หลักสูตรสมรรถนะโรงเรียนดอยเต่าวิทยาคม-2565

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 3 ด้านการคิดสร้างสรรค์
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

151

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีท่ี1 องค์ปร
มธั ยมศึกษาปที ี่ 2
ตั้งคำถามหรอื ระบุ
ปัญหา หรือ
สถานการณ์ท่ียาก
และซบั ซ้อนจาก
การสังเกตสิง่ ต่าง ๆ
สถานการณ์หรือ
ปรากฏการณใ์ นชีวติ
ประจำวนั โดย
ละเอยี ด หรอื จาก
ผลที่ไมค่ าดคิดมา
กอ่ นเพ่อื หาข้อมูล
เพ่มิ เติมและหาความ
สัมพนั ธข์ องส่ิงตา่ ง ๆ
รวมท้ังประเมนิ
คำถามว่าสามารถ
สำรวจ ตรวจสอบ
ได้หรือไม่ ระบสุ าเหตุ
ของปัญหา สามารถ
แยกปัญหาเปน็
ปญั หา ยอ่ ย ๆ
สามารถวางแผนและ
ดำเนินการการสำรวจ

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 3 ด้านการคดิ สรา้ งสรรค์

มัธยมศึกษาปีที่ 3 มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 มัธยมศึกษาปีท่ี 6

พัฒนาชิ้นงานหรือ พฒั นาช้นิ งานหรอื

วิธีการหรือ วธิ ีการหรอื

นวตั กรรม เพื่อ นวัตกรรม เพื่อ

แก้ปญั หาทย่ี าก แกป้ ญั หาทยี่ าก

และซับซ้อน ดว้ ย และซบั ซ้อน ด้วย

ความคิด ทแ่ี ปลก ความคดิ ทแี่ ปลก

ใหม่ที่ไม่ซำ้ ใคร ใหมท่ ไี่ ม่ซำ้ ใคร

หรือพฒั นาต่อ หรือพฒั นาต่อ

ยอดจากของเดิม ยอดจากของเดิม

ไดอ้ ย่างเหมาะสม ได้อย่างเหมาะสม 152

ต่อการใช้งานจริง ตอ่ การใช้งานจรงิ

มกี ารคดิ หาวธิ ีการ มกี ารคดิ หาวิธีการ

แก้ปญั หาโดย แก้ปัญหาโดย

ดัดแปลงสงิ่ ท่ีมีอยู่ ดัดแปลงสง่ิ ทม่ี ีอยู่

หรือนำสงิ่ อ่ืนมา หรอื นำสง่ิ อืน่ มา

ทดแทนส่ิงท่ีขาด ทดแทนสง่ิ ท่ีขาด

ได้อย่าง ได้อย่าง

หลากหลายใน หลากหลายใน

เวลาที่กำหนด เวลาทก่ี ำหนด

มีการแจกแจง มกี ารแจกแจง

รายละเอียดของ รายละเอียดของ

วธิ ีการแก้ปัญหา วธิ กี ารแกป้ ัญหา

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศึกษาปที ี่1 องค์ปร
มธั ยมศึกษาปีที่ 2
ตรวจสอบ โดยใช้
เครอ่ื งมอื หรือ
เทคโนโลยี
เพื่อให้ไดม้ าซึง่
ขอ้ มลู พืน้ ฐานท่ใี ช้
เป็นหลกั ฐาน
เลือกวธิ กี ารเกบ็
รวบรวมข้อมูล
พร้อมทั้ง ประเมิน
ความถกู ต้อง
วเิ คราะหข์ ้อมูลโดย
ใชเ้ คร่อื งมือตา่ ง ๆ
เพอ่ื สรา้ ง ขอ้ สรุปท่ี
แมน่ ยำและน่าเชอ่ื ถือ
เปรยี บเทียบ แหล่ง
ขอ้ มลู และข้อเทจ็
จริงได้ ประเมินผล
กระทบของปญั หา
โดยใช้ วธิ ีการท่ี
เหมาะสมและ
ครอบคลุมทุกมติ ิ
สามารถสรา้ ง

ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 3 ดา้ นการคดิ สร้างสรรค์

มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6

หรอื ขยาย หรือขยาย

ความคิดได้อย่าง ความคดิ ได้อยา่ ง

ครบถว้ น และมี ครบถ้วน และมี

รายละเอยี ดที่ รายละเอียดท่ี

สมบรู ณ์ และมี สมบรู ณ์ และมี

การประเมิน การประเมิน

ปรับปรงุ และ ปรบั ปรงุ และ

พฒั นาต่อยอด พัฒนาต่อยอด

ผลงานใหใ้ ช้งานได้ ผลงานให้ใชง้ านได้

ดีขึน้ ดีข้ึน 153

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี1 องคป์ ร
มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2
แบบจำลอง ความคิด
เพื่ออธิบายแนวคิด
ทใี่ ช้ในการออกแบบ
การแกป้ ัญหาทำนาย
หรอื ประเมนิ ผลลัพธ์
ของการแทรกแซง
ระบบท่ยี ากและ
ซับซ้อนได้ พัฒนา
ชิ้นงาน วธิ กี าร
หรอื นวตั กรรม
โดยใช้ความคดิ ท่ี
แปลกใหม่ท่ี ไม่ซ้ำ
ใคร หรือพัฒนา
ต่อยอดจากของ
เดิมให้ เหมาะสมต่อ
การใช้งานจริง
สามารถแจกแจง
รายละเอยี ดของ
วิธกี ารแกป้ ญั หา
หรือขยายความคิด
ไดอ้ ยา่ งครบถ้วน
เขยี นสะท้อน

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 3 ด้านการคิดสร้างสรรค์
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

154

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีท่ี1 องคป์ ร
มธั ยมศึกษาปีท่ี 2
ความคิด เกย่ี วกบั
เน้อื หาและ กระบวน
การเรียนรู้ นำเสนอ
ข้อสรุป รวมทง้ั
เปรียบเทียบและ
ประเมนิ ข้อสรุปที่
แตกต่างหรือตรง
กนั ขา้ มกบั ข้อสรุป
ของตน โดยใช้เหตผุ ล
และ หลักฐานที่
หลากหลาย และ
สามารถปรับปรงุ
ขอ้ สรปุ ของตนตาม
ขอ้ มลู และหลกั ฐาน
ใหม่
ตงั้ คำถามหรอื ระบุ
ปญั หา หรอื
สถานการณ์ทย่ี าก
และซบั ซ้อนจาก
การสังเกตสงิ่ ตา่ ง ๆ
สถานการณ์หรือ
ปรากฏการณ์ในชีวติ

ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 3 ดา้ นการคิดสร้างสรรค์
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 มัธยมศึกษาปีที่ 5 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6

155

พฒั นาชิ้นงานหรือ พัฒนาช้นิ งานหรอื

วธิ กี ารหรอื วิธกี ารหรอื

นวตั กรรม เพ่ือ นวตั กรรม เพ่ือ

แกป้ ัญหา ที่ยาก แก้ปัญหา ที่ยาก

และซับซ้อนด้วย และซบั ซ้อนดว้ ย

ความคดิ ทแ่ี ปลก ความคดิ ท่ีแปลก

ใหม่ไม่ซ้ำใคร หรือ ใหม่ไม่ซำ้ ใคร หรือ

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี1 องค์ปร
มัธยมศึกษาปีท่ี 2
ประจำวันโดย
ละเอยี ด หรอื จาก
ผลท่ไี ม่คาดคดิ
มาก่อนเพื่อหาข้อมลู
เพ่มิ เติมและหาความ
สมั พนั ธ์ของสงิ่ ต่าง ๆ
รวมทั้งประเมนิ
คำถามว่า สามารถ
สำรวจตรวจสอบ
ไดห้ รือไม่ ระบุ
สาเหตขุ องปัญหา
แยกปัญหาเปน็
ปญั หาย่อย ๆ
สามารถวางแผน
และดำเนนิ การ
การสำรวจตรวจสอบ
โดยใช้เครื่องมือหรือ
เทคโนโลยเี พือ่ ให้
ไดม้ าซ่ึง ขอ้ มลู
พ้นื ฐานท่ีใช้เปน็
หลักฐานเลอื กวธิ ีการ
เก็บรวบรวมขอ้ มลู

ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 3 ดา้ นการคดิ สร้างสรรค์

มัธยมศึกษาปที ี่ 3 มัธยมศึกษาปีท่ี 4 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

พัฒนาตอ่ ยอดจาก พฒั นาตอ่ ยอดจาก

ของเดิม ได้อย่าง ของเดิม ได้อยา่ ง

เหมาะสมต่อการ เหมาะสมต่อการ

ใชง้ านจรงิ มกี าร ใชง้ านจริง มกี าร

คิดหาวธิ กี าร คดิ หาวธิ ีการ

แก้ปัญหา โดย แกป้ ัญหา โดย

ดดั แปลงส่งิ ท่ีมีอยู่ ดดั แปลงสง่ิ ทม่ี ีอยู่

หรอื นำสิ่งอ่ืนมา หรือนำส่ิงอน่ื มา

ทดแทนสิง่ ที่ขาด ทดแทนสง่ิ ท่ีขาด

ไดอ้ ยา่ ง ได้อย่าง 156

หลากหลาย หลากหลาย

เหมาะสมกบั งาน เหมาะสมกบั งาน

ในเวลาทีก่ ำหนด ในเวลาท่ีกำหนด

มีการแจกแจง มีการแจกแจง

รายละเอยี ดของ รายละเอียดของ

ผลงาน หรอื ขยาย ผลงาน หรือขยาย

ความคดิ ไดอ้ ย่าง ความคิดได้อย่าง

ครบถ้วนสมบูรณ์ ครบถ้วนสมบรู ณ์

รวมทง้ั มีการ รวมท้ังมกี าร

ประเมิน พัฒนา ประเมนิ พัฒนา

และปรับปรงุ และปรับปรงุ

นวัตกรรม ให้ นวตั กรรม ให้

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปที ่ี1 องคป์ ร
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2
พรอ้ มท้ังประเมิน
ความถกู ตอ้ งและ
ขอ้ จำกัดของข้อมลู
วิเคราะห์ข้อมลู โดยใช้
เคร่ืองมอื ต่าง ๆ
เพอ่ื สร้างขอ้ สรปุ ท่ี
แมน่ ยำและน่าเชอื่ ถือ
รวมทง้ั พจิ ารณา
ข้อจำกัดของการ
วเิ คราะหแ์ ละตี
ความหมายข้อมูล
สามารถเปรียบเทยี บ
แหลง่ ขอ้ มูลและ
ขอ้ เท็จจรงิ ได้
ประเมินผลกระทบ
ของปัญหาโดยใช้
วธิ ีการทเ่ี หมาะสม
และ ครอบคลมุ
ทกุ มติ ิ สรา้ ง แบบ
จำลอง ความคิดเพื่อ
อธิบายแนวคิดท่ีใช้
ในการออกแบบ

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 3 ด้านการคดิ สร้างสรรค์

มัธยมศึกษาปีท่ี 3 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 มธั ยมศึกษาปีที่ 6

เหมาะสม โดย เหมาะสม โดย

คำนึงถงึ คำนงึ ถึง

ผลกระทบที่มีตอ่ ผลกระทบที่มีต่อ

ส่งิ แวดลอ้ ม สังคม สง่ิ แวดลอ้ ม สงั คม

และวัฒนธรรม และวฒั นธรรม

157

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศึกษาปีท่ี1 องค์ปร
มธั ยมศึกษาปที ี่ 2
การแกป้ ัญหาทำนาย
หรือ ประเมนิ ผลลพั ธ์
ของการแทรกแซง
ระบบที่ยาก และ
ซับซ้อนได้ พัฒนา
ชิ้นงาน วธิ ีการหรือ
นวัตกรรมโดยใช้
ความคดิ ท่แี ปลกใหม่
ที่ไม่ซ้ำใครหรือ
พัฒนาต่อยอดจาก
ของเดิมใหเ้ หมาะสม
ต่อการใชง้ านจรงิ
สามารถ แจกแจง
รายละเอียดของ
วธิ ีการแก้ปญั หา หรือ
ขยายความคิด
ได้อยา่ ง ครบถ้วน
นำเสนอข้อสรุป
รวมท้ังเปรียบเทยี บ
และ ประเมนิ ข้อสรปุ
ทแ่ี ตกต่างหรอื
ตรงกันข้ามกับ

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 3 ด้านการคิดสร้างสรรค์
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

158

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศึกษาปีที่1 องค์ปร
มัธยมศึกษาปที ี่ 2
ขอ้ สรุปของตน
โดยใชเ้ หตผุ ลและ
หลกั ฐานที่
หลากหลาย
และสามารถปรับปรงุ
ข้อสรปุ ของตนตาม
ขอ้ มลู และหลกั ฐาน
ใหม่

ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 3 ด้านการคิดสร้างสรรค์
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

159

นิยามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศึกษาปีท่ี1 องค์ป

สามารถคดิ วเิ คราะห์ ตั้งคำถามหรอื ระบุ ตั้งคําถามเพื่อระบุ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2
สังเคราะหแ์ ละตัดสนิ ใจ ปญั หาทซ่ี บั ซ้อนจาก ปัญหาทีซ่ ับซ้อน
อยา่ งมวี จิ ารญาณ การสงั เกต สง่ิ ต่าง ๆ และมีผลกระทบ ต้ังคาํ ถามเพื่อระบุ
บนหลักเหตผุ ล สถานการณ์ หรือ ต่อสงั คม ประเมิน ปญั หาท่ซี ับซ้อน
อย่าง รอบด้านโดยใช้ ปรากฏการณใ์ นชีวิต ความสาํ คัญของ และมผี ลกระทบ
คณุ ธรรม กำกบั การ ประจำวันโดย ปัญหา วิเคราะห์ ต่อสงั คม ประเมนิ
ตัดสินใจได้อยา่ ง ละเอียด สามารถ และจัดลาํ ดับ ความสาํ คญั ของ
มวี จิ ารณญาณ วางแผนและดำเนนิ สาเหตุของปัญหา ปัญหา วเิ คราะห์
มคี วามสามารถคิด การ การสำรวจ ท่ี สําคญั นิยาม และจัดลําดบั
อยา่ ง เป็นเหตุเป็นผล ตรวจสอบโดย ปญั หา โดยคํานงึ สาเหตุของปัญหา
ด้วยความ เข้าใจถึง ใช้เครือ่ งมือหรือ ถึงความเหมาะสม ที่สําคัญ นิยาม
ความเชอ่ื มโยงของ เทคโนโลยพี น้ื ฐาน รวบรวมข้อมลู ปญั หา โดยคํานึง
สรรพสิ่งที่อยู่รวมกัน เพ่ือใหไ้ ด้มาซ่ึงข้อมูล และแนวคดิ ท่ี ถึงความเหมาะสม
อย่าง เปน็ ระบบใช้ พ้นื ฐานทใ่ี ชเ้ ปน็ เก่ียวขอ้ งกบั รวบรวมขอ้ มูล
จินตนาการ และความรู้ หลักฐานเลือกวิธีการ ปญั หาโดยคํานงึ และแนวคิดท่ี
สรา้ งทางเลือกใหม่ เก็บรวบรวม ขอ้ มูล ถงึ ความถกู ต้อง เกีย่ วขอ้ งกับ
เพ่อื แก้ปญั หาที่ซบั ซ้อน วเิ คราะหข์ ้อมลู ปัญหาโดยคํานงึ
ได้อยา่ งมเี ป้าหมาย โดยใช้เครอ่ื งมือ ถงึ ความถูกต้อง
ต่าง ๆ เพ่ือสร้าง ออกแบบวธิ กี าร
ขอ้ สรุปทแี่ ม่นยำ แกป้ ญั หาเสนอ
และนา่ เช่อื ถือ ทางเลอื กในการ
สามารถพัฒนา แก้ปญั หาและระบุ
ขอ้ ดแี ละข้อเสยี
ของทางเลอื กได้

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ที่ 4 ด้านการคดิ แกป้ ญั หา 160

มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 มัธยมศึกษาปที ่ี 6

ตัง้ คาํ ถามเพ่ือระบุ
ปญั หาท่ีซบั ซ้อน
และมผี ลกระทบ
ต่อสังคม ประเมนิ
ความสําคญั ของ
ปญั หา วิเคราะห์
และจดั ลาํ ดบั
สาเหตุของปัญหา
ทส่ี ําคัญ นยิ าม
ปัญหา โดยคํานึง
ถึงความเหมาะสม
รวบรวมข้อมลู
และแนวคิดที่
เกย่ี วขอ้ งกบั
ปัญหาโดยคาํ นึง
ถึงความถกู ต้อง
ออกแบบวิธกี าร
แกป้ ัญหาเสนอ
ทางเลือกในการ
แก้ปญั หาและระบุ
ข้อดีและข้อเสีย
ของทางเลอื กได้

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปที ี่1 องค์ป
มธั ยมศึกษาปที ี่ 2
ชิ้นงาน หรอื วิธีการ
โดยใชค้ วามคดิ ท่ี หลายทางเลือกที่
แปลกใหม่ที่ไม่ซ้ำใคร เปน็ ไปได้
หรือ พฒั นาต่อยอด
จากของเดิม ระบุ
แบบแผนของ
พฤติกรรมและ
องคร์ วม ขององค์
ประกอบตา่ ง ๆ
ในปญั หาหรอื
สถานการณ์นั้น
เพ่อื สรา้ งแบบจำลอง
อยา่ งง่าย พร้อม
แสดงการ แปล
ความหมายข้อมลู
และหลักฐานเชิง
ประจกั ษ์ ลงขอ้ สรุป
ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง
และนำเสนอและ
เปรยี บเทียบข้อสรปุ
ทีเ่ หมือนหรือ

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 4 ดา้ นการคิดแก้ปัญหา

มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 มัธยมศกึ ษาปีที่ 4 มธั ยมศึกษาปีที่ 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

หลายทางเลือกที่
เป็นไปได้ และมี
เหตผุ ลและ
ดําเนินการ
แก้ปญั หา

161

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ องค์ป
มัธยมศึกษาปีท่ี1 มัธยมศกึ ษาปีที่ 2

แตกตา่ งกบั ข้อสรปุ

ของตน

ตงั้ คำถามหรือระบุ

ปญั หา หรอื

สถานการณ์ท่ีซับซ้อน ระบุปญั หาและ

จากการสังเกตสงิ่ สาเหตขุ องปัญหา

ตา่ ง ๆ สถานการณ์ ระบปุ ัญหาและ ทซ่ี บั ซอ้ นและมีผล
หรอื ปรากฏการณ์ สาเหตุของปัญหา กระทบต่อสังคม
ในชีวิตประจำวันโดย ทซ่ี ับซอ้ นและมีผล และประเมนิ ผล
ละเอยี ด ระบุสาเหตุ กระทบตอ่ สงั คม กระทบของปญั หา
ของปญั หาแยก และประเมินผล ได้ สามารถแยก
ปญั หา เป็นปัญหา กระทบของปัญหา ปญ้ หาออกเป็น
ย่อย ๆ สามารถ ได้ สามารถแยก ปัญหาย่อย ๆ เพ่ือ
วางแผนและ ปญั หาออกเปน็ จดั การแก้ปัญหา
ดำเนนิ การการสำรวจ ปญั หาย่อย ๆ เพ่ือ ได้ ออกแบบ
ตรวจสอบโดยใช้ จัดการแกป้ ัญหา วิธีการแกป้ ัญหา
เครอื่ งมอื หรือ ได้ เสนอทางเลือกใน
เทคโนโลยี เพื่อให้ได้ การแก้ปัญหาโดย

