หลักสูตรสมรรถนะโรงเรียนดอยเต่าวิทยาคม-2565

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ี มธั ยมศึกษาปที ี่ 3
- บรรยายขอบเขตของอารมณ์ และ
มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 สถานการณที่เป็นสาเหตขุ องอารมณ์
และความเครียด
การจัดการปญั หาและภาวะวิกฤต
- สามารถสะท้อนผลของทางเลอื ก การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต
ทมี่ ตี ่อตนเองและผู้อนื่ ในมิติของ - บอกความเปล่ียนแปลงที่เกิดขนึ้
ประโยชน์ ความเป็นธรรมหรือ ทีส่ ง่ ผลต่อการดำเนินชวี ิต
ผลกระทบทเ่ี กิดข้ึน - สามารถสะท้อนผลของทางเลอื ก
ทีม่ ีตอ่ ตนเองและผู้อน่ื ในมติ ขิ อง
ประโยชน์ ความเป็นธรรมหรอื 76
ผลกระทบทเ่ี กิดขึ้น

การเห็นคณุ ค่าในตวั เอง การเห็นคณุ คา่ ในตัวเอง
- บอกคุณลักษณะทางบวก จุดยนื - บอกคุณลักษณะทางบวก จุดยืน
และความเช่ือของตนเอง และความเชื่อของตนเอง
- แสดงออกถึงความเชื่อทางบวก - แสดงออกถึงความเชอ่ื ทางบวกใน
ในความสามารถของตัวเองท่ีจะ ความสามารถของตัวเองทจ่ี ะประสบ
ประสบความสำเร็จ ความสำเร็จ
- มีสว่ นรว่ มต้ังคำถาม อย่าง - มีสว่ นร่วมตัง้ คำถามอย่าง
กระตือรือร้น กระตือรือร้น
ยน - รักถ่นิ ฐานบ้านเกิดของตนเอง - รกั ถนิ่ ฐานบ้านเกดิ ของตนเอง
- รกั ษ์ภาษาชาติพนั ธุ์ (ภาษาแม่) - รกั ษภ์ าษาชาตพิ ันธุ์ (ภาษาแม่)

นิยามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปที ี่1

(Resilience) เพอื่ ไปสู่ รบั การเปลยี่ นแปลงท่ี การจดั การอารมณ์และความเครีย
ความสำเร็จของเปา้ หมาย เกิดข้นึ และสามารถฟ้นื คืน - บอกวธิ กี ารในการจัดการ
ในชีวิต มสี ุขภาวะทดี่ ีและ จากสภาพปัญหาเม่ือเผชิญ ความเครยี ด อารมณ์ และความรูส้
มสี มั พันธภาพกับผ้อู ืน่ ได้ดี ภาวะวิกฤต ตามคำแนะนำ ทางลบ

การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต
- ระบุความหลากหลาย ของปัญหา
และการตัดสนิ ใจ ที่มีผลตอ่ ชวี ิตขอ
ตนเอง

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้

มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3

ยด การมเี ปา้ หมายของชีวิต การมเี ปา้ หมายของชีวติ

- บอกเปา้ หมายและแนวทาง ใน - บอกเป้าหมายและแนวทาง ในการ

สึก การไปส่เู ป้าหมายชีวติ และการเรียน ไปสู่เป้าหมายชีวิต และการเรียนของ

ของตนเอง ตนเอง

- จดั การเวลา ใชท้ รัพยากร และ - จัดการเวลา ใช้ทรพั ยากร และ

ต ปฏบิ ตั ติ ามขั้นตอน ทจี่ ะนำไปสู่ ปฏบิ ตั ติ ามขนั้ ตอน ทจ่ี ะนำไปสู่

า เป้าหมาย เปา้ หมาย

อง

การจัดการอารมณแ์ ละความเครียด การจัดการอารมณ์และความเครียด

- บอกวิธกี ารในการจัดการ - บอกวธิ กี ารในการจัดการ 77

ความเครียด อารมณ์ และความรู้สึก ความเครียด อารมณ์ และความรสู้ ึก

ทางลบ ทางลบ

- แสดงออกถึงความสามารถ ใน - แสดงออกถงึ ความสามารถ ในการ

การจัดการสถานการณ์ ท่เี ปน็ สาเหตุ จัดการสถานการณ์ ท่ีเป็นสาเหตุของ

ของความเครยี ด ความเครยี ด

การจัดการปญั หาและภาวะวิกฤต

การจัดการปัญหาและภาวะวกิ ฤต - ระบคุ วามหลากหลายของปัญหา

- ระบุความหลากหลายของปัญหา และการตดั สนิ ใจท่ีมีผลต่อชวี ติ ของ

และการตัดสนิ ใจที่มีผลต่อชวี ติ ของ ตนเอง

ตนเอง

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีท่ี1

การร้จู ัก รกั เห็นคุณค่า 7. มีความภาคภูมใิ จใน การเห็นคุณคา่ ในตัวเอง
ในตนเองและผู้อ่ืน ตนเอง มีกรอบความคิด - มคี วามรูส้ ึกที่ดีเกีย่ วกับตนเอง
การพัฒนาปญั ญาภายใน แบบเติบโต (Growth - เขา้ ร่วมกิจกรรมใหม่ ๆ ทไี่ ม่
ตัง้ เป้าหมายในชีวิต และ Mindset) สามารถกำกบั คนุ้ เคย
กำกบั ตนเองในการเรยี นรู้ ตนเอง ให้ลงมือทำตามแผน - รักถน่ิ ฐานบ้านเกิดของตนเอง
และใชช้ วี ิต การจัดการ เกี่ยวกบั ชีวติ และการเรยี น - รกั ษ์ภาษาชาติพันธ์ุ (ภาษาแม่)
อารมณ์และความเครียด ของตนเอง รับรู้และจดั การ
รวมถงึ การจัดการปัญหา อารมณ์และความเครียด การมเี ปา้ หมายของชีวิต
และ ภาวะวกิ ฤต สามารถ แสดงออกตามความเชื่อ - แสดงออกถงึ ความสามารถ ที่จะ
ฟน้ื คนื สู่สภาวะสมดลุ และจดุ ยนื ของตัวเอง แก้ไข รเิ รม่ิ สร้างสรรค์และ ทำงานด้วย
(Resilience) เพอ่ื ไปสู่ ปญั หา มีความรบั ผิดชอบใน ตวั เอง
ความสำเรจ็ ของเป้าหมาย ผลของการกระทำ ของ
ในชวี ิต มีสขุ ภาวะท่ีดแี ละ ตนเอง และฟ้นื คนื จาก การจดั การอารมณ์และความเครยี
มีสมั พนั ธภาพกับผอู้ นื่ ไดด้ ี สภาพปญั หาเมื่อเผชญิ - ตระหนกั และสื่อสารอารมณ์ ไปย
ภาวะวกิ ฤตตามคำปรกึ ษา ผูอ้ น่ื อยา่ งเหมาะสม

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3

มัธยมศึกษาปีท่ี 2 - อธิบายลกั ษณะของสถานการณ์ที่
ปลอดภัย และไมป่ ลอดภัย รวมถึง
- อธิบายลกั ษณะของสถานการณ์ท่ี ความปลอดภัยทางออนไลน์ และภยั
ปลอดภยั และไมป่ ลอดภัย รวมถงึ พบิ ตั ิ
ความปลอดภัยทางออนไลน์ และ - สามารถเผชญิ กบั ความผิดหวัง หรอื
ภัยพิบัติ ความเปลี่ยนแปลง ที่เกิดข้ึนในชีวิต

การเห็นคุณคา่ ในตวั เอง การเห็นคณุ ค่าในตัวเอง 78
- มคี วามรู้สกึ ที่ดีเกย่ี วกับตนเอง - มีความรสู้ ึกทีด่ ีเกย่ี วกบั ตนเอง
- เขา้ ร่วมกิจกรรมใหม่ ๆ ที่ไม่ - เขา้ รว่ มกิจกรรมใหม่ ๆ ที่ไม่
คุ้นเคย คนุ้ เคย
- ยอมรับคำวจิ ารณ์หรือ ความไม่รู้ - ยอมรับคำวิจารณ์หรือ ความไม่รู้
ของตนเอง ของตนเอง
- รกั ถิน่ ฐานบ้านเกิดของตนเอง - แสดงพฤติกรรมตามความเช่ือ และ
- รกั ษภ์ าษาชาตพิ ันธุ์ (ภาษาแม่) จดุ ยนื ของตนเอง
- รกั ถน่ิ ฐานบา้ นเกิดของตนเอง
การมเี ปา้ หมายของชีวติ - รักษ์ภาษาชาตพิ นั ธุ์ (ภาษาแม่)
- แสดงออกถงึ ความสามารถ ท่จี ะ
รเิ ริ่มสร้างสรรค์และ ทำงานด้วย การมีเปา้ หมายของชีวติ
ยด ตวั เอง - แสดงออกถงึ ความสามารถ ที่จะ
ยัง - ตดิ ตามและประเมินผล รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์และ ทำงานด้วย
การดำเนนิ การตามข้นั ตอน ตัวเอง

นิยามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศึกษาปที ่ี1

การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต
- ยอมรับผลที่เกิดขน้ึ จากการกระท
หรอื ทางเลือกในการแก้ปญั หา

การร้จู กั รัก เหน็ คุณคา่ 8. มีกรอบความคิดแบบ การเห็นคุณคา่ ในตวั เอง
ในตนเองและผู้อนื่
การพฒั นาปัญญาภายใน เติบโต สามารถกำกับตนเอง - แสดงออกถึงความเช่อื ทางบวกใ
ตั้งเปา้ หมายในชวี ิต และ
กำกบั ตนเองในการเรียนรู้ ให้ลงมอื ทำตามแผน ความสามารถ ของตนเองท่ีจะ
และใช้ชีวติ การจดั การ
อารมณ์และความเครียด เก่ยี วกบั ชีวติ และการเรยี น ประสบ ความสำเรจ็
รวมถงึ การจดั การปญั หา
ของตนเอง และสะท้อน - รกั ถิน่ ฐานบา้ นเกดิ ของตนเอง

ความกา้ วหน้าของตนเอง - รักษภ์ าษาชาติพนั ธ์ุ (ภาษาแม่)

รู้ทนั และจดั การอารมณ์

และความเครยี ด มี

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ี

มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 มัธยมศกึ ษาปีที่ 3

ต การจัดการอารมณแ์ ละความเครยี ด - ติดตามและประเมินผล

ทำ - ตระหนักและสื่อสารอารมณ์ ไปยัง การดำเนนิ การตามขั้นตอน

ผู้อน่ื อย่างเหมาะสม

- สามารถบอกกลวธิ ี ในการส่งเสริม การจดั การอารมณ์และความเครยี ด

สขุ ภาวะทางจิตของตน - ตระหนักและสื่อสารอารมณ์ ไปยงั

ผอู้ นื่ อยา่ งเหมาะสม

การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต - สามารถบอกกลวิธี ในการส่งเสริม

