The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by soranlalo2021, 2021-03-30 17:14:54

Birawari bo FlipBook-pdf

Birawari bo FlipBook-pdf

‫تايثةكةي ك َيلو‬

‫لةة دواى ِراثةةرِين ضةةنةد جةاريَةك لةة دةز ةطا ةكانى ِراطةةيةانةدن‪ ،‬ضةاوثيَكةةوتن لةةطةةلأ‬
‫كؤمةَلَيك ثيَ شةمةرطةي دَيرينء خةلَكانى سةيا سةيء زيندانيية سةيا سةييةكان كراوة‪،‬‬
‫رِووداوو بيروةري ةيةكانيان طيَِراوةتةوةو با سةى هَينانء بردنء طوا ةستنةوةى تايثيَك‬
‫ئةكةن‪ ،‬كة ضةؤن لة ثيَنجوَينةوة طوازراوةتةوة بؤ سةليَمانى‪ .‬هةنديَ جاريش لة ضةةند‬
‫كؤرِو كؤمةةلَيَ ةكدا لةةلايةةن كةة سةاني ترةوة بةا سةي طوا سةتنةةوةي دةز ةطاي ةتايةث لةة‬

‫ثيَنجوَينةوة بؤ سليَماني كراوة كة طواية خؤيان هةستاون بةو كارة‪.‬‬
‫لة ِرا سةتيدا زؤر لةو كة سةانة نة لةدوورء نة لة نزيك ئاطادارى هَينانء بردنى ئةو‬
‫دةز ةطاى تةاي ثةة نةةبوونء نين‪ِ .‬رةن طةة هةةب ةيَت ةلةو كةا تةةدا لةة دةمى يةةك يَةك لةة ئيَ مةةى‬
‫بي ةستبَيت ياخود كة سةَيكى نزيك لة ئَيمة بؤى باس كردبيَتء بؤى طَيِرابَيتةوة‪ .‬ئةوةي‬
‫مايةي سةر سووِرمانة بؤ من ئةوةية‪ ،‬ئةطةر بة ثيَي قسةي ئةو كةسانة بيَت كة ئامَيري‬
‫(تايث)يان لة ثيَنجوَينةوة طوا ةستووةتةوة بؤ ِريَكخ ةستني سةليَماني‪ ،‬ئةوا ذمارةي (‪- 3‬‬
‫‪ )5‬ةئاميَري ةتا ةيث طوا سةتراوةتةةوة‪ .‬ئةةمةة لةة ةكاتيَ ةكدايةة كةة ئيَمةة وةك رِيَكخ سةتني‬
‫ةسليَماني تةنها ئاطاداري يةك ئاميَري تايثين كة بة دة سةتمان طةي ةشتبيَت‪ .‬بؤئةوةي‬
‫لةوة زياتر نة شةيَوَينرَيت‪ ،‬لة خوارةوة با سةي ضةؤنيةتي طوا سةتنةوةء ئةو برادةرانةي‬
‫هة سةتاون بةو كارة ئةكةم‪ .‬سةةرم سةووِرماوة كة بؤ طوا ةستنةوةي تايثَيك ئةو هةموو‬

‫خاوةنةي بؤ ثةيدابووة؟‬
‫ةشةهيد مامؤ سةتا جةمال عةزيز فارس لة طوندى ئا سةناوة بوو‪ ،‬نامةيةكى ناردبوو‬
‫بؤ رِيَكخ سةتنى ثيَنجوَين ةكة دةز ةطا ةيةكي (تةايةث)ء هةةنةد َي شةتي تري لايةة‪ ،‬داواي لة‬
‫برادةراني رِيَكخ سةتن كردبوو كةة تةاي ثةة كةة بطوَيز ةنةوة بؤ سةليَ ةمانى بؤ ئةةوةي بؤ‬
‫ِراثةِراندنى كاروبارى ريَكخ سةتنةكانى ناو شةار سةوودي ليَ وةربطيرَيت‪ .‬ةشةهيد‬
‫ةمامؤ سة ةتا جةةمةال لةة نةامةةكةة ةيدا نو سةيبوءى‪ ،‬خؤي ةتايثةةكةة ةئةهَينَيتةة نزيةك ةبةردة‬
‫ئاسنةكانى لاى ضوارباخى ثَينجويَن‪ِ ،‬ريَكخستنيش لةوَيوة بيطويَزنةوة بؤ سليَماني‪.‬‬
‫مةامؤ سةتةا جةةمةال ةتاهيرء مةامؤ سةتةا حةةمةة ِرة شةيةد لةةلايةةن برادةراني مةةك ةتةبي‬
‫سةيا ةسييةوة سةةبارةت بةو (تايثة) ئاطاداركرابوونةوة‪ .‬ئةوانيش ثرسء ِرايان ثيَكردم‬

‫‪351‬‬

‫كة ضةؤن تايثةةكة بطوَيزرَيتةةوة بؤ سةليَ ةماني‪ .‬منيش ثيَموتن كة ةثةلة نةكةن تا خؤم‬
‫لةةطةةلَ برادةرة بةاوةِرثَيكراوة ةكاني خؤمةان ق سةة ئةةكةةم‪ .‬ئَيمةة لةة سةلَيمةانى ةكةوتينةة‬
‫ليَ ةكدانةةوةى ئةةوةى كةة ضةؤنء بةة ر رِيَ طةاء شةيَوة يةةك ةئةو ةتايثةة بطويَزي نةةوة بؤ‬

‫سليَمانى‪ .‬ئةوكاتة ئةو تايثة بؤ رِيَكخستنةكانمان زؤر طرنطء ثيَويست بوو‪.‬‬
‫ئةء سةةردةمء رِؤذطارة بةهؤي سةزاي توندي ِرذَيم كة تةنانةت لة سةيَدارةداني‬
‫خةةلَكي ب َي ةتاواني شةيةان لةة خواردنةةوةي ةئاو ث َي ئةا سةان تر بوو‪ ،‬هةةروةهةا بةةهؤي‬
‫بلآوبوونةوةي ذمارةيةكي زؤر لة ةسيخوِرء بة كرَيطيراوةكاني ِرذَيم لة هةموو شةوَينيَك‪،‬‬
‫ئيشء كاري ةسيا سةيء حزبي رِيَكخ سةتنةكاني شةار زؤر مةتر سةيدارو سةةختء دذوار‬
‫بوون‪ .‬هةندَيك جار بةهؤي ئا ةشكرا بوونء دة سةتطيركردني يةكيَك لة ئةندامةكانمانء‬
‫لة ئةنجامي ئة شةكةنجةداني بيَ ِرةحمانةي ِرذَيم‪ ،‬بة دةيان ئةندامء بةرثر سةي ئازاء‬
‫زيرةكء بة تواناي تري رِيَخ سةتنةكانمان دة سةتطير كراوونء لة سةيَدارة دراون يان لة‬
‫ذيَر ئةشةكةنجةدا ةشةهيد بوونء طورزي كاريطةر لة رِيَكخ ةستنء حزبء شةؤرِ ةشةكةمان‬
‫دراوة‪ .‬هةةر بؤيةة طوا سةتنةةوةي تةايثيةَك لةةو ِرؤذ ةطارةدا كةاريَكي ةئا سةان نةةبوو‪ ،‬ذ ةياني‬

‫كؤمةَلَيك كةسي ثيَوة بةند بوو‪.‬‬
‫سةةبارةت بة طوا سةتنةوةي تايثةكة بؤ سةليَماني لةطةلأ مامؤ ةستا حةمة ِرة ةشيد‬
‫ق سةةم كردوو و ‪ :‬با شةة ئةطةر من لة رِيَي ئةندامء دؤ ةستةةكاني خؤمان‪ ،‬تايثةةكة‬

‫بطةيةنمة سليَماني‪ ،‬ئاية لة كويَ بيشارينةوة؟‬
‫مةامؤ سة تةا حةة مةة ِرة شة يةد وتي‪ :‬بةة يةار مةةتي بةة ةنا يةةكي دؤ سةتم كةة لةة طةةلأ‬
‫رِيَكخ سةت نةة كةا ن ةمان ئيش ئةة كةات لةة مةا ةَلةوة ذَيرزةمينيَكي زؤر بةاشء نهَينيم‬
‫درو سةتكردووة كة هيس كة سةَيك ناتواتَيت دةركي ث َي بكات‪ ،‬تايثةكة لةو ذَيرزةمينة‬
‫ئةة شةار ةمةوة‪ .‬مةةجبور بووم ئةةو ذيَرزةمينةة درو سةت بكةةم‪ ،‬ضةونكةة خؤت ئةةزان ةيت‬
‫كؤمةةَلَيةك ضةةكء نةارنجؤكء لوغمء رِؤنيؤو بلآوكراوةي كؤمةةلَةة لةة لاي منةة‪ ،‬ئةةطةةر لةة‬

‫مالَةكةي خؤمء لة شوَينيَكي باشدا نةيشارمةوة‪ ،‬ئةي لة كويَ بيشارينةوة‪.‬‬
‫بؤ طوا سةتنةةوةي تاي ةثةكة ناردم بة دواى مةلا عةلى ب ةناوة سةووتةي ةيدا كة ئةوكاتة‬
‫لةةطةةلأ رِيَكخ سةتنةةكةانى يةةكيَتى ةكارى ةئةكردء زؤر جيَى ةباوةرِ ةمان بوو‪ .‬ةمةلا عةةلى زؤر‬

‫‪352‬‬

‫دؤ سةتم بوو‪ ،‬ثَي شةتريش لة كاتى شةؤِر شةى ئةيلولدا لةطةلأ ئيَمةدا بة نهَيني كارى‬
‫ئةكردء لةطةلأ بالَى مةكتةبي ةسيا ةسيدا بوو‪ .‬كاتيَك مةلا عةلي هات بؤ لام‪ ،‬سةبارةت بة‬
‫طوا ةستنةوةي تايثةكة ق ةسةم لةطةلأ كرد‪ .‬لة وةلآمدا وتي‪ :‬خةمت نةبَيت ئةوة لة سةةر‬

‫من‪ ،‬خؤم ئةيهَينم بؤ سليَمانى‪ ،‬بةلآم لة خانووة قورِةكان تايثةكةتان تةسليم ئةكةم‪.‬‬
‫ثيَش ئةوةي مةلا عةلى بطةرِيَتةوة بؤ ثَينجوَين‪ ،‬شةةهيد حةمة ئةمينى خةجآ هات‬

‫بؤ لامء وتى‪ :‬شتيَكم لة ثيَنجوَينةوة بؤ هيَناويت‪ ،‬بؤت ببةم بؤ كويَ؟‬
‫ثي شةتر لةبةر ثارا سةتني ِريَكخ سةتنةكانمان‪ ،‬ثيَم باش نةبوو ةشةهيد حةمة ئةمين‬
‫بزانيَت كة لةطةلأ (ي‪.‬ن‪.‬ك) كارى سةيا سةى ئةكةم‪ ،‬نازانم كيَ ناردبووي بؤ لام‪ .‬منيش‬

‫لَيم ثرسي كة شتةكة ضييةء كآ ناردوويةتى؟‬
‫وتى‪ :‬مةبةستم تايثةكةي مامؤستا جةمالة‪.‬‬
‫ئةوكاتة كةريمى وة سةتا سةديق (براى شةةهيد محةمةد سةديق ثيَنجوَيني) ثيكابى‬
‫ثيَ بوو‪ ،‬لةة دةواجنةة ةكانى سةلَي ةماني ةيةوة مري شةكى زي ةندووى ث َي ةئةطوا سةتةةوة بؤ‬
‫ثيَنجويَن‪ .‬شةةهيد حةمة ئةمينء كةريمى وة سةتا سةديق تايثةكةيان لة ثيكابةكةى‬
‫ةحاجى كةةريم لةة ذيَر قةةفةةزى مري شةكةة ةكان بةار كردبوو‪ ،‬هَي ةنابوويةان بؤ سةليَمةانىء‬
‫بردبوويان بؤ مالَى خالَى حاجى كةريم (بةكرة شةةل) لة طةرِةكى سةابونكةران‪ .‬ثا ةشان‬
‫لةطةلأ حةمة ئةمين رِؤيشتين بؤ طةِرةكى سابونكةرانء مالَةكةي ثيشان دام‪.‬‬
‫هةمان رِؤذ مالَةكةم ثي ةشاني مامؤسةتا حةمة ِرة ةشيد دا‪ ،‬بؤئةوةي بة هاوكاري شةَيخ‬
‫حة سةةن بؤ سةكاني بيبات بؤ مالَي خؤيان‪ِ .‬رؤذي دواتر مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيد لةطةلأ‬
‫شَيخ حةسةن تايثةكةيان طواستبووةوة بؤ مالَى مامؤستا حةمة ِرةشيد‪.‬‬
‫مامؤ ةستا حةمة ِرة ةشيد لة مالَةكةى خؤي ذَيرزةمينيَكى زؤر نهَيني بؤ شةاردنةوةي‬
‫ضةةكء تةقةمةنيء بلآوكراوةكاني كؤمةَلةو تايثء رِؤنيؤ درو سةت كردبوو‪ .‬شةةوي‬
‫خ سةتبووة سةةر رِؤذو زؤر بة دَل سةؤزي ئي ةشوكارةكاني ِريَكخ ةستني ئةنجام ئةدا‪،‬‬
‫ثياويَكي زؤر ضةاونةترسء قارةمان بوو‪ ،‬لة ثَيناوي سةةركةوتني ئي شةوكارةكاني‬
‫شؤرِش ذياني خؤيء هاوسةرو منداَلةكانيء خةسووي (دايكي كوردستان) خستبووة‬
‫مةتر سةييةوةء سةَلي لة دوذمن نةدةكردةوة‪ .‬مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد ثلان دانةري لة‬
‫ناوبردني ضةند كةسيَكي نيشتمان فرؤش بوو لة ناو شاري سليَماني‪.‬‬

‫‪353‬‬

‫كؤضكردووي طومناء مامؤستا محةمةد ِرةشيد‬

‫ةمايةةي سةةر سةووِر ةمانء جيَي داخةة ةكة ج ةطة لةة دوو برادةر ةكة تةةنهةا ةبة ضةةنةد‬
‫و شةةيةك با سةي مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيديان كردووة‪ ،‬بةلآم هاوخةباتء ضةةند‬
‫بةرثر سةيَكي (ي‪.‬ن‪.‬ك) كة ئاطاداري ِرؤلأء كارو ضةالاكيء ئازايةتي مامؤ ةستا حةمة‬

‫ِرةشيد بوون‪ ،‬باسي ماندووبوونء خةباتيان نةكردووةء لة ياديان كردووة‪.‬‬

‫‪354‬‬

‫مامة عةزةء مامة عةلة ِرةش‬

‫مامؤ ةستا مةحمود ِرة ةشيد قةرةداغى كؤمةلَآ كةسةي زؤر ضةاكى رَِيك خ ةستبوو‪ .‬وةك‬
‫مةامةة ةعةزةء مةةحمودى(‪ )82‬كورِيء ةحاجى عةة ةبدوَللآى كةةلَؤشء كوِرةكةانى كةة خةةلَكي‬
‫باشء ئي شةكةرء ئازا بوءن‪ .‬ئةوان ئةيانوي سةت ب ةضنة ئةوبةرى ئاوى دةربةند بؤ لاى‬
‫ةسةرتةكى بةمؤو ضةياى زمناكؤ بؤ ثيَ شةمةرطايةتى‪ .‬ئةو ةسةردةمة مامة عةلة ِرةش كة‬
‫ءةختي خؤي سةةرلقى حزبى شةيوعى بوو‪ ،‬ةمالَء خَيزا نةة ةكةى لةة دواي ةهةرةس‬
‫رِؤي شةتبوون بؤ ئَيرانء لة ةشاري ئة سةفةهان بوون‪ .‬دواي هةلَطير ةساني ةشؤِر شةي نويَ‬

‫لةطةلَ ئازادى كورِيء ضةند كةسيَكى تر لة ئةسفةهانةوة هاتبوو بؤ ثَيشمةرطايةتى‪.‬‬
‫مامة عةلة ِرةش لةطةلأ ئازادى كورِى ضةووبوونةوة ناء ضةةي سةةرتةكي بةمؤ‪،‬‬
‫ةبارةطةايةةك ةيان بؤ خؤ ةيان دور ةست كردبوو‪ .‬ئةةودةمةة سةةر بةة هيس ثةارتء لايةةن ةَيك‬
‫نةةبوون‪ ،‬ث ةياويَكى زؤر ةئازاء بةةجةةرط بوو‪ .‬هةةر ةلةو دةوروبةةرةى بةةمؤء ةئةو ةناوةدا‬
‫سةةربةخؤ ضةالاكى ئةكردو بةتةنها ةشؤِر شةيَكى لةو ناوة بةرثاكردبوو‪ ،‬دواتر ئازادى‬
‫كورِى شةةهيد بوو‪ .‬لة طوندةكانى كورد ةستاني ئَيران كةلوثةلء خواردةمةنييان ئةهَينا‬
‫بؤ خؤيان‪ ،‬ضةونكة مامة عةلة ِرةشء ئازادى كوِرى لة ناو ضةة قةدةغةكراوةكاندا بوون‬
‫(منرقة مح مة) كة ِرذيَمى بةعس ئةو ناو ضةانةى لة هاتوء ضةؤ قةدةغة كردبوء‪ .‬مامة‬
‫ةعةزةء كوِرة ةكانى بي سةتبوويةان كةة ةمامةة عةةلةة ِرةشء كوِرة ةكةى ةلةو سةنوورانةةى‬
‫سةةرتةكنء ضةالاكى ئةكةن‪ ،‬بؤية ئةوانيش ئةيانوي ةست نزيك بن لةوانةوة‪ ،‬ضةونكة‬
‫ئةيانزانى كة ئةوانة ر قارةمانيَكنء سةة لة هيس ناكةنةوة‪ .‬ئةوكاتة حاجى عةبدوَللآى‬
‫كةلَؤشء مامة عةزةء كورِةكةى بة مامؤ ةستا مةحمود ِرة ةشيديان وتبوو كة نامةيةكيان‬
‫بؤ برادةراني شةاخ بؤ بنوو سةَيت كة بة ثَي شةمةرطة وةربطيرَينء رِيَطايان بدةن ب ضةن بؤ‬

‫لاى مامة عةلة ِرةشء كوِرةكةى‪.‬‬
‫بؤ ئةو مةبة ةستة نامةيةكم لة سةةركردايةتي ناوخؤوة بوَ ماموَسةتا مةحمود هَينا كة‬
‫ب ةيدات بةة مةامةة ةعةزة‪ ،‬ةئةءانيش بيبةةن بؤ لقى ثَينجى قةةرةداغ بؤ مةامؤ سة ةتا جةةلال‬
‫تؤفيق ةكة ئةةو ةكاتةة ئةةنةدامى لق بوء‪ .‬بةة ب ةيانوءى ئةةوةى ةكة مةامةة عةةلةة ِرةش ئيلتيزامي‬

‫(‪ )82‬مةحمودى مامة عةزة ثَيشمةرطةيةكى ئازاء ضالاك بوو‪ ،‬لة (‪)31‬ى ئابي ‪ 1996‬شةهيد بوو‪.‬‬

‫‪355‬‬

‫بة كة ةسةوة نييةو سةةربةخؤ كار ئةكات‪ ،‬برادةراني لقي ثيَنج رِيَيان نةدابوو كة بضةن بؤ‬
‫لاى مةا مةة عةة لةة ِرةش‪ ،‬بؤ يةة مةا مةة عةةزةء كوِرة ةكاني بةة دلَ شة ةكاوي طةةِرا ةنةوة بؤ‬

‫دةربةنديخان‪.‬‬
‫برادةرانى ِريَكخ سةتني سةليَماني زؤريان ثيَ ناخؤش بوو كة برادةرانى لق دذى‬
‫نامةو برِيارى رِيَكخ سةتن وة سةتابوون‪ .‬بؤية نامةيةكيان بؤ مامؤ ةستا جةلال تؤفيق‬
‫نوو سةىء زؤر بةة تونةدي وةلآمى ئةةو نةامةةيةةيةان دا ةيةوة كةة برِ ةيارى وةرنةةطرتنى ئةةو‬
‫ثياوانةى بة ثَي شةمةرطة تيَدا بوو‪ ،‬ناِرةزايى خؤيان ثي شةان داء ِرةخنةيان ليَ طرت‪ .‬لة‬
‫نامةكةدا نوو سةيبوويان "ئةم برادةرانة كة ئةبن بة ثيَ شةمةرطة‪ ،‬خؤيان كام شةويَن‬
‫هةَلدةبذيَرن با ب ضةنة ئةو شةويَنة كة ئارةزوويان لَييةتى‪ .‬ئَيمة ِرازينء ليَيان بةرثرس‬
‫دةبين‪ ،‬تؤ تةنها لة ناو ةضةى قةرةداغ هاوكارييان بكةء رَِيني ةشاندةريان بة"‪ .‬بة بِريارى‬
‫سةةركردايةتي ناوخؤ‪ ،‬جاريَكى تر مامة عةزةء هاوِريَكاني ضةوونةوة بةرى قةرةداغء‬

