The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by soranlalo2021, 2021-03-30 17:14:54

Birawari bo FlipBook-pdf

Birawari bo FlipBook-pdf

‫ذمةارة ةيةك ةيان بةةَليَنى ةهاو ةكاري ةيان ث َي دامء بةة ةجدى هةاتنةة ثَي شةةوة‪ ،‬بةةلآم هةةنةدَيكى‬
‫تر ةيان لةة تر سةى ذ ةيانى خؤ يةانء خراثي بةارودؤ خةة كةة‪ ،‬ئةا ةمادةى ةهاو كةاريكرد نمةان‬
‫نةبوون‪ .‬ثاش ماوةيةك عةلى عة سةكةرى بةرةو ثيَنجوَين بةِريَ كةوت‪ ،‬لة بنارى ةسوريَن‬
‫لةطةلأ ثيَ شةمةرطةكانى بالَى بارزانيدا رِووبةرِووى شةةِرء ثيَكدادان بوونةوة‪ ،‬ذمارةيةك‬
‫ثيَ شةمةرطةى ئازاء كوِرى باش لة هةردوولا شةةهيدء بريندار بوون‪ .‬دواي ئةو شةةِرة‬

‫بةرنامةى هاتنى عةلى عةسكةرى بؤ ناوضةى ثيَنجوَين شكستى هَينا‪.‬‬
‫دواي ئةو ِرووداوة لقى ضةوار داوايان لَيكردم كة بؤ كاريَكي ثيَويسةت ب ةضم بؤ لايان‬
‫لة سةليَمانى‪ .‬دووبارة بة ولآخ بة شةارباذَيرء بة ةشاخى طؤيذةدا ضةووم بؤ سةليَمانىء‬
‫ضةاوم بة ئةندامانى لقى ضةوار كةوت‪ .‬دواى وةرطرتنى هةندآ زانيارىء دةنطوباس‪،‬‬
‫برادةراني لق ثَييانِراطةياندم كة دوو هيَزى بالَى مةكتةبى سةيا سةي بة سةةرثةر شةتي‬
‫عةريف تاليب مؤرياسةىء حةمةى ةشَيخ عةبدولكةريمي كةسةنةزان‪ ،‬ئة ةضن بؤ ناوضةةى‬
‫ثَينجويَن‪ .‬برادةراني لق داوا ةيان لَيكردم كةة ثةةيوة ةندي ِريَكخ سةتنم لةة ةطةلأ عةةريف‬
‫تاليبدا هةبيَتء هاوكاري بكةم‪ ،‬هةروةها بؤ كارئا سةانيء ِراثةِراندني ئي شةوكارةكاني‬
‫ِريَخك سةتن‪ ،‬ثيَوي سةتةة لةة ثيَنجويَن ني شةتةةجةآ ببم‪ .‬لةة كةاتيَ ةكدا كةة بةةرةو ثيَنجوَين‬
‫ئةطةرِامةوة‪ ،‬لة سةةر شةاخى طؤيذة جةمال جةلال ثيَنجوَينيم بينى كة ئةندامى حزبى‬
‫شةيوعى بوو‪ .‬ئةوكاتة زياتر لة حزبى ةشيوعى ئةتر سةاين تا لة بالَى بارزانى‪ ،‬ضةونكة‬
‫ج طةة لةة بةالَي بةارزاني‪ ،‬برادةراني حزبى شةيوعيش ضةاودَيرييةان ةئةكردين‪ .‬دواى‬
‫هةوالَثر سةين‪ ،‬كاك جةمال ثر سةياري ليَكردمء وتى‪ :‬ئةوة لة سةليَماني ضةيت ئةكرد‬

‫لةطةلأ حةمة ضاوشين؟‬
‫زؤر بةلامةوة سةةير بوو كة منء حةمة ةضاو ةشيني ثَيكةوة بيني بوو‪ ،‬ئةوكاتة حةمة‬
‫ضةاو شةين ئةندامى لقي ضةوار بوو‪ .‬بؤئةوةي طومان لة سةةر ثةيوةندي منء حةمة‬
‫ضةاو شةين درو سةت نةكات‪ ،‬و ‪ :‬حةمة ةضاو شةين هاورِيَى زيندانمة‪ ،‬هةوالَى يةكترمان‬

‫ثرسيوةء خولَقى نانواردنى كردووم‪.‬‬
‫كةات ةيَك طةةِرا ةمةوة بؤ ةبا ةيةوة‪ ،‬سةة ةبارةت بةة طةةِرانةةوةم بؤ ثيَنجوَين‪ ،‬ةئةبووايةة لةةطةةلأ‬
‫بةرثر سةاني باَلى بارزانى ق سةة بكةمء داواى مؤلَةتيان ل َي بكةم‪ .‬لةطةلأ معاون شةيَخ‬

‫‪151‬‬

‫محةمةدى سةةيد عةلى كة ثياويَكى زؤر باش بوو‪ ،‬ئامر بةتاليؤنى ثيَنجوَين بوو‪ ،‬ق سةةم‬
‫كردو و ‪ :‬ئةمةوَيت مالَةكةم بةرمةوة بؤ ثيَنجويَن‪ ،‬بؤية ثيَويستم بة مؤلَةتة‪.‬‬

‫م ةعاون شةيَخ محةةمةةد ِرةزامةة ةندي دةربرِىء وتي‪ :‬ةبا شةة مؤلةَةتةت بؤ ئةة ةكةم‪ ،‬بةةلآم‬
‫بةهيس ةشيَوةيةك ثةيوةندى بة جةلالييةكانةوة مةكةء هةقى هي ضةت نةبيَتء خةريكى‬

‫كارء كاسبي خؤت بة‪.‬‬
‫و ‪ :‬ثةةيوة ةندي بةة هيس كةة ةسيَكةةوة نةاكةةمء طةةر ثةةيوةنةديم ثيَوة بكردنةايةة ئةةءا‬

‫زووتر ثةيوةنديم ثيَوة ئةكردنء ئيشم لةطةلَ ئةكردن‪.‬‬
‫م ةعاون شةَيخ محةة ةمةد ق سةةكةانمى ث َي خؤش بوو‪ ،‬ثةا شةان داواى ليَكردم ةكة‬
‫خانووةكةى بايةوةم بدةم بة سةةعيدى حاجى ةساَلح‪ .‬بؤ ئةوةى طيروطرفتم بؤ درو سةت‬
‫نةكةن‪ِ ،‬رةزامةندي خؤمم ثي شةان دا‪ .‬هةر ئةو شةةوة ولآخيَكم بة كرآ طرتء مالَةكةم‬
‫ثيَ ضةايةةوة ةكة لةة ةطةلأ حةةمةدي ةهاو سةةرمء م ةندالةَة ةكانم بطةةِريَ ةمةوة بؤ ثيَنجويَن‪ .‬ثيَش‬
‫ئةوةي بةرةو ثيَنجويَن بةرِ َي بكةوم دووبارة معاون شةَيخ محةمةدم بينييةوة كة لةطةلأ‬
‫فةتاا ئاغاى سةرلق بوو‪ ،‬وتي‪ :‬ئةوا ثيَت ئةَلَيم ثةيوةندى نةكةيت بة جةلالييةكانةوةء‬

‫خةريكى ئيشوكارى خؤت بة‪.‬‬
‫و ‪ :‬نا كاكة من هةقم ضيية بةسةر ئةوانةوة‪.‬‬
‫نةمهَي شةت دريَذة بة با سةةكةي بداتء و ‪ :‬هةر ئةم ةشةو خانووةكةم ئةدةم بة‬

‫سةعيدى حاجى ساَلح‪.‬‬
‫زؤر بةثةلة بووم لة طةِرانةوةم بؤ ثيَنجوَين‪ ،‬دِرةنطانيَكى شةةو طةي شةتمة ثيَنجوَين‪.‬‬
‫رِؤذانى دواتريش دوكةانى قو ةماش فرؤ شةتنةةكةةم كردةوة كةة ثيَ شةتر لةةطةةلأ ةحاجى‬

‫عةبدولى برام بة هاوبةشي دامان نابوو‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫ه َيزةكةى عةريف تاليبء حةمةى ش َيخ عةبدولكةريم‬

‫عةةريف تةال ةيب مؤريةا سةيء حةةمةةى شةَيخ عةة ةبدولكةةريم لةة طو ةندى بو ةبانى نزيةك‬
‫ثيَنجويَن ةبارة ةطا ةيان دا ةنابوو‪ .‬ذ ةمارةيةةك ثيَ ةشمةةرطةةيةان لةةطةةَلةدا بوو‪ِ .‬رؤذ ةَيك عةةريف‬
‫ةتاليةب ةبة نةاوى كِرينى قو ةماش هةات بؤ لام بؤ دوكةانةةكةةم‪ ،‬دواي هةةوالَثر ةسين وتي‪ :‬ةبا‬
‫ثةةيوةنةدى لةة نَيوانمةا ةندا ةبةردةوام بَيةتء لةة ةهةوالأء زانيةارىء ةيةكتر ئةا ةطادار بكةةينةةوة‪.‬‬
‫ثا شةان ثيَى ِراطةياندم كة دة سةتي طرتووة بة سةةر بارةطايةكى بالَى بارزاني لة طوندى‬
‫حاجى مامةندى شةارباذَيِر‪ ،‬هةروةها لة طوندى ورياوة كةريم نةريمان كة سةةرلقي باَلى‬
‫بةارزانى بوو ةبةديةل طرتووة‪ .‬داوام لةة عةةريف تةاليةب كرد كةة هةةولأ بةدةن بةا لةةوة زيةاتر‬

‫زيان لة هةردوولا نةكةويَتء برينى زياتر نةكةينة جةستةى يةكترى‪.‬‬
‫ثاش ضةند ِرؤذَيك نامةيةكى مةلا بايز‪ ،‬ئةندامى لقى ضوارم بةدةست طةيشت‪ .‬مةلا‬
‫بةايز لةة نةامةةكةة ةيدا داواى ليَ كردبووين لةة طونةدى بو ةبان كؤبوونةةوةيةةك رِيةَك بخةةينء‬
‫ليذنةى ناوضةةى نوآ هةَلبذَيرين‪ .‬برادةراني رِيَكخسةتنم لة رِؤذء شةويَنى كؤبوونةوةكة‬
‫ئةاطةادار كردةوة‪ .‬ةئا ةطادارى بةةكرى ةحاجى سةةفةةري شةم كرد كةة ةئةويش بيةَت بؤ ئةةو‬
‫كؤبوونةةوةيةة‪ ،‬كةاك بةةكر وتى‪ :‬من ثةةيوةنةديم بةة ئيَوة نةة ةماوةء بةة ةشدارى كؤبوونةةوة‬

‫ناكةم‪.‬‬
‫من ق سةةم بؤ كردء بةةزؤر بردم بؤ كؤبوو نةةوة كةة‪ .‬زؤر بةة نهَينى ئةا ةمادةى‬
‫كؤبوونةوةكة بووينء نةمانهَي شةت ثيَ شةمةرطةكانى خؤمان ئاطادار بن‪ ،‬ضةونكة لة‬
‫ثَيشةمةرطةى (خةت مايل) ئةتر ةساين‪ .‬زؤربةى برادةران ئامادةى كؤبوونةوةكة نةبوون‪،‬‬
‫ذمارةيةكيان لة تر سةى بالَى بارزانىء ئا شةكرابوونيان نةيانتوانى بة شةدارى بكةن‪،‬‬
‫هةروةها ذمارةيةكيان بة هؤى سةةرقالَي خؤيانء بذيَوي ذيانيان نةيانتوانى بة شةدارى‬
‫بكةةن‪ .‬تةةنهةا ثيَنج كةةس لةةو كؤبوونةةوةيةةدا بةة شةداريمةان كرد‪ ،‬ئةةوانيش ( سةالَحى‬
‫ةحاجى ةفة وَللآ‪ ،‬حةةمةةى مينةة نةالةة‪ ،‬ةمامةة خولةة‪ ،‬بةةكرى حةاجى سةةفةةرء بةةنةدة)‪.‬‬
‫هةر ضةةندة ذمارةمان بؤ هةَلبذاردنى ليذنةى ناو ضةة يا سةايى نةبوو‪ ،‬بةلآم بارودؤخةكة‬
‫وا ثيَوي سةتى ئةكرد كة ضةاو لة هةندآ كةموكورتىء مةرجى هةلَبذاردن بثؤ ةشين‪.‬‬
‫هةربؤية هةر ثَينجمان خؤمان هةَلبذارد بة ليذنةى ناو ةضةى ثيَنجوَينء سةاَلحى حاجى‬

‫فة وَللآ هةَلبذيَردرا بة ليَثرسراوى ناوضة‪.‬‬

‫‪153‬‬

‫طومانةكةى سالةثير‬

‫ضةةند رِؤذيَك دواى كؤبوونةوةكةى طوندي بوبان‪ ،‬بؤ سةةردانى حاجى عةلى برامء‬
‫برايم عةلي برازام ضةووم بؤ طوندي بايةوة‪ .‬لةوآ ( سةالة ثير)م(‪ )27‬بينى‪ ،‬سةةر بة باَلى‬
‫ةبارزانى بوو‪ .‬ثيَى و كةة منء عةةبةدولِرةح ةمان ميرزا ةقادر لةة لايةةن لقى ضةوار ( ةباَلى‬
‫بارزانى) داواكراوينء ةئةبيةَت ب ضةين بؤ ماوةت‪ .‬طومانم لادرو سةت بوو كة ثيلانَيك لة‬
‫ئاراداية بؤ ئازاردانمان يان لةناو بردنمان‪ .‬ثر سةيارم كردو و ‪ :‬بؤ ضةى ئةبَيت ب ضةين بؤ‬

‫ماوةت‪ ،‬ئةى كوا نووسراوى لق؟‬
‫وتي‪ :‬بة بيَتةل ئاطاداريان كردووم كة ئةبَيت بضن بؤ ماوةت‪.‬‬
‫لةة ةطةلأ عةةبةدولِرةحمةاني ميرزا ةقادر ضةووين بؤ لاى ةئامر بةة ةتاليؤن (م ةعاون شةَيخ‬
‫محةمةد) كة لة جيَى ةشةهيد عةزيز ئةترو شةى دانرابوو‪ .‬حةمة ئةمين ئاغاء ئةحمةدى‬
‫براى معاون شةَيخ محةمةدء دادوةريَك لة لاى داني ةشتبوون‪ ،‬داواكردنة زارةكييةكةى‬
‫ةسالة ثيرم بؤ باس كردء و ‪ :‬بة بآ نامةى رِةسمى ب ضةين بؤ كوآ؟ ئيَمة باوةرِمان بة‬

‫قسةى سالة ثير نيية‪.‬‬
‫ئةو برادةرانةى لة لاى معاون شةَيخ محةمةد داني شةتبوون هاتنة ناو با سةةكةء‬
‫ثي شةتيوانييان لة ق سةةكانم كردء وتيان‪ :‬با شةة ئةمان بةبآ نوو سةراويَكى رِةسمى لة‬

‫خؤيانةوة بضن بؤ كوآ؟‬
‫معاون شَيخ محةمةد وتي‪ :‬بؤ هيس شوَينيَك مةضنء بطةرِيَنةوة بؤ ثيَنجويَن تا خؤم‬

‫ئاطادارتان ئةكةمةوة‪.‬‬
‫طةةِراي ةنةوة بؤ ثيَنجوَينء ةلةو بةاوةِرةدا بووين كةة ِرةنطةة ئةةوة ثيلان ةيَك ب ةيَت بؤ ةمان‬
‫دارَِيذرابيَت تا بة تةَلةوة ببين‪ ،‬ضةونكة بةردةوام طومانيان ليَ ئةكردين‪ .‬ثاش ماوةيةك‬
‫برايمى ِرة شةة بةحرى ئاطادارى كردم كة سةالة ثير داواى منء عةبدولِرةحمانى ميرزا‬
‫قادرء مامؤسةتا عومةر م ةستةفاء ئةحمةدى حاجى سةةعيد ئةكات‪ .‬ةسالة ثير طومانيَكى‬

‫(‪ )27‬ناوي ةساَلح بوو‪ ،‬ناوي باوكيم لةياد نةماوة‪ ،‬دةيانوت يةكيَك بووة لةو كة سةانةي كة بة ةشداربووة‬
‫لة كو شةتني ثيَ شةمةرطةكاني حزبي شةيوعي لة طوندي كاني ما سةي‪ .‬لة دواي هةرة سةي ‪1975‬‬

‫كوشتيان‪.‬‬

‫‪154‬‬

‫زؤرى لةسةةرمان دروسةت كردبوو‪ ،‬بةلآم هيس بةلَ ـةطةيةكى بةدةسةتةوة نةبوو كة ئيَمة‬
‫لةطةلأ بالَى مةكتةبى ةسيا سةيدا ئيش ئةكةين‪ .‬لةطةلأ ئةو برادةرانةدا كة داواكرابووين‬
‫ضةووين بؤلاى سةالة ثير‪ ،‬لةطةلأ كؤمةَلَيك ثيَ شةمةرطةدا لة سةةيرانطاي بلكيان(‪ )28‬بوو‪،‬‬
‫لَيمةان ثر سةى كةة بؤ ضةي ةناردوو ةيةتى بةةدوا ةما ةندا‪ .‬سةالةة ثير وتى‪ :‬ضةونكةة ئيَوة‬

‫ثةيوةنديتان بة جةلالييةكانةوة هةية‪.‬‬
‫ئيَ مةةش ةبةرطر ي ةمان لةة خؤ ةمان كردو نكولَي ةمان ليَكرد‪ .‬وتى‪ :‬بةا شةة ئةة طةةر ئيَوة‬
‫ثةةيوةنةدي ةتان بةة ةجةلالييةة ةكا ةنةوة نييةة‪ ،‬وةرن نوو ةسراويةَك بنوو سةن كةة ئيَوة هيس‬

‫ثةيوةندييةكتان بةو خائينانةوة نيية‪.‬‬
‫وتمان‪ :‬ئَيمة شةتى وا نانوو سةينء بة كة سةيش نالََيين خائينء ثةيوةندي شةمان‬
‫بةوانةوة نيية‪ .‬ئَيمة بؤ كارو كا سةبي هاتو ضةؤى بةغداء سةليَمانى ئةكةين‪ ،‬متمانةمان‬

‫بة كةس نييةو لة دوارِؤذدا ثيَمان ئةزاننء ئةمانكوذن‪.‬‬
‫زؤر هةةولَمةا ةندا كةة قةة ةناعةةتيةان ثيَ بكةةينء ةباوةِر ةمان ث َي بكةةن كةة ثةةيوةنةديمةان بةة‬
‫بالَى مةكتةبى سةياسةييةوة نيية‪ ،‬بةلآم بيَ سةوود بوو‪ .‬ئيَمة زؤرمان وتء ئةوان كةميان‬
‫بي سةت‪ .‬دواجار سةالة ثير وتى‪ :‬كة ئيَوة ئامادة نين نوو سةراويَكى وا بنوو سةن‪ ،‬ماناي‬

‫واية ثةيوةنديتان ثَييانةوة هةية‪.‬‬
‫وتمان‪ :‬ئةوة طةرِة ثيَمان دةكةن‪ ،‬ئةطةر ئيَوة بةَل ةـطةيةكتان بةدةستةوةية‪ ،‬ئةوا بؤ‬

‫هةموو سزايةك ئامادةينء ةانَيرن بؤ ئةو زيندانةى كة زؤر دوورء تاريكة‪.‬‬
‫لةبةر ئةوةى مامؤ سةتا عومةر م سةتةفاء ئةحمةد حاجى سةةعيد لة ِريَكخ سةتندا‬
‫كاريان نةدةكرد‪ ،‬ةسالة ثير ئةوانى ئيزندا كة برِؤن‪ .‬لةوكاتةدا حةمةى دةرويَش حةمة‬
‫سالَح ثةيدا بوو‪ ،‬سالة ثير ثَيشتر ثيَى وتبوو كة لة بلكيان لةطةلأ كؤمةَليَك طومانلَيكراو‬
‫ليَ ثرسينةوة ئةكات‪ .‬كاكة حةمة ثيَى ناخؤش بوو كة سالة ثير ئَيمةى بؤ لَيثرسينةوة‬
‫بانط كردبوو‪ ،‬رِووي كردة سةالة ثيرء وتي‪ :‬كاكة ئةمانة دوو ثياوي با شةي ثيَنجوَينن‪،‬‬

‫بؤضي لَيثرسينةوةيان لةطةَلدا ئةكةيت؟‬

‫(‪ )28‬بلكيان سةيرانطايةكة لة نزيك ثيَنجوَين‪.‬‬

‫‪155‬‬

‫بة سةالة ثيرم وت‪ :‬ئيَمة خؤمان بة شةؤِر شةطيَرِ ئةزانينء زيندانء دةربةدةريى‬
‫زؤرمان بينيوة‪ ،‬تازة ئيَوة ثيَمان ئةلَيَن بةرائةت بدةن‪.‬‬

‫ءتى‪ :‬ئةتوانن برِؤن‪ ،‬بةلآم بة هيس جؤرَيك ثةيوةندى بة جةلالييةكانةوة نةكةن‪.‬‬
‫جاريَكى تريش بة ب َي زيان‪ ،‬لة دةست بةرثرساني باَلى بارزانى رِزطارمان بوو‪.‬‬
‫ةشارؤ ضةكةى ثيَنجوَين ب ةضووك بوو‪ ،‬داني شةتووانةكةى هةمووى يةكترى دةنا سةىء‬
‫بةهؤى دة سةةلآتء لايةنطرانء ةضاودَيرىء طومانى برادةرانى بالَى بارزانىء حزبي‬
‫ةشيوعى‪ ،‬ئي ةشوكارةكانى ِريَكخ سةتنمان زؤر طران ببوو‪ ،‬زؤر كؤ سةثء طرفت ئةهاتنة‬
‫ِريَمان‪ .‬بةش بة حالَى خؤم بةردةوام لةلايةن خؤمةوة هةوَلم بؤ سةارَِيذكردنى برينةكان‬
‫ةئةدا ‪ ،‬بةة هيس شةيَوةيةةك حةةزم بةة زةرةرء زيةانى بةالَى بةارزاني نةة ةئةكرد‪ ،‬تةامةةزرؤى‬

