195
trade, build houses, restaurants, guest houses, hotels or set up shops near the flooded area
to reduce the loss of life and property that may be caused by the flood.
Keywords: effected area, flood, protection guidelines and effected reduction
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
196
ບົ ດນຳ
ໃນຊຸມປຜ່ື ຳນມຳ ບນັ ຫຳໄພພບິ ດັ ທຳງດຳ້ີ ນທຳມະຊຳດໄດກີ້ ື່ ໃຫເີ້ ກດມກຳນສນເສຍຢ່ື ຳງໃຫຍື່ ຫວຼ ງແກ່ື ຊບັ ສນິ
ແລະ ຊວດິ ຂອງມວນມະນຸດຢື່ ໃນໂລກ ເຊື່ ນັ : ວນັ ທ 4 ພະຈກິ 2021 ໄດເີ້ ກດໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມຢື່ ປະເທດອນິ ໂດເນເຊຍ ໄດ້ີ
ສື່ ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍແກື່ ບຳີ້ ນເຮອນ ແລະ ຊບັ ສນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ລວມທງັ ມຜເ້ີ ສຍຊວດິ ຈຳນວນ 6 ຄນົ , ໂດຍສຳຍເຫດມຳ
ຈຳກຝົນຕກົ ໜກັ ແລະ ນຳີ້ ຖວີ້ ມກະທນັ ຫນັ , ວນັ ທ 5 ຕຸລຳ 2021 ແຂວງຊຳນຊ ຂອງຈນ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຢ່ື ຳງໜກັ
ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມ ປະຊຳຊນົ ຫຳຼ ຍກວ່ື ຳ 120,000 ຄນົ ໄດສ້ີ ນເສຍບຳີ້ ນເຮອນ 17,000 ຫງຼັ ຄຳເຮອນ ຖກກະເສນຳີ້ ພດັ ທຳ
ລຳຍ, ປະຊຳຊນົ ຫຳຼ ຍກ່ື ວຳ 1.76 ລຳ້ີ ນຄນົ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ , ປະຊຳຊນົ ຈຳນວນ 50,000 ຄນົ ຂຳດທ່ື ຢ່ື ອຳໄສ ແລະ ມ
ພນີ້ ທ່ື ກະສກິ ຳເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ 190,000 ເຮກັ ຕຳ (Floodlist,2021). ສປປ ລຳວ ກໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ
ຖວີ້ ມເຊ່ື ນັ ດຽວກນັ ອນັ ເນື່ ອງມຳຈຳກທ່ື ຕງັີ້ ຂອງປະເທດນອນຢ່ື ເຂດຮອີ້ ນຊື່ ຸມມລະສຸມ ແລະ ມຜນົ ຕກົ ຫຼຳຍ ນອກຈຳກ
ນນັ້ີ , ຍງັ ເປັນພນີ້ ທ່ື ອ່ື ຳງເກບັ ນຳີ້ ທຳງທຳມະຊຳດຂອງບນັ ດຳແມື່ ນຳ້ີ ລຳເຊທ່ື ສຳຄນັ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນ: ອື່ ຳງແມ່ື ນຳ້ີ ຂອງ
ແລະ ບນັ ດຳສຳຂຳຂອງແມ່ື ນຳີ້ ຂອງສື່ ວນໃຫຍື່ ເຂດທື່ ມນຳ້ີ ຖວ້ີ ມແມ່ື ນເຂດທື່ ງົ ພຽງລ່ື ອງແມ່ື ນຳ້ີ ເຊ່ື ງິ ໄດນີ້ ຳເອຳົ ຄວຳມເສຍ
ຫຳຍທຳງດຳີ້ ນຊວດິ , ສບັ ສນິ ແລະ ໂຄງລື່ ຳງພນີ້ ຖຳນເສດຖະກດິ ຂອງປະເທດເວຳົີ້ ລວມ, ເວຳົ້ີ ສະເພຳະແມື່ ນຂອງ
ປະຊຳຊນົ ຊຳ້ີ ແລວ້ີ ຊຳີ້ ອກ(Opendevelop mentlaos, 2021). ໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ
ເປັນເຂດໜ່ື ງຶ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມເກອບທຸກໆປ ເຊື່ ງິ ຜນົ ກະທບົ ດ່ື ງັ ກ່ື ຳວໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ໃຫກ້ີ ຳນຜະລດິ ກະສິ
ກຳຂອງປະຊຳຊນົ ໃນພນີ້ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນ ພນ້ີ ທ່ື ປຸກສຳີ້ ງ, ພນີ້ ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳປກຝັງ, ພນ້ີ ທ່ື ລຽີ້ ງສດັ ແລະ
ພນີ້ ທື່ ເສນັ້ີ ທຳງຄມົ ມະນຳຄມົ ເຊື່ ງິ ໃນປ 2019 ຜ່ື ຳນມຳຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ຕ່ື ບຳີ້ ນຕື່ ຳງໆພຳຍໃນເຂດ
ເທດສະບຳນເມອງນຳນ ໃນຈຳນວນ 8 ບຳ້ີ ນ ໄດແ້ີ ກື່ ບຳີ້ ນ: ນຳຝຳຍ, ນຳເລຳົ , ປ່ື ຳໄຜື່ , ໂພນຫນ, ສມຸງຄຸນ, ສບຸນເຮອງ,
ທຳດ ແລະ ນຳເຄນິ . ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໃນຄງັີ້ ນໄີ້ ດສ້ີ ື່ ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນຈຳນວນ 338
ຄອບຄວົ , ປະເມນຄວຳມເສຍຫຳຍຢ່ື ທ່ື ປະມຳນ 11.6 ຕກ້ີ ວ່ື ຳກບ, ຂງົ ເຂດກະສກິ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ເສຍຫຳຍ 10.8 ຕກີ້ ບ
, ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນຊນົ ລະປະທຳນ 5 ແຫື່ ງຄ: ຊນົ ລະປະທຳນຝຳຍຊຽງ ຢື່ ບຳ້ີ ນນຳເລຳົ , ຊນົ ລະປະທຳນຝຳຍປັງ ຢ່ື ບຳີ້ ນ
ນຳຝຳຍ, ຊນົ ລະປະທຳນຝຳຍວຳ ຢ່ື ບຳີ້ ນປື່ ຳໄຜື່ , ຊນົ ລະປະທຳນຝຳຍເຄນ ຢື່ ບຳ້ີ ນນຳເຄນ ແລະ ຊນົ ລະປະທຳນຝຳຍແຂີ້ ຢ່ື
ບຳີ້ ນໂພນ ລວມມນຄ່ື ຳເສຍຫຳຍ 9 ຕ ີ້ ກວ່ື ຳກບ, ນອກຈຳກນ,້ີ ເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ຖກເປ່ື ເພ ລວມມນຄ່ື ຳ 85 ລຳ້ີ ນກວ່ື ຳ
ກບ, ໃນນນັ້ີ , ໜກັ ກວື່ ຳໝື່ ແມື່ ນບຳ້ີ ນສບຸນເຮອງ ມຈຳນວນ 157 ຄອບຄວົ , ມເຄື່ ອງໃຊຄ້ີ ວົ ເຮອນ, ເຄື່ ອງນື່ ຸງຫື່ ມົ ແລະ
ເຄື່ ອງນອນ ລວມມນຄື່ ຳ 1.7 ຕ ີ້ ກວື່ ຳກບ, ເຂຳົີ້ ເສຍຫຳຍ 489 ເປົຳ, ມມນຄ່ື ຳ 44 ລຳ້ີ ນກວື່ ຳກບເນອີ້ ທ່ື ນຳເສຍຫຳຍ 47
ເຮກັ ຕຳ, ເນອ້ີ ທ່ື ປກພດ 12.94 ເຮກັ ຕຳ, ສ່ື ວນສດັ ລຽ້ີ ງມ ສດັ ປກ 2,794 ໂຕ, ໝ 23 ໂຕ, ຄວຳຍ 1 ໂຕ, ນອກຈຳກນ,້ີ
ຂງົ ເຂດໂຍທຳທກິ ຳນ ແລະ ຂນົ ສ່ື ງົ ເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ 745 ລຳ້ີ ນກວ່ື ຳກບ, ເສນັ້ີ ທຳງໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ 4 ຈດຸ ລວມມນ
ຄ່ື ຳ 420 ລຳີ້ ນກວ່ື ຳກບ, ຂວົ ອ ຂຳ້ີ ມນຳ້ີ 3 ແຫື່ ງ ມນຄື່ ຳ 281 ລຳີ້ ນກວ່ື ຳກບ, ຮວົີ້ ອອີ້ ມຜຳມໄຊ 14 ລຳີ້ ນ ກວື່ ຳກບ, ຮວົ້ີ
ອອີ້ ມວດັ ເປື່ ເພ 22 ລຳ້ີ ນກວື່ ຳກບ, ຂງົ ເຂດພະລງັ ງຳນ ແລະ ບ່ື ແຮ່ື ໂດຍມໄຟຟຳີ້ ແຮງຕ່ື ຳ ແລະ ກງົ ເຕໄຟຟຳ້ີ ຈຳນວນໜື່ ງຶ
ລວມມນຄ່ື ຳ 10 ລຳີ້ ນກບ (Lao Economic Daily, 2019).
ດວ້ີ ຍເຫດຜນົ ທ່ື ກ່ື ຳວມຳຂຳ້ີ ງເທງິ ນນັີ້ , ຜສີ້ ກຶ ສຳຈ່ື ງຶ ໄດຄີ້ ນົີ້ ຄວ້ີ ຳໃນຫວົ ຂດ້ີ ່ື ງັ ກ່ື ຳວ. ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນ້ີ ປະກອບມ 3
ຈດຸ ປະສົງຄ: 1) ສຶກສຳລກັ ສະນະພນ້ີ ທື່ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ, 2) ສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ທຳງດຳີ້ ນດຳີ້ ນ
ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງ, 3) ສກຶ ສຳແນວທຳງກຳນປ້ອີ ງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ.
ເພ່ື ອເປັນກຳນປະກອບສື່ ວນໃນກຳນສກຶ ສຳຫຳແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜື່ ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມຕື່
ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງປະຊຳຊນົ ໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ; ເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳພນ້ີ ທື່ ດ່ື ງັ ກື່ ຳວມກັ ເກດໄພນຳ້ີ
ຖວີ້ ມທຸກປ ແລະ ເປັນພນ້ີ ທ່ື ທຳກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳທື່ ສຳຄນັ ຂອງປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ກຄ
ປະຊຳຊນົ ຊຳວແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
197
ວທິ ກຳນສກຶ ສຳ
ຜສີ້ ກຶ ສຳໄດນີ້ ຳໃຊວີ້ ທິ ກຳນສກຶ ສຳ 2 ຮບແບບຄ: ຮບແບບຄຸນນະພຳບ ແລະ ຮບແບບດຳີ້ ນເຕກັ ນກິ ພມສຳດ.
ສຳລບັ ຂມີ້ ນຮບແບບຄຸນນະພຳບຜສີ້ ກຶ ສຳແມື່ ນໃຊກ້ີ ຳນສຳພຳດແບບເຈຳະຈງົ ໂດຍກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນຕຳມຈດຸ ປະສງົ
ຂອງກຳນສກຶ ສຳກບັ ອງົ ກຳນຂອງພຳກລດັ ແລະ ທອີ້ ງຖ່ື ນິ ທື່ ເປັນພຳກ ສ່ື ວນທື່ ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງ ຈຳນວນ 16 ທ່ື ຳນ. ສ່ື ວນກຳນ
ສກຶ ສຳທຳງດຳີ້ ນເຕກັ ນກິ ພມສຳດແມື່ ນນຳໃຊແີ້ ຜນທ່ື ພຳບຖ່ື ຳຍ ປ 2015 ແລະ 2019 ຂອງດຳວທຽມ Sentinel-2B
ແລະ Google Earth Pro ເພື່ ອວເິ ຄຳະລກັ ສະນະພນີ້ ທື່ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໂດຍ ອງຕຳມຂມ້ີ ນໃນ
ພຳບຖື່ ຳຍ ແລະ ຂມີ້ ນລະດບັ ນຳີ້ ຖວີ້ ມທ່ື ໄດຈ້ີ ຳກກຳນລງົ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຕວົ ຈງິ ໂດຍນຳໃຊ້ີ GPS Garmin Map 64s ໃນ
ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ, ເພື່ ອກວດສອບຄວຳມຖກຕອີ້ ງ ຜສ້ີ ກຶ ສຳໄດລ້ີ ງົ ສຳຫວຼ ດຢື່ ພຳກສະໜຳມຕວົ ຈງິ ເພ່ື ອສງັ ເກດສະພຳບ
ພນີ້ ທື່ ແລະ ດວ້ີ ຍຮບກຳນສຳພຳດກື່ ຸມເປົຳີ້ ໝຳຍທື່ ຢື່ ໃນຂງົ ເຂດພນີ້ ທ່ື ສກຶ ສຳ.
ປະຊຳກອນ
ປະຊຳກອນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມື່ ນປະຊຳຊນົ ໃນເຂດເທດສະບຳນ ເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ພຳຍໃນ 8
ບຳີ້ ນ ລວມທງັ ໝດົ ມ 2,522 ຄອບຄວົ ແລະ ພະນກັ ງຳນຈຳກຫອ້ີ ງກຳນຕື່ ຳງໆພຳຍໃນອງົ ກຳນປົກຄອງເມອງນຳນ 8
ທື່ ຳນ ທ່ື ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງ ແລະ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ.
ກຳນເລອກເປົຳ້ີ ໝຳຍຜໃ້ີ ຫຂີ້ ມີ້ ນ
ກື່ ຸມເປົ້ີຳໝຳຍກຳນສຳພຳດໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນ້ີ ຜສີ້ ກຶ ສຳແມື່ ນໄດເີ້ ລອກແບບເຈຳະຈງົ ໂດຍກຳນເກບັ ກຳຂມນ
ຕຳມຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳກບັ ອງົ ກຳນຂອງພຳກລດັ ແລະ ທອີ້ ງຖ່ື ນິ ທ່ື ເປັນພຳກ ສ່ື ວນທ່ື ກື່ ຽວຂອ້ີ ງ ຈຳນວນ 16
ທ່ື ຳນ.
ເຕກັ ນກິ ກຳນຮວບຮວມຂມີ້ ນ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນເ້ີ ພື່ ອໃຫໄີ້ ດຂີ້ ມີ້ ນທ່ື ຖກຕອີ້ ງ ແລະ ສດັ ເຈນຜສ້ີ ກຶ ສຳໄດຂ້ີ ຽນຄຳຮອ້ີ ງເພື່ ອສະ ເໜຂເກບັ ກຳຂມີ້ ນ
ໂດຍຜ່ື ຳນຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບຫຼກັ ສດ ແລະ ຄະນະບດ ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ ແລວີ້ ນຳໄປ
ສະເໜຕື່ ພຳກສ່ື ວນທ່ື ກ່ື ຽວຂອີ້ ງ ເພ່ື ອຂອະນຸຍຳດເກບັ ກຳຂມີ້ ນໃຫຖ້ີ ກຕຳມລະບຽບກຳນ.
ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ
ກຳນວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນທື່ ໄດຈ້ີ ຳກກຳນລງົ ສຳພຳດ, ກວດສອບພນີ້ ທ່ື ຕວົ ຈງິ ແລະ ເກບັ ກຳຂມີ້ ນຕວົ ຈງິ ຢ່ື ພຳກສະໜ
ຳມຕຳມຈຸດປະສົງກ່ື ຽວກບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມຕື່ ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ -ສັງຄົມ ແລະ ສ່ື ິງປຸ ກສຳ້ີ ງ ລວມໄປເຖງິ
ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນບນັ ຫຳໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ. ຫຼງັ ຈຳກກຳນສງັ ເກດພນີ້ ທື່ ຕວົ ຈງິ ແລວ້ີ ນຳຂມີ້ ນທ່ື ໄດມີ້ ຳ
ຮວບຮວມ, ກວດສອບຄວຳມຖກຕອີ້ ງ ຈຳກນນັ້ີ ນຳຂມີ້ ນມຳຮຽບຮຽງ, ສະຫຸຼບລວມ, ວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຄວຳມໝຳຍ
ດວີ້ ຍເຫດ ແລະ ຜນົ .
ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນດຳີ້ ນເຕກັ ນກິ ພມສຳດ (GIS : Geographic Information System) ໃນກຳນສກຶ ສຳຜນົ
ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ ຄງັີ້ ນີ້ ຜສີ້ ກຶ ສຳໄດດ້ີ ຳເນນກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ
ໂດຍໃຊໂີ້ ປຣແກຼມກຳນວເິ ຄຳະແບບສຳເລດັ ຮບທຳງ GIS (ArcGIS, Goolge Earth Pro) ເຊື່ ງິ ຜສີ້ ກຶ ສຳໄດໄີ້ ຈແ້ີ ຍກ
ເປັນແຕື່ ລະລຳຍລະອຽດຂອງຂມີ້ ນເຊື່ ນັ : ແຜນທື່ ນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ປ 2015 ແລະ ປ 2019 ໂດຍກຳນກຳນົດປະເພດ
ລກັ ສະນະພນີ້ ທ່ື ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ອອກເປັນ 4 ປະເພດໄດແ້ີ ກ່ື : ພນ້ີ ທ່ື ດນິ ປຸກສຳ້ີ ງ, ພນີ້ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ, ພນ້ີ ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມ ້ີ
ແລະ ພນ້ີ ທ່ື ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ (ຖະໜນົ ).
ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ
ລກັ ສະນະພນີ້ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
198
ລກັ ສະນະພນີ້ ທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ 2 ປ
ຜື່ ຳນມຳ ໄດແ້ີ ກ່ື ປ 2015 ແລະ 2019 ພບົ ວື່ ຳເປັນເຂດພນ້ີ ທື່ ມລກັ ສະນະພມສນັ ຖຳນຕື່ ຳ ແລະ ເປັນເຂດພນ້ີ ທ່ື ຕດິ ກບັ
ສຳຍນຳ້ີ ນຳນໂດຍກງົ ເຊື່ ງິ ມຜນົ ກະທບົ ດ່ື ງັ ຕ່ື ໄປນ:້ີ 1) ໃນດຳີ້ ນຜນົ ກະທບົ ເຫນັ ໄດວ້ີ ື່ ຳມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຫຼຳຍ ເຊ່ື ງິ ຈຳກ
ກຳນໃຫສ້ີ ຳພຳດ ແລະ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຈຳກຫອີ້ ງກຳນຕ່ື ຳງໆພຳຍໃນເມອງນຳນ ແລະ ບຳ້ີ ນຈຳນວນ 8 ບຳີ້ ນ ໃນເຂດ
ເທດສະບຳນເມອງນຳນໃຫກ້ີ ຳນສຳພຳດທື່ ຄຳີ້ ຍຄກນັ ວື່ ຳ ປ 2015 ພນ້ີ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ສື່ ວນໃຫຍ່ື ກມແຕ່ື ດິນນຳ
ໂດຍຈຳນວນບຳ້ີ ນທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ມພຽງ 4 ບຳີ້ ນຄ: ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳີ້ ນປ່ື ຳໄຜ່ື ແລະ ບຳີ້ ນສ
ບຸນເຮອງ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພດື່ ງັ ກື່ ຳວແມື່ ນມະຫຳສຳນຫຼຳຍກວ່ື ຳ 10 ຕກີ້ ບ, ແຕື່ ປ 2019 ໂດຍບຳ້ີ ນທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ
ທງັ ໝດົ ຈຳນວນ 8 ບຳີ້ ນໄດແີ້ ກື່ : ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປື່ ຳໄຜ່ື , ບຳ້ີ ນໂພນຫນ, ບຳີ້ ນສບຸນເຮອງ, ບຳີ້ ນສມຸງຄຸນ
, ບຳ້ີ ນທຳດ ແລະ ບຳີ້ ນນຳເຄນິ ໂດຍພນ້ີ ທື່ ດນິ ນຳເສຍຫຳຍລວມຫຼຳຍກວື່ ຳ 30 ເຮກັ ຕຳ ຄດິ ເປັນມນຄ່ື ຳເສຍຫຳຍຫຳຼ ຍ
ກວ່ື ຳ 300 ລຳີ້ ນກບ ແລະ ພນີ້ ທ່ື ດນິ ສວນເສຍຫຳຍ 10 ເຮກັ ຕຳ ຄດິ ເປັນມນຄ່ື ຳເສຍຫຳຍຫຼຳຍກວ່ື ຳ 50 ລຳີ້ ນກບ ແລະ
2) ດຳີ້ ນພນີ້ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ປະກອບດວ້ີ ຍດນິ ນຳເປັນຈຳນວນຫຼຳຍທື່ ສຸດ, ຮອງລງົ ມຳແມ່ື ນພນ້ີ ທື່ ປື່ ຳໄມ,ີ້ ພນ້ີ ທ່ື ດນິ
ສວນ, ພນ້ີ ທື່ ບຳ້ີ ນເຮອນປະຊຳຊນົ ແລະ ພນີ້ ທ່ື ລຽີ້ ງສດັ (ໜອງປຳ) ເປັນຕນົ້ີ ແຕື່ ສື່ ງິ ທ່ື ສຳມຳດສງັ ເກດເຫນັ ວ່ື ຳບຳ້ີ ນທື່ ໄດ້ີ
ຮບັ ຜນົ ກະທບົ ດຳີ້ ນມນຄ່ື ຳເສຍຫຳຍຫຼຳຍສຸດແມ່ື ນບຳ້ີ ນທື່ ຢ່ື ໃກກ້ີ ບັ ສຳຍນຳີ້ ນຳນ ແລະ ໃກກີ້ ບັ ສຳຍນຳີ້ ທື່ ມກຳນໄຫບຼ ື່ ຳລງົ
ມຳແຕ່ື ພໄດແີ້ ກ່ື : ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນປ່ື ຳໄຜ່ື , ບຳ້ີ ນສບຸນເຮອງ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຫຼຳຍທື່ ສຸດຍອ້ີ ນເນ່ື ອງ
ຈຳກໃນເຂດບຳ້ີ ນສບຸນເຮອງ ຍອີ້ ນສຳຍນຳີ້ ນຳນໄຫຼຜ່ື ຳນບຳີ້ ນ ແລະ ມລກັ ສະນະຄດົ ໂຄງີ້ ເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນໄລື່ ບື່ ຳມຳຂອງນຳ້ີ
ກະທບົ ກບັ ບຳ້ີ ນເຮອນ ແລະ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໂດຍກງົ .
ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມຕື່ ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສ່ື ງິ ປຸກສຳ້ີ ງ
ຜນົ ກະທບົ ທື່ ເກດຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ຕື່ ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -
ສງັ ຄມົ ແລະ ສ່ື ງິ ປຸກສຳີ້ ງ ມດື່ ງັ ຕ່ື ໄປນ:ີ້ 1) ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ ໄພດື່ ງັ ກ່ື ຳວໄດສີ້ ່ື ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳປກຝັງ-
ລຽີ້ ງສດັ ຂອງປະຊຳຊນົ ໂດຍມຜນົ ເສຍຫຳຍທຳງດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ ທງັ ໝດົ ທື່ ເກດຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມລວມເປັນມນຄື່ ຳເສຍ
ຫຳຍເທື່ ຳົ ກບັ 566,120,000 ກບ, 2) ດຳີ້ ນສງັ ຄມົ ເປັນຜນົ ກະທບົ ທ່ື ຖໄດວ້ີ ື່ ຳຮຳີ້ ຍແຮງຫຼຳຍຖຳີ້ ທຽບໃສື່ ກບັ ດຳີ້ ນອ່ື ນໆທື່
ເກດຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມເນື່ ອງຈຳກໄພດ່ື ງັ ກ່ື ຳວໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍເຮດັ ໃຫເີ້ ຄ່ື ອງໃຊຄ້ີ ວົ ເຮອນ (ເຄື່ ອງນ່ື ຸງຮ່ື ມົ , ເຄ່ື ອງນອນ
ແລະ ເຂຳົ້ີ ກນິ ), ບນັ ດຳຊນົ ລະປະທຳນ 5 ແຫື່ ງ, ພນີ້ ຖຳນໂຄງລ່ື ຳງ ແລະ ຂວົ ຂຳ້ີ ມນຳີ້ ນຳນໄດຮ້ີ ບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ 4 ແຫື່ ງ
ໂດຍມມນຄື່ ຳເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ ເທ່ື ຳົ ກບັ 10,882,134,000 ກບ ແລະ 3) ດຳີ້ ນສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງ ເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ທື່ ໄດ້ີ
ຮບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ມຈຳນວນ 28 ຫຼງັ ຄຳ, ວດັ ວຳອຳຮຳມ (ກຳແພງວດັ ສບຸນເຮອງ ແລະ ຮວົີ້ ອອີ້ ມຜຳມໄຊ) ແລະ
ໂຮງຮຽນ (ຮວົ້ີ ອອ້ີ ມໂຮງຮຽນປະຖມົ ບຳີ້ ນສມຸງຄຸນ ແລະ ຮວົ້ີ ອອ້ີ ມໂຮງຮຽນອຳນຸບຳນເມອງນຳນ) ຍອີ້ ນຜນົ ກະທບົ ຈຳກ
ໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມຕື່ ສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ລວມມມນຄື່ ຳເປັນຈຳນວນເງນິ ທງັ ໝົ
ດເທື່ ຳົ ກບັ 242,492,000 ກບ.
ແນວທຳງກຳນປອ້ີ ງກນັ ແລະ ຫຸດຼ ຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ
ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງ
ຫຼວງພະບຳງ ປະກອບມ 2 ພຳກສ່ື ວນຄ: 1) ແນວທຳງກຳນປີ້ອງກນັ ຂອງຫນ່ື ວຍງຳນທ່ື ກື່ ຽວຂອີ້ ງເປັນຕົນ້ີ ແມ່ື ນ
ຫອີ້ ງກຳນແຮງງຳນ ແລະ ສະຫວດັ ດກຳນສງັ ຄມົ , ຫອີ້ ງກຳນໂຍທຳທກິ ຳນ ແລະ ຂນົ ສື່ ງົ , ຫອີ້ ງກຳນຊບັ ພະຍຳກອນທຳ
ມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ິງແວດລອ້ີ ມ, ປກສ-ປກຊ ແລະ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໄດປ້ີ ະສຳນສມົ ທບົ ໂຄສະນຳແຈງ້ີ ໃຫີ້
ປະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຮ,ີ້ ມສະຕລິ ະວງັ ຕວົ , ກະກຽມມຽີ້ ນມດັ ເຄື່ ອງ ແລະ ສ່ື ງິ ຂອງໄວທ້ີ ື່ ສງ, ກຳນດົ ຈດຸ ທື່ ພກັ ຊື່ ວົ ຄຳວຂອງ
ປະຊຳຊນົ ແລະ ກຳນດົ ຈດຸ ໄວສີ້ ດັ ລຽີ້ ງໃນເບອ້ີ ງຕນົ້ີ , ແລະ 2) ແນວທຳງປີ້ອງກນັ ໄພຂອງອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ
ໄດແີ້ ກ່ື ບັນດຳນຳຍບຳີ້ ນຕື່ ຳງໆພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນປະກອບມ: ກຳນຕິດຕຳມລະດັບນຳ້ີ , ລຳຍງຳນ
ລະດບັ ນຳ້ີ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຮ້ີ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງກຳນປີອ້ ງກນັ ໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳີ້ ນຕື່ ຳງໆຮບັ ຮີ້
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
199
ຢື່ ຳງທື່ ວົ ເຖງິ . ສ່ື ວນແນວທຳງກຳນແກໄີ້ ຂ ແລະ ຫຸດຼ ຜ່ື ອນບນັ ຫຳໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງ
ຫຼວງພະບຳງ ພບົ ວື່ ຳ: ທຳງອຳນຳດກຳນປົກຄອງເມອງໃຫຄີ້ ວຳມສຳຄນັ ກບັ ກຳນແກໄ້ີ ຂ 3 ແນວທຳງໃຫຍ່ື ຄ: ໂຄງກຳນ
ກື່ ສຳ້ີ ງປື່ ຽນແລວນຳ້ີ ນຳນ ແລະ ກື່ ກນັ ເຈ່ື ອນນຳ້ີ ນຳນ; ໂຄງກຳນຟນ້ີ ຟໄພພບິ ດັ ເສນັີ້ ທຳງ ແລະ ກ່ື ສຳີ້ ງຂວົ ເບຕງົ ເສມເຫຼກັ
ແລະ ແຜນກຳນຟນ້ີ ຟ ແລະ ປັບປຸງຄຸນນະພຳບຊວດິ ຂອງປະຊຳຊນົ . ໃນສ່ື ວນອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນຕື່ ຳງໆໃນເຂດ
ເທດສະບຳນເມອງນຳນ ໄດໃ້ີ ຫຄ້ີ ວຳມຮ່ື ວມມກບັ ໂຄງກຳນຕື່ ຳງໆທ່ື ທຳງກຳນນຳໄດວີ້ ຳງອອກ ພອ້ີ ມກບັ ກຳນແນະນຳ
ປະຊຳຊນົ ຊນົ ຜທ້ີ ່ື ອຳໄສຢ່ື ໃກບີ້ ລເິ ວນທ່ື ເຄຍເກດຜນົ ກະທບົ ຫຼ ປະຊຳຊນົ ທື່ ອຳໄສຢື່ ຕຳມລື່ ອງນຳີ້ ນຳນ ແລະ ອຳໄສຢື່ ໃກີ້
ຮ່ື ອມພໃຫເີ້ ກບັ ມຽີ້ ນສ່ື ງິ ຂອງໄວທີ້ ່ື ສງ ແລະ ມສະຕລິ ະວງັ ຕວົ ຕະຫຼອດເວລຳ, ຫຳີ້ ມປະຊຳຊນົ ກ່ື ສຳີ້ ງເຮອນ, ຮຳ້ີ ນອຳຫຳນ
, ເຮອນພກັ ໂຮງແຮມ ຫຼ ຕງັີ້ ຮຳ້ີ ນຄຳ້ີ ຂຳຍໃກກ້ີ ບັ ບລເິ ວນທື່ ເຄຍເກດໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມຕຳມລ່ື ອງແມ່ື ນຳີ້ ນຳນໂດຍອະນຸຍຳດໃຫ້ີ
ມກຳນປຸກສຳ້ີ ງຮຳ້ີ ນໄດແ້ີ ຕ່ື ຕອ້ີ ງຢ່ື ໃນພນ້ີ ທື່ ທື່ ສງ ແລະ ມຄວຳມປອດໄພ, ຫຳີ້ ມປະຊຳຊນົ ທຳກຳນປກພດ-ຜກັ , ເຂຳົີ້ ນຳປ
ຫຼ ສວນຄວົ ຕ່ື ຳງໆໃນພນ້ີ ທື່ ບລເິ ວນຕ່ື ຳໂດຍແນະນຳໃຫຍ້ີ ຳ້ີ ຍໄປຢື່ ພນີ້ ທື່ ທື່ ສງເພື່ ອຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ແລະ ຜນົ ເສຍ
ຫຳຍທື່ ອຳດເກດຂນຶີ້ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມໄດ.ີ້
ິວຈານຜົ ນໄດ້ ຮັ ບ
ລກັ ສະນະພນີ້ ທື່ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ ໃນຊວື່ ງ 2 ປ ໄດແ້ີ ກ່ື ປ 2015 ແລະ 2019 ພບົ ວ່ື ຳ: ເປັນ
ພນີ້ ທື່ ມລກັ ສະນະພມສນັ ຖຳນຕ່ື ຳ ແລະ ເປັນເຂດພນີ້ ທື່ ຕດິ ກບັ ສຳຍນຳີ້ ນຳນໂດຍກງົ ເຊື່ ງິ ສະແດງອອກໃນກຳນສຳພຳດ
ແລະ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນນຳຫອີ້ ງກຳນທ່ື ຂນຶ້ີ ກບັ ຫອ້ີ ງວ່ື ຳກຳນປົກຄອງເມອງຈຳນວນ 8 ຫອີ້ ງກຳນ ແລະ ຈຳນວນນຳຍບຳ້ີ ນ 8
ບຳ້ີ ນ ທື່ ຕຳງໜຳີ້ ໃຫແີ້ ກື່ ປະຊຳຊນົ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ໃຫສ້ີ ຳພຳດວື່ ຳ: ປ
2015 ພນີ້ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ສື່ ວນໃຫຍື່ ມແຕື່ ດນິ ນຳ, ມບຳ້ີ ນທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ 4 ບຳີ້ ນຄ: ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ,
ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປື່ ຳໄຜ່ື ແລະ ບຳ້ີ ນສບຸນເຮອງ ຜນົ ເສຍຫຳຍມມນຄ່ື ຳກື່ ວຳ 10 ຕກ້ີ ບ, ປ 2019 ໃນດຳ້ີ ນພນ້ີ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ
ຜນົ ກະທບົ ປະກອບດວ້ີ ຍດນິ ນຳເປັນຈຳນວນຫຳຼ ຍທ່ື ສຸດ ໂດຍບຳີ້ ນທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ 8 ບຳ້ີ ນຄ: ບຳີ້ ນນຳຝຳຍ,
ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປື່ ຳໄຜື່ , ບຳີ້ ນໂພນຫນ, ບຳີ້ ນສບຸນເຮອງ, ບຳ້ີ ນສມຸງຄຸນ, ບຳີ້ ນທຳດ ແລະ ບຳ້ີ ນນຳເຄນິ . ມພນ້ີ ທ່ື ດນິ ນຳ
ເສຍຫຳນ 30 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ດນິ ສວນເສຍຫຳຍ 10 ກວື່ ຳເຮກັ ຕຳ ລວມມນຄື່ ຳ 350 ລຳ້ີ ນກບ ປະກອບດວ້ີ ຍດນິ ນຳ
ເປັນຈຳນວນຫຳຼ ຍສຸດ, ຮອງລງົ ມຳແມ່ື ນພນ້ີ ທ່ື ປ່ື ຳໄມ,້ີ ພນ້ີ ທ່ື ສວນ, ພນ້ີ ທ່ື ບຳີ້ ນເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ພນ້ີ ທື່ ລຽີ້ ງສດັ
(ໜອງປຳ) ແລະ ສ່ື ງິ ທ່ື ສງັ ເກດເຫນັ ໄດທ້ີ ື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຫຼຳຍສຸດແມື່ ນຈຳນວນບຳີ້ ນທ່ື ຢື່ ໃກກ້ີ ບັ ສຳນນຳີ້ ນຳນ ແລະ
ໃກກີ້ ບັ ສຳຍນຳີ້ ທ່ື ມກຳນໄຫບຼ ່ື ຳມຳແຕື່ ພໄດແ້ີ ກື່ : ບຳີ້ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳີ້ ນປ່ື ຳໄຜື່ . ສ່ື ວນບຳີ້ ນສບຸນເຮອງໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ
ກະທບົ ຫຳຼ ຍສຸດເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳຈດຸ ທ່ື ຕງັ້ີ ຂອງບຳີ້ ນມລກັ ສະນະສຳຍນຳ້ີ ນຳນຄດົ ໂຄງີ້ ເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນໄຫບຼ ື່ ຳຂອງນຳ້ີ ມຳກະທບົ
ໃສ່ື ກບັ ບຳ້ີ ນເຮອນ ແລະ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໂດຍກງົ . ເຊື່ ງິ ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ ບຸນມ ບຸນໂສມ (2016) ທ່ື
ວື່ ຳ: ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໄດເ້ີ ຮດັ ໃຫເີ້ ກດຜນົ ກະທບົ ໃນທຳງລບົ ເປັນສື່ ວນໃຫຍື່ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນ: ກະທບົ ຕື່ ຖະໜນົ ຫນົ ທຳງ,
ເຮອນຊຳນ-ບຳີ້ ນຊື່ ອງ, ເລຳົ້ີ ເຂຳົີ້ , ຄອກສດັ , ເນອ້ີ ທື່ ນຳ, ສດັ ລຽ້ີ ງ, ລຳຍຮບັ ຂອງປະຊຳຊນົ ຫຸດຼ ລງົ , ສະບຽງອຳຫຳນບ່ື ພຽງພ,
ມຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ສຸຂະພຳບໂດຍກງົ ເພຳະເກດພະຍຳດຕນເປື່ ອຍ, ເປັນຕື່ ຸມຄນັ ຄຳຍຕຳມຜວິ ໜງັ , ເກດພະຍຳດຖອກທອີ້ ງ,
ພະຍຳດໄຂຍ້ີ ຸງລະບຳດ, ເກດກຳນເຊຳະເຈື່ ນຶ ທບັ ຖມົ ຂອງດນິ , ນຳີ້ ຂືຸ່ ນ ແລະ ນຳ້ີ ເປອີ້ ນ, ລະບບົ ໄຟຟຳີ້ ເສຍຫຳຍ ແລະ ເປັນ
ອນັ ຕະລຳຍ ແລະ ສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ກ່ື ຽວກບັ ໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ ປະລຊິ ຳ ປິຍະຈນັ (2011) ທ່ື ວື່ ຳ: ປັດໄຈທ່ື ເຮດັ ໃຫນ້ີ ຳ້ີ
ຖວ້ີ ມມ 2 ຢື່ ຳງຄ: ເກດຈຳກນຳ້ີ ບື່ ຳໄຫຼຫຼຳກ ແລະ ນຳີ້ ຖວີ້ ມກະທນັ ຫນັ ມກັ ເກດຂນີ້ ໃນເຂດພນີ້ ທ່ື ຮຳບພຽງຕື່ ຳຢ່ື ບລິເວນ
ໃກກີ້ ບັ ຕນພຕນົ້ີ ນຳີ້ ເມມ່ື ອມຝົນຕກົ ໜກັ ຢ່ື ເທງິ ພຕື່ ເນື່ ອງເປັນເວລຳດນົ ເຮດັ ໃຫຈີ້ ຳນວນນຳ້ີ ສະສມົ ມປະລມິ ຳນຫຼຳຍເຮດັ
ໃຫພີ້ ນ້ີ ດນິ ແລະ ຕນົີ້ ໄມບ້ີ ື່ ສຳມຳດດດຊມໄດໝີ້ ດົ ສ່ື ວນທື່ ເຫອຼ ກຈະໄຫຼລງົ ສ່ື ພນີ້ ທື່ ຕື່ ຳດຳ້ີ ນລ່ື ຸມຢ່ື ຳງວື່ ອງໄວເຮດັ ໃຫວ້ີ ດັ ຖຸ
ຕ່ື ຳງໆທ່ື ຢ່ື ດຳີ້ ນລ່ື ຸມຖກທຳລຳຍຢື່ ຳງຮຸ ນແຮງເຊ່ື ນັ : ບຳີ້ ນເຮອນພງັ ທະລຳຍເສຍຫຳຍ, ຄວຳມແຮງຂອງນຳີ້ ສຳມຳດທຳລຳຍ
ຕນົ້ີ ໄມ,ີ້ ອຄຳນ, ຖະໜນົ , ຊວດິ ແລະ ຊບັ ສນິ ໄດ້ີ ເຊ່ື ນັ ດຽວກບັ ກຳນເກດໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນປ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
200
2015. ສື່ ວນປ 2019 ແມ່ື ນເກດຈຳກນຳີ້ ຖວີ້ ມຂງັ ແລະ ນຳີ້ ໄຫຼບ່ື ຳອອກຈຳກລະດບັ ຝ່ື ັງໃນເຂດຮຳບພຽງຈຳກທ່ື ສງໄປ
ຍງັ ທື່ ຕື່ ຳເຂຳົີ້ ຖວ້ີ ມອຳຄຳນ, ບຳີ້ ນເຮອນ, ສວນ, ໄຮື່ -ນຳ ໄດຮ້ີ ບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ, ມສຳຍເຫດມຳຈຳກລະບບົ ລະບຳຍນຳີ້ ບ່ື
ສະດວກ ແລະ ສຳ້ີ ງສື່ ງິ ກດຂວຳງຕນັ ທຳງລະບຳຍນຳີ້ ເຊື່ ງິ ເຮດັ ໃຫນ້ີ ຳີ້ ຖວີ້ ມແບບກະທນັ ຫນັ ເຊ່ື ນັ ດຽວກບັ ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໃນ
ເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ປ 2019.
