอง
มาตรฐาน

เรื่อง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เนอื้ หา การจดั กระบวนการเรียนรู้ จ�ำ นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

4. โครงการประกอบอาชพี 4.1 บอกความส�ำคัญของโครงการ 4.1 ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ 4.1 จดั ใหผ้ เู้ รยี นศกึ ษาเนอ้ื หาจากใบความรู้ เรอ่ื ง 0.5 -
การปลกู ยางพารา อาชีพการปลูกยางพาราได้ การปลกู ยางพารา ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ ประโยชน์ -
4.2. บอกประโยชนข์ องโครงการอาชพี 4.2 ประโยชนข์ องโครงการอาชีพการ ของโครงการอาชีพ องค์ประกอบของ 0.5 -
การปลกู ยางพาราได้ ปลกู ยางพารา โครงการอาชพี แลว้ จดั กจิ กรรมการสนทนา 6
4.3 บอกองค์ประกอบของโครงการ 4.3 องค์ประกอบของโครงงานอาชีพ แลกเปล่ียนข้อมูลความคิดเห็น เพื่อสร้าง 1 3
อาชพี การปลกู ยางพาราได้ การปลูกยางพารา แนวคิดในการด�ำเนนิ กจิ กรรมการเรยี นรู้
4.4 อธิบายความหมายขององค์ 4.4 การเขียนโครงการอาชีพการปลกู 4.2 จัดให้ผู้เรียนศึกษาสาระข้อมูลจากใบความ 1
ประกอบของโครงการอาชีพการ ยางพารา รู้ เรือ่ ง ตัวอยา่ งการเขยี นโครงการอาชีพท่ดี ี
ปลูกยางพาราได้ 4.5 การประเมินความเหมาะสม เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พรอ้ มจดั การอภปิ ราย -
4.5 อธิบายลักษณะการเขียนท่ีดีของ และสอดคลอ้ งของโครงการอาชพี เพื่อสรุปแนวคิดเป็นแนวทางในการเขียน
องค์ประกอบของโครงการอาชีพ การปลกู ยางพารา โครงการอาชีพทด่ี ี เหมาะสม และถกู ต้อง
การปลกู ยางพาราได้ 4.3 จัดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติการเขียนโครงการ
4.6 เขียนโครงการในแต่ละองค์ อาชีพ
ประกอบให้เหมาะสมและ 4.4 ก�ำหนดใหผ้ เู้ รยี นฝกึ ปฏบิ ตั กิ ารประเมนิ ความ
ถกู ตอ้ งได้ เหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการอาชพี
4.7 ต ร ว จ ส อ บ ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม 4.5 จัดให้ผู้เรียนปรับปรุงโครงการอาชีพ ให้มี
และสอดคลอ้ งของโครงการอาชพี ความเหมาะสมและถกู ต้อง
การปลกู ยางพาราได้ 4.6 ก�ำหนดให้ผู้เรียนเขียนโครงการอาชีพของ
ตนเอง เพ่ือเสนอขอรับการสนับสนุนงบ
ประมาณด�ำเนินงานอาชีพ และใช้ในการ
ด�ำเนนิ การประกอบอาชีพตอ่ ไป

53

54

หลกั สูตรการเลีย้ งปลาชอ่ นแม่ลาด้วยภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่
จ�ำนวน 100 ชัว่ โมง

กลุ่มวิชาอาชพี เกษตรกรรม

ความเป็นมา

การจัดการศึกษาอาชีพในปัจจุบันมีความส�ำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศ
ให้มีความรู้ ความสามารถ และทักษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสริม
ความเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน ซึ่งกระทรวงศึกษาธิการได้ก�ำหนดยุทธศาสตร์ 2555 ภายใต้กรอบเวลา
2 ปี ทจี่ ะพฒั นา 5 ศกั ยภาพของพ้นื ทใ่ี นกลมุ่ 5 กลมุ่ อาชพี ใหมใ่ หส้ ามารถแขง่ ขันได้ใน 5 ภูมิภาคหลกั ของโลก”
รู้เขา รู้เราเท่าทัน เพื่อแข่งขันได้ในเวทีโลก” ตลอดจนก�ำหนดภารกิจท่ีจะยกระดับการจัดการศึกษาเพ่ือเพ่ิม
ศักยภาพและขีดความสามารถให้ประชาชนได้มีอาชีพที่สามารถสร้างรายได้ ที่มั่นคง โดยเน้นการบูรณาการให้
สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆมุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพและการมีงานท�ำอย่างมี
คณุ ภาพทั่วถึง และเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายไดม้ ั่นคง ม่งั ค่งั และมงี านท�ำอย่างย่ังยนื มีความสามารถเชงิ การ
แข่งขันท้ังในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับสากล ซึ่งจะเป็นการจัดการศึกษาตลอดชีวิตในรูปแบบใหม่ที่สร้าง
ความม่ันคงใหแ้ ก่ประชาชนและประเทศชาติ
สภาพสังคมปัจจุบันมนุษย์เราได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงในด้านต่างๆ เช่นด้านเศรษฐกิจ
การเมือง สังคม และสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก ประชากรมนุษย์เพ่ิมข้ึนเร่ือยๆแต่ทรัพยากรธรรมชาติถูกใช้ไป
อยา่ งรวดเรว็ และไมเ่ พยี งพอกบั จ�ำนวนประชากรทเี่ พม่ิ ขนึ้ ทกุ มมุ โลก มนษุ ยจ์ งึ ประสบปญั หาตา่ งๆตามมามากมาย
โดยเฉพาะดา้ นการด�ำรงชพี และชวี ติ ความเปน็ อยขู่ องประชาชน นอกจากจะมกี ารประกอบอาชพี เพอื่ เปน็ การเลยี้ ง
ตวั เองและครอบครวั แลว้ ยงั มสี งิ่ ทถี่ อื วา่ เปน็ ภาระหนกั คอื อาหารเพอื่ บรโิ ภคประจ�ำวนั จงึ จ�ำเปน็ อยา่ งยงิ่ ทมี่ นษุ ย์
เราจะต้องสร้างข้ึนหรอื หามาทดแทนโดยวิธกี ารต่างๆเพอื่ การอยรู่ อด
ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศไทย โดยมากประกอบอาชีพเกษตรกรรมมีพื้นที่ท่ีมีแม่น้�ำ ล�ำคลอง
หลายสายไหลผ่าน โดยเฉพาะล�ำน�้ำแม่ลาซึ่งเป็นล�ำน�้ำธรรมชาติ ขนาดกลาง เมื่อถึงฤดูน้�ำน�้ำก็จะท่วม สองฝั่ง
เข้าสู่ท้องนา ปลาใหญ่น้อยก็จะออกไปหากิน ครั้นเมื่อถึงฤดูน�้ำลด เหลือแต่น้�ำในล�ำแม่ลา กุ้งเล็กปลาน้อย
และสัตว์น้�ำอื่น ๆ ก็จะถอยร่นลงสู่ล�ำแม่ลาพัก อาศัยอยู่ในล�ำแม่ลา ที่อุดมสมบูรณ์ กอปรกับล�ำน�้ำแม่ลา เป็น
บอ่ เลยี้ งปลาแบบผสมผสานกน้ บอ่ มโี คลนตม นำ้� นง่ิ เยน็ กน้ บอ่ มหี อยชนดิ หนงึ่ ทเ่ี ปน็ อาหารของ ปลากนิ เนอ้ื เชน่
ปลาช่อน ชุกชมุ มาก สิง่ เหล่านล้ี ้วนเป็นปัจจยั ต่อการ เจริญเตบิ โตของปลาแม่ลา ปลาแม่ลาจึงอว้ นมีรสชาตอิ ร่อย
ครีบหมู ีสีชมพู หางมนเหมอื นพดั ตัวอ้วน หวั หลมิ เนื้อนุ่ม มีมันมาก จากการวจิ ัยของกรมประมงพบว่าปลาชอ่ น
แม่ลา มีไขมนั มากกว่าปลาจากแหล่งอ่ืนถงึ เท่าตวั ได้ชื่อว่าเปน็ ปลาช่อนรสดี
การสร้างเข่ือนและการชลประทานท�ำให้น้�ำในล�ำแม่ลา เหือดแห้ง ขาดเป็นตอน ๆ ปลาแม่ลาใกล้จะ
สูญพันธ์ ทางการจึงหาทางอนุรักษ์และฟื้นฟูโดย การขุดลอกล�ำแม่ลา เพาะเล้ียงปลาและสร้างอาคาร
แมล่ ามหาราชานสุ รณข์ ้นึ เพอ่ื สบื สานมรดกอนั มคี า่ นน้ั ไว้ ส�ำนักงาน กศน. ได้จัดท�ำหลักสูตรการเลี้ยง
ปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ เพอื่ เปน็ อาชพี หนง่ึ ทจี่ ะเปน็ ทางเลอื กในการประกอบอาชพี ซงึ่ จะเปน็ อาชพี
เสรมิ หรืออาชีพท่สี รา้ งรายไดม้ นั่ คงให้กบั ประชาชนอีกอาชพี หน่ึง

55

หลักการของหลกั สตู ร

1. เป็นหลักสูตรที่เน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพื้นที่ ศักยภาพของพ้ืนที่ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพภูมิประเทศและท�ำเล
ท่ีต้ังของแต่ละประเทศ ศักยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของแต่ละพ้ืนที่และศักยภาพ
ของทรัพยากรมนษุ ยใ์ นแต่ละพนื้ ท่ี
2. มงุ่ พฒั นาคนไทยให้ได้รบั การศกึ ษาเพ่อื พัฒนาอาชพี และการมงี านท�ำอยา่ งมี
คณุ ภาพทวั่ ถงึ และเทา่ เทยี มกนั สามารถสรา้ งรายไดท้ มี่ นั่ คง และเปน็ บคุ คลทมี่ วี นิ ยั เปย่ี มไปดว้ ยคณุ ธรรม จรยิ ธรรม
มจี ติ ส�ำนกึ ความรับผดิ ชอบตอ่ ตนเอง ผอู้ ื่น และสังคม
3. ส่งเสรมิ ให้มีความร่วมมอื ในการด�ำเนนิ งานร่วมกบั ภาคีเครือข่าย
4. เน้นการฝกึ ปฏบิ ตั จิ รงิ เพอื่ ใหผ้ ู้เรียนเกดิ ความรู้ ความเข้าใจ และสามารถน�ำไปประกอบอาชีพให้เกดิ
รายไดท้ มี่ น่ั คง มงั่ คงั่ และยงั่ ยนื ในอาชพี สง่ เสรมิ ใหม้ กี ารเทยี บโอนความรแู้ ละประสบการณเ์ ขา้ สหู่ ลกั สตู รการศกึ ษา
ขน้ั พืน้ ฐาน

จดุ หมาย

1. เพ่ือส่งเสริมสนับสนุนให้ประชาชนในท้องถ่ิน มีความรู้และทักษะการประกอบอาชีพเลี้ยงปลาช่อน
แม่ลาดว้ ยภูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ของชมุ ชนเพื่อชมุ ชน
2. เพ่อื ใหผ้ ้เู รยี นสามารถประกอบอาชพี การเลยี้ งปลาชอ่ นแมล่ ามรี ายไดอ้ ยา่ งมคี ุณธรรม

กล่มุ เป้าหมาย

กล่มุ เป้าหมาย คอื ประชาชนกลุ่มเป้าหมายนอกระบบโรงเรยี น
1. ผู้ทีไ่ ม่มอี าชีพ
2. ผทู้ ีม่ อี าชพี และต้องการพฒั นาอาชีพ

ระยะเวลา

ใช้เวลาเรียนท้ังหมด 100 ชวั่ โมง
- ภาคทฤษฎ ี จ�ำนวน 40 ช่ัวโมง
- ภาคปฏบิ ตั ิ จ�ำนวน 60 ชวั่ โมง

56

โครงสร้างหลักสูตร

1. ช่องทางการประกอบอาชีพการเลย้ี งปลาช่อนแม่ลาด้วยภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ
1.1 ความส�ำคญั ของการประกอบอาชีพเลย้ี งปลาช่อนแมล่ าดว้ ยภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ
1.2 ความเปน็ ไปไดใ้ นการประกอบอาชพี เลี้ยงปลาชอ่ นแม่ลาดว้ ยภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิน่
1.2.1 ความตอ้ งการของตลาด
1.2.2 การจดั หาวัสดุ อปุ กรณ์
1.2.3 การเลอื กท�ำเลที่ต้งั
1.2.4 ผลตอบแทนทีไ่ ดร้ ับ
1.3 แหลง่ เรียนรู้
1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพเลยี้ งปลาช่อนแมล่ า
2. ทักษะการประกอบอาชพี การเลี้ยงปลาชอ่ นแม่ลาดว้ ยภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน
2.1 ขนั้ เตรียมการประกอบอาชพี เลยี้ งปลาชอ่ นแม่ลา
2.1.1 ความรู้เบอ้ื งตน้ เกยี่ วกบั การเลีย้ งปลาชอ่ นแมล่ า
2.1.2 สถานท/ี่ พื้นที ่
2.2 ข้ันการเลี้ยงปลาชอ่ นแม่ลาด้วยภมู ปิ ญั ญาท้องถนิ่
2.2.1 การสรา้ งบอ่ ดิน
2.2.2 การคดั เลอื กพันธ์ุ
2.2.3 อาหารและการให้อาหาร
2.2.3 ระยะเวลาในการเลี้ยงปลา
2.2.4 การปอ้ งกนั และดูแลรักษาโรคและศัตรู
2.3 ขัน้ ฝกึ ปฏิบัตกิ ารเลยี้ งปลาช่อนแม่ลา
3. การบรหิ ารจัดการการประกอบอาชีพการเล้ยี งปลาชอ่ นแม่ลาดว้ ยภมู ปิ ัญญาท้องถิน่
3.1 การบรหิ ารจัดการเลยี้ งปลาช่อนแมล่ าดว้ ยภมู ิปัญญาทอ้ งถนิ่
3.1.1 การจดั การควบคมุ คณุ ภาพจดั การเลยี้ งปลาชอ่ นแม่ลาดว้ ยภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ
3.1.2 การลดต้นทนุ ในการเล้ียงปลาช่อนแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ิน
3.1.3 การวางแผนการผลติ
3.2 การจัดการตลาดในการเลีย้ งปลาช่อนแม่ลาดว้ ยภมู ิปญั ญาท้องถ่นิ
3.2.1 การจัดท�ำฐานขอ้ มูลลูกค้า
3.2.2 การกระจายปลาชอ่ นแม่ลาไปส่ผู ู้บรโิ ภค
3.2.3 การวางแผนการตลาด
3.3 การจดั การความเส่ยี ง
3.3.1 การวิเคราะห์ศักยภาพในการเล้ยี งปลาช่อนแม่ลาด้วยภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ิน
1) การตลาดผู้บริโภค
2) คา่ ใชจ้ า่ ยในการเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาดว้ ยภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน
3) ผลก�ำไรทีไ่ ดจ้ ากการเล้ียงปลาช่อนแม่ลา
4) คแู่ ขง่ ขัน
3.4 การวางแผนการด�ำเนนิ งาน