‫يةكطرتنةوةء خةباتى هاوبةش بووم‪.‬‬

‫‪156‬‬

‫تيرؤركردني شؤ ِرشط َيرِاني كوردستاني ئيَران‬

‫ةثارا سةتني ثةارتيء عةة ةبدولوة ةهاب ئةةترو شةى كةة ةئامر هيَزى بةالَى بةارزانى بوو‪،‬‬
‫دة سةتيَكى بالآيان هةبوو لة بيَ سةةرء شةويَنكردنء لةناوبردنى لَيثر ةسراوء كادرء‬
‫ئةندامانى بالَى مةكتةبى سةيا سةيء قوولَتركردنةوةى دووبةرةكىء شةةرِى براكوذى‪.‬‬
‫عةبدولوةهاب ئةترو شةى خؤى فرؤ شةتبوو بة سةاواكى ِرذيَمي شةاي ئَيرانء دة سةتي‬
‫هةبوو لة شةةهيدكردنء تة سةليمكردنةوةي بةرثرسء كادرة تيَكؤ شةةرةكانى حزبي‬
‫ديموكراتى كوردستانى ئَيران بة ساواك‪ .‬بؤ نمونة (مةلا ِرةحيمى ويَردى) بةرثرسَيكي‬
‫حزبي ديموكراتي كورد سةتاني ئَيران بوو‪ ،‬مالَةكةي لة ةشارؤ ضةكةي ضةوارتا بوو لة‬
‫لايةن ثياوةكاني عةبدولوةهاب ئةترو ةشييةوة دة سةتطير كرا‪ .‬وي سةتبوويان تة سةليمي‬
‫ِرذيَمي شةاي ئَيراني بكةةنةوة‪ ،‬بةلآم لةبةرئةوةي مةلا ِرةحيم بةرثر سةي بة شةيَك لة‬
‫رِيَكخ سةت نةة كةاني حزبي ديموكراتي كورد سة تةاني ئَيران بوو‪ ،‬بؤ ئةةوةي ز ةيان ةبة‬
‫ِريَكخ سةتنةةكةان ةيان نةةطةات‪ ،‬داواي كردبوو كةة بيكوذن‪ ،‬بةةلآم بةة زينةدووي تةة سةليمي‬
‫ئَيراني نةةكةةنةةوة‪ .‬ئةةوانيش دواي ئةةوةي جةلء بةةرطةةكةة ةيان لةةبةةر داكةةنةدبوو بؤ ةئةوةي‬

‫دواتر خؤيان بيثؤشن‪ ،‬لة ثشتةوة كوشتبوويان‪.‬‬
‫لة سةالَي ‪ 1968‬لة سةةر ِرَيطاي دوكانياني نزيك طوندي ةسيتةكي ث شةت ةشاري‬
‫ةسليَماني‪ ،‬ةسَليَمانى موعيَنى نا سةراو بة (فايةق) ئةندامي مةكتةبي ةسيا سةي حزبي‬
‫ديموكراتي كورد سةتةاني ئَيران بوو‪ ،‬لةةلايةةن دوو بةةرثر سةي ةبالَي ةبارزاني‪( ،‬ق‪.‬ت)ء‬
‫(س‪ ) .‬دة سةتطير كراء برد ةيان بؤ ةبارة ةطاي بةارزانيء خرايةة زي ةندان‪ .‬ةثاش ةماوةيةةك‬
‫ةشةهيةد ةيان كردء تةةرمةةكةةيةان تةة سةليم ةبة سةاواكي ئَيران كردةوة(‪ .)29‬لةة شةاري‬
‫سةليَمانيش ني ةشتمانثةروةريَكي تر كة ئةندامي كؤميتةي مةركةزي حزبي ديموكراتي‬

‫(‪ )29‬هةذاري موكرياني كة زؤر نزيك بووة لة مةلا م سةتةفا بارزاني‪ ،‬لة بيرةوةرييةكاني خؤي بة ناوي‬
‫( ةضيَشةتي ََيوةر‪ ،‬ضةاثي ةسَيهةم ‪ ،2009‬لاثةرِة ‪ )443-441‬نوو ةسيويةتي "داوام لة بارزاني كردووة‬
‫كة سةَلَيماني موعيَني تة سةليم بة سةاواكي ئيَران نةكةنء نةي ةشي كوذن‪ ،‬بةلآم طويَ لة داواكارييةكةم‬
‫نةطيراء كو شةتيان"‪ .‬لةبةرئةوةي رِذيَمي شةاي ئيَران بة ضةةكء تةقةمةني هاوكاري (ث‪.‬د‪.‬ك) باَلي‬

‫بارزاني كردووة‪ ،‬بؤية ئةوانيش نةيارةكاني ِرذَيمي ئَيرانيان لةناو بردووة"‪.‬‬

‫‪157‬‬

‫كورد سةتاني ئَيران بوو بة ناوي قادر ةشةريف بة شةيَوازيَكي نامرؤظانة لةلايةن (ي‪.‬ل)‬
‫شةهيد كرا‪ .‬لة طوندي بايةوةي كوردستاني ئَيران لة ثاداشتي كوشتني قادر شةريف‪،‬‬
‫عةة ةبدولوة ةهاب ئةةترو شةي برِي ثةة ن ةجا هةةزار تمةةني لةة سةاواكي ئَيران بؤ (ي‪.‬ل)‬
‫وةرطرتبوو‪ .‬جطة لةم كؤمةلَة تيَكؤ شةةرة‪ ،‬ذمارةيةك تيَكؤ شةةرى تري كورد سةتانيان‬

‫شةهيد كرد‪.‬‬
‫عةة ةبدولوةهةاب ةئةترو شةيء ث ةياوة ةكاني بةآ ليَثر سةي ةنةوة دة سةتطيركراوةكةاني‬
‫ئةكو شةت‪ .‬زؤرجار بةمةبة ةست لة ث شةتةوة دة سةتطيركراوةكانيان ئةكو شةت‪ ،‬ثا شةان‬
‫ئةيانوت لة دة سةتيان هةلَهاتووة بؤية كو شةتوويانة‪ .‬فائيزة كويَرء ثا شةاء (ي‪.‬ل)ء‬
‫ضةةنةد كةة سةيَكي تر كةار ةيان بؤ دةز ةطاي ثةارا ةستنء سةاواكي ئَيران ئةةكرد‪ ،‬لةةطةةلأ‬
‫عةبدولوةهاب ئةترو شةيء ثياوةكاني‪ ،‬كؤمةلََيك خةلَكي ةشؤِر شةطيَرِي كورد ةستاني‬

‫عَيراقء ئيَرانيان كوشت‪.‬‬
‫بةهؤي شةةرِي براكوذيء ئةو هةموو تاوانةي كة لةو سةةردةمةداو لة سةالآني‬
‫ثَي شةترو دواتريش لة لايةن حزبء لايةنة سةيا سةييةكاني كورد سةتان ئةنجام دراون‪،‬‬
‫طةةلي كوردء شةؤرِ شةةكةةي زةرةرمةةنةد بوونء بةة تةةنهةا دوذم ةناني كوردء ذ ةمارةيةةك‬

‫نيشتمانفرؤشء نةفس نزم سوودمةند بوون‪.‬‬

‫‪158‬‬

‫قةرةضةتاني‪ ،‬مةلا مستةفا بارزاني‪،‬‬ ‫بارزان (‪)1961‬‬
‫لة رِاستةوة‪ :‬جةميل مةردؤخي‪ ،‬ئةحمةد تؤفيق‪ ،‬سَليَماني موعيَني‪ ،‬عار‬

‫قادر شةريف‪ ،‬ئةسعةد خؤشةوي‪ِ ،‬رةشيدي فةلاحيان‬

‫‪159‬‬

‫ديسان خزمةتي سةربازيي‬

‫سةالَى ‪ 1967‬كاتيَك شةةرِ لة نَيوان ئي ةسرائيلء عةرةب بةرثا بوو‪ ،‬حكومةتى عَيراق‬
‫بؤ سةةربازيي يةدةك (احت ط) داواى لةدايكبوواني ةسالَى (‪)1935‬ى كرد‪ .‬هةر ضةةندة‬
‫من لةدايكبووى ‪ 1933‬بووم‪ ،‬بةلآم لة نا سةنامةدا بة ‪ 1935‬تؤمار كرابووم‪ .‬ئةوكاتةي‬
‫كة بانطكرام بؤ سةةربازي مانطى شةةش بوو‪ ،‬ئاووهةوا زؤر طةرم بوو‪ ،‬ئةبواية ب ةضم بؤ‬
‫شةارى عةمارة لة باشةووري عَيراق‪ .‬بة باشةم نةئةزاني كة ضةوونم بؤ سةةربازي دوابخةم‬
‫ياخود هةر نة ضةم‪ .‬ثَيش ئةوةي ب ةضم بؤ عةمارة‪ ،‬لة سةليَماني لةطةلأ محةمةدى حاجى‬
‫تايةر كة لَيثر ةسراوى لقى ضةوار بوو لة بالَى (م‪.‬س)‪ ،‬سةةبارةت بة ضةوونم بؤ سةةربازي‬
‫ثيَكةوة ق سةةمان كردو وتي‪ :‬نامةت بؤ ئةنوو سةمء ئةتوانين بؤ ماوةيةك ضةوونت بؤ‬

‫سةربازي دوابخةين‪ ،‬بةلآم دواتر هةر ئةبيَت بضيت‪.‬‬
‫وةرةقةكةم قبولأ نةكردء برِيارمدا كة ب ضةم بؤ سةةربازى‪ .‬ثا شةان محةمةدي حاجى‬
‫تةايةةر وتى‪ :‬ةكاغةةزيةَك بؤ مولازم ةقادرى شةةريفةة كوردة(‪ )30‬ةئةنوو سةم كةة لةة ةكاتي‬

‫ثيَويستدا لة عةمارة يارمةتيت بدات‪.‬‬
‫كامةران موكري ةشاعيريش نامةيةكى بؤ ملازم قادر نوو سةي كة يارمةتيم بدات‪.‬‬
‫كاتَيك ضةووم بؤ سةةربازطةكةي شةاري عةمارة‪ ،‬نامةكانم دا بة ملازم قادر كة ئامر‬
‫(فة ةصيل) بوو‪ .‬ئةويش بة ئامر سةرية (نةقيب جةودةت)ى وت كة يارمةتيم بدات بؤ‬

‫ئةةوةى لةة تةةدري ةبدا بةة شةدارى نةةكةةم‪ ،‬بةةلآم نةةق ةيب ةجةودةت قبوءلَى ةنةكردء ثيَى و‬
‫كة ئةوة بة دة سةت ئةو نييةء بة دة سةت ئامر فةوجة‪ .‬دواتر مولازم قادر عةريزةيةكى‬
‫بؤ ئامر فةوجةكة بؤ نوو سةيم‪ِ .‬رؤذي دواتر لة سةاحةى تةدريب ئامادة بووم‪ ،‬نةقيب‬
‫جةةودةت ثيَى و كةة لةة طةةلأ ئةةنوةرى حةة مةة موراد لةة ِريزى دواوة ‪ ،‬ضةون كةة‬
‫هةردووكمان كَي شةمان زؤر بوو‪ .‬كاتيَك كة ئامر فةوجةكة هات بؤ سةاحةي تةدريبء‬
‫منى بينى وتى‪ :‬تؤ تةةدريةب مةةكةة‪ ،‬بطةةرِيَرةوة بؤ ةقاعةةكةةت‪ ،‬دواتر ق سةةت لةةطةة ةلَدا‬

‫ئةكةم‪.‬‬

‫(‪ )30‬قادري ةشةريفة كوردة ئةف سةةربوو لة سةةربازطةي عةمارة‪ ،‬خزمى عوسمان عوزيَريي شةاعير بوو‪،‬‬
‫ثياويَكى زؤر تيَكؤشةر بوو‪ ،‬سةر بة بالَى (م ‪.‬س) بوو‪ ،‬بة كارةساتيَكي دلَتةزيَن لة بةغدا كوذرا‪.‬‬

‫‪160‬‬

‫لةة ةقاعةةكةةم مةامةةوة ةتا ئةةوان لةة تةةدر ةيب ةتةواو بوونء طةةِرا ةنةوة‪ .‬نةةق ةيب جةةودةت‬
‫ناردى بةدوامداء ليَى ثرسيم كة بؤ عةريزةم بؤ ئامر فةو نووسيوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬من نامةويَت بَيم بؤ تةدريب‪.‬‬

‫وتى‪ :‬لةبةرئةوةي كة كيَ شةت زؤرة‪ ،‬ئامر فةو داواكةتي قبولأ كردووة كة نةيةيت‬
‫بؤ تةدريبء هةر لة قاعة ةيَنةرةوة‪.‬‬

‫و ‪ :‬ئةمةويَت لة هوتَيل ةيَنمةوة‪ ،‬بةلآم لة كاتى دةوامدا ئةطةرِمةوة بؤ قاعةكة‪.‬‬
‫وتى‪ :‬باشة‪ ،‬بةلآم غائيب مةبة‪.‬‬

‫ِرؤذانة كة ئةطةِرامةوة بؤ قاعةي سةةربازطةكة‪ ،‬هةنديَك جار لةطةلأ خؤمدا ةسةهؤلَم‬
‫بؤ سةربازةكان ئةبرد‪ .‬سَليَمانى قةساب كة بة (سلَةى قةساب) ناسراو بوو‪ ،‬لة حانوتي‬
‫سةةربازطةكة ئي شةى ةئةكرد‪ ،‬ثيَى و كة هةولَي بؤ بدةم بةلَكو مؤلَةتي بؤ وةربطرم‪.‬‬
‫بةهؤي مولازم قادرةوة مؤلَة بؤ وةرطرت‪ِ 17 ،‬رؤذ مؤلَة بؤ خؤ شةم وةرطرت‪ .‬لة ناو‬
‫شةارى عةمارةدا ئةوةى زؤر سةةرنجى ِراكَي شةام ئةوة بوو كة لة بةردة سةتى بةناء‬
‫وة ةستادا‪ ،‬ذنان ئي شةى كريَكاريء طة ضةكارييان ئةكرد‪ .‬ديمةنى ذنء مندالَم ئةبينى كة‬
‫خةريكى ما سةىء سةةروثآء باَلندة فرؤ ةشتن بوون‪ ،‬مَي ةشيَكى زؤريان ثيَوة ني شةتبوو‪،‬‬

‫زؤر هةذار بوون‪.‬‬
‫ِرؤذَيةك لةةطةةلأ ئةةنوةرى حةةمةة مورادء عةةلى عةةبةة وة ةنةوش بؤ سةةردانء طةةِران‬
‫ةضووين بؤ (شي الي ) لة ةشارى بة سةرة‪ .‬لةويَ محةمةدى فة وَللآى مامة ِرةحمانء‬
‫برايمى دةرويَش كةةريم لةة هيَزى دةر يةاي ةيدا بوون‪ .‬لةة سةةر ةبازى بةارى دةرووني‬
‫م ةستةفاى حاجى عةبة ِرةحة تيَك ضةووبوو‪ ،‬مؤَلة بؤ وةرطرتء ناردمةوة بؤ ثيَنجويَن‪.‬‬
‫دواي دوو مةانط‪ ،‬ةماوةى سةةر ةبازيى (أحت ي ط) كؤ ةتايي ث َي هةاتء طةةِرا مةةوة بؤ‬

‫شارؤضكةي ثيَنجوَين‪.‬‬

‫‪161‬‬

‫لالؤ‬
‫خزمةتي سةربازيي احتياط (عةمارة‪ ،‬هاويني ‪)1967‬‬

‫‪162‬‬

‫طوشارى ثارتى‬

‫دواى ئةوةى لةمانطى هة شةتى ‪ 1967‬ماوةى سةةربازيى يةدةكم (أحت ط) تةءاء‬
‫كرد‪ ،‬طةةِرا مةةءة بؤ ثيَنجوَين‪ .‬دةعوةت نةا مةة يةةكم لةةلا يةةن ثةارتي ( بةالَى بةارزانى) ثيَ‬
‫طةي شةت كة بانطهيَ شةت كرابووم بؤ بة شةداريكردن لة ئاهةنطى (‪)16‬ى ئاب (يادى‬
‫دامةزراندى ث‪.‬د‪.‬ك) لة طةرمك‪ .‬لة هةمان كاتدا دةعوةتنةامةش نيَردرابوو بؤ مةحمودى‬
‫فةقآ ِرةحيمء عةبدولِرةحمانى ميرزا قادر‪ .‬مةبة ةست لة بانطهيَ شةتكردنمان تةنها بؤ‬
‫تاقيكردنةوةمان بوو كة لة حاَلةتى بةشداري نةكردنمان لة ئاهةنطةكةدا وةك بةلَـطةيةك‬
‫لة دذمان بةكارى بهَينن كة لةطةلأ بالَى مةكتةبى سةيا سةيداين‪ .‬هةر ةسيَكمان ثيَكةوة‬
‫داني شةتينء لة ةسةر بانطهَي ةشتةكة ق سةةمان كردء بِريارماندا كة لة كؤتايى ئاهةنطةكةدا‬
‫بضين بؤ طةرمكء لاى بةرثرسانى باَلى بارزانى دةربارةى طوشارةكانيان سكالآ بكةين‪.‬‬
‫رؤذى (‪)16‬ى ئاب هةرسيَكمان لةطةلأ حةمة فةرةجى ئةحة سوور بؤ بةشداريكردن‬
‫لة ثر سةةى خَيزانةكةي ئةحمةدى مينةِرةنان‪ ،‬ضةووين بؤ طوندى لةنطةدآ‪ .‬بةمةبة سةت‬
‫ماوةيةكى زؤر لة ثرسةةكة ماينةوة‪ .‬ثاشةان ضةووين بؤ طةرمك كة ئاهةنطةكة ماوةيةكى‬
‫كورت بوو كؤ ةتايى ث َي هةاتبوو‪ ،‬ذ مةارة يةةكى زؤر لةة هةاوولآتيةانء ةبةرثر ةسانى ةبالَى‬
‫بارزانى لةو َي بوون‪ .‬ضووين بؤ لاى معاون شَيخ محةمةد كة لةطةلأ ذمارةيةك بةرثرسء‬
‫كةادردا بوو وةك (ئةةحمةةدى سةةيةد ةعةلى‪ ،‬عومةةر ميراو‪ ،‬سةالةة ثير‪ ،‬حةاجى ئةةح ةمةد‪،‬‬
‫عةريف فةتاا‪ ،‬حةمةى دةرويَش حةمة سةاَلح) كة زؤربةيان دؤ سةتء برادةرمان بوون‪.‬‬
‫لةطةلأ معاون ةشَيخ محةمةد ق ةسةمان كردء وتمان‪ :‬ئةطةر ةشتيَكتان لة سةةرمان هةية‬
‫فةرموو ليَ ثر ةسينةوةمان لةطةَلدا بكةن‪ ،‬ئةطةر نا بؤ ئةوةندة طوشةار ئةخةنة سةةرمانء‬

‫ئةزيةتمان ئةدةنء ئةنيَرن بة شوَينماندا‪.‬‬
‫معاون ةشَيخ محةمةد رِووى كردة ةسالة ثيرء وتي‪ :‬ئيتر واز لةم ثياوانة بيَنةو ةضيتر‬
‫مةةنَيرة بةة دوا ةيا ةندا‪ .‬ثةا شةان رِووي كردة ئَي مةةء وتي‪ :‬ئيتر كةةس هةةقى ني يةة‬

‫بةسةرتانةوةء بطةرَِينةوة بؤ ثيَنجوَين‪.‬‬
‫دواي ئةوة تا ماوةيةك بانطيان نةكردينء ئيهانة نةكراين‪.‬‬

‫‪163‬‬

‫ئاطاداركردنةوةى ثارتى لة سيخو ِرانى ِرذ َيم‬

‫لةة ثيَنجوَينء دةورو بةةر ةيدا ذ مةارة يةةك سةيخورِء ث ةياوى ِرذيَمى عَيراق خؤ ةيان‬
‫خزا نةدبووة ةناو رِيزة ةكانى ةثارتى ( ةبالَى بةارزانى)ء رِؤلَ يةان هةةبوو لةة درو سةتكردنى‬

‫ئاذاوةء قوولَتركردنةوةى برينةكانى دووبةرةكىء شةرِى ناوخؤ‪.‬‬
‫منء بةكرى حاجى سةةفةر كؤمةَليَك زانياريمان دةربارةى ئةو سةيخورِء ثياوانةى‬
‫ِرذيَم‪ ،‬دا بةة جةة ةمالى وة سةتةا فةةرةجى كةة ةباب ضةى كةة ثةارا سةتن بوو‪ .‬داوا ةمان ل َي كرد‬
‫زان يةاري يةة ةكا نمةان بةةرز ب كةا ةتةوة بؤ بةارة ةطاى بةارزانى بؤ ليَثر سةي نةةوة لةة طةةلأ ئةةو‬
‫ث ةياوخرا ةثانةةدا‪ .‬دواتر ةئةو ث ةياوا ةنةى ِرذَيم هةةر لةة ةناو رِيزةكةانى ةثارت ةيدا ةمانةةوةء وةك‬
‫رِابردوو ئيشةوكاريان ئةكردء هيس ليَثر ةسينةوةيةك لةطةلَياندا نةكرا‪ .‬نةمانزانى ئايا بة‬
‫مةةبةة سةت ليَكؤَلينةةوة ةيان لةةطةةَلةدا نةةكردن‪ ،‬يةان ئي شة ةيان ثَي ةيان بوو‪ ،‬ةياخود جةةمةالى‬

