វិន័យបិដក ភាគទី១

២១៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ភិកុ ខទងំ យយកេសចកីនុះ៎ កបបងគទំ ូលចេំ ពះ ពះដ៏មន ពះភគ ។

ពះអងគ ទង់ ស់ថ មន លភិកុ ខទងំ យ តថគតអនុ ញញតឲយអនក

ទងំ យខីរច បស់ទងំ េនះ េទេ ប បស់បន ។

[១៧១] សម័យេនះឯង ភិកុ នខ ី ១ រូបជសិស របស់ថុលននទ ភិកុ នខ ី

េនកុងន កងចមប េទកន់ តកូលជឧប ករបស់ថុលននទ ភិកុ នខ ី េហយ

បងគ ប់ តកូលេនះថ ថុលននទ ភិកុ នខ ីជមច ស់ចង់ឆន់បបរ ែដល យ

សែណកនិងលង េហយក៏យកេទបរេិ ភគេ យខួនឯង ។ ថុលននទ ភិកុ នខ ី

េនះដឹងេហ យេចទ បកន់សិស េនះថ នងឯងមិនែមនជសមណី

េទ ។ ភិកុ ខនីេនះមនេសចកីសង យ័ ។ េទបភិកុ ខនីេនះនយំ កេរ ង

នុ៎ះេទដំ ល បប់ភិកុ ខនីទងំ យ ។ ពួ កភិកុ ខនីនយំ កេរ ងនុ៎ះេទ

បប់ដល់ ភិកុ ខទងំ យ ។ ពួ កភិកុ ខនយំ កេរ ងនុះ៎ េទ កបទូ ល

ចំេពះ ពះដ៏មន ពះភគ ។ ពះអងគ ទង់ ស់ ថ មន លភិកុ ខ

ទងំ យ ភិកុ នខ ីេនះ មនិ តវ បតិប ជិកេទ តវែត បតិបចតិ ិយ

េ ពះដឹងខួនេហយេពលពកយកុហក ។ សម័យេនះឯង ភិកុ នខ ី ១ រូប

ជសិស ថុលននទ ភិកុ ខនីេនកុ នង កង ជ គះឹ េទកន់ តកូលជឧប ក
របស់ថុលននទ ភិកុ នខ ីេហយបងគ ប់ តកូលេនះថ ថុលននទ ភិកុ នខ ីជមច ស់

451

២១៧

ប ជិកកេណ ទុតិយសិកខ បទស វនិ ីតវតុមថ ិ អជុជកេតថរវតុថ

ឥចឆតិ មធុេគឡកំ ខទិតុនិ បចេប ហរ ិ

អតន បរភិ ុញិ ជ ។ ជនិ តំ េចេទសិ

អស មណី សិ តនិ ។ តស កុកុ កចំច អេ សិ
។ េប ។ អនបតិ ភិកខ េវ
ប ជិ កស បតិ

សមបជនមុ េទ បចិតិយស តិ ។

[១៧២] េតន េខ បន សមេយន េវ លិយំ

យសេម អជុ ជកស ឧប កស គហបតិេន
េទ ទរក េ និ បុេ
ច ភគិេនេយយ ច ។

អថេខ េ គហបតិ យសនម ំ អជុ ជកំ ឯតទេ ច
ឥមំ ភេន ទរកនំ
ឱកសំ េយ ឥេមសំ ទិននំ

សេទធ េ តិ បសេនន តស ចិេកខ យយសីតិ ។

េ កលមកស(ិ ១) ។ េតន េខ បន សមេយន

តស គហបតិេន ភគេិ នេយយ សេទធ េ តិ

បសេនន ។ អថេខ យម អជុ ជេក តំ ឱកសំ

១ ឱេ បិយមរមេម បតថេកសុ អយមេ ថ ន ទិស តិ ។ អមកមបន េបតថេក មញញេបតេថ ក

ច បញញ យេតវ ។

452

២១៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ២ វនិ ីតវតុថ េរ ងអជុជកេតថរ

ច ង់ ឆ ន់ នំ ម ន រ ស ឆង ញ់ ៃ ក េព ក េហ យ ក៏ យ ក េទ ប រ េិ ភ គ េ យ ខួ ន

ឯង ។ ថុលននទ ភិកុ នខ ីេនះ ដឹងេហយេចទ បកន់សិស េនះថ នង

ឯងមិនែមនជសមណី េទ ។ ភិកុនខ ីេនះ មនេសចកសី ង យ័ ។ េប ។

ពះអងគ ទង់ ស់ថ មន លភិកុ ទខ ងំ យ ភិកុនខ ីេនះមនិ តវ បតិ

ប ជកិ េទ តវែត បតិបចតិ ិយ េ ពះដឹងខួនេហយេពលពកយ

កុហក ។

[១៧២] សម័យេនះឯង េកងម ពីរនក់ គឺកូន បស ១ កួយម បស ១

របស់គហបតជី ឧប ករបស់ ពះអជុកជ េតរថ ដ៏មន យុ កុ ងន កងេវ លី ។

គេនះ គហបតេី នះ បននិយយពកយេនះនឹង ពះអជុ កជ េតរថ ដ៏មន យុ
ថ បពិ តេ កដច៏ េ មន ជនំ ុំេកងម ទងំ ពីរនក់េនះ េកងម មនសទធ

ជះថ ពះករុ គបប ី បបឱ់ កសេនះដល់េកងម េនះ ។ គហបតីេនះ

េធកលកិរយិ េទ ។ សមយ័ េនះឯង កួយម របស់គហបតេី នះ មនសទធ

ជះថ ។ លំ ប់េនះ ពះអជុ កជ េតរថ ដ៏មន យុ បន បប់ឱកសេនះ

453

២១៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

តស ទរកស ចិកិខ ។ េ េតន ប-

េតេយយន កុដុមពញច សណេបសិ ទនញច បដេបសិ ។

អថេខ តស គហបតិេន បុេ យសនម ំ

ននំទ ឯតទេ ច េក នុ េខ ភេន ននទ

បិតុេន ទយេជជ បុេ ភគេិ នេយយ តិ ។
បុេ េខ វុេ ។
បិតុេន(១) ទយេជជ តិ

អយំ ភេន អេយយ អជុ ជេក អមកំ ប-
េតយយ ំ អស -
អមកំ េមថុនកស ចកិ ីខ តិ ។

មេ វុេ យម អជុ ជេកតិ ។ អថេខ

យម អជុ ជេក យសនម ំ ននទំ ឯតទេ ច
េទហិ េម វុេ
ននទ វនិ ិចឆយនិ ។ េតន េខ

បន សមេយន យម ឧបលិ យសេម អជុ ជ-
តិ ។ អថេខ យម ឧបលិ
កស បេកខ េ

យសនម ំ ននទំ ឯតទេ ច េយ នុ េខ វុេ

ននទ មេិ កន ឥមំ ឱកសំ ឥតថនន មស ចកិ ខ -

ហីតិ(២) វុេ តស ចកិ ខ តិ កឹ េ បជជតីតិ ។

១ ម បិតូននិបិ បេ ។ ២ ឱ. ម. ចិកខ តិ ។

454

២១៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ដល់ទរកែដលជកួ យម េនះ ។ ទរកែដលជកួ យម េនះ ក៏បនបីបច់រក

នូវ ទពយនិងចតែ់ ចងនូវទនេ យសមបតិេនះ ។ លំ ប់េនះ កូនរបស់

គហបតីេនះ បននិយយពកយេនះនឹង ពះ ននដទ ៏មន យុ ថ បពិ ត

ពះ ននដទ ច៏ េ មន អកន ជអកន ទទួលមតក៌ របស់បិ កូនឬកួ យម ។ ពះ

នននទ ិយយតបថ មន លអកន ដ៏មន យុ កូនេទប តវទទួល ទពយ

មត៌ករបស់បិ បន ។ កូនរបស់គហបតីេនះបននិយយតេទេទ តថ

បពិ តេ កដច៏ េ មន េ កមច ស់អជុកជ េតរថ េនះ បប់សមបតិរបស់ខុដំញ ល់

បងបូ នជីដូនមួយរបស់ខុេំញ ហយ ។ ពះ ននេទ ពលថ មន លអកន ដ៏មន

យុ អជុកជ េតរថ ដម៏ ន យុ េនះ មិនែមនជសមណៈេទ ។ គេនះ

ពះអជុ ជកេតថរដ៏មន យុ បននិយយពកយេនះនឹង ពះ ននទដ៏មន

យុ ថ មន ល វុេ ននទ េ កចូរឲយេសចកីវនិ ិចយ័ឆ ដល់ខុចំញ ុះ ។

សមយ័ េនះឯង ពះឧបលីដ៏មន យុ ជបកពខ ួ ករបស់ ពះអជុ កជ េតរថ

ដម៏ ន យុ ។ លំ បេ់ នះ ពះឧបលីដ៏មន យុ បននិយយ

ពកយេនះ នឹង ពះ ននដទ ៏មន យុ ថ មន ល វុេ ននទ ភកិ ុ ខ

ែដលមច ស់ ទពយផទំ ុកថ េ កចូរ បប់ឱកសេនះដល់អកន េនះ េហយ

ភិកុ េខ នះេទ បប់ដល់អកន េនះ ភិកុេខ នះ តវ បតិអី ។ ពះ ននទ

455

២១៩

ប ជិកកេណ ទុតិយសិកខ បទស វនិ ីតវតុមថ ិ បិលិនទវចឆេតថរវតុថ

ន េ (១) ភេន កញិ ច បជជតិ អនមេ

ទុកកដមតមបតី ិ ។ អយំ វុេ យម

អជុ ជេក មិេកន ឥមំ ឱកសំ ឥតថនន មស
ចកិ ខ ហីតិ
វុេ តស ចិកិខ អនបតិ វុេ

យសេម អជុ ជកស តិ ។ សមេយន ព ណ-
[១៧៣] េតន េខ បន

សិយំ យសេម បិលនិ វទ ចសឆ ឧប កកុលំ

េចេរហិ ឧបទុ ទតំ េ តិ េទ ច ទរក នី
ទរ-
េ និ ។ អថេខ យម បិលិនវទ េចឆ េត

េក ឥទិធយ េន ប េទ ឋេបសិ ។ មនុស

េត ទរេក បស ិ អយយស យំ បិលិនវទ ចឆស

ឥទធ នុភេ តិ យសេម ន បិលិនទវេចឆ អភិបបសីទឹសុ ។

ភិកូខ ឧជឈយនិ ខីយនិ វបិ េចនិ កថំ ហិ នម
-
យម បិលិនទវេចឆ េចេរហិ នេី ត ទរេក

េនស តីតិ ។ ភគវេ ឯតមតថំ េ េចសុំ ។

១ េតសុ ទីសុបិ េបតថេកសុ អយំ បេ នតិថ ។

456

២១៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ២ វនិ ីតវតុថ េរ ងបិលិនទវចឆេតថរ