57

4. โครงการอาชีพประกอบอาชีพการเลีย้ งปลาช่อนแม่ลาดว้ ยภูมปิ ัญญาท้องถิ่น
4.1 ความส�ำคญั การเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาด้วยภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ
4.2 ประโยชนข์ องโครงการประกอบอาชพี การเล้ียงปลาชอ่ นแม่ลาด้วยภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่
4.3 องคป์ ระกอบในแตล่ ะองค์ประกอบของอาชีพการเลยี้ งปลาชอ่ นแม่ลาด้วยภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่
4.4 การเขียนโครงการการเลย้ี งปลาชอ่ นแมล่ า
4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคล้องของโครงการการเล้ียงปลาช่อนแม่ลาด้วย
ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ

การจัดกระบวนการเรยี นรู้

1. ศึกษาขอ้ มูลจากเอกสาร/ภูมปิ ัญญา
2. การศึกษาดูงานจากแหล่งเรียนรู้
3. แลกเปล่ียนเรยี นรู้
4. ฝึกปฏบิ ัตจิ รงิ

สอ่ื การเรยี นรู้

ในการจัดการเรียนรู้ ใช้สื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย ได้แก่ สื่อส่ิงพิมพ์ ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ สื่อบุคคล
ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ แหลง่ เรยี นรทู้ มี่ ีอยู่ในทอ้ งถิ่น ศึกษาจากของจรงิ ใบความรู้ และการพบกลมุ่ เรียนรู้

การวัดและประเมนิ ผล

1. การประเมินความร้ภู าคทฤษฏรี ะหวา่ งเรียนและจบหลักสูตร
2. การประเมินผลงานระหว่างเรียนจากการปฏิบัติ ได้ผลงานท่ีมีคุณภาพสามารถสร้างรายได้
และจบหลักสูตร

การจบหลักสูตร

1. มีเวลาเรยี นไม่นอ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 80
2. มีผลการประเมนิ ตลอดหลกั สูตร ไม่น้อยกวา่ ร้อยละ 60
3. มผี ลงานท่ีมคี ุณภาพ
เอกสารหลกั ฐานการศกึ ษา
1. หลักฐานการประเมนิ ผล
2. ทะเบยี นคุมวฒุ ิบัตร
3. วุฒิบัตรการศึกษาออกโดยสถานศึกษา
การเทยี บโอน
ผู้เรียนท่ีจบหลักสูตรน้ีสามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนกับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ
การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวชิ าเลอื กท่ีสถานศกึ ษาได้จดั ท�ำ

รายละเอียดโครงสร้างหลักสูตรการเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น 58

เรือ่ ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จ�ำ นวนชัว่ โมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

1. ชอ่ งทางการประกอบ 1.1 บอกความส�ำคัญของการ 1.1 ความส�ำคัญของการประกอบอาชีพการ 1.1 สรา้ งความเข้าใจกับกลุม่ เป้าหมาย 2 -
อ า ชี พ ก า ร เ ล้ี ย ง ประกอบอาชีพการเลี้ยงปลา เลย้ี งปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ 1.2 ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร ส่ือส่ิง 2 -
ปลาช่อนแม่ลาด้วย ช่อนแม่ลาด้วยภูมิปัญญา 1.2 ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพการ พิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ส่ือบุคคล
ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ทอ้ งถิ่นได้ เลย้ี งปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ในชุมชนและสถานท่ีจริง เพ่ือน�ำ - 6
1.2 บอกความเป็นไปได้ในการ 1.2.1 ความตอ้ งการของตลาด ข้อมูลมาวิเคราะห์และใช้เป็นข้อมูล 2 -
เล้ียงปลาช่อนแม่ลาด้วย 1.2.2 การจัดหาวัสดุ/ อุปกรณ์ ในการประกอบถึงความเป็นไปได้ที่
ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ได้แก่ 1.2.3 การเลอื กท�ำเลทต่ี งั้ จะสามารถน�ำไปประกอบอาชีพ
ความต้องการของตลาด 1.2.4 ความสอดคลอ้ งกบั 5ศกั ยภาพ ไดแ้ ก่ ในชมุ ชน
การลดต้นทุน ท�ำเลและ ศกั ยภาพทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตล่ ะพน้ื ที่ 1.3 ศกึ ษาดงู านในแหลง่ เรยี นรใู้ นอาชพี ท่ี
สถานทีท่ีจะเล้ียง วัสดุ ศกั ยภาพของพน้ื ทต่ี ามลกั ษณะภมู อิ ากาศ ตดั สินใจเลือก
อุปกรณ์ท่ีมีในท้องถิ่นและ ศักยภาพของภูมิประเทศ และท�ำเลที่ตั้ง 1.4 ครู ผู้เรียน และผู้รู้ร่วมกันอภิปราย
สามารถตรวจสอบได้ ของแต่ละประเทศ ศักยภาพของศิลปะ เกี่ยวกับทิศทางการประกอบอาชีพ
1.3 บอกแหล่งเรียนรู้ วัฒนธรรมประเพณีและวิถชี ีวิตของแต่ละ เล้ียงปลาช่อนแม่ลาด้วยภูมิปัญญา
1.4 บอกทิศทางการประกอบ พน้ื ทแี่ ละศกั ยภาพของทรพั ยากรมนษุ ยใ์ น ท้องถ่ินในรูปแบบที่เหมาะสมกับ
อาชีพเล้ียงปลาช่อนแม่ลา แตล่ ะพน้ื ท่ี ตนเอง เช่น ลูกจ้าง เจ้าของกิจการ
ดว้ ย ภมู ปิ ญั ญาท้องถนิ่ 1.3 แหลง่ เรียนรู้ ร่วมทุน พ่อค้าคนกลางแปรรูป
1.4 ทศิ ทางการประกอบอาชพี เลยี้ งปลาชอ่ นแม่ ผลิตภัณฑ์ ฯลฯ โดยค�ำนึงถึงความ
ลาด้วยภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น เสี่ยงจากภัยธรรมชาติ ความคุ้มค่า
และความตอ้ งการของตลาด

เรอื่ ง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนอื้ หา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏิบัติ

2. ทักษะการประกอบ 2.1 อ ธิ บ า ย ก า ร เ ต รี ย ม ก า ร 2.1 ขั้นเตรียมการประกอบอาชีพการเล้ียง 2.1 จัดผู้เรียนไปศึกษาดูงานจากแหล่ง 3 -
อ า ชี พ ก า ร เ ลี้ ย ง ประกอบอาชีพการเลี้ยง ปลาชอ่ นแม่ลาด้วยภูมิปญั ญาท้องถิ่น เรียนรู้ทั้งภายในชุมชน และนอก
ปลาช่อนแม่ลาด้วย ปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญา 2.1.1 ความรเู้ บอื้ งตน้ เกยี่ วกบั การเลยี้ ง ชุมชน 6 -
ภมู ิปัญญาท้องถน่ิ ทอ้ งถนิ่ ไดแ้ ก่ สถานที/่ พื้นท่ี ปลาช่อนแม่ลาด้วยภูมิปัญญา 2.2 น�ำประสบการณ์จากการศึกษาดูงาน - 25
การคัดเลือกพันธุ์อาหาร ท้องถ่ิน มาวเิ คราะหร์ ว่ มกนั เพอ่ื เปน็ แนวทาง
และการให้อาหารระยะเวลา 2.1.2 สถานท/ี่ พ้ืนท่ี ในการจดั กระบวนการเรียนรู ้
ในการเลีย้ งปลา การปอ้ งกนั 2.2 ขั้นการเล้ียงปลาช่อนแม่ลาด้วย 2.3 จัดท�ำแผนปฏิบัติการการเลี้ยงปลา
โรคและศัตรไู ด้ ภูมปิ ัญญาท้องถิน่ ช่อนแม่ลาด้วย ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน
2.2 อธิบายข้ันตอนและวิธีการ 2.2.1 การคัดเลอื กพันธุ์ 2.4 จัดให้ผู้เรียนฝึกทักษะการเล้ียงปลา
เล้ียงปลาช่อนแม่ลาด้วย 2.2.2 อาหารและการให้อาหาร ช่อนแมล่ าดว้ ยภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น
ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ินได้ 2.2.3 ระยะเวลาในการเล้ียงปลา 2.5 จดบนั ทึกผลการเรยี นรู้
2.3 มีทักษะในการเลี้ยงปลาช่อน 2.2.4 การปอ้ งกนั โรคและศัตรู 2.6 ด�ำเนนิ การวดั ผลและประเมนิ ผลตาม
แม่ลาด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น 2.3 ขน้ั ฝึกปฏบิ ัตกิ ารเลยี้ งปลาชอ่ น ท่หี ลักสตู รก�ำหนด
ได้ 2.7 ผเู้ รยี นปฏบิ ตั กิ ารเลยี้ งปลาชอ่ นแมล่ า
ด้วยภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ จริง

59

จำ�นวนชว่ั โมง 60
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
เรื่อง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ เน้อื หา การจัดกระบวนการเรียนรู้

3. ก ารบริหารจัดการ 3.1 อธิบายการบริหารจัดการ 3.1 การบรหิ ารจดั การเลยี้ งปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ย 3.1 การบรหิ ารจดั การการเลย้ี งปลาชอ่ นแม่ 4 -
ในการประกอบอาชีพ การเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาด้วย ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ลาดว้ ยภูมิปญั ญาท้องถ่ิน 4 2
การเลี้ยงปลาช่อน ภูมิปัญญาท้องถิ่นในเร่ืองการ 3.1.1 ก ารจัดการควบคุมคุณภาพจัด 3.1.1 ค รแู ละผเู้ รยี นรว่ มกนั ก�ำหนดและ 4 2
แม่ลาด้วยภูมิปัญญา จัดการควบคุมคุณภาพและ ก า ร เ ลี้ ย ง ป ล า ช ่ อ น แ ม ่ ล า ด ้ ว ย ควบคุมคุณภาพผลผลิตและลด
ท้องถน่ิ การลดตน้ ทนุ ได้ ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน ตน้ ทุน 4 2
3.2 อธิบายการจัดการตลาดใน 3.1.2 ก ารลดต้นทุนในการเล้ียงปลาช่อน 3.1.2 ศ กึ ษา วเิ คราะห์ ปจั จยั ความเสยี่ ง
การเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาด้วย แม่ลาด้วยภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ทค่ี าดวา่ จะเกดิ ขนึ้ และมแี นวทาง
ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ในเรอ่ื งการ 3.1.3 การวางแผนการผลิต ในการจดั การความเสยี่ ง
จัดท�ำฐานข้อมูลลูกค้าการก 3.2 การจัดการตลาดในการเล้ียงปลาช่อนแม่ 3.2 การจัดการตลาดในการเลี้ยงปลาช่อน
ระจายปลาช่อนไปสู่ผู้บริโภค ลา ด้วยภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน แมล่ าด้วยภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ
และการวางแผนการตลาดได ้ 3.2.1 การจดั ท�ำฐานข้อมลู ลกู คา้ 3.2.1 ขอ้ มลู การตลาดและการวเิ คราะห์
3.3 สามารถปฏิบัติการการ 3.2.2 การกระจายปลาช่อนไปส่ผู ู้บริโภค ความตอ้ งการของตลาด
ตลาด จัดท�ำฐานข้อมูลลูกค้า 3.2.3 การวางแผนการตลาด 3.2.3 ก �ำหนดทิศทาง เป้าหมายและ
กระจายปลาช่อนแม่ลาด้วย 3.3 การจัดการความเสย่ี ง แผนการจดั การตลาดทเ่ี กยี่ วขอ้ ง
ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ไปสผู่ บู้ รโิ ภค 3.3.1 การวิเคราะห์ศักยภาพในการเล้ียง กับการเลี้ยงปลาช่อนแม่ลาด้วย
และวางแผนการการตลาดได้ ปลาชอ่ นแมล่ าดว้ ยภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน
1) การตลาดผู้บริโภค
2) ค ่าใช้จ่ายในการเลี้ยงปลาช่อน
แม่ลาด้วยภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ
3) ผ ลก�ำไรท่ีได้จากการเล้ียงช่อน
แมล่ า
4) คแู่ ข่งขนั
3.4 การวางแผนการด�ำเนินงาน

เรอ่ื ง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ เน้อื หา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จ�ำ นวนช่วั โมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

4. โครงการประกอบอาชพี 4.1 บอกความส�ำคัญของโครงการ 4.1 ความส�ำคัญของโครงการอาชพี 4.1 จัดให้ผู้เรียนศึกษาเน้ือหาจากใบความรู้ 0.5 -
การเลยี้ งปลาชอ่ นแมล่ า อาชพี ได้ 4.2 ประโยชนข์ องโครงการอาชีพ เรื่องความส�ำคัญของโครงการอาชีพ 0.5 -
ดว้ ยภูมปิ ญั ญาท้องถิน่ 4.2 บอกประโยชน์ของโครงการ 4.3 องคป์ ระกอบของโครงการอาชีพ ประโยชนข์ องโครงการอาชพี องคป์ ระกอบ 1 -
อาชีพได้ 4.4 การเขยี นโครงการอาชพี ของโครงการอาชีพ แล้วจัดกิจกรรมการ 1 6
4.3 บอกองค์ประกอบของโครงการ 4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคล้อง สนทนาแลกเปล่ียนข้อมูลความคิดเห็น - 3
อาชีพได้ ของโครงการอาชีพ เพ่ือสร้างแนวคิดในการด�ำเนินกิจกรรม
4.4 อธิบายความหมายขององค์ การเรียนรู้
ประกอบของโครงการอาชีพได้ 4.2 จัดให้ผู้เรียนศึกษาสาระข้อมูลจากใบ
4.5 อธิบายลักษณะการเขียนที่ดี ความรู้เร่ืองตัวอย่างการเขียนโครงการ
ขององค์ประกอบของโครงการ อาชีพที่ดี เหมาะสม และถูกต้อง พร้อม
อาชพี ได้ การจัดอภิปราย เพื่อสรุปแนวคิดเป็น
4.6 เขียนโครงการในแต่ละองค์ แนวทางในการเขียนโครงการอาชีพที่ดี
ประกอบให้เหมาะสมและ เหมาะสม และถูกตอ้ ง
ถูกตอ้ งได้ 4.3 จัดให้ผู้เรียนปฏิบัติ การเขียนโครงการ
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสม อาชีพ
และสอดคล้องของโครงการ 4.4 ก�ำหนดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติการประเมิน
อาชพี ได้ ความเหมาะสมและสอดคล้องของ
โครงการอาชีพ
4.5 จัดใหผ้ เู้ รียนปรบั ปรุงโครงการอาชพี ให้มี
ความเหมาะสม และถูกต้อง
4.6 ก�ำหนดใหผ้ เู้ รยี นเขยี นโครงการอาชพี ของ
ตนเองเพื่อเสนอขอรับการสนับสนุนงบ
ประมาณด�ำเนินงานอาชีพ และใช้ในการ
ด�ำเนนิ การประกอบอาชพี ตอ่ ไป 61

