แผนการจัดการเรียนรู้ รายวิชาสังคมศึกษาฯ ป.2

หนา้ | ก

หนา้ | ข

หน้า | ก

คำนำ

กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
และได้กำหนดมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่าง ๆ เพื่อให้สถานศึกษานำไปใช้เป็นกรอบ
ทิศทางในการพัฒนาหลกั สูตรสถานศึกษา วางแผนจัดการเรยี นการสอนและจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาผู้เรียน
ให้มีความรูค้ วามสามารถ และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ตามมาตรฐานการเรยี นรู้และตัวชวี้ ัดท่ีกำหนดให้ พร้อมท้ัง
ดำเนินการวัดประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนให้มีคุณภาพตามหลักการของหลักสูตร เพื่อให้เกิดผลสำเร็จตาม
เจตนารมณ์ของการปฏิรูปการศึกษาไทย ดังนั้นขั้นตอนการนำหลักสูตรสถานศึกษาไปปฏิบัติจริงในชั้นเรียน
ของครผู ู้สอน จึงจัดเป็นหัวใจสำคญั ของการพฒั นาคุณภาพผู้เรียนให้บรรลุตามเปา้ หมายของหลกั สูตร

ผู้จัดทำจึงได้แผนการจัดการเรียนรู้ รายวิชาสังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2
เพื่อใช้เป็นแนวทางวางแผนจัดการเรียนรู้แก่ผู้เรียน โดยจัดทำเป็นหน่วยการเรียนรู้ อิงมาตรฐานและออกแบบ
กิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดการออกแบบย้อนกลับ (Backward Design) ที่มุ่งเน้นกระบวนการคิดและการ
ประกนั คณุ ภาพผู้เรียน ชว่ ยให้ผู้ปกครองและหน่วยงานท่เี กี่ยวข้องกับการประเมินคณุ ภาพการศึกษา สามารถมั่นใจ
ในผลการเรยี นรู้ และคณุ ภาพของผู้เรยี นทีม่ ีหลักฐานตรวจสอบผลการเรียนรอู้ ยา่ งเป็นระบบ

ผู้จดั ทำ
ณัฐสุดา ศิลารักษ์

หนา้ | ก

สารบัญ หน้า | ข

เรื่อง หน้า
คำนำ ก
สารบัญ ข
คำอธบิ ายรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ประถมศกึ ษาปีท่ี 2 1
โครงสร้างรายวชิ าสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ประถมศกึ ษาปที ี่ 2 2
5
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 1 สำรวจส่งิ แวดล้อม 31
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 2 เรยี นรภู้ มู ิศาสตร์ 70
หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 3 การอยรู่ ่วมกนั อยา่ งมคี วามสุข 117
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 ชมุ ชนน่าอยู่ 169
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 5 รจู้ ักใชจ้ ่ายและรจู้ กั เกบ็ ออม 221
หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 6 การซื้อขายสนิ ค้าและบรกิ าร 274
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 7 เรามศี าสนา 370
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 8 มงุ่ หาความดี 439
หน่วยการเรียนรู้ท่ี 9 เราเปน็ ชาวพุทธ

หน้า | ๑

คำอธิบายรายวิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 2 ปีการศึกษา 2564
รหสั วชิ า ส 21101 เวลา 80 ชัว่ โมง/ปี

ศึกษาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ระบุสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้น ซึ่งปรากฏ

ระหว่างบ้านกับโรงเรียน ระบุตำแหน่งและลักษณะทางกายภาพของสิ่งต่าง ๆ ที่ปรากฏในลูกโลก แผนผัง แผนท่ี

และรูปถ่าย อธิบายความสำคัญของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้น จำแนก และใช้

ทรัพยากรธรรมชาติ ที่ใช้แล้วไม่หมดไป ที่ใช้แล้วหมดไป และสร้างทดแทนขึ้นใหม่ได้อย่างคุ้มค่า มีส่วนร่วมในการ

จัดการสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน สังเกต และแสดงความสัมพันธ์ระหว่างโลก ดวงอาทิตย์ และดวงจันทร์ ที่ทำให้เกิด

ปรากฏการณ์ อธบิ ายความสัมพนั ธ์ระหวา่ งฤดกู าลกบั การดำเนนิ ชวี ติ ของมนุษย์

ศึกษาการปฏิบัติตนตามข้อตกลง กติกา กฎ ระเบียบ และหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติในชีวิตประจำวัน ปฏิบัติตน

ตามมารยาทไทย แสดงพฤติกรรมในการยอมรับความคิด ความเช่ือ และการปฏบิ ตั ขิ องบคุ คลอ่ืน ทีแ่ ตกตา่ งกันโดย

ปราศจากอคติ เคารพในสิทธิและเสรีภาพของตนเองและผู้อื่น อธิบายความสัมพันธ์ของตนเอง และสมาชิกใน

ครอบครัวในฐานะเปน็ สว่ นหน่ึงของชมุ ชน ระบผุ ้มู ีบทบาท อำนาจ ในการตดั สนิ ใจในโรงเรยี น และชุมชน

ศึกษาการซ้อื ขายสนิ คา้ และบริการ ระบทุ รัพยากรที่นำมาผลิตสินค้าและบริการท่ีใช้ในชวี ิตประจำวัน บอก

ที่มาของรายได้และรายจ่ายของตนเองและครอบครัว บันทึกรายรับรายจ่ายของตนเอง สรุปผลดีของการใช้จ่ายที่

เหมาะสมกบั รายได้และการออม อธิบายการแลกเปล่ียนสนิ คา้ และบริการโดยวิธีตา่ ง ๆ บอกความสัมพันธ์ระหว่างผู้

ซ้อื และผขู้ าย

ศึกษาความสำคญั ของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถอื สรปุ พทุ ธประวตั ติ ้งั แตป่ ระสูติจนถึงการออก
ผนวช หรือประวัตศิ าสดาที่ตนนับถือตามที่กำหนด ชื่นชมและบอกแบบอย่างการดำเนินชีวิตและข้อคิดจากประวตั ิ
สาวก ชาดก เรื่องเล่าและศาสนิกชนตัวอย่างตามที่กำหนด บอกความหมายความสำคัญ และเคารพพระรัตนตรัย
ปฏิบตั ิตามหลักธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาทต่ี นนับถือตามท่กี ำหนด ชนื่ ชมการทำ
ความดขี องตนเอง บุคคลในครอบครัวและในโรงเรียนตามหลักศาสนา บอกชือ่ ศาสนา ศาสดา และความสำคัญของ
คมั ภีร์ของศาสนาทีต่ นนับถือและศาสนาอน่ื ๆ ปฏิบตั ติ นอยา่ งเหมาะสมตอ่ สาวกของศาสนาท่ีตนนับถือตามท่ีกำหนด
ไดถ้ กู ต้อง ปฏบิ ัตติ นในศาสนพิธพี ิธีกรรมและวันสำคญั ทางศาสนาตามทกี่ ำหนดไดถ้ ูกต้อง

โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Child-Centered) ผ่านกระบวนการ วิธีสอน

และเทคนิคที่เหมาะสมกับการเรียนรู้ในแต่ละสาระ อาทิ กระบวนการทางภูมิศาสตร์ การเรียนรู้แบบร่วมมือ

การเรียนรู้จากประสบการณ์ การระดมสมอง วิธีการทางประวัตศิ าสตร์ และพุทธวิธีสอน โดยเน้นการฝึกทกั ษะการ

คิด ทักษะในศตวรรษที่ 21 และทักษะพลเมือง เพื่อให้สามารถปรับตนเองกับบริบทสภาพแวดล้อม เป็นพลเมืองดี

มคี วามรับผิดชอบ มคี วามรู้ ทกั ษะ คุณธรรม และค่านยิ มที่เหมาะสม

หน้า | ๒

รหสั ตัวชว้ี ดั
ส 1.1 ป.2/1 ป.2/2 ป.2/3 ป.2/4 ป.2/5 ป.2/6 ป.2/7
ส 1.2 ป.2/1 ป.2/2
ส 2.1 ป.2/1 ป.2/2 ป.2/3 ป.2/4
ส 2.2 ป.2/1 ป.2/2
ส 3.1 ป.2/1 ป.2/2 ป.2/3 ป.2/4
ส 3.2 ป.2/1 ป.2/2
ส 5.1 ป.2/1 ป.2/2 ป.2/3
ส 5.2 ป.2/1 ป.2/2 ป.2/3 ป.2/4

รวมทัง้ หมด 28 ตวั ช้วี ดั

หนา้ | ๓

โครงสรา้ งรายวชิ าสังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 2

ลำดับ ชือ่ หน่วยการเรยี นรู้ มาตรฐานการ สาระการเรยี นรู้ เวลา น้ำหนกั จุดประสงค์การเรียนรู้
(ช่ัวโมง) คะแนน K P A
ท่ี เรยี นรู้/ตวั ชีว้ ัด

1 สำรวจส่ิงแวดลอ้ ม ส 5.1 ป.2/1 1. สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา 8 9 4 3 2