េឆយតបេទវញិ ថ បពិ តេ កដ៏ចេ មន ភិកុ េខ នះមនិ តវ បតិអីបនិច
េទ េ យេ ចេទែត បតទិ ុកដក ក៏មនិ តវែដរ ។ ពះឧបលី េឆយ

ថ មន ល វុេ ពះអជុ កជ េតរថ ដ៏មន យុេនះ មច ស់ ទពយបនផទំ ុក

ថ េ កចូរ បប់ឱកសេនះដល់ជនេឈម ះេនះ ក៏បន បប់ដល់អកន

េនះែមន មន ល វុេ អជុ កជ េតរថ ដ៏មន យុ មិន តវ បតេិ ទ ។

[១៧៣] សមយ័ េនះឯង កុ ងន កងព ណសី ពួ កេចរ

នគំ ន បន់ តកូ លឧប ករបស់ បិលិ នទវចឆេតថរដ៏មន យុ េហ យក៏ន ំ

យកកូនេកមងពីរនក់េទ ។ លំ ប់េនះ ពះបិលិនទវចឆេតថរដ៏មន

យុ សែមងឫទិេធ ទនយំ កេកងម ទងំ ពីរនក់េនះបនមក េហយទុកកុងន
ប ទ ។ មនុស ទងំ យបនេឃញេកមងទងំ ពីរនក់េនះេហ យ

និយយថ េនះជឫទធ នុភពរបស់េ កមច ស់បិលិនវទ ចេឆ តរថ េហយក៏ន ំ

គន ជះថនឹង ពះបិលិនវទ ចេឆ តរថ ដ៏មន យុ េពក ស់ ។ ភិកុ ទខ ងំ យ

នគំ ន េពលេទស តិះេដ ល បនុ ះបងប់ថ បិលិនវទ ចេឆ តរថ ដ៏មន យុមិន

សមគួរនឹងេទនយំ កេកងម ពីរនក់ ែដលពួ កេចរ នយំ កេទេហយ ។

ភិកុ ខទងំ យនគំ ន កបទូ លេសចកីនុះ៎ ចំេពះ ពះដ៏មន ពះភគ ។

457

២២០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អនបតិ ភិកខ េវ ឥទធិមនស ឥទវិធ សិ េយតិ ។

[១៧៤] េតន េខ បន សមេយន េទ ភិកូខ
ស យក េ និ បណេក
ច កបេិ ច។

ឯេក គមេក វហិ រតិ ឯេក េកសមពិយំ ។

អថេខ តស ភិកុ ខ េន គមក េកសមឹព គចឆនស

អន មេគគ នទឹ តរនស សកូ រកិ នំ ហតេថ មុ

េមទវដិ បេទ លគគ េ តិ ។ េ ភិកុ ខ មិកនំ

ទស មីតិ អគគេហសិ ។ មិក តំ ភិកុ ំខ េច-

េទសុំ អស មេ សិ តនិ ។ តំ ឧតិណំ អញតញ

េគបលិក បស ិ ឯតទេ ច ឯហិ ភេន

េមថុនំ ធមំម បដិេស តិ ។ េ បកតយិ -

បហំ អស មេ តិ តស េមថុនំ ធមំម បដិ-

េសវ ិ េកសមឹព គន ភិកូខ នំ ឯតមតំថ េ-
ឯតមតថំ េ េចសុំ ។
េចសិ ។ ភិកូខ ភគវេ

458

២២០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ពះអងគ ទង់ ស់ថ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ បតមិ ិនមនដល់ភិកុអខ កន

មនឫទិេធ ទ េ ពះវសិ ័យៃនឫទិធ ។

[១៧៤] សម័យេនះឯង ភិកុពខ ីររូបជសំ ញ់ គន េឈម ះ

បណកៈ ១ កបិលៈ ១ ។ ភកិ ុ ខ ១ រូបេន សុកេ ក ១ រូបេនកុ ងន កង

េកសមីព ។ គែដលភិកុ េខ នះេចញពី សុកេ ក េទកន់ កងេកសមីព

កលកពំ ុងឆងទឹកសឹងទ កុ ងន រ ងពកក់ លផូវ កេន មខញ់ របូតអពំ ីៃដ

ៃនមនុស អនកសមប់ ជកទងំ យេទជប់នូវេជងរបស់ភិកុ ខេនះ ។ ភិកុ ខ

េនះបនកន់យកេ យគិតថ នឹងឲយដល់ ជនទងំ យជមច ស់វញិ ។

ពួ កមច ស់នគំ ន េចទ បកន់ភកិ ុ េខ នះថ េ កមនិ ែមនជសមណៈេទ ។

សីគងលេគមន ក់េឃញភិកុ ខេនះឆងទឹកសឹងទ រួចេហ យ បននិ យយពកយ

េនះថ បពិ តេ កមច ស់ េ កចូរមកេសពេមថុនធមនម ឹងខុ ំញ ។ ភិកុ ខ

េនះគិតថ អញមិនែមនជសមណៈ ម ប កតីេទ េទប ពមេសព

េមថុនធមមនឹង សីេនះេហ យ េទកន់ កងេកសមីព បប់េសចកីនុ៎ះដល់

ភិកុ ខទងំ យ ។ ភិកុ ខទងំ យ កបទូលេសចកីនុ៎ះ ចេំ ពះ ពះដ៏មន
ពះភគ ។ ពះអងគ ទង់ ស់ថ ែនភិកុ ទខ ងំ យ ភិកុ េខ នះមិន តវ

459

២២១

ប ជិកកេណ ទុតិយសិកខ បទស វនិ ីតវតុថមិ ទឡិកសទិធវ ិ រកិ ភិកុខវតុថ

អនបតិ ភិកខ េវ អទិនន ទេន ប ជិ កស បតិ
គ យំ
េមថុនំ ធមមំ សមេយេគ ប ជិ កស តិ ។

[១៧៥] េតន េខ បន សមេយន

យសេម ទឡកិ ស សទធិវ ិ រេិ ក ភិកុ ខ អនភិរ-

តិយ បីឡេិ បណិ កស េវឋនំ អវហរ ិ

យសនម ំ ទឡកិ ំ ឯតទេ ច អស មេ អហំ

ភេន វពិ ភមិស មីតិ ។ កឹ តយ វុេ កតនិ ។

បណិ កស េវឋនំ គ មិ ភេនតិ(១) ។ ហ-

េប អគឃេបសិ ។ តំ អគឃេបនំ ន បញច មសកំ (២)

អគឃតិ ។ អនបតិ វុេ ប ជិកស តិ ធមឹម

កថំ អកសិ ។ េ ភិកុ ខ អភរិ មីតិ ។

ទុតិយប ជិកំ និដិតំ ។

១ ឱេ បិយមរមមេបតថេកសុ ឥមស អតថស វសិ ទិស េ តិ ។ តតថ ហិ េ

ឯតមតំថ េ េចសីតិ វតុ ំ ។ អមកមបន េបតថេក មញញេបតថេក ច ឦទិេ េយវេ ថ

បញញ យតិ ។ ២ ឱ. បញច មសេក ។ ម. បញច មសេក ។

460

២២១

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ២ វនិ ីតវតុថ េរ ងភិកុខជសទិធវ ិ រកិ របស់ទឡិកេតថរ

បតិប ជិកេ ពះអទិនន ទនេទ តវ បតិប ជិក េ ពះេសព

េមថុនធមម ។

[១៧៥] សមយ័ េនះឯង ភិកុ ជខ សទិវធ ិ រកិ របស់ ពះទឡិកេតរថ

ដ៏មន យុ កុ ងន គលនគរ មនេសចកីមនិ សបបយមកេប តេប ន

ក៏េទលួ ចយកឈួ នតរបស់ អនកផ រ េហ យបននិ យយពកយេនះនឹ ង

ពះទឡិកេតរថ ដ៏មន យុយ៉ ងេនះថ បពិ តេ កដច៏ េ មន ខុមំញ និ ែមន

ជសមណៈេទ ខុនំញ ឹងសឹក (ឥឡូ វេនះ) ។ ពះទឡិកេតរថ បនសួរថ

មន ល វុេ អេំ ពដូចេមចែដលអកន េធេ ហយ ។ ភិកុ េខ នះ បបថ់

បពិ តេ កដច៏ េ មន ខុលំញ ួចយកឈួតន របស់អកន ផ រ ។ ពះទឡិកេតរថ

កឲ៏ យយកឈួតន េនះមកេហយកត់ៃថ ។ ឈួ តន េនះកត់ៃថេទ តៃម

មនិ ដល់ ៥ មសក ។ ពះទឡិកេតរថ បប់ថ មន ល វុេ អកន មិន

តវ បតិប ជិកេទ ដូេចះន េហយ ក៏បនសែមងធមកីម ថ ។ ឯភិកុ ខ

េនះ មនេសចកីេ តកអរៃ កេពក ។

ទុតិយប ជិក ចប់ ។

461

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទំ

[១៧៦] េតន សមេយន ពុេទធ ភគ េវ លិយំ

វហិ រតិ ម វេន កូ គរ យំ ។ េតន េខ

បន សមេយន ភគ ភិកូខ នំ អេនកបរយិ េយន

អសុភកថំ កេថតិ អសុភយ វណំ ភសតិ

អសុភភវនយ វណំ ភសតិ ទិស ទិស

អសុភសមបតិយ វណំ ភសតិ ។ អថេខ ភគ

ភិកូខ មេនសិ ឥចឆ មហំ ភិកខ េវ អទធមសំ

បដិសលិយិតុំ នមិ េកនចិ ឧបសងមក ិតេព

អញញ ត ឯេកន បិណបតនី រេកនតិ ។ ឯវ ំ

ភេនតិ េខ េត ភិកូខ ភគវេ បដិស ុណិ

462

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣

[១៧៦] សម័យេនះ ពះសមុ ពទដធ ៏មនេជគ ទង់គង់េនកុ នង

កូ គរ (១) ែកបរៃ ពម វន(២) េទ ប កងេវ លី(៣) ។ កល

េនះ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់សែមងអសុភកថ ទង់សែមងេរ ប ប់

អពំ ីអសុភ ទង់សែមងគុណៃនករចេ មនអសុភកមម ន ទង់សែមង

គុណៃនអសុភសមបតិកុ ងន អសុភកមម នជញឹ កញយ េ យបរយិ យ

ដេ៏ ចន ។ លំ ប់េនះឯង ពះដ៏មន ពះភគ ទង់ ស់នឹងភិកុ ខ

ទងំ យេ យ ពះពុ ទដធ ីកថ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ តថគតចង់េគច

