หลักสูตรการจัดการศึกษาอาชีพเพื่อการมีงานทำ ชุด 1 พ.ศ.2555

1

หลกั สูตรการจัดการศึกษาอาชีพเพ่ือการมงี านทา
(ชุดท่ี 1)

สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
สานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
กระทรวงศึกษาธกิ าร

เอกสารทางวิชาการลาดบั ที่ 38/2555

2

คานา

การจดั การศึกษาเพ่ือตอบสนองนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ ตอ้ งมุ่งเน้นการพฒั นา
เพอื่ เพม่ิ ศกั ยภาพและขีดความสามารถของประชาชนกลมุ่ เป้าหมาย ให้สามารถประกอบอาชีพ สร้างรายไดท้ ่ี
มง่ั คงั่ และมน่ั คง เป็นบุคคลที่มีวินยั เปี่ ยมไปดว้ ยคุณธรรม จริยธรรม มีจิตสานึกรับผิดชอบต่อตนเอง ผูอ้ ่ืน
และสังคม เนน้ การจดั การศึกษาท่ียึดพ้ืนท่เี ป็ นฐาน โดยสถานศกึ ษาตอ้ งวิเคราะห์ศกั ยภาพ 5 ดา้ น ของแต่ละ
พ้ืนท่ี ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพดา้ นทรัพยากรธรรมชาติ ศกั ยภาพดา้ นภูมิอากาศ ศกั ยภาพดา้ นภูมิประเทศ ศักยภาพ
ดา้ นศลิ ปวฒั นธรรมประเพณี และศกั ยภาพดา้ นทรัพยากรมนุษย์ และวิเคราะหข์ อ้ มูลวถิ ีการดาเนินชีวิต ความ
ต้องการ และประชาชนในภูมิภาคต่างๆ ท่ีเป็ นผูใ้ ช้บริการผลผลิตของสถานศึกษา การวิเคราะห์ข้อมูล
ดงั กล่าวจะนามาสู่การกาหนดหลกั สูตรอาชีพที่สถานศกึ ษาจะจดั การเรียนการสอน

การจดั การศึกษาของสานกั งาน กศน. เพื่อตอบสนองนโยบายดงั กล่าว จึงตอ้ งปรับเปลี่ยน
กระบวนการจดั การเรียนรู้ ทเี่ นน้ การปฏิบตั ิจริง มีการศึกษาดงู านเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากผูม้ ปี ระสบการณ์
ในอาชีพโดยตรง ผูส้ อนเป็ นวิทยากรที่มีความรู้ ความสามารถ และเป็ นผูป้ ระกอบการในอาชีพน้ัน ๆ ให้
ความสาคญั ต่อการประเมินผลการจบหลกั สูตรที่เน้นทกั ษะ ความสามารถ และการมีผลงาน ชิ้นงาน ที่ได้
มาตรฐานออกสู่ตลาดได้ การพัฒนาหลักสูตรอาชีพ จึงต้องปรับใหม่โดยการพัฒนาให้ครบวงจร
ประกอบดว้ ย ช่องทางการประกอบอาชีพ ทกั ษะของอาชีพ การบริหารจดั การ และโครงการอาชีพพร้อม
แหล่งเงินทุน และให้ผูเ้ รียนท่ีเรียนจบจากหลักสูตรอาชีพมีความมนั่ ใจว่าจะสามารถประกอบอาชีพสร้าง
รายได้ ไดอ้ ยา่ งแทจ้ ริง จึงขอให้สถานศึกษาท่ีนาหลกั สูตรทไ่ี ดพ้ ฒั นาแลว้ น้นั นามาคดั เลือกให้เหมาะสมกบั
ความตอ้ งการของพ้นื ที่ และนาไปอนุมตั ใิ ชใ้ นการจดั การเรียนการสอนตอ่ ไป

หลกั สูตรอาชีพท่ีพฒั นาข้ึนไดป้ รับปรุงจากหลกั สูตรอาชีพที่สถานศึกษาในแต่ละจงั หวดั
พฒั นาเป็นฉบบั ร่างมาแลว้ สานกั งาน กศน. นามาพฒั นาเน้ือหาสาระให้ครบวงจรและกาหนดระยะเวลาใน
การเรียนให้เหมาะสม โดยไดร้ ับความร่วมมือเป็ นอย่างดีจาก สถาบนั กศน.ภาค สานักงาน กศน.จงั หวดั
สถานศึกษา วิทยากร ภูมิปัญญา และผูท้ ี่เก่ียวขอ้ ง มาร่วมพิจารณาและตรวจสอบความถูกตอ้ งจึงทาให้การ
ดาเนินการจดั ทาหลกั สูตรในคร้ังน้ีเสร็จสิ้นไปดว้ ยดี สานกั งาน กศน. ขอขอบคุณมา ณ โอกาสน้ี

(นายประเสริฐ บุญเรือง)
เลขาธิการ กศน.
ธนั วาคม 2554

สารบัญ 3

คานา หนา้
สารบญั
บทนา 1
กล่มุ อาชีพเกษตรกรรม
หลกั สูตรการทาป๋ ุยชีวภาพ 3
หลกั สูตรการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ 12
หลกั สูตรการเพาะเห็ดฟาง - นางราม 22
หลกั สูตรการเล้ยี งไก่พ้นื เมอื ง 27
หลกั สูตรการเล้ียงปลาดุกอุยในบอ่ พลาสติก 38
หลกั สูตรการเล้ยี งปลาแรดในกระชงั ดว้ ยภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 47
หลกั สูตรการขยายพนั ธุ์พชื 57
กล่มุ อาชีพอุตสาหกรรม
หลกั สูตรการทาเฟอร์นิเจอร์ชุดรับแขกจากยางรถยนต์ 68
หลกั สูตรการทาอฐิ บลอ็ กประสาน 80
หลกั สูตรการแปรรูปผลติ ภณั ฑเ์ ห็ด 91
หลกั สูตรการประกอบอาชีพแปรรูปผลิตภณั ฑม์ ะขาม 102
หลกั สูตรการแปรรูปอาหารแหนมสมนุ ไพร 115
กล่มุ อาชีพพาณชิ ยกรรมและบริการ
หลกั สูตรธุรกิจกาแฟโบราณ 126
หลกั สูตรเชือกป่ านมหัศจรรย์ 138
หลกั สูตรธุรกิขขนมไทย 147
หลกั สูตรการทาซูชิ 160
หลกั สูตรธุรกิจอาหารไทยเพือ่ การคา้ 170
หลกั สูตรการนวดเพอ่ื สุขภาพ 184
กล่มุ อาชีพความคดิ สร้างสรรค์
หลกั สูตรศลิ ปะประดิษฐ์จากกระป๋ อง 200
หลกั สูตรภาชนะสวยดว้ ยการเพน้ ท์ 210
หลกั สูตรเคร่ืองป้ันดินเผาสร้างรายได้ 222
หลกั สูตรการทาผลติ ภณั ฑจ์ ากเชือกกลว้ ยกระดาษกลว้ ย 233

สารบัญ (ต่อ) 4

หลกั สูตรช่างเขียนภาพลายเส้น 247
หลกั สูตรช่างเขียนภาพสีน้า ประเภทภาพทวิ ทศั น์ 258
หลกั สูตรช่างเขียนภาพสีน้า ประเภทภาพบคุ คล 269
หลกั สูตรช่างเขียนภาพสีน้า ประเภทภาพหุ่นน่ิง 280
กลุ่มอาชีพเฉพาะทาง
หลกั สูตรการติดต้งั ระบบไฟฟ้าภายในอาคาร 291
หลกั สูตรการซ่อมคอมพิวเตอร์ 301
หลกั สูตรช่างซ่อมเคร่ืองปรบั อากาศ (แอร์) (แอร์) 314
หลกั สูตรธุรกิจเถา้ แก่โฮมสเตย์ 332
หลกั สูตรมคั คเุ ทศกท์ อ้ งถน่ิ 346
หลกั สูตรธุรกิจสปา 369
หลกั สูตรการทามงุ้ ลวด 381
หลกั สูตรช่างไม้ 1 390
บรรณานุกรม 399
คณะผจู้ ดั ทา 404

1

บทนา

สืบเนื่องจากนโยบายและยทุ ธศาสตร์ “2555” ของกระทรวงศึกษาธิการ ทมี่ ีนโยบายเน้นในเรื่อง
การจดั การศึกษาเพอ่ื การมีอาชีพ มีรายไดแ้ ละมีงานทา โดยมีเป้าหมายในการเตรียมความพร้อมของประเทศ
ไทยในทุกๆ ดา้ นในระยะเวลา 2 ปี เพ่ือให้สามารถกา้ วสู่ประชาคมอาเซียนและประชาคมโลกได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ จึงกาหนดใหห้ น่วยงานและสถานศกึ ษาแต่ละแห่งศึกษา 5 ศกั ยภาพของตนเองในแตล่ ะพ้ืนที่
ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพด้านทรัพยากรธรรมชาติ ศักยภาพด้านภูมิอากาศ ศักยภาพดา้ นภูมิประเทศ ศกั ยภาพด้าน
ศิลปวฒั นธรรมประเพณี และศกั ยภาพดา้ นทรัพยากรมนุษย์ เพื่อจัดการศึกษาในระดบั พ้ืนที่ (Area Based)
และพฒั นา 5 กลุ่มอาชีพใหม่ คือ หลกั สูตรกลุ่มอาชีพเกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรมและบริการ
ความคิดสร้างสรรค์ และอาชีพเฉพาะทาง ให้สอดคลอ้ งมีศกั ยภาพและสามารถแข่งขนั ไดใ้ น 5 ภูมิภาคหลัก
ของโลก ประกอบดว้ ย ทวีปเอเชีย ยุโรป อเมริกา ออสเตรเลยี และแอฟริกา ซ่ึงนโยบายดงั กล่าวตอ้ งการให้
เกิดการบรู ณาการในการจดั การศกึ ษาทุกระดบั ตามศกั ยภาพของแตล่ ะพ้นื ที่ โดยให้องคก์ รและหน่วยงานทุก
ภาคส่วนในระดบั พ้ืนที่ (จงั หวดั ) ท้งั ภาคการศึกษา ภาคธุรกิจ ผูป้ ระกอบการรายใหญ่ รายยอ่ ย ร่วมเป็นภาคี
เครือขา่ ยในการขบั เคลื่อนยทุ ธศาสตร์ไปพร้อมๆ กนั เนน้ ให้การศกึ ษาเป็นรากฐานของการพฒั นาคน พฒั นา
งาน และสร้างอาชีพ เพื่อความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ สอดคลอ้ งกับศกั ยภาพของแต่ละพ้ืนที่ ซ่ึงจะเป็ น
ตวั กาหนดความเป็นเลศิ ทางดา้ นกลุ่มอาชีพหลกั