62

หลกั สตู รการเลีย้ งหมูหลุม
จ�ำนวน 120 ชั่วโมง

กลมุ่ วชิ าอาชพี เกษตรกรรม

ความเป็นมา

ปัจจุบันปัญหาการประกอบอาชีพเกษตรกรรม ของเกษตรกรไทยที่มีเพิ่มมากขึ้น เช่นปัญหาการใช้
สารเคมี ปญั หาปยุ๋ เคมที ี่มรี าคาสงู ข้นึ และท�ำให้เกดิ ปัญหาดนิ เสอ่ื มคณุ ภาพ การ เลยี้ งสัตว์ เผชญิ กับปญั หาตน้ ทุน
การเลี้ยงที่สูงข้ึนและขายไม่ได้ราคาท่ีแน่นอนเกิดภาวะขาดทุน สุขภาพของเกษตรกรและผู้บริโภคผลผลิตทาง
การเกษตรกไ็ ดร้ ับผลกระทบจากสารเคมี เชน่ เกษตรกรมีสารเคมตี กคา้ งในกระแสเลือด ผู้บรโิ ภคก็ไดร้ ับสารเคมี
จากสารฆ่าแมลง สารเคมีจากสารกระตนุ้ ใหห้ มูมีเนือ้ แดง
หมูเป็นสัตว์เลี้ยงเศรษฐกิจท่ีประชาชนสามารถเลี้ยงเป็นอาชีพเสริมขนาดเล็กหรือเป็นฟาร์มขนาดใหญ่ได้
แต่ปัญหาส�ำคัญของการเล้ียงน้ันกลับไม่ใช่เรื่องของการตลาด อาหาร โรงเรือน หรือคุณภาพเนื้อหมู แต่เป็น
กล่ินเหม็นที่รบกวนเป็นแหล่งเพาะแมลงวันและเช้ือโรคการเล้ียงหมูหลุมชีวภาพจึงเป็นวิธีเล้ียงที่มีความเหมาะ
สมและสามารถแก้ปัญหาดังกล่าวได้เป็นอย่างดี พ้ืนฐานการเลี้ยงหมูหลุมแบบเกษตรธรรมชาติเกาหลี หรือ
หมูหลุม เกษตรธรรมชาติเป็นทางเลือกหนึ่งของสังคมไทยท่ีจะให้ประเทศไทยมีอาหารที่ปลอดภัยจากสารเคมี
ไวร้ บั ประทานและจ�ำหนา่ ยสูต่ ลาดภายในและภายนอกต่างประเทศ
การเลี้ยงหมูหลุมจึงเป็นทางเลือกอีกหน่ึงอาชีพท่ีสามารถสร้างรายได้หลัก รายได้เสริม เพื่อใช้เวลาว่าง
ให้เกิดประโยชน์ ดังน้ัน ส�ำนักงาน กศน.จึงได้จัดท�ำหลักสูตรการเลี้ยงหมูหลุม ซ่ึงเป็นการเรียนรู้เก่ียวกับ
การเลย้ี งหมหู ลมุ โรงเรอื นหมหู ลมุ อาหารและนำ้� หมหู ลมุ กฎหมายทเ่ี กยี่ วขอ้ ง การบรหิ ารจดั การ การจดั จ�ำหนา่ ย
ท่ีสามารถน�ำความรู้ไปใชใ้ นการสรา้ งรายได้ทม่ี ่นั คงและย่งั ยนื อย่างมปี ระสิทธิภาพ


หลกั การของหลักสูตร

การจดั การศกึ ษาเพอ่ื การพัฒนาอาชพี เพอ่ื การมงี านท�ำ ก�ำหนดหลกั การไว้ดงั นี้
1. เป็นหลักสูตรท่ีเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติ ศกั ยภาพของพืน้ ท่ตี ามลกั ษณะภูมอิ ากาศ ศกั ยภาพภูมิประเทศและท�ำเลทตี่ ้งั ศกั ยภาพของ
ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถชี วี ิตและศกั ยภาพของทรัพยากรมนษุ ยใ์ นแต่ละพ้นื ที่
2. มุ่งให้ได้รับการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพและการมีงานท�ำอย่างมีคุณภาพทั่วถึงและเท่าเทียมกัน
สามารถสร้างรายได้ท่ีมั่นคง และเป็นบุคคลที่มีวินัยเปี่ยมไปด้วยคุณธรรม จริยธรรม มีจิตส�ำนึกความรับผิดชอบ
ต่อตนเอง ผู้อื่น และสงั คม
3. ส่งเสรมิ ให้มีความรว่ มมอื ในการด�ำเนินงานร่วมกบั ภาคเี ครือขา่ ย
4. เน้นการฝึกปฏบิ ัติจรงิ เพือ่ ใหผ้ ้เู รยี นเกดิ ความรู้ ความเขา้ ใจ และสามารถน�ำไปประกอบอาชีพใหเ้ กิด
รายไดท้ ่มี ันคง มั่งคง่ั และยงั ยืนในอาชพี
5. ส่งเสรมิ ใหม้ ีการเทียบโอนความรู้และประสบการณเ์ ขา้ ส่หู ลกั สูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน

63

จุดหมาย

เพอ่ื ให้ผ้เู รยี นมีความรู้ มที ักษะ ในการเลยี้ งหมหู ลุมเป็นอาชีพได้ อยา่ งมคี ณุ ธรรม

กลุ่มเป้าหมาย

กลมุ่ เปา้ หมายคอื ประชาชนกลุ่มเป้าหมายนอกระบบโรงเรียน
1. ผู้ทไี่ ม่มีอาชีพ
2. ผทู้ ่ีมอี าชีพและตอ้ งการพัฒนาอาชีพ
ระยะเวลา จ�ำนวน 120 ชั่วโมง

โครงสรา้ งหลกั สูตร

1. ชอ่ งทางการประกอบอาชพี
1.1 ความส�ำคัญของการประกอบอาชีพการเล้ยี งหมหู ลุม
1.1.1 การเลยี้ งสตั วเ์ บือ้ งต้น
1.1.2 ความส�ำคัญของการเล้ียงสตั ว์
1.2 ความเปน็ ไปไดใ้ นการประกอบอาชีพการเล้ียงหมูหลมุ
1.2.1 ทุน
1.2.2 ความตอ้ งการของตลาด
1.2.3 การใช้แรงงาน
1.2.4 การจดั หาวัสดุ อปุ กรณ์
1.2.5 การเลอื กท�ำเลท่ตี ง้ั
1.2.6 ชอ่ งทางการจดั จ�ำหน่าย
1.3 แหลง่ เรียนรูใ้ นทอ้ งถิ่น
1.4 ทิศทางการประกอบอาชพี การเลยี้ งหมูหลมุ
2. ทักษะการประกอบอาชีพ
2.1 ข้นั เตรียมการประกอบอาชพี การเลยี้ งหมูหลุม
2.1.1 การเตรยี มสถานท่ี / พ้นื ท่ีเล้ยี งหมหู ลุม
2.1.2 โรงเรือน วัสดุ และอปุ กรณ์
2.1.3 ธรรมชาตแิ ละพฤตกิ รรมของหมู
2.1.4 การคดั เลอื กสายพนั ธ์หุ มหู ลุม

64
2.2 ขั้นฝกึ การเลยี้ งหมูหลุม
2.2.1 การดูแลหมหู ลมุ ตามวยั ต่างๆ
2.2.2 จลุ ินทรีย์
2.2.3 อาหารหมูหลมุ
2.2.4 วิธีการใหอ้ าหาร
2.2.5 น้�ำกนิ หมหู ลุม
2.2.6 การป้องกันและการดูแลรกั ษาโรค
2.2.7 การท�ำพืน้ คอกหมูหลุมไปใช้ประโยชน์
2.3 ข้นั การดแู ลรกั ษาหมหู ลมุ เพื่อจ�ำหน่ายหรอื บรโิ ภค
3. การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพ
3.1 การบรหิ ารจัดการในการประกอบอาชพี การเลย้ี งหมหู ลมุ
3.1.1 การควบคมุ คุณภาพในการเล้ยี งหมหู ลุม
3.1.2 ตน้ ทุนและการลดต้นทุนในการเลี้ยงหมูหลมุ
3.1.3 การวางแผนการเล้ียงหมูหลุม
3.2 การจดั การการตลาดในการเล้ียงหมหู ลุม
3.2.1 การท�ำฐานข้อมลู ลูกค้า
3.2.2 การจ�ำหน่ายหมูหลมุ ไปสผู่ ู้บริโภค
3.2.3 การวางแผนการตลาด
3.3 การจัดการความเสี่ยง
3.3.1 การวิเคราะห์และควบคมุ ความเส่ยี ง
1) ระยะเวลาทีเ่ ลี้ยงกับการจ�ำหน่าย
2) ขนาดของหมูหลุมกับความต้องการของตลาด
3) ราคาขาย
4) คู่แข่งขัน
3.3.2 การวางแผนการจดั การความเสี่ยง
3.4 การวางแผนการด�ำเนนิ งาน
3.5 กฎหมายท่ีเก่ียวขอ้ ง
3.6 คุณธรรมจริยธรรมส�ำหรบั ผู้ประกอบอาชพี เล้ียงหมูหลุม
4. โครงการประกอบอาชีพ
4.1 ความส�ำคัญของโครงการประกอบอาชีพ
4.2 ประโยชนข์ องโครงการประกอบอาชพี
4.3 องคป์ ระกอบของโครงการประกอบอาชีพ
4.4 การเขยี นโครงการ
4.5 การประเมนิ ความเหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการ

65

การจัดกระบวนการเรียนรู้

1. การบรรยายจากวิทยากร
2. ศึกษาข้อมลู จากเอกสาร สอ่ื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ สถานประกอบการ สอื่ ของจรงิ
3. ศกึ ษาดูงานสถานประกอบการในชุมชน
4. แลกเปลย่ี นเรียนรู้กบั ผปู้ ระกอบธรุ กจิ เลี้ยงหมหู ลมุ
5. ฝึกปฏบิ ตั ิจริง

สอื่ การเรียนรู้

ในการจัดการเรียนรู้ ใช้สื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย ได้แก่ ส่ือสิ่งพิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ สื่อบุคคล
ภมู ิปัญญา แหล่งเรียนรทู้ ี่มีอยู่ในทอ้ งถนิ่ ชมุ ชน และแหลง่ เรียนร้อู ื่นๆ


การวัดและประเมินผล

1. การประเมนิ ความรภู้ าคทฤษฎีระหว่างเรียนและจบหลักสตู ร
2. การประเมินผลงานระหวา่ งเรียนจาการปฏบิ ัติ ไดผ้ ลงานท่ีมคี ุณภาพสามารถสรา้ งรายได้ และ
จบหลกั สูตร

การจบหลกั สตู ร

1. มีเวลาเรยี น ไมน่ ้อยกวา่ ร้อยละ 80
2. มผี ลการประเมนิ ตลอดหลกั สตู ร ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 60
3. มผี ลงานที่มคี ณุ ภาพ

เอกสารหลักฐานการศึกษา

1. หลักฐานการประเมินผล
2. ทะเบียนคมุ วฒุ บิ ตั ร
3. วฒุ ิบตั รการศึกษา ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทยี บโอน

ผู้เรียนท่ีจบหลักสูตรนี้สามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการ
ศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชพี วิชาเลอื กทส่ี ถานศึกษาได้จัดท�ำขึ้น

รายละเอยี ดโครงสร้างหลกั สตู รการเลย้ี งหมหู ลุม 66

เรือ่ ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชวั่ โมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

1. ชอ่ งทางการประกอบ 1.1 บอกความส�ำคัญของการ 1.1 ความส�ำคัญของการประกอบอาชีพ 1.1 ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร ส่ืออิเล็ก- 1 -
อาชพี ประกอบอาชพี การเลยี้ งหมหู ลมุ การเลย้ี งหมูหลมุ ทรอนิกส์ สถานประกอบการ สื่อ 2 -
ได้แก่ การเล้ียงสัตว์เบื้องต้น 1.1.1 การเลยี้ งสัตวเ์ บื้องต้น ของจริง ส่ือบุคคลในชุมชน เพื่อ
ความส�ำคญั ของการเล้ยี งสัตว์ 1.1.2 ความส�ำคัญของการเลยี้ งสัตว์ น�ำข้อมูลมาวิเคราะห์และใช้ในการ - 5
1.2 บอกความเป็นไปได้ในการ 1.2 ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพ ประกอบอาชีพที่มีความเป็นไปได้ใน 2 -
ประกอบอาชีพการเล้ียง การเล้ียงหมหู ลุม ชุมชน
หมูหลุม ได้แก่ ทุน ความ 1.2.1 ทนุ 1.2 ศึกษาดูงานในสถานประกอบการ
ต้องการของตลาด แรงงาน 1.2.2 ความตอ้ งการของตลาด แหลง่ เรยี นร้ใู นชุมชนของตนเอง
วัสดุ อุปกรณ์ ท�ำเลทตี่ ้งั และ 1.2.3 การใช้แรงงาน 1.3 วิทยากรบรรยายการเลี้ยงหมหู ลมุ
ช่องการจดั จ�ำหนา่ ย 1.2.4 การจัดหาวสั ดุ อปุ กรณ์ 1.4 ครู ผู้สอน และผู้รู้ ร่วมกันอภิปราย
1.3 บอกแหลง่ เรยี นรใู้ นทอ้ งถนิ่ ได้ 1.2.5 การเลอื กท�ำเลทต่ี ง้ั เก่ียวกับทิศทางการประกอบอาชีพ
1.4 บอกทศิ ทางการประกอบอาชพี 1.2.6 ชอ่ งทางการจดั จ�ำหนา่ ย การเลยี้ งหมหู ลมุ ในรปู แบบทเ่ี หมาะสม
การเลีย้ งหมูหลมุ 1.3 แหลง่ เรยี นรใู้ นทอ้ งถิน่ กบั ตนเอง เช่น ลกู จ้าง เจา้ ของกิจการ
1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการเลี้ยง ร่วมทุน พ่อค้าคนกลาง แปรรูปสินค้า
หมูหลมุ ฯลฯ โดยค�ำนึงถึงความเสี่ยงจากภัย
ธรรมชาติ ความคุ้มค่า และความ
ต้องการของตลาด
1.5 ยกตัวอยา่ งกรณศี กึ ษา

เรื่อง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จ�ำ นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

