The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by soranlalo2021, 2021-03-30 17:14:54

Birawari bo FlipBook-pdf

Birawari bo FlipBook-pdf

‫هةوالَ َيكي د َلتةزيَن‬

‫ضةةند ِرؤذيَك بوو حةمدى هاو سةةرم ئازاد كرابوو‪ ،‬بةلآم لة دواى ئازادكردنةكةي‬
‫نةمبيني بوو‪ .‬رِؤذَيك جةبار فةرمان ثَي شةمةرطةيةكي نارد بؤ طوندي سةيَو سةَينانء‬
‫ةئا ةطاداري كردم كةة ذن ةيَك هةاتووة بؤ طو ةندى بةة ةلةكجةاِرء ةئةيةةويَةت من ببينَيةت‪ .‬ةكات ةيَك‬
‫رِؤي شةتم بؤ طوندى بةلةكجارِ بؤ مالَي جةبار فةرمان‪ ،‬ئةختةر خان دايكى دلَيرو ئاراس‬
‫ئي اهيمي تيثي مؤ سةي ةقاي شةةهيةد كةارزاني ليَ بوو‪ .‬ئةةختةةر ةخان لةةطةةلأ حةةمةدى‬
‫هاو سةةرم لة بةنديخانةى سةليَمانى ثيَكةوة زيندان بوونء ثيَكي شةةءة ئازاد كرابوون‪.‬‬
‫ئةختةرخان ذنيَكى زؤر هيَمنء لة سةةرخؤ بوو‪ ،‬زؤر بة وردى با سةى ذيانى بةنديخانةى‬

‫بؤ كردينء هةوالَي تةندروستي حةمدي ثيَ ِراطةياندم‪.‬‬
‫دواي ضةةند رِؤذَيك حةمدى هات بؤ لام بؤ طوندى ةسيَو ةسَينانء با سةي بارءدؤخي‬
‫تالَي ناء زينداني بؤ كردم‪ .‬هةردووكمان زؤر نيطةراني ذيانء ضةارةنوء سةي كورِةكانم‬
‫بوءين‪ .‬ةثاش مةاوة يةةك هةةءالَ يةان بؤ نةاردم كةة كوِرة كةانم لةة ةطةلأ ذ ةمارة يةةك زي نةداني‬
‫سةيا سةي تر طوا سةتراءنةتةءة بؤ زينداني مو سةةء ئةطةرى ئةوة لة ئاراداية كة لة‬

‫سَيدارة بدريَن‪.‬‬
‫ئةو رِؤذةي كة حةمدي هات بؤ سةةردانم‪ ،‬جةبار فةرمان لة ئَيران طةِرايةوةء هات‬
‫بؤ سةيَو سةَينان‪ ،‬نزيكةى دوانزة باري ولآخ ضةةكء تةقةمةنى لةطةلأ خؤيدا هَينابوو‪.‬‬
‫ثيَ ةشتريش شةةوكةتى حاجى مو شةير‪ ،‬ضةةند كاروانَيك ضةةكء تةقةمةني لة ئَيرانةوة‬
‫هَينةابوو بؤ مةةلَبةةنةد‪ .‬ثَيش ئةةوةي بطةةرَِي ةتةوة بؤ مةةَلبةةنةد‪ ،‬جةة ةبار فةةرمةان ةحةزي كردبوو‬
‫سةردانم بكاتء ناني نيوةرِؤ ثيَكةوة بخؤين‪ .‬ثيَش ئةوةي بيَت بؤ لام‪ ،‬ثَيشمةرطةكانى‬
‫خؤي نةاردبوو بؤ كةةبةاب ةخانةة ةكةي سةيَو سةَي ةنان‪ .‬بةة بينيني حةةمةديء ةئازادبووني لةة‬

‫زيندان‪ ،‬كاك جةبار خؤشحالَي خؤي دةربِريء بةخَيرهاتني كرد‪.‬‬
‫كةاتيةَك حةةمةدي وي سةتي خواردني نيوةرِؤ ئةا ةمادة بكةات‪ ،‬كةاك جةةبةار وتي‪ :‬حةةمةدي‬

‫خان خواردن ئامادة مةكة‪ ،‬زؤر حةزم لة كةبابة‪ ،‬ثيَش ئةوةي بَيم بؤ ئَيرة داواي كةبا‬
‫كردووةء ثاش كةميَكي تر بؤمان ئةهَينن‪.‬‬

‫‪601‬‬

‫لة كاتي نانواردندا‪ ،‬كاك جةبار دةنطوباسةي ةسليَماني لة حةمدي ثرسةي‪ .‬حةمدى‬
‫وتى‪ :‬لةم ِرؤذانةي ثَي شةوودا ثا سةَيك لة ةسليَماني سةووتا‪ ،‬ضةةند ذنيَكى تَيدا ةسووتاء‬

‫مردن‪ ،‬بةداخةوة يةكيَكيان ئةختةرخانى دايكى كاك دليَرو كاك ئاراس بوو‪.‬‬
‫بة بي سةتنى ئةو هةوالَة زؤر دَلتةنط بووين‪ ،‬بةتايبةتي زؤر كاري كردة سةةر كاك‬
‫جةبار‪ ،‬دةستى لة نانواردن هةلَ ـةطرتء بة ديواري ذوورةكة ثالَي دايةوةء هةناسةكي‬

‫قولَي هةلَكَيشا‪.‬‬

‫‪602‬‬

‫ئازادكردنى كورِةكانم‬

‫ةئةو ةكاتةةى كوِرة ةكانم لةة بةةنةديخةانةةى مو سةلَ بوون‪ ،‬ةضاوةرِيَي بي سةتني هةةوالَي‬
‫دَلتةزَينم ئةكرد‪ ،‬ضةونكة بةثيَي هةوالَيَك كاربةدة سةتيَكي بالآي ِرذيَمي بةعس (محةمةد‬
‫حةمزة) ثَي ةشنيازي بؤ ِرذَيم كردبوو‪ ،‬طةر ذمارةيةك لة كةسةوكاري ثَيشةمةرطة لة ةسيَدارة‬
‫ةبدرَين‪ ،‬ئةةوا ذمةارةيةةكي زؤري ثَي شةمةةرطةة تةة ةسليم ئةةبنةةوة‪ ،‬ئيتر خةةلَكي تريش كةة‬

‫بزانن كةسوكاريان لةسيَدارة ئةدرَيت رِوو ناكةنة شاخء نابن بة ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫لةو ماوةيةدا لة بةنديخانةي موسة دةستكرابوو بة لةسَيدارةداني ضةند كةسيَك لة‬
‫كة سةوكاري ثيَ شةمةرطة كة خةلَكي ناو ضةةي بادينان بوون‪ ،‬بةلآم كاتَيك عةلي حة سةةن‬
‫مةةجيةد (عةةلي كيمةايي) ثَي شةن ةيازي بةة ةكارهَينةاني ضةةكي كيم ةيايي لةة دذي هَيزي‬
‫ثيَ شةمةرطةو ناو ضةة ئازادكراوةكان دةكات‪ ،‬فةرماني لة سةَيدارةداني كة سةوكاري‬

‫ثَيشمةرطة هةلَدةوةشَيتةوة‪.‬‬
‫لة (‪ )28‬ي نيسةاني ‪ 1987‬ةسةدام حسةَين لَيبووردني بؤ كؤمةلَيَك زيندانى ةسياسي‬
‫عَيراق دةركرد‪ .‬ةماوة يةةك دواي بِر ةياري لَيبوورد نةة كةة‪ ،‬كوِرة ةكانمء كؤ مةةلَ يةك زي نةداني‬
‫سةيا سةي ترى كورد سةتان بةر ليَ بوردن كةءتنء ئازادكران‪ .‬دواتر كورِةكانم بؤيان‬
‫طيَِرامةةوة كةة ثيَش ئةةوةي ةئازاد بكريَن‪ ،‬لةة بةةرِيَوةبةةرا ةيةتي ئةةمني سةلَي ةماني لةةلايةةن‬
‫جَيطري بةةرِيَوةبةةرةوة كؤبوونةةوة ةيةك ةيان ثيَ دةكر يةَتء ثَييةان دةلَيَن "بةة ليَبووردنء‬
‫برِياري سةةرؤك كؤمار ئازادتان دةكةين‪ .‬برِيارمان داوة هةموو تيَكدةران (مةبة سةتي‬
‫هَيزي ثيَ شةمةرطة بووة) لة ناوبةرين‪ ،‬هةر لةئيَ ةستاوة وابزانن كة كة سةوكارتان لة ةشاخ‬

‫كوذراونء نةماون(‪.")122‬‬
‫دواي ةئازادكردني كوِرة ةكانم‪ ،‬كةار بةةدة سة ةتاني ئةةمني سةلَي مةاني تةةنط يةان ثيَ‬
‫هةَلدة ضةننء ثيَيان ِرادةطةيةنن كة دةبيَت هةموو رِؤذانى ثَينج شةةممان سةةردانى‬

‫بةرِيَوةبةرايةتى ئةمن بكةنء هةوالَء زانياري لة سةر خةلَكي ثيَِرابطةيةنن‪.‬‬

‫(‪ )122‬ديةارة مةةبةة سةتي لةة بةةكةارهَينةاني ضةةكي كيميةايي بووة‪ ،‬ضةونكةة بؤ يةةكةةم جةار رِذيَم لةة‬
‫‪ 1987/4/16‬بة ضةكي كيميايي باليسانء شَيخ وةساني بؤردومان كرد‪.‬‬

‫‪603‬‬

‫كةات َيةك كوِرة ةكانم داواي ةخانووة كةة مةان ئةة كةة نةةوة‪ ،‬ثيَ يةان ئةةَلَين " لةة بةةر ئةةوةي‬
‫خانووةكة بة ناوي باوكتانةوة تؤمار كراوة‪ ،‬دةستي بةسةردا طيراوةء ماف ئَيوةي ثيَوة‬

‫نيية‪".‬‬
‫مانةوةي كورِةكانم لة ذيَر دة سةةلآتى ئةو ِرذيَمة زؤر سةةخت بوو‪ ،‬هةربؤية وازيان‬
‫لة خوَيندن هَيناء سةليَمانييان بةجيَ هيَ شةتء ِرءءيان كردة ةشاخ‪ .‬دواتر هةوالَمان‬
‫ثَيطةي شةت كة ثاش ضةةند هةفتةيةك ذمارةيةك لةو زيندانييانةي كة لةطةلأ كورِةكانم‬

‫ئازاد كرابوون‪ ،‬دووبارة دةستطيركراونةتةوة‪.‬‬
‫ثاش نيوةرِؤيةكي هاويني‪ 1987‬لة سةيَو سةَينان لة دةرطاى مالَةكةم درا‪ ،‬كاتَيك‬

‫دةرطاكةم كردةوة كوِريَكى طةنج بوو‪ .‬ء ‪ :‬هةتيو ضيت دةءَيت؟‬
‫بة سةر سوورِمانةوة وتى‪ :‬باوكة ئةوة نامناسيت؟‬
‫و ‪ :‬تؤ كَييت؟‬
‫وتى‪ :‬بةختيارم‪ ،‬ضؤن نامناسيت؟‬

‫ةتا نةاوي خؤي نةةوت نةةمزاني كةة ئةةو كوِرة طةة نجةة بةةخت ةياري كوِرم بوو‪ ،‬لةة بةةر‬
‫خؤمةوة ء ‪ :‬دة وةرة كورِى خؤت بَيتة بةردةمتء نةيناسيتةوة‪ ،‬ئاي لةم رِؤذطارة‪.‬‬

‫تةنها ماءةى ساَليَك بوو بةختيارم نةبيني بوو‪ ،‬ذيانى بةنديخانةو خةمء ناِرةحةتى‬
‫ةكارى تيَكردبوو‪ ،‬خؤ شةم لةة بةارودؤخيَكى ةئالَؤزدا ةئةذ يةام‪ .‬ئةةوة نةدةي سةةر قةاَلى‬
‫ئي شةوكارى ةشؤِرش بووم‪ ،‬ئةوةندة لة بيرى مندا َلء كة سةوكارى خؤمدا نةبووم‪ ،‬رِؤذانة‬
‫بة دةيان دةمو ضةاوم ئةبيني‪ .‬ذمارةيةك لة برادةرةكانم هاو شةَيوةى ئةو بة سةةرهاتةي‬

‫منيان بةسةرهاتووةو مندالَى خؤيان نةناسيوةتةوة‪.‬‬
‫بةختيار ناني نيوةرِؤي نةخواردبوو‪ ،‬منيش ثيَموت كة تةنها نانء تر َي شك ئةبةم‪.‬‬
‫كةاتيَةك دة سةتي كرد بةة خواردني نةانء تريَ‪ ،‬وةك ةئا ةماذةيةةك بؤ سةةختيي ذيةاني‬
‫ثَيشمةرطايةتي‪ ،‬بة ثيَكةنينةوة و ‪ :‬ئةمة ذيانء خواردني ثَيشمةرطةية كة ضةند سالَة‬

‫خؤزطةي بؤ ئةخوازيت‪.‬‬
‫هةاءيني ‪ 1987‬ةنةو ةشيروان م سةتةة ةفا لةة ةئةورو ةثاوة بةة رَِي ةطاي ئَيران طةةِرايةةوة بؤ‬
‫كورد سةتان‪ .‬كاك نةو شةيروان حةزي كردبوو كة بة شةارةزوورو ناو ضةة ئازادكراوةكاني‬

‫‪604‬‬

‫قةرةداغ ب ضةَيت بؤ سةةركردايةتي‪ .‬كاتيَك طةي ةشتة مةَلبةندي يةك‪ ،‬لةطةلأ كؤمةلَيَك لة‬
‫برادةرانى مةَلبةند سةةردانمان كرد‪ .‬لة سةةر طؤِرانكارييةكانى ئةوكاتة زؤر شةتي بؤ‬
‫ةباس كردين‪ .‬دواتر هةةوالَى كوِرة كةانمى ثر سةي‪ .‬منيش ثيَموت كةة بةة لَيبووردن‬

‫ئازادكراوونء هاتوونةتة دةرةوة‪.‬‬
‫كاك نةو ةشيروان وتى‪ :‬كؤمةلَيَك زةمالةى خوَيندنمان لة دةرةوةي ولآت وةرطرتووة‪،‬‬
‫بؤ ئةةوةى لةة خويَ نةدن دا نةةبِريَن‪ ،‬ةئةتوانين كوِرة ةكا نةت بنيَرين بؤ دةرةوةى ولآت‪ .‬لةة‬
‫ئيَ سةتاوة ئةتوانيت بياننَيريت بؤ عةلاقاتي خؤمان لة كرما ةشان‪ ،‬بؤئةوةي ئي شةوكاري‬

‫سةفةريان بؤ جَيبةج َي بكةن‪.‬‬
‫دواي ثيَ شةنيةازة ةكةي كةاك ةنةو ةشيروان‪ ،‬لةة دوو ةكاتي ج ةياوازداء لةةطةةلأ ةحاميةدى‬
‫حاجي غالىء مةحمود سةةنطاويدا كامةرانء مةريوان ضةوون بؤ ئَيران‪ .‬دواتر بروسةكةم‬
‫كرد بؤ شةوكةتى حاجى موشير لة كرماشان‪ ،‬ثيَموت كة بة ئاطاداريء ِرةزامةندي كاك‬

‫نةوشيروان‪ ،‬كوِرةكانم ناردووة بؤ ئَيران بؤئةوةي ئيشوكارى سةفةريان بؤ بكةن‪.‬‬

‫‪605‬‬

‫طؤ ِرانكارييةكانى مة َلبةند‬

‫ثةةيوة نةدي يةة كةانى نَيوان (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء كؤ مةاري ئي سةلامي ئَيران رِؤذ لةة دواي رِؤذ‬
‫طة شةةى ئةكرد‪ ،‬لة ‪ 1986‬بة هاوكاري ةسوثاي ثا ةسداران بة تؤثء ِراجيمة بؤردوماني‬
‫بيرة نةوتةكانى كةركوك كرا‪( ،‬ي‪.‬ن‪.‬ك) برِيَكى باش ضةكء تةقةمةني لة ئَيران وةرطرت‪.‬‬
‫بةهارى ‪ 1987‬شةةوكةتى حاجى مو شةير كة بةرثر سةى مةَلبةندى يةك بوو‪ ،‬كرا بة‬
‫بةةرثر سةى ثةةيوةنةدييةة ةكانى يةةكَيتى لةة كرمةا شةان‪ ،‬جةةبةار فةةرمةان بؤ ةجارى دووةم‬
‫كرا ةيةوة بةة ةبةرثر سةى مةةلَبةةنةدى يةةك‪ .‬كةاك شةةوكةةت ئؤتؤمبيليَكي لانةدكرؤزةري‬
‫شةؤرِ شةي لا بوو‪ ،‬ثيَش ئةوةى بة مالَء مندالَةوة بِروات بؤ ئَيران‪ ،‬ئؤتؤمبيلةكةي لاى‬
‫من دا ةناو وتي‪ :‬بؤ ِراثةةِرانةدنى ئي شةو ةكارةكةا ةنت بةا ئةةم ئؤتؤمبيلةة لاى تؤ بَيةت‪ ،‬ئةةطةةر‬
‫نةهاتمةوة بؤ بةرى قةرةداغ هةلَيبطرة بؤ خؤت‪ .‬خانووةكةيشةي داية دةسةت ئةحمةدى‬

‫براى حاميدى حاجى غالي بؤ ئةوةى ئاطاى ليَ بيَت‪.‬‬
‫ئةو خانووةي كة جةبار فةرماني تيَدا ئةذيا باش نةبوو‪ ،‬بؤية كاك جةبار نامةيةكى‬
‫بؤ شةةوكةتي حاجي مو شةير ناردبوو كة بةلَكو ئةو كةلوثةلانةي لة خانووةكةيدا ماون‬
‫لابباتء ضةؤلَى بكات‪ ،‬ضةونكة ئةيةويَت ب ضةَيتة ناو خانووةكةيةوة‪ .‬ثاش ضةةند رِؤذيَك‬
‫كاك شةةوكةت نامةيةكى بؤ ناردمء نو سةيبووى "من خانووةكةم نادةم بة كاك جةبار‪،‬‬

‫ضونكة شتومةكى خؤمى تَيدايةء لةوانةية منيش بطةِرَيمةوة بؤ بةري قةرةداغ"‪.‬‬
‫دواتر جةة ةبار فةةرمةان بةة شةَيركؤ جةدى وتبوو كةة بةةلَكو خةانووةكةةي ةشةوكةةتي‬
‫حاجي مو شةيري بؤ ضةؤلأ بكةن‪ .‬سةةبارةت بة خانوةكةي كاك شةةوكةت لةطةلأ كاك‬

‫جةبار قسةم كردوو و ‪ :‬واز لةو خانووة بيَنة‪ ،‬ضونكة ئةوة خانووى كةسيَكي ترة‪.‬‬
‫كةاك جةةبةار وتى‪ :‬من ةئةزانم كةة ةخانووةكةةى كةاك شةةوكةةت ضةؤ ةَلةء دةرطةاكةةى‬

‫داخستووةء قفَلى ليَ داوة‪ ،‬بةلآم بؤضى مةلَبةند سوود لةو خانووة وةرنةطرَيت؟‬
‫و ‪ :‬كاك ةشةوكةت ثَييناخؤشةة كة خانووةكةي بةكاربهَينرَيت‪ ،‬ضةونكة شةتى خؤى‬

‫تَيداية‪ .‬لة مةَلبةند خانووي ترمان هةية كة بؤ تؤ طونجاوة‪.‬‬
‫كاك جةبار خانووةكةي كاك شةوكةتي بة مولَكي شؤرِش ئةزاني‪ ،‬بةلآم نةيويست‬
‫كَيشة دروست بَيت‪ ،‬بؤية بة قسةى كردمء وازى لة خانووةكةي كاك شةوكةت هَينا‪.‬‬

‫‪606‬‬

‫كيَشاني ددانى ساغ‬

‫دكتؤر كةمال شةاكر ما َلء بارةطاكةى لة طوندى (دوكان)ى ناو ةضةى قةرةداغ بوو‪.‬‬
‫سةةرةرِاى كارى سةيا سةي شةؤِرش‪ ،‬زؤرجار لةكاتى ثيَوي سةتء ِرءءداءى كتوثرِدا‬
‫يارمةتى هاولآتيانء ثَي شةمةرطةى ئةداو بةثيَي تواناو شةارةزايي خؤي‪ ،‬ضةارة سةةري‬
‫ثزي شةكى بؤ ةئةكردن‪ِ .‬رؤذ ةيَك لةةطةةلأ بةةخت ةياري كوِرم سةةردانى دكتؤر كةةمةاا كرد‪.‬‬
‫كاتَيك لة لاى دكتؤر كةمال بووم‪ ،‬دوو ثَيشةمةرطةي حزبى سةؤ ةشيالي ةست كة يةكيَكيان‬
‫ئازارى ددانى هةبوو هاتن بؤ لاى‪ .‬ثَيشةمةرطةكة بة دكتؤر كةمالي وت كة ددانةكةي بؤ‬
‫دةربهَينَيت‪ .‬لة سةةر داواي ثيَ شةمةرطةكة‪ ،‬دداني ثَي شةمةرطةكةى دةرهَينا‪ .‬شةةو لاى‬
‫دكتؤر كةةمةال مةاي ةنةوة‪ ،‬بؤ سةبةةى بةةيةانى رِؤي شةتم بؤ مز ةطةوتةةكةةي دو ةكان‪ ،‬دوو‬
‫ثيَ شةمةرطةكةى سةؤ شةيال سةت لةوآ بوون‪ ،‬ق سةةم لةطةَلدا كردنء و ‪ :‬برا ئيَ سةتا‬

‫ضؤنيت؟‬
‫وتى‪ :‬باش نيمء ئازارم هةية‪.‬‬

‫و ‪ :‬بؤ؟‬
‫وتى‪ :‬ئةوةى ِراستى بيَت ئةو دكتؤرة ددانيَكى ساغى دةرهَيناوم‪.‬‬
‫و ‪ :‬لةطةَلم وةرة با ئةم جارةيان ددانة ئيَشاوةكةت بؤ دةربهَينَيت‪.‬‬