ຜນົ ກະທບົ ທຳງດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງໄດແ້ີ ກື່ : 1) ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ ໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ກຳນ
ລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ກຳນຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊົນລວມມນຄື່ ຳ 566,120,000 ກບ, 2) ດຳ້ີ ນສງັ ຄມົ ຖວື່ ຳຮຳ້ີ ຍແຮງຫຼຳຍຖຳີ້
ທຽບໃສື່ ດຳີ້ ນອ່ື ນໆທື່ ເກດຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມ ເຊ່ື ງິ ໄດສ້ີ ື່ ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍຄ: ເຄື່ ອງໃຊຄີ້ ວົ ເຮອນ, ເຄ່ື ອງນື່ ຸງຮ່ື ມົ , ເຄ່ື ອງນອນ
ແລະ ເຂຳົີ້ ກນິ , ບນັ ດຳຊນົ ລະປະ 5 ແຫື່ ງ, ພນີ້ ຖຳນໂຄງລື່ ຳງ ແລະ ຂວົ ໄດຮີ້ ບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ 4 ແຫື່ ງ ໂດຍລວມມນຄ່ື ຳ
ເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ 10,882,134,000 ກບ, 3) ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ປຸກສຳ້ີ ງ ເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຜົນກະທບົ ຈຳນວນ 28
ຫຼງັ ຄຳ, ວດັ ວຳອຳຮຳມ ລວມ ກຳແພງວດັ ສບຸນເຮອງ, ຮວົ້ີ ອອີ້ ມຜຳມໄຊ, ຮວົ້ີ ອອ້ີ ມໂຮງຮຽນປະຖມົ ບຳີ້ ນສມຸງຄຸນ ແລະ
ຮວົີ້ ອອີ້ ມໂຮງຮຽນອຳນຸບຳນເມອງນຳນຖກເສຍຫຳຍ ລວມມນຄື່ ຳເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ ຈຳນວນເງນິ 242,492,000 ກບ.
ເຊື່ ງິ ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ ໄພວອນ ແສງພອນ (2019) ເຊ່ື ງິ ຜນົ ກຳນ ສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ: ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ
ຖວ້ີ ມຕື່ ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ບຳ້ີ ນສອກເບຳະ ແລະ ບຳ້ີ ນດື່ ຳນປຳກເຊ ເຮັດໃຫຖີ້ ະໜນົ ເປື່ ເພເສຍຫຳຍ, ກຳນ
ຄມົ ມະນຳຄມົ ຖກຕດັ ຂຳດ, ຜນົ ກະທບົ ພນ້ີ ທື່ ດນິ ນຳ, ຜນົ ຜະລດິ ກະສກິ ຳ, ສດັ ລຽີ້ ງ, ລຳຍໄດ,ີ້ ທ່ື ຢື່ ອຳໃສ, ສຸຂະພຳບຈດິ ,
ກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ຊບັ ສນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຫຼຳຍສຸດ. ແລະຍງັ ສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ກ່ື ຽວກບັ ໄພນຳີ້
ຖວ້ີ ມຂອງ ທນັ ຍຳຣັດ ທອງເຊອ້ີ (2017) ທ່ື ວື່ ຳ: ໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມເກດຈຳກຝົນຕກົ ໜກັ ຕື່ ເນ່ື ອງເປັນເວລຳຫຳຼ ຍວນັ ເຮດັ ໃຫ້ີ
ເກດກຳນສະສມົ ຂອງນຳ້ີ ໃນພນີ້ ດນິ ເຊື່ ງິ ລະບຳຍອອກບ່ື ທນັ ຈນົ ເຮດັ ໃຫພ້ີ ນ້ີ ທື່ ນນັ້ີ ມນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ ເຊື່ ງິ ໄພດື່ ງັ ກື່ ຳວບື່ ສຳມຳດ
ຄວບຄຸມໄດເ້ີ ປັນອນັ ຕະລຳຍຕື່ ຊວດິ ແລະ ຊບັ ສນິ ຂອງປະຊຳຊນົ , ຄວຳມເສຍຫຳຍຂອງແຫ່ື ງຼ ກະສກິ ຳ, ຄວຳມເສຍຫຳຍ
ຕື່ ເສດຖະກດິ ຂອງປະຊຳຊນົ , ຄວຳມເສຍຫຳຍທຳງດຳີ້ ນສຸຂະອະນຳໄມຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ຄວຳມເສຍຫຳຍທື່ ມຕື່
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ. ນອກຈຳກນນັີ້ , ຜວິ ໜຳີ້ ດນິ ທື່ ອຸດມົ ສມົ ບນຈະຖກນຳີ້ ພດັ ພຳລງົ ໄປສື່ ພນີ້ ທື່ ຕ່ື ຳ ເຮດັ ໃຫດີ້ ນິ
ຂຳດຝ່ື ຸ ນທຳມະຊຳດ ແລະ ແຫ່ື ງຼ ນຳໍ້ີ ເກດກຳນບກົ ແຫງ້ີ ຕນີ້ ເຂນໄດ.້ີ
ແນວທຳງກຳນປ້ອີ ງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນແຂວງຫວຼ ງ
ພະບຳງປະກອບມ 2 ພຳກສ່ື ວນ ຄ: 1) ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນຈຳກພຳກສ່ື ວນທື່ ກື່ ຽວຂອ້ີ ງໂດຍແມື່ ນ
ຫອ້ີ ງກຳນແຮງງຳນ ແລະ ສະຫວດັ ດກຳນສງັ ຄມົ , ຫອີ້ ງກຳນໂຍທຳທກິ ຳນ ແລະ ຂນົ ສື່ ງົ , ຫອ້ີ ງກຳນຊບັ ພະຍຳກອນທຳ
ມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ, ຫອີ້ ງກຳນ ປກຊ-ປກສ ແລະ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໄດປ້ີ ະສຳນສມົ ທບົ ກນັ ໂຄສະນຳ
ແຈງີ້ ເຕອນໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຮບັ ຮ,ີ້ ກຳນດົ ຈທຸ ່ື ພກັ ຊື່ ວົ ຄຳວຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ກຳນດົ ຈດຸ ໄວສ້ີ ດັ ລຽີ້ ງໃນເບອ້ີ ງຕນົີ້ . 2)
ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜື່ ອນຜົນກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມຂອງອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໂດຍມບນັ ດຳ
ນຳຍບຳີ້ ນຕື່ ຳງໆໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ເຊື່ ງິ ມກຳນຕດິ ຕຳມລະດບັ ນຳີ້ ຂນຶ້ີ ລຳຍງຳນແຈງ້ີ ເຕອນໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໄດີ້
ຮບັ ຮີ້ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງກຳນປີອ້ ງກນັ ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມພຳຍໃນບຳີ້ ນຮບັ ຮຢີ້ ່ື ຳງທື່ ວົ ເຖງ. ເຊ່ື ງິ ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳ
ຂອງ ສຳຍຄຳ ສຫຳລຳດ (2019) ກື່ ຽວກບັ ແນວທຳງໃນກຳນປີ້ອງກນັ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໄດແີ້ ກ່ື : ກຳນລງົ
ໂຄສະນຳແຈງີ້ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຮ,ີ້ ໃຫມີ້ ສະຕລິ ະວງັ ຕວົ ກຽມມຽ້ີ ນມດັ ເຄື່ ອງຂອງຂນຶີ້ ໄວຢ້ີ ່ື ທື່ ສງ, ສມົ ທບົ ກບັ ອຳນຳດ
ກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໃນກຳນກຳນດົ ຈດຸ ທ່ື ພກັ ຊ່ື ວົ ຄຳວຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ກຳນດົ ຈດຸ ໄວສີ້ ດັ ລຽີ້ ງໃນເບອີ້ ງຕນົີ້ , ປະຊຸມຈດັ
ຕງັ້ີ ຄະນະກຳມະກຳນເພື່ ອຮອງຮບັ ສະຖຳນະກຳນໄວລ້ີ ື່ ວງໜຳີ້ , ປຸກລະດມົ ແຮງງຳນໃນກຳນອອກແຮງງຳນລວມເພື່ ອກຳນ
ສະກດັ ກນັ້ີ ແລະ ຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ ທ່ື ເກດຈຳກໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມ. ຍງັ ສອດຄື່ ອງກບັ ທດິ ສະດກ່ື ຽວຂອີ້ ງກບັ ກຳນປ້ີອງກນັ
ແລະ ບນັ ເທຳົ ໄພພບິ ດັ ນຳີ້ ຖວ້ີ ມຂອງກມົ ປີ້ອງກນັ ແລະ ບນັ ເທຳົ ສຳທຳລະນະໄພ (2020) ກ່ື ຽວກບັ ກຳນກຽມຄວຳມ
ພອ້ີ ມຮບັ ມກບັ ໄພພບິ ດັ ນຳ້ີ ຖວີ້ ມໄດແ້ີ ກື່ : ກຳນຕດິ ຕຳມຂມີ້ ນຂື່ ຳວສຳນອຳກຳດ ແລະ ປະລມິ ຳນນຳ້ີ ໃນພນີ້ ທ່ື ໄດແີ້ ກ່ື ກຳນ
ພະຍຳກອນອຳກຳດ, ປະກຳດເຕ່ື ອນໄພ, ລະດບັ ກຳນຂນຶ້ີ -ລງົ ຂອງນຳີ້ ໃນແມື່ ນຳີ້ , ປະລມິ ຳນນຳີ້ ຝົນສະເລື່ ຍ ແລະ ກຳນ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
201
ຄຳດກຳນທື່ ຳອ່ື ຽງສະຖຳນະກຳນໄພພອ້ີ ມປະຕບິ ດັ ຕຳມຄຳສ່ື ງັ ເຕອນໄພຢື່ ຳງເຄ່ື ງັ ຄດັ , ສງັ ເກດຄວຳມຜດິ ປົກກະຕທິ ຳງທຳ
ມະຊຳດ.
ສະຫຸບຼ ຜົ ນ
ລກັ ສະນະພນ້ີ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ 2 ປ
ໄດແີ້ ກ່ື ປ 2015 ແລະ 2019 ພບົ ວ່ື ຳ: 1) ດຳີ້ ນຜນົ ກະທບົ ປ 2015 ພນີ້ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ສື່ ວນໃຫຍ່ື ແມ່ື ນດນິ ນຳ ມ
ບຳ້ີ ນທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ 4 ບຳ້ີ ນຄ: ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ, ບຳ້ີ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປື່ ຳໄຜື່ ແລະ ບຳີ້ ນສບຸນເຮອງ, ໃນປ 2019
ໃນດຳີ້ ນພນີ້ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ປະກອບດວີ້ ຍດນິ ນຳເປັນຈຳນວນຫຳຼ ຍທ່ື ສຸດ ໂດຍບຳ້ີ ນທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ 8
ບຳີ້ ນຄ: ບຳີ້ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປ່ື ຳໄຜ່ື , ບຳ້ີ ນໂພນຫນ, ບຳີ້ ນສບຸນເຮອງ, ບຳີ້ ນສມຸງຄຸນ, ບຳ້ີ ນທຳດ ແລະ ບຳີ້ ນ
ນຳເຄນິ .
ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສ່ື ງິ ປຸກສຳີ້ ງ ຄ: 1) ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ ກຳນລຽີ້ ງສດັ ແລະ ກຳນ
ຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ ແລະ ຜນົ ຜະລດິ ຫຸຼດຕ່ື ຳລງົ , 2) ດຳີ້ ນສງັ ຄມົ ເປັນຜນົ ກະທບົ ທື່ ຮຳ້ີ ຍແຮງທ່ື
ສຸດ ໂດຍສື່ ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍເຮດັ ໃຫເ້ີ ຄ່ື ອງໃຊຄ້ີ ວົ ເຮອນ, ບນັ ດຳຊນົ ລະປະທຳນ 5 ແຫື່ ງ, ພນ້ີ ຖຳນໂຄງລ່ື ຳງ ແລະ ຂວົ ໄດີ້
ຮບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ 4 ແຫື່ ງ ແລະ 3) ດຳ້ີ ນສ່ື ງິ ປຸກສຳ້ີ ງ ເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ຈຳນວນ 28
ຫງຼັ ຄຳ, ວດັ ວຳອຳຮຳມ ແລະ ໂຮງຮຽນ.
ແນວທຳງກຳນປີ້ອງກັນໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ປະກອບມ 2
ພຳກສື່ ວນຄ: 1) ແນວທຳງກຳນປອີ້ ງກນັ ຂອງຫນ່ື ວຍງຳນທື່ ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງແມື່ ນກຳນປະສຳນສມົ ທບົ ກບັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງ
ບຳີ້ ນ ໂຄສະນຳແຈງີ້ ເຕອນໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຮ,ີ້ ມສະຕລິ ະວງັ ຕວົ , ກະກຽມມຽີ້ ນມດັ ເຄ່ື ອງ ແລະ ສື່ ງິ ຂອງໄວທ້ີ ື່ ສງ, ກຳ
ນດົ ຈດຸ ທື່ ພກັ ຊື່ ວົ ຄຳວຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ກຳນດົ ຈດຸ ໄວສີ້ ດັ ລຽີ້ ງໃນເບອ້ີ ງຕນົ້ີ , ແລະ 2) ແນວທຳງປ້ອີ ງກນັ ໄພຂອງອຳ
ນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນປະກອບມ: ກຳນຕດິ ຕຳມລະດບັ ນຳີ້ , ລຳຍງຳນລະດບັ ນຳ້ີ ໃຫ້ີ
ປະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຮ້ີ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງກຳນປີ້ອງກນັ ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມສ່ື ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນໄດີ້
ຮບັ ຮຢີ້ ່ື ຳງທ່ື ວົ ເຖງິ .
ສ່ື ວນແນວທຳງກຳນຫຸຼດຜ່ື ອນບນັ ຫຳໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ພບົ ວ່ື ຳ: ທຳງອຳນຳດກຳນ
ປົກຄອງເມອງໃຫຄີ້ ວຳມສຳຄນັ ກບັ ກຳນແກໄ້ີ ຂຫຸຼດຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ 3 ຢ່ື ຳງຄ: 1) ໂຄງກຳນປື່ ຽນແລວນຳີ້ ນຳນ ແລະ ກື່
ຕຳ້ີ ນກນັ ເຈື່ ອນນຳ້ີ ນຳນ, 2) ໂຄງກຳນຟນ້ີ ຟໄພພບິ ດັ ເສນັ້ີ ທຳງ ແລະ ກ່ື ສຳ້ີ ງຂວົ ເບຕງົ ເສມເຫຼກັ ແລະ 3) ໂຄງກຳນຟນ້ີ ຟ
ແລະ ປັບປຸງຄຸນນະພຳບຊວດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ແນວທຳງກຳນຫຸດຼ ຜ່ື ອນບນັ ຫຳໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມຂອງອຳນຳດກຳນປົກຄອງ
ບຳີ້ ນພຳຍໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ.
ຄາຂອບໃຈ
ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ສະບບັ ນີ້ ສຳເລດັ ລງົ ໄດຢີ້ ່ື ຳງສມົ ບນ ເພຳະໄດຮ້ີ ບັ ຄວຳມອະນຸເຄຳະຊື່ ວຍເຫຼອຢື່ ຳງດຈຳກທ່ື ຳນ ຮອງ
ສຳດສະດຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳເອກ ບຸນທະວ ສສຳພນັ ປະທຳນທ່ື ປຶກສຳ ແລະ ປະລນິ ຍຳໂທ ບຸນໄຊ ວລິ ະໄຊ ກຳມະກຳນທ່ື
ປຶກສຳວທິ ະຍຳນພິ ນົ ທ່ື ຍຳມໃດກມຄວຳມເປັນຫື່ ວງເປັນໃຍ, ເອຳົ ໃຈໃສື່ ໃຫກ້ີ ຳນຊນີ້ ຳກວດແກຈ້ີ ດຸ ຂຳດຕກົ ບກົ ພ່ື ອງຕື່ ຳງໆ
ມຳໂດຍຕະຫຼອດຈນົ ເຮດັ ໃຫວີ້ ທິ ະຍຳນພິ ນົ ສະບບັ ນສີ້ ຳເລດັ ລຸລ່ື ວງໄປໄດໂີ້ ດຍດ ຕຳມຈດຸ ປະສງົ ແລະ ຄຳດໝຳຍທ່ື ວຳງໄວ.ີ້
ດື່ ງັ ນນັີ້ ຜສີ້ ກຶ ສຳຈື່ ງຶ ຮສ້ີ ກຶ ຊຳບຊງຶ້ີ ເປັນຢ່ື ຳງຍ່ື ງິ ແລະ ຂຈດົ ຈຳບຸນຄຸນຂອງທ່ື ຳນທງັ ສອງ ພອີ້ ມທງັ ສະແດງຄວຳມຂອບໃຈເປັນ
ຢື່ ຳງສງມຳໃນໂອກຳດນດ້ີ ວີ້ ຍ.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
202
ຜສີ້ ກຶ ສຳຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈຢື່ ຳງລນົ້ີ ເຫອຼ ຕື່ ຄວຳມກະລຸນຳອນັ ສງສ່ື ງົ ຂອງ ທ່ື ຳນ ຮສ. ປອ. ເດຊຳນຸລຳດ ແສນ
ດວງເດດ, ທື່ ຳນ ຮສ. ປອ. ຄຳມະນ ສຸລເິ ດດ, ທ່ື ຳນ ຮສ. ປທ. ນ. ຄຳພອນ ອນິ ທພິ ອນ, ທ່ື ຳນ ປອ. ສສະຫວຳດ ໂສມມະ
ລດັ ແລະ ທ່ື ຳນ ຮສ. ປທ. ພມົ ບຸດ ສະດຳຈດິ ຜຊ້ີ ່ື ຽວຊຳນກວດສອບເຄ່ື ອງມກຳນສກຶ ສຳ ທ່ື ໄດເ້ີ ສຍສະຫຼະເວລຳໃນກຳນ
ກວດ, ແນະນຳ ແລະ ປັບປຸງເຄື່ ອງມດື່ ງັ ກື່ ຳວ ຈນົ ເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນສກຶ ສຳສຳມຳດດຳເນນກຳນໄປໄດໂີ້ ດຍດ.
ຜສີ້ ກຶ ສຳຂສະແດງຄວຳມຮບ້ີ ຸນຄຸນເປັນຢ່ື ຳງສງມຳຍງັ ອະທກິ ຳນບດມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດຄະນະບດ ຄະນະ
ວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ແລະ ຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບຫກຼັ ສດຫງຼັ ປະລນິ ຍຳຕ ສຳຂຳກຳນຈດັ ກຳນພນີ້ ທ່ື ເພ່ື ອກຳນພດັ ທະນຳ ພອີ້ ມ
ດວ້ີ ຍອຳຈຳນທຸກທື່ ຳນທ່ື ໄດສ້ີ ຸມທຸກສະຕປິ ັນຍຳຂອງຕນົ ເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຖື່ ຳຍທອດຫຼກັ ສດວຊິ ຳຄວຳມຮໃີ້ ນດຳ້ີ ນຕ່ື ຳງໆດວີ້ ຍ
ຄວຳມເອຳົ ໃຈໃສື່ .
ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ທື່ ຳນຫວົ ໜຳ້ີ ຫອີ້ ງກຳນປົກຄອງເມອງນຳນ, ຫອ້ີ ງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ້ີ
ເມອງນຳນ, ຫອີ້ ງກຳນໂຍທຳທກິ ຳນ ແລະ ຂນົ ສື່ ງົ ເມອງນຳນ, ຫອ້ີ ງກຳນພຳຍໃນເມອງນຳນ, ຫອີ້ ງກຳນແຜນກຳນ ແລະ
ກຳນລງົ ທນຶ ເມອງນຳນ, ຫອີ້ ງກຳນແຮງງຳນ ແລະ ສະຫວດັ ດກຳນສງັ ຄມົ ເມອງນຳນ ແລະ ບນັ ດຳນຳຍບຳ້ີ ນຈຳນວນ 8
ບຳ້ີ ນ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ ໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ທື່ ໄດໃ້ີ ຫຄ້ີ ວຳມສະດວກ
ໃນກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ ແລະ ຊື່ ວຍເຫອຼ ຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ລວມທງັ ຄນົ ໃກຊີ້ ດິ ແລະ ເພື່ ອນມດິ ສະຫຳຍທຸກໆທ່ື ຳນທໃຫກ້ີ ຳນຊຸ ກຍີ້
ແລະ ໃຫກ້ີ ຳລງັ ໃຈແກ່ື ຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ເຊ່ື ງິ ເຮດັ ໃຫວ້ີ ທິ ະຍຳນພິ ນົ ສະບບັ ນສ້ີ ຳເລດັ ລງົ ໂດຍດ. ຂຳີ້ ພະເຈຳົ້ີ ຂກ່ື ຳວຄຳວື່ ຳຂອບໃຈຢື່ ຳງ
ສງ ມຳຍງັ ທຸກໆທ່ື ຳນນະໂອກຳດນດ້ີ ວ້ີ ຍ.
ບວົ ລວິ ງົ ໄມພອນ
ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ
ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ. (2016). ຍຸດທະສຳດ ແລະ ແຜນດຳເນນງຳນຊວະນຳພນັ
ແຫື່ ງຊຳດ 2016-2025. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ.
ກມົ ປ້ີອງກນັ ແລະ ບນັ ເທຳົ ສຳທຳລະນະໄພ. (2010). ກຳນປະຍຸກໃຊລ້ີ ະບບົ ສຳລະສນົ ເທດພມສຳດເພ່ື ອກຳນວເິ ຄຳະ
ແລະ ວຳງແຜນຈດັ ກຳນພນີ້ ທື່ ສື່ ຽງໄພດນິ ຖະລ່ື ມົ ກລະນສກຶ ສຳ: ເມອງສວຳງ ແຂວງນະຄອນລຳດສະສມຳ.
ແຂວງນະຄອນລຳດສະສມຳ: ສຳນກັ ງຳນວໄິ ຈ ແລະ ຄວຳມຮື່ ວມມລະຫວ່ື ຳງປະເທດ.
ກມົ ແຜນທ່ື ແຫື່ ງຊຳດ. (2012). ສະພຳບກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ , ນຳ້ີ , ດນິ , ເສນັ ີ້ ທຳງ, ຈດຸ ບຳ້ີ ນ ເມອງປຳກງມື່ ນະຄອນຫຼວງ
ວຽງຈນັ .
ກອງເລຂຳຄະນະກຳມະກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ຄວບຄຸມໄພພບິ ດັ ແຫື່ ງຊຳດ. (2012). ບດົ ລຳຍງຳນກຳນປະເມນລະດບັ
ຊຳດກື່ ຽວກບັ ກຳນຫຸຼດຜື່ ອນຄວຳມສ່ື ຽງໄພພບິ ດັ ໃນ ສປປ ລຳວ. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ກະຊວງແຮງງຳນ
ແລະ ສະຫວດັ ດກຳນສງັ ຄມົ .
ຄະນະກຳມຳທກິ ຳນແມື່ ນຳ້ີ ຂອງສຳກນົ . (2020). ຂມີ້ ນກຳນເຕອນໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມລ່ື ວງໜຳ້ີ ແລະ ກຳນຕດິ ຕຳມໄພ
ແ ຫ ້ີງ ແ ລີ້ງ ແ ກື່ ຊຸ ມ ຊົນ . ນ ະ ຄ ອ ນ ຫຼ ວ ງ ວ ຽ ງ ຈັນ : Mekong River Commission for Sustainable
Development.
ສຳຍຄຳ ສຫຳລຳດ. (2019). ສກຶ ສຳກຳນວເິ ຄຳະພນີ້ ທື່ ທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ ກລະນສກຶ ສຳ: ເຂດກ່ື ຸມ
ບຳ້ີ ນທື່ ຳງື່ອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ
ສມົ ກຽດ ທອງທຳມະຊຳດ. (2014). ກຳນສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ ປ 2011 ທ່ືມຕ່ື ປະຊຳຊນົ ເຂດວໂັ ຄກ
ເມອງມະໂນຣມົ ແຂວງໄຊນຳດ. ກຸງເທບມະຫຳນະຄອນ: ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລລຳດຊະພດັ ພຳກເໜອ.
ທນັ ຍຳຣດັ ທອງເຊອີ້ . (2017). ກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳໄພນຳີ້ ຖວ້ີ ມ ແລະ ກຳນມສ່ື ວນຮ່ື ວມຂອງຊຸ ມຊນົ . ແຂວງພຈິ ດິ :
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລນະເລສວນ.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
203
ປະລິຊຳ ປິຍະຈນັ . (2011). ຊຸ ມຊົນກຳນຈດັ ກຳນໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມ . ກຸງເທບມະຫຳນະຄອນ: ມະຫຳວິທະຍຳໄລ
ກະເສດສຳດ.
ໄພວອນ ແສງພອນ. (2019). ສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມ ແລະ ກຳນປັບຕວົ ຂອງປະຊຳຊນົ ກລະນສກຶ ສຳ:
ບຳ້ີ ນສອກເບຳະ ແລະ ບຳີ້ ນດື່ ຳນຊຳ້ີ ງ ເມອງໜອງບກົ ແຂວງຄຳມື່ ວນ: ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ.
ພນັ ຊະລນິ ເສມກຳນດ. (2014). ສກຶ ສຳກຳນວເິ ຄຳະພນີ້ ທ່ື ສ່ື ຽງຕ່ື ກຳນເກດໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ ໂດຍກຳນໃຊລ້ີ ະບບົ ສຳລະ
ສນົ ເທດພມສຳດ ເມອງຄວນຂະໜຸນ ແຂວງພດັ ທະລຸງ. ແຂວງພດັ ທະລຸງ: ມະຫຳວທິ ະໄລວທິ ະຍຳເຂດພດັ
ທະລຸງ.
ຫອ້ີ ງກຳນຄຸມ້ີ ຄອງໄພພບິ ດັ ແຫື່ ງຊຳດ. (2012). ບດົ ລຳຍງຳນກຳນປະເມນລະດບັ ຊຳດ ກ່ື ຽວກບັ ກຳນຫຸຼດຜື່ ອນຄວຳມ
ສ່ື ຽງໄພພບິ ດັ .
ASEAN. ( 2020) . ASEAN Agreement on Disaster Mangement and Emergency Response
(AADMER). Indonesia, Jakarta: ASEAN Secretariat .
Benson. ( 2004) . Understanding the Economic and Financial Impacts of Natural Disasters.
Washington, DC: World Bank.
COP26. ( 2021) . Science Enviroment. from BBC: https: / / www. bbc. com/ news/ science-
environment-59088498
Earl Janes Goodyear, Ph.D. (2011). ກຳນວເິ ຄຳະລະບບົ ສະຖຳບນັ ແລະ ກດົ ໝຳຍ ແລະ ກອບວຽກສຳລບັ
ກຳນຄຸມີ້ ຄອງຄວຳມສື່ ຽງໄພພບິ ດັ ໃນ ສປປ ລຳວ.
Floodlist. (2021, 11, 6). Indonesia Flash Floods in Batu City Leave at Least 6 Dead. ສບຄນົ້ີ ວນັ
ທ 18 ພະຈກິ 2021 ຈຳກ Floodlist: https://floodlist.com/asia/indonesia-flash-floods-in-batu-
city-leave-at-least-6-dead
Hunt, R.E. (1984). Geotechnical Engineering Investigation Manual. New York: Macgraw-Hill.
Kethsan Kanyasan. (2018). Implementation of disaster risk reduction and mangement policies
in a school setting in Lao PDR. Vientiane Capital: National University of Laos Faculty
of Education.
Lao Economic Daily. (2019). ນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ 7 ບຳີ້ ນ ເມອງນຳນ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ. ສບຄນົ້ີ ວນັ ທ 19 ກລະກດົ
2021 ຈຳກ Laoedaily: https://bit.ly/3FUyqMD.
Roy Ward. (1978). Floods : a geographical perspective. London : Macmillan: The University of
Queenland.
State Cartographer's Office. (2002). Reporting on Mapping and Land Information in Wisconsin.
Wisconsin: University of Wisconsin-Madison.
Tingsanchali, T. ( 1996) . Floods and Human Interaction : Experience, Problems and Solution.
Bangkok, Thailand: Asian Institute of Technology.
TOD GPS. ( 2022) . The Experience of the Innovation of GIS. Retrieved from TOD:
https://www.tod.co.th/aboutgps.php
United Nations Development Programme. (2008). Annual Report. New York: United Nations.
United Nations Development Programme. ( 2015) . Annual Report 2015. New York: United
Nations.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
204
Wikipedia. (2022). Sentinel 2 Sattellite Details. ສບຄົນີ້ ວັນທ 18 ພະຈິກ 2021 ຈຳກ: Hmong in
thailand : https://hmong.in.th/wiki/Sentinel_2.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
205
ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໂຄງກຳນເຂ່ື ອນໄຟຟຳ້ີ ນຳ້ີ ງຽບ 1,
ກລະນສກຶ ສຳ: ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ
OCCUPATIONAL DEVELOPMENT FOR AFFECTED PEOPLE OF THE
NAMNGIEP1 HYDROPOWER PROJECT, CASE STUDY: PHOUHOMXAY
VILLAGE, BOLIKHAN DISTRICT, BOLIKHAMXAY PROVINCE
Ying YANG
Master of Social Sciences in Social Management for Resettlement, Faculty of Social Sciences
National University of Laos.
P.O. Box 7322, Dongdok Campus, Vientiane Capital City, Lao PDR.
Email: [email protected]
ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນມ້ີ ຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອ 1) ສກຶ ສຳຂະບວນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບດຳີ້ ນກະສກິ ຳ, ອຳຊບທ່ື ບ່ື ແມ່ື ນກະສກິ ຳ
ແລະ ອຳຊບກຳນຄຳ້ີ , 2) ວເິ ຄຳະບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ທ່ື ໄດພ້ີ ບົ ແລະ 3) ແນວທຳງປັບປຸງອຳຊບໃນຕ່ື ໜຳີ້ ໃຫແີ້ ກື່ ຜຖີ້ ກຈດັ
ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍຢື່ ບຳີ້ ນພໂຮມໄຊ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ.
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ວ່ື ຳ ກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໄດມ້ີ ກຳນດຳເນນກຳນເປັນ 2 ໄລຍະຄ: ໄລຍະກື່ ອນ ແລະ
ຫຼງັ ກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍ, ໄລຍະກ່ື ອນກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍແມື່ ນເປັນກຳນກະກຽມສ່ື ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຢ່ື ບຳ້ີ ນຈດັ ສນັ
ຍກົ ຍຳ້ີ ຍ. ໄລຍະທ່ື 2 ແມື່ ນດຳເນນພຳຍຫຼງັ ກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍສຳເລດັ ເຊື່ ງິ ເລ່ື ມຕນົີ້ ຈຳກກຳນຈດັ ສນັ ດນິ ກະສກິ ຳ, ກື່ ສຳ້ີ ງ
ລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນ ແລະ ເສນັີ້ ທຳງໄປສື່ ພນີ້ ທ່ື ທຳກຳນຜະລດິ ຫງຼັ ຈຳກນນັ້ີ ມກຳນວຳງແຜນຜື່ ຳນກຳນປຶກສຳຫຳລກບັ ແຕື່
ລະບຸກຄນົ ຢ່ື ພຳຍໃນຄອບຄວົ ໂດຍຜ່ື ຳນກຳນໃຊເີ້ ຄ່ື ອງມວເິ ຄຳະ ຈດຸ ແຂງ, ຈດຸ ອ່ື ອນ, ໂອກຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍ ເພື່ ອໃຫໄີ້ ດ້ີ
ອຳຊບທ່ື ມຄວຳມເໝຳະສມົ ຕຳມທ່ື ຳແຮງຂອງຕນົ . ພຳຍຫງຼັ ໄດກ້ີ ່ື ຸມເປົຳ້ີ ໝຳຍແລວ້ີ ຈ່ື ງິ ດຳເນນກຳນສະໜບັ ສະໜນດຳ້ີ ນປັດ
ໃຈທື່ ຈຳເປັນ ເພ່ື ອສຳີ້ ງແຮງຈງໃຈ ແລະ ໃຫກ້ີ ຳນສະໜບັ ສະນນເຕກັ ນກິ ວຊິ ຳກຳນຕະຫຼອດໄລຍະຈດັ ຕງັີ້ ປະຕບິ ດັ , ດຳເນນ
ກຳນຕດິ ຕຳມ, ກຳນປະເມນຜນົ ແລະ ກຳນປັບປຸງອຳຊບເປັນແຕ່ື ລະໄລຍະ ເພ່ື ອໃຫອ້ີ ຳຊບມກຳນພດັ ທະນຳຢື່ ຳງຕື່ ເນື່ ອງ
ແລະ ຍນຍງົ . ອຳຊບທ່ື ໄດມີ້ ກຳນພດັ ທະນຳແມື່ ນປະກອບມ ອຳຊບກະສກິ ຳ (ປກຝັງ, ລຽີ້ ງສດັ ແລະ ປະມງົ ), ອຳຊບທື່ ບ່ື
ແມື່ ນກະສກິ ຳ ແລະ ອຳຊບກຳນຄຳ້ີ .