‫لةويَشةوة بؤ بةرى بةمؤ‪ ،‬لةطةلأ مامة عةلة ِرةش يةكيان طرتةوة‪.‬‬
‫لة سةالَى ‪ 1979‬ئةوكاتةي كة لة سةةركردايةتي بووم‪ ،‬رِؤذَيك مامة عةلة ِرةشء‬
‫مةامةة عةةزةو برادةرةكةانيةان ةهاتن بؤ سةةركردايةةتي‪ .‬لةةءآ ثيَكةةوة هةةنةدآ ق سةةمةان‬
‫كردء‪ .‬لةة سةةركردا يةةتي بةة تةةواوى ثةةيوة نةدي ةيان كرد بةة هيَزى ثيَ شة مةةر طةةى‬
‫كورد ةستانةوةء ضةةكى نويَيان وةرطرتء طةرِانةوة سةنووري ةضالاكي خؤيان‪ .‬لة‬
‫ةناو ضةة ةكةى خؤ ةيان دةوريَكى زؤر بةا ةش ةيان هةةبوو لةة ضةالاكي كرد ةندا‪ ،‬ةناو ةبانطيةان‬
‫دةركردبوو‪ ،‬ضةالاكي زؤر سةةر كةةوتوو يةان ئةة ن ةجام ئةةدا‪ .‬مةام جةةلالء برادةرانى‬

‫سةركردايةتى زؤر هاوكارييان ئةكردن‪.‬‬

‫‪356‬‬

‫دةستطيركردني خزم َيكي سةرؤك كؤمار‬

‫رِؤذ يةَك حةة مةة ئةةمين ثيَنجوَيني ةهات بؤ لامء وتى‪ :‬لةة ةناو ضةةى خؤ شة ةناوةتى‬
‫ئةةف سةةريَكي ئةة نةداز يةار طيراوةو لاى ةيةكَيتي دي لةة‪ .‬تؤ بزا نةةء ثةةيوة ةندى ب كةة ةبة‬
‫برادةرانى دةرةوة‪ ،‬ئةةطةةر بةة ثةارة ةبةرى ةئةدةن‪ ،‬ةلةءانةةيةة حكومةةت ثيَنج سةةد هةةزار‬
‫دي ةنار ةبدات‪ ،‬خؤ ئةةطةةر بةة طؤِرينةةوةش ةئةيكةةن‪ ،‬ئةةوا ةئةةتوانن لةةطةةلأ ثةةن ةجا زينةداني‬
‫ةسيا سةيء ثيَ شةمةرطةي دة ةستطيركراو كة لة زيندانةكانى حكومةتدان بيطؤرِنةءة‪ ،‬ئةو‬
‫ئةف سةةرة وةك با سةى ئةكةن خزمى ئةحمةد حة سةةن بةكرى سةةرؤك كؤمارى عيَراقة‪.‬‬
‫حةةز ةئةكةةم تؤ خؤت برادةران لةةم بةابةةتةة بةاش تَيبطةةيةةن ةيتء برادةراني ةشاخيش‬

‫ئاطادار بكةنةوة‪ ،‬دواى ضةند ِرؤذيَكى تر ديَمةوة بؤ وةلآمةكةى‪.‬‬
‫سةةبارةت بةو بابةتة لةطةلَ برادةراني رِيَكخ سةتن ق سةةم كرد‪ ،‬بةثةلة نامةيةكيان‬
‫نارد بؤ سةةركردايةتى‪ ،‬لة نامةكةدا نوو سةرابوو كة بة ورياييةوة ئاطادارى فلآنة ديل‬
‫بن‪ ،‬ضةونكة ئةف سةةريَكى ئةندازيارةء خزمي سةةرؤكي عيَراقةء دةتوانين زؤر سةوودي‬
‫ليَ وةربطرين‪ .‬ثةاش ضةةنةد هةةفتةةيةةك حةةمةة ئةةمين ةهات بؤ لامء وتي‪ :‬ةئةزانيةت ئةةو‬
‫ئةفسةةرةى كة كاتى خؤى ثيَموتيت خزمى ئةحمةد حةسةةن بةكرةء لاى يةكَيتي ديلة‪،‬‬
‫لةم ماوةيةى ثيَ شةوودا لة زي ةندان هةلآتووةء ئيَ سةتا لة بةغداية‪ .‬كاتَيك لاي يةكيَتي‬
‫سةجن بووة‪ ،‬قةناعةتي بة ثَي شةمةرطةيةك كردووةو لةطةلأ خؤى بردوويةتى‪ .‬ئيَ سةتا‬
‫ثيَ شةمةرطةكةش لة بةغدايةء ئةو ئةف سةةرة خانوو سةةيارةى بؤ ثَي شةمةرطةكة كِريوةء‬

‫ذنى بؤ هَيناوةء موءضةى بؤ بِريوةتةوة‪.‬‬
‫كةاتيةَك كةاك حةةمةة ئةةمين ةئةو ةبابةة ةتةي بؤ طيَِرامةةوة‪ ،‬زؤرم ثَينةاخؤش بوو‪ ،‬ضةونكةة‬
‫ثيَ شةتر زؤر بة وردى برادةرانى شةاخء ناوةوةم ئاطاداركردبووةوة كة زؤر ورياى بنء‬
‫نةهيََلن دةرباز بَيت‪ .‬بؤية بة دةمىء بة نوو سةراو زؤر ِرةخنةم لة برادةراني ناو شةارء‬
‫برادةراني ةشاخ طرت‪ .‬برادةراني ناو ةشار ثيَيان و كة ئةوانيش برادةرانى سةةرةوةيان‬

‫ئاطادار كردوءةتةوة‪ ،‬بةلآم تازة هيس ناكريَتء ئةوةى رِؤى تازة ناطةرِيَتةوة‪.‬‬

‫‪357‬‬

‫كاريطةري ضةند ضالاكييةكي شؤ ِرش‬

‫دواي ئةوةي دكتؤر بةختيةار(‪ )83‬بؤ ئةنجامداني ضةالاكييةةكي شةؤرِش بة نهَيني‬
‫ةضووبووة ناو ةشاري ةسليَمانيء بة دة ةستى جةمال رِينطؤ(‪ )84‬ةشةهيد كرا‪ ،‬حةمة ئةمين‬
‫ثيَنجوَيني هات بؤ لامء وتى‪ :‬لَيثر سةراواني حكومةت سةةريان ةسوِرماوة كة ضةؤن‬
‫يةكَيتيي ني شةتمانيي كورد سةتان دكتؤرَيك بؤ ضةالاكى سةةربازي ئةنيَرَيتة ناو شةار‪،‬‬
‫هةروةها سةةريان لة ضةالاكييةكاني ئةم ماوةيةي ثَي شةوو سةوورِماوةء ثيَيان وانةبووة‬

‫كة (ي‪.‬ن‪.‬ك) ئةوةندة بة توانا بَيت‪.‬‬
‫لةو ماوةيةدا ثَيشمةرطة ضةند ضالاكييةكيان ئةنجام دابوو كة مايةي سةرسورِمانى‬
‫ِرذَيم بوو‪ .‬بؤ نمونة لةلايةن دوو ثَيشةمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) كة بؤ ئي ةشيَكي تر ضةووبوون بؤ‬
‫ماَلي كوَيخا سمايلى تةلان لة ةشارؤ ضةكةي دوكان‪ ،‬قائيمقامء لَيثر سةراوى رِيَكخراوى‬
‫حزبى بةعسء ضةةند بةرثر ةسيَكي تري ِرذَيم هيَر شةيان كراية سةةرو كوذران‪ .‬هةر لةو‬
‫ماوةيةدا مةركةزي ثؤليسةى ضةوارتا دةسةتي بةسةةردا طيرا‪ ،‬ضةةند ةضالاكييةكى طةورةى‬

‫تريش كرا كة بؤ ئةو ِرؤذطارة زؤر طرنط بوو‪ِ ،‬رذيَمي سةرسام كردبوو‪.‬‬

‫(‪ )83‬دكتؤر بةختيار ثَيشمةرطةيةكي زؤر ئازاو بةجةرطء ضاونةترسي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ ،‬لة شؤِرشي نويَ‬
‫يةكةم شةهيدي دكتؤري ثَيشمةرطة بوو‪.‬‬

‫(‪ )84‬ئةةو جةة ةمال رِينطؤيةة ةنةبوو كةة زؤرجةار لةة سةةر جةادةي مةةولةةوي سةلَيمةاني ةئةبينراء ةباري‬
‫دةرووني تةواو نةبوو‪ ،‬بةلَكو كةسيَكي تر بوو‪ ،‬ثياوي بةعس بوو‪.‬‬

‫‪358‬‬

‫سةرةتاى شؤرِشى ئ َيران‬

‫لة كؤتايى ‪ 1978‬رِؤذَيك هاوى كةريمى كة ئةندامى مةكتةبي ةسيا سةيي حزبى‬
‫ديموكراتى كورد سةتاني ئَيران بوو‪ ،‬لةطةلأ مامؤ سةتا فايةقى ذن ام سةةردانيان كردم‪.‬‬
‫لةطةلأ كاك ها ةشم دؤ ةستايةتيمان بةهَيز بوو‪ .‬كاك ها شةم لة ةسليَمانى دائةني ةشت‪ ،‬بةلآم‬
‫خَيزانء م ةندا ةلَةكةاني لةة شةارى بةانةة بوون‪ .‬زؤر دؤ ةس ةتا ةيةتي برادةرانى كؤمةةَةلةء‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك)ي ةئةكرد‪ .‬زؤر ةجار كةة ةئة هةا تةة لام‪ ،‬بةة نهيَنى بةة يةانء بلآوكراوةى كؤ مةةَلةةء‬
‫ةيةكَيتيم ةئةدايةة‪ .‬ةئةويش زؤري ثيَخؤش بوو‪ ،‬هةةموو ةجارَيةك كةة شةتيَكى ةئةخويَنةدةوة‬
‫سةتاي شةى رِيَكخ ةستنء شةؤِرشء ثيَ شةمةرطةى ئةكرد‪ِ .‬رؤذَيك كاك ها ةشم هات بؤ لامء‬
‫ثَييو كةة لةة بةةِريَوةبةةرا ةيةتى ةئةمنى بةة ةغداوة ثةةنةابةةرة ئيَرانييةة ةكان ةبانط كراوون‪،‬‬
‫بةةرِيَوة ةبةري ةئةمن ثيَي وتبوون " ةئةب ةيَت عَيراق بةةجيَبهَيلَنء برِؤن بؤ ولآتيَكي تر"‪ .‬بؤ‬
‫بيركرد ةنةوةء برِيةاردان ةماوةيةةك مؤةلَةتيةان ثيَ دابوون‪ .‬هةةروةهةا ةكاك هةا شةم ثيَيو ةكة‬
‫بةِريَوةبةري ئةمن ثَي شةتر ضةةند كة سةيَكى لةو ثةنابةرانة تة ةسليم بة ئَيران كردبوءةءة‪.‬‬
‫ثا ةشان كةميَك باسةي ئيمام خومةيني بؤ كردمء ثيَيو كة سةةردانء هاتوضةؤى ئةكات‬

‫لة شاري نةجة ‪ .‬ئةوة يةكةمين جاربوو كة ناوى خومةيني ببيستم‪.‬‬
‫لةو ماوةيةدا كا سةيَتيَكى دةنطيم بةدة سةت طةي شةت‪ ،‬سةةبارةت بة عةزيز يو ةسفىء‬
‫غةنى بلوريان تؤمار كرابوو‪ .‬هةردووكيان لةلايةن ِرذيَمى ةشاى ئَيرانةوة ضةةند ةساَلَيك‬
‫زيندان كرابوون‪ .‬هةروةها با سةي عةزيز يو ةسفى تَيدا بوو كة لة زينداندا توو شةى‬
‫نةخؤ شةييةكى كو شةندة بووةء بة هةولأء كؤ شة شةيَكي زؤر ئازاد كرابوو‪ ،‬بةلآم بةهؤي‬
‫نةخؤ شةييةكةيةوة‪ ،‬دواى ثَينج مانط لة شةارى مةهاباد كؤ ضةى دوايى كردووة‪ .‬كاتيَك‬
‫لة مةهاباد مةرا سةيمى نا شةتنء ثر سةةى بؤ كراوة‪ ،‬ثيَكدادان لة نَيوان خةلَكى ةشارى‬
‫مةة ةهابةادو ث ةياوانى ِرذيَمى شةا ِرووي داوةو خةةلَكيَكى زؤر لةة هةةردوولا برينةدار بوون‪.‬‬
‫كا ةسَيتةكةم دا بة كاك ها شةم بؤئةوةي ئةويش طويَي ليَبطرَيت‪ .‬ثيَ ةشتر كاك ها شةم ئةو‬
‫هةواَلةى نةبي سةتبوو‪ ،‬بؤية بة هةواَليَكي زؤر طرنطى زانيء وتى‪ :‬ئةوة سةةرةتايةكة بؤ‬

‫ِراثةرِينى طةورةى طةلانى ئَيران‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك هاوي كةريمي سةةرداني كردمء وتى‪ :‬سةةبارةت بة بةجيَهَي شةتني‬
‫عَيراق‪ ،‬دووجار ضووين بؤ لاى موديرى ئةمنى عام لة بةغدا‪ ،‬لةوآ ثَييان وتين كة ثةلة‬

‫نةكةين خؤيان جواةان ليَ ئةطَيِرنةوة‪ ،‬ضونكة ئَيران بةرةء طؤِرانكاري دةضيَت‪.‬‬

‫‪359‬‬

‫ثةيوةندي ن َيوان ئيمام خومةينيء (ي‪.‬ن‪.‬ك)‬

‫مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد قةرةوةي سةى كة ئةندامى سةةركردايةتى ناو ةشارةكان بوو‪،‬‬
‫زؤر بة طةرميء طورجوطؤلَيء دلَسؤزييةوة كاروبارةكانى كؤمةلَةء يةكيَتى ِرائةثةرِاند‪.‬‬
‫بة فةرمانى سةةركردايةتي ناوخؤو سةةركردايةتى يةكيَتي‪ ،‬زؤربةى جارةكان لةطةلأ‬
‫هاوسةةرو خة ةسووى‪ ،‬بؤ ئي ةشوكاري يةكَيتى ئةضةوون بؤ ناوةِرا ةستء خوارووى عَيراق‪،‬‬
‫هةةموو جةار يةَك كؤ مةةلَ َةيك بةة ةيانء بلآوكراوةى كؤ مةة لةَة ةيان لةة طةةلأ خؤ ةيان ةئةبرد‪ .‬ةبة‬
‫فةرمانى (ي‪.‬ن‪.‬ك) ضةةند جاريَك مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد لة شةاري نةجة سةةردانى‬
‫ئيمام خومةيني كرد‪ .‬جارَيك كة لة نةجة هاتةوة‪ ،‬مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد وتى‪ :‬ئةم‬

‫جارةيان حكومةت نةيهَيشت خومةينى ببينم‪.‬‬
‫ِرؤذ ةَيك هةاوي كةةريمي هةات بؤ دو ةكانء وتى‪ :‬ضةووم بؤ نةة ةجة بؤ ةئةوةى ئيمةام‬

‫خومةينى ببينم‪ ،‬بةلآم نةيانهَيشت ضاوم ثَيي بكةوَيت‪ِ ،‬رَيطا نادةن كةس بيبينَيت‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةكى تر مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيد ضةوو بؤ نةجة ‪ ،‬كة طةِرايةوة هات بؤ‬
‫لامء وتى‪ :‬ضةاءم بةة خومةةينى كةةءت‪ ،‬داءاي ةيار ةمةتي لةة ئيَمةة ئةةكةاتء ةئة ةيةوَةيت لةة‬
‫رِيَ ةطاى ةيةكيَتييةةوة بطةةرَِي ةتةوة بؤ ئَيران‪ .‬ةمامؤ سة ةتا حةةمةة ِرة ةشيةد ةبةردةوام بوو لةة‬
‫ق سةةكانيء ءتي‪ :‬بؤية ئةمة بة تؤ ئةَليَم‪ ،‬بةلَكو تؤ بيرى ل َي بكةيتةوة كة بة سةةلامةتى‬
‫بة رِيَطايةكى با ةشدا بتوانين بيطةيةنينة ناو خاكي ئَيران‪ ،‬ضةونكة ئةزانم تؤ دؤ سةتء‬

‫هاوِريَت زؤرة كة ئةتوانن كاريَكى وا ئةنجام بدةن‪.‬‬
‫ئةءكاتة سةةرةتاى سةةرهةَلدانى شةؤرِ شةى طةلاني ئَيران بوو‪ .‬هةر ئةو ِرؤذة ضةووم‬
‫بؤ لاى مةجيد سةةليم‪ ،‬سةةبارةت بة ناردني خومةيني بؤ ناو خاكي ئَيران قسةةم لةطةلأ‬
‫كردء داواي هاوكاريم ليَكرد‪ ،‬ضةونكة كاك مةجيد ضةةند دؤ سةتيَكي زؤر ضةاونةترسء‬
‫ئازاي ئةنا سةي كة هاتو ةضؤى سةةر ةسنوورةكانيان ئةكرد وةك برايم طةِرةدَيييء غةفور‬
‫طةةِرةديَيى‪ .‬لةة وةلآ ةمدا كةاك مةةجيةد وتى‪ :‬زؤر ضةاكةةء خةةمتةان نةةبَةيت‪ ،‬ئةةو كةارة من‬

‫ئةيكةمء دَلنيا بن بة شةوء رِؤذَيك‪ ،‬خومةيني لة سليَمانييةءة ئةيطةيةنمة تاران‪.‬‬
‫ثا شةان ضةووم بؤ لاى مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيدء و ‪ :‬ئةطةر خومةيني بطةيةننة‬

‫سليَماني‪ ،‬ئةوا ئَيمة ئةتوانين تا تاران بيبةين‪.‬‬

‫‪360‬‬

‫مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد وتي‪ :‬زؤر با شةة‪ ،‬ئيَمةش هةولَي جدي ئةدةين كة بةلَكو‬
‫بيطةيةنينة سليَماني‪ ،‬دواتر لة وردةكاريةكان يةكتر ئاطادار ئةكةينةوة‪.‬‬

‫ثاش تَيثةِربووني ضةةند ِرؤذَيك‪ ،‬رِووداوةكان شةيَوةيةكى تريان بة خؤوة طرت‪ .‬لةو‬
‫ةماوةيةةدا طؤرِان ةكاري زوو زوو رِووي ئةةدا‪ ،‬نةةتوانرا لةة شةاري نةةجةةفةةوة خومةةينى‬
‫بطةيةنريَتة ةشاري ةسليَمانى‪ .‬دواتر عَيراق بة ناِرا سةتةوخؤ خومةيني دةركردو ناردي‬
‫بؤ ولآتى كويَت‪ ،‬ثاش ماوةيةكى كةم ضةوو خومةيني بؤ فةرةن سةا‪ .‬دواي رِووخاني‬

‫ِرذيَمي شا طةِرايةوة بؤ ئَيران‪.‬‬
‫كؤتايي زستانى ‪ 1979‬هاوي كةريميء كؤمةَلَيك لة برادةراني حزبي ديموكراتي‬
‫كورد سةتاني ئَيران لة سةليَمانى مابوونةوة‪ .‬دواى رِؤي شةتنى شةا لة ئَيرانء طةِرانةوةى‬
‫خومةةينىء ِراثةةرِينى طةةلانى ئَيران‪ ،‬ةهاوي كةةريمي ةهات بؤ لامء وتى‪ :‬ةكاكةة ئةةوة‬
‫ئيتر ئةطةِرَيمةوة بؤ كورد سةتانى ئَيرانء شةارةكان ئازاد كراون‪ .‬نامةيةكم بؤ بةكرى‬
‫حاجى سةفةر نارد‪ ،‬داوام ليَكرد كة هاوكاري هاوي كةريمي بكةن تا ئةطةِريَتةوة ناو‬

‫ئَيران‪ .‬دءاتر بيستمةوة كة كاك بةكر زؤر هاوكاري كردبوون ‪.‬‬
‫هاوي كةريمي باسةى ئةو رِؤذانةى بؤ بةكري حاجى سةةفةر طيَِرابووةوة كة ضةؤن‬
‫بةة ةيانء بلآوكراوةم داوةتيَ‪ .‬ضةووبووة هةةر شةوَين ةَيكء هةةر كؤرِء كؤمةةلَيَةك بةا ةسي‬
‫خةباتء ضةالاكي يةكَيتيء رِيَكخ سةتنةكاني بؤ كردبوون‪ .‬هاوي كةريمي ئةوةندة‬
‫يةكَيتي خؤش دةوي سةتء تةباو تيَكةلأ بوو لةطةلأ ئَيمة‪ ،‬لة زؤر داني شةتنى مةكتةبي‬
‫سةيةا سةي حزبى ديموكراتةدا ثَي ةيان وتبوو "تؤ دؤ سةتي ئةةوان ةيت يةاخود بوويةت ةبة‬

‫يةكيَتىء لاى ئيَمة قسة ناكةيت"‪.‬‬

‫‪361‬‬

‫ناردني ثؤشاك بؤ برادةراني شاخ‬

‫لة سةةرةتاى ةشؤرِ شةى نوآ‪ ،‬ذيانى ثيَ شةمةرطايةتى زؤر قورسء طران بوو‪،‬‬
‫ثيَ شةمةةرطة بر سةىء بآ جيَء ِريَ ةطاء بارةطاء ثارةء جلوبةرطء ثيَلآو بوون‪ِ .‬رؤذانة‬
‫كؤثتةر بة ةضرِوثرِى ضةاوديَري ئةو طوندء ناوضةانةى ئةكرد كة ثَيشةمةرطة هاتوضةؤيان‬
‫تَيةدا ةئةكرد‪ .‬ةلةو ةماوةيةةدا نةامةةيةةكى بةةكرى حةاجى سةة ةفةرم بةةدة سةت طةةي شةتء‬
‫نو ةسيبووى "مةفرةزةكةمان يانزة ثيَ شةمةرطةن‪ ،‬بةلآم تةنها دوو قةم سةةلَةمان هةية‪،‬‬