ចក រមណម ៍ សមេងំ នអស់កលកនះែខ (កុ ងន កមម ន) កុឲំ យអកន មួយ

ចូលេទរកតថគតេឡយ េវ រែលងែតភកិ ុមខ ួយរូបជអកន នបំ ណិ បតេទ

ឲយតថគត ។ េទបពួកភកិ ុ ទខ ងំ េនះ ទទួល ពះពុ ទដធ ីក របស់ ពះ

ដ៏មន ពះភគថ ឯវភំ េន (យ៉ ងហឹនង ពះអង)គ ងំ ពីកលេនះមក

១ គឺផទះមនកំពូល ។ មអដកថ ថ កុនងៃ ពម វនេនះ េគ ងវត សង់

េធគនធកុដិស មប់ជទី បថប់ៃន ពះបរម ។ ២ គឺៃ ពធំមួយែកបរកបិលវសុបូរជី ិត

ជប់គន មិនមន ច់នឹងៃ ពេហមពនេទទល់នឹងម សមុទទ (ឥេណ ) ។ ៣ េឈម ះ កងរបស់

ែដនវជីជ ពីេដមមកជទី កងធំមួយ មនកំែពងព័ទធជំុវញិ ដល់ ៣ ជន់ ។ (េសចកីេនះមន

និយយពិ រកុងន គមីពរបរមតថេជតិក អដកថខុទទកនិកយ) ។

463

២២៣

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស បឋមបបញញតិនិទនំ

នស ុធ េកចិ ភគវនំ ឧបសងមក តិ អញញ ត ឯេកន

បិណបតនី រេកន ។ ភិកូខ ភគ េខ អេនកបរ-ិ

យេយន អសុភកថំ កេថតិ អសុភយ វណំ ភ-

សតិ អសុភភវនយ វណំ ភសតិ ទសិ ទិស
េត(១) អេនក-
អសុភសមបតិយ វណំ ភសតីតិ

ករេ ករ ំ អសុភភវននុេយគមនុយុ វហិ រនិ ។

េត សេកន កេយន អដិយនិ ហ យនិ ជិគុចឆនិ

េសយយថបិ នម ឥតថី បុរេិ ទហេ យុ

មណនកជតេិ ក សសី ំ នេ អហិកុណ-

េបន កុកុ ករកុណេបន មនុស កុណេបន
លេគគន(២)
កេណ អដិេយយយ ហ េយយយ

ជិ គុេចឆយយ ឯវេមវ េត ភិកូខ សេកន កេយន
អដិយន អតនបិ អ នំ
ហ យន ជិ គុ ចឆន

ជីវ ិ េ េ េបនិ អញមញ ញំ ញបិ ជីវ ិ េ េ េបនិ មិគ-

លណិ កំ បិ សមណកុតកំ ឧបសងមក ិ ឯវ ំ វេទនិ(៣)

១ អតឹ រកបេឋន ភវតិ ពំ ។ ២ ឱ. ម. សេតន ។ . សេដន ។ ៣ ឱ. ម. វទនិ ។

464

២២៣

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុនងបឋមបបញញតិ

មនិ មនអកន មួយ ចូលេទគល់ ពះដ៏មន ពះភគេឡយ េវ រែលងែត

ភិកុ ខ ១ រូបជអកន នបំ ិណបតេទថយ ពះអងគ ។ ភិកុទខ ងំ យគិតគន
ថ ពះដ៏មន ពះភគ ទង់សែមងអសុភកថ ទងស់ ែមងេរ ប ប់អពំ ី
អសុភ ទង់សែមងគុណៃនករចេ មន អសុភកមម ន ទងស់ ែមងគុណៃន

អសុភសមបតិ កុ ងន អសុភកមម នជញឹ កញយ ៗ េ យបរយិ យមិន

ែតមួ យ លុះគិតដូេចះន េហ យក៏នគំ ន បកបេសចកីពយយមកុ នងករចេ មន

អសុភកមម នជេ ចនែបបេ ចនវធិ ី ។ ពួ កភកិ ុទខ ងំ េនះ េកត េសចកីទុកខ

េន យ យេខមព េឆមនឹង ងកយរបស់ខួ នឯង មនគួរនដូចជ សី

កមុ ំ ឬ បសកេំ ះ ជអកន មនកិរយិ សិត ងជ ប កតី លុះបន

ងូតទឹកកក់កបលេហ យ រែមងជទុកខេន យ យេខមព េឆម កអសុ ភ

ពស់ កអសុ ភែឆក ឬ កអសុ ភមនុស ែដលេគពយួ រនឹងកយ៉ ង

មញិ ពួ កភិកុ ទខ ងំ េនះ ក៏ជទុកេខ ន យ យេខមព េឆម នឹងកយរបស់ខួន

យ៉ ងេនះឯង េទបផច់ជីវតិ ខួនេ យខួនឯងខះ ផច់ជីវតិ គន េទវញិ េទ
មកខះ ភកិ ុ ខខ ះចូលេទរកសមណកុតក(១) េឈម ះមិគលណិ ក េហយេពល

១ មន័យកុងន អដកថ ថ សមណកុតក ែ បថ អនក ទង់នូវេភទ បែហលនឹងសមណៈ ។
កុងន ដីកថ អនកេធកិចចករបេ មសមណៈ ។ មនេសចកីពនយល់កុនងអដកថ ថ គត់េករសក់េ
ឲយមនសល់បនិចទុកជជុក គត់េស កសំពត់ ជលក់អមចត់មួយ បង់កមួយ ចិញច ឹមជីវតិ េ យ

រ រែដលេសសសល់អំពីភិកុខសងឃ ។ ឯពកយថ មិគលណិ ក គឺជេឈម ះរបស់គត់ ។

465

២២៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

ធុ េន វុេ ជីវ ិ េ េ េបហិ ឥទំ េត

បតចវី រ ំ ភវសិ តតី ិ ។ អថេខ មិគលណិ េក សម-

ណកុតេក បតចវី េរហិ ភេ សមពហុេល ភិកូខ
ហិតកំ (១) អសឹ ទយ
ជីវ ិ េ េ េប េ

េយន វគុ គមុទ នទី េតនុបសងមក ិ ។ អថេខ មិគ-
េ ហិតកំ តំ(២)
លណិ កស សមណកុតកស

អសឹ េធវនស អហុេទវ កុកុ កចំច អហុ វបិ បដិ េ

អ ភ វត េម ន វត េម ភ ទុលទំធ វត

េម ន វត េម សុលទធំ ពហុំ វត មយ អបុញំ ញ

បសុតំ េយហំ ភិកូខ សីលវេន កលយណធេមម
មរកយិក
ជីវ ិ េ េ េបសនិ ិ ។ អថេខ អញញត

េទវ អភិជជមេន ឧទេក គន មិគលណិ កំ សម-

ណកុតកំ ឯតទេ ច ធុ ធុ សបបុរសិ ភ េត

សបបុរសិ សុលទធំ េត សបបុរសិ ពហំុ តយ សបបុរសិ

បុញំ ញ បសុតំ យំ តំ អតិេណ េរសីតិ ។ អថេខ

១ ឱ. ម. េ ហិតគតំ ។ ២ េតសុ េបតេថ កសុ អយំ បេ នតិថ ។

466

២២៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

យ៉ ងេនះថ ែនអកន ដ៏មន យុ េយងសូមអងរអកន ៗ ចូរផច់បងជ់ វី តិ

ពួ កេយងចុះ ប តនិងចីវរទងំ េនះ នឹងបនជរបស់អកន ។ គ

េនះឯង សមណកុតកេឈម ះមិគលណិ កទទួលសុីឈួ នលយកប តនិង
ចីវរេហ យ
េទបផច់បង់ជីវតិ ភកិ ុ ទខ ងំ យជេ ចនរូប េហយកន់ វ

ប ក់ឈមេដរេទកន់សឹងទ េឈម ះវគុ គមុទ កលែដលសមណកុ តក

េឈម ះមិគលណិ កកពំ ុ ង ង វ ប ក់ឈមេនះ (គត់) ក៏មន

េសចកីសង យ័ េក ក យ យេ កយកុ នងកលេនះ េ យគិត

េឃញថ ករេនះមិនែមនជ ភរបស់អញេទេត នឹងចត់ថជ ភ

របស់អញមិនបនេឡយ ជតិជមនុស អញបនេ យ ក ស់ ជតិ

ជមនុស េឈម ះថ អញបនេ យងយមិនែមនេឡយ អញបន

បបេ ចន ស់ េ ពះអញបនផច់បង់ជវី តិ ពួ កភិកុ អខ កន មនសីល មន

ធម៌ល ។ លំ បេ់ នះ េទវ ជពួករបស់មរេដរមកេលទឹកមិនមន

ែបកធយ បននិយយពកយេនះនឹងសមណកុតកេឈម ះមិគលណិ កថ

លេហយ ៗ អកន សបបុ រស ករេនះជ ភរបស់អកន េហយ អកន សបបុ រស

ជតជិ មនុស អកន ក៏បនេ យ បៃពេហយ អកន សបបុ រស អកន បន បទះ

បុណយេ ចនេហយ អកន សបបុ រស េ ពះអកន បនញុ ងំ ជនទងំ យែដល

មិនទន់ឆងសង រវដឲយឆងផុ តេទបន ។ គេនះឯង សមណកុ តក

467

២២៥

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស បឋមបបញញតិនិទនំ

មិគលណិ េក សមណកុតេក ភ កិ រ េម

សុលទធំ កិ រ េម ពហំុ កិ រ មយ បុញំ ញ
បសុតំ អតិេណ កិ ហំ េរមីតិ តិណំ (១) អសឹ

ទយ វ ិ េរន វិ រំ បរេិ វេណន បរេិ វណំ

ឧបសងមក ិ ឯវ ំ វេទតិ េក អតិេ កំ េរ-

មីតិ ។ តតថ េយ េត ភិកូខ អវតី គ េតសំ
តសឹម សមេយ េ តេិ យវ ភយំ
េ តិ ឆមិភតតំ

េ តិ េ មហំេ ។ េយ បន េត ភិកូខ
វតី គ ន េ តិ ភយំ
េតសំ តសឹម សមេយ

ន េ តិ ឆមិភតតំ ន េ តិ េ មហំេ ។

អថេខ មិគលណិ េក សមណកុតេក ឯកំ បិ

ភិកុ ំខ ឯកេហេនវ ជីវ ិ េ េ េបសិ េទបិ ភិកូខ ឯ-

កេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ តេយបិ ភិកូខ ឯកេហន

ជីវ ិ េ េ េបសិ ច េ បិ ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ

េ េ េបសិ បញច បិ ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ

។ េប ។ ទសបិ ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ

១ ឱ. ម. . តិកំខ ។

468

២២៥

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុនងបឋមបបញញតិ

េឈម ះមិគលណិ ក កន៏ ឹកអរថ ឮថ (ករេនះ) ជ ភរបស់អញ ឮ

េគថ ជតិមនុស អញបនេ យលេហយ ឮេគថ អញបន បទះ

បុណយជេ ចន ឮេគថ អញបនញុ ងំ ជនទងំ យែដលមិនទនឆ់ ង

(សង រវដ) ឲយឆងផុតេទបន លុះគិតដូេចះន េហយ ក៏កន់ វមុតេដរ

េចញពីវ ិ រចូលេទកន់វ ិ រ េចញពីបរេិ វណចូលេទកន់បរេិ វណ

េហយេពលយ៉ ងេនះថ េ ក មិនទន់ឆង (សង រវដ) ខុនំញ ឹងឲយ
េ ក ឆងសង រវដបន ។ ប ភិកុ ទខ ងំ េនះ ភិកុ ទខ ងំ យ
ែដលមនិ ទន់ បសចក គៈ េសចកីខច េសចកញី ប់ញ័ រ និងេសចកី