‫وتى‪ :‬حةزناكةم‪ ,‬ضونكة نامةوَيت لَيم توورِة بَيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬تووِرة نابَيت‪.‬‬

‫ثَي شةمةةرطةكة لةطةلَم نةهات‪ ،‬كاتَةيك طةِرامةوة بؤ لاى دكتؤر كةمال بة سةةرهاتي‬
‫ثيَ شةمةرطةكةم بؤ طيَِرايةوة‪ .‬دكتؤر كةمال وتى‪ :‬ةشتى وا ضةؤن ئةبَيت؟ تؤ ئةتةويَت‬

‫كلآو بكةيتة سةرم‪.‬‬
‫ثةا شةان ثيَ شةمةةرطةةكةةمةان ةبانط كرد‪ ،‬دكتؤر كةةمةال ةهةولَ ةيدا كةة ةئةو ددا ةنةي بؤ‬
‫دةربهَينيَةت كةة ةئازاري هةةبوو‪ ،‬بةةلآم ةئةو ددانةةي شةي ةشكةا‪ .‬دواجةار زؤر بةة زةحمةةت‬
‫ثار ضةةي ددانة شةكاوةكةي بؤ دةرهَينا‪ .‬دواي رِؤي شةتني ثيَ شةمةرطةكة‪ ،‬دكتؤر كةمال‬

‫بةثيَكةنينةوة وتى‪ :‬لالؤ‪ ،‬تكات ليَئةكةم ئةم مةسةلةية لاي برادةران باس مةكة‪.‬‬

‫‪607‬‬

‫طرتنة ئةستؤى ئةركيَكي نوآ‬

‫جةةبةار فةةرمةان بؤ ةجاري دءءةم‪ ،‬ةماوةيةةكي كةةم ةبةرثر سةى مةةَلبةة ةندى يةةك بوو‪،‬‬
‫ضةونكة لة سةةركردايةتي كارى ترى بؤ دياريكرا‪ ،‬ثا شةان قادرى حاجى عةلى كرا بة‬
‫بةرثر سةى نويَى مةَلبةند‪ .‬كاتَيك قادرى حاجى عةلى بوو بة بةرثر سةى مةَلبةند‪ ،‬لةبةر‬
‫تؤث ةبارانء بؤردو مةانى رِؤذا ةنةى ِرذيَمى بةةعس‪ ،‬بةة ةشيَوة يةةكى كةاتى بةارة ةطا كةانى‬
‫مةةَلبةة ةندى طوا سة ةتةوة بؤ قؤثييةة كةانى قةةرةداغ‪ .‬ةئةو ةهةموو ةبارة ةطاء ةخانووةي كةة‬

‫ماوةيةكي كةم بوو دروستمان كردبوون‪ ،‬بةجيَمان هيَشت‪.‬‬
‫كاك قادر بةنياز بوو جاريَكى تر بة كةرةستةي ئةو خانوانةى كة ثيَشتر دروستمان‬
‫كردبوون‪ ،‬ةبارة ةطاو نةةخؤ ةش خةا نةة لةة نةاو قؤثي يةة ةكا نةدا درو سةت ب كةا تةةوة‪ .‬بؤ‬
‫سةةرثةةر شةتيكردني ئةةو ثرؤذةيةة‪ ،‬ةكاك ةقادرو كوردؤ قةا سةم داوا ةيان لَيكردم كةة‬
‫هاوكارييان بكةم‪ ،‬بةلآم لةبةر ئةوةى بة ئي شةوكارةكاني ئيدارةي مةَلبةند زؤر ماندوو‬

‫بووم‪ ،‬نةمتواتي هاوكارييان بكةم‪.‬‬
‫كؤتةايي ةهاوينى ‪ 1987‬دكتؤر كةةمةال ةشاكر كرا بةة سةةرت ةيثء لةةطةةلَ تيثةةكةةى‬
‫نةارديةان بؤ ةناو ضةةى دزلَى‪ ،‬لةةهةةمةان كةا ةتدا حةة ةمةى ةحاجى سةابير بؤ ئي شةو ةكارى‬
‫كؤمةلآيةتىء محةمةدى براى ةشةوكةتى حاجى مو شةير بؤ كاروبارى ثةيوةندييةكان‬
‫لةطة َل ئَيران كاريان بؤ دياري كرا‪ .‬بةهؤى جةنطى ئَيرانء عَيراقةوة ناو ضةةى شةليَر‬

‫ضؤلأ كرابوو‪ ،‬بةلآم لةذيَر دةسةلآتى حكومةتى ئيَراندا بوو‪.‬‬
‫لةو ماوةيةدا شةةوكةتى حاجى موشةيرء عةلى ةشَيخ حةمة ةساَلح سةةرداني ناوضةةى‬
‫شلَيريان كردبوو‪ ،‬بؤ ئةوةى بزانن كة ئايا ئةء ناوضةية طونجاوة تا لة كاتي ثيَويستء‬
‫بارءدؤخي ناهةمواردا‪ ،‬بةشةيَك لة مةكتةبى سةياسةيء ضةةند بارةطايةكى ثيَشةمةرطةي‬
‫تَيدا بَيت‪ .‬دواتريش ئاوات عةبدولغةفورء شةةءكةتى حاجى موشير بؤ هةمان مةبةست‬
‫لةو ناوضةةيةدا طةِرابوون‪ .‬ئةو برادةرانة طةي ةشتبوونة ئةو باوةرِةى كة ناو ةضةى شةليَرء‬
‫ناوخوان‪ ،‬شةوَينيَكى زؤر طونجاوو با شةة بؤ بارةطاكاني سةةركردايةتىء هةرطيز لة‬
‫ثيَداوي ةستي ثةكمان ناكةويَت‪ ،‬ضةونكة ناو ضةةكة هاو سةنوءرة بة ئيَرانةوةء بة ئا سةانى‬
‫دة سةتمان بة هةموو ةشتيَك ئةطات‪ .‬هةروةها دوورترين شةويَني ئةو ناو ضةةية طوندى‬

‫‪608‬‬

‫ميشياوة كة لةوَيش ئةتوانين بارةطا دابنَيين‪.‬‬
‫ئةوكاتة دةنطوبا سةَيك هةبوو كة كؤمةلَيَك لةء برادةرانى ئالآي شةؤرِش كة هةر لة‬
‫ناو يةكيَتيدا مابوونةوة‪ ،‬داوايان كردبوو كة ب ضةنة ناو ضةةى شةلَير بؤ ئةوةى لةوآ‬
‫ةبارة ةطا دابنيَن‪ِ .‬رؤذَةيك مةامؤ سة ةتا سةاَلح ذاذ ةلَةيي وتى‪ :‬برادةران بةةنيةازن هَيزيَكى‬
‫ثَيشمةرطة بنيَرنة ناوضةى شلَير‪ ،‬دةنط هةية كة تؤ بنَيرن بؤ سةرثةرشتي ئةو هَيزة‪.‬‬
‫ِرؤذيَكي تر ةقادرى ةحاجى عةةليء عومةةر فةةتةاحم بينى‪ ،‬كةاك عومةةر وتى‪ :‬بةة نيةازين‬

‫هيَزيَكي ثَيشمةرطة بنَيرين بؤ شليَر‪ ،‬تؤش بةرثرسيان بيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬ناتوانمء بؤ من ناطونجَيت؟‬

‫كةاك ةقادر وتى‪ :‬دةر ةبارةي ئةةم ةبابةةتةة لةةطةةلأ مةام جةةلال ق سةةمةان كردووة‪ ،‬ةمام‬
‫جةلاليش ئةَليَت "با لالؤ بِروات بؤ شةلَير‪ ،‬ضةونكة كادرة عة سةكةرىء سةيا سةيء‬
‫ئيدارييةكاني ئةو ناو ضةةيةء برادةرانى ثيَنجويَن لالؤ ئةنا سةن‪ ،‬ئةبَيت هةر ضةؤنيَك بَيت‬

‫ِرازى بكةن كة بِروات"‪.‬‬
‫برادةران زؤر هةةولَ ةيا ةندا‪ ،‬بةةلآم من هةةر ِرازى نةة ةئةبووم‪ ،‬ضةون كةة ةئةمزانى لةةو َي‬

‫تووشى كيَشةى زؤر ئة ‪.‬‬
‫رِؤذيَك مامؤستا ساَلح ثرسياري لَيكردم كة بؤضي ناضم؟‬
‫و ‪ :‬وةك بي ةستوومة ضةةند برادةريَك كة هاوِريَي خؤمن‪ ،‬داوايان لة سةةركردايةتي‬
‫كردووة كة لة ناوضةي شليَر بارةطا دابنيَن‪ .‬كاتيَك كة ئةوان ضوون بؤ شلَير‪ ،‬برادةراني‬
‫ئالآي شؤرِش لة دةوريان كؤئةبنةوة‪ ،‬منيش نامةوَيت كَيشة لة نَيوانماندا رِوو بدات‪.‬‬
‫مامؤسةتا ةساَلح وتى‪ِ :‬را ةستة ئةو برادةرانة داوايان كردووة كة بضةن بؤ شةلَير‪ ،‬بةلآم‬
‫تا ئيَ ةستا نةرِؤي ةشتوون‪ ،‬ثيَمواية برادراني سةةركردايةتيش ثَييان خؤش نيية كة ئةوان‬

‫بضن‪ ،‬بؤية بة باشي ئةزانم كة تؤ بضيت‪.‬‬
‫ثاش ليَكدانةوةي هةموو ئةطةرةكان ِرازى بووم‪ .‬دواتر مامؤستا ساَلح بة برادةراني‬
‫مةةَلبةة ةندي وتبوو "لالؤ ِرازى بووةء ةئةِروات بؤ شةليَر"‪ .‬بؤ ئةةو مةةبةة سةتةة برادةران‬

‫بروسكةيان كردبوو بؤ مام جةلال‪ ،‬خؤيشيان ثيرؤزباييان ليَكردم‪.‬‬
‫لة هاويني ‪ 1987‬سةةرحةدى خةليفة يونس كة كة سةايةتييةكي شةارةزوور بوو‬

‫‪609‬‬

‫لةة ةطةلأ براو كةة سةوكةارة ةكةي ةهاتنةة ةناو ضةة ةئازادكراوة ةكاني مةةلَبةةنةدي يةةكء بوون ةبة‬
‫ثيَ شةمةرطة‪ .‬هةر لةو ماوةيةدا حةمة مؤريا سةى(‪ )123‬كة مو ةستة شةارى فةوجيَكي‬
‫ضةةكداري ِرذَيم بوو‪ ،‬لةطةلأ ذمارةيةك لة ضةةكدارةكاني ثةيوةندي كرد بة (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء‬
‫بوو بة ثَي شةمةرطة‪ .‬مةَلبةند تيثيَكيان بؤ سةةرحةدي خةليفة يونس درو سةت كردو‬
‫كرديان بة فةرماندةي تيث‪ ،‬هةروةها بؤ ئةوةي هاني مو سةتة شةارء ثياواني تري رِذَيم‬
‫بدرَين كة واز لة ضةةكداريي بهَيننء ثةيوةندي بكةن بة هيَزي ثيَ شةمةرطةوة‪ ،‬مةَلبةند‬

‫تيثيَكي بؤ حةمة مؤرياسيش دروست كردو ئةويشيان كرد بة فةرماندةي تيث‪.‬‬
‫هاورِآ كامةراني عار كة لة سةةرةتاي شةؤرِ شةي نويَ ثيَ شةمةرطة بوو‪ ،‬كرا بة‬
‫جَيطري حةمة مؤريا سةي‪ .‬هةروةها لة تيثةكةي حةمة مؤريا سةي كاريان بؤ ضةةند‬
‫ثَي شةمةرطةيةكي خاوةن خةبات وةك مامة غةريبء خاليد مؤريا سةىء شةَيخ سةةردار‬
‫ديارى كرد‪ .‬هاورِيَ كامةرانء ئةو كؤمةلَة ثَي شةمةرطةية ثيَيان خؤش نةبوو كة كاريان‬
‫لةةو تيثةة نويَيةة بؤ ديةاري كرابوو‪ ،‬بةةلآم لةةبةةر ةبارودؤخي نةا سةكي ئةةو ةكاتةةء ضةة ةند‬
‫هؤكاريَكي تر بة ناضةاري قبولَيان كرد‪ .‬بِريار وا بوو كة لةطةلأ ئةو دوو تيثة نويَية بضةم‬
‫بؤ شليَر‪ ،‬بةلآم دواتر سةرحةدي خةليفة يونس لة ضووني بؤ شليَر ثةشيمان بووةوة‪.‬‬
‫دواى ئةوةى برِيارمدا ب ةضم بؤ ناوضةةى ةشليَر‪ ،‬ثيَمخؤش نةبوو ثيَشةمةرطةكانى لاي‬
‫خؤم نا ضةار بكةمء بة بيَ وي ةستي خؤيان لةطةلأ خؤم بيان بةم‪ ،‬بؤية كؤبوونةوةيةكم‬
‫لةطةلأ كردنء و ‪ :‬ئةوا ئَيمة ئة ةضين بؤ ناو ةضةى شةليَرء ناوخوان‪ ،‬ئةو ناوضةةية لة ذيَر‬
‫دة ةسةلآتى دةولَةتي ئيَرانداية‪ ،‬ئَيمة كة ئة ةضين جارآ نازانين طوزةرانمان ضةؤن ئةبَيتء‬
‫خواردنمان بة ر شةيَوةيةك دة سةت ئةكةويَتء ضةارةنووسمان ناديارة‪ .‬من ناتوانم‬
‫بةةلََيني هيس ةشتيَكتةان ثيَ ةبدةم‪ ،‬هةةر كةة سةيَةك ةئارةزوو ةنا ةكات كةة لةةطةةَلم بَيةت‪ ،‬ةبة‬
‫خواستي خؤي بؤ هةر تيثء شوَينيَك كة ثيَي خؤش بيَت نةقلَي ئةكةم‪ ،‬برِياري هاتنء‬
‫نةهاتن ئةخةمة دة سةتي خؤتان‪ .‬كاتَيك طةي شةتينة ةشلَيرء بارودؤدان خراث بوو‪،‬‬

‫نةلََين لالؤ دةستي بِرينء ِراستييةكاني ثيَ نةوتين‪.‬‬
‫ثَيشمةرطةكان وتيان‪ :‬ئيَمة ثَيشمةرطةينء لة تؤ زياتر نين‪ ،‬ئَيمةش لةطةَلت ديَين‪.‬‬

‫(‪ )123‬لة كؤتايي سالآني هةفتاكاندا ثَيشمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ ،‬بةلآم دواتر تةسليم بووةوة‪.‬‬

‫‪610‬‬

‫بة ثَي ضةةءانةى ئةءةى كة من بة ثيَ شةمةةرطةكاني لاي خؤم ءتبوءم‪ ،‬كاكة حةمة‬
‫مؤر يةا سةى هةةموو تي ثةة ةكةى خؤى كؤكربووةوةء ق ةسةى بؤ كردبوءنء ثةة ي ةمانى‬
‫ثَيدابوون كة بة طةي شةتنيان بؤ ناو ضةةى شةليَر‪ ،‬بارةطاء نةخؤ شةخانةي با شةيان بؤ‬

‫دروست دةكرَيت‪.‬‬
‫رِؤذَيك لةطةلأ حةمدى هاو ةسةرمء سةؤرانى كوِرم‪ ،‬سةةرداني عومةر فةتاحم كرد‪.‬‬
‫ةمالةَةكةةي لةة قؤثي قةةرةداغ بوو‪ ،‬ةئةو ِرؤذة ةقادري ةحاجي ةعةليش لةة مةالَى ةكاك عو ةمةر‬
‫بوو‪ .‬لةويَ با سةى رِؤي شةتنم بؤ شةلَير هاتة ثَي شةةوة‪ ،‬كاك قادر وتي‪ :‬لالؤ‪ ،‬لة ناو ضةةى‬
‫ةشليَر تؤ بةرثر سةى يةكةمى هَيزةكة ئةبيت‪ ،‬حةمة مؤريا سةى تةنها وةك سةةرتيثي ئةو‬
‫هَيزة لةة ةطةلأ تؤدا دَيةت‪ .‬وةك هةةواَل ةمان زانيوة ةثارتى لةة طو ةندى طؤ ةلَآ بةارة ةطا ةيان هةةيةة‪،‬‬
‫ةئةبيةَت لةةطةةلَيةانةدا تةةن سةيق ب ةكةن‪ .‬ئيَوة بةة هيس شةيَوةيةةك هةةقى حزبي ديموكراتء‬
‫كؤمةةَلةةى ئيَران ةتان نةةب َةيت‪ ،‬هةةر حزبء لايةةنيَكي تريش هةاتةة ةئةو ةناوة ئيَوة هةةق ةتان‬

‫نةبَيت بةسةريانةوة‪.‬‬
‫دواترثا شةان بةرثر سةى عة سةكةرى مةَلبةند ( شةَيخ جةعفةر شةَيخ م سةتةفا) لةطةلأ‬
‫ةهاورِيَ كةامةةران ق سةةي كردو وتي‪ :‬تؤ جيَطرى ةكاكةة حةة ةمةي‪ ،‬ةئةزانم زؤر دةميَكةةيةة‬
‫ثَيشةمةرطةيتء ئةبواية ئيَ ةستا تؤ سةرتيث بويتاية‪ ،‬بةلآم طويَي مةدةريَ‪ ،‬ئةبيَت رِيَز لة‬

‫كاكة حةمة بطريتء زؤر موراعاتى بكةيت‪.‬‬
‫ئةةو كةا تةة بةاري دارايي مةةَل بةة نةد خراث بوو‪ ،‬بؤ ثيَوي سةتي يةة ةكانى ِريَ ةطاء كريَ‬
‫ئؤتؤمبيل بؤ طوا سةتنةوةي هَيزةكةء كِريني ثيَداوي سةتي بارةطا‪ ،‬مةَلبةند برِي هةزار‬
‫ديناريان ثيَدام‪ .‬هاورِآ كامةران بةهيوا بوو سةةرداني سةةركردايةتي بكاتء دواتر‬
‫بَيت بؤ ناو ضةةى شةليَر‪ ،‬بؤية ئةو لةطةلَمان نةهات‪ .‬هةروةها ةشةهيد حة سةةني سةةعيد‬
‫زؤراب ثيَيو "بةهيواية باوكي سةةرداني بكات‪ ،‬ضةونكة ئةطةر بؤي بطونجَيت خيَزان‬
‫ثيَكةةوة ئةةن ةيَت"‪ .‬بؤيةة ةئةويش لةة ةناو ضةةي قةةرةداغ مةا ةيةوةء لةةطةةلَم نةة ةهات‪ .‬زؤر‬
‫بةداخةءة لة ئاداري ‪ 1988‬لة كاتي ثرؤ سةةي ئةنفالي سةنووري مةَلبةندي يةك‪ ،‬بة‬

‫بؤردءماني فرِؤكةكاني ِرذَيم لة ناوضةي قةرةداغ شةهيد بوو‪.‬‬

‫‪611‬‬

‫شةهيد حةسةن سةعيد زؤراب‬

‫ثيَش ئةوةي ئةو ئةركة نوَيية بطرمة ئة ةستؤ‪ ،‬ئةنوةرى برازام لةطةلأ كامةراني كورِم‬
‫بة ئي ةشوكار ضةووبوون بؤ ئَيران‪ ،‬كاتَيك ئةنوةر ةضووبوو بؤ طوندي دزَلي سةةر سةنوور‪،‬‬
‫بؤئةةوةي لةة ةطةلأ ةيةكيَةك لةة هَيزة ةكاني (ي‪.‬ن‪.‬ك) بةةرةو ةناو ضةةي قةةرةداغ بطةةرِيَتةةوة‪،‬‬
‫دكتؤر كةمال شةاكرء كاكة حةمةى حاجى مو شةير كة ئةوانيش لة دزلَي بوون‪ ،‬ثيَيان‬

‫وتبوو "بةمزوانة مامت ئةطاتة ئَيرة‪ ،‬ثيَويست ناكات بطةِرَييتةوة بةري قةرةداغ"‪.‬‬
‫ثيَش ئةوةي بةرةو ناوضةةي شةليَر بةرِ َي بكةوم‪ ،‬لةطةلأ حةمدى هاو ةسةرمء ةسؤرانى‬
‫كورِم ق سةةم كردو ثيَموتن كة بة نهَيني ب ضةنةوة بؤ ةسليَماني تا لة كاتيَكي طونجاودا‬
‫خؤم نةامةةيةان بؤ ئةةنَيرم كةة بةة يةةك ةجاري بَينةة دةرةوةو لةة ةطة َل خؤ ةمدا بن‪ ،‬ضةونكةة لةة‬

‫سليَماني ذيانيان لة مةترسيدا بوو‪.‬‬
‫ِرؤذى ‪ 1987/9/11‬لةة ةطة َل بةةختيةاري كوِرمء ثَي شةمةةرطةة ةكاني لاي خؤمء حةةمةة‬
‫مؤرياسةيء ثيَشةمةرطةكاني بةرةو ةشليَر بةرِيَ كةوتين‪ .‬سةةرةتا ضةووين بؤ شةارةزوور‪،‬‬