‫وةستا فةرة زانيارييةكانى بة سةرووى خؤى ِرانةطةياندبوو‪.‬‬

‫‪164‬‬

‫كاري حزبيء كةسابةت‬

‫سةةِرةرِاي سةةرقاَلبوونم بة سةيا سةةتء ِراثةِراندني ئي شةوكاري حزبي كة زؤرترين‬
‫كةاتي ذ ةيانمي داطيركردبوو‪ ،‬دةبوا يةة لةة هةةولَي ثةة ةيداكردني قوتي خَيزا نةة كةة شةم‬
‫بووماية‪ .‬سةالآنيَكي زؤر منء حاجي عةبدولي برام ثيَكةوة شةةريكة دوكان بووينء‬
‫لةطةل يةكتر زؤر تةباء طونجاء بووين‪ .‬كاتَيك كة ثيَكةوة دوكاني زةرةنطةريمان هةبوو‬
‫باري دارايمان زؤر باش بوو‪ .‬هةركاتَيك ِريَي هاتوو ةضؤ لةبار بواية ئة ضةووم بؤ بةغداء‬
‫بة كيلؤ ئالَتونم ئةكِري‪ .‬لةيادمة ئةوكاتة يةك كيلؤ ئاَلتون بة ‪ 240‬دينار بوو كة بؤ ئةو‬
‫ةسةردةمة بِريَكي زؤر بوو‪ .‬لةطةلأ حاجي عةبدول ضةةند جؤريَك خ شةلَمان لة ئاَلتونء‬
‫زيو دروسةت ئةكرد‪ .‬درو ةستكردني ئةو خ ةشلآنة ديقةتء سةةليقةي ئةوي ةستء كاتيَكي‬
‫زؤري ئةةخةا ةيانةد‪ ،‬زؤر ةجار ةتا نيوةي شةةو لةة ةما ةلَةوة خةةريكي درو سةتكردني زنجيرو‬
‫ئةلَقةو خشةلَ بووين‪ .‬هاوسةةرةكانيشةمان لة هةند َي كاري ئاسةاندا وةك ئةَلقة ثيَوةكردن‬

‫تا نيوةي شةو هاوكاريان ئةكردين‪.‬‬
‫لة سةالآني شةة ةستةكاندا بةهؤي شةةِري براكوذيء خراثي باري دارايي خةلَكء‬
‫ضةةند جاريَك ئاوارةبووني دانيشةتواني ثيَنجوَينء ناوضةةكة‪ ،‬ئي ةشوكاري زةرةنطةري لة‬
‫ثيَنجوَين زؤر كزو خراث بوو‪ .‬لة سةالَي ‪ 1967‬بةهؤي كزي ئي ةشوكاري زةرةنطةري‬
‫نا ةضاربووم كة هةولَي ئي شةوكاريَكي تر بدةم‪ ،‬حاجي عةبدوليش سةةرثةر ةشتي دوكانة‬

‫زةرةنطةريةكة بكاتء لة داهاتي هةردوو كارةكة شةريك بين‪.‬‬
‫ةسةرةتا دة ةستم كرد بة كاري مقاولاتء ضةةند ثرؤذةيةكي ب ةضوكم طرتة ئة ةستؤ‪.‬‬
‫دواتر لةطةلأ ضةةند كة سةيَكي ثيَنجوَيني‪ ،‬بة شةداريم كرد لة كؤمةلََيك ثرؤذةدا وةك‬
‫درو ةستكردني قوتابخانة‪ .‬ئةوكاتة عومةر فةتاا(‪ )31‬ئةندازيار بوو لةطةلأ ئةندازياريَكي‬
‫تر بة ناوي تةها سةةرثةر شةتي ثرؤذةكانيان ئةكرد‪ .‬سةةرةتاي يةكتر نا سةيني منء‬
‫عومةةر فةة ةتاا ئةةطةةرِيَتةةوة بؤ ةئةو سةةردةمةة‪ .‬ئةةو ةكاتةة ةئةويش لةة ةطةلأ بةالَي ةمةكتةةبي‬
‫سة ةيا ةس ةيدا بوو‪ ،‬هةةر بؤيةة ثةةيوةنةدي نَيوانمةان بةاش بوو‪ ،‬هةةنةديةَك جةار بؤ ةما ةلَةوة‬

‫سةرداني ئةكردمء لام ئةمايةوة‪.‬‬

‫(‪ )31‬ئةندامي (م‪.‬س)ي (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء سةرؤكي ئةنجومةني وةزيراني ئيدارةي سلَيماني بوو لة ‪.2005‬‬

‫‪165‬‬

‫ةلة سةالَي ‪ 1968‬لةة ةطةلأ حةاجي عةةبةدول دوكةانيَكي كوتةاَلفرؤ شةيمةان دا ةناء خؤم‬
‫بةِريَوةم ئةبرد‪ ،‬حاجي عةبدوليش دوكاني زةرةنطةرييةكةي بةرَِيوة ئةبرد‪ .‬لةبةرئةوةي‬
‫دا هةاتي دو كةاني كو تةالَفرؤ شةي يةة كةة ةمان زؤر بةاش بوو‪ ،‬هةةروة ةها وةك ثي شةةي‬
‫زةرةنطةرييةكة كاتي زؤر نةئةطرتين‪ ،‬بؤية لة سةالَي ‪ 1970‬دوكاني زةرةنطةرييةكةمان‬

‫فرؤشت‪.‬‬
‫لةو ِرؤذطارة ناهةموارو سةةختةدا‪ ،‬لةطةلأ كاري حزبي سةةرقالَي كارو كا سةبيء‬
‫م سةؤطةةركردني بةذيَوي خَيزان بوومء ةهةرطيز داواي ةهاوكةاريء قةةرزم لةة هيس كةةسء‬
‫لايةنَيك نةكردءوة‪ .‬سةةرةِراي ئةوةي كة ئةو سةةردةمةء سةالآني دواتريش بة شةيَكي‬
‫زؤر لة كاتء ذياني خؤمء هاو سةةرو مندالَةكانم بؤ ئي شةوكاري حزبي تةرخان كردبوو‪،‬‬
‫بةلآم بةهؤي ثةيوةندييةكي بةهَيزء فراوان لةطةلأ ذمارةيةكي زؤر لة خةلَكي ثيَنجويَنء‬
‫دةوروبةريء سةليَمانيء شةارةزابوونم لة هةنديَك ئي شةوكاري بازرطاني‪ ،‬هةمي شةة باري‬
‫دارايم بةاش بوو‪ .‬زؤرجةار بةةثيَي توانةا ةهاو ةكاري خةةلَكي تري شةم ئةةكرد بةةتةايبةةتي ئةةو‬

‫كةسانةي كة خةريكي خوَيندن بوون‪.‬‬

‫‪166‬‬

‫بؤردوومانكردني مالَةكةم‬

‫كؤتايى سةالَى ‪ 1968‬هيَزيَكي ثارتي (بالَي بارزاني) كة بةهؤى شةةرِء ثيَكدادان‬
‫لةطةلأ هيَزيَكي تري ثارتي (بالَي مةكتةبي ةسيا سةي) لة ناو ةضةى قةرةداغ شةكا بوو‪،‬‬
‫هاتن بؤ ثيَنجوَينء (قوتابخانةى ثيَنجوَيني سةةرةتايي)يان كرد بة بارةطاى بةتاليؤن‪.‬‬
‫مالَةكةى منيش بة تةنيشت قوتابخانةكةوة بوو‪ ،‬بة شيَوةيةك كة ديوارى قوتابخانةكةء‬
‫ديوارى ث شةتى خانووةكةم ثيَكةوة بوون‪ .‬خانووةكةم بة دارةِراء طة درو سةت كرابوو‪،‬‬

‫بةلآم قوتابخانةكةش بة بةردء كؤنكريَت دروست كرابوو‪.‬‬
‫ِرؤذى ةعار فةةى جةةذنى قور ةبان بوو‪ ،‬دةنطي فرِؤ كةةي جةةنطي ِرذيَمي عَيراقء‬
‫بؤردو ةمان شةارؤ ضة ةكةي ثيَنجوَيني هةةذانةد‪ .‬لةةوكةاتةةدا منء حةاجي عةة ةبدولي برام ةلة‬
‫دوكانى كوتاَلفرؤ شةييةكةمان بووين‪ .‬ضةووينة سةةر جادةي بةردةم دوكانةكةو لةطةلأ‬
‫دراو سةآ دوكةانةةكةا ةندا تةةمةا شةاى شةوَينى بؤردوو ةمانةةكةة ةمان كرد كةة قوتةابخةانةةى‬
‫ثيَنجوَيني سةةرةتايي بوو‪ ،‬تةثوتؤزيَكى زؤرمان بيني كة لةسةةر ئاسمانى قوتابخانةكة‬
‫بةرز ئةبووةوة‪ .‬لةبةرئةوةي دوكانةكةمء قوتابخانةكة لة ةسةر يةك ِرا سةتة جادة بوونء‬
‫تةنها ضةند سةد مةتريَك لة يةكةوة دوور بوون‪ ،‬بؤية بة ئاسانى شوَينى بةرزبوونةوةى‬
‫ةتةثوتؤزةكةةم ةئةبيني‪ .‬بةة بينيني ةتةثوتؤزةكةة زؤر نيطةةران بوومء و ‪" :‬ئةةوة ةماَةلةكةةى‬

‫منة بؤردوومان كرا"‪.‬‬
‫حاجي عةبدولء دراوسةيَ دوكانةكان دلَخؤشةييان دامةوةء وتيان‪ :‬نةخيَر بارةطاى‬

‫بةتاليؤني ناو قوتابخانةكة بوو بؤردوومان كرا‪.‬‬
‫و ‪ :‬نةخَير‪ ،‬ئةوة تةثوتؤزى خانووى طَلة بةرز ئةبيَتةوة نةك كؤنكريَت‪.‬‬
‫بؤ بة هاناوة ضةووني هاو سةةرو مندالَةكانم بةثةلة بةرةو ماَلةوة رِؤي شةتم‪ .‬كاتَيك لة‬
‫نيوةى رَِيطادا بووم دووبارة فِرؤكةكان هةمان شةويَني ثيَ ةشوويان بؤردوومان كردةوةء‬
‫تةةثوتؤزى طة لةة ئةا سةتى خةانووةكةةمء قوتةاب ةخانةةكةةدا بةةرز بووةوة‪ .‬ئةةوةنةدةى تر لةة‬

‫ذيانى حةمدى هاوسةرمء مندالَةكانم بآ هيوا بووم‪.‬‬
‫دواتر حةمدي بؤي طيَراِمةوة كة ثيَش ئةوةي فِرؤكةكان بؤردومان بكةةن‪ ،‬لة ماَلةوة‬
‫خةةريكى ئةا مةادةكردنى خواردن بووة بؤ رِؤذى جةةذن‪ ،‬م ةندا ةلَة كةاني شةم مةة هةا ةبادء‬

‫‪167‬‬

‫كامةرانء مةريوان لة حةو شةةكةدا خةريكى طوَيز شةكاندن بوون‪ ،‬بةختيارى كورِي ةشم‬
‫كةة ةئةو ةكاتةة تةةمةةنى ثَينج ةمانط بوو لةة نهؤمى دووةمي ةخانووةكةة لةة بَي شةكةةدا بووةء‬
‫نوو سةتووة‪ .‬بةبي سةتنى دةنطى فِرؤكةكان حةمدي بةثةلةو بآ بيركردنةوة مندالَةكانى‬
‫بردووة بؤ نهؤمى زةميني خانووةكة‪ .‬دءاي ضةةند ةضركةيةك فِرؤكةكان بؤردومانيان‬
‫كردووةء ضةند موشةكَيكيش بةر نهؤمى سةرةوةى خانووةكةم كةوتووة‪ .‬ئيتر حةمدى‬
‫لةة ذيةاني بةةخت ةياري كوِرم بةآ هيوا بوءةو تةةنهةا لةة هةةولَى ِرز ةطاركردنى ذيةانى خؤىء‬
‫م ةندالةَة ةكانى تردا بووة‪ .‬كةات ةيَك فرِؤكةةكةان ةكةم ةيَك دووركةةوتوو ةنةتةةوة ثيَش ئةةوةي بؤ‬
‫ةجاري دووةم دة سةت بكةة ةنةوة بةة بؤردو ةمان كردن‪ ،‬لةة تر سةى رِووخةانى خةانووةكةة‬
‫حةة مةدى زؤر بةة ثةة لةة م نةدا لةَة كةان لةة ةطةلأ خؤ يةدا ةئة بةا تةة حةة ةمامى ةخانووة كةة كةة لةة‬

‫طؤشةيةكى حةوشةكةدا بة جيا دروست كرابوو‪.‬‬
‫ثيَش ئةةوةي من ب طةة مةة مةاَلةةوة‪ ،‬غةةفورى برام ضةووبوو بةة هةا ةناي خَيزانء‬
‫م ةندالةَة ةكانم‪ .‬دواى ئةةوةى لةة ذ ةياني حةةمةديء م ةندالةَةكةان دَلنيةا بووة‪ ،‬ضةووة بؤ ئةةو‬
‫ذوورةي كة بةختياري تَيدا بووة بؤئةوةى بزانيَت ضةى بة سةةر هاتووة‪ .‬كاتَيك ئة ةضيَتة‬
‫ذوورةكة طةء خؤَليَكى زؤر ئةبينَيت كة بة سةةر قوما شةي سةةر بَي شةكةكةوة بووة‪ ،‬بؤية‬
‫ئةويش لة ذياني بيَ هيوا بووة‪ ،‬بةلآم كاتَيك قوماشةي سةةر بيَ ةشكةكة لائةبات‪ ،‬ئةبينَيت‬
‫بةختيار ضةاوى كردووةتةوةء بؤي ثَيئةكةنَيت‪ .‬لة بَي شةكةكةى دةريئةهَينيَتء مذدة‬
‫ئةةدات بةة حةة ةمدي كةة هي ضةي ليَ نةة ةهاتووة‪ .‬ةكاتَةيك كةة طةةي شةتمةة مةا ةلَةوةء حةةمةدىء‬
‫م ةندالةَة ةكانم بينى كةة بةآ زيةان بوون‪ ،‬زؤر دلَخؤش بووم كةة بؤردوومةانةةكةة جطةة لةة ز ةيانى‬
‫مادى هيس زيانيَكى طياني ليَ نةكةوتبووةوة‪ .‬خؤ ةشبةختانة ثيَ شةمةرطةى بةتاليؤنى‬

‫ناو قوتابخانةكةش شةهيديان نةبوو‪ ،‬بةلآم ذمارةيةكيان بريندار ببوون‪.‬‬
‫مايةى سةةر سةورِمان بوو كة ئةو ذوورةى بةختيارى تيَدا بوو لايةكى ِرووخابوو‪،‬‬
‫هةموو ديوارةكانى جيَى ثارضة موشةك بوو‪ ،‬هةرضى زةخيرةى مالَةكة بوو لةطةلأ تؤزء‬

‫خؤلَدا تيَكةلأ ببوون‪ ،‬بةلآم خؤشبةختانة بةختيار بآ زيان بوو‪.‬‬
‫ثا شةان ذمارةيةك لة داني شةتوانى ثيَنجويَنء دؤ ةستء خزمان هاتن بؤ لامانء‬
‫خؤ شةحالَي خؤيان دةربرِى كة زيانى طيانيمان نةبووة‪ .‬خةلَكيَكي زؤريش هاتبوون بؤ‬

‫‪168‬‬

‫بينيني شةويَنى بؤردوومانةكة‪ .‬تا خانووةكةم ةضاك كردةوة بؤ ماوةيةك لة ماَلى حاجي‬
‫عةبدولى برام بووين‪.‬‬

‫ضةةند ِرؤذَيك دواى ئةو كارة سةاتة‪ ،‬سةابيرى عةبدوَللآ غةفور كة زؤر دذى بالَى‬
‫مةكتةبى سةيا سةي بوو‪ ،‬طومانى لا درو سةت ببوو كة لةطةلأ بالَى مةكتةبى سةيا ةسيدا‬
‫ئيش ئةكةم‪ .‬لاى ضةةند كة سةيَك وتبووى لالؤ جةلالييةء ئةويش بة حكومةتى عَيراقى‬

‫وتووة قوتابخانةكةى ثيَنجويَن بؤردوومان بكرَيت‪.‬‬
‫كاتَيك ق سةةكانم ثَيطةي شةتةوة‪ ،‬زؤر توورِة بوومء دة ةستبةجآ ضةووم بؤ لاى فةرة‬
‫سةةعيد كة ليَثر سةراوى ليذنةى ناو ضةةى ثيَنجوَيني بالَى بارزانى بوو‪ ،‬و ‪ :‬لة هةموو‬
‫ثيَنجويَ ةندا تةةن ةها ةمالةَةكةةى من بةةر بؤردوو ةمان كةةوتووة‪ ،‬ةئةوة موعجيزة بوو كةة ذنء‬
‫م ةندا ةلَة ةكانم دةر ضةوونء نةةكوذران‪ ،‬بةةلآم سةابيرى عةةبةدوَللآ غةةفور لةة ةناو خةةلَكيةدا‬
‫وتويةتي من داوام لة حكومةت كردووة كة قوتابخانةكة بؤردوومان بكات‪ .‬با شةة ئةطةر‬
‫كؤمةَلَيك ثيَ شةمةرطة شةةهيد بوواية‪ ،‬ئةوكاتة من ضةيم بكرداية؟ من لة ذيَر طو ةشاريَكى‬

‫زؤردام‪ ،‬بؤية ناضارم مالَةكةم بطويَزمةوة بؤ سليَمانىء لةوآ نيشتةجآ ببم‪.‬‬
‫فةةرة سةةعيةد زؤر دَلنةةوايى كردمء وتى‪ :‬ئيَمةة وةك ثةارتى تؤ بةاش ةئةنةا سةينء‬
‫خةَلكيش با شةت ئةنا سةنء هةرطيز ئةو كارة لة تؤ ناوة ةشَيتةوة‪ ،‬طوآ بة ق سةةى سةابير‬
‫ةمةدة‪ ،‬ئةةو هةةر لةةخؤيةةوة ئةةو ق سةانةة ةئة ةكات‪ .‬ثةا ةشان كةاك فةةرة كؤمةةلَيةَك ق سةةي‬

‫بؤكردمء لة بِريارى طواستنةوةى مالَةكةم بؤ سليَمانى ثةشيمانى كردمةوة‪.‬‬
‫ئةو سةةردةمة لة بارودؤخيَكى زؤر ناهةمواردا دةذيام‪ ،‬بةهؤى شةةرِى براكوذىء‬
‫ضةاوديَريء طو شةارء ليَ ثر ةسينةوةى بالَى بارزانىء ثارا سةتنةوة‪ ،‬ضةةند هاوِرَييةكى‬
‫نزيكم بؤ هةمي شةة وازيان لة سةيا سةةت هَيناء ضةوون بةلاى ذيانء مالأء مندالأء‬
‫كة سةابةتي خؤيانةوة‪ ،‬تةنانةت برادةريَكمان كة نامةويَت لَيرةدا ناوي بهَينم بِرياريدا‬

‫كة ئيتر ناوى كوردي لة مندالَةكاني نةنَيت‪.‬‬

‫‪169‬‬

‫طة ِرانةوةي ث َيشمةرطةيةك‪ ،‬مةترسي دروستكرد‬

‫هاوينى ةسالَى ‪ ،1969‬شةَيخ محةمةدى شةيَخ مةحمودء شةَيخ ِرةزاى ضةوَيسةة (براى‬
‫شةَيخ عةبدولقادرى ضةوَي سةة) كة لة طوندي تازةدآ دائةني شةتنء ثَي شةتر خؤم رِيَكم‬
‫خ سةتبوون‪ ،‬ثةةيوةنةدي ِريَكخ ةستن ةيان بةة منةةوة هةةبوو‪ .‬رِؤذ ةَيك ةهاتن بؤ لامء وت ةيان‪:‬‬
‫ئةمانةوَيت ب ةضين بؤ دةورى سةةيد ةسادقء ثةيوةندى بكةين بة برادةراني بالَى مةكتةبى‬

‫سياسيء ببين بة ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫و ‪ :‬من وام ثيَ باشترة كة لةناو ِريَكخستندا ةيَننةوةء ئيش بكةن‪.‬‬
‫دواتريش بةة ئةا شةكرا بيَ ئةةوةي بير ب كةة نةةوة كةة بةالَي ةبارزاني ق سةة ةكان يةان‬

‫دةبيسَيتةوة‪ ،‬لة لاى ضةند كةسيَك هةمان قسةيان كردبوو‪.‬‬
‫ِرؤذَيك مةحمودى ح سةيَن خةرامان كة لةطةلأ ِريَكخ سةتنةكانماندا كاري ئةكرد هات‬
‫بؤ لامء وتى‪ :‬دةنطى ئةوة هةية كة شةَيخ محةمةدى شةَيخ مةحمودء شةَيخ ِرةزا بطرن‪.‬‬
‫بؤ هةةولَيَكيةان بؤ ةنادة ةيت؟ منيش ةنامةة ةيةكم بؤ هةةردووك ةيان نةاردء تيَ ةيدا ثيَم ِراطةة ةيا ةندن‬
‫كة ضةيتر لةناو خةلَكيدا باسةى رِؤي ةشتنء بوون بة ثيَشةمةرطة نةكةن‪ ،‬ضةونكة ئةطةر وريا‬