2. ท ักษะการประกอบ 2.1 เตรียมการประกอบอาชีพ 2.1 ขั้นเตรยี มการประกอบอาชีพการเลีย้ ง 2.1 ทบทวนความรู้เบ้ืองต้นในการประกอบ 6 14
อาชีพ การเล้ียงหมหู ลมุ ได้แก่ หมหู ลมุ อาชพี การเลยี้ งหมหู ลมุ ตามองคป์ ระกอบที่ 15 45
- เตรยี มสถานท่ี / พนื้ ทเ่ี ลย้ี ง 2.1.1 สถานที่ / พนื้ ที่เลย้ี งหมูหลมุ เก่ียวขอ้ ง
หมหู ลมุ 2.1.2 โรงเรือน วัสดุ และอุปกรณ์ 2.2 ศึกษาแหล่งเรียนรู้ และภูมิปัญญา 1 2
- โรงเรอื น วสั ดุ และอปุ กรณ์ 2.1.3 ธรรมชาตแิ ละพฤตกิ รรมของหมู ท้องถ่นิ ในการเลี้ยงหมูหลุม
- บอกธรรมชาตแิ ละพฤตกิ รรม 2.1.4 การคดั เลอื กสายพันธุห์ มหู ลุม 2.3 จัดท�ำแผนการเรียนรู้ การฝึกทักษะ
ของหมู 2.2 ขัน้ ฝกึ การเล้ียงหมหู ลมุ และการเลี้ยงหมูหลุม
- คัดเลอื กสายพันธุ์หมูหลุม 2.2.1 การดแู ลหมหู ลุมตามวยั ตา่ งๆ 2.4 ด�ำเนินการจัดการเรียนรู้และฝึกทักษะ
2.2 ฝึกการเลีย้ งหมูหลมุ ไดแ้ ก่ 2.2.2 จรุ นิ ทรยี ์ อาชีพตามหลักสูตร และตามแผน
- ดแู ลหมูหลมุ ตามวัย 2.2.3 อาหารหมหู ลมุ การเรียนรู้
- จรุ นิ ทรยี ์ 2.2.4 วิธีการใหอ้ าหาร 2.5 ครูและผู้เรียนร่วมกันจัดกระบวนการ
- อาหารหมูหลุม 2.2.5 น�้ำกินหมูหลมุ เรียนรู้
- วิธกี ารให้อาหาร 2.2.6 ก ารป้องกันและการดูแลรักษา 2.6 จดบนั ทกึ ผลการเรยี นรู้ (แฟม้ สะสมงาน)
- นำ้� กนิ หมหู ลุม โรค 2.7 ด�ำเนินการจัดและประเมินผลตามท่ี
- ปอ้ งกนั และการดแู ลรกั ษาโรค 2.2.7 ก ารท�ำพื้นคอกหมูหลุมไปใช้ หลกั สูตรก�ำหนด
- ท�ำพ้ืนคอกหมูหลุมไปใช้ ประโยชน์
ประโยชน์ 2.3 ขน้ั การดแู ลรกั ษาหมหู ลมุ เพอื่ จ�ำหนา่ ย
2.3 ดู แ ล รั ก ษ า ห มู ห ลุ ม เ พื่ อ หรอื บรโิ ภค
จ�ำหนา่ ยหรือบริโภค

67

จำ�นวนชว่ั โมง 68
ทฤษฎี ปฏิบัติ
เรื่อง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เนื้อหา การจดั กระบวนการเรียนรู้

3. การบริหารจัดการใน 3.1 บอกบริหารจัดการในการ 3.1 การบรหิ ารจดั การในการประกอบอาชพี 3.1 การบริหารจัดการในการเล้ียงหมูหลุม 1 3
การประกอบอาชพี ประกอบอาชีพการเลี้ยง การเล้ยี งหมหู ลุม จัดให้ผเู้ รียน
หมูหลมุ ได้แก่ 3.1.1 การควบคมุ คณุ ภาพในการเลย้ี ง 3.1.1 ส�ำรวจและศึกษาแหล่งวัสด ุ 1 3
- ควบคมุ คณุ ภาพในการเลย้ี ง หมูหลุม อปุ กรณ์ และการใช้ประโยชน์ 4 2
หมหู ลมุ 3.1.2 ต น้ ทนุ และการลดตน้ ทนุ ในการ ของแหลง่ ทรัพยากรธรรมชาต ิ
- ตน้ ทนุ และลดตน้ ทนุ ในการ เล้ียงหมหู ลมุ และทุนตา่ งๆ
เลีย้ งหมหู ลุม 3.1.3 การวางแผนการเลี้ยงหมหู ลุม 3.1.2 การก�ำหนดและการควบคุม
- วางแผนการเล้ยี งหมหู ลุม 3.2 การจัดการการตลาดในการเลี้ยง คณุ ภาพหมหู ลมุ ตามที่ตอ้ งการ
3.2 บอกการจัดการการตลาด หมหู ลุม 3.1.3 ศึกษาต้นทุนและลดต้นทุนการ
ในการเล้ียงหมหู ลุม 3.2.1 การท�ำฐานขอ้ มลู ลกู คา้ เลี้ยงหมูหลุมผลิตแต่คุณภาพ
- ท�ำฐานขอ้ มูลลูกคา้ 3.2.2 ก ารจ�ำหนา่ ยหมหู ลมุ ไปสผู่ บู้ รโิ ภค คงเดิม
- จ�ำ ห น ่ าย ห มูห ลุม ไป สู่ 3.2.3 การวางแผนการตลาด 3.1.4 ว างแผนการเลี้ยงหมูหลุมให้โต
ผ บู้ รโิ ภค 3.3 การจดั การความเสีย่ ง ทนั กบั ความต้องการของตลาด
- วางแผนการตลาด 3.3.1 การวเิ คราะหแ์ ละควบคมุ ความเสย่ี ง 3.2 การบริหารจัดการการตลาด จัดให้
3.3 บอกการจดั การความเส่ยี ง 1) ระยะเวลาท่ีเลี้ยงกับการ ผเู้ รยี นศึกษา
3.3.1 วิเคราะห์และควบคุม จ�ำหน่าย 3.2.1 ข้อมูลการตลาด และวิเคราะห์
ความเสีย่ ง ไดแ้ ก่ 2) ข นาดของหมหู ลมุ กบั ความ ความต้องการของตลาด
- ร ะยะเวลาที่เล้ียง ตอ้ งการของตลาด 3.2.2 ก�ำหนดทิศทาง เป้าหมาย
กับการจ�ำหนา่ ย 3) ราคาขาย และแผนการจัดการตลาดที่
4) ค่แู ขง่ ขัน เกยี่ วข้องกับการเลีย้ งหมหู ลุม

เร่อื ง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวนการเรียนรู้ จ�ำ นวนช่วั โมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

- ขนาดของหมูหลุม 3.3.2 การวางแผนการจัดการความ 3.2.3 ด�ำเนินการตามกระบวนการ
กับความต้องการ เสี่ยง จัดการการตลาด เช่น การคิด
ของตลาด 3.4 การวางแผนการด�ำเนนิ งาน ต้นทุนการผลิต การก�ำหนด 1 3
- ราคาขาย 3.5 กฎหมายท่เี กย่ี วข้อง ราคาขาย การส่งเสริมการขาย 1 -
- คู่แขง่ ขัน 3.6 คุณธรรมจริยธรรมส�ำหรับผู้ประกอบ จ�ำหน่ายสนิ ค้า ฯลฯ 1 -
3.3.2 ว างแผนการจัดการ อาชีพเล้ยี งหมหู ลุม 3.3 การจดั การความเสย่ี ง จดั ใหผ้ เู้ รยี นศกึ ษา
ความเส่ียง 3.3.1 ให้ผู้เรียนศึกษาเอกสารเร่ือง
3.4 บอกการวางแผนการด�ำเนนิ งาน การจดั การความเสี่ยง
3.5 บอกกฎหมายทเี่ กีย่ วข้อง 3.3.2 ฝ ึกการวิเคราะห์การจัดการ
3.6 บอกคุณธรรมจริยธรรม ความเส่ียง พร้อมการวางแผน
ส�ำหรบั ผปู้ ระกอบอาชพี เลยี้ ง การจัดการความเสยี่ ง
หมูหลมุ 3.4 การวางแผนการด�ำเนินงาน
3.4.1 ใหค้ วามรเู้ กยี่ วกบั เรอ่ื งการวางแผน
การด�ำเนนิ งานในแบบตารางการ
ปฏบิ ตั งิ าน (Gantt Chart)
3.4.2 ฝ ึกปฏิบัติการท�ำแผนการ
ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ ก า ร เ ล้ี ย ง
หมูหลุมตามแบบตารางการ
ปฏิบตั งิ าน (Gantt Chart)
3.5 ศึกษากฎหมายทเี่ ก่ยี วข้อง
3.6 ศึกษาคุณธรรมจริยธรรมส�ำหรับผู้
ประกอบอาชพี เล้ียงหมูหลุม
69

เรื่อง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เน้อื หา การจัดกระบวนการเรียนรู้ จำ�นวนชวั่ โมง 70
ทฤษฎี ปฏิบัติ

4. โ ครงการประกอบ 4.1 บอกความส�ำคัญของโครงการ 4.1 ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ 4.1 จัดให้ผู้เรียนศึกษาเนื้อหาจากใบ 0.5 -
อาชพี อาชพี ได้ 4.2 ประโยชน์ของโครงการอาชีพการ ความรู้ เร่ืองความส�ำคัญของโครงการ 0.5 -
4.2 บอกประโยชน์ของโครงการ 4.3 องค์ประกอบของโครงการประกอบ อาชีพ ประโยชน์ของโครงการอาชีพ 1 -
อาชีพได้ อาชีพ องค์ประกอบของโครงการอาชีพ แล้ว 6
4.3 บอกองคป์ ระกอบของโครงการ 4.4 การเขียนโครงการอาชีพ จัดกิจกรรมการสนทนาแลกเปลี่ยน 1 3
อาชีพได้ 4.5 การประเมินความเหมาะสมและ ข้อมูลความคิดเห็น เพื่อสร้างแนวคิด -
4.4 อธิบายความหมายขององค์ สอดคล้องของโครงการอาชพี ในการด�ำเนินกจิ กรรมการเรียนรู้
ประกอบของโครงการอาชพี ได้ 4.2 จัดให้ผู้เรียนศึกษาสาระข้อมูลจากใบ
4.5 อธิบายลักษณะการเขียนท่ีดี ความรู้ เร่ือง ตวั อย่างการเขียนโครงการ
ขององคป์ ระกอบของโครงการ อาชพี ท่ดี ี เหมาะสม และถูกต้อง พร้อม
อาชพี ได้ จัดการอภิปราย เพื่อสรุปแนวคิดเป็น
4.6 เขียนโครงการในแต่ละองค์ แนวทางในการเขียนโครงการอาชีพท่ีดี
ประกอบให้เหมาะสมและถูก เหมาะสม และถูกต้อง
ต้องได้ 4.3 จดั ใหผ้ เู้ รยี นฝกึ ปฏบิ ตั ิ การเขยี นโครงการ
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสม อาชพี
และสอดคล้องของโครงการ 4.4 ก�ำหนดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติการประเมิน
อาชพี ได้ ความเหมาะสมและสอดคล้องของ
โครงการอาชีพ
4.5 จัดให้ผู้เรียนปรับปรุงโครงการอาชีพ ให้
มีความเหมาะสมและถกู ต้อง
4.6 ก�ำหนดให้ผู้เรียนเขียนโครงการอาชีพ
ของตนเอง เพอื่ เสนอขอรบั การสนบั สนนุ
งบประมาณด�ำเนินงานอาชีพ และใช้ใน
การด�ำเนนิ การประกอบอาชพี ตอ่ ไป

71

หลกั สูตรการปลกู กลว้ ยไม้ตดั ดอก
จ�ำนวน 100 ชั่วโมง
กลุม่ อาชพี เกษตรกรรม

ความเป็นมา

การจดั การศกึ ษาอาชพี ในปัจจบุ นั มีความส�ำคญั อยา่ งย่ิง เพราะเป็นการพฒั นาประชากรของประเทศให้
มคี วามรู้ ความสามารถและทักษะในการประกอบอาชพี เป็นการแกป้ ัญหาการว่างงานและส่งเสริมความเข้มแข็ง
กับเศรษฐกิจชุมชน ซ่ึงกระทรวงศึกษาธิการได้ก�ำหนดยุทธศาสตร์ 2555 ภายใต้กรอบเวลา 2 ปีท่ีจะพัฒนา
5 ศักยภาพของพื้นท่ีใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ให้สามารถแข่งขันได้ใน 5 ภูมิภาคหลักของโลก “รู้เขา รู้เราเท่าทัน
เพ่ือการแข่งขันได้ในเวทีโลก” โดยได้ก�ำหนดภารกิจจะพัฒนายกระดับการจัดการศึกษาเพื่อเพ่ิมศักยภาพ
และขีดความสามารถให้ประชาชนได้มีอาชีพท่ีสามารถสร้างรายได้ท่ีม่ันคง และมีงานท�ำอย่างย่ังยืน โดยเน้น
การบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่าง ๆ เป็นการชดเชยโอกาสทางการศึกษาตลอดจนพัฒนา
คณุ ภาพชวี ติ ของประชาชน ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
มีความมุ่งม่นั ทีจ่ ะพฒั นารปู แบบกิจกรรมให้มีประสทิ ธิภาพสงู สุดในทกุ ด้าน โดยเฉพาะอยา่ งยิง่ ด้านการประกอบ
อาชีพ ซึ่งเป็นสิ่งส�ำคัญส�ำหรับชีวิตมนุษย์ให้มีความสามารถเชิงการแข่งขันท้ังในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับ
สากลซึง่ เป็นการจดั การศึกษาตลอดชีวติ ในรปู แบบใหมท่ ่สี ร้างความมัน่ คงให้แกป่ ระชาชนและประเทศชาติ
การประกอบอาชพี ของกลมุ่ เกษตรกรรมในปจั จบุ นั พบวา่ การปลกู กลว้ ยไมเ้ ปน็ อาชพี ทสี่ รา้ งรายไดใ้ หก้ บั
ผู้ประกอบการเปน็ อยา่ งมาก กลว้ ยไม้เป็นพชื เศรษฐกจิ ทีส่ ามารถน�ำผลผลิตไปเป็นสนิ ค้าจ�ำหนา่ ยได้หลากหลาย
รูปแบบ ท้ังตลาดภายในประเทศและตลาดต่างประเทศ โดยเฉพาะการปลกู เล้ียงกล้วยไม้ตัดดอก ซึ่งก�ำลังเปน็
ท่สี นใจของประชาชนทั่วไปในภมู ิภาคตา่ งๆ ของประเทศไทย เน่อื งจากประเทศไทยมภี ูมิอากาศสภาพแวดล้อมที่
อดุ มสมบรู ณเ์ หมาะกบั การปลกู เลยี้ งกลว้ ยไมอ้ ยา่ งมากผลผลติ เปน็ ทนี่ ยิ มทสี่ ดุ ของตลาดตา่ งประเทศ ทงั้ รปู ทรงชอ่
ดอก สัดส่วน ความทนทาน มีสายพันธุ์ที่หลากหลาย จึงท�ำให้เป็นท่ีต้องการของตลาดถึงแม้จะมีผู้ประกอบการ
ปลกู เล้ยี งกลว้ ยไม้ตดั ดอกเป็นจ�ำนวนมากแต่กย็ งั มีปรมิ าณไมเ่ พียงพอกบั ความต้องการของตลาด

หลกั การของหลักสตู ร

การจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพเพ่ือการมีงานท�ำ หลักสูตรการประกอบอาชีพการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้
ตัดดอก ก�ำหนดหลักการดงั นี้
1. เป็นหลักสูตรท่ีเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพ้ืนท่ี ศักยภาพของพื้นท่ีตามหลักลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศและ
ท�ำเลทตี่ งั้ ศกั ยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณแี ละวถิ ชี วี ติ ของแตล่ ะพนื้ ทแี่ ละศกั ยภาพของทรพั ยากรมนษุ ย์
ในแตล่ ะพื้นที่
2. มุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพและการมีงานท�ำอย่างมีคุณภาพ ทั่วถึง
และเท่าเทียมกัน สามารถสร้างรายได้ท่มี ัน่ คงและเปน็ บคุ คลท่ีมวี นิ ยั เปีย่ มไปด้วยคุณธรรม จรยิ ธรรม มีจติ ส�ำนึก
ความรบั ผดิ ชอบต่อตนเอง ผู้อน่ื และสงั คม
3. ส่งเสรมิ ใหค้ วามรว่ มมือในการด�ำเนนิ งานรว่ มกับภาคีเครอื ขา่ ย