‫سةرماى ئةم زستانة تا ناو ئَيسكةكانمان كارى تَيكردووينء فريامان بكةون‪".‬‬
‫بؤ ئةء مةبة ةستة ق سةةم لةطةلأ مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيد كردء ثيَموت كة هةندَيك‬
‫جلوبةةرط بنَيرين بؤ ئةةء ثَي شةمةةر ةطانةة‪ .‬مةامؤ سةتةا حةةمةة ِرة شةيةد ئةامةادةيي خؤي‬
‫دةربرِيء وتى‪ :‬لةة ةبةرى قةةرةداغيش سةيروان تةا لةَة ةبانىء ثيَ ةش مةةر طةة ةكانى داواى‬

‫قةمسةلَةء جلء بةرطي طةرم ئةكةن‪.‬‬
‫بؤ كِريني جلءبةرطي ئةو برادةرانة‪ ،‬لةطةلأ كؤمةلَيَك لة دؤ سةتء هاورِيَكاني خؤم‬
‫وةك جةلالي مةحمودي فةقيَ ِرةحيم‪ ،‬شةَيخ عةبدول بؤسةكاني‪ ،‬ةشَيخ عةزيز بؤسةكاني‪،‬‬
‫مةجيد سةةليم‪ ،‬ةشَيخ حة سةةن بؤ سةكانيء ضةةند كة سةيَكي تر ق سةةم كردو داواي‬
‫ةهاو ةكاريم ليَكردن‪ .‬ئةةوانيش بةة ثيَي توا ةناي خؤ ةيان ةهاو ةكاري ةيان كردينء برِيةَك ةثارةم‬
‫كؤكردةءة‪ .‬مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيديش داواي هاوكاري لة كؤمةَلَيك دؤ سةتء هاوِريَي‬
‫خؤي كردبوو‪ ،‬برَِيك ثارةي كؤكردبووة‪ .‬ثا شةان بةو بِرة ثارةيةي كة كؤمانكردبووةوة‬
‫لةطةلأ بِرَيك ثارةي شةةخسةي خؤمء مامؤسةتا حةمة ِرةشيدء برِيَك ثارةي رِيَكخستن‪ ،‬لة‬
‫بازارِي كؤنةفرؤ شةةكاني سةليَماني لةطةلأ مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد كؤمةلََيك قةم سةةلَةء‬
‫بلوزء جلوبةرطي كؤنةمان بؤ كِرين كة ضةوار طونية بوو‪ .‬دواتر ةشَيخ حةسةةن بؤسةكانى‬

‫بة سةيارةكةى خؤى بردي بؤ ماَلى مامؤستا حةمة ِرةشيد‪.‬‬
‫بةهؤي بارودؤخي مةتر سةيداري ئةو ِرؤذطارة‪ ،‬ماوةيةك تيَثةِريء نةمانتوانى جلء‬
‫بةرطةكان بنَيرينة دةرةوة‪ .‬بؤية داوام لة مةجيد سةةليم كرد كة هاوكاريمان بكات‪ .‬كاك‬
‫مةةجيةد لةة ةطةلأ برِيَكى زؤر لةة ميوةء شةيريني بةة برايم طةةِرةدَيييء غةةفور طةةرِةديَيي‬
‫جةلءبةةرطةة ةكاني نةاردبوو بؤ طونةدي طةةِرةدآ لةة شةار ةباذَير‪ .‬ةلة هةةمةان كةا ةتدا كؤمةةَليَةك‬

‫‪362‬‬

‫جلوبةرطمان نارد بؤ بةرى قةرةداغ بؤ سيروان تالَةبانىء ثَيشمةرطةكانى ئةو سنوورة‪.‬‬
‫كاتَيك كاك برايمء كاك غةفور ئة ضةنة طوندي طةِرةدآ‪ ،‬فةرماندةي كةرت كاك نةبةز‬
‫(نةا سةراو بةة خولةةى جطةةر) ةئةبينن‪ .‬ةكاك نةةبةةز ثَييةان دةلََيةت " ةكاك بةةكر لَيرة نييةةو لة‬
‫دةوروبةرى بانةية‪ ،‬بارودؤخ زؤر طؤِراوةء وةك ثَي شةتر نيية‪ ،‬وةك هةواَلم زانيوة ئَي سةتا‬
‫ةكاك ةبةكرء ثَي شةمةةرطةةكةاني ةقةم سةة ةَلةى ئةةمريكي طةةرموطوِرء جلوبةةرطى نوَييةان‬
‫لةبةرداية‪ ،‬ئَي سةتا ئةوان زؤر لة ئَيمة تيَرو ثؤ شةتة ترنء ثيَوي سةتيان بةوجلءبةرطة‬
‫نةماوة‪ ".‬كاك نةبةزء ثيَ شةمةةرطةكاني خواردنء بلوءزةكانيةان بؤ خؤيان هةلَطرتبوو‪،‬‬

‫بةلآم قةمسةَلةكانيان نةبردبوو‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك سةيروان تالَةباني نامةيةكي بؤ نوو سةينء دة ةستخؤ شةي ليَكردين‪،‬‬
‫هةروةها داواي ليَكردين كة ئةطةر جلوبةرطي ترمان بؤ ناردن‪ ،‬با رِةنطي سةثيء كالَيان‬
‫بؤ نةنيَرين‪ ،‬ضةونكة ئةو ِرةنطانة زوو ضةلَكن دةبنء بةكةلَكي ئةوان نايةت‪ .‬لةو ِرؤذطارة‬
‫دذوارو سةة خةتء ثِر مةةتر سةي يةةدا‪ ،‬بةة ذ يةانء بةة ةهاو كةاري خةةلَكي دَل سةؤزء‬

‫نيشتمانثةروةر‪ ،‬شؤِرش تواني دريَذة بة خةبات بدات‪.‬‬
‫ةسيروان تالَةبانى ثيَ شةمةرطةيةكى طورجوطؤلأء زؤر ئازاء بةجةرطء ةضالاك بوو‪،‬‬
‫فةرماندةي هةرَيم بوو‪ .‬لة ناو ضةةى قةرةداغء طةرميان كاريطةرييةكي زؤري هةبوو بؤ‬
‫سةةركةوتنى ضةالاكى ثَي شةمةرطة‪ .‬رِؤذيَك ثيَش ئةوةى سةيروان تالةباني(‪ )85‬شةةهيد‬

‫بكرَيت‪ ،‬حاجى داراى جافم بينيء دةنطوباسى ناوضةى قةرةداغم لَيثرسي‪.‬‬
‫حاجى دارا با سةي ضةةند كارو ضةالاكييةكي سةيروان تالةبانيء ثيَ شةمةرطةكاني بؤ‬
‫كردمء وتى‪ :‬ةجار َةيك ةئامر فةةو ( فةة تةاا بةةطى ةجا ) لةة طةةلأ كؤ مةةَل يَةك ضةة كةداردا‬
‫بةةميوانى ةضووبوو بؤ مةالَى حةاجى مةةحمودى هةاروني لةة طو نةدي ثو نةة لَةةي لاي‬
‫دةربةةنةديخةان‪ .‬كةات ةيَك ةكاك سةيروان ئةةو هةةوالةَةي ثيَ ةئة ةطات‪ ،‬دة سةتبةةجةآ خؤىء‬
‫ثَي شةمةرطةكانى ضةواردةورى ئةو ناوة ئةطرن‪ .‬حاجى مةحمود بةثةلة ئة ضةَيت بؤ لاى‬

‫(‪ )85‬لة كؤتايي مانطي ‪ 1979/4‬لة شةارةزوور لةطةلأ ضةوار ثَي شةمةرطةي تر لة لايةن بةرثر سةيَكي‬
‫جا شةةكاني ئةو سةنوورة كة قيادةي موةقةتة بؤ لَيداني شةؤِر شةي نويَ ناردبوويةوة‪ ،‬شةةهيد كرا‪.‬‬

‫هةروةها ضوار براي تري شةهيد سيروان تالَةباني كة هةموويان ثَيشمةرطة بوون‪ ،‬شةهيد بوون‪.‬‬

‫‪363‬‬

‫كاك سةيروانء ثيَي دةَلَيت " ئَي سةتا ئةو ثياوة ميوانى منة‪ ،‬بيكة بة خاتري خوا ضةؤن‬
‫دةبَيت لة مالَى مندا بكوذريَت"‪.‬‬

‫كاك سيروانيش ثيَي وتبوو "ئةوا بةخشيم بة تؤ‪ ،‬بةلآم ثيَيان بلَآ من هةرطيز ِرازى‬
‫نا جاشء ضةةكدارى ِرذيَم بيَنة ئةم ناو ضةةية‪ .‬كاتَيك فةتاا بةط هةوالَةكة ئةزانيَت‬
‫توو ةشى سةةر ةسامى ئةبَيتء زؤريش ئةترسةيَتء ئةلَيَت "ئةوى ِراسةتى بَيت من هةرطيز‬
‫ضةاوةِريَى ئةةوةم نةةكردووة كةة ثيَ شةمةةرطةة لةةم ةناوة هةةبيةَتء ةئةوة ةندة ةبةهيَز بن كةة‬

‫بتوانن بيَنة ئةم دةوروبةرة"‪.‬‬
‫بةداخةوة دواي ضةةند ِرؤذيَك هةوالَى ةشةهيدبوونى سةيروان تالَةبانيمان ثيَطةي ةشت‬

‫كة بة شةهيدبووني زيانيَكى طةورة لة (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء لة شؤرِشى نويَ كةوت‪.‬‬

‫‪364‬‬

‫وةستا بةكرى دارتاش‬

‫سةةرةتاى ةساَلى ‪ 1979‬بوو‪ِ ،‬رؤذَيك مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد قةرةوةي سةى هات بؤ‬
‫لامء وتى‪ :‬من كةاريَكي ترم ثيَ ةسثَيردراوة‪ ،‬لةة مةةودوا لةة رِيَي برادةريَكي تر كةة زؤر‬
‫دَل سةؤزو ضةالاكة ثةيوةنديت بة سةةركردايةتي ناوخؤ ئةبَيت‪ ،‬سةبةي ثيَكةوة ئة ضةين‬

‫بؤلاي بة يةكتان ئةناسَينم‪.‬‬
‫رِؤذي دءاتر مامؤ ةستا حةمة ِرةشةيد‪) ،‬وة ةستا بةكرى دارتاش(ي(‪ )86‬ثَينا ةساندم‪ ،‬لة‬
‫ماوةيةكي كورتدا ثةيوةنديمان زؤر بةهَيز بوو‪ .‬وة سةتا بةكري دارتاش لة ةضالاكيء‬
‫ِراثةةِرانةدنى ةكارةكةانى ِريَكخ سةت ةندا دةوريَكى زؤر ةبا شةى هةةبوو‪ ،‬كةة سةيَكي ئةازاو‬
‫ضةاونةترسء ضةالاكء بةوةفاء طورجوطؤلأ بوو‪ .‬ئةويش هةر وةك مامؤ سةتا حةمة‬
‫ِرة شةيد بآ ماندووبوون كاري ئةكرد‪ .‬ئةو دوو ثياوة هةر ضةى نامةء بةيانء بلآوكراوة‬
‫هةةبووايةة‪ ،‬دة سةتبةةجةآ ب َي ئةةءةى يةةك سةات دوا ب ةكةويةَت ةئة ةيانطةة ةيانةدة شةوَينى‬

‫مةبةست‪.‬‬

‫(‪ )86‬ناوي تةواوي (ئةبوبةكر محةمةد ةساَلح) بوو‪ ،‬لة كؤتايي ثايزي ‪ 1989‬لةلايةن رِذيَمي بةع ةسةوة‬
‫دةستطيركرا‪ ،‬لة ‪ 1990/11/17‬لة طةلأ ثؤليَك تيَكؤشةري تري (ي‪.‬ن‪.‬ك) لةسيَدارة درا‪.‬‬

‫‪365‬‬

‫نامةكةي مام جةلال درا بة بةعس‬

‫ِرؤذيَك حةمة ئةمين ثيَنجويَنى هات بؤ لامء وتى‪ :‬ئةمرِؤ شةَيخ كاوةى ةشَيخ لةتيفي‬
‫حةفيد(‪ )87‬ثيَيو كة نامةى مام جةلالى بؤ هاتووة‪ .‬شةَيخ كاوة نامةكةي ثي شةان دامء‬
‫خويَندمةوة‪ .‬شةَيخ كاوة نامةكةي ثي شةانى داراى حاجى برايمى ضةةرمةطاش داوة‪.‬‬
‫منء شةَيخ داراء شةَيخ ةكاوة ثةةيوةنةد يمةان لةة طةةلأ يةةك بةةهيَزةو شةت لةة يةةكتر‬
‫نا شةارينةوة‪ .‬مام جةلال لة نامةكةيدا بؤ شةَيخ كاوةي نو سةيوة "ئيَوة نةوةى شةَيخ‬
‫مةةحمودى نةةمرء ةمةليكى كورد سة تةانن‪ ،‬د ةيارة هةةرطيز ةكاري خرا ثةة لةة ئيَوة‬
‫ةناوة شةيَ ةتةوةء ةهةرطيز نةةتةانكردووةء ةنابَةيت بيكةةن‪ ،‬ةجا بؤيةة ت ةكام وايةة كةة بةة ةهةر‬
‫شيَوةيةك بَيت‪ ،‬ئةبيَت واز لةو كارةى ئَيستاتان بهَيننء دةست لة ئةنجومةنى كارتؤني‬

‫حزبى بةعس بكيَشنةوة‪".‬‬
‫دواي ضةةند ِرؤذيَك لة رِيَطاى ِريَكخ ةستةكانمانةوة ئاطادار كراين كة شةَيخ كاوة‬
‫ةنامةةيةةكى لةةلاى مةام جةةلا ةلةوة بؤ ةهاتووة‪ ،‬هةةروةهةا ةنامةة ةكةى ثي شةانى ثةاريَزطةارى‬

‫سليَمانىء ضةند برادةريَكى خؤى داوة‪ ،‬دواتريش نامةكةي داوة بة ئيستيخبارات‪.‬‬
‫بؤ ئةو مةبة ةستة ضةووم بؤ لاى كاك حةمة ئةمينء و ‪ :‬ئةو نامةيةى كة مام جةلال‬
‫بؤ ةشَيخ كاوةي ناردبوو‪ ،‬ةضووة تة ةسليمي ئةمنء ئي ةستخباراتي كردووة‪ ،‬نازانم بؤ ئةو‬

‫كارةى كردووة؟‬
‫وتى‪ :‬من ئاطاداري شةتي وا نيم‪ ،‬بةلآم بة دوادا ضةوون ئةكةمء وةلآمت ئةدةمةوة‪.‬‬
‫ثاش ضةةند رِؤذيَك كاك حةمة ئةمين هاتةوة بؤ لامء وتى‪ :‬سةةبارةت بةو بابةتة ق سةةم‬
‫لةطةلأ شةَيخ كاوة كردوةو ئةلََيت "مام جةلال نامةكةى داوة بة عوسمانى قالة منةوةر‬
‫كة ئةو بؤ منى بنيَرَيت‪ ،‬بةلآم عوسمان ضةووة نامةكةى داوة بة ذنيَكى خةلَكى طوندى‬

‫ةسيتةكء ئةو بؤي هَينام‪ ،‬ئةوةى ِرا ةستى بَيت من لة ذنةكة دَلنيا نةبوومء تر سةام‪ ،‬و‬
‫نةوةك ثَيش ئةوةى نامةكة بةدة ةست من طةي شةتبَيت‪ ،‬ذنةكة نامةكةي دابَيت بة ئةمنء‬

‫(‪ )87‬ةشَيخ كاوةى ةشَيخ لةتيفي حةفيدو حةمة ئةمين ثيَنجويَنىء داراى حاجى برايم‪ ،‬ئةو سةةردةمة‬
‫نويَنةر بوون لة ئةنجومةنة كارتؤنييةكةى ياسادانانء جيَبةجيَكردن لة هةوليَر‪.‬‬

‫‪366‬‬

‫ئي سةتيخ ةبارات‪ .‬منيش تر سةام كةة ءةك ةئةو ةحاجييةةم ليَ بكةةن كةة لةة ةئةنجومةةنى‬
‫نويَ نةةران ئةة نةدام بوو‪ ،‬ئةةويش نةا مةة يةةكى لةة دةرةوة بؤ ةهاتبوو‪ ،‬بةةلآم ثيَش ةئةوةي‬
‫نامةكة بطاتة دة سةتي‪ ،‬نامةكة تة سةليمي ئةمن كرابوو‪ .‬دائيرةي ئةمنيش ويَنةيةكيان‬
‫لةةبةةر طرتبووةوة ثةا شةان ةنامةةكةة ةيان نةاردبوو بؤ ةخاوةنةة ةكةي‪ .‬خؤت بةاش ةئةزان ةيتء‬
‫ئةاطةادار ةيت كةة ضةؤن مل ةيان كرد بةة ثةة ةتداء لةة ةناو ةيان برد‪ .‬منيش تر سةام كةة هةة ةمان‬

‫ضارةنووسم هةبَيت‪ ،‬لةبةرئةوة ثيَشوةخت خؤم نامةكةم طةياندة لاى حكومةت‪.‬‬
‫ثا ةشان كاك حةمة ئةمين وتي‪ :‬شةَيخ كاوة ليَي ثر سةيم كة من ضةؤن زانيومة كة‬
‫نامةكةى تة سةليم بة حكومةت كردووة‪ .‬منيش ثيَموت كة ِريَكخ سةتنةكاني شةؤِرش‬

‫ضاودَيريمان ئةكةنء ئاطاداري هةَلسوكةوتمانن‪.‬‬
‫ئةةو سةةردة مةة ِريَكخ سةت نةة كةاني (ي‪.‬ن‪.‬ك) زؤر بةةهيَز بوون‪ ،‬لةة نةاو زؤر بةةي‬
‫دامودةزطةا ةكاني ِرذيَم خةةلَكمةان هةةبوو كةة ئي شة ةيان بؤ ئةةكرين زان ةياري زؤر نهَينيء‬

‫هةستياريان بؤ ئةهَيناين‪.‬‬

‫‪367‬‬

‫طواستنةءةي خةباتي شار بؤ شاخ‬

‫لةة سةةرة تةاي بةة هةاري ‪ 1979‬سةةركردا يةةتي نةاوخؤ بِر يةاري كو شةتني‬
‫ني ةشتمانفرؤ شةيَكيان بة ناوي (ب‪ .‬د‪ ).‬لة ناو شةاري سةليَماني دةركرد‪ .‬ثيَ ةشتر منء‬
‫مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيد وا رِيَكةوتبووين كة كاتي ئةنجامداني ئةو كارة بخرَيتة دواي‬
‫ث شةووي قوتابخانةكانء شةوَيني ئةنجامداني شةي نزيكي مزطةوتي خانةقاي سةليَماني‬
‫بَيت‪ ،‬ضةونكة مالَةكةي نزيكي مزطةوتةكة بوو‪ .‬لة ئةنجامداني ةضالاكييةكةدا ثةلة كرا‪،‬‬
‫دوو هةفتة ثيَش دة سةتثيَكردني ث شةووي قوتابخانةكان‪ ،‬بة سةةرثةر شةتي مامؤ سةتا‬
‫مةحمود ِرةشةيد قةرةداغي‪ ،‬دوو ثَيشةمةرطةى ناوشةار سةر بة رِيَكخستني دةربةنديخان‬
‫هةة سة ةتان بةة ئةةن ةجا ةمداني بِريةارة ةكةي سةةركردا ةيةتي ةناوخؤ‪ .‬هةةربؤيةة ئةةنجةامةداني‬
‫ضةالاكييةكة شةك ةستي هيَناو يةكيَك لة ثيَ شةمةرطةكان شةةهيد بوء‪ ،‬ثَي شةمةرطةكةى‬
‫تريش كة جلةكانى مامؤ ةستا مةحمودى لةبةر كردبوو بة بريندارى دةسةتطيركرا‪ ،‬دواي‬
‫ئةوةي لةذيَر ئة شةكةنجةدا ناوي مامؤ سةتا مةحمود ِرة شةيد قةرةداغي(‪ )88‬دركاند بوو‪،‬‬

‫مامؤستا مةحموديش دةستطير كرا‪.‬‬
‫رِؤذي ‪ ،1979/5/17‬بؤ بة شةداريكردن لة ثر سةةي برايةكى كويَخا سمايلى تةلان‬
‫منء عةبدولكةريمى حةمةى سةةعيد ضةووين بؤ شةارؤ ضةكةي دءكان‪ .‬هةر ئةء رِؤذة‬
‫وة ةستا بةكرى دارتاش ئة ضةيَت بؤ مالَةءةء بة حةمدي هاو سةةرم ئةَليَت "مامؤ سةتا‬
‫مةةحمود دة سةتطيركراوة‪ ،‬ئةةطةةر كةاك عةةبةدولِرةح ةمان ةهاتةةءة ثيَي ب ةلَآ كةة لةة ةما ةلَةءة‬
‫نةبيَتء خؤي ب شةارَيتةءة"‪ .‬ئَيوارةي هةمان رِؤذ طةِرامةءة بؤ بازارِي زيَوةر‪ ،‬شةةريكة‬

‫دءكانةكةم (عةبدولكةريمى موفتى) وتى‪ :‬ئةمِرؤ كابرايةك هةوالَى ثرسيت‪.‬‬
‫كاتَيك طةِرامةوة بؤ ماَلةوة‪ ،‬حةمدي هةءالَةكةي وة سةتا بةكرى دارتا شةي ثيَو ‪.‬‬
‫هةةمةان ئيَوارة بةآ دءاكةةءتن ِرءءم كردة مةالَى فةةقةآ ئةةح ةمةد كةة ميَردي بةةهةآ خةاني‬
‫ثورزام بوء‪ ،‬ماَليان لة سةابونكةران بوء‪ِ .‬رؤذي دواتر وة سةتا بةكرى دارتاش ضةووبوو‬
‫بؤ مةاَةلةوةء بةة حةةمةدى ةهاو سةةرمي ءتبوء ئةةيةةءَيةت ةبين َةيت‪ .‬هةةمةان رِؤذ لةة ةطةلأ‬