‫نةبن ئةوا دةستطيردةكريَن‪.‬‬
‫دواى ماوةيةكي كورت هةردووكيان ةضوون بؤ دةوروبةرى سةةيد سةادقء بوون بة‬
‫ثيَ شةمةةرطةة‪ .‬ةلةو ةماوةيةةدا دةنطؤى طفتوطؤء داني ةشتن لةة نَيوان ةبارزانىء حكومةةت‬
‫بلآوبووةوة‪ .‬ثاش ماوةيةك هةوالَم ثيَطةي شةت كة شةَيخ ِرةزا خؤى تة سةليم بة ثارتى‬
‫(باَلى بارزانى) كردووة‪ ،‬ئةوانيش دةستطيريان كردووةء ليَثرسينةوةى لةطةَلدا ئةكةن‪.‬‬
‫بة بي سةتنى ئةو هةوالَة مةتر ةسيم لا درو سةت بوو كة ثارا سةتن ئيعترا بة شةَيخ ِرةزا‬
‫بكاتء ئةويش ثةيوةندي ِريَكخ ةستنى لةطةلأ مندا بدركَينيَتء ثا شةان ثارا ةستن لةناوم‬
‫بةرَيت‪ .‬بةثةلة ضةووم بؤ مالَةوةء سةةبارةت بةو بابةتة لةطةلأ حةمدى ق سةةم كردء هةر‬
‫ةئةو ِرؤذة ضةووم بؤ سةلَي ةمانى‪ .‬ةماوةى (‪ )24‬رِؤذ ةلة مةالَى حةةمةةى حةةمةة ِرةش خؤم‬

‫شاردةوة‪ ،‬ضاوةِريَى زانيارىء هةوالأ بووم كة ئايا شَيخ ِرةزا ناوى منى دركاندووة‪.‬‬

‫ئةو ماوةيةى كة لة سةليَمانى خؤم ةشاردبووةوة‪ ،‬فةرة سةةعيد (لَيثر سةراوى‬

‫‪170‬‬

‫ناو ضةةي ثيَنجويَن) ضةووبوو بؤ لاى عةبدولى برامء ثر سةيارى ليَكردبوو كة لة كوَيم‪.‬‬
‫ئةويش ثيَى وتبوو "بؤ ضارةسةرى ِرؤماتيزمةى قاضى ضووة بؤ سلَيمانى"‬

‫فةرة سةةعيد وتبووي‪ :‬ئةطةر بؤ ضةارة ةسةرى نةخؤ شةى ةضووة‪ ،‬ئةوا جوابي بؤ‬
‫بنَيرة كة بطةرَِيتةوة‪ ،‬ضونكة ِراثؤرتيان لةسةر نووسيوةء دوايى ناتوانيَت بطةرَِيتةوة‪.‬‬
‫دواي ئةوةي شَيخ ِرةزا ئازاد كرابوو‪ ،‬ضووبوو بؤ لاى حاجي عةبدولء ثيَى وتبوو‪:‬‬
‫ئةزانم كة كاك عةبدولِرةحمان لة تر سةى ئةوةى كة ناوى بدركَينم ضةووة بؤ سةليَمانى‪،‬‬
‫هةر ضةةندة عةبدولوةهاب ئةترو شةى طو شةاريَكى زؤرى خ سةتة سةةرم كة ثةيوةندي‬
‫حزبيم بةة كيَوة هةةبووة‪ ،‬بةةلآم من نةاوى كةاك عةة بةدولِرة حمةانم نةةدر كةا نةدووة‪ ،‬كةاك‬
‫عةةبةدولِرةحمةان ث ةياوةتي لةة ةطةلأ م ةندا كردووة‪ ،‬من ضةؤن خراثةةى لةةطةة ةلَدا ةئةكةةم‪ ،‬هيس‬

‫خةمي نةبيَتء جوابي بؤ بنَيرة با بطةِرَيتةوة بؤ ثيَنجويَن‪.‬‬
‫كاتيةَك ئةو هةوالَةم ثيَ طةي شةتء دَلنيةا بووم كة ناوى نةدركاندووم‪ ،‬طةِرامةوة بؤ‬
‫ثيَنجويَن‪ِ .‬رؤذيَك شَيخ ِرةزا هات بؤ دوكان‪ ،‬وتى‪ :‬خةتام كرد كة بة قسةى تؤم نةكرد‪.‬‬
‫و ‪ :‬لةمةودوا ئاطادارى خؤت بة‪ ،‬حةقت بةسةةر هيس ةشتيَكيشةةوة نةبَيت‪ ،‬ئيَوة بة‬

‫قسةى منتان نةكردء واتان ئةزانى شؤِرشةكة لة سةيدسادق كؤتايى ثيَدَيت‪.‬‬

‫‪171‬‬

‫كؤنطرةى كةلار‬

‫هاوينى ‪ 1969‬لقى ضةوار ئاطاداريان كردينةوة كة ئةبَيت وةك ليذنةى ناو ضةة لة‬
‫كؤنطرةى ةكةلاردا بةة ةشدارى ب كةةين‪ ،‬ئةة طةةر ئةا ةمادة نةةبين ئةةوا ل يةذ نةةى ةناو ضةة‬
‫هةلَدةوة شةيَتةوة‪ ،‬ئةوكاتة وةك رِيَكخراو كارمان لةطةَلدا ئةكةن‪ .‬لةبةر ئةوةى ثيَنجويَن‬
‫هيَزى ثارتى (بالَى بارزانى) تَيدا بوو‪ ،‬منيش بة نهَينى ئي ةشوكارى رِيَكخ ةستنم ئةكرد‪،‬‬
‫بؤية نةموي سةت بة شةداري كؤنطرة بكةم‪ ،‬ضةونكة طومانى تَيدا نةبوو طةر بة شةداريم‬
‫بكردايةة ةئا شةكرا ةئةبوومء ةضيتر نةةم ةئةتوانى بطةةرِيَمةةوة بؤ ثيَنجويَنء ةئةبوايةة لةة‬
‫سةليَمانى ني شةتةجآ بووماية‪ .‬سةةبارةت بة بة شةداريكردنمان لة كؤنطرةدا‪ ،‬لةطةلأ‬
‫سةالَحي حاجى فة وَللآء مامة خولة كة لة ةسليَمانى بوون ق سةةم كرد‪ ،‬دواي ئةوةي‬
‫با سةي بارودؤخي خؤم بؤ كردن و ‪ :‬بؤ ئةوةى ليذنةى ناو ضةة ب ضةووك نةكرَيتةوة بؤ‬

‫ِرَيكخراو‪ ،‬بةلَكو ئَيوة بةشدارى كؤنطرة بكةن‪.‬‬
‫وتيان‪ :‬لة ثاراستنء برادةراني مةلايي ئةترسين‪ ،‬بؤية ناتوانين بةشداري بكةين‪.‬‬
‫بةةش بةة ةحالَي خؤم بؤ ةبةهيَزكردنء فراءاكردني ل ةيذنةةى ةناو ضةةى ثيَنجويَن زؤر‬
‫رِةنجم دابوو‪ ،‬بؤية بة نا ضةاري برِيارمدا طةر كة سةيان بة شةدارى كؤنطرة نةكةن‪ ،‬ئةوا‬
‫خؤم وةك نوَينةةرى ليةذ ةنةى ةناو ضةة بةة ةشدارى ئةةكةةمء مةا ةلَةكةة شةم ئةةطويَزمةةوة بؤ‬
‫سةليَمانى‪ .‬دواى ماوةيةكى كورت لة لقةوة هةواَلم ثَيطةي شةت كة كؤنطرةكةيان ب ضةووك‬
‫كردووةتةوة‪ ،‬طةر نة شةتوانين بة شةدارى بكةين ئةوا ليذنةى ناو ةضة هةروةك خؤى‬
‫ةئةمَينَيتةةوةء طؤِرانى بةة سةةردا نةايةةت‪ .‬برِ ةيارى ب ضةووككردنةةوةى كؤنطرةء لابردنى‬
‫مةرجى بة شةداريكردنى ليذنةي ناو ضةةكان زؤر باش بوو‪ ،‬ضةونكة لة بةرذةوةندي‬

‫ِريَكخستنةكانمان بوو‪.‬‬

‫‪172‬‬

‫ميوانداري زؤرةملـآ‬

‫زؤرجار بالَي بارزاني بة شةيَوةي جياواز طو شةاريان ئةخ سةتة سةةرمء شةةرِي‬
‫نةةف سةي ةيان لةة طةةَلةدا دةكردم‪ .‬بؤ نمو نةة زؤر جةار بةة مةة بةة سةتء بؤ بَيزاركردنم‪ ،‬بؤ‬
‫ةنانواردنء نوو سةتن كؤمةةلَ ةَيك ثيَ شةمةةرطةةيةان ئةة نةارد بؤ مةاَلةةوة‪ .‬ةفايةةقى مؤ ةتآ‬
‫بةرثر سةيارى ئةو كارة بوو‪ ،‬هةر جارةى (‪ )12 - 10‬ثَي شةمةرطةي ئةناردة سةةرمء‬
‫ةئةبووايةة خز ةمة بكردنةايةة‪ .‬دواى رِؤي شةتني شةيةان ئةةو ذوورةى كةة تيَ ةيدا بوون بةة‬
‫تةواوي بة سةةر يةكدا ئةيان شةَيواند‪ .‬جاريَك ثَي شةمةرطةيةكيان‪ ،‬كة نةخؤ شةي طرانةتاى‬
‫هةةبوو‪ ،‬خةةلَكى عةةوالآنى لاى سةورداش بوو‪ ،‬هَينةا ةيان بؤ مةالَةةوةء داوا ةيان لَيكردم ةتا‬
‫ضةاك ئةبَيتةوة ئةبَيت خزمةتى بكةم‪ .‬منيش زؤر توورِة بوومء ثيَموتن‪ :‬من ةضيلَيبكةم؟‬

‫بؤ لة نةخؤشخانةى شؤِرشى ثيَنجوَين ضارةسةر نةكريَت؟‬
‫ئةوانيش بةئا ةشكرا وتيةان‪ :‬ئةمرمان ثَيكراوة كة بيهيَنين بؤ لاى تؤ‪ ،‬ئةبَيت لةلات‬

‫بيَت تا ضاك ئةبَيتةوة‪.‬‬
‫منيش بةهؤى عةبدولوةهاب ئةترو شةىء دة سةةلآتى بارةطاى بارزانى‪ ،‬لة ثيَنجويَن‬
‫ةحاَلم بةاش نةةبوو‪ ،‬بؤيةة ةنةمتوانى بةة ةطذيةا ةندا ب ضة ةمةوة‪ ،‬ةئةمزانى بةة دواى ةخالَيَكى‬
‫بضةووكدا ئةطةِران تا بةهؤيةوة دة ةستطيرم بكةن‪ .‬لةو سةةردةمة ةشدا هةر كةسةيَكى ةسةر‬
‫بة بالَى مةكتةبى ةسيا سةي دة سةتطير بكراية ئةوا ثارا سةتنء بارةطاى بارزانى لةناويان‬
‫ةئةبرد‪ ،‬يةاخود ئةةطةةر شةتيَكى ئةةوتؤى لةة سةةر ةنةبووايةة‪ ،‬ةئةبووايةة بةةرائةةتى ةبدا ةية‬
‫بؤئةةوةي ئةازاد بكرايةة‪ .‬ةبةهؤى طو شةارى بةالَى ةبارزانىء خراثي بةارودؤخي خؤم‪ ،‬بةة‬
‫نا ضةارى ماوةى ضةةند ِرؤذَيك خزمةتى ثيَ شةمةرطة نةخؤ شةةكةم كرد‪ .‬زؤر لاواز ببوو‪،‬‬
‫تواناى جوولَةء نانواردني شةى نةبوو‪ ،‬لةبةر ضةلَكنىء ئة ةسثيَكانى لة شةى‪ ،‬بردم بؤ‬
‫حةمامء بة دة سةتى خؤم شةتم‪ .‬زؤر بةزةييم ثيَيدا ئةهاتةوة‪ ،‬كورِيَكى نةخويَندةوارى‬
‫سةاويلكة بوو‪ ،‬شةتيَكى ئةوتؤى دةربارةى سةيا سةةتء ثارتى نةئةزانى‪ ،‬بةلآم مَي شةكى‬

‫ثرِ كرابوو‪ ،‬دواى ضاكبوونةوةى ماَلئاوايى كردء رِؤيشت‪.‬‬
‫بؤ ئةوةى لة دة سةت طو شةارء ئيهانةى بالَى بارزانى رِزطارم بيَت‪ ،‬هةندآ جار بيرم‬
‫لةة طوا سةت نةةوةى مةا لةَة كةةمء ني شة تةةجيَ بوونم لةة سةليَ ةمانى ةئةكردةوة‪ ،‬ةبةلآم‬

‫‪173‬‬

‫جَيبةجيَكردنى ئا سةان نةبوو‪ ،‬ضةونكة لة ثيَنجوَين لةطةلأ عةبدولى برام بة هاوبة شةى‬
‫دو ةكانيَكى كوء ةتالََفرؤ شةي مةان هةةبوو‪ ،‬هةةروة ةها ةخاوةنى خةانوو زةووى خؤم بووم‪،‬‬
‫طوزةرانم باش بوو‪ ،‬بةلآم لة ةسليَمانى بؤ بذَيوي هاو سةةرو منداَلةكانم ثيَوي سةتم بة‬
‫دوكانيَك هةبوو‪ ،‬لةو بارودؤخةي ئةو سةةردةمة شةدا فرؤ شةتنى زةووىء خانوو دوكان‬
‫زةحمةت بوو‪ .‬دواتر طةي ةشتمة ئةو برِوايةى كة ئةبيَت بة شةيَنةيى كار بؤ طواسةتنةوةي‬
‫مالَةكةم بؤ ةسليَماني بكةم‪ .‬بؤ ئةو مةبة ةستة ق سةةم لةطةلأ ضةةند برادةرَيكمدا كرد كة‬

‫دانيشتووى سليَمانى بوون‪.‬‬
‫لة كؤتايى سالَى ‪ 1969‬لةطة َل ئةحمةدى رِةشة مةلا ثيَنجوَينى كة لة بازارِى زَيوةر‬
‫دوكانى هةبوو‪ ،‬سةبارةت بةو بابةتة قسةم لةطةَلدا كردو بؤ كرِينى دوكانَيك رِامسثارد‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةكي كةم دوكانيَكى با شةي لة بازارِى زَيوةر كة مولَكى شةارةواني ةسليَمانى‬
‫بوو بة برِي (‪ )680‬دينار بؤ كِريم‪ .‬بة ضةؤَلى دان سةتء مانطانة كرَيي موَلكانةكةيم‬
‫ئةدا بة ةشارةواني‪ .‬بةهيوا بووم كة لة كاتي طواسةتنوةي ماَلةكةم بؤ سةليَماني ةسوودى‬

‫لَيوةربطرم‪.‬‬

‫‪174‬‬

‫رِ َيكةوتنى يانزةي ئادارء يةكطرتنةوةى بالَةكان‬

‫كؤتايى ساَلى ‪ 1969‬هاتوضؤء طفتوطؤ لة نيَوان ثارتى (باَلى بارزانى)ء حكومةتى‬
‫عَيراق لةة ئةارادا بوو‪ .‬لةة ةئادارى ‪ 1970‬ةبارزانىء حكومةةتى عَيراق لةة سةةر كؤمةةلَيةَك‬
‫ةخالَى طرنط رَِي ةكةوتنء لةة (‪)11‬ى ةئاداردا بةة ةياننةا ةمةي ِريَكةةوتنةةكةة لةة لايةةن (ئةةحمةةد‬
‫حةسةةن بةكر)ى سةةرؤك كؤمار‪ ،‬بة ئامادةبوونى مةسةعود بارزانىء ئيدريس بارزانىء‬
‫د‪ .‬مةحمود عوسمانء سةدام حسين (جَيطري سةرؤك كؤمار) ِراطةيةنرا كة بووة مايةى‬

‫خؤشحالَىء شادي بؤ خةلَكى كوردستان‪.‬‬
‫ئةطةر حكومةتى عَيراق ن ةيازى ثاك بووايةء ِريَزى لة ئيمزاى ِريَ ةكةوتنةةكة بطرتايةء‬
‫بةلََينةكانى جَيبةجآ بكرداية‪ ،‬تا ِرادةيةكى باش كورد لةو ِريَكةوتنة سةوودمةند ئةبوو‬
‫كة بؤ ئةو سةةردةمة دة سةتكةوتيَكى طةورة بوو‪ .‬بة ثيَى ِرَيكةوتنةكة ثاش ماوةيةك‬
‫دامودةزطاكانى حكومةت طةِرانةوة شةارء ةشارؤ ضةكةء ناو ضةة ئازادكراوةكان‪ِ .‬رؤذ لة‬
‫دواى ِرؤذ بةالَى ةبارزانىء حكومةةت لةة يةةكترى نزيةك ةئةبوونةةوةء ثةةيوةنةدي نيَوانيةان‬
‫با ةشتر ئةبوو‪ .‬ثةيوةنديى نَيوان حكومةتء ثارتى باَلى(م‪.‬س)ش بةرةو سةاردىء طرذى‬
‫ئة ةضوو‪ .‬لة ضةةند ناوضةةيةكدا حكومةت ذمارةيةك ثيَشةمةرطةى بالَى مةكتةبى سةيا ةسيى‬

‫ضةك كرد‪.‬‬
‫ةيةكيَةك لةة مةةرجةة ةكانى ةبارزانى لةة طفتوطؤ ةكانى لةةطةةلأ حكومةة ةتدا‪ ،‬ضةةككردنء‬
‫ل َيةدانى بةالَى (م‪.‬س) بووة لةةلا يةةن حكو مةةتي عَيرا قةةوة‪ ،‬بةةلآم نوَي نةةرانى حكو مةةتى‬
‫عَيراق لاى ةبارزانى بةةرطري يةان لةة بةالَى (م‪.‬س) كردووة‪ ،‬هةةر ضةة ةندة لةة نةا خةةوة‬
‫داواكارييةكةى بارزانييان ثيَ خؤش بووة‪ ،‬ضةونكة بة ط شةتى كة سةانى رِؤ شةنبيرء‬
‫بةتوانا لةناو بالَى (م‪.‬س) كاريان ئةكردء خةلَكيَكى رِؤ شةنبيريش ث شةتيوانييان ليَ‬
‫ئةكرد‪ .‬بؤية حكومةت تيَك شةكاندنى بالَى (م‪.‬س) زؤر لا مةبة سةت بوو‪ ،‬بةلآم بة دواى‬

‫هةليَكى طونجاودا ئةطةِرا كة بةهؤى شةِرى ناوخؤ لاوازيان بكاتء لة ناويان بةرَيت‪.‬‬
‫ئةطةر بارزانى ِراستةوخؤ لة ليَدانى بالَى (م‪.‬س) يارمةتى حكومةتى بداية‪ ،‬زةرةرء‬
‫زيانيَكى طةورةيان لة بالَى (م‪.‬س) ئةدا‪ ،‬ضةونكة بارةطاى سةةركردايةتي بالَى (م‪.‬س) لة‬
‫بةردة سةتى حكومةتدا بوو‪ ،‬بة ئا ةسانى ئةيتوانى لةناويان ببات‪ .‬حكومةتى عَيراقيش‬

‫‪175‬‬

‫بة بةرديَك دوو ني شةانةي دةثيَكا‪ ،‬لة لايةك بالَى (م‪.‬س) تيَك ئة شةكاء شةؤِر شةى كوردى‬
‫لاواز ئةكرد‪ ،‬لةلايةكى تري شةةوة كوردى بة دة سةتى كورد ئةدا بة كو شةتء برينةكانى‬

‫شةرِى ناوخؤى‪ ،‬ئةوةندةى تر قوولَترء طةورةتر ئةكرد‪.‬‬
‫ةبارودؤخي ةثارتى ةبالَى (م‪.‬س) زؤر دذوار ببوو‪ ،‬لةة نَيواني دوو بةةردا شةدا خؤى‬
‫ئةبينييةوة‪ ،‬مةتر سةى ثلانى ليَدانيَكى قورسء كاريطةر لة ئارادا بوو‪ .‬بالَى بارزانيش‬
‫ةخاوةن هَيز بوون‪ ،‬لةة هةةمةان ةكا ةتدا حكو ةمةتى ئَيرانيش ةهاوكةاري ةئةكردن‪ ،‬هةةروة ةها‬
‫حزبى شةيوعيش ث شةتيوانء هاوكاريان بوو‪ .‬بؤ كؤتاييهَينان بة شةةرِى براكوذىء‬
‫دةر ةبازبوون ةلةو ةبارودؤخةة دذوارء مةةتر سةيةدارة ةبالَى (م‪.‬س) هةةولَى نزيكبوونةةوةء‬
‫ئا شةتبوونةيان لةطةلأ بارزاني ئةدا‪ .‬ضةةند جارَيك ضةوون بؤ لاى م سةتةفا بارزانىء‬
‫سةةبةارةت بةة ثةةيوةنةدىء دا ةهاتووى ئةةو دوو ةبا ةلَة طفتوطؤيةان لةةطةةَةلدا ئةةنجةام دابوو‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك م ةستةفا بارزانى ليَبوردنيَكى ط ةشتيى ِراطةياند كة لة بةرذةوةندى بالَى‬

‫(م‪.‬س)دا بوو‪.‬‬
‫زؤرينةى سةةركردايةتي بالَى مةكتةبى سةياسةي هةوَليان بؤ يةكطرتنةوةى هةردوو‬
‫بالَةكة ةئةدا‪ ،‬بةلآم بارزانى بةوة ِرازى نةبوو‪ ،‬بةلَكو بة تة سةليمبوونةوةى بالَى (م‪.‬س)‬
‫ِرازى بوو‪ .‬دواى ضةةند داني شةتنيَك بارزانى ِرةزامةندي يةكطرتنةوةى دةربرِى‪ ،‬بةلآم‬
‫بةةو مةةر جةةى بةالَى (م‪.‬س) ثيَش يةةكطرت نةةوة نةاويَكى تر لةة خؤ يةان بنَينء دواتر‬