ดงั น้ันเพ่ือตอบสนองนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ สานักงาน กศน.ไดป้ รับเปลีย่ นการจดั
การศึกษาเพื่อพฒั นาอาชีพ โดยจดั ให้มีศูนยฝ์ ึ กอาชีพในชุมชน และใช้สถานศึกษา กศน. เป็ นฐานการจดั
กิจกรรมใหแ้ กป่ ระชนกลุ่มเป้าหมายในพ้ืนทบ่ี ริการ จดั ทาเวทีประชาคมในระดบั จงั หวดั เพือ่ กาหนดกรอบ
อาชีพของจงั หวดั และจดั ทาเวทีประชาคมในระดบั อาเภอ โดยการวิเคราะห์ศกั ยภาพหลกั 5 ดา้ น นาขอ้ มูล
ความต้องการดา้ นอาชีพของทุกตาบลและภูมิปัญญาท้องถิ่น มาพิจารณาร่วมกับกรอบหลักสูตรการจัด
การศกึ ษาอาชีพเพ่ือการมีงานทาของจงั หวดั เพอ่ื กาหนดเป็นกรอบหลกั สูตรอาชีพของอาเภอ

การพัฒนาหลักสูตรต้องสอดคล้องกับกลุ่มอาชีพใหม่ 5 กลุ่ม คือ หลักสูตรกลุ่มอาชีพ
เกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรมและบริการ ความคิดสร้างสรรค์ และอาชีพเฉพาะทาง โดยการ
พฒั นาเน้ือหาสาระที่มีองคค์ วามรู้ครบวงจร ประกอบดว้ ย โครงสร้างของหลกั สูตร 4 ตอน คอื ช่องทางการ
ประกอบอาชีพ ทกั ษะการประกอบอาชีพ การบริหารจดั การและการจดั ทาโครงการประกอบอาชีพ เพ่ือให้
ผูเ้ รียนมีความรู้ ทกั ษะและมคี วามมนั่ ใจในการประกอบอาชีพ

2

การจดั กระบวนการเรียนการสอน เรียนรู้ท้ังภาคทฤษฎีและปฏิบตั ิ ในส่วนของการฝึ กปฏิบตั ิ
เน้นการฝึ กปฏิบัติจริงเพ่ือให้ผู้เรียนเกิดทักษะในด้านอาชีพ รวมท้ังการเรียนหรือศึกษาดูงานในสถาน
ประกอบการจริง เพ่ือให้ผูเ้ รียนมีความรู้ ความเขา้ ใจและมองเห็นช่องทางการประกอบอาชีพอยา่ งครบวงจร
วิทยากรที่จดั การเรียนการสอน เป็นผูท้ ่ีมีความรู้ ความชานาญ ในอาชีพ หรือเป็นผทู้ ่ีประกอบการในอาชีพ
น้นั ๆ

การวดั และประเมินผล ผูส้ าเร็จการศกึ ษา จะตอ้ งมคี วามรู้พ้ืนฐานทางวิชาการตามวตั ถุประสงค์
ของหลกั สูตร จะตอ้ งมีทกั ษะความชานาญทางดา้ นวชิ าชีพ มที กั ษะการทางาน รวมไปถึงทกั ษะของการเป็น
ผปู้ ระกอบการเพือ่ ความสามารถในการสร้างงานและสร้างอาชีพใหม่ โดยทจี่ ะไมล่ มื ทกั ษะชีวิตและเรื่องของ
คณุ ธรรมและจริยธรรมดว้ ย

สาหรับในระยะแรก สานกั งาน กศน.ไดด้ าเนินการพฒั นาหลักสูตรการศึกษาอาชีพเพื่อการมี
งานทา ซ่ึงเป็นหลกั สูตรท่ีสถานศึกษาจดั ส่งมา กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียนนามาพฒั นาต่อยอดให้มี
องค์ความรู้ครบถว้ นตามโครงสร้างของหลักสูตร และกาหนดระยะเวลาในการเรียนการสอน จานวน 35
หลักสูตร ใน 5 กลุ่มอาชีพ เพ่ือให้สถานศึกษาดาวน์โหลดไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน และจะ
ดาเนินการต่อเน่ืองใหค้ รบถว้ นตอ่ ไป รวมท้งั จดั ทาเพิม่ เตมิ ตามความตอ้ งการของสถานศึกษา

3

หลักสูตรการทาป๋ ยุ ชีวภาพ
จานวน 60 ชั่วโมง

กล่มุ อาชีพเกษตรกรรม

ความเป็ นมา
จากนโยบายการดาเนินงานของสานกั งาน กศน. ประจาปี งบประมาณ 2555 ม่งุ เนน้ การจดั การศึกษา

เพ่ือพฒั นาดา้ นอาชีพใน 5 กลุม่ อาชีพ ประกอบดว้ ย อาชีพดา้ นเกษตรกรรม ดา้ นอุตสาหกรรม ดา้ นพาณิชยกรรม
ด้านความคิดสร้างสรรค์ และด้านอานวยการและอาชีพเฉพาะทาง โดยมุ่งให้กลุ่มเป้าหมายผูเ้ ขา้ รับการ
ฝึกอบรมดา้ นอาชีพ สามารถนาความรู้ไปใชป้ ระโยชนไ์ ดจ้ ริง และสร้างรายไดท้ ่มี น่ั คง

อาชีพด้านเกษตรกรรม นับเป็ นอาชีพหลกั ของเกษตรกรของประเทศ และผลผลิตทางการเกษตร
ส่วนใหญ่ใช้ป๋ ุยเคมีเป็ นหลกั เนื่องจากหาซ้ือง่าย ใช้แลว้ เห็นผลรวดเร็ว แต่ในระยะยาวส่งผลให้ดินเส่ือม
โทรม รวมท้งั ผลกระทบดา้ นสารตกคา้ งในผลผลิตทางการเกษตร ซ่ึงส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพของผบู้ ริโภค
การใช้ป๋ ุยชีวภาพ ซ่ึงผลิตจากสารธรรมชาติ เป็นทางเลือกหน่ึงในการแกป้ ัญหาผลกระทบท่ีเกิดจากการใช้
ป๋ ยุ เคมี และการทาป๋ ุยชีวภาพ สามารถทาเป็นอาชีพสร้างรายไดใ้ หก้ บั ประชาชนไดอ้ กี อาชีพหน่ึง

หลกั การของหลกั สูตร
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา

ตามอธั ยาศยั มีหลกั การดงั น้ี
1. เป็นการจดั หลกั สูตรดา้ นเกษตรกรรม ท่ีมีความยดื หยนุ่ ดา้ นการจดั กระบวนการเรียนรู้ และการ

วดั ผลประเมินผล โดยบูรณาการให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพของชุมชนใน 5 ดา้ น คือ ศกั ยภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพ้ืนท่ี ศกั ยภาพของพ้นื ทต่ี ามลกั ษณะภมู ิอากาศ ศกั ยภาพของพ้นื ทตี่ ามลกั ษณะ
ภมู ิประเทศ ศกั ยภาพดา้ นศลิ ปะ วฒั นธรรมประเพณี และวิถชี ีวติ และศกั ยภาพของทรพั ยากรมนุษย์

2. การจดั การศกึ ษาตามหลกั สูตรการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ มุ่งเนน้ กลุ่มเป้าหมาย
ประชาชนผูไ้ มม่ อี าชีพ หรือผูท้ ม่ี อี าชีพแตต่ อ้ งการพฒั นาอาชีพใหม้ คี วามมนั่ คงยิง่ ข้นึ

3. เป็นการส่งเสริมความร่วมมือในการดาเนินงานร่วมกบั เครือข่าย
4. เป็นการส่งเสริมใหม้ ีการเทียบโอนความรู้และประสบการณเ์ ขา้ สู่หลกั สูตรการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน
5. การจดั กระบวนการเรียนรู้ มุ่งเนน้ การอบรม สมั มนา ศึกษาดูงาน การฝึกปฏบิ ตั ิ การเรียนรู้ดว้ ย
ตนเอง เพ่อื พฒั นากลุ่มเป้าหมายให้มีความพร้อมในการประกอบอาชีพให้เกิดความเขม้ แขง็ มน่ั คง

4

จุดหมาย
หลกั สูตรการประกอบอาชีพทาป๋ ุยชีวภาพ สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตาม

อธั ยาศยั มจี ดุ หมายเพื่อใหก้ ลมุ่ เป้าหมายมีความรู้ ความเขา้ ใจ มีทกั ษะในการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
สามารถประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพไดอ้ ยา่ งมีคณุ ธรรม

กล่มุ เป้าหมาย
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษา

ตามอธั ยาศยั กาหนดคณุ สมบตั กิ ลมุ่ เป้าหมายผูเ้ ขา้ รบั การอบรม ดงั น้ี
1. ประชาชนผไู้ ม่มีอาชีพ
2. ประชาชนผมู้ อี าชีพและตอ้ งการพฒั นาอาชีพ

ระยะเวลา
จานวน 60 ชวั่ โมง
- ภาคทฤษฏี จานวน 20 ชวั่ โมง
- ภาคปฏิบตั ิ จานวน 40 ชว่ั โมง

โครงสร้างหลกั สูตร
1. ช่องทางการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
1.1 ความสาคญั ในการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
1.2 แหล่งเรียนรู้เกี่ยวกบั การประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
1.3 การสารวจทรพั ยากรในการทาป๋ ุยชีวภาพทมี่ ใี นชุมชน
1.4 ทศิ ทางการประกอบอาชีพ
2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
2.1 ประเภทของป๋ ยุ ชีวภาพ
2.2 วสั ดุ อปุ กรณ์ โรงเรือน ในการทาป๋ ุยชีวภาพ
2.3 วิธีการในการทาป๋ ุยชีวภาพ/ฝึกปฏบิ ตั ทิ าป๋ ุยชีวภาพสูตรต่าง ๆ
2.4 การนาป๋ ุยชีวภาพไปใช้
2.5 วิธีการจดั เกบ็ และรักษาคณุ ภาพป๋ ยุ ชีวภาพ
3. การบริหารจดั การอาชีพ การทาป๋ ุยชีวภาพ
3.1 การควบคุมคณุ ภาพการผลิต และบรรจุภณั ฑ์
1) เทคนิคการเพม่ิ ประสิทธิภาพป๋ ยุ หมกั ชีวภาพ

5

2) บรรจุภณั ฑ์
3.2 การจดั การ/การตลาด

1) การจดั ทาฐานขอ้ มลู ลูกคา้
2) การกระจายสินคา้
3) การประชาสมั พนั ธ์
3.3 การวเิ คราะหศ์ กั ยภาพในการใชป้ ๋ ุยชีวภาพ
1) ความตอ้ งการในการใชป้ ๋ ยุ ชีวภาพ
2) การบนั ทกึ ขอ้ มูลตน้ ทุน-กาไร
3) การแขง่ ขนั ในตลาดผผู้ ลิตป๋ ยุ ชีวภาพ
3.4 คุณธรรมจริยธรรมสาหรับผปู้ ระกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
4. โครงการการประกอบอาชีพ การทาป๋ ุยชีวภาพ
4.1 ความสาคญั ของโครงการการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
4.2 ประโยชนข์ องโครงการการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
4.3 องคป์ ระกอบของโครงการการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
4.4 การเขียนโครงการการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการการประกอบอาชีพการทา
ป๋ ุยชีวภาพ

การจัดกระบวนการเรียนรู้
1. ศึกษาขอ้ มูลจากเอกสาร/ภูมปิ ัญญา
2. การศึกษาดงู านจากแหล่งเรียนรู้
3. เรียนรู้ดว้ ยตนเอง
4. แลกเปล่ยี นเรียนรู้
5. ฝึกปฏบิ ตั จิ ริง

ส่ือการเรียนรู้
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา

ตามอธั ยาศยั มีสื่อการเรียนรู้ทห่ี ลากหลาย ดงั น้ี
1. เอกสารความรู้การทาป๋ ุยชีวภาพ
2. ใบความรู้การทาป๋ ุยชีวภาพ
3. ภูมปิ ัญญา / ผรู้ ู้

6

4. แหลง่ เรียนรู้การผลิตป๋ ยุ ชีวภาพ
5. ใบงาน
6. แบบสารวจ
7. แบบบนั ทกึ ขอ้ มูลการเรียนรู้

การวดั และประเมนิ ผล
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและศึกษาตาม

อธั ยาศยั มกี ารวดั ผลและประเมินผล ดงั น้ี
1. การประเมนิ ความรู้ภาคทฤษฏรี ะหวา่ งเรียนและจบหลกั สูตร
2. การประเมินผลงานระหว่างเรียนจากการปฏิบตั ิ ไดผ้ ลงานทีม่ คี ณุ ภาพสามารถสร้างรายได้ และ

จบหลกั สูตร

การจบหลักสูตร
1. มเี วลาเรียนไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80
2. มีผลการประเมนิ ตลอดหลกั สูตร ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 60
3. มีผลงานทม่ี คี ณุ ภาพ

เอกสารหลกั ฐานการศึกษา
1. หลกั ฐานการประเมนิ ผล
2. ทะเบยี นคุมวฒุ ิบตั ร
3. วฒุ ิบตั รการศกึ ษา ออกโดยสถานศึกษา

การเทียบโอน
ผเู้ รียนท่ีจบหลกั สูตรน้ีสามารถนาไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กบั หลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดบั

การศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวชิ าเลือกทีส่ ถานศึกษาไดจ้ ดั ทาข้นึ

รายละเอยี ดโครงสร้างหลักสูตรกา

เร่ือง จุดประสงค์การเรยี นรู้

1. ช่องทางการประกอบ 1. อธิบายความสาคญั ในการประกอบ 1.1 ความสาค
อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพได้ อาชีพการทา

2. วิเคราะห์ความเป็นไปไดใ้ นการ 1.2 แหลง่ เรีย

ประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพได้ อาชีพ การทา

3. สารวจทรพั ยากรในการทาป๋ ุย 1.3 การสารว

ชีวภาพที่มีในชุมชนได้ ชีวภาพทีม่ ีใน

4. บอกทิศทางการประกอบอาชีพ 1.4 ทิศทางใน

7

ารประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ

เนื้อหา การจัดกระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

คญั ในการประกอบ 1.1 ศึกษาข้อมูลเอกสาร สื่ออิเล็คทรอนิคส์ 1 -

าป๋ ุยชีวภาพ แหล่งเรียนรู้ ภูมิปัญญาเก่ียวกับการทาป๋ ุย

ยนรู้เกี่ยวกบั การประกอบ ชีวภาพ เพื่อเป็นขอ้ มูลในการประกอบอาชีพ - 3

าป๋ ุยชีวภาพ การทาป๋ ุยชีวภาพ

วจทรัพยากรในการทาป๋ ุย 1.2 สารวจทรัพยากรที่ใช้ในการประกอบ 1 -

นชุมชน อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพท่ีมีในทอ้ งถ่ิน

นการประกอบอาชีพ 1.3 แลกเปล่ียน เรี ยน รู้กับกลุ่มและสรุ ป 1 -

องคค์ วามรู้

1.4 ครู ผูเ้ รียน และผูร้ ู้ ร่วมกนั อภิปรายทศิ ทาง

ความกา้ วหนา้ และพฒั นาอาชีพการประกอบ

อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพในรูปแบบท่ีเหมาะสม

กบั ตนเอง เช่น ลูกจา้ ง เจา้ ของกิจการ ร่วมทุน

พ่อคา้ คนกลางแปรรูปผลิตภัณฑ์ ฯลฯ โดย

คานึ งถึงค วาม เส่ี ยงจาก ภัยธรรม ชาติค วาม

คุม้ ค่า และความตอ้ งการของตลาด

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

2. ทกั ษะการประกอบอาชีพ 1. อธิบายเก่ียวกบั ป๋ ุยชีวภาพ ประเภท 2.1 ประเภทข
การทาป๋ ุยชีวภาพ
ตา่ ง ๆ ได้ 2.2 วสั ดุ อปุ ก

2. จดั เตรียมวสั ดุ – อปุ กรณ์ และ ป๋ ุยชีวภาพ

โรงเรือนในการทาป๋ ุยชีวภาพได้ 2.3 ข้นั ตอนก

3. อธิบายข้นั ตอนและสามารถ ปฏิบตั ิทาป๋ ุย

ปฏิบตั กิ ารทาป๋ ุยชีวภาพสูตรต่าง ๆ ได้ 2.4 การนาป๋

4. ใหค้ าแนะนา และใชป้ ๋ ุยชีวภาพได้ 2.5 วิธีการจดั

อยา่ งถูกตอ้ ง ป๋ ุยชีวภาพ

5. เกบ็ และรักษาคุณภาพป๋ ยุ ชีวภาพได้

3. การบริหารจดั การการ 1. วางแผนควบคมุ คณุ ภาพการผลติ 3.1 การควบ
อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
และออกแบบการบรรจปุ ๋ ยุ ชีวภาพได้ ภณั ฑ์

2. จดั ทาฐานขอ้ มลู ลกู คา้ ทเ่ี ป็นปัจจบุ นั - เทคนิคการ

ได้ หมกั ชีวภาพ

3. วางแผนและปฏบิ ตั กิ ารกระจาย - บรรจภุ ณั ฑ

สินคา้ และประชาสัมพนั ธไ์ ด้ 3.2 การจดั กา

8

เนือ้ หา การจัดกระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

ของป๋ ยุ ชีวภาพ 2.1 ศึกษาเอกสารใบความรู้เกี่ยวกบั ประเภท 2 -

กรณ์ โรงเรียนในการทา คุณสมบตั แิ ละการทาป๋ ุยชีวภาพ 2-

2.2 วิทยากร/ภมู ปิ ัญญาใหค้ วามรู้ภาคทฤษฎี 2 21

การทาป๋ ุยชีวภาพ และฝึก 2.3 เตรียมวสั ดุ อุปกรณ์ โรงเรือน

ยชีวภาพสูตรตา่ ง ๆ 2.4 ปฏบิ ตั ิการทาป๋ ุยชีวภาพ 2 -
2 -
ปุยชีวภาพไปใช้ 2.5 ปฏิบตั ิการนาป๋ ุยชีวภาพไปใช้ การจดั เก็บ

ดเก็บ และรักษา คณุ ภาพ และรักษาคุณภาพ

2.6 จดบนั ทึกผลการเรียนรู้ และนาเสนอผล

การเรียนรู้

2.7 วิทยากร/ภูมิปัญญา ตรวจสอบผลงาน ให้

ขอ้ เสนอแนะ

2.8 สรุปองคค์ วามรู้เพอื่ การพฒั นาตอ่ เนื่อง

บคุมการผลิตและบรรจุ 3.1 ศึกษาดูงานสถานประกอบการทางการ 1 -

ประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ ศึกษา

รเพิ่มประสิทธิภาพป๋ ยุ ประเด็น การควบคุมคุณภาพการผลิต บรรจุ

พ ภณั ฑแ์ ละการตลาด

ฑ์ 3.2 วิทยากร/ภูมิปัญญาให้ความรู้เกี่ยวกบั การ

ารตลาด บริหารจัดการการตลาด การประกอบอาชีพ 1 4

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

4. วิเคราะห์ตามตอ้ งการในการใชป้ ๋ ยุ - การจดั ทาฐ

ชีวภาพ และการแขง่ ขนั ในตลาดผผู้ ลติ - การกระจา

ป๋ ุยชีวภาพได้ - การประช

5. บนั ทกึ ขอ้ มูล ตน้ ทุน - กาไรได้ 3.3 การวิเคร

6. ประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ ป๋ ุยชีวภาพ

ดว้ ยความซ่ือสตั ย์ และรับผิดชอบต่อ - ความตอ้ งก

ชุมชน และสังคม - การบนั ทกึ

- การแขง่ ขนั

ชีวภาพ

3.4 คณุ ธรรม

ประกอบอาช

9

เนื้อหา การจัดกระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ
ฐานขอ้ มลู ลกู คา้ การทาป๋ ุยชีวภาพ
ายสินคา้ 3.3 ฝึกปฏิบตั ิจดั ทาฐานขอ้ มูลลูกคา้ แผนการ 13
ชาสมั พนั ธ์ กระจายสินคา้ และการประชาสัมพนั ธ์
ราะห์ศกั ยภาพในการใช้ 3.4 ฝึกปฏิบตั ิ วิเคราะหค์ วามตอ้ งการของผใู้ ช้ 1-
ป๋ ุยชีวภาพ การจดบันทึกต้นทุนกาไร และ
การในการใชป้ ๋ ุยชีวภาพ ศึกษาสภาวะการแขง่ ขนั ในตลาดป๋ ุยชีวภาพ
กขอ้ มูล ตน้ ทุน-กาไร 3.5 นาเสนอผลการฝึกปฏิบตั ิ เพื่อแลกเปลี่ยน
นในการตลาดผผู้ ลติ ป๋ ยุ เรียนรู้กบั กล่มุ
3.6 วิท ยาก ร/ภูมิ ปั ญ ญ า ให้ ค าแน ะ น า
ม จริยธรรม สาหรบั ผู้ เสนอแนะ
ชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ 3.7 สรุ ป อ งค์ค วาม รู้ เรื่ อ งช่ อ งท างก าร
ประกอบอาชีพ ทักษะการประกอบอาชีพ
และการบริหารจดั การอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
เพ่ือเตรี ยมเสน อโครงการและแผน การ
ประกอบอาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ

เรื่อง จุดประสงค์การเรียนรู้

4. โครงการการประกอบ 1. บอกความสาคญั ของโครงการ 4.1 ความสา
อาชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ
อาชีพได้ ประกอบอาช

2. บอกประโยชน์ของโครงการ 4.2 ประโย

อาชีพได้ ประกอบอาช

3. บอกองคป์ ระกอบของโครงการ 4.3 องค์ประ

อาชีพได้ ประกอบอาช

4. อธิบายความหมายของ 4.4 การเขียน

องคป์ ระกอบของโครงการอาชีพได้ อาชีพการทา

5. อธิบายลกั ษณะการเขยี นโครงการท่ี 4.5 การประ

ดีตามองคป์ ระกอบของโครงการ สอดคลอ้ งขอ

อาชีพได้ อาชีพการทา

6. เขียนโครงการในแต่ละ

องคป์ ระกอบให้เหมาะสมและ

ถกู ตอ้ งได้

7. ประเมินความเหมาะสมและ

สอดคลอ้ งของโครงการอาชีพได้

10

เนือ้ หา การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ

าคัญของโครงการการ 4.1 จดั ให้ผเู้ รียนศกึ ษาเน้ือหาจากใบความรู้ ½ -

ชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ เร่ือง ความสาคญั ของโครงการอาชีพ ½ -
ยชน์ของโครงการการ ประโยชน์ของโครงการอาชีพ องคป์ ระกอบ

ชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ ของโครงการอาชีพ แลว้ จดั กิจกรรมการ 1 -
ะกอบของโครงการการ สนทนาแลกเปล่ียนขอ้ มลู ความคดิ เห็น เพอ่ื

ชีพการทาป๋ ุยชีวภาพ สร้างแนวคดิ ในการดาเนินกิจกรรมการเรียนรู้ 1 6
นโครงการการประกอบ 4.2 จดั ให้ผเู้ รียนศกึ ษาสาระขอ้ มลู จากใบ

าป๋ ุยชีวภาพ ความรู้ เรื่อง ตวั อยา่ งการเขียนโครงการอาชีพ

ะเมินความเหมาะสมและ ท่ีดี เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พร้อมจดั การ -3

องโครงการการประกอบ อภิปราย เพอ่ื สรุปแนวคดิ เป็นแนวทางในการ

าป๋ ุยชีวภาพ เขียนโครงการอาชีพทด่ี ี เหมาะสม และ

ถูกตอ้ ง

4.3 จดั ให้ผเู้ รียนฝึกปฏบิ ตั ิ การเขียนโครงการ

อาชีพ

4.4 กาหนดใหผ้ เู้ รียนฝึกปฏิบตั ิการประเมิน

ความเหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงอาชีพ

4.5 จดั ให้ผเู้ รียนปรับปรุงโครงการอาชีพ ให้มี

ความเหมาะสมและถูกตอ้ ง

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

11

เนื้อหา การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ

4.6 กาหนดใหผ้ เู้ รียนเขียนโครงการอาชีพของ

ตนเอง เพอื่ เสนอขอรบั การสนบั สนุน

งบประมาณดาเนินงานอาชีพ และใชใ้ นการ

ดาเนินการประกอบอาชีพต่อไป

12

หลักสูตรการปลกู พืชผกั เกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ
จานวน 60 ชั่วโมง

กล่มุ อาชีพเกษตรกรรม

ความเป็ นมา
การจดั การศึกษาอาชีพในปัจจุบนั มีความสาคญั มาก เพราะจะเป็นการพฒั นาประชากรของประเทศ

ใหม้ ีความรู้ ความสามารถ และทกั ษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแกป้ ัญหาการว่างงานและส่งเสริมความ
เขม้ แข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน ซ่ึงกระทรวงศึกษาธิการไดก้ าหนดยุทธศาสตร์ 2555 ภายใตก้ รอบเวลา 2 ปี
ที่จะพฒั นา 5 ศกั ยภาพของพ้ืนท่ีใน 5 กลมุ่ อาชีพใหม่ ให้สามารถแขง่ ขนั ไดใ้ น 5 ภูมภิ าคหลกั ของโลก “รู้เขา
รู้เรา เท่าทัน เพื่อแข่งขันได้ในเวทีโลก” ตลอดจนกาหนดภารกิจที่จะยกระดับการจัดการศึกษาเพื่อเพิ่ม
ศกั ยภาพและขีดความสามารถให้ประชาชนไดม้ ีอาชีพท่ีสามารถสร้างรายไดท้ ี่มนั่ คง โดยเนน้ การบรู ณาการ
ให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพดา้ นต่าง ๆ มุ่งพฒั นาคนไทยให้ไดร้ ับการศึกษาเพื่อพฒั นาอาชีพและการมีงานทา
อย่างมีคุณภาพท่ัวถึงและเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายได้ม่ันคง มั่งค่ัง และมีงานทาอย่างย่ังยืน มี
ความสามารถเชิงการแข่งขนั ท้งั ในระดบั ภูมิภาคอาเซียนและระดบั สากล ซ่ึงจะเป็ นการจดั การศึกษาตลอด
ชีวิตในรูปแบบใหมท่ ี่สร้างความมน่ั คงใหแ้ ก่ประชาชนและประเทศชาติ

สภาพสังคมปัจจุบัน มนุษย์เราได้รับผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงในด้านต่าง ๆ เช่น ด้าน
เศรษฐกิ จ การเมือง สั งคมและสิ่ งแวดล้อมเป็ น อย่างมาก ประชากรมนุ ษย์เพ่ิมข้ึนเรื่ อย ๆ แต่
ทรพั ยากรธรรมชาติถูกใชไ้ ปอยา่ งรวดเร็ว และไมเ่ พียงพอกบั จานวนประชากรทเ่ี พิ่มข้นึ ทุกมมุ โลก มนุษยจ์ ึง
ประสบปัญหาต่าง ๆ ตามมามากมาย โดยเฉพาะด้านการดารงชีวิต และชีวิตความเป็ นอยู่ของประชาชน
นอกจากจะมกี ารประกอบอาชีพเพือ่ เป็นการเล้ียงตวั เองและครอบครัวแลว้ ยงั มสี ิ่งท่ีถอื วา่ เป็ นภาระหนกั คือ
อาหารเพื่อบริโภคประจาวนั จึงจาเป็นอย่างยิ่งที่มนุษยเ์ ราจะตอ้ งสร้างข้ึนหรือมาทดแทนโดยวิธีการต่าง ๆ
เพอ่ื การอยรู่ อด

การพัฒนาหลักสูตรอาชีพจัดทาข้ึนโดยทาการศึกษา สารวจ และวางแนวทางการพัฒนาด้าน
โครงสร้างพ้ืนฐาน การพัฒนาเกษตรกร และการพัฒนาด้านการจัดการแบบบูรณาการ โดยใช้หลัก
กระบวนการ “ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง” มาจดั กระบวนการเรียนรู้ ให้เกิดความเขม้ แข็ง และยง่ั ยืน ในการ
ประกอบอาชีพเกษตรกรรม จึงไดจ้ ดั ทาหลกั สูตรการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั โดยวิธีเกษตรอินทรีย์
โดยมีจุดมุ่งหมายหลกั เพ่ือให้ทอ้ งถิ่นและหน่วยงานในทอ้ งถ่ินมีส่วนร่วมในการพฒั นาอาชีพเกษตรกรรม
เป็นการสร้างรายได้ ลดรายจา่ ยในครัวเรือนและการขยายโอกาสในการเขา้ ถึงแหล่งทุนต่าง ๆ ควบคกู่ บั การ
ฟ้ื นฟู และอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม ไปพร้อมกบั การพฒั นาดา้ นคุณธรรม จริยธรรม และมุ่งเน้นให้
เกษตรกรเกิดการรวมกลุ่ม และสร้างเครือข่ายระหว่างกลมุ่ องคก์ รตา่ ง ๆ ในชุมชน

13

หลกั การของหลักสูตร
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ สานกั งานส่งเสริมการศึกษา

นอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั ชยั ภมู ิ มหี ลกั การดงั น้ี
1. เป็ นการจัดหลกั สูตรด้านเกษตรกรรม ท่ีมีความยืดหย่นุ ท้งั ดา้ นหลกั สูตร การจดั กระบวนการ

เรียนรู้ การวดั และประเมินผล เนน้ บูรณาการให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพดา้ นตา่ ง ๆ 5 ดา้ น ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติในเขตพ้ืนท่ีอาเภอบา้ นเขวา้ ศกั ยภาพของพ้ืนท่ตี ามลกั ษณะภูมิอากาศ ศกั ยภาพของภูมิ
ประเทศ และทาเลทต่ี ้งั ของอาเภอบา้ นเขวา้ ศกั ยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรมประเพณี และวิถีชีวิตของคนใน
เขตพ้นื ท่ีอาเภอบา้ นเขวา้ และศกั ยภาพของทรัพยากรมนุษยใ์ นเขตพ้ืนท่อี าเภอบา้ นเขวา้

2. การจดั การศึกษาการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติมุ่งเน้นให้ผูไ้ ม่มี
อาชีพ หรือผมู้ ีอาชีพแลว้ และตอ้ งการพฒั นาอาชีพของตนให้มีความมนั่ คง โดยการจดั การศกึ ษาเป็นไปอยา่ ง
ทว่ั ถงึ เทา่ เทยี มกนั เนน้ ความรู้คคู่ ณุ ธรรม

3. ส่งเสริมให้มีความร่วมมือในการดาเนินงานร่วมกบั ภาคเี ครือข่าย
4. ส่งเสริมใหม้ กี ารเทียบโอนความรู้และประสบการณเ์ ขา้ สู่หลกั สูตรการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน
5. การจดั การเรียนรู้มุ่งเนน้ การอบรมสัมมนาเพื่อพฒั นากลุ่มเป้าหมาย ผูไ้ ม่มีอาชีพหรือผทู้ ่ีมีอาชีพ
แล้ว และต้องการพัฒนาอาชีพของตนเองให้มีความมั่นคง ให้มีความพร้อมท่ีจะทางานได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ

จุดหมาย
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษา

นอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั ชยั ภมู ิ มจี ุดหมายดงั ต่อไปน้ี
1. กล่มุ เป้าหมายสามารถประกอบอาชีพและสร้างรายไดท้ ่ีมนั่ คงใหก้ บั ตนเอง
2. กลุ่มเป้าหมายตดั สินใจประกอบอาชีพให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพตนเอง ชุมชน และสังคม
3. กลุม่ เป้าหมายมคี วามรู้ ความเขา้ ใจ และทกั ษะเก่ียวกบั การประกอบอาชีพ การบริหารจดั การ

ในอาชีพ
4. กลุม่ เป้าหมายมโี ครงการประกอบอาชีพเพ่ือใช้เป็นแนวทางในการปฏบิ ตั ติ ่อไปได้
5. กลมุ่ เป้าหมายมคี ณุ ธรรม จริยธรรม และมจี ิตสานึก ความรบั ผิดชอบต่อตนเอง ผอู้ น่ื และสังคม

กล่มุ เป้าหมาย
กลุ่มเป้าหมายคือประชาชนกล่มุ เป้าหมายนอกระบบโรงเรียน
1. ผทู้ ี่ไมม่ ีอาชีพ
2. ผทู้ ่ีมอี าชีพและตอ้ งการพฒั นาอาชีพ

14

ระยะเวลา
จานวน 60 ชวั่ โมง

โครงสร้างหลกั สูตร

1. ช่องการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ จานวน 8 ช่ัวโมง

1.1 ความสาคญั ในการประกอบอาชีพการปลกู พืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

1.2 การวิเคราะห์ความเป็นไปไดใ้ นการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

1.2.1 การลงทนุ และแหลง่ ทุน

1.2.2 ความตอ้ งการของตลาด

1.2.3 หลกั การตลาด

1.2.4 กรรมวิธี

1.2.5 การขนส่ง

1.3 แหลง่ เรียนรู้

1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

1.4.1 ความเส่ียงจากภยั ธรรมชาติ

1.4.2 ความคุม้ คา่ ในการลงทุน

1.4.3 ความตอ้ งการดา้ นการตลาด

2. ทกั ษะเก่ียวกบั การประกอบอาชีพการปลูกพชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ จานวน 28 ชวั่ โมง

2.1 ข้นั การเตรียมการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

2.1.1 สถานท่/ี พ้นื ท่ี

2.1.2 การคดั เลอื กสายพนั ธุ์

2.1.3 การเตรียมพ้ืนทีส่ าหรับเพาะปลูกพชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

2.2 ข้นั ฝึกทกั ษะการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

2.2.1 การเพาะปลูก

2.2.2 การดูแลบารุงรักษา/การใส่ป๋ ุย

2.2.3 การเก็บเกี่ยวผลผลิต

2.2.4 การบรรจุภณั ฑ์

2.3 ข้นั การดูแลรักษาเพอ่ื บริโภคหรือจาหน่าย

15

3. การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

จานวน 12 ชว่ั โมง

3.1 การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

3.1.1 การดูแลรกั ษา การควบคุมคุณภาพพืชผกั

3.1.2 การลดตน้ ทนุ ในการผลติ พชื ผกั

3.2 การจดั การการตลาด

3.2.1 การทาฐานขอ้ มลู ลกู คา้ ท่ใี ชบ้ ริการ/คแู่ ขง่

3.2.2 การโฆษณาประชาสัมพนั ธ์

3.2.3 การส่งเสริมการขายและการบริการ

3.3 การจดั การความเส่ียง

3.3.1 การวิเคราะหศ์ กั ยภาพในการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

1) คา่ ใชจ้ ่าย

2) ผลกาไร

3) ค่แู ข่ง

4) วิธีการลดตน้ ทนุ

3.3.2 การแกป้ ัญหาความเส่ียงในการประกอบอาชีพการปลูกพชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

4. โครงการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ จานวน 12 ชว่ั โมง

4.1 ความสาคญั ของการเขียนโครงการ

4.2 องคป์ ระกอบการทาโครงการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ

4.3 เขียนโครงการประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

4.4 การตรวจสอบความเป็นไปไดข้ องการประกอบอาชีพ

การจดั กระบวนการเรียนรู้
1. ศกึ ษาจากเอกสารและภมู ิปัญญา
2. การศกึ ษาดงู านจากแหลง่ เรียนรู้
3. แลกเปลี่ยนเรียนรู้
4. ฝึกปฏิบตั จิ ริง

16

สื่อการเรียนรู้
1. สื่อเอกสาร
1.1 เอกสารประกอบการเรียนรู้
1.2 ใบงาน
1.3 ใบความรู้
2. สื่ออิเล็กทรอนิกส์
- เวบ็ ไซต์ www.doac.go.th/library/index.html
3. ภมู ิปัญญา
4. สถานประกอบการ

การวัดและประเมินผล
1. การประเมนิ ความรู้ภาคทฤษฏีระหวา่ งเรียนและจบหลกั สูตร
2. การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรียนจากการปฏบิ ตั ิ ไดผ้ ลงานที่มคี ณุ ภาพสามารถสร้างรายได้ และ

จบหลกั สูตร

การจบหลักสูตร
1. มีเวลาเรียน ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80
2. มผี ลการประเมนิ ตลอดหลกั สูตรไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 60
3. มผี ลงานท่มี คี ณุ ภาพ

เอกสารหลักฐานการศึกษา
1. หลกั ฐานการประเมินผล
2. ทะเบยี นคมุ วฒุ ิบตั ร
3. วฒุ ิบตั ร ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทียบโอน
ผเู้ รียนทีจ่ บหลกั สูตรน้ีสามารถนาไปเทยี บโอนผลการเรียนรู้กบั หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั

การศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวิชาเลอื กทส่ี ถานศกึ ษาไดจ้ ดั ทาข้ึน

รายละเอียดโครงสร้างหลกั สูตรการป

เรื่อง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนือ้ หา

1. ช่องทางการ 1.1 บอกความสาคญั ของการ 1.1 ความสาคญั ในการประกอ
ประกอบอาชีพ ประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั การปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรีย์
การปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ ธรรมชาติ
เกษตรอินทรีย์ 1.2 บอกความเป็นไปไดใ้ นการ 1.2 การวิเคราะหค์ วามเป็นไป
ธรรมชาติ ประกอบอาชีพการปลูกพืชผกั การประกอบอาชีพการปลูกพ
เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ ไดแ้ ก่ เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ
การลงทนุ แหล่งทนุ ความ
ตอ้ งการของตลาด หลกั การ 1.2.1 การลงทนุ และแหลง่
ตลาด กรรมวธิ ีการผลิต และ 1.2.2 ความตอ้ งการของตล
การขนส่ง 1.2.3 หลกั การตลาด
1.3 บอกและหาแหลง่ เรียนรู้ได้ 1.2.4 กรรมวิธี
1.4 บอกทศิ ทางการประกอบ 1.2.5 การขนส่ง
อาชีพการปลูกพืชผกั เกษตร 1.3 แหลง่ เรียนรู้
อินทรียธ์ รรมชาติ 1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพ
ปลูกพืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรม
1.4.1 ความเสี่ยงจากภยั ธร
1.4.2 ความคุม้ ค่าในการล

17

ปลกู พืชผกั เกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฏี ปฏบิ ตั ิ
อบอาชีพ 1.1 ศึกษาขอ้ มูลจากเอกสาร สื่ออิเลก็ ทรอนิกส์
สถานประกอบการ ส่ือของจริง สื่อบุคคลในชุมชน 1-
ปไดใ้ น ประเทศและโลก เพือ่ นาขอ้ มลู การคิดวิเคราะหแ์ ละ 1-
พืชผกั ใชใ้ นการประกอบอาชีพทม่ี ีความเป็นไปไดใ้ น
งทุน ชุมชน -5
ลาด 1.2 วเิ คราะหอ์ าชีพการปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรีย์ 1-
ธรรมชาตจิ ากขอ้ มูลต่าง ๆ
พการ 1.3 ศกึ ษาดูงานในแหลง่ เรียนรู้การปลูกพชื ผกั
มชาติ เกษตรอินทรียธ์ รรมชาตใิ นชุมชน
รรมชาติ 1.4 ครู ผูเ้ รียน และผรู้ ู้ ร่วมกนั อภปิ รายเกี่ยวกบั ทิศ
ลงทนุ ทางการประกอบอาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตร
อินทรียธ์ รรมชาติในรูปแบบทีเ่ หมาะสมกบั ตนเอง
เช่น ลูกจา้ ง เจา้ ของกิจการ ร่วมทุน พอ่ คา้ คนกลาง
แปรรูปผลิตภณั ฑ์ ฯลฯ โดยคานึงถึงความเสี่ยงจาก
ภยั ธรรมชาติ ความคุม้ ค่า และความตอ้ งการของ
ตลาด

เร่ือง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนือ้ หา

2. ทกั ษะการ 2.1 เตรียมการประกอบอาชีพ 1.4.3 ความตอ้ งการดา้ นก
ประกอบอาชีพการ การปลูกพชื ผกั เกษตรอินทรีย์
ปลกู พืชผกั เกษตร ธรรมชาติ 2.1 ข้นั การเตรียมการประกอบ
อนิ ทรียธ์ รรมชาติ การปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรีย์
- สถานท่ี/พ้ืนที่ ธรรมชาติ
- คดั เลอื กสายพนั ธุ์
- เตรียมพ้ืนทส่ี าหรับ 2.1.1 สถานท่ี/พ้ืนที่
เพาะปลูกพืชผกั เกษตรอินทรีย์ 2.1.2 การคดั เลอื กสายพนั
ธรรมชาติ 2.1.3 การเตรียมพ้ืนที่สาห
2.2 ฝึกทกั ษะการประกอบ เพาะปลูกพชื ผกั เกษตรอินทรีย
อาชีพการปลูกพชื ผกั เกษตร ธรรมชาติ
อนิ ทรียธ์ รรมชาติ 2.2 ข้นั ฝึกทกั ษะการประกอบ
- เพาะปลกู การปลกู พชื ผกั เกษตรอนิ ทรีย์
- ดแู ลบารุงรักษา/การใส่ป๋ ยุ ธรรมชาติ
- เกบ็ เก่ียวผลผลิต 2.2.1 การเพาะปลูก
- บรรจภุ ณั ฑ์ 2.2.2 การดูแลบารุงรกั ษา/
2.3 ดูแลรักษาเพ่ือบริโภคหรือ 2.2.3 การเก็บเกี่ยวผลผลติ
จาหน่าย 2.2.4 การบรรจภุ ณั ฑ์
2.3 ข้นั การดแู ลรักษาเพอ่ื บริโ
จาหน่าย

18

การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฏี ปฏบิ ตั ิ
การตลาด 2.1 ศึกษาเอกสารทเี่ ก่ียวกบั การปลกู พืชผกั เกษตร
บอาชีพ อินทรียธ์ รรมชาติ 2-
2.2 อภปิ รายแลกเปลยี่ นเรียนรู้การปลกู พืชผกั
นธุ์ เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ 2 22
หรับ 2.3 จดั ทาแผนการฝึกทกั ษะการประกอบอาชีพ
ย์ 2.4 ดาเนินการเรียนรู้และฝึกทกั ษะตามหลกั สูตร
2.5 จดบนั ทึกผลการเรียนรู้
บอาชีพ 2.6 ดาเนินการวดั ผลประเมนิ ผลตามทีห่ ลกั สูตร
กาหนด

/การใส่ป๋ ยุ 2-
ต

โภคหรือ

เร่ือง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนือ้ หา

3. การบริหาร 3.1 บริหารจดั การในการ 3.1 การบริหารจดั การในการป

จดั การในการ ประกอบอาชีพการปลกู พืชผกั อาชีพการปลูกพชื ผกั เกษตรอิน

ประกอบอาชีพการ เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ ธรรมชาติ

ปลูกพชื ผกั เกษตร - ดูแลรกั ษา คณุ ภาพพชื ผกั 3.1.1 การดูแลรักษา การค

อินทรียธ์ รรมชาติ - ลดตน้ ทุนในการผลติ พชื ผกั คณุ ภาพพชื ผกั

3.2 จดั การการตลาด 3.1.2 การลดตน้ ทุนในการ

- ทาฐานขอ้ มูลลกู คา้ ทใ่ี ช้ พชื ผกั

บริการ/คู่แขง่ 3.2 การจดั การการตลาด

- โฆษณาประชาสมั พนั ธ์ 3.2.1 การทาฐานขอ้ มูลลกู

- ส่งเสริมการขายและ บริการ/คู่แข่ง

การบริการ 3.2.2 การโฆษณาประชาส

3.3 จดั การความเสี่ยง 3.2.3 การส่งเสริมการขายแ

3.3.1 วิเคราะหศ์ กั ยภาพใน การบริการ

การประกอบอาชีพการปลกู 3.3 การจดั การความเส่ียง

พืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ 3.3.1 การวิเคราะห์ศกั ยภา

3.3.2 แกป้ ัญหาความเสี่ยงใน การประกอบอาชีพการปลูกพ

การประกอบอาชีพการปลูก เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ

พืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาติ 1) คา่ ใชจ้ ่าย

19

การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ทฤษฏี ปฏบิ ตั ิ
ประกอบ 3.1 การบริหารจดั การ จดั ให้ผเู้ รียน
นทรีย์ 3.1.1 ศกึ ษาเอกสารเกี่ยวกบั การบริหารจดั การ 22

3.1.2 การกาหนดและควบคมุ คณุ ภาพผลผลติ ที่ 22
ควบคมุ ตอ้ งการ
22
3.1.3 ศึกษาการลดตน้ ทุนการผลิตแต่คณุ ภาพ
รผลติ คงเดิม

3.1.4 ศึกษาวิเคราะหป์ ัจจยั ความเสี่ยงที่คาดว่า
จะเกิดข้ึนและมแี นวทางในการจดั การความเสี่ยง
กคา้ ทีใ่ ช้ 3.2 การบริหารจดั การการตลาด

3.2.1 ศึกษาขอ้ มลู การตลาดและวเิ คราะหค์ วาม
สัมพนั ธ์ ตอ้ งการของตลาดในชุมชน
และ 3.2.2 กาหนดทศิ ทาง เป้าหมาย กลยทุ ธ์ และ

แผนการตลาด
3.2.3 ดาเนินการตามกระบวนการจดั การตลาด

าพใน เช่น การคิดตน้ ทุนการผลติ กาหนดราคาขาย การ
พืชผกั ส่งเสริมการขาย การกระจายสินคา้

เรื่อง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา

4. โครงการ 4.1 บอกความสาคญั ของ 2) ผลกาไร
ประกอบอาชีพการ โครงการอาชีพการปลกู พชื ผกั 3) คู่แข่ง
ปลกู พืชผกั เกษตร เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาตไิ ด้ 4) วิธีการลดตน้ ทุน
อนิ ทรียธ์ รรมชาติ 4.2. บอกประโยชน์ของ 3.3.2 การแกป้ ัญหาความเส
โครงการอาชีพการปลกู พชื ผกั การประกอบอาชีพการปลูกพ
เกษตรอินทรียธ์ รรมชาตไิ ด้ เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติ
4.3 บอกองคป์ ระกอบของ 4.1 ความสาคญั ของโครงการ
โครงการอาชีพการปลกู พืชผกั การปลกู พืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์
เกษตรอนิ ทรียธ์ รรมชาตไิ ด้ 4.2 ประโยชนข์ องโครงการอา
4.4 อธิบายความหมายของ ปลกู พชื ผกั เกษตรอินทรียธ์ รรม
องคป์ ระกอบของโครงการ 4.3 องคป์ ระกอบของโครงงาน
อาชีพการปลกู พชื ผกั เกษตร การปลูกพืชผกั เกษตรอนิ ทรียธ์
4.4 การเขียนโครงการอาชีพก
พืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรมชาต
4.5 การประเมินความเหมาะส
สอดคลอ้ งของโครงการอาชีพ
ปลูกพืชผกั เกษตรอินทรียธ์ รรม

การจดั กระบวนการเรียนรู้ 20

ช่ัวโมง
ทฤษฏี ปฏบิ ตั ิ

ส่ียงใน
พืชผกั

รอาชีพ 4.1 จดั ใหผ้ ูเ้ รียนศกึ ษาเน้ือหาจากใบความรู้ เร่ือง ½ -
ธรรมชาติ ความสาคญั ของโครงการอาชีพ ประโยชนข์ อง ½ -
าชีพการ โครงการอาชีพ องคป์ ระกอบของโครงการอาชีพ 1 -
มชาติ แลว้ จดั กิจกรรมการสนทนาแลกเปล่ียนขอ้ มลู ความ 1 6
นอาชีพ คิดเห็น เพื่อสร้างแนวคดิ ในการดาเนินกิจกรรมการ - 3
ธรรมชาติ เรียนรู้
การปลูก 4.2 จดั ให้ผูเ้ รียนศกึ ษาสาระขอ้ มูลจากใบความรู้
ติ เรื่อง ตวั อยา่ งการเขยี นโครงการอาชีพท่ดี ี
สมและ เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พร้อมจดั การอภปิ ราย เพ่อื
พการ สรุปแนวคิดเป็นแนวทางในการเขียนโครงการ
มชาติ อาชีพท่ีดี เหมาะสม และถูกตอ้ ง

4.3 จัดให้ผูเ้ รียนฝึ กปฏิบัติ การเขยี นโครงการอาชีพ

เร่ือง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนื้อหา

อินทรียธ์ รรมชาตไิ ด้
4.5 อธิบายลกั ษณะการเขียนที่
ดีขององคป์ ระกอบของ
โครงการอาชีพการปลูกพชื ผกั
เกษตรอินทรียธ์ รรมชาติได้
4.6 เขยี นโครงการในแตล่ ะ
องคป์ ระกอบใหเ้ หมาะสมและ
ถูกตอ้ งได้
4.7 ตรวจสอบความเหมาะสม
และสอดคลอ้ งของโครงการ
อาชีพการปลูกพชื ผกั เกษตร
อนิ ทรียธ์ รรมชาติได้

21

การจดั กระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ทฤษฏี ปฏบิ ัติ
4.4 กาหนดให้ผเู้ รียนฝึกปฏบิ ตั ิการประเมนิ ความ
เหมาะสมและสอดคลอ้ งของโครงการอาชีพ
4.5 จดั ให้ผูเ้ รียนปรับปรุงโครงการอาชีพ ให้มี
ความเหมาะสมและถูกตอ้ ง
4.6 กาหนดใหผ้ ูเ้ รียนเขยี นโครงการอาชีพของ
ตนเอง เพ่ือเสนอขอรบั การสนบั สนุนงบประมาณ
ดาเนินงานอาชีพ และใชใ้ นการดาเนินการประกอบ
อาชีพตอ่ ไป

22

หลกั สูตรการเพาะเหด็ นางฟ้า – นางรม
จานวน 85 ช่ัวโมง

กล่มุ อาชีพเกษตรกรรม

ความเป็ นมา
การจดั การศกึ ษาอาชีพในปัจจุบนั มคี วามสาคญั มาก เพราะจะเป็นการพฒั นาประชากรของประเทศ

ใหม้ คี วามรู้ ความสามารถและทกั ษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแกป้ ัญหาการวา่ งงานและส่งเสริมความ
เขม้ แข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน ซ่ึงกระทรวงศกึ ษาธิการไดก้ าหนดยทุ ธศาสตร์ 2555 ภายใตก้ รอบเวลา 2 ปี ที่
จะพฒั นา 5 ศกั ยภาพของพ้นื ทใ่ี น 5 กลุม่ อาชีพใหม่ ใหส้ ามารถแขง่ ขนั ไดใ้ น 5 ภมู ภิ าคหลกั ของโลก “รู้เขา รู้
เรา เท่าทนั เพ่อื แขง่ ขนั ไดใ้ นเวทีโลก” โดยไดก้ าหนดภารกิจจะพฒั นายกระดบั การจดั การศึกษาเพอื่ เพ่มิ
ศกั ยภาพและขีดความ สามารถใหป้ ระชาชนไดม้ อี าชีพทีส่ ามารถสร้างรายได้ ที่มน่ั คง มงั่ คง่ั และมีงานทา
อยา่ งยงั่ ยนื สานกั งาน กศน.จึงไดก้ าหนดหลกั การในการจดั ทาแผนพฒั นาการศกึ ษาอาชีพเพื่อการมงี านทาไว้
วา่ ตอ้ งเป็นการดาเนินงานท่ีมคี วามยดื หยนุ่ ดา้ นหลกั สูตร การจดั กระบวนการเรียนรู้ การวดั และประเมินผล
รวมท้งั เนน้ การบูรณาการให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพดา้ นต่างๆ ตลอดจนมคี วามสามารถเชิงการแขง่ ขนั ท้งั ใน
ระดบั ภูมภิ าคอาเซียนและระดบั สากล

ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม เป็นอขู่ า้ วอนู่ ้าทส่ี าคญั ของโลก ผลิตสินคา้ ทางการเกษตร
สาหรับการบริโภคท้งั ภายในประเทศ และส่งเป็นสินคา้ ออก ดงั น้นั การจดั ทาหลกั สูตรอาชีพทเี่ กี่ยวขอ้ งกบั
สาขาการเกษตรจึงนบั ว่ามีความสาคญั อยา่ งยงิ่ อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า นางรม เป็นอาชีพหน่ึงที่น่าสนใจ
และน่าลงทนุ เนื่องจากใหผ้ ลผลิตเร็วมกี ารดแู ลรกั ษาทไ่ี ม่ยาก นอกจากน้ีให้ผลผลติ ทางการเกษตรซ่ึงมี
คณุ คา่ ทางอาหารสูง สามารถบริโภคไดท้ ุกเพศทุกวยั ปัจจุบนั มีการแปรรูปเป็นอาหารหลากหลายรูปแบบ
นิยมบริโภคกนั ในช่วงเทศกาลกินเจ และวิวฒั นาการทางการแพทยม์ ีการนาเห็ดนางฟ้า-นางรมมาปรุงเป็น
ส่วนประกอบของยาสมนุ ไพร จึงมหี น่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม หรือ
หน่วยงานท่รี บั ผดิ ชอบในดา้ นการพฒั นาคน โดยเฉพาะหน่วยงานทางการศกึ ษาเกิดข้ึน มีหนา้ ท่จี ดั
การศึกษาและส่งเสริมให้ประชาชนเกิดความสนใจในการประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม เพ่มิ ข้นึ

สานกั งาน กศน.ไดต้ ระหนกั ถงึ ความสาคญั ของการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม ใน
ฐานะทเี่ ป็นหน่วยงานสนบั สนุนดา้ นการจดั การศกึ ษาใหก้ บั กลุ่มเป้าหมาย คอื ผไู้ มม่ อี าชีพ หรือผมู้ อี าชีพ
และตอ้ งการพฒั นาอาชีพของตนใหม้ ีความมนั่ คง จึงไดจ้ ดั ทาหลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ด
นางฟ้า -นางรมข้ึน โดยเนน้ ใหก้ ลมุ่ เป้าหมายสามารถประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม และมงี าน
ทาอยา่ งมน่ั คง

ดงั น้นั หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม ท่ีสานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอก
ระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ไดพ้ ฒั นาข้นึ มโี ครงสร้างหลกั สูตรประกอบไปดว้ ย (1) ช่องทางการ

23

ประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม (2) ทกั ษะการประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม (3) การ
บริหารจดั การการประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม และ (4) โครงการประกอบอาชีพเพาะเห็ด
นางฟ้า – นางรม โดยเนน้ ให้ผเู้ รียนไดป้ ฏบิ ตั จิ ริง และประเมินผลตามสภาพจริง จึงทาใหผ้ ูเ้ รียนเกิดทกั ษะ
ในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า-นางรม และมอี าชีพอยา่ งมน่ั คง

หลักการของหลักสูตร
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม มหี ลกั การดงั น้ี
1. เป็นการจดั หลกั สูตรดา้ นเกษตรกรรม ทมี่ ีความยดื หยนุ่ ท้งั ดา้ นหลกั สูตร การจดั กระบวนการ

เรียนรู้ การวดั และประเมินผล เนน้ บูรณาการให้สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพดา้ นตา่ งๆ 5 ดา้ น ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพ
ของทรพั ยากรธรรมชาติในเขตพ้ืนที่ให้บริการ ศกั ยภาพของพ้นื ทตี่ ามลกั ษณะภมู อิ ากาศ ศกั ยภาพของภูมิ
ประเทศ และทาเลที่ต้งั ศกั ยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถชี ีวิต ศกั ยภาพของทรัพยากรมนุษย์
ในเขตพ้นื ท่ี

2. การจดั การศึกษาการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม มุ่งเนน้ ให้ผไู้ มม่ ีอาชีพ ผมู้ ี
อาชีพแลว้ และตอ้ งการพฒั นาอาชีพของตนใหม้ คี วามมนั่ คง รวมท้งั ผูป้ ระสบภยั โดยจดั การศกึ ษาอยา่ ง
ทว่ั ถงึ เท่าเทยี มกนั และเนน้ ความรู้คูค่ ณุ ธรรม

3. ส่งเสริมให้มีความร่วมมือในการดาเนินงานร่วมกบั ภาคเี ครือข่าย
4. ส่งเสริมให้มกี ารเทียบโอนความรู้และประสบการณ์เขา้ สู่หลกั สูตรการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน
5. การจดั การเรียนรู้ มุ่งเนน้ การอบรมสมั มนา เพ่ือพฒั นากล่มุ เป้าหมายผไู้ มม่ ีอาชีพ หรือผทู้ ี่มี
อาชีพแลว้ และตอ้ งการพฒั นาอาชีพของตนให้มคี วามมนั่ คง ใหม้ ีความพร้อมท่ีจะทางานไดอ้ ยา่ งมี
ประสิทธิภาพ

จุดม่งุ หมาย
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม มจี ดุ มุ่งหมาย ดงั ต่อไปน้ี
1. กลุ่มเป้าหมายตัดสินใจประกอบอาชีพให้สอดคลอ้ งกับศักยภาพตนเอง ชุมชน สังคม และ

สิ่งแวดลอ้ ม
2. กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ ความเขา้ ใจ มีทกั ษะการประกอบอาชีพและบริหารจดั การอาชีพเพาะ

เห็ดนางฟ้า นางรมไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ
3. กลมุ่ เป้าหมาย มคี ณุ ธรรม จริยธรรม และมจี ิตสานึกความรับผิดชอบตอ่ ตนเอง ผอู้ น่ื และสังคม

24

กล่มุ เป้าหมาย
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม มกี ลมุ่ เป้าหมายคอื
1. ผทู้ ีไ่ ม่มีอาชีพ
2. ผูท้ ่ีมีอาชีพและตอ้ งการพัฒนาอาชีพโดยเฉพาะ ผูป้ ระกอบการ SME,OTOP และผูป้ ระกอบ

อาชีพทวั่ ไป

ระยะเวลา
ระยะเวลาเรียนตลอดหลกั สูตร จานวน 85 ชว่ั โมง แบง่ เป็น
1. ภาคทฤษฎี จานวน 25 ชวั่ โมง
2. ภาคปฏบิ ตั ิ จานวน 60 ชว่ั โมง

โครงสร้างหลกั สูตร
หลกั สูตรการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบ

และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั มโี ครงสร้างหลกั สูตรดงั น้ี
1. ช่องทางการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
1.1 ความสาคญั ของการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
1.2 ความเป็นไปไดใ้ นการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
1.2.1 ความรู้ทวั่ ไปเกี่ยวกบั การประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
1.2.2 ลกั ษณะของผบู้ ริโภค
1.2.3 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ ภมู อิ ากาศท่ีเก่ียวขอ้ ง
1.3 แหลง่ เรียนรู้ที่เกี่ยวขอ้ งกบั การประกอบอาชพี การเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
2.1 ข้นั เตรียมการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
2.1.1 การสร้างโรงเรือน
2.1.2 การเตรียมวสั ดทุ ากอ้ นเห็ด
2.1.3 การเตรียมวสั ดุเพาะเช้ือเห็ดนางฟ้า – นางรม
2.1.4 การเพาะเช้ือเห็ด
2.2 ข้นั ตอนการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
2.2.1 การแยกเช้ือเห็ดและการเล้ยี งเช้ือเห็ดบนอาหารวุน้
2.2.2 การทาหวั เช้ือเห็ดนางฟ้า – นางรม

25

2.2.3 การทากอ้ นเช้ือบรรจุในถงุ พลาสตกิ
2.2.4 การเพาะเห็ดให้เกิดดอก
2.3 ข้นั การเกบ็ ดอกและดแู ลรักษาเห็ดนางฟ้า – นางรม เพื่อการบริโภคและจาหน่าย
3. การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.1 สามารถบริหารจดั การในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.1.1 การจดั การเก่ียวกบั การควบคุมคุณภาพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.1.2 การคดิ คานวณตน้ ทนุ การเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.1.3 การวางแผนการผลิต
3.2 การจดั การตลาดในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.2.1 การจดั ทาฐานขอ้ มลู ลกู คา้
3.2.2 การกระจายผลผลติ เห็ดนางฟ้า – นางรม ไปสู่ผบู้ ริโภค
3.2.3 การวางแผนการตลาด
3.3 การจดั การความเสี่ยงทีจ่ ะเกิดข้ึนกบั การประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.3.1 การวเิ คราะห์ศกั ยภาพในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม

1) ความตอ้ งการของลกู คา้
2) การขาดแคลนวสั ดเุ พาะเห็ดนางฟ้า-นางรม
3) คา่ ใชจ้ า่ ยในการทาโรงเรือนและการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4) คู่แข่งทางการผลติ และจาหน่ายเห็ดนางฟ้า – นางรม
3.3.2 การแกป้ ัญหาความเสี่ยงในการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4. โครงการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4.1 ความหมายของโครงการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4.2 องคป์ ระกอบของโครงการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4.3 การเขียนโครงการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4.4 การตรวจสอบความเป็นไปไดข้ องการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
เพ่ือการมงี านทาอยา่ งมน่ั คง

การจัดกระบวนการเรียนรู้
- ศกึ ษาขอ้ มลู จากเอกสาร /ภมู ปิ ัญญา
- การศึกษาดูงานจากแหล่งเรียนรู้
- แลกเปลย่ี นเรียนรู้
- ฝึกปฏบิ ตั ิจริง

26

สื่อการเรียนรู้
1. เอกสาร/ใบความรู้
2. ศกึ ษาดูงานแหล่งเรียนรู้
3. สื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส์ต่าง ๆ เช่น VCD , DVD ,อินเตอร์เน็ต
4. ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่
5. ฝึกปฏิบตั ิจริง

การวดั และประเมนิ ผล
1. การประเมินความรู้ภาคทฤษฎีระหว่างเรียนและจบหลกั สูตร
2. การประเมนิ ผลงานระหว่างเรียนจากการปฏบิ ตั ิ ไดผ้ ลงานทีม่ ีคณุ ภาพสามารถสร้างรายได้ และ

จบหลกั สูตร

การจบหลักสูตร
1. มีเวลาเรียน ไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 80
2. มผี ลการประเมินตลอดหลกั สูตร ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 60
3. มีผลงานท่มี ีคณุ ภาพ

เอกสารหลกั ฐานการศึกษา
1. หลกั ฐานการประเมินผล
2. ทะเบียนคมุ วุฒิบตั ร
3. วุฒิบตั ร ออกโดยสถานศกึ ษา

การเทียบโอน
ผูเ้ รียนทจ่ี บหลกั สูตรน้ีสามารถนาไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กบั หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั

การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวชิ าเลือกทสี่ ถานศึกษาไดจ้ ดั ทาข้นึ

รายละเอียดโครงสร้างหลักสูตร

เรื่อง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนือ้ หา

1.ช่องทางการ 1.1 ความสาคญั ของการประกอบ 1.1 ความสาคญั ของการประ
ประกอบอาชีพ
อาชีพ 1.2 ความเป็นไปไดใ้ นการป

1.2 ความเป็นไปไดใ้ นการ อาชีพ

ประกอบอาชีพ 1.3 แหลง่ เรียนรู้ท่ีเก่ียวขอ้ งก

1.3 บอกและหาแหล่งเรียนรู้ ประกอบอาชีพการเพาะเห็ดน

1.4 บอกทศิ ทางการประกอบ นางรม

อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – 1.4 ทิศทางการประกอบอาช

นางรม เห็ดนางฟ้า – นางรม

27

รการเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม

ะกอบอาชีพ การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชั่วโมง
ประกอบ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
1.1 ศกึ ษาขอ้ มลู จากเอกสาร ส่ืออเิ ลก็ ทรอนิกส์
กบั การ สถานประกอบการ ส่ือของจริง สื่อบคุ คลใน 1-
นางฟ้า – ชุมชน ประเทศ และโลก เพ่ือนาขอ้ มลู มาคดิ 1-
วเิ คราะห์ และใชใ้ นการประกอบอาชีพการ
ชีพการเพาะ เพาะเห็ดนางฟ้า – นางรมในชุมชน -7
1.2วิเคราะหอ์ าชีพทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั การเพาะเห็ด
นางฟ้า นางรม ทพ่ี บไดใ้ นชุมชน จากขอ้ มูล 1-
ตา่ งๆ
1.3ศึกษาดูงานในสถานประกอบการ แหล่ง
เรียนรู้ตา่ งๆในอาชีพที่เก่ียวขอ้ งกบั การเพาะ
เห็ดนางฟ้า นางรม เพ่อื รู้ทศิ ทางประกอบอาชีพ
ที่เก่ียวขอ้ งกบั การเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
โดยใชก้ ระบวนการคดิ เป็นและความเป็นไปได้
ตามศกั ยภาพ 5 ดา้ น ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพของ
ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตล่ ะพ้ืนท่ี ศกั ยภาพ
ของพ้นื ทต่ี ามลกั ษณะภูมอิ ากาศ ศกั ยภาพของ

เรื่อง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนื้อหา

2.ทกั ษะการ 1. เตรียมการประกอบอาชีพ 2.1 ข้นั เตรียมการประกอบอ
ประกอบอาชีพ
ไดแ้ ก่ เพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม

- สร้างโรงเรือน 2.1.1 การสร้างโรงเรือน

- เตรียมวสั ดทุ ากอ้ นเห็ด 2.1.2 การเตรียมวสั ดทุ าก

- เตรียมวสั ดุเพาะเช้ือเห็ดนางฟ้า 2.1.3 การเตรียมวสั ดุเพาะ

– นางรม นางฟ้า – นางรม

- เพาะเช้ือเห็ด 2.1.4 การเพาะเช้ือเห็ด

28

อาชีพการ การจัดกระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
น ภมู ิประเทศของจงั หวดั ศกั ยภาพของศลิ ปะ
กอ้ นเห็ด วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิตของจงั หวดั 4-
ะเช้ือเห็ด และศกั ยภาพของทรพั ยากรมนุษยใ์ นจงั หวดั
1.4 ครู ผเู้ รียน และผรู้ ู้ ร่วมกนั อภปิ รายเกี่ยวกบั
ทศิ ทางการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า
– นางรม ในรูปแบบที่เหมาะสมกบั ตนเอง เช่น
ลกู จา้ ง เจา้ ของกิจการ ร่วมทุน พอ่ คา้ คนกลาง
แปรรูปผลติ ภณั ฑ์ ฯลฯ โดยคานึงถึงความเส่ียง
จากภยั ธรรมชาติ ความคุม้ ค่า และความ
ตอ้ งการของตลาด
1. ศึกษาขอ้ มลู เรียนรู้ขอบข่ายการประกอบ
อาชีพทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั การเพาะเห็ดนางฟ้า –
นางรม จากสื่อต่างๆ ท้งั เอกสาร ส่ือบุคคล สื่อ
อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ
2.ศึกษาแหลง่ เรียนรู้เก่ียวกบั อาชีพท่เี ลอื กการ
เพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
3 ฝึกทกั ษะการประกอบอาชีพเกี่ยวขอ้ งกบั

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนื้อหา

2. การเพาะเห็ดนางฟ้า นางรม 2.2 ข้นั ตอนการเพาะเห็ดนาง

ไดแ้ ก่ นางรม

- แยกเช้ือเห็ดและการเล้ียง 2.2.1 การแยกเช้ือเห็ดแล

เน้ือเยือ่ บนอาหารวนุ้ P.D.A เช้ือเห็ดบนอาหารวนุ้

- ทาหวั เช้ือเห็ดนางฟ้า นางรม 2.2.2 การทาหัวเช้ือเห็ดน

- ทากอ้ นเช้ือบรรจถุ งุ พลาสตกิ นางรม

- เพาะเห็ดให้เกิดดอก 2.2.3 การทากอ้ นเช้ือบรร

3. เก็บดอกและดูแลรกั ษาเห็ด ถงุ พลาสตกิ

นางฟ้า – นางรม เพอื่ การบริโภค 2.2.4 การเพาะเห็ดให้เกิด

และจาหน่าย 2.3 ข้นั การเก็บดอกและดูแลร

นางฟ้า – นางรม เพ่ือการบริโ

จาหน่าย

3.การบริหารจดั การ -สามารถวิเคราะห์ความต้องการ 3.1 การบริหารจดั การในการ

ในอาชีพ ของตลาดได้ อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – น

-สามารถคิดคานวณต้นทุน ผล จานวน 4 ชัว่ โมง

กาไร/ขาดทนุ ได้ 3.1.1 สามารถบริหารจดั

-สาม ารถวางแผน การจัดการ ประกอบอาชีพการเพาะเห็ดน

เก่ียวกบั ผลผลิตได้ นางรม

29

งฟ้า – การจดั กระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ละการเล้ียง ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
นางฟ้า – การเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
4 ดาเนินการเรียนรู้และฝึกทกั ษะตามหลกั สูตร 3 30
เกี่ยวขอ้ งกบั การเพาะเห็ดนางฟ้า – นางรม
5.ซกั ถาม / แลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์
6.จดบนั ทกึ ผลการเรียนรู้

รจุใน

ดดอก 35
รกั ษาเห็ด
โภคและ

รประกอบ 1. ศึกษาขอ้ มูลการตลาด และวเิ คราะหค์ วาม 3 5
นางรม ตอ้ งการของตลาดในชุมชน ประเทศและโลก
จากส่ือต่างๆ ท้งั เอกสาร สื่อบคุ คล ส่ือ
ดการในการ อิเลก็ ทรอนิกส์ต่าง ๆและแหล่งเรียนรู้
นางฟ้า – 2. แบ่งกลุม่ ศึกษาวเิ คราะห์และระดมความ
คดิ เห็นเกี่ยวกบั ปัจจยั ความเสี่ยงท่ีคาดวา่ จะ

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนื้อหา

-สามารถวิเคราะห์และ 3.1.2 การจดั การเก่ียวกบั
บอกวิธีแกป้ ัญหาความเสี่ยงใน คณุ ภาพการเพาะเห็ดนางฟ้า
การประกอบอาชีพได้
- บอกวิธีการป้องกนั ปัญหาท่เี กิด 3.1.3 การคดิ คานวณตน้ ท
จากความเส่ียง เห็ดนางฟ้า – นางรม

3.1.3 การวางแผนการผล
3.2 การจัดการตลาดในกา
อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า – น

3.2.1 การจดั ทาฐานขอ้ ม
3.2.2 การกระจายผลผลติ
นางฟ้า – นางรม ไปสู่ผูบ้ ริโภ
3.2.3 การวางแผนการตล
3.3 การจดั การความเส่ียง
ข้ึนกบั การประกอบอาชีพการ
นางฟ้า – นางรม
3.3.1 การวิเคราะห์ศกั ยภ
ประกอบอาชีพการเพาะเห็ดน
นางรม

1) ความตอ้ งการขอ

30

การจัดกระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏบิ ัติ
บการควบคุม เกิดข้นึ รวมท้งั หาแนวทางในการจดั การความ
– นางรม เสี่ยง 64
ทนุ การเพาะ 3. ฝึกปฏิบตั ิการคดิ คานวณตน้ ทนุ กาไร การ

จดั ทาบญั ชีฟาร์ม การกาหนดราคา การ
ลิต ส่งเสริมการขาย การกระจายสินคา้
ารประกอบ 4.ร่วมกนั อภปิ ราย /เสวนาแลกเปลย่ี นเรียนรู้ในช้นั
นางรม เรียน
มูลลกู คา้
ตเห็ด
ภค
ลาด
งที่จะเกิด
รเพาะเห็ด

ภาพในการ
นางฟ้า –

องลกู คา้

เรื่อง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา

4. โครงการประกอบ 4.1 บอกความสาคญั ของ 2) การขาดแคลนวสั
อาชีพการเพาะเห็ด โครงการอาชีพได้ นางฟ้า-นางรม
นางฟ้า – นางรม 4.2 บอกประโยชนข์ องโครงการ
อาชีพได้ 3) ค่าใชจ้ า่ ยในการท
4.3 บอกองคป์ ระกอบของ และการเพาะเห็ดนางฟ้า – นา
โครงการอาชีพได้
4.4 อธิบายความหมายของ 4) คูแ่ ขง่ ทางการผล
องคป์ ระกอบของโครงการอาชีพ จาหน่ายเห็ดนางฟ้า – นางรม
ได้
3.3.2 การแกป้ ัญหาความ
การประกอบอาชีพการเพาะเ
– นางรม
4.1 ความสาคญั ของโครงกา
4.2 ประโยชน์ของโครงการอ
4.3 องคป์ ระกอบของโครงก
4.4 การเขียนโครงการอาชีพ
4.5 การประเมนิ การเหมาะส
สอดคลอ้ งของโครงการอาชีพ

31

การจดั กระบวนการเรียนรู้ ช่ัวโมง
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ

สดุเพาะเห็ด

ทาโรงเรือน
างรม
ลติ และ
ม
มเส่ียงใน
เห็ดนางฟ้า

ารอาชีพ 4.1 จดั ให้ผูเ้ รียนศึกษาเน้ือหาจากใบความรู้ ½ -
อาชีพ เร่ืองความสาคญั ของโครงการอาชีพประโยชน์ ½ -
การอาชีพ ของโครงการอาชีพ องคป์ ระกอบของ 1 -
พ โครงการอาชีพ แลว้ จดั กิจกรรมการสนทนา 1 6
สมและ แลกเปล่ียนขอ้ มลู ความคิดเห็น เพ่อื สร้าง - 3
พ แนวคิดในการดาเนินกิจกรรมการเรียนรู้
4.2 จดั ใหผ้ เู้ รียนศึกษาสาระขอ้ มูลจากใบ
ความรู้เรื่องตวั อยา่ งการเขียนโครงการอาชีพที่
ดี เหมาะสม และถกู ตอ้ ง พร้อมการจดั อภปิ ราย