มาซ่งึ ข้อมลู พ้นื ฐานท่ี มเี กณฑ์สาํ หรบั

ใชเ้ ปน็ หลักฐาน เลือก เลอื กวธิ ีแก้ปัญหา

วิธกี ารเกบ็ รวบรวม

ขอ้ มูล

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ด้านการคดิ แกป้ ัญหา 162
มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 มธั ยมศึกษาปที ่ี 6

ระบปุ ัญหาและ
สาเหตุของปัญหา
ทซ่ี บั ซอ้ นและมีผล
กระทบตอ่ สงั คม
และประเมินผล
กระทบของปัญหา
ได้ สามารถแยก
ป้ญหาออกเปน็
ปัญหาย่อย ๆ เพ่ือ
จดั การแก้ปัญหา
ได้ ออกแบบ
วธิ กี ารแกป้ ญั หา
เสนอทางเลือกใน
การแก้ปัญหาโดย
มเี กณฑส์ าํ หรับ
เลอื กวิธีแก้ปญั หา
สามารถวางแผน
การปฏิบัติเพ่ือ
แกป้ ญั หาและใช้
กระบวนการ

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศึกษาปที ่ี1 องคป์
มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2
เปรยี บเทียบแหลง่
ข้อมูลและข้อเทจ็ จรงิ
ได้ วิเคราะหแ์ นวโนม้
ของการเปล่ียนแปลง
ในปญั หา หรือ
สถานการณ์
และสรา้ งแบบ
จำลองเพ่ือแสดง
โครงสรา้ งของปัญหา
หรือ สถานการณ์ได้
พฒั นาชิ้นงาน วิธีการ
หรือ นวตั กรรมโดย
ใช้ความคิดท่ีแปลก
ใหม่ ที่ไมซ่ ้ำใคร
หรือพัฒนาต่อยอด
จาก ของเดิมให้
เหมาะสม ต่อการ
ใช้งานจริง พร้อม
แสดงการแปล
ความหมายข้อมูล
และหลักฐาน
เชิงประจกั ษ์

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ที่ 4 ดา้ นการคิดแกป้ ัญหา
มัธยมศึกษาปีท่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

ตดิ ตามแผนการ
แกป้ ัญหาเพ่อื
การตัดสินใจได้

163

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ องค์ป
มธั ยมศึกษาปที ี่1 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 2
ลงข้อสรุปได้ อย่าง
ถกู ต้อง นำเสนอ ระบุปัญหาและ ระบุปญั หาและ
ขอ้ สรปุ รวมท้ัง สาเหตุของปัญหา สาเหตุของปัญหา
เปรยี บเทียบและ ทซ่ี ับซอ้ นและมี ที่ซบั ซอ้ นและมี
ประเมิน ข้อสรปุ ที่ ผลกระทบต่อ ผลกระทบต่อ
แตกต่างหรือ สงั คมและประเมนิ สังคมและประเมิน
ตรงกนั ข้ามกบั ผลกระทบของ ผลกระทบของ
ข้อสรุปของตนและ ปญั หาได้ สามารถ ปัญหาได้ สามารถ
สามารถปรบั ปรงุ แยกปญั หาออก แยกปญั หาออก
ขอ้ สรุปของตนตาม เป็นปัญหาย่อย ๆ เปน็ ปญั หายอ่ ย ๆ
ขอ้ มลู และหลักฐาน
ใหม่ เพ่อื จัดการ
ตง้ั คำถามหรือระบุ
ปญั หา หรือ
สถานการณ์ท่ยี าก
และซับซ้อนจาก
การสงั เกตสงิ่ ตา่ ง ๆ
สถานการณห์ รือ
ปรากฏการณใ์ นชีวิต
ประจำวันโดย
ละเอียด หรอื จากผล
ท่ไี ม่คาดคดิ มาก่อน

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 4 ด้านการคดิ แก้ปญั หา
มัธยมศึกษาปีท่ี 3 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 มัธยมศึกษาปที ่ี 6

164

ระบปุ ญั หาและ ระบปุ ัญหาทย่ี าก ระบุปัญหาท่ยี าก ระบุปญั หาที่ยาก

สาเหตขุ องปัญหา และซับซ้อนและ และซับซ้อนและ และซับซ้อนและ

ท่ีซบั ซอ้ นและมี เสนอวธิ กี ารระบุ เสนอวิธีการระบุ เสนอวธิ ีการระบุ

ผลกระทบต่อ สาเหตขุ องปัญหา สาเหตขุ องปัญหา สาเหตขุ องปัญหา

สงั คมและประเมนิ และประเมินผล และประเมนิ ผล และประเมนิ ผล

ผลกระทบของ กระทบของปัญหา กระทบของปญั หา กระทบของปัญหา

ปญั หาได้ สามารถ โดยใชว้ ธิ กี ารที่ โดยใช้วธิ ีการที่ โดยใชว้ ิธีการท่ี

แยกปญั หาออก ถกู ต้อง สามารถ ถูกต้อง สามารถ ถกู ต้อง สามารถ

เปน็ ปัญหายอ่ ย ๆ แยกปญั หาท่ี แยกปัญหาที่ แยกปญั หาที่

เพ่ือจัดการ ซับซอ้ นออกเปน็ ซับซ้อนออกเป็น ซบั ซ้อนออกเปน็

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ องค์ป
มธั ยมศกึ ษาปที ี่1 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2