‫هةلَوةشانةوةى خؤيان ِرابطةيةنن‪ ،‬ثاشان تيَكةلأ بةيةك ببنةوة‪.‬‬
‫لةة كؤ تةايى مةانطى دوانزةى ‪ 1970‬ثةارتى بةالَى (م‪.‬س) كؤنطرة يةةك ةيان لةة كةةلار‬
‫بةة سةت‪ .‬ئةامةانج لةةء كؤنطرةيةة طفتوطؤكردنء بِريةاردان بوء سةة ةبارةت ةبة ِريَ ةكةوتنء‬
‫يةةكطرتنةةوةى هةةردوو ةبالةَةكةةى (ث‪.‬د‪.‬ك) كةة ةتا ئةةو ةكاتةةش هةةردوو بةالةَةكةة هةةر بةة ةناوى‬
‫ثارتى ديموكراتى كورد سةتانى عَيراق كاري سةيا ةسييان دةكرد‪ .‬ئامادةبووانى كؤنطرة‬
‫بيروبؤضوونء هةلَويَستى جياوازيان سةبارةت بة يةكطرتنةوةى هةردوو بالَةكة هةبوو‪،‬‬
‫ةبةلآم لةة بةةر ةبةرذةوة نةديى ط شةتيى زؤري نةةى ةئا ةمادةبووانى كؤنطرة كةة دةنط ةيان بؤ‬
‫يةكطرتنةوة دابوو‪ .‬هةروةها لة كؤنطرةكةدا ناوى (ثارتى ديموكراتى كورد سةتان)يان‬

‫طؤِرى بؤ (ثارتى ديموكراتي شؤِرشطيَرِى كوردستان)‪.‬‬

‫‪176‬‬

‫مةةرجيَكى ترى مةةلا م سةتةةفةا ةبارزانى ةئةوة بوو كةة بةةرثر سةاني بةالَى (م‪.‬س) تةا‬
‫كؤنطرةى داهاتووى (ث‪.‬د‪.‬ك)‪ ،‬نابَيت هيس ثلةء ثايةيةكى سةيا سةيء عة سةكةرييان لة‬
‫ناو ثارتيدا ثيَبدرَيت‪ .‬هةروةها باَلى بارزانى ثَييان لة سةةر دوو لة سةةر سةيَي لقء‬
‫ناو ضةةكان بؤ خؤيان دائةطرت‪ ،‬بةلآم برادةراني بالَى (م‪.‬س) داواى (‪ )%50‬يان ئةكرد‬

‫كة باَلى بارزانى بةمة رِازى نةبوو‪.‬‬
‫لةة ثَي ةناوى بةةرذةوة ةندي خةةلَكى كورد سة ةتانء يةةكطرت نةةوةى هةةردوو ةبا لةَة كةةء‬
‫كؤتايي هَينان بة شةةرِى براكوذىء ثارا سةتني طياني ثَي شةمةرطةو ئةندامةكانيان‪،‬‬
‫لَيثر ةسراوانى بالآى بالَى مةكتةبى سةيا سةي وةك (ئي اهيم ئةحمةد‪ ،‬مام جةلال‪ ،‬عةلى‬
‫عة سةكةرى‪ ،‬عومةر دةبابة)ء ضةةند ليَثر سةراويَكى تر‪ ،‬تا كؤنطرةى داهاتووى ثارتى‬
‫ديموكراتى كورد ةستان دة ةستبةردارى ثلةء ثايةى سةيا سةيء حزبى بوون‪ ،‬هةروةها بة‬

‫يةك لة سةر سَيى لقء ناوضةكانيش ِرازى بوون‪.‬‬
‫دواى كؤنطرة كةةى كةةلار دةنطؤى يةةكطرت نةةوةء ِرا طةة ةيا نةدنى بةة ةيان ةنا مةة ةيةكى‬
‫ةمذدة ةبةخش بلآو بووةوة‪ ،‬ةبةلآم ةضة نةد كةة ةس يةَك لةة بةالَى بةارزانى ةطاَل تةة يةان بةة‬
‫تَيكةلَبوونةوة ئةهاتء بة بالَى مةكتةبى سةيا سةييان ئةوت ئةوان جا شةن‪ ،‬ضةؤن‬
‫لةةطةةَل ةيا ةندا تيَ ةكةلأ ةئةبينةةوة‪ ،‬هةةروة ةها كؤمةةَليةَك وتةةى نةا شةيرينى تريةان ثيَ ةئةوتين كة‬
‫بةةكةةلَكى خ ةستنةة سةةر كةاغةةز نةايةةت‪ .‬ةلة مةانطى دووى سةالَى ‪ 1971‬بةةيةان ةنامةةى‬
‫تيَكةَلبوونةوةى هةردوو بالَةكة ِراطةيةنرا كة بؤ ماوةى ضةةند سةالََيك ث شةكؤى شةةِرى‬

‫ناوخؤى دامركانةوة‪.‬‬

‫‪177‬‬

‫هةر دوو ويَنةكة‪ :‬سةدام حسيَنء مةلا مستةفا بارزاني (ناوثردان‪ ،‬ئاداري ‪)1970‬‬

‫‪178‬‬

‫رِاطةياندني بةياننامةي (‪)11‬ي ئاداري ‪1970‬‬
‫لة رِاستةوة‪ :‬سةدام حسَين‪ ،‬مةسعود بارزاني‪ ،‬ئةحمةد حةسةن بةكر (سةرؤك كؤماري عيَراق)‪،‬‬

‫عيزةت دوري‪ ،‬ئيدريس بارزاني‪ ،‬د‪ .‬مةحمود عوسمان‬

‫‪179‬‬

‫كوشتني ئاغاي مودير‬

‫ئةةوةى لَيرةدا ئةةمةةويَةت ةبا سةى بكةةم ‪،‬نموءنةةيةةكى ةئةو ِرؤذطةارةيةة كةة زؤر ةكارى‬
‫نامرؤظانةى تَيدا ئةنجام ئةدرا‪ ،‬ضةةند كة سةَيك لة ثَيناوى بةدة سةتهَيناني برِيَك ثارة‬
‫خةةلَكي ب َي ةتاوان ةيان ةئةكو شةت‪ِ ،‬راثؤرتى هةةَلبةة سةتراو ةيان لةة سةةر خةةلَكي بةاشء‬
‫ني شةتمانثةروةر ئةنوو سةي كة زؤرجار ئةبووة مايةى طرتنء كو شةتني خةلَكي بيَ‬
‫ةتاوان‪ .‬كؤمةةَليَةك ةكا سةةليَس‪ ،‬ةبازر ةطاني ةيان بةة خوَينى خةةلَكي ةيةوة ةئةكردء ةتاوانيةان‬
‫ئةةن ةجام ةئةدا‪ ،‬ةلة يةةك ةكا ةتدا ئي شةيةان بؤ موخةابةةراتى عَيراقء بؤ سةاواكى ئَيرانء بؤ‬
‫ثةارا سةتنى (ث‪.‬د‪.‬ك) ةئةكرد‪ .‬ةبةهؤى خراثى ةبارودؤخي ثيَنجوَينء ضةة نةد ةجار يةَك‬
‫ةئاوارةبوو ةنةوة‪ ،‬برايمى برازام ةماوةيةةكى زؤر لةة بةا ةيةوة ةما ةيةوةء سةةر ةطةرمى ةكارء‬
‫كا سةبى بوو‪ .‬هةر كاتَيك بؤ ئي شةوكارى بازرطانى خؤم ئة ضةووم بؤ بةغدا‪ ،‬كؤمةَليَك‬
‫شةتومةةكى كةةمةاليةات كةة دةطمةةن بوون ةلة ئَيران ةئةمكرِىء ةئةمنةارد بؤ ةبايةةوة‪ ،‬لةةويَ‬

‫برايم ئةيفرؤشتةوةء ليَي سوودمةند ئةبوو‪.‬‬
‫لة كؤتايى ةسالَى ‪ 1970‬ضةةند ثياوخراثَيك ِراثؤرتيَك ئةنيَرن بؤ سةاواكى مةريوانء‬
‫طوا يةة (برايمي برازام‪ ،‬ئةة حمةةد نةة جةارء محةة مةةدى براى‪ ،‬حةة مةةى ةتامين‪ ،‬مةةلا عةةلى‬
‫ب ةناوة سةووتةةيى‪ ،‬مةةجيةدى خةةليفةة‪ ،‬ئةةحمةةدى حةةمةة خولةة‪ ،‬نةة سةرولَلآى ةحاجى‬
‫فة ولَلآء حةمة ةسالَحى بابةت) كة هةموويان خةلَكى ثيَنجوَين بوونء كا سةب بوونء‬
‫زةرةريان بؤ كةس نةةبوو‪ ،‬ئيش بؤ حكومةتى عَيراق ةئةكةن‪ .‬سةاواكى مةريوانيش بآ‬
‫ئةوةي بةدوادا ضةوون بؤ ِرا سةتىء درو سةتى ِراثؤرتةكة بكات‪ ،‬بِريارياندا كة لة خاكي‬

‫ئَيران دةريان بكةن‪.‬‬
‫ثاش تيَثةِربووني ماوةيةك بة سةةر جَيبةجيَكردني برِيارةكةي سةاواك‪ِ ،‬رؤذيَك لة‬
‫ثيَنجوَين لة دوكانةكةم برايمي برازام لام داني ةشتبوو‪ .‬حاجى عةلى دةزطا ثيَنجوَيني كة‬
‫ةمالَى ةلة ةبا ةيةوة بوو‪ ،‬ةهات بؤلا ةمانء وتى‪ :‬شةةوى ِرابردوو ةلة بةايةةوة ئةا ةغاى موديريةان‬
‫كو ةشتووة‪ ،‬تؤء (مةبة سةتى برايم بوو) هاورِيَكانت (مةبة سةتى ئةو هة شةت كة سةةي تر‬
‫بوو كة ثَي شةتر لةلايةن ةساواكةوة لة بايةوة دةركرابوون) تاوانبار كراون بة كو شةتنىء‬

‫ئةَليَن بة فةرمانى بةعس كوشتووتانة‪.‬‬

‫‪180‬‬

‫منء برايم ثيَمةان وابوو كةة حةاجى ةعةلى ةطاَلتةة لةة ةطةلأ براي ةمدا ةئة ةكات‪ .‬دواى ئةةوةى‬
‫بة ق ةسةكانى ثيَكةنين‪ِ ،‬رووى كردة برايمء بة دةنطي بةرز وتى‪ :‬بةخوا ةسوعبةت ناكةم‪،‬‬

‫ئاغاى موديريان كوشتوءةء ئةلَيَن بة ئةمرى بةعس كوشتووتانة‪.‬‬
‫بة بي ةستنى ئةو هةوالَة هةردووكمان زؤر دَلتةنطء سةةر سةام بووين‪ ،‬برايم قورِطى‬
‫ثرِ ببوو لة طريان‪ ،‬نةيتوانى بة ثيَوة ِرابوة سةتَيتء لة سةةر كور ةسييةك داني ةشت‪ .‬ئاغاى‬
‫مودير هاوِرَييةكى نزيكء خؤ ةشةوي سةتي بوو‪ ،‬زؤر تيَكةلأ بوونء نيَوانيان خؤش بوو‪.‬‬
‫ئاغاى مودير مامؤ ةستايةكى طةنجى فارس بوو‪ ،‬بةرِيَوةبةري قوتابخانةي سةةرةتايي‬
‫بوو لة بايةوة‪ ،‬زؤر رِةو ةشت بةرزء خؤ شةةوي سةتى ناو خةَلك بوو‪ ،‬ناوى حة سةةنى‬
‫قةمبةرى بوو‪ ،‬بةلآم خةلَكي ثيَى ئةوت ئاغاى مودير‪ .‬لةطةلأ هاو سةةرةكةى كة ئةويش‬
‫مامؤ سةتايةكى فار سةى رِةو شةت بةرز بوو‪ ،‬لة ذووريَكى قوتابخانةكةى بايةوة ئةذيانء‬
‫م ةندالآني كورد ةيان فيَرى خوَينةدةوارى ةئةكرد‪ .‬ثيَ شةتر لةة ةبا ةيةوة برايم‪ ،‬منء ئةاغةاي‬
‫موديري بة يةكتر نا سةاندبوو‪ .‬جاريَك لةطةلأ برايمدا بؤ نانواردن بانطهيَ شةتى كردم‪،‬‬
‫لة ماَلةكةي خؤي لةطةلأ هاو سةةرةكةي ثيَ شةوازىء ميواندارييةكى زؤر طةرمء با شةيان‬

‫ليَ كردين‪.‬‬
‫تةاوانى كو شةتنى ئةا ةغاى مودير زؤر غةةم ةبارى كردين‪ ،‬لةةلايةةكى تري شةةءة ةبة‬
‫تاوانباركردنى برايمء هة شةت كة سةةكةي تر بة ئةنجامدانى تاوانةكة زؤر سةةر سةام‬
‫بووين‪ ،‬ضةونكة ئةو شةةوةى كة تاوانةكةى تَيدا ئةنجام درا بوو‪ ،‬برايم لة ثيَنجوَين بوو‪.‬‬
‫هةروةها ئةو هةشت كةسةش كة تاوانبار كرابوون‪ ،‬هةموويان كةسانى باشء كاسبء‬
‫بآ زيان بوون‪ ،‬هيس ثا ةساوء هؤيةك نةبوو بؤ كو ةشتنى ئاغاى مودير‪ .‬ثر ةسيارء طومانم‬
‫لا درو ةست بوو كة تةنها ضةةند كاتذمَيريَك دواى كو شةتنى ئاغاى مودير‪ ،‬ضةؤن هةر وا‬
‫زوو ئةو نؤ كة سةة تاوانبار كران‪ ،‬هةروةها ثيَش ئةوةى دة ةستطير بكريَن‪ ،‬ضةؤن لةناو‬

‫خةلَكدا ناوةكانيان ئاشكرا كراوة؟‬
‫ماءةيةكي كةم بةسةر تاوانةكةى بايةوة تيَثةرِى بوو‪ ،‬لة شةويَكى ساردى زستاندا‬
‫كة بةفريَكى زؤر باريبوو‪ ،‬تةقة لة مةركةزى ثؤليسى ثيَنجويَنء مةخفةرى بناوةسووتة‬
‫كرا‪ .‬هةةر ةئةو شةةوةء ثةاش ةماوةيةةكى زؤر كورت بةة تؤ ةمةتى تةةقةةكردن لةة مةةركةةزى‬

‫‪181‬‬

‫ثيَنجويَن‪ ،‬لة لايةن ثؤليسةوة برايمء ئةحمةد نةجارء حةمةى تامينء مةجيدى خةليفة‬
‫دة سةتطيركران‪ ،‬دواتريش محةمةدى براى ئةحمةد نةجار دة سةتطير كرا‪ .‬دةركردنى ئةو‬
‫ضةةند كة ةسة لة بايةوة‪ ،‬دواتر تاوانباركردنيان بة كوشةتنى ئاغاى موديرء تةقةكردن لة‬
‫مةركةزى ثيَنجوَين كة هةر سة َي رِووداوةكة لة ماوةى ضةةند رِؤذَي ةكدا رِءءياندا‪ ،‬زؤر‬
‫جيَى ثر سة ةيارء طو ةمان بوو‪ .‬هةة سةتم كرد كةة دة سةت ةيَك لةة ث شةت ةئةو تةاوانء‬
‫كردةوانةوةيةء بؤ مةبة سةتيَكي تايبةت بةرنامةى بؤ دارَِيذراوة‪ .‬لةطةلأ معاون شةيَخ‬
‫قادر كة ليَثر سةراوى ثؤلي سةى ثيَنجويَن بوو سةةبارةت بة بيَ تاوانى ئةو ثيَنج كة سةة‬
‫ق ةسةم كردء ثيَموت كة دة ةستَيك لة ث ةشتى ئةو كردةوانةوةية‪ ،‬ضةونكة جطة لة لي ةستيَك‬
‫ناوى ثَيشةوةختي ئامادةكراو كة تة ةسليمى ثؤليس كرابوو‪ ،‬هيس بةَل ـةطةيةك لة ئارادا‬

‫نةبوو بؤ دةستطيركردنء تاوانباركردنيان‪.‬‬
‫هةوَليَكى زؤرمدا كة ئازاديان بكات‪ ،‬بةلآم هةولَةكانم بآ سوود بوون‪ .‬ثاشان لةطةلأ‬
‫بةرثر سةانى ثارتيش سةةبارةت بة هةمان بابةت ق سةةم كردء بؤ ئازادكردنيان زؤر‬
‫هةولَمدا‪ ،‬بةلآم هةوَلةكانم بآ سةوود بوو‪ .‬دواتر هةموويان طوا ةسترانةوة بؤ ئةمنى عامة‬
‫لة بةغدا‪ ،‬لة ذوورى ئينفراديدا (تاكة كة سةى) بةند كران‪ .‬بة طوا سةتنةوةيان بؤ (ئةمنى‬
‫عامة) مةتر سةي لةناوبردنيان لة ئارادا بوو‪ ،‬ضةونكة ئةوكاتة (نازم طزار) بةِريَوةبةرى‬
‫ئةمنى عام بوو‪ ،‬ثياوكوذيَكى بآ وَينةء بةدة سةةلآت بوو‪ ،‬بآ دادطايى هةر كة سةيَكى‬
‫مةبة سةت بوواية لةناوى ئةبرد‪ .‬بة نهيَنى هاوكاري سةاواكى ئَيرانى ئةكردء ئي شةى بؤ‬
‫ةئةكردن‪ .‬لةةو ةباوةِرةدا بووم كةة ئةةطةةر لةة ةئا سةتيَكى بةةرزدا ةهةوَل ةيان بؤ نةةدرَةيت‪ ،‬ئةةوا‬
‫لةناو ئةبريَن‪ .‬بؤ ئةو مةبة سةتة ضةووم بؤ بةغدا‪ ،‬سةةرةتا سةةردانى (بورهان قانع)ي‬
‫هاوِرَيم كرد‪ .‬ئةوكاتة لة رِؤذنامةى هاوكارى كاري ئةكرد‪ .‬ثا شةان ثيَكةوة ضةووين بؤ‬
‫بارةطاى مةكتةبى سةيا سةي ثارتى بالَى (م‪.‬س)‪ ،‬ئي اهيم ئةحمةدء مام جةلالء عةلى‬
‫عة سةكةرىء عومةر دةبابة لة بارةطاى مةكتةبى ةسيا سةي بوون‪ ،‬ئوتومبَيليان بؤ ئامادة‬
‫كرابوو كةة برِؤن بؤ ةطةلآ ةلَة بؤ لاى مةةلا م ةستةة ةفا ةبارزانى‪ .‬هةةروة ةها عةةبةدولِرة ح ةمان‬
‫زةبيحى (ناسةراو بة عولةما) لةطةلأ كةمال محيَدين لة بارةطاى مةكتةبى سةياسةي بوون‪.‬‬
‫دواى ةسلآوء هةوالأ ثر ةسين كَي ةشةء رِووداوةكانم بؤ عةلى عةسةكةرى باس كرد‪ ،‬سةةرى‬

‫‪182‬‬

‫ِراوة ةشاندء وتى‪ :‬لة قةلآدزَيش ضةةند كة ةسَيك هةر بةو شةيَوةية دة ةستطير كراون‪ ،‬خةمت‬
‫نةبيَت هةولَيان بؤ ئةدةين‪.‬‬

‫ثةا شةان كةاك عةةلي عةة سة ةكةري داواى لةة زةبيحىء كةة ةمال مح ةيَدين كرد كةة ةبة‬
‫دواداضةوون بؤ كَي ةشةكة بكةنء هاوكاريم بكةن‪ .‬لةسةةر داواى زةبيحىء كةمال محيَدين‬
‫بؤ ق سةةكردنء بةدوادا ضةوونى كيَ شةةكة منء بورهان قانع لةطةَليان ضةووين بؤ لقى‬
‫ثيَنج‪ .‬زةبيحىء كةة مةال مح يةَدين تةازة كرابوون بةة ئةة نةدامى لق‪ ،‬سةاَلح يو ةسفى‬
‫ليَثر ةسراوى لق بوو‪ .‬ئةو ِرؤذة بةرِيَكةوت كةمالى شةَيخ غةريبيش لة لق بوو‪ ،‬بةهؤى‬
‫رَِي ةكةوتنى ةيانزةى ةئادار‪ ،‬كةاك كةة ةمال كرابوو بةة بةةرِيَوةبةةري ثؤلي سةى سةلَيمةانى‪.‬‬
‫برادةران كَيشةكةيان بؤ كاك كةمال باس كرد‪ .‬كاك كةمال وتى‪ :‬ضؤن ئةوان تةقةيان لة‬