ວເິ ຄຳະບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ທື່ ພບົ ພໃີ້ ນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໃນໄລຍະຜ່ື ຳນມຳມຄ: ກຳນກື່ ສຳ້ີ ງລະບບົ ຊນົ ລະ
ປະທຳນມຄວຳມຊກັ ຊຳ້ີ , ດນິ ທື່ ທຳກະສກິ ຳມຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຕື່ ຳ ແລະ ຄອ້ີ ຍຊນັ . ຜຖ້ີ ກຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳ້ີ ຍສ່ື ວນຫຳຼ ຍເປັນ
ກື່ ຸມທື່ ທຸກຍຳກ, ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳຕື່ ຳ ທ່ື ມຳຈຳກຫຼຳຍບຳ້ີ ນ ແລະ ມວຖິ ກຳນດຳລງົ ຊວດິ ແບບອງໃສ່ື ທຳມະຊຳດ ເຮດັ ໃຫມີ້
ຄວຳມເປັນເຈຳົີ້ ກຳນຕື່ ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຂອງຕນົ ຕ່ື ຳ, ມກຳນແຜື່ ລະບຳດຂອງພະຍຳດໂຄວດິ -19 ທ່ື ເປັນຂຫີ້ ຍຸງີ້ ຍຳກໃນ
ກຳນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບກບັ ຊຸມຊນົ ແລະ ມຂຄີ້ ດັ ແຍ່ື ງພຳຍໃນຊຸມຊນົ ເນື່ ອງມຳຈຳກບນັ ຫຳທື່ ດນິ .
ແນວທຳງປັບປຸງອຳຊບໃນຕ່ື ໜຳີ້ ມ: ສກຶ ສຳອບົ ຮມົ ທຳງດຳ້ີ ນກຳນເມອງແນວຄດິ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງ
ນະໂຍບຳຍຂອງລດັ ຖະບຳນທື່ ກື່ ຽວຂອີ້ ງ, ປັບປຸງລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນໃຫສີ້ ມົ ບນ, ສຸມໃສື່ ກ່ື ຸມຜທ້ີ ຸກຍຳກ ແລະ ດອ້ີ ຍ
ໂອກຳດ. ສຳີ້ ງຂດຄວຳມສຳມຳດດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນ, ດຳ້ີ ນກຳນບລຫິ ຳນທນຶ , ກຳນຕະຫຼຳດ; ສຳີ້ ງເງ່ືອນໄຂໃນກຳນເຂຳົີ້ ເຖງິ ແຫ່ື ງຼ
ທນຶ , ປັບປຸງລະບບົ ກຳນຕດິ ຕຳມ ແລະ ກຳນປະເມນຜນົ ໃຫມີ້ ປະສດິ ທພິ ຳບ ເພື່ ອປັບປຸງອຳຊບໃຫດີ້ ຂນີ້ ແລະ ມຄວຳມ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
206
ຍນຍງົ . ໃຫຄ້ີ ວຳມຊື່ ວຍເຫອຼ ໃນກຳນບລຫິ ຳນຈດັ ກຳນ ແລະ ຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນທ່ື ມຢ່ື ໃນຂອບເຂດບຳີ້ ນໃຫມ້ີ ຄວຳມ
ຍນຍງົ .
ຄຳສຳຄນັ : ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ, ບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ , ແນວທຳງກຳນປັບປຸງອຳຊບ.
Abstract
The purpose of the study is to investigate the occupation development procedure, analyze
the issues and obstacle faced on occupation development, and investigate appropriate
methodology to improve the occupation for the Phouhomxay resettlers, Bolikhan district,
Bolikhaxay province.
The result of occupation development procedure was implemented in two phases: first in
pre-resettlement was the preparation for occupation development in resettlement village. Second
phase was implemented in post resettlement was initiated by allocated agricultural land,
constructed the irrigation system, access road then conducted consultation with individual person
in each household for identifying the interesting occupation through SWOT (strength, weak,
opportunity and treat) tool, technical support included some motivation input, monitoring, evaluate
and improving the occupation was made time to time to ensure progress sustainability. The existing
occupation are agriculture (crops plantation, livestock raising and fishery), Off-farm occupation
and trader.
Issues and obstacles found in occupation development are: delays in irrigation system
construction, agriculture land is dry and high slopes, most of the resettlers are poor group who
come from many villages with ideological backgrounds, implementing the upland shifting cultivation,
illiterate which caused low ownership of livelihood development. The COVID-19 pandemic was also
affected to occupation development. Internal conflict due to community land encroachment.
Methodology for improving the occupation for Phouhomxay resettlers: awareness and
disseminate the GOL development policy including conflict resolution, completed the irrigation
system improvement, focuses on vulnerable and lagging households. Strengthening the technical
skill to the villagers with appropriate method. The project also created condition for access on
funding as well as build up capacity on financial; capacity building on marketing in various form,
improve the monitoring and evaluate systems and assisted the resettlers to manage natural
resources for sustainable utilization.
Key words: Occupational development, Issue and obstacle, Methodology for improvement the
occupational.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
207
ບດົ ນຳ
ພຳຍຫງຼັ ປະເທດຊຳດໄດຮີ້ ບັ ກຳນປົດປື່ ອຍ ແລະ ສະຖຳປະນຳເປັນປະເທດ ສປປ ລຳວ ໃນວນັ ທ 2 ທນັ ວຳ ປ
1975, ພກັ ແລະ ລດັ ຖະບຳນໄດວ້ີ ຳງແນວທຳງ ແລະ ແຜນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ອອກເປັນແຕື່ ລະໄລຍະ ໂດຍ
ປະຕບິ ດັ 2 ໜຳ້ີ ທ່ື ຍຸດທະສຳດຄ: ປົກປັກຮກັ ສຳ ແລະ ສຳ້ີ ງສຳພດັ ທະນຳປະເທດຊຳດ.ໃນມະຕກິ ອງປະຊຸມໃຫຍື່ ຄງັີ້ ທ X
ພກັ ໄດລ້ີ ະບຸແຈງີ້ ແຜນສບຕື່ ແກໄີ້ ຂຄວຳມທຸກຍຳກຂອງປະຊຳຊນົ ໃຫໄີ້ ດຢ້ີ ື່ ຳງທື່ ວົ ເຖງິ ຕງັີ້ ໜຳ້ີ ສບຕື່ ປະຕບິ ດັ ມຳດຕະກຳນຍຸດ
ທະສຳດຫນັ ລງົ ກ່ື ສຳ້ີ ງຮຳກຖຳນ, ພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ ຮອບດຳີ້ ນຕຳມທດິ ຊນົ ນະບດົ ໃໝື່ ໂດຍຖເອຳົ ກຳນສ່ື ງົ ເສມກຳນ
ຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ແລະ ກຳນບລກິ ຳນສຳີ້ ງລຳຍໄດເ້ີ ຂຳົ້ີ ຄອບຄວົ ເປັນໃຈກຳງ ເຊື່ ງິ ສຸມໃສ່ື ກຳນຈດັ ສນັ ທ່ື ດນິ ເພ່ື ອເປັນ
ບ່ື ອນທຳມຳຫຳກນິ ແລະ ທ່ື ຕງັີ້ ພມລຳເນຳົ ຄງົ ທ່ື ແລະ ໝນັີ້ ຄງົ ພອ້ີ ມກບັ ຈດັ ສນັ ອຳຊບທື່ ສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ໝນັ້ີ ຄງົ ເພື່ ອກຳີ້ ວໄປ
ເຖງິ ກຳນຢຸດຕກິ ຳນຖຳງປື່ ຳເຮດັ ໄຮ່ື ແບບເລື່ ອນລອຍຢື່ ຳງສນິ້ີ ເຊງ, ພດັ ທະນຳພນີ້ ຖຳນໂຄງລ່ື ຳງຮບັ ໃຊກີ້ ຳນຜະລດິ ແລະ ປັບ
ປຸງຄຸນນະພຳບຊວດິ ກຳນເປັນຢື່ ຂອງຊຳວຊນົ ນະບດົ ຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນເຂຳົີ້ ເຖງິ ກຳນສກຶ ສຳ, ກຳນບລກິ ຳນສຳທຳລະນະສຸກ
ແລະ ປົກປັກຮກັ ສຳສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ ເພ່ື ອພດັ ທະນຳປະເທດຊຳດໃຫຫ້ີ ຸຼດພນົ້ີ ອອກຈຳກປະເທດດອ້ີ ຍພດັ ທະນຳໃນປ 2020
(ຫອີ້ ງກຳນສນກຳງພກັ , 2016).
ໃນໄລຍະຫຼຳຍປຜ່ື ຳນມຳ ລດັ ຖະບຳນ ສປປ ລຳວ ໄດມ້ີ ຫຼຳຍໂຄງກຳພດັ ທະນຳໃນຫຼຳຍທອີ້ ງຖື່ ນິ ເພື່ ອຈດຸ ປະສງົ
ສຳີ້ ງລຳຍໄດເ້ີ ຂຳົີ້ ປະເທດ ແລະ ເພ່ື ອແກໄ້ີ ຂຄວຳມທຸກຍຳກຂອງປະຊຳຊນົ ເຊື່ ນັ : ໂຄງກຳນສຳ້ີ ງເສນັີ້ ທຳງ, ໂຄງກຳນຂຸ ດຄນົ້ີ
ບ່ື ແຮື່ , ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ ພເິ ສດ, ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳເຂື່ ອນໄຟຟຳ້ີ ນຳີ້ ຕກົ ແລະ ອ່ື ນຶ ໆ ເຊື່ ງິ ແຕ່ື ລະໂຄງກຳນກ
ໄດສ້ີ ຳີ້ ງຜນົ ກະທບົ ທງັ ທຳງບວກ ແລະ ທຳງລບົ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ໃນເຂດໂຄງກຳນ ເຮດັ ໃຫຕີ້ ອ້ີ ງມກຳນຍກົ ຍຳີ້ ຍປະຊຳຊນົ
ອອກຈຳກພນ້ີ ທ່ື ໂຄງກຳນ ພອີ້ ມທງັ ມກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບແກື່ ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ .
ໂຄງກຳນໄຟຟຳີ້ ນຳ້ີ ງຽບ1 ເປັນໜື່ ງຶ ໃນໂຄງກຳນເປົຳີ້ ໝຳຍ ເພື່ ອຫຸດຼ ຜື່ ອນຄວຳມທຸກຈນົ ຕງັີ້ ຢ່ື ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ
ແລະ ແຂວງໄຊສມົ ບນ ຂອງ ສປປ ລຳວ. ມ 82 ຄອບຄວົ , ຈຳນວນ 534 ຄນົ ໄດຮ້ີ ບັ ກຳນຍກົ ຍຳ້ີ ຍໄປຢ່ື ບຳ້ີ ນຈດັ ສນັ ພ
ໂຮມໄຊ ທື່ ເມອງບລຄິ ນັ , ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໃນລະຫວ່ື ຳງປ 2016 ຫຳ ປ 2017 (NNP1PC, 2019). ໂດຍອງໃສື່ ພນັ ທະ
ສນັ ຍຳລະຫວື່ ຳງໂຄງກຳນ ແລະ ລດັ ຖະບຳນ ສປປ ລຳວ ທ່ື ໄດກີ້ ຳນດົ ວື່ ຳ ໂຄງກຳນຕອີ້ ງມກຳນປັບປຸງຊວດິ ກຳນເປັນຢ່ື ໃຫ້ີ
ຜທີ້ ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ໃຫເ້ີ ຂຳົ ເຈຳົ້ີ ຕອ້ີ ງມລຳຍໄດີ້ 200% ພຳຍໃນ 10 ປ ນບັ ຈຳກມເີ້ ລື່ ມດຳເນນທຸລະກດິ ຂຳຍໄຟຟຳ້ີ ນ
ເປັນ ຕນົ້ີ ໄປ ໂດຍທຽບຂມ້ີ ນພນ້ີ ຖຳນກ່ື ອນດຳເນນໂຄງກຳນ. ເພ່ື ອບນັ ລຸເປົຳ້ີ ໝຳຍທ່ື ວຳງໄວ,ີ້ ໂຄງກຳນຈື່ ງິ ມກຳນ
ພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫແີ້ ກື່ ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ. ດ່ື ງັ ນນັີ້ , ຂຳ້ີ ພະເຈຳົ້ີ ຈ່ື ງິ ໄດສ້ີ ກຶ ສຳຫວົ ຂດ້ີ ື່ ງັ ກື່ ຳວນີ້ ເພ່ື ອໃຫຮ້ີ ເ້ີ ຖງິ ຜນົ
ກຳນພດັ ທະ ນຳອຳຊບ ແລະ ເອຳົ ຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳມຳເປັນແນວທຳງປັບປຸງອຳຊບໃນຕື່ ໜຳີ້ ແກ່ື ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ແລະ ຜຖີ້ ກຈດັ
ສນັ ຍກົ ຍຳ້ີ ຍອື່ ນຶ ໆໃນອຳນຳຄດົ .
ວທິ ການຶສກສາ
ຮບແບບກຳນສກຶ ສຳ
ກຳນສກຶ ສຳໃນຫວົ ຂ້ີ ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໂຄງກຳນໄຟຟຳີ້ ນຳີ້ ງຽບ1, ກ
ລະ ນສກຶ ສຳ: ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ, ເມອງບລຄິ ນັ , ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ແມື່ ນຈະສກຶ ສຳ ຂະບວນກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ
ບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ທ່ື ພບົ ພ້ີ ແລະ ແນວທຳງປັບປຸງອຳຊບໃນຕື່ ໜຳີ້ ແກື່ ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ໃນອະນຳຄດົ ໂດຍເປັນກຳນສຳພຳດເອຳົ
ຂມີ້ ນຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຂອງພຳກສື່ ວນທື່ ກື່ ຽວຂອ້ີ ງຕ່ື ວຽກງຳນດື່ ງັ ກ່ື ຳວ ພອີ້ ມທງັ ສກຶ ສຳຮຽນຮເ້ີ ຖງິ ແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງ
ອຳຊບໃຫດີ້ ຂນີ້ ແລະ ມຄວຳມຍນຍງົ ໃນອຳນຳຄດົ ອກດວີ້ ຍ.
ປະຊຳກອນສກຶ ສຳ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
208
ປະຊຳກອນທື່ ໃຊເ້ີ ຂຳົ້ີ ໃນກຳນວໄິ ຈຄງັ້ີ ນປີ້ ະກອບດວ້ີ ຍ 3 ພຳກສື່ ວນທື່ ກື່ ຽວຂອີ້ ງໂດຍກງົ ກບັ ວຽກງຳນກຳນ
ພດັ ທະນຳອຳຊບຄ: ໂຄງກຳນ ເຊື່ ງິ ໄດແ້ີ ກ່ື ທມງຳນປັບປຸງຊວດິ ກຳນເປັນຢື່ ທ່ື ຮບັ ຜດິ ຊອບກື່ ຽວກບັ ວຽກງຳນກຳນ
ພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ຜທີ້ ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໂຄງກຳນເຂ່ື ອນໄຟຟຳີ້ ນຳີ້ ງຽບ1, ຜປີ້ ະສຳນງຳນຈຳກລດັ ຖະ
ບຳນ ທ່ື ຮບັ ຜດິ ຊອບວຽກງຳນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຮ່ື ວມກບັ ທຳງໂຄງກຳນ ທ່ື ໄດແ້ີ ກື່ ພະແນກກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້
ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ, ຫອີ້ ງກຳນກະສກິ ຳ-ປື່ ຳໄມເີ້ ມອງບລຄິ ນັ ແລະ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ, ຫວົ ໜຳ້ີ ຊງິ ຊຳວ ແລະ
ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ ເຊ່ື ງິ ສະເພຳະແຕ່ື ປະຊຳກອນພຳຍໃນບຳ້ີ ນ ມທງັ ໝດົ 572 ຄນົ , ຍງິ 282 ຄນົ ມ 99 ຄອບຄວົ
, 83 ຫງຼັ ຄຳເຮອນ.
ວທິ ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນຜີ້ ສ້ີ ກຶ ສຳໄດຂີ້ ໜງັ ສອະນຸຍຳດລງົ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຈຳກຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ເພື່ ອລງົ ເກບັ ກຳ
ຂມ້ີ ນ, ແຈງີ້ ໜງັ ສເພ່ື ອຂອະນຍຸ ຳດ ແລະ ຂຂມີ້ ນຈຳກໂຄງກຳນ, ແຈງີ້ ໜງັ ສເພື່ ອຂອະນຸດເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຈຳກພະນກັ ງຳນ
ຮຳກຖຳນ ແລະ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ, ລງົ ເກບັ ກຳຂມີ້ ນຕຳມແບບສຳພຳດ, ວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ ແລະ ແປຜນົ .
ກຳນວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຜນົ ຂມີ້ ນ
ຜສີ້ ກຶ ສຳໄດນີ້ ຳເອຳົ ຂມີ້ ນຈຳກກຳນສຳພຳດຈຳກແຕ່ື ລະທື່ ຳນມຳຮວບຮວມ ຫຼງັ ຈຳກນນັີ້ ກດຳເນນກຳນວເິ ຄຳະຕຳມ
ປະເດນັ ຫຼກັ , ນຳເອຳົ ຂມ້ີ ນມຳປຽບທຽບໃສື່ ຈດຸ ປະສງົ ແລວີ້ ວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນທງັ ໝດົ ຕຳມຈດຸ ປະສງົ ດວີ້ ຍກຳນພນັ ລະນຳ, ໃຫີ້
ຄວຳມໝຳຍ, ບນັ ລະຍຳຍດວ້ີ ຍຫກຼັ ເຫດ ແລະ ຜນົ ເພື່ ອອະທບິ ຳຍຄວຳມສອດຄ່ື ອງ ຫຼ ບ່ື ສອດຄື່ ອງຂອງຜນົ ກຳນສກຶ ສຳ ຕື່
ກບັ ບນັ ແນວຄດິ , ທດິ ສະດ ແລະ ນຕິ ກິ ຳທື່ ກ່ື ຽວຂອີ້ ງທື່ ໄດທ້ີ ບົ ທວນໃນບດົ ນ.ີ້
ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ
ຈຳກຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວ່ື ຳ ຂະບວນໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫຜ້ີ ຖີ້ ກຈດັ ສນັ ຍຍົ ກຍຳ້ີ ຍຢື່ ບຳີ້ ນພໂຮມໄຊ, ເມອງ
ບລຄິ ນັ , ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໄດມ້ີ ກຳນດຳເນນກຳນເປັນ 2 ໄລຍະ ຄ: ໄລຍະກ່ື ອນກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳ້ີ ຍ ເຊ່ື ງິ ເປັນໄລຍະແຫື່ ງ
ກຳນກະກຽມດຳ້ີ ນຄວຳມຮ,ີ້ ປະສບົ ກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບແກື່ ຊຳວບຳ້ີ ນ ແລະ ເປັນກະກຽມຂມີ້ ນຕວົ ຊວີ້ ດັ ເພື່ ອໃຫ້ີ
ສຳມຳດເປັນເຄື່ ອງວດັ ແທກເຖງິ ຄວຳມກຳີ້ ວດຳີ້ ນທ່ື ເປັນລຳຍໄດຈ້ີ ຳກກຳນປະກອບອຳຊບຢື່ ບຳ້ີ ນໃໝື່ . ໄລຍະຫຼງັ ກຳນຈດັ ສນັ
ຍກົ ຍຳ້ີ ຍ ເປັນໄລຍະໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຢື່ ຳງແທຈີ້ ງິ ໂດຍເລື່ ມຕນົ້ີ ຈຳກກຳນສະໜອງສື່ ງິ ສະໜບັ ສະໜນອຳຊບເຊື່ ນັ :
ກຳນຈດັ ສນັ ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳ, ກຳນກື່ ສຳ້ີ ງລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນ ລວມທງັ ສຳ້ີ ງເສນັີ້ ທຳງສື່ ພນ້ີ ທ່ື ກຳນຜະລດິ . ຫງຼັ ຈຳກນນັ້ີ ,
ຈ່ື ງິ ດຳເນນກຳນວຳງແຜນຜ່ື ຳນກຳນປຶກສຳຫຳລກບັ ສະມຳຊກິ ໃນແຕື່ ລະຄອບຄວົ ເປັນລຳຍບຸກຄນົ ໂດຍໃຊເ້ີ ຄື່ ອງມວເິ ຄຳະ
ຈດຸ ແຂງ, ຈດຸ ອ່ື ອນ, ໂອກຳດ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍ ມຳຊື່ ວຍ ເພື່ ອໃຫໄີ້ ດອີ້ ຳຊບທື່ ມຄວຳມ ເໝຳະສມົ ຕຳມທ່ື ຳແຮງຂອງຕນົ ເອງ
ຢື່ ຳງແທຈີ້ ງິ . ພຳຍຫຼງັ ໄດກີ້ ່ື ຸມເປົຳ້ີ ໝຳຍແລວີ້ ທຳງໂຄງກຳນຈ່ື ງິ ດຳເນນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບແກ່ື ເຂຳົ ດວ້ີ ຍກຳນສະໜບັ ສະໜນ
ປັດໃຈທື່ ຈຳເປັນ ພອີ້ ມທງັ ໃຫຄ້ີ ວຳມຮດີ້ ຳີ້ ນທຳງເຕກັ ນກິ ວຊິ ຳກຳນທ່ື ກື່ ຽວຂອີ້ ງ, ດຳເນນກຳນຕດິ ຕຳມ, ກຳນປະເມນຜນົ
ແລະ ປັບປຸງອຳຊບເປັນແຕື່ ລະໄລຍະຮວ່ື ມກບັ ຜທີ້ ່ື ເປັນເຈຳົີ້ ຂອງອຳຊບ. ອຳຊບທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳແມ່ື ນປະກອບດວີ້ ຍ
ອຳຊບກະສກິ ຳເຊື່ ນັ : ອຳຊບເຮດັ ນຳ, ອຳຊບປກພດລະດແລງີ້ , ອຳຊບປກຜກັ , ອຳຊບປກໝຳກນດັ , ອຳຊບປກເຫດັ ແລະ
ອຳຊບປກຢຳງພຳລຳ, ອຳຊບລຽີ້ ງສດັ ໃນຄງັ , ອຳຊບລຽີ້ ງງວົ ທອມ, ອຳຊບລຽີ້ ງແບ,້ີ ອຳຊບລຽີ້ ງໝ ແລະ ລຽີ້ ງປຳ. ອຳຊບທື່ ບື່
ແມື່ ນກະສກິ ຳມ ອຳຊບທກັ ຟອຍ, ແປຮບກວີ້ ຍ, ຊື່ ຳງຕເຫກຼັ ແລະ ກຳນຝຶກອບົ ຮມົ ອຳຊບໄລຍະສນັ້ີ ແກ່ື ຊຳວໜ່ື ຸມ ບື່ ພຽງແຕ່ື
ເທ່ື ຳົ ນນັ້ີ ຍງັ ມກຳນະພດັ ທະນຳອຳຊບກຳນຄຳີ້ ເຊື່ ນັ : ຮຳີ້ ນຂຳຍເຄ່ື ອງຍ່ື ອຍ ແລະ ພ່ື ຄຳີ້ ມກຳງໃຫກີ້ ບັ ເຂຳົ ເຈຳົີ້ ອກດວ້ີ ຍ.
ຈຳກກຳນວເິ ຄຳະພບົ ວື່ ຳ ບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ທ່ື ສ່ື ງົ ຜນົ ຕ່ື ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຢື່ ບຳີ້ ນພໂຮມໄຊ ບ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ດ
ເທ່ື ຳົ ທື່ ຄວນແມ່ື ນມຫຳຼ ຍຢື່ ຳງເຊື່ ນັ : ປະຊຳຊນົ ມຳຈຳກຫຳຼ ຍບຳີ້ ນ ທ່ື ມພນ້ີ ຖຳນດຳ້ີ ນແນວຄດິ ແລະ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ທື່ ຕື່ ຳງ
ກນັ ; ເປັນກຳນຫນັ ປື່ ຽນຈຳກຊວດິ ແບບອງໃສ່ື ທຳມະຊຳດມຳເປັນກຳນທຳກຳນຜະລດິ ແບບໃຊເີ້ ຕກັ ນກິ ວຊິ ຳກຳນເຮດັ ໃຫ້ີ
ພບົ ຂຫ້ີ ຍຸງ້ີ ຍຳກ ເພຳະລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳຕື່ ຳ ທ່ື ສ່ື ງົ ຜນົ ສະທອ້ີ ນດຳີ້ ນລບົ ຕື່ ຄວຳມເຂຳົີ້ ໃຈໃນກຳນເລອກອຳຊບຂອງຕນົ ລວມ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
209
ທງັ ຄວຳມຂຳດຄວຳມເປັນເຈຳົ້ີ ກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳ. ນອກຈຳກນນັ້ີ , ຊຳວບຳີ້ ນຍງັ ຂຳດທນຶ ຮອນໃນກຳນຕ່ື ຍອດອຳຊບ
ເພຳະເປັນກ່ື ຸມຜທີ້ ຸກຍຳກ; ບຳງຄນົ ຍງັ ມແນວຄດິ ຄອນແຄນບື່ ຢຳກພດັ ທະນຳ ແລະ ມຈຳນວນໜ່ື ງຶ ຂຳຍດນິ ທື່ ທຳງໂຄງກຳນ
ຈດັ ສນັ ໃຫີ້ ເຮດັ ໃຫບ້ີ ່ື ມດນິ ທຳກຳນຜະລດິ ແລວີ້ ໄປບຸກລຸກດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ ແລະ ດນິ ແຮ. ກຳນສະໜອງສື່ ງິ ອຳນວຍຄວຳມ
ສະດວກແກ່ື ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບມຄວຳມຊກັ ຊຳີ້ (ລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນ); ພນ້ີ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳທື່ ທຳງໂຄງກຳນຈດັ ສນັ ໃຫມ້ີ
ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຕ່ື ຳ ແລະ ຄອີ້ ຍຊນັ ສງ ສື່ ງົ ຜນົ ເຮດັ ໃຫ້ີ ກຳນທຳກຳນຜະລດິ ບ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ດ. ກຳນໃຊແ້ີ ນວພນັ ພດ ແລະ
ສດັ ຍງັ ເປັນພນັ ພນີ້ ເມອງທື່ ໃຫຜ້ີ ນົ ຜະລດິ ຕື່ ຳ. ກຳນຕດິ ຕຳມກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຂຳດຄວຳມຕື່ ເນື່ ອງ ເພຳະກຳນແຜື່ ລະບຳດ
ຂອງພະ ຍຳດໂຄວດິ -19.
ຜື່ ຳນກຳນສກສຳກື່ ຽວກບັ ແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງອຳຊບໃຫກີ້ ບັ ຜຖີ້ ກຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳ້ີ ຍພໂຮມໄຊ ແມື່ ນຕອີ້ ງມ
ກຳນດຳເນນກຳນຄ: ສກຶ ສຳອບົ ຮມົ ທຳງດຳີ້ ນກຳນເມອງແນວຄດິ ໃຫແີ້ ກ່ື ປະຊຳຊນົ ໃຫມ້ີ ຄວຳມເຂຳົ້ີ ໃຈເຖງິ ແນວທຳງນະໂຍ
ບຳຍຂອງພກັ ແລະ ລດັ ຖະບຳນ; ປັບປຸງລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນເພື່ ອສະໜບັ ສະໜນອຳຊບ; ປັບປຸງວທິ ກຳນຄດັ ເລອກກ່ື ຸມ
ເປົຳີ້ ໝຳຍ ໂດຍສຸມໃສ່ື ກ່ື ຸມຜທີ້ ຸກຍຳກ ແລະ ດອ້ີ ຍໂອກຳດເປັນບລມິ ະສດິ ທຳອດິ , ພດັ ທະນຳອຳຊບຕຳມທື່ ຳແຮງ ດວ້ີ ຍກຳນ
ສຳ້ີ ງຂດຄວຳມສຳມຳ ຜື່ ຳນກຳນຝຶກອບົ ຮມົ ໂດຍຍເນນັີ້ ໃສ່ື ພຳກປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ເປັນຫກຼັ , ສຳ້ີ ງຄອບຄວົ ຕວົ ແບບ ແລະ ກ່ື ຸມ
ເພື່ ອສຳ້ີ ງເງ່ືອນໄຂໃນກຳນເຂຳົີ້ ຫຳແຫື່ ຼງທນຶ ພອີ້ ມສຳີ້ ງຂດຄວຳມສຳມຳດໃນກຳນບລຫິ ຳນເງນິ ທນຶ ; ສຳີ້ ງເຄ່ື ອຂື່ ຳຍທຳງດຳີ້ ນ
ກຳນຕະ ຫຳຼ ດ ລວມທງັ ຕະຫຼຳດສ່ື ສງັ ຄມົ ອອນລຳຍ, ສື່ ງົ ເສມກຳນຜະລດິ ແບບມສນັ ຍຳ; ສຳີ້ ງລະບບົ ກຳນຕດິ ຕຳມ ແລະ ປະ
ເມນຜນົ ທື່ ມປະສດິ ທພິ ຳບເພື່ ອນຳໄປປັບປຸງອຳຊບ, ສ່ື ງົ ເສມກຳນປັບປຸງແນວພນັ ເພື່ ອເພ່ື ມຜນົ ຜະລດິ ໃຫສີ້ ງຂນີ້ ແລະ ພຳກ
ລດັ ເຂຳົີ້ ມຳມສ່ື ວນຮື່ ວມໃນກຳນບລຫິ ຳນຈດັ ກຳນ ແລະ ຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ເພື່ ອຫຸຼດຜ່ື ອນຂຂີ້ ດັ ແຍງ້ີ ແລະ
ໃຫມີ້ ກຳນນຳໃຊແີ້ ບບຍນຍງົ .
ວຈິ ຳນຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳ ຂະບວນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນພໂຮມໄຊ ທື່ ພບົ ວື່ ຳກຳນດຳເນນກຳນ
ພດັ ທະນຳປະກອບດວ້ີ ຍຂະບວນກຳນ ກະກຽມ, ວຳງແຜນ, ຈດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ , ຕດິ ຕຳມ, ປະເມນຜນົ ແລະ ກຳນປັບປຸງ
ອຳຊບ ທ່ື ສອດຄື່ ອງກບັ ແນວຄດິ ໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຂອງ (ວໄິ ລຮກັ ສມົ ສຸລວິ ງົ , 2019) ແລະ ແນວຄດິ ກຳນຈດັ
ສນັ ແລະ ສື່ ງົ ເສມະນຳອຳຊບ ຂອງ (ກມົ ກຳນປົກຄອງທອ້ີ ງຖ່ື ນິ , 2536) ທ່ື ວື່ ຳ ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ ຕອີ້ ງເລ່ື ມຈຳກກຳນ
ກຳນດົ ກ່ື ຸມເປົຳ້ີ ໝຳຍ, ກຳນສຳຫວຼ ດ ແລະ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຄວຳມຕອີ້ ງກຳນໃນກຳນປະກອບອຳຊບ; ກຳນສຳີ້ ງຂດຄວຳມ
ສຳມຳດຜື່ ຳນກຳນຝຶກອບົ ຮມົ , ສະໜບັ ສະໜນດຳີ້ ນງບົ ປະມຳນ, ວດັ ຖຸອຸປະກອນ, ເຄື່ ອງມ ຕະຫຼອດຮອດເຕກັ ໂນໂລຊ
ທື່ ເໝຳະສມົ ; ສະໜບັ ສະໜນກຳນວໄິ ຈ ແລະ ພດັ ທະນຳທື່ ກື່ ຽວຂອ້ີ ງ ເພື່ ອສຳ້ີ ງທກັ ສະ, ກຳນບລຫິ ຳນຈດັ ກຳນ, ກຳນ
ປັບປຸງ. ຂະບວນກຳນໃນກຳນດຳເນນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບແມື່ ນເຮດັ ຮື່ ວມກບັ ຜທ້ີ ່ື ເປັນເຈຳົີ້ ຂອງອຳຊບ ເຊ່ື ງິ ສອດຄ່ື ອງ
ກບັ ທດິ ສະດກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມຂອງ (Uphoff, 1980) ກື່ ຽວກບັ ກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ, ສ່ື ວນຮ່ື ວມໃນ
ກຳນເສຍສະຫຼະ, ຮື່ ວມລງົ ມປະຕບິ ດັ ແລະ ຮ່ື ວມຮບັ ຜນົ ປະໂຫຍດ. ກຳນພດັ ທະນອຳຊບໄດເີ້ ລື່ ມຈຳກກຳນຈດັ ສນັ ທ່ື
ດນິ ກະສກິ ຳ ແລະ ສຳີ້ ງສື່ ງິ ສະໜບັ ສະໜນອຳຊບ ທ່ື ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ ສະດວື່ ຳດວ້ີ ຍກຳນຈດັ ກຳນຄວຳມສ່ື ຽງ ແລະ ກຳນ
ສຳີ້ ງຄນໃນກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳ້ີ ຍຂອງ (ໄມເຄນ ເຊແນວ, 1996) ທື່ ວ່ື ຳ ຕອີ້ ງມກຳນສຳີ້ ງສ່ື ງິ ທ່ື ຜຖ້ີ ກຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍໄດມີ້
ກຳນສນເສຍນນັ້ີ ຄນໃໝື່ ເປັນຕນົ້ີ : ທື່ ຢື່ ອຳໄສ, ທື່ ດນິ ແລະ ຈດັ ກຳນກຳນສຳ້ີ ງລຳຍໄດເ້ີ ປັນຕນົີ້ . ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ
ໄດດີ້ ຳເນນບນົ ພນີ້ ຖຳນຄວຳມຕອີ້ ງກຳນ ແລະ ທື່ ຳແຮງຂອງເຈຳົີ້ ຂອງອຳຊບ ທ່ື ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ ສະດຄວຳມຕອີ້ ງກຳນ
ຂອງມະນຸດ (Maslow, 1954) ທ່ື ມຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນດຳ້ີ ນກຳຍຍະພຳບ ອຳຫຳນ, ນຳ້ີ ດ່ື ມ, ເປັນຕນົ້ີ . ອກຢ່ື ຳງໜ່ື ງຶ ເຫນັ ວື່ ຳ
ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບໄດມີ້ ກຳນດຳເນນກຳນເປັນລຳຍບຸກຄນົ ທື່ ເປັນສະມຳຊກິ ຄອບຄວົ ທື່ ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ ສະດກຳນ
ພດັ ທະນຳ ແລະ ກຳນເລອກອຳຊບຂອງ (Ginzberg and Association, 1951) ທື່ ວື່ ຳ ຂມ້ີ ນພນີ້ ຖຳນໃນກຳນເລອກ
ອຳຊບຂອງຄນົ ເຮຳົ ແມື່ ນປະກອບດວີ້ ຍ ອງົ ປະກອບດຳີ້ ນຄວຳມຈງິ , ກຳນສກຶ ສຳ, ອຳລມົ ແລະ ຄື່ ຳນຍິ ມົ . ພອີ້ ມດຽວ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
210
ກນັ ນນັີ້ ອຳຊບທ່ື ມກຳນພດັ ທະນຳແກ່ື ເຂຳົ ກ່ື ເລ່ື ມຈຳກ ອຳຊບຜະລດິ ສະບຽງອຳຫຳນ (ເຮດັ ນຳ) ແລະ ອຳຊບອ່ື ນຶ ເພ່ື ອເພື່ ອ
ສຳີ້ ງລຳຍໄດ້ີ ທື່ ສອດຄື່ ອງກບັ ເປົຳີ້ ໝຳຍພດັ ທະນຳແບບຍນຍງົ ຂອງອງົ ກຳນສະຫະປະຊຳຊຳດ (UNDP, 2018) ທ່ື
ຕອ້ີ ງກຳນລບຶ ລຳີ້ ງຄວຳມທຸກຍຳກ, ລບຶ ລຳີ້ ງໄພອດຶ ຫວິ . ນອກນນັີ້ , ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ື ຳອຳຊບທື່ ພດັ ທະນຳປະກອບມອຳຊບ
ກະສກິ ຳ ທ່ື ສອດ ຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍວື່ ຳດວ້ີ ຍກຳນຈດັ ສນັ ພມລຳເນຳົ ແລະ ອຳຊບ (ສະພຳແຫ່ື ງຊຳດ, 2018), ກດົ ໝຳຍ
ກະສກິ ຳ (ສະພຳແຫື່ ງຊຳດ, 1998) ແລະ ຍຸດທະສຳດກະສກິ ຳຮອດປ 2025 ແລະ ວໄິ ສທດັ ຮອດປ 2030 (ກະຊວງ
ກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ,ີ້ 2014) ທ່ື ກຳນດົ ໃຫມີ້ ກຳນສື່ ງົ ເສມອຳຊບກະສກິ ຳຢື່ ຳງກວຳີ້ ງຂວຳງ ໃຫສີ້ ຳມຳດໄດຜ້ີ ນົ ຜະລດິ ທຳງ
ປະລມິ ຳນ ແລະ ຄຸນນະພຳບ ເພ່ື ອຕອບສະໜອງຄວຳມຮຽກຮອີ້ ງຕອີ້ ງກຳນຂອງສງັ ຄມົ , ມສື່ ວນແຮໄວ,້ີ ຂຳຍເປັນສນິ ຄຳີ້
ທງັ ພຳຍໃນ ແລະ ຕື່ ຳງປະເທດ. ເພື່ ອຄວຳມຍນຍງົ ໃນໄລຍະຍຳວເຫນັ ວ່ື ຳໄດມ້ີ ກຳນສຳີ້ ງຄຝຶກລະດບັ ຊຸມຊນົ ແລະ ກ່ື ຸມ
ຜະລດິ ຂນ້ີ ໂດຍສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ກຳນສ່ື ງົ ເສມອຳຊບຊຸມຊນົ ສື່ ກຳນພດັ ທະນຳແບບຍນຍງົ (ກມົ ພດັ ທະນຳຊຸມຊນົ ,
2563) ທື່ ວື່ ຳ ເປົຳີ້ ໝຳຍໃນກຳນສຳ້ີ ງອຳຊບຊຸມແມື່ ນເລື່ ມຈຳກ ກຳນຄນົີ້ ຫຳຜທີ້ ່ື ມຄວຳມຊຳນຳນ ແລະ ຜທີ້ ່ື ຕອ້ີ ງກຳນສຳີ້ ງ
ອຳຊບ, ຝຶກຜທີ້ ່ື ມຄວຳມຮເ້ີ ປັນວທິ ະນຳກອນ, ສອນອຳຊບໃຫຜີ້ ຕ້ີ ອ້ີ ງກຳນສຳີ້ ງອຳຊບ ແລະ ສື່ ງົ ເສມກຳນລວມກ່ື ຸມ
ອຳຊບ.
