វិន័យបិដក ភាគទី១

៦៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

េម េនះ បនេឃញភិកុ អខ មបលេនះមកអពំ ីចមង យ ក៏ចូលេទ តង់

កែនងែដលភិកុ ទខ ងំ េនះេន លុ ះចូ លេទដល់ េហ យ (កស៏ ែមង ករ)

េធចេងះក ឲយញក់ញ័ រផង េធក នុ យទ ឲយកេ មក ផង េពងចេងះក ផង បនេធ

នូវនិមតិ ផង អពំ ីខងមុខភិកុ ទខ ងំ យេនះ ។ គេនះ ភិកុ ទខ ងំ េនះ

មនេសចកី តះិ រះិ យល់ េឃញថ ភិកុ ខេនះេសពេមថុនធមមនឹងេម េនះ

េ យពិតឥតមនសង យ័ េទបនគំ ន ពួ នចឃំ េំ មលកុងន ទីកបំ ងំ ១ ។

លំ ប់េនះ ភិកុ េខ នះ េដរេទបិណបតកុ ងន កងេវ លី បនបិណបត
េហយ តឡបម់ កវញិ ។ គេនះ េម េនះ ក៏ចូលេទ តង់កែនងែដល

ភិកុ េខ នះេន ។ លំ ប់េនះ ភិកុ េខ នះ ឆនប់ ិណបតេនះមួយចែំ ណក

បនឲយដល់េម មួយចែំ ណក ។ គេនះ េម សុី របិណបត

េនះេហយ ក៏េពងចេងះក ចេំ ពះេទភិកុ េខ នះ ។ លំ បេ់ នះ ភិកុ េខ នះ

កេ៏ សពេមថុនធមនម ឹងេម េនះ ។ េទបភិកុ ទខ ងំ យេនះ បនេពល
សិកខ បទ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់បញញត
ពកយេនះនឹងភិកុ េខ នះថ វុេ

េហយមិនែមនឬ ែន វុេ េហតុអី ក៏បនជអកន មកេសពេមថុនធមម

នឹងេម េនះ ។ ភកិ ុ េខ នះ េឆយថ ែន វុេ ទងំ យ សិកខ បទ

ពះដម៏ ន ពះភគ ទង់បញញតពិតែមនេហយ ែតសិកខ បទេនះ ទង់

151

៦៧

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស បឋមនុបបញញតិ មកកដីវតុថ

បញតញ ំ តញច េខ មនុស តិ ិថយ េន តិរចឆ នគ យតិ ។

ននុ វុេ តេថវ តំ េ តិ អននុចឆវកិ ំ

វុេ អននុេ មិកំ អបបដិរបូ ំ អស មណកំ

អកបបយិ ំ អករណី យំ កថំ ហិ នម តំ

វុេ ឯវ ំ កខ េត ធមមវនិ េយ បពជិ

ន សកិខ ស សិ យវជីវ ំ បរបិ ុណំ បរសិ ុទំធ

ពហចម រយិ ំ ចរតិ ុំ ននុ វុេ ភគវ អេនក-

បរយិ េយន វ ិ គយ ធេមម េទសិេ េន

ស គយ ។ េប ។ កមបរ ិ នំ វបូ សេម

អកខ េ េនតំ វុេ អបបសនន នំ ប ទយ

បសនន នំ ភិេយយភ យ អថេខតំ វុេ
អបបសនន នេញច វ ឯកចច នំ
អបប ទយ បសនន នញច

អញថញ យតិ ។ អថេខ េត ភិកូខ តំ ភិកុ ំខ
វគិ រហិ ភគវេ ឯតមតថំ
អេនកបរយិ េយន

េ េចសំុ ។

152

៦៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ អនុបបញញតិទី ១ និទនេម

បញញតចេំ ពះែត សីមនុស មិនែមនបញញតចេំ ពះសតតិរចឆ នញី េទ ។

ភិកុ ទខ ងំ យេនះេពលថ ែន វុេ សិកខ បទែដល ពះអងបគ ញតញ
មិនែមនឬ ែន វុេ
ចេំ ពះ សីមនុស ក៏ដូចសតតិរចឆ នញី ែដរ

(អេំ ព កក់ែដលអកន េធេ នះ) ជអេំ ពមនិ សមគួរ មិន តវទនំ ង មិន

តវែបប មិនែមនជរបស់សមណៈ មិនគបប ី មិនគួរេធេ ទ ែន វុេ

គួ រេបែដរ អនកឯងបួសកុ នងធមមវនិ ័យែដល ពះដ៏មន ពះភគ ស់សែមង

លេហ យយ៉ ងេនះ ត ងំ េទជ ប ពឹត ពហមចរយិ ធម៌ឲយបរសិ ុ ទេធ ពញ

េលញដ បអស់ជីវតិ មនិ េកត ែន វុេ ធម៌ែដល ពះដម៏ ន ពះភគ ទង់

សែមងេហ យេដមបឲី យ បសចក គៈ មិនែមនេដមប ី បកបេ យ គៈេទ

។ េប ។ កិរយិ រមង ប់នូវេសចកីេក ក យអនះទ អែនងទ កុងន កមទងំ យ
ពះអងគ ទង់សែមងេហយេ យអេនកបរយិ យ មិនែមនឬ មន ល វុេ

អេំ ព កក់ែដលអកន េធេនះ មិនែមននឲំ យេកតេសចកី ជះថដល់ជនទងំ -

យែដលមិនទន់ ជះថេទ មិនែមនដឹកនជំ នទងំ យែដល ជះថ

េហយឲយរងឹ រតឹ ែត ជះថែថមេទ តេទ ែន វុេ អេំ ព កកែ់ ដលអកន េធ

េនះរែមងនឲំ យេកតេសចកីមិន ជះថដល់ ជនទងំ យ ែដ ល មិ ន ទ ន់

ជះថ ដឹកនជំ នទងំ យខះែដល ជះថេហយឲយបត់ ជះថេទវញិ ។

គេនះ ភិកុ ទខ ងំ យេនះ ក៏តិះេដ លភិកុេខ នះ េ យបរយិ យ

េ ចនេហយនគំ ន កបទូលេសចកីនុះ៎ ចេំ ពះ ពះដម៏ ន ពះភគ ។

153

៦៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

[២២] អថេខ ភគ ឯតសឹម និទេន ឯតសឹម

បករេណ ភិកុ ខ សងឃ ំ សនិនប េប តំ ភិកុ ំខ
េមថុនំ
បដិបុចឆិ សចចំ កិ រ តំ ភិកុ ខ មកកដយិ ពុេទធ

ធមំម បដិេសវសតី ិ ។ សចំច ភគ តិ ។ វគិ រហិ

ភគ អននុចវឆ កិ ំ េមឃបុរសិ អននុេ មិកំ អបបដិ-

របូ ំ អស មណកំ អកបបយិ ំ អករណី យំ កថំ ហិ

នម តំ េមឃបុរសិ ឯវ ំ កខ េត ធមមវនិ េយ បពជិ

ន សកិខ ស សិ យវជីវ ំ បរបិ ុណំ បរសិ ុទំធ ពហ-ម

ចរយិ ំ ចរតិ ុំ ននុ មយ េមឃបុរសិ អេនកបរ-ិ

យេយន វ ិ គយ ធេមម េទសេិ េន ស គយ

។ េប ។ កមបរ ិ នំ វបូ សេម អកខ េ វរេន

េមឃបុរសិ សវី សិ ស េឃរវសិ ស មុេខ អងគជតំ

បកិខ តំ ន េតវ មកកដិយ អងគជេត អងគជតំ បកិខ តំ

វរេន េមឃបុរសិ កណសបបស មុេខ អងគជតំ បកិខ តំ

ន េតវ មកកដិយ អងគជេត អងគជតំ បកិខ តំ

វរេន េមឃបុរសិ អងគ រកសុយ ទិ យ

សមបជជលិ យ សេញជ តភិ ូ យ អងគជតំ បកិខ តំ

154

៦៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

[២២] េ ពះនិទនេនះ ដេំ ណ រេនះ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់ឲយ

បជុភំ ិកុ សខ ងឃ េហយ ស់សួរភិកុ េខ នះ កុ ងន េវ េនះថ មន លភកិ ុ ខ ឮថ
អកន ឯងេសពេមថុនធមនម ឹងេម ពិតែមនឬ ។ ភិកុ េខ នះ កបទូលថ សូម
ទនពិតែមន ។ ពះពុ ទដធ ៏មន ពះភគ ទង់តះិ េដ លថ ែនេមឃបុរស

(អេំ ព កក់ែដលអកន ឯងេធេនះ) ជអេំ ពមិនសមគួរ មនិ តវទនំ ង មិន

តវែបប មនិ ែមនជរបស់សមណៈ មនិ គបប ី មិនគួរេធេទ ែនេមឃបុរស គួរ

េបែដរ អកន ឯងបួសកុ ងន ធមវម និ ័យែដលតថគតសែមងេហយេ យលយ៉ ង
េនះ ត ងំ េទជ ប ពឹ ត ពហមចរយិ ធម៌ឲយបរសិ ុ ទធេពញេលញដ ប