‫مةركةزةكة نةكردووة‪ ،‬باوةِر ناكةم بآ هؤء لة خؤِرايى دةستطير كرابن‪.‬‬
‫زؤرم ثيَ نةاخؤش بوو كةة بةآ ليَكؤَلينةةوةء هةةبوونى هيس بةةلَ ةـطةةيةةك ةئةو ثَينج‬
‫كة سةةى تاوانبار كرد‪ ،‬وةلآمم دايةوةء و ‪ :‬ثيَش تاوانباركردنيان حةز ئةكةم كةميَك‬
‫بةة وردى بير لةة رووداوة كةان بكريَ تةةوة‪ .‬ةئةو ثيَنج كةة سةة لةة ئيَران بةة ِراثؤرت َةيك‬
‫ةتاوانبةاركران كةة ئي شة ةيان بؤ حكومةةتى عَيراق كردوءة‪ ،‬بؤيةة ةساواكيش لةة ةبايةةوة‬
‫دةريكردن‪ .‬دواى ماوةيةك بة كو شةتنى مامؤ سةتايةك لة بايةوة تاوانبار كراونء طواية‬
‫لةة سةةر داواي موخةابةةراتى عَيراق كو شةتوويةانةة‪ .‬ضةةنةد رِؤذيَةك دواى كو شةتنى‬
‫مامؤ سةتاكةى بايةوة‪ ،‬شةةويَك تةقة لة مةركةزى ثيَنجوَين كراءة‪ ،‬بةلآم دواي ضةةند‬
‫كاتذميَريَك بة تاوانى تةقةكردن لة مةركةزةكة كة طواية بة فةرمانى ةساواكى ئَيران ئةو‬
‫كارةيان كردووة دة سةتطيركران‪ .‬ئاخر ئةمة كةى مةنتيقييةء ضةؤن جيَى ثر سةيارء‬
‫طومانء بوونى دة ةستيَك لة ث ةشتى ئةو كردارانةوة نيية؟ لة ماوةى ضةةند رِؤذيَكدا ضةؤن‬
‫توانيان دوو كارى زؤر ثيَ ةضةوانةى يةكترء بة دة سةتى دوو حكومةتى جياواز ئةنجام‬
‫ةبدةن‪ ،‬لةة كةاتيَ ةكدا ئةةوان ِرابردوويةةكى خراث ةيان نةةبووةء خةةلَكيَكى بةاشء ةكا سةب‬
‫بوونء ضةةكدار نةبوون‪ .‬من تةنها داواى ليَ كؤلَينةوةيةكى دادثةروةرانةء ورد ئةكةم‬

‫كة لةطةلَيان بكرَيتء هيضى تر‪.‬‬

‫‪183‬‬

‫معاون كةمال بةوردي طويَى لَيكردبووم‪ ،‬وتى‪ِ :‬را سةت ئةكةيت ئةو كيَ شةةية زؤر‬
‫ئاَلؤزةء ثرسيارى زؤرى ليَ ئةكةوَيتةوةء ليَكؤلَينةوةيةكى وردى ئةوَيت‪.‬‬

‫زةبيحىء كةمال محيَدين ث شةتيوانييان لة ق سةةكانم كردء ثيَيان وابوو كة ضةةند‬
‫كة سةَيك بؤ مةبة سةتيَكى تايبةت لة ث شةتى ئةو كردةوانةن‪ .‬ثا شةان ناوى هةر ثَينج‬
‫دة سةتطيركراوةكانيان ليَ وةرطر ء بةَلَينيان ثيَدام كة لةطةلأ دامودةزطاكانى حكومةت‬

‫سةبارةت بةو كَيشةية قسة بكةنء ضى لة دةستيان هات درَيغي نةكةن‪.‬‬
‫ئازادكردنى برايمي برازام زؤر لا مةبة سةت بوو‪ ،‬بةتةمةن لة هةموو برازاكاني ترم‬
‫طةةورةتر بوو‪ ،‬زؤرم خؤش دةوي سةتء خةةنؤرى ذ يةانء طوزةرانى بووم‪ ،‬لةة ةكاتى‬
‫ثيَوي سة ةتدا بةآ دوودَلى يةارمةةتيم ةئةداء ةهاو ةكاريم ةئةكرد‪ .‬ضةوار كةة سةةكةةى تريش‬
‫دؤسةتء برادةرم بوونء هةموويان لة ةسةر يةك كيَشةة دة ةستطير كرابوون‪ ،‬بؤية هةروةك‬
‫برايم بةةرطريم لةةوانيش ةئةكرد‪ .‬دواى مةانط يةَك ضةوار كةة سةى تريش ( مةةلا عةةلى‬
‫بناوة سةووتةيى‪ ،‬ئةحمةدى حةمة خولة‪ ،‬نة سةروَللآ حاجى فة ولَلآ‪ ،‬حةمة سةاَلحى‬

‫بابةت) بةهؤي هةمان كَيشةوة دةستطيركرانء طواسترانةوة بؤ ئةمنى عامة لة بةغدا‪.‬‬
‫ماوةى دوو مانط لة هةولأء هاتوضؤى نيَوان ثيَنجوَينء بارةطاى لقى ثيَنجى بةغدا‬
‫بوومء بةو كَي شةةيةوة خةريك بووم‪ .‬دواى ليَكؤَلينةوة‪ ،‬برايمء ضةوار كة سةةكةى تر بيَ‬
‫تاوان دةرضوونء ئازاد كران‪ ،‬بةلآم مةلا عةلىء سآ كةسةكةى تر‪ ،‬دواى هةشت مانطء‬
‫نيو ئازاد كران‪ .‬دواى ليَ كؤلَينةوة ئةوانيش بيَ تاوان دةرضةوون‪ .‬برادةراني لقى ثَينج‬
‫بة تايبةتى زةبيحىء كةمال محيَدين بةو كيَشةيةوة ماندوو بوونء بة هةولَى ئةوانيش‬

‫بوو كة برايمء هاوِريَكانى دواى دوو مانط ئازاد كران‪.‬‬
‫خؤ شةبةختانة ثاش ماوةيةك نهَينييةكانى كو شةتنى ئاغاى مودير ئا شةكرا بوو‪،‬‬
‫ئةويش بةهؤى ئةوةى كة موخابةراتى عَيراق ضةةند كة سةيَكى لة بة كرَيطيراوةكانى‬
‫خؤيان بة تاوانى درؤكردن لةطةلأ موخابةراتدا دة سةتطير كرد‪ ،‬كة ثيَ شةتر موخابةرات‬
‫ناردبوونى بةرِيَوةبةري سةاواكى مةريوان بكوذن‪ ،‬بةلآم ئةوان نةيانتوانيبوو ئةو كارة‬
‫ئةنجام بدةن‪ ،‬ضةووبوون ئاغاى موديريان كو شةتبوو‪ ،‬بةلآم بة موخابةراتيان وتبوو كة‬
‫موديرى ةساواكيان كو ةشتووة‪ .‬لة ثادا ةشتى ئةو كارة ةشيان برَِيك ثارةيان لة موخابةرات‬

‫‪184‬‬

‫وةرطرتبوو‪ .‬ئا ةشكرابوونى تاوانبارانء بيَ تاواني ئةو نؤ كة ةسة زؤر خؤ شةحالَى كردم‪.‬‬
‫بةهؤى ئةوةى كة ثيَنجوَين لة سةةر سةنوور بوو‪ ،‬سةاواك لةِريَى بةكرَيطيراوةكانيةوة‬
‫بةئاسةانى دة ةستى ئةطةي ةشتة ناوضةةكة‪ .‬برايم مةترسةي لادرو ةست ببوو كة كيَشةةى تري‬
‫بؤ درو سةت بكةن‪ ،‬بؤية ئارةزووى دووركةوتنةوةى لة ثيَنجوَين ئةكرد‪ .‬ماوةيةك دواى‬
‫ةئازادكردنى‪ِ ،‬رؤذَةيك برايم هةات بؤ لامء وتي‪ :‬ةما مةة‪ ،‬بؤ ثةارا سةتنى ذ ةيانم ةئة ةمةو ةيَت‬
‫ماَلةكةم ببةم بؤ سةليَمانى‪ ،‬دوكانةكةي تؤو مامة عةبدول لة بازارِي زَيوةري سةليَماني‬
‫ضةؤَلةء جاريَ ئي ةشتان ثيَي نيية‪ .‬ئةطةر ئيَوة ِرازي بن‪ ،‬تا ئةوكاتةي ئيَوة ثيَويسةتان بة‬

‫دوكانةكة ئةبَيت‪ ،‬ئةمةوَيت كةسابةتي تَيدا بكةم‪.‬‬
‫بةآ بيركرد نةةوةء ب َي ئةةوةي ثرس بةة ةحاجى عةة بةدول ب كةةم ِرةزا مةة نةديم دةربرِى‪،‬‬
‫منيش ثَيم ةباش بوو كةة لةة ثيَنجويَن دوور ب كةةوَي تةةوة‪ .‬دواى ةماوة يةةكى كورت برايم‬

‫مالَةكةى طواستةوة بؤ سليَمانىء لة دوكانةكةدا كةوتة كارء كةسابةت‪.‬‬

‫‪185‬‬

‫تيَكةلَبوونةوةى ِر َيكخستنةكان‬

‫ماوةيةك دواى ِراطةياندنى يةكطرتنةوةى دوو بالَةكةى (ث‪.‬د‪.‬ك)‪ ،‬ضةةند ئةنداميَكى‬
‫ليذنةى ناو ضةةى هةردوو بالَةكة ثيَكةوة كؤبووينةوة‪ .‬مةلا خدر (ليَثر سةراوى ليذنةى‬
‫ةناو ةضةى ثَينجوَين ةبالَي بةارزاني) داواى لي سةتى ةناوى ئةة ةندامةة ةكانى بةالَى (م‪.‬س)ى‬
‫لَيكردم‪ ،‬بةةلآم لةةبةةر ئةةوةى لةة كؤبوو ةنةوةكةةدا وتةةى نةا ةشيرينى وةك ةجاش ةجةلالى‬

‫بةكارهيَنرا ليستى ناوةكةم تةسليم نةكردء كؤبوونةوةكةم بةجيَهيَشت‪.‬‬
‫ةثاش ةماوةيةةك دكتؤر كةةمةال خؤ شة ةناو ةكة ثيَ ةشتر لةةطةةلأ بةالَى (م‪.‬س)دا بوو‪ ،‬ةلة‬
‫يةكطرتنةوةى لقةكاندا كرابوو بة كارطَيرِى لقى ضةوار‪ ،‬نامةيةكى بؤ ناردم كة بؤ كارى‬
‫ثيَوي سةت سةةردانى بكةم‪ِ .‬رؤذى دواتر ضةووم بؤ سةليَمانىء لة ماَلةكةى خؤيدا كة لة‬
‫شةَيوةي شةوقةيةكى زؤر ب ضةووكدا بوو سةةردانم كرد‪ .‬ئةوة يةكةم جار بوو كة لة‬
‫نزيكةوة دكتؤر كةمال ببينمء ق سةةى لةطةَلدا بكةم‪ .‬هةر خؤى لة شةوقةكةدا ئةذياء‬
‫كةسةى ترى لا نةبوو‪ ،‬بةدةم قسةكردنةوة دةستى كرد بة ضا لَينان‪ .‬كاتَيك لة خؤىء لة‬
‫شةوقةكةى ورد بوومةوة‪ ،‬هةسةتم كرد كة ثياويَكى خاكييةء ذيانيَكى ةسادةء ةساكارى‬
‫هةة يةة‪ .‬دواى ئةةوةى دوو ضةاى بؤ هةةردووك مةان تيَكرد زؤر بةة ئةةدة بةةوة كةةو تةة‬

‫قسةكردنء وتى‪ :‬لالؤ طيان ئةزانى بؤضى داوام ليَ كرديت كة سةردانم بكةيت؟‬
‫و ‪ :‬نةخَير‪.‬‬

‫وتى‪ :‬لةبةر دوو خالأ‪ ،‬يةكةم حةزم كرد لة نزيكةوة يةكتر بنا ةسين‪ .‬دووةم ئةمةوَيت‬
‫ثيَت بلَيَم كة مةكتةبى سةيا سةي ناوى تؤيان لةو لي ةستةدا نوو سةيوة كة بؤ دياريكردنى‬
‫ئةندام ناو ضةةكانى خؤمان تة سةليم بة بارزانى كراوة‪ ،‬لةمةودوا ثيَكةوة ئيش ئةكةينء‬
‫ثةيوةنديمان ئةبيَت‪ .‬سآ برادةرى باشى خؤوان ئةندام لقن ئةوانيش كاك مةحمودى‬
‫مةلا عيزةتء كاك رةفعةتى مةلاء كاك سمكؤ فة وَللآ‪ ،‬هةروةها دوو برادةرى خؤ شةت‬
‫كةاك سةالَحى ةحاجى فةة وَللآء مةامةة خولةة ديةارى كراون بؤ ليةذ ةنةى ةناو ضةة‪ .‬وةك‬

‫بيستوومة ئيَوة لةطةلأ يةك ئةطونجيَنء ئةتوانن ثيَكةوة ئيش بكةن‪.‬‬
‫بةش بة حالَي خؤم ثيَمخؤش نةبوو كة برادةران ئي ةشوكاريان بؤ ديارى كردبووم‪،‬‬
‫ضةونكة دواى يةكطرتنةوةي دوو بالَةكة‪ ،‬حة ةسا ةسيةتء نةطونجاندن لة ناو ليذنةى‬

‫‪186‬‬

‫ناو ضةة تة شةةنةى كردبوو‪ ،‬ئَيمةش بارمان خوار بوو‪ ،‬ب َي دة سةةلآتء زةبوونء ثلة دوو‬
‫بووين لةناو ثارتيدا‪ .‬بةلامةوة طران بوو كة دوو بيركردنةوةى جياوازء دوو شةيَوازى‬
‫جياوازى كاركردن لةناو ليذنةى ناو ضةةدا ثيَكةوة بطونجَين‪ .‬بؤية ثيَم باش بوو كة بؤ‬
‫ماوةيةك ئةركي حزبي نةطرمة ئة سةتؤ تا ئةوكاتةي حة سةا سةيةتء بارطرذي ليذنةى‬
‫ناوضةة كةم ئةبَيتةوة‪ .‬و ‪ :‬كاك كةمال زؤر سةوثا ةستان ئةكةم كة ئي ةشوكارتان بؤ ديارى‬
‫كردوومء ثَي ةتان خؤ شةة ثيَ ةكةوة كةار بكةةين‪ ،‬بةةلآم لةةبةةر حةة سةا سةيةةتء عةةقَليةةتى‬
‫هةنديَك برادةراني ئةولا جارآ نامةويَت هيس ئي شةوكاريَكى ناو ضةة لة ئة ةستؤ بطرمء‬

‫ثَيم باشة كةسيَكى تر لة جيَى من دابنيَن‪.‬‬
‫وتى‪ :‬شةتى وا نةابَيةت‪ ،‬ةئةب ةَيت ئي شةمةان لةةطةةَةلدا بكةة ةيت‪ ،‬خؤ من تؤم دانةة ةناوة ةبة‬
‫ئةندام ناوضة‪ ،‬برادةراني مةكتةبى سياسي تؤيان هةَلبذاردووةء ئةلََين ثياويَكى نةرمء‬

‫طونجاوةء ئةتوانَيت طرذىء حةساسيةتى نَيوان برادةراني ناوضة كةم بكاتةوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬لة سةةردةمى ناكؤكيء لة ِرؤذطارة سةةختء ناخؤ شةةكانداء لةناو قورِطى‬
‫حكومةتء ثارتىء ثارا ةستندا ئي شةوكارى ناو ضةةء رِيَكخ ةستنم ئةنجام داوةء بؤ هيس‬
‫ئي شة ةيَك كةة ثيَم سةثيَردراب ةَيت نةةم وتووة نةةخيَر‪ ،‬ئَي ةستةا ةناكؤكييةةكى وا نةة ةماوةء‬
‫جادةكةى تةخت بووةء مةتر سةييةكى ئةوتؤ لة ئارادا نيية‪ ،‬بؤية ثَيم با شةة كة سةيَكى‬
‫تر لةةبرى من دابنر ةيَت‪ ،‬من هةةر وةك ئةةنةداميَكى ةثارتى ةئةمَين مةةوة‪ ،‬هةةر ةهاو ةكارىء‬

‫يارمةتييةكيشتان ثيَويست بَيت دريَغى ناكةم‪.‬‬
‫دكتؤر كةمال درَيذةى بة ق ةسةكانى داء با سةى بوونى خةلَكى دَل سةؤزء هةلَ سةووِراو‬
‫لة ناو ِريَكخستنةكاندا كردء وتى‪ :‬با لة ثيَنجوَين ئةندامانى خؤمان لة دةست نةدةين‪،‬‬

‫ثةةيوةنةدي يةةكى فراوا ةنت لةة طةةلأ خةةَل ةكدا هةة يةة‪ ،‬ةكاك عةةبةدولى سةؤرانء كةاك فةةرة‬
‫سةعيديش ثيَيان خؤشةء ثَييان باشة كة ئيشيان لةطةلَدا بكةيت‪.‬‬

‫و ‪ :‬كاك بةكرى حاجى سةةفةرء مامؤ سة ةتا ئةحمةد عةزيزء كاكة حةمةى مينةة‬
‫نالة‪ ،‬س َى ثياوى زؤر باشء هةَلسووِراون‪ ،‬بؤ يةكيَك لةوان لة جيَى من دانانيَيت؟‬

‫دكتؤر كةمال زؤر بة نةرمىء بة ئةدةبةوة بةردةوام بوو لة سةةر ق سةةكانيء هةوَلي‬
‫ئةدا كة قةناعة ث َي بكات‪ .‬دواى طفتوطؤيةكى زؤر ِريَكةوتين كة بيرى لَيبكةمةوة‪.‬‬

‫‪187‬‬

‫دواى ضةةند ِرؤذَيك لة سةةر داواى قائيمقامء كارطَيرِى ليذنةى ناو ةضةى ثيَنجوَين‬
‫(فازل سةؤرانى)(‪ )32‬ثيَكةوة داني ةشتين‪ .‬دواى كةميَك طفتوطؤكردنء بيروِرا طؤِرينةوة‬
‫كاك فازل وتى‪ :‬لةطةلأ كاك كةمال خؤ شةناو كؤبوونةوةم كردووةء نامةيةكى ئةوي شةم‬

‫بؤ هَيناويت‪.‬‬
‫كاتَيك نامةكةم خويَندةوة‪ ،‬دكتؤر كةمال لة بة شةيَكيدا نوو سةيبووى "تكاية لةطةلأ‬

‫كاك فازلأ ِرَيك بكةون"‪.‬‬
‫و ‪ :‬كاك فازل تيَ ناطةم‪ ،‬منء تؤ لةسةر ضى ِريَك بكةوين؟‬
‫وتى‪ :‬لة سةةر ئي ةشوكارى رِيَكخ سةتن‪ ،‬ئةبيَت ئي شةمان لةطةَلدا بكةيت‪ ،‬من كة سةيَكى‬
‫خراث نةبوومء زيانم بؤ كةس نةبووةء لةطةلأ بالَةكةى ئيَوة ةشدا ثةيوةنديم هةبووة‪ ،‬با‬

‫هاوكاري يةكتر بكةينء ثيَكةوة كار بكةين‪.‬‬
‫و ‪ :‬حةساسيةتى ناو رِيَكخستن بَيزارى كردوومء حةز بة ئيشكردن ناكةم‪.‬‬
‫وتى‪ :‬ئةطةر ئيشى بؤ بكةين‪ ،‬ئةتوانين حةساسيةت كةم بكةينةوة‪ ،‬ئيَستا لةجياتى‬
‫مةلا خدر‪ ،‬عةبدولكةريمي حاجى شةةدةلَة لَيثر ةسراوى ناو ضةةية‪ ،‬كاك شةةريفى مةلاء‬
‫مولازم تايةرى عةلى والي بةط(‪ )33‬خؤم قسةيان لةطةَلدا ئةكةمء بة دلَى تؤ ئةبَيت‪ ،‬تؤش‬

‫كويَت ثَيخؤشة ئيشى تَيدا بكة‪.‬‬
‫و ‪ :‬ئيَستا ناتوانم بِريار بدةم‪ ،‬ضةند ِرؤذيَكى تر وةلآمت ئةدةمةوة‪.‬‬
‫دواى ماوةيةك بيركردنةوة بِريارمدا كة لةطةلأ ليذنةى ناو ضةةدا ئيش بكةم‪ .‬ثا ةشان‬
‫لة ةسليَمانى لةطةلأ دكتؤر كةمال خؤ ةشناو داني ةشتمء بِريارى ئي ةشكردنم ثيَ ِراطةياند‪.‬‬
‫دكتؤر كةمال خؤ ةشحالَي خؤى دةربِرىء وتى‪ :‬ثَيش هةموو شةتيَك ثيَوي سةتة ئي شةى‬
‫جةدى بؤ خةاوكرد نةةوةى طرذىء حةة ةسا سة يةةتى نَيوان برادةراني هةةردوولاء‬
‫ئا ةساييكردنةوةى بارودؤخي ِريَكخ ةستن بكرَيت‪ .‬وةك بي سةتوومة تواناى ماديت با شةة‪،‬‬
‫هةر ضةةندة مة شةروباتيش ناخؤيتةوة‪ ،‬بةلآم تا ئةو بارة ئا سةايى ئةبَيتةوة ئةتوانيت بؤ‬

‫(‪ )32‬فازل ةسؤرانى ثياويَكى ني ةشتمانثةروةرو تيَكؤ ةشةر بوو‪ ،‬سةةر بة بالَى بارزانى بوو‪ ،‬بةلآم بةنهيَني‬
‫لةطةلأ باَلي (م‪.‬س) ثةيوةندي هةبوو‪ ،‬يةكطرتنةوةى هةردوو بالَةكةى زؤر ثَيخؤش بوء‪.‬‬
‫(‪ )33‬هةردووكيان ليَثرسراوي عةسكةري بوون‪.‬‬

‫‪188‬‬

‫ةنادى يةان بؤ ةما ةَلةوةء بؤ سةةيرانطةا دةعوةتيةان بؤ بكةة ةيت‪ .‬تةا ئَي سة ةتا ئةةوان بةة ثَيى‬
‫رَِي ةكةوتنةةكةانى هةةردوولا‪ ،‬رِيةَذةى ئةة ةندا ةمان ةيان قبولأ نةةكردووة‪ .‬ئةةطةةر لةة ثيَنجوَينيش‬
‫ثابةند نةبوون بة برِيارى رِيَكةوتنةكة‪ ،‬ثا شةةك شةة مةكةنء ئي ةشيان لةطةلَدا بكةن تا لة‬