- ยอมรับผลทเ่ี กิดขึ้น จากการกระทำ สขุ ภาวะ ทางจิตของตน

หรือ ทางเลือกในการแก้ปัญหา

- บอกวิธฟี นื้ คืนจากภาวะวิกฤต การจัดการปญั หาและภาวะวกิ ฤต 79

- ยอมรบั ผลท่ีเกดิ ขน้ึ จากการกระทำ

หรอื ทางเลือกในการแก้ปัญหา

- บอกวิธฟี น้ื คืนจากภาวะวกิ ฤต

การเห็นคณุ ค่าในตัวเอง การเห็นคุณค่าในตวั เอง

ใน - แสดงออกถึงความเช่อื ทางบวกใน - แสดงออกถึงความเชือ่ ทางบวกใน

ความสามารถ ของตนเองท่จี ะ ความสามารถ ของตนเองที่จะ

ประสบความสำเร็จ ประสบความสำเร็จ

- ประเมนิ จดุ แข็งและ ข้อจำกัดของ - ประเมินจดุ แข็งและ ข้อจำกัดของ

ตนเอง ท่ีจะประสบความสำเร็จได้ ตนเอง ทีจ่ ะประสบความสำเร็จได้

- รกั ถน่ิ ฐานบา้ นเกิดของตนเอง - รกั ถน่ิ ฐานบ้านเกิดของตนเอง

- รักษ์ภาษาชาติพนั ธ์ุ (ภาษาแม่) - รักษภ์ าษาชาตพิ ันธ์ุ (ภาษาแม่)

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศึกษาปีที่1

และ ภาวะวกิ ฤต สามารถ ความรับผดิ ชอบในผล การมเี ป้าหมายของชีวิต
ฟน้ื คืนสู่สภาวะสมดุล
(Resilience) เพ่ือไปสู่ ของการกระทำของตนเอง - ยอมรับข้อผิดพลาดวา่ เป็นส่วนหน
ความสำเรจ็ ของเป้าหมาย
ในชวี ิต มสี ขุ ภาวะท่ีดแี ละ วางแผนป้องกันปัญหาและ ของการเรียนรู้
มีสมั พนั ธภาพกับผูอ้ ืน่ ไดด้ ี
ความเสีย่ ง และฟืน้ คืน จาก การจัดการอารมณ์และความเครยี

สภาพปัญหาเม่ือเผชิญภาวะ - สรุปไดว้ า่ ความคิด อารมณ์ และ

วกิ ฤต ความเครยี ด มผี ลต่อ พฤตกิ รรม

อยา่ งไร

การจัดการปญั หาและภาวะวิกฤต
- ประเมนิ สถานการณ์ ความ
เส่ยี งหรอื ปัญหา ท่ีอาจเกิดข้นึ

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้

มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3

การมเี ป้าหมายของชีวิต การมเี ป้าหมายของชีวติ

นึง่ - ยอมรบั ข้อผดิ พลาดว่าเป็นส่วนหนึง่ - ยอมรับข้อผิดพลาดว่าเป็นส่วนหนึ่ง

ของการเรยี นรู้ ของการเรียนรู้

ยด - สะท้อนกระบวนการและ ผลลพั ธ์ - สะทอ้ นกระบวนการและ ผลลพั ธ์

ของการตงั้ เปา้ หมาย และปรับใชเ้ พ่ือ ของการต้ังเป้าหมาย และปรับใช้เพ่อื

ไปสู่ความสำเรจ็ ไปสู่ความสำเรจ็

- สามารถพฒั นาตนเองใหเ้ ป็น

การจัดการอารมณแ์ ละความเครยี ด นวตั กรอาชีพได้

ต - สรปุ ไดว้ า่ ความคิด อารมณ์ และ

ความเครียดมีผลต่อพฤตกิ รรม การจัดการอารมณแ์ ละความเครยี ด 80

อย่างไร - สรปุ ไดว้ า่ ความคิด อารมณ์ และ

- บ่งชี้กลวธิ ใี นการปรับกรอบ ความเครียดมผี ลต่อพฤติกรรม

ความคิดและ พฤติกรรมของตนเอง อย่างไร

- บง่ ช้ีกลวธิ ใี นการปรับกรอบ

การจัดการปัญหาและภาวะวิกฤต ความคิดและ พฤตกิ รรมของตนเอง

- ประเมนิ สถานการณ์ความเสี่ยงหรอื

ปญั หาท่ีอาจเกิดข้ึน การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต

- บอกแนวทางการแกป้ ญั หา ให้ - ประเมนิ สถานการณ์ความเสี่ยงหรอื

ตนเองอย่ใู นภาวะสมดลุ เม่ือเผชิญ ปัญหาที่อาจเกิดข้ึน

สถานการณ์วิกฤต - บอกแนวทางการแกป้ ญั หา ให้

ตนเองอยู่ในภาวะสมดุล เม่ือเผชิญ

สถานการณว์ กิ ฤต

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศึกษาปที ่ี1

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3
มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2
- ริเริ่มแนวทางในการแก้ปญั หา หรอื
ความเสย่ี ง

81

ตารางวิเคราะหร์ ะดบั สมรรถ

นิยามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4
การเหน็ คณุ ค่าในตวั เอง
การรจู้ กั รกั เหน็ คุณคา่ 7. มคี วามภาคภมู ใิ จในตนเอง - มคี วามรสู้ ึกท่ีดเี กยี่ วกบั ตนเอง
ในตนเองและผู้อน่ื การ มกี รอบความคิด แบบเติบโต - เข้ารว่ มกจิ กรรมใหม่ ๆ ที่ไม่
พฒั นาปัญญาภายใน (Growth Mindset) สามารถ คนุ้ เคย
ต้งั เปา้ หมายในชวี ติ และ กำกับตนเอง ให้ลงมือทำตาม - รกั ถ่ินฐานบา้ นเกิดของตนเอง
กำกบั ตนเองในการเรียนรู้ แผนเกย่ี วกบั ชวี ติ และการเรียน - รกั ษ์ภาษาชาติพันธ์ุ (ภาษาแม
และใชช้ ีวติ การจดั การ ของตนเอง รับรแู้ ละจัดการ
อารมณ์และความเครยี ด อารมณ์และความเครยี ด การมีเปา้ หมายของชีวติ
รวมถงึ การจัดการปญั หา แสดงออกตามความเชื่อและ - แสดงออกถงึ ความสามารถ ท
และ ภาวะวิกฤต สามารถ จุดยนื ของตวั เอง แก้ไขปญั หา ริเริ่มสรา้ งสรรค์และ ทำงานด้ว
ฟื้นคนื สู่สภาวะสมดุล มีความรับผดิ ชอบในผลของ ตัวเอง
(Resilience) เพือ่ ไปสู่ การกระทำของตนเอง และ
ความสำเร็จของเป้าหมาย ฟื้นคนื จากสภาพปัญหาเมอ่ื การจดั การอารมณแ์ ละความเ
ในชวี ิต มีสุขภาวะท่ดี ีและ เผชญิ ภาวะวกิ ฤตตาม - ตระหนกั และสื่อสารอารมณ์
มีสัมพันธภาพกบั ผู้อน่ื ได้ดี คำปรึกษา ผ้อู นื่ อยา่ งเหมาะสม

การจดั การปัญหาและภาวะวิก
- ยอมรับผลทเ่ี กิดขึ้น จากการก
หรอื ทางเลือกในการแก้ปญั หา

ถนะระดบั ชั้นหรือชว่ งชน้ั ที่ 4

ง องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 82
มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 การเห็นคณุ คา่ ในตวั เอง
ง - มคี วามรสู้ ึกทด่ี ีเกยี่ วกบั ตนเอง
ม่) การเหน็ คณุ ค่าในตวั เอง - เข้ารว่ มกิจกรรมใหม่ ๆ ที่ไม่
- มีความรูส้ กึ ทดี่ เี กีย่ วกับตนเอง คนุ้ เคย
ท่ีจะ - เข้าร่วมกจิ กรรมใหม่ ๆ ที่ไม่ - ยอมรับคำวจิ ารณห์ รือ ความไม่รู้
วย คุ้นเคย ของตนเอง
- ยอมรบั คำวจิ ารณ์หรือ ความไม่รู้ - แสดงพฤติกรรมตามความเชื่อ และ
เครยี ด ของตนเอง จุดยนื ของตนเอง
ไปยงั - รกั ถน่ิ ฐานบ้านเกิดของตนเอง - รกั ถิน่ ฐานบ้านเกิดของตนเอง
- รกั ษภ์ าษาชาติพนั ธุ์ (ภาษาแม่) - รักษ์ภาษาชาตพิ นั ธุ์ (ภาษาแม่)
กฤต
กระทำ การมีเปา้ หมายของชีวติ การมเี ปา้ หมายของชีวิต
า - แสดงออกถึงความสามารถ ท่ีจะ - แสดงออกถึงความสามารถ ที่จะ
รเิ ริ่มสร้างสรรค์และ ทำงานด้วย รเิ ริ่มสรา้ งสรรค์และ ทำงานด้วย
ตวั เอง ตวั เอง
- ตดิ ตามและประเมนิ ผล - ตดิ ตามและประเมินผล
การดำเนินการตามขนั้ ตอน การดำเนินการตามขั้นตอน

การจัดการอารมณแ์ ละความเครยี ด
- ตระหนกั และสื่อสารอารมณ์ ไปยัง
ผู้อนื่ อยา่ งเหมาะสม

นิยามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4

การรจู้ กั รกั เหน็ คุณค่า 8.มกี รอบความคิดแบบเติบโต การเหน็ คณุ คา่ ในตวั เอง
ในตนเองและผ้อู ื่น สามารถกำกบั ตนเอง ใหล้ งมือ - แสดงออกถึงความเช่ือ ทางบ
การพฒั นาปญั ญาภายใน ทำตามแผนเกี่ยวกบั ชวี ติ และ ความสามารถของตนเองท่ีจะป
ตัง้ เป้าหมายในชวี ติ และ การเรียน ของตนเอง และ ความสำเรจ็
กำกับตนเองในการเรยี นรู้ สะท้อนความกา้ วหน้าของ - รกั ถน่ิ ฐานบา้ นเกดิ ของตนเอง
และใชช้ ีวติ การจดั การ ตนเอง ร้ทู นั และจัดการอารมณ์ - รกั ษ์ภาษาชาติพนั ธ์ุ (ภาษาแม
อารมณ์และความเครยี ด และความเครยี ด มี
รวมถึงการจดั การปญั หา ความรับผดิ ชอบในผลของ การมีเปา้ หมายของชีวติ
และ ภาวะวกิ ฤต สามารถ การกระทำของตนเอง วางแผน - ยอมรบั ข้อผิดพลาด ว่าเปน็ สว่
ฟ้นื คืนสู่สภาวะสมดลุ ปอ้ งกนั ปัญหาและความเส่ียง หน่ึงของการเรยี นรู้
(Resilience) เพ่ือไปสู่ และฟ้ืนคนื จากสภาพปัญหา