72

4. สง่ เสรมิ ให้มีการเทียบโอนความรูแ้ ละประสบการณ์เข้าสู่หลักการศึกษาขั้นพื้นฐาน
5. เนน้ การฝกึ ปฏบิ ตั จิ รงิ การอบรมสมั มนา ศกึ ษาดงู านและพบปะพดู คยุ แลกเปลย่ี นเรยี นรปู้ ระสบการณ์
ซึ่งกันและกันเพ่ือให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ การพัฒนาทั้งผู้ท่ียังไม่มีอาชีพ หรือผู้ที่ประกอบอาชีพอยู่แล้วและ
ต้องการพฒั นาอาชพี หรอื เพ่ิมอาชีพ ใหเ้ กิดความม่ันคงย่ิงขนึ้

จุดหมาย

หลักสูตรการประกอบอาชีพการปลูกเลยี้ งกลว้ ยไมต้ ดั ดอก มจี ดุ หมายดงั นี้
1. กลุ่มเป้าหมายสามารถตัดสินใจเลือกประกอบอาชีพให้สอดคล้องกับศักยภาพของตน ชุมชนและ
สภาพแวดลอ้ ม
2. กลมุ่ เปา้ หมายไดค้ วามรู้ เขา้ ใจ เกดิ ทกั ษะในการประกอบอาชพี การปลกู เลย้ี งกลว้ ยไมต้ ดั ดอกอยา่ ง
มีประสิทธภิ าพ
3. กลมุ่ เป้าหมายมจี ติ ส�ำนกึ คณุ ธรรม จรยิ ธรรมและความรบั ผดิ ชอบตอ่ ตนเองและผูอ้ นื่

กลุ่มเปา้ หมาย

กลมุ่ เป้าหมายคอื ประชาชนกลุ่มเป้าหมายนอกระบบโรงเรียน
1. ผูท้ ่ีไมม่ อี าชพี
2. ผู้ที่มอี าชีพและต้องการพฒั นาอาชพี หรอื เพมิ่ อาชีพ

ระยะเวลา จ�ำนวน 100 ชวั่ โมง (ทฤษฎี 49 ชั่วโมง ปฏิบัติ 51 ชัว่ โมง)

โครงสร้างหลกั สูตร
หลักการประกอบอาชีพการปลูกเลย้ี งกลว้ ยไม้ตัดดอก มีโครงสร้างหลักสูตรดังน้ี
1. ชอ่ งทางการประกอบอาชพี (ทฤษฎี 6 ชวั่ โมง/ปฏบิ ัต ิ 4 ชัว่ โมง)
1.1 ความส�ำคัญในการประกอบอาชีพ การปลกู เลีย้ งกล้วยไมต้ ดั ดอก
1.2 การวเิ คราะห์ความเปน็ ไปไดใ้ นการประกอบอาชพี การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ตัดดอก
1.2.1 ความรู้พ้ืนฐานเก่ียวกบั การประกอบอาชีพการปลูกเลย้ี งกล้วยไม้ตดั ดอก
1.2.2 การเลือกท�ำเลท่ตี งั้ ระยะทาง
1.2.3 การลงทุนและแหล่งเงนิ ทุน
1.2.4 แหลง่ เรียนร ู้ สถานประกอบการ
1.2.5 การจัดหาวสั ดอุ ปุ กรณ์
2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการปลูกเลยี้ งกลว้ ยไม้ตัดดอก
(ทฤษฎี 20 ช่ัวโมง/ปฏบิ ัติ 27 ชว่ั โมง)


2.1 ขั้นเตรยี มการประกอบอาชพี
2.1.1 การสรา้ งโรงเรอื น
2.1.2 พันธต์ุ า่ งๆของกล้วยไมแ้ ละการคดั เลอื กสายพนั ธ์ุ
2.1.3 การเตรียมวัสดุอุปกรณ์
2.1.4 แหลง่ น�ำ้

73

2.2 ขน้ั ตอนการปลูกเลี้ยง
2.2.1 การเรยี งวสั ดปุ ลูก
2.2.2 การปลกู ตน้ พันธุ์
2.3 ขั้นการดแู ลรกั ษาและจ�ำหน่าย
2.3.1 การฉีดยา
2.3.2 การใหป้ ยุ๋
2.3.3 การใหน้ ำ�้
2.3.4 การดูแลเรื่องโรคและแมลง
2.3.5 การตัดดอกกลว้ ยไม้
2.3.6 การจัดจ�ำหนา่ ย
3. การบริหารจัดการในการประกอบอาชพี การปลกู เลีย้ งกลว้ ยไม้ตดั ดอก
(ทฤษฎี 19 ชวั่ โมง/ปฏิบัต ิ 11 ชวั่ โมง)
3.1 การบรหิ ารจัดการในการประกอบอาชพี การปลูกเล้ียงกล้วยไมต้ ดั ดอก
3.1.1 การปอ้ งกันเรื่องโรคและแมลง
3.1.2 การควบคุมคณุ ภาพให้ไดต้ ามมาตรฐานของตลาดต่างประเทศ
3.1.3 สภาพภายในโรงเรอื นไดม้ าตรฐาน GAP
3.1.4 การคดิ ค�ำนวณการลดตน้ ทนุ
3.1.5 แรงงาน
3.2 การจัดการการตลาด
3.2.1 รู้ความต้องการของตลาด
3.2.2 คณุ ธรรม ความซ่อื สตั ย์
3.2.3 สรรหาพนั ธ์ุใหมๆ่ สู่ตลาด
3.3 การจัดการความเสย่ี ง
3.3.1 การวิเคราะห์ศกั ยภาพในการประกอบอาชีพการปลกู เลีย้ งกล้วยไม้ตัดดอก
1) คา่ ใช้จ่าย
2) การดแู ลรกั ษา
3) วสั ดุปลูก
4) การปอ้ งกันจากภยั ธรรมชาติ
5) คแู่ ขง่ ทางการผลิตและจ�ำหนา่ ย
3.3.2 การแก้ปญั หาความเสีย่ งในการประกอบอาชีพการปลูกเลี้ยงกลว้ ยไม้ตดั ดอก
4. โครงการประกอบอาชีพ (ทฤษฎี 3 ช่วั โมง/ปฏิบตั ิ 9 ชัว่ โมง)
4.1 ความส�ำคญั ของโครงการประกอบอาชพี
4.2 ประโยชน์ของโครงการประกอบอาชีพ
4.3 องคป์ ระกอบของโครงการประกอบอาชพี
4.4 การเขียนโครงการ
4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการ

74

การจดั กระบวนการเรยี นรู้

1. ศึกษาขอ้ มลู จากเอกสาร ฟังวิทยากรบรรยายให้ความรู้
2. ศกึ ษาจากใบความรู้ วทิ ยากรบรรยายพรอ้ มดขู องจรงิ ประกอบการสาธติ และท�ำใบงานแตล่ ะขนั้ ตอน
ตามล�ำดบั
3. ศึกษาดงู านจากแหลง่ เรียนรู้ ซกั ถามพูดคยุ แลกเปลย่ี นเรยี นรู้
4. ศึกษาหาความรูเ้ พ่มิ เตมิ จากสอ่ื ตา่ งๆ CD/VCD อินเตอร์เนต็ แหลง่ ความรู้
5. ฝึกปฏิบตั จิ ริง

สื่อการเรียนรู้

1. เอกสารประกอบการเรยี นร/ู้ ใบงาน/ใบความรู้
2. ภูมปิ ญั ญาท้องถิน่
3. ศึกษาดงู านจากแหล่งเรยี นรู ้ สถานประกอบการ
4. สมาคมผูป้ ระกอบการปลูกเลย้ี งกลว้ ยไม้ ต�ำบลหนองนกไข่ อ�ำเภอกระทุม่ แบน จงั หวดั สมุทรสาคร
5. ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตร(ศูนย์พืชสวน)ต�ำบลท่าไม้ อ�ำเภอกระทุ่มแบน จังหวัด
สมทุ รสาคร
6. ส�ำนักงานเกษตรจังหวดั สมุทรสาคร
7. ส�ำนักงานเกษตรและสหกรณจ์ งั หวดั สมทุ รสาคร
8. เวบ็ ไซด์ http://orchidnet.doae.go.th/home/index.ph

การวดั และประเมินผล

1. การประเมนิ ความรภู้ าคทฤษฎีกอ่ นเรียนและจบหลกั สูตร
2. การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรยี นจากการปฏบิ ตั ิ ไดผ้ ลงานทมี่ คี ณุ ภาพสามารถสรา้ งรายได้ และจบหลกั สตู ร

การจบหลักสตู ร

1. มีเวลาเรียน ไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 80
2. มีผลการประเมนิ ตลอดหลักสตู ร ไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 60
3. มผี ลงานทีม่ คี ุณภาพ

เอกสารหลักฐานการศกึ ษา

1. หลักฐานการประเมินผล
2. ทะเบยี นคุมวฒุ บิ ตั ร
3. วุฒบิ ัตรการศกึ ษา ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทียบโอน

ผู้เรียนที่จบหลักสูตรนี้สามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการ
ศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชพี วชิ าเลือกท่ีสถานศึกษาไดจ้ ดั ท�ำข้นึ

รายละเอียดโครงสรา้ งหลกั สูตรการปลูกเลย้ี งกล้วยไมต้ ัดดอก

เรือ่ ง จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จ�ำ นวนชวั่ โมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

1. ช ่องทางการประกอบ 1.1 บอกความส�ำคัญของการ 1.1 ความส�ำคัญในการประกอบอาชพี 1.1 จดั ใหผ้ เู้ รยี นศกึ ษาจากแหลง่ เรยี นรแู้ ละสอื่ 6 4
อาชีพ ประกอบอาชีพการปลูกเล้ียง 1.2 ความรู้พื้นฐานในการประกอบ ตา่ ง ๆ
กล้วยไม้ตัดดอกได้ อาชพี 1.2 จัดให้ผู้เรียนเขียนความส�ำคัญในการ
1.2 สามารถวเิ คราะหค์ วามเปน็ ไป 1.3 การคดั เลอื กท�ำเลทตี่ ั้ง ระยะทาง ประกอบอาชพี ของตนเอง ความรพู้ นื้ ฐาน
ได้ในการประกอบอาชีพการ 1.4 การลงทุนและแหลง่ เงนิ ทนุ เรื่องกล้วยไม้ การเลือกท�ำเล การลงทุน
ปลกู เล้ียงกล้วยไมต้ ัดดอกได้ 1.5 แหล่งเรียนรู้ / สถานประกอบการ แหลง่ เรยี นรู้ และแหลง่ จดั หาวสั ดุ อปุ กรณ์
1.6 การจัดหาวัสดอุ ปุ กรณ์ แลว้ น�ำมาแลกเปลย่ี นเรยี นรซู้ งึ่ กนั และกนั
1.3 วทิ ยากรใหค้ วามรใู้ นเรอื่ งตา่ ง ๆ ซกั ถาม พดู คยุ
1.4 เรยี นรู้จากสถานประกอบการจริง

2. ทักษะการประกอบ 2.1 อธิบายวิธีการสร้างโรงเรือน/ 2.1 การสร้างโรงเรอื น 2.1 จัดให้ผู้เรียนศึกษาเน้ือหาจากใบความรู้ 21 27
อาชีพ สายพันธุ์ต่าง ๆ และการคัด 2.2 สกุลและสายพันธุ์ต่างๆ ของ เรอ่ื ง โรงเรอื น สายพันธ์ุตา่ ง ๆ ของกล้วยไม้
เลอื กสายพนั ธ/์ุ การเตรยี มวสั ดุ กลว้ ยไม้ วัสดุอุปกรณ์ การเรียงวัสดุ วิธีการปลูก
อปุ กรณ์และแหล่งน้�ำได้ 2.3 วัสดุอุปกรณ์ท่ีเก่ียวข้องกับการ การฉีดยา การให้ปุ๋ย การให้น้�ำ โรคและ
2.2 บอกวิธีการเรียงวัสดุปลูกและ ปลูกเลีย้ งกล้วยไม้ แมลง การตัดช่อกล้วยไม้
วธิ กี ารปลกู ต้นกล้วยไม้ได้ 2.4 แหล่งนำ�้ 2.2 จดั ท�ำใบงานตามค�ำแนะน�ำตามล�ำดบั ขนั้ ตอน
2.3 บอกวธิ กี ารใช้ป๋ยุ - ยาได้ 2.5 การจัดหาวัสดุปลกู 2.3 วทิ ยากรบรรยายใหค้ วามรู้ ตอบขอ้ ซกั ถาม
2.4 อธบิ ายเรอื่ งโรคและแมลงได้ 2.6 การปลกู แลกเปล่ยี นเรยี นรู้
2.7 การใหย้ าปอ้ งกนั และก�ำจดั โรค-แมลง
2.8 การให้นำ�้
2.9 การให้ปยุ๋

75

จำ�นวนชวั่ โมง 76
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ
เร่ือง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เนื้อหา การจดั กระบวนการเรียนรู้

2.5 สามารถอธิบายวิธีการตัดช่อ 2.10 โรคและแมลง 2.4 ศกึ ษาจากภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ 21 27
ดอกไม้และตัดดอกไม้ได้โดย 2.11 การตัดดอกกล้วยไม้ 2.5 ศกึ ษาดูงานจากแหล่งประกอบการ
ไม่เสยี หาย 2.12 การจัดจ�ำหน่าย 2.6 ศึกษาจากส่ือต่างๆ
2.6 บอกแหล่งจดั จ�ำหนา่ ยได้ 2.7 ฝกึ ปฏบิ ัติจรงิ

3. การบรหิ ารจดั การใน 3.1 บอกวิธีการป้องกันโรคและ 3.1 โรคและแมลงและการป้องกนั 3.1 จัดให้ผู้เรียนได้ศึกษาเนื้อหาใบความรู้ 19 11
การประกอบอาชีพ แมลงที่เกดิ กบั กลว้ ยไมไ้ ด้ 3.2 การควบคมุ คณุ ภาพใหไ้ ดม้ าตรฐาน เร่ืองโรคและการป้องกันโรคและแมลง
3.2 อธิบายลักษณะต่าง ๆ ของ ของตลาดตา่ งประเทศ 3.2 ปฏิบัติตามค�ำแนะน�ำล�ำดับขั้นตอนของ
กล้วยไม้ที่ได้มาตรฐานของ 3.3 การควบคุมตามมาตรฐาน GAP ใบงาน
ตลาดตา่ งประเทศได้ 3.4 การลดตน้ ทนุ การผลติ 3.3 พบผ้รู ้ใู ห้ความรู้
3.3 บอกสภาพโรงเรือนที่ได้ 3.5 แรงงาน 3.4 ศกึ ษาและดูงานจากสถานท่ีจรงิ
มาตรฐาน GAP ได้ 3.6 ความต้องการของตลาด 3.5 สรุปผลจากการศึกษาดูงานและพบผู้รู้
3.4 บอกแหล่งจดั หาแรงงานได้ 3.7 ความซอื่ สตั ย์ ในทอ้ งถิน่
3.5 บอกความตอ้ งการของตลาดได้ 3.8 การสรรหาสายพันธ์ใุ หม่ ๆ 3.6 ศึกษาเพิ่มเติมจากเอกสาร ส่ิงพิมพ์ ส่ือ
3.6 บอกถงึ ความมคี ณุ ธรรม ความ 3.9 การวิเคราะห์ศักยภาพในเรื่อง ตา่ ง ๆ และหน่วยงานที่เก่ียวขอ้ ง
ซื่อสัตยใ์ นอาชพี ได้ ค่าใชจ้ ่าย การดูแล การขาดแคลน
3.7 บอกวธิ กี ารสรรหาพนั ธก์ุ ลว้ ยไม้ วสั ดุปลูก การป้องกนั ภยั ธรรมชาติ
ชนดิ ใหมไ่ ด้ และแนวทางการผลติ
3.8 สามารถบอกวิธีการแก้ปัญหา
ทอ่ี าจเกดิ ขนึ้ เรอื่ งคา่ ใชจ้ า่ ย การ
ดูแลรักษา การขาดแคลนวัสดุ
การป้องกันภัยตามธรรมชาติ
และค่แู ข่งขันทางการค้า