เพอื่ หาขอ้ มูลเพมิ่ เตมิ เพอ่ื จดั การ แกป้ ัญหาได้

และหาความสมั พันธ์ แก้ปัญหาได้ ออกแบบวธิ ีการ

ของ สิ่งต่างๆ พร้อม แก้ปัญหา เสนอ

เสนอวธิ ีการ ระบุ ทางเลือกในการ

สาเหตุของปัญหา แก้ปัญหาโดยมี

แยกปัญหาเป็น เกณฑส์ าํ หรับ

ปญั หาย่อย ๆ เลือกวธิ ีแก้ปัญหา

สามารถ วางแผน สามารถวางแผน

และดำเนนิ การ การปฏบิ ตั ิเพื่อ

การสำรวจตรวจสอบ แกป้ ญั หา

โดยใช้เครื่องมือหรือ

เทคโนโลยเี พื่อให้ได้

มาซึ่ง ข้อมลู พ้นื ฐาน

ทใี่ ชเ้ ปน็ หลักฐาน

เลอื กวธิ กี ารเก็บ

รวบรวมขอ้ มลู

วเิ คราะห์ข้อมลู โดย

ใชเ้ ครอื่ งมือ ต่างๆ

เพอ่ื สร้างขอ้ สรปุ

ทแ่ี มน่ ยำและ

น่าเชื่อถือ

เปรยี บเทียบ

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีท่ี 4 ดา้ นการคดิ แกป้ ัญหา

มธั ยมศึกษาปีที่ 3 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 มธั ยมศึกษาปที ่ี 6

แกป้ ญั หาได้ ปัญหายอ่ ย ๆ เพื่อ ปัญหาย่อย ๆ เพ่ือ ปัญหายอ่ ย ๆ เพื่อ

ออกแบบวิธีการ จดั การแกป้ ัญหา จัดการแกป้ ัญหา จดั การแกป้ ัญหา

แกป้ ัญหา เสนอ ได้ ออกแบบ ได้ ออกแบบ ได้ ออกแบบ

ทางเลือกในการ วิธกี ารแกป้ ัญหา วิธกี ารแกป้ ัญหา วิธีการแกป้ ัญหา

แกป้ ญั หาโดยมี เสนอทางเลือกใน เสนอทางเลือกใน เสนอทางเลือกใน

เกณฑ์สาํ หรับ การแกป้ ัญหา โดย การแกป้ ัญหา โดย การแก้ปัญหา โดย

เลอื กวิธีแก้ปญั หา มีเกณฑส์ ำหรับ มีเกณฑ์สำหรับ มเี กณฑส์ ำหรับ

สามารถวางแผน เลอื กวิธีแก้ปญั หา เลอื กวธิ แี ก้ปัญหา เลอื กวธิ ีแก้ปัญหา

การปฏิบัตเิ พื่อ ทีถ่ กู ต้อง สามารถ ทถ่ี ูกต้อง สามารถ ท่ีถกู ต้อง สามารถ

แก้ปญั หาและใช้ วางแผนการ วางแผนการ วางแผนการ 165

กระบวนการ ปฏบิ ัตเิ พื่อ ปฏิบัติเพ่ือแก้ ปฏิบัติเพ่อื

ติดตามแผนการ แกป้ ญั หาและใช้ ปญั หาและใช้ แก้ปญั หาและใช้

แก้ปัญหาเพ่ือการ กระบวนการ กระบวนการ กระบวนการ

ตัดสินใจได้ ตดิ ตามแผนการ ตดิ ตามแผนการ ตดิ ตามแผนการ

แก้ปญั หาเพือ่ แก้ปัญหาเพือ่ แก้ปัญหาเพ่อื

การตดั สินใจได้ การตดั สนิ ใจได้ การตดั สินใจได้

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีที่1 องคป์
มัธยมศึกษาปีท่ี 2
แหลง่ ข้อมลู
และข้อเท็จจริงได้
ประเมนิ ผลกระทบ
ของ ปัญหาโดยใช้
วิธกี ารท่ี
เหมาะสมและ
ครอบคลุมทกุ มิติ
สร้างแบบจำลอง
เพ่อื แสดงโครงสร้าง
ของ ปัญหาหรือ
สถานการณ์ได้
พัฒนาชิ้นงานวธิ กี าร
หรือ นวัตกรรม
โดยใชค้ วามคิด
ทีแ่ ปลกใหม่ท่ไี ม่ซำ้
ใคร หรอื พัฒนา
ตอ่ ยอดจากของเดิม
ให้เหมาะสมตอ่
การใชง้ านจริง
แจกแจงรายละเอียด
ของวธิ ีการแก้ปญั หา
หรอื ขยายความคดิ

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 4 ดา้ นการคดิ แกป้ ญั หา
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

166

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ องคป์
มัธยมศึกษาปีที่1 มธั ยมศึกษาปที ่ี 2

ได้โดยสามารถ

ลงขอ้ สรุปได้อยา่ ง

ถูกต้อง ระบเุ หตผุ ล

ของขอ้ โต้แย้ง

ทีส่ อดคล้องกบั

สถานการณ์ นำเสนอ

ขอ้ สรุป รวมทัง้

เปรยี บเทยี บและ

ประเมิน ข้อสรุปท่ี

แตกตา่ งหรือตรงกัน

ขา้ มกับข้อสรปุ

ของตน โดยใชเ้ หตผุ ล

และหลักฐาน ที่

หลากหลายและ

สามารถปรบั ปรุง

ขอ้ สรปุ ของตน

ตามข้อมลู และ

หลกั ฐานใหม่

ต้งั คำถามหรือระบุ ระบุปญั หาทีย่ าก ระบุปญั หาทีย่ าก

ปัญหา หรือ และซบั ซ้อนและ และซับซ้อนและ

สถานการณ์ทีย่ าก เสนอวิธีการระบุ เสนอวธิ กี ารระบุ

และซบั ซ้อนจาก สาเหตขุ องปัญหา สาเหตขุ องปัญหา

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ดา้ นการคิดแก้ปญั หา
มัธยมศึกษาปที ่ี 3 มัธยมศึกษาปที ่ี 4 มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 มธั ยมศึกษาปีท่ี 6

167

ระบปุ ญั หาทย่ี าก ระบุปัญหาท่ียาก ระบปุ ัญหาท่ยี าก ระบุปัญหาท่ียาก
และซบั ซ้อนและ และซับซ้อนและ และซับซ้อนและ และซบั ซ้อนและ
เสนอวธิ ีการระบุ เสนอวิธีการระบุ เสนอวิธกี ารระบุ เสนอวิธกี ารระบุ
สาเหตุของปัญหา สาเหตุของปัญหา สาเหตขุ องปัญหา สาเหตขุ องปัญหา

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ องค์ป
มธั ยมศกึ ษาปีท่ี1 มัธยมศึกษาปีท่ี 2