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ี มัธยมศึกษาปที ่ี 6
การจัดการอารมณ์และความเครยี ด
มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 - ตระหนกั และส่ือสารอารมณ์ ไปยงั
ผ้อู นื่ อย่างเหมาะสม
- สามารถบอกกลวธิ ี ในการส่งเสริม - สามารถบอกกลวธิ ี ในการส่งเสริม
สุขภาวะทางจติ ของตน สุขภาวะทางจิตของตน
การจัดการปัญหาและภาวะวิกฤต
- ยอมรับผลทีเ่ กิดขนึ้ จากการกระทำ การจัดการปัญหาและภาวะวิกฤต
หรือทางเลือกในการแก้ปัญหา - ยอมรับผลท่ีเกดิ ข้ึน จากการกระทำ
- บอกวธิ ฟี ้ืนคนื จากภาวะวกิ ฤต หรือทางเลือกในการแกป้ ัญหา
- บอกวธิ ฟี ื้นคืนจากภาวะวิกฤต
83

การเห็นคณุ คา่ ในตวั เอง การเห็นคุณค่าในตัวเอง

บวกใน - แสดงออกถงึ ความเช่ือ ทางบวกใน - แสดงออกถึงความเชื่อ ทางบวกใน

ประสบ ความสามารถของตนเองท่จี ะประสบ ความสามารถของตนเองที่จะประสบ

ความสำเร็จ ความสำเร็จ

ง - ประเมนิ จดุ แข็งและ ข้อจำกัดของ - ประเมินจุดแข็งและ ข้อจำกัดของ

ม่) ตนเองทจ่ี ะประสบความสำเร็จได้ ตนเอง ที่จะประสบความสำเร็จได้

- รักถนิ่ ฐานบา้ นเกดิ ของตนเอง - รักถิ่นฐานบ้านเกิดของตนเอง

- รกั ษ์ภาษาชาตพิ ันธุ์ (ภาษาแม่) - รักษภ์ าษาชาตพิ นั ธ์ุ (ภาษาแม่)

วน

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปีที่ 4
การจดั การอารมณแ์ ละความเ
ความสำเร็จของเป้าหมาย เมอื่ เผชิญภาวะวกิ ฤต - สรปุ ได้วา่ ความคดิ อารมณ์ แ
ในชวี ิต มีสขุ ภาวะทด่ี ีและ ความเครียด มีผลต่อ พฤตกิ รร
มีสัมพนั ธภาพกบั ผ้อู ื่นได้ดี อย่างไร

การจัดการปญั หาและ
ภาวะวกิ ฤต
- ประเมนิ สถานการณ์
ความเสี่ยงหรอื ปัญหา ทอ่ี าจเก

เครยี ด องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ี มัธยมศึกษาปที ี่ 6
และ มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 การมีเปา้ หมายของชีวิต
รม - ยอมรบั ข้อผิดพลาด วา่ เป็นส่วน
การมเี ป้าหมายของชีวิต หนึง่ ของการเรยี นรู้
กิดขึน้ - ยอมรบั ข้อผิดพลาด วา่ เป็นสว่ น - สะทอ้ นกระบวนการและ ผลลพั ธ์
หน่ึงของการเรียนรู้ ของการต้ังเป้าหมาย และปรับใชเ้ พือ่
- สะท้อนกระบวนการและ ผลลพั ธ์ ไปสู่ ความสำเร็จ 84
ของการต้ังเป้าหมาย และปรับใช้เพื่อ - สามารถพฒั นาตนเองใหเ้ ปน็
ไปสู่ ความสำเรจ็ นวตั กรอาชพี ได้

การจดั การอารมณแ์ ละความเครียด การจดั การอารมณ์และความเครยี ด
- สรปุ ได้วา่ ความคิด อารมณ์ และ - สรุปไดว้ ่าความคดิ อารมณ์ และ
ความเครยี ด มีผลต่อ พฤตกิ รรม ความเครียด มผี ลต่อ พฤติกรรม
อยา่ งไร อยา่ งไร
- บง่ ชก้ี ลวิธใี นการปรับกรอบ - บง่ ชก้ี ลวธิ ีในการปรบั กรอบ
ความคิดและ พฤติกรรมของตนเอง ความคดิ และ พฤตกิ รรมของตนเอง

การจดั การปญั หาและ การจัดการปญั หาและ
ภาวะวกิ ฤต ภาวะวิกฤต
- ประเมนิ สถานการณ์ ความเส่ียง - ประเมนิ สถานการณ์ ความเสย่ี ง
หรือปญั หาท่ีอาจเกิดขน้ึ หรือปัญหาท่ีอาจเกิดข้ึน
- บอกแนวทางการแก้ปัญหา ให้
ตนเองอยู่ในภาวะสมดลุ เม่ือเผชิญ
สถานการณ์วิกฤต

นิยามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศึกษาปที ่ี 4

การร้จู ัก รัก เห็นคุณค่า 9. มีภาพอนาคตของตนเอง การเหน็ คณุ คา่ ในตัวเอง
ในตนเองและผู้อืน่ (Ideal Self) ท่ีตอ้ งการจะเป็น - บอกลกั ษณะของบุคคลทตี่ อ้ ง
การพฒั นาปญั ญาภายใน มองเหน็ ขอ้ จำกดั และแนวทาง ยดึ เปน็ แบบอย่างได้
ตัง้ เปา้ หมายในชวี ิต และ การพฒั นาตนเอง กำหนด - มีภาพอนาคตของตนเองทีต่ ้อ
กำกบั ตนเองในการเรยี นรู้ ลงมอื ทำ ปรับเปลยี่ นพฤติกรรม พฒั นาไปให้ถึง
และใชช้ ีวติ การจดั การ ค่านิยม และความเชือ่ ของ
อารมณ์และความเครียด ตนเอง ตามแผนพัฒนาตนเอง การมเี ป้าหมายของชีวิต
รวมถงึ การจดั การปญั หา รู้ทันและจัดการอารมณ์และ - สรา้ งแบบจำลอง ความสามา
และภาวะวกิ ฤต สามารถ ความเครียด และสามารถ จะนำมาใช้ เพ่ือเอาชนะอุปสรร
ฟืน้ คนื สู่สภาวะสมดุล ฟนื้ คนื จากสภาพปัญหาได้ดว้ ย
(Resilience) เพ่ือไปสู่ ตนเองเมื่อเผชิญภาวะวิกฤต การจัดการอารมณแ์ ละความเ
ความสำเร็จของเปา้ หมาย - แสดงออกถงึ กลวธิ ี ในการจดั
ในชีวิต มีสุขภาวะทดี่ ีและ อารมณ์และความเครยี ด
มสี ัมพันธภาพกับผู้อ่ืนไดด้ ี

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ี มธั ยมศึกษาปีท่ี 6
มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5
- บอกแนวทางการแกป้ ญั หา ให้
ตนเองอยใู่ นภาวะสมดุล เม่ือเผชิญ
สถานการณ์วิกฤต
- ริเริม่ แนวทางในการแกป้ ญั หา หรอื
ความเสีย่ ง

งการ การเห็นคณุ ค่าในตวั เอง การเหน็ คุณคา่ ในตัวเอง 85
องการ - บอกลกั ษณะของบุคคลที่ต้องการ - บอกลักษณะของบุคคลทต่ี ้องการ
ยดึ เปน็ แบบอย่างได้ ยึดเปน็ แบบอยา่ งได้
ารถท่ี - มภี าพอนาคตของตนเองท่ตี ้องการ - มภี าพอนาคตของตนเองที่ต้องการ
รค พัฒนาไปใหถ้ งึ พัฒนาไปให้ถึง
เครยี ด - ระบุข้อจำกัดและแนวทาง
ดการ การมีเป้าหมายของชีวติ การพัฒนาตนเอง
- สรา้ งแบบจำลองความสามารถท่จี ะ
นำมาใช้ เพ่ือเอาชนะอุปสรรค การมเี ป้าหมายของชีวติ
- สร้างแบบจำลองความสามารถท่จี ะ
การจดั การอารมณ์และความเครยี ด นำมาใช้ เพ่ือเอาชนะอุปสรรค
- แสดงออกถงึ กลวิธี ในการจัดการ - เลอื กเคร่ืองมือทจี่ ำเป็น เพื่อปรบั ใช้
อารมณ์และความเครียด ในการทำงานให้เสร็จสมบูรณ์
- มองเหน็ ประโยชน์จากความเครยี ด
ระดบั เล็กน้อย

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั สมรรถนะ มัธยมศึกษาปที ี่ 4

การจดั การปัญหาและภาวะวกิ
- ใช้มมุ มองที่หลากหลาย ในกา
ปญั หาและ การแก้ปญั หา

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ี

มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

กฤต การจัดการปัญหาและภาวะวกิ ฤต การจัดการอารมณ์และความเครยี ด

ารบ่งชี้ - ใชม้ ุมมองทห่ี ลากหลาย ในการบง่ ช้ี - แสดงออกถึงกลวธิ ี ในการจัดการ

ปัญหาและ การแก้ปัญหา อารมณ์และความเครียด

- ริเรม่ิ และสรา้ งทางเลือกใหม่ที่ - มองเห็นประโยชน์จากความเครียด

หลากหลายในการแกป้ ัญหาในภาวะ ระดบั เล็กน้อย

วิกฤต - สามารถปรับกรอบความคิด และ

พฤติกรรมของตนเอง เพื่อให้มี

สขุ ภาวะทางจติ และทางกาย

การจัดการปญั หาและภาวะวกิ ฤต 86
- ใช้มุมมองทหี่ ลากหลาย ในการบง่ ชี้
ปญั หา และการแก้ปัญหา
- รเิ รม่ิ และสร้างทางเลือกใหม่ท่ี
หลากหลายในการแก้ปัญหา ในภาวะ
วกิ ฤต
- อธบิ ายแนวทางและวิธกี าร
แก้ปญั หาของตนเองกลบั สู่ภาวะ
สมดุลได้เมื่อเผชิญความผดิ หวัง และ
ภาวะวิกฤต

นิยามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4
การเห็นคณุ ค่าในตัวเอง
การรจู้ ัก รัก เหน็ คุณคา่ 10. มคี วามสุขกับชีวติ ทต่ี นเอง - บรรยายลกั ษณะการใชช้ วี ิต ท
ในตนเองและผู้อน่ื เป็นอยู่ มงุ่ ม่นั เพ่ือความสำเร็จ ความสุขของตนเอง
การพัฒนาปญั ญาภายใน แมต้ ้องเผชิญความทาทายท่ี
ต้ังเปา้ หมายในชีวิต และ เขา้ มาในชวี ติ รู้ทนั และจัดการ การมเี ป้าหมายของชีวติ
กำกับตนเองในการเรยี นรู้ อารมณ์และความเครยี ด - ต้งั เป้าหมายการใชช้ ีวติ ที่มี
และใชช้ ีวติ การจัดการ สามารถสร้างมุมมอง ค่านยิ ม ความสุขของตนเองในชีวติ
อารมณ์และความเครยี ด ใหม่ ให้กับตนเอง และสามารถ
รวมถึงการจดั การปัญหา ฟน้ื คืนจากสภาพปัญหาเมอ่ื การจัดการอารมณแ์ ละความเ
และ ภาวะวิกฤต สามารถ เผชญิ ภาวะวิกฤต - สามารถจดั การกับอารมณ์
ฟนื้ คนื สู่สภาวะสมดุล ความรู้สกึ ทางลบและ ความเค
(Resilience) เพอื่ ไปสู่ อยา่ ง เหมาะสม
ความสำเร็จของเปา้ หมาย
ในชวี ิต มีสุขภาวะทดี่ ีและ การจัดการปญั หาและภาวะวิก
มีสัมพนั ธภาพกบั ผ้อู ่ืนได้ดี - อธบิ ายแนวทางและวิธกี าร
แกป้ ญั หาของตนเองกลบั สู่ภาว
สมดุลไดเ้ มื่อเผชญิ ความผดิ หวัง
ภาวะวกิ ฤต

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ี

มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 มัธยมศึกษาปีท่ี 6

การเห็นคณุ ค่าในตัวเอง การเหน็ คุณคา่ ในตวั เอง

ที่มี - บรรยายลกั ษณะการใชช้ ีวติ ทมี่ ี - บรรยายลักษณะการใช้ชีวิต ท่มี ี

ความสขุ ของตนเอง ความสขุ ของตนเอง

การมเี ป้าหมายของชีวิต การมเี ปา้ หมายของชีวติ

- ตัง้ เป้าหมายการใชช้ ีวิต ทมี่ ี - ตงั้ เป้าหมายการใชช้ วี ิต ท่ีมี

ความสุขของตนเอง ความสขุ ของตนเอง

- บอกสง่ิ จำเปน็ ทจ่ี ะใช้ เพ่ือเอาชนะ - บอกสิง่ จำเป็นทจ่ี ะใช้ เพื่อเอาชนะ

เครยี ด ความท้าทาย หรืออุปสรรคทเ่ี ข้ามา ความท้าทาย หรืออุปสรรคทีเ่ ข้ามา

ในชวี ติ ในชีวิต 87

ครยี ดได้ - แสดงออกถึงความตั้งใจ รบั ผดิ ชอบ

การจัดการอารมณ์และความเครียด เพียรพยายาม ทจ่ี ะทำตามเป้าหมาย

- สามารถจัดการกับอารมณ์ ชวี ติ ของตนเอง

กฤต ความรู้สึกทางลบและ ความเครียดได้

อย่างเหมาะสม การจัดการอารมณแ์ ละความเครียด

วะ - ตระหนักและเข้าใจอารมณ์ - สามารถจดั การกับอารมณ์

ง และ ความรสู้ ึกของผอู้ ่ืน ความร้สู กึ ทางลบและ ความเครียดได้

อย่างเหมาะสม

การจัดการปัญหาและภาวะวิกฤต - ตระหนักและเขา้ ใจอารมณ์

- อธบิ ายแนวทางและวิธีการ ความรสู้ กึ ของผอู้ นื่

แก้ปญั หาของตนเองกลบั สู่ภาวะ - รับฟงั และแสดงความเหน็ อกเหน็ ใจ

สมดลุ ได้เม่ือเผชิญความผิดหวัง และ ผอู้ น่ื ได้

นยิ ามสมรรถนะ ระดับสมรรถนะ มัธยมศึกษาปที ่ี 4

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้ มธั ยมศึกษาปีที่ 6
มธั ยมศึกษาปีท่ี 5
การจดั การปัญหาและภาวะวิกฤต
ภาวะวกิ ฤต - อธบิ ายแนวทางและวิธกี าร
แกป้ ัญหาของตนเองกลับสู่ภาวะ
สมดุลได้เมื่อเผชิญความผิดหวัง และ
ภาวะวิกฤต
- สามารถใช้แนวทาง/ วธิ ีการ
แก้ปัญหาของตนเองกลบั สู่ภาวะ
สมดลุ ได้เมื่อเผชญิ ความผิดหวัง และ
ภาวะวิกฤต

88

ตารางวเิ คราะหร์ ะดบั ชว่ งชนั้

นิยามสมรรถนะ ระดบั ตวั บง่ ชี้ที่ 1
สมรรถนะ
ต้งั คําถามหรอื ระบปุ ญั หาทซี่ ับซ้อน ระบุความเขา้ ใจทห่ี ลาก สามา
จากการสังเกตสง่ิ ตา่ ง ๆ สถานการณ์ เรม่ิ ต้น หลายจากสถานการณท์ ี่ ระบบ
หรือปรากฎการณใ์ นชีวติ ประจําวัน ซับซอ้ นและตดั สนิ ใจเลือก อ่ืน ๆ
โดยละเอยี ด สามารถวางแผนและ คาํ ตอบเพยี งคํากลา่ วอ้าง หรอื
ดาํ เนินการการสํารวจตรวจสอบโดยใช้ เดยี ว พรอ้ มประเมินความ สามา
เคร่ืองมอื หรือเทคโนโลยีพน้ื ฐานเพือ่ ให้ เหมาะสมของคาํ กลา่ ว หม่หู
ได้มาซึ่งข้อมูลพนื้ ฐานที่ใชเ้ ป็นหลกั ฐาน อ้าง พร้อมแสดงการแปล เก่ียว
เลอื กวธิ กี ารเกบ็ รวบรวมข้อมลู ความหมายข้อมลู และ ความ
วิเคราะหข์ ้อมลู โดยใชเ้ ครื่องมือต่าง ๆ หลักฐานเชิงประจักษ์และ ผลข
เพ่ือสรา้ งข้อสรุปทแ่ี มน่ ยําและน่าเชื่อถือ สามารถลงข้อสรปุ ได้อยา่ ง สถาน
สามารถพฒั นาช้ินงานหรือวิธกี ารโดยใช้ ถกู ต้อง แผน
ความคิดท่ีแปลกใหมท่ ่ไี ม่ซำ้ ใครหรือ
พฒั นาต่อยอดจากของเดิม ระบแุ บบ องคร์
แผนของพฤติกรรมและองคร์ วมของ ตา่ ง
องค์ประกอบตา่ ง ๆ ในปญั หาหรอื สถาน
สถานการณน์ ั้น เพ่ือสร้างแบบจาํ ลอง แบบ
อยา่ งง่าย พร้อมแสดงการแปล
ความหมายข้อมูลและหลกั ฐานเชงิ
ประจักษ์ ลงขอ้ สรุปไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง

น 3 สมรรถนะการคดิ ขน้ั สูง

องค์ประกอบพฤตกิ รรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ชี้ที่ 2 ตวั บง่ ช้ที ่ี 3 ตวั บง่ ช้ีท่ี 4

ารถวเิ คราะห์ปัจจัยใน พฒั นาชนิ้ งานหรือวธิ กี าร ตง้ั คาํ ถามเพ่ือระบุปัญหา

บและรวบรวมปจั จยั เพือ่ แก้ปญั หาทซ่ี ับซ้อนด้วย ทีซ่ ับซ้อนและ มีผลกระทบ

ๆ ทเ่ี กย่ี วข้องกับระบบ การผสมผสานและดัดแปลง ตอ่ สงั คม ประเมนิ ความ

อสถานการณ์ โดย จากความคิดเดิมมกี ารคิดหา สําคัญของปญั หาวเิ คราะห์

ารถเชอ่ื มโยงจัดหมวด วธิ ีการแก้ปัญหาไดม้ ากกวา่ และจัดลาํ ดับ สาเหตขุ อง

หรือกําหนดตัวแปรท่ี 1 วธิ ี ในเวลาท่กี ําหนด ปัญหาท่ีสาํ คัญนยิ าม

วขอ้ งสามารถวิเคราะห์ การคดิ หาวิธีการแกป้ ญั หา ปัญหา โดยคํานึงถึงความ

มสมั พนั ธ์เชงิ เหตุและ ใชก้ ารดัดแปลงส่ิงท่ีมอี ยู่ เหมาะสมรวบรวมข้อมูล 89

ของระบบ หรือ หรอื นาํ สงิ่ อืน่ มาทดแทนสิ่ง และแนวคดิ ท่ีเกี่ยวของกับ

นการณ์และระบแุ บบ ท่ขี าดได้ มกี ารคดิ แจกแจง ปญั หาโดยคํานงึ ถึงความ

นของพฤติกรรมและ รายละเอียดของวธิ กี ารแก้ ถูกต้องออกแบบวิธีการ

รวมขององค์ประกอบ ปญั หาหรอื ขยายความคิดได้ แก้ปญั หาเสนอทางเลือก

ๆ ในระบบหรือ บา้ งและมีการประเมนิ ในการแก้ปัญหาและ

นการณ์นน้ั เพื่อสร้าง ผลงานจากเกณฑ์ ระบุข้อดแี ละขอ้ เสีย ของ

บจําลองอย่างง่ายได้ ทางเลอื กได้หลายทาง

เลอื กทเี่ ป็นไปไดแ้ ละมี

เหตผุ ลและดาํ เนนิ การ

แก้ปัญหา

นิยามสมรรถนะ ระดับ ตัวบ่งชท้ี ี่ 1
สมรรถนะ
และนาํ เสนอ และเปรยี บเทยี บข้อสรปุ
ท่ีเหมือนหรือแตกต่างกบั ข้อสรุปของตน

ตง้ั คาํ ถามหรือระบปุ ัญหาหรือ กำลงั พัฒนา ระบคุ วามเขา้ ใจที่หลาก สามา
สถานการณ์ทซี่ ับซ้อน จากการสงั เกต หลายจากสถานการณท์ ่ี ระบบ
สงิ่ ต่าง ๆ สถานการณ์หรอื ปรากฎการณ์ ซบั ซอ้ นและตดั สนิ ใจเลือก อ่ืน ๆ
ในชีวติ ประจาํ วนั โดยละเอียด ระบุ คําตอบเพียงคาํ กล่าวอ้าง หรอื
สาเหตุของปัญหา แยกปญั หาเปน็ เดยี ว พรอ้ มประเมินความ สามา
ปญั หายอ่ ย ๆ สามารถวางแผนและ เหมาะสมของคํากล่าว หม่หู
ดาํ เนินการ การสาํ รวจตรวจสอบโดยใช้ อ้าง พร้อมแสดงการแปล เกยี่ ว
เครื่องมอื หรือเทคโนโลยเี พื่อใหไ้ ดม้ าซึ่ง ความหมายข้อมลู และ ความ
ข้อมลู พน้ื ฐานทใ่ี ชเ้ ป็นหลกั ฐาน เลือก หลักฐานเชิงประจักษ์ ผลข
วธิ ีการเก็บรวบรวมข้อมลู เปรียบเทยี บ สามารถลงข้อสรปุ ได้ สถาน
แหลง่ ข้อมูลและข้อเทจ็ จริงได้ วิเคราะห์ อย่างถูกต้องและสามารถ แผน
แนวโนม้ ของการเปลีย่ นแปลงในปญั หา ระบขุ ้อโตแ้ ย้ง องค์ร
หรอื สถานการณ์และสร้างแบบจาํ ลอง ตา่ ง
เพือ่ แสดงโครงสร้างของปญั หาหรือ สถาน
สถานการณ์ได้ พฒั นาชิ้นงาน วธิ ีการ วเิ คร
หรอื นวัตกรรม โดยใชค้ วามคิดท่ี เปลีย่
แปลกใหม่ท่ีไมซำ้ ใคร หรือพัฒนา สรา้ ง
ได้

