Submitted Letter of teachers and students to attend the conference at MAEJO Universiity

95

T1 ແໜແດງບດົ ແຫງີ້ 0% + ກຳກເບຍແຫງີ້ 20%

T2 ແໜແດງບດົ ແຫງີ້ 5% + ກຳກເບຍແຫງີ້ 15%

T3 ແໜແດງບດົ ແຫງີ້ + ກຳກເບຍແຫງ້ີ 10%

10%

T4 ແໜແດງບດົ ແຫງີ້ + ກຳກເບຍແຫງ້ີ 5%

15%

T5 ແໜແດງບດົ ແຫງ້ີ + ກຳກເບຍແຫງີ້ 0%

20%

Model of CRD

Yij = µ + Tj + εijk
Yij = ຄ່ື ຳສງັ ເກດຈຳກ Treatment combination ທ່ື j

µ = ຄ່ື ຳສະເລ່ື ຍ (Overall mean)
Tj = ອດິ ທພິ ນົ ເນ່ື ອງຈຳກສື່ ງິ ທດົ ລອງ Treatment ທື່ i ເມ່ື ອ i = 1, .......2j
εijk = ຜນົ ກະທບົ ຈຳກຄວຳມແປປື່ ວນ (Error).

ກຳນກະກຽມວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ທດົ ລອງ

ກຳນກະກຽມອຳຫຳນ
ກຳນກຽມແໜແດງ: ເມ່ື ອຮອດເວລຳຄບົ 10 ວນັ , ຈະເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງຂນ້ີ ມຳໃສ່ື ກະຕ່ື ຳປະໄວປີ້ ະມຳນ 10 ນຳທ

ເພ່ື ອໃຫນ້ີ ຳີ້ ໄຫື່ ຼອອກແລວ້ີ ສ່ື ຸມຕວົ ຢື່ ຳງໃຫສີ້ ະໜື່ ຳສະເໝ, ສື່ ຸມເອຳົ ຈດຸ ລະໜອ້ີ ຍ, ສື່ ຸມເອຳົ ຫຳຼ ຍໆຈດຸ ແລວ້ີ ເກບັ ໃສື່ ຖງົ
ປຳຣຳດຕກິ , ປິດໃຫດີ້ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍບນັ ທກຶ ວນັ ທ ແລະ ລະຫດັ ຕວົ ຢື່ ຳງ ກ່ື ອນທ່ື ຈະສ່ື ງົ ຕວົ ຢ່ື ຳງຕອີ້ ງມກນຫື່ ຫື່ ຸມອກເທື່ ອໜ່ື ຶ
ງ ເພື່ ອປອີ້ ງກນັ ກຳນແຕກ ຫຼ ສກຂຳດຈຳກສະພຳບພຳຍນອກທື່ ມຳກະທບົ ໃສື່ ນຳສ່ື ງົ ຫອ້ີ ງວໄິ ຈ.

ກຳນກະກຽມຕວົ ຢື່ ຳງ: ວດັ ຖຸແຫງີ້ 1(DM1)ແມື່ ນຂນັ້ີ ຕອນທຳອດິ ທື່ ຕອ້ີ ງກຽມຕວົ ຢື່ ຳງ ໂດຍທ່ື ວົ ໄປຈະອບົ 50-
60 ℃ ໃຊເ້ີ ວລຳປະມຳນ 72 h, ແລວ້ີ ນຳໄປບດົ ຜ່ື ຳນເຄື່ ອງບດົ ທ່ື ມຂະໜຳດນອ້ີ ຍ 0.5-1 mm, ເພື່ ອເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງແຫງີ້
ໄວ,້ີ ກື່ ອນນຳຕວົ ຢື່ ຳງນຳໄປວໄິ ຈ ເພ່ື ອຊອກຫຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມເຊື່ ນັ : CP, EE, CF, Ash, NFE ຕຳມວທິ ກຳນ
ຂອງ AOAC, 1997; ແລະ TDN ຕຳມວທິ ແຮ່ື ລດິ Harris,(1982) ເຍ່ື ອໃຍທື່ ບື່ ລະລຳຍໃນສຳນຟອກທື່ ເປັນກຳງ, ເຍ່ື ອ
ໃຍທ່ື ບ່ື ລະລຳຍໃນສຳນຟອກທື່ ເປັນກດົ ແລະ ເຍ່ື ອໃຍທ່ື ບື່ ລະລຳຍໃນກດົ ເຂມັີ້ ຂຸ ນ້ີ 72%; DNF, ADF ແລະ ADL;
ໃນກຳນອບົ 60℃ ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ Vansoest 1991. ແມ່ື ນເພ່ື ອຫຸດຼ ຄວຳມສ່ື ຽງທ່ື ອຳດຈະເກດຂນ້ີ ເຊ່ື ນັ : ທຳດ
ອຳຫຳນບຳງຢ່ື ຳງຈະສນຫຳຍໄປເຊື່ ນັ : ເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນສ່ື ວນປະສມົ ຂອງໂປຼຕນບຳງຢ່ື ຳງຈຳພວກໄນໂຕຼເຈນ, ສື່ ວນປະສມົ

ພວກຄຳຣໂບໄຮເດຼດ ແລະ ສື່ ວນປະສມົ ພວກໄຂມນັ ບຳງໂຕມນັ ຈະລະເຫຍໄປກບັ ຄວຳມຮອ້ີ ນ.
ວດັ ຖຸແຫງີ້ 2(DM2) ເພື່ ອນຳໄປຄດິ ໄລື່ : ກື່ ອນຈະມກຳນວໄິ ຈຫຳສ່ື ວນປະກອບທຳງເຄມ ແມື່ ນຈະໄດອີ້ ບົ ອກ

ເທື່ ອໜ່ື ງຶ ເພ່ື ອຊອກຫຳຄວຳມຊ່ື ຸມ ຫຼ ວດັ ຖຸແຫງ້ີ 2(DM2) ນຳຕວົ ຢ່ື ຳງໄປອບົ ທື່ ອຸນນະພມ 105℃, ໃຊເ້ີ ວລຳ 12 h, ເພ່ື ອ
ຮປ້ີ ະລມິ ຳນຄວຳມຄວຳມຊ່ື ຸມ ແລະ ວດັ ຖຸແຫງ້ີ ເພ່ື ອຊອກຫຳວດັ ຖຸແຫງ້ີ 2(DM2) ໄປຄດິ ໄລ່ື ອງົ ປະກອບເຄມທຽບໃສ່ື

ທຳດແຫງີ້ , ຄດິ ໄລື່ ຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນອຳຫຳນສດັ ຕື່ ຳງໆຫຼ ຄດິ ໄລື່ ສດອຳຫຳນຕ່ື ຳງໆ.
ຈຳກນນັີ້ ນຳເອຳົ ສື່ ວນປະສມົ ແຕ່ື ລະຊະນດິ ທ່ື ກຽມໄວ້ີ ເຊື່ ນັ : ແໜແດງ; ກຳກເບຍ; ມນັ ຕນົ້ີ ; ຮຳ; ເຟອງແຫງີ້ ;

ປຸ໋ ຍເລື່ ງັ (Urea); ກຳກນຳີ້ ຕຳນ; ແຮ່ື ທຳດ ແລະ ມຳດ; ມຳປະສມົ ຕຳມທ່ື ສດ ກຳນດົ ໄວອ້ີ ຳຫຳນແຕື່ ລະສດບນັ ຈລຸ ງົ ໃນ
ແກວ້ີ ຂະໜຳດ 50 ml ຈຳນວນ 0.5 g, ແລວີ້ ປິດຝຳຈບຸ ຢຳງອດັ ດວີ້ ຍຝຳອຳລມນິ ຽມ ໃຫແີ້ ໜນີ້ , ແລວີ້ ນຳຂວດໄປບ່ື ມົ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

96

ໄວໃ້ີ ນຕອີ້ ຸນຫະພມ 39℃, ເພ່ື ອລຖຳີ້ ກຳນບນັ ຈສຸ ຳນລະລຳຍທ່ື ເປັນຂອງແຫຼວຈຳກກະເພຳະໝກັ . ສື່ ວນອຳຫຳນທ່ື ເຫອຼ
ແມື່ ນເກບັ ໄວເີ້ ພື່ ອໄປຊອກຫຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມ ເຊນັ້ີ : DM, CP, Ash, EE ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ AOAC, 1997,
ເຍື່ ອໃຍທື່ ບື່ ລະລຳຍໃນສຳນຟອກທື່ ເປັນກຳງ ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ Vansoest 1991.
ອຳຫຳນທ່ື ໃຊໃ້ີ ນກຳນທດົ ລອງ

ສດອຳຫຳນທ່ື ໃຊແີ້ ມື່ ນມ 5 ສດໃນລະດບັ ທຳດຊີ້ 16% ເທື່ ຳົ ກນັ ທງັ 5 ສດ ໂດຍປະກອບມວດັ ຖຸດບິ ທື່ ໃຊໃ້ີ ນ
ກຳນປະສມົ ອຳຫຳນແຕ່ື ລະສດດ່ື ງັ ລື່ ຸມນ:ີ້

Table 1: Feed Formula and Ingredients

Level Raw Material T1 T2 Ingredients T4 T5
1 Manu - 5.00 T3 20.00
Azolla
10.00 15.00
microphylla

2 Brewer grain 20.00 15.00 10.00 5.00 -
22.60 21.60 20.00 19.60
Cassava 23.60
3 chips

4 Rice bran 5.00 7.00 8.00 9.60 11.00

5 Rice straw 46.00 45.00 45.00 45.00 44.00

6 Urea 3.00 3.00 3.00 3.00 3.00

7 Molasses 2.00 2.00 2.00 2.00 2.00

8 Minerals 0.20 0.20 0.20 0.20 0.20

9 Sulphur 0.20 0.20 0.20 0.20 0.20

Tatle DM 100 100 100.00 100.00 100.00
1 CP 90.41 90.30 90.19
2 EE 90.62 90.52 16.00 16.00 16.00
3 CF 16.00 16.01 1.79 1.73 1.65
4 Ash 1.94 1.87 18.94 19.30 19.33
5 NFE 18.55 18.76 11.37 12.17 12.83
6 NDF 9.91 10.63 46.79 45.95 45.60
7 ADF 47.98 47.37 40.65 42.48 43.70
8 ADL 47.98 39.08 26.38 27.41 28.04
9 TDN 24.72 25.56 3.67 27.41 4.41
10 2.94 3.33 47.21 54.26 55.38
51.72 52.74

ກຳນກະກຽມສຳນລະລຳຍຈຳກກະເພຳະໝກັ :

ກຳນກຽມສຳນລະລຳຍໂດຍໃຊນ້ີ ຳີ້ ກະເພຳະໝກັ ແລະ ສຳນລະລຳຍຕຳມວທິ ຂອງ Makkar et al., (1995)
ດື່ ງັ ນ:ີ້

- ສຳນລະລຳຍ (Buffer solution) ເຊື່ ິງປະກອບດວີ້ ຍຄ : NaHCO3 = 35g, NH4HCO3 = 4g ແລວ້ີ

ປະສມົ ນຳີ້ (H2O) ໃຫໄ້ີ ດ້ີ 1 L.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

97

- ສຳນລະລຳຍແຮື່ ທຳດຫຼກັ (macro mineral solution) ປະກອບດວ້ີ ຍ : KH2PO4 = 6.2g, Na2HPO4
= 5.70g, NaCl = 2.22g, MgSO4.7H2O = 0.6g, ແລວີ້ ປະສມົ ນຳີ້ (H2O) ໃຫໄີ້ ດ້ີ 1 L.

- ສຳນລະລຳຍແຮ່ື ທຳດສຳຮອງ (micromineral solution) ປະກອບໄປດວ້ີ ຍ : MnCl2 4H2O = 10g,
CaCl2 2H2O = 13.2g, CoCl2 6H2O = 1g, FeCl3 6H2O = 8g ແລວີ້ ປະສມົ ນຳີ້ (H2O) ໃຫໄ້ີ ດີ້ 100 ml.

- ສຳນລະລຳຍຣຊຳຊຣນິ (resazurin aqueous) 0.10 g ປະສມົ ນຳີ້ ໄດີ້ 100 ml.
- ສຳນລະລຳຍສຳລບັ ໄລ່ື ອອກຊເິ ຈນ( ກຽມໄໝື່ ທຸກເທື່ ອທື່ ໃຊກີ້ ຽມແລວ້ີ ໃຊເີ້ ລຍທນັ ທ)

ນຳ້ີ ກ່ື ນັ 47.5 ml, Na2S 9H2O 580 ml, 1 M NaOH 3.7 ml

ກຳນກະກຽມນຳ້ີ ຍ່ື ອຍໃນກະເພຳະໝກັ :

ໃນກຳນກຽມນຳ້ີ ຍື່ ອຍກະເພຳະນແີ້ ມື່ ນເຮຳົ ຕອີ້ ງໃຊນີ້ ຳ້ີ ອື່ ຸນທື່ ມອຸນຫະພມ 39℃ ເພ່ື ອ

ຮກັ ສຳຊວດິ ຂອງຈລຸ ນິ ຊໃຫຢ້ີ ື່ ໃນສະພຳບປົກກະຕເິ ໝອນກບັ ຢື່ ໃນກະເພຳະໝກັ , ກຳນເອຳົ ນຳ້ີ

ຍ່ື ອຍຂອງກະເພຳະແມ່ື ນຕອີ້ ງໄດຕີ້ ອງເອຳົ ນຳ້ີ ຍ່ື ອຍກະເພຳະງວົ ຢື່ ຳງໜອ້ີ ຍ 2 ໂຕ ມຳປະສມົ

ເຂຳົີ້ ກນັ , ຈຳກນນັ້ີ ເອຳົ ນຳີ້ ຍ່ື ອຍດ່ື ງັ ກື່ ຳວ 660 ml, ປະສມົ ກບັ ນຳີ້ ໃຫໄ້ີ ດີ້ 1,095 ml, ພອີ້ ມທງັ ຮກັ ສຳ

ອຸນຫະພມໃຫຢີ້ ່ື ທື່ 39℃, ເພື່ ອລຖຳ້ີ ກຳນປະສມົ ນຳ້ີ ຍ່ື ອຍທຽມ.

ກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນ

ກຳນຈດົ ບນັ ທກຶ ປະລມິ ຳນແກສ໊ :
ກຳນວດັ ປະລມິ ຳນ ຫຼ ຜນົ ຜະລດິ ແກ໊ສ, ມກຳນຈດົ ບນັ ທກຶ ປະະລມິ ຳນ ຫຼ ຜນົ ຜະລດິ ແກ໊ສທ່ື ເກດຂນຶີ້ , ໂດຍໃຊີ້

ສະແລງຂະໜຳດ 10 cc ເຊ່ື ອມຕື່ ກບັ ສຳຍທ່ື ຢຳງ ແລະ ເຂມັ ຂະໜຳດເບ 24,ໃນ 1-12 ຊ່ື ວົ ໂມງທຳອດິ ແມ່ື ນກຳນ

ບນັ ທກຶ ຜນົ ຜະລດິ ຂອງແກ໊ດທຸກໆ 1 ຊ່ື ວົ ໂມງ; ແຕື່ 12-24 ຊ່ື ວົ ໂມງ ; ຕື່ ມຳບນັ ທກຶ ທຸກໆ 2 ຊ່ື ວົ ໂມງ ພອີ້ ມທງັ ສື່ ຸມ
ຕວົ ຢື່ ຳງ ແລະ ແບງອອກມຳ; ແຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງແມື່ ນສື່ ຸມຄງັ້ີ ລະ 3 ແກວ້ີ , ຕື່ ມຳບນັ ທກຶ ທຸກໆ 3 ຊື່ ວົ ໂມງ; ແຕ່ື 24-48
ຊ່ື ວົ ໂມງ ; ພອີ້ ມທງັ ສ່ື ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງ ແລະ ແບງອອກມຳ; ແຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງແມ່ື ນສ່ື ຸມຄງັ້ີ ລະ 3 ແກວ້ີ , ຕ່ື ມຳບນັ ທກຶ ທຸກໆ 6
ຊື່ ວົ ໂມງແຕ່ື 48-72 ຊື່ ວົ ໂມງ ; ແລະ ສຸດທຳີ້ ຍໄດມ້ີ ກຳນບນັ ທກຶ ທື່ ຊ່ື ວົ ໂມງ 96. ສຸດທຳຍແລວ້ີ ນຳຂວດແກວີ້ ທ່ື ເຮດັ ກຳນ
ຍ່ື ອຍໄປແຊ່ື ແຂງໃນອຸ ນຫະພມ -21•c, ໃນຕແີ້ ຊ່ື ແຂງເພື່ ອຢຸ ດກດິ ຈະກຳຂອງຈລຸ ນິ ຊ. ຕຳມວທິ (Makkar,H.P.S.,

Blummrl M and Becker K., ,1995)

ກຳນຍ່ື ອຍໄດຂີ້ ອງວດັ ຖຸແຫງ້ີ ແລະ ອນຊວດັ ຖຸ:

ຄວຳມສຳມຳດຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງວັດຖຸແຫງີ້ ແລະ ອິນຊວດັ ຖຸ (In vitro dry matter and oganic meter
digestibility : IVDMD and IVOMD) ກຳນສື່ ຸມນຳຂວດແກວ້ີ ອອກໄປຊອກຫຳກຳນຍື່ ອຍໄດແີ້ ຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງຫຼງັ
ກຳນບື່ ມົ ຊ່ື ວົ ໂມງທ 24, 48 ແລະ 96 ຊ່ື ວົ ໂມງ ໂດຍກຳນນຳຂວດຍື່ ອຍທື່ ແຊື່ ແຂງທື່ ເຫອຼ ອອກຈຳກກຳນຍື່ ອຍແລວ້ີ ນຳ
ໄປຕອງ ແລະ ອບົ ແຫງີ້ ໃນອຸ ນຫະພມ 105℃ ເປັນເວລຳ 24 ຊ່ື ົວໂມງ, ແລວີ້ ນຳຕົວຢື່ ຳງໄປຊື່ ງັ ແລວ້ີ ນຳໄປເຜຳົ ທ່ື
ອຸນຫະພມ 550℃ ເປັນເວລຳ 3 ຊື່ ວົ ໂມງ ແລວີ້ ຊື່ ງັ ເພ່ື ອນຳຄ່ື ຳວດັ ຖຸແຫງີ້ ແລະ ເຖ່ື ຳົ ທື່ ເຫຼອຈຳກກຳນຍ່ື ອຍໄປເຮດັ
ກຳນຄຳນວນດື່ ງັ ນ:້ີ

IVDMD ສດກຳນຍື່ ອຍໄດ້ີ
(%) = ນຳີ້ ໜກັ ວດັ ຖຸແຫງີ້ ເລ່ື ມຕນົີ້ - ນຳີ້ ໜກັ ວດັ ຖຸແຫງ້ີ ທື່ ເຫອຼ ຈຳກກຳນບື່ ມົ (x

100)

ນຳ້ີ ໜກັ ວດັ ຖຸແຫງ້ີ ເລື່ ມຕນົີ້

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

98

IVOMD ນຳ້ີ ໜກັ ອນິ ຊວດັ ຖຸແຫງີ້ ເລື່ ມຕນົ້ີ -ນຳີ້ ໜກັ ອນິ ຊວດັ ຖຸແຫງີ້ ທ່ື ເຫຼອ
ຈຳກກຳນບ່ື ມົ (x 100)
(%) =
ນຳີ້ ໜກັ ອນິ ຊວດັ ຖຸແຫງີ້ ເລ່ື ມຕນົີ້
ຫຳຄື່ ຳຄງົ ທື່ a, b, c ເພື່ ອຫຳຄື່ ຳຂອງຜນົ ຜະລດິ ແກ໊ດ ຈຳກຜນົ ຂອງ Orskov and McDonald (1979).

ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນທຳງສະຖຕິ :ິ

ກຳນວິເຄຳະກຳນແປປ່ື ວນແບບ Analysis of variance ( ANOVA ) ປຽບທຽບຄວຳມແຕກຕື່ ຳງ
ລະຫວ່ື ຳງຄ່ື ຳສະເລື່ ຍຂອງປັດໄຈກຳນທດົ ລອງ ໂດຍ ( Duncan’s Multiple Range Test ) ລະດບັ ຄວຳມ ເຊ່ື ອໝນັ້ີ
95% (P<0.005) ກຳນທດົ ສອບສດອຳຫຳນທ່ື ໄດຈ້ີ ຳກກຳນຍື່ ອຍໄດໃ້ີ ນຫອີ້ ງທດົ ລອງເລອກເອຳົ 2 ສດ ທື່ ດທື່ ສຸ ດ
ເພື່ ອສກຶ ສຳກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງງວົ ພນ້ີ ເມອງ.

ກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງອງົ ປະກອບທຳງເຄມ:
ນຳເອຳົ ຕວົ ຢື່ ຳງທື່ ເຫຼອມຳປະສມົ ເຂຳົ້ີ ກນັ ແລວ້ີ ແລວ້ີ ແບ່ື ງເປັນ 4 ສ່ື ວນ, ສ່ື ວນທ 1 ແມື່ ນນຳສ່ື ງົ ຫອີ້ ງວໄິ ຈອຳຫຳນ

ສດັ , ຫຼ ສື່ ວນໜື່ ງຶ ນຳສື່ ງົ ໄປວໄິ ຈມະຫຳໄລອື່ ນໆທ່ື ເຊື່ ອຖໄດ້ີ ສື່ ວນທື່ ເຫອຼ ແມື່ ນເກບັ ໄວ້ີ ເພ່ື ອປອີ້ ງຕວົ ຢື່ ຳງສນເສຍ. ສ່ື ຸມ
ເອຳົ ຕວົ ຢື່ ຳງ ວດັ ຖຸແຫງີ້ 1(DM1)ແມື່ ນຂນັີ້ ຕອນທຳອດິ ທ່ື ຕອ້ີ ງກຽມຕວົ ຢ່ື ຳງ ໂດຍທ່ື ວົ ໄປຈະອບົ 50-60℃ ໃຊເີ້ ວລຳ
ປະມຳນ 72 h, ແລວີ້ ນຳໄປບດົ ຜ່ື ຳນເຄື່ ອງບດົ ທື່ ມຂະໜຳດນອ້ີ ຍ 0.5-1 mm, ເພ່ື ອເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງແຫງີ້ ໄວ,້ີ ກ່ື ອນນຳ
ຕວົ ຢື່ ຳງນຳໄປວໄິ ຈ ເພ່ື ອຊອກຫຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມເຊື່ ນັ : CP, EE, CF, Ash, NFE, ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ (AOAC,

1997) ແລະ DNF, ADF, ADL, ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ(Van Soest et al., 1991). TDN ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ Harris
)1982) ໃນກຳນອບົ 60℃ ແມື່ ນເພື່ ອຫດຸຼ ຄວຳມສື່ ຽງທື່ ອຳດຈະເກດຂນ້ີ ເຊ່ື ນັ : ທຳດອຳຫຳນບຳງຢື່ ຳງຈະສນຫຳຍໄປເຊື່ ນັ :

ເປັນແມ່ື ນສ່ື ວນປະສມົ ຂອງໂປຼຕນບຳງຢ່ື ຳງຈຳພວກໄນໂຕຼເຈນ, ສື່ ວນປະສມົ ພວກຄຳຣໂບໄຮເດຼດ ແລະ ສື່ ວນປະສມົ

ພວກໄຂມນັ ບຳງໂຕມນັ ຈະລະເຫຍໄປກບັ ຄວຳມຮອ້ີ ນ.
ວດັ ຖຸແຫງີ້ 2(DM2) ເພື່ ອນຳໄປຄດິ ໄລື່ : ກື່ ອນຈະມກຳນວໄິ ຈຫຳສື່ ວນປະກອບທຳງເຄມ ແມື່ ນຈະໄດອີ້ ບົ ອກ

ເທື່ ອໜື່ ງຶ ເພ່ື ອຊອກຫຳຄວຳມຊື່ ຸມ ຫຼ ວດັ ຖຸແຫງີ້ 2(DM2) ນຳຕວົ ຢື່ ຳງໄປອບົ ທື່ ອຸນນະພມ 105℃ ໃຊເ້ີ ວລຳ 12 h, ເພ່ື ອ

ຮປີ້ ະລມິ ຳນຄວຳມຄວຳມຊ່ື ຸ ມ ແລະ ວດັ ຖຸແຫງ້ີ 2(DM2) ໄປຄດິ ໄລື່ ອງົ ປະກອບເຄມທຽບໃສ່ື ທຳດແຫງ້ີ , ຄດິ ໄລື່ ຄວຳມ
ຕອີ້ ງກຳນອຳຫຳນສດັ ຕື່ ຳງໆ ຫຼ ຄດິ ໄລື່ ສດອຳຫຳນຕື່ ຳງໆ, ຕຳມວທິ ກຳນຂອງ (AOAC, 1997) ເຍ່ື ອໄຍທ່ື ບ່ື ລະລຳຍໃນ

ສຳນຟອກເປັນກຳງ (NDF). (Van Soest et al.,1991).

ກຳນວເິ ຄຳະສະຖຕິ :ິ ເຮດັ ກຳນວເິ ຄຳະກຳນແປປ່ື ວນແບບ Analysis of variance (ANOVA) ປຽບທຽບຄວຳມແຕກ
ຕ່ື ຳງລະຫວ່ື ຳງຄື່ ຳສະເລື່ ຍຂອງປັດໄຈກຳນທດົ ລອງໂດຍ Duncan’s Multiple Range Test ລະດບັ ຄວຳມເຊື່ ອໝນັີ້

95% (P<0.005).

ຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ

ຜນົ ກຳນຊອກຫຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມສດອຳຫຳນຄບົ ສື່ ວນ 5 ສດ ຄ: Chemical composition (% DM) of
Formula Ingredients:

ຈຳກກຳນວເິ ຄຳະອງົ ປະກອບທຳງເຄມສດອຳຫຳນຄບົ ສື່ ວນທ່ື ມກຳນເສມແໜແດງບດົ ແຫງີ້ ໃນລະດບັ ທ່ື ແຕກ
ຕື່ ຳງກນັ ໃນສະແດງໃນຕຳຕະລຳງທ 2 ພບົ ວ່ື ຳ ບນັ ດຳສດອຳຫຳນມອງົ ປະກອບທຳງເຄມ ເຊື່ ນັ : ຄ່ື ຳຂອງວດັ ຖຸແຫງີ້
(DM), ໂປຣຕນ (CP), ໄຂມນັ (EE), ເຍື່ ອໃຍ (CF), ເຍອີ້້ີ ໄຍທື່ ບ່ື ລະລຳຍໃນສຳນຊກັ ຟອກທື່ ເປັນກຳງ (NDF), ເຍອ້ີີ້

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

99

ໄຍທ່ື ບ່ື ລະລຳຍໃນສຳນຊກັ ຟອກທ່ື ເປັນກດົ (ADF) ແລະ ເຍອີ້ີ້ ໄຍທື່ ບ່ື ລະລຳຍໃນອຳຊດິ ເຂນັ້ີ ຂຸ ນີ້ 72% (ADL)ຕຳມ
ລຳດບັ .
Table 2: Feed chemical composition (% DM)

Raw Material Ingredients
T1 T2 T3 T4 T5
Level Manu

1 DM 88.78 88.44 88.12 88.24 89.41

2 CP 17.97 17.49 17.39 18.08 14.76

3 EE 2.65 2.42 2.44 2.57 1.76

4 CF 24.13 23.50 23.65 23.99 27.67

5 Ash 8.20 9.04 9.75 10.92 12.35

6 NFE 35.83 35.99 34.89 32.68 33.87

7 NDF 50.63 50.92 47.90 47.96 50.16

8 ADF 31.91 32.57 31.00 32.24 37.57

9 ADL 4.65 5.46 5.17 5.58 7.51

10 TDN 51.77 50.47 49.55 49.01 44.80

ຜນົ ຂອງປະລມິ ຳນແກ໊ສ:
ຈຳກ ຕຳຕະລຳງທ 3 ພບົ ວ່ື ຳ ປະລມິ ຳນແກ໊ສ (gas) ໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 12 ຂອງສດອຳຫຳນທ 5 ມປະລມິ ຳນແກສ໊

ໜອີ້ ຍກວ່ື ຳ ສດອຳຫຳນທ 4, 1, 3, 2 (42.96, 47.74, 46.45, 45.95, 44.59) ແລະ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງ
ດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P<0.05). ປະລມິ ຳນແກ໊ສ (gas) ໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 24 ຂອງສດອຳຫຳນທ 5 ມປະລມິ ຳນແກ໊ສ ໜອີ້ ຍ
ກວ່ື ຳ ສດອຳຫຳນທ 4, 1, 3, 2 (68.09, 76.51, 75.64, 73.89, 73.64) ແລະ ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖິ
ຕິ (P<0.05). ປະລມິ ຳນແກ໊ສ (gas) ໃນຊ່ື ວົ ໂມງທ 12 ຂອງສດອຳຫຳນທ 5 ມປະລມິ ຳນແກ໊ສ ໜອີ້ ຍກວ່ື ຳ ສດ

ອຳຫຳນທ 4, 1, 3, 2 (42.96, 47.74, 46.45, 45.95, 44.59) ແລະ ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ
(P<0.05). ປະລມິ ຳນແກ໊ສ (gas) ໃນຊ່ື ວົ ໂມງທ 48, 72 ແລະ 96 ຂອງສດອຳຫຳນທ 5 ມປະລມິ ຳນແກ໊ສ ໜອ້ີ ຍ
ກວ່ື ຳ ສດອຳຫຳນທ 4, 1, 3, 2 ແລະ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງຢື່ ຳງມໄລຍະສຳພນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P<0.001). ໄດສີ້ ອດ
ຄອີ້ ງກບັ ກຳນລຳຍງຳນຂອງ ວຽງສະກຸນ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ (2005)ທື່ ລຳຍງຳນວ່ື ຳ:ສດອຳຫຳນພະລງັ ງຳນໃນສດອຳຫຳນ
ຂຸ ນ້ີ ໃນກຳນລຽ້ີ ງງວົ ພນັ ຊນີ້ ມປະລມິ ຳນແກ໊ສທ່ື ເກດຂນຶ້ີ ລະຫວື່ ຳງ 127.143 – 21. 84ml/0.5 g DM of feed, ໃກີ້
ຄຽງກັບລຳຍງຳນຂອງ ວຽງສະກຸ ນ ພ້ອີ ມດ້ວີ ຍຄະນະ (2016) ທ່ື ລຳຍງຳນວ່ື ຳ :ສດອຳຫຳນ TMRS ແລະ
TMRS+LAB lao 27 ໃນກຳນລຽ້ີ ງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວມປະລມິ ຳນແກ໊ສທ່ື ເກດຂນຶ້ີ ລະຫວື່ ຳງ 61.15 ແລະ 62.80
ml/0.2 g DM of feed , ໃກຄີ້ ຽງກບັ ອຳນຸພງົ (2016) ລຳນງຳນກຳນຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງສດອຳຫຳນ TMR, TMRS
ແລະ TMRS+LAB lao 27 ມປະລມິ ຳນແກ໊ສ 125.70 ແລະ 119.90 ml/0.5 g DM of feed ແລະ ສງກວ່ື ຳ ພຸດ
ສະດ (2019) ລຳຍງຳນຜນົ ຂອງລະດບັ ກຳກປຳມໃນສດອຳຫຳນຄບົ ສື່ ວນທື່ ມກຳກປຳມ 0, 5, 10, 15 ແລະ 20%
ແມື່ ນໃນເວລຳ 96 ຊ່ື ວົ ໂມງແມື່ ນ 55.89, 51.06, 50.54, 51.56 ແລະ 48.05 ml/0.21g DM of feed ຕຳມລຳດບັ
(P>0.05) ເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳກຳນນຳີ້ ໃຊວີ້ ດັ ຖຸດບິ ທື່ ເປັນແຫື່ ງຼ ພະລງັ ງຳນ ແລະ ອຳຫຳນຫຍຳບ ທື່ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ .

Table 3. Effects of Azolla microphylla and Brewer grain on gas production from 12-96 hr

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

100

Gas production (ml/0.5/DM)

treatments 12 hrs 24 hrs 48 hrs 72 hrs 96 hrs
T1
T2 46.45ab 75.64a 102.64a 115.13a 119.38a
T3 44.59bc 108.25b 112.88b
T4 45.95ab 73.64a 97.64b 111.63ab 115.63ab
T5 47.74a 110.38ab 116.13ab
SEM 42.96c 73.89a 100.94ab 92.65c 95.78c
0.8671 1.6861 1.5365
P-Value 0.0062 76.51a 102.14a 0.0001 0.0001

68.09b 87.56c

1.2334 1.3339

0.0003 0.0001

ໝຳຍເຫດ: T1 ແໜແດງບດົ ແຫງີ້ 0% + ກຳກເບຍແຫງ້ີ 20%, T2 ແໜແດງບດົ ແຫງ້ີ 5% + ກຳກເບຍແຫງີ້
15% , T3 ແໜແດງບດົ ແຫງ້ີ 10% + ກຳກເບຍແຫງ້ີ 10% , T4 ແໜແດງບດົ ແຫງ້ີ 15% + ກຳກເບຍແຫງີ້ 5% ,
T5 ແໜແດງບດົ ແຫງ້ີ 20% + ກຳກເບຍແຫງີ້ 0% , SEM= Standard error of mean, hrs = Hours.

ຮູ ບສະແດງ ປະິລມານແກ໊ ສສະສົ ມນະເວລາ 12-96 ຊມ (ML/0.5G DM
FEED)

130 T1 T2 T3 T4 T5
120 20 40 60 80 100 120
110
100

90
80
70
60
50
40

0

ຜນົ ຂອງກຳນຍື່ ອຍໄດຂີ້ ອງວດັ ຖຸແຫງີ້ :

ຈ ຳກ ຕ ຳຕ ະລ ຳງ ທ 4 ພົບ ວື່ ຳ ຄ ວ ຳມສຳມຳດກຳນຍ່ື ອຍໄດີ້ຂອງວັດຖຸ ແຫ້ີງ ( in vitro dry matter
digestibility; IVDMD) ໃນເວລຳທື່ 24, 48 ແລະ 96 ຂອງສດອຳຫຳນທ່ື 5 ມຄື່ ຳຄວຳມສຳມຳດກຳນຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງ
ວດັ ຖຸແຫງີ້ ສງກວ່ື ຳ ສດອຳຫຳນທື່ 1, 2, 4 ແລະ 3 (44.37, 44.02, 43.87, 43.82 ແລະ 43.76) ແລະ ມຄວຳມ
ແຕກຕ່ື ຳງຢື່ ຳງມໄລຍະສຳພນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P<0.001). ໄດສີ້ ອດຄື່ ອງກບັ ຊື່ ງິ , (2021) ຜນົ ຂອງລະດບັ ຫຍຳ້ີ ຫວຳນ

ຕ່ື ກຳນຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງວດັ ຖຸແຫງ້ີ IVDMD (in vitro dry matter digestibility) ຂອງສດອຳຫຳນທງັ 5 ສດ, ເຫນັ ໄດີ້
ວ່ື ຳກຳນຍື່ ອຍໄດຂີ້ ອງວດັ ຖຸແຫງີ້ ໃນແຕ່ື ລະທດົ ລອງ ຄ T1, T2, T3, T4 ເເລະ T5 ເຊ່ື ງິ ມຄ່ື ຳກຳນຍື່ ອຍໄດຂີ້ ອງວດັ ຖຸ
ແຫງີ້ ໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 24 ເທ່ື ຳົ ກບັ 60.02, 60.34, 58.77, 63.12 ແລະ 66.73% ຕຳມລຳດບັ ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງ

ກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P<0.05), T5 ແມ່ື ນສງກວື່ ຳ T3 ແຕ່ື ບ່ື ແຕກຕື່ ຳງກບັ T1, T2 ແລະ T4 ສື່ ວນ T3 ແມ່ື ນບື່ ຕ່ື ຳງ

ກນັ ກບັ T1, T2 ແລະ T4, ໃນຊ່ື ົວໂມງທ 48 ແລະ ຊ່ື ວົ ໂມງທ 96 ແມື່ ນບ່ື ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

101

(P>0.05) ແຕ່ື ວື່ ຳ T5 ມແນວໂນມ້ີ ດກວື່ ຳ ຮອງລງົ ມຳແມື່ ນ T1, T4, T2 ແລະ T3 ຕຳມລຳດບັ . ຊື່ ງຶ ຕື່ ຳກວື່ ຳ ອຳແກວ້ີ ,
(2020) ລຳຍງຳນກຳນຍ່ື ອຍໄດຂ້ີ ອງວດັ ຖຸແຫງ້ີ ໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 96 ຢື່ ລະຫວື່ ຳງ 59.57-70.31%.

Table 4. Effects of Azolla microphylla and Brewer grain on dry matter digestibility

IVDMD (%) T1 T2 T3 T4 T5 SEM P-Value

24 hrs 43.92b 43.74c 43.67c 43.66c 44.16a 0.0462 0.0001

48 hrs 43.93b 43.83c 43.66d 43.76c 44.40a 0.0303 0.0001

96 hrs 44.02b 43.87c 43.76d 43.82cd 44.37a 0.0286 0.0001

ໝຳຍເຫດ: IVDMD=in vitro dry matter diges -tibility, SEM= Standard error of means, hrs= hours

ຜນົ ຂອງກຳນຍ່ື ອຍໄດຂີ້ ອງອນຊວດັ ຖຸ:

ຈຳກ ຕຳຕະລຳງທ 5 ພບົ ວື່ ຳ ຄວຳມສຳມຳດກຳນຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງອນິ ຊວດັ ຖຸແຫງີ້ (in vitro organic matter
digestibility; IVOMD) ໃນຊ່ື ວົ ໂມງທື່ 24 ເຫນັ ວ່ື ຳມຄື່ ຳຄວຳມສຳມຳດກຳນຍ່ື ອຍໄດຂີ້ ອງອນິ ຊວດັ ຖຸແຫງ້ີ T1 ສງກວື່ ຳ

T4, T2,T3 ແລະ T5, (40.30, 39.45, 39.41, 38.93 ແລະ 37.89) ຕຳມລຳດບັ ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງຢ່ື ຳງມ
ໄລຍະສຳພັນທຳງດຳ້ີ ນສະຖິຕິ (P<0.05). ໃນຊ່ື ວົ ໂມງທ 48 ເຫນັ ວ່ື ຳ T2 ມຄ່ື ຳສງກວ່ື ຳ T5, T4, T3 ແລະ T1,
(39.23, 39.19, 39.01, 38.58 ແລະ 37.74) ຕຳມລຳດບັ , ແມື່ ນບື່ ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງສະຄຕິ (ິ P<0.05), ໃນ
ຊື່ ວົ ໂມງທ 96 ເຫນັ ວື່ ຳ T1 ສງກວື່ ຳ T4, T2, T3, ແລະ T5 ຕຳມລຳດັບ ( 40.76, 38.78, 38.60, 38.36 ແລະ

38.14) ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງຢື່ ຳງມໄລຍະສຳພນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (P<0.05). ເຫນັ ວື່ ຳກງົ ກນັ ຂຳ້ີ ມກບັ ພຸດສະດ,
(2019) ລຳຍງຳນຜນົ ລະດບັ ກຳກປຳມຕ່ື ກຳນຍື່ ອຍໄດຂີ້ ອງອນິ ຊວດັ ຖຸໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 96 ຢື່ ລະຫວື່ ຳງ 56.03-62.82%
ແລະ ເຊ່ື ງິ ກງົ ກນັ ຂຳ້ີ ມກບັ ຊ່ື ງິ , (2021) ຄວຳມສຳມຳດກຳນຍື່ ອຍໄດຂ້ີ ອງອນິ ຊວດັ ຖຸ IVOMD ໃນຊື່ ວົ ໂມງທ 24, 48
ແລະ ຊື່ ວົ ໂມງທ 96 ແມື່ ນບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P>0.05) ແຕື່ ວື່ ຳ T5 ມແນວໂນມີ້ ດກວ່ື ຳ ຮອງລງົ

ມຳແມ່ື ນ T1, T4, T2 ແລະ T3 ຕຳມລຳດບັ .

Table 5. Effects of Azolla microphylla and Brewer grain on organic matter digestibility

Digestibility T1 T2 T3 T4 T5 SEM P-Value

IVOMD (%)

24 hrs 40.30a 39.41ab 38.93bc 39.45ab 37.89c 0.3342 0.0061

48 hrs 37.74a 39.23a 38.58a 39.01a 39.19a 0.5382 0.3234

96 hrs 40.76a 38.60bc 38.36bc 38.78b 38.14c 0.1908 0.0001

ໝຳຍເຫດ: IVOMD=in vitro organic matter digestibility, SEM= Standard error of

means, hrs= hours

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ຜື່ ຳນກຳນສກຶ ສຳລະດບັ ຂອງແໜແດງແຫງີ້ ບດົ ທນົ ແທນກຳກເບຍໃນສດອຳຫຳນຄບົ ສ່ື ວນ ຕື່ ອງົ ປະກອບທຳງເຄ
ມ ແລະ ກຳນຍ່ື ອຍໄດວີ້ ດັ ຖຸແຫງ້ີ ໃນຫອີ້ ງທດົ ລອງ ໂດຍງວົ ພນີ້ ເມອງລຳວ ພບົ ວ່ື ຳ ລະດບັ ຂອງກຳນທດົ ແທນແໜແດງ
ແຫງ້ີ ບດົ ທນົ ແທນກຳກເບຍໃນສດອຳຫຳນຄບົ ສ່ື ວນ ເປັນແຫື່ ຼງທ່ື ອຳຫຳນຂນົີ້ ໃນກຳນລຽີ້ ງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວ ໃນຊ່ື ວງ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

102

ຂຳດແຄນກຳກເບຍໄດ້ີ ດ່ື ງັ ນນັີ້ ຈຳກກຳນທດົ ລອງ ຈ່ື ງຶ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວ້ີ ື່ ຳ ກຳນລຽ້ີ ງງວົ ພນີ້ ເມອງລຳວ ສຳມຳດໃຊແ້ີ ໜ
ແດງແຫງີ້ ບດົ ທດົ ແທນກຳກເບຍໃນສດອຳຫຳນຄບົ ໄດເີ້ ຖງ 75 %.

ຄຳຂອບໃຈ

ກຳນທດົ ລອງເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ ແລະ ວິເຄຳະຂມ້ີ ນ ຄັງ້ີ ນໄີ້ ດຜ້ີ ່ື ຳນພນົີ້ ໄປ ໄດຮີ້ ັບຜົນສຳເລດັ ລງົ ດວ້ີ ຍດ ຄະນະ
ຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ຂຖໂອກຳດນສີ້ ະແດງຄວຳມຮບ້ີ ຸນຄຸນແລະຂອບໃຈມຳຍງັ ຄະນະອຳຈຳນ ນກັ ສກຶ ສຳເພື່ ອນຮື່ ວມງຳນ ໃນພຳກ
ວຊິ ຳລຽີ້ ງສດັ ແລະກຳນປະມງົ ຄະນະກະເສດສຳດ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ທ່ື ໃຫຄີ້ ຳປຶກສຳຊື່ ວຍເຫຼອ ແລະໃຫີ້
ຄວຳມອຳນຸເຄຳະສະຖຳນທື່ ເຮດັ ກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ທດົ ລອງ, ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳພນີ້ ຖຳນ
ໂຄງລ່ື ຳງດຳີ້ ນກະສິກຳຮື່ ວມມລຳວ-ຮົງກຳລ III (Agriculture Infrastructure Development in The Lao
People Democratic Republic-Hungarian Project) ທື່ ໃຫກີ້ ຳນສະໜບັ ສະໜນທຳງດຳ້ີ ນງບົ ປະມຳນໃນກຳນ
ເຮດັ ງຳນສກຶ ສຳຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ໃນຄງັ້ີ ນຈ້ີ ນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ສຳເລດັ .

ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ

ກະຊວງ ກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ (2021) ນະໂຍບຳຍແຫື່ ງຊຳດວ່ື ຳດວີ້ ຍກຳນສື່ ງົ ເສມກຳນລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ສດັ ນຳ້ີ ຂອງ
ສປປ ລຳວ (ໜ.1-3).

ຊື່ ງິ ວນັ ນະວງົ , (2021). ຜນົ ຂອງລະດບັ ຫຍຳີ້ ຫວຳນໃນສດອຳຫຳນຄບົ ສື່ ວນຕ່ື ກຳນຍ່ື ອຍໄດໃ້ີ ນຫອີ້ ງທດົ ລອງ ກຳນກນິ
ໄດີ້ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວ. ສຳຂຳວິທະຍຳສຳດສັດ ຄະນະກະເສດສຳດ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ໜຳ້ີ ທ 53-65.

ວຽງສະກຸນ ນຳປະເສດ (2005). ຜນົ ຂອງແຫ່ື ງຼ ອຳຫຳນພະລງັ ງຳນໃນສດອຳຫຳນຂຸ ນ້ີ ຕ່ື ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດ,້ີ ຮບແບບ
ຂະບວນກຳນໝກັ ໃນກະເພຳະໝກັ , ຄວຳມສຳມຳດໃນກຳນຍື່ ອຍໄດີ້ ແລະ ອດັ ຕຳກຳນໄຫ່ື ຼຜື່ ຳນຂອງງວົ ຊນີ້ ໜີ້
ຳທ 36-57.

ວຽງສະກຸນ ນຳປະເສດ, Pattaya Napasirth, Yimin Cai, ສແສງ ຄນສ, ສອນວໄິ ລ ນຳມປັນຍຳ, Peter Windsor,
Bush Russell ແລະ ພນັ ນກິ ຳ ຄຸດສະຫວ່ື ຳງ, (2016). ຜນົ ຂອງຈລຸ ນິ ຊແລກັ ຕກິ ໃນສດອຳຫຳນໝກັ ປະສມົ
ຄບົ ສື່ ວນຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວ, ວຳລະສຳນວທິ ະຍຳສຳດກະສກິ ຳ, ເຕກັ ໂນໂລຊ ແລະ
ກຳນພັດທະນຳ, ຄະນະກະເສດສຳດ ມະຫຳວິທະ ຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ປທ 1, ສະບບັ ທ 1, ກລະກດົ -ທນັ ວຳ
(2016). ໜຳີ້ 34-39.

ພຸດສະດ ສຟອງໄຊ (2019) ຜນົ ຂອງລະດບັ ກຳກປຳມຕື່ ກຳນກນິ ໄດກ້ີ ຳນຍ່ື ອຍໄດີ້ ແລະ ,ກຳນໝກັ ໃນກະເພຳະໝກັ ,
ກຳນປື່ ຽນແປງນຳ້ີ ໜກັ ໂຕຂອງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວ, ຄະນະກະເສດສຳ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ໜຳີ້ ທ 48-
49.

ອຳແກວີ້ ລສອນພນັ (2020). ຜນົ ຂອງລະດບັ ຕນົ້ີ ມນັ ຕນົີ້ ໝກັ ຕ່ື ກຳນຍ່ື ອຍໄດໃ້ີ ນຫອ້ີ ງທດົ ລອງ, ກຳນກນິ ໄດ,ີ້ ກຳນ
ຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ປະລມິ ຳນຊຳກ ຂອງງວົ ພນ້ີ ເມອງລຳວ. ສຳຂຳສທິ ະຍຳສຳດສດັ ຄະນະກະເສດສຳດ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ. ໜຳີ້ ທ 51-74.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

103

A. Chatterjee1 Utilization of Azolla Microphylla as Feed Supplement for Crossbred Cattle
International Journal of Agriculture and Food Science Technology. ISSN 2249- 3050,
Volume 4, Number 3 (2013), pp. 207-214

AOAC. (1997). Official methods of analysis of the association of Official analysis chemists 15
edition Washington DC. Association of Offical Analysis Chemists.

Harris, L. E., T. F. Leche, L. C. Kearl, P. V. Fonnesbeck, and H. Lloyd. 1982. Central and
Southeast Asia Tables of Feed Composition. International Feedstuffs Institute, Utah
Agricultural Experiment Station, Utah State University. Logan, Utah. 513 p.

Makkar, H. P. S., Blümmel, M., & Becker, K. (1995). Formation of complexes between polyvinyl
pyrrolidones or polyethylene glycols and tannins, and their implication in gas production

and true digestibility in in vitro techniques. British Journal of Nutrition, 73(6), 897-913.
Orskov. E.R. and Y. Mcdonald. (1979). The estimation protein degradability in the rumen from

incubation measurements weighted according to rate of passage. Journal of Agriculture
Science, Cambridge (92): 499-503.
Pattaya Napasirth and Viengsakoun Napasirth Current situation and future prospects for beef

production in Lao People’ s Democratic Republic Asian Australasian Journal of Animal
Sciences · May 2018, https://www.researchgate.net/publication/325422872
Vansoet., P.J.J.B, Robertson, & B.A.Lewis. (1991). Methods of dietary fiber neutural
detergent fiber and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. J.Dairy Sci
74:3583-3597.
Stephen B. Smith,1,a,* Takafumi Gotoh,2,3,a and Paul L. Greenwood4,5,a Current situation and
future prospects for global beef production: overview of special issue Asian-Australas
J Anim Sci. 2018 Jul; 31(7): 927–932.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

104

ຜນົ ຂອງອຳຍຸກຳນຕດັ ຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນົ ຜະລດິ ຂອງຫຍຳີ້ ແພງໂກລື່ ຳ
Effects of cutting interval on growth performance and production of

Pangola grass

ອລະຍຳ ດວງພະຈນັ 1,3, ຊ່ື ຈ່ື ເຶ ຈງັີ້ ເຍ່ື ຍຈ1ຶ ,4, Pattaya Napasirth 2, ວຽງສະກຸນ ນຳປະເສດ 1,*
Orlaya Duengplajun1,3,, Xor Chuechiangjiajue 1,4, Pattaya Napasirth2,

Viengsakoun Napasirth1,*

1ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ, 2 ຄະນະເຕກັ ໂນໂລຊ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລຣຳສະພດັ ອຸດອນທຳນ ປະເທດໄທ, 3 ນກັ ສກຶ ສຳປະລນິ ຍຳໂທ
ຫຼກັ ສດວທິ ະຍຳສຳດສດັ ; 4 ນກັ ສກຶ ສຳປະລນິ ຍຳຕ ຫຼກັ ສດກຳນລຽ້ີ ງສດັ * ຜຮ້ີ ບັ ຜດິ ຊອບກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ : [email protected].

1 Faculty of agriculture, National University of Laos; 2 Faculty of Technology, Udonthani Rajabaht University, Thailand;
3Master student program in Animal Science ; 4Undergraduate course student progrem in Livestock.
* Corresponding authors: [email protected].

ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ

ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນໂ້ີ ດຍມຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອປຽບທຽບກຳນໃສື່ ຝ່ື ຸນຂໄີ້ ກ່ື ແລະ ຂໄີ້ ກື່ ປະສມົ ຂງ້ີ ວົ ຕື່ ຜນົ ຜະລດິ
ຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລື່ ຳ ໂດຍແບ່ື ງກຳນທດົ ລອງອອກເປັນ 3 ຊ່ື ວງໄລຍະ ທ່ື ແຕກຕື່ ຳງກນັ ຄ: ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ , ອຳຍຸ
ກຳນຕດັ 45 ວນັ ແລະ ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ

ຈຳກຜນົ ກຳນທດົ ລອງ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕທຳງດຳີ້ ນລວງສງ ພບົ ວ່ື ຳ: ກຳນຕດັ ອຳຍຸ 30 ວນັ ຂອງ T1 ເທ່ື ຳົ ກບັ
62.92 cm, T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 65.87 cm, ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ T1 ເທ່ື ຳົ ກບັ 74.87 cm, T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 72.45 cm ແລະ
ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ T1 ເທື່ ຳົ ກບັ 93.62 cm, T2 ເທື່ ຳົ ກບັ 90.17 cm. ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ແພງໂກລື່ ຳສດົ ອຳຍຸກຳນ
ຕດັ 30 ວນັ T1 ເທື່ ຳົ ກບັ 31.0 T/ha, T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 26,7 T/ha, ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ T1 ເທ່ື ຳົ ກບັ 31,6 T/ha ຫຼ
T2 ເທື່ ຳົ ກບັ 28,1 T/ha ແລະ ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ ຂອງ T1 ເທ່ື ຳົ ກບັ 31,4 T/ha, T2 ເທື່ ຳົ ກບັ 27,5 T/ha ແລະ
ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳ້ີ ແຫງ້ີ ແມື່ ນອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ T1 ເທື່ ຳົ ກບັ 5,9 T/ha, T2 ແມື່ ນ 5,1 T/ha, ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ
ຂອງ T1 ແມ່ື ນ 7,5 T/ha, T2 ແມື່ ນ 6,5 T/ha ແລະ ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ T1 ແມື່ ນ 6,3 T/ha, T2 ແມື່ ນ 5,5
T/ha. ຈຳກຜນົ ກຳນທດົ ລອງເຫນັ ວ່ື ຳບ່ື ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (P>0.05)

ຄຳສບັ ສຳຄນັ : ອຳຍຸກຳນຕດັ , ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ, ຜນົ ຜະລດິ , ຫຍຳ້ີ ແພງໂກລ່ື ຳ

Abstract

The objective of this study is study on different manure of cutting interval on growth
performance and production of Pangola grass. The fangola grass cutting intervals were 30, 45
and 60 days.

The effected of growth on the heights of cutting age: cutting age of 30 day T1= 62.92
cm, T2= 65.87 cm, cutting age of 45 day T1= 74.87 cm, T2= 72.37 cm and cutting age of 60
day T1= 93.62 cm, T2= 90.17 cm. and the fresh production of fangola grass is cutting age of
30 day T1= 31,0 T/ha, T2= 26,7 T/ha, cutting age of 45 day T1= 31.6, T/ha T2= 28.1 T/ha and
cutting age of 60 day T1= 31.4 T/ha, T2= 27.5 T/ha and the dry production of fangola grass

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

105

is cutting age of 30 day T1= 5.9 T/ha, T2= 5.1 T/ha, cutting age of 45 day T1= 7.5 T/ ha, T2=
6.5 T/ha and cutting age of 60 day T1= 6.3 T/ha, T2=5.5 T/ha (P<0.05).
Keywords: cutting age, growth performance, production, Pangola grass

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

106

ບດົ ນຳ

ປະຊຳຊນົ ລຳວບນັ ດຳເຜື່ ຳົ ມມນເຊອ້ີ ໃນກຳນລຽີ້ ງສດັ ມຳຍຳວນຳນ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນກຳນ ລຽ້ີ ງງວົ , ຄວຳຍ
ເປັນຕນົີ້ ເລ່ື ມຕນົີ້ ລຽ້ີ ງເພື່ ອນຳໃຊແ້ີ ຮງງຳນ, ພທິ ກຳນປະເພນ ແລະ ເປັນແຫື່ ງຼ ລຳຍຮບັ ອນັ ສຳຄນັ ສຳ ຫບຼັ ຄອບຄວົ . ອງຕຳມ

ກຳນລຳຍງຳນຂອງ (Stur et al, 2002). ໄດລີ້ ຳຍງຳນວ່ື ຳ: ລຳຍຮບັ ກຳນ ລຽ້ີ ງສດັ ແມ່ື ນປະມຳນ 50% ຂອງລຳຍຮບັ
ຄອບຄວົ ໃນເຂດພຳກເຫນອຂອງ ສປປ ລຳວ ແຕື່ ບນັ ຫຳ ໃນກຳນລຽ້ີ ງສດັ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນສດັ ຄຽ້ີ ວເອອີ້ ງ ຕນົີ້ ຕແມື່ ນ

ກຳນຂຳດແຄນອຳຫຳນສດັ ແລະ ສຳນອຳຫຳນຢ່ື ໃນຊື່ ວງລະດແລງີ້ (Napasirth et al, 2017).
ເຖງິ ແມ່ື ນວື່ ຳກຳນລຽ້ີ ງສດັ ຈະມຄວຳມສຳຄນັ ຢື່ ຳງນນັີ້ ກຕຳມ, ແຕື່ ກຳນລຽ້ີ ງສດັ ຂອງຊຳວກະສກິ ອນແມື່ ນຍງັ ລຽີ້ ງ

ແບບປະເພນທື່ ເຄຍຊນມຳໂດຍອຳໄສແຫື່ ງຼ ອຳຫຳນທ່ື ເກດຕຳມທຳມະ ຊຳດເຊື່ ນັ : ຕຳມທ່ື ງົ ຫຍຳ້ີ ທຳມະຊຳດ, ຕຳມແຄມ
ຫວ້ີ ຍຮື່ ອງ, ປື່ ຳເຫ່ື ຼຳົ , ແລະ ປື່ ຳໄມໃີ້ ນລະບບົ ກຳນລຽີ້ ງສດັ ດ່ື ງັ ກວື່ ຳນີ້ ມບນັ ຫຳຫຼຳຍຢ່ື ຳງໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນກຳນຂຳດແຄນ
ອຳຫຳນທ່ື ສບເນ່ື ອງມຳຈຳກ ແຫ່ື ຼງອຳຫຳນທື່ ຢື່ ຕຳມທຳມະຊຳດເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນຫຍຳ້ີ ເພດັ , ຫຍຳ້ີ ຄຳ, ຫຍຳ້ີ ແຂວີ້ ຫມ, ຫຍຳ້ີ
ພຳກຄວຳຍ, ຫຍຳີ້ ຫວຳຍ, ຫຍຳ້ີ ຊຳ້ີ ງ, ຫຍຳີ້ ຍຸງ, ຫຍຳີ້ ແຝກ ແລະ ອື່ ນໆ ແມື່ ນມກຳນປື່ ຽນແປງໄປຕຳມລະດກຳນເຊ່ື ນັ : ໃນ
ລະດຝົນແມື່ ນມຫຼຳຍ ແລະ ໃນລະດແລງ້ີ ແມື່ ນຂຳດແຄນອຳຫຳນຈນົ ເຮດັ ໃຫແ້ີ ກ່ື ນຜະລດິ ສດັ ຕກົ ຕື່ ຳ (Phengsavanh
et al, 2008). ຕື່ ບນັ ຫຳດ່ື ງັ ກວື່ ຳນໄ້ີ ລຍະຜ່ື ຳນມຳໄດີ້ ມຫຳຼ ຍອງົ ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ທື່ ກື່ ຽວຂອີ້ ງເຊື່ ນັ : ກມົ ລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ກຳນ
ປະມງົ , ສະຖຳບນັ ຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ,້ີ ພະແນກກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມນ້ີ ະຄອນຫຼວງ, ອງົ ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ສຳກນົ
ຕື່ ຳງໆ ລວມທງັ ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ. ແມື່ ນໄດພ້ີ ະຍຳຍຳມຄນົີ້ ຄວຳີ້ ຊອກຫຳນ ເຕກັ ນກິ ແລະ
ວທິ ກຳນໃນກຳນເຮດັ ວຽກຮ່ື ວມກນັ ກບັ ຊຳວກະສກິ ອນເພື່ ອແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳດື່ ງັ ກ່ື ວຳ ເຊ່ື ນັ : ກຳນທດົ ສອບຫຳສຳຍພນັ ພດ
ອຳຫຳນສດັ ທ່ື ໃຫຜີ້ ນົ ຜະລດິ ສງ ແລະ ທນົ ທຳນຕື່ ສະພຳບ ແວດລອີ້ ມລຳວ. ດ່ື ງັ ນນັີ້ , ກຳນປກພດອຳຫຳນສດັ ເພ່ື ອລຽີ້ ງສດັ
ກແມ່ື ນວທິ ກຳນຫນ່ື ງຶ ທ່ື ສຳມຳດຫຸຼດຜື່ ອນຕນົີ້ ທນຶ ກຳນຜະລດິ , ສດຳ ແສງງຳມ, (2002). ໄດລ້ີ ຳຍງຳນວ່ື ຳກຳນເກບັ ຮກັ ສຳ
ພດອຳຫຳນສດັ ໄວໃີ້ ຫກີ້ ນິ ໃນຍຳມລະດແລງີ້ ແລະ ໃນຍຳມຝົນທ່ື ດ ແລະ ເປັນວທິ ທື່ ງື່ຳຍແມື່ ນກຳນຖະໜອມເກບັ ຮກັ ສຳ

ອຳຫຳນສດັ ໃນຮບແບບໝກັ .
ໃນປັດຈບຸ ນັ ກຳນປກຫຍຳີ້ ອຳຫຳນສດັ ໄດຮີ້ ບັ ກຳນນຍິ ມົ ຢື່ ຳງຫວຼ ງຫຼຳຍ, ຫຍຳ້ີ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຄວຳມ ນຍິ ມົ ຄ: ຫຍຳ້ີ

ອຳຫຳນສດັ ເຂດຮອີ້ ນໃນຕະກຸນ Brachiarie ໄດແ້ີ ກ່ື ຫຍຳີ້ ຂນົ , ຫຍຳ້ີ ລຊ,ຫຍຳ້ີ ຊກິ ນຳນ, ຫຍຳ້ີ ເຫ່ື ຼຳົ ນສີ້ ຳມຳດປັບຕວົ ໄດດີ້ ,
ຈະເລນເຕບໂຕໄດດ້ີ , ໃຫຜີ້ ນົ ຜະລດິ ສງແຕ່ື ຫຍຳ້ີ ເຫື່ ຳຼົ ນຍ້ີ ງັ ມຂເີ້ ສຍຄ: ບື່ ທນົ ຕ່ື ຄວຳມແລງີ້ ແລະ ຍງັ ມຫຼຳຍໆເຂດທ່ື ຍງັ
ລຽີ້ ງສດັ ໂດຍອຳໄສຫຍຳ້ີ ຕຳມທຳມະຊຳດ. ສະນນັີ້ , ບນັ ຫຳທື່ ຕຳມມຳຄ: ສດັ ຂຳດແຄນອຳຫຳນໃນຊື່ ວງລະດແລງ້ີ , ຫຍຳີ້
ອຳຫຳນສດັ ຊຳ້ີ ພດັ ແຫງ້ີ ຫ່ື ຽວໄປຕຳມລະດກຳນເຊ່ື ງິ ບ່ື ພຽງພກບັ ຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນຂອງສດັ ຍື່ ງິ ໄປກວ່ື ຳນນັ້ີ ຄຸນຄ່ື ຳທຳງດຳ້ີ ນ
ອຳຫຳນພດັ ກງົ ກນັ ຂຳີ້ ມຫຍຳ້ີ ໃນຊ່ື ວງລະດຝົນຊຳ້ີ ພດັ ຫຳຼ ຍ ແລະ ຂຽວງຳມດເຊ່ື ງິ ເຫມຳະກບັ ກຳນລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ພຽງພກບັ

ຄວຳມຕອີ້ ງກຳນ.
ຫຍຳີ້ ແພງໂກລຳ ຊື່ ວທິ ະຍຳສຳດແມ່ື ນ: Digitaria eriantha ຊ່ື ສຳມນັ ແມ່ື ນ: digitgrass or pangola ເປັນ

ຫຍຳີ້ ທື່ ມອຳຍຸ ຫຼຳຍປ, ມກຳນແຕກກດມສດັ ສ່ື ວນຂອງໃບຫຼຳຍ, ມຄວຳມນື່ ຳກນິ ຫຼຳຍ, ສຳມຳດທນົ ແລງີ້ ໄດພ້ີ ສມົ ຄວນ
ເນ່ື ອງຈຳກມລະບບົ ຮຳກທ່ື ແຂງແຮງ ແລະ ຍງັ ລງົ ເລກິ ແລະ ຍງັ ມຄວຳມສຳມຳດດດເອຳົ ທຳດອຳຫຳນໄດຫ້ີ ຼຳຍເຮດັ ໃຫ້ີ
ຜນົ ຜະລດິ ສງຫຍຳີ້ ພນັ ນຈ້ີ ະເລນເຕບໂຕໄດໃ້ີ ນດນິ ຫຼຳຍຊະນດິ ເຊື່ ນັ : ດນິ ຮມົ , ດນິ ຮ່ື ມົ ປົນດນິ ຊຳຍ, ເຫມຳະສຳຫບຼັ ກຳນ
ປກຊນົ ລະປະທຳນສຳມຳດນຳມຳໃຊລີ້ ຽີ້ ງສດັ ໄດຫ້ີ ລຳຍຊະນດິ ເຊ່ື ນັ : ງວົ , ຄວຳຍ, ແບ,້ີ ໄກ່ື ແລະ ປຳ ເປັນຕນົ້ີ . ຄະນະ
ກະເສດສຳດໄດນ້ີ ຳຫຍຳ້ີ ແພງໂກລ່ື ຳ ມຳສກສຳແຕ່ື ປ 2015. ດ່ື ງັ ນນັ້ີ , ພວກຂຳ້ີ ພະເຈຳົ້ີ ທງັ ສອງຈື່ ງຶ ມແນວຄວຳມຄດິ ຄວຳມ
ສນົ ໃຈຢຳກສກຶ ສຳຜນົ ອຳຍຸກຳນຕດັ ຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ, ອງົ ປະກອບທຳງເຄມ, ຄຸນນະພຳບກຳນຫມກັ ແລະ ກຳນ
ຍື່ ອຍໄດໃ້ີ ນຫອີ້ ງທດົ ລອງຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລຳ, ຊື່ ງຶ ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັ້ີ ນພ້ີ ວກຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ຄຳດວ່ື ຳຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳອຳດ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

107

ຈະສຳມຳດນຳໄປເປັນພນ້ີ ຖຳນຕ່ື ໄປໃຫແີ້ ກ່ື ຜທີ້ ່ື ສນົ ໃຈຈະສກຶ ສຳໃນດຳ້ີ ນນຕີ້ ່ື ໄປໄດີ້ ແລະ ນຳເອຳົ ພດອຳຫຳນສດັ ໄປແນະ
ນຳໃຫຊີ້ ຳວກະສກິ ອນຜລີ້ ຽ້ີ ງສດັ ໄດໃ້ີ ຊໃ້ີ ນແຕ່ື ລະ ຂງົ ເຂດ.

