The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by soranlalo2021, 2021-03-30 17:14:54

Birawari bo FlipBook-pdf

Birawari bo FlipBook-pdf

‫هةر لةو ماوةيةدا مامؤ سةتا (ح سةيَن شةةريف)م رِيَكخ ةستبوو‪ ،‬ئةويش كارى زؤر‬
‫باشى بؤ كؤمةلَةء (ي‪.‬ن‪.‬ك) ئةكردء ثياويَكى دَلسؤزو ضالاك بوو‪.‬‬

‫ذ مةارة يةةكي زؤر لةة ثؤلي سةة ةكاني ثيَنجوَين لةة ةناء ِريَكخ سةت نةة كةاني كؤ مةة لةَةدا‬
‫ِرَيكخرابوونء كارى زؤر با شةيان بؤ شةؤِرش ئةنجامدا‪ ،‬شةةهيد حةمة ئةمينى خةجآ‬
‫ليَثرسراءيان بوء‪ .‬رِؤلَي زؤر باشيان طيَِرا لة هاءكاريكردني ثَيشمةرطة بؤ ئةنجامداني‬
‫ضةالاكي سةةربازيء سةزاداني خؤفرؤ شةان لة ناو شةارداء ِراثةِراندنى ئيشء كارةكانى‬
‫رِيَكخ سةتن‪ ،‬كؤمةلَيَك‪ .‬زؤربةيان بة ضةةكةكانيانةوة ضةوونة شةاخء ثةيوةندييان بة‬

‫مةفرةزة سةرةتاييةكانء هَيزى ثَيشمةرطةءة كرد‪.‬‬
‫لة شةاري سةليَماني هةءلَي زؤرمدا كة ثةيوةندي بة كة سةاني ني ةشتمانثةرءةرء‬
‫دلَ سةؤزي شةؤِر شةةءة بكةمء ئةندامء لايةنطران بؤ كؤمةلَةء (ي‪.‬ن‪.‬ك) ثةيدا بكةمء‬
‫كة سةاني كارامةء جيَي متمانة لةناء رِيَكخ ةستندا ِرَيك بخةم‪ .‬يةكيَك لةء كة سةانةي كة‬
‫جيَي متمةانةة بوء‪ ،‬ثةةيوةنةديم ثيَوة كردء داءام ليَ كرد كةة ئي شة ةمان لةةطةةَلةدا ب ةكات‬
‫مامؤ سةتا مةحمود ِرة شةيد قةرةداغي بوء‪ .‬مامؤ سةتا مةحمود لة ءةلآمدا ءتي‪ :‬كاتي‬
‫خؤي ثةيوةنديم بة تاليب رِؤ سةتةمةءة هةبوءة‪ ،‬بةلآم لةو كاتةءة كة تاليب رؤ ةستةم‬
‫دءءر خرايةةءة بؤ رء ةمادي ثةةيوةنةدي ةمان ث ضةراءة‪ ،‬ةتا ئيَ سةتةا كةةس ثةةيوةنةدي ثيَوة‬

‫نةكردءمء تاليب رؤستةميش كةسيَكي تري ث َي نةناساندءءم‪.‬‬
‫ةمامؤ سةتةا مةةحمود زؤري ث َي خؤش بوء كةة ثةةيوةنةديم ثيَوةكرد‪ ،‬زؤر ضةالا ةكانةة‬
‫كاري لةطةلَدا كردين‪ .‬كؤمةلَيَك كة سةاني با شةي لةناء ِريَكخ سةتندا ِريَكخ سةت‪ ،‬ءةك‬
‫مامؤسةتا عةلي عةبدءللآ كة لة ةسالآني رابردءءدا ئةندامي ثةرلةماني كوردسةتان بوء‪،‬‬
‫هةرءةها مامؤ سةتا سةةردار كة لة هة شةتاكاندا ثَي شةمةرطةكاني حزبي سةؤ ةشيالي ةستي‬
‫كورد سةتان ةشةهيديان كرد‪ ،‬مامؤ سةتا جةلال تؤفيق كة ئيَ سةتا لة ءلآتي دانيمارك‬
‫ني شةتةةجيَيةة‪ ،‬ةمامةة عةةزة‪ ،‬شةةهيةد مةةحمودي ةمامةة عةةزة‪ ،‬حةاجي عةةبةدءَللآ كةةلوش‪،‬‬
‫عةةدنةاني حةة ةمةي مينةة (ءةزيري كةارء ةباري كؤ ةمةلآيةةتي ةكابي ةنةي ثَينجةةم)‪ ،‬ةهةرءة ةها‬
‫ضةةند كة سةيَكي تري ريَكخ سةتبوء كة بة داخةءة ناءةكانيانم لة ياد نةماءة‪ .‬دءاي‬
‫مةاءة يةةكي كةةم‪ ،‬كؤمي ةتةي هةةَل مةةت ةئا طةادار ةيان كردينةةءة كةة بةةهؤي فراءان بوءنء‬

‫‪301‬‬

‫زيادكردني ذمارةي ئةنداماني ِريَكخ سةتن‪ ،‬بِرياريان داءة كة لة هةر سةآ ِريَكخ سةتني‬
‫ثيَنجوَينء هةةلةَة ةةء دةربةةنةدي ةخان ل ةيذ ةنةي قةةزا ثيَةك بهَينرَةيت‪ .‬شةارؤ ةضكةة ةكاني‬
‫هةلَة ةو ثيَنجوَينء دةربةنديخان بوون بة سةيَ رَِيكخراوى سةةربةخؤ‪ .‬مامؤ سةتا‬
‫ةمةحمود قةةرةداغى بةةرثر سةى رَيكخراءي دةر بةة نةد يخةان‪ ،‬عةة ةبدو ةالق هةةورامى‬
‫بةرثر سةى ِريَكخراوى هةَلة ة‪ ،‬منيش سةةرثةر شةتى ِرَيكخراوى ثيَنجوَينء ليذنةى‬
‫قةزام ئةكرد‪ .‬بؤ ِراثةِراندنى ئي شةوكارةكانمان ث شةتمان بة زؤر كة سةي ضةاكء دَل ةسؤزو‬
‫ئي شة كةةر بةة سةتبوو‪ ،‬لةةوانةة ةحاجى محةة مةةدي طور طةة يةةر كةة زؤر ةبةى جةار ةنا مةةء‬
‫بلآوكراوةء بةة ةيانى دةرةوةى بؤ ةئةهيَ ةنام‪ ،‬زؤرجةار خؤى ةئةهةاتةة لام بؤ دوكةان يةاخود‬
‫ئةةطةةر نهيَنىء شةتى زؤرى ثيَ بووايةة ئةةهةات بؤ لام بؤ مةالَةةوة‪ .‬زؤر ةبةى ةكات ةحاجى‬
‫محةمةد لة دوكانى مةجيد ضةنطيانى دائةني شةت‪ ،‬بؤ ئةءةي شةكء طومان لاي ثياءاني‬
‫ِرذَيم درء سةت نةةبيَ‪ ،‬زؤر لةة لاى من نةة ةئة ةما ةيةوة‪ .‬كةات يَةك وةلآمى ةنا مةة كةا نمةانء‬
‫هةر ضةييةكي تري شةمان هةبوواية بؤم ئامادة ئةكردو دواتر خؤى ئةهاتةوة لامء لةطةلَ‬

‫خؤي ئةي د بؤ شويَني مةبةست‪.‬‬
‫كة سةيَكي تر كة زؤر ئي شةي بؤ ئةكردينء ثيَوي سةتة بؤ ميَذءء دةءرء خةباتي لة‬
‫ناء شةؤِر ةشدا بنوءسةرَيت‪ ،‬خةسةووى مامؤ ةستا حةمة ِرة ةشيد بوو كة ناوة نهَينييةكةي‬
‫(دايكى كورد سةتان) بوو‪ ،‬ذنيَكى ليَوة شةاوةو نمونةيي بوو‪ ،‬هةرطيز لةِراثةِراندنى ئةو‬
‫ئةركانةى كة ثيَي ئة سةثيَردرا سةلَى نةئةكردةوةو بةوثةرِى دلَ سةؤزييء ئازايةتييةوة‬

‫ئةنجامي ئةدا‪.‬‬
‫جةلالى برازام هاتة ةسليَمانيء دوكانى دانا‪ ،‬ئةويش لة ِراثةِراندنى ئي ةشوكارةكانى‬
‫ِريَكخ سةتندا طورجوطؤلأو ةضالاك بوو‪ ،‬زؤر يارمةتيدةرو جيَى متمانةم بوو‪ .‬زؤربةى‬
‫كات خةريكى نوو سةينى ِراثؤرتء نامة نوو سةين بووين بؤ شةاخء شةويَنى تر كة‬
‫ثةيوةنديمان لةطةَلياندا هةبوو‪ .‬جارَيك برادةران لة سةةركردايةتييةوة هةندَيك بةيانء‬
‫بلآوكراوةيان بؤ طوندى ئا ةسنةوةي ةسةر سةنووري نزيك ثيَنجوَين ناردبوو‪ .‬ئةوكاتة‬
‫مةامؤ ةستةا جةةمةال عةةزيز ةفارس كرابوو بةة ةكادرى حزبىء لةة ةئا ةسنةةوةوة ئةا ةطاداري‬
‫كردي نةةءة كةة ئةةء بلآءكراءا نةة بطويَزي نةةءة بؤ سةلَي مةاني‪ .‬جةةلالي برازام لةة طةةلأ‬

‫‪302‬‬

‫خة سةووى مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد (دايكى كورد ةستان) رِؤي شةتن بؤ ثيَنجويَنء لةو َي لة‬
‫رِيَكخ سةتن بلآءكراءةكان ةيان وةرطرتبوو‪ ،‬لة ناو كةواكةى بةرى دايكى كورد سةتةا ةندا‬
‫شاردبوويانةوةء كةءاكةيان دووريبووةوة‪ .‬بةو جؤرة هةموء بلآءكراءةكانيان طةياندة‬
‫سةليَماني‪ .‬هاو سةةرةكةي مامؤ ةستا حةمة ِرة ةشيدء دايكي كورد سةتان لة طوا ةستنةوةء‬
‫ةشاردنةوةي ضةةكء بلآوكراوةدا‪ ،‬هاوكاري ِريَكخ سةتنيان ئةكردء زؤر ضةاو نةترس‬

‫بوون‪.‬‬
‫نمونةي ذنيَكي تيَكؤ شةةرو ضةاونةتر سةي تر‪ ،‬دايكي كاكة حةمةى حاجى قادرى‬
‫ةشيرين بوء‪ .‬كاكة حةمة لة ثيَنجوَين ثؤليس بوو‪ ،‬لةهةمان كاتدا لةطةلأ رِيَكخ ةستنى‬
‫كؤمةلَة لة ثيَنجوَين كارى ئةكرد‪ .‬ئةو سةةردةمةى كة كاكة حةمة لة سةةر ِرا ةسثاردةى‬
‫برادةرانى ثيَنجوَين بؤ طواستنةوةى نامةو بلآوكراوةكانى شؤرِش ئةهات بؤ سليَمانى‪،‬‬
‫كةم كةس ئةيتواني بةيان لةطةلأ خؤيدا هةَلبطريَتء بيطةيةنَيتة شةوَينيَكى تر‪ِ .‬رؤذَيك‬
‫لةة ةما ةلَة كةةم كؤبوو نةةوةى ل ةيذ نةةى قةةزا ةمان هةةبوء‪ ،‬كةا كةة حةة مةة لةة طةةلَ دايكى ةهات‬
‫بؤمةا ةَلةوة‪ .‬ب َي ئةةوةى برادةرانء كةاكةة حةةمةة يةةكتري ببينن‪ ،‬ةئةو بةةيةانء بلآوكراوانةةي‬
‫رِيَكخ ةستن كة بؤ ثيَنجويَن ئامادةكرابوون‪ ،‬بؤم ثيَ ضةايةوةء دايكى كاكة حةمة هةمووى‬

‫لاى خؤى شاردةوةء رِؤيشتنء طةيانديانة شارؤضكةي ثيَنجوَين‪.‬‬

‫‪303‬‬

‫ناميلكةكةي ليذنةي ئامادةكردن‬

‫ئةوكاتةي دكتؤر مةحمود عوسمانء عةدنان موفتيء قادر جةبارىء شةةم ةسةدين‬
‫موفتى وةك ل ةيذنةةي ةئا ةمادةكردن (تةةحزيري) ةكاريةان ئةةكرد‪ ،‬ةناميلكةة ةيةك ةيان دةركرد‪.‬‬
‫لةِريَي رِيَكخ سةتنةكانةوة ئةو ناميلكةيةم بةدة سةت طةي ةشت‪ .‬دواى ئةوةى خويَندمةوة‬
‫دام بة شةةهيد مامؤ ةستا ح ةسَين شةةريف كة بيخوَينيَتةوةء ثا ةشان بؤم بهَينيَتةوة‪ .‬ثاش‬
‫ضةةند رِؤذَيك ةشةهيد مامؤ ةستا ح ةسيَن زةرفيَكى داية دةسةتمء وتى‪ :‬ئةوة ناميلكةكةية‪،‬‬

‫خوَيندومةتةوةو زؤر سوثاس‪.‬‬
‫منيش سةةيري ناء زةرفةكةم نةكردء هةر ئةو ِرؤذة دام بة حةمة ئةمين ثيَنجوَيني‬
‫كة ئةويش بيخوَينيَتةوة‪ ،‬رِؤذي دءاتر بؤى هيَنامةوةء وتى‪ :‬ئةمة ضيية داءتة بة من؟‬

‫و ‪ :‬بؤ؟‬
‫وتى‪ :‬ئةمة دةفتةرى نمرةي قوتابيانةء ناءي مامؤستا حسَيني لةسةرة‪.‬‬
‫زؤرم ثيَ نةاخؤش بوء كةة نةاءي شةةهيةد ةمامؤ ةستةا ح ةسيَن لاي حةةمةة ئةةمين‬
‫ثيَنجوَيني ئا شةكرا بوء‪ .‬ديار بوو شةةهيد مامؤ سةتا ح سةيَن لة بري بلآوكراوةكة‪،‬‬

‫دةفتةري نمرةي قوتابييةكاني كردبووة ناو زةرفةكةوة‪.‬‬

‫‪304‬‬

‫عةقيد زاحى‬

‫دواي هةلَطير ةساني شةؤرِ شةي نويَ يةكيَك لة ثياواني ِرذَيم عةقيد زاحى (عق‬
‫ض حي) كؤمةَليَك تاوانى دذى خةلَكى ثيَنجوَينء ناوضةكة ئةنجامدا‪ .‬لة ناو ثيَنجويَنء‬
‫دةوروبةرىء لةسةةر ةسنوورةكان ذمارةيةك خةلَكى زؤري كوشةت‪ ،‬سةةربازةكاني عةقيد‬
‫زاحي خةلَكي ولآخدارء كا سةب كة ئي شةيان لة سةةر ةسنوورةكان دةكرد لةطةلَ ةشوانء‬
‫طةنجء خةلَكى بيَ تاوانيان دة سةتطير ئةكردو دة سةتبةجآ ئةيانكو ةشتن‪ .‬عةقيد زاحي‬
‫بةة ةثارة خةةلَكيَكى زؤرى لةة سةنووري مةةريوانء ثيَنجويَن كرِي بوو كةة دةنطو ةباسء‬
‫هةةوالَ ةيان بؤ ئةةبردوو خةةبةةر ةيان لةة خةةلَكى ئةةدا‪ .‬ضةةنةد ةجارَةيك داوام لةة كؤميتةةى‬
‫سةةركردايةتى ناوخؤ كرد كة ذمارةيةك لةو ثياوخراثانة لةناو ب َين‪ .‬جاريَك مامؤ سةتا‬
‫حةمة ِرة ةشيد وتى‪ :‬كاكة تؤ زؤر ثةلة ئةكةيت‪ ،‬سةةبرت هةبَيت‪ ،‬هةروا دة سةتةوة سةان‬
‫دانةاني ةشين‪ ،‬بةةلآم هةةر ةئةوةنةدة فر ةيا ةئةكةةوينء توا ةنامةان هةةيةة‪ ،‬كؤمةةليةَك ةبةكرَيطيراوي‬
‫مةةتر ةسيةدار لةة ةسليَ ةمانيء دةورو ةبةري هةةيةة‪ ،‬ئيَمةةش بةة سةةريةةكةةوة ةئةو هةةموو‬

‫تاوانبارو ثياوخراثانةمان بؤ ناكوذرَيت‪.‬‬
‫بؤ لاوازكردني ةشؤِرشء ضةاوتر ةساندني داني شةتواني كورد سةتان‪ِ ،‬رذيَم بة هةزاران‬
‫سةيخوورِو ني شةتمان فرؤشء بةكرَيطيراوي لة هةموو سةوو ضةيَكي ةشارو ةشارؤ ضةكةو‬
‫طوندةكاني كورد سةتان بلآو كردبووةوة‪ ،‬بؤ شةؤِرشء ِريَكخ سةتنةكاني ناو شةاريش‬
‫ةكاريَكي زؤر دذوارو طران بوو كةة ني شةتمةان فرؤ ةشان لةة ةناوبةةرَيةت‪ .‬زؤر بةةدا ةخةوة‬
‫تاوانبار عةقيد زاحيء بة سةةدان تاوانبارو ني شةتمانفرؤ شةي تري كورد دة سةتي‬
‫شةؤِر شة ةيان ثَينةةطةةي شةت‪ ،‬ئيَ سة ةتاش ذ ةمارة ةيةكيةان لةة ةباريَكي زؤر بةا ةشدا ذيةان‬
‫دةطوزةرَيننء ةيارمةةتي ةثارتةة سةيةا سةييةة ةكاني كورد سةتةانء حكومةةتي هةةرَيمي‬

‫كوردستان وةردةطرن‪.‬‬

‫‪305‬‬

‫هةوا َلةكةي مةحمود بةطى طؤ َليَ‬

‫هيَ ةشتا طوندةكانى ناو ضةةى ثيَنجوَينء دةوروبةرى دانةطيرابوون‪ِ ،‬رؤذَيك مةحمود‬
‫بةطى طؤلَيَ لة سةليَماني هاتة لام بؤ دوكانء ثيَيو كة ضةةند هةوالَيَكي ثَييةء حةز‬
‫ئةكات بؤم باس بكات‪ .‬منيش ِريَزي زؤرم ليَ طرتء خؤ ةشحالَي خؤم بؤ سةةردانةكةي‬

‫دةربرِيء طوَيم بؤ ِراطرت‪.‬‬
‫وتى‪ :‬ئةوةى ِرا سةتي بَيت‪ ،‬مولازم تايةرء مولازم عومةرء بةكرى حاجى سةةفةرء‬
‫ئارامء (مةبة سةتي شةةهيد ئارام بوء) قادر جةبارى لةم ِرؤذانةى ثَي شةوودا هاتن بؤ‬
‫طؤلَ َيء داواى يةار مةةتي يةان لَيكردم‪ .‬بِروات ب يةَت منيش بةة ثيَى توا نةا يةار مةةتيم داون‪.‬‬
‫دواى حةةوا ةنةوةء نةانء ضةا خواردن خواحةافيزي ةيان كردء رِؤي شةتن‪ ،‬ئةةمةةى كةة بؤتى‬
‫ئةطَيرِمةوة مةبة سةتم هيس نيية‪ ،‬هةر حةزم كرد تؤ ئاطادار بيتء بزانيت كة هةموويان‬
‫سةةلامةةتنء ةخةمتةان نةةبَيةت‪ ،‬هةةر لةةو ةناو ضةةيةة ةماونء بةة طو ةندة ةكانى لاى خؤ ةما ةندا‬

‫ئةطةِرَين‪.‬‬
‫زؤرم ثَيخؤش بوو كة خةلَكانى نا سةراوو دةولَةمةندةكانمان بةو شةيَوةية يارمةتى‬
‫ثَي شةمةرطةء ِريَكخ سةتنةكانيان ئةداو هةلَوَي سةتيان بةرامبةر بة ةشؤِرش باش بوو‪.‬‬
‫خةلَكة نا سةراوةكانى ثيَنجويَنء دةوروبةري ةشتيان لة من نةدة شةاردةوةء دؤ سةتء‬
‫برادةرم بوون‪ ،‬زؤر هاتو ضةؤو تَيكةلَيم لةطةلَياندا هةبوو‪ ،‬بؤية لة هةموو بارودؤخَيكدا‬

‫بة بآ ترس هانم ئةدان بؤ هاوكاريكردنى شؤِرشء ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫حةمة ئةمين خانى ةشيوة طوَيزان برا ب ضةوءكى حةمة ِرة شةيدخان بوو‪ ،‬لة كؤماري‬
‫مةهاباد بة شةدارى كردبوو‪ ،‬زؤر قارةمانء كة ةسيَكى لة سةةرخؤ بوو‪ ،‬ث شةتى حةمة‬
‫ِرة شةيةد ةخان بوو‪ .‬يةةكيَةك بوو لةةو كةة سةا ةنةى كةة زؤر ةيار ةمةتى شةؤرِ شةى نويَي‬
‫طةلةكةمانيدا‪ .‬جاريَك لة دؤ ةستيَكم سةةبارةت بة هةلَوَي سةتي حةمة ئةمين خان ثر سةيام‬
‫كرد‪ ،‬وتي‪ :‬يةكيَكة لةو كة سةانةى كة هةلَويَ سةتي بةرامبةر بة كؤمةلَةء شةؤِرش زؤر‬

‫باشة‪.‬‬

‫‪306‬‬

‫خوتبةى جومعة يان هيَرشى نارِةوا‬

‫ِرؤذيَكى هةينى لة سليَمانى لة مزطةوتي طةورة نوَيذم ئةكرد‪ ،‬مةلاء وتارخوَيني‬
‫مزطةوتةكة (‪ )....‬لة وتاري هةينيدا زؤر قسةى نارِةواى بة مةلا مستةفا بارزانى وت‪.‬‬
‫هةرضةندة من كؤمةلَةو يةكَيتي بووم‪ ،‬بةلآم زؤرم ثيَ ناخؤش بوو كة قسةي بة مةلا‬