องคป์ ระกอบพฤตกิ รรมบ่งชี้

ตัวบ่งชีท้ ่ี 2 ตัวบง่ ช้ที ่ี 3 ตัวบง่ ช้ที ่ี 4

ารถวิเคราะห์ปจั จยั ใน พฒั นาช้ินงานหรือวธิ ีการ ระบปุ ญั หาและสาเหตุ

บและรวบรวมปจั จัย เพ่อื แกป้ ัญหาทีซ่ บั ซ้อนด้วย ของปญั หาที่ซบั ซ้อนและ

ๆ ทเ่ี ก่ียวข้องกับระบบ ความคดิ ที่แปลกใหม่ มผี ลกระทบต่อสังคม และ

อสถานการณ์ โดย มีการคิดหาวธิ กี ารแก้ปญั หา ประเมินผลกระทบของ

ารถเช่อื มโยงจดั หมวด ไดม้ ากกว่า 1วธิ ี ในเวลาท่ี ปัญหาไดส้ ามารถแยก

หรือกาํ หนดตัวแปรที่ กําหนด มีการคดิ หาวธิ กี าร ปัญหาออกเป็นปญั หา

วขอ้ งสามารถวเิ คราะห์ แกป้ ญั หาโดยดดั แปลงส่ิงทีม่ ี ย่อยๆ เพื่อจัดการแก้ 90

มสัมพนั ธเ์ ชงิ เหตุและ อยูห่ รือนําส่ิงอน่ื มาทดแทน ปญั หาได้ ออกแบบวิธีการ

ของระบบ หรือ ส่งิ ทข่ี าดได้ มกี ารคิด แกป้ ญั หา เสนอทางเลือก

นการณ์และระบแุ บบ แจกแจงรายละเอยี ดของ ในการแกป้ ญั หาโดยมี

นของพฤติกรรมและ วิธีการแก้ปญั หาหรอื ขยาย เกณฑ์ สําหรับเลือกวธิ ี

รวมขององคป์ ระกอบ ความคิดได้ และมกี าร แกป้ ัญหาสามารถวางแผน

ๆ ในระบบหรือ ประเมนิ ผลงานจากเกณฑ์ การปฏิบตั ิ เพ่ือแก้ปัญหา

นการณน์ น้ั เพ่ือ และใช้กระบวนการ

ราะหแ์ นวโนม้ ของการ ตดิ ตาม แผนการแก้ปญั หา

ยนแปลงในระบบและ เพือ่ การตดั สนิ ใจได้

งแบบจาํ ลองอยา่ งง่าย

นยิ ามสมรรถนะ ระดับ ตวั บ่งชท้ี ่ี 1
สมรรถนะ
ต่อยอดจากของเดิม ให้เหมาะสม
ต่อการใช้งานจรงิ พร้อมแสดงการแปล สามารถ ระบุความเขา้ ใจทห่ี ลาก สามา
ความหมายข้อมูลและหลกั ฐาน หลายจากสถานการณท์ ่ี ระบบ
เชิงประจักษ์ ลงข้อสรปุ ได้อยา่ งถูกต้อง ยากและซับซ้อนและ อ่นื ๆ
นําเสนอข้อสรปุ รวมทัง้ เปรียบเทยี บ ตัดสินใจเลอื กคํากล่าวอ้าง หรอื
และประเมินข้อสรปุ เพียงคํากล่าวอ้างเดยี ว ซับซ
พรอ้ มประเมนิ ความ ความ
ตั้งคําถามหรือระบปุ ัญหาหรือ เหมาะสมของคาํ กล่าวอา้ ง ผลข
สถานการณ์ที่ยากและซบั ซ้อนจาก พร้อมแสดงการแปล แบบ
การสังเกตส่ิงตา่ ง ๆ สถานการณห์ รือ ความหมายข้อมูลและ และ
ปรากฎการณ์ในชวี ติ ประจําวนั โดย หลักฐานเชิงประจกั ษ์และ ประก
ละเอียดหรือจากผลท่ีไม่คาดคิดมาก่อน สามารถลงข้อสรุปได้อย่าง หรือ
เพอ่ื หาขอ้ มลู เพมิ่ เติมและหา ถกู ต้อง ระบุขอโตแ้ ยง้ สามา
ความสมั พันธข์ องสง่ิ ต่างๆ พร้อมเสนอ ระบเุ หตผุ ลของข้อโต้แยง้ ที่ เพ่อื แ
วิธีการ ระบสุ าเหตขุ องปัญหา สอดคล้องกับสถานการณ์ ระบบ
แยกปัญหาเปน็ ปัญหาย่อย ๆ สามารถ
วางแผนและดําเนนิ การ การสํารวจ
ตรวจสอบโดยใช้เครอื่ งมือหรือ
เทคโนโลยเี พอื่ ให้ได้มาซ่ึงข้อมูลพ้ืนฐาน
ทีใ่ ช้เป็นหลกั ฐาน เลอื กวิธกี ารเก็บ
รวบรวมขอ้ มลู วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้
เคร่อื งมอื ต่าง ๆ เพื่อสรา้ งข้อสรุป

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้

ตัวบง่ ชีท้ ี่ 2 ตัวบง่ ชีท้ ่ี 3 ตวั บ่งช้ที ่ี 4

ารถวิเคราะหป์ จั จยั ใน พัฒนาชิ้นงานหรือวธิ กี าร ระบปุ ญั หาที่ยากและ

บและรวบรวมปจั จัย เพอ่ื แกป้ ญั หาหรือนวตั กรรม ซับซ้อนและเสนอวธิ ีการ

ๆ ท่ีเก่ียวข้องกบั ระบบ ดว้ ยความคดิ ท่ีแปลกใหม่ ระบุสาเหตุของปัญหา 91

อสถานการณท์ ย่ี ากและ มกี ารคดิ หาวธิ ีการปัญหา และประเมินผลกระทบ

ซอ้ น สามารถวิเคราะห์ ที่ยากและซับซ้อนไดั ของปัญหาโดยใชวิธกี ารท่ี

มสัมพนั ธ์เชงิ เหตุและ มากกว่า 1 วธิ ี ในเวลาท่ี ถูกต้อง สามารถแยก

ของระบบและมองเห็น กําหนดคดิ หาวิธีการแก้ ปัญหาท่ซี บั ซ้อนออกเปน็

บแผนของพฤตกิ รรม ปัญหา โดยดัดแปลงสง่ิ ที่ ปัญหายอ่ ย ๆ เพ่ือจัดการ

ะองคร์ วมขององค์ มอี ยู่หรอื นําสง่ิ อ่นื มาทดแทน แก้ปัญหาได้ ออกแบบ

กอบตา่ ง ๆ ในระบบ ส่งิ ที่ขาดได้ มีการคิด วธิ ีการแกป้ ญั หา เสนอ

อสถานการณ์โดย แจกแจงรายละเอยี ดของ ทางเลอื กในการแก้ปญั หา

ารถสร้างแบบจาํ ลอง วิธกี ารแก้ปัญหาหรอื โดยมเี กณฑส์ ําหรับเลือก

แสดงโครงสรา้ งของ นวตั กรรม ขยายความคดิ ได้ วธิ ีแก้ปัญหาท่ถี ูกต้อง

บหรอื สถานการณ์ได้ สามารถวางแผน

การปฏิบตั เิ พ่ือแก้ปัญหา

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั ตัวบ่งช้ีท่ี 1
สมรรถนะ
ทแ่ี มน่ ยาํ และนา่ เชื่อถือ เปรียบเทียบ
แหลง่ ข้อมูลและข้อเท็จจริงได้ ประเมิน
ผลกระทบของปัญหาโดยใช้วิธกี ารท่ี
เหมาะสมและครอบคลุมทกุ มิติ
สร้างแบบจาํ ลองเพอื่ แสดงโครงสรา้ ง
ของปัญหาหรือสถานการณ์ได้
พัฒนาช้นิ งาน วิธีการหรอื นวัตกรรม
โดยใชค้ วามคดิ ทแี่ ปลกใหม่ทไี่ มซ่ ้ำใคร
หรือพฒั นาต่อยอดจากของเดิมให้
เหมาะสมต่อการใช้งานจรงิ แจกแจง
รายละเอยี ดของวิธีการแก้ปญั หาหรอื
ขยายความคิดได้ โดยสามารถลงข้อสรปุ
ได้อย่างถูกตอ้ ง ระบุเหตผุ ลของ
ขอ้ โต้แย้งทีส่ อดคลองกับสถานการณ์
นําเสนอข้อสรุปรวมท้งั เปรยี บเทียบและ
ประเมนิ ข้อสรปุ ท่ีแตกต่างหรือตรงกนั
ขา้ มกับข้อสรุปของตน โดยใช้เหตผุ ล
และหลักฐานท่ีหลากหลายและ
สามารถปรับปรุงข้อสรุปของตนตาม
ข้อมูลและหลักฐานใหม่

องค์ประกอบพฤตกิ รรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ชท้ี ี่ 2 ตวั บง่ ช้ีที่ 3 ตวั บ่งชีท้ ่ี 4

มีการประเมินผลงานหรือ และใช้กระบวนการ
ติดตามแผนการแก้ปัญหา
นวตั กรรมจากเกณฑ์และ เพอ่ื การตดั สินใจได้