เร่ือง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ เนื้อหา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนช่วั โมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

4. โครงการประกอบ 4.1 บอกความส�ำคัญของโครงการ 4.1 ความส�ำคญั ของโครงการอาชีพ 4.1 ผู้เรียนศึกษาเนื้อหาจากใบความรู้ เรื่อง 3 9
อาชีพ อาชพี ได้ 4.2 ประโยชน์ของโครงการอาชีพ ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ ประโยชน์
4.2 บอกองคป์ ระกอบของโครงการ 4.3 องค์ประกอบของโครงการประกอบ ของโครงการอาชีพ องค์ประกอบของ
อาชีพได้ อาชพี โครงการอาชพี แลว้ จดั กจิ กรรมการสนทนา
4.3 อธิบายลักษณะการเขียนท่ีดี 4.4 การเขยี นโครงการอาชีพ แลกเปลี่ยนข้อมูลความคิดเห็น เพ่ือสร้าง
ขององค์ประกอบของโครงการ 4.5 การประเมินความเหมาะสมและ แนวคดิ ในการด�ำเนินกิจกรรมการเรยี นรู้
อาชีพได้ สอดคล้องของโครงการอาชีพ 4.2 ผู้เรียนศึกษาสาระข้อมูลจากใบความรู้
4.4 บอกประโยชน์ของโครงการ เร่ือง ตัวอย่างการเขียนโครงการอาชีพท่ีดี
อาชพี ได้ เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พรอ้ มจดั การอภปิ ราย
4.5 เขียนโครงการในแต่ละองค์ เพ่ือสรุปแนวคิดเป็นแนวทางในการเขียน
ประกอบให้เหมาะสมและถูก โครงการอาชีพที่ดี เหมาะสม และถกู ต้อง
ตอ้ งได้ 4.3 ผ้เู รียนฝกึ ปฏบิ ัติ การเขยี นโครงการอาชพี
4.6 อธิบายความหมายขององค์ 4.4 ก�ำหนดใหผ้ เู้ รยี นฝกึ ปฏบิ ตั กิ ารประเมนิ ความ
ประกอบของโครงการอาชพี ได้ เหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการอาชพี
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสมและ 4.5 ผู้เรียนฝึกการพัฒนาหรือปรับปรุงโครงการ
สอดคลอ้ งของโครงการอาชพี ได้ อาชีพ ให้มีความเหมาะสมและถูกต้อง
4.6 ใหผ้ เู้ รยี นเขยี นโครงการอาชพี ของตนเอง
เพื่อเสนอขอรับการสนับสนุนงบประมาณ
ด�ำเนินงานอาชีพ และใช้ในการด�ำเนินการ
ประกอบอาชีพตอ่ ไป

77

78

หลักสตู รการขยายพนั ธ์ุบอนสี
จ�ำนวน 80 ชวั่ โมง

กลุม่ วิชาอาชีพเกษตรกรรม

ความเป็นมา

การจัดการศึกษาอาชีพในปัจจุบันมีความส�ำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศ
ให้มีความรู้ ความสามารถ และทักษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสริม
ความเข้มแขง็ ให้แก่เศรษฐกจิ ชมุ ชน ซ่งึ กระทรวงศกึ ษาธิการไดก้ �ำหนดยทุ ธศาสตร์ 2555 ภายใต้กรอบเวลา 2 ปี
ที่จะพัฒนา 5 ศักยภาพของพื้นที่ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ให้สามารถแข่งขันได้ใน 5 ภูมิภาคหลักของโลก “ รู้เขา
รู้เรา เท่าทนั เพ่อื แข่งขนั ไดใ้ นเวทโี ลก” ตลอดจนก�ำหนดภารกิจท่จี ะยกระดบั การจดั การศึกษาเพื่อเพ่ิมศักยภาพ
และขีดความสามารถให้ประชาชน ได้มีอาชีพท่ีสามารถสร้างรายได้ท่ีมั่นคง โดยเน้นการบูรณาการให้สอดคล้อง
กับศักยภาพด้านต่างๆ มุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพและการมีงานท�ำอย่างมีคุณภาพ
ท่ัวถึงและเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายได้มั่นคง มั่งค่ัง และมีงานท�ำอย่างยั่งยืน มีความสามารถเชิงการแข่งขัน
ท้ังในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับสากล ซ่ึงจะเป็นการจัดการศึกษาตลอดชีวิตในรูปแบบใหม่ที่สร้าง
ความม่ันคงใหแ้ ก่ประชาชนและประเทศชาติ
เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั วสิ ยั ทศั นข์ องกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ในการผลติ และพฒั นาศกั ยภาพบคุ ลากรของชาติ
เพอื่ สรา้ งความเป็นอยู่ที่ดี และสรา้ งความมั่งค่ังทางเศรษฐกจิ และความมัน่ คงทางสังคมให้กบั ประเทศ ด้วยฐาน
ความรู้ ความคดิ สรา้ งสรรค์ และศักยภาพของประเทศ
ส�ำนักงาน กศน. จึงจัดท�ำหลักสูตรการขยายพันธุ์บอนสี ซ่ึงเป็นไม้ประดับท่ีขึ้นชื่อว่าเป็นราชินี
แหง่ ไมใ้ บ ซง่ึ ไดร้ บั ความนยิ ม และมคี วามตอ้ งการของตลาด นบั เป็นอาชีพอกี ทางเลอื กหนึ่งในการเพมิ่ พูนรายได้
ใหก้ บั ครอบครวั ท�ำใหม้ คี วามสะดวกในการตดั สนิ ใจสรา้ งงาน สรา้ งรายได้ และความกา้ วหนา้ ใหก้ บั กลมุ่ เปา้ หมาย

หลักการของหลกั สูตร

หลักสตู รการประกอบอาชีพการขยายพนั ธ์ุบอนสี มหี ลักการดงั น้ี
1. เป็นหลักสูตรท่ีเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ 5 ด้าน ได้แก่ศักยภาพ
ทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพื้นที่ ศักยภาพของพ้ืนที่ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศ และท�ำเลท่ีตั้ง
ของแตล่ ะประเทศ วฒั นธรรมประเพณีและวถิ ชี วี ติ ของแตล่ ะพน้ื ท่ีและศักยภาพของทรพั ยากรมนษุ ย์ในแตล่ ะพ้ืนท่ี
2. การจดั การศกึ ษาการประกอบอาชพี การขยายพนั ธบ์ุ อนสี มงุ่ เนน้ ใหผ้ ไู้ มม่ อี าชพี และผมู้ อี าชพี แลว้ ตอ้ งการ
พัฒนาอาชีพของตนใหม้ ่ันคง โดยการจดั การศกึ ษาใหเ้ ป็นไปอย่างท่ัวถงึ เท่าเทยี มกนั เนน้ เร่ืองความรู้คู่คุณธรรม
3. สง่ เสรมิ ใหม้ คี วามรว่ มมอื ในการด�ำเนนิ งานรว่ มกบั ภาคเี ครอื ขา่ ย เนอ่ื งจากบอนสสี ามารถสรา้ งอาชพี
สร้างรายไดใ้ หก้ บั กลมุ่ เป้าหมายให้มคี วามม่ันคง
4. ส่งเสรมิ ใหม้ กี ารเทียบโอนความรู้และประสบการณเ์ ข้าส่หู ลักสตู รการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน
5. มุ่งเน้นการจัดการอบรมสัมมนาเพ่ือพัฒนากลุ่มเป้าหมาย ผู้ไม่มีอาชีพหรือผู้ที่มีอาชีพแล้ว และ
ต้องการพัฒนาอาชพี ของตนเองใหม้ ีความม่นั คง ให้มีความพรอ้ มที่จะท�ำงานได้อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ

79

จดุ หมาย

หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะพันธบ์ุ อนสี มีจดุ หมายดังตอ่ ไปน้ี
1. เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นเกดิ ทกั ษะความรู้ ความเขา้ ใจ ความช�ำนาญดา้ นการขยายพนั ธบ์ุ อนสี สามารถน�ำไปใช้
ในการประกอบอาชีพได้
2. เพอื่ ใหก้ ลมุ่ เปา้ หมายตดั สนิ ใจประกอบอาชพี ใหส้ อดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพของตนเอง สงั คม และชมุ ชน
3. เพ่ือลดอัตราการว่างงาน เป็นทางเลอื กหนงึ่ ส�ำหรับการประกอบอาชพี ในชุมชน
4. เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายมีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตส�ำนึก ความรับผิดชอบต่อตนเอง ผู้อ่ืน และ
สังคม

กลมุ่ เป้าหมาย

กลุ่มเปา้ หมายคอื ประชาชนกล่มุ เป้าหมายนอกระบบโรงเรียน
1. ผูท้ ่ีไม่มอี าชีพ
2. ผ้ทู ี่มีอาชพี และต้องการพฒั นาอาชพี
3. ผู้ทีม่ ีอาชพี และต้องการเปล่ยี นอาชพี

ระยะเวลา จ�ำนวน 80 ช่วั โมง

โครงสรา้ งหลกั สตู ร จ�ำนวน 8 ชว่ั โมง

1. ช่องทางการประกอบอาชีพการขยายพนั ธ์ุบอนสี
1.1 ความส�ำคญั ในการประกอบอาชีพการขยายพันธบ์ุ อนส ี
1.2 ความเปน็ ไปไดใ้ นการประกอบอาชีพ การขยายพนั ธบ์ุ อนสี
1.2.1 การลงทนุ และแหลง่ ทนุ
1.2.2 ความต้องการของตลาด
1.2.3 หลกั การตลาด
1.2.4 กรรมวธิ ีการผลิต
1.2.5 การจัดจ�ำหนา่ ย
1.3 แหลง่ เรียนรู้
1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการขยายพันธบุ์ อนสี
1.4.1 โอกาสทางการตลาด
1.4.2 คู่แข่งขนั
1.4.3 ความคมุ้ ค่า

80

2. ทักษะการประกอบอาชีพการขยายพันธ์ุบอนสี จ�ำนวน 52 ชั่วโมง
2.1 ข้นั เตรยี มการประกอบอาชพี
2.1.1 ความรู้พ้ืนฐานเกี่ยวกบั บอนสี ไดแ้ ก่ สายพันธ์ุต่างๆของบอนสี
2.1.2 ลักษณะทั่วไปของบอนสี
2.1.3 การเตรยี มดนิ /เตรียมสถานท่ี
2.1.4 การเตรียมท่อนพนั ธุ์ (หน่อ,หวั )
2.1.5 เครอ่ื งมอื /วัสด/ุ อุปกรณ์
2.2 ขนั้ ตอนการฝกึ ทกั ษะการประกอบอาชพี การขยายพันธุบ์ อนสี
2.2.1 การเลอื กพันธุ์บอนสี
2.2.2 การขยายพนั ธุ์
2.2.3 วธิ กี ารปลกู
2.2.4 การเกบ็ เกี่ยวบอนสี
2.3 ขัน้ การดูแลรกั ษาและจดั จ�ำหนา่ ย
2.3.1 ขนาดของล�ำต้น/ขนาดของใบ
2.3.2 การบรรจุหีบหอ่
2.3.4 โรคและการป้องกนั
2.3.5 การก�ำหนดราคา
3. การบริหารจัดการในการประกอบอาชีพการขยายพันธ์บุ อนสี จ�ำนวน 8 ช่วั โมง
3.1 การบริหารจัดการในการประกอบอาชพี การขยายพนั ธุ์บอนสี
3.1.1 การดแู ลรกั ษาและควบคุมคุณภาพ
3.1.2 ตน้ ทุนในการขยายพนั ธบุ์ อนสี
3.2 การจดั การการตลาด
3.2.1 การท�ำฐานข้อมลู การตลาด
3.2.2 การสง่ เสริมการตลาด
3.3 การจัดการความเสย่ี ง
3.3.1 การวเิ คราะหค์ วามเสย่ี งและบริหารจัดการในการประกอบอาชพี การขยายพนั ธ์บุ อนสี
3.3.2 การวเิ คราะห์ตน้ ทนุ
3.3.3 การวิเคราะหผ์ ลก�ำไร
3.4 คณุ ธรรมจริยธรรมส�ำหรบั ผ้ปู ระกอบอาชีพ
4. โครงการประกอบอาชีพ จ�ำนวน 12 ชั่วโมง
4.1 ความส�ำคัญของโครงการประกอบอาชพี
4.2 ประโยชน์ของโครงการประกอบอาชพี
4.3 องคป์ ระกอบของโครงการประกอบอาชีพ
4.4 การเขียนโครงการ
4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคล้องของโครงการ

81

การจดั กระบวนการเรียนรู้

1. ศึกษาจากเอกสารและภมู ปิ ญั ญา
2. วิทยากรบรรยายใหค้ วามรู้
3. การศึกษาดงู านจากแหลง่ เรียนรู้
4. แลกเปลี่ยนเรยี นรู้
5. ศกึ ษาหาความรู้ด้วยตนเองจากส่อื CD/ VCD และอินเตอรเ์ น็ต
6. ท�ำใบความรู้และใบงาน
7. ฝกึ ปฏบิ ัติจรงิ

ส่อื การเรยี นรู้

1. สื่อเอกสาร
1.1 เอกสารประกอบการเรียนรู้
1.2 ใบงาน
1.3 ใบความรู้
2. สือ่ อิเลก็ ทรอนิกส์
3. สือ่ บคุ คล เชน่ ภมู ิปัญญา ผเู้ ชีย่ วชาญ
4. แหลง่ เรียนรู้ / สถานประกอบการ


การวัดและประเมินผล

1. การประเมนิ ความรู้ภาคทฤษฎรี ะหวา่ งเรยี นและจบหลักสูตร
2. การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรยี นจาการปฏบิ ตั ิ ไดผ้ ลงานทม่ี คี ณุ ภาพสามารถสรา้ งรายได้ และจบหลกั สตู ร

การจบหลกั สตู ร

1. มีเวลาเรียน ไม่น้อยกวา่ รอ้ ยละ 80
2. มีผลการประเมนิ ตลอดหลกั สูตร ไม่น้อยกว่าร้อยละ 60
3. มผี ลงานทมี่ ีคุณภาพ