‫(‪ )88‬لة خةباتى ذيَرزةميني ثياوَيكى تيَكؤ ةشةرء ئازاء ضةالاك بوو‪ ،‬لة زينداني شةدا زؤر خؤرِاطر بوو‪.‬‬
‫ثَيشمةرطةى شؤرِشى ئةيلولء سةر بة باَلى (م‪.‬س) بوو‪.‬‬

‫‪368‬‬

‫حةةمةدى هةات بؤ لام بؤ مةالَي فةة ةقآ ئةةح ةمةد‪ .‬وة سةتةا بةةكر ةبا سةي دة سةتطيركردني‬
‫مامؤسةتا مةحمودء شةك ةستهَيناني ضةالاكييةكةي بؤكردم‪ .‬ثاشةان وتى‪ :‬بي ةستومانة كة‬
‫ضةةند برادةريَكي زيندان ناوي ضةةند كة سةيَكي ِريَخكراويان دركاندووة‪ِ ،‬رةنطة ناوى‬
‫تؤش دركَينرابَيت‪ .‬هةرضةةندة دواى طرتنى ئةو برادةرانة تا ئيَ ةستا هيس رِووى نةداوة‪،‬‬
‫بةلآم ئةبيَت تؤ زؤر ئاطادارى خؤت بيتء نابَيت بطيرَييت‪ ،‬ضةونكة تؤ خةلَكيَكى زؤرء‬
‫ذمةارةيةةكي زؤر لةة ئةة ةندامةاني ِريَكخ سةتنةةكةانى ثيَنجوَينء هةة ةلَة ةةء ةسلَي ةمانىء‬
‫دةربةنديخان ئةنا سةيت‪ ،‬تؤ خؤت با شةتر لة ئَيمة ئةزانيت كة بةعس لة ئة ةشكةنجةداندا‬
‫زؤر بةآ ِرةحمء درِ نةدة يةة‪ ،‬ئةةو ةكا تةة ِريَكخ سةتن ز ةيانيَكى زؤر طةةورةي ثيَ ةئة طةات‪.‬‬
‫لةة بةةر ئةةوة تةا ةئةو ةكا ةتةى بةة تةةواوى بؤ مةان ِروون ةئةبيَ تةةوة‪ ،‬ةئةب ةَيت هةةر خؤت‬
‫دةرنةةخةةيةتء خؤت ب شةاريتةةوة‪ ،‬كةةس نةةتبين ةَيتء جيَء رَِةيت نةةزان ةيَت يةان ةئةب ةَيت‬
‫برِؤيتة دةرةوةء لة سةليَمانى نةمَينيت‪ .‬من وام ثيَ با شةترة كة جارآ سةةبر بطريتء‬
‫نة ضةيتة دةرةوة‪ ،‬با بزانين بارودؤخةكة ضةي بة سةةر دَيتء رِؤذانى دواتر ضةى رِوو‬
‫دةدات‪ .‬ئيَ مةةش زوو زوو هةةواَةلت بؤ ئةةهَينين‪ ،‬ةئةتوانيةت ب ضةيتةة دةرةوة بؤ طو نةدي‬
‫بلةكآء لةوآ دابني شةيت‪ ،‬ضةونكة ئيَمة با شةتر ئةتوانين هةوالَت بةدة سةت بطةيةنين‪،‬‬

‫ِرةنطة لة ِريَطاى جةلالى برازاتةوة ثةيوةنديت ثَيوة بكةين‪.‬‬
‫ةلة مةالَي ةفةقيَ ئةةح ةمةد نةةمةا ةمةوةء رِؤذي دواتر ضةوءم بؤ ةمالَي مةةجيةد سةةليم‪.‬‬
‫لةءيَش ضةةند رِؤذَيك خؤم شةاردةوةء ضةاءةرِيَي طؤِرانكارى بوءم‪ .‬هةر لةو ماوةيةدا‬
‫جطة لة مامؤ سةتا مةحمود‪ ،‬مامؤ سةتا جةمال تاهيريش دة سةتطير كرابوو‪ ،‬بةلآم هيس‬
‫ثةيوةندييةكي بة دة سةتطيركردني مامؤ سةتا مةحمودةوة نةبوو‪ .‬ثاش يةك دوو ِرؤذ‬
‫ةضاوةرِواني بِريارمدا‪ ،‬ئةطةر هةواَلى برادةرة دة سةتطيركراءةكانم نةزانى‪ ،‬ئةوا شةار‬
‫بةجيَبهَيلَمء ب ضةمة شةاخ‪ .‬برِيارةكةي خؤم بة برادةرانى رِيَكخ سةتن ِراطةياند‪ ،‬ئةءانيش‬

‫ثيَيان باش بوو‪.‬‬
‫ِرؤذي ‪ 1979/5/21‬ءة ةستا بةكري دارتاش هات بوَلام بؤ مالَي كاك مةجيدء ءتي‪:‬‬
‫هةوالأ وا بلآوبووةتةوة كة برادةران ئيعترافيان كردووة‪ ،‬ب َوية ئةبَيت شار بةجَيبهَيَليتء‬

‫بضيتة دةرةءة‪.‬‬

‫‪369‬‬

‫بةةهؤي بةةهيَزي دامودةز ةطاي هةةوالَطري ةبةعسء دةنطؤي در كةا نةدني نهَيني‬
‫رِيَكخ ةستن لةلايةن هاورِيَياني زيندان لةلايةك‪ ،‬هةروةها بؤ ثارا سةتني طياني برادةرانء‬
‫تؤرِي ِريَكخستنةكاني كؤمةَلةو (ي‪.‬ن‪.‬ك) لةلايةكي تر برِيارمدا كة رِوو بكةمة شاخء بؤ‬
‫ماوةي ضةةند هةفتةيةك خؤم ئا ةشكرا نةكةم‪ ،‬ئةويش بةو هيوايةي كة دةنطؤي نهَيني‬
‫در ةكانةدني هةاوِريَ ةياني زي ةندان ِرا سةت نةةب ةيَتء بطةةِرَي ةمةوة بؤ ةسليَمةانيء درَيةذة بةة‬

‫خةباتي نهَيني بدةم‪.‬‬
‫ثيَش ئةوةي رِوو بكةمة شةاخ‪ ،‬ناردم بة شةوَين حةمدى هاو سةةرمء زؤر بةوردى‬
‫هةموو شةتيَكم بؤ ِروونكردةوةو و ‪ :‬بةهيوام ب ضةمة شةاخ‪ِ ،‬رةنطة بةمزووانة يةكتر‬
‫نةبينينةوة‪ ،‬ئةبَيت زؤر ئاطادارى مندالَةكان بيت‪ ،‬ئةبيَت تؤ هةم دايكء هةم باوك بيت‪،‬‬
‫ئةبَيت هةر ضةؤنَيك بَيت خوَيندنيان ثيَ تةواو بكةيت‪ ،‬ئيَوةش لةمةودوا زؤر لة مالَةوة‬
‫مةبن‪ ،‬جاروبار خؤتان ون بكةنء بةناوى سةفةرةوة خؤتان بشارنةوة‪ ،‬ضونكة بةردةوام‬
‫حكومةةت بةة دواى كةة سةوكةارى ثَي شةمةةرطةةدا ةئةطةةِرَةيتء ةئة ةيانطرن‪ِ ،‬رةنطةة دووريش‬
‫بخريَنةةوة بؤ خوارووى عَيراق‪ .‬هةةروةهةا سةةبةارةت بةة شةةرا ةكةتى دوكةانةةكةةمء ئةةو‬

‫ثارانةي كة هةمبوو‪ ،‬لةطةلَ حةمدي خان قسةم كرد‪.‬‬
‫ةسةرةتةا بؤ ةماوةيةةك مةات بوو‪ ،‬هيس ق سةة ةيةكي نةةكرد‪ ،‬ثةا شةان ةكة زاني ةئةوة‬
‫ِريَطاضارةى كؤتايية وتى‪ :‬تؤ هيس خةمت نةبَيت‪ ،‬هةر هةموو شتيَك بة دلَى تؤ ئةبيَتء‬
‫تؤ ضةيت وتووة هةروا ئةكةين‪ ،‬نايةَلم مندالَةكان دة سةت لة خويَندن هةلَبطرنء ئاواتى‬

‫تؤ ئةهيَننة دى‪.‬‬
‫ِرؤذي دواتر لة ‪ 1979/5/22‬بة يارمةتيء هاوكارى مةجيةد سةةليمء عةلى حاجى‬
‫شةَيخ ئةحمةدء ئاواتى وة ةستا مةحمودى ناَلبةندء شةةمالَي حاجى دةروَيش ضةوومة‬
‫دةرةوة‪ .‬ئةو برادةرانة تا ناو ضةة رِزطاركراوةكانى ذيَر دة ةسةلآتى (ي‪.‬ن‪.‬ك) هاوكارييان‬
‫كردمء هاورَِييةتيان كردم‪ .‬سةةرةتا ضةووين بؤ طوندى (بةوزان)ي شةارباذَير‪ ،‬لةو َي‬
‫ضةووين بؤ ةمالَى حةاجي ةقادري ةبةوزانء ةكةميةَك حةةواينةةوة‪ ،‬ةثا شةان ئةةو برادةرا ةنة‬
‫بةرِيَيان كردم بؤ طوندى (بلةك َي)ي سةةر سةنوور‪ .‬كاتيَك طةي شةتمة طوندى بلةكآ‪،‬‬

‫كؤمةلَيَك برادةر كة ثَيشمةرطةى بزوتنةوةي سؤسياليست بوون بةرةو ثيرم هاتنء‬

‫‪370‬‬

‫وتيان‪ :‬بؤضى هاتوويت بؤ ئَيرة؟‬
‫و ‪ :‬بؤ قوماش كرِينء كاسبى هاتووم‪.‬‬
‫ثا شةان ضةووم بؤ ماَلى حاجى مةحمود (مامى مةجيد سةةليم)‪ .‬زؤر هةولَمدا كة‬
‫كةةس ةنةمبين ةَيت تةا ئةةو ةكاتةةى ِريَكخ سةتن لةة بةارودؤخي برادةران ةئا ةطادارم ئةةكةة ةنةوة‪،‬‬
‫بةةلآم بةةهؤي ئةةوةي كةة خةةلَكيَكي زؤر ةهاتو ةضؤى مةالَى حةاجى مةةحموديةان ةئةكرد‪،‬‬
‫خؤ شةاردنةوةم كاريَكي زةحمةت بوو‪ .‬طوندى بلةكآء ماَلى حاجى مةحمود ِرؤذانة بة‬
‫دةيان كةس وةك ثَي شةمةرطةو خةلَكى كا سةبء قا ضةاخ ضةى ِروويان تيَ ئةكرد‪ .‬ماوةي‬
‫هةةفتةةيةةك خؤم ةئا شةكرا نةةكردء ةضاوةرِيَى هةةوالَي رِيَكخ سةتنم ئةةكرد‪ ،‬بةةلآم هيس‬
‫هةةوالَ يَةك نةةبوو‪ .‬ةنةمتواني لةةوة ز يةاتر لةة ةمالَي ةحاجي مةةحمود ةَين مةة‪ ،‬بؤ يةة خؤم‬
‫ئا شةكرا كردوو ضةووم بؤ ةشارؤ ضةكةي بانة‪ ،‬لة مالَى عةبدولقادرى مةلا كةريمى‬

‫هاوةَلزاوام دوو ِرؤذ مامةوة‪.‬‬
‫ئةوكاتة بارةطاي سةةركردايةتي يةكيَتيي ني ةشتمانيي كورد سةتان لة ناوزةنط بوو‬
‫كةة نزيكي طو نةدي زةلَيَ بوو‪ ،‬دواي دوو رِؤذ لةة شةارؤ ضة كةةي ( بةا نةة)وة ةبةرةو‬
‫سةةركردا يةةتي بةةرِآ كةةو ‪ ،‬دوو كورِي بةا نةةيي يةةكيَك ةيان هةة ةتا شةارؤ ضة ةكةى‬
‫ةسةردةشةتء ئةوي تريان هةتا ناوزةنط هاورَِييةتيان كردم‪ .‬كاتيَك طةيشةتينة ناوزةنط‬
‫يةكةم جار ةضووين بؤ بارةطاكةى مةلا بةختيار‪ ،‬خؤى لةوآ نةبوو‪ .‬لةو ثيَ شةمةرطانةى‬
‫كة لة بارةطاكةدا بوون‪ ،‬هةوالَى بةكرى حاجى ةسةفةرو زيرِؤ عةبدءَللآم ثرسةى‪ .‬وتيان‪:‬‬

‫هةردووكيان لَيرةن‪ ،‬فةرموو لاي ئيَمة دانيشة ئَيستا خؤمان ئاطاداريان ئةكةينةءة‪.‬‬
‫كاتَيك يةكَيك لة ثيَ شةمةرطةكان ضةووبوو بة شةويَن كاك زيرؤء كاك بةكردا‪ ،‬ثيَيان‬
‫دةَليةَت "ث ةياويَكى قةة ةلَةوء يةةكيَكى زةعيف ئَي ةستةا ةهاتوونء لاى ئيَمةةن‪ ،‬هةةواَلى ئيَوة‬
‫ئةثرسن"‪ .‬كاك بةكرء كاك زيرؤ وتبوويان "ديارة ئةو دوو كةسة جةلالى مةحمود فةقآ‬
‫ِرةحيمء لالؤيةة"‪ .‬ثةا شةان هةاتن بؤ بةارةطةاكةةي مةةلا بةةخت ةيارء بةةخَيرهةاتن ةيان كردمء‬

‫وتيان‪ :‬هةر خؤتى؟‬
‫و ‪ :‬بةلَآ‪ ،‬ئةو برادةرة تةنها هاورَِيى سةةفةرم بووة‪ .‬ثا شةان ثيَكةوة رِؤي شةتين بؤ‬

‫بارةطاكةي كاك زيرؤ‪ ،‬دوو شةو لةويَ مامةوة‪.‬‬

‫‪371‬‬

‫ثَي شةتر با سةم كردووة كة هاوِرَييةتى منء بةكرى حاجي ةسةفةر زؤر بةهيَز بوو‪،‬‬
‫ماوةي سةيَ سةا َل بوو يةكترمان نةبيني بوو‪ ،‬ضةةند ِرؤذَيك منء كاك بةكر ثيَكةوة‬
‫بووين‪ ،‬ةشةوانة كاتيَكي زؤرمان بؤ ق سةةكردن هةبوو‪ ،‬ثيَكةوة با سةي كؤمةلَيَك بابةتي‬
‫شةارو شةادان كرد‪ .‬ثيَش ئةوةي ب ضةمة ةشاخ‪ ،‬كاك بةكر بةرثر سةى لق بوو‪ ،‬بةلآم لةو‬
‫ةماوةيةةدا كرابوو بةة ةئامر هةةرَيم‪ .‬رِؤذ ةَيك لةة ةطةلأ كةاك بةةكر وتي‪ :‬هةةنةدَةيك كةاروبةارم لةة‬
‫سةةركردا ةيةتي ةماوة ئةةبيةَت ةتةواويةان بكةةمء ِرةنطةة لَيرة زؤرم ثةآ ب ضةَةيت‪ ،‬بةةلَكو تؤ‬

‫بضيت بؤ شارباذَيرء سةرثةرشتى ئةو هَيزةى ئةءآ بكةيت هةتا خؤم ئةطةرِيَمةوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬نامةويَت ب ضةمة خوارةوة‪ ،‬ئةمةويَت لة سةةركردايةتي ةَينمةوةء ئيش بكةم‪.‬‬
‫ثا شةان بةمةبة ةستي يةكتر نا سةين‪ ،‬كاك بةكر نامةيةكى نوو ةسى بؤ سةالار عةزيز كة‬
‫ئةوكاتة بةرثر سةي مةكتةبي ِريَكخ سةتن بوو‪ .‬دواتر ضةووم بؤ توذةلَة بؤ لاى ةسالار‬
‫عةزيز‪ ،‬ميواندارييةكى زؤر طةرمى كردم‪ .‬ثيَكةوة سةةبارةت بة رِيَكخسةتنةكاني كؤمةلَة‬

‫قسةمان كرد‪ ،‬كاك سالار وتي‪ :‬ثيَمخؤشة هؤكارى هاتنة دةرةوةت بزانم‪.‬‬
‫منيش زؤر بة وردى ِرووداوةكانم بؤ طيَِرايةوة‪ .‬شةةوي سةيَهةم ميواني ئةذدةرى‬
‫عومةرى زةرِةنطةر بووم‪ ،‬ةشَيخ ئةحمةد ناويَكى لابوو‪ ،‬دةر ضةووى كؤليذى ك شةتوكا َل‬
‫بوو تازة لة هةندةران طةرِابوءةءة بؤ كورد سةتان‪ ،‬ثيَ شةمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوء‪ ،‬برازاى‬
‫ةشَيخ جةعفةرى ثاريَزطارى ثَي ةشوي سةليَمانى بوو‪ ،‬كوِريَكى زؤر زيرةكء رِةو ةشت بةرز‬
‫بوو‪ .‬دواتر لةسةةر داواي خؤي رِؤيشةت بؤ ناوضةةى طةرميان بؤ لاى خزمء كة ةسوكارى‬
‫كةة ئةةوانيش ثيَ ةش مةةر طةةي يةةكَيتي بوون‪ ،‬ثيَي خؤش بوو لاي ئةةوان بب يَةت بةة‬

‫ثَيشمةرطة‪ .‬بةداخةوة ثاش ماوةيةك شَيخ ئةحمةد شةهيد بوو‪.‬‬
‫ثيَش ئةوةي خةباتي نهَيني ةشار بطؤيَزمةوة بؤ شةاخ‪ ،‬ئةذدةري زةرةنطةر دةعوةتي‬
‫سةروثيَ ئةكات بؤ مام جةلالء دكتؤر مةحمود عوسمان‪ .‬دواي نانواردن مام جةلالء‬
‫دكتؤر مةحمود لة سةةر ث شةت ئةكةونء هاواري ئازاري سةكيان دةكةن‪ .‬ثا سةةوانةكاني‬
‫مام جةلاليش ثةلاماري ئةذدةر ئةدةنء ليَي ئةثر ةسن كة ضةي كردؤتة ناو خواردنةكة‪.‬‬
‫ئةذدةريش حالَي زؤر تيَك دة ةضيَتء دةلَيَت "مامة طيان‪ ،‬بةخوا هي ضةم نةكردؤتة ناو‬

‫خواردنةكةء ئاطام لة هيس نيية"‪.‬‬

‫‪372‬‬

‫دواي ضةةند خولةكَيك مام جةلالء دكتؤر مةحمود دة سةت ئةكةن بة ثَيكةنينء بة‬
‫ئةذدةر ئةلَيَن "ثيَكةوة رِيَكةوتبووين كة كلآو بكةينة سةرت"‪.‬‬

‫لة ثالأ ذياني سةةختي ئةو سةةردةمةي شةاخء شةةوطاري دريَذ ي بيَ كارةباء ب َي‬
‫تةة لةةفزيؤن‪ ،‬بؤ ثَي كةةنينء بةة سةةربردني كةاتيَكي خؤش كلآوكرد نةة سةةرء نوك ةتة‬

‫دروستكردنء نوكتة طَيرِانةوة شتيَكي رِؤذانة بوو‪.‬‬

‫‪373‬‬

‫خةباتي شاخ‬

‫كاتَيك ضةووم بؤ سةةركردايةتي‪ ،‬ماوةيةكي كةم بوو مةكتةبةكاني رِيَكخ سةتنء‬
‫عةة ةس كةةرىء مةال يةةء ئ يةدارة لةة سةةركردا ةيةتي ج يةا كرابوو نةةوةء هةةر يةة كةة يةان‬
‫بةرثر سةيَكي بؤ دانرابوو‪ .‬لة سةةرةتاي ضةوونم بؤ سةةركردايةتي‪ ،‬سةةرداني دكتؤر‬
‫كةمال خؤ ةشناوم كرد‪ ،‬ئةوكاتة بةرثرسةي مةكتةبي ئيدارة بوو‪ .‬دكتؤر كةمال خؤ ةشناء‬
‫بةةخَيرهةاتنى كردمء بةة ةطةرمي هةةوالَي ةيةكترمةان ثر سةي‪ ،‬ةماوةي ضةوار سةالأ بوو‬
‫ةيةكترمةان نةةبيني بوو‪ .‬دكتؤر كةة ةمال هةةروةك رِةوة شةتي ةهةمي شةةي خؤي زؤر ةبة‬

‫ئةدةبةوة كةوتة قسةكردنء وتى‪ :‬لالؤ طيان حةز ئةكةم ليَرة ثيَكةوة ئيش بكةين‪.‬‬
‫و ‪ :‬منيش ئَيرةم زؤر ثيَ باشةةء ئيشء كاري مةكتةبي ئيدارة بؤ من طونجاوة‪ .‬لة‬
‫ئيدارة مامةوةء بِريارمدا لةطةلأ دكتؤر كةمال خؤ شةناو ئي ةشوكاري مةكتةبي ئيدارة‬
‫بكةم‪ .‬دواي دوو رِؤذ سةالار عةزيز بة سةةردان هات بؤلامان بؤ مةكتةبي ئيدارة‪ ،‬ثاش‬
‫كةمَيك داني ةشتن دكتؤر كةمال خؤ ةشناء وتي ‪:‬كاك سةالار ئةطةر لاتان دة ةست ئةكةويَت‬