เสนอแนวทางปรบั ปรงุ

92

นิยามสมรรถนะ ระดับ ตัวบ่งชท้ี ี่ 1
สมรรถนะ
ตั้งคาํ ถามหรือระบุปัญหาหรือ ระบคุ วามเขา้ ใจทีห่ ลาก สามา
สถานการณ์ ทย่ี ากและซบั ซ้อนจาก เหนอื หลายจากสถานการณ์ท่ี ความ
การสงั เกตสง่ิ ต่าง ๆ สถานการณห์ รือ ความ ยากและซับซ้อนและ แนว
ปรากฏการณใ์ นชีวิตประจาํ วัน คาดหวงั ตัดสนิ ใจเลอื กคาํ กลา่ วอ้าง ออก
โดยละเอียดหรือจากผลที่ไมค่ าดคิด เพยี งคาํ กลา่ วอา้ งเดยี ว วเิ คร
มาก่อน เพ่ือหาข้อมูลเพม่ิ เติมและหา พร้อมประเมินความ เหตุแ
ความสมั พันธ์ของสงิ่ ต่าง ๆ รวมทง้ั เหมาะสมของคํากลา่ วอ้าง สถาน
ประเมินคําถามวา่ สามารถสํารวจ พรอ้ มแสดงการแปล ซบั ซ
ตรวจสอบไดห้ รือไม่ พรอ้ มเสนอวธิ กี าร ความหมายข้อมูลและ
ระบสุ าเหตุของปัญหา แยกปัญหาเปน็ หลักฐานเชิงประจกั ษ์และ
ปัญหาย่อย ๆ สามารถวางแผนและ สามารถลงข้อสรุปได้อยา่ ง
ดาํ เนินการ การสํารวจตรวจสอบโดยใช้ ถูกต้อง ระบุขอโตแ้ ยง้
เครอื่ งมือหรือเทคโนโลยเี พื่อใหไ้ ด้มาซ่งึ ระบเุ หตุผลของข้อโต้แย้งที่
ขอ้ มลู พน้ื ฐานทใ่ี ชเ้ ปน็ หลกั ฐาน เลือก สอดคลอ้ งกับสถานการณ์
วิธกี ารเก็บรวบรวมข้อมูลวเิ คราะห์ข้อมูล และมคี วามเปน็ เหตเุ ปน็ ผล
โดยใชเ้ ครื่องมือตา่ ง ๆ เพื่อสร้างข้อสรปุ กนั
ท่ีแม่นยาํ และนา่ เชอ่ื ถือ เปรยี บเทียบ
แหล่งขอ้ มูลและข้อเทจ็ จริงได้ ประเมิน
ผลกระทบของปัญหาโดยใชว้ ิธกี ารที่
เหมาะสมและครอบคลมุ ทกุ มิติ
สร้างแบบจาํ ลองความคดิ เพ่ืออธิบาย
แนวคิดทใ่ี ช้ในการออกแบบระบบได้

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ชท้ี ่ี 2 ตัวบง่ ชี้ที่ 3 ตัวบ่งชที้ ี่ 4

ารถสร้างแบบจําลอง พัฒนาชิน้ งานหรือวิธกี าร ระบปุ ญั หาท่ยี ากและ

มคดิ เพอื่ อธบิ าย หรือนวัตกรรมเพื่อแกป้ ัญหา ซบั ซอ้ นและเสนอวิธีการ

วคดิ ทีใ่ ชใ้ นการ ท่ียากและซับซ้อนด้วย ระบุสาเหตขุ องปญั หา

กแบบระบบได้โดยการ ความคดิ ที่แปลกใหมท่ ีไ่ มซำ้ และประเมินผลกระทบ

ราะหค์ วามสมั พนั ธ์เชิง ใครและเหมาะสมต่อการใช้ ของปญั หาโดยใชว้ ิธกี ารท่ี

และผลของระบบหรือ งานจรงิ มีการคิดหาวธิ ีการ ถูกต้องและครอบคลุม

นการณ์ท่ียากและ แกป้ ัญหา โดยดดั แปลงสิ่งที่ บางมิติสามารถแยกปัญหา

ซ้อน มีอยู่หรอื นําส่ิงอนื่ มาทดแทน ออกเปน็ ปญั หาย่อยๆ

สิง่ ท่ขี าดได้อยา่ งหลากหลาย เพือ่ จัดการแก้ปัญหา

ในเวลาท่กี าํ หนด มีการ และสามารถเปรียบเทียบ 93

แจกแจงรายละเอียดของ แหลง่ ข้อมูลและข้อเทจ็

วิธีการแกป้ ญั หาหรือขยาย จริงได้ ออกแบบวิธีการ

ความคิดได้ และมีการ แกป้ ัญหาทีย่ ากและ

ประเมินผลงาน ซับซ้อน เสนอทางเลือกใน

การแกป้ ัญหาโดยมีเกณฑ์

สาํ หรบั เลอื กวธิ ีแกป้ ญั หา

ทเี่ หมาะสมและครอบคลุม

บางมิติ สามารถวางแผน

การปฏิบตั ิ เพื่อแก้ปัญหา

และใช้กระบวนการ

ตดิ ตามแผนการแกป้ ัญหา

เพื่อการตดั สนิ ใจ

นยิ ามสมรรถนะ ระดับ ตวั บ่งชที้ ่ี 1
สมรรถนะ
สามารถพฒั นาชิน้ งาน วิธีการหรอื
นวัตกรรม โดยใชค้ วามคิดที่แปลกใหม่
ท่ไี ม่ซ้ำใครหรือพฒั นาต่อยอดจาก
ของเดิมใหเ้ หมาะสมต่อการใช้งานจรงิ
ระบเุ หตุผลของข้อโตแ้ ย้งที่สอดคล้องกบั
สถานการณ์ และมีความเป็นเหตเุ ป็นผล
กนั นําเสนอข้อสรุปรวมทง้ั เปรยี บเทยี บ
และประเมนิ ข้อสรุปที่แตกต่างหรือ
ตรงกนั ขา้ มกับขอ้ สรุปของตน โดยใช้
เหตผุ ลและหลักฐานทห่ี ลากหลายและ
สามารถปรับปรุงข้อสรุปของตนตาม
ขอ้ มูลและหลักฐานใหม่

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งชี้

ตวั บ่งชี้ท่ี 2 ตัวบง่ ช้ที ่ี 3 ตวั บง่ ช้ีท่ี 4

และกาํ กบั กระบวนการ
แกป้ ัญหาได้ถูกตอ้ ง

94

ตารางวิเคราะหร์ ะดับชว่ งชน้ั

นิยามสมรรถนะ ระดบั ตวั บง่ ชี้ที่ 1
สมรรถนะ
ตั้งคําถามหรอื ระบปุ ญั หาหรือ ระบคุ วามเขา้ ใจท่หี ลาก สามา
สถานการณ์ทีย่ ากและซบั ซ้อนจาก เร่มิ ต้น หลายจากสถานการณ์ที่ ระบบ
การสงั เกตสิง่ ต่าง ๆ สถานการณห์ รือ ยากและซับซอ้ นและ อ่นื ๆ
ปรากฎการณ์ในชวี ติ ประจําวันโดย ตดั สนิ ใจเลือกคํากล่าวอ้าง หรือ
ละเอียดหรือจากผลที่ไมค่ าดคิดมาก่อน เพยี งคํากลา่ วอ้างเดียว ซบั ซ
เพื่อหาข้อมูลเพม่ิ เตมิ และหา พรอ้ มประเมินความ ความ
ความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ พร้อมเสนอ เหมาะสมของคํากลา่ วอา้ ง ผลข
วิธกี าร ระบุสาเหตขุ องปญั หา พรอ้ มแสดงการแปล แบบ
แยกปัญหาเปน็ ปัญหายอ่ ย ๆ สามารถ ความหมายข้อมลู และ และ
วางแผนและดําเนนิ การ การสํารวจ หลักฐานเชงิ ประจกั ษ์และ ประก
ตรวจสอบโดยใชเ้ ครอ่ื งมือหรือ สามารถลงข้อสรุปได้อยา่ ง หรือ
เทคโนโลยีเพ่อื ให้ไดม้ าซ่ึงข้อมูลพน้ื ฐาน ถูกต้อง ระบุขอโตแ้ ย้ง สามา
ทใ่ี ช้เปน็ หลักฐาน เลือกวธิ ีการเก็บ ระบเุ หตุผลของข้อโต้แย้งท่ี เพ่ือแ
รวบรวมขอ้ มลู วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ สอดคลอ้ งกบั สถานการณ์ ระบบ
เครอ่ื งมือตา่ ง ๆ เพ่ือสร้างข้อสรุป
ทแ่ี มน่ ยาํ และนา่ เชอ่ื ถือ เปรียบเทียบ
แหลง่ ข้อมูลและข้อเท็จจริงได้ ประเมนิ
ผลกระทบของปัญหาโดยใชว้ ธิ ีการที่
เหมาะสมและครอบคลุมทุกมิติ

น 4 สมรรถนะการคิดขัน้ สงู

องคป์ ระกอบพฤตกิ รรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ชท้ี ่ี 2 ตวั บ่งช้ที ่ี 3 ตวั บง่ ชี้ที่ 4

ารถวเิ คราะหป์ จั จัยใน พัฒนาชน้ิ งานหรอื วิธกี าร ระบุปัญหาท่ียากและ

บและรวบรวมปจั จัย เพ่อื แก้ปญั หาหรือนวตั กรรม ซับซอ้ น และเสนอวิธีการ

ๆ ที่เกยี่ วข้องกับระบบ ด้วยความคิดทแ่ี ปลกใหม่ ระบุสาเหตขุ องปัญหา

อสถานการณท์ ีย่ ากและ มีการคดิ หาวธิ ีการปัญหา และประเมินผลกระทบ

ซอ้ น สามารถวิเคราะห์ ที่ยากและซับซ้อนไดั ของปญั หาโดยใชวิธีการ

มสมั พันธเ์ ชิงเหตแุ ละ มากกวา่ 1 วธิ ี ในเวลาที่ ท่ถี กู ต้อง สามารถแยก

ของระบบและมองเห็น กาํ หนดคิดหาวิธกี ารแก้ ปญั หาทีซ่ ับซ้อนออกเป็น

บแผนของพฤตกิ รรม ปญั หา โดยดัดแปลงส่งิ ท่ี ปญั หายอ่ ย ๆ เพื่อจัดการ 95

ะองค์รวมขององค์ มีอยู่หรอื นําสงิ่ อ่นื มาทดแทน แกป้ ญั หาได้ ออกแบบ

กอบต่าง ๆ ในระบบ สงิ่ ทีข่ าดได้ มกี ารคิด วธิ กี ารแกป้ ัญหา เสนอ

อสถานการณโ์ ดย แจกแจงรายละเอียดของ ทางเลอื กในการแก้ปัญหา

ารถสร้างแบบจาํ ลอง วธิ กี ารแกป้ ัญหาหรอื โดยมเี กณฑ์สาํ หรับเลือก

แสดงโครงสร้างของ นวัตกรรม ขยายความคดิ ได้ วธิ ีแกป้ ญั หาท่ีถูกต้อง

บหรอื สถานการณ์ได้ มกี ารประเมนิ ผลงานหรอื สามารถวางแผนการ

นวัตกรรมจากเกณฑ์และ ปฏิบตั ิเพอื่ แก้ปญั หาและ

เสนอแนวทางปรับปรุง ใช้กระบวนการติดตาม

แผนการแก้ปัญหา เพ่ือ

การตัดสนิ ใจได้

นิยามสมรรถนะ ระดบั ตัวบง่ ช้ที ่ี 1
สมรรถนะ
สรา้ งแบบจาํ ลองเพอ่ื แสดงโครงสร้าง
ของปัญหาหรือสถานการณ์ได้
พฒั นาชน้ิ งาน วธิ กี ารหรือนวัตกรรม
โดยใช้ความคิดทแ่ี ปลกใหม่ทไ่ี ม่ซ้ำใคร
หรือพฒั นาต่อยอดจากของเดิมให้
เหมาะสมต่อการใชง้ านจรงิ แจกแจง
รายละเอยี ดของวธิ ีการ แกป้ ัญหาหรอื
ขยายความคิดได้ โดยสามารถลงขอ้ สรุป
ได้อยา่ งถูกต้อง ระบเุ หตผุ ลของ
ข้อโตแ้ ยง้ ท่สี อดคลองกับสถานการณ์
นาํ เสนอข้อสรปุ รวมทงั้ เปรียบเทียบและ
ประเมินข้อสรปุ ที่แตกตา่ งหรอื ตรงกนั
ขา้ มกับข้อสรปุ ของตน โดยใช้เหตผุ ล
และหลกั ฐานที่หลากหลายและ
สามารถปรบั ปรงุ ข้อสรปุ ของตนตาม
ข้อมลู และหลกั ฐานใหม่