ວທິ ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ທດົ ລອງ

ອຸປະກອນ
ລດົ ໄຖ, ແນວພນັ ຫຍຳີ້ ແພນໂກລຳ, ຝື່ ຸ ນຄອກ, ສຳຍແມດັ , ຊງິ ຊ່ື ງັ ນຳີ້ ຫນກັ , ຖງົ ຢຳງສຳຫບຼັ ໃສ່ື ຕວົ ຢ່ື ຳງ, ຈກົ ,

ຊວີ້ ນ, ພຳ້ີ , ມດ ແລະ ຊງິ ຊ່ື ງັ ນຳີ້ ຫນກັ
ສະຖຳນທ່ື ໃນກຳນທດົ ລອງ

ໃນກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແີ້ ມ່ື ນໄດປ້ີ ະຕບິ ດັ ຢື່ ທື່ ຟຳມວໃິ ຈ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນລຽ້ີ ງງວົ ຊນ້ີ , ຄະນະກະເສດສຳດ,
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ, ຊ່ື ງຶ ຂນຶີ້ ກບັ ບຳ້ີ ນປຳກຊຳບໃຫມື່ , ເມອງໄຊທຳນ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຫ່ື ຳງຈຳກຕວົ ເມອງ
ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ໄປຕຳມເສນັ້ີ ທຳງເລກທ 13 ໃຕປີ້ ະມຳນ 24 km ແລະ ຫ່ື ຳງຈຳກເສນັ້ີ ທຳງເລກທ 13 ໃຕເີ້ ຂຳົ້ີ ໄປ
ອກປະມຳນ 8 km.ໄລຍະເວລຳກຳນທດົ ລອງ
ໄລຍະເວລຳຂອງກຳນສກຶ ສຳ

ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນໃີ້ ຊເ້ີ ວລຳທງັ ຫມດົ 5 ເດອນເລ່ື ມແຕ່ື ວນັ ທ 5/2022 - 10/2022.
ແຜນກຳນທດົ ລອງ ແລະ ກື່ ຸມກຳນທດົ ລອງ

ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມື່ ນໃຊເ້ີ ນອີ້ ທ່ື ທງັ ຫມດົ 40 2 x 10 2 (400 2 ) ປກຫຍຳີ້ ແພນໂກລື່ ຳໂດຍນຳ
ໃຊຮີ້ ບແບບກຳນທດົ ລອງຂອງ TTEST ເຊື່ ງເຮຳົ ມສ່ື ງທດົ ລອງ 2 ສດ ມ 4 ຊຳີ້ . ແຕື່ ລະຊຳ້ີ ເຮຳົ ໄດສີ້ ຸມເປັນ 6 ຈດຸ ແລະ
ທດົ ສອບ 3 ຊ່ື ວງອຳຍຸກຳນຕດັ ຕື່ ,ກຳນໃສື່ ຝ່ື ຸ ນ, ຜນົ ຜະລດິ , ແລະ ແບື່ ງຕດັ ຫຍຳ້ີ ເປັນ 3 ຮອບ ຄ: ຕດັ . ຮອບທ 1 ແມື່ ນ
ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ເຊ່ື ງິ ເຮຳົ ໄດມີ້ ກຳນວດັ ແທກກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງຫຍຳີ້ ແພນໂກລຳໂດຍເລື່ ມແຕ່ື ມທ້ີ ່ື ຕດັ 3 ວນັ
7 ວນັ , 14 ວນັ , 21 ວນັ , 28 ວນັ ແລະ 35 ວນັ ,42 ວນັ , 49ວນັ , 56 ວນັ ແລະ 60 ວນັ ຕດັ ຮອບທ 2 ອຳຍຸກຳນຕດັ
45 ວນັ ແລະ ຮອບທື່ 3 ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ ເຊ່ື ງຈະມກຳນວດັ ແທກລວງສງ ແລະ ເຮຳົ ໄດເີ້ ກບັ ຜນົ ຜະລດິ ພອີ້ ມທຸກ

ຮອບ.
ກຳນກະກຽມດນິ

ໂດຍທ່ື ວົ ໄປແລວີ້ ກຳນກຽມດນິ ແມ່ື ນເລ່ື ມຈຳກກຳນຖຳງຫຍຳີ້ , ໄຖດນິ ແລະ ຄຳດດນິ ປະໄວີ້ 7 ວນັ ໃນລະຫວື່ ຳງ
ກຳນຕຳກດນິ ໄວນີ້ ນັ້ີ ເຮຳົ ກໄດມີ້ ກຳນເກບັ ຮຳກຫຍຳ້ີ ແລະ ຮງກວດັ ສະພດອື່ ນໆທື່ ຢື່ ໃນພນີ້ ທ່ື ອອກຈນົ ຫມດົ ຫງຼັ ຈຳກນນັີ້ ກ
ແປງຫນຳນເຮດັ ໃຫເີ້ ປັນຄນັ ຄເພ່ື ອກຽມປກຫຍຳີ້ .

ກຳນປກ
ຜ່ື ຳນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນີ້ ເຊ່ື ງິ ໄດປ້ີ ກທງັ ຫມດົ 8 ບຣ໋ອກ ຫຼ ຄ, ກຳນປກແມື່ ນຈະປກໃນໄລຍະຫ່ື ຳງຂອງຕນົີ້ ຕື່ ຕນົີ້

ຫຼ ລ່ື ຸມແມ່ື ນ 10 x 5 2 ເຊື່ ງິ ໃນກຳນປກແຕ່ື ລະບ໋ຣອດ ຫຼ ກື່ ຸມນນັີ້ ແມ່ື ນໃຊທີ້ ື່ ອນພນັ 10 kg/ Block.
ກຳນໃຊປີ້ ນຂຳວ

ກຳນໃຊປນຂຳວເພື່ ອໃຊໃ້ີ ນກຳນຮອງພນ້ີ ແລະ ປັບຄວຳມເປັນກດົ ເປັນດື່ ຳງຂອງດນແມ່ື ນຂນ້ີ ກບັ ປັດໃຈຕື່ ຳງໆ
ຊະນດິ ຂອງປນ ແລະ ປະເພດຂອງເນອີ້ ດນຈ່ື ງຄວນໃຊຕ້ີ ຳມຄຳແນະນຳຕຳມຜນົ ວເິ ຄຳະຄ່ື ຳຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນປນຂອງດນ
ເຊື່ ງດນເປັນດນໜຽວແກມຊຳຍໃນອດັ ຕຳ 75 – 150 kg/rai ເຊື່ ງເຮຳົ ໃຊໃ້ີ ນປະລມິ ຳນ 79 Block ເຊ່ື ງ 1 ຕແມດັ ຈະ
ເທ່ື ຳົ ກບັ 0.070 g.
ກຳນບວົ ລະບດັ ຮກັ ສຳ.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

108

ໃນກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມ່ື ນຈະໄດເ້ີ ຮດັ ກຳນເສຍຫຍຳີ້ ຫຼ ກຳຈດັ ວດັ ສະພດຫງຼັ ປກໄດ້ີ 30 ວນັ ແລະ ກມກຳນ
ເສຍຫຍຳ້ີ ຫຼ ກຳຈດັ ວດັ ສະພດເມ່ື ອສງັ ເກດເຫນັ ວື່ ຳຖຳ້ີ ມຫຍຳ້ີ ຮກົ ເຮອ້ີ ໃນແປງ ທດົ ລອງຫຼຳຍກຈະໄດເີ້ ສຍ ຫຼ ຫຼກົ ຖມີ້
ທນັ ທ.
ກຳນໃສື່ ຝ່ື ຸ ນ

ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນແີ້ ມ່ື ນໄດແີ້ ບື່ ງຝ່ື ຸ ນຄອກອອກເປັນ 2 ຊະນດິ ເຊື່ ນັ : ຂ່ື ໄກື່ ແລະ ຂ່ື ງວົ ປະສມົ ຂ່ື ໄກື່ .ຈະໄດໃີ້ ສື່
ຝ່ື ຸ ນ 1 ຄງັ້ີ ຫຼງັ ຈຳກປກໄດີ້ 15 ວນັ , ຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງ 3 ໄລຍະກຳນທດົ ລອງກຳນຕດັ 30 ວນັ , 45 ວນັ ແລະ
60 ວນັ ເຊື່ ງິ ໃນອດັ ຕຳກຳນໃສື່ ຝື່ ຸ ນຄອກແມ່ື ນ: ຂໄີ້ ກື່ ໃສ່ື 3.1 kg/m2 ແລະ ຂື່ ງວົ 5.5 kg/m2 ຝ່ື ຸ ນຂ່ື ໄກ່ື 1.03 kg/m2/
ເທ່ື ອຶ ແລະ ໃສ່ື ຝ່ື ຸ ນຂ່ື ງວົ ປະສມົ ຂ່ື ໄກ່ື ແມື່ ນ: ຂື່ ໄກື່ = 0.5 , ຂື່ ງວົ = 0.9 kg/m2 ລວມທງັ ໝດົ 1.4 kg/m2 ແລະ ໃສື່ ຫລງັ
ກຳນປກ 14 ວນັ .
ກຳນເກບັ ຂມີ້ ນໃນພຳກສະຫນຳມ

ກື່ ອນກຳນເກບັ ຂມ້ີ ນແຕື່ ລະຄງັີ້ ແມື່ ນໄດໃ້ີ ຊແີ້ ມດັ ແທກ ເພ່ື ອວດັ ແທກຄວຳມສງ, ນບັ ຈຳນວນລຳຕນົ້ີ .
ກຳນວດັ ແທກລວງສງ

ກຳນວດັ ແທກລວງສງ ຈະເລ່ື ມເກບັ ເມື່ ອປກຫຍຳ້ີ ໄດີ້ 3 ວນັ , 7 ວນັ ແລະ ເກບັ 1 ຄງັີ້ ຕື່ ອຳທດິ ຈນົ ຮອດມທີ້ ່ື ເຮຳົ
ຕດັ ຫຍຳີ້ , ໃນກຳນວດັ ແທກແມ່ື ນໃຊແ້ີ ມດັ ວດັ ແທກລວງສງຂອງຫຍຳີ້ ຈຳກຫນຳີ້ ດນິ ຈນົ ຮອດປຳຍສຸດຂອງຫຍຳີ້ , ໂດຍ
ເລອກວດັ ເອຳົ ຕນົ້ີ ທື່ ສງທ່ື ສຸດທ່ື ຢ່ື ໃນກ່ື ຸມ.
ກຳນຕດັ ຫຍຳ້ີ

ພຳຍຫຼງັ ທ່ື ຫຍຳ້ີ ປກໄດ້ີ 30 ວນັ , 45 ວນັ ແລະ 60 ວນັ ເຊື່ ງແປງກຳນທດົ ລອງມ 8 Block ແຕື່ ລະ Block ຈະ
ສຸມ 6 ຈດຸ . ຈດຸ ລະ 1 m° ມທງັ ຫມດົ 48 ຈດຸ . ຫງຼັ ຈຳກຕດັ ຫຍຳ້ີ ແລວ້ີ ກຈະນບັ ແລະ ວດັ ແທກລວງສງຂອງຈຳນວນ
ແຫນງທື່ ແຕກອອກ ມຳໃຫມື່ ໄປຈນົ ຮອດອຳຍຸ 45 ວນັ ແລວີ້ ຈື່ ງຶ ຕດັ ອກຄງັີ້ ຫນ່ື ງຶ .
ວທິ ກຳນກຽມຕວົ ຢ່ື ຳງ

ກຳນກຽມຕວົ ຢື່ ຳງແມື່ ນໄດຕ້ີ ດັ ຫຍຳ້ີ ໃນຊື່ ວງອຳຍຸ 30 ວນັ , 45 ວນັ , ແລະ 60 ວນັ ຜນົ ຜະລດິ ຮອບ 1 ຂອງ 30
ວນັ , ຜນົ ຜະລດິ ຮອບ 2 ຂອງ 45 ວນັ ແລະ ຮອບທື່ 3 ຂອງ 60 ວນັ ຊື່ ງຶ ແມ່ື ນຕດັ ເອຳົ ທຸກສື່ ວນກຳນຕດັ ແມ່ື ນຕດັ ພຽງ
ກບັ ພນີ້ ດນິ ແລວີ້ ເອຳົ ຊ່ື ງັ ນຳ້ີ ໝກັ ສດົ . ຫງຼັ ຈຳກນນັີ້ , ກໃສ່ື ຝ່ື ຸ ນຫງຼັ ປກ 15 ວນັ , ວດັ ແທກກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ນບັ
ອດັ ຕຳກຳນແຕກງອກ ຂອງແຕ່ື ລະສຸມທື່ ຕດັ 3 ວນັ 7 ວນັ , 14 ວນັ , 21 ວນັ , 28 ວນັ ແລະ ວນັ , 42 ວນັ , 49 ວນັ , 56
ວນັ ແລະ 60 ວນັ .
ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນ

ຜນົ ຂອງຂອງກຳນວດັ ແທກປະລມິ ຳນແກ໊ສທງັ ໝດົ ຈະໄດນ້ີ ຳມຳເຮດັ ກຳນວເິ ຄຳະສະຖຕິ ດິ ວີ້ ຍ Analysis of
variance (ANOVA) ປຽບທຽບຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງລະຫວ່ື ຳງຄື່ ຳສະເລື່ ຍຂອງປັດໄຈກຳນທດົ ລອງໂດຍ Duncan’s
Multiple Range Test ລະດບັ ຄວຳມເຊື່ ອໝນັີ້ 95% (P<0.005)

ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ

ກຳນວດັ ແທກກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລື່ ຳ
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລື່ ຳອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ໃນຕຳຕະລຳງຂຳ້ີ ງເທງນເ້ີ ຫນັ

ໄດວີ້ ື່ ຳ: T2 ມແນວໂນມ້ີ ສງກວື່ ຳ T1 ເທ່ື ຳົ ກບັ 65.87 cm ແລະ T1 ມຄວຳມສງ ເທື່ ຳົ ກບັ 62.92 cm ບ່ື ມຄວຳມ
ແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05); ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ T1 ມແນວໂນມ້ີ ສງກວື່ ຳ T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 93,62 cm
ແລະ T2 ມຄວຳມສງ ເທື່ ຳົ ກບັ 90,17cm ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05); ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

109

T2 ມແນວໂນມ້ີ ສງກວື່ ຳ T1 ເທື່ ຳົ ກບັ 74,87 cm ແລະ T1 ມຄວຳມສງ ເທື່ ຳົ ກບັ 72,45 cm ບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງ
ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05)

Table 1: Measure the Height of Pangola Grass (Cm)

Chicken Manure Chicken Manure and Cattal P-Value
Age (T1) SEM
Manure (T2) 3.380
0.885 1.803
30 Day 62.92 65.87 0.565 2.783
45 Day 74.87 72.45 0.500
60 Day 93.62 90.17

100 93.62 90.17
80
60 62.92 65.87 74.87 72.45
40

20

0 Figure 1: Measure the Height of Pangola Grass (Cm)

30 Day 45 Day 60 Day

Chicken Manure (T1) Chicken Manure and Cattal Manure (T2)

ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ສດົ ຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລື່ ຳ ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ , 45 ວນັ ແລະ 60 ວນັ (Ton/ha)

ຈຳກຕຳຕະລຳງ 2 ເຫນັ ໄດວີ້ ື່ ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ສດົ ຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລ່ື ຳອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ T1 ມແນວໂນມີ້
ສງກວື່ ຳ T2 ເທື່ ຳົ ກບັ 31.0 T/ha ແລະ T2 ແມ່ື ນ 26.7 T/ha ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ ( p> 0.05);
ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ T1 ມແນວໂນມີ້ ສງກວ່ື ຳ T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 31.6 T/ha ແລະ T2 ແມື່ ນ 28.1 T/ha ບ່ື ມຄວຳມ
ແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ ( p> 0.05); ແລະ ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ T1 ມແນວໂນມ້ີ ສງກວ່ື ຳ T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 31.4 T
/ha ແລະ T2 ແມ່ື ນ 27.5 T /ha ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ ( p> 0.05).

Table 2: Fresh Product of Pangola Grass (Ton/ha)

Age Chicken Chicken Manure and SEM P-Value
Manure (T1) Cattal Manure (T2)
30 Day 0.885 3.38
45 Day 31.0 26.7 0.500 2.783
60 Day 31.6 28.1 0.565 1.803
31.4 27.5

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

110

32 31.6 31.4

31
31

30

29

28
28.1

27 27.5

26 26.7

25

24 45 Day 60 Day
30 Day

Chicken Manure (T1) Chicken Manure and Cattal Manure (T2)

Figure 2: Fresh Produck of Pangola Grass (Ton/ha)

ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ແຫງ້ີ ຂອງຫຍຳ້ີ ແພງໂກລື່ ຳ ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ , 45 ວນັ ແລະ 60 ວນັ (Ton/ha)

ຈຳກກຳນສກຶ ສຳຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ແຫງ້ີ ຂອງຫຍຳີ້ ແພງໂກລື່ ຳອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ເຫນັ ວື່ ຳ T1 ມແນວໂນມ້ີ ສງ
ກວ່ື ຳ T2 ເທື່ ຳົ ກບັ 5.9 T/ha ແລະ T2 ແມ່ື ນ 5.1 T/ha ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05); ອຳຍຸກຳນ
ຕດັ 45 ວນັ T1 ມແນວໂນມີ້ ສງກວື່ ຳ T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 7.5 T/ha ແລະ T2 ແມ່ື ນ 6.5 T/ha ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງ
ດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05) ແລະ ອຳຍຸກຳນຕດັ 60 ວນັ T1 ມແນວໂນມ້ີ ສງກວ່ື ຳ T2 ເທ່ື ຳົ ກບັ 6.3 T/ha ແລະ T2
ແມ່ື ນ 5.5 T/ha ບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ (p> 0.05).

Table 3: Fresh Dry of Pangola Grass (Ton/ha)

Chicken Manure Chicken Manure and SEM P-Value
Age (T1) Cattal Manure (T2)

30 Day 5.9 5.1 0.885 3.38

45 Day 7.5 6.5 0.565 1.803

60 Day 6.3 5.5 0.5 2.783

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

111

8

7 7.5

6 6.5 6.3
5.9 5.5

5
5.1

4

3

2

1

0 45 Day 60 Day
30 Day

Chicken Manure (T1) Chicken Manure and Cattal Manure (T2)

Figure 3: Fresh Dry of Pangola Grass (Ton/ha)

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ຈຳກຜນົ ກຳນສກຶ ສຳຜນົ ຂອງອຳຍຸກຳນຕດັ , ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນົ ຜະລດິ ຂອງຫຍຳີ້ ແພງໂກລື່ ຳ ສຳມຳດ
ສະຫຸຼບໄດວີ້ ່ື ຳ: ລວງສງຂອງຫຍຳີ້ ແພງໂກລ່ື ຳ T1 ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ ມແນວໂນມສງກວື່ ຳໝ່ື ເທ່ື ຳົ ກບັ 93.62 Cm
ແລະ ຕ່ື ຳກວື່ ຳໝື່ ແມື່ ນ T1 ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ເທ່ື ຳົ ກບັ 62.92; ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ສດົ T1 ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ ມ
ແນວໃຫຜ້ີ ນົ ຜະລດິ ສດົ ສງກວ່ື ຳໝ່ື ເທ່ື ຳົ ກບັ 31.6 T/ha ແລະ ຕ່ື ຳກວ່ື ຳໝື່ ແມ່ື ນ T2 ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ເທື່ ຳົ ກບັ 26.7
T/ha; ຜນົ ຜະລດິ ຫຍຳີ້ ແຫງ້ີ ເຫນັ ວື່ ຳ T1 ອຳຍຸກຳນຕດັ 45 ວນັ ມແນວໃຫຜ້ີ ນົ ຜະລດິ ສດົ ສງກວ່ື ຳໝື່ ເທ່ື ຳົ ກບັ 7.5 T/ha
ແລະ ຕ່ື ຳກວ່ື ຳໝ່ື ແມ່ື ນ T2 ອຳຍຸກຳນຕດັ 30 ວນັ ເທື່ ຳົ ກບັ 5.1 T/ha

ຄຳຂອບໃຈ

ກຳນທດົ ລອງເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ ແລະ ວິເຄຳະຂມ້ີ ນ ຄງັີ້ ນໄີ້ ດຜີ້ ື່ ຳນພນົ້ີ ໄປ ໄດຮ້ີ ັບຜົນສຳເລດັ ລງົ ດວີ້ ຍດ ຄະນະ
ຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ຂຖໂອກຳດນສ້ີ ະແດງຄວຳມຮບີ້ ຸນຄຸນແລະຂອບໃຈມຳຍງັ ຄະນະອຳຈຳນ ນກັ ສກຶ ສຳເພື່ ອນຮື່ ວມງຳນ ໃນພຳກ
ວຊິ ຳລຽ້ີ ງສດັ ແລະກຳນປະມງົ ຄະນະກະເສດສຳດ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ທື່ ໃຫຄ້ີ ຳປຶກສຳຊື່ ວຍເຫຼອ ແລະໃຫ້ີ
ຄວຳມອຳນຸເຄຳະສະຖຳນທື່ ໃນກຳນເຮດັ ງຳນສກຶ ສຳຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ໃນຄງັ້ີ ນຈີ້ ນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ສຳເລດັ .

ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ

ສດຳ ແສງງຳມ, ((2002. ຫຼກັ ກຳນລຽີ້ ງສດັ ທ່ື ວົ ໄປ, ພຳກວຊິ ຳລຽີ້ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ , ຄະນະກະເສດສຳດ,
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ Napasrith V., Chaitongva A., sengdavong K., Kongmanila D., Cai
Y., and Napasrith P. (2017).

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

112

Effect of lactic acid baeteria (LAB) in total mixed ration silage (TMRS) on feed intake, in vitro
digestibility and growth performance in Lao native cattle. J. Agri. STD. 2(1): 151-159.

Phengsavanh P., Phimphachanh, V., Bouahom B., Thongsavath S., and Phommavong K., (2008).
The history of forage research and development in Lao PDR. Lao Agriculture ang forestry

Journal, June 2008. Stur W., Gray D., and Brstin G. (2002). Review of the Livestock
Sector in the Lao A sertor review prepared on behalf of the Inter national Livestock
Research Institute for the Asian Development Bank (ADB). 57 pp.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

113

Figure 4: Planting and Making Manure of Pangola Grass
Figure 5: Height Measurement of Pangola Grass
Figure 6: Cutting and Weighing of Pangola Grass

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

114

ຜນົ ຂອງກຳນນຳໃຊແີ້ ກ່ື ນຢຳງພຳລຳເປັນແຫ່ື ງຼ ທຳດຊນ້ີ ທດົ ແທນກຳກຖ່ື ວົ ເຫອຼ ງ
ຕ່ື ກຳນກນິ ໄດີ້ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງໝພນີ້ ເມອງ

Effects of Para Rubber Seed as Protein Source Replaced Soybean Meal
on Feed Intake and Growth Performance of Local Pigs

ພຄຳ ວຽງວໄິ ລ, ບຸນເລດ ສວໄິ ລ, ອຳມະລ ເພງັ ວໄິ ລສຸກ, ພອນປະເສດ ເພງັ ສະຫວນັ
Phoukham Viengvilay, Bounlerth Sivilai, Ammaly Phengvilaysouk, Phonepaseuth

Phengsavanh

ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ
ສນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ກຳນລຽ້ີ ງສດັ , ສະຖຳບນັ ຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ກະສກິ ຳ, ປ່ື ຳໄມ ີ້ ແລະ ພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ

ຜຮີ້ ບັ ຜດິ ຊອບກຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ : [email protected]
Faculty of Agriculture, National University of Laos, Vientiane, Lao PDR.
Livestock Research Center, National Agriculture and Forestry Research Institute, Vientiane, Lao PDR.

*Corresponding author: [email protected]

ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້

ກຳນທດົ ລອງໃນຄງັ້ີ ນແ້ີ ມ່ື ນມຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອສກຶ ສຳກຳນນຳໃຊແ້ີ ກ່ື ນຢຳງພຳລຳລະດບັ ແຕກຕື່ ຳງກນັ ໃນສດ
ອຳຫຳນເປັນແຫ່ື ຼງທຳດຊນີ້ ທດົ ແທນກຳກຖ່ື ວົ ເຫຼອງ ຕື່ ກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງໝພນີ້ ເມອງ. ກຳນ
ທດົ ລອງແມື່ ນໄດນີ້ ຳໃຊໝີ້ ພນ້ີ ເມອງ ເພດແມື່ ອຳຍຸ 2 ເດອນເຄ່ື ງິ ຈຳນວນ 16 ໂຕ, ມນຳີ້ ໜກັ ສະເລ່ື ຍ 10.43±0.69
ກໂິ ລກຣຳມ ໂດຍອອກແບບກຳນທດົ ລອງແບບສ່ື ຸມສມົ ບນ (Complete Randomized Design, CRD) ປະກອບມ
4 ຊຳ້ີ ໃນແຕື່ ລະສ່ື ງິ ທດົ ລອງ ຄ: ສດອຳຫຳນທ່ື ມແກ່ື ນຢຳງພຳລຳເປັນສື່ ວນປະສມົ ລະດບັ 0, 20, 30 ແລະ 40
ເປເຊນັ ຂອງອຳຫຳນທດົ ລອງ (RS0%, RS20%, RS30% ແລະ RS40%), ໝທຸກໂຕແມື່ ນໄດລ້ີ ຽີ້ ງໃນຄອກຂງັ
ດ່ື ຽວ, ໃຫອ້ີ ຳຫຳນ ແລະ ນຳ້ີ ແບບເຕມັ ທ່ື ນບັ ຕງັ້ີ ແຕ່ື ມເີ້ ລື່ ມຕນົີ້ ຈນົ ສນິ້ີ ສຸດກຳນທດົ ລອງ, ເຊ່ື ງິ ໃຊເີ້ ວລຳທງັ ໝດົ 98 ວນັ
(14 ອຳທດິ ).

ຜນົ ຂອງກຳນທດົ ລອງ ພບົ ວື່ ຳ: ໝທື່ ລຽ້ີ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນສດ RS20% ແມ່ື ນມອດັ ຕຳກຳນກນິ ອຳຫຳນໄດສ້ີ ະເລື່ ຍ
ຕື່ ວນັ 3.87 ເປເຊນັ ຂອງນຳີ້ ໜກັ ໂຕ ບ່ື ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ (P>0.05) ກບັ ໝທ່ື ລຽ້ີ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນສດ
RS0%, RS30% ແລະ RS40% ຄ: 4.77, 3.51 ແລະ 3.83 ເປເຊນັ ຂອງນຳີ້ ໜກັ ໂຕ ຕຳມລຳດບັ . ສຳລບັ ໝທື່
ລຽ້ີ ງດວີ້ ຍອຳຫຳນສດ RS30% ແມື່ ນມອດັ ຕຳກຳນກນິ ໄດຕ້ີ ່ື ຳກວື່ ຳອຳຫຳນສດອ່ື ນໆ ເຊື່ ງິ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກບັ ສດ
RS0% (P<0.05) ແລະ ໝທ່ື ລຽ້ີ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນສດ RS20% ມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕສະເລ່ື ຍຕ່ື ວນັ 0.34 ກິ
ໂລກຣຳມ ບື່ ມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກບັ RS0%, RS30%, RS40%, ຄ: 0.43, 0.26 ແລະ 0.27 ກໂິ ລກຣຳມ ຕຳມ
ລຳດບັ (P>0.05). ແຕື່ ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ື ຳ: ໝທື່ ລຽ້ີ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນສດ RS0% ແມື່ ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກບັ RS30%
ແລະ RS40% (P<0.01). ສຳລບັ ອດັ ຕຳກຳນແລກປື່ ຽນອຳຫຳນເປັນນຳ້ີ ໜກັ ເພ່ື ມ ພບົ ວື່ ຳ: RS20% ແມື່ ນດກວື່ ຳ
RS0%, RS30% ແລະ RS40% ຄ: 2.56, 2.98, 2.72 ແລະ 2.81 ຕຳມລຳດບັ (P<0.05). ຈຳກຜນົ ຂອງກຳນ
ທດົ ລອງໃນຄັງີ້ ນ້ີ ສະຫຸຼບໄດວ້ີ ່ື ຳ: ກຳນນຳໃຊແີ້ ກື່ ນຢຳພຳລຳ 20 ເປເຊນັ ໃນສດອຳຫຳນຂອງໝພນີ້ ເມອງ ແມື່ ນມ
ສະມດັ ຕະພຳບກຳນຜະລດິ ບ່ື ແຕກຕື່ ຳງຈຳກອຳຫຳນສດຄວບຄຸມ ທ່ື ນຳໃຊກ້ີ ຳກຖ່ື ວົ ເຫອຼ ງເປັນແຫື່ ຼງທຳດຊນ້ີ ຫກຼັ . ສະນນັ້ີ
, ຈ່ື ງິ ສຳມຳດນຳໄປເປັນທຳງເລອກໃນກຳນສ່ື ງົ ເສມຊຳວກະສກິ ອນໃຫນີ້ ຳໃຊວ້ີ ດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ຊະນດິ ໃໝ່ື ທ່ື ສຳມຳດ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

115

ຫຳໄດໃ້ີ ນທອີ້ ງຖື່ ນິ ເພ່ື ອປັບປຸງຄຸນນະພຳບຂອງອຳຫຳນ ແລະ ຊ່ື ວຍຫຸຼດຜ່ື ອນຕນົີ້ ທນຶ ໃນກຳນລຽີ້ ງໝຂອງເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ລງົ
ຕື່ ມອກ.
ຄຳສບັ ທື່ ສຳຄນັ : ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳ, ກຳນກນິ ໄດ,້ີ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ, ໝພນ້ີ ເມອງ

Abstract

The experiment was conducted to investigate the effects of Para rubber seed levels
as protein source replaced soybean meal in the diet on feed intake and growth performance
of local pigs. The sixteen of female local pigs averaging 10.43±0.69 kg of body weight with
2. 5 months of age, were used into Completely Randomized Design ( CRD) with replicated 4
times in each treatment as levels of Para rubber seed (RS) such RS0%, RS20%, RS30% and
RS40% (as % DM basis). The pigs were housed individual pens and fed ad libitum during the
experiment 98 days (14 weeks).

The results found that pig received RS20% was average daily feed intake ( 3. 87% of
body weight) compare to RS0%, RS30% and RS40% (4.77, 3.51 and 3.83% of body weight)
were Non-Significant (P>0.05). However, pig fed RS30% was lower than other treatments and
Significant when compare to RS0% (P<0.05). The pig fed RS20% was average daily gain (0.34
kg/ day) compare to RS0% , RS30% and RS40% ( 0. 43, 0. 27 and 0. 27 kg/ day) were Non-
Significant ( P>0. 05) . However, pig fed RS0% was significant influence between RS30% and
RS40% (P<0.01). For the efficiency of feed conversion ratio found that pig received RS20%
( 2. 56) was better than other treatments RS0% , RS30% and RS40% ( 2. 98, 2. 72 and 2. 81)
(P<0.05).

