Submitted Letter of teachers and students to attend the conference at MAEJO Universiity

145

Figure 3: 1. Fresh Khai 2. Cleaning khai 3. Making khaipaen 4. Drying
khaipaen

2. ຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ , ສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ພມປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ
ໃນກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄຜະລດິ ເປັນອຳຫຳນ ໂດຍທື່ ວົ ໄປຈະເຫນັ ວ່ື ຳມຄຸນຄ່ື ຳພຽງແຕື່ ທຳງເສດຖະກດິ ເພຳະມນັ ເຮດັ

ໃຫຜີ້ ຜີ້ ະລດິ ສຳມຳດຖະໜອມອຳຫຳນໄວກ້ີ ນິ ດນົ ແລະ ສຳມຳດຂຳຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ ສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ ຂອງຄອບຄວົ
ກຄຊຸມຊນົ ; ເກອບ 99 ສ່ື ວນຮອ້ີ ຍຂອງຜຸຕີ້ ອບແບບສອບຖຳມສຳມບຳ້ີ ນ ແມື່ ນໄດຜ້ີ ະລດິ ເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ຄຽງຄ່ື ໄປກບັ
ກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອບລໂິ ພກ, ສະເລ່ື ຍແລວີ້ ຄອບຄວົ ໜ່ື ງຶ ສຳມຳດສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ຈຳກກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນໄດປີ້ ະມຳນສບິ ລຳີ້ ນກບ
ຕ່ື ປ (ອື່ ອນຕຳພມົ ມະຈນັ , 2018). ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແມ່ື ນແຫື່ ງຼ ລຳຍຮບັ ສຳຄນັ ຂອງຊຳວບຳ້ີ ນທງັ ສຳມ
ບຳີ້ ນໃນກລະນສກຶ ສຳນີ້ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງຂນຶ້ີ ໄປຮອດສຳຄນັ ທ່ື ສຸດຂອງຄອບຄວົ . ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄມຄຸນຄ່ື ຳທຳງ
ເສດຖະກດິ ສຳລບັ ຫຼຳຍກ່ື ຸມຄນົ ຄ ຜຜີ້ ະລດິ , ແມື່ ຄຳີ້ -ພື່ ຄຳ້ີ ມກຳງ ແລະ ຜບີ້ ລກິ ຳນຈຳໜ່ື ຳຍຜະລດິ ຕະພນັ ທງັ ຜຂີ້ ຳຍຍກົ ແລະ

ຂຳຍຍື່ ອຍ.

ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄຍງັ ມຄຸນຄ່ື ຳທຳງສງັ ຄມົ ເພຳະວ່ື ຳຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄໄດກ້ີ ຳຍເປັນສນັ ຍະລກັ ຂອງຊຸມຊນົ
ໄປແລວ້ີ , ຄນົ ຕ່ື ຳງຖື່ ນິ ທື່ ເຂຳົ້ີ ໄປຢຽ້ີ ມຢຳມທອີ້ ງຖ່ື ນິ ດ່ື ງັ ກ່ື ຳວ ຫຼ ໄປເຖງິ ນະຄອນຫຼວງພະບຳງ ກຊອກຫຳ ຫຼ ເລອກຊຜ້ີ ະລດິ
ຕະພນັ ໄຄກບັ ໄປບລໂິ ພກເອງ, ຊເີ້ ປັນຂອງຝຳກຂອງຕອ້ີ ນຍຳດຕພິ ່ື ນອ້ີ ງ ແລະ ໝື່ ເພ່ື ອນ. ບື່ ພຽງແຕ່ື ເທ່ື ຳົ ນນັີ້ , ເມື່ ອສກຶ ສຳເຖງິ
ຄຸນຄ່ື ຳຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄຢື່ ຳງເລກິ ເຊ່ື ງິ ກຈະເຫນັ ວື່ ຳ ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມ່ື ນຜະລດິ ຕະພນັ ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ຂອງຊຳວ
ບຳີ້ ນທື່ ສະແຫວງຫຳຄວຳມຮີ້ ເພ່ື ອເອຳົ ຊະນະອຸປະສກັ ທຳງທຳມະຊຳດ ແລະ ທຳງສງັ ຄມົ ທື່ ຈຳເປັນໃນກຳນດຳລງົ ຊວດິ ; ມນັ
ຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນຜະລດິ ແລະ ວຖິ ຊວດິ ຂອງຊຳວບຳີ້ ນມຳໄດຫີ້ ຳຼ ຍເຊ່ື ນັ ຄນົ ມຳແລວ້ີ ຊ່ື ງຶ ຖວື່ ຳມຄຸນຄື່ ຳສງທຳງວດັ ທະນະທຳ.

3. ຕ່ື ອງໂສກີ້ ຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ຈຳກກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳີ້
ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເປັນກຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ໃຫແີ້ ກື່ ປະຊຳຊນົ ຜທີ້ ື່ ຕດິ ພນັ ກບັ ຂະບວນກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະ
ພນັ ຈຳກໄຄ ທື່ ມລກັ ສະນະເປັນຕ່ື ອງໂສ້ີ ຄ ສຳມຳດສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃຫແີ້ ກື່ ຜທ້ີ ື່ ເກບັ ໄຄຂຳຍ, ຜສີ້ ຳີ້ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ (ໄຄ
ແຜ່ື ນ ແລະ ໄຄເຫຍອງ), ຜເ້ີ ກບັ ຊ ີ້ ແລະ ຂຳຍໄຄໃນຮບແບບແມ່ື ຄຳ້ີ -ພື່ ຄຳີ້ ມກຳງ ແລະ ຜທີ້ ່ື ເຮດັ ໜຳີ້ ທ່ື ບລກິ ຳນເປັນແມ່ື
ຄຳ້ີ ຂຳຍເຄ່ື ອງແຫງ້ີ ນບັ ທງັ ຂຳຍຍກົ ແລະ ຂຳຍຍ່ື ອຍ.

Figure 1: Chain of production and distribution of Khaipaen

ເວຳົີ້ ລວມແລວີ້ , ກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ແມ່ື ນເປັນຕ່ື ອງໂສຂ້ີ ອງກຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ຂອງ
ຫຳຼ ຍ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

146

Figure 4: Chain of production and distribution of Khaipaen

ກ່ື ຸມຄນົ ນບັ ຕງັ້ີ ແຕື່ ຊອກຫຳວດັ ຖຸດບິ , ນຳມຳຜະລດິ ແປຮບເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ແລະ ກຳນຈຳໜື່ ຳຍຜະລດິ ຕະພນັ
ຊ່ື ງຶ ຮວມມທງັ ກຳນເກບັ ຊຜ້ີ ະລດິ ຕະພນັ ໃນຖຳນະພື່ ຄຳ້ີ -ແມ່ື ຄຳີ້ ມກຳງ ແລະ ກຳນຈຳໜື່ ຳຍຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄໃຫຜ້ີ ບ້ີ ລໂິ ພກ
ລວີ້ ນແຕ່ື ເປັນກຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ຂອງຄອບຄວົ ; ໂດຍສະເພຳະກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄນນັ້ີ ເປັນກຳນສຳ້ີ ງມນຄ່ື ຳເພື່ ມ
ເຮດັ ໃຫມີ້ ວຽກເຮດັ ງຳນທຳນບັ ແຕື່ ຂນັີ້ ຕອນກຳນຜະລດິ ຈນົ ຮອດຈຳໜື່ ຳຍເປັນຂຳຍຍກົ ແລະ ຂຳຍຍື່ ອຍ ກລວ້ີ ນແຕື່ ເປັນ
ກຳນສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ຈຳກຕ່ື ອງໂສກີ້ ຳນຜະລດິ ສນິ ຄຳ້ີ ພມປັນຍຳທງັ ນນັ້ີ .

4. ສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງ ແລະ ນຳໃຊໄ້ີ ຄເພື່ ອສຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໃຫມີ້ ຄວຳມຍນຍງົ
ວດັ ຖຸດບິ ຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມ່ື ນໄຄທ່ື ເປັນພດທຳມະຊຳດ ບື່ ທນັ ມໃຜສຳມຳດທຳກຳນເພຳະປກໄດ້ີ ສະນນັີ້
ຈ່ື ງຶ ມສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍຫຼຳຍຢ່ື ຳງໃນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງ ແລະ ນຳໃຊໄີ້ ຄ ເພື່ ອສຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ພມປັນຍຳໃຫມ້ີ ຄວຳມຍນຍງົ ນບັ
ທງັ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງແຫື່ ຼງກຳເນດໄຄ ແລະ ກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄທ່ື ເປັນວດັ ຖຸດບິ ຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ນ.ີ້ ບນັ ຫຳທ່ື ເປັນສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍຕ່ື ກຳນ
ຄຸມີ້ ຄອງແຫ່ື ງຼ ກຳເນດໄຄຮວມມ ກຳນສຳີ້ ງເຂື່ ອນໄຟຟຳີ້ ນຳີ້ ຕກົ , ຄນົ ຕ່ື ຳງຖື່ ນິ ເຂຳົີ້ ມຳເກບັ ໄຄໃນພນີ້ ທ່ື ຂອງບຳີ້ ນ, ກຳນດດແຮື່ -
ຊຳຍໃນເຂດທື່ ມໄຄອອກ, ກຳນນຳໃຊສ້ີ ຳນເຄມໃນສວນກວີ້ ຍ, ກຳນເຮດັ ສວນ ໝຳກໂມ ທື່ ນຳໃຊສ້ີ ຳນເຄມແຄມສຳຍນຳ້ີ
ແລະອື່ ນໆ. ໃນໄລຍະຜື່ ຳນມຳ ຍງັ ບື່ ທນັ ມມຳດຕະກຳນໃດທື່ ເປັນກຳນຄຸມີ້ ຄອງແຫື່ ງຼ ກຳເນດໄຄເທ່ື ອ ກຳນນຳໃຊແ້ີ ຫື່ ຼງນຳ້ີ
ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນໃນແຫື່ ຼງນຳ້ີ ອຳດມກຳນຂອະນຸຍຳດໃນກລະນສຳປະທຳນ ແຕ່ື ກຳນພຈິ ຳລະນຳນນັີ້ ອຳດເນນັ້ີ ໜກັ ພຽງແຕື່
ໃນແງື່ມຸມຂອງຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ທຳງດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ , ກຳນປະກອບສ່ື ວນເສຍພນັ ທະຂອງຜຂ້ີ ລງົ ທນຶ ສຳປະທຳນ ແຕ່ື ຫຳກບ່ື ທນັ
ໄດປ້ີ ະເມນຜນົ ກະທບົ ຂອງກດິ ຈະກຳນ ຫຼ ກດິ ຈະກຳດ່ື ງັ ກ່ື ຳວຕ່ື ກບັ ແຫື່ ງຼ ກຳເນດໄຄເທື່ ອ. ຍງັ ບື່ ທນັ ໄດພ້ີ ຈິ ຳລະນຳເລກິ ເຊ່ື ງິ
ເຖງິ ອະນຸສນັ ຍຳຄວຳມຫຼຳກຫຼຳຍທຳງຊວະພຳບ (Convention on Biological Diversity: CBD) ທື່ ມເນອ້ີ ໃນອະນຸຮກັ
ຄວຳມຫຳຼ ກຫຼຳຍທຳງຊວະພຳບ, ກຳນໃຊປ້ີ ະໂຫຍດຈຳກສື່ ງິ ຕື່ ຳງໆທື່ ເປັນອງົ ປະກອບຂອງຄວຳມຫຳຼ ກຫຳຼ ຍທຳງຊວະພຳບ
ຢື່ ຳງຍນຍງົ ແລະ ກຳນແບ່ື ງປັນຜນົ ປະໂຫຍດຈຳກກຳນໃຊຄີ້ ວຳມຫຳຼ ກຫຳຼ ຍທຳງຊວະພຳບຢື່ ຳງເປັນທຳ ແລະ ເທື່ ຳົ ທຽມ ຫຼ
ສນົ ທສິ ນັ ຍຳລະຫວ່ື ຳງປະເທດວ່ື ຳດວ້ີ ຍຊບັ ພະຍຳກອນພນັ ທຸກຳພດສຳລບັ ອຳຫຳນ ແລະ ກຳນກະສກິ ຳທື່ ມເນອ້ີ ໃນກວມເຖງິ
ບດົ ບນັ ຍດັ ກ່ື ຽວກບັ ພມປັນຍຳທອີ້ ງຖື່ ນິ ຊ່ື ງຶ ສະແດງເຖງິ ຄວຳມບ່ື ເປັນເອກະພຳບກນັ ໃນກຳນກຳນດົ ຂອບເຂດກຳນຕກົ ລງົ
ຮ່ື ວມມກນັ ໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງພມປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ ໂດຍກງົ ແລະ ຂອດຈຳກດັ ໃນກຳນບງັ ຄບັ ໃຊກີ້ ດົ ໝຳຍຂອງບນັ ດຳປະເທດ
ທ່ື ເປັນແຫ່ື ງຼ ກຳເນດພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ .
ນອກຈຳກນີ້ ກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄກຍງັ ມບຳງຢື່ ຳງເປັນສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍ ຄຍງັ ມບຳງຄງັ້ີ ຄນົ ພຳຍນອກສື່ ງັ ເກບັ ຊໄ້ີ ຄສດົ ຈຳກ
ບຳີ້ ນທື່ ທຳກຳນຜະລດິ ໄຄແຜ່ື ນເປັນຈຳນວນຫຼຳຍ ເຊື່ ນັ ກລະນແມື່ ຄຳີ້ ຊຳວໄທສ່ື ງັ ຊໄີ້ ຄຈຳນວນຫຼຳຍໂຕນເພ່ື ອນຳໄປຜະລດິ

ເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແຜ່ື ນ ເປັນກຳນຫຸຼດຈຳນວນວດັ ຖຸດບິ ຂອງກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແຜ່ື ນລງົ . ໃນທຳງກງົ ກນັ ຂຳ້ີ ມ,
ຖຳ້ີ ຫຳກເປັນກຳນເກບັ ຊໄ້ີ ຄຈຳກບຳ້ີ ນທ່ື ມແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄຫຼຳຍ ແຕື່ ບື່ ໄດທ້ີ ຳກຳນຜະລດິ ໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ກຈະເປັນກຳນດ
ເພ່ື ອຈະໄດນີ້ ຳໃຊໄີ້ ຄໃຫເ້ີ ກດປະໂຫຍດແທນທ່ື ຈະປະປ່ື ອຍໃຫແີ້ ກ່ື ຖມິ້ີ ແລະ ໄຫຖຼ ມິ້ີ ຕຳມລຳນຳີ້ ຕຳມທຳມະຊຳດ.

ິວຈານຜົ ນໄດ້ ຮັ ບ

ກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຕຳມແບບພມປັນຍຳເດມແມື່ ນມຄຸນຄື່ ຳທຳງວດັ ທະນະທຳສງ ແຕ່ື ກຳນພດັ ທະນຳພມ
ປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແຜ່ື ນດວ້ີ ຍວທິ ກຳນນຳໃຊເ້ີ ຕກັ ນກິ ໃໝື່ ເຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ມເຄ່ື ອງກນົ ຈກັ ເຂຳົີ້
ຊ່ື ວຍເຮດັ ໃຫໄີ້ ຄແຜ່ື ນຂອງຊຳວບຳີ້ ນບມົ ກຳີ້ ວໄປສື່ ສນິ ຄຳີ້ ໂອດ໊ອບ (ODOP) ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຮອງມຳດຕະຖຳນ (ຄຳພອນແກວ້ີ ວິ

ໄລ, 2018) ເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ມປະສດິ ທພິ ຳບກວື່ ຳເກ່ື ຳົ , ວ່ື ອງໄວກວ່ື ຳເກ່ື ຳົ , ເກດປະສດິ ທຜິ ນົ ດກວື່ ຳເກ່ື ຳົ ແລະ
ເປັນກຳນສຳ້ີ ງມນຄ່ື ຳເພ່ື ມອກ. ຖຳີ້ ອງຕຳມແນວຄດິ ພດັ ທະນຳຜະລດິ ຕະພນັ (ຈດິ ຕະພນົ ຊຸມເກດ, 2017) ແລວີ້ ກເຫນັ ວ່ື ຳ
ສອດຄື່ ອງ ເປັນໜ່ື ງຶ ໃນສອງປະເພດທື່ ກຳນດົ ໃນຄວຳມຄດິ ຜະລດິ ຕະພນັ ໃໝ່ື ໃນທຳງກຳນຕະຫຼຳດທື່ ກ່ື ຳວວ່ື ຳມ 2 ປະເພດ:

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

147

ຜະລດິ ຕະພນັ ໃໝື່ ທື່ ບື່ ເຄຍມໃນຕະຫຼຳດ ເອນ້ີ ວ່ື ຳ ນະວດັ ຕະກຳຜະລດິ ຕະພນັ ທື່ ປັບປຸງໃໝ່ື ແລະ ຜະລດິ ຕະພນັ ທ່ື ຜຜີ້ ະລດິ
ເຮດັ ຂນຶີ້ ມຳໃນລກັ ສະນະເໝອນຜະລດິ ຕະພນັ ຂອງຄື່ ແຂ່ື ງທື່ ຈຳໜ່ື ຳຍໃນຕະຫຼຳດມຳແລວ້ີ . ຖຳ້ີ ສມົ ທຽບກບັ ຜນົ ກຳນຄນົີ້
ຄວຳີ້ ຂອງ ອື່ ອນອຳນງົ (Onanong Thongmee, 2015) ທື່ ສກຶ ສຳເລື່ ອງວດັ ທະນະທຳອຳຫຳນລຳ້ີ ນນຳ ເຫນັ ວ່ື ຳມຄວຳມ
ຄຳີ້ ຍຄກນັ ໃນປະເດນັ ທື່ ວ່ື ຳຊຳວລຳີ້ ນນຳໄດນ້ີ ຳໃຊພີ້ ມປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ ໃນກຳນນຳເອຳົ ວດັ ຖຸດບິ ປະເພດພດມຳຜະລດິ ແປຮບ
ເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ອຳຫຳນເພ່ື ອກຳນບລິ ໂພກ ແລະ ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ເຊື່ ນັ ດຽວກນັ ກບັ ຊຳວຫວຼ ງພະບຳງໃຊພີ້ ມປັນຍຳໃນກຳນນຳ
ໃຊໄີ້ ຄຈຳກສຳຍນຳ້ີ ທຳມະຊຳດມຳປຸງແຕ່ື ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄ ເພື່ ອເກບັ ຮກັ ສຳໄວບ້ີ ລໂິ ພກດນົ ນຳນ ແລະ ຜະລດິ ເປັນ

ສນິ ຄຳ້ີ ພມປັນຍຳໃນປັດຈບຸ ນັ .
ກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມື່ ນມຄຸນຄື່ ຳທຳງເສດຖະກດິ , ສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳ ຊື່ ງຶ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳນມ້ີ

ຄວຳມສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ຂອງ ຍດົ ສນັ ຕະສມົ ບດັ (1999) ທື່ ວື່ ຳ ພມປັນຍຳໃນກຳນຜະລດິ ອຳຫຳນເປັນຊບັ ພະຍຳ
ກອນທ່ື ມຄຸນຄ່ື ຳຂອງປະຊຳຊນົ ເນ່ື ອງຈຳກວື່ ຳເປັນກຳນສະສມົ ພມປັນຍຳຂອງບນັ ພະບຸລຸດໃນກຳນນຳເອຳົ ຊບັ ພະຍຳກອນ
ທຳມະຊຳດ ຫຼ ວດັ ຖຸດບິ ທ່ື ມຢື່ ໃນທອ້ີ ງຖື່ ນິ ມຳໃຊເ້ີ ປັນອຳຫຳນສຳລບັ ກຳນບລໂິ ພກໃນຄອບຄວົ , ຊຸມຊນົ ແລະ ທອີ້ ງຖ່ື ນິ ໃດ
ໜື່ ງຶ ຊື່ ງຶ ພມປັນຍຳໃນກຳນເຮດັ ອຳຫຳນນໄີ້ ດຖ້ີ ກຫ່ື ຼຫຼອມມຳຈຳກປະສບົ ກຳນ ແລະ ທກັ ສະຂອງຄນົ ຈຳກຮ່ືຸ ນນໄ້ີ ປສ່ື ຮ່ືຸ ນໃໝ່ື ;
ຊ່ື ງຶ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳນພ້ີ ບົ ວ່ື ຳ ປະຊຳຊນົ ທງັ ສຳມບຳີ້ ນກສບທອດພມປັນຍຳໃນກຳນປຸງແຕື່ ງໄຄທື່ ຫຼຳກຫຼຳຍຮບແບບເພ່ື ອບລິ
ໂພກສດົ ແລະ ແປຮບໄຄສດົ ເປັນອຳຫຳນແຫງ້ີ ຄ ໄຄແຜື່ ນ ໄຄເຫຍອງເພ່ື ອເກບັ ຮກັ ສຳໄວກີ້ ນິ ດນົ ແລະ ພດັ ທະນຳເປັນ
ຜະລດິ ຕະພນັ ຂອງຊຸມຊນົ ທ່ື ມຄຸນຄ່ື ຳທງັ ທຳງເສດຖະກດິ , ທຳງສງັ ຄມົ ແລະ ຄຸນຄ່ື ຳທຳງວດັ ທະນະທຳອກດວ້ີ ຍ. ໃນກລະນ
ວດັ ທະນະທຳກຳນປຸງແຕ່ື ງອຳຫຳນລຳີ້ ນນຳກເຊື່ ນັ ກນັ , ຈຳກກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອບລໂິ ພກໃນຄວົ ເຮອນ ກຳຍເປັນກຳນຜະລດິ ທ່ື
ເປັນເສດຖະກດິ ຊຸມຊນົ ຈນົ ກຳີ້ ວໄປເຖງິ ກຳນພດັ ທະນຳຕ່ື ຍອດເປັນສນິ ຄຳ້ີ ທ່ື ເປັນເອກະລກັ ຂອງຊຸມຊນົ ແລະ ຍງັ ກະຈຳຍ
ໄປສື່ ຕະຫຼຳດສຳທຳລະນະໃນລະດບັ ທື່ ສງຂນຶ້ີ ສຳມຳດສຳ້ີ ງຄວຳມເຂມັີ້ ແຂງໃຫແ້ີ ກ່ື ຊຸມຊນົ ບນົ ພນີ້ ຖຳນພມປັນຍຳຂອງທອ້ີ ງ
ຖ່ື ນິ ເອງ (Onanong Thongmee, 2015). ນນັີ້ ກໝຳຍຄວຳມວ່ື ຳ ພມປັນຍຳໃນກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ດື່ ງັ ທ່ື ໄດກ້ີ ື່ ຳວມຳນີ້
ເປັນກຳນເພື່ ມຄຸນຄ່ື ຳ ແລະ ເພື່ ມມນຄ່ື ຳໃຫແີ້ ກື່ ຜະລດິ ຕະພນັ ຕ່ື ມອກ.

ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຄຸມີ້ ຄອງແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄ ແລະນຳໃຊໄ້ີ ຄແມ່ື ນມຫຳຼ ຍປະເດນັ ໃນນນັີ້ ກຳນຈຳໜ່ື ຳຍໄຄສດົ
ໃຫຄີ້ ນົ ພຳຍນອກເປັນຈຳນວນຫຼຳຍ ເຊື່ ນັ ກລະນຂຳຍໄຄສດົ ໃຫແີ້ ມ່ື ຄຳ້ີ ຊຳວໄທທ່ື ສື່ ງັ ຊໄ້ີ ຄສດົ ຈຳນວນຫຼຳຍໂຕນເພື່ ອນຳໄປ
ຜະລດິ ເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແຜ່ື ນ ຖຳ້ີ ເບ່ື ງິ ຜວເຜນກເປັນເລື່ ອງທ່ື ດ ເຮດັ ໃຫຊ້ີ ຳວບຳ້ີ ນໄດມ້ີ ລຳຍຮບັ ເພື່ ມ; ແຕ່ື ຖຳີ້ ວເິ ຄຳະ
ເລກິ ເຊື່ ງິ ກຈະເຫນັ ວ່ື ຳກຳນຂຳຍໄຄສດົ ເປັນຈຳນວນຫຳຼ ຍນນັີ້ ເປັນກຳນຫຸຼດຈຳນວນວດັ ຖຸດບິ ຂອງກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ
ແຜື່ ນລງົ ເປັນກຳນຂຳຍວດັ ຖຸດບິ ໂດຍທ່ື ບື່ ທນັ ໄດສີ້ ຳີ້ ງມນຄ່ື ຳເພື່ ມເທື່ ອ ເພຳະວ່ື ຳໄຄມຈຳນວນຈຳກດັ , ເກດໄດໃ້ີ ນທຳມະຊຳດ
ພຽງແຕື່ ລະດກຳນດຽວຄລະດແລງ້ີ ພຽງແຕື່ ໄລຍະສນັ້ີ ໆ 3-4 ເດອນໃນຮອບໜື່ ງຶ ປເທື່ ຳົ ນນັີ້ .

ສະຫຸຼບຜນົ

ຊຳວຫຼວງພະບຳງມພມປັນຍຳໃນກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄທ່ື ຫຳຼ ກຫຼຳຍ ມທງັ ນຳໃຊປ້ີ ຸງແຕື່ ງເປັນອຳຫຳນສດົ ແລະ ອຳຫຳນ
ແຫງ້ີ ມຳແຕ່ື ດນົ ນຳນເປັນເວລຳຫຼຳຍເຊື່ ນັ ຄນົ ແລວີ້ ແຕ່ື ເປັນກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອກຳນບລໂິ ພກ. ໃນນນັ້ີ ພມປັນຍຳຜະລດິ ອຳຫຳນ
ຈຳກໄຄທຳອດິ ກແມື່ ນເລ່ື ມຈຳກໄຄສດົ ; ຕື່ ມຳກຄນົ້ີ ຄດິ ປະດດິ ສຳີ້ ງພມປັນຍຳໃນກຳນຖະ ໜອມອຳຫຳນໄວກ້ີ ນິ ດນົ ຊ່ື ງຶ
ຮວມມ ໄຄເຫຍອງ ແລະ ໄຄແຜ່ື ນ. ກຳນພດັ ທະນຳພມປັນຍຳທອີ້ ງຖື່ ນິ ໃນກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ ໂດຍສະເພຳະໄຄແຜ່ື ນ
ໃຫມີ້ ມນຄື່ ຳເພື່ ມດວີ້ ຍວທິ ກຳນນຳໃຊເີ້ ຕກັ ນກິ ໃໝ່ື ເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອໃຫກີ້ ຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ມປະສດິ ທພິ ຳບກວື່ ຳ
ເກື່ ຳົ ວື່ ອງໄວກວ່ື ຳເກື່ ຳົ ແລະ ເກດປະສດິ ທຜິ ນົ ດກວື່ ຳເກ່ື ຳົ .

ກຳນນຳໃຊໄີ້ ຄຜະລດິ ເປັນອຳຫຳນແມື່ ນມຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ , ຄຸນຄ່ື ຳທຳງສງັ ຄມົ ແລະ ຄຸນຄ່ື ຳທຳງ
ວດັ ທະນະທຳ. ຄຸນຄ່ື ຳທື່ ເຫນັ ໄດຢີ້ ່ື ຳງງື່ຳຍດຳຍແມື່ ນຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ ເພຳະມນັ ເຮດັ ໃຫຜີ້ ຜ້ີ ະລດິ ສຳມຳດຖະໜອມ

ອຳຫຳນໄວກ້ີ ນິ ດນົ ແລະ ສຳມຳດຂຳຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ ສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ ຂອງຄອບຄວົ ກຄຊຸມຊນົ ; ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

148

ຕະພນັ ໄຄເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແມື່ ນແຫື່ ຼງລຳຍຮບັ ສຳຄນັ ຂອງຊຳວບຳີ້ ນທງັ ສຳມບຳີ້ ນກລະນສກຶ ສຳ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງຂນຶ້ີ ໄປຮອດສຳ
ຄນັ ທື່ ສຸດຂອງຄອບຄວົ . ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄມຄຸນຄ່ື ຳທຳງເສດຖະກດິ ສຳລບັ ຫຳຼ ຍກ່ື ຸມຄນົ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນ ຕວົ ຜຜີ້ ະລດິ
ເອງ, ແມື່ ຄຳີ້ ມກຳງ ແລະ ຜບ້ີ ລກິ ຳນຈຳໜ່ື ຳຍຜະລດິ ຕະພນັ . ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄມຄຸນຄ່ື ຳທຳງສງັ ຄມົ ໃນປະເດນັ ທື່ ວື່ ຳ
ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄໄດກີ້ ຳຍເປັນສນັ ຍະລກັ ຂອງຊຸມຊນົ ທອີ້ ງຖື່ ນິ ຫຼວງພະບຳງ ຊື່ ງຶ ຄນົ ຕື່ ຳງຖື່ ນິ ທື່ ເຂຳົ້ີ ໄປຢີຽ້ ມຢຳມ ເລອກຊໄີ້ ປ
ບລໂິ ພກ ຫຼເປັນຂອງຝຳກຂອງຕອີ້ ນຍຳດຕພິ ື່ ນອີ້ ງ ຫໝຼ ື່ ເພື່ ອນ. ບ່ື ພຽງແຕື່ ເທື່ ຳົ ນນັ້ີ , ຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມ່ື ນຜະລດິ ຕະພນັ ພມ
ປັນຍຳທອີ້ ງຖື່ ນິ ຂອງຊຳວບຳີ້ ນທື່ ສະແຫວງຫຳຄວຳມຮເ້ີ ພ່ື ອກຳນດຳລງົ ຊວດິ ; ມນັ ຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນຜະລດິ ແລະ ວຖິ ຊວດິ
ຂອງຊຳວຫວຼ ງພະບຳງມຳໄດຫ້ີ ຼຳຍເຊື່ ນັ ຄນົ ແລວ້ີ .

ກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເປັນກຳນສຳີ້ ງລຳຍຮບັ ທື່ ມລກັ ສະນະເປັນຕ່ື ອງໂສ້ີ ຄ ສຳມຳດສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃຫແີ້ ກື່ ຜທ້ີ ່ື
ເກບັ ໄຄຂຳຍ, ຜສ້ີ ຳ້ີ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນໄຄແຜ່ື ນ ແລະ ໄຄເຫຍອງ, ຜເີ້ ກບັ ຊ ້ີ ແລະ ຂຳຍໄຄໃນຮບ
ແບບແມື່ ຄຳ້ີ ມກຳງ ແລະ ຜທ້ີ ື່ ເຮດັ ໜຳ້ີ ທ່ື ບລກິ ຳນເປັນແມ່ື ຄຳີ້ ຂຳຍເຄື່ ອງແຫງ້ີ . ກຳນນຳເອຳົ ໄຄມຳແປຮບເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ
ແມື່ ນເປັນກຳນສຳີ້ ງມນຄ່ື ຳເພື່ ມໃຫແີ້ ກ່ື ໄຄ ເຮດັ ໃຫຄີ້ ນົ ມວຽກເຮດັ ງຳນທຳເພື່ ມຂນຶີ້ ນບັ ແຕ່ື ຂນັີ້ ຕອນກຳນຜະລດິ ຈນົ ຮອດຈຳ

ໜື່ ຳຍເປັນຂຳຍຍກົ ແລະ ຂຳຍຍ່ື ອຍ ເຮດັ ໃຫເ້ີ ກດມລຳຍຮບັ ຄອບຄວົ .
ເຖງິ ຢ່ື ຳງໃດກຕຳມ, ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງແຫ່ື ຼງກຳເນດ ແລະ ກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄກຍງັ ປະເຊນໜຳ້ີ ກບັ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍຫຳຼ ຍຢ່ື ຳງພ

ສມົ ຄວນ; ທງັ ນກີ້ ເພຳະວື່ ຳ ວດັ ຖຸດບິ ຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແມື່ ນໄຄທື່ ເປັນພດທຳມະຊຳດ ບື່ ທນັ ມໃຜສຳມຳດທຳກຳນເພຳະ
ປກໄດ້ີ ແລະ ໄຄກເກດໃນລະດກຳນດຽວຄລະດແລງີ້ ພຽງແຕື່ ໄລຍະສນັີ້ 3-4 ເດອນ. ບນັ ຫຳທ່ື ເປັນສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍຕື່ ກຳນຄຸມ້ີ
ຄອງແຫື່ ງຼ ກຳເນດໄຄຮວມມ ກຳນສຳີ້ ງເຂື່ ອນໄຟຟຳ້ີ ນຳ້ີ ຕກົ , ຄນົ ຕ່ື ຳງຖ່ື ນິ ເຂຳົີ້ ມຳເກບັ ໄຄໃນພນີ້ ທ່ື ຂອງບຳ້ີ ນ, ກຳນດດແຮ່ື -ຊຳຍ
ໃນເຂດທ່ື ເປັນແຫື່ ຼງກຳເນດໄຄ, ກຳນນຳໃຊສ້ີ ຳນເຄມໃນສວນກວ້ີ ຍ, ສວນໝຳກໂມ ທື່ ຢ່ື ໃກແີ້ ຫື່ ງຼ ນຳີ້ ແລະ ອື່ ນໆ. ໃນໄລຍະ
ຜື່ ຳນມຳ ຍງັ ບ່ື ທນັ ມມຳດຕະກຳນໃດທື່ ເປັນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄເທື່ ອ. ນອກຈຳກນີ້ ກຳນນຳໃຊໄ້ີ ຄກຍງັ ມບຳງຢ່ື ຳງ
ເປັນສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍ ຄຍງັ ມບຳງຄງັີ້ ຄນົ ພຳຍນອກສ່ື ງັ ເກບັ ຊໄີ້ ຄສດົ ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຳຼ ຍ ຊື່ ງຶ ເປັນກຳນຫຸຼດຈຳນວນວດັ ຖຸດບິ
ຂອງກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄແຜື່ ນລງົ ເປັນກຳນຂຳຍວດັ ຖຸດບິ ໂດຍທ່ື ບ່ື ທນັ ໄດສີ້ ຳີ້ ງມນຄ່ື ຳເພ່ື ມເທ່ື ອ.

ຂສ້ີ ະເໜແນະ
- ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງທອີ້ ງຖື່ ນິ ຄວນມມຳດຕະກຳນໃນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງແຫື່ ຼງກຳເນດໄຄຢື່ ຳງເໝ

ຳະສມົ ບື່ ຄວນໃຫມີ້ ກຳນດດແຮ່ື -ຊຳຍໃນບລເິ ວນແຫ່ື ງຼ ກຳເນດໄຄ ແລະ ດຳີ້ ນເທງິ ຂອງແຫ່ື ງຼ ກຳເນດໄຄ.
-ກຳນພຈິ ຳລະນຳຜນົ ກະທບົ ຂອງກຳນສຳີ້ ງເຂ່ື ອນໄຟຟຳ້ີ ນຳ້ີ ຕກົ ຄວນຮບັ ຮ້ີ ແລະ ບນັ ຈລຸ ຳຍກຳນຄວຳມເສຍຫຳຍ

ຂອງຜນົ ກະທບົ ຕື່ ແຫ່ື ຼງກຳເນດຂອງໄຄ ແລະ ຄວນມກຳນຊດົ ເຊຍຕື່ ກຳນສນເສຍອຳຊບ ກຄສນເສຍແຫື່ ຼງລຳຍຮບັ ຂອງຄນົ
ທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໃນໄລຍະທື່ ບ່ື ສຳມຳດເກບັ ໄຄມຳສຳີ້ ງເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳີ້ ຕຳມປົກກະຕ.ິ

-ຄວນມມຳດຕະກຳນເຄື່ ງັ ຄດັ ຫຳີ້ ມກຳນນຳໃຊສີ້ ຳນເຄມໃນສວນທື່ ໃກກ້ີ ບັ ແຫ່ື ຼງນຳ້ີ ເພຳະຈະເຮດັ ໃຫເີ້ ຄມໄຫຼລງົ
ສ່ື ແຫື່ ງຼ ນຳີ້ ຊື່ ງຶ ເປັນແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄ.

-ຄນົ ທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ທ່ື ມກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ບ່ື ຄວນຈຳໜ່ື ຳຍໄຄສດົ ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼຳຍ,
ຄວນສະຫງວນໄຄສດົ ເພ່ື ອແປຮບເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ໄຄ ເພື່ ອສຳ້ີ ງມນຄ່ື ຳເພື່ ມແລວ້ີ ຈ່ື ງຶ ຈຳໜ່ື ຳຍ.

-ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ທ່ື ກ່ື ຽວຂອີ້ ງຄວນເກບັ ກຳຂມີ້ ນແຫ່ື ງຼ ກຳເນດໄຄ ແລະ ກຳນນຳໃຊພ້ີ ມປັນຍຳໃນກຳນຜະລດິ ໄຄ
ແຜື່ ນ ເພ່ື ອເສມຂະຫຍຳຍກຳນນຳໃຊພ້ີ ມປັນຍຳໃນກຳນສຳີ້ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ທື່ ເປັນມນຄ່ື ຳທຳງ
ເສດຖະກດິ ທງັ ເປັນກຳນສ່ື ງົ ເສມດຳ້ີ ນຄຸນຄື່ ຳທຳງສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳກຳນຜະລດິ ສນິ ຄຳ້ີ ພມປັນຍຳຂອງຊຳວຫຼວງພະ
ບຳງ; ພອີ້ ມ ດຽວກນັ ກຄວນສ່ື ງົ ເສມກຳນສະໜອງວດັ ຖຸດບິ (ໄຄ) ໃຫກີ້ ນັ ແລະກນັ ໃນກລະນບຳີ້ ນທື່ ມແຫ່ື ຼງກຳເນດໄຄຫຼຳຍ
ແຕ່ື ມຜຜ້ີ ະລດິ ໜອ້ີ ຍ ເພ່ື ອນຳໃຊໄີ້ ຄໃຫເີ້ ກດປະໂຫຍດ ເພຳະໄຄເກດຈຳກທຳມະຊຳດ ແລະ ຄງົ ຕວົ ໃນໄລຍະສນັີ້ ໆກແກ່ື
ເຫຼອງ ຫຼ ສື່ ວນໜື່ ງຶ ກໄຫຼຕຳມສຳຍນຳ້ີ ຖຳ້ີ ຫຳກບື່ ເກບັ ເອຳົ ກໄຫຖຼ ມິ້ີ ເສຍ.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

149

ຄາຂອບໃຈ

ພວກຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຄະນະຄນົີ້ ຄວຳີ້ ເລ່ື ອງ “ພມປັນຍຳທອີ້ ງຖ່ື ນິ ໃນກຳນສຳ້ີ ງຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໄຄເພ່ື ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ
ຂອງຊຳວຫວຼ ງພະບຳງ” ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈ ແລະ ຮບີ້ ຸນຄຸນເປັນຢ່ື ຳງສງມຳຍງັ ບນັ ດຳກຳນຈດັ ຕງັີ້ ແລະ ບຸກຄນົ ທ່ື ໄດ້ີ
ໃຫກ້ີ ຳນສະໜບັ ສະໜນ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກໃນດຳີ້ ນຕ່ື ຳງໆໃຫພີ້ ວກຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ດຳເນນກຳນຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ຄງັີ້ ນບ້ີ ນັ ລຸຜນົ
ສຳເລດັ ດວີ້ ຍດ ໂດຍສະເພຳະແມື່ ນ: ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ບນັ ດຳຄະນະນຳມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ ແລະ ຄະນະນຳຄະນະ
ວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ທື່ ໄດເ້ີ ອອີ້ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກຢ່ື ຳງສຸດກກົ ສຸດປຳຍແກື່ ພວກຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ໄດດີ້ ຳເນນກຳນຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ໃນ
ຄງັີ້ ນ້ີ ຈນົ ປະສບົ ຜນົ ສຳເລດັ . ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ຫອີ້ ງວື່ ຳກຳນປົກຄອງແຂວງຫຼວງພະບຳງ, ຫອີ້ ງວື່ ຳກຳນປົກຄອງນະຄອນຫວຼ ງ
ພະບຳງ, ຫອ້ີ ງວື່ ຳກຳນປົກຄອງເມອງຈອມເພດັ ແລະ ເມອງນຳ້ີ ບຳກ ທື່ ໄດໃີ້ ຫກ້ີ ຳນຮ່ື ວມມ ປະສຳນງຳນກບັ ອຳນຳດກຳນ
ປົກຄອງທອ້ີ ງຖ່ື ນິ ຂນັີ້ ບຳ້ີ ນ ເຮດັ ໃຫຄ້ີ ະນະຄນົີ້ ຄວຳີ້ ສຳມຳດດຳເນນກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນນຳປະຊຳຊນົ 3 ບຳີ້ ນເປັນຜນົ ສຳເລດັ .

ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ຄະນະບຳ້ີ ນ, ເຖຳົ້ີ ແກ່ື ແນວໂຮມ ແລະ ພື່ ແມ່ື ປະຊຳຊນົ ທງັ 3 ບຳີ້ ນຄ ບຳີ້ ນພກິ ນອີ້ ຍ ນະຄອນ
ຫວຼ ງພະບຳງ, ບຳີ້ ນມ່ື ວງຄຳ ເມອງຈອມເພດັ ແລະ ບຳ້ີ ນບມົ ເມອງນຳີ້ ບຳກ ທ່ື ໄດໃີ້ ຫ້ີ ກຳນຮ່ື ວມມໃນກຳນສນົ ທະນຳກື່ ຸມ, ໃຫີ້
ສຳພຳດ, ຕອບແບບສອບຖຳມສຳຫຼວດຄວົ ເຮອນ ໂດຍສະໜອງຂມ້ີ ນທ່ື ຫຼຳກຫຳຼ ຍໃຫແ້ີ ກື່ ຄະນະຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ຈນົ ສຳມຳດເກບັ
ກຳຂມີ້ ນເປັນຜນົ ສຳເລດັ .

ໃນໂອກຳດນ້ີ ພວກຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຂອວຍໄຊໃຫພີ້ ອນໄຊອນັ ປະເສດມຳຍງັ ບນັ ດຳອງົ ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ແລະ ບນັ ດຳທ່ື ຳນທ່ື
ກື່ ຳວມຳຂຳີ້ ງເທງິ ນ້ີ ຈ່ື ງົ ມອຳຍຸ ວນັ ນະ ສຸຂະ ພະລະ ແລະ ມຜນົ ສຳເລດັ ຕຳມຄວຳມມ່ື ຸງມຳດປຳຖະໜຳທຸກປະກຳນດວີ້ ຍເທນ້ີ .

ຄະນະຄນົີ້ ຄວຳ້ີ

ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ

ຄຳພອນ ແກວ້ີ ວໄິ ລ. (2.2.2018). ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜື່ ນ ເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຂອງຊຳວບຳີ້ ນບມົ ເມອງນຳີ້ ບຳກ. (ດ. ແສນດວງ

ເດດ, ຜສ້ີ ຳພຳດ)

ຄຳຫຼຳີ້ . (6.2.2018). ກຳນເກບັ ໄຄ ແລະ ກຳນເຮດັ ໄຄແຜ່ື ນ ຢ່ື ບຳີ້ ນມື່ ວງຄຳ ເມອງຈອມເພດັ . (ວ.ດວງມຳລຳສ, ຜສີ້ ຳພຳດ)
ຈດິ ຕະພນົ ຊຸມເກດ. (2017). ກຳນພດັ ທະນຳຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ນິ ເພ່ືອເພ່ື ມປະສດິ ທພິ ຳບທຳງກຳນ

ຈດັ ກຳນຊຸ ມຊນົ ຢ່ື ຳງຍນຍງົ ຂອງຊຸ ມຊນົ ໄທມຸດສະລມິ ເມອງຊະອຳ, ແຂວງເພດັ ຊະບຣ. ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລສລິ ະ
ປະກອນ.
ຍດົ ສນັ ຕະສມົ ບດັ . (1999). ຄວຳມຫຳຼ ກຫຼຳຍທຳງຊວະພຳບ ແລະ ພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖ່ືນິ ເພື່ອກຳນພດັ ທະນຳຢື່ ຳງຢັງີ້ ຢນ.
ຊຽງໃໝ່ື : ນບົ ບລກຳນພມິ .

ເດຊຳນຸລຳດ ແສນດວງເດດ, ວຽງມຳລຳ ວື່ ຳງມວົ , ນວອນ ໄຊຍະວງົ , ສະເຫມຼ ສກັ ພຳບຸດດ, ແລະ ບວົ ວນັ ບຸບຜຳ.
(2005). ຜນົ ກະທບົ ຂອງກຳນທື່ ອງທື່ ຽວຕ່ື ກບັ ວຖິ ຊວດິ ຊຳວເມອງຫຼວງພະບຳງ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ. ວຽງຈນັ :

ພຳກວຊິ ຳປະຫວດັ ສຳດ.

ທອງສະລດິ ມງັ ໜື່ ເມກ ແລະ ຄະນະ. (2015). “ທດິ ສະດພນ້ີ ຖຳນກ່ື ຽວກບັ ເສດຖະກດິ ພມປັນຍຳ”, ໃນ ພມິ ອນິ ຄຳແສງ
(ກວດແກຄ້ີ ງັີ້ ທສຳມ) ເສດຖະສຳດກຳນເມອງ ມຳກ-ເລນນິ . ນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈນັ : ບລສິ ດັ ເອສັ ໂອເອ ຈຳກດັ .

ພະແນກຖະແຫງຼ ຂື່ ຳວ ວດັ ທະນະທຳ ແລະທ່ື ອງທື່ ຽວ. (2017). ລງົ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳທ່ືບ່ື ເປັນວດັ ຖຸ
ກື່ ຽວກບັ "ໄຄແຜ່ື ນ" ບຳ້ີ ນມື່ ວງຄຳ, ເມອງຈອມເພດັ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ. ເມອງຫຼວງພະບຳງ.

ວງົ ທບິ , ວວິ ດິ . (2014). “ແນວທຳງກຳນຄຸມ້ີ ຄອງພມປັນຍຳທອ້ີ ງຖື່ ນິ ໄທ: ສກຶ ສຳປຽບທຽບປະເທດໄທ ກບັ ປະເທດອນິ
ເດຍ” ໃນ Suthiparithat Vol.28 No.87 July-September 2014.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

150

ອ່ື ອນຕຳພມົ ມະຈນັ . (2018, 2 2). ກຳນຜະລດິ ໄຄແຜ່ື ນຂອງຊຳວບຳ້ີ ນບມົ ເມອງນຳ້ີ ບຳກ. (ດ. ແສນດວງເດດ, ຜສ້ີ ຳພຳດ)
Denscombe, Martyn. (2007). The Good Research Guide (Third edition). Glasgow: Bell & Bain Ltd
Fuller, G.W. (1994). New Product Development from Concept to Marketplace. Boca Raton,

Florida: CRCPress, Inc.
Onanong Thongmee. (2015). The Cultural of Lanna Food: The Cultural Management Strategy for

the Creative Economy Development.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

151

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ກະສກິ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນມອມ ເມອງສງິ ແຂວງ
ຫວຼ ງນຳີ້ ທຳ ພຳຍຫງຼັ ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ

GUIDELINES FOR MANAGEMENT THE PEOPLE’S AGRICULTURAL LAND USE
ISSUE IN MOM VILLAGE, SING DISTRICT LUANG NAMTHA PROVINCE AFTER
GIVIVING THE LAND TO THE INVESTORS RENT FOR BANANA PLANTATION

ຈນັ ສຸກ ຫວຳນແພງພນັ , ອຸດອນ ວງົ ສມົ ມ ແລະ ມຳລຳວນັ ຈນັ ທະວງົ ສນິ
VANPHEANGPHAN. C, VONGSOMMY. O and CHANTHAVONGSIN.M

ພະແນກກຳນສກຶ ສຳຫຼງັ ປະລນິ ຍຳຕ ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.
Faculty of Social Scienecs, National University of Laos.
Email: [email protected];la.

ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້

ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນີ້ ປະກອບດວ້ີ ຍ 2 ຈດຸ ປະສງົ ຄ: 1) ຊອກຮສີ້ ະພຳບ ແລະ ບນັ ຫຳທື່ ເກດຈຳກກຳນເອຳົ ດນິ ກະສກິ ຳ
ຂອງປະຊຳຊນົ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ , 2) ເກບັ ກຳແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ
ກະສກິ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ພຳຍຫຼງັ ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ . ຜໃີ້ ຫສີ້ ຳພຳດມ 5 ທື່ ຳນ ແລະ ປະຊຳກອນຕວົ ຢ່ື ຳງທື່ ຕອບ
ແບບສອບຖຳມທງັ ໝດົ 98 ທ່ື ຳນ. ວທິ ກຳນສກຶ ສຳແມື່ ນໃຊແີ້ ບບຄຸນນະພຳບ ແລະ ປະລມິ ຳນໂດຍໃຊແີ້ ບບສຳພຳດ ແລະ
ແບບສອບຖຳມເປັນເຄື່ ອງມ. ກຳນວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນດຳ້ີ ນປະລມິ ຳນແມ່ື ນໃຊໂີ້ ປຣແກຣມສຳເລດັ ຮບທຳງຄອມພວິ ເຕເພ່ື ອຊອກ
ຫຳຄ່ື ຳສະຖຕິ ,ິ ສື່ ວນຂມີ້ ນຄຸນນະພຳບແມື່ ນນຳມຳຈດັ ລຽງຄວຳມຄກນັ ແລະ ຄວຳມແຕກຕ່ື ຳງກນັ , ສະຫຸບຼ ແປຄວຳມດວີ້ ຍ
ເຫດ ແລະ ຜນົ ຈຳກນນັີ້ ກນຳມຳຮຽບຮຽງຂຽນຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ:

ສະພຳບ ແລະ ບນັ ຫຳຈຳກກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ : ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ
ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍ ແລະ ປະຊຳຊນົ ທ່ື ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ຫຼຳຍກວ່ື ຳໝ່ື ແມື່ ນກຳນເຊື່ ຳົ ທ່ື ດນິ ຢຸດຕແິ ລວ້ີ ຍອ້ີ ນໝດົ
ສນັ ຍຳ; ປັດໄຈສຳຄນັ ທ່ື ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ແມື່ ນຍອີ້ ນໄດຮ້ີ ບັ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ທື່ ດນິ ແພງ; ປະ ຊຳຊນົ ສ່ື ວນຫຼຳຍ
ມດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ແຕື່ 1-2 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ປະເພດດນິ ທື່ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ສື່ ວນຫຼຳຍເປັນດນິ ນຳ ແລະ ດນິ ເປື່ ົຳຫວື່ ຳງ. ກຳນ
ປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊື່ ຳົ ນຳຍທນຶ ບື່ ຈ່ື ຳຍເງນິ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ຕຳມກຳນດົ ເວລຳນດັ ໝຳຍ ແລະ ບື່ ຄບົ ຖວີ້ ນ; ກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ພຳຍຫງຼັ
ເຊື່ ຳົ ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍແມ່ື ນນຳຍທນຶ ໃຊຖີ້ ງົ ຢຳງ ແລະ ສ່ື ງິ ເສດເຫອຼ ໄວໃ້ີ ນສວນ; ບນັ ຫຳພຳຍຫງຼັ
ກຳນສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳແມ່ື ນສນິ້ີ ເປອງດຳີ້ ນເວລຳ ແລະ ງບົ ປະມຳນເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຟນ້ີ ຟຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ຫຼຳຍ; ດຳ້ີ ນ
ສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຼຳຍກວ່ື ຳໝ່ື ຕ່ື ກບັ ສ່ື ງິ ເປອ້ີ ນເປິ ຫຼ ສ່ື ງິ ເຈອປົນໃນແຫື່ ຼງນຳີ້ . ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນ
ບນັ ຫຳທ່ື ເກດຂນຶີ້ ພຳຍຫຼງັ ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ເພື່ ອກຳນປກກວີ້ ຍ ເປັນສນິ ຄຳີ້ : ກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ ຈຳກ
ນຳຍທນຶ ຕອີ້ ງເຂມັີ້ ງວດ, ຕອ້ີ ງໄດມ້ີ ປະຫວດັ ຜມ້ີ ຳລງົ ທນຶ ແລະ ທ່ື ຢື່ ຂອງບລສິ ດັ ຢ່ື ຳງລະອຽດ, ພຳກສື່ ວນທື່ ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງກຄ
ພຳກລດັ ຕອ້ີ ງໄດເີ້ ຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມເປັນສ່ື ວນໜ່ື ງຶ ໃນກຳນສຳີ້ ງສນັ ຍຳ; ບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ພຳຍຫຼງັ ກຳນເຊ່ື ຳົ : ອຳນຳດກຳນປົກຄອງ
ບຳີ້ ນ, ເມອງຕອ້ີ ງໄດພ້ີ ຈິ ຳລະນຳກ່ື ຽວກບັ ບນັ ຫຳທ່ື ຈະເກດຂນຶີ້ ໃນສະເພຳະໜຳ້ີ ແລະ ຍຳວນຳນໃຫລີ້ ະອຽດກື່ ອນຈະອະນຸມດັ
ເອກະສຳນໃຫເີ້ ຊື່ ຳົ , ກຳນສຳີ້ ງສນັ ຍຳລະຫວ່ື ຳງຜເີ້ ຊ່ື ຳົ -ເຈຳົ້ີ ຂອງທື່ ດນິ ຕອີ້ ງໄດລ້ີ ະບຸຊດັ ເຈນ ແລະ ຄບົ ຖວີ້ ນໃນແນວທຳງກຳນ
ແກບີ້ ນັ ຫຳທ່ື ອຳດຈະເກດຂນຶີ້ ; ບນັ ຫຳກຳນສນິ້ີ ສຸດສນັ ຍຳ: 1) ກຳນກຳນດົ ເຂດດນິ ຄນຮຽກຮອ້ີ ງໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຄື່ ອຍລມົ ຄື່ ອຍ
ເຈລະຈຳນຳກນັ ກບັ ເຈຳົີ້ ຂອງດນິ ທ່ື ຢ່ື ໄກຄ້ີ ຽງຖຳ້ີ ແກໄ້ີ ຂບື່ ໄດກີ້ ໃຫນີ້ ຳສະເໜເຖງິ ພຳກລດັ ມຳໄກ່ື ເກື່ ຍ, 2) ກຳນປັບໜຳ້ີ ດນິ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

152

ຄນພຳຍຫຼງັ ສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳຕອ້ີ ງໄດໃີ້ ຊລ້ີ ດົ ດຸດຕນົ້ີ ກວ້ີ ຍອອກຈື່ ງິ ປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ , 3) ກຳນສຳີ້ ງສນັ ຍຳຕອ້ີ ງໃຫມ້ີ ຄວຳມຄບົ
ຖວ້ີ ນ, ຮດັ ກຸມ ແລະ ໃຫມ້ີ ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ພຳກລດັ ລະຫວ່ື ຳງ 2 ປະເທດເປັນພຍິ ຳນເພ່ື ອຈະສຳມຳດປະຕບິ ດັ ວໄິ ນໄດເີ້ ມື່ ອມ
ຝ່ື ຳຍໃດໜ່ື ງຶ ບື່ ປະຕບິ ດັ ຕຳມສນັ ຍຳ, 4) ຄວນປກພດຊະນດິ ອື່ ນຶ ໆເພື່ ອຟນີ້ ຟຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ເປັນຕນົ້ີ ແມ່ື ນປກ ໝຳກ
ເຂອ, ໝຳກເຜດັ , ແຕງໂມ, ຖ່ື ວົ ດນິ ແລະ ປກອອີ້ ຍ; ບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ດຳີ້ ນສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມໃນດນິ , ສຽງ, ອຳກຳດ ແລະ ນຳ້ີ
ຕອີ້ ງໄດມີ້ ຜຊ້ີ ່ື ຽວຊຳນສະເພຳະດຳ້ີ ນມຳປະເມນຜນົ ກະທບົ ກື່ ອນ-ກຳງ ແລະ ພຳຍຫຼງັ ສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳ. ຈຳກນນັີ້ ຈ່ື ງິ ຫຳວທິ ກຳນ
ຄຸມີ້ ຄອງ.

ຄຳສຳຄນັ : ແນວທຳງ, ກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳ, ກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ, ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ

Abstract

The research consists of 2 objectives such as: 1) To study the people’s agricultural land
use issue from giving the land to the investors rent for merchandize banana plantation; 2) To
collect the quidelines for management the people’s agricultural land use issue after giving the land
to the investors rent for merchandize banana plantation. The study applied mainly qualitative and
quantitative methods by using the interview and questionnaires forms for collection the data from
5 interviewees and 98 villagers from 98 houses that gave the land to the investors rent for

merchandize banana plantation. The quantitative data was analysised by computer software to
find statistics; the qualitative data is based on the data from the recording, sorting the similar

and the different data, to summary and interpret of the result, the study found below:
1) The conditions and land from giving the land to the investors rent for merchandize

banana plantation: In general, people have a very high level of opinion, and the most people’s
opinion was giving the land to the investors rent for merchandize banana plantation because of
the contract expired; The key factor that made people give the land for investors rent was due

to the expensive price; The most people gave the land for rent from 1-2 ha and the most rented
land as farm and free area. The problem of rented contract were some investors did not pay land
rent on time and incomplete under the contract; The issue of land use after renting were the
investors left the plastic and waste in the garden; After termination of the rented contract the
people have to pay more time and budget expense to adjust or restore the quality of the land; The

environmental impacts people had most reaction to contaminated water sources.
2) The quidelines for management the people’s agricultural land use issue after giving the

land to the investors rent for merchandize banana plantation: The problem of rented contract from
investors needed to be strict, there had to have the resume of investors or company address, the

government official must participate as a part of the rented contract; The Land use issues after

giving the land for rent: Village and district’s authorities needed more consider the issues that
would happen in a specific and long-term before approving the rented contract between the
investors and the people or land owners, must be clearly and completely solution of possible issues

would happen; The issue of expired contract: 1) people should talk together with the land owner
nearby if the solution was not the issue have to be presented the government official to come and

solute, 2) The land adjust after rented contract expire must be used trucks to clear the banana

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

153

out then crop other species; 3) the rented contract creation should be completed, comprehensive
and the government official between 2 countries witness have to participate as a part of the rented
contract for discipline upon any party does not comply with the contract, 4) Plant other species
to restore the quality of soil as the tomatoes, peppers, watermelons, peanuts and sugarcane;
Environmental impacts: Environmental soil, sound, air and water environments must have specialist
experts to assess the environmental impacts before, during and after the end of the rented
contract or to undertake banana plantation, then find a way to manage.

Keywords: guidelines, problem management, agricultural land use, leasing land to capitalists

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

154

ບດົ ນຳ

ໂລກປັດຈບຸ ນັ ກຳລງັ ປະສບົ ກບັ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍ ແລະ ບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ຈຳກກຳນປື່ ຽນແປງທຳງດຳ້ີ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ
ຫຼຳຍໆຢື່ ຳງ ຄ: ບນັ ຫຳກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ , ບນັ ຫຳດນິ ເຊ່ື ອມໂຊມ, ຜນົ ກະທບົ ຈຳກກຳນນຳໃຊສີ້ ຳນເຄມໃນພນີ້
ທ່ື , ກຳນສນເສຍຊວະນຳໆພນັ ແລະ ກຳນສນເສຍລະບບົ ນເິ ວດວທິ ະຍຳໃນໄລຍະຍຳວ, ບນັ ຫຳມນົ ລະພດິ ທຳງອຳກຳດ, ກຳນ

ສນເສຍຄຸນນະພຳບຂອງນຳ້ີ , ຄວຳມບກົ ແຫງ້ີ ພະລງັ ງຳນ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ (ບຸລດິ ຳ, 2014). ບນັ ຫຳກຳນສນ
ເສຍ ຫຼ ເຊື່ ອມຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ເປັນບນັ ຫຳໜ່ື ງຶ ໃນປັດຈບຸ ນັ ແລະ ບນັ ຫຳດື່ ງັ ກ່ື ຳວມລກັ ສະນະເພື່ ມຂນຶ້ີ ໂດຍສະເພຳະ
ແມ່ື ນບນັ ດຳປະເທດທື່ ກຳລງັ ພດັ ທະນຳເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳບນັ ດຳປະເທດໄດເີ້ ພື່ ມຄວຳມຖື່ ແລະ ຂະຫຍຳຍກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ເຂຳົີ້
ໃນກຳນດຳເນນກດິ ຈະກຳຕື່ ຳງໆເພ່ື ອໃຫເີ້ ກດຜນົ ທຳງດຳ້ີ ນປະລມິ ຳນຢ່ື ຳງມປະສດິ ທພິ ຳບ ແລະ ປະສດິ ທຜິ ນົ (ຫວຳນແພງ
ພນັ , 2015). ເຫດຜນົ ຂອງກຳນເພື່ ມຄວຳມຖ່ື ແລະ ຂະຫຍຳຍກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ເຂຳົີ້ ໃນກດິ ຈະກຳຕື່ ຳງໆນນັີ້ ກຍອີ້ ນປັດໄຈ
ກຳນເພື່ ມຂນຶີ້ ຂອງປະຊຳກອນ, ເມ່ື ອປະຊຳກອນເພື່ ມຂນຶີ້ ຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນດຳີ້ ນອຳຫຳນ, ທື່ ຢື່ ອຳໄສ, ເຄ່ື ອງນ່ື ຸງຫື່ ມົ ແລະ ຢຳ
ປົວພະຍຳດກເພ່ື ມຂນຶ້ີ (ຍພນັ ໄຊ, 2002). ເມ່ື ອທື່ ດນິ ຖກນຳໃຊຫ້ີ ຼຳຍຄງັີ້ ຫຼ ມກຳນປ່ື ຽນແປງຮບແບບກຳນນຳໃຊອີ້ ກບ່ື ນຳນ
ຖຳີ້ ບ່ື ມວທິ ຫຼ ແນວທຳງທ່ື ດໃນກຳນຈດັ ກຳນຈະເຮດັ ໃຫຄ້ີ ຸນນະພຳບຂອງດນິ ເຊ່ື ອມໂຊມ ຈ່ື ງິ ກຳຍເປັນຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນລບົ ຕື່

ກບັ ປະຊຳຊນົ ໃນເຂດດ່ື ງັ ກ່ື ຳວ.
ເມອງສງິ ເປັນເມອງໜື່ ງຶ ທື່ ຕງັ້ີ ຢື່ ຫ່ື ຳງຈຳກສຳນກັ ແຂວງຫຼວງນຳີ້ ທຳໄປທຳງທດິ ຕຳເວນັ ຕກົ ສ່ື ຽງເໜອປະມຳນ 58

Km ແລະ ມໄລຍະທຳງຍຳວ 644 Km ຈຳກນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ໄປທຳງທດິ ຕຳເວນັ ຕກົ ສ່ື ຽງເໜອຫຳສຳນກັ ແຂວງຫຼວງ
ນຳ້ີ ທຳ. ເມອງສງິ ມເນອ້ີ ທ່ື ທງັ ໝດົ 1,789 Km2 ຫຼ ເທ່ື ຳົ 178,900 ເຮກັ ຕຳ (ຫອ້ີ ງວ່ື ຳກຳນປົກຄອງເມອງສງິ , 2014).

ປະກອບມ 90 ບຳ້ີ ນ, ມປະຊຳກອນທງັ ໝດົ 38,736 ຄນົ ຍງິ 19,124 ຄນົ . ຕງັີ້ ແຕ່ື ໃດມຳປະຊຳຊນົ ເຂດເມອງສງິ ປະກອບ
ອຳຊບຜະລດິ ກຳນກະສກິ ຳ ເຊ່ື ນັ : ປກຝັງ, ລຽີ້ ງສດັ ໂດຍອຳໄສກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ເປັນຫກຼັ ຄກຳນເຮດັ ນຳຕຳມເຂດທ່ື ງົ ພຽງ
ແຄມສຳຍນຳີ້ ເຮດັ ສວນ, ເຮດັ ໄຮ່ື ຕຳມເປນີ້ ພ, ສນັ ພ ຫຼ ເຂດພນ້ີ ທ່ື ສງແບບເລ່ື ອນລອຍໃນຊຸມປຜື່ ຳນມຳ. ປັດຈບຸ ນັ ກຳນນຳ
ໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ໄດມີ້ ກຳນປື່ ຽນແປງຢື່ ຳງໄວວຳ, ຕື່ ເນ່ື ອງ ແລະ ກວຳີ້ ງຂວຳງອອກເລອີ້ ຍໆຍອ້ີ ນປະຊຳຊນົ ມກຳນບຸກເບກພນ້ີ ທ່ື ເພ່ື ອ
ກຳນປກພດ, ກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳເພື່ ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ , ກຳນເຊ່ື ຳົ ແລະ ສຳປະ ທຳນດນິ ຂອງນກັ ທຸລະກດິ ຄ: ກຳນປກກວ້ີ ຍ,

ປກອອີ້ ຍ, ປກໝຳກແຕງໂມໃສ່ື ທ່ື ງົ ນຳ (ປ່ື ຽນດນິ ນຳເປັນດນິ ສວນ), ກຳນປກຢຳງພຳລຳຂອງນຳຍທນຶ ຫຼ ກຳນລບົ ລຳ້ີ ງສວນ
ຢຳງພຳລຳໃນບຳງເຂດ ແລະ ບຸກເບກພນີ້ ທື່ ອ່ື ນໆ. ປັດຈບຸ ນັ ນພີ້ ຳຍໃນເມອງສງິ ມໂຄງກຳນເຊ່ື ຳົ ແລະ ສຳປະທຳນທງັ ໝດົ
50 ໂຄງກຳນ ແລະ ກວມເນອ້ີ ທື່ ທງັ ໝດົ ປະມຳນ 5,028 ເຮກັ ຕຳ (ສນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ແລະຂມີ້ ນຂື່ ຳວສຳນທ່ື ດນິ , 2009). ກຳນ
ເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳຂອງປະຊຳ ຊນົ ເພື່ ອກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງນກັ ລງົ ທນຶ ໄດກີ້ ຳຍເປັນບນັ ຫຳທື່ ແຜ່ື ກະຈຳຍ ໂດຍສະ
ເພຳະແມ່ື ນເຂດທ່ື ເປັນທ່ື ງົ ພຽງເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນດນິ ນຳ, ດນິ ສວນ, ດນິ ເປື່ ົຳຫວື່ ຳງ ແລະ ອື່ ນໆ. ຖຳີ້ ປຽບທຽບໃສ່ື ຊ່ື ວງໄລຍະ 5 ປ
ແລວ້ີ ເຫນັ ວ່ື ຳມອດັ ຕຳເພ່ື ມຂນຶ້ີ ຫຼຳຍຄ : ແຕື່ ປ 2006-2010 ທື່ ວົ ເມອງສງິ ມເນອີ້ ທ່ື ປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ທງັ ໝດົ ພຽງ 460
ເຮກັ ຕຳ (ຫອີ້ ງກຳນແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ ເມອງສງິ , 2011:10) ແລະ ແຕື່ ປ 2010-2014 ທື່ ວົ ເມອງສງິ ມເນອ້ີ ທ່ື ປກກວ້ີ ຍ

ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ທງັ ໝດົ 4,593 ເຮກັ ຕຳ (ຫອ້ີ ງກຳນກະສກິ ຳແລະປື່ ຳໄມເີ້ ມອງສງິ , 2014).
ບຳີ້ ນມອມ ເປັນບຳີ້ ນໜື່ ງຶ ທ່ື ຕງັ້ີ ຢື່ ເມອງສງິ ແຂວງຫວຼ ງນຳ້ີ ທຳໄປທຳງທດິ ຕຳເວນັ ຕກົ ສ່ື ຽງເໜອຫື່ ຳງຈຳກສຳ ນກັ

ເມອງປະມຳນ 20 Km, ປະກອບມ 106 ຫຼງັ ຄຳເຮອນ, ມ 120 ຄອບຄວົ , ມປະຊຳກອນທງັ ໝດົ 457 ຄນົ , ຍງິ 219 ຄນົ .
ປັດຈບຸ ນັ ສຳມຳດເວຳົ້ີ ໄດວີ້ ື່ ຳ ກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ກະສກິ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ແມ່ື ນມຄວຳມແຕກຕື່ ຳງຈຳກແຕ່ື ກື່ ອນ ເນື່ ອງຈຳກວື່ ຳ
ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳີ້ ນຫຳຼ ຍກວ່ື ຳ 90% ໄດເີ້ ອຳົ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນດນິ ນຳໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພື່ ອກຳນປກກວ້ີ ຍ
ເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ກຳນເອຳົ ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ເພື່ ອກຳນປກກວີ້ ຍອຳດກໃຫເີ້ ກດມສະ ພຳບ ແລະ ບນັ ຫຳຕ່ື ກຳນນຳໃຊ້ີ
ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳໃນປັດຈບຸ ນັ ກຄອະນຳຄດົ ເຊ່ື ງິ ອຳດຈະເປັນຜນົ ກະທບົ ໃນໄລຍະຍຳວຕື່ ກຳນທຳມຳຫຳກນິ ດຳີ້ ນເສດຖະກດິ -
ສງັ ຄມົ ແລະ ຄວຳມຍນຍງົ ທຳງດຳ້ີ ນຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດເວຳົ້ີ ລວມເວຳົ້ີ ສະເພຳະແມ່ື ນບນັ ຫຳຄວຳມເຊ່ື ອມໂຊມຂອງ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

155

ດນິ . ເມ່ື ອມຜນົ ກະທບົ ປະຊຳຊນົ ຈື່ ງຶ ຈຳເປັນຕອີ້ ງມແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ກະສກິ ຳທ່ື ເກດຂນຶີ້
ຈຳກກຳນເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ເພ່ື ອກຳນປກກວ້ີ ຍ. ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳດື່ ງັ ກ່ື ຳວອຳດເປັນຜນົ ດໃຫແ້ີ ກື່ ປະຊຳຊນົ ໃນເຂດອ່ື ນທ່ື
ມບນັ ຫຳລກັ ສະນະດຽວກນັ ດວີ້ ຍເຫດນ,້ີ ພວກຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຈ່ື ງຶ ມຄວຳມສນົ ໃຈສກຶ ສຳຄນົ້ີ ຄວຳີ້ ໃນຫວົ ຂດ້ີ ່ື ງັ ກື່ ຳວ.

ວທິ ການຶສກສາ

ຮບແບບກຳນສກຶ ສຳ: ຜຄີ້ ນົີ້ ຄວຳີ້ ນຳໃຊວີ້ ທິ ກຳນສກຶ ສຳແບບຄຸນນະພຳບ ແລະ ປະລມິ ຳນ.
ປະຊຳກອນ ແລະ ກື່ ຸມຕວົ ຢື່ ຳງ: ສຳລບັ ຂມ້ີ ນດຳີ້ ນຄຸນນະພຳບຜວ້ີ ໄິ ຈໃຊແ້ີ ບບສຳພຳດອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ ແລະ
ພະນກັ ງຳນຫອີ້ ງກຳນທື່ ກື່ ຽວຂອ້ີ ງເຊື່ ນັ : ພະນກັ ງຳນຫອ້ີ ງກຳນຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມ, ຫອ້ີ ງກຳນ

ກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ ີ້ ແລະ ຫອ້ີ ງກຳນແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ ເມອງສງິ ແຂວງຫວຼ ງນຳ້ີ ທຳ. ສຳລບັ ຂມ້ີ ນດຳ້ີ ນປະລມິ ຳນ
ຜວີ້ ໄິ ຈກຳນດົ ເອຳົ ຈຳນວນຕວົ ແທນຄວົ ເຮອນທື່ ເອຳົ ດນິ ກະສກິ ຳ ໃຫນ້ີ ກັ ລງົ ທນຶ ເຊື່ ຳົ ທງັ ໝດົ 98

ທື່ ຳນ, ເຄື່ ອງມທ່ື ໃຊໃີ້ ນກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນແມື່ ນແບບສຳພຳດ ແລະ ແບບສອບຖຳມ.

ກຳນວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຜນົ ຂມີ້ ນ: ຂມີ້ ນດຳີ້ ນຄຸນນະພຳບໄດຖ້ີ ກນຳມຳຮວບຮວມ, ກວດສອບຄວຳມຖກຕອ້ີ ງ
ແລະ ຄວຳມໜຳ້ີ ເຊ່ື ອຖຈຳແຫື່ ຼງຂມ້ີ ນທ່ື ໄດມີ້ ຳແລວີ້ ນຳມຳຮຽບຮຽງ, ຈດັ ລຽງຄວຳມຄກນັ ແລະ ຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ຂອງຂີ້
ມນ, ສະຫຸບຼ , ວເິ ຄຳະ, ແປຄວຳມໝຳຍດວ້ີ ຍເຫດ ແລະ ຜນົ . ຈຳກນນັີ້ ກນຳເອຳົ ຜນົ ຂອງກຳນວເິ ຄຳະມຳຮຽບຮຽງຂຽນບດົ ວິ
ໄຈຕຳມຂນັີ້ ຕອນ. ສຳລບັ ຂມີ້ ນດຳີ້ ນປະລມິ ຳນຜວ້ີ ໄິ ຈນຳມຳກວດສອບແລວີ້ ປະມວນຜນົ ແລະ ວິ ເຄຳະໂດຍນຳໃຊໂີ້ ປຣ
ແກຣມຄອມພວິ ເຕເພື່ ອຫຳຄ່ື ຳສະຖຕິ ແິ ລວ້ີ ຈ່ື ງິ ແປຜນົ ຕຳມເກນຄະແນນຄ:

ຄ່ື ຳສະເລື່ ຍ 4.21-5.00 ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ຫຼຳຍທ່ື ສຸດ
ຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ 3.41-4.20
ຄ່ື ຳສະເລ່ື ຍ 2.61-3.40 ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ຫຼຳຍ
ຄື່ ຳສະເລື່ ຍ 1.81-2.60
ຄື່ ຳສະເລື່ ຍ 1.00-1.80 ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ປຳນກຳງ

ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ໜອ້ີ ຍ
ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳຄນັ ລະດບັ ໜອີ້ ຍທ່ື ສຸດ

ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ສະພຳບ ແລະ ບນັ ຫຳຈຳກກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້
ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ : ແມ່ື ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ ຫຼຳຍ ເຊ່ື ງິ ສະແດງອອກໃນຄື່ ຳສະ

ເລື່ ຍລວມ ແລະ ຄື່ ຳຄວຳມຜດິ ດ່ື ຽງມຳດຕະຖຳນ (X̅=3.65; S.D=1.22). ໃນນນັີ້ , ປະຊຳຊນົ ທ່ື ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍກວື່ ຳ
ໝື່ ແມ່ື ນກຳນເຊ່ື ຳົ ທື່ ດນິ ເພື່ ອກຳນປກກວີ້ ຍຢຸດຕແິ ລວ້ີ ເນ່ື ອງຈຳກໝດົ ສນັ ຍຳ ມຄ່ື ຳ (X̅=3.91; S.D=1.14); ຮອງລງົ ມຳແມ່ື ນ
ປະຊຳຊນົ ຍງັ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ໃນລະດບັ ຫຳຼ ຍຕື່ ໄລຍະເວລຳເຊ່ື ຳົ ທື່ ກຳນດົ 6 ປ ເຊື່ ງິ ມຄື່ ຳ (X̅=3.84; S.D=1.14) ເນື່ ອງຈຳກ
ກຳນກຳນດົ ສນັ ຍຳໄລຍະຍຳວແມື່ ນເຈຳົ້ີ ຂອງທ່ື ດນິ ໄດຮ້ີ ບັ ຄື່ ຳເຊ່ື ຳົ ຈຳນວນຫຳຼ ຍ. ສ່ື ວນໄລຍະເວລຳເຊື່ ຳົ ທ່ື ກຳນດົ ເປັນເວລຳ 3
ປ ແມື່ ນມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ປຳນກຳງມຄື່ ຳ (X̅=3.36; S.D=1.24) ແລະ ກຳນເຊື່ ຳົ ທື່ ດນິ ເພື່ ອກຳນປກກວີ້ ຍຍງັ ດຳເນນຢື່ ເນ່ື ອງ
ຈຳກສນັ ຍຳຍງັ ບ່ື ທນັ ໝດົ ແມື່ ນມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ປຳນກຳງ.

ປັດໄຈສຳຄນັ ທ່ື ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ປ່ື ອຍດນິ ຫຼ ເອຳົ ດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ : ແມື່ ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ
ຫຼຳຍ ມຄ່ື ຳ (X̅=3.94; S.D=1.04). ໃນນນັ້ີ , ປັດໄຈທ່ື ປະຊຳຊນົ ທ່ື ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍກວ່ື ຳໝ່ື ແມື່ ນຍອີ້ ນໄດຮ້ີ ບັ ຄ່ື ຳເຊ່ື ຳົ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

156

ທື່ ດນິ ແພງ ເຊ່ື ງິ ມຄື່ ຳ (̅X=4.19; S.D=0.80); ຮອງລງົ ມຳແມ່ື ນຍອ້ີ ນໄດຮີ້ ບັ ເງນິ ເປັນກອີ້ ນ ໂດຍມຄ່ື ຳ (X̅=4.15;
S.D=0.90); ຍອ້ີ ນບ່ື ໄດອ້ີ ອກແຮງງຳນແຕື່ ມລຳຍຮບັ ສງ ມຄ່ື ຳ (̅X=4.09; S.D=0.96); ຍອີ້ ນປັດໄຈກຳນຂຳດແຮງງຳນ
ມຄື່ ຳ (X̅=3.54; S.D=1.30); ປັດໄຈດຳີ້ ນຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ມຄື່ ຳ (̅X=3.90; S.D=1.40); ປັດໄຈດຳີ້ ນກຳນບຸກເບກທ່ື
ດນິ ເພ່ື ອນຳໃຊເ້ີ ອງ (X̅=3.89; S.D=1.14) ຍອີ້ ນວ່ື ຳທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຈຳນວນໜ່ື ງຶ ແມື່ ນຍງັ ບ່ື ທນັ ໄດບ້ີ ຸກເບກເພື່ ອເຮດັ
ກະສກິ ຳເທື່ ອ ຈື່ ງຶ ເປັນຜນົ ດທ່ື ປື່ ອຍດນິ ແລວີ້ ຜລ້ີ ງົ ທນຶ ໄດບ້ີ ຸກເບກໃຫ.ີ້

ເນອ້ີ ທ່ື ແລະ ປະເພດດນິ ທື່ ປະຊຳຊນົ ປ່ື ອຍໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ : ໂດຍລວມແມ່ື ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ
ຫຼຳຍສະແດງອອກຄື່ ຳທຳງຄ່ື ຳສະຖຕິ ິ (X̅=3.71; S.D=1.24). ໃນນນັ້ີ , ປະຊຳຊນົ ທື່ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍແມ່ື ນເນອີ້ ທ່ື ດນິ
ທ່ື ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ແມ່ື ນນບັ ແຕ່ື 1-2 ເຮກັ ຕຳ ສະແດງອອກໃນຄື່ ຳ (X̅=3.88; S.D=1.27), ເນອີ້ ທື່ ດນິ ທ່ື ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ຈນເຊື່ ຳົ
ນບັ ແຕ່ື 3-4 ເຮກັ ຕຳ ມຄ່ື ຳ (̅X=3.42; S.D=1.39), ສ່ື ວນເນອ້ີ ທ່ື ດນິ ທື່ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ຈນເຊື່ ຳົ ທງັ ໝດົ ຫຼຳຍກວ່ື ຳ 4 ເຮກັ ຕຳ
ແມື່ ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ປຳນກຳງມຄ່ື ຳ (X̅=3.33; S.D=1.37) ເນ່ື ອງຈຳກວື່ ຳ ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳ້ີ ນມເນອ້ີ ທື່ ດນິ
ກະສກິ ຳບ່ື ເທື່ ຳົ ທຽມກນັ ຄອບຄວົ ໃດມທື່ ດນິ ຫຼຳຍກປ່ື ອຍໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ຫຼຳຍເພື່ ອຈະໄດຮີ້ ບັ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ຫຼຳຍ; ປະຊຳຊນົ ມ
ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍຕ່ື ກບັ ປະເພດດນິ ທ່ື ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ແມື່ ນດນິ ເປ່ື ົຳຫວ່ື ຳງ. ສ່ື ວນດນິ ໄຮື່ ແມ່ື ນມລະດບັ ປຳນກຳງ
ສະແດງອອກ (̅X=3.34; S.D=1.35) ເນື່ ອງຈຳກວ່ື ຳ: ດນິ ໄຮື່ ສ່ື ວນຫຼຳຍຈະຕງັ້ີ ຢື່ ໃນເຂດບລເິ ວນ ທ່ື ສງ ແລະ ມຄວຳມ
ລຳດຊນັ ຈື່ ງິ ບື່ ມຄວຳມເໝຳະສມົ ໃນປກກວ້ີ ຍເທື່ ຳົ ທື່ ຄວນ.

ບນັ ຫຳຈຳກກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ : ໂດຍລວມແມ່ື ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍ ເຊື່ ງິ ສະແດງອອກ
ໃນຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ ແລະ ຄື່ ຳຄວຳມຜດິ ດ່ື ຽງມຳດຕະຖຳນ (̅X=4.02; S.D=1.02). ໃນນນັ້ີ , ປະຊຳຊນົ ທ່ື ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍ
ກວື່ ຳໝື່ ແມື່ ນນຳຍທນຶ ຈນບື່ ຈື່ ຳຍເງນິ ຄ່ື ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ຕຳມກຳນດົ ເວລຳນດັ ໝຳຍສະແດງອອກໃນຄ່ື ສະຖຕິ ິ (X̅=4.05;
S.D=1.01) ແລະ ນຳຍທນຶ ຈນບື່ ຈ່ື ຳຍເງນິ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ຄບົ ຖວ້ີ ນຕຳມສນັ ຍຳສະແດງອອກໃນຄ່ື ຳສະຖຕິ ິ (̅X= 4.05;
S.D=1.02).

ຮບທ 01 ພຳບປະກອບກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ກ່ື ຸມບຳ້ີ ນ
ມອມ ເມອງສງິ ປ 2015

ບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ພຳຍຫຼງັ ເຊ່ື ຳົ : ໂດຍລວມແມື່ ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ ຫຳຼ ຍໝຳຍເຖງິ ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ
ໄດພ້ີ ບົ ພບ້ີ ນັ ຫຳແທໆ້ີ ເຊື່ ງິ ສະແດງອອກໃນຄື່ ຳ (̅X=4.00; S.D=0.89). ໃນນນັີ້ , ບນັ ຫຳທື່ ນຳຍທນຶ ຈນນຳໃຊຖ້ີ ງົ ຢຳງ ແລະ
ສ່ື ງິ ເສດເຫຼອໄວໃ້ີ ນສວນຢ່ື ຳງຫຼວງຫຼຳຍມລະດບັ ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຼຳຍກວ່ື ຳໝື່ ຄ (̅X=4.29; S.D= 0.86);ຮອງລງົ ມຳແມື່ ນ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

157

ບນັ ຫຳທື່ ປະຊຳຊນົ ໝດົ ສດິ ກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ໃນໄລຍະເຊ່ື ຳົ ມລະດບັ ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຼຳຍ (̅X= 4.24; S.D=0.86); ບນັ ຫຳ
ທ່ື ນຳຍທນຶ ຈນໃຊສ້ີ ຳນເຄມຈຳນວນຫຳຼ ຍເຂຳົ້ີ ໃນກຳນປກກວີ້ ຍເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນຢຳຂຳີ້ ຫຍຳີ້ , ຢຳຂຳ້ີ ແມງໄມ,ີ້

ຢຳລຳ້ີ ງໝຳກກວີ້ ຍ, ປຸຍເຄມ...ມຄື່ ຳ (̅X= 4.13; S.D=0.90).

ຮບທ 02 ພຳບປະກອບກຳນຢຸດຕປິ ກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແລະ

ກຽມປັບປຸງດນິ ຄນໃໝື່ ໃນກື່ ຸມບຳີ້ ນມອມ ເມອງສງິ ປ 2018

ບນັ ຫຳພຳຍຫຼງັ ກຳນສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳ: ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ໃນລະດບັ ຫຼຳຍໃນທຸກໆຂເ້ີ ປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນຄວຳມສນິ້ີ
ເປອງດຳ້ີ ນເວລຳ ແລະ ງບົ ປະມຳນເຂຳົ້ີ ໃນກຳນປັບຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ຫຳຼ ຍມຄື່ ຳ (̅X=4.48; S.D=.64); ຮອງລງົ ມຳແມື່ ນ
ບນັ ຫຳດຳີ້ ນສ່ື ງິ ເສດເຫຼອ ຫຼ ສ່ື ງິ ຕກົ ຄຳີ້ ງໃນດນິ ຫຼຳຍ (ຖງົ ຢຳງ, ສຳນເຄມ...) ຄ (̅X=4.47; S.D= .64); ມຄວຳມສນິີ້ ເປອງ
ເວລຳ ແລະ ງບົ ປະມຳນໃນກຳນປັບສະພຳບຂອງດນິ ເພ່ື ອເຮດັ ກຳນກະສກິ ຳຄນໃໝື່ ມຄ່ື ຳ (X̅= 4.38; S.D=.75) ແລະ
ບນັ ຫຳດຳ້ີ ນກຳນກຳນດົ ເຂດແດນດນິ ຄນພຳຍຫຼງັ ໝດົ ສນັ ຍຳເຊື່ ຳົ ປະຊຳຊນົ ກມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ໃນລະດບັ ຫຳຼ ຍເຊື່ ນັ ກນັ ຄ
(X̅=4.15; S.D= .97).

ບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ: ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຼຳຍກວ່ື ຳໝື່ ຕ່ື ກບັ ສື່ ງິ ເປິເປອີ້ ນ ຫຼ ສ່ື ງິ
ເຈອປົນໃນແຫື່ ງຼ ນຳີ້ ເຊື່ ງິ ສະແດງອອກໃນລະດບັ ຄວຳມຄດິ ເຫນັ (̅X=4.53; S.D= .64); ຮອງລງົ ມຳແມ່ື ນຄວຳມຄດິ ເຫນັ
ຕ່ື ກບັ ສື່ ງິ ເຈອປົນທຳງອຳກຳດ (X̅=4.47; S.D= .73) ແລະ ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຕື່ ສື່ ງິ ເຈອປົນໃນດນິ ກຢ່ື ໃນລະດບັ ຫຼຳຍຄ:
(̅X=4.44; S.D= .71).

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳທ່ື ເກດຂນຶ້ີ ພຳຍຫງຼັ ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ
ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ : ກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ ທື່ ດນິ ຂອງນຳຍທນຶ ມ 3 ບນັ ຫຳ

ຫກຼັ ໆຄ: 1) ນຳຍທນຶ ບ່ື ປະຕບິ ດັ ຕຳມສນັ ຍຳຢື່ ຳງເຂມັ້ີ ງວດ, 2) ນຳຍທນຶ ຈຳນວນບ່ື ຈື່ ຳຍເງນິ ຄື່ ຳເຊ່ື ຳົ ຕຳມກຳນດົ ທື່ ໄດນ້ີ ດັ ໝ
ຳຍ ແລະ 3) ກຳນຈ່ື ຳຍຄື່ ຳເຊ່ື ຳົ ທື່ ດນິ ຂອງນຳຍທນຶ ບ່ື ຄບົ ຖວ້ີ ນຕຳມສນັ ຍຳຍອ້ີ ນນຳຍທນຶ ຈຳນວນໜື່ ງຶ ໜກື່ ອນກຳນດົ ເນື່ ອງ
ຈຳກບນັ ຫຳຄຕນົີ້ ກວ້ີ ຍບ່ື ງຳມ, ຕນົີ້ ກວ້ີ ຍຕດິ ພະຍຳດ ຫຼ ເຂຳົ ເຈຳົີ້ ໄດກີ້ ຸມີ້ ທນຶ ແລວີ້ ກບັ ໄປປະເທດເລຍກມ ເຈຳົ້ີ ຂອງດນິ ຈ່ື ງິ
ກຳຍເປັນຜເີ້ ສຍປຽບ. ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ ຈຳກນຳຍທນຶ ຕອ້ີ ງເຂມັີ້ ງວດ, ຕອ້ີ ງໄດມີ້
ປະຫວັດຜມ້ີ ຳລງົ ທນຶ ແລະ ທ່ື ຢື່ ຂອງບລສິ ັດຢື່ ຳງລະອຽດພອ້ີ ມທງັ ກວດຄວຳມຖກຕອີ້ ງຄກັ ແນ່ື ເພື່ ອວື່ ຳຖຳ້ີ ນຳຍທນຶ ບື່
ປະຕບິ ດັ ຕຳມສນັ ຍຳໂຕນໜ-ບື່ ຈື່ ຳຍເງນິ ຈ່ື ງິ ສຳມຳດນຳຕວົ ເຂຳົ ເຈຳົີ້ ມຳປັບໃໝຕຳມສນັ ຍຳ ຫຼ ລະ ບຽບກຳນຂອງລດັ ຈື່ ງິ ເຫນັ
ວື່ ຳມຄວຳມຈຳເປັນທ່ື ທຳງພຳກລດັ ຕອີ້ ງໄດເ້ີ ອຳົ ໃຈໃສື່ ຕດິ ຕຳມຊ່ື ວຍ. ພຳກສື່ ວນທ່ື ກື່ ຽວ ຂອ້ີ ງ ກຄປະຊຳຊນົ ເຮຳົ ຕອ້ີ ງໄດມີ້

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

158

ສະຕ,ິ ສກຶ ສຳເບ່ື ງິ ຂເ້ີ ສຍ ແລະ ຂດ້ີ ຂອງກຳນປື່ ອຍດນິ ສຳກ່ື ອນຖຳ້ີ ຂດ້ີ ມຫຳຼ ຍກວ່ື ຳຂເີ້ ສຍຈ່ື ງິ ຄ່ື ອຍອະນຸມດັ . ກຳນເຮດັ ສນັ ຍຳ
ນນັ້ີ ຕອ້ີ ງຮດັ ກຸມ ແລະ ໃຫມີ້ ເຈຳົີ້ ໜຳ້ີ ທື່ ທຳງພຳກລດັ ເປັນຜຕີ້ ດິ ຕຳມ ແລະ ກວດກຳໃນແຕື່ ລະໄລຍະ. ໃຫຜີ້ ລ້ີ ງົ ທນຶ ຈື່ ຳຍເງນິ
ຄ່ື ຳເຊ່ື ຳົ ໃຫຄີ້ ົບຕຳມຈຳນວນປທື່ ເຊື່ ົຳສຳກ່ື ອນຈື່ ງຶ ເຊນັ ສນັ ຍຳ. ນອກຈຳກນ,ີ້ ແນວທຳງແກໄ້ີ ຂທ່ື ດໃນພຳຍໜຳີ້ ກຄອງໃສ່ື
ແນວທຳງນະໂຍບຳຍຂອງພກັ -ລດັ ເປັນຫຼກັ , ກື່ ອນຈະອະນຸມດັ ໃຫເ້ີ ຊ່ື ຳົ ຕອີ້ ງໄດສ້ີ ກຶ ສຳຄວຳມເປັນໄປໄດ້ີ ຫຼ ປະເມນດຳ້ີ ນ
ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ແລະ ສງັ ຄມົ ໃຫລ້ີ ະອຽດສຳກ່ື ອນເພື່ ອບ່ື ໃຫເ້ີ ກດມບນັ ຫຳຕຳມມຳ.

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດິນພຳຍຫຼງັ ກຳນເຊ່ື ຳົ : ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຖກນຳໃຊຢີ້ ື່ ຳງໜກັ ຄ
ພຳຍຫງຼັ ກຳນເຊນັ ສນັ ຍຳເຊື່ ຳົ ແລວ້ີ ນຳຍທນຶ ຈະບຸກເບກທື່ ດນິ ຫຼຳຍໆເຈຳົ້ີ ມຳລວມເຂຳົີ້ ກນັ ໃຫເ້ີ ປັນຜນດນິ ອນັ ດຽວຫຳຼ ຍບ່ື ອນ
ຈນົ ບ່ື ສຳມຳດຮບັ ຮໄ້ີ ດວີ້ ື່ ຳເຂດແດນດນິ ຂອງແຕ່ື ລະເຈຳົີ້ ຢ່ື ໃສ, ພນີ້ ດນິ ຖກດຸດພນ້ີ ປິນ້ີ ຂນຶີ້ ມຳຕນົ້ີ ໄມປີ້ ກ ຫຼ ທຳມະຊຳດກຖກ
ດຸດອອກຈນົ ກຽີ້ ງບ່ື ເຫຼອຮອດຮຳກ, ປ່ື ຽນຈຳກດນິ ນຳເປັນດນິ ສວນ, ມກຳນຈກົ ດນິ ເຮດັ ໜອງເກບັ ນຳ້ີ ເພື່ ອຫດົ ຕນົ້ີ ກວ້ີ ຍ,
ດຸດເຮດັ ທຳງເຂຳົີ້ ສວນໂດຍມກຳນຖອກຫນ ແລະ ແຮື່ ໃສື່ ຕຳມທຳງເຂຳົີ້ ເຮດັ ໃຫເີ້ ສຍເນອ້ີ ທື່ ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຜທ້ີ ື່ ຖກແລວ
ທຳງເຂຳົີ້ ໄປ, ມບນັ ຫຳເລ່ື ອງສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນ ກຳນໃສ່ື ປຸຍເຄມ, ຢຳຂຳ້ີ ຫຍຳີ້ , ຢຳຂຳີ້ ແມງ, ຢຳລຳີ້ ງໝຳກກວີ້ ຍ ສື່ ງົ
ກນິ ເໝນັ ເຂຳົີ້ ສ່ື ປະຊຳຊນົ ທ່ື ຢື່ ໄກຄີ້ ຽງ, ປະຊຳຊນົ ຈຳນວນໜ່ື ງຶ ໄດໄີ້ ປຮບັ ຈຳີ້ ງເຮດັ ວຽກໃນສວນກວ້ີ ຍໂດຍທ່ື ບ່ື ສຳມຳດຮບັ ຮີ້
ໄດເີ້ ຖງິ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ສຸຂະພຳບທ່ື ອຳດຈະເກດຂນຶ້ີ ໃນໄລຍຳເວລຳອນັ ສນັີ້ ຫຼ ໄລຍະຍຳວຈຳກສຳນເຄມ. ແນວທຳງໃນກຳນ
ຈດັ ກຳນບນັ ຫຳທື່ ເກດຂນຶ້ີ ຄ ປະຊຳຊນົ ຄວນມຄວຳມເຂຳົ້ີ ໃຈແນວທຳງນະໂຍບຳຍລດັ ແລະ ຮຈີ້ ກັ ຄຳນງຶ ເຖງິ ຜນົ ໄດີ້ ແລະ
ຜນົ ເສຍໃນໄລຍະສນັີ້ -ຍຳວຂອງກຳນໃຫນີ້ ຳຍ ທນຶ ເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ເພ່ື ອກຳນດຳເນນກດິ ຈະກຳນໃດໜ່ື ງຶ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນດຳີ້ ນ
ກຳນກະສກິ ຳເພື່ ອເຮດັ ແນວໃດຈະຫຼກລື່ ຽງຈຳກບນັ ຫຳທ່ື

ອຳດຈະເກດຂນຶີ້ ເຊື່ ງິ ເປັນຜນົ ກະທບົ ເຈຳົີ້ ຂອງດນິ ກຄປະຊຳຊນົ ທ່ື ຢື່ ໄກຄີ້ ຽງເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນບນັ ຫຳທ່ື ເກດຈຳກກຳນ
ບຸກ ເບກ ແລະ ນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ , ບນັ ຫຳຂຳດທ່ື ດນິ ເພື່ ອທຳກຳນຜະລດິ ແລະ ດຳ້ີ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ, ພຳກລດັ ຄວນຈະໄດໃີ້ ຫ້ີ
ຄວຳມຮແ້ີ ກື່ ປະຊຳຊນົ ດຳ້ີ ນແນວທຳງນະໂຍບຳຍ, ຄຳສ່ື ງັ ແນະນຳ, ລະບຽບ ແລະ ຂກ້ີ ຳນດົ ຕື່ ຳງໆ. ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ
ເມອງຄວນໄດພີ້ ຈິ ຳລະນຳກື່ ຽວກບັ ບນັ ຫຳທ່ື ຈະເກດຂນຶີ້ ໃນສະເພຳະໜຳີ້ ແລະ ຍຳວນຳນໃຫລີ້ ະອຽດກື່ ອນຈະອະນຸມດັ
ເອກະສຳນໃຫເ້ີ ຊື່ ຳົ , ກຳນອະນຸມດັ ໃຫເ້ີ ຊື່ ຳົ ເອກະສຳນຕອີ້ ງມຄວຳມຖກຕອີ້ ງຄບົ ຖວີ້ ນຊດັ ເຈນກຳນສຳີ້ ງ ສນັ ຍຳລະຫວື່ ຳງຜ້ີ
ເຊື່ ຳົ ເຈຳົີ້ ຂອງທື່ ດນິ ຕອ້ີ ງໄດລ້ີ ະບຸຊດັ ເຈນ ແລະ ຄບົ ຖວ້ີ ນໃນແນວທຳງກຳນແກບີ້ ນັ ຫຳທ່ື ອຳດຈະເກດຂນຶ້ີ .