ຈຳກກຳນວເິ ຄຳະ ພບົ ວື່ ຳບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ ເຫນັ ກຳນເລອກອຳຊບຂອງກື່ ຸມເປົ້ີຳ
ໝຳຍຍງັ ບ່ື ທນັ ຖກກບັ ເງື່ອນໄຂ ແລະ ທື່ ຳແຮງຂອງຕນົ ທື່ ສອດຄື່ ອງກບັ ທດິ ສະດກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ ແລະ ກຳນເລອກ
ອຳຊບຂອງ (Robert Hoppock, 1957) ທ່ື ເວຳົີ້ ວື່ ຳ ຄນົ ເຮຳົ ລອກອຳຊບ ກເພ່ື ອສະໜອງຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນຂອງຕນົ ເອງ
ແຕື່ ຄວຳມຕອີ້ ງກຳນທ່ື ເກດຂນຶີ້ ນອ້ີ ຳດຈະຊດັ ເຈນໃນບຳງຄນົ ແລະ ອຳດຈະຄຸມເຄອໃນອກບຳງຄນົ ແຕື່ ກມອດິ ທພິ ນົ ຕ່ື
ກຳນເລອກອຳຊບ. ນອກຈຳກນນັ້ີ , ຍງັ ເຫນັ ວື່ ຳ ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງປະຊຳຊນົ ຍງັ ຕ່ື ຳ ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຕບິ ດັ ເຕກັ ນກິ ໃນ
ກຳນຜະລດິ ບ່ື ທນັ ໄດດ້ີ ເຊື່ ງິ ສອດຄື່ ອງກບັ ທດິ ສະດພດັ ທະນຳກຳນທຳງອຳຊ (Ginzberg and Association, 1951) ທື່
ກ່ື ຳວວ່ື ຳ ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳກເປັນອງົ ປະກອບພນີ້ ຖຳນໜ່ື ງຶ ໃນກຳນເລອກອຳຊບຂອງຄນົ ເຮຳົ ແລະ ພອ້ີ ມດຽວກນັ ນນັ້ີ ມ
ຫຼຳຍຄົນບື່ ມກຳນສມົ ທບົ ທນຶ ເພື່ ອຂະຫຍຳຍ ຫຼ ຕ່ື ຍອດອຳຊບຍອີ້ ນຂຳດທນຶ ຮອນ ເພຳະເປັນກື່ ຸມທື່ ທຸກຍຳກ ເຊື່ ງິ
ສອດຄື່ ອງກບັ ທດິ ສະດຂອງ (Donald E. Super, 1957) ທ່ື ເວຳົີ້ ວື່ ຳ ຂະບວນກຳນປະກອບອຳຊບຂອງຄນົ ເຮຳົ ແມ່ື ນ
ຂນຶ້ີ ຢື່ ກບັ ລະດບັ ເສດ ຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງພື່ ແມື່ .
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳ ແນວທຳງກຳນປັບປຸງອຳຊບໃຫກ້ີ ບັ ຜຖີ້ ກຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍ ເພ່ື ອໃຫໄີ້ ດຮ້ີ ບັ ຜນົ ດ ແມື່ ນຄວນດຳ
ເນນກຳນບນົ ພນີ້ ຖຳນນະໂຍບຳຍ ວ່ື ຳດວ້ີ ຍກຳນພດັ ທະນຳຂອງ ສປປ ລຳວ (ຄະນະໂຄສະນຳອບົ ຮມົ ສນກຳງພກັ , 2011)
ທື່ ເນນັີ້ ເຖງິ ກຳນໃຫກ້ີ ຳນສກຶ ສຳອບົ ຮມົ ດຳ້ີ ນກຳນເມອງແນວຄດິ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງນະໂຍບຳຍ ເພ່ື ອໃຫທີ້ ຸກຄນົ ມ
ຄວຳມເຂຳົີ້ ໃຈ, ມຄວຳມສຳມກັ ຄກນັ ແລະ ເຫນັ ໄດຄ້ີ ວຳມໝຳຍ, ຄວຳມສຳຄນັ , ມຄວຳມຕື່ ນຕວົ ແລະ ເປັນເຈຳົ້ີ ກຳນ
ໃນກຳນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ ຂອງຕນົ ເອງ ແລະ ຄອບຄວົ ຍງັ ສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ກຳນຟນີ້ ຟຊວດິ ກຳນເປັນຢ່ື ແບບ
ຍນຍງົ ຂອງພະແນກພດັ ທະນຳສຳກນົ (DIFD, 2000) ທ່ື ວື່ ຳ ຮຳກຖຳນທ່ື ສຳຄນັ ໃນກຳນຟນ້ີ ຟຊວດິ ກຳນເປັນຢື່ ແບບຍນ
ຍງົ ແມື່ ນ ຕອ້ີ ງຖເອຳົ ຄນົ ເປັນສນກຳງ ເພຳະຄນົ ເປັນຜຂີ້ ບັ ເຄ່ື ອນກຳນພດັ ທະນຳ. ແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງອຳຊບ ເນນັ້ີ ໃສື່
ກື່ ຸມຜທ້ີ ຸກຍຳກ ແລະ ດອ້ີ ຍໂອກຳດ ທມຄວຳມສອດຄ່ື ອງກບັ ກດົ ໝຳຍ ວ່ື ຳດວີ້ ຍກຳນຈດັ ສນັ ພມລຳເນຳົ ແລະ ອຳຊບ
(ສະພຳແຫື່ ງຊຳດ, 2018) ທື່ ວ່ື ຳ ເຈຳົີ້ ຂອງໂຄງກຳນ ຫຼ ຜພີ້ ດັ ທະນຳໂຄງກຳນຕອີ້ ງໄດປ້ີ ະຕບິ ດັ ບລມິ ະສດິ ດ່ື ງັ ນ:ີ້ ຄອບຄວົ
ຫຼ ບຸກຄນົ ທຸກຍຳກ, ບ່ື ມອຳຊບໝນັ້ີ ຄງົ . ພອ້ີ ມກນັ ນນັີ້ ກຳນປັບປຸງອຳຊບຍງັ ມກຳນກຳນດົ ໃຫມ້ີ ກຳນສ່ື ງົ ເສມກຳນປັບປຸງ
ແນວພນັ (ພດ ແລະ ສດັ ), ປັບປຸງລະບບົ ຊນົ ລະປະ ທຳນ, ກຳນສຳ້ີ ງຂດຄວຳມສຳມຳດດຳີ້ ນຕື່ ຳງໆ ເພື່ ອໃຫສີ້ ຳມຳດເຂຳົີ້
ເຖງິ ແຫ່ື ງຼ ທນຶ ທສອດຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍກະສກິ ຳ (ສະພຳແຫື່ ງຊຳດ, 1998) ທື່ ສ່ື ງົ ເສມໃຫມີ້ ກຳນນຳໃຊແ້ີ ນວພນັ , ຝ່ື ຸ ນ, ຢຳ
, ເຄ່ື ອງມ ແລະ ພຳຫະນະກນົ ຈກັ ກຳນກະເສດ, ວຊິ ຳກຳນ, ຊນົ ລະປະທຳນ, ຂມີ້ ນຂ່ື ຳວສຳນ, ສນຄນົີ້ ຄວຳ້ີ -ທດົ ລອງ, ກຳນ
ຝຶກອບົ ຮມົ ຊຳວກະສກິ ອນ, ກຳນຕະຫຳຼ ດ, ທະນຳຄຳນພດ ແລະ ທະນຳຄຳນສດັ ຢື່ ຳງຄບົ ວງົ ຈອນ.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
211
ສະຫຸບຼ ຜນົ
ຈຳກຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ວື່ ຳ ຂະບວນກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບປະກອບດວີ້ ຍ 2 ໄລຍະຄ ກ່ື ອນ ແລະ
ຫຼງັ ກຳນຈດັ ສນັ ຍຍົ ກຍຳ້ີ ຍ; ໄລຍະກື່ ອນກຳນຈດັ ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ນແມື່ ນເປັນກຳນກະກຽມຄວຳມພອ້ີ ມ ແລະ ຕວົ ຊວີ້ ດັ ເພື່ ອ
ເຂຳົີ້ ສ່ື ກຳນພັດທະນຳອຳຊບພຳຍຫຼງັ ກຳນຈດັ ສັນຍກົ ຍຳ້ີ ຍ. ພຳຍຫຼງັ ກຳນຍົກຍຳີ້ ຍສຳເລັດ ທຳງໂຄງກຳນໄດມ້ີ ກຳນ
ພດັ ທະນຳອຳຊບຫຼກັ 3 ອຳຊບຄ: (1) ອຳຊບກະສກິ ຳ (ອຳຊບປກຝັງ: ອຳຊບເຮດັ ນຳ, ປກພດລະດແລງ້ີ , ປກຜກັ , ປກ
ໝຳກນດັ , ປກເຫດັ ແລະ ປກຢຳງພຳລຳ; ອຳຊບລຽີ້ ງສດັ ປະກອບມ: ກຳນລຽີ້ ງສດັ ຢື່ ໃນຄງັ , ກຳນລຽີ້ ງງວົ ທອມ, ກຳນ
ລຽ້ີ ງແບ,ີ້ ກຳນລຽ້ີ ງໝ ແລະ ລຽີ້ ງປຳ). (2) ອຳຊບທ່ື ບ່ື ແມ່ື ນກະສກິ ຳ (ອຳຊບແປຮບກວີ້ ຍ, ທກັ ຟອຍ, ຊື່ ຳງຕເຫກຼັ ແລະ
ຝຶກອຳຊບໄລຍະສນັີ້ ແກ່ື ຊຳວໜື່ ຸມ) ແລະ (3) ອຳຊບກຳນຄຳ້ີ (ຮຳ້ີ ນຂຳຍເຄື່ ອງຍ່ື ອຍ ແລະ ພ່ື ຄຳີ້ ມກຳງ) ໃຫກີ້ ບັ ຜຖ້ີ ກຈດັ
ສນັ ຍກົ ຍຳີ້ ຍພໂຮມໄຊ ໂດຍກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບດື່ ງັ ກ່ື ຳວແມ່ື ນດຳເນນຜື່ ຳນຂະບວນກຳນ ວຳງແຜນ, ຈດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ ,
ກຳນຕດິ ຕຳມ, ປະເມນຜນົ ແລະ ປັບປຸງອຳຊບ.
ອງຕຳມກຳນວເິ ຄຳະ ບນັ ຫຳ ແລະ ອຸປະສກັ ທ່ື ມຕື່ ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຢື່ ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ ແມ່ື ນປະກອບມ ບນັ ຫຳ
ດຳ້ີ ນຊບັ ພະຍຳກອນມະນຸດ ທື່ ເປັນກ່ື ຸມທຸກຍຳກ, ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳຕ່ື ຳ ທ່ື ສ່ື ງົ ຜນົ ໂດຍກງົ ຕ່ື ກຳນພດັ ທະນຳອຳຊບຂອງ
ຕນົ ເອງ; ກຳນກື່ ສຳີ້ ງສ່ື ງິ ສະໜບັ ສະໜນອຳຊບມຄວຳມຊກັ ຊຳ້ີ (ລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນ); ດນິ ກະສກິ ຳທື່ ຈດັ ສນັ ໃຫບີ້ ື່ ມ
ຄວຳມເໝຳະສມົ ແກ່ື ກຳນທຳກຳນຜະລດິ ; ກຳນນຳໃຊແີ້ ນວພນັ (ພດ ແລະ ສດັ ) ຍງັ ບື່ ທນັ ເໝຳະສມົ , ກຳນຕດິ ຕຳມຂຳດ
ຄວຳມຕ່ື ເນື່ ອງຍອີ້ ນກຳນແຜ່ື ລະບຳດຂອງພະຍຳດໂຄວດິ -19. ມຈຳນວນໜື່ ງຶ ຂຳຍດນິ ທ່ື ທຳງໂຄງກຳນຈດັ ສນັ ໃຫແ້ີ ລວີ້ ໄປ
ບຸກລຸກພນ້ີ ທ່ື ດນິ ແຮ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ ພອ້ີ ມທງັ ມຂຂ້ີ ດັ ທຳງດຳ້ີ ນທ່ື ດນິ ທ່ື ເຮດັ ໃຫຊີ້ ຸມຊນົ ຂຳດຄວຳມສະມກັ ຄ.
ຈຳກຜນົ ຂອງກຳນຄນົ້ີ ຫຳແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງອຳຊບຕື່ ໜຳີ້ ໃຫແີ້ ກ່ື ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ ເຫນັ ວື່ ຳ ຄວນມ
ກຳນສກຶ ສຳອບົ ຮມົ ດຳ້ີ ນກຳນເມອງແນວຄດິ ແກ່ື ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ , ປັບປຸງວທິ ກຳນຄດັ ເລອກອຳຊບຕຳມທ່ື ຳແຮງ ໂດຍໃຫກີ້ ່ື ຸມຜີ້
ທຸກຍຳກ ແລະ ດອ້ີ ຍໂອກຳດເປັນບລມິ ະສດິ ທຳອດິ , ປັບປຸງລະບບົ ກຳນຕດິ ຕຳມ ແລະ ປະເມນຜນົ , ສ່ື ງົ ເສມກຳນປັບປຸງ
ພນັ ພດ ແລະ ສດັ , ສຳ້ີ ງຂດຄວຳມສຳມຳດດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນແກື່ ຊຸມຊນົ (ກື່ ຸມ, ເຄ່ື ອຂ່ື ຳຍ) ເພື່ ອໃຫສ້ີ ຳມຳດເຂຳົ້ີ ເຖງິ ແຫ່ື ງຼ ທນຶ ;
ພອ້ີ ມທງັ ໃຫພີ້ ຳກລດັ ເຂຳົ້ີ ມຳຊື່ ວຍໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ນຳໃຊສີ້ ່ື ສງັ ຄມົ ອອນລຳຍເຂຳົ້ີ ໃນ
ວຽກງຳນພດັ ທະນຳອຳຊບ.
ຄາຂອບໃຈ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນີ້ ສຳເລດັ ລງົ ເປັນຢ່ື ຳງດຍອີ້ ນຄວຳມກະລຸນຳຈຳກ ຮອງສຳດສະດຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳເອກ ບຸນທະວ ສ
ສຳພນັ ແລະ ປະລນິ ຍຳໂທ ອຳພອນ ວງົ ສຸພນັ ຜຊີ້ ື່ ວຍທື່ ປຶກສຳ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ເຊ່ື ງິ ທ່ື ຳນທງັ ສອງໄດໃ້ີ ຫຄີ້ ຳແນະນຳ, ກວດແກ້ີ
ຂບີ້ ກົ ຜ່ື ອງ, ສະໜບັ ສະໜນ, ຕດິ ຕຳມ ແລະ ຊຸກຂະບວນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນວໄິ ຈຄງັ້ີ ນເ້ີ ປັນຢ່ື ຳງດ ເຊ່ື ງິ ຍຳມໃດກ່ື ມ
ຄວຳມເປັນຫື່ ວງເປັນໃຍຕື່ ບດົ ຄນົີ້ ຄວ້ີ ຳຂອງຂຳີ້ ພະເຈຳົ້ີ ເຮດັ ດໃຫກ້ີ ຳນຂຽນວທິ ະຍຳນພິ ນົ ຂອງຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ສຳເລດັ ລຸລື່ ວງໄປ
ດວ້ີ ຍດ. ດ່ື ງັ ນນັ້ີ , ຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈ ແລະ ຮບ້ີ ຸນຄຸນຢ່ື ຳງລນົ້ີ ເຫອຼ ມຳນະທ່ື ນດ້ີ ວີ້ ຍ.
ພອີ້ ມນ,້ີ ຂຂອບໃຈຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ ທື່ ໄດໃີ້ ຫື່ ກ້ີ ຳນສດິ ສອນ, ຂຂອບໃຈ
ມຳຍງັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງ ແລະ ພ່ື ແມື່ ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນພໂຮມໄຊ ທ່ື ສະຫະຼ ເວລຳໃນກຳນໃຫຂ້ີ ມ້ີ ນ ແລະ ສະຫຼະເວລຳອນັ ມ
ຄຸນຄື່ ຳໃນກຳນຕອບແບບສຳພຳດ ພອ້ີ ມຂມ້ີ ນທ່ື ເປັນປະໂຫຍດໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນດີ້ ວ້ີ ຍ.
ສຸດທຳ້ີ ຍນີ້ ຜວີ້ ໄິ ຈຂຂອບໃຈປະສບົ ກຳນດດໃນກຳນຮຽນຮໃີ້ ນຊວດິ ທງັ ບຸກຄນົ , ສະຖຳນທື່ ທື່ ສວຍສຳີ້ ງປະສບົ
ກຳນ ທ່ື ຈະພດັ ທະນຳຕນົ ເອງຕື່ ໄປຢ່ື ຳງຕ່ື ເນື່ ອງ.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
212
ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ
ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ.ີ້ (2014). ຍຸດທະສຳດກະສກິ ຳ ຮອດປ 2025 ແລະ ວໄິ ສທດັ ຮອດ ປ 2030.
ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ .
ກມົ ສື່ ງົ ເສມກຳນປົກຄອງທອີ້ ງຖ່ື ນິ . (2536). ແນວທຳງກຳນສ່ືງົ ເສມອຳຊບ. ບຳງກອກ: ກະຊວງມະຫຳໄທ.
ກມົ ພດັ ທະນຳຊຸມຊນົ . (2563). ກຳນສື່ ງົ ເສມອຳຊບຊຸ ມຊນົ ສື່ ກຳນພດັ ທະນຳແບບຍນຍງົ .ບຳງກອກ,ປະເທດໄທ: ກມົ
ພດັ ທະນຳຊຸມຊນົ .
ຄະນະໂຄສະນຳອບົ ຮມົ ສນກຳງພກັ . (2011). ກຳນລງົ ສື່ ຮຳກຖຳນຢື່ ຳງແທຈີ້ ງິ ແລະ ເຂມັ ີ້ ແຂງຕດັ ສນິ ໃຈກື່ ສຳີ້ ງຮຳກຖຳນ
ກຳນເມອງ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ຄະນະໂຄສະນຳສນກຳງພກັ .
ສະພຳແຫື່ ງຊຳດ. (1998). ກດົ ໝຳຍກະສກິ ຳ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ .
ສະພຳແຫ່ື ງຊຳດ. (2018). ກດົ ໝຳຍວ່ື ຳດວ້ີ ຍກຳນຈດັ ສນັ ພມລຳເນຳົ ແລະ ອຳຊບ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ .
ວໄິ ລຮກັ ສມົ ສຸລວິ ງົ . (2019). ວທິ ກຳນຈດັ ສນັ ອຳຊບໃຫແີ້ ກື່ ປະຊຳຊນົ ຜທີ້ ່ືໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໂຄງ ກຳນພດັ ທະນຳ.
ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ .
ຫອີ້ ງກຳນສນກຳງພກັ . (2016). ມະຕກິ ອງປະຊຸ ມໃຫຍື່ ຄງັ ີ້ ທື່ X. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ວຳລະສຳນອຳລຸນໃໝ່ື .
Ginzberg and Association. (1951, Jan 8). career-professionals/career-theory/career-theories-
and-theorists/developmental-theory-ginzberg. ຄນົີ້ ຫຳໃນຄງັ້ີ ວນັ ທ 8 ທນັ ວຳ 2020 ຈຳກ
https://www.slideshare.net: www.slideshare.net/BernadeteAng/ginzberg-theory-of-
carreer-development
Cohen and Uphoff. (1980). Participation's Place in Rural Development: Seeking Clarity Through
Specificity: "World Development". New York: United Nation. ຄນົ້ີ ຫຳໃນຄງັີ້ ວນັ ທ 9 ທນັ ວຳ
2020 ຈຳກ https://www.researchgate.net/.
DIFD. (2000). Sustainable Livelihood Framwork. SWEDISH INTERNATIONAL DEVELOPMENT.
Donald E. Super. (1957). Perspective of vocational development. Washington. D.C: American
personnel and guidance association.
Maslow. (1954). Hierarchy of Needs. ຄນົ້ີ ຫຳໃນຄງັີ້ ວນັ ທ 11 ເມສຳ 2022 ຈຳກ
https://scholar.google.com/: https://www.verywellmind.com/what-is-maslows-hierarchy-
of-needs-4136760
Michael M. Cernea. (1996). Impoverishment Rish, Rish Management, and Reconstruction: A
Model of Population Displacement and Resettlement. Beijing: World Bank.
NNP1PC. (2019). Master Plan for Livelihood Development. Vientiane: NNP1PC.
Robert Hoppock. (1957). The career development quaterly. Newyork N.Y: American
Counseling Association on behalf of the National Career Development Association
(NCDA).
UNDP. (2018). The 2030 Agenda and the Sustain Development Goal. New York: United Nation.
Uphoff, C. a. (1980). Participation's Place in Rural Development: Seeking Clarity Through
Specificity: "World Development". New York: United Nation. Retrieved from
https://www.researchgate.net/
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
213
ກຳນປື່ ຽນແປງທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມທີ້ ື່ ຕດິ ເຂດອຸດທຍິ ຳນແຫື່ ງຊຳດນຳີ້ ແອດ-ພເລຍ
ກລະນສກຶ ສຳ: ບຳີ້ ນ ຫວົ ພ ແລະ ບຳີ້ ນໂພນສະອຳດ, ເມອງຮຽ້ີ ມ, ແຂວງ ຫວົ ພນັ
Forestland Change an Adjacent to the Nam Aet-Phulery National Paradise
Case study: Hoaphou and Phonsaat Village in Hiem District, Houaphan
Province
ບຸນສກັ ຖ່ື ນິ ນະຄອນ1, ສງັ ຄມົ ອນິ ທະປັນຍຳ2, ບຸນເຮອງ ຈນັ ນຳງ2, ລຸນ ເພງັ ໄຊທອງ3
ແລະ ຄຳຜຸຍ ອນິ ວໄິ ຊ3
Bounsak Thinnakhone1, Sangkhom Inthapanya2, Bounheung Channang2,
Loun Phengxaithong3 and Khampeuw Invixay3
ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນປ່ື ຳໄມ,້ີ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສຸພຳນຸວງົ
Faculty of Agriculture and Forest Resources, Souphanouvong University
ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້
ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ຄງັ້ີ ນ້ີ ມຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອສກຶ ສຳກຳນປ່ື ຽນແປງທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມ ້ີ ບຳີ້ ນຫວົ ພ ແລະ ບຳີ້ ນ
ໂພນສະອຳດ ເມອງຮຽີ້ ມ, ແຂວງຫວົ ພນັ ໃນຊື່ ວງໄລຍະ 5 ປ (2018-2022). ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ ໄດນີ້ ຳໃຊພີ້ ຳບຖ່ື ຳຍ
ທຳງດຳວທຽມ Planet ແຕ່ື ປ 2018 ແລະ ຂມີ້ ນພຳບຖ່ື ຳຍທຳງດຳວທຽມ (Sentinel-2) ບນັ ທກຶ ຂມ້ີ ນ ແຕ່ື ປ 2022
ໂດຍໄດແີ້ ປຄວຳມໝຳຍທື່ ດນິ ໃນແຕື່ ລະຊ່ື ວງເວລຳ ດວີ້ ຍວທິ ກຳນໃຊເີ້ ຄື່ ອງມ Geoprocessing intersect ໃນໂປ
ແກຣມ Arc GIS ເພື່ ອຊອກຫຳຈດຸ ປື່ ຽນແປງ ແລະ ຈຳແນກປະເພດທື່ ດນິ ຢ່ື ພຳຍໃນ 6 ປະເພດ(ດນິ ປ່ື ຳໄມ,້ີ ດນິ ກະສິ
ກຳ, ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ ,ດນິ ປຸກສຳີ້ ງ, ດນິ ຄມົ ະນຳຄມົ ແລະ ດນິ ວດັ ທະນະທຳ).
ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ຈຳກວເິ ຄຳະກຳນປື່ ຽນແປງນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ທ່ື ມຄື່ ຳຄວຳມຖກຕອ້ີ ງຈຳກກຳນຄດິ ໄລ່ື ຄ່ື ຳຄວຳມຄຳດເຄື່ ອນ
ຢື່ ທ່ື 98%, ເຊ່ື ງິ ພບົ ວ່ື ຳ: ບຳີ້ ນ ຫວົ ພ ມຂອບເຂດທ່ື ດນິ ທງັ ໝດົ ແມື່ ນ 4,638.09 ເຮກັ ຕຳ, ໃນນນັີ້ ມດນິ ປຸກສຳີ້ ງ 2.46
ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ 14.61 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 8.54 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ວດັ ທະນະທຳ 4.02 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສິ
ກຳ 765.22 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ 3,843.24 ເຮກັ ຕຳ. ໃນປ 2022 ມເນອີ້ ທ່ື ດນິ ທງັ ໝດົ 3,729.92 ເຮກັ ຕຳ ໃນ
ນນັ້ີ ທ່ື ດນິ ວດັ ທະນຳທຳແມ່ື ນ 3.69 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສກິ ຳ 878.86 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ດນິ ທື່ ປ່ື ຳໄມ ້ີ 3,729.92 ເຮກັ ຕຳ,
ເມ່ື ອສມົ ທຽບຂມີ້ ນທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມໃ້ີ ນປ 2022 ແລະ ປ 2018 ເຫນັ ວ່ື ຳມເນອີ້ ທື່ ດນິ ຫຸຼດລງົ 113,318 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ
2,44%; ດນິ ກະສກິ ຳມກຳນປື່ ຽນແປງເພ່ື ມຂນີ້ ເຖງິ 113,64 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 2,45%, ດນິ ວດັ ທະນຳທຳຫຸຼດລງົ
0,32 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 0,01%, ສ່ື ວນດນິ ປະເພດອື່ ນໆແມ່ື ນບື່ ມກຳນປ່ື ຽນແປງ.
ບຳີ້ ນ ໂພນສະອຳດ ຂອບເຂດທ່ື ດນິ ທງັ ໝດົ ເທື່ ຳົ ກບັ 11,153.38 ເຮກັ ຕຳ ປະກອບມດນິ ປຸກສຳີ້ ງ 5.17 ເຮກັ ຕຳ
, ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ 21.12 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 5.49 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ວດັ ທະນະທຳ 5.75 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສກິ ຳ
2,024.02 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ 9,091.84 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນນັີ້ ປະກອບມປື່ ຳປະສມົ 734.68 ເຮກັ ຕຳ; ມຳຮອດ
ປ 2022 ມເນອີ້ ດນິ ທງັ ໝດົ ຄເກ່ື ຳົ ຄ: 11,153.38 ເຮກັ ຕຳ, ແຕື່ ມກຳນປື່ ຽນແປງທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ 1,878.99 ເຮກັ ຕຳ
ແລະ ດນິ ທື່ ປື່ ຳໄມ ີ້ 9,236.87 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນປ້ີ ະກອບມປ່ື ຳປະສມົ 891.314 ເຮກັ ຕຳ, ປື່ ຳດງົ ດບິ 8,343.984 ເຮກັ ຕຳ
, ປ່ື ຳລຽບແຄມນຳ້ີ 1.57 ເຮກັ ຕຳ, ຈຳກຂມ້ີ ນທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມໃີ້ ນປ 2022 ທຽບໃສື່ 2018 ເຫນັ ວ່ື ຳມກຳນປ່ື ຽນແປງທື່ ດນິ
ເພ່ື ມຂນີ້ ເຖງິ 145.03 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 1.30% ແລະ ດນິ ກະສກິ ຳມກຳນປື່ ຽນແປງຫຸຼດລງົ 145.03 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ
1.30%. ສື່ ວນດນິ ປະເພດອ່ື ນໆແມ່ື ນບື່ ມກຳນປື່ ຽນແປງ. ສະຫຸຼບວ່ື ຳສຳ ເຫດທ່ື ເຮດັ ໃຫມີ້ ກຳນປ່ື ຽນແປງທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມ ້ີ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
214
ແມ່ື ນເກດຈຳກປະຊຳຊນົ ໄດບ້ີ ຸກລຸກຖຳງປື່ ຳໄມຂ້ີ ອງບຳີ້ ນ ແລະ ຂອບເຂດອຸທຍິ ຳນເພ່ື ອນຳໃຊເີ້ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ
ໂດຍສະເພຳະກຳນຖື່ ຳງປື່ ຳ ເພື່ ອປກສຳລເປັນອຳຫຳນສດັ ແລະ ຜະລດິ ຂຳຍ, ປກຫຍຳີ້ ເພື່ ອລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ເຮດັ ກຳນປກ
ເຂຳົີ້ ໄຮ່ື . ນອກນ,້ີ ໄດນ້ີ ຳໃຊພີ້ ນີ້ ທ່ື ດື່ ງັ ກ່ື ຳວເປັນກຳນຈບັ ຈ່ື ອງ ແລະ ຂຳຍພນີ້ ທື່ ໃຫບີ້ ຸກຄນົ ອື່ ນທື່ ມຳຈຳກບຳ້ີ ນອອ້ີ ມຂຳ້ີ ງໃນ
ເຂດດື່ ງັ ກື່ ຳວ.
ຄຳສບັ ສຳຄນັ : ເຕກັ ໂນໂລຊທຳງພມມສຳດ, ພຳບຖ່ື ຳຍດຳວທຽມ, ກຳນປ່ື ຽນແປງ, ພນີ້ ທ່ື ປື່ ຳໄມ.ີ້
Abstract
This study assessed the forestland changes at Hoaphou village and Phonsaat village,
Hiem district, Houphan province, Lao PDR for five years (2018-2022). The data analysis used
the Planet since 2018 and the Sentinel- 2 to record it by using the Geoprocessing intersects
in the Arc GIS program to identify the forestland changing in terms of areas of land such as
forestland; agricultural land; and construction land.
The results showed that the land use changes have an accuracy value of 98% , while
the Hoaphou village had total land areas of 4,638. 09ha ( construction land 2. 46ha, the land
around water 14. 61ha, transportation land 8. 54ha, culture land 4. 02ha, agriculture land
765. 22ha and forestland 3,843. 24ha) . However, in the year 2022, there were total land areas
at 3,729.92ha including culture land at 3.69ha, agricultural land at 878.86ha and contrast, and
forestland at 3,729. 92ha. According to the year, 2022 the forestland compared with the year
2018 has reduced to 113,318ha or 2,44%, agricultural land has increased by 113,64ha or 2,45%,
culture land reduced by 0.32ha or 0,01%, and other lands was not changing.
The result showed that Phonesaat village had a total land area of 11,153.38ha including
the contraction land5.17, ha, the land around water at 21.12ha, transportation land at 5.49ha,
culture land at 5. 75ha, agriculture land at 2,024. 02ha and forestland 9,091. 84ha, while it has
mixed forestland 734.68ha. In the year 2022 had a total land area of 11,153.38ha but the land
for agriculture was only 1,878. 99ha and forestland was 9,236. 87ha, and the mixed forestland
was 891. 314ha, jungle land was 8,343. 984ha, gallery forest land 1. 57ha. However, the data
comparison of the year 2022 and 2018 showed that the forestland changing has increased by
145.03ha or 1.30% while the agriculture land decreased by 145.03ha or 1.3% and other land
was not changing. The result concluded that the forestland changes came from farmers who
have attacked the forestland in village areas and the Nam Aet- Phulery National Paradise for
their agricultural practice as well as the felling for corn cultivation, pasture and forage
production, and rice cultivation. Meanwhile, they also used those lands for selling.
Key words: Arc Map 10.8 program; Agricultural production; Changing; Forestland area; Sentinel-
2
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
215
ບດົ ນຳ (Introduction)
ເມ່ື ອເວຳົ້ີ ເຖງິ ກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ແມື່ ນຈະປ່ື ຽນແປງໄປຕຳມສະພຳບເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ
ກຳນນຳໃຊຂ້ີ ອງປະຊຳຊນົ ໃນທອ້ີ ງຖື່ ນິ , ເຊ່ື ງິ ສຳມຳດປ່ື ຽນແປງໄດຕ້ີ ະຫຼອດເວລຳ ເມ່ື ອມປະຊຳກອນເພ່ື ມຂນ້ີ ຄວຳມ
ຕອ້ີ ງກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ກ່ື ເພື່ ມຂນຶີ້ ໄປຕຳມກນັ ເວຳົີ້ ລວມ, ເວຳົ້ີ ສະເພຳະກ່ື ຄໃນທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ທື່ ມພນ້ີ ຖຳນເສດຖະກດິ ທຳງດຳີ້ ນ
ກຳນກະສກິ ຳ ແຕ່ື ມພນີ້ ທື່ ທຳກຳນກະສກິ ຳມຂອບເຂດຈຳກດັ ເມື່ ອມພນີ້ ທ່ື ທຳກຳນຜະລດິ ບື່ ພຽງພ ຈ່ື ງຶ ເປັນສຳເຫດໜື່ ງຶ ທ່ື
ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ຢື່ ໃນທອີ້ ງຖ່ື ນິ ມກຳນບຸກລຸກເຂຳົີ້ ໄປນຳໃຊພີ້ ນີ້ ທ່ື ປ່ື ຳໄມ ້ີ ໂດຍສື່ ງົ ຜນົ ຕື່ ກຳນປ່ື ຽນແປງຮບແບບກຳນນຳ
ໃຊທີ້ ່ື ດນິ ເກດຂນຶີ້ (FAO, 2005) ຈຳກສະພຳບດື່ ງັ ກື່ ຳວຈື່ ງິ ເຮດັ ໃຫທ້ີ ື່ ດນິ ປື່ ຳໄມຫ້ີ ຼຳຍໆຂງົ ເຂດໃນທື່ ວົ ປະເທດ ຖກ
ບຸກລຸກ ແລະ ຫນັ ປ່ື ຽນຮບແບບກຳນນຳໃຊໄ້ີ ປຕຳມຄວຳມຕອີ້ ງກຳນຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນປື່ ຽນແປງກຳນນຳ
ໃຊພີ້ ນີ້ ທ່ື ກຳນຜະລດິ ນບັ ມນີ້ ບັ ຂະຫຍຳຍຕວົ ອອກສ່ື ວງົ ກວຳີ້ ງ ສ່ື ງົ ຜນົ ຕ່ື ກບັ ກຳນປົກຫຸມີ້ ຂອງເນອີ້ ທື່ ປື່ ຳໄມຫ້ີ ຸຼດລງົ ເຊື່ ງິ
ສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ໃນປ 2010 ປື່ ຳໄມໃ້ີ ນທື່ ວົ ປະເທດ ທ່ື ມລະດບັ ຄວຳມປົກຫຸມ້ີ ກວມເອຳົ ພຽງແຕ່ື 40.3% ຂອງເນອ້ີ ທ່ື
ທ່ື ວົ ປະເທດ (ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ,ີ້ 2005).