Keywords: Rubber seed, feed intake, growth performance, local pigs

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

116

ບດົ ນຳ

ໝແມ່ື ນສດັ ທ່ື ມບດົ ບຳດສຳຄນັ ທຳງດຳີ້ ນກຳນປັບປຸງຊວດິ ກຳນເປັນຢ່ື ແລະ ກຳນສະໜອງຊນີ້ ໃຫແ້ີ ກື່ ປະຊຳຊນົ
ລຳວ ເພື່ ອກຳນຄຳ້ີ ປະກນັ ສະບຽງອຳຫຳນ ແລະ ໂພຊະນຳກຳນ (ບຸນເລດ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2018; ກະຊວງກະສກິ ຳ

ແລະ ປື່ ຳໄມ,ີ້ 2015) ໂດຍສະເພຳະປະຊຳຊນົ ໃນເຂດຊນົ ນະບດົ ຈະນຍິ ມົ ລຽີ້ ງໝລຳດໄວບ້ີ ລໂິ ພກໃນຄອບຄວົ , ຮບັ ໃຊີ້

ໃນງຳນບຸນປະເພນຕື່ ຳງໆ (ພອນປະເສດ ພອີ້ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2019; ບຸນເລດ ພອີ້ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2017; ສຸກນັ ພອີ້ ມ
ດວ້ີ ຍຄະນະ, 2014). ແຕື່ ກຳນລຽ້ີ ງໝຂອງຊຳວກະສກິ ອນໂດຍສ່ື ວນໃຫຍ່ື ແມື່ ນອຳໄສອຳຫຳນຕຳມລະດກຳນທ່ື ມຢື່ ໃນ
ທອີ້ ງຖື່ ນິ ຕື່ ຳງໆ ເຊື່ ນັ : ຮຳ, ເຂຳົີ້ ປຽນ, ສຳລ, ມນັ ຕນົ້ີ , ໃບບອນ, ຫຍຳີ້ ເຮອບນິ , ຜກັ ຫມົ ແລະ ພດຜກັ ອື່ ນໆ (ພອນ
ປະເສດ ພອີ້ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2019; ສຸກນັ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2014; Chittavong et al., 2012), ເຊື່ ງິ ອຳຫຳນເຫ່ື ຼຳົ
ນ້ີ ສ່ື ວນໃຫຍື່ ແມ່ື ນເປັນແຫ່ື ຼງພະລງັ ງຳນ ແລະ ພດຜກັ ສື່ ວນໃຫຍື່ ແມື່ ນມເຍອ້ີ ໄຍສງ ເຮດັ ໃຫອ້ີ ຳຫຳນມຄວຳມຍື່ ອຍໄດຕ້ີ ່ື ຳ
ແລະ ມນັ ໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ເຖງິ ກຳນໃຫອ້ີ ຳຫຳນໝຂອງຊຳວກະສກິ ອນບ່ື ມຄວຳມດື່ ຸນດ່ື ຽງທຳງດຳ້ີ ນທຳດອຳຫຳນ ໂດຍສະເພຳະ
ແມ່ື ນກຳນຂຳດທຳດຊນີ້ , ເຊ່ື ງິ ບນັ ຫຳຕື່ ຳງໆທ່ື ກື່ ຳວມຳນໄ້ີ ດສ້ີ ື່ ງົ ຜນົ ໃຫໝີ້ ມກຳນຈະເລນເຕບໂຕຊຳີ້ ປະມຳນ 100 ຫຳ 140
ກຣຳມ ຕ່ື ມ ີ້ (ພອນປະເສດ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2019; ສຸກນັ ພອີ້ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2014; Phengsavanh et al.,
2010). ສະນນັີ້ , ກຳນປັບປຸງ ແລະ ພດັ ທະນຳອຳຫຳນຂອງໝລຳດ ແມ່ື ນມບດົ ບຳດສຳຄນັ ຕື່ ກຳນເພື່ ມຄຸນນະພຳບຊຳກ
ຂອງໝລຳດ ແຕ່ື ເນ່ື ອງຈຳກ ກຳນໃຊອີ້ ຳຫຳນສຳເລດັ ຮບແມື່ ນມລຳຄຳແພງກວ່ື ຳ (ບຸນເລດ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2017)
ເຊ່ື ງິ ເປັນສຳເຫດເຮດັ ໃຫຕີ້ ນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ ສງຂນຶີ້ ເພຳະວ່ື ຳຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນລຽີ້ ງສດັ ປະມຳນ 60 ຫຳ 70 ເປເຊນັ
ແມື່ ນມຳຈຳກອຳຫຳນສດັ (ປື່ ິນ ພອີ້ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2010). ນອກຈຳກນນັີ້ , ວດັ ຖຸດບິ ຫກຼັ ທື່ ໃຊໃ້ີ ນສດອຳຫຳນສດັ ແມ່ື ນ
ມລຳຄຳແພງ ແລະ ບື່ ພຽງພ ຫຼ ຫຳໄດຍີ້ ຳກ ເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນວດັ ຖຸດບິ ທ່ື ເປັນແຫ່ື ຼງທຳດຊນ້ີ ເຊ່ື ນັ : ກຳກຖ່ື ວົ ເຫອຼ ງ, ເຊື່ ງິ ຕອີ້ ງ
ໄດນີ້ ຳເຂຳົີ້ ຈຳກຕື່ ຳງປະເທດ (ຈທຸ ຳຣດັ ພອີ້ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2008; ປ່ື ິນ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2010). ໃນປ 2020 ສປປ
ລຳວ ໄດນ້ີ ຳເຂຳົີ້ ກຳກຖື່ ວົ ເຫອຼ ງຈຳກຕື່ ຳງປະເທດ ຈຳນວນ 28,859 ໂຕນ, ເຊ່ື ງິ ຕກົ ເປັນມນຄ່ື ຳ ທງັ ໝດົ 8,484,889
ໂດລຳ ສະຫຳລດັ (ພະແນກກກັ ພດ, 2020). ສະນນັີ້ , ເພ່ື ອຫນັ ມຳສື່ ງົ ເສມກຳນນຳໃຊຜີ້ ະລດິ ຕະພນັ ພຳຍໃນ, ຫຸດຼ ຜື່ ອນ
ກຳນນຳເຂຳົ້ີ ແລະ ຮກັ ສຳບື່ ໃຫເ້ີ ງນິ ຕຳຮ່ື ວົ ໄຫຼອອກນອກປະເທດ, ເປັນແນວທຳງຊ່ື ວຍໃຫຊ້ີ ຳວກະສກິ ອນຜລີ້ ຽີ້ ງໝລຳດ
ມທຳງເລອກທື່ ດ ໃນກຳນນຳໃຊອ້ີ ຳຫຳນທ່ື ມໃນທອີ້ ງຖ່ື ນິ ແລະ ມຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນລຽ້ີ ງໝທ່ື ຕ່ື ຳລງົ (ບຸນເລດ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍ
ຄະນະ, 2017) ຈ່ື ງິ ໄດເີ້ ກດມແນວຄວຳມຄດິ ໃນກຳນສກຶ ສຳຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ເພ່ື ອຊອກຫຳແຫື່ ງຼ ວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ຊະນດິ ໃໝື່
ທື່ ສຳມຳດໃຫທີ້ ຳດຊນ້ີ ແລະ ຫຳໄດໃ້ີ ນທອີ້ ງຖື່ ນິ ມຳທດົ ແທນວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ທ່ື ມລຳຄຳແພງ ແລະ ຫຳຍຳກ (ຈທຸ ຳ
ຣັດ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2008) ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນກຳນນຳໃຊແີ້ ກື່ ນຢຳງພຳລຳເປັນວດັ ຖຸດບິ ໃນສດອຳຫຳນຂອງໝ
ເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳ ແກື່ ນຢຳງພຳລຳມຄຸນສມົ ບດັ ຫຼຳຍຢ່ື ຳງທື່ ມຄວຳມເປັນໄປໄດໃ້ີ ນກຳນໃຊເີ້ ປັນວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ (ຈທຸ ຳ
ຣດັ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ, 2008), ເຊື່ ງິ ໃນແຕື່ ລະປ ຢຳງພຳລຳ 1 ໄລ່ື ສຳມຳດຜະລດິ ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳໄດ້ີ 50 ກໂິ ລກຣຳມ
(Udormsakdhi et al., 1974 ອຳ້ີ ງໂດຍ ຈທຸ ຳຣດັ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2008) ເມື່ ອຄດິ ໄລື່ ໃສ່ື ເນອີ້ ທື່ ປກຢຳງພຳລຳທງັ

ໝດົ ຢ່ື ໃນ ສປປ ລຳວ ປ 2020 ປະມຳນ 294,123 ເຮັກຕຳ (ກມົ ປ່ື ຳໄມ,້ີ 2021) ແມື່ ນຈະສຳມຳດຜະລດິ ແກ່ື ນ
ຢຳງພຳລຳ ປະມຳນ 92,000,000 ກໂິ ລກຣຳມ ຕື່ ປ, ເຊື່ ງິ ແກື່ ນຢຳງພຳລຳເຫ່ື ຼຳົ ນໄ້ີ ດຖ້ີ ກເອຳົ ໄປນຳໃຊເີ້ ພື່ ອກຳ້ີ ເບຍີ້ ຜະລດິ
ຕນົີ້ ຕ ປະມຳນ 1 ຫຳ 2 ເປເຊນັ ເທື່ ຳົ ນນັີ້ ແຕື່ ສ່ື ວນຫຼຳຍແມ່ື ນບື່ ໄດຖ້ີ ກນຳໃຊ້ີ ແລະ ປ່ື ອຍໃຫເ້ີ ນື່ ຳົ ເສຍຖມິ້ີ ໄປຢ່ື ໃນສວນ
ຢຳງໂດຍບ່ື ມປະໂຫຍດ (ຈທຸ ຳຣດັ ພອີ້ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2008). ເຖງິ ຢື່ ຳງໃດກຕຳມ, ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳສດົ ມກດົ ໄຮໂດຣ
ໄຊຍຳນກິ (hydrocyanic acid, HCN) ໃນປະລິມຳນສງເຖິງ 305.95 ມນິ ລກຣຳມ ຕື່ 1 ກໂິ ລກຣຳມ (ກຳໄຊ,
2001) ແລະ ເມື່ ອສດັ ໄດຮ້ີ ບັ HCN ໃນປະລມິ ຳນ 1.40 ມນິ ລກຣຳມ ຕ່ື ນຳີ້ ໜກັ ສດັ 1 ກໂິ ລກຣຳມ ຈະເປັນພດິ ຕື່ ສດັ
(ນສິ ຕິ ຳ, 1988) ແລະ ເຮດັ ໃຫປີ້ ະສດິ ທພິ ຳບກຳນໃຫຜີ້ ນົ ຜະລດິ ຫຸດຼ ລງົ (ຈທຸ ຳຣດັ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2008). ດ່ື ງັ ນນັ້ີ ,
ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັ້ີ ນີ້ ຈື່ ງິ ໄດນີ້ ຳໃຊແີ້ ກ່ື ນຢຳງພຳລຳທ່ື ຜື່ ຳນຂະບວນກຳນຫຸຼດສຳນ HCN ພອີ້ ມມຳເປັນສ່ື ວນປະສມົ ໃນສດ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

117

ອຳຫຳນຂອງໝພນີ້ ເມອງ ໂດຍມຈດຸ ປະສງົ ເພ່ື ອສກຶ ສຳກຳນນຳໃຊແ້ີ ກື່ ນຢຳງພຳລຳລະດບັ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ໃນສດອຳຫຳນ
ເປັນແຫ່ື ຼງທດົ ແທນທຳດຊນ້ີ ຈຳກກຳກຖື່ ວົ ເຫອຼ ງ ຕ່ື ກຳນກນິ ໄດ,ີ້ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ຂອງໝພນ້ີ ເມອງ.

ວທິ ກຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ທດົ ລອງ

ສະຖຳນທື່ ສກຶ ສຳ ແລະ ໄລຍະເວລຳ
ສະຖຳນທ່ື ໃນກຳນທດົ ລອງຄງັີ້ ນ້ີ ແມ່ື ນໄດຈ້ີ ດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ ຢື່ ສະຖຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ກຳນລຽ້ີ ງໝ, ສນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ກຳນ

ລຽີ້ ງສດັ ທ່ື ຂນຶີ້ ກບັ ສະຖຳບນັ ຄນົີ້ ຄວຳີ້ ກະສກິ ຳ, ປ່ື ຳໄມ ້ີ ແລະ ພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ ໂດຍມສະຖຳນທ່ື ຕງັີ້ ຢື່ ບຳ້ີ ນສວໄິ ລ,
ເມອງນຳຊຳຍທອງ, ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ , ຫ່ື ຳງຈຳກນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ໄປຕຳມເສນັ້ີ ທຳງເລກທ 13 ເໜອ ປະມຳນ
42 ກໂິ ລແມດັ , ເຊື່ ງິ ໃຊເ້ີ ວລຳໃນກຳນທດົ ລອງ ທງັ ໝດົ 14 ອຳທດິ (98 ວນັ ).
ສດັ ທດົ ລອງ

ແມື່ ນໄດນີ້ ຳໃຊໝີ້ ພນ້ີ ເມອງ (ໝລຳດ) ເພດແມ່ື ອຳຍຸ 2 ເດອນເຄື່ ິງ ຈຳນວນ 16 ໂຕ, ນຳ້ີ ໜັກສະເລ່ື ຍ
10.43±0.69 ກໂິ ລກຣຳມ, ເຊື່ ງິ ໝຈຳນວນດື່ ງັ ກື່ ຳວແມື່ ນໄດຄ້ີ ດັ ເລອກ ແລະ ເກບັ ຊມ້ີ ຳຈຳກຟຳມຂອງຊຳວກະສກິ ອນ
ຢ່ື ເມອງທຸລະຄມົ , ແຂວງວຽງຈນັ ແລະ ໄດນ້ີ ຳເຂຳົີ້ ລຽີ້ ງຂງັ ດ່ື ຽວໃນຄອກຊມງັ (ຂະໜຳດ 1 x 2 ແມດັ ) ຕະຫຼອດໄລຍະ
ຂອງກຳນທດົ ລອງ. ກ່ື ອນກຳນທດົ ລອງ 14 ວນັ ໄດສີ້ ກັ ຢຳກນັ ພະຍຳດອະຫວິ ຳໝ, ສກັ ຢຳຂຳ້ີ ແມ່ື ກຳຝຳກພຳຍນອກ-
ພຳຍໃນ, ປັບອຳຫຳນທດົ ລອງ ແລະ ໃຫໝ້ີ ລງຶ້ີ ເຄບກບັ ສະພຳບຂອງຄອກທດົ ລອງ.
ອຳຫຳນທດົ ລອງ

ອຳຫຳນທ່ື ໃຊໃ້ີ ນກຳນທດົ ລອງ ແມ່ື ນນຳໃຊອີ້ ຳຫຳນປະສມົ ຊະນດິ ຜງົ ປະກອບມອຳຫຳນທດົ ລອງ ຈຳນວນ 4
ສດ, ເຊ່ື ງິ ແຕ່ື ລະສດມທຳດຊນ້ີ 16 ເປເຊນັ ປະກອບດວີ້ ຍສດອຳຫຳນທື່ ມແກ່ື ນຢຳພຳລຳເປັນສື່ ວນປະສມົ 0, 20, 30
ແລະ 40 ເປເຊນັ (ຕຳຕະລຳງ 1).

ຕຳຕະລຳງ 2. ສດອຳຫຳນທດົ ລອງ (% ໃນສະພຳບຂອງວດັ ຖຸແຫງີ້ )

ສດອຳຫຳນທດົ ລອງ, % DM

ລຳຍກຳນວດັ ຖຸ ດບິ

RS0% RS20% RS30% RS40%

ສຳລບດົ 50.00 40.00 35.00 31.00

ຮຳ 28.00 24.00 22.00 19.00

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

118

ກຳກຖ່ື ົວເຫຼອງ 21.00 15.00 12.00 9.00

ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳບດົ - 20.00 30.00 40.00

ເກອ 0.50 0.50 0.50 0.50

Mineral Premix 0.50 0.50 0.50 0.50

ລວມ 100.00 100.00 100.00 100.00

ອງົ ປະກອບທຳງເຄມ

ວດັ ຖຸແຫງ້ີ (DM), % 89.0 89.9 90.3 90.8

028 0

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

119

ທຳດຊນີ້ ລວມ (CP), 16.18 16.18 16.18 16.18
%
10.32 9.39 8.92 8.19
ເຍື່ ອໄຍລວມ (CF),
%

ພະລງັ ງຳນ (ME), 3,282 3,613 3,779 3,963
Kcal / kg

ກຳນວຳງແຜນທດົ ລອງ
ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັ້ີ ນີ້ ໄດອ້ີ ອກແບບກຳນທດົ ລອງແບບສື່ ຸມສມົ ບນ (Complete Randomized Design,

CRD) ປະກອບມ 4 ຊຳ້ີ , ແຕື່ ລະຊຳີ້ ປະກອບມ 4 ສ່ື ງິ ທດົ ລອງ ໄດແ້ີ ກ່ື : ລະດບັ ຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຂອງແກື່ ນຢຳງພຳລຳ
(Rubber Seed, RS) ຄ: T1 ບ່ື ໃຊແ້ີ ກື່ ນຍຳງພຳລຳໃນສດອຳຫຳນ (ສດອຳຫຳນຄວບຄຸມ (RS0%), T2 ໃຊແີ້ ກ່ື ນ

ຍຳງພຳລຳ 20 ເປເຊນັ (RS20%), T3 ໃຊແ້ີ ກ່ື ນຍຳງພຳລຳ 30 ເປເຊນັ (RS30%) ແລະ T4 ໃຊແີ້ ກ່ື ນຍຳງພຳລຳ 40

ເປເຊນັ (RS40%).

ກຳນຈດັ ກຳນ ແລະ ກຳນໃຫອີ້ ຳຫຳນໝທດົ ລອງ
ໝທດົ ລອງແຕື່ ລະໂຕແມ່ື ນຈະໄດຮີ້ ບັ ນຳີ້ ແລະ ອຳຫຳນເຕມັ ທ່ື (ad libitum) ໂດຍໃຫອີ້ ຳຫຳນໝ ວນັ ລະ 2

ຄງັີ້ ຄ: ໃນຕອນເຊຳົີ້ ເວລຳ 7.00 ໂມງ ແລະ ຕອນແລງ ເວລຳ 16.00 ໂມງ. ກຳນໃຫອ້ີ ຳຫຳນແຕ່ື ລະຄງັ້ີ ແມື່ ນຈະໃຫ້ີ
ໃນປະລມິ ຳນເຄື່ ງິ ໜ່ື ງຶ ຂອງຄວຳມຕອີ້ ງກຳນອຳຫຳນຂອງໝໃນແຕື່ ລະວນັ ເມ່ື ອໝກນິ ອ່ື ມແລວີ້ ຈະໃຫອີ້ ຳຫຳນເຫອຼ ໄວໃີ້ ນ
ຮຳງໃນແຕ່ື ລະຄຳບ 10 ຫຳ 15 ເປເຊນັ ເຊື່ ງິ ເພື່ ມໄວໃ້ີ ຫໝ້ີ ໄດກີ້ ນິ ເຕມັ ທື່ ເມື່ ອຕອ້ີ ງກຳນຢຳກກນິ ອກ ແລະ ໃນຕອນເຊຳົີ້
ຂອງມຖ້ີ ດັ ໄປ ຖຳີ້ ຫຳກບື່ ມອຳຫຳນເຫຼອຢ່ື ໃນຮຳງ ແມ່ື ນໄດເ້ີ ພື່ ມປະລມິ ຳນອຳຫຳນຂນຶີ້ 100 ຫຳ 150 ກຣຳມ ຕ່ື ໂຕ.
ສື່ ວນກຳນໃຫນ້ີ ຳ້ີ ແມື່ ນຈະໃຫຜີ້ ່ື ຳນກ໊ອກໃຫນ້ີ ຳີ້ ໝແບບອດັ ຕະໂນມດັ ເພື່ ອໃຫໝ້ີ ສຳມຳດກນິ ໄດຕີ້ ຳມໃຈ.
ກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນ

ໝທດົ ລອງແຕ່ື ລະໂຕ ຈະໄດຮີ້ ບັ ກຳນຊ່ື ງັ ນຳີ້ ໜກັ ໃນມເ້ີ ລື່ ມຕນົີ້ (Initial body live weight, IW) ກ່ື ອນໃຫີ້
ອຳຫຳນທດົ ລອງ. ຫຼງັ ຈຳກນນັີ້ , ຊື່ ງັ ນຳີ້ ໜກັ ທຸກໆ 14 ວນັ (ກື່ ອນໃຫອ້ີ ຳຫຳນໝໃນຕອນເຊຳົີ້ ) ຈນົ ສນິີ້ ສຸດກຳນທດົ ລອງ
ເພ່ື ອຊອກຫຳນຳີ້ ໜກັ ສຸດທຳີ້ ຍ (Final body live weight, FW), ນຳ້ີ ໜກັ ທື່ ເພ່ື ມຂນຶີ້ ຕະຫຼອດກຳນທດົ ລອງ (Weight
gain, WG), ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕສະເລ່ື ຍຕື່ ວນັ (Average daily gain, ADG). ບນັ ທກຶ ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່
ໃຫໝ້ີ ກນິ ແລະ ອຳຫຳນທ່ື ເຫຼອໃນແຕ່ື ລະວນັ ເພ່ື ອໃຊໃີ້ ນກຳນຊອກຫຳ ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ໝກນິ ໄດທ້ີ ງັ ໝດົ ,
ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ກນິ ໄດຕີ້ ື່ ວນັ (Daily feed intake, DFI), ອັດຕຳແລກປື່ ຽນອຳຫຳນເປັນນຳ້ີ ໜກັ ເພ່ື ມ (Feed

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

120

conversion ratio, FCR), ແລະ ຕນົີ້ ທນຶ ຄື່ ຳອຳຫຳນຕ່ື ນຳ້ີ ໜກັ ໝເພື່ ມຂນຶີ້ 1 ກໂິ ລກຣຳມ (Feed cost per weight
gain, FCG).
ກຳນວເິ ຄຳະທຳງເຄມ

ກຳນວເິ ຄຳະສື່ ວນປະກອບທຳງເຄມຂອງວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ທ່ື ນຳມຳປະກອບໃນສດອຳຫຳນ ແລະ ອຳຫຳນ
ປະສມົ ທື່ ໃຊໃ້ີ ນກຳນທດົ ລອງ ຈຳນວນ 4 ສດ ເຊື່ ນັ : DM, CP, CF ແມື່ ນໄດສີ້ ່ື ງົ ຕວົ ຢື່ ຳງໄປວເິ ຄຳະຢື່ ສນວໄິ ຈອຳຫຳນ
ສດັ , ກມົ ລຽີ້ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ ດວ້ີ ຍວທິ ກຳນວເິ ຄຳະໂດຍປະມຳນ (Proximate Analysis) ຕຳມຫກຼັ ກຳນຂອງ
AOAC (1990).
ກຳນວເິ ຄຳະທຳງສະຖຕິ ິ

ຂມີ້ ນທ່ື ໄດຈ້ີ ຳກກຳນທດົ ລອງທງັ ໝດົ ແມື່ ນໄດນ້ີ ຳມຳວເິ ຄຳະທຳງສະຖິຕໂິ ດຍກຳນວິເຄຳະຄວຳມຜັນແປ
(Analysis of variance, ANOVA), ໂດຍໃຊີ້ (Minitab, 2016) ໂດຍກຳນສມົ ທຽບຕຳມວທິ ກຳນຂອງ Tukey’s
Pairwaise Comparision ທື່ ມຄ່ື ຳສະເລ່ື ຍຂອງສ່ື ງິ ທດົ ລອງມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ໃິ ນລະດບັ ຄວຳມເຊື່ ອ
ໝນັ້ີ 95% (P≤0.05). ຮບແບບກຳນທດົ ລອງ (Model of experiment) ແມ່ື ນ: Yij = µ + ti + eij, ເຊື່ ງິ Yij ແມື່ ນ
ຄື່ ຳສງັ ເກດຈຳກສ່ື ງິ ທດົ ລອງ; µ ແມ່ື ນຄື່ ຳສະເລື່ ຍຂອງສ່ື ງິ ທດົ ລອງ; ti ແມ່ື ນອດິ ທພິ ນົ ທື່ ມຳຈຳກສ່ື ງິ ທດົ ລອງ; eij ແມ່ື ນ
ຄວຳມຜດິ ພຳດທື່ ເກດຈຳກກຳນທດົ ລອງ.

ຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ

ອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງອຳຫຳນທດົ ລອງ
ອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງອຳຫຳນທດົ ລອງ 4 ສດ ພບົ ວື່ ຳ: ມອງົ ປະກອບຂອງທຳດອຳຫຳນ (DM) ມຄ່ື ຳໃກ້ີ

ຄຽງກນັ ຢື່ ທື່ 86.07-88.37% ແລະ ມຄ່ື ຳຂອງທຳດຊນີ້ (CP) ຈຳກ 15.50-15.36%. ສຳລບັ ຄື່ ຳຂອງທຳດເຍື່ ອໄຍ
(CF) ແມ່ື ນມຄື່ ຳຄອ້ີ ນຂຳີ້ ງຕື່ ຳກວື່ ຳ ເມ່ື ອທຽບກບັ ກື່ ຸມທື່ ບື່ ມແກື່ ນຢຳງພຳລຳ (ຕຳຕະລຳງ 2).

ຕຳຕະລຳງ 3. ຜນົ ຂອງກຳນວເິ ຄຳະອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງສດອຳຫຳນທດົ ລອງ

ສດອຳຫຳນທດົ ລອງ (ໃນສະພຳບແຫງີ້ , DM)

ສື່ ວນປະກອບທຳງເຄມ

RS0% RS20% RS30% RS40%

ທຳດແຫງ້ີ (DM), % 86.07 88.72 88.59 88.37

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

121

ທຳດຊນີ້ ລວມ (CP), % 15.50 15.47 15.24 15.36

ເຍື່ ອໄຍລວມ (CF), % 10.73 8.64 9.11 8.55

ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດ,ີ້ ກຳນປື່ ຽນແປງດຳີ້ ນນຳ້ີ ຫນກັ ແລະ ປະສດິ ທພິ ຳບຂອງອຳຫຳນ
ຜນົ ຂອງກຳນທດົ ລອງນເີ້ ຫນັ ວ່ື ຳ: ກຳນເພ່ື ມລະດບັ ຂອງກຳກຢຳງພຳລຳຂນ້ີ ສງເທ່ື ຳົ ໃດ ແມື່ ນຈະເຮດັ ໃຫີ້
ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງວດັ ຖຸແຫງ້ີ , ທຳດຊນີ້ ລວມ ແລະ ເຍື່ ອໄຍລວມ ມຄ່ື ຳຫຸຼດລງົ ໂດຍສມົ ທຽບກບັ ກ່ື ຸມຄວບຄຸມ
ແມື່ ນມຄື່ ຳສງກວ່ື ຳ (P<0.01). ເຖງິ ຢ່ື ຳງໃດກ່ື ຕຳມ, ໝພນ້ີ ເມອງ ທື່ ກນິ ອຳຫຳນສດ RS20% ແມື່ ນອດັ ຕຳກຳນກນິ

ອຳຫຳນໄດສີ້ ງກວ່ື ຳອຳຫຳນສດ RS30% ແລະ RS40%, ແຕື່ ກື່ ມຄື່ ຳຫຸດຼ ຈຳກສດຄວບຄຸມ (RS0%) ໂດຍມຄື່ ຳເທື່ ຳົ
3.87, 3.83, 3.51 ແລະ 4.77% ຂອງນຳ້ີ ໜກັ ໂຕ ຕຳມລຳດບັ (P<0.05) (ຕຳຕະລຳງ 3).

ຕຳຕະລຳງ 4. ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂີ້ ອງໝ ທ່ື ລຽີ້ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນທື່ ມລະດບັ ຂອງແກ່ື ນຢຳງພຳລຳແຕກຕ່ື ຳງກນັ P-Value SEM

Dietary of treatments

RS0% RS20% RS30% RS40%

DM Intake, kg/h/day 1.10a 0.76b 0.62b 0.68b 0.004 0.078

CP Intake, kg/h/day 0.21a 0.14b 0.11b 0.12b 0.003 0.012

CF Intake, kg/h/day 0.14a 0.08b 0.07b 0.07b 0.000 0.007

Daily Feed Intake, % 4.77abc 3.87bcd 3.51d 3.83cd 0.014 0.234
BLW

ຫມຳຍເຫດ: a, b, c, d ຕວົ ອກັ ສອນຕ່ື ຳງກນັ ຢ່ື ໃນແຖວດຽວກນັ ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ິ

(P<0.05); SEM: Standard error of the mean; .P-Value: Probably value.
ກຳນສກຶ ສຳນພ້ີ ບົ ວື່ ຳ ໝພນີ້ ເມອງທ່ື ກນິ ອຳຫຳນສດທື່ ບ່ື ມແກື່ ນຢຳງພຳລຳ (RS0%) ແມ່ື ນມຄື່ ຳອດັ ຕຳກຳນ

ຈະເລນເຕບໂຕຕື່ ວນັ (ADG) ສງກວ່ື ຳຫມື່ ແຕື່ ສດອຳຫຳນທື່ ມອດັ ຕຳສື່ ວນຂອງແກ່ື ນຢຳງພຳລຳບດົ ຄ: RS20%,
RS30% ແລະ RS40% ແມື່ ນມຄື່ ຳຫຸຼດລງົ ຕຳມລຳດບັ ກຳນເພື່ ມຂນ້ີ ຂອງແກ່ື ນຢຳງພຳລຳ ຄ: 0.43, 0.34, 0.26 ແລະ
0.27 Kg/ໂຕ ຕຳມລຳດບັ (P<0.05) (ຕຳຕະລຳງ 3 ແລະ ຮບ 1). ສຳລບັ ຄ່ື ຳຂອງ FCR ມຄື່ ຳດກວື່ ຳຫມ່ື ເມື່ ອໝກນິ
ອຳຫຳນສດ RS20% ໃນສດອຳຫຳນ ໂດຍມຄ່ື ຳເທ່ື ຳົ 2.56 ເມື່ ອສມົ ທຽບກບັ ກ່ື ຸມຄວບຄຸມມຄື່ ຳເທື່ ຳົ ກບັ 2.98 ຊ່ື ງຶ ມຄ່ື ຳ
ທ່ື ແຕກຕື່ ຳງກນັ (P<0.05), ແຕ່ື ຖຳ້ີ ສມົ ທຽບກບັ ກື່ ຸມ RS30% ແລະ RS40% ແມື່ ນມຄ່ື ຳໃກຄ້ີ ຽງກນັ ຄ: 2.72 ແລະ

2.81 ຕຳມລຳດບັ (P>0.05) (ຕຳຕະລຳງ 4 ແລະ ຮບ 1).
ກຳນທດົ ລອງນີ້ ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນລຳຍງຳນຂອງ ຈທຸ ຳຣດັ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍຄະນະ (2008) ພບົ ວ່ື ຳ: ໝທ່ື ລຽ້ີ ງ

ດວີ້ ຍອຳຫຳນສດຄວບຄຸມ ແລະ ອຳຫຳນທື່ ມລະດບັ ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳໃນອຳຫຳນແຕກຕ່ື ຳງກນັ ມປະລມິ ຳນອຳຫຳນທ່ື ກນິ
ທງັ ໝດົ , ປະລມິ ຳນອຳຫຳນທື່ ກນິ ຕື່ ວນັ ແລະ ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບຕ່ື ວນັ ບ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ
(P>0.05). ແຕ່ື ສງັ ເກດເຫນັ ວື່ ຳ ເມື່ ອມກຳນເພື່ ມລະດບັ ແກື່ ນຢຳງພຳລຳໃນສດອຳຫຳນສງຂນຶີ້ ໂດຍບ່ື ເສມກດົ ອະມໂິ ນ

ແມື່ ນເຮດັ ໃຫໝີ້ ມອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕຫຸຼດລງົ ທຽບກບັ ອຳຫຳນສດຄວບຄຸມ (P<0.05) (ກຳໄຊ, 2001; ສຣິ ສິ ກັ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

122

ພອີ້ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 1989). ໃນຂະນະທື່ ໝທ່ື ລຽີ້ ງດວ້ີ ຍອຳຫຳນທ່ື ມແກ່ື ນຢຳງພຳລຳ 20 ເປເຊນັ ໃນສດອຳຫຳນ ແມ່ື ນ

ມແນວໂນມ້ີ ຄື່ ຳປະສດິ ທພິ ຳບກຳນໃຊອີ້ ຳຫຳນດກວື່ ຳ ຈື່ ງິ ເຮດັ ໃຫມ້ີ ຕນົ້ີ ທນຶ ຄື່ ຳອຳຫຳນຕື່ ນຳ້ີ ໜກັ ໝທື່ ເພ່ື ມຂນຶີ້ 1 ກິ

ໂລກຣຳມ ດກວ່ື ຳໝທ່ື ລຽ້ີ ງດວີ້ ຍອຳຫຳນທດົ ລອງສດອ່ື ນໆ (ພຣິ ຳພອນ ພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄະນະ, 2009).