เอกสารหลักฐานการศึกษา

1. หลักฐานการประเมินผล
2. ทะเบยี นคุมวุฒิบัตร
3. วฒุ ิบตั รการศึกษา ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทยี บโอน

ผู้เรียนที่จบหลักสูตรนี้สามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการ
ศึกษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในสาระการประกอบอาชพี วชิ าเลือกทีส่ ถานศึกษาได้จดั ท�ำขึน้

รายละเอยี ดโครงสร้างหลกั สูตรการขยายพันธบ์ุ อนสี 82

เร่ือง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจัดกระบวนการเรียนรู้ จำ�นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

1. ช ่องทางการประกอบ 1.1 บอกความส�ำคัญของการ 1.1 ความส�ำคัญในการประกอบอาชีพ 1.1 ศึกษาข้อมูลจากเอกสารส่ือต่างๆ สถาน 2 -
อาชีพ การขายพันธุ ์ ประกอบอาชพี การขยายพันธุ์ การขยายพันธบุ์ อนสี ประกอบการ สื่อของจริง ภูมิปัญญาใน 2 1
บอนสี บอนสี 1.2 ความเป็นไปได้ในการประกอบ ชมุ ชน เพื่อน�ำข้อมลู มาใช้ในการประกอบ
1.2 บอกความเป็นไปได้ในการ อาชีพการขยายพนั ธ์บุ อนสี อาชพี ทม่ี คี วามเป็นไปได้ในชุมชน - 2
ประกอบอาชพี การขยายพันธุ์ 1.2.1 การลงทนุ และแหลง่ ทุน 1.2 ศึกษาดูงานในสถานประกอบและแห่ง 1 -
บอนสี ไดแ้ ก่ การลงทุนแหลง่ 1.2.2 ความตอ้ งการของตลาด เรยี นรู้ในชมุ ชนของตนเอง
ทุน ความต้องการของตลาด 1.2.3 หลกั การตลาด 1.3 วิทยากรบรรยายเก่ียวกับการขยายพันธุ์
หลักการตลาด กรรมวิธีการ 1.2.4 กรรมวธิ กี ารผลิต บอนสี
ผลติ และการจดั จ�ำหน่าย 1.2.5 การจัดจ�ำหนา่ ย 1.4 ครู ผู้เรียนและผู้ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับ
1.3 บอกและหาแหล่งเรยี นรู้ได้ 1.3 แหล่งเรยี นรู้ ทิศทางการประกอบอาชีพการขยายพันธุ์
1.4 บอกทิศทางการประกอบ 1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการ บอนสีในรูปแบบท่ีเหมาะสมกับตนเอง
อาชพี การขยายพนั ธุ์บอนสี ขยายพันธ์ุบอนสี เช่น ผู้เชี่ยวชาญ เจ้าของกิจการ ลูกจ้าง
1.4.1 โอกาสทางการตลาด พ่อค้าคนกลาง ฯลฯ โดยค�ำนึงถึงโอกาส
1.4.2 คแู่ ข่งขัน ทางการตลาด คูแ่ ขง่ ขัน และความค้มุ คา่
1.4.3 ความค้มุ คา่

เร่ือง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนอ้ื หา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

2. ทักษะการประกอบ 2.1 บอกขั้นตอนการเตรียมการ 2.1 ขน้ั เตรยี มการประกอบอาชพี 2.1 ศกึ ษาเอกสารทเี่ กยี่ วกบั การขยายพนั ธบ์ุ อน 5 -
อาชีพการขยายพนั ธุ์บอน ประกอบอาชพี การขยายพนั ธ์ุ 2.1.1 ความรู้พื้นฐานเก่ียวกับบอนสี สี 3 4
สี บอนสี ไดแ้ ก่ สายพนั ธุ์ต่างๆของบอนสี 2.2 อภิปรายแลกเปลี่ยนเรียนรู้การขยายพันธุ์ 3 5
2.1.1 ความรู้เบ้ืองต้นเก่ียวกับ 2.1.2 ลกั ษณะทั่วไปของบอนสี บอนสี 3 -
บอนสี 2.1.3 การเตรียมดิน 2.3 จดั ท�ำแผนการฝกึ ทกั ษะการประกอบอาชพี 2 20
2.1.2 เลือกพันธ์ุบอนสี 2.1.4 การเตรยี มท่อนพนั ธุ์ หน่อ/หัว 2.4 ด�ำเนินการเรียนรู้และฝึกทักษะตาม 2 5
2.1.3 เตรียมทอ่ นพนั ธ์ุ 2.1.5 เคร่ืองมือ วัสดุ/อุปกรณ ์ หลกั สูตร
2.1.4 เตรยี มดนิ /สถานท่ี 2.5 จดบันทึกผลการเรียนรู้
2.1.5 เครอ่ื งมือ วสั ด/ุ อปุ กรณ์ 2.6 ด�ำเนนิ การวดั ผลประเมนิ ผลตามทหี่ ลกั สตู ร
2.2 ฝกึ ทกั ษะการขยายพนั ธ์ุ บอนสี 2.2 ขั้นตอนการฝึกทักษะการประกอบ ก�ำหนด
2.2.1 เลอื กพันธุบ์ อนสี อาชีพการขยายพันธุ์บอนสี 2.7 ผเู้ รยี นปฏบิ ัติจริง
2.2.2 ปลูกบอนสี 2.2.1 การเลอื กพันธบ์ุ อนสี
2.2.3 ขยายพันธ์ุบอนสี 2.2.2 วธิ ีการปลกู
2.2.4 เก็บเก่ียวบอนสี 2.2.3 การขยายพนั ธ์ุ
2.3 ดแู ลรกั ษาและจ�ำหนา่ ย 2.2.4 การเกบ็ เกยี่ วบอนสี
2.3.1 ขนาดของล�ำตน้ /ขนาดของ 2.3 ขัน้ การดแู ลรกั ษาและจัดจ�ำหน่าย
ใบ 2.3.1 ขนาดของล�ำตน้ /ขนาดของใบ
2.3.2 บรรจุหีบห่อ 2.3.2 การบรรจหุ ีบหอ่
2.3.3 โรคและการป้องกัน 2.3.3โรคและการปอ้ งกัน
2.3.4 ก�ำหนดราคา 2.3.4 การก�ำหนดราคา

83

จ�ำ นวนชัว่ โมง 84
ทฤษฎี ปฏิบัติ
เรื่อง จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ เนื้อหา การจดั กระบวนการเรียนรู้

3. การบริหารจัดการ 3.1 มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเกดิ ทกั ษะการ 3.1 การบริหารจัดการในการประกอบ 3.1 การบริหารจัดการ จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้จาก 2 -
ในการประกอบอาชพี บริหารจัดการในการประกอบ อาชีพการขยายพนั ธบุ์ อนสี การอบรมแลกเปล่ียนเรียนรู้จากวิทยากร 1 2
อาชพี การขยายพนั ธบ์ุ อนสี ไดแ้ ก่ 3.1.1 การดูแลรักษาและควบคุม หรือผู้เช่ียวชาญตามประเดน็ ดังนี้ 2 -
3.1.1 ด ูแลรักษาและควบคุม คณุ ภาพ 3.1.1 การดแู ลรกั ษาและควบคุมคณุ ภาพ
คณุ ภาพ 3.1.2 ต้นทุนในการขยายพันธุ์บอน 3.1.2 ตน้ ทนุ ในการขยายพนั ธุ์บอนสี 1 -
3.1.2 ตน้ ทนุ ในการขยายพนั ธ์ุ สี 3.2 การบรหิ ารจดั การการตลาด อบรมเรอื่ งการ
บอนสี 3.2 การจัดการการตลาด บริหารจัดการการตลาด ตามประเด็น ดงั น้ี
3.2 มีความรู้ความเข้าใจเร่ืองการ 3.2.1 การท�ำฐานขอ้ มลู การตลาด 3.2.1 การท�ำฐานขอ้ มลู การตลาด
จัดการการตลาด 3.2.2 การส่งเสรมิ การตลาด 3.2.2 การส่งเสริมการตลาด
3.2.1 ท�ำฐานขอ้ มลู การตลาด 3.3 การจดั การความเสี่ยง 3.3 การจัดการความเส่ียง โดยจัดการอบรมเชิง
3.2.2 สง่ เสรมิ การตลาด 3.3.1 ก ารวิเคราะห์ความเส่ียง ปฏบิ ตั ิการ ในประเดน็ ดังต่อไปนี้
3.3 มีความรู้ความเข้าใจเร่ืองการ และบริหารจัดการในการ 3.3.1 ก ารวิเคราะห์ความเส่ียงและบริหาร
บรหิ ารจดั การในการประกอบ ประกอบอาชีพการขยาย จัดการในการประกอบอาชีพการ
อาชพี การขยายพนั ธุ์บอนสี พันธ์บุ อนสี ขยายพนั ธ์ุบอนสี
3.3.1 วิเคราะห์ความเส่ียง 3.3.2 การวเิ คราะห์ต้นทุน 3.3.2 การวเิ คราะห์ต้นทุน
และบริหารจัดการใน 3.3.3 การวเิ คราะห์ผลก�ำไร 3.3.3 การวิเคราะห์ผลก�ำไร
การประกอบอาชพี การ 3.4 คณุ ธรรมจรยิ ธรรมส�ำหรบั ผปู้ ระกอบ 3.4 จัดอบรมคุณธรรมจริยธรรมส�ำหรับผู้
ขยายพนั ธ์บุ อนสี อาชีพ ประกอบอาชีพ
3.3.2 วิเคราะหต์ น้ ทุน
3.3.3 วเิ คราะหผ์ ลก�ำไร
3.4 มีความรู้ความเข้าใจคุณธรรม
จรยิ ธรรมส�ำหรบั ผปู้ ระกอบอาชพี

เรอ่ื ง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เน้ือหา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จำ�นวนช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

4. โ ครงการประกอบ 4.1 บอกความส�ำคัญของโครงการ 4.1 ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ 4.1 จดั ใหผ้ เู้ รยี นศกึ ษาเนอ้ื หาจากใบความรเู้ รอ่ื ง 0.5 -
อาชีพ อาชีพได้ 4.2 ประโยชน์ของโครงการอาชีพการ ความส�ำคัญของโครงการอาชีพ ประโยชน์ 0.5 -
4.2 บอกประโยชน์ของโครงการ 4.3 องค์ประกอบของโครงการประกอบ ของโครงการอาชีพ องค์ประกอบของ 1 -
อาชีพได้ อาชพี โครงการอาชีพ แล้วจัดกจิ กรรมการสนทนา 6
4.3 บอกองค์ประกอบของโครงการ 4.4 การเขยี นโครงการอาชีพ แลกเปล่ียนข้อมูลความคิดเห็น เพ่ือสร้าง 1 3
อาชีพได้ 4.5 การประเมินความเหมาะสมและ แนวคิดในการด�ำเนินกจิ กรรมการเรยี นรู้ -
4.4 อธิบายความหมายขององค์ สอดคล้องของโครงการอาชพี 4.2 จดั ใหผ้ เู้ รยี นศกึ ษาสาระขอ้ มลู จากใบความรู้
ประกอบของโครงการอาชีพได้ เร่ืองตัวอย่างการเขียนโครงการอาชีพท่ีดี
4.5 อธิบายลักษณะการเขียนท่ีดี เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พรอ้ มจดั การอภปิ ราย
ขององค์ประกอบของโครงการ เพ่ือสรุปแนวคิดเป็นแนวทางในการเขียน
อาชีพได้ โครงการอาชพี ทีด่ ี เหมาะสม และถูกต้อง
4.6 เขียนโครงการในแต่ละองค์ 4.3 จัดให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติ การเขียนโครงการ
ประกอบให้เหมาะสมและถูก อาชีพ
ตอ้ งได้ 4.4 ก�ำหนดใหผ้ เู้ รยี นฝกึ ปฏบิ ตั กิ ารประเมนิ ความ
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสมและ เหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการอาชพี
สอดคลอ้ งของโครงการอาชพี ได้ 4.5 จัดให้ผู้เรียนปรับปรุงโครงการอาชีพ ให้มี
ความเหมาะสมและถูกตอ้ ง
4.6 ก�ำหนดให้ผู้เรียนเขียนโครงการอาชีพของ
ตนเอง เพื่อเสนอขอรับการสนับสนุนงบ
ประมาณด�ำเนินงานอาชีพ และใช้ในการ
ด�ำเนินการประกอบอาชีพตอ่ ไป
85

86

หลกั สตู รการปลูกและการแปรรปู กาแฟพันธุอ์ าราบิกา้
จ�ำนวน 40 ช่ัวโมง

กลมุ่ วิชาอาชีพเกษตรกรรม

ความเป็นมา

พ้ืนที่ภาคเหนือของประเทศไทย เป็นพ้ืนท่ีภูเขาสูงต้ังแต่ระดับความสูงจากระดับน�้ำทะเล 750 เมตร –
1,200 เมตร สภาพพ้ืนที่เดิมเป็นพ้ืนท่ีป่าทึบแต่ปัจจุบันเป็นภูเขาท่ีถูกตัดไม้ท�ำลายป่า เพื่อท�ำการปลูกฝิ่น
โดยประชากรชาวเขาเผา่ เยา้
สภาพของชุมชนบนพ้ืนที่สูงบ้านหนองห้า บ้านผาแดงบน บ้านห้วยเด่ือและบ้านห้วยปุ้ม ต�ำบลร่มเย็น
อ�ำเภอเชียงค�ำ จังหวัดพะเยา มีสภาพพ้ืนที่ อากาศหนาวเย็น ฝนตกต้องตามฤดูกาล 5 – 8 เดือน ดินมีความ
อุดมสมบูรณ์และมีความเหมาะสมท่ีจะปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิก้าและได้มีโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามแนว
พระราชด�ำริ ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนารถได้ให้บ้านหนองห้าเป็นบ้านเล็กในป่าใหญ่ ที่ต้องการ
ให้ประชาชนอยู่กับป่าต้นน�้ำช่วยรักษาป่าและเลิกการปลูกฝิ่นโดยได้ให้เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร พัฒนาท่ีดิน
สถาบันวิจัยพ้ืนที่สูง (องค์การมหาชน) เจ้าหน้าท่ีเกษตรในพระองค์ ครู ศูนย์การเรียนชุมขนชาวไทยภูเขา
“แม่ฟ้าหลวง” ( ครู ศศช) ที่ปฏิบัติงานในพื้นท่ีได้ส่งเสริมชนเผ่า เย้า กะเหร่ียง มูเซอ อาข่า ท�ำการปลูกกาแฟ
พนั ธ์อุ าราบกิ า้ อาชีพการปลกู กาแฟเป็นทางเลือกทสี่ ามารถสร้างอาชพี สรา้ งรายได้ใหก้ ับประชาชนบนพนื้ ทสี่ งู

