บทความดีเด่น พลเรือเอก กวี สิงหะ

เรอื โทจติ ต์ สงั ขดลุ ย์นายปอ้ มทา้ ยบรรยายสภาพการณ์ กอ่ นเรมิ่ ทา การรบวา่ : “ขณะนน้ั พลกระดกทงั้ สองกระบอก ไดส้ บั สวติ ซไ์ ฟเครอื่ งรบั มมุ กระดกไปแลว้ ทงั้ ในขณะนลี้ กู ปนื และนดั ดนิ กไ็ ดบ้ รรจเุ ขา้ ไปในลา กลอ้ ง และพลลกู เลอื่ นกไ็ ด้ สับสวิตซ์ไฟแสดงปืนพร้อมไปยังหอควบคุมการยิงแล้ว ทาให้ทางหอควบคุมการยิงได้เร่ิมหันไปจับที่หมายเรือ ข้าศึกแล้ว แต่ขณะนั้น เข็มรับมุมหันกับเข็มสั่งมุมหัน คลาดเคลื่อนกัน ขณะน้ีข้าพเจ้ารู้สึกพะว้าพะวังใจเป็น ที่สุด นึกว่าอย่างไรเสียในวันนี้ปืนป้อมของข้าพเจ้าคงจะ ไมไ่ ดท้ า การยงิ เปน็ แน่ แทบจะรอ้ งไหอ้ อกมาดงั ๆ เพราะ ถา้ เปน็ เชน่ นนั้ กห็ มายความวา่ เราเสยี เปรยี บขา้ ศกึ เปน็ ทสี่ ดุ ปฏิภาณอันเกิดจากการฝึกหัดอยู่เสมอ เตือนให้ข้าพเจ้า รบี หนั ปอ้ มไปทางกราบขวาเปน็ มมุ ๙๐องศาพรอ้ มกบั หนั เขม็ รบั มมุ หนั ไปทกี่ ราบขวา๙๐องศาเสรจ็ แลว้ รบี ตะโกน ให้คนติดต่อโทรศัพท์ไปยังหอควบคุมการยิงให้หันหอไว้ ท่ีมุม ๙๐ องศา เมื่อตรงกันแล้วข้าพเจ้าก็สับสวิตซ์ไฟ เครื่องรับมุมหันทันที ทาให้ปืนป้อมของข้าพเจ้าอยู่ใน ลกั ษณะทพ่ี รอ้ มทจี่ ะทา การยงิ ในบงั คบั ของศนู ยร์ วบได”้
เรอื หลวงธนบรุ ี พบเรอื ลามอตตป์ เิ กต์
๓. Fog กับ Friction ในป้อมปืน ๘ นิ้ว ท้าย
เรือโท จิตต์ สังขดุลย์ นายป้อม: พลหันของป้อม ปืนท้ายไม่ปรากฏตัวประจาสถานีรบ เพราะถูกใช้ให้ไป ราชการวัดระดับน้าลึกบนเกาะง่าม
กายบรหิ ารแบบราชนาวี หรอื “ระบา หลวงสนิ ธ”์ุ บนเรอื ปนื หนกั เมอ่ื รบั เรอื ทญี่ ปี่ นุ่
“ความรสู้ กึ ตนื่ เตน้ อยา่ งถงึ ขนาดไดบ้ งั เกดิ แกพ่ วกเรา ทุกคนในเม่ือได้ยินเสียงว่า “เรือข้าศึกลามอตต์ปิเกต์” ตะโกนดังข้ึน ขณะที่ทหารทุกคนกาลังเสร็จจากการฝึก กายบริหารในตอนเช้าพอดี ทหารประจาป้อมท้ายของ ขา้ พเจา้ กระโดดเขา้ ไปในปอ้ มทลี ะคนอยา่ งรวดเรว็ ทกุ คน เม่ือเข้าไปแล้วถอดเสื้อและเข้าประจาหน้าที่ของตน โดยเครง่ ครดั ไมม่ เี ลยแมแ้ ตค่ นเดยี วทจี่ ะแสดงหนา้ ตาวติ ก หรอื หวาดเกรงแมแ้ ตน่ อ้ ย ขา้ พเจา้ ทา การตรวจสอบมมุ หนั ของป้อม และมุมกระดกของปืนให้ตรงกับเข็มของศูนย์ รวบที่หอควบคุมการยิง ก็ได้รับคาตอบว่า “ตรงแล้ว” ขา้ พเจา้ จงึ หนั ไปถามพลหนั ปอ้ มทนี่ ง่ั ประจา ทอี่ ยรู่ ะหวา่ ง ปืนท้ังสอง เพื่อที่จะถามว่า “ตรงหรือไม่” ก็ต้อง ใจหายวูบ เพราะมองไม่เห็น สอบถามได้ความว่า ขึ้นไปราชการบนเกาะง่าม จึงรีบกระโดดเข้าไปท่ีน่ัง ทาหน้าท่ีแทน”
กระสนุ นดั หนง่ึ ทะลวงเขา้ หอ้ งสง่ กระสนุ ปอ้ มทา้ ย
นาวิกศาสตร์ 7 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


๔.Fogกบั Frictionอนั เกดิ จากหอ้ งกะลาสที า้ ยถกู กระสนุ ปนื ขา้ ศกึ เจาะทะลใุ ตแ้ นวนา้ เรอื โท จติ ต์ สงั ขดลุ ย์ นายป้อมท้าย: “ในขณะที่เราทาการยิงเป็นเวลานาน พอสมควร ขา้ พเจา้ ไดร้ บั รายงานวา่ นา้ ทว่ มหอ้ งสง่ นดั ดนิ เราเรมิ่ ถกู ยงิ แลว้ หรอื ! (Fog) ชา่ งมนั ! ตราบใดทปี่ นื เรายงั ทาการยิงอยู่ได้ต้องทาการยิงมันเรื่อยไป เราจะหยุดยิง ก็เมื่อปืนเราขัดข้อง ทาการยิงไม่ได้เท่านั้น ข้าพเจ้ารีบ ตะโกนส่ังไปว่า ให้ขนนัดดินออกจากคลังให้มากที่สุด แล้วเอาขึ้นไว้ในห้องส่งกระสุน ท้ังนี้ เพื่อว่า ถ้าน้า จะท่วมห้องส่งนัดดิน และคลังนัดดิน เราจะได้มีนัดดิน ท่ีจะทาการยิงได้ตลอดเวลา กระสุนปืนของข้าศึกเจาะ ทะลุใต้แนวน้าเข้าไประเบิดในห้องกะลาสีท้ายเรือ และ เปลวไฟได้แลบลงไปในห้องเคร่ืองแรงน้ามันตามท่อ ระบายลม แต่เคราะห์ดีเป็นที่สุด ที่ไฟไม่ได้แลบไปถึง ถุงนัดดินที่ทาการลาเลียงอยู่ มิฉะน้ันแล้วป้อมทั้งป้อม คงเกิดระเบิด และถอนยกพ้ืนเป็นแน่ แต่กระน้ันควัน อนั เกดิ จากอา นาจระเบดิ ของกระสนุ กเ็ รม่ิ ไหลไปตามทอ่ ระบายอากาศ เขา้ คลงุ้ อยภู่ ายในปอ้ ม รบกวนการทา งาน ของเราต้ังแต่บัดน้ี”
จนครู่หนึ่งรู้สึกว่าเข็มสั่งมุมหันจากศูนย์รวบหมุนเร็ว ผดิ ปกติ ประเดยี๋ วหมนุ ไปยงิ ทางกราบขวา ประเดยี๋ วหมนุ ไปยิงทางกราบซ้าย รวดเร็วเหลือเกิน (ผิดกับธรรมดาที่ เม่ือเรือแล่นขนานยิงกัน การเปลี่ยนทางข้างจะมีไม่ค่อย มากนัก เข็มส่ังมุมหันจากศูนย์รวบจะค่อย ๆ เคลื่อนไป) ความรู้สึกของข้าพเจ้าในขณะนั้นรู้สึกว่า ผู้บังคับการเรือ คงนาเรือเลี้ยวหลบกระสุนปืนข้าศึก หารู้ไม่ว่าเรือเราถูก ยิงบริเวณหอบังคับการ จนเคร่ืองถือท้ายเสีย และเรือ หมุนเป็นวงกลมอยู่หลายรอบ และถึงแม้ว่าเข็มสั่งมุมหัน จากศูนย์รวบจะหมุนเร็ว ข้าพเจ้าก็ทาการหมุนป้อมตาม ด้วยความเร็วเต็มที่ และเหยียบปุ่มยิงทุก ๆ คราวที่ได้รับ สัญญาณให้ทาการยิง ทั้ง ๆ ท่ีบางมุมหันของป้อมจะไม่สู้ ตรงกบั เขม็ สงั่ มมุ หนั จากศนู ยร์ วบทงั้ น้ีเพอื่ เปน็ การปลกุ ขวญั ทหารในป้อมว่าเรือเราไม่เป็นไร คงทาการยิงอยู่ได้ ตลอดเวลา ในตบั แรก ๆ ของการยงิ ตอนนี้ “ลกู เลอื่ นซา้ ย ปดิ ไมเ่ ขา้ ” จงึ ตะโกนบอกไปวา่ ใหใ้ ชผ้ า้ ชบุ นา้ เชด็ กากดนิ ที่ลูกเลื่อนให้เรียบร้อย”
จา่ โทเพย้ี มสกลุ มนั่ (พลยงิ ปนื ใหญท่ า้ ยกระบอกซา้ ย): “พอบรรจนุ ดั ตอ่ ไป ลกู เลอ่ื นของเราเกดิ ขดั ขอ้ งปดิ ไมเ่ ขา้ เหตุอุบัติน้ีจะเน่ืองด้วยความร้อนทาให้หยุ่นกับอากาศ ธาตุขยายตัวได้รับกาลังกระแทกของดินขับ หรือมี กากดินตกอยู่ตามช่องลูกเล่ือนก็หาเหตุผลไม่ได้ ในขณะนนั้ ถงึ แมพ้ ลบรรจนุ ดั ดนิ จะเอาผา้ ชบุ นา้ เชด็ หวั เหด็ และชอ่ งลกู เลอ่ื นใหห้ มดกากดนิ แลว้ กต็ าม กย็ งั ปดิ ไมเ่ ขา้ นั่นเอง ข้าพเจ้าหัวเสียอย่างที่สุดกระโดดออกจาก ที่น่ังเข้าไปแก้ไขเอง ได้พยายามทาด้วยวิธีต่าง ๆ กไ็ มย่ อมเขา้ ขา้ พเจา้ ฉวิ จนรอ้ งไหส้ องคนกบั พลทหาร หรอ็ ง ใช้กาลังทั้งหมดโถมกระแทกเข้าไป ยังผลให้มันเคลื่อน เข้าสู่ที่ของมันอย่างสนิทแน่น แล้วนัดต่อ ๆ ไปก็เข้า ง่ายดายไม่ติดขัด”
๖. Fog กับ Friction ณ ป้อมปืนหน้าเม่ือกระสุน ตับแรกโดนเรือหลวงธนบุรี
จ่าโท วิเชียร บุญญนิมิตร (นายปืนกระบอก ๑): “ข้าพเจ้ากับพลประจาปืนท้ังหมดวิ่งไปทางหน้าห้อง บัญชาการ และหันหน้ามาดูเรือข้าศึก ก็แลเห็นไฟแวบ
กระสนุ นดั หนงึ่ ระเบดิ ใตส้ ะพานเดนิ เรอื
เรอื หลวงธนบรุ เี ลยี้ วเปน็ วงกลม
๕. Fog กบั Friction ในปอ้ มปนื ทา้ ย เมอื่ เรอื หลวง ธนบุรีถูกยิงเข้าไปที่หอบังคับการ ทาให้ผู้บังคับการเรือ เสยี ชวี ติ และเรอื บงั คบั ไมไ่ ด้ ตอ้ งแลน่ เปน็ วงกลมหลายรอบ ยิงนานลูกเลื่อนปิดไม่เข้า
เรอื โท จติ ต์ สงั ขดลุ ย์ นายปอ้ มทา้ ย: “เราทา การยงิ ด้วยการบังคับจากหอควบคุมการยิงอยู่พักใหญ่
นาวิกศาสตร์ 8 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


สะพานเดินเรือของเรือหลวงธนบุรีระหว่างทาการรบ
ออกจากปากกระบอกปืนเรือข้าศึก ชั่วสักครู่กระสุนปืน ก็มาระเบิดตรงห้องนายพลพอดี เปลวไฟของกระสุน ทรี่ ะเบดิ แลบมาถกู ขา้ พเจา้ เตม็ ตวั กา ลงั ดนั ของอากาศธาตุ อนั เนอื่ งมาจากการระเบดิ ทา ใหข้ า้ พเจา้ และพลประจา ปนื ล้มทับกันระเนระนาด บานประตูห้องนายพลปลิวว่อน มาทับศีรษะข้าพเจ้า หมวกเหล็กกระเด็นหายไปไหน ไม่ทราบ รองเท้ายางที่ใส่หลุดออกไปข้างหนึ่งโดยไม่รู้ตัว ท่ีหน้าตา แขน และขารู้สึกร้อนชา และตึงไปหมด ปวดแสบปวดรอ้ นเปน็ อยา่ งยงิ่ รสู้ กึ ขดั ทเี่ อว และขาซา้ ย เมอื่ รสู้ กึ ตวั กผ็ ลกั บานประตอู อกจากศรี ษะแขง็ ใจลกุ ขนึ้ ยนื เดินกะเผลกออกไปขาเดียว ข้ามพวกเราบางคนที่นอน เกะกะอยู่”
กระสุนปืนระเบิดห้องนายพล
ต้นหนออกไปถือหางเสืออะไหล่ท้ายเรือ
เรือหลวงธนบุรีแก้ไขหางเสือขัดข้องยังไม่ได้
นาวิกศาสตร์ 9 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
เรือโท เฉลิม สถิรถาวร ต้นหน เรือหลวงธนบุรี (ซ้าย) ขณะเป็นนักเรียนนายเรือ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๙ (ขวา) ขณะเป็น เรือตรี เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๑


เรือสลุปฝร่ังเศสกาลังดวลปืนกับเรือหลวงธนบุรีขณะหมุน
๗. Fog กับ Friction ณ หอบังคับการเมื่อกระสุน ตับแรกโดนเรือหลวงธนบุรี
เรือโท จิตต์ สังขดุลย์ นายป้อมท้ายเล่าในเรื่อง “เมอื่ ธนบรุ รี บ”:“กระสนุ ของขา้ ศกึ นดั นี้นอกจากระเบดิ ทา อนั ตรายแกพ่ วกปนื เบาทห่ี ลบเขา้ ทก่ี า บงั ในหอ้ งนายพล ดังกล่าวแล้ว ส่วนหนึ่งของกระสุนได้ระเบิดเข้าไปใน หอบงั คบั การผบู้ งั คบั การเรอื (นาวาโทหลวงพรอ้ มวรี ะพนั ธุ์ นกั เรยี นนายเรอื เลขท่ี๒๒๗พ.ศ.๒๔๕๘รนุ่ กอ่ นแมท่ พั เรอื ) ทร่ี กั ของพวกเราถกู สะเกด็ ระเบดิ ตดั ขาขวาขาด ไม่ได้สติ ในทนั ทีจา่ เอกทองมีจา่ ประจา พงั งาถอื ทา้ ย ขาขาดสองขา้ ง อยกู่ บั ท่ีพนั จา่ เอกเทยี มพนั จา่ คมุ เขม็ ถอื ทา้ ยกระดกู ขาแหลก จา่ เอกจนั ซง่ึ ทา หนา้ ทที่ วนคา สงั่ ตดิ ตอ่ จากผบู้ งั คบั การเรอื ลงท่อพูด ก้นหวะเป็นแผลลึก
ตน้ หน(เรอื โทเฉลมิ สถริ ถาวรนกั เรยี นนายเรอื เลขท่ี ๕๙๕ รุ่น ๓๐, ๓๑ พ.ศ. ๒๔๗๖) และทหารอีกคนเท่านั้น ทเี่คราะหด์ ที ส่ี ดุ ถกู สะเกด็ ระเบดิ ชนิ้ เลก็ ๆทหี่ นา้ ๒-๓แหง่ แตก่ ม็ เี ลอื ดไหลอาบหนา้ และออกจากหอบงั คบั การไปยัง ทา้ ยเรอื เพอ่ื เปลยี่ นใชเ้ ครอ่ื งถอื ทา้ ยอะไหล่ เครอื่ งถอื ทา้ ย
สภาพการรบบนเรือหลวงธนบุรี แม้เต็มไปด้วยควันพิษ และกลิ่นเลือด ก็ต้องรบต่อไปให้ได้
นาวิกศาสตร์ 10 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
ของเราขัดข้องใช้ไม่ได้ เรือไม่อยู่ในบังคับ เร่ิมหมุนเล้ียว เป็นวงกลม บางครั้งเรือเราเข้าไปใกล้ข้าศึกประมาณ ๑๐ กิโลเมตร การยิงปืนอยู่ในลักษณะท่ีเสียเปรียบที่สุด เพราะการเลง็ ลา บากมาก เนอื่ งจากเรอื หมนุ ขณะนพี้ อดี กบั เรอื ขา้ ศกึ ลามอตตป์ เิ กตเ์ ขา้ บงั เกาะไมซ้ ไี้ ปเสยี แตม่ เี รอื สลุป ๒ ลาคือ อะมิรัล ชารเน่ (Amiral Charner) และ ดูม้องต์ ดูร์วิลล์ (Dumont d’Urville) และเรือปืนตาอูร์ (Tahure) อกี หนงึ่ ลา โผลอ่ อกมาทา การยงิ แทน เรอื ขา้ ศกึ ทั้ง ๓ ลา ทาการยิงมาท่ีเรือเราอย่างหูดับตับไหม้ (เสียง อึงคนึงไปท่ัวท้องน้า) แต่กระสุนส่วนมากตกไม่ถูกเรือเรา เราคงทาการยิงต่อสู้เรือทั้ง ๓ น้ี ท้ัง ๆ ท่ีเรือเราหมุนเป็น วงกลมเช่นนั้น ผลการยิงของเราตอนนี้ไม่สู้ดีนัก”
๘.Fogกบั Frictionณบรเิวณหอกลาง(Transmitting station) เรือหลวงธนบุรี
จ่าโท ประดิษฐ์ รัตนรัฏ ประจานาฬิการะยะใน หอกลางเลา่ วา่ :“ลกู ปนื ๑นดั ไดม้ าระเบดิ บรเิวณทล่ี า เลยี ง ลูกปืนเบาเกิดไฟลุกขึ้น ลูกไฟร่วงไปท่ีหน้าหอกลาง ซงึ่ บรเิ วณนนั้ มหี อ้ งไพรเมอร์ (primer คอื ชนวนตน้ เพลงิ สาหรับจุดนัดดินขับกระสุนออกจากลากล้องปืนใหญ่) และคลังลูกปืนเบาอยู่ด้วย ข้าพเจ้าเหลียวมาเห็นเข้า กถ็ อดกางเกงขายาวฟาดลงไปที่ ๆ ไฟกา ลงั ลกุ อยจู่ นไฟดบั ขณะท่ีทหารประจาห้องไฟฟ้าคนหน่ึงวิ่งผ่านข้าพเจ้าไป และบอกข้าพเจ้าว่าจะไปช่วยลาเลียงลูกปืน พอก้าวขึ้น บนั ไดไปกถ็ กู สะเกด็ กระสนุ ทรี่ ะเบดิ โลหติ หยดตรงบนั ได แต่มิได้ปริปากขอความช่วยเหลือแต่ประการใด ข้าพเจ้า เอากางเกงนน้ั เชด็ โลหติ เสยี เพอื่ มใิ หท้ หารทก่ี า ลงั ทา หนา้ ทอ่ี ยู่ เสียขวัญ และเหยียบลื่น พวกทหารที่อยู่ในบังคับบัญชา ข้าพเจ้า ได้ถามข้าพเจ้าว่า เรือถูกลูกปืนหรือ ข้าพเจ้า พูดปลอบใจว่าไม่เป็นไร เรือเรายิง แล้วข้าพเจ้าก็งับ ประตูหอกลางเสีย...ขณะน้ีควันซึ่งเกิดจากการระเบิด ได้โชยเข้ามาทางท่อระบายอากาศมากเข้าทุกที พัดลม พิเศษที่ติดอยู่ข้างฝาก็ไม่สามารถเป่าอากาศเสียให้พ้น จากน้ันได้ ครั้นเปิดประตูหอกลาง ควันน้ันก็กลับเข้ามา ทางประตูอีก จนดูมืดครึ้มไปหมด ทหารทุกคนยังคง ประจาหน้าท่ีโดยเคร่งครัด คนหนึ่งในจานวนนั้นได้นั่ง


เอาหนา้ ซบกบั ทอ่ พดู เนอ่ื งจากแกส๊ พษิ และกลน่ิ ดนิ ระเบดิ สว่ นตวั ขา้ พเจา้ เองในขณะนนี้ า้ มกู นา้ ตาไหลออกมารนิ ๆ ข้าพเจ้ากัดฟันอดทนกระทาหน้าที่จนในที่สุดก็อาเจียน และสาลักควัน ในบริเวณน้ีไม่มีอากาศดีเหลืออยู่เลย หน้าปัทม์ต่าง ๆ มองไม่เห็นตัวเลข โทรศัพท์ และท่อพูด ติดต่อกับหอควบคุมการยิงขาดหมด ติดต่อกันไม่ได้”
เรือเอก เปลี่ยน น่ิมเนื้อ ต้นปืนเรือหลวงธนบุรี
เรือเอก ทองอยู่ สว่างเนตร ต้นเรือเรือหลวงธนบุรี
กระสุน ๑ นัด ระเบิดบริเวณที่ลาเลียงลูกปืนเบา ทาให้เกิดไฟลุกขึ้น
นักเรียนนายเรือ หมายเลข ๓๖๙ รุ่น พ.ศ. ๒๔๖๒) ต้นเรืออนุญาต (ให้ทิ้งหน้าที่ได้) ข้าพเจ้าจึงบอกให้ คนที่อยู่ในห้องข้ึนมาโดยเร็ว พวกทหารพร้อมท้ัง ข้าพเจ้าได้รับอากาศดีตรงห้องพันจ่าพรรคนาวินท่ีพัด ผ่านเข้ามาทางรูซึ่งถูกลูกปืนข้าศึกทางกราบขวาต่ากว่า รูช่องกระจกเล็กน้อย ขนาดพอคนรอดได้ เม่ือสูดอากาศ เล็กน้อยแล้ว ข้าพเจ้าไม่พักให้เสียเวลารีบลากลูกปืนเบา ซงึ่วางอยเู่กลอ่ืนกลาดไปไวอ้กีกราบหนงึ่แลว้เอาผา้มา่น ห้องพันจ่าชุบน้าให้เปียกคลุมไว้ ต่อจากนั้นก็อยู่ช่วยต่อ สายสูบฉีดน้าขึ้นไปข้างบนเพื่อหล่อเล้ียงส่วนที่ไหม้ มิให้ ลุกลามต่อไป ขณะนี้ไฟกลับไหม้หนักข้ึน ท่อน้าดับเพลิง ทุกท่อถูกกระสุนขาดหมด (Friction ในการดับไฟ) ด้วย ความไม่ทันใจ ข้าพเจ้าถอดสายสูบออก เอาหมวกเหล็ก ทขี่ า้ พเจา้ สวมอยรู่ องนา้ จากทอ่ ทที่ ะลุ เอาไปสาด (เพลงิ ไหม)้ ภาชนะชามข้าว ชามใส่อาหาร มีอยู่ที่ใดข้าพเจ้าสั่งให้ ทหารเอามาช่วยดับไฟจนส้ิน เม่ือสายสูบใช้การไม่ได้
๙. Fog กับ Friction ณ ป้อมหน้า
จา่ โททองสขุ สวุ รรณ์ผคู้ วบคมุ หอ้ งเครอื่ งแรงนา้ มนั ที่ใช้ในการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของป้อมปืน ๑ (ปนื หนา้ ): “ขา้ พเจา้ ไดย้ นิ เสยี งผบู้ งั คบั การเรอื สงั่ ใหอ้ อกเรอื และประจา สถานรี บ ขา้ พเจา้ มหี นา้ ทเี่ ดนิ กวา้ นหะเบสสมอ และเดินเครื่องกว้านสมอเอาสมอขึ้นโดยเร็ว ตาม ความรู้สึกว่าสายสมอขึ้นช้าไม่ทันใจ ย่ิงกว่านั้นสมอยัง ทา พษิ สง ไมย่ อมพลกิ ตวั ไปขดั รสู มอ เนอื่ งจากเวลาสา คญั และคับขันเต็มท่ี จึงส่ังให้พวกประจากว้านใส่ปากจับใส่ หม้อมิให้ไหล เสร็จแล้วรีบลงไปยังห้องเคร่ืองแรงน้ามัน
นาวิกศาสตร์ 11 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
ทหารคนหนึ่งได้เตือนให้ข้าพเจ้าขึ้นมาขออนุญาต เพราะหอกลางทา งานไมไ่ ดแ้ ลว้ (แสดงวา่ ทหารหอกลางมี วนิ ยั การรบทดี่ เี ลศิ หากไมม่ คี า สง่ั จากผบู้ งั คบั บญั ชา กจ็ ะไม่ ทงิ้ หนา้ ท่ี แมจ้ ะมคี วามลา บากอยา่ งแสนสาหสั -ผเู้ ขยี น) ขา้ พเจา้ ตดั สนิ ใจเดด็ ขาดวง่ิ ผา่ ความรอ้ นและกลมุ่ ควนั ขนึ้ มา กอ่ นหนา้ ทขี่ า้ พเจา้ จะขนึ้ มาน้ีตน้ ปนื (เรอื เอกเปลยี่ นนมิ่ เนอื้ นกัเรยีนนายเรอื หมายเลข๕๓๐รนุ่ พ.ศ.๒๔๖๕)สงั่ยงิ อิสระแล้ว (การท้ิงหน้าที่ข้ึนมาขออนุญาตไม่มีผล ตอ่ การยงิ ปนื ใหญ่ เพราะไมต่ อ้ งการนาฬกิ าระยะตอ่ ไปแลว้ - ผ เ้ ู ข ยี น ) ข า้ พ เ จ า้ ข นึ ้ ม า พ บ ต น้ เ ร อื ( เ ร อื เ อ ก ท อ ง อ ย ่ ู ส ว า่ ง เ น ต ร
เรือหลวงธนบุรีเม่ือจะเข้าอู่ธนบุรีก่อน พ.ศ. ๒๔๘๔ จะเห็นสมอเรือมีขนาดใหญ่มาก


ของป้อมปืนพบ พลทหาร ประหยัด และพลทหาร พ้อง กาลังปฏิบัติหน้าที่อยู่แล้ว จึงรีบเดินเครื่องยนต์ ในเวลาส้ันท่ีสุด และรายงานความพร้อมไปยังนายป้อม เสยี งกระสนุ ปนื ของขา้ ศกึ กระทบกบั สว่ นตา่ ง ๆ ของเรอื และระเบดิ ดงั สนน่ั หวน่ั ไหวและทกุ ๆครงั้ ทเ่ี สยี งปนื ปอ้ มเรา ลั่นตูม ๆ ออกไปทุก ๆ ตับ ได้ทาความโล่งใจแก่ข้าพเจ้า ขา้ พเจา้ มนั่ ใจในสมรรถภาพของปนื และความมน่ั คงของ เรืออยู่เสมอ เบื้องหน้าพวกลาเลียงนัดดินกาลังทางาน อย่างเต็มที่ ทุกคนมั่นใจ และพร้อมใจกันปฏิบัติงานของ ตนอยอู่ ยา่ งขะมกั เขมน้ สงั เกตเหน็ บางอยา่ งของการลา เลยี ง นัดดินปืนยังมีขลุกขลักอยู่บ้าง มีช่องลาเลียงขัดข้อง และลาเลียงไม่ค่อยทัน ข้าพเจ้าเห็นว่าเครื่องแรงน้ามัน ในความควบคุมคงเดินเป็นปกติ จึงเข้าไปร่วมมือแก้ไข เม่ือได้ยินเสียงกระสุนปืนข้าศึกกระทบกับเรืออย่างแรง ดังสนั่น ทหารใหม่ได้ถามว่าเราถูกยิงใช่ไหม ข้าพเจ้า บอกปัดไปเสีย เพราะเกรงจะเสียกาลังใจ และบอกว่า นา่ จะเปน็ เสยี งปนื เรายงิ มากกวา่ ไมเ่ ปน็ ไร ทา งานของเรา ต่อไป การยิงได้ดาเนินไปอย่างรวดเร็ว รู้สึกว่าเป็นเวลา นานมาก เสยี งกระสนุ ปนื ทกี่ ระทบตวั เรอื หา่ งไปบา้ งแลว้ ข้างบนทางห้องกะลาสี ๓ ข้าพเจ้าได้ยินบอกว่าไฟไหม้ เสียงต้นเรือ (เรือเอก ทองอยู่ สว่างเนตร) ส่ังดับไฟ และเสยี งพดู ขา้ งบนวา่ กระสนุ ขา้ ศกึ ไดต้ กลงมาระเบดิ ถกู ห้องนายพล และตรงท่ีลาเลียงกระสุนเบาเกิดไฟลุกใหญ่ และมีน้าไหลร่ัวลงมาจากข้างบน รู้สึกว่าเรือเริ่มเอียงใน ขณะน้ี ต่อมาเสียงต้นเรือพูดลงมาจากข้างบนว่า ใครที่ พอปลีกตัวมาได้ ให้แบ่งมาช่วยดับไฟเร็ว ข้าพเจ้าเห็นว่า เครอื่ งแรงนา้ มนั และการลา เลยี งนดั ดนิ ปนื ขา้ งลา่ งทกุ อยา่ ง ได้ดาเนินอย่างเคร่งครัดตามเดิมดีแล้ว จึงกาชับทหาร ประจาเคร่ืองยนต์ไฟฟ้าอีก ๑ คร้ัง แล้วโผล่ขึ้นไป มองขา้ งบน เหน็ ตน้ เรอื กา ลงั อา นวยการดบั ไฟอยู่ ขา้ พเจา้ ไดเ้ หน็ พน่ี อ้ งทหารถกู กระสนุ ปนื บาดเจบ็ โลหติ ไหลโชกตวั บางคนจา ไมไ่ ดเ้ พราะถกู ไฟลวกหนา้ และตามตวั จนพอง ไปหมด ผมเกรยี นเกอื บตดิ หนงั ศรี ษะ ผทู้ ที่ า การดบั ไฟใน ขณะนั้นมีน้อยเหลือเกินและทุกคนได้รับบาดเจ็บโลหิต ไหลทุกคน บางคนอ่อนเพลียมาก และท่ีไหม้ตรงพ้ืน
นาวิกศาสตร์ 12 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
ล่างลงไปน้ัน คือ คลังดินระเบิด เสียงกริ่งบอกอันตราย คลังดินดังรัวอยู่ ข้าพเจ้าเกรงการระเบิดอย่างย่ิง จึงรีบ ช่วยดับไฟอีกแรงหน่ึง
กาลังพลช่วยกันดับไฟ ในขณะท่ีการรบยังคงดาเนินต่อไป
เรือโท บุญช่วย (ชาย) พุกกะรัตน์ นายป้อมหัว เรือหลวงธนบุรี นักเรียนนายเรือ เลขที่ ๕๗๙ รุ่น ๒๗ พ.ศ. ๒๔๗๓
ขณะน้ีไฟกาลังไหม้ห้องดาดฟ้าชั้นบนทั่วไปหมด เสียงกระสุนปืนของข้าศึกได้ระเบิดทะลุพ้ืนตรงเหนือ เคร่ืองลาเลียงนัดดินจนปรุพรุน และเสียงดังเปร้ียงสน่ัน หวั่นไหวแสบแก้วหู กระสุนได้ตก ระเบิดเจาะพ้ืนเหนือ ศีรษะข้าพเจ้า ความแรงของมันคล้ายกับมีวัตถุหนัก ๆ มากระแทกบนหลังจนข้าพเจ้าล้มลง ข้าพเจ้าลุกข้ึนเห็น ถังใส่อาหาร ๑ ใบ ตกอยู่ใกล้ ๆ สูบน้าน้ัน บัดน้ีไม่มีแรง พอท่ีจะใช้การได้ เข้าใจว่ากระสุนคงตัดแป๊ปน้าดับไฟ ทใ่ีดทหี่นงึ่เสยีแลว้จงึใชถ้งัใบนน้ัรองนา้สาดเขา้ไปทไี่ฟที่ กา ลงั ลกุ แตน่ า้ ทสี่ าดไปกลบั กระเดน็ มาบนหลงั ของขา้ พเจา้ แม้จะมีเครื่องแบบกากีสวมอยู่ก็ยังรู้สึกร้อนฉี่ดุจน้าต้ม ขา้พเจา้จงึฉวยไดผ้า้มา่นผนืหนงึ่ทตี่กอยแู่ชน่า้ใกล้ๆเทา้ เอาขึ้นมาคลุมทับลงไปบนหลัง และทาการดับไฟต่อไป