ຕຳຕະລຳງ 5. ຜນົ ຂອງລະດບັ ແກ່ື ນຢຳງພຳລຳໃນສດອຳຫຳນ ຕ່ື ປະສດິ ທພິ ຳບກຳນຜະລດິ ຂອງໝພນ້ີ ເມອງ

Dietary of treatments P-Value SEM
RS0% RS20% RS30% RS40%

Initial weight, kg/h 10.45 1 111 0
0.40 0.45 0.43 .000 .388

Final weight, kg/h 51.7ab 43.5bc 35.8c 37.3c 0.007 2.817

Weight gain, kg/h 41.2ab 33.1bc 25.3c 26.9c 0.006 2.745

Average daily gain, 0.43ab 0.34bc 0.26c 0.27c 0.005 0.028
kg/day

Feed: Gain 2.98ac 2.56bc 2.72c 2.81c 0.033 0.087

ຫມຳຍເຫດ: a, b, c ຕວົ ອກັ ສອນຕື່ ຳງກນັ ຢ່ື ໃນແຖວດຽວກນັ ແມື່ ນມຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ
(P<0.05); SEM: Standard error of the mean; P-Value: Probably value.

0.5 3.5 y = 0.1275x2 - 0.6725x + 3.4925
0.45 y = 0.025x2 - 0.181x + 0.59 3 R² = 0.77
0.4 R² = 0.98
0.35 2.5
0.3
0.25 2
0.2
0.15 1.5
0.1
0.05 1

0 0.5
RS0% RS20% RS30% RS40%
0
ຮບ 1. ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງໝພນີ້ ເມອງ RS0% RS20% RS30% RS40%
Average daily gain, kg/day
Feed conversion ratioຮບ 2. ອັດຕຳກຳນແລກປ່ື ຽນອຳຫຳນເປັນນຳ້ີ ຫນັກຂອງໝ
ພນີ້ ເມອງ

ສະຫຸບຼ ຜນົ

• ກຳນນຳໃຊແ້ີ ກ່ື ນຢຳພຳລຳ 20% ໃນສດອຳຫຳນຂອງໝພນີ້ ເມອງ ແມ່ື ນມຜນົ ເຮດັ ໃຫີ້
ສະມດັ ຕະພຳບກຳນຜະລດິ ທື່ ດຂນີ້ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນອດັ ຕຳກຳນເພື່ ມນຳ້ີ ໜກັ ຕ່ື ວນັ ມຄື່ ຳບື່ ແຕກຕື່ ຳງທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ
ຈຳກອຳຫຳນສດຄວບຄຸມທ່ື ນຳໃຊກີ້ ຳກຖື່ ວົ ເຫຼອງເປັນແຫ່ື ຼງທຳດຊນ້ີ ຫກຼັ .

• ກຳນນຳໃຊແ້ີ ກ່ື ນຢຳພຳລຳ 20% ໃນສດອຳຫຳນໝພນ້ີ ເມອງ ຈ່ື ງິ ສຳມຳດນຳໄປເປັນທຳງ
ເລອກໃນກຳນສ່ື ງົ ເສມຊຳວກະສກິ ອນນຳໃຊວ້ີ ດັ ຖຸດບິ ຊະນດິ ໃໝ່ື ທ່ື ສຳມຳດຫຳໄດໃ້ີ ນທອີ້ ງຖື່ ນິ ເພື່ ອປັບປຸງຄຸນນະພຳບ
ຂອງອຳຫຳນ ແລະ ຊື່ ວຍຫຸດຼ ຜື່ ອນຕນົີ້ ທນຶ ໃນກຳນລຽີ້ ງໝຂອງເຂຳົ ເຈຳົີ້ ລງົ ຕື່ ມອກ.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

123

ຄຳຂອບໃຈ

ຄະນະນກັ ຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ໂຄງກຳນປັບປຸງພນີ້ ຖຳນໂຄງລື່ ຳງດຳີ້ ນກະສກິ ຳ ຮື່ ວມມ
ລຳວ-ຮງົ ກຳລ (ໄລຍະ 3) ທ່ື ໄດສີ້ ະໜບັ ສະໜນທນຶ ຮອນໃນກຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ທດົ ລອງ. ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ຄະນະ
ກະເສດສຳດ, ສະຖຳບນັ ຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ກະສກິ ຳປ່ື ຳໄມ ້ີ ແລະ ພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ , ສນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ກຳນລຽີ້ ງສດັ ທື່ ອຳນວຍ
ຄວຳມສະດວກໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນ.ີ້ ຂຂອບໃຈ ທມງຳນຜຊີ້ ່ື ວຍກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ໃນພຳກສະຫນຳມ.

ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ

ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ (2015). ຍຸດທະສຳດພດັ ທະນຳກະສກິ ຳຮອດປ 2025 ແລະ ວໄິ ສທດັ ຮອດປ 2030,
ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ.້ີ ໜ. 56-60.

ກຳໄຊ ຕນັ ຕກິ ຳພງົ (2001). ກຳນໃຊໃ້ີ ນແກື່ ນຢຳງພຳລຳເສມດວ້ີ ຍກດົ ອະມໂິ ນທດົ ແທນຖື່ ວົ ເຫອຼ ງໄຂມນັ ສງ ແລະ
ກຳກຖ່ື ວົ ເຫຼອງໃນອຳຫຳນໝ (15-60 kg). ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ວທິ ະຍຳສຳດມະຫຳບນັ ດດິ ສຳຂຳສດັ ຕະວະສຳດ
ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສງົ ຂຳນະຄະລນິ (ພຳສຳໄທ)

ກມົ ປື່ ຳໄມ ີ້ (2021). ໜງັ ສລຳຍງຳນເຖງິ ທ່ື ຳນລດັ ຖະມນົ ຕກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ,ີ້ ສະບບັ ເລກທ 3652/ກປມ,
ລງົ ວນັ ທ 08 ກລະກດົ 2021 ເລື່ ອງ: ສະພຳບກຳນປກ ແລະ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງຢຳງພຳລຳ ໃນຂອບເຂດທື່ ວົ
ປະເທດ, ກມົ ປື່ ຳໄມ,ີ້ ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ.້ີ ໜ. 1-2.

ຈທຸ ຳຣດັ ພຣມົ ພຣກຶ , ຍຸດທະນຳ ສຣິ ວິ ດັ ທະນະນຸກນ, ໄຊຍະວນັ ວດັ ທະນະຈນັ (2008). ຜນົ ຂອງກຳນໃຊແ້ີ ກ່ື ນ
ຢຳງພຳລຳທດົ ແທນກຳກຖື່ ວົ ເຫອຼ ງໃນອຳຫຳນ ຕື່ ສະມດັ ຕະພຳບກຳນຜະລດິ ແລະ ລກັ ສະນະຊຳກໃນໝຂຸ ນ
(25-95kg), ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປະລນິ ຍຳວທິ ະຍຳສຳດມະຫຳບນັ ດດິ , ສຳຂຳສດັ ຕະວະສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ
ສງົ ຂຳນະຄະຣນິ . 108 ໜ. (ພຳສຳໄທ).

https://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2010/5573/1/311242.pdf
ສຸກນັ ແກວ້ີ ໜຈນັ , ພອນປະເສດ ເພງັ ສະຫວນັ ແລະ ສມົ ຈນັ ຄຳພຳວງົ (2014). ກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ກື່ ຽວກບັ

ສດັ ພນ້ີ ເມອງລຳວ, ສນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ກຳນລຽ້ີ ງສດັ , ສະຖຳບນັ ຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ ີ້ ແຫື່ ງຊຳດ, ກະຊວງ
ກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ,້ີ 79 ໜ.
ສຣິ ສິ ກັ ໂກສນົ ຄຸນນະພອນ, ກະສດິ ດິ ອຊ້ີ ື່ ຽວຊຳນກດິ ແລະ ສນິ ໄຊ ພຳຣກັ ສຳ (1989). ຜນົ ຂອງກຳນໃຊກ້ີ ຳກໃນ
ແກື່ ນຢຳງພຳລຳ ເສມກດົ ອະມໂິ ນສງັ ເຄຳະທດົ ແທນກຳກຖື່ ວົ ເຫອຼ ງໃນອຳຫຳນໝລຸນີ້ ແລະ ໝຂຸນ, ລຳຍງຳນ
ກຳນປະຊຸມວຊິ ຳກຳນຂອງມະຫຳວທິ ະຍຳໄລກະເສດສຳດ ຄງັ້ີ ທ 27 ວນັ ທ 30 ມງັ ກອນ - 01 ກຸມພຳ 2532.
(ພຳສຳໄທ)
https://nutrition.dld.go.th/nutrition/images/feedstuff/029.pdf
ນສິ ຕິ ຳ ບຳລຸງວງົ (1988). ສຳນພດິ ທື່ ມຜນົ ຕ່ື ລະບບົ ຫຳຍໃຈ. ສຳມະນຳທຳງວທິ ະຍຳສຳດສດັ ຄງັີ້ ທ 5, ຄະນະ
ວທິ ະຍຳສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສງົ ຂຳນະຄະຣນິ (ພຳສຳໄທ).
ບຸນເລດ ສວໄິ ລ, ພຸດທະສດິ ສດັ ສະດ, ບຸນຄຳ້ີ ສຫຳນຸວງົ (2018). ຜນົ ຂອງກຳນໃຊກ້ີ ຳກເຫຳຼົີ້ ເປັນອຳຫຳນເສມຕື່ ກຳນ
ຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ລກັ ສະນະດຳ້ີ ນສຸຂະພຳບຂອງໝລຳດຫງຼັ ຢ່ື ຳນມົ , ວຳລະສຳນວທິ ະຍຳສຳດກະສກິ ຳ, ເຕກັ
ໂນໂລຊ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳ, ສະບບັ ທ 3, ເຫຼມັີ້ ທ 2, ກລະກດົ - ທນັ ວຳ 2018, ໜ. 412.
ບຸນເລດ ສວໄິ ລ, ແກວ້ີ ສງິ ສະຫວນັ , ດວງໄຊ ໄຊເຢຍ, ລຳເພຍ ແກື່ ນສມົ ບດັ , ມຳລຳວນັ ຈດິ ຕະວງົ (2017). ຜນົ ຂອງ
ລະດບັ ທຳດຊນ້ີ ຕື່ ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ໃນໄລຍະສຸດທຳ້ີ ຍຂອງໝລຳດ,

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

124

ວຳລະສຳນວທິ ະຍຳສຳດກະສກິ ຳ, ເຕກັ ໂນໂລຊ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳ, ສະບບັ ທ 2, ເຫມຼັ້ີ ທ 2, ກລະກດົ -

ທນັ ວຳ 2017, ໜ. 226.
ບຸນເລດ ສວໄິ ລ, ຕື່ ງົ ຊື່ ງົ , ກຢື່ ຳງ, ເຊ່ື ງັ ທື່ ຳວ, ຟອງສະມຸດ ສຸທຳມະວງົ , ລຳເພຍ ແກ່ື ນສມົ ບດັ (2017). ຜນົ ລະດບັ ຂອງ

ທຳດໂປຣຕນ ທ່ື ໄດຈີ້ ຳກກຳນໝກັ ຕນົ້ີ ກວີ້ ຍ ແລະ ບອນ ຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຄຸນນະພຳບຊຳກຊນ້ີ ຂອງ
ໝລຳດ, ວຳລະສຳນວທິ ະຍຳສຳດກະສກິ ຳ, ເຕກັ ໂນໂລຊ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳ, ສະບບັ ທ 2, ເຫຼມັ້ີ ທ 1,

ມງັ ກອນ-ມຖິ ຸນຳ 2017, ໜ. 125.
ປື່ ິນ ຈນັ ຈລຳ, ຍຸດທະນຳ ສຣິ ວິ ດັ ທະນະນຸກນ, ອະພຊິ ຳດ ຫ່ື ເຼ ພດັ ຊະຣະ ແລະ ສຸພນິ ຍຳ ຊໃຈ (2010). ລຳຍງຳນວໄິ ຈ

ສະບບັ ສມົ ບນເລ່ື ອງ: ກຳນໃຊປ້ີ ະໂຫຍດຂອງແກື່ ນຢຳງພຳລຳ ແລະ ກຳກແກ່ື ນປຳມນຳີ້ ມນັ ເພື່ ອທດົ ແທນກຳກ
ຖື່ ວົ ເຫອຼ ງໃນອຳຫຳນແບ,້ີ ພຳກວຊິ ຳສດັ ຕະວະສຳດ, ຄະນະຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສງົ

ຂຳນະຄະຣນິ . 66 ໜ. (ພຳສຳໄທ)
https://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2010/8011/1/347075.pdf
ພະແນກກກັ ກນັ ພດ (2020). ບດົ ສະຫຸບຼ ສງັ ລວມກຳນນຳເຂຳົີ້ ພດ ແລະ ຜະລດິ ຕະພນັ ພດ ທ່ື ຜ່ື ຳນດື່ ຳນກກັ ກນັ ພດ
ສຳກນົ ທ່ື ວົ ປະເທດ ສະບບັ ເລກທ 0175/ກກພ, ລງົ ວນັ ທ 29 ທນັ ວຳ 2020, ພະແນກກກັ ກນັ ພດ, ກມົ

ປກຝັງ, ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.້ີ ໜ. 5.

ພຣິ ຳພອນ ທຸມຣດັ , ຍຸດທະນຳ ສຣິ ວິ ດັ ທະນະນຸກນ, ໄຊຍະວນັ ວດັ ທະນະຈນັ , ອຸດສ່ື ຳ ຈນັ ອຳໄພ (2009). ຜນົ ຂອງ
ແກື່ ນຢຳງພຳລຳໃນອຳຫຳນ ເພດ ແລະ ນຳ້ີ ໜກັ ຂຳີ້ ຕ່ື ສະມດັ ຕະພຳບກຳນຜະລດິ ແລະ ຄຸນນະພຳບຊຳກຂອງໝ

, ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປະລນິ ຍຳວທິ ະຍຳສຳດມະຫຳບນັ ດດິ , ສຳຂຳສດັ ຕະວະສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສງົ ຂຳນະ

ຄະຣນິ . ໜ. 41 (ພຳສຳໄທ).
https://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2553/3228/5/306949-1.pdf

ພອນປະເສດ ເພງັ ສະຫວນັ , ອຳມະລ ເພງັ ວໄິ ລສຸກ, ສຸກສຳລຳນ ຄຳພມ ແລະ ພຄຳ ວຽງວໄິ ລ (2019). ຜນົ ງຳນກຳນ
ຄນົ້ີ ຄວ້ີ ຳທຳງດຳີ້ ນກຳນລຽີ້ ງສດັ ໃນໄລຍະ 20 ປ (1999-2019), ສນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ກຳນລຽີ້ ງສດັ , ສະຖຳບນັ
ຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ກະສກິ ຳ, ປື່ ຳໄມ ້ີ ແລະ ພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ . ໜ. 4.

AOAC (1990). Official Methods of Analysis. Association of Official Analytical
Chemists. 15th edition (K Helrick editor). Arlington, pp. 1230.

Chittavong M, Lindberg J. E, and Jansson A. (2012). Feeding regime and management of
local Lao pigs in Central Lao PDR. Tropical Animal Health Production. doi:
10.1007/s11250-012-0186-1.

Phengsavanh, P., Ogle, B., Stur, W., Frankow-Lindberg, E, B. And Lindberg, J. E. (2010).
Feeding and performance of pigs in smallholder production systems in Northern Lao

PDR. Tropical Animal Health and Production. Vol 42: 1627-1633.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

125

ຜນົ ຂອງກຳນລຽີ້ ງໝແບບຄອກຂຸມ ແລະ ຄອກປື່ ອຍ ຕື່ ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດີ້ ແລະ ກຳນຈະເລນ
ເຕບໂຕຂອງໝພນີ້ ເມອງ

Effects of Fermented Bedding Floor and Confinement Pen on Feed Intake
and Growth Performance of Local Pigs

ມນ່ື ຳ ກຸລຳວງົ 2,3, ທອງຫອຼ ມ ພມົ ມະວງົ 1, ບຸນເລດ ສວໄິ ລ1*
Mina Koulavong2,3, Thonglom Phommavong1, Bounlerth Sivilai1*

1 ພຳກວຊິ ຳລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ , ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ, ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ
2 ພຳກວຊິ ຳເສດຖະກດິ ກະສກິ ຳ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຊອຳຫຳນ, ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ, ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ

3 ກມົ ລຽີ້ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ , ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ,ີ້ ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ
* ຜຮີ້ ບັ ຜດິ ຊອບກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ວທິ ະຍຳສຳດ: [email protected]

1 Department of Livestock and Fishery, Faculty of Agriculture, National University of Laos, Vientiane Capital, Laos
2 Department of Rural Economics and Food Technology, Faculty of Agriculture, National University of Laos, Vientiane

Capital, Laos
3 Department of Livestock and Fishery, Ministry of Agriculture, Vientiane Capital, Laos

ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ

ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ແມ່ື ນເພື່ ອສມົ ທຽບຮບແບບກຳນລຽີ້ ງຄອກຂຸ ມອນິ ຊ ແລະ ກຳນລຽ້ີ ງຄອກປ່ື ອຍ ຕ່ື
ກຳນກນິ ໄດ,້ີ ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ກຳນແລກປື່ ຽນອຳຫຳນເປັນນຳ້ີ ໜກັ ຂອງໝລຳດ ແລະ ເພ່ື ອເປັນທຳງ
ເລອກໃນຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງໝອນິ ຊ ທ່ື ມມຳດຕະຖຳນ ແລະ ຜນົ ຕອບແທນສງ ໃຫແີ້ ກ່ື ຊຳວກະສກິ ອນ. ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້
ແມ່ື ນໄດຈີ້ ດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ ຢື່ ຟຳມຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນລຽີ້ ງໝ ພຳກວຊິ ຳກຳນລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ ຄະນະ
ກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ. ກຳນທດົ ລອງຄງັີ້ ນ້ີ ແມ່ື ນໃຊໝີ້ ລຳດຈຳນວນທງັ ໝດົ 24 ໂຕ, ອຳຍຸສະເລື່ ຍ
3 ເດອນ ໂດຍມນຳີ້ ໜກັ ສະເລ່ື ຍ 14.2 ± 2.5 Kg/ໂຕ ແລະ ໄດຈີ້ ດັ ກື່ ຸມກຳນທດົ ລອງອອກເປັນ 2x2 ປັດໃຈຄ: 1) ຮບ
ແບບຂອງກຳນລຽ້ີ ງໝມ 2 ລະດບັ ຄ: ກຳນລຽີ້ ງແບບຄອກຂຸ ມມວດັ ສະດຸຮອງພນີ້ ຄອກ (Fermented Bedding
System: FBS) ແລະ ກຳນລຽີ້ ງແບບປື່ ອຍໃນຮວົ້ີ (Confinement system: CS) ແລະ 2) ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ
ຊມ 2 ລະດບັ ຄ: ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (Microorganism: M) ແລະ ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (Non-Microorganism:
No-M), ລວມທງັ ໝດົ ມ 4 ກ່ື ຸມກຳນທດົ ລອງ (ໝ 3 ໂຕ/ຄອກ) ຕຳມຮບແບບກຳນທດົ ລອງສຸມສມົ ບນ (Randomize
Completely Design: CRD).

ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳນພີ້ ບົ ວ່ື ຳ: ຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງໝແບບ CS+M, CS+No-M, FBS+M ແລະ FBS+No-M
ແມື່ ນບ່ື ມຜນົ ຕື່ ກບັ ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ອຳຫຳນ, ກຳນເພ່ື ມນຳ້ີ ຫນກັ , ຄື່ ຳ ADG ແລະ FCR ຂອງໝລຳດ (P>0.05).
ຄວຳມສຳພນັ ຫລະຫວ່ື ຳງກຳນລຽ້ີ ງໝໃນຮບແບບ CS ແລະ FBS ແມ່ື ນບ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນກນິ ໄດ,້ີ ຄື່ ຳ ADG ແລະ ຄ່ື ຳ
FCR ຂອງໝລຳດ (P>0.05). ສຳລບັ ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (M) ແມ່ື ນມຄື່ ຳກຳນກນິ ໄດສ້ີ ງກວ່ື ຳກື່ ຸມບ່ື ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈຸ
ລນິ ຊ (No-M) (P<0.05), ແຕື່ ຄ່ື ຳ ADG ແລະ FCR ແມ່ື ນມຄ່ື ຳໃກຄີ້ ຽງກນັ (P>0.05). ກຳນລຽ້ີ ງໝຂຸ ມ (FBS)
ແມື່ ນມອດິ ທພິ ນົ ເທື່ ຳົ ກບັ ກຳນລຽ້ີ ງໝແບບປື່ ອຍ (CS) ຊື່ ງຶ ເປັນທຳງເລອກ ໃນກຳນນຳໄປໃຊຂີ້ ອງຊຳວກະສກິ ອນຜລີ້ ຽີ້ ງ
ໝ.

ຄຳສບັ ສຳຄນັ : ຄອກໝຂຸ ມ, ຄອກໝປ່ື ອຍ, ໝລຳດ, ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ, ນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

126

Abstract

The objectives of this study was to compared the effects of fermented bedding floor
and confinement housing on feed intake, daily gain and feed conversion ratio of local pigs and
to be an alternative organic pig raising for smallholder pig farms. This experiment was
conducted at the pig farm, Faculty of Agriculture, National University of Laos (NUoL). A totally
24 gastrated pigs with 3 months of age and avarage initial live weight at 14.2 ± 2.5 Kg/h were
used in the experiment. All pigs were arranged in a 2x2 factorials design in completed
randomized design. The factor 1 was 2 different housing as confinement system (CS) and
fermented bedding system (FBS); factor 2 was microorganism added (M) and Non-
microorganism (No-M) in diets, overall four treatments as CS+M, CS+No-M, FBS+M and
FBS+No-M, replicated 2 times.

The results were founded that the local pig reared in a pen of CS+M, CS+No-M, FBS+M
and FBS+No-M were no effected on intake, weight gain, daily gain and feed conversion ratio
(P>0.05). The interaction between CS versus FBS were similar valued on intake, daily gain
and feed conversion ratio (P>0.05). For the microorganism added (M) in diet was increased
feed intake compaired to Non-microorganism (No-M) (P<0.05). However, the ADG and FCR
were not significantly different (P>0.05). The feremented bedding floor housing was worth
equally with confinement housing system as indicated to be an alternative applied in
smallhoulder pig farms

Keywords: Deep litter house, confinement house, local pigs, growing, micro-organism

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

127

ບດົ ນຳ

ໃນປັດຈບຸ ນັ ລະບບົ ກຳນລຽີ້ ງໝຂອງຊຳວກະສກິ ອນ ໃນທ່ື ວົ ທຸກຂງົ ເຂດຂອງ ສປປ ລຳວ ແມ່ື ນໄດຫີ້ ນັ ປື່ ຽນໃນ
ຫຼຳຍຮບແບບທື່ ແຕກຕື່ ຳງກນັ ຊື່ ງຶ ກຳນຜະລດິ ໝສື່ ວນໃຫຍື່ ແມື່ ນໄດເີ້ ນນັ້ີ ໃສື່ ກຳນຈດັ ກຳນຜະລດິ ທ່ື ດ ແລະ ມຕນົີ້ ທນຶ ຕື່ ຳ
ເພ່ື ອສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ຄອບຄວົ ແລະ ສະຫນອງທຳດຊນ້ີ ແກື່ ຜບ້ີ ລໂິ ພກ. ກຳນລຽ້ີ ງໝ ແມື່ ນໃຫຜ້ີ ນົ ຕອບແທນທຳງດຳີ້ ນ
ເສດຖະກດໄວ ແລະ ນຍິ ມົ ບລໂິ ພກຊນີ້ ໝສງກວື່ ຳສດັ ຊະນດິ ອື່ ນ ໂດຍມປະມຳນ 17.30 kg/ຄນົ /ປ (ກະຊວງກະສກິ ຳ
ແລະ ປ່ື ຳໄມ,້ີ 2021), ຊື່ ງຶ ເຫນັ ໄດຈີ້ ຳກຈຳນວນໝທ່ື ຜະລດິ ໃນແຕື່ ລະປໃນ ສປປ ລຳວ ມປະມຳນ 3.2 ລຳ້ີ ນໂຕ ໃນນນັີ້
ຫລຳຍກວ່ື ຳ 75% ແມື່ ນໄດມ້ີ ຳຈຳກຊຳວກະສກິ ອນຜລ້ີ ຽ້ີ ງໝ (MAF, 2019). ດື່ ງັ ນນັີ້ , ກຳນລຽ້ີ ງໝນອກຈຳກສະໜອງ
ທຳດຊນ້ີ ແລວ້ີ ຍງັ ເຮດັ ໃຫສ້ີ ຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃນໄລຍະເວລຳອນັ ສນັ້ີ ແລະ ຮບັ ປະກນັ ດຳີ້ ນກຳນຄຳ້ີ ປະກນັ ສະບຽງອຳຫຳນອກ
ດວ້ີ ຍ (FAO, 2011). ເຖງິ ຢ່ື ຳງໃດກ່ື ຕຳມ, ກຳນລຽີ້ ງໝຂອງຊຳວກະສກິ ອນ ໂດຍໃຊຮ້ີ ບແບບຄອກທ່ື ວົ ໄປ ຫຼ ຄອກພນ້ີ
ຊມງັ ນອກຈຳກສຳ້ີ ງຜນົ ກະທບົ ຕື່ ກບັ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ ຍງັ ເຮດັ ໃຫໝີ້ ເກດມຄວຳມຄຽດ ຊື່ ງຶ ສື່ ງົ ຜນົ ຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ
ແລະ ມຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ກບັ ຄຸນນະພຳບຂອງຊນ້ີ ຂອງໝ (Ngapo et al., 2003). ລະບບົ ກຳນລຽ້ີ ງໝແບບປະເພນດ່ື ງັ ເດມ
ແມື່ ນເຮດັ ໃຫອ້ີ ດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕຊຳີ້ , ບນັ ຫຳດຳ້ີ ນສຸຂະພຳບ ແລະ ບ່ື ກຸມ້ີ ຄ່ື ຳທຳງດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ . ສະນນັ້ີ , ທຳງ
ເລອກໃໝື່ ໃນກຳນຜະລດິ ໝ ທື່ ມເຕກັ ນກິ ກຳນຈດັ ກຳນດ, ມລຳຍຮບັ ສງ ແລະ ສຳ້ີ ງຜນົ ກະທບົ ຕື່ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມນອີ້ ຍ
ພອ້ີ ມຍງັ ມຄຸນນະພຳບຊນີ້ ດ ມຄ່ື ຳນຍິ ມົ ໃນກຳນບລໂິ ພກ ແມ່ື ນມສື່ ວນສຳຄນັ ໃນກຳນພດັ ທະນຳຮບແບບກຳນຜະລດິ ໝ
ທ່ື ເໝຳະສມົ ຕື່ ຊຳວກະສກິ ອນ.

ກຳນລຽີ້ ງໝຂຸ ມອນິ ຊ ແມື່ ນເປັນກຳນລຽ້ີ ງແບບທຳມະຊຳດ ໂດຍມກຳນຮອງພນ້ີ ຄອກໝດວີ້ ຍວດັ ສະດຸເສດ
ເຫອຼ ແລະ ນຳໃຊນ້ີ ຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊທຳມະຊຳດ (Gentry et al., 2004). ກຳນລຽີ້ ງໝຂຸ ມອນິ ຊ ຍງັ ຫຸດຼ ຜື່ ອນຕນົີ້ ທນຶ ໃນ
ກຳນສຳ້ີ ງອ່ື ຳງກຳຈດັ ສ່ື ງິ ເສດເຫອຼ ໃນກຳນລຽີ້ ງໝ (Corrêa et al. 2009), ພອ້ີ ມນນັ້ີ ເປັນກຳນສະຫວດັ ດກຳນກຳນລຽ້ີ ງ
ໝ ແລະ ຍງັ ເຮດັ ໃຫໝີ້ ມສຸຂະພຳບດ (Van Grevenhof et al. 2011). ຍື່ ງິ ໄປກວື່ ຳນນັ້ີ , ຫມຢ່ື ສະບຳຍ ແລະ ມພດ
ຕກິ ຳອຳລມົ ດຈຳກພນີ້ ຄອກທ່ື ອື່ ອນຸມີ້ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕດ (Morrison et al., 2007). ສມົ ທຽບກບັ ກຳນລຽ້ີ ງ
ໝແບບທ່ື ວົ ໄປ ຫຼ ພນ້ີ ຄອກຊມງັ ແມື່ ນຍງັ ມຄວຳມທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນລງົ ທນຶ ສຳີ້ ງຄອກທ່ື ທນັ ສະໄໝ ແລະ ທ່ື ສຳຄນັ ແມື່ ນ
ກ່ື ຽວກບັ ກຳນກຳຈດັ ສື່ ງິ ເສດເຫຼອ ທ່ື ສຳີ້ ງຜນົ ກະທບົ ຕື່ ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ (Wang et al., 2011). ລະບບົ ກຳນລຽີ້ ງໝ ທື່
ຖກຕອີ້ ງຕຳມວທິ ະຍຳສຳດ ແລະ ມຄວຳມເໝຳະສມົ ຕື່ ຊຳວກະສກິ ອນ ແມ່ື ນມຄວຳມສຳຄນັ ໂດຍມເປົຳ້ີ ໝຳຍເນນັ້ີ ໃສື່ ຮບ
ແບບກຳນລຽີ້ ງໝທື່ ມຄວຳມຍນຍງົ , ເພ່ື ມກຳນຈະເລນເຕບໂຕໃຫດີ້ ຂນ້ີ , ມຜນົ ກຳໄລສງ, ເປັນມດິ ຕື່ ກບັ ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ
ແລະ ສຳີ້ ງມຳດຕະຖຳນຄຸນນະພຳບຊນ້ີ ເພື່ ອຄວຳມປອດໄພຂອງຜບີ້ ລໂິ ພກ.

ຈດຸ ປະສງົ
ເພ່ື ອສມົ ທຽບຮບແບບກຳນລຽີ້ ງຄອກຂຸ ມອນິ ຊ ແລະ ກຳນລຽີ້ ງຄອກປ່ື ອຍ ຕ່ື ກຳນກນິ ໄດ,ີ້ ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນ

ເຕບໂຕ ແລະ ກຳນແລກປ່ື ຽນອຳຫຳນເປັນນຳ້ີ ໜກັ ຂອງໝລຳດ ແລະ ເພື່ ອເປັນທຳງເລອກໃນຮບແບບກຳນລຽີ້ ງໝອນິ ຊ
ທ່ື ມມຳດຕະຖຳນ ແລະ ຜນົ ຕອບແທນສງ ໃຫແີ້ ກ່ື ຊຳວກະສກິ ອນ.