ແຂວງ ຫວົ ພນັ ເປັນແຂວງໜ່ື ງຶ ທື່ ມຜນົ ກະທບົ ໂດຍກງົ ຕ່ື ກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນປົກຫຸມ້ີ , ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງ
ປື່ ຳໄມ ີ້ ແລະ ກຳນເກບັ ຄຳບອນປື່ ຳໄມ,ີ້ ໃນທ່ື ວົ ແຂວງ ມເນອ້ີ ທື່ ປື່ ຳປະສມົ ພດັ ໃບ ທື່ ມກຳນສນເສຍເຖງິ 24.711 ເຮກັ ຕຳ
, ສຳຍເຫດແມື່ ນຍອີ້ ນກຳນຖຳງປ່ື ຳເຮດັ ໄຮື່ ເລ່ື ອນລອຍພອ້ີ ມທງັ ກື່ ໃຫເີ້ ກດໄຟໄໝລ້ີ ຳມປ່ື ຳ ແລະ ມກຳນປະໃຫກີ້ ຳຍເປັນ
ປື່ ຳເຫ່ື ຼຳົ ທ່ື ບື່ ມຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນ, ນອກຈຳກຳນຟນ້ີ ຟຂອງຊະນດິ ພນັ ພດ ແລະ ປ່ື ຳໄມປ້ີ ່ື ອງແລວ້ີ , ປ່ື ຳໄມປີ້ ະເພດອື່ ນໆ
ແມ່ື ນມເນອ້ີ ທ່ື ຫຸຼດລງົ . ກຳນທຳລຳຍ ແລະ ກຳນເຮດັ ໃຫປ້ີ ່ື ຳໄມເີ້ ຊື່ ອມໂຊມ ແມ່ື ນຍງັ ສບຕ່ື ເພື່ ມຂນ້ີ ເລື່ ອຍໆ (ພະແນກ
ກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມແ້ີ ຂວງຫວົ ພນັ , 2017). ປະຈບຸ ນັ ກຳນນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ໂນໂລຊຂມີ້ ນຂ່ື ຳວສຳນທຳງພມມສຳດ ໂດຍ
ສະເພຳະກຳນນຳໃຊີ້ ພຳບຖື່ ຳຍດຳວທຽມ Sentinel-2, ດຳວທຽມ Planet, ເຂຳົີ້ ໃນກຳນວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນດຳີ້ ນພນ້ີ ທ່ື ເຊ່ື ງິ ມ
ບົດ ບ ຳດ ຕື່ ກຳນ ວິເ ຄ ຳະ ແລ ະ ກຳນ ວ ຳງ ແຜນ ກຳນ ນ ຳໃຊີ້ທື່ ດິນ ຢື່ ຳງ ກວ້ີຳງ ຂ ວ ຳງ ໂ ດ ຍ ສ ະເ ພຳະທຳງ ດ້ີຳນ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ, ເຊ່ື ງິ ກ່ື ຽວຂອີ້ ງກບັ ສະຖຳນທື່ ແລະ ຂມີ້ ນຂອງພນ້ີ ທື່ ເນ່ື ອງຈຳກເປັນ
ເຕກັ ໂນໂລຊ ທື່ ສຳມຳດຊື່ ວຍໃນກຳນເບ່ື ງິ ເຫນັ ພນີ້ ທ່ື ທຳງດຳ້ີ ນພມສຳດ ແລະ ກຳນປ່ື ຽນຂອງສະພຳບພນ້ີ ຕື່ ຳງໆຢື່ ເທງິ ໜຳ້ີ
ໂລກ, ເປັນຕນົ້ີ ສຳມຳດເບື່ ງິ ເຫນັ ກຳນປື່ ຽນດຳ້ີ ນທ່ື ດນິ ແລະ ປື່ ຳໄມຢ້ີ ື່ ຳງຖກຕອ້ີ ງ, ສຳ ມຳດກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳທຳງດຳ້ີ ນ
ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນທື່ ຊຳີ້ ຊອີ້ ນ ແລະ ບື່ ຖກຕອ້ີ ງຕຳມຫກຼັ ວຊິ ຳກຳນ. ສະນນັ້ີ ຈື່ ງິ ໄດນ້ີ ຳເອຳົ ເຕກັ ໂນໂລຍ
ທຳງຄອມພວິ ເຕເຂຳົ້ີ ມຳຊື່ ວຍໃນກຳນຈດັ ກຳນກື່ ຸມຂມ້ີ ນນນັ້ີ ນບັ ແຕ່ື ກຳນນຳເຂຳົີ້ ມນເຂຳົ້ີ ລະບບົ , ກຳນ ສະແດງຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ
ແລະ ວທິ ກຳນວເິ ຄຳະ ເພ່ື ອກຳນຕດັ ສນິ ໃຈໃນກຳນຈດັ ຕງັີ້ ປະຕບິ ດັ ໂຄງກຳນໃດໜ່ື ງ ກ່ື ຄນຳໃຊລີ້ ະບບົ ເຕກັ ໂນໂລຊຂມ້ີ ນ
ຂື່ ຳວສຳນທຳງພມມສຳດ (Geographic Information System, GIS), (ດຳວນະພຳວນັ ເຣອງນະລງົ , 2014).
ຈຳກບນັ ຫຳ ແລະ ແນວທຳງຂຳີ້ ງເທງິ ນ້ີ ເຫນັ ວ່ື ຳກຳນສກຶ ສຳກຳນປ່ື ຽນແປງທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມ ້ີ ດວ້ີ ຍວທິ ກຳນສຳຫຼວດ
ທຳງໄກ ແມ່ື ນມຄວຳມສຳຄນັ ຫຼຳຍ ຈື່ ງຶ ໄດເ້ີ ຮັດກຳນສກຶ ສຳສະພຳບກຳນປ່ື ຽນແປງທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມຂີ້ ອງບຳີ້ ນ ແລະ ເຂດ
ອຸ ທຍິ ຳນແຫື່ ງຊຳດນຳີ້ ແອດ-ພເລຍ ທື່ ປະຊຳຊນົ ບຸກລຸກ ແລະ ນຳໃຊເ້ີ ປັນຂມ້ີ ນພນ້ີ ທ່ື ສຳຄນັ ໃນກຳນຊອກຫຳບນັ ຫຳ-
ແນວທຳງແກໄີ້ ຂທື່ ພຳໃຫມ້ີ ກຳນປື່ ຽນແປງທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມຈີ້ ຳກກຳນນຳໃຊເີ້ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກຳເຫື່ ຳຼົ ນນັ້ີ .
ຈດຸ ປະສງົ :
ເພື່ ອສກຶ ສຳກຳນປື່ ຽນແປງທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມ ້ີ ບຳີ້ ນຫວົ ພ ແລະ ບຳີ້ ນໂພນສະອຳດ ໃນໄລຍະ 5 ປ ຊື່ ວງປ 2018-2022.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
216
ອຸປະກອນ ແລະ ວທິ ກຳນ (Materials and Methods)
ແຫື່ ຼງຂມີ້ ນ
1) ຂມ້ີ ນມສອງ
ໄດສ້ີ ງັ ລວມຂມີ້ ນທ່ື ມຳຈຳກກຳນສຳຫຼວດຜ່ື ຳນລະບບົ ພຳບດຳວທຽມ Sentinel-2, ດຳວທຽມ Planet, ຈຳ
ນວນ 5 ປ ຊ່ື ວງເວລຳທຕ່ື ຳງກນັ (ປ 2018 ແລະ ປ 2022) ມຄວຳມລະອຽດຂອງພຳບ 10 ຄນ 10 (Pixel) ມຳເຮດັ
ກຳນປະເມນຫຳພນ້ີ ທື່ ທມກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ໂດຍມລຳຍລະອຽດດ່ື ງັ ນ:ີ້ ເອກະສຳນກຳນວຳງແຜນຈດັ ສນັ ,
ຄຸມີ້ ຄອງ, ນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ້ີ ແບບມສ່ື ວນຮື່ ວມຂນັ້ີ ບຳີ້ ນ ແລະ ຖຳນຂມີ້ ນລະບບົ ແຜນທ່ື ກຳນດນິ ແຕື່ ລະ
ປະເພດ.
2) ຂມ້ີ ນມໜ່ື ງຶ
ເປັນຂມີ້ ນທ່ື ໄດຈີ້ ຳກພຳກສະໜຳມໄດແີ້ ກ່ື : ຂມ້ີ ນພນີ້ ທື່ ຕວົ ຢື່ ຳງ ໂດຍສະເພຳະກຳນສຳຫວຼ ດຈຳກພຳກສະໜຳມ
ເພ່ື ອເກບັ ຈດຸ ພກິ ດັ ຂອງທ່ື ຕງັີ້ ຕວົ ຢື່ ຳງປະເພດທື່ ດນິ ຕ່ື ຳງໆ ແລວ້ີ ນຳມຳໃຊຮີ້ ື່ ວມກບັ ກຳນຈຳແນກກຳນປະເພດກຳນນຳໃຊທີ້ ື່
ດນິ
ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ
ໂດຍກຳນລງົ ພນີ້ ທ່ື ເພ່ື ອສຳຫຼວດພນີ້ ທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມ,້ີ ດນິ ກະສິກຳທື່ ມກຳນປື່ ຽນແປງໃນພນ້ີ ທ່ື ຕົວຈງິ ແລະ
ບນັ ທກຶ ຈດຸ ພກິ ດັ ຂອງພນ້ີ ທ່ື ຕວົ ຢ່ື ຳງ, ຈຳກນນັ້ີ ນຳຂມ້ີ ນທ່ື ໄດມີ້ ຳແປຄວຳມໝຳຍຂອງປະເພດທື່ ດນິ ດວີ້ ຍໂປແກມຼ ຄອມ
ພວເຕທຳງດຳ້ີ ນພມມສຳດ.
ກຳນວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນ
ກຳນວເິ ຄຳະຜນົ ກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ແຕ່ື ລະປະເພດແຕື່ ລະປ ດວ້ີ ຍໂປແກມຼ ຄອມພເຕທຳງດຳີ້ ນພມສຳດ ໂດຍມຂນັີ້
ຕອນດ່ື ງັ ນີ້ :
- ຈດັ ລຽງໂທນສ ຫຼ ຊື່ ວງຄນີ້ (BAND) ຕຳມຄວຳມເໝຳະສມົ ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນ.້ີ
- ເລອກປະສມົ ສໃນລະຫວື່ ຳງຊ່ື ວງຄນີ້ Band 2, 3, 4 & 8
- ເນນັີ້ ພຳບຖື່ ຳຍ (Enhancement) ດຳວທຽມໃຫມີ້ ຄວຳມຊດັ ເຈນຂນຶີ້ ເຮດັ ກຳນຈຳແນກພນ້ີ ທື່
- ນຳພຳບມຳຕື່ ເຂຳົ້ີ ກນັ (Mosaic) ແລວ້ີ ຕດັ ພຳບ (Subset) ເອຳົ ຂອບເຂດພນ້ີ ທື່ ສກຶ ສຳ.
- ຈຳແນກປະເພດພນີ້ ທື່ ໄດກີ້ ຳນຈຳແນກປະເພດຂມ້ີ ນ ໂດຍໃຊເ້ີ ຄ່ື ອງມ Editer ໃນ Programe Arc map
10.8.1 ເອຳົ ພນີ້ ທ່ື ທ່ື ປະກດົ ເຫນັ ຢ່ື ໃນພຳບຖ່ື ຳຍດຳວທຽມຕວົ ຈງິ ໂດຍກຳນແຍກເປັນ ແຕື່ ລະປະເພດກຳນນຳ ໃຊທີ້ ື່ ດນິ
(Land Use Classification) ຕຳມສະພຳບພມສນັ ຖຳນ ແລະ ພນ້ີ ກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ ຕວົ ຈງິ .
- ທຳກຳນກວດສອບຄວຳມຖກຕອີ້ ງຜນົ ຂອງກຳນແຕມີ້ ໂດຍນຳໃຊເ້ີ ຄ່ື ອງມ Topology ໃນ Programe
Arc map.
ຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ (Results)
ສະພຳບກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ ບຳ້ີ ນຫວົ ພ
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳພບົ ວ່ື ຳ ໃນປ 2018 ບຳ້ີ ນ ຫວົ ພ ມຂອບເຂດທ່ື ດນິ ທງັ ໝດົ 4,638.09 ເຮກັ ຕຳ, ເຊື່ ງິ ປະກອບ
ມດນິ ປຸກສຳີ້ ງ 2.46 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ບລເິ ວນນຳ້ີ 14.61 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 8.54 ເຮກັ ຕຳ, ທ່ື ດນິ ວດັ ທະນະທຳ
4.02 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສກິ ຳ 765.22 ເຮກັ ຕຳ, ທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມ ີ້ 3,843.24 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນປີ້ ະກອບມປື່ ຳປະສມົ 682.85
ເຮກັ ຕຳ, ປ່ື ຳດງົ ດບິ 3,160.39 ເຮກັ ຕຳ. ໃນປ 2022 ມເນອີ້ ດນິ ທງັ ໝດົ ເທື່ ຳົ ກບັ 3,729.92 ເຮກັ ຕຳ, ປະກອບມດນິ
ປຸ ກສຳ້ີ ງ 2.46 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ 14.61 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 8.54 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ວດັ ທະນຳທຳ 3.69
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
217
ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສກິ ຳ 878.86 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ທື່ ປື່ ຳໄມ ້ີ 3,729.92 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນປ້ີ ະກອບມປ່ື ຳປະສມົ 593.62 ເຮກັ ຕຳ
, ປື່ ຳດງົ ດບິ 3,136.30 ເຮກັ ຕຳ, ລະອຽດສະແດງໃນຕຳຕະລຳງ 01 ລ່ື ຸມນ:ີ້
Table 1: The land uses change at Hoaphou village in the year 2018 to 2022
ປະເພດທ່ື ດນິ 2018 2022 ກຳນປື່ ຽນແປງ (+-)
ເນອີ້ ທ່ື (ha) ສື່ ວນຮອ້ີ ຍ ເນອ້ີ ທື່ (ha) ສື່ ວນຮອີ້ ຍ ເນອ້ີ ທື່ (ha) ສື່ ວນຮອ້ີ ຍ
ທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ 3,843.24 82.86 3,729.92 80.42 113.318 2.44 (ຫຸຼດລງົ )
ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ 765.22 16.50 878.86 18.95 (113.64) (2.45)ເພ່ື ມຂນີ້
ທື່ ດນິ ບລເິ ວນນຳ້ີ 14.61 0.32 14.61 0.32
ທື່ ດນິ ປຸກສຳີ້ ງ 0.05 2.46 0.05 0 0
2.46 0 0
ທ່ື ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 8.54 0.18 8.54 0.18 00
ທື່ ດນິ ວດັ ທະນະທຳ 4.02 0.09 3.69 0.08 0.32 0.01 (ຫຸຼດລງົ )
4,638.09 100 4,638.09 100
ລວມ
ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ວ່ື ຳ: ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມໃີ້ ນປ 2022 ຖຳ້ີ ທຽບໃສ່ື 2018 ໄດມ້ີ ກຳນປື່ ຽນແປງຫຸຼດລົງເຖິງ
113,318 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 2,44% ແລະ ດນິ ກະສກິ ຳມກຳນປື່ ຽນແປງເພ່ື ມຂນ້ີ ເຖງ 113,64 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ
2,45%, ດນິ ວດັ ທະນຳທຳຫລຸດລງົ 0,32 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 0,01%, ສ່ື ວນດນິ ປະເພດອື່ ນໆແມື່ ນເທ່ື ຳົ ເດມ; ສະແດງ
ໃນແຜນທ່ື 01 ແລະ 02 .
Figure 1: The land uses map at Hoaphou village in the year 2018 to 2022
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
218
Figure 2: The map of land usess change at Hoaphou village in the year 2018 to 2022
ພຳຍຫລງັ ທື່ ມກຳນວຳງແຜນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ແບບມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນປ 2020 ໄດກີ້ ຳນດົ ຂອບເຂດທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ ແລະ
ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳລະອຽດແລວີ້ ແຕື່ ວື່ ຳຕຳມກຳນປະເມນຈຳກພຳບຖ່ື ຳຍຍງັ ເຫນັ ກຳນລຸກລຸກພນີ້ ທື່ ປື່ ຳໄມຂີ້ ອງບຳ້ີ ນ ແຕື່ ປ
2020 ຫຳ 2022 ມເນອີ້ ທ 82,01 ເຮກັ ຕຳ ທຽບໃສື່ ກບັ ເນອີ້ ທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມປີ້ 2020 ເທື່ ຳົ ກບັ 2,19 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍດ່ື ງັ
ຕຳຕະລຳງ 02 ແລະ ແຜນທື່ 03 ດື່ ງັ ລ່ື ຸມນ:້ີ
Table 2: Land uses management after land use planning at Hoaphou in the year 2020
to 2022. ປະເພດກຳນຄຸມ້ີ ຄອງທ່ື ເນອີ້ ທ່ື ເປເຊນັ ລະຫັ ປະເພດ ເນອີ້ ທື່ (ha) ເປເຊນັ
ລະຫດັ ດນິ ແລະ ປ່ື ຳໄມຕ້ີ ຳມ (ha) (%) ດ ກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ (%)
ກຳນຈດັ ສນັ 2020
ດນິ ປ 2022
1 ທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ 1 ທ່ື ກະສກິ ຳ
ປື່ ຳຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊ້ີ ທື່ ວົ 2020 ພນີ້ ທື່ ປກຝັງ 13.7
ໄປ 1
Z_1010 154.13 4.12 ເນນສງ 8 34.6 42.26
2 2021 ພນີ້ ທື່ ປ່ື ຳເລ່ື ຳົ 20.9 9
0
1
Z_1010 ປື່ ຳຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊ-ີ້ ສຳລບັ 371.90 9.94 2020 ພນ້ີ ທື່ ປກຝັງ 9.24 40.7 49.63
4 ໄມຂ້ີ ອງບຳ້ີ ນ 1 ເນນສງ 31.5 4
2021 ພນີ້ ທື່ ປື່ ຳເລ່ື ຳົ 0
0
Z_1010 ປື່ ຳຄຸມີ້ ຄອງນຳໃຊ-້ີ ສຳລບັ 483.01 12.91 2020 ພນີ້ ທື່ ປກຝັງ 0.98 2.22
5 ລຽີ້ ງສດັ 1 ເນນສງ 1.82
2021 ພນີ້ ທ່ື ປື່ ຳເລ່ື ຳົ 0.84
0
Z_1020 2,612.1 69.82 2020 ພນີ້ ທ່ື ປກຝັງ 1.48 4.67 5.69
4 3 1 ເນນສງ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
219
ເຂດຫວງຫຳ້ີ ມເດດັ ຂຳດ 2021 ພນ້ີ ທື່ ປ່ື ຳເລື່ ຳົ 1.79
ອຸທຍິ ຳນແຫື່ ງຊຳດນຳີ້ 0 1.41
ພນີ້ ທື່ ດນິ ນຳ
Z_1030 ແອດ-ພເລຍ 120.26 3.21 2010 ພນີ້ ທື່ ປກຝັງ 0.17 0.17 0.21
1 ປ່ື ຳຮກັ ສຳແຫລ່ື ງນຳ້ີ ຂອງ 1
3,741.4 100.0 ເນນສງ
ບຳີ້ ນ 3 0 2020
1 ລວມ
ລວມ
82.1 82.1 100.0
00 0
Figure 3: The Deforestation map after land use planning at Hoaphou in the year 2020
ສະພຳບກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມຂ້ີ ອງບຳ້ີ ນ ໂພນສະອຳດ
ຈຳກສຶກສຳ ພບົ ວ່ື ຳ ໃນປ 2018 ບຳ້ີ ນ ໂພນສະອຳດ ຂອບເຂດທ່ື ດນິ ທງັ ໝດົ 11,153.38 ເຮກັ ຕຳ, ເຊື່ ງິ
ປະກອບມດນິ ປຸກສຳີ້ ງ 5.17 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ 21.12 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 5.49 ເຮກັ ຕຳ, ທ່ື ດນິ ວດັ
ທະນະທຳ 5.75 ເຮກັ ຕຳ, ດນິ ກະສກິ ຳ 2,024.02 ເຮກັ ຕຳ, ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມ ້ີ 9,091.84 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນປ້ີ ະກອບມປ່ື ຳ
ປະສມົ 734.68 ເຮກັ ຕຳ, ປ່ື ຳດງົ ດບິ 8355.586 ເຮກັ ຕຳ, ປ່ື ຳລຽບແຄມນຳີ້ 1.572 ເຮກັ ຕຳ; ໃນປ 2022 ມເນອ້ີ ດນິ
ທັງໝດົ 11,153.38 ເຮັກຕຳ, ປະກອບມດິນປຸ ກສຳີ້ ງ 5.17 ເຮັກຕຳ, ດິນບລິເວນນຳີ້ 21.12 ເຮັກຕຳ, ດິນ
ຄົມມະນຳຄມົ 5.49 ເຮັກຕຳ, ດິນວັດທະນຳທຳ 5.75 ເຮັກຕຳ, ດິນກະສິກຳ 1,878.99 ເຮັກຕຳ, ດິນທື່ ປ່ື ຳໄມ ້ີ
9,236.87 ເຮກັ ຕຳ; ໃນນປ້ີ ະກອບມປ່ື ຳປະສມົ 891.314 ເຮກັ ຕຳ, ປ່ື ຳດງົ ດບິ 8343.984 ເຮກັ ຕຳ, ປື່ ຳລຽບແຄມນຳີ້
1.57 ເຮກັ ຕຳ. ລະອຽດສະແດງໃນຕຳຕະລຳງ 03 ລ່ື ຸມນ:ີ້
Table 3: The land uses change at Phonsaat village in the year 2018 to 2022
2018 2022 ກຳນປ່ື ຽນແປງ (+-)
ປະເພດທື່ ດນິ ເນອີ້ ທື່ (ha) ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍ ເນອ້ີ ທ່ື (ha) ສ່ື ວນ ເນອ້ີ ທື່ (ha) ສື່ ວນຮອ້ີ ຍ
ທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມ ີ້ 9,091.84 81.52 9,236.87 ຮອ້ີ ຍ 145.03 1.30 (ເພື່ ມຂນີ້ )
ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳ 2,024.02 18.15 1,878.99 82.82 145.03 1.30 (ຫລຸດລງົ )
ທ່ື ດນິ ບລເິ ວນນຳີ້ 0.19 16.85
ທ່ື ດນິ ປຸກສຳ້ີ ງ 21.12 0.05 21.12 0.19 0 0
ທ່ື ດນິ ຄມົ ມະນຳຄມົ 5.17 0.05 5.17 0.05 0 0
5.49 5.49 0.05 0 0
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
220
ທ່ື ດນິ ວດັ ທະນະທຳ 5.75 0.05 5.75 0.05 0 0
ລວມ 11,153.38 100 11,153.38 100 0 0
ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ວື່ ຳ: ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມໃ້ີ ນປ 2022 ຖຳ້ີ ທຽບໃສ່ື 2018 ມກຳນປື່ ຽນແປງເພື່ ມຂນ້ີ ເຖງ 145.03
ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 1.30% ແລະ ດນິ ກະສກິ ຳມກຳນປື່ ຽນແປງຫລຸດລງົ ເຖງ 145.03 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 1.30% ເຊນັ
ກນັ , ສື່ ວນດນິ ປະເພດອື່ ນໆແມ່ື ນບ່ື ມກຳນປ່ື ຽນແປງ ສະແດງໃນແຜນທ່ື 04 ແລະ 05 ລ່ື ຸມນ:້ີ
Figure 4: The land uses map at Phonsaat village in the year 2018 to 2022
Figure 5: The map of land usess change at Phonsaat village in the year 2018 to 2022
ພຳຍຫລງັ ທ່ື ມກຳນວຳງແຜນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ແບບມສ່ື ວນຮ່ື ວມໃນປ 2020 ໄດກີ້ ຳນດົ ຂອບເຂດທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມ ້ີ
ແລະ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳລະອຽດແລວີ້ ແຕື່ ວື່ ຳຕຳມກຳນປະເມນຈຳກພຳບຖ່ື ຳຍຍງັ ເຫນັ ກຳນລຸກລຸກພນ້ີ ທ່ື ປື່ ຳໄມຂ້ີ ອງບຳີ້ ນ
ແຕ່ື ປ 2020 ຫຳ 2022 ມ ເນອີ້ ທ 34,56 ເຮກັ ຕຳ ທຽບໃສ່ື ກບັ ເນອີ້ ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມປີ້ 2020ເທື່ ຳົ ກບັ 0,37 ສື່ ວນ
ຮອີ້ ຍ, ດ່ື ງັ ຕຳຕະລຳງ 04 ແລະ ແຜນທື່ 06 ດ່ື ງັ ລ່ື ຸມນ:້ີ
Table 4: Land uses management after land use planning at Hoaphou in the year 2020
to 2022.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
221
ລະຫດັ ປະເພດກຳນຄຸມ້ີ ຄອງທື່ ດນິ ແລະ ເນອ້ີ ທື່ ເປເຊນັ ລະຫດັ ປະເພດກຳນນຳ ເນອີ້ ທື່ (ຮຕ) ເປເຊັ
ປ່ື ຳໄມຕີ້ ຳມກຳນຈດັ ສນັ 2020 (ຮຕ) (%) ໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ປ ນ
1 (%)
1.70 20201 2022
61.8
1 ທື່ ດນິ ປື່ ຳໄມ ້ີ 20210 ທ່ື ກະສກິ ຳ 2
20201 ພນີ້ ທື່ ປກຝັງ
Z_10101 ປື່ ຳຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊ ີ້ 157.64 9.44 21.
ເນນສງ 36
ພນ້ີ ທ່ື ປື່ ຳເລື່ ຳົ 11.93
ພນ້ີ ທ່ື ປກຝັງ 8.86
ເຂດຫວງຫຳີ້ ມ ເນນສງ
Z ເດດັ ຂຳດອຸທຍິ ຳນແຫ່ື ງຊຳດນຳີ້ 9,106.16 98.30 2 ພນີ້ ທື່ ປື່ ຳເລື່ ຳົ 1.17 13 38.
_10204 0210 .19 18
ແອດ-ພເລຍ 3
2 ພນ້ີ ທ່ື
0101 ດນິ ນຳ .17
ລວມ 91 ລວມ 3 34 10
,263.80 00.00 4.56 .56 0.00
Figure 06: The Deforestation map after land use planning at Phonsast in the year
2020
ວຈິ ຳນຜນົ ໄດຮີ້ ບັ (Discussions)
ກຳນສກຶ ສຳກຳນປ່ື ຽນແປງທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມ ີ້ ຈຳກຳນນຳໃຊເ້ີ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳຢ່ື ບຳ້ີ ນ ຫວົ ພ ແລະ ໂພນ
ສະອຳດ ເມອງ ຮຽີ້ ມ, ແຂວງ ຫວົ ພັນ ໂດຍນຳໃຊພ້ີ ຳບຖື່ ຳຍທຳງດຳວທຽມ Sentinel-2 ແລະ Planet ໃນຊື່ ວງປ
2018 ມຳປຽບທຽບກຳນປື່ ຽນແປງໃນຊື່ ວງ 5 ປ ຕງັ້ີ ແຕື່ ປ 2018 ເຖງ 2022 ພບົ ກຳນປ່ື ຽນແປງໃນພນ້ີ ທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມຄ້ີ :
ບຳີ້ ນ ຫວົ ພ ມເນອີ້ ທປ່ື ຽນ ແປງຫຸຼດລງົ 113,318 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 2,44% ແລະ ບຳ້ີ ນ ໂພນສະອຳດ ມເນອີ້ ທ່ື ກຳນ
ປື່ ຽນແປງເພື່ ມຂນ້ີ 145,03 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 1,30%, ທງັ ນອີ້ ຳດເນ່ື ອງມຳຈຳກປະຊຳຊນົ ຍງັ ມກຳນບຸກລຸກພນີ້ ທື່ ປື່ ຳໄມ ້ີ
ຂອງບຳ້ີ ນ ແລະ ບຳງສື່ ວນຂອງອຸທຍິ ຳນແຫ່ື ງຊຳດນຳ້ີ ແອດ-ພເລຍ ເພື່ ອນຳໃຊເີ້ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳເຊ່ື ນັ : ກຳນປກ
ສຳລອຳຫຳນສດັ ເປັນສນ້ີ ຄຳີ້ , ກຳນປກຫຍຳີ້ ລຽີ້ ງສດັ ເປັນຕນົ້ີ . ກຳນສກຶ ສຳນມ້ີ ຄວຳມຄຳີ້ ຍຄກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ ນຳລຸນດັ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
222
ພຳຍກັ ຄຳ, 2013 ໄດສ້ີ ກຶ ສຳອດິ ທພິ ນົ ຈຳກກຳນປື່ ຽນແປງກຳນໃຊທີ້ ່ື ດນິ ຕື່ ກຳນທຳລຳຍປ່ື ຳໄມ ີ້ ໃນແຂວງ ພເກດັ ປະເທດ
ໄທ ແລະ ຜົນກຳນລຳຍງຳນຂອງ ຄຳຜວິ ອນິ ວໄິ ຊ (2021) ໄດປີ້ ະເມນໄພຂື່ ົມຂື່ ກຳນສນເສຍສະພຳບປື່ ຳໄມເີ້ ຂດ
ອຸທຍິ ຳນແຫື່ ງຊຳດນຳີ້ ແອດ-ພເລຍ ປ 2020 ເນອີ້ ທື່ ປື່ ຳໄມ ້ີ ໄດສ້ີ ນເສຍ 2.808 ເຮກັ ຕຳ; ເທ່ື ຳົ ກບັ 0,68%, ປ 2021
ເນອ້ີ ທື່ ປ່ື ຳໄມສີ້ ນເສຍ 3.861 ເຮກັ ຕຳ; ເທ່ື ຳົ ກບັ 1,31% ເຫນັ ວ່ື ຳແຕື່ ລະປເພ່ື ມຂນ້ີ .
ສະຫຸບຼ ຜນົ ກຳນວໄິ ຈ (Conclusions)
ຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະກຳນປ່ື ຽນແປງທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມ ີ້ ຈຳກກຳນນຳໃຊເ້ີ ຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ ພບົ ວື່ ຳ: ສະພຳບປົກ
ຫຸມີ້ ປ່ື ຳໄມມີ້ ກຳນປື່ ຽນແປງເມ່ື ອທຽບໃສື່ ປ 2018 ຄ: ບຳ້ີ ນ ຫວົ ພ ໃນປ 2018 ມ 3,843.24 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ
82.86%, ປ 2022 ມ 3,729.92 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 80.42%, ເຫນັ ວ່ື ຳເນອີ້ ທ່ື ປື່ ຳໄມໃີ້ ນໄລຍະ 5 ປແມ່ື ນຫຸຼດລງົ
113.318 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 2.44%; ແຕ່ື ກງົ ກນັ ຂຳີ້ ມເນອ້ີ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳປ 2018 ມ 765.22 ເຮັກຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ
16.50%, ປ 2022 ມ 878.86 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 18.95%, ເຫນັ ວ່ື ຳເພື່ ມຂນ້ີ 113.64 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 2.45%,
ເມື່ ອສມົ ທຽບພຳຍຫລງັ ທື່ ມກຳນວຳງແຜນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ໃນປ 2020 ແຕື່ ກ່ື ຍງັ ມກຳນບຸກລຸກປະເພດປື່ ຳໄມຂີ້ ອງບຳ້ີ ນມ
ເນອີ້ ທ 82,01 ເຮກັ ຕຳ ທຽບໃສື່ ກບັ ເນອ້ີ ທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມປີ້ 2020 ເທ່ື ຳົ ກບັ 2,19 ສື່ ວນຮອ້ີ ຍ; ບຳີ້ ນ ໂພນສະອຳດ ກຳນປົກ
ຫຸມີ້ ຂອງເນອ້ີ ທ່ື ປ່ື ຳໄມ ້ີ ໃນປ 2018 ມ 9,091.84 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 81,52%, ປ 2022 ມ 9,236.87 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ
ກບັ 82,82%, ເຫນັ ວື່ ຳເນອີ້ ທ່ື ປ່ື ຳໄມໃີ້ ນໄລຍະ 5 ປແມ່ື ນມກຳນເພ່ື ມຂນີ້ 145,03 ເຮກັ ຕຳ, ເທື່ ຳົ ກບັ 1,30%; ແຕ່ື
ກງົ ກນັ ຂຳ້ີ ມເນອີ້ ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳປ 2018 ມ 2,024.02 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 18.15%, ປ 2022 ມ 1,878.99 ເຮກັ ຕຳ,
ເທື່ ຳົ ກບັ 16.85%, ເຫນັ ວ່ື ຳຫຸດຼ ລງົ 145,03 ເຮກັ ຕຳ, ເທ່ື ຳົ ກບັ 1,30%ເມື່ ອສມົ ທຽບພຳຍຫລງັ ທື່ ມກຳນວຳງແຜນນຳ
ໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ໃນປ 2020 ແຕື່ ກ່ື ຍງັ ມກຳນບຸກລຸກປະເພດປ່ື ຳໄມຂ້ີ ອງບຳີ້ ນມ ເນອ້ີ ທ 34,56 ເຮກັ ຕຳ ທຽບໃສື່ ກບັ ເນອີ້ ທື່ ດນິ
ປື່ ຳໄມປ້ີ 2020 ເທ່ື ຳົ ກບັ 0,37 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍ.
ກຳນປື່ ຽນແປງທື່ ດນິ ປ່ື ຳໄມບີ້ ຳີ້ ນຫວົ ພ ຫຸດຼ ລງົ ຕຳມກຳນສຳຫວຼ ດເບື່ ງພຳກສະໜຳມຕວົ ຈງິ ແມ່ື ນຍອີ້ ນປະຊຳຊນົ
ບຸ ກລຸກຖຳງປື່ ຳໄມຂ້ີ ອງບຳີ້ ນ ແລະ ອຸທຍິ ຳນ ເພ່ື ອນຳໃຊເ້ີ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ ເຊື່ ນັ : ກຳນຖື່ ຳງປື່ ຳເພ່ື ອປກສຳລ
ອຳຫຳນສດັ ເປັນສນີ້ ຄຳີ້ , ກຳນຖື່ ຳງປື່ ຳເພື່ ອປກຫຍຳີ້ ລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ປກເຂຳົີ້ ໄຮື່ ; ນອກຈຳກຈະນຳໃຊພ້ີ ນ້ີ ທ່ື ເພື່ ອກຳນຜະລດິ
ກະສກິ ຳຂອງຄອບຄວົ ແລວີ້ ຍງັ ມກຳນຈບັ ຈື່ ອງ, ຂຳຍພນ້ີ ທື່ ໃຫບ້ີ ຸກຄນົ ອ່ື ນມຳຈຳກບຳີ້ ນອອ້ີ ມຂຳີ້ ງອກດວ້ີ ຍ, ແຕ່ື ກຳນ
ປ່ື ຽນແປງທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມເ້ີ ພ່ື ມຂນ້ີ ຄກບັ ບຳີ້ ນ ໂພນສະອຳດ ໃນປ 2022 ຍອີ້ ນວື່ ຳ: ໃນຊື່ ວງປ 2018 ແມື່ ນປະຊຳຊນົ ມກຳນ
ບຸ ກລຸກເຂດຫື່ ວງຫຳ້ີ ມເດດັ ຂຳດຂອງອຸທຍິ ຳນ; ເມື່ ອທຳງກຳນສຳຫຼວດພບົ ເຫນັ ຈື່ ງິ ໄດຖີ້ ອນພນ້ີ ທ່ື ດນິ ເຂດຫ່ື ວງຫຳ້ີ ມ
ເດດັ ຂຳດຂອງອຸທຍິ ຳນໃຫກີ້ ບັ ມຳເປັນປື່ ຳຟນ້ີ ຟຄນອກ ແລະ ເຮດັ ໃຫພີ້ ນີ້ ທື່ ດນິ ທຳກຳນຜະລດິ ຂອງບຳີ້ ນຫລຸດລງົ ; ແຕື່ ວື່ ຳ
ທງັ ສອງບຳ້ີ ນກື່ ຍງັ ມກຳນບຸກລຸກທ່ື ດນິ ປື່ ຳໄມບ້ີ ຳ້ີ ນຢື່ ພຽງຫລງັ ມກຳນວຳງແຜນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ປິ 2020 ເປັນຕນົ້ີ ມຳແລວ້ີ ກ່ື
ຕຳມ.