‫‪612‬‬

‫لةةويَ مةةحمود سةةن ةطاوىء ضةةنةد برادةريَكي ةيةكيَتي ةمان بيني‪ .‬لةةبةةرئةةوةي ئَي ةمة‬
‫ةشارةزاي ِرَي ةطا ةكان نةةبووين‪ ،‬دوو ثَي شةمةةرطةةي ةئازاو شةارةزا ةيان لةةطةةَلةدا نةاردين‪.‬‬
‫لةةِريَطةادا يةةكيَكيةان داواي دووربيني ليَكردين كةة بؤ ضةاوديَري ِريَطةاكةان سةوودي‬
‫ليَوةربطر َيةت‪ ،‬منيش دووربي نةة ةكةي خؤمم دا يةة‪ .‬ئةةو دووربي نةة كةاتي خؤي ِرةحيم‬
‫موبِرةيي(‪ )124‬بة دياري بؤي ناردبووم‪ .‬كاتيَك كة بة شةةو طةي شةتينة سةةر جادةى‬
‫سةليَماني ‪ -‬دةربةنديخان‪ ،‬جا شةةكاني ِرةبايةيةكي ئةء ناءة ضةةند في شةةكيَكيان بة‬
‫ةئاس ةما ةندا تةةقةانةد بؤ ةئةءةى ثيَمةان ِرابطةةيةةنن كةة دة ةمانبينن لةة ةجادةكةة دةثةةرِينةةءة‪،‬‬
‫بةلآم تةقةمان ليَ ناكةن تا لة بةرامبةردا هيَزي ثيَ شةمةرطةش هَير ةشيان نةكاتة سةةر‪.‬‬
‫زؤرجةار ةجا شةي ضةةنةد ةناو ضةةيةةك لةةبةةر ةبةرذةوةنةدي خؤيةان‪ ،‬ةهاوكةاري هيَزي‬

‫ثَيشمةرطةيان ئةكرد‪.‬‬
‫دواتر بةرةو طوندةكانى ئالانء حا سةة رِؤي ةشتين‪ .‬ئةو دةوروبةرة زؤر ضةؤلأ بوو‪،‬‬
‫كةةس ةهاتو ضةؤى نةة ةئةكرد‪ ،‬ضةونكةة ِرذَيم لةة ةهاويني هةة ةمان سةاَلةدا طونةدةكةاني ئةةو‬
‫ناو ضةةيةي سةووتاندبوو‪ ،‬داني شةتوانةكةي شةي رِاطوا سةتبوو‪ ،‬ناو ضةةكةي لة هاتوو ضةؤ‬
‫قةةدةغةة كردبوو‪ .‬لةةبةةر ثةارا سةتني طيةان ةمان ئةةبوايةة بةة شةةو برِؤينء بةة رِؤذ خؤمةان‬
‫حة ةشار بداية‪ِ ،‬رؤذي يةكةم لة نزيك طونديَكي خاثوور كراوي دة شةتي ةشارةزوور‬
‫ةماي ةنةوة‪ ،‬ةتانطء نةاقيلةةى سةةربةازى كةة زؤر نزيك ةمان بوون بةة ةجادةكةا ةندا ةئةطةةِرانء‬
‫ضةاوديَري ئةو ناو ضةةيةيان ئةكرد‪ .‬ئةو ناو ضةةية مَي شةوولةيةكى زؤرى هةبوو كة‬
‫هةرا ةسانى كردبووين‪ ،‬لةبةر ميَشةوولة نةمانئةتوانى لة شةوَينَيكدا كةميَك ةويَينةوةء‬
‫ث ةشوويةك بدةين‪ .‬زؤر ناو ضةةي با شةوورو رِؤذهةلآتي كورد سةتان طةِراوم‪ ،‬بةلآم ئةوة‬
‫يةكةم جار بوو كة مَيشوولةي لةو جؤرة ببينم كة زؤرجار بةسةر جلوبةرطةكانيشمانةوة‬

‫ثيَوةيان ئةداين‪.‬‬
‫سةةر لةة ئيَوارة دوو ةبارة كةةوتي نةةوة رِ َي‪ ،‬ذ ةمارةي هَيزة كةة مةان زؤر بوو‪ ،‬نةا نمةان‬
‫ئةوةندة ثيَ نةبوو كة بةشةي تةواي رِيَطا بكات‪ ،‬بؤية ثيَوي ةستمان بة نان بوو‪ ،‬كاتيَك لة‬

‫(‪ )124‬رِةحيم موبرِيي زؤر هةاوكةارى شةؤِرشء ثَي شةمةةرطةةى ةئةكرد‪ ،‬هةة ةند ةيَك جةار لةة طيرفةاني خؤي‬
‫جلوبةرطي بؤ يةك كةرت ثَيشمةرطة ئةكرد‪.‬‬

‫‪613‬‬

‫سةنووري قةزاي سةيدسادق نزيك بووينةوة‪ ،‬دوو ثَيشمةرطة كة يةكيَكيان بةرثرسَيكي‬
‫رِيَكخ ةستن بوو وتيان‪ :‬كة تاريكي كرد ئة ضةين بؤ سةةيد ةسادق نان ئةهَينين‪ ،‬ثا شةان لة‬
‫ضةةمي زةلَم يةك ئةطرينةوة‪ .‬درةنطانيَكي شةةو طةي ةشتينة ةسةر ضةةمى زةلَمء لةو َي‬
‫مةاينةةوة‪ .‬رِؤذي دواتر لةة ةناو سةةوزراييء درةختةة ةكاني كةةنةار ضةةمي زةَلم خؤ ةمان‬
‫حة شةاردا‪ .‬سةةرلةبةياني ئةو رِؤذة لة ضةاوةرِواني ئةو دوو ثَي شةمةرطةيةدا بووين كة‬
‫ضةووبوون بؤ سةةيد سةادق بؤئةوةي نانمان بؤ بهَينن‪ .‬بة ثيَي رِيَكةوتنةكةمان ئةبواية‬
‫ئةةو بةةيةانيةة يةةكمةان بطر ةتايةة ةتةوة‪ ،‬بةةلآم د ةيار نةةبوون‪ .‬بةةهؤي نةةطةةِرانةةوةي ةئةو دوو‬
‫ثَيشةمةرطةية زؤر نيطةران بووين‪ ،‬طوماني ئةوةمان لا دروسةت بوو كة لةوانةية توو ةشي‬
‫ِرووداويَكي دلَتةزيَن بووبن ياخود بؤ بةدةسةتهَيناني برَِيك ثارة خؤيان تةسةليم بة ِرذيَم‬
‫كردبَي ةتةوةء ةثاش كةةميَكي تر ِرذَيم هَير ةوان ب كةا تةة سةةر‪ .‬بةة در َةيذايي ئةةو رِؤذة‬

‫ضاوةرِيَمان كرد‪ ،‬بةلآم ئةو دوو ثَيشمةرطةية هةر ديار نةبوونء نةهاتنةوة‪.‬‬
‫ثيَش ئةوةي تاريك دابَيت‪ ،‬بة ضةوار ِرةتة بةرةو خورمالَء ضةياي سةوورَين كةوتينة‬
‫رِ َي‪ ،‬كةاتَيةك نزيكي خورمةالأ بووينةةوة‪ ،‬ةلةلايةةن كؤمةةَلَةيك ضةة ةكداري نةة ةنا سةراو كةة‬
‫ثيَدة ةضوو جا شةي ناو ضةةكة بن‪ ،‬تةقةكردنيَكي زؤر لة دةوروبةرمان دة سةتي ثيَكرد كة‬
‫بووة هؤي لةيةكتر دابِرانمان‪ .‬لةلايةن ضةةكدارةكانةوة هيس هَير شةَيك نةكراية سةةرمان‪،‬‬
‫بةلآم هؤكاري تةقةكردنةكةي شةيان بؤمان ِروون نةبووةوة‪ .‬ثاش ئةوةي هةموو هيَزةكة‬
‫لةةلاي مزطةةوتةة ةكةي خور ةمالأ ةيةك ةمان طرتةةوة‪ ،‬لةة ثَي شةمةةرطةة ةكاني لاي خؤم زؤر توورِة‬
‫بوومء سةةرزةن شةتم كردن‪ ،‬ضةونكة لةكاتي تةقةكردنةكةدا‪ ،‬ثَي شةمةرطةكان هةريةكةيان‬

‫بة لايةكدا رِؤيشتنء منيان بةج َي هيَشت‪.‬‬
‫ثا شةان لة ضةةند ماَليَكي خورمالأ دامةزراين‪ ،‬خواردنيان بؤ داناينء زؤر رِيَزيان‬
‫ليَطرتين‪ .‬ثيَش ئةوةي بةرةو ةضياي سةووريَن بةرِيَ بكةوين‪ ،‬لةبةرئةوةي كة ِرَيطاكاني‬
‫ضةياي سةوورَين مينيَكي زؤري تيَدا بوو‪ ،‬خاوةني ئةو مالَةي كة لةطةلأ حةمة مؤرياسةي‬
‫نانمان تَييدا‪ ،‬خوارد ةضاو ةساغيَكيان لةطةلَدا ناردين‪ .‬لة بناري سةووريَن سةوثاسةي دوو‬
‫ثَي شةمةرطةكةي مةحمود سةةنطاويم كرد كة ةضاو سةاغمان بوونء لة ةشارةزوورةوة‬
‫لةةطةةلَ ةمان ةهاتن‪ ،‬هةةروة ةها داوام ليَكردن كةة بطةةرَِينةةوة بؤ سةنووري تيثةة ةكةي خؤيةان‪.‬‬
‫ئةةو ثَي شة مةةر طةة ةيةي كةة دووربي نةة كةةي ليَوةرطرتبووم وي سةتي ةةدا ةتةوة‪ ،‬ثيَموت‬

‫‪614‬‬

‫"هةرضةةندة ئةمة دياري برادةريَكي خؤشةةويسةتمة‪ ،‬بةلآم لةبةرئةوةي ثيَشةمةرطةيةكي‬
‫ضاو نةترسء ئازاو وريايت‪ ،‬ئةوا منيش ثَيشكةشي تؤي ئةكةم"‪.‬‬

‫ثَي شةمةرطةكة زؤري ثيَخؤش بوو‪ ،‬سةوثا سةي كردمء بةرةو شةارةزوور طةرِانةوة‪،‬‬
‫بةداخةءة ثاش ضةةند مانطَيك هةوالَم ثيَطةي ةشت كة ئةو ثَيشةمةرطةية لة هَيرشةَيكدا بؤ‬
‫سةةر ِرذَيم شةةهيد بووة‪ .‬هةر ئةو ةشةوة بة ةضياي سةوورَيندا سةةركةوتين كة رَِيطاكاني‬
‫زؤر سةةختء مةترسةيدار بوون‪ِ .‬رؤذي دواتر ةضووين بؤ طوندى دزلَى‪ ،‬لةويَ برادةراني‬
‫خؤمان (دكتؤر كةمال شةاكرء مةن سةوري ئةنوةر بةطء حةمةى حاجى مو شةير)مان‬
‫بيني كةة بؤ ِراثةةِرانةدني ئي شةوكةارة ةكاني (ي‪.‬ن‪.‬ك) لةة دزلَي ةبارة ةطا ةيان دا ةنابوو‪ .‬منء‬

‫بةختيار شةو لة مالَي مةنسوري ئةنوةر بةط ماينةوة‪.‬‬
‫بؤ وةرطرتني مؤلَةت بؤ طوا ةستنةوةى ثَي شةمةرطةكان بؤ ناو ةضةي شةليَر‪ ،‬ثيَوي سةت‬
‫بوو ب ةضم بؤ شةاري سةةقز بؤلاي ةشةوكةتي حاجي موشةير كة ئةوكاتة بةرثرسةى يةكةمى‬
‫ثةيوةندييةكاني نَيوان (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء حكومةتي ئَيران بوو‪ .‬حةمة مؤرياسي ثَييخؤش بوو‬
‫كة لةطةلَم بَيت بؤ سةةقز‪ .‬حةمةى حاجى مو شةير لة قةرارطاي ِرةمةزاني دزلَي‪ ،‬مؤلَةتي‬

‫هاتوضؤي بؤ منء بةختيارء حةمة مؤرياسىء كورِةكةى وةرطرت‪.‬‬
‫ِرؤذي دووةم بةرةو شةاري سةنة بةِريَكةوتين‪ ،‬بةهؤي ناخؤ شةي رَِيطاو هَيواش‬
‫رِؤي شةتني ثا سةةكة‪ ،‬كاتيَكي درةنط طةي شةتينة شةاري سةنة‪ ،‬بؤية ئؤتؤمبيلي كريَمان‬
‫دةسةت نةكةوت كة ب ةضين بؤ شةاري سةةقز‪ .‬شةةو لة ةسنة لة هؤتيَل هيدايةت ماينةوة‪ ،‬بؤ‬
‫كةةمكرد ةنةوةي خةةرجي يةة كةا ن ةمان هةةر ضةوار مةان لةة ذووريَ ةكدا بووين‪ .‬ثةاش ةكةم يةَك‬
‫ث شةوودان‪ ،‬لةطةلأ بةختياري كورِم ضةووم بؤ بةدالة بؤئةوةي تةلةفؤن بؤ ةشةوكةتي‬

‫حاجي موشير بكةم‪ ،‬حةمة مؤرياسيء كورِةكةي لة هؤتيَلةكة مانةوة‪.‬‬
‫لةة كةاتي بردني ةضا بؤ كةا ةكة حةةمةة‪ ،‬ةكارطوزاريَكي هؤتَيلةةكةة دةمةان ضةةكةةي كةاكةة‬
‫حةة مةةي لةة سةةر ميَزي ذوورة كةة بيني بوو‪ ،‬دةز طةاي هةةواَلطري (ئيتلا عةات)‬
‫ةئا ةطاداركردبووةوة‪ .‬دواي ثةةيوة نةدي يةة تةة لةةفؤن يةة كةةم طةةِرا مةةوة بؤ هؤتيَ لةة كةة‪ .‬ثةاش‬
‫تيَثةةِربووني ةماوةيةةكي كةةم‪ ،‬دوو كةةس خؤ ةيان كرد ةبة ذوورداء ب َي سةلآو كردن ةبة‬
‫زماني كوردي وتيان‪ :‬ئةريَ ئيَوة ضةين‪ ،‬عَيراقين‪ ،‬ئيَرانين‪ ،‬كوردن‪ ،‬عةرةبن‪ ،‬ثيَمان نالََيَن‬

‫‪615‬‬

‫ئيَوة ضين وا ضةكتان ثيَية؟‬
‫فريا نةكةو خؤمان بنا ةسَينم‪ ،‬حةمة مؤرياسةي بة تووِرةييء هةلَ ةضوونيَكي زؤرةوة‬
‫وةلآمي دانةوة‪ .‬ق سةةكانم بة كاكة حةمة برِيء خؤمانم ثيَ نا سةاندن‪ .‬ئةوانيش ثيَيان‬
‫ِراطةياندين كة هةلَطرتني ضةةك لة ناو هؤتَيلدا قةدةغةية‪ ،‬داواي دةمان ضةةكاني منء‬
‫حةمة مؤريا ةسيان كرد‪ ،‬كاكة حةمة دةمان ةضةكةي تة ةسليم نةئةكردن‪ .‬دواي ئةوةي من‬
‫دةمان ضةةكةي خؤم تة سةليم كردن‪ ،‬كاكة حةمةش دةمان ضةةكةي خؤي تة سةليم كرد‪.‬‬
‫ةثا ةشان داوا يةان ليَكردين كةة ةيةكيَك مةان لةة طةةَل يةان برِؤين بؤ ئيتلا عةات بؤ ةئةوةي‬
‫دةمانضةةكان بة ناومانةوة تؤمار بكةنء هةر كاتيَك لة هؤتَيلةكة رِؤي ةشتين ب ةضين وةريان‬
‫بطرينةوة‪ .‬بؤ ئةو مةبة سةتة منء بةختيار لةطةلَيان رِؤي شةتين‪ ،‬لة رِيَطادا وتيان‪ :‬ئةو‬

‫ثياوة بؤ وا توورِة بوو؟‬
‫و ‪ :‬ئةو تازة بووة بة ثَيشمةرطةء نةشارةزاية‪.‬‬
‫كاتيَك طةرِامةوة بؤ هوتَيلةكة‪ ،‬سةةبارةت بة تووِرةبوونةكةي حةمة مؤريا ةسي قسةةم‬
‫لةة ةطةلأ كردو و ‪ :‬ةكاكةة حةةمةة‪ ،‬ئةةمةة ئَيرانةةء دةولةَةتيَكى ترة‪ ،‬يةا سةاى ئةةمةان حوكم‬
‫ئةكات‪ ،‬ئيَمة لَيرة ميوانينء ئةبَيت زؤر ئاطادارى هةلَسوكةوتى خؤمان بين‪.‬‬
‫كة طةي ةشتينة شةارى سةةقز لة هوتيَل ئازادى دابةزين‪ .‬زؤربةى برادةرانى (ي‪.‬ن‪.‬ك)‬
‫دة ضةوءنة ئةء هوتيَلة‪ .‬دواي ماوةيةكي كةم شةةوكةتي حاجي مو شةير هات بؤ لامانء‬
‫بؤ خواردني ناني نيوةرِؤ لة مالَي كاك شةةوكةت بووين‪ .‬ئةو نيوةرِؤية هاو سةةرةكةي‬
‫كاك شةوكةت (طولَستان خان) بةخيَرهاتني نةكردين‪ .‬لاي ئيَوارة كاك شةوكةت هاتةوة‬
‫بة شةويَن منء بةختيار‪ ،‬داواي ليَكردين كة بؤ خواردنى ناني ئيَوارة لةطةلَي ب ضةين بؤ‬
‫مالَةوة‪ .‬لة مالَي خؤيان دواى بةخيَرهاتن كاك شةةوكةت وتى‪ :‬لالؤ ط ةيان‪ ،‬طوَل سة ةتان‬
‫زؤرى ثيَ ناخؤ شةة كة نيوةرِؤ نةهات بةخيَرهاتنت بكات‪ ،‬لةِرا سةتيدا لةبةر كاكة حةمة‬
‫نةهاتء نةيوي سةت بيبينَيت‪ ،‬ضةونكة زؤر ليَي تووِرةيةء ئةلَيَت لة كاتى ِراطوا سةتنى‬
‫طوندةكةيان لة شارةزوور‪ ،‬حةمة مؤرياسي لةطةلأ هَيزةكةي ِرذيَم بووة‪.‬‬
‫زؤري نةخاياند طولَ ةستان خان هاتة ذوورةوةء زؤر بة طةرمى بةخيَرهاتنى كردينء‬
‫زؤر داواى لَيبوردنى كرد كة نيوةرِؤي ئةو رِؤذة نةهاتووة بؤ بةخيَرهاتنمان‪ .‬ثا شةان‬

‫‪616‬‬

‫هؤكاري تووِرةبووني خؤي لة كاكة حةمةء ضةؤن ةيةتي رِاطوا سةتني طوندةكةياني بؤ‬
‫باس كردم‪.‬‬

‫دواى ئةوةى شةةوكةتي حاجي مو ةشير مؤلَةتي هاتو ضةؤى بؤ هيَزةكةمان وةرطرت‪،‬‬
‫طةِراينةوة بؤ دزلَى بؤ طواسةتنةوةى ثَيشةمةرطةكان بؤ شةلَير‪ .‬لة دزَلى كؤمةَلَيك ةضادرو‬
‫بةةتةانىء نةانء خواردني ئةا ةمادةكراو (مع ةلب) لةةطةةلأ كؤمةةَلَةيك كةةلو ةثةلى ثيَوي سةتمةان لة‬
‫قةرارطاي ِرةمةزان وةرطرت‪ .‬لة طوندى بيةكةِرة شةةكرء ةضاو قاثء قا ةضاغيَكى زؤرمان‬

‫كرِي‪ .‬دواى تةواوبوونى كارةكانمان‪ ،‬رِؤيشتين بؤ طوندى طؤخلآن لة ناوضةي شليَر‪.‬‬
‫لة طؤخلآن ةضووين بؤ مالَى ميرزا سةابيرى ئةحمةدى مينة ِرةنان‪ .‬ئةو ناو ضةةية زؤر‬
‫ضةؤلأ بوو‪ ،‬دارء درةختيَكى زؤرى ل َي بوء‪ ،‬ةئاوو هةةوا يةةكى زؤر خؤ شةى هةةبوو‪،‬‬
‫طوندةكان وَيران كرابوونء ِرَيطاوبانةكان كويَر ببوونةوة‪ ،‬تةنها نزيكةي بي سةت مالََيك‬

‫طةِرابوونةوة ناوضةي شلَيرء ضةند شوَينيَكيان ئاوةدان كردبووةوة‪.‬‬
‫بارةطاكانى ثارتى لة طوندى طؤخلآنء طؤلَيَ بوون‪ ،‬ميرزا ِرةفيقى براى ميرزا ةسابير‬
‫بةةرثر سةى رِيَكخراو يةان بوو‪ .‬ةبارة ةطاى ئي سةلامي يةة ةكان لةة طو ةندى برا لةة بوو‪ ،‬ةمةلا‬
‫ئةحمةدى ِرازى بةرثر ةسيان بوو‪ .‬ةسةرةتا لة ماَلى ميرزا ةسابير ثشةووماندا‪ ،‬دواتر لةطةلأ‬
‫تؤفيقى براى ميرزا سةابير ضةووين بؤ طونةدي تةةرِةتوَلوو‪ ،‬لةة نز ةيك كةانييةةك خَيمةةء‬
‫ةضادرمان هةلَداء كردمان بة بارةطاى خؤمان‪ .‬ميرزا تؤفيق وتى‪ :‬بة ةشةو بةرازء ئاذةَلى‬
‫كيَوى ديَنةة لاى طؤخلآنء ئةةم ةناو ضةةيةة‪ِ .‬رةنطةة ئَي ةمةو ئيَوة تةةقةةيةان ليَ بكةةين‪ ،‬بؤيةة‬
‫زؤر ثيَويستة سةربازة ئَيرانييةكان لة هاتني ئيَوة ئاطادار بكةينةوة بؤ ئةوةى تةقةمان‬
‫ليَ نةكةن‪ ،‬ضونكة ئةطةر ئاطاداريان نةكةين ئةوا لة كاتي تةقة كردندا‪ ،‬ئةم ناوة ئةدةنة‬