การสงั เกตส่งิ ตา่ ง ๆ และประเมนิ ผล และประเมินผล

สถานการณ์หรือ กระทบของปัญหา กระทบของปัญหา

ปรากฏการณใ์ นชวี ิต โดยใช้วธิ กี ารท่ี โดยใช้วิธกี ารที่

ประจำวนั โดย ถกู ต้องและ ถกู ต้องและ

ละเอียด หรือจากผล ครอบคลุมบางมิติ ครอบคลุมบางมติ ิ

ทไี่ ม่คาดคดิ มาก่อน สามารถแยก

เพอื่ หาข้อมลู เพม่ิ เติม ปญั หาออกเปน็

และหาความ สัมพันธ์ ปัญหาย่อย ๆ เพื่อ

ของสิ่งต่าง ๆ รวมทงั้ จัดการแก้ปัญหา

ประเมนิ คำถามว่า และสามารถ

สามารถสำรวจตรวจ เปรยี บเทยี บ

สอบ ไดห้ รือไม่ แหลง่ ข้อมลู และ

พรอ้ มเสนอวธิ กี าร ข้อเทจ็ จรงิ ได้

ระบสุ าเหตขุ อง ออกแบบวิธกี าร

ปัญหา แยกปัญหา แก้ปญั หาที่ยาก

เป็นปัญหาย่อย ๆ และซับซ้อน เสนอ

สามารถวางแผนและ ทางเลอื กในการ

ดำเนนิ การการสำรวจ แกป้ ญั หาโดยมี

ตรวจสอบโดยใช้ เกณฑ์สําหรับ

เคร่ืองมอื หรือ เลือกวิธีแก้ปัญหา

เทคโนโลยีเพ่อื ให้ได้ ที่เหมาะสมและ

มาซ่งึ ข้อมลู พืน้ ฐาน ครอบคลุมบางมิติ

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ที่ 4 ดา้ นการคดิ แก้ปญั หา

มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 มัธยมศกึ ษาปีที่ 6

และประเมินผล และประเมนิ ผล และประเมนิ ผล และประเมินผล

กระทบของปญั หา กระทบของปัญหา กระทบของปัญหา กระทบของปัญหา

โดยใช้วิธีการท่ี โดยใชว้ ธิ กี ารท่ี โดยใชว้ ิธกี ารที่ โดยใชว้ ิธกี ารท่ี

ถูกต้องและ ถกู ต้องและ ถูกต้องและ ถูกต้องและ

ครอบคลุมบางมติ ิ ครอบคลุมบางมิติ ครอบคลุมบางมติ ิ ครอบคลุมบางมติ ิ

สามารถแยก สามารถแยก สามารถแยก สามารถแยก

ปญั หาออกเป็น ปัญหาออกเป็น ปญั หาออกเปน็ ปญั หาออกเป็น

ปญั หายอ่ ย ๆ เพ่ือ ปัญหายอ่ ย ๆ เพื่อ ปัญหายอ่ ย ๆ เพ่ือ ปญั หายอ่ ย ๆ เพื่อ

จัดการแก้ปัญหา จดั การแกป้ ัญหา จัดการแกป้ ัญหา จัดการแกป้ ัญหา

และสามารถ และสามารถ และสามารถ และสามารถ 168

เปรยี บเทยี บ เปรยี บเทยี บ เปรยี บเทียบ เปรยี บเทยี บ

แหล่งข้อมลู และ แหลง่ ขอ้ มูลและ แหลง่ ข้อมูลและ แหล่งขอ้ มูลและ

ขอ้ เทจ็ จรงิ ได้ ขอ้ เท็จจริงได้ ข้อเทจ็ จริงได้ ขอ้ เท็จจรงิ ได้

ออกแบบวิธีการ ออกแบบวิธีการ ออกแบบวิธีการ ออกแบบวิธกี าร

แก้ปญั หาท่ยี าก แกป้ ัญหาทีย่ าก แก้ปญั หาที่ยาก แกป้ ญั หาทีย่ าก

และซับซ้อน เสนอ และซับซ้อน เสนอ และซบั ซ้อน เสนอ และซบั ซ้อน เสนอ

ทางเลือกในการ ทางเลือกในการ ทางเลอื กในการ ทางเลอื กในการ

แก้ปญั หาโดยมี แก้ปัญหาโดยมี แกป้ ญั หาโดยมี แกป้ ัญหาโดยมี

เกณฑส์ ําหรบั เกณฑส์ ำหรับ เกณฑส์ ำหรับ เกณฑ์สำหรับ

เลือกวธิ แี กป้ ัญหา เลอื กวธิ ีแก้ปญั หา เลือกวธิ ีแก้ปัญหา เลอื กวิธีแก้ปญั หา

ทเี่ หมาะสมและ ทเ่ี หมาะสมและ ที่เหมาะสมและ ท่เี หมาะสมและ

ครอบคลุมบางมิติ ครอบคลุมบางมติ ิ ครอบคลุมบางมติ ิ ครอบคลุมบางมติ ิ

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ องคป์
มธั ยมศกึ ษาปที ่ี1 มธั ยมศึกษาปีที่ 2

ทใี่ ชเ้ ปน็ หลักฐาน สามารถวางแผน

เลือกวิธกี ารเกบ็ การปฏบิ ัตเิ พื่อ

รวบรวมขอ้ มูล แก้ปัญหาและใช้

วเิ คราะห์ข้อมลู กระบวนการ

โดยใชเ้ ครือ่ งมือ ตดิ ตามแผนการ

ตา่ ง ๆ เพื่อสร้าง แก้ปัญหา

ขอ้ สรุปท่ีแมน่ ยำ

และน่าเชือ่ ถอื เปรยี บ

เทียบ แหล่งข้อมลู

และข้อเทจ็ จริงได้

ประเมนิ ผลกระทบ

ของปญั หาโดย

ใชว้ ิธีการท่เี หมาะสม

และ ครอบคลุม

ทกุ มติ ิ สร้างแบบ

จำลอง ความคิดเพ่ือ

อธบิ ายแนวคิดที่ใชใ้ น

การออกแบบระบบ

ได้ สามารถพัฒนา

ชิ้นงาน วธิ กี ารหรอื

นวัตกรรม โดยใช้

ความคดิ ทีแ่ ปลกใหม่

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ดา้ นการคดิ แก้ปญั หา 169

มธั ยมศึกษาปที ่ี 3 มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 มัธยมศึกษาปที ี่ 5 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