‫بةلَكو دوو بةتانى بنيَريت بؤ لالؤ‪ ،‬ضونكة ئيتر لةطةلأ ئيَمة ئيش دةكات‪.‬‬
‫دواي ئةوةي كاك سةالار طةِرايةءة بؤ بارةطاكةي خؤي‪ ،‬بة ثيَ شةمةرطةيةكدا دوو‬
‫بةتانيةكةء نامةيةكى ناردبوو بؤ دكتؤر كةمال خؤ شةناء‪ .‬لة نامةكةدا نوو سةيبووى‬
‫" كةاك كةة ةمال‪ ،‬ثيَم بةاش ني يةة لالؤ لةة ئ يةدارة ةَينَي تةةوة‪ ،‬ضةون كةة ئ يةدارة ئةةركء‬
‫ماندووبوونى زؤرةء ئةركيَكي زؤري ئةكةوَيتة سةةر شةان‪ ،‬هةروةها مام جةلاليش لة‬
‫ئيدارة ئي شةى زؤرة‪ ،‬لةبةر ئةوة حةز ئةكةم بَيتة لاى ئيَمة لة مةكتةبى ِريَكخ ةستن وةك‬

‫ئةندامي مةكتةبي رِيَكخستن ئيش بكات"‪.‬‬
‫لةةِرا سةت ةيدا ئةةو ةكاتةة حزبء لايةةنةة ةكانى ئَيرانء ذ ةمارةيةةكي زؤري ميوان ةئةهةاتنةة‬
‫ئيدارة‪ ،‬بؤ بةِريَوةبردني ئي شةوكارةكان ذمارةمان لة ئيدارة زؤر كةم بوء‪ ،‬ئةركيَكي زؤر‬
‫لة سةةر برادةراني ئيدارة بوء‪ ،‬هةر لةبةر ئةوة كاك ةسالار ئةو نامةيةى ناردبوو‪ .‬دكتؤر‬
‫كةمال خؤشناء نامةكةى خوَيندةوةء وتى‪ :‬كاك سالار رِاست دةكات‪ ،‬منيش ثَيم باشة‬

‫كة بضيت بؤ مةكتةبى رِيَكخستنء لاى ئةوان كار بكةيت‪.‬‬
‫كاتَيك ضةوءم بؤ بارةطاي مةكتةبى رِيَكخ سةتن كة لة ضةادرَيكدا بوو‪ ،‬سةالار عةزيز‬
‫وتى‪ :‬زؤرمان ثيَخؤشة كة لةطةلأ ئيَمة ئيش بكةيت‪ ،‬لة ئَيستاوة وةك ئةندامى مةكتةبى‬

‫رِيَكخستن دةستبةكار ئةبيتء ثيَكةوة لَيرة كار ئةكةين‪.‬‬

‫‪374‬‬

‫لةو ماوةيةدا كة لة مةكتةبى رِيَكخ سةتن كارم ئةكرد‪ِ ،‬رؤذَيك شةةهيد تايةر حاجى‬
‫عةزيز هات بؤلامان كة ماوةي ضةةند رِؤذيَك بوو (ث‪.‬د‪.‬ك) ئازاديان كردبوو‪ .‬كاك سةالار‬
‫با سةى ئةو ضةةند نامةيةى شةةهيد تايةري كرد كة ئةوكاتةي لاى ثارتى طيرابوو بؤ‬
‫يةكَيتى نوو سةيبوو‪ ،‬ةشةهيد تايةر لة نامةكانيدا هةنديَك ق سةةى رِةقء طلةيى ناِرةواى‬
‫تَيدا نو سةيبوو‪ .‬ةسالار عةزيزء مولازم عومةر ِرةخنةيان لة شةةهيد تايةر طرتء ثيَيان‬
‫وت "بؤ بةو شةيَوة ِرةقة نامةت بؤ نوو ةسين‪ ،‬ئةزانيت كاريَكى زؤر خراثت كرد‪ ،‬ثا شةان‬
‫تؤ بة ناهةق طلةييت ئةكرد‪ ،‬ئةوكاتةى ئيَوة طيرابوون ئيَمة لَيرة شةةوء ِرؤذ لة هةولَي‬
‫ئازادكردنتان بووين‪ِ .‬رةنطة تؤ وا بزانيت ئَيمة ئَيوةمان ث شةتطوآ خ ةستبوء‪ ،‬ياخود‬
‫هةروا داني شةتبووين‪ ،‬بةلآم ئَيمة ثَي شةمةرطةي ترمان هةبوو كة لة كارة سةاتي هةكاري‬
‫لاي قيادة موةقةتة ديل بوون‪ ،‬ئةبواية ثيَش ئيَوة لة هةءلَي ئةواندا بين‪ ،‬ضةونكة ِرةنطة‬
‫نةتانزانيبيَت كارى ئةوان زؤر لةوةى ئيَوة زةحمةت تر بوو‪ .‬ثاشان كة سةرة هاتة سةر‬

‫ئيَوةش‪ ،‬هةولأء كؤششيَكي زؤرمان كرد تا ئيَوةش ئازاد بكرَين"‪.‬‬
‫كةات ةَيك شةةهيةد ةتايةةر ِرا سةتييةةكةةي بؤ رِوون بووةوة‪ ،‬زؤر بةة شةةرمةةوة داواى‬
‫لَيبوردنى لة برادةران كرد‪ .‬ثاشان كاك سالار وتى‪ :‬ئةوة رِؤيشت‪ ،‬ئيَوةش زؤر دلَـةطةرم‬
‫بوونء هةقى خؤتان بوو‪ ،‬ئَيوة يةكيَكن لة ثَي شةمةرطة دلَ ةسؤزو با شةةكاني يةكيَتي‪،‬‬
‫دَلنيابن ئَيمة هةرطيز ئيَوة فةرامؤش ناكةين‪ ،‬بةلآم ئةبَيت ئيَوةش دلَتان طةورةتر بَيت‪.‬‬
‫لةة سةةركردا ةيةتي بةاري دارايي ةمان بةاش نةةبوو‪ ،‬مةانطةانةة ثةةن ةجا دينةار نةة ةسريةةى‬
‫مةكتةبى رِيَكخ ةستن بوو‪ِ .‬رؤذيَك مام جةلال بانطى ةسالار عةزيزى كردء ثَيي وتبوو كة‬
‫دةعوةتَيك بكات بؤ برادةراني حزبى شةيوعى‪ .‬ئةوكاتة مةلا شةَيخ عيزةديني ح سةَيني‬
‫ميواني مام جةلال بوو‪ ،‬بة يةكجارى هاتبووة دةرةوة‪ .‬كاك سةالار طةِرايةوة بؤ بارةطاي‬
‫مةةك تةةبي ِريَكخ سةتن‪ ،‬داوا كةةي مةام جةةلالي بؤطَيرا مةةوةء وتى‪ :‬ةئةو دةعوةتء‬

‫ميواندارييةى مام جةلال ئةيةءَيت ثارةي ئةوَيتء ئيَمةش توانامان نيية‪.‬‬
‫و ‪ :‬كاك سالار ثةك ناكةوَيت‪ ،‬من ثارةم ثَيية‪.‬‬

‫وتي‪ :‬جا من ضؤن ِرازي ئة بة ثارةي تؤ دةعوةت بكرَيت‪.‬‬
‫دواتر لة بارةطاى خؤمان دةعوةتةكةمان بؤ برادةراني حزبى شيوعى كرد‪.‬‬

‫‪375‬‬

‫هةورازة سةربةرةو خوارةكةى قادري حاجى عةلى‬

‫لة هاويني ‪ 1979‬لة مةكتةبي ِريَكخ سةتن بووم‪ ،‬سةالار عةزيزء كة سةيَكي تر كة من‬
‫نةمئةنا سةي لةو َي بوون‪ .‬كاك سةالار ثر سةياري لَيكردمء وتى‪ :‬ئةم برادةرة ئةنا سةيت؟‬

‫(برادةرةكة قادري حاجي عةلي بوو‪ ،‬ئةو كاتة نةمئةناسي‪ ،‬بةلآم ئةو مني ئةناسي)‪.‬‬
‫و ‪ :‬ةبوورن نايناسم‪.‬‬

‫كاك سةالار وتي‪ :‬ئةم برادةرة لةطةلأ برادةراني سةليَماني ئيش ئةكاتء بؤ كارى‬
‫ِريَكخ ةستن هاتووةء ئةطةرِيَتةوة‪ ،‬باسةي تؤي بؤ كردم كة لة سةليَماني ضةؤن كارت لةطةلأ‬

‫كردوونء بة ِريَكخستنةوة ماندوو بوويت‪.‬‬
‫و ‪ :‬ئةطةر ئةم برادةرة لةطةلأ خةتي مامؤ سةتا ةشَيركؤ ئيش بكات ئةوا خةلَكانى‬

‫زؤر ضاونةترسء لةخؤبردوون‪.‬‬
‫قادري حاجي عةلي وتى‪ :‬بةلَ َي من لةطةلأ ئةوان كار ئةكةم‪.‬‬
‫و ‪ :‬كةاتَةيك كةة ةهاتمةة دةرةوةء دواي ئةةوةي ةلةلاي خةةلَكيَكي زؤر ئةا ةشكرا بووم‪،‬‬
‫بؤضةى نامةتان بؤ ناردم كة بطةِريَمةوة بؤ ةسليَماني؟ من زؤر ةضاوةرِوانى ئَيوةم كرد كة‬
‫ةئا يةا لةة شةاخ ةَين مةةءة يةان برادةراني زي نةدان هيس نهَيني يةةك يةان نةةدر ةكا نةدووةو‬

‫بطةِرَيمةوة بؤ سليَماني‪.‬‬
‫كاك قادر وتى‪ :‬ئةوكاتةي كة مامؤ سةتا جةمال تاهيرو مامؤ ةستا مةحمود ِرة ةشيد‬
‫طيران‪ ،‬تر سةى ةئةوةمةان هةةبوو كةة لةة ذيَر ئةة ةشكةةنجةةدا نهَيني بةدركَينن‪ ،‬بةةلآم ئةةو‬
‫برادةرانةة زؤر قةارة ةمان بوءنء تةا ئيَ سةتةا ةناوى كةة سةيةان نةةدر ةكانةدووة‪ ،‬بؤ ةية ئيَمةةش‬

‫داوامان ليَ كرديت كة بطةرِيَيتةوة بؤ سليَمانيء بةردةوام بيت لة كاري رِيَكخستن‪.‬‬
‫ثا شةان ثَيكةوة سةةبارةت بة ِريَكخ سةتنةكان كةوتينة وتوويَذء ق سةةكردن‪ .‬هاتنى‬
‫قادرى حاجى عةلى ِريَكةوتى ئةو رِؤذة بوو كة مامؤ ةستا سةالَحي عةبة ث شةى دادطايي‬
‫كرا‪ ،‬سةةرئةنجام دادطاى شةؤرِش بِريارى طوللة بارانكردني بؤ دةركردء طوللةباران‬
‫كرا‪ .‬بةةش بةة حةالَى خؤم ئةةو ِرؤذة زؤر ةغةم بةار بووم‪ ،‬هةةروة هةا زؤر بةةى برادةرانى‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك) بة جَيبةجيَكردني بِرياري طوللة بارانكردني مامؤ سةتا سةاَلح زؤر غةمبارو‬
‫بةداخ بوون‪ ،‬ضةونكة مامؤ ةستا سةاَلح كة سةيَكي خراث نةبوو‪ ،‬دؤ سةتايةتيمان لةطةلَيدا‬

‫هةبوو‪ ،‬ثياويَكى ئازاء بةوةفا بوو‪.‬‬

‫‪376‬‬

‫دواتر كاك سالار ثرسياري لَيكردمء وتى‪ :‬ئةم برادةرة ضؤن بنيَرينةوة بؤ سليَماني‬
‫كة كةس نةيبينَيتء ئاشكرا نةبَيت؟‬
‫و ‪ :‬هةولَى بؤ ئةيةم‪.‬‬

‫بؤ ئةو مةبة ةستة نامةيةكم نارد بؤ حةبيبوَللآ ةساوانى كة زؤر دؤ ةستم بوو‪ ،‬جيَطرى‬
‫ئامر هَيزى حزبى ديموكراتى كورد سةتانى ئَيران بوو لة ةسنوري بانة‪ .‬داوام ليَكرد كة‬
‫دؤ سةتيَكمان دَيتة لاتان‪ ،‬يارمةتي ثيَوي سةتي بدةنء بينَيرن بؤ ماَلى حاجى مةحمودى‬
‫بلةكآ‪ .‬هةروةها نامةيةكي ةشم بؤ حاجى مةحمود ناردء تيَيدا داواي هاوكاريم ليَكرد‪.‬‬
‫دواتر ةقادرى حةاجى ةعةلى لةةطةةلأ ثيَ شةمةةرطةةيةة ةكدا بةةرةو ةبانةة بةةرِيَ كةةوت‪ .‬لةة ةبانةة‬
‫نامةكةي دابوو بة حةبيبوَللآ سةاوانىء ئةويش لةطةلأ ثيَشةمةرطةى خؤيدا بةرِيَزةوة بؤ‬
‫طوندي بلةكآ بةرِيَى كردبوو‪ .‬بة رِيَكةوت برايمى كوِرى حاجى مةحمود لة مالأ نابَيت‪،‬‬
‫بؤية حاجى مةحمود لةطةلأ كةسيَكى ترى خةلَكى بلةكيَ بةرةو ضوارتا بةرِيَى ئةكات‪.‬‬
‫ةكاتَةيك ةقادرى ةحاجى ةعةلىء ةكابراى ولآخةدارةكةة ةئةطةةنةة سةةر بةةرزايي كةة ةلةطؤمي‬
‫ةسةر شةاخي سةووركيَو‪ ،‬كاتيَك ولآخدارةكة ئاوِر ئةداتةوةء كاك قادر ئةبينَيت بة‬
‫جامانة دةموضةاوى خؤى هةَلبةسةتووة بؤئةوةي لة ِريَطادا كةس نةيناسةيَتةوة‪ ،‬كابراي‬
‫ولآخدار طوماني لا درو سةت دةبَيت‪ ،‬بةلآم ق سةة ناكات تا لة ةشاخي سةوركيَو دَينة‬
‫خوارةوة كة زؤر سةةرةو خوارء سةةرةو ذوورى تَيداية‪ .‬لة سةةرةوخوارَيكدا كابراى‬
‫ولآخدار بة كاك قادر ئةلَيَت لة ولآخةكة دابةزة‪ ،‬نابَيت لةم سةةرةوخوارةدا سةوار بيت‪،‬‬
‫ئةبَيت بة ثآ ب ضةينة خوارةوة‪ .‬هةر لةو سةةرةوخوارةدا كابراى ولآخدار خؤى لة كاك‬
‫قادر ئةدزيَتةوةء خؤى ون ئةكات‪ .‬لةبةرئةوةي كاك قادر ةشارةزاي رَِيطاكان نةبووة‪ ،‬بة‬
‫ناضةارى بةو ِريَطايةدا كة ثيايدا هاتبوو ئةطةِريَتةوةء ئةضةَيتةوة مالَى حاجى مةحمود‪.‬‬

‫كة حاجى مةحمود كاك قادر ئةبينَيت‪ ،‬ليَي ئةثرسيَت كة بؤضي طةِراوةتةوة؟‬
‫كةاك ةقادر ثيَي ئةةلَيةَت كةة كةابراي ولآخةدار لةة ِريَ ةطا خؤى ليَ ون كردوءة‪ ،‬ئةةويش‬
‫نةة شةارةزا بووةو تر سةي ئةةوةي هةةبووة كةة ب ةكةويَتةة ةناو ِرةبةايةة ةكاني ِرذيَم‪ ،‬بؤيةة‬
‫طةِراوةتةوة‪ .‬ثا شةان حاجى مةحمود ئةنَيريَت بة دواى ولآخدارةكةداء ليَي ئةثر سةَيت‬
‫كة بؤ ضةي خؤي ون كردووةء كاك قادري بةجيَ هَي ةشتووة؟ لة وةلآمدا كابراى ولآخدار‬

‫‪377‬‬

‫ئةلَيَت "ئةوةى ِرا سةتي بَيت لة تر سةا خؤم دزييةوة‪ ،‬ئاخر ئةم برادةرة بة ةشيَوةيةك‬
‫دةمو ضةاوء سةةري خؤى ثيَ ةضابووةوة‪ ،‬ثيَموابوو كة ئةمة ئةف سةةريَكى ئيَرانييةء ئيَران‬

‫ناردوويةتى‪ ،‬و ئةطةر ئةم ثياوة لة ِريَطادا بطرن منيش تووشى بةلآيةك ئة "‪.‬‬
‫بؤ شةوى دواتر برايمى كورِى حاجى مةحمود ديَتةوة‪ ،‬كاك قادر لةطةلأ برايم بةرِآ‬
‫ئةكةونء ئة ضةن بؤ طوندي بةوزان بؤ مالَى حاجى قادر‪ .‬ئةويش تا ضةوارتا رِةوانةى‬
‫ةئة ةكات‪ ،‬ةلةويَ شةةوة سةةيةارةى بؤ ةئةطريَةتء ِرةوانةةى ةناو ةشارى ةئةكةا ةتةوة‪ .‬كةاتيةَك‬
‫هونةرمةند حةمة جةزاي حاجي عةلي هاتة ةشاخ‪ ،‬لةطةلأ يةكتردا دؤ ةستايةتيمان ثةيدا‬

‫كرد‪ِ .‬رؤذَيك كاك حةمة جةزا وتى‪ :‬قادرى برام زؤر هةوالَت ئةثرسَيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬قادرى برات كيَية؟ نايناسم‪.‬‬

‫دواي ئةوةي قادرى حاجي عةلي هاتة شاخء لة ‪ 1987‬بوو بة بةرثرسي مةَلبةندي‬
‫يةةك‪ِ ،‬رؤذ يةَك لةة ةناو ضةةي قةةرةداغ بينيمء وتى‪ :‬حةة مةة جةةزاي برام ثيَي ءتوءم كةة‬
‫نةام ةنا سةي‪ ،‬ةئةى بةا شةة تؤ نةةبووى كةة ةكاك سةالار بةة يةةكترى ةنا سةانةدينء لةة‬
‫سةةركردايةتييةوة منت ناردةوة بؤ ناو شةارء هاوكاريت كردم‪ .‬ثاش ئةء ق سةانة كاك‬

‫قادر هاتةوة يادم‪.‬‬
‫دواتر بؤم ِروون بووةوة كةة لةة ةناو شةار نةاكؤكيء نةا تةة ةبايى لةة نَيوان برادةرانى‬
‫رِيَكخسةتني ةشاردا درو ةست بووة‪ ،‬قادرى حاجى عةليش بؤ ِرَينماىء رِيَطا ةضارةيةك بؤ‬

‫نةهيَشتني ناكؤكييةكان هاتبوء بؤ مةكتةبي رِيَكخستن‪.‬‬

‫‪378‬‬

‫ِراوةستاوةكان لة رِاستةوة‪ :‬محةمةدي موهتةدي‪ ،‬هةظالأ خةجؤ‪ ،‬دكتؤر كةمال خؤشناو‪،‬‬
‫نةوشيروان مستةفا‪ ،‬لالؤ‬

‫دانيشتووةكان لة ٍِِراستةوة‪ :‬دكتؤر خدر مةعسوم‪ ،‬مولازم عومةر عةبدولَلآ‪ ،‬يوسف زؤزاني‬
‫‪379‬‬

‫وةرزنامة‬

‫لةة سةةركردا يةةتي بلآوكراوة يةةك بةة نةاوى (وةرز نةا مةة) كةة ةتاي بةةت بوو بةة‬
‫ِريَكخ سةتنةكاني كؤمةلَة دةرئة ضةوو‪ ،‬مامؤ سةتا جةعفةر بةرثر سةى مةكتةبى ِراطةياندن‬
‫بوو‪ .‬ثيَم ءاية وةرزنامةى ذمارة (‪ )3‬بوو كة با سةيَكى دوورودريَذى لة سةةر ةشةهيد‬
‫شةةهابء هاوِريَكانى تَيدا بوو‪ ،‬كة ضةؤن رِؤي شةتوونء ضةيان كردووةء كاتى خؤى‬
‫لةة ةطةلأ كةآ ثةةيوةنةدي ةيان هةةبووة‪ .‬ةكاتيةَك وةرز ةنامةةم خويَنةدةوة‪ ،‬زؤر ةسةرم سةوِر ةما‪،‬‬
‫ضةونكة ئةوكاتة شةةهيد ةشةهاب لةطة َل ضةةند هاورَِييةكى تر لة ةسيَدارة درابوون‪ ،‬بةلآم‬
‫فةرةيدون عبدالقادرو ئاوات عبدالغفورء عومةرى سةةيد عةلىء ئةر سةةلان بايزء عةلى‬
‫ب ضةكؤلء كؤمةَليَك برادةري تر هيَ شةتا لة زيندانةكانى بةع ةسدا بوون‪ .‬بةهيس ةشيَوةيةك‬
‫كاتى ئةو جؤرة نوو سةينة نةبو‪ ،‬بةلامةءة زؤر سةةير بوء كة ئةو هةموو ناوةى تيَدا‬
‫بوء‪ ،‬ضةونكة ثيَ شةبيني ئةكرا كة ئةء ءةرزنامةية بطاتة دة سةت ِرذيَمء طياني ئةء‬
‫برادةرانةةمةان بكةةءيَتةة مةةتر سةييةةءة‪ .‬سةة ةبارةت بةة ءةرزنةامةةء مةةتر سةي طيةاني‬
‫برادةراني زيندان‪ ،‬لةطةلأ برادةراني مةكتةبي رِيَكخ ةستن قسةةم كرد‪ ،‬بةلآم برادةران زؤر‬
‫بة سةادةيي وتيان‪ :‬تؤ خةمى ئةوةتة كة وةرزنامة دة سةت ِرذَيم بكةويَت‪ ،‬ضةؤن دة سةت‬