หลักการของหลกั สตู ร

การจดั การศกึ ษาเพื่อการพฒั นาอาชพี เพ่ือการมงี านท�ำก�ำหนดหลกั การไวด้ ังนี้
1. เป็นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆ 5 ด้านได้แก่ ด้านทรัพยากรธรรมชาติ
ด้านลกั ษณะทางภูมิอากาศ ดา้ นภมู ิประเทศ ด้านศิลปวฒั นธรรมและดา้ นทรัพยากรมนษุ ย์
2. มงุ่ พฒั นาคนไทยให้ไดร้ ับการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชพี และการมีงานท�ำ
3. เน้นการฝึกปฏิบัติจริงเพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจ และสามารถน�ำไปประกอบอาชีพ
ให้เกดิ รายได้ทีม่ น่ั คง มงั่ คง่ั และยงั ยนื ในอาชีพสง่ เสรมิ ใหม้ ีการเทยี บโอนความรูแ้ ละประสบการณเ์ ข้าสู่หลักสตู ร
การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน
4. ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต ตามศักยภาพของตนเพื่อให้ส่งผล
ตอ่ การพฒั นาตนเอง ครอบครวั ชมุ ชน สงั คม ไดต้ ามศักยภาพ
5. สง่ เสริมให้ภาคเี ครอื ข่ายมสี ว่ นรว่ มในการจัดการศึกษา

จุดหมาย

1. เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเองจากประสบการณ์การปฏิบัติจริงรู้จักคิดวิเคราะห์วางแผน
และสามารถสรปุ องค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง
2. เพ่ือสร้างจิตส�ำนึกให้ผู้เรียนตระหนักในคุณค่าของสิ่งแวดล้อม ป่าต้นน�้ำและอาศัยอยู่กับป่าอย่าง
เกื้อกลู ซง่ึ กันและกัน
3. เพอ่ื ให้ผ้เู รียนมคี วามรู้ มีทักษะในการปลกู และแปรรูปกาแฟพนั ธอ์ุ ารา บกิ ้าเป็นอาชพี ได้

87

กลุ่มเปา้ หมาย

กล่มุ เปา้ หมายคือประชาชนกลุ่มเป้าหมายนอกระบบโรงเรยี น
1. ประชาชนชาวไทย ภเู ขาทไ่ี มม่ ีอาชีพ ชาวไทยภเู ขา/ พ้นื ท่ีสงู
2. ผู้ทม่ี ีอาชพี และตอ้ งการพัฒนาอาชพี
ระยะเวลา จ�ำนวน 40 ชั่วโมง

โครงสรา้ งหลกั สตู รโครงสรา้ งหลกั สูตร

1. ชอ่ งทางการประกอบอาชพี
1.1 ความรู้พนื้ ฐานเก่ยี วกบั การปลกู กาแฟพันธุอ์ าราบิก้า
1.1.1 ประวตั คิ วามเปน็ มาของกาแฟพันธ์อุ าราบกิ ้า
1.1.2 ลักษณะทางพฤกษศาสตรข์ องกาแฟพันธอ์ุ าราบกิ ้า
1.1.3 การเลือกท�ำเลและพน้ื ทท่ี เี่ หมาะสมในการปลูกกาแฟ
1.1.4 ความต้องการของตลาด
1.2 ความเปน็ ไปในการประกอบอาชพี การปลูกและการแปรรูปกาแฟพันธ์ุอาราบกิ ้า
1.3 แหลง่ เรยี นรูก้ ารปลกู และการแปรรปู กาแฟพันธุอ์ าราบกิ ้า
1.4 ทิศทางการปลูกและการแปรรูปกาแฟพันธ์ุอาราบกิ ้า
1.5 การสรา้ งจติ ส�ำนกึ ใหต้ ระหนกั ในคณุ คา่ ของสงิ่ แวดลอ้ ม ปา่ ตน้ นำ�้ และอาศยั อยกู่ บั ปา่ อยา่ งเกอื้ กลู
ซง่ึ กนั และกัน
2. ทักษะการประกอบอาชีพ การปลกู และการแปรรูปกาแฟพนั ธุ์อาราบิก้า
2.1 ขั้นตอนและวิธกี ารปลูกกาแฟพันธ์ุอาราบกิ ้า
2.1.1 การคดั เลอื กสถานที่ทเี่ หมาะสมในการปลกู
2.1.2 การคัดเลอื กพนั ธก์ุ าแฟอาราบิกา้
2.1.3 การเพาะพันธแ์ุ ละดแู ลต้นกล้า
2.1.4 วิธกี ารปลูก กาแฟพนั ธอ์ุ าราบกิ ้า
2.2 ขั้นตอนการดูแลรกั ษากาแฟพันธุอ์ าราบิก้า
2.2.1 การใส่ป๋ยุ
2.2.2 การตดั แต่งก่งิ
2.2.3 การก�ำจัดวชั พืช
2.2.4 การปอ้ งกนั และการก�ำจัดวัชพืช
2.3 ขั้นตอนการเกบ็ เกย่ี วการแปรรปู และการดแู ลรกั ษากาแฟพันธ์ุอาราบิก้า
2.31 การเลือกเกบ็ เมลด็
2.3.2 การคดั แยกเมล็ดพันธ์ุ
2.3.3 การแปรรูปและการเก็บรกั ษา
2.3.4 มาตรฐานของเมล็ดกาแฟ

88

3. การบรหิ ารจดั การในการประกอบอาชีพ
3.1 การจัดการการตลาดและวิธีการจ�ำหน่าย
3.1.1 การควบคมุ คุณภาพ
3.1.2 การวเิ คราะหค์ วามตอ้ งการของตลาด
3.1.3 การส่งเสริมการขาย
3.1.4 ตน้ ทุนการผลิต
3.1.5 การวเิ คราะหค์ วามเส่ยี ง
3.1.6 วิธกี ารจ�ำหน่าย
3.2 กลมุ่ ตลาดท่ีเหมาะสมในการจ�ำหน่ายกาแฟอาราบกิ า้
3.2.1 ลกู คา้
3.2.2 แหล่งจดั จ�ำหน่าย
3.2.3 คู่แขง่ ขนั
3.3 การวางแผนการผลิต
4. โครงการประกอบอาชพี
4.1 ความส�ำคัญของโครงการประกอบอาชพี
4.2 ประโยชนข์ องโครงการประกอบอาชพี
4.3 องคป์ ระกอบของโครงการประกอบอาชีพ
4.4 การเขยี นโครงการ
4.5 การประเมนิ ความเหมาะสมและสอดคล้องของโครงการ

การจดั กระบวนการเรยี นรู้

1. ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สื่ออิเล็กทรอนิกส์ จากศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง”
ประจ�ำหมบู่ ้าน (ศศช)
2. จากนักวิชาการและภมู ิปญั ญาชาวบ้านด้านกาแฟ
3. ฝึกปฏิบตั จิ ริง
4. แลกเปลี่ยนเรยี นรูก้ ับสมาชกิ ผู้ปลูกกาแฟ

สอื่ การเรียนรู้

1. ใบงาน/ใบความรู้
2. อินเตอร์เน็ต
3. บุคคล
4. หนงั สือ / เอกสาร
5. ภาคเี ครอื ข่าย
6. การศึกษาเรยี นรู้จากสถานท่จี ริง
7. ส่ือ VCD / DVD

89

การวดั และประเมนิ ผล

1. การประเมินความรู้ภาคทฤษฏโี ดยใชแ้ บบทดสอบการเรียนรู้
2. ประเมนิ ความรู้ภาคปฏบิ ัตจิ ากการฝกึ ปฏบิ ตั ิ รายงาน/ผลงาน บนั ทึกการเรยี นรู้ แบบประเมิน

การจบหลกั สตู ร

1. มีเวลาเรียน ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80
2. มผี ลการประเมนิ ตลอดหลกั สูตร ไม่น้อยกว่าร้อยละ 60
3. มผี ลผลติ ท่ีมีคณุ ภาพ

เอกสารหลักฐานการศกึ ษา

1. หลกั ฐานการประเมินผล
2. ทะเบยี นคุมวุฒบิ ตั ร
3. วฒุ บิ ตั รการศกึ ษา ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทยี บโอน

ผู้เรียนท่ีจบหลักสูตรนี้สามารถน�ำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการ
ศึกษาขนั้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวิชาเลือกทส่ี ถานศึกษาไดจ้ ัดท�ำขึ้น

รายละเอยี ดโครงสร้างหลักสตู รการปลกู และการแปรรูปผลผลิตกาแฟพันธุ์อาราบกิ า้ 90

เรือ่ ง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนือ้ หา การจัดกระบวนการเรยี นรู้ จ�ำ นวนช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏิบัติ

1. ช่องทางการประกอบ 1.1 เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นมคี วามรพู้ นื้ ฐานเกยี่ ว 1.1 ความรู้พ้ืนฐานเก่ียวกับการปลูก 1.1 แบบทดสอบกอ่ นเรียน 8 -
อาชีพ กับการปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิก้า กาแฟพันธ์ุอาราบิก้า 1.2 ศึกษาเอกสาร ข้อมูล และค้นคว้าจากส่ือ
ได้แก่ ประวัติ ลักษณะทางพฤษ 1.1.1 ป ระวัติความเป็นมาของ ต่างๆเก่ียวกับการปลูกกาแฟและแปรรูป
ศาสตร์ การเลือกท�ำเลพื้นที่ และ กาแฟพนั ธ์ุอาราบิกา้ กาแฟพนั ธ์ุอาราบิกา้
ความต้องการของตลาด 1.1.2 ล ักษณะทางพฤกษศาสตร์ 1.3 ศกึ ษาสภาพจากวถิ ชี วี ติ จรงิ ของแหลง่ เรยี นรู้
1.2 บอกความเป็นไปในการประกอบ ของกาแฟพนั ธุ์อาราบิก้า ในชุมชน
อาชีพการปลูกและการแปรรูป 1.1.3 การเลือกท�ำเลและพื้นที่ที่ 1.4 แบง่ กลุ่มมอบหมายงาน
กาแฟพนั ธุอ์ าราบกิ า้ ได้ เหมาะสมในการปลกู กาแฟ 1.5 อธิปรายแลกเปลย่ี นเรียนรู้
1.3 บอกแหลง่ เรยี นรกู้ ารปลกู และการ 1.1.4 ค วามตอ้ งการของตลาด 1.6 วัดและประเมนิ ผล
แปรรูปกาแฟพันธอุ์ าราบิกา้ ได้ 1.2 ความเปน็ ไปในการประกอบอาชพี
1.4 เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นเรยี นรดู้ ว้ ยตนเองจาก การปลูกและการแปรรูปกาแฟ
ประสบการณ์การปฏิบัติจริงรู้จัก พันธ์อุ าราบิกา้
คดิ วเิ คราะห์ วางแผนและสามารถ 1.3 แหล่งเรียนรู้การปลูกและการ
สรปุ องค์ความรูไ้ ด้ดว้ ยตนเอง แปรรูปกาแฟพนั ธ์อุ าราบิก้า
1.5 เพื่อฝึกให้ผู้เรียนด�ำรงตนตามวิถี 1.4 ทิศทางการปลูกและการแปรรูป
ชีวิตของชนเผ่า โดยใช้หลักความ กาแฟพันธอุ์ าราบกิ า้
พอเพยี งและประกอบอาชพี ได ้ 1.5 การสร้างจิตส�ำนึกให้ตระหนักใน
1.6 เพ่ือสร้างจิตส�ำนึกให้ผู้เรียน คุณค่าของสิ่งแวดล้อม ป่าต้นน้�ำ
ตระหนกั ในคณุ คา่ ของสง่ิ แวดลอ้ ม และอาศัยอยู่กับป่าอย่างเก้ือกูล
ปา่ ตน้ นำ้� และอาศยั อยกู่ บั ปา่ อยา่ ง ซ่ึงกนั และกัน
เกอ้ื กลู ซง่ึ กนั และกัน

เรอื่ ง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เนื้อหา การจดั กระบวนการเรียนรู้ จ�ำ นวนชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏิบัติ

2. ท ักษะการประกอบ 2.1 อธิบายข้ันตอนการเลือกสถาน 2.1 ข้ันตอนและวิธีการปลูกกาแฟ 2.1 ศึกษาเอกสาร ข้อมูล และค้นคว้าจากส่ือ 4 10
อาชพี ท่ีและการปลูกกาแฟพันธุ์อารา พนั ธอ์ุ าราบิก้า ต่างๆ เก่ียวกับการเลือกสถานที่ ขั้นตอน
บิกา้ 2.1.1 ก ารคัดเลือกสถานที่ท่ี การคัดเลอื ก การเพาะ การดูแล และการ
2.2 อธิบายการคัดเลือกพันธุ์กาแฟ เหมาะสมในการปลูก ปลกู กาแฟพันธ์อุ าราบกิ ้า
อาราบิกา้ 2.1.2 ก ารคัดเลือกพันธุ์กาแฟ 2.2 ครูอธิบายและสาธิตขั้นตอนการคัดเลือก
2.3 ฝึกเพาะพันธ์แุ ละดแู ลต้นกล้า อาราบกิ า้ การเพาะ การดูแล และการปลูกกาแฟ
2.4 ปลูกกาแฟพนั ธ์อุ าราบิก้า 2.1.3 ก ารเพาะพันธุ์และดูแล พันธ์ุอาราบิกา้
ต้นกลา้ 2.3 ครูและผู้เรียนร่วมกันวางแผนการฝึก
2.1.4 ว ิธีการปลูก กาแฟพันธุ์ ปฏิบัติ
อาราบิก้า 2.4 ด�ำเนินการเรียนและฝึกปฏิบัติตามขั้น
ตอนการคดั เลอื ก การเพาะ การดแู ล และ
การปลกู กาแฟพนั ธ์ุอาราบิกา้
2.5 ผ้เู รยี นจดบนั ทกึ
2.6 แบ่งกลมุ่ และมอบหมายงาน
2.7 ร่วมอภปิ รายแลกเปลยี่ นเรียนรู้
2.8 วัดและประเมินผล

91

จ�ำ นวนชว่ั โมง 92
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
เร่อื ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เนือ้ หา การจัดกระบวนการเรียนรู้

2.5 อธิบายการดูแลรักษาการบ�ำรุง 2.2 ขนั้ ตอนการดแู ลรกั ษากาแฟพนั ธ์ุ 2.1 ศึกษาเอกสาร ข้อมูล และค้นคว้าจาก 2 6
ตน้ กาแฟพันธุอ์ าราบิก้าได้ อาราบกิ า้ ส่ือต่างๆ เก่ียวกับการดูแลรักษากาแฟ
2.6 ฝึกการดูแลรักษากาแฟพันธุ์ 2.2.1 การใสป่ ยุ๋ พันธ์อุ าราบิก้า
อาราบกิ ้า 2.2.2 การตัดแตง่ กงิ่ 2.2 ครอู ธบิ ายและสาธติ ขนั้ ตอนการดแู ลรกั ษา
2.2.3 การก�ำจดั วัชพืช กาแฟพันธ์อุ าราบกิ ้า
2.2.4 การปอ้ งกนั และการก�ำจดั 2.3 ครูและผู้เรียนร่วมกันวางแผนการฝึก
วัชพชื ปฏิบตั ิ
2.4 ด�ำเนนิ การเรยี นและฝกึ ปฏบิ ตั ติ ามขนั้ ตอน
การดแู ลรกั ษากาแฟพนั ธอ์ุ าราบิกา้
2.5 ผเู้ รียนจดบันทึก
2.6 แบง่ กลมุ่ และมอบหมายงาน
2.7 ร่วมอภิปรายแลกเปล่ียนเรยี นรู้
2.8 วดั และประเมินผล