ຮບທ 03 ກຳນປກພດຊະນດິ ອື່ນພຳຍຫງຼັ ຢຸດຕກິ ຳນປກກວີ້ ຍ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

159

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳ: ກຳນປ່ື ອຍດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ເພ່ື ອດຳເນນກຳນປກກວີ້ ຍເປັນ
ສນິ ຄຳ້ີ ຜື່ ຳນມຳ ແມ່ື ນເກດມບນັ ຫຳຫຼຳຍຢ່ື ຳງທື່ ມຄວຳມຈຳເປັນຕອີ້ ງໄດມີ້ ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນພຳຍຫຼງັ ກຳນສນິີ້ ສຸ ດ
ສນັ ຍຳເຊື່ ຳົ ຄ:

1) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳບນັ ຫຳກຳນກຳນດົ ເຂດດນິ ຄນເນື່ ອງຈຳກຫຼກັ ໝຳຍ ຫຼ ເຂດແດນສນຫຳຍ
ຮຽກຮອ້ີ ງໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ຄ່ື ອຍລມົ ຄື່ ອຍເຈລະຈຳນຳກນັ ກບັ ເຈຳົ້ີ ຂອງດນິ ທື່ ຢື່ ໄກຄ້ີ ຽງເພ່ື ອຫກຼ ລ່ື ຽງກຳນຜດິ ຖຽງກນັ ແລວ້ີ ຈ່ື ງິ
ປັກຫກຼັ ໝຳຍຄນໃໝື່ ຖຳ້ີ ແກໄ້ີ ຂບື່

ໄດກີ້ ໃຫນີ້ ຳສະເໜເຖງິ ພຳກລດັ ກຄຫອ້ີ ງກຳນຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມມຳໄກື່ ເກ່ື ຍໃຫ.ີ້

2) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນປັບໜຳີ້ ດນິ ຄນພຳຍຫງຼັ ສນິ້ີ ສຸດສນັ ຍຳ ແມ່ື ນຕອ້ີ ງໄດໃ້ີ ຊລີ້ ດົ ດຸດຕນົ້ີ ກວ້ີ ຍ
ຫຼ ຫວົ ກວ້ີ ຍອອກຈ່ື ງິ ປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ ໄດີ້ ແຕ່ື ໄດໃ້ີ ຊງີ້ ບົ ປະມຳນຫຼຳຍສົມຄວນໃນກຳນດຸດ ຫຼ ຈຳ້ີ ງຄົນມຳດຸດອອກ
ປະມຳນ 2-3 ຮອບກກົ ກວີ້ ຍຈ່ື ງິ ຈະອອກໝດົ .

3) ບນັ ຫຳປະຊຳຊນົ ຈຳນວນໜື່ ງຶ ບ່ື ໄດເ້ີ ງນິ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ຄບົ ຕຳມສນັ ຍຳ 1 ປ, 2 ປ ຫຼ 3 ປ ເນື່ ອງຈຳກຄຳສ່ື ງັ ຫຳ້ີ ມປກ
ກວີ້ ຍຂອງທ່ື ຳນເຈຳົີ້ ແຂວງ, ກວີ້ ຍບື່ ງຳມ ຫຼ ຕດິ ພະຍຳດ... ຈື່ ງິ ເຮດັ ໃຫຜ້ີ ລ້ີ ງົ ທນຶ ກບັ ປະເທດກື່ ອນກຳນດົ ໂດຍບ່ື ຈ່ື ຳຍເງນິ ຄ່ື ຳ
ເຊ່ື ຳົ ແລະ ປະສວນກວີ້ ຍໄວ.ີ້ ໃນພຳຍໜຳ້ີ ຖຳີ້ ມກຳນປ່ື ອຍດນິ ໃຫເ້ີ ຊ່ື ຳົ ອກບື່ ວື່ ຳຈະແມ່ື ນເຮດັ ສວນກວີ້ ຍ ຫຼ ປກພດຊະນດິ
ໃດໆກຕຳມຕອີ້ ງສກຶ ສຳເບ່ື ງິ ຜນົ ທ່ື ຈະໄດຮ້ີ ບັ ແລະ ຜນົ ເສຍໃນສະເພຳະໜຳີ້ ແລະ ຍຳວນຳນໃຫລີ້ ະອຽດສຳກື່ ອນຖຳີ້ ຜນົ ໄດີ້
ຮບັ ຫຳຼ ຍກວ່ື ຳສື່ ວນເສຍ ແລະ ມຄວຳມຍນຍງົ ຈື່ ງຶ ດຳເນນຂເອກະສຳນອະນຸມດັ ຕຳມຂນັ້ີ ຕອນໃຫຄີ້ ບົ ຖວ້ີ ນ.

4) ບນັ ຫຳກຳນສຳ້ີ ງສນັ ຍຳບື່ ຄບົ ຖວ້ີ ນ ແລະ ຮດັ ກຸມຈ່ື ງິ ເຮດັ ໃຫເີ້ ກດມບນັ ຫຳພຳຍຫຼງັ ເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນຜລີ້ ງົ ທນຶ ບ່ື
ຈ່ື ຳຍເງນິ ຄບົ ຖວີ້ ນຕຳມສນັ ຍຳ, ໃຊສີ້ ຳນເຄມໃນສວນກວີ້ ຍເຊ່ື ງິ ເປັນຜນົ ກະທບົ ຕື່ ປະຊຳຊນົ ໃນບລເິ ວນໄກຄີ້ ຽງ, ປະ ລະ
ສວນແລວ້ີ ກບັ ປະເທດ... ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳດ່ື ງັ ກື່ ຳວນກີ້ ຄກຳນສຳ້ີ ງສນັ ຍຳຕອີ້ ງໃຫມີ້ ຄວຳມຄບົ ຖວ້ີ ນ,
ຮດັ ກຸມ ແລະ ໃຫມ້ີ ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ພຳກລດັ ລະຫວ່ື ຳງ 2 ປະເທດ ເປັນພຍິ ຳນ ເພ່ື ອຈະສຳມຳດປະຕບິ ດັ ວໄິ ນໄດເ້ີ ມື່ ອມຝື່ ຳຍໃດ
ຝື່ ຳຍໜ່ື ງຶ ບ່ື ປະຕບິ ດັ ຕຳມສນັ ຍຳ.

5) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳດຳ້ີ ນຄວຳມຈດຈຳງຂອງດນິ ຍອ້ີ ນກຳນດດຊມຶ ສຳນອຳຫຳນຈຳກຕນົີ້ ກວີ້ ຍ
ແມື່ ນຄວນປກພດຊະນດິ ອື່ ນຶ ໆກ່ື ອນເພື່ ອເປັນກຳນປັບປຸງ ຫຼ ຟນ້ີ ຟຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ໃຫດ້ີ ຂນຶ້ີ ເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນ ປກໝຳຍ
ເຂອ, ໝຳກເຜດັ , ແຕງໂມ, ຖື່ ວົ ດນິ ແລະ ປກອອີ້ ຍ.

6) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳສຳນເຄມທື່ ຍງັ ຕກົ ຄຳ້ີ ງຢື່ ໃນດນິ ແມ່ື ນພຳກລດັ ຫຼ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງທື່
ກື່ ຽວຄອ້ີ ງຕອີ້ ງໄດລີ້ ງົ ໃຫຄີ້ ປຶກສຳແກ່ື ປະຊຳຊນົ ເພື່ ອໃຫເ້ີ ຂຳົ ເຈຳົ້ີ ມຄວຳມຮີ້ ແລະ ຄວຳມເຂຳົ້ີ ໃຈເຖງິ ຄວຳມອນັ ຕະ ລຳຍຂອງ
ມນັ ຕ່ື ສຸ ຂະພຳບຂອງຄນົ ແລະ ສດັ ເພ່ື ອໃຫມີ້ ຄວຳມລະມດັ ລະວງັ ໃນກຳນໃຊພີ້ ນີ້ ທ່ື ທ່ື ເປັນສວນກວ້ີ ຍເກ່ື ຳົ ຫຼ ແຫື່ ຼງນຳ້ີ ເຂດ
ລ່ື ຸມສວນກວີ້ ຍລງົ ມຳເນ່ື ອງຈຳກວື່ ຳສຳນເຄມອຳດຈະຍງັ ຕກົ ຄຳ້ີ ງຕຳມໜຳີ້ ດນິ ເມ່ື ອຝົກຕກົ ລງົ ມຳອຳດຈະພດັ ພຳເອຳົ ສຳນເຄມ
ດ່ື ງັ ກື່ ຳວໄຫຼລງົ ສ່ື ສຳຍນຳ້ີ .

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ : 1) ບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມໃນດນິ ຍອ້ີ ນທ່ື ດນິ ຖກ
ບຸ ກເບກ ແລະ ນຳໃຊຢ້ີ ່ື ຳງໜກັ . ຕວົ ຢື່ ຳງ: ກຳນດຸດເອຳົ ກກົ ໄມອີ້ ອກ, ຈກົ ຟນີ້ ດນິ ຂນຶ້ີ ພອີ້ ມທງັ ຂຸ ດຮ່ື ອງລະບຳຍນຳ້ີ ຫຼ ເຮດັ
ເປັນໜຳນຂະໜຳດໃຫຍື່ ແລະ ຂຸ ດໜອງເກບັ ນຳ້ີ ເພ່ື ອໄວຫ້ີ ດົ ຕນົີ້ ກວີ້ ຍ, ສຳ້ີ ງທຳງເຂຳົ້ີ ໃນສວນ. ຂນັີ້ ຕອນປກກວ້ີ ຍຜລ້ີ ງົ ທນຶ
ໄດໃ້ີ ຊປີ້ ຸ ຍເຄມ, ຢຳຂຳ້ີ ຫຍຳ້ີ , ຢຳຂຳ້ີ ແມງໄມລງົ ສື່ ພນ້ີ ດນິ ເຮດັ ໃຫດີ້ ນິ ມທຳດເຄມເຈອປົນ ແລະ ອຳດຈະເກດອນັ ຕະລຳຍຕື່

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

160

ຄນົ ແລະ ສດັ . ສ່ື ວນແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳດ່ື ງັ ກື່ ຳວແມ່ື ນຕອ້ີ ງໄດມີ້ ກຳນປະເມນຜນົ ກະ ທບົ ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ
ກ່ື ອນ-ກຳງ ແລະ ພຳຍຫຼງັ ສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳ ຫຼ ກຳນດຳເນນກດິ ຈະກຳນປກກວ້ີ ຍ, ກຳນສນັ ຍຳເບອ້ີ ງຕນົ້ີ ລະຫວື່ ຳງ ເຈຳົີ້ ຂອງທ່ື
ດນິ ແລະ ຜລ້ີ ງົ ທນຶ ຕອີ້ ງໃຫກີ້ ວມລວມ ແລະ ຮດັ ກຸມແຕື່ ລະເນອ້ີ ໃນ ແລະ ບນັ ຫຳທ່ື ຈະເກດຂນຶ້ີ ໂດຍພຈິ ຳລະນຳຈຳກບດົ
ວພິ ຳກຂອງໂຄງກຳນ. ໃນສນັ ຍຳຕອ້ີ ງໄດລ້ີ ະບຸເຖງິ ຝ່ື ຳຍທື່ ຈະຮບັ ຜດິ ຊອບໃນກຳນຕຳີ້ ນ ແລະ ແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳທ່ື ເກດຂນຶ້ີ ໃນ

ໄລຍະດຳເນນກຳນ ແລະ ພຳຍຫຼງັ .

2) ບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມທຳງສຽງມສຽງລດົ ດຸດ, ລດົ ຈກົ , ລດົ ບນັ ທຸກກຳຍເປັນບນັ ຫຳສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມທຳງສຽງທ່ື
ສື່ ງົ ຕື່ ປະຊຳຊນົ . ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳດື່ ງັ ກ່ື ຳວ ແມື່ ນຕອ້ີ ງໄດຮ້ີ ຽນຮຈີ້ ຳກປະສບົ ໃນໄລຍະຜ່ື ຳນມຳ. ຕວົ ຢື່ ຳງ:
ກຳນປື່ ອຍທ່ື ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ຕອີ້ ງໄດກ້ີ ຳນດົ ໄລຍະຫ່ື ຳງຈຳກເຂດຊຸມຊນົ ຢື່ ຳງໜອ້ີ ຍ 100-200ມ ຂນຶີ້ ໄປ.

3) ບນັ ຫຳສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມທຳງອຳກຳດ ມຂຝີ້ ່ື ຸ ນໄງ່ືກຸມ້ີ ຈຳກກຳນບຸກເບກທ່ື ດນິ ເພື່ ອປກກວີ້ ຍໃນໄລຍະຕນົີ້ , ມ

ຂຝີ້ ື່ ຸ ນເກດຈຳກລດົ ຂນົ ສື່ ງົ ກຳຍໄປ-ກຳຍມຳເຂຳົ້ີ -ອອກສວນກວີ້ ຍ, ມກ່ື ນິ ເໝນັ , ກື່ ນິ ຂວທຳດເຄມຈຳກສວນກວ້ີ ຍ
ເປັນ ຕນົ້ີ ແມື່ ນຢຳຂຳ້ີ ຫຍຳີ້ , ຢຳຂຳ້ີ ແມງໄມໃ້ີ ນຊວງທ່ື ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ສດຢຳເປັນຜນົ ກະທບົ ໂດຍກງົ ຕ່ື ປະຊຳຊນົ ເຂດໃກຄ້ີ ຽງ. ແນວ
ທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳ ຕອີ້ ງໄດຖີ້ ອດຖອນບດົ ຮຽນໃນໄລຍະຜ່ື ຳນມຳເພື່ ອບ່ື ໃຫເ້ີ ກດມບນັ ຫຳອກ ເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນກຳນ
ອະນຸມດັ ໃຫມ້ີ ກຳນປກກວີ້ ຍ ຫຼ ປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ ຕອີ້ ງໄດມີ້ ຜຊີ້ ່ື ຽວຊຳນສະເພຳະດຳ້ີ ນມຳປະເມນຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນ
ສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ແລະ ສງັ ຄມົ ພອ້ີ ມທງັ ໃຫມີ້ ແບບ ແຜນວທິ ປີອ້ ງກນັ ບນັ ຫຳສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມຢື່ ຳງລະອຽດ. ປະຊຳຊນົ ທ່ື ອຳໄສຢື່

ເຂດໃກຄີ້ ຽງສວຍກວີ້ ຍຕອີ້ ງໄດ້ີ ຕອີ້ ງມວທິ ປົກປີ້ອງມນົ ລະພດິ ດວ້ີ ຍກຳນຢື່ ໃຫຫ້ີ ່ື ຳງໄກຈຳກສວນ ຫຼ ໃຊຜ້ີ ຳີ້ ປິດປຳກ-ປິດ

ດງັ .

4) ບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມທຳງນຳີ້ ຢຳມຝົນຕກົ ເຮດັ ໃຫນີ້ ຳ້ີ ໄຫພຼ ດັ ພຳເອຳົ ສື່ ງິ ປົນເປອີ້ ນ ຫຼ ສຳນເຄມທື່ ໃນ

ບລເິ ວນສວຍກວີ້ ຍລງົ ສ່ື ສຳຍນຳີ້ ກື່ ໃຫເີ້ ກດຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ຄນົ ແລະ ສດັ ທ່ື ໃຊນີ້ ຳ້ີ . ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນຕອີ້ ງໄດີ້
ມກຳນປະເມນຜນົ ກະທບົ ດຳີ້ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມກື່ ອນ, ຖຳີ້ ມຜນົ ກະທບົ ໜອ້ີ ຍກວ່ື ຳຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ໃນໄລຍະສນັີ້ ແລະ ໄລຍະຍຳວ
ຈ່ື ງິ ອະນຸມດັ ໃຫມ້ີ ກຳນເຊື່ ຳົ ທື່ ດນິ ເພື່ ອກຳນປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ຫຼ ເຮດັ ກດິ ຈະກຳໃດໜ່ື ງຶ , ກຳນສຳີ້ ງສນັ ຍຳຕອີ້ ງໃຫຄີ້ ົບ
ຖວີ້ ນ ແລະ ມຄວຳມຮັດກຸມໂດຍໃຫມີ້ ພຳກລັດເປັນພະຍຳນ, ພຳກລັດໂດຍສະເພຳະແມື່ ນພະນກັ ງຳນຫອ້ີ ງ ກຳນ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ແລະ ສື່ ງິ ແວດລອີ້ ມ, ຫອີ້ ງກຳນສຳທຳລະນຳສຸກເມອງຕອີ້ ງໄດລ້ີ ງົ ໃຫຄີ້ ວຳມຮດີ້ ຳ້ີ ນບນັ ຫຳສື່ ງິ
ແວດລອ້ີ ມແກື່ ປະຊຳຊນົ ໃນເຂດໃກຄ້ີ ຽງເພື່ ອໃຫເ້ີ ຂຳົ ເຈຳົີ້ ມຄວຳມລະມດັ ລະວງັ ແລະ ຮຈ້ີ ກັ ວທິ ກຳນປີ້ອງກນັ ບື່ ໃຫເ້ີ ກດ
ອນັ ຕະລຳຍ.

ວຈິ ຳນຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ສະພຳບ ແລະ ບນັ ຫຳຈຳກກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພ່ື ອກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ : ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ
ເຫນັ ລະດບັ ຫຼຳຍ ເຊື່ ງິ ສະແດງອອກໃນຄື່ ຳສະເລື່ ຍລວມ ແລະ ຄື່ ຳຄວຳມຜດິ ດ່ື ຽງມຳດຕະຖຳນ (X̅=3.65; S.D =1.22)
ເຊ່ື ງິ ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ (ຫວຳນແພງພນັ , 2015) ທື່ ໄດສ້ີ ກຶ ສຳກ່ື ຽວກບັ ກຳນປັບຕວົ ດຳີ້ ນຊວດິ ກຳນເປັນຢ່ື ຂອງ
ປະຊຳຊນົ ຈຳກຜນົ ກະທບົ ຂອງກຳນປື່ ຽນແປງກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດິນເພື່ ອກຳນປກພດເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ກລະນສກຶ ສຳ: ເມອງສງິ
ແຂວງຫຼວງນຳ້ີ ທຳ. ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວ່ື ຳ ປະຊຳຊນົ ໄດມ້ີ ກຳນປື່ ອຍດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ຈນເຊື່ ຳົ ເພ່ື ອປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ໃນ
ລະດບັ ຫຼຳຍຄສກົ ປ 2010-2011 ມເນອ້ີ ທ່ື ທງັ ໝດົ 880 ເຮກັ ຕຳ, ສກົ ປ 2011-2012 ມເນອ້ີ ທ່ື 1,118 ເຮກັ ຕຳ, ສກົ ປ
2012-2015 ມເນອີ້ ທື່ 1,150 ເຮກັ ຕຳ, ສກົ ປ 2013-2014 ມເນອ້ີ ທ່ື 1,275 ເຮກັ ຕຳ ແລະ 2014-2015 ໃນຂອບເຂດ
ທື່ ວົ ເມອງມເນອ້ີ ທ່ື ປກກວີ້ ຍທງັ ໝດົ 1,329 ເຮກັ ຕຳ ເນື່ ອງຈຳກວ່ື ຳໄລຍະນແ້ີ ມື່ ນນກັ ລງົ ທນຶ ຈນເຂຳົີ້ ມຳຫຼຳຍ ແລະ ມກຳນ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

161

ເຊື່ ຳົ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ແຕື່ ລະກ່ື ຸມບຳີ້ ນໃນຂອບເຂດທ່ື ວົ ເມອງ. ປັດໄຈສຳຄນັ ທ່ື ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ປ່ື ອຍດນິ ຫຼ ເອຳົ ດນິ ໃຫ້ີ
ນຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ແມື່ ນຍອີ້ ນໄດຮີ້ ບັ ຄື່ ຳເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ແພງ ມລະດບັ ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສງກວື່ ຳໝ່ື , ຮອງລງົ ມຳແມື່ ນຍອີ້ ນໄດຮີ້ ບັ ເງນິ ເປັນ
ກອີ້ ນ ເຊື່ ງິ ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ (ພມມະສອນ, 2011) ທ່ື ໄດສ້ີ ກຶ ສຳປະເມນກຳນປ່ື ຽນແປງທຳງພນີ້ ທ່ື ກຳນໃຊ້ີ
ປະໂຫຍດທື່ ດນິ ໃນເຂດເມອງປຳກອ ແຂວງຫວຼ ງພະບຳງ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ: ມປັດໄຈທ່ື ເຮດັ ໃຫພີ້ ນ້ີ ທື່ ປ່ື ຽນແປງແມື່ ນ
ເນື່ ອງຈຳກຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ກຄ ຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນດຳີ້ ນກຳນເງນິ ຈຳກພນີ້ ທື່ ຄກບັ
ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນມອມທ່ື ປ່ື ອຍດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ກື່ ເພື່ ອຮບັ ເງນິ ຄ່ື ຳເຊື່ ຳົ ມຳໃຊຄີ້ ອບຄວົ ກຄຊວດິ ກຳນເປັນຢື່ ຂອງເຂຳົ ເຈຳົີ້ .
ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ລະດບັ ຫຼຳຍຕ່ື ກບັ ປະເພດດນິ ທ່ື ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ແມື່ ນດນິ ນຳ, ດນິ ເປື່ ົຳຫວ່ື ຳງ ທື່ ມຄວຳມເໝຳະ
ສມົ ຫຼຳຍໃນກຳນປກກວີ້ ຍ, ມຄວຳມສະດວກໃນກຳນເຂຳົ້ີ ເຖງິ ອກຢື່ ຳງໜື່ ງຶ ຄ່ື ຳເຊ່ື ຳົ ກໄດລ້ີ ຳຄຳແພງກວື່ ຳດນິ ປະ ເພດອື່ ນຶ ໆ.
ຮອງລງົ ມຳແມື່ ນດນິ ສວນ, ດນິ ໄຮ່ື ແລະ ສວນຢຳງພຳລຳເປັນທຳງເລອກທ 2 ຂອງຜລີ້ ງົ ທນຶ ແລະ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ກຫຸຼດລງົ ເນື່ ອງ
ຈຳກວ່ື ຳ ເຂດດື່ ງັ ກື່ ຳວສ່ື ວນຫຼຳຍຢື່ ເຂດສງ, ມຄວຳມລຳດຊນັ ບື່ ມຄວຳມເໝຳະສມົ ໃນປກກວີ້ ຍເທື່ ຳົ ທ່ື ຄວນ ແລະ ມຄວຳມ
ສນິີ້ ເປອງງບົ ປະມຳນຫຼຳຍໃນກຳນບຸກເບກ. ນອກຈຳກນ,້ີ ຍງັ ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ (ທບິ ວຳຣຣິ ມົ , 2002) ໄດສີ້ ກຶ
ສຳກຳນໃຊທີ້ ື່ ດນິ ເພ່ື ອກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ຄວຳມເໝຳະສມົ ຂອງທື່ ດນິ ເພ່ື ອກຳນປກພດເສດຖະກດິ . ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ ຮບ
ແບບກຳນປ່ື ຽນແປງພນີ້ ທື່ ປກພດແມື່ ນຈຳກທ່ື ງົ ນຳມຳເປັນສວນເຊື່ ນັ ກຳນປກພດໄລຍະສນັີ້ ແລະ ໄລຍະຍຳວ ປັດໄຈຫກຼັ ທື່
ກ່ື ໃຫີ້ ເກດມກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ກະສກິ ຳນີ້ ເຊ່ື ງິ ໄດແ້ີ ກື່ ຄວຳມຕອີ້ ງກຳນລຳຍໄດທີ້ ື່ ດຈຳກກຳນກະສກິ ຳກຄກບັ
ປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນມອມ ເມອງສງິ ແຂວງຫຼວງນຳີ້ ທຳທື່ ປ່ື ອຍດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ກຍອ້ີ ນຜນົ ຕອບແທນທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຈຳກທ່ື ດນິ ນນັີ້
ມມນຄ່ື ຳສງກວື່ ຳກຳນປກເຂຳົ້ີ ຫຼ ປກພດຊະນດິ ອື່ ນຶ ດວີ້ ຍຕນົ ເອງ. ຕວົ ຢ່ື ຳງ: ກຳນສມົ ທຽບຂອງປະຊຳຊນົ ທ່ື ເຂຳົ ເຈຳົີ້ ເຄຍ
ເຮດັ ນຳໃນເນອີ້ ທ່ື 1 ເຮກັ ຕຳ ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ສຳມຳດຜະລດິ ເຂຳົ້ີ ໄດ້ີ 3-5 ໂຕນຕື່ ປ ຄດິ ໄລື່ ເປັນເງນິ ຈະໄດປ້ີ ະມຳນ 6-10 ລຳ້ີ ນກບຕື່
ປ ແຕື່ ຖຳີ້ ປະຊຳຊນົ ປື່ ອຍດນິ ນຳເນອ້ີ ທື່ 1 ເຮກັ ຕຳໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ົຳ ເຂົຳຈະໄດຮ້ີ ັບເງນິ ຄ່ື ຳເຊ່ື ຳົ ປະມຳນ 15,000,000-
20,000,000 ກບຕື່ ປໂດຍທື່ ບໄດລ້ີ ງົ ທນຶ ແລະ ອອກແຮງງຳນແຕື່ ຢ່ື ຳງໃດ.

ບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ພຳຍຫຼງັ ເຊື່ ຳົ ປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍແມ່ື ນບນັ ຫຳດຳີ້ ນສ່ື ງິ ແວດ ລອ້ີ ມຄ: ທ່ື ດນິ
ຖກນຳໃຊຢີ້ ື່ ຳງໜກັ , ບນັ ຫຳທື່ ປະຊຳຊນົ ໝດົ ສດິ ກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ໃນໄລຍະເຊ່ື ຳົ , ກຳນໃຊຢີ້ ຳຂຳ້ີ ຫຍຳ້ີ , ຢຳຂຳ້ີ ແມງໄມ,ີ້ ຢຳລຳ້ີ ງ
ໝຳກກວ້ີ ຍ, ປຸຍເຄມເຊ່ື ງິ ເກດມຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ເຈຳົີ້ ຂອງທ່ື ດນິ ແລະ ປະຊຳຊນົ ທ່ື ອຳໄສຢ່ື ເຂດໃກຄີ້ ຽງ ສອດຄື່ ອງຄຳສ່ື ງັ ທື່ ຳນ
ເຈຳົ້ີ ແຂວງຫວຼ ງນຳ້ີ ທຳສະບບັ ເລກທ 09/ຈຂ ລງົ ວນັ ທ 14/11/2015 ວ່ື ຳດວ້ີ ຍກຳນຫຳ້ີ ມປກກວ້ີ ຍຢ່ື ແຂວງຫວຼ ງນຳີ້ ທຳ ເນ່ື ອງ
ຈຳກວ່ື ຳ ໄລຍະຜ່ື ຳນມຳກຳນປກກວີ້ ຍຂອງນກັ ທຸລະກດິ ພຳຍໃນ ແລະ ຕື່ ຳງປະເທດບື່ ປະຕບິ ດັ ຖກຕອີ້ ງຕຳມລະບຽບ ແລະ
ກດົ ໝຳຍ ມນກັ ທຸລະກດິ ທຸລະກດິ ຮ່ື ວມມກບັ ປະຊຳຊນົ ແລະ ພະນກັ ງຳນຈຳນວນໜື່ ງຶ ປກກວ້ີ ຍໃສ່ື ດນິ ນຳ ແລະ ດນິ ທຳ
ກຳນຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ພອີ້ ມທງັ ມກຳນນຳໃຊສີ້ ຳນເຄມ, ຢຳປຳບສດັ ຕພດທື່ ເປັນອນັ ຕະລຳຍຢ່ື ຳງຊະຊຳຍເຮດັ ໃຫເ້ີ ກດມ
ຜນົ ກະທບົ ຢ່ື ຳງຮຸ ນແຮງຕ່ື ສະພຳບແວດລອີ້ ມ, ຊວດິ ຂອງຄນົ ແລະ ສດັ ເຊື່ ນັ : ເຮດັ ໃຫເີ້ ນອທ່ື ທຳກຳນຜະລດິ ຫຸຼດລງົ , ມ
ປະຊຳຊນົ ຈຳນວນໜື່ ງຶ ບຸກລຸກປື່ ຳສະຫງວນ, ປ່ື ຳຫວງຫຳີ້ ມ, ມກຳນນຳເຂຳົີ້ ແລະ ໃຊສ້ີ ຳນເຄມທ່ື ເປັນອນັ ຕະລຳຍຕື່
ສຸກຂະພຳບຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ຊວະນຳໆພນັ (ເຈຳົ້ີ ແຂວງຫວຼ ງນຳີ້ ທຳ, 2015) ແລະ ສອດຄື່ ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ
(Kenney-Laza, 2009) ທື່ ໄດສີ້ ກຶ ສຳຄຸນນະພຳບກື່ ຽວກບັ ກຳນໃຫເີ້ ຊື່ ຳົ , ສຳປະທຳນທື່ ດນິ ພຳຍຫຼງັ ມກຳນພດັ ທະນຳສວນ
ປກໄມອີ້ ຸດສຳຫະກຳຢ່ື ແຂວງອດັ ຕະປ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ ຫງຼັ ຈຳກມກຳນສຳປະທຳນ ຫຼ ເຊື່ ຳົ ທື່ ດນິ ແລວີ້ ເຮດັ ໃຫເີ້ ກດມກຳນ
ບຸກ ລຸກເນອ້ີ ທ່ື ດນິ ເປັນຈຳນວນຫວຼ ງຫຼຳຍເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນດນິ ນຳ, ດນິ ສວນ, ດນິ ໄຮ່ື ເຮດັ ໃຫລີ້ ະບບົ ນເິ ວດວທິ ະ ຍຳຖກທຳ

ລຳຍໄປຕຳມໆກນັ .

ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ ຕອ້ີ ງໄດປ້ີ ະກອບສຳນວນເອກະສຳນ, ມປະຫວດັ ຜມ້ີ ຳ
ລງົ ທນຶ ແລະ ທ່ື ຢື່ ຂອງບລສິ ດັ ຢື່ ຳງລະອຽດພອີ້ ມທງັ ກວດຄວຳມຖກຕອ້ີ ງຄກັ ແນ່ື ເພື່ ອວື່ ຳຖຳ້ີ ນຳຍທນຶ ບ່ື ປະຕບິ ດັ ຕຳມສນັ ຍຳ
ໂຕນໜ-ບ່ື ຈື່ ຳຍເງນິ ຈື່ ງິ ສຳມຳດນຳຕວົ ເຂຳົ ເຈຳົ້ີ ມຳປັບໃໝຕຳມສນັ ຍຳ ຫຼ ລະບຽບກຳນຂອງລດັ ຈື່ ງິ ເຫນັ ວື່ ຳມຄວຳມຈຳເປັນທື່

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

162

ທຳງພຳກລດັ ຕອີ້ ງໄດເ້ີ ອຳົ ໃຈໃສ່ື ຕດິ ຕຳມຊື່ ວຍ. ກຳນເຮດັ ສນັ ຍຳນນັີ້ ຕອ້ີ ງຮດັ ກຸມ ແລະ ໃຫມ້ີ ເຈຳົ້ີ ໜຳີ້ ທື່ ທຳງພຳກລດັ ເປັນຜ້ີ
ຕດິ ຕຳມ ແລະ ກວດກຳໃນແຕ່ື ລະໄລຍະ. ນອກຈຳກນ,້ີ ແນວທຳງແກໄ້ີ ຂທື່ ດໃນພຳຍໜຳ້ີ ກຄອງໃສື່ ແນວທຳງນະໂຍບຳຍ
ຂອງພກັ -ລດັ ເປັນຫຼກັ ສອດຄ່ື ອງຄຳສື່ ງັ ທື່ ຳນເຈຳົ້ີ ແຂວງຫຼວງນຳ້ີ ທຳສະບບັ ເລກທ 09/ຈຂ ລງົ ວນັ ທ 14/11/2015 ວ່ື ຳດວີ້ ຍ
ກຳນຫຳີ້ ມປກກວີ້ ຍຢື່ ແຂວງຫຼວງນຳ້ີ ທຳ ເນ່ື ອງຈຳກວ່ື ຳໃນໄລຍະຜ່ື ຳນມຳປະຊຳຊນົ ກຄເຈຳົີ້ ຂອງທື່ ດນິ ຍງັ ຖເບຳົ ຕື່ ລະບຽບກດົ
ໝຳຍ ຫຼ ແນວທຳງນະໂຍບຳຍຂອງລດັ ເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນກຳນສຳີ້ ງສນັ ຍຳເຊ່ື ຳົ ກບັ ຜລ້ີ ງົ ທນຶ ດວີ້ ຍຕນົ ເອງເຊນັ ຮອດແຕື່ ຂນັ້ີ ບຳ້ີ ນ
ພຳຍຫງຼັ ຮບັ ເງນິ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ໄດຈີ້ ຳນວນໜ່ື ງຶ ແລວີ້ ຈ່ື ງິ ໃຫທ້ີ ຳງບລສິ ດັ ທື່ ເຊື່ ຳົ ດນິ ມຳແລື່ ນໜງັ ສອະນຸມດັ ຈຳກເມອງຈ່ື ງິ ເກດມບນັ ຫຳ
ຕຳມມຳຄ: ຜລີ້ ງົ ທນຶ ໂຕນໜ, ບື່ ຈື່ ຳຍເງນິ ຄ່ື ຳເຊ່ື ຳົ ຄບົ ຫຼ ຈື່ ຳຍເງນິ ຊຳີ້ ເມື່ ອເຫນັ ບນັ ຫຳຄແນວນທີ້ ່ື ຳນເຈຳົີ້ ແຂວງຈ່ື ງິ ອອກຄຳສ່ື ງັ
ຫຳີ້ ມ ຫຼ ຊແ້ີ ຈງໃນຂທ້ີ 3 ວື່ ຳ: “ສຳລບັ ກຳນປກກວ້ີ ຍທ່ື ໄດດ້ີ ຳເນນກື່ ອນຄສື່ ງັ ສະບບັ ນຕີ້ ອີ້ ງໄດປ້ີ ະກອບເອກະສຳນໃຫຄ້ີ ບົ
ຖວ້ີ ນຕຳມຂນັ້ີ ຕອນເປັນຕນົ້ີ ທະບຽນວຊິ ຳຫະກດິ , ແຜນຄຸມ້ີ ຄອງສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ ແລະ ເອກະສຳນອ່ື ນຶ ໆນຳຂະແໜງທ່ື
ກື່ ຽວຂອີ້ ງຂອງເມອງ” (ເຈຳົ້ີ ແຂວງຫວຼ ງນຳ້ີ ທຳ, 2015).

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ພຳຍຫຼງັ ກຳນເຊື່ ຳົ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຖກນຳໃຊຢີ້ ່ື ຳງໜກັ ຄພຳຍຫຼງັ
ກຳນເຊ່ື ຳົ , ປື່ ຽນຈຳກດນິ ນຳເປັນດນິ ສວນ, ມກຳນຈກົ ດນິ ເຮດັ ໜອງເກບັ ນຳີ້ ເພ່ື ອຫດົ ຕນົີ້ ກວ້ີ ຍ, ດຸດເຮດັ ທຳງເຂຳົີ້ ສວນໂດຍມ
ກຳນຖອກຫນ ແລະ ແຮື່ ໃສ່ື ຕຳມທຳງເຂຳົີ້ ເຮດັ ໃຫເ້ີ ສຍເນອີ້ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຜທີ້ ່ື ຖກແລວທຳງເຂຳົີ້ ໄປ ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ
ສະດກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ທ່ື ວ່ື ຳ ກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ປະກອບດວີ້ ຍຫຳຼ ກຫຳຼ ຍຈດຸ ປະສງົ ຕຳມຄວຳມຕອີ້ ງກຳນຂອງ
ມະນຸດ ບ່ື ວ່ື ຳຈະເປັນກດິ ຈະກຳນຕ່ື ຳງໆທື່ ເປັນປະໂຫຍດຕ່ື ມະນຸດເປັນຕນົ້ີ ແມ່ື ນ: ເຂດທ່ື ຢື່ ອຳໄສ, ເຂດໂຮງຈກັ ໂຮງງຳນ, ເຂດ
ຜະ ລດິ ກະສກິ ຳ ແລະ ອ່ື ນຶ ເມື່ ອມກຳນນຳໃຊຕ້ີ ຳມຈດຸ ປະສງົ ຕ່ື ຳງໆຈື່ ງຶ ເປັນສຳຍເຫດໃຫດີ້ ນິ ມກຳນປື່ ຽນແປງຕຳມກຳນເວລຳ,
ຕຳມຍຸກສະໄໝ, ຕຳມຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນຂອງມະນຸດ ແລະ ສື່ ງິ ທ່ື ປື່ ຽນແປງມຄ: ຄຸນນະພຳບ, ຮບຮ່ື ຳງ, ເນອີ້ ທື່ , ກຳນຖຄອງ ຫຼ
ກຳມະສດິ ທ່ື ດນິ (Cooke, 1983) ໝຳຍຄວຳມວ່ື ຳເມື່ ອປະຊຳ ຊນົ ປື່ ອຍທ່ື ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ທື່ ດນິ ນຳ ຫຼ ສວນກໄດກີ້ ຳຍ
ມຳເປັນສວນກວ້ີ ຍ, ມກຳນປື່ ຽນແປງສະພຳບ ແລະ ຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ໄປຕຳມໆກນັ . ນອກຈຳກນ,້ີ ສດິ ໃນກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່
ດນິ ໃນໄລຍະເຊ່ື ຳົ ກໝດົ ໄປ; ຍງັ ມຄວຳມ ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ (Kenney-Laza, 2009) ທື່ ໄດສ້ີ ກຶ ສຳຄຸນນະພຳບ
ກ່ື ຽວກບັ ກຳນໃຫເີ້ ຊ່ື ຳົ , ສຳປະທຳນທ່ື ດນິ ພຳຍຫຼງັ ມກຳນພດັ ທະນຳສວນປກໄມອ້ີ ຸດສຳ ຫະກຳຢ່ື ແຂວງອດັ ຕະປ ກຳນສກຶ ສຳ
ພບົ ວື່ ຳ ຫຼງັ ຈຳກມກຳນສຳປະທຳນ ຫຼ ເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ແລວ້ີ ເຮດັ ໃຫເ້ີ ກດມກຳນບຸກລຸກເນອີ້ ທ່ື ດນິ ເປັນຈຳນວນຫວຼ ງຫຼຳຍເປັນຕນົີ້

ແມ່ື ນດນິ ນຳ, ດນິ ສວນ, ດນິ ໄຮື່ ເຮດັ ໃຫລີ້ ະບບົ ນິ ເວດວທິ ະຍຳຖກທຳລຳຍໄປຕຳມໆກນັ . ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳ
ຄ ປະຊຳຊນົ ຄວນມຄວຳມເຂຳົີ້ ໃຈແນວທຳງນະໂຍບຳຍລດັ , ຮຄີ້ ຳນງຶ ເຖງິ ຜນົ ໄດ້ີ ແລະ ຜນົ ເສຍໃນໄລຍະສນັ້ີ -ຍຳວຂອງກຳນ
ໃຫນີ້ ຳຍ ທນຶ ເຊື່ ຳົ ທ່ື ດນິ ເພ່ື ອກຳນດຳເນນກຳນປກກວີ້ ຍ ເພື່ ອເຮດັ ແນວໃດຈະຫຼກລ່ື ຽງຈຳກບນັ ຫຳທ່ື ອຳດຈະເກດຂນຶີ້ ເຊ່ື ງິ
ເປັນຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ຕນົ ເອງກຄສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມສງັ ຄມົ ຄ: ບນັ ຫຳຂຳດທື່ ດນິ ເພື່ ອທຳກຳນຜະລດິ ແລະ ບນັ ຫຳດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ
ສອດຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍວື່ ຳດວີ້ ຍກະສກິ ຳ ມຳດຕຳທ 13 ທື່ ກ່ື ຳວເຖງິ ກຳນຫນັ ປື່ ຽນທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳປະເພດໜື່ ງຶ ໄປສື່ ທ່ື ດນິ ອກ
ປະເພດໜື່ ງຶ ຈະຕອ້ີ ງໄດຮ້ີ ບັ ອະນຸຍຳດຈຳກຂະແໜງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມຕ້ີ ຳມຂະໜຳດຂອງເນອີ້ ທ່ື ດນິ ທື່ ຫນັ ປື່ ຽນຍອ້ີ ນ
ວ່ື ຳ ກຳນຫນັ ປື່ ຽນທື່ ດນິ ກະສກິ ຳປະເພດໜື່ ງຶ ໄປສ່ື ອກປະເພດໜື່ ງຶ ອຳດຈະເກດມອດິ ທພິ ນົ ຕ່ື ກຳນພດັ ທະນຳພນີ້ ທ່ື ທງັ ດຳ້ີ ນ
ບວກ ແລະ ດຳີ້ ນລບົ (ສະພຳແຫື່ ງຊຳດ, 1998). ດວ້ີ ຍເຫດນພີ້ ຳກລດັ ຄວນຈະໄດໃ້ີ ຫຄ້ີ ວຳມຮແ້ີ ກ່ື ປະຊຳຊນົ ດຳີ້ ນແນວທຳງ
ນະໂຍບຳຍ, ຄຳສື່ ງັ ແນະນຳ, ລະບຽບ ແລະ ຂກ້ີ ຳນດົ ຕື່ ຳງໆ, ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ, ເມອງຄວນໄດພີ້ ຈິ ຳລະນຳກ່ື ຽວກບັ
ບນັ ຫຳທ່ື ຈະເກດຂນຶີ້ ໃນສະເພຳະໜຳີ້ ແລະ ຍຳວນຳນໃຫລີ້ ະອຽດກື່ ອນຈະອະນຸມດັ ເອກະສຳນໃຫຜ້ີ ລີ້ ງົ ທນຶ ເຊ່ື ຳົ ແລະ ກຳນ
ອະນຸມດັ ໃຫເີ້ ຊ່ື ຳົ ເອກະສຳນຕອ້ີ ງມຄວຳມຖກຕອ້ີ ງຄບົ ຖວ້ີ ນຊດັ ເຈນ ຕະຫຼອດຮອດກຳນສຳ້ີ ງ ສນັ ຍຳລະຫວື່ ຳງຜເ້ີ ຊື່ ຳົ ແລະ
ເຈຳົີ້ ຂອງທ່ື ດນິ ຕອ້ີ ງໄດລີ້ ະບຸຊດັ ເຈນ ແລະ ຄບົ ຖວີ້ ນໃນແນວທຳງກຳນແກບ້ີ ນັ ຫຳທື່ ອຳດຈະເກດຂນຶ້ີ ຍ່ື ງິ ເປັນກຳນດ.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

163

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳຜນົ ກະທບົ ດຳີ້ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ: 1) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດ ລອີ້ ມ
ໃນດນິ ຕອ້ີ ງໄດມີ້ ກຳນປະເມນຜນົ ກະທບົ ດຳີ້ ນສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມກ່ື ອນ-ກຳງ ແລະ ພຳຍຫງຼັ ສນິ້ີ ສຸດສນັ ຍຳ ຫຼ ກຳນດຳເນນ
ກດິ ຈະກຳນປກກວີ້ ຍ, ກຳນສນັ ຍຳເບອ້ີ ງຕນົ້ີ ລະຫວື່ ຳງ ເຈຳົີ້ ຂອງທື່ ດນິ , ຜລ້ີ ງົ ທນຶ ຕອີ້ ງໃຫກີ້ ວມລວມ ແລະ ຮດັ ກຸມແຕ່ື ລະ
ເນອ້ີ ໃນ ແລະ ບນັ ຫຳທ່ື ຈະເກດຂນຶີ້ ໂດຍພຈິ ຳລະນຳຈຳກບດົ ວພິ ຳກຂອງໂຄງກຳນ ໃນສນັ ຍຳຕອີ້ ງໄດລ້ີ ະບຸເຖງິ ຝ່ື ຳຍທ່ື ຈະ
ຮບັ ຜດິ ຊອບໃນກຳນຕຳ້ີ ນ ແລະ ແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳທື່ ເກດຂນຶີ້ ໃນໄລຍະດຳເນນກຳນ ແລະ ພຳຍຫຼງັ ; 2) ແນວທຳງໃນກຳນ
ຈດັ ກຳນບນັ ຫຳບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມທຳງສຽງຖຳ້ີ ມກຳນປື່ ອຍທ່ື ດນິ ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ຕອີ້ ງໄດກ້ີ ຳ ນດົ ໄລຍະຫື່ ຳງຈຳກເຂດຊຸມ
ຊນົ ຢື່ ຳງໜອີ້ ຍ 100-200 ແມດັ ຂນຶີ້ ໄປ; 3) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳສື່ ງິ ແວດ ລອ້ີ ມທຳງອຳກຳດຖອດຖອນບດົ ຮຽນ
ໃນໄລຍະຜື່ ຳນມຳເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນກຳນອະນຸມດັ ໃຫມ້ີ ກຳນປກກວ້ີ ຍ ຫຼ ປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ ຕອ້ີ ງໄດມ້ີ ຜຊີ້ ື່ ຽວຊຳນສະເພຳະດຳ້ີ ນ
ມຳປະເມນຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມ ແລະ ສງັ ຄມົ ພອ້ີ ມທງັ ໃຫມີ້ ແບບແຜນວທິ ປ້ອີ ງກນັ ບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມຢ່ື ຳງ
ລະອຽດ; 4) ແນວທຳງໃນກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳສ່ື ງິ ແວດລອ້ີ ມທຳງ ນຳ້ີ ຕອີ້ ງໄດມ້ີ ກຳນປະເມນຜນົ ກະທບົ ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມ
ກື່ ອນ, ຖຳ້ີ ມຜນົ ກະທບົ ໜອ້ີ ຍກວ່ື ຳຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ໃນໄລຍະສນັີ້ ແລະ ໄລຍະຍຳວຈື່ ງິ ອະນຸມດັ ໃຫມີ້ ກຳນເຊ່ື ຳົ ທ່ື ດນິ ເພື່ ອກຳນປກ
ກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຫຼ ເຮດັ ກດິ ຈະກຳໃດໜື່ ງຶ , ກຳນສຳີ້ ງ ສນັ ຍຳຕອີ້ ງໃຫຄ້ີ ບົ ຖວີ້ ນ ແລະ ມຄວຳມຮດັ ກຸມໂດຍໃຫມ້ີ ພຳກລດັ
ເປັນພະຍຳນ.