‫بةر هاوةن‪.‬‬
‫بؤ ئةو مةبة سةتة لةطةلأ ميرزا تؤفيق ثيَكةوة رِؤي شةتين بؤ بنكةيةكي سةةربازانى‬
‫ئَيراني كةة لةة سةةرووي بةارة طةا كةة ةما ةنةوة بوو‪ ،‬ئةةف سةةري بن كةة كةة ةمان لةة دا نةاني‬
‫بارةطاكةمان ئاطادار كردةوة‪ .‬ئَيوارةي هةمان رِؤذ لةطةلأ ميرزا تؤفيق ضةووين بؤ ماَلى‬
‫ميرزا سةابير‪ ،‬ئةو ئيَوارةية سةةربازيَكى زؤرى ئَيرانيم بيني كة بة قافَلة ئةرِؤي شةتن‪،‬‬

‫ثرسيارم لة ميرزا سابير كرد كة ئةو هيَزة طةورةية بؤ هاتوون بؤ شليَر؟‬

‫‪617‬‬

‫وتي‪ :‬ثيَ شةمةرطةي كؤمةَلةى ئَيران لةو شةاخانةى ئةوبةرن‪ِ ،‬رةنطة بؤ ئةوان هاتث‪.‬‬
‫بةرثرسةى ئةو هيَزةي سةوثاى ثاسدارانى ئَيران كة بؤ ليَدانى كؤمةلَة هاتبوون بؤ شلَير‬
‫فارس بوو ناوى ئةمير بوو‪ ،‬ثَي شةتر ناويم بي سةتبوو‪ ،‬كاتى خؤى زؤرجار هاتو ضةؤى‬
‫سةةرطةَلوى ئةكرد‪ .‬داراى مةجيد خانيش لةطةلأ ئةو هَيزة بوو‪ ،‬هةوالَي باوكيء خزمء‬
‫كةسةوكاريم ل َي ثر ةسي‪ ،‬بة بينينم خؤشةحالأ بوو‪ ،‬ةضونكة ئا ةشنايةتييةكى ديَرينم لةطةلَ‬

‫بنةمالَةكةياندا هةبوو‪.‬‬

‫‪618‬‬

‫دؤزينةوةي ث َينج كاري حزبي بؤ كادريَك!‬

‫ثايزى ‪ 1987‬بوو‪ ،‬ماوةيةكي كةم بوو لة ناو ضةةى ةشلَير بارةطامان دانابوو‪ ،‬عةزيز‬
‫عةلى ِرةحيم ثيَنجوَيني هات بؤلامان‪ .‬ئةوكاتة كاك عةزيز لةطةلأ يةكيَتي ةشؤرِشةطيَِراني‬
‫كورد سةتان كاري ئةكرد‪ ،‬لة سةةر داواى خؤي نقة ببوو بؤلاي ئيَمة بؤ ناو ضةةى شةليَر‪.‬‬
‫وةك خؤى بؤى طيَرِامةوة‪ ،‬لةطةلأ عةبدولكةريمي حاجى ضةووبوو بؤ لاى مام جةلال كة‬

‫لة شليَر كارى بؤ ديارى بكات‪.‬‬
‫رِؤذَيك عةزيزي عةلي ِرةحيمم بينيء وتي‪ :‬لة سةةر داواي خؤم طواسةتراومةتةوة بؤ‬
‫ةشلَير‪ ،‬لةمةودوا لةطةلأ ئيَوة ئيش ئةكةم‪ ،‬مام جةلال وةك ِرابةر سةيا سةيء بةرثر سةي‬
‫كؤمةلآيةتيء بةرثرسي ئيداريء بةرثرسي داراييء بةرثرسي ثةيوةندييةكان لة شليَر‬

‫ئيشي بؤ دياري كردوم‪.‬‬
‫ثا شةان كاغةزيَكي مام جةلالي ثي شةان دام كة ِرا سةتي ق سةةكاني كاك عةزيزي‬
‫ث شةتِرا سةت دةكردةوة‪ .‬بةو كارء بِريارةي مام جةلال زؤر سةةرم سةوورِما‪ ،‬ةضونكة بيَ‬

‫ئاطاداري ئَيمة‪ ،‬ضؤن لة بري كاريَك ثيَنج كاري بة كادرَيك سثاردبوو‪.‬‬
‫و ‪ :‬ئةم هةموو ئي شةة بة تؤ ناكرَيت‪ ،‬ئةوة ثيَنج كادري لَيهاتووى ئةويَت‪ ،‬با شةتر‬
‫واية يةك ئي شةيان وةربطريت‪ ،‬دَلنيام كة خراث بة سةةردتا ئة شةكَيتةوة‪ ،‬منيش ثيَم‬

‫ناخؤشة كة تووشى لَيثرسينةوةء كَيشة ببيت‪.‬‬
‫سةةبارةت بة هاتني كاك عةزيز بؤ شةلَيرء ئةو كارانةي مام جةلال ثيَي ةسثاردبوو‪،‬‬
‫لة سةةقز لةطةلأ شةةوكةتي حاجي مو شةير ق سةم كردء و ‪ :‬مام جةلال ثيَنج كاري‬
‫سةثاردووة بة برادةريَك‪ ،‬ئَيمةش هيس ئاطادار نةكراوينةتةوة كة ئةو برادةرة كراوة بة‬

‫بةرثرسي هةموو شليَر‪ ،‬ئةي ئَيمة ئيشوكارمان ضيية لةو ناوضةية؟‬
‫كاك شةةوكةت وتي‪ِ :‬را سةتة‪ ،‬منيش ئاطادارم كة ئةو برادةرةيان ناردووة بؤ لاى‬
‫ئيَوةء ضةةند كاريَكيان ثيَ ةسثاردووة‪ ،‬وا با ةشترة خؤت برو سةكةيةك بكةيت بؤ كاك‬
‫قادرى حاجى عةلى‪ ،‬ضةونكة ئيَوة سةةر بة مةَلبةندى يةكنء ِرةنطة كاك قادريش وةك‬

‫بةرثرسي مةَلبةند ئاطادارى ئةم مةسةلةية نةبيَت‪.‬‬

‫‪619‬‬

‫دواتر برو سةكةةم كرد بؤ ةكاك ةقادر‪ ،‬لةة نةاردني ةمامؤ سة ةتا عةةزيزي عةةلي رةحيم‬
‫ئةاطةادارم كردةوةء داواي رِوونكردنةةوةم كرد‪ .‬سةةبةارةت بةة هةةمةان ةبابةةت‪ ،‬كةاك ةقادر‬

‫بروسكةي كردبوو بؤ مام جةلال‪.‬‬
‫مةام ةجةلاليش لةة وةلآ ةمدا وتبووى "ئيَمةة نةاردوء ةمانةة كةة برادةراني شةلَير تةةن ةها‬

‫كاريَكى ثيَ بسثيَرن نةك ئةو هةموو كارة كة ئيَوة ئةيلََين"‪.‬‬
‫كاك عةزيز خزمي خؤم بوو‪ ،‬دذي ئةوة نةبووم كة لة شةلَير ئي شةمان لةطةَلدا بكات‪،‬‬
‫هيس سةارديء كَي شةةيةكيش لة نَيوانماندا نةبوو‪ ،‬بةلآم من لةوة توورِة بوومء سةةرم‬

‫سوورِما بوو كة وتي "مام جةلال ثيَنج كاري بؤ دياري كردووم"‪.‬‬

‫‪620‬‬

‫فةرامؤشكردنى هيَزةكةي شل َير‬

‫ماوةي مانطء نيوَيك بوو ضةةند ةضادريَكمان بؤ بارةطاكانمان لة ةشليَر هةلَدابوو‪،‬‬
‫بةلآم هيس بةرثر سةيَكي بالآي يةكيَتي نةهاتء سةةردانيان نةكردينء مةَلبةنديش وةك‬
‫ثيَوي سةت ليَيان نةثر سةينةوة‪ .‬لة شةليَر جيهازى بَيتةنان لا نةبوو‪ ،‬نةمان ئةتواني‬
‫ثةيوةندي بة مةَلبةندو سةةركردايةتييةوة بكةين‪ ،‬مؤلَةتي هةمي ةشةييمان نةبوو كة ثيَى‬
‫برِؤينة دةرةوةى شةليَر‪ ،‬لةو ضةؤَلةوانيية زؤر بيَ تاقةت بووين‪ .‬ثيَ شةمةرطة كةوتبوونة‬
‫طلةيىء طازندة‪ ،‬ذمارةيةك لة ثَي شةمةرطةكاني حةمة مؤريا سةي وردة وردة ئةيانوت‬
‫"با شةة خؤ ئيَوة ثةيمانى خانووى با شةتان دا بة ئيَمة‪ ،‬ئةي كوا خانووةكانمان‪ ،‬كوا‬
‫خواردنى باشء كوا طةِرانء هاتو ةضؤمان؟" بة ق سةةكانيان واديار بوو كة كاكة حةمة‬

‫بةلََيني ذيانء طوزةراني باشي ثيَ دابوون‪.‬‬
‫نةبووني خواردني ثيَوي ةستء خراثي شةويَنء دووربوون لة ئاوةدانىء ذيانى ناو‬
‫خيَمةةء بيَ ةئاطةايي لةة ِرووداوة ةكاني كورد سة ةتان‪ ،‬بةة تةةواوي ثَي شةمةةرطةة ةكاني بَيزار‬
‫كردبوو‪ .‬ثَي شةمةةرطةة ةمان لابوو كةة توو شةى ةنةخؤ شةي كةة ةئابةة ببوو‪ ،‬ذيةانيَكى زؤر‬

‫ناخؤوان ئةبردة سةر‪ .‬ثَيشمةرطةكانمان هةر خةريكي كوشتني بةرازء ءرر بوءن‪.‬‬
‫ميرزا سةابير ةئا ةطاداري ةكةمي خواردنء خراثي طوزةرانمةان بوو‪ ،‬ةئةيزاني كةة زؤر‬
‫نيطةةراني ذيةانء طوزةراني ثَي شةمةةرطةة ةكانم‪ ،‬رِؤذيَةك ةهات بؤ لامء وتي‪ :‬هيس خةةمةت‬
‫نةبَيت‪ ،‬نانى ئةم شةة سةتء ثَينج ثَي شةمةرطةية لة سةةر من‪ .‬ئةو هةلَويَ سةتةي ميرزا‬
‫سةابيرم زؤر لا جوانء مةردانة بوو‪ .‬دواي طازندةو طلةييةكي زؤر‪ ،‬شةةوكةتي حاجي‬
‫مو شةيرء بةرثر ةسيَكي ثا سةداراني ئَيراني سةةردانيان كردين‪ ،‬بؤ هاتوو ضةؤي شةاري‬
‫مةريوان كارئاسانييان بؤ كردين‪ ،‬دواتريش هةندَيك كةلوثةلء ئازوءقةيان بؤ ناردين‪.‬‬
‫ثا ةشان حةمة مؤرياسةىء ضةةند ثَيشةمةرطةيةكى لاى خؤى‪ ،‬ذنء منداَلةكانيان بردة‬

‫طوندى ساوجيء لةوآ نيشتةجآ بوون‪.‬‬
‫ناو ضةةي شةليَر بةهؤي ئةوةي كة ناو ضةةيةكي كويَ ةستانيية زؤر ةسارد بوو‪ ،‬لة‬
‫خيَمةةدا نةة ةمان ةئةتوانى ذ ةيان بطوزةرَينين‪ ،‬بؤيةة بةة ةنا ضةارى لةة ةمانطي ةيانزةي ‪1987‬‬
‫طوا ةستمانةوة بؤ بةردةم طوندى بايةلآن كة طونديَكى ةضؤلأء وَيرانكراو بوو‪ ،‬لة شةويَني‬

‫‪621‬‬

‫خانووة ويَرانكراوةكةي (مينة قارةمان) دة سةتمان كرد بة درو سةتكردنى بارةطايةك‪.‬‬
‫وة ةستاء كريَكارمان لة طوندي سةاوجييةوة بؤ هَينا‪ ،‬هةواى ئةو ناو ضةةية زؤر سةارد‬
‫بوو‪ ،‬ديواري ذوورةكان وشك نةئةبوونةوة‪ ،‬بة ناضارى ضووينة ناو خانووةكةء كردمان‬

‫بة بارةطاى هيَزةكةمان‪.‬‬
‫ِرؤذ ةَيك لةة ةبارةطةاكةة داني شةتبووم‪ ،‬حةةمةة مؤر ةيا سةى لي سةتى يةارمةةتى دارايي‬
‫مانطانةي ثَيشةمةرطةكانى لاى خؤى بؤ ناردبووم‪ ،‬كاتيَك سةةرنجى لي ةستةكةم دا‪ ،‬ناوى‬
‫ِرةمةةزانى برازاىء يةةك دوو ةناوى ترى تَيةدابوو كةة هةةر لةة شةلَير نةةبوونء تةة سةليم‬
‫بةةِرذَيم ببوونةةوةو لةة بةة ةغدا بوون‪ .‬دواتر سةة ةبارةت بةةو ةبابةةتةة زؤر طلةةييم لةة حةةمةة‬

‫مؤرياسي كرد‪.‬‬

‫‪622‬‬

‫هاتنة دةرةوةي هاوسةرو كو ِرةكةم‬

‫بة ثيَوي ةستم زاني كة حةمديء سةؤراني كورِم بة يةكجاري ةسليَماني بةج َي بهَيَلنء‬
‫ئيتر كؤتايي بة نؤ سةالأ ذياني خؤ شةاردنةوةو ترسء دَلة ِراوكيَيان بهَينرَيت‪ .‬بؤ ئةو‬
‫مةبة ةستة ضةووم بؤ طوندى هاوارى ث شةتى هةلَة ة‪ ،‬بؤ ئةوةى لةويَوة بنَيرم بة دواي‬
‫حةمديء سةؤران‪ .‬نامةيةكم نووسةي بؤ وة ةستا غةفورى ضةايضةى كة زاواى دكتؤر كةمال‬

‫شاكر بوو لة هةلَة ة دائةنيشت‪.‬‬
‫مام هادى هةورامي كة ثيَ شةمةرطةي خؤمان بوو بة هؤى ثيَ شةمةرطةيةكى حزبي‬
‫ديموكراتي كورد سة ةتاني ئَيران نةامةة ةكةمي ةنارد بؤ هةةلةَة ةة‪ .‬دواي دوو ِرؤذ شةيَخ‬
‫حةسةةن بؤسةكانى بة ئؤتؤمبيلةكةي خؤي‪ ،‬حةمدىء سةؤرانى طةياندبووة مالَى وةسةتا‬
‫غةفور لة هةلَة ة‪ ،‬ئةوانيش هةر لةويَوة رِةوانةى لاى ئيَمةيان كردن‪ .‬بؤ بةكريَ طرتني‬
‫خانوويةكء كرِيني ثيَداوي سةتي مالأء خةرجي ِرؤذانةي خَيزانةكةم‪ ،‬ثيَوي سةتمان بة‬
‫ثارة بوو‪ ،‬بؤية ثرسيارم لة حةمدي هاوسةرم كرد كة ئايا ثارةي لةطةلأ خؤي هَيناوة؟‬

‫وتي‪ :‬برِيَكي زؤر كةم ثارةم هيَناوة‪.‬‬
‫هةروةك لة لاثةرِةكاني ثيَ شةووتردا ئاماذةم ثيَكردووة‪ ،‬ضةةند سةالََيك ثيَش ئةوةي‬
‫خةباتي شةار بطوَيزمةوة بؤ شةاخ‪ ،‬لةطةلأ عةبدولكةريمي موفتي بة شةةريكي دوكانيَكي‬
‫كوتالَفرؤ شةيمان لة بازارِي زَيوةري سةليَماني دانابوو كة تا ثايزي ‪ 1990‬داهاتيَكي‬
‫زؤر با شةي هةبوو‪ ،‬بةهؤي دوكانةكةوة باري دارايي خَيزانةكةم لة سةليَماني باش بوو‪.‬‬
‫دواي ئةوةي لة بةهاري ‪ 1979‬ضةوومة شةاخ‪ ،‬كاك عةبدولكةريم دوكانةكةي بةِرَيوة‬

‫ئةبرد‪ ،‬بة ثيَي توانا كورِةكانيشم هاوكارييان ئةكرد‪.‬‬
‫بةهؤي هَير ةشةكاني ِرذَيم لة هاويني ‪ ،1987‬ةضاوةرِيَي دذواربووني رِيَطاي قاضةاغي‬
‫سةةر سةنوورةكان لة ئارادا بوو‪ ،‬بؤية بة ثيَوي سةتم زاني كة بؤ بذيَوي ذيانمان بة شةي‬
‫ةساَليك ثارةم ثيَ بَيت‪ .‬هةر ضةةندة كاريَكي مةتر سةيدار بوو‪ ،‬بةلآم نا ضةاربووم كة بة‬
‫حةمدي بلَيَم بضَيتةوة بؤ سليَماني بؤ ئةوةى لة بةشي خؤم لة دوكانةكة‪ ،‬بةشي ساَليَك‬
‫ثةارة لةة ةطةلأ خؤي بهَين َيةت‪ .‬دواي طةةِرا نةةوةي بؤ سةلَي مةاني‪ ،‬ئَيوارةي رِؤذي دواتر‬
‫حةة ةمدي طةةِرايةةوة بؤ طو ةندي ةهاوار‪ ،‬برِي ثَينج هةةزار دي ةناري لةةطةةلَ خؤ ةيدا هَي ةنابوو كةة‬

‫‪623‬‬

‫بؤ ئةو سةردةمة ثارةيةكي باش بوو‪.‬‬
‫مالَى حةمةى حةمة سةةعيد لةطةلأ بارةطاى تيثةكةي لة طوندى هاوار بوو‪ ،‬ضةةند‬
‫كاتذمَيريَك لة مالَيان ماينةوة‪ ،‬ثا شةان بةرةو شةاري بانة كةوتينة رِآ‪ .‬دوو خو شةكء‬
‫ضةةند خو شةكةزايةكي حةمدي هاو سةةرم كة لة دواي كودةتاي بةع سةيةكان لة ‪،1963‬‬
‫ةشارؤضةكةي ثيَنجوَينيان بةجيَ هَي ةشتبوو لة بانة ني ةشتةج َي ببوون‪ .‬حةمديء سةؤرانم‬
‫لة ماَلي خوشكةكاني بةجيَ هَيشتء خؤشم طةرِامةوة بؤ بارةطاكةى خؤمان لة شلَير‪.‬‬

‫‪624‬‬

‫هاوكاريكردني بارزانييةكان‬

‫رِؤذَيك منء عةزيزى عةلى ِرةحيم لة شةليَرةوة بةرةو بانة بةرِ َي كةوتين‪ ،‬ةسةرةتا‬
‫ةضووين بؤ طوندى طؤخلآنء سةةردانى مالَى ميرزا سةابيرمان كرد‪ ،‬بؤ خواردني ناني‬
‫نيوةرِؤ نةةيةانهَي شةت برِؤين‪ .‬مةالَى ميرزا سةابير ةهةمي شةة لةة توا ةناي خؤ ةيان ز ةياتر‬
‫ميوانداريى خةلَكيان ئةكردء بة رَِيزةوة بة رِيَيان ئةكردن‪ .‬ئةو نيوةرِؤية سةةبارةت بة‬
‫زؤر بابةت ق سةةمان كردء كاتيَكى خؤوان بة سةةر برد‪ .‬هةر ئةو رِؤذة سةةبارةت بة‬
‫خو شةكيَكي ميرزا سةابير كة هاو سةةري ةسابيري كورِي مةلا م ةستةفا بارزاني بوو ق سةةم‬
‫كرد‪ ،‬هةوالَي خو شةكةكةيم ليَ ثر سةي‪ .‬ئةوكاتة لةطةلأ خَيزاني دوو كورِي تري بارزاني‬

‫لة بةغدا نيشتةج َي بوون‪.‬‬
‫ميرزا ةسابير وتى‪ :‬ماوةيةك لةمةوبةر لة سةوءرَينةوة نا سةراويَكى خؤمانم نارد بؤ‬
‫بةة ةغدا بؤ زانينى هةةواَليةان‪ .‬ثةاش ةماوةيةةك هةةوالَ ةيان بؤ نةاردم كةة بةارى ةئابوورييةان زؤر‬
‫با شةة‪ ،‬ضةونكة مام جةلال هة شةتا هةزار دينارى بؤ خَيزاني هةر سةيَ كوِرةكةي بارزاني‬

‫ناردووة‪ ،‬كة ئةوانيش لة ناو خؤياندا ثارةكةيان دابةش كردووة‪.‬‬
‫لةة كةاتيَ ةكدا مةام جةةلال ئةةو ةيارمةةتي ةيةي بؤ بةارزانييةة ةكاني بةة ةغدا ةناردبوو كةة ةباري‬
‫دارايي حز بةة ةكةي خؤي خراث بوو‪ ،‬لةة ثَي نةاوي كؤكرد نةةوةي يةار ةمةتي دارايي بؤ‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك) ذيةاني دة ةيان ثَي شةمةةرطةةو بةةرثرسء ئةة ةندا ةماني ِريَكخ ةستنةةكةاني خؤي‬
‫خ ةستبووة مةتر سةييةوة‪ ،‬هةر لةو ثيَناوة شةدا ثؤليَك خةباتطَيرِو قارةماني (ي‪.‬ن‪.‬ك) لة‬
‫ةسليَماني دةسةتطيركرا‪ ،‬دواتر بة بةرضةاوي خةَلكةوة طوللةباران كران‪ .‬ئةو هةلَويَ ةستةي‬
‫مام جةلال‪ ،‬بةلَطةي طرنطيدان بووة بة بارزانييةكانء درَيذكردني دة سةتي دؤ سةتايةتي‬

‫بؤيان‪.‬‬

‫‪625‬‬

‫كةتنةكةي مامؤستا عةزيز‬

‫ةئةو رِؤذةي لةة مةالَي ميرزا سةابير بووم‪ ،‬هيواى كوِريم نةا سةي(‪ . )125‬لةة ئةةن ةجامي‬
‫طفتوطؤي نَيوا ن ةمان‪ ،‬هةة سةتم كرد كةة طةةنجيَكي ئي سةلامي يةةو ةكةم َةيك تو نةدرِةءة‪،‬‬