‫داهاتوودا كؤنفرانسى ناوضةكان ئةنجام ئةدةين‪.‬‬
‫دواى طةةِرانةةوةم بؤ ثيَنجوَين بؤ تةة شةكيلاتى نوَيى رِيَكخ سةتن‪ ،‬هةةردوو ليةذنةةى‬
‫ناو ضةة ثيَكةوة كؤ بووينةوة‪ ،‬ناوى هةموو ئةندامةكانى خؤمانم ِراطةياند كة ذمارةيان‬
‫(‪ )60‬ئةندام بوو‪ ،‬ثا شةان تة شةكيلاتى ناو ضةة ئةنجام درا‪ .‬هةروةك ضةاوةرِوان ئةكرا‬
‫برادةراني بالَى بارزاني ثابةندى بِريارى رِيَكةوتنةكة نةبوون‪ ،‬ئةبوواية ليذنةى ناو ضةة‬
‫لة (‪ )9‬ئةندام‪ ،‬سةيَى بالَى مةكتةبى ةسياسةيء شةة ةشى بالَي بارزاني ثَيك بهاتاية‪ ،‬بةلآم‬
‫لة سةةرجةمي (‪ )14‬ئةندام‪ ،‬لة سةآ ئةندامى ئيَمةء يانزة ئةندامى ئةوان ثَيك هات‪.‬‬
‫بؤيةة داوام ل َي كردن كةة ثةابةةنةدى رَِي ةكةوتنةةكةةي نَيواني هةةردوو بةا ةلَةكةة بنء رِيَزي ليَ‬
‫بطرن‪ ،‬بةةلآم ئةةوان هةةر سةوور بوون لةة سةةر ئةةو رَِةيذة ةية‪ .‬ئيَمةةش لةة ةبةر ةبةرذةوةنةدي‬
‫شةؤرِش بة نا ضةارى قبوءلَمان كردء نةمانهَي شةت رِةوتى كؤبوونةوةكة تَيك ب ضةيَت‪.‬‬
‫ئي شةوكارى ئيَمة بةم ةشيَوةية ديارى كرا‪ :‬سةالَحى حاجى فة وَللآ كرا بة ليَثر ةسراوى‬
‫رَِيكخراوة ةكان‪ .‬ةمامةة خولةة كرا بةة لَيثر ةسراوى رَِيكخراوى ثؤلي سةة ةكان‪ ،‬دوو ئةة ةندام‬
‫ةهاو ةكاري ةيان ةئةكرد كةة ئةةوانيش بريتيبوون ةلة زيرِؤ ع ةبداللةة كةة م ةفةوةزي ثؤليس بوو‪،‬‬
‫هةةروةهةا عةةلى بةة ةغايي كةة ثؤليس بوو‪ .‬منيش كرام بةة ليَثر سةراوى داد ةطاء ئيةدارةء‬

‫دارايي ناوضة‪.‬‬
‫ثيَش تَيكةةَلبوونةةوةى دوو بةالةَة ةكةى ةثارتى‪ ،‬ضةوار ةكادرى ثَي شةكةةوتووى بةالَى‬
‫مةكتةبي سةيا سةي (بةكرى حاجى سةةفةر‪ ،‬مامؤ ةستا ئةحمةد عةزيز‪ ،‬مامؤ سةتا عةلى‬
‫حةاجى عةةزيزء ةمامؤ ةستةا محةةمةةدى حةاجي عةةزيز) لةة لايةةن بةالَى بةارزاني ةيةوة دوور‬
‫خرابوونةةوة ( ةنةفى كرابوون) بؤ سةلَي ةمانىء ةشارةزورء ةضنط ةيان‪ .‬ةماوةيةةك دواى‬
‫يةكطرتنةوةش ئةو برادةرانةيان نةطةِراندةوة شةويَنى خؤيان‪ِ .‬رؤذيَك عةلى عةبدوَللآ كة‬
‫ئةةنةدامى (م‪.‬س)ي ةثارتيء ثةارَيزطةارى سةلَيمةانى بوو لةةطةةلأ عوسمةان سةةعيةد كةة‬

‫جيَطرى ثاريَزطار بوو‪ ،‬بةسةردان هاتن بؤ ثيَنجويَنء لةطةلأ ناوضة كؤ بوونةوة‪.‬‬

‫‪189‬‬

‫ثيَش ةهاتنى ئةةوان بةة فةازل سةؤرانيم وت ةكة ةئة ةمةوَةيت سةة ةبارةت بةة نةةفيكردنى‬
‫برادةران ق سةةيان لةطةَلدا بكةم‪ .‬كاك فازل داواي ليَكردم كة ئةو كيَ شةةية باس نةكةمء‬
‫نةيورووذَينم نةوةك كؤبوونةوةكة تيَك بضَيت‪ ،‬بةلآم نةمتوانى لةسةر ئةو ستةمة كة لةو‬
‫ضةوار برادةرة كرابوو بآ دةنطء بيَ هةلَويَ سةت ‪ ،‬بؤية لة كؤبونةوةكةدا لةطةلأ عةلى‬
‫عةبدوَللآ سةبارةت بةو كَيشةية قسةم كردء داواى طةِرانةوةى ئةو ضوار برادةرةم كرد‪.‬‬
‫ئةويش بةَلَيني ثيَ دام كة طةِرايةوة بؤ ةسليَمانى هةولَى جدى بؤ ضةارة سةةركردنى ئةو‬
‫كَي شةةية بدات‪ .‬دواى ضةةند هةفتةيةك عةلى عةبدوَللآ بةلَيَنةكةى خؤي بردة سةةرء هةر‬

‫ضوار برادةرة نةفيكراوةكة طةِرانةوة بؤ ثيَنجوَين‪.‬‬
‫دواى تَيكةةَلبوونةوةى رِيَكخ سةتنةةكانى هةردوو بالَةكة‪ ،‬جؤرة حة سةا سةيةةتء‬
‫سةاردييةك لة نَيوان ضةةند ئةنداميَكى هةردوولا درو ةست ببوو‪ ،‬لةبةر ئةوةى كة بةكرى‬
‫حاجى سةةفةر زؤر ةضالاكء هةلَ سةووِراو بوو‪ ،‬ضةةند برادةريَكى بالَى بارزانى رِقيان‬
‫لَيبوو‪ .‬بؤ ئا سةاييكردنةوةى ثةيوةنديي نَيوان برادةراني ناو ضةة‪ ،‬ضةةند جارَيك لة‬

‫مالَةوةء لة دةرةوة بؤ نانواردن دةعوة بؤ كاك بةكرو برادةراني ناوضة كرد‪.‬‬
‫بةش بةحالَي خؤم لةطةلأ بةرثرسء ئةنداماني ليذنةي ناو ضةةي ثيَنجوَين ئةوانةي‬
‫كة ثَي ةشتر سةةر بة بالَي بارزاني بوون‪ ،‬زؤر رِيَكء تةبا بوومء رِيَزمان لة يةكتر دةطرت‪.‬‬
‫ئةو برادةرانةش بريتي بوون لة (فازل سةؤرانى‪ ،‬تايةرى عةلى والي بةط‪ ،‬مةلا ئةحمةد‬
‫مةةحمود‪ ،‬فةةرة سةةعيةد‪ ،‬شةةريفى مةةلا‪ ،‬عةةبةدولكةةريم حةاجى‪ ،‬عومةةر ميراو‪ ،‬ور ةيا‬
‫سةديقةفةني‪ ،‬قادر قادر‪ ،‬حةمة ِرة ةشيد ئةحا ةشانة‪ ،‬شةَيخ سةةعيد موفتي‪ ،‬ئةسةوةد فةقآ‬
‫ئي سةماعيل‪ ،‬حةمة تالأ ضةوارتايي‪ ،‬سةالة ثير)‪ .‬ثاش ضةةند مانطَيك لة داني شةتنء‬
‫نزيكبونةءة لةطةلأ ئةم برادةرانةدا‪ ،‬سةارديء حة سةا سةيةتى نَيوان برادةراني هةردوو‬

‫بالَةكة تا ِرادةيةكى زؤر كةم بووةوةء ثةيوةندييةكان ئاسايى بوونةوة‪.‬‬

‫‪190‬‬

‫ثيَنجوَين (‪)1972‬‬
‫ِراوةستاوةكان لة ِراستةوة‪ :‬لالؤ‪ ،‬مامؤستا فايةق مةجيد‪ ،‬رِةشادي طومرك‪ ،‬فازل سؤراني‪،‬‬

‫مامؤستا محةمةد عةزيز‪ ،‬ئةحمةد ضروستاني‬
‫دانيشتووةكان لة رِاستةوة‪ :‬مامؤستا سةعيد‪ ،‬زيرؤ عةبدوَللآ‪ ،‬مامؤستا حسيَن مةلا قادر‪،‬‬
‫مامؤستا سديق حاجي حةمة ئةمين‪ ،‬مامؤستا داود خانةقيني‪ ،‬مامؤستا كةمال حةسةن ميرزا رةشيد‬

‫‪191‬‬

‫سةردانةكةي مةسعود بارزانىء د‪ .‬مةحمود عوسمان‬

‫ةماوةيةةك دواى يةةكطرتنةةوةى هةةردوو بةالةَة ةكةى ثةارتى‪ ،‬مةة سةعود بةارزانىء دكتؤر‬
‫مةةحمود عوسمةان بةة مةةبةة سةتى كؤبوو ةنةوة لةة ةطةلأ بةةِريَوة ةبةري فةةر ةمانطةةكةانء ةئامر‬
‫بةة ةتاليؤنء سةةرلقء ل ةيذنةةى ةناو ضةة هةاتن بؤ ثيَنجويَنء لةة قو ةتابخةا ةنةى بلكيةان‬
‫كؤبوونةوةيان لةطةَلدا كردين‪ .‬ذمارةيةك لة سةةرلقةكانى هةلَة ةء هةورامانيش وةك‬
‫(حةة مةة شةةمَيرانىء حةة مةة ئةةمين تري فةةيىء عوسمةانى ةعةلى ضةةتوون) ةئا مةادةى‬

‫كؤبوونةوةكة بوون‪.‬‬
‫لة كؤبوونةوةكةدا باسةى قةرةبووكردنةوةى ئةو هاوولآتييانة كرا كة بةهؤى شةةِرء‬
‫بؤردوومةانةةوة خةانووة ةكانيةان ِروو ةخاوة ةيان سةوو ةتاوة‪ .‬بةة ثيَى ِرَيكةةوتنيَكى نَيوان‬
‫(ث‪.‬د‪.‬ك)ء حكومةةت برِ ةيار درابوو كةة حكومةةت بةة برِى (‪ )300‬دينةار قةةرةبووى ةهةر‬
‫خانوويةكى زيان ليَكةوتوو بكاتةوة‪ ،‬بةلآم بة هةوَلى فازلأ سةؤرانى قةرةبووى خةلَكى‬
‫ثيَنجويَن زياد كرابوو بؤ (‪ )600‬دينار‪ ،‬ضةونكة ئةو سةةردةمة بةهؤى شةؤرِ شةةوة‬
‫هاوولآتياني ثيَنجوَين زياتر لة ناو ةضةكانى تر تووشةى زةرةرء زيانء ئاوارةيي ببوون‪.‬‬

‫ئةو بِرة ثارةيةش بؤ ئةو سةردةمة ثارةيةكي زؤر بوو‪.‬‬
‫حةمة شةةمَيرانى ناِرةزايى خؤى لة قةرةبووكردنةوةى ئةو كة سةانةى كة ثيَ شةتر‬
‫لةة ةطةلأ بةالَى (م‪.‬س)دا بوون دةربِرىء لةة دكتؤر مةةحمود عوس ةمانء مةة سةعود بةارزاني‬

‫ثرسى‪ :‬بؤضى ئةبَيت جاش جةلالييةكان قةرةبوو بكريَنةوةء ثارة وةربطرن؟‬
‫دكتؤر مةحمود وتى‪ :‬وةكو كآ؟‬

‫حةمة شةمَيرانى وتى‪ :‬وةكو حةمةى فةرة ‪.‬‬
‫دكتؤر مةةحمود وتى‪ :‬ةئةو ةكاتةة ةناكؤكي لةة نيَوان ةما ةندا هةةبوو‪ ،‬ئةةوانيش وةك ئَيمةة‬

‫ثَيشمةرطة بوونء مافى ئةوةيان هةية كة قةرةبوء بكريَنةءة‪.‬‬
‫هةرضةةندة دكتؤر مةحمود وةلآمى دايةوة‪ ،‬بةلآم بؤ ئَيمة زؤر ناخؤش بوو كة دواى‬
‫يةكطرتنةوةش وتةى نا شةيرينمان ثيَ بَليَن‪ .‬ق سةةكانى حةمة شةةمَيرانى زؤر تووِرةى‬
‫كردم‪ ،‬بؤية لةسةر ثارضة كاغةزَيك دوو داواكاريم بؤ دكتؤر مةحمود عوسمان نووسى‪.‬‬
‫يةكةميان داوام لَيكرد كة سةةبارةت بة يةكطرتنةءةى ثارتى شةؤرِ شةطَيرِى ديموكراتى‬

‫‪192‬‬

‫كوردسةتانء ثارتى ديموكراتى كوردسةتانء سةوودةكانى بؤ طةلى كورد كورتةيةك باس‬
‫بكات‪.‬‬

‫دووةميان داواى خوليَكى رِؤ ةشنبيريم بؤ كادرء ثَيشةمةرطةكانى ثارتى كرد‪ .‬كاتيَك‬
‫دكتؤر مةحمود كاغةزةكةمى بة دةسةت طةيشةت وتى‪ :‬لالؤ داوا دةكات كة سةةبارةت بة‬
‫يةةكطرتنةةوةى هةةردوو بةا ةلَةكةة كورتةةيةةك بَليَم‪ ،‬هةةروة ةها داواى خولى رِؤ شةنبيريش بؤ‬
‫كادرء ثيَ شة ةمةرطةكانمان ةئةكات‪ .‬ثا شةان وتي‪ :‬ئةمة يةكةم يةكطرتنى دوو حزبة لة‬
‫جي ةها ةندا‪ ،‬ئَي مةة دوو بةالأ بووين‪ ،‬بةةلآم لةة ثيَ ةناوى خز ةمةتكردن بةة ميل لةة تةة كةة ةمانء‬
‫شةؤرِشةةكةمان يةكمان طرتةوة‪ ،‬ئَيسةتاش بة ئا ةشتىء برايةتى ثيَكةوة خةبات ئةكةين‪،‬‬
‫هةروةها لة بةرنامةمانداية خولى رِؤ شةنبيرى بؤ كادرةكانمان بكةينةوة‪ ،‬ضةونكة هةتا‬

‫كادرةكانمان رِؤشنبيرتر بن زووتر قؤناغةكة دةبرِينء ئةطةينة ئامانج‪.‬‬
‫قسةةكانى دكتؤر مةحمود سةةبارةت بة يةكطرتنةوةى هةردوو بالَةكة زؤر دلَخؤشةى‬
‫كردمء وةلآميَكى زؤر بةاش بوو بؤ ئةةو برادةرانةةى كةة دانيةان بةة بةالَى (م‪.‬س) نةةدة ةناء‬
‫دذى يةةكطرت نةةوة بوون‪ .‬ةكات يَةك لةة كؤبوو ةنةوة كةة هةاتي نةة دةرةوة فةازلأ سةؤرانى‬
‫دة سةتخؤ شةي لَيكردم‪ .‬و ‪ :‬كاك فازل‪ ،‬ئةوة لةبةر ئةو هةموو حة سةا سةيةتء وتة‬

‫ناشرينةية كة كاتي خؤي ثيَموتن ئيشكردن زةحمةتةء بة من ناكرَيت‪.‬‬

‫‪193‬‬

‫رِاثؤرتى شيوعيةكانء هةلَو َيستى فازل سؤرانى‬

‫ةمامؤ سةتةا جةةبةار فةةيلى كةة لةةطةةلأ حزبي شةيوعي ةكاري دةكرد‪ِ ،‬راثؤرتيَكى بؤ‬
‫برايمى سةؤفى مةةحمود (ئةةبو ةتارا) كةة ئةةوكةاتةة ليَثر سةراوى ِريَكخراويةان بوو لةة‬
‫سةيدسادق نوسيبوو‪ .‬لة رِاثؤرتةكةدا ناوى كويَخا قادرى(‪ )34‬كؤَليتاني تَيدابوو‪ .‬دواتر‬
‫ِراثؤرتةةكةة كةةوتبووة دة سةت (ث‪.‬د‪.‬ك)ء لةة كؤبوو ةنةوةي ل ةيذنةةى ةناو ضةةي ثيَنجويَن‬
‫خويَنرا ةيةوة‪ .‬لةة ِراثؤرتةةكةةدا هَيرشء ق سةةى ةنارِةواى بؤ سةةر برادةرانى ثةارتى‬
‫بةتايبةتى حاجى ئةحمةد حةمةمينء شةةريفى مةلا تَيدا بوو‪ ،‬هةروةها با سةى تةبايي‬

‫نَيوان برادةراني سةر بة بالَي (م‪.‬س) تيَدا كرابوو‪.‬‬
‫برادةرانى ناو ضةة لة نوو سةيني ئةو رِاثؤرتة زؤر توِرةبوون‪ ،‬بؤية نارديان بة دواي‬
‫كوَيخا قادرى كؤلَيتانء دة سةتطيريان كرد‪ .‬سةةبارةت بة دة سةتطيركردني كوَيخا قادر‪،‬‬
‫لةطةلأ فازلأ سةؤراني ق ةسةم كردو و ‪ :‬با لة سةةرمان نةكةويَتء بةرةيةكى دذ بةخؤمان‬

‫لةم ناوضةية دروست نةكةين‪ ،‬دةستطيركردني كوَيخا قادر زةرةرمان ثيَ ئةطةيةنَيت‪.‬‬
‫فازلأ سةؤراني لةطةَلم هاوِرا بوو‪ ،‬بؤية دة ةستبةجيَ فةرماني ئازادكردني دا‪ .‬هةر لةو‬
‫ماوةيةدا ح سةَينى حاجى مةلا كة شةيوعى بوو لة لايةن ثارا سةتنةوة بيَ سةةرو شةويَن‬

‫كرابوو‪ ،‬دواتر بة هةوَلي فازلأ سؤراني دؤزرايةوة‪.‬‬

‫(‪ )34‬دواي ةئازادكردني‪ ،‬كويَخةا قةادر بوو بةة دؤ سةتى ةبالَى (م‪.‬س)‪ ،‬سةالآني دواتريش ةثةيوة ةندي بةة‬
‫رِيَكخ سةت ةنةكةاني (ي‪.‬ن‪.‬ك) كردء كةاري بةا شةى بؤ ةيةكيَتي ئةةنجةام ةئةدا‪ .‬ثَيش ةئةوةى دَي هةا ةتة ةكان‬
‫رِابطويَزريَن‪ ،‬لةة طو ةندي كؤَلي ةتان مةالةَةكةةى ببوو بةة بةارة ةطاى ثَي شةمةةرطةةو هةاوكةاري نةاردنةة دةرةوةى‬
‫ثيَ شةمةرطةى ئةكرد‪ .‬لة ةسالَي ‪ 2005‬بةهؤي كيَ ةشةي كؤمةلآيةتي كورِةكةيةوة بة نارِةوا لة سةليَماني‬

‫كوشتيان‪.‬‬

‫‪194‬‬

‫جووتيار ئاغا‬

‫بةة بِريةارى (ث‪.‬د‪.‬ك) موو ضةةى مةانطةا ةنةي ئةةنةدام ةناو ضةة ةكان‪ ،‬بةة برِى (‪ )60‬دينةار‬
‫ديارى كرا‪ .‬بة برادةراني ناو ضةةم وت‪ :‬من موو ضةةم ناويَت‪ ،‬بةلآم يارمةتيم بدةن رِؤذانة‬
‫تا نيوةرِوان لة دوكانةكةمدا كا سةبى بكةمء بذيَويى خَيزانةكةم ثةيدا بكةم‪ .‬ئةوانيش‬
‫ِرةزامةندييان دةربرِى‪ِ .‬رؤذانة برادةراني (ث‪.‬د‪.‬ك) ئةهاتن بؤ دوكانةكةمء سةةردانيان‬
‫ئةكردمء لام دائةنيشةتن‪ ،‬منيش لةو ضةةند كاتذميَرةى كة مؤلَة بؤ كةسةابةتء بذيَوي‬
‫خَيزان وةرطرتبوو‪ ،‬نةمئةتوانى وةك ثيَوي سةت ئي شةوكارى دوكان بةِريَوة بةرم‪ .‬زؤربةي‬
‫ئةةو برادةرانةة لةة دوكةانةةكةةم بةة قةةرز قو ةما شة ةيان ةئةبرد كةة هةةتةا ئيَ سة ةتاش ةثارةي‬
‫قوما شةةكيان نةداوة كة كؤي ط شةتي قةرزةكان نزيكةي (‪ )700‬ديناري ئةو سةةردةمة‬
‫بوو‪ ،‬دةفتةةري قةةرزةكةانيش هةةتةا ئيَ سةتةا لةة ةمالَي حةاجي عةة ةبدولي برام ثةارَيزراوة‪.‬‬
‫ةئةوةش ةباجيَكي تر بوو لةةء ةباجةانةةي كةة ةبةهؤي شةؤرِشء يةةكطرت ةنةوة كةةي دوو‬