ไฟค่อย ๆ ดับลงไปแล้ว แต่มีเสียงระเบิดที่เหนือศีรษะ ความกระเทอื นครง้ั นรี้ นุ แรงมาก จนทา ใหห้ มวกบนศรี ษะ ของข้าพเจ้าปลิว และถังน้าที่อยู่ในมือกระเด็นหลุดไป ข้าพเจ้ากลับล้มไปข้างหน้า ความกระเทือนครั้งน้ีทาให้ ขา้ พเจา้ เปน็ หว่ งเครอื่ งแรงนา้ มนั ทอี่ ยใู่ นความควบคมุ ของ ทหารในบงั คบั บญั ชาของขา้ พเจา้ ในหอ้ งเครอ่ื งยนตอ์ ยใู่ ต้ ดาดฟ้าลงไปใต้ป้อมปืน ๑ ลงไปจากดาดฟ้าเกรงว่าจะ เกิดความขัดข้องข้ึน และเห็นมีทหารอีกหลายคนมาช่วย ดับไฟอีก จึงรีบกลับลงไปดูเหตุการณ์ในห้องเคร่ืองยนต์ ขบั ปอ้ มปนื ๑ ถามทหารทคี่ วบคมุ อยู่ ไดร้ บั รายงานวา่ ยงั เรียบร้อยดีอยู่ แต่อีกประมาณสัก ๕ นาทีต่อมาก็ได้ยิน เสยี งเปรยี้ งสนนั่ ครงั้ นรี้ นุ แรงกวา่ ครง้ั ใด ๆ ทงั้ หมด จนเรอื สะทา้ นไปทง้ั ลา จนทา ใหข้ า้ พเจา้ และทหารทอ่ี ยดู่ ว้ ยกนั เซล้มปะทะกัน ไฟฟ้าแสงสว่างกับสวิตซ์เคร่ืองต่าง ๆ ตกหมด มืดดุจเข้าถ้า เครื่องแรงน้ามันในความควบคุม หยดุ นง่ิ เสยี งนา้ ไหลเขา้ มาในเรอื ไดย้ นิ ถนดั ทา ใหค้ ดิ ไปวา่ พวกเราทั้งหมดอยู่ในนั้นคงจะถูกขังในห้องใต้น้าเสียแน่ เพราะห้องเคร่ืองก็อยู่ใต้ระดับน้าลึกประมาณ ๔ เมตร อยแู่ ลว้ แตย่ งั แขง็ ใจรบี พดู ปลอบพวกเราทงั้ หมดใหส้ งบสตไิ ว้ ดว้ ยความเชอ่ื มนั่ อยา่ งหนงึ่ ของขา้ พเจา้ คดิ วา่ ยงั คงจะพอแกไ้ ข ไดน้ดิหนอ่ยเทา่นนั้พวกเราอยา่ทงิ้หนา้ที่ความคาดหมาย ของข้าพเจ้าตรงกับความจริง เพราะไฟฟ้าได้ติดสว่าง อีกคร้ังหนึ่ง แต่ในห้องเคร่ืองของข้าพเจ้าไฟขาดมืดสนิท คงมีเฉพาะไฟของเครื่องแรงน้ามันยังติดอยู่ จึงสับสวิตซ์ อีกคร้ังหน่ึง โชคยังเข้าข้างเรา เคร่ืองได้เดินอีกคร้ังหนึ่ง”
เรือตรี อุดม สุทัศน์ ณ อยุธยา
นาวาตรี โสภณ ทิมกระจ่าง ต้นกล เรือหลวงธนบุรี
๑๐. Fog กับ Friction และภาวะผู้นา วีรกรรม ทหารพรรคกลินในห้องเครื่องเรือหลวงธนบุรี
ทหารเหลา่ พรรคกลนิ เรอื หลวงธนบรุ ีทา งานในหอ้ งเครอื่ ง ขณะทมี่ กี ารรบตดิ พนั ทา งานในทา่ มกลางกลมุ่ ควนั ไฟและ ควนั แกส๊ พลงุ่ ลงไปในหอ้ งเครอ่ื งไมข่ าดสายดว้ ยความอดทน และเสยี สละทสี่ ดุ เพราะหอ้ งเครอื่ งเรอื หลวงธนบรุ ใี นขณะ ทาการรบคือนรกชัด ๆ ทีเดียว
เรือตรี อุดม สุทัศน์ ณ อยุธยา นายช่างกล เรือหลวงธนบุรี (นักเรียนนายเรือ เลขที่ ๖๒๓ รุ่น ๓๓ ต้น พ.ศ. ๒๔๗๘ ต่อมา พลเรือโท เจ้ากรมอู่ทหารเรือ ๑ ตุลาคม ๒๕๐๗ ถึง ๑๙ ธันวาคม ๒๕๑๔) ได้รายงาน สถานการณ์รบในห้องเคร่ืองเรือหลวงธนบุรีดังน้ี “กอ่ นทจี่ ะวงิ่ จากทา้ ยเรอื ลงไปปฏบิ ตั หิ นา้ ที่ ทหารคนหนง่ึ ได้ช้ีให้ข้าพเจ้าดูเรือลามอตต์ปิเกต์ซึ่งกาลังบังเกาะอยู่ ครึ่งลา ข้าพเจ้าลงไปท่ีห้องเครื่อง ส่ังทหารปลดเกียร์ หมนุ เครอื่ งออกขณะนที้ างหอ้ งเครอื่ งจกั รชว่ ยไดเ้ดนิ เครอื่ ง ดีเซล ๒๕๐ kw จ่ายไฟมาที่ห้องเคร่ืองแล้ว นาวาตรี โสภณ ทิมกระจ่าง (นักเรียนนายเรือ หมายเลข ๔๑๐ รุ่น พ.ศ. ๒๔๖๒) เรือเอก อู๊ด นุชเนตร รองต้นกล เรือตรี แฉ่ง เพ่ือนสา สร่ังช่างกล (แม่บ้านแผนกช่างกล) พร้อมท้ังข้าพเจ้า ได้ประจาอยู่ในห้องเคร่ืองหมด เรอื กา ลงั หะเบสสมออยู่ทหารคนหนงึ่ วงิ่ ลงมาทหี่ อ้ งเครอ่ื ง บอกตน้ กลวา่ แผนกปนื ใหเ้ ปดิ ลม จา่ เอก เพอื่ น สดุ สงวน ไดจ้ ดั การเปดิ ให้ ในขณะนที้ กุ คนแทบไมห่ ายใจ สายตาตา่ งก็ จบั จอ้ งดทู เ่ี ครอื่ งสงั่ คา สงั่ จากสะพานเดนิ เรอื ทกุ คนพรอ้ ม
นาวิกศาสตร์ 13 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


เวลา ๐๖.๒๕ น. ได้รับคาสั่งให้เดินหน้า ต่อมาเร่ง ครง่ึ ตวั และเตม็ ตวั ตามลา ดบั เราไดเ้ ดนิ เครอ่ื งอดั ลมทใ่ี ช้ ในการยิงปืนใหญ่ กาลังดันลมที่ ๑๕๐–๒๐๐ กิโลกรัม ต่อช่ัวโมง ตลอดเวลาเม่ือเรือเริ่มออกแล่นไปได้สักคร ู ่ ก็ได้ยินเสียงโครมสนั่นข้างบนเรือเรา กระเทือนไปทั้งลา ข้าพเจ้าดูนาฬิกาในห้องเครื่องเป็นเวลา ๐๖.๔๕ น. จะเปน็ เสยี งปนื ของเรายงิ หรอื อา นาจกระสนุ ทม่ี าถกู เรอื เรากไ็ มท่ ราบ ตอ่ จากนนั้ กม็ เี สยี งยงิ กนั ตลอดเวลา ทหาร พรรคกลนิ คนหนง่ึ วงิ่ ลงไปในหอ้ งเครอ่ื งเลอื ดเตม็ ไปหมด ในขณะนี้เริ่มมีควันพลุ่งลงไปในห้องเครื่องบ้างแล้ว
บางครั้งลูกไฟร่วงกราวลงไป ขณะน้ีเสียงปืนยังคง คา รามอยตู่ ลอดเวลามี ๒-๓ ครงั้ ทรี่ สู้ กึ วา่ เรอื กระโชกจน ตวั เซชวั่ เวลาประมาณ๑๐นาทีตอ่ มารสู้ กึ วา่ มกี ารระเบดิ อย่างรุนแรงอีกครั้งหนึ่ง เรือกระเทือนมาก สักครู่หนึ่ง ต้นเรือวิ่งมาบอกต้นกลว่า เคร่ืองหางเสือเสียใช้ไม่ได้ ต้นกลสั่งให้ พันจ่าเอก นกเล็ก กระหม่อมทอง ข้ึนไป ตรวจดู พันจ่าเอก นกเล็ก ไปสักครู่ ก็กลับมารายงาน ตน้ กลวา่ เครอ่ื งหางเสอื มไิ ดช้ า รดุ เสยี หายอยา่ งใด เขา้ ใจ ว่าสายไฟคงขาด ขณะนี้ควันได้มาอบในห้องเครื่องมาก เข้าทุกที สีดาก็มี เขียวก็มี เหลืองก็มี ต้นเรือ (เรือเอก ทองอยู่ สว่างเนตร) ทาหน้าที่ว่ิงข้ึนลงส่ังเครื่องจักร (เพราะขณะนั้นเรือหลวงธนบุรีถูกยิงที่หอบังคับการ ผบู้ ญั ชาการเรอื เสยี ชวี ติ )พงั งาถอื ทา้ ยเครอ่ื งสงั่ จกั รชา รดุ ทา ใหเ้ รอื แลน่ หมนุ ไปรอบ ๆ -ผเู้ ขยี น) บางครงั้ กม็ ี พนั จา่ เอก นกเลก็ และทหารคอยตดิ ตอ่ สงั่ ใหเ้ ครอ่ื งโนน้ เบา เครอื่ ง นี้หยุด เข้าใจว่ากาลังใช้เคร่ืองจักรช่วย ในการถือท้าย จากทางลงห้องเคร่ืองมีไฟแลบลงมาซ่ึงแสดงว่าเวลานี้ ไฟไหม้อยู่ข้างบน รองต้นกล (เรือเอก อู๊ด นุชเนตร) ไดต้ อ่ สายสบู เขา้ กบั หวั ตอ่ ภายในหอ้ งเครอื่ งกบั สบู โยกมอื ท่ีใช้สาหรับสูบน้ามันตก มาดัดแปลงเพื่อทาการดับไฟ แต่ก็ไม่ได้ผลเพราะน้าแรงไม่พอ ต้องไต่บันไดข้ึนไป เพอ่ื ใหห้ วั ฉดี ฉดี ใกล้ ๆ กบั ตา บลทไี่ ฟแลบแตก่ ไ็ มไ่ ดผ้ ลอกี ไม่มีอะไรจะเป็นอุปสรรคร้ายเท่ากับควัน และแก๊ส ซงึ่ ถกู ดดู ลงไปในหอ้ งเครอื่ งอยา่ งไมข่ าดสาย เราพยายาม หยุดพัดลมเป็นระยะ ๆ เม่ือรู้สึกว่าควันขาดสาย เราก็
นาวิกศาสตร์ 14 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
เดนิ พดั ลมเพอื่ ใหอ้ ากาศบรสิ ทุ ธเิ์ ขา้ ระยะใดทมี่ คี วนั พลงุ่ เขา้ มาเรากห็ ยดุ พดั ลมเสยี ดงั นเี้ รอื่ ยไป แตอ่ ยา่ งใดกต็ าม เราไมส่ ามารถจะแกอ้ ปุ สรรคขอ้ นใ้ี หต้ กไปได้ ควนั คงคลงุ้ ลง กระจายอยเู่ ตม็ หอ้ งเครอื่ ง ขา้ พเจา้ พยายามมองดนู าฬกิ า ในห้องเครื่องว่าจะเป็นเวลาเท่าใด แต่ไม่สามารถมอง เหน็ ได้ ... มคี รง้ั หนงึ่ ทไี่ ดย้ นิ เสยี งระเบดิ อยา่ งหนกั ขา้ งบน ตอนเหนอื ของหอ้ งเครอื่ งขา้ พเจา้ มาทราบในภายหลงั วา่ ถกู บอมบ์จากเคร่ืองบินข้าศึก (อันที่จริงเป็นการถูกทิ้งระเบิด ขนาด ๕๐ กิโลกรัม ใส่พวกเดียวกัน หรือ Friendly Fire) จากเครอื่ งบนิ ขบั ไลแ่ บบ๑๗ ฮอรค์ ๓ (ข.๑๐)ซง่ึ บนิ โดยนกั บนิ ชนั้ ยศพนั จา่ อากาศเอก นกั บนิ เวรเตรยี มพรอ้ ม -ผเู้ ขยี น) สวิตซ์ไฟฟ้าตกทันที ไฟฟ้าดับหมด มอเตอร์ต่าง ๆ เร่ิมหยุด แต่เครื่องคงเดินต่อไปตามปกติ ขณะนี้รู้สึก ขลุกขลักเป็นกาลัง ควันก็ทาให้มองเกือบไม่เห็นอะไร อยู่แล้ว ซ้าไฟฟ้ายังดับเสียอีก เคราะห์ของเรายังดี สักครู่หน่ึงไฟก็กลับมาสว่างข้ึนอีก และมอเตอร์ต่าง ๆ ซงึ่ เกอื บจะหยดุ หมนุ กท็ า งานเปน็ ปกตติ อ่ ไป เครอื่ งจกั ร คงหมุนด้วยความเร็วสูง ข้าพเจ้าเหลือบเห็นต้นกลทรุด ลงนงั่ ดว้ ยทา่ ทางออ่ นระโหย จา่ เอก เพอื่ น ยนื พงิ ขวดลม ท่าทางหมดแรง หลายต่อหลายคร้ังที่ข้าพเจ้าพยายาม ก้มหน้าเข้าไปใกล้เครื่องจักรเพื่อสูดลมหายใจ ท้ังที่ การหายใจใกลเ้ ครอ่ื งในลกั ษณะเชน่ นนั้ กเ็ หมอื นกบั การยนื หายใจที่อื่น แต่ความรู้สึกจากนัยน์ตาหลอกข้าพเจ้า ว่า ณ ที่นั้นไม่มีควัน”
แม้นว่าห้องเคร่ืองจะเต็มไปด้วยควันพิษ แต่กาลังพลก็ปฏิบัติหน้าที่ ทาให้เครื่องเดินต่อไปตามปกติ


เครื่องบินขับไล่แบบ ข.๑๐ ฮอร์ค ๓ เวรเตรียมพร้อมจากฝูงบินทหารอากาศจันทบุรี
๑๑. Fog กบั Friction ทางฝา่ ยฝรงั่ เศสในยทุ ธนาวี ที่เกาะช้าง
จากรายงานการรบ นาวาเอก เบรองเช่ (Bérenger) ได้ระบุว่ามี Fog คือ ๑) มองเห็นเป้าหมายไม่ชัดเจน ๒) มกี ารยงิ ตอรป์ โิ ดไปยงั เกาะงา่ มโดยมองวา่ เกาะงา่ มเปน็ เรอื หลวงธนบรุ ี ๓) เมอ่ื เรอื หลวงธนบรุ ถี กู ยงิ ในตบั ที่ ๔ ทา ให้ หอบงั คบั การชา รดุ ผบู้ งั คบั การเรอื ตาย และการบงั คบั เรอื กระทา ไมไ่ ด้ เรอื แลน่ หนั เปน็ วงกลมนน้ั ฝรง่ั เศสเขา้ ใจผดิ คิดว่าไทยมียุทธวิธีทางเรือแบบใหม่ คือ ยิงแล้วหันท้าย หลบเขา้ ควนั ๔)การยงิ พวกเดยี วกนั เองหรอื FriendlyFireนน้ั เมอื่ เวลา ๐๖.๒๙ น. เรอื ลามอตตป์ เิ กตเ์ กอื บยงิ เรอื มารน์ (Marne) และเรือตาอูร์ (Tahure) ขณะร่นระยะเข้าไป ใกลเ้ รอื หลวงชลบรุ ี และเรอื หลวงสงขลา ในระยะ ๓,๗๐๐ เมตร และ ๒,๖๐๐ เมตร เพราะเข้าใจผิดว่าเป็นเรือรบไทย เคราะห์ดีที่ เรือเอก เรอมีญอง ส่องกล้อง และจาเรือ พวกตนได้๕)สาหรับFrictionน้ันฝร่ังเศสแทบไม่มี สามารถ“ฝกึ อยา่ งไรกร็ บอยา่ งนนั้ ”และเหนอื ไปจากนนั้ นาวาเอก เบรองเช่ ยังคุยอวดด้วยว่า “รบได้ดีกว่าฝึก” เพราะยิงได้เร็วกว่าทาลายสถิติการฝึกท่ีจดไว้
ในรายงานการรบ การรบของ นาวาเอก เบรองเช่ (Bérenger) ผู้บัญชาการเรือลามอตต์ปิเกต์ได้กล่าวถึง ความสา เรจ็ ในการรบของฝรง่ั เศสวา่ เกดิ จากการวดั ระยะ ที่แม่นยาว่า
“โชคดที บี่ นเรอื ลามอตตป์ เิ กตม์ หี วั หนา้ วดั ระยะการยงิ (Telemetriste)ทเี่กง่ ยอดเยย่ี มนายชา่ งอาเมอรี่(Hameury) สามารถเล็งระยะยิงได้อย่างแม่นยา โดยคานวณเอาจาก แสงสวา่ งจากปากกระบอกปนื ขา้ ศกึ (ปากกระบอกปนื เรอื หลวง ธนบุรีในการยิงนัดแรก) ทาให้นายทหารควบคุมการยิง ชอื่ ตยุ ยแิ อร์ (Thuillier) สงั่ ยงิ ปนื ๑๕๕ มลิ ลเิ มตร ไดท้ นั ที ในเวลา๐๖.๑๙ น.ตลอดระยะเวลา๒ชวั่ โมงของการสรู้ บกนั หัวหน้าวัดระยะการยิงอาเมอร่ี (Hameury) สามารถ บอกระยะเลง็ ไดท้ กุ ๆ ๑๐ วนิ าที นอกจากนนั้ ยงั สามารถ รายงานผลวิถีกระสุนเราด้วย ยังยิงตอร์ปิโด ๓ ลูก ออกไปจากกราบซ้ายเรือ (เรามีตอร์ปิโดทั้งหมด ๖ ลูก อกี ๓ ลกู ทเ่ี หลอื นน้ั เกบ็ ไวใ้ ชย้ งิ เมอ่ื ตอนกลบั เรอื ในระยะ ตอ่ มา) การยงิ ตอรป์ โิ ดทง้ั ๓ ลกู นี้ ไดผ้ ลเพราะตอ่ จากนน้ั ไม่นานเราก็เห็นแสงสว่างพุ่งข้ึน”
“ปนื ทปี่ อ้ มปนื ของเรอื ขา้ พเจา้ นน้ั ใชก้ ารไดด้ เี หมอื น ตอนฝึกรบ การปฏิบัติการทาได้ตามขั้นตอนที่เคยฝึกไว้ อยา่ งอตั โนมตั ิ ปนื ทางกราบซา้ ยของเรอื ยงิ แขง่ กบั ปนื ทาง กราบขวา ขา้ พเจา้ ไมส่ ามารถระบไุ ดว้ า่ ขา้ งไหนยงิ เกง่ กวา่ แตค่ ดิ วา่ เกอื บมกี ารทา ลายสถติ ดิ า้ นการยงิ เรว็ มบี างครง้ั ที่มีการติดขัดเล็กน้อย แต่ก็รีบซ่อมแซมได้ทันที”
“การยิงในระยะแรกสู่เป้าหมาย (เรือหลวงสงขลา เรอื หลวงชลบรุ )ี ซง่ึ ขา้ พเจา้ ไมส่ ามารถเหน็ ไดช้ ดั นนั้ จบลง ด้วยการระเบิดอย่างสน่ันหว่ันไหว และติดตามด้วยกลุ่ม ควันพลุ่งสูงขึ้นมาหลายร้อยเมตร”
ความมืดมัว ในการเล่นซ่อนหาระหว่างเกาะ
“ในขณะเดียวกันเราก็เห็นเรือหลวงธนบุรีแล่นไป ทางฝั่งทะเลสยาม เราจึงเริ่มต้นยิงข้าศึกใหม่อีกคร้ังหน่ึง เรอืหลวงธนบรุเีองกต็อ่สอู้ยา่งไมพ่รน่ัพรงึเลยเราเหน็แสงปนื ทเี่ กดิ จากการสง่ กระสนุ ปนื ขนาด ๒๐๓ มลิ ลเิ มตร วถิ กี ระสนุ ของเรือหลวงธนบุรีไกล และกระเจิงแต่ยังไม่ถึงเรือเรา เปน็ การยงิ เปน็ ตบั ๆ ละ ๒ นดั เรอื หลวงธนบรุ เี ปน็ เรอื สน้ั เพราะฉะนน้ั จงึ เคลอ่ื นไหวไดส้ ะดวก และสามารถแลน่ หลบ ๆ ซ่อน ๆ อยู่ตามหมู่เกาะเล็ก ๆ ได้เป็นอย่างดที า ใหเ้ ราตอ้ ง แลน่เขา้ๆออกๆอยรู่ะหวา่งหมเู่กาะเหลา่นด้ีว้ยเพอ่ืทจี่ะ เล็งยิงได้สะดวก มีการหยุดยิงหลายระยะทั้งสองฝ่าย”
นาวิกศาสตร์ 15 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


เรือลามอตต์ปิเกต์ยิงตอร์ปิโดที่เหลืออีก ๓ ลูก ใส่เรือหลวงธนบุรี
เรือหลวงธนบุรียิงโต้ตอบเรือลามอตต์ปิเกต์
๑๒. ข้อจากัดทางธรรมชาติท่ีเกือบจะกลายเป็น อุปสรรคผันแปรการรบ (Friction) ในฝ่ายฝรั่งเศส
ข้อจากัดทางธรรมชาติน้ีคือ น้าตื้น ในขณะที่เรือ ลามอตตป์ เิ กตก์ า ลงั ยงิ เรอื หลวงธนบรุ อี ยา่ งเพลนิ และแลน่ ด้วยความเร็วสูงนั้น เรือลามอตต์ปิเกต์ได้แล่นตามไล่ล่า เรอื หลวงธนบรุ เีขา้ ไปในเขตนา้ ตนื้ มากจนใบจกั รของเรอื พดั เอาโคลนทรายผวิ พนื้ ทอ้ งทะเลขนึ้ มาสผู่ วิ นา้ เปน็ สขี นุ่ คลกั
นาวิกศาสตร์ 16 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
และตวั เรอื สนั่ มากจนสงั เกตเหน็ ไดช้ ดั เจนบนสะพานเดนิ เรอื เ ร อื ด รู ม์ อ้ ง ต ์ ด รู ว์ ลิ ล ์ ( D u m o n t d ’ U r r i l l e ) ไ ด ส้ ง่ ส ญั ญ า ณ แก่เรืออ่ืนว่า “ระวังน้าตื้นมาก” ในขณะท่ีเรือหลวง ธนบุรีกาลังเอียงกราบขวาแตะน้า ไฟไหม้ตลอดลา ถา้ เรอื ลามอตตป์ เิ กตเ์ กดิ ตดิ ตนื้ และเครอ่ื งบนิ ทหารอากาศ จากจันทบุรีสามารถพบเรือข้าศึกในสภาพติดตื้น ผลการท้ิงระเบิดอาจแม่นยาข้ึน และผลของการรบอาจ แปรเปลี่ยนไป
พลเรือโท ชลิต กุลกาม์ธร
๑๓. ความต้องการภาพชัดเจนของการรบจาก หนว่ ยบญั ชาการระดบั สงู ทา ใหก้ ารสอื่ สารทางยทุ ธวธิ ี ติดขัดทาไม่ได้
พลเรือตรี ชลิต กุลกาม์ธร (นักเรียนนายเรือ หมายเลข ๓๒๗ รุ่น พ.ศ. ๒๔๖๒) อดีตผู้บัญชาการ กองเรอื ตรวจอา่ วคนแรกขณะญปี่ นุ่ บกุ เมอ่ื วนั ที่๘ธนั วาคม พ.ศ. ๒๔๘๔ ในขณะมีการรบท่ีเกาะช้างได้อยู่บนเรือธง เรือหลวงอ่างทอง (ลาท่ี ๑) ในอ่าวสัตหีบพร้อมกับ พลเรือตรี หลวงสินธุ์สงครามชัย แม่ทัพเรือ ได้บรรยาย ในบทความ “ปกิณกะทหารเรือ” ในนาวิกศาสตร์ ฉบับ เดือนพฤศจิกายน ๒๕๒๑ ว่า


“เม่ือวันท่ี ๑๗ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๔ มีการรบ กันแล้ว เรือโท (ต่อมาพลเรือโท) สนิธ เวสารัชชนันท์ เปน็ ผบู้ งั คบั การเรอื นเิ ทศไปราชการอทุ กศาสตร์ เรอื จอด แหลมงอบ รายงานเหตกุ ารณย์ งิ กนั ระหวา่ งเรอื หลวงธนบรุ ี กบั เรอื ลามอตต์ปิเกต์เป็นระยะ ๆ ตลอดเวลา ขณะนั้น เรือหลวงอ่างทองเป็นเรือธงทาหน้าท่ีท้ังรับ-ส่ง และยัง ต้องรายงานเสนอผู้บัญชาการสูงสุดท่ีกรุงเทพฯ
เรอื ลา หนงึ่ จะมเี ครอื่ งสง่ เครอ่ื งรบั หนงึ่ เครอื่ ง เรอื อน่ื ๆ ในหมวดเรอื ของเรอื หลวงธนบรุ กี เ็ รยี ก “เรอื ธง” แตร่ บั ไมไ่ ด้ เพราะกาลังรายงานกรุงเทพฯ จาต้องให้เรือตอร์ปิโด ใหญ่ท้ัง ๓ ลา ในอ่าวสัตหีบติดไฟเดินเครื่องยนต์ไฟฟ้า รับส่งวิทยุ คอยช่วยทาหน้าท่ีเป็นเรือรับส่งวิทยุแทน เรือธงด้วย
เนอ่ื งจากเครอื่ งบนิ ทะเล ๓ เครอื่ ง ของเราทพี่ รอ้ มอยู่ แต่น้าลง เคร่ืองบินข้ึนไม่ได้ จึงติดต่อเรียกกองบิน ท่าใหม่ จันทบุรีของกองทัพอากาศ แต่เรียกไม่ได้ เข้าใจว่าเคร่ืองส่งเคร่ืองรับมีจากัด เม่ือเรียกไม่ได้ ข้าพเจ้าได้เอารถยนต์ไปท่ีทาการไปรษณีย์สัตหีบ จะพูดโทรศัพท์ไปที่กองบินจันทบุรี โทรศัพท์ที่ ไปรษณีย์พูดตรงกับไปรษณีย์จันทบุรีไม่ได้ ต้องพูดไป ศรีราชาแล้วให้ศรีราชาพูดต่อไปจันทบุรี ไปรษณีย์ จันทบุรีจึงจะส่งต่อไปยังกองบินท่าใหม่ได้ การสื่อสาร ไม่สะดวกจริง ๆ
๑๔.คณุ คา่ ชาติเกยี รติวนิ ยั กลา้ หาญของทหารเรอื พรรคกลนิ (ทหารชา่ ง)ในการรบทเี่ตม็ ไปดว้ ยความมดื มวั สับสนและอุปสรรคผันแปร (Fog และ Friction)
ในเรือรบไทย ทุกป้อมปืนจะติดแผ่นป้ายคุณค่า ชาติ เกียรติ วินัย กล้าหาญ ไว้ท่ีมุม ๔ มุมของทุกป้อมปืน และในทานองเดียวกันท่ีป้อมปืนเรือรบฝร่ังเศสทุกลา ก็จะมีแผ่นป้ายบ่งบอกความมีคุณค่า (Value) ของ ทหารฝรั่งเศสไว้เหมือนกันกับไทย คือ “Patrie (ชาติ) Honneur (เกียรติ) Valeur (กล้าหาญ) Discipline (วินัย)” การสานึกในคุณค่า ได้สาแดงออกอย่างชัดเจน ตามความรู้สึกของ จ่า สารอง ละมุด ดังน้ี
“...ขา้ พเจา้ ประจา อยทู่ เี่ ครอื่ งสบู นา้ ยงิ่ นานควนั กย็ งิ่
มากขนึ้ ทกุ ที ๆ มที งั้ ควนั สเี หลอื ง เขยี ว และดา จนรสู้ กึ วา่ ปอดของขา้ พเจา้ เหมอื นถกู อะไรรดั เขา้ ทกุ ที ๆ จนไมอ่ าจ หายใจทางจมกู ได้ จงึ หายใจทางปากโดยใชผ้ า้ ชบุ นา้ แลว้ ปดิ ปากคอ่ ย ๆ ระบายออกนาน ๆ ครงั้ ขา้ พเจา้ คงประจา หนา้ ทอ่ี ยตู่ ลอดเวลา ทงั้ ๆ ทรี่ สู้ กึ วา่ จะหมดลมหายใจอยแู่ ลว้ คา วา่ วนิ ยั เตอื นและปลกุ ความรสู้ กึ ของขา้ พเจา้ อยตู่ ลอด เวลา ราวกบั มสี งิ่ หนงึ่ มาคอยกระซบิ ทขี่ า้ งหขู องขา้ พเจา้ วา่ “ถงึ แมจ้ ะตายกจ็ งตายอยขู่ า้ งทสี่ บู นา้ ทขี่ า้ พเจา้ เฝา้ มนั อย”ู่ วนิ ยั ทผ่ี บู้ งั คบั บญั ชาเฝา้ กวดขนั วนิ ยั ทเ่ี ขยี นตดิ ตามปอ้ มปนื ในเรอื เตอื นใหข้ า้ พเจา้ ระลกึ ถงึ หนา้ ทท่ี ข่ี า้ พเจา้ ประจา อยู่ ข้าพเจ้ายอมตายเสียดีกว่าที่จะทิ้งหน้าท่ีไป ขณะที่ เกือบสลบแล้วสลบอีกอยู่นี้ ข้าพเจ้าได้แลเห็นรองต้นกล (เรือเอก อู๊ด นุชเนตร) เดินมาหาข้าพเจ้าแต่ไม่ถึงฟุบลง เสียก่อน... ควันมากขึ้นทุกที ๆ จนมองกันใกล้ ๆ เกือบ ไมเ่ หน็ ตวั วา่ ใครอยทู่ ไี่ หนบา้ ง ขา้ พเจา้ หวนกลบั ไปทสี่ บู นา้ อีกครั้งหน่ึง เอาจมูกรอท่ีก้านเพลาเพื่อให้อากาศผ่าน แตห่ ามอี ากาศไม่ ขา้ พเจา้ จงึ ทรดุ ตวั ลงนงั่ บนถงั แยกนา้ มนั เชื้อเพลิงซึ่งอยู่ติดกับเครื่องสูบน้าดับไฟ ขณะน้ีข้าพเจ้า มีลักษณะอาการอย่างไรก็สุดแสนท่ีจะแสดงความรู้สึก ออกมาได้ นอกจากจะไม่มีอากาศหายใจแล้วยังรู้สึก เหมน็ ดนิ ปนื กลนิ่ คาวเลอื ด และกลนิ่ ของสี การหายใจชกั ขดั ๆ และเรม่ิ ไอจนรสู้ กึ เสยี ดทอ้ ง (ทหารเรอื ทกุ คนรบโดย ไม่มีอาหารในกระเพาะเลยเพราะรบตั้งแต่ ๐๖.๑๕ น.)”
ในเอกสารแจกเรอื่ งคณุ คา่ (Values)ตามโครงการ พัฒนาผู้นา (Leader Development Program) ของ ศูนย์กลางภาวะผู้นาของโรงเรียนเสนาธิการทหารบก สหรัฐอเมริกา (Center for Army Leadersship, Fort Leavenworth, Kansus) ระบวุ า่ “คณุ คา่ ตา่ ง ๆ (Values) นั้น” แม้จะมองไม่เห็น ไม่ได้ยิน สัมผัสดมกล่ินไม่ได้ แต่ก็ มีอยู่จริง Values are real กรณี จ่า สารอง ละมุด ท่าน ได้เรียนรู้ และนาเอาคุณค่าของหน่วย คือ ชาติ เกียรติ วินัย กล้าหาญ มาเป็นคุณค่า (Value) ของตนเองด้วย จึงอาจถือได้ว่า เป็นทหารอาชีพ (Professionalism) อย่างแท้จริง
นาวิกศาสตร์ 17 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