ตัง้ คําถามหรือระบปุ ัญหาหรือ กำลังพัฒนา ระบคุ วามเขา้ ใจทห่ี ลาก สามา
สถานการณ์ ทย่ี ากและซับซ้อนจาก หลายจากสถานการณท์ ่ี ความ
การสงั เกตส่ิงตา่ ง ๆ สถานการณ์หรอื ยากและซับซอ้ นและ แนว
ปรากฏการณ์ในชวี ิตประจาํ วนั ตัดสนิ ใจเลอื กคํากลา่ วอ้าง ออก
โดยละเอียดหรอื จากผลที่ไมค่ าดคิด เพยี งคํากล่าวอ้างเดียว วิเคร

องคป์ ระกอบพฤติกรรมบ่งชี้

ตัวบ่งชี้ท่ี 2 ตวั บง่ ชี้ที่ 3 ตัวบง่ ช้ีท่ี 4

96

ารถสรา้ งแบบจําลอง พฒั นาชน้ิ งานหรือวิธกี าร ระบปุ ัญหาทยี่ ากและ

มคดิ เพอื่ อธิบาย หรือนวัตกรรมเพ่อื แก้ปัญหา ซบั ซ้อนและเสนอวธิ ีการ

วคิดทใี่ ชใ้ นการ ท่ยี ากและซับซ้อนด้วย ระบสุ าเหตขุ องปัญหา

กแบบระบบไดโ้ ดยการ และประเมนิ ผลกระทบ

ราะห์ความสมั พนั ธ์เชงิ ของปัญหาโดยใช้วิธีการท่ี

นยิ ามสมรรถนะ ระดับ ตัวบ่งชี้ท่ี 1
สมรรถนะ
มาก่อน เพื่อหาข้อมูลเพิ่มเติมและหา พรอ้ มประเมินความ เหตแุ
ความสัมพันธข์ องสงิ่ ตา่ ง ๆ รวมท้งั เหมาะสมของคาํ กล่าวอา้ ง สถาน
ประเมินคําถามวา่ สามารถสาํ รวจ พร้อมแสดงการแปล ซบั ซ
ตรวจสอบไดห้ รอื ไม่ พรอ้ มเสนอวธิ ีการ ความหมายข้อมูลและ
ระบุสาเหตุของปญั หา แยกปัญหาเป็น หลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ์และ
ปัญหายอ่ ย ๆ สามารถวางแผนและ สามารถลงข้อสรุปได้อย่าง
ดาํ เนนิ การ การสาํ รวจตรวจสอบโดยใช้ ถูกต้อง ระบุขอโต้แย้ง
เคร่อื งมอื หรือเทคโนโลยเี พ่ือให้ไดม้ าซึง่ ระบุเหตผุ ลของข้อโตแ้ ย้งที่
ขอ้ มูลพืน้ ฐานทีใ่ ช้เปน็ หลกั ฐาน เลอื ก สอดคลอ้ งกบั สถานการณ์
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมข้อมลู วเิ คราะหข์ ้อมลู และมีความเปน็ เหตเุ ปน็ ผล
โดยใช้เคร่ืองมือตา่ ง ๆ เพอ่ื สร้างขอ้ สรุป กัน
ทีแ่ มน่ ยาํ และนา่ เชอื่ ถือ เปรยี บเทียบ
แหล่งข้อมลู และข้อเทจ็ จริงได้ ประเมิน
ผลกระทบของปัญหาโดยใช้วิธีการท่ี
เหมาะสมและครอบคลมุ ทกุ มิติ
สรา้ งแบบจําลองความคดิ เพ่ืออธบิ าย
แนวคดิ ทใ่ี ชใ้ นการออกแบบระบบได้
สามารถพฒั นาช้นิ งาน วิธกี ารหรือ
นวัตกรรม โดยใช้ความคดิ ท่ีแปลกใหม่
ทไี่ ม่ซ้ำใครหรือพฒั นาต่อยอดจาก
ของเดิมให้เหมาะสมต่อการใช้งานจริง

องคป์ ระกอบพฤตกิ รรมบ่งชี้

ตวั บ่งช้ที ี่ 2 ตัวบ่งชี้ท่ี 3 ตัวบง่ ชี้ที่ 4

และผลของระบบหรือ ความคิดท่ีแปลกใหม่ท่ไี มซำ้ ถูกต้องและครอบคลุม

นการณ์ท่ียากและ ใครและเหมาะสมตอ่ การใช้ บางมติ ิสามารถแยกปัญหา

ซอ้ น งานจริง มกี ารคิดหาวิธีการ ออกเปน็ ปญั หาย่อยๆ

แกป้ ัญหา โดยดัดแปลงสิง่ ท่ี เพอื่ จดั การแกป้ ัญหา

มีอยูห่ รือนําส่งิ อ่นื มาทดแทน และสามารถเปรียบเทียบ

ส่งิ ทขี่ าดไดอ้ ยา่ งหลากหลาย แหลง่ ขอ้ มูลและข้อเทจ็

ในเวลาทก่ี ําหนด มีการ จริงได้ ออกแบบวิธกี าร

แจกแจงรายละเอียดของ แกป้ ัญหาทีย่ ากและ

วิธีการแก้ปญั หาหรอื ขยาย ซบั ซ้อน เสนอทางเลือกใน

ความคดิ ได้ และมีการ การแกป้ ัญหา โดยมเี กณฑ์ 97

ประเมนิ ผลงาน สาํ หรบั เลอื กวิธีแกป้ ญั หา

ท่เี หมาะสมและครอบคลุม

บางมติ ิ สามารถวางแผน

การปฏิบัติ เพื่อแก้ปัญหา

และใช้กระบวนการ

ตดิ ตาม แผนการแกป้ ัญหา

เพือ่ การตัดสินใจ และ

กาํ กบั กระบวนการ

แก้ปญั หาไดถ้ ูกตอ้ ง

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั ตวั บ่งช้ีที่ 1
สมรรถนะ
ระบุเหตผุ ลของข้อโต้แยง้ ที่สอดคล้องกบั
สถานการณ์ และมีความเป็นเหตเุ ป็นผล
กัน นําเสนอข้อสรปุ รวมท้งั เปรยี บเทยี บ
และประเมินข้อสรุปทแ่ี ตกตา่ งหรอื
ตรงกนั ขา้ มกบั ขอ้ สรุปของตน โดยใช้
เหตุผลและหลกั ฐานทีห่ ลากหลายและ
สามารถปรับปรงุ ข้อสรุปของตนตาม
ขอ้ มูลและหลกั ฐานใหม่

ตง้ั คำถามหรอื ระบปุ ญั หาหรือ สามารถ ระบคุ วามเข้าใจที่หลาก สามา
สถานการณ์ท่ยี ากและซบั ซ้อนจาก หลายจากสถานการณ์ท่ี ความ
การสังเกตส่งิ ตา่ ง ๆ สถานการณ์หรือ ยากและซับซ้อนและ คดิ ท
ปรากฎการณใ์ นชวี ติ ประจำวันโดย ตัดสนิ ใจเลือกคาํ กลา่ วอ้าง ระบบ
ละเอยี ดหรือจากผลที่ไม่คาดคิดมาก่อน เพยี งคาํ กลา่ วอา้ งเดียว และ
เพอื่ หาข้อมูลเพม่ิ เติมและหาความ พรอ้ มประเมนิ ความ แบบ
สมั พนั ธ์ของสิง่ ตา่ ง ๆ รวมท้งั ประเมิน เหมาะสมของคาํ กล่าวอ้าง ระบบ
คำถามวา่ สามารถสำรวจตรวจสอบ พร้อมแสดงการแปล ซบั ซ
ไดห้ รือไม่ ระบุสาเหตุของปญั หา ความหมายข้อมูลและ ผลล
สามารถแยกปัญหาเป็นปัญหาย่อย ๆ หลักฐานเชิงประจักษ์และ ระบบ
สามารถวางแผนและดำเนินการ สามารถลงข้อสรปุ ได้อย่าง สามา
การสำรวจตรวจสอบโดยใชเ้ ครื่องมือ ถกู ต้อง ระบุขอโต้แย้ง ยากแ
หรือเทคโนโลยเี พ่ือใหไ้ ด้มาซง่ึ ข้อมูล

องค์ประกอบพฤติกรรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ช้ีที่ 2 ตวั บง่ ชที้ ี่ 3 ตวั บ่งช้ที ่ี 4