‫بالَةكةي ثارتي ئةمدا‪.‬‬
‫منء جةةلالي مةةحمودي فةةقيَ ِرةحيمء ةبةكري حةاجي سةةفةةر زؤر ةهاورِيَ بووينء‬
‫ثةةيوةنةدي نَيوانمةان زؤر بةةهَيز بوو‪ ،‬زيةادةِرةوي تَةيدا نييةة ئةةطةةر بلَيَم هةةردووك ةيانم بةة‬
‫ئةندازةي براكانم خؤش وي ةستووة‪ ،‬هةر بؤية هةميشةة حةزم بة ةسةركةوتنيان كردووة‪.‬‬
‫ةماوةيةةك بةةكرى حةاجى سةةفةةر بةآ ئي شةو ةكار بوو‪ ،‬ةبارى دارايي ةباش نةةبوو‪ ،‬لةة ةطةلأ‬
‫برادةراني ثارتيدا ق سةةم كرد كة ئي شةيَكي بؤ دياري بكةن ثاش ماوةيةك كرديان بة‬
‫يةاريةدةدةرى هَيزى بةةرطرى‪ .‬دواتر لةةطةةلأ ةفازلأ سةؤراني قةايم ةقام ق سةةم كردء داوام‬
‫ليَكرد كة هةولَى وةكالةتيَكى بازرطانى بؤ بةكرى حاجى سةةفةر بدات‪ .‬ثاش ماوةيةك‬
‫فازل سةؤرانى ثَيى و كة وةكالةتيَكى ضةيمةنتؤى بؤ منء بةكرى حاجى سةةفةرء‬
‫بةةكرى براى خؤى وةرطرتووة‪ .‬منيش ثيَموت كةة من وة كةا لةة نةاو يَةتء بةةهؤى‬
‫دوكانةكةمةوة بارى داراييم با شةةء ثيَوي سةتم بة وةكالةت نيية‪ ،‬سةةهمي وةكالةتةكةي‬
‫منيش بةدة بةة ئةةوان‪ .‬ةكاك بةةكر لةة ةطةلأ برا ةكةي كةاك ةفازل ثَي كةةوة وة كةا لةة تةة كةة يةان‬

‫وةرطرتء بؤ ماوةيةك سووديان ليَوةرطرت‪.‬‬

‫‪195‬‬

‫ةكات يةَك قةةرةبووى ز يةان ليَ كةةوتووانى ثيَنجوَين كرا ةيةوة‪ ،‬لةة بةةر ئةةوةي ةجةلالى‬
‫مةةحمودى فةة قةآ ِرةحيمء ةباوكي لةة يةةك خةانوودا ثيَ كةةوة دةذ يةان‪ ،‬ح سةابي ةيةك‬
‫خيَزان ةيان بؤ كرابوو‪ ،‬تةةن ةها بةة برِى (‪ )600‬دينةار قةةرةبوو كرانةةوة‪ .‬زؤر ةهةوَل ةمدا كةة‬
‫وةك دوو خَيزان قةرةبوو بكرَينةوة‪ ،‬بةلآم هةولَةكانم بآ سوود بوون‪ .‬هةرضةندة خؤشم‬
‫لةة بري ةجارَةيك بةةلَكو دوو جةار‪ ،‬ةبةهؤي سةوتةاني ثيَنجوَينء بؤردومةانةةوة ةخانووةكةةم‬
‫ز يةانيَكي زؤري ليَ كةةوتبوو‪ ،‬بةةلآم لةة بةةر ئةةوةي كةاك جةةلال هةاورَِي يةةكي زؤر‬
‫خؤشةويستء نزيكم بوو‪ ،‬هةروةها باري دارايي خؤيء باوكي باش نةبوو‪ ،‬بؤية داوام‬
‫لةة ةفازلأ سةؤرانى كرد كةة قةةرةبووةكةةى من بكريَةت بةة ةناوى ةجةلالى مةةحمودى فةة ةقآ‬
‫ِرةحيمء ةئةو لةةبرى من قةةرةبووةكةةم وةربطرَةيت‪ .‬فةازل سةؤرانى ِرةزامةة ةندى دةربرِىء‬

‫داواكةمى جَيبةجآ كرد‪.‬‬
‫لةة كةاتى قةةرةبووكرد نةةوةى خةةلَكى ثيَنجوَين‪ ،‬ذ مةارة يةةك سةةرلق قةةرةبوو‬
‫نةةيةدةطرتنةةوة‪ ،‬بةةلآم ةيةكى (‪ )600‬دينةاريةان وةك ةيارمةةتى ثيَ بةةخ شةرا كةة زؤربةةيةان‬
‫لة سةةر طردى حة سةةن ئاواى خوار ثيَنجوَين خانوويان ثآ درو سةت كرد‪ .‬هةر لةو‬
‫ماوةيةدا ذمارةيةك لَيثر ةسراوى ثارتى ضةةند ثارضة زةوييةكى كشتوكاَلييان لة دةشتى‬
‫شةارةزوور داطير كرد‪ ،‬بة جووتياراني ناوضةةكةيان ئةوت "ئيَوة كشةتوكالَى تَيدا بكةن‪،‬‬
‫بةلآم لة قازانجةكةى شةةريك ئةبين"‪ .‬دواي ئةوة خةلَكي بةء ليَثر سةراوانةيان ئةوت‬

‫جووتيار ئاغا‪.‬‬
‫لة كاتي قةرةبووكردنةوةى زيانليَكةةوتوواني ثيَنجويَن‪ ،‬دوو هاوولآتي بة ناوةكانى‬
‫(حةةمةة هةةَلؤ‪ ،‬محةةمةةدى حةةمةة سةةعيةدى ميرزا رة ةسول) رِةخنةةيةان لةة دوو ئةةنةدامى‬
‫ليةذنةةى قةةرةبووكردنةةوةى ثيَنجويَن ( ةحاجى ئةةحمةةد حةةمةة ئةةمينء عةة ةبدولكةةريمى‬
‫مةةلا عةة بةدوَللآى موخ تةارى ثيَنجويَن) طرتبوو‪ ،‬ثيَ يةان وتبوون كةة نةا عةةدا لةةتى لةة‬
‫ةقةرةبووكرد نةةوة كةةدا كراوةء خةةلَكى نةامو سة تةةحق ةيان ةناونووس كردووة‪ .‬دوو‬
‫ئةة ةندا مةة ةكةي ل يةذ نةةى قةةرةبووكرد ةنةوة لاى فةةر ةما نةدةي بةة ةتاليؤن ( شةةريفى مةةلا)‬
‫شةكاتيان كردبوء‪ .‬شةةريفى مةلاش بة شةيَوازيَكى زؤر ناشةيرين حةمة هةلَؤء محةمةدى‬
‫حةمة سةةعيدى دة ةستطير كردبوو‪ ،‬هةروةها بة بةر ضةاوى خةلَكةوة لة بةردةم مةركةزى‬

‫ثيَنجويَن لَييان دابوون‪.‬‬

‫‪196‬‬

‫كاتَيك هةوالَى دة ةستطيركردنء ئازاردانى ئةو دوو كةسةةم ثيَطةي ةشت‪ ،‬بة مةبة ةستى‬
‫ليَ كؤَلينةوةء ضةارة سةةركردنى ئةو كيَ شةةية بةرةو مةركةزةكة كةوتمة رِآ‪ .‬كة نزيكى‬
‫مةركةزةكة بوومةوة‪ ،‬ذمارةيةكي زؤر لة داني شةتواني ةشارؤ ضةكةي ثيَنجوَينيم بينى كة‬
‫بةةرامبةةر بةة مةةركةةزةكةة كؤببوو ةنةوةء ثيَ شةمةةرطةةش سةوو ةكايةةتييةان بةة ةهةردوو‬
‫دة سةتطيركراوةكة ئةكردء بة شةيَوةيةكى زؤر نامرؤظانة لَييان ئةدان‪ .‬بة بينيني ئةو‬
‫غةةدرو تةاوا نةةي كةة بةةرام بةةر بةةو دوو هةاولآتي يةة ئةةكرا‪ ،‬زؤر توورِةو ةغةم بةار بووم‪،‬‬
‫ئةوةندة كاريتيَكردم كة بة جاريَك شةؤِرشء ثارتىء ثَي شةمةرطةم لة بةر ضةاو نا شةرين‬
‫بوو‪ .‬مامؤ سةتا ئةحمةد عةزيزء مامؤ سةتا عومةر م سةتةفا لةناو جةماوةرةكةدا بوون‪،‬‬

‫ليَيان ثرسيم كة بؤضي وةزعم تةواء نييةء دةموضاوم سووربووةتةوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬لةبةر ئةو غةدرةي كة بةرامبةر ئةو دوو ثياوة ئةكرَيت‪.‬‬

‫ئةوانم بةج َي هَي شةتء بةثةلة خؤم طةياندة لاى فازلأ سةؤرانى قائيمقام‪ ،‬بَيزارىء‬
‫تووِرةيى خؤمم بة ِراشةكاوى ثيَ ِراطةياندء و ‪ :‬بؤ بةو شةيَوةية نا ةشرينة هةَلسةوكةوت‬
‫لةطةلأ ئةو دوو ثياوةدا بكريَت؟ كةى شةؤرِشء كوردايةتيء بةو ةشيَوةية ئةبَيت‪ ،‬بؤ‬
‫جةة مةاوةر لةة خؤ مةان توورِةء بَيزار ب كةةينء نةاب َةيت ِرةخ نةة مةان ل َي بطرنء ةئةب يَةت‬
‫سةةركوتيان بكةين؟ ثا شةان داوام ليَكرد كة بؤ ئةوةى لةوة زياتر شةؤرِشء ثيَ شةمةرطة‬

‫ناشيرين نةبَيت‪ ،‬وازيان ليَ بهَيننء ئازاديان بكةن‪.‬‬
‫قسةكانم كارى كردة سةر فازل سؤرانىء فةرماني دا كة ئازاديان بكةن‪.‬‬

‫‪197‬‬

‫ئة َلقةى غولآمى‬

‫ئيَوارةيةكى درةنط ثيَ شةمةرطةيةك هات بؤ مالَةوةء وتي‪ :‬كاك فازلأ سةؤراني مني‬
‫ناردووةء ئةلََيت "طةر كاتت هةية‪ ،‬ثَييخؤشة سةردانى بكةيت"‪.‬‬

‫مةا ةلَةكةةى منء قةائيم ةقاميةةت ةلة يةةكةةوة زؤر نز ةيك بوون‪ ،‬ةكات ةَيك ضةووم بؤ لاي كةاك‬
‫ةفازلأ‪ ،‬ةتايةةرى ةعةلى والى بةةطء ور ةياي سةديقةةفةةنيش ميوانى بوون‪ .‬دواي نزي ةكةى‬
‫كاتذمَيرَيك ثيَ شةمةةرطةيةك هاتة ذوورةوةء وتى‪ :‬عةبدولكةةريمى مةلا عةبدوَللآ لةطةلأ‬

‫حةمة ئةمينى خةجآ شةِريان بووةء عةبدولكةريميش خةتابارة‪.‬‬
‫كاك حةمة ئةمين لاى تايةرى عةلى والى بةط ثَي ةشمةةرطة بوو‪ ،‬ماوةكي كةم بوو لة‬
‫بةةنةد يخةانةة ئةازاد كرابوو‪ ،‬ةكاك عةةبةدول كةةريميش ئةةنةدامى ِريَكخراو بوو‪ .‬ةبةو ثَي يةةى‬
‫لَيثرسراوى دادطاى شؤِرش بووم لة ثيَنجويَن‪ ،‬تايةرى عةلى والى بةط داواي لَيكردم كة‬
‫ةهةر ئةةو شةةوة فةةرمةانى دة سةتطيركردنى عةة ةبدولكةةريمي موفتي دةربكةةمء ةتا ةكاتى‬

‫ليَكؤَلينةوة لة زيندان بَيت‪.‬‬
‫ئةةو كةا تةة ثةةيوة نةدي نَيوان منء كةاك عةة بةدول كةةريم خراث بوو‪ ،‬يةةكتر مةان خؤش‬
‫نةئةوي ةست‪ ،‬بةلآم بةو شةةوة دةسةتطيركردنيم ثآ باش نةبوو‪ ،‬بؤية ثيَموتن‪ :‬نامةويَتء‬
‫ثَيم باش نيية بةم ةشةوة قؤَلبة سةتء زيندان بكرَيت‪ ،‬ضةونكة ئةو ئةندامى ِريَكخراوة‪،‬‬

‫سبةينآ ئاطادارى ئةكةمةوة كة بيَت بؤ لامء ليَكؤلَينةوةى لةطةَلدا ئةكةم‪.‬‬
‫ِرؤذى دواتر ثيَش ئةةوةى بنَيرم بةة دوا ةيدا‪ ،‬خؤى هةات بؤ لامء دة سةتى طر ء‬

‫خستيية سةر طويَىء وتى‪ :‬ئةَلقةى غولآمى بكةرة طوَيم‪.‬‬
‫و ‪ :‬بؤضى؟‬

‫وتى‪ :‬ضةونكةة هةةر ضةة ةندة م ةنت خؤش ةناوَةيت‪ ،‬بةةلآم ور ةياى سةديقةةفةةنى بؤي‬
‫طيَرِامةوة كة ئةمشةو بةرطريت ليَ كردوومء نةتهَيشتووة ةطرن‪.‬‬

‫و ‪ :‬نةخَير خؤ ةشم ناويَيت‪ ،‬ضةونكة زؤر ئةم سةةرء ئةو سةةر ئةكةيت‪ ،‬تةنانةت‬
‫برادةرةكانى خؤشت نةيانتوانى بةرطريت ليَ بكةن‪.‬‬

‫ثا شةان ناردم بة دواى حةمة ئةمينى خةجآء مةلا مةحمود كة ئةندامى ِريَكخراو‬
‫بوو‪ ،‬حةمة ئةمينء عةبدولكةريمم ئاشت كردةوةء كَيشةكةم بؤ ضارةسةر كردن‪.‬‬

‫‪198‬‬

‫عةريزةكةى عومةر غةريب‬

‫بةمةبة سةتي وةرطرتني مؤلَةتي هَيناني خواردن لة ولآتي ئيَرانةوة‪ ،‬حةمة ئةمينى‬
‫م ةستةفا ثيَنجوَيني ئةيةويَت عةريزةيةك بؤ فازلأ سةؤرانى قائيمقام بنوو ةسَيت‪ ،‬بةلآم‬
‫لةبةرئةوةي كة لة نووسةيني عةريزةدا ةشارةزا نةبووة‪ ،‬داواي لة عومةر غةريب كردووة‬
‫كة عةريزةيةكي بؤ بنوو سةَيت‪ .‬ئةوكاتة عومةر غةريب سةةرثةر شةتي ةشانةيةكى‬
‫ِريَكخ سةتنى ئةكرد‪ ،‬كاك حةمة ئةمينيش ئةندامى ِريَكخ ةستن بوو‪ .‬دواي ئةوةي فازلأ‬
‫سةؤرانى عةريزةكةي حةمة ئةمينى م سةتةةفا ةئةخوَينيَتةوة‪ ،‬زؤر تووِرة ئةبَيتء ليَى‬

‫ئةثرسيَت كة ر عةريزة نووسَيك ئةو عةريزةيةي بؤ نووسيوة؟‬
‫كةاك حةةمةة ئةةمين نةاوى عومةةر غةةريةب ةنادركَينَةيت‪ ،‬بؤيةة فةازلأ سةؤراني سةجنى‬
‫ئةكات‪ ،‬ثاشان هةموو عةريزة نووسةكان بانط ئةكاتء ليَيان ئةثرسَيت "كآ عةريزةي‬
‫بؤ حةمة ئةمين نووسيوة؟" ئةوانيش ب َي ئاطايى خؤيان ثآ ِراطةياندبوو‪ .‬فازلأ سؤراني‬
‫طومانى لا درو سةت ةئةب ةيَت كة يةك ةيَك لة برادةراني ثَي شةووى سةةر بة بالَى (م‪.‬س)‬
‫عةريزةكةيان بؤ نوو سةيوة‪ ،‬بؤية بة ثيَ شةمةرطةيةكدا جوابي بؤ ناردم كة سةةردانى‬

‫بكةم‪.‬‬
‫كاتيَك ضةووم بؤ لاى‪ ،‬عةريزةكةي حةمة ئةمينى ثيشةان دام‪ .‬حةمة ئةمينى م ةستةفا‬
‫لة عةريزةكةيدا داواى مؤلَةتى هَينانى ك ةشميشء قةيسةي وشةكى لة ئيَرانةوة كردبوو‪،‬‬
‫هةروةها نوو سةيبووي "بؤ ضةى مؤلَةت بة خةلَكي تر نادريَت كة لة ئَيران ك شةميشء‬

‫قةيسي بهَينن‪ ،‬بةلآم بة بةرتيل مؤلَةت ئةدريَت بة كةسانى تر"‪.‬‬
‫كاك فازلأ وتى‪ :‬ثَيم واية برادةراني ئيَوة ئةم عةريزةيان بؤ نووسيوة‪.‬‬
‫بؤ بةدووادا ضةووني ئةو كيَ شةةية ضةووم بؤ لاى حةمة ئةمينء ثر سةيارم ليَ كرد كة‬

‫كآ لة نووسينى عةريزةكةي يارمةتي داوة؟‬
‫وتى‪ :‬عومةر غةريب‪.‬‬

‫بؤ ضةارةسةةركردنى ئةو كيَشةةية ناردم بة دواى عومةر غةريب‪ ،‬بؤ ئةوةى داواى ليَ‬
‫بوردن لة فازلأ سةؤرانى بكاتء حةمة ئةمينيش ئازاد بكرَيت‪ .‬كاتيَك كاك عومةر هات‬
‫بؤ قائيمقاميةت‪ ،‬فازلأ سةؤرانى ِرةخنةى ليَ طرتء وتي‪ :‬لةبةرئةوةى ثَي شةتر سةةر بة‬

‫بالَى (م‪.‬س) بوويت‪ ،‬بؤية هيس ئيجرائاتَيكت لةطةَلدا ناكةم‪ ،‬ئةطينا نةفيم ئةكرديت‪.‬‬

‫‪199‬‬

‫ثةيوةنديكردن بة كؤمة َلةي ماركسي ‪ -‬لينيني كوردستان‬

‫لةة دواى يةةكطرتنةةوةى هةةردوو بةا ةلَة ةكةى (ث‪.‬د‪.‬ك) لةة سةالَى ‪ ،1971‬شةيَوازى‬
‫كاركردنء ةسيا ةسةتى ئةو سةةردةمةى ثارتى ديموكراتى كوردسةتانم لا ثةسةةند نةبوو‪،‬‬
‫هةمي شةة هيوام بؤ درو ةستبوونى حزبء رِيَكخراويَكى ثيَ ةشكةودوازء ديموكرادواز‬
‫ةئةخوا سةت ةتا بتوانم تيَ ةيدا دريةَذة بةة خةة ةباتء كوردا ةيةتي ةبدةم‪ .‬ضةةنةد جةار ةَيك منء‬
‫بةكرى حاجى سةةفةر ثيَكةوة ق سةةمان لة سةةر سةيا سةةتء ةشيَوازى كاركردنى ثارتى‬

‫ئةكردء بيَزاريى خؤمان بؤ يةكتر باس ئةكرد‪.‬‬
‫هةر لة سةالَي ‪ 1971‬رِؤذَيك بة بةكرى حاجى سةةفةرم وت "بةلَكو هةردوولامان‬
‫هةةولأ ةبدةين حزبء ِريَكخراويَكى نوآ كةة لةة ةطةلأ بيرو بةاوةرِى ئَي مةةدا بطونج َةيت‬

‫بدؤزينةوة تا بتوانين لةطةلَياندا ئيش بكةينء دريَذة بة خةبات بدةين"‪.‬‬
‫ئةو سةةردةمة بةهؤى ضةاوديَري توندى ثارا ةستنى ثارتييةوة‪ ،‬كةس نةيدةتوانى بة‬
‫ئا ةشكرا لةناو رِيَكخ سةتنيَكى تردا كار بكات‪ ،‬بؤية طةر حزبَيك ياخود رِيَكخراويَكى‬
‫سةيا سةي نوآ درو ةست ببوواية‪ ،‬ئةوا زؤر بة نهَينى كاريان ئةكرد‪ ،‬هةربؤية نا ةسينء‬

‫ثةيوةنديكردن ثيَيانةوة زؤر ئةستةمء دذوار بوو‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك بةكرى حاجى سةةفةر ثيَى و كة برادةرَيك هةوالَى درو سةتبوونى‬
‫رِيَكخراويَكى ضةةثي نويَى ثيَِراطةة ةيانةدووة‪ .‬ئةةو هةةوا ةلَة ةمذدةيةةكى زؤر خؤش بوو‪،‬‬
‫ثيَموت كة ق سةة لةطةلأ ئةو برادةرة بكاتةوةء وردةكارييةكانى ئةو رِيَكخراوة نوَييةى‬

‫ليَ بثرسَيت‪.‬‬
‫دواى ئةوةى بةكرى حاجى سةةفةر دوو جار هاتو ضةؤى سةليَمانى كرد‪ ،‬ضةةند‬
‫زانيةارييةةكى سةة ةبارةت بةة رِيَكخراوة نوَييةةكةة دة سةت ةكةوتبوو‪ ،‬كةاك ةبةكر وتى‪ :‬ئةةو‬
‫ِرَيكخراوة نوَييةم دؤزييةوة‪ ،‬ئةوة ِريَكخراويَكى ثَي شةكةودوازى ضةةثة كة بة ناوى‬
‫(كؤمةَلةى مارك سةى ‪ -‬لينيني كورد سةتان) كار ئةكةنء زؤربةيان خةلَكى خويَندةوارء‬
‫رِؤ ةشنبيرو ةخاوةن بِروانةامةةن‪ .‬ب َي دوودلَي هةةردووكمةان برِ ةيارمةا ةندا كةة ثةةيوة ةندي بةة‬
‫(كؤمةلَةي مارك سةى ‪ -‬لينيني كورد سةتان)ةوة بكةينء زؤر بة نهَيني كاريان لةطةلَدا‬
‫بكةين‪ ،‬بةلآم لة هةمان كاتي شةدا تا بارودؤخيَكي طونجاو دَيتة ئاراوة هةروةك ِرابردوو‬

‫لةطةلأ (ث‪.‬د‪.‬ك) بة جديء دَلسؤزي كاري حزبي بكةين‪.‬‬

‫‪200‬‬


Click to View FlipBook Version