‫ِرذَيم ئةكةويَت؟‬
‫و ‪ :‬ضةؤن دة سةتيان ناكةوَيتء كآ ئةَليَت ئيَ سةتا لة ذيَر دة سةتياندا نيية؟ ئةمة‬
‫كةاريَكى ةباش نةةبوو‪ ،‬بةا ةئةو برادةرانةةى كةة ةماون لةة سةيةَدارة نةةدريَنء خةةلَكى تريش‬

‫تووش نةبَيت‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك فةرةيدون عةبدولقادرء هاوِريَكانى بةر لَيبووردنى ط ةشتى كةوتنء‬
‫ئازادبوونء دءاى ماوةيةكى زؤر كةم هاتنة دةرةوة‪ .‬دواتر بي سةتم كة عومةرى سةةيد‬
‫عةةلىء ضةةنةد برادةريَكي تر كةة ةلة زي ةندان ةئازاد كرابوون‪ ،‬طلةةيى زؤريةان لةة سةةر ئةةو‬
‫نوو سةينةةى ءةرز ةنامةة كردبوو‪ .‬لةة ذمةارةيةةكي تري وةرز ةنامةةيةةدا‪ ،‬مةةلا بةةختيةار خؤي‬
‫كرد بة خاوةني نوو سةينةكةء نو سةيبووى كة ئةو خؤى ئةو بابةتةى بة ناوى باوكى‬
‫ئاوارةوة نوء ةسيوة‪ .‬دواي هاتنة دةرةوةى ئةو برادةرانةى زيندان بؤ شةاخ‪ ،‬ناوةندى‬

‫كؤمةلَة دامةزرا‪.‬‬

‫‪380‬‬

‫طرتنة ئةستؤي ئةركيَكي نو َي‬

‫ِرؤذيَك ةضووم بؤ مةكتةبى رِيَكخ سةتن‪ ،‬مةلا بةختيارء مامؤ سةتا جةعفةرء ةسالار‬
‫عةةزيز لةةو َي بوون‪ ،‬دواي كةةم ةيَك داني شةتن وتيةان‪ :‬ئيَمةة ئَي سة ةتا لةة نَيوان خؤمةا ةندا‬
‫ق ةسةمان كردووةء ثيَمان باشةة كة وةك نوَينةرى مةكتةبى رِيَكخ ةستن بضةيت بؤ لقى سةآ‬

‫لة زةلَآء وةك كارطَيرِى لق ئيش بكةيت‪ ،‬ئايا خؤت ثيَت باشة؟‬
‫ئةوكاتة كارطيَرِةكانى لق بؤ ث شةكنينء بة سةةركردنةوةي ناو ضةةكان ئةبواية شةةوو‬
‫رِؤذ لة طةِرانء جةولة بوءناية‪ .‬بةهؤي وةزنء نة ةشارةزاييم لة ناو ةضةكاني ضةؤمانء‬
‫ةقةلآدزيَء حةاجي ئؤمةةرانء ةطةلآلةَة‪ ،‬ةئةوة بؤ من كةاريَكي زةحمةةت بوو‪ ،‬بؤ ةية ثيَموتن كة‬

‫نامةويَت ئةو ئةركة بطرمة ئةستؤ‪.‬‬
‫ئةو ماوةية هةر لة مةكتةبى رِيَكخ ةستن مامةوة‪ .‬شةةوَيك بة سةةرثةر ةشتى مام جةلال‬
‫كؤبوونةوةيةك لة بارةطاي ئَيمة ئةنجام درا‪ ،‬لةو كؤبوونةوةيةدا ئي شةوكارى ضةةندين‬
‫كةس لةو برادةرانةى لةوآ بوون ديارى كرا‪ .‬لة كؤبوونةوةكةدا مام جةلال ثر سةيارى‬

‫لة برادةران كردء وتي‪ :‬ر كاريَك بؤ لالؤ ديارى كراوة؟‬
‫برادةران وتيان‪ :‬ق ةسةمان لةطةَلدا كردووةء ثَي ةشنيازي كارطيَرِي لقمان بؤ كردووة‪،‬‬

‫بةلآم لةبةر جةولةكردن لة ناوضةي طةلآلَةء حاجى ئؤمةرانء قةلآدزآ رةتي كردةوة‪.‬‬
‫مام جةلال وتى‪ :‬لالؤ كارطَيرِةي لقة‪ ،‬كآ ئةَلَيت ئةبَيت ئةو ب ضةيَت بؤ سةةرثةر شةتى‬

‫ئةو ناوضانة‪ ،‬با ليَثرسراوي ناوضةكان بضن‪.‬‬
‫لةسةةر داءاى مام جةلال ِرةزامةنديم ثيشةاندا كة ءةك كارطيَرى لقي سة َي كار بكةم‪.‬‬
‫ِرؤذى دواى كؤبوونةوةكة لةطةلأ مامؤ سةتا جةعفةر ثيَكةوة ضةووين بؤ لقى سةآ كة‬
‫دكتؤر خدر مةع سةوم بةرثر سةي بوو‪ .‬مامؤ سةتا جةعفةر بة دكتؤر خدرى وت "لالؤ‬
‫نويَنةرى كؤمةلَةيةء وةك كارطيَرِى لقي سة َي ئي شةوكارى بؤ ديارى كراوة‪ ،‬بةم زءانة‬
‫كارطيَرَِيكيش بؤ بزوتنةوةي سةؤ ةشيالي ةستي كورد سةتان ديارى ئةكرَيت‪ .‬تؤش هةر‬

‫ليَثرسراوى لق ئةبيت‪ ،‬لةمةودوا ئةبن بة سآ كةس"‪.‬‬
‫دواي رِؤي ةشتني مامؤ ةستا جةعفةر‪ ،‬دكتؤر خدر وتي‪ :‬من وام ثيَ باشةة كة ئةم كارة‬

‫هةر بة زارةكي نةبَيت‪ ،‬وا باشترة كة نووسراويَكي رةسمي (م‪.‬س) بهَينيت‪.‬‬

‫‪381‬‬

‫كاتيَك طةِرامةوة بؤ بارةطاي مةكتةبي ِريَكخ ةستن بة سةالار عةزيزم وت كة دكتؤر‬
‫خدر داواى نووسراوى رةسمي ئةكات‪.‬‬

‫كاك سالار وتى‪ :‬نووسراوى رةسمي بؤضيية‪ ،‬دكتؤر خدر برِواى بة ئَيمة نيية؟‬
‫دواي ئةوةي كاك ةسالار نوو ةسراويَكى ِرةسمى بؤ نووسةيم‪ ،‬وةك كارطَيرِي لقي ةسيَ‬
‫دة سةت بةكاربووم‪ .‬دواى ماوةيةك بة دكتؤر خدرم وت كة ِريَكخ ةستنةكانى يةكَيتيم‬
‫بداتآ بؤ ئةوةى ثيَكةوة ئي ةشيان لة سةةر بكةين‪ .‬دكتؤر خدر وتى‪ :‬ناتوانم بتدةمآ‪،‬‬

‫ضونكة هةموو ِريَكخستنةكانى يةكيَتي بة دةست مام جةلالة‪.‬‬
‫سةةبارةت بةو بابةتة كاك سةالارم ئاطاداركردةوةء و ‪ :‬بؤ ضةي دكتؤر خدر ئةلَيَت‬
‫رِيَكخ سةتنةكان لاي مام جةلالة؟ ئةطةر هةر شةتَيك رِووى دا يةخةي ئيَمة نةطرن‪ ،‬ئةو‬

‫مةسةلةية ئةطةيةنم بة ناوةندى كؤمةلَةء مةكتةبي سياسي‪.‬‬
‫ةكاك سةالار وتى‪ :‬هةةقى خؤتةة ةكة ق سةة بكةةيةتء زؤر ضةاكةت كرد كةة ةئا ةطادارت‬

‫كردينةوة‪ ،‬حةز ئةكةم كاك نةوشيروانيش ئاطاداربكةيت‪.‬‬
‫دواتر سةبارةت بةو بابةتة لةطة َل كاك نةوشيروان قسةم كرد‪ .‬كاك نةوشيروان وتى‪:‬‬

‫طرنط نيية‪ ،‬با ِريَكخستنةكان هةر لاى مام جةلال بَيت‪.‬‬
‫لة طةرِانةوةمدا كاك سةالار ثر سةياري ليَكردم كة كاك نةو شةيروان ِرةئى ةضي بوو؟‬
‫و ‪ :‬ئةويش ئةلََيت طرنط نيية با ِريَكخ سةتنةكان هةر لاى مام جةلال بَيت‪ .‬ثا ةشان بة‬

‫كاك سالارم وت كة ئيتر من تاقةتى ئةم طيَرمةء كَيشةء ململانَييةم نيية!‬
‫ئةةوكةاتةة رِيَكخ سةتنةةكةاني كؤمةةةلَةي ِرةنجةدةراني كورد سة ةتانء خةةتى ط شةتىء‬
‫بزوتنةوةي سةؤ ةشيالي سةتي كورد سةتان لةناو (ي‪.‬ن‪.‬ك)دا بة جيا كاريان ئةكرد‪ .‬لةو‬
‫ةماوةيةةدا كةة لةة لقي سة َي ئي شةم ئةةكرد‪ ،‬منء دكتؤر ةخدر زؤر تةةبةا بووين‪ ،‬ثَيكةةوة‬
‫كارمان ئةكردء رِؤذانى سةةختى ةشاخء ثيَشةمةرطايةتيمان بةسةةر ئةبرد‪ .‬جطة لة كارى‬
‫ِريَكخ سةتنةكان‪ ،‬كارى دارايىء دادطاء كَي شةة كؤمةلآيةتييةكانء كَي شةةى ناوخؤء‬

‫ضةندين كارى ترمان ِرائةثةِراند‪.‬‬
‫لةو ماوةيةدا عةبدو الق هةورامىء حاميد بةطى يةناخى هاتن بؤ ناوزةنط‪ .‬بؤ‬

‫بةخيَرهاتنيان سةردانم كردنء وتيان‪ :‬ئيَمةش بة يةكجارى هاتووينةتة دةرةوة‪.‬‬

‫‪382‬‬

‫دواتر مام عةبدو الق باسى هؤكارى هاتنةدةرةوةي خؤي بؤكردمء وتي‪ :‬كاتيَك‬
‫كة لة سليَماني ئةو ضةند برادةرةمان طيران‪ ،‬بةكرى دارتاش هات بؤلامانء ثَييو كة‬
‫ئةو برادةرانة طيراونء بارءدؤخةكة زؤر خراثة‪ ،‬ئةبَيت خؤتان بشارنةوة ياخود ئةبيَت‬
‫ئيَوةش بِرؤنة دةرةوة‪ .‬بؤية لةطةلأ حاميدبةط يةكمان طرتةوةء هاتينة دةرةوة‪.‬‬
‫بةداخةوة لة رِيَطاي سةردةشت‪ ،‬هةوالَي شةهيد بووني عةلى ئامة خانء ضوار‬

‫ثَيشمةرطةى تر (يةكيَتي)مان بيست‪.‬‬
‫هةوالَى شةهيدبوونى ئةو ضوار ثَيشمةرطةيةمان دا بة مام جةلال‪ ،‬بةو هةوالَة زؤر‬

‫غةمبار بوو‪.‬‬

‫‪383‬‬

‫زيادكردني داهاتي طومركى شؤ ِرش‬

‫وةك لقي سةيَ بنكةيةكى طومرطمان لة طوندي زةَليَي سةةر سةنوور هةبوو‪ ،‬طومرطي‬
‫لةة ةكاروان ضةيء خةةلَكي بةازرطةاني وةرئةةطرت‪ ،‬ةمان ةطانةة نزيكةةى (‪ )350 - 300‬دي ةنار‬
‫داهاتى طومركةكة بوو‪ .‬ئةوكاتة ثيَ شةمةرطةيةكمان بة ناوي (‪ )...‬لة سةةر طومرطةكة‬
‫دانابوو‪ .‬مام ِرة سةولأ ناءيَكمان لابوء خةلَكى قةلآدزآ بوو‪ ،‬بةرثر سةى ناو ضةة بوو‪،‬‬
‫رِؤذَيك ثيَموت كة هةر ضةى وة سةةء كاغةزو دةفتةري طومرطةكةية لة (‪ )...‬وةربطريَتء‬
‫دةورو تة ةسليمى لةطةَلدا بكات‪ ،‬تا ئةوكاتةى ئاطاداري ئةكةمةوة‪ ،‬خؤي ئي شةوكاري‬
‫طومرك ب ةكات‪)...( ،‬يش بنيَرَةيت بؤ لام‪ .‬ئةةو رِؤذةي كةة مةام ِرة سةولأ قةةلآدزيَيي دةورو‬
‫تة سةليمي لةطةلأ ثَي شةمةرطةي طومركةكة كردبوو‪ ،‬نزيكةى (‪ )90‬دينار داهاتي ئةء‬
‫رِؤذةى طومرط بوء‪ ،‬ةبةلآم ثَي شةتر ئةامةاذةم ثَةيداوة كةة دا ةهاتي طومركي هةة ةمان بنكةة بؤ‬
‫مانطَيك لة (‪ )350‬دينار تَيثةرِي نةدةكرد‪ .‬رِؤذي دواتر لةطةلأ ثيَ شةمةرطةكةي طومرك‬

‫(‪ )...‬قسةم كردو ثيَموت كة ئيتر نةضيَتةوة بؤ بنكةي طومرطةكة‪.‬‬
‫وتى‪ :‬بؤ؟‬

‫و ‪ :‬خؤت باش ئةزانيت كة وةزعي يةكيَتيء ثيَشةمةرطة ضةؤنةو ِرؤذانة ضةؤن ذيان‬
‫ئةبةينة سةةر‪ .‬ئاخر ضةؤن ويذدانت ِريَطاى ثيَداويت كة بةو شةيَوةية ثارةى طومرطةكة‬

‫بخؤيتء خيانةت بة هاورِيَكانتء شؤِرش بكةيت؟‬
‫ثا شةان خؤم ضةةند كة ةسيَكى دة سةتثاكم لة بنكةي طومركةكة دانا‪ ،‬هةر خؤ شةم‬
‫سةةرثةر شةتيم ئةكردن‪ .‬لة دواي ئةوة داهاتى طومرك رِؤذ بة ِرؤذ لة زيادبووندا بوو‪،‬‬
‫مةانطى وا هةةبوو دا هةاتي طومركي بن كةة كةة لةة هةةزار دي ةنار تَي ثةةرِى ةئةكرد‪ .‬هةةر ةلةو‬
‫مةاوة يةةدا ئةة حمةةدى برازام(‪ ( )89‬ةنا سةراو بةة شةة ةهاب) ةهاتبووة دةرةوةء ببوو بةة‬
‫ثيَ شةمةرطة‪ ،‬ثاش ماوةيةك ئةحمةدء دوو ثَي شةمةرطةى ترم ناردة ئةو بنكةيةء لة سةةر‬
‫ِريَطاى هاتو ضةؤى كاروانى كا سةبكارانى ئةو دةوروبةرة ضةادريَكم بؤ هةَلدانء ئةو‬
‫شةويَنةم بؤ كردن بة بارةطاى طومرطى سةةرةكي ةشؤرِش‪ .‬دواى ئةوة داهاتى مانطانةى‬
‫طومرطةكةمان زياتر لة دءء هةزار دينارى تيَثةِراند‪ .‬ئةو سةردةمة داهاتي بنكةكةكاني‬

‫طومرك‪ ،‬سةرضاوةيةكي طرنطي دارايي شؤرِشي نويَ بوو‪.‬‬

‫(‪ )89‬لة سالَي ‪ 1980‬تا دواي رِاثةرِيني ‪ 1991‬ثَيشمةرطة بوو‪ ،‬لة ‪ 2001‬كؤضي دوايي كرد‪.‬‬

‫‪384‬‬

‫كؤضكردوو ئةحمةد غةفور (شةهاب)‬

‫‪385‬‬

‫دةستطيركردني كو ِري مةجيدخان‬

‫هةريَمى يةكى (ي‪.‬ن‪.‬ك) كة حةمةى حاجى مةحمودي بلةكيَ بةرثر سةي بوو‪ ،‬ضةةند‬
‫كوِريَكى مةةجيةد خةانى حةةمةة ِرة شةيةدخةاني ةبانةة ةيان طرتبوو‪ ،‬كةاكةة حةةمةة لةة ةطةلأ خؤى‬
‫بردبوونى بؤ ةناو ضةةى خؤ شة ةناوةتى‪ .‬حةةمةة ئةةمين ثيَنجوَيني نةامةةيةةكى بؤ ةناردمء‬
‫نووسةيبووى "بة مام جةلال بَليَم كة مةجيدخان ئةَليَت بة يةكيَتيء بة مام جةلال بلَيَن‪،‬‬
‫لة كام شةويَن ئةيانةءَيت دائةني شةمء ضةى بَليَن ئةيكةم‪ ،‬بةس كوِرةكانم نةكوذنء‬

‫هيضيان ل َي نةكةن"‪.‬‬
‫سةةبارةت بةو بابةتة لةطةلأ مام جةلاا ق سةةم كردو نامةكةم ثي ةشاندا‪ .‬مام جةلال‬
‫وتى‪ :‬تؤ خؤت بةة ةنا ةمة ئةاطةادارى مةةجيةد ةخان بكةة‪ ،‬ئةارةزووى خؤيةانةة لةة ةهةر شةوَينيَةك‬
‫دا ةئةني شةن‪ ،‬ئةةوة ةثةيوة ةندى بةة ئيَمةةوة نييةة‪ ،‬بةةلآم ثَييةان ب ةلَآ نةةتر سةن‪ ،‬كوِرة ةكاني‬

‫ناكوذرَينء بةمزووانة ئازاد ئةكريَن‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك كاكة حةمة كورِةكانى مةجيدخانى ئازاد كردء طةِرانةوة بؤ شةوَينى‬

‫خؤيان‪.‬‬

‫‪386‬‬

‫ناوبذيوانييةكةى ئازادى ثاسؤك‬

‫ةئازاد م سةتةة ةفاى ةثا سةؤك(‪ )90‬ةماوةيةةكى كةةم بوو ةهاتبووة دةرةوة‪ ،‬ةئةويش ةلة‬
‫زيندانةكانى بةعس رِزطارى ببوو‪ .‬كاك ئازاد رِؤذيَك دةعوةتى نةو شةيروان م ةستةفاء‬
‫مولازم عومةر عةبدوَللآء دكتؤر خدرو بةندةي كرد‪ .‬ئَيمةش بؤ دةعوةتةكة ةضووين بؤ‬
‫طونةدي داوداوةء ةمةم ةكاوة كةة لةةوآ بةارةطةايةةك ةيان هةةبوو‪ .‬برادةرانى ثةا سةؤك كةة بةة‬
‫هةةموو ةيان دة ةتا دوانزة كةةس دةبوون زؤر رِيَز ةيان ليَ طرتين‪ .‬لةة دواى حةةوا ةنةوة كةاك‬
‫ئازاد كةوتة قسةةكردنء طفتوطؤ لةطةلأ كاك نةو ةشيروانء وتى‪ :‬ثر ةسياريَكم هةية‪ ،‬با ةشة‬
‫ئةةو ململانةآء دووبةةرةكييةة كةة زؤر لةة مَةيذة هةةيةة بؤ هةةب ةيَت؟ (ز ةياتر مةةبةة سةتى نَيوان‬
‫ةيةكيَتىء ثةارتي بوو)‪ .‬ئيَمةة هةةموو كوردينءيةةك ئةامةانجء رَِي ةطامةان هةةيةة‪ ،‬كةةوابوو بؤ‬

‫بة هةموومان هةولأ نةدةين ِريَطاضارةيةكى يةكجارةكى بدؤزينةوة‪.‬‬
‫ثا ةشان كاك نةوشةيروان وةلآمي دايةوة كة ضةؤن لة ةسةرةتادا ئةو ململانَيية درو ةست‬
‫بووةء هؤكارةكانى ضةى بوونء كآ دة سةتى تَيوةرداونء ضةؤن تة شةةنةى سةةندووة‪.‬‬
‫كاك نةوشةيروان وتى‪ :‬كاك ئازاد‪ ،‬بؤ ئا ةشتييةكي هةميشةةييء درو ةستكردني بةرةيةكى‬
‫بةهيَز‪ ،‬ئَيمة كاغةزى سةثيت بؤ ئيمزا ئةكةينء خؤت ضةى ئةنوو سةيت بينوو سةة‪ ،‬بةس‬
‫قازانجى شةؤِرشء كوردى تَيدا بَيت‪ .‬ئيَمة هةرطيز حةز بة شةةرِي براكوذي ناكةينء‬
‫ئةزانين شةةرِ مالَوَيرانيء كاولكاريية بؤ كورد‪ .‬ديارة تؤ خراث لة ئيَمة طةي شةتوويت‬
‫ياخود خراثيان تيَطةياندوويت‪ .‬كةى ئيَمة شةةِرخواز بووين‪ ،‬ئةطةر شةةرِ يةخةى ثيَ‬

‫نةطرتبين شةرِمان نةكردووة‪.‬‬
‫ثا شةان كاك نةو شةيروان با سةي نامةيةكي كرد كة (ي‪.‬ن‪.‬ك) بؤ دايكي مة سةعود‬
‫ةبارزانيةاني (حةةمةايةل ةخان) ةناردووةء داوا ةيان ليَكردووة كةة هةةولأ بؤ ةئا شةتي نَيوان‬

‫(ي‪.‬ن‪.‬ك) و (ث‪.‬د‪.‬ك) بدات‪.‬‬
‫كاك ئازاد بة ق سةةكاني كاك نةو ةشيروان زؤر سةةر سةام بوو‪ ،‬ضةونكة وايان‬