ຄຳຂອບໃຈ (Acknowledgments)
ຂສະແດງຄຳຂອບໃຈ ແລະ ຮບ້ີ ນຄຸນມຳຍງັ ຄະນະອະທກິ ຳນບດ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສຸພຳນຸວງົ , ຄະນະບດຄ-
ອຳຈຳນສອນຫຼກັ ສດປະລນິ ຍຳໂທ ທ່ື ຊ່ື ວຍຊແ້ີ ນະໃນກຳນຄນົີ້ ຄວ້ີ ຳ ແລະ ຂອບໃຈມຳຍງັ ຫອີ້ ງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ້ີ
ເມອງ ຮຽີ້ ມ, ແຂວງ ຫວົ ພນັ ; ຫອີ້ ງກຳນອຸທຍິ ຳນແຫ່ື ງຊຳດນຳີ້ ແອດ-ພເລຍ ທື່ ເອອີ້ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກທຳງດຳ້ີ ນ
ສະຖຳນທ່ື ໃນກຳນລງົ ຄນົ້ີ ຄວ້ີ ຳ ແລະ ໃຫກີ້ ຳນຊ່ື ວຍເຫອຼ ທຳງດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນໃນກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ, ວເິ ຄຳະຂມີ້ ນສຳເລດັ
ຕຳມກຳນດົ ເວລຳ.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
223
ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ (References)
ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ,ີ້ 2005 ບດົ ລຳຍງຳນກຳນສຳຫຼວດອດັ ຕຳປົກຫຸມ້ີ ປື່ ຳໄມ ້ີ ແລະ ກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນໄລຍະ
1992-2002
ຄຳຜວິ ອນິ ວໄິ ຊ (WCS), 2021. ບດົ ລຳຍງຳນ ກຳນປະເມນ ໄພຂ່ື ມົ ຂື່ ກຳນສນເສຍສະພຳບປ່ື ຳໄມ ີ້ (ກຳນບຸກເບກພນ້ີ
ທ) ໃນອຸທຍິ ຳນແຫື່ ງຊຳດ ນຳ້ີ ແອດ-ພເລຍ
ດຳວນະພຳວນັ ເຣອງນຳລງົ , 2014 ກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນໃຊປີ້ ະໂຫຍດທ່ື ດນິ ແລະ ບລຫິ ຳນທຳງເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງ
ຊຸມຊນົ ບລເິ ວນພນ້ີ ທ່ື ອຸທຍິ ຳນແຫ່ື ງຊຳດເຂຳົ ສກົ , ແຂວງ ສຸລຳດຖຳນ ປະເທດໄທ.
ນຳລຸນດັ ພຳຍກັ ຄຳ, 2013 ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນໃຊທີ້ ື່ ດນິ ຕື່ ກຳນທຳລຳຍປື່ ຳໄມ ້ີ ໃນແຂວງ ພເກດັ ປະເທດ.
ພະແນກກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ ້ີ ແຂວງ ຫວົ ພນັ , 2017 ແຜນດຳເນນງຳນ REDD+ ຂນັ້ີ ແຂວງ ສຳລບັ ແຂວງຫວົ ພນັ
ອງົ ກຳນອຳຫຳນ ແລະ ກຳນກະເສດ (FAO), 2005. ກຳນປ່ື ຽນແປງທ່ື ດນິ ປ່ື ຳໄມໃ້ີ ນລຳວ.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
224
ສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ຂອງກດິ ຈະກຳກຳນທື່ ອງທື່ ຽວຕື່ ຄຸນນະພຳບນຳີ້ ຕຳດກວຳງຊ ດວ້ີ ຍກຳນວເິ ຄຳະ
ຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ຊ, ແຂວງ ຫວຼ ງພະບຳງ, ສປປ ລຳວ.
Study of the Tourist Activities Impact on the Kuang Si Waterfall by Water
Quality Analysis, Luang Prabang Province, Lao PDR.
ໄພວນັ ເພດັ ດອນໂມ, ວງົ ປະສດິ ຈນັ ທະຄນ*, ບຸນຊ່ື ຽນ ເພດັ ລຳພນັ ແລະ ອຳນຸສດິ ວນັ ນະຜນົ
Phaivanh PHETDONMO, Vongpasith CHANTHAKHOUN*,
Bounxian PHETLUMPHUN, and Anousith VANNAPHON
ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນປື່ ຳໄມ ້ີ , ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ ສຸພຳນວຸ ງົ , ລຳວ.
Faculty of Agriculture and Forest Resource, Souphanouvong University, Laos.
*Email: [email protected]
ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ
ສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ຂອງກດິ ຈະກຳກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວຕື່ ຄຸນນະພຳບນຳີ້ ຕຳດກວຳງຊດວ້ີ ຍກຳນວເິ ຄຳະຄຸນນະພຳບນຳ້ີ
ຊ, ແຂວງ ຫຼວງພະບຳງ, ສປປ ລຳວ. ແມື່ ນມຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອສກຶ ສຳຄຸນນະພຳບນຳີ້ ຊ ແຫື່ ງຼ ທື່ ອງທ່ື ຽວ ຕຳດກວຳງຊ ໂດຍ
ມກຳນ ສກຶ ສຳ 3 ຈດຸ ຄ ຈດຸ ຫວົ ນຳ້ີ , ຈດຸ ກຳງນຳີ້ , ແລະ ຈດຸ ທຳີ້ ຍນຳີ້ , ກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງນຳ້ີ ດວ້ີ ຍວທິ ກຳນຈວ້ີ ງຕກັ (Grab
Sampling ) ຊື່ ວງເວລຳທ່ື ໃຊໃ້ີ ນກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງນຳີ້ ເວລຳ 8:00-16:00 ໂດຍເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງໃນຊ່ື ວງເດອນ 9 ແລະ
ເດອນ 10. 2022 ມດດັ ສະນທື່ ມກຳນກວດສອບມ 5 ດດັ ສະນ ໄດແ້ີ ກ່ື : ຄວຳມເປັນກດົ -ດ່ື ຳງ, ອກົ ຊເຈນທ່ື ລະລຳຍ
ໃນນຳ້ີ , ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳີ້ , ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳີ້ , ອຸນຫະພມ, ໂດຍກຳນໃຊກີ້ ຳນປຽບທຽບໃສ່ື ຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນ
ແລະ ກຳນວເິ ຄຳະຕຳມແຜນກຳນທດົ ລອງແບບ RCBD ໂດຍໂປຮແກມ Sirichai.
ຜນົ ຂອງກຳນກວດສອບດວ້ີ ຍກຳນປຽບທຽບກບັ ຄື່ ຳມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມແຫື່ ງຊຳດລຳວປ 2017 ເຫນັ
ວ່ື ຳຄ່ື ຳ pH ແລະ ອຸນຫະພມ Temperature ເຫນັ ວື່ ຳຢື່ ໃນຍງັ ຢື່ ຢື່ ໃນເກນມຳດຕະຖຳນ, ຜນົ ກຳນກວດສອບຄ່ື ຳ DO
ເຫນັ ວື່ ຳເກນມຳດຕະຖຳນ ໃນຈຸດກຳງນຳ້ີ ແລະ ຈຸດທຳ້ີ ຍນຳ້ີ , ຄື່ ຳຊັກນຳໄຟຟ້ີຳ Ec ເຫນັ ວ່ື ຳເກນມຳດຕະຖຳນ
ສື່ ິງແວດລອ້ີ ມແຫື່ ງຊຳດ ທງັ 3 ຈຸດ, ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳີ້ Total Dissolved Solids (TDS) ເຫັນວື່ ຳເກນ
ມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມແຫ່ື ງຊຳດລຳວປ 2017 ໃນຈດຸ ກຳງນຳີ້ . ແນວໃດກື່ ຕຳມ, ເມ່ື ອວເິ ຄຳະທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ໃິ ນ
ເດອນ 10 ເຫນັ ວື່ ຳແຕ່ື ລະຈດຸ ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ p<0.05 ເກນມຳດຕະຖຳນແມ່ື ນຄ່ື ຳ ອກົ ຊເຈນທື່
ລະລຳຍໃນນຳ້ີ (DO), ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳ້ີ (Ec), ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳ້ີ (TDS). ແນວໃດກ່ື ຕຳມ, ຄື່ ຳຄວຳມເປັນ
ກດົ -ເປັນດ່ື ຳງ ແລະ ອຸນຫະພມ Temperature ແມື່ ນນອນຢື່ ໃນມຳດຕະຖຳນ. ເມ່ື ອທຽບທງັ ສອງຄງັ້ີ ໃນກຳນວເິ ຄຳະ
ເຫນັ ວື່ ຳມຜນົ ໃກຄ້ີ ຽງກນັ ແຕ່ື ຈດຸ ເກນມຳດຕະຖຳນຈະຕ່ື ຳງກນັ . ເຊື່ ງິ ຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນຈ້ີ ະເປັນຂມ້ີ ນພນີ້ ຖຳນທື່
ເປັນປະໂຫຍດໃຫແີ້ ກື່ ແຫື່ ຼງທ່ື ອງທ່ື ຽວ, ແລະ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊແີ້ ຫ່ື ຼງນຳ້ີ ໃຫມ້ີ ຄວຳມຍນຍງົ ແກື່ ປະຊຳຊນົ ໃນແຫ່ື ງຼ ທ່ື ອງ
ທ່ື ຽວຕຳດກວຳງຊໃນອຳນຳຄດົ .
ຄຳສບັ ສຳຄນັ : ຄຸນນະພຳບນຳ້ີ , ນຳ້ີ ຕກົ ຕຳດ, ປື່ ຳປອີ້ ງກນັ , ຄ່ື ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳີ້ , ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳີ້
Abstract
Study of the Tourist Activities Impact on the Kuang Si Waterfall by Water Quality
Analysis, Luang Prabang Province, Lao PDR. To study the quality of water in the tourist area
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
225
of Kuang Si Waterfall by studying 3 points area, namely the top river, the middle of the river,
and the lower river, water sampling using the Grab Sampling method and according to RCBD
with 5 verified indexes: such as pH, Electrical Conductivity, Total Dissolved Solids, Dissolved
Oxygen, and Temperature.
The result was found that the Kuang Si waterfall by water quality analysis was
significantly different p<0.05 the DO, and Ec exceeding the standard at all the sampling points
of the river, and TDS was higher at T1. However, the analysis by comparison with the standard
only, not statistical analysis found that the DO value in the middle of the river is 8.81 mg ∕ L,
and the lower of the river at 7 . 5 6 exceeds the standard. Electrical Conductivity ( Ec) was
1036 (μ s∕ cm), 1982 (μ s∕ cm), and 578 (μ s∕ cm) respectively and all exceed the standard.
Total Dissolved Solids (TDS) were 672(mg∕L), 1288 (mg∕L), and 375 (mg∕L) respectively, and
the middle of the river exceeded the standard. The temperature was in the range of standard.
However, the pH and temperature were in the range of the standard. However, the result of
this study was to support information to officials regarding environment and tourism
organizations in order to manage and community sustainable development of Kuang Si
Waterfall.
Keywords: water quality, Kuang Si Waterfall, protection forest, Electrical Conductivity, TDS.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
226
ບດົ ນຳ (Introduction)
ນຳ້ີ ເປັນຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດທ່ື ສຳຄນັ ແລະ ເປັນປັດໃຈຕ່ື ຊວດິ ຂອງຄນົ ເຮຳົ ແລະ ສື່ ງິ ທ່ື ມຊວດິ ຢ່ື ໃນໂລກ
ກຳນຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນນຳ້ີ ຊື່ ງຶ ແມື່ ນເພື່ ອຜນົ ປະໂຫຍດຂອງຜຊີ້ ມົ ໃຊນີ້ ຳ້ີ , ກຳນປົກປັກຮກັ ສຳປະລິ ມຳນ ແລະ ຄຸນ
ນະພຳບຊອງຊບັ ພະຍຳກອນນຳ້ີ ເປັນສ່ື ງິ ຈຳເປັນເພື່ ອຮບັ ປະກນັ ຄວຳມຍນຶ ຍງົ ຂອງຊບັ ພະຍຳ ກອນ ນຳີ້ (ກດົ ໝຳຍນຳ້ີ
ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນແຫື່ ຼງນຳ້ີ , 2019). ກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວເປັນຂະແໜງອຸ ດສຳຫະກຳໜ່ື ງຶ ທື່ ມກຳນຂະຫຍຳຍຕວົ ຢື່ ຳງ
ວື່ ອງໄວ ແລະ ກວຳີ້ ງຂວຳງຢື່ ບນັ ດຳປະເທດໃນໂລກ. ສປປ ລຳວ ກ່ື ໄດເ້ີ ຫນັ ຄວຳມສຳຄນັ ແລະ ສ່ື ງົ ເສມກຳນທື່ ອງທ່ື ຽວ
ເຊື່ ງິ ໄດສີ້ ຳ້ີ ງປະໂຫຍດອນັ ມະຫຳສຳນຕ່ື ເສດຖະກດິ ກ່ື ຄຊວກິ ຳນເປັນຢື່ ຂອງປະຊຳຊນົ , ກຳນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -
ສັງຄົມ, ກຳນຂະຫຍຳຍຕວົ ເມອງ ແລະ ກຳນເພື່ ມຂນຶ້ີ ຂອງປະຊຳກອນ ເຮດັ ໃຫມ້ີ ກຳນຊມົ ໃຊນີ້ ຳ້ີ ເພື່ ອບລໂິ ພກ,
ອຸປະໂພກ, ກະສກິ ຳ, ອຸດສຳຫະກຳ ລວມທງັ ກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວ ເຊ່ື ງິ ອຳດຈະສ່ື ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ແລະ ກຳນດຳ
ລງົ ຊວດິ ຂອງປະຊຳຊນົ . ປັດຈບຸ ນັ ບນັ ຫຳຄຸນນະພຳບນຳີ້ ໄດກີ້ ຳຍເປັນບນັ ຫຳສຳຄນັ ຂອງໂລກ ແລະ ຈຳເປັນຕອີ້ ງໄດຊ້ີ ື່ ວຍ
ກນັ ປົກປັກຮກັ ສຳ ແລະ ນຳໃຊຊ້ີ ບັ ພະຍຳກອນນຳ້ີ ຢ່ື ຳງສມົ ເຫດສມົ ຜນົ ເພ່ື ອຫຸຼດຜ່ື ອນບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ທື່ ຈະຕຳມມຳ
(ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ, 2022). ປ 2016-2020 ແຂວງ ຫຼວງພະບຳງ ມນກັ ທື່ ອງ
ທ່ື ຽວ ເດນທຳງມຳທື່ ຽວກຳນທື່ ອງທື່ ຽວ ຫຼວງພະບຳງ 3.52.409 ເທື່ ອຄົນ , ຕຳດກວຳງຊຕັງ້ີ ຢື່ ບຳ້ີ ນທ່ື ຳແປ້ີນ
ນະຄອນຫຼວງພະບຳງ,ແຂວງ ຫຼວງພະບຳງ (ແຜນພດັ ທະນຳແສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແຂວງ ຫຼວງພະບຳງ, 2020 ), ເຊ່ື ງິ
ກດິ ຈະກຳກຳນທ່ື ອງທື່ ຽວ ອຳດຈະສ່ື ງົ ຜນົ ຕ່ື່ື ກບັ ຄຸນນະພຳບນຳີ້ ຊ, ດື່ ງັ ນນັ້ີ ຂຳີ້ ພະເຈຳົ້ີ ຈ່ື ງຶີ້ ມຄວຳມສນົ ໃຈທ່ື ສກຶ ສຳຄຸນ
ນະພຳບນຳີ້ ຊ 3 ຈດຸ : ຫວົ ນຳ້ີ , ກຳງນຳ້ີ , ທຳີ້ ຍນຳີ້ ນະຄອນຫຼວງພະບຳງ, ແຂວງ ຫວຼ ງພະບຳງ.
ວທິ ດຳເນນກຳນສກຶ ສຳ (Methodology)
ອຸປະກອນ
-ເຄ່ື ອງມກວດສອບພຳກສະໜຳມ (Aquaread AP-700&AP-800-GETTING STARTED)
- ອຸປະກອນທື່ ເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງນຳ້ີ
GPS
ວທິ ກຳນສກຶ ສຳ
ສະຖຳນທື່ ເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງນຳ້ີ
ສະຖຳນທື່ ເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງນຳ້ີ ແຫື່ ຼງທື່ ອງທ່ື ຽວ ຕຳດກວຳງຊ ບຳ້ີ ນທ່ື ຳແປີ້ນ, ນະຄອນຫຼວງພະບຳງ, ແຂວງ ຫວຼ ງພະ
ບຳງເຊ່ື ງິ ກຳນດົ 3 ຈດຸ : ຫວົ ນຳີ້ , ກຳງນຳ້ີ , ທຳີ້ ຍນຳ້ີ (ຮບພຳບທ່ື 1 ) ເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງໃນຊ່ື ວງເດອນ 9-10 ໃນປ 2022.
ກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງນຳີ້
ກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງນຳ້ີ ດວ້ີ ຍວທິ ກຳນຈວ້ີ ງຕກັ (Grab Sampling) ໂດຍດດັ ສະນຄຸນນະພຳບນຳີ້ ທື່ ທຳກຳນສກຶ ສຳ
ແລະ ວທິ ກວດສອບວເິ ຄຳະດ່ື ງັ ສະແດງໃນ (ຕຳຕຳລຳງທ່ື 1 ແລະ ຕຳຕະລຳງທ່ື 2) ໄດຈ້ີ ະສະແດງ ໃຫເີ້ ຫນັ ເຖງິ ຄຸນສມົ ບດັ
ຂອງນຳີ້ ຈດຸ ເກບັ ສະເພຳະ ໃນວນັ ແລະ ເວລຳທື່ ເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງນຳ້ີ ນນັີ້ ໆ.
ກຳນວເິ ຄຳະ
ໂດຍກຳນໃຊເ້ີ ຄ່ື ອງມກວດສອບພຳກສະໜຳມ (Aquaread AP-700&AP-800-GETTING STARTED
) ເຊື່ ງິ ສຳມຳດກວດສອບຄວຳມເປັນກດົ -ດື່ ຳງ (pH), ອກົ ຊເຈນທ່ື ລະລຳຍໃນນຳີ້ (DO), ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສໄໄຟຳ້ີ (Ec),
ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳ້ີ (TDS), ອຸນຫະພມ (Temperature), (ທຽບໃສື່ ຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມແຫື່ ງຊຳດ,
2017) ແລະ ກຳນວເິ ຄຳະ RCBD ໂດຍໂປຮແກມ Sirichai ມຳວເິ ຄຳະ.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
227
ຜນົ ກຳນໄດຮີ້ ບັ (Results)
ຜນົ ກຳນກວດສອບຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ເດອນ 9/2022
1. ຄວຳມເປັນກດົ -ດ່ື ຳງ (potential of Hydrogenions) (pH) ເປັນຄື່ ຳສະແດງຄວຳມເປັນກດົ -ດື່ ຳງ ມຄ່ື ຳ
ລະຫວ່ື ຳງ 0-14 ຜນົ ຂອງກຳນກວດສອບຄື່ ຳ pH ຈດຸ ຫວົ ນຳ້ີ ເທ່ື ຳົ 6.95, ຈດຸ ກຳງນຳ້ີ 6.83, ຈດຸ ທຳ້ີ ຍນຳີ້ 6.93
(ຕຳຕະລຳງທື່ 1 ) ເຫນັ ວ່ື ຳຢື່ ໃນຍງັ ຢື່ ຢ່ື ໃນເກນມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມແຫື່ ງຊຳດລຳວປ 2017.
2. ອກົ ຊເຈນທື່ ລະລຳຍໃນນຳ້ີ Dissloved Oxygen (DO) ປະລມິ ຳນອ໊ອກຊເຈນທື່ ລິ ະລຳຍຢ່ື ໃນນຳີ້ ຜນົ
ກຳນກວດສອບຄື່ ຳ DO ຈດຸ ຫວົ ນຳີ້ ເທື່ ຳົ 5.67 mg ∕ L, ຈດຸ ກຳງນຳ້ີ 8.81 mg ∕ L, ຈດຸ ທຳ້ີ ຍນຳ້ີ 7.56 mg ∕ L
(ຕຳຕະລຳງທ່ື 1) ເຫນັ ວື່ ຳເກນມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມແຫື່ ງຊຳດລຳວປ 2017 ໃນຈດຸ ກຳງນຳີ້ ແລະ ຈດຸ ທຳີ້ ຍນຳ້ີ .
3. ຄ່ື ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳີ້ Electrical Conductivity (Ec) ຄື່ ຳຊກັ ນຳໄຟຟຳ້ີ ຜນົ ກຳນກວດສອບຈດຸ ຫວົ ນຳີ້
ມຄ່ື ຳ 1036 (μ s∕ cm), ກຳງນຳ້ີ 1982 (μ s∕ cm), ທຳ້ີ ຍນຳ້ີ 578 ( μ s∕ cm), (ຕຳຕະລຳງທ່ື 1) ເຫນັ ວ່ື ຳເກນ
ມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມແຫ່ື ງຊຳດລຳວປ 2017 ທງັ 3 ຈດຸ .
4. ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳີ້ Total Dissolved Solids (TDS) ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳີ້ ຜນົ ກຳນກວດສອບ
ຈດຸ ຫວົ ນຳ້ີ ມຄື່ ຳ 672(mg ∕L), ຈດຸ ກຳງນຳ້ີ 1288 (mg ∕L), ຈດຸ ທຳ້ີ ຍນຳ້ີ 375 (mg ∕L) (ຕຳຕະລຳງທື່ 1) ເຫນັ ວື່ ຳ
ເກນມຳດຕະຖຳນສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມແຫື່ ງຊຳດລຳວປ 2017 ໃນຈດຸ ຫວົ ນຳີ້ ແລະ ກຳງນຳ້ີ .
5. ອຸນຫະພມ Temperature ຜນົ ກຳນກວດສອບຈດຸ ທ່ື ຫວົ ນຳີ້ ມຄື່ ຳ 20.30 ອງົ ສຳ, ຈດຸ ກຳງນຳີ້ 23.20
ອງົ ສຳ, ຈດຸ ທຳີ້ ຍນຳ້ີ 26.43 ອງົ ສຳ (ຕຳຕະລຳງທ່ື 1) ເຫນັ ວື່ ຳຍງັ ຢື່ ໃນເກນມຳດຕະຖຳນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມແຫ່ື ງຊຳດລຳວປ
2017.
❖ ຜນົ ກຳນສວດສອບຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ເດອນ 10/2022
ຜນົ ຈຳກກຳນນຳໃຊສ້ີ ະຖຕິ ເິ ຂຳົີ້ ມຳຊື່ ວຍວເິ ຄຳະເຫນັ ວ່ື ຳຄ່ື ຳຄວຳມເປັນກດົ -ດ່ື ຳງ (pH) ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງທຳງ
ດຳ້ີ ນ
ສະຖຕິ ິ p>0.05, ຄື່ ຳອກົ ຊເຈນທ່ື ລະລຳຍໃນນຳີ້ (DO), ຄ່ື ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟີ້ຳ (Ec), ທຳດແຂງລະລຳຍ
ໃນນຳີ້ (TDS), ແລະ ອຸນຫະພມ Temperature ແມື່ ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ 0.05<p (ຕຳຕະລຳງທື່ 2)
ແລະ ທຽບໃສື່ ຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນດື່ ງັ ນ:ີ້
ຄວຳມເປັນກດົ -ດື່ ຳງ (potential of Hydrogenions) (pH) ຢ່ື ໃນເກນມຳດຕະຖຳນ 6-8 ທງັ 3 ຈດຸ (T1,
T2, ແລະ T3). ອກົ ຊເຈນທື່ ລະລຳຍໃນນຳີ້ Dissloved Oxygen (DO) ເກນຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນ 7> ທງັ 3 ຈດຸ (T1,
T2, ແລະ T3). ຄ່ື ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟ້ຳີ Electrical Conductivity (Ec) ເກນຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນ <500 ທງັ 3 ຈດຸ
(T1, T2, ແລະ T3). ຄ່ື ຳ ອກົ ຊເຈນທື່ ລະລຳຍໃນນຳ້ີ (DO) ເກນມຳດຕະຖຳນແມື່ ນຈດຸ ທື່ 1 (T1), ແລະ ອຸນຫະພມ
ຂອງນຳ້ີ ແມື່ ນຍງັ ຢື່ ເກນມຳດຕະຖຳນທື່ ກຳນດົ ໄວ.້ີ
ວຈິ ຳນຜນົ (Discussions)
ເມື່ ອນຳຜນົ ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນມີ້ີ້ ຳປຽບທຽບກບັ ຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນຄຸນນະພຳບນຳີ້ ໜຳີ້ ດນິ ຂອງປະເທດລຳວ ປະເພດ
ທ່ື 1 ຄ: ຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ໜຳີ້ ດນິ ທຳມະຊຳດ(ກມົ ຄວບຄຸມມນົ ລະພດິ , 2017) ໂດຍມດດັ ສະນທ່ື ສຳຄນັ ແລະ ມກຳນກຳ
ນດົ ຄື່ ຳມຳດຕະຖຳນໄວຊ້ີ ດັ ເຈນຄ: ຄວຳມເປັນກດົ -ດື່ ຳງ, ອກົ ຊເຈນທ່ື ລະລຳຍໃນນຳ້ີ , ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳີ້ , ທຳດແຂງ
ລະລຳຍໃນນຳ້ີ , ອຸນຫະພມ. ພບົ ວື່ ຳຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ສື່ ວນໃຫຍ່ື ມຄື່ ຳຢ່ື ໃນເກນມຳດຕະຖຳນ ຍກົ ເວນັີ້ ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສ
ໄຟຟຳີ້ , ທຳດແຂງລະລຳຍນຳ້ີ ຢ່ື ຈດຸ ກຳງນຳ້ີ ເຊື່ ງິ ມຄື່ ຳສງກວ່ື ຳຈດຸ ອື່ ນ ແລະ ສງກວ່ື ຳຄ່ື ຳມຳດຕະຖຳນ (Table 1) ເຊື່ ງິ ອນັ
ເນ່ື ອງມຳຈຳກຈດຸ ດື່ ງັ ກ່ື ຳວຢື່ ໃນເຂດມກດິ ຈະກຳກຳນທ່ື ອງທື່ ຽວ ລວມໄປເຖງິ ສື່ ງິ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກ ແລະ ເຮອນ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
228
ປະຊຳຊນົ ຊື່ ງິ ສອດຄອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳ ສະລວຍ ມຸສກິ ະ ພອ້ີ ມຄະນະ (2014) ຄຸນນະພຳບນຳີ້ ມແນວໂນມີ້ ເຊ່ື ອມ
ໂຊມລງົ ເນື່ ອງມຳຈຳກແຫື່ ຼງທື່ ອງທ່ື ຽວມກຳນຈະເລນເຕບໂຕຢື່ ຳງວ່ື ອງໄວ ແລະ ຕື່ ເນ່ື ອງມຈຳນວນປະຊຳກອນ ແລະ ນກັ
ທື່ ອງທ່ື ຽວເພື່ ມຂນຶີ້ ສງ. ເຊື່ ງິ ຜນົ ກຳນປະເມນຄຸນນະພຳບນຳີ້ ພບົ ວ່ື ຳຄຸນນະພຳບຊໃນປະຈບຸ ນັ ສ່ື ວນໃຫຍື່ ຢ່ື ໃນເກນທື່ ດ
ໂດຍຂນຶີ້ ກບັ ເວລຳ ແລະ ສະຖຳນທື່
ສະຫຸບຼ ຜນົ (Conclusions)
ຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ຊເຂດແຫື່ ງຼ ທ່ື ອງທ່ື ຽວຕຳດກວຳງຊ ໄດຊ້ີ ໃ້ີ ຫເ້ີ ຫນັ ວື່ ຳຈຳນວນ 5 ດດັ ສະນ ທ່ື
ມກຳນກວດສອບ 3 ຈດຸ ຫວົ ນຳີ້ , ກຳງນຳ້ີ , ທຳ້ີ ຍນຳ້ີ ແມື່ ນມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ ແລະ ເກນມຳດຕະຖຳນ
ແມ່ື ນຄື່ ຳ ອກົ ຊເຈນທື່ ລະລຳຍໃນນຳ້ີ (DO),ຄື່ ຳຊກັ ນຳກະແສໄຟຟຳີ້ (Ec), ທຳດແຂງລະລຳຍໃນນຳ້ີ (TDS). ແນວໃດກ່ື
ຕຳມ, ຄ່ື ຳຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດ່ື ຳງ ແລະ ອຸນຫະພມ Temperature ແມື່ ນນອນຢື່ ໃນມຳດຕະຖຳນ, ດ່ື ງັ ນນັ້ີ ບນັ ດຳ
ກດິ ຈະກຳກຳນທື່ ອງທື່ ຽວ,ລວມ ເຖງິ ກດິ ຈະກຳພຳຍໃນຄວົ ເຮອນ, ຄວນຍກົ ສງໃນກຳນປົກປັກຮກັ ສຳແຫ່ື ຼງນຳີ້ ແລະ
ປີອ້ ງກນັ ກຳນກື່ ໃຫເີ້ ກດມນົ ລະພດິ ທຳງນຳ້ີ ທື່ ຈະເປັນສຳຍເຫດເຮດັ ໃຫລ້ີ ະບບົ ນເິ ວດກ່ື ຄສື່ ງິ ທ່ື ມຊວດິ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ .
ຄຳຂອບໃຈ (Acknowledgments)
ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແີ້ ມນຈະບ່ື ສຳມຳດປະສບົ ຜນົ ສຳເລດັ ຖຳ້ີ ບື່ ມກຳນໃຫຄີ້ ວຳມຊ່ື ວຍເຫຼອ ແລະ ໃຫຄ້ີ ວຳມ
ຮ່ື ວມໄມຮ້ີ ື່ ວມມຈຳກບນັ ດຳພຳກສື່ ວນຕ່ື ຳງໆເຊ່ື ນັ : ຂຂອບໃຈມຳຍັງພະແນກຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ
ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ ແລະ ຄະນະກະເສດສຳດແລະຊບັ ພະຍຳກອນປ່ື ຳໄມ,້ີ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ ສຸພຳນຸວງົ ທື່ ໃຫທ້ີ ດິ ຊນ້ີ ຳ ແລະ
ກຳນສກຶ ສຳລະດບັ ປະລນິ ໂທໃນຄງັີ້ ນດວ້ີ ຍ.
ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ (References)
ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ.2021. ຄື່ ມແນະນຳກ່ື ຽວກບັ ກຳນຕດິ ຕຳມ ກວດກຳວຊິ ຳກຳນ
ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມໂຄງກຳນໄຟຟຳີ້ ພະລງັ ງຳນນຳີ້ .
ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ.2017. ຂຕ້ີ ກົ ລງົ ວື່ ຳດວີ້ ຍມຳດຕະຖຳນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມແຫ່ື ງ
ຊຳດ.
ກະຊວງຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ.2021. ບດົ ລຳຍງຳນສະພຳບມນົ ລະພດິ ຂອງ ສ ປປ ລຳວ.
ກດົ ໝຳຍນຳ້ີ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນແຫ່ື ງຼ ນຳີ້ , 2019.
ສຸນນັ ທຳ ເນຕະຄຳ,ສຸນນັ ທຳ ເສຳົ ວດັ ສຣິ .ິ 2018. ກຳນສກຶ ສຳປຽບທຽບຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ຕກົ ຕຳດອຸທຍິ ຳນແຫ່ື ງຊຳດພເຮອ.
ສະລວຍ ມຸສກິ ະ ພອີ້ ມຄະນະ. 2014. ຄຸນນະພຳບນຳ້ີ ໃນແຫື່ ຼງທື່ ອງທ່ື ອງທຳງທະເລ ຈງັ ຫວດັ ຊນົ ບລ
ແຜນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ 5 ປ ຄງັີ້ ທ IV(2021-2025).2021. ຂອງ ແຂວງ ຫວຼ ງພະບຳງ.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
229
ເອກະສຳນຊອີ້ ນທຳ້ີ ຍ
Table 1. Result of water quality in Kuang Si Waterfall (9/2022)
ChNecklist U Test method R R R Laos
o nit esults1 esults2 esults3 standards
pH1 - (Aquaread AP-700&AP- 6.95 6.83 6.93 6-8
800-GETTING STARTED).
DO2 (mg ∕ 1) (Aquaread AP-700&AP- 5.67 8.81 7.56 7>
800-GETTING STARTED).
Ec3 (μs∕cm (Aquaread AP-700&AP- 1036 1982 578 <500
) 800-GETTING STARTED).
TD4S (mg∕1) (Aquaread AP-700&AP- 672 1288 375 500
800-GETTING STARTED).
Te5mperatur (℃) (Aquaread AP-700&AP- 20.30 23.20 26.43 13-35
e 800-GETTING STARTED).