‫مستةفا وت‪.‬‬
‫طوماني تَيدا نةبوو كة زؤربةى ئةو وتارانةى كة مةلاكان ئةيانويَندةوة بةدةست‬
‫خؤيان نةبوو‪ ،‬بةلَكو بة بِرياري ِرذَيم بوو‪ ،‬بةلآم هةر دوا بة دواى ئةوةى نويَذ كؤتايى‬
‫هاتء بلآوةمان كرد‪ ،‬كةسيَكى دؤستى خؤمم لةو مةلاية ِراسثارد كة ثيَي بلََيت جاريَكى‬
‫تر ئةو هةلَةية دووبارة نةكاتةوة‪ ،‬ضونكة ئةنجامي باش نابَيت‪ .‬دواتر ءتارةكاني‬

‫طؤرِاني ثيَوة دياربوء‪ ،‬وادياربوو هةِرةشةكة سوودي هةبوو‪.‬‬

‫‪307‬‬

‫نويَذةكانى مزطةوتى بن تةبةق‬

‫بةهارى ‪ 1978‬بوو‪ ،‬برادةراني سةةركردايةتي كؤمةلَة بة نامةيةك داواى ضةةند‬
‫ئةةنةداميَكي كؤمةةلةَةيةان كردبوء كةة لةة شةاخ بةة ةشداري خولى ةكادرى بكةةن‪ .‬ئَيمةةش‬
‫لةلايةن خؤمانةوة ثَي شةنيازمان كردبوو كة مامؤ سةتا جةلال تؤفيقء مامؤ سةتا جةمال‬
‫عةزيزء عةبدولكةريمى حةمةى سةةعيد بة شةداري ئةو خولة بكةن‪ .‬كاتَيك داءامان لة‬
‫عةبدولكةريم كرد بة شةداري لةء خولةدا بكات‪ ،‬وتى‪ :‬ئَي سةتا ناتوانم ب ضةمة دةرةوة بؤ‬

‫خولى كادرى‪.‬‬
‫هةةر لةةو ةماوةيةةدا ِرؤذَيةك مةامؤ سةتةا حةةمةة ِرة شةيةد ةهات بؤ لام بؤ دو ةكانء وتي‪:‬‬
‫برادةرانى رِيَكخ سةتنى بةغدا دَين بؤ سةليَمانىء ئةيانةويَت ب ضةن بؤ شةاخ بؤ خولى‬
‫كادرى‪ ،‬ضةةند كة ةسيَكي شةيان لةطةَلداية ئةيانةويَت بث بة ثيَ شةمةرطة‪ ،‬بةلَكو تؤ لةطةلأ‬
‫برادةرء ةنا سةراوةكةانى خؤ ةما ةندا ِرةوانةةى دةرةوةيةان بكةة ةيت‪ ،‬ةبةلآم زؤر ور ةيا ةبة ِرةنطةة‬

‫ضاودَيرييان لةسةر بَيت‪.‬‬
‫مةجيد سةةليمء ةشَيخ حةسةةنى بؤسةكانى كة لة زؤر شةوَينى ئةم بيرةوةرينامةيةدا‬
‫ناويان هاتووة‪ ،‬دوو كةسى خؤنةويستء دَلسؤزو تيَكؤشةر بوون‪ .‬بؤ زؤر كارى نهَيني‬
‫شةؤِرش هةميشةة ئامادةبوون‪ ،‬لةناو شةارو سةةر ةسنوءر خةلَكى زؤريان ئةناسةى‪ .‬ضةووم‬
‫بؤ لاى مةةج يةد سةةليمء ثيَموت كةة دوو ئؤتوَمبيَلي ةبا ةوان بؤ ثةة ةيدا ب كةات كةة لةة‬
‫شةؤفيَرةكانيان دَلنيا بين‪ ،‬ضةونكة ئةمانةوَيت ضةةند برادةرَيك بطةيةنينة لاى برادةرانى‬
‫ةشاخ‪ .‬مةجيد سةةليم داواي لة ئاواتى وة ةستا مةحمودء برادةريَكي كاك ئاوات كة جَيى‬
‫مت مةا نةة مةان بوو كرد كةة لةة كةاتي د ةيارى كراودا لةةلاي مز طةةوتى بن تةة بةة قةةوة بةة‬
‫ئؤتوَمبيَلةكانيانةوة ئامادةبن‪ .‬ئةوكاتة كاك ئاوات لةطةلأ رِيَكخ ةستنةكاني ناو شةاردا‬

‫كاري ئةكرد‪.‬‬
‫ثيَشةتر لة نزيكةوة مامؤسةتا جةلال تؤفيقم نةئةناسةى‪ ،‬مامؤسةتا مةحمود قةرةداغى‬
‫ِريَكيخسةتبوو‪ ،‬سةةر بةِريَكخ ةستنى دةربةنديخان بوو‪ .‬ثَييان وتبوو "كيسةةيةكى عةلاطة‬
‫بطرة بة دة سةتةوةء ب ضةؤ بؤ دوكانةكةى لالؤ‪ ،‬كاتَيك ئةو ئةرِوات تؤش بة دوايدا برِؤ"‪.‬‬
‫بةثيَي ئةو بةرنامةيةي كة بؤي دانرابوو مامؤ ةس ةتاجةلال هاتء خؤى ث َي نا سةاندم‪.‬‬

‫‪308‬‬

‫ثا شةان بةرةو مزطةوتي بنتةبةق بةِرَيكةو ء مامؤ سةتا جةلاليش بةدوامدا هات‪ .‬كاتيَك‬
‫طةيشتينة لاى مزطةوتى بن تةبةق‪ ،‬كاك ئاواتء برادةرةكةى ضاوةرَِييان ئةكردين‪.‬‬

‫لةلايةكى ترةوة هةر لةو ناوة حاجى محةمةدى طورطةيةرو مامؤ سةتا جةمال عةزيز‬
‫فارس كة سةةر بة ِريَكخ سةتنى ثيَنجوَين بوون بة جيا وة سةتابوون‪ .‬مامؤ سةتا جةلاليش‬
‫لةطةلأ مندا بوو‪ .‬ئةم سةيَ برادةرةو ئاواتي وة سةتا مةحمودء برادةرةكةي يةكترييان‬
‫نةئةناسى‪ .‬زؤر ضاوةرِيَي هةظالآني بةغدام كرد‪ ،‬بةلآم ديار نةبوون‪ ،‬لةو وةختء كاتةى‬
‫كة دياريمان كردبوو زؤر تَيثةرِي‪ .‬توو شةى طومانء دوودلَى بووم‪ ،‬زؤر تر سةام كة ئةو‬

‫برادةرانة ئاشكرا بووبَيتنء دةستطيركرابن‪.‬‬
‫لة سةةر ئةو جادةيةي مزطةوتي بنتةبةق زؤر ضةاوةرَِيم كرد‪ ،‬ةضارم نةما بؤ ئةوةى‬
‫كةس طومانم ليَ نةكات‪ ،‬خؤم كرد بة مزطةوتى بن تةبةقداء دة ةستنوَيذم طرتء ضةوومة‬
‫سةةر بةةردةنوَيةذةكةانى مز ةطةوتةةكةةء دة سةتم كرد بةة نويةَذكردن‪ .‬بؤئةةوةي ةئا ةطاداري‬
‫هاتني برادةران ‪ ،‬هةر جارةي دوو رِكاعةت نويَذم دةكردء دووبارةو ةسيَبارة دة سةتم‬
‫ثيَ دةكردةوة‪ ،‬ئةوةندةم نوَيذ كرد كة خؤشةم نةمئةزاني ضةةند رِكاعةت نويَذم كردووة‪.‬‬
‫ثاش ماوةيةك هةر لة سةةر بةردةنويَذةكان بووم‪ ،‬شةةهيد مامؤ سةتا جةمال تاهير هاتء‬

‫وتى‪ :‬ئةرآ برا ئةو هةموو نويَذة ضي بوو‪ ،‬ماندوو نةبوويت؟‬
‫و ‪ :‬لةبةر طومانى خةَلك‪ ،‬باشة ئةى ئيَوة بؤ وا دواكةوتن؟ ئةي كوا ئةو برادةرانةى‬

‫كة بِريار بوو بَين؟ بؤ تا ئيَستا هةر نةطةيشتوون؟‬
‫وتى‪ :‬ةئةو برادةرانةةي بةة ةغدا زؤر ضةاوديَرى ةئةكران‪ ،‬هةةر لةة شةوَينى خؤيةانةةوة‬
‫ضةاوديَري ضةرِوثِريان لة سةةر بووة تا ئَيرة‪ ،‬بؤية هةر بة طةي شةتنيان بؤ سةليَماني‬

‫رِةوانةى ناوضةي قةرةداغمان كردن‪.‬‬
‫دواتر مامؤ سةتا جةمال عةزيزو مامؤ سةتا جةلال تؤفيق بة ئؤتومبيلةكةي ئاواتى‬

‫وةستا مةحمودء ضاوساغي حاجى محةمةدى طورطةيةر‪ ،‬رِةوانةى دةرةوة كران‪.‬‬

‫‪309‬‬

‫ش َيخ عةبدولقادرى ضويَسةو شؤرِشى نويَ‬

‫هةر ةضةندة كؤمةلَة رِيَكخراويَكى مارك سةي ‪ -‬لينينى بوو‪ ،‬بةلآم بايةخى زؤرمان بة‬
‫زا ةناو ث ةياوة ئةايينييةة ةكان ةئةداو زؤر ِريَز ةمان ليَ ةئةطرتن‪ِ .‬رؤذ ةيَك لةةطةةلأ شةَيخ حةة سةةن‬
‫بؤ سةكاني بة مةبة سةتى سةةردانء بة سةةركردنةوة ةضووين بؤ لاى شةَيخ عةبدولقادرى‬
‫ضةوَيسةة‪ ،‬ئةوكاتة مالَى ةشَيخ عةبدولقادر لة سةةيد سةادق بوو‪ ،‬لةوآ تةكيةء ديوةخاني‬
‫هةةبوو‪ ،‬شةَيخ خؤىء كوِرة ةكانى ( شةَيخ كةامةلء شةَيخ ئةةح ةمةدء شةَيخ محةةمةةد)‬
‫بةخيَرهاتنيان كردينء بة سةةردانةكةمان زؤر دلَخؤش بوون‪ .‬ئةو ِرؤذةي ئَيمة ضةووين‬
‫شةَيخ ِرةزاء شةَيخ محةةمةةد تةةرِةتولَوء ةلةوآ بوون‪ ،‬ئةةوانيش ةهاتنةة لا ةمانء كةةوتي ةنة‬
‫قسةةء طفتوطؤ‪ .‬حةزم كرد بزانم ِراى شةَيخ عةبدولقادرى ضةويَسةة بةرامبةر بة شةؤرِ ةشى‬
‫نويَى طةلةكةمانء بةرامبةر بة ثيَشةمةرطةء (ي‪.‬ن‪.‬ك) ضةؤنة؟ كورِيَكى شةَيخ عةبدولقادر‬
‫وتي‪ :‬ئَيمة بيسةتوومانةء خؤوان طويَمان لة ِراديؤى دةنطى ةشؤِر ةشى عَيراق بووة كة‬

‫كراوةتةوة‪ ،‬دةنطوباسى شؤِرشء ضالاكي ثَيشمةرطة بة شةوان بلآو ئةكاتةوة‪.‬‬
‫شةَيخ عةبدولقادر وتى‪ :‬كورِم ئةوة تؤ ئةلََييت ضةى‪ ،‬تازة بة تازة با سةى ئَي سةتطةى‬
‫ِرادويؤء دةنطوباسء هةوالأ ئةكةن‪ ،‬بِروا ئةكةن يان نا‪ ،‬من خؤم هةوالَى زؤر طةورةترم‬
‫بي ةستووةء ِرا سةتي شةة‪ .‬شةؤرِ ةشيَكى طةورة بةرثا بووة‪ِ ،‬رؤذ بة رِؤذ ثَي شةمةرطة رِوو لة‬
‫زيةادبوونةة‪ ،‬ضةالاكي زؤر طةةورةيةان كردووةو لةة زؤر شةويَ ةندا تةةنط ةيان بةة حكومةةت‬

‫هةَلضنيوة‪ ،‬تازة ئيَوة باسى ِراديؤ ئةكةن‪.‬‬
‫لةطةلأ شةَيخ عةبدءلقادر هةنديَ ق سةةي ترم كرد‪ ،‬بيرورِاو هةلَويَ ةستي بةرامبةر بة‬
‫شةؤرِشةى نو َي زؤر باش بوو‪ ،‬ئةو رِؤذة شةَيخ عةبدءلقادر لةو مةجليسةةدا قسةةى باشةى‬
‫كرد‪ .‬بةلامانةوة ِراو بؤ ضةونى كة سةانى وةك شةَيخ عةبدولقادرى ضةوَي سةة طرنط بوو‪.‬‬
‫دواى ئةو سةةردانة برادةرانى رِيَكخ ةستني سةليَمانيم لة ِراى ةشَيخ عةبدءلقادر ئاطادار‬

‫كردةوة‪.‬‬

‫‪310‬‬

‫ثارءوى ضةورى بةلَ َيندةرةكان‬

‫لة سالَى (‪ )1978 - 1977‬لة طشت ناوضةكانى كوردستاندا ئؤردوطاى زؤرةمل ـةآ‬
‫لةلايةن ِرذيَمى بةع ةسةوة درو سةت ئةكران‪ ،‬حكومةت بؤ ِراطوا ةستني طوندةكان بةثةلة‬
‫بوو‪ .‬بةة دةيةان كةةس بةآ ئةةوةى شةارةزاييةان ةلة ةكارى بي ةنا سةازىء ةكارة ةباء ةجادةء‬
‫خانوودا هةبَيت‪ ،‬لة درو ةستكردنى ئؤردوطاكاندا كاريان ئةكرد‪ .‬بؤ ئةوةى نةهَيَلين ئةو‬
‫ةكارة سةةربطر ةَيت‪ ،‬بةة شةيَوازى جؤراوجؤر هةةولَمةا ةندا ةكة بةةَلَينةدةرة ةكان ثةة شةي ةمان‬
‫بكةةي ةنةوةء واز لةة ثرؤذة ةكان بهَينن‪ .‬بؤ ئةةو مةةبةة سةتةة رِؤذيَةك ضةووم بؤ لاي جةةلالى‬
‫مةةحمود فةةقى ِرةحيم كةة ئةةويش يةةكيَةك بوء لةة بةةَليَنةدةرةكةاني سةنووري ثيَنجويَن‪.‬‬
‫سةةبارةت بة وازهَيناني بةَلَيندةرةكان لة وةرطرتني ئةو ثرؤذانة ق سةةم لةطةَلدا كردو‬
‫و ‪ :‬كاك جةلال بةلَكو بةهؤى تؤوة بتوانين ئاطادارى ضةةند بةلََيندةريَكى ئةم ناو ضةةية‬

‫بكةين كة دةست لةو ثرؤذانة هةلَبطرن‪ ،‬ضونكة بة زياني طةلي كورد تةواو ئةبَيت‪.‬‬
‫كةاك جةةلال وتى‪ :‬من واز لةة ثرؤذةكةةم ةئةهَينم‪ ،‬هةةر ئي شةوكةارَيكيش ثةةيوةنةدي بةة‬
‫ئؤردوطاكانةوة هةبَيت‪ ،‬ئةطةر رِؤذى سةد هةزار ديناريشم دةست بكةوَيت من نايكةم‪.‬‬
‫هةةروة ةها كةاك جةةلال ثةةي ةمان ةيدا ةكة ةبة هةةموو ةبةلَيَنةدةرة نةا سةراوة ةكاني سةنووري‬
‫ثيَنجوَين بلَيةَت كةة ئةةوانيش وازبهَينن‪ ،‬بةةلآم جطةة لةة كةاك جةةلال هيس بةةلََي ةندةريَكي تر‬
‫وازى لةو كارة نةهَينا‪ .‬دواتر لة ِريَي ثؤستى سليَمانييةوة ضةند نامةيةكى هةِرةشةمان‬
‫بة ناوي رِيَكخ سةتنةكاني ةسليَماني نارد بؤ بةَلَيندةرةكان‪ .‬لة نامةكاندا نوو ةسيبوومان‬
‫"ئةطةر دة سةت لةو كارة هةَلنةطرن ئةوا ئيَوة تاوانبارنء شةؤرِش لَيتان نابووريَت"‪.‬‬
‫بةةِريَكةةوت يةةكةةم ةنامةة ةئة ةطاتةة دة سةتى نورى عةةزيز ئةةفةةنةدى كةة ئةةو ةكاتةة ن ةتاري‬
‫ثيَنجويَن بوو‪ .‬هةر كة نامةكة ئةخوَينيَتةوة دة سةتبةجآ ئةِروات بؤ دائيرةى ثؤ سةتى‬
‫ثيَنجويَنء لة هاتني ئةو نامةية ئاطاداريان ئةكاتةوة‪ .‬بةرثر سةى دائيرةى ثؤ سةت خؤى‬
‫بةة ةناو نةامةةكةا ةندا ةئةطةةِر ةَيتء ةئة ةيانةدؤزنةةوةء هةةموو ةيان ةئةدرَِينَيةت‪ ،‬هةةربؤيةة نةامةة ةكان ةمان‬

‫نةطةيشتة دةست بةلَيَندةرةكان‪.‬‬
‫ئةةوكةا ةتة شةةهيةد ةتايةةرى حةاجى عةةزيز لةة ةطةلأ مةةفرةزةكةةى لةة سةنووري طونةدى‬
‫ئةا سة ةناوا بوو‪ ،‬لةة رِيَ ةطاى ِريَكخ سةتنةةكةانةةوة داوام ليَكرد ةكة ةئاطةادارييةةكى تونةدوتيةذ‬

‫‪311‬‬

‫بنيَرَةيت بؤ بةةَليَنةدةرة ةكاني سةنووري ثيَنجويَن‪ ،‬بةةلَكو واز لةة ةكاري درو سةتكردني‬
‫ئؤردوطا زؤرةمليَكان بهَينن‪ .‬دواي ضةةند رِؤذيَك شةةهيد تايةر نامةيةكي بؤ شةَيخ‬

‫حةسةن بؤسكاني ناردبوو‪ ،‬ئاطاداري كردبووةوة كة واز لة قؤنتةراتةكةي بهَينَيت‪.‬‬
‫شةَيخ حة سةةن هوتَيلة سةياحييةكةى ضةوارباخى ثيَنجوَينى لة بةرَِيوةبةرايةتى‬
‫طة شةتوطوزار طرتبوو بة قؤنتةرات كة هيس ثةيوةندييةكى بة درو ةستكردني ئؤردوطا‬
‫زؤرةمليَكانةوة نةبوو‪ .‬شةَيخ حةسةةن هات بؤ لامء وتي‪ :‬باشةة خؤ من نة خانوو نة هيس‬
‫كاريَكى ئؤردوطاكانم وةرنةطرتووة‪ ،‬بةلَكو ئةو كارةى من طرتوومةتة دة سةت‪ ،‬كاريَكى‬
‫ئاوةدانيية بؤ ناو ضةةكة‪ ،‬بؤ ضةي ثَي شةمةرطة نامةيةكي هةِرة شةةيان بؤ ناردوومء‬

‫ئاطاداريان كردوومةتةوة كة واز لةو كارة بهَينم؟‬
‫هةر ئةو ِرؤذة وةك رِيَكخ سةتني ةسليَماني‪ ،‬نامةيةكمان بؤ شةةهيد تايةري حاجي‬
‫عةزيز نوو سةي كة واز لة شةَيخ حة سةةن بؤ سةكاني بهَينَيت‪ ،‬هةروةها بؤمان رِوون‬
‫كردبووةوة كة ئةو برِيارة ئةو ناطرَيتةوة‪ ،‬ضةونكة دؤ سةتى نزيكي شةؤرِ شةة‪ .‬ثاش‬
‫ماوةيةك مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد (مامؤ سةتا ةشيَركؤ) ثَييو ‪ :‬بة هةر شةيَوةيةك‬
‫بطونجَيتء بكرَيت‪ ،‬ئةبيَت ئةو بةَلَيندةرانة ئاطادار بكةينةوة كة واز لة درو سةتكردني‬
‫خانووي ئؤردوطاكان بهَينن‪ .‬منيش بؤم با سةكرد كة ضةؤن ئَيمة لةلايةن خؤمانةوة لة‬

‫سنووري شارؤضكةي ثيَنجوَين زؤر هةولَمان داوة‪ ،‬بةلآم بآ سوود بووة‪.‬‬

‫‪312‬‬

‫ت َيكضوءنى بةرةى ن َيوان حزبى شيوعىء بةعس‬

‫ئةةو ةبةرة يةةى كةة لةة نَيوان حزبى بةةعسء حزبى شةيوعي عَيراق يةدا بوو‬
‫هةةلَوة شةايةةوة‪ ،‬بةارودؤخةةكةة زؤر ئةاَلؤز بوو‪ ،‬وردة وردة ذ ةيانى ةشيوعييةة ةكان ةكةوتةة‬
‫مةتر سةييةوة‪ ،‬بة سةةدان ةشيوعى ِراثيَ ضةى طرتووخانةكانى ِرذيَمى بةعس كران‪ ،‬زؤرى‬
‫تريان خؤيان حة شةاردا‪ ،‬ئةمنء ئي سةتيخبارات بة دواى شةيوعييةكاندا ئةطةِران‪ .‬لةو‬
‫ماوةيةدا مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد نامةيةكى مام جةلالي ثي ةشان دام‪ ،‬كة بؤ كؤميتةى‬
‫سةةركردايةتي ناو ةشاري نو سةيبوو‪ ،‬مام جةلال لة نامةكةيدا نوو سةيببوي "ئةبَيت‬
‫رِيَكخسةتنةكانى ناوشةار بةهةموو ةشيَوةيةك هاوكاري هاوِريَيانى حزبى ةشيوعى بكةنء‬
‫ئةوةى وي سةتى بَيتة شةاخ هاوكاري بكريَتء بطةيةنرَيتة ناو ةضة رِزطاركراوةكان"‪.‬‬
‫هةروةها لة بة شةيَكي نامةكةيدا نوو سةيبووي "برادةريَك لةوانةى كة كاتى خؤى لة‬
‫ئةنجومةنى يا ةسادانان بووة بة ناوى ئةحمةدء خةلَكى قةلآدزيَية‪ ،‬ضةووةتة ةشاخء لاى‬
‫ئةةوانةة"‪ .‬دواى نةامةةكةةي ةمام جةةلال‪ ،‬عةة ةبدو ةالق هةةءرامي لةة ِرَي ةطاى هةةورامةانةةوة‪،‬‬

