វិន័យបិដក ភាគទី១

ពះ
ៃ តបដកបឡ

នង
េសច ែ ជភ ែខរម

នយបដក
ម ភងគ បឋមភគ

១

េវរញជ កណនិងប ជិកកណ

ផ ពផ យេ យសេមច ពះអភិសិរសី ុគនធ ម សងឃ ជធិបតី បរួ គី

សេមច ពះម សងឃ ជៃនគណៈធមមយុតិកនិកយ

ៃន ពះ ជ ច កកមុ ពជ

ព. ស. ២៥៥៣

1

Vinayapiṭaka

Mahāvibhaṅga Paṭhamabhāga

1

Verañjakaṇḍa
&

Pārājikakaṇḍa

2

នយិ មវចនៈ

ពះៃ តបដិ ក តវបនបេងតក េឡង បមណ៥០០ឆន បំ យ េ កយអពំ ីកររលំ ត់ ពះខនចធ ូលកន់

ពះបរមនិពនរបស់សេមច ពះសមម សមុទព ធ ពះបរម គជអមច ស់ៃនេយង គប់គន ។ គប់ បេទស
អកន កន់ ពះពុទធ សន និង បេទសខះមួយចនំ ួនមនិ ែមនអកន កន់ ពះពុទធ សន គប់អងកគ រ

ពុទិកធ សមគម និង មប ល័យជតធិ ំ ៗ ែតងែតបនទទួលយកមកតមលក ់ទុកេធជ គះឹ េដម ប ី
េធក រ វ ជវសិក ែសងយល់ មអីែដលេ ថ ពះពុ ទធ ច (ពុទធធ ម៌) ។ កលេដមេឡយេគនគំ ន

កត់ េលសឹករតឹ ពមទងំ សរេសរចរកឹ េលែផនថម និងេលែផនេ ហៈក៏មន លុះចេំ ណរតមក

ក៏បននគំ ន េបះពុ មេព ល ក សចង កងជេស វេភ (គមរីព ) រហូតបចុ បច បនេន នះ បេចកច វជិ ជ កន់ែត

ចេ មន េឡង េគបន យបញូ ច លកុងន កុពំ យូ ទរ័ ែតេទះបជី បេចកច េទសម៉ សុីនចេ មនេឡងយ៉ ង

ក៏េនមនិ ចេបះបង់េស វេភេចលបនេឡយ ដូេចះន េហយេទបេយងខុបំញ នខិតខេំ ធឲ យេកត មន

េឡងនូវ កមអក រ ពះៃ តបដិ ក េដមបជី ួយេធឲយអករខ ៈខះែដលរលុបមនិ ច នចបស់បន ឲយមន

ករចបស់ មតួអករខ ៈេឡងវញិ ។

េ យសទធ ជះថដ៏មុតមែំ ដលមនចេំ ពះ ពះពុ ទធ សន េហយក៏ជកតពកចិ មច ួយដ៏ធំ

កុងន តួនទីជពុទបធ រសិ ័ទ ែដលបន បគល់កយថយជីវតិ អកន េធដ េំ ណ រ ម ន ម ពះបទសេមច
ពះពុ ទអធ ងគ រួមកមងំ ទ ទង់ បនេធក រលះបង់កមងំ កយ ច ចតិ ទពយធនផទ ល់ ពមទងំ បបួល

ពុទបធ រសិ ័ទ ញតិមិតជតិ ឆង យ កុងន និងេ ក បេទសេធេឡង េដមបជី ពុ ទបធ ូជ ធមបម ូជ សងឃបូជ ។
សូមេសចកីឧស ហ៍កុងន ករជកុសលេនះ សេ មច បេយជនជ៍ ូនដល់ ពះពុ ទធ សនជូនដល់

ពុទបធ រសិ ័ទ សូមបន បកបែតនឹងេសចកសី ុខចេ មន រុងេរ ង កុងន េ កេនះផង និងេ កដៃទខងមុខ
េទ តផង ជភេិ យយភពតេរ ងេទ ។

វតបទុមធ. ៃថងទី ០៨ ែខមិថុន ឆន ំ ២០០៩

3

4

ពះ ជពត័ ៌មន

ពះបទសេមច ពះសុីសុវតិមថ ុនីវង ចមច កពង ហរិ ជបរមនិ រធ ភូវៃណ

ៃ កែកវ សុ ៃឡ ពះេច កងកមុ ជព ធបិ តី ជអមច ស់ជីវតិ េលតបូ ង

ទងស់ ូមអណំ រ ពះេតជ ពះគុណ ជបឋមេហតុេនទីេនះ

ដល់ កងប ងំ ែសស ែដលជួយទនំ ុកប មង កងកមុជព េ យ

សុចរតិ បនេថកងរុងេរ ងេរ ងមកនិងតេទមុខ េហយេ យបន

បេងកតមនីទរពុ ទធ សនបណិ តយ បនយកចិតទុក ក់ជួយទំនុក

ប មងនឹងផ យ ពះបរមី ពះពុ ទធ សន និងជួយឲយេបះពុ មព

5

ច

រមកភ ថ្រពះករុ ្រពះបទសេមចត្ ្រពះសីុសុវតិមថ ុនីវង

្រពះៃ្រតបិដកជខឹមល្ ឫសែកវ្រពះពុទធ សន ជេសចកី្ត ប់ ន

េពញចិតតរ្ បស់ប ្ត េខមរជនទងំ អស់គម នសល់ េហើ យ្រទង់

ពុ ំមនេភល្ចេឡើយ ចេំ ពះអណំ រអរគុណដល់ពួ កឧបសក

ឧបសិកែដលមនចិតតស្ ទធ ្រជះថ្ល េចញ្របក់ចូ លជួ យឲយ

ករដឧ៏ តម្ត េនះបនសេ្រមច ។

្រទងម់ នេសចកេីត្ មនស ជទីបផំ ុត ែដលកុងន រ ងែផនដី

្រទង្់ រពះករុ បនសេ្រមចឲយមន្រកុមជនំ ុំ្រពះសងឃបណិឌ្ តែ្រប

្រពះបឡីកុ នងគមីព្រពះៃ្រតបិដក គឺភជនៈទងំ ៣ ែដលតមលក ់ ក់

កបួ ន្រពះពុ ទធ សន មនទងំ អស់្របបំ ីមុឺនបួនពន់្រពះធមកម នខ ធ

មកជភ េខមរៈជក់ែសង្ត ឲយេបះពុ មទព ងំ បឡីនិងស្រមយ

ជេសៀវេភផ យ្រពះមធុរសកុ នង្រពះវនិ ័យ គឺកន់្រកិតយនិងគនំ ិត

មរយទ ។ ្រពះសូ្រតគឺ្រពះធម៌សំ ប់្របេ សតឲ្វ យកន់វធិ ី

្រតង់ ។ ្រពះអភិធមម គឺញុ ងំ ផូ វ្ល ្រពះបរមនិព្វ នែដល្រពះពុ ទអធ ងគ

្រពះសមណេគតមបន្រ ស់េហើយ ្រទង់សែមង្ត ទុកឲយមនុស

6

ឆ

រមភកថ្រពះករុ ្រពះបទសេម្តច្រពះសុីសុវតិថមុនីវង

េ កកន់្រប្រពឹត្តឲយ្រតឹម្រតូវ នឹងបនត្រមង់េចតសិក ល់រូប

កយ ឲយ្របកបេ យេសចកបីត្ រសិ ុទិធ ជចហំ ុតកុងន ករកុសល

េទើបបេងើកតជមគផគ ល ែដល ចេធ្វើឲយបនេសចក្តីេក មក នត្

និងចេ្រមនើ សិរសី ួសីដត្ ៏្របៃពៃថឧល្ តម្ត ជបរមសុខ ដល់បរសិ ទយ

ទងំ ពួង្រគប់គន ។

េ យេហតុ្រពះធមដ៌ វ៏ េិ សសទងំ េនះសុទែធ តជបឡី គ្ឺ រពះ

ពុទវធ ចនៈពីបុ ណ ងំ ពីមុន្រពះពុទសធ ក ជ ២៤៧៤ េទេទៀត

បនជ្រពះសងឃនិងឧបសកេ្រចនើ េរៀនេចះចបំ ន ែតមនិ យល់

ចបស់ថជអី្វ បនជ្រពះករុ ្រទង់្រពះ ជតរំ ះិ ្រពមនឹង ជករ

្របតូ ិកតូ ត្៍ រកងុ ប ងំ ែសស មនេ កឡឺេរសុីដងត៍សុេបរ៉ េី យើរ
ែហវ្ណង់ វតិ ជតំ ង ែដល្រទងស់ ូមអណំ រគុណេ យ

រួស ន់ កុ នងឱកសែដលបនជួយគិតសេ្រមចម ្របេយជន៍
ឧតមត្ េនះ ឲយបនចេ្រមនើ តរំ ះិ ្របជញ ជតេិ ខមរៈ ឲយកនែ់ តេចះ

ដឹងមមំ ួនេឡើង េដើមបនី ឹងរក ្រពះពុ ទធ សនឲយខជ ប់ខួនជ ជទី

7

ជ

រមកភ ថ្រពះករុ ្រពះបទសេម្តច្រពះសុីសុវតិថមុនីវង

រុងេរឿងៃន្រកុងកមុ ជព ឥត ក់ េ យបន ងំ មនីរទ ពុទ-ធ

សនបណិ្ឌ តយ និង្រពះ ជប ្ណ ល័យ េហើយឲយេបះពុមគព មរីព

្រពះៃ្រតបិដកទុកជេគល េដើមបឲី យអស់ម ជនទងំ យ

ែដលកន់្រពះពុទធ សនកុងន ្របេទសឥណូ ឌ្ ចនិ ទងំ មូល រតឹ ែត

េជឿ្រពះពុទធ សនម ្របេសើរែថមេទៀត ។

េធើក្វ ុងន ្រពះបរម ជ ងំ ្រកុងភេនំ ពញចតុមុខម េនៃថ្ង រពហសបតិ៍

១៣ េ ចែខ្រ ពណ៍ ឆន មំ ែម្រតសី ័ក ្រពះពុទសធ ក ជ ២៤៧៤

្រតូវនឹងៃថង ១០ កញញ ឆន ំ ១៩៣១ ។

8

កថមុខរបស់ កុមជំនុំ

អំពីឧបបតិេហតុករក ង ពះៃ តបិដក

ករេផទ ង ពះៃ តបដិ កជភ បឡី និងករែ បពីបឡី

មកជស មយភ ែខរម េនះ េយង ជ កមជនំ ុបំ នចបេ់ ផមេធ

ងំ ពីៃថង ៣ េកតែខបុស ឆន មំ មេី ទស័ក ពុទសធ ក ជ ២៤៧២

តវនឹងៃថទង ី ២ ែខមក ១៩៣០ េនមនីរទ ពះ ជប ល័យ

កមុ ជព កងភេនំ ពញ កុងន កសួងពុទធ សនបណិ តយ ។

ករក ង ពះៃ តបដិ កេនះ េកតេឡងេ យ ពះករុ ពះបទ

សេមច ពះសុីសុវតមិថ ុនីវង ពះេច កងកមុជព ែដល ទង់

ពះចិនចងឧ់ បតមថ ភ ពះពុទធ សន េ យករេបះពុមផព យ

ពះៃ តបដិ ក េហយ បគល់ករេបះពុមេព នះ មកឲយ ពះ ជ-

ប ល័យ ។ ករក ង ពះៃ តបិដកេនះេកត េឡងេ យ

ជករ បតកិ តូ តផ៍ ង េ យបនបេងតក ពុទធ សនបណិ តយ

9

ញ

រមភកថរបស់ កមជំនុំ

េហយត មវករឲយជួយ ពះ ជប ល័យ និងឲយយកចតិ ទុក

ក់កុនងករទ ងំ យ ែដលមនឧត ម បេយជន៍ដល់ ពះ
ពុទធ សន ។

អំពីេសចកី ចេ មីនៃនករេបះពុមព ពះៃ តបិដក ឲយ

េសចកចី េ មន ែដលនមំ ុខករេបះពុមព ពះៃ តបដិ កេនះ

ប ពឹតេទេ យ សួល ឥតមនេទសទកេ់ នះ េ ពះ ស័យ

បក់ចណំ ូ លដូចមនេសចកតី េទេនះ

១ េ យ ពះករុ ជមច ស់ជវី តិ ពះេច កងកមុ ជព
ទង់បនចំ
យ បក់ ពះ ជ ទពយស មប់ ពះអងគ ជួយទនំ ុក

ប មងកុ ងន ករេបះពុមេព នះ េហយ ទងប់ នពនយល់ ពះ ជវង នុ-

វង នូវអស់េ កម នីធតំ ូច និង ពះភកិ ុ សខ ងឃ េថ នុេតរថ ៈ ជ-

គណៈ ននុ កមឲយជួយទនំ ុកប មងកុងន ករេបះពុមេព នះផង ។

២ េ យ ពះ ជវង នុវង និងអស់េ កកុង យី ៍េសនបតី

នូវអស់េ កម នីធតំ ូច និង ពះភិកុ សខ ងឃ ជគណៈ ននុ កម

និងពុទធ សនិកជនទងំ យកុងន កមុ ជព រដទងំ មូល ពមទងំ

10

ដ

រមកភ ថរបស់ កមជំនំុ

ពុ ទធ សនិកជនកុនងែដនកូ ងំ សុីនផង បនបរចិ ច គ ទពយ

ចូលជួយ មកមងំ សទធ ក៏មន បនបរចិ ច គ ទពយទទួលយក

ដល់េពញមួយចប់ ឬេ ចនចប់កម៏ ន ។

៣ េ យ បក់ចណំ ូ លេផ ង េ កអពំ ី បក់ែដលបន

ែថងខងេលេនះកម៏ ន ។ កុងន ឱកសេនះេ កបូ៉លេរយ៉ ណូ ទ៍

េសនបតី កសួង តត បេទស ជយជ សុកចណំ ុ ះ ែដល

េ កមនដេំ ណ រអេញជ ញពីម នគរប ងំ ែសស មកឯ

បេទសឥណូ ចិន បន ជបអពំ ីករេបះពុមព ពះៃ តបដិ កេនះ

េ កក៏មនអធយ ស័យេ តកអរជមួយផង េហយបនបរចិ ច គ

ទពយរបស់េ កចូលជួយឧបតមថ កភ រេបះពុមេព នះ េដមបសី ែមង

ឲយេឃញជភសុ ងថ េ កមនអណំ រជទីបផំ ុត កុងន ករ

េបះពុមព ពះៃ តបដិ កេនះ ។

អំពីេសចកី យល់េឃីញ

និងេសចកី េពញចិតរបស់ កុមជំនុំ

េយង ជ កមជនំ ុំយល់េឃញថ ែដល ពះករុ ជមច ស់

ជីវតិ ជមួយនឹង ជករ បតិកតូ ត៍ បនចត់ករេបះពុមព ពះៃ ត-

11

ឋ

រមភកថរបស់ កមជំនំុ

បិដកទងំ បឡីទងំ ស មយភជ ប់ជមួយគន េនះ ជករវេិ សស

បេសរបផំ ុត បថ់ ជកុសលដធ៏ បំ ច់ ចឲយេឈម ះ

េពញទីថ បនេលកសងគ យន េយង កណំ ត់នមករេនះថ

«ឧតមសងីតគ »ិ ែ បថ «ករេលកសងគ យនដ៏ បេសរបផំ ុត»

េ ពះ ងំ ពីសងគ យនជន់ ៗ មក ក៏មិនឮមនេសចកី

ដំ លថ ែដលបនែ បជស មយផង ដ បដល់ចប់ ពះ

ៃ តបដិ ក ដូចសងគ យនកុ ងន ជន់េនះេទ ។ េ យេហតុេនះេយង

មនអណំ រនិងេសចកេី ពញចិតដៃ៏ កែលង េ យមនសងឃមឹ

ជ បកដ ដូចេសចកែី ដលេយង ែថង េ យសេងបខ តេទេនះ

១ អកន កន់ ពះពុទធ សនកុងន កមុ ជព រដទងំ មូល នឹងមន

េសចកី បតបិ តិ តវផូវគន េ ពះមន ពះៃ តបដិ កេនះជ គ បប់

ខុស តវ ជេគលចរកិ ស មប់ ង តវគន ែតែបបមួយ េហយ

នឹងបនកមច ត់បងន់ ូវអសិមម នះ បកនខ់ ុសថជ តវេនះេចញ ។

២ ពះៃ តបដិ កេនះទុកជ បទីបជ ឆុះបភំ ឺអស់ម -
ជន
ឲយេឃញេសចកខី ុស តវជកម់ ិនភន់ ចឡំ នឲំ យេកត

12

ឌ

រមកភ ថរបស់ កមជំនំុ

មន បជញ ម រតលី េចះេអ នខម សរេងក ស រ សបេ់ ខមព អេំ ព

កក់ ឲយខីឃម ម តសងតខំ បងឹ ប ពឹតសុចរតិ សូត តង់ ែដល

ជពូជបេងតក េសចកីសុខឲយមនបរបិ ូណ៌ េឡង ។ កលេបអស់

ប ជន មនេសចកេី អ នខម ស េ ជញចតិ នឹងអេំ ព កក់

េហ យ ពះនគរកន៏ ឹងេថងក រុងេរ ង មនេករេឈម ះ កអូប យ

េទកុ ងន េ កទងំ មូល ពីេ ពះធមស៌ ុចរតិ មនកនិ កអូបជ

បផំ ុត ជងកិនៃនេ គ ង កអូបទងំ អស់ ។

អំពរី េប បកររបស់ កុមជំនុំ

រេប បមុខករ គប់យ៉ ង ែដលបនេរ បចំ ពះៃ តបដិ កេនះ

េយង ជ កមជនំ ុំ បនេធេ យ កមងំ ពយយមដ៏មមំ ួន ពម

ទងំ បនពិនិតយពិចយ័ េ យលិតល ដូចមនេសចកី យ

ដេំ ណ រករតេទេនះ

១ ប ពះៃ តបដិ ក គឺ ពះវនិ ័យ ពះសូ ត ពះ

អភធិ មម េយង បនចបេ់ រ បចំ ពះវនិ យ័ បិដកមុន រួចេហយ

13

ឍ

រមកភ ថរបស់ កមជំនុំ

េទបេរ បចំ ពះសុតនបដិ ក និង ពះអភិធមបម ិដកត ៗ េទ េធ
មរេប បហូរែហ គឺ មលំ បគ់ មីរព មុនេ កយ ។

២ េយង បនយក ពះៃ តបិដក អក រខមគមរីព សឹករតឹ មក
េធជ ចបបេ់ ដម ចមង សង់បឡី ក់ ក ស េហយបនយក

ពះៃ តបិដក គបយ់ ៉ ង ែដលមនេនកុងន ពះ ជប ល័យ

កមុជព មកេធជ ចបប់េផទ ងេធ បគន ។ េបេ ផទ ងេធ បគន

េទេហយេឃញមនបឡី តង់ ែដលេផ ងគន ខះ េយង បន

សង់បឡីេនះេយងេលខមក ក់ តង់កែនងនយលកណខ ៈ

«កណំ ត់េហតុពនយល់» ខងេ កមមនគនំ ូសខណ ងំ េ យ

ែឡក ឯេលខែដលេយងមកេនះខងេលនិងខងេ កម តវគន ។

គមពីរ ពះៃ តបិដក បេទសឱរូប េយងកណំ ត់នមេ យបឡីថ

ឱេ បិយេបតកថ េ បអ ក រជ ទិសេងតក នយ័ ែត ១ តួថ ឱ. ។

គមរីព ភូមថ មរមេម បតកថ េ ប ទិសេងតក ន័យថ ម. ។ គមរីព មន

ថ មញញេបតកថ េ ប ទិសេងតក នយ័ ថ . ។ ឯ ពះៃ តបដិ ក

អក រេស ម េយង មិនបនេឆយកុ ងន នយលកណខ ៈេទ េ ពះមន

14

ណ

រមភកថរបស់ កមជំនំុ

ទនំ ងដូចគន នឹងចបប់អក រខមែដរ ។ េបកុ ងន ចបប់អក រខមកី

អក រេស មកី មនបលីេផ ងគន ខះេ យអេន ៗ េនះ េយង

េយងេលខេឆយមកកុ ងន នយលកណខ ៈ បបដ់ េំ ណ រែដលេផ ង

គន េនះែដរ ។

៣ លុះបនេផទ ងបលីេ យ តមឹ តវេហយ េទបយក
បឡីេនះមកែ បេរ ងេសចកជី េ កយ ។ ឯករែ បេនះេយង

បនយកគមរីព អដកថ ដកី េយជន មកេមលជដ ប

េដម បឲី យេឃញេសចកីជក់ បកដ បុែ៉ នមិនបនែ បអធបិ បយ

មនយ័ កុ ងន អដកថ ដកី េនះេទ េយងែ ប មលំ នបឡី
ពះៃ តបិដក «តួេដម » េនះបុ៉េ ះ គថឺ បឡីេនះមន

េសចកីបុ៉នម ន េយង ែ បឲយគត់ែត តមឹ បុ៉េ ះឯង ែតេបស ពទ

បេយគ ែដលមនេសចកចី េង តពិបកយល់ េនះេយង

បែនមថ ពកយ ឬេសចកីខះ មនយ័ កុ ងន អដកថ ដីក កក់ ុងន

វង់ កចក ( ) េនះ សគំ ល់ឲយដឹងថ ពកយឬេសចកេី នះ

បញូ ច លែថមមកេទ ។

15

ត

រមកភ ថរបស់ កមជំនុំ

មយង៉ េទ ត បេយគខះ មនដេំ ណ របឡីពិបកែ ប

េរ ងេសចកីស មលមកជស មយេនះេពក េបល ុះែតបញូ ច ល

ពកយែថមមកខះ េទបមនិ ងស់េសចកី កលេបដូេចះន េយង
បញូ ច លពកយែថមមកខះ ក់កុងន វង់ កចក ( ) េនះ ែដរ
ដូចជពកយថ (េនះ) (េនះ) ជេដម េដម បឲី យ សួល មលនំ ំ

េសចកីភ ែខរម ។

៤ ពកយឬ បេយគ ែដលមនេសចកេី ជកបំ ងំ

េពក េបម ិនទញយកមកអធបិ បយពនយល់ផងេទ មុខជនឹង

ចចូលចិតេសចកីមិនបន េនះេយងបន សង់យកេសចកី

អធបិ បយពីកុងន អដកថ ឬដកី េយងេលខមក ក់ តងន់ យ-

លកណខ ៈខងេ កម េដមបឲី យងយយល់េសចកីជក់ បកដ

េឡងបន ។

៥ លុះែ បរួចចមងសេ មចេ សចេហយ េយង បន បជុគំ ន

េផទ ងផទ តយ់ ល់ ពមថ តមឹ តវេហយ កជ៏ ូនេសចកចី មងបឡី

និងស មយេនះ ចូលេទអស់េ កកុង យី ៍េសនបតី ម

16

ថ

កសួ ង រមកភ ថរបស់ កមជំនុំ

ែតបនអនុញញ តអពំ ីេ កឡឺេរសុីដងតស៍ ុ៊េប៉រេី យរ

និងអស់េ កកុង យី ៍េសនបតី ពមទងំ សេមច ពះសងឃ-

នយកទងំ ពីរគណៈេ សចេហ យ េទប ជករចត់ែចងឲយ

េបះពុមតព េទ ។

៦ កុ ងន ឱកសែដលេបះពុមព ពះៃ តបដិ កេនះ ល់េស វ-

េភទងំ អស់ េយងបនេផទ ងវញិ ញ ពុមព េ យ បង បយ័តន

ពិនិតយពិចយ័ មមំ ួន ស់ ែតថធមម ករេបះពុមេព ចន ដល់

េម៉ះ េបទ ុកជពិនិតយពិចយ័ យ៉ ង កគ៏ ងែ់ តេនមនភត់

ខុសខះបនិចបនួចមិនែលង ។

17

េសចកី ែណនកំ ុ ន ងករ ន

១ បសិនេបេ កអកន ន បនេឃញពកយទងំ យ ែដលមន

សញញ េលខបូកេនពីខងេ កម េហយបនទ ប់មកបនេឃញពយញជ នៈមួយតួេទ ត

េនខងចុងពកយេនះ សូមេម កត់សមគ ល់ថ ពយញជ នៈែដលេនខងចុងេនះ

គជឺ េជង របស់ពយញជ នៈែដលមនសញញ េលខបូកេនពីខងេ កម េ យកហំ ុស

បេចកច េទសកុពំ យូ ទរ័ ។

ឧទហរណ៍

-ពកយែខរម ៈ សម្ល កុ ងន ពកយេនះ ពយញជ នៈ ល គជឺ េជងរបស់
ពយញជ នៈ ម ដូេចះន ពកយេនះគឺ សម ។

-ពកយបលីៈ តស្ស គឺ តស ។

២ ចេំ ពះពកយែខរម េយងសេ មចយក មវចននុ កមែខរម របស់សេមច

ពះសងឃ ជេជតញញ េ (ជនួ - ត) ជេគល ។ បុែ៉ នេបពកយ

ទងំ យ ែដល ចសរេសរ មែបបបុ ណ តមឹ តវែដរេនះ េយង

សូមរក នូវពកយទងំ េនះទុកដែដល ។

៣ ចេំ ពះ សនឹក បប់ពកយខុស- តវ ែដលមនេនែផកន ខងចុងៃន
ពះៃ តបិដកចបប់េដម កមេយងខុសំញ ូមមនិ ក់េទ តេទេ ពះ កមករងរេយង
បនែកត មវ មេនះរួច ល់េហយ ។

18

19

បឋេម ភេគ

នេម តស ភគវេ អរហេ សមម សមុពទសធ ។

េវរញជ កណំ

[១] េតន សមេយន ពុេទធ ភគ េវរញជ យំ

វហិ រតិ នេឡរុបុចិមនទមេូ ល មហ ភិកុ ខ សេងឃន សទឹធ

បញច មេតហិ ភិកុ ខ សេតហិ ។ អេស សិ េខ េវរេញជ

ពហេម សមេ ខលុ េភ េគតេម សកយបុេ

សកយកុ បពជិ េ េវរញជ យំ វហិ រតិ នេឡរុបុចិ-

មនទមេូ ល មហ ភិកុ ខ សេងឃន សទឹធ បញច មេតហិ

ភិកុ ខ សេតហិ ។ តំ េខ បន ភវនំ េគតមំ ឯវ ំ

កលយេ កិ តិសេទទ អពុ ភគេគ ឥតិបិ េ

ភគ អរហំ សមម សមុ ពេទធ វជិ ជ ចរណសមបេនន

20

ភគទី ១

សូមនម ក រថយបងំគ ចំេពះ ពះដ៏មន ពះភគជអរហន

សមម សមុពទធ ពះអងេគ នះ ។

េវរញជ កណ

[១] សមយ័ េនះ ពះសមុ ទព ជធ មច ស់ដម៏ នេជគ ទងគ់ ង់
ជមួយ
េនែកបរេដម េ ជលេំ នរបស់នេឡរុយក ជតិ សុកេវរញជ

នឹងភិកុ សខ ងឃមន បមណេ ចនចនំ ួន ៥០០ រូប ។ េវរញជ ពហមណ៍ (១)
េទ ប បកសេសចកីថ)
ប ន ឮ ចប ស់ (នូ វដំណឹ ងេនះេហ យ

មន លគន េយង បនឮថ ពះសមណេគតម ជសកយបុ តេចញ

ចកសកយ តកូល េទ ទង់ ពះផួ នស ឥឡូ វ មកគង់េនែកបរេដមេ

ជលេំ នរបស់នេឡរុយក ជិត សុកេវរញជ ជមួយនឹងភិកុ សខ ងឃមន

បមណេ ចន ចនំ ួន ៥០០ រូប ។ កិតិសពទដ៏ពីេ ះរបស់ ពះេគតម

ដ៏ចេ មនេនះ ឮខរច ខច យ សុស យ យ៉ ងេនះថ ពះដម៏ ន ពះ
ភគអងេគ នះ
ទង់ ពះនមថ អរហំ េ ពះ ពះអងឆគ ង យចកេសចកី

េ ហមង គប់យ៉ ង ថ សមម សមុ េព ទធ េ ពះ ពះអងគ ស់ដឹងនូវ
េញយយធម៌ទងំ ពួ ង េ យ បៃពចេំ ពះ ពះអងគ ថ វជិ ជ ចរណសមបេនន

១ កុនងអដកថ ថ ពហណម ៍ េនះេឈម ះ ឧទយៈ ែដលេ ថ េវរញជ ៈ គឺេ មនម
សកេវរញជ ជ សករបស់គត់េន ។

21

២

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

សុគេ េ កវទិ ូ អនុតេ បុរសិ ទមម រថិ សថ

េទវមនុស នំ ពុេទធ ភគ តិ េ ឥមំ េ កំ

សេទវកំ សមរកំ ស ពហកម ំ សស មណ ពហណម ឹ

បជំ សេទវមនុស ំ សយំ អភិញញ សចឆិក បេវេទតិ

េ ធមំម េទេសតិ ទកិ លយណំ មេជឈកលយណំ

បរេិ យ នកលយណំ តំថ សពយញជ នំ េកវល-

បរបិ ុណំ បរសិ ុទំធ ពហចម រយិ ំ បកេសតិ ធុ

េខ បន តថរបូ នំ អរហតំ ទស នំ េ តីតិ ។

[២] អថេខ េវរេញជ ពហេម េយន

ភគ េតនុបសងមក ិ ឧបសងមក ិ ភគវ

សទឹធ សេមម ទិ សេមម ទនីយំ កថំ

22

២

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

េ ពះ ពះអងបគ របិ ូណ៌ េ យវជិ ជ និងចរណៈគឺេសចកីេចះដងឹ និង កិតយ

ែដលបុគលគ គបប ី ប ពឹត ថ សុគេ េ ពះ ពះអងមគ នដេំ ណ រល េទ

កន់ ពះនិពន ថ េ កវទិ ូ េ ពះ ពះអងគ ជបចបស់នូវៃ តេ ក

ថ អនុតេ េ ពះ ពះអងគ បេសរ េ យសី ទិគុណរកបុគលគ

មួយេសគម ម ន ថ បុរសិ ទមម រថិ េ ពះ ពះអងជគ អកន ទូនម ននូវបុរស

ែដលគួរទូនម នបន ថ ស ថ េទវមនុស នំ េ ពះ ពះអងជគ គៃន

េទវ និងមនុស ទងំ យ ថ ពុ េទធ េ ពះ ពះអងបគ ន ស់ដងឹ នូវ

អរយិ សចធច ម៌ ថ ភគ េ ពះ ពះអងែគ លងវលិ តឡបម់ កកន់ភពថីេម ទ ត

ពះអងបគ ន ស់ដងឹ បនេធឲយជក់ចបស់ចេំ ពះ ពះអងនគ ូវេ កេនះ

ពមទងំ េទវេ ក មរេ ក ពហេម ក ចេំ ពះ ពះអងគ ទង់ញុ ងំ

នូវពពួ កសត ពមទងំ សមណៈនិង ពហមណ៍ ទងំ មនុស ជសមតម េិ ទព

និងមនុស ដ៏េសស េហយ ទង់ បកស ទង់សែមងធម៌ពីេ ះបទេដម

បទក លនិងបទចុង ពះអងគ បកសនូវ ពហមចរយិ ធម៌ ពមទងំ អតនថ ិង

ពយញជ នៈដេ៏ ពញបរបិ ូណ៌ បរសិ ុទទធ ងំ អស់ ក៏ដេំ ណ រែដលបនេឃញ បន

ជួបនឹង ពះអរហនទងំ យ មនសភពយ៉ ងហឹនង ជករ បៃពេពក ។

[២] គេនះ េវរញជ ពហមណ៍ ក៏ចូលសេំ េទ តង់ទីែដល ពះ

ដម៏ ន ពះភគគង់ លុះចូលេទដល់េហយ ក៏េពលពកយ ក់ទក់ សេំ ណះ

23

៣

េវរញជ កេណ ភគវេ អពភកខ នកថ

ណី យំ វតី ិ េរ ឯកមនំ និសទី ិ ។ ឯកមនំ

និសិេនន េខ េវរេញជ ពហេម ភគវនំ ឯតទេ ច

សុតេមមតំ េភ េគតម ន សមេ េគតេម

ពហេម ណ ជិេណ វុេឌ (១) មហលេក អទធគេត វេយ-

អនុបបេត អភិ េទតិ បចុ ចេដតិ សេនន

និមេនតីតិ តយិទំ េភ េគតម តេថវ ន ហិ ភវ ំ

េគតេម ពហេម ណ ជិេណ វុេឌ មហលេក អទធ-

គេត វេយអនុបបេត អភិ េទតិ បចុ ចេដតិ
េភ េគតម
សេនន និមេនតិ តយិទំ ន

សមបននេម តិ ។ នហនំ ពហណម បស មិ សេទ-

វេក េ េក សមរេក ស ពហេម ក សស មណ-

១ ម. វេុ ទធ ។

24

៣

េវរញជ កណ ពកយេពល បងក ច់ ពះដ៏មន ពះភគ

សំ លេទរក ពះដម៏ ន ពះភគ លុះបញច ប់ពកយ ែដលគួររកី យ

និងពកយែដលគួររលឹកលមម ឲយេកតេសចកសី ិទន ធ ន លេហយ ក៏អងុ យគ កុ ងន

ទីដ៏សមគួរ ។ កលែដលេវរញជ ពហមណ៍ អងុ គយកុ នងទីដ៏សមគួរេហ យ

ក៏េផមពកយេនះ កបទូល ពះដ៏មន ពះភគថ បពិ ត ពះេគតមដ៏

ចេ មន ខុបំញ នឮពកយថ ពះសមណេគតម មិនសពំ ះ មនិ េ កក

ទទួ ល ពហមណ៍ ទងំ យែដលចស់ គ ំ គ ជ ពឹ ទធ ចរយ មន

យុ េ ចន រស់េនបនយូរឆន មំ កេហយ មន យុ ក៏ ជលចូលមក

កុងន បចមិឆ វយ័ េហយ េទះបី គន់ែតអេញជ ញេ រក ពហមណ៍ ទងំ េនះ

ឲយអងុ យគ េល សនៈ ( ពះអងកគ ម៏ ិនេធ) បពិ ត ពះេគតមដ៏ចេ មន ពកយ

ែដលខុបំញ នឮមកេនះ ជ បកដថ ពះេគតមដ៏ចេ មន មិនសពំ ះ

មនិ េ កកទទួល ពហមណ៍ ទងំ យែដលចស់ គ ំ គ ជ ពឹទធ ចរយ

មន យុ េ ចន រស់េនយូ រឆន មំ កេហយ មន យុ ក៏ ជលចូលមក

កុ នងបចិឆមវយ័ េហ យ ថ សូ មប ី តឹមែតអេញជ ញេ រក ពហមណ៍ ទងំ

េនះឲយអងុ យគ េល សនៈ ( ពះអងកគ ៏មិនេធ) បពិ ត ពះេគតមដ៏ចេ មន

កចិ មច នមិនសពំ ះជេដម េនះ ជទនំ ងពុ ំសមគួរេឡយ ។ ពះដ៏មន

ពះភគ ទង់ ស់ថ មន ល ពហមណ៍ កុ ងន េ ក (េនះ) ពមទងំ

េទវេ ក មរេ ក ពហមេ ក កុ ងន ពពួ កសត ពមទងំ សមណៈ

25

៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

ពហណម ិ យ បជយ សេទវមនុស យ យមហំ

អភិ េទយយ ំ បចុ ចេដយយ ំ សេនន និមេនយយ ំ
យំ ហិ
ពហណម តថគេ អភិ េទយយ

បចុ ចេដយយ សេនន និមេនយយ មុទធ បិ តស

វបិ េតយយតិ ។ អរសរេូ ប ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតថិ េខស

ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន សមម វទ-

មេន វេទយយ អរសរេូ ប សមេ េគតេមតិ េយ

េត ពហណម របូ រ សទរទ គនធរ រសរ

េផដពរ េត តថគតស បហីន ឧចឆិននមូ -

វតុ ថក អនភវ ំ ក (១) យតឹ អនុបបទធមម អយំ

េខ ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន សមម

វទមេន វេទយយ អរសរេូ ប សមេ េគតេមតិ

១ គ តិបិ បេ ។

26

៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

និង ពហមណ៍ ទងំ មនុស ជសមតម ិេទព និងមនុស ដ៏េសស តថគត

មនិ េឃញអកន មួយ លមម ឲយតថគតសពំ ះ ឬេ កកទទួល ឬអេញជ ញ

េ រកឲយអងុ គយេល សនៈេនះេឡយ មន ល ពហមណ៍ េ ពះថ

េបតថគតសពំ ះអកន ឬេ កកទទួលអកន ឬអេញជ ញេ រក

អកន ឲយអងុ យគ េល សនៈ កបលរបស់អកន េនះ នឹង ច់ធក់េចញ

ចកក ។ េវរញជ ពហណម ៍ កេ៏ ពលពកយ ចេ ះេបះ េទរក ពះ

ថ ពះេគតមដច៏ េ មន ជមនុស េ ះកេ កះ ឥតរសជតិ

េទេត ។ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់ ស់តបថ មន ល ពហមណ៍

ពិតែមន មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះសមណេគតមជ

មនុស េ ះកេ កះ ឥតរសជតិ ែដលេគថេនះ តវេហយ មន ល

ពហមណ៍ ពីេ ពះរសជតិ គឺ រូប សេំ ឡង កិន ឱជរស សមសផ

ទងំ បុ៉នម នេនះ តថគតបនលះ សឡះេហយ បនផចផ់ ិលឫសគល់

អស់េហ យ បនេធវតុ ថស មប់េកតេទ ត ឲយអស់រលីងដូចជេដមេ ន ត

ែដលេគ កែបលគស់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ ជធម៌ែលង

មនែបបភពតេទេទ តេហយ ជធម៌ែលងមនកេំ ណ តតេទខងមុខ

េទ តេហយ មន ល ពហណម ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម

ជមនុស េ ះកេ កះ ឥតរសជតិេនះ គឺ តវ តងេ់ ហតុេនះឯង

27

៥

េវរញជ កេណ ភគវេ អពភកខ នកថ

េន ច េខ យំ តំ សនធ យ វេទសីតិ ។ នេិ ពភ េគ

ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតថិ េខស ពហណម បរ-ិ

យេយ េយន មំ បរយិ េយន សមម វទមេន

វេទយយ នេិ ពភ េគ សមេ េគតេមតិ េយ េត

ពហណម របូ េភគ សទេទ ភគ គនធេភគ រស-

េភគ េផដពេភគ េត តថគតស បហីន ឧចិឆនន-

មូ វតុ ថក អនភវ ំ ក យតឹ

អនុបបទធមម អយំ េខ ពហណម បរយិ េយ េយន

មំ បរយិ េយន សមម វទមេន វេទយយ និេពភ េគ

សមេ េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ សនធ យ

វេទសីតិ ។ អកិ រយិ េទ ភវ ំ េគតេមតិ ។

28

៥

េវរញជ កណ ពកយេពលបងក ច់ ពះដ៏មន ពះភគ

បុ៉ែនមិនែមន តវ តង់េហតុ ែដលអនកឯងនិយយសំេ េនះេទ ។

ពហមណ៍ េពលថ ពះេគតមដ៏ចេ មន គម នេ គ ងបរេិ ភគេទេត ។

ពះសមម សមុ ទព ធ ទង់ ស់តបថ មន ល ពហមណ៍ ពិតែមន មន

េហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជមនុស គម ន

េ គ ងបរេិ ភគ ែដលេគថេនះ តវេហយ មន ល ពហមណ៍ ពីេ ពះ

េ គ ងបរេិ ភគ គឺ រូប សេំ ឡង កនិ រស សមសផ ទងំ បុន៉ ម ន

េនះ តថគតបនលះ សឡះេហយ បនផចផ់ ិលឫសគល់អស់េហយ

បនេធវតុ ថស មប់េកតេទ តឲយអស់រលីង ដូចជេដមេ ន ត ែដល

េគ កែបលគស់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ ជធម៌ែលងមន

ែបបភពតេទេទ តេហយ ជធម៌មិនមនកេំ ណ តតេទខងមុខេទ តេទ

មន ល ពហមណ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជមនុស គម ន

េ គ ងបរេិ ភគេនះ គឺជសំដី តវ តង់េហតុេនះឯង បុ៉ែនមិនែមន តវ
ពហណម ៍ េពលថ
តង់េហតុ ែដលអកន ឯងនិយយសេំ េនះេទ ។

ពះេគតមដ៏ចេ មន ជអកន េពលពកយឃតក់ ចិ កច រ ថមនិ តវេធេទេត ។

29

៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អតិថ េខស ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន

សមម វទមេន វេទយយ អកិ រយិ េទ សមេ

េគតេមតិ អហញិ ពហណម អកិ រយិ ំ វទមិ

កយទុចរច តិ ស វចីទុចចរតិ ស មេនទុចរច តិ ស អេន-

កវហិ ិ នំ បបកនំ អកុស នំ ធមម នំ អកិ រយិ ំ

វទមិ អយំ េខ ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ -

េយន សមម វទមេន វេទយយ អកិ រយិ េទ សមេ

េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ សនធ យ វេទសីតិ ។

ឧេចឆទ េទ ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតថិ េខស ពហណម

បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន សមម វទមេន

វេទយយ ឧេចទឆ េទ សមេ េគតេមតិ អហញិ

ពហណម ឧេចឆទំ វទមិ គស េទសស េមហស

អេនកវហិ ិ នំ បបកនំ អកុស នំ ធមម នំ

30

៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ពះ ទង់ ស់តបថ មន ល ពហមណ៍ ពិតែមន មនេហតុជ

ទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន េពលពកយឃត់

កចិ កច រថ មិន តវេធ ែដលេគថេនះ តវេហយ មន ល ពហមណ៍

េ ពះតថគត បកនន់ ិយយ មឃតថ់ មនិ តវអកន មួយ េធ

កយទុចរច តិ វចីទុចរច តិ មេនទុចរច តិ េឡយ តថគតែតងនិយយ ម

ឃត់ថ មនិ តវអកន មួយ េធនូវធម៌ទងំ យជអកុសលដ៏ កក់

េ ចន បករេនះេឡយ មន ល ពហមណ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះ

សមណេគតម ជអកន េពលពកយឃតក់ ិចកច រថ មិន តវេធេ នះ គឺ

ជសដំ ី តវ តង់េហតុេនះឯង បុ៉ែនមិនែមន តវ តង់េហតុ ែដលអកន ឯង

និយយសេំ េនះេទ ។ ពហមណ៍ េពលថ ពះេគតមដច៏ េ មន ជ

អនកេពលពកយកត់ផច់ផិលេទេត ។ ពះ ទង់ ស់តបថ

មន ល ពហណម ៍ ពិតែមន មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះ

សមណេគតម ជអកន េពលពកយកត់ផច់ផិល ែដលេគថេនះ តវ

េហយ មន ល ពហណម ៍ េ ពះ តថគត បកន់និយយថ ឲយសត

កតផ់ ច់ផិលនូវ គៈ េទសៈ េមហៈ តថគតែតងនិយយថ ឲយសត

កត់ផច់នូវធម៌ទងំ យ ជអកុសលដ៏ កក់ េ ចនយ៉ ងេនះេចញ

31

៧

េវរញជ កេណ ភគវេ អពភកខ នកថ

ឧេចឆទំ វទមិ អយំ េខ ពហណម បរយិ េយ

េយន មំ បរយិ េយន សមម វទមេន វេទយយ

ឧេចទឆ េទ សមេ េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ

សនធ យ វេទសីតិ ។ េជគុចឆី ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតិថ

េខស ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន

សមម វទមេន វេទយយ េជគុចឆី សមេ េគតេម-
តិ អហញិ ពហណម ជិ គុចឆ មិ(១) កយទុចចរេិ តន

វចីទុចរច េិ តន មេនទុចចរេិ តន អេនកវហិ ិ នំ បបកនំ
អកុស នំ
ធមម នំ សមបតិយ ជិ គុចឆ ម(ិ ១) អយំ

េខ ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន

សមម វទមេន វេទយយ េជគុចីឆ សមេ េគតេមតិ

េន ច េខ យំ តំ សនធ យ វេទសីតិ ។ េវនយិេក

ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតិថ េខស ពហណម បរយិ េយ

េយន មំ បរយិ េយន សមម វទមេន វេទយយ េវនយិ-

េក សមេ េគតេមតិ ។ អហញិ ពហណម

វនិ យយ ធមំម េទេសមិ គស េទសស េមហស

១ ឥេមសុ ទីសុ េនសុ េជគុចំឆ វទមីតិបិ បេ ទិស តិ ។

32

៧

េវរញជ កណ ពកយេពលបងក ច់ ពះដ៏មន ពះភគ

មន ល ពហណម ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន េពល

ពកយផច់ផិលេនះ គឺ តវ តង់េហតុេនះឯង បុ៉ែនមិនែមន តវ តង់

េហតុ ែដលអកន ឯងនិយយសេំ េនះេទ ។ ពហមណ៍ េពលថ ពះ

េគតមដ៏ចេ មន ជអកន េខមព រេអម ស់ េទេត ។ ពះសមុទព ធ ទង់

ស់ថ មន ល ពហមណ៍ ពិតែមន មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផង

េគថ ពះសមណេគតម ជអកន េខមព រេអម ែដលេគថេនះ តវេហយ

មន ល ពហណម ៍ េ ពះ តថគតេខមព េសចកី ប ពឹត កក់ េ យកយ

ច ចិត តថគតេខមព េសចកី បកបចិតេផកផតិ េទរកអកុសលធម៌ទងំ

យដ៏ កក់េ ចន បករ (េនះ ស់) មន ល ពហណម ៍ ែដល

អកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន េខមព រេអមេនះ គឺ តវ តង់

េហតុេនះឯង បុ៉ែនមិនែមន តវ តង់េហតុ ែដលអកន ឯងនិយយសេំ

េនះេទ ។ ពហណម ៍ េពលថ ពះេគតមដ៏ចេ មន ជអកន បផំ ញ
េទេត ។ ពះេ កនថជមច ស់ ទង់ ស់ថ មន ល ពហមណ៍ ពិត

ែមន មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន

បផំ ញ ែដលេគថេនះ តវេហយ មន ល ពហមណ៍ េ ពះ តថគត
សែមងធម៌ចេំ ពះផូវ បតបិ តិ ែដលបផំ ញបងន់ ូវ គៈ េទសៈ េមហៈ

33

៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អេនកវហិ ិ នំ បបកនំ អកុស នំ ធមម នំ

វនិ យយ ធមមំ េទេសមិ អយំ េខ ពហណម បរយិ -

េយ េយន មំ បរយិ េយន សមម វទមេន វេទយយ

េវនយិេក សមេ េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ

សនធ យ វេទសីតិ ។ តបស ី ភវ ំ េគតេមតិ ។

អតថិ េខស ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ -

េយន សមម វទមេន វេទយយ តបស ី សមេ

េគតេមតិ តបនីយហំ ពហណម បបេក អកុ-

សេល ធេមម វទមិ កយទុចចរតិ ំ វចីទុចរច តិ ំ មេនទុចចរតិ ំ

យស េខ ពហណម តបនីយ បបក អកុស

ធមម បហីន ឧចិឆននមូ វតុ ថក អនភវ ំ

ក យតឹ អនុបបទធមម តមហំ តបស តី ិ

វទមិ តថគតស េខ ពហណម តបនយី

បបក អកុស ធមម បហីន ឧចឆិននមូ

34

៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

តថគតសែមងធមច៌ េំ ពះផូ វ បតិបតិ ែដលរ ំ ងបង់នូវអកុសលធមទ៌ ងំ

យដ៏ កក់េ ចន បករ មន ល ពហមណ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះ

សមណេគតម ជអកន បផំ ញេនះ គឺ តវ តង់េហតុេនះឯង បុែ៉ នមិនែមន

តវ តងេ់ ហតុ ែដលអកន ឯងនិយយសេំ េនះេទ ។ ពហមណ៍ េពល

ថ ពះេគតមដ៏ចេ មន ជអកន ដុតកេំ េទេត ។ ពះសពញូ ញជមច ស់
ទង់ ស់ថ មន ល ពហមណ៍ ពិតែមន មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន

ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន ដុតកេំ ែដលេគថេនះ តវេហយ

មន ល ពហមណ៍ េ ពះតថគត បកន់និយយថ ករ ប ពឹត កក់

េ យកយ ច ចិត ជទី ងំ ៃនេសចកីេក ក យ ជអកុសលធម៌ដ៏

កក់ អកុសលធម៌ទងំ យដ៏ កក់ ែដលជទី ងំ ៃនេសចកីេក
ក យ (េនះ) េបអ កន បនលះបង់ សឡះេហយ បនផច់ផលិ ឫស

គល់ អស់េហ យ បនេធវ តុ សថ មប់េកតេទ ត ឲយអស់រលីងដូចេដមេ ន ត

ែដលេគ កែបលគស់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ បនេធឲយែលង

មនែបបភពតេទេទ តេហ យ ឲយជធម៌ែលងមនកេំ ណ តតេទខងមុខ

េទ តេហយ តថគតេ អកន េនះថ អកន ដុតកេំ មន ល ពហមណ៍

អកុសលធមទ៌ ងំ យដ៏ កកជ់ ទី ងំ ៃនេសចកេី ក ក យ (េនះ)

តថគតឯងបនលះបង់ សឡះេហយ បនផច់ផិលឫសគល់ អស់េហ យ

35

៩

េវរញជ កេណ ភគវេ អពភកខ នកថ

វតុ ថក អនភវ ំ ក យតឹ អនុបប-

ទធមម អយំ េខ ពហណម បរយិ េយ េយន មំ

បរយិ េយន សមម វទមេន វេទយយ តបស ី

សមេ េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ សនធ យ

វេទសីតិ ។ អបគេពភ ភវ ំ េគតេមតិ ។ អតិថ េខស

ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ េយន សមម

វទមេន វេទយយ អបគេពភ សមេ េគតេមតិ

យស េខ ពហណម យតឹ គពភេសយយ

បុនពភ ភិនិពតិ បហីន ឧចនឆិ នមូ វតុ កថ

អនភវ ំ ក យតឹ អនុបបទធមម តមហំ

អបគេពភ តិ វទមិ តថគតស េខ ពហណម យតឹ

គពភេសយយ បុនពភ ភិនិពតិ បហីន ឧចឆិនមន ូ

36

៩

េវរញជ កណ ពកយេពលបងក ច់ ពះដ៏មន ពះភគ

បនេធវ តុ សថ មបេ់ កតេទ ត ឲយអស់រលីង ដូចជេដមេ ន ត ែដលេគ

កែបលគល់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ បនេធឲយែលងមន

ែបបភពតេទេទ តេហយ ឲយជធម៌ែលងមនកេំ ណ តតេទខងមុខេទ ត

េហយ មន ល ពហមណ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជអកន
ដុតកេំ េនះគឺ តវ តងេ់ ហតុេនះឯង បុែ៉ នមិនែមន តវ តងេ់ ហតុ ែដលអកន

ឯងនិយយសេំ េនះេទ ។ ពហណម ៍ េពលថ ពះេគតមដ៏ចេ មន ជ
មនុស ឥតកេំ ណ តេទេត ។ ពះដ៏មនេជគ ទង់ ស់ថ មន ល ពហមណ៍

ពិតែមនេហយ មនេហតុជទនំ ង គួរឲយអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម

ជមនុស ឥតកេំ ណ ត ែដលេគថេនះ តវេហ យ មន ល ពហមណ៍

េ ពះកិរយិ េដកកុ នងគភ៌តេទេទ ត ដេំ ណ រេកតកុ នងភពតេទមុខេទ ត
េបអនក បនលះបង់ សឡះេហ យ បនផច់ផិលឫសគល់ អស់េហ យ

បនេធវ តុ សថ មបេ់ កតេទ ត ឲយអស់រលីង ដូចជេដមេ ន ត ែដលេគ

កែបលគល់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ បនេធឲយែលងមន

ែបបភពតេទេទ តេហយ ឲយជធម៌ែលងមនកេំ ណ តតេទខងមុខេទ ត

េហ យ តថគតេ អកន េនះថ អកន ឥតកេំ ណ ត មន ល ពហមណ៍

ករិ យិ េដកកុងន គភ៌តេទេទ ត ដេំ ណ រេកត កុ ងន ភពតេទមុខេទ ត (េនះ)

តថគតឯងបនលះបង់ សឡះេហយ បនផច់ផិលឫសគល់ អស់េហ យ

37

១០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

វតុ ថក អនភវ ំ ក យតឹ អនុបបទធមម

អយំ េខ ពហណម បរយិ េយ េយន មំ បរយិ -

េយន សមម វទមេន វេទយយ អបគេពភ សមេ

េគតេមតិ េន ច េខ យំ តំ សនធ យ វេទសីតិ ។

[៣] េសយយថបិ ពហណម កុកុ កដិយ អ និ

អដ ទស ទទស នស ុ កុកុ កដិយ

សមម អធិសយិ និ សមម បរេិ សទិ និ សមម

បរភិ វ ិ និ េយ នុ េខ េតសំ កុកុ កដចឆ បកនំ

បឋមតរ ំ បទនខសិខយ មុខតុណេកន

អណេកសំ បទេល េ តថិន អភិនិពិេជឈយយ

កិ និ ស វចនីេយ េជេ កនិេ តិ ។

េជេ តិស េភ េគតម វចនីេយ េ ហិ េនសំ

េជេ េ តីតិ ។ ឯវេមវ េខ អហំ ពហណម

អវជិ ជ គ យ បជយ អណភូ យ បរេិ យនទធ យ

38

១០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

បនេធវ តុ សថ មប់េកតេទ ត ឲយអស់រលីង ដូចជេដមេ ន ត ែដលេគ

កែបលគល់រេំ លង ឲយែលងដុះតេទេទ តេហយ បនេធឲ យែលងមន

ែបបភពតេទេទ តេហយ ឲយជធម៌ែលងមនកេំ ណ តតេទខងមុខេទ ត

េហយ មន ល ពហណម ៍ ែដលអកន ផងេគថ ពះសមណេគតម ជ

មនុស ឥតកេំ ណ តេនះ គឺ តវ តង់េហតុេនះឯង បុ៉ែនមិនែមន តវ តង់

េហតុ ែដលអកន ឯងនិយយសេំ េនះេទ ។

[៣] មន ល ពហមណ៍ េ ប បដូចជពងមន់ទងំ យ ៨ កី ១០ កី

១២ កី ពងមនទ់ ងំ េនះ គេឺ មមន់ កបេ យ បៃពេហយ េធឲ យកក់

េកេ យ បៃពេហយ ឲយចប់កនិ ជេមេ យ បៃពេហយ (លុ ះដល់

េវ ញស់) ក៏ប កូនមន់ទងំ េនះ កូនមន់ ទមយសមបក

ពង េ យចុង កចកេជង ឬេ យចុងចពំ ុ ះ េហយញស់េចញមកេ យ

សួលមុនេគបផំ ុត េបដូេចះន េតអកន ផងគួរេ កូនមន់េនះថ កូនចបង
ឬ កូនេពហ៏ ។ ពហមណ៍ កបទូលថ បពិ ត ពះេគតមដ៏ចេ មន

(កូនមន់េនះ) េគគួរេ ថ កូនចបង េ ពះ ជបងេគបផំ ុត ។ ពះ
ទង់ ស់ថ មន ល ពហមណ៍ កលេបពពួ កសត ដូចជពង

មន់ េកត េហយ មនអវជិ ជ គឺេសចកីលងង ់ ដូចជសមបកពងកពំ ុងរួបរតឹ

39

១១

េវរញជ កេណ កុកុដក ចឆ បកូបមកថ

អវជិ ជណេកសំ បទេល ឯេក វ េ េក អនុតរ ំ

សមម សេមព ធឹ អភិសមុ េព ទធ េ ហំ ពហណម េជេ

េសេ េ កស រទំធ េខ បន េម ពហណម

វរី យិ ំ អេ សិ អសលីនំ ឧបដិ សតិ អបបមុ (១)

បស េទធ កេយ អ រេទធ សមហិតំ ចិតំ ឯកគំគ

េ េខ អហំ ពហណម វវិ េិ ចវច កេមហិ វវិ ចិ ច អកុ-

សេលហិ ធេមហម ិ សវតិ កំ ក សវចិ រ ំ វេិ វកជំ បីតិសុខំ

បឋមំ ឈនំ ឧបសមបជជ វ ិ សឹ ។ វតិ កកវចិ នំ

វបូ សម អជឈតំ សមប ទនំ េចតេ ឯេកទិភវ ំ

អវតិ កំ ក អវចិ រ ំ សមធិជំ បីតសិ ុខំ ទុតយិ ំ ឈនំ

ឧបសមបជជ វ ិ សឹ ។ បីតិយ ច វ ិ គ ឧេបកខ េក

ច វ ិ សឹ សេ ច សមបជេន សុខញច កេយន

បដិសំេវេទសឹ យនំ អរយិ ចិកខ និ ឧេបកខ េក

១ ឱ. ម. អសមុម ។

40

១១

េវរញជ កណ សែមងអំពីេសចកីេ ប បេធ បេ យកូនមន់

កុងន េ ក មនែតតថគតមន ក់ឯង ែដលទមយសមបកពង គេឺ សចកី
លងង ់
េហយ ស់ដងឹ ខួនឯង េ យ បៃព នូវសមម សេមព ធិញញ ណ

ែដលមនិ មនគុណជតឯេទ ត បេសរជងេឡយ មន ល ពហមណ៍

ត ថ គ ត ឯ ង ជ ច មប ង ជបុ គគល បេស របំផុ តជងសតេ ក មន ល

ពហមណ៍ ពយយមតថគតបន ងំ េផមេហយ មនិ បនូ រធ បនយថ េទ

ទងំ ម រតី តថគតក៏ បងមនិ ឲយមនភត់ កយេ តកស៏ បង ់រមង ប់

មិន កវល់ ក យ ចិតក៏នឹងលជចិតមន រមមណ៍ ែតមួយ មន ល

ពហមណ៍ តថគតឯង លុះដល់ បកដ ជ ង ត់ចកកមទងំ យ

បកដជ ង ត់ចកធម៌ទងំ យ ជអកុ សលេហ យ កច៏ ូលដល់

បឋមជឈន ែដល បកបេ យវតិ កៈក វចិ រៈ មនបីតិ និងសុខ ែដល

េកតអំពី េសចកីសងប់ ង ត់ជ រមមណ៍ េនេហ យ ។ លុះតថគត

ចូលេទជិតរមង បវ់ តិ កៈក វចិ រៈ រួចេហយ ក៏បនចូលដល់ទុតិយជឈន

ជទីផូរផង់ ប ពឹតេទខងកុងន មនសភពជចិតខសព ់ឯក គម នវតិ កៈក

វចិ រៈ មនែតបីតិ និងសុខៈ េកតពីសមធិេនេហយ ។ លុះលះបងប់ ីតេិ ចញ

េហយ តថគតជបុគលគ ពេងយ មនសតិមនេសចកីដឹងចបស់េនេហយ

តថគតេ យសុខេ យកយផង អរយិ បុគលគ ទងំ យ ែតងសែមង

នូវបុគលគ ែដលបនតតិយជឈន ថ ជបុគលគ មនចតិ ពេងយ

41

១២

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

សតិម សុខវ ិ រតី ិ តតិយំ ឈនំ ឧបសមបជជ

វ ិ សឹ ។ សុខស ច ប ន ទុកខ ស ច ប ន

បុេពវ េ មនស េទមនស នំ អតថងគម អទុកខ មសុខំ

ឧេបកខ សតិបរសិ ុទធឹ ចតុតំថ ឈនំ ឧបសមបជជ វ ិ សឹ ។
េ ឯវ ំ សមហិេត ចិេត បរសិ ុេទធ បរេិ យទេត

អនងគេណ វគិ តបូ កិ កេលេស មុទុភេូ ត កមមនេិ យ ឋិេត
យ ចិតំ អភិ-
េនញជ បបេត(១) បុេពនិ នុស តិញញ

និនន េមសឹ ។ េ អេនកវហិ ិតំ បុេពនិ សំ អនុស មិ ។

េសយយថីទំ ។ ឯកំ បិ ជតឹ េទបិ ជតេិ យ តិេស បិ

ជតេិ យ ចតេស បិ ជតេិ យ បញច បិ ជតេិ យ ទសបិ

ជតេិ យ វសី ំបិ ជតិេយ តឹសំបិ ជតិេយ ច ឡសី ំបិ

ជតិេយ បញញ សំបិ ជតេិ យ ជតិសតំបិ ជតិស-

ហស បំ ិ ជតិសតសហស បំ ិ អេនេកបិ សំវដកេបប

អេនេកបិ វវិ ដកេបប អេនេកបិ សំវដវវិ ដកេបប អមុ -
ឯវម េ ឯវសំ ុខ-
សឹ ឯវនំ េម ឯវេំ គេ ឯវវំ េ

ទុកខ បបដិសំេវទី ឯវមយុបរយិ េន េ តេ ចុេ

១ ឱ. ម. នញជ បបេត ។

42

១២

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ជអកន មន ម រតី មន ប កតីេនជសុខ តថគត ក៏បនដល់នូវតតិ-

យជឈនេនះេហយេន ។ េ ពះលះបង់នូវេសចកីសុខផង េ ពះលះ

បងន់ ូវេសចកីទុកផខ ង េ ពះរលំ ត់នូវេ មនស និងេទមនស អពំ ីមុន

ផង តថគតបនចូលដល់ចតុតជថ ឈនឥតទុកខ ឥតសុខ មនសតិដ៏ ត

េ ពះឧេបកខ េហយេន ។ កលែដលចិតខជ ប់ខួនជ បរសិ ុទផធ ូរផង់ មិន

មនកិេលស បសចកេសចកេី ហងម ជចិតទន់ សមគួរដល់កមម

ជចិតនឹងធងឹ មនិ ញប់ញ័ រ យ៉ ងេនះេហយ តថគតឯង កប៏ ន

បេងនចិតចូលេទ កុងន បុេពនិ នុស តិញញ ណ (ញណជេ គ ង
រលឹកជតិមុនបន)
។ តថគតឯង ករ៏ លឹកជតែិ ដលបន ស័យេន

មកអពំ ីមុន ជអេនកជតិ ។ រលឹកជតបិ នដូចេមច ។ រលឹកបន

១ ជតិ ២ ជតិ ៣ ជតិ ៤ ជតិ ៥ ជតិ ១០ ជតិ ២០ ជតិ ៣០ ជតិ

៤០ ជតិ ៥០ ជតិ ១០០ ជតិ ១ ពន់ជតិ ១ ែសនជតិកប៏ ន រលឹក

បនេ ចនសវំ ដកបប េ ចនវវិ ដកបប េ ចនសវំ ដវវិ ដកបបក៏បន ដូេចះន

ថ តថគតបនេកតកុ ងន ភពឯេ ះ មនេឈម ះយ៉ ងេនះ មន

េគ តយ៉ ងេនះ មនសមបុ រយ៉ ងេនះ មន រយ៉ ងេនះ ទទួល

សុខទុកយខ ៉ ងេនះ មនកណំ ត់ យុ បុេ៉ ណះ តថគតចយុ តចកអតភពេនះ

43

១៣

េវរញជ កេណ េតវជិ ជ កថ

អមុ ត ឧទបទឹ ត បសឹ ឯវនំ េម ឯវេំ គេ ឯវ-ំ

វេ ឯវម េ ឯវសំ ុខទុកខ បបដិសំេវទី ឯវមយុ បរ-ិ

យេន េ តេ ចុេ ឥធបូ បេនន តិ ។ ឥតិ ករ ំ

សឧេទទសំ អេនកវហិ ិតំ បុេពនិ សំ អនុស មិ ។

អយំ េខ េម ពហណម រតិយ បឋេម យេម

បឋម វជិ ជ អធិគ អវជិ ជ វហិ វជិ ជ ឧបបនន

តេម វហិ េ េ េក ឧបបេនន យថតំ អបប-

មតស បិេន បហិតតស វហិ រេ ។ អយំ

េខ េម ពហណម បឋម អភិនិពិធ អេ សិ

កុកុ កដចឆ បកេស វ អណេកសម ។ េ ឯវ ំ សម-

ហិេត ចេិ ត បរសិ ុេទធ បរេិ យទេត អនងេគ ណ វគិ ត-ូ

បកិ កេលេស មុទុភេូ ត កមមនិេយ ឋិេត េនញជ បបេត

ស នំ ចុតបូ បតញញ យ ចិតំ អភិនិនន េមសឹ ។

44

១៣

េវរញជ កណ សែមងអំពីៃ តវជិ ជ

េហយបនេទេកត កុងន ភពឯេ ះ ែដលេទេកតកុ ងន ភពេនះ តថគត

ក៏មនេឈម ះយ៉ ងេនះ មនេគ តយ៉ ងេនះ មនសមបុ រយ៉ ងេនះ

មន រយ៉ ងេនះ បនទទួ លសុ ខទុ កខយ៉ ងេនះ ម ន ក ំណ ត់

យុ បុេ៉ ណះ តថគតឯងចយុ តចកអតភពេនះេហយ មកេកតកុ ងន

ភពេនះ ។ តថគតរលឹក មនូវជតិ ែដល ស័យេនពីមុន បនេ ចន

ជតិ ពមទងំ ករៈ ពមទងំ ឧេទសទ យ៉ ងេនះ ។ មន ល ពហមណ៍

បឋមវជិ ជ េនះេហយ ែដលតថគតបន ស់ដឹង កុងន យមជដបំ ូងៃន តី

លុះដល់េសចកីលងង ខ់ ច តប់ តេ់ ទ េសចកេី ចះដឹង បកដ កេ៏ កត េឡង

ងងតឹ ខច ត់បតេ់ ទ ពនឺ ក៏េកតេឡងដល់ តថគត ែដលកពំ ុ ងអងុយគ បង

ម រតី មិន បែហសេធសខំ បឹងដុតបផំ ញកិេលស មនចិតមូលសុងឥត

មននឹកនដល់កយនិងជវី តិ េឡយ ដូចជបណិ តទងំ យ ែដលបន

នូវបឋមវជិ ជ នុះ៎ ដូេចន ះែដរ ។ មន ល ពហមណ៍ េនះឯងជបឋមវជិ ជ ែដល

តថគតបន ស់ដងឹ េហយ ដូចជកូនមន់ញស់េចញចកសមបកពង ។

កលែដលចិតខជ ប់ខួនជ បរសិ ុទផធ ូរផង់ មិនមនកេិ លស បសចកេសចកី

េ ហមង ជចិតទន់សមគួ រដល់ កមម ជចិតនឹងធងឹ មិនញបញ់ ័ រយ៉ ង

េនះេហ យ តថគតេទបបេងនចិតចូលេទកុងន ញណ ែដលនឲំ យបន

ស់ដឹងនូវចុតិ និងបដិសនិៃធ នសតទងំ យ គឺចុតូបបតញញ ណ ។

45

១៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

េ ទិេពន ចកុ ខ ន វសិ ុេទធន អតិកកនមនុស-
េកន
សេត បស មិ ចវមេន ឧបបជជមេន ហីេន

បណី េត សុវេណ ទុពេណ សុគេត ទុគគេត យថ-

កមូមបេគ សេត បជនមិ ឥេម វត េភេន ស
កយទុចចរេិ តន សមនន គ
វចីទុចចរេិ តន សមនន -

គ មេនទុចចរេិ តន សមនន គ អរយិ នំ ឧប ទក

មិចឆ ទដិ ិក មិចឆ ទិដិកមមសមទន េត កយស

េភទ បរ ំ មរ អបយំ ទុគគតឹ វនិ ិបតំ នរិ យំ

ឧបបនន ឥេម បន េភេន ស កយ-

សុចរេិ តន សមនន គ វចីសុចរេិ តន សមនន គ

មេនសុចរេិ តន សមនន គ អរយិ នំ អនុប ទក

សមម ទិដិក សមម ទិដិកមមសមទន េត កយស

េភទ បរ ំ មរ សុគតឹ សគគំ េ កំ (១) ឧបបនន តិ ។

ឥតិ ទេិ ពន ចកុ ខ ន វសិ ុេទធន អតិកកនមនុសេកន
សេត បស មិ ចវមេន
ឧបបជជមេន ហីេន បណី េត
១ សគគេ កនិបិ បេ ។

46

១៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

តថគតពិចរ េមលនូវសតទងំ យ ែដលចយុ ត និងចប់បដិសនិទធ ប

េថកនិងឧតម មនស នលនិង កក់ េទកន់សុគតិ និងទុគតគ ិ

េ យចកុ ខដូ ចជទិ ពដ៏បរសិ ុ ទធ ៃ កែលងជងចកុ ខរបស់ មនុ ស ម ញញ
ក៏េឃញចបស់នូវសតទងំ យ ែដលអេនទ លេទ មកមមថ េអហ៎ន

សតទងំ អមបលេនះ បកបេ យកយទុចរច តិ បកបេ យវចីទុចរច តិ

បកបេ យមេនទុចរច តិ ជមិចឆ ទិដិ បកន់មនំ ូវកមម ជមចិ ឆ ទិដិ

និយយតិះេដ លអរយិ បុគលគ ទងំ យ សតទងំ េនះ លុះដល់រ ំ ង

ខនធ បនទ ប់អពំ ីមរណៈ កេ៏ ទេកត ឯអបយ(១) ទុគតគ (ិ ២) វនិ ិបត(៣)

នរក(៤) មួយេ ត េអហ៎ន សតទងំ អមបលេនះ បកបេ យកយ-

សុចរតិ បកបេ យវចីសុចរតិ បកបេ យមេនសុចរតិ ជសមម ទិដិ

បកន់មនំ ូវកមម ជសមម ទិដិ មនិ តិះេដ លអរយិ បុគលគ ទងំ យ សត

ទងំ អមបលេនះ លុះដល់រ ំ ងខនធ បនទ បអ់ ពំ ីមរណៈ ក៏េទេកត

កុ ងន េ កគសឺ ុគតិ(៥) និង ថ នសួគ៌(៦) ។ តថគតពិចរ េមលនូវ

សតទងំ យ ែដលចយុ តនិងចប់បដសិ និធ ទបេថកនិងឧតម

១ កំេណ តសតតិរចឆ ន ។ ២ េ បតវសិ ័យ ។ ៣ អសុរកយែដលមនមហិទិធឫទិធដូច ហូ

អសុរនិ ទជេដម ។ ៤ េ កែដលគម នេសចកីចេ មនមន បករេ ចន មនអវចី ិនរកជេដម ។

៥ សេ ងគ ះយកគតិរបស់មនុស ចូលផង ។ ៦ ចំេពះយកគតិៃនេទវ ែតមយ៉ ង ។

47

១៥

េវរញជ កេណ េតវជិ ជ កថ

សុវេណ ទុពេណ សុគេត ទុគគេត យថកមូមបេគ

សេត បជនមិ ។ អយំ េខ េម ពហណម រតិយ

មជឈេិ ម យេម ទុតយិ វជិ ជ អធិគ អវជិ ជ វហិ

វជិ ជ ឧបបនន តេម វហិ េ េ េក ឧបបេនន

យថតំ អបបមតស បិេន បហិតតស វហិ រ-

េ ។ អយំ េខ េម ពហណម ទុតិយ អភិនិពិធ

អេ សិ កុកុ កដចឆ បកេស វ អណេកសម ។

េ ឯវ ំ សមហិេត ចេិ ត បរសិ ុេទធ បរេិ យទេត

អនងេគ ណ វគិ តបូ កិ កេលេស មុទុភេូ ត កមមនេិ យ

ឋិេត េនញជ បបេត ស នំ ខយញញ យ

ចិតំ អភិននិ ន េមសឹ េ ឥទំ ទុកខ និ យថភតូ ំ

អពភញញ សឹ អយំ ទុកខ សមុទេយតិ យថភតូ ំ អពភញញ -

សឹ អយំ ទុកខ និេ េធតិ យថភតូ ំ អពភញញ សឹ អយំ

ទុកខ នេិ ធគមិនី បដិបទតិ យថភតូ ំ អពភញញ សឹ

48

១៥

េវរញជ កណ សែមងអំពីៃ តវជិ ជ

មនស នលនិង កក់ េទកន់សុគតិនិងទុគតគ ិ េ យចកុដខ ូចជ

ទិពដប៏ រសិ ុទធ ៃ កែលងជងចកុ រខ បស់មនុស មញញ កេ៏ ឃញចបស់នូវ

សតទងំ យ ែដលអេនទ លេទ មកមម េ យ បករដូេចះន ។ មន ល

ពហមណ៍ វជិ ជ ទី ២ េនះឯងេហយ ែដលតថគតបន ស់ដឹងកុ ងន យម
េសចកេី ចះដងឹ
ជក លៃន តី លុះដល់េសចកីលងង ់ខច តប់ ត់េទ

បកដ ក៏េកតេឡង ងងឹតខច ត់បតេ់ ទ ពនឺក៏េកត េឡងដល់តថគតែដល

កពំ ុ ង បង ម រតី មិន បែហសេធស ខំ បឹងដុតបផំ ញកិេលស មនចិត

មូលសុងឥតមននឹកនដល់កយនិងជវី តិ េឡយ ដូចជបណិ តទងំ យ

ែដលបននូវវជិ ជ ទី ២ នុ៎ះដូេចន ះែដរ ។ មន ល ពហមណ៍ េនះឯងជវជិ ជ

ទី ២ ែដលតថគតបន ស់ដឹងេហយ ដូចជកូនមន់ែដលញស់េចញ

ចកសមបកពង ។ កលែដលចិតខជ ប់ខួនជ បរសិ ុទផធ ូរផង់ មនិ មនកិេលស
បសចកេសចកេី ហមង ជចិតទន់ សមគួរដល់កមម ជចិតនឹងធឹង

មិនញប់ញ័ រ យ៉ ងេនះេហយ តថគតេទបបេងនចិតចេំ ពះេទកុ ងន

ញណជេហតុឲយបនអស់េទៃន សវៈទងំ យ គឺ សវកយខ ញញ ណ

តថគតក៏ដឹង បកដ មពិតថ េនះជទុកខ ដឹង បកដ មពិតថ េនះ

ជេហតុនឲំ យេកត ទុកខ ដឹង បកដ មពិតថ េនះជេសចកីរលតទ់ ុកខ
ដឹង បកដ មពិ តថ
េនះជបដិបទឲយបនដល់ នូ វេសចកីរលត់ទុ កខ

49

១៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

ឥេម ស តិ យថភតូ ំ អពញភ ញ សឹ អយំ

សវសមុទេយតិ យថភតូ ំ អពភញញ សឹ អយំ

សវនេិ េធតិ យថភតូ ំ អពភញញ សឹ អយំ

សវនិេ ធគមិនី បដិបទតិ យថភតូ ំ អពភ-

ញញ សឹ តស េម ឯវ ំ ជនេ ឯវ ំ បស េ

កមស បិ ចិតំ វមិ ុចចិតថ ភ ស បិ ចិតំ វមិ ុចិចតថ(១)

អវជិ ជ ស បិ ចិតំ វមិ ុចិចតថ វមិ ុតសឹម វមិ ុតមីតិ(២)

ញណំ អេ សិ ខី ជតិ វុសិតំ ពហចម រយិ ំ

កតំ ករណី យំ នបរ ំ ឥតថ យតិ អពភញញ សឹ ។

អយំ េខ េម ពហណម រតិយ បចឆេិ ម យេម

តតិយ វជិ ជ អធិគ អវជិ ជ វហិ វជិ ជ ឧបបនន

តេម វហិ េ េ េក ឧបបេនន យថតំ អបប-

មតស បិេន បហិតតស វហិ រេ ។ អយំ

េខ េម ពហណម តតិយ អភិនិពិធ អេ សិ

កុកុ កដចឆ បកេស វ អណេកសមតិ ។ ។

១ េយភុេយយន ឥេ បរ ំ ទិ ស បីតិ អតិថ ។ ២ វមិ ុតមីតិបិ បេ

50