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ສະພຳບກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ ເພື່ ອກຳນປກກວ້ີ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ໂດຍລວມແມື່ ນປະຊຳຊນົ ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ສຳ
ຄນັ ລະດບັ ຫຼຳຍຄ ກຳນເຊື່ ຳົ ທ່ື ດນິ ຢຸດຕແິ ລວີ້ ເນື່ ອງຈຳກໝດົ ສນັ ຍຳ; ປັດໄຈສຳຄນັ ທ່ື ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ
ເຊື່ ຳົ ແມື່ ນຍອີ້ ນໄດຮີ້ ບັ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ແພງ; ປະຊຳຊນົ ສື່ ວນຫຳຼ ຍມດນິ ໃຫເ້ີ ຊື່ ຳົ ແຕື່ 1-2 ເຮກັ ຕຳ ແລະ ປະເພດດນິ ທ່ື ໃຫນ້ີ ຳຍທນຶ ເຊ່ື ຳົ
ສ່ື ວນຫຳຼ ຍເປັນດນິ ນຳ ແລະ ດນິ ເປື່ ົຳຫວື່ ຳງ. ກຳນປະຕບິ ດັ ສນັ ຍຳເຊື່ ຳົ ແມ່ື ນນຳຍທນຶ ບື່ ຈ່ື ຳຍເງນິ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ຕຳມກຳນດົ ເວລຳ
ນດັ ໝຳຍ ແລະ ບ່ື ຄບົ ຖວີ້ ນ; ກຳນນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ພຳຍຫຼງັ ເຊື່ ຳົ ແມື່ ນນຳຍທນຶ ປະຖງົ ຢຳງປຳຣຳສະ ຕກິ ແລະ ສ່ື ງິ ເສດເຫອຼ ໄວໃີ້ ນ
ສວນ; ມຄວຳມສນິ້ີ ເປອງດຳີ້ ນເວລຳ ແລະ ງບົ ປະມຳນເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຟນ້ີ ຟຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ; ດຳ້ີ ນສື່ ງິ ແວດລອ້ີ ມປະຊຳຊນົ
ມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຫຳຼ ຍກວ່ື ຳໝື່ ຕ່ື ກບັ ສ່ື ງິ ເປິເປອ້ີ ນ ຫຼ ສື່ ງິ ເຈອປົນໃນແຫື່ ຼງນຳ້ີ .

ແນວທຳງກຳນຈດັ ກຳນບນັ ຫຳທ່ື ເກດຂນຶີ້ ພຳຍຫຼງັ ກຳນເອຳົ ດນິ ໃຫນີ້ ຳຍທນຶ ເຊື່ ຳົ ຕອີ້ ງເຂມັີ້ ງວດ, ຕອ້ີ ງມປະ ຫວດັ ຜີ້
ມຳລງົ ທນຶ ແລະ ທື່ ຢ່ື ຂອງບລສິ ດັ ຢື່ ຳງລະອຽດ, ພຳກລດັ ຕອີ້ ງໄດເ້ີ ຂຳົີ້ ຮື່ ວມເປັນສື່ ວນໜ່ື ງຶ ໃນກຳນສຳ້ີ ງສນັ ຍຳ; ບນັ ຫຳກຳນນຳ
ໃຊທີ້ ື່ ດນິ ພຳຍຫງຼັ ກຳນເຊ່ື ຳົ : ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ, ເມອງຕອີ້ ງໄດພ້ີ ຈິ ຳລະນຳກື່ ຽວກບັ ບນັ ຫຳທື່ ຈະເກດຂນຶີ້ ໃນສະເພຳະ
ໜຳ້ີ ແລະ ຍຳວນຳນໃຫລ້ີ ະອຽດກ່ື ອນຈະອະນຸມດັ ເອກະສຳນໃຫເ້ີ ຊື່ ຳົ ກຳນສຳ້ີ ງສນັ ຍຳລະຫວ່ື ຳງຜເີ້ ຊ່ື ຳົ ແລະ ເຈຳົ້ີ ຂອງທ່ື ດນິ
ຕອີ້ ງໄດລີ້ ະບຸຊດັ ເຈນ ແລະ ຄບົ ຖວ້ີ ນໃນແນວທຳງກຳນແກບ້ີ ນັ ຫຳທື່ ອຳດຈະເກດຂນຶ້ີ ; ບນັ ຫຳກຳນສນິີ້ ສຸດສນັ ຍຳ: 1) ກຳນ
ກຳນດົ ເຂດດນິ ຄນຮຽກຮອ້ີ ງໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ຄ່ື ອຍລມົ ຄ່ື ອຍເຈລະຈຳນຳກນັ ກບັ ເຈຳົ້ີ ຂອງ ດນິ ທ່ື ຢ່ື ໄກຄ້ີ ຽງ, 2) ກຳນປັບໜຳີ້ ດນິ
ຄນຕອີ້ ງໄດໃ້ີ ຊລີ້ ດົ ດຸດຕນົີ້ ກວີ້ ຍອອກຈື່ ງິ ປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ , 3) ກຳນສຳ້ີ ງສນັ ຍຳຕອ້ີ ງໃຫມ້ີ ຄວຳມຄບົ ຖວ້ີ ນ, ຮດັ ກຸມ ແລະ
ໃຫມ້ີ ກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ພຳກລດັ ລະຫວ່ື ຳງ 2 ປະເທດເປັນພຍິ ຳນ, 4) ຄວນປກພດຊະນດິ ອ່ື ນຶ ໆເພື່ ອຟນ້ີ ຟຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ;
ດຳ້ີ ນສ່ື ງິ ແວດລອີ້ ມຕອີ້ ງໄດມີ້ ຜຊ້ີ ່ື ຽວຊຳນສະເພຳະດຳີ້ ນມຳປະເມນກ່ື ອນ-ກຳງ ແລະ ພຳຍຫຼງັ ສນິ້ີ ສຸດສນັ ຍຳ.

ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ

ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.ີ້ (2014). ຄຳສ່ື ງັ ຂອງລດັ ຖະມນົ ຕກື່ ຽວກບັ ກຳນຊຸ ກຍກີ້ ຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳເປັນສນິ ຄຳ້ີ ເພື່ອສ່ື ງົ
ອອກ ສປປ ຈນ. ສະບບັ ເລກທ 2344/ກປ. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.ີ້

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

164

ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ . (2010). ແຜນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແຫື່ ງຊຳດ 5 ປ ຄງັ ້ີ ທ 7. ນະຄອນຫຼວງ
ວຽງຈນັ : ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ .

ຄຳພອນ ອນິ ທພິ ອນ. (2014). ທດິ ສະດກຳນຈດັ ກຳນພນີ້ ທ່ື ແລະ ກຳນວຳງແຜນພດັ ທະນຳ (ເອກະສຳນປະກອບກຳນສອນ
ວຊິ ຳ: ກຳນຈດັ ກຳນພນ້ີ ທື່ ແລະ ກຳນນຳໃຊພີ້ ນ້ີ ທ່ື ) . ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.

ຈນັ ສຸກ ຫວຳນແພງພນັ . (2015). ກຳນປັບຕວົ ດຳ້ີ ນຊວດິ ກຳນເປັນຢື່ ຂອງປະຊຳຊນົ ຈຳກຜນົ ກະທບົ ຂອງກຳນປື່ ຽນ ແປງ
ກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ືດນິ ເພ່ືອກຳນປກພດເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ກລະນສກຶ ສຳ: ກຳນປກກວ້ີ ຍໃນເຂດເມອງສງິ ແຂວງຫວຼ ງນຳ້ີ ທຳ.
ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ.

ສນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ແລະ ຂມ້ີ ນຂ່ື ຳວສຳນທື່ ດນິ . (2009). ບດົ ລຳຍງຳນຜນົ ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນກ່ື ຽວກບັ ກຳນເຊື່ ຳົ ແລະ ສຳປະ ທຳນ
ທື່ດນິ ລດັ ໃນແຂວງຫຼວງນຳີ້ ທຳ, ສປປ ລຳວ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ສນຄນົີ້ ຄວຳ້ີ ແລະ ຂມີ້ ນຂື່ ຳວ ສຳນທ່ື ດນິ .

ສມົ ຄດິ ບລດິ ຳ. (2014). ບນັ ຫຳສ່ືງິ ແວດລອ້ີ ມທ່ືທຳີ້ ທຳຍຢ່ື ໃນໂລກ. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.

ພອນປະເສດ ຜຳພເງນິ . (2011). ກຳນປກຢຳງພຳລຳເປັນສຄິ ຳ້ີ ແບບມສນັ ຍຳຜກພນັ ສອງສນົ ີ້ ຂອງຊຳວກະສກິ ອນ. ກລະນ
ສກຶ ສຳ: ບຳີ້ ນປຳກຫວ້ີ ຍ ເມອງປະທຸມພອນ ແຂວງຈຳປຳສກັ . ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ຄະນະ

ວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.
ພຸດທະສກັ ພມມະສອນ. (2011). ກຳນປະເມນກຳນປື່ ຽນແປງທຳງພນີ້ ທື່ກຳນນຳໃຊປີ້ ະໂຫຍດທ່ືດນິ ໃນເຂດເມອງປຳກອ

ແຂວງຫຼວງພຣະບຳງ. ຊຽງໃໝ່ື : ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລຊຽງໃໝື່ ປະເທດໄທ.
ມນັ ທະນຳ ທບິ ວຳຣຣິ ມົ . (2002). ກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ດນິ ເພື່ອກຳນກະເສດ ແລະ ຄວຳມເໝຳະສມົ ຂອງທື່ດນິ . ຈື່ ງັ ຫວດັ ສຸໂຂ

ໄທ: ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລຊຽງໃໝ່ື .
ວທິ ະຍຳ ເຕື່ ຳົ ສຳ. (2009). ກຳນປ່ື ຽນແປງກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ືດນິ ທຳງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ກຳນປັບຕວົ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນ

ຊຳຍມມ ເມອງພະນດັ ນຄິ ມົ ແຂວງຊນົ ບຣ ປະເທດໄທ. ແຂວງຊຽງໃໝ່ື : ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລຊຽງໃໝ່ື ປະເທດໄທ.
ວດັ ທະນຳ ບຸດຍະວງົ . (1991). ສກຶ ສຳປັດໄຈຜນົ ກະທບົ ຈຳກກຳນປ່ື ຽນແປງກຳມະສດິ ທື່ດນິ ແລະ ກຳນປື່ ຽນແປງກຳນນຳ

ໃຊທີ້ ື່ດນິ . ກລະນສກຶ ສຳ: ບຳ້ີ ນສຸເທບ, ເຂດເທດສະບຳນເມອງຊຽງໃໝື່ . ເມອງຊຽງໃໝ່ື : ວທິ ະຍຳ ໄລຊຽງໃໝ່ື .
ອຳນຸສອນ ຄຸນສມົ ບດັ . (2015). ກຳນວຳງແຜນພດັ ທະນຳພນີ້ ທ່ືດນິ ກະສກິ ຳໃນເຂດໂຄງກຳນຊນົ ລະປະທຳນ. ນະ ຄອນ

ຫວຼ ງວຽງຈນັ : ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.
Cooke. (1983). Theories of Land Use Change. Washington: Washington State University.
Miles Kenney-Laza. (2009). ຄຸນນະພຳບກື່ ຽວກບັ ກຳນໃຫເ້ີ ຊື່ ຳົ , ສຳປະທຳນດນິ ແລະ ກຳນປື່ ຽນແປງກຳນດຳລງົ ຊວດິ

ຂອງປະຊຳຊນົ ພຳຍຫຼງັ ມກຳນພດັ ທະນຳສວນປກໄມອີ້ ຸດສຳຫະກຳຢ່ື ແຂວງອດັ ຕະປຂອງບລິ ສດັ ຮວຳງແອງຢຳ
ລຳຍ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

165

ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ ນຳໃນເຂດບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ເມອງຫຳດຊຳຍຟອງ
ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ

SOIL FERTILITY OF RICE PADDY DONGPHOSY VILLAGE,
HADXAIFONG DISTRICT, VIENTIANE CAPITAL

Phouth Bounthongphet

Master of Sciences in Spatial Managementfor Development, Faculty of Social Sciences
National University of Laos.

P.O. Box 7322, Dongdok Campus, Vientiane
Capital City, Lao PDR

Email: [email protected]

ບດົ ຄດັ ຫຍ ້ີ

ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນປີ້ ະກອບມ 3 ຈດຸ ປະສງົ ຄ: 1) ສະພຳບກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳໃນເຂດບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ; 2) ຄວຳມ
ອຸດມົ ສມົ ບນຂອງທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳ ບຳີ້ ນດງົ ໂພສ; 3) ແນວທຳງໃນກຳນປັບ ປຸງດນິ ນຳໃຫມ້ີ ສະມດັ ຖະພຳບຜນົ
ຜະລດິ ສງ ວທິ ກຳນສກຶ ສຳແມ່ື ນໃຊວ້ີ ທິ ກຳນສກຶ ສຳທຳງຄຸນນະພຳບ ແລະ ເຕກັ ນກິ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ:

ເນອີ້ ທື່ ດນິ ນຳທງັ ໝດົ 192.48 ຮຕ, ເຮດັ ນຳແຊງ 112 ຮຕ ເທ່ື ຳົ ກບັ 58% ຂອງເນອ້ີ ທ່ື ນຳທງັ ໝດົ , ກຳນນຳໃຊ້ີ
ດນິ ນຳແມ່ື ນ 2 ລະດກຳນຄ: ເຮດັ ນຳປ ເລື່ ມເດອນ 6-11, ນຳແຊງ ເລ່ື ມເດອນ 12-5 ແລະ ນອກນນັີ້ ຍງັ ໄດປ້ີ ກພດຜກັ
ສື່ ວນໜື່ ງຶ ຂອງພນ້ີ ທື່ ນຳທ່ື ບ່ື ໄດເ້ີ ຮດັ ນຳແຊງ ເດອນ 3-4. ຜນົ ຜະລດິ ນຳປ 3 ໂຕນ/ຮຕ, ນຳແຊງ 4 ໂຕນ/ຮຕ, ພດຜກັ
ສະເລື່ ຍ 500 ກໂິ ລ/ຮຕ, ວຽກງຳນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງຕອີ້ ງໄດຂ້ີ ນ້ີ ທະບຽນທື່ ດນິ ກະສກິ ຳ ປຸກລະ ດມົ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ບ່ື ໃຫ້ີ
ຫນັ ປ່ື ຽນປະເພດດນິ .

ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ ນຳບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ເນອີ້ ດນິ ມ 5 ປະເພດຄ: ດນິ ໜຽວ 12.85 ຮຕ, ດນິ ຕມົ 124.26
ຮຕ, ດນິ ໜຽວແກມຊຳຍແປງີ້ 6.52 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມດນິ ໜຽວ ແລະ ຊຳຍແປງີ້ 13.72 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມຊຳຍ
35,13 ຮຕ. ຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດື່ ຳງມຢ່ື 3 ຄື່ ຳ: ກດົ ແຮງທ່ື ສຸດ 28.05 ຮຕ, ດນິ ກດົ ແຮງ 155.22 ຮຕ, ກດົ ອ່ື ອນ
14.21 ຮຕ. ອນຊວດັ ຖຸມ 5 ລະດບັ ຄ: ຕ່ື ຳ 17.25 ຮຕ, ຂອ້ີ ນຂຳີ້ ງຕ່ື ຳ 82,48 ຮຕ, ປຳນກຳງ 45.32 ຮຕ, ຂອີ້ ນຂຳີ້ ງ
ສງ 27.19 ຮຕ, ສງ 20.24 ຮຕ. ໄນໂຕຼເຈນ N ດບັ ຕ່ື ຳຫຳຼ ຍ 192.48 ຮຕ, ເນອ້ີ ທື່ ນຳໝດົ ບຳ້ີ ນ. ທຳດຟດົ ສະຟຣດັ P ມ
ຢື່ 3 ລະດບັ ຄ: ຕື່ ຳທື່ ສຸດ 94.17 ຮຕ, ຕ່ື ຳ 84.59 ຮຕ, ປຳນກຳງ 13.72 ຮຕ. ທຳດໂປແທດຼ ຊື່ ຽມ K ມຢື່ 2 ລະດບັ ຄ:
ຕ່ື ຳຫຼຳຍ 178.76 ຮຕ, ຕື່ ຳ 13.72 ຮຕ.

ກຳນປັບປຸງດນິ ນຳໃຫມ້ີ ສະມດັ ຖະພຳບກຄໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ຜະລດິ ສງ ຕອ້ີ ງມກຳນເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງດນິ ນຳດນິ ມຳວໄິ ຈຫຳ
ທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ເພ່ື ອຈະໄດມີ້ ກຳນກຳນດົ ອດັ ຕຳຝື່ ຸ ນໃຫຖີ້ ກຕອ້ີ ງ, ສຳີ້ ງພນ້ີ ທື່ ສຳທດິ ທດົ ລອງໃນກຳນນຳໃຊຝີ້ ່ື ຸ ນ
ຊະນດິ ຕື່ ຳງໆເພື່ ອໃຫແີ້ ທດເໝຳະກບັ ເນອີ້ ດນິ ຕວົ ຈງິ . ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນກດົ ຫຼ ດນິ ສມົ້ີ ແມື່ ນຈະໄດມີ້ ກຳນເຊລິ ຳ້ີ ງດນິ
ໂດຍກຳນເອຳົ ນຳີ້ ໃສ່ື ແລວີ້ ໄລອອກ, ນຳໃຊປີ້ ນຂຳວຫວ່ື ຳນເທງໜຳ້ີ ດນິ ໃນປະລມິ ຳນທື່ ເໝຳະສມົ , ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນດ່ື ຳງ
ຫຼ ດນິ ເຄມັ ແມື່ ນຕອີ້ ງປກພດປົກຄຸມໜຳີ້ ດນິ ໄວເີ້ ພ່ື ອບ່ື ໃຫດ້ີ ນິ ແຫງີ້ ຈນົ ເຮດັ ໃຫເີ້ ກອໃນໃຕດ້ີ ນິ ລະເຫຍຂນຶ້ີ ສ່ື ໜຳີ້ ດນິ
ນອກນນັີ້ ຄວນໄຖໜຳ້ີ ດນິ ຊນັ້ີ ເທງິ ອອກແລວີ້ ນຳເອຳົ ແກບມຳໃສ່ື ແລວີ້ ຖມົ ດນິ ກບັ ຄນ.

ຄຳສຳຄນັ : ສະພຳບກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ, ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ , ແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງດນິ ນຳ, ຄວຳມເປັນກດົ

ເປັນດ່ື ຳງ pH.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

166

Abstract

The research consists of 3 objectives such as: 1) The condition of use rice field soil in
the Dong Phosy village; 2) Abundance of plant nutrients in paddy rice at Dong phosy village
and 3) to study the way how to improve the quality of the rice filed soil. The study methodology
was included qualitative and conventional methods. By qualitative method, the data was
obtained via local Ecological knowledge (LEK) using questionnaire forms to interview 13 target
people. By conventional method the data was obtained through the soil sample sampling.

The total fields area is 192.48 ha, Irrigated Paddy Area 112 ha of rice fields are equal
to 58% of the total fields area, the use of rice fields is 2 seasons: Rainfed Paddy starts from
6-11 months, Irrigated Paddy starts from 12-5 months and the planting of vegetables in 3-4
months. Annual production of Rainfed Paddy 3 tons/ha, Irrigated Paddy 4 tons/ha, vegetable
average 500 kg/ha, the management work must register the agricultural land and encourage
people to do farming without changing the type of land.

Soil fertility in Dongphosy Village there are 5 types of Soil texture: clay Loam 12.85 ha,
Loam 124.26 ha, Silty clay 6.52 ha, Silty clay loam 13.72 ha, sandy loam 35.13 ha. Potential
of Hydrogen (pH) Acidity-alkalinity has 3 values: extremely acidic 28.05 ha, strongly acidic soil
155.22 ha, weakly acidic 14.21 ha. There are 5 levels of %OM: low 17.25 ha, relatively low 82.48
ha, moderate 45.32 ha, relatively high 27.19 ha, high 20.24 ha. Nitrogen is at a very low level of
192.48 ha, of the entire farm area of the village. Phosphorus has 3 levels: very low 94.17 ha,
low 84.59 ha, moderate 13.72 ha. Potassium has two levels: very low 178.76 ha, low 13.72 ha

In order to improve the agriculture land quality to get further higher yield rice
production, all the agricultural land is need to be conducted the study using a conventional
method (soil sample sampling) to understand and know the level of soil fertile. As a result, we
can able to improve the soil quality that match to the specific type of crop. Set up special
experimental sites is aimed for the treatments of different type of fertilization. Acidic and low
pH soil, will be diluted with water and rinsed, then improve the soil by adding lime. The soil with
high pH, it need to grow or plant some types of vegetation, aiming to make the soil covered by
the plants, as a result, soil can be safe from the dry. In addition, plowing the land and adding
the rice husks on the land and covered it by re-plow the land.

Keywords: Soil fertility, the condition of land use paddy rice, Guidelines for the improvement
of rice fields, Positive potential of the Hydrogen ions (pH)

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

167

ບດົ ນຳ

ກຳນປກເຂຳົ້ີ ຕ່ື ເນື່ ອງກນັ ເປັນເວລຳຫຳຼ ຍປ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະລມິ ຳນທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳຫຸຼດລງົ ສື່ ງົ ຜນົ ເຮດັ ໃຫ້ີ
ຜນົ ຜະລດິ ຕກົ ຕື່ ຳ. ດື່ ງັ ນນັີ້ , ກຳນປກເຂຳົ້ີ ເພ່ື ອໃຫໄີ້ ດຜີ້ ນົ ຜະລດິ ສງຂນຶ້ີ ຢ່ື ກບັ ພນ້ີ ທື່ ທຳກຳນຜະລດິ ມຳເປັນເວລຳຍຳວນຳນ
ຈ່ື ງຶ ມຄວຳມຈຳເປັນຕອ້ີ ງມວທິ ນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳໃຫມ້ີ ສະມດັ ຖະພຳບຜນົ ຜະ ລດິ ສງ ກຳນປັບປຸງດນິ ໂດຍກຳນໃສື່ ຝື່ ຸ ນຊະນດິ
ຕ່ື ຳງໆເພ່ື ອໃຫທ້ີ ຳດອຳຫຳນພຽງພຕື່ ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຂອງພດ ກຳນໃສື່ ຝື່ ຸ ນເພ່ື ມຂນຶ້ີ ບ່ື ໄດໝ້ີ ຳຍຄວຳມວ່ື ຳຜນົ ຜະລດິ
ເພື່ ມຂນຶີ້ ຕຳມກຳນໃສ່ື ຝື່ ຸ ນເນ່ື ອງຈຳກຊຳວນຳຂຳດຄວຳມຮດ້ີ ຳີ້ ນດນິ , ແນວພນັ ປກ, ກຳນນຳໃຊຝ້ີ ່ື ຸ ນທ່ື ຖກຕອີ້ ງ. ສະນນັ້ີ ,
ກຳນໃສື່ ຝ່ື ຸ ນຂອງຊຳວນຳທ່ື ຖກຕອີ້ ງເໝຳະສມົ ກບັ ຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນປັບປຸງດນິ ຈ່ື ງຶ ມຄວຳມຈຳເປັນ ແລະ ເປັນປັດໄຈສຳ ຄນັ
ໃນກຳນເພ່ື ມຜນົ ຜະລດິ ຕື່ ພນີ້ ທື່ ໃຫສ້ີ ງຂນຶ້ີ .

ເຖງິ ແນວໃດກື່ ຕຳມ, ເນ່ື ອງຈຳກວ່ື ຳບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ເປັນບຳີ້ ນໜ່ື ງຶ ທ່ື ມພນ້ີ ທ່ື ທຳກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳຈຳນວນຫຳຼ ຍ
ເປັນບຳີ້ ນທື່ ນອນໃນເຂດຜະລດິ ກປະສກິ ຳເປັນສນິ ຄຳີ້ ແລະ ຄຳີ້ ປະກນັ ສະບຽງອຳຫຳນສຳມຳດນຳໃຊນີ້ ຳ້ີ ເຂຳົີ້ ໃນກຳນ
ຜະລດິ ພດໄດ້ີ 2 ລະດຝົນ ແລະ ລະດແລງີ້ ໄດເ້ີ ຖງິ 210 ເຮກັ ຕຳ ເນ່ື ອງຈຳກເຂດດື່ ງັ ກ່ື ຳວແມ່ື ນນຳໃຊນີ້ ຳີ້ ຊນົ ລະປະທຳນ
ດງົ ໂພສ ສະໜອງນຳີ້ ເຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະກະສກິ ຳ. ຜ່ື ຳນມຳສະພຳບກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ອນັ ພນົີ້ ເດ່ື ນັ ແມ່ື ນກຳນປກເຂຳົ້ີ ແລະ ພດ
ຜກັ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ແຕ່ື ຜນົ ຜະ ລດິ ທ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ຍງັ ຕ່ື ຳ ຍອ້ີ ນເຫດຜນົ ດື່ ງັ ກ່ື ຳວຈື່ ງໄດສີ້ ກຶ ສຳເບື່ ງິ ລະອຽດວື່ ຳສະພຳບກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ
ນຳຂອງປະຊຳຊນົ ວ່ື ຳເປັນໄປລກັ ສະນະແນວໃດ ໂດຍມຄວຳມຈຳເປັນສກຶ ສຳເບື່ ງິ ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ ນຳແລວີ້
ສຳ້ີ ງເປັນແຜນທື່ , ແຜນຜງັ ເພ່ື ອໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ເປັນບ່ື ອນອງິ ນຳໃຊເ້ີ ພ່ື ອໃຫສີ້ ອດຄ່ື ອງກບັ ສະ ພຳບພນີ້ ທ່ື ຕວົ ຈງິ ແລະ ກື່ ຈະ
ເປັນປະໂຫຍດຫຼຳຍເມ່ື ອຮເ້ີ ຖງິ ວທິ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳໃຫມ້ີ ສະມດັ ຖະ ພຳບຜນົ ຜະລດິ ສງ, ເປັນບດົ ຮຽນໃຫແີ້ ກ່ື

ປະຊຳຊນົ .
ໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນແີ້ ມ່ື ນໄດກີ້ ຳນດົ ຂອບເຂດດຳີ້ ນເນອ້ີ ໃນ ໂດຍກຳນສກຶ ສຳກ່ື ຽວກບັ ສະພຳບກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ

ຄ: ຂອບເຂດເນອ້ີ ທື່ ດນິ ນຳ, ຄວຳມຖ່ື ຂອງກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ, ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ , ກຳນຄຸມີ້ ຄອງດນິ ນຳ, ສກຶ ສຳຄວຳມອຸດມົ ສມົ
ບຸນຂອງທຳດອຳຫຳນໃນດນິ ນຳຄ: ເນອີ້ ດນິ , ຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດື່ ຳງຂອງດນິ , ທຳດອແກນນກິ ແມດັ ເຕ, ທຳດໄນໂຕຼ
ເຈນ, ທຳດຟົດສຟຣດັ , ທຳດໂປແທດຊ່ື ຽມ, ກຳນແນະນຳອດັ ຕຳຝ່ື ຸ ນສຳຫບຼັ ເຂຳົ້ີ ນຳ ແລະ ສກຶ ສຳແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງ
ດນິ ນຳໃຫມີ້ ສະມດັ ຖະ ພຳບສງຕ່ື ຜນົ ຜະລດິ ຄ: ກຳນປັບປຸງດນິ ນຳທື່ ມທຳດອຳຫຳນໜອ້ີ ຍ, ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນກດົ ຫຼ
ດນິ ສມົີ້ , ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນດ່່ືື ຳງ ຫດຼ ນິ ເຄມັ .

ວທິ ກຳນສກຶ ສຳ

ຜຄ້ີ ນົ້ີ ຄວຳ້ີ ນຳໃຊວ້ີ ທິ ກຳນສກຶ ສຳແບບຄຸນນະພຳບ ແລະ ເຕກັ ນກິ , ປະຊຳກອນ ແລະ ກື່ ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງ: ສຳລບັ ຂມ້ີ ນ
ດຳ້ີ ນຄຸນນະພຳບຜວ້ີ ໄິ ຈໃຊແ້ີ ບບສຳພຳດອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ ແລະ ພະນກັ ງຳນຫອີ້ ງກຳນທ່ື ກື່ ຽວຂອ້ີ ງເຊ່ື ນັ : ພະນກັ ງຳນ
ຫອີ້ ງກຳນສນສຳຫວຼ ດ ແລະ ວຳງແຜນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ກະສກິ ຳ, ຫອ້ີ ງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມເ້ີ ມອງຫຳດຊຳຍຟອງ, ອຳນຳດ
ກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ ແລະ ຕວົ ແທນປະຊຳຊນົ ຜທີ້ ່ື ເຮດັ ນຳ ຈຳນວນ 10 ທ່ື ຳນ. ສຳລບັ ຂມ້ີ ນດຳ້ີ ນເຕກັ ນກິ ຜວີ້ ໄິ ຈແມ່ື ນ
ໄດສ້ີ ຳຫວຼ ດກຳນດົ ເອຳົ ຈຳນວນຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ທື່ ເປັນຕວົ ແທນໃນຂອບເຂດນຳທງັ ໝດົ ຂອງບຳີ້ ນດງົ ໂພສ 15 ຕວົ ຢ່ື ຳງ.

ກຳນວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຜນົ ຂມີ້ ນ: ຂມີ້ ນດຳ້ີ ນຄຸນນະພຳບໄດຖີ້ ກນຳມຳຮວບຮວມ, ກວດສອບຄວຳມຖກ ຕອ້ີ ງ
ແລະ ຄວຳມໜຳ້ີ ເຊື່ ອຖຈຳແຫື່ ຼງຂມ້ີ ນທ່ື ໄດມ້ີ ຳແລວີ້ ນຳມຳຮຽບຮຽງ, ຈດັ ລຽງຄວຳມຄກນັ ແລະ ຄວຳມແຕກຕື່ ຳງກນັ ຂອງຂ້ີ
ມນ, ສະຫຸຼບ, ວເິ ຄຳະ, ແປຄວຳມໝຳຍດວ້ີ ຍເຫດ ແລະ ຜນົ . ຈຳກນນັ້ີ ກນຳເອຳົ ຜນົ ຂອງກຳນວເິ ຄຳະມຳຮຽບຮຽງຂຽນບດົ ວິ
ໄຈຕຳມຂນັີ້ ຕອນ. ສຳລບັ ຂມ້ີ ນດຳ້ີ ນເຕກັ ນກິ ຜວີ້ ໄິ ຈໄດຮີ້ ວບຮວມເອຳົ ຜນົ ກຳນສຳຫຼວດເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ທ່ື ໄດ້ີ ເພ່ື ອນຳເອຳົ
ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ເຂຳົ້ີ ຫອ້ີ ງທດົ ລອງຂອງສນວໄິ ຈດນິ ແລະ ພດ ກມົ ຄຸມີ້ ຄອງ ແລະ ພດັ ທະນຳທື່ ດນິ ກະສກິ ຳ ເພ່ື ອວໄິ ຈຫຳ

ຄຸນສມົ ບດັ ຟສກິ -ເຄມດນິ ແລວ້ີ ນຳໄປປະເມນປະ ລມິ ຳນທຳດອຳຫຳນແຕື່ ລະທຳດຕຳຕະລຳງຄື່ ຳມຳດຕະຖຳນດນິ .

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

168

ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ສະພຳບກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ ຂອງບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ
ເຫນັ ວື່ ຳຍງັ ບື່ ທນັ ແທດເໝຳະເທ່ື ຳົ ທື່ ຄວນເປັນຍອ້ີ ນສຳເຫດປະຊຳຊນົ ຍງັ ບື່ ທນັ ເຂຳົີ້ ໃຈເຖງິ ກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳ,

ຂຳດກຳນເຂຳົີ້ ເຖງິ ຂມ້ີ ນກຳນນຳໃຊຝີ້ ື່ ຸ ນ, ກຳນລງົ ຊຸກຍສີ້ ່ື ງົ ເສມທຳງດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນຍງັ ບື່ ທນັ ທື່ ວົ ເຖງິ ແລະ ຍງັ ຂຳດເທກັ ໂນ
ໂລຢເຂຳົ້ີ ຊື່ ວຍໃນກຳນຜະລດິ ຂອບເຂດເນອີ້ ທື່ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳແມື່ ນມເນອ້ີ ທ່ື ທງັ ໝດົ 192.48 ເຮກັ ຕຳ ເຊ່ື ງິ ໃນນນັ້ີ
ແມ່ື ນເນອ້ີ ທ່ື ນຳແຊງກວມເອຳົ 112 ເຮກັ ຕຳ ກວມເອຳົ 58% ຂອງເນອີ້ ທື່ ນຳທງັ ໝດົ , ຄວຳມຖື່ ຂອງກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳຂອງ

ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳ້ີ ນດງົ ໂພສແມ່ື ນໄດນີ້ ຳໃຊດີ້ ນິ ນຳເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ 2 ລະດກຳນຄ: ລະດຝົນ ເຮດັ ນຳປ
ແມ່ື ນເລ່ື ມແຕ່ື ເດອນ 6 ຫຳ ເດອນ 11, ລະ ດແລງີ້ ແມື່ ນເລື່ ມແຕ່ື ເດອນ 12 ຫຳ ເດອນ 5 ແລະ ຍງັ ໄດປີ້ ກພດຜກັ ເລ່ື ມແຕື່

ເດອນ 3 ຫຳ ເດອນ 4, ຜນົ ໄດຮ້ີ ບັ ຈຳກກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳຂອງປະຊຳຊນົ ເຮດັ ນຳປແມ່ື ນ 3 ໂຕນ/ເຮກັ ຕຳ, ນຳແຊງແມື່ ນ

4 ໂຕນ/ເຮກັ ຕຳ, ພດຜກັ ແມ່ື ນສະເລື່ ຍ 500 ກໂິ ລ/ເຮກັ ຕຳ.

ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳ ເຂດບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ
ເນອີ້ ດນິ ນຳມ 5 ປະເພດເນອີ້ ດນິ ຄ: ດນິ ໜຽວ ກວມເອຳົ ມເນອ້ີ ທ່ື 12.85 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ລວີ້ ນ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື

124.26 ຮຕ, ດນິ ໜຽວແກມຊຳຍແປງ້ີ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທື່ 6.52 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມດນິ ໜຽວ ແລະ ຊຳຍແປງ້ີ ກວມເອຳົ
ເນອີ້ ທື່ 13.72 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມຊຳຍ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 35.13 ຮຕ.

ຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດື່ ຳງ ຈຳກກຳນສຳຫຼວດເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ນຳບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ມຳວໄິ ຈໃນຫອີ້ ງທດົ ລອງ ໂດຍ
ອງໃສ່ື ຜນົ ວໄິ ຈເຫນັ ວື່ ຳດນິ ມຄ່ື ຳຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດ່ື ຳງແມື່ ນມຢື່ 3 ຄື່ ຳ ດນິ ເປັນກດົ ແຮງທ່ື ສຸດ ກວມເອຳົ 28.05 ຮຕ,

ດນິ ເປັນກດົ ແຮງກວມເອຳົ 155,22 ຮຕ, ເປັນກດົ ອື່ ອນ ກວມເອຳົ 14.21 ຮຕ.
ອນຊວດັ ຖຸ OM ອງຕຳມຜນົ ກຳນວໄິ ຈດນິ ແມື່ ນມ 5 ລະດບັ ຄ: ຄ່ື ຳ %OM ຕ່ື ຳ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 17,25 ຮຕ,

ຂອ້ີ ນຂຳ້ີ ງຕື່ ຳ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 82.48 ຮຕ, ປຳນກຳງ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 45.32 ຮຕ, ຂອ້ີ ນຂຳ້ີ ງສງ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທື່
27.19 ຮຕ, ສງ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 20.24 ຮຕ.

ໄນໂຕຼເຈນ N ສ່ື ວນຢື່ ດງົ ໂພສ ອງໃສ່ື ຜນົ ວໄິ ຈດນິ ທງັ ໝດົ ແມ່ື ນຢື່ ໃນເກນລະດບັ ຕື່ ຳຫຼຳຍ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື
192,48 ຮຕ ຂອງເນອີ້ ທນຳໝດົ ບຳ້ີ ນ.

ຟົດສະຟຣດັ P ມຢ່ື 3 ລະດບັ ຄ: ລະດບັ ຕື່ ຳທື່ ສຸດ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 94.17 ຮຕ, ລະດບັ ຕ່ື ຳ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທື່
84.59 ຮຕ, ລະດບັ ປຳນກຳງ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ 13.72 ຮຕ.

ໂປແທດຼ ຊ່ື ຽມ K ໃນນນັ້ີ ບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ແມື່ ນອງໃສື່ ຜນົ ວໄິ ຈມຢື່ 2 ລະດບັ ຄ: ລະດບັ ຕ່ື ຳຫຳຼ ຍ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື
178.76 ຮຕ, ລະດບັ ຕ່ື ຳ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 13.72 ຮຕ.

ແນວທຳງກຳນປັບປຸງດນິ ນຳໃຫມີ້ ສະມດັ ຖະພຳບກຄໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ຜະລດິ ສງ

ຕອ້ີ ງໄດມີ້ ກຳນກະກຽມດນິ , ສຳຫຼວດເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງດນິ ເພ່ື ອນຳດນິ ມຳວໄິ ຈຫຳທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳວ່ື ຳມ

ຄວຳມພຽງພໜອ້ີ ຍຫຼຳຍປຳນໃດ ຫງຼັ ຈຳກນນັ້ີ ຈະໄດມີ້ ກຳນກຳນດົ ອດັ ຕຳຝື່ ຸ ນໃຫຖີ້ ກຶ ຕອ້ີ ງຕຳມຄວຳມຕອ້ີ ງກຳນຂອງພດ

ພອ້ີ ມນນັ້ີ ຄວນມກຳນລງົ ຊຸກຍຝີ້ ຶກອບົ ຮມົ ທຳງດຳ້ີ ນເຕກັ ນກິ ວທິ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຜທີ້ ່ື ເຮດັ ນຳພຳຍໃນບຳີ້ ນ
ຮເີ້ ຖງິ ກຳນປັບປຸງດນິ ແລະ ກຳນນຳໃຊຝ້ີ ່ື ຸ ນຊວະພຳບເພື່ ອປັບປຸງດນິ , ສຳ້ີ ງແປງສຳທດິ ທດົ ລອງແນວພນັ .

ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນກດົ ຫຼ ດນິ ສມົີ້ ເພື່ ອໃຫເ້ີ ໝຳະສມົ ກບັ ກຳນປກພດກະສກິ ຳໃຫຖ້ີ ກຶ ຕອີ້ ງ ແລະ ໃນກລະນ

ເບອີ້ ງຕນົ້ີ ແມື່ ນຈະໄດມີ້ ກຳນເຊລິ ຳີ້ ງດນິ ໂດຍກຳນເອຳົ ນຳີ້ ໃສ່ື ແລວີ້ ໄລອອກ, ນຳໃຊປີ້ ນຂຳວຫວ່ື ຳນເທງໜຳ້ີ ດນິ ໃນ

ປະລມິ ຳນທ່ື ເໝຳະສມົ , ນຳໃຊອີ້ ນິ ຊວດັ ຖຸເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນຝື່ ຸ ນຄອກ, ຝ່ື ຸ ນບື່ ມົ , ສຳກພດສດົ ນອກນນັ້ີ ຄວນປກພດ
ຕະກຸນຖື່ ວົ ເພື່ ອຊື່ ວຍໃນກຳນປັບປຸງດນິ

ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນດ່ື ຳງ ຫຼ ດນິ ເຄມັ ໃຫສີ້ ຳມຳດປກພດກະສກິ ຳໄດ້ີ ແມື່ ນຈະຕອ້ີ ງໄດມ້ີ ກຳນປກພດທ່ື ທນົ ທຳນ

ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕ່ື ກຳນປັບປຸງດນິ ປົກຄຸມໜຳ້ີ ດນິ ໄວເ້ີ ພື່ ອບ່ື ໃຫດີ້ ນິ ແຫ່ື ງຈນົ ເຮດັ ໃຫເ້ີ ກອໃນໃຕດ້ີ ນິ ລະເຫຍຂນ້ີ ສ່ື ໜຳ້ີ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

169

ດນິ ນອກນນັີ້ ຄວນໄຖໜຳ້ີ ດນິ ຊນັ້ີ ໜຳີ້ ອອກແລວີ້ ນຳເອຳົ ແກບມຳໃສ່ື ເພຳະແກບນນັ້ີ ຈະຊ່ື ວຍກນັ ກຳນດນັ ຂອງນຳີ້ ເກອໃນ
ໃຕຂ້ີ ນ້ີ ສື່ ໜຳີ້ ດນິ , ໄຖກບົ ຊຳກພດຕເຟອງເພ່ື ອເປັນກຳນປັບປຸງດນິ

ິວຈານຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ສະພຳບກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳຂອງປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳີ້ ນຜ່ື ຳນມຳ
ເຫນັ ວື່ ຳຍງັ ບ່ື ທນັ ແທດເໝຳະເທື່ ຳົ ທື່ ຄວນ ເປັນຍອ້ີ ນສຳເຫດປະຊຳຊນົ ຍງັ ບື່ ທນັ ເຂຳົ້ີ ໃຈເຖງິ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ, ຂຳດກຳນ

ເຂຳົ້ີ ເຖງິ ຂມ້ີ ນກຳນນຳໃຊຝ້ີ ່ື ຸ ນ, ກຳນລງົ ຊຸກຍສີ້ ື່ ງົ ເສມທຳງດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນຍງັ ບ່ື ທນັ ທ່ື ວົ ເຖງິ ແລະ ຍງັ ຂຳດເທກັ ໂນໂລຢເຂຳົີ້
ຊ່ື ວຍໃນກຳນຜະລດິ ຂອບເຂດເນອີ້ ທ່ື ກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳແມ່ື ນມເນອ້ີ ທື່ ທງັ ໝດົ 192.48 ເຮກັ ຕຳ ເຊ່ື ງິ ໃນນນັ້ີ ແມື່ ນເນອ້ີ ທ່ື
ນຳແຊງກວມເອຳົ 112 ເຮກັ ຕຳ ກວມເອຳົ 58% ຂອງເນອ້ີ ທື່ ນຳທງັ ໝດົ , ຄວຳມຖື່ ຂອງກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳຂອງປະຊຳຊນົ
ພຳຍໃນບຳີ້ ນດງົ ໂພສແມ່ື ນໄດນ້ີ ຳໃຊດີ້ ນິ ນຳເຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ 2 ລະດກຳນຄ: ລະດຝົນ ເຮດັ ນຳປ ແມື່ ນເລ່ື ມແຕື່
ເດອນ 6 ຫຳ ເດອນ 11, ລະ ດແລງ້ີ ແມ່ື ນເລື່ ມແຕື່ ເດອນ 12 ຫຳ ເດອນ 5 ແລະ ຍງັ ໄດປ້ີ ກພດຜກັ ເລື່ ມແຕື່ ເດອນ 3 ຫຳ

ເດອນ 4, ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ຈຳກກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳຂອງປະຊຳຊນົ ເຮດັ ນຳປແມ່ື ນ 3 ໂຕນ/ເຮກັ ຕຳ, ນຳແຊງແມ່ື ນ 4 ໂຕນ/
ເຮກັ ຕຳ, ພດຜກັ ແມື່ ນສະເລື່ ຍ 500 ກໂິ ລ/ເຮກັ ຕຳ. ເຊື່ ງິ ໄດສ້ີ ອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄວຳມຄດິ ຂອງ FAO. (1993). ໄດ້ີ
ອະທບິ ຳຍເຖງິ ກຳນນຳໃຊທ້ີ ື່ ດນິ ໃຫມີ້ ປະສດິ ທພິ ຳບຄກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ຢ່ື ຳງມສກັ ກະຍະພຳບທຳງເສດຖະກດິ ເພ່ື ອເປົຳີ້ ໝ
ຳຍໃດເປົຳີ້ ໝຳຍໜ່ື ງໃຫມ້ີ ປະສດິ ທພິ ຳບ ແລະ ປະສດິ ທຜິ ນົ ກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ . ເຊື່ ງຶ ສອດຄື່ ອງກບັ ແນວຄດິ ຄຳພນົ ພວົ
ພຳນດິ (1992) ໄດກີ້ ື່ ຳວໄວວ້ີ ່ື ຳ: ກຳນພດັ ທະນຳທື່ ດນິ ເຮຳົ ຈະໃຊໃີ້ ຫໄີ້ ດຮີ້ ບັ ປະໂຫຍດສງສຸດອຳດເປັນກຳນແຂ່ື ງຂນັ ກຳນ
ໃຊປີ້ ະໂຫຍດທ່ື ດນິ ກນັ ໃນລກັ ສະນະຕ່ື ຳງໆ. ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳແມື່ ນຕອ້ີ ງໄດມີ້ ກຳນຂນີ້ ທະບຽນທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ,

ຕອີ້ ງໄດມີ້ ກຳນປັບປຸງຄຸນນະ ພຳບຂອງດນິ ຄວບຄ່ື ກນັ ໄປ, ມກຳນສື່ ງົ ເສມໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳ້ີ ນ ແລະ ປະຊຳຊນົ
ບຳ້ີ ນອື່ ນທ່ື ມຳນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳຢື່ ໃນເຂດບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ໄດເ້ີ ຂຳົ້ີ ໃຈໃນກຳນຄຸມ້ີ ຄອງນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳ, ມກຳນໂຄສະນຳສກຶ ສຳ
ອບົ ຮວມ ແລະ ວຳງແຜນກຳນຜະລດິ ໂດຍບ່ື ໃຫມີ້ ດນິ ເປື່ ົຳຫວື່ ຳງ, ຕອ້ີ ງມລະບບົ ຄອງຊນົ ລະປະ ທຳນທື່ ດເພື່ ອໃຫມ້ີ ນຳ້ີ
ເຂຳົີ້ ນຳໃຊໃ້ີ ນກຳນຜະລດິ ລະດແລງີ້ ແລະ ຊຸກຍໃີ້ ຫປີ້ ະຊຳຊນົ ເຮດັ ກຳນຜະລດິ ສອງລະດເພ່ື ອສະໜອງຜນົ ຜະລດິ ໃຫ້ີ
ພຽງພຕື່ ກຳນນຳໃຊຂີ້ ອງປະຊຳຊນົ , ປຸກລະດມົ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ເຮດັ ນຳສະເພຳະໂດຍບ່ື ໃຫຫ້ີ ນັ ປ່ື ຽນປະເພດດນິ ຖຳ້ີ ຫຳກ
ປະຊຳຊນົ ຕອີ້ ງກຳນຫນັ ປ່ື ຽນປະເພດດນິ ແມື່ ນຕອີ້ ງໄດຮ້ີ ບັ ອະນຍຸ ຳດຈຳກພຳກສ່ື ວນທື່ ກ່ື ຽວ ຂອີ້ ງສຳກ່ື ອນ ເຊ່ື ງິ ໄດ້ີ
ສອດຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ ມຳດຕຳທ່ື 1 ລະບຸວ່ື ຳ: ມຫນຳີ້ ທື່ ກຳນດົ ຫລກັ ກຳນ, ລະບຽບກຳນ, ມຳດຕະກຳນ
ຕື່ ຳງໆ ກື່ ຽວກບັ ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ແລະ ກຳນເຄື່ ອນໄຫວກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ ຊື່ ງຶ ເປັນພນີ້ ຖຳນເສດຖະກດິ ຂອງປະເທດ

ຊຳດລວມທງັ ກຳນຄຸມີ້ ຄອງ, ກຳນປົກປັກຮກັ ສຳກດິ ຈະກຳນ ແລະ ຜະລດິ ຕະຜນົ ກະສກິ ຳແນໃສື່ ຊຸກຍ,ີ້ ສື່ ງົ ເສມ ແລະ
ຂະຫຍຳຍກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ ເພື່ ອຮບັ ປະກນັ ກຳນສະຫນອງສະບຽງອຳຫຳນ ແລະ ກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແລະ ຍງັ
ຊອດຄ່ື ອງກບັ ນະໂຍບຳຍກຳນພດັ ທະນຳ ແລະ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງທື່ ດນິ ກະສກິ ຳໃນປ 2014 ລດັ ຖະບຳນແຫື່ ງ ສປປລຳວ ໄດີ້
ສຳ້ີ ງນະໂຍບຳຍແຫື່ ງຊຳດວ່ື ຳດວີ້ ຍກຳນຜະລດິ ເຂຳົີ້ ເພ່ື ອຄຳ້ີ ປະກນັ ຄວຳມໝນັີ້ ຄງົ ທຳງດຳີ້ ນສະບຽງອຳຫຳນ (ລດັ ຖະບຳນ
ແຫື່ ງ ສປປລຳວ 2014) ເຊື່ ງິ ມນະໂຍບຳຍກຳນພດັ ທະນຳ ແລະ ກຳນຄຸມ້ີ ຄອງທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳໄວດ້ີ ່ື ງັ ນ:້ີ ເຮດັ ກຳນຜະລດິ
ກະສກິ ຳແບບກະເສດສຸມໃນບ່ື ອນທື່ ມເງື່ອນໄຂຮບັ ປະກນັ ກຳນສະໜອງນຳ້ີ ຊນົ ລະປະ ທຳນຕະຫອຼ ດລະດກຳນ, ລງົ ທນຶ
ສຸມໃສ່ື ກຳນບຸກເບກິ ແລະ ຂະຫຍຳຍເນອີ້ ທ່ື ຫຼ ປັບເນອີ້ ທ່ື ນຳໄຮື່ ນອີ້ ຍໃຫເ້ີ ປັນນຳໄຮື່ ໃຫື່ ຍໃນບ່ື ອນທື່ ມເງ່ືອນໄຂ ແລະ
ຝຶກອບົ ຮມົ ໄລຍະສນັີ້ ໃຫຊີ້ ຳວກະສກິ ອນ ເພ່ື ອກຳີ້ ວໄປເຖງິ ກຳນສຳີ້ ງອຳສຳສະໝກັ ໝດນິ ປະຈຳບຳີ້ ນ.

ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳ ເຂດບຳີ້ ນດງົ ໂພສເນອີ້ ດນິ ນຳໃນເຂດສກຶ ສຳຢື່ ບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ
ແມື່ ນມ 5 ປະເພດເນອີ້ ດນິ ຄ: ດນິ ໜຽວ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທື່ 12.85 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ລວ້ີ ນ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 124.26 ຮຕ,
ດນິ ໜຽວແກມຊຳຍແປງີ້ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທື່ 6.52 ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມດນິ ໜຽວ ແລະ ຊຳຍແປງ້ີ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 13.72
ຮຕ, ດນິ ຕມົ ແກມຊຳຍ ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 35.13 ຮຕ. ຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດ່ື ຳງ ຈຳກກຳນສຳຫວຼ ດເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ນຳ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

170

ບຳ້ີ ນດງົ ໂພສ ມຳວໄິ ຈໃນຫອີ້ ງທດົ ລອງ ໂດຍອງໃສື່ ຜນົ ວໄິ ຈເຫນັ ວ່ື ຳດນິ ມຄື່ ຳຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດື່ ຳງແມ່ື ນມຢື່ 3 ຄ່ື ຳ pH
4.8 ແມື່ ນດນິ ເປັນກດົ ແຮງທ່ື ສຸດ ກວມເອຳົ 28.05 ຮຕ, ທດັ ມຳແມື່ ນ pH 5.1-5.5 ແມື່ ນດນິ ເປັນກດົ ແຮງ ກວມເອຳົ

155,22 ຮຕ, pH 5.6-6.0 ແມ່ື ນເປັນກດົ ອ່ື ອນ ກວມເອຳົ 14.21 ຮຕ.
ອນຊວດັ ຖຸ OM ສື່ ວນຢ່ື ບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ອງຕຳມຜນົ ກຳນວໄິ ຈດນິ ແມື່ ນມ 5 ລະດບັ ຄ: %OM ແມ່ື ນຕ່ື ຳ ເຊ່ື ງິ ມຄ່ື ຳ

0.99 ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 17,25 ຮຕ, ຂອ້ີ ນຂຳ້ີ ງຕື່ ຳ ເຊື່ ງິ ມຄື່ ຳ %OM ເທື່ ຳົ ກບັ 1.1-1.5 ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 82.48 ຮຕ, ປຳນ
ກຳງ ເຊ່ື ງິ ມຄື່ ຳ %OM ເທື່ ຳົ ກບັ 1.7-1.9 ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 45.32 ຮຕ, ຂອ້ີ ນຂຳີ້ ງສງ ເຊື່ ງິ ມຄື່ ຳ %OM ເທື່ ຳົ ກບັ 2.1-2.4
ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 27.19 ຮຕ, ສງ ເຊື່ ງິ ມຄື່ ຳ %OM ເທື່ ຳົ ກບັ 2.7-3.7 ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 20.24 ຮຕ. ໄນໂຕຼເຈນ N
ສື່ ວນຢ່ື ດງົ ໂພສ ອງໃສື່ ຜນົ ວໄິ ຈດນິ ທງັ ໝດົ ແມ່ື ນຢື່ ໃນເກນລະດບັ ຕື່ ຳຫຳຼ ຍ ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 192,48 ຮຕ ຂອງເນອ້ີ ທນຳ
ໝດົ ບຳ້ີ ນ. ຟົດສະຟຣດັ P ສ່ື ວນຢື່ ບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ແມ່ື ນມຢື່ 3 ລະດບັ ຄ: ຕື່ ຳທື່ ສຸດ, ຕື່ ຳ, ປຳນກຳງ. ຢ່ື ໃນລະດບັ ຕ່ື ຳທ່ື ສຸດ
ມຄື່ ຳ P available mg/kg ເທື່ ຳົ ກບັ 1.2-2.7 mg/kg, ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທື່ 94.17 ຮຕ, ລະດບັ ຕື່ ຳ ມຄື່ ຳ P available
mg/kg ເທ່ື ຳົ ກບັ 3.3-5.1 mg/kg, ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 84.59 ຮຕ, ລະດບັ ປຳນກຳງ ມຄື່ ຳ P available mg/kg ເທ່ື ຳົ
ກບັ 18.1 mg/kg, ກວມເອຳົ ເນອີ້ 13.72 ຮຕ. ໂປແທດຼ ຊ່ື ຽມ K ໃນນນັີ້ ບຳີ້ ນດງົ ໂພສ ແມື່ ນອງໃສື່ ຜນົ ວໄິ ຈມຢ່ື 2 ລະດບັ
ຄ: ຕື່ ຳຫຳຼ ຍ ຫຳ ຕື່ ຳ. ລະດບັ ຕື່ ຳຫຼຳຍ ມຄື່ ຳ K available (mg) ເທ່ື ຳົ ກບັ 11.9-28.7 ກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື 178.76 ຮຕ,
ລະດບັ ຕ່ື ຳ ມຄ່ື ຳ K available (mg) ເທື່ ຳົ ກບັ 56.5 ກວມເອຳົ ເນອີ້ ທ່ື 13.72 ຮຕ.

ກຳນປັບປຸງເປັນກດົ ດວີ້ ຍປນຂຳວ ດນິ ທື່ ເປັນກດົ ແຮງທື່ ສຸດ 28.05 ຮຕ, ກດົ ແຮງເອຳົ 155.22 ຮຕ, ກດົ ອື່ ອນ
14.21 ຮຕ, ເປັນພນ້ີ ທ່ື ຈະຕອ້ີ ງໄດມ້ີ ກຳນປັບປຸງຄວຳມເປັນກດົ ຂອງດນິ ໃຫຫ້ີ ຸດຼ ລງົ ຢ່ື ໃນລະດບັ ເໝຳະສມົ ຕື່ ກຳນຈະເລນ
ເຕບໂຕຂອງເຂຳົ້ີ ເຊ່ື ງິ ປະລິ ມຳນປນຂຳວທ່ື ຈະໃຊ້ີ AC_10 ແມ່ື ນ 3.70 ໂຕນ/ຮຕ ແລະ AC_15 ແມ່ື ນ 4.44 ໂຕນ/ຮຕ.

ກຳນແນະນຳທຳດອຳຫຳນພດລງົ ໄປໃນດນິ ເຊື່ ງິ ໃນແຕື່ ລະພນີ້ ທ່ື ຈະໃຊທ້ີ ຳດອຳຫຳນແຕກຕ່ື ຳງກນັ ໄປຕຳມ
ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ ເຊ່ື ນັ : ຂຸ ມດນິ 1, 3, 12 ຕອີ້ ງໃສ່ື ທຳດ N =90kg: P=30kg: K=20kg, ຂຸ ມເບ 2 ຕອ້ີ ງໃສື່

ທຳດ N =30kg: P=45kg: K=20kg, ຂຸ ມດນິ ເບ 4, 7, 13 ຕອີ້ ງໃສື່ ທຳດ N =70kg: P=30kg: K=20kg, ຂຸ ມດນິ

ເບ 8, 9, 10, 11 ຕອີ້ ງໃສື່ ທຳດ N =90kg: P=20kg: K=30kg, ຂຸ ມດນິ ເບ 5, 6 ຕອີ້ ງໃສ່ື ທຳດ N =70kg: P=20kg:

K=20kg, ຂຸ ມດນິ ເບ 14 ຕອີ້ ງໃສ່ື ທຳດ N =70kg: P=45kg: K=20kg, ຂຸ ມດນິ ເບ 15 ຕອີ້ ງໃສື່ ທຳດ N =30kg:
P=15kg: K=15kg. ຜນົ ກຳນຄນົ້ີ ຄວຳ້ີ ຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນຂອງທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ນຳ ແມື່ ນສອດຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍ
ທ່ື ດນິ ກະສິ ກຳ ມຳດຕຳ 14 ກ່ື ຳວວື່ ຳ: ບຸກຄນົ ແລະ ກຳນຈດັ ຕງັີ້ ທ່ື ໄດທີ້ ຳກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳຕອີ້ ງເອຳົ ໃຈໃສື່ ປັບປຸງດນິ ໃຫີ້

ມຄວຳມອຸດມົ ສມົ ບນສຳມຳດນຳໃຊໄີ້ ດຢີ້ ່ື ຳງຍຳວນຳນ ແລະ ມປະສດິ ທຜິ ນົ ໃນກຳນປກຝັງ ແລະ ລຽ້ີ ງສດັ ດວີ້ ຍກຳນນຳ
ໃຊຝີ້ ່ື ຸ ນຕ່ື ຳງໆເຊ່ື ນັ : ຝື່ ຸ ນຄອກ, ຝ່ື ຸ ນບື່ ມົ , ຝື່ ຸ ນຂຽວ, ຂເ້ີ ຈຍັ ປຸນ, ຖື່ ຳນຕມົ , ຫນກຳວ.

ແນວທຳງໃນກຳນປັບປຸງດນິ ນຳ ໃຫມີ້ ສະມດັ ຖະພຳບກຄໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ຜະລດິ ສງແມ່ື ນຕອີ້ ງໄດມ້ີ ກຳນກະກຽມດນິ
, ກະກຽມນຳີ້ ໃຫພີ້ ຽງພຕ່ື ຄວຳມຕອີ້ ງກຳນຂອງພດ, ກຳນສຳຫວຼ ດເກບັ ຕວົ ຢື່ ຳງດນິ ເພ່ື ອນຳດນິ ມຳວໄິ ຈຫຳທຳດອຳຫຳນ
ພດໃນດນິ ນຳວື່ ຳມຄວຳມພຽງພໜອີ້ ຍຫຼຳຍປຳນໃດຫງຼັ ຈຳກນນັ້ີ ຈະໄດມ້ີ ກຳນກຳນດົ ອດັ ຕຳຝ່ື ຸ ນໃຫຖ້ີ ກຶ ຕອີ້ ງຕຳມຄວຳມ
ຕອ້ີ ງກຳນຂອງພດ ພອີ້ ມນນັ້ີ ຄວນມກຳນລງົ ຊຸກຍຝ້ີ ຶກອບົ ຮມົ ທຳງດຳ້ີ ນເຕກັ ນກິ ວທິ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຜທ້ີ ່ື
ເຮດັ ນຳພຳຍໃນບຳ້ີ ນ ຮເ້ີ ຖງິ ກຳນປັບປຸງດນິ ແລະ ກຳນນຳໃຊຝ້ີ ່ື ຸນຊວະພຳບເພື່ ອປັບປຸງດນິ , ສຳີ້ ງແປງສຳທດິ ທດົ ລອງແນວ
ພນັ ເຂຳົີ້ ແລະ ນຳໃຊຝີ້ ່ື ຸ ນສະນດິ ຕ່ື ຳງໆເພ່ື ອໃຫແ້ີ ທດເໝຳະກບັ ພນີ້ ທື່ ຕວົ ຈງິ ໃນເຂດນນັ້ີ .

ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນກດົ ຫຼ ດນິ ສມົີ້ ເພື່ ອໃຫເີ້ ໝຳະສມົ ກບັ ກຳນປກພດກະສກິ ຳໃຫຖີ້ ກຶ ຕອີ້ ງ ແລະ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ດ
ແມ່ື ນຈະຕອ້ີ ງໄດນີ້ ຳເອຳົ ຕວົ ຢື່ ຳງດນິ ນນັ້ີ ມຳວດັ ແທກຫຳຄວຳມເປັນກດົ ຂອງດນິ ເພ່ື ອຈະໄດປ້ີ ັບປຸງໃຫຖ້ີ ກຶ ຕຳມເຕກັ ນກິ
ວຊິ ຳກຳນ, ໃນກລະນເບອ້ີ ງຕນົີ້ ແມ່ື ນຈະໄດມີ້ ກຳນເຊລິ ຳີ້ ງດນິ ໂດຍກຳນເອຳົ ນຳ້ີ ໃສື່ ແລວີ້ ໄລອອກ, ນຳໃຊປີ້ ນຂຳວຫວ່ື ຳນ
ເທງໜຳ້ີ ດນິ ໃນປະລມິ ຳນທ່ື ເໝຳະສມົ , ນຳໃຊອ້ີ ນິ ຊວດັ ຖຸເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນຝື່ ຸ ນຄອກ, ຝ່ື ຸ ນບື່ ມົ , ສຳກພດສດົ ນອກນນັ້ີ ຄວນ
ປກພດຕະກຸນຖ່ື ວົ ເພ່ື ອຊ່ື ວຍໃນກຳນປັບປຸງດນິ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

171

ກຳນປັບປຸງດນິ ເປັນດ່ື ຳງ ຫຼ ດນິ ເຄມັ ໃຫສ້ີ ຳມຳດປກພດກະສກິ ຳໄດ້ີ ແມື່ ນຈະຕອີ້ ງໄດມ້ີ ກຳນປກພດທື່ ທນົ ທຳນ
ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕ່ື ກຳນປັບປຸງດນິ ປົກຄຸມໜຳີ້ ດນິ ໄວເີ້ ພ່ື ອບື່ ໃຫດ້ີ ນິ ແຫື່ ງຈນົ ເຮດັ ໃຫເີ້ ກອໃນໃຕດ້ີ ນິ ລະເຫຍຂນ້ີ ສື່ ໜຳີ້
ດນິ ນອກນນັີ້ ຄວນໄຖໜຳ້ີ ດນິ ຊນັີ້ ໜຳ້ີ ອອກແລວີ້ ນຳເອຳົ ແກບມຳໃສ່ື ເພຳະແກບນນັີ້ ຈະຊື່ ວຍກນັ ກຳນດນັ ຂອງນຳ້ີ ເກອໃນ
ໃຕຂ້ີ ນີ້ ສ່ື ໜຳ້ີ ດນິ , ໄຖກບົ ຊຳກພດຕເຟອງເພື່ ອເປັນກຳນປັບປຸງດນິ

ນອກນນັີ້ ແນວທຳງນະໂຍບຳຍຂອງພກັ -ລດັ ຍງັ ໃຫທ້ີ ດິ ຊນີ້ ຳເລື່ ງັ ໃສ່ື ໃນກຳນລງົ ສຳຫວຼ ດເກບັ ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ເພື່ ອນຳ
ມຳວໄິ ຈ, ພອີ້ ມທງັ ປະເມນຄຸນະພຳບຂອງດນິ ໃນເຂດຜະລດິ ກະສກິ ຳເພ່ື ອທດົ ແທນກຳນນຳເຂຳົີ້ ແລະ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ສ່ື ງົ
ອອກຕຳມທື່ ຳແຮງຂອງຕະຫຼຳດທ່ື ມກຳນເຊນັ ສນັ ຍຳເປັນຕນົີ້ ສ່ື ງົ ອອກໃຫ້ີ ສປ ຈນ 13 ພດ, ສ່ື ງົ ອອກໃຫີ້ ສສ ຫວຽດນຳມ

16 ພດ ແລະ ໄທ 15 ພດ ຕຳມບນັ ດຳແຂວງ ແລະ ເມອງຈດຸ ສຸມຕຳມແລວທຳງລດົ ໄຟ ລຳວ-ຈນ ແລະ ແລວທຳງ
ເສດຖະກດິ ຕຳເວນັ ອອກ-ຕຳເວນັ ຕກົ ທື່ ເຊ່ື ອມຈອດກບັ ບນັ ດຳປະເທດໄກຄ້ີ ຽງ, ເຜຍແຜ່ື ຂມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນທຳງດຳີ້ ນກຳນນຳ
ໃຊທີ້ ່ື ດນິ ເຂຳົ້ີ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ ກຄດນິ ນຳ ໃຫສີ້ ອດຄື່ ອງກບັ ຄຸນສມົ ບດັ ຂອງດນິ ທື່ ມຢື່ ໃນຕວົ ຈງິ , ລງົ ຊຸກຍສີ້ ື່ ງົ ເສມ
ທຳງດຳ້ີ ນເຕກັ ນກິ ວທິ ກຳນຜະລດິ ໃຫແ້ີ ກື່ ຜ່ື ປະກອບກຳນ, ນກັ ສ່ື ງົ ເສມ ແລະ ຊຳວກະສິ ກອນກຄຊຳວນຳໃນກຳນປັບປຸງ
ດນິ ນຳໃຫມີ້ ປະສດິ ທພິ ຳບສງ ໂດຍອງໃສ່ື ຜນົ ຂອງກຳນສຳຫວຼ ດວໄິ ຈດນິ ຕດິ ພນັ ກບັ ກຳນສຳີ້ ງຄວຳມເຂມັີ້ ແຂງໃຫຊ້ີ ຳວ
ກະສກິ ອນຕວົ ແບບໃນຂອບເຂດທວົ ປະເທດເພື່ ອໃຫຮ້ີ ເ້ີ ຖງິ ວທິ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ນຳ, ຝຶກອມົ ຮມົ ໃຫຊ້ີ ຳວກະສກິ ອນນຳໃຊີ້
ຝ່ື ຸ ນ ແລະ ຮຈ້ີ ກັ ຜະລດິ ຝ່ື ຸ ນບ່ື ມົ , ຝ່ື ຸ ນອງົ ຄະທຳດເພ່ື ອປັບປຸງດນິ ນຳ ແລະ ຫຸດຼ ຜື່ ອນກຳນນຳໃຊເ້ີ ຄມລງົ ເທ່ື ອລະກຳ້ີ ວເພື່ ອ
ເປັນກຳນປະຍດັ ຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ , ສຳີ້ ງຊຳວນຳຕວົ ແບບເປັນຕນົີ້ ແມ່ື ນໝດນິ ຢ່ື ໃນແຕື່ ລະບຳີ້ ນໃນເຂດຈດຸ ສຸມກຳນ
ຜະລດິ ກຄຂອບເຂດທື່ ວົ ປະເທດ. ເຊ່ື ງິ ໄດສີ້ ອດຄື່ ອງກບັ ແນວຄວຳມຄດິ ຂອງ ອຳພຊິ ຳດ ພດັ ທະທຳ (2010) ກ່ື ຳວວ່ື ຳ
ປະເທດທ່ື ກຳລງັ ພດັ ທະນຳເປົຳີ້ ໝຳຍຫລກັ ຕອ້ີ ງຄຳນງຄປະລມິ ຳນອຳຫຳນ, ນກັ ວຳງແຜນຈະຕອີ້ ງເຂຳົີ້ ໃຈຄຸນນະພຳບທຳງ
ດຳີ້ ນກຳຍະພຳບ ແລະ ຊວະພຳບຂອງພນີ້ ທື່ . ນອກຈຳກນ,້ີ ນກັ ວຳງແຜນຈຳເປັນທື່ ຈະຕອ້ີ ງເຂຳົີ້ ໃຈເທກັ ນກິ ທ່ື ເໝຳະສມົ
ໃນກຳນປັບປຸງຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ໃນພນີ້ ທ່ື ເພ່ື ອເພື່ ມຜນົ ຜະລດິ ໃນພນີ້ ທື່ ໜື່ ງຶ ໆ, ພນີ້ ທື່ ສະເພຳະທື່ ເໝຳະສມົ ທື່ ຈະເຮດັ
ໃຫຜີ້ ນົ ຜະລດິ ກະສກິ ຳເພມ້ີ ຂນຶີ້ ແລະ ເຮດັ ໃຫສີ້ ະພຳບເສດຖະກດິ ດຂນຶ້ີ ແລະ ຍງັ ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ ສະດ ຮສ ຄຳພອນ
ອນິ ທພິ ອນ (2014) ກື່ ຳວວ່ື ຳ ກຳນຈດັ ກຳນພນ້ີ ທ່ື ແມ່ື ນກຳນອະທບິ ຳຍປຳກດົ ກຳນໃນກຳນຈດັ ກຳນພນີ້ ທ່ື ຂອງປະຊຳກອນ
ໂດຍອງໃສື່ ຫຼກັ ກຳນ ແລະ ເຫດຜນົ ທື່ ສະແດງເຖງິ ຄວຳມສຳພນັ ແຕື່ ລະອງົ ປະກອບຂອງກຳນຈດັ ກຳນພນ້ີ ທ່ື ນນັ້ີ ທດິ ສະ
ດກຳນຈດັ ກຳນພນີ້ ທື່ ມສື່ ວນກື່ ຽວພນັ ກບັ ຫຼຳຍແນວຄວຳມຄດິ ທ່ື ຢຳກພດັ ທະນຳພນີ້ ທື່ ເພື່ ອຕອບສະໜອງຄວຳມ
ຕອີ້ ງກຳນ ນອກນນັີ້ ຍງັ ສອດຄ່ື ອງກບັ ທດິ ສະດ Dent, F.J., (1985) ກື່ ຳວວ່ື ຳ ກຳນຈດັ ກຳນທື່ ດນິ ໝຳຍເຖງິ ກຳນແນະນຳ
ໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈທື່ ຈະນຳໃຊທີ້ ື່ ດນິ ພຳຍໃຕສີ້ ະພຳບແວດລອ້ີ ມຢ່ື ຳງໃດຢ່ື ຳງໜື່ ງຶ ໃຫເີ້ ກດປະໂຫຍດສງສຸດໂດຍເນນັີ້ ວທິ
ກຳນໃນກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດໄດຢີ້ ື່ ຳງສອດຄ່ື ອງກນັ ແລະ ສຳມຳດຕອບສະໜອງຄວຳມ
ຕອ້ີ ງກຳນໄດຢ້ີ ່ື ຳງສງສຸດ, ບ່ື ເກດຜນົ ເສຍຫຳຍຕ່ື ທ່ື ດນິ . ແລະ ເປັນຂະບວນກຳນທ່ື ມ່ື ຸງໃສື່ ກຳນພດັ ທະນຳກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ື ດນິ ຢື່ ຳງ
ຖຳວອນສຳລບັ ກຳນກະສກິ ຳ ມກຳນວຳງແຜນພດັ ທະນຳພນີ້ ທື່ ນນັ້ີ ທື່ ມທ່ື ຳອຽງເນນັ້ີ ໃສ່ື ກຳນປັບປຸງຊບັ ພະຍຳກອນໂດຍ
ສະເພຳະແມື່ ນກຳນປັບປຸງດນິ . ແລະ ຍງັ ກງົ ກບັ ນະໂຍບຳຍກຳນພດັ ທະນຳພນີ້ ທື່ ດນິ ກະສກິ ຳ ອງຕຳມຍຸດທະສຳດ

ພດັ ທະນຳກະສກິ ຳຮອດປ 2025 ແລະ ວໄິ ສທດັ ຮອດປ 2030 ກະຊວງກະສກິ ຳແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ (2015) ໄດກີ້ ຳນດົ ໄວວີ້ ່ື ຳ
ຂະແໜງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມແີ້ ມ່ື ນຂະແໜງກຳນໜ່ື ງຶ ທື່ ມບດົ ບຳດສຳຄນັ ໃນກຳນຈດັ ຕງັ້ີ ຜນັ ຂະຫຍຳຍແນວທຳງ

ແຜນພດັ ທະນຳເສດ ຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງລດັ ກື່ ຽວກບັ ວຽກງຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ.້ີ ລດັ ຖະບຳນໄດຖີ້ ສຳຄນັ ກື່ ຽວກບັ

ກຳນພດັ ທະນຳວຽກງຳນກະສກິ ຳເປັນແຜນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງລດັ ເຫນັ ໄດວີ້ ່ື ຳກຳນພດັ ທະ ນຳວຽກງຳນ

ກະສກິ ຳໄດມ້ີ ບຳດກຳ້ີ ວຂະຫຍຳຍຕວົ ຢື່ ຳງໜກັ ແໜນີ້ , ອນັ ສຳຄນັ ແມື່ ນໄດຄ້ີ ່ື ອຍໆທບັ ມຳ້ີ ງຮບແບບກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ
ແບບທຳມະຊຳດລງົ ເທ່ື ອລະກຳ້ີ ວ ພນີ້ ຖຳນໂຄງລ່ື ຳງທຳງດຳີ້ ນກະສກິ ຳໄດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳເປັນກຳ້ີ ວໆມຳ ເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນ
ລະບບົ ຊນົ ລະປະທຳນ, ກຳນປັບປຸງດນິ . ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳດ່ື ງັ ກື່ ຳວນຍ້ີ ງັ ໄດຄ້ີ ຳ້ີ ຍຄກບັ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳຂອງ ບຸນຍະເສດິ ດຳວ
ປະສດິ (2017) ໄດສີ້ ກຶ ສຳຄຸນນະພຳບຂອງດນິ ແລະ ວທິ ກຳນປັບປຸງດນິ ນຳ ແລະ ຍງັ ສອດຄື່ ອງກບັ ກດົ ໝຳຍທ່ື ດນິ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

172

ກະສກິ ຳໃນມຳດຕຳ 48 ທື່ ມຈດຸ ປະສງົ ແມ່ື ນໄສື່ ໃຫຜີ້ ະລດິ ຕະຜນົ ກະສກິ ຳຮບັ ປະກນັ ທຳງດຳີ້ ນປະລມິ ຳນ ແລະ ຄຸນ
ນະພຳບ ເພ່ື ອຕອບສະຫນອງຄວຳມຮຽກຮອ້ີ ງຕອີ້ ງກຳນຂອງສງັ ຄມົ , ມສື່ ວນແຮໄວີ້ ແລະ ເພ່ື ອຂຳຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ .

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ມເນອີ້ ທື່ ນຳທງັ ໝດົ 192.48 ຮຕ ເນອ້ີ ທື່ ນຳແຊງກວມເອຳົ 112 ຮຕ ກວມເອຳົ 58% ຂອງເນອ້ີ ທື່ ນຳທງັ ໝດົ ,
ຄວຳມຖື່ ຂອງກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳຂອງປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນດງົ ໂພສແມ່ື ນໄດນີ້ ຳໃຊດີ້ ນິ ນຳເຂຳົີ້ ໃນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ 2 ລະດ
ກຳນຄ: ລະດຝົນ ເຮດັ ນຳປ ແມ່ື ນເລ່ື ມແຕື່ ເດອນ 6 - 11, ລະດແລງີ້ ແມື່ ນເລື່ ມແຕື່ ເດອນ 12 - 5 ແລະ ຍງັ ໄດປີ້ ກພດ
ຜກັ ເລື່ ມແຕ່ື ເດອນ 3 - 4, ສະມດັ ຖະພຳບຜນົ ຜະລດິ ນຳປແມື່ ນ 3 ໂຕນ/ຮຕ, ນຳແຊງແມື່ ນ 4 ໂຕນ/ຮຕ, ພດຜກັ ແມື່ ນ
ສະເລ່ື ຍ 500 ກໂິ ລ/ຮຕ, ແຕື່ ເຖງິ ແນວໃດກຕຳມ ຜນົ ໄດຮີ້ ບັ ຍງັ ບື່ ທນັ ແທດເໝຳະຖຳ້ີ ທຽບໃສ່ື ກບັ ພນ້ີ ທ່ື ຕວົ ຈງິ ຜ່ື ຳນມຳ
ກຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳແມື່ ນຍງັ ມບນັ ຫຳຍອີ້ ນພື່ ແມື່ ປະຊຳຊນົ ຍງັ ຂຳດເຕກັ ນກິ ວຊິ ຳກຳນດຳີ້ ນປັບປຸງດນິ , ຂຳດເຖງິ ກຳນເຂຳົີ້
ເຖງິ ຂມ້ີ ນກຳນ ນຳໃຊຝີ້ ື່ ຸ ນ, ກຳນລງົ ຊຸກຍສີ້ ່ື ງົ ເສມທຳງດຳີ້ ນວຊິ ຳກຳນຍງັ ບື່ ທນັ ທື່ ວົ ເຖງິ ວຽກງຳນກຳນຄຸມີ້ ຄອງນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳ
ແມ່ື ນຕອີ້ ງໄດມີ້ ກຳນຂນ້ີ ທະບຽນທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ.

ເນອ້ີ ດນິ ມ 5 ປະເພດເນອີ້ ດນິ ຄ: ດນິ ໜຽວ, ດນິ ຕມົ ລວີ້ ນ, ດນິ ໜຽວແກມຊຳຍແປີງ້ , ດນິ ຕມົ ແກມດນິ ໜຽວ
ແລະ ຊຳຍແປງີ້ , ດນິ ຕມົ ແກມຊຳຍ. ຄວຳມເປັນກດົ -ເປັນດ່ື ຳງ ແມື່ ນມຢື່ 3 ຄື່ ຳ. ກດົ ແຮງທື່ ສຸດ, ກດົ ແຮງ, ກດົ ອື່ ອນ
ນອກນນັີ້ ອນຊວດັ ຖຸ OM ມ 5 ລະດບັ ຄ ຕື່ ຳ, ຂອີ້ ນຂຳ້ີ ງຕື່ ຳ, ປຳນກຳງ, ຂອີ້ ນຂຳ້ີ ງສງ, ສງ. ທຳດໄນໂຕຼເຈນ ແມື່ ນຢື່ ໃນ
ເກນລະດບັ ຕື່ ຳຫຳຼ ຍກວມເອຳົ ເນອ້ີ ທ່ື ນຳທງັ ໝດົ ບຳີ້ ນ, ທຳດຟົດສະ ຟຣດັ P ມຢ່ື 3 ລະດບັ ຄ: ຕ່ື ຳທ່ື ສຸດ, ຕື່ ຳ, ປຳນກຳງ
ແລະ ທຳດໂປແທດຼ ຊ່ື ຽມ K ມຢ່ື 2 ລະດບັ ຄ: ຕື່ ຳຫຳຼ ຍ ຫຳ ຕື່ ຳ. ສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ວື່ ຳທຳດອຳຫຳນຂອງພດໃນດນິ ນຳ ແມ່ື ນ
ຢື່ ໃນເກນຕ່ື ຳຫຳປຳນກຳງ ສະນນັີ້ , ເພື່ ອຶ ໃຫກ້ີ ຳນນຳໃຊດ້ີ ນິ ນຳໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ຜະລດິ ທື່ ດ ຕອີ້ ງໄດມີ້ ກຳນປັບປຸງດນິ ຕຳມຜນົ
ວໄິ ຈດນິ ຂອງທຳດອຳຫຳນຂອງພດເພ່ື ອຍກົ ສະມດັ ຖະພຳບກຳນຜະລດິ ໃຫໄ້ີ ດີ້ 4-5 ໂຕນ/ຮຕ. ຕອ້ີ ງມກຳນສຳຫວຼ ດເກບັ
ຕວົ ຢ່ື ຳງດນິ ເພ່ື ອນຳດນິ ມຳວໄິ ຈຫຳທຳດອຳຫຳນພດໃນດນິ ເພ່ື ອຈະໄດມ້ີ ກຳນກຳນດົ ອດັ ຕຳຝ່ື ຸ ນໃຫຖີ້ ກຕອ້ີ ງຕຳມຄວຳ
ຕອີ້ ງກຳນຂອງພດ, ສຳີ້ ງພນີ້ ທື່ ສຳທດິ ທດົ ລອງໃນກຳນນຳໃຊຝີ້ ່ື ຸນຊະນດິ ຕື່ ຳງໆເພື່ ອໃຫແ້ີ ທດເໝຳະກບັ ເນອ້ີ ດນິ ຕວົ ຈງິ , ດນິ
ເປັນກດົ ຫຼ ດນິ ສມົ້ີ ແມ່ື ນຈະໄດມີ້ ກຳນເຊລິ ຳີ້ ງດນິ ໂດຍກຳນເອຳົ ນຳ້ີ ໃສ່ື ແລວີ້ ໄລອອກເພ່ື ອໃຫປ້ີ ະລມິ ຳນກດົ ໃນດນິ ຫຸດຼ ລງົ
, ນຳໃຊປ້ີ ນຂຳວຫວື່ ຳນເທງໜຳ້ີ ດນິ ໃນປະລມິ ຳນທື່ ເໝຳະສມົ ເພ່ື ອປັບປຸງດນິ , ດນິ ເປັນດ່ື ຳງ ຫຼ ດນິ ເຄມັ ຕອີ້ ງປກພດທ່ື ທນົ
ທຳນຕ່ື ດນິ ເຄມັ ປົກຄຸມໜຳີ້ ດນິ ໄວ້ີ ເພ່ື ອບ່ື ໃຫດ້ີ ນິ ແຫງ້ີ ຈນົ ເຮດັ ໃຫນີ້ ຳີ້ ເກອໃຕດ້ີ ນິ ລະເຫຍຂນຶ້ີ ມຳສ່ື ໜຳ້ີ ດນິ ນອກຈຳກນນັີ້
ຄວນໄຖໜຳີ້ ດນິ ຊນັີ້ ເທງິ ອອກແລວ້ີ ນຳເອຳົ ແກບມຳໃສ່ື ແລວີ້ ຖມົ ດນິ ໃສຄນເພຳະແກບຈະຊ່ື ວຍໃນກຳນກນັ ນຳີ້ ເກອໃຕດ້ີ ນິ
ຂນີ້ ມຳ.

ຄາຂອບໃຈ

ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ສະບບັ ນສ້ີ ຳເລດັ ລງົ ໄດເ້ີ ປັນຢື່ ຳງດ ເປັນຄວຳມພຳກພມໃຈ ແລະ ຄວຳມປິຕຍິ ນິ ດເປັນຢື່ ຳງຍື່ ງິ
ຜນົ ສຳເລດັ ດ່ື ງັ ກ່ື ຳວຈະເກດຂນຶ້ີ ບ່ື ໄດຖີ້ ຳ້ີ ຫຳກບ່ື ໄດຮ້ີ ບັ ກຳນຊ່ື ວຍເຫອຼ ທື່ ດຈຳກ ທື່ ຳນຮອງສຳດສະດຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳໂທ
ນຳງ ຄຳພອນ ອນິ ທພິ ອນ ແລະ ອຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳໂທ ຈນັ ສຸກ ຫວຳນແພງພນັ ທື່ ໄດໃີ້ ຫແີ້ ນວຄວຳມຄດິ , ໃຫຄີ້ ຳປຶກສຳ
ແລະ ຄຳແນະນຳເພື່ ອແກໄີ້ ຂຂບີ້ ກົ ພື່ ອງໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນດີ້ ວ້ີ ຍດຕະຫອຼ ດມຳ ດ່ື ງັ ນນັີ້ , ຂຳ້ີ ພະເຈຳົ້ີ ຂສະແດງຄວຳມ
ຂອບໃຈ ແລະ ຮບ້ີ ຸນຄຸນຢ່ື ຳງສງມຳນະໂອກຳດນດ້ີ ວ້ີ ຍ.

ຂຂອບ ໃຈເປັນຢ່ື ຳງສງມຳຍງັ ບນັ ດຳທື່ ຳນ ພະນກັ ງຳນຫອ້ີ ງກຳນ ກມົ ຄຸມີ້ ຄອງ ແລະ ພດັ ທະນຳທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳ,
ຫອີ້ ງກຳນກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມເ້ີ ມອງ, ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ, ປະຊຳຊນົ ທ່ື ໃຫກີ້ ຳນຊື່ ວຍເຫອຼ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມ
ສະດວກໃນກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ. ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ບນັ ດຳທື່ ຳນຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບຫຼກັ ສດ, ພະນກັ ງຳນ-ອຳຈຳນພຳຍໃນ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

173

ພະແນກກຳນສກຶ ສຳຫຼງັ ປະລນິ ຍຳຕ ກຄຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ທື່ ໄດໃີ້ ຫໂີ້ ອກຳດ, ໃຫກ້ີ ຳນສດິ ສອນ, ອຳນວຍຄວຳມ
ສະດວກກຳນສກຶ ສຳຮື່ ຳຮຽນ, ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ຄອບຄວົ ຂອງຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ທ່ື ເປັນກຳລງັ ໃຈ ແລະ ໃຫກ້ີ ຳນສະໜບັ ສະໜນ
ດຳ້ີ ນ ທນຮອນ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກດຳີ້ ນເວລຳໃຫແີ້ ກື່ ພວກຂຳີ້ ພະເຈຳົ້ີ ເພື່ ອສຸມໃສ່ື ກຳນຄນົີ້ ຄວຳີ້ ແລະ ຂຽນບດົ ຄນົີ້
ຄວຳີ້ ສະ ບບັ ນຈີ້ ນົ ສຳເລດັ .

ໃນໂອກຳດນ,ີ້ ຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ຂອວຍພອນໄຊອນັ ອບົ ອື່ ຸນມຳຍງັ ທຸກໆທ່ື ຳນພອ້ີ ມດວ້ີ ຍຄອບຄວົ ຈື່ ງົ ມແຕື່ ຄວຳມສຸກ,
ຄວຳມຈະເລນ, ມອຳຍຸໝນັ້ີ ຂວນັ ຍນ, ປັດສະຈຳກໂລກໄພໄຂເີ້ ຈບັ , ປະສບົ ຜນົ ສຳເລດັ ໃນໜຳີ້ ທື່ ວຽກງຳນຂອງສື່ ວນຕວົ ,
ສ່ື ວນລວມປຳຖະໜຳສ່ື ງິ ໃດຂໃຫໄ້ີ ດສີ້ ່ື ງິ ນນັີ້ ດວ້ີ ຍ.

ເອກະສຳນອຳ້ີ ງອງ

ກດິ ຕພິ ນົ ສຣຈິ ນັ ທຳ. (2009). ແນວຄດິ ປັດໃຈເກດິ ກຳນພດັ ທະນຳທື່ດນິ ຄະນະເສດຖະກດິ
ຄຳປະເສດ ໄຊຍະທບິ . (2016). ສກຶ ສຳອດິ ທພິ ນົ ຂອງລະບບົ ກຳນນຳໃຊທ້ີ ່ືດນິ ຕ່ື ຄຸນສມົ ບດັ ທຳງຟຊກິ -ເຄມດນິ ຢື່ ອ່ື ຳງ

ໂຕ່ື ງຫວີ້ ຍປື່ ຳໝື່ , ສຳຂຳຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນດນິ ແບບຢນຍງົ , ມະຫຳວິ ທະຍຳໄລແຫື່ ຊຳດ.
ທະມນົ ແລະ ພສິ ດິ . (2014). ກຳນວຳງແຜນນຳໃຊທີ້ ່ືດນິ ກະສກິ ຳຢື່ ຳງມປະສດິ ທຜິ ນົ ໃນເຂດພດັ ທະນຳ ອື່ ຳງນຳ້ີ ຫວີ້ ຍ

ກະພງົ ເມອງສະໜຳມໄຊ, ເມອງທ່ື ຳຕະກຽບ ແຂວງຊະເຊງເຊຳົ . ສຳນກັ ງຳນເຂດພດັ ທະນຳທ່ື ດນິ ເຂດ 2.
ບຸນຍະເສດ ດຳວປະສດິ . (2017). ສສຶ ຳຄຸນນະພຳບ ແລະ ວທິ ກຳນປັບປຸງດນິ ນຳ ບຳ້ີ ນໂພນທອງ ເມອງຄຳເກດິ ແຂວງ

ບລຄິ ຳໄຊ. ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ລະດບັ ປະລນິ ຍຳໂທຄະນະກະເສດສຳດ ສຳຂຳ ສຳຂຳຄຸມີ້ ຄອງກະສກິ ຳແບບຍນຍງົ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ, ສປປ ລຳວ.
ປະດຈດິ ຊນິ ນະຈກັ . (2020). ກຳນນຳໃຊທີ້ ື່ດນິ ກະສກິ ຳໃນເຂດຊນົ ລະປະທຳນນຳພອກ. ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ລະດບັ
ປະລນິ ຍຳໂທວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ສຳຂຳ ກຳນຈດັ ກຳນພນ້ີ ທື່ເພ່ືອຶ ກຳນພດັ ທະນຳ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ,
ສປປ ລຳວ.
ປຍະພອນ ສລມົ ພອ້ີ ມຄະນະ. (2014). ກຳນປະເມນຄຸນນະພຳບດນິ ກະສກິ ຳເພື່ອໃຊເີ້ ຂຳົ ້ີ ໃນກຳນກະເສດ ໃນພນີ້ ທ່ືໝື່
ບຳ້ີ ນນຳແລ ເມອງນຳແລ ແຂວງຊຽງລຳຍ ປະເທດໄທ.
ວຳນດິ ຳ ວນັ ນະພະລນັ ກຸນ. (2013). ອດິ ທພິ ນົ ຂອງກຳນຈດັ ກຳນປຸຍຕ່ື ກຳນຈະເລນເຕບໂຕຜນົ ຜະລດິ ຄຸນນະພຳບເມດັ
ພນັ ເຂຳົ ີ້ ຫອມມະລອິ ນິ ຊ, . ປະເທດໄທ.
ອະພຊິ ຳດ ພດັ ທະທຳ. (2010). ກຳນນຳໃຊປີ້ ະໂຫຍດທ່ືດນິ ປ່ື ຳໄມ.ີ້ ພຳກວຊິ ຳກຳນຈດັ ກຳນປື່ ຳໄມ ້ີ ຄະນະກະເສດສຳດ
ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລກະເສດສຳດ. ປະເທດໄທ.
ຮສ ຄຳພອນ ອນິ ທພິ ອນ. (2014). ທດິ ສະດຈດັ ກຳນພນ້ີ ທ່ື ແລະ ກຳນວຳງແຜນພດັ ທະນຳ, ເອກະສຳນປະກອບກຳນ
ສອນ. ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ , ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດ.
ໄພທນ ພລິ ຳກອນ. (2017). ກຳນຈດັ ກຳນພນ້ີ ທື່ເພ່ືອກຳນກະສກິ ຳໃຫມີ້ ປະສທິ ພິ ຳບ ກລະນສກຶ ສຳ ເມອງໄຊສະຖຳນ
ແຂວງໄຊຍະບລ. ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປະລນຍຳໂທວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ສຳຂຳ ກຳນຈດັ ກຳນພນີ້ ທ່ືເພື່ອກຳນ
ພດັ ທະນຳ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫ່ື ງຊຳດ. ສປປ ລຳວ.
FAO. (1993). Guidelines for Land Use Planning FAO Development Series 1 ISSN 10201819. Rome

Italy: Food and Agriculture Organization of the United Nations.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

174

ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງປະຊຳຊນົ
ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ

PROBLEMS AND CHALLENFES ON FROZEN SUGARCANE JUICE
PRODUCTION AT XOMXEUN VILLAGE, BORLIKHAN DISTRICT,
BORLIKHAMXAY PROVINCE

Phoukhone INTHAVONG

Master of Art in Cultural Resource Management, Faculty of Social Sciences, National University of Laos.
P.O. Box 7322, Dongdok Campus, Vientiane
Capital City, Lao PDR
Email: [email protected]

ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້

ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນີ້ ມຈດຸ ປະສງົ ຄເພ່ື ອສກຶ ສຳບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ
ແລະ ສກຶ ສຳແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລິ
ຄນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ. ນຳໃຊຮີ້ ບແບບກຳນສກຶ ສຳທຳງແບບຄຸນນະພຳບ ໂດຍນຳໃຊແີ້ ບບສຳພຳດເປັນເຄື່ ອງມໃນກຳນ
ເກບັ ກຂມ້ີ ນກບັ ບຸກຄນົ ສຳຄນັ ທງັ ໝດົ 27 ຄນົ . ໂດຍເລອກສະເພຳະແຕື່ ຄວົ ເຮອນທື່ ຜະລດິ ນຳ້ີ ໍີ້ອຍເທື່ ຳົ ນນັ້ີ ແລະ
ວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນໂດຍໃຊກ້ີ ຳນວເິ ຄຳະແບບເນອີ້ ຫຳ, ອະທບິ ຳຍ ແລະ ກຳນຂະຫຍຳຍຄວຳມ. ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ:

ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ໃນປະເດນັ ກຳນປກອອ້ີ ຍແມື່ ນປກໃນຍຳມ
ຮອີ້ ນ ພບົ ບນັ ຫຳອອ້ີ ຍບ່ື ງຳມຫຳຼ ຍ, ເນອ້ີ ທ່ື ດນິ ບື່ ພຽງພ, ອຸປະກອນມລຳຄຳແພງ ແລະ ບຳງຄອບຄວົ ໃຊລີ້ ດົ ໄຖກ ແມ່ື ນ
ພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງນຳີ້ ມນັ , ກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳີ້ ພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງຟນດງັ ໄຟໃນກຳນຕມົ້ີ ນຳີ້ ອອີ້ ຍ, ບນັ ຫຳເລື່ ອງໂຮງຫບ
ເພຳະອຳໃສໄມ ້ີ ແຕ່ື ໄມຫ້ີ ຸຼດລງົ ເລອີ້ ຍໆ, ສື່ ວນເລື່ ອງໂຮງຫື່ ຼພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງກຳນຫຳດນິ ມຳປ່ື ັນໂຮງຫື່ ຼທ່ື ຫຳຍຳກ, ກະທ
ແລະ ຕອງທື່ ໃຊໃ້ີ ນກຳນແປຮບແມ່ື ນຫຳຍຳກໃນປັດຈບຸ ນັ , ດຳີ້ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ແມ່ື ນບ່ື ງຳມ ໂດຍໃຊກີ້ ະທໂອບດວີ້ ຍ
ໃບຕອງ ແຕື່ ໃບຕອງແມ່ື ນຫຳຍຳກຫຼຳຍ ແລະ ດຳີ້ ນກຳນຈຳໜື່ ຳຍນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນແມື່ ນຕະຫຳຼ ດມຈຳກດັ , ກຳນໄປຂຳຍເອງ
ແມື່ ນພບົ ບນັ ຫຳລດົ ຂນົ ສ່ື ງົ ບ່ື ມ, ຄວຳມທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຄ ປະຊຳຊນົ ຫນັ ຈຳກກຳນປກອອ້ີ ຍໄປປກ
ມນັ ຕນົ້ີ ແລະ ນຳໃຊທ້ີ ່ື ດິ ນິ ໃຫນ້ີ ກັ ທຸລະກດິ ສຳປະທຳນປກ ໝຳກກຽ້ີ ງໃຫຍື່ , ປກກວີ້ ຍ ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ທື່ ຜະລດິ ນຳີ້
ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນ

ຫຸດຼ ລງົ ເລອີ້ ຍໆ ເປັນສ່ື ງິ ທຳ້ີ ຫຳຼ ຍທື່ ຈະເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນບ່ື ມຄວຳມຍນຍງົ .
ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ໃນອະນຳຄດົ ດຳ້ີ ນກຳນກະກຽມ
ຄວນສນັ ຫຳງບົ ປະມຳນທື່ ມດອກເບຍີ້ ຕື່ ຳເພ່ື ອລງົ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນ, ຄວນມກຳນອະນຸຮກັ ປ່ື ຳໄມເີ້ ພື່ ອນຳ
ໃຊເີ້ ຮດັ ຟນ ຫຼ ຫຳວທິ ກຳນທື່ ທນັ ສະໄໝທດົ ແທນ, ດຳ້ີ ນກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແມ່ື ນກຳນສນັ ຫຳຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນຫນັ
ເປັນທນັ ສະໄໝ ໂດຍປັບໂຮງຫບ, ໂຮງຢອດໃຫສີ້ ຳມຳດໃຊງີ້ ຳນໄດຫີ້ ຼຳຍປ ພອ້ີ ມກນັ ນນັີ້ ກຄວນວຳງໂຮງຫື່ ຼຢ່ື ບ່ື ອນສງ
ເພື່ ອຮກັ ສຳຄວຳມສະອຳດ ແລະ ໜ່ື ວຍງຳນທື່ ກື່ ຽວຂອີ້ ງຄວນລງົ ມຳຝກອບົ ຮມົ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ຕ່ື ມ ເພື່ ອປະຊຳຊນົ ຈະມ
ກຳນປັບປຸງວທິ ກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍ, ດຳ້ີ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ຄວນມວທິ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ທື່ ເປັນເອກະລກັ ຂອງບຳີ້ ນ ແລະ ສື່ ວນ
ດຳີ້ ນກຳນຈຳໜື່ ຳຍແມື່ ນຄວນເຈລະຈຳເຊນັ ສນັ ຍຳກນັ ຢ່ື ຳງດໃນກຳນຮບັ ຊ ີ້ ເພ່ື ອບ່ື ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ເສຍຜນົ ປະໂຫຍດຫຳຼ ຍ.