‫نةسرةدين هةورامىء ضةند كةسيَكى ترى ناردة دةرةوة بؤ شاخ‪.‬‬
‫ثيَ شةتر ئاماذةم ثيَكردءءة كة مامؤ سةتا جةمال عةزيز لة ئا سةنةوة بوو‪ ،‬لة رَِيي‬
‫كوَي ةخا ةقادرى كؤلَي ةتا ةنةوة ئةا ةطاداري كردين كةة ئةةو برادةرانةةي حزبي شةيوعي كةة‬
‫ةئة ةيا ةنةو يةَت برِؤنةة دةرةوة بؤ شةاخ‪ ،‬بةا لةة ِريَى كوَي ةخا ةقادرةوة بيَن‪ ،‬ضةون كةة ئةةو‬
‫ئةيانطةيةنَيتة شةوَيني مةبة سةت‪ .‬هةر لةو ماوةيةدا مامؤ سةتا جةبار فةيلى كة كاتى‬
‫خؤى مامؤ سةتا بوو لة ثيَنجوَينء ئةنداميَكى ضةالاكى ةشيوعييةكان بوو‪ ،‬رِؤذَيك هاتة‬
‫لامء وتى‪ :‬هةر ضةةندة بةرِيَوةبةري قوتابخانةكةم ئاطادار كردووةتةوة كة نة ضةمةوة بؤ‬
‫دةوامء بؤ تاقيكردنةوةكان‪ ،‬بةلآم من خؤم ئةمةوَيت دواى تةواوبوونى تاقيكردنةوةكان‬

‫لة ِريَطاى ئيَوةوة برِؤمة دةرةوة بؤ شاخ‪.‬‬
‫منيش ئامادةيي خؤم بؤ هاوكاري كردني دةربرِيء و ‪ :‬مامؤ سةتا جةبار‪ ،‬كويَخا‬
‫قادر هاورِيَى خؤتانةء ئَي سةتا مالَى لة سةةيد ةسادقة‪ ،‬كةمَيك ثيَش ئيَ سةتا لة لاى من‬
‫بوو‪ِ ،‬رةنطةة ئيَ سةتةاش هةةر لةة سةلَيمةانى بَيةت‪ ،‬ئةةطةةر حةةز ةئةكةة ةيت لةة ةطةلأ ةئةو بِرؤ‪،‬‬

‫ئةتطةيةنَيتة لاى برادةرانى ئَيمة‪ ،‬ثاشان لةوآ برِيار ئةدةيت كة بؤ كويَ بضيت‪.‬‬

‫‪313‬‬

‫وتى‪ :‬لةبةر خاترى قوتابييةكان تا تاقيكردنةوة كؤتايى نةيةت نارِؤمة دةرةوة‪.‬‬
‫رِؤذيَك ليمؤى مةلا عةبدوَللآ (ك ضةي موفتى شةاعير) هات بؤ لامء وتى‪ :‬سةةلآحى(‪(67‬‬
‫‪ 67‬ميَردم شيوعيية‪ ،‬ئةيةوَيت بةرائةت بنووسيَتء بضَيت بؤ ئةمنء بلََيت وازم هَيناوة‪.‬‬
‫و ‪ :‬ثيَي بلَيَ بةا نةة ضة ةَيت بؤ دائيرةي ةئةمنء ةكارى وا نةة ةكات‪ ،‬ئةةطةةر ةئةيةةويةَت من‬

‫ئةتوانم بينيَرمة دةرةوة بؤ شاخ‪.‬‬
‫ليمؤ خان وتى‪ :‬ئةمةيان زؤر ضاكترةء سوثاست ئةكةين‪.‬‬
‫ثاش ضةةند رؤذيَك ليمؤ خان هاتةوةء وتى‪ :‬سةةلآا ئةَلَيت من ناتوانم لة دةرةوة‬

‫ئيدارة بكةمء ناضمة شاخ‪.‬‬

‫(‪ )67‬براى شةوكةت رِةشيدى هونةرمةند بوو‪ ،‬خؤيشى هونةرمةندَيكي دةنط خؤش بوو‪.‬‬

‫‪314‬‬

‫هة ِرةشةكاني برايمى سةموون‬

‫لة ةسالَي ‪ِ 1978‬ريَكخ سةتنةكاني كؤمةلَة لة سةليَماني بةمةبة ةستي كو ةشتن تةقةيان‬
‫لة برايمى سةةموون كرد‪ ،‬بةلآم نةكوذراو بريندار كرا‪ .‬ئةوكاتة برايمي ةسةموون لةطةلأ‬
‫ِرذيَم كةاري ةئةكردو ئةةنةدامي مةةجلي سةي شةة ةعب بوو‪ ،‬لةة هةةمةان كةا ةتدا بةة نهيَني‬
‫ثةيوةندي بة رِيَكخسةتنةكاني بزوتنةوةي سةؤ ةشيالي ةستي كوردسةتانةوة هةبوو‪ ،‬ةشةهيد‬
‫مامؤ ةستا غةفور ذاذلَةيي لة ِريَي ةشَيخ داراى حةفيدةوة لة رِيَكخ سةتنى بزوءتنةوة‬
‫رِيَكي خ ةستبوو‪ ،‬بةةلآم ِريَكخ سةتنةةكةاني كؤمةة ةلَة ةئا ةطادارنةةبوون كةة ثةةيوة ةندي ةبة‬

‫ِريَكخستني بزوتنةوةء مامؤستا غةفورةوة هةية‪ ،‬بؤية هةوَلي كوشتني درابوو‪.‬‬
‫ضةةند ِرؤذيَك بوو تةقة لة برايمي سةةمون كرابوو‪ ،‬رِؤذيَك مةجيد ةسةليم هات بؤ لام‬
‫بؤ دوكانء وتى‪ :‬مامؤ سةتا شةةريف مةولود ثيَيو كة لةطةلأ مةلاى خةيالأء كةمال‬
‫مةولود لة نةخؤشةخانةى سةةربازي سةليَمانى سةةردانى (برايمى سةةموءن)يان كردووة‪.‬‬
‫برايمى سةةموءن بةة ةمامؤ سةتةا شةةريفي وتووة "ئةةم جةارة قةةينةا ةكا كةة كؤمةةلةَة ئةةم‬
‫كارةيان بةرامبةرم كرد‪ ،‬ديارة بةهؤى بيَ ئاطايىء نةزانينةوة بووة‪ ،‬بةلآم من مةرجيَكم‬
‫هةةيةة ةئةبَيةت ئيَوة نوو سةراويَكى سةةركردا ةيةتى كؤمةةلةَةم بةة مؤركراوى بؤ بهَينن ةكة‬
‫تيَيدا نوو سةرابيَت جاريَكى تر هةَلةى وا رِوو ناداتةوة‪ ،‬ئةطينا بِرواتان بيَت هةر ضةى‬

‫ئةندامء دؤستى ريَكخستنةكانتان هةية بة يةك ِرؤذ هةمووى ئاشكرا ئةكةم"‪.‬‬
‫ثيَ مةان وابوو ئةة طةةر مةةر جةة ةكةي جيَ بةةجيَ نةة كةةر َةيت‪ ،‬ئةةوا ز يةانيَكي طةةورة لةة‬
‫رِيَكخ سةتنةكانمان ئةدات‪ .‬بؤية زؤر بةثةلة ةضووم بؤ لاي مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد‪،‬‬
‫هةِرة شةةو مةرجةكةي برايمى سةةموءنم ثيَ ِراطةياند بؤئةوي ئةويش بطةيةنيَت بة‬
‫برادةراني سةةركردايةتى ناوخؤ‪ .‬هةروةها سةةبارةت بة ئاكامي هةِرة شةةي برايمي‬

‫سةموون‪ ،‬بيرورِاي خؤم ثيَِراطةياندء داوامَكرد كة مةرجةكةي جَيبةجيَ بكريَت‪.‬‬
‫هةة مةان ِرؤذ مةامؤ سة تةا حةة مةة ِرة شة يةد نوو ةسراويَكى مؤركراوى كؤمي تةةى‬
‫سةةركردايةتى ناو شةاري بؤ هَينامء وتى‪ :‬ئةبَيت لة ماوةى يةك كاتذمَيردا ئةم نامةية‬
‫بطات بة برايمي سةةموون‪ ،‬بةلآم دواي خوَيندنةوةي ئةبيَت دة سةتبةجيَ نامةكةمان بؤ‬

‫بطَيِرَيتةوة‪ ،‬ئةويش لةبةرئةوةية كة دةست كةسى تر نةكةوَيت‪.‬‬

‫‪315‬‬

‫دواي وةرطرتني نةامةةكةة ضةووم بؤ لاي ةكاك مةةجيةد سةةليمء داوام ليَكرد كةة لةة‬
‫ماوةي يةك كاتذمَيردا لة ِريَي مامؤ سةتا شةةريفةوة نامةكة بطةيةننة دة سةت برايمي‬
‫سةةموءنء بؤ وةان ب طةةرِين نةةوة‪ .‬دواي ةكا تةذمَير ةَيك‪ ،‬ةكاك مةةج يةد نةا مةة كةةي بؤ‬
‫طةِراندمةوةء ثيَيو كة برايمي ةسةموون نامةكةي خوَيندووةتةوةء مامؤ ةستا شةةريفي‬
‫دَلنيا كردووةتةوة كة زيان بة رِيَكخ سةتنةكاني كؤمةلَة ناطةيةنَيت‪ .‬دواى ئةو رِووداوة‬

‫ِريَكخستن وازيان لة برايمي سةموون هَيناء ئةويش بةلََينةكةي خؤي بردةسةر‪.‬‬

‫‪316‬‬

‫شةهيدبوونى كاك ئارام‬

‫سةةرةتاى مانطى دووي ‪ 1978‬بوو‪ِ ،‬رؤذَيك مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد هات بؤ لام بؤ‬
‫دءكان‪ ،‬زؤر بة غةمبارييةوة هةوالَي شةةهيدبووني كاك ئارامي(‪ )68‬ثيَو ‪ .‬ئةو هةوالَة‬
‫زؤر نةاخؤشء جةةرط ِ بوو‪ ،‬زةرةريَكي زؤر طةةورة لةة كؤمةة ةلَةو (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء شةؤرِشء‬
‫كورد ةكةوت‪ .‬دواى ئةةوةى مةامؤ سةتةا حةةمةة ِرة شةيةد رِؤي شةت‪ ،‬ةئةوة ةندةى نةة ةخا ةيا ةند‬
‫هةاتةةوةء وتى‪ :‬هةةواَلم ث َي طةةي شةتووة كةة مةةلا بةةخت ةيار بةةرةو ةناو ضةةى قةةرةداغ‬
‫رِؤي ةشتووة بؤ ئةوةى رِيَكخ ةستنةكاني ئةو ناوة ِرَيك بخاتةوةء بة فرياى ئةو بارودؤخة‬
‫ب ةكةو ةيَت كةة ةبةهؤى شةةهيةدبوونى كةاك ةئارام لةةو ةناو ضةةيةة رِووى داوة‪ .‬هةةوالأء‬
‫دةنطوباسى ناوضةى قةرةداغ زؤرء جؤراوجؤر بوو‪ ،‬هةريةكة بة شيَوةيةك بيستبووىء‬
‫ئةيطَيِرايةوة‪ .‬ثاش ماوةيةك بةِريَكةوت كة سةوكارى شةةهيد ئارام هاتن بؤ دوكانةكةم‪،‬‬

‫بؤ ثرسةو شةهيدبووني كاك ئارام جلء بةرطي ِرةشيان هةلَطرت‪.‬‬
‫لة سةةرةتاي دة سةتثيَكردني شةؤرِ شةي نويَ‪ ،‬ئةوكاتةي كة شةةهيد ئارام لة‬
‫طوندةكاني شةارباذيَِر لة هةولَي ثيَ شةخ سةتني شةؤرِشء ثةيداكردني دؤ سةتي شةؤرِش‬
‫بووة‪ِ ،‬رؤذيَك لة طوندي (قولَة طيسكة) شةهيد ئارام ئةضَيت بؤ مالَي مارف ـةي مةتيَ كة‬
‫رِيش سةثي طوندةكة بوو‪ ،‬هةمي ةشة دةرطاي كراوة بوو‪ ،‬خةَلك ناني ئةخوارد‪ ،‬هةروةها‬
‫ثياويكي ق سةة خؤش بوو‪ ،‬شةةهيد ئارام با سةي دة سةتثيَكردني شةؤرِ شةي نوَيي بؤ‬
‫دةكات‪ .‬لةبةرئةوةي كة شةةهيد ئارام لة شةي كةميَك لاواز بوو‪ ،‬هةروةها جلوبةرطيَكي‬
‫سةادةي لةبةردا بووة‪ ،‬مارف ـةي مةتيَش ثيَش ن سةكؤي شةؤِرش ذمارةيةك ئامر هيَزء‬
‫بةرثر سةي شةؤرِ شةي ئةيلولي بينيوة كة قةلَةوو ثؤ شةتة بوون‪ ،‬بؤية بة سةةر سةامييةوة‬
‫ثيَي دةلَيَت‪ :‬كاكة برا‪ ،‬ئةو هةموو تةنطة قةوييةي شةؤرِشةي ئةيلول هيضةيان ث َي نةكراو‬

‫ئاشبةتالَيان كرد‪ ،‬ئاخر بة بةلة باريكةيةكي وةكو تؤ ضؤن شؤِرش دةكريَت؟‬

‫(‪ )68‬ةشةهيد ئارام ( شةا سةوار جةلال) بةرثر سةي يةكةمي كؤمةلَةي رِةنجدةراني كورد سةتانء ئةندامي‬
‫مةكتةبي ةسيا ةسي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ ،‬لة ‪ 1978/1/31‬لة طوندي (تةنطيسةةر)ي ناوضةةي قةرةداغ بةدةسةتي‬

‫ذمارةيةك نيشتمان فرؤش شةهيد كرا‪.‬‬

‫‪317‬‬

‫دواتر ئةو قسةةيةي مارف ـةي مةت َي‪ ،‬بوو بة نوكتةي ناو شةؤِرش‪ .‬مارف ـةي مةتيَش‬
‫ناهةقي نةبوو كة برِواي بة بةرثابووني شةؤِر شةي نو َي نةبَيت‪ ،‬ضةونكة كاتيَك ةشؤِر ةشي‬
‫ئةيلول لة ‪ 1975‬ئا شةبةتالَي ث َي كرا‪ ،‬ثارتي ديموكراتي كورد سةتان خاوةني دةيان‬
‫هةزار ثَي شةمةرطة بوو‪ ،‬خاوةني ذمارةيةكي زؤر ضةةكء تةقةمةنيء ثارةيةكي زؤر بوو‪،‬‬
‫هةةموو طةةلي كوردي لةة ث شةت بوو‪ ،‬رِووبةةريَكي زؤري خوارووي كورد سة ةتاني ةئازاد‬

‫كردبوو‪.‬‬
‫دواي ئةو نةكسةةية كة بةسةةر طةلي كوردو ةشؤِر ةشةكةيدا هات‪ ،‬خةلَكي كوردسةتان‬
‫هيس ِرووناكيء هيوايةكيان نةمابوو‪ِ ،‬رذَيميش ِرؤذ دواي ِرؤذ بةهيَزتر دةبوو‪ ،‬ةسيخوِرو‬
‫ني ةشت مةانفرؤ شةيَكي زؤري لةة هةةموو شةوَينيَكي كورد سة تةا ةندا بلآوكردبووةوة‪.‬‬
‫خؤ شةبةختانة ثاش هةولَء خةباتَيكي زؤر‪ ،‬شةؤرِ شةي نويَ بةرثابوو‪ ،‬جاريَكي تر‬
‫ِروونةاكيء هيواي طةةِرانةدةوة بؤ طةةلي كوردء سةةركةةوتني بةةدة سةت هَينةا‪ .‬خويَني‬

‫شةهيدي ئارامء تيَكرِاي شةهيداني كوردستان هةويَني شؤِرشي نويَ بوو‪.‬‬

‫‪318‬‬

‫هةوا َلي برينداربوونى مولازم تايةر‬

‫ةماوةيةةكي زؤر ثيَش رِوودانى كةارة ةساتى ةهة ةكارى‪ ،‬مولازم ةتا ةيةرى عةةلى والى بةةط‬
‫لةطةلأ كؤمةَلَيك ثَي شةمةرطةى (ي‪.‬ن‪.‬ك) لة سةنووري نَيوان (عَيراق ‪ -‬ئَيران ‪ -‬توركيا)‬
‫لةطةلأ قيادة موةقةتة توو ةشى شةةرِء ثيَكدادان ببوون‪ .‬سةةراتا دةنطوباس بلآوبووةوة‬
‫كة مولازم تايةرء ذمارةيةك ثَي شةمةرطة ةشةهيد بوون‪ .‬دواتر هةوالَيَكي تر بلآوبووةوة‬
‫كة مولازم تايةر بريندارةء شةةهيد نةبووة‪ ،‬بةلآم خزميَكي بةناوي ماهير لةطةلأ ضةةند‬
‫ثيَ شةمةرطةيةك شةةهيد بووة‪ .‬دواي بلآوبوونةوةي هةوالَي ةشةهيدبووني مولازم تايةر‪،‬‬
‫حاجى تايةرى هةلَة ةيى كة خزمي بوو هات بؤ لامء وتى‪ :‬بة بي ةستني ئةو هةءالآنة‬
‫ةباوكى مولازم تةايةةر زؤر دلَتةةنطء غةةم ةبارة‪ ،‬بةةلَكو بةة هةةر شةيَوةيةةك بيةَت خةةبةةريَكى‬
‫رِاستء دروستى بؤ وةربطريت‪ .‬ئةطةر كاك تايةر ماءةء شةهيد نةبوءة بةلَكو نامةيةك‬
‫بة دةستوخةتى خؤي بؤ باوكي بنَيرَيت‪ ،‬ضونكة ئةطةر نامةكة خؤي نةينووسيَت‪ ،‬ئةوا‬

‫مام عةلي باوةرِ ناكاتء دَلى ئاو ناخواتةوة‪.‬‬
‫بةةَلَينم بةة حةاجى ةتايةةر دا كةة بةةثيَي توانةا هةةولَيةان بؤ ةبدةم‪ .‬ةنامةةيةةكم بؤ بةةكري‬
‫ةحاجي سةةفةةر نوو سةيء داوام ليَكرد كةة بةة مولازم ةتايةةر بَليَةت كةة بةة خةةتى خؤى‬

‫نامةيةك بنووسيَت بؤ باوكي‪ ،‬بؤئةوةى دَلنيا بَيت كة كاك تايةر شةهيد نةبووة‪.‬‬
‫دواى ماوةيةكى كةم لة رَِيي برادةرانى شةاخء بةكرى حاجى سةةفةر‪ ،‬نامةيةكى‬
‫مولازم ةتايةةر كةة دواي برينةداربووني بؤ رِةئوو بةةطي ةئامؤزاي نوو ةسيبووى‪ ،‬لةة ةطةلأ‬
‫برِى ‪ 300‬دي نةار كةة ب ةيدةم بةة عةةلي والي بةةط بؤ يةان ةناردم‪ .‬ئةةو ةكا تةة رِةئوو بةةط‬

‫فةرماندةي هةريَمي سيَي شارباذيَِر بوو‪ ،‬بةكرى حاجى سةفةر ليَثرسراوى لق بوو‪.‬‬
‫كاتَيك نامةكةم بةدةسةت طةي ةشت‪ ،‬دةسةتبةجآ ضةووم بؤ لاي حاجى تايةر‪ ،‬ضةونكة‬

‫ئةمزانى كة عةلي والي بةط بؤ هةواَلَيك زؤر ثةريَشانة‪ .‬بة حاجى تايةرم وت "ِرةئوو‬
‫بةةط نةا مةة يةةكء ‪ 300‬دي ةناري نةاردووة بؤ مةام عةةلي‪ ،‬نةا مةة كةة مولازم تةا يةةر دواي‬
‫برينداربووني نوو ةسيويةتى بؤ ِرةئوو بةط‪ ،‬ئةمةش بةلَطةيةكي بةهَيزة بؤ مام عةلى‬
‫تا دَلنيابيَت كة كاك تايةر لة ذياندا ماوة"‪.‬دواى ضةةند رِؤذيَك حاجى تايةر هةلَة ةيى‬

‫هات بؤ لامء وتى‪ :‬مام عةلى ئةيةويَت بتبينَيت‪.‬‬

‫‪319‬‬

‫و ‪ :‬حاجى تايةر‪ ،‬هةر ضةةندة من خؤم مام عةلى باش ئةنا ةسم‪ ،‬كاتى خؤى عةلى‬
‫قام ضةى ِرةوان ث َي ئةوت‪ ،‬خؤ شةم ئةزانم كة ةسيَكى زؤر با شةةء جيَى بِروايةء زؤريش‬
‫ليَى دَلنيام‪ ،‬بةلآم بارودؤخةكة زؤر ناسةكةء ناكرَيت من ببينَيت‪ ،‬ضةونكة خةلَكى خراث‬