VALUE
Simply put, something that an individual or unit considers important คุณค่า กล่าวง่าย ๆ คืออะไร กต็ ามทคี่ นใดคนหนงึ่ หรอื หนว่ ยใดหนว่ ยหนงึ่ คดิ วา่ สา คญั
หากอยากทราบว่าใครมี Value อะไร ก็ลองสังเกต สิ่งที่เขาทา สังเกตว่าเขาใช้เวลาไปในเรื่องอะไร หรือเรื่อง ใดทเ่ี ราพดู ออกมาแลว้ เขาจะออกมาโตแ้ ยง้ อยา่ งเผด็ รอ้ น
๑๕. “รกั เหมอื นพเี่ หมอื นนอ้ ง ชว่ ยเหลอื กนั ปอ้ งปฐพ”ี แรงยึดเหนี่ยวที่รวมพลังช่วยเหลือเกื้อกูลกันถึงที่สุด (Cohesion) ในยามอบั จน และเตม็ ไปดว้ ย Fog Friction ของทหารเรือไทยในยุทธนาวีท่ีเกาะช้าง
การเคารพรัก เช่ือถือรักใคร่ ห่วงใยซึ่งกันและกัน ดจุ ดงั พน่ี อ้ งทเี่ รยี กวา่ “แรงยดึ เหนยี่ ว” อนั เหมอื นกาวตราชา้ ง หรือกาวตะปูท่ีตรึงทหารเรือไทย ณ ยุทธนาวีเกาะช้าง ร่วมแรงร่วมใจกันต่อสู้ข้าศึกอย่างมิได้เหน็ดเหน่ือย เห็นแก่ชีวิตตนเองนั้น มีคุณค่าที่หายาก และมีค่าที่สูงย่ิง มีปรากฏในการรบให้เป็นความกล้าหาญ ตามวีรกรรม ของทหารเรือท่ีได้รับพระราชทานเหรียญกล้าหาญ ในยุทธนาวีท่ีเกาะช้าง ดังนี้
นาวิกศาสตร์ 18 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
เรือหลวงชลบุรีถูกยิงจนเสากระโดงหัก ยามตรวจการณ์ยอดเสาขาขาด แต่ร้องเชียร์เพื่อนจนตาย
๑) พันจ่าเอก (ขณะรบ พลทหาร) ป่อไล้ แซ่เฮง ยามยอดเสาเรือหลวงชลบุรี (ตายในที่รบ)
ฉากแรกในการรบ ฝร่ังเศสได้ใช้เครื่องบินมา ลาดตระเวนตรวจการณค์ รงั้ สดุ ทา้ ย ดว้ ยความระมดั ระวงั ของยามยอดเสาผู้นี้ จึงได้รายงานทิศทางเครื่องบินอย่าง แม่นยา ทาให้เรือตอร์ปิโดใหญ่ ๒ ลา สามารถยิงสกัด อากาศยานได้ เมอ่ื เรอื รบฝรงั่ เศสบกุ เขา้ มาหาเรอื ตอรป์ โิ ด ใหญ่ ๓ ด้าน ยังได้รายงานทิศทาง และจานวนเรือข้าศึก อย่างถูกต้อง ทาให้ต้นปืนเรือหลวงชลบุรี เรือหลวง สงขลาสามารถแบง่ ปนื ตอ่ สขู้ า้ ศกึ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ในทา่ มกลาง ห่ากระสุนปืนใหญ่ท่ีระดมยิงมาที่เรือหลวงชลบุรี พลทหาร ปอ่ ไล้ แซเ่ ฮง ยงั ทา หนา้ ทยี่ ามยอดเสาอยา่ งไม่


สะทกสะท้านแม้แต่น้อย จนต้องประสบอันตรายเมื่อถูก กระสนุปนืใหญข่องขา้ศกึตกฟาดกระเดน็ลงมาจากยอดเสา พร้อมกับเสาเรือท่ีโค่นตามลงมา ขาท้ัง ๒ ข้าง ของ พลทหาร ป่อไล้ ขาดละเอียด และตามตัวมีบาดแผล โลหติ ไหลโซมกาย แตก่ ม็ ไิ ดร้ อ้ งครวญคราง ซา้ ยงั มพี ลงั ใจ ปลอบขวัญเพื่อนทหารก่อนส้ินใจว่า “สู้ต่อไปเถอะ เราต้องชนะ”
๒) จ่าตรี (พลทหาร ขณะรบ) ชาญ ทองคา พลประจา ปนื กระบอก ๒ หมายเลข ๕ (พลบรรจ)ุ เรอื หลวง ชลบุรี
จ่าตรี ชาญ ทองคา
ยิงมาอย่างหนัก วิ่งลงไปในคลังกระสุน ซ้าน้าทะเลกาลัง ท่วมอยู่แล้วพลทหารชาญทองคาหยิบลูกปืนมาได้ หนึ่งลูก แล้วว่ิงกลับไปที่ปืนหมายเลข ๒ แต่เพียงผู้เดียว ขณะทเี่ รอื ตอรป์ โิ ดใหญ่ ๒ ลา กา ลงั จะจมลงนนั้ เรอื ตาอรู ์ (Tahure) ของฝรง่ั เศสไดแ้ ลน่ เขา้ มาประชดิ (และกา ลงั จะ ปล่อยเรือบดลง แต่ นาวาเอก เบรองเช่ร์ ห้าม และให้ยิง ทาลายเรือตอร์ปิโดใหญ่ต่อไป จะได้ไม่ทรมานหรือให้ยิง เป็นกูเดอกราซ coup de grace) พลทหาร ชาญ ทองคา จงึ เอาลกู ปนื ทถ่ี อื มาบรรจเุ ขา้ ลา กลอ้ งคมุ เชงิ ไว้ จนโอกาส สุดท้ายเห็นว่าเรือจะต้องจมแน่ และข้าศึกเข้ามาใกล้ พอแลว้ จงึ ลนั่ ปนื ออกไปเปน็ นดั สดุ ทา้ ย ทา ใหข้ า้ ศกึ ชะงกั ออกไปอย่างรวดเร็วทันที เป็นเหตุให้ทหารสละเรือลงไป ลอยคอในน้ามีเวลาที่จะว่ายถึงฝั่งอย่างปลอดภัย เพราะ ปรากฏว่า เมื่อเรือตาอูร์ (Tahure) มาถึงบริเวณที่เรือจม แล้วได้ใช้ปืนกลยิงกราดทาลายชีวิตทหารที่กาลังว่ายน้า อยู่ด้วย ส่วน พลทหาร ชาญ ทองคา เม่ือยิงปืนใหญ่นัด สุดท้ายแล้ว จึงกระโดดน้าเอาชีวิตรอดมาได้
๓) จ่าเอก (จ่าโท ขณะรบ) นาค เจริญสุข
หมายเลข ๑ ปืน ๗๕ มิลลิเมตร กระบอก ๒ และ นายปืนเรือหลวงสงขลา
จ่าเอก นาค เจริญสุข
เมื่อเครื่องบินข้าศึกเข้ามาบินลาดตระเวนเป็นครั้ง สดุ ทา้ ยจา่ โทนาคเจรญิ สขุ ไดท้ า การยงิ เครอ่ื งบนิ ขา้ ศกึ อยา่ ง วอ่ งไว กลมุ่ กระสนุ ระเบดิ รอบเครอื่ งบนิ จนเครอื่ งบนิ ผงะ และถลาออกสู่ท้องน้า ขณะน้ันเรือลามอตต์ปิเกต์ ได้ปรากฏตัวขึ้นและเริ่มยิงมาท่ีเรือหลวงสงขลา
นาวิกศาสตร์ 19 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
เรือตาอูร์กราดยิงหมายเอาชีวิต กาลังพลเรือหลวงชลบุรีขณะลอยคออยู่ในน้า
เมอ่ื เรอื หลวงชลบรุ กี า ลงั จะจมอยนู่ นั้ ปนื กระบอก ๑ และกระบอก ๓ ทาการยิงต่อไปไม่ได้ต้องหยุดยิง รวมทงั้ ปนื กระบอก ๒ กห็ ยดุ ยงิ ดว้ ย พลประจา ปนื ทง้ั สาม กระบอกต่างก็ออกจากหน้าที่ ขณะนั้น เรือหลวงชลบุรี ท้ายเริ่มแปล้น้าจวนจะจมอยู่แล้ว ผู้บังคับการเรือจึงให้ สละเรอื ใหญ่ แต่ พลทหาร ชาญ ทองคา ยงั คดิ ทจี่ ะตอ่ สตู้ อ่ ไดว้งิ่ฝา่เปลวเพลงิและฝา่กระสนุของขา้ศกึทกี่าลงัระดม


จา่โทนาคเจรญิสขุจงึหนัมาสรู้บกบัเรอืลามอตตป์เิกต์ กระสุนปืนใหญ่จากลามอตต์ปิเกต์ได้ตกลงมาใกล้ปืน ๒ สะเกด็ ระเบดิ ถกู จา่ โท นาค เตม็ หลงั แขนซา้ ย หนา้ แขง้ ซา้ ย หัวเข่า เป็นบาดแผลฉกรรจ์ เลือดไหลโซม แต่ จ่าโท นาค ทราบดีว่าหากตนหยุดยิง ก็จะไม่มีใครแทน และข้าศึก ก็จะเข้ามาใกล้ เข้ามายิงในระยะเผาขนที่จะทาให้ เรือหลวงสงขลาจะต้องได้รับอันตรายเพิ่มข้ึนเป็นทวีคูณ แม้จะได้รับความเจ็บปวดอย่างยิ่ง จ่าโท นาค ก็ได้ กัดฟันทนบาดเจ็บ ทาการยิงยันข้าศึกไว้มิให้เข้ามาใกล้ ทา ใหล้ ามอตตป์ เิ กตไ์ ดร้ บั ความบอบชา้ แมจ้ ะพสิ จู นไ์ มไ่ ดว้ า่ กระสุนปืนท่ียิงโดนลามอตต์ปิเกต์มาจากใคร แต่กระสุน ปืนทุก ๆ นัด ท่ีเรือสงขลายิงออกไปต้องมีกระสุนของ จ่าโท นาค ด้วยเสมอ
จ่าเอก วงศ์ ชุ่มใจ
๔) จ่าเอก (พลทหาร ขณะรบ) วงศ์ ชุ่มใจ ประจา ปืนกล ๒๐ มิลลิเมตร เรือหลวงสงขลา (ตายในท่ีรบ) พลทหาร วงศ์ ชมุ่ ใจ มหี นา้ ทเี่ ปน็ พลหนั เลง็ ศนู ยซ์ า้ ย ของปนื กล๒๐มลิ ลเิมตรแทน่ คู่ไดท้ า การระดมยงิ เครอื่ งบนิ ข้าศึกท่ีเข้ามาตรวจการณ์คร้ังสุดท้าย จนเคร่ืองบิน ข้าศึกได้ถอยหนี ต่อมาเมื่อเรือหลวงสงขลาต้องทาการ ต่อสู้กับหมู่เรือรบข้าศึกอีก พลทหาร วงศ์ ชุ่มใจ ได้รับ อันตรายจากชิ้นกระสุนระเบิด บาดแผลสาหัส แต่ก็มิได้ ย่อท้อ ทาการรบต่อ เม่ือ พลทหาร วงศ์ ชุ่มใจ เห็น จ่าโท สวง ไชยพลบั ซง่ึ เปน็ พลเลง็ ยงิ ถกู กระสนุ ระเบดิ เสยี ชวี ติ ก็รีบเข้าทาหน้าท่ีแทน ทาการยิงต่อสู้ข้าศึกต่อด้วยน้าใจ
นาวิกศาสตร์ 20 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
กล้าหาญยอดเยี่ยมโดยยอมสละชีวิตตนเองเพ่ือปกป้อง ชีวิตเพ่ือนทหารในเรือไว้ได้
๕) พันจ่าเอก (พลทหาร ขณะรบ) ชุน แซ่ฉั่ว พลเตรียมกระสุนซ้าย ป้อมท้ายเรือ เรือหลวงธนบุรี
พันจ่าเอก ชุน แซ่ฉั่ว
เรือโท จิตต์ สังขดุลย์ (ต่อมา พลเรือเอก ปลัด กระทรวงกลาโหม) นายป้อมท้ายได้กล่าวในเรื่อง “เมื่อธนบุรีรบ” ตอนหน่ึงว่า:
“ข้าพเจ้าจาเป็นต้องหยุดเล่าถึงการสู้รบของเรา ชั่วคราว เพื่อท่ีจะได้กล่าวถึงความกล้าหาญของทหาร ในบงั คบั บญั ชาของขา้ พเจา้ พลทหาร ชนุ แซฉ่ วั่ ใหส้ มกบั เลือดนักรบ และกาลังใจต่อสู้อันสูงท่ีเขาได้ปฏิบัติไป ความกล้าหาญของทหารในการรบ เป็นสิ่งท่ีควรบูชา เปน็ สงิ่ ทเ่ี ราควรเลา่ กนั ตอ่ ๆ ไป เพอ่ื เปน็ ตวั อยา่ งแกอ่ นชุ น เบอื้ งหลงั และเพอื่ แสดงใหเ้หน็ ขวญั ของประชาชาตขิ องเรา
เมื่อเหลียวมองดูรอบ ๆ ท้ายปืน เห็นทหารทุกคน เหงอื่ ไหลทว่ มตวั เปน็ มนั เพราะทา งานโดยไมไ่ ดห้ ยดุ หยอ่ น แต่ไม่มีใครเลยแม้แต่คนเดียวที่จะแสดงท่าเหน็ดเหน่ือย ในขณะนี้ก็พอดี พลทหาร ชุน ซ่ึงมีหน้าท่ีลาเลียงกระสุน อยู่ในห้องลาเลียงกระสุนข้างล่างกาลังไต่บันไดจะข้ึน มายังห้องปืนข้างบน ข้าพเจ้าก้มลงไปดูเห็นท่ีแขนขวา ของ พลทหาร ชุน หักห้อยร่องแร่งใต้ข้อศอกลงไป


ตรงที่หักติดอยู่ด้วยหนังกาพร้า เห็นเนื้อที่ขาดเหมือน เน้ือหนู ข้าพเจ้าเห็นเช่นนั้นจึงใช้มือกดหัว พลทหาร ชุน ลงไป และตะโกนบอกลงไปว่า อย่าเพ่ิงข้ึนมารออยู่ก่อน การที่ข้าพเจ้าทาเช่นนี้ก็เพราะเกรงว่าถ้าหากทหารอื่น ๆ บนหอ้ งปนื เหน็ พลทหารชนุ ในลกั ษณะเชน่ นี้จะเกดิ การ ขวญั เสยี และอกี ประการหนง่ึ ถา้ ให้ พลทหาร ชนุ ขนึ้ มา เราจะต้องเสียเวลาหยุดทาการยิงปืนชั่วคราว ในลักษณะ เชน่ นน้ั เรายอมเสยี เวลาแมแ้ ตเ่ ลก็ นอ้ ยไมไ่ ด้ ในเวลายงิ ปนื เวลาที่เสียไปคือศัตรู ถ้าเราหยุดก็เท่ากับเรายอมเสีย เปรยี บขา้ ศกึ อยา่ งทสี่ ดุ และนนั่ หมายถงึ ชวี ติ ของพวกเรา
หลังจากท่ีข้าพเจ้าได้กดหัว พลทหาร ชุน และ ตะโกนลงไป พลทหาร ชุน ได้ไต่บันไดลงไปด้วยแขนซ้าย ขา้ งเดยี ว โดยมไิ ดป้ รปิ ากพดู แมแ้ ตค่ า เดยี ว ขา้ พเจา้ เองควกั ผา้ เชด็ มอื ในกระเปา๋ ปาตามลงไปเพอื่ ใหใ้ ชพ้ นั แขน ผอู้ า่ น คงจะนกึ วา่ พลทหาร ชนุ ลงไปในหอ้ งลา เลยี งกระสนุ แลว้ คงจะนอนพักบิดตัวอยู่ด้วยความเจ็บปวด เปล่าเลย เขายงั คงทา หนา้ ทล่ี า เลยี งกระสนุ ใสใ่ นรางตอ่ ไปดว้ ยแขน ซ้ายข้างเดียวของเขา ทั้ง ๆ ที่ในห้องลาเลียงกระสุนคลุ้ง ไปด้วยควันท้ังนั้น เขาคงประจาหน้าที่ของเขาเรื่อยไป จนกระทงั่ เราหยดุ ยงิ แลว้ จงึ ขนึ้ มา ชา่ งอดทนอะไรเชน่ นนั้ ยังจาภาพ พลทหาร ชุน ซ่ึงนอนอยู่ในเรือหลวงช้างขณะ ลาเลียงคนป่วยไปโรงพยาบาลจันทบุรีอย่างไม่มีวันลืม เขานอนลืมตา สีหน้าเป็นปกติ ไม่แสดงอาการเจ็บปวด หรือร้องครวญครางแต่อย่างหนึ่งอย่างใดเลย
ในพิธีมอบเหรียญกล้าหาญเมื่อวันที่ ๗ กันยายน พ.ศ.๒๔๘๔ณลานพระบรมรปู ทรงมา้ ไดบ้ รรยายสรรเสรญิ พันจ่าเอก ชุน แซ่ฉั่ว ว่า “การกระทาของ พันจ่าเอก ชุน แสดงให้เห็นความกล้าหาญ และอดทนอย่างยอดเย่ียม ประกอบดว้ ยวนิ ยั อนั เครง่ ครดั จงึ ยงั มานะบากบน่ั ทา งาน ด้วยแขนที่เหลือเพียงข้างเดียว จนสาเร็จประโยชน์ส่วน รวมได้ดังนี้ นับเป็นเยี่ยงอย่างอันน่าสรรเสริญย่ิงนัก”
๖) พันจ่าเอก (พลทหาร ขณะรบ) เอ่ง แซ่ล้ิม ประจาหอบังคับการเรือหลวงธนบุรี มีหน้าท่ีส่งคาสั่งไป ห้องเครื่องจักร (ประจาเทเลกราฟ)
พันจ่าเอก ชุน แซ่ฉ่ัว (ซ้าย) แขนขวาขาด และ พันจ่าเอก เอ่ง แซ่ล้ิม (ขวา) เท้าซ้ายขาด ใส่เครื่องพยุงเดิน
พันจ่าเอก เอ่ง แซ่ล้ิม
ผู้บัญชาการทหารสูงสุด กาลังโผเข้ากอด พันจ่าเอก เอ่ง แซ่ลิ้ม ในพิธีมอบเหรียญกล้าหาญ เมื่อวันท่ี ๗ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๔
ในระหวา่ งการรบ พลทหาร เอง่ แซล่ มิ้ ประจา อยใู่ น หอบงั คบั การกบั นาวาโทหลวงพรอ้ มวรี ะพนั ธ์ุ ผบู้ งั คบั การเรอื เมอื่ เรอื หลวงธนบรุ ถี กู ยงิ ทหี่ อบงั คบั การ ผทู้ อี่ ยใู่ นหอนตี้ อ้ ง ประสบอนั ตรายเสยี ชวี ติ เกอื บทงั้ หมด พลทหาร เอง่ แซล่ ม้ิ ไดร้ บั บาดเจบ็ ทค่ี อ และนวิ้ แตก่ ม็ ไิ ดย้ อ่ ทอ้ ไดร้ บี วงิ่ ลงมา หอ้ งถอื ทา้ ยอะไหลเ่ สากระโดงทา้ ยเรอื ระหวา่ งทางทว่ี งิ่ มา ตอ้ งผา่ นกระสนุ ของขา้ ศกึ ทตี่ กถกู เรอื อยา่ งหนกั พลทหาร
นาวิกศาสตร์ 21 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


เอง่ แซล่ มิ้ ไมค่ รน่ั ครา้ มและหวาดเกรงอนั ตรายแมแ้ ตน่ อ้ ย คงมุ่งไปปฏิบัติงานในหน้าที่ให้เป็นผลสาเร็จ ยังผลให้ เรือแล่นตรงไปทาการต่อสู้กับเรือข้าศึกต่อไปได้อีก ในหอ้ งถอื ทา้ ยอะไหลม่ แี ตค่ วนั คลงุ้ ไปหมด และมนี า้ ทะเล ไหลเข้ามาในห้องตลอดเวลา ต้องยืนแช่น้าถือท้าย เมื่อมีคนมาเปลี่ยน พลทหาร เอ่ง แซ่ลิ้ม ก็ได้ไปช่วย ทาการดับไฟหน้าห้องสูทกรรม ขณะนั้นได้มีเคร่ืองบิน มาทงิ้ ระเบดิ อกี ครงั้ (เครอื่ งบนิ ขบั ไลแ่ บบ ข.๑๐ ฮอรค์ ๓ ติดลูกระเบิด ๕๐ กิโลกรัม จากฝูงบินขับไล่ จันทบุรี -ผเู้ ขยี น) ทา ใหพ้ ลทหาร เอง่ แซล่ ม้ิ ตอ้ งบาดเจบ็ ครานี้ หนกั มากคอื หนา้ แขง้ ซา้ ยหกั หวั เขา่ กระดกู แตกจา เปน็ ตอ้ ง ถูกตัดขาซ้าย ทุพพลภาพไปตลอดชีวิต วีรกรรมของ พลทหาร เอง่ แซล่ ม้ิ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความองอาจกลา้ หาญ ความมีวินัย และเหนือไปกว่านั้นก็คือ มีความผูกพัน ยึดเหน่ียวเป็นพี่เป็นน้องอย่างเหนียวแน่น (Cohesion) ยงั ผลอนั ประเสรฐิ คอื เรอื หลวงธนบรุ สี ามารถธา รงอา นาจ การรบต่อสู้ฝรั่งเศสอย่างไว้ลายอีกเป็นเวลานานมาก
๗) พนั จา่ เอก (จา่ เอก ขณะรบ) ทองอยู่ เงย้ี วฟา้ ย จ่าช่างกล ประจาเครื่องจักรใหญ่ขวา ห้องเคร่ืองจักร เรือหลวงธนบุรี
พันจ่าเอก ทองอยู่ เงี้ยวฟ้าย
นาวิกศาสตร์ 22 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
ระหว่างทาการรบ จ่าเอก ทองอยู่ เงี้ยวฟ้าย ไดป้ ระจา หนา้ ทอี่ ยใู่ นหอ้ งเครอ่ื งจกั รตลอดเวลา ขณะนน้ั กระสุนปืนข้าศึกได้ระดมยิงมาถูกเรือหลายแห่ง ควันพิษ ที่เกิดจากระเบิดได้ถูกดูดลงไปในห้องเคร่ืองจักรโดย ไมข่ าดระยะ จนกระทงั่ ในหอ้ งเกอื บจะไมม่ อี ากาศบรสิ ทุ ธิ์ หายใจเลย แต่ จ่าเอก ทองอยู่ เง้ียวฟ้าย มิได้ย่อท้อคง ประจาทาหน้าที่คุมเครื่องจักรใหญ่ขวาด้วยความอดทน อย่างย่ิง คร้ันต่อมาเกิดไฟลุกข้ึนในห้องเครื่อง จ่าเอก ทองอยู่ เง้ียวฟ้าย ก็ได้เข้าช่วยเหลือทาการดับไฟจนไฟ สงบ เมอ่ื ยตุ กิ ารรบแลว้ และไดร้ บั คา สง่ั ใหห้ ยดุ เครอ่ื งจกั ร ใหญ่แล้ว จ่าเอก ทองอยู่ เงี้ยวฟ้าย ก็หมดกาลังสิ้นสติ ถงึ ตอ้ งหามขนึ้ มาจากหอ้ งเครอ่ื งจกั ร วรี กรรมของ จา่ เอก ทองอยู่ เง้ียวฟ้าย แสดงให้เห็นถึงความมานะกล้าหาญ อนั เปน็ ผลมาจากการมวี นิ ยั การรบ และความรกั ผกู พนั อยา่ ง เหนียวแน่น (Cohesion) ที่ จ่าเอก ทองอยู่ มีให้กับ เรือหลวงธนบุรี และพ่ีน้องชาวเรือหลวงธนบุรีทุกคน หากปราศจากวรี กรรมของ จา่ เอก ทองอยู่ เรอื หลวงธนบรุ ี อาจต้องลอยลา และเพ่ือนทหารก็จะถูกกระสุนข้าศึก ตายมากไปกว่าน้ี
๘) พันจ่าเอก (จ่าเอก ขณะรบ) เพ่ือน สุดสงวน จ่าช่างกลประจาเครื่องอัดลมปืนใหญ่ ซึ่งอยู่ในห้อง เครื่องจักรเรือหลวงธนบุรี
พันจ่าเอก เพื่อน สุดสงวน


เช่นเดียวกับกาลังพลช่างกลเรือหลวงธนบุรีทุกคน จา่ เอก เพอื่ น สดุ สงวน ตอ้ งปฏบิ ตั หิ นา้ ทใี่ นหอ้ งเครอ่ื งจกั ร ท่ีเต็มไปด้วยควันท่ีเกิดข้ึนจากไฟไหม้ ควันท่ีเกิดจาก ดินปืนระเบิด กล่ินเลือด กลิ่นสี จนแทบจะไม่มีอากาศ บริสุทธ์ิหายใจ แต่ จ่าเอก เพ่ือน สุดสงวน มีหน้าที่สาคัญ ในการรบคือ ต้องอัดลมปืนใหญ่ในขณะรบตลอดเวลา หากละทงิ้ หนา้ ทแี่ มแ้ ตเ่ สยี้ ววนิ าทเี ดยี ว ปนื ใหญเ่ รอื กจ็ ะยงิ ไม่ได้ แม้จะมีไฟไหม้ลุกอยู่ทั่วบริเวณ อุณหภูมิร้อนจัด อากาศไมม่ หี ายใจ มดื มองอะไรไมเ่ หน็ จา่ เอก เพอื่ น สดุ สงวน กม็ ไิ ดย้ อ่ ทอ้ คงอดทนปฏบิ ตั หิ นา้ ทข่ี องตนดว้ ยความกลา้ หาญ และดว้ ยนา้ ใจเสยี สละ รกั เพอ่ื นทหารเรอื หลวงธนบรุ ผี อู้ นื่ เหมือนพ่ีเหมือนน้อง จ่าเอก เพื่อน รู้ดีว่าหากตนไม่ยอม เสียสละชีวิตของตนทางานในหน้าที่แล้ว ปืนก็จะใช้ยิง ข้าศึกไม่ได้ และเรือหลวงธนบุรีจะต้องตกเป็นเป้าให้ ข้าศึกยิงข้างเดียว เป็นผลให้ทุกคนในเรือจะต้องเสียชีพ ทั้งหมด เมื่อยุติการรบและได้รับคาส่ังให้หยุดเครื่องแล้ว ไฟกย็ งั คงโหมไหมเ้ รอื หลวงธนบรุ ตี อ่ ไป ดว้ ยความอดิ โรย อันเนื่องมาจากความตรากตราอย่างแสนสาหัส ทาให้ จ่าเอก เพื่อน หมดกาลังถึงสิ้นสติต้องหามข้ึนมาจากห้อง เครื่องจักร
๙) เรือโท (จ่าเอก ขณะรบ) ชัน วงค์กนก เรือตรี (จา่ โทขณะรบ)พรมรกั สก์ จิ เรอื ตรี(พลทหารขณะรบ) สมยั จมั ปาสตุ พนั จา่ เอก(พลทหารขณะรบ)เอย้ี วองึ้ หลี พนั จา่ เอก(พลทหารขณะรบ)นวลเสยี งบญุ พนั จา่ เอก (พลทหารขณะรบ)ลบนตุ ตาพนั จา่ เอก(พลทหารขณะรบ) ลา ดวน ทพั พะเกตุ และ พนั จา่ เอก (พลทหาร ขณะรบ) ยู่เล็ง อาจสาคร
ทหารดังกล่าวทั้งหมดตายในหน้าที่ ขณะประจา เครื่องจักรช่วยแห่งเรือหลวงธนบุรี พันจ่าเอก นกเล็ก กระหมอ่ มทองซงึ่ ในขณะรบไดล้ งไปในหอ้ งเครอื่ งจกั รชว่ ย เพื่อตรวจฟิวส์ของเคร่ืองถือท้าย ได้เล่าว่า
“...เวลานน้ั ขา้ พเจา้ เหน็ จา่ เอก ชนั กา ลงั คมุ สวติ ซไ์ ฟ อัตโนมัติ จ่าโท พรม กาลังทาความสะอาดลูกสูบของ เคร่ืองไฟฟ้า ๖๐ กิโลวัตต์ขวาที่ถอดไว้ พลทหาร ลาดวน กาลังคุมสวิตช์ไฟ และฟิวส์ไฟกาลังต่าง ๆ ท่ีกระดาน
สวติ ซจ์ า่ ยไฟ(SwitchBoard)พลทหารสมยั กา ลงั คมุ เครอื่ ง ไฟฟา้ ๒๐๐ กโิ ลวตั ตซ์ า้ ย พลทหาร ยเู่ อยี๋ ว กา ลงั คมุ เกจวดั กาลังดันต่าง ๆ ของเคร่ืองไฟฟ้า ๒๐๐ กิโลวัตต์ซ้าย และทหารนอกนั้นคุมอยู่สองข้างเครื่อง ข้าพเจ้าได้สั่งให้ จ่าเอก ชัน ให้คุมสวิตซ์อัตโนมัติอย่าให้ตกได้ เพราะว่า เรือเราได้ยิงกับเรือฝรั่งเศสแล้ว และให้ จ่าโท พรหม เตรียมเดินเคร่ืองไฟฟ้า ๒๐๐ กิโลวัตต์ขวา ให้เรียบร้อย เพื่อว่าเครื่อง ๒๐๐ กิโลวัตต์ซ้ายเสียจะได้ใช้ทัน แล้ว ข้าพเจ้าก็ขึ้นจากห้องเครื่องจักรช่วย...”
หลงั จากการรบไดส้ นิ้ สดุ ลงแลว้ ทหารของเรา๕-๖นาย สวมหนา้ กากกนั ไอพษิ พยายามจะเขา้ ไปชว่ ยพวก ๘ คนน้ี แต่ไม่สาเร็จเพราะไม่สามารถฝ่าเพลิงที่กาลังลุกลามอยู่ เข้าไปได้ เขาตายอยู่กับงานของเขา ตายในท่ี ๆ ไม่มี อากาศจะหายใจท่ามกลางกลุ่มควัน และความร้อน อนั แสนจะทรมาน มนั เปน็ การตายอยา่ งทหาร ตายอยา่ ง สมเกยี รตทิ สี่ ดุ ตายอยา่ ง “เสยี ชพี ไปเ่ สยี สน้ิ ชอ่ื กอ้ งเกยี รตงิ าม”
ในพิธีมอบเหรียญกล้าหาญได้มีการสดุดีวีรกรรม ทหาร ๘ นายประจาห้องเครื่องจักรช่วยแห่งเรือหลวง ธนบุรีนี้ว่า “... แต่ทหารท้ัง ๘ นาย ก็มิได้ย่อท้อ แม้ทั้งท่ี ในตอนต้น ๆ อาจหลบขึ้นมาเสียข้างบนได้ คงประจา
การรบอย่างกล้าหาญของกาลังพลเรือหลวงธนบุรี ได้รับการยกย่องเป็นวีรกรรมของทหารเรือไทย
นาวิกศาสตร์ 23 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