ពឺេ ម ក៏មនដល់ភិកុ ទខ ងំ េនះ ជ បកដកុ ងន សម័យេនះ ។ ចែំ ណក

ភិកុ ទខ ងំ យ ែដល បសចក គៈេហយ េសចកខី ច េសចកី

ញប់ញ័ រ និងេសចកី ពឺេ ម ក៏មិនមនដល់ ភិកុ ខទងំ េនះ កុ នងសម័យ

េនះេឡយ ។ គេនះ សមណកុតក េឈម ះមិគលណិ ក កផ៏ ច់បង់ជីវតិ

ភកិ ុ កខ ុ ងន ១ ៃថង ១ រូបក៏មន កុងន ១ ៃថផង ចប់ ង់ជីវតិ ភិកុ ខ ២ រូបក៏មន ១ ៃថង

ផច់បង់ជីវតិ ភកិ ុ ខ ៣ រូបក៏មន ១ ៃថផង ច់បង់ជីវតិ ភិកុ ខ ៤ រូបក៏មន ១ ៃថផង ច់

បងជ់ ីវតិ ភិកុ ខ ៥ ក៏មន ។ េប ។ ១ ៃថផង ចប់ ង់ជីវតិ ភិកុ ខ ១០ រូបក៏មន

469

២២៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

វសី ំបិ(១) ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ តឹសំបិ

ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ ច ឡសី ំបិ(២)

ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ បញញ សំបិ

ភិកូខ ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ សដឹបិ ភិកូខ

ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ ។

[១៧៧] អថេខ ភគ តស អទធមសស

អចចេយន បដិស ន វុដេិ យសនម ំ ននំទ

មេនសិ កិ នុ ន េខ ននទ តនុភេូ វយិ ភកិ ុ ខ -

សេងឃតិ ។ តថ ហិ បន ភេន ភគ ភិកូខ នំ

អេនកបរយិ េយន អសុភកថំ កេថតិ អសុភយ

វណំ ភសតិ អសុភភវនយ វណំ ភសតិ -

ទិស ទិស អសុភសមបតិយ វណំ ភសតិ

េត ច ភេន ភិកូខ ភគ េខ អេនកបរយិ េយន
អសុភកថំ វណំ ភសតិ អសុភ-
កេថតិ អសុភយ

ភវនយ វណំ ភសតិ ទិស ទិស អសុ-

ភសមបតិយ វណំ ភសតីតិ អេនកករេ ករ ំ

១ ឱ. វសី តឹ ។ ម. . វសី តិបិ ។ ២ ឱ. ច រសី ំ ។

470

២២៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

១ ៃថផង ចប់ ងជ់ ីវតិ ភិកុ ខ ២០ រូបក៏មន ១ ៃថផង ចប់ ង់ជីវតិ ភិកុ ខ ៣០ រូបក៏មន

១ ៃថផង ចប់ ង់ជីវតិ ភិកុ ខ ៤០ រូបក៏មន ១ ៃថផង ច់បង់ជីវតិ ភិកុ ខ សិប

រូបក៏មន ១ ៃថផង ច់បង់ជីវតិ ភកិ ុ ហខ ុកសិបរូបក៏មន ។

[១៧៧] គេនះឯង ពះដ៏មន ពះភគ ទង់េចញចក

ទីសមងកំ ុ នង ពះកមម នេ យកនងកនះែខេនះេទ េទប ទង់ ស់នឹង

ពះ ននដទ ៏មន យុ េ យ ពះពុ ទដធ ីកថ ដូចេមចហ៎ន ននទ បន

ជភិកុ ខសងឃ ក់ដូចជសួ ចេសងេទ ។ េទប ពះ ននទេតថរ កបបងគំ

ទូលថ បពិ ត ពះអងគដ៏ចេ មន ពិតដូច ពះពុ ទដធ ីក ស់ េ ពះ

ពះដ៏មន ពះភគ ទង់សែមងអសុ ភកថ េ យបរយិ យជេ ចន

ទ ង់ ស រ េស រ េរ ប ប់ អំពី អ សុ ភ ទ ង់ ស រ េស រ គុ ណ អ សុ ភ ភ វ ន

ទង់សរេសរគុ ណៃនអសុ ភសមបតិ កុ ងន អសុភកមម ន ជញឹ កញយ

បពិ ត ពះអងដគ ច៏ េ មន ភកិ ុ ទខ ងំ េនះ កគ៏ តិ គន ថ ពះដម៏ ន ពះភគ
ទង់សែមងអសុ ភកថ េ យបរយិ យដ៏េ ចន ទង់សរេសរេរ ប

បអ់ ពំ ីអសុភកថ ទង់សរេសរគុ ណអសុ ភភវន ទង់សរេសរ

គុណៃនករ បកបេ យអសុភកមម នជញឹ កញយ េហ យ (នគំ ន )

471

២២៧

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស បឋមបបញញតិនិទនំ

អសុភភវននុេយគមនុយុ វហិ រនិ ។ េត សេកន

កេយន អដិយនិ ហ យនិ ជិ គុ ចឆនិ េសយយ-

ថបិ នម ឥតីថ បុរេិ ទហេ យុ

មណនកជតិេក សីសំ នេ អហិកុណេបន

កុកុ ករកុណេបន មនុស កុណេបន កេណ
ឯវេមវ
លេគគន អដិេយយយ ហ េយយយ ជិ គុេចឆយយ

េត ភិកូខ សេកន កេយន អដិយន ហ យន

ជិ គុចឆន អតនបិ អ នំ ជីវ ិ េ េ េបនិ អញ-ញ

មញំ បញ ិ ជីវ ិ េ េ េបនិ មិគលណិ កំ បិ សម-

ណកុតកំ ឧបសងមក ិ ឯវ ំ វេទនិ ធុ េន

វុេ ជីវ ិ េ េ េបហិ ឥទំ េត បតចវី រ ំ

ភវសិ តីតិ អថេខ ភេន មិគលណិ េក សមណ-

កុតេក បតចីវេរហិ ភេ ឯកំ បិ ភិកុ ំខ ឯក-

េហន ជីវ ិ េ េ េបសិ ។ េប ។ សដបឹ ិ ភិកូខ

ឯកេហន ជីវ ិ េ េ េបសិ ធុ ភេន ភគ

អញំ ញ បរយិ យំ ចិកខ តុ យថយំ ភិកុ ខ សេងឃ
។ េតន ននទ
អញញ យ សណេហយយតិ

472

២២៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុងន បឋមបបញញតិ

បកបេសចកីពយយមកុ ងន អសុភភវន ជេ ចនវធិ ី ស់ ។ េទបភិកុ ខ
ទងំ េនះ ជទុកេខ ន យ យ េខមព េឆមនឹងកយរបស់ខួន េ ប បដូច
ជ សី កមុ ំ ឬបុរសេកងម កេំ ះ មនជតិជអកន សិត ង លុះងូតទឹក

កក់កបលេហ យ រែមងជទុកេខ ន យ យ េខមព េឆម កអសុភពស់កី

កអសុភែឆកក ី កអសុភមនុស កី ែដលចងភជ បន់ ឹងក មនឧបម

យ៉ ង មញិ ភិកុ ទខ ងំ អមបលេនះ កលជទុកេខ ន យ យេខមព

េឆម នឹងកយរបស់ខួន ក៏មនឧបេមយយយ៉ ងេនះ េទបផច់បង់ជីវតិ
ខួនេ យខួនឯង កម៏ ន
ខះផស់គន ឲយផច់បងជ់ ីវតិ េទវញិ េទមក កម៏ ន

រូបខះបនចូលេទរកសមណកុតកេឈម ះមិគលណិ ក េហយេពលយ៉ ង

េនះថ មន ល វុេ ពួ កេយងសូ មអងរអនក អនកចូ រផច់បង់ជីវតិ

ពួ កេយងចុះ ប តនិងចីវរេនះ នឹងបនជរបស់អនក បពិ ត ពះអងគ

ដច៏ េ មន គេនះឯង សមណកុតកេឈម ះមិគលណិ ក លុះបនទទួល

សុីឈួ លន យកប តនិងចវី រេហយ េទបផច់បង់ជវី តិ ភិកុ ខ ១ រូប មួយៃថង

កម៏ ន ។ េប ។ មួយៃថផង ច់បងជ់ ីវតិ ភិកុ ខ ៦០ រូបក៏មន បពិ ត

ពះអងដគ ៏ចេ មន ខុ ំញ ពះអងសគ ូមអងរ ភិកុ សខ ងឃេនះ គបបសី ិតថ េសរថ េនបន

េ យេហតុ សូម ពះដ៏មន ពះភគ ទង់សែមងេហតុេនះដៃទ

េទ ត ។ េទប ពះដ៏មន ពះភគ ទង់ ស់ថ មន ល ននទ េបដ ូេចន ះ

473

២២៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

យវតកិ ភិកូខ េវ លឹ ឧបនិស យ វហិ រនិ េត

សេព ឧប ន យំ សនិនបេតហីតិ ។ ឯវ ំ ភេនតិ

េខ យ ម នេនទ ភគវេ បដិស ុណិ

យវតិក ភិកូខ េវ លឹ ឧបនិស យ វហិ រនិ េត

សេព ឧប ន យំ សននិបេត េយន ភគ

េតនុបសងមក ិ ឧបសងមក ិ ភគវនំ ឯតទេ ច សនិន-

បតិេ ភេន ភិកុ ខ សេងឃ យស ទិ និ ភេន ភគ
កលំ
មញញតីតិ ។

[១៧៨] អថេខ ភគ េយន ឧប ន

េតនុបសងមក ិ ឧបសងមក ិ បញញេត សេន នសិ ីទិ ។

និសជជ េខ ភគ ភិកូខ មេនសិ អយបំ ិ េខ
ភិកខ េវ ភវេិ
នបនស តិសមធិ ពហុ លីកេ

សេន េចវ បណី េ ច អេសចនេក ច សុេខ

ច វិ េ ឧបបនុ នបបេនន ច បបេក អកុសេល ធេមម

474

២២៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ភកិ ុ ទខ ងំ អមបលមណ ែដល ស័យេនកុងន កងេវ លី អកន ចូរឲយភិកុ ខ