‫زؤرن‪ ،‬طةر ثيَكةوة ةانبينن طومانمان ليَ ئةكةن‪.‬‬
‫حاجى تايةر دة سةتبةردار نةبوو‪ ،‬ثاش طو شةاريَكي زؤر قةناعةتي ثَيكردم‪ .‬دواتر‬
‫عةلى والي بةط هات بؤ لام بؤ دوكانء منى ناسييةوة‪ .‬دواي هةوالَثرسين زؤر سوثاسى‬
‫كردم كة هةوالَء بةلَطةي ةسةلامةتي مولازم تايةرم بؤ ناردووة‪ .‬هةر ضةةندة مام عةلي‬
‫ث ةياويَكي زؤر ةباشء جيَي مت ةمانةةم بوو‪ ،‬بةةلآم ثيَمخؤش نةةبوو بزانيَةت ةكة ثةةيوةنةديم بةة‬
‫ِريَكخ سةتنء برادةراني شةاخةوة هةية‪ ،‬بؤية و ‪ :‬مام عةلى من ضةةند برادةريَكى زؤر‬
‫با شةم هةية‪ ،‬جاروبار هاتو ضةؤى دةرةوة ئةكةن‪ ،‬من بةهؤى ئةوانةوة توانيم ئةو نامةية‬
‫ثةة ةيدا بكةةم‪ ،‬ةئةطي ةنا ئةةوةى ِرا سةتى بيَةت من خؤم هيس ثةةيوةنةدييةةكم بةةوانء بةة هيس‬

‫لايةنَيكةوة نيية‪.‬‬
‫وتى‪ :‬ئةةوة لاى من طرنط نييةة كةة ثةةيوةنةديةت هةةيةة ةيان ةنا‪ ،‬طرنط ةئةوةبوو كةة تؤ‬

‫منت دَلنيا كرد لةوةى تايةر سةلامةتة‪ ،‬من زؤر سوثاسى تؤ ئةكةمء مالَت ئاوا بَيت‪.‬‬

‫‪320‬‬

‫كارةساتي هةكاري‬

‫كاتَيك كارة سةاتي هةكاري رِوويدا من لة سةليَماني بووم‪ ،‬ئةوكاتة سةةبارةت بة‬
‫رِووداوةكاني ئةو كارة ةساتة لة برادةراني شةاخ هةروةها لة ضةةند ثَي شةمةرطةيةك كة لة‬
‫كارة سةاتي هةكاري بة شةداربوونء لةكاتي كارة ةساتةكةدا تة ةسليم بة ِرذيَمي عَيراق‬
‫بوو ةنةوة زانيةاريمةان بةةدة سةت ئةةطةةي ةشت‪ .‬لةةبةةرئةةوةي كةة كةارة سةاتي هةة ةكاري‬
‫كارة ةساتيَكي هَيندة طةورةو خوَيناويء ثرِ زةرةرو زيان بوو بؤ طةلي كوردو ةشؤِر ةشي‬
‫نويَ‪ ،‬بةثيَوي ةستي ئةزانم كة مَيذوونووسةاني بَيلايةني كوردسةتان بؤ ميَذوو بةلَطةنامةو‬

‫زانياري وردو ِراست سةبارةت بة كارةساتي هةكاري كؤبكةنةوةء لةسةري بنووسن‪.‬‬
‫بة ثَيي ئةو زان ةياريء هةوالآنةي كة بةدة سةتمةان طةي ةشت لة بةهاري ‪ ،1978‬لة‬
‫كاتَيكدا كة بةسةةدان ثيَشةمةرطةء فةرماندةي سةةربازي لةطةلأ كؤمةلَيَك لة بةرثرسةاني‬
‫بالآي (ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬بةمةبة سةتي بةهيَزكردني ثَيطةي شةؤِر شةي نو َيء طوا سةتنةوةي‬
‫بارةطاكاني سةةركردايةتي ةضووبوون بؤ ناوضةةي برادؤ ةست لة نزيك هةرسةيَ سةنووري‬
‫(ئَيران ‪ -‬عَيراق ‪ -‬توركيا)‪ ،‬بةثيَي بةرنامةء ثيلانيَكي ثيَ شةوةختي قيادة موةقةتة(‪،)69‬‬
‫لةلايةن هيَزةكاني قيادة موةقةتةء ِرذيَمي عَيراقء بة هاوكاري سةاواكء تؤثخانةكاني‬
‫ئَيرانء ميتي توركياو كؤمةَلَيك لة عة شةيرةتة ضةةكدارةكاني كورد سةتاني توركيا‪،‬‬
‫طورزيَكي جةرط ِ لة شةؤرِ شةي نويَء يةكيَتيي ني شةتمانيي كورد سةتان درا‪ .‬بةهؤي‬
‫طةورةيي ثيلانةكةو نابةرامبةري هَيزو بر سةيةتيء تونيةتي‪ ،‬بة سةةدان ثيَ شةمةرطةي‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك)ء كؤمةَلَيك ةسةركردةء فةرماندةي شةؤِرش وةك دكتؤر خاليد سةةعيدء عةلى‬
‫عةسةكرىء ح ةسَين بابة ةشَيخء ِرةئوو بةطء ضةةند تيَكؤشةةريَكي تر شةةهيد كران‪ ،‬بة‬

‫دةيان ثَيشمةرطةش بةناضاري تةسليم بة ِرذيَمي عَيراق بوونةوة‪.‬‬

‫(‪ )69‬قيادة موةقةتة لة ةسالَي ‪ 1976‬لة سةةر خوا سةتء بة هاوكاري رِذَيمي ةشاي ئَيران‪ ،‬بؤ لَيدانء‬
‫لةناوبردني ةشؤرِ شةي نويَء (ي‪.‬ن‪.‬ك) درو سةتكرا‪ .‬لة لاثةرِةكاني ثَي شةتردا با سةي نهَينييةكةي سةابيري‬
‫ئةحمةدى مينة رِةنانم كردووة كة ثةيوة سةتة بة هةمان بابةتةوة‪ .‬زؤربةي بةرثر سةةكاني قيادة موةقةتة‬

‫لة شؤِرشي ئةيلول بةرثرس بوون‪ .‬لة ‪ 1979‬ناوي (ث‪.‬د‪.‬ك ‪ -‬قيادة موةقةتة) طؤرِا بؤ (ث‪.‬د‪.‬ك)‪.‬‬

‫‪321‬‬

‫كارة ةساتي هةكاري هيَنةدة دلَتةةزَينء جةرط ِ بوو كة هةتا ئَي سةتةاش بري ةنةكاني‬
‫سةارَِيذ نةبووة‪ .‬لة ئةنجامي ئةو كارة ةساتة خوَيناويية ب َي وَينةدا‪ ،‬كوردء شةؤرِ شةةكةي‬
‫زةرةريَكي زؤري ت َةيدا كرد‪ ،‬بةةلآم بةة سةوودي دوذم ةناني كوردء (ث‪.‬د‪.‬ك) تةةواء بوو‪.‬‬
‫سةةرةتا هةوالَي بةشيَك لة كارةساتي هةكاري بلآوبووةوة‪ ،‬يةكَيك لة هةوالَةكان هةوالَي‬
‫شةةهيةدبووني مولازم تايةري عةلي والي بةطء ِرةئوء بةطي ئامؤزاي بوو‪ .‬ئةوكاتة‬

‫مولازم تايةر ئةندامى مةكتةبى ةسياسةيء مةكتةبى عةسةكةري (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ِ ،‬رةئوء‬
‫بةط فةرماندةي هةريَمي دوو بوو‪ .‬لةكاتي شةةرِو رِووداوةكاني كارة سةاتي هةكاريدا‬
‫هةواَلم ثيَطةي ةشت كة تاليب رِؤ ةستةم لةطةل زياتر لة ‪ 170‬ثَيشةمةرطة تة ةسليم بة عَيراق‬

‫بووةتةوة‪ .‬ئةوكاتة تاليب رِؤستةم فةرماندةي هةرَيم بوو‪.‬‬
‫كاتيَك عةلى والى بةط هةوالَي كارة ةساتي هةكاريء شةةهيد بووني مولازم تايةري‬
‫كورِيء ِرةئوء بةطي برازاي بي ةستبوو‪ ،‬داواي لة حكومةتي عَيراق كردبوو كة ِريَطاى‬
‫بدةن تا ب ضةَيت بؤ سةؤراغي مولازم تايةرء ِرةئوو بةط‪ .‬حكومةت ِرةزامةندي دةربِري‬
‫بوو‪ ،‬نوو سةراويَكيان بؤ كردبوو كة هيس كة سةَيك رِيَطري ل َي نةكات‪ .‬ثيَش ئةوةى عةلى‬
‫والي بةةط بِروات بؤ بةادي نةان‪ ،‬هةات بؤ لام بؤ دو كةانء ثيَي ِرا طةة يةا ةندم كةة ئةةِروات بؤ‬
‫سةؤراغي مولازم تايةرء ِرةئوو بةط‪ .‬منيش زؤر دلَخؤ شةيم دايةوةء و ‪ :‬مام عةلى‬

‫ئةطةر كاك تايةرت بينى سلآوى منى ثيَ بطةيةنة‪.‬‬
‫ثاش يةك دوو ِر َءذ مام عةلى رِؤي شةت بؤ ناو ضةةي بادينان‪ ،‬ثاش ضةةند ِرؤذَيك‬
‫طةِرايةوة بؤ سةليَمانيء سةةرداني كردم‪ ،‬وةك خؤى بؤي طيَرامةوة لة ناو ضةةي بادينان‬
‫حكومةت تا بةردةِرةشةي بردبوو‪ ،‬لةوَيشةةءة بة ولآخء بة ثآ رِؤي ةشتبوو تا طةيشةتبووة‬
‫لاى سةامى عةةبةدولِرةحمةان كةة ئةةو ةكاتةة بةةرثر سةي بةالآي قيةادة موةقةةتةة بوو‪ .‬دواي‬
‫ئةةوةي مةام عةةلي تووِرة بووةء كردويةةتي بةة دةنطةة دةنط‪ ،‬ثيَي دةَليَن كةة مولازم ةتايةةر‬

‫بةديل طيراوة‪ ،‬بةلآم نةيانهيَشتبوو كاك تايةر ببينَيت‪.‬‬
‫عةةلي والي بةةط كؤلَي نةةدا‪ ،‬جةاريَكى تر رِؤي شة ةتةوة بؤلاي ق ةيادة موة قةة تةة‪ ،‬بةة‬
‫هةةولَء ف شةاريَكي زؤر توانيبووي مولازم ةتايةةر ببينَةيت‪ .‬كةات ةيَك طةةِرايةةوة سةةرداني‬
‫كردمء ةسلآوي مولازم تايةري ثَيِراطةياندمء وتي‪ :‬تايةرم بينيء ثيَيو كة ذمارةيةكي‬

‫‪322‬‬

‫زؤر ثيَ شةمةرطةيان شةةهيد بووة‪ ،‬يةكيَك لة شةةهيدةكان ِرةئوو بةطى برازامة‪ .‬تايةر‬
‫ثر سةيارى ليَكردم كة من ضةؤن هةواَلةكاني كارة سةاتةكةم ثَيطةي شةتووة‪ ،‬منيش‬
‫ثيَموتووة كةة لالؤ ثيَنجوَيني هةةواَلم ث َي ئةةَل يَةتء هةةر ئةةويش ةنا مةة كةةتء ‪300‬‬

‫دينارةكةي بؤ ناردم‪.‬‬
‫بة ق سةةي مام عةلي‪ ،‬مولازم تايةر كةميَك با سةى ثةيوةندي نَيوان بةندةء خؤي بؤ‬
‫باوكى كردبوو‪ ،‬ثيَي خؤ شةبووة كة باوكي هاتوو ةضؤي كردووم‪ .‬دواتر مام عةلي وتي‪:‬‬

‫بؤ جةنازةكةى شةهيد ِرةئوء بةط طةرِام‪ ،‬بةلآم نةمدؤزييةوة‪.‬‬
‫مولازم تايةر ناوى ضةوار كة سةى دابوو بة مام عةلىء وتبووى‪" ،‬يةكيَك لةم ناوانة‬
‫مةاَلى كةة سةو ةكارى لةة ةكةركوكةةء ذمةارةي تةة ةلةفؤني كةة سةوكةاري نوو سةراوةء خؤت‬
‫تةةلةةفؤن ةيان بؤ بكةة‪ .‬ئةةو سةيَ كةة سةةى تريش بةة لالؤ ب ةلَآ كةة ثةةيوةنةدى ب ةكات بةة‬
‫كة سةوكاريانةوة‪ ،‬ئاطاداريان بكةن كة سةةلامةتنء ماون‪ ،‬بةلآم بة ديلطيراون‪ .‬مام عةلى‬
‫ثارضةة كاغةزيَكى ثيَدام كة بة قةلَةمي سةوءر ناوى ضةوار ثيَشةمةرطةي تَيدا نووسةرابوو‬
‫كة بريتي بوون لة ( شةةهيد ئازاد هةورامي‪ ،‬شةةهيد عةلى ةشيعة‪ ،‬حاميد حاجى غالى‪،‬‬
‫شةَيخ عةلى نا سةراو بة خولة كة شةك َولأ)‪ .‬لة تةني شةتي ناوي شةةهيد ئازاد هةورامي‬
‫ذمارةي تةلةفؤنَيك نوو سةرابوو‪ .‬مام عةلي وتي‪ :‬ئةم برادةرة كة ذمارةي تةلةفؤنةكةي‬
‫نوو ةسراوة خؤم ثةيوةندي بة كة سةوكارييةوة ئةكةم‪ ،‬بةلآم ئةم سة َي كة سةةي تر تؤ‬

‫ثةيوةندي بة كةسوكاريانةوة بكة‪.‬‬
‫لةبةر نا سةكي بارودؤخةكةء بؤ ئةوةي كة سةوكاري ئةو سةيَ برادةرة من نةنا سةنء‬
‫رِؤذا نةة بؤ ةهةوا َلء زان يةاري رِوو نةة كةة نةة دو ةكا نةة كةةمء بةةكرَيطيراواني ِرذَيم نةة ةكةو نةة‬
‫طومةا ةنةوة‪ ،‬بةة ثيَوي سةتم زاني كةة لةة ِريَي كةة سةيَكي ترةوة‪ ،‬هةةوالَي سةةلامةةتيء‬
‫دة سةتطيركردنيان بة كة سةوكاريان ِرابطةيةنرَيت‪ .‬بؤ ئةو مةبة ةستة ثةيوةنديم بة شةَيخ‬
‫حةمة ئةمين هةَلة ةيي (ناسراو بة شَيخ حةمة ئةميني قائيمقام) كرد‪ ،‬داوام ليَكرد كة‬
‫كةة سةوكةاري ئةةو برادةرانةة بةدؤزيَ ةتةوةء هةةوالةَةكةة ةيان ث َي ِرابطةةيةةنَةيت‪ .‬لةة ةماوة ةيةكي‬
‫كور ةتدا شةَيخ حةة مةة ةئةميني قةائيم قةام‪ ،‬كةة سةو كةاري ئةةو برادةرا نةةي دؤزي يةةوةء‬

‫هةواَلةكةي ثيَ ِراطةياندن‪.‬‬

‫‪323‬‬

‫تةسليم بوونةوةي بةرثرسيَك‪ِ ،‬ر َيكخراوي سل َيماني نيطةران كرد‬

‫لة طةرمةى كارةسةاتى هةكاري‪ ،‬فةرماندةي هةريَمي شةةش (تاليب رِؤ ةستةم) لةطةلأ‬
‫زياتر لة ‪ 170‬ثَيشةمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) لة ةسةر سةنوور خؤيان تةسةليم بة سةةربازطةيةكى‬
‫عَيراق كردةوة‪ .‬دءاتر تاليب رِؤ ةستةم لة سةليَمانى ني ةشتةجآ بوء‪ .‬تة سةليمبوونةوةي‬
‫تاليب رِؤ ةستةم ترسء نيطةرانييةكي زؤري لاى رِيَكخراءي ةسليَمانى درء سةت كرد‪،‬‬
‫ضةونكةة ةتاليةب ِرؤ سةتةةم ذ ةمارةيةةك ةلة ةبةرثرسء ئةة ةندا ةماني رِيَكخراءي سةلَي ةمانى‬
‫دةنا سةي‪ .‬برادةراني رِيَكخراءي سةليَمانى طومانيان لا درء سةت بوء كة ِرةنطة تاليب‬
‫رِؤ ةستةم هاءكاري ِرذَيم بكاتء زيان بة رِيَكخ ةستنةكاني كؤمةلَةء (ي‪.‬ن‪.‬ك) بطةيةنيَت‪.‬‬
‫بؤ ئةو مةبة ةستة برادةراني ِريَكخراءي ةسليَمانى كؤبوءنةءةء سةةبارةت بة طةِرانةءةي‬

‫تاليب رِؤستةمء دؤزينةءةي رِيَطاضارةيةك طفتوطؤيان كرد‪.‬‬
‫دءاي كؤبونةءةكة مامؤ ةستا حةمة ِرة ةشيد هات بؤ لامء وتى‪ :‬ئةطةر ضةى مامؤ سةتا‬
‫جةمال تاهير زؤر برادةرى تاليب رِؤ سةتةمة‪ ،‬بةلآم من ئةزانم كة نايةويَت ب ضةَيتة لاىء‬
‫ق ةسةى لةطةلَدا بكات‪ .‬ئةمةيان بة تؤ ئة ةسثَيرين بةلَكو تؤ ب ضةيتة لاى تاليب رِؤ سةتةمء‬
‫ثيَى بلََييةت كة دة سةت نةداتة كارى خراثةء خ ةيانةت‪ ،‬ضةونكةة ئةطةر زاني ةمان ن ةيازى‬
‫خراثة‪ ،‬با ئيَمةش تةطبيرء ِرايةك بكةينء رِيَطا ضةارةيةكى بؤ بدؤزينةوة‪ .‬ئَيمةش وةك‬
‫ِريَكخراو بةة وردى ئةا طةادارى هةةلَ سةو كةةوتى ةئةبينء ةضاودَيريى ةئة كةةين‪ ،‬بةا‬

‫ِريَكخستنةكانمان تووشى كارةساتء شكست نةبن‪.‬‬
‫تةال ةيب رِؤ سةتةةم زؤر برادةرم بوو‪ ،‬ةكاتى خؤى زؤر ثيَكةةوة بووينء زؤر لةة ةيةكتر‬
‫دَلن ةيا بووين‪ ،‬هةةرطيز ضةاوةِريَي كةاري خراثةةو خ ةيا ةنة ل َي نةةئةةكرد‪ .‬هةةر ةئةو ِرؤذة‬
‫بةناوى سةةردانء بةخيَرهاتنةوة ضةووم بؤ لاى تاليب رِؤ سةتةم بؤ دوكانى خةزوري كة‬

‫دوكانى دةلاكى هةبوو لة شةةقامى كاوة‪ .‬زؤر خؤ ةشحالأ بوء بة بينينم‪ ،‬ثا ةشان دةعوة‬
‫كرد بؤ ةمالَةةوة‪ .‬هةةمةان ِرؤذ ةتاليةب رِؤ سةتةةم هةات بؤ ةماَل ةمان‪ ،‬تةةن ةها خؤى بوو‪ ،‬دواي‬
‫هةنديَ طفتوطؤ كردن سةةبارةت بة بارودؤخي كورد ةستان‪ ،‬كاك تاليب دة سةتى كرد بة‬
‫طَيِرانةوةى كارةسةاتى هةكارىء وتى‪ :‬كارةسةاتى هةكارى كارةسةاتء ِرووداويَكى زؤر‬
‫طةةورة بوو‪ ،‬منء شةَيخ ةجةواد بيةَدةري ةلة ةناو ضةةى ةهة ةكارى بةةيةةكةةوة بووين‪ ،‬قيةادة‬

‫‪324‬‬

‫موةقةةتةة عةة شةيرةترةتةةكةاني كورد سة ةتاني تورك ةيا كةة زؤربةةيةان ضةةكةدارن‪ ،‬لَي ةيان‬
‫هةا ةندابووينء هَير شةيةان كردة سةةر هَيزة كةا ن ةمان‪ .‬ق ةيادة موة قةة تةة بةة خةةلَكى ئةةو‬
‫ةناو ضةةيةةيةان وتبوو كةة ئيَمةة ثيةاوى ِرذيَمي عَيراقينء خوا ةناثةةر سةتينء ةكافرينء بؤ‬
‫تالآني ضةووينةتة ناو ضةةكةيان‪ .‬خةلَكي ئةو ناو ضةانةش كة زؤر دواكةوتوون برِوايان‬
‫ثيَكردبوون‪ .‬ئَيمةةش بةة بر سة ةيةتىء تينوَيتي ِروو ةمان كردبووة ئةةو ةناو ضةةيةة‪ ،‬ةبةلآم‬
‫خةةلَكى ةئةو طو ةندانةة نةةك نةانء ةئاويةان نةةداينةآء يةارمةةتييةان نةةداين‪ ،‬بةةلَكو بةة ةئاطرء‬
‫ئا سةن وةلآميةان داي ةنةوة‪ .‬برِوات ب ةيَت ئةو خةَلكةة زؤر خراث تَيطةةيةندرابوون‪ ،‬ئيَمةش‬
‫نة نانء نة ئاومان دة سةت نةئةكةوت‪ .‬بر ةسَيتى زؤرى بؤ هَينابووين‪ ،‬ثيَ شةمةرطةمان‬
‫هةبوو كة هةشةت رِؤذ بوو هيضةى نةخواردبوو‪ .‬ثةريَشةان بووينء وزةمان تيَدا نةمابوو‪،‬‬
‫لةو شةاخء دؤلآنة طذوطيامان ئةخوارد‪ ،‬هةر هةموومان توو شةى سةك ضةوونء دةيان‬
‫نةخؤشةيء ئيَشء ئازار ببووين‪ .‬ذمارةيةك ثَيشةمةرطةمان تووشةي نةخؤشيء ِرشانةوة‬
‫بوونء مردن‪ .‬هيَزى رِؤي شةتن مةان نةة ةمابوو‪ ،‬توو شةى خورانى لةةشء دة يةان جؤر‬
‫نةخؤ شةي ثيَ ةست ببووين‪ ،‬هةروةها ثيَلآوء جلوبةرطمان بةبةرةوة نةمابوو‪ .‬هؤكاري‬
‫طةةِرانةدنةةوةي منء ئةةو ثيَ شةمةةرطةانةةي تر تةةن ةها لةةبةةر مةانةدوو ةيةتىء بر سةَيتىء‬
‫نةخؤ شةيء نة شةارةزايى ناو ضةةكة بوو‪ ،‬هيس ضةارةيةكي ترمان نةبوو‪ ،‬بؤية خؤمان‬
‫طةة ةيا نةدة لاى سةةر بةاز طةةء ِرة ةبا يةة كةانى عَيراقء خؤ مةان دا بةةدة سة تةةءة‪ ،‬هيس‬
‫ةبةرذةوة نةدي يةةكى تةاي ةبةتى خؤمى ت َيةدا نةةبووةء بةة تةة مةاى هيس نيم‪ ،‬خةةَلكيش من‬