สามารถวางแผน สามารถวางแผน สามารถวางแผน สามารถวางแผน
การปฏบิ ตั ิเพื่อ การปฏบิ ัติเพื่อ การปฏิบตั ิเพ่ือ การปฏิบตั ิเพื่อ
แกป้ ญั หาและใช้ แก้ปญั หาและใช้ แก้ปัญหาและใช้ แก้ปัญหาและใช้
กระบวนการ กระบวนการ กระบวนการ กระบวนการ
ตดิ ตามแผนการ ตดิ ตามแผนการ ตดิ ตามแผนการ ติดตามแผนการ
แกป้ ญั หาเพอ่ื การ แกป้ ญั หาเพือ่ การ แก้ปญั หา เพอ่ื การ แกป้ ญั หา เพ่อื การ
ตัดสนิ ใจและ ตัดสนิ ใจและ ตัดสนิ ใจและ ตัดสินใจและ
กาํ กบั กระบวน กำกบั กระบวน กำกบั กระบวน กำกับกระบวน
การแกป้ ัญหาได้ การแก้ปัญหาได้ การแก้ปัญหาได้ การแก้ปัญหาได้
ถูกต้อง ถูกต้อง ถูกต้อง ถกู ต้อง

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีท่ี1 องคป์
มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2
ที่ไม่ซ้ำใครหรือ
พัฒนาต่อยอดจาก
ของเดิมให้เหมาะสม
ตอ่ การใช้งานจริง
ระบเุ หตผุ ลของ
ข้อโต้แยง้ ท่สี อดคลอ้ ง
กับสถานการณ์
และมคี วามเป็นเหตุ
เป็นผลกัน นำเสนอ
ขอ้ สรุปรวมทงั้
เปรียบเทยี บและ
ประเมินข้อสรปุ ท่ี
แตกตา่ งหรือ
ตรงกันขา้ มกับ
ข้อสรปุ ของตน
โดยใช้เหตผุ ลและ
หลักฐานที่
หลากหลาย
และสามารถปรับปรงุ
ขอ้ สรปุ ของตนตาม
ข้อมลู และหลักฐาน
ใหม่

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 4 ดา้ นการคดิ แกป้ ญั หา
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

170

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศึกษาปที ่ี1 องคป์
มัธยมศึกษาปีท่ี 2
ตง้ั คำถามหรือระบุ
ปัญหา หรือ
สถานการณ์ที่ยาก
และซับซ้อนจาก
การสังเกตสิ่งตา่ ง ๆ
สถานการณ์หรือ
ปรากฏการณ์ในชวี ติ
ประจำวนั โดย
ละเอยี ด หรอื จากผล
ทไี่ ม่คาดคิดมาก่อน
เพ่อื หาข้อมูลเพิ่มเติม
และหาความสัมพันธ์
ของสิง่ ต่าง ๆ รวมทงั้
ประเมิน คำถามวา่
สามารถสำรวจ
ตรวจสอบไดห้ รือไม่
ระบุสาเหตุของ
ปญั หา สามารถแยก
ปัญหาเป็น ปัญหา
ย่อย ๆ สามารถ
วางแผนและ
ดำเนินการ

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ด้านการคดิ แกป้ ญั หา 171

มัธยมศึกษาปที ่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 มธั ยมศึกษาปีท่ี 5 มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6

ระบุปัญหาทีย่ าก ระบปุ ัญหาท่ยี าก
และซบั ซ้อนและ และซับซ้อนและ
เสนอวธิ กี ารระบุ เสนอวธิ ีการระบุ
สาเหตุของปัญหา สาเหตุของปัญหา
และประเมนิ ผล และประเมนิ ผล
กระทบของปัญหา กระทบของปัญหา
โดยใช้วธิ กี ารท่ี โดยใช้วธิ กี ารท่ี
เหมาะสมและ เหมาะสมและ
ครอบคลุมทกุ มิติ ครอบคลุมทกุ มติ ิ
สามารถแยก สามารถแยก
ปัญหาออกเปน็ ปญั หาออกเปน็
ปญั หาย่อย ๆ เพื่อ ปัญหาย่อย ๆ เพ่ือ
จัดการแกป้ ัญหา จัดการแกป้ ัญหา
และสามารถ และสามารถ
เปรยี บเทียบ เปรียบเทยี บ
แหลง่ ข้อมูลและ แหล่งข้อมลู และ
ข้อเท็จจรงิ ได้ โดย ข้อเท็จจริงได้ โดย
คำนงึ ถงึ ความ คำนึงถงึ ความ
ถูกต้อง ออกแบบ ถกู ต้อง ออกแบบ
วธิ ีการแก้ปญั หา วธิ กี ารแกป้ ัญหา
เสนอทางเลือกใน เสนอทางเลือกใน
การแกป้ ัญหาโดย การแก้ปัญหาโดย

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีที่1 องค์ป
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2
การสำรวจตรวจสอบ
โดยใชเ้ ครื่องมือหรือ
เทคโนโลยี เพอื่ ให้ได้
มาซ่ึงข้อมลู พนื้ ฐาน
ทใี่ ช้เป็นหลักฐาน
เลอื กวิธกี ารเก็บ
รวบรวมข้อมลู
พรอ้ มทั้งประเมนิ
ความถูกต้อง
วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้
เครอื่ งมือตา่ ง ๆ
เพอ่ื สร้าง ขอ้ สรุปท่ี
แม่นยำและน่าเชอ่ื ถือ
เปรียบเทียบแหลง่
ข้อมลู และข้อเท็จ
จรงิ ได้ ประเมินผล
กระทบของปัญหา
โดยใช้ วิธกี ารท่ี
เหมาะสมและ
ครอบคลุมทุกมติ ิ
สามารถสร้าง
แบบจำลอง ความคิด

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ด้านการคิดแกป้ ญั หา 172

มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 มัธยมศึกษาปที ่ี 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

มเี กณฑ์สำหรับ มเี กณฑ์สำหรับ
เลือกวิธีแกป้ ัญหา เลอื กวิธแี กป้ ญั หา
ทถ่ี กู ต้องและ ท่ถี ูกต้องและ
ครอบคลุมทุกมิติ ครอบคลุมทุกมติ ิ
สามารถวาง สามารถวาง
แผนการปฏบิ ตั ิ แผนการปฏบิ ัติ
เพื่อแกป้ ัญหาและ เพื่อแก้ปญั หาและ
ใช้กระบวนการ ใชก้ ระบวนการ
ตดิ ตามแผนการ ตดิ ตามแผนการ
แก้ปัญหา เพ่ือ แก้ปญั หา เพ่อื
การตัดสินใจและ การตดั สินใจและ
กำกับกระบวน กำกบั กระบวน
การแก้ปัญหาได้ การแกป้ ัญหาได้