អមបលេនះទងំ អស់ បជុគំ ន កុ ងន ឧប ន ចុះ ។ ពះ ននដទ ៏មន

យុ ទទួល ពះពុ ទដធ ីករបស់ ពះដ៏មន ពះភគថ ពះករុ ពះ

អងគ ដូេចះន េហយ ភិកុទខ ងំ យមន បមណបុ៉នម ន ែដល ស័យេន

កុងន កងេវ លី ពះ ននទ ក៏បងគ បភ់ ិកុ អខ មបលេនះទងំ អស់ឲយ បជុគំ ន

កុងន ឧប ន (១) េទបចូលេទគល់ ពះដម៏ ន ពះភគ េហយបន

កបបងទគំ ូល ពះដ៏មន ពះភគដូេចះន ថ បពិ ត ពះអងដគ ៏ចេ មន ភិកុ ខ

សងឃ បជុគំ ន ពមេហ យ ពះករុ មច ស់ សូ ម ពះដ៏មន ពះភគ

ទង់សគំ ល់កលដ៏សមគួរកុ ងន កលឥឡូ វេនះ ។

[១៧៨] គេនះឯង ពះដ៏មន ពះភគ ទង់យងចូលេទកន់

ឧប ន លុ ះចូ លេទដល់ េហ យ ទង់ បថប់េល សនៈែដល
េគ ក់ែតងថយ
។ លុះ ពះដ៏មន ពះភគ ទងគ់ ង់ បថប់េ សចេហយ

េទប ស់នឹងភិកុ ទខ ងំ យេ យ ពះពុ ទដធ កី ថ មន លភិកុ ទខ ងំ យ

នបនស តិសមធិេនះឯង ែដលបុគលគ ចេ មន េហយ េធឲយេ ចនជ

ប កតីេហយ ជធម៌លិតផង ជធមឧ៌ តមផង ជធម៌មិន ចឡូ ក

ចឡំគឺជធម៌េ យែឡកផង ជេ គ ងេន នមំ កនូវេសចកីសុ ខ

ផង ែតងញុ ងំ អកុសលធម៌ទងំ យដ៏ មក ែដលេកតេឡង ៗ ឲយ

១ ជទីបេ ម គឺ ស មប់េ ប បស់េ យកិចចេផ ង ៗ មនឆន់ចងន់ជេដម ។

475

២២៩

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស នបនស តិសមធិ

នេ អនរធេបតិ វបូ សេមតិ េសយយថបិ

ភិកខ េវ គិមនំ បចឆិេម មេស ឩហតំ រេជជលំ

តេមនំ ម អកលេមេឃ នេ អនរធេបតិ

វបូ សេមតិ ឯវេមវ េខ ភិកខ េវ នបនស តសិ មធិ

ភវេិ ពហុ លីកេ សេន េចវ បណី េ ច

អេសចនេក ច សុេខ ច វិ េ ឧបបនុ នបបេនន
ច បបេក អកុសេល ធេមម នេ អនរធេបតិ

វបូ សេមតិ កថំ ភវេិ ច ភិកខ េវ នប-

នស តិសមធិ កថំ ពហុលកី េ សេន េចវ បណី -

េ ច អេសចនេក ច សុេខ ច វ ិ េ ឧបបនុ នបបេនន

ច បបេក អកុសេល ធេមម នេ អនរធេបតិ

វបូ សេមតិ ឥធ ភិកខ េវ ភិកុ ខ អរញញគេ រុកខ មលូ -
គេ សុញញ គរគេ
និសីទតិ បលងំ ក ភុជិ

ឧជុំ កយំ បណិ ធយ បរមិ ុខំ សតឹ ឧបដេប

476

២២៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ អំពី នបនស តិសមធិ

បសូនយេទផង ឲយសបង ់រងំ បផ់ ង េ យទនំ ងដ៏សមគួរ មន លភកិ ុ ទខ ងំ

យ េ ប បដូចកេំ ទចធូលីែដលខយល់បកក់ ួចេឡងកុងន ែខែដលជចុងគមិ -

នរដូវ គឺែខ ឡ ម អកលេមឃ (េភ ងធបំ ងុ រចុះខុសកលេវ )

ែតងញុ ងំ កេំ ទចធូលីេនះឲយអនរធន ឲយសបង ់េទបន េ យទនំ ងដ៏សម

គួរ មនឧបមយ៉ ង មិញ មន លភិកុ ទខ ងំ យ នបនស តិសមធិ

ែដលបុគលគ បនអប់រ ំ េធឲយេ ចនជ ប កតីេហយ ជធមល៌ ិតផង ជធម៌

ឧតមផង ជធម៌មិន ចឡូ ក ចឡំ គឺជធម៌េ យែឡកផង ជេ គ ងេន
នមំ កនូវេសចកសី ុខផង ែតងញុ ងំ អកុសលធមទ៌ ងំ យដ៏ មក ែដល

េកត េឡង ៗ ឲយ បសូនយេទឲយសបង រ់ មង ប់េទេ យទនំ ងដស៏ មគួរក៏មន

ឧបេមយយដូេចន ះឯង មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ នបនស តិសមធិែដល

បុគលគ ចេ មនេហយ េតដ ូចេមច ែដលបុគលគ េធឲយេ ចនជ ប កតីេហយ

ជធម៌លិតផង ជធម៌ឧតមផង ជធមម៌ ិន ចឡូ ក ចឡគំ ឺជធម៌េ យែឡក
ផង ជេ គ ងនមំ កនូវេសចកីសុខផង ែតងញុ ងំ អកុសលធម៌ទងំ

យដ៏ មក ែដលេកតេឡង ៗ ឲយ បសូនយេទ ឲយសបង រ់ ងំ បេ់ ទ

េ យទនំ ងដ៏សមគួរ េតដូចេមច មន លភិកុ ទខ ងំ យ ភកិ ុ កខ ុ ងន សនេនះ

េទកនៃ់ ពកី េទកន់ទីជិតៃនេដមេឈកី េទកន់ផះទ ដ៏ ង ត់កី អងុ យគ
ែពនែភនន
ងំ កយឲយ តង់ តមលក ់សតិឲយមនមុខេឆព ះេទរកកមម ន

477

២៣០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

េ សេ វ អស សតិ សេ បស សតិ ទីឃំ

អស សេន ទីឃំ អស មីតិ បជនតិ

ទីឃំ បស សេន ទីឃំ បស មតី ិ បជនតិ

រស ំ អស សេន រស ំ អស មីតិ បជនតិ

រស ំ បស សេន រស ំ បស មីតិ បជនតិ

ស ព ក យ បប ដិ សំ េវ ទី អ ស សិ ស មី តិ សិ កខ តិ

ស ព ក យ បប ដិ សំ េវ ទី ប ស សិ ស មី តិ សិ កខ តិ

បស មភយំ កយសងខ រ ំ អស សិស មីតិ សកិ ខ តិ

បស មភយំ កយសងខ រ ំ បស សិស មីតិ សិកខ តិ

បីតិបបដិសំេវទី អស សិស មីតិ សកិ ខ តិ បីតិបបដិសំ-

េវទី បស សិស មីតិ សិកខ តិ សុខបបដិសំេវទី អស -

សសិ មីតិ សិកខ តិ សុខបបដិសំេវទី បស សិស -

មីតិ សកិ ខ តិ ចិតសងខ របបដិសំេវទី អស សិស មីតិ

សិ កខ តិ ចិ ត ស ងខ រ បប ដិ សំ េវ ទី ប ស សិ ស មី តិ

478

២៣០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ភកិ ុ េខ នះមនសតិ ដកដេងមេចញ មនសតិដកដេងមចូល កលដក
ដេងមេចញែវង ក៏ដឹងចបស់ថ អញដកដេងមេចញែវង ឬកលដកដេងម

ចូ លែវងក៏ដឹងចបស់ ថ អញដកដេងមចូ លែវង កលដកដេងមេចញ

ខី កដ៏ ឹងចបស់ថ អញដកដេងមេចញខី ឬកលដកដេងមចូលខី ក៏

ដឹងចបស់ថ អញដកដេងមចូលខី (ភកិ ុ )ខ សិក ថ អញនឹងកណំ ត់
ដងឹ ចបស់នូវកងខយល់ទងំ ពួ ង សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញ

នឹងកណំ ត់ដឹងចបស់នូវកងខយល់ទងំ ពួ ង សឹមដកដេងម ចូល សិក ថ

អញរមង ប់កយសងខ រ (គឺខយល់ អស សបស ស) សឹមដកដេងម

េចញ សិក ថ អញនឹងរមង ប់កយសងខ រ សឹមដកដេងមចូល សិក

ថ អញនឹងកណំ ត់ដងឹ ចបស់នូវបីតិ (គេឺ សចកីែឆតកយែឆតចិត) សឹម

ដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដងឹ ចបស់នូវបីតិ សឹមដក

ដេងម ចូល សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដឹងចបស់នូវសុខ (គឺសុខកយ

សុខចិត) សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដឹងចបស់

នូ វសុ ខ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដឹងចបស់នូវ

ចតិ សងខ រ (គឺេវទន និងសញញ ) សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ

អញនឹងកណំ ត់ដងឹ ចបស់នូវចិតសងខ រ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ

479

២៣១

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស នបនស តិសមធិ

សិកខ តិ បស មភយំ ចិតសងខ រ ំ អស សិស មីតិ

សកិ ខ តិ បស មភយំ ចិតសងខ រ ំ បស សិស មីតិ

សិកខ តិ ចិតបបដិសំេវទី អស សិស មីតិ សិកខ តិ

ចិតបបដិសំេវទី បស សិស មីតិ សកិ ខ តិ អភិបបេម-

ទយំ ចិតំ អស សិស មីតិ សិកខ តិ អភិបបេមទយំ

ចិតំ បស សិស មីតិ សកិ ខ តិ សមទហំ ចិតំ

អស សិស មីតិ សិកខ តិ សមទហំ ចិតំ បស -

សសិ មីតិ សកិ ខ តិ វេិ មចយំ ចិតំ អស សិស មីតិ

សិកខ តិ វេិ មចយំ ចិតំ បស សសិ មីតិ សិកខ តិ

អនិចច នុបស ី អស សិស មីតិ សិកខ តិ អនិចច នុ-

បស ី បស សិស មីតិ សកិ ខ តិ វ ិ គនុបស ី

អស សិស មីតិ សកិ ខ តិ វ ិ គនុបស ី បស -

សិស មីតិ សិកខ តិ នេិ ធនុបស ី អស សិស -

មីតិ សកិ ខ តិ នេិ ធនុបស ី បស សិស មីតិ

សិកខ តិ បដិនិស គគ នុបស ី អស សសិ មីតិ សិកខ តិ

480

២៣១

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ អំពី នបនស តិសមធិ

អញនឹងរមង ប់ចិតសងខ រ សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹង

រងំ បច់ តិ សងខ រ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដឹង

ចបស់នូវចិត សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងកណំ ត់ដឹងចបស់

នូវចិត សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងេធចិតឲយរកី យ សឹមដក

ដេងម េចញ សិក ថ អញនឹងេធច ិតឲយរកី យ សឹមដកដេងមចូល

សិក ថ អញនឹង ងំ ចិតខជ ប់ សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញ

នឹង ងំ ចិតខជ ប់ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងេ ះចតិ ឲយផុត