‫تَيطةياندبوو كة يةكيَتى هؤكاري شةِري ناوخؤ بووةء لةطةلأ ئاشتي نةبووة‪.‬‬

‫(‪ )90‬سةكرتيَري ثةا سةؤك بوو‪ ،‬لةة كؤتةايي حةةفتةاكةا ةندا لةة بةة ةنديخةانةةكةاني ةبةعس لةةطةةلأ برادةرانى‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك) زينداني بوو‪ .‬ثَيش رِاثةرِيني ‪ 1991‬بة نةخؤشي كؤضي دوايي كرد‪.‬‬

‫‪387‬‬

‫شةرِى مامةندة‬

‫لة سةةرةتاي ثايزي ‪ 1980‬بوو‪ ،‬ذمارةيةكي زؤر لة ثَيشةمةرطةكاني بةرةى جود(‪)91‬‬
‫هةاتبوو نةة دؤ لةَةتوو‪ ،‬ئةةو كةا تةة بةارة طةا كةانى (ا‪.‬س‪.‬ك) لةةو نةاوة بوون‪ .‬هةةروةك‬
‫دةيةانطيَِرا ةيةوة طروي حةةوت نةةفةةرة حزبى ديموكراتى كورد سةتةاني ئَيران ةهاو ةكارىء‬
‫ةكارئةا سةاني ةيان بؤ كردبوون كةة لةة فر سةةتَي ةكدا هَيرش بكةةنةة سةةر ةبارة ةطا ةكانى‬
‫سةةركردايةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ .‬ثيَ شةمةرطةكانى ئَيمة بؤ بةرطرى لة هَير شةي بةرةي جود لة‬
‫شةويَنى زؤر با ةشدا دامةزرابوون‪ .‬ثَي شةمةرطةكاني بةرةى جود لةوبةر ةضةمى شةيَنآء‬

‫دؤَلةتوو لة خاكى ئَيراندا دامةزرابوون‪.‬‬
‫سةةرةتا بة جيهازى بيَ تةل دة سةتيان كرد بة جنيَودانء ق سةةى نا شةيرين بة‬
‫ةيةكَيتيء سةةركردةء ثَي شةمةةرطةةكةانى يةةكَيتي‪ ،‬ةئةيةانووت ةجا شةة ةكانى بةةعسء‬
‫خةائينةةكةانى كورد‪ .‬ةلةو ةكاتةةدا هيَزيَكى ئَيمةةش لةة طو ةندةكةاني داوداوةو مةةم ةكاوةوة بةة‬
‫سةةر ةضياى مامةندةو ثشةتى ةشَينيَوة ئةبن‪ ،‬ةشةهيد م ةستةفاي سةةعيد زؤراب ئةوكاتة‬
‫لة ةسةر جيهازي بآ تةلةكة بوء وةلآمى جنَيوةكانى ئةوانى ئةدايةوة‪ .‬شةةهيد م ةستةفا‬
‫ةئةوة ةندة لةة سةةر جي ةهازةكةة ةهاوارى كردبوو دةنطى نوو ةسابوو‪ ،‬ئيَمةة لةةو نزيكةانةة بةة‬

‫ِراديؤ مةوجي (‪ )FM‬طويَمان لة هةردوولا بوو‪.‬‬
‫حكوءمةتي عَيراق بةهؤى جاشء سةيخورِةكانيةوة هةوالَي زانيبوو كة لةناو ثارتة‬
‫كورد سةتانييةكاندا ناكؤكى ثةيدا بووةء خةريكة شةةرِيَكى طةورة رِوو ئةدات‪ ،‬بةرةى‬
‫جود لة ئامادةبا شةيداية بؤ هَيرش كردنة سةةر سةةركردايةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬هةربؤية‬
‫حكومةتى عَيراق بة هيَزيَكى طةورة لة قؤلَى سةون َيء ملةى مامةندةو ضةةند شةوَينيَكى‬
‫تر‪ ،‬بة ثاَلث شةتى ضةةكي قورسء جا شةيَكى زؤرةوة هَير شةى كردة سةةر سةةنطةرى‬
‫ثيَشةمةرطةكانى يةكيَتي‪ .‬ثَيشةمةرطةكانى يةكيَتيش شةةِريَكى زؤر قارةمانانةيان لةطةلأ‬

‫هيَزةكانى ِرذيَمي عيَراقدا كرد‪ ،‬لة ئاكامدا هيَزةكةى دوذمن شكاء كشانةوة‪.‬‬

‫(‪ )91‬كورتكراوةي (جةبهةي وةتةني ديموكراتي)ية‪ ،‬بةرةيةك بوو ثارتيء حزبي شةيوعيء ثا سةؤكء‬
‫حسك ثيَكيان هيَنا بوو‪.‬‬

‫‪388‬‬

‫شةهيد مستةفا سةعيد زؤراب‬

‫لةو شةةِرةدا ضةوار ثَيشةمةرطة شةةهيد بوو كة دوو ةشةهيديان بريتيبوون لة شةةهيد‬
‫م ةستةفا سةةعيد زؤراب ثيَنجوَينيء شةةهيد خاليد كؤيي بوو كة ثيَ ةشتر لاي ئيَمة لة‬

‫لقي سيَ ثَيشمةرطة بوو‪.‬‬
‫لة قؤَليَكى ترةوة دوو ثيَشةمةرطةى حزبى سةؤ ةشيالي ةستى كوردسةتان ةشةهيد بوون‬
‫كة خةلَكى طوندى شةيَنآ بوون‪ .‬هَيزةكةى بةرةى جود بة ضةاوى خؤيان بينييان كة‬
‫ضةؤن يةكيَتي لةطةلأ ِرذيَمى بةعس شةةِرى ئةكرد‪ ،‬بؤية هةر لة كاتى شةةِرةكةدا بةو‬
‫جيهازة بآ تةلانةي كة ضةةند كاتذميَرَيك ثيَش شةةِرةكة جنيَوء قسةةى ناشةيرينيان ثيَ‬
‫دةنارد بؤ يةكَيتي‪ ،‬كةوتنة قسةء داواى ليَبوردنيان كردء وتيان "ئةطةر هيَزى يةكَيتى‬
‫ثيَوي سةتى بةة ةيارمةةتىء ةهاو ةكارى هةةيةة‪ ،‬ةئا ةطادارمةان بكةة ةنةوةء ئيَمةة ئةامةادةين كةة‬

‫يارمةتيتان بدةين"‪.‬‬

‫‪389‬‬

‫هَيزةكةةى يةةكَيتي وةلآم ةيان دانةةوةء وت ةيان "ئَيمةة ثيَوي سةتمةان بةة يةار ةمةتى ئيَوة‬
‫نييةة‪ ،‬ةبةلآم جةاريَكى تر ةكة ق سةة ةئةكةةن بزانن ضةى ةئةلَيَنء ةئاطةاتةان لةة خؤ ةتان ب ةيَتء‬

‫لةمةودوا هةلَةى وا مةكةن"‪.‬‬
‫هةةر ةئةو رِؤذة دواى شةةِرة كةة‪ ،‬تةةرمى شةةه يةدة ةكانى يةةكَيتي يةان هَي نةابوو بؤ‬
‫مزطةةوتةة ةكةي طو ةندي شةَيني‪ ،‬لةةوآ كفنيةان كردبوونء دا ةيان نةابوون‪ .‬من ضةووم بؤ‬
‫مز ةطةوتةةكةة بؤ دؤزينةةوةى رِيَطةايةةك بؤ نةاردنةةوةى ةتةرمى ةشةهيةدةكةان بؤ شةوَينى‬
‫خؤيان‪ .‬ثيَش ئةوةي ب ضةم بؤ مزطةوتةكة تةنها ناوي شةةهيد خاليديان ثيَو ‪ ،‬ناوي‬
‫شةةهيةدةكةةي تر ةيان ثيَ ةنةوتبووم‪ .‬ئةةو ةكاتةة موبةارةك حةة سةةن براى هونةةرمةة ةند‬
‫عةة ةبدول قةادر حةة سةةن ةكادر بوو لاي خؤ مةان‪ ،‬ئةةويش لةة مز ةطةو تةة كةة بوو‪ ،‬هةا ةتة‬

‫تةنيشتمةوةء وتى‪ :‬ئةو شةهيدةى تريان ناناسيتةوة‪ ،‬ئةزانيت ئةوة كيَية؟‬
‫و ‪ :‬نةخيَر نازانم كَيية؟‬

‫وتى‪ :‬ئةوة مستةفاى سةعيد زؤرابة‪.‬‬
‫بةة ةشةه يةدبووني م سة تةة فةا زؤر دَل تةةنطء ةغةم بةار بووم‪ .‬ج طةة لةةوةي كةة‬
‫ثَي شةمةرطةيةكي زؤر ئازاو رِةو ةشت بةرز بوو‪ ،‬لة هةمان كاتدا كة سةي يةك بووينء‬
‫باوكي شةي هاورِيَم بوو‪ .‬ثا شةان مةلا بةختيار كؤمةَليَك شةتومةكي ةشةهيد م سةتةفا كة‬
‫بريتي بوو لة (دة سةتة سةرَِيكء كاتذمَيريَكء برِيَك ثارةو ةشانةيةكء ثَينا سةيَك) بؤي‬
‫هَي ةنام ةكة بينَيرمةةوة بؤ ةمالَي ةباوكي‪ .‬شةةهيةد م ةستةةفةا ةلة طو ةندي شةَين َي بةة خةاك‬
‫ةسثيَردرا‪ .‬دواتر دواي هةولَدانيَكي زؤر‪ ،‬مالَي باوكي مؤلَةتيان لة حكومةت وةرطرتء‬

‫تةرمةكةيان برد بؤ سليَماني‪.‬‬

‫‪390‬‬

‫ليَثرسراويَكى نو َي بؤ ث َينجو َين‬

‫ثيَم واية لة سةالَي ‪ 1980‬دا بوو كة مةلا بةختيار بؤ هةنديَك ئيشء كارى طرنطي‬
‫كؤمةلَة‪ ،‬بةنهَينى ضةووبوو بؤ سةليَمانى‪ ،‬ضةةند بةرثر سةيَكي بالآي ِريَكخ ةستني ةشاري‬
‫بيني بوو‪ .‬كاتيَك مةلا بةختيار طةِرايةوة بؤ سةةركردايةتي‪ ،‬سةةبارةت بة كَي شةةيةك كة‬
‫برادةراني رِيَكخ سةتني شةار بؤيان باس كردبوو‪ ،‬ق سةةي لةطةَلدا كردمء وتي‪ :‬بؤ ضةي‬

‫رِيَكخراوي ثيَنجوَين تةسليمي برادةراني ِريَكخستني سليَماني ناكةيت؟‬
‫و ‪ :‬من تيَنةاطةةم بةا سةي ضةي ئةةكةة ةيت؟ دواي ةئةوةي ةهاتمةة دةرةوة‪ِ ،‬ريَكخراوي‬
‫ثيَنجوَينم تة سةليم كردووةتةوة‪ ،‬ئَي سةتا برادةريَكي تر بةرثر سةي ِرَيكخراوةء هيس‬

‫ثةيوةندييةكي بة منةوة نةماوة‪.‬‬
‫مةةلا بةةخت ةيار وتي‪ :‬برادةراني سةليَ ةمانى وت يةان "دواي ةضوو نةة دةرةوةي لالؤ‬
‫كة سةيَكمان دة ةستني ةشان كردووةء ناردوومانة بؤ ثيَنجويَن بؤ ئةوةى سةةرثةر شةتى‬
‫ِريَكخستنةكان بكات‪ ،‬بةلآم برادةرانى رَِيكخراوى ثيَنجويَن ئةلَيَن ئَيمة كةسمان ناويَت‪،‬‬
‫خؤمان سةةرثةرشةتى رِيَكخ ةستنةكان ئةكةينء قبولَ ناكةين كة ةسيَكي تر لة شةوَيني لالؤ‬

‫دابنرَيت"‪.‬‬
‫سةةبارةت بةو بابةتء كَي شةةية بيَ ئاطايي خؤم ِراطةياند‪ .‬دواي ئةوةي خةباتي‬
‫نهَيني شارم بةجَيهَيشتء ضوومة شاخ‪ ،‬بيَ ئاطاداري ريَكخستني سليَماني‪ ،‬برادةراني‬
‫ِرَيكخراوي ثيَنجويَن لةة كؤبوو نةةوة يةة ةكدا ( جةة مةال جةةلال) ةيان هةةلَ بةذاردبوو كةة‬
‫سةةرثةر ةشتي ِريَكخراو بكات‪ ،‬بةلآم برادةراني ِريَكخ ةستني سةليَماني كةسةيَكي تريان بؤ‬
‫ةئةو ئةةركةة ديةاري كردبوو‪ .‬ةماوةيةةكي زؤر ةكاك جةة ةمال سةةرثةةر ةشتي رِيَكخراوي‬
‫ثثَنجوَيني دةكردء لةةطةةلأ ئةة ةندامةاني رِيَكخراو ِرازي نةةبوون ةكة كةة سةيَكي تر ببَةيت بةة‬
‫بةرثر سةيان‪ .‬بؤ ضةارة سةةركردني ئةو كَي شةةية نامةيةكم بؤ جةمال جةلال ناردء‬
‫نوو ةسيم‪" :‬لةمةودوا برادةراني سةليَماني هةر كة سةيَك ديارى ئةكةن بؤ سةةرثةر شةتي‬
‫كردني ِرَيكخراوي ثيَنجويَن‪ ،‬زؤر ئةا سةاييةةء قبوءلَي بكةةن‪ .‬ةناكرَةيت بَليَن هةةر خؤمةان‬
‫سةةرثةر شةتي ِرَيكخراو ئةكةينء كة سةي ترمان قبوولأ نيية‪ .‬ئاخر ئةوة كةى لة كارى‬
‫حزبايةتيء شةؤِر شةدا هةبووة؟" دواي ئةوة برادةراني ِريَكخ سةتني سةليَماني شةَيخ‬
‫ئةحمةدى زةراعةيان كرد بة بةرثر سةى رِيَكخراوي ثيَنجويَن‪ .‬ثاش ماوةيةكي كةم كاك‬

‫جةماليش خةباتي نهَيني شاري بةجَيهيَشتء هاتة شاخء درَيذةي بة خةبات دا‪.‬‬

‫‪391‬‬

‫لة رِاستةوة‪ :‬جةمال جةلال‪ ،‬لالؤ‪ ،‬فةرةيدون حةمة ساَلح (لة ثشتةوة ديارة)‪ ،‬كةريم وةستا سديق‪،‬‬
‫شةهيد برايم جةلال ثيَنجويَني‬

‫‪392‬‬

‫زوويربووني حةمةى حاجى مةحمود‬

‫لة ‪ 1980‬حةمةي حاجي مةحمود هاتبوو بؤ سةةركردايةتي‪ ،‬ئةو كاتة فةرماندةي‬
‫هةةريَمي يةةكي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ .‬ةلةو ةماوةيةةدا لةةطةةلأ مولازم عومةةر لةةيةةكتر ةعاجز ببوون‪.‬‬
‫رِؤذَيك كاك نةو شةيروان هات بؤ لقي سةيَء ثر سةياري ليَكردم كة ئةو برادةرانة بؤ ضةي‬

‫لةطةلأ حةمةي حاجي مةحمود وا ئةكةن؟ و ‪ :‬من نازانمء ئاطادارى كَيشةكةيان نيم‪.‬‬
‫ِرؤذيَك كاك نةو شةيروان ناردبووي بة شةويَن ملازم عومةرو حةمةى حاجى مةحمود‬
‫بؤ ئةةوةى ئةا ةشتيةان بكةاتةةوة‪ .‬ئةةوكةاتةة منء ةمةلا بةةخت ةيار لةة سةةربةاني يةةك ةَيك لةة‬
‫بارةطاكاني سةةركردايةتي ثيَكةوة ثيا سةةمان ئةكرد‪ ،‬ثَي شةمةرطةيةك هات بؤلامانء بة‬
‫مةةلا بةةختيةاري وت "بؤ ةئا شةتكردنةةوةي حةةمةةي ةحاجي مةةحمودء برادةران‪ ،‬كةاك‬

‫نةوشيروان داوات ئةكات"‪ .‬مةلا بةختيار وتى‪ :‬لالؤ حةزئةكةم تؤش لةطةلَم بَييت‪.‬‬
‫كةاتيَةك طةةي شةتينةة شةوَيني داني شةتنةةكةة‪ ،‬مةام ةجةلاليش لةةويَ بوو‪ .‬بةة هةةولَي‬
‫برادةران‪ ،‬مولازم عومةرو كاكة حةمة ئا ةشتبوونةوة‪ .‬حةمةى حاجى مةحمود طةِرايةءة‬
‫بؤ سةنووري هةريَمةكةى خؤى لة هةورامان‪ .‬ثاش ماءةيةك لةطةلَ كادرةكانى كؤمةلَة‬
‫نيَوانيةان تَيةك ضةووبوو‪ .‬لةة سةةرة ةتاي ثةايزي ‪ 1980‬بؤ ليَثر سةينةةوة ةبانط كرا بؤ‬
‫سةةركردايةتي‪ .‬ماوةيةكي زؤر لة سةةركردايةتي مايةوة‪ ،‬بة شةداري شةةِري ضةياي‬
‫مامةندةي كردء لة شةكاندني هيَر شةي دوذمن دةوريَكي طرنطي هةبوو‪ .‬ثا ةشان مةلا‬
‫بةختيار لة شةوَيني كاكة حةمة كرا بة بةرثرسةي هةريَمي يةك‪ .‬لة ةسةر خواسةتى خؤى‪،‬‬
‫كاكة حةمة وي سةتى لاى بةكرى حاجى سةةفةر لة هةريَمى سة َي دابني شةَيت‪ .‬رِؤذيَك لة‬
‫داني ةشتنَيكدا لة لقي سة َي‪ ،‬عومةر ةشَيخ موسء دكتؤر كةمال خؤ ةشناو بة كاك بةكريان‬

‫وت "بةَلكو حةمةى حاجى مةحمود لةطةلأ خؤت ببةيت بؤ ناءضةى شارباذيَر"‪.‬‬
‫ةكاك ةبةكر وتي‪ :‬زؤر بةا شةة‪ ،‬بةةلآم ةئايةا كةاكةة حةةمةة كةة لةةطةةلَم هةاتةة خوارةوة‪ ،‬لةةوآ‬

‫دائةنيشتيَتء لاى من ئةبَيت؟ من باوةِرم بة شتي وا نيية‪ ،‬ئيَوةش باوةِر مةكةن‪.‬‬
‫برادةران وتيان‪ :‬تؤ لةطةلأ خؤت بيبة‪ ،‬ئةوكاتة بزانين ضؤن ئةبَيت‪.‬‬

‫حةمةى حاجى مةحمود بةرةو ناوضةي شارباذيَِر بةرِيَكةوت‪ ،‬بةلآم ثاش ماوةيةكي‬
‫كةم وازي لة (ي‪.‬ن‪.‬ك) هَيناو ثةيوةندى بة حزبى سؤشياليستةوة كردء مةفرةزةيةكي‬

‫لة دةوروبةرى سورَين ثيَكةوة ناء هةر لةو ناوةش مايةوة‪.‬‬

‫‪393‬‬

‫شؤ ِرشء كشتوكا َل‬

‫لة نزيك بارةطاكةى لقي سيَ كانييةكء ثارضة زةوييةكى زؤر باشى ليَ بوو‪ .‬رِؤذيَك‬
‫بةمةبة ةستي بةرهةمهَيناني بةروومي كشةتوكالَي بؤ خواردني رِؤذانةمان‪ ،‬دة ةستم كرد بة‬
‫ثاككردنةوةء كَيلآني ثار ضةة زةوييةكة‪ .‬يةكةمين جار كردم بة بامآء تةماتةء سةةوزة‪.‬‬
‫هةةر ةجاريَةك ةكا ةهةبووايةة‪ ،‬ثةةرةم بةة بةاخةةكةة ةئةدا‪ .‬دواتر بةاخةةكةةم ضةاكترء ةطةورةتر‬
‫كردو ضةةند شةتيَكي ترم تَيدا رِواند‪ .‬ةسالَي دواتر ناوبانطى باخء بيَ سةتانةكة لة ناو‬

‫ثَيشمةرطةدا دةنطى دابووةوة‪.‬‬
‫رِؤذيَك منء مام جةلالء دارؤى شةَيخ نورىء دكتؤر كةمال خؤ ةشناء لة سةةرباني‬
‫بارةطاي لقي سةيَ ث ةيا سةةمان ئةكرد‪ .‬ثَي ةشتر مام جةلال هةندآ تؤوى بةروبوومي‬
‫ك شةتوكالَي لة دةرةوةي ولآت بؤ هاتبوو‪ ،‬هةنديَكي ناردبوو بؤ دكتؤر كةمال خؤ ةشناو‬
‫كةة بي ةضَينيَةتء ةبارةطةاكةان ةمان سةوودي ليَ وةربطرن‪ ،‬ةمام جةةلال لةة دكتؤر كةةمةال‬

‫خؤشناءي ثرسي‪ :‬دكتؤر تؤ لة توذةلَة ضيت ضاندووة؟‬
‫دكتؤر كةمال وتي‪ :‬من هي ضةم نة ةضاندووة‪ ،‬با شةة ئيَ سةتا كةى كاتى زةرعاتةء‬