ຄຳທ່ື ສຳຄນັ : ກຳນຜະລດິ , ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ, ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍ ແລະ ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ
Abstract

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

175

The purpose of this study is to study the problems and challenges in the production of
frozen sugarcane juice as a product and to study the way to solve the problem of producing frozen
sugarcane juice as a product for the people of Nang Phun Village, Borikan District, Borikhamxay
Province. Using a qualitative study method using interview as a tool to collect data from 27 key
individuals by selecting only sugarcane producing households and analyzing the data using content
analysis, descriptive and descriptive analysis.

The problem and challenges in cubes Sugarcane production at Xomxeun Village, Borikhan
District, Borikhamxay Province found that low quality of Sugarcane, limited of area, expensive of
equipments and some family using tractor was found the expensive of diesel oil, the problem of
processing into goods was firewood because less of forest, for sugarcane mill have problem about
terracotta, bamboo products ( krathor) , leaf cause was difficult to get it, the problem of pakeging
was bamboo products ( krathor) , leaf and in the present so difficult to get its and the problem of
distribution were limited of marketing, the problem of transportation, because the Villager have no
vehicle, the challenges in cubes Sugarcane production the villager change from planted of
Sugarcane to planted the cassava and gave the agriculture area to private businessperson to
concession for banana planted, big orang those made the villager of Xomxeun nearly stop to cubes
Sugarcane production that is not sustainable.

The guideline for resolving the problem of cubes cugarcane production at Xomxeun Village
Borikhan District, Borikhamxay Province in preparing should look for the budget especially the loan
that low interest for investment in cubes cugarcane production, should protected the forest for
used firewood or lookfor a modern way instead, processing into goods should look for cost for
change to modern pakeging, change the sugarcane mill for using in several year including move
high place for cleaning and the authority unit concern should train the people at Xomxeun Village
more to resolving the methode of production in cubes cugarcare, should look more in identity of
the people at Xomxeun Village and the way for resolving distribution should make contratswith
midle person for trading including not very disadvantageous for Villagers.

Keywords: Production, frozen sugarcane juice, problems and challenges, Xomxeun Village

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

176

ບດົ ນຳ

ອອີ້ ຍເປັນພດຊະນດິ ໜ່ື ງຶ ທ່ື ສຳຄນັ ຢື່ ຳງຫຼວງຫຼຳຍໃນແງື່ຂອງກຳນຜະລດິ ເນື່ ອງຈຳກວ່ື ຳອອ້ີ ຍ ເປັນພດທ່ື ປກງ່ືຳຍ,
ສື່ ວນໃຫຍ່ື ເຂດພນ້ີ ທ່ື ທື່ ສຳມຳດປກອອ້ີ ຍໄດີ້ ແມື່ ນເປັນພນ້ີ ທ່ື ຮອີ້ ນຊ່ື ຸມ ລະຫວື່ ຳງເສນັ້ີ ຂະໜຳນ 35 ອງົ ສຳເໜອ ແລະ 35
ອງົ ສຳໃຕ,ີ້ ປະເທດທື່ ປກອອ້ີ ຍຕນົ້ີ ຕແມ່ື ນປະເທດບຣຳຊນິ , ກບຳ, ອນິ ເດຍ, ໄທ..., ອອ້ີ ຍ ອຳໄສກຳນຈະເລນເຕບໂຕໂດຍ
ແສງແດດ, ນຳີ້ , ອຳກຳດ ແລະ ທຳດອຳຫຳນຕ່ື ຳງໆ ແລະ ອອ້ີ ຍຍງັ ເປັນພດທ່ື ປກຄງັີ້ ດຽວ ແຕື່ ສຳມຳດເກບັ ກ່ື ຽວໄດຫ້ີ ຼຳຍຄງັ້ີ .
ອອີ້ ຍຖໄດວີ້ ່ື ຳ ເປັນພດເສດຖະກດິ ທື່ ສຳຄນັ ຊະນດິ ຫນ່ື ງຶ ສຳມຳດປກໄດເ້ີ ກອບທຸກພຳກຂອງປະເທດ, ມອຳຍຸກຳນເກບັ ກື່ ຽວ

10-12 ເດອນ, ສຳມຳດເກບັ ຜນົ ຜະລດິ ໄດີ້ 2-3 ປ, ແຕ່ື ສະພຳບແວດລອີ້ ມ ແລະ ກຳນບຳລຸງຮກັ ສຳກເປັນປັດໄຈສຳຄນັ ໃນ
ກຳນເພື່ ມຜນົ ຜະລດິ ແລະ ໃຫຄີ້ ຸນນະພຳບຂອງອອີ້ ຍ, ອອີ້ ຍສຳມຳດປກໄດໃ້ີ ນດນິ ເກອບທຸກປະເພດຕງັີ້ ແຕ່ື ດນິ ລວີ້ ນຈນົ
ເຖງິ ດນິ ປົນຊຳຍ, ສຳລບັ ພນ້ີ ທ່ື ທ່ື ເຫມຳະສົມກບັ ກຳນປກອອີ້ ຍຄວນເປັນທື່ ພຽງ, ຄວນຫລກເວນັ້ີ ກຳນປກອອີ້ ຍໃນດນິ
ຫນຽວ, ດນິ ຊຳຍ ແລະ ດນິ ຫກົ ເຮອ້ີ (ບນັ ດອນ ຖຳ້ີ ເງນິ , 2022).

ກຳນແປຮບຜະລດິ ຕະພນັ ບ່ື ວື່ ຳຈະໃນຮບແບບຂອງກຳນເປັນອຸດສຳຫະກຳທ່ື ທນັ ສະໄໝ ຫຼ ໃນຮບແບບຂອງ
ກຳນນຳມຊພີ້ ມປັນຍຳທອີ້ ງຖື່ ນິ ຄດິ ຂນຶ້ີ ຈຳກສະຕປິ ັນຍຳ ແລະ ຄວຳມສຳມຳດຂອງທອີ້ ງຖ່ື ນິ ນນັີ້ ເພື່ ອໃຊໃ້ີ ນກຳນແກໄີ້ ຂ
ບນັ ຫຳ ຫຼ ດຳລງົ ຊວດິ ໄດຢ້ີ ່ື ຳງເໝຳະສມົ ໂດຍມຂະບວນກຳນສບທອດກນັ ມຳເປັນເວລຳຍຳວນຳນ, ພອີ້ ມກນັ ນນັີ້ ກຍງັ ມ
ຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດ ທ່ື ອຳນວຍຄວຳມສະດວກເຮດັ ໃຫເ້ີ ກດພມປັນຍຳເຊື່ ນັ ກນັ ແລະ ກເປັນຄວຳມຮຄ້ີ ວຳມສຳມຳດ
ຂອງຊຳວບຳີ້ ນທ່ື ເກດມຳຈຳກປະສບົ ກຳນດຳລງົ ຊວດິ ແລະ ຄວຳມສະຫຽຼ ວສະຫຳຼ ດຂອງຊຳວບຳ້ີ ນໃນແຕື່ ລະທອີ້ ງຖ່ື ນິ ລວມ

ທງັ ກຳນສບທອດຄວຳມຮຈ້ີ ຳກບນັ ພະບຸລຸດ, ຮືຸ່ ນສ່ື ຮ່ືຸ ນ, ໃນກຳນສບທອດມກຳນປັບຕວົ , ກຳນປະຍຸກ ແລະ ກຳນປ່ື ຽນແປງ
ຈນົ ກຳຍເປັນຄວຳມຮໃ້ີ ໝື່ ເພ່ື ອໃຫເີ້ ຂຳົີ້ ກບັ ສະພຳບແວດລອີ້ ມໃນປັດຈບຸ ນັ ເພື່ ອໃຫສ້ີ ື່ ງິ ເຫື່ ຼຳົ ນນັ້ີ ເກດເປັນສ່ື ງິ ທື່ ຈບັ ບຳຍ, ຊ ີ້
ຂຳຍເປັນສນິ ຄຳີ້ ໄດີ້ ເວຳົ້ີ ໄດວ້ີ ່ື ຳ ພມປັນຍຳນນັີ້ ມກັ ຈະມຂນຶ້ີ ໃນແຕື່ ລະທອີ້ ງຖື່ ນິ ຂອງແຕ່ື ລະຂງົ ເຂດທື່ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ (ສຳນຽງ

ສອີ້ ຍນຳກພງົ , 1992).
ອອີ້ ຍ ເປັນພດທື່ ຄນົ ລຳວນຍິ ມົ ປກໃນລະດບັ ຄອບຄວົ ແລະ ປກຂຳຍເປັນສນິ ຄຳີ້ , ອອ້ີ ຍເປັນພດທື່ ສຳມຳດກນິ ໄດ້ີ

ໃນແບບທື່ ບື່ ຕອີ້ ງແປຮບ ແລະ ໃນຮບແບບຂອງກຳນແປງຮບເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ຕື່ ຳງໆ ເພື່ ອປະໂຫຍດໃນກຳນນຳໃຊີ້ ແລະ

ບລໂິ ພກຕຳມຄວຳມຮຽກຮອ້ີ ງຕອ້ີ ງກຳນຂອງຜບ້ີ ລໂິ ພກ. ໃນສຳທຳລະນະລັດ ປະຊຳທປິ ະໄຕ ປະຊຳຊົນລຳວ ກເປັນ
ປະເທດໜື່ ງຶ ທ່ື ນຍິ ມົ ປກອອີ້ ຍມຳແຕື່ ເຫງນຳນ ແລະ ປັດຈບຸ ນັ ກມກຳນປກອອີ້ ຍເພ່ື ອບລໂິ ພກພຳຍໃນຄວົ ເຮອນ, ເປັນ
ສນິ ຄຳີ້ ຊຸ ມຊນົ ແລະ ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ອຸດສຳຫະກຳ. ບຳ້ີ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໄດຮີ້ ບັ ກຳນສຳ້ີ ງຕງັີ້ ໃນ ປ
ຄ.ສ 1920 ແລະ ໄດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳ ຂນຶ້ີ ຕຳມລຳດບັ ຕຳມແນວທຳງຂອງພກັ -ລດັ ຊື່ ງຶ ປັດຈບຸ ນັ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ ມ 276
ຄອບຄວົ ມປະຊຳກອນທງັ ໝດົ 1,374 ຄນົ ໃນນນັ້ີ ເປັນຍງິ 665 ຄນົ ເປັນບຳີ້ ນທື່ ພນີ້ ທ່ື ດນິ ມລກັ ສະນະເປັນທື່ ງົ ພຽງ
ລອີ້ ງແມື່ ນຳ້ີ , ມຄວຳມເໝຳະສມົ ໃນກຳນປກພດກະສກິ ຳເປັນສນິ ຄຳີ້ , ພຳຍໃນບຳີ້ ນຍງັ ມກ່ື ຸມຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນເພື່ ອ
ເປັນສນິ ຄຳີ້ ທື່ ສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃຫແີ້ ກ່ື ຊຳວບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນມຳຍຳວນຳນ, ຊ່ື ງຶ ມ 18 ຄອບຄວົ , ມເນອີ້ ທື່ ປກອອ້ີ ຍທງັ ໝດົ 12
ເຮກັ ຕຳ, ຈຳກສະຖຕິ ຜິ ື່ ຳນມຳ ແມື່ ນສຳມຳດຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນສງສຸດ 380 ກະທ, ຄອບຄວົ ທື່ ຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນ

ໜອີ້ ຍສຸດແມື່ ນໄດີ້ 80 ກະທ ເຫນັ ວ່ື ຳ ກຳນຜະລດິ ແຕ່ື ລະປແມື່ ນມຈຳນວນຫຼຳຍ ປ ຄ.ສ 2019 ຜະລດິ ໄດ້ີ 985 ກະທ

ສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ເປັນເງນິ ທງັ ໝດົ 108,350,000 ກບ, ປ ຄ.ສ 2020 ຜະລດິ ໄດ້ີ 1,570 ກະທ ເປັນເງນິ 188,400,000

ກບ ແລະ ປ ຄ.ສ 2021 ຜະລິດໄດີ້ 1,590 ກະທ ເປັນເງນິ 190,800,000 ກບ ຖວ່ື ຳສຳມຳດສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃຫ້ີ
ປະຊຳຊນົ ເຮດັ ໃຫມີ້ ຊວິ ດິ ກຳນເປັນຢ່ື ດຂນຶ້ີ ຄ ປະຊຳຊນົ ມເງນິ ເກບັ , ມເງນິ ໃຊຈີ້ ່ື ຳຍໃນຊວດິ ປະຈຳວນັ , ຊເີ້ ຄ່ື ອງໃຊສ້ີ ອຍ
ພຳຍໃນຄວົ ເຮອນ ລວມເຖງິ ມທນຶ ຮອນໃນກຳນສື່ ງົ ລກຫຼຳນຮຽນໜງັ ສອກດວີ້ ຍ (ກື່ ຸມຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ,

2021).
ໃນໄລຍະຜ່ື ຳນມຳກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ ກຍງັ ພບົ ບນັ ຫຳຫຼຳຍຢ່ື ຳງເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນ

ເລື່ ອງວດັ ຖຸດບິ ບຳງຢື່ ຳງເຊື່ ນັ : ຟນທ່ື ທ່ື ໃຊເ້ີ ຂຳົີ້ ໃນກຳນຕມົ້ີ ແມ່ື ນຊອກຫຳຫຍຳກ, ໃຊຕີ້ ນົີ້ ທນຶ ໃນກຳນຊຟີ້ ນແມື່ ນແພງ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

177

ຫຼຳຍ ພອີ້ ມກນັ ນນັີ້ ກຍງັ ຂຳດແຄນແຮງງຳນໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ, ເຕກັ ນກິ ກຳນຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຍງັ ບ່ື ທນັ
ສງ ຈຳເປັນໃຊຕ້ີ ນົີ້ ທນຶ ຫຼຳຍ ເຮດັ ໃຫໄ້ີ ດຜ້ີ ນົ ກຳໄລໜອີ້ ຍ ພອ້ີ ມທງັ ມສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນປັດຈບຸ ນັ ຄ ມສວນກວ້ີ ຍຂອງນກັ
ລງົ ທນຶ ຊຳວຈນກວມເອຳົ ພນີ້ ທ່ື ດນິ ຂອງປະຊຳຊນົ , ປະຊຳຊນົ ພຳກນັ ເລື່ ມຫນັ ໄປປກມນັ ຕນົ້ີ , ຕະຫຼຳດຈຳໜ່ື ຳຍແມື່ ນຍງັ ບື່
ກວຳ້ີ ງຂວຳງ ແລະ ບື່ ມພ່ື ຄຳີ້ ຄນົ ກຳງຕດິ ຕ່ື ຊື່ ຂຳຍ (ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ, 2021).

ຈຳກບນັ ຫຳທ່ື ກ່ື ຳວມຳຂຳີ້ ງເທງິ ນນັີ້ ເຫນັ ວ່ື ຳ ກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊ່ື ນແມື່ ນ
ມບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍຫຼຳຍຢ່ື ຳງໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນ ຈື່ ງຶ ເຮດັ ໃຫຜີ້ ສ້ີ ກຶ ສຳມຄວຳມສນົ ໃຈຢຳກສຶກສຳໃນ
ປະເດນັ ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ , ແນວທຳງໃນກຳນອະນຸຮກັ ພມປັນຍຳ ລວມເຖງິ
ກຳນພດັ ທະນຳກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊ່ື ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ເພ່ື ອຜນົ ກຳນສກຶ ສຳທື່
ໄດຈີ້ ະເກດປະໂຫຍດຕື່ ປະຊຳຊນົ ທ່ື ຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ລວມເຖງິ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ ແລະ ໜ່ື ວຍງຳນ
ທ່ື ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງ ເພ່ື ອປະກອບເຂຳົີ້ ໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຫຳແນວທຳງໃນກຳນອະນຸຮກັ ພມປັນຍຳ ແລະ ກຳນກຳນພດັ ທະນຳກຳນ
ຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊໃນອະນຳຄດົ .

ວທິ ການຶສກສາ

ຮບແບບກຳນຶສກສາ
ກຳນສກຶ ສຳເລື່ ອງ ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ

ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ຜສ້ີ ກຶ ສຳແມ່ື ນນຳໃຊວ້ີ ທິ ກຳນສກຶ ສຳແບບຄຸນນະພຳບ ໂດຍກຳນສງັ ເກດແບບມສື່ ວນຮື່ ວມ
ແລະ ບ່ື ມສື່ ວນຮ່ື ວມ, ສນົ ທະນຳເປັນກ່ື ຸມກບັ ປະຊຳຊນົ ພຳຍໃນບຳ້ີ ນ ແລະ ສຳພຳດເຈຳະເລກິ ປະຊຳຊນົ ຜປ້ີ ະກອບອຳຊບ

ໃນກຳນຜະລດິ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ .
ປະຊຳກອນ ແລະ ກື່ ຸມເປົ້ຳີ ໝຳຍ

ປະຊຳກອນທື່ ໃຊໃ້ີ ນກຳນສຶກສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມື່ ນປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ມ 276
ຄອບຄວົ ມປະຊຳກອນທງັ ໝດົ 1,374 ຄນົ , (ຍງິ 665 ຄນົ ) ແລະ ພະນກັ ງຳນຫອ້ີ ງກຳນອຸດສຳຫະກຳ ແລະ ກຳນຄຳີ້
ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ແລະ ຜວ້ີ ໄິ ຈຄດັ ເລອກກື່ ຸມເປົຳີ້ ໝຳຍໃຫຂີ້ ມ້ີ ນ ໂດຍໃຊວ້ີ ທິ ກຳນເລອກແບບເຈຳະຈງົ ເອຳົ
ສະເພຳະຜທ້ີ ື່ ມສື່ ວນກື່ ຽວຂອ້ີ ງ ເຊື່ ງິ ປະກອບມ ຮອງນຳຍບຳີ້ ນ, ປະທຳນສະຫະພນັ ແມ່ື ຍິງ ແລະ ຄະນະ 5 ທື່ ຳນ,
ປະຊຳຊນົ ຜປີ້ ກອອ້ີ ຍ ລວມຈຳນວນທງັ ໝດົ 27 ຄນົ .
ວທິ ກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນ

ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນຈຳກແບບສຳພຳດ ແລະ ກຳນສງັ ເກດ, ແບບສຳພຳດປະກອບມ 3 ສື່ ວນຄ ຂມ້ີ ນທື່ ວົ ໄປຂອງຜໃ້ີ ຫສ້ີ ຳ
ພຳດ; ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍ ແລະ ແນວທຳງໃນກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊ່ື ນ
ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໃນອະນຳຄດົ . ສື່ ວນແບບສງັ ເກດແບບມສື່ ວນຮ່ື ວມກບັ ປະຊຳຊນົ ເຊື່ ງິ ກຳນສງັ ເກດນນັ້ີ
ແມື່ ນໄດອີ້ ຳໄສກຳນບນັ ທກຶ ຂມ້ີ ນ ແລະ ກຳນຖື່ ຳຍພຳບປະກອບ ເພ່ື ອໃຫໄີ້ ດມ້ີ ຳເຊ່ື ງິ ຂມ້ີ ນທື່ ແທຈີ້ ງິ .
ກຳນວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຜນົ ຂມີ້ ນ

ຫຼງັ ຈຳກກວດສອບຄວຳມສມົ ບນ ແລະ ຄບົ ຖວີ້ ນຂອງຂມ້ີ ນ ແລວ້ີ ນຳເອຳົ ຂມ້ີ ນນນັີ້ ມຳທຳກຳນວເິ ຄຳະຄວຳມ
ສຳພນັ ກ່ື ຽວຂອີ້ ງກບັ ເນອ້ີ ໃນກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍແຍກອອກເປັນໝວດໝື່ ຕຳມຈດຸ ປະສງົ ກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ເນອ້ີ ໃນທື່ ກຳນດົ
ຈຳກນນັີ້ ນຳຂມ້ີ ນມຳແປຜນົ ດວີ້ ຍກຳນຂຽນໃນລກັ ສະນະພນັ ລະນຳ ອະທບິ ຳຍແບບວເິ ຄຳະຕຳມຂອບເຂດແນວຄດິ ກຳນ
ສກຶ ສຳທ່ື ກຳນດົ ໄວີ້ ດວ້ີ ຍກຳນສມົ ທຽບແນວຄດິ ແລະ ທດິ ສະດທື່ ກື່ ຽວຂອ້ີ ງ.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

178

ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

1. ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລິ

ຄນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ
ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນກະກຽມ

ບນັ ກຳນກະກຽມເປັນຂະບວນກຳນສຳຄນັ ທ່ື ປະຊຳຊນົ ນຳໃຊເ້ີ ຂຳົ້ີ ໃນກຳນປກອອ້ີ ຍ ໂດຍຄອບຄວົ ທື່ ຜະລດິ ນຳ້ີ
ອອີ້ ຍກອີ້ ນ ທງັ ໝດົ ແມ່ື ນນຳໃຊພີ້ ມປັນຍຳຂອງຕນົ ແລະ ສະມຳຊກິ ພຳຍໃນຄອບຄວົ ເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນແຮງງຳນ, ເນອີ້ ທື່
ດນິ ແລະ ຂະບວນກຳນປກອອີ້ ຍ. ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມ່ື ນພບົ ວ່ື ຳ ບນັ ຫຳທ່ື ພບົ ໃນກຳນປກອອ້ີ ຍແມ່ື ນ ກຳນປກ
ອອີ້ ຍເລ່ື ມປກໃນເດອນເມສຳຫຳເດອນພດຶ ສະພຳອຳກຳດຂອີ້ ນຂຳ້ີ ງຮອ້ີ ນອບົ ເອຳົ້ີ ເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນປກສຳລບ່ື ຂຶ້ີ ປະຊຳຊນົ
ແມື່ ນໄດຊ້ີ ແີ້ ນວພນັ ໃໝ່ື ເຮດັ ໃຫເີ້ ພື່ ມຕນົ້ີ ທນຶ ແກ່ື ປະຊຳຊນົ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນອະນຳຄດົ ແມ່ື ນນຳຍທນຶ ມສ່ື ວນທື່ ຈະ
ແຊກແຊງໃນເລ່ື ອງກຳນກຳນສຳປະທຳນທື່ ດນິ ປະຊຳຊນົ ເພ່ື ອປກກວີ້ ຍ, ປກໝຳກກຽີ້ ງ ລວມເຖງິ ຢຳງພຳລຳ, ກຳນປກ
ອອີ້ ຍແມື່ ນພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງອຳກຳດ, ຕນົີ້ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ ລວມເຖງິ ແນວພນັ ແລະ ອຸປະກອນແມ່ື ນພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງ
ລຳຄຳແພງ ຕອ້ີ ງໄດໃີ້ ຊຕີ້ ນົີ້ ທນຶ ສງ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຫຼຳຍຄອບຄວົ ໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນ ອຳດບື່ ມຄວຳມຍນຍງົ

ໄດ.້ີ
ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳີ້

ກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳີ້ ແມື່ ນບັນຫຳເລື່ ອງຕົນ້ີ ທນຶ ທື່ ໃຊໃີ້ ນກຳນແປຮບນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນ, ບັນຫຳເລື່ ອຶ ງຟນ
ເພຳະວື່ ຳຟຶນຈຳກດັ ຫຼ ເລື່ ມບ່ື ມແລວ້ີ ເຊື່ ງິ ເປັນເລື່ ອງທ່ື ທຳ້ີ ທຳຍຫຼຳຍໃນອະນຳຄດົ ປ່ື ຳໄມແ້ີ ມ່ື ນຫຸດຼ ລງົ ເລອ້ີ ຍໆ, ເຮດັ ໃຫ້ີ
ສື່ ຽງຫຼຳຍທ່ື ປະຊຳຊນົ ອຳດຢຸດຕໃິ ນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ, ສື່ ວນໂຮງຫບກເປັນກຳນຊ່ື ຽນມຳຈຳກໄມ ້ີ ແຕື່ ຕວົ ຈງິ ໄມ ້ີ
ແມື່ ນຫຳຍຳກ, ສ່ື ວນເລ່ື ອງໂຮງຫື່ ກຼ ພບົ ບນັ ຫຳເລື່ ອງກຳນຫຳດນິ ມຳປັນ້ີ ໂຮງຫື່ ຼແມື່ ນຫຍຸງີ້ ຍຳກ ເນື່ ອງຈຳກວ່ື ຳ ດນິ ບລເິ ວນ
ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນແມ່ື ນເປັນດນິ ຊຳຍແກມແຮື່ ເຮດັ ປື່ ັນຫື່ ຼແລວ້ີ ແຕກງ່ືຳຍ, ກະທ ແລະ ຕອງທ່ື ໃຊໃີ້ ນກຳນແປຮບແມ່ື ນຫຳ
ຍຳກໃນປັດຈບຸ ນັ ຖຳີ້ ຊກ້ີ ຈະມລຳຄຳແພງ ແລະ ອຸປະກອນຮບັ ໃຊຕ້ີ ື່ ຳງໆໃນກຳນຜະລດິ ກແມ່ື ນມລຳຄຳແພງເຊ່ື ນັ ກນັ
ເຊ່ື ນັ : ໝຕີ້ ມົີ້ , ກະດຳີ້ ມຄນົ ອອ້ີ ຍ, ພຳີ້ , ມດ ແລະ ຜຳີ້ ຮອງໂຮງຫ່ື ໃຼ ນກຳນຢອດນຳີ້ ອອ້ີ ຍ.

ໂດຍສງັ ລວມ ຄວຳມທຳີ້ ທຳີ້ ຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນໃນດຳີ້ ນກຳນແປຮບນນັ້ີ ແມື່ ນມທື່ ຳອ່ື ຽງທື່ ຈະບ່ື ຍນ
ຍງົ ສງ ຍອ້ີ ນກຳນແປຮບພບົ ບນັ ຫຳເລື່ ອງຕນົ້ີ ທນຶ ລວມເຖງິ ອຸປະກອນຕື່ ຳງໆໃນກຳນແປຮບແມ່ື ນມຕນົີ້ ທນຶ ສງຫຼຳຍ.

ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ

ບນັ ຫຳຂອງກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ຂອງຜຜີ້ ະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນພບົ ບນັ ຫຳເລື່ ອງທນຶ ແມ່ື ນບນັ ຫຳຕນົີ້ ຕ ໂດຍສະເພຳະ

ແມ່ື ນກຳນຊວ້ີ ດັ ຖຸດບິ ເຊ່ື ນັ : ກະທ, ຊໃ້ີ ບຕອງໂອບ ຫຼ ກຳນໄປຫຳເອຳົ ກຍຳກ ເພຳະເນອີ້ ທ່ື ດນິ ທື່ ຫຳໃບຕອງໄດແີ້ ມື່ ນເອຳົ
ໄປປກມນັ ຕນົ້ີ ແລວີ້ ແຕ່ື ໃນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ຍງັ ມລກັ ສະນະແບບດງັີ້ ເດມ, ບທນັ ສະໄໝ ແລະ ຍງັ ບ່ື ມຄວຳມສວຍງຳມເປັນ

ໜຳີ້ ຈບັ ໃຈເທື່ ຳົ ທື່ ຄວນ ແລະ ອກປະກຳນແມື່ ນທຳງປະຊຳຊນົ ບ່ື ມຄວຳມຮຄ້ີ ວຳມສຳມຳດດຳ້ີ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ປຳນໃດ.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

179

ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຈດັ ຈຳໜ່ື ຳຍ
ກຳນຈຳໜ່ື ຳຍແມ່ື ນຊື່ ອງທຳງສຳຄນັ ທື່ ເຮດັ ໃຫສ້ີ ນິ ຄຳີ້ ສຳມຳດເຂົຳ້ີ ເຖງິ ຕະຫຼຳດໄດດ້ີ ໂດຍ ໄລຍະຜ່ື ຳນມຳ

ປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊ່ື ນແມື່ ນພບົ ບນັ ຫຳໃນເລື່ ອງກຳນຈຳໜື່ ຳຍສນິ ຄຳີ້ ຫຼ ຜະລດິ ຕະພນັ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຂອງຕນົ ຫຳຼ ຍ ເຊື່ ນັ
ລດົ ຂນົ ສື່ ງົ ຕະຫຼຳດຢື່ ໄກ, ລຳຄຳຂຳຍມຄວຳມຄດັ ແຍງີ້ ກນັ ແລະ ຕະຫຼຳດຈຳໜື່ ຳຍນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ ຍງັ ມຈຳກດັ , ລຳຄຳນຳີ້
ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນບື່ ຄກນັ ສຳລບັ ແມ່ື ຄຳີ້ ຄນົ ກຳງມຳຊ,ີ້ ກຳນໄປຂຳຍເອງພບົ ບນັ ຫຳບື່ ອນວຳງຂຳຍ ແລະ ລດົ ຂນົ ສ່ື ງົ ກບ່ື ມ ເຮດັ
ໃຫເີ້ ກດບນັ ຫຳສມົ ຄວນ ແລະ ຕະຫຼຳດທ່ື ມພດັ ຢື່ ໄກກນັ ຫຼຳຍເຊ່ື ນັ : ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຫຼ ຢື່ ສະຫວນັ ນະເຂດ
ເປັນຕນົ້ີ .

2. ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນ ຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ

ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໃນອະນຳຄດົ

ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນກະກຽມ
ສຳຄນັ ທື່ ສຸ ດແມື່ ນກຳນສະໜອງເລ່ື ອງງບົ ປະມຳນ ຍອ້ີ ນງບົ ປະມຳນຂອງປະຊຳຊົນ ມຈຳກດັ ຫຼຳຍເຮດັ ໃຫີ້

ກະກຽມວດັ ຖຸດບິ ແມ່ື ນຫຍຸງ້ີ ຍຳກ ໂດຍກຳນສະໜອງທນຶ ດ່ື ງັ ກ່ື ຳວແມື່ ນດອກເບຍີ້ ຕ່ື ຳ ຊ່ື ງຶ ຂນຶີ້ ກບັ ອຸດສຳຫະກຳ ແລະ ກຳນ
ຄຳີ້ ເມອງຄວນມກຳນປັບປຸງແນວໃດໃນບນັ ຫຳດ່ື ງັ ກ່ື ຳວ ສື່ ວນເລ່ື ອງຟນແມ່ື ນເຫນັ ວື່ ຳ ຄວນອະນຸຮກັ ປື່ ຳໄມ ີ້ ແລະ ກຳນດົ
ເວລຳກຳນຕດັ ໄມ ີ້ ຫຼ ຫຳວທິ ກຳນທື່ ທນັ ສະໄໝທດົ ແທນແຫື່ ງຼ ພະລງັ ງຳນຟນ ແຕ່ື ກລະວງັ ເລື່ ອງລຳຄຳຂອງນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນ
ຊ່ື ງຶ ເປັນສື່ ງິ ທ່ື ທຳ້ີ ທຳຍສມົ ຄວນໃນອະນຳຄດົ ວື່ ຳ ກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນໄດຍ້ີ ນຍງົ ບ ແລະ ແນວທຳງແກໄີ້ ຂເລື່ ອງ
ໃບຕອງກເຊ່ື ນັ ກນັ ປະຊຳຊນົ ຄວນຊອກຫຳກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ດວ້ີ ຍວທິ ກຳນອື່ ນ ເພ່ື ອບ່ື ໃຫມ້ີ ກຳນກະກຽມຫຍຸງີ້ ຍຳກ.

ແນວທຳງໃນກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳ້ີ
ແມ່ື ນເຫນັ ວ່ື ຳ ໜື່ ວຍງຳນທື່ ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງຄວນລງົ ມຳຝກອບົ ຮມົ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຕ່ື ມ ເພື່ ອປະຊຳຊນົ ຈະມກຳນປັບ

ວທິ ກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍເພື່ ອບື່ ໃຫໃ້ີ ຊແີ້ ຮງງຳນຫຼຳຍ, ຄວນຫນັ ປື່ ຽນຈຳກກຳນນຳໃຊວ້ີ ທິ ກຳນແບບເກື່ ຳົ ໄປສື່ ວທິ ກຳນທື່
ທນັ ສະໄໝກວ່ື ຳເກື່ ຳົ ເປັນຕນົ້ີ ແມື່ ນໂຮງຫນ, ໂຮງຢອດທື່ ນຳໃຊໃີ້ ນກຳນແປຮບໃຫມ້ີ ຄວຳມທນັ ສະໄໝ ແລະ ນຳໃຊ້ີ
ແຮງງຳນໜອ້ີ ຍ ເພື່ ອບື່ ໃຫສ້ີ ນ້ີ ເປອງງບົ ປະ ມຳນໃນແຕ່ື ລະປ.

ແນວທຳງໃນກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳກຳນບນັ ຈພຸ ນັ
ຄວນມວທິ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ທື່ ເອກະລກັ ຂອງບຳີ້ ນ ແລະ ປະຊຳຊນົ ຄວນປະສຳນໄປຍງັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ

ເພ່ື ອປະສຳນຫຳໜື່ ວຍງຳນທ່ື ກື່ ຽວຂອ້ີ ງລງົ ມຳໃຫຄ້ີ ວຳມຮໃີ້ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ລວມເຖງິ ຮບແບບຕື່ ຳງໆຂອງນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ
ແລະ ຫຳຊື່ ອງທຳງກຳນໃຫທີ້ ນຶ ແກ່ື ປະຊຳຊນົ ໃຫຫີ້ ຼຳຍຂນຶ້ີ ກວື່ ຳເກື່ ຳົ ໃນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ , ກຳນຍກົ ລະດບັ ຄວຳມຮກ້ີ ື່ ຽວກບັ
ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ດວີ້ ຍກຳນປັບປຸງວດັ ຖຸດບິ ໃນກຳນນຳໃຊີ້ ແຕ່ື ກຄວນມກຳນສະລບັ ກນັ ເຊ່ື ນັ ກຳນໃຊໃ້ີ ບຕອງ, ກຳນໃຊໄ້ີ ມ ້ີ
ໃຜື່ , ກຳນໃຊໄ້ີ ມເ້ີ ຮຍີ້ , ໄມຊ້ີ ອດ ຫຼ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ແບບທນັ ສະໄໝ ແຕ່ື ລຳຄຳຈະມກຳນປື່ ຽນແປງ ເນ່ື ອງຈຳກຕນົ້ີ ທນຶ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

180

ແພງ ແລະ ອກວທິ ກຳນໜ່ື ງຶ ແມື່ ນກຳນປະສຳນງຳນໄປຍງັ ຜຊີ້ ື່ ຽວຊຳນລະດບັ ເມອງກ່ື ຽວກບັ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ເພ່ື ອລງົ ມຳ

ສດິ ສອນວທິ ກຳນຕ່ື ຳງໆໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ແລະ ເຮດັ ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ສຳມຳດບນັ ຈພຸ ນັ ສວຍງຳມ ແລະ ປະຢັດລຳຄຳໄດ.ີ້

ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂກຳນຈດັ ຈຳໜ່ື ຳຍ
ກຳນຕະຫຼຳດແມ່ື ນຂະບວນກຳນຊ-ີ້ ຂຳຍສນິ ຄຳ້ີ ທື່ ບື່ ຈຳເປັນຕອີ້ ງອຳໄສພນີ້ ທ່ື , ເປັນກຳນຕດິ ຕ່ື ສ່ື ສຳນກື່ ຽວກບັ ຂີ້

ມນລະ ຫວື່ ຳງຜຂ້ີ ຳຍ ແລະ ຜຊ້ີ ,້ີ ກຳນຕະຫຼຳດປະກອບດວ້ີ ຍເຄ່ື ອງມທື່ ສຳຄນັ ຄ: ກຳນໂຄສະນຳ, ກຳນສື່ ງົ ເສມກຳນຂຳຍ,
ກຳນໃຫຂີ້ ມ້ີ ນຂ່ື ຳວສຳນ ແລະ ປະຊຳສຳພນັ ແຕ່ື ປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊ່ື ນແມື່ ນບ່ື ມຂະບວນກຳນກຳນໂຄສະນຳ, ກຳນ
ສື່ ງົ ເສມກຳນຂຳຍ, ກຳນໃຫຂີ້ ມ້ີ ນຂ່ື ຳວສຳນ ແລະ ປະຊຳສຳພນັ ປະຊຳຊນົ ມກຳນຂຳຍຕຳມບຳີ້ ນ ແລະ ຖຳີ້ ມໃຜສນົ ໃຈກ
ສຳມຳດຕດິ ຕ່ື ຂຳຍໄດີ້ ເຊ່ື ງິ ໄລຍະຜື່ ຳນມຳແມ່ື ນພບົ ບນັ ຫຳຫຼຳຍ ແລະ ຄວນມກື່ ຸມກຳນຜະລດິ ໂດຍໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ເປັນ
ແກນຫຼກັ ລດັ ເປັນຜຊ້ີ ຸກຍີ້ ສະໜບັ ສະໜນ ແລະ ຊ່ື ວຍຕ່ື ລອງໃຫແ້ີ ກ່ື ປະຊຳຊນົ ໂດຍອຳໄສກຳນເຈລະຈຳກບັ ແມ່ື ຄຳ້ີ ຄນົ
ກຳງຢື່ ຳງລະອຽດ ແລະ ມກຳນເຊນັ ສນັ ຍຳກນັ ຢ່ື ຳງດໃນກຳນຮບັ ຊ ີ້ ຍອີ້ ນວ່ື ຳປະຊຳຊນົ ຈຳນວນຫຼຳຍບື່ ມລດົ ຂນົ ສ່ື ງົ ແລະ
ຕະຫຼຳດຢ່ື ໄກ ເປັນຕນົີ້ ແມື່ ນຕະຫຼຳດຢ່ື ສະຫວນັ ນະເຂດ ແລະ ປະຊຳຊົນຄວນຮື່ ວມກບັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ
ປະສຳນຍງັ ເມອງເພ່ື ອເຮດັ ແນວໃດໃຫສ້ີ ຳມຳດຫຳວທິ ກຳນຂຳຍໄດດີ້ ຂນຶ້ີ ຍອີ້ ນຕະຫຼຳດມຈຳກດັ ຫຼຳຍ ແລະ ຫຳວທິ ກຳນ
ຂນົ ສື່ ງົ ທື່ ດກວ່ື ຳເກື່ ຳົ .

ວຈິ ຳນຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

1. ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງປະຊຳ ຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ ເມອງບລິ

ຄນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ
ບນັ ຫຳ ແລະ ສື່ ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ ກຳນປກອອ້ີ ຍແມ່ື ນປກໃນຍຳມຮອີ້ ນ ເຮດັ

ໃຫເີ້ ກດບນັ ຫຳເລ່ື ອງອອີ້ ຍບ່ື ງຳມຫຼຳຍ, ເນອີ້ ທື່ ດນິ ບ່ື ພຽງພ ຍອີ້ ນວ່ື ຳ ປະຊຳຊນົ ບຳງຄອບຄວົ ນຳໃຊທີ້ ່ື ດນິ ຂອງຕນົ ໃຫ້ີ
ນກັ ທຸລະກດິ ສຳປະທຳນ, ອຸປະກອນມລຳຄຳແພງ ແລະ ບຳງຄອບຄວົ ແມື່ ນນຳໃຊລີ້ ດົ ໄຖກພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງນຳີ້ ມນັ ແພງ,
ກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳ້ີ ພບົ ບນັ ຫຳຟນໃນກຳນຕມົ້ີ ນຳີ້ ອອີ້ ຍ, ໂຮງຫບ ເພຳະອຳໃສໄມ ້ີ ແຕື່ ໄມຫ້ີ ຸຼດລງົ ເລອີ້ ຍໆ, ສື່ ວນເລື່ ອງ
ໂຮງຫ່ື ພຼ ບົ ບນັ ຫຳເລື່ ອງກຳນຫຳດນິ ມຳປ່ື ັນໂຮງຫ່ື ແຼ ມື່ ນຫຍຸງ້ີ ຍຳກ, ກະທ ແລະ ຕອງທ່ື ໃຊໃີ້ ນກຳນແປຮບແມ່ື ນຫຳຍຳກໃນ
ປັດຈບຸ ນັ ຖຳ້ີ ຊກີ້ ຈະມລຳຄຳແພງ, ດຳ້ີ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ແມື່ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ຍງັ ບື່ ງຳມ ໃຊກີ້ ະທໂອບດວີ້ ຍໃບຕອງ ແຕ່ື
ໃບຕອງແມື່ ນຫຳຍຳກຫຼຳຍ ຖຳີ້ ຈະບນັ ຈພຸ ນັ ໃຫມີ້ ຄວຳມສວຍງຳມດງຶ ດດຈດິ ໃຈລກຄຳີ້ ແມື່ ນໃຊຕີ້ ນົີ້ ທນຶ ສງ ແລະ ດຳີ້ ນ
ກຳນຈຳໜ່ື ຳຍນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນແມື່ ນຕະຫຼຳດມຈຳກດັ , ກຳນໄປຂຳຍເອງແມ່ື ນພບົ ບນັ ຫຳລດົ ຂນົ ສື່ ງົ ບ່ື ມ, ຕະຫຼຳດທ່ື ມ
ຕອີ້ ງກຳນແມ່ື ນຢື່ ຫື່ ຳງໄກ. ຄວຳມທຳ້ີ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນຄ ນກັ ທຸລະກດິ ມກຳນສຳປະທຳນທ່ື ດນິ ໂດຍ
ປະຊຳຊນົ ຫນັ ຈຳກກຳນປກອອ້ີ ຍໄປປກມນັ ຕນົີ້ ແລະ ນຳໃຊທ້ີ ື່ ດິ ນິ ໃຫນ້ີ ກັ ທຸລະກດິ ສຳປະທຳນປກໝຳກກຽ້ີ ງໃຫຍ່ື , ປກ
ກວີ້ ຍ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ທ່ື ຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຫຸຼດລງົ ເລອ້ີ ຍໆ ເປັນສ່ື ງິ ທຳີ້ ຫຼຳຍທື່ ຈະເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນ
ບື່ ມຄວຳມຍນຍງົ . ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳສະທອ້ີ ນໃຫເີ້ ຫນັ ວ່ື ຳຫຳຼ ຍດຳ້ີ ນວື່ ຳ ກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນແມ່ື ນມບນັ ຫຳຫຳຼ ຍ ໂດຍ
ສະເພຳະແມື່ ນຕນົີ້ ທນຶ ແລະ ວດັ ຖຸດບິ ຕ່ື ຳງໆ ເຮດັ ໃຫເ້ີ ກດຄວຳມທຳີ້ ທຳຍຕື່ ຄວຳມຍນຍງົ ຂອງກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນ
ຍອີ້ ນຈຳນວນຄອບຄວົ ຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນຫຸດຼ ລງົ ໃນແຕ່ື ລະປ ແລະ ຫນັ ກຳນນຳໃຊດີ້ ນິ ໄປເຮດັ ສວນມນັ ຕນົ້ີ ແລະ ໃຫ້ີ
ຈນສຳປະທຳນປກກວີ້ ຍເປັນສນິ ຄຳີ້ . ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ວ່ື ຳສອດຄ່ື ອງກບັ ແນວຄດິ ກຳນຜະລດິ ສນິ ຄຳ້ີ ແມ່ື ນຂະບວນ
ກຳນທ່ື ສຳຄນັ ທ່ື ສຸດ ໂດຍແມ່ື ນກຳນນຳອງົ ປະກອບຈຳກວດັ ຖຸຕ່ື ຳງໆມຳປະຍຸກໃຫເີ້ ປັນຜະລດິ ຕະພນັ ຊື່ ງຶ ເປັນຂະບວນ
ກຳນທ່ື ສຳຄນັ ຫຼຳຍ ຊື່ ງຶ ມນກັ ວຊິ ຳກຳນຫຼຳຍທື່ ຳນໃຫມີ້ ຸມມອງທ່ື ແຕກຕ່ື ຳງກນັ ຄ ກຳນຜະລດິ ສນິ ຄຳ້ີ ແມ່ື ນຂະບວນກຳນ
ປື່ ຽນສະພຳບວດັ ຖຸໃຫມີ້ ຳເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ທ່ື ເອນີ້ ວ່ື ຳ: ສນິ ຄຳີ້ ແລະ ບລກິ ຳນ ຖເປັນຂະບວນກຳນທ່ື ສຳຄນັ ທ່ື ສຸດໃນ
ກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ (ກອນຕະວນັ ຊຕະກຸນພງົ , 2019), ສະທອ້ີ ນໃຫເີ້ ຫນັ ວື່ ຳ ກຳນຜະລດິ ສນິ ຄຳ້ີ ໝຳຍເຖງິ ກຳນ

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

181

ປື່ ຽນຮບ ແລະ ກຳນປະກອບວດັ ຖຸດິບ ຫຼ ສນິີ້ ສ່ື ວນປະກອບເຂຳົີ້ ດວີ້ ຍກນັ ເພື່ ອເຮດັ ໃຫເີ້ ກດສນິ ຄຳ້ີ ໃໝ່ື ຂຶນີ້ ມຳໃນ
ຂະບວນກຳນຜະລດິ ນນັີ້ ຈະມກຳນໃຊແ້ີ ຮງງຳນ, ເຄ່ື ອງຈກັ , ເຄື່ ອງມ ແລະ ພະລງັ ງຳນ.

2. ແນວທຳງໃນກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນ ຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ

ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໃນອະນຳຄດົ
ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນຂອງປະຊຳຊນົ ໃນອະນຳຄດົ

ດຳີ້ ນກຳນກະກຽມ ຄວນສນັ ຫຳງບົ ປະມຳນທ່ື ມດອກເບຍ້ີ ຕື່ ຳເພື່ ອລງົ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນ, ຄວນມກຳນ
ອະນຸຮກັ ປື່ ຳໄມເີ້ ພື່ ອນຳໃຊເີ້ ຮດັ ຟນ ແລະ ຫຳວທິ ກຳນທື່ ທນັ ສະໄໝທດົ ແທນແຫ່ື ງຼ ພະລງັ ງຳນຟນ, ດຳີ້ ນກຳນແປຮບເປັນ
ສນິ ຄຳ້ີ ແມື່ ນກຳນສນັ ຫຳຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນຫນັ ເປັນທນັ ສະໄໝ ໂດຍປັບໂຮງຫບ, ໂຮງຢອດໃຫສ້ີ ຳມຳດໃຊງ້ີ ຳນໄດຫີ້ ຳຼ ຍປ
ເພ່ື ອບ່ື ໃຫສີ້ ນິ້ີ ເປອງໃນກຳນປັບປຸງທຸກປ, ຄວນມວທິ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ທ່ື ເປັນເອກະລກັ ຂອງບຳີ້ ນ ແລະ ສື່ ວນດຳີ້ ນກຳນຈຳ
ໜື່ ຳຍແມື່ ນຄວນເຈຍລະຈຳເຊນັ ສນັ ຍຳກນັ ຢື່ ຳງດໃນກຳນຮບັ ຊ ີ້ ເພ່ື ອບ່ື ໃຫປີ້ ະຊຳຊນົ ເສຍຜນົ ປະໂຫຍດຫຼຳຍຍອີ້ ນວ່ື ຳ
ປະຊຳຊນົ ຈຳນວນຫຼຳຍບ່ື ມລດົ ຂນົ ສື່ ງົ ແລະ ຕະຫຼຳດຢ່ື ໄກ ສອດຄ່ື ອງກບັ ໄກສອນ ພມົ ວຫິ ຳນ (ວຳລະສຳນອຳລຸນໃໝ່ື ,
2005) ທ່ື ໄດສ້ີ ະເໜແນວຄວຳມຄດິ ກື່ ຽວກບັ ກຳນສື່ ງົ ເສມກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ໄວວ້ີ ່ື ຳ: ກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ໝຳຍ
ເຖິງກຳນນຳໃຊບ້ີ ນັ ດຳວິທກຳນ, ມຳດຕະກຳນຕ່ື ຳງໆ ເພ່ື ອກະຕຸ ກຊຸ ກຍຂີ້ ະບວນກຳນຜະລິດຕ່ື ຳງໆໃຫມ້ີ ບຳດກຳີ້ ວ
ຂະຫຍຳຍຕວົ ຢື່ ຳງວື່ ອງໄວ ໃນໄລຍະເວລຳສນັ້ີ ຫຼ ຍຳວ ທງັ ຮບັ ປະກນັ ໃຫໄີ້ ດນີ້ ບັ ທງັ ປະລມິ ຳນ ແລະ ຄຸນນະພຳບຄຽງຄື່
ກນັ ແລະ ສອດຄື່ ອງກບັ ທດິ ສະດຂອງ Kotler (2017) ນກັ ທດິ ສະດທຳງກຳນຕະຫຼຳດຂອງຜບ້ີ ລໂິ ພກສນິ ຄຳີ້ ແລະ
ກຳນບລກິ ຳນນນັ້ີ ເປັນກຳນຕະຫຼຳດທ່ື ມ່ື ຸງເນນັ້ີ ຂຳຍສນິ ຄຳີ້ ແລະ ກຳນບລກິ ຳນ ແຕື່ ທ່ື ຈິ ງິ ແລວ້ີ ກຳນຕະຫຼຳດບື່ ຈຳເປັນຕອີ້ ງ
ເນນັີ້ ໄປສ່ື ກຳໄລສະເໝໄປ ເຊື່ ງິ ອນັ ທ່ື ຈງິ ແລວ້ີ ອງົ ກອນໃດໆທ່ື ຕອ້ີ ງກ່ື ຽວຂອີ້ ງກບັ ສຳທຳລະນະກລວີ້ ນແຕື່ ຈຳເປັນຕອ້ີ ງໄດີ້
ໃຊກີ້ ຳນຕະຫຳຼ ດເຂຳົີ້ ຊື່ ວຍທງັ ນນັີ້ ແມື່ ແຕື່ ອງົ ກຳນສຳສະໜຳກເຊື່ ນັ ກນັ ຄຕອ້ີ ງໄດເ້ີ ຜຍແຜື່ ທຳມະໃຫເີ້ ຖງິ ຊຳວບຳີ້ ນ, ຟິລບິ
ເອນ້ີ ສື່ ງິ ນນັີ້ ວື່ ຳ ເປັນກຳນຕະຫຳຼ ດຢື່ ຳງໜື່ ງຶ ເຊື່ ນັ ກນັ .

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ກຳນສກຶ ສຳເລື່ ອງ ພມປັນຍຳໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລຄິ ນັ
ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ຜນົ ກຳນສກຶ ສຳ ສຳມຳດສະຫຸບຼ ໄດດ້ີ ່ື ງັ ນ:ີ້

1. ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນເປັນສນິ ຄຳ້ີ ຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນຊມົ ຊື່ ນ ເມອງບລິ

ຄນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ
ບນັ ຫຳ ແລະ ສ່ື ງິ ທຳີ້ ທຳຍທື່ ມກັ ເກດຂນຶ້ີ ເລອ້ີ ຍໆ ຄ ລະດຮອ້ີ ນມກັ ພບົ ບນັ ຫຳອອ້ີ ຍບື່ ງຳມຫຼຳຍ, ເນອ້ີ ທື່ ດນິ ບ່ື

ພຽງພອຸປະກອນມລຳຄຳແພງ ແລະ ບຳງຄອບຄວົ ໃຊລີ້ ດົ ໄຖກ ແມ່ື ນພບົ ບນັ ຫຳເລ່ື ອງນຳີ້ ມນັ , ກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳ້ີ ພບົ
ບນັ ຫຳເລ່ື ອງຟນດງັ ໄຟໃນກຳນຕມົ້ີ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍ, ບນັ ຫຳເລື່ ອງໂຮງຫບ ເພຳະອຳໃສໄມ ີ້ ແຕື່ ໄມຫ້ີ ຸຼດລງົ ເລອີ້ ຍໆ, ສ່ື ວນເລ່ື ອງ
ໂຮງຫ່ື ຼພບົ ບນັ ຫຳເລື່ ອງກຳນຫຳດນິ ມຳປ່ື ັນໂຮງຫື່ ຼທ່ື ຫຳຍຳກ, ກະທ ແລະ ຕອງທື່ ໃຊໃ້ີ ນກຳນແປຮບແມື່ ນຫຳຍຳກໃນ
ປັດຈບຸ ນັ , ດຳີ້ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ແມ່ື ນບ່ື ງຳມ ໂດຍໃຊກີ້ ະທໂອບດວີ້ ຍໃບຕອງ ແຕ່ື ໃບຕອງແມ່ື ນຫຳຍຳກຫຼຳຍ ແລະ ດຳ້ີ ນ
ກຳນຈຳ ໜ່ື ຳຍນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນແມື່ ນຕະຫຼຳດມຈຳກດັ , ກຳນໄປຂຳຍເອງແມື່ ນພບົ ບນັ ຫຳລດົ ຂນົ ສ່ື ງົ ບ່ື ມ, ຄວຳມທຳ້ີ ທຳຍ
ໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຄ ປະຊຳຊນົ ຫນັ ຈຳກກຳນປກອອີ້ ຍໄປປກມນັ ຕນົີ້ ແລະ ນຳໃຊທີ້ ື່ ດິ ນິ ໃຫນີ້ ກັ ທຸລະກດິ ສຳ
ປະທຳນປກ ໝຳກກຽີ້ ງໃຫຍ່ື , ປກກວ້ີ ຍ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ທື່ ຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຫຸຼດລງົ ເລອີ້ ຍໆ ເປັນສື່ ງິ ທຳ້ີ ຫຳຼ ຍທື່ ຈະ
ເຮດັ ໃຫກີ້ ຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອີ້ ນບື່ ມຄວຳມຍນຍງົ .

2. ແນວທຳງໃນກຳນແກໄີ້ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນຂອງປະຊຳຊນົ ບຳີ້ ນ ຊມົ ຊ່ື ນ ເມອງບລຄິ ນັ

ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ໃນອະນຳຄດົ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

182

ແນວທຳງໃນກຳນແກໄ້ີ ຂບນັ ຫຳກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອ້ີ ຍກອ້ີ ນຂອງປະຊຳຊນົ ໃນອະນຳຄດົ ດຳ້ີ ນກຳນກະກຽມ
ຄວນສນັ ຫຳງບົ ປະມຳນທື່ ມດອກເບຍ້ີ ຕ່ື ຳເພື່ ອລງົ ທນຶ ໃນກຳນຜະລດິ ນຳ້ີ ອອ້ີ ຍກອີ້ ນ, ຄວນມກຳນອະນຸຮກັ ປ່ື ຳໄມເີ້ ພື່ ອນຳ
ໃຊເ້ີ ຮດັ ຟນ ຫຼ ຫຳວທິ ກຳນທື່ ທນັ ສະໄໝທດົ ແທນ, ດຳີ້ ນກຳນແປຮບເປັນສນິ ຄຳີ້ ແມ່ື ນກຳນສນັ ຫຳຕນົີ້ ທນຶ ໃນກຳນຫນັ
ເປັນທນັ ສະໄໝ ໂດຍປັບໂຮງຫບ, ໂຮງຢອດໃຫສ້ີ ຳມຳດໃຊງ້ີ ຳນໄດຫີ້ ຼຳຍປ ພອີ້ ມກນັ ນນັີ້ ກຄວນວຳງໂຮງຫ່ື ຼຢື່ ບື່ ອນສງ
ເພ່ື ອຮກັ ສຳຄວຳມສະອຳດ ແລະ ໜ່ື ວຍງຳນທ່ື ກ່ື ຽວຂອ້ີ ງຄວນລງົ ມຳຝກອບົ ຮມົ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຕ່ື ມ ເພື່ ອປະຊຳຊນົ ຈະມ
ກຳນປັບປຸງວທິ ກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍ, ດຳ້ີ ນກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ຄວນມວທິ ກຳນບນັ ຈພຸ ນັ ທ່ື ເປັນເອກະລກັ ຂອງບຳີ້ ນ ແລະ ສ່ື ວນ
ດຳີ້ ນກຳນຈຳ ໜື່ ຳຍແມື່ ນຄວນເຈລະຈຳເຊນັ ສນັ ຍຳກນັ ຢື່ ຳງດໃນກຳນຮບັ ຊ ້ີ ເພ່ື ອບ່ື ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ເສຍຜນົ ປະໂຫຍດຫຳຼ ຍ.

ຄາຂອບໃຈ

ກຳນສຶກສຳວໄິ ຈຄງັີ້ ນ້ີ ສຳເລັດໄດີ້ ກຕື່ ເມ່ື ອມຜໃ້ີ ຫກ້ີ ຳນຊື່ ວຍເຫຼອຊນ້ີ ຳເປັນຢື່ ຳງດຈຳກຜມີ້ ພະຄຸນຫຼຳຍທື່ ຳນ.
ສະນນັີ້ , ຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈ ແລະ ຄວຳມຮບີ້ ຸນຄຸນຢື່ ຳງສງມຳຍງັ ທື່ ຳນ ຮອງສຳດສະດຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳເອກ
ເດຊຳນຸລຳດ ແສນດວງເດດ ແລະ ທ່ື ຳນ ຜຊ້ີ ່ື ວຍອຳຈຳນ ປະລນິ ຍຳໂທ ສຸວນັ ນະຫງົ ລດັ ຕະນະພມິ ຄະນະກຳມະກຳນທ່ື
ປຶກສຳວທິ ະຍຳນພິ ນົ ທື່ ໄດໃ້ີ ຫຄີ້ ວຳມກະລຸນຳແນະນຳ, ກວດສອບ, ແກໄ້ີ ຂຂຂ້ີ ຳດຕກົ ບກົ ພ່ື ອງຕື່ ຳງໆ ໃນບດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ
ເຫມຼັີ້ ນ.ີ້

ຂສະແດງຄວຳມຂອບ ໃຈອຳຈຳນສອນທຸກທື່ ຳນທ່ື ໄດໃີ້ ຫຄ້ີ ວຳມຮທີ້ ຳງດຳ້ີ ນທດິ ສະດ ແລະ ກຳນປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ທ່ື

ສອດຄ່ື ອງກບັ ກຳນສກຶ ສຳມຳໂດຍຕະຫອຼ ດ ໂດຍສະເພຳະແມ່ື ນຂຂອບໃຈມຳຍງັ ອຳຈຳນ-ພະນກັ ງຳນພຳຍໃນພະແນກກຳນ
ສກຶ ສຳຫຼງັ ປະລນິ ຍຳຕ, ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳ້ີ ນ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍປະຊຳຊນົ ບຳ້ີ ນຊມົ ຊ່ື ນ ເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງ
ບລຄິ ຳໄຊ ທຸກທ່ື ຳນ ທ່ື ອຳນວຍຄວຳມສະດວກໃນກຳນເກບັ ກຳຂມີ້ ນສຳລບັ ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນຈີ້ ນົ ສຳເລດັ ຜນົ .

ຄຸນປະໂຫຍດທື່ ເກດຈຳກກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນ້ີ ຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຂສະແດງຄວຳມຮບ້ີ ຸນຄຸນອນັ ລນົີ້ ເຫອຼ ມຳຍງັ ຄອບຄວົ ທື່ ໃຫີ້
ກຳລງັ ໃຈ, ຄວຳມຊ່ື ວຍເຫຼອ ແລະ ເປັນແຮງບນັ ດຳນໃຈໃຫຂ້ີ ຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ມຄວຳມອດົ ທນົ ໃນກຳນສກຶ ສຳຮ່ື ຳຮຽນ. ຂສະແດງ
ຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ຫອ້ີ ງວື່ ຳກຳນປົກຄອງເມອງບລຄິ ນັ ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ ພອ້ີ ມດວີ້ ຍເພື່ ອນຮື່ ວມງຳນທຸກທື່ ຳນ ທ່ື ອຳນວຍ
ຄວຳມສະດວກໃຫຂີ້ ຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ໃນໄລຍະເວລຳທື່ ສກຶ ສຳລະດບັ ປະລນິ ຍຳໂທ ຢ່ື ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ
ແຫ່ື ງ ຊຳດ, ຂຂອບໃຈມຳຍງັ ເພ່ື ອນຮ່ື ວມຫອີ້ ງຮຽນສຳຂຳ ກຳນຄຸມີ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນວດັ ທະນະທຳຮືຸ່ ນທ XII ທື່ ໃຫີ້
ຄວຳມຊ່ື ວຍເຫຼອ ແລະ ເປັນກຳລງັ ໃຈເຊື່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ຈນົ ເຮດັ ໃຫວີ້ ທິ ະຍຳນພິ ນົ ສຳເລດັ ໄປດວີ້ ຍດ.

ພຄອນ ອນິ ທະວງົ

ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ

ກ່ື ຸມຜະລດິ ນຳ້ີ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນຊມົ ຊື່ ນ. (2021). ຄວຳມເປັນມຳຂອງກຳນຜະລດິ ນຳີ້ ອອີ້ ຍກອ້ີ ນ. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ :

ແຂວງບລຄິ ຳໄຊ.
ກມົ ກຳນເມອງສນກຳງພັກ. (2011). ບົດລຳຍງຳນກຳນເມອງຕື່ ກອງປະຊຸ ມໃຫຍື່ ຜແ້ີ ທນທ່ື ວົ ປະເທດຄັງີ້ ທ IX.

ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ກມົ ກຳນເມອງສນກຳງພກັ .
ກມົ ສ່ື ງົ ເສມກຳນຄຳ້ີ ກະຊວງອຸດສຳຫະກຳ ແລະ ກຳນຄຳີ້ . (2018). ບດົ ລຳຍງຳນຜນົ ກຳນລງົ ປະເມນ ກຳນສ່ື ງົ ເສມ

ສນິ ຄຳີ້ ໜື່ງຶ ເມອງ ໜ່ືງຶ ຜະລດິ ຕະພນັ ແຫື່ ງຊຳດ. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ກມົ ສື່ ງົ ເສມກຳນຄຳີ້ ກະຊວງອຸດສຳຫະ
ຄມົ ວກິ ດິ ສມມຳລວງົ . (2011). ກຳນສ່ື ງົ ເສມກຳນຜະລດິ . ປະເທດໄທ: ໂອດຽນສະໂຕ.
ຄຳຜຸຍ ພນົ ລຊຳ ແລະ ຄະນະ. (2010). ສກຶ ສຳລຳຍນຳກໃນຜຳ້ີ ແພ: ເອກະລກັ ໜື່ງຶ ຂອງລຳວ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ,

ສປປ ລຳວ.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

183

ສຳນຽງ ສອ້ີ ຍນຳກພງົ . (1992). ກຳນນຳໃຊພ້ີ ມປັນຍຳທອ້ີ ງຖ່ືນິ ເພ່ືອສ່ື ງົ ເສມກຳນຮຽນກຳນສອນໃນໂຮງຮຽນ. ກຸງເທບ
ມະຫຳນະຄອນ: ສນພດັ ທະນຳຫກຼັ ສດ, ກື່ ຸມວໄິ ຈ ແລະ ພດັ ທະນຳຄຸນນະພຳບກຳນຮຽນຮ.້ີ

ຕ່ື ິງຄຳ ໄຊຍະລຳດ. (2015). ກຳນຮວບຮວມລວດລຳຍໃນຜຳ້ີ ຕ່ື ຳຂອງແມ່ື ຍິງບຳ້ີ ນຊຽງແລທ່ື ຳ ເມອງປຳກງ່ືມ
ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ເພື່ ອໃຫກີ້ ຳຍເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ , ສປປ ລຳວ: ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດ
ສງັ ຄມົ .

ນະທດິ ສຣວິ ດັ ຈະເລນ. (2021). ຄ່ື ມຂນົ ສື່ ງົ ສນຄຳີ້ ເຂຳົ ້ີ -ອອກອອນລຳຍ ສະບບັ ເຂຳົ ີ້ ໃຈງ່ືຳຍ. ກຸງເທບມະຫຳນະຄອນ:
ວດິ ຕ່ື ີ້ ກຣຸບ ບຈກ.

ນັດຖະພົງ ຄຳີ້ ຍນ່ື ມ ແລະ ຄະນະ. (2004). ກຳນສ່ື ົງເສມຜະລດິ ຕະພນັ ຊຸ ມຊນົ ກລະນສຶກສຳ: ຜຳີ້ ຕ່ື ຳກ່ື ບຳ້ີ ນ
ພະນມົ ຣອກເມອງທ່ື ຳຕະໂກ ແຂວງນະຄອນສະຫວນັ ປະເທດໄທ . ນະຄອນສະຫວນັ , ປະເທດໄທ.

ບຸນມຳກ ອນິ ທພິ ອນ. (2005). ລຳວສກຶ ສຳ1. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ .
ບຸນເຫຼອ ວງົ ສະນດິ . (1992). ກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ . ປະເທດໄທ: ຈລຸ ຳລງົ ກອນມະຫຳ ວທິ ະຍຳໄລ.
ປະຖມົ ທດັ ຈລະເດຊະ. (2012). ກຳນບລຫິ ຳນ, ກຳນຜະລດິ ແລະ ກຳນປະຕບິ ດັ ກຳນ. ກຸງເທບມະຫຳນະຄອນ: ສນະ

ຄະລນິ ວໂິ ຣດປະສຳນມດິ .
ວຳລະສຳນອຳລຸນໃໝື່ . (2005). ກຳນສື່ ງົ ເສມກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ຂອງຄນົ ລຳວ. ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ : ວຳລະສຳນ

ອຳລຸນໃໝື່ .
ອຳພອນ ສຫຳລຳດ. (2013). ກຳນພດັ ທະນຳຫດັ ຖະກຳຜຳ້ີ ໄໝມອ້ີ ນລຳວ ເພື່ອເປັນສນິ ຄຳ້ີ ປະຍຸກປັດຈບຸ ນັ . ກລະນສກຶ

ສຳ ສນຫດັ ຖະກຳນກິ ອນ ບຳ້ີ ນດງົ ໝຽີ້ ງ ເມອງຈນັ ທະບລ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ . ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ , ສປປ
ລຳວ: ຄະນະວະິ ທະຍຳສຳດສງັ ຄມົ .

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

184

ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈໃນກຳນເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ
ສະໄໝ ເຂດທື່ ງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງື່ອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ

THE FACTOR AFFECTING OF DECISION MAKING TO PARTICIPATE AND
UN-PARTICIPATE THE MODERNIZATION AGRICULTURE PROJECT
THONGHARP-THANGON ZONE XAYTHANY DISTRICT VIENTIANE
CAPITAL

Kaiyun HER

Master of Social Sciences in Social Development, Faculty of Social Sciences, National University of Laos.
P.O. Box 7322, Dongdok Campus, Vientiane
Capital City, Lao PDR
Email: [email protected]

ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້

ກຳນສກຶ ສຳໃນຄງັີ້ ນແ້ີ ມ່ື ນມຈດຸ ປະສງົ ເພື່ ອສຶກສຳປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮື່ ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມ
ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳແບບທນັ ສະໄໝເຂດທ່ື ງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງ່ືອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ

ປັດໄຈທ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ເຫນັ ໄດວີ້ ື່ ຳປັດໄຈດຳ້ີ ນຄອບຄວົ ທ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມ
ໂຄງກຳນສະເລ່ື ຍລວມແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.01, S.D =.654 ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳເປັນແຕ່ື ລະ
ຂຕີ້ ຳມລະດບັ ຄວຳມສຳພນັ ຂອງປັດໄຈພບົ ວ່ື ຳ ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຜນົ ປະໂຫຍດທ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນ
ສະເລື່ ຍຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.01, S.D =.654; ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນທື່ ມ
ຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນສະເລື່ ຍຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.11 , S.D =.691;
ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນສະເລ່ື ຍຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍ
ໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.12 , S.D =.691. ສ່ື ວນປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບື່ ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ເຫນັ ໄດີ້
ວື່ ຳປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຄອບຄວົ ທ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນສະເລ່ື ຍຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍໂດຍມລະດບັ
ຄວຳມສຳຄັນ ̅ =2.97 , S.D =.67; ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຜົນປະໂຫຍດທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ
ສະເລ່ື ຍຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.98, S.D =.64; ເຫນັ ໄດວີ້ ່ື ຳປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນ
ບລກິ ຳນທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນສະເລ່ື ຍຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ
̅ =3.08 , S.D =.75; ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມ້ີ ນຂ່ື ຳວສຳນທ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນສະເລື່ ຍຢ່ື
ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.91, S.D =.67.

ຄຳສບັ ທື່ ສຳຄນັ : ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ, ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ, ກຳນເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມ ແລະ ບ່ື ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມ, ໂຄງກຳນ
ພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝ

Abstract

The purpose of study is to study the public's perceptions of the policy of the project and
the factors influencing the decision making to participate and un-participate in the modern
agricultural project. Which used a quantitative study method by collecting data from 351 families

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

185

in 5 villages namely: Keng Khai Village, Tha Som Mor Village, Oudomon Village, Lat Kwai Village
and Phu Kham Village. The results of the study found that:

The results of factors influencing the decision to participate In the program, it can be seen
that the family factors influencing the decision to participate in the overall program were moderate,
with a significance of ̅ =3.01, S.D =.654; The benefit factors influencing the decision to participate
in the program averaged moderately, with a priority level of ̅ =3.01, S.D =.65; Service factors
influencing the decision to participate in the program were moderate, with a critical level ̅ =3.11,
S.D=.691; Factors perceiving information influencing program decisions were mediocre, with
priority ratings ̅ =3.12, S.D=.691; 3.) Factors influencing the decision not to participate in the
program were found that the family factors influencing the decision not to participate in the
program were moderate, with a significance level of ̅ =2.97, S.D =.67; The benefit factors
influencing the decision not to participate in the program were moderate, with a significance level
of ̅ =2.98, S.D=.64; It can be seen that the service factors influencing the decision not to
participate in the program were at moderate, with a significance level of ̅ =3.08, S.D=.75; The
perceptual factors influencing the decision not to participate in the program were at an average
level, with a significance level of ̅ =2.91, S.D=.67.

Keywords: Decision making, factor of Decision, participate and un-participate, agriculture project.

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

186

ບດົ ນຳ

ກະສກິ ຳແມ່ື ນໜື່ ງຶ ໃນວຽກງຳນບລມິ ະສດິ ທ່ື ທຳງລດັ ຖະບຳນຂອງ ສ.ປ.ປ.ລຳວ ແມ່ື ນໃຫຄ້ີ ວຳມສຳຄນັ ສງ ເນ່ື ອງ
ມຳຈຳກເປັນປະເທດທື່ ມທ່ື ຳແຮງດຳີ້ ນຊບັ ພະຍຳກອນທຳມະຊຳດອນັ ສມົ ບນ ເຊ່ື ງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ໃນມະຕກິ ອງປະຊຸມສະໄ
ໝສຳມນັ ຄງັີ້ ທ IX ສະໄໝທື່ VII ຂອງສນກຳງພກັ ໂດຍໄດລ້ີ ະບຸແຈງ້ີ ຕ່ື ກບັ ທດິ ທຳງ ກຳນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ
ແຫື່ ງຊຳດ ໂດຍກຳນຢຶດໝນັີ້ , ປະຕບິ ດັ , ສ່ື ງົ ເສມ, ເສດຖະກດິ , ເອກະຊນົ ທງັ ພຳຍໃນ ແລະ ຕ່ື ຳງປະເທດ ພອີ້ ມທງັ ປັບປຸງ
ແລະ ສຳ້ີ ງເງ່ື ອນໄຂສະພຳບແວດລອີ້ ມເພ່ື ອກະຕຸນີ້ ກຳນດຳເນນກຳນທຸລະກດິ ຂອງພຳກສື່ ວນເສດຖະກດິ ຂະໜຳດນອີ້ ຍ,
ກຳງ ແລະ ໃຫຍື່ ໃນຂງົ ເຂດກະສກິ ຳ, ອຸດສຳຫະກຳ, ອຸດສຳຫະກຳປຸງແຕ່ື ງ, ກະສກິ ຳ ແລະ ກຳນບລກິ ຳນ ພອີ້ ມດຽວກນັ ນ້ີ
ແມື່ ນໄດສ້ີ ຸມໃສື່ ກຳນແກໄ້ີ ຂຄວຳມທຸກຍຳກຂອງປະຊຳຊນົ ດວ້ີ ຍມຳດຕະກຳນສ່ື ງົ ເສມກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳ (ກຳນປກ ແລະ

ກຳນລຽີ້ ງ) ເປັນສນິ ຄຳ້ີ ແລະ ຮບັ ບປະກນັ ດຳ້ີ ນໂພຊະນຳກຳນດວ້ີ ຍກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳແບບປະສມົ ປະສຳນ, ຮບັ ປະກນັ
ຄວຳມໝນັ້ີ ຄງົ ດຳ້ີ ນສະບຽງອຳຫຳນ, ຈດັ ສນັ ທ່ື ດນິ ກະສກິ ຳເພ່ື ອຮບັ ປະກນັ ກຳນຜະລດິ ສະບຽງອຳຫຳນ ແລະ ສ່ື ງົ ເສມກຳນ
ຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳ້ີ . ນອກນນັີ້ ແລວ້ີ ກຳນສື່ ງົ ເສມພຳກສື່ ວນເສດຖະກດິ ຮ່ື ວມມຂອງປະຊຳຊນົ ໃຫເີ້ ປັນຮບປະທຳ, ສຳີ້ ງໃຫີ້

ເກດບນັ ດຳຫວົ ຫນື່ ວຍກຳນຜະລດິ , ກຳນບລກິ ຳນພຳຍໃຕຮີ້ ບກຳນສະຫະກອນ ຫຼ ສະມຳຄມົ , ກ່ື ຸມຜະລດິ , ທຸລະກດິ ຕື່ ຳງໆ
ຫຼ ວສິ ະຫຳກດິ ຂະໜຳດນອີ້ ຍ-ຂະໜຳດກຳງ ແມ່ື ນມຄວຳມໝຳຍຄວຳມສຳຄນັ ເພື່ ອເປັນເງື່ອນໄຂ ແລະ ມຳດຕະກຳນໃນ

ກຳນປັບປຸ ງກຳລງັ ກຳນຜະລດິ ຂອງກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳແບບຫຼຳີ້ ຫຼງັ , ກະແຈກກະຈຳຍ ໄປສ່ື ອຸດສະຫະກຳ ແລະ ທນັ ສະໄ
ໝ. ກຳນກະສກິ ຳແມ່ື ນມເປົີຳ້ ໝຳຍເພ່ື ອແນື່ ໃສ່ື ກຳນເສມສຳີ້ ງຄວຳມເຂມັ້ີ ແຂງເພ່ື ອບນັ ລຸ 18 ເປົຳີ້ ໝຳຍກຳນພດັ ທະນຳທ່ື ຍນ

ຍງົ ໃນປ 2030 ໂດຍມຈດຸ ພເິ ສດ ແລະ ບນັ ຫຳໃໝ່ື ຂອງວໄິ ສທດັ ຮອດປ 2030 ແລະ ຍຸດທະສຳດພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -

ສງັ ຄມົ ໄລຍະ 10 ປ (2016-2025) ແລະ ຂຳີ້ ມຜ່ື ຳນຈຳກປະເທດດອີ້ ຍພດັ ທະນຳໃຫໄ້ີ ດສີ້ ມົ ບນໃນປ 2025 ຕຳມທດິ
ສຂຽວ ແລະ ຍນຍງົ (ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ , 2016). ນອກນນັີ້ ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ ີ້ ໄດວີ້ ຳງທດິ
ທຳງ, ນະໂຍບຳຍທຳງດຳີ້ ນກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳເປັນສນິ ຄຳ້ີ ເພື່ ອເລ່ື ງັ ໃສ່ື ທື່ ຳແຮງທື່ ບມົ ຊອີ້ ນຂອງປະເທດເຮຳົ ໃນກຳນຫນັ ເອຳົ
ບນັ ດຳ ຫວົ ໜຳີ້ ກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳຂະໜຳດນອ້ີ ຍກຳ້ີ ວຂນີ້ ເປັນກຳນຜະລດິ ເປັນສນິ ຄຳີ້ ເພ່ື ອສຳ້ີ ງລຳຍຮບັ ໃຫແ້ີ ກ່ື ປະຊຳຊນົ ,
ສຳ້ີ ງອຳຊບ ແລະ ວຽກເຮດັ ງຳນທຳໃຫຄີ້ ອບຄວົ ກຸມີ້ ຢ່ື ກຸມ້ີ ກນິ ຈນົ ກຳີ້ ວໄປເຖງກຳນ ຢ່ື ດກນິ ດຂອງຊຳວກະສກິ ອນ. ເພ່ື ອ
ບນັ ລຸວດັ ຖຸປະສງົ ດ່ື ງັ ກ່ື ຳວ ກື່ ອນອື່ ນຕອ້ີ ງໄດມີ້ ກຳນຈດັ ສນັ ພນ້ີ ທ່ື ຂອງບຳ້ີ ນດື່ ງັ ກື່ ຳວ ໃຫແີ້ ທດເໝຳະກບັ ກຳນສຳ້ີ ງເປັນບຳີ້ ນ
ທຳງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ ້ີ ກຳີ້ ວໄປເຖງກຳນສຳ້ີ ງບຳ້ີ ນພດັ ທະນຳ ຕຳມຄຳສື່ ງັ 03/ກມສພ ວື່ ຳດວີ້ ຍກຳນສຳ້ີ ງບຳ້ີ ນພດັ ທະນຳ
ສຳີ້ ງບຳ້ີ ນໃຫຍື່ ໃຫກີ້ ຳຍເປັນຕວົ ເມອງນອ້ີ ຍໃນຊນົ ນະບດົ (ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ,ີ້ 2015) ເຊ່ື ງິ ຈຳກຂມີ້ ນສະຖຕິ ິ

ຈຳກກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ ປ 2018 ສຳມຳດເຫນັ ໄດວີ້ ື່ ຳວຽກງຳນກຳນຜະລດິ ຫຼ ຜະລດິ ຕະພຳບໃນກຳນປກ
ເຂຳົີ້ ແມື່ ນມບຳດກຳ້ີ ວທື່ ຕື່ ຳລງົ (ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ , 2019) ອນັ ເນື່ ອງຈຳກປັດໄຈທຳງທຳມະຊຳດ ແລະ
ທຳງເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ . ດື່ ງັ ນນັ້ີ ເພ່ື ອຍກົ ສງວຽກງຳນກະສກິ ຳ ແລະ ເພື່ ມກຳລງັ ກຳນຜະລດິ ເພ່ື ອນຳສງົ ອອກປະເທດ ທຳງຜີ້
ສກຶ ສຳສນົ ໃຈສກຶ ສຳແນວຄວຳມຄດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຕື່ ກຳນເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ແລະ ບ່ື ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ຄຽງຄື່ ກນັ ນນັ້ີ ຈະ
ໄດຮ້ີ ເີ້ ຖງສຳເຫດ ແລະ ກຳນທຳກຳນຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໃນເມື່ ອກ່ື ອນ ກື່ ອນກຳນເຂຳົ້ີ ໂຄງກຳນ. ເຊື່ ງຜສີ້ ກຶ ສຳແມ່ື ນມ
ຄວຳມສນົ ໃຈໃນເລື່ ອງກະສກິ ຳພສມົ ຄວນຢື່ ບ່ື ອນວື່ ຳ ປະເທດລຳວເປັນປະເທດໜື່ ງຶ ທຳງດຳີ້ ນທຳມະຊຳດ ແລະ ມຄວຳມ
ອຸ ດມົ ສມົ ບນຂອງດນິ ແຕ່ື ກບ່ື ສຳມຳດແຂ່ື ງຂນັີ້ ເພ່ື ອເປັນຜສີ້ ື່ ງົ ອອກທຳງດຳີ້ ນກະສກິ ຳ...ເຊື່ ງຜສ້ີ ກຶ ສຳຕອີ້ ງກຳນສກຶ ສຳເພື່ ມ
ດຳີ້ ນນະໂຍບຳຍຕື່ ຳງໆເພື່ ມຕື່ ມ ບື່ ວື່ ຳຈະເປັນດຳີ້ ນກຳນຜະລດິ , ດຳ້ີ ນທນຶ ກຳນຜະລດິ , ດຳີ້ ນກຳນຂຳຍ (ຕະຫຼຳດເພ່ື ອຈດັ ຈຳ

ໜື່ ຳຍ) ແລະ ທດັ ສະນະສ່ື ວນຕວົ ຂອງຜຜີ້ ະລດິ ເອງ.
ຄຽງຄ່ື ກນັ ນນັ້ີ ພດປະເພດເຂຳົີ້ ແມື່ ນເປັນປັດໄຈພນີ້ ຖຳນແກ່ື ກຳນດຳລງົ ຊວດິ ແລະ ເຮດັ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ຫຸຼດພນົີ້ ຈຳກ

ຄວຳມທຸກຈນົ ໃນນນັີ້ ຄວຳມທຸກຈນົ ໝຳຍເຖງກຳນຂຳດລຳຍໄດ້ີ ແລະ ກຳນອດຶ ຫວ, ສະນນັ້ີ ເພື່ ອເປັນກຳນສຳີ້ ງຄວຳມ
ເຂມັີ້ ແຂງ ໃຫແີ້ ກ່ື ກຳນຫນັ ກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳຂອງປະຊຳຊນົ ໃນເຂດທື່ ງົ ຮຳບ-ທື່ ຳງື່ອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງ
ຈນັ ໄປສ່ື ກຳນຜະລດິ ກະສກິ ຳເປັນທນັ ສະໄໝເທ່ື ອລະກຳ້ີ ວ, ເຮດັ ໃຫຊີ້ ວກິ ຳນເປັນຢ່ື ຂອງປະຊຳຊນົ ໄດຮ້ີ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳທື່

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

187

ດຂນີ້ , ຮບັ ປະກນັ ທຳງດຳ້ີ ນປະລມິ ຳນ ແລະ ຄຸນນະພຳບຂອງຜນົ ຜະລດິ ປະຊຳຊນົ ມລຳຍຮບັ ເພ່ື ມຂນີ້ , ທຳງອງົ ກຳນປົກຄອງ
ແລະ ບລສິ ດັ ເອເຊຍລງົ ທນຶ ພດັ ທະນຳ ແລະ ກ່ື ສຳ້ີ ງຈຳກດັ ຜດ້ີ ຽວ ໄດມ້ີ ກຳນເຫນັ ດເປັນເອກະພຳບຮື່ ວມກນັ ເພ່ື ອຈດັ ຕງັ້ີ
ປະຕບິ ດັ ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳແບບທນັ ສະໄຫມໃນເຂດທ່ື ງົ ຮຳບທ່ື ຳງ່ືອນດື່ ງັ ນ:ີ້ ກຳນເຫນັ ດເປັນເອກະພຳບຮບັ ເອຳົ
ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳແບທນັ ສະໄຫມ ໂດຍກຳນນຳໃຊກີ້ ນົ ຈກັ ເຂຳົີ້ ໃນກຳນກຽມດນິ , ຕກົ ກຳ້ີ , ດຳນຳ ແລະ ກື່ ຽວເຂຳົ້ີ
ມຳຈດັ ຕງັີ້ ປະຕບິ ດັ ໃນເຂດ 5 ບຳີ້ ນຄ: ບຳ້ີ ນແກງ້ີ ໂຄທ້ີ ື່ ຳສມົີ້ ມ, ອຸດມົ ຜນົ , ລຳດຄວຳຍ ແລະ ບຳີ້ ນພຄຳ ໃນເຂດທື່ ຳົ ງຮຳບທື່ ຳ
ງ່ື ອນເມອງໄຊທຳນ, ກຳນເຫນັ ດຮັບຮອງເອົຳກຳນຊຸ ກຍ-້ີ ສື່ ົງເສມໃນຮບແບບ 4+2 ຄ: ບລສິ ດັ ເປັນຜສ້ີ ະໜອງທນຶ ,
ເຕກັ ນກິ ແລະ ອຸປະກອນ, ກຳນຕະຫລຳດ ແລະ ຮບັ ປະກນັ ຄວຳມສ່ື ຽງກຳນຜະລດິ ; ສ່ື ວນປະຊຳຊນົ ເປັນທ່ື ດນິ ແລະ ແຮງ
ງຳນຂອງໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ ສະໄຫມ ແບບອຸດສຳຫະກຳ, ກຳນເຫນັ ດສະໜບັ ສະໜນສ່ື ງົ ເສມ ໂຄງກຳນຜະລດິ
ກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝຂອງ ບລສິ ດັ ເອເຊຍລງົ ທນຶ ພດັ ທະນຳ ແລະ ກ່ື ສຳ້ີ ງຈຳກດັ ຜດີ້ ຽວ ໃນກຳນລະດມົ ເຊ່ື ຳົ ເນອີ້ ທ່ື ດນິ ກບັ
ປະຊຳຊນົ ທ່ື ຍນິ ດເຂຳົີ້ ຮື່ ວມກບັ ໂຄງກຳນດ່ື ງັ ນ:້ີ ໄດຮ້ີ ບັ ເງນິ ຄື່ ຳລງົ ທະບຽນຈຳນວນ 500.000 ກບ ຕ່ື ຜທີ້ ່ື ນຳເອຳົ ໃບຕຳດນິ ຫຼ
ໃບແຈງີ້ ເສ່ື ຍພຳສທື່ ດນິ ມຳແຈງ້ີ ໃນຂະນະທ່ື ລງົ ເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ, ໄດຮີ້ ບັ ຄື່ ຳເຊື່ ຳົ ດນິ ເປັນເຂຳົີ້ ເປອກ 1 ໂຕນ ມອບໃຫປ້ີ ຕື່ ປຫງຼັ
ຈຳກກຳນເກບັ ກ່ື ຽວແລວີ້ , ໄດຮີ້ ບັ ບລມິ ະສດິ ໃນກຳນສະໜອງແຮງງຳນເຂຳົີ້ ໃນໂຄງກຳນ, ໄດຮ້ີ ບັ ສດິ ໃນກຳນຈບັ ສະຫຳຼ ກລຸນ້ີ
ລຳງວນັ ອກຫຳຼ ຍລຳງວນັ ແລະ ຫຳຼ ຍລຳຍກຳນ (ເຈຳົີ້ ເມອງ ເມອງໄຊທຳນ, 2021)

ຕ່ື ສະພຳບກຳນທ່ື ກື່ ຳວມຳຂຳີ້ ງເທງນນັີ້ ເພື່ ອບື່ ໃຫເ້ີ ປັນຊື່ ອງວື່ ຳງທື່ ເຮດັ ໃຫຜ້ີ ວີ້ ຳງນະໂຍບຳຍ ແລະ ຜຈີ້ ດັ ຕງັ້ີ ປະຕບິ ດັ
ຍງັ ບ່ື ສຳມຳດເຮດັ ວຽກໄປໃນລວງດຽວໄດຕີ້ ຳມຄຳດໝຳຍໄດວີ້ ຳງອອກ. ດ່ື ງັ ນນັ້ີ , ຜສ້ີ ກຶ ສຳຈື່ ງຶ ມຄວຳມສນົ ໃຈຢຳກສກຶ ສຳ
ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຂອງປະຊຳຊນົ ຕື່ ກບັ ນະໂຍບຳຍຂອງໂຄງກຳນ ແລະ ປັດໄຈທ່ື ຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ
ຮື່ ວມ ຕື່ ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝ ວ່ື ຳມຫຼຳຍໜອ້ີ ຍຊຳໃດ ເພ່ື ອທ່ື ຈະສຳມຳດໃຫທ້ີ ື່ ຜສີ້ ະເຫນ ແລະ ຜສ້ີ ະໜ
ອງສຳມຳດເຮດັ ວຽກໂດຍມລວງດຽວກນັ ໄດີ້ ແບບມທງັ ປະສດິ ທພິ ຳບ ແລະ ປະສດິ ທຜິ ນົ , ດ່ື ງັ ນນັີ້ ຈື່ ງຶ ໄດສ້ີ ນົ ໃຈໃນກຳນສກຶ
ສຳໃນຄງັ້ີ ນ.ີ້

ວທິ ການຶສກສາ

ຮບແບບກຳນສກຶ ສຳ
ກຳນສກຶ ສຳໃນຫວົ ຂີ້ ປັດໄຈທ່ື ຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນຫນັ ກຳມະສດິ ທື່ ດນິ ຂອງຕນົ ເພື່ ອເຂຳົ້ີ

ຮື່ ວມ ແລະ ບ່ື ເຂຳົີ້ ຮື່ ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝເຂດທື່ ງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງ່ືອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ
ແມື່ ນຈະສກຶ ສຳແນວຄວຳມຄດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ຕ່ື ກບັ ໂຄງກຳນ ແລະ ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ
ຮ່ື ວມໃນໂຄງກຳນດື່ ງັ ກ່ື ຳວ ໂດຍເປັນກຳນສຳຫຼວດຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ເພື່ ອເປັນກຳນສກຶ ສຳເພ່ື ອຮຽນຮທີ້ ື່ ຳ

ອື່ ຽງຂອງຄວຳມຄດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ໃນພຳຍພຳຍ

ປະຊຳກອນ ແລະ ກຳນສື່ ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງ
ປະຊຳກອນທື່ ໃຊໃີ້ ນກຳນວໄິ ຈປະກອບດວ້ີ ຍຄອບຄວົ ໃນຈຳນວນ 5 ບຳີ້ ນ ທື່ ອຳໄສຢ່ື ເຂດທື່ ງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງື່ອນ ເມອງ

ໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ : ບຳ້ີ ນແກງີ້ ໄຄມີ້ 141 ຄອບຄວົ , ບຳ້ີ ນທ່ື ຳສມົ້ີ ມມ 187 ຄອບຄວົ , ບຳ້ີ ນອຸດມົ ຜນົ ມ 1,018
ຄອບຄວົ , ບຳ້ີ ນລຳດຄວຳຍມ 1,196 ຄອບຄວົ ແລະ ບຳີ້ ນພຄຳມ 333 ຄອບຄວົ (ນຳຍບຳີ້ ນພຄຳ, 2022) ລວມທງັ ໝດົ
ຂອງ 5 ບຳ້ີ ນມ 2,875 ຄອບຄວົ ໂດຍຜສີ້ ກຶ ສຳໄດກີ້ ຳນດົ ກ່ື ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງຂອງກ່ື ຸມປະຊຳກອນດວ້ີ ຍສດຂອງ Taro Yamane
(1973) ທ່ື ລະດບັ ຄວຳມເຊ່ື ອໝນັ້ີ 95% ແລະ ກຳນດົ ຄວຳມຄຳດເຄື່ ອນທ່ື ຍອມຮບັ ໄດທີ້ 0.05 ເຊື່ ງິ ຈຳກກຳນຄຳນວນກື່ ຸມ
ຕວົ ຢື່ ຳງຄງັ້ີ ນີ້ ຜວີ້ ໄິ ຈໄດກີ້ ່ື ຸມຕວົ ຢ່ື ຳງຈຳນວນ 351 ຄອບຄວົ ເຊ່ື ງເມື່ ອແບື່ ງຕຳມສດັ ສື່ ວນ ສຳມຳດແບ່ື ງຈຳນວນຄອບຄວົ ໄດີ້
ຄ ບຳ້ີ ນແກງ້ີ ໄຄຈ້ີ ະເກບັ ຂມີ້ ນແມ່ື ນ 17 ຄອບຄວົ , ບຳີ້ ນທ່ື ຳສມົ້ີ ມຈະເກບັ ຂມີ້ ນແມື່ ນ 23 ຄອບຄວົ , ບຳີ້ ນອຸດມົ ຜນົ ຈະເກບັ
ຂມ້ີ ນແມ່ື ນ 124 ຄອບຄວົ , ບຳ້ີ ນລຳດຄວຳຍຈະເກບັ ຂມ້ີ ນແມ່ື ນ 146 ຄອບຄວົ ແລະ ບຳີ້ ນພຄຳຈະເກບັ ຂມ້ີ ນແມື່ ນ 41

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

188

ຄອບຄວົ ທື່ ຢື່ ໃນເຂດທື່ ຳົ ງຮຳບທ່ື ຳງື່ອນເມອງໄຊທຳນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ , ລວມຈຳນວນທງັ ໝດົ 351

ຄອບຄວົ .
ວທິ ກຳນເກບັ ກຳຂມ້ີ ນ

ກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນຜ້ີ ສ້ີ ກຶ ສຳໄດຂີ້ ໜງັ ສອະນຸຍຳດລງົ ເກບັ ກຳຂມີ້ ນຈຳກຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ເພ່ື ອລງົ ເກບັ ກຳຂີ້
ມນ, ແຈງ້ີ ໜງັ ສເພື່ ອຂອະນຸຍຳດ ແລະ ຂຂມ້ີ ນຈຳກໂຄງກຳນ, ຈຳກສນກະສກິ ຳທງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງື່ອນ ແລະ ບຳີ້ ນເປົຳ້ີ ໝຳຍໃນ
ກຳນລງົ ສອບຖຳມ, ລງົ ສອບຖຳມຕຳມແບບຟອມສອບຖຳມ, ວເິ ຄຳະຂມ້ີ ນຂມີ້ ນທື່ ໄດີ້ ແລະ ແປຜນົ .
ກຳນວເິ ຄຳະ ແລະ ແປຜນົ ຂມ້ີ ນ

ຜສ້ີ ກຶ ສຳຈະໄດນ້ີ ຳເອຳົ ບນັ ດຳຂມີ້ ນທື່ ໄດຈ້ີ ຳກກຳນສງັ ເກດ, ສຳຫຼວດ ແລະ ສອບຖຳມນຳມຳຮວບຮວມມຳວເິ ຄຳະ
ແບບພນັ ລະນຳ ແລະ ກຳນວເິ ຄຳະແບບອະນຸມຳນ ໃນນກ້ີ ຳນວເິ ຄຳະແບບພນັ ລະນຳ (Descriptive Analysis) ແລະ ແປ
ຜນົ ດວີ້ ຍຄ່ື ຳ ໂດຍສະແດງຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ (Mean) ແລະ ຄ່ື ຳຜດິ ດື່ ຽງມຳດຕຳຖຳນ (S.D) ເພື່ ອຈດັ ໝວດໝ່ື ຕຳມລກັ ສະນະ
ພນ້ີ ຖຳນທື່ ວົ ໄປຂອງກ່ື ຸມປະຊຳກອນ, ໂດຍພຳບລວມ ໃນແຕ່ື ລະດຳ້ີ ນ ແລະ ແຕ່ື ລະຂຍີ້ ື່ ອຍແລວີ້ ນຳມຳແປຜນົ ຈຳກຄື່ ຳ
ສະເລ່ື ຍ ແລະ ຄື່ ຳຜດິ ດ່ື ຽງມຳດຕຳຖຳນ. ສື່ ວນກຳນວເິ ຄຳະແບບອະນຸມຳນ ແມ່ື ນໄດນີ້ ຳເອຳົ ຂມ້ີ ນທ່ື ໄດຈ້ີ ຳກກຳນນຳໃຊໂີ້ ປຣ
ແກຣມທຳງດຳ້ີ ນສະຖຕິ ມິ ຳວິເຄຳະ ແລະ ຕຄວຳມຫມຳຍໃຫຖີ້ ກຕອີ້ ງຕຳມວດັ ຖຸປະສົງທື່ ໄດສີ້ ກຶ ສຳ ເຊື່ ງເກນໃນກຳນ
ວດັ ແທກແມື່ ນ ໃຊເ້ີ ກນແບບປະເມນຄື່ ຳ (Rating Scale) ຕຳມວທິ ຂອງໄລເຄ (Likert Scale) ເຊື່ ງຄ່ື ຳສະເລ່ື ຍທ່ື ໄດຈີ້ ຳກ

ກຳນຄຳນວນແມ່ື ນຢ່ື ລະຫວ່ື ຳງ 1-5.

ຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ຈຳກຜົນກຳນສກຶ ສຳພບົ ວື່ ຳ ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕັດສນິ ໃຈໃນກຳນເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມ ແລະ ບ່ື ເຂົຳ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນ

ພດັ ທະນຳກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝ ເຂດທ່ື ງົ ຮຳບ-ທື່ ຳງື່ອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ແມື່ ນປະກອບມ ປັດໄຈທຳງ

ດຳີ້ ນຄອບຄົວ, ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຜົນປະໂຫຍດ, ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລິກຳນ ແລະ ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ມ້ີ ນ
ຂື່ ຳວສຳນ ສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ວ່ື ຳແຕື່ ລະປັດໄຈແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງິ ໃນນຜ້ີ ວີ້ ໄິ ຈໄດແີ້ ຍກປັດໄຈທ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກຳນ
ຕດັ ສນິ ໃຈໃນກຳນເຂຳົີ້ ຮື່ ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ດື່ ງັ ຕຳລຳງລ່ື ຸມນ:້ີ

ຕຳລຳງ 1 ປັດໄຈທ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳ

ລ.ດ ເນອ້ີ ໃນ ̅ S.D ແປຜນົ
ລະດບັ ປຳນກຳງ
1 ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຄອບຄວົ 3.01 .65 ລະດບັ ປຳນກຳງ
ລະດບັ ປຳນກຳງ
2 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຜນົ ປະໂຫຍດ 3.05 .73 ລະດບັ ປຳນກຳງ
ລະດບັ ປຳນກຳງ
3 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນ 3.11 1.02

4 ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມີ້ ນຂ່ື ຳວສຳນ 3.12 .69

ຄື່ ຳສະເລື່ ຍລວມ 3.07 .77

ຈຳກຕຳລຳງພົບວ່ື ຳ ປັດໄຈທ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງປະຊຳຊົນໃນກຳນເຂົຳ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳ
ກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝ ໂດຍລວມແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງມຄື່ ຳສະເລ່ື ຍ ̅ =3.07 , S.D =.77 ເມື່ ອພຈິ ຳລະນຳເປັນຂີ້

ລຽງຕຳມລຳດບັ ພບົ ວື່ ຳ ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຄອບຄວົ , ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຜນົ ປະໂຫຍດ, ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນ ແລະ
ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນ ທ່ື ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມ
ລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.01 , S.D =.65, ̅ =3.05 , S.D =.73, ̅ =3.11 , S.D =1.02, ̅ =3.12 , S.D =.69
ຕຳມລຳດບັ . ໃນນີ້ ເຫນັ ວື່ ຳ ຕນົ້ີ ທນຶ ໃນກຳນປກພດ, ກຳນລງົ ທນຶ ບ່ື ຄຸມີ້ ຄ່ື ຳຈະເຮດັ ໃຫຕີ້ ດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມ, ຄ່ື ຳໃຊຈ້ີ ື່ ຳຍພຳຍ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

189

ໃນຄອບຄວົ ແລະ ພຳລະໜສີ້ ນິ ຈະເຮດັ ໃຫຕີ້ ດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮື່ ວມ ແລະ ແຮງງຳນຄອບຄວົ ບື່ ພຽງພ ຈະເຮດັ ໃຫຕີ້ ດັ ສນິ ໃຈ

ເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມ, ກຳນເຊນັ ສນັ ຍຳຂອງໂຄງກຳນຍຳວເຖງ15 ປ, ນະໂຍບຳຍຮບັ ເຂຳົີ້ 1.2 ໂຕນີ້ /2ລະດກຳນ, ກດິ ຈະກຳຈບັ ສະຫຳຼ ກ 2 ຄງັ້ີ /ປ

ສຳລບັ ຜເີ້ ຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ1ສດິ /1 ເຮກັ ຕຳີ້ , ກຳນຮບັ ຜດິ ຊອບຊຳລະຄ່ື ຳພຳສທື່ ດນິ ຕະຫຼອດສນັ ຍຳໂຄງກຳນ (15 ປ), ກຳນ

ມສະຖຳນທື່ ໃກບ້ີ ຳ້ີ ນສະດວກ, ກຳນສຳມຳດເຂຳົີ້ ເຖງຂມີ້ ນໂຄງກຳນໄດສີ້ ະດວກ (ຜ່ື ຳນຫຼຳຍຊື່ ອງທຳງ, ກຳນມເສນັ້ີ ທຳງ

ສະດວກໃນກຳນເດນທຳງເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນ, ກຳນຮບັ ຮຈີ້ ຳກເພື່ ອບຳີ້ ນໂດຍກຳນບອກປຳກຕື່ ປຳກ, ກຳນແຈງີ້ ຜື່ ຳນກຳນ

ປະຊຸມພຳຍໃນບຳ້ີ ນ ຫຼ ຄຸມີ້ ບຳ້ີ ນ, ກຳນໂຄສະນຳຜື່ ຳນທຳງຊ່ື Facebook, ກຳນໂຄສະນຳຜ່ື ຳນທຳງໂທລະທດັ /ວທິ ະຍຸ ແລະ

ກຳນໂຄສະນຳຜື່ ຳນທຳງໂທລະໂຄ່ື ງບຳ້ີ ນ ແມ່ື ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນ.

ຕຳລຳງ 2 ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳ

ລ.ດ ເນອ້ີ ໃນ ̅ S.D ແປຜນົ

1 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຄອບຄວົ 2.97 .67 ລະດບັ ປຳນກຳງ

2 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຜນົ ປະໂຫຍດ 2.98 .64 ລະດບັ ປຳນກຳງ

3 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນ 3.08 .71 ລະດບັ ປຳນກຳງ

4 ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມີ້ ນຂື່ ຳວສຳນ 2.91 .67 ລະດບັ ປຳນກຳງ

ຄ່ື ຳສະເລື່ ຍລວມ 2.98 0.67 ລະດບັ ປຳນກຳງ

ຈຳກຕຳລຳງພົບວ່ື ຳ ປັດໄຈທ່ື ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນບື່ ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳ
ກະສກິ ຳທນັ ສະໄໝ ໂດຍລວມແມ່ື ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງມຄື່ ຳສະເລື່ ຍ ̅ =3.07 , S.D =.77 ເມື່ ອພຈິ ຳລະນຳເປັນຂ້ີ

ລຽງຕຳມລຳດບັ ພບົ ວື່ ຳ ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຜນົ ປະໂຫຍດ, ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນ ແລະ ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ີ້
ມນຂື່ ຳວສຳນ ທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.97 ,
S.D =.67, ̅ =2.98, S.D =.64, ̅ =3.08 , S.D =.71, ̅ =2.91 , S.D =.67 ຕຳມລຳດບັ . ໃນນີ້ ເຫນັ ໄດີ້ ຕນົີ້ ທນຶ ໃນ
ກຳນປກພດບື່ ສງ, ກຳນລງົ ທນຶ ຄຸມີ້ ຄື່ ຳ; ກຳນບື່ ມຄື່ ຳໃຊຈ້ີ ່ື ຳຍພຳຍໃນຄອບຄວົ ແລະ ພຳລະໜສ້ີ ນິ ; ແຮງງຳນຄອບຄວົ
ພຽງພຕ່ື ກຳນເຮດັ ວຽກງຳນກະສກິ ຳ; ຜນົ ຜະລດິ ໄດຕີ້ ຳມຄຳດໝຳຍທື່ ວຳງໄວ;ີ້ ກຳນເຊນັ ສນັ ຍຳຂອງໂຄງກຳນທ່ື ຍຳວນຳນ;
ໂຄງກຳນຈະປທຳງຢຳງລຽບສຳຍຄອງຊນົ ລະປະທຳນ; ກຳນທ່ື ບ່ື ສຳມຳດເຂຳົີ້ ເຖງຂມີ້ ນໂຄງກຳນໄດສ້ີ ະດວກ (ຜ່ື ຳນຫຳຼ ຍ
ຊ່ື ອງທຳງ); ກຳນທື່ ບື່ ມຕະຫຼຳດຮອງຮບັ ສນິ ຄຳ້ີ ທື່ ຜະລດິ ຂນ້ີ ມຳ ແລະ ຮບັ ຂຳຍ ແລະ ກຳນບື່ ໂຄສະນຳຜ່ື ຳນທຳງໂທລະ

ໂຄື່ ງບຳີ້ ນແມື່ ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບື່ ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ.

ວຈິ ຳນຜນົ ໄດ້ ຮັ ບ

ຈຳກກຳນສກຶ ສຳ ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈໃນກຳນເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມ ແລະ ບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳ
ທນັ ສະໄໝ ເຂດທື່ ງົ ຮຳບ-ທື່ ຳງ່ືອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ທື່ ພບົ ວື່ ຳ ປັດໄຈທື່ ມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ

ຮ່ື ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ປະກອບດວີ້ ຍ ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຄອບຄວົ , ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຜນົ ປະໂຫຍດ, ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນ

ກຳນບລກິ ຳນ ແລະ ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ມີ້ ນຂ່ື ຳວສຳນຕື່ ຳງກຢ່ື ຸໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍແຍກໄປແຕ່ື ລະດຳ້ີ ນມຄ:
ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຄອບຄວົ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງເຊ່ື ງຜວີ້ ໄິ ຈມຄວຳມຄດິ ເຫນັ ວ່ື ຳປະຊຳຊນົ ຂງົ ເຂດ

ໂຄງກຳນແມື່ ນໃຊຊີ້ ວດິ ແບບຕຳມທ່ື ຳແຮງທື່ ຕນົ ເອງມ ຫຼ ເພື່ ງອງໃສ່ື ວທິ ຊວດິ ຂອງບນັ ພະບລຸດທື່ ນຳພຳກຳນໃຊຊີ້ ວດິ ເປັນ
ໂຕຊທີ້ ຳງເລຍເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນເພື່ ງພຳຕື່ ໂຄງກຳນທ່ື ເຂຳົ້ີ ມຳພດັ ທະນຳແມື່ ນຍງັ ຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງສອດຄ່ື ອງກບັ (ສມົ ສະ
ໜຸກ ໃສສຸ ວນັ , 2014) ທື່ ວ່ື ຳຄອບຄວົ : ຄວຳມນກຶ ຄດິ ຫຼຳຍຢ່ື ຳງຂອງບຸກຄນົ ກ່ື ກຳເນດມຳຈຳກຄອບຄວົ ເຖງແມື່ ນວ່ື ຳນໄິ ສ
ບຳງຢື່ ຳງຂອງຜຊ້ີ ໂ້ີ ດຍບື່ ໄດຮີ້ ບັ ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກຄອບຄວົ ກ່ື ຕຳມແຕື່ ກື່ ມສນິ ຄຳ້ີ ຫຼຳຍໆຢື່ ຳງທື່ ຄອບຄວົ ມອດິ ທພິ ນົ ຢ່ື ບື່ ໜອີ້ ຍ.
ສ່ື ວນປັດໄຈດຳີ້ ນຜນົ ປະໂຫຍດ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງຕ່ື ກບັ ນະໂຍບຳຍຂອງໂຄງກຳນທື່ ມໃຫຕີ້ ື່ ກບັ ກຳນ

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ท่ี ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

190

ເຂົຳີ້ ຮ່ື ວມ ແລະ ບື່ ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມໂຄງກຳນ ຍງັ ບື່ ສຳມຳດມຜນົ ທື່ ຈງໃຈຕຳມຄວຳມຕອີ້ ງກຳນຂອງປະຊຳຊນົ ເທ່ື ຳົ ທ່ື ຄວນເຊື່ ງ

ສອດຄ່ື ອງກບັ (ຈນັ ທະລຳ ຈນັ ທລິ ຳດ, 2017) ແລະ ທດິ ສະດອຳເບຣນເຮມັ ມຳດສໂລ (Abranham Maslow) ກ່ື ຽວກບັ
ລຳດບັ ຂນັ້ີ ຂອງຄວຳມຕອີ້ ງກຳນຂອງມຳດສໂລ (Hierarchy of Needs Theory). ໃນນປີ້ ັດໄຈດຳ້ີ ນກຳນບລກິ ຳນ ກຳນ
ຕດັ ສນິ ໃຈຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງສອດຄື່ ອງກບັ (ກລະທນັ ທະນຳພງົ ສກັ , 2009) ທື່ ກ່ື ຳວວ່ື ຳຫຼກັ ກຳນ ກຳນໃຫບ້ີ ລກິ ຳນ
ແລະ ປັດໄຈດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ມີ້ ນຂື່ ຳວສຳນ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ໂດຍຈຳກຂມ້ີ ນເຫນັ ໄດວີ້ ່ື ຳປະຊຳຊນົ ໂດຍ
ສ່ື ວນໃຫຍ່ື ແມ່ື ນບ່ື ຮບັ ກ່ື ຽວກບັ ຂມີ້ ນຂອງໂຄງກຳນເປັນສື່ ວນໃຫຍື່ ແລະ ຕອບບື່ ແນ່ື ໃຈຈ່ື ກຳນເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມນຳໂຄງກຳນເປັນ
ສື່ ວນໃຫຍື່ ເຊື່ ງສອດຄື່ ອງກບັ ແນວຄວຳມຄດິ ຂອງ (ສຸລະພງົ ແສງສຳລ, 2002) ທື່ ໄດກີ້ ື່ ຳວຄ: ເນື່ ອງຈຳກຄນົ ເຮຳົ ມກຳນ
ຮບັ ຮຕ້ີ ື່ ຳງກນັ ຄວຳມລມົີ້ ແຫຼວຂອງກຳນສ່ື ສຳນອຳດຈະເກດຂນ້ີ ໄດຖ້ີ ຳີ້ ເຮຳົ ບ່ື ຍອມຮບັ ຄວຳມແຕກຕື່ ຳງໃນເລ່ື ອງກຳນຮບັ ຮ້ີ
ຂອງແຕື່ ລະບຸ ກຄນົ ກຳນຮບັ ຮເີ້ ປັນຕວົ ກຳນດົ ພດຶ ຕກິ ຳກຳນສື່ ສຳນ, ທດັ ສະນະຄະຕິ ແລະ ຄວຳມຄຳດຫວງັ ຂອງຜສີ້ ື່ ສຳນ
ກຳນຮບັ ຮເີ້ ປັນຂະບວນກຳນເລອກຮບັ ສຳນກຳນຈດັ ສຳນເຂຳົ້ີ ນຳກນັ ແລະ ກຳນຕຄວຳມທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຕຳມຄວຳມເຂຳົ້ີ ໃຈ ແລະ
ຄວຳມຮສ້ີ ກຶ ຂອງຕນົ ເອງ ໂດຍທ່ື ວົ ໄປກຳນຮບັ ຮເ້ີ ປັນຂະບວນກຳນທ່ື ເກດຂນ້ີ ໂດຍຮຕ້ີ ວົ ຫຼ ຕງັ້ີ ໃຈ ແລະ ມກັ ເກດຕຳມ
ປະສບົ ກຳນ ແລະ ກຳນສະສມົ ທຳງສງັ ຄມົ . ຄນົ ເຮຳົ ບື່ ສຳມຳດໃຫຄ້ີ ວຳມສນົ ໃຈກບັ ສື່ ງິ ຕ່ື ຳງໆ ຮອບຕວົ ໄດທ້ີ ງັ ໝດົ ແຕື່ ຈະ
ເລອກຮບັ ຮພີ້ ຽງບຳງສ່ື ວນເທ່ື ຳົ ນນັີ້ ແຕື່ ຄນົ ມຄວຳມສນົ ໃຈ ແລະ ຮບັ ຮສ້ີ ່ື ງິ ຕ່ື ຳງໆຮອບຕວົ ຕື່ ຳງກນັ ດ່ື ງັ ນນັີ້ , ເມ່ື ອໄດຮ້ີ ບັ ສຳນ

ດຽວກນັ ຜຮີ້ ບັ ສຳນສອງຄນົ ອຳດຈະໃຫຄ້ີ ວຳມສນົ ໃຈ ແລະ ຮບັ ຮສີ້ ຳນດຽວກນັ ແຕກຕ່ື ຳງກນັ .

ສະຫຸບຼ ຜນົ

ຈຳກຜນົ ກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ໄດວ້ີ ື່ ຳປັດໄຈດຳ້ີ ນຄອບຄວົ ແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ̅ =3.01, S.D =.654 ເມື່ ອ
ພຈິ ຳລະນຳລຳຍດຳີ້ ນເຫນັ ໄດວ້ີ ່ື ຳທຸກດຳີ້ ນແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊື່ ງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ວື່ ຳປັດໄຈດຳີ້ ນຄອບຄວົ ຕຳມຂອບ
ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນມ້ີ ຜນົ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນກະສກິ ຳທນັ ສະໄຫມ.

ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນຜນົ ປະໂຫຍດສະເລ່ື ຍແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.01 , S.D
=.654; ເມື່ ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳີ້ ນເຫນັ ວ່ື ຳທຸກດຳີ້ ນແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊື່ ງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ເຖງປັດໄຈດຳີ້ ນ
ນະໂຍບຳຍຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແ້ີ ມ່ື ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມແມ່ື ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນບລກິ ຳນສະເລື່ ຍແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.11, S.D =.691;
ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳ້ີ ນເຫນັ ວື່ ຳທຸກດຳີ້ ນແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດັບປຳນກຳງ ເຊ່ື ງສະແດງໃຫເີ້ ຫນັ ເຖງປັດໄຈດຳ້ີ ນກຳນ
ບລກິ ຳນຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນແີ້ ມ່ື ນມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮື່ ວມແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນສະເລື່ ຍແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.12 , S.D
=.691; ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳີ້ ນພບົ ວື່ ຳທຸກດຳີ້ ນແມ່ື ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊື່ ງສະແດງໃຫເີ້ ຫນັ ເຖງປັດໄຈດຳີ້ ນກຳນ
ຮບັ ຮຂ້ີ ມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແີ້ ມ່ື ນມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ຈຳກຜນົ ກຳນສກຶ ສຳເຫນັ ໄດວ້ີ ່ື ຳປັດໄຈດຳີ້ ນຄອບຄວົ ແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄ່ື ຳຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.97,
S.D =.673; ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍໄດພ້ີ ບົ ວື່ ຳທຸກດຳີ້ ນແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊື່ ງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ເໂຖງປັດໄຈ
ດຳ້ີ ນຄອບຄວົ ຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນແີ້ ມ່ື ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບື່ ເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນຜນົ ປະໂຫຍດສະເລ່ື ຍແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມລະດບັ ຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.98 , S.D
=.646; ເມື່ ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳີ້ ນພບົ ວ່ື ຳທຸກດຳີ້ ນແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງສະແດງໃຫເີ້ ຫນັ ເຖງປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນ
ຜນົ ປະໂຫຍດຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແີ້ ມື່ ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບື່ ເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ປັດໄຈທຳງດຳີ້ ນກຳນບລກິ ຳນສະເລື່ ຍແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄວຳມສຳຄນັ ̅ =3.08 , S.D =.715;
ເມື່ ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳ້ີ ນພບົ ວ່ື ຳທຸກດຳີ້ ນແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ ເຊ່ື ງສະແດງໃຫເ້ີ ຫນັ ເຖງປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນ
ບລກິ ຳນຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັີ້ ນແີ້ ມ່ື ນມຜນົ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບື່ ເຂຳົີ້ ຮ່ື ວມແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

191

ປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ມີ້ ນຂື່ ຳວສຳນສະເລ່ື ຍແມື່ ນຢື່ ໃນລະດບັ ປຳນກຳງໂດຍມຄວຳມສຳຄນັ ̅ =2.91 , S.D
=.678; ເມ່ື ອພຈິ ຳລະນຳຈຳກລຳຍດຳ້ີ ນພບົ ວື່ ຳທຸກດຳ້ີ ນແມ່ື ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງເຊ່ື ງສະແດງໃຫເີ້ ຫນັ ເຖງປັດໄຈທຳງດຳ້ີ ນ
ກຳນຮບັ ຮຂີ້ ມ້ີ ນຂື່ ຳວສຳນຕຳມກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນແ້ີ ມ່ື ນມຜນົ ຕື່ ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈບ່ື ເຂຳົ້ີ ຮື່ ວມແມື່ ນຢ່ື ໃນລະດບັ ປຳນກຳງ.

ຄາຂອບໃຈ

ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນ້ີ້ີ ສຳເລດັ ລງົ ເປັນຢ່ື ຳງດຍອ້ີ ນຄວຳມກຳລຸນຳຈຳກ ປະລນິ ຍຳເອກ ກຽງໄກ ອື່ ຸນມະນ ອຳຈຳນທ່ື
ປຶກສຳ ແລະ ປະລນິ ຍຳໂທ ພອນ ແສງດຳລຳ ຜຊີ້ ື່ ວຍທື່ ປຶກສຳ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ເຊື່ ງທ່ື ຳນທງັ ສອງໄດໃີ້ ຫຄ້ີ ຳແນະນຳ, ກວດແກີ້
ຂບີ້ ກົ ຜ່ື ອງ, ສະໜບັ ສະໜນ, ຕດິ ຕຳມ ແລະ ຊຸກຍຂີ້ ະບວນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນວໄິ ຈຄງັ້ີ ນເ້ີ ປັນຢື່ ຳງດ ເຊື່ ງຍຳມໃດກມ
ຄວຳມເປັນຫື່ ວງເປັນໃຍຕ່ື ບດົ ຄນົີ້ ຄວຳີ້ ຂອງຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ເຮດັ ໃຫກ້ີ ຳນຂຽນບດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ຂອງຂຳ້ີ ພະເຈຳົີ້ ສຳເລດັ ລຸລື່ ວງໄດ
ດວ້ີ ຍດ. ດ່ື ງັ ນນັ້ີ , ຂຳີ້ ພະເຈຳົີ້ ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈ ແລະ ຮບີ້ ຸນຄຸນຢ່ື ຳງລນົ້ີ ເຫອຼ ມຳນະທ່ື ນດ້ີ ວ້ີ ຍ.

ພອີ້ ມນ,້ີ ຂຂອບໃຈຄະນະວທິ ະຍຳສຳດສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫື່ ງຊຳດທ່ື ໄດໃີ້ ຫກີ້ ຳນສດິ ສອນ ແລະ ຂ
ຂອບໃຈມຳຍງັ ພ່ື ແມື່ ປະຊຳຊນົ 5 ບຳ້ີ ນມ: ບຳ້ີ ນແກງ້ີ ໂຄ,້ີ ທ່ື ຳສມົີ້ ມ, ອຸດມົ ຜນົ , ລຳດຄວຳຍ ແລະ ບຳ້ີ ນພຄຳ ໃນເຂດທື່ ຳົ ງ
ຮຳບທ່ື ຳງື່ ອນເມອງໄຊທຳນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ , ສນກະສກິ ຳທື່ ງົ ຮຳບ-ທ່ື ຳງື່ອນ ແລະ ບລສິ ດັ ເອເຊຍລງົ ທນຶ ພດັ ທະນຳ
ແລະ ກ່ື ສຳີ້ ງຈຳກດັ ຜດີ້ ຽວ ທ່ື ສະຫຼະເວລຳໃນກຳນໃຫຂີ້ ມ້ີ ນ ແລະ ສະຫະຼ ເວລຳອນັ ມຄ່ື ຳໃນກຳນຕອບແບບສຳພຳດ ພອ້ີ ມຂ້ີ
ມນທ່ື ເປັນໂຫຍດໃນກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນດີ້ ວີ້ ຍ.

ສຸດທຳີ້ ຍນີ້ ຜວີ້ ໄິ ຈຂຂອບໃຈປະສບົ ກຳນດດໃນກຳນຮຽນຮໃ້ີ ນຊວດິ , ທງັ ບຸກຄນົ , ສະຖຳນທື່ ທ່ື ຊື່ ວຍສຳ້ີ ງເສມປະ
ຊບົ ກຳນ ທ່ື ຈະພດັ ທະນຳຕນົ ເອງຕ່ື ໄປຢ່ື ຳງຕ່ື ເນື່ ອງ.

ທ. ກ່ື ຳຍຢັນ ເຮ

ເອກະສຳນອຳີ້ ງອງ

ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.້ີ (1998). ກດົ ໝຳຍວື່ ຳດວ້ີ ຍກະສກິ ຳ. ສບຄນົີ້ 02 02, 2022, from
https://laolandinfo.org/wp-content/uploads/2019/07/Law-on-Agriculture-1998_Lao.pdf

ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປື່ ຳໄມ.ີ້ (2015). ຍຸດທະສຳດພດັ ທະນຳກະສກິ ຳຮອດປ 2025 ແລະ ວໃິ ສທດັ ຮອດປ 2030.
ກະຊວງກະສກິ ຳ ແລະ ປ່ື ຳໄມ.້ີ ສບຄນົ້ີ 06 23, 2021

ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ . (2016). ວໄິ ສທດັ ຮອດປ 2030 ແລະ ຍຸດທະສຳດກຳນພດັ ທະນຳເສດຖະກດິ -
ສງັ ຄມົ ໄລຍະ 10 ປ (2016-2025). ວຽງຈນັ : ກະຊວງແຜນກຳນ ແລະ ກຳນລງົ ທນຶ . ສບຄນົ້ີ 03 22, 2021,
from https: / / rtm. org. la/ wp- content/ uploads/ 2017/ 08/ Vision2030- and- 10- Year-
SocioEconomic-Dev-Strategy-2016_2025-LAO.pdf

ກຸນຊະລ ໄຊຍະນນັ ຕຳ. (1996). ຂະບວນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ. ສບຄນົີ້ 01 2, 2022, from
https://www.gotoknow.org/posts/331478

ຈນັ ທະລຳ ຈນັ ທລິ ຳດ. (2017). ຄວຳມຄດິ ເຫນັ ຂອງປະຊຳຊນົ ຕ່ື ກຳນພດັ ທະນຳເຕກັ ນກິ ເຮດັ ນຳໄຮ່ື ໃຫຍື່ ແບບທນັ
ສະໄຫມ ຢ່ື ເມອງຍມົ ມະລຳດ ແຂວງຄຳມື່ ວນ. ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປ.ໂທ. ສບຄນົ້ີ 02 01, 2022

ສະຖຳບນັ ພະປົກກລຳີ້ . (2004). ໜງັ ສຊຸ ດທຳມະພບິ ຳນ ລດັ ລະດບັ ກຳນບລຫິ ຳນຈດັ ກຳນທື່ດນິ . ນນົ ທະບລ ພມິ ດ. ສບ
ຄນົ້ີ 06 12, 2021

ສະຫຽຼ ວ ບຣພິ ກັ ດ ພອີ້ ມຄະນະ. (2002). ຊຸດວຊິ ຳກຳນວໄິ ຈຊຸມຊນົ ຊຸດກຳນຮຽນຮດີ້ ວີ້ ຍຕນົ ເອງ. ຫຼກັ ສດປະລນິ ຍຳ
ໂທກຳນຈດັ ກຳນ ແລະ ປະເມນໂຄງກຳນ. ສບຄນົ້ີ 06 12, 2021

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

192

ສຸລະພງົ ແສງສຳລ. (2002). ກຳນຮບັ ຮຂ້ີ ່ື ຳວສຳນ, ທດັ ສະນະຄະຕິ ແລະ ຄວຳມພງຶ ພໃຈໃນກຳນໃຊບ້ີ ລກິ ຳນ ຂອງ
ສະຖຳນອຳນຳໄມ ສະເຫຼມພະກຽດ 60 ພນັ ສຳນວົ ມວທຣຳຊນກບັ ສະຖຳນທື່ວົ ໄປ ໃນເມອງໄທຣນອ້ີ ຍ ແຂວງ
ນນົ ທະບຼຣ. ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລທຸລະກດິ ບນັ ດດິ . ສບຄນົີ້ 28 04, 2022, from
http://libdoc.dpu.ac.th/thesis/85763.pdf

ສນັ ຍຳ ສນັ ຍຳວວິ ດັ . (2006). ທດິ ສະດ ແລະ ຍຸດທະສຳດກຳນພດັ ທະນຳສງັ ຄມົ (Vol. 6). ບຳງກອກ, ກຸງເທບມະຫຳ
ນະຄອນ, ໄທຍ: ໂຮງພມິ ແຫື່ ງຈລຸ ຳລງົ ກອນມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ. ສບຄນົີ້ 1 9, 2022

ທອງໂລດ ອ່ື ອນຈນັ . (1983). ເສດຕະສຳດກະເສດ. ກຸງເທບ: ໂຮງພມິ ລວມມດິ ໄທຍ. ສບຄນົີ້ 06 17, 2021
ທລິ ະພນັ ປື່ ິນຍຳ. (2019). ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈເຂຳົ້ີ ຮ່ື ວມໂຄງກຳນລະບບົ ສ່ື ງົ ເສມກຳນກະສກິ ຳແບບຂະໜຳດໃຫຍື່ ຂອງ

ກະສກິ ອນຜຜີ້ ະລດິ ເຂຳົີ້ ໃນພນີ້ ທ່ື ເມອງວຽງປື່ ຳເປົຳີ້ ແຂວງຊຽງລຳຍ. ວຳລະສຳນວໄິ ຈ ແລະ ສື່ ງົ ເສມວຊິ ຳກຳນ
ກຳນກະສກິ ຳ, 37, 73-83. ສບຄນົີ້ 03 17, 2022, from https://li01.tci-
thaijo.org/index.php/MJUJN/issue/download

ບຸນກອນ ສຸນແສນ. (2014). ກຳນບລຫິ ຳນກຳນພດັ ທະນຳ. ອຸດອນທຳນ, ໄທ: ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລລຳດຊະພດັ ອຸດອນ
ທຳນ. ສບຄນົ້ີ 04 30, 2021, from

http://portal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17252G3VyIidiVZZZ2G9.pdf
ປະພຳນດິ ປະກຳນນົ . (2008). ຜນົ ກະທບົ ຂອງຄວຳມຄຸນ້ີ ເຄຍ ແລະ ຄວຳມເມື່ ອຍລຳີ້ ຕ່ື ກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ. ວທິ ະຍຳ

ນພິ ນົ . ສບຄນົີ້ 09 21, 2021, from
https://cuir.car.chula.ac.th/bitstream/123456789/47570/1/prapanit_pr.pdf

ອຳດນິ ຣະພພິ ນັ . (1984). ກຳນມສື່ ວນຮື່ ວມຂອງປະຊຳຊນົ ໃນກຳນພດັ ທະນຳຊນົ ນະບດົ ໃນສະພຳບສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ
ທະນຳໄທຍ. ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ປ.ໂທ. ສບຄນົ້ີ 06 12, 2021

ເຈຳົີ້ ເມອງ ເມອງໄຊທຳນ. (2021). ບດົ ບນັ ທກຶ ກ່ື ຽວກບັ ໂຄງກຳນພດັ ທະນຳກະສກິ ຳແບບທນັ ສະໄຫມ ໃນເຂດທ່ືງົ ຮຳບ-
ທື່ ຳງື່ອນ ເມອງໄຊທຳນ ນະຄເນຫວຼ ງວຽງຈນັ . ສບຄນົ້ີ 02 24, 2021

ເບນັ ຈຳ ຍອດດຳເນນ-ແອດັ ຕກິ ແລະ ກຳນຈະນຳ ຕງັີ້ ຊນົ ລະທບິ . (2009). ກຳນວເິ ຄຳະຂມີ້ ນແບບຄຸນນະພຳບ: ກຳນ
ຈດັ ກຳນຂມ້ີ ນ, ກຳນຕຄວຳມ ແລະ ກຳນຫຳຄວຳມໝຳຍ. ນະຄອນປະຖຸມົ : ສະຖຳບນັ ວໄິ ຈປະຊຳກອນ ແລະ
ສງັ ຄມົ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລມະຮດິ ນົ . ສບຄນົ້ີ 06 22, 2021

ແສງດຳວ ຢື່ ຳໜຳວຕ.້ີ (2016). ສກຶ ສຳຄວຳມຄບໜຳີ້ ຂອງ ສປປ ລຳວ ໃນກຳນພດັ ທະນຳ ໃຫຫີ້ ຸດຼ ພນົີ້ ອອກຈຳກ
ສະຖຳນະພຳບຄວຳມດອີ້ ຍພດັ ທະນຳໃນປ 2020. ສບຄນົີ້ 04 29, 2021

Gibson & Ivancevich. (1979). Organizational: Behavior, structure, process (3rd ed). Business
Publications,Inc. Retrieved 01 23, 2022

Jones. (1984). Socialization tactics, self-efficacy, and newcomers adjustments to
organizations. Academy of Management Journal. Retrieved 01 23, 2022

การประชุมสัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บัณฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

193

ກຳນສກຶ ສຳພນີ້ ທື່ ທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງ

ຫວຼ ງພະບຳງ
A STUDY OF FLOOD-AFFECTED AREA IN NAN MUNICIPALITY

LOUANGPRABANG PROVINCE

Boualivong MAIPHONE

Master of Sciences in Spatial Managementfor Development, Faculty of Social Sciences
National University of Laos.

P.O. Box 7322, Dongdok Campus, Vientiane
Capital City, Lao PDR.
Email: [email protected].

ບດົ ຄດັ ຫຍ ີ້

ກຳນສກຶ ສຳຄງັ້ີ ນີ້ ປະກອບມ 3 ຈດຸ ປະສງົ ຄ: 1) ສກຶ ສຳລກັ ສະນະພນ້ີ ທື່ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມ,
2) ສກຶ ສຳຜນົ ກະທບົ ທຳງດຳີ້ ນດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສື່ ງິ ປຸ ກສຳ້ີ ງ, 3) ສຶກສຳແນວທຳງກຳນປີ້ອງກນັ ແລະ
ຫຸຼດຜື່ ອນຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມ.

ລກັ ສະນະພນ້ີ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ຈຳກໄພນຳ້ີ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ແຂວງຫຼວງພະບຳງ 2 ປ
ໄດແີ້ ກ່ື ປ 2015 ແລະ 2019 ພບົ ວ່ື ຳ: 1) ດຳີ້ ນຜນົ ກະທບົ ປ 2015 ພນີ້ ທ່ື ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ສື່ ວນໃຫຍື່ ແມ່ື ນດນິ ນຳ
ໂດຍຈຳນວນບຳ້ີ ນທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ມພຽງ 4 ບຳີ້ ນຄ: ບຳີ້ ນນຳຝຳຍ, ບຳີ້ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປື່ ຳໄຜື່ ແລະ ບຳ້ີ ນສບຸນ
ເຮອງ, ປ 2019 ບຳີ້ ນທື່ ໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ມຈຳນວນ 8 ບຳີ້ ນໄດແ້ີ ກື່ : ບຳ້ີ ນນຳຝຳຍ, ບຳ້ີ ນນຳເລຳົ , ບຳ້ີ ນປ່ື ຳໄຜ່ື ,
ບຳີ້ ນໂພນຫນ, ບຳ້ີ ນສບຸນເຮອງ, ບຳີ້ ນສມຸງຄຸນ, ບຳີ້ ນທຳດ ແລະ ບຳີ້ ນນຳເຄນິ ໂດຍພນີ້ ທ່ື ນຳເສຍຫຳຍລວມຫຼຳຍກວ່ື ຳ
30 ເຮກັ ຕຳ ຄດິ ເປັນມນຄ່ື ຳຫຼຳຍກວື່ ຳ 300 ລຳ້ີ ນກບ ແລະ ພນ້ີ ທ່ື ສວນເສຍຫຳຍ 10 ກວື່ ຳເຮກັ ຕຳ ຄດິ ເປັນມນຄ່ື ຳຫຳຼ ຍ
ກວື່ ຳ 50 ລຳີ້ ນກບ ແລະ 2) ໃນດຳີ້ ນພນີ້ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ ປະກອບດວ້ີ ຍດນິ ນຳເປັນຈຳນວນຫຼຳຍທ່ື ສຸດ, ຮອງລງົ ມຳ
ແມ່ື ນພນ້ີ ທ່ື ປື່ ຳໄມ,ີ້ ພນີ້ ທື່ ສວນ, ພນີ້ ທ່ື ບຳ້ີ ນເຮອນຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ພນ້ີ ທ່ື ລຽີ້ ງສດັ (ໜອງປຳ).

ຜນົ ກະທບົ ຕ່ື ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແລະ ສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງ ພບົ ວ່ື ຳ: 1) ດຳ້ີ ນເສດຖະກດິ ໄດສ້ີ ່ື ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍຕື່ ກຳນ
ລຽ້ີ ງສດັ ແລະ ກຳນຜະລດິ ຂອງປະຊຳຊນົ ທງັ ໝດົ ມມນຄ່ື ຳ 566,120,000 ກບ, 2) ດຳີ້ ນສງັ ຄມົ ໄດສີ້ ື່ ງົ ຜນົ ເສຍຫຳຍເຮດັ
ໃຫເີ້ ຄ່ື ອງໃຊຄ້ີ ວົ ເຮອນ, ບນັ ດຳຊນົ ລະປະທຳນ 5 ແຫ່ື ງ, ພນີ້ ຖຳນໂຄງລື່ ຳງ ແລະ ຂວົ ໄດຮີ້ ບັ ຄວຳມເສຍຫຳຍ 4 ແຫື່ ງ ມ
ມນຄື່ ຳເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ 10,882,134,000 ກບ ແລະ 3) ດຳີ້ ນສື່ ງິ ປຸກສຳີ້ ງ ເຮອນໄດຮີ້ ບັ ຜນົ ກະທບົ ທງັ ໝດົ ຈຳນວນ
28 ຫງຼັ ຄຳ, ວດັ ວຳອຳຮຳມ, ໂຮງຮຽນ, ຜຳມໄຊ ມມນຄ່ື ຳເສຍຫຳຍທງັ ໝດົ 242,492,000 ກບ.

ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ປະກອບມ 2 ພຳກສື່ ວນຄ: 1) ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ຂອງຫນື່ ວຍງຳນທ່ື ກື່ ຽວຂອີ້ ງ
ເຊ່ື ງິ ໄດປ້ີ ະສຳນສມົ ທບົ ກບັ ອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນ ໂຄສະນຳແຈງີ້ ເຕອນໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຮ,ີ້ ມສະຕລິ ະວງັ ຕວົ ,
ກະກຽມມຽ້ີ ນມດັ ເຄື່ ອງ ແລະ ສື່ ງິ ຂອງໄວທ້ີ ື່ ສງ, ກຳນດົ ຈດຸ ທື່ ພກັ ຊື່ ວົ ຄຳວຂອງປະຊຳຊນົ ແລະ ກຳນດົ ຈດຸ ໄວສີ້ ດັ ລຽ້ີ ງໃນ
ເບອ້ີ ງຕນົ້ີ , ແລະ 2) ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ຂອງອຳນຳດກຳນປົກຄອງບຳີ້ ນປະກອບມ: ກຳນຕດິ ຕຳມລະດບັ ນຳີ້ , ລຳຍ
ງຳນລະດບັ ນຳ້ີ ໃຫປ້ີ ະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຮີ້ ແລະ ເຜຍແຜ່ື ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມສື່ ປະຊຳຊນົ ໄດຮີ້ ບັ ຮຢີ້ ່ື ຳງທ່ື ວົ ເຖງິ .

ແນວທຳງກຳນຫຸຼດຜື່ ອນໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມໃນເຂດເທດສະບຳນເມອງນຳນ ພບົ ວື່ ຳ: ທຳງອຳນຳດກຳນປົກຄອງເມອງ
ໄດມີ້ ແນວທຳງກຳນຫຸດຼ ຜ່ື ອນໄພນຳີ້ ຖວີ້ ມ 3 ຢື່ ຳງຄ: 1) ໂຄງກຳນປ່ື ຽນແລວນຳ້ີ ນຳນ ແລະ ກື່ ຕຳີ້ ນກນັ ເຈ່ື ອນນຳ້ີ ນຳນ, 2)

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑติ ศึกษา ประจาํ ปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ

194

ໂຄງກຳນຟນ້ີ ຟໄພພບິ ດັ ເສນັີ້ ທຳງ ແລະ ກື່ ສຳ້ີ ງຂວົ ເບຕງົ ເສມເຫກຼັ ແລະ 3) ໂຄງກຳນຟນ້ີ ຟ ແລະ ປັບປຸງຄຸນນະພຳບຊວດິ
ຂອງປະຊຳຊນົ .
ຄຳສຳຄນັ : ພນ້ີ ທື່ ທື່ ໄດຮ້ີ ບັ ຜນົ ກະທບົ , ໄພນຳ້ີ ຖວ້ີ ມ, ແນວທຳງກຳນປ້ີອງກນັ ແລະ ກຳນຫຸດຼ ຜ່ື ອນຜນົ ກະທບົ

Abstract

A study of flood- affected area in Nan municipality, louangprabang province aims to
study the patterns of the flood-affected areas in Nan municipality, to study the socio-economic
and constructions from the floods affected and study the prevent ways and to solve flood

problems on Nan municipality, by the results were:
The patterns of the area affected by the floods in Nan municipality, Louangprabang

province for two years, 2015 and 2019, found that: 1) in terms of the impact in 2015, most of
the affected areas were paddy fields, with only 4 villages affected: Simoungkhounvillage,
Sibounheung village, That village and Nakeun village. but in 2019, 8 villages were affected:
Nafaivillag, Nalauvillage, Paphaivillage, Phonhinvillage, Sibounheungvillage,
Simoungkhounvillage, Thatvillage, and Nakheunvillage with a total damaged paddy field area
more than 30 hectares, the worth more than 300 million kip, more than 10 hectares of damaged

garden land, worth more than 50 million kip, and And 2) the affected area consists of the
largest amount of paddy land, followed by forest, garden, people's settlement and ponds.

The effects of the floods in Nan municipality, Louangprabang province on the socio-
economic and construction are as follows: 1) the economic impact of the disaster has affected
the livestock and production of people by the total economic damage was 566,120,000 kip, 2)
the social impact is considered to be very serious if compared with other secments by the
flood damage to household appliences, 5 irrigation, 4 roadline and bridges were damages and

the total cost was 10,882,134,000 kip, 3) the construction of 28 houses, temples and schools
were affected by the total damage on this secment was 242,492,000 Kip.

The flood prevention guidelines in Nan municipality, Louangprabang province consist of

two main parts: 1) the prevention guidelines of the Nan municipality have coordinated the
campaign to inform the people to be aware, be careful, and set appliences on the high places,

identify people's temporary places and initial livestock, and 2) the village authorities' safety
guidelines in Nan municipality include: monitoring the water level, reporting the water level to
the people and disseminating the flood prevention guidelines to the people in the area.

As for the solution to the flood problem in Nan municipality, it was found that: the
district administration attaches importance to three solutions: 1) the project to change the
Nam Nan corridor and the landslide resistance, 2) road disaster rehabilitation project and
construction of reinforced concrete bridges; and 3) rehabilitation and improvement of people's
quality of life and flood solution of village authorities in Nan municipality
were to cooperating with the projects that the government has set out, along with advising
people who live near the affected areas or people who live along the river and live near the
valley, store things on the high place and be careful at all times, not allowed the people to

การประชมุ สัมมนาทางวชิ าการ ไทย ลาว ครงั้ ที่ ระดบั บณั ฑิตศึกษา ประจําปี ການປະຊຸມສໍາມະນາທາງວຊິ າການ ໄທ ລາວ ຄງັ້ ທີ ລະດບັ ປະລນິ ຍາໂທ ແລະ ປະລນິ ຍາເອກ ປະຈາໍ ປີ