ວທິ ກຳນຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ທດົ ລອງ

ສະຖຳນທ່ື ໃນກຳນສກຶ ສຳ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນີ້ ແມື່ ນໄດຈ້ີ ດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ ຢື່ ຟຳມຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນລຽີ້ ງໝ ພຳກວຊິ ຳກຳນລຽີ້ ງສດັ

ແລະ ກຳນປະມງົ ຄະນະກະເສດສຳດ, ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ, ຊື່ ງຶ ຕງັີ້ ຢ່ື ບຳ້ີ ນປຳກຊຳບໃຫມື່ , ເມອງໄຊທຳນ,
ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ . ອ່ື ຸນຫະພຸມສະເລ່ື ຍໃນລະຫວື່ ຳງກຳນດຳເນນກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ປະມຳນ 26-29 ໍC.
ສື່ ງິ ທດົ ລອງ ແລະ ຮບແບບກຳນທດົ ລອງ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

128

ກຳນທດົ ລອງຄງັ້ີ ນ້ີ ແມ່ື ນໃຊໝີ້ ລຳດຈຳນວນທງັ ໝດົ 24 ໂຕ, ອຳຍຸສະເລ່ື ຍ 3 ເດອນ ໂດຍມນຳ້ີ ໜກັ ສະເລ່ື ຍ
14.2 ± 2.5 Kg/ໂຕ. ໝທງັ ໝດົ ແມື່ ນຄດັ ເລອກເອຳົ ຈຳກຟຳມຄນົີ້ ຄວຳີ້ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນລຽີ້ ງໝ, ພຳກວຊິ ຳລຽ້ີ ງສດັ
ແລະກຳນປະມງົ , ຄະນະກະເສດສຳດ ເພ່ື ອໃຊເີ້ ຂຳົີ້ ໃນກຳນທດົ ລອງ. ກຳນທດົ ລອງນປ້ີ ະກອບມ 4 ກື່ ຸມກຳນທດົ ລອງ
ແລະ ຈດັ ແບ່ື ງເປັນ 2 ຊຳ້ີ ຕ່ື ສ່ື ງິ ທດົ ລອງ (ໃຊໝີ້ ຈຳນວນໝ 3 ໂຕ/ຄອກ) ຕຳມຮບແບບກຳນທດົ ລອງສຸມສມົ ບນ
(Randomize Completely Design: CRD) ກຳນທດົ ລອງນ້ີ ປະກອບມ 2 ປັດໃຈຄ:

1) ປັດໄຈທ 1: ຮບແບບຂອງກຳນລຽີ້ ງໝມ 2 ລະດບັ ຄ:
• ກຳນລຽ້ີ ງແບບຄອກຂຸ ມມວດັ ສະດຸຮອງພນ້ີ ຄອກ (Fermented Bedding

System: FBS)
• ກຳນລຽີ້ ງແບບປ່ື ອຍໃນຮວົີ້ (Confinement system: CS)

2) ປັດໄຈທ 2: ກຳນເສມນຳ້ີ ຈລຸ ນິ ຊມ 2 ລະດບັ ຄ:
• ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (Microorganism: M)
• ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (Non-Microorganism: No-M)

ກຳນຈດັ ກຳນລຽີ້ ງ ແລະ ກຳນໃຫອ້ີ ຳຫຳນ
ໝທື່ ນຳມຳທດົ ລອງ ແມ່ື ນມສຸຂະພຳບແຂງແຮງດ ແລະ ໄດສີ້ ກັ ຢຳປ້ອີ ງກນັ ພະຍຳດອະຫຫິ ວຳໝ, ຂຳີ້ ກຳຝຳກ

ແລະ ສກັ ວຕິ ຳມນິ ເພ່ື ອໃຫໝີ້ ມຄວຳມສມົ ບນແບບກ່ື ອນກຳນດຳເນນກຳນທດົ ລອງ. ກຳນໃຫອີ້ ຳຫຳນໝ ແມ່ື ນໃຫກີ້ ນິ
ເຕມັ ທ່ື ໂດຍກຳນຊ່ື ງັ ນຳ້ີ ໝກັ ຂອງອຳຫຳນທ່ື ໃຫໝ້ີ ກນິ ທຸກໆມ ີ້ ແລະ ໃຫກີ້ ນິ 2 ຄງັ້ີ /ມຄີ້ : ຕອນເຊຳົີ້ ເວລຳ 7:00 ໂມງ ແລະ
ຕອນແລງເວລຳ 16:00 ໂມງ. ສຳລບັ ນຳ້ີ ແມື່ ນໃຫນີ້ ຳ້ີ ສະອຳດ ໂດຍມລະບບົ ກອກນຳີ້ ແບບອດັ ຕະໂນມດັ ຢື່ ໃນແຕ່ື ລະ
ຄອກເພ່ື ອໃຫໝ້ີ ໄດດີ້ ດກນິ ຕະຫຼອດເວລຳ.

ຮບແບບລະບບົ ຄອກໝ
ລະບບົ ຄອກໝຂຸ ມອນິ ຊ (Fermented beding system): ມວດັ ສະດຸຮອງພນ້ີ ຄອກໃສື່ ລງົ ໄປໃນຄອກຂຸ ມ

ທື່ ມຄວຳມເລກ 1 m ເປັນ 3 ຊນັີ້ ໂດຍມວດັ ສະດຸເຊ່ື ນັ : ຂແີ້ ກບ 50%, ຂເີ້ ລື່ ອຍ 30%, ດນິ ແດງ 15% ແລະ ສຳນ
ຕ່ື ຳງໆ 5% (ເກອ, ປນຂຳວ, ຖ່ື ຳນ, ແກບເຜື່ ຳົ ) ແລະ ຫດົ ດວ້ີ ຍນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊວະພຳບໃນປະມຳນ 2 ບື່ ວງ/ນຳີ້ 10 ລດິ
ໂດຍຫດົ 2 ຄງັີ້ /ອຳທດິ . ລະບບົ ຄອກໝປື່ ອຍ (Natural raising system): ມໂຮງເຮອນໃຫໝີ້ ຢ່ື ເພື່ ອເປັນບື່ ອນໃຫີ້
ອຳຫຳນ ແລະ ນຳີ້ , ມສະຖຳນທື່ ຫຼນ້ີ ແລະ ຂນັີ້ ດວີ້ ຍໄມລ້ີ ະຫວ່ື ຳງຄອກແຕື່ ລະຄອກ.

ກຳນເກບັ ຂມ້ີ ນ ແລະ ວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນ
• ອຳຫຳນທ່ື ໃຫໝ້ີ ກນິ ແລະ ອຳຫຳນເຫຼອ ແມື່ ນໄດເ້ີ ກບັ ບນັ ທກຶ ທຸກໆມ ້ີ ເພື່ ອວດັ ແທກເບ່ື ງິ

ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງໝແຕື່ ລະກ່ື ຸມຈນົ ສນ້ີ ສຸດກຳນທດົ ລອງ.
• ໝທດົ ລອງໃນແຕ່ື ລະກ່ື ຸມ ແມ່ື ນໄດຊ້ີ ື່ ງັ ນຳີ້ ຫນກັ ເບອ້ີ ງຕນົ້ີ ກ່ື ອນດຳເນນກຳນເກບັ ຂມ້ີ ນ ແລະ

ໄດຊ້ີ ື່ ງັ ນຳີ້ ໜກັ ທຸກໆ 14 ມ/້ີ ເທ່ື ອ ເພື່ ອສື່ ງັ ເກດກຳນປື່ ຽນແປງທຳງດຳີ້ ນນຳ້ີ ໜກັ ຂອງໝ.
• ຄຸນລກັ ສະນະ ແລະ ປັດໃຈທ່ື ກື່ ຽວຂອີ້ ງເຊ່ື ນັ : ກ່ື ນິ ເໝນັ ຈຳກອຳຈມົ , ກຳນເຈບັ ຂຳ, ອຳຈມົ

ແລະ ຮບຮ່ື ຳງທຳງດຳ້ີ ນສຸຂະພຳບຂອງແຕື່ ລະກື່ ຸມ ແມ່ື ນຈະໄດສີ້ ງັ ເກດຕະຫອຼ ດໄລຍະເວລຳກຳນທດົ ລອງ.

• ອຳຫຳນປະສມົ ໃນແຕື່ ລະກຳນທດົ ລອງ ແມ່ື ນໄດສີ້ ື່ ຸ ມເກບັ ຕົວຢື່ ຳງປະມຳນ 200-300 g
ເພື່ ອນຳໄປວເິ ຄຳະອງົ ປະກອບທຳດອຳຫຳນໃນຫອ້ີ ງວໄິ ຈອຳຫຳນ

ກຳນວໄິ ຈຕວົ ຢື່ ຳງອຳຫຳນໃນຫອີ້ ງວໄິ ຈ
ຕວົ ຢື່ ຳງອຳຫຳນທື່ ສື່ ຸມເກບັ (ຕວົ ຢື່ ຳງອຳຫຳນໃຫີ້ ແລະ ອຳຫຳນເຫອຼ ) ແມ່ື ນໄດວ້ີ ໄິ ຈຫຳອງົ ປະກອບທຳງເຄມ

ເຊື່ ນັ : ທຳດແຫງີ້ (Dry matter: DM), ທຳດໂປຼຕນ (Crude protein: CP), ທຳດເຍອີ້ ໄຍລວມ (Crude fiber :
CF) ແລະ ເຖື່ ຳົ ລວມ (Ash) ຕຳມວທິ ຂອງ AOAC (1990). DM ແມ່ື ນອບົ ໃນເຄ່ື ອງອບົ ແຫງ້ີ (Hot oven) ທື່

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

129

ອຸນຫະພມ 105 ˚ C. ກຳນວໄິ ຈຫຳ CP ແມ່ື ນໄດວ້ີ ໄິ ຈໂດຍອງຕຳມວທິ ຂອງ Kjeldahl Method ໂດຍກຳນຊອກຫຳ
CP=Nx6.25 ແລະ ທຳດເຖ່ື ຳົ ລວມ (Ash) ແມ່ື ນໄດເ້ີ ຜ່ື ຳົ ທື່ ອຸນຫະພມ 500-550 °C.
ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນທຳງດຳີ້ ນສະຖຕິ ິ

ຂມີ້ ນທຳງດຳີ້ ນປະລມິ ຳນອຳຫຳນທ່ື ກນິ ໄດ,້ີ ນຳີ້ ໜກັ ເພື່ ມ, ອດັ ຕຳກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ປະສດິ ທພິ ຳບຂອງ
ອຳຫຳນຕ່ື ນຳີ້ ໜກັ ຂອງແຕື່ ລະສື່ ງິ ທດົ ລອງ ແມ່ື ນໄດວ້ີ ເິ ຄຳະທຳງສະຖຕິ ິ ໂດຍໃຊໂີ້ ປຼແກຣມ Minitap (2016) ເພື່ ອ

ປຽບທຽບຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ ແລະ ຄື່ ຳຄວຳມຜນັ ແປຂອງແຕື່ ລະສງິ ທດົ ລອງ.

ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ

ອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງອຳຫຳນ

ອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນສດັ ພບົ ວື່ ຳ ອຳຫຳນປະສມົ ໃນ 2 ໄລຍະ ແມື່ ນມຄ່ື ຳ DM ເທື່ ຳົ ກບັ
69.1 ແລະ 66.5%, ມຄື່ ຳຂອງ CP ເທື່ ຳົ ກບັ 16 ແລະ 14% ຕຳມລຳດບັ . ກຳກຖ່ື ວົ ເຫອຼ ງ ແລະ ກຳກເບຍ ແມື່ ນ
ເປັນແຫື່ ຼງທຳດຊນ້ີ ຫຼກັ ຊື່ ງຶ ມຄ່ື ຳເທ່ື ຳົ ກບັ 42 ແລະ 22.5 ຊື່ ງຶ ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນລຳຍງຳນທື່ ຜື່ ຳນມຳມຄື່ ຳໃກຄີ້ ຽງ (Sivilai

et al., 2018).

ຕຳຕະລຳງ 1. ອງົ ປະກອບທຳງເຄມຂອງວດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນໝ ອຳຫຳນ ອຳຫຳນ
ອງົ ປະກອບທຳດອຳຫຳນ (% DM basis) ໝໄລຍະ 1 ໝໄລຍະ 2

ວດັ ຖຸດບິ DM, CP, CF, ME, 30 31
ກຳກເບຍ
% % % Kcal/Kg
40 22.5 13.1 1,710

ສດົ

ກຳກ 95 42 7 2,800 10 5
30
ຖື່ ວົ ເຫອຼ ງ

ຮຳອື່ ອນ 87 9 13 3,120 30

ສຳລບດົ 86 8 2.5 3,168 23 25

ນຳີ້ ມນັ 100 - - 8,800 5 7
ຖື່ ວົ ເຫອຼ ງ 75 - -- 1 1

ເກອ

ພຣມກສ໌ 98 - - - 1 1

ລວມ, kg 100 100

DM, % 69.1 66.5
CP, % 16.01 14.1
CF, % 9.11 8.94
ME, 2,897.6 3,014.1

Kcal/Kg

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

130

ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດ້ີ

ຮບແບບກຳນລຽີ້ ງໝແບບ CS ແລະ FBS ໂດຍມກຳນເສມ ແລະ ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ ແມື່ ນບ່ື ມຜນົ ຕື່ ກບັ
ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂີ້ ອງທຳດແຫງ້ີ (DM), ທຳດຊນີ້ (CP) ແລະ ທຳດເຍື່ ອໃຍ (CF) ຊ່ື ງຶ ມຄ່ື ຳບ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນ
ສະຖຕິ ິ (P>0.05) ແລະ ມອດັ ຕຳກນິ ໄດຕີ້ ່ື ນຳີ້ ໜກັ ໂຕໃກຄ້ີ ຽງກນັ ທ່ື 4.2% (P>0.05). ໃນນນັ້ີ , ໝທ່ື ລຽ້ີ ງໃນຮບແບບ
CS+M ແລະ FBS+M ມແນວໂນມ້ີ ກຳນກນິ ໄດຂີ້ ອງທຳດອຳຫຳນສງກວື່ ຳ ແລະ ໝທ່ື ລຽີ້ ງໃນຮບແບບ CS+No-M

ແລະ FBS+No-M ແມື່ ນມລກັ ສະນະຫຸຼດລງົ (P>0.05) (ຕຳະລຳງ 2 ແລະ ຮບ 1).
ຕຳຕະລຳງ 2. ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງໝທື່ ລຽີ້ ງໃນຮບແບບຄອກຂຸ ມ ແລະ ຄອກປ່ື ອຍ ເສມນຳີ້ ຈລຸ ນິ ຊ ແລະ

ບ່ື ເສມ

CS+M CS+No- FBS+M FBS+No- SEM P-value
MM

DM ກນິ ໄດ,ີ້ Kg/ໂຕ/ມ ີ້ 1.10 1.03 1.10 0.99 0.014 0.196

CP ກນິ ໄດ,ີ້ Kg/ໂຕ/ມ ້ີ 0.17 0.16 0.17 0.15 0.002 0.196

CF ກນິ ໄດ,ີ້ Kg/ໂຕ/ມ ີ້ 0.15 0.14 0.15 0.13 0.002 0.196

ກນິ ໄດ,ີ້ g/BLW 41.5 41.5 41.5 41.5 0.030 0.263

ກນິ ໄດ,ີ້ % BLW 4.15 4.15 4.15 4.15 0.003 0.263

CS: Confinement system; FBS: Fermented bedding system; M: Microorganism; No-M:

Non Microorganism; SEM: Standard error of the mean; P-value: Probably value
ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ ໝທື່ ລຽ້ີ ງໃນຮບແບບຄອກປື່ ອຍ (CS) ແລະ ຄອກຂຸ ມ (FBS) ແມື່ ນບ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກບັ

ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງທຳດອຳຫຳນຂອງຫມລຳດ (P>0.05), ແຕື່ ກຳນເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (M) ໃນອຳຫຳນໃຫໝີ້
ກນິ ແມ່ື ນມຜນົ ເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນກນິ ໄດເີ້ ພື່ ມສງຂນ້ີ ດກວ່ື ຳກື່ ຸມທ່ື ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊໃນອຳຫຳນ (No-M) ເມ່ື ອລຽີ້ ງໃນຮບ
ແບບປື່ ອຍ ແລະ ຮບແບບຄອກຂຸ ມ (P<0.05). ສຳລບັ ກຳນກນິ ໄດຕ້ີ ່ື ນຳີ້ ໜກັ ໂຕ ແມື່ ນມຄ່ື ຳໃກຄີ້ ຽງກນັ ໃນລະຫວ່ື ຳງສ່ື ງິ

ທດົ ລອງ (P>0.05) (ຕຳຕະລຳງ 3 ແລະ ຮບ 2).
ຕຳຕະລຳງ 3. ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງໝທ່ື ລຽີ້ ງໃນຄອກຂຸມ ແລະ ຄອກປື່ ອຍ, ເສມ ແລະບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈຸ

ລນຊ

ກຳນກນິ CS FBS P- M No- P- SEM

ໄດ ້ີ value M value

DM ກນິ 1.07 1.05 0.216 1.10a 1.01b 0.0001 0.009

ໄດ,ີ້ Kg/
ໂຕ/ມ ີ້

CP ກນິ 0.16 0.16 0.22 0.17a 0.15b 0.0001 0.002

ໄດ,ີ້ Kg/
ໂຕ/ມ ້ີ

CF ກນິ 0.14 0.14 0.22 0.15 a 0.13 b 0.0001 0.001

ໄດ,້ີ Kg/
ໂຕ/ມ ້ີ

ກນິ ໄດ,້ີ 41.50 41.49 0.57 41.50 41.49 0.614 0.021

g/BLW

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

131

ກນິ ໄດ,້ີ 4.15 4.15 0.57 4.150 4.148 0.614 0.002

%

BLW

a,b ຕວົ ອກັ ສອນໃນແຖວດຽວກນັ ທ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ໝຳຍເຖງມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ໃິ ນລະດບັ

(P<0.05)

CS: Confinement system; FBS: Fermented bedding system; M: Microorganism; No-M:

Non Microorganism; SEM: Standard error of the mean; P-value: Probably value

1.2 M No-M

1 1.5
0.8

0.6
0.4 1

0.2
0 0.5
DM ກິນໄດີ້, Kg/ໂຕ/ມ ້ີ
DM ກິນໄດີ້, Kg/ໂຕ/ມ ້ີ

0 FBS
CS

ຮບ 1. ຜນົ ຂອງຮບແບບກຳນລຽີ້ ງໝ, ເສມ ແລະ ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈຸ ຮບ 2. ຄວຳມສຳພນັ ຂອງຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງໝ ແລະ

ລນິ ຊຕື່ ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂ້ີ ອງໝລຳດ ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊຕື່ ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂີ້ ອງໝ

ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ
ໝທື່ ລຽ້ີ ງໃນຮບແບບຄອກປ່ື ອຍເສມ (CS+M) ແລະ ບ່ື ເສມນຳີ້ ຫມກັ ຈລຸ ນິ ຊ (CS+No-M) ລວມທງັ ໝທ່ື

ລຽີ້ ງໃນຮບແບບຄອກຂຸ ມມວດັ ສະດຸຮອງພນີ້ ເສມ (FBS+M) ແລະ ບ່ື ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (FBS+No-M) ແມ່ື ນບ່ື ມ
ຜນົ ຕື່ ກບັ ກຳນເພື່ ມນຳີ້ ໜກັ , ຄ່ື ຳ ADG ແລະ ຄ່ື ຳ FCR (P>0.05). ເຖງິ ຢື່ ຳງໃດກ່ື ຕຳມ, ໝທື່ ລຽີ້ ງໃນຮບແບບ (CS+M)
ແລະ (FBS+M) ແມື່ ນມແນວໂນມ້ີ ນຳ້ີ ໝກັ ເພ່ື ມຂນ້ີ ດກວື່ ຳ ແລະ ມຄື່ ຳ ADG ໃກຄ້ີ ຽງກນັ ຄ: 312 g/ໂຕ/ມ ້ີ ແລະ 305
g/ໂຕ/ມ ້ີ ຕຳມລຳດບັ (P>0.05) (ຕຳຕະລຳງ 4 ແລະ ຮບ 3). ສຳລບັ ໝທ່ື ລຽີ້ ງໃນຮບແບບ CS+M, CS+No-M,

FBS+M ແລະ FBS+No-M ແມ່ື ນມຄ່ື ຳຂອງ FCR ໃກຄ້ີ ຽງກນັ ເທື່ ຳົ ກບັ 3.77, 3.68, 3.73 ແລະ 4.25 ຕຳມລຳດບັ

(P>0.05) (ຕຳຕະລຳງ 4).
ຕຳຕະລຳງ 4. ຜນົ ຂອງຮບແບບກຳນລຽີ້ ງ, ເສມ ແລະ ບື່ ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ ຕ່ື ກຳນປື່ ຽນແປງດຳີ້ ນນຳີ້ ໜກັ ຂອງ

ໝ CS+M CS+No-M FBS+M FBS+No-M SEM P-value
14.0 14.8 14.3 13.7 1.055 0.485
ນຳີ້ ໜກັ ເລື່ ມ
ຕນົີ້ , Kg/ 47.3 46.8 48.5 40.7 2.809 0.207
ໂຕ/ມ ີ້
ນຳີ້ ໜກັ ສຸດ
ທຳີ້ ຍ, Kg/
ໂຕ/ມ ້ີ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

132

ນຳີ້ ໜກັ ເພ່ື ມ

ຂນ້ີ , Kg/ 33.3 32.0 34.2 27.0 2.184 0.197

ໂຕ/ມ ີ້

ADG, g/ 312 299 305 251 0.022 0.355
ໂຕ/ມ ້ີ

FCR 3.77 3.68 3.73 4.25 0.287 0.297

CS: Confinement system; FBS: Fermented bedding system; M: Microorganism; No-M:

Non Microorganism; SEM: Standard error of the mean; P-value: Probably value

350 5

300 4.5
4
ADG, g/ໂຕ/ມ ີ້
FCR
250 3.5

200 3
2.5

150 2

100 1.5
1
50 0.5

00

ຮບ 3. ຜນົ ຂອງຮບແບບກຳນລຽີ້ ງ ແລະ ຜນົ ຮບ 4. ຜນົ ຂອງຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງ ແລະ ຜນົ

ກຳນເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊຕ່ື ຄ່ື ຳ ADG ຂອງໝ ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊຕື່ ຄື່ ຳ FCR ຂອງໝ

ເຖງິ ແມ່ື ນວື່ ຳ ກຳນລຽີ້ ງໝແບບຄອກປ່ື ອຍ (CS) ແມື່ ນມແນວໂນມ້ີ ນຳີ້ ໜກັ ເພ່ື ມຂນ້ີ ດກວື່ ຳ (P=0.066), ແຕ່ື

ຄ່ື ຳ ADG ແລະ ຄ່ື ຳ FCR ແມ່ື ນມຄື່ ຳໃກຄີ້ ຽງກນັ ລະຫວ່ື ຳງໝທ່ື ລຽ້ີ ງໃນຮບແບບຄອກປື່ ອຍ ແລະ ຄອກຂຸ ມມວດັ ສະດຸ

ຮອງພນ້ີ (FBS) (P>0.05). ສຳລບັ ກຳນເສມ (M) ມຄ່ື ຳ ADG ແລະ ຄ່ື ຳ FCR ຄອີ້ ນຂຳີ້ ງດກວື່ ຳເລກັ ນອ້ີ ຍ ເມື່ ອທຽບ

ກບັ ໝທື່ ບ່ື ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (No-M) (P>0.05).

ຕຳຕະລຳງ 5. ຄວຳມສຳພນັ ຂອງຮບແບບກຳນລຽີ້ ງ ແລະ ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊຕື່ ກຳນປ່ື ຽນແປງດຳີ້ ນນຳີ້

ຫນກັ ຂອງໝ

CS FBS P- M No-M P-value SEM

value

ນຳີ້ ໝກັ ເລ່ື ມຕນົີ້ , Kg/ໂຕ/ມ ້ີ 14.4 14.0 0.697 14.166 14.250 0.938 0.746
ນຳ້ີ ໝກັ ສຸດທຳ້ີ ຍ, Kg/ໂຕ/ມ ້ີ 47.1 44.6 0.384 47.916 43.750 0.154 1.986
ນຳ້ີ ໝກັ ເພື່ ມຂນ້ີ , Kg/ໂຕ/ມ ້ີ 32.7 30.6 0.351 33.750 29.500 0.066 1.544

ADG, g/ໂຕ/ມ ້ີ 305 278 0.216 309 275 0.129 0.015

FCR 3.73 3.99 0.375 3.75 3.97 0.462 0.203

CS: Confinement system; FBS: Fermented bedding system; M: Microorganism; No-M:

Non- Microorganism; SEM: Standard error of the mean; P-value: Probably value

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

133

M No-M M No-M
20 5

15 4

3
10

2

51
ADG, g/ໂຕ/ມ ີ້
FCR

0 FBS 0 FBS
CS CS

ຮບ 5. ຮບແບບກຳນລຽີ້ ງໝຕື່ ຄື່ ຳ ADG ຂອງໝ ຮບ 6. ຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງໝຕ່ື ຄື່ ຳ FCR ຂອງໝ

ວຈິ ຳນ

ກຳນພດັ ທະນຳ ແລະ ນຳໃຊວ້ີ ດັ ຖຸດບິ ອຳຫຳນທອີ້ ງຖ່ື ນິ ແມ່ື ນມຜນົ ດຕື່ ກບັ ກຳນລຽ້ີ ງໝຂອງຊຳວກະສກິ ອນ ທຳງ
ດຳີ້ ນປະສດິ ທພິ ຳບກຳນລຽ້ີ ງ ແລະ ຕນົີ້ ທນຶ ຄ່ື ຳອຳຫຳນ (Sivilai et al., 2018). ລະບບົ ກຳນລຽີ້ ງໝຖເປັນປັດໃຈສຳຄນັ
ຮອງຈຳກອຳຫຳນ ທື່ ສ່ື ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຕນົີ້ ທນຶ ກຳນຜະລດິ . ກຳນລຽີ້ ງໝຂຸ ມມວດັ ສະດຸຮອງ
ພນີ້ ຄອກ ແມ່ື ນເປັນຄວຳມທຳ້ີ ທຳຍ ໃນດຳີ້ ນກຳນກຳຈດັ ສື່ ງິ ເສດເຫຼອຈຳກກຳນລຽ້ີ ງໝ ທື່ ສ່ື ງົ ຜນົ ກະທບົ ຕື່ ກບັ
ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ແລະ ກຳນສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ເພ່ື ມນຳອກ. ກຳນລຽີ້ ງໝຂຸ ມ ແມ່ື ນເຫມຳະສມົ ກບັ ກຳນລຽີ້ ງໝຂອງຊຳວ
ກະສກິ ອນ ເພ່ື ອທດົ ແທນກຳນລຽີ້ ງໝແບບດ່ື ງັ ເດມ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນລຽ້ີ ງໝໃຫເ້ີ ປັນເສດຖະກດິ ຫຼຳຍຂນ້ີ .

ກຳນສກຶ ສຳນພ້ີ ບົ ວ່ື ຳ: ໝລຳດທື່ ລຽີ້ ງໃນຄອກຂຸ ມ (FBS) ແມື່ ນມຄ່ື ຳກຳນກນິ ໄດ,້ີ ຄື່ ຳ ADG ແລະ FCR ດເທ່ື ຳົ

ທຽບກບັ ກຳນລຽີ້ ງໝແບບປື່ ອຍ (CS). ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນລຳຍງຳນຂອງ ທອງໄຫລ ແລະ ຄະນະ (2021) ເວຳົ້ີ ວ່ື ຳ ຮບ

ແບບລະບບົ ກຳນລຽີ້ ງແບບໝຂຸ ມຊວະພຳບ (FBS) ມຄ່ື ຳປະລມິ ຳນກຳນກນິ ໄດຂີ້ ອງທຳດອຳຫຳນໃກຄ້ີ ຽງກຳນລຽີ້ ງແບບ

ຄອກຊມງັ , ແຕື່ ຄ່ື ຳ FCR ດກວື່ ຳ ແລະ ເທ່ື ຳົ ທຽມກບັ ກຳນລຽ້ີ ງແບບປ່ື ອຍ. Morrison et al. (2007) ລຳຍງຳນວ່ື ຳ ຫຳນ
ລຽ້ີ ງໝແບບຄອກຂຸ ມຮອງພນີ້ ດວີ້ ຍເຟອງ ແມື່ ນມນຳີ້ ໜກັ ເພ່ື ມຂອງໝບື່ ຕື່ ຳງກບັ ກຳນລຽີ້ ງໃນຄອກຊມງັ . ໃນຂະນະດຽວ
ກນັ Correa et al. (2009) ແລະ Sheen et al. (2005) ໄດເ້ີ ວຳົ້ີ ວ່ື ຳ ໝທື່ ລຽ້ີ ງໃນຄອກຂຸ ມມຄ່ື ຳກຳນເພື່ ມນຳີ້ ໜກັ
ແລະ ຄ່ື ຳ FCR ເທື່ ຳົ ກບັ ກຳນລຽ້ີ ງໝໃນຄອກຊມງັ . ນອກຈຳກນນັ້ີ , ຍງັ ພບົ ວື່ ຳໝທື່ ກນິ ອຳຫຳນໝກັ ແລະ ລຽີ້ ງໃນຮບ
ແບບຄອກຂຸ ມ ແມ່ື ນມຜນົ ເຮດັ ໃຫຄ້ີ ຸນນະພຳບຊນ້ີ ດກວື່ ຳ ແລະ ມໄຂມນັ ໜອ້ີ ຍເທ່ື ຳົ ກບັ ກຳນລຽີ້ ງແບບຄອກຊມງັ

(Rahman et al., 2015; Niraporn et al., 2021). ພອີ້ ມນນັີ້ , ກຳນລຽ້ີ ງໝໃນຄອກຂຸ ມ ແມ່ື ນຍງັ ມຜນົ ດທຳງດຳ້ີ ນ
ກຳນສະຫວດັ ດກຳນໝ ແລະ ດຳີ້ ນສຸຂະພຳບອກດວີ້ ຍ (Van Grevenhof et al. 2011). ຍ່ື ງິ ໄປກວື່ ຳນນັີ້ , ກື່ ເຮດັ ໃຫ້ີ

ໝມພດຕກິ ຳອຳລມົ ດ, ຢ່ື ສະບຳຍ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕດ (Morrison et al., 2007).
ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນ້ີ ແມ່ື ນນຳໃຊວ້ີ ດັ ຖຸດບິ ຊະນດິ ຕື່ ຳງໆຄ: ເສດຜກັ , ໝຳກໄມ,້ີ ສດັ ແລະ ສະໝຸນໄພ ເພ່ື ອນຳມຳ

ຜະລດິ ນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ ໃຊເ້ີ ຂຳົ້ີ ໃນກຳນລຽີ້ ງໝຂຸ ມ ແລະ ໝປື່ ອຍ. ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ນພີ້ ບົ ວື່ ຳ ກຳນເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ ແມ່ື ນມ
ຜນົ ດຕ່ື ກບັ ກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງໝ ເມື່ ອທຽບໃສື່ ກບັ ກື່ ຸມບ່ື ເສມ ທ່ື ລຽີ້ ງໝໃນຮບແບບຄອກຂຸ ມ

ແລະ ຄອກຊມງັ . ກຳນສກຶ ສຳຜື່ ຳນມຳໄດລ້ີ ຳຍງຳນວ່ື ຳ ກຳນນຳໃຊນີ້ ຳ້ີ ຈລຸ ນິ ຊທຳມະຊຳດ ແມື່ ນເພມກຳນກນິ ໄດີ້ ແລະ ກຳນ
ຈະເລນເຕບໂຕຂອງໝ ຊື່ ງຶ ສດຶ ຄ່ື ອງກບັ ຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຂອງກຳນສກຶ ສຳນີ້ (Nistor et al., 2012). ກຳນສກຶ ສຳຂອງ Kidega

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

134

et al (2021) ພບົ ວ່ື ຳ ກຳນເສມນຳ້ີ ຈລຸ ນິ ຊທຳມະຊຳດ ຕ່ື ກຳນລຽ້ີ ງໝພນັ ໃນຄອກຂຸ ມ ແມື່ ນມຄ່ື ຳຂອງ ADG ດກວ່ື ຳກຳນ
ລຽີ້ ງໝຂຸ ມທ່ື ບ່ື ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ.

ສະຫບຼ ຜນົ

• ຮບແບບກຳນລຽ້ີ ງໝແບບປື່ ອຍ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (CS+M), ບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (CS+No-M), ຄອກ
ໝຂຸ ມເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນຊ (FBS+M) ແລະ ຄອກຂຸ ມບື່ ເສມນຳ້ີ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (FBS+No-M) ແມ່ື ນບ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກບັ
ປະລມິ ຳນກຳນກນິ ອຳຫຳນ, ກຳນເພື່ ມນຳີ້ ໜກັ , ຄ່ື ຳຂອງ ADG ແລະ ຄື່ ຳຂອງ FCR ຂອງໝລຳດ.
• ກຳນລຽີ້ ງໝໃນຮບແບບປື່ ອຍ (CS) ແລະ ຮບແບບຄອກຂຸມ (FBS) ແມ່ື ນບື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນກນິ ໄດ,ີ້ ຄ່ື ຳຂອງ
ADG ແລະ ຄ່ື ຳຂອງ FCR ຂອງໝລຳດ, ເຊ່ື ນັ ດຽວກບັ ກຳນເສມ (M) ແລະ ບື່ ເສມນຳີ້ ໝກັ ຈລຸ ນິ ຊ (No-M) ແມ່ື ນມຄື່ ຳ
ທື່ ບ່ື ແຕກຕື່ ຳງກນັ
• ກຳນລຽ້ີ ງໝຂຸ ມ (FBS) ແມື່ ນມອດິ ທພິ ນົ ເທື່ ຳົ ກບັ ກຳນລຽ້ີ ງໝແບບປື່ ອຍ ຊື່ ງຶ ເປັນທຳງເລອກໃນກຳນຕດັ ສນິ
ໃຈ ກຳນນຳໄປໃຊ້ີ ເພຳະມກຳນກນິ ໄດ້ີ ແລະ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕເທ່ື ຳົ ກບັ ກຳນລຽີ້ ງໝໃນຮບບອ່ື ນໆ ແລະ ກື່ ຍງັ ມຜນົ ດ
ທຳງດຳີ້ ນເສດຖະກດິ ອກດວີ້ ຍ.