‫ئةويش مةوسيمى خؤى هةية‪.‬‬
‫مام جةلال وتي‪ :‬ئةوة نيية لالؤ تؤوي ضةاندووةء هةموو شةى سةةوز بووة‪ .‬خؤ ئيَوة‬
‫هةردووكتان لة بواري زراعة خوَيندنتان تةواو كردووة‪ ،‬ئاي لةم موهةنديس زراعيانة!‬
‫دواتر مام جةلال هةر ضةى تؤوى بؤ هاتبوو ناردى بؤ من‪ .‬سةالَى دواتر تؤوةكاني‬
‫مام جةلاا ضةاندء خزمة كردن تا بةريان طرت‪ِ .‬رؤذيَك فاتيح رة سةولأ كة ئةندامى‬
‫ل ةيذنةةى مةةركةةزى حزبى شةيوعى بوو ةهات بؤ سةةردانم‪ ،‬هةةنةديةَك تؤوي بةةروبوومي‬
‫ك شةتوكالَي بردء وتى‪ :‬لاى خؤمانةوة شةوَينيَكى با شةم كَيلآوةء ئةمةويَت وةك ئةم‬

‫باخء بيَستانةى تؤى ل َي بكةم‪.‬‬
‫رِؤذيَكي تر سةةردانى كردمء وتى‪ :‬ئَيمة موهةنديس زةراعى زؤر زيرةكء باوان‬
‫لايةء جوتيارمان لاية‪ِ ،‬رةنطة ئةمسالأ باخء بيَستانى ئيَمة لةمةى تؤ ضاكتر دةرضَيت‪.‬‬

‫و ‪ :‬دةى باشة با بزانين‪ ،‬بةلَكو وابَيت‪.‬‬
‫دواى ةماوةيةةك فةاتيح رة سةولأ سةةردانى كردم‪ ،‬ئةةو ةكاتةة ترؤزى ةباخةةكةةي من‬
‫ثيَطةي ةشتبوو‪ ،‬كةثريَكم لة ناو باخء بَي سةتانةكةدا درو سةت كردبوو‪ ،‬لةطةلأ كاك فاتيح‬

‫‪394‬‬

‫لةة ذيَر كةةثرةكةة داني شةتبووين‪ .‬داوام لةةثَي شةمةةرطةةيةةك كرد كةة بِريَةك ترؤزيمةان بؤ‬
‫بهَبنَيت‪ .‬كاتَيك كاك فاتيح ترؤزييةكانى بينى وتى‪ :‬ئةوة ضيية؟‬
‫و ‪ :‬ئةوة ترؤزيية‪ ،‬ئةى ترؤزييةكانى ئيَوة ئاوا دةرنةضوون؟‬

‫وتى‪ :‬برِوات بَيت ترؤزي بَيستانةكةى ئيَمة هةر لقيَكى لة شوَينَيكة‪.‬‬
‫بارةطاى ثَي شةمةرطةء ماَلي ضةةند كة سةَيك ءةك ئاوات عةبدءلغةفور‪ ،‬عةلى ب ةضكؤلء‬
‫فةرةيدون عةبدءلقادر كة لةو دةوروبةرة بوون لة بةروبوومى باخء بيَ سةتانةكةى منيان‬
‫ئةخوارد‪ .‬زؤر جار كة مام جةلال ئةينارد بؤ سةةوزةء باميَء باينجانء سةةوزةي تر‬

‫وتبووي "بة لالؤ بَلَين منيش ثيَنجوَينيمء لة باخةكةيدا شةريكم"‪.‬‬
‫ئةةو ِرؤذ ةطارة لةة ةطةلَ ئةةو هةةموو نةاِرةحةةتيء سةةختي ةيةى ذ ةياني دذواري شةاخء‬
‫شةؤرِ ةشدا‪ ،‬كؤمةلَيَك يادطارى خؤشء تاَلى بؤ بةجيَ هَي شةتين‪ .‬بةداخةوة زؤر لةو‬
‫ةهاوِريَيةانةةى كةة ةيادطةاريمةان ثَي ةكةوة هةةبووة شةةهيةدبوونء لةة ذيةا ةندا نةة ةماونء لةةطةةلَ‬
‫يادطارييةكانياندا ئةذيم‪ .‬رِؤذَيك لة كةثرةكةدا داني شةتبووم كة سةةردارى حةمة ئةمين‬
‫ئةا غةاى ةبارآء شةةه يةد ةمامؤ سة تةا جةة مةال عةةزيز ةفارس هةاتن بؤ لام‪ .‬لةة ةكاتي‬
‫داني ةشتنةكةماندا هة ةستم كرد هةر سةةيرى ئةملاو ئةولا ئةكةنء ثا ةشان دة سةتيان كرد‬

‫بة ثيَكةنين‪ .‬و ‪ :‬ئةوة بة ضى ثيَئةكةنن؟‬
‫وتيان‪ :‬كاتَيك هاتين بؤ لات جةمالى حةمةى خواكةرميش لةطةلَمان بوو‪.‬‬

‫و ‪ :‬ئةى كوا جةمال بؤ نةهات بؤ ئيَرة؟‬
‫سةةيرَيكى ناو باخء بيَسةتانةكةيان كردء هيضةيان نةوت‪ .‬ئيتر تَيطةيشةتم كة جةمال‬
‫لة ناو باخةكةداية‪ .‬بؤ خؤ شةي دة سةتم داية دةمان ضةةكةمء دوو سةآ في شةةكم بة‬
‫ئةا سمةا ةندا تةة قةا نةد‪ .‬جةة مةال لةة ةناو بةا خةة كةةدا دةر كةةوتء ةهاوارى كردء وتى‪ :‬ةكاك‬

‫عةبدولِرةحمان بؤ خاترى خوا‪ ،‬ئةوة ضى ئةكةيت؟‬
‫دواى ئةو ِرووداوة لة سةةركردايةتي ئةيانووت لةمةودوا هةر كةس بآ ثرس بضةَيتة‬

‫ناو باخء بيَستانةكةى لالؤ‪ ،‬تةقةى ليَ ئةكات‪.‬‬
‫ِرؤذيَكي تر ثيَ ةيان و كةة ةيةك يةَك لةة ةناو بيَ سة تةا نةة كةةدا يةة‪ ،‬بيَ سة ةتا نةة كةة لةة‬
‫ذَيرزةمينةكةءة زؤر دوور نةبوو‪ .‬هةر كة وتيان خةَلك لة ناو بيَ سةتانةكةداية دة ةستم‬

‫‪395‬‬

‫دا ةية دةمةان ضةةكةةمء في شةةكيَكم بةةئةاسمةا ةندا تةةقةانةد‪ .‬ةمام جةةلال لةةء نزيكةانةة لةة ذيَر‬
‫كةثرَيكدا دانيشتبوء‪ ،‬ثرسياري كردبوو كة ئةوة كَيية تةقة ئةكات؟‬

‫ثَي شةمةةرطةةكةان ثيَ ةيان وتبوو "ئةةوة لالؤ ةية‪ ،‬هةةركةة سةَةيك بةآ ثرس ب ضةَيتةة ةناو‬
‫باخةكةي‪ ،‬تةقةى بةسةردا ئةكات"‪.‬‬

‫ةكاتيَةك ضةووم بؤ ةناو بَي سة ةتانةةكةة‪( ،‬حةةمةة ةياوةر)م بيني‪ .‬هةةر كةة منى بينى زؤر‬
‫بةثةلة هات بةرةو ثيرمء وتى‪ :‬لالؤ ئةوة ضيت كرد‪ ،‬خؤ خةريك بوو ةكوذيت؟‬

‫بةثيَكةنينةوة و ‪ :‬بؤ ضةي بيَ ثرس هاتوويتة ناو باخةكةمء بة ئارةزووي خؤت بة‬
‫ناويا ئةطةرِيَيت؟‬

‫هةةر لةةء ةماوةيةةدا ِرؤذَةيك ةمام جةةلال ضةووبوء بؤ ةناو ةباخةةكةةء هةة ةندآ ترؤزيء‬
‫خةةيةارء ةكا ةلَةكي ل َي كردبوءةءة‪ .‬ةكاتيةَك ةكة ضةووم بؤ ةناو بةاخةةكةة‪ ،‬ةمام جةةلاا بينيء‬

‫ءتي‪ :‬لالؤ هةندآ ترؤزيء خةيارء كاَلةكم بؤ ثَيشمةرطان ليَكردؤتةءة‪.‬‬
‫ء ‪ :‬مام جةلال‪ ،‬بلَآ بؤ خؤمةو خؤم حةزم لَيية‪.‬‬

‫ءتي‪ :‬باوةرِبكة بؤ خؤمم ناءيَت‪ ،‬بةلآم ئةلَيَم با خراث نةبن‪.‬‬

‫‪396‬‬

‫دروستكردني حةشارطةي بؤردومان‬

‫مام جةلال لة دةرةوةى ءلآت بوو‪ ،‬ماوةيةك بوو فِرؤكة جةنطي ةيةكانى ِرذيَمى عَيراق‬
‫جموجؤَليَكى ضةرِوثرِيان دة سةت ثيَ كردبوو‪ ،‬زؤربةى ِرؤذ ئةهاتنة سةةر ئاسماني‬
‫سةةركردا يةةتيء ةئةو دةورو بةةرة‪ .‬بؤ خؤ ثةارا سةتن لةة بؤردو مةانى فرِؤ كةة‪ ،‬برادةران‬
‫برِيةار ةيا ةندا هةةر ةبارة ةطايةةك ذيَرزةمينَةيك بؤ خؤ حةة شةاردانء خؤ ةثارا سةتن بؤ خؤي‬
‫درو ةست بكات‪ .‬لةطةلأ ثَي شةمةرطةكاني لاى شةةهيد حة سةةن كويَ سةتانى كة ماوةيةكى‬
‫زؤرنةبوو هاتبوونة دةرةوةء شةةش ثيَ شةمةرطةيان لة لق لاى ئيَمة بوون‪ ،‬دة سةتمان‬
‫داية ثارء خاكةنازء ذَيرزةمينيَكى زؤر طةورةء قايمء ضاكمان دروست كرد‪ ،‬كة شةش‬
‫مةةتر در يةَذ بوو‪ ،‬دارى ئةة ةستوورء قةايم مةان بؤ برِي بوو‪ ،‬لةة سةةر بةا نةة كةة بةة رِيز‬

‫داماننابوونء طةء خؤلَيَكى زؤرمان كردة سةر‪.‬‬
‫ضةةند رِؤذيَك دواى تةءاءبوني ذيَرزةمينةكان‪ ،‬مام جةلال طةِرايةوة بؤ كورد سةتان‪.‬‬
‫ِرذيَمى بةةعس ةئاطةادارى هةاتنةةوةى مةام جةةلالء ئةةو جموجؤلةَة بوو ةلةو نةاوةدا‪ ،‬بؤيةة‬
‫زياتر لة جاران بة فرِؤكة ضةاوديَري ناو ضةةكةى ئةكردء ِرؤذانة بة بةردةوامى فرِؤكة‬
‫جةةنطييةةكةان ةئةهةاتنةة سةةر ئةاسمةاني سةةركردايةةتي‪ .‬زؤرجةار ةمام جةةلال ةئة ةهات بؤ‬
‫ذيَرزةمينةكةي لاى ئيَمة‪ ،‬ضةونكة ثَييان وتبوو كة لقى سةيَ ذَيرزةمينيَكي ضةاكيان‬

‫هةية‪ .‬رِؤذانة لاى ئَيمة زؤر قةرةبالَغ ئةبوو‪.‬‬

‫‪397‬‬

‫ثشكنيني ما َلةكةم لة سل َيمانى‬

‫ةجةلالى برازام لةة بةازاري ةئاري سةليَ مةانى دو كةانى كوء تةاَلفرؤ شةى هةةبوو‪ ،‬لةة‬
‫هةمانكاتي ةشدا زؤر ضةالاكانة لةطةلَ رِيَكخ ةستنةكانى كؤمةلَةي ِرةنجدةراني كورد سةتان‬
‫كاري ئةكرد‪ِ .‬رؤذيَك ثؤلي سةى طومرط بة شةوَين كةلوثةلى قا ضةاخدا بةناو بازارِى ئاريدا‬
‫طةِرابوءن‪ ،‬دوكانةكةى جةلاليش ئةثشكنن‪ .‬كاتيَك يةكَيك لة ثؤليسةكان دةست ئةداتة‬
‫تؤثَيك قوماشء بةرزى ئةكاتةوة‪ ،‬كؤمةلََيك بةيانء بلآوكراوة لة ثشتى تؤثة قوماشةكة‬
‫ئةكةونة سةةر زةوى‪ .‬يةكيَك لة دراءسة َي دءكانةكاني جةلال بة ناءى حةمة ئةمين دَيتة‬
‫دء كةانةة ةكةى جةةلالء مةة شةغولَ ةيان ئةة ةكات‪ .‬جةةلال خؤى ت ةيَك ةناداتء بةة هيَمني لةة‬
‫دء ةكانةةكةةى ئةة ضةيَتةة دةرةءة‪ ،‬لةة ةناء ةبازارِى بةةر بةة ةلةد ةيةكةة خؤى ءن ئةة ةكات‪ .‬ةكاتيةَك‬
‫ثيةاءاني ِرذَيم بؤ ةيان ِرءءن ئةةبَيتةةءة كةة ئةةء ةكاغةةزانةة بلآءكراءةى كؤمةةلةَةن‪ ،‬حةةمةة‬
‫ئةميني دراء سة َي دءكاني جةلال دة سةتطير ئةكةن‪ .‬دواتر ئة ضةنة مالَى براهيمى برازام‬
‫كة براي جةلال بوو‪ ،‬تةنها خيَزانةكةى برايم لة مالأ ئةبيَتء دةستطيري ئةكةن‪ .‬ئةويش‬

‫لةذيَر طوشاري ئةمن مالَى ئيَمةي ثيشان دابوون‪.‬‬
‫ثيَشتر باسمكردووة كة ثيَش ئةوةي بضمة شاخ‪ ،‬بة شةريكي لةطة َل عةبدءلكةريمى‬
‫موفتي‪ ،‬دو كةانى كوء ةتاَلفرؤ ةشيم هةةبوو‪ .‬كةات يَةك ضةوء مةة شةاخ لةة دو كةا نةة كةة‬
‫جيانةبووينةوة‪ ،‬كاك عةبدءلكةريم خؤي سةةرثةر شةتى دوكانةكةي ئةكردء هةندَيك‬
‫جةاريش كوِرة ةكانم ةهاو كةارييةان ئةةكرد‪ .‬ةبةهؤي بووني دو ةكانةة كةة لةة رِووى داراييةةوة‬
‫خةمى م ةنالَةكانم نةبوو‪ .‬كاتيَةك ثيةاواني ئةمن دة ةضنةة مالَى ئيَمةة‪ ،‬قوما شةيَكي زؤري‬
‫دو ةكان لةة ةمالَمةان ةئةبَيةتء ةئةيبةةن‪ .‬هةةروةهةا دة سةت ئةةكةةن ةبة كؤكردنةةءةى فةةر شةى‬
‫ةماَلةةوة‪ ،‬بةةلآم حةة ةمدي زؤر ةيان ليَ ةئةكةاتء ثيَ ةيان ةئةلَيةَت كةة ةهةموو مةالَيةَك فةةر شةى‬
‫تَةيدايةة‪ ،‬ئةةوانيش داي ةئةنيَنةةوة‪ .‬ةئةو سةالةَة عومةةرى برازام بؤ خويَنةدن لةة مةالَى ئيَمةة‬
‫دةذيا‪ ،‬بيَ هيس هؤيةك ثياواني ئةمن دة ةستطيريان كردبوو‪ .‬ديارة ئةمن كة هاتبوءن بؤ‬
‫مالَي ئَيمة‪ ،‬نةيانزانيبوو كة مالَة ثَي شةمةرطةية‪ ،‬ضةونكة ئةطةر بيانزانياية ئةوا حةمدي‬
‫هاو ةسةرمء منداَلةكان دة سةتطير ئةكران‪ .‬رِؤذى دواتر دائيرةي ئةمن (عومةر)يان ئازاد‬

‫كردبوو‪.‬‬
‫دواى ئةو رِووداوة جةلال سةليَماني بةجَيهيَ شةتء هات بؤ سةةركردايةتيء بوو بة‬

‫ثَيشمةرطة‪ .‬ثاش ماوةيةك بةشداري خوليَكى كاديراني كؤمةلَةي كرد‪.‬‬

‫‪398‬‬

‫ذيانء طوزةراني شاخ‬

‫ئةوكاتةي كة لة سةةركردايةتي بووم‪ ،‬ذيانء طوزةرانمان زؤر سةةختء ناخؤش‬
‫بوو‪ ،‬شةوَيني داني ةشتنء نووسةتنمان زؤر خراث بوو‪ ،‬لة زسةتاندا بةفريَكي زؤر ئةباريء‬
‫ناو ضةةكة زؤر سةارد بوو‪ ،‬لة وةرزي ثايزء بةهاري شةدا بارانيَكي زؤر ئةباري‪ .‬نةوتء‬
‫غازمان نةبوو‪ ،‬بؤ خؤطةرمكردنةوةء خواردن ئامادةكردن‪ ،‬ثَي شةمةرطة داريان ئةبرِيء‬
‫داريةان ئةةهيَ ةنا‪ .‬تةةنورمةان نةةبوو‪ ،‬خةةلَكي طو ةندي شةيَنةآ نةانيةان بؤ ئةةكردين‪ .‬زؤر ةبة‬
‫دةطمةن طؤ شةتء ميوةمان ئةخوارد‪ .‬خؤ شةتن كاريَكي زةحمةت بوو‪ ،‬ئةبواية بة تةنةكة‬
‫ئاومان بهَيناية‪ .‬شةةوان لةبةر رِووناكي ةضرادا دائةني ةشتينء شةةوطارمان زؤر دريَذ بوو‪.‬‬
‫ئة سةثَييةكي زؤر لةناو جلءبةرطي بةرماندا بوو‪ ،‬بةتايبةتي ةشةوان حالَمان زؤر خراث‬

‫بوو‪ ،‬ضونكة لة شةودا ئةسثيَكان ئةكةوتنة جوَلةو خوَينيان ئةمذين‪.‬‬
‫لةيادمة شةةوَيك لة بارةطاكةي سةالار عةزيز لةطةلأ ذمارةيةك بةرثر سةي كؤمةَلةي‬
‫ِرةنجدةراني كورد ةستان كؤبوونةوةمان هةبوو‪ .‬دواي كؤبوونةوةكة هةموومان دة ةستمان‬
‫كرد بةة طرتني ئةة سةثيَي ةناو جةلءبةةرطةة ةكانمةان‪ .‬بؤ ثيَكةةنين ئةة ةمانوت هةةركةة ةس ةيَك‬
‫زؤرترين ئة ةسث َي بطريَت‪ ،‬ئةوا ئةو كة ةسة براوةيةو مارك ةسيةكي تؤخة‪ .‬ئةو شةةوة ضةةند‬
‫برادةرَيك زياتر لة سةةد ئة ةسثَييان لة ناو جلءبةرطةكانيان طرت‪ .‬ئةو ةشةوة منيش‬
‫ئةة سةثَي يةةكي زؤرم لةة نةاو جةلء بةةر طةة كةة ةمدا طرت‪ .‬ةبةهؤي زؤري ذ مةارةي طةةراء‬

‫ئةسثيَكان‪ ،‬رِؤذي دواتر جلءبةرطةكانم بؤ ماوةيةك لة ناو ئاودا كولآند‪.‬‬
‫لة سةالَي ‪ 1980‬دكتؤر شةادمان فوئاد مة ةستى(‪ )92‬لة هةندةرانةوة طةِرابووةوة بؤ‬
‫كورد سةتان‪ ،‬لة سةةركردايةتي بوو بة ثيَ شةمةةرطة‪ .‬لة ولآتي يؤطؤ ةسلافيا كؤلَيذي‬
‫ثزي شةكي خوَيندبوو‪ ،‬هاو سةةرةكةي يؤطؤ سةلاف بوو‪ .‬دكتؤر شةادمانء ميرانى براىء‬
‫ح سةيَن سةنجةارى ةلة لقي سة َي لاى ئيَمةة ئةة ةما ةنةوة‪ .‬ئةةو سةةردةمةة ةهةموو هيَزي‬
‫ثيَ شةمةةر ةطةي كورد سةتةان جةلءبةةرطي كورد ةيان لةةبةةردا بوو‪ ،‬بةةلآم دكتؤر شةادمةان‬

‫(‪ )92‬براي نةو يرشيروانء ميران فوئاد مة يرسب بوو‪ ،‬برايةكي لةطةلأ لةيق سا يرسة لة ‪ 1974‬لة يرسيَدارة‬
‫درا‪.‬‬

‫‪399‬‬

‫ةثانتؤَليَكي ةكابؤي لةةبةةردا بوو‪ .‬مووي سةةري كورت نةة ةئةكردةوةء ِري شةيَكي زؤري‬
‫هيَ شةتبووةوةء ئة سةثيَي لةناودا بوو‪ .‬ماوةيةك ئةطةري هيَر شةي (ث‪.‬د‪.‬ك) بؤ ةسةر‬
‫سةركردايةتي لة ئارادا بوو‪ ،‬بؤية دكتؤر شادمان بة ثانتؤلَة كابؤكةيةوة‪ ،‬مةخزةنةكاني‬
‫لة خؤي ئةبة سةتء شةةوان هةر بة ضةاويلكةو مةخزةنةكاني كةمةرييةوة ئةخةوتء لة‬

‫ئامادةباشيدا بوو‪.‬‬
‫رِؤذيَك لة شةارؤضةكةي سةةردة ةشت داواي جلءبةرطي كورديم بؤ كردء داوام ليَكرد‬
‫كة مووي سةةري كورت بكاتةوةء رِي ةشي بتا شةَيت‪ .‬هةروةها ثيَموت كة مارك سةي بوون‬

‫بة ِريش نيية‪.‬‬

‫‪400‬‬


Click to View FlipBook Version