Table 2. Result of water quality in Kuang Si Waterfall ( 10/2022)
Treatments
Indicators T1 T2 T3 standard SEM P-value
pH 7.1 6.9 6.8 6-8 5.7 0.12
0.17 0.005
DO 8.2b 8.2b 9.9a 7> 23.8 0.001
10.9 0.001
Ec 1084a 609.3b 649.6b <500 0.13 0.006
TDS 704a 413b 422b 500
Temperature 20.5b 20.4b 21.7a 13-35C
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
230
P1= top of the river
P2= middle of the river
P3= lower of the river
Figure 1 The map of samples
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
231
ຜນົ ກຳນນຳໃຊນີ້ ຳີ້ ສມົີ້ ຄວນໄຟ ທື່ ມຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງກຳນລຽີ້ ງເປັດເທບ
Effect of wood vinegar on growth performance of Muscovy Ducks
ສວອນ ນ່ື ເຈຄຳໄຊຊ່ື ງົ , ບຸນມ ແກວີ້ ຫຳວງົ ແລະ ທະນສນິ ກນັ ດ
Syvone NORJERKHAMSAISONG, Bounmy KEOHAVONG and Thanousinh KANDEE
ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນປື່ ຳໄມ ້ີ , ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ ສຸພຳນຸວງົ
Faculty of Agriculture and Forest Resources, Souphanouvong University
ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ
ໃນກຳນສກຶ ສຳຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ທດົ ໃນຄງັ້ີ ນີ້ ແມ່ື ນໄດສ້ີ ກຶ ສຳຜນົ ຂອງກຳນນຳໃຊນ້ີ ຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນໄຟ ໃນກຳນລຽີ້ ງເປັດເທບ,
ໂດຍມຈດຸ ປະສງົ ເພ່ື ອ ປຽບທຽບຜນົ ກຳນນຳໃຊນີ້ ຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ ທື່ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຕື່ ອດັ ຕຳກຳນກນິ ອຳຫຳນໄດ,້ີ ອດັ ຕຳ
ກຳນດື່ ມນຳີ້ ແລະ ອດັ ຕຳກຳນແລກປ່ື ຽນອຳຫຳນມຳເປັນນຳ້ີ ໜກັ ໂຕ ຂອງເປັດເທບ, ໂດຍນຳໃຊອ້ີ ຳຫຳນສຳເລດັ ຮບ ໃນ
ກຳນທດົ ລອງ ແລະ ວຳງແຜນກຳນທດົ ລອງໃນຮບແບບ CRD (Completely Randomize Design), ມ 4 ສ່ື ງິ ທດົ
ລອງ, ແຕ່ື ລະສ່ື ງິ ທດົ ລອງມ 3 ຊຳ້ີ ແລະ ນຳໃຊເ້ີ ປັດເທບ 5 ໂຕ/ຊຳີ້ ທື່ ມອຳຍຸ 5 ອຳທດິ ແລະ ມນຳ້ີ ໜກັ ສະເລ່ື ຍ 920 g/
ໂຕ (ລວມທງັ ໝດົ 60 ໂຕ) ໄດຍນຳໃຊ້ີ ອຳຫຳນສຳເລດັ ຮບ ໃນກຳນທດົ ລອງໃນຄງັ້ີ ນີ້ ໃຊເີ້ ວລຳ 1 ອຳທດິ , ໂດຍແຕ່ື ລະ
ສື່ ງທດົ ລອງມຄດ່ື ງັ ລື່ ຸມນ:້ີ T1: ປ່ື ອຍໃຫນ້ີ ຳີ້ ດື່ ມທຳມະດຳ ໂດຍບື່ ໃສື່ ນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນໄຟ (ຕວົ ຄວບຄຸມ), T2: ໃຫນ້ີ ຳີ້ ດື່ ມທຳ
ມະດຳ ປະສມົ ໃສື່ ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນໄຟ (0,5 ເປເຊນັ ), T3: ໃຫນ້ີ ຳີ້ ດ່ື ມທຳມະດຳ ປະສມົ ໃສ່ື ນຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນໄຟ (1 ເປເຊນັ ), T4:
ໃຫນ້ີ ຳີ້ ດື່ ມທຳມະດຳ ປະສມົ ໃສ່ື ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນໄຟ (1,5 ເປເຊນັ ). ໂດຍມວທິ ກຳນສກຶ ສຳ ຄ: ປ່ື ອຍໃຫເ້ີ ປັດເທດ ໄດກ້ີ ນິ
ອຳຫຳນ ແລະ ນຳີ້ ແບບເຕມັ ທ ໂດຍມໜ້ີ ື່ ງ ໄປເກອ 2 ຊ່ື ວງ ຄ: ໃນຕອນເຊຳົ້ີ 8:00ໂມງ ແລະ ໃນຕອນແລງ 16:30 ໃນ
ກລະນີ້ ອຳຫຳນໝດົ ກື່ ໄດຕີ້ ່ື ມໃສື່ ແລວີ້ ບນັ ທກຶ ນຳີ້ ໝກັ ອຳຫຳນທື່ ໃຫ,ີ້ ນຳີ້ ດື່ ມ ກ່ື ໄດປີ້ ະສມົ ຕຳມອດັ ຕຳສື່ ວນທື່ ໄດກ້ີ ຳນດົ
ໄວ້ີ ແລວ້ີ ຕື່ ມໃສ່ື ທຸກໆມ ີ້ ພອີ້ ມດວີ້ ຍບນັ ທກຶ ປະລມິ ຳນນຳ້ີ ທ່ື ໃຫີ້ ໃນແຕື່ ລະມ.ີ້
ຜ່ື ຳນກຳນລງົ ສກຶ ສຳທດົ ລອງເຫນັ ວື່ ຳ ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງເປັດເທບທງັ 4 ສ່ື ງິ ທດົ ລອງ ບ່ື ມຄວຳມ
ແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.89) ໂດຍສ່ື ງທດົ ລອງ T1 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 400 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມ
ຂນີ້ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 57.14 g/ໂຕ/ວນັ , T2 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 430 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມຂນ້ີ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ
61.43 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 410 g/ໂຕ ແລະ ນຳີ້ ໜກັ ເພື່ ມຂນີ້ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 58.57 g/ໂຕ/ວນັ ແລະ
T4 ມນຳີ້ ໜກັ ໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 406.7 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມຂນີ້ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 58.1 g/ໂຕ/ວນັ ; ຜື່ ຳນກຳນລງົ ສກຶ ສຳ
ທດົ ລອງເຫນັ ວ່ື ຳ ອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ຂອງເປັດເທບ ບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.85) ໂດຍສ່ື ງ
ທດົ ລອງ T1 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 150.50 g/ໂຕ/ວນັ , T2 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ
153.30 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 144.80 g/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ
ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 155.20 g/ໂຕ/ວນັ ; ນອກຈຳກນ້ີ ກຳນລງົ ສກຶ ສຳທດົ ລອງໃນຄງັ້ີ ນ້ີ ເຫນັ ວື່ ຳອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳີ້ ຂອງເປັດ
ເທບ ແມ່ື ນສະແດງອອກໃຫເີ້ ຫນັ ວື່ ຳຊດັ ເຈນວ່ື ຳ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.001) ໂດຍສື່ ງທດົ
ລອງ T1 ມອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳີ້ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 1142.90 ml/ໂຕ/ວນັ , T2 ມອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳ້ີ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ
895.20 ml/ໂຕ/ວນັ , T3 ມອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳ້ີ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 876.20 ml/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳີ້
ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 800 ml/ໂຕ/ວນັ .
ກຳນສກຶ ສຳທດົ ລອງ ໃນຄງັີ້ ນີ້ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວ້ີ ື່ ຳ ຍງັ ບື່ ສຳມຳດຮບັ ຮໄີ້ ດເ້ີ ທື່ ອ ໃນກຳນນຳໃຊ້ີ ນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນໄຟ
ເພ່ື ອສື່ ງົ ເສມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງເປັດເທບ, ແຕ່ື ພວກເຮຳົ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວີ້ ່ື ຳ ກຳນນຳໃຊີ້ ນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນໄຟ
ໃນອດັ ຕຳສວ່ື ນປະສມົ ສງສຸດ 1,5 ເປເຊນັ ແມື່ ນມຄວຳມປອດໄພແກື່ ເປັດເທບ ແລະ ສຳມຳດ ຫຸດຼ ຜ່ື ອນອດັ ຕຳກຳນສນິ້ີ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
232
ເປອີ້ ງກຳນດື່ ມນຳ້ີ ຂອງເປັດເທບໄດດີ້ ກວ່ື ຳໝ່ື , ເພ່ື ອເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ສຳມຳດໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ສງຂນີ້ ຕ່ື ມ ພວກເຮຳົ ແນະນຳ
ໃຫມີ້ ກຳນນຳໃຊີ້ ໃນໄລຍະເວລຳທື່ ແກ່ື ຍຳວອອກໄປຕ່ື ມ ຫຼ ນຳໃຊກ້ີ ບັ ເປັດເລມ້ີ ແຕ່ື ມເີ້ ກດຮອດມສີ້ ່ື ງົ ຂຳຍ.
ABSTRACT
This study was designed to evaluate the effect of various levels of wood vinegar on
growth performance of Muscovy ducks. Five ducklings with average bodyweight 920 g/bird
were randomly distributed into each replicate pen (total of 12 pens). Three replicate pens for
each treatment were randomly selected. The experimental birds of this study were provided
commercial diets. Treatment 1 (T1) provided drinking tap water. Treatment 2 (T2) provided
drinking water diluted with 0.5% of wood vinegar. Treatment 3 (T3) provided drinking water
diluted with 1% of wood vinegar; and Treatment 4 (T4) provided drinking water diluted with
1.5% of wood vinegar. The present results showed that wood vinegar did not affect (p>0.05)
overall growth performance of Muscovy ducks during week 5 to week 6 of ages. Bodyweight
gain did not differ (Prob=0.89). Average of bodyweight gain of Muscovy ducks in T1: 57.14
g/bird/day, and 400 g/bird of final body weight. Average of bodyweight gain of T2: 61.43
g/bird/day, and 430 g/bird of final body weight. Average of bodyweight gain of T3: 58.57
g/bird/day, and 410 g/bird of final body weight. Average of bodyweight gain of T4: 58.1 g/bird/day
and 406.7 g/bird of final body weight. Feed intake did not affect (Prob=0.85). Average daily
feed intake of Muscovy ducks in T1: 150.50 g/bird/day, T2: 153.30 g/bird/day, T3: 144.80
g/bird/day, and T4: 155.20 g/bird/day. Therefore, this study showed that the intake of drinking
water among four treatments were differ (Prob=0.001), with this regard T1 was highest water
intake with an average value of 1142.90 ml/ bird/day, T2: 895.20 ml/ bird/day, T3: 876.20 ml/
bird/day and T4: 800 ml/ bird/day.
In conclusion, the present study shown that Muscovy ducks provided drinking water
diluted with 1.5% of wood vinegar indicated the best outcome in terms of providing less
drinking water and safe drinking water for birds. Further research is needed to describe the
effects of wood vinegar on growth performance of Muscovy ducks with longer production
period as well as to start from the starter (one day old) to the finisher period (market).
Keywords: Wood vinegar, Muscovy ducks, Growth performance, Water Intake.
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
233
ບດົ ນຳ
ນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟແມ່ື ນເປັນຂອງແຫວຼ ທື່ ໄດຈີ້ ຳກຂນັີ້ ຕອນໃນກຳນເຜຳົ ຖື່ ຳນ ເຊື່ ງິ ມລກັ ສະນະເປັນສຄຳີ້ ຍຄສນຳີ້
ຕຳນເຂມັ້ີ , ມກື່ ນິ ຂວິ , ຊຳວກະສກິ ອນສື່ ວນຫຼຳຍແມ່ື ນໄດໃ້ີ ຊເີ້ ຂຳົ້ີ ໃນກຳນຂບັ ໄລື່ ແມງໄມສ້ີ ດັ ຕພດ ເພຳະມນັ ເປັນສະໝຸນ
ໄພທ່ື ດ ຊຳວກະສກິ ອນສື່ ວນຫຼຳຍແມ່ື ນສຳມຳດຜະລດິ ເອງໄດ້ີ ເພຳະຂນັ້ີ ຕອນກຳນຜະລດິ ແມື່ ນບ່ື ມຄວຳມຫຍຸງ້ີ ຍຳກ
ແລະ ສບັ ສນົ , ນອກນນັ້ີ ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟແມ່ື ນເປັນສຳນທື່ ລຳຄຳບື່ ແພງ ແລະ ຍງັ ເປັນມດິ ຕ່ື ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ໂດຍ ອງຕຳມ:
ນດັ ທະວດັ et al (2011) ໄດລ້ີ ຳຍງຳນວື່ ຳ: ນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟນແີ້ ມ່ື ນມກ່ື ນິ ຂວິ ທ່ື ແມງໄມບີ້ ື່ ມກັ , ສື່ ວນໃຫຍ່ື ຊຳວກະສກິ ອນ
ໃຊເ້ີ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຂບັ ໄລ່ື ແມງໄມສີ້ ດັ ຕພດ, ກຳນດບັ ກ່ື ນິ ເໝນັ , ກຳນປັບປຸງດນິ , ກຳນປກພດຶ ແລະ ກຳນລຽີ້ ງສດັ ໂດຍອງ
ຕຳມ: ສນວໄິ ຈ ແລະ ຝຶກອບົ ຮມົ ດຳີ້ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ກະຊວງສ່ື ງົ ເສມຄຸນນະພຳບສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ ກະຊວງ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ (2014) ໄດມີ້ ກຳນທດົ ລອງໂດຍກຳນນຳເອຳົ ນຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟໄປທດົ ລອງ
ໃນກຳນປກຜກັ ເພື່ ອຂບັ ໄຂື່ ແມງໄມສີ້ ດັ ຕພດ ເຊ່ື ງິ ກຳນທດົ ລອງໄດຊ້ີ ໃ້ີ ຫເ້ີ ຫນັ ວື່ ຳ: ກຳນໃຊນີ້ ຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟແມື່ ນສຳມຳດ
ຂບັ ໄລ່ື ແມງໄມສ້ີ ດັ ຕພດ ແລະ ຍງັ ບ່ື ເປັນອນັ ຕະລຳຍຕ່ື ຜບ້ີ ລໂິ ພກ ນນັີ້ ໝຳຍຄວຳມວ່ື ຳ: ສຳນນບີ້ ື່ ເປັນສຳນຕກົ ຄຳີ້ ງ ແລະ ບ່ື
ເປັນຜດິ ຕື່ ຜບີ້ ລໂິ ພກ ແລະ ທື່ ສຳຄນັ ແມ່ື ນຍງັ ສຳມຳດຫຸຼດຜ່ື ອນຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນຊຢີ້ ຳຂຳ້ີ ແມງໄມທີ້ ື່ ມລຳຄຳແພງ, ນອກຈຳກ
ລຳຄຳແພງແລວີ້ ຍງັ ມຜນົ ກະທບົ ຕື່ ຜນ້ີ ຳໃຊ,ີ້ ຕ່ື ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ ແລະ ຍງັ ເປັນສຳນຕກົ ຄຳີ້ ງໃນພດ ແລະ ດນິ ໂດຍຍງັ ຈະສ່ື ງົ
ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ຜບີ້ ລໂິ ພກ ແລະ ຍ່ື ງິ ໄປກວື່ ຳນນັີ້ ຍງັ ຈະສື່ ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ດນິ ໃນໄລຍະຍຳວ. Mu. J. et al (2001) ຈຳກ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ Shimane ປະເທດຍ່ື ປ່ື ຸນ ແມ່ື ນໄດສ້ີ ກຶ ສຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟຈຳກໄມດ້ີ ບິ ທື່ ພບົ
ເຫນັ ວື່ ຳມສຳນປະກອບອຳຊດເຄມຫຳຼ ຍກວ່ື ຳ 200 ຊະນດິ , ສຳນປະກອບທ່ື ສຳຄນັ ແມ່ື ນມນຳີ້ 85% ທຳດອນິ ຊປະມຳນ
3% ແລະ ສຳນອນິ ຊອ່ື ນໆອກິ ປະມຳນ 12% ເຊ່ື ງິ ອຳຊດິ ອນິ ຊທ່ື ຢື່ ໃນນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟແມ່ື ນມຫຳຼ ຍຊະນດິ ທື່ ສຳຄນັ ຕນົີ້ ຕ
ແມື່ ນອຳຊດິ ອຳເຊຕກິ . ໂດຍອງິ ຕຳມກຳນລຳຍງຳນຂອງ ນດັ ທະວດັ et al (2011). ໄດລີ້ ຳຍງຳນວ່ື ຳ ກຳນນຳໃຊນີ້ ຳີ້ ສມົ
ຄວນັ ໄຟເຂຳົ້ີ ໃນກຳນລຽີ້ ງສດັ ແມ່ື ນສຳມຳດດບັ ກ່ື ນິ ເໝນັ ແລະ ແມ່ື ກຳຝຳກໃນຟຳມລຽີ້ ງສດັ ໂດຍກຳນນຳໃຊຄ້ີ ງັ້ີ ທຳອດິ
ຄວນໃຊໃ້ີ ນອດັ ຕຳສ່ື ວນນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟ 100% 1 ລດິ ປະສມົ ກບັ ນຳີ້ 100 ລດິ , ຕ່ື ຈຳກນນັີ້ ໃນຄງັີ້ ຕ່ື ໄປໃຫນ້ີ ຳເອຳົ ນຳີ້ ສມົ້ີ
ຄວນັ ໄຟຈຳນວນ 1 ລດິ ມຳປະສມົ ກບັ ນຳ້ີ 200 ລດິ ສຳມຳດກຳຈດັ ກື່ ນິ ເໝນັ ແລະ ຫຸດຼ ຈຳນວນແມ່ື ກຳຝຳກໄດຢ້ີ ່ື ຳງມ
ປະສດິ ທພິ ຳບ ແລະ ສຳມຳດໃຊປ້ີ ະສມົ ອຳຫຳນສດັ ໃຫສ້ີ ດັ ກນິ ເພື່ ອຊ່ື ວຍຍ່ື ອຍອຳຫຳນ ແລະ ປອ້ີ ງກນັ ພະຍຳດຖອກທອີ້ ງ
ແຕື່ ກຳນໃຫໂີ້ ດຍກງົ ປະສມົ ກບັ ນຳ້ີ ແລະ ອຳຫຳນແລວ້ີ ນຳໄປໃຫສີ້ ດັ ກນິ ແມື່ ນສດັ ຈະລງັ ກຽດກື່ ນິ ຂອງຄວນັ ໄຟ ສະນນັ້ີ
ຄວນເອຳົ ນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟໄປປະສມົ ກບັ ຜງົ ຖື່ ຳນກ່ື ອນໃນອດັ ຕຳສ່ື ວນຂອງນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟ 2 ລດິ ປະສມົ ກບັ ຜງົ ຖ່ື ຳນຈຳ
ນວນ 8 ກໂິ ລກຣຳມ ຈຳກນນັີ້ ນຳເອຳົ ຜງົ ຖື່ ຳນທື່ ຊື່ ຸມນຳີ້ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟໄປປະສມົ ກບັ ອຳຫຳນສດັ ຈຳນວນ 990 ກໂິ ລ ປະສມົ
ເຂຳົ້ີ ກນັ ແລວີ້ ຈະໄດອີ້ ຳຫຳນສດັ ໃນປະລມິ ຳນ 1 ໂຕນພດ ເຊ່ື ງິ ຈະມຜນົ ປະໂຫຍດຊ່ື ວຍປັບປຸງກຳນຍື່ ອຍອຳຫຳນ ແລະ
ກຳນນຳໃຊປ້ີ ະໂຫຍດອຳຫຳນດຂນີ້ , ເຊ່ື ງສຳມຳດສື່ ງົ ຜນົ ໃຫສ້ີ ດັ ຈະເລນເຕບໂຕໄວກວ່ື ຳປົກກະຕິ ໂດຍກຳນໃຫອ້ີ ຳຫຳນສຳ
ເກ່ື ຳົ ຫຼນອ້ີ ຍກ່ື ວຳເກື່ ຳົ 3%, ສຳມຳດຊື່ ວຍຢັບຢັງ້ີ ກຳນເກດແກດັ ແລະ ກຳນດດຊມຶ ໂລຫະໜກັ ໃນກະເພຳະອຳຫຳນ ເຮດັ
ໃຫສີ້ ດັ ມສຸຂະພຳບດ, ສຳມຳດປີ້ອງກນັ ແລະ ປ່ື ິນປົວພະຍຳດຖອກທອີ້ ງ, ຊ່ື ວຍປັບປຸງຄຸນນະພຳບ ແລະ ຫຸດຼ
ປະລມິ ຳນນຳ້ີ ໃນຊນີ້ ສດັ ເຮດັ ໃຫຄີ້ ຸນນະພຳບຂອງຊນ້ີ ສດັ ດຂນີ້ ໃນດຳີ້ ນລດົ ຊຳດ, ສ ແລະ ກ່ື ນິ ຫອມ, ຊື່ ວຍປັບປຸງຄຸນ
ນະພຳບໄຂ່ື ເຮດັ ໃຫໄ້ີ ຂື່ ແດງໃຫຍ່ື ຂນຶີ້ ແລະ ແໜນ້ີ ຂນ້ີ ພອ້ີ ມທງັ ເພື່ ມປະລມິ ຳນວຕິ ຳມນິ ແລະ ຫຸຼດຜື່ ອນປະລມິ ຳນຂອງ
cholesterol, ຊື່ ວຍເພື່ ມປະລມິ ຳນນຳ້ີ ນມົ , ຊື່ ວຍຢັບຢັງ້ີ ກຳນເກດແອມໂມເນຍ ແລະ ຊນຟຣກິ ໄດອອກໄຊເຮດັ ໃຫກີ້ ື່ ນິ ເ
ໝນັ ຂອງມນສດັ ຫຸຼດລງົ ເຊ່ື ງຊ່ື ວຍເຮດັ ໃຫສີ້ ດັ ບື່ ຂຽດ ທງັ ຍງັ ເປັນກຳນເພມ້ີ ຄຸນນະພຳບຂອງຝຸ ນຄອກທື່ ໄດຈ້ີ ຳກມນສດັ
ໃຫດ້ີ ຂນ້ີ ອກິ ດອີ້ ຍ, ສຳມຳດຊ່ື ວຍຢັບຢັງ້ີ ກຳນຝັກໄຂື່ ຂອງແມ່ື ກຳຝຳກໃນມນສດັ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະລມິ ຳນຂອງແມື່ ກຳຝຳກໃນ
ບລເິ ວນຟຳມລຽີ້ ງສດັ ຫຸດຼ ລງົ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນແມງວນັ , ໂດຍອງິ ຕຳມກຳນລຳຍງຳນຂອງ Choi et al. (2009) ທ່ື ໄດີ້
ທດົ ລອງກບັ ໝນອ້ີ ຍ (ໝພນັ ລກປະສມົ ) ໂດຍກຳນນຳໃຊນ້ີ ຳ້ີ ສມົີ້ ຄວັ ນໄຟໃນລະດບັ (0.2% ຂອງອຳຫຳນທື່ ກນິ ໄດ)້ີ ເຊ່ື ງິ
ຜນົ ກຳນທດົ ລອງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ວ່ື ຳ: ໝທື່ ເສມນຳີ້ ສມົີ້ ຄວັ ນໄຟແມ່ື ນສຳມຳດປັບປຸງອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
234
ສຳມຳດຫຸດຼ ຈຳນວນແມ່ື ກຳຝຳກໃນລຳໄສແີ້ ກື່ ແລະ ໄສຕ້ີ ື່ ງິ ກວ່ື ຳໝທື່ ບື່ ເສມນຳ້ີ ສມົີ້ ຄວັ ນໄຟ, (ອຸສະນ ແລະ ລື່ ຸງຟຳ້ີ ,
2018), ໂດຍອງຕຳມກຳນລຳຍງຳນຂອງ ສອີ້ ຍສຸວນັ ພອມດວ້ີ ຍຄະນະ (2021) ໄດລ້ີ ຳຍງຳນວ່ື ຳ: ເປັດທື່ ລຽ້ີ ງໃນຮບແບບ
ຂອງຄອກທື່ ແຕກຕື່ ຳງກນັ ແມ່ື ນມຜນົ ຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕສງເຖງິ 27.86g/day
ສຳລບັ ກຳນລຽ້ີ ງແບບຂງັ ເຊື່ ງິ ກຳນທດົ ລອງຂອງລຳວແມື່ ນໃຊອີ້ ຳຫຳນສຳເລດັ ຮບ, ດວ້ີ ຍເຫດນໃີ້ ນກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນ້ີ ຈື່ ງຶ
ມຄວຳມສນົ ໃຈໃນກຳນລຽີ້ ງເປັດ ໂດຍກຳນເສມສຳນສມົີ້ ຄວັ ນໄຟໃນລະດບັ ທ່ື ແຕກຕື່ ຳງກນັ ຕື່ ກບັ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ,
ເປເຊນັ ຂອງຊຳກ, ຊນີ້ ແລະ ກຳນຫຸຼດຜື່ ອນກຳນປ່ື ອຍອຳຍແກສັ ແອມໂມເນ່ື ຍຕື່ ສະພຳບແວດລອີ້ ມ ແລະ ນອກຈຳກນນັ້ີ
ຍງັ ຈະຊ່ື ວຍຫດຸຼ ຈຳນວນແບກັ ທເຣຍ ແລະ ຈຳນວນໄຂື່ ແມ່ື ກຳຝຳກໃນເປັດອກດວ້ີ ຍ, ສະນນັ້ີ ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນຈີ້ ື່ ງຶ
ສນົ ໃຈໃນກຳນນຳໃຊນ້ີ ຳີ້ ສມົ້ີ ຄວັ ນໄຟ ໃນລະດບັ ທື່ ແຕກຕື່ ຳງກນັ ໃນ ປະສດິ ທພິ ຳບກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງເປັດເທດ.
ອຸປະກອນ ແລະ ວທິ ກຳນ
1. ກຳນວຳງແຜນກຳນທດົ ລອງໃນກບັ ສດັ :
ກຳນສກຶ ສຳໃນຮບແບບນແ້ີ ມ່ື ນຈະໃຊຮີ້ ບແບບກຳນທດົ ລອງ CRD ຫຼ ເອນ້ີ ວື່ ຳ: ກຳນວຳງແຜນແບບສ່ື ຸມສມົ ບນ
ເຊື່ ງິ ກຳນທດົ ລອງແມ່ື ນຈະໄດສ້ີ ມົ ທຽບກຳນນຳໃຊນ້ີ ຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟໃນລະດບັ ທ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຕ່ື ກຳນປະສດິ ທພິ ຳບກຳນ
ກນິ ໄດ,້ີ ປະສດິ ທພິ ຳບກຳນຈະເລນເຕບໂຕ, ກຳນທດົ ລອງແມື່ ນຈະປະກອບມ 4 ສ່ື ງິ ທດົ ລອງ ແຕ່ື ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງ
ປະກອບມ 3 ຊຳ້ີ ເຊື່ ງິ ກຳນທດົ ລອງໄດກ້ີ ຳນດົ ຄ:
T1 = ບ່ື ເສມຫຍງັ (ຄວບຄຸມ)
T2 = ເສມນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ 0.5% (ປະສມົ ໃສ່ື ນຳີ້ ໃຫເີ້ ປັດກນິ )
T3 = ເສມນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ 1.0% (ປະສມົ ໃສື່ ນຳີ້ ໃຫເ້ີ ປັດກນິ )
T4 = ເສມນຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ 1.5% (ປະສມົ ໃສື່ ນຳ້ີ ໃຫເ້ີ ປັດກນິ )
2. ກຳນກຽມຄອກ:
ຄອກແມ່ື ນຈະໃຊຄີ້ ອກເກື່ ຳົ ທື່ ຢື່ ໃນຟຳມ ໂດຍຈະໄດມີ້ ກຳນປັບປຸງຄນເພື່ ອໃຫມີ້ ນັ ມຄວຳມປອດໄຟ ແລະ ແໜ້ີ
ນໜຳ ເຊື່ ງິ ຄອກແມ່ື ນຈະມຸງດວີ້ ຍສງັ ກະສ, ແອມ້ີ ດວ້ີ ຍຕຳໜື່ ຳງຢຳງ ໂດຍຈະໄດຍ້ີ ກົ ພນີ້ ຂນຶີ້ ໃຫສີ້ ງຈຳກຂອບສງປະມຳນ
60cm ແຕື່ ລະຄອກຈະມຂະໜຳດ 1,5x1m ສງ 0.8m ແຕື່ ລະຄອກແມື່ ນຈະມຮຳງນຳ້ີ ແລະ ຮຳງອຳຫຳນ.
3. ກຳນກຽມສດັ :
ສຳລບັ ເປັດແມ່ື ນຈະໄດຊີ້ ມີ້ ຳຈຳກຊຳວກະສກິ ອນ ໂດຍຈະໃຊເ້ີ ປັດຜທີ້ ງັ ໝດົ , ເປັດຈະໃຊນ້ີ ຳີ້ ໜກັ ເລື່ ມຕນົ້ີ 920
g ມອຳຍຸ 5 ອຳທດິ , ເປັດແມື່ ນຈະຂງັ 5 ໂຕ/ຄອກ ຫຼ 5 ໂຕ/ຊຳີ້ , ເປັດແຕື່ ລະໂຕແມື່ ນຈະໄດສີ້ ກັ ຢຳວກັ ຊນິ ອະຫວິ ຳເປັດ
ແລະ ຖື່ ຳຍພະຍຳດກຳຝຳກກື່ ອນເລ່ື ມກຳນທດົ ລອງ;
➢ ກຳນໃຫອ້ີ ຳຫຳນ: ນຳໃຊອ້ີ ຳຫຳນສຳເລດັ ຮບ ແມື່ ນຈະໃຫເີ້ ປັດກນິ ເຕມັ ທື່ ແຕື່ ຈະໄດສ້ີ ງັ ເກດ
ຄວຳມສຳມຳດໃນກຳນກນິ ໄດເີ້ ພື່ ອບ່ື ໃຫເີ້ ປັນກຳນສນິ້ີ ເປອງອຳຫຳນເກນໄປ.
➢ ກຳນໃຫນ້ີ ຳ້ີ ແລະ ເສມນຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ: ສຳລບັ ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວັ ນໄຟແມື່ ນຈະໄດປ້ີ ະສມົ ໃສ່ື ກບັ ນຳີ້
ແລວ້ີ ເອຳົ ໃຫເີ້ ປັດກນິ ເລຍ (ໃຫກີ້ ນິ ຕະຫຼອດເວລຳ).
➢ ກຳນບວົ ລະບດັ ຮກັ ສຳ: ທຸກໆ ມແີ້ ມ່ື ນຈະໄດມີ້ ກຳນອຳນະໄມຮຳງອຳຫຳນ, ຮຳງນຳ້ີ ກ່ື ອນໃສື່
ອຳຫຳນລງົ ໄປໃນຮຳງ.
4. ປະສດິ ທພິ ຳບກຳນຈະເລນເຕບໂຕ
• ນຳ້ີ ໜກັ ໂຕ: ແມ່ື ນຈະໄດບນັ ທກຶ ນຳີ້ ໜກັ ເປັດຕງັ້ີ ກື່ ອນເລມີ້ ກຳນທດົ ລອງ ແລະ ໄພຫຼງັ 1
ອຳທດິ ທ່ື ສຳເລດັ ກຳນທດົ ລອງ ເພ່ື ອຄດິ ມຳໄລື່ ຫຳນຳ້ີ ນກັ ໂຕທື່ ເພ່ື ມຂນ້ີ ໂດຍສະເລ່ື ຍ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
235
• ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ກນິ ໄດ:້ີ ແມ່ື ນໄດບີ້ ນັ ທກຶ ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທ່ື ໃຫີ້ ແລະ ອຳຫຳນທື່ ເຫ່ື ຼອ
ໃນທຸກໆອຳທດິ ເພ່ື ອມຳຄດິ ໄລື່ ຫຳປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ກນິ ໄດໃ້ີ ນແຕື່ ລະຊື່ ວງໄລຍະ
• ຊອກຫຳອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕຕື່ ວນັ (Average Daily Gain: ADG)
ນຳີ້ ນກັ ສຸດທຳີ້ ຍ-ນຳ້ີ ນກັ ເລື່ ມຕນົ້ີ
ADG (g/day)=
ຈຳນວນວນັ ທ່ື ທດົ ລອງທງັ ໝດົ
• ກຳນລຽກປຽນອຳຫຳນເປັນນຳນກັ ໂຕ (Feed Conversion Ratio:FCR)
ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ກນິ ໄດທ້ີ ງັ ໝດົ
FCR =
ນນີ້ ກັ ໂຕທື່ ເພື່ ມຂນີ້ ທງັ ໝດົ
5. ກຳນວເິ ຄຳະທຳງສະຖຕິ ິ
ຂມີ້ ນທງັ ໝດົ ແມ່ື ນໄດນ້ີ ຳໄປວເິ ຄຳະໂດຍໃຊໂີ້ ປຼແກມຼ ຂອງ ANOVA Program of the Minitab Software
2000 (Version 14). ເພື່ ອຶ ປຽບທຽບກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງແຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງ ແລະ ຄື່ ຳຄວຳມຜດິ ພຳດໃນລະດບັ
5% ຫຄຼ ວຳມເຊື່ ອຶ ຖໄດໃີ້ ນລະດບັ 95%.
ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ
ຜື່ ຳນກຳນລງົ ເຮດັ ພຳກປະຕບິ ດັ ໂຕຈງິ ແລະ ກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນຂອງກຳນທດົ ລອງ ຈຳກກຳນສກຶ ສຳອດັ ຕຳກຳນ
ຈະເລນເຕບໂຕ, ອດັ ຕຳກຳນກນໄດ້ີ ແລະ ອດັ ຕຳກຳນດມນຳີ້ ໃນໄລຍະເວລຳ 1 ອຳທດິ ເຊ່ື ງິ ມຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ດື່ ງັ ນ:້ີ ອດັ ຕຳ
ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງເປັດເທບທງັ 4 ສ່ື ງິ ທດົ ລອງ ບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.89) ໂດຍສື່ ງ
ທດົ ລອງ T1 ມນຳີ້ ໜກັ ໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 400 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມຂນ້ີ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 57.14 g/ໂຕ/ວນັ , T2 ມນຳ້ີ ໜັ
ກໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 430 g/ໂຕ ແລະ ນຳີ້ ໜກັ ເພ່ື ມຂນີ້ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 61.43 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມນຳີ້ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 410 g/
ໂຕ ແລະ ນຳີ້ ໜກັ ເພື່ ມຂນີ້ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 58.57 g/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 406.7 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ
ໜກັ ເພື່ ມຂນ້ີ ສະເລື່ ຍເທື່ ຳົ ກບັ 58.1 g/ໂຕ/ວນັ ; ຜ່ື ຳນກຳນລງົ ສກຶ ສຳທດົ ລອງເຫນັ ວ່ື ຳ ອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ຂອງເປັດເທບ
ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.85) ໂດຍສື່ ງທດົ ລອງ T1 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ
150.50 g/ໂຕ/ວນັ , T2 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 153.30 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລື່ ຍ
ເທື່ ຳົ ກບັ 144.80 g/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ສະເລື່ ຍເທື່ ຳົ ກບັ 155.20 g/ໂຕ/ວນັ ; ນອກຈຳກນີ້ ກຳນລງົ
ສກຶ ສຳທດົ ລອງໃນຄງັີ້ ນ້ີ ເຫນັ ວ່ື ຳອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳີ້ ຂອງເປັດເທບ ແມື່ ນສະແດງອອກໃຫເ້ີ ຫນັ ວ່ື ຳຊດັ ເຈນວື່ ຳ ມຄວຳມ
ແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (Prob=0.001) ໂດຍສື່ ງທດົ ລອງ T1 ມອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳີ້ ສະເລ່ື ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 1142.90
ml/ໂຕ/ວນັ , T2 ມອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳ້ີ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 895.20 ml/ໂຕ/ວນັ , T3 ມອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳ້ີ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ
876.20 ml/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳ້ີ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 800 ml/ໂຕ/ວນັ .
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
236
ອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳີ້ (ml/ໂຕ/ວນັ )
1200.00 T4
T4
1000.00
800.00
600.00
400.00
200.00
0.00
T1 T2 T3
ຮບທ 1. ປຽບທຽບອດັ ຕຳກຳນດ່ື ມນຳີ້ ຂອງແຕ່ື ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງ.
ອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ (g/ໂຕ/ວນັ )
158.00
156.00
154.00
152.00
150.00
148.00
146.00
144.00
142.00
140.00
138.00
T1 T2 T3
ຮບທ 2. ປຽບທຽບອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ຂອງແຕື່ ລະສ່ື ງິ ທດົ ລອງ.
ນຳ້ີ ໜກັ ເພມ້ີ ສະເລ່ື ຍແຕ່ື ລະວນັ (ADG: g/ໂຕ/ວນັ )
62.00
61.00
60.00
59.00
58.00
57.00
56.00
55.00
T1 T2 T3 T4
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
237
ຮບທ 3. ປຽບທຽບອດັ ຕຳນຳີ້ ໜກັ ເພມ້ີ ສະເລ່ື ຍແຕື່ ລະວນັ ຂອງເປັດເທບ ໃນແຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງ.
ປຽບທຽບອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ກບັ ອດັ ຕຳນຳີ້ ໜກັ ເພມ້ີ (g/ໂຕ/ວນັ )
160.00
140.00
120.00
100.00
80.00
60.00
40.00
20.00
0.00
T1 T2 T3 T4
FI.g/b/d ADG. G
ຮບທ 4. ສມົ ທຽບອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ນຳີ້ ໜກັ ເພມີ້ ສະເລ່ື ຍແຕື່ ລະວນັ ຂອງເປັດເທບ.
ປຽບທຽບອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ອດັ ຕຳກຳນດື່ ມນຳີ້ ຂອງເປັດເທບ
158.00 1200.00
156.00 1000.00
154.00
152.00 800.00
150.00
148.00 600.00
146.00 400.00
144.00
142.00 200.00
140.00
138.00 0.00
T1 T2 T3 T4
FI.g/b/d WI.ml/b/d
ຮບທ 5. ສມົ ທຽບອດັ ຕຳກຳນກນິ ອຳຫຳນ ແລະ ດື່ ມນຳ້ີ ສະເລື່ ຍແຕ່ື ລະວນັ ຂອງເປັດເທບ.
ວຈິ ຳນຜນົ
ຈຳກຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຂຳ້ີ ງເທງແມ່ື ນໄດສ້ີ ະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ວື່ ຳກຳນນຳໃຊນ້ີ ຳີ້ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟໃນລະດບັ ທ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ແມ່ື ນ
ຈຳກຂມີ້ ນທ່ື ວເິ ຄຳະໃນຄງັ້ີ ນສ້ີ ຳມຳດຕລຳຄຳໄດເີ້ ຊື່ ງິ ພບົ ວື່ ຳຄ: ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ອຳຫຳນຕະຫຼອດໄລຍະກຳນທດົ ລອງ
ເປັດທື່ ກນິ ອຳຫຳນໄດລີ້ ວມໂດຍສະເລື່ ຍແມ່ື ນມຄ່ື ຳເທ່ື ຳົ ກບັ T1 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດີ້ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 150.50 g/ໂຕ/
ວນັ , T2 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 153.30 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລື່ ຍເທື່ ຳົ ກບັ 144.80
g/ໂຕ/ວນັ ແລະ T4 ມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ສະເລ່ື ຍເທື່ ຳົ ກບັ 155.20 g/ໂຕ/ວນັ , ເມື່ ອປຽບ ທຽບກບັ ປະກຳກອນ ທຳລຳ
ສຳຍ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ (2016) ໄດລ້ີ ຳຍງຳນວ່ື ຳເປັດເທດກນິ ອຳຫຳນວນັ ລະ 100-130 g/ໂຕ/ວນັ ກຳນທດົ ລອງໃນຄງັ້ີ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
238
ນແ້ີ ມ່ື ນມປະລມິ ຳນກຳນກນິ ອຳຫຳນໄດສີ້ ງກວ່ື ຳ ອຳດເນື່ ອງມຳຈຳກຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງທື່ ໃຫກ້ີ ນິ ແບບເຕມັ ທ່ື ແລະ ກຳນ
ກກັ ບລເິ ວນຂອງເປັດຈ່ື ງຶ ເຮັດໃຫເີ້ ປັດກນິ ອຳຫຳນໄດດີ້ ແຕ່ື ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P<0.05).
ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ (ADG) ສື່ ງິ ທດົ ລອງ T1 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 400 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມຂນ້ີ
ສະເລື່ ຍເທື່ ຳົ ກບັ 57.14 g/ໂຕ/ວນັ , T2 ມນຳີ້ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 430 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພ່ື ມຂນີ້ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ
61.43 g/ໂຕ/ວນັ , T3 ມນຳ້ີ ໜກັ ໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ 410 g/ໂຕ ແລະ ນຳີ້ ໜກັ ເພ່ື ມຂນ້ີ ສະເລື່ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ 58.57 g/ໂຕ/ວນັ
ແລະ T4 ມນຳີ້ ໜກັ ໂຕເທື່ ຳົ ກບັ 406,7 g/ໂຕ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ເພື່ ມຂນ້ີ ສະເລື່ ຍເທື່ ຳົ ກບັ 58.1 g/ໂຕ/ວນັ ແລະ ແຕ່ື ເມ່ື ອ
ທຽບກບັ ງຳນທດົ ລອງຂອງ ເທວ ແລະ ຄະນະ (2018), ບຸນສະຫວດັ ແລະ ຄະນະ (2018) ແລະ ກເຮ ພອີ້ ມດວີ້ ມ
ຄະນະ, (2018) ເຫນັ ວື່ ຳ: ກຳນຈະເລນເຕບໂຕປະຈຳວນັ ແມື່ ນມຄ່ື ຳ (40.7 ກຣຳມ/ວນັ , 46.17 g/ວນັ ແລະ 51.13
g/ວນັ ), ເມ່ື ອທຽບກບັ ງຳນທດົ ລອງຄງັ້ີ ນແີ້ ລວ້ີ ເຫນັ ວ່ື ຳຜນົ ຂອງກຳນທດົ ລອງໃນຄງັ້ີ ນແ້ີ ມື່ ນມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ
ສງກວ່ື ຳ, ກຳນຈະເລນເຕບໂຕແບບນ້ີ ແມື່ ນຂຶນ້ີ ກບັ ຫຼຳຍປັດໄຈເປັນຕນົ້ີ ແມ່ື ນ: ສັດ, ສ່ື ວນປະກອບຂອງວດັ ຖຸດບິ
ອຳຫຳນສດັ ເນ່ື ອງຈຳກນຳໃຊອີ້ ຳຫຳນສຳເລດັ ຮບ, ໄລຍະເວ ລຳ ແລະ ສະພຳບແວດລອ້ີ ມຕື່ ຳງໆທ່ື ກ່ື ຽວຂອີ້ ງ.
ສະຫຸບຼ ຜນົ
ກຳນສກຶ ສຳທດົ ລອງ ໃນຄງັ້ີ ນີ້ ສະຫຸບຼ ໄດວີ້ ື່ ຳ ຍງັ ບ່ື ສຳມຳດຮບັ ຮຜີ້ ນົ ໃນກຳນນຳໃຊີ້ ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວນັ ໄຟໄດເ້ີ ທ່ື ອ ໃນ
ກຳນສື່ ງົ ເສມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງເປັດເທບ, ແຕ່ື ພວກເຮຳົ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວີ້ ື່ ຳ ກຳນນຳໃຊີ້ ນຳ້ີ ສມົີ້ ຄວນັ ໄຟ
ໃນອດັ ຕຳສວ່ື ນປະສມົ ສງສຸດ 1,5 ເປເຊນັ ແມື່ ນມຄວຳມປອດໄພແກ່ື ເປັດເທບ ແລະ ສຳມຳດ ຫຸດຼ ຜື່ ອນອດັ ຕຳກຳນສນິ້ີ
ເປອ້ີ ງກຳນດື່ ມນຳີ້ ຂອງເປັດເທບໄດດີ້ ກວ່ື ຳໝື່ , ເພື່ ອເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ສຳມຳດໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ສງຂນີ້ ຕ່ື ມ ພວກເຮຳົ ແນະນຳ
ໃຫມີ້ ກຳນນຳໃຊ້ີ ໃນໄລຍະເວລຳທື່ ແກື່ ຍຳວອອກໄປຕ່ື ມ ຫຼ ນຳໃຊກ້ີ ບັ ເປັດເລມີ້ ແຕ່ື ມເ້ີ ກດຮອດມສີ້ ື່ ງົ ຂຳຍ.
ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ
ກເຮ ແລະ ທະນສນິ ກນັ ດ, 2018. ຜນົ ຂອງອຳຫຳນໝກັ ນຳ້ີ ສະກດັ ຊວະພຳບຕື່ ສະມດັ ຕະພຳບກຳນໃຫຜ້ີ ນົ ຜະລດິ ເປັດ
ຈນ, ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນປ່ື ຳໄມ,້ີ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສຸພຳນຸວງົ . ໜ. 34-35.
ສອີ້ ຍສຸວນັ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ., 2021. ອດິ ທພິ ນົ ຂອງຮບແບບກຳນລຽີ້ ງທື່ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຕ່ື ກບັ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ,
ຄຸນລກັ ສະນະຊຳກ ແລະ ຄຸນນະພຳບຂອງຊນ້ີ ເປັດເທດ, ໜ. 39.
ສ ນ ວິໄ ຈ ແ ລ ະ ຝຶ ກ ອົບ ຮົມ ດີ້ຳ ນ ສື່ ິງ ແ ວ ດ ລີ້ອ ມ ກ ະ ຊ ວ ງ ສ່ື ົງ ເ ສ ມ ຄຸ ນ ນ ະ ພ ຳ ບ ສື່ ິງ ແ ວ ດ ລ້ີອ ມ ກ ະ ຊ ວ ງ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ (2014). ກຳນນຳໃຊນີ້ ຳ້ີ ສມົີ້ ຄວັ ນໄຟໄປທດົ ລອງໃນກຳນປກ
ຜກັ ເພ່ື ອຂບັ ໄຂື່ ແມງໄມສີ້ ດັ ຕພດ (ພຳສຳໄທ).
ນດັ ທະວດັ ກຼງັ ຊບັ , ອະນຸຊຳ ທຳລຳ ແລະ ປຍະວດັ . (2011). ກຳນເຮດັ ນຳ້ີ ສມົ້ີ ຄວັ ນໄຟ ສະຖຳບນັ ວໄິ ຈ ແລະ ຝຶກ
ອບົ ຮມົ ດຳ້ີ ນກຳນກະເສດ, ສະຖຳບນັ ວໄິ ຈ ແລະ ພດັ ທະນຳແຫື່ ງຊຳດ (ພຳສຳໄທ).
ເທວ ແລະ ສງັ ຄມົ ອນິ ທະປັນຍຳ, 2018. ສກຶ ສຳຜນົ ຂອງກຳນເສມເສດຖື່ ວົ ເຫອຼ ງຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງເປັດເທດ,
ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະ ຍຳກອນປື່ ຳໄມ,ີ້ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສຸພຳນຸວງົ . ໜ. 38
ປະກຳກອນ ທຳລຳສຳຍ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2016. ກຳນຜະລດິ ສດັ ປກ .ໜ. 8-9 (ພຳສຳໄທ).
Choi, J. Y., P. L. Shinde , I. K. Kwon , Y. H. Song1 and B. J. Chae. (2009). Effect of Wood
Vinegar on the Performance, Nutrient Digestibility and Intestinal Microflora in Weanling
Pigs. Asian-Aust. J. Anim. Sci. Vol. 22, No. 2: 267 - 274 February 2009.
Mu, J., J T Brozinick Jr, O Valladares, M Bucan, M J Birnbaum. 2001. A role for AMP-
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
239
activated protein kinase in contraction and hypoxia- regulated glucose transport in skeletal
muscle. Molecular Cell. 7(5):1085-1094. doi: 10.1016/s1097-2765(01)00251-9.
Minitab 2000 Minitab Software Release 14 (WWW.ADW Aves Information.htm 09/10/2013).
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
240
ກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມຂອງຊຸມຊນົ ທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນອຳນຮຸ ກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດຊຳປື່ ຳ ແລະ
ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວແບບຍນຍງົ ໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທ່ື ບຳີ້ ນນຳີ້ ມຳີ້ ດຳວ,
ເມອງພຄນ, ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ, ສຳທຳລະນະລດັ ປະຊຳທປິ ະໄຕປະຊຳຊນົ ລຳວ
Local Communities Participation in Natural Resources and Environmental
Conservation Involved to Sustainable Tourism in the Strategic Zone at
Nammadao Village, Phukhoun District, Luangprabang Province, Lao
People’s Democratic Republic
ເຢັງມວົ ໄຊ ເຮເດເ້ີ ຈຊວົ ວ1, ສຸດທະນ ມະນໂຊດ2 ແລະ ຊຊ່ື ງົ ເບຣ່ື ຍເຕຍ3
Yengmouaxay HERDERCHERSOUAVUE1, Soutthanou MANYSOAT2
and Xoxiong BRIATIA3
ຄະນະກະເສດສຳດ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນປື່ ຳໄມ,້ີ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ ສຸພຳນຸວງົ 2,3ຫວຼ ງພະບຳງ,
Agriculture and Forest Environment Program1
Faculty of Agriculture and Forest Resource, Souphanouvong University2,3
Luangprabang Province,
([email protected]; [email protected])
ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້
ກຳນວໄິ ຈຄງັີ້ ນມ້ີ ຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອສກຶ ສຳກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນອຳນຸຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະ
ຊຳດຊຳປ່ື ຳ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນທື່ ອງທື່ ຽວແບບຍນຍງົ ໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທ່ື ບຳີ້ ນນຳ້ີ ມຳ້ີ ດຳວ,
ເມອງພຄນ, ແຂວງຫຼວງພະບຳງ, ສຳທຳລະນະລດັ ປະຊຳທປິ ະໄຕ ປະຊຳຊນົ ລຳວ. ໃຊກ້ີ ື່ ຸມຕວົ ຢື່ ຳງປະຊຳກອນຈຳນວນ
199 ຄນົ , ກຳນດົ ຂະໜຳດຕວົ ຢື່ ຳງໂດຍໃຊສີ້ ດ Yamane (1973) ທື່ ລະດບັ ຄວຳມເຊ່ື ອໝນັີ້ 95% ແລະ ສື່ ຸມແບບກື່ ຸມ.
ເຄື່ ອງມກຳນວໄິ ຈໃຊແີ້ ບບຟອມສອບຖຳມ, ວເິ ຄຳະຂມີ້ ນໂດຍໃຊສ້ີ ະຖຕິ ພິ ນັ ລະນຳ ໄດແີ້ ກື່ ເປເຊນັ , ຄ່ື ຳຄວຳມຖ່ື , ຄື່ ຳ
ສະເລ່ື ຍ ແລະ ຄ່ື ຳບ່ື ຽງແບນມຳດຕະຖຳນ.
ຜນົ ກຳນວໄິ ຈພບົ ວື່ ຳ ປະຊຳຊນົ ສື່ ວນໃຫຍື່ ເປັນເພດຍງິ ກວມ 52.76% (105 ຄນົ ), ມອຳຍຸລະຫວ່ື ຳງ 20-40
ປ, ມສະຖຳນະພຳບແຕື່ ງງຳນ, ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳຈບົ ມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົີ້ ແລະ ມດັ ທະຍມົ ຕອນປຳຍ, ມອຳຊບເຮດັ ໄຮ່ື
ເຮດັ ສວນ ແລະ ມລຳຍໄດຕ້ີ ື່ ເດອນ 500,000 – 2,000,000 ກບ. ກຳນມສ່ື ວນຮ່ື ວມຂອງປະຊຳຊນົ ຕື່ ກບັ ກຳນອຳນຸ
ຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດຊຳປື່ ຳ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທື່ ບຳ້ີ ນນຳ້ີ ມຳ້ີ ດຳວ ເມອງພຄນ ແຂວງ
ຫຼວງພະບຳງ ໂດຍພຳບລວມຢ່ື ໃນລະດບັ ຫຼຳຍ ເຊື່ ນັ ດຳ້ີ ນກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ (X̅ = 2.92, SD =
0.91), ດຳີ້ ນກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນດຳເນນງຳນ (̅X = 2.89, SD = 0.87), ດຳ້ີ ນກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມໃນກຳນຮບັ
ຜົນປະໂຫຍດ (̅X = 3.03, SD = 0.77) ແລະ ດຳ້ີ ນກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມໃນກຳນປະເມນຜນົ (̅X = 2.79, SD =
0.92). ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳໂດຍລວມແລວີ້ ເຫນັ ວື່ ຳ ປະຊຳຊນົ ເຫນັ ດທ່ື ຈະມສື່ ວນຮື່ ວມໃນກຳນອຳນຸຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
241
ມະຊຳດຊຳປື່ ຳ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມໃຫຕີ້ ດິ ພນັ ກບັ ກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວແບບຍນຍງົ ໃນອະນຳຄດົ ຮື່ ວມກບັ ອງົ ກອນພຳກລດັ
ແລະ ເອກະຊນົ ຢ່ື ໃນລະດບັ ທ່ື ຫຼຳຍ.
ຄຳສຳຄນັ : ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ, ກຳນອຳນຸຮກັ , ກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມ, ຊຸມຊນົ ຊນົ ທອີ້ ງຖ່ື ນິ .
Abstracts
This research aimed to study local community’ s participation in natural resources and
environment conservation involved to sustainable tourism in the strategic zone at Nammadao
Village, Phukhoun District, Luangprabang Province, Lao People’ s Democratic. Population
sample were 199 people with Yamane ( 1973) sample size formula and a cluster random
sampling technique. The questionnaire was used to collect data. A percentage, a mean and
standard deviation were employed to analyze data.
Research results found that people mostly were female 52. 76% ( 105 persons) , aged
20-40 years, status married, education level high school, being agriculture/farmer and monthly
income at 500,000 – 2,000,000 Kips. Generally, people’s participation in natural resources and
environment conservation in the strategic zone at Nammadao Village, Phukhoun District,
Luangprabang Province was at the high level such as in decision making (̅X = 2.92, SD = 0.91),
in operations ( X̅ = 2.89, SD = 0.87), in receiving benefits ( ̅X = 3.03, SD = 0.77) and in
evaluation ( X̅ = 2.79, SD = 0.92). Considered, it can be seen that the people agree to
participate in natural resources and environmental conservation involved to sustainable
tourism in the future together with public and private organizations at a high level.
Keywords: Natural Resources, Conservation, Participation, Local Community.
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
242
ບດົ ນຳ (Introduction)
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດປະກອບດວີ້ ຍ ດນິ , ນຳ້ີ , ປື່ ຳໄມ ີ້ ແລະ ແຮ່ື ທຳດ ເປັນຊບັ ພະຍຳກອນທ່ື ມຄວຳມສຳ
ພນັ ແຍກອອກຈຳກກນັ ບື່ ໄດປີ້ ຽບເໝອນອນິ ຊໃນຮ່ື ຳງກຳຍມະນຸດທື່ ເຮດັ ວຽກຮື່ ວມກນັ ຂຳດສ່ື ງິ ໃດສ່ື ງິ ໜື່ ງຶ ຈະເຮດັ ໃຫ້ີ
ເກດຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ນເິ ວດ, ຂຳດຄວຳມສມົ ດຸນທຳງທຳມະຊຳດ. ມະນຸດມຄວຳມສຳພນັ ກບັ ປື່ ຳໄມຢ້ີ ່ື ຳງໃກສີ້ ດິ ເປັນໄລຍະ
ເວລຳມຳຍຳວນຳນ, ປື່ ຳໄມເ້ີ ປັນແຫື່ ຼງທ່ື ມຳຂອງປັດໄຈ 4 ເຊ່ື ນັ ອຳຫຳນ, ທ່ື ຢ່ື ອຳໄສ, ເຄ່ື ອງນ່ື ຸງຫື່ ມົ ແລະ ຢຳປົວພະຍຳດ
(ຢຳຮກັ ສຳໂຣກ) ທື່ ມຄວຳມສຳຄນັ ຕ່ື ກຳນດຳລງົ ຊວດິ ຂອງມະນຸດຕະຫຼອດມຳ ແລະ ໃຫປີ້ ະໂຫຍດແກ່ື ມະນຸດໂດຍທຳງ
ກງົ ແລະ ທຳງອອ້ີ ມ. ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດຍງັ ເປັນແຫ່ື ຼງທື່ ອງທື່ ຽວ, ເປັນສະຖຳນທ່ື ຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ແລະ ແຫ່ື ງຼ ຮຽນຮອ້ີ ກ
ຫຳຼ ຍຢື່ ຳງ. ກຳນພດັ ທະນຳປະເທດສ່ື ງົ ຜນົ ໃຫມີ້ ກຳນໃຊປ້ີ ະໂຫຍດຈຳກຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ
ປ່ື ຽນແປງໄປຈຳກເດມ, ປ່ື ຳໄມຖີ້ ກຶ ນຳມຳໃຊເ້ີ ປັນພນ້ີ ທ່ື ສຳຫຼບັ ກຳນເພຳະປກ ແລະ ລຽີ້ ງສດັ ເພ່ື ອນຳລຳຍໄດໃ້ີ ຫກີ້ ບັ
ມະນຸດ (ຄຳຮສ້ີ ະສທິ ອນ ແລະ ອຸໄທ, 2018). ກຳນອຳນຸຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ (natural
resources and environmental conservation) ໝຳຍ ເ ຖິງ ກຳນນຳໃຊີ້ຊັບພະຍ ຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ
ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມຢ່ື ຳງສະຫຳຼ ດ, ໃຊໜີ້ ອີ້ ຍແຕ່ື ໃຫເີ້ ກດປະໂຫຍດຫຼຳຍທື່ ສຸດ ແລະຄວນຄຳນງຶ ເຖ່ື ງິ ໄລຍະເວລຳໃນກຳນໃຊໃ້ີ ຫີ້
ຍຳວນຳນ ລວມທງັ ກ່ື ຜນົ ເສຍຫຳຍຕ່ື ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ຍໜອີ້ ຍທື່ ສຸດ ແລະ ສຳມຳດກະຈຳຍກຳນໃຊຊ້ີ ບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ
ໄດຢີ້ ື່ ຳງທ່ື ວົ ເຖງິ . ໃນສະພຳບປະຈບຸ ນັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມມຄວຳມເສ່ື ອມໂຊມຫຼຳຍຂນ້ີ ,
ສະນນັ້ີ ກຳນອຳນຸຮກັ ຍງັ ຕອ້ີ ງລວມໄປເຖງິ ກຳນພດັ ທະນຳດຳ້ີ ນຄຸນນະພຳບຂອງສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມດວ້ີ ຍ. ນອກນນັ້ີ ຍງັ ຕອີ້ ງໃຫ້ີ
ຄວຳມສຳຄນັ ໂດຍເປດໂອກຳດໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໃນທອີ້ ງຖື່ ນິ ເຂຳົ້ີ ມຳມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນບລຫິ ຳນຈດັ ກຳນຮ່ື ວມກບັ ອງົ ກຳນ
ປົກຄອງທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ຕຳມສດິ ໃນກຳນມສ່ື ວນຮ່ື ວມຂອງເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ຕ່ື ກຳນອຳນຸຮກັ ແລະ ໃຊປ້ີ ະໂຫຍດຈຳກຊບັ ພະຍຳກອນທ່ື
ຫຼຳກຫຼຳຍທຳງຊວະພຳບ ລວມທງັ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ (ພນັ ພງົ ແລະ ຄະນະ, 2014; Cohen and Uphoff,
1980).
ກຳນຈັດກຳນດຳ້ີ ນຊັບພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງແວດລອີ້ ມ ມຄວຳມສອດຄື່ ອງກັບກຳນຈດັ
ກຳນທ່ື ອງທື່ ຽວທຳງລະບບົ ນເິ ວດ ເຊື່ ງິ ເປັນຮບແບບໜື່ ງຶ ຂອງກຳນຈດັ ກຳນທ່ື ອງທື່ ຽວແບບຍນຍງົ ທ່ື ເນນັີ້ ກຳນຈດັ ກຳນ
ເພ່ື ອຮັກສຳສື່ ິງແວດລອີ້ ມເປັນສຳຄັນ, ເປັນກຳນທ່ື ອງທ່ື ຽວທື່ ເຮັດໃຫເ້ີ ກດກຳນພັດທະນຳ ແລະ ກຳນອຳນຸຮັກ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມຄຽງຄື່ ກນັ ໄປ ໂດຍມຂະບວນກຳນຮຽນຮ້ີ ແລະ ດຳເນນກຳນຮື່ ວກນັ
ພຳຍໃຕກ້ີ ຳນມສ່ື ວນຮ່ື ວມຂອງປະຊຳຊນົ ໃນທອ້ີ ງຖ່ື ນິ (ອຣະວນັ ແລະ ສຸວນັ ໄຊ, 2014; ຄມົ ລກັ , 2014; ສຳລຳ ແລະ
ສມົ ກນ, 2017).
ກຳນອຳນຸຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມຂອງຄນົ ໃນຊຸມຊນົ ອງໃສ່ື ແນວຄວຳມຄດິ , ຂະບວນ
ກຳນ ແລະ ທດິ ສະດກຳນຮຽນຮແ້ີ ບບມສື່ ວນຮື່ ວມ ແລະ ວທິ ະຍຳສຳດສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມທື່ ປະສມົ ປະສຳນກບັ ວຖິ ຊວດິ , ພມ
ປັ ນຍຳ ແລະ ສະພຳບແວດລອ້ີ ມຊຸ ມຊນົ ໂດຍມເປົີ້ຳໝຳຍເພື່ ອໃຫມ້ີ ກຳນນຳໃຊປ້ີ ະໂຫຍດຈຳກທຳມະຊຳດ ແລະ
ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມຢື່ ຳງມປະສດິ ທພິ ຳບ, ຍນຍງົ , ພອີ້ ມທງັ ມກຳນຟນ້ີ ຟໃຫໄ້ີ ດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳເປັນພນ້ີ ທື່ ສຂຽວໃນອະນຳຄດົ
(ປະຍຸດ ສລິ ະປະສຳດ, 1999; Koufman, 1949). ໄລຍະທ່ື ຜື່ ຳນມຳສະຖຳນະກຳນຂອງກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມໃນກຳນອຳນຸ
ຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມຊຳປື່ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທ່ື ບຳີ້ ນນຳ້ີ ມຳີ້ ດຳວ ເມອງ
ພຄນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ ເຫນັ ວ່ື ຳຍງັ ຂຳດຄວຳມຮ່ື ວມມຈຳກຊຸມຊນົ ຫຼຳຍ, ປະຊຳຊນົ ສ່ື ວນຫຳຼ ຍເປັນຄນົ ທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ດ່ື ງັ ເດມ
การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ
243
ຍງັ ມກຳນບຸກລຸກຂະຫຍຳຍຈບັ ຈອງພນ້ີ ທ່ື ແລະ ລກັ ລອບຕດັ ໄມທ້ີ ຳລຳຍປື່ ຳເກດຂນຶີ້ ເປັນວງົ ກວຳີ້ ງໃນຂງົ ເຂດທ່ື ເໝຳະແກ່ື
ກຳນພດັ ທະນຳເປັນແຫື່ ງຼ ທື່ ອງທ່ື ຽວແບບອຳນຸຮກັ ທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ ເຊ່ື ງິ ບນັ ຫຳເຫື່ ຼຳົ ນເ້ີ ປັນກຳນກື່ ໃຫເ້ີ ກດ
ຄວຳມເສ່ື ອມໂຊມທຳງທຳມະຊຳດຢ່ື ຳງໃຫຍ່ື ຫວຼ ງ. ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງພນ້ີ ທ່ື ໃນຂງົ ເຂດດ່ື ງັ ກື່ ຳວຍງັ ມຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະ
ຊຳດຊຳປ່ື ຳ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມທື່ ສວຍງຳມ ເຊື່ ງິ ເໝຳະແກື່ ກຳນພດັ ທະນຳເປັນແຫື່ ຼງທື່ ອງທ່ື ຽວທຳງທຳມະຊຳດທ່ື ມຄວຳມ
ຍນຍົງໃນອະນຳຄດົ , ໃນຂະນະດຽວເຂດເມອງພຄນກ່ື ຍງັ ມຫຼຳຍສະຖຳນທ່ື ທື່ ເປັນຈຸດຍຸດທະສຳດກຳນທື່ ອງທື່ ຽວ
ທຳງທຳມະຊຳດຊມົ ວວິ ເບ່ື ງິ ທະເລໝອກ ແລະ ຜກັ ຜື່ ອນຢື່ ອນໃຈ, ມອຳກຳດດສດົ ຊ່ື ນ, ເຢັນສະບຳຍ ແລະ ກື່ ເປັນຈດຸ
ທຳງຜື່ ຳນເຂຳົ້ີ ອອກສື່ ບນັ ດຳແຂວງທຳງພຳກເໜອຂອງ ສປປ ລຳວ ເຊື່ ງິ ເຫນັ ວື່ ຳມຜນົ ປະໂຫຍດສງຕ່ື ຄນົ ໃນຊຸ ມຊນົ
ທອີ້ ງຖື່ ນິ ຫຳຼ ຍໃນອະນຳຄດົ .
ດວ້ີ ຍເຫດຜນົ ທື່ ກ່ື ຳວມຳຂຳີ້ ງເທງິ ຜວ້ີ ໄິ ຈຈ່ື ງຶ ເຫນັ ວື່ ຳມຄວຳມຈຳເປັນຕອ້ີ ງໄດເີ້ ຮດັ ກຳນສກຶ ສຳກື່ ຽວກບັ ກຳນມ
ສື່ ວນຮື່ ວມຂອງຊຸມຊນົ ທອີ້ ງຖ່ື ນິ ໃນກຳນອຳນຸຮກັ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດຊຳປື່ ຳ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມຕດິ ພນັ ກບັ
ກຳນທື່ ອງທື່ ຽວທື່ ຍນຍງົ ເພ່ື ອຮເີ້ ຖິງລະດັບຂອງກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມໃນກຳນອຳນຸຮກັ ຊັບພະຍຳກອນຊຳປ່ື ຳ ແລະ
ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ ແລະ ເອຳົ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳໄປປັບປຸງວຳງແຜນກຳນດຳເນນງຳນດຳ້ີ ນກຳນຊຸກຍສ້ີ ື່ ງົ ເສມກຳນຟນີ້ ຟອຳນຸຮກັ
ໃຫເີ້ ກດຄວຳມຍນຍງົ ໃນອະນຳຄດົ .
ຈດຸ ປະສງົ (Objectives)
- ເພື່ ອສຶກສຳກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມຂອງປະຊຳຊົນໃນກຳນອຳນຸຮັກຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດຊຳປື່ ຳ ແລະ
ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນທື່ ອງທ່ື ຽວແບບຍນຍງົ ໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທື່ ບຳີ້ ນນຳີ້ ມຳ້ີ ດຳວ, ເມອງພຄນ, ແຂວງ
ຫວຼ ງພະບຳງ, ສຳທຳລະນະລດັ ປະຊຳທປິ ະໄຕ ປະຊຳຊນົ ລຳວ.
ວທິ ດຳເນນກຳນວໄິ ຈ (Methodology)
ສະຖຳນທື່ ສກຶ ສຳ
ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແີ້ ມື່ ນເຂດຫຍຸດທະສຳດທ່ື ບຳີ້ ນນຳ້ີ ມຳີ້ ດຳວ, ເມອງພຄນ, ແຂວງຫຼວງພະບຳງ,ສຳທຳລະນະ
ລດັ ປະຊຳທປິ ະໄຕ ປະຊຳຊນົ ລຳວ. ບຳ້ີ ນນຳ້ີ ມຳີ້ ດຳວຢ່ື ຫ່ື ຳງຈຳກເທດສະບຳນເມອງພຄນອອກໄປທຳງທດິ ຕຳເວນັ ອອກ
ສຽງເໜອຶ ປະມຳນ 46 Km, ມ 3 ຊນົ ເຜື່ ຳົ (ເຜ່ື ຳົ ກມຶ ມຸ, ເຜື່ ຳົ ລຳວລ່ື ຸມ ແລະ ເຜ່ື ຳົ ມງົ້ີ ), ມຈຳນວນຄອບຄວົ ທງັ ໝດົ 120
ຄອບຄວົ (ພນົ ລະເມອງທງັ ໝດົ 812 ຄນົ , ຍງິ 376 ຄນົ ), ອຳຊບຫກຼັ ສ່ື ວນໃຫຍື່ ແມ່ື ນກຳນປກຝັງ, ລຽີ້ ງສດັ ແລະ ເຮດັ
ສວນ.
ອຸ ປະກອນ ແລະ ເຄື່ ອງມທ່ື ໃຊໃີ້ ນກຳນກຳນສກຶ ສຳວໄິ ຈ
- ອຸປະກອນ: ຄອມພວິ ເຕ, ໂທລະສບັ ຕດິ ຕ່ື ສ່ື ສຳນ ແລະ ອຸປະກອນບນັ ທກຶ ທື່ ຈຳເປັນ (ປມ້ີ , ບກິ , ສ ແລະ
ອ່ື ນໆ).
-ເຄື່ ອງມວໄິ ຈ ໄດແ້ີ ກື່ : ແບບສອບຖຳມ ໂດຍແບ່ື ງອອກເປັນ 2 ຕອນ (Cohen & Uphoff, 1980; ພນັ ພງົ
ແລະ ຄະນະ, 2014; ອຣະວນັ ແລະ ສຸວນັ ໄຊ, 2014) ດື່ ງັ ນ:້ີ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ=ไทยลาว=ครงั้ ท=่ ี N=ระดบั บณั ฑติึกษศา=ประจาํ ปี =O S =f=ການຸມປສະໍາຊມະນາທາງວຊິ າການ=ໄທລາວ=ຄງັ້ ທ=ີ N=ລະບັ ດປະລນິ ຍາໂທ=ແລະ=ປະລນິ ຍາເອກ=ປະຈາໍ ປີ=OMOO
244
ຕອນທ 1: ແບບສອບຖຳມເຖງິ ຂມ້ີ ນທື່ ວົ ໄປ ເຊ່ື ງິ ປະກອບດວ້ີ ຍຄຳຖຳມ 5 ຂີ້ ເຊ່ື ນັ ເພດ, ອຳຍຸ , ລະດບັ ກຳນ
ສກຶ ສຳ, ອຳຊບ, ລຳຍໄດີ້ ໂດຍເປັນຄຳຖຳມແບບປຳຍປິດ (close ended question).
ຕອນທ 2: ແບບສອບຖຳມເຖງິ ກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມຂອງປະຊຳຊນົ ໄດແ້ີ ກື່ : ກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ
, ກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນປະຕບິ ດັ , ກຳນມສ່ື ວນຮ່ື ວມໃນຜນົ ປະໂຫຍດ ແລະ ກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນປະເມນຜນົ
ເຊື່ ງິ ເປັນຄຳຖຳມແບບປຳຍປິດ (close ended question).
- ເກນກຳນດົ ລະດບັ ກຳນມສ່ື ວນຮື່ ວມ ແບື່ ງເປັນ 4 ລະດບັ ຄ: ມສ່ື ວນຮື່ ວມຫຼຳຍທ່ື ສຸດ ‘4’, ມສື່ ວນຮ່ື ວມ
ຫຳຼ ຍ ‘3’, ມສື່ ວນຮື່ ວມນອີ້ ຍ ‘2’ ແລະ ມສ່ື ວນຮື່ ວມນອີ້ ຍທື່ ສຸດ ‘1’.
ວທິ ດຳເນນກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ວໄິ ຈ
- ເປັນກຳນວໄິ ຈເຊງປະລມິ ຳນ (quantitative research).
- ກື່ ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງ: ແມ່ື ນປະຊຳຊນົ (ປະຊຳກອນ) ທ່ື ອຳໃສຢ່ື ໃນຂງົ ເຂດຫຍຸດທະສຳດທ່ື ບຳີ້ ນນຳ້ີ ມຳີ້ ດຳວ, ເມອງພຄນ
, ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ, ສປ ລຳວ.
- ກຳນດົ ຂະໜຳດຂອງກ່ື ຸມຕວົ ຢື່ ຳງປະຊຳກອນໂດຍໃຊສີ້ ດ Taro Yamane (1973) ທື່ ລະດບັ ຄວຳມເຊ່ື ອໝນັ້ີ
95% (P< 0.05) ແລະ ມກຳນສື່ ຸມແບບກ່ື ຸມ ໄດກ້ີ ື່ ຸມຕວົ ຢື່ ຳງແມ່ື ນ 199 ຄນົ .
ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ ແລະ ສະຖຕິ ທິ ື່ ໃຊ້ີ
- ວເິ ຄຳະຂມີ້ ນທື່ ວົ ໄປຂອງຜຕີ້ ອບແບບສອບຖຳມ (ເພດ, ອຳຍຸ , ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳ, ອຳຊບ ແລະ ລຳຍໄດ)ີ້
ແມ່ື ນໃຊສີ້ ະຖຕິ ພິ ນັ ລະນຳ ໄດແ້ີ ກື່ ຄື່ ຳຄວຳມຖື່ ແລະ ເປເຊນັ .
- ວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນກຳນມສື່ ວນຮ່ື ວມຂອງປະຊຳຊນົ ແມ່ື ນໃຊສ້ີ ະຖຕິ ພິ ນັ ລະນຳ ໄດແີ້ ກື່ ເປເຊນັ , ຄ່ື ຳຄວຳມຖ່ື , ຄ່ື ຳ
ສະເລ່ື ຍ ແລະ ສື່ ວນບື່ ຽງແບນມຳດຕະຖຳນ.
- ເກນກຳນແປຜນົ (Cohen & Uphoff, 1980; ພນັ ພງົ ແລະ ຄະນະ, 2014) ອງຕຳມຊື່ ວງຄະແນນລະດບັ
ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ແມ່ື ນ 0.75 ເຊ່ື ງິ ກຳນດົ ໄດີ້ ດື່ ງັ ນ:ີ້
ຄ່ື ຳສະເລື່ ຍ 3.26 – 4.00 ໝຳຍເຖງິ ມສ່ື ວນຮ່ື ວມໃນກຳນອຳນຮຸ ກັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍທ່ື ສຸດ
ຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ 2.51 – 3.25 ໝຳຍເຖງິ ມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນອຳນຸຮກັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍ
ຄື່ ຳສະເລື່ ຍ 1.76 – 2.50 ໝຳຍເຖງິ ມສ່ື ວນຮື່ ວມໃນກຳນອຳນຸຮກັ ລະດບັ ໜອ້ີ ຍ
ຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ 1.00 – 1.75 ໝຳຍເຖງິ ມສື່ ວນຮ່ື ວມໃນກຳນອຳນຮຸ ກັ ລະດບັ ໜອີ້ ຍທື່ ສຸດ
ຜນົ ກຳນວໄິ ຈ (Results)
ຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນທື່ ວົ ໄປຂອງປະຊຳຊນົ ຜຕີ້ ອບແບບສອບຖຳມ
ຈຳກຕຳຕະລຳງທ 1 ພບົ ວ່ື ຳ ປະຊຳຊນົ ຜຕີ້ ອບແບບສອບຖຳມສ່ື ວນໃຫຍື່ ເປັນເພດຍງິ ກວມ 52.76% (105
ຄນົ ), ຊື່ ວງອຳຍຸລະຫວື່ ຳງ 20-30 ປ ແລະ 31-40 ປ ກວມຫຼຳຍກວ່ື ຳໝື່ ຄ 42.70% (85 ຄນົ ) ແລະ 26.10%
(52 ຄນົ ) ຕຳມລຳດບັ ແລະ ມສະຖຳນະພຳບແຕ່ື ງງຳນປະມຳນ 88.40% (176 ຄນົ ). ລະດບັ ກຳນສກຶ ສຳແມື່ ນສ່ື ວນ
ຫຼຳຍຮຽນຈບົ ມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ີ 23.60% (47 ຄນົ ) ແລະ ມດັ ທະຍມົ ຕອນປຳຍ 21.10% (42 ຄນົ ), ດຳີ້ ນງຳນ
การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