ដល់ អស់ជីវតិ មិនេកត ែនេមឃបុ រស ធម៌ែដលតថគតសែមងេហ យ

េដម ប ី បសចក គៈ មនិ ែមនេដម ប ី បកបេ យ គៈេទ ។ េប ។ កិរយិ

រមង ប់នូវេសចកេី ក ក យអនះទ អែនងទ កុ ងន កមទងំ យ តថគតសែមង

េហយេ យអេនកបរយិ យ ែនេមឃបុរស អកន ឯង ក់អងជគ តេទកុ ងន

មត់ សីរពិស មនពិសដ៏េក វក បេសរជង អកន ឯង ក់អងជគ តេទ

កុ នងអងគជតរបស់េម មិន បេសរេ ះេឡយ មន លេមឃបុរស អនកឯង

ក់អងជគ តេទកុ ងន មត់ពស់ែវក បេសរជង ែដលអកន ឯង ក់អងជគ តេទ

កុងន អងជគ តរបស់េម េនះពុំ បេសរេ ះេឡយ មន លេមឃបុរស សូវ

អកន ឯង កអ់ ងជគ តេទកុ ងន គនំ ររេងកេភង េក ែដលកពំ ុងេឆះសេនធ សេនធ

155

៦៩

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស បឋមនុបបញញតិ មកដក ីវតុថ

ន េតវ មកកដិយ អងគជេត អងគជតំ បកិខ តំ តំ

កិ ស េហតុ តេ និទនំ ហិ េមឃបុរសិ

មរណំ និគេចឆយយ មរណមតំ ទុកំខ ន

េតវ តបបចចយ កយស េភទ បរ ំ មរ

អបយំ ទុគគតឹ វនិ ិបតំ និរយំ ឧបបេជជយយ ឥេ -

និទនញច េខ េមឃបុរសិ កយស េភទ បរ ំ

មរ អបយំ ទុគគតឹ វនិ ិបតំ និរយំ ឧបបេជជយយ

តតថ នម តំ េមឃបុរសិ យំ តំ អសទធមមំ

គមធមំម វសលធមំម ទុដុ លំ ឱទកនិកំ រហស ំ

ទយំ ទយសមបតឹ សមបជិជស សិ េនតំ េម-

ឃបុរសិ អបបសនន នំ ប ទយ ។ េប ។

ឯវញច បន ភិកខ េវ ឥមំ សិកខ បទំ ឧទទិេសយយ-

ថ េយ បន ភិកុ ខ េមថុនំ ធមំម បដិេសេវយយ

156

៦៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ អនុបបញញតិទី ១ និទនេម

មនអ តេភងដ៏រុងេរ ងវញិ បេសរជង ឯអងគជតែដលអនកឯង ក់

េទកុ នងអងគជតរបស់េម េនះ ពុ ំ បេសរេឡយ ពកយែដលតថគត

េពលេនះ េ ពះេហតុអី មន លេមឃបុរស េ ពះថ េទះបីបុគលគ ដល់

នូវេសចកី ប់ ឬេសចកីទុកេខ សរទ នឹង ប់ េ យេហតុែដល ក់នូវអង-គ

ជតេទកុ នងមត់ពស់ ែវកជេដមេនះក៏េ យ បុ គគលេនះលុះរ ំ ង

ខនធ នឹងបនចូលេទកន់តិរចឆ នកេំ ណ ត េ បត អសុរកយ នរក

េ ពះែត ក់អងគជតេទកុ នងមត់ពស់ែវកជេដមេនះក៏េទ មន លេមឃ-

បុរស (ឯភិកុ ខេនះ) លុះរ ំ ងខនធ ក៏រែមងែតេទកន់តិរចឆ នកេំ ណ ត

េ បត អសុរកយ នរក េ ពះេហតុែដល ក់អងជគ តេទកុ ងន អង-គ

ជតេម េនះឯង មន លេមឃបុ រស កលេបកមមេនះ មនេទស

ធងន់ដល់ េមះេហ យ អនកឯងមិនគួរេប ៊ នេសពអសទមធ មជធម៌របស់អនក

សុក ជធមរ៌ បស់មនុស េថកទប កស់េ យអេំ ព កក់ មនកចិ ច

េ យទឹកជទីបផំ ុត របស់ជនមនគូ សករ ជធម៌ កេ់ ល ម ែដល

េគ តវរួ បរួ មគន ែតពី រនក់េនះេ ះ មន លេមឃបុ រស អំេព ែដល

អនកឯងេធេនះមិន ប ពឹ តេទ េដមបេី សចកី ជះថដល់ ជនទងំ យ

ែដលមិនទន់ ជះថេទ ។ េប ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ អកន ទងំ -
យគបបសី ែមងសិកខ បទេនះយ៉ ងេនះថ ភកិ ុ ខ មួយេសពេមថុនធមម

157

៧០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អនមេ តិរចឆ នក យបិ ប ជិ េក េ តិ
សិកខ បទំ
អសំ េ តិ ។ ឯវញិ ច ទំ ភគវ ភិកូខ នំ
សមពហុ
បញតញ ំ េ តិ ។

មកដក ីវតុថ(១) និដិតំ ។

[២៣] េតន េខ បន សមេយន

េវ លិក វជី ជបុ តក ភិកូខ យវទតំថ ភុញឹ ជ សុ
យវទតថំ ន យឹសុ យវទតំថ
សុបឹសុ យវទតំថ

ភុញិ ជ យវទតំថ សុបិ យវទតំថ ន យិ

អេយនេិ មនសិករ ិ សិកំខ អបបចចកខ យ ទុពលយ ំ

អនវកិ េមថុនំ ធមំម បដិេសវសឹ ុ ។ េត អបេរន

សមេយន ញតិពយសេននបិ ផុ េភគពយសេននបិ

ផុ េ គពយសេននបិ ផុ យសនម ំ ននំទ

ឧបសងមក ិ ឯវ ំ វេទនិ ន មយំ ភេន ននទ

ពុទធគរហិេន ន ធមមគរហិេន ន សងឃគរហិេន

អតគរហិេន មយំ ភេន ននទ អនញគញ រហិេន

១ បយេ មកកដីសិកខ បទនិ ទិស តិ ។

158

៧០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

េ យេ ចេទ សូមបនី ឹងសតតិរចឆ នញី ភិកុេខ នះ តវ បតិប ជកិ

រកសំ សគម ន ។ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់បញតញ សិកខ បទេនះ ចេំ ពះភិកុ ខ

ទងំ យ េ យេហតុយ៉ ងេនះឯង ។

និទនេម ចប់ ។

[២៣] កុ នងសម័យេនះ ពួ កភិកុ ខវជីជបុ តេនកុ នង កងេវ លី ជ
េ ចន រូប នគំ ន ឆន់ែឆតេហយសិង ៗ សបក េ់ ហយ សង់ទឹក ៗ េហយឆន់ ៗ

េហយសិង ៗ សបក ់សលក ់េហយ សង់ទឹក ឥតបនេធទុកកុ ងន ចិតេ យ

ឧបយ បជញ េឡយ មនិ េពល សិកខ មិនេធឲយចបស់នូវភវៈជអកន

មនកមងំ ថយ (គឺមនិ សឹកសិន) េហយេសពេមថុនធមម ។ លុះសមយ័

តមកខងេ កយ ភិកុ ទខ ងំ េនះ បទះេសចកី ពត់ បសចកញតិខះ

បទះេសចកវី និ សេភគសមបតិខះ បទះេ គមកេប តេប នខះ (កន៏ គំ ន )

ចូលេទរក ពះ ននដទ ៏មន យុ េហយេពលពកយយ៉ ងេនះថ បពិ ត

ពះ ននទដ៏ចេ មន េយងខុំញទងំ យមិនែមនជអនកតះិ េដ ល ពះពុ ទធ

តិះេដ ល ពះធម៌ តិះេដ ល ពះសងឃេទ បពិ ត ពះ ននទដ៏ចេ មន

េយង ខុទំញ ងំ យជអកន តិះេដ លែតខួនឯង មនិ ែមនតិះេដ លអកន ដៃទេទ

159

៧១

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស ទុតិយនុបបញញតិ វជីជបុតកវតុថ

មយេមវម អលកិខ ក មយំ អបបបុញញ េយ មយំ

ឯវ ំ កខ េត ធមវម និ េយ បពជិ នសកិខ ម

យវជីវ ំ បរបិ ុណំ បរសិ ុទំធ ពហចម រយិ ំ ចរតិ ុំ ឥទនិបិ

េច(១) មយំ ភេន ននទ លេភយយម ភគវេ

សនេិ ក បពជំជ លេភយយម ឧបសមបទំ ឥទនិបិ
កុស នំ
មយំ វបិ ស ក ធមម នំ បុពរ បររតំ

េពធិបកិខ កនំ ធមម នំ ភវននុេយគមនុយុ វ-ិ

ហេរយយម ធុ ភេន ននទ ភគវេ ឯតមតំថ

េ េចហីតិ ។ ឯវមវុេ តិ េខ យម នេនទ

េវ លិកនំ វជី ជបុ តកនំ បដិស ុណិ េយន ភគ
េ េច-
េតនុបសងមក ិ ឧបសងមក ិ ភគវេ ឯតមតំថ

សិ ។ អ នេមតំ ននទ អនវកេ យំ តថគេ

១ ឱ. ម. ឥទនិ េចបិ ។

160

៧១

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ អនុបបញញតិទី ២ និទនវជីជបុតកភិកុខ

េយងខុទំញ ងំ យ បនមកបួសកុងន ធមវម និ ័យ ែដល ពះដ៏មន ពះភគ
ក៏េទជ ប ពឹ ត ពហម-
ទង់ ស់ សែមងេហ យេ យ បៃពយ៉ ងេនះ

ចរយិ ធម៌ឲយបរសិ ុទធ ឲយបរបិ ូណ៌ អស់មួយជីវតិ មនិ េកត េយងខុទំញ ងំ យ

េ េពញជមនុ ស ឥតសំ ង សន េយងខុ ំញេពញជមនុ ស ឥត

បុណយ បពិ ត ពះ ននដទ ៏ចេ មន េប បសិនជេយង ខុបំញ ននូវបពជជ បន

នូវឧបសមបទ កុ ងន សំ ក់ ពះដ៏មន ពះភគឥឡូ វេនះេទ ត េនះេយង

ខុគំញ ងន់ ឹងបនេឃញនូវកុសលធម៌ទងំ យ នឹងខំ បឹង បកបពយយមជ

េ គ ងញុ ងំ ធម៌ទងំ យ ែដលជចែំ ណកៃនេពធិញណឲយចេ មនអស់

តីមុន និង តេី កយ (គបឺ ឋមយមនិងបចិមឆ យម) កុ ងន កលឥឡូ វេនះ
ឯង បពិ ត ពះ ននដទ ៏ចេ មន េយងខុសំញ ូមអងរ សូមេ កមច ស់នេំ សចកី
េនះេទ កបទូល ពះដ៏មន ពះភគឲយទនផង ។ ពះ ននដទ ម៏ ន យុ