‫هَيرشيَكي زؤريشي كردة سةر يةكيَتيء ثارتي‪.‬‬
‫سةةرلةبةياني ِرؤذي دواتر لة طؤخلآنةوة بةثآ بةرةو طوندى ويَنة بةرِ َي كةوتين‪ .‬بة‬
‫ديوى طوندى لةنطةدآ رِؤي ةشتين كة لة سةةردةمي ِرابوردءءدا لةنطةد َي طوندى كوَيخا‬
‫ئةحمةدى مينةِرةناني باوكى ميرزا سةابير بوء كة كاتي خؤي ثياويَكى بةدة سةةلآتء‬
‫خاوةن زةوىء زارء ضةةند طونديَكي ناو ضةةكة بوو‪ .‬لةنطةدآ وةك ط ةشت طوندةكانى‬
‫ترى ناو ضةةى شةليَر ِراطوَيزرابوو‪ ،‬مزطةوتء خانووةكاني خاثوورو كاول كرابوون‪،‬‬
‫ئا سةةوارى خانووة خاثووركراوو سةوتاوةكان زؤر دَلتةزَين بوو‪ .‬ثا شةان بة تةني شةتي‬
‫طؤرِى مامؤ سةتا قانعي شةاعير(‪ )126‬كة لة طؤِر سةتانةكةي لةنطةدَيية رِؤي شةتين‪ ،‬لةو‬
‫ضةؤلَةوانييةدا نة كة ةسيَك سةةردانى ئةكردء نة كة سةَيك بةلايدا طوزةرى ئةكرد‪ .‬ثا شةان‬
‫ضةووين بؤ طوندى ويَنة‪ ،‬بارةطاي كةرتيَك ثيَ شةمةرطةي خؤماني لةو طوندة بوو‪ ،‬مام‬
‫غةةر ةيب فةةرمةانةدة ةيان بوو‪ .‬ةسةرة ةتا ضةووين بؤ ةمالَى ةئامةة ةخان (دايكي هةةلَؤ م ةحةمةد‬
‫مار ) كة خةلَكي طوندي كانى سةيَف بوونء مالَيَكى ميوان دؤ سةتء بةخزمةت بوون‪.‬‬
‫ئةةو ئيَوارة يةة ةمالَي ةئامي نةة خةان خةةريكى كولَيرة درو سةتكردن بوون‪ ،‬وي سةت يةان‬
‫مري شةكمان بؤ سةةرب ِن‪ ،‬بةلآم نةمان هيَ شةتء داواى كوليَرةمان كرد‪ .‬ثا شةان كولَيرةى‬
‫طةةرمء هةةنطوينء رِؤنةةكةةرةيةان بؤ دانةاين كةة خواردنيَكى زؤر بةة ةتام بوو‪ .‬ئةةو شةةءة‬
‫عةزيز لةطةلأ كورِةكاني ئامينة خان ضةووبووة دةرةوة‪ ،‬ثاش كةمَيك عةزيز زؤر بةثةلة‬

‫هاتة ذورةوةو بةشلَةذاوى وتى‪ :‬كؤمةلَيَك ضةكدار كوِرةكةي دادة ئامينيان برد‪.‬‬
‫خَيرا ئاطاداري كةرتةكةي مامة غةريبمان كرد‪ ،‬ثَي شةمةرطةيةكى طةنج ةضةكيَكى‬

‫(‪ )125‬لة (‪ )2009 – 2005‬لةسةر ليستي يةكطرتوءي ئيسلامي‪ ،‬ئةندام ثةرلةماني كوردستان بوء‪.‬‬
‫(‪ )126‬ثَيش رِاطوا ةستني طونةدة ةكان طؤِرى ةمامؤ سةتةا قةانع ةهةلَبةة سةترابوو‪ ،‬بةةلآم دواتر طؤرِة ةكةي‬

‫تيَكدرابوو‪ .‬كاتَيك لة ناوضةي شليَر بووين‪ ،‬بة هاوكاري ثَيشمةرطةكانمان طؤِركةيمان هةَلبةستةوة‪.‬‬

‫‪626‬‬

‫)‪ (BKC‬هةَل ـةطرتء لةطةلَمان هات‪ ،‬زؤر سةةرمسةووِرماو و ‪ :‬كاكة دةمانضةةمان ثَيية‪،‬‬
‫ئةو ضةكة لةطةلأ خؤت مةهَينةء ثَيويستمان ثيَي نيية‪ ،‬خؤ بؤ جةبهة ناضين‪.‬‬

‫لةة نزيكي ةمالَي خؤ ةيان كوِرةكةةى ةئامينةة ةخانم بيني‪ ،‬لةةطةةلأ ضةةكةداريَةك ق سةةى‬
‫ئةكرد‪ ،‬ثر ةسيارم ليَكرد كة ئةو برادةرة ضةى ئةويَت؟ كورِةكةى ئامينة خان وتى‪ :‬ئةم‬
‫برادةرة ئةلََيت "ئيَمة لةم ناوةين‪ ،‬نةوةك توو شةى كؤمةلَة (مةبة سةتيان كؤمةلَةي ئيَران‬
‫بوو) ببينء شةةِر لة نَيوانماندا رِوو بدات‪ ،‬با ئيَوةء بارةطاي ثَي شةمةرطةكانيش ئاطادار‬
‫بن"‪ .‬هةةروة هةا ةئةلَ َةيت داراى مةةج يةد خةان لةة سةةر ةجادة كةة يةةء بةة منى وتووة كةة‬

‫ئاطادارتان بكةمةوة‪.‬‬
‫ئاوِرم بؤ مامؤ سةتا عةزيز دايةوةء و ‪ :‬بؤ ئاوا خؤتت تيَكداو كردت بةو هةرايةء‬

‫وتت كوِرةكةيان بردووة؟‬
‫سةرلةبةياني ِرؤذي دواتر بةرةو سةيران بةنء بانة بةرِيَكةوتين‪.‬‬

‫‪627‬‬

‫ثاوانكردني ناوضةي شل َير‬

‫ثاش ضةةند رِؤذيَك كة طةِرامةوة بؤ ناو ضةةى ةشليَرء بارةطاكانى خؤمان‪ ،‬برادةرانى‬
‫خؤمةان وت ةيان‪ :‬برادةراني ثةارتي ةحةميةد ئةةفةةنةدىء ةنالةة هةةورامى ةهاتبوون بؤ ةمالَى‬
‫ميرزا سةابير لة طؤخلآن‪ِ .‬رةفيقى براى ميرزا ةسابيرم بينيء وتي‪ :‬حةميد ئةفةندىء نالة‬
‫هةورامى هاتن بؤلامانء ثرسياريان ليَكردين كة ئةوانة ثَيشمةرطةي ر لايةنيَكنء ليَرة‬
‫ضةى ةئةكةةن‪ ،‬ئيَمةةش ثَيمةان وتن كةة ئةةوانةة برادةراني ةيةكيَتيين‪ .‬ئةةوانيش وتيةان كةة‬

‫ئةوانة ميواننء ئاطاداريان بكةن كة دةست نةخةنة كاروبارى ئةم ناوضةيةوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬برام ئَيمة رِيَكةوتنمان لة نيَواندا هةية كة ئيَوة لة بادينانء ئَيمةش لة سةؤران‬
‫كاروبارى ناو ضةة رزطاركراوةكان بةِريَوة بةرين‪ ،‬با شةة خؤ حةميد ئةفةندى بارةطاى‬
‫هةية لة ناو ةضةى قةرةداغء لة جافةران كة ناء ضةةى ذيَر دة سةةلآتي يةكيَتيية‪ ،‬بةلآم‬

‫ئيَمة بؤمان نةبَيت لَيرة بين‪ .‬من مام جةلال لةم مةسةلةية ئاطادار ئةكةمةوة‪.‬‬
‫كاك ِرةفيق وتى‪ :‬منيش زؤرم ثآ با شةة كة سةةرووي خؤت لةم مة سةةلةية ئاطادار‬

‫بكةيتةوة بؤ ئةوةي هةموو شتيَك يةكلايى ببيَتةوة‪.‬‬

‫‪628‬‬

‫ثةيمانى درؤي دؤستةكانمان‬

‫سةةرةتاي ز ةستاني ‪ 1988‬نامةيةكم لة سةةركردايةتييةوة بة دة سةت طةي ةشت كة‬
‫داوايان ليَكردبووم بةثةلة هةموء ثَي شةمةرطةكانمان لة ناو ةضةي شةلَير كؤبكةمةوةء‬
‫بةرةو سةةردة شةت بةرِيَ بكةوين‪ .‬ئامانج لة كؤكردنةوةي هيَزةكانمان طرتني ضةةند‬
‫شةاخيَكي نزيكي ةماوةتء ةئاوةكورت َي بوو كةة دةبوايةة بةة ةهاوكةارى دةوَةلةتي ئَيران‬
‫ئةةنجةام بةدرايةة‪ .‬هةةر ةئةو رِؤذة هةةموو هَيزة ةكانمةان لةة ةشلَير كؤكردةوةء ئؤتؤمبيلمةان‬
‫ثةيداكردو بةرةو سةةردة شةت بةرِيَكةوتين‪ .‬ثا سةداراني ئَيراني لة سةةردة شةت برديانين‬
‫بؤ شةوَينيَك كة ضةةند خانوويةكى تازة درء ةستكراءى بآ دةرطاء ثةنجةرةي تَيدا بوو‪.‬‬
‫زؤرى نةخاياند كة حةمةى وةتمانء دكتؤر كةمال ةشاكر هةر يةكةيان لةطةلأ هَيزيَكي‬
‫ثَي شةمةرطة طةي شةتنة لامان‪ .‬ذمارةى هةموو هيَزةكةمان بوو بة نزيكةى دوو سةةدء‬

‫ثةنجا ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫ئَيران ذ ةمارةيةةك لؤريء ةطةلآبةة ةيان بؤ طوا ةستنةةوةى هَيزةكةان ةمان ةئامةادةكردبوو‪،‬‬
‫هةروةها قةم سةةلَةء ثَيلآويَكى زؤريان هيَناو بة سةةر ثيَ شةمةرطةكانماندا دابةش كرا‪.‬‬
‫ئةو شةةوة بةرثر سةة سةةربازييةكاني خؤمان لةطةلأ هَيزةكةدا طوازرانةوة بؤ شةويَني‬
‫مةبةست‪ .‬من لة ناو خانووة بيَ دةرطاو ثةنجةرةكاندا مامةوة‪ .‬ئةو شةوة هةوا ئةوةندة‬
‫ةسارد بوو كة تا سةةر ئيَ ةسك كارى ئةكرد‪ ،‬شةةش بةتانيم دابوو بة خؤمدا هَي شةتا هةر‬
‫سةرمام بوو‪ِ .‬رؤذي دواتر دوو ثَيشمةرطةي خةلَكى كؤيةم بينىء و ‪ :‬ئةوة ضى ئةكةن‬

‫ليَرة؟‬
‫وت ةيان‪ :‬لَيرة لةة ةبارة ةطاى ثةةيوةنةدييةة ةكانينء جيهةازى بيَتةة ةنان لايةة‪ ،‬ئةةم شةةو بؤ‬

‫نةهاتى بؤ لاى ئيَمة‪ ،‬شوَينى طةرمء باوان هةية‪.‬‬
‫لةطةَليان رِؤي ةشتم بؤ بارةطاى ثةيوةندييةكان‪ ،‬لةوآ شةةوكةتى حاجى مو شةيرء‬
‫مامؤ ةستا نازمم بينى‪ ،‬دواي بةخيَرهاتن وتيان‪ :‬نةمانزانيوة كة ئةم شةةو ليَرة بوويت‪،‬‬

‫ضونكة ئَيمة ئةمشةو لةطةلأ مام جةلال لة قةرارطا بووين‪.‬‬
‫بة كاك شةوكة وت كة ئةمةويَت مام جةلال ببينم‪.‬‬

‫وتي‪ :‬باشة ثيَكةوة ئةضين بؤ لاي‪.‬‬

‫‪629‬‬

‫و ‪ :‬ئةطةر تا ‪ 20‬دةقيقةي تر مام جةلال ببينم زؤر با شةة‪ ،‬ضةونكة زؤر كا نييةء‬
‫ئةبَيت بطةِريَمةوة بؤ شلَير‪.‬‬

‫دواي ضةةند خولةكيَك لةطةلأ كاك شةةوكةتء مامؤ سةتا نازم ضةووين بؤ قةرارطاي‬
‫ِرةمةزان‪ ،‬مام جةلالء دكتؤر شةالآو لةويَ بوون‪ .‬مام جةلال زؤر بة توءِرةييةوة لةطةلأ‬
‫ضةةند كاربةدة سةتيَكى قةرارطا ق ةسةي ئةكردء وتي‪ :‬ئيَوة لة دا سةتانى رِزطارييةوة تا‬
‫ئيَ سة ةتا ثةةي ةمان بةة ئَيمةة ةئةدةنء درؤمةان لةةطةةَةلدا ةئةكةةن‪ ،‬ةئةوا ئيَ سةتةاش ةجاريَكي تر‬

‫درؤتان لةطةلَدا كردين‪.‬‬
‫ثا شةان مام جةلال ثر سةياري لَيكردمء وتي‪ :‬بة هيَزةكةى لاى ئيَوة شةةوة هةمووى‬

‫ضةند ثَيشمةرطة ئةبوون كة رِؤيشتن؟‬
‫و ‪ :‬نزيكةى دوو سةدء ثةنجا ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫وتى‪ :‬لة ةسنوور ئةبيَت ثيَ شةمةرطةكان بة ثةت بثةِرنةوة‪ .‬كةواتة ئةطةر دوو سةةدء‬
‫ثةنجا ثَيشةمةرطة لة دةوروبةرى سةةعات دوانزةى شةةودا رِؤي ةشتث‪ ،‬بؤ ثةرِينةوةى هةر‬
‫ثَي شةمةرطةيةك يةك خولةك دابنيَين‪ ،‬ئةوا دوو سةةدء ثةنجا خولةك ئةكات‪ .‬سةةري‬
‫ِراوةشاندو وتي‪ :‬بة هيس شيَوةيةك فريا ناكةون‪.‬‬
‫ثا شةان رِووى كردة كاربةدة ةستاني قةرارطاء وتي‪ :‬كةواتة لَيرة شةدا درؤتان لةطةلَ‬
‫كردينء ئةوةتان نةكرد كة بةَلَينتان ثَيدابووين‪.‬‬
‫بةرثر ةسةكاني قةرارطا وتيان‪ :‬ئَيمة دة سةةلآتمان نيية‪ ،‬ئاغاى ِرةحيمي (بةرثر سةي‬
‫قةرارطاى ِرةمةزان) بةرِيَوةية بؤ ئَيرة‪ ،‬خؤت قسةى لةطةلَدا بكة‪.‬‬
‫ثاشان مام جةلال وتى‪ :‬لالؤ دةنطوباسى شلَير ضيية؟‬

‫و ‪ :‬زؤر باش نيية‪.‬‬
‫وتى‪ :‬بؤ؟‬

‫و ‪ :‬حةميدة فةنىء نالة هةورامى ضةوون بؤ طؤخلآن‪ ،‬بة ميرزا سةابيرء براكانيان‬
‫وتووة "بةة ثيَ شةمةةرطةةكةانى ةيةكَيتي بَلَين كةة ئةةوان لاى ئيَمةة ميواننء دة سةت لةة‬

‫كاروبارى ناوضةكة وةرنةدةنء سةربةخؤ جموجؤلأ نةكةنء هةقى هيضيان نةبيَت"‪.‬‬
‫وتى‪ :‬ئةى تؤ ضؤن وةلآمت داونةتةوة؟‬

‫‪630‬‬

‫و ‪ :‬باسى ِرَيكةوتننامةكةى نَيوان خؤمانء ئةوانم بؤ كردوون‪.‬‬
‫وتي‪ :‬با شةت وةلآم داونةتةوة‪ ،‬ئيَ ةستا برو سةكة ئةكةم بؤ قادري حاجي عةلي كة‬

‫برادةراني ثارتي لة سنووري قةرةداغ لةو كَيشةية ئاطادار بكاتةوة‪.‬‬
‫مام جةلال بة دكتؤر شةالآوي وت كة برو سةكة بكات بؤ بةرثر سةي مةَلبةندي يةك‬
‫( ةقادرى حةاجى عةةلى)‪ ،‬ئةا ةطادارى حةةميةدة فةةنىء برادةرانى ةثارتى بكةاتةةوة ةكة يةةكيَتي‬
‫لةةو مةة سةةلةةيةة ئةةكؤلََيتةةوة‪ .‬ئةةطةةر ئةةوان ةئةيةا ةنةو ةيَت كةارى وا بكةةن‪ ،‬ئةةوا ئَيمةةش‬

‫رِيَطايان ليَ ئةطرينء ناهيََلين لة ناوضةكاني ذيَر دةسةلآتي يةكيَتي ئيش بكةن‪.‬‬
‫و ‪ :‬مام جةلال‪ ،‬نازانم بؤ لة بارودؤخيَكي وا نالةبارء نا سةكدا ئَيمةتان خ ةستة ناو‬
‫حةةوزى شةلَيرةوة‪ ،‬نزي كةةي ةمانط َيةك خواردني ثيَوي ةست ةمان لا نةةبووة‪ .‬ئةةو ةهةموو‬
‫ثيَشةمةرطةية لةسةةر سةكى خةلَكىء مالَى ميرزا سةابير ذياون كة باري دارايي خؤيشةيان‬
‫باش نيية‪ .‬ديَهاتةكان نةماونء كاول كراون‪ ،‬جيَمان زؤر خراثةو دوورين لة ئاوةدانى‪.‬‬

‫وتى‪ :‬ئةي باشة بؤ لة شارباذيَرِةوة هاتووضؤ ناكةن؟‬
‫و ‪ :‬ضةؤن شةتى وا ئةبَيت‪ ،‬ةشارباذيَرِ مةيداني جةنطةء لة نَيوان دوو بةردا شةى‬

‫سوثاى ئَيرانء عيَراقدا ئةمانهاِرنء هةموومان لةناو ئةضين‪.‬‬
‫وتى‪ :‬شةةوكةت دةَلَيت (مةبة ةستي شةةوكةتي حاجي مو شةير بوو) حةمة مؤريا سةى‬
‫وتوءيةتى "ئةتوانم بة ةشارباذَيِردا هاتو ضةؤ بكةمء ئازوقة بَينم"‪ ،‬بةلآم ئيَوةش ئةَليَن‬

‫ناتوانين بة شارباذَيردا هاتووضؤ بكةين‪.‬‬
‫و ‪ :‬لةو بارةيةوة حةمة مؤريا سةي هيس زانيارييةكي نيية‪ ،‬ضةونكة هيس كة سةيَك‬

‫ناتوانيَت لة نَيوان ئةو دوو سوثايةدا ئازوقة بهَينَيت‪.‬‬
‫كاك ةشةوكةت وتي‪ :‬ئةي ضةؤن شةةفة كةضةةلأ ( مةبةسةتي شةةريف سةةعيدي ثارتي‬

‫بوو) بة شارباذَيردا ئةرِوات بؤ شارةزوور؟‬
‫و ‪ :‬شةةريف كةي بة شةارباذيَِردا رِؤي شةتووة بؤ ةشارةزوور‪ ،‬ئةو لة شةاخي‬

‫سووريَنةوة ئةرِوات بؤ شارةزوور‪.‬‬
‫زؤرم ثَيناخؤش بوو كة كة سةانيَك لاى مام جةلال ف شةةو درؤ ئةكةنء خراث تيَي‬
‫ةئةطةةيةةنن‪ ،‬بؤيةة هةةلَ ضةوومء بةة كةةم ةَيك تووِرةبوونةةوة و ‪ :‬ةمام جةةلال‪ ،‬ةئةوة بؤ خةةلَةك‬

‫‪631‬‬

‫دَين بؤ لاتء خؤ يةان هةةلَ ةئةكيَ ةشنء درؤى شةا خةدارت بؤ ئةة كةةن‪ ،‬تؤش ةباوةِر ةيان‬
‫ثيَئةكةيتء قسةكاني ئةوان ئةلََييتةوة؟‬

‫مام جةلال بة سةر سوورِمانةوة وتي‪ :‬لالؤ‪ ،‬كةي تؤ رِقت لة خةَلك بووة؟‬
‫و ‪ :‬ةمام جةةلال ِرقم لةة كةةس نييةة‪ ،‬بةةلآم زؤرم ثيَ ةناخؤ شةة كةة خةةَةلك ف شةةء درؤ‬

‫ئةكةن‪ ،‬بةلآم تؤ باوةرِيان ثيَ ئةكةيت؟‬
‫ثا ةشان سةةبارةت بة بابةتيَكي تر ق سةةم لةطةَلدا كردو و ‪ :‬مام جةلال‪ ،‬مامؤ ةستا‬
‫عةزيزى عةلى ِرةحيمت ناردووة بؤ لاى ئيَمةء ثيَنج ئيشي جياوازت بؤ دياري كردووة‪.‬‬
‫ئَيمةة خؤ ةمان ةلةو ةناو ضةةيةة دوو طونةد ةمان بةة دة سةتةةوةيةة كةة ئةةوانيش تةازة خةةريكةة‬
‫ئاوةدان ئةبنةوة‪ ،‬هةر طونديَكي شةيان دوو سةآ مالَة‪ ،‬ئيتر ليَثر سةراوى كؤمةلآيةتى‬

‫بؤضيية؟‬
‫مام جةلال وتي‪ :‬كةي من ثيَنج ئيشم داوةتيَ‪ ،‬ثيَموتووة كة ئيشيَكيان بكات‪.‬‬
‫لةبةرئةوةي ثَي ةشتر شةةوكةتي حاجي موشةير سةةبارةت بةو بابةتة هةندَيك زانياريي‬
‫ثَيِراطةة ةيا ةندبووم‪ ،‬بؤيةة درَيةذةم بةة ةبابةةتةةكةة ةنةداو كؤتةايم ث َي هَي ةنا‪ .‬ثةا شةان مةام جةةلال‬