ทา หนา้ ทด่ี ว้ ยความทรหดอดทนยง่ิ จนหมดสติ และเสยี ชวี ติ ในหน้าที่ทั้ง ๘ นาย เครื่องจักรจึงเดินได้ต่อมาเป็น ปกติ และอานวยผลการรบทาให้เรือหลวงธนบุรีทาการ รบกับข้าศึกได้...ยังผลให้ไฟฟ้าอันเป็นอุปกรณ์สาคัญ ในการปืนใหญ่ และการอื่น ๆ ใช้การได้ดีตลอดเวลา การกระทาของทหารประจาห้องเครื่องจักรช่วยท้ัง ๘ นี้ เป็นตัวอย่างอันดีแก่ทหารท้ังปวง ในการมีวินัย และ อดทนกล้าหาญอย่างอุกฤษฏ์”
๑๖. Fog และ Friction หลังการหยุดยิง ทหาร ทุกคนโดยเฉพาะทหารช่างพรรคกลินยังคงต่อสู้ เรอื โท จติ ต์ สงั ขดลุ ย์ นายปอ้ มทา้ ย เลา่ วา่ “เมอ่ื เรอื ฝา่ ย ขา้ ศกึ ไดพ้ ากนั ลา่ ถอยไปแลว้ เวลา ๐๘.๒๐ น. ปอ้ มตา่ ง ๆ ได้รับคาสั่งให้ทาการหยุดยิง ทหารประจาป้อมปืน จึงเลิกประจาหน้าท่ี และออกมานอกป้อม เขาแสดง อาการเหนอ่ื ยออ่ นอดิ โรยหรอื ? เปลา่ เลย เขาตา่ งมหี นา้ ตา ยิ้มแย้มแจ่มใส เขาดีใจที่เขาได้ทาหน้าท่ีของเขาด้วย ความกระหายและเตม็ ความสามารถเขารสู้ กึ ภมู ใิจทเ่ีขาตา่ งได้ ชว่ ยกนั ทา หนา้ ทสี่ ง่ กระสนุ ใหไ้ ปถกู ขา้ ศกึ ทา ความเสยี หาย ใหแ้ กข่ า้ ศกึ และทา ใหศ้ ตั รขู องคนไทยทง้ั ชาตติ อ้ งลา่ ถอยไป แล้วเขาก็เปล่งเสียงไชโยขึ้นพร้อม ๆ กัน โดยท้ังนี้ เขามิได้ทันสังเกตเห็นเหตุการณ์รอบ ๆ ตัวเขาเลยว่า เต็มไปด้วยคนเจ็บ และสิ่งปรักหักพัง ไฟไหม้ต้นปืน (เรือเอก เปล่ียน นิ่มเนื้อ) เม่ือได้ยินเสียงเช่นน้ัน ก็รู้สึก เต็มไปด้วยความปิติ ได้ยกมือข้ึนรับเสียงไชโยนั้นด้วย แต่แล้วความเศร้าก็เข้ามาแทนที่ ต้นปืนได้ยกมือข้ึน แล้วชี้ไปยังสะพานเดินเรือซึ่งเวลานี้ไฟกาลังไหม้อยู่ ทหารประจาป้อมปืนเหล่านี้มิได้ช่วยทาหน้าที่ดับไฟมา แตก่ อ่ น เมอื่ เหน็ สะพานเดนิ เรอื กา ลงั ตกอยใู่ นสภาพเชน่ นนั้ ความดใี จกบั ปลาสนาการไปในทนั ที และโดยทไ่ี มม่ คี วามยอ่ ทอ้ แตป่ ระการใด เรว็ เทา่ ความคดิ ทหารจากปอ้ มปนื เหลา่ นน้ั ต่างก็ว่ิงเข้าสมทบช่วยการดับไฟต่อไป ใครหาภาชนะ อย่างใดได้ก็เอามาตัก และใส่น้า ท้ังน้ี เพราะน้าดับไฟ ซึ่งสูบให้ไหลมาตามท่อน้ันน้อยกว่าปกติ เมื่อตรวจดูแล้ว จงึ พบวา่ นา้ ดบั ไฟสายใหญถ่ กู ยงิ ทอ่ ขาด (จงึ เปน็ Friction) น้าที่สูบมาจึงไหลออกน้อย และซ้าร้ายกว่าน้ัน ยังไหล
นาวิกศาสตร์ 24 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
บ่าลงท้องเรือ ทาให้เรือเต้ียน้ามากขึ้นอีกด้วย น้ายา ดับไฟก็ใช้หมดไปแล้ว แต่ก็หาได้ทุเลาการลุกลามลงไม่ (Friction)”
กาลังพลเรือหลวงธนบุรีแสดงความดีใจเม่ือศัตรูของชาติล่าถอยไป
เมื่อเห็นว่าการดับไฟจะไม่เป็นผลสาเร็จลงได้ง่าย และเรืออาจเป็นอันตรายลงในทันที เนื่องจากกระสุน ดินปืนในคลังในเรืออาจระเบิดขึ้นได้ จึงได้สั่งให้เปิดน้า เข้าคลังกระสุน และดินปืนด้วย เมื่อเป็นเช่นน้ีแล้วน้าจึง ไหลเขา้ มาทอ้ งเรอื มาก และรวดเรว็ ขนึ้ ทา้ ยเรอื ไดแ้ ปลน้ า้ มากข้ึน และเรือหลวงธนบุรีมีอาการเอียงทางกราบขวา แต่เรือยังใช้จักรเดินต่อไป ทหารในเรือต่างช่วยกันดับไฟ มิได้เห็นแก่เหน็ดเหน่ือย (และหิวโหยเน่ืองจากตั้งแต่เช้า ยังไม่ได้รับประทานอาหารเลย) แม้เวลาจะล่วงไปเท่าใด กต็ าม เขาเหลา่ นน้ั มไิ ดย้ อมสละความพยายามเลย ไฟจะ สงบลงบา้ งกเ็ พยี งชว่ั คราวเทา่ นนั้ แตเ่ มอ่ื เรอื แลน่ ไป และ มีลมก็กลับลุกกระพือโหมหนักข้ึนอีก
จ่าโท ทองสุข สุวรรณ์ ประจาห้องเครื่อง แรงน้ามันหมุนป้อมปืน เล่าว่า “อีกข้อหนึ่งถ้า หากพวกเราสามารถดับไฟได้สงบเสียก่อนท่ีความร้อน ในคลังจะถึงขีดระเบิด ด้วยการตัดทางไฟไม่ให้ แลบเข้าไปได้แล้ว เรือรบของชาติอันมีค่าก็คงจะ ปฏิบัติงานได้ต่อไป...ด้วยการตัดสินใจครั้งสุดท้าย หน้ากากป้องกันไอพิษก็ไม่มีในขณะนั้น มีแต่ผ้าม่าน


สกั หลาดทเ่ี ปยี กนา้ ซงึ่ คลมุ ทบั บนหลงั ขา้ พเจา้ ซงึ่ เกอื บจะ ลืมอยู่แล้ว เห็นว่าพอจะใช้ได้ จึงเอาผ้าผืนน้ันผูกปิดจมูก และไดร้ องเทา้ บทู อกี คหู่ นง่ึ ซงึ่ ใครไมท่ ราบถอดทงิ้ ไวส้ วม เขา้ ไป เสรจ็ แลว้ กว็ ง่ิ ฝา่ ลงไปยงั คลงั ดนิ ปนื ทา้ ยหอ้ งกะลาสี แต่มืดเหลือเกิน ควันแน่นทึบไปหมด ข้าพเจ้าได้ลงไปใน คลงั ดนิ ปนื และเปดิ ประตเู รยี ก แตไ่ มม่ ใี ครแลว้ จงึ ปดิ คลงั และฝาทางลงกวดอัดเหล็กจนแน่น ที่เคร่ืองสูบน้าดับไฟ ไดพ้ บ จา่ เอก ถนอม ยงั ประจา อยกู่ บั เครอื่ งสบู นา้ จงึ บอก ให้เขารีบขึ้นโดยเร็ว (รักษาหน้าที่โดยไม่พะวงอันตราย จากการระเบิดของคลังดินปืน ท้ัง จ่าโท ทองสุข สุวรรณ์ กก็ ลา้ หาญมาก ๆ ทยี่ อมฝา่ อนั ตรายลงไปเปดิ ลน้ิ นา้ ทะเล ใหเ้ ขา้ มาในคลงั ดนิ ปนื ซง่ึ กม็ โี ชคชว่ ยคอื มรี องเทา้ บทู ทค่ี น ทิ้งไว้ ทาให้สามารถใส่ลงไปปฏิบัติหน้าท่ีเส่ียงอันตรายได้) สาหรับลิ้นน้าทะเลเข้าคลังดิน ข้าพเจ้าได้ลองจับหมุน คนั เปดิ ลน้ิ ดู รสู้ กึ วา่ ยงั หมนุ ออกไปอกี หลายรอบ เสรจ็ แลว้ จึงฝ่าควันไฟขึ้นไปบนดาดฟ้า (จ่าโท ทองสุข ปฏิบัติงาน กล้าหาญ กล้าลงไปในคลังดินปืน เพื่อเปิดน้าเข้าก่อน คลังระเบิด ซึ่งเสี่ยงตายมาก เป็นความกล้าหาญอันเกิด จากแรงยึดเหน่ียวแห่งการรวมพลังความเป็นพ่ีเป็นน้อง (Cohesion) ปฏิบัติงานในสิ่งท่ีไม่ใช่หน้าท่ีด้วยจิตสานึก จนเปน็ ผลสา เรจ็ แมจ้ ะไมไ่ ดเ้ หรยี ญกลา้ หาญเพราะไมไ่ ด้ บาดเจ็บหรือตาย แต่ก็ควรสดุดีสรรเสริญ)
เมื่อขึ้นมาบนดาดฟ้าแล้ว จ่าโท ทองสุข เห็นว่า ยังมีการดับไฟอยู่อีก ก็มิได้เฉยเมย เข้าไปช่วยดับไฟต่อ ไปอีก แสดงว่า ในเวลารบกันทหารเรือไทยมีจิตสานึก
เรือหลวงช้างช่วยดับไฟแต่ไม่สามารถดับไฟได้ จึงจูงเรือออกนอกพ้ืนที่บริเวณแหลมงอบ
เรือหลวงธนบุรีเอียง และไฟลุกมากก่อนที่จะส่ังสละเรือ
ในการรวมพลังต่อสู้สูงมาก ทางานปฏิบัติการทุกอย่างท่ี ขวางหน้าอย่างไม่หยุดหย่อน วาระสุดท้ายของเรือหลวงธนบุรี ความสะเทือนใจใน วีรกรรมทหารหาญตัวเล็ก ๆ ที่ไม่ได้รับการกล่าวขาน
จา่ โททองสขุ สวุ รรณ์ประจา หอ้ งเครอ่ื งแรงนา้ มนั หมุนป้อมปืน เล่าว่า “แต่ยิ่งดับไฟก็ย่ิงลุกจัดขึ้นทุกที ขณะนน้ั ไดย้ นิ เสยี งพวกเราบางคนตะโกนวา่ เหน็ เรอื ลา หนงึ่ โผล่มาจากหัวเกาะช้างทางด้านใต้ ผู้ท่ีมีกล้องติดตัวเอา กล้องข้ึนส่อง จึงจาได้ว่าเป็นเรือหลวงช้าง (เรือทาหน้าที่ หลกั ของกองทพั เรอื ในการลา เลยี งนาวกิ โยธนิ และทหารอากาศ จากกรุงเทพมหานครและสัตหีบไปสถาปนากาลังท่ี จันทบุรี-ตราด) กาลังแล่นตรงมาท่ีเรือหลวงธนบุรีอย่าง เตม็ ฝจี กั ร พวกเราตา่ งดใี จ และรวบรวมกา ลงั ชว่ ยกนั ดบั ไฟ ยง่ิ ขน้ึ เรอื หลวงชา้ งไดม้ าเทยี บขา้ งทางกราบขวาพวกเราตา่ งรอ้ ง ไชโย และแสดงความยนิ ดใี หต้ อ่ กนั เราตา่ งชว่ ยกนั ลา เลยี ง ผบู้ าดเจบ็ ขา้ มไปไวท้ เี่ รอื หลวงชา้ งหมด ทางเรอื หลวงชา้ งได้ ตอ่ สายสบู ดบั ไฟมาชว่ ยดบั ไฟอยา่ งเตม็ ท่ี แตส่ ายสบู สนั้ ไป ไมส่ ามารถจะเดนิ สายลงไปดบั ไฟซง่ึ กา ลงั ลกุ อยขู่ า้ งลา่ งได้ จะใช้สายสูบของเรือหลวงธนบุรีที่ยังพอใช้ได้ก็เล็กไป หัวสูบเข้ากันไม่ได้ (Friction) ไฟยิ่งลุกจัดข้ึนทุกที จนเหน็ ควนั แทรกขนึ้ มาตามตะเขบ็ พนื้ ดาดฟา้ ขา้ งปอ้ ม“วาระ สดุ ทา้ ยของเรอื เรามาถงึ เสยี แลว้ ” เสยี งสง่ั ใหส้ ละเรอื ใหญ่ และเรอื หลวงชา้ งสงั่ ตดั เชอื กพว่ ง เวลานเี้ รอื เอยี งมาก และ ไฟก็ลุกมาก เกรงว่าถ้าเกิดการระเบิดข้ึนแล้ว เรือท่ีมา ชว่ยอาจจะพลอยไดร้บัอนัตรายอกีลาขา้พเจา้นา้ตาไหล
นาวิกศาสตร์ 25 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


ดว้ ยความตนื้ ตนั และอาลยั ในเรอื ของขา้ พเจา้ ทไี่ ดป้ ระจา มาต้ังแต่แรกเมื่อเรือยังผูกทุ่นที่โกเบ ในประเทศญี่ปุ่น แต่ต้องมาจากกันที่สถานท่ีน้ีเอง
พลทหาร เฟื่อง ยาประดิษฐ์ นอนตายบนเรือหลวงธนบุรี ในท่ากาลังแบกลูกปืนเตรียมบรรจุกระสุนเข้าลากล้อง ศพคงถูกท้ิงให้จมไปกับเรือ ทหารเรือหลวงธนบุรีทุกคนสู้รบ ด้วยความกล้าหาญ รักเหมือนพี่เหมือนน้องจนวาระสุดท้าย แม้จะมีบางคนที่เจ็บหรือเสียชีวิตเท่านั้นที่ได้รับเหรียญกล้าหาญ แต่ทุกคนก็รบด้วยชาติ เกียรติ วินัย กล้าหาญ เป็นต้นแบบทหารทุกคนในปัจจุบันนี้ได้ (อนุสาวรีย์ ทหารเรือ บรรจุกระสุนมีชั้นยศ “พลทหาร”)
ภาพที่ข้าพเจ้าได้เห็นในคร้ังสุดท้ายก่อนจากเรืออัน เป็นท่ีรักของเราคือ ภาพของเพื่อนรักเราคนหนึ่งที่ถูก กระสุนปืน และไฟลวกล้มคว่าในท่าที่มือท้ังสองอยู่ใน ท่าบรรจุลูกกระสุนปืนตรงปืนเบากระบอกท่ี ๑ ใบหน้า ของเขาแสดงอาการคลา้ ยกบั วา่ ไดพ้ ยายามในครงั้ สดุ ทา้ ย ท่ีจะส่งกระสุนนัดน้ันเข้าลากล้อง แต่หากกระสุนของ ข้าศึกได้ปลิดชีวิตของเขาเสียก่อน ไฟได้ลวกเขาจนผม เหลอื เพยี งกระจกุ เดยี วบนศรี ษะและหงกิ งอ ขา้ พเจา้ ตอ้ ง ปดิ หนา้ และสะอนื้ ในใจ ไดไ้ ถถ่ ามถงึ ชอื่ ของเพอื่ นทเี่ สยี ชวี ติ ของเราผู้น้ันกับเพื่อนที่รอดมาอยู่ร่วมกัน แต่ไม่มีใคร บอกได้ชัดเจนได้แน่นอน เพราะจาไม่ได้ ในท่ีสุดได้
นาวิกศาสตร์ 26 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๕
ความว่าชื่อ พลทหาร เฟื่อง ยาประดิษฐ์ ขอให้สหายรัก จงไปสสู่ คุ ตเิ ถดิ บนเรอื หลวงชา้ ง พวกเราทบี่ าดเจบ็ ไดร้ บั การปฐมพยาบาล บางคนถกู ไฟลวกทงั้ ตวั และสะเกด็ กระสนุ ยังฝังอยู่ในบาดแผล แต่ไม่มีใครแสดงความเจ็บปวดหรือ ร้องครวญครางเลย คงมีใบหน้าท่ียิ้มแย้ม และบอกว่า ไม่เป็นไรเสมอ
สา หรบั โรงเรยี นนายเรอื และโรงเรยี นชมุ พลทหารเรอื นนั้ คือ โรงเรียนสาหรับบ่มเพาะผู้นาทหารเรือ และนักรบ ทางเรอื ระดบั มอื อาชพี (Professional Leadership for Implementing) ควรมีคุณค่าทางจิตใจนักรบประดับ
เรือหลวงธนบุรี ได้รับเหรียญกล้าหาญ แสดงว่าทหารประจาเรือ ทุกคนที่แม้ไม่สามารถจะระบุช่ือวีรกรรม แต่ก็ปฏิบัติหน้าท่ีอย่างกล้าหาญทุกคน
โรงเรียนนายเรือ และโรงเรียนชุมพลทหารเรือ สถาบันท่ีผลิตผู้นาทหารเรือและนักรบมืออาชีพ
ทุกโรงเรียน เพื่อเตือนใจให้ทราบวีรกรรมของบรรพบุรุษ ทหารเรอื คณุ คา่ ทไี่ มใ่ ชว่ ตั ถทุ มี่ องเหน็ จบั ตอ้ ง ดมกลน่ิ ได้ คือ ชาติ เกียรติ วินัย กล้าหาญ ก็ยังคงดารงอยู่เด่น ณ ทหี่ อประชมุ ใหญโ่ รงเรยี นนายเรอื โรงเรยี นชมุ พลทหารเรอื เกาะช้าง คือ brand name ที่มาจากยุทธนาวีอันน่า ภาคภูมิใจทั้งของไทย และฝรั่งเศส เรือฟริเกตฝร่ังเศส


อกี ลา ตอ่ มาชอื่ La Motte Picquet ทต่ี อ่ ราว ค.ศ. ๑๙๗๐ กม็ ี ปอ้ มปนื หวั ขนาด ๑๐๐ มลิ ลเิ มตร มชี อื่ วา่ “KOH CHANG”
๓) เป็นการรบครั้งแรกของไทยที่เป็นยุทธการร่วม (Joint Operation) ระหว่างเหล่าทัพบก เหล่าทัพเรือ เหลา่ ทพั อากาศการรบของทหารเรอื ไทยตอ่ มาในสงคราม เกาหลี และสงครามเวยี ดนาม กไ็ มใ่ ชย่ ทุ ธการรว่ มระหวา่ ง ๓เหลา่ ทพั แตเ่ปน็ ยทุ ธการผสม(CombinedOperation) ระหวา่ งทหารเรอื ไทยกบั สหรฐั อเมรกิ าและสหประชาชาติ
๔) ยุทธนาวีที่เกาะช้างเป็นการรบทางเรือยุคใหม่ โดด ๆ ของไทย แม้จะยังไปไม่ถึงยุคดิจิทัล แต่สงคราม อาวุธอุตสาหกรรม ก็ยังคงเป็นพื้นฐานมาทุกส่ิงทุกอย่าง มาวเิ คราะหส์ รา้ งคณุ คา่ ความสา คญั บทเรยี นไดเ้ ปน็ อยา่ งดเี ลศิ ทสี่ า คญั อาจกลา่ วไดอ้ ยา่ งกวา้ ง ๆ คอื กองทพั เรอื ไทยยคุ พ.ศ. ๒๔๘๔ ยงิ่ ใหญเ่ กรยี งไกร มนี าวกิ านภุ าพสมยั ใหม่ ยงิ่ กวา่ ยคุ ใด ๆ เปน็ ยคุ ชาตอิ ยเู่ หนอื สง่ิ ใด ชาวไทยทกุ คน มจี ติ ใจสรู้ บ ทหารมขี วญั ความภมู ใิ จ กระตอื รอื รน้ ทจี่ ะรบ ทาเพ่ือชาติ การบังคับบัญชาเน้นวินัย การฝึกเน้น drill ใหท้ หารเปน็ เครอ่ื งจกั ร ในสว่ นทเี่ ครอื่ งจกั รสมยั นนั้ ทา ไมไ่ ด้ การเตรียมรบเป็นอาวุธ (Effector) หรือ Shooter
จบบริบูรณ์
สรุปยุทธนาวีที่เกาะช้าง พ.ศ. ๒๔๘๔ ระหว่างไทย กับฝร่ังเศสมีลักษณะสาคัญท่ีปรากฏเป็นคร้ังแรกใน ประวัติศาสตร์ชาติไทย คือ
๑) เป็นการรบด้วยอาวุธอุตสาหกรรมระหว่างเรือ ต่อเรือ (Interstate Industrial War) ครั้งแรกของไทย ๒) เป็นการรบท่ีเรียกว่าเป็นยุทธนาวี (Battle) เปน็ ครงั้ แรกของไทย เพราะเปน็ ชดุ ของการรบ (series of engagements ) ๓ ครั้ง คือ ฉากที่หมู่เรือลามอตต์ปิเกต์ ของฝรงั่ เศสรบกบั เรอื ตอรป์ โิ ดใหญไ่ ทย (เรอื หลวงสงขลา และเรือหลวงชลบุรี) ฉากที่ ๒ หมู่เรือลามอตต์ปิเกต์ของ ฝรั่งเศสรบกับเรือหลวงธนบุรี ฉากที่ ๓ เครื่องบินขับไล่ ทงิ้ ระเบดิ ของไทยรบกบั หมเู่ รอื ลามอตตป์ เิ กต์ เมอื่ การรบ เป็นชุดฉากของการปะทะท้ัง ๓ ฉาก จึงเรียกได้ว่าเป็น ยุทธนาวี (Battle) แม้จะไม่ยิ่งใหญ่เท่ายุทธนาวีมิดเวย์
แต่ก็เป็นยุทธนาวี
นาวิกศาสตร์ 27 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๓ มีนาคม ๒๕๖๕


ตอนที่ ๑
“เราคือ กองหน้าตัวรุก คนยิงประตู”
ผบู้ งั คบั การเรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี กลา่ วใหน้ ยิ ามสนั้ ๆ ถึงความสาคัญของเรือดาน้า ในระหว่างการสนทนา เมอื่ ไปเยยี่ มชมกองบญั ชาการกองเรอื ดา นา้ และโรงเรยี น เรอื ดา นา้ ฐานทพั เรอื Tarantoทร.อติ าลีโดยไดเ้ปรยี บเทยี บ กบั ความสมบรู ณแ์ บบของทมี ฟตุ บอล ซงึ่ จะตอ้ งประกอบ ไปด้วยตาแหน่งในกองหลัง กองกลาง และกองหน้า ที่สาคัญก็คือ ฟุตบอลตัดสินแพ้ชนะกันที่การยิงประตู ไม่ได้แค่ความสวยงามในการเลี้ยงลูกส่งไปมา พร้อมกับ ไดช้ ภี้ าพถา่ ยเรอื บรรทกุ เครอื่ งบนิ ทร.สหรฐั อเมรกิ าภายใต้ การระวังป้องกันของหมู่เรือคุ้มกัน ขณะปฏิบัติการใน มหาสมุทรแอตแลนติก ซ่ึงบันทึกโดยกล้องเพอริสโคป (Periscope) ของเรือดา น้า ทร.อิตาลี ในระยะห่างเพียง ๘,๐๐๐ หลา อันเป็นระยะหวังผลของการใช้ตอร์ปิโด ซึ่งเป็นอาวุธโจมตีเรือจากเรือดา น้า
และยังได้กล่าวอีกว่า “แม้ในปัจจุบันสงครามเย็น จะส้ินสุดลง แต่เรือดาน้าก็ยังถูกใช้ในภารกิจการป้องกัน ประเทศ การลาดตระเวนหาข่าว ด้วยการแทรกซึม ตรวจการณ์เพื่อค้นหาสิ่งที่ต้องสงสัยทั้งต่อความมั่นคง และการกระทาผิดกฎหมาย รวมทั้ง การรักษา ความปลอดภัยทางทะเล เน่ืองจากมีคุณสมบัติพิเศษ เป็นเครื่องมือท่ีเงียบท่ีสุด และตรวจพบได้ยาก จึงมีความ สา คญั และจา เป็นอย่างยิ่งในด้านความมั่นคงของชาติ”
ภาพเรือบรรทุกเคร่ืองบินสหรัฐฯ โดยกล้องเพอริสโคป (Periscope) เรือดา น้า ทร.อิตาลี
นบั เปน็ แงม่ มุ ประวตั ศิ าสตรท์ างทหารทไี่ มค่ อ่ ยมใี คร เคยทราบมาก่อน คือ ในห้วงก่อนสงครามโลก คร้ังท่ี ๒ ทร.อิตาลี ถือเป็นชาติอันดับสองท่ีมีกองเรือดาน้า ใหญ่ท่ีสุดในโลก โดยมีเรือดาน้า รวมจานวน ๑๑๕ ลา ประกอบด้วย เรือดาน้าสาหรับการปฏิบัติการ ในมหาสมุทร จานวน ๓๘ ลา และสาหรับการปฏิบัติการ ชายฝั่ง จานวน ๗๗ ลา รองลงมาจากชาติอันดับหน่ึง คือ กองเรือดาน้ารัสเซีย ซึ่งมีเรือดาน้า รวมจานวน ๑๖๐ ลา
ในขณะนั้นยุทธวิธีเรือดาน้า ทร.อิตาลี มุ่งเน้น การปฏิบัติการโดยอิสระ เพื่อโจมตีเรือรบและเรือสินค้า
นาวิกศาสตร์ 65 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


ภาพเรือดาน้า ทร.อิตาลี ปฏิบัติการในภารกิจด้านความมั่นคงของชาติ และการกระทาผิดกฎหมาย
ของฝา่ ยตรงขา้ ม โดยมปี ระโยคกลา่ วบง่ ชถี้ งึ ความเสยี สละ ของนักเรือดาน้าในอดีตว่า “พวกเขาเป็นหน่วยอิสระ ขนาดเล็ก ความเร็วต่า และสภาพความเป็นอยู่ที่แย่ ชีวิตบนเรือเป็นเรื่องท่ีทรมาน แต่ถึงกระนั้น พวกเขาก็ ยังสามารถทาหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ”
ภาพประวัติศาสตร์ วันที่ ๕ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๙๓๘ มุสโสลินี จัดสวนสนามทางเรือต้อนรับฮิตเลอร์ นอกชายฝั่งเมืองนาโปลี เรือดาน้า ทร.อิตาลี ๖๐ ลา แปรรูปกระบวน จากนั้นนาเรือดาลง ๒๐เมตรกอ่ นลอยตวั ขนึ้ มาในรปู กระบวนเดมิ พรอ้ มยงิ สลตุ ๑๑นดั
เมอ่ื กา้ วเขา้ สสู่ งครามโลกครงั้ ท่ี๒การขยายความขดั แยง้ ข้ามทวีป ได้ทาให้สงครามใต้น้ามีบทบาทหลักสาคัญ โดยปี ค.ศ. ๑๙๔๓ กองเรือดาน้า ทร.อิตาลี มีเรือดาน้า เพิ่มข้ึนเป็นจานวนมาก รวมเป็นจานวน ๑๘๔ ลา แต่การเพิ่มจานวนเรือดาน้าจนเป็นกองเรือดาน้า ขนาดใหญ่อย่างรวดเร็ว กลับส่งผลทางลบในขีด
นาวิกศาสตร์ 66 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕
ความสามารถของการทาสงครามใต้น้า โดยกาลังพล นักเรือดาน้าส่วนใหญ่เป็นเพียงทหารกองประจาการ ที่กองทัพเรียกเกณฑ์มา และไม่ได้มีการฝึกอบรม เป็นการเฉพาะ มีนายทหารสัญญาบัตรจานวนเพียง เลก็ นอ้ ยทไ่ี ดร้ บั การฝกึ อบรมยทุ ธวธิ เี รอื ดา นา้ แตก่ เ็ ปน็ เพยี ง การฝึกอบรมแบบเร่งรัดเพ่ือให้ออกไปปฏิบัติการ ในสภาวะสงคราม จึงไม่ใช่คาตอบต่อความสาเร็จเพราะ ความชานาญ และประสบการณ์ในยุทธวิธีเรือดาน้า ถือเป็นสิ่งจาเป็น และมีความสาคัญอย่างยิ่ง
นอกเหนือจากนั้น ปัจจัยความเข้มแข็งของฝ่าย สัมพันธมิตร ที่ได้มีการพัฒนาด้านอุปกรณ์เครื่องมือ อิเล็กทรอนิกส์ในการตรวจจับผิวน้าและใต้น้า รวมท้ัง ความเข้มข้นในการใช้อากาศยานเพื่อต่อต้านเรือดาน้า จงึ ไดเ้ พมิ่ ความเสยี่ งใหแ้ ก่ เรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี มากยงิ่ ขนึ้ โดยเฉพาะห้วงเวลาที่ต้องข้ึนสู่ผิวน้าเพื่อประจุแบตเตอรี่ ความสญู เสยี ทงั้ จากสงคราม และการเกดิ อบุ ตั เิ หตขุ ดั ขอ้ ง ของเรือดาน้าในระหว่างการออกปฏิบัติการ มีผลทาให้ เรือดาน้า ทร.อิตาลี จานวนมาก เมื่อเดินทางออกจาก ฐานทัพเรือเพื่อไปปฏิบัติการในทะเลแล้ว ไม่สามารถ ท่ีจะเดินทางกลับมายังฐานทัพเรือได้อีกเลย
จนสนิ้ สดุ สงครามโลกครงั้ ท่ี ๒ ความพา่ ยแพส้ งคราม ของอิตาลี ส่งผลให้เรือดาน้าเกือบท้ังหมดถูกรื้อทาลาย หรือถูกส่งมอบให้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตร เพื่อชดใช้เป็นค่า ปฏิกรณ์สงคราม ยกเว้น เรือดาน้า Giada และ Vortice ซง่ึ อติ าลใี ชเ้ หตผุ ลเปน็ ขอ้ อา้ งวา่ ขอใชเ้ พอื่ เปน็ ฐานในการผลติ กระแสไฟฟา้ โดยตอ่ มาถกู เปลยี่ นชอื่ เปน็ PV1 และ PV2