កទ៏ ទួលពកយរបស់ពួកភិកុ វខ ជីបជ ុ តអកន កងេវ លីថ េអ វុេ េហ យ

ចូលេទកន់ទីែដល ពះដ៏មន ពះភគគង់ លុះចូលេទដល់េហយ ក៏បន

កបទូលេសចកីនុ៎ះ ចេំ ពះ ពះដម៏ ន ពះភគ ។ ពះអងគ ទង់ ស់

ថ មន ល ននទ តថគតគបបដី កសិកខ បទេឈម ះប ជិក ែដលតថគត

161

៧២

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

វជី ជនំ វជី ជបុ តកនំ ករ វកនំ

ប ជិកំ សកិ ខ បទំ បញញតំ សមហូ េនយយតិ ។

[២៤] អថេខ ភគ ឯតសឹម និទេន ឯតសឹម

បករេណ ធមឹម កថំ ក ភិកូខ មេនសិ េយ

េខ(១) ភិកខ េវ ភិកុ ខ សកិ ំខ អបបចចកខ យ ទុពលយ ំ

អនវកិ េមថុនំ ធមមំ បដិេសវតិ េ គេ

ន ឧបសមបេទតេព េយ ច េខ ភិកខ េវ ភិកុ ខ (២)

សិកំខ បចចកខ យ ទុពលយ ំ វកិ េមថុនំ ធមមំ

បដិេសវតិ េ គេ ឧបសមបេទតេព ឯវញច បន

ភិកខ េវ ឥមំ សិកខ បទំ ឧទទិេសយយថ េយ បន ភិកុ ខ

ភិកូខ នំ សិកខ ជីវសមបេនន សកិ ំខ អបបចចកខ យ

ទុពលយ ំ អនវកិ េមថុនំ ធមំម បដិេសេវយយ អនមេ

តរិ ចឆ នគ យបិ ប ជិ េក េ តិ អសំ េ តិ ។

១ ឱ. បន ។ ២ សព ថ យំ បេ នតិថ ។

162

៧២

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

បនបញញតេហ យដល់ វកទងំ យ េ ពះេហតុៃនជនអនកេនកុ នងែដន

វជីទជ ងំ យកី េ ពះេហតុៃនវជីបជ ុតកភិកុ ទខ ងំ យកី េ យអេំ ព

អេំ ពនុ៎ះ មិនែមនជេហតុ មនិ ែមនជឱកសេឡយ ។

[២៤] េ ពះនិទនេនះ េ ពះដេំ ណ រេនះ េទប ពះដ៏មន ពះ

ភគ ជមច ស់ ទង់សែមងធមីមកថ េហ យ ស់ េ ភិកុ ខទងំ យ

មកេហ យ មន ពះពុ ទដធ ីកថ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ ភកិ ុ ខ មួយ

មិនេពល សិកខ មិន បកសខួនថជអនកមនកមងំ ថយ េហ យ

េសពេមថុនធមម េបភ ិកុ េខ នះមក (សូមឧបសមបទនឹងសងឃេទ ត) សងឃ

មិន តវឲយឧបសមបទេឡយ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ េបភ កិ ុ ខ មួយេពល

សិកខ េហយ បកសខួនថជអកន មនកមងំ ថយ េហយេសពេមថុន-

ធមម េបភ ិកុ េខ នះ (សូមបួសេទ ត) សងឃគបបឲី យឧបសមបទចុះ មន ល

ភិកុ ទខ ងំ យ អកន ទងំ យគបបសី ែមងសិកខ បទេនះយ៉ ងេនះថ ភិកុ ខ

មួ យដល់ ពមេ យសិ កខ និ ង ជីវៈ (ែដលតថគតបញញតេហ យ)

ស មប់ភិកុ ខទងំ យ េហ យមិនេពល សិកខ មិនេធឲយជក់ចបស់

នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយ េហ យេសពេមថុ នធមម េ យេ ចេទ

សូមបែី តនឹងសតតិរចឆ នញី ភកិ ុេខ នះ តវ បតិប ជកិ រកសំ សគម ន ។

163

៧៣

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ បទវភិ េងគ

[២៥] េយ បនតិ េយ យទេិ យថយុ េ

យថជេចច យថនេម យថេគេ យថសីេ

យថវ ិ រ ី យថេគចេ េថេ នេ មជឈេិ ម

ឯេ វុចចតិ េយ បនតិ ។

[២៦] ភិកូខ តិ ភិកខ េកតិ ភិកុ ខ ។ ភិកខ ចរយិ ំ

អជឈបូ គេ តិ ភិកុ ខ ។ ភិននបដធេ តិ ភិកុ ខ ។ -

មញញ យ ភិកុ ខ ។ បដិញញ យ ភិកុ ខ ។ ឯហិភិកូខ តិ

ភិកុ ខ ។ តីហិ សរណគមេនហិ ឧបសមបេនន តិ ភិកុ ខ ។

ភេ ទតិ(១) ភិកុ ខ ។ េ តិ ភិកុ ខ ។ េសេកខ តិ ភិកុ ខ ។

អេសេកខ តិ ភិកុ ខ ។ សមេគគន សេងឃន ញតិចតុេតថន

កេមមន អកុេបបន នរេហន ឧបសមបេនន តិ ភកិ ុ ខ ។

១ អនុបុេពន ភេ ទតយទីសុ ចតូសុ បេឋសុ ឥតិសទទ សពតថ ន ទិស និ ។

164

៧៣

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ សិកខ បទវភិ ងគ

[២៥] តង់ពកយថ មួយ អធិបបយថ ភិកុ ជខ េថរៈកី

ភកិ ុ បខ ួសថីកម ី ភិកុ កខ លកីឯ គឺថ មែតភិកុ រខ ូប ែដល បកប
មនេឈម ះយ៉ ង មនេគ ត
កុងន កមយម ៉ ង មនជតិយ៉ ង មនេគចរ
មនេ គ ងេនយ៉ ង
យ៉ ង មន ប កតីយ៉ ង

យ៉ ង កេ៏ យ ភិកុេខ នះ តថគតេ ថ (ភិកុ )ខ មួយ ។

[២៦] តង់ពកយថ ភិកុ ខ មនវេិ គះថ សមណៈ ជអកន

សូម សមណៈេនះ េ ថ ភិកុ ខ ។ សមណៈ ចូលេទ ស័យនូវ
ភកិ ខ ចរយិ វត សមណៈេនះ េ ថ ភិកុ ខ ។ ជន ទ ទង់សពំ ត់ែដល

េគកត់េហយ ជនេនះ េ ថ ភិកុ ខ ។ ជនែដលេ ថ ភកិ ុ ខ េ ពះេហតុ

េ របញញតិថ សមណៈ ។ េ ថ ភិកុ ខ េ ពះបនេបជញ ខួន ។

េ ថ ភកិ ុ ខ េ ពះសេ មចជ ឯហិភិកុ ខ ។ េ ថ ភិកុ ខ េ ពះបន

ឧបសមបទេ យសរណគមន៍ ៣ ។ េ ថ ភិកុ ខ េ ពះេហតុជអកន

ចេ មន ។ េ ថ ភកិ ុ ខ េ ពះមន រធម៌ ។ េ ថ ភិកុ ខ េ ពះជ

អកន សិក ។ េ ថ ភកិ ុ ខ េ ពះមិនបចស់ ិក ។ េ ថ ភកិ ុ ខ

េ ពះបនឧបសមបទ េ យញតិចតុតថកមម ចដ៏សមគួរដល់ េហតុែដល

មិនមនេសចកីអន យ េ យសងឃែដល ពមេ ព ងេហយ ។ ប ភិកុ ខ

165

៧៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

តត យយំ ភិកុ ខ សមេគគន សេងឃន ញតចិ តុេតថន

កេមនម អកុេបបន នរេហន ឧបសមបេនន អយំ

ឥមសឹម អេតថ អធិេបបេ ភិកូខ តិ ។

[២៧] សិកខ តិ តិេស សិកខ អធិសលី សកិ ខ

អធិចិតសិកខ អធិបបញញ សិកខ ត ត យយំ អធិសលី -

សិកខ អយំ ឥមសឹម អេតថ អធិេបប សិកខ តិ ។

[២៨] ជីវ ំ នម យំ ភគវ បញញតំ សិកខ -

បទំ ឯតំ ជីវ ំ នម តសឹម សិកខ តិ េតន វុចចតិ

ជីវសមបេនន តិ ។

[២៩] សិកំខ អបបចចកខ យ ទុពលយ ំ អនវ-ិ

ក តិ អតិថ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មមេញច វ េ តិ

សិកខ ច អបបចចកខ ។ អតថិ ភិកខ េវ

166

៧៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ទងំ េនះ ភិកុ ខ ែដលបនឧបសមបទេ យញតិចតុតកថ មម ច ដស៏ ម-
គួរដល់ េហតុែដលមិនមនវបិ តិកេ មក េ យសងឃែដល ពមេ ព ងេហ យ

ភកិ ុ េខ នះ តថគតសេំ យកកុ ងន អតេថ នះ ។

[២៧] តង់ពកយថ សិកខ សេំ តង់សិកខ ៣ គឺ អធសិ ីល-

សិកខ ១ អធិចិតសិកខ ១ អធិបបញញ សិកខ ១ ប សិកខ ទងំ ៣ េនះ

សិកខ ែដលេ ថ អធិសីលសិកខ សិកខ េនះ តថគតសេំ យកកុ ងន

េសចកីេនះ ។ ជីវៈ គឺសិកខ បទ ែដល ពះដ៏មន
[២៨] តង់ពកយថ
សិកខ បទែដល ពះដ៏មន ពះភគបនបញញត
ពះភគ ទង់បញញតេហ យ