‫وتى‪ :‬ئةم نيوةرِؤية لةطةلأ ئيَمة ةَينةرةوة‪ ،‬دةعوةتى برادةرانى ئيَرانين‪.‬‬
‫ثَيشةتر كاك شةةوكةت سةةبارةت بة بةكري حاجي سةةفةر قسةةي لةطةلأ كردبووم كة‬
‫لة لايةن كؤمةَليَك بةرثر سةي يةكيَتيء ثيَ شةمةرطةوة‪ ،‬بةهؤي ئةوةي كة لةطةلأ ئالآي‬
‫شةؤرِش بووة‪ ،‬ئيهانة ئةكرَيت‪ .‬كاك شةةوكةت داواي لَيكردم كة بةلَكو سةةبارةت كاك‬
‫بةكرو ِريَطة نةدان بة ئيهانة كردني‪ ،‬لةطةلأ مام جةلال ق ةسة بكةم‪ ،‬ضةونكة هاورَِيمانةو‬
‫ةخاوةن خةةبةا ةتةو ث ةياويَكي مةانةدووة‪ .‬ةئةوكةاتةة ةكاك ةبةكر هيس ةئةركيَكي حزبي نةةبوو‪،‬‬

‫بةهؤي دةستطيركردني مةلا بةختيار لة يةكَيتي زووير ببوو‪.‬‬
‫هةر لةو داني شةتنةدا سةةبارةت بة كاك بةكر ق سةةم لةطةلأ مام جلال كردو داوام‬
‫ليَكرد كة ِريَطة نةدات هةَل سةووكةتي نة ةشياو لةطةلأ كاك بةكردا بكرَيت‪ .‬لة وةلآمدا مام‬
‫جةلال زؤر طلةيي لة كاك بةكر كرد‪ .‬ثا شةان سةةبارةت بة جةمالي حةمةي خواكةرةم‬
‫ثر سةيةاري ليَكردمء زؤر طلةةيي ليَكرد‪ .‬ئةةوكةاتةة كةاك جةةمةال لةة ئَيران بوو‪ ،‬وازي لةة‬

‫يةكَيتي هَينابوو‪ ،‬لةطةلأ ئالآي شؤرِش ئيشي ئةكرد‪.‬‬

‫‪632‬‬

‫دواي طلةةييء ق ةسةكاني مام جةلال‪ ،‬زؤر بةرطريم لة كاك بةكرو كاك جةمال كرد‪،‬‬
‫بةلآم مام جةلال بةردةءام بوء لة ِرةخنةو قسةكاني خؤي‪.‬‬

‫لة كؤتايدا مام جةلال وتي‪ :‬هةر ضةةندة ةشةوكةت خؤي لةطةلَمان داني شةتووةء‬
‫نابيَت لة خؤي بايي ببَيت‪ ،‬جةبار فةرمانء ةشةوكةت هةر كاريَكيان ثيَ ئةسةثَيرينء بؤ‬
‫هةر شةوَينيَكيان ئةنَيرين‪ ،‬هةرطيز نالَيَن ناتوانينء نايكةين‪ ،‬تةنانةت ولآخداري شةيان‬

‫ثيَ ئةكةينء ضةكيان ثيَ ئةطوَيزينةوة‪.‬‬
‫ثاشنيوةِرؤي هةمان رِؤذ‪ ،‬طةِرامةوة بؤ بارةطاكانى خؤمان لة شليَر‪.‬‬

‫‪633‬‬

‫ئاوارةكاني ئةنفالي يةك‬

‫كاتيَك سةوثاء جاشةي ِرذيَمي بةعس‪ ،‬لة ز ةستانيَكي سةةختدا ةشالآوى ئةنفالى يةكي‬
‫دة سةت ثيَكردو هَير شةي كردة سةةر سةةركردايةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء ناو ضةة ئازادكراوةكاني‬
‫شةارباذَيرِي سةةختء دؤَلى جافاتى‪ ،‬بةهؤي بةكارهَيناني ضةةكي كيميايي هَيزي‬
‫ثَي شةمةرطة شةكاء ناو ةضة ئازادكراوةكان داطيركرانةوة‪ .‬بؤ ثارا سةتني طياني خؤيان‪،‬‬
‫داني ةشتواني ناو ضةةكة ما َلء رِةزء باخء طوندةكاني خؤيان بةجيَهيَ شةتء ئاوارةو‬
‫سةةرطةردان بوون‪ .‬طوندن شةينةكاني سةنووري مةَلبةندي دوو‪ ،‬بة نا ضةارى بة ناو بةفرو‬

‫شاخء دؤَلدا‪ ،‬بةرةو سنوورء شاري سةردةشتء بانة هةلَهاتن‪.‬‬
‫ذ ةمارةيةةكى زؤر لةة خةةلَكي ةئاوارة لةة رَِي ةطادا ِرةقبوو ةنةوة‪ .‬زؤر بةةداخةةوة ةهةءالَي‬
‫ةشةه ةيدبوءني عةةلي لفتةةء كوِرةكةةيم بي سةت‪ ،‬زؤر جيَي داخء ثةةذارةم بوء‪ .‬ةكات ةيَك‬
‫كورِةكةى عةلي لفتة بةهؤي بةفرء سةةختي رِيَطاى ضةياكانةءة‪ ،‬بةرةء دامَيني ةضياكة‬
‫ةكةءتبوءة خوارةءة‪ ،‬عةةلي لف تةة ةهةولَي ِرز طةاركردني كوِرة كةةى دابوو‪ ،‬بةةلآم بةةهؤي‬
‫سةرماو بةفريَكي زؤرةوة هةردءءكيان ِرةقبوءنةءة‪ .‬عةلي لفتة ثياءيَكي زؤر دلَسؤزى‬
‫ةشؤرِشء ( ى‪.‬ن‪.‬ك) بوء‪ ،‬زؤرئازاء لَيهاتوء بوء‪ ،‬كاري زؤر با شةي بؤ شةؤرِش ئةكردء‬

‫ضةكء تةقةمةني بؤ ثةيدا ئةكردين‪.‬‬
‫ءةك (ي‪.‬ن‪.‬ك) لةةتوا ةنا ةما ةندا نةةبوء كةة دا ةَلدةى ئةةء هةةموء ئةاءارة يةة بةدةين‪،‬‬
‫فةةر ةما ةندارى (قةايم ةقام ةيةت)ء قةةرار ةطاى ِرةمةةزان ةبةردةوام لةة هةةولَى ئةةوةدا بوون كةة‬
‫خةلَكة ئاوارةكة تَيكةلَى ناو ةشارةكاني ئَيران نةبن‪ ،‬بةلآم لةطةلَ ئةوة ةشدا نةخشةةيةكى‬
‫ِروونء بةثةلةيان نةبوو بؤ هاوكاريكردني ئةو خةلَكة ليَقةوماوة‪ .‬دة سةتى دة سةتيان‬

‫ثَيئةكردينء بةنيازبوون ئاوارةكان دووربخةنةوة بؤ ناو ئؤردوطاكان‪.‬‬
‫بة مةبة سةتي هاوكاريكردني خةلَكي ئاوارة‪ ،‬دكتؤر كةمال خؤ شةناو هات بؤ بانة‪،‬‬
‫بةة بةةرنةامةةكةةي حكومةةتي ئَيران ِرازى نةةبوو‪ ،‬خةةلَكيَكى زؤر بةةتةايبةةتي طةةنجةانى بةا ةنة‬
‫بؤ ةيار مةةت ةيدا نمةان لةة دةور ةمان كؤبوو نةةوة‪ ،‬دكتؤر كةة مةال ل يةذ نةة يةةكى ةهاو ةكاري بؤ‬
‫ئاوارةكان ثيَكهَينا كة ثَيكهاتبوو لة مةن سةوءرى ئةنوةر بةط‪ ،‬عةلى ةشامار‪ ،‬مامؤ سةتا‬

‫عةلى كةمالي علاقاتء شيَرزاد كةركوكي علاقات‪.‬‬

‫‪634‬‬

‫سةةرةتا دكتؤر كةمال ئاوارةكانى ناو بانةى ناردة ناو مزطةوتةكان‪ ،‬كاربةدةسةتاني‬
‫ئَيران تر سةى خؤثي شةاندانى خةلَكيء ئالَؤزبوونى بارودؤخةكةيان ليَ ني شةتبوو‪ ،‬بؤية‬
‫نةيانتوانى ثلانةكةى خؤيان جَيبةجيَ بكةنء ِريَطري لة ثلانةكةي دكتؤر كةمال بكةن‪.‬‬
‫خةلَكى ةشارى بانة‪ ،‬ئةوةى خؤ شةى ئةوي ةستينء خؤ شةى نةئةوي ةستين هاوكارييان‬
‫ئةكردين‪ ،‬خواردنء ثيَداوي سةتييةكى زؤريان هَينا بؤ ناو مزطةوتةكان‪ .‬ثا شةان دكتؤر‬
‫كةمال بة سةةر ضةةند مزطةوتَيكدا طةِراو ق سةةى بؤ ئاوارةكان كرد‪ ،‬بةلَيَنى ثَيدان كة‬
‫ئةةوةنةدةى لةة توا ةناى يةةكَيتيء خؤيةدا هةةبَيةت ةهاوكةاري ةيان بكةاتء درَيغي ةيان ليَ نةة ةكات‪.‬‬
‫كوِرة ةكانم لةةطةةلأ ل ةيذنةةكةةدا‪ ،‬ةئاوارة ةكانيةان بةة سةةر ئةةكردةوةء كؤمةةكء ةيارمةةتييةان‬
‫بةة سةةردا دا بةةش ئةةكردنء ةهاو كةاري يةان ئةةكردن‪ .‬هةةروة هةا لةة ةطةلأ ةئاوارة ةكا ةندا بؤ‬
‫دؤزينةةوةي منةدا َلء كةة سةوكةاري ونبوويةان‪ ،‬هةةموو مزطةةوتةة ةكانء هؤلَء شةويَني‬

‫ئاوارةكان ئةطةِرانء لةطةلَيان ئةضوون بؤ نةخؤشخانةو هاوكارييان ئةكردن‪.‬‬
‫بؤ ذ يةانء طوزةراني ئةاوارة ةكان‪ ،‬سةةركردا يةةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك) زؤر بةة ثةةرؤش بوو‪،‬‬
‫نزيكةى (‪ )40‬مليؤن تمةنى بة ةسةر ئاوارةكاندا دابة شةكرد‪ ،‬ئةو بِرة ثارةية بؤ ئةوكاتة‬
‫زؤر بوو‪ .‬ثاشةان خةلَكى بانةو دةوروبةرى ذمارةيةكي زؤر لة خةلَكي ئاوارةيان بردةوة‬
‫بؤ ماَلةكانى خؤيانء خزمةتيان كردن‪ .‬لة سةالآني شةة سةتةكانةوة تا كؤرِةوةكةي‬
‫‪ 1991‬داني شةتواني طوندو شةارو ةشارؤ ضةكةكاني رِؤذهةلآتي كورد سةتان‪ ،‬زؤر‬

‫هاوكاريء خزمةتي خةلَكي ئاوارةيان كردووةء دةرطاي ماَلةكانيان بؤ والآ كردوون‪.‬‬
‫لةكاتي ئاوارةبووني داني ةشتواني سةنووري سةةركردايةتي‪ ،‬ئيَوارةيةك كؤمةَلَيك لة‬
‫برادةراني يةكَيتي وةك دكتؤر كةمال خؤ شةناو‪ ،‬بةكري حاجي سةةفةر‪ ،‬عةلي ب ةضكؤل‪،‬‬
‫عةلي شةامارء ئةر سةةلان بايز هاتن بؤ مالَةوة‪ .‬جطة لة كاك بةكر‪ ،‬برادةرةكاني تر بؤ‬
‫نوو سةتن لاي بةندة مانةوةء تا درةنطانيَكي شةةو سةةبارةت بة بارودؤخي خةلَكي‬
‫ئاوارةء بارودؤخي نويَي ةشؤِرشء كورد ةستان طفتوطؤمان كرد‪ .‬كاتَيك كة داني ةشتواني‬
‫سةنووري مةةلَبةةنةدي دوو ِروويةان لةة كورد سةتةاني ئَيران كرد‪ ،‬كةاك زيرِؤ عةة ةبدوَللآء‬
‫هاو سةةرةكةي (طَيلاس خان) بؤ ماوةي ضةةند ِرؤذَيك لة مالَي ئَيمة مانةوة‪ ،‬ثا شةان لة‬

‫خانوويةكي بضوكي تةنيشتمان نيشتةجيَ بوون‪.‬‬

‫‪635‬‬

‫بةةهؤي هَير شةة كةاني ئةةن فةالي يةةكء فراواني بةةرةي شةةرِ‪ ،‬ذ مةارة يةةك لةة‬
‫ثَيشةمةرطةكاني حزبي ديموكراتي كوردسةتاني ئَيران كة لة ناو ةضةكاني ذيَر دةسةةلآتي‬
‫يةكَيتيدا بوون‪ ،‬بة نا ضةاري لةطةلأ ثيَ شةمةرطةكاني خؤمانء خةلَكة ئاوارةكةدا هاتنة‬
‫ناو خاكي ئَيران‪ .‬رِؤذيَك دكتؤر كةمال خؤ شةناو ق سةةي لةطةَلدا كردمء وتي‪ :‬ذمارةيةك‬
‫ثَي شةمةرطةي حزبي ديموكرات لةطةلأ ثَي شةمةرطةي خؤمانء ئاوارةكاندا هاتوون‪ ،‬بؤ‬
‫ثةارا سةتني ط ةيان ةيان‪ ،‬ئَي مةة كردو مةانن بةة هةاولآتي خؤ مةان تةا لةة كةاتيَكي طو ن ةجاودا‬
‫ئةيانبةينةوة بؤ ئةو ديو سةنوور بؤ لاي هيَزةكاني خؤيان‪ .‬ئيَ سةتا بة نهَيني لة ضةةند‬
‫شةوَينَيك دابةوان كردوون‪ ،‬تةنها ثيَشةمةرطةيةكء كوِرةكةي ماوة‪ ،‬بةلَكو لةطةلأ خؤت‬

‫بيانبةيت بؤ مالَةوة تا ِريَطاضارةيةكيان بؤ ئةدؤزينةوة‪.‬‬
‫ثيَ ةش مةةر طةة كةةي حزبي ديموكرات نةاوي عةةلي بوو خةةلَكي ةس نةة بوو‪ ،‬ذنء‬
‫مندالَةكاني ديار نةبوونء لةيةكتر دابِرابوون‪ ،‬لةطةلأ كوِرةكةي بردمن بؤ مالَةوة‪ ،‬ضةةند‬
‫رِؤذيَك لة مالَي ئَيمة خؤي شاردةوةء رِيَزمان ل َي طرت‪ ،‬زؤر لة خةمي ذنء مندالَةكانيدا‬
‫بوو‪ .‬بؤ دؤزينةوةي ذنء مندالَةكاني ضةند جارَيك لةطةلأ كورِةكانم مزطةوتةكاني بانةو‬
‫شةويَني ئاوارةكان طةِرابوون‪ .‬سةةرئةنجام لة دةرةوةي شةاري بانة لة بينايةك كة ثيَشةتر‬
‫شةويَني بةخيَوكردني مري شةك (دةواجن) بوو كة ذمارةيةكي زؤر ئاوارةي تَيدا بوو‪،‬‬
‫هاو سةةرو مندالَةكاني دؤزييةوة‪ .‬بؤئةوةي لاي حكومةتي ئَيران ئا ةشكرا نةبن‪ ،‬وةك‬

‫ئاوارةي كوردي عَيراق ناويان تؤمار كرابوو‪.‬‬
‫لةةبةةرئةةوةي خؤ ةمان شةوَينء رَِيطةا ةمان نةةبوو‪ ،‬ذنء م ةندالةَة ةكاني ةنةهيَنةا ةيةوة‪ ،‬بةةلآم‬
‫زوو زوو ئة ضةوو بؤلايانء لة بازارِي بانة ثيَداوي سةتي بؤ ئةكرِين‪ .‬بؤ ئةوةي ئا شةكرا‬
‫نةبيَتء ذياني خؤيء ئَيمةش نةخاتة مةترسييةوة‪ ،‬ضةند جارَيك ثيَمانوت كة ئةوةندة‬
‫نة ضةَيت بؤ ناو بازارِي بانةو خؤي دةرنةخات‪ ،‬بةلآم طويَي ليَ نةئةطرتين‪ .‬بةنا ضةاري‬
‫سةةبارةت بةو بابةتة لةطةلأ دكتؤر كةمال خؤ ةشناء ق سةةم كردو و ‪ :‬ئةو برادةرةي‬
‫حزبي ديموكرات طو َي لة ئيَمة ناطريَتء زؤر لا سةارة‪ ،‬بةئارةزووي خؤي ئة ضةَيتة ناو‬
‫بازارِو ئةطةرِيَت‪ ،‬ثيَي واية كةس ناينا سةَيت‪ ،‬بةلآم رِؤذَيك دة سةتطيري ئةكةنء ئيَمةو‬
‫ئيَوةش توو شةي كيَ شةةي طةةورة ئةة ةكات‪ .‬ئةةوة نةدة ني يةة حةة مةديء كوِرة ةكانم لةة‬

‫‪636‬‬

‫زيندانةكاني بةعس ئازادكراون‪ ،‬نامةوَيت زيندانةكاني ئَيرانيش بنا ةسن‪ .‬تا ئا شةكرا‬
‫نةبووة‪ ،‬تكاية بيبةن بؤ شوَينيَكي تر‪.‬‬

‫دكتؤر كةة ةمال لةة مةة بةة سةتم تَي طةةي شةتء لةة طةةلَم هةاوِرا بوو‪ ،‬هةةر ةئةو ِرؤذة‬
‫ثَيشمةرطةكةيان طواستةوة بؤ شوَينيَكي تر‪ .‬دواتر بيستم كة كةسوكاري ثَيشمةرطةكة‬
‫لاي حكومةتي ئَيران ئي شةيان بؤ كردبوو‪ ،‬بة ذنء منداَلةكانيةوة تة سةليم بة حكومةتي‬

‫ئَيران ببووةوة‪.‬‬

‫‪637‬‬

‫هةءا َلة د َلتةزيَنةكاني ئادار‬

‫لة مانطي ئادارى ‪ 1988‬كؤمةَلَيك هةءالَي دلَتةزَينم بيست كة زؤر كاريان تيَكردمء‬
‫دلَ تةةنطء غةةم ةبار بووم‪ .‬يةةك َيةك لةة هةةوا ةلَة زؤر دَل تةةزَي نةة كةاني ةئةو ةمان طةة‪ ،‬هةةوالَي‬
‫كؤ مةةلَكوذيء كيم ةيا ةبارانكردني داني شةتواني هةة لةَة ةة بوو‪ .‬لةة نيوةِرؤى ِرؤذى‬
‫‪ 1988/3/16‬لة كاتَيدا كة ئةنداماني ليذنةي ئاوارةكان (د‪ .‬كةمال خؤ شةناو‪ ،‬مةن سةور‬
‫ئةنوةر بةط‪ ،‬عةلي شةامار‪ ،‬عةلي كةمالي علاقات‪ ،‬شةيَرزادي علاقات) لة مالَمان بوءنء‬
‫ةسةرطةرمي ئي ةشوكارى ئاوارةكان بووين‪ ،‬د‪ .‬كةمال خؤ ةشناو لة نةو ةشيروان مسةتةفاوة‬
‫برءسةكةيةكي بةدةسةت طةيشةتء تيَيدا نوو ةسرابوو "حاميدي حاجي غالي برو ةسكةي‬

‫بؤ كردووةء ئةلَيَت نزيكةي هةزار هاولآتي لة هةلَة ة شةهيد بوون"‪.‬‬
‫بة بي سةتني ئةو هةوالَة هةموءمان بةنج بوءينء هيوامان ئةخوا سةت كة هةوالَةكة‬
‫ِرا سةت نةبَيت‪ .‬بةداخةوة دواتر ذمارةي شةةهيدو بريندارةكاني هةَلة ة زؤر زيادي‬
‫كردء بوو بةة ةيةك يَةك لةة كةارة سةا تةة طةةورة كةاني جي ةهان‪ .‬دواتر ةهةءالَي دَل تةةزَيني‬
‫بؤردءماني طوندى سةيَو ةسيَنانم ثيَ طةي شةت كة لة ئيَوارةي (‪ )22‬ي ئادار بة ضةةكي‬
‫كيم ةيايى بؤردو ةمان كراء لةة ئةةن ةجامةدا (‪ )82‬ةهاولآتي شةةهيةد بوون‪ .‬مةاءةيةةكي زؤر لة‬
‫طوندي ةسيَو ةسَينان ذيابوءمء بارةطاى ئيدارةى مةَلبةندى يةكم لةءآ دانابوء‪ ،‬بةشةَيك‬
‫لةة داني شةتوانةةكةةيم دة ةنا سةيء ثةةيوةنةديم لةةطةةَليةانةدا زؤر ةباش بوء‪ .‬داني شةتواني‬
‫سةيَو ةسَينان خةلَكيَكي زؤر باش بوءنء ئةركي ةشؤرِشةيان بةسةةر ةشانةءة بوء‪ .‬هةوالَي‬
‫ةشةهيد بووني هةموو ئةنداماني خَيزانةكةى مام ِرةزا لة طوندي ةسيَو سةَينان كة زؤر‬
‫دؤ سةتم بوون زؤر دَلتةنطي كردم‪ .‬مام ِرةزا ئي شةوكارى نَيوان شةاخء سةليَماني بؤ‬
‫ِرا ئةة ثةةِرا نةدمء خَيزانء كسء كوِرة ةكاني زؤر خز مةةت يةان ةئةكردمء رَِيز ةيان ليَ ئةةطر ‪.‬‬
‫هةواَليَكي دلَتةزَيني تر ةشةهيد بووني هةر شةةش مندالَة قذ زةردء جوانةكاني ءة ةستا‬