‫ئةناسنء ئةزانن من كَيم‪.‬‬
‫تاليب رؤ سةتةم درَيذةي بة ق سةةكاني داء وتى‪ :‬لالؤ طيان با شةتيَكى طرنطت بؤ‬
‫م َةيذوو بؤ بطيَرِ مةةوةء تؤش بزان يةت‪ .‬ةكاتى خؤى ثيَش ئةةوةي برِؤين بؤ نةاو ضةةى‬
‫برادؤ سةت‪ ،‬ح ةسيَن فةيلى هاورَِييةةكي زؤر نزيكمةة‪ ،‬لاى ق ةيادة موةقةتةء لةطةلأ نالة‬
‫هةورامي بوو‪ ،‬ثَي شةمةرطةى خؤمان لة ث شةتى كانى سةيَفي لاى ثيَنجوَين دة ةستطيريان‬
‫كردبوو‪ ،‬برادةران هيَ ةنابوويةان بؤ سةةرةوةء سةجن بوو لا ةمان‪ .‬كةة ةبةرةء ةناو ضةةي‬

‫برادؤ سةت كةءتينة رِيَ‪ ،‬لةبةر دؤ سةتايةتيء عةلاقةي نَيوانمان ح سةَين فةيلى ثَييو‬
‫"ئاطادارى خؤتان بن‪ ،‬ضونكة ثيلانيَكي طةءرة لة دذتان لة ئاراداية"‪ .‬منيش قسةكاني‬

‫‪325‬‬

‫ح سةَين فةيليم بؤ عةلي عة سةكةري طيَِرايةءة‪ ،‬بةلآم برِواى ث َي نةكردم‪ .‬لة كاتيَكي تردا‬
‫دووبارة لةطةلأ عةلي عة سةكةري ق سةةم كردةوةء داوام ليَكرد كة با كةمتةرخةم نةبينء‬
‫بةدوادا ضةووون بؤ ق سةةكاني ح سةَين فةيلى بكةين‪ ،‬بةلآم دي سةان عةلي عة سةكةري‬
‫طرنطي بة ق سةةكانم نةداء وتي "ئةم ق ةسانة درو سةتكراوي خؤتةء ئةتر سةيت"‪.‬‬
‫بةداخةوة كاك عةلي طويَي ليَ نةطر ‪ ،‬ق سةةكاني ح سةَين فةيليش ِرا سةت دةر ضةوونء‬

‫تووشي ئةو كارةساتة طةورةية بووين‪.‬‬
‫تةال ةيب رؤ سةتةةم ةبةردةوام بوو لةة طَيِرانةةوةي كةارة سةاتةةكةةء ءتي‪ :‬دكتؤر ةخاليةد‬
‫لةطةلأ كؤمةلََيك ثيَ شةمةرطةدا بةرةو ةسنوورةكانى سةوريا رِؤي ةشت‪ ،‬بةلآم لة طةِرانةوةدا‬
‫توو ةشى شةةِرء ثيَكدادان ببوونةوة‪ .‬هة شةت ثيَ شةمةرطةمان (حةمةى حاجى مةحمود‪،‬‬
‫جةمالى عةلى باثير‪ ،‬تايةرى حاجى عةزيز‪ ،‬ئازاد دةرةم ةيانةيى‪ ،‬بةكرة سةوءر)ء سةيَ‬
‫ثَي شةمةرطةي تر نةيانوي سةت لةطةلأ ئَيمة خؤيان بة دة سةتةءة بدةن‪ ،‬ءتيان هةءلأ‬
‫ئةدةين كة بطةِرَيينةءة ناء ضةة ئازادكراءةكاني يةكَيتي‪ .‬منيش ثَيم ءتن كة كام ضةةك‬
‫با شةة لةطةلأ خؤيان بيبةةن‪ ،‬ئيتر ئةوان طةِرانةوةء رِؤي شةتن بةرةو ناو ضةةكاني ذيَر‬
‫دة سةةلآتي خؤمان‪ .‬هةروةها تاليب رِؤ سةتةم با سةى ئازايةتىء خؤرِاطريي عةبدوَللآ‬
‫سةوورى لة كارة سةاتةكةدا كرد‪ .‬لةو داني شةتنةدا ثيَكةوة طفتوطؤيةكي زؤرمان كرد‪،‬‬
‫تاليب رِؤ سةتةم لة مةبة سةتى دةعوةتء ق سةةكانم تيَطةي شةتبوو‪ ،‬بؤية وتى‪ :‬ئةزانم‬
‫برادةراني رِيَكخ ةستن تؤيان ِرا سةثاردووة‪ ،‬من هةر ليَرةوة تا بةغدا خةلَكى ِريَكخ سةتن‬
‫ئةناسم‪ ،‬بةلآم خةمتان نةبَيتء مةترسن‪ ،‬كارى خراثةء خراثةكارى لة من ناوةشَيتةوة‪،‬‬
‫ئةوة من نيم كة كارى خراثة بةرامبةر بة دؤ سةتء هاوِرَيى خؤمء طةلةكةم بكةم‪ .‬برِوام‬
‫ث َي ب كةة ضةارم نةةبوو‪ ،‬ةئةطي ةنا ةهةرطيز خؤم نةة ئةةدا بةةدة سة تةةوة‪ .‬ئَي سة ةتاش كةة‬
‫ةهاتوومةةتةةوة بؤ خراثةةكةارى نةةهةاتوومةةتةةوة‪ ،‬ةبةلآم زؤر مةانةدووم‪ ،‬جةاريَ ةبا ث شةوويةةك‬

‫بدةم دواتر بةنيازم لة فرسةتَيكدا ديسان بضمة دةرةوة‪.‬‬
‫ثا شةان وتى‪ :‬كة لة دةرةوة بووم دوو كةس لة ئةندامانى ئةنجومةنى يا سةادانانء‬
‫جَيبةةجيَكردنةة كةارتؤنييةة كةةى ةهةولَير ثةةيوةنةدي ةيان بةة منةةوة هةةبوو‪ ،‬ئي شة ةيان بؤ‬
‫ئةكردين‪ .‬كاتيَةك كة هاتمةوة بةثةلة هاتن بؤ لام‪ ،‬ثاِرانةوةء وتيةان "كاك تال ةيب بيكةة بة‬

‫‪326‬‬

‫ةخاترى خوا خَيزانةدارين‪ ،‬ذيةان ةمان لةة مةةتر سة ةيدايةة‪ ،‬ةئا ةطايةة ةكت ليَ ةمان بيةَت"‪ .‬منيش‬
‫ثيَموتن كة برِؤن لة مالَى خؤيان بة ئارامي دابني شةنء هيس تر سةيان نةبَيت‪ ،‬من لةو‬

‫ثياوانة نيم كة كارى خراثة بةرامبةر بة ئةوانء بة هيس كةسيَكي تر بكةم‪.‬‬
‫ئةمةى لة سةةر بارودؤخي خؤمء كارة ةساتي هةكاري بؤ تؤم طيَِرايةوة‪ ،‬ثَي شةتر بؤ‬
‫ئةء دوو كة سةة شةم طيَرِابوةوة‪ ،‬هةروةها ثيَموتن نا ةضار بووم بطةرِيَمةوة‪ ،‬لة داهاتوودا‬
‫ئة ضةمة دةرةوةء ئةةةوة بة ثيَ شةمةرطة‪ ،‬بةلآم ثةيوةندي لةطةلأ من بث ضةِرن‪ ،‬ضةونكة با‬
‫كةةس طو ةمان لةة ثةةيوةنةديمةان نةة ةكات‪ ،‬بةةلآم ئةةطةةر حةةز ئةةكةةن ثةةيوةنةدي ةتان لةة ةطةلأ‬

‫دةرةوة بةردةوام بَيت‪ ،‬ئةوا ثةيوةندي بة يةكَيك لة ئامر هةريَمةكانةوة بكةن‪.‬‬
‫دواتر لةطةلأ برادةراني ِريَكخ سةتن داني شةتمءق سةةكاني تاليب رِؤ ةستةمم ثيَ‬
‫ِراطةياندن‪ .‬ثاش ضةةند ِرؤذيَك جاريَكى تر دةعوة بؤ تاليب رِؤ سةتةم كردةءة‪ ،‬دواي‬
‫ةنانواردن وردةكةاريةة ةكاني ةكارة سةاتي هةةكةاري‪ ،‬ئةةوةي خؤي ئةا ةطاداري بوو بةة وردي‬
‫بؤي طَيِرامةوة‪ .‬ئةو ِرؤذة حةمدى هاو سةةري ةشم لةلامان داني شةتبوو‪ .‬تاليب رؤ سةتةم‬
‫دةنطوبا سةي ناو ِرذيَمي بؤ ئةهَينامء ثةيوةندى فةرديم لة طةلَيدا هةبوو‪ .‬جارَيك با سةى‬
‫هيَر شةيَكي ِرذيَمي بؤ طيَرِامةوة كة بة سةوثايةكى ثرِ ضةةكى زؤرةوة بة ثالَث شةتى‬
‫كؤثتةرء فرِؤكةى جةنطى هَيرشى كردبووة سةر ضياي مامةندة لة نزيك سةركردايةتى‬
‫(ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬وتى‪ :‬بةهؤي شةةِرو سةةرماء بةفرةوة نزيكةى (‪ )500‬سةةربازى عَيراقى‬
‫كوذرانء رِةق بوونةةوة‪ .‬خؤ ئةةطةةر ئةةو رِؤذة ئةةو سةةر ةماء كرِيَوة ةية ةنةبووايةة ةناوةنةدى‬
‫كؤمةةلةَةء سةةركردا ةيةتى ةيةكَيتي ةئةطيرا‪ .‬دواى ةئةو شةةِرة زؤربةةى موختةارةكةانى‬
‫طونةدة ةكانى دةورو ةبةرى قةةنةديةل‪ ،‬ئةةوا ةنةى ثَي شةتر ثيةاوي ِرذيَمى بةةعس بوونء ةكاريةان‬

‫بؤ حكومةت ئةكرد‪ ،‬ثةيوةندييان كردةوة بة شؤِرشةوة‪.‬‬
‫تاليب رِؤ ةستةم زؤر هاوِريَى بةكرى حاجى سةةفةر بوو‪ ،‬جاريَك وةك هاوكاري برِي‬
‫‪ 100‬دي ةنارى لةة رِيَ ةطاى بةةنةدةوة بؤ ةهاو سةةرو م ةندَالةَةكةاني كةاك بةةكر نةارد‪ .‬زؤر ةجار‬
‫هةةوالَى طرنطى بؤ ةئةهيَ نةام‪ ،‬منيش برادةرانى سةةركردا يةةتي نةاوخؤم ليَ ئةا ةطادار‬

‫ئةكردةوة‪.‬‬

‫‪327‬‬

‫شةهيدبووني عةبدو َللآي مةلا‬

‫عوسماني برازام ثَي شةمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪ ،‬لة سةالَي ‪ 1977‬لةطةلأ ذمارةيةك لة‬
‫ثؤليسةكاني ثيَنجويَن بة ضةكي خؤيةوة ضووة شاخء بوو بة ثَيشمةرطة‪ .‬لة كارةساتي‬
‫هةة ةكاري ئةةويش ةيةك ةَيك بوو لةة ثَي شةمةةرطةةكةاني ئةةو ةكارة سةاتةة‪ ،‬دواتر لةةطةةلأ تةال ةيب‬
‫رِؤ ةستةم لة بارودؤخيَكي زؤر دذواردا خؤيان تةسةليم بة سةوثاي عَيراق كردةوة‪ .‬ضةةند‬
‫رِؤذيةَك دواي تةة سةليم بوونةةوةي‪ ،‬عوسمةاني برازام هةات بؤ لام بؤ ةما ةلَةوة‪ .‬زؤرم ثيَ‬
‫ناخؤش بوو كة خؤي تة سةليم كردبوةوة‪ ،‬بؤية زؤر سةةرزةن شةتم كردء و ‪ :‬با تؤش‬

‫شةهيد بوويتاية‪ ،‬بةلآم خؤت تةسليم نةكردايةتةوة‪.‬‬
‫ثا شةان عوسمان بة وردي با سةي شةةِرو بارودؤخي سةةختء سةةرماو بر ةسيةتي‬
‫كةارة سةاتي هةةكةاري بؤ كردم‪ .‬هةةروة ةها ةبا سةي ةشةهيةدبووني عةة ةبدوَللآي مةةلا(‪)70‬‬
‫بؤكردمء وتي‪" :‬نزيكي كاتذمَير هة ةشتي بةياني بوو‪ ،‬لةسةةر ةشاخَيك بووين‪ ،‬هةوا زؤر‬
‫سةارد بوو‪ ،‬دةنطي كؤثتةر ئةهات‪ ،‬شةةهيد عةبةي مةلا بةتانييةكي سةووري دابوو بة‬
‫خؤيةداو نوو سةتبوو‪ ،‬منيش خةةبةةرم كردةوةو ثيَموت كةة دةنطي كؤثتةةر د ةيَت‪ ،‬ئةةب ةَيت‬
‫ليَرة برِؤين‪ .‬شةةهيد عةبدوَللآ لةبةر ماندوويةتي ضةاوي بؤ هةلَنةئةهاتء وتي"ئيَوة‬
‫برِؤن‪ ،‬من زؤر هيلاكم نايةم‪ ،‬كوذراني خؤمم لةم وةزعةي ئَي ةستا ثيَ با شةترة"‪ .‬ئيَمة‬
‫رِؤي شةتينء كةميَك دوور كةوتبووينةوة‪ ،‬ئةو شةويَنةي ثيَ شةتر ئيَمةي ليَ بووين كؤثتةر‬
‫بؤردومةاني كرد‪ ،‬ئيَمةةش طةةِراينةةوة بؤلاي عةة ةبدوَللآ‪ ،‬بةةلآم بةة داخةةوة بةةهؤي بةة ةتان ةية‬

‫(‪ )70‬شةةه ةيد عةة ةبدولَلآ ( عةة بةةي مةةلا) كوِري مةةلا ئةة حمةةدي قةازي بوو‪ ،‬ةخةَلكي ثيَنجويَن بوو‪،‬‬
‫هونةرمةندَيكي دةنط خؤشء ثَيشمةرطةيةكي ئازاو خؤشةويستي ناو هاورِيَكانيء هيَزي ثَيشمةرطةو‬
‫جةماوةر بوو‪ .‬ذياني منداَليء لاويةتي كة بةهؤي باوةذنةوة لة مالأ دةركرا‪ ،‬هةمووي تالَيء مةينةتيء‬
‫هةذاريء برسييةتي بوو‪ ،‬لةبةرئةوةي بيَ لانة بوو‪ ،‬زؤربةي شةو لة لاي توني طةرماو نوستووةو رِؤذي‬
‫كردؤتةوة‪ .‬لة سةةرةتاي شةؤرِ ةشي نويَ بوو بة ثَيشةمةرطةي (ي‪.‬ن‪.‬ك)‪ .‬دواي شةةهيدبووني لة كارةسةاتي‬
‫هةةكةاري‪ ،‬شةَيخةةكةاني نةاو ضةةي لؤلان ةتةرمةةكةةيةان بةة خةاك سةثةاردبوو‪ .‬لةة ‪ 1993‬روفةاتي ثيرؤزي‬
‫هيَنرايةوة بؤ سةليَمانيء لة طردي شةةهيدان بة خاك سةثيَردرايةوة‪ .‬بةداخةوة هةتا ئيَ سةتا وةك‬

‫ثيَويست باسي ئةم هونةرنةندة ثَيشمةرطةية نةكراوة‪.‬‬

‫‪328‬‬

‫سةوورة كةة يةةوة كؤث ةتةرة كةان بينيبوو يةانء شةةه يةد يةان كردبوو‪ .‬لةة بةةر خراثي‬
‫بارودؤخةكة‪ ،‬ئةبواية لةويَ برِؤيشتيناية‪ ،‬بؤية نةمانتواني تةرمةكةي بشارينةوة‪.‬‬

‫هةواَلي شةةهيدبووني عةبدولَلآي مةلا بؤ منء حةمدي هاو سةةرم زؤر دلَتةزيَن بوو‪،‬‬
‫زؤر دَلتةنطء غةمبار بووين‪ ،‬ضةونكة خؤيء بنةمالَةكةيمان لة نزيكةوة ئةنا ةسي‪ .‬دواي‬
‫طيَِرانةوةي ذيانء بة سةةرهاتي خؤيء هاوِريَكةاني لة كارة سةاتي هةكاري‪ ،‬عوسمان‬

‫وتي‪ :‬مامة طيان لة فرسةتَيكدا جاريَكي تر ئةضمة دةرةوةء ئةةةوة بة ثَيشمةرطة‪.‬‬
‫دواتر عوسمان بةلَيَنةكةي بردة سةةر‪ ،‬بؤ جاري دووةم بة ضةةكي خؤيةوة ضةووة‬
‫شةاخء بوو بة ثَي شةمةرطة‪ .‬ثا شةان ِرذَيم باوكيان دة سةتطيركردو بؤ ماوةيةكي زؤر لة‬

‫سليَماني زيندانيان كرد‪.‬‬

‫‪329‬‬

‫شةهيد عةبدوَللآي مةلا ثيَنجوَيني‬

‫‪330‬‬

‫هةوالَيَكي د َلتةز َين‬

‫لة سةةرةتاي ‪ِ ،1978‬رؤذَيك جةلالى حاجى عةلي كة بةرِيَوةبةري ثؤلي ةسى ثيَنجوَين‬
‫بوو‪ ،‬لة سةليَمانى بينيمء وتى‪ :‬نةتزانيوة بةكرى حاجى ةسةفةرء جةمالى عةلى باثير‬

‫شةهيد بوون؟‬
‫و ‪ :‬ضؤنء كآ ئةم هةوالَةى داوة بة تؤء ضؤنت زانى؟‬
‫وتى‪ :‬لة خةلَكم بيستووةء ئةَليَن لة طوندي مالومة شةهيد بوون‪.‬‬
‫ةئةو هةةوا ةلَة بؤ من زؤر دَلتةةزَين بوو‪ ،‬كةاك ةبةكر يةةكيَةك بوو لةة ةهاورِيَ زؤر نز ةيكء‬
‫خؤ ةشةوي سةتةكانم‪ ،‬جةمالي عةلي باثيريش يةكَيك بوو لة ثَي شةمةرطة ماندوو ئازاكاني‬
‫يةةكيَتيي ني شةت ةمانيي‪ .‬بةةثةة ةلة خؤم طةةيةانةدة لاي ةمامؤ سةتةا حةةمةة ِرة شةيةدء زؤر بةة‬
‫دَلتةنطييةوة ئةو هةوالَةم ثيَ ِراطةياند‪ .‬مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد دلَخؤ شةى دامةوةء‬
‫وتى‪ :‬كاكة ضةؤن وا ئةبَيت‪ ،‬تؤ بؤ وا خؤت تيَكداوةء كةى شةتى وا رِووى داوة؟ ئةو‬
‫ق ةسانة ثرِوثاطةندةى ناحةزانمانن‪ .‬ئاخر دوَينآ نامةى برادةراني دةرةوةم بةدة سةت‬
‫طةيشتووة‪ ،‬باسى شتى واى بة هيس جؤريَك تيَيدا نةبووة‪.‬‬
‫ئةو رِؤذة نةمانزانى لة مالومة ضةى رِووى داوة‪ ،‬بةلآم خةلَكيَكى زؤر ئةو هةوالَةيان‬
‫بي ةستبوو‪ .‬زؤر كةس بة شةَيوةي جؤراء جؤر هةوالَةكةيان باس ئةكرد‪ .‬ةضووم بؤ لاى‬
‫مةجيد سةليمء و ‪ :‬هةوالَي شةهيد بووني كاك بةكرو جةمالي عةلي باثيرم بيستووةء‬
‫خةلَكى با سةى ئةكةن‪ ،‬ئيَمة خؤمان نازانين ضةى رِوويداوة‪ ،‬تؤ خةَلك زؤر ئةنا سةيت كة‬
‫هاتوضؤي شارباذَيرِ ئةكةن‪ ،‬بةلَكو هةواَليَكمان بؤ بزانيت‪.‬‬
‫ةكاك مةةجيةد وتى‪ :‬منيش ئةةو هةةوا لةَةم بي ةستووةء ةئاواتى وة سةتةا مةةحمودى‬
‫نالَبةندم ناردووة بؤ هةوا َل‪ ،‬ثةلة مةكة ئاوات زوو ئةطةِرَيتةوة‪.‬‬
‫ةبةرةبةةيةان ئةاوات طةةِرا ةيةوةء هةةوالَي ِرووداوةكةةي طو ةندي مةالومةةي طَيِرا ةيةو وتى‪:‬‬
‫كاك بةكرء كاك جةمال سةةلامةتن‪ ،‬بةلآم ضةةند ثَي شةمةرطةيةك شةةهيد بوون كة‬
‫يةةكيَك يةان كوِريَكى ثيَنجوَيني يةة بةة نةاوى محةة مةةدي دةرويَش عةة ةبدوَللآ‪ .‬حةة مةةى‬
‫حة سةؤل لةطةلأ ضةةند ضةةكداريَك كة بةكريَطيراوى حكومةت بوونء حكومةت خؤي‬
‫ناردبووني‪ ،‬بة نيةازي بوون بة ثيَ شةمةةرطة ضةوونةتة ناو طوندي مالومةوة‪ ،‬لة ماَلَةيك‬

‫‪331‬‬

‫لةطةلأ كاك بةكرء جةمالي عةلي باثير داني شةتوونء ق سةةيان كردووة‪ .‬دواتر ئا شةكرا‬
‫بوونء هةةردوولا تةةقةةيةان لةة يةةك كردووة‪ ،‬ئةةوانةةى لةة ةطةلأ حةة ةمةى حةة سةؤل بوون‬
‫كوذراونء حةة ةمةى حةة سةؤل خؤى ِرايكردووةء بؤي دةر ضةووة‪ .‬ئةة مةة ِرا سةتي‬