ารถสรา้ งแบบจำลอง พฒั นาชิ้นงานหรือวิธีการ ระบุปญั หาทยี่ ากและ 98

มคดิ เพอ่ื อธิบายแนว หรือนวตั กรรมเพอ่ื แก้ปัญหา ซับซ้อนและเสนอวธิ กี าร

ที่ใช้ในการออกแบบ ทีย่ ากและซบั ซ้อนดว้ ยความ ระบสุ าเหตุของปัญหา

บท่ียากและซบั ซ้อนได้ คดิ ท่ีแปลกใหม่ที่ไม่ซ้ำใคร และประเมินผลกระทบ

ะสามารถ เปรียบเทียบ หรอื พฒั นาต่อยอดจากของ ของปัญหา โดยใช้วิธีการ

บจำลองความคดิ ของ เดมิ ได้อยา่ งเหมาะสมต่อ ท่เี หมาะสมและครอบคลุม

บต่าง ๆ ท่ียากและ การใช้งานจริง มกี ารคดิ หา ทุกมติ ิ สามารถแยกปัญหา

ซ้อนได้ สามารถทำนาย วธิ ีการแกป้ ญั หาโดยดดั ออกเป็นปัญหาย่อย ๆ

ลพั ธข์ องการแทรกแซง แปลงสิ่งทมี่ ีอยู่หรือนำสิง่ อ่ืน เพ่ือจัดการแก้ปัญหา และ

บทย่ี ากและซบั ซอ้ นได้ มาทดแทนสง่ิ ท่ีขาดได้อยา่ ง สามารถเปรยี บเทียบแหลง่

ารถประเมินระบบที่ หลากหลายในเวลาทกี่ ำหนด ข้อมูล และข้อเท็จจริงได้

และซับซอ้ นได้ มกี ารแจกแจงรายละเอียด โดยคำนงึ ถงึ ความถูกต้อง

ของวธิ กี ารแก้ปญั หา หรอื ออกแบบวธิ ีการแก้ปัญหา

นิยามสมรรถนะ ระดับ ตวั บ่งชี้ท่ี 1
สมรรถนะ
พ้ืนฐานท่ีใช้เปน็ หลกั ฐาน เลือกวิธีการ ระบุเหตผุ ลของข้อโตแ้ ยง้ ท่ี
เก็บรวบรวมข้อมูล พร้อมท้ังประเมิน สอดคล้องกบั สถานการณ์
ความถูกตอ้ ง วิเคราะหข์ ้อมูลโดยใช้ และมคี วามเปน็ เหตเุ ป็นผล
เครือ่ งมอื ตา่ ง ๆ เพ่ือสรา้ งข้อสรุปที่ กนั เขียนสะท้อนความคิด
แม่นยำและน่าเชือ่ ถือ เปรยี บเทียบ เกย่ี วกบั เนอื้ หาและ
แหล่งขอ้ มลู และข้อเทจ็ จรงิ ได้ กระบวนการเรียนรู้ของตน
ประเมนิ ผลกระทบของปัญหาโดยใช้
วิธีการทีเ่ หมาะสมและครอบคลุมทุกมิติ
สามารถสร้างแบบจำลองความคิดเพ่อื
อธิบายแนวคิดที่ใช้ในการออกแบบ
การแกป้ ัญหา ทำนายหรือประเมิน
ผลลพั ธข์ องการแทรกแซงระบบ
ท่ียากและซบั ซ้อนได้ พฒั นาช้ินงาน
วิธีการหรือนวัตกรรม โดยใชค้ วามคิด
ทแ่ี ปลกใหม่ทไี่ มซ่ ำ้ ใคร หรือพัฒนา
ต่อยอดจากของเดิมให้เหมาะสมต่อ
การใช้งานจรงิ สามารถแจกแจง
รายละเอยี ดของวธิ กี ารแก้ปญั หา
หรือขยายความคิดไดอ้ ย่างครบถ้วน
เขียนสะท้อนความคิดเกีย่ วกับเนอ้ื หา
และกระบวนการเรียนรู้ นำเสนอข้อสรุป
รวมท้งั เปรียบเทียบและประเมนิ ข้อสรปุ

องค์ประกอบพฤตกิ รรมบ่งชี้

ตวั บง่ ช้ีที่ 2 ตัวบง่ ชี้ท่ี 3 ตวั บ่งช้ที ี่ 4

ขยายความคิดได้อย่างครบ เสนอทางเลือกในการ
แก้ปญั หาโดยมเี กณฑ์
ถ้วนและมีรายละเอียดที่ สำหรับเลอื กวิธแี กป้ ัญหา
ทถี่ ูกต้องและครอบคลมุ
สมบูรณ์ และมีการประเมนิ ทุกมิติสามารถวางแผน
การปฏิบัติ เพ่ือแกป้ ัญหา
ปรับปรุงและพัฒนาตอ่ ยอด และใช้กระบวนการ
ตดิ ตาม แผนการแกป้ ญั หา
ผลงานใหใ้ ช้งานได้ดีข้นึ เพ่ือการตัดสินใจและ
กำกับกระบวนการ
แก้ปญั หาได้ 99

นิยามสมรรถนะ ระดับ ตัวบง่ ชท้ี ี่ 1
สมรรถนะ
ทแี่ ตกต่างหรือตรงกันข้ามกบั ขอ้ สรปุ
ของตน โดยใช้เหตผุ ลและหลักฐานที่
หลากหลายและสามารถปรับปรงุ ข้อสรุป
ของตนตามข้อมูลและหลกั ฐานใหม่

ต้งั คำถามหรือระบปุ ัญหาหรือ เหนือความ ระบุความเข้าใจท่หี ลาก สามา
สถานการณทีย่ ากและซับซ้อนจาก คาดหวัง หลายจากสถานการณ์ที่ จำลอ
การสังเกตสิ่งต่าง ๆ สถานการณ์ หรือ ยากและซับซ้อนและ ออก
ปรากฏการณ์ในชีวติ ประจำวันโดย ตัดสนิ ใจเลือกคาํ กลา่ วอ้าง ที่ ซบั
ละเอยี ดหรือจากผลที่ไมค่ าดคิดมาก่อน เพยี งคํากล่าวอา้ งเดียว อธิบ
เพื่อหาข้อมลู เพมิ่ เตมิ และหาความ พรอ้ มประเมินความ สถาน
สัมพันธของสง่ิ ต่าง ๆ รวมทั้งประเมิน เหมาะสมของคาํ กลา่ วอ้าง ซับซ
คำถามว่าสามารถสำรวจตรวจสอบได้ พร้อมแสดงการแปล ความ
หรือไมร่ ะบสุ าเหตขุ องปญหา แยก ความหมายข้อมลู และ สามา
ปัญหาเปน็ ปัญหาย่อย ๆ สามารถ หลักฐานเชิงประจักษ์และ ของก
วางแผนและดำเนนิ การ การสำรวจ สามารถลงข้อสรปุ ได้อย่าง ที่ยา
ตรวจสอบโดยใชเ้ ครือ่ งมือหรือ ถกู ต้อง ระบุข้อโต้แยง้ สามา
เทคโนโลยีเพ่อื ให้ไดม้ าซง่ึ ข้อมูลพนื้ ฐาน ระบเุ หตผุ ลของข้อโตแ้ ยง้ ท่ี ปรับ
ที่ใช้เป็นหลักฐาน เลอื กวิธีการ สอดคลอ้ งกบั สถานการณ์ ยากแ
เกบ็ รวบรวมข้อมลู พรอมทัง้ ประเมนิ และมีความเป็นเหตุเป็นผล วิเคร
ความถกู ต้องและข้อจำกดั ของข้อมูล กนั เขียนสะท้อนความคิด หลา
วิเคราะหข์ ้อมลู โดยใช้เครื่องมือต่าง ๆ
เองแ

องคป์ ระกอบพฤตกิ รรมบ่งช้ี

ตวั บง่ ชที้ ่ี 2 ตัวบง่ ช้ที ี่ 3 ตัวบง่ ชท้ี ี่ 4

ารถเปรยี บเทยี บแบบ พัฒนาชิน้ งานหรอื วิธกี าร ระบปุ ญั หาทย่ี ากและ

องความคิดท่ีใช้ในการ หรือนวตั กรรมเพ่ือแกป้ ัญหา ซบั ซอ้ น และเสนอวธิ ี

กแบบระบบตา่ ง ๆ ท่ยี ากและซับซ้อนด้วยความ การระบสุ าเหตุของปัญหา

บซ้อนและสามารถ คิดท่ีแปลกใหม่ไมซ่ ้ำใคร และประเมินผลกระทบ

บายระบบหรือ หรือพฒั นาต่อยอดจากของ ของปัญหา โดยใช้วธิ กี ารท่ี 100

นการณ์ที่ยากและ เดมิ ได้อยา่ งเหมาะสมต่อ เหมาะสม ครอบคลุม

ซ้อน โดยใช้แบบจำลอง การใชง้ านจริง มกี ารคิดหา ทุกมิติ และน่าเช่ือถือ

มคดิ ของผู้อน่ื ได้ วิธกี ารแกป้ ัญหาโดย สามารถแยกปญั หา

ารถทำนายผลลัพธ์ ดัดแปลงสิ่งท่ีมีอยหู่ รือนำส่ิง ออกเป็นปัญหาย่อย ๆ

การแทรกแซงระบบ อ่นื มาทดแทนสิ่งท่ขี าดได้ เพอื่ จดั การแกป้ ัญหา

ากและซับซ้อนได้ อยา่ งหลากหลายเหมาะสม สามารถเปรียบเทียบ

ารถประเมนิ และ กบั งานในเวลาที่กำหนด แหลง่ ข้อมลู และ

บปรุงพัฒนาระบบที่ มีการแจกแจงรายละเอียด ขอ้ เทจ็ จรงิ และ

และซับซอ้ นโดย ของผลงาน หรือขยาย ตรวจสอบความน่าเชอ่ื ถือ

ราะห์ จากมุมมองที่ ความคดิ ไดอ้ ยา่ งครบถว้ น แหล่งข้อมูลและ

ากหลายจากทัง้ ของตน สมบูรณร์ วมทัง้ มีการ ขอ้ เทจ็ จรงิ ได้ออกแบบ

และของผู้อนื่ ประเมินพัฒนาและปรบั ปรงุ วิธกี ารแก้ปญั หา

นยิ ามสมรรถนะ ระดบั ตวั บง่ ชท้ี ี่ 1
สมรรถนะ
เพอื่ สร้างขอสรุปที่แมน่ ยำและน่าเช่อื ถือ เกย่ี วกับเนอ้ื หาและ
รวมท้ังพจิ ารณาข้อจำกัด ของ กระบวนการเรยี นรู้ของตน
การวเิ คราะห์และตีความหมายขอ้ มลู ทง้ั จุดเดน่ และจุดท่คี วรจะ
สามารถเปรยี บเทียบแหล่งข้อมูลและ ปรบั ปรงุ
ขอเทจ็ จริงได้ ประเมินผลกระทบของ
ปัญหาโดยใชว้ ธิ กี ารทเี่ หมาะสมและ
ครอบคลุมทุกมิติ สรา้ งแบบจำลอง
ความคิดเพ่อื อธบิ ายแนวคดิ ท่ีใช้ใน
การออกแบบการแกป้ ญั หา ทำนายหรือ
ประเมินผลลัพธข์ อง การแทรกแซง
ระบบทยี่ ากและซบั ซ้อนได้ พัฒนา
ช้นิ งาน วิธกี ารหรือนวตั กรรม โดยใช้
ความคิดที่แปลกใหม่ทไี่ มซ่ ้ำใคร หรือ
พัฒนาต่อยอดจากของเดิมให้เหมาะสม
ตอ่ การใชงานจรงิ สามารถแจกแจง
รายละเอียดของวิธกี ารแก้ปัญหา หรอื
ขยายความคิดได้อย่างครบถว้ น
นำเสนอข้อสรุปรวมท้งั เปรียบเทยี บและ
ประเมินข้อสรุปทีแ่ ตกตา่ งหรือตรงกนั
ข้ามกับข้อสรปุ ของตน โดยใช้เหตผุ ล
และ หลักฐานที่หลากหลายและสามารถ