‫عوبةيدء هاوسةرةكةي بوو كة لة هةمان بؤردوماندا شةهيد بوون‪.‬‬
‫هةءالَي شةهيدبووني شيَركؤ جديء حةسةني سةعيد زؤراب ثيَنجويَني كة ثَيشتر‬
‫لاي خؤم ثيَ شةمةةرطةة بوء‪ ،‬زؤر ةكار ةيان تيَكردمء جيَي داخء ثةةذارةم بوء‪ .‬هةةروة ةها‬
‫هةءالَي دة سةت بة سةةراطرتني مةَلبةندى يةكء ناء ضةة ئازادكراءةكاني قةرةداغء‬
‫طةرميانء ةشةهيدبووني ذمارةيةكي زؤرى ثيَ شةمةرطةء هاءلآتييانء دة سةتطيركردني‬

‫ذمارةيةكي زؤري طوندنشينةكان‪ ،‬زؤر دلَتةزيَنء جةرط ِ بوءن‪.‬‬

‫‪638‬‬

‫كارةساتي شاناخسآ‬

‫سةالَي ‪ 1988‬شةةهيد حةمة ئةمينى خةجآء ةسالارى حاجى دةرويَش لة دةزطاي‬
‫ثةيوةندييةكانى (ي‪.‬ن‪.‬ك) لة شةاناخ سةآ كاريان ئةكرد‪ .‬كاتيَك طوندي شةاناخ سة َي‬
‫كيمياباران كرا‪ ،‬كؤمةَليَك ثَي شةمةرطة شةةهيدو برينداربوون‪ ،‬حةمةئةمينى خةج َيء‬
‫شةةهيد كةمال بريندار بوءن‪ ،‬بؤ ضةارة سةةر طوا ةسترانةوة بؤ تاران‪ .‬بةداخةوة بةهؤى‬
‫سةةختي برينةكانيانةءة حةمة ئةمينى خةجآء ةشةهيد كةمال(‪ )127‬لة تاران شةةهيد‬
‫بوون‪ .‬ةشةهيد حةمة ئةمين هاءِرَييةكي نزيكم بوء‪ ،‬ثيَ شةمةرطةيةكي ةضاءنةترسء‬
‫ئازاء ثياءى رِؤذى تةنطانة بوء‪ ،‬لة لاثةرِةكاني ثيَ ةشوءدا باسةي كارء ةضالاكي ةشةهيد‬

‫حةمة ئةميني خةجَيم لة سةرةتاى درءستبوءني شؤِرشي نوَيدا كردءءة‪.‬‬
‫سةةرةتا هةوالَي ةشةهيدبوونيان بة هاو سةةري شةةهيدةكان ِرانةطةياند‪ ،‬هاتنةوةى‬
‫جةنازةكان زؤر دواكةوت‪ ،‬بؤ ئةو مةبة سةتة لةطةلأ ح سةَينى فارس سةةردانى دكتؤر‬
‫كةمال خؤ شةناومان كرد لة سةةقز‪ ،‬ئةوكاتة لَيثر ةسراوى ط ةشتى ثةيوةندييةكانى‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ .‬دكتؤر كةة ةمال وتى‪ :‬ئَيمةة كةةمتةةرخةةم نةةبووينء هةةولَي زؤر ةمان داوة‪،‬‬
‫بنيةادى شةةهيةد(‪ )128‬خؤ ةيان جةة ةنازة ةكان ةئةهَين ةنةوة‪ ،‬دةر ةبارةي هيَ ةنانةةوةي جةة ةنازة ةكان‬

‫كاك بةكرى حاجى سةفةر‪ ،‬هةندَيك قسةى ناخؤشي كردووةء زؤر لَيي عاجزين‪.‬‬
‫دكتؤر كةة ةمال ةلة ةهةولَي وةرطرتنةةوةي جةةنةازةكةا ةندا بوو‪ِ .‬رؤذيةَك هةةوالَي بؤ ةناردين‬
‫كة جةنازةكان هاتوونةتةوةء ب ضةين ءةريان بطرينةوة‪ .‬دكتؤر كةمالء دواتريش دلَيرى‬

‫سةيد مةجيد وتيان‪ :‬بة باشي نازانين لة مزطةوت ثرسةيان بؤ دابنَين‪.‬‬
‫جةنازةى شةةهيد حةمة ئةمينء شةةهيد كةمانان لة طؤرِ سةتانى شةارى سةةقز بة‬

‫خاك سثارد‪ ،‬لة مالَى بةكرى حاجي سةفةر لة سةقز ثرسةمان بؤ دانا‪.‬‬

‫(‪ )127‬شةةهيد كةمال ةسالآنَيكي زؤر لاى بةكرى حاجي سةةفةر ثيَ ةشمةرطة بوو‪ ،‬لة ناو ثَيشةمةرطةدا بة‬
‫ناوي "شةهيد كةمال" بانط ئةكرا‪ ،‬ثَيشمةرطةيةكي ئازاو هيَمنء خؤشةويستء بة ئيلتيزام بوو‪.‬‬

‫(‪ )128‬بنيادى شةةهيد دةزطايى شةةهيدانى كؤمارى ئي سةلامى ئَيران بوو‪ ،‬ةشةهيدةكانى ئَيمةيان وةك‬
‫شةهيدى خؤيان سةير ئةكرد‪.‬‬

‫‪639‬‬

‫فرياى طوندى و َينة بكةون‬

‫بةةهةارى ‪ 1988‬بوو‪ ،‬ئةةوكةاتةة ئةةنفةالةة ةكان دة سةتي ةيان ثيَكردو‪ ،‬سةو ةثاى عَيراق‬
‫هاتبوونة شةارباذَيرء لة دةوروبةرى ضةياى لةرآ بوو‪ .‬داناى ئةحمةد مةجيد هَيزيَكى‬
‫ثَي شةمةرطةى بردبووة طوندى مي شةياو لة ناو ضةةى شةليَر‪ ،‬ئاطاداري ثَي شةمةرطة‬
‫ئاوارةكاني سةنووري مةَلبةندي دووي كردبوو كة بضةنة لايان‪ .‬مامؤ ةستا سةاَلح ذاذلَةيي‬
‫ةبةرثر سةى ثةةيوةنةدييةةكةانى (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ ،‬هةات بؤ لامء وتي‪ :‬عةةزيزى ةعةلى ِرةحيم‬
‫هةاتووة بؤ ئَيرةء ئةةَلَيةت " سةو ةثاى عَيراق هةاتوونةةتةة ةناو شةليَرء ةئةو ةناوة هةةمووي‬

‫طيراوةء ِرةبايةيان داناوة‪ ،‬بةرطرى بكةن يان نا؟"‪.‬‬
‫و ‪ :‬تا طوندى ويَنة ضؤلَى نةكردووة با فريايان بكةوين‪ ،‬ضونكة ئةو هةوالَة رِاست‬
‫نيية‪ .‬ئيَسةتا ةسوثاى عَيراق لة ةضياى (لةريَ)ية لة شةارباذيَر‪ ،‬خؤ ئةطةر ةسوثاي عَيراق‬
‫ووَليَت بة يةك هةفتةى تر ناطةنة شةليَر‪ ،‬با ئةو خةَلكةش سةةريان ل َي نة ةشيَويَتء‬

‫بلََين شؤرِشء ثَيشمةرطة ئةمةيان ثيَ كردين‪.‬‬
‫بةثةلة رِؤي شةتين بؤ لاى دكتؤر كةمال خؤ شةناو لة سةةقز‪ ،‬بة برو سةكة بة داناى‬
‫ئةحمةد مةجيدمان ِراطةياند كة فرياى طوندى ويَنة بكةويَتء بة دانيشتوانةكةي بلَيَت‬

‫كة ضؤلَى نةكةن‪ ،‬ضونكة هيس نةبووةء سوثاى عَيراق جارآ زؤر دوورة‪.‬‬
‫دواي بروسكةكة داناى ئةحمةد مةجيد خؤى ئةضيَت بؤ طوندى ويَنةء بة خةلَكةكة‬
‫ئةَلَيت‪ :‬ئةو هةوالَة ِرا سةت نييةو كةس مالَى خؤى ضةؤلأ نةكات‪ ،‬سةوثاى عَيراق زؤر‬
‫دوورة‪ ،‬هةةر كةاتيَةك سةو ةثاى عَيراق بةةرةو ئةةم ةناو ةضانةة بةةرِآ ةكةوت‪ ،‬زوو خؤ ةمان‬

‫ئاطادارتان ئةكةينةوة‪.‬‬

‫‪640‬‬

‫سةردانى ما َلى مةجيد خان‬

‫ِرؤذ يةَك دكتؤر كةة مةال خؤ شة ةناو وتي‪ :‬لالؤ‪ ،‬بةةلَكو منء تؤء كةاك نةةبةةز (خو لةةي‬
‫جطةر) ب ةضين سةةردانيَكى مالَى مةجيد خانى حةمة ِرة شةيد خانى بانة بكةين‪ ،‬ضةونكة‬

‫ئةوان زؤر دؤستماننء ئةمةويَت ضةند قسةيةكيشان لةطةلَدا بكةين‪.‬‬
‫و ‪ :‬منيش زؤر ثيَم باشةو ئامادةم‪.‬‬

‫رِؤذاني دواتر بةهؤي ئيشوكاري يةكيَتييةوة‪ ،‬دكتؤر كةمال دةرفةتى نةبوو ثَيكةوة‬
‫ب ضةين بؤ سةةرداني مةجيدخان‪ .‬ضةةند جارَيك لة شةليَرو لة بانة ئةنوةر بةطي حةمة‬
‫ِرة ةشيد خانم بيني كة زؤر طلةيى ليَ ئةكردم‪ .‬منيش هةموو جاريَك بةلََينم ثيَ ئةدا كة‬

‫بةسةريان ئةكةينةوةو ثَيم ئةوتن كة ئةوان دؤستى نزيكى ئيَمةن‪.‬‬
‫رِؤذَيك لةطةلأ ئةنوةرى برازام‪ ،‬ضةووم بؤ سةةردانى مةجيدخانء ئةنوةربةط كة لة‬
‫طوندي كيَلةء نةنؤر ني شةتةج َي بوءن‪ .‬ئةوان هةلَويَ سةتيان زؤر باش بوو بةرامبةر بة‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ .‬لةو سةةردانةدا مةجيد خان وتي‪ :‬بة كاك مة سةعود بارزانيم وتووة "با شةتر‬
‫وايةة لةةطةةلأ ط شةت ثةارتء لايةةنةةكةان يةةك بطرن"‪ .‬ةثا شةان وتي‪ :‬جةار ةيَك لةة ةطةلأ حةةمةة‬
‫ئةمين ثيَنجوَيني لة ضةَيشةتخانةيةكي لةندةن دانيشةتبووين‪ ،‬كاتَيك كة وي ةستمان ثارةي‬
‫خواردنةكة بدةين‪ ،‬ثيَ ةيان وتين كة ح سةابةكةمان لة لايةن دوو كة سةةوة دراوة كة لة‬
‫ضةيَشةتخانةكة داني ةشتبوون‪ .‬كاتَيك وي ةستمان بزانين كة ئةو دوو كةسةة كيَن وا ثارةيان‬
‫بؤ داوين‪ ،‬سةةيرمةان كرد ئي اهيم ئةةحمةةدي خةةزءرى مةام جةةلالء عةةلى عةة ةبدوَللآي‬
‫سةكرتيَرى ثارتي بوون كة ثيَكةوة داني ةشتبوون‪ .‬منيش بة حةمة ئةمينم وت "سةةيركة‬

‫ئةوان لة دةرةوة ثيَكةوة تةبان‪ ،‬بةلآم لة كوردستان ضى ئةكةن بة يةكترى"‪.‬‬
‫دواي خواردني ناني نيوةرِؤ‪ ،‬مةجيدخانء ئةنوةر بةط بة ِريَزةوة بةِريَيان كردين‪.‬‬

‫‪641‬‬

‫هيَزى تازة نةفةس‬

‫لةة ةناءةِرا سةتي ‪ 1988‬سةامةان طةةرم ةيانىء دكتؤر كةةمةال شةاكرو مةةحمود‬
‫سةةنطاوىء جةلال كولَكنىء ضةةند برادةريَكى تر‪ ،‬هَيزيَكى زؤرى ثَي شةمةرطةيان لة‬
‫مةَلبةندى يةكةوة هَينابوو بؤ بانة‪ ،‬بؤئةوةي لةويَوة ب ضةن بؤ ةسنوءري مةَلبةندى سةيَ‬
‫كة بةرطري لة هيَر ةشةكاني ِرذيَم بكةن‪ .‬برادةران ثَيشةمةرطةكانيان لة ضةةند مزطةوتيَكى‬

‫بانة دابةشكرد‪ ،‬خؤشيان هاتن بؤ ماَلةوة بؤ لاي بةندة‪.‬‬
‫ةسامةان طةةرميةاني زؤر نةةخؤش بوو‪ ،‬نةاردم بةة دءاى ئةاءات ةخاني خو ةشكةةزاى‬
‫حةمدي هاو ةسةرم كة ثةر ةستار بوء‪ ،‬ئاءات خان ئاءى موغةزى بؤ هةَلوا سةيء هةندَيك‬
‫دةرزيء دةرمانى ثزي شةكي بؤ هَينا‪ .‬بؤ ثيَكةنين بة كاك سةامانم وت‪ :‬بةخوا برا ئةو‬
‫هَيزة تازة نةفة سةةي ئيَوة‪ ،‬هةر بؤ ئةوة با شةة كة بةرةنطاري سةوثاى عَيراق ببنةوةء‬

‫هَيرشةكانيان بيانشكَينن‪.‬‬
‫سةةر لةة بةة يةاني ِرؤذي دواتر هَيزة ةكةي مةةَل بةة نةدي يةةك كةة ئةةنوةري برازامء‬
‫ثَي شةمةرطةكاني لاي خؤميان لةطةَلدا بوو‪ ،‬خؤيان كؤكردةوةو رِؤي ةشتن بةرةو سةنووري‬
‫مةَلبةندي سةيَ‪ .‬بة كاك سةامانم وت كة تا تةندرو سةتى كةمَيك با شةتر ئةبَيت لاى من‬
‫ةَينيَتةوة‪ ،‬بةلآم كاك سةامان ثيَي داطرتء سةوءر بوء لة سةةر رِؤي شةتني لةطةلأ‬
‫هيَزةكةيدا‪ .‬هَيزةكةي مةَلبةندي يةك لة سةنووري مةَلبةندي سةيَ هَير شةيان كردبووة‬
‫سةةر هيَزةكاني ِرذيَمي عَيراقء شةةريَكي قورس رِوويدا بوو‪ ،‬ذمارةيةك ثَي شةمةرطةمان‬
‫شةةهيدو بريندار بوون‪ .‬ثاش ضةةند ِرؤذَيك هةواَلم ثيَ طةي شةت كة ئةنوةرى برازام لة‬
‫شةةِرة كةةدا بري نةدار بووة‪ ،‬زؤر ني طةةراني ذ يةاني بووم‪ ،‬جةاريَكي تريش لةة شةةِري‬

‫ئازادكردني ناحيةي سةنطاو بريندار ببوو‪.‬‬
‫دواي شةةرِةكان سةامان طةرمياني لةطةلَ هَيزةكةي مةَلبةند طةِرايةوة بؤ بانة‪ ،‬بةلآم‬
‫ئةةنوةري برازامي لةةطةةَلةدا نةةبوو‪ ،‬ضةاوةِريَي بي سةتني هةةواَليَكي دلَتةةزَينم ةئةكرد‪ .‬ةبة‬

‫نيطةرانييةوة ثرسيارم لة كاك سامان كردو و ‪ :‬ئةنوةري(‪ )129‬برازام سةلامةتة؟‬
‫وتي‪ :‬بةلَيَ سةلامةتةء حالَي زؤر باشة‪ ،‬بة سووكي بريندار بووة‪.‬‬

‫(‪ )129‬ئةنوةر عةبدول (ناسراو بة هيَمن) لة ‪ 1995‬لة ِرووداويَكي دلَتةزيَندا لة سليَماني شةهيد كرا‪.‬‬

‫‪642‬‬

‫شةهيد ئةنوةر عةبدول (ه َيمن)‬

‫ثَيم وابوو ِرووداويَكي دَلتةزيَن رِووي داوةو نايةوةيَت ثيَم بَليَت‪ ،‬بؤية و ‪ :‬ئةي كة‬
‫حالَي باشة بؤ لةطةلَتان نيية؟ ئةطةر شتيَكي بةسةر هاتووة ثَيم بلَيَ‪.‬‬

‫كاك سةامان وتي‪ :‬دَلت هيس نةكاتء خةيالَت بؤ شةتي تر نة ضةَيت‪ ،‬باوةِرم ثيَ بكة‬
‫ئةنوةر زؤر باشةةء برينةكةي زؤر سةووك بوو‪ ،‬ئةوكاتةي كة بريندار بوو داوامان ليَكرد‬
‫كة شةوَيني شةةرِةكة بة جيَ بهيََلتء بكشةَيتة دوواوة‪ ،‬بةلآم بة ق ةسةي نةكردين‪ .‬هةنديَك‬
‫ةجار ثيَ شةمةةرطةة لةة خوا ةيان ئةةوَيةت كةة بةة حةالأ برينةدار بن بؤ ئةةوةي لةة شةةِرة ةكة‬
‫بك ةشَينةوة‪ ،‬بةلآم ئةنوةر تا كؤتايي شةةرِةكان بة جيَي نةهَي ةشتينء هةر لةطةلَماندا بوو‪.‬‬

‫ئيَستاش لةطةلأ ضةند ثَيشمةرطةيةكي تر لاي جةنازةكةي شةهيد ئةكرةم ماوةتةوة‪.‬‬

‫‪643‬‬

‫لةو شةةِرةدا بةختيارى حةمة كورد سةتانى ةشةهيد بوو‪ ،‬تةرمةكةيان هَينايةوة بؤ‬
‫بانةء بةخاكمان ةسثارد‪ .‬لة كاتى بة خاك ةسثاردنى شةةهيد بةختيار‪ ،‬مةلايةكى بانةيى‬
‫وتى‪ :‬من لةمةودوا نويَذ لةسةةر جةنازةي ثيَشةمةرطةي ئيَوة ناكةمء بةشةداري ناكةم لة‬
‫بة خاك سثاردني‪ ،‬بةشداري ثرسةشتان ناكةم‪ ،‬ضونكة ئيَوة بيَ ئيماننء نويَذ ناكةن‪.‬‬
‫بةكر فةتاا وةلآمي دايةوةء وتى‪ :‬مامؤ سةتا ئاخر ئةمة وةزعة ئيَمةى تَيداين‪ ،‬بةم‬
‫هةموو ضةلَكنىء ثي سةيء جلوبةرطة قوِراوييةوةء بة بآ نانء ئاو ثَي شةمةرطة ضةؤن‬

‫نوَيذى بؤ ئةكرَيت‪.‬‬
‫دواي مةرا سةيمي بةخاك سةثاردنةكة‪ ،‬مالَي ماميَكي شةةهيد بةختيار كة بانةيي‬
‫بوون لة مالَي خؤيان ثر سةةيان بؤ ةشةهيد بةختيار دانا‪ .‬ئيَمةش لة مزطةوتيَكي بانة‬
‫ثرسةمان بؤ شةهيد ئةكرةم دانا‪ ،‬زؤر بةداخةءة تةنها يةك ثياءى دانيشتوى بانة هات‬
‫بؤ ثر سةة كةة‪ ،‬بؤ يةة كؤ تةايي مةان بةة ثر سةة كةة هَي ةناء لةة مةالَي بةة ةندة لةة دةورى يةةك‬
‫كؤبوءينةوة‪ .‬ثا ةشان ثيَكةوة ةضووين بؤ ثرسةةكةي ةشةهيد بةختيار‪ ،‬ذمارةيةكي زؤر لة‬
‫خةةلَكي بةانةة لةة ثر سةةكةة ةيدا بوون‪ .‬ئيَمةة ئةةو ج ةياوازييةةمةان زؤر ثَي ةناخؤش بوو كةة‬
‫لةلايةن داني شةتواني بانة بةرامبةر بةو دوو شةةهيدة كرا‪ .‬وا لة خةلَكى كورد سةتانى‬
‫ئَيران طةيةندرابوو كة (ي‪.‬ن‪.‬ك) بة بؤنةى ِريَكخراوى كؤمةلَةى ِرةنجدةرانةوة‪ ،‬ثارتَيكى‬
‫كافرو ب َي دينة‪ ،‬بة تايبةت مامؤ سةتايانى ئاينيى بة ئا شةكرا ئةء بؤ ضةوءنةيان هةبوء‪.‬‬
‫سةةربارى ئاوارةييء غةريبىء نةبوونيء بر سةَيتيء زولَمء زؤرى بةعسء ئةنفالء‬
‫كيم ةيابةاران‪ ،‬نةاحةةزانء دوذم ةنان ثرِو ةثا طةة ةندة ةيان بؤ ةئةكردينء خةةلَكيةان بةة طةذ مةا نةدا‬

‫ئةكرد‪.‬‬

‫‪644‬‬

‫سوالأء كؤنةثؤشى‬

‫دواى ئةةنفةالةةكةان زؤربةةى هَيزةكةان ةمان لةة سةةر ةسنوورو لةة ةناو شةارةكةاني‬
‫كورد سةتاني ئَيران بوون‪ ،‬زؤر لة كادرة ةسيا سةيء سةةربازييةكانى (ي‪.‬ن‪.‬ك) بيَ‬
‫ئي شةو كةاري حزبي بوونء لةة شةارة كةاني نز يةك سةنوور داني شةتبوون‪ِ .‬رؤذ َيةك‬
‫عةة بةدول كةةريمي ةحاجي ةنا مةة يةةكى نةةو ةشيروان م سة تةة ةفاي بؤ هَي نةام كةة داواي‬
‫درو ةستكردنى ليذنةيةكي ئةكرد كة من سةةرثةر شةتى بكةم‪ .‬ليذنةكةش لة نةوزادى‬
‫نورى بةطء مةلا ِرةحمان طةرميانيء ضةةند برادةريَكى تر كة خؤم ديارييان بكةم ثَيك‬
‫بَةيت‪ .‬ئةركي ليةذنةكة دابة شةكردنى ئازءوقةيةكي زؤر بوو كة وةك هاوكاري (ي‪.‬ن‪.‬ك)‬
‫وةريطرتبوو‪ ،‬ئةةبوايةة ةمان ةطانةة بةة سةةر ثَي ةشمةةرطةة خَيزانةدارة ةكاني ةناو ضةةى ةبانةةء‬