‫ِرووداوةكةية‪.‬‬
‫كاتيَك كاك ئاوات بةو ةشيَوةيةء بة ِرا سةتء درو سةتى ِرووداوةكةى بؤ طَيِرامةوة‪،‬‬
‫زؤر دلَم خؤش بوو‪ ،‬لةةهةةمةان كةا ةتدا بؤ شةةهيةدبووني محةةمةةدي دةرويَش عةةبةدولَلآء‬
‫ثَي شةمةةرطةة ةكاني تر زؤر ةبةداخ بووم‪ .‬بةةيةانى رِؤذي دواتر لةة ةما ةَلةوة خةةريكى رِيش‬
‫تةا ةشين بووم‪ ،‬لةة دةر ةطاي مةالَةةوة درا‪ ،‬ةمامةة خو ةلةى غولآم ( ةمامى كةاك بةةكر)ء شةيَخ‬
‫م ةستةفا (خالَي كاك بةكر) بوون‪ .‬كاتيَك هاتنة ذوورةوة بآ سةلآوكردن وتيان ئةوة تؤ‬

‫ضؤن رِيش ئةتاشيت؟‬
‫و ‪ :‬بؤ ضى بووة؟‬
‫وتيان‪ :‬ضؤن ضى بووة‪ ،‬ئةي تؤ ئةو هةوالَةت نةزانيوة؟‬
‫و ‪ :‬بةلَيَ زانيومة‪ ،‬بةلآم ئةو هةوالَة ِراسةت نيية‪ .‬دواى ئةوةي ِراسةتى رِووداوةكةم‬
‫بؤطَيِرانةوة‪ ،‬هةموويان طةشانةوةو زؤر دلَخؤش بوون‪ .‬ثاشان لاى ئةو برادةرانة طلةييم‬
‫لة حةمةى حاجى سةفةر (براي كاك بةكر) كرد‪ ،‬ضونكة رِؤذى ثيَشتر لة دوكانى مةجيد‬
‫سةةليم‪ ،‬ةبةهؤي بلآوبوونةةوةي هةةواَلي شةةهيةدبووني ةكاك بةةكر‪ ،‬خؤى لةة من توورِة‬
‫كردء لةة ةضوونةةدةرةوةي ةكاك بةةكر بؤ ثيَ شةمةةر ةطايةةتيء شةةهيةدبووني‪ ،‬مني بةة‬

‫بةرثرسار دةزاني‪.‬‬

‫‪332‬‬

‫هةو َلي كوشتني تاليب رِؤستةم درا‬

‫لةة سةةرة ةتاي ‪ 1979‬حةة ةمةى حةاجى سةةفةةر بةة كةارة سةاتى ئؤتؤمبيةل لةةطةةلأ‬
‫خيَزانةكةيدا كؤ ضةى دواييان كرد‪ِ .‬رؤذاني دواى ثر سةةكة‪ ،‬هةوالَيَكم بي سةت كة تةقة لة‬
‫تاليب رِؤ سةتةم كراوةء بريندارة‪ .‬هةمان رِؤذ كة ئةو هةواَلةم بي سةت‪ ،‬مامؤ سةتا حةمة‬
‫ِرة شةيةد سةةرداني كردمء وتي‪ :‬تةةقةة لةة تةال ةيب رِؤ سةتةةم كراوةو برينةدارة‪ ،‬نةةوةك‬
‫نهَينييةك بدركَينَيتء ئَيمة تووشةى طرتنء ِراكردن ببينةوة‪ ،‬ئةبيَت ب ةضيت بؤلايء ثيَى‬
‫بلَآ كة ِريَكخ سةتنء برادةرانى ناو شةار ئاطادارى نين كة بة فةرمانى كآء ر لايةنَيك‬
‫تةةقةةي ليَكراوة‪ ،‬برادةراني ِريَكخ سةتن بةة دواى زانيةار ةيدا ةئةطةةرِيَن‪ ،‬تةا بزانن ر كةةسء‬

‫لايةنيَك ئةم كارةيان ئةنجام داءة"‪.‬‬
‫سةةرةتا ضةوم بؤلاى خةزوورى تاليب رِؤ ةستةم‪ ،‬هةوالَي كاك تاليبم ليَثر سةي‪ ،‬وتى‪:‬‬
‫لة نةخؤشةخانةى سةةربازيية‪ ،‬سةةردانيان قةدةغة كردووةء نايةَلن كةس ب ةضَيت بؤ لاى‪.‬‬
‫لةطةلأ برادةراني رِيَكخ سةتن ق ةسةم كردو ثيَموتن كة با ةضاوةرِ َي بين تا لة نةخؤ ةشخانة‬
‫ديَتة دةرةوة‪ .‬كاتيَك تاليب رِؤ سةتةم لة نةخؤ شةخانة هاتة دةرةءة‪ ،‬لة ماَلةكةي خؤي‬
‫سةةردانم كرد‪ ،‬ضةةند كة سةيَك لة كة سةوكاري ميواني بوون‪ .‬ماوةيةكي زؤر لةلاى‬
‫دانيشةتم تا ميوانةكاني رِؤي ةشتنء بةتةنها بوءين‪ ،‬و ‪ :‬كاك تاليب ئةزانم زؤر برِوات بة‬
‫منة‪ ،‬بؤية باوةِرم ثيَ بكة كة ئيَمة وةك رِيَكخ ةستنى ناو ةشار زؤريشةمان ثيَ ناخؤشةة كة‬
‫تةقةت لَيكراوة‪ ،‬بةهيس شةيَوةيةكيش ئاطادار نةبووين‪ .‬ئَي سةتا ئيَمة بة دواى زانياريدا‬

‫ئةطةرَِيين كة بزانين كَييةء بة فةرمانى كآ ئةو كارةي ئةنجام داوة‪.‬‬
‫تاليب رِؤ ةستةم بيَ هةَل ضةوونء زؤر لة سةةرخؤ دة ةستي كرد بة ق سةة كردنء‬
‫طَيِرانةةوةي ِرووداوة كةةء وتى‪ :‬ةئةو رِؤذة لةة بةةردةر ةطاى مةالَى خؤ مةان وة سةتةابوومء‬
‫ةضاوةرِيَى حةمة سةةعيد بووم‪ ،‬ضةونكة بِريار بوو ثيَكةوة ب ةضين بؤ ثيَنجويَن بؤ ثر سةةى‬
‫حةةمةةى حةاجى سةة ةفةر‪ .‬لةةو كةاتةةدا برازاكةاني شةةهيةد (ش) ةهاتن بؤ لامء داوا ةيان‬
‫ليَكردم كة بةلَكو بة حةمة سةةعيدى هاوِريَم بَلَيم‪ ،‬توولة سةةطةكةي بدات بة ئةءان‪.‬‬
‫منيش ثيَموتن كة حةمة سةةعيد ئةو توولة سةةطة نادات بة هيس كة سةَيك‪ ،‬بةلآم لةبةر‬
‫خاترى ئيَوة تةكليفي ليَ ئةكةم‪ .‬لةوكاتةدا مندالَةكانم لة ثشتمةوة بوون‪ ،‬داواى ثارةي‬

‫‪333‬‬

‫رِؤذا نةة يةان ليَكردم‪ ،‬منيش دة سةتم كرد بةة طير ةفانمء ةئاوِرم بؤ م ةندا لةَة ةكانم دا يةةوة‪،‬‬
‫ةئةوة ةندةم زانى برازا ةكاني شةةهيةد (ش) تةةقةة ةيان ليَكردم‪ .‬كةاتَةيك هؤ شةم هةاتةةوة لةة‬
‫نةخؤ ةشخانةى سةةربازى سةليَماني بووم‪ .‬دائيرةي ئةمن ثر ةسياري زؤريان ليَكردم كة‬
‫طو ةمانم لةة كيَ هةةيةةو ِرا سةتي ِرووداوةكةة ةيان بؤ بةاس بكةةم‪ ،‬بةةلآم تةا ئيَ سة ةتا هي ضةم‬
‫نةدركاندووة‪ ،‬دَلنيابن هيس نهَينييةك نادركَينم‪ ،‬ق ةسة لةسةةر كةس ناكةمء تا ئَي ةستاش‬
‫با سةى كة سةم نةكردووة‪ .‬تةنها هةنديَك شةت لةوةي كة رِووى داوةء ئةيزانم زؤر بة‬
‫نهيَنى بة برايةكى خؤم وتووة‪ .‬براكةم كوِريَكى رِؤ ةشنبيرء زيرةكةء كة ةسيَكي با شةة‪،‬‬
‫ئةةنةداز ةيارةء لةة ةطةلأ حزبى شةيوعي كةار دة ةكات‪ ،‬تةةنهةا بةةوم وتووة كةة كةآ ئةةمةةى‬
‫بةةرامبةةر من كردووة‪ ،‬ةئةويش بؤ دوارِؤذ ثيَموتووة كةة ئةة مةة كةارى برادةرانى خؤ ةمة‪.‬‬
‫ةئةزانم تؤ بؤ ضةي هةاتوو ةيت بؤ ئَيرة‪ ،‬ئةةم ةجارةش دوو ةبارةى ةئة ةكةمةةوة كةة خةةم ةتان‬
‫نةبَيت‪ ،‬با سةى هيس كة ةسيَكء هيس لايةنيَكم نةكردووةء نايكةم‪ ،‬هةر فر سةةتيَكى با ةشم‬
‫بؤ هةةلَبكةةوَيةت دة ضةمةةوة دةرةوة‪ ،‬بةةلآم تةةن ةها وةك طلةةييةةك لةة برادةران ةئةزانم بةة‬
‫فةةرمةاني كةآ هةةولَي كو شةتنيةان دام‪ .‬يةةكيَتى غةةدرء زولَميَكى زؤر طةةورة ةيان لةة من‬
‫كرد‪ ،‬ئاخر بؤ؟ هةق نةبوو تةقةم ليَبكةنء هةولَي كو شةتنم بدةن‪ ،‬من خؤم بة ثياويَكى‬

‫بةوةفا ئةزانم بؤ هاوِرَيكانم‪.‬‬
‫دواي سةةردانةكةم ةضووم بؤ لاي مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد‪ ،‬ق سةةكاني كاك تاليبم‬
‫بؤطيَِرايةوة‪ .‬ثا شةان داوام لة كؤميتةي سةةركردايةتي ناوخؤ كرد كة وازى ليَبهَينن‪،‬‬
‫ضةونكة تاليب ِرؤ ةستةم كةسةيَكى خراث نييةو ئةتوانين سةوودى لَيوةربطرين‪ .‬برادةراني‬
‫سةةركردايةتي ناوخؤ دووثاتيان كردةوة كة ئةوان بة هيس شةيَوةيةك ئاطاداري ثلاني‬

‫ئةو ِرووداوة نةبوون‪.‬‬
‫دواى رِوءداوةكةو ضةاكبوونةوةي‪ ،‬لةطةلأ تاليب رِؤ سةتةم سةةرداني يةكترمان‬
‫ةئةكرد‪ .‬رِؤذَيةك لاى زانكؤى سةلَي ةماني بةةدةم رِيَ ةطاءة ةبا سةى شةةهيةد دكتؤر ةخال ةيد‬
‫سةةعيدي بؤ ئةكردم‪ .‬ثا شةان نامةيةكى دوو ئةندامى مةكتةب سةيا سةي بزءوتنةوةي‬
‫سؤشياليستي كوردستاني ثيشان دام كة ثيَش جيابوونةوةكةيان لة يةكيَتي بؤ تاليب‬
‫رِؤ سة تةةم ةيان نةاردبوو‪ .‬نةا مةة كةةم خوَي نةدةوةء نوو سةرابوو " كةاك (‪ )....‬داواى لةة‬

‫‪334‬‬

‫بزوءتنةوة كردووة كة كةسَيك بنيَرت تا لة ناوشار شَيخ جةواد(‪ )71‬بكوذيَت‪ ،‬كؤمةَلةش‬
‫كة سةَيك ئةنيَريَت كة تاليب رؤ ةستةم بكوذَيت‪ .‬كاك (‪ ).....‬دةلَيَت‪ ،‬ئةطةر كة ةسم دة سةت‬

‫نةكةوت كة تاليب رِؤستةم بكوذَيت‪ ،‬ئةوا خؤم ئةرِؤم ئةيكوذم"‪.‬‬
‫دواي ئةةوةي لةة خوَي نةد نةةوةي ةنا مةة كةة تةةواو بووم‪ ،‬تةال ةيب رِؤ سة تةةم وتي‪ :‬من‬
‫تَيناطةم‪ ،‬بؤ ضةي ئةو برادةرانةم بةو شةيَوةية رِةقء توندن لةطةلَمء ئةيانةوَيت ةكوذن‪.‬‬
‫تاليب رِؤ ةستةم لة نوو سةيني ئةو نامةيةو ق سةةي ئةء برادةرةي سةةركردايةتي كؤمةلَة‬

‫زؤر نيطةرانء دَلطران بوو‪.‬‬

‫(‪ )71‬ثَي شةتر ةشَيخ جةواد بَيدةري سةةر بة بالَى بزوتنةوةي ةسؤ ةشيال سةتي كورد سةتان بوو‪ ،‬ئامر هةريَم‬
‫بوو لاي يةكَيتى‪ ،‬لة كارة سةاتةكةى هةكارى ئةويش لةطةلأ تاليب ِرؤ سةتةم تة سةليم بة رِذَيمى عيَراق‬

‫بووةوة‪.‬‬

‫‪335‬‬

‫(‪)1977‬‬
‫ِراوة سةتاوةكان لة رِا ةستةوة‪ :‬شةَيخ جةواد‪ ،‬شةةهيد دكتؤر خاليد سةةعيد‪ ،‬شةةهيد ئارام ( شةا ةسوار‬

‫جةلال)‪ ،‬شةهيد عةلي عةسكةري‪ ،‬سالار عةزيز‪ ،‬مولازم عومةر عةبدولَلآ‪ ،‬تاليب رؤستةم‬
‫داني ةشتووكان لة رِا سةتةوة‪ :‬شةةهيد جةعفةر كاك ئة سةوةد‪ ،‬عةزيز كافرؤ شةي‪ ،‬ةشةهيد عةبدوَللآ مةلا‬

‫ثيَنجوَيني‪ ،‬حةسةن سلَيماني هةمةوةندي‬

‫‪336‬‬

‫ديسان شيَرثةنجةى خؤكوذى‬

‫لة سةةرةتاي ‪ 1979‬لة سةنووري طوندى ئا سةنةوةء ضةياى ئا سةنكولََيني نزيك‬
‫ثيَنجوَين‪ ،‬شةةرِو ثَي كةدادان لةة نَيواني مةةفرةزة كةةي تةا ةيةرى حةاجى عةةزيز لةة ةطةلأ‬
‫مةفرةزةيةكي قيادة موةقةتة بة سةةرثةر ةشتي نادر هةءرامي (نالة هةورامي) رِوويدا‪ ،‬لة‬
‫ئةا ةكا ةمدا ثيَ ةشمةةرطةةيةةكي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بةة ةناوي دلَير(‪ )72‬ةشةهيةد بوء ةتايةةري ةحاجي‬
‫عةزيزو(‪ )73‬م سةتةفاي سةةعيد زؤرابيش(‪ )74‬بةديل طيران‪ .‬هةر لةو ماوةيةدا شةةرِء‬
‫ثيَ ةكدادانيَكى تر ةلة نَيوان ثيَ شةمةةرطةةكةانى (ي‪.‬ن‪.‬ك)ء قيةادة موةقةةتةة لةةو ةناو ضةة ةية‬
‫رِوويدا‪ ،‬لة ئاكامدا لة مةفرةزةكةي قيةادة موةقةتة مةلا عار بانى بنؤكىء مةلا عومةر‬
‫ةلةلا يةةن مةةفرةزة كةةي يةةكيَتي يةةوة ةبةد يةل طيران‪ .‬دواتر ةلةلا يةةن ضةة نةد لا يةةنء‬
‫كة سةايةتييةكى ناو ضةةكة هةوَليَكى زؤر درا بؤ كؤتايي هَينان بة شةةرِي براكوذيء‬
‫ئا سةاييكردنةوةى بارودؤخةكة‪ ،‬بةلآم بيَ ةسوود بوو‪ .‬لةلايةن يةكَيتييةوة هةولَيَكى‬

‫زؤر درا بؤ طؤرِينةوةى ديلةكان‪ ،‬بةلآم هيس ئةنجاميَكي نةبوو‪.‬‬
‫لةة لا يةةكي ترةوة سةةع يةد زؤراب(‪ ( )75‬ةباوكى م سة تةة ةفا) خؤىء خز مةة كةانى بؤ‬
‫ئازادكردني ديلةكاني يةكَيتي زؤر هةوَليان دابوو‪ ،‬ضةووبوونة لاى زؤر خةلَكى نا ةسراو‪،‬‬
‫بةلآم سوودي نةبوو‪ .‬جاريَك سةعيد زؤراب هات بؤ لامء وتى‪ :‬بؤ ئازادكردني مستةفاء‬
‫تةايةةر ةهةوَليَكي زؤرم داوة‪ ،‬بةةلَكو برادةرانى ئيَوةش هيمةةتَيةك بكةةن كةة قيةادة موةقةة ةتة‬

‫(‪ )72‬ناوي تةواي (عةلي حةمة تؤفيق) بوو‪ ،‬ناسرا بوو بة دلَيرة بضكؤل (دليَري حةمة كةثوو)‪ ،‬تةمةني‬
‫تةنها ‪ 17‬سالأ بوو‪ .‬لة شؤِرشى نويَ يةكةم شةهيدي شةرِي براكوذي بوو لة سنووري ثيَنجويَن‪.‬‬

‫(‪ )73‬تايةرى حاجى عةزيز ثَي شةمةةرطةيةكى رِةو ةشت بةرزء قارةمان بوو‪ ،‬لة سةةرةتاي سةالآني‬
‫هة شةتاكاندا لة شةارباذيَرِ بةدة ةستى ضةةند خؤفرؤ شةيَك شةةهيد كرا‪ ،‬لة شةوَيني رِووداوةكةدا‬

‫ثَيشمةرطةيةكي نزيكى شةهيد تايةر هاتبووة دةستء خؤفرؤشةكاني كوشتبوو‪.‬‬
‫(‪ )74‬شةهيد مستةفا ثَيشمةرطةيةكى ئازاو رِةوشت بةرز بوو‪ ،‬لة ثايزي ‪ 1980‬لة هيَرشةكاني رِذيَم بؤ‬

‫طرتني ضياى مامةندة‪ ،‬ثاش شةرِيَكي سةخت شةهيد بوو‪.‬‬
‫(‪ )75‬سةةع ةيد زؤراب ثيةاوَيكى ني ةشتمةانثةةروةر بوو‪ ،‬زؤر دؤ ةست ةمان بوو‪ ،‬كةاتى خؤى لةة ةطةلأ بةاَلى‬

‫مةكتةبي سياسيدا بوو‪ ،‬لة شؤِرشي نويَ دوو كوِرى قارةماني (مستةفاء حةسةن) شةهيد بوون‪.‬‬

‫‪337‬‬

‫ئةو كوِرانة نةكوذيَت‪.‬‬
‫هةةر لةةو ةماوة يةةدا ضةة نةد ثَي شة مةةر طةة يةةكي ق يةادة موة قةة تةةش لاى (ي‪.‬ن‪.‬ك)‬
‫بةديلطيرابوون‪ ،‬بؤية ثيَمان وانةبوو كة بيان كوذن‪ .‬تا ئةوكاتةى من ضةوومة دةرةوة بؤ‬
‫ةشاخ‪ ،‬ثَي شةمةرطةكاني (ي‪.‬ن‪.‬ك) ئازاد نةكرابوون‪ .‬ئةوكاتة حزبي ةشيوعي ثَي شةمةرطةو‬
‫مةفرةزةي ضةةكداريان هةبوو‪ ،‬ضةةند بارةطايةكيان دانابوو‪ .‬مةلا عار بانى بنؤكى كة‬
‫يةكَيك بوو لة ديلةكانى قيادة موةقةتة‪ ،‬لة رِيَطاى حزبى شةيوعييةوة هةولَيَكى زؤر بؤ‬
‫ئازادكردني درا‪ .‬دواي ماوةيةكي زؤر لة رَِيطاي شةيوعييةكانةوة‪ ،‬م سةتةفاى سةةعيد‬
‫زؤرابء تاهيرى حاجى عةزيز لةطةلأ ضةةند ديليَكى قيادة موةقةتة كة لةلاي (ي‪.‬ن‪.‬ك)‬

‫طيرابوون ئاَلوطؤِر كران‪.‬‬

‫‪338‬‬

‫شةهيد تايةري حاجي عةزيز‪ ،‬شةهيد دليَرة بضكؤل‬

‫‪339‬‬

‫كاري رِ َيكخستن لةطةلأ حةمة ضاوشين‬

‫لةة هةاوينى ‪ِ 1978‬رؤذ ةيَك مةامؤ سة تةا حةة مةة ِرة شة يةد هةات بؤ لامء وتى‪ :‬من‬
‫طوازراومةتةوة بؤ شةوَينيَكى تر‪ ،‬لةجيَي من كاك حةمة ضةاو شةين دانراوةء لةمةودوا‬

‫ثةيوةنديت بةوةوة ئةبَيت‪.‬‬
‫لة سةةرةتاي ةسالآني شةةسةتةكانةوة حةمة ةضاوشةينم ئةناسةى‪ ،‬ثَيشةتر لة شةؤرِشةي‬
‫ئةيلولء لةطةلأ بالَي (م‪.‬س) ثيَكةوة كارى حزبىء سةيا سةيمان كردبوو‪ .‬كاتيَك لةطةلأ‬
‫حةمة ةضاو ةشين كة ناوة نهَينييةكةي (وةسةتا ِرةسةول) بوو يةكترمان بينى‪ ،‬من دوكانء‬
‫ماَلةكةي خؤم ثي شةان داء و ‪ :‬لةمةودوا هةر كاريَكت بة من بوو‪ ،‬لة دوكان ياخود لة‬
‫ماَلةوة ئةتوانيت ةبينيت‪ ،‬لةبةر كاري طرنطء ثيَوي سةتي ِريَكخ سةتن‪ ،‬ثيَوي سةتة تؤش‬