ຄຳຂອບໃຈ

ຄະນະນກັ ຄນົີ້ ຄວຳີ້ ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳພນີ້ ຖຳນໂຄງລ່ື ຳງດຳ້ີ ນກະສກິ ຳ ຮື່ ວມມ
ລຳວ-ຮງົ ກຳລ (ໄລຍະ 3) ທ່ື ໄດສີ້ ະໜບັ ສະໜນທນຶ ຮອນໃນກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ທດົ ລອງ ແລະ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ ທື່
ໃຫທ້ີ ນຶ ຮ່ື ວມກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ . ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈເຖງິ ພຳກວຊິ ຳລຽີ້ ງສດັ ແລະ ກຳນປະມງົ , ຄະນະກະເສດສຳດ ທື່
ຊື່ ວຍອຳນວຍຄວຳມສະດວກດຳ້ີ ນສະຖຳນທ່ື , ອຸປະກອນ ແລະ ສດັ ທດົ ລອງ. ຂອບໃຈທມງຳນຜຊ້ີ ື່ ວຍພຳກສະຫນຳມ.

ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ

ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.້ີ (ສງິ ຫຳ 2021). ໂຄງກຳນຍກົ ລະດບັ ກຳນຜະລດິ ແລະ ກຳນສະໜອງຊນີ້ ໝຂອງ ສປປ
ລຳວ.

ທອງໄຫຼ ວງົ ປະເສດ, ບຸນເລດ ສວໄິ ລ, ຟອງສະມຸດ ສຸທຳມະວງົ , ວນັ ຄຳ ໂສລດັ ຕະນະວງົ , ສມົ ພງົ ຈດິ ຕະວງົ (2021).
ສມົ ທຽບລະບບົ ກຳນລຽ້ີ ງຫມທື່ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງໝລຳດ ແລະ ຜນົ ຕອບແທນທຳງດຳ້ີ ນ
ເສດຖະກດິ . ກອງປະຊຸມເຜຍແຜື່ ຜນົ ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ວທິ ະຍຳສຳດລະດບັ ຊຳດ 2021. ວທິ ະຍຳສຳດ, ເຕກັ ໂນໂລ
ຊ ແລະ ນະວດັ ຕະກຳ ເພື່ ອພດັ ທະນຳແບບຢນຢົງໃນຍຸກວຖິ ຊວດິ ແບບໃຫມ່ື . ມະຫຳວທິ ະຍຳໍຳລແຫ່ື ງຊຳດ.
587-598.

AOAC (1990). Official Methods of Analysis. Association of Official Analytical Chemists. 15th
edition (K Helrick editor). Arlington, USA. P 1230

Corrêa, E. K., Bianchi, I., Ulguim, R. R., Corrêa, M. N., Gil-Turnes, C. and Júnior, T. L. (2009).
Effects of different litter depths on enviro- nmental parameters and growth
performance of growing finishing pigs. Ciência Rural, Santa Maria , 39 (3) 838-843.

FAO. (2011). World Livestock 2011-Livestock in food security. Rome, Italy. FAO.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

135

Gentry, J.G., McGlone, J.J., Miller, M.F. and Blanton, Jr., J.R. (2004), Environmental effects
on pig performance, meat quality, and muscle characteristics. Journal of Animal
Sciences.82: 209-217.

Kidega K., T. Aliro, B. Mugonola, E. K. Ndyomugyenyi & I. Okello-Uma (2021). Effect of Different
Floor Types on Growth Performance of Pigs and Carcass Back-Fat Thickness. London
Journal of Research in Science: Natural and Formal. 21 (2): 47-53

Kidega, K., Aliro, T., Mugonola, B., Ndyomugyenyi, E. K., & Okello-Uma, I. (2021). Effect of
Different Floor Types on Growth Performance of Pigs and Carcass Back-Fat Thickness.

Ministry of Agriculture and Forestry (MAF). 2019. Statistic of livestock in Laos, Department
of Livestock and Fishery, Ministry of Agriculture and Forestry (MAF).

Minitab (2016). Minitab reference Manual release 16. User’s guide to statistics. Minitab Inc.
USA

Morrison RS, Johnston LJ, Hilbrands AM. (2007). The behaviour, welfare, growth performance
and meat quality of pigs housed in a deep-litter, large group housing system compared
to a conventional confinement system. Appl Anim Behav Sci. 103(1–2):12–24.

Ngapo, T.M., Dransfield, E., Martin, Magnusson, M., Bredahl, L. and Nute, G.R. (2004).
Consumer perceptions: Pork and pig production. Insights from France, England, Sweden,
and Denmark. Meat Science, 66:125-134.

Niraporn Chaiwang, Thanaporn Bunmee, Chaiwat Arjin, Watcharapong Wattanakul, Nuttawut

Krutthai, Supamit Mekchay & Korawan Sringarm (2021). Effect of deep bedding floor
and fermented feed supplement on productive performance, carcase, meat quality and

fatty acid profile of crossbred pigs, Italian Journal of Animal Science, 20:1, 479-488,
DOI: 10.1080/1828051X.2021.1893133
Nistor, E., Bampidis, V., Pentea, M., Prundeanu, H. and Ciolac, V. (2012). Nutritional Quality of
Pork Produced by Mangalitsa Breed. Scientific Papers: Animal Science and
Biotechnologies 45 (2):386-389.
Rahman M, Bora JR, Sarma AK, Roychoudhury R, Borgohain A (2015) Effect of deep litter
housing and fermented feed on carcass characteristics and meat quality of crossbred

Hampshire pigs,Veterinary World 8(7): 881-887.
Sheen, S.Y., Su, C.C., Lee, M.S., Chang, H.L. and Hong, C.M. (2005). Study on the management

model of litter bedded pig houses. Livestock Research, 34(2): 69-78.
Sivilai B, Preston T R, Hang D T and Linh N Q 2018 Effect of a 4% dietary concentration of

rice distillers’ byproduct, or of brewers' grains, on growth rate and feed conversion
during pregnancy and lactation of native Moo Lath gilts and their progeny. Livestock
Research for Rural Development. Volume 30, Article #20. Retrieved July 11, 2020, from:
http://www.lrrd.org/lrrd30/1/lert30020.html.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

136

Van Grevenhof EM, Ott S, Hazeleger W, van Weeren PR, Bijma P, Kemp B. (2011). The effects
of housing system and feeding level on the joint-specific prevalence of osteochondrosis
in fattening pigs. Livest Sci. 135(1):53–61.

Wang CF, Muhammad AUR, Liu ZY, Huang BZ, Cao BH. (2016). Effects of ensiling time on
banana pseudo-stem silage chemical composition, fermentation and in Sacco rumen
degradation. J Anim Plant Sci. 26 (2):339–346.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

137

ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຂອງຊຳວຫວຼ ງພະບຳງ: ກຳນ
ສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ , ຄຸນຄື່ ຳ, ຕ່ື ອງໂສກີ້ ຳນສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍ

Local Wisdom in Creating Products of Khai for Market of Luang Prabang

People: Making products, Values, Chain of Income Generation and
Challenges

ເດຊຳນຸລຳດ ແສນດວງເດດ, ສມົ ໝຳຍ ສງິ ທອງ, ອຸດອນ ວງົ ສມົ ມ, ມະນວນັ ແສງພະຈນັ ແລະ ວຳດສະໜຳ ດວງ
ມຳລຳສ

Dexanourath Seneduangdeth, Sommay Singthong, Oudon Vongsommy, Manivanh
Sengphachanh, and Vatsana Duangmalasy

ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ , ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ, ສປປ ລຳວ
Faculty of Social Sciences, National University of Laos, Lao PDR

email: [email protected]

ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ

ກຳນຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ນມ້ີ ຈດຸ ປະສງົ : (1) ຮບິ ໂຮມພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄເພ່ື ອສຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ອຳຫຳນປະເພດ
ຕ່ື ຳງໆຢ່ື ຫຼວງພະບຳງ; (2) ສກຶ ສຳຄຸນຄື່ ຳທຳງເສດຖະກດິ , ສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ພມປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ

ໃນກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄຜະລດິ ເປັນອຳຫຳນປະເພດຕ່ື ຳງໆ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນໄຄແຜ່ື ນ; (3) ສກຶ ສຳຕ່ື ອງໂສກ້ີ ຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ຈຳກ
ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ; ແລະ (4) ສກຶ ສຳສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງ ແລະ ນຳໃຊໄ້ີ ຄເພ່ື ອສຳີ້ ງເປັນ
ຜະລດິ ຕະພນັ ໃຫມີ້ ຄວຳມຍນຍງົ . ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ນໄີ້ ດນີ້ ຳໃຊວ້ີ ທິ ກຳນສກຶ ສຳແບບປະສມົ ປະສຳນລະຫວື່ ຳງແບບປະລມິ ຳນ
ແລະ ຄຸນນະພຳບ; ໂດຍນຳໃຊຫ້ີ ຼຳກຫຼຳຍວທິ ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ: ກຳນສນົ ທະນຳເປັນກື່ ຸມ, ກຳນສຳຫວຼ ດຄວົ ເຮອນ, ກຳນ

ສຳພຳດແບບເຈຳະເລກິ , ກຳນສຳພຳດປະຫວດັ ສຳດຊວດິ ແລະ ກຳນສງັ ເກດກຳນ. ຜນົ ຂອງກຳນສກຶ ສຳພບົ ວ່ື ຳ:
ຊຳວຫຼວງພະບຳງມພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄທື່ ຫຼຳກຫຳຼ ຍ ມທງັ ນຳໃຊເ້ີ ປັນອຳຫຳນສດົ ແລະ ອຳຫຳນແຫງ້ີ ມຳ

ແຕ່ື ດນົ ນຳນ ໂດຍເລື່ ມຈຳກພມປັນຍຳຜະລດິ ອຳຫຳນຈຳກໄຄສດົ ຕ່ື ມຳກຄນົ້ີ ຄດິ ປະດດິ ສຳີ້ ງພມປັນຍຳໃນກຳນຖະໜອມ
ອຳຫຳນໄວກີ້ ນິ ດນົ ເຊ່ື ນັ ໄຄເຫຍອງ ແລະ ໄຄແຜື່ ນ; ພມປັນຍຳນໄ້ີ ດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳໂດຍນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝ່ື ເຂຳົີ້ ໃນກຳນ
ຜະລດິ ເຮດັ ໃຫມ້ີ ມນຄ່ື ຳເພ່ື ມ ຜະລດິ ຕະພນັ ມປະສດິ ທພິ ຳບ ວື່ ອງໄວ ແລະ ເກດປະສດິ ທຜິ ນົ ດກວ່ື ຳເກື່ ຳົ . ກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄ

ຜະລດິ ເປັນອຳຫຳນແມື່ ນມຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ ສະແດງອອກໃນກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄຂຳຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ເປັນແຫື່ ຼງ
ລຳຍຮບັ ສຳຄນັ ຂອງຊຳວບຳ້ີ ນທງັ ສຳມບຳີ້ ນກລະນສກຶ ສຳໃນລະດບັ ປຳນກຳງຂນຶີ້ ໄປຮອດສຳຄນັ ທື່ ສຸດຂອງຄອບຄວົ .

ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄມຄຸນຄື່ ຳທຳງເສດຖະກດິ ສຳລບັ ຜຜ້ີ ະລດິ , ແມື່ ຄຳີ້ ມກຳງ ແລະ ຜບີ້ ລກິ ຳນຈຳໜ່ື ຳຍຜະລດິ ຕະພນັ
ໄຄ; ມນັ ມຄຸນຄື່ ຳທຳງສງັ ຄມົ ໃນປະເດນັ ທ່ື ວື່ ຳ ມນັ ກຳຍເປັນສນັ ຍະລກັ ຂອງຊຸມຊນົ ກຄທອີ້ ງຖື່ ນິ ຫວຼ ງພະບຳງ; ມນັ ມຄຸນຄື່ ຳ
ທຳງວດັ ທະນະທຳ ສື່ ອງແສງເຖງິ ພມປັນຍຳຊຳວບຳີ້ ນທື່ ຄນົ້ີ ຄດິ ຂນຶ້ີ ມຳ ແລະ ຕດິ ພນັ ກບັ ວຖິ ຊວດິ ຂອງຊຳວຫຼວງພະບຳງມຳ
ໄດຫີ້ ຳຼ ຍເຊ່ື ນັ ຄນົ ແລວີ້ . ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເປັນກຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ທື່ ມລກັ ສະນະເປັນຕ່ື ອງໂສີ້ ຄ ສຳມຳດສຳີ້ ງລຳຍຮບັ
ໃຫແ້ີ ກ່ື ຜທີ້ ່ື ເກບັ ໄຄຂຳຍ, ຜສ້ີ ຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ, ຜເີ້ ກບັ ຊ ີ້ ແລະ ຂຳຍໄຄໃນຮບແບບແມ່ື ຄຳ້ີ ມກຳງ ແລະ ຜທີ້ ື່ ເຮດັ ໜຳີ້
ທ່ື ບລກິ ຳນເປັນແມ່ື ຄຳີ້ ຂຳຍເຄື່ ອງແຫງ້ີ , ເປັນກຳນສຳີ້ ງມນຄ່ື ຳເພ່ື ມໃຫແ້ີ ກ່ື ໄຄ ເຮດັ ໃຫຄ້ີ ນົ ມວຽກເຮດັ ງຳນທຳເພ່ື ມຂນຶ້ີ ນບັ ແຕ່ື
ຂນັີ້ ຕອນກຳນຜະລດິ ຈນົ ຮອດຈຳໜ່ື ຳຍເປັນຂຳຍຍກົ ແລະ ຂຳຍຍື່ ອຍ.

ເຖງິ ຢ່ື ຳງໃດກຕຳມ, ກຳນຄຸມີ້ ຄອງແຫື່ ຼງກຳເນດ ແລະ ກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄກຍງັ ປະເຊນໜຳ້ີ ກບັ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍຫຳຼ ຍຢື່ ຳງພ
ສມົ ຄວນ ທງັ ນກີ້ ເພຳະວ່ື ຳ ວດັ ຖຸດບິ ຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມ່ື ນໄຄທື່ ເປັນພດທຳມະຊຳດ ເກດພຽງແຕ່ື ລະດແລງ້ີ ໄລຍະ 3-

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

138

4 ເດອນ ແລະ ບ່ື ທນັ ມໃຜສຳມຳດທຳກຳນເພຳະປກໄດ.້ີ ບນັ ຫຳທ່ື ເປັນສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍຕື່ ກຳນຄຸມີ້ ຄອງແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄຮວມມ
ກຳນສຳ້ີ ງເຂ່ື ອນໄຟຟຳີ້ ນຳ້ີ ຕກົ , ກຳນດດແຮື່ -ຊຳຍໃນເຂດທ່ື ມໄຄອອກ, ຄນົ ຕ່ື ຳງຖື່ ນິ ເຂຳົ້ີ ມຳເກບັ ໄຄໃນພນ້ີ ທື່ ຂອງບຳ້ີ ນ, ກຳນ
ນຳໃຊສີ້ ຳນເຄມໃນສວນກວ້ີ ຍ ແລະ ສວນໝຳກໂມ ທ່ື ຢື່ ແຄມ ຫຼ ໃກກີ້ ບັ ສຳຍນຳ້ີ ແລະອື່ ນໆ ຊ່ື ງຶ ໃນໄລຍະຜື່ ຳນມຳ ຍງັ ບ່ື ທນັ
ມມຳດຕະກຳນຄຸມີ້ ຄອງແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄເທື່ ອ.

ຄຳສບັ ສຳຄນັ : ພມປັນຍຳ, ໄຄ, ໄຄແຜ່ື ນ, ຜະລດິ ຕະພນັ , ສນິ ຄຳີ້ .

Abstract

This research aims: (1) to collect the Luang Prabang people’s wisdom of making food of
khai; (2) to study the economic, social and cultural values of local wisdom of making products of
khai, particularly khaipan; (3) to study the chain of earning income from producing products of khai
as goods ; and (4) to study the challenges in managing and using khai for sustainable production
of khai products. The research uses mingle qualitative and quantitative methodologies; using
various methods of data collection: group discussions, household survey, in-depth interview, life
history interview and observation. The result of research found that :

Luang Prabang people have had wisdom of making food of khai including fresh food and dry
food for a long time, begining from producing fresh food then dry food such as khaiyeuang and
khaipaen. This wisdom has developed by using new technology in production to add value, make
product more effective, efficien and faster. Making food products of khai is considered as an
economic value because khai products are goods that being a middle to most important household
income in three villages of case study. Khai products is an economic value for people who being
producers, middle-merchants and dealers. Making food products of khai is considered as a social
value in terms of being a local symbold of Luang Prabang. In addition, it is also considered as
cultural value due to it displays local wisdom that invented in the past and related to Luang Prabang
people’s livelihood for many genirations.

Making khai product is a chain of earning income of people, including people who gather
khai, who produce khai product, who are middleman, who are merchants selling groceries; it is
consedered to create value added of khai, create works for people from producing to selling
products, including wholesale and retail. However, the management of khai sources and using khai
have still faced many problems, because khai is natural weed, borning only dry season only 3-4
months per year and nobody can grow it. There are many threats to management of khai sources
such as: dam construction, sucking gravel in the area of khai sources, outsiders gathering khai in
the River at the village area, using petstiside in the banana gardens and water melon gardens
nearby the Rivers, etc.; which there is no rule to menage khai sources, yet.

Keyword: wisdom, khai, khaipaen, product, market.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

139

ບດົ ນຳ

“ໝກົ ປຳແດກກມຄ ຈື່ ກະປກມວຳດ” ເປັນຄຳສຸພຳສດິ ທ່ື ບນັ ພະບຸລຸດລຳວກື່ ຳວໄວເີ້ ພ່ື ອສ່ື ງັ ສອນຄນົ ຮືຸ່ ນຫງຼັ ໃຫ້ີ
ສຳນກຶ ໃນຄວຳມສຳຄນັ ຂອງພມປັນຍຳລຳວທື່ ຄນົ ຮ່ືຸ ນກື່ ອນໄດປ້ີ ະດດິ ຄດິ ສຳີ້ ງ ແລະ ເພ່ື ມເຕມເສມແຕື່ ງ ສບທອດກນັ ມຳໃຫີ້
ເປັນປະໂຫຍດກບັ ຄນົ ຮືຸ່ນຫງຼັ ໃນກຳນດຳລງົ ຊວດິ . ກື່ ຳວໄດວ້ີ ື່ ຳ ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ມຄວຳມສຳຄນັ ທງັ ທຳງດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ

ແລະ ສງັ ຄມົ ທງັ ໃນອະດດ ແລະ ປັດຈບຸ ນັ ; ເພຳະມນັ ສຳມຳດເປັນທງັ ແຫື່ ຼງແນວຄດິ ແລະ ວທິ ກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳທຳງ
ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ , ສງັ ຄມົ ແລະ ກຳນເມອງ; ຖໄດວ້ີ ື່ ຳມນັ ເປັນສມົ ບດັ (ຊບັ ສນິ ທຳງປັນຍຳ) ອນັ ມຄ່ື ຳຂອງຄນົ ທື່ ວົ ໄປ; ມນັ ຍງັ
ມຄວຳມສຳຄນັ ຊ່ື ວຍໃຫເີ້ ສມສຳ້ີ ງຄວຳມຮກັ , ຄວຳມສຳມກັ ຄຂອງຄນົ ໃນຊຸມຊນົ ແລະ ຊື່ ວຍປັບປື່ ຽນວຖິ ຊວດິ ໃນທອີ້ ງຖື່ ນິ
ໃຫສີ້ ອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນປື່ ຽນແປງຂອງເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ໄດຢີ້ ື່ ຳງເໝຳະສມົ ກບັ ແຕ່ື ລະຍຸກສະໄໝ. ລຳວເປັນຊຳດໜື່ ງຶ ທ່ື ມ
ອະລຍິ ະທຳຢື່ ຳງຫຳຼ ກຫຳຼ ຍ ແລະ ຄງົ ຄຸນຄື່ ຳຕງັ້ີ ແຕື່ ອະດດຕະກຳນ; ປະຊຳຊນົ ລຳວໄດປີ້ ະດດິ ຄດິ ສຳ້ີ ງພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊີ້
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ຮວມທງັ ພດພນັ ທື່ ມຢ່ື ໃນປ່ື ຳດງົ ພງົ ໄພ ທງັ ພດອຍ ແລະ ທື່ ງົ ພຽງ ຈນົ ຮອດທ່ື ມຢື່ ໃນຫວ້ີ ຍນຳີ້ ລຳ
ເຊຕື່ ຳງໆເຂຳົ້ີ ໃນກຳນດຳລງົ ຊວດິ ; ນຳໃຊເີ້ ປັນອຳຫຳນ ໃຊເີ້ ປັນທງັ ສະໝຸນໄພທື່ ມປະສດິ ທພິ ຳບ ປ່ື ິນປົວຮກັ ສຳສຸຂະພຳບ ສບ
ທອດມຳຈຳກຮ່ືຸ ນຄນົ ນນັີ້ ຕື່ ຮືຸ່ ນຄນົ ນ້ີ ມຳຈນົ ຮອດປັດຈບຸ ນັ . ຊຳວຫວຼ ງພະບຳງກເປັນກ່ື ຸມຄນົ ໜ່ື ງຶ ທ່ື ມມນເຊອີ້ ມພມປັນຍຳທ່ື
ຫຼຳກຫຼຳຍໃນກຳນປະດດິ ຄດິ ສຳ້ີ ງ ຫຼຳຍໆທອ້ີ ງຖື່ ນິ ມພມປັນຍຳທ່ື ເປັນເອກະລກັ ເຊື່ ນັ : ຊຳວບຳີ້ ນພນັ ຫວຼ ງມພມປັນຍຳໃນ
ກຳນຜະລດິ ໝດ້ີ ນິ ເຜຳົ , ຊຳວບຳີ້ ນເຕຳົ ໄຫ ແລະ ບຳ້ີ ນຊ່ື ຳງໄຫມພມປັນຍຳໃນກຳນຜະລດິ ໄຫ, ຊຳວບຳ້ີ ນດອນ, ບຳ້ີ ນຫຳດຮື່ ຽນ
ມພມປັນຍຳໃນກຳນຕເຫຼກັ , ຊຳວບຳີ້ ນຜຳນມົ ມພມປັນຍຳໃນກຳນຕື່ ຳແຜ່ື ນ, ບຳ້ີ ນສຳຍລມົ ເຮດັ ໜງັ ຍຳ, ບຳີ້ ນປຳກຫວ້ີ ຍເຮດັ
ແຈ່ື ວບອງ ເປັນຕນົ້ີ . ເວຳົ້ີ ສະເພຳະ ພມປັນຍຳໃນກຳນນຳເອຳົ ໄຄມຳປຸງແຕ່ື ງເປັນອຳຫຳນພນີ້ ເມອງຢື່ ຳງຫຼຳກຫຼຳຍແມື່ ນມຢ່ື ທື່ ວົ
ໄປໃນເມອງຫວຼ ງພະບຳງ ແຕ່ື ບຳງທອ້ີ ງຖື່ ນິ ມກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນ ເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ຢື່ ຳງຫຼວງຫຳຼ ຍເກອບທຸກ ຄວົ ເຮອນ ເຊື່ ນັ
ບຳີ້ ນຜຳໂອ, ບຳ້ີ ນດ່ື ຳນ ແລະ ບຳ້ີ ນນນສະຫວຳດ ເປັນຕນົີ້ .

ເນ່ື ອງຈຳກສະພຳບກຳນພດັ ທະນຳນບັ ມນີ້ ບັ ວື່ ອງໄວຂນຶີ້ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ກມກຳນປ່ື ຽນແປງໄວວຳ ຊື່ ງຶ ມຜນົ
ສະທອີ້ ນນຳໄປສື່ ກຳນນຳໃຊຊ້ີ ບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ນຳໃຊພີ້ ດຜກັ ໃນທຳມະຊຳດຫຼຳຍຂນຶ້ີ ເພ່ື ອກຳນປຸງແຕ່ື ງບ່ື ພຽງແຕື່
ເພ່ື ອເປັນອຳຫຳນສຳລບັ ຄອບຄວົ ຂອງໃຜລຳວເທື່ ຳົ ນນັ້ີ ແຕື່ ຫຳກແມ່ື ນເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນ ພຳຍຫງຼັ ທື່ ຫວຼ ງ
ພະບຳງໄດກີ້ ຳຍເປັນເມອງມລະດກົ ໂລກປ 1995 ແລະ ປະກຳດຢ່ື ຳງເປັນທຳງກຳນໃນວນັ ທ 2 ກຸມພຳ 1998 ເປັນຕນົ້ີ ມຳ
ນກັ ທື່ ອງທື່ ຽວທງັ ພຳຍໃນ ແລະ ຕ່ື ຳງປະເທດກຫ່ື ຼງັ ໄຫຼເຂຳົີ້ ມຳທື່ ອງທ່ື ຽວເມອງຫວຼ ງພະບຳງຫຼຳຍຂນຶ້ີ (ເດຊຳນຸລຳດ ແສນດວງ
ເດດ ແລະ ຄະນະ, 2005) ຊື່ ງຶ ເປັນກຳນສຳີ້ ງເງື່ອນໄຂໃຫມີ້ ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ສຳລບັ ນກັ ທື່ ອງ
ທ່ື ຽວນບັ ມນີ້ ບັ ຫຳຼ ຍຂນຶ້ີ ເຊ່ື ນັ ກນັ . ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນໄຄແຜ່ື ນ ບື່ ແມື່ ນຜະລດິ ສຳລບັ ພຽງແຕື່
ປະຊຳກອນພຳຍໃນເມອງຫຼວງພະບຳງຄດ່ື ງັ ແຕ່ື ກ່ື ອນອກແລວ້ີ ແຕື່ ຫຳກແມ່ື ນເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ສຳລບັ ນກັ ທ່ື ອງທື່ ຽວ ທື່ ເຂຳົີ້ ໄປ
ຢີຽ້ ມຢຳມເມອງຫຼວງພະບຳງ ອນັ ເນື່ ອງມຳຈຳກຄວຳມມຊື່ ສຽງ ແລະ ມສະເໜື່ ຂອງກຳນເປັນເມອງມລະດກົ ໂລກທຳງດຳ້ີ ນ
ວດັ ທະນະທຳນນັີ້ ເອງ.

ເພຳະສະນນັ້ີ ມນັ ຈື່ ງຶ ເປັນເລ່ື ອງທື່ ໜຳ້ີ ສນົ ໃຈທື່ ຈະສກຶ ສຳຄວຳມເປັນມຳຂອງພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນສຳີ້ ງ
ຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄຂອງຊຳວຫຼວງພະບຳງ ນບັ ຕງັ້ີ ແຕ່ື ກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄມຳປຸງແຕ່ື ງເປັນອຳຫຳນ ຈນົ ເຖງິ ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະ
ພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ; ຄວຳມຫຳຼ ກຫຼຳຍຂອງພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄ ເພ່ື ອສຳີ້ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ອຳຫຳນປະເພດ
ຕ່ື ຳງໆເພື່ ອບລໂິ ພກ ແລະ ເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຢ່ື ເມອງຫຼວງພະບຳງ; ຕ່ື ອງໂສກ້ີ ຳນສຳ້ີ ງມນຄື່ ຳເພື່ ມ ສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ຈຳກກຳນສຳ້ີ ງ
ຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ; ຕະຫອຼ ດຮອດສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງ ແລະ ນຳໃຊໄີ້ ຄເພື່ ອສຳີ້ ງເປັນຜະລດິ ຕະ
ພນັ ໃຫມີ້ ຄວຳມຍນຍງົ ຄຽງຄ່ື ໄປກບັ ກຳນພດັ ທະນຳດຳີ້ ນອື່ ນໆຢ່ື ສຳມເມອງ ໂດຍສະເພຳະກແມ່ື ນນະຄອນຫວຼ ງພະບຳງ ທ່ື
ເປັນເມອງມລະດກົ ໂລກແຫື່ ງທຳອດິ ຂອງສປປ ລຳວ ແລະ ກເປັນເມອງທ່ື ຕດິ ອນັ ດບັ ຍອດນຍິ ມົ ກຳນທ່ື ອງທື່ ຽວຫຳຼ ຍໆຄງັ້ີ

ຜ່ື ຳນມຳ (ພະແນກທື່ ອງທື່ ຽວແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ, ອຳ້ີ ງໃນ ເດຊຳນຸລຳດ ແສນດວງເດດ ແລະ ຄະນະ, 2012) ແລະ ອກສອງ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

140

ເມອງຄ ເມອງຈອມເພດັ ທ່ື ຢ່ື ໃກຊີ້ ດິ ກບັ ເມອງຫຼວງພະບຳງ ແລະ ເມອງນຳີ້ ບຳກ ທື່ ສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເພ່ື ອປອ້ີ ນຕະຫຼຳດ
ເມອງຫຼວງພະບຳງ (ພະແນກຖະແຫງຼ ຂ່ື ຳວ ວດັ ທະນະທຳ ແລະທື່ ອງທ່ື ຽວ., 2017).

ກຳນສກຶ ສຳນມີ້ ຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອ (1) ສກຶ ສຳ ແລະ ຮບິ ໂຮມພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄເພ່ື ອສຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະ
ພນັ ອຳຫຳນປະເພດຕ່ື ຳງໆຢ່ື ຫວຼ ງພະບຳງ; (2) ສກຶ ສຳຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ , ສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳຂອງຜະລດິ ຕະພນັ
ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄຜະລດິ ເປັນອຳຫຳນປະເພດຕື່ ຳງໆ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນໄຄແຜື່ ນ; (3) ສກຶ ສຳຕ່ື ອງໂສີ້
ກຳນສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ຈຳກກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ; ແລະ (4) ສກຶ ສຳສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງ ແລະ
ນຳໃຊໄີ້ ຄເພື່ ອສຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໃຫມ້ີ ຄວຳມຍນຍງົ .

ວທິ ການຶສກສາ

ກຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ນໃີ້ ຊວ້ີ ທິ ກຳນສກຶ ສຳແບບປະສມົ ປະສຳນ ໂດຍສມົ ທບົ ກຳນສກຶ ສຳແບບຄຸນນະພຳບ ແລະ ແບບ
ປະລມິ ຳນ ເພ່ື ອຫກຼ ຊ່ື ອງວື່ ຳງຂອງກຳນໃຊແີ້ ຕ່ື ວທິ ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ແບບດຽວ (Denscombe, 2007). ປະຊຳກອນສກຶ ສຳໄດີ້
ເລອກເອຳົ 3 ບຳ້ີ ນທື່ ມກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ຫຼຳຍ ຄ ບຳີ້ ນພກິ ນອີ້ ຍ ນະຄອນຫວຼ ງພະບຳງ, ບຳີ້ ນມື່ ວງຄຳ
ເມອງຈອມເພດັ ແລະ ບຳີ້ ນບມົ ເມອງນຳ້ີ ບຳກ. ກຳນສກຶ ສຳນໄີ້ ດນີ້ ຳໃຊຫ້ີ ຼຳຍວທິ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນປະຖມົ ມະພມ: ສນົ ທະນຳ
ເປັນກື່ ຸມ, ສຳຫວຼ ດຄວົ ເຮອນ, ສຳພຳດແບບເຈຳະເລກິ , ສຳພຳດປະຫວດັ ສຳດຊວດິ ແລະ ກຳນສງັ ເກດ. ປະຊຳກອນກື່ ຸມຕວົ
ຢ່ື ຳງສຳລບັ ກຳນສກຶ ສຳທຳງປະລມິ ຳນແມ່ື ນຄອບຄວົ ທ່ື ມກຳນເກບັ ໄຄມຳບລໂິ ພກ ຫຼ ສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເພ່ື ອຈຳໜື່ ຳຍເປັນ
ສນິ ຄຳ້ີ ທງັ ໝດົ 3 ບຳີ້ ນ 299 ຄອບຄວົ ໂດຍບ່ື ໃຊສ້ີ ດສື່ ຸມກື່ ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງ (ບຳີ້ ນພກິ ນອ້ີ ຍ ມ 81 ຄອບຄວົ , ກື່ ຸມຕວົ ຢື່ ຳງ 43
ຄອບຄວົ , ບຳີ້ ນມື່ ວງຄຳ ມ 117 ຄອບຄວົ , ກ່ື ຸມຕວົ ຢື່ ຳງ 36 ຄອບຄວົ ແລະ ບຳ້ີ ນບມົ ມ 255 ຄອບຄວົ , ກື່ ຸມຕວົ ຢື່ ຳງ 150
ຄອບຄວົ ). ສຳລບັ ກຳນສກຶ ສຳທຳງຄຸນນະພຳບ, ກື່ ຸມເປົຳີ້ ໝຳຍສຳລບັ ກຳນສຳພຳດທງັ ໝດົ 14 ທ່ື ຳນ (ພະນກັ ງຳນເມອງ 1 ທື່ ຳນ
, ຄະນະບຳ້ີ ນ 3 ທ່ື ຳນ, ຜຜີ້ ະລດິ ໄຄແຜື່ ນ 3 ທ່ື ຳນ, ແມື່ ຄຳີ້ ມກຳງ 3 ທ່ື ຳນ, ແມ່ື ຄຳ້ີ ຂຳຍໄຄຢື່ ຕະຫຼຳດ 2 ທື່ ຳນ ແລະ ແມື່ ຄຳ້ີ ຜີ້
ຫຳບໄຄແຜື່ ນຂຳຍຕຳມຕວົ ເມອງ 2 ທື່ ຳນ.