សឡះ សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងេ ះចិតឲយផុត សឡះ

សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងពិចរ េ យសភពជរបស់

មិនេទ ង សឹមដេងម េចញ សិក ថ អញនឹងពិចរ េ យសភព

ជរបស់មិនេទ ង សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងពិចរ េ យ

សភពឥត គៈ សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងពិចរ េ យ

សភពឥត គៈ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងពិចរ េ យ

សភពរលត់េទ សឹមដកដេងមេចញ សិក ថ អញនឹងពិចរ

េ យសភពរលត់េទ សឹមដកដេងមចូល សិក ថ អញនឹងពិចរ-
េរ យ ៗ េ យកិរយិ លះបង់នូវេសចកី បកន់ សឹមដកដេងមេចញ

481

២៣២

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

បដិនិស គគ នុបស ី បស សិស មីតិ សកិ ខ តិ ឯវ ំ

ភវេិ េខ ភិកខ េវ នបនស តិសមធិ ឯវ ំ

ពហុ លីកេ សេន េចវ បណី េ ច អេសចន-

េក ច សុេខ ច វ ិ េ ឧបបនុ បន បេនន ច បបេក

អកុសេល ធេមម នេ អនរធេបតិ វបូ សេមតីតិ ។

[១៧៩] អថេខ ភគ ឯតសឹម និទេន ឯតសឹម

បករេណ ភិកុ ខ សងឃ ំ សននិប េប ភិកូខ បដិ-

បុចិឆ សចចំ កិ រ ភិកខ េវ ភិកូខ អតនបិ អ នំ

ជីវ ិ េ េ េបនិ អញញមញំ ញបិ ជីវ ិ េ េ េបនិ មគិ -

លណិ កំ បិ សមណកុតកំ ឧបសងមក ិ ឯវ ំ វេទនិ

ធុ េន វុេ ជីវ ិ េ េ េបហិ ឥទំ េត បតចីវរ ំ

ភវសិ តីតិ ។ សចំច ភគ តិ ។ វគិ រហិ ពុេទធ ភគ

482

២៣២

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

សិក ថ អញនឹងពិចរ េរ យ ៗ េ យកិរយិ លះបងន់ ូវេសចកី

បកន់ សឹមដកដេងមចូល មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ នបនស តិសមធិ

ែដលបុគលគ បនចេ មនេហយយ៉ ងេនះ ែដលបុគលគ េធឲយេ ចនេហយយ៉ ង

េនះ ជធមល៌ ិតផង ជធមឧ៌ តមផង ជធម៌មិន ចឡូ ក ចឡគំ ឺជធម៌

េ យែឡកផង ជេ គ ងេននមំ កនូវេសចកីសុខផង ែតងញុ ងំ

អកុសលធម៌ទងំ យដ៏ មកែដលេកតេឡង ៗ ឲយ បសូនយេទ ឲយ

សបង េ់ ទ េ យទនំ ងដ៏សមគួរ ។

[១៧៩] េ ពះនិទនេនះ ដេំ ណ រេនះ ពះដម៏ ន ពះភគ

ទង់ឲយ បជុភំ ិកុ ខសងឃ េហ យ ទង់ កសួ រភិកុ ខទងំ យកុ នង គេនះថ

មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ បនឮថ ពួ កភិកុផខ ចប់ ង់ជវី តិ ខួនេ យខួនឯងខះ

ផស់គន ឲយផចប់ ង់ជវី តិ េទវញិ េទមកខះ ភិកុ ខខ ះចូលេទរកសមណកុតក

េឈម ះមិគលណិ កេហយនិយយយ៉ ងេនះថ មន ល វុេ ពួ កេយង

សូមអងរអកន ៗ ចូរផច់បងជ់ ីវតិ ពួ កេយងចុះ ប តនិងចីវរទងំ េនះ នឹងបន

ជរបស់អកន (យ៉ ងេនះ) ពិតែមនឬ ។ ភិកុ ទខ ងំ យ កបទូលថ
សូ ម ទង់ ពះេម េ បស ពិ តែមន ។ ពះពុ ទធដ៏ ទង់ ពះភគ

483

២៣៣

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស អនុបបញញតិនិទនំ

អននុចឆវកិ ំ ភិកខ េវ េតសំ ភិកូខ នំ អននុេ មកិ ំ
អបបដរិ បូ ំ អកបបយិ ំ អករណី យំ
អស មណកំ

កថំ ហិ នម េត ភកិ ខ េវ ភិកូខ អតនបិ
អ នំ ជីវ ិ
ជីវ ិ េ េ េបស និ អញមញ ញំ ញបិ

េ េ េបស និ មិគលណិ កំ បិ សមណកុតកំ ឧប-

សងមក ិ ឯវ ំ វកខ និ ធុ េន វុេ ជីវ ិ

េ េ េបហិ ឥទំ េត បតចីវរ ំ ភវសិ តីតិ េនតំ ភិកខ េវ

អបបសនន នំ ប ទយ ។ េប ។ ឯវញច បន

ភិកខ េវ ឥមំ សកិ ខ បទំ ឧទទិេសយយថ េយ បន

ភិកុ ខ សញិ ច ចច មនុស វគិ គហំ ជីវ ិ េ េ េបយយ
សតថ រកំ ស
បរេិ យេសយយ អយមប ិ ប ជិ-

េក េ តិ អសំ េ តិ ។ ឯវញិ ច ទំ ភគវ

ភិកូខ នំ សិកខ បទំ បញតញ ំ េ តិ ។
េខ បន សមេយន
[១៨០] េតន អញតញ េ

ឧបសេក គិ េន េ តិ ។ តស បជបតិ
អភរិ បូ េ តិ
ទស នីយ ប ទិក

484

២៣៣

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុងន អនុបបញញតិ

ទង់តះិ េដ លថ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ អេំ ពែដលអកន ទងំ យបនេធ

េហយេនះ មនិ សម មិនទនំ ង មនិ គួរ មិនែមនជកិចរច បស់សមណៈ

មនិ គបបេី ះ មិនគួរេធេ ះ មន លភិកុ ទខ ងំ យ េហតុដូចេមចបនជ
ពួ កភិកុទខ ងំ េនះេទផច់បង់ជវី តិ ខួនេ យខួនឯងខះ ផស់គន ឲយផច់ជីវតិ

េទវញិ េទមកខះ ភកិ ុ ខខ ះចូលេទរកសមណកុតក េឈម ះមិគលណិ ក

េហយេពលយ៉ ងេនះថ មន ល វុេ ពួកេយងសូមអងរអកន ៗ ចូរផច់

បងជ់ ីវតិ ពួ កេយងចុះ ប តនិងចវី រេនះនឹងបនជរបស់អកន មន លភិកុ ទខ ងំ

យ អេំ ពេនះមិន ប ពឹតេទេដមបេី សចកី ជះថដល់ ជនទងំ យ

ែដលមិនទន់ ជះថ ។ េប ។ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ អកន ទងំ យ
គបបសី ែមងសិកខ បទេនះយ៉ ងេនះថ ភកិ ុ ខ មួយែកងផច់បង់ ងកយ

របស់មនុស ឲយឃតចកជវី តិ កី េទះបីែសងរកេ គ ងស វុធ (ឲយេគ

សមប់) ងកយមនុស េនះកី ភិកុេខ នះឯងេ ថ តវ បតិប ជិក

រកសំ សគម ន ។ សិកខ បទេនះ ពះដ៏មន ពះភគ ទងប់ ញញតេហយ

ដល់ភិកុ ទខ ងំ យយ៉ ងេនះ ។ ។ បពនធ
[១៨០] សមយ័ េនះឯង មនឧបសកមន ក់មនជងំ ឺ

របស់ឧបសកេនះ មនរូបល សស់បស់មុខគួរឲយគយគន់ជទីនមំ កនូវ

485

២៣៤

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

ឆពគគិយ ភិកូខ តស ឥតថិយ បដិពទធចិ េ និ ។

អថេខ ឆពគិគយនំ ភិកូខ នំ ឯតទេ សិ សេច េខ

េ វុេ ឧបសេក ជីវសិ តិ ន មយំ តំ ឥតថឹ

លភិស ម ហនទ មយំ វុេ តស ឧបសកស

មរណវណំ សំវេណមតិ ។ អថេខ ឆពគគិយ ភិកូខ

េយន េ ឧបសេក េតនុបសងមក ឹសុ ឧបសងមក ិ

តំ ឧបសកំ ឯតទេ ចុំ តំ េខសិ ឧបសក

កតកលយេ កតកុសេ កតភីរុ េ

អកតបេប អកតលុេទធ អកតកិ ពេិ កតំ

តយ កលយណំ អកតំ តយ បបំ កឹ

តុយិមនិ បបេកន ទុជីវជ េិ តន មតេន ជីវ ិ

េសេយយ ឥេ តំ កលកេ កយស

េភទ បរ ំ មរ សុគតឹ សគំគ េ កំ ឧប-

បជិជស សិ តតថ ទេិ ពហិ បញច ហិ កមគុេណហិ

សមបបេិ សមងិ ភគ េូ បរចិ េរស សីតិ ។ អថេខ

486

២៣៤

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

េសចកី ជះថ ។ ពួ កឆពគិយគ ភិកុ មខ នចិត បតិព័ទចធ េំ ពះ សីេនះ ។

គេនះ េសចកីបរវិ តិ កេក នះបនមនដល់ពួ កឆពគិយគ ភកិ ុ ដខ ូេចះន ថ មន ល

វុេ ទងំ យ េបឧបសកេនះនឹងរស់េន ពួ កេយងមុ ខជនឹ ងមិន

បន សីេនះេទ មន ល វុេ ទងំ យ េបដូេចន ះេយង (នគំ ន )

ពណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់ដល់ឧបសកេនះ ។ គេនះឯង ពួក

ឆពគិយគ ភិកុនខ គំ ន ចូលេទកនទ់ ីែដលឧបសកេនះេន លុ ះចូ លេទដល់

េហយក៏និយយពកយេនះនឹងឧបសកេនះថ មន លឧបសក អកន ឯងបន

េធអេំ ពលមកេហយ បនេធក ុសលមកេហយ បនេធកមជម េ គ ង

ករពរភ័យរួចអស់េហយ អកន ឯងមនិ ែដលេធបប មនិ ែដលេធអ េំ ព -

មក មិនែដលេធអេំ ព កក់ អេំ ពលអកន បនេធេហយ បបអកន មិនធប់

េធេ ឡយ អកន ឯងមន បេយជន៍អីេ យជីវតិ កក់ មកេនះ អកន

ប់េទ បេសរជងរស់េន អនកេធកលកិរយិ រ ំ ងខនធ ប់ចក

មនុស េ កេនះេទកន់បរេ ក នឹងេកតកុងន មនុស សុគតិ ឬ ថ នសួគ៌

អនកនឹងបនែឆតសបក ់សលក ់ (នឹងបនឲយ សីអប រទងំ យ) បេ ម

េ យកមគុណទងំ ៥ ដ៏ជទិពកុងន ថ នសួគ៌េនះ ។ គេនះឯង

487

២៣៥

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស អនុបបញញតិនិទនំ

េ ឧបសេក សចចំ េខ អយយ ហំ សុ

អហញិ កតកលយេ កតកុសេ កត-
ភីរុ េ អកតបេប អកតលុេទធ អកត-

កិ ពិេ កតំ មយ កលយណំ អកតំ
មយ ទុជីជវេិ តន
បបំ កឹ មយិមិន បបេកន

មតំ េម ជី វ ិ េសេយយ ឥេ អហំ កលកេ

កយស េភទ បរ ំ មរ សុគតឹ សគគំ េ កំ

ឧបបជិជស មិ តតថ ទេិ ពហិ បញច ហិ កមគុេណហិ

សមបបេិ សមងិ គភេូ បរចិ េរស មីតិ ។ េ

អសបបយនិ េចវ េភជននិ ភុញិ ជ អសបប-

យនិ ច ខទនីយនិ ខទិ អសបបយនិ ច

យនីយនិ យិ អសបបយនិ ច បននិ

បវិ ិ ។ តស អសបបយនិ េចវ េភជននិ ភុញជ -

េ អសបបយនិ ច ខទនីយនិ ខទេ

488

២៣៥

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុងន អនុបបញញតិ

ឧបសកេនះគិតថ េ កមច ស់ទងំ យនិយយ (េនះ) ពិត

ស់ ដបតិ ខួនអញជមនុស បនេធអេំ ពលមកេហយ បនេធកុសល

មកេហយ បនេធវធិ កី រពរភ័យ (កុ ងន អបយភូម)ិ េហយ បប

អញមិនែដលេធេឡយ អេំ ព កក់ក៏អញមិនែដលេធ មិនធប់េធ

អេំ ព កក់េ ះ អេំ ព បៃពអញបនេធេហយ បបអញមិនធបេ់ ធ

េឡយ អញមន បេយជន៍អីេ យជីវតិ កក់ មកេនះ អញ

ប់េទ បេសរជងរស់េន អញេធកលកិរយិ រ ំ ងខនធ ប់ចក

មនុស េ កេនះេទកន់បរេ ក នឹងេកត កុ ងន មនុស សុគតិ ឬ ថន

សួគ៌ អញមុខជនឹងបនែឆតសបក ់សលក ់ (ឲយ សីេទពអប រទងំ យ)

បេ មេ យកមគុណទងំ ៥ ែដលជទិពកុ ងន ថ នសួគេ៌ នះ ។ ឧបសក

េនះបរេិ ភគេភជនទងំ យែដលមិនសបបយ (គឺ រែដលែសង

នឲំ យេកតេ គ) ទំពសុ ែតខទនីយ (េ គ ងទំព) ែដលមិនសបបយ

ផង ជញជ បជ់ ញជ ក់ែតវតុ សថ មប់ជញជ បជ់ ញជ កែ់ ដលមិនសបបយផង ផកឹ

ទឹកែដលមនិ សបបយផង ។ កលឧបសកេនះ បរេិ ភគេភជនែដល

មិនសបបយែតមយង៉ ផង កលទពំ សុខទនីយវតុ ែថ ដលមិនសបបយផង

489

២៣៦

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

អសបបយនិ ច យនីយនិ យេ អសបប-

យនិ ច បននិ បវិ េ ខេ ពេធ
ពេធន កលម-
ឧបបជិជ ។ េ េតេនវ

កសិ ។ តស បជបតិ ឧជឈយតិ ខីយតិ
វបិ េចតិ អលជិេជ ន
ឥេម សម សកយបុតិយ

ទុស ី មុ ទេិ ន ឥេម ហិ នម ធមមចរេិ ន

សមចរេិ ន ពហចម រេិ ន សចច ទិេន សីលវេន
កលយណធមម ឥេមសំ
បដិជនិស និ នតថិ

មញំ ញ នតថិ ឥេមសំ ពហញម ំ ញ នដំ ឥេមសំ
មញំ ញ នដំ ឥេមសំ ឥេមសំ
ពហញម ំ ញ កុេ

មញំ ញ កុេ ឥេមសំ ពហញម ំ ញ អបគ ឥេម -

មញញ អបគ ឥេម ពហញម ញ ឥេម េម មិកស

មរណវណំ សំវេណសុំ ឥេមហិ េម មិេក មរេិ -

តិ ។ អេញញបិ មនុស ឧជឈយនិ ខីយនិ វបិ េចនិ

490

២៣៦

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

កលជញជ ប់ជញជ ក់វតុសថ មបជ់ ញជ ប់ជញជ កម់ ិនសបបយផង ផឹកទឹកែដល

មនិ សបបយផង ពធដ៏េក វកកេ៏ កត េឡង ។ ឧបសកេនះក៏េធកល

កិរយិ ប់េទេ យ ពធេនះឯង ។ េទប បពនរធ បស់ឧបសកេនះ

េពលេទស តះិ េដ ល បនុះបងប់ថ ពួ កសមណៈទងំ េនះជសកយបុ ត

ជបុគលគ ឥតខម ស ជមនុស ទសសីល មន ប កតីេពលពកយមុ

ពួ កសមណៈទងំ េនះនឹងេបជញ ខួនថជអកន ប ពឹតធម៌ ជអកន ប ពឹតេរ ប

រយ ជអកន ប ពឹត ពហមចរយិ ធម៌ ជអកន េពលពកយសតយ ជអកន មន

សីល ជអកន មនកលយណធម៌ ដូចេមចបន ភពសមណៈ របស់ភិកុ ទខ ងំ

េនះគម នេទ ពហមចរយិ ធម៌របស់ភកិ ុ ទខ ងំ េនះក៏គម នេទ មញញគុណរបស់

សមណៈទងំ េនះវនិ សអស់េហយ ពហមញញគុណ របស់សមណៈទងំ េនះ

វនិ សអស់េហយ មញគញ ុណរបស់សមណៈទងំ េនះ នឹងមនមកពី

ពហមញគញ ុណរបស់សមណៈទងំ េនះ នឹងមនមកពី សមណៈទងំ េនះ

បសចក មញញគុណេហ យ សមណៈទងំ េនះ បសចក ពហមញញ-

គុណេហយ (េ ពះ) សមណៈទងំ េនះ បនពណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់

ដល់ មីរបស់អញ មរី បស់អញ គឺសមណៈទងំ េនះសមប់េហយ ។

ទងំ ពួកមនុស ឯេទ ត កេ៏ ពលេទស តះិ េដ ល បនុ ះបងប់ថ សមណៈ

491

២៣៧

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស អនុបបញញតិនិទនំ

អលជិ ជេន ឥេម សម សកយបុតិយ ទុស ី

មុ ទិេន ឥេម ហិ នម ធមមចរេិ ន សមចរេិ ន

ពហចម រេិ ន សចច ទិេន សីលវេន កលយណធមម

បដិជនិស និ នតិថ ឥេមសំ មញំ ញ នតិថ ឥេមសំ

ពហញម ំ ញ នដំ ឥេមសំ មញំ ញ នដំ ឥេមសំ ពហញម ំ ញ

កុេ ឥេមសំ មញំ ញ កុេ ឥេមសំ ពហញម ំ ញ អបគ

ឥេម មញញ អបគ ឥេម ពហញម ញ ឥេម ឧប-

សកស មរណវណំ សំវេណសុំ ឥេមហិ ឧបសេក

មរេិ តិ ។ អេស សំុ េខ ភិកូខ េតសំ មនុស នំ
វបិ េចននំ ។ េយ េត
ឧជឈយននំ ខីយននំ

ភិកូខ អបបចិ ឆ ។ េប ។ េត ឧជឈយនិ ខីយនិ វបិ េចនិ
កថំ ហិ នម ឆពគិគយ ភិកូខ ឧបសកស
មរណវណំ សំវេណស នីតិ ។ អថេខ េត

ភិកូខ ភគវេ ឯតមតថំ េ េចសុំ ។ េប ។

492

២៣៧

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ និទនកុងន អនុបបញញតិ

ពួ កេនះជសកយបុ ត ជមនុ ស ឥតខម ស ជមនុ ស ទសសី ល

េពលែតពកយមុ ពួ កសមណៈទងំ េនះ េបជញ ខួនថជអកន ប ពឹត

ធម៌ ប ពឹត ប ប ពឹត ពហមចរយិ ធម៌ េពលពកយសចៈច មន

សីល មនកលយណធម៌ ដូចេមចបន (េ ពះ) មញគញ ុណរបស់

សមណៈទងំ េនះគម នេទ ពហមញញគុណរបស់សមណៈទងំ េនះ ក៏គម ន

េទ មញញគុណរបស់សមណៈទងំ េនះ វនិ សអស់េហយ ពហមញញ-

គុ ណ រ ប ស់ ស ម ណៈ ទ ងំ េនះ វ និ ស អ ស់ េហ យ ម ញញ គុ ណ រ ប ស់

សមណៈទងំ េនះ នឹងមនមកពី ពហមញញគុណរបស់សមណៈទងំ េនះ

នឹងមនមកពី ពួ កសមណៈទងំ េនះ បសចក មញញគុណេហយ

ពួ កសមណៈទងំ េនះ បសចក ពហញម ញគុណេហយ (េ ពះ) សមណៈ

ទងំ េនះ បនពណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់ដល់ឧបសក ឧបសកែដល

ប់ពីេ ពះែតសមណៈទងំ េនះ ។ ពួកភិកុ ទខ ងំ យ បនឮមនុស
ពួ កេនះកពំ ុ ងេពលេទស តិះេដ ល បនុ ះបងប់ ។ ពួកភិកុ ខ
ជអកន មនេសចកី បថន តិច ។ េប ។ ភកិ ុ ទខ ងំ េនះកេ៏ ពលេទស តះិ េដ ល
បនុ ះបងប់ ថ េហតុេមចបនជ ពួ កឆពគយិគ ភកិ ុ េខ ទពណ៌ ន
គុណៃនេសចកី ប់ ដល់ឧបសក (ដូេចន ះ) ។ គេនះឯង ពួ កភិកុ ខ
ទងំ េនះ បន កបទូល េសចកនី ុ៎ះចេំ ពះ ពះដ៏មន ពះភគ ។ េប ។