‫ماَلى خؤتانم ثيشان بدةيت‪.‬‬
‫وتى‪ :‬من ناتوانم مالَةكةمت ثي ةشان بدةمء نا ةشتوانم سةةرداني دءكانةكةت بكةم‪،‬‬
‫ضةونكة دوكانةكةي سةديقة فةني بةرامبةر دوكانةكةي تؤيةو هةردووكمان ئةنا سةَيت‪،‬‬

‫لةوة ئةترسم كة ئاشكرا ببين‪.‬‬
‫و ‪ :‬ضؤن كاري رِيَكخستن بةو شيَوةية ئةكريَت؟ هيس نةبيَت مالَةكة ثيشاندة‪.‬‬
‫كاكة حةمة سةووربوو لة سةةر ق سةةكةي خؤيء مالَةكةي ثي شةان نةدام‪ .‬ئةوكاتة‬
‫زؤر ةبةي كؤبوو ةنةوةكةاني ِريَكخ سةتن (ئةةو طرو ةثةي كةة ثَيكةةوة كةارمةان ئةةكرد) لةة ةمالَي‬
‫بةندة ئةنجام ئةدرا‪ ،‬هةندَيك جاريش لةطةلأ مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيد يان لةطةلأ يةكَيك‬
‫لة برادةراني تري رِيَكخ سةتن لة ضةايخانةي هةورامييةكان ( شةويَني ئيَ ةستاي بازاِري‬
‫رِؤذان) كةة نزيكي بةازارِي زَيوةر بوو‪ ،‬بؤ هةة نةد َيةك كةاري بةة ثةة لةةي ِريَكخ سةتن‬

‫كؤئةبووينةوة‪.‬‬
‫لة ِرؤذيَكي هاويني ‪ 1978‬لة ماَلةكةم لةطةلأ حةمة ةضاو شةينء مامؤ سةتا مةحمود‬
‫ِرة ةشيد قةرةداغيء عةبدو الق هةورامي سةةرطةرمي كؤبوونةوةى رِيَكخ ةستن بووين‪.‬‬
‫لةة طةةرمةةي كؤبوونةةوةكةةدا يةةكَةيك لةة م ةندا ةلَة ةكانم خؤي كرد بةة ذوورداء وتي‪ :‬م ةنداَلى‬

‫ئةو مالآنةى دراوسيَمان لايتى سةيارةكةيان ليَكردةوة‪.‬‬

‫‪340‬‬

‫حةمة ةضاو ةشين كؤبوونةوةكةى بةجيَ هيَ شةتء ضةووة دةرةوة بؤلاي سةةيارةكةي‪.‬‬
‫ماوةيةك ضةاوةرِيَ ةمان كرد‪ ،‬بةلآم كاكة حةمة نةطةِرايةءة‪ .‬ثا شةان كاك عةبدو القء‬
‫مامؤ سةتا مةحمود هة سةتانء وتيان‪ :‬بةخوا كؤبوونةوة بةو شةيَوةية ناكرَيت كة كاكة‬

‫حةمة ئةيكات‪ ،‬ئاخر ضؤن سياسةت وا ئةكرَيت؟‬
‫ثا شةان خواحافيزييان ليَكردمء كؤبوونةوةكةيان بةج َي هيَ شةت‪ .‬كاتيَك ضةوومة‬

‫دةرةوة كورِةكانم وتيان‪ :‬مندالَةكانى ئةذى طؤران بوون‪.‬‬
‫زؤري نةة ةخا ةيا نةد ةئةذى طؤران كورِي طؤراني شةاعير ةهات بؤ مةا لَةةوة‪ ،‬داواى ليَ‬
‫بوردنى كردء وتى‪ :‬من ةلةو بِروا يةةدا نيم كةة م ةندالَى ئَي مةة ةئةو كةارة ةنا شةيري نةة ةيان‬
‫كردبَيةت‪ ،‬بةةلآم م ةنداةلَة ةكانم بؤيةان طَيِرامةةوة كةة م ةندالةَة ةكانى ِرة شةة تةةنةةكةة ئةةو كةارةيةان‬

‫كردووة‪.‬‬
‫ئةوكاتة عةبدوَللآي بلكيان دراوسيَمان بوو‪ ،‬بؤئةوةي بابةتةكةي ث َي بطؤرِمء درَيذة‬
‫بة ق ةسةكاني نةدات‪ ،‬خَيرا وةلآمم دايةوةو و ‪ :‬كاك ئةذى‪ ،‬ئةوانة ميوانى من نةبوون‪،‬‬

‫بةلَكو ميوانى كاك عةبدوَللآى بلكيان بوون‪.‬‬
‫ئَيمة لةم قسةةء باسةانةدا بووين‪ ،‬حةمة ةضاو ةشين خؤى كرد بة ذووردا‪ .‬ئةذى طؤران‬
‫رِووى كردة ةكا كةة حةة مةةء داواى ليَ بوردنى ل َي كردء لةة سةةر ةئةو بةا بةة تةة ةكةوت نةة‬
‫ق سةةكردن‪ .‬منيش ق سةةكانيانم ثيَ برِينء رِووم كردة ئةذى طؤرانء و ‪ :‬كاك ئةذى‪،‬‬

‫ثيَموتيت كة ئةم برادةرانة ميوانى مالَى كاك عةبدوَللآ بوون‪.‬‬
‫حةمة ضاءشين لة مةبةستم تيَطةيشتء باسةكةى طؤرِى‪ .‬ثاش ماوةيةكى تر حةمة‬
‫ةضاو ةشين هاتةوة بؤ لامء و ‪ :‬من بة تةنها كاريَكى زؤرى رِيَكخ ةستنةكانم لةسةةر ةشانة‪،‬‬

‫ئةبيَت تؤش رِؤذانة ئاطادارى من بيتء كارم لةطةلَدا بكةيت‪.‬‬
‫ءتى‪ :‬بةخوا برام با ِراستت ثآ بَلَيم ئةوى تؤ ئةيكةيت بة من ناكريَتء ناتوانم‪.‬‬
‫و ‪ِ :‬ريَكخ سةتنةكانمان فراوانء طةورة بوون‪ ،‬كارى رِيَكخ سةتنةكاني هةلَة ةء‬
‫دةربةنديخانء ثيَنجويَن لة سةةر شةانى ئيَمةيةء ئي شةوكارمان زؤر بووة‪ ،‬توانيومانة‬

‫خةلَكيَكى باش رَِيكبخةين‪ ،‬با ثيَكةوة ئاطادارى كارةكان ببينء هاوكاريم بكة‪.‬‬
‫وتى‪ :‬خؤت نامةيةك بؤ كؤميتةى هةَلمةت بنوو سةة‪ ،‬با ئةوان كة ةسيَكي تر لة جيَى‬

‫‪341‬‬

‫من دابنيَن كة بتوانَيت يارمةتيت بداتء وةك خؤت ضالاك بَيت‪ ،‬بةلآم ئيتر من ناتوانم‪.‬‬
‫لةةو ةماوةيةةدا جطةة لةة كةارو ةبارى رِيَكخ سةتن‪ ،‬ةئةبووايةة وةلآمى ةنامةةكةانى بةةكرى‬
‫حةاجى سةةفةةرء م سةتةة ةفا ضةاوِرة ةوان ةبدايةة ةتةوة‪ .‬ئةةوان زؤرجةار جطةة لةة ةنامةة‪،‬‬
‫بلآوكراوةء بةيانء ثؤ سةتةري شةيان بؤ ئةناردينء ئةبوواية ةانطوا سةتايةتةوة بؤ‬
‫شةويَني مةبة ةست‪ .‬دواى ماوةيةك مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد دووبارة هاتةوة بؤ كاركردن‬
‫لةةطةةلأ ئَيمةةدا‪ .‬ةلةو ةماوةيةةي كةة كةاكةة حةةمةة ضةاو شةين كةارى لةةطةةَلمةا ةندا ةئةكرد‬

‫خةلَكانيَكى زؤر باشء ِرابردوو ثاكمان رِيَك خستبوو‪.‬‬

‫‪342‬‬

‫ثةيوةندىء هاوكاريي دؤستةكاني شؤرِش‬

‫حةة مةة ئةةمين ثيَنجوَيني كةة دؤ سةتيَكي نز ةيكء جيَي مت مةا نةةم بوو‪ ،‬ئةة نةدامي‬
‫ئةةنجومةةنةة كةارتؤنييةة ةكةي ةيا سةادانةان بوو لةة ةهةوليَر‪ ،‬هةةروةهةا ةبةرثر سةى دةز ةطاى‬
‫رِؤشنبيري جةماوةر بوو لة سليَمانى‪ ،‬لة ثَيش سالآني حةفتاكاندا لة قيادةى مةركةزي‬
‫حزبى شةيوعى بوو‪ .‬رِؤذيَك لة دوكانةكةم سةةرداني كردم‪ .‬هةندَيك جار بة طةياندني‬
‫هةةوالَي ةناو ِرذيَم ةهاوكةاري رِيَكخ سةتني ئةةكرد‪ .‬بةةهؤي طرنطي ثيَ ةطةي كةارة ةكةي‪ ،‬بةة‬
‫ثيَوي سةتم زاني كةة ثةةيوة ةندي بةة ِريَكخ سةت ةنةوة هةةب ةيَتء هةةوالأء زان ةيار ةياريمةان بؤ‬
‫بهَينَةيت‪ ،‬بؤيةة داوام ليَكرد كةة ِرا سةتةةوخؤ ثةةيوةنةدي لةةطةةَلمةا ةندا هةةب ةَيتء ةهاو ةكاريمةان‬

‫بكات‪ .‬كاك حةمة ئةمين وتى‪ :‬ئيَوة دةتانةوَيت ضى بكةم؟‬
‫و ‪ :‬حةةز ةئةكةةم ثةةيوةنةد ةيت لةةطةةلأ برادةراني دةرةوة هةةبَيةت‪ ،‬ئةةتوان ةيت ثةةيوة ةندى‬
‫بكةيت بة كاك بةكرى حاجى سةةفةر كة برادةرى خؤتةء باش يةكتر ئةنا سةنء خةلَكى‬

‫يةك شوَينن‪ .‬جطة لة كاك بةكر ئةتوانيت ثةيوةندي بة كةسيَكي تريشةوة بكةيت‪.‬‬
‫وتى‪ :‬لة ئَيستاوة كارتان لةطةَلدا ئةكةمء خؤشم ثيَم باشة‪ ،‬بةلآم مةرجيَكم هةية كة‬
‫ثةيمانم بدةيتآ ئةم ثةيوةنديية جطة لة تؤء كاك بةكرء مام جةلال‪ ،‬هيس كة ةسيَكى تر‬
‫نةزانيَتء نابيَت كةس ئاطادار بَيت‪ .‬خؤ ئةطةر وانةبَيت با هةر لة ئَي سةتاوة ثيَت بلَيَم‬

‫من كارى وا ناكةم‪ ،‬ضونكة خؤت باش بةعس ئةناسيت‪.‬‬
‫و ‪ :‬زؤر ضاكة‪ ،‬ئَيمةش وامان ث َي خؤشةء هةر واش ئةبَيت‪.‬‬
‫هةر ضةةندة حةمة ئةمين ثيَنجوَيني داواي ليَكردم كة ثةيوةندييةكةي ئةبَيت زؤر بة‬
‫نهَيني بَيةت‪ ،‬بةةلآم لةةبةةر هةة سةتيةاري شةوَيني كةارة ةكةي‪ ،‬سةةركردايةةتي ةناوخؤم‬
‫ئةا ةطاداركردةوة‪ .‬هةةروة ةها بةة ضةةنةد برادةريَكي ِرَيكخراوي ثيَنجوَينم وت ةكة ئةةوانيش‬
‫ئاطاداري ثةيوةندييةكةي كاك حةمة ئةمين بن‪ ،‬بةلآم نابيَت كة سةى تر بزانيَتء نابَيت‬

‫وةك ِريَكخستن خؤيانى ثيَ بناسَينن‪.‬‬
‫لةةو رِؤذةوة حةةمةة ئةةمين ثيَنجوَيني بةة نهَينى لةة ةطةلأ ةيةكيَتى كةارى ةئةكرد‪ ،‬زؤر ةجار‬
‫بةة ةيانء بلآوكراوةء نةا ةمةي رِيَكخ سةتني بةة سةةيةارة ةكةى خؤى بؤ ةئةطوا ةستينةةوة‪،‬‬
‫هةةروةهةا زؤر زانيةاري طرنطي ةناو ِرذيَمي ثيَ ِرائةةطةة ةيانةدين‪ .‬رِؤذيةَك ةكاك حةةمةة ةئةمين‬

‫‪343‬‬

‫ةهات بؤ لامء وتى‪ :‬حةةز ةئةكةةم هةةنةديَةك بةةيةانء بلآوكراوةي ةيةكيَتيم بةدةنةآ‪ ،‬من ةئةتوانم‬
‫بة سةةيارةكةى خؤم بيانطةيةنمة بةغدا‪ ،‬ضةونكة سةةيارةكةم حكومييةء ث شةكنينى‬
‫لةسةةر نيية‪ ،‬ئةطةر بؤم كرا بلآوكراوةكان ئةطةيةنمة مةكتةبى سةةدام ح ةسيَن‪ .‬هةروةها‬
‫ئةتوانم بلآوكراوةكانتان زؤر بة ئا سةانى بيطةيةنمة بارةطاى ئةنجومةنى يا ةسادانان لة‬
‫هةوليَرء زؤر شةويَنء جيَى تريش كة ِرةنطة ئيَوة نةتوانن ب ضةنة ئةو شةوَينانة‪ .‬منء‬
‫مةجيد خانى حةمة ِرة شةيدخان سةةفةر ئةكةين بؤ لةندةن‪ ،‬ئةطةر بتانةويَت ئةتوانم‬

‫بةيانء بلآوكراوةكانتان بطةيةنمة لةندةن‪.‬‬
‫دواتر ق ةسةكاني حةمة ئةمينء ئةو كارانةي كة ئةيوي ةست بؤمان بكات بؤ برادةرانى‬
‫سةةركردايةةتي نةاءخؤم بةاس كرد‪ ،‬بةةلآم بؤ ثةارا سةتني ذيةاني‪ ،‬برادةران ثيَ ةيان ةباش‬
‫نةبوو كة هةندَيك كاري هة سةتياري ِريَكخ سةتني ثيَ ئةنجام بدةين‪ِ .‬رؤذيَكي تر كاك‬
‫حةةمةة ئةةمين ةهات بؤ لامء وتى‪ :‬لةةم رِؤذانةةدا وةزيرى ِراطةةيةانةدن (لةةتيف ن سةةيف‬
‫جاسم) ئةيةويَت سةردانى سليَمانى بكات‪ .‬ئةطةر ئَيوة بتانةوَيت‪ ،‬ئةتوانين نةخشةيةك‬
‫بؤ كو شةتني دابنَيين‪ .‬ئيَوة تةنها دوو ثيَ شةمةرطةى ناو شةار بؤ ئةو كارة دابنَين ئيتر‬

‫هةقتان نةبَيت‪ ،‬خؤم نةخشةكة دائةنَيم‪.‬‬
‫ئةو بابةتةم بؤ برادةراني رِيَكخ سةتني سةةركردايةتي ناوخؤ با سةكرد‪ .‬برادةران‬
‫وتيان‪ :‬ئةى ئةطةر سةةرى نةطرت‪ ،‬ئا شةكرا بوونء ثيَ شةمةرطةكان دة سةتطيركران‪،‬‬
‫ئةةوكةا ةتة ئيَمةة ضةى بكةةين؟ ةبارودؤخى ةئةمرِؤ لةة هةةموو ةكات ةيَك خراثترة‪ ،‬ئةةطةةر يةةكَيةك‬
‫لةةو برادةرا نةة بطير َيةت‪ ،‬ئةةوا مةةتر سةي بؤ سةةر ةهةموو مةان هةة يةةو ِرةن طةة زؤر لةة‬
‫ِريَكخ سةتنةةكةان ةمان ئةا شةكرا بن‪ .‬لةةبةةر ةئةوة ثيَمةان بةاش نييةة كةة ئةةو جؤرة كةارانةة بةة‬
‫حةمة ئةمين بكةينء خؤمانء ِريَكخ سةتنةكانمان بخةينة مةتر ةسييةوة‪ ،‬با ئةو تةنها‬

‫زانيارىء هةوالَمان ثيَ بطةيةنَيت‪.‬‬
‫ِرؤذيَك حةمة ئةمين ثيَنجوَينيم بينيء وتى‪ :‬دلَ شةاد مةريوانى(‪ )76‬ئةيةويَت ب ةضَيتة‬

‫دةرةوةء ببَيت بة ثَيشمةرطة‪ ،‬بؤية هاتووم بؤ لات بةلَكو كارئاسانى بؤ بكةيت‪.‬‬

‫(‪ )76‬دلَ شةاد ةمةريواني شةاعيرو هونةةرمةة ةند بوو‪ ،‬لةة درامةاي تةةلةةفزيؤني لا ةنةوازان ِرؤَلي قودبةةديني‬
‫ئةبيني‪.‬‬

‫‪344‬‬

‫و ‪ :‬ذياني ثَي شةمةرطايةتي زؤر سةةختء دذوارةء بة هةموو كة سةيَك ناكرَيت‪،‬‬
‫ِرةنطةة لة دةرةوة ئيةدارة نةكات‪ ،‬بؤية بة با شةي نازانم كة دَل شةاد مةريواني ب ضةَي ةتة‬
‫دةرةوة‪ ،‬با جارآ لَيرة بيَتء لةطةلأ رِيَكخ ةستنةكانماندا كار بكات‪ ،‬ضةونكة ئي شةى زؤر‬

‫طرنطمان ثيَي ئةبَيت‪.‬‬
‫سةالآني دواتر دلَ شةاد مةريواني ةضووة شةاخء بوو بة ثيَ شةمةرطة‪ ،‬بةلآم ثاش‬

‫ماوةيةك طةِرايةوة بؤ سليَماني‪ .‬لة كؤتايي سالآني هاشتاكاندا ِرذيَم لةسَيدارةي دا‪.‬‬
‫ِرؤذيَةك ةكاك حةةمةة ئةةمين هةةوالَيَكى طرنطى بؤ هَينةامء وتى‪ :‬لةةم رِؤذانةةدا عةةقيةد‬
‫زاحي لةطةلأ ئةفسةةريَكى ئي ةستيخبارات لة ةسليَمانييةوة ةضووة بؤ ثيَنجوَينء لةوآ بة‬
‫نهيَنى ةضاوى كةوتووة بة (‪ .)77()...‬دواى ق سةةكردنيَكى زؤر لة نيَوانياندا‪ ،‬ئةف سةةرى‬
‫ئي سةتيخباراتةكةى ِرذَيم داواى لة سةةرلقةكة كردءءة كة ب ضةَيتة دةرةوةء ببيَت بة‬
‫ثَيشمةرطةء مةفرةزة دروست بكات‪ ،‬بةلآم بةنهَيني ثةيوةندي لةطةلأ حكومةت هةبَيتء‬
‫لة دةرةوة ئي شةوكار بؤ ئةمان بكات‪ .‬هةروةها عةقيد زاحي بةلَيَنى ثيَداوة كة يارمةتى‬
‫بداتء هاوكارى زؤري شةي بكات‪ .‬كابراى سةةرلقى كؤن (‪ )...‬بةواني وتووة "با شةة من‬
‫ئة ةضم بةلآم ئةبَيت ضةةكم بدةنآ‪ ،‬بؤئةوةي برِؤمء ببم بة ثَيشةمةرطة‪ ،‬ئة ةشتوانم مةفرةزة‬
‫درو سةت بكةم‪ ،‬ضةونكة خؤم خةلَكم زؤرة"‪ .‬ئةوانيش لة وةلآمدا ثَييان وتووة " ضةةكت‬
‫نةادةينيَ‪ ،‬بةةلآم ةئةتوانين ةثارة يةةكى زؤرت ةبدةي نةآ كةة بتوان يةت خؤت لةة دةرةوة بةة‬
‫زيادةوة ضةةك بكِريت‪ ،‬ضةونكة ئةطةر ئَي سةتا ئيَمة ضةةك بدةين بة ئيَوة ئةوكاتة ئا شةكرا‬

‫ئةبن كة بؤ ئيَمة ئيش ئةكةنء لةناوتان ئةبةن"‪.‬‬
‫هةةر ةئةو رِؤذةي كةة ةكاك حةة مةة ئةةمين هةةوا ةلَة كةةى ثةآ و ‪ ،‬نةا مةة ةيةكم بؤ بةةكرى‬
‫حةاجي سةةفةةر نةارد‪ .‬ئةةو ةكاتةة لةة ةناو ضةةى شةلَير بوو‪ ،‬هةةروة ةها جةة ةمالى حةة ةمةى‬
‫خواكةرةميش هةر لةو ناوضةيةدا بوو‪ .‬لة نامةكةدا نووسيبووم "(‪ ).....‬كة لة شؤِرشى‬
‫ئةيلول سةةرلق بوو‪ ،‬بةرةو ناو ضةةى شةلَيرء ناوخوان هاتووة‪ ،‬ئةيةويَت مةفرةزةيةك بة‬
‫ناوى ثيَ شةمةرطايةتييةوة ثيَكةوة بنَيت‪ ،‬بةلآم ئاطاداربن ئي سةتيخبارات ناردوويةتىء‬

‫(‪ )77‬نامةوَيت ناوي بهيَنرَيت‪ ،‬يةكيَك بوو لة سةرلقة كؤنةكانى شؤِرشى ئةيلول‪.‬‬