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปที ่ี1 องคป์
มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2
เพ่ืออธบิ ายแนวคิดท่ี
ใช้ในการ ออกแบบ
การแก้ปัญหา
ทำนายหรอื ประเมนิ
ผลลพั ธข์ องการแทรก
แซงระบบท่ยี าก
และซับซ้อนได้
พัฒนาช้ินงาน วิธกี าร
หรือนวัตกรรมโดยใช้
ความคดิ ที่แปลกใหม่
ท่ไี ม่ซ้ำใครหรือ
พัฒนาต่อยอดจาก
ของเดิมให้เหมาะสม
ต่อการใชง้ านจริง
สามารถแจกแจง
รายละเอยี ดของ
วธิ ีการแกป้ ัญหา
หรอื ขยายความคดิ ได้
อยา่ งครบถว้ น เขียน
สะทอ้ นความคดิ
เกย่ี วกบั เน้อื หาและ
กระบวนการเรยี นรู้

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ท่ี 4 ดา้ นการคดิ แกป้ ญั หา
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6

173

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศึกษาปที ่ี1 องคป์
มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2
นำเสนอข้อสรปุ
รวมทง้ั เปรยี บเทยี บ
และประเมนิ ข้อสรปุ
ทแี่ ตกต่างหรอื
ตรงกนั ขา้ มกบั
ขอ้ สรปุ ของตน
โดยใช้เหตุผลและ
หลกั ฐานที่
หลากหลาย
และสามารถปรับปรงุ
ข้อสรปุ ของตนตาม
ขอ้ มลู และหลกั ฐาน
ใหม่
ตงั้ คำถามหรอื ระบุ
ปัญหา หรอื
สถานการณ์ทยี่ าก
และซบั ซ้อนจาก
การสงั เกตส่ิงต่าง ๆ
สถานการณ์หรือ
ปรากฏการณใ์ นชวี ิต
ประจำวนั โดย
ละเอียด

ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ที่ 4 ดา้ นการคดิ แกป้ ญั หา
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 มัธยมศึกษาปที ่ี 5 มธั ยมศึกษาปที ่ี 6

174

ระบุปัญหาทย่ี าก ระบปุ ญั หาท่ียาก

และซบั ซ้อน และ และซับซ้อน และ

เสนอวิธีการระบุ เสนอวธิ ีการระบุ

สาเหตุของปัญหา สาเหตุของปัญหา

และประเมนิ ผล และประเมินผล

กระทบของปญั หา กระทบของปญั หา

โดยใชว้ ิธกี ารที่ โดยใช้วธิ ีการที่

เหมาะสม เหมาะสม

ครอบคลุมทกุ มติ ิ ครอบคลุมทุกมติ ิ

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปที ี่1 องคป์
มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2
หรอื จากผลท่ีไม่
คาดคดิ มาก่อนเพ่ือ
หาขอ้ มูลเพมิ่ เติมและ
หาความ สัมพันธข์ อง
สิ่งตา่ ง ๆ รวมท้ัง
ประเมนิ คำถามวา่
สามารถสำรวจ
ตรวจสอบไดห้ รอื ไม่
ระบสุ าเหตุของ
ปญั หา แยกปญั หา
เปน็ ปัญหายอ่ ย ๆ
สามารถวางแผนและ
ดำเนินการการสำรวจ
ตรวจสอบ โดยใช้
เครือ่ งมอื หรือ
เทคโนโลยีเพ่ือให้ได้
มาซึ่งข้อมลู พน้ื ฐาน
ทีใ่ ชเ้ ปน็ หลักฐาน
เลือกวธิ กี ารเกบ็
รวบรวมขอ้ มลู
พรอ้ มท้ังประเมนิ
ความถูกตอ้ งและ

ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ีที่ 4 ด้านการคดิ แก้ปญั หา

มัธยมศึกษาปที ่ี 3 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 มธั ยมศึกษาปีที่ 5 มัธยมศกึ ษาปีที่ 6

และนา่ เชอ่ื ถอื และนา่ เชอ่ื ถอื

สามารถแยก สามารถแยก

ปญั หาออกเป็น ปัญหาออกเป็น

ปญั หายอ่ ย ๆ เพื่อ ปญั หายอ่ ย ๆ เพ่ือ

จดั การแก้ปัญหา จัดการแกป้ ัญหา

สามารถ สามารถ

เปรียบเทยี บ เปรยี บเทยี บ

แหลง่ ข้อมูลและ แหล่งขอ้ มูลและ

ข้อเท็จจริง และ ข้อเทจ็ จริง และ

ตรวจสอบความ ตรวจสอบความ 175

น่าเช่อื ถอื น่าเชือ่ ถือ

แหลง่ ขอ้ มูลและ แหล่งข้อมลู และ

ข้อเท็จจรงิ ได้ ขอ้ เทจ็ จริงได้

ออกแบบวธิ ีการ ออกแบบวิธกี าร

แกป้ ญั หา เสนอ แก้ปญั หา เสนอ

ทางเลอื กในการ ทางเลอื กในการ

แกป้ ญั หาโดยมี แก้ปญั หาโดยมี

เกณฑ์ที่พัฒนา เกณฑ์ท่ีพฒั นา

ด้วยตนเองเพ่ือ ด้วยตนเองเพ่ือ

เลือกวธิ แี กป้ ญั หา เลือกวิธีแก้ปญั หา

ทด่ี ีทส่ี ดุ สามารถ ท่ีดที ีส่ ดุ สามารถ

จัดทำแผนการ จดั ทำแผนการ

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปีที่1 องคป์
มธั ยมศกึ ษาปีที่ 2
ขอ้ จำกดั ของข้อมลู
วเิ คราะห์ข้อมูลโดยใช้
เครอ่ื งมอื ตา่ ง ๆ
เพอื่ สร้าง ขอ้ สรปุ ท่ี
แมน่ ยำและน่าเช่อื ถือ
รวมทัง้ พจิ ารณา
ขอ้ จำกัดของ
การวเิ คราะห์และ
ตีความหมายข้อมูล
สามารถเปรียบเทียบ
แหล่งขอ้ มลู และ
ข้อเท็จ จริงได้
ประเมินผลกระทบ
ของปญั หาโดยใช้
วิธกี ารทเ่ี หมาะสม
และครอบคลมุ ทกุ มิติ
สรา้ งแบบจำลอง
ความคดิ เพ่ืออธิบาย
แนวคิดท่ใี ช้ใน
การออกแบบ
การแกป้ ัญหา