493

២៣៨

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

សចចំ កិ រ តុេម ភិកខ េវ ឧបសកស មរណវណំ

សំវេណថតិ ។ សចំច ភគ តិ ។ វគិ រហិ ពុេទធ ភគ

អននុចឆវកិ ំ េមឃបុរ ិ អននុេ មិកំ អបបដិរបូ ំ

អស មណកំ អកបបយិ ំ អករណី យំ កថំ ហិ នម

តុេម េមឃបុរ ិ ឧបសកស មរណវណំ សំ-

វេណស ថ េនតំ េមឃបុរ ិ អបបសនន នំ ប-

ទយ ។ េប ។ ឯវញច បន ភិកខ េវ ឥមំ សកិ ខ បទំ

ឧទទិេសយយថ េយ បន ភិកុ ខ សញិ ច ចច មនុស វគិ គហំ

ជីវ ិ េ េ េបយយ សតថ រកំ ស បរេិ យេសយយ

មរណវណំ សំវេណយយ មរ យ សមទេបយយ

អេមភ បុរសិ កឹ តុយិមិន បបេកន ទុជីជវេិ តន

មតេន ជីវ ិ េសេយយតិ ឥតិចិតមេន ចិតសងេក បប

494

២៣៨

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

ពះបរម ស់សួរថ មន លភកិ ុ ទខ ងំ យ ឮថ អកន ទងំ -

យ ពណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់ដល់ឧបសកែមនឬ ។ ពួ កភិកុ ទខ ងំ

េនះ កបទូលថ បពិ ត ពះដម៏ ន ពះភគ ពិតែមន ។ ពះពុទធ

ដ៏មនេជគ ទងត់ ះិ េដ លថ មន លេមឃបុរសទងំ យ (អេំ ពែដល

អកន ទងំ អស់គន េធេហយនុះ៎ ) មិនសមគួរ មនិ តវទនំ ង មនិ តវែបប

មនិ ែមនជរបស់សមណៈ មនិ គបប ី មិនគួរេធេ ះ មន លេមឃ-

បុរសទងំ យ េហតុេមច បនជអកន ទងំ យេទពណ៌ នគុណៃន

េសចកី ប់ដល់ឧបសក (ដូេចន ះ) មន លេមឃបុរសទងំ យ អេំ ព

េនះមិននឲំ យ ជះថដល់ ជនទងំ យែដលមិនទន់ ជះថេទ ។ េប ។

មន លភិកុ ទខ ងំ យ អកន ទងំ យ គបបសី ែមងសិកខ បទេនះយ៉ ងេនះថ
ភិកុ ខ មួយ ែកងផច់បង់ ងកយរបស់មនុស ឲយឃតចកជវី តិ កី េទះបី
ែសងរកេ គ ងស វុធ (ឲយេគសមប់) ងកយមនុស េនះកី ពណ៌ ន

គុណៃនេសចកី ប់កី ឬនិយយែណនេំ ដមបេី សចកី ប់ថ ែនបុរស

ដច៏ េ មន អកន មន បេយជន៍អី េ យជីវតិ កក់ មកេនះ អកន ប់

េទ បេសរ ជងរស់េន (ភកិ ុ )ខ មនចិតគតិ ដូេចះន មនេសចកី តះិ រះិ កុងន

495

២៣៩

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស សិកខ បទវភិ េងគ

អេនកបរយិ េយន ម រ ណ វ ណំ សំ វេណយយ

មរ យ សមទេបយយ អយមប ិ ប ជិ េក
យទេិ ។ េប ។
េ តិ អសំ េ តិ ។

[១៨១] េយ បនតិ េយ

ភិកូខ តិ ។ េប ។ អយំ ឥមសឹម អេតថ អធិេបបេ
ភិកូខ តិ ។ សញិ ច ចច តិ ជនេន សញជ នេន េចចច

អភិវតី រ ិ វតី ិកកេម ។ មនុស វគិ គេ នម យំ

មតុកុចឆិសឹម បឋមំ ចិតំ ឧបបនំន បឋមំ វញិ ញ ណំ

បតុភតូ ំ យវ មរណក ឯតថនេរ ឯេ មនុស -

វគិ េគ នម ។ ជីវ ិ េ េ េបយយតិ ជីវតិ ិ និទយំ

ឧបចិឆនទតិ ឧបេ េធតិ សនតឹ វេិ កេបតិ ។ សតថ-

រកំ ស បរេិ យេសយយតិ អសឹ សតឹ
េភណឹ ប ណំ
សលូ ំ លគុឡំ

សតថំ វសិ ំ រជុ ជំ ។
មរណវណំ សំវេណយយតិ
[១៨២] ជីវេិ ត
វណំ ភណតិ ។
ទីនវ ំ ទេស តិ មរេណ

496

២៣៩

ប ជិកកណ សិកខ បទទី ៣ ចំែណកសិកខ បទ

ចតិ ដូេចះន គបបពី ណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់ ឬគបបែី ណនេំ ដមបេី សចកី

ប់េ យអេនកបរយិ យ ភិកុ េខ នះកី េ ថ តវ បតិប ជិក មនិ

មនសំ សេឡយ ។

[១៨១] តង់ពកយថ ភកិ ុ ខ មួយ (កុងន េបយយលទងំ ពីរ មន

េសចកអី ធិបបយដូចកុ ងន ប ជកិ កណទី ១) ។ តង់បទថ ែកង (េនះ)

គដឺ ងឹ ជក់ចបស់េហយែកងសមប់ ។ ែដលេ ថ ងកយៃនមនុស

(េនះ) គឺបឋមចិត ែដលេកត េឡងេហយ បឋមវញិ ញ ណ ែដល

េកត េឡង បកដេហយ កុងន ៃផៃទ នម ដ បដល់េពល ប់ កុងន រ ងកល
បុ៉េណះ េនះឯងេ ថ ងកយរបស់មនុស ។ តង់ពកយថ ផចប់ ង់

ចកជីវតិ គឺចូលេទផច់បង់ ញុ ងំ ឥ នីយទ ៍គឺជវី តិ ឲយរលត់េទ គឺថញុ ងំ
សនតិ (ែខ តៃនចិត) ឲយកេ មក ។ តង់ពកយថ េទះបីែសងរកេ គ ង

ស វុធ (ឲយេគសមប់) ងកយមនុស េនះកី េសចកថី គឺគបប ី

ែសងរក វកី លែំ ពងកី ចបូ កកី េឈ សួចកី អនូងកី ថកម ី កបំ ិតកី
ថន ពំ ិសកី ែខ កី ។

[១៨២] តង់ពកយថ ពណ៌ នគុណៃនេសចកី ប់កី េសចកថី

សែមងេទសកុងន កិរយិ រស់េន េពលសរេសរគុណកុ ងន ករ ប់ ។

497

២៤០

វនិ យបិដេក ម វភិ េងគ

[១៨៣] មរ យ សមទេបយយតិ សតថំ

ហរ វសិ ំ ខទ រជុ ជយ ឧពនិធ
កលំ កេ ហីតិ ។

[១៨៤] អេមភ បុរ ិ តិ លបនធវិ ចនេមតំ

អេមភ បុរ ិ តិ(១) ។ កឹ តុយិមិន បបេកន ទុជីវជ េិ តន

មតេន ជីវ ិ េសេយយតិ បបកំ នម ជី វតិ ំ

អឌ នំ ជីវតិ ំ ឧបទយ ទលទិ ទ នំ ជីវតិ ំ បបកំ

សធននំ ជី វតិ ំ ឧបទយ អធននំ ជីវតិ ំ បបកំ

េទ នំ ជីវតិ ំ ឧបទយ មនុស នំ ជីវតិ ំ បបកំ ។

ទុជីជវតិ ំ នម ហតថចឆិននស បទចឆិននស ហតបថ ទចិឆននស

កណចិឆនសន នសចឆិននស កណនសចឆិននស ។ កឹ

ឥមិន ច បបេកន ឥមិន ច ទុជីជវេិ តន មតេន

១ េតសុ វតុ េបតថេកសុ ឥទំ វចនំ ន បញញ យតិ ។

498

២៤០

វនិ យបិដក ម វភិ ងគ

[១៨៣] តង់ពកយថ និយយែណន ំ េដមបេី សចកី ប់កី

េសចកីថ និយយែណនថំ អកន ចូរនេំ គ ងស មកកី ថអកន

ចូរសុថ ន ពំ ិសកី ថអកន ចូរចងរតឹ េ យែខ េហយ េធមរណកលេទកី

(យ៉ ងេនះេ ថ និយយែណនេំ ដមបេី សចកី ប់) ។
[១៨៤] តង់ពកយថ ែនបុរសដច៏ េ មន (េនះ) ជេឈម ះៃនពកយ

លបន (ពកយស មប់េ រក) ថ មន លបុរសដ៏ចេ មន ។ តង់ពកយថ

អកន មន បេយជន៍អី េ យជវី តិ កក់ មកេនះ អកន ប់េទ បេសរ

ជងករិ យិ រស់េន មនអធិបបយថ ជីវតិ របស់ពួកមនុស កសំ ត់ េបេធ ប

ផឹមទ នឹងជវី តិ របស់ពួ កមនុស សុកសមភ (កេ៏ ឃញថ) ជជីវតិ មក ជីវតិ

របស់ពួ កមនុស ឥត ទពយ េបេធ បផឹទមនឹងជីវតិ របស់ពួ កមនុស មន ទពយ

(កេ៏ ឃញថ) ជជីវតិ មក ជវី តិ របស់មនុស ទងំ យ េបេធ បផមឹទ

គន នឹងជីវតិ របស់េទវ ទងំ យ (កេ៏ ឃញថ) ជជវី តិ មក (យ៉ ង

េនះ) េ ថ ជវី តិ មក ។ ជីវតិ របស់មនុស ច់ៃដ ចេ់ ជង ច់

ទងំ ៃដទងំ េជង មនុស ច់ តេច ក មនុស ច់ ចមុះ មនុស ច់

ទងំ តេច កទងំ ចមុះ (ទងំ េនះ) េ ថ ជីវតិ កក់ ។ អកន មន

បេយជនអ៍ ីនឹងជីវតិ ដ៏ មកេនះ និងជីវតិ ដ៏ កក់េនះ អកន បេ់ ទ

499

២៤១

ប ជិកកេណ តតិយសិកខ បទស សិកខ បទវភិ េងគ

ជីវ ិ េសេយយ ។ ឥតិចិតមេនតិ យំ ចិតំ តំ

មេន យំ មេន តំ ចិតំ ។ ចិតសងេក បបតិ មរណ-

សញី ញ មរណេចតេន មរ ធបិ បេយ ។ អេនក-

បរយិ េយនតិ ឧចច វេចហិ កេរហិ ។ មរណវណំ

សំវេណយយតិ ជីវេិ ត ទនី វ ំ ទេស តិ មរេណ

វណំ ភណតិ ឥេ តំ កលកេ កយស

េភទ បរ ំ មរ សុគតឹ សគំគ េ កំ ឧប-

បជិជស សិ តតថ ទេិ ពហិ បញច ហិ កមគុេណហិ

សមបបេិ សមងិ គភេូ បរចិ េរស សីតិ ។

[១៨៥] មរ យ សមទេបយយតិ សតំថ

ហរ វសិ ំ ខទ រជុ ជយ ឧពនិធ កលំ
កេ ហិ េ េពភ
នរេក បបេត បប តិ ។

[១៨៦] អ យ មប ីតិ បុ រ េិ ម ឧបទ-

យ វុ ចច តិ ។ ប ជិ េក េ តីតិ

500