‫سةردةشت دابةش بكراية‪.‬‬
‫لةة شةاري بةانةة ل ةيذ ةنة ةيةكمةان لةة كؤمةةلََيةك برادةر وةك قةادر مةةنمىء ةمامؤ سةتةا‬
‫عةة ةباسء ةمامؤ سةتةا ثَي شةِرةء ثَيكهيَنةا‪ ،‬كوِرةكةاني خؤ شةم زؤر ةهاوكةاريي خؤمء‬
‫ليذنةكةيان كردو لةطةلَمان ماندوو بوون‪ .‬لة بانةء سةةردة شةت ئازءوقةيةكى زؤرمان‬
‫بةِريَكوثيَكي بة سةةر مالَة ثيَ شةمةرطةو ئاوارةكاندا دابةش كرد‪ ،‬ئةو شةويَنانةش كة‬

‫دةستمان ثَييان نةئةطةيشت‪ ،‬خؤيان ئةهاتن بؤ وةرطرتني ئازووقةكان‪.‬‬
‫هةر لةو ماوةيةدا لة دةرةوةي ولآت‪ ،‬رَِيكخراوي خا ضةي سةوور هةندَيك جلوبةرطء‬
‫قةم سةةَلةء ثَيلآوى كؤنيان بؤ ناردين‪ .‬دليَرى سةةيد مةجيد بةرثر سةى دابة شةكردنى‬
‫جلوبةرطةكان بوو‪ ،‬نزيكةى بي سةت فةردةيةكيان نارد بؤ ماَلة ثَي شةمةرطةو ئاوارةكانى‬
‫بةانةة‪ .‬بةةهةة ةمان ةشيَوة ئةةو شةتةانةة ةوان بةة رِيَكوثيَكى دابةةش كرد‪ ،‬بةة ةكامَيرا ويَنةةى‬
‫دابةة شةكردنةةكةةمةان طرتء ةناردمةان بؤ دليَرى سةةيةد مةةجيةد‪ ،‬بؤ ةئةءةى ئةةءانيش‬
‫ءيَنةة ةكان بنَيرنةةءة بؤ ِرَيكخراوي ةخا ضةي سةووري دةرةءةى ءلآت ةتا دَلن ةيابن كةة‬

‫جلوبةرطةكان دابةشكراون‪.‬‬

‫‪645‬‬

‫تيَثةرِبووني موستةشاريَك‬

‫ئةةو ةكا ةتةي ةمالةَةكةةم ةلة ةبا ةنة بوو لةةطةةلأ كؤمةةلَ ةيَك لةة هةاورِيَء برادةراني (ي‪.‬ن‪.‬ك) وةك‬
‫شةةهيد شةةريفي قورئاني‪ ،‬جةمال جةلال‪ ،‬مامؤ ةستا ةساَلح ذاذلَةيي‪ ،‬زيرِؤ عةبدوَللآ‪،‬‬
‫قادر مةنمي‪ ،‬شةؤِرش ئيسةماعيل‪ ،‬بةكر ةسياسةي‪ ،‬حةمةي مام عةلي (ثارتي بوو)‪ ،‬ئازاد‬
‫دةرةميانةيي‪ ،‬مامؤ سةتا ثيَ ةشرِةو‪ ،‬مامؤ سةتا عةباس‪ ،‬بةكر فةتاا كة ئةوانيش لةطةلأ‬
‫هاو سةةرةكانيان لة بانة ني شةتةج َي بوون هاتوو ضةؤي يةكترمان ئةكردو ثةيوةنديمان‬

‫لةطةلأ يةكتر زؤر باش بوو‪.‬‬
‫ةلة كؤتةايي مةانطي ةئابي ‪ 1988‬بؤ ةماوةى ضةةنةد ِرؤذيةَك منء ةمامؤ سةتةا سةاَلح‬
‫ذاذلَةييء زيرِؤ عةبدءَللآ‪ ،‬بةسةةردانَيك رِؤي ةشتين بؤ طوندى باديناو َي لة بنارى قةنديل‪.‬‬
‫بةداخةوة لةءآ هةوالَى شةهيدبوونى (ئازاد هةورامي)مان(‪ )130‬بيست كة زؤر دَلتةنطء‬

‫غةمباري كردين‪.‬‬
‫ةكات َةيك كةة لةة سةنووري طونةدي ةبادي ةناو َي بوءين‪ ،‬عةةبةا سةي ةبايز بةالَو ةئا ةغا كةة‬
‫ِراو ةَيذ ةكارى فةةو بوو لاى ِرذيَمى بةة ةغدا‪ ،‬هةةروةهةا تؤمةةت ةبار بوو بةة كو شةتني برايةةكي‬
‫مام جةلال ( شةَيخ حةمة سةاَلح)‪ ،‬نزيكةي دة باري ولآخ ضةةكء تةقةمةنىء ثارةي ثيَ‬
‫بوو‪ ،‬لة خاكي عيَراقةوة هات بؤ ئةو ناو ضةةيةء ئةيوي سةت ب ضةيَت بؤ ناو خاكي ئَيران‪.‬‬
‫ثَي شةمةرطةى خؤمان طرتيانء ئةوةندةى نةمابوو كة بيكوذن‪ ،‬مولازم عومةر برو سةكةى‬
‫كرد كة بةرى بدةنء ِريَطاي ضةوونة ناو خاكى ئَيراني ليَ نةطرن‪ .‬ئةو رِؤذة ئةو كابراية‬
‫هاتء تيَثةِرىء ةضووة ناو خاكي ئيَرانةوة‪ ،‬يةكيَتيش هيس لَيثر ةسينةوةيةكيان لةطةَلدا‬
‫نةةكرد‪ .‬ةثا شةان حكومةةتي ئَيران لةة ةناو ةخاكء سةنوورى خؤى بةارة ةطاى بؤ كردةوةء‬

‫ضةكء ئؤتؤمبيلى بؤ نارد‪.‬‬

‫(‪ )130‬ئةازاد ةهةورامى‪ ،‬ئةة ةندامى سةةركردايةةتى كؤمةةَلةةي رِةن ةجدةراني كورد سة ةتانء ثيَ شةمةةر ةطةو‬
‫ةسةركردةيةكى ئازاء رِةو ةشت بةرز بوو‪ ،‬لة ‪ 1988/8/31‬لة دوا قؤناغي ئةنفالةكاندا لة ةضياي قةنديل‬

‫بة بؤردوماني ِرذيَم شةهيد كرا‪.‬‬

‫‪646‬‬

‫دةعوةتيَكي كةم و َينة‬

‫لة سةاَلي ‪ 1989‬ئةوكاتةي لَيثر ةسراوي ئيدارةي مةكتةبي ةسياسةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بووم‪،‬‬
‫ةشَيخ سةةدرةدينء حاجي ئاغاي هيَرؤ سةةبارةت بة عةبا سةي بايزي بالَو ئاغا ق سةةيان‬
‫لةطةلأ مام جةلال كردبوو‪ .‬لةبةر بةرذةوةندي طشتي‪ ،‬مام جةلال بؤ نانواردن دةعوةتي‬
‫عةةبةا سةي ةبايزي بةالَو ئةا ةغاي كرد بؤ ةقاسمةةِرةش‪ .‬ذ ةمارةيةةك لةة برادةراني ةمةكتةةبي‬
‫سةيا سةيء سةةركردايةتيء بةندةو شةَيخ سةةدرةدينء حاجي ئاغاي هيَرؤ ئامادةي‬

‫دةعوةتةكة بووين‪.‬‬
‫لة كاتي نانواردندا مام جةلال ثار ضةة طؤ شةتة نةرمء با ةشةكاني هةلَئةبذاردو‬
‫ئةيخستة سةر قاثةكةي عةباسي بايزي باَلو ئاغا‪ ،‬ئةو رِؤذة مام جةلال بةشيَوةيةكي وا‬
‫رِيَزي ليَطرت‪ ،‬وةك ئةةوةي هةةر هيس رِووي نةةداب ةَيتء دوو دؤ سةتي ديَريني يةةك بن‪.‬‬
‫ئَيمة لة هةلَويَ سةتي نةرمء نيانء ئةو هةموو ِريَزةي كة مام جةلال لة عةبا سةي بايزي‬
‫باَلو ئاغاي ئةطرت سةةرمان سةوورِمابوو‪ ،‬ضةونكة هةروةك ثيَ ةشتر ئاماذةم ثيَكردووة‬
‫تؤمةتبار بوو بة كو شةتني براكةي مام جةلال " شةَيخ حةمة سةاَلح"‪ .‬لة كاتَيكدا كة مام‬
‫جةلال بةرزترين دةسةةلآتي يةكَيتي بةدة ةست بوو‪ ،‬بيري لة تؤَلةكردنةوة نةكردةوة‪ .‬ئةو‬

‫رِؤذة برازاكةي مام جةلاليش "عةلي شَيخ حةمة ساَلح" ئامادةي دةعوةتةكة بوو‪.‬‬

‫‪647‬‬

‫زةمالةى خويَندن‬

‫لةة لا ثةةِرة كةاني ثيَ شةتردا ئةا ةماذةم ثيَكردووة كةة لةة هةاويني ‪ 1987‬لةة دواى‬
‫ئازادبوونى كوِرةكانم‪ ،‬نةو ةشيروان م سةتةفا ثيَيو كة (ي‪،‬ن‪.‬ك) ئي شةيان بؤ ئةكاتء‬
‫ئةياننيَريَت بؤ دةرةوةي ولآت بؤ خويَندن‪ .‬برِيار وا بوو كة لة ثايزى ‪ ،1988‬كامةرانء‬
‫مةةريوانء بةةخت يةارى كو ٍِِرم بؤ خويَ نةدن سةة ةفةرى دةرةوةى ولآت ب كةةن‪ .‬بةةهؤي‬
‫دة سةتطيركردنء دابِراني لة خويَندن‪ ،‬بةختيار برِءانامةى شةة شةي ئامادةيي بةدة سةت‬

‫نةهَينابوء‪ ،‬بؤية ناردني بةختيار ِراطيرا‪.‬‬
‫دكتؤر كةمال فوئاد لة ئةلَ ةمان ةياوة ئاطاداري كردين كة كامةرانء مةريوان ب ضةن بؤ‬
‫تارانء ظيزةي يةكيَتي سةؤظيةت وةربطرن‪ .‬كاتيَك كامةرانء مةريوان ئة ضةن بؤ تاران‪،‬‬
‫معةامةةلةةكةة ةيان بؤ جيَبةةج َي ةناكرَةيت‪ .‬محةةمةةد تؤفيق ِرةحيمء برادةرانى تري خؤمةان لةة‬
‫تاران ثَييان وتبوون كة كات درِةنطةء تازة هي ضةيان بؤ ناكرَيت‪ ،‬بةلآم بؤ سةالَيَكى تر‬
‫هةوَليان بؤ ئةدرَيت‪ .‬دواي ضةةند ِرؤذيَك دكتؤر كةمال خؤ ةشناوم بيني وتي‪ :‬بةداخةوة‬
‫لة لايةن برادةراني خؤمانةوة غةدر لة كورِةكانت كرا‪ ،‬ضونكة دوو كةسي تر لة شويَني‬

‫ئةوان دانراون‪.‬‬
‫بةةء ةغةدرةي كةة لةة كوِرة ةكانم كرا زؤر توءرِةء دَلطران بوءم‪ ،‬بؤيةة بةة جةةمةال ئةاغةا‬
‫نامةيةكي طلةييم بؤ نةو شةيروان م سةتةفا كة ئةوكاتة لة تاران بوو نارد‪ .‬لة بة شةَيكي‬
‫نامةكةدا با سةي غةدري برادةراني يةكَيتيء لابردني كورِةكاني منء داناني كة سةوكار‬
‫خؤيان لة شةويَني ئةوان بؤ كردبوو‪ .‬لة بة ةشيَكي تري نامةكةدا نو سةيبووم "ئةطةر‬
‫ِرؤذطاريَك هاتة ثيَ شةةوةو سةةركةوتنمان بةدة سةت هَيناء كورد رِزطاري بوو‪ ،‬ئةبَيت‬
‫ضةاوةرِ َي بكةةين كةة لةة لايةةن برادةرة ةكاني خؤ ةما ةنةوة‪ ،‬غةةدر لةة م ةندالَى شةةهيةدو‬

‫ثيَشمةرطةي ماندوو بكريَتء ثةراويَز ئةخريَن"‪.‬‬
‫دواي نةامةةكةةم كةاك نةةو شةيروان نةامةةيةةكي بؤ دكتؤر كةةمةال خؤ شة ةناو ةناردبوو‪،‬‬
‫سةةبارةت بة لابردني كوِرةكانم ناِرةزايي خؤى دةربرِيبوو‪ .‬ثاش ضةةند رِؤذَيك لة مالَي‬
‫شةةوكةةتي مةةلا بينمء وتي‪ :‬ئةةزانم هةةقى كوِرة ةكانى تؤ فةةو ةتاوةء غةةدريةان ليَ كراوة‪،‬‬

‫بةلآم دَلنيابة ساَليَكى تر ناهَيَلين وةك ئةمسالَي ليَبيَتء مافيان بخورَيت‪.‬‬

‫‪648‬‬

‫طرتنةئةستؤي ئةرك َيكي نويَ‬

‫بةهارى سةالَى ‪ ،1989‬دكتؤر فوئاد مةع سةوم برو سةكةيةكى بؤ ناردمء داواى‬
‫كردبوو ةكة برِؤم بؤ سةةركردايةةتى‪ .‬ئةةو ةكاتةة ةبارةطةا ةكانى سةةركردايةةتيء مةةكتةةبى‬
‫سةيا سةي لة قاسمةِرةش بوون‪ .‬كاتَيك ضةووم بؤ قاسمةِرةش‪ ،‬دكتؤر فوئاد وتي‪ :‬لةم‬
‫رِؤذانةي ِرابردوودا كاك نةو ةشيروان با سةى كردويت‪ .‬ئَيمة ثيَمان با شةةو داوات ل َي‬

‫ئةكةين كة وةك بةرثرسي ئيدارةى مةكتةبى سياسي دةست بةكار بيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬داواى ليَ بوردن ئةكةم‪ ،‬من نامةويَت ئةو كارة بطرمة ئةستؤ‪.‬‬
‫وتي‪ :‬بؤضى؟‬

‫و ‪ :‬مامؤ سةتا سةاَلح ذاذلَةيي زؤر برادةرمة‪ ،‬ئيَ سةتا ئةو لَيثر سةراوى ئيدارةي‬
‫مةكتةبي سياسيية‪ ،‬بؤية نامةويَت بةسةر ئةودا ئةو مةسئوليةتة وةربطرم‪.‬‬

‫وتي‪ :‬خؤمان قسةمان لةطةلأ مامؤستا ساَلح كردووة‪ ،‬ئةو خؤى بةنيازة خَيزانةكةى‬
‫بؤ ضةارة ةسةر ببات بؤ دةرةوةى ولآت‪ ،‬هةروةها مامؤ ةستا سةاَلح خؤى ثيَى وتووين كة‬
‫بكرَييت بة بةرثر سةي ئيدارةي مةكتةبي ةسيا سةي‪ .‬بِريار وابوو خؤى نامةيةكي ئَيمةت‬

‫بؤ بهَينيَتء لةو بارةيةوة قسةشت لةطةَلدا بكات‪.‬‬
‫دواي ةكةمَيةك وتوويةَذ ِرةزامةةنةديم دةربرِيء طةةِرامةةوة بؤ بةا ةنة بؤ ئةةوةى خؤم ةئا ةمادة‬
‫بكةمء لة رِؤذاني دءاتردا دة سةتبةكار ‪ .‬كاتيَك طةي شةتمة بانة‪ ،‬هةءالَيَكي ناخؤ شةيان‬
‫ثيَ ِراطةياندم كة كؤ ضةي دءايي خاتو دلَئةارامى خَيزانى مولازم عومةر عةبدوَللآ بوء‪.‬‬
‫لةطةلأ ذمارةيةكي زؤر لة ثيَ شةمةرطةو بةرثر سةاني يةكَيتي لة زةلَآ لة ديوى سةنوورى‬

‫كوردستاني عَيراق بة خاكمان سثارد‪.‬‬
‫كاتَيك طةِراينةوة بؤ مةكتةبى سةيا سةي‪ ،‬دكتؤر فوئاد مةع سةوم وتي‪ :‬لةدانانء‬

‫ئاَلوطؤِرى كادرو ثَيشمةرطةكانى ئيدارةى مةكتةبى سياسي خؤت سةرثشك بة‪.‬‬
‫كاتَيك لة ئيدارةى مةكتةبى سةيا سةي دة سةت بةكاربووم‪ ،‬رِؤذيَك يةكيَك لة برادةرة‬
‫نزي كةة ةكانم كةة ةباوةرِي بةة (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء شةؤرِش نةة ةمابوو‪ ،‬ةطالَ ةتةي ثيَ ئةة ةهات كةة من‬
‫ةئةركيَكي نويَم طرتبووة ئةة ةستؤو بةاوةِرم بةة ةيةكيَتيء ةشؤرِش ةمابوو‪ ،‬بؤ يةة ةبة‬

‫سةرسوورِمانةوة وتي‪ :‬ئةوة تؤ خةريكى ضيت‪ ،‬وا ئاشبةتالأ كرا‪.‬‬

‫‪649‬‬

‫و ‪ :‬هةتا يةك ثَيشمةرطة مابيَت من دووةم ثَيشمةرطة ئة ‪ ،‬بةِراستى ئةو قسةية‬
‫زؤر ثيَناخؤشة‪.‬‬

‫لةو ماوةيةدا مامؤ سةتا سةؤرانء ئاوات قارةمانى هاتن بؤ قاسمةِرةش‪ ،‬سةةردانيان‬
‫كردمء وتيان‪ :‬وة ةستا تؤفيق خةراجيانى كةسةيَكي باشء ئيشةكةرة‪ ،‬ئةطةر ئةطونجَيت‬

‫بةلَكو بهَينيتة لاى خؤت‪.‬‬
‫كاتَيك بةمؤلَةت طةِرامةوة بؤ بانة‪ ،‬وة ةستا تؤفيقم بينيء و ‪ :‬ئةطةر حةز ئةكةيتء‬
‫ئةتوانيت هةنديَك ئي شةوكارى بةناييم هةية لة قاسمةِرةش بةلَكو جَيبةجيَيان بكةيت‪،‬‬
‫دواي ةئةوةش ئةةطةةر ثيَةت خؤش بوو لةة ئيةدارة ةيَنةةرةوة‪ .‬وة سةتةا تؤفيق ئةامةادةيي‬
‫دةربرِيء زؤرى ث َي خؤ شةبوو‪ ،‬ةثاش ضةةنةد رِؤذَةيك هةات بؤ ئيةدارة لةة ةقاسمةةِرةشء‬
‫دة سةتبةكار بوو‪ .‬هةندَيك ئي شةوكارى بةناييمان هةبوو‪ ،‬وة سةتا تؤفيق زؤر بةجوانى بة‬
‫ئةنجامي طةياندن‪ .‬مامؤ سةتا نازم كة ئةوكاتة ئةندامى (م‪.‬س)و ليَثر سةراوى دارايي‬
‫يةكيَتي بوو‪ ،‬زؤر لة وة سةتا تؤفيق ِرازى بوو‪ ،‬وتى‪ :‬بة ِرا سةتى ئةم برادةرةى هَيناوتة‬

‫زؤر بةكةلَكى ئيَمة ديَت‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك هاورِآ عةلى ماوةتى هات بؤ لامء وتى‪ :‬مامؤ ةستا عادل ضةةمضةةمالَي‬
‫لة طوندي كانى زةرد دائةنيشَيت‪ ،‬مالأء منداَلةكةي بةر بؤردومانى كيميايي كةوتوون‪،‬‬

‫زووتر لة ئيدارة كارى ئةكرد‪ ،‬بةلآم لايان برد‪ .‬بةلَكو ئيشيَكي بؤ بكةيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬هةنديَك ئازوءقةء كةلوثةلى بؤ ببةء ثَييشي بلَآ با سةريَكم ليَ بدات‪.‬‬
‫بؤ رِؤذى دوايي مةامؤ سةتةا عةادل هةات بؤ ئ ةيدارةي (م‪.‬س)ء خؤى ث َي ةنا ةسانةدم‪.‬‬

‫منيش ثيَموت كة بطةرَِيتةوة بؤ ئيدارةو لةطةلَمان كار بكات‪.‬‬
‫وتى‪ :‬ناتوانم بيَمةوة بؤ ئيدارة‪ ،‬ضةونكة مةكتةبى سةيا سةي منيان لابردووة‪ .‬ثا شةان‬

‫باسي هؤكاري دةركردنةي خؤي بؤ كردم‪.‬‬
‫و ‪ :‬بةلآم طةرِانةوةت لة دةسةلآتى منداية‪.‬‬
‫كاتَيك مامؤ سةتا عادل لة ئيدارة دة سةتى كرد بة ئي شةكردن‪ ،‬رِؤذَيك مامؤ سةتا نازم‬
‫وتى‪ :‬نةئةبوواية ئةو ثياوةت بهَينايةتةوة بؤ ئيدارة‪.‬‬
‫و ‪ :‬ئيَوة بة ناهةق هةندَيك ةشتى ب ضةوءك طةورة ئةكةن‪ ،‬لةمةودوا هةر شةتَيك رِوو‬

‫بدات من بةرثرسيارم‪.‬‬

‫‪650‬‬


Click to View FlipBook Version