ส 5.2 2. ทรพั ยากรธรรมชาติ

ป.2/1,2,4 3. ผลกระทบของการ

เปล่ียนแปลงของ

ส่ิงแวดลอ้ ม

2 เรียนรภู้ ูมศิ าสตร์ ส 5.1 ป.2/2,3 1. ลกั ษณะทางกายภาพ 7 9 4 3 2

ส 5.2 ป.2/3 2. เครือ่ งมอื ทาง

ภูมิศาสตร์

3. ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ ง

โลก ดวงอาทติ ย์ และดวง

จนั ทร์

3 การอยู่รว่ มกันอยา่ ง ส 2.1 1. ขอ้ ตกลง กฎ ระเบียบ 8 8 3 3 2

มคี วามสุข ป.2/1,2,4 และหน้าที่ใน

ชวี ิตประจำวนั

2. เคารพในสิทธแิ ละ

เสรีภาพของผู้อ่นื

3. มารยาทไทย

4 ชุมชนน่าอยู่ ส 2.1 ป.2/3 1. การยอมรบั ความ 8 8 233

ส 2.2 ป.2/1,2 แตกต่างของบคุ คล

2. ความสัมพนั ธข์ อง

ครอบครัวกับชุมชน

3. บทบาทของผู้มอี ำนาจ

ตดั สินใจในโรงเรยี นและ

ชุมชน

5 รจู้ กั ใชจ้ า่ ยและรู้จกั ส 3.1 1. รายไดแ้ ละรายจา่ ยของ 7 8 3 3 2

เกบ็ ออม ป. 2/2,3,4 ตนเองและครอบครวั

2. บันทึกรายรับ-รายจ่าย

ของตนเอง

3. การออมเงิน

หน้า | ๔

ลำดบั ชือ่ หนว่ ยการเรียนรู้ มาตรฐานการ สาระการเรียนรู้ เวลา นำ้ หนัก จุดประสงค์การเรียนรู้
ท่ี เรียนรู/้ ตัวช้ีวัด (ช่วั โมง) คะแนน K P A
6 การซือ้ ขายสินคา้ ส 3.1 ป. 2/1 1. ทรพั ยากรท่นี ำมาผลติ
และบริการ ส 3.2 ป.2/1,2 สินคา้ และบริการ 8 8 332
2. การแลกเปลีย่ นสินค้า 14 6 2 2 2
และบริการ
3. ผ้ซู อื้ และผขู้ าย 9 8 242
7 เรามศี าสนา ส 1.1 1. ศาสนาในประเทศไทย 7 6 222
ป. 2/1,2,3,7 2. พระพทุ ธศาสนาเป็น
เอกลักษณข์ องชาตไิ ทย 70
3. พทุ ธประวตั ิ 30
4. ชาดก 100
5. ประวตั พิ ทุ ธสาวก
6. ชาวพทุ ธตวั อยา่ ง
8 มงุ่ หาความดี ส 1.1 1.พระรตั นตรัย
ป. 2/4,5,6 2. โอวาท 3
3. พทุ ธศาสนสุภาษิต
4. การบรหิ ารจิตและ
เจริญปัญญา
9 เราเป็นชาวพทุ ธ ส 1.2 1. หนา้ ที่ชาวพทุ ธ
ป. 2/1,2 2. มรรยาทชาวพทุ ธ
3. การเข้าร่วมกจิ กรรม
และพิธกี รรมทีเ่ กีย่ วเน่อื ง
กับวนั สำคัญทาง
พระพุทธศาสนา
ระหว่างปี
ปลายป/ี ปลายภาค
รวม

หมายเหตุ 1. การสอบใช้เวลารวม 4 ชัว่ โมง

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี ๑ หนา้ | ๕

ชื่อหน่วย สำรวจสง่ิ แวดลอ้ ม เวลา 8 ชั่วโมง
กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ระดบั ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 2

๑. ความเข้าใจที่คงทน
ลักษณะทางกายภาพของโลกมีความสัมพันธ์ต่อสรรพสิ่ง การเรียนรู้สิ่งแวดล้อมต้องมีการสำรวจ ค้นหา

วิเคราะห์ และสรุปข้อมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ใช้เครื่องมือ เช่น แผนที่ รูปภาพ รูปโลก เพื่อเข้าใจ
สิ่งแวดล้อม รวมไปถึงวิถีการดำเนินชวี ิตของมนุษย์ การเรียนรู้ในเรื่องนีท้ ำให้เกิดจิตสำนึก มีส่วนร่วมในการจดั การ

ทรัพยากรธรรมชาติที่มีสามารถจัดประเภทได้ 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดไป
ทใ่ี ช้แล้วหมดไป และสรา้ งทดแทนขนึ้ ใหม่เรยี นรู้ และพัฒนาการใชท้ รพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งยั่งยืน
๒. มาตรฐานการเรยี นร/ู้ ตัวชวี้ ดั

สาระที่ 5 ภูมศิ าสตร์
มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสมั พันธข์ องสรรพสงิ่ ซงึ่ มผี ลต่อกนั ใชแ้ ผนท่ี

และเครื่องมอื ทางภูมิศาสตรใ์ นการคน้ หา วิเคราะห์ และสรุปข้อมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิ
สารสนเทศอยา่ งมีประสทิ ธิภาพ

มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์

วถิ กี ารดำเนนิ ชีวติ มจี ติ สำนกึ และมีสว่ นร่วมในการจัดการทรัพยากรและสงิ่ แวดลอ้ มเพอื่ การพฒั นาทยี่ ่งั ยืน
ตวั ช้วี ดั

มฐ. ส 5.1 ป.2/1 ระบสุ ิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติและที่มนษุ ย์สร้างขนึ้ ซึง่ ปรากฏระหวา่ งบ้านกับโรงเรียน
มฐ. ส 5.2 ป.2/1 อธบิ ายความสำคญั ของสง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาตแิ ละที่มนุษย์สรา้ งข้นึ

ป.2/2 จำแนกและใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดไป ที่ใช้แล้วหมดไป และสร้าง

ทดแทนขึน้ ใหม่ได้อย่างคมุ้ คา่
๓. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด

ส่ิงแวดลอ้ มท่ีอยู่รอบตวั เรา มที งั้ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาตแิ ละท่ีมนุษย์สร้างข้ึน ลว้ นแตม่ ีความสำคัญต่อการ
ดำรงชีวิตของมนุษย์ รวมถึงทรัพยากรธรรมชาติ ที่มีคุณค่าและประโยชน์ต่อตัวเรา ดังนั้นเราจึงควรใช้
ทรพั ยากรธรรมชาติอยา่ งคมุ้ คา่ และร่วมกันรักษาส่งิ แวดลอ้ มดว้ ย

๔. สาระการเรียนรู้
4.1 ส่งิ แวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทมี่ นษุ ย์สร้างขึน้

4.2 ความสำคัญของสงิ่ แวดล้อมทางธรรมชาติและทีม่ นุษย์สร้างขนึ้
4.3 การจำแนกทรัพยากรธรรมชาตทิ ใ่ี ชแ้ ล้วไม่หมดไป ท่ใี ชแ้ ล้วหมดไป และสร้างทดแทนขน้ึ ใหม่
4.4 การใชท้ รพั ยากรธรรมชาติท่ีใช้แลว้ ไม่หมดไป ท่ใี ช้แลว้ หมดไป และสร้างทดแทนขนึ้ ใหม่ได้อยา่ งคุ้มค่า

๕. สมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รยี น
๕.๑ ความสามารถในการส่อื สาร

๕.๒ ความสามารถในการคดิ
๑) ทกั ษะการรวบรวมขอ้ มูล
๒) ทกั ษะการวิเคราะห์

๓) ทกั ษะการตคี วาม
๔) ทักษะการสรปุ ความ

หน้า | ๖

5) ทักษะการให้เหตผุ ล

6) ทักษะการสรุปลงความเหน็
7) ทกั ษะการประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้

๕.๓ ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ
๖. คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์

6.1 รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์
6.2 ซอื่ สตั ย์สุจริต
6.3 มีวินยั

6.4 ใฝ่เรียนรู้
6.5 อยู่อย่างพอเพียง

6.6 มงุ่ มั่นในการทำงาน
6.7 รักความเป็นไทย
6.8 มจี ติ สาธารณะ

๗. ชิน้ งาน/ภาระงาน (รวบยอด)
การสำรวจทรัพยากรธรรมชาติระหว่างทางจากบา้ นมาโรงเรยี น

๘. การวดั และการประเมินผล
๘.๑ การประเมินก่อนเรยี น
- ตรวจแบบทดสอบก่อนเรยี น หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 1 เร่อื ง สำรวจส่งิ แวดลอ้ ม

๘.๒ การประเมนิ ระหวา่ งการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้
1) ตรวจใบงานที่ 1 เร่ือง สำรวจส่งิ แวดล้อม

2) ตรวจใบงานที่ 2 ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ
3) ตรวจใบงานท่ี 3 การดรู ักษาสงิ่ แวดลอ้ มในโรงเรียน
4) ตรวจแบบบนั ทกึ การอ่าน

5) ประเมินการนำเสนอผลงาน
6) สงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล

7) สงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานกลุ่ม
8) สงั เกตคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
๘.๓ การประเมินหลงั เรียน

- ตรวจแบบทดสอบหลังเรยี น หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1 เรอื่ ง สำรวจสิ่งแวดล้อม
๘.๔ การประเมนิ ชิ้นงาน/ภาระงาน (รวบยอด)

- ตรวจแบบประเมินการสำรวจทรัพยากรธรรมชาตริ ะหวา่ งทางจากบ้านมาโรงเรียน

หนา้ | ๗

๙. กจิ กรรมการเรยี นรู้
- นักเรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี น หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 1