ໃນກຳນວເິ ຄຳະບນັ ຫຳແມື່ ນໄດນ້ີ ຳໃຊແ້ີ ນວຄດິ ພມປັນຍຳ ( ທອງສະລດິ ມງັ ໜື່ ເມກ ແລະ ຄະນະ, 2015), ພມ
ປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ (ຍດົ ສນັ ຕະສມົ ບດັ , 1999), ແນວຄດິ ຜະລດິ ຕະພນັ ຊຸມຊນົ (ຈດິ ຕະພນົ ຊຸມເກດ, 2017) (Fuller,
G.W., 1994) ແລະ ແນວຄດິ ກຳນຄຸມີ້ ຄອງຄວຳມຮ້ີ ແລະ ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ (ວວິ ດິ ວງົ ທບິ , 2014) ເປັນຕນົີ້ .

▪ ແຜນທ່ື : ສປປ ລຳວ: ພນ້ີ ທ່ື ສກຶ ສຳ ບຳ້ີ ນພກິ ນອີ້ ຍ ນະຄອນຫວຼ ງພະບຳງ, ບຳີ້ ນມ່ື ວງຄຳ ເມອງຈອມເພດັ
ແລະ ບຳີ້ ນບມົ ເມອງນຳ້ີ ບຳກ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

141

Map of Lao PDR: Luang Prabang Province

N

Phongsaly W E
Luangnamtha S

Bokeo Huaphanh
Oudomxay
Luang Prabang

Xayabuly Xiengkhuang

Xaysomboun

Vientiane Borikhamxay

Vientiane Capital

Khammuane

Savannakhet

Saravanh
Sekong

Champasak

Attapeu

200 0 200 Kilometers

ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ຂມ້ີ ນທ່ື ວົ ໄປຂອງຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

142

Comparing sex of Respondents in 3 villages (n=229)

Total 6.60% 93.40%
Ban Bom (Nambak District)
Ban Muangkham (Chomphet District) 4.40% 61.10%
Ban Pik (Luangprabang City)
1.30% 14.40%
0.90% 17.90%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

men women

Figure1: Comparing sex of Respondents in 3 villages

ປະຊຳກອນກ່ື ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງທງັ ໝດົ ສຳມບຳ້ີ ນ 229 ຄນົ (ຍງິ 93.4 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍ); ໃນນນັ້ີ ບຳ້ີ ນບມົ ກວມອດັ ຕຳສື່ ວນ
ຫຳຼ ຍກວ່ື ຳໝ່ື , ຖດັ ມຳແມື່ ນບຳ້ີ ນພກິ ນອ້ີ ຍ ແລະ ບຳ້ີ ນມ່ື ວງຄຳ (ເບື່ ງິ ຮບສະແດງທ 1). ສຳລບັ ອຳຍຸຂອງຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມ
ແມ່ື ນມຄວຳມຫຼຳຍຫຼຳກ ຕງັີ້ ແຕ່ື ອຳຍຸໄວໜື່ ຸມຕ່ື ຳກວ່ື ຳ 20 ປຈນົ ເຖງິ ຜອ້ີ ຳວຸໂສອຳຍຸ 60 ປຂນຶ້ີ ໄປ; ໃນນນັ້ີ ກື່ ຸມອຳຍຸ 40-49

ປ ກວມອດັ ສ່ື ວນຫຳຼ ຍກວ່ື ຳໝ່ື (27.50 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍ). ສຳລບັ ອຳຊບຂອງຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມທງັ ໝດົ 3 ບຳ້ີ ນ ແມ່ື ນມ
ຄວຳມຫຼຳຍຫຼຳກ; ໃນນນັີ້ ອຳຊບຊຳວນຳແມ່ື ນກວມອດັ ຕຳສື່ ວນຫຼຳຍກວ່ື ຳໝ່ື (ເກອບ 73 ສື່ ວນຮອີ້ ຍ), ຖດັ ມຳແມ່ື ນອຳຊບ
ຊຳວສວນ, ຄຳີ້ ຂຳຍ, ຄ, ແຮງງຳນຮບັ ຈຳີ້ ງ ແລະ ອ່ື ນໆ.

ສຳລບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງຜຕີ້ ອບແບບສອບຖຳມທງັ ໝດົ 3 ບຳີ້ ນ ກມຄວຳມຫຳຼ ຍຫຼຳກເຊື່ ນັ ກນັ , ໃນນນັ້ີ ລະດບັ ຕ່ື ຳ
ກວ່ື ຳມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ີ ກວມອດັ ຕຳສື່ ວນຫຼຳຍກວ່ື ຳໝ່ື (ເກອບ 76 ສື່ ວນຮອີ້ ຍ), ຖດັ ມຳແມ່ື ນຈບົ ມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ີ ,
ຊນັ້ີ ສງ ແລະ ປະລນິ ຍຳຕ. ຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມເກອບທງັ ໝດົ ສຳມບຳ້ີ ນແມ່ື ນນບັ ຖສຳສະໜຳພຸດ (96.5 ສື່ ວນຮອ້ີ ຍ),
ຖດັ ມຳແມື່ ນເຊ່ື ອຖຜ ແລະ ສຳສະໜຳຄຣດິ . ທງັ ສຳມບຳີ້ ນແມ່ື ນມຫຼຳກຫຼຳຍຊນົ ເຜື່ ຳົ ໃນນນັ້ີ ຫຼຳຍກວ່ື ຳໝື່ ແມື່ ນເຜື່ ຳົ ໄທດຳ
(47.2 ສື່ ວນຮອີ້ ຍ), ຖດັ ມຳແມ່ື ນເຜ່ື ຳົ ລຳວ, ເຜ່ື ຳົ ລ,້ີ ຂະມຸ ແລະ ມງົີ້ . ຖຳີ້ ສມົ ທຽບເປັນແຕ່ື ລະບຳ້ີ ນ ເຫນັ ວື່ ຳບຳີ້ ນພກິ ນອີ້ ຍມ
ເຜື່ ຳົ ລຳວ 51.2 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍ ແລະ ລ ້ີ 44.2 ສື່ ວນຮອີ້ ຍ; ຊຳວບຳີ້ ນມ່ື ວງຄຳມເຜື່ ຳົ ລຳວ 97.2 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍ ແລະ ຂະມຸ 2.8
ສື່ ວນຮອີ້ ຍ; ສື່ ວນບຳີ້ ນບມົ ມເຜ່ື ຳົ ໄທດຳ 72 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍ, ຖດັ ມຳແມ່ື ນເຜື່ ຳົ ລຳວ, ລ,ີ້ ຂະມຸ ແລະ ມງົ້ີ .

ສຳລບັ ບຳີ້ ນເກດຂອງຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມ, ໂດຍລວມທງັ ສຳມບຳີ້ ນຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມມຖ່ື ນິ ກຳເນດຢື່ ບຳ້ີ ນ
ຢ່ື ປັດຈບຸ ນັ ກວມອດັ ຕຳສື່ ວນຫຳຼ ຍ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນບຳີ້ ນມື່ ວງຄຳ ມຄນົ ກຳເນດໃນທອ້ີ ງຖື່ ນິ ບຳີ້ ນນນັ້ີ ເອງເຖງິ 86.1 ສື່ ວນ
ຮອີ້ ຍ, ບຳ້ີ ນບມົ ກມເຖງິ 70 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍ ແລະ ບຳີ້ ນພກິ ນອ້ີ ຍແມ່ື ນຜຕ້ີ ອບແບບສອບຖຳມມຖ່ື ນິ ກຳເນດຢື່ ບຳ້ີ ນຢື່ ປັດຈບຸ ນັ

ກວມອດັ ຕຳສື່ ວນ 55.8 ສື່ ວນຮອີ້ ຍ.

1. ພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄເພ່ື ອສຳີ້ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ອຳຫຳນຢື່ ນະຄອນຫວຼ ງພະບຳງ, ເມອງຈອມເພດັ
ແລະ ເມອງນຳ້ີ ບຳກ

• ກຳນຄດັ ເລອກວດັ ຖຸດບິ : ກຳນເກບັ ໄຄ
ໄຄແມ່ື ນພດນຳ້ີ ທ່ື ອອກຈຳກຫນໃນພນີ້ ນຳ້ີ ຕຳມແມື່ ນຳ້ີ ເຊື່ ນັ ໃນພນີ້ ທ່ື ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ ໄຄເກດຢ່ື ແມື່ ນຳ້ີ ຂອງ,
ນຳ້ີ ຄຳນ, ນຳີ້ ອ, ນຳີ້ ເຊອງ, ນຳ້ີ ບຳກ ເປັນຕນົ້ີ . ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນໃນລະດແລງ້ີ ຊ່ື ງຶ ແມື່ ນລະດນຳີ້ ບກົ ແຫງີ້ ຕນ້ີ ເຂນ ໄຄຈ່ື ງຶ ເກດ
ແລະ ເຕບໂຕ. ໄຄມຫຳຼ ຍຊະນດິ ເຊ່ື ນັ ໄຄຫນ, ໄຄໝື່ ນ, ໄຄໜຽວ ແລະ ໄຄຟົງ ເປັນຕນົ້ີ . ກຳນຄດັ ເລອກເກບັ ໄຄ ໂດຍທ່ື ວົ ໄປ
ແມື່ ນຂນຶີ້ ກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນບລໂິ ພກ. ວທິ ກຳນເກບັ ແມື່ ນເລອກເອຳົ ໄຄທື່ ຍງັ ອື່ ອນມສຂຽວອ່ື ອນ ຫຳຂຽວເຂມັ້ີ . ແມ່ື
ເຖຳົ້ີ ຄຳຫຼຳ້ີ (84 ປ) ຊຳວບຳ້ີ ນມື່ ວງຄຳ ກື່ ຳວວ່ື ຳ: “ແຕ່ື ກໄີ້ ຄຫຼຳຍໆ ປຳ້ີ ໂທ! ຢຽບໄປໆ ໄປຊອກເອຳົ ແຕື່ ອນັ ງຳມໆ ໄຄຂຽວໆ
ງຳມໆ... ແຕ່ື ດຽວນອ້ີ ນັ ຂລີ້ ຳ້ີ ຍກເອຳົ ເອຳົ ໝດົ ດຽວນນ້ີ ະ” (ຄຳຫຳຼ້ີ , 2018).

• ພມປັນຍຳກຳນຜະລດິ ອຳຫຳນສດົ ຈຳກໄຄ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

143

ພມປັນຍຳໃນກຳນບລໂິ ພກໄຄສດົ ຂອງຊຳວຫຼວງພະບຳງແມ່ື ນມຫຳຼ ກຫຼຳຍຢ່ື ຳງພສມົ ຄວນ ນບັ ທງັ ບລໂິ ພກເປັນ
ອຳຫຳນກບັ ເຂຳົີ້ ແລະ ອຳຫຳນວ່ື ຳງ, ປະເພດບລໂິ ພກດບິ ແລະ ປະເພດປຸງແຕ່ື ງເປັນອຳຫຳນສຸກ ແຕ່ື ສື່ ວນຫຼຳຍກນຍິ ມົ ກນັ
ປຸງແຕ່ື ງເປັນອຳຫຳນສຸກ. ອຳຫຳນທ່ື ປຸງແຕ່ື ງຈຳກໄຄຮວມມ ເອຳະໄຄ, ໝກົ ໄຄ, ແກງໄຄ ແລະ ຂວົ້ີ ໄຄ; ໃນນນັ້ີ ອຳຫຳນທ່ື
ນຍິ ມົ ກນັ ປຸງແຕື່ ງຈຳກໄຄແມື່ ນ ເອຳະໄຄ ແລະ ໝກົ ໄຄ. ນອກຈຳກນ້ີ ຍງັ ມໄຄບຳງຊະນດິ ເຊ່ື ນັ ໄຄຟົງ ທື່ ຊຳວບຳ້ີ ນບຳງທອີ້ ງ
ຖື່ ນິ ບລໂິ ພກສດົ ໆແບບອຳຫຳນວື່ ຳງ ຄນຳເອຳົ ໄຄສດົ ມຳບລໂິ ພກກບັ ນຳີ້ ແຈື່ ວປຳແດກ.

• ພມປັນຍຳກຳນຜະລດິ ອຳຫຳນແຫງີ້ ຈຳກໄຄ
ພມປັນຍຳໃນກຳນຜະລດິ ອຳຫຳນແຫງີ້ ຈຳກໄຄຂອງຊຳວຫຼວງພະບຳງກມຫຼຳກຫຳຼ ຍຢ່ື ຳງເຊ່ື ນັ ດຽວກນັ ກບັ ກຳນບ
ລໂິ ພກໄຄສດົ ; ໃນນນັ້ີ ຊະນດິ ທ່ື ນຍິ ມົ ກນັ ທ່ື ສຸດແມ່ື ນໄຄແຜື່ ນ ແລະ ຖດັ ມຳແມ່ື ນໄຄຍ(ໄຄເຫຍອງ). ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜ່ື ນ
ແມ່ື ນມຫຳຼ ຍຂນັ້ີ ຕອນ, ຫຳຼ ຍວທິ ກຳນ ຊື່ ງຶ ມກຳນປະດດິ ຄດິ ຄນົ້ີ ປັບປ່ື ຽນເຄ່ື ອງມ ແລະ ເຕກັ ນກິ ວທິ ກຳນໄປຕຳມຄວຳມກຳ້ີ ວ
ໜຳ້ີ ຂອງຍຸກສະໄໝ ເພື່ ອຄວຳມວື່ ອງໄວ, ປັບປຸງຄຸນນະພຳບ ແລະ ຕອບສະໜອງຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນຂອງລກຄຳີ້ . ຕຳມກຳນສຳ

ຫຼວດ, ປະມຳນ 97 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍຂອງຜໃີ້ ຫສີ້ ຳພຳດທງັ ໝດົ ໄດປີ້ ັບປ່ື ຽນວທິ ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນ ມພຽງແຕ່ື ເກອບ 3 ສື່ ວນ
ຮອີ້ ຍເທ່ື ຳົ ນນັີ້ ທື່ ຍງັ ເຮດັ ຕຳມພມປັນຍຳເດມ. ຖຳ້ີ ສມົ ທຽບສຳມບຳີ້ ນເຫນັ ວື່ ຳ ຊຳວບຳີ້ ນພກິ ນອ້ີ ຍ ຂອີ້ ນຂຳີ້ ງອະນຸຮກັ ວທິ ກຳນ

ຜະລດິ ຕຳມພມປັນຍຳເດມຫຼຳຍກວື່ ຳບຳີ້ ນມື່ ວງຄຳ ແລະ ບຳີ້ ນບມົ .

+ ວທິ ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນຕຳມພມປັນຍຳເດມ: ແມ່ື ນກຳນນຳໄຄທ່ື ເກບັ ມຳນນັ້ີ ມຳຜະລດິ ຕຳມເຕກັ ນກິ ເດມເພ່ື ອ
ໃຫໄ້ີ ດໄ້ີ ຄແຜື່ ນເກບັ ໄວບ້ີ ລໂິ ພກໄດດ້ີ ນົ ນຳນ ດື່ ງັ ມຂນັ້ີ ຕອນດື່ ງັ ນ:ີ້

- ຂນັ້ີ ຕອນທບັ -ລຳີ້ ງໄຄ: ເປັນຂນັີ້ ຕອນກຳນທຳຄວຳມສະອຳດໄຄກື່ ອນຈະນຳໄປແປຮບເປັນໄຄແຜື່ ນ;
ອຸປະກອນທ່ື ນຳໃຊໃີ້ ນກຳນທບັ ແລະ ລຳີ້ ງໄຄຮວມມ ໄມຄ້ີ ອີ້ ນທບັ ໄຄ, ກະຕ່ື ຳ(ຊຳີ້ )ໄມໄ້ີ ຜື່ ສຳລບັ ສະລຳ້ີ ງຊຳຍອອກຈຳກໄຄ.
ວທິ ກຳນທບັ -ລຳີ້ ງໄຄແມື່ ນນຳເອຳົ ໄຄທ່ື ເກບັ ມຳນນັ້ີ ມຳທບັ ຮອງແຜື່ ນໃສ່ື ແປນ້ີ ໄມ ້ີ ຫຼ ແຜື່ ນຫນ ທບັ ໃຫລີ້ ະອຽດ ແລວີ້ ລຳີ້ ງໄຄ
ໃສື່ ກະຕື່ ຳ ໂດຍໃຊມີ້ ຄນົ ໄຄໃນນຳີ້ ເພື່ ອໃຫເີ້ ມດັ ຊຳຍ ຝື່ ຸ ນອອກຈຳກໄຄ. ກຳນທບັ -ລຳີ້ ງໄຄແມື່ ນເຮດັ ຫຳຼ ຍຄງັ້ີ ຈນົ ຮບັ ປະກນັ
ວື່ ຳໄຄສະອຳດບື່ ມຊຳຍຕກົ ຄຳ້ີ ງໃນໄຄແລວ້ີ ຈ່ື ງຶ ຢຸດກຳນລຳ້ີ ງ. ຈຳນວນຄງັີ້ ຂອງກຳນທບັ -ລຳີ້ ງໄຄນຂ້ີ ນຶີ້ ກບັ ບື່ ອນເກບັ ໄຄ ຖຳີ້
ເປັນບື່ ອນທື່ ມຝ່ື ຸ ນ ຊຳຍຫຼຳຍກອຳດໄດທ້ີ ບັ -ລຳີ້ ງຊຳ້ີ ຄນຫຼຳຍຄງັ້ີ .

- ຂນັີ້ ຕອນຕບົ ໄຄແຜື່ ນ: ກຳນຕບົ ໄຄແຜ່ື ນຕຳມແບບພມປັນຍຳເດມນນັີ້ ແມື່ ນກຳນນຳເອຳົ ໄຄທ່ື ທບັ -ລຳ້ີ ງນນັ້ີ
ມຳຢຳຍໃສື່ ໄພຫຍຳີ້ ແລວ້ີ ຕບົ ໃຫເີ້ ປັນແຜື່ ນ. ອຸປະກອນທ່ື ນຳໃຊໃ້ີ ນກຳນຕບົ ໄຄນປີ້ ະກອບດວ້ີ ຍ: ໄພຫຍຳ້ີ (ຊະນດິ ດຽວກບັ
ໄພຫຍຳີ້ ທື່ ໃຊມີ້ ຸງເຮອນ ຫຼ ມຸງຕບ) ທ່ື ໃຊເີ້ ປັນຖຳນຮອງໄຄໃນເວລຳຕບົ ໄຄໃຫເີ້ ປັນແຜ່ື ນ ແລະ ໃຊຕ້ີ ຳກໄຄ, ມດັ ກຳ້ີ ນພຳີ້ ວ
ທ່ື ໃຊຕີ້ ບົ ໄຄ. ອງົ ປະກອບໃນກຳນປຸງແຕ່ື ງໄຄ ຮວມມຫຼຳຍຢ່ື ຳງເຊ່ື ນັ ເກອ, ໝຳກກອກ, ໝຳກຂຳມ, ໝຳກງຳ, ຂ່ື ຳ, ຂງ,
ຜກັ ທຽມ, ໝຳກເລ່ື ນັ . ວທິ ກຳນເຮດັ ແມື່ ນຕມົ້ີ ນຳ້ີ ສຳລບັ ປຸງແຕ່ື ງໄຄ ໂດຍໃສ່ື ເກອ ແລະ ໝຳກຂຳມ ຫຼ ໝຳກກອກເພ່ື ອໃຫ້ີ
ອອກລດົ ຊຳດສມົ້ີ ; ປຸງແຕື່ ງນຳີ້ ຕບົ ໄຄແລວ້ີ ກປະໃຫເ້ີ ຢັນກື່ ອນນຳໄປໃຊ.້ີ ພຳຍຫງຼັ ທ່ື ກະກຽມໄພຫຍຳີ້ , ນຳ້ີ ປຸງ ແລະ ເຄື່ ອງ
ເທດຂອງຫອມແລວີ້ ກຳນຕບົ ໄຄກເລ່ື ມ ຈຳກຂນັ້ີ ຕອນກຳນຢຳຍໄຄໃສື່ ໄພຫຍຳີ້ ແລວີ້ ໃຊຟ້ີ ອຍກຳີ້ ນພຳີ້ ວຕບົ ເບຳົ ໆໃຫໄ້ີ ຄທ່ື
ຢຳຍໄວນ້ີ ນັີ້ ໃຫເີ້ ປັນແຜື່ ນລຽບໆ ພອີ້ ມດຽວກນັ ກເອຳົ ນຳ້ີ ທ່ື ປຸງແຕື່ ງໄວນ້ີ ນັ້ີ ໂຮຍໃສື່ ເປັນໄລຍະໆເພ່ື ອໃຫຊີ້ ມຶ ຊບັ ເຂຳົ້ີ ໃນເນອ້ີ
ໄຄ. ເມື່ ອແຜື່ ນໄຄລຽບດແລວ້ີ ກໂຮຍດວີ້ ຍໝຳກງຳ, ຂ່ື ຳ, ຂງ, ໝຳກເລ່ື ນັ ແລວ້ີ ກຕບົ ເບຳົ ໆເພ່ື ອໃຫເ້ີ ຄ່ື ອງເທດຂອງຫອມທື່
ໂຮຍລງົ ນນັ້ີ ຕດິ ແໜນ້ີ ກບັ ເນອ້ີ ໄຄ.

- ຂນັີ້ ຕອນກຳນຕຳກໄຄແຜື່ ນ: ກຳນຕຳກໄຄແຜື່ ນແມ່ື ນຂນັ້ີ ຕອນສຸດທຳີ້ ຍຂອງກຳນຜະລດິ ໄຄແຜ່ື ນແບບ
ພມປັນຍຳຊຳວບຳ້ີ ນ. ກຳນຕຳກໄຄແຜື່ ນແມື່ ນກຳນນຳໄຄທ່ື ຕບົ ແຕື່ ງແລວ້ີ ໄປຕຳກແດດ ເພ່ື ອອຳໄສຄວຳມຮອ້ີ ນຂອງແສງຕຳ

ເວນັ ອບົ ໃຫໄີ້ ຄແຜື່ ນແຫງີ້ ປຳສະຈຳກຄວຳມຊື່ ຸມ ແລວີ້ ສຳມຳດເກບັ ໄຄໄວບ້ີ ລໂິ ພກດນົ ນຳນ.
+ ວທິ ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນຕຳມເຕກັ ນກິ ໃໝ່ື : ວທິ ກຳນຕຳມເຕກັ ນກິ ໃໝື່ ໂດຍທ່ື ວົ ໄປແມື່ ນເຮດັ ໄຄແຜ່ື ນດວ້ີ ຍ

ກຳນໃຊຜ້ີ ວນເປັນແມື່ ແບບໄຄແຜື່ ນ; ແຕື່ ສຳລບັ ຊຳວບຳີ້ ນບມົ ແມື່ ນມກຳນນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝ່ື ຫຼຳຍຂນັີ້ ຕອນໂດຍເລ່ື ມແຕື່
ຂນັ້ີ ຕອນລຳ້ີ ງໄຄ ຈນົ ເຖງິ ກຳນຫຸມີ້ ຫື່ ເພື່ ອເກບັ ມຽີ້ ນ ແລະ ສື່ ງົ ຂຳຍ. ຕຳມກຳນສຳຫຼວດພບົ ວື່ ຳເກອບ 48 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍຂອງທງັ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

144

ສຳມບຳີ້ ນທື່ ໄດນ້ີ ຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝື່ ເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນ; ຖຳ້ີ ສມົ ທຽບເປັນແຕື່ ລະບຳ້ີ ນ, ປະມຳນ 37 ສື່ ວນຮອ້ີ ຍຂອງ
ຊຳວບຳີ້ ນພກິ ນອີ້ ຍ, ເກອບ 56 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍຂອງຊຳວບຳ້ີ ນມື່ ວງຄຳ ແລະ ເກອບ 49 ສ່ື ວນຮອີ້ ຍຂອງຊຳວບຳ້ີ ນບມົ ທື່ ໄດນີ້ ຳ
ໃຊເີ້ ຕກັ ນກິ ໃໝ່ື ເຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນ. ກຳນນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝື່ ທື່ ມລກັ ສະນະຄບົ ຊຸດນຳໃຊເີ້ ຄື່ ອງມທນັ ສະໄໝເຂຳົ້ີ
ໃນກຳນຜະລດິ ແມ່ື ນມພຽງກລະນບຳີ້ ນບມົ ເທື່ ຳົ ນນັ້ີ , ຊື່ ງຶ ຮວມມຂນັີ້ ຕອນດ່ື ງັ ນ:້ີ

- ຂນັ້ີ ຕອນກຳນລຳີ້ ງໄຄ: ມກຳນນຳໃຊເີ້ ຄ່ື ອງຈກັ ຊກັ ຜຳ້ີ ເຂຳົີ້ ໃນກຳນລຳີ້ ງໄຄໃຫສີ້ ະອຳດ ໂດຍໃຊເີ້ ຄື່ ອງຈກັ ປື່ ັນລຳີ້ ງ
ໄຄ ເພ່ື ອເອຳົ ເມດັ ຊຳຍອອກ ແລວ້ີ ກນຳມຳລຳ້ີ ງນຳີ້ ຂຳ້ີ ເຊອີ້ ໃຫສ້ີ ະອຳດອກຄງັີ້ ໜ່ື ງຶ ຊື່ ງຶ ເຮດັ ໃຫໄ້ີ ຄສະອຳດປຳສະຈຳກ ເມດັ ຊຳຍ
ໄດດີ້ ແລະ ໄວກວື່ ຳເກື່ ຳົ ແລວ້ີ ຈື່ ງຶ ນຳເຂຳົ້ີ ຈກັ ປ່ື ັນໃຫໄີ້ ຄແຫງີ້ ເພ່ື ອກຳນເກບັ ມຽ້ີ ນໄວໄີ້ ດຫ້ີ ຼຳຍວນັ .

- ຂນັີ້ ຕອນກຳນເຮດັ ເປັນແຜ່ື ນໄຄ: ນຳໃຊອີ້ ຸປະກອນ “ຜວນ” ເປັນແມື່ ແບບຂອງແຜ່ື ນໄຄ ປ່ື ຽນແທນໃຫແີ້ ກ່ື ກຳນ
ຕບົ ໄຄໃສ່ື ແຜື່ ນຫຍຳ້ີ ໂດຍກງົ ຕຳມວທິ ພມປັນຍຳເດມ. ອງົ ປະກອບໃນກຳນປຸງແຕື່ ງໄຄໂດຍທື່ ວົ ໄປຈະເໝອນກບັ ພມປັນຍຳ
ເດມ ແຕື່ ກເພື່ ມແປງ້ີ ນວົ ໃສ່ື ໃນນຳ້ີ ປຸງເພື່ ອໃຫແ້ີ ຊບນວົ ຂນຶ້ີ ກວື່ ຳເກ່ື ຳົ . ກຳນໂຮຍນຳີ້ ສມົ້ີ ໃສ່ື ໄຄນແ້ີ ມ່ື ນໂຮຍໃສື່ ເທື່ ອລະນອ້ີ ຍ
ແລວ້ີ ໃຊຟີ້ ອຍທື່ ເຮດັ ດວີ້ ຍກຳີ້ ນພຳ້ີ ວຕບົ ຫເຼ ນນັີ້ ຄື່ ອຍໆ ຈຳກນນັ້ີ ກໂຮຍໝຳກງຳ, ຜກັ ທຽມ ແລະ ໝຳກເລື່ ນັ ທ່ື ຊອຍເປັນປ່ື ຽງ
ບຳງໆ ແລວ້ີ ກໃຊຟີ້ ອຍກຳ້ີ ນພຳີ້ ວເນນັີ້ ອກໃຫມີ້ ນັ ຕດິ ກບັ ແຜື່ ນໄຄ.

- ຂນັີ້ ຕອນກຳນຕຳກແດດ: ອຳໄສແສງແດດອບົ ເພ່ື ອປ່ື ຽນຮບໄຄແຜ່ື ນປຽກຊ່ື ຸມໃຫເ້ີ ປັນໄຄແຜື່ ນແຫງີ້ ເພ່ື ອກຳນ
ເກບັ ຮກັ ສຳໄວດີ້ ນົ ນຳນ. ກຳນຕຳກນແ້ີ ມື່ ນໃຊເີ້ ວລຳປະມຳນ 1 ວນັ ຂນຶ້ີ ກບັ ລະດບັ ແສງແດດທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ . ກລະນໃຊເີ້ ຕກັ ນກິ ໃ
ໝ່ື ຊື່ ວຍເລື່ ງັ ລດັ ເວລຳກຳນຕຳກແດດກໃຊກີ້ ຳນອບົ ໄຟຟຳ້ີ ອກກື່ ອນຈະຫຸມີ້ ຫ່ື ຜະລດິ ຕະພນັ .

- ຂນັີ້ ຕອນກຳນຫຸມ້ີ ຫື່ ຜະລດິ ຕະພນັ : ກຳນຫຸມ້ີ ຫ່ື ຜະລດິ ຕະພນັ ໂດຍທື່ ວົ ໄປແມ່ື ນເກບັ ໃສ່ື ຖງົ ຢຳງເພ່ື ອຮກັ ສຳ
ຄວຳມແຫງ້ີ ກນັ ຄວຳມຊ່ື ຸມຊື່ ງຶ ຈະຊື່ ວຍຮກັ ສຳໄຄແຜື່ ນໄວໄ້ີ ດດີ້ ນົ ເປັນປໆ. ສຳລບັ ທຸລະກດິ ຊຸມຊນົ ໄຄແຜ່ື ນບຳີ້ ນບມົ ເມອງ
ນຳີ້ ບຳກແມື່ ນໄດມີ້ ຖງົ ຢຳງທ່ື ມໂລໂກ ແລະ ຄຳບນັ ຍຳຍສ່ື ວນປະກອບ ແລະ ໃຊເ້ີ ຄ່ື ອງຮດຖງົ ໄຄແຜື່ ນໃຫຕີ້ ດິ ແໜນີ້ ກນັ

ຄວຳມຊ່ື ຸມໄດດີ້ ກວື່ ຳກຳນມດັ ດວ້ີ ຍຢຳງ.

Methods of Creating Khaipaen (n=229)

60% 55.8% 55.6% 48.7% 49.3% 47.6% 49.3%
37.2% 41.7%

40%

20% 7.0% 2.8% 2.0% 3.1%

0% Total
Ban Pik Luangprabang City Ban Muangkham Chomphet Ban Bom Nambak District

District

Using traditional local technic Using new technic Using mingle technic of traditional and new technics

Figure 2: Comparing methods of creating khaipaen in 3 villages

ກຳນພດັ ທະນຳພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ໃນກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ ໂດຍສະເພຳະໄຄແຜື່ ນ ໃຫມ້ີ ມນຄ່ື ຳເພ່ື ມດວີ້ ຍ
ວທິ ກຳນນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝ່ື ເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອໃຫກ້ີ ຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ມປະສດິ ທພິ ຳບກວື່ ຳເກື່ ຳົ ວື່ ອງໄວກວື່ ຳເກື່ ຳົ

ແລະ ເກດປະສດິ ທຜິ ນົ ດກວ່ື ຳເກື່ ຳົ .

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