‫‪345‬‬

‫ضةند كةسيَكي تريشي لةطةَلدايةء هةر هةموويان بة كريَطيراونء خةلَكى خراثن‪ ،‬بؤية‬
‫ئةةبيةَت زؤر ةئاطةاداري خؤتةان بن نةةوةك دة سةت لةة تؤء جةة ةمالى حةة ةمةى خوا ةكةرةمء‬
‫ثيَ شةمةةرطةةي تر بوة شةَينن‪ .‬جةة ةمالي حةة ةمةي خواكةةرةم ةكابرايةةكى بةآ ئيلتيزامء‬
‫سةةرةرِؤيةء بة ق سةةي هيس كة سةيَك ناكاتء كاري سةةربةخؤ ئةكات‪ ،‬طوندةكاني ئةو‬
‫ةناوة زؤر ئةة طةةرِ َةيت‪ ،‬كةابراي بةةكريَطيراو (‪ ).....‬ةلةو ةناوة يةةء زؤر ةبةى طو ةندة كةانيش‬

‫ضؤَلن‪ِ ،‬رةنطة (‪ ).....‬دةستي ليَ بوةشَينيَت"‪.‬‬
‫ةنامةةكةةم بةةهؤى ةعادل تةا ةتاني ةيةوة ةنارد بؤ ةكاك بةةكر‪ .‬ةكاتيَةك ةكاك ةعادل طةةِرايةةوة‪،‬‬
‫بؤى طيَِرامةةوة كةة لةة شةلَير ةكاك بةةكري نةةبينيوة‪ ،‬بةةلآم بةة رِيَ ةكةوت جةة ةمالى حةة ةمةى‬
‫خوا ةكةرةمي بينيوةء نةامةة ةكةمي داوةتةة دة ةستيء ثيَي وتووة كةة ةنامةةكةةم بنَير ةيَت بؤ‬
‫كاك بةكرى حاجى ةسةفةر‪ .‬بةلآم ثيَش ئةوةي جةمالى حةمةى خواكةرةم نامةكةم بدات‬
‫ةبة كةاك ةبةكر‪ ،‬ةنامةةكةةمى كردبووةوةو خوَينةدبوويةةوة‪ .‬ةثاش ضةةنةد رِؤذ ةَيك ةكاك جةة ةمال‬
‫ةنامةةيةةكي طلةةيي بؤ نةاردمء نوو سةيبووى "بةا شةة كةاك عةة ةبدولِرةحمةان ةكةى من ةبآ‬

‫ئيلتيزام بوومء بآ ئيلتيزامم‪ ،‬بة ثَيضةوانةوة كةس ئَيستا وةك من ئيلتيزامى نيية"‪.‬‬
‫منيش وةلآمى نامةكةيم دايةوةو بؤم نوو سةيبوو "من ئةمةويَت تؤ ئاطادارى خؤت‬
‫بيت‪ ،‬من زؤر بةتةنط ذيانى تؤوةمء حةزناكةم زيانت ثيَبطات‪ ).....( ،‬ئي سةتيخبارات‬

‫ناردوويةتي‪ِ ،‬رةنطة لة هةليَكدا دةستيَك بوةشَينَيتء بطةِرَيتةوة"‪.‬‬
‫ثةاش ةماوة يةةك (‪ ).....‬لةة شةاخ ثةةيوة نةدي كردبوو بةة برادةراني بزوت نةةوةي‬
‫سةؤ شةيالي سةت‪ .‬ثاش ماوةيةك طومانيان ليَكردبوو كة ثياوي بةع سةةء بؤ هاوكاري‬
‫ِرذَيمء ئةنجامداني تاوان ضةووةتة دةرةوة‪ ،‬بؤية بةوردى ةضاوديَرييان كردبوو‪ .‬ئةويش‬
‫هة سةتي كردبوو كة طومانيان ليَكردووة‪ ،‬بؤية شةةويَك لةطةلأ مةفرةزةكةى هةَلهاتء‬
‫طةةِرا نةةوة بؤ لاى ِرذيَم‪ .‬دواتر لةة ةناو شةارى ثيَنجوَين بوو بةة ةئامر مةةفرةزةى‬

‫ئيستيخبارات‪ .‬لة شةرِى نَيوان عَيراقء ئَيران بة بؤردومانى فرِؤكةى ئَيران كوذرا‪.‬‬

‫‪346‬‬

‫كؤكردنةوةي يارمةتي بؤ شؤ ِرش‬

‫لة سةالَي ‪ 1978‬سةةركردايةتى (ي‪.‬ن‪.‬ك) داوايان لة كؤميتةى سةةركردايةتى ناوخؤ‬
‫كردبوو كةة بةة ةنامةةى مؤركراو داواى يةارمةةتي ةمادي لةة دةو ةلَةمةة ةندةكةان بكر ةيَت تةا برِ ةَيك‬
‫ثارة بؤ شةؤرِش كؤبكرَيتةءة‪ .‬لةسةةر داواي سةةركردايةتي لةلايةن خؤمانةوة دة ةستمان‬
‫كرد بةة كؤكرد نةةوةي يةار مةةتي بؤ شةؤِرش‪ .‬ئةةو ةكا تةة زؤر بةة زة حمةةت ةئة مةانتوانى‬
‫قةناعةت بةهةنديَ دةولَةمةند بكةين كة يارمةتي شةؤِرش بدةنء برِيَك لة سةةروةتء‬
‫ةساماني خؤيان بة ةشؤِرش ببةخشةن‪ ،‬ضةونكة زؤركات ناردنى تةنها نامةيةكي مؤركراو‬

‫بؤ ئةو كارة بةس نةبوو‪.‬‬
‫لة سةالآنى هة شةتاكاندا بة نا ضةارى كار طةي شةتبووة هةِرة شةةى ثَي شةمةرطة لة‬
‫دةولَةمةندةكان‪ .‬ثَي شةمةرطة لة ثَيناوي ئازادي هةموو ةضينةكاني طةلي كورد رِةنجيان‬
‫ئةةكيَ ةشاو ط ةياني خؤ ةيان بةةخةت ئةةكردء كةة سةوكةاريةان دوورئةةخرانةةوة بؤ زي ةندانةة‬
‫دوورةكاني عَيراق‪ .‬لة هةموو كاتء ةساتةكاني شةةرِو داطيركردنء ئاوارةبووندا‪ ،‬زياتر‬
‫خةةلَكي هةةذار ئةةبوونةة قوربةانيء ِرووبةةرِوي طرتنء ةمالَ وَيراني ئةةبوونةةوة‪ ،‬ضةونكةة‬
‫دةولَةمةندةكانء كة سةوكاري نزيكيةان بة ثارة ئا سةانكةاري ةيان بؤ ئةكراء تا ِرادةيةك‬
‫ذيانيَكي ئا سةوودةيان بؤ خؤيان دة سةتةبةر كردبوو‪ .‬بة دةطمةن كة سةاني دةولَةمةند‬
‫يان كوِريَكيان بؤ بةرطري كردن لة كوردو ني ةشتمانةكةي ِروويان ئةكردة شةاخء ئةبوون‬
‫بة ثَي شةمةرطة‪ .‬بة ثَي ةضةوانةوة زؤربةي دةولَةمةندةكان طاَلتةيان بة عةقلَمان ئةهاتء بة‬
‫شةَةيتء ب َي عةةقَل ةيان ئةةزانين ةكة ذ ةياني خؤمةانء ذنء منةدالَء ةمالَء كةارو ةكا سةبي ةمان‬
‫خ سةتبووة مةةتر سةييةةءةء لةة خؤ شةيةةكةاني ذ ةيان خؤ ةمان ب َي بةةش كردبوو‪ .‬تةةن ةها‬
‫ذمارةيةكي كةم لة دةوَلةمةندةكاني كورد سةتان خؤيان بة خاوةني شةؤرِش ئةزانيء‬
‫هة ةستيان بة ثيرؤزي شةؤرِشةي طةلةكةيانء ئةركي طرانء مةتر ةسيداري ِريَكخسةتنةكان‬
‫لة ناو شةارء هَيزي ثيَ شةمةرطة لة شةاخ ئةكرد‪ .‬زؤرجار ب َي ئةوةي يةكيَتي داواي‬

‫هاوكارييان لَيبكات‪ ،‬خؤيان بة نهَيني يارمةتييان بؤ شؤِرش ئةنارد‪.‬‬
‫سةةبارةت بة داواكارييةكةي سةةركردايةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بؤ كؤكردنةوةي يارمةتي‪ ،‬لة‬
‫ةسليَماني ذمارةيةك دةولَةمةندمان دة سةتني ةشان كردو نامةي مؤركراومان بؤ ناردن‪.‬‬

‫‪347‬‬

‫دوو كة سةي ثيَنجوَيني كة خزمء نا سةراوي خؤم بوونء باري داراييان باش بوو‪ ،‬لة‬
‫لي ةستي دةولَةمةندةكاندا بوون‪ ،‬ئةوانيش بريتي بوون لة حاجى حةمة مورادء حاجى‬
‫محةةمةةدي خةةوخؤش كةة ةخالَى خَيزانةةكةةم بوو‪ .‬خؤم ةنامةةكةةم برد بؤ دو ةكانى حةاجى‬
‫حةمة مورادء دامة دة سةت كورِةكةي (عةتاى حةمة موراد)‪ .‬بؤ ئةوةي طومانم لَينةكات‬
‫كةة لةة ةطةلأ ةيةكيَتي ئيش ئةةكةةم و ‪ :‬داواى ثةارة ةلة منيشء لةة ئيَوةش كراوةو ةنامةةكةةى‬
‫ئيَوة شةيةان داوة بةة منء ةئةب ةَيت هةةريةةكةة ةمان برِى (‪ )300‬دينةار ةبدةينء بينَيرين بؤ‬
‫شةؤِرش‪ .‬ةثاش ضةةنةد ةجارَةيك ةهاتو ضةؤ‪ ،‬حةاجى حةةمةة موراد ئةامةادة نةةبوو هيس‬
‫هاوكارييةكي شةؤِرش بكاتء ئةيوت "كاكة كآ ئةتوانيَت كارى وا بكات؟ ئيَ ةستا كةى‬
‫كاتى ئةوةيةء ضةؤن يارمةتي ئةدةم بة شةؤرِش؟ ئةى خؤت نازانيت لة ةشؤِر ةشى‬
‫ئةيلولدا‪ ،‬عةبدولى سةؤرانء شةةفيق ئاغا ضةةند ئازاريان دامء ضةةند جار زيندانييان‬

‫كردم‪ ،‬لةبةرئةوة من ئامادةنيم ثارة بدةم بة شؤِرش‪ ،‬خؤ نامكوذن"‪.‬‬
‫دواي ضةةند رِؤذيَك بة وردي بابةتةكةم بؤ حةمة كالَي عةلى شةةلي ثيَنجوَيني كة لة‬
‫لاي ةحاجي حةةمةة موراد كةاري ئةةكرد بةاس كرد‪ .‬ثةاش ضةةنةد ِرؤذ ةَيك توانيبووى برِي‬
‫(‪ )300‬دي ةنارى ليَ وةربطر ةَيتء ب ةيداتةة دة ةست كةامةةرانى كوِرم كةة ئةةء ةكاتةة تةةمةةني‬
‫ضةواردة سةالأ بوو‪ ،‬ثيَى ءتبوء "ئةةم ثةارةيةة بةدة بةة بةاء ةكت‪ ،‬ضةونكةة من قةةرزارى‬

‫باءكتم"‪ .‬بؤئةوةي ئاشكرا نةبَيت‪ ،‬بؤية بةو شيَوةية بة كامةراني كورِمي وتبوو‪.‬‬
‫ثَي شةتر لةةطةةلأ ةنامةة ةكةى ةحاجى حةةمةة موراد‪ ،‬ةنامةة ةيةكي شةم بؤ ةحاجى محةة ةمةدي‬
‫خةةوخؤش برد‪ ،‬ئةةءيش ةئامةادة نةةبوو ةهاو ةكاري شةؤِرش بكةات‪ .‬منيش ثيَموت كةة بؤ‬
‫ئةوةى لةطةلأ ةشؤِرشء ثَي شةمةرطة توو شةي كيَ شةة نةبَيت‪ ،‬خؤم ثارةكةي بؤ ئةدةم‪.‬‬
‫لةطةلأ ثارةكةي حاجى حةمة موراد لة طيرفاني خؤم ثارةكةى حاجى محةمةدي ةشم دا‬

‫بة برادةراني ناوشار‪ .‬دواى مانطَيك حاجى محةمةد ثارةكةى بؤ ناردمةوة‪.‬‬
‫ئةوة حالَى دةولَةمةندةء خزمء دؤ ةستةكانمان بوو‪ ،‬بةو ةشيَوةية رِيَكخسةتنةكانمان‬
‫كؤ مةةك ةيان كؤ ةئةكردةوة بؤ ةشؤِرش‪ .‬بةة تر سةيَكي زؤرةوة يةار مةةتي مةان لةة خةة ةلَك‬
‫وةرئةطرت‪ ،‬جطة لة ق سةةي ةساردو ِرةقيان كة هةزار منةتي شةيان بة سةةرماندا ئةكرد‪.‬‬
‫عةبدو الق هةورامى لة ناو ةضةكةى خؤى لة باقى هةوراميء ضةةند كة سةيَكى تر برِيَك‬

‫ثارةى كؤمةكى كؤكردبووةوة بؤ شؤرِش‪.‬‬

‫‪348‬‬

‫هة ِرةشةي دؤست َيكي شؤ ِرش‬

‫رِؤذ ةَيك جةة ةمال جةةلال هةات بؤ سةليَمةانىء سةةرداني كردم‪ ،‬كؤمةةلَ ةَيك هةةوالَي‬
‫سةنووري ثيَنجوَيني ثيَو ‪ .‬هةروةها باسةي ئيشةوكاري رَِيكخراوي ثيَنجوَيني بؤكردمء‬
‫وتي‪ :‬ثةيوةنديمان بة ضةةند كة سةيَكةوة وةك فةوزى ئةحمةد سةةليمء(‪ )78‬شةةريفى‬
‫كةريمة كة شةكة(‪ )79‬كردووةء توانيومانة لةناو رِيَكخ ةستندا ِريَكيان بخةين‪ .‬شةةريفي‬
‫كةريمة كة شةكة بة برادةرانى وتووة فةوزى قائيمقام ثياويَكى با شةةء شةؤِر شةى زؤر‬
‫خؤش ئةوَيت‪ ،‬هةر لة رَِيي شةةريفيشةةوة ِريَكخ ةستن ثةيوةندي بة قائيمقامةوة كردووة‪.‬‬
‫هةروةها شةةفة كة ضةةلأ(‪ )80‬دؤ سةتيَكي با شةي يةكَيتيء شةؤِر شةةو لة ثيَنجويَن يارمةتى‬

‫رِيَكخستن ئةدات‪ ،‬تةنانةت ضةكء تةقةمةنيش ئةدات بة يةكَيتي‪.‬‬
‫ثيَموا ةية ئةةو كةة ةسا ةنة ةئة ةيانوي سةت خةةتيَك ةيان بؤ دواِرؤذي خؤيةان هةةبَةيت‪ .‬دواى‬
‫ضةةند رِؤذَيك جةمال جةلال هاتةوة بؤ ةسليَمانىء وتى‪ :‬ثَي شةمةرطةي خؤمان برايةكى‬
‫ةشةفة كة ضةةلَيان طرتووة‪ ،‬شةةريفيش هةِرة شةةى خراَان ليَ ئةكاتء "ئةَلَيت ئةطةر‬

‫براكةم شتيَكى ليَ بَيت هةر هةمووتان ئةناسمء خراثتان بةسةردَينم"‪.‬‬
‫لة دةوروبةرى ةشارةزوور بةِريَكةوت برايةكى شةةريف سةةعيد كةوتبوءة بؤ ةسةى‬
‫مةةفرةزةيةةكي (ي‪.‬ن‪.‬ك) كةة ةئةو ةكاتةة شةةوكةةتى حةاجى مو شةير(‪ )81‬يةةك َيةك بوو لةة‬

‫(‪ )78‬قائيمقامى ثيَنجويَن بوو خةَلكي بادينان بوو‪.‬‬
‫(‪ )79‬خةلَكي ثيَنجوَين بوو‪ ،‬لةطةلأ يةكَيتى جوءتياراني عيَراق كاري ئةكرد‪.‬‬
‫(‪ )80‬شةةريف سةةعيد نا سةراو بة ( ةشةفة كة ضةةلأ) ثيَ شةمةرطةى شةؤرِ شةى ئةيلول بوو‪ .،‬ضةةند مانطيَك‬
‫دواى هةرةسء ئةو نةك سةةيةى كة بة سةةر طةلى كورد هات‪ ،‬ضةةكى ثةيدا كردء يةكةم كةس بوو لة‬
‫ثيَنجويَنء دةوروبةرى ةضووة دةرةوة‪ .‬ثاش ماوةيةك بةهؤى ضةةند كة ةسَيكى نزيك لة خؤيةوة توانييان‬
‫بةة ثةةيمةانى ثَةيداني ئي شةى طةةورة بي ةطةرِيَننةةوة ةباوة شةى ِرذَيمى ةبةعسء بوو بةة ضةةكةدارء ئةامر‬
‫مةفرةزةى ئي سةتيخبارات‪ .‬لة ثيَنجوَين بة نهيَنى هاوكاري رَِيكخ سةتنةكانماني ئةكرد‪ .‬دواتر ةضووة‬
‫دةرةوةو بوو بة ثَيشمةرطةى (ث‪.‬د‪.‬ك)‪ ،‬لة دواى رِاثةِرين لة شةرِى ناوخؤدا شةهيد بوو‪.‬‬
‫(‪ )81‬شةةوكةتي حاجي مو شةير ثيَ ةشمةرطةي مةفرةزة سةةرةتاييةكان بوو‪ ،‬ثياوَيكي ورياء ئازاو ضةالاك‬
‫بوو‪ .‬لة ‪ 2003/2/8‬لة طوندي طامَيش تةثةي شةارةزوور‪ ،‬بة ثلانيةَك لةلايةن ضةةكداراني (ان ةار‬
‫الإسلام) شةهيد كرا‪ ،‬ئةوكاتة ئةندامي ثةرلةماني كوردستانء ئةندامي سةركردايةتي (ي‪.‬ن‪.‬ك) بوو‪.‬‬

‫‪349‬‬

‫بةرثر سةةكاني يةكَيتي لةو سةنوورة‪ ،‬ثا ةشان كة زانيبويان براى شةةريفة لةطةلَ خؤيان‬
‫بردبوءيان‪.‬‬

‫كاك جةمال داواي ليَكردم كة ضةارة سةةريَك بؤ ئةو كيَ شةةية بدؤزينةوةء شةةريف‬
‫سةةعيد ( شةةفة كة ضةةلأ) ئارام بكةينةوة‪ .‬بؤ دؤزينةوةي ِريَطا ضةارةيةك رِؤي ةشتم بؤ لاى‬
‫مامؤ سةتا حةمة ِرة شةيدء ئةوةى جةمال جةلال بؤى طَيِرامةوة‪ ،‬بؤم با سةكردو و ‪:‬‬
‫نةاب َيةت كةةمتةةرخةةمى بكةةن‪ ،‬ةتا كةار لةة ةكار نةةترازاوةء برادةرانمةان توو شةى طرتنء‬

‫ئازاردان نةبوونةتةوة‪ ،‬با فريا بكةوينء ِريَطاضارةيةكى بؤ بدؤزينةوة‪.‬‬
‫مامؤ سةتا حةمة ِرة ةشيد وتى‪ :‬خةمت نةبيَت هةولَي جدي بؤ ئةدةين‪ ،‬تؤ برِؤ بؤلاي‬

‫برادةرةكةت‪ ،‬ثاش كةميَكي تر خؤم ديَم بؤ لات‪.‬‬
‫ئةوةندةى نةخاياند مامؤ ةستا حةمة ِرة شةيد نامةيةكى مؤركراوى سةةركردايةتي‬
‫ةناوخؤي بؤ هيَ ةنام كةة بؤ شةةو كةةتى حةاجى مو ةشير نوو سةرا بوو‪ ،‬تَي ةيدا داواي‬
‫ةئازادكردني برا ةكةي شةةريفي لَيكرابوو‪ .‬نةامةةكةةم دا بةة جةة ةمال جةةلال كةة ب ةيدات بةة‬
‫شةةريف سةةعيد‪ .‬كاك جةمال ماَلئاوايي كردو بةثةلة بةرةو ثيَنجوَين طةِرايةوة‪ .‬رِؤذاني‬
‫دواتر جةمال جةلال بؤي طيَِرامةوة كة كاتَيك نامةكةى بردبوو‪ ،‬شةةريف سةةعيد ثَيي‬
‫وتبوو "من شةةوكةتي حاجي مو ةشير نانا سةمء نا شةزانم لة كوَيية‪ ،‬ئاخر من ضةةكدارى‬
‫دةوَلة ضةؤن ب ةضم بؤ لاى ثيَشةمةرطة"‪ .‬كاك جةماليش ثيَي ءتبوء "ئةوة زؤر ئا ةسانة‪،‬‬
‫برِؤ بؤ ةشارةزوور‪ ،‬لةوآ كةسةيَكى دؤ ةست ياخود خزميَكى كاك ةشةوكةت بدؤزةرةوةء‬

‫نامةكةي ثَيدا بنيَرة"‪.‬‬
‫هةروةك جةمال جةلال نةخ شةةى بؤ كَي شةابوو‪ ،‬شةةريف سةةعيةد ةئةِروات بؤ‬
‫شةارةزوورو ثياويَك ئةدؤزَيتةوة‪ ،‬نامةكةي ثيَدا ئةنَيريَت بؤ شةوكةوتي حاجي موشير‪.‬‬
‫هةةر كةة كةاك شةةوكةةت نةامةةكةة ةئةخوَينيَتةةوة‪ ،‬دة سةتبةةجةآ براكةةى ئةازاد ةئة ةكات‪.‬‬
‫سةةرةرِاي ئةوةي كة شةةريف سةةعيد دؤ ةستمان بوو‪ ،‬هاوكاري ِريَكخسةتني ئةكرد‪ ،‬بةلآم‬

‫هةِرةشةكانيمان بة هَيند وةرطرتء داخوازييةكةيمان جيَبةج َي كرد‪.‬‬

‫‪350‬‬


Click to View FlipBook Version