ภาพเรือดาน้า Giada และเรือดาน้า Vortice ที่คงเหลือจากสงครามโลก คร้ังท่ี ๒
เวลาผา่ นไป จนกระทง่ั อติ าลเี ขา้ เปน็ สมาชกิ องคก์ าร สนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (North Atlantic Treaty Organization: NATO) สหรฐั อเมรกิ าจงึ ไดม้ อบเรอื ดา นา้ เก่าบางลาให้แก่ ทร.อิตาลี เมื่อรวมกับ เรือดาน้า Giada และVorticeทม่ี อี ยเู่ ดมิ จงึ เปน็ จดุ เปลย่ี นสา คญั ในการตอ่ ยอด การพัฒนาเทคโนโลยีการต่อเรือดาน้าของอิตาลีในเวลา ต่อมา
ในปี ค.ศ. ๑๙๗๐ ทร.อิตาลี ได้พัฒนาขีด ความสามารถในการปฏิบัติการใต้น้า โดยเรือดาน้า ขึ้นอีกครั้ง เพื่อเป็นเคร่ืองมือในการต่อต้าน ภัยคุกคามใต้น้าจากสหภาพโซเวียต โดยบริษัท Fincantieri S.p.A. ของอิตาลี ได้ต่อเรือดาน้า พลังงานไฟฟ้าดีเซล (SSKs) ชั้น Sauro ข้ึน และในปี ค.ศ. ๑๙๙๖ บริษัท Fincantieri S.p.A. ของอิตาลี ได้ลงนามความร่วมมือกับบริษัท HDW ของเยอรมนี ในข้อตกลงร่วมมือสร้างเรือดาน้าที่ดีและทันสมัย ท่ีสุดในโลกในขณะนั้นคือเรือดาน้าขับเคล่ือนอิสระ (Air Independent Propulsion: AIP) ชนั้ Todaro-U212A
กองเรือดาน้า ทร.อิตาลี
ตามผงั การจดั หนว่ ยทร.อติ าลี กา หนดให้กองบญั ชาการ
กองเรอื (Comando in Capo della Squadra Navale : CINCNAV) ซ่ึงเป็นหน่วยขึ้นตรง ทร.อิตาลี มีหน้าท่ี รับผิดชอบในการเตรียมกาลังทางเรือ กาลังอากาศนาวี และกาลังนาวิกโยธิน โดยเป็นหน่วยบังคับบัญชา กองบญั ชาการเรอื ดา นา้ (Comando Sommergibili della Marina Militare: MARICOSOM) ต้ังอยู่ท่ีกรุงโรม มีหน้าท่ีรับผิดชอบในการเตรียมกาลังเรือดาน้า จัดทา แผนการปฏบิ ตั กิ าร แผนการฝกึ อบรม แผนการซอ่ มบา รงุ และการสนับสนุนที่เก่ียวข้องในการปฏิบัติการใต้น้า รวมทั้ง การควบคุมปฏิบัติการของเรือดาน้า โดยมีหน่วย รองคือ กองบัญชาการกองเรือดาน้า (Comando Flottiglia Sommergibili: OMFLOTSOM) ตั้งอยู่ที่ ฐานทัพเรือ Taranto เมือง Taranto เป็นหน่วยเตรียม ความพร้อมของเรือดาน้า การสนับสนุนด้านเทคนิค และสง่กาลงับารงุเรอืดานา้รวมทงั้เปน็ทตี่ง้ัของโรงเรยีน เรือดาน้า ทร.อิตาลี เพ่ือการฝึกอบรมนักเรือดาน้า
นาวิกศาสตร์ 67 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


ภาพผังการจัดกองบัญชาการกองเรือ (CINCNAV) ในการบังคับบัญชากองบัญชาการเรือดาน้า (MARICOSOM)
ภาพผังการจัดกองบัญชาการเรือดาน้า (MARICOSOM) ในการบังคับบัญชากองบัญชาการกองเรือดาน้า (COMFLOTSOM) และเรือดาน้า ทร.อิตาลี
นาวิกศาสตร์ 68 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


เรือดาน้า ทร.อิตาลี ในปัจจุบันและอนาคต
ใ น ป จั จ บุ นั ท ร . อ ติ า ล ี ม เี ร อื ด า น า ้ ป ร ะ จ า ก า ร จ า น ว น รวมทั้งสิ้น ๘ ลา ประกอบด้วย เรือดาน้าพลังงานไฟฟ้า ดีเซล (SSKs) ชั้น Sauro จานวน ๔ ลา และเรือดาน้า ขับเคลื่อนอิสระ (Air Independent Propulsion: AIP) ช้ัน Todaro-U212A จานวน ๔ ลา
ตามยทุ ธศาสตร์๑๕ปีทร.อติ าลี(ค.ศ.๒๐๒๐-๒๐๓๔) ยงั คงกา หนดจา นวนเรอื ดา นา้ ประจา การเทา่ เดมิ คอื จา นวน ๘ ลา โดยมีแผนปลดประจาการเรือดาน้า ชั้น Sauro ทั้งหมด และต่อเรือดาน้าใหม่ทดแทน จานวน ๔ ลา ซึ่งในปี ค.ศ. ๒๐๑๙ บริษัท Fincantieri S.p.A. ของอิตาลี ได้ประกาศโครงการเรือดาน้า U212NFS (NearFutureSubmarine)ภายใตใ้บอนญุ าตจากบรษิ ทั Thyssenkrupp Marine Systems (TKMS) ของเยอรมนี และได้รับความร่วมมือจากบริษัท Leonado S.p.A. ของอติ าลี ดา เนนิ การดา้ นเครอื่ งมอื และอปุ กรณต์ รวจจบั ทางอิเล็กทรอนิกส์ที่มีความทันสมัย โดยเรือดาน้า U212NFS ลาแรก มีกาหนดเข้าประจาการใน ทร.อิตาลี ในปี ค.ศ. ๒๐๒๕
ภาพเรือดาน้าพลังงานไฟฟ้าดีเซล (SSKs) ชั้น Sauro
ภาพเรือดาน้าขับเคล่ือนอิสระ (AIP) ชั้น Todaro-U212A
ภาพเรือดาน้าขับเคล่ือนอิสระ (AIP) U212NFS (Near Future Submarine)
การวางกา ลงั ฐานทพั เรอื ทร.อติ าลี ในการสง่ กา ลงั บา รงุ และซ่อมบารุงเรือดาน้า
แผนท่ีแสดงฐานทัพเรือหลัก ทร.อิตาลี ซ่ึงเป็นฐานทัพเรือในการส่งกาลังบารุงเรือดาน้า
ฐานทัพเรือ La Spezia
เป็นฐานทัพเรือหลักของ ทร.อิตาลี ในการส่ง กาลังบารุงเรือดาน้า ประกอบด้วยท่าเทียบเรือ อู่แห้ง และศนู ยซ์ อ่ มเรอื ดา นา้ คลงั เครอื่ งมอื อะไหล่คลงั สรรพาวธุ คลังน้ามันและส่ิงอานวยความสะดวกต่าง ๆ โดยได้ กอ่ สรา้ งปรบั ปรงุ ทา่ เทยี บเรอื ทพี่ รอ้ มสา หรบั การสง่ นา้ มนั เชอื้ เพลงิ นา้ จดื และไฟฟา้ ซงึ่ เรอื ดา นา้ สามารถเขา้ จอดเรอื รบั การสง่ กา ลงั บา รงุ ทงั้ เทยี บทา่ และผกู ทนุ่ เขา้ รบั การซอ่ ม ท า ใ น อ แ่ ู ห ง้ แ ล ะ ท า่ เ ร อื น อ ก จ า ก น ี ้ ย งั ต งั ้ อ ย ใ่ ู ก ล เ้ ค ยี ง ก บั อ ต่ ู อ่ เ ร อื บรษิ ทั Fincantieri S.p.A.ของอติ าลี ซ่ึงเป็นอู่ต่อเรือดาน้า ช้ัน Sauro และชั้น Todaro-U212A ที่ประจาการ ในปัจจุบันด้วย
นาวิกศาสตร์ 69 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


ฐานทัพเรือ Taranto
เป็นฐานทัพเรือหลักของ ทร.อิตาลี เป็นท่ีตั้ง กองบัญชาการกองเรือดาน้า และโรงเรียนเรือดาน้า ประกอบด้วยท่าเทียบเรือ อู่แห้ง และศูนย์ซ่อมเรือดาน้า คลงั เครอื่ งมอื อะไหล่ คลงั สรรพาวธุ คลงั นา้ มนั ตลอดจน สงิ่ อา นวยความสะดวกตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ นา้ มนั เชอื้ เพลงิ นา้ จดื และไฟฟ้า เรือดาน้าสามารถเข้าจอดเรือเทียบท่า รบั การสง่ กา ลงั บา รงุ เขา้ รบั การซอ่ มทา ในอแู่ หง้ และทา่ เรอื
ฐานทัพเรือ Augusta
เป็นฐานทัพเรือหลักของ ทร.อิตาลี ประกอบด้วย ท่าเทียบเรือ อู่แห้ง คลังน้ามัน ตลอดจนส่ิงอานวย ความสะดวกต่าง ๆ ได้แก่ น้ามันเช้ือเพลิง น้าจืด และไฟฟ้า เรือดาน้าสามารถเข้าจอดเรือเทียบท่า รับการส่งกาลังบารุง เข้ารับการซ่อมทาในอู่แห้ง และท่าเรือ โดยนอกจากสนับสนุน ทร.อิตาลี แล้ว ยังสนับสนุนให้แก่ เรือดาน้าของชาติพันธมิตร NATO ในการจอดเรือรับการส่งกาลังบารุงด้วย
การปฏิบัติการของเรือดาน้า ทร.อิตาลี
การปฏิบัติการของเรือดาน้า นั้น ผู้อ่านหลายท่าน อาจนกึ ถงึ ภาพตามทเ่ี คยไดร้ บั ชมจากภาพยนตรส์ งคราม เกี่ยวกับเรือดาน้า ประเด็นดังกล่าวนี้ นาย Caio Mussolini ทายาทตระกูลมุสโสลินี ซึ่งสาเร็จการศึกษา จากโรงเรียนนายเรืออิตาลี ในอดีตเคยรับราชการ ในเรือดาน้า และเรือผิวน้า ทร.อิตาลี ได้กล่าวอธิบาย ภายหลังจากเหตุการณ์ความสูญเสียของเรือดาน้า ทร.อินโดนีเซีย ในปี ค.ศ. ๒๐๒๑ ว่า “เป็นความเข้าใจ ที่ผิดพลาดอย่างย่ิงว่าเรือดาน้ามีคุณลักษณะ และ การเคลอ่ื นทเี่ ชน่ เดยี วกบั เรอื ผวิ นา้ โดยความเปน็ จรงิ แลว้ เรือดาน้ามีคุณลักษณะ และการเคล่ือนท่ีคล้ายคลึงกับ อากาศยานมากกวา่ โดยมกี ารเคลอ่ื นทใี่ นรปู แบบสามมติ ิ แมว้ า่ จะมนี า้ หนกั และความหนาแนน่ ของตวั เรอื มากกวา่ อากาศยานก็ตาม ดังนั้น การปฏิบัติในเหตุการณ์ฉุกเฉิน ใด ๆ จึงเป็นไปเช่นเดียวกับการปฏิบัติของอากาศยาน ซึ่งจะต้องได้รับการตอบสนอง และการจัดการแก้ไข ปัญหาที่รวดเร็ว เพ่ือที่จะหลีกเล่ียงผลกระทบที่เลวร้าย ซึ่งอาจเกิดขึ้น”
ภาพการปฏิบัติการของเรือดาน้า ทร.อิตาลี
นาวิกศาสตร์ 70 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


“ไม่ใช่ทุกคนที่รู้ว่าเรือดาน้าเมื่อออกปฏิบัติการนั้น เพ่ือความปลอดภัยจะต้องเคลื่อนที่ไปตามเส้นทางที่ กาหนดไว้ล่วงหน้าเสมอ และอยู่ในพื้นท่ีทางภูมิศาสตร์ ใต้น้าที่สามารถเคล่ือนที่ได้ (Moving Heaven) หรืออยู่ เฉพาะในพ้ืนท่ีลาดตระเวนของเรือดาน้า (Submarine Patrol Areas) เท่านั้น ด้วยการปฏิบัติการภายใต้ ความเสี่ยง จึงจาเป็นต้องดารงการติดต่อส่ือสารเป็น ระยะ ๆ ไปยังศูนย์ควบคุมการปฏิบัติการเรือดาน้า เพอื่ แจง้ ตา แหนง่ ตา บลทขี่ องตนเอง โดยหากวา่ มกี รณใี ด ๆ เกิดขึ้นก็ตาม หรือไม่เป็นไปตามกาหนดเวลาแล้ว เป็นมาตรฐานทั่วไปในการค้นหา และกู้ภัยเรือดาน้า ซงึ่ มขี นั้ ตอนและการปฏบิ ตั ทิ ถี่ กู กา หนดไวค้ อื Comcheck (ตรวจสอบเพ่ือการติดต่อสื่อสาร) Sublook (การค้นหา เรือดาน้า) Submiss (เรือดาน้าสูญหาย) และ Subsunk (เรอื ดา นา้ จม)โดยจะเปน็ การเพมิ่ กจิ กรรมในการตรวจสอบ มากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุดก็เริ่มเข้าสู่การปฏิบัติการ ในขนั้ ตอนการคน้ หา และกภู้ ยั เรอื ดา นา้ ดว้ ยทกุ บคุ ลากร เชี่ยวชาญเฉพาะ เครื่องมือทั้งหลายท้ังปวง และทุก วิธีการท่ีมีอยู่ในพ้ืนที่ ได้แก่ นักประดาน้า อากาศยาน เรอื กภู้ ยั เรอื ดา นา้ พรอ้ มอปุ กรณ์และยานใตน้ า้ เรอื ผวิ นา้ ทง้ั ทางทหาร และจากการสนบั สนนุ ของภาคเอกชน รวมทง้ั การขอความชว่ ยเหลอื และขอความรว่ มมอื จาก ทร.ชาติ อื่น ๆ ในพ้ืนที่ใกล้เคียงหรือที่สามารถส่งกาลังและ
เครอ่ื งมอื เพอื่ การคน้ หา และกภู้ ยั เรอื ดา นา้ เขา้ มายงั พน้ื ที่ ได้รวดเร็วที่สุด”
นักเรือดาน้า ทร.อิตาลี
การที่จะสามารถปฏิบัติงานในเรือดาน้า ทร.อิตาลี หรือเรียกว่า นักเรือดาน้า ทร.อิตาลี ได้นั้น จะต้องผ่าน การคดั เลอื กโดยหลกั เกณฑท์ เี่ ขม้ งวด หลงั จากนนั้ กจ็ ะตอ้ ง เข้ารับการฝึกอบรมที่โรงเรียนเรือดาน้า รวมท้ังฝึกอบรม ข้ันสูงในหลักสูตรต่าง ๆ ทั้งในอิตาลี และต่างประเทศ รวมถงึ การฝกึ อบรมทบทวนซา้ ๆ ตลอดหว้ งของการเปน็ นกั เรอื ดา นา้ ตามตา แหนง่ หนา้ ทเี่ ฉพาะบคุ คล ซงึ่ ผบู้ งั คบั การ เรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี ไดก้ ลา่ ววา่ “ตอ้ งใชเ้ วลาไมต่ า่ กวา่ ๑๒ ปี ภายหลังจากสาเร็จการฝึกอบรมท่ีโรงเรียนเรือดาน้า และปฏิบัติงานในตาแหน่งหน้าท่ีต่าง ๆ ในเรือดาน้า จนมีความรู้ความชานาญ และประสบการณ์เพียงพอ จึงจะได้รับการพิจารณาประเมินคัดเลือกเพื่อให้ดารง ตาแหน่งหน้าที่เป็นผู้บังคับการเรือดาน้า ทร.อิตาลี”
สาหรับเรื่องราวของโรงเรียนเรือดาน้า ทร.อิตาลี และการฝึกอบรม เพื่อเป็นนักเรือดาน้าท่ีมีหลายท่านให้ ความสนใจนนั้ ผเู้ ขยี นไดเ้ รยี บเรยี งไวเ้ พอ่ื นา เสนอใหต้ ดิ ตาม ในตอนต่อไป แต่มีประเด็นท่ีมักเป็นข้อสงสัยเกี่ยวกับ นกั เรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี และถกู นา มากลา่ วถามผเู้ ขยี นอยเู่ สมอ กค็ อื มนี ายทหารเรอื หญงิ ปฏบิ ตั งิ านในเรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี หรือไม่ ซึ่งคาตอบเริ่มจากจุดเปลี่ยนแห่งยุคสมัยสาหรับ
นาวิกศาสตร์ 71 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕
ภาพเรือโทหญิง Erika Benemerito นักเรือดาน้า ทร.อิตาลี


การปอ้ งกนั ประเทศของอติ าลีอนั ถอื เปน็ กระบวนการไป สคู่ วามเปน็ มอื อาชพี ของกองทพั โดยเรม่ิ ตน้ ขน้ึ ในปีค.ศ. ๒๐๐๐ ผู้หญิงคนแรกท่ีก้าวเข้ามาอย่างกล้าหาญและมุ่ง มั่นในเวทีของผู้ชายในอดีต จนถึงปัจจุบันหน่วยกาลัง รบหลัก ทร.อิตาลี ไม่ว่าเรือผิวน้า เรือดาน้า อากาศนาวี และนาวิกโยธิน มีนายทหารเรือหญิงประจาการโดย ทาหน้าที่ในการรบ เกินกว่าร้อยละ ๖ ของกาลังรบ ทั้งหมด
เรือโทหญิง Erika Benemerito เป็นนายทหารเรือ หญิงคนแรกท่ีทาลายกาแพงเพื่อเอาชนะการทดสอบ ความรู้ การตรวจทางการแพทย์และการทดสอบในห้อง ปฏิบัติการ Hyperbaric การทดสอบด้านความถนัด ต่าง ๆ การทดสอบทัศนคติ และการตรวจจิตประสาท จนได้รับคัดเลือกให้เป็นอาสาสมัครนักเรียนนักเรือดาน้า เพ่ือเข้ารับการฝึกอบรมในโรงเรียนเรือดาน้า โดย หลังจากการสาเร็จการฝึกอบรมฯ แล้ว Erika ได้รับ สิทธิบัตรนักเรือดาน้า และได้รับการบรรจุลงปฏิบัติงาน ในเรือดาน้า ทร.อิตาลี ในเวลาต่อมา
นาวิกศาสตร์ 72 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕
Erika กลา่ ววา่ “เมอื่ ปี ค.ศ. ๒๐๑๒ ขณะกา ลงั ศกึ ษา ช้ันปีที่ ๓ โรงเรียนนายเรืออิตาลี มีนายพลเรือท่านหนึ่ง ไดม้ าบรรยายพเิ ศษเกยี่ วกบั การปฏบิ ตั กิ ารของเรอื ดา นา้ ฉันเองเชื่อว่าฉันมีสายเลือดนักเรือดาน้าอย่างแท้จริง จากบดิ า ซง่ึ เปน็ นายทหารเรอื และประจา การในเรอื ดา นา้ ทร.อิตาลี”
“ฉนั รสู้ กึ ทง่ึ กบั ความเปน็ มอื อาชพี และความเชยี่ วชาญ ในการปฏิบัติการของนักเรือดาน้า แต่ขณะน้ันหน้าท่ี นี้ยังคงถูกกีดกันสาหรับนายทหารเรือหญิง” ดังนั้น ฉันจึงยกมือขึ้น และกล่าวถามว่า “มีแผนการใดบ้าง ที่จะเปิดรับให้นายทหารเรือหญิงบรรจุลงปฏิบัติงานใน เรือดาน้า ซ่ึง ทร.ชาติต่าง ๆ ใน NATO ได้ทาเช่นน้ัน บ้างแล้ว” เป็นคาถามที่ทาให้ผู้บรรยายฯ ต้องอาพราง ความลาบากใจที่จะตอบ โดยมีคาตอบเพียงสั้น ๆ ว่า “บางทีมันเป็นสมมติฐาน........”
เม่ือสาเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายเรืออิตาลี Erika มคี วามพยายามเปน็ เวลาถงึ ๓ ปี ในการสง่ ใบสมคั ร เข้ารับการทดสอบ และคัดเลือกเป็นอาสาสมัครนักเรียน
ภาพนายทหารเรือหญิง นักเรือดาน้า ทร.อิตาลี


นักเรือดาน้า แม้ว่าการสมัครจะถูกปฏิเสธทุกครั้งก็ตาม จนทาให้มีประโยคขาขันในหมู่ของนักเรือดาน้ารุ่นใหญ่ วา่“อยา่ไดป้ระมาทความดอื้รนั้ของลกูสาวนกัเรอืดานา้” และแล้วโอกาสสาคัญก็ได้มาถึง จากการสนับสนุน และผลกั ดนั ของนาง Roberta Pinotti ผหู้ ญงิ คนแรกทไี่ ด้ กา้ วขน้ึ สตู่ า แหนง่ รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงกลาโหมอติ าลี โดยนโยบายการปฏิบัติท่ีเท่าเทียมต่อนายทหารหญิง ในกองทพั Erika จงึ ไดร้ บั การอนญุ าตใหส้ มคั ร และไดร้ บั การคัดเลือกให้เป็นอาสาสมัครนักเรียนนักเรือดาน้า โดยเปน็ นายทหารเรอื หญงิ คนแรกทมี่ งุ่ มนั่ ตอ่ สจู้ นไดเ้ ปน็ นักเรือดาน้า ทร.อิตาลี
หลงั จากนนั้ อนาคตนกั เรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี กไ็ ดเ้ ปดิ กวา้ งสา หรบั นายทหารเรอื หญงิ ทงั้ นายทหารสญั ญาบตั ร นายทหารประทวน และอาสาสมัคร ทร. โดยปัจจุบัน ทร.อิตาลี มีนายทหารเรือหญิงผ่านการฝึกอบรม จากโรงเรียนเรือดาน้า และบรรจุประจาการในเรือดาน้า จานวนทั้งสิ้น ๗ คน
ณ ฐานทัพเรือ Taranto ที่ต้ังของกองบัญชาการ กองเรอื ดา นา้ ทร.อติ าลี เรอื ดา นา้ Salvatore ชน้ั Todaro U-212A ได้ปรากฏตัวขึ้นภายหลังจากเสร็จส้ินภารกิจ การปฏิบัติการท่ีเป็นความลับและระยะเวลายาวนาน ๖๐ วัน ในความลึกของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน กาลังพล ประจาเรือได้รับอนุญาตให้ลาหยุดพักผ่อนภายหลังจาก เสร็จสิ้นภารกิจ โดยในจานวนดังกล่าวน้ัน เรือโทหญิง Valeria Fedele รองหัวหน้าช่างไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ กาลังเตรียมตัวท่ีจะเดินทางกลับบ้านเพื่อพบกับสามี ลูก และคนในครอบครัว
Valeria กล่าวว่า “เป็นความโชคดีที่ทุกคน ในครอบครวั ใหก้ ารสนบั สนนุ และใหก้ า ลงั ใจในการทา งาน ตามความรับผิดชอบของฉัน พวกเขารับประกันใน การดูแลทุกส่ิงทุกอย่างแทนฉันอย่างครบถ้วน ลูกสาว ของฉันอายุ ๑๐ ปี สร้างความประหลาดใจแก่เพ่ือน ๆ เมื่อถูกถามว่าแม่ของเธอทางานที่ไหน เธอตอบด้วย ความภาคภูมิใจว่า “แม่ทางานที่เรือดาน้า”
เรอื ตรหี ญงิ Domenica Ruggiero หวั หนา้ พนกั งาน
เครื่องมือตรวจจับทางอิเล็กทรอนิกส์ กล่าวว่า “โลกใต้ ทอ้ งทะเลทพี่ วกเราหลงใหลนนั้ ถกู หอ่ หมุ้ อยใู่ นเรอื ดา นา้ ที่ทันสมัยภายใต้แนวความคิดอัจฉริยะทางวิศวกรรม ต่อเรือ แต่ยังคงมีห้องอาบน้าฝักบัวเดี่ยวแคบ ๆ สาหรับ กา ลงั พลใชร้ ว่ มกนั ๓๐ นาย เตยี งแขวนขนาดเลก็ พอดตี วั ท่ีปิดกั้นโดยม่านบางส่วน บันไดเวียนสูงชัน ท่ีต้องใช้ ความคล่องแคล่วในการเคลื่อนท่ีจากจุดหนึ่งไปยังอีก จุดหนึ่งของตัวเรือ
ผู้บัญชาการกองเรือดาน้า ทร.อิตาลี กล่าวว่า “เรา จะไม่ปรับเปลี่ยนโครงสร้างหรือจัดภายในเรือดาน้า สาหรับเพื่อรองรับนายทหารเรือหญิง ไม่ใช่เรื่องยุ่งยากท่ี นายทหารเรอื หญงิ จะปฏบิ ตั งิ านในหนา้ ทตี่ ามตา แหนง่ ของตน ในเรอื ดา นา้ และปฏบิ ตั กิ จิ ธรุ ะสว่ นตวั ภายใตก้ ารเตรยี มการ ที่เหมาะสม ส่วนนายทหารเรือชายในฐานะของผู้ร่วม ปฏิบัติงานน้ัน ก็ได้พิสูจน์ในการแสดงออกให้เห็นถึง ความเปน็ สภุ าพบรุ ษุ ”โดยตอกยา้ ดว้ ยคา กลา่ วทว่ี า่ “ในสายตา ของผม คุณไม่ได้เป็นผู้หญิงแต่คุณเป็นนักเรือดาน้า”
จากเรื่องราวของกองเรือดาน้า ทร.อิตาลี ตั้งแต่ ในอดีตจวบจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนเรือดาน้า ทร.อิตาลี ซ่ึงประจาการในปัจจุบันและอนาคต การวางกาลัง ฐานทัพเรือในการส่งกาลังบารุง และการซ่อมบารุง เรือดาน้า การปฏิบัติงานในเรือดาน้า และนักเรือดาน้า ทร.อิตาลี ผู้เขียนเชื่ออย่างย่ิงว่าจะเป็นองค์ความรู้ ที่สาคัญสาหรับบุคลากรของกองทัพเรือ และผู้ท่ีสนใจ โดยเฉพาะอนาคตอนั ใกลน้ ี้ ซงึ่ ทร.ไทย จะมเี รอื ดา นา้ เขา้ ประจา การและถงึ วนั นนั้ เราจะมกี องหนา้ ตวั รกุ คนยงิ ประตู ซึ่งเป็นหลักประกันท่ีน่าเกรงขามเพ่ือการป้องกัน และป้องปราม หรือแม้กระท่ังการเผชิญหน้าด้วยกาลัง ทางเรือ กรณีมีความขัดแย้งในพ้ืนท่ีทางทะเลอันเป็น ผลประโยชน์ของชาติ การรักษาความปลอดภัยทาง ทะเลในสถานการณ์ต่าง ๆ รวมทั้ง กลุ่มผู้กระทาผิด กฎหมายทางทะเล กจ็ ะตอ้ งหวาดหวนั่ เพราะมดี วงตาจาก ใต้น้าเฝ้าคอยสังเกตติดตามพฤติกรรมในการกระทาผิด นน้ั ๆ อยตู่ ลอดเวลา และจะนา ไปสกู่ ารจบั กมุ ดว้ ยหลกั ฐาน ที่แน่นหนาต่อไป
นาวิกศาสตร์ 73 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


“การเป็นนักเรือดาน้าไม่ใช่สาหรับทุกคน รวมท้ัง ไมใ่ ชส่ า หรบั ทหารเรอื ทกุ นายดว้ ย เรอื ดํา นํา้ เปน็ ตวั แทน ของยํานรบทสี่ ดุ ยอดของกองทพั เรอื นกั เรอื ดํา นํา้ จงึ ตอ้ ง เปน็ บคุ คลทมี่ แี รงจงู ใจสงู มคี วํามภกั ดี และเตม็ เปย่ี มดว้ ย ควํามรัก ควํามเสียสละเพ่ือประเทศชําติ เพราะมีเพียง พนื้ ทส่ี องแหง่ เทา่ นนั้ ทมี่ นษุ ยจ์ ะถกู แยกออกจากพภิ พโลก นน่ั กค็ อื ใตค้ วามลกึ ของทอ้ งทะเล และในอวกาศ”
ภาพสถานที่ฝึกอบรมเรือดา น้าของ ทร.อิตาลี ใน ค.ศ. ๑๙๔๐ ฐานทัพเรืออิตาลี เมือง Pula
กํารฝกึ อบรมเรอื ดํา นํา้ ของ ทร.อติ ําลี เกดิ ขนึ้ ครง้ั แรก ใน ค.ศ. ๑๙๔๐ ที่ฐํานทัพเรืออิตําลี เมือง Pula ซ่ึงอยู่ด้ํานฝั่งทะเลเอเดรียติก (ปัจจุบันเป็นดินแดน ของสําธํารณรัฐโครเอเชีย) ซ่ึงในขณะน้ันยังไม่อยู่ใน สภําวะของสงครําม โดยเป็นกํารฝึกอบรมภําคทฤษฎี และภําคปฏบิ ตั ใิ นทต่ี งั้ และในเรอื ดํา นํา้ ทจี่ อดเรอื เทยี บทํา่
ตอนที่ ๒
หลักสูตรกํารฝึกอบรมฯ กําหนดให้แก่ เจ้ําหน้ําที่ผู้นําเรือ ผใู้ ชอ้ ําวธุ ใตน้ ํา้ และผบู้ งั คบั เครอื่ งจกั รกล ซงึ่ จํา กดั เฉพําะ นํายทหํารสัญญําบัตรเทํา่ น้ัน แม้ในห้วงที่อิตําลีก้ําวเข้ําสู่ สงครํามโลกครงั้ ที่ ๒ กํารฝกึ อบรมฯ กย็ งั คงดํา เนนิ อยตู่ อ่ ไป จนกระทงั่ อติ ําลปี ระสบควํามพํา่ ยแพส้ งครํามฯ โดยภํายใต้ สนธสิ ญั ญําสนั ตภิ ําพ ไดก้ ํา หนดหํา้ มไมใ่ หอ้ ติ ําลคี รอบครอง เรอื ดํา นํา้ ดงั นนั้ กองเรอื ดํา นํา้ จงึ ถกู ยบุ เลกิ ไป และกํารฝกึ อบรมเรือดําน้ําก็ได้ยุติลง
ใน ค.ศ. ๑๙๕๑ เม่ืออิตําลีเข้ําเป็นสมําชิกองค์กําร NATO และพ้นจํากข้อจํากัดของสนธิสัญญําสันติภําพ กองเรอื ดํา นํา้ ทร.อติ ําลี จงึ ถอื กํา เนดิ ขนึ้ ใหม่ โดยเรอื ดํา นํา้ Giadaและเรอื ดํา นํา้ Vorticeไดถ้ กู เรยี กกลบั มําประจํา กําร ใน ทร.อิตําลี เพ่ือใช้ในกํารฝึกอบรมทบทวนสําหรับ นักเรือดําน้ํา และใน ค.ศ. ๑๙๕๔ ทร.อิตําลี ได้จัดส่ง กําลังพลเดินทํางไปรับเรือดําน้ํา Enrico Tazzoli (ชอื่ เดมิ USS Barb) และเรอื ดํา นํา้ Leonardo Da Vinci (ชื่อเดิม USS Dace) ซึ่ง ทร.สหรัฐอเมริกํา ส่งมอบให้ ทร.อิตําลี โดยเป็นส่วนหน่ึงของโครงกํารควํามช่วยเหลือ ทํางทหํารแบบผูกพันกํารชําระเงินระยะยําว
ระหว่ําง ค.ศ. ๑๙๖๓-๑๙๗๖ ได้มีบุคคลผู้ถือ เป็นประวัติศําสตร์ในกํารจัดรูปแบบกํารฝึกอบรมนัก เรือดําน้ํายุคใหม่ให้แก่ ทร.อิตําลี คือ นําวําโท Rio Corazzi บุคคลผู้ได้รับกํารยกย่องว่ําเป็นนํายทหํารเรือ ที่มีพรสวรรค์ มีควํามกระตือรือร้น และเปี่ยมด้วยพลัง ดว้ ยควํามสํามํารถในกํารนํา แนวคดิ กํารทํา สงครํามใตน้ ํา้
นาวิกศาสตร์ 25 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