เรอ่ื งที่ 1 สงิ่ แวดลอ้ มรอบตัวเรา เวลา 3 ชั่วโมง

การออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning
ข้ันนำ

1. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จากนั้นให้นักเรียนแลกกันตรวจพร้อมบอกคะแนนเพื่อน
ให้ครูทราบ เพ่อื ทำการวางแผนการจดั การเรยี นร้ตู ่อไป

2. ครบู อกตวั ชีว้ ัดและเรือ่ งทจี่ ะเรยี นแกน่ ักเรียน

3. ครูให้นกั เรยี นอ่านคำถามพร้อมกนั และดูภาพหน้า 2 ประกอบ
4. ครสู ุม่ ให้นักเรียนตอบคำถามท่อี ่าน

5. ครูชีแ้ จงให้นักเรยี นทราบวา่ จะนำกระบวนการทางภมู ศิ าสตร์มาจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ในชว่ั โมงนี้

ขัน้ สอน

ขั้นที่ 1 การตง้ั คำถามเชงิ ภมู ิศาสตร์
1. ครูอธบิ ายวิธีการตงั้ คำถามเชงิ ภูมิศาสตรแ์ ก่นกั เรียนในเร่อื ง ส่งิ แวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทม่ี นุษย์สร้างข้ึน

ทปี่ รากฏระหวา่ งการเดนิ ทางไปโรงเรยี น
ตัวอยา่ งคำถามเชิงภูมศิ าสตร์
- ในระหวา่ งเดนิ ไปกลบั ระหว่างบ้านกบั โรงเรยี นนกั เรียนสังเกตเหน็ สิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาตอิ ะไรบ้าง

- ในระหว่างเดินไปกลับระหว่างบ้านกับโรงเรียนนักเรียนสังเกตเห็นสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างข้ึน
มอี ะไรบา้ ง

- ส่ิงแวดลอ้ มทางธรรมชาติทนี่ กั เรยี นสงั เกตเห็นใชป้ ระโยชน์อะไรได้บา้ ง
- สงิ่ แวดล้อมทีม่ นษุ ย์สรา้ งขน้ึ ทน่ี ักเรียนสงั เกตเหน็ ใช้ประโยชนอ์ ะไรไดบ้ ้าง
ขั้นท่ี 2 การรวบรวมข้อมูล

2. ครูใหน้ กั เรยี นแต่ละคนเขยี นชือ่ สงิ่ แวดล้อมที่ตนเองสงั เกตเหน็ ระหว่างทางไปกลับบ้านกับโรงเรียน โดยให้
เขียนจำแนกเป็นสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ 5 ประเภท และสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น 5 ประเภท

ลงในสมดุ
ข้นั ท่ี 3 การจดั การขอ้ มลู
3. ครูให้นักเรียนเลือกสิง่ แวดล้อมทางธรรมชาติ 1 ประเภท และที่มนุษย์สร้างขึ้น 1 ประเภท นำมาวาดรูป

ระบายสีใหส้ วยงาม และเขียนประเภทของส่ิงแวดล้อม
ขั้นท่ี 4 การวเิ คราะห์ขอ้ มูล

4. ครใู หน้ ักเรียนเขยี นความสำคญั และประโยชน์ของส่ิงแวดลอ้ ม ตามขอ้ 2 และ ข้อ 3
5. ครูอธิบายเพ่ิมเตมิ
6. ครูตรวจผลงานของนกั เรียน

ขั้นท่ี 5 การสรปุ เพอ่ื ตอบคำถาม
7. ให้นกั เรียนทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรยี นรทู้ ี่ 1 ก่อนการสรปุ เพ่อื ตอบคำถาม

8. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกันสรุปมโนทัศน์สำคัญของบทเรียน

หนา้ | ๘

มโนทัศน์สำคัญ : สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา โดยทั่วไปมีทั้งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ท่มี นุษยส์ ร้างข้นึ มีความสำคัญตอ่ การดำเนินชวี ติ ของมนุษย์

ขัน้ สรปุ
1. ครูมีรูปภาพส่ิงแวดลอ้ มให้นกั เรียนดู

2. ครูให้นักเรียนร่วมกันตอบว่ารูปภาพสิ่งแวดล้อมนั้นเป็นสิ่งแวดล้อมประเภทใดและมีประโยชน์
อย่างไร

3. ครแู ละนกั เรยี นร่วมกันสรปุ เน้ือหาอีกครง้ั

เร่อื งท่ี 2 ทรัพยากรธรรมชาติ เวลา 3 ช่ัวโมง

การออกแบบการจัดการเรยี นร้แู บบ Active Learning

ข้นั นำ

1. ครูนำภาพทรพั ยากรธรรมชาตใิ หน้ ักเรยี นดู

2. ครซู กั ถามนกั เรยี น

- นักเรยี นว่าเป็นทรัพยากรธรรมชาติประเภทใด

- มีความสำคญั และประโยชนอ์ ย่างไร

3. ครูพูดเชอ่ื มโยงเข้าสบู่ ทเรยี น เร่ือง ทรัพยากรธรรมชาติ

ขั้นสอน
ขั้นที่ 1 การตงั้ คำถามเชงิ ภมู ิศาสตร์

1. ครูให้นักเรียนช่วยกันบอกความหมายของทรพั ยากรธรรมชาติ และช่วยกนั ต้งั คำถามเชงิ ภมู ศิ าสตร์
ตวั อย่างคำถามเชงิ ภมู ิศาสตร์

- ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ใี่ ช้แล้วไมห่ มดไปมอี ะไรบ้าง

- ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใ่ี ชแ้ ล้วหมดไปมีอะไรบา้ ง
- ทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีใช้แล้วสร้างทดแทนขน้ึ มาใหม่ไดม้ อี ะไรบ้าง

- ทรพั ยากรธรรมชาติแต่ละประเภทมคี วามสำคัญอยา่ งไรบ้าง
ขน้ั ท่ี 2 การรวบรวมขอ้ มลู
2. ครูแบง่ กลุ่มนกั เรียนตามความเหมาะสม

3. โดยให้แต่ละกลุ่มวาดภาพสิ่งแวดล้อม กลุ่มละ 1 ประเภทพร้อมระบายสีให้สวยงาม ลงในกระดาษ
ที่ครูเตรียมไว้ให้

ขัน้ ท่ี 3 การจัดการขอ้ มลู
4. เมื่อวาดภาพเสร็จแล้วให้ทุกกลุ่มออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียนตามหัวข้อที่ครูกำหนดให้ โดยสมาชิก
ทกุ คนในกลุ่มตอ้ งมสี ่วนร่วมในการนำเสนอ

- สง่ิ แวดล้อมที่นกั เรียนวาดคืออะไรและเป็นทรัพยากรธรรมชาติใช่หรอื ไม่
- สิง่ แวดล้อมน้มี ีประโยชน์ต่อการดำเนนิ ชวี ติ อย่างไร

- ตวั นกั เรียนเองสามารถดูแลรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ มนไี้ ด้อย่างไร
- ถ้าไมม่ สี ง่ิ แวดลอ้ มนก้ี ารดำเนินชีวิตของมนษุ ย์จะเป็นอย่างไร

หนา้ | ๙

ข้นั ที่ 4 การวิเคราะห์ขอ้ มลู

5. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ ชว่ ยกันวิเคราะหผ์ ลงานของกลุ่มตนเองตามคำถาม ขอ้ 4
6. นกั เรียนทกุ คนช่วยกนั วเิ คราะหต์ าม

ขน้ั ที่ 5 การสรุปเพอ่ื ตอบคำถาม
7. ครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั สรปุ กจิ กรรม

8. ครใู หน้ กั เรียนชว่ ยกนั ตอบคำถามหลัก
คำถามหลัก : การใช้ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ห้คุ้มค่ามีลักษณะอยา่ งไร

9. ครูและนักเรยี นร่วมกนั สรปุ มโนทศั นส์ ำคญั ของบทเรียน

มโนทัศน์สำคัญ : ทรัพยากรธรรมชาติมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ดังนั้นมนุษย์ต้องใช้
ทรัพยากรธรรมชาตทิ ุกประเภทอยา่ งคมุ้ คา่ เนอื่ งจากทรัพยากรมีอยูอ่ ยา่ งจำกัด

ขั้นสรุป
1. ครูให้นกั เรียนทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรียนรทู้ ่ี 2
2. นักเรียนทำแบบฝกึ เสรมิ ทักษะ เรอ่ื ง ประเภททรพั ยากรธรรมชาติ
3. ครูให้นักเรียนบันทึกสรุปลงในสมุด โดยอาจสรุปเป็นแบบเรียงความ หรือแผนที่ความคิด

หรอื ผงั มโนทศั นก์ ไ็ ด้

เร่อื งท่ี 3 ผลกระทบของการเปล่ยี นแปลงของส่งิ แวดล้อม เวลา 2 ชว่ั โมง

การออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning

ขั้นนำ

1. ครนู ำนักเรียนร้องเพลง “โรงเรียนของเรานา่ อยู่”

2. ครูซกั ถามนกั เรียนโดยถามให้เช่อื มโยงจากเพลงทรี่ อ้ ง เรอ่ื งส่งิ แวดล้อมของโรงเรียนท่ีน่าอยู่

- สง่ิ แวดลอ้ มในโรงเรียนมีอะไรบา้ ง

- สิง่ แวดลอ้ มแตล่ ะประเภทมกี ารเปล่ยี นแปลงอยา่ งไรบ้าง

3. ครูพดู เชอ่ื มโยงเข้าสูบ่ ทเรียน เรื่อง ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงของส่ิงแวดลอ้ ม

ขั้นสอน
ขั้นท่ี 1 การตัง้ คำถามเชงิ ภูมิศาสตร์

1. ครูใหน้ กั เรยี นช่วยกันตั้งคำถามเชิงภูมิศาสตร์ โดยศึกษาจากหนงั สือเรียน หน้า 14 - 15
ตวั อยา่ งคำถามเชิงภูมศิ าสตร์

- สง่ิ แวดลอ้ มในโรงเรียนเปลย่ี นแปลงไปในทางท่ดี ีมีอะไรบ้าง
- ส่งิ แวดล้อมในโรงเรยี นเปลี่ยนแปลงไปในทางทไ่ี ม่ดอี ะไรบา้ ง
ขน้ั ท่ี 2 การรวบรวมขอ้ มลู

2. ครูแบง่ กลุ่มนักเรยี นตามความเหมาะสม
3. โดยให้แต่ละกลุ่มวาดภาพสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนที่มีการเปลี่ย นแปลง กลุ่มละ 1 ประเภท

พรอ้ มระบายสใี หส้ วยงาม ลงในกระดาษทคี่ รูเตรียมไวใ้ ห้

หนา้ | ๑๐

ข้ันที่ 3 การจัดการขอ้ มูล
4. เมื่อวาดภาพเสรจ็ แลว้ ใหร้ ะบุวา่ การเปล่ียนแปลงของส่งิ แวดล้อมเปน็ ไปในทางที่ดหี รอื ไมด่ ีอยา่ งไร
5. จากนน้ั ให้ทุกกลมุ่ ออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียนถงึ การเปลีย่ นแปลงของสิ่งแวดลอ้ ม
ขนั้ ที่ 4 การวเิ คราะหข์ ้อมลู
6. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์ถึงสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงนน้ั
7. นักเรยี นวเิ คราะห์ต่อว่าถ้าส่งิ แวดลอ้ มเปล่ียนแปลงไปในทางทีไ่ ม่ดี นักเรยี นจะมีแนวทางรักษาสิ่งแวดล้อม
นัน้ อย่างไร
ข้ันท่ี 5 การสรุปเพื่อตอบคำถาม
8. ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั สรปุ กจิ กรรม
9. ครูใหน้ ักเรียนชว่ ยกนั ตอบคำถามหลัก โดยศกึ ษาจากหนังสอื เรียน หน้า 17 - 18

คำถามหลกั : นักเรียนมสี ว่ นร่วมในการจดั การสง่ิ แวดล้อมในโรงเรยี นได้อย่างไร
10. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกันสรปุ มโนทัศนส์ ำคญั ของบทเรียน
มโนทัศน์สำคัญ : เราเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้สิง่ แวดล้อมในโรงเรียนเกดิ เปลี่ยนแปลง ดังนั้นการมีส่วนรว่ มใน
การจัดการส่งิ แวดลอ้ มในโรงเรยี นจงึ ถอื เป็นหน้าท่ีของทุกคน

ขัน้ สรุป
1. ครูให้นักเรยี นทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรียนรู้ที่ 3
2. นกั เรียนทำแบบฝกึ เสรมิ ทกั ษะท่ี 3 เรอื่ ง การดูแลรักษาส่งิ แวดลอ้ มในโรงเรยี น
3. ครูใหน้ กั เรยี นทำแบบทดสอบหลงั เรยี น

๑๐. สื่อ/แหลง่ การเรยี นรู้
๑๐.๑ ส่อื การเรยี นรู้
1) หนงั สอื เรียน สงั คมศกึ ษาศาสนา และวัฒนธรรม ป.2
2) การสำรวจและจำแนกส่งิ แวดล้อมรอบตัว
3) จำแนกประเภทของทรพั ยากรธรรมชาติ
4) ผลจากการทำกิจกรรมตรวจสอบการเรยี นรูท้ ่ี 1, 2 และ 3
5) การบนั ทกึ และสรุปผลการจัดกิจกรรม “การสำรวจสิ่งแวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติ”
๑๐.๒ แหล่งการเรยี นรู้
1) หอ้ งสมุด
2) แหล่งขอ้ มลู สารสนเทศ

หนา้ | ๑๑

การประเมนิ ชน้ิ งาน/ภาระงาน (รวบยอด)

การให้คะแนน/ระดบั คะแนน

ปรับปรุง (1) พอใช้ (2) ดี (3) ดีมาก (4)

ผลงานมีข้อมูลไม่ถกู ต้อง ผลงานมขี อ้ มลู แต่ยงั ไม่ ผลงานมีความถกู ตอ้ ง ผลงานมีความถกู ตอ้ ง
ตามจุดประสงค์ของ ครบถ้วนสมบรู ณต์ าม
กจิ กรรมขาดความคิด จดุ ประสงค์ของกจิ กรรม สมบูรณ์พอสมควรตาม ชดั เจนครบถ้วนสมบูรณ์
สรา้ งสรรค์ ไม่มี ผลงานมีความคิด
ภาพประกอบ สรา้ งสรรค์เลก็ นอ้ ย มี จดุ ประสงคข์ องกิจกรรม ตามจุดประสงคข์ อง
ภาพประกอบ แต่ขาด
ความสอดคล้องกบั ข้อมูล ผลงานมคี วามคิด กจิ กรรม ผลงานมี

สร้างสรรค์ มี ความคดิ สรา้ งสรรค์ มี

ภาพประกอบ สวยงาม ภาพประกอบ สวยงาม

สอดคลอ้ งกับขอ้ มูลชัดเจน สอดคล้องกบั ขอ้ มูลชัดเจน

หนา้ | ๑๒

แบบทดสอบกอ่ นเรียน
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๑ เร่อื ง สำรวจส่ิงแวดล้อม

คำชี้แจง ใหน้ ักเรยี นเลอื กคำตอบที่ถกู ตอ้ งทส่ี ดุ เพยี งข้อเดยี ว ข. ส่งิ ท่ีมนษุ ยส์ ร้างขึน้
ง. ถูกทกุ ขอ้
1. ข้อใดหมายถงึ สิง่ แวดล้อม
ก. สิ่งทเ่ี กดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ ข. ทุ่งหญา้
ง. ตน้ ไม้
ค. สง่ิ มชี วี ิต
2. ข้อใดคอื ส่งิ แวดลอ้ มท่มี นุษย์สร้างขึ้น ข. ใช้ตามความต้องการ
ง. ใชแ้ บบสุรุ่ยสรุ า่ ย
ก. บา้ นเรือน
ข. ใช้เปน็ แหล่งเกบ็ หาอาหาร
ค. ลำคลอง ง. ถูกทกุ ขอ้
3. สง่ิ แวดลอ้ มที่อยรู่ อบตัวเราจะมีประโยชนเ์ มอ่ื เราใช้อย่างไร
ข. ป่าไม้
ก. ใชต้ ามใจตนเอง ง. นำ้
ค. ใช้อยา่ งระมัดระวงั
4. ทรพั ยากรธรรมชาติหมายถึงอะไร ข. ประโยชนใ์ ช้สอย
ง. ถูกทุกข้อ
ก. สง่ิ แวดลอ้ มท่ีเกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ
ข. สง่ิ แวดลอ้ มท่ีมนษุ ย์สร้างขนึ้ ข. ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ช้แลว้ หมดไป
ง. ไม่มขี ้อใดถกู
ค. สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาติทม่ี นษุ ย์นำมาใช้ประโยชน์
ง. สิ่งแวดล้อมทางวัตถุท่ีมนษุ ยน์ ำมาใช้ประโยชน์ ข. เม่อื ชำรดุ กไ็ ม่ใช้
5. ป่าไม้มีความสำคญั อยา่ งไร ง. ไม่ใช้เลยเพ่ือรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ มไวแ้ บบนน้ั

ก. นำมาสร้างบ้านเรอื น ข. ซกั ผ้าแล้วนำนำ้ ท้ิงลงแม่น้ำ
ค. ทำใหบ้ รรยากาศรม่ ร่นื ง. เด็ดดอกไมเ้ ล่นกับเพือ่ น

6. ขอ้ ใดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชแ้ ล้วไม่หมดไป
ก. แสงแดด
ค. ดิน

7. สิ่งแวดลอ้ มที่มนษุ ยส์ รา้ งข้นึ สร้างขนึ้ เพอ่ื ส่งิ ใด
ก. เพอ่ื อำนวยความสะดวก

ค. เพ่ือสนองความตอ้ งการ
8. น้ำมนั เชอื้ เพลงิ จัดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาตปิ ระเภทใด

ก. ทรัพยากรธรรมชาติใชแ้ ลว้ ไม่หมดไป

ค. ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ช้แลว้ สรา้ งทดแทนขึ้นมาใหมไ่ ด้
9. ขอ้ ใดเปน็ วธิ ีการดแู ลรกั ษาสง่ิ แวดล้อม

ก. ใช้ตามความพอใจ
ค. แจง้ ผู้ใหญเ่ มื่อพบสงิ่ ท่ีทำลายสงิ่ แวดลอ้ ม
10. ขอ้ ใดแสดงถงึ การรกั ษาสิ่งแวดล้อม

ก. เปิดไฟท้งิ ไว้เม่อื เลกิ ใช้
ค. ทิง้ ขยะลงถังขยะ

เฉลย 1. ง 2. ก 3. ค 4. ค 5. ง 6. ก 7. ง 8. ข 9. ค 10. ค

หนา้ | ๑๓

แบบทดสอบหลงั เรยี น
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑ เรอื่ ง สำรวจส่ิงแวดล้อม

คำชแี้ จง ใหน้ กั เรยี นเลอื กคำตอบท่ถี กู ตอ้ งทสี่ ุดเพียงขอ้ เดียว ข. ป่าไม้
ง. น้ำ
1. ขอ้ ใดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาติทีใ่ ช้แล้วไมห่ มดไป
ก. แสงแดด ข. ประโยชน์ใช้สอย
ง. ถกู ทุกข้อ
ค. ดนิ
2. ส่ิงแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขนึ้ สรา้ งข้ึนเพ่ือส่งิ ใด ข. ทรัพยากรธรรมชาติใชแ้ ลว้ หมดไป
ง. ไม่มขี ้อใดถูก
ก. เพอ่ื อำนวยความสะดวก
ข. เมือ่ ชำรุดก็ไม่ใช้
ค. เพอื่ สนองความต้องการ ง. ไมใ่ ช้เลยเพือ่ รกั ษาสง่ิ แวดลอ้ มไวแ้ บบนน้ั
3. นำ้ มันเชอ้ื เพลงิ จดั เปน็ ทรพั ยากรธรรมชาตปิ ระเภทใด
ข. ซักผ้าแล้วนำน้ำทง้ิ ลงแม่น้ำ
ก. ทรพั ยากรธรรมชาติใช้แลว้ ไมห่ มดไป ง. เดด็ ดอกไมเ้ ล่นกบั เพ่ือน
ค. ทรพั ยากรธรรมชาติใช้แล้วสร้างทดแทนข้ึนมาใหมไ่ ด้
4. ขอ้ ใดเป็นวิธีการดแู ลรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม ข. สงิ่ ท่ีมนุษย์สร้างขนึ้
ง. ถูกทกุ ข้อ
ก. ใชต้ ามความพอใจ
ค. แจ้งผู้ใหญ่เมอ่ื พบส่ิงท่ีทำลายส่งิ แวดลอ้ ม ข. ทุ่งหญ้า
ง. ตน้ ไม้
5. ขอ้ ใดแสดงถงึ การรกั ษาส่งิ แวดลอ้ ม
ก. เปิดไฟทิง้ ไว้เมอ่ื เลิกใช้ ข. ใช้ตามความต้องการ
ค. ทงิ้ ขยะลงถงั ขยะ ง. ใช้แบบสุรุย่ สุรา่ ย

6. ขอ้ ใดหมายถงึ สง่ิ แวดล้อม ข. ใช้เป็นแหล่งเก็บหาอาหาร
ก. ส่งิ ทเี่ กิดขน้ึ เองตามธรรมชาติ ง. ถกู ทุกขอ้

ค. สิง่ มชี วี ิต
7. ขอ้ ใดคือสง่ิ แวดลอ้ มทีม่ นษุ ย์สร้างขนึ้

ก. บ้านเรอื น

ค. ลำคลอง
8. สง่ิ แวดลอ้ มท่ีอยรู่ อบตวั เราจะมีประโยชนเ์ มอื่ เราใชอ้ ยา่ งไร

ก. ใช้ตามใจตนเอง
ค. ใชอ้ ย่างระมัดระวงั
9. ทรพั ยากรธรรมชาติหมายถึงอะไร

ก. สิ่งแวดลอ้ มท่ีเกดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ
ข. ส่ิงแวดล้อมท่มี นษุ ยส์ ร้างขนึ้

ค. สง่ิ แวดล้อมทางธรรมชาติท่มี นุษย์นำมาใช้ประโยชน์
ง. ส่ิงแวดลอ้ มทางวัตถุทมี่ นษุ ยน์ ำมาใชป้ ระโยชน์
10. ป่าไมม้ ีความสำคญั อย่างไร

ก. นำมาสรา้ งบา้ นเรอื น
ค. ทำใหบ้ รรยากาศรม่ ร่ืน

เฉลย 1. ก 2. ง 3. ข 4. ค 5. ค 6. ง 7. ก 8. ค 9. ค 10. ง

หน้า | ๑๔

แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 1

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๑ สำรวจสิ่งแวดลอ้ ม สาระภูมศิ าสตร์

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ระดบั ช้ันประถมศึกษาปีที่ 2

เร่ือง สง่ิ แวดลอ้ มรอบตวั เรา เวลา 3 ชัว่ โมง

ชอื่ ผสู้ อน นางสาวณัฐสุดา ศลิ ารกั ษ์ วันท…่ี ……..เดือน……………..พ.ศ……….

มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกัน

ใชแ้ ผนทแี่ ละเคร่อื งมอื ทางภมู ิศาสตรใ์ นการคน้ หา วเิ คราะห์ และสรุปข้อมลู ตามกระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ตลอดจน
ใชภ้ มู ิสารสนเทศอย่างมีประสิทธภิ าพ

ตัวชี้วดั ขอ้ 1 ระบสุ งิ่ แวดล้อมทางธรรมชาติและทม่ี นษุ ย์สร้างขน้ึ ซง่ึ ปรากฏระหว่างบ้านกับโรงเรยี น
มาตรฐาน ส 5.2 เขา้ ใจปฏสิ มั พนั ธ์ระหว่างมนุษย์กบั สงิ่ แวดล้อมทางกายภาพที่กอ่ ให้เกิดการสร้างสรรค์วิถี
การดำเนนิ ชวี ติ มจี ิตสำนกึ และมสี ่วนรว่ มในการจัดการทรพั ยากรและสง่ิ แวดล้อม เพอ่ื การพัฒนาที่ย่ังยนื

ตวั ชี้วดั ขอ้ 1 อธิบายความสำคญั ของส่ิงแวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทม่ี นษุ ย์สรา้ งข้ึน
สาระสำคัญ

สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา โดยทั่วไปมีทั้งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น
มีความสำคัญตอ่ การดำเนินชีวติ ของมนษุ ย์
สมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รยี น

1. ความสามารถในการส่อื สาร
2. ความสามารถในการคิด

1) ทักษะการวิเคราะห์
2) ทักษะการเชื่อมโยง
3) ทกั ษะการใหเ้ หตผุ ล

3. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวติ
คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

1. รกั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์
2. ซ่ือสตั ย์สุจรติ
3. มวี นิ ยั

4. ใฝเ่ รียนรู้
5. อยู่อย่างพอเพียง

6. มุ่งมนั่ ในการทำงาน
7. รักความเปน็ ไทย
8. มีจิตสาธารณะ

จุดประสงค์การเรียนรู้
1. ระบสุ ่งิ แวดลอ้ มท่ปี รากฏระหวา่ งบา้ นกบั โรงเรยี นไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง

2. จำแนกสิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติและทมี่ นุษยส์ รา้ งขนึ้ ได้อยา่ งถกู ตอ้ ง

หน้า | ๑๕

สาระการเรียนรู้
1. ส่งิ แวดล้อมทปี่ รากฏระหว่างบ้านกับโรงเรียน
- สงิ่ แวดล้อมทางธรรมชาติ
- สง่ิ แวดล้อมท่ีมนุษย์สรา้ งขึน้

กจิ กรรมการเรียนรู้
- นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1

เรอื่ งที่ 1 สงิ่ แวดล้อมรอบตวั เรา เวลา 3 ชวั่ โมง

การออกแบบการจัดการเรียนรแู้ บบ Active Learning
ข้นั นำ

1. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จากนั้นให้นักเรียนแลกกันตรวจพร้อมบอกคะแนนเพื่อน

ให้ครทู ราบ เพื่อทำการวางแผนการจัดการเรยี นรู้ต่อไป
2. ครูบอกตัวช้ีวัดและเรือ่ งทีจ่ ะเรียนแก่นกั เรยี น

3. ครูให้นักเรียนอา่ นคำถามพร้อมกนั และดูภาพหนา้ 2 ประกอบ
4. ครูสุ่มใหน้ ักเรยี นตอบคำถามทอ่ี ่าน
5. ครูชแ้ี จงให้นกั เรียนทราบวา่ จะนำกระบวนการทางภูมศิ าสตรม์ าจัดกิจกรรมการเรยี นร้ใู นชวั่ โมงนี้

ข้ันสอน

ขัน้ ท่ี 1 การตงั้ คำถามเชิงภมู ศิ าสตร์
1. ครอู ธบิ ายวิธีการตัง้ คำถามเชิงภูมิศาสตรแ์ กน่ กั เรยี นในเรื่อง สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทมี่ นษุ ย์สร้างข้ึน
ท่ปี รากฏระหว่างการเดินทางไปโรงเรียน

ตัวอยา่ งคำถามเชงิ ภมู ิศาสตร์
- ในระหวา่ งเดนิ ไปกลับระหว่างบ้านกับโรงเรยี นนักเรียนสงั เกตเห็นส่ิงแวดล้อมทางธรรมชาติอะไรบา้ ง

- ในระหว่างเดินไปกลับระหว่างบ้านกับโรงเรียนนักเรียนสังเกตเห็นสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างข้ึน
มอี ะไรบา้ ง

- สง่ิ แวดล้อมทางธรรมชาตทิ ี่นักเรยี นสงั เกตเห็นใช้ประโยชนอ์ ะไรไดบ้ า้ ง

- สงิ่ แวดล้อมที่มนุษย์สรา้ งข้ึนทน่ี ักเรียนสงั เกตเห็นใชป้ ระโยชนอ์ ะไรไดบ้ ้าง
ขัน้ ที่ 2 การรวบรวมขอ้ มลู

2. ครูใหน้ ักเรยี นแตล่ ะคนเขยี นชือ่ สง่ิ แวดล้อมทตี่ นเองสังเกตเหน็ ระหวา่ งทางไปกลับบ้านกบั โรงเรียน โดยให้
เขียนจำแนกเป็นสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ 5 ประเภท และสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น 5 ประเภท
ลงในสมดุ

ขั้นที่ 3 การจัดการข้อมูล
3. ครูให้นักเรยี นเลือกสิง่ แวดล้อมทางธรรมชาติ 1 ประเภท และที่มนุษย์สร้างขึ้น 1 ประเภท นำมาวาดรูป

ระบายสีให้สวยงาม และเขยี นประเภทของส่ิงแวดล้อม
ขั้นที่ 4 การวิเคราะห์ขอ้ มูล
4. ครูให้นกั เรยี นเขยี นความสำคัญและประโยชนข์ องสิง่ แวดล้อม ตามข้อ 2 และ ขอ้ 3

5. ครอู ธิบายเพมิ่ เตมิ
6. ครตู รวจผลงานของนักเรยี น

หน้า | ๑๖

ข้นั ท่ี 5 การสรปุ เพือ่ ตอบคำถาม
7. ให้นกั เรียนทำกิจกรรมตรวจสอบการเรียนรทู้ ่ี 1 กอ่ นการสรุปเพ่ือตอบคำถาม
8. ครูและนกั เรียนรว่ มกนั สรปุ มโนทัศน์สำคัญของบทเรยี น

มโนทัศน์สำคัญ : สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา โดยทั่วไปมีทั้งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ทมี่ นษุ ย์สร้างขน้ึ มีความสำคัญตอ่ การดำเนนิ ชีวติ ของมนษุ ย์

ขั้นสรปุ
1. ครูมีรปู ภาพส่งิ แวดล้อมให้นกั เรียนดู
2. ครูให้นักเรียนร่วมกันตอบว่ารูปภาพสิ่งแวดล้อมนั้นเป็นสิ่งแวดล้อมประเภทใดและมีประโยชน์

อย่างไร
3. ครแู ละนักเรยี นร่วมกันสรปุ เน้ือหาอีกครงั้

สอ่ื /แหล่งเรียนรู้
สอ่ื การเรียนรู้
1) หนังสือเรยี น สังคมศกึ ษาศาสนา และวัฒนธรรม ป.2
2) แบบบนั ทกึ ความรู้ เรื่อง การสำรวจสงิ่ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
แหล่งการเรยี นรู้
1) หอ้ งสมุด
2) แหล่งขอ้ มูลสารสนเทศ
3) อนิ เทอร์เนต็

ภาระงาน/ช้ินงาน
1. จำแนกส่ิงแวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทีม่ นษุ ยส์ ร้างข้นึ
2. การบอกความสำคญั ของสิง่ แวดลอ้ มทางธรรมชาติและที่มนุษยส์ รา้ งข้ึน
3. ผลจากการทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรยี นรทู้ ี่ 1

การวัดประเมินผล
1. แบบทดสอบก่อนเรียนแบบเลือกตอบ จำนวน 10 ข้อ
2. สังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี นในการเขา้ ร่วมกิจกรรม
3. ตรวจผลงานจากภาระงาน
- สมุดบนั ทึกความรู้ เรอื่ ง การจำแนกประเภทของสิ่งแวดลอ้ ม
- แบบฝึกเสริมทกั ษะที่ 1 เร่อื ง สำรวจสิง่ แวดลอ้ ม
- กิจกรรมตรวจสอบการเรียนรทู้ ี่ 1

หน้า | ๑๗

บันทกึ หลงั การสอน
1. สิ่งที่พบจากการสอน

ดา้ นความรู้
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ด้านทกั ษะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ดา้ นเจตคติ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ปญั หาอปุ สรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. ข้อเสนอแนะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ่ื …………………………………………………….ผสู้ อน
(……………………………..…………………)

ความคิดเห็นของครูพีเ่ ล้ียง
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอื่ …………………………………………………….
(……………………………..…………………)

ความคดิ เห็นของผูบ้ ริหารสถานศกึ ษา
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงชือ่ …………………………………………………….ผ้บู ริหาร
(……………………………..…………………)

หน้า | ๑๘

แบบฝกึ เสรมิ ทกั ษะที่ 1 สำรวจสงิ่ แวดลอ้ ม

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 1 เรอ่ื ง สำรวจส่งิ แวดลอ้ ม
คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนชื่อสิ่งแวดล้อมที่ปรากฏระหว่างทางไปกลับบ้านกับโรงเรียนว่าสิ่งแวดล้อมใด

เป็นส่งิ แวดลอ้ มทางธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมทม่ี นุษย์สร้างขึน้ ประเภทละ 5 ตัวอยา่ ง พร้อมระบุความสำคัญและ

การใช้ประโยชน์

สง่ิ แวดลอ้ มท่มี นุษยส์ ร้างขึ้น สง่ิ แวดล้อมทางธรรมชาติ

ความสำคัญและการใชป้ ระโยชน์

ชือ่ ............................................................................................................ ชน้ั .................... เลขที.่ ..............

หนา้ | ๑๙

เฉลยแบบฝึกเสรมิ ทักษะท่ี 1 สำรวจสิง่ แวดล้อม

คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนชื่อสิ่งแวดล้อมที่ปรากฏระหว่างทางไปกลับบ้านกับโรงเรียนว่าสิ่งแวดล้อมใด
เปน็ ส่ิงแวดลอ้ มทางธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ มทีม่ นษุ ย์สร้างขนึ้ ประเภทละ 5 ตัวอยา่ ง พร้อมระบคุ วามสำคัญ และ
การใช้ประโยชน์

สิ่งแวดล้อมท่มี นษุ ย์สรา้ งขน้ึ สิง่ แวดล้อมทางธรรมชาติ

ความสำคญั และการใช้ประโยชน์
เฉลยแบบฝึกเสรมิ ทกั ษะท่ี 1 ขึ้นอยกู่ ับดลุ ยพนิ จิ ของครผู สู้ อน

หนา้ | ๒๐

แบบทดสอบกอ่ นเรียน
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๑ เร่อื ง สำรวจส่ิงแวดล้อม

คำชี้แจง ให้นักเรยี นเลอื กคำตอบที่ถกู ตอ้ งทส่ี ดุ เพยี งข้อเดยี ว ข. ส่งิ ท่ีมนษุ ยส์ ร้างขึน้
ง. ถูกทกุ ขอ้
1. ข้อใดหมายถงึ สิ่งแวดล้อม
ก. สิ่งท่ีเกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ ข. ทุ่งหญา้
ง. ตน้ ไม้
ค. สง่ิ มีชีวิต
2. ข้อใดคอื ส่งิ แวดลอ้ มท่มี นุษย์สร้างขึ้น ข. ใช้ตามความต้องการ
ง. ใชแ้ บบสุรยุ่ สรุ า่ ย
ก. บา้ นเรอื น
ข. ใช้เปน็ แหลง่ เกบ็ หาอาหาร
ค. ลำคลอง ง. ถูกทกุ ขอ้
3. สง่ิ แวดลอ้ มที่อยรู่ อบตัวเราจะมีประโยชนเ์ มอ่ื เราใช้อย่างไร
ข. ป่าไม้
ก. ใชต้ ามใจตนเอง ง. นำ้
ค. ใช้อย่างระมัดระวงั
4. ทรพั ยากรธรรมชาติหมายถึงอะไร ข. ประโยชนใ์ ช้สอย
ง. ถูกทุกข้อ
ก. สง่ิ แวดล้อมท่ีเกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ
ข. สง่ิ แวดลอ้ มท่ีมนษุ ย์สร้างขนึ้ ข. ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ช้แลว้ หมดไป
ง. ไม่มขี ้อใดถกู
ค. สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาติทม่ี นษุ ย์นำมาใช้ประโยชน์
ง. สิ่งแวดล้อมทางวัตถุท่ีมนษุ ยน์ ำมาใช้ประโยชน์ ข. เม่อื ชำรดุ กไ็ ม่ใช้
5. ป่าไม้มีความสำคญั อยา่ งไร ง. ไม่ใช้เลยเพ่ือรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ มไวแ้ บบนน้ั

ก. นำมาสร้างบ้านเรอื น ข. ซกั ผ้าแล้วนำนำ้ ท้ิงลงแม่น้ำ
ค. ทำใหบ้ รรยากาศรม่ ร่นื ง. เด็ดดอกไมเ้ ล่นกับเพือ่ น

6. ขอ้ ใดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชแ้ ล้วไม่หมดไป
ก. แสงแดด
ค. ดิน

7. สิ่งแวดลอ้ มที่มนษุ ยส์ รา้ งข้นึ สร้างขนึ้ เพอ่ื ส่งิ ใด
ก. เพอ่ื อำนวยความสะดวก

ค. เพ่ือสนองความตอ้ งการ
8. น้ำมนั เชอื้ เพลงิ จัดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาตปิ ระเภทใด

ก. ทรัพยากรธรรมชาติใชแ้ ลว้ ไม่หมดไป

ค. ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ช้แลว้ สรา้ งทดแทนขึ้นมาใหมไ่ ด้
9. ขอ้ ใดเปน็ วธิ ีการดแู ลรกั ษาสง่ิ แวดล้อม

ก. ใช้ตามความพอใจ
ค. แจง้ ผู้ใหญเ่ มื่อพบสงิ่ ท่ีทำลายสงิ่ แวดลอ้ ม
10. ขอ้ ใดแสดงถงึ การรกั ษาสิ่งแวดล้อม

ก. เปิดไฟท้งิ ไว้เม่อื เลกิ ใช้
ค. ทิง้ ขยะลงถังขยะ

เฉลย 1. ง 2. ก 3. ค 4. ค 5. ง 6. ก 7. ง 8. ข 9. ค 10. ค

หนา้ | ๒๑

แบบประเมนิ การนำเสนอผลงาน

คำชแี้ จง : ใหผ้ ู้สอนประเมินการนำเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการทก่ี ำหนด แลว้ ขีด ✓ ลงในช่องท่ตี รงกบั

ระดับคะแนน

ลำดบั ที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน
4321

1 ความถกู ตอ้ งของเนื้อหา
2 ความคดิ สรา้ งสรรค์
3 วิธกี ารนำเสนอผลงาน
4 การนำไปใชป้ ระโยชน์
5 การตรงต่อเวลา

รวม

ลงช่ือ.....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณฐั สดุ า ศิลารักษ์)
................/..................../.............

เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสมบรู ณช์ ัดเจน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมมีขอ้ บกพรอ่ งบางสว่ น
ให้ 2 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมมขี ้อบกพร่องเปน็ ส่วนใหญ่ ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรอื พฤติกรรมมีข้อบกพร่องมาก

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดีมาก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ต่ำกวา่ 10 ปรบั ปรงุ

หนา้ | ๒๒

แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบคุ คล
คำชี้แจง : ใหผ้ ้สู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงในชอ่ งทตี่ รงกับ

ระดับคะแนน

ลำดับ ช่ือ-สกลุ ความมี ความมี การรบั ฟงั การแสดง การตรงตอ่ รวม
ท่ี ของผรู้ บั การ วนิ ยั นำ้ ใจ เวลา 20
ความ ความ
ประเมนิ เอ้ือเฟอื้ คดิ เหน็ คดิ เหน็ คะแนน
เสียสละ

4321 4321 432 14321 4321

ลงชือ่ .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณฐั สุดา ศิลารกั ษ์)
................/..................../.............

เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอยา่ งสมำ่ เสมอ
ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยคร้งั ให้ 2 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบางคร้ัง ให้ 1 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมน้อยครั้ง

เกณฑก์ ารตัดสนิ คุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดมี าก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ต่ำกว่า 10 ปรับปรงุ

หนา้ | ๒๓

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่
คำช้ีแจง : ให้ผ้สู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงในชอ่ งทีต่ รงกบั

ระดบั คะแนน

การแสดง การ การทำงาน ความมี การมี

ความ ยอมรบั ตามท่ไี ด้รบั น้ำใจ ส่วนร่วมใน

ลำดบั ชอ่ื -สกลุ คดิ เห็น ฟงั คนอื่น มอบหมาย การ รวม
ปรับปรงุ 20
ท่ี ของผ้รู บั การประเมิน ผลงาน คะแนน

กลุ่ม

4321 4321 432 14321 4321

เกณฑ์การให้คะแนน ลงช่อื .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณัฐสุดา ศิลารกั ษ์)
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ................/..................../.............
ปฏิบัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยคร้ัง
ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมนอ้ ยครัง้ ให้ ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดมี าก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ตำ่ กวา่ 10 ปรับปรุง

หนา้ | ๒๔

แบบประเมินสมรรถนะท่สี ำคัญของผเู้ รยี น

ช่อื ..............................................................................ช้นั ..........................เลขที่...................

คำชีแ้ จง ให้ผูส้ อนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในชอ่ งท่ตี รงกบั
ระดับคะแนน

สมรรถนะท่ปี ระเมิน ระดับคะแนน
3 21
1. ความสามารถในการคดิ
1.1 มีความสามารถในการคิดวเิ คราะห์ เพื่อสรา้ งองค์ความรู้
1.2 มีความสามารถในการคิดวางแผนการทำงานอยา่ งเปน็ ระบบ
1.3 มคี วามสามารถในการสรุปความรู้

2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวติ
2.1 มคี วามสามารถทำงานและอยู่รว่ มกับผูอ้ นื่ ด้วยความสมั พันธอ์ นั ดี
2.2 มีความสามารถในการปฏบิ ัติงาน
2.3 มีวิธีแก้ไขความขดั แยง้ อย่างเหมาะสม

3. ความสามารถในการสอ่ื สาร
3.1 มีความสามารถในการรบั -สง่ สาร
3.2 การเลอื กใชเ้ ทคโนโลยดี ้านตา่ ง ๆ ในการสร้างสรรค์ช้ินงาน

4.ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี
4.1 ใชเ้ ทคโนโลยใี นการศึกษาค้นคว้า เพื่อการพฒั นาตนเอง และสังคม
ในด้านการเรียนรู้ การสือ่ สาร การทำงาน
4.2 การเลอื กใช้เทคโนโลยดี า้ นต่างๆ ในการสรา้ งสรรคช์ น้ิ งาน

เกณฑก์ ารให้คะแนน ลงช่อื ...................................ผ้ปู ระเมนิ
(นางสาวณฐั สุดา ศิลารักษ์)
เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ
............/.............../.............
ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ

๑๓-๑๕ ดีมาก

๙-๑๒ ดี

๑-๘ พอใช้

๐ ปรับปรุง

- พฤติกรรมท่ีปฏบิ ัติชดั เจนและสม่ำเสมอ ให้ ๓ คะแนน

- พฤติกรรมท่ีปฏิบัติชดั เจนและบ่อยคร้ัง ให้ ๒ คะแนน

- พฤติกรรมทป่ี ฏบิ ตั บิ างครั้ง ให้ ๑ คะแนน

หน้า | ๒๕

แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
คำชแี้ จง : ให้ ผสู้ อน สงั เกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงในชอ่ งที่ตรง

กบั ระดบั คะแนน

คุณลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
อนั พงึ ประสงค์ดา้ น 4321
1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยนื ตรงเมื่อได้ยนิ เพลงชาติ รอ้ งเพลงชาติได้ และอธิบาย
ความหมายของ เพลงชาติ
กษัตรยิ ์
1.2 ปฏิบตั ติ นตามสทิ ธิและหน้าทขี่ องนักเรยี น
2. ซ่อื สัตย์ สจุ รติ
1.3 ให้ความรว่ มมอื ร่วมใจ ในการทำงานกับสมาชิกในชนั้ เรยี น
3. มีวนิ ัย
รบั ผิดชอบ 1.4 เข้ารว่ มกิจกรรมที่สรา้ งความสามัคคี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์
ต่อโรงเรียนและชุมชน
4. ใฝ่เรียนรู้
1.5 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาทตี่ นนบั ถือ ปฏบิ ัตติ นตามหลักของ
5. อยูอ่ ยา่ ง ศาสนา
พอเพยี ง
1.6 เขา้ ร่วมกิจกรรมที่เกยี่ วกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ ต์ ามท่ีโรงเรียน
และชุมชนจดั ข้นึ

2.1 ให้ข้อมูลท่ีถูกตอ้ ง และเปน็ จริง

2.2 ปฏิบตั ใิ นสง่ิ ท่ีถกู ต้อง ละอาย และเกรงกลัวท่ีจะทำความผิด ทำ
ตามสญั ญาท่ีตนให้ไว้กบั เพ่ือน พอ่ แม่หรือผ้ปู กครอง และครู

2.3 ปฏบิ ัติตอ่ ผู้อื่นด้วยความซ่อื ตรง

3.1 ปฏบิ ตั ิตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บังคบั ของครอบครวั
และโรงเรียน มีความตรงตอ่ เวลาในการปฏิบตั กิ ิจกรรมต่างๆ
ในชวี ติ ประจำวนั

4.1 แสวงหาข้อมูลจากแหล่งการเรยี นร้ตู ่างๆ

4.2 มกี ารจดบันทกึ ความรูอ้ ยา่ งเป็นระบบ

4.3 สรปุ ความร้ไู ด้อย่างมีเหตุผล

5.1 ใชท้ รพั ยส์ นิ ของตนเอง เชน่ สง่ิ ของ เครือ่ งใช้ ฯลฯ อยา่ งประหยัด
คมุ้ คา่ และเกบ็ รักษาดูแลอย่างดี และใช้เวลาอยา่ งเหมาะสม

5.2 ใช้ทรพั ยากรของส่วนรวมอยา่ งประหยัด ค้มุ คา่ และเกบ็ รักษาดแู ล
อย่างดี

5.3 ปฏิบตั ิตนและตดั สนิ ใจด้วยความรอบคอบ มเี หตุผล
5.4 ไม่เอาเปรยี บผอู้ ่นื และไมท่ ำใหผ้ ู้อ่นื เดือดรอ้ น พรอ้ มให้อภยั เม่อื

ผู้อืน่ กระทำผดิ พลาด

หนา้ | ๒๖

คุณลกั ษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน
อนั พึงประสงคด์ ้าน 4321

5.5 วางแผนการเรียน การทำงานและการใชช้ วี ติ ประจำวันบนพน้ื ฐาน
ของความรู้ ข้อมลู ข่าวสาร

5.6 รู้เท่าทนั การเปลี่ยนแปลงทางสงั คม และสภาพแวดล้อม ยอมรับ
และปรับตวั อยรู่ ว่ มกับผอู้ น่ื ได้อย่างมคี วามสุข

6. มุ่งม่ันในการ 6.1 มคี วามตงั้ ใจและพยายามในการทำงานที่ไดร้ บั มอบหมาย
ทำงาน 6.2 มคี วามอดทนและไม่ท้อแท้ต่ออุปสรรคเพ่ือใหง้ านสำเร็จ

7. รกั ความเปน็ ไทย 7.1 มจี ิตสำนึกในการอนรุ ักษว์ ัฒนธรรมและภูมิปญั ญาไทย

7.2 เห็นคณุ ค่าและปฏบิ ัตติ นตามวฒั นธรรมไทย

8. มจี ติ สาธารณะ 8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผปู้ กครอง และครูทำงาน

8.2 อาสาทำงาน ช่วยคิด ชว่ ยทำ และแบ่งปนั สิ่งของใหผ้ ู้อ่นื

8.3 รู้จักดูแล รักษาทรัพย์สมบัติและสง่ิ แวดลอ้ มของห้องเรียน
โรงเรียน ชมุ ชน

8.4 เขา้ รว่ มกิจกรรมเพื่อสงั คมและสาธารณประโยชน์ของโรงเรียน

ลงชอ่ื .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณัฐสุดา ศิลารกั ษ์)
................/..................../.............

เกณฑ์การให้คะแนน

ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมอยา่ งสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครั้ง ให้ 3 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมนอ้ ยคร้งั ให้ 1 คะแนน

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ

191 - 108 ดมี าก

73 - 90 ดี

54 - 72 พอใช้

ตำ่ กว่า 54 ปรบั ปรุง

หน้า | ๒๗

แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 2

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ ๑ สำรวจส่ิงแวดลอ้ ม สาระภูมศิ าสตร์

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดบั ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2

เรอื่ ง ทรัพยากรธรรมชาติ เวลา 3 ชัว่ โมง

ช่ือผ้สู อน นางสาวณฐั สุดา ศลิ ารักษ์ วนั ท…ี่ ……..เดือน……………..พ.ศ……….

มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส 5.2 เขา้ ใจปฏิสัมพันธร์ ะหว่างมนษุ ยก์ ับสง่ิ แวดลอ้ มทางกายภาพที่ก่อใหเ้ กดิ การสร้างสรรคว์ ถิ ี

การดำเนนิ ชวี ิต มีจติ สำนึก และมีสว่ นรว่ มในการจัดการทรพั ยากรและส่งิ แวดลอ้ มเพื่อการพัฒนาที่ยัง่ ยืน
ตวั ช้วี ัดขอ้ 1 จำแนกและใช้ทรัพยากรธรรมชาติ ท่ีใช้แล้วไม่หมดไป ที่ใชแ้ ลว้ หมดไป และสรา้ งทดแทนข้ึน

ใหมไ่ ดอ้ ย่างค้มุ ค่า
สาระสำคัญ

ทรัพยากรธรรมชาติมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ดังนั้นมนุษย์ต้องใช้ทรัพยากรธรรมชาติ

ทุกประเภทอย่างคุ้มค่า เน่ืองจากทรพั ยากรมอี ย่อู ย่างจำกดั
สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น

1. ความสามารถในการส่อื สาร
2. ความสามารถในการคิด

1) ทกั ษะการวเิ คราะห์

2) ทกั ษะการเชื่อมโยง
3) ทักษะการให้เหตุผล

3. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต
คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์

1. รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์

2. ซ่อื สตั ยส์ จุ รติ
3. มวี นิ ยั

4. ใฝเ่ รียนรู้
5. อยู่อย่างพอเพียง
6. มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

7. รกั ความเป็นไทย
8. มจี ิตสาธารณะ

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
1. เขา้ ใจความหมายและความสำคญั ของทรัพยากรธรรมชาติไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง
2. จำแนกประเภทของทรัพยากรธรรมชาติได้อย่างถูกต้อง

3. ใชท้ รัพยากรธรรมชาตอิ ยา่ งคุ้มคา่
สาระการเรยี นรู้

1. ความหมายและความสำคัญของทรพั ยากรธรรมชาติ
2. ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ

- ทรัพยากรธรรมชาตทิ ีใ่ ชแ้ ล้วไม่หมดไป

หน้า | ๒๘

- ทรพั ยากรธรรมชาติท่ีใชแ้ ลว้ หมดไป
- ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใ่ี ชแ้ ล้วสร้างทดแทนขึ้นมาใหมไ่ ด้
3. การใช้ทรพั ยากรธรรมชาติอยา่ งค้มุ คา่
กิจกรรมการเรียนรู้

เร่อื งที่ 2 ทรัพยากรธรรมชาติ เวลา 3 ช่วั โมง

การออกแบบการจัดการเรยี นรแู้ บบ Active Learning
ข้ันนำ

1. ครนู ำภาพทรัพยากรธรรมชาติให้นักเรยี นดู

2. ครูซกั ถามนกั เรียน
- นกั เรยี นว่าเปน็ ทรพั ยากรธรรมชาติประเภทใด

- มคี วามสำคญั และประโยชน์อยา่ งไร
3. ครูพูดเช่ือมโยงเข้าสู่บทเรยี น เรื่อง ทรพั ยากรธรรมชาติ

ข้นั สอน
ขั้นที่ 1 การตงั้ คำถามเชงิ ภูมศิ าสตร์

1. ครูให้นักเรียนชว่ ยกันบอกความหมายของทรพั ยากรธรรมชาติ และชว่ ยกนั ตั้งคำถามเชิงภมู ิศาสตร์
ตัวอยา่ งคำถามเชงิ ภมู ิศาสตร์

- ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดไปมอี ะไรบา้ ง

- ทรัพยากรธรรมชาติที่ใชแ้ ลว้ หมดไปมีอะไรบ้าง
- ทรพั ยากรธรรมชาติที่ใช้แลว้ สรา้ งทดแทนขึ้นมาใหม่ไดม้ อี ะไรบา้ ง

- ทรัพยากรธรรมชาติแต่ละประเภทมคี วามสำคัญอย่างไรบา้ ง
ขน้ั ท่ี 2 การรวบรวมข้อมูล
2. ครูแบ่งกลุ่มนักเรยี นตามความเหมาะสม

3. โดยให้แต่ละกลุ่มวาดภาพสิ่งแวดล้อม กลุ่มละ 1 ประเภทพร้อมระบายสีให้สวยงาม ลงในกระดาษ
ที่ครเู ตรียมไว้ให้

ขนั้ ท่ี 3 การจัดการขอ้ มลู
4. เมื่อวาดภาพเสร็จแล้วให้ทุกกลุ่มออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียนตามหัวข้อที่ครูกำหนดให้ โดยสมาชิก
ทกุ คนในกลมุ่ ตอ้ งมีส่วนร่วมในการนำเสนอ

- สิ่งแวดล้อมทน่ี กั เรียนวาดคืออะไรและเปน็ ทรัพยากรธรรมชาติใช่หรือไม่
- สง่ิ แวดล้อมน้ีมีประโยชน์ต่อการดำเนนิ ชวี ติ อยา่ งไร

- ตวั นกั เรยี นเองสามารถดแู ลรกั ษาสงิ่ แวดล้อมนไ้ี ดอ้ ย่างไร
- ถ้าไมม่ สี ง่ิ แวดล้อมนี้การดำเนินชีวิตของมนุษยจ์ ะเป็นอยา่ งไร

ข้นั ที่ 4 การวเิ คราะห์ขอ้ มูล
5. นกั เรียนแต่ละกลุ่มชว่ ยกันวเิ คราะห์ผลงานของกลมุ่ ตนเองตามคำถาม ขอ้ 4

6. นักเรยี นทกุ คนชว่ ยกันวิเคราะหต์ าม

หน้า | ๒๙

ข้ันที่ 5 การสรปุ เพ่ือตอบคำถาม
7. ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั สรปุ กจิ กรรม
8. ครใู หน้ กั เรยี นชว่ ยกันตอบคำถามหลกั

คำถามหลัก : การใช้ทรัพยากรธรรมชาตใิ ห้คมุ้ ค่ามีลักษณะอย่างไร
9. ครูและนักเรยี นรว่ มกนั สรปุ มโนทัศนส์ ำคัญของบทเรียน
มโนทัศน์สำคัญ : ทรัพยากรธรรมชาติมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ดังนั้นมนุษย์ต้องใช้
ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ุกประเภทอยา่ งคุ้มค่า เนอ่ื งจากทรัพยากรมีอย่อู ย่างจำกัด

ข้นั สรปุ
1. ครูให้นักเรยี นทำกิจกรรมตรวจสอบการเรียนรทู