េហយនុ៎ះ េ ថ ជវី ៈ ភិកុែខ ដលសិក កុងន សិកខ បទ េ ថ ជវី ៈ

េនះ តថគតេ ថ អកន ដល់ ពមេ យ ជីវៈ េ យេហតុេនះឯង ។

[២៩] តង់ពកយថ មិនេពល សិកខ មិនេធឲ យចបស់នូវភវៈ

ជអកន មនកំ ងំ ថយ (មន ពះពុទភធ សិតថ) មន លភិកុ ទខ ងំ យ កិរ-ិ

យែដលភកិ ុ ខ គន់ែតេធឲ យចបស់នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយ បុ៉ែនសិកខ

េ ថ ភិកុមខ ិនទន់េពល េនេឡយក៏មន ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ

167

៧៥

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ អបបចចកខ នលកខណំ

ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ សិកខ ច បចចកខ ។

[៣០] កថញច ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ

សកិ ខ ច អបបចចកខ ។ ឥធ ភិកខ េវ ភិកុ ខ

ឧកកណិ េ អនភរិ េ មញញ ចវតិ ុកេម

ភិកុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន ជិ គុ ចឆមេន
គិហិភវ ំ បតថយមេន ឧបសកភវ ំ បតថយមេន

មកិ ភវ ំ បតថយមេន មេណរភវ ំ បតថយ-

មេន តិតិថយភវ ំ បតថយមេន តិតិថយស វកភវ ំ

បតថយមេន អស មណភវ ំ បតថយមេន អសកយ-

បុតិយភវ ំ បតថយមេន យនូននហំ ពុទធំ បចេច កខ យយនិ
វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មេម ញច វ

េ តិ សកិ ខ ច អបបចចកខ ។ អថ បន

ឧកកណិ េ អនភរិ េ មញញ ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ -

ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន ជិ គុ ចឆមេន គិហិភវ ំ

បតថយមេន ។ េប ។ អសកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន

168

៧៥

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកណខ ៈមិនេពល សិកខ

កិរយិ ែដលភិកុ បខ នេធឲ យចបស់នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយេហយ សិកខ

េថ ភកិ ុ បខ នេពល េហយ ក៏មន ។

[៣០] មន លភិកុ ខទងំ យ កិរយិ ែដលភិកុ ខ គន់ែតេធឲយចបស់

នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយ បុែ៉ នសិកខ េ ថ ភិកុ មខ ិនទន់បនេពល

េនេឡយ េនះេតដូចេមច ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ ភិកុ កខ ុ ងន សនេនះ
អផ ុ កមិនរកី យ ចង់េដមបឲី យឃតផុតចកេភទជសមណៈ េន យ យ

ធុញ ទន់ េខមព រេអមនឹងភពខួនជភិកុ ខ បថន ភពជ គហសថ បថន

ភពជឧបសក បថន ភពជអកន រក ម បថន ភពជ មេណរ

បថន ភពជតិរយិថ បថន ភពជតរិ យិថ វក បថន ភពៃនខួនមិនែមន

ជសមណៈ បថន ភពៃនខួនមិនែមនជសកយបុ ត ក៏និយយឲយអកន ដៃទ

ដងឹ ចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុំញ តវលះបង់ ពះពុ ទធ ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ

យ យ៉ ងេនះឯងេ ថ ករិ យិ ែដលភិកុ ខ គន់ែតេធឲយចបស់នូវភវៈ

ជអកន មនកមងំ ថយ បុ៉ែនសិកខ េ ថ ភិកុ មខ ិនទន់បនេពល េន

េឡយ ។ មយង៉ េទ ត ភិកុអខ ផ ុ កមនិ រកី យ ចងេ់ ចញចកសមណភព

េន យ យ ធុញ ទន់ េខមព រេអមនឹងភពខួនជភកិ ុ ខ បថន ភព

ជ គហសថ ។ េប ។ បថន នូវភពមិនែមនជសកយបុ ត កន៏ ិយយឲយ

169

៧៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

យនូននហំ ធមំម បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។

យនូននហំ សងឃ ំ បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូននហំ សិកំខ បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ វនិ យំ បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ បតិេមកំខ បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ ឧេទទសំ បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ ឧបជឈយំ បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ ចរយិ ំ បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

យនូនន ហំ សទិធវ ិ រកិ ំ (១) បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ យនូនន ហំ អេន សិកំ បចចេកខ យយនិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ សមនុបជឈយកំ បចចេកខ យយនិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ សមនចរយិ កំ

បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ ស ពហចម រ ឹ

បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ

គិហី អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ

១ បុេព សទិធវ ិ រកិ និ បឋនិ ន តំ សពតថ សេមតិ ។

170

៧៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

អកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់ ពះធម៌ ។ េប ។
និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់ ពះសងឃ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់សិកខ ។
និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបងវ់ និ ័យ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុំញ តវលះបង់បតិេមកខ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់ឧេទសទ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់ឧបជឈយ៍ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុំញ តវលះបង់ ចរយ ។
និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបង់សទិវធ ិ -
រកិ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដ ូេចន ះ មនែតខុំញ តវលះបង់
អេន សិក ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវ
លះបង់ភិកុែខ ដលមនឧបជឈយ៍េសគម ន ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ
េបដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបងភ់ កិ ុ ែខ ដលមន ចរយេសគម ន ។ និយយ
ឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដ ូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវលះបងភ់ ិកុ អខ កន ប ពឹតធម៌
ដ៏ បេសរេសគម ន ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែតខុំញ
តវេទជ គហសថ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មនែត

171

៧៧

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ អបបចចកខ នលកខណំ

ឧបសេក អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ

មេិ ក អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ

មេណេ អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ តិតិថ-

េយ អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ តិតយិថ ស វ-

េក អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ អស មេ

អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ យនូននហំ អសកយ-

បុតិេយ អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ

ទុពលយវកិ មមេញច វ េ តិ សិកខ ច អបបចចកខ ។

អថ បន ឧកកណិ េ អនភិរេ មញញ ចវ-ិ

តុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន
ជិ គុចឆមេន េប ។ អ-
គិហិភវ ំ បតថយមេន ។

សកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន យទិ បនហំ ពុទធំ

បចចេកខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ យទិ បនហំ

អសកយបុតេិ យ អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ អថ-
ហំ(១) ពុទធំ បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ អថហំ

១ ឱ. ម. អបហំ ។

172

៧៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកណខ ៈមិនេពល សិកខ

ខុ ំញ តវេទជឧបសក ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ មន

ែតខុំញ តវេទជអកន រក វត ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបដូេចន ះ

មនែតខុំញ តវេទជ មេណរ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េប

ដូេចន ះ មនែតខុំញ តវេទជតរិ យិថ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េប

ដូេចន ះ មនែតខុ ំញ តវេទជតតិ ិយថ វក ។ និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ

េបដ ូេចន ះ មនែតខុែំញ លងេធជសមណៈ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ

េបដ ូេចន ះ មនែតខុែំញ លងេធជសកយបុ ត ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះ

ឯងេ ថ កិរយិ ែដលភិកុ ខ គន់ែតេធឲយចបស់នូវភវៈជអនកមនកមងំ

ថយ បុ៉ែនសិកខ មនិ ទនេ់ ថភកិ ុ បខ នេពល េនេឡយ ។ មួយវញិ
េទ ត ភិកុអខ ផ ុ កមិនរកី យ ចង់ឃតចកសមណភព កលជទុកធខ ុញ

ទន់េខមព រេអមភពជភកិ ុ ខ បថន ភពជ គហសថ ។ េប ។ បថន ភពមនិ

ែមនជសកយបុ ត និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបែមន មនែតខុំញ
តវលះបង់ ពះពុ ទធ ។ េប ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េបែមន

មនែតខុំញ តវែលងេធជសកយបុ ត ។ េប ។ និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់
ថ កលេបេហតុយ៉ ងេនះមនពិតែមន ខុ ំញ តវលះបង់ ពះពុ ទធ ។ េប ។
និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ កលេបយ៉ ងេនះ មនែតខុ ំញ តវែលងេធ

173

៧៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អសកយបុតិេយ អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។

ហនទ ហំ ពុទធំ បចេច កខ យយនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។

ហនទ ហំ អសកយបុតេិ យ អស និ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ េប ។ េ តុ េម ពុទធំ បចចេកខ យយនិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ េ តុ េម អសកយបុតេិ យ

អស និ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយ-

វកិ មមេញច វ េ តិ សិកខ ច អបបចចកខ ។

អថ បន ឧកកណិ េ អនភិរេ មញញ ចវ-ិ

តុកេម ភកិ ុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន
ជិ គុចឆមេន គិហិភវ ំ បតថយមេន ។ េប ។

អសកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន មតរ ំ ស មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បិតរ ំ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ភតរ ំ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ភគិនឹ ស មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បុតំ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ធីតរ ំ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បជបតឹ ស មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ញតេក ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

174

៧៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ជសកយបុ ត ។ េប ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េណ យចុះ ខុ ំញ តវ
ែតលះបង់ ពះពុ ទធ ។ េប ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ េណ យចុះ

ខុ ំញ តវែលងេធជសកយបុ ត ។ េប ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ
េហតុរបស់ខុេំញ លកទុកសិនចុះ ខុ ំញ តវលះបង់ ពះពុ ទធ ។ េប ។ និយយឲយ

អនកដៃទដឹងចបស់ថ េហតុរបស់ខុ ំេញ លកទុកសិនចុះ តវែតខុ ញំែលងេធ

ជសកយបុ ត ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះេ ថ ករិ យិ គន់ែត

េធឲយចបស់នូវភវៈជអនកមនកមងំ ថយ បុ៉ែនសិកខ មិនទន់េ ថភិកុ ខ

បនេពល េនេឡយ ។ មួយវញិ េទ ត ភិកុ ខអផ ុ ក មិនរកី យ

បថន េដមបឲី យឃតផុតចកសមណភព ជទុកខ ធុញ ទន់ េខមព រេអម

ភពជភិកុ ខ បថន ភពជ គហសថ ។ េប ។ នឹងចងឲ់ យខួនេទជអសកយ-

បុ ត ក៏និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកម ។ និយយឲយអកន

ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកបិ ។ និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ ខុំញ

រឭកបងបូ ន បស ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ ខុ រំញ ឭកបងបូ ន

សី ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកកូន បស ។ និយយឲយអកន

ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកកូន សី ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ

ខុរំញ ឭក បពនធ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកពួកញតិ ។

175

៧៩

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ អបបចចកខ នលកខណំ

មេិ ត ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ គមំ ស មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ និគមំ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

េខតំ ស មតី ិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ វតុ ំថ ស មីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ ហិរញំ ញ ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សុវណំ

ស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សិបប ំ ស មីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ បុេព ហសិតំ លបតិ ំ កី ឡតិ ំ សមនុស -

មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មមេញច វ

េ តិ សិកខ ច អបបចចកខ ។ អថ បន ឧកកណិ -

េ អនភិរេ មញញ ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ អដិយ-

មេន ហ យមេន ជិ គុចឆមេន គិហិភវ ំ បតថ-

យមេន ។ េប ។ អសកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន

ម េម អតថិ មយ េបេសតពតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ បិ េម អតថិ េ មយ េបេសតេពតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ភ េម អតិថ េ មយ

េបេសតេពតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ភគិនី េម អតថិ

176

៧៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកណខ ៈមិនេពល សិកខ

និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ ខុរំញ ឭកពួ កមិត ។ និយយឲយអកន ដៃទ

ដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭក សុក ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭក

និគម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកែ ស ។ និយយឲយអកន
ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកចមក រ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុំញ

រឭក បក់ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកមស ។ និយយ
ឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុរំញ ឭកសិលប ស ។ និយយឲយអកន ដៃទដងឹ

ចបស់ថ ខុរំញ ឭកជញឹ កញយនូវករេសច ករ សដី និងករេលង អពំ ី

មុន ។ មន លភិកុ ខទងំ យ យ៉ ងេនះេ ថ កិរយិ គន់ែតេធឲយ

ចបស់នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយ បុ៉ែនសិកខ មិនចត់ថភកិ ុ បខ នេពល

េឡយ ។ មួយវញិ េទ ត ភិកុអខ ផ ុ ក មិនរកី យ បថន ឲយឃត
ផុតចកសមណភព ជទុកខ ធុញ ទន់ េខមព រេអមភពជភិកុ ខ េពញ

ចតិ នឹងភពជ គហសថ ។ េប ។ េពញចតិ នឹងភពមិនែមនជសកយបុ ត ក៏

និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុមំញ នម ៗ េនះខុ ំញ តវែតចិញឹច ម ។

និ យយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ ថ បិ របស់ខុ ំមញ ន បិ េនះខុ ំញ តវែត

ចញិ ឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ បងបូ ន បសរបស់ខុមំញ ន បង
បូន បសេនះខុ ំញ តវែតចិញឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ បងបូ ន

177

៨០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

មយ េបេសតពតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បុេ េម

អតថិ េ មយ េបេសតេពតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ធី េម អតិថ មយ េបេសតពតិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ បជបតី េម អតថិ មយ េបេសតពតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ញតក េម អតថិ េត មយ

េបេសតពតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ មិ េម អតថិ េត

មយ េបេសតពតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ

ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ សិកខ ច អបបចចកខ ។

អថ បន ឧកកណិ េ អនភរិ េ មញញ ចវតិ ុ-

កេម ភកិ ុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន ជិ គុចឆ-
មេន
គិហិភវ ំ បតថយមេន ។ េប ។ អសកយ-

បុតិយភវ ំ បតថយមេន ម េម អតិថ មំ

េបេសស តីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បិ េម អតថិ េ

មំ េបេសស តីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ភ េម អតិថ

េ មំ េបេសស តីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ភគិនី

េម អតថិ មំ េបេសស តីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

178

៨០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

សីរបស់ខុមំញ ន បងបូ ន សីេនះខុំញ តវែតចិញឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទ

ដងឹ ចបស់ថ កូន បសរបស់ខុមំញ ន កូន បសេនះខុ ំញ តវែតចិញឹច ម ។ និ-

យយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ កូន សីរបស់ខុមំញ ន កូន សីេនះខុ ំញ តវែត

ចិញឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ បពនរធ បស់ខុមំញ ន បពនេធ នះ

ខុ ំញ តវែតចិញឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ពួ កញតរិ បស់ខុមំញ ន
អកន ទងំ េនះ តវែតខុចំញ ិញឹច ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ពួ កមតិ

របស់ខុមំញ ន ពួ កមិតទងំ េនះខុំញ តវែតចញិ ឹច ម ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ យ៉ ង
េនះេ ថ កិរយិ គនែ់ តេធឲយចបស់នូវភវៈជអកន មនកមងំ ថយ បុែ៉ ន

សិកខ មិនទនេ់ ថភកិ ុ បខ នេពល េឡយ ។ ន័យមួយេទ ត ភកិ ុ ខ
អផ ុ ក មិនរកី យ ចង់ឃតេចញចកសមណភព ជទុកខ ធុញ ទន់

េខមព រេអមភពជភិកុ ខ បថន ភពជ គហសថ ។ េប ។ មិន បថន ភពជ

សកយបុ ត កន៏ ិយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ម របស់ខុមំញ ន ម
េនះនឹងចញិ ឹច មខុំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ បិ របស់ខុមំញ ន

បិ េនះនឹងចិញឹច មខុ ំញ ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ បងបូ ន បស

របស់ខុមំញ ន បងបូ ន បសេនះនឹងចញិ ឹច មខុ ំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹង
ចបស់ថ
បងបូ ន សីរបស់ខុមំញ ន បងបូ ន សីេនះនឹងចិញឹច មខុ ំញ ។

179

៨១

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ អបបចចកខ នលកខណំ

បុេ េម អតថិ េ មំ េបេសស តីតិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ ធី េម អតិថ មំ េបេសស តីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ បជបតី េម អតិថ មំ េបេសស តីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ញតក េម អតថិ េត មំ េបេសស -

នីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ មិ េម អតថិ េត មំ េបេសស -

នីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ គេម េម អតថិ េតនបហំ(១)

ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ និគេម េម អតិថ េតនបហំ

ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េខតំ េម អតិថ េតនបហំ

ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ វតុ ំថ េម អតថិ េតនបហំ

ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ហិរញំ ញ េម អតថិ

េតនបហំ ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សុវណំ

េម អតិថ េតនបហំ ជីវសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

សិបប ំ េម អតថិ េតនបហំ ជីវសិ មីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មមេញច វ េ តិ

១ េតន បហនិបិ បេ ។

180

៨១

ប ជិកកណ សិកខ បទ ទី ១ លកខណៈមិនេពល សិកខ

និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ កូន បសរបស់ខុមំញ ន កូន បសេនះនឹង

ចញិ ឹច មខុ ំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ កូន សីរបស់ខុមំញ ន កូន
សីេនះនឹងចិញឹច មខុ ំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ បពនរធ បស់ខុំញ
មន បពនេធ នះនឹងចិញឹច មខុ ំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ ពួ ក
ញតិរបស់ខុមំញ ន ញតទិ ងំ េនះនឹងចិញឹច មខុំញ ។ និយយឲយអកន ដៃទ

ដឹងចបស់ថ ពួកមិតរបស់ខុមំញ ន មិតទងំ េនះនឹងចិញឹច មខុ ំញ ។ និយយ

ឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ សុករបស់ខុមំញ ន ខុនំញ ឹងចិញឹច មជីវតិ េ យ សុក

េនះក៏បន ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ និគមរបស់ខុមំញ ន ខុនំញ ឹង

ចិញឹច មជិវតិ េ យនិគមេនះក៏បន ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ

ែ សរបស់ខុមំញ ន ខុនំញ ឹងចិញឹច មជីវតិ េ យែ សេនះក៏បន ។ និយយ

ឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ ចមក ររបស់ខុមំញ ន ខុនំញ ឹងចិញឹច មជីវតិ េ យចមក រ

េនះកប៏ ន ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ បក់របស់ខុមំញ ន ខុំញ

នឹងចិញឹច មជីវតិ េ យ បក់េនះក៏បន ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់

ថ មសរបស់ ខុ ំញមន ខុំញនឹ ងចិញឹច មជីវតិ េ យមសេនះក៏បន ។

និយយឲយអកន ដៃទដងឹ ចបស់ថ សិលប សរបស់ខុមំញ ន ខុនំញ ឹងចិញឹច ម

ជីវតិ េ យសិលប សេនះកប៏ ន ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ យ៉ ង
េនះេ ថ កិរយិ គន់ែតេធឲយចបស់នូវភវៈជអនកមនកមងំ ថយ

181

៨២

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

សកិ ខ ច អបបចចកខ ។ អថ បន ឧកកណិ េ

អនភរិ េ មញញ ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ អដិ-
យមេន គិហិភវ ំ បត-ថ
ហ យមេន ជិ គុ ចឆមេន

យមេន ។ េប ។ អសកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន

ទុកករនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ន សុករនិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ ទុចចរនិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ន សុចរនិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ ន ឧស មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ន វសិ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ន រមមីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ នភរិ មមីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ

េខ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ សិកខ ច

អបបចកច ច ។

[៣១] កថញច ភិកខ េវ ទុពលយវ-ិ

កមេម ញច វ េ តិ សកិ ខ ច បចចកខ ។

182

៨២

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

បុ៉ែនសិកខ មិនទនេ់ ថ ភិកុបខ នេពល េឡយ ។ នយ័ មួយេទ ត
ភកិ ុ អខ ផ ុ ក មិនរកី យ ចង់េចញចកភពជសមណៈជទុកនខ ឹងភពជភកិ ុ ខ
ជិនឆន់ េខមព រេអមភកិ ុ ភខ ព បថន នូវភពជ គហសថ ។ េប ។ បថន
ភពមិនែមនជសកយបុ ត និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ (អេំ ពេនះ)

ក មបុគលគ នឹងេធបន ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់ថ (អេំ ពេនះ)

បុគគលមិនែមនងយនឹងេធបនេទ ។ និយយឲយអនកដៃទដឹងចបស់ថ

(អេំ ពេនះ) បុគលគ ប ពឹតបនេ យក ម ។ និយយឲយអកន ដៃទដឹងចបស់

ថ (អេំ ពេនះ) បុគលគ មិនែមន ប ពឹតបនេ យងយេទ ។ និយយឲយ

អកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុមំញ ិន ច (េនកុ ងន េភទបពជិតបន) េទ ។ និយយឲយ

អកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុមំញ និ ៊ ន (េនកុងន េភទបពជិត) េទ ។ និយយឲយ

អកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុមំញ និ េ តកអរ (នឹងេភទបពជតិ ) េទ ។ និយយឲយ

អកន ដៃទដឹងចបស់ថ ខុមំញ ិនេពញចិត (នឹងេភទបពជិត) េទ ។ មន លភិកុ ខ

ទងំ យ យ៉ ងេនះេ ថ កិរយិ គនែ់ តេធឲយចបស់នូវភវៈជអកន

មនកមងំ ថយ បុែ៉ នសិកខ មិនទនេ់ ថភិកុ បខ នេពល េឡយ ។

[៣១] មន លភិកុ ខទងំ យ កិរយិ ែដលភិកុ ខេធឲយជក់ចបស់នូវ

ភវៈៃនខួនជបុគលគ មនកមងំ ថយ ទងំ សិកខ ក៏េ ថភិកុ បខ នេពល

183

៨៣

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ បចចកខ នលកខណំ

ឥធ ភិកខ េវ ភិកុ ខ ឧកកណិ េ អនភិរេ មញញ

ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ យមេន

ជិ គុចឆមេន គិហិភវ ំ បតថយមេន ។ េប ។ អសកយ-

បុតិយភវ ំ បតថយមេន ពុទំធ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ សិកខ

ច បចចកខ ។ អថ បន ឧកកណិ េ អនភិរេ

មញញ ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ អដិយមេន ហ-
យមេន
ជិ គុចឆមេន គិហិភវ ំ បតថយមេន ។ េប ។

អសកយបុតិយភវ ំ បតថយមេន ធមមំ បចចកខ មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សងឃ ំ បចចកខ មីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ សិកំខ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

វនិ យំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ បតេិ មកំខ

បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឧេទទសំ បចចកខ មីតិ

វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឧបជឈយំ បចចកខ មីតិ វទតិ

វញិ ញ េបតិ ។ ចរយិ ំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ សទិវធ ិ រកិ ំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

184

៨៣

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកខណៈេពល សិកខ

េនះេតដ ូចេមច ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ ភិកុ កខ ុ ងន សនេនះ អផ ុ កមនិ
េ តកអរ ចង់ឃតចកភពជសមណៈ េន យ យ ជនិ ឆន់ េខមព

រេអមនឹងភពជភិកុ ខ បថន នូវភពជ គហសថ ។ េប ។ េពញចតិ នឹង

ភពមិនែមនជសកយបុ ត ក៏និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់

ពះពុទធ ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះ េទបេ ថ កិរយិ េធឲយ

ជកច់ បស់នូវភវៈៃនខួនជបុគលគ មនកមងំ ថយ ទងំ សិកខ ក៏េ ថភិកុ ខ

បនេពល ។ មយង៉ េទ ត ភិកុ អខ ផ ុ ក មនិ េ តកអរ បថន ចង់

ឃតចកភពជសមណៈ េន យ យ ជនិ ឆន់ េខមព រេអមនឹងភពជ

ភិកុ ខ េពញចិតនឹងភពជ គហសថ ។ េប ។ េពញចិតនឹងភពមនិ ែមនជ
សកយបុ ត ក៏និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់ ពះធម៌ ។ និយយ
ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់ ពះសងឃ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់
ថ ខុសំញ ូមលះបង់សិកខ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់
វនិ ័យ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់បតិេមកខ ។ និយយ
ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់នូវឧេទសទ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់
ថ ខុសំញ ូមលះបង់ឧបជឈយ៍ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូម
លះបង់ ចរយ ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់សទិវធ ិ រកិ ។

185

៨៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អេន សិកំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សមនុ-

បជឈយកំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ សម-

នចរយិ កំ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ស ពហចម រ ឹ បចចកខ មីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។

គិហីតិ មំ ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឧបសេកតិ

មំ ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ មិេកតិ មំ

ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ មេណេ តិ មំ

ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ តិតថិេយតិ មំ ធេរ-

ហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ តិតថិយស វេកតិ មំ

ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ អស មេ តិ មំ

ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ អសកយបុតេិ យតិ មំ

ធេរហីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ភិកខ េវ ទុពលយវ-ិ

កមមេញច វ េ តិ សិកខ ច បចចកខ ។ អថ បន

ឧកកណិ េ អនភិរេ មញញ ចវតិ ុកេម ភិកុ ខ ភវ ំ
អដិយមេន គិហិភវ ំ
ហ យមេន ជិ គុចឆមេន

បតថយមេន ។ េប ។ អសកយបុតិយភវ ំ បតយថ មេន

186

៨៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

និយយឲយេគដឹងចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់អេន សិក ។ និយយឲយេគដឹង

ចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់បពជិត ែដលមនឧបជឈយ៍េសគម ន ។ និយយឲយ

េគដងឹ ចបស់ថ ខុសំញ ូមលះបង់បពជិតែដលមន ចរយេសគម ន ។ និយយ

ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុ ំសញ ូ មលះបង់ភិកុ ខែដល ប ពឹត ពហមចរយិ ៈជមួយគន

។ េប ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ េ កចូរចទំ ុកនូវខុថំញ ជ គហសចថ ុះ ។

និ យយឲយេគដឹងចបស់ ថ េ កចូ រចទំ ុ កនូ វខុ ំញថជឧបសកចុះ ។

និ យយឲយេគដឹងចបស់ ថ េ កចូ រចទំ ុ កនូ វខុ ំញថជេញមវតចុះ ។

និ យយឲយេគដឹងចបស់ ថ េ កចូ រចទំ ុ កនូ វខុ ំញថជ មេណរចុះ ។

និយយឲយេគដឹងចបស់ថ េ កចូរចទំ ុកនូវខុថំញ ជតរិ យិថ ចុះ ។ និយយឲយ

េគដឹងចបស់ថ េ កចូរចទំ ុកនូវខុថំញ ជ វកៃនតរិ យិថ ចុះ ។ និយយឲយ

េគដឹងចបស់ថ េ កចូរចទំ ុកនូវខុ ំថញ មិនែមនជសមណៈេទចុះ ។

និយយឲយេគដងឹ ចបស់ថ េ កចូរចទំ ុកនូវខុថំញ មិនែមនជសកយបុ តេទ ។

មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះេទបេ ថ កិរយិ េធឲយជក់ចបស់នូវ

ភវៈៃនខួនជបុគលគ មនកមងំ ថយ ទងំ សិកខ ក៏េ ថ ភិកុ បខ នេពល
ចង់ឃតចក
េហយ ។ មយង៉ េទ ត ភកិ ុអខ ផ ុ ក មិនេ តកអរ

ភពជសមណៈ េន យ យ ជនិ ឆន់ េខមព រេអមនឹងភពជភិកុ ខ េពញ

ចតិ នឹងភពជ គហសថ ។ េប ។ េពញចិតនឹងភពមនិ ែមនជសកយបុ ត

187

៨៥

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ បចចកខ នលកខណំ

អលំ េម ពុេទធនតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ អលំ

េម ស ពហចម រហី ីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ

ភិកខ េវ ។ េប ។ អថ បន ។ េប ។ កិ នុ ន េម

ពុេទធនតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ កិ នុ ន េម ស ពហ-ម

ចរហី ីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ ។ េប ។ អថ

បន ។ េប ។ ន មមេ ថ ពុេទធនតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ

។ េប ។ ន មមេ ថ ស ពហចម រហី ីតិ វទតិ វញិ ញ -

េបតិ ។ ឯវបំ ិ ។ េប ។ អថ បន ។ េប ។

សុមុ ហំ ពុេទនធ តិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ េប ។ សុ-

មុ ហំ ស ពហចម រហី ីតិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។ ឯវបំ ិ

ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មមេញច វ េ តិ សិកខ ច បចចកខ -

។ យនិ បនញញ និបិ អតថិ ពុទធេវវចននិ

ធមមេវវចននិ សងឃេវវចននិ សិកខ េវវចននិ

188

៨៥

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកខណៈេពល សិកខ

និយយឲយេគដងឹ ចបស់ថ ខុមំញ និ តវករេ យ ពះពុ ទេធ ទ ។ េប ។ េពល

ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុំមញ ិន តវករេ យបពជិតមន ពហមចរយេសគម ន ទងំ

យេទ ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ កយ៏ ៉ ងេនះ ។ េប ។ មយង៉ េទ ត
។ េប ។ និយយឲយេគដងឹ ចបស់ថ បេយជន៍អី េ យ ពះពុ ទដធ ល់ខុំញ

។ េប ។ និយយឲយេគដឹងចបស់ថ បេយជន៍អី េ យស ពហមចរភី ិកុ ទខ ងំ
យដល់ខុំញ ។ ក៏យ៉ ងេនះ ។ េប ។ មយង៉ េទ ត ។ េប ។ និយយ

ឲយេគដឹងចបស់ថ េសចកី តវករេ យ ពះពុទៃធ នខុមំញ ិនមន ។ េប ។ និ-

យយឲយេគដឹងចបស់ថ េសចកី តវករេ យស ពហមចរភី ិកុ ខទងំ យ

ៃនខុមំញ ិនមន ។ ក៏យ៉ ងេនះ ។ េប ។ មយង៉ េទ ត ។ េប ។ និយយ

ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុរំញ ួច សឡះចក ពះពុ ទេធ ហយ ។ េប ។ និយយ
ឲយេគដឹងចបស់ថ ខុ ំរញ ួច សឡះចកស ពហមចរភី ិកុ ខទងំ យេហ យ ។

មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ កយ៏ ៉ ងេនះ េ ថ ករបនេធឲយជក់ចបស់នូវភវៈ

ៃនខួនជបុគលគ មនកមងំ ថយ ទងំ សិកខ កេ៏ ថ ភកិ ុបខ នេពល

េហ យ ។ មយ៉ងេទ ត ពកយទងំ យ សូ មបដី ៃទជពកយផស់

បូរេ យពកយថ ពះពុទកធ ី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ ពះធម៌កី ជ
ពកយផស់បូ រេ យពកយថ ពះសងឃកី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ

189

៨៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

វនិ យេវវចននិ បតេិ មកខ េវវចននិ ឧេទទស-

េវវចននិ ឧបជឈយេវវចននិ ចរយិ េវវច-

ននិ សទិវធ ិ រកិ េវវចននិ អេន សិ-

កេវវចននិ សមនុបជឈយកេវវចននិ

សមនចរយិ កេវវចននិ ស ពហចម រេិ វវចននិ

គិហិេវវចននិ ឧបសកេវវចននិ មិក-

េវវចននិ មេណរេវវចននិ តិតថិយេវវចននិ

តិតិថយស វកេវវចននិ អស មណេវវចននិ

អសកយបុតយិ េវវចននិ េតហិ កេរហិ

េតហិ លេិ ងគហិ េតហិ និមិេតហិ វទតិ វញិ ញ េបតិ ។

ឯវបំ ិ េខ ភិកខ េវ ទុពលយវកិ មេម ញច វ េ តិ សិកខ

ច បចចកខ ។

190

៨៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

សិកខ កី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ វនិ យ័ កី ជពកយផស់បូ រេ យ

ពកយថ បតិេមកកខ ី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ ឧេទសទ កី ជ

ពកយផស់បូ រេ យពកយថ ឧបជឈយ៍កី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ

ចរយកី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ សទិវធ ិ រកិ កី ជពកយផស់

បូរេ យពកយថ អេន សិកកី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ សមនុ-

បជឈយកៈកី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ សមនចរយិ កៈកី ជពកយ

ផស់បូរេ យពកយថ ស ពហមចរកី ី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ

គហសកថ ី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ ឧបសកកី ជពកយផស់បូរ

េ យពកយថ មកិ ៈកី ជពកយផស់បូរេ យពកយថ មេណរកី

ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ តិតិយថ កី ជពកយផស់បូ រេ យពកយថ

តិតិយថ វកកី ជពកយផស់បូរេ យពកយថ មិនែមនជសមណៈកី ជ

ពកយផស់បូ រេ យពកយថ មនិ ែមនជសកយបុ តកី ភកិ ុ នខ ិយយឲយេគ

ដឹងចបស់ េ យពកយអមបលេនះ ែដលជ ករ (េពល សិ កខ )

ែដលជេភទ ែដលជនិមិត ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះេ ថ

ករេធឲ យជក់ចបស់នូវភវៈៃនខួន ជបុគលគ មនកមងំ ថយ ទងំ សិកខ ក៏

េថ ភកិ ុ បខ នេពល េហយ ។

191

៨៧

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស សិកខ អបបចចកខ នលកខណំ

[៣២] កថញច ភិកខ េវ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

ឥធ ភិកខ េវ ភិកុ ខ ន(១) េយហិ កេរហិ េយហិ លេិ ងគហិ

េយហិ និមិេតហិ សិកខ បចចកខ េ តិ េតហិ

កេរហិ េតហិ លេិ ងគហិ េតហិ និមិេតហិ ឧមមតេក

សិកំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

ឧមមតកស សនេិ ក សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ

េ តិ សិកខ ។ ខិតចិេ សិកំខ បចចកខ តិ ។

អបបចកច ខ េ តិ សិកខ ។ ខិតចិតស សនិេក

សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

េវទនេ សិកំខ អចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ

សិកខ ។ េវទនដស សនិេក សកិ ំខ បចចកខ តិ ។

អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។ េទវ យ សនិេក

សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

តិរចឆ នគតស សនេិ ក សកិ ំខ បចចកខ តិ ។

អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។ អរយិ េកន មិលកខ -

កស សនេិ ក សិកំខ បចចកខ តិ ។ េ េច(២)

ន បដិវជិ នតិ អបបចចកខ េ តិ សកិ ខ ។

១ ឱេ បិយមរមមេបតេថ ក យំ បេ ន ទិស តិ ។ ២ បយេ េ ចតិ លិខិតំ ។

192

៨៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ លកណខ ៈមិនេពល សិកខ

[៣២] មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ សិកខ ែដលភិកុ មខ និ បនេពល េនះ

េតដូចេមច ។ មន លភិកុ ទខ ងំ យ សិកខ ែដលភិកុ កខ ុងន សនេនះ បន

េពល េហយេ យ ករ និងេភទ និងនិមិតទងំ យ ៗ ភិកុ ខ

ជមនុស ឆួតក កប៏ នេពល សិកខ េ យ ករ និងេភទ និងនិមិតទងំ

យេនះ ៗ ែដរ ។ សិកខ មិនេ ថភកិ ុ ឆខ ួតក េនះបនេពល េឡយ ។

ភិកុ ខេពល សិកខ កុ នងសំ ក់បុគគលឆួ កត ។ សិកខ មិនេ ថភិកុ ខបន

េពល េទ ។ ភិកុ ខមនចិតរេវរ យេហ យេពល សិកខ ។ សិកខ
មនិ េ ថភិកុ បខ នេពល េទ ។ ភិកុេខ ពល សិកខ កុ ងន សំ ក់

បុគលគ មនចតិ រេវរ យេហយ ។ សិកខ មិនេ ថភកិ ុ បខ នេពល េទ ។
ភកិ ុ ែខ ដលេវទនកពំ ុ ង គបសងតក ់ េពល សិកខ ។ សិកខ មិនេ ថ ភិកុ ខ

បនេពល េទ ។ ភិកុ ខេពល សិកខ កុ នងសំ ក់បុគគលែដលេវទន

កពំ ុ ង គបសងកត់ ។ សិកខ មិនេ ថភិកុ ខបនេពល េទ ។ ភិកុ ខ

េពល សិ កខ កុ នងសំ ក់េទវ ។ សិ កខ មិនេ ថភិកុ ខបនេពល

េទ ។ ភិកុេខ ពល សិកខ កុ ងន សំ ក់សតតិរចឆ ន ។ សិកខ មនិ

េ ថភិកុ ខបនេពល េទ ។ ភិកុ ខេពល សិកខ កុ នងសំ ក់ជនជ

មិលកកខ ជតិ េ យអរយិ កភ ។ េបជ នជមិលកកខ ជតេិ នះ មិន

ដឹងេសចកីចបស់េទ សិកខ មិនេ ថ ភកិ ុ បខ នេពល េទ ។

193

៨៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

មិលកខ េកន អរយិ កស សនេិ ក សិកំខ បចចកខ -

តិ ។ េ េច ន បដវិ ជិ នតិ អបបចចកខ

េ តិ សិកខ ។ អរយិ េកន អរយិ កស សនិេក

សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ េ េច ន បដិវជិ នតិ

អបបចចកខ េ តិ សកិ ខ ។ មិលកខ េកន មិលកខ -

កស សនិេក សិកំខ បចចកខ តិ ។ េ េច ន

បដិវជិ នតិ អបបចចកខ េ តិ សកិ ខ ។ ទ យ

សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

រ យ សកិ ំខ បចចកខ តិ ។ អបបចចកខ េ តិ

សិកខ ។ អ េវតុកេម េវតិ ។ អបបចចកខ

េ តិ សិកខ ។ េវតុកេម ន េវតិ ។

អបបចកច ខ េ តិ សកិ ខ ។ អវញិ ុ ញស េវតិ ។
អបបចចកខ េវតិ ។
េ តិ សិកខ ។ វញិ ុ ញស ន

194

៨៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ភិកុ ខេពល សិកខ កុ នងសំ ក់ជនជអរយិ កជតិេ យមិលកខកភ ។

េបជនជអរយិ កជតិេនះ មនិ ដឹងេសចកចី បស់េទ សិកខ មនិ េ ថ

ភិកុ ខបនេពល េទ ។ ភិកុ ខេពល សិកខ កុ នងសំ ក់ជនជអរយិ ក-

ជតិេ យអរយិ កភ ។ េបជនជអរយិ កជតិេនះមិនដឹងេសចកី

ចបស់េទ សិកខ មិនេ ថភកិ ុ បខ នេពល េឡយ ។ ភកិ ុ េខ ពល សិកខ

កុងន សំ ក់ជនជអរយិ កជតេិ យមិលកកខ ភ ។ េបជនជមិលកកខ -

ជតិេនះ មិនដឹងេសចកីចបស់េទ សិកខ េ ថ ភិកុ មខ ិនបនេពល

េឡយ ។ ភកិ ុេខ ពល សិកខ ជែលបងេលង ។ សិកខ េ ថភិកុ មខ ិន

បនេពល េឡយ ។ ភិកុ េខ ពល សិកខ េ យភត់មត់ ។ សិកខ

េ ថភិកុមខ ិនបនេពល េឡយ ។ ភិកុ មខ ិនមន បថន ឲយអកន ដៃទឮ
ែតែបរជឲយឮវញិ (១) ។ សិ កខ េ ថភិកុ ខមិនបនេពល េឡ យ ។
ភិកុ ខមន បថន ឲយអនកដៃទឮ ែតែបរជមិនឲយឮវញិ (២) ។ សិ កខ េ

ថភិកុ ខមិនបនេពល េឡ យ ។ ភិកុ ខេពល សិ កខ កុ នងសំ ក់

មនុស ែដលមិនដងឹ េសចកចី បស់ ។ សិកខ េ ថភិកុ មខ ិនបនេពល

េឡយ ។ ភិកុ មខ ិនេពល សិកខ ឲយឮដល់មនុស ែដលដងឹ េសចកីចបស់ ។

១ សំេ ភិកុែខ ដលកំពុងបងញកី កសួរកី េរ នកី ទេនទញកី ពណ៌ នកី នូវបឡីសូ ត
សិកខ គឺសូ តបឡីសឹក ។ ២ សំេ ភិកុខែដលមិនបេញច ញវចីេភទឲយអកន ដៃទឮ ។

195

៨៩

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស បទភជនីយំ

អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។ សពេ បន

ន េវតិ ។ អបបចកច ខ េ តិ សិកខ ។ ឯវ ំ េខ

ភិកខ េវ អបបចចកខ េ តិ សិកខ ។

[៣៣] េមថុនធេមម នម េយ េ អសទធេមម

គមធេមម វសលធេមម ទុដុ លំ ឱទកនិកំ រហស ំ

ទយំ ទយសមបតិ ឯេ េមថុនធេមម នម ។

[៣៤] បដិេសវតិ នម េយ និមិេតន និមិតំ

អងគជេតន អងគជតំ អនមេ តិលផលមតំបិ

បេវេសតិ ឯេ បដិេសវតិ នម ។

[៣៥] អនមេ តរិ ចឆ នគ យបីតិ តិរចឆ នគ-

តិតិថយបិ េមថុនំ ធមមំ បដេិ សវ ិ អស មេ

េ តិ អសកយបុតេិ យ បេគវ មនុស តិ ិថយ េតន

វុចចតិ អនមេ តរិ ចឆ នគ យបីតិ ។

196

៨៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ១ បទភជនីយ

សិកខ េ ថភកិ ុមខ ិនបនេពល េឡយ ។ មយង៉ េទ ត ភកិ ុ េខ ពល
សិកខ ខ បឹ ៗ គបប់ ទមិនឲយអកន ដៃទឮ ។ សិកខ េ ថភិកុ មខ និ បនេពល

េឡយ ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ យ៉ ងេនះឯង សិកខ េ ថ ភិកុមខ ិន
បនេពល េឡយ ។

[៣៣] ធម៌ែដលេ ថ េមថុ ន េនះ គឺ ធ ម៌ ែដ ល ជ រ ប ស់

អសបបុ រស ធម៌របស់អកន សុក ធម៌របស់មនុស េថកទប ឬអេំ ព

កក់ មនកិចចេ យទឹកជទីបផំ ុត ជអេំ ពែដលជនពីរនក់ែតងរួប

រួមគន កុងន ទីកបំ ងំ េនះឯងេ ថ េមថុនធមម ។

[៣៤] បុគលគ ឲយនិមិតខួនចូលេទេ យនិមិត (េគ) ឲយអងគ

កេំ ណ ត (ខួន) ចូលេទេ យអងកគ េំ ណ ត (េគ) េ យេ ចេទសូមប ី

អស់ទី តឹមែត ១ គប់លង បុគលគ េនះេ ថ េសព ។

[៣៥] តង់ពកយថ េ យេ ចេទសូមបេី យសតតិរចឆ នញី

អធបិ បយថ ភកិ ុ េខ សពចេំ ពះេមថុនធមម សូមបេី យសតតិរចឆ នញី

ក៏មិនែមនជសមណៈមិនែមនជសកយបុ តេឡ យ នឹ ងបច់និ យយេទ

ថីដល់ ភិកុ ខែដលេសពេមថុនធមម េ យ សីមនុស េ ពះេហតុេនះ
ចេទសូមបេី យ
បនជេ ថ (ភកិ ុេខ សពេមថុនធម)ម យ៉ ងេ

សតតរិ ចឆ នញី (ក៏ តវ បតិប ជិក) ។

197

៩០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

[៣៦] ប ជិេក េ តីតិ េសយយថបិ នម

បុរេិ សីសចិេឆ នន អភេព េតន សររី ពនេធ នន

ជីវតិ ុំ ឯវេមវ ភិកុ ខ េមថុនំ ធមមំ បដិេសវ ិ

អស មេ េ តិ អសកយបុតិេយ េតន វុចចតិ

ប ជិេក េ តីតិ ។

[៣៧] អសំ េ តិ សំ េ នម ឯកកមំម

ឯកុេទទេ សមសិកខ ឯេ សំ េ នម

េ េតន សទឹធ នតថិ េតន វុចចតិ អសំ េ តិ ។

[៣៨] តេិ ស ឥតេថិ យ មនុស តិ ថី អមនុស តិ ីថ តិរចឆ ន-

គតិតីថ ។ តេយ ឧភេ ពយញជ នក មនុស ឧភេ ពយញជ -

នេក អមនុស ឧភេ ពយញជ នេក តិរចឆ នគតឧភេ -

ពយញជ នេក ។ តេយ បណក មនុស បណេក អម-

នុស បណេក តិរចឆ នគតបណេក ។ តេយ បុរ ិ

មនុស បុរេិ អមនុស បុរេិ តិរចឆ នគតបុរេិ ។

មនុស តិ ថិយ តេយ មេគគ េមថុនំ ធមមំ បដិេសវនស

198

៩០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

[៣៦] តង់ពកយថ ភិកុ ខ តវ បតិប ជិក អធិបបយថ ធមម
បុរសែដលមនកបល ច់ មិន ចនឹងតភជ ប់េ យសររី ៈេនះ េហយរស់

េនវញិ បន យ៉ ង មិញ ភិកុ ខែតេសពេមថុនធមមេហ យ ក៏មិន

ែមនជសមណៈ មិនែមនជសកយបុ ត យ៉ ងេនះឯង េ ពះេហតុេនះ

បនជេ ថ តវ បតិប ជិក ។

[៣៧] តង់ពកយថ រកសំ សគម ន អធិបបយថ សងឃកមម

ជមួយគន កី ឧេទសទ ជមួយគន កី ករសិក េសគម ន កី េនះឯងេ ថ

សំ ស សំ សេនះមិនមនជមួយនឹងភិកុែខ ដល តវ បតបិ ជិកេនះេទ

េ ពះេហតុេនះបនជេ ថ រកសំ សគម ន ។

[៣៨] សីមន ៣ ពួកគឺ សីមនុស ១ សីអមនុស ១ សត
តរិ ចឆ នញី ១ ។ ឧភេ ពយញជ នក គឺជនែដលមនេភទពីរ មន ៣ ពួក
គឺមនុស មនេភទពីរ ១ អមនុស មនេភទពីរ ១ តិរចឆ នមនេភទពីរ ១ ។
បណក គជឺ នេខយទ មន ៣ ពួកគឺ មនុស េខយទ ១ អមនុស េខយទ ១
តិរចឆ នេខយទ ១ ។ បសមន ៣ ពួ ក គមឺ នុស បស ១ អមនុស បស ១
តរិ ចឆ នេឈម ល ១ ។ កលេបភិកុ េខ សពេមថុនធមចម េំ ពះទរមគទគ ងំ ៣

199

៩១

ប ជិកកេណ បឋមសិកខ បទស បទភជនីេយ អសនតថ ភណ រ ំ

បតិ ប ជិកស វចចមេគគ បស វមេគគ មុេខ ។

អមនុស តិ ិថយ ។ េប ។ តិរចឆ នគតិតថិយ តេយ មេគគ

េមថុនំ ធមមំ បដិេសវនស បតិ ប ជិ កស វចច-

មេគគ បស វមេគគ មុេខ ។ មនុស ឧភេ ពយញជ នកស

។ េប ។ អមនុស ឧភេ ពយញជ នកស ។ េប ។ តិរចឆ -

នគតឧភេ ពយញជ នកស តេយ មេគគ េមថុនំ

ធមំម បដិេសវនស បតិ ប ជិកស វចចមេគគ

បស វមេគគ មុេខ ។ មនុស បណកស េទ មេគគ

េមថុនំ ធមំម បដេិ សវនស បតិ ប ជិ កស
វចចមេគគ មុេខ ។ េប ។
។ អមនុស បណកស

តិរចឆ នគតបណកស ។ េប ។ អមនុស បុរសិ ស

។ េប ។ តរិ ចឆ នគតបុរសិ ស េទ មេគគ េមថុនំ ធមមំ

បដិេសវនស បតិ ប ជិ កស វចចមេគគ មុេខ ។

[៣៩] ភិកុ ខ ស េសវនចិតំ ឧបដេិ ត មនុស តិ ិថ-

យ វចចមគគំ អងគជតំ បេវេសនស បតិ ប -

ជិ កស ។ ភិកុ ខ ស េសវនចិតំ ឧបដិេត មនុស តិ ថិ-
យ បតិ
បស វមគំគ អងគជតំ បេវេសនស

ប ជិកស ។ ភិកុ ខ ស េសវនចិតំ ឧបដេិ ត

200