มําแปลงสู่กํารจัดกํารเรียนกํารสอน และกํารฝึกให้แก่ นกั เรอื ดํา นํา้ ซงึ่ เปน็ กํารถํา่ ยทอดควํามรโู้ ดยอําศยั หลกั กําร ท่ีง่ํายต่อควํามเข้ําใจ จํากองค์ควํามรู้ ควํามชํานําญ และประสบกํารณ์ ซง่ึ สํามํารถนํา มําถํา่ ยทอดจํากรนุ่ สรู่ นุ่ ต่อไปได้
ภาพกองเรือดาน้า (COMFLOTSOM) โรงเรียนเรือดาน้า (MARISCUOLASOM)/ศูนย์ฝึกเรือดาน้า Rio Corazzi
ใน ค.ศ. ๑๙๘๔ จงึ ไดม้ กี ํารตงั้ เปน็ โรงเรยี นเรอื ดํา นํา้ ทร.อิตําลี (La Scuola Sommergibili della Marina Militare: MARISCUOLASOM) โดยมีจุดมุ่งหมําย เพอื่ ใหก้ ํารฝกึ อบรมแกก่ ํา ลงั พลนกั เรอื ดํา นํา้ และตรวจสอบ ควํามพร้อมให้แก่ทีมเรือดําน้ํา ภํายหลังจํากท่ีเรือดําน้ํา ได้เข้ํารับกํารซ่อมบํารุงมําเป็นระยะเวลํานําน ก่อนที่จะ ออกปฏิบัติกํารในทะเล ในกํารจัดตั้งโรงเรียนเรือดําน้ํา ไม่เพียงแต่ปรับรูปแบบกํารฝึกอบรมให้มีควําม ทันสมัย แต่ยังจัดให้มีเครื่องมือ และอุปกรณ์กํารฝึก อบรมที่ครบถ้วนที่สุดในโลก มีกํารติดตั้งเครื่องฝึก จํา ลองตํา่ งๆเพอื่ จํา ลองสภําพแวดลอ้ มบนเรอื ในกํารสรํา้ ง พฤติกรรมพลวัตของเรือดําน้ํา เครื่องฝึกจําลองศูนย์ ยุทธกํารสําหรับกํารปฏิบัติกํารของเรือดําน้ํา รวมทั้ง ระบบกํารฝกึ อบรมโดยโปรแกรมคอมพวิ เตอร์(Computer BasedTraining:CBT)และเครอื่ งฝกึ ทจี่ ํา เปน็ สํา หรบั กําร ฝกึ อบรมดํา้ นควํามปลอดภยั ในกํารปฏบิ ตั งิ ํานในเรอื ดํา นํา้ โดยไดร้ บั กํารตงั้ ชอื่ วํา่ “ศนู ยฝ์ กึ เรอื ดา นา้ Rio Corazzi”
นาวิกศาสตร์ 26 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
ตํามชื่อของบุคคลผู้ถือเป็นประวัติศําสตร์ในกํารจัดรูป แบบกํารฝึกอบรมนักเรือดําน้ํายุคใหม่
ใน ค.ศ. ๑๙๙๙ มีกํารปรับให้โรงเรียนเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี อยู่ภํายใต้กํารบังคับบัญชําของกองเรือดําน้ํา (Comando Flottiglia Sommergibili: COMFLOTSOM) ฐํานทพั เรอื Tarantoเพอื่ ใหก้ ํารฝกึ อบรมดว้ ยเครอื่ งมอื และ อปุ กรณก์ ํารเรยี นกํารสอนทที่ นั สมยั พรอ้ มดว้ ยเครอื่ งฝกึ จําลองเรือดําน้ํา ชั้น Sauro และเรือดําน้ํา ชั้น Todaro ซึ่งประจํากํารใน ทร.อิตําลี ให้แก่บุคลํากรนักเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี นอกจํากนั้น ยังให้กํารสนับสนุนกํารฝึกอบรม ให้แก่นักเรือดําน้ําของชําติอื่น ๆ ด้วย อาสาสมัครนักเรียนนักเรือดาน้า
ตํา แหนง่ หนํา้ ทใี่ นเรอื ดํา นํา้ เปน็ หนงึ่ ในสงิ่ ดงึ ดดู จติ ใจ หนุ่มสําวชําวอิตําลี ให้ไขว่คว้ําเพื่อเข้ํามําร่วมกํารแข่งขัน คัดเลือกเป็นอําสําสมัครนักเรียนนักเรือดําน้ํา สําหรับ นํายทหํารเรอื ประจํา กํารชนั้ สญั ญําบตั ร และชนั้ ประทวน ซึ่งสําเร็จกํารศึกษําจํากโรงเรียนนํายเรืออิตําลี และโรงเรียนนํายทหํารประทวน สํามํารถสมัครเข้ํา แข่งขันคัดเลือกฯ ตํามห้วงท่ี ทร.อิตําลี กําหนดได้ อย่ํางไรก็ตําม กํารจะเป็นนักเรือดําน้ําไม่ได้ถูก จํากัดสิทธิไว้เฉพําะกําเนิดจํากนํายทหํารเรือ ประจํากํารเท่ําน้ัน จํากกํารที่อิตําลีไม่มีกฎหมําย
ภาพการแข่งขันคัดเลือกเป็นอาสาสมัครนักเรียนนักเรือดาน้า กลุ่มนายทหารเรือประจาการ และกลุ่มอาสาสมัคร ทร.


เรียกเกณฑ์ทหําร โดยเป็นกํารเปิดรับอําสําสมัคร ทร. ดงั นนั้ แตล่ ะปี ทร.อติ ําลี จะกํา หนดจํา นวนรบั อําสําสมคั ร นกัเรยีนนกัเรอืดํานํา้โดยเปน็กํารแขง่ขนัคดัเลอืกทง้ัจําก นํายทหํารเรอื ประจํา กําร และอําสําสมคั ร ทร. จํา นวนรวม ประมําณ ๓๐-๔๐ คน ซงึ่ ผสู้ มคั รฯ จะตอ้ งผํา่ นขอ้ กํา หนด พนื้ ฐํานตํามคณุ สมบตั เิ บอื้ งตน้ จํากนน้ั จงึ เขํา้ สกู่ ระบวนกําร ทดสอบควํามรคู้ วํามสํามํารถ กํารทดสอบสมรรถภําพทําง ดํา้ นรํา่ งกําย กํารตรวจทํางกํารแพทยด์ ํา้ นควํามสมบรู ณ์ ทํางรํา่ งกํายและดํา้ นจติ ประสําทจงึ ประกําศผลกํารแขง่ ขนั คัดเลือกเป็นอําสําสมัครนักเรียนนักเรือดําน้ํา หลักสูตรการฝึกอบรมของโรงเรียนเรือดาน้า
การฝกึ อบรมพนื้ ฐานเบอื้ งตน้ ระยะเวลําฝกึ อบรมฯ ประมําณ ๘ สัปดําห์ อําสําสมัครฯ ที่คัดเลือกจําก นํายทหํารเรือประจํากําร จะได้รับกํารปรับลดห้วงเวลํา กํารฝึกอบรมพื้นฐํานเบื้องต้นบํางส่วน ซึ่งแตกต่ํางจําก อําสําสมัคร ทร. ซึ่งต้องรับกํารฝึกอบรมเต็มห้วงเวลํา
- ฝึกอบรมที่โรงเรียนนํายทหําร ทร.อิตําลี (La Scuola Sottufficiali: MARISCUOLA) เมอื ง Taranto เพ่ือฝึกอบรมควํามรู้ในกรอบกํารปฏิบัติงํานทั่วไปของ อําสําสมัครฯ มีระยะเวลําในกํารฝึกอบรมฯ ๑ สัปดําห์
- ฝึกอบรมที่กองพลนําวิกโยธิน (San Marco) ทร.อิตําลี เมือง Brindisi เพื่อฝึกอบรมหมู่รบนําวิกโยธิน ยทุ ธวธิ กี ํารปฏบิ ตั กิ ํารสะเทนิ นํา้ สะเทนิ บก กํารสนบั สนนุ ชุดปฏิบัติกํารลําดตระเวนนําวิกโยธินและกํารรักษํา ควํามปลอดภัยที่ต้ังหน่วย มีระยะเวลําในกํารฝึกอบรมฯ ๕ สัปดําห์
- ฝกึ อบรมทศี่ นู ยฝ์ กึ กองทพั เรอื ทร.อติ ําลี (Centro di Addestramento Aeronavale della Marina Militare: MARICENTADD) เมือง Taranto เพ่ือฝึก อบรมดํา้ น Passive Defense (กํารปอ้ งกนั ควํามเสยี หําย กํารดบั เพลงิ กํารอดุ ปะคํา้ จนุ สงครํามนวิ เคลยี ร์ ชวี ะ เคมี สงครํามอําวธุ ชวี ภําพและรงั ส)ี โดยเนน้ กํารฝกึ ในระบบปดิ ภํายในเรือ Ship System Service ในรูปแบบ Platform System Training Department มรี ะยะเวลํา ในกํารฝึกอบรมฯ ๒ สัปดําห์
การฝกึ อบรมความรแู้ ละการปฏบิ ตั กิ ารของเรอื ดา นา้
มีระยะเวลําในกํารฝึกอบรมฯ ๙ สัปดําห์ ฝึกอบรมท่ีโรงเรียนเรือดําน้ํา (MARISCUOLASOM)
กองบญั ชํากํารกองเรอื ดํา นํา้ (COMFLOTSOM) เมอื ง Taranto เป็นกํารฝึกอบรมพื้นฐํานควํามรู้ และกํารปฏิบัติกําร
ภาพการฝึกอบรมพื้นฐานเบื้องต้นของอาสาสมัครฯ VFP1
นาวิกศาสตร์ 27 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


ของเรอื ดํา นํา้ ทงั้ ภําคทฤษฎี และภําคปฏบิ ตั ิ โดยในกํารอบรม ภําคทฤษฎอี ําสําสมคั รฯ จะไดร้ บั กํารอบรมควํามรใู้ นภําพรวม ตํามหวั ขอ้ ตํา่ งๆไดแ้ ก่แนวคดิ ในกํารทํา สงครํามใตน้ ํา้ เรอื ดํา นํา้ และสว่ นประกอบของเรอื ดํา นํา้ หนํา้ ทรี่ บั ผดิ ชอบตํามตํา แหนง่ ในเรอื ดํา นํา้ อปุ กรณ์และเครอื่ งมอื ในเรอื ดํา นํา้ ควํามปลอดภยั ในเรือดําน้ํา และกํารปฏิบัติตนที่ถูกต้องในกํารปฏิบัติงําน ในเรือดําน้ํา ฯลฯ ท้ังจํากกํารเรียนกํารสอนโดยครูผู้สอน ในชนั้ เรยี น กํารเรยี นสว่ นบคุ คลผํา่ นโปรแกรมคอมพวิ เตอร์ Computer Based Training (CBT) และห้องเรียน มัลติมีเดีย ซ่ึงระหว่ํางกํารอบรมฯ จะมกี ํารทดสอบควํามรู้ ภําคทฤษฎีอย่ํางต่อเน่ือง
กํารรับประทํานอําหําร เพื่อสังเกตกํารแสดงออกของ อําสําสมคั รฯ ในภําวะควํามเครยี ด อํากํารผดิ ปกตทิ ํางรํา่ งกําย และปญั หํากํารนอนหลบั ทผี่ ดิ ปกติ ทงั้ สภําวะของเรอื ดํา นํา้ ในกํารเดินเรือผิวน้ํา และใต้น้ํา รวมท้ังในบํางกรณีที่ เรือดําน้ําได้รับมอบภํารกิจให้ต้องนําเรือดําดิ่งลงใต้น้ํา เพอ่ื วํางตวั อยํา่ งสมบรู ณเ์ ปน็ เวลํายําวนําน โดยในกํารฝกึ อบรมหว้ งนม้ี จี ดุ มงุ่ หมํายทจ่ี ะลดขอ้ ผดิ พลําด อนั เกดิ จําก ควํามยํากลํา บํากในกํารใชช้ วี ติ ประจํา วนั และกํารปฏบิ ตั ิ งํานในเรือดําน้ําของอําสําสมัครฯ ซ่ึงจะต้องรับ กํารฝึกปฏิบัติงํานในเรือดําน้ํา ในห้วงท้ํายของกํารฝึก อบรมในหลักสูตรฯ
สําหรับในภําคปฏิบัตินั้น เป็นกํารฝึกรํายบุคคล หรือรํายกลุ่มด้วยเครื่องช่วยฝึก และเครื่องฝึกจําลอง ต่ําง ๆ เพื่อควํามรู้ควํามชํานําญ โดยไม่คํานึงถึงตําแหน่ง หน้ําที่เฉพําะในควํามเชี่ยวชําญ และไม่มีแรงบังคับจําก ภยั คกุ คํามภํายนอก แตม่ งุ่ เนน้ ควํามสํามํารถในกํารปรบั ตวั ให้เข้ํากับสภําวกํารณ์ที่ต้องปฏิบัติงํานในเรือดําน้ํา โดย ให้ควํามสําคัญอย่ํางยิ่งกับสภําพร่ํางกําย และจิตใจของ อําสําสมัครฯ ซ่ึงจะถูกเข้มงวดในกํารปฏิบัติทั้งหน้ําท่ี รับผิดชอบ และถูกบีบบังคับให้ปฏิบัติอย่ํางจํากัดใน กํารพักผ่อน กํารนอนหลับ กํารออกกําลังกําย ตลอดจน
นาวิกศาสตร์ 28 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
เมื่อสิ้นสุดกํารฝึกอบรมควํามรู้ และกํารปฏิบัติกําร ของเรือดําน้ําแล้วนั้น จะมีกํารทดสอบทั้งภําคทฤษฎี และภําคปฏบิ ตั ิ เพอื่ กํารประเมนิ ควํามเหมําะสมเบอื้ งตน้ อันเป็นเงื่อนไขสําคัญ และจําเป็นในกํารที่จะตัดสินให้ อําสําสมัครฯ ก้ําวเดินต่อไปในเส้นทํางอําสําสมัคร นักเรียนนักเรือดําน้ําหรือไม่
การฝกึ ปฏบิ ตั งิ านในเรอื ดา นา้ มรี ะยะเวลําในกํารฝกึ ฯ ๑๑ สัปดําห์
ในห้วงกํารฝึกปฏิบัติงํานในเรือดําน้ํา เป็นกํารแยก อําสําสมคั รฯ เปน็ ชดุ ลงฝกึ กํารปฏบิ ตั ใิ นเรอื ดํา นํา้ ทร.อติ ําลี
ภาพการฝึกอบรมความรู้ และการปฏิบัติการของเรือดาน้า


เพื่อให้อําสําสมัครฯ ได้เรียนรู้แนวคิดอันนําไปสู่ กํารปฏิบัติท่ีใช้จริง เมื่อปฏิบัติงําน และใช้ชีวิตประจําวัน อยู่ในเรือดําน้ํา โดยจะเป็นกํารปฏิบัติงํานสนับสนุน ลูกเรือดําน้ําตํามตําแหน่งหน้ําท่ีต่ําง ๆ ซ่ึงผู้บังคับกําร เรือดําน้ําจะเป็นผู้ประเมินคุณลักษณะของอําสําสมัครฯ ในดํา้ นตํา่ งๆทงั้ ทศั นคติควํามตงั้ ใจควํามมงุ่ มน่ั กํารเสยี สละ และควํามเหน็ ในประเดน็ อน่ื ๆ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง โดยสงิ่ ทส่ี ํา คญั อยํา่ งยง่ิ กค็ อื อําสําสมคั รฯ จะตอ้ งแสดงใหเ้ หน็ เปน็ ทปี่ ระจกั ษ์ ว่ํามีควํามรู้ควํามสํามํารถอย่ํางแท้จริงในกํารท่ีจะปฏิบัติ งํานในเรือดําน้ํา
เมอื่ สํา เรจ็ หลกั สตู รโรงเรยี นเรอื ดํา นํา้ แลว้ นกั เรอื ดํา นํา้ จะถูกส่งไปฝึกอบรมท่ีโรงเรียนนํายทหําร ทร.อิตําลี (MARISCUOLA) เมือง Taranto อีกครั้งหนึ่ง เพื่อเข้ํารับ กํารฝึกอบรมหลักสูตรเพื่อเป็นผู้เชี่ยวชําญด้ํานต่ําง ๆ ตํามตําแหน่งหน้ําท่ีในเรือดําน้ํา ได้แก่ ระบบนําเรือ ระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ ํางเรอื และเครอื่ งมอื ตรวจจบั ตํา่ ง ๆ ศูนย์ยุทธกํารของเรือดําน้ํา ระบบอําวุธและอําวุธใต้น้ํา ช่ํางเทคนิคระบบอําวุธ ช่ํางเทคนิคระบบเครื่องจักร ช่ํางเทคนิคระบบตัวเรือ ฯลฯ เมื่อสําเร็จหลักสูตรฯ จะกลับมําที่โรงเรียนเรือดําน้ํา เพ่ือเข้ํารับกํารฝึกอบรม
หลงั จํากผํา่ นกํารฝกึ อบรมควํามรู้และกํารปฏบิ ตั กิ ําร ของเรือดําน้ําฯ และกํารฝึกปฏิบัติงํานในเรือดําน้ํา เป็นเวลํา ๒๐ สัปดําห์ จะเป็นขั้นตอนกํารทดสอบควํามรู้ ในขั้นสุดท้ํายว่ําอําสําสมัครฯ มีควํามเหมําะสมสําหรับ กํารปฏบิ ตั งิ ํานในเรอื ดํา นํา้ หรอื ไม่ ซงึ่ เปน็ ขนั้ ตอนทเ่ี คยี่ วขน้ อย่ํางมํากและอําสําสมัครฯ ต้องใช้ควํามพยํายําม อย่ํางย่ิงยวดเพื่อผ่ํานขั้นตอนสําคัญนี้ โดยเม่ือสําเร็จ หลักสูตรโรงเรียนเรือดําน้ําแล้ว อําสําสมัครฯ จะได้รับ สทิ ธบิ ตั รนกั เรอื ดํา นํา้ โดยถอื วํา่ เปน็ กํา ลงั พลทมี่ คี วํามพรอ้ ม ปฏิบัติงํานในเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี หํากมีควํามตั้งใจ จะดํารงอําชีพกํารเป็นนักเรือดําน้ําต่อไป
ทจ่ี ะรบั ตํา แหนง่ หนํา้ ทใ่ี นควํามเชยี่ วชําญซงึ่ เฉพําะเจําะจง เช่น ต้นหน นํายทหํารศูนย์ยุทธกําร นํายช่ํางกล นํายช่ําง ไฟฟ้ําอิเล็กทรอนิกส์ เจ้ําหน้ําที่เดินเรือ เจ้ําหน้ําท่ีสื่อสําร เจ้ําหน้ําท่ีโซนําร์ เจ้ําหน้ําท่ีกํารอําวุธและอําวุธใต้น้ํา เจํา้ หนํา้ ทเี่ ทคนคิ ฯลฯ ซงึ่ เปน็ จดุ เรม่ิ ตน้ ในกํารเขํา้ ประจํา กําร ในเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี
ตลอดห้วงเวลําของกํารเป็นอําสําสมัครนักเรียน นักเรือดําน้ํา ในกํารฝึกอบรมหลักสูตรโรงเรียนเรือดําน้ํา จนกระทั่งบรรจุเป็นนักเรือดําน้ําประจํากําร กํารศึกษํา เรยี นรู้ และกํารฝกึ ทบทวนยงั คงมอี ยอู่ ยํา่ งตอ่ เนอื่ ง เพอ่ื ให้ กํารปฏิบัติหน้ําที่ของนักเรือดําน้ําเป็นไปอย่ํางสมบูรณ์
นาวิกศาสตร์ 29 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
ภาพการฝึกปฏิบัติงานในเรือดาน้า


ภาพพิธีมอบประกาศนียบัตรให้แก่อาสาสมัครฯ ที่สาเร็จหลักสูตรโรงเรียนเรือดาน้า
และมีประสิทธิภําพ โดยมีคํากล่ําวของนักเรือดําน้ํา ทร.อติ ําลี วํา่ “ความสมบรู ณ์ ๖ ประการ อนั เปน็ หนทาง สคู่ วามสา เรจ็ คอื มคี วามกลา้ หาญมวี นิ ยั มคี วามอดทน มคี วามอตุ สาหะ มสี มาธิ และมคี วามรู้ จะตอ้ งมใี หม้ าก และมีเท่าไหร่ก็ยังไม่เพียงพอ”
เคร่ืองช่วยการฝึกอบรมและเคร่ืองฝึกจาลองของ โรงเรียนเรือดาน้า
ในกิจกรรมกํารฝึกอบรมของโรงเรียนเรือดําน้ํา นอกเหนือไปจํากกํารเรียนกํารสอนในห้องเรียนแล้ว เครื่องช่วยกํารฝึกอบรม และเคร่ืองฝึกจําลองต่ําง ๆ ยังมีควํามสําคัญเป็นอย่ํางยิ่งสําหรับกํารให้กํารฝึกอบรม ให้แก่อําสําสมัครนักเรียนนักเรือดําน้ํา รวมทั้งกํารฝึก ทบทวนของทีมเรือดําน้ํา ก่อนออกปฏิบัติกํารในทะเล ๑. ห้องปฏิบัติการด้านภาษาต่างประเทศ
ภาพห้องปฏิบัติการด้านภาษาต่างประเทศ
นาวิกศาสตร์ 30 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
เป็นเครื่องช่วยกํารเรียนกํารสอน สําหรับใช้พัฒนํา ภําษําต่ํางประเทศ โดยเฉพําะภําษําอังกฤษ ให้แก่ เจ้ําหน้ําท่ีในกองเรือดําน้ําท้ังหมด รวมท้ังเจ้ําหน้ําที่ หนว่ ยงํานอนื่ ๆของทร.อติ ําลีกํารใชง้ ํานของหอ้ งปฏบิ ตั กิ ําร ด้ํานภําษําต่ํางประเทศ มีควํามสําคัญสูงสุดและเป็นสิ่ง ที่จําเป็นอย่ํางยิ่ง หลังจํากกํารเริ่มต้นโครงกํารเรือดําน้ํา Todaro-U212A ที่จะต้องมีกํารติดต่ออย่ํางใกล้ชิดกับ หน่วยงํานทํางเทคนิค ซึ่งมีเจ้ําหน้ําที่ส่วนใหญ่เป็นชําว ต่ํางประเทศ โดยจะช่วยให้นักเรือดําน้ําทุกคนสํามํารถ พัฒนําควํามรู้ควํามสํามํารถอันนําไปสู่ควํามเข้ําใจอย่ําง ลึกซ้ึง ในกํารเข้ําถึงเอกสํารทํางเทคนิคของเรือดําน้ํา และเพื่อรองรับกํารฝึกร่วมกับ ทร.ชําติพันธมิตร
๒. ห้องฝึกอบรมปฏิบัติการระบบมัลติมีเดีย
ภาพห้องฝึกอบรมปฏิบัติการระบบมัลติมีเดีย Computer Based Training (CBT) โรงเรียนเรือดาน้า
เป็นกํารฝึกอบรมโดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ (ComputerBasedTraining:CBT)ผํา่ นระบบเครอื ขํา่ ย คอมพิวเตอร์ ซึ่งสํามํารถจําลองภําพเคร่ืองมือ และอุปกรณ์ตรวจจับทํางอิเล็กทรอนิกส์ ตลอดจน เครอ่ื งวดั และเครอ่ื งควบคมุ ตํา่ งๆเชน่ เดยี วกบั ในเรอื ดํา นํา้ โดยเปน็ กํารแสดงภําพบนจอภําพขนําดใหญ่ซง่ึ ตอบสนอง ตํามระบบกํารเคลื่อนที่ของเรือดําน้ํา ภํายใต้แรงกระทํา ต่ําง ๆ ในกํารปฏิบัติกํารของฝ่ํายเรํา


ระบบคอมพิวเตอร์ CBT ประกอบด้วยเครือข่ําย คอมพิวเตอร์หลํายเครื่องพร้อมอุปกรณ์พิเศษต่อพ่วง ซึ่งสํามํารถโต้ตอบกับผู้ใช้งํานโดยหน้ําจอสัมผัส แสดงภําพ และภําพวิดีโอกรําฟิกควํามละเอียดสูง พร้อมเสียง ซึ่งโปรแกรมคอมพิวเตอร์ CBT สังเครําะห์ ขึ้นเป็นกํารเฉพําะ เพื่อกํารฝึกอบรมของเรือดําน้ํา โดยจะใชใ้ นชว่ งแรกของกํารฝกึ อบรมขนั้ พนื้ ฐํานเบอื้ งตน้ ระบบคอมพิวเตอร์ CBT สํามํารถใช้งํานง่ํายในกํารเรียน ก ํา ร ส อ น แ ล ะ ก ํา ร ฝ กึ อ บ ร ม ซ งึ ่ อ ํา ส ํา ส ม คั ร ฯ จ ะ ส ํา ม ํา ร ถ ฝ กึ และทบทวนเพอื่ สรํา้ งทกั ษะดว้ ยตนเองในกํารตรวจสอบ ควํามถูกต้องของขั้นตอนกํารตัดสินใจ ในกํารปฏิบัติ ทุกระดับของขั้นตอนตํามหัวข้อตั้งแต่ขั้นกํารเตรียมเรือ ขั้นกํารเตรียมกํารควํามพร้อมของสถํานีเรือ ฯลฯ ในส่วนข้ันตอนกํารฝึกอบรมที่มีควํามซับซ้อน จะมีภําพ เคล่ือนที่ของเป้ําหมํายสมมติต่ําง ๆ ผ่ํานจอภําพที่แสดง ในรูป Target Motion Analysis (TMA) เพื่อให้ได้เรียนรู้ และฝึกฝนกํารตัดสินใจและกํารสั่งกําร ภํายใต้เหตุผล รองรับในสถํานกํารณ์ต่ําง ๆ ท้ังสถํานกํารณ์ปกติ และสถํานกํารณ์ที่มีแรงบังคับจํากภัยคุกคํามภํายนอก ทั้งนี้ ระบบคอมพิวเตอร์ CBT จะช่วยให้อําสําสมัครฯ รวมท้ังทีมเรือดําน้ําที่เข้ํามํารับกํารฝึกทบทวน สํามํารถ ทดสอบกํารปฏบิ ตั ติ ํา่ ง ๆ ทงั้ ในขนั้ ปกติ และขนั้ เผชญิ เหตุ กับสถํานกํารณ์จําลองท่ีเหมือนจริงได้ จึงใช้ควบคู่ ในกํารฝึกอบรมเป็นรํายบุคคล และรํายกลุ่มของ อําสําสมัครฯ และทีมเรือดําน้ํา ในระดับพื้นฐํานเบื้องต้น ไปจนถึงสําหรับผู้เชี่ยวชําญระดับกลํางและระดับสูง เพอื่ ใชใ้ นกํารทดสอบประเมนิ คดั เลอื กผบู้ งั คบั กํารเรอื ดํา นํา้ ๓. เครื่องฝึก Submarine Command Team Trainer (SCTT)
เปน็ หอ้ งฝกึ เสมอื นเรอื ดํา นํา้ จรงิ ทง้ั กํารจดั วํางคอนโซล ควบคุม และอุปกรณ์กํารต่อเช่ือม เพื่อแสดงภําพข้อมูล สําหรับกํารฝึกในรูปแบบ SCTT เน้นกํารฝึก ผู้ปฏิบัติเช่ียวชําญเฉพําะ เช่น ระบบควบคุมเรือ ระบบตรวจกํารณ์ออปติคอล ระบบตรวจจับโซนําร์ ระบบตรวจจับอะคูสติก ระบบควบคุมตอร์ปิโด ระบบ
ภาพเครื่องฝึก Submarine Command Team Trainer (SCTT)
ควบคมุ เครอื่ งจกั ร ฯลฯ เพอื่ ฝกึ กํารบญั ชํากําร กํารตดั สนิ ใจ และกํารสงั่ กํารปฏบิ ตั กิ ํารในสถํานกํารณเ์ ฉพําะ โดยทํา ให้ กํารฝึกเป็นไปเช่นเดียวกับกํารปฏิบัติกํารในเรือดําน้ํา ในสภําพแวดล้อมทํางทะเล ซึ่งสํามํารถที่จะกระตุ้น กํารปฏิบัติของทีมเรือดําน้ําได้ด้วยควํามสมจริง ผ่ํานกํารควบคุมจํากห้องควบคุมท่ีอยู่ติดกับห้อง SCTT ซ่ึงผู้ควบคุมสํามํารถจัดกํารฝึกเพ่ือประเมินตํามหัวข้อ กํารฝึกได้ด้วยกํารตั้งค่ําตัวแปร และค่ําสถํานกํารณ์ที่ ต้องกํารจะเน้นกํารฝึก ให้เป็นรํายบุคคล หรือทั้งทีม เรอื ดํา นํา้ สํามํารถทจ่ี ะจํา ลองสถํานกํารณต์ ํา่ ง ๆ ทพี่ บไดจ้ รงิ ในระหว่ํางกํารปฏิบัติกํารของภํารกิจ ผ่ํานกํารฝึกทํา ซ้ําหลําย ๆ ครั้ง กํารป้อนค่ําลักษณะทํางภูมิศําสตร์ และอะคูสติกของท้องทะเล สภําพอุตุนิยมวิทยํา และกํารสร้ํางแบบจําลองของเป้ําหมํายที่มีลักษณะ แตกต่ํางของอะคูสติก และออปติคอล ตลอดจนถึง ลักษณะกํารเคลื่อนที่ และพฤติกรรมของเป้ําหมํายทําง ยุทธวิธี
๔. ห้องฝึกจาลองเหตุการณ์ฉุกเฉินและฝึกจาลอง การหลบหนี
เปน็ หอ้ งฝกึ จํา ลองเหตกุ ํารณท์ เี่ ปน็ อนั ตรําย อนั อําจ เกิดขึ้นของเรือดําน้ํา ได้แก่ กํารร่ัวไหลของระบบท่อทําง และควันจํากเพลิงไหม้ภํายในเรือดําน้ํา เพ่ือฝึกอบรม
นาวิกศาสตร์ 31 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


อําสําสมัครฯ และทีมเรือดําน้ํา ให้สํามํารถเผชิญ สถํานกํารณ์อันตรํายร้ํายแรงที่อําจเกิดข้ึนบนเรือดําน้ํา ได้อย่ํางปลอดภัย โดยสมมติเหตุกํารณ์ควํามขัดข้องของ วําล์วเปิด-ปิดต่ําง ๆ กํารแตกชํารุดของท่อทํางแรงดัน ในเรอื ดํา นํา้ ซง่ึ ระบบทอ่ ทํางภํายในหอ้ งฝกึ ฯนนั้ นํา้ ทะเล จะไหลผ่ํานโดยมีแรงดันสูงกว่ําแรงดันน้ําในระบบปกติ เล็กน้อย กํารจําลองจะกําหนดจุดรอยร่ัวของท่อทําง ซงึ่ ทมี ปอ้ งกนั ควํามเสยี หํายตอ้ งเขํา้ ไปดํา เนนิ กํารอดุ รอยรวั่ ให้ได้ทันที โดยจะต้องลดน้ําที่ท่วมขังภํายในตัวเรือ ปิดกั้นพ้ืนท่ีส่วนท่ีเสียหํายไม่ให้ขยํายออกไป และ ซ่อมทําคืนสภําพให้แก่ท่อทําง ไม่ให้มีโอกําสเกิดขึ้น ซ้ําในจุดเดิมได้อีก กํารจําลองควัน จํากเหตุกํารณ์เพลิงไหม้ภํายใน
ท่ีสํามํารถมองเห็นได้อย่ํางจํากัดในสถํานกํารณ์ เพลิงไหม้ แต่มีควํามปลอดภัยสูงสุดหํากมีกําร สูดดมควันเข้ําไป กํารฝึกในห้องฝึกจําลองเหตุกํารณ์ ฉุกเฉิน เป็นกํารฝึกที่มุ่งเน้นควํามจริงจัง โดยเจ้ําหน้ําที่ ป้องกันควํามเสียหํายจะต้องฝึกซ้ํา ๆ และสร้ํางเสริมให้ เกดิ ประสบกํารณ์ โดยจนิ ตนํากํารวํา่ กํา ลงั อยใู่ นเรอื ดํา นํา้ ที่ระดับลึกโดยมีเปํา้หมํายเพื่อหยุดยั้งเหตุกํารณ์ฉุกเฉิน ให้สํามํารถปกป้องชีวิตของนักเรือดําน้ําทุกนํายไว้ให้ได้
นอกจํากน้ีหอ้ งฝกึ จํา ลองเหตกุ ํารณฉ์ กุ เฉนิ ยงั ตอ่ เชอื่ ม กับห้องฝึกจําลองกํารหลบหนี ในกํารฝึกอบรมสําหรับ กํารหลบหนจี ํากเรอื ดํา นํา้ Todaro-U212A ทเี่ กดิ อบุ ตั เิ หตุ
ห้องฝึกอบรมจาลองเหตุการณ์ฉุกเฉิน
ตัวเรือ เป็นกํารฝึกทีมป้องกัน ควํามเสยี หํายของเรอื ดํา นํา้ ทจี่ ะเขํา้ ไป ดบั เพลงิ ดว้ ยกํารสวมชดุ และอปุ กรณ์ ป้องกันส่วนบุคคลให้ได้อย่ํางถูกต้อง รวมทั้งให้สํามํารถใช้เครื่องมือ และอปุ กรณฉ์ กุ เฉนิ ประจํา เรอื ไดอ้ ยํา่ ง มปี ระสทิ ธภิ ําพ ในกํารจํา ลองกํารเกดิ เพลิงไหม้นั้น จะใช้เครื่องกําเนิดควัน แบบพกพําชนดิ ผลติ ควนั ปลอดสํารพษิ ซึ่งมีควํามสมจริงในทัศนวิสัย
นาวิกศาสตร์ 32 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
ภาพห้องฝึกจาลองการหลบหนีด้วยเทคนิค “Rush Escape”


ภาพการฝึกห้องฝึกจาลองการหลบหนี และการฝึกในทะเลบริเวณท่าเทียบเรือดาน้า
หรอื ควํามเสยี หํายดว้ ยเทคนคิ “RushEscape”ในกํารสวมชดุ SEIE MK-11 ซึ่งเป็นชุดพิเศษแบบเต็มตัว พร้อมแพชูชีพแบบที่นั่งเดียว ในกํารหลบหนีผ่ําน ช่องทํางเปิดเพ่ือขึ้นสู่พ้ืนผิวน้ํา
สํา หรบั ในกํารฝกึ จํา ลองกํารหลบหนี ในชว่ งสดุ ทํา้ ย จะเปน็ กํารใชห้ อ้ งฝกึ จํา ลองกํารหลบหนี ซงึ่ เปน็ โครงสรํา้ ง ภํายนอกอําคํารรูปทรงตัวเรือดําน้ํา ซ่ึงใช้เพื่อกํารฝึกทั้ง เรือดําน้ํา ช้ัน Sauro และเรือดําน้ํา Todaro-U212A รวมทั้งกํารฝึกในทะเลบริเวณท่ําเทียบเรือหน้ําโรงเรียน เรือดําน้ํา
เมอื่ ผํา่ นกํารฝกึ จํา ลองกํารหลบหนีโดยหอ้ งฝกึ จํา ลอง ณ โรงเรียนเรือดําน้ํา จนมีควํามชํานําญ นักเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี จะต้องรับกํารฝึกที่ศูนย์ฝึก Den Helder Aquacentrum โดย The Escape Training Tower Triton 12 ตํามควํามร่วมมือระหว่ําง ทร.อิตําลี และ ทร.เนเธอร์แลนด์ อีกคร้ังหนึ่ง
๕. เคร่ืองฝึกจา ลองเรือดาน้า ชนั้ Sauro และเรือดาน้า ชั้น Todaro-U212A
เปน็ เครอื่ งฝกึ จํา ลองเฉพําะสํา หรบั เรอื ดํา นํา้ ชนั้ Sauro และเรือดําน้ํา ชั้น Todaro-U212A ภํายในเครื่องฝึก จําลอง จะมีสภําพเสมือนจริงกับเรือดําน้ํานั้น ๆ เครื่อง ฝึกจําลองเป็นโมดูลสถํานีเรือ จัดวํางบนฐํานแท่นท่ี สํามํารถเคล่ือนที่ในมิติที่รองรับด้วยระบบไฮดรอลิก ซ่ึงจะช่วยให้สํามํารถต้ังค่ํากํารเคล่ือนท่ีในกํารหันตําม
กํารเคล่ือนที่ของเรือดําน้ํา ในสภําวะกํารบังคับเลี้ยว กํารควบคุมเรือในขณะเดินเรือบนผิวน้ํา กํารดําลงใน ระดับกล้องเพอริสโคป (Periscope) และควํามลึกใน ระดบั ตํา่ ง ๆ กํารเคลอ่ื นทใี่ ตน้ ํา้ ควํามเรว็ ในกํารเคลอื่ นที่ รวมทั้งกํารสั่น และเคลื่อนไหวตํามท่ีเกิดขึ้นจํากสภําวะ ท้องทะเลในควํามสูงของคลื่น ต้ังแต่ระดับทะเลเรียบไป จนถึงระดับ Sea State 5
ระบบคอมพิวเตอร์ส่วนกลําง ซึ่งควบคุมเคร่ืองฝึก จําลองจะต่อเช่ือมกับโมดูลสถํานีเรือ และคอนโซลของ ผคู้ วบคมุ โดยผคู้ วบคมุ สํามํารถจดั กํารฝกึ เพอื่ กํารประเมนิ ตํามหัวข้อกํารฝึกต่ําง ๆ ให้แก่ ผู้ปฏิบัติเช่ียวชําญ เฉพําะในตําแหน่งหน้ําที่ต่ําง ๆ ในเรือดําน้ํา เพ่ือฝึก กํารบญั ชํากําร กํารตดั สนิ ใจ และกํารสงั่ กํารในทกุ สถํานกํารณ์ ท่ีอําจเกิดขึ้นในควํามเป็นจริง กํารจําลองสภําพกํารนํา เรือดําน้ําท่ีมีควํามแตกต่ํางกัน จํากสถํานกํารณ์ปกติไป จนถึงสถํานกํารณ์ฉุกเฉิน และมีควํามซับซ้อนที่อําจส่ง ผลกระทบต่อเรือดําน้ํา และควํามปลอดภัยของกําลังพล ประจําเรือ หํากไม่ได้รับกํารจัดกํารที่ถูกต้อง
เครอื่ งฝกึ จํา ลองเรอื ดํา นํา้ เหลํา่ นี้พรอ้ มใชง้ ํานไดท้ กุ เวลํา เม่ือต้องกําร โดยไม่ต้องใช้เรือดําน้ําในกิจกรรมกํารฝึก โดยสํามํารถที่จะจําลองกํารฝึกตั้งแต่ในระดับปกติ ระดับไม่ปกติ และระดับฉุกเฉิน ในสถํานกํารณ์วิกฤต เช่น ไฟไหม้ น้ําท่วม ระบบกํารควบคุมขัดข้องหรือระบบ กํารขับเคลื่อนสูญเสียแรงขับ ซึ่งเป็นอันตรํายเกินไป
นาวิกศาสตร์ 33 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


ภาพเครื่องฝึกจาลองเรือดาน้า ช้ัน Sauro และเรือดาน้า ชั้น Todaro-U212A
สําหรับกํารฝึกในเรือดําน้ําที่ออกปฏิบัติกํารจริง และมี ค่ําใช้จ่ํายต่ํากว่ํากํารนําเรือดําน้ําออกไปใช้เพื่อ กํารฝึกในทะเล
ทร.อติ ําลี ไดพ้ จิ ํารณําแลว้ วํา่ กํารใชเ้ ครอื่ งฝกึ จํา ลอง เรือดําน้ํามีควํามคุ้มค่ํา เน่ืองจํากกํารที่จะฝึกในเรือดําน้ํา ขณะออกปฏบิ ตั กิ ํารในทะเลนนั้ มคี วํามยํากเปน็ พเิ ศษจําก เหตผุ ลดํา้ นตํา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ ความปลอดภยั โดยขอ้ ผดิ พลําด ในกํารปฏิบัติของผู้รับกํารฝึกฯ อําจก่อให้เกิดอันตรําย ต่อทั้งเรือดําน้ํา และกําลังพลประจําเรือทั้งหมด ซึ่งข้อผิดพลําดในบํางกรณีอําจส่งผลเสียหําย ร้ํายแรงอย่ํางคําดไม่ถึง ความคุ้มค่า เรือดําน้ํามีภํารกิจ เฉพําะในกํารออกปฏบิ ตั กิ ํารในทะเลแตล่ ะครงั้ หํากนํา มํา ใช้เพื่อกํารฝึก จะกระทบกับภํารกิจตํามแผนปฏิบัติกําร แม้จะไม่นํามําคิดคํานวณเป็นค่ําใช้จ่ํายก็ตําม แต่ก็ไม่ สํามํารถยอมรับได้ ประสิทธิภาพ ในระหว่ํางกํารออก ปฏิบัติกํารในทะเลของเรือดําน้ํา จะไม่สํามํารถเลือก หัวข้อกํารฝึก กํารฝึกซ้ํา ๆ ในหัวข้อกํารฝึกเดียวกัน หรือ หยุดห้วงกํารฝึกเพ่ือกํารอภิปรํายได้อย่ํางง่ํายดําย ย่ิงไป กว่ํานั้นยังไม่สํามํารถที่จะจําลองสถํานกํารณ์อันตรําย บนเรือได้อีกด้วย
จํากบทควํามเรื่อง เรียนรู้เร่ืองรําวกองเรือดําน้ํา มุมมองจําก ทร.อิตําลี ตอนท่ี ๑ และตอนท่ี ๒ ที่ได้นํา
นาวิกศาสตร์ 34 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
เสนอให้แก่ท่ํานผู้อ่ํานนั้น เช่ือได้ว่ําท่ํานผู้อ่ํานจะได้รับ ควํามรู้ ควํามเข้ําใจ เกี่ยวกับกองเรือดําน้ํา เรือดําน้ํา นกั เรอื ดํา นํา้ และโรงเรยี นเรอื ดํา นํา้ ทร.อติ ําลีอนั ประกอบดว้ ย ศูนย์ฝึกเรือดําน้ําท่ีมีอุปกรณ์เครื่องฝึกจําลองต่ําง ๆ ที่ ทันสมัย ซ่ึงเป็นส่ิงที่ท่ํานผู้อ่ํานหลํายท่ํานอําจไม่เคยได้ รับรู้รับทรําบมําก่อน โดยเฉพําะหนทํางก้ําวสู่กํารเป็น นักเรือดําน้ํา ทร.อิตําลี นั้น ในควํามยํากลําบํากตั้งแต่ ข้ันกํารแข่งขันเพื่อคัดเลือกเป็นอําสําสมัครนักเรือดําน้ํา จนเข้ํารับกํารฝึกอบรมทั้งภําคทฤษฎี และภําคปฏิบัติ ทั้งในโรงเรียนเรือดําน้ําและในเรือดําน้ํา รวมถึงภํายหลัง จํากสํา เรจ็ จํากโรงเรยี นเรอื ดํา นํา้ แลว้ ยงั คงมกี ํารฝกึ อบรม ทบทวน และทดสอบควํามพร้อมก่อนออกปฏิบัติกําร ยังคงมีอยู่ตลอดห้วงกํารเป็นนักเรือดําน้ําประจํากําร ทร.อิตําลี ซึ่งทั้งหลํายเหล่ํานี้คงไม่สํามํารถใช้คํากล่ําวใด มําอธบิ ํายได้ นอกจํากคํา กลํา่ วของนกั เรอื ดํา นํา้ ทร.อติ ําลี ที่ว่ํา “ควํามสมบูรณ์ ๖ ประกําร อันเป็นหนทํางสู่ควําม สําเร็จ คือ มีควํามกล้ําหําญ มีวินัย มีควํามอดทน มีควํามอุตสําหะ มีสมําธิ และมีควํามรู้ จะต้องมีให้มําก และมีเท่ําไหร่ก็ยังไม่เพียงพอ”
*****************************


โลกในยุค “การปฏิวัติอุตสาหกรรม คร้ังท่ี ๔” หรือยุค ๔.๐ นี้ มีความผิดแผกแตกต่างจากทั้งสามยุค ที่ผ่านมาอย่างมากมาย ยุคน้ีเร่ิมเมื่อราวยี่สิบปีท่ีแล้ว เปน็ หว้ งแหง่ เวลาทเ่ี ทคโนโลยดี า้ นการสอื่ สารโทรคมนาคม และววิ ฒั นาการดา้ นคอมพวิ เตอรบ์ รรจบกนั เกดิ Digital Technology ผสานกบั Internet อยา่ งกลมกลนื ชว่ ยให้ มนุษย์สามารถติดต่อส่ือสารกันได้ทั่วโลก มีความสะดวก และรวดเร็วเกินกว่าที่คนในอดีตก่อนหน้านั้นไม่นานนัก จะคาดคิดถึงได้ ความก้าวหน้าในเรื่องนี้ได้ก่อให้เกิด นวัตกรรมต่าง ๆ อย่างหลากหลายเข้ามาทางานแทนคน เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI: Artificial Intelligence) อินเตอร์เน็ตของสรรพส่ิง (IoT: Internet of Things) และเครื่องพิมพ์สามมิติ (3D-Printer) ทาให้วิถีชีวิตของ คนเราแปรเปล่ียนไปแบบพลิกผัน ตั้งรับกันแทบไม่ทัน
กรปฏิวัติอุตสหกรรมครั้งที่ ๔
นาวิกศาสตร์ 74 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕
มีผู้ให้นิยามว่าน่ันคือ Technological Disruption คือ ความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีที่รวดเร็ว และรุนแรง ทา ลายลา้ ง หรอื กลนื กนิ เทคโนโลยที เ่ี คยใชม้ าแตเ่ กา่ กอ่ น ไปแลว้ มากมาย การประกอบอาชพี สว่ นตวั แลว้ กด็ ี รวมทง้ั บริหารองค์กรต่าง ๆ ท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน และภาค ประชาสังคม หากปรับตัวไม่ทันก็อาจเกิดความสูญเสีย ถึงข้ันหมดอนาคตที่ดีได้
ในเรอื่ งสว่ นบคุ คลนนั้ เวทเี ศรษฐกจิ โลก (WEF: World Economic Forum) ได้ทาการวิจัยเก่ียวกับคุณสมบัติ อนั พงึ ประสงคส์ า หรบั คนยคุ ๔.๐ ไว้ ๑๐ ประการ ดงั ตอ่ ไปนี้
คุณสมบัติอันพึงประสงค์สําหรับคนยุค ๔.๐
๑.การแกป้ ญั หาทซี่ บั ซอ้ น(ComplexProblem Solving)
“การแกป้ ญั หาทซี่ บั ซอ้ น” นบั เปน็ เรอื่ งทม่ี คี วามสา คญั มาก ในยคุ ของการปฏวิ ตั อิ ตุ สาหกรรม ครั้งท่ี ๔ หรือยุค ๔.๐


มีผู้ให้นิยามว่า หมายถึง ความสามารถในการแก้ปัญหา ใหม่ ๆ ท่ีคลุมเครือ ซ่ึงปัญหาส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้น ในปัจจุบันและอนาคต นับวันจะมีลักษณะเช่นที่ว่าน้ัน มากขนึ้ ทกุ ทีคอื เปน็ ปญั หาทแี่ ปลกใหม่และมคี วามคลมุ เครอื หาทางแกไ้ ขทช่ี ดั เจนไดไ้ มง่ า่ ยนกั จา เปน็ ตอ้ งอาศยั ความคดิ ที่กว้างขวาง และลึกซึ้ง จึงจะหาทางคล่ีคลายปัญหาที่ ซับซ้อนได้
๒. การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ (Critical Thinking)
“การคิดอย่างมีวิจารณญาณ” เป็นความสามารถ ในการใชต้ รรกะอนมุ าน วเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บขอ้ ดขี อ้ ดอ้ ย ของวธิ เี ขา้ ถงึ ปญั หา หรอื ทางแกไ้ ขปญั หา การจะทา เชน่ นนั้ ให้ได้ผลดี ผู้มีหน้าที่จาเป็นต้องมีความเข้าใจท่ีชัดเจน ในตัวปัญหา อันเป็นสภาพท่ีเราไม่มีความยินดีหรือพอใจ จะใหด้ า รงอยตู่ อ่ ไป เมอื่ เขา้ ใจปญั หาดแี ลว้ การวเิ คราะห์ หาสาเหตุและหนทางแก้ไขก็จะทาได้อย่างถูกต้อง ตรงประเด็นตามไป
๓. ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
“ความคิดสร้างสรรค์” ในความหมายหนึ่ง คือ การกล้า คิดนอกกรอบ กล้ามองหาหนทางปฏิบัติใหม่ ๆ ท่ีอาจไม่มีใครคาดถึง เพราะยังไม่มีการทากันมาก่อน เหมาะสาหรับการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นใหม่ องค์ประกอบ ซับซ้อน มองดูเผิน ๆ คล้ายจะไม่มีทางแก้ไขได้ การมคี วามคดิ บวกกเ็ ปน็ สว่ นหนง่ึ ของความคดิ สรา้ งสรรค์ เช่น การสร้างความเชื่อมั่นว่าจะสามารถหาทางแก้ไข ปญั หาไดค้ อ่ ย ๆ พจิ ารณาความเปน็ ไปไดห้ ลาย ๆ แนวทาง ไม่ยอมจานนง่าย ๆ จนกว่าจะแน่ใจว่าปัญหาท่ีหมด หนทางแก้ไขจริง ๆ ซึ่งส่วนมากมักจะพบทางออกท่ีคาด ไม่ถึงที่สุด
๔. การบรหิ ารจดั การคน (People Management)
“การบรหิ ารจดั การคน”นบั เปน็ คณุ สมบตั ทิ พ่ี งึ ประสงค์ สาหรับคนคุณภาพในทุกยุคทุกสมัย โดยเฉพาะผู้นาและ ผู้บริหารในองค์กรต่าง ๆ ผู้ที่มีความสามารถบริหาร จัดการคนได้ดี ย่อมสร้างความเข้มแข็งมั่นคงให้กับ องค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูง คนใน ทนี่ หี้ มายรวมถงึ คนนอกองคก์ รทม่ี คี วามเกย่ี วขอ้ งกนั ดว้ ย
เชน่ ลกู คา้ หรอื ผมู้ บี ทบาทรว่ มในการดา เนนิ การกจิ กรรม ขององค์กร
๕.ความสามารถรว่ มมอื กบั ผอู้ นื่ (Coordinating with Others)
“ความสามารถร่วมมือกับคนอื่น” ถึงแม้ยุค ๔.๐ จะมี เทคโนโลยีใหม่ ๆ และนวัตกรรมต่าง ๆ ช่วยแบ่งเบา ภาระในการทางานของคนได้มากมายหลายลักษณะ แตด่ ว้ ยความเปน็ สตั วส์ งั คมของคนเรายอ่ มยากทจ่ี ะหลกี เลยี่ ง การทากิจกรรมร่วมกับผู้อื่น ท้ังในด้านการทางานและ สังคม ผู้ที่มีความสามารถในการร่วมมือกับผู้อ่ืนย่อม สรา้ งความสา เรจ็ ใหแ้ กต่ นเองและองคก์ รของตนไดอ้ ยา่ ง ไม่ยากเย็นนัก
๖. ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Intelligence)
“ความฉลาดทางอารมณ์” หมายถึง ความสามารถ ตระหนักรู้ถึงปฏิกิริยาของอีกฝ่าย และเข้าใจว่าทาไมเขา จึงมีปฏิกิริยาเช่นนั้น เช่น ความเข้าใจรสนิยม แนวโน้ม ความต้องการ รูปแบบการซ้ือของผู้บริโภค จนสามารถ พัฒนาสินค้าหรือเทคโนโลยีให้ตรงตามความต้องการ ของคนส่วนใหญ่
๗. การประเมินและตัดสินใจ (Judgement and Decision Making)
“การประเมินและตัดสินใจ” การทางานในยุค ๔.๐ นี้ จาเป็นต้องใช้หลักการบริหารแบบยึดวัตถุประสงค์ (MBO: Management By Objectives) มากกว่า การบริหารโดยยึดกฎระเบียบ (MBR: Management By Regulations) ทุกคนในองค์กรต้องมีความสามารถ สูงพอในการวิเคราะห์ และสังเคราะห์ปัญหา หรืองาน ที่อยู่ในความรับผิดชอบ สามารถประเมินผลลัพธ์ และ มีหลักในการตัดสินใจเลือกท่ีดี มีโอกาสผิดพลาดน้อย สามารถบังคับบัญชาในองค์กรท่ีเคยเน้นทางดิ่ง มีหลายระดับซับซ้อนลดหล่ันกันเช่นอดีต ไม่สามารถ นามาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล สูงพอแล้วในปัจจุบัน รวมทั้งต่อไปในอนาคตด้วย ทุกองค์กรจาเป็นต้องปรับโครงสร้างการบังคับบัญชาให้
นาวิกศาสตร์ 75 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๕


มีลักษณะแบนราบมากขึ้น ใช้การประสานงานทางข้าง มากกว่ารอสั่งการลงมาตามลาดับข้ัน
๘. การมีจิตมุ่งบริการ (Service Orientation)
“การมีจิตมุ่งบริการ” เครือข่ายข้อมูลอาชีพกระทรวง แรงงานสหรฐั อเมรกิ า นยิ ามไวว้ า่ เปน็ ความสามารถแสวงหา วิธีการช่วยเหลือผู้อื่นอย่างกระตือรือร้นพยายามทา ทุกอย่างด้วยจิตอาสา เพื่อไปสู่จุดหมายที่เป็นประโยชน์ ตอ่ ผอู้ น่ื ซงึ่ อาจเปน็ กลมุ่ คนทก่ี า ลงั ประสบความทกุ ขย์ าก ไม่สามารถช่วยตัวเองได้มากนัก หรืออาจขยายวงกว้าง ออกไปถึงเร่ืองท่ีเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ โดยรวมก็ได้
๙. การเจรจาต่อรอง (Negotiation)
“ความสามารถในการเจรจาต่อรอง” คือ ความสามารถ ในการพยายามลดความต่างทางความคิดหรือ ผลประโยชน์ของผู้เก่ียวข้อง ซ่ึงมิได้มีเป้าหมาย เพียงต้องการเอาชนะผู้ที่ตนเองเจรจาด้วยเท่าน้ัน แต่ครอบคลุมถึงการมีประโยชน์ร่วมกันอย่าง สมเหตุสมผล ทั้งนี้ เพราะการดาเนินกิจกรรมต่าง ๆ ในยุค ๔.๐ มักเป็นไปในลักษณะของความร่วมมือ หรือ มีความเช่ือมโยงกันหลายฝ่าย ไม่มีคู่แข่งที่ชัดเจน ในยุคท่ีผ่านมา แม้แต่ในด้านการดาเนินธุรกิจก็ตาม ความสามารถในการเจรจาตอ่ รอง จงึ เปน็ คณุ สมบตั สิ า คญั ที่จะช่วยให้ทุกฝ่ายหาข้อยุติที่ต่างยอมรับร่วมกันได้
๑๐.การคิดวิเคราะห์อย่างยืดหยุ่น (Cognitive Flexibility)
“ความคิดวิเคราะห์อย่างยืดหยุ่น” เป็นอีกหนึ่ง คุณสมบัติท่ีคนในยุค ๔.๐ พึงมี เพื่อใช้เป็นกลไก ในการหาทางแก้ปัญหาแปลกใหม่ที่มีความคลุมเครือ ซึ่งวิธีคิดแบบติดอยู่ในกรอบเดิม ๆ มักจะไม่ช่วยให้พบ ทางแกป้ ญั หาความยดื หยนุ่ ทางความคดิ นอกจากการรจู้ กั พลกิ แพลงหาแงม่ มุ ทดี่ แู ปลกจากความคดิ ของคนทวั่ ไปแลว้ ยงั หมายถงึ ความเปดิ ใจกวา้ งรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ของผอู้ นื่ ที่แตกต่างจากความคิดของเราด้วย
นาวิกศาสตร์ 76 ปีที่ ๑๐๕ เล่มท่ี ๑ มกราคม ๒๕๖๕
การพัฒนาอุตสาหกรรมในยุค ๔.๐
จากท่ีกล่าวมาทั้งหมดนี้พอเห็นได้ว่า การสร้าง คุณลักษณะอันพึงประสงค์ทั้ง ๑๐ ประการ สาหรับ ใช้ในการทางานให้ได้ผลดีในยุค ๔.๐ นี้ มิใช่เร่ืองท่ีจะ ทาสาเร็จได้โดยง่าย ต้องมีการศึกษาอบรบกันอย่าง ถกู ตอ้ งเหมาะสมและเพยี งพอ ซงึ่ การศกึ ษาในระบบปกติ ของไทยคงชว่ ยไดไ้ มม่ ากนกั เพราะเทา่ ทเี่ ปน็ อยนู่ ปี้ ระจกั ษ์ ชัดว่า เดินหลงทางมานานจนยากท่ีจะกลับไปสู่แนวท่ี ถูกต้องได้ในเวลาอันส้ัน จึงจาเป็นต้องพึ่งการอบรมจาก หลักสูตรท่ีออกแบบมาโดยเฉพาะ พัฒนากันเป็นเร่ือง ๆ ไปก็น่าจะพอหวังความสาเร็จได้
ที่มาภาพ https://www.admissionpremium.com/content/1947 https://www.tot.co.th/sme-tips/SME-tips/2020/06/30 (อุตสาหกรรม-4.0-คืออะไร-มีวิธีรับมืออย่างไร) https://vovworld.vn/th-TH(เศรษฐกิจ/เปลี่ยนแปลง วธิ กี ารคดิ เกยี่ วกบั การพฒั นาอตุ สาหกรรมในยคุ -40-803038.vov https://th.hrnote.asia/tips/industrial-revolution- 4ir-210618/


อารัมภบท เดิมตั้งใจว่าเม่ือจบวิกฤต COVID-19 แล้ว จะเขียนบทความเก่ียวกับการระบาดของไวรัสท่ีร้ายแรงนี้ ในมุมมองของการบริหารจัดการวิกฤต และการถอดบทเรียน
แต่เม่ือติดตามสถานการณ์ต้ังแต่ต้นจนถึงขณะที่เขียนบทความน้ี กินเวลาราว ๒ ปี แล้ว ยังไม่เห็นว่าจะจบลง อยา่ งไร และเมอื่ ใด และดเู หมอื นวา่ สถานการณร์ นุ แรงขนึ้ ในบางชว่ งเวลาดว้ ยซา้ ประชาชนสบั สนในการบรหิ ารจดั การ เกดิ ความขดั แยง้ ระหวา่ งหนว่ ยงานของรฐั จนคลา้ ยกบั เกดิ วกิ ฤตซอ้ นวกิ ฤต อยา่ งไรกต็ าม ผเู้ ขยี นจะพยายามหลกี เลยี่ ง การกล่าวถึงการจัดการวิกฤตของภาครัฐให้มากที่สุด เพราะอาจทา ให้เกิดประเด็นทางการเมือง
ในสว่ นของกองทพั เรอื คนสว่ นใหญอ่ าจไมค่ อ่ ยตระหนกั ถงึ ผลกระทบจากวกิ ฤตครงั้ นมี้ ากนกั โดยเฉพาะการปฏบิ ตั ิ ภารกิจ และการดารงชีวิตของข้าราชการ แต่หากวิกฤตยืดเยื้อออกไปนาน ย่อมมีผลกระทบแน่นอน
กองทัพเรือในฐานะองค์กรของรัฐ ย่อมหนีไม่พ้นที่ต้องรับผลกระทบโดยเฉพาะด้านงบประมาณ ซึ่งนั่นคือสิ่งที่ ส่งผลกระทบเชิงลบต่อด้านอ่ืน ๆ ท่ีเห็นชัดเจนตั้งแต่ปีงบประมาณ ๒๕๖๓ เป็นต้นมา คือ โครงสร้างกาลังรบของ กองทัพเรือ และตามมาด้วยงบประมาณการปฏิบัติการ การฝึกหัดศึกษา เป็นต้น
เพื่อให้เห็นภาพของวิกฤตที่เราอยู่ในโลกที่ต่างไปจากเดิมค่อนข้างมาก ตลอดจนเพื่อให้เกิดวิธีคิด (Mindset) แก้วิกฤตได้ง่าย และชัดเจนขึ้น อันดับแรกขอนาเสนอปัจจัยแวดล้อม ซึ่งเป็นสถานการณ์ของโลกในปัจจุบัน และ ในอนาคตที่เปล่ียนไว ขาดความแน่นอน ซับซ้อน และคลุมเครือ ขาดความชัดเจน อาจเสียเวลาบ้าง แต่คิดว่าน่าจะ เป็นประโยชน์ ประเด็นที่กล่าวนี้กาลังเป็นที่สนใจ และได้รับความสาคัญจากทางทหาร (โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาและ ภาคธุรกิจของไทย)
ตอนท่ี ๑ โลกที่พลิกผัน (VUCA World)
โลกในยคุ เกษตรกรรมมกี ารเปลยี่ นแปลงนอ้ ย และคอ่ นขา้ งชา้ แตล่ ว่ งมาถงึ ยคุ ปฏวิ ตั อิ ตุ สาหกรรม การเปลยี่ นแปลง เริ่มมากขึ้น และเร็วขึ้น ในยุคสังคมข่าวสารโลกเปลี่ยนแปลงในลักษณะเพิ่มอัตราเร่ง โดยเฉพาะปัจจุบันที่เป็น ยุคคอมพิวเตอร์ และดิจิตัล จนกล่าวกันว่า ตามการเปลี่ยนแปลงของนวัตกรรมทางเทคโนโลยีแทบไม่ทัน การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวนี้เรียกว่าเรากา ลังเผชิญกับโลกที่พลิกผัน
โลกท่ีพลิกผัน หรือ VUCA World คืออะไร
VUCA เปน็ คา ทใ่ี ชค้ รง้ั แรกในวทิ ยาลยั การทพั บกของสหรฐั อเมรกิ า ทใี่ ชอ้ ธบิ ายสถานการณท์ ก่ี องทพั สหรฐั อเมรกิ า เขา้ ไปทา สงครามในอริ กั และอฟั กานสิ ถานซง่ึ เตม็ ไปดว้ ยความผนั ผวนไมแ่ นน่ อนซบั ซอ้ นและคลมุ เครอื ยากตอ่ การอธบิ าย และพยากรณ์อนาคต คาน้ีต่อมาใช้กันแพร่หลายในบรรดามิตรประเทศของสหรัฐอเมริกา รวมทั้งกองทัพบกไทย
นาวิกศาสตร์ 35 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


ตลอดจนในภาคธุรกิจจนกลายเป็นคาสากลไปแล้ว
ในประเทศไทยบุคคลแรกที่นามาใช้ คือ อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ดร.วิรไท สันติประภพ จนทาให้
แพร่หลายในวงการธุรกิจไทยในเวลาต่อมา แต่ดูเหมือนว่ายังไม่เป็นที่แพร่หลายในกองทัพเรือ โดยเฉพาะในส่วน ของการศึกษา
VUCA ได้รับความสาคัญ และความสนใจมากขึ้น นับตั้งแต่เริ่มเกิดวิกฤต COVID-19 เพราะทาให้เกิด การเปลี่ยนแปลงมากอย่างมีนัยสาคัญ เช่น New Normal, Social Distance, Herd Immunity, Hospitel, Home Isolationเปน็ ตน้ สงิ่ เหลา่ นที้ า ใหพ้ ฤตกิ รรมของคนเปลยี่ นแปลงไปจนอาจกลายเปน็ วถิ ชี วี ติ แบบใหม่เชน่ WorkFromHome การศกึ ษาและการประชมุ แบบ Online เปน็ ตน้ นค่ี อื เหตผุ ลทเี่ ราควรใสใ่ จตอ่ VUCA เพราะอนาคตนนั้ ยากตอ่ การทา นาย หรือแม้สามารถทานายได้แต่ขาดความแม่นยา
VUCA คืออะไร VUCA เป็นอักษรย่อตัวแรกของคา ๔ คา ได้แก่ Volatility, Uncertainty, Complexity และ Ambiguity
Volatility ความผนั ผวนหรอื เปลยี่ นไวยากตอ่ การคาดเดา เปน็ สถานการณท์ เี่ กดิ ขนึ้ อยา่ งเฉยี บพลนั ไมท่ นั ไดต้ งั้ ตวั ตัวอย่างเช่น เมื่อมีความตึงเครียดทางการเมืองในตะวันออกกลาง ทาให้ราคาน้ามันดิบปรับตัวข้ึนอย่างรวดเร็ว หรอื ในชว่ งเรมิ่ ตน้ ของวกิ ฤต COVID-19 มกี ารปดิ ประเทศหลายประเทศ การใชน้ า้ มนั ลดลงอยา่ งรวดเรว็ จนราคานา้ มนั ตกทันที
นาวิกศาสตร์ 36 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


Uncertainty ความไม่แน่นอนสูงเป็นสภาวะที่ผู้นาองค์กรไม่สามารถทานายเหตุการณ์ล่วงหน้าได้ สิ่งที่ดีที่สุดท่ี เขาควรทา คอื การเรยี นรู้ และทา ความเขา้ ใจสถานการณ์ แลว้ ตงั้ คา ถามใหถ้ กู ตอ้ ง วเิ คราะหห์ าคา ตอบ คา ตอบทถี่ กู ตอ้ ง และดี จะนาองค์กรไปสู่การตัดสินใจท่ีไม่ผิดพลาด และหากเขามีท่ีปรึกษาดี ไม่ควรละเลยการใช้ประโยชน์โดยเฉพาะ ผู้เชี่ยวชาญจาเพาะเจาะจง เช่น ในวิกฤต COVID-19 ผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ และบุคลากรด้านการระบาดวิทยา ของไวรสั ยอ่ มมคี ณุ คา่ สงู ตอ่ การตดั สนิ ใจ อยา่ งไรกด็ ใี นวกิ ฤตทรี่ า้ ยแรง และขยายในวงกวา้ งยอ่ มมอี กี หลายปจั จยั ทต่ี อ้ ง นามาประกอบ และปัจจัยเหล่านั้นมักขาดความแน่นอน
Complexity ความซับซ้อน ยิ่งวิกฤตขนาดใหญ่สถานการณ์มักมีความซับซ้อนมากข้ึนเรื่อย ๆ
ในอดีตโลกมีการเช่ือมต่อกันไม่มากนักเท่ากับปัจจุบัน ซ่ึงเป็นยุคของโลกาภิวัฒน์ เช่น เม่ือเกิดน้าท่วมใหญ่ ภาคกลางของประเทศไทย ใน พ.ศ. ๒๕๕๔ โรงงานผลิตคอมพิวเตอร์ของบางประเทศถูกกระทบกระเทือน เนื่องจาก ขาดชิ้นส่วนสาคัญซึ่งผลิตในประเทศไทย ปัญหาน้ีกาลังเกิดขึ้นในลักษณะเดียวกัน โรงงานผลิตรถยนต์ Toyota ของ ญี่ปุ่นปิดการผลิตช่ัวคราว เพราะขาดชิ้นส่วนต่างๆจากบางประเทศที่เผชิญกับวิกฤต COVID-19 ตัวอย่างที่ยกมานี้ เห็นชัดเจนว่าโลกาภิวัฒน์ในด้านลบเป็นส่ิงที่มีความซับซ้อนพอสมควร
กรณีปัญหาการกระจายฉีดวัคซีนป้องกัน COVID-19 เป็นตัวอย่างที่ดีในการศึกษาเร่ืองความซับซ้อน จะไม่ ขอกล่าวมากเพราะจะกลายเป็นประเด็นทางการเมือง แต่จะเน้นว่าปัญหาที่กาลังเกิดข้ึนนั้นมีหลายปัจจัยที่ก่อให้ เกิดความยากในการบริหารจัดการ ซ่ึงตกอยู่ในสภาวะของความซับซ้อน จนทาให้ผู้มีอานาจตัดสินใจอาจตกอยู่ใน สถานะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก
Ambiguity สถานการณ์ที่มีความคลุมเครือ ไม่ชัดเจน ทาให้ยากต่อการคาดเดาได้อย่างถูกต้องแม่นยา
แม้ผู้คนในบางองค์กรเริ่มคุ้นเคยกับ Work From Home (WFH) ในช่วงของวิกฤต COVID-19 แต่ก็มีผู้นาองค์กร จานวนไม่น้อยเริ่มตั้งคาถามว่า WFH ดี และเหมาะสมหรือไม่ โดยเฉพาะระยะยาว WFH มีท้ังข้อดี และข้อเสีย การทางานท่ีบ้านไม่ต้องเสียเวลาในการเดินทาง ลดค่าใช้จ่ายหลายอย่าง เช่น ค่าเดินทาง ค่าเคร่ืองแต่งกาย มีเวลา พอท่ีจะได้ทากิจกรรมส่วนตัว เช่น ออกกาลังกาย ทางานอดิเรก ได้อยู่ใกล้ชิดครอบครัวมากขึ้น แต่อีกด้านหนึ่งเป็นที่ ยอมรับว่าประสิทธิภาพในการทางานย่อมลดลง เนื่องจากขาดการควบคุม ขาดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนในองค์กร เป็นต้น การทางานที่บ้านใช่ว่ากระทาได้ทุกอย่าง โดยเฉพาะงานที่ต้องมีการปฏิบัติร่วมกัน ภาคธุรกิจบางองค์กร เริ่มจะกลับไปสู่สภาพการทางานแบบดังเดิมบ้างแล้ว
การเรียนการศึกษา Online มีลักษณะคลุมเครือทา นองเดียวกัน จริงอยู่ในหลายประเทศที่พัฒนาแล้วกาลัง แพร่หลาย และเกิดข้ึนนานแล้ว ก่อนวิกฤต COVID-19 ด้วยซ้า แต่ต้องยอมรับว่าสภาพสังคมของแต่ละประเทศ แตกต่างกัน ความมีระเบียบวินัย ความรับผิดชอบของเด็ก และนักศึกษา คงเป็นอุปสรรค หรือประสิทธิภาพของ การเรียนการศึกษา Online ด้อยลง
เมอ่ื โลกปจั จบุ นั และโลกอนาคตไมม่ ที างเหมอื นเดมิ อกี ตอ่ ไปแลว้ นนั่ คอื โลกทพ่ี ลกิ ผนั (VUCA World) เปน็ โลกที่ เปลย่ี นไว ไมแ่ นน่ อน ซบั ซอ้ น และคลมุ เครอื องคก์ ร หรอื แมแ้ ตป่ จั เจกชนจงึ ตอ้ งปรบั ตวั หากไมต่ ระหนกั คงอยรู่ อดยาก ภาคราชการอาจถูกกระทบไม่รุนแรง เพราะขาดการแข่งขัน แต่ภาคธุรกิจอาจถึงกับล่มสลาย หากไม่ปรับตัว
ความสาคัญ และความจาเป็นของการปรับตัวเพ่ือความอยู่รอด นักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ Charles Robert Darwin กล่าวไว้เม่ือราว ๒๐๐ กว่าปี และยังเป็นจริงแม้กระทั่งปัจจุบันว่า “ผู้ที่จะอยู่รอด คือ ผู้ที่รู้จักปรับตัวเข้ากับ การเปลี่ยนแปลงได้ดีที่สุด มิใช่ผู้ท่ีแข็งแกร่ง หรือฉลาด”
ความท้าทายสาหรับโลกยุคที่พลิกผันพอจะสรุปได้ดังน้ี:
นาวิกศาสตร์ 37 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


- คงไม่มีใครนิยมชมชอบโลกท่ีพลิกผัน เพราะเป็นธรรมชาติของมนุษย์ท่ีมักปฏิเสธความเปลี่ยนแปลง เน่ืองจาก เห็นว่าความสะดวกสบาย ความปลอดภัยเดิมของตนถูกกระทบกระเทือน ความมั่นคง และความม่ันใจส่ิงที่ตนคุ้นชิน หายไป
- ในโลกที่พลิกผัน คนที่ไม่มีความสามารถ หรือด้อยประสิทธิภาพจะอยู่ยาก โดยเฉพาะในภาคเอกชนท่ีมี การแข่งขันสูง ส่วนภาคราชการแม้จะดูเหมือนไม่มีผลกระทบมาก แต่ในระยะยาวองค์กรนั้นจะตกต่า
- ลกั ษณะของโลกทพี่ ลกิ ผนั ทา ใหอ้ งคก์ รทง้ั ภาครฐั และเอกชนขาดความเปน็ ปกึ แผน่ ความสามคั คี ความสมั พนั ธ์ เชงิ บวกของบคุ คลในองคก์ รลดลง ความเปน็ ปจั เจกชน (Individualism) สงู ประเดน็ นหี้ ากเจาะลกึ ลงไปในกองทพั เรอื พิจารณาด้วยความเป็นกลางจะเห็นว่าค่อนข้างเป็นจริง คาว่า ดอกประดู่เป็นสัญลักษณ์ของทหารเรือ หรือท่ีกล่าวว่า รกั กนั เหมอื นพเี่ หมอื นนอ้ ง แทบไมค่ อ่ ยไดย้ นิ แมใ้ นแวดวงทหารเรอื ในปจั จบุ นั จรงิ อยสู่ งิ่ เหลา่ นหี้ าใชเ่ กดิ จากโลกทพี่ ลกิ ผนั แต่มันรุนแรงขึ้นในปัจจุบัน และมีแนวโน้มจะดารงต่อไป เพราะมันได้ก่อตัวมาก่อนหน้านี้นานแล้ว
- ความรใู้ นโลกทพี่ ลกิ ผนั เปลยี่ นไว ดงั นนั้ แมค้ วามรเู้ ปน็ สง่ิ สา คญั และจา เปน็ แตค่ ณุ คา่ (Value) และความสา คญั ถกู แซง หรอื ถกู ทา ใหด้ อ้ ยคา่ ลา้ สมยั ไดโ้ ดยมที ศั นคติ (Attitude) หรอื อปุ นสิ ยั ของการใฝห่ าความรู้ และทกั ษะดา้ นตา่ ง ๆ ของคนเป็นปัจจัยสาคัญ ประเด็นนี้อาจพอนาไปเปรียบเทียบกับคากล่าวของ Albert Einstein ท่ีว่า “จินตนาการ สาคัญกว่าความรู้ แต่จินตนาการของ Einstein นั้น ต้ังอยู่บนพ้ืนฐานของเหตุผลของความรู้ มิใช่จินตนาการแบบ เพ้อฝันไม่มีที่ไปที่มา
- ขอบเขตของความรใู้ นโลกทพี่ ลกิ ผนั เปลย่ี นแปลงไปจากเดมิ คอ่ นขา้ งมาก เดมิ คนมคี วามคดิ วา่ รอู้ ะไรตอ้ งรใู้ หล้ กึ ดงั สภุ าษติ ไทยทกี่ ลา่ ววา่ “อนั ความรู้ รกู้ ระจา่ งแตอ่ ยา่ งเดยี ว แตใ่ หเ้ ชยี่ วชาญเถดิ จะเกดิ ผล” เปรยี บเหมอื นลกั ษณะ ของสตั วป์ ระเภทเมน่ แตโ่ ลกทพี่ ลกิ ผนั กลายเปน็ การคดิ แบบสนุ ขั จงิ้ จอก ซง่ึ คดิ กวา้ งกวา่ นน่ั คอื “อนั ความรู้ รกู้ ระจา่ ง แต่อย่างเดียว ต่อให้เชี่ยวชาญเถิดไม่เกิดผล ต้องรู้ลึก รู้กว้างอย่างแยบยล จึงเป็นคนปรับตัวได้ในโลกา”
- เมื่อโลกกาลังเผชิญกับความพลิกผัน มีหลายส่ิงที่อาจจาเป็นต้องปรับ หน่ึงในจานวนนั้นขอยกเป็นตัวอย่าง สาหรับการพิจารณายุทธศาสตร์ชาติระยะยาว ๒๐ ปี ท่ีกาหนดไว้ในกฎหมายรัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๖๐ ซ่ึงรัฐบาล ต้องนาไปปฏิบัติ ในเมื่อประเทศไทย และโลกกาลังเป็น VUCA World ปัจจัยสาคัญในการกาหนดยุทธศาสตร์ ปัจจัยหน่ึง คือ สถานการณ์ทั้งของโลก และภายในประเทศ ดังนั้น จึงขาดตรรกะที่จะกาหนดยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี มีหลายหน่วย และบุคคลที่มีชื่อเสียงหลายคนไม่เห็นด้วยกับเรื่องดังกล่าว
หน่วยแรก คือ TDRI (สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย) โดยอ้างว่าแม้ยุทธศาสตร์ชาตินี้มีส่วนดีท่ีกาหนด กรอบและเปา้ หมายของประเทศไว้ แตส่ ถานการณท์ พี่ ลกิ ผนั ไมน่ า่ จะเหมาะสมนกั นอกจากนนั้ ยงั มหี นว่ ยศกึ ษาทงั้ ของ ทหารและของรัฐบางหน่วยมีความคิดเห็นทานองเดียวกัน
อีกคนหนึ่ง คือ นายบรรยง พงษ์พานิช ประธานกรรมการบริหารกลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร และ เป็นหนึ่งในบรรดาท่ีปรึกษานายกรัฐมนตรี เขาให้ข้อคิดเห็นท่ีน่าสนใจว่าการทาแผนระยะยาว (ยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี) ถ้าหากทาได้เปรียบเหมือนกับการมี “คบไฟ” ไว้นาทาง แต่หากทาไม่ได้เปรียบเหมือนกับ “โซ่ตรวน” ของประเทศ
สา หรบั สถาบนั การเงนิ เขากลา่ ววา่ การทา แผนระยะยาว ปกติ ๒ ปี แตต่ อ้ งปรบั ทกุ ๖ เดอื น โดยอา้ งความสา คญั และความจาเป็น เนื่องจากตกอยู่ในสถานการณ์ของ VUCA World นั่นเอง
สหรฐั อเมรกิ ายอมรบั แลว้ วา่ ยทุ ธศาสตรเ์ ดมิ ทเี่ คยใชป้ จั จบุ นั ใชไ้ มไ่ ดอ้ กี ตอ่ ไปแลว้ แตส่ หรฐั อเมรกิ าไมไ่ ดแ้ กป้ ญั หา ดังกล่าว โดยการกาหนดยุทธศาสตร์ระยะยาวใหม่ แต่เขาปรับใหม่โดยผลจากสถานการณ์จริง และเป็นยุทธศาสตร์
นาวิกศาสตร์ 38 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


ระยะใกล้ เพอื่ ใหส้ อดคลอ้ งกบั VUCA World โดยใชว้ ธิ ี “ปรบั องคก์ ร” ใหย้ ดื หยนุ่ นนั่ คอื การปรบั โครงสรา้ งของกองทพั เพอื่ ใหส้ ามารถตอบสนองตอ่ VUCA World ไดต้ ลอดเวลา นายบรรยงไดท้ งิ้ ทา้ ยใหห้ ลกั คดิ ซงึ่ คลา้ ย ๆ กบั หลกั การทวั่ ๆ ไป ในการบริหารจัดการ ในยุค VUCA World ว่า ผู้นาท่ีจะประสบความสาเร็จต้อง
๑) เรียนรู้ให้เร็ว
๒) กล้าตัดสินใจ
๓) แก้ปัญหาตลอดเวลา
ยังมีประเด็นความท้าทายสาหรับการปรับตัวขององค์กร และปัจเจกชน ทั้งภาครัฐและเอกชนอีกหลายประเด็น
แต่เพื่อไม่ให้บทความนี้มีความยาวเกินไป จึงขอตัดไว้เพียงแค่น้ีก่อน อันดับต่อไปขอย้อนกลับมาสู่สาระสาคัญของบทความนี้ คือ วิกฤต เพื่อนาไปสู่การแก้ไขวิกฤต (ปัญหา) และ
การสร้างโอกาส
วิกฤต (Crisis) คืออะไร
Crisis เปน็ คา ในภาษาองั กฤษทยี่ มื มาจากภาษาละตนิ และจากภาษากรกี อกี ทอดหนงึ่ คอื Krisis ตามความหมายเดมิ “การตัดสินใจ” และ “การเลือก” ข้อสังเกต และขอเน้นว่าหัวใจสาคัญของวิกฤต หรือการแก้ปัญหาวิกฤตมุ่งเน้นไปที่ การตัดสินใจ (Decision Making) และการเลือก (Option)
ในภาษาจีน คาว่า “วิกฤต” ประกอบด้วยคาสองคา
คาแรกแทน “อันตราย” อีกคาแทน “โอกาส” อดีตประธานาธิบดี จอห์น เอฟ เคนเนดี
Crisis ในภาษาอังกฤษใช้คร้ังแรกในบริบทของการแพทย์ เป็นเวลาที่เชื้อโรคพัฒนาเพื่อการเปลี่ยนแปลง หรือกลายพันธุ์ ช้ีให้เห็นว่าเป็นช่วงเวลาเป็นตายเท่ากัน นั่นคือ เป็นจุดเปล่ียน (Turning Point) และยังถูกนามาใช้ สาหรับการเปลี่ยนแปลงใหญ่
ในกลางคริสต์ศตวรรษที่ ๑๗ Crisis หมายถึง สภาวะ หรือข้ันตอนที่มีความสาคัญยิ่งยวด หรือสภาวะช้ีขาดใน การดาเนินการต่อไปโดยเฉพาะในสถานการณ์ท่ียากลาบาก และไม่แน่นอน
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ให้คานิยาม “วิกฤต” ไว้ว่า “อยู่ในข้ันล่อแหลมต่ออันตราย อยู่ในช่วงหัว เล้ียวหัวต่อ”
Oxford Dictionary ให้ความหมายของ Crisis ว่า:
๑. เวลาของการมอี นั ตราย ความยงุ่ ยาก หรอื ความสบั สนครงั้ ใหญ่ เมอ่ื ตอ้ งแกป้ ญั หา หรอื ตอ้ งตดั สนิ ใจครง้ั สา คญั
นาวิกศาสตร์ 39 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


๒. เวลาซ่ึงปัญหา สถานการณ์เลวร้าย หรือความเจ็บป่วยถึงจุดเลวร้ายที่สุด
วกิ ฤต ในภาษาจนี ชาวตะวนั ตกบางคนใหค้ วามเหน็ ตอ่ ความหมายของ วกิ ฤต ในภาษาจนี ในเชงิ สรา้ งแรงจงู ใจ โดยให้ คา อธบิ ายวา่ วกิ ฤต ในภาษาจนี ประกอบดว้ ยคา สองคา คอื “อนั ตราย”และ “โอกาส” ตามลา ดบั แตม่ นี กั ภาษาศาสตร์ ชาวจีนโต้แย้งว่า ที่กล่าวเช่นนั้นเพราะพวกเขาเข้าใจ (รับรู้) ไม่ถูกต้อง แต่อย่างไรก็ตาม John F. Kennedy อดีตประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกาเคยอ้างว่า วิกฤต ประกอบด้วยอันตราย และโอกาส
เกี่ยวกับคา “วิกฤต” เราสามารถค้นหาความหมายได้อีกมากมาย แต่ไม่แตกต่างจากที่กล่าวข้างต้นมากนัก
วิกฤต มีลักษณะ หรือองค์ประกอบที่แยกแตกต่างจากคาที่ใกล้เคียงกัน เช่น Contingency (เหตุการณ์ที่อาจ เกิดขึ้นโดยไม่คาดคิด) ซึ่งทาให้เกิดปัญหา Disaster (ภัยพิบัติ) Emergency (ฉุกเฉิน)
วิกฤต มีองค์ประกอบ ได้แก่
๑) มีโอกาสเกิดขึ้นต่า (Low Probability) หากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบ่อย และเกิดข้ึนง่าย เรียกว่า ปัญหา
๒) มีผลกระทบอย่างรุนแรง (High Impact ในเชิงลบ หรือ High Damage Impact)
๓) มีความคลุมเครือ (Ambiguity) ในการค้นหาสาเหตุ และผลลัพธ์ของวิกฤต ดังนั้น การแก้ไขวิกฤตจึงยาก
และบางครั้งต้องใช้เวลานาน
๔) มคี วามเสย่ี งทจ่ี ะเกดิ ความเสยี หายตอ่ ไปอกี ประเดน็ นคี้ อ่ นขา้ งสา คญั เพราะการเกดิ ขน้ึ ของวกิ ฤตไมส่ ามารถ
ทานายล่วงหน้าได้ง่าย ๆ และมักเกิดข้ึนอย่างฉับพลัน และรุนแรง ยากที่จะหลีกเลี่ยงได้ การบรรเทา (Mitigate) จึงขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการความเส่ียง และการบริหารจัดการภาวะวิกฤต (Risk and Crisis Management) ของผู้นา หรือผู้บริหาร
เมื่อทราบความหมาย และลักษณะของภาวะวิกฤตแล้ว คาถามต่อไป คือ แล้วเราจะจัดการกับมันอย่างไร ในทางวชิ าการ เราเรยี กการจดั การภาวะวกิ ฤต (Crisis Management) หรอื กระบวนการจดั การเชงิ กลยทุ ธแ์ บบองคร์ วม (Holistic) เพื่อเตรียมการ หรือดาเนินการขจัด บรรเทาความเสียหายท่ีเกิดขึ้นในภาวะวิกฤต
Holistic หรอื องคร์ วมมงุ่ ตดั สนิ ใจเฉพาะเรอื่ ง แตม่ องในภาพรวม หรอื มมุ กวา้ ง มรี ากศพั ทม์ าจากภาษากรกี Holos (ความเป็นจริง หรือความสมบูรณ์ทั้งหมดของสรรพสิ่ง)
การจัดการภาวะวิกฤต (Crisis Management)
เป็นกระบวนการท่ีองค์กรจัดการกับเร่ืองยุ่งยาก และเหตุการณ์ท่ีไม่คาดคิดท่ีคุกคามเป็นอันตรายต่อองค์กร หรือผลประโยชน์ขององค์กร
เหตกุ ารณส์ ว่ นใหญท่ เี่ กดิ ขนึ้ ไมไ่ ดม้ กี ารวางแผน เตรยี มการเพอื่ เผชญิ กบั ภาวะวกิ ฤต อาจเปน็ เพราะวกิ ฤตมกั เกดิ ขนึ้ ยาก หรือองค์กรเองไม่อยากให้เกิดข้ึน เลยไม่เห็นความจาเป็น และความสาคัญต่อการเตรียมตัว และที่สาคัญประการหนึ่ง คือ องค์กรใช้เวลาส่วนใหญ่กับการแก้ปัญหาเผชิญหน้า
วิกฤตอาจมีสาเหตุจากทั้งภายใน (เช่น กรณีน้าท่วมภาคกลาง พ.ศ. ๒๕๕๔) หรือมาจากภายนอกองค์กร (วิกฤต COVID-19) สาเหตุหลังนี้ยากต่อการควบคุม หรือป้องกัน
โครงสร้างของการจัดการภาวะวิกฤต โดยหลักการแล้ว โครงสร้างใหญ่ ประกอบด้วย ๔ ส่วน
๑. การลดขนาดของความรุนแรง หรือความเสียหายจากภาวะวิกฤต ข้ันตอนแรกนี้มีความสาคัญเร่งด่วนมาก ท่ีองค์กรต้องดาเนินการทันที หากดาเนินการช้าความเสียหายจะขยายตัวและสาคัญท่ีสุดคนในองค์กรจะแตกต่ืน หวาดกลัว โกลาหล
๒. การเตรยี มความพรอ้ มขององคก์ ร ซงึ่ ตอ้ งมกี ารประเมนิ ภาวะวกิ ฤต กา หนดกลยทุ ธท์ จี่ ะเผชญิ กบั ภาวะวกิ ฤต
นาวิกศาสตร์ 40 ปีที่ ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕


แผนการสื่อสารเพื่อประชาสัมพันธ์ภายในองค์กร การบังคับบัญชา หรือการจัดตั้งหน่วยเฉพาะกิจข้ึนมาจัดการกับ ภาวะวิกฤต เพื่อให้เกิดเอกภาพในการทางาน (Unity of Effort)
๓.การตอบสนองต่อภาวะวิกฤต เป็นขั้นตอนสาคัญที่ต้องจัดการท่ามกลางความยุ่งยาก องค์กรจะสามารถ ตอบสนองไดด้ แี คไ่ หน ขน้ึ อยกู่ บั ประสทิ ธภิ าพของการจดั การ สามารถควบคมุ ความเสยี หายทงั้ ชวี ติ และทรพั ยส์ นิ ขนั้ ตอนนี้ การสื่อสารเป็นปัจจัยสาคัญ เพราะเป็นการสร้างความเชื่อมั่นของคนในองค์กรต่อผู้นา และผู้บริหาร ข้ันตอนน้ีอาจ มีทั้งกระจายอานาจ และรวมศูนย์อานาจ ขึ้นอยู่กับลักษณะ และความซับซ้อนของภาวะวิกฤต
๔. การฟื้นฟูภายหลังภาวะวิกฤต ขั้นตอนน้ีอาจมีระยะเวลาสั้นหรือยาว ประสิทธิภาพของการฟื้นฟู ปัจจัยสาคัญนอกจากการบริหารสินทรัพย์ หรืองบประมาณที่ต้องใช้แล้ว ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ต้องพิจารณา เช่น การบรรเทาความเสยี หายวา่ มากนอ้ ยเพยี งใด สงิ่ สา คญั ทขี่ าดเสยี ไมไ่ ด้ คอื การบา รงุ ขวญั และกา ลงั ใจของคนในองคก์ ร เพ่ือให้ร่วมมือในการต่อสู้ และพัฒนาองค์กรต่อไป ท้ัง ๆ ที่ต้องเผชิญกับความขาดแคลน และปัญหาอ่ืน ๆ
ที่กล่าวข้างต้นน้ี เป็นแนวความคิดในการจัดการภาวะวิกฤตของภาคธุรกิจเป็นหลัก แต่มีแนวความคิดอ่ืน ๆ ทแ่ี ตกตา่ งกนั ไปบา้ ง ซงึ่ กค็ งไมม่ ากนกั จนมนี ยั สา คญั เชน่ บางองคก์ รเมอื่ ภาวะวกิ ฤตผา่ นพน้ อาจมขี น้ั ตอนการประเมนิ ด้านต่าง ๆ เพื่อหาข้อบกพร่อง ข้อผิดพลาด จัดทาเป็นการถอดบทเรียน (Lessons Learned) เพ่ือไว้ใช้ประโยชน์ หากวิกฤตแบบเดียวกัน หรือมีลักษณะใกล้เคียงกันเกิดขึ้นซ้าอีก จะได้นามาใช้พร้อมกับการพัฒนาปรับใช้ต่อไป เพื่อให้การแก้ หรือการจัดการภาวะวิกฤตกระทาได้ง่าย และรวดเร็วขึ้น ท่ีสาคัญ คือ จะได้ไม่เกิดความผิดพลาดซ้าอีก
อย่างไรก็ดี สิ่งที่ควรตระหนักในยุคปัจจุบัน และอนาคต คือ การตกอยู่ในสถานการณ์ของโลกที่พลิกผัน (VUCA World) ซึ่งมีอิทธิพลต่อการจัดการภาวะวิกฤต นั่นคือ สถานการณ์ที่เปล่ียนไว ไม่แน่นอน ซับซ้อน และคลุมเครือ โลกที่พลิกผันทาให้การจัดการภาวะวิกฤตยากขึ้น อาจใช้เวลามากข้ึนกว่าเดิม และหากภาวะวิกฤตขยายตัวออกไป
นาวิกศาสตร์ 41 ปีท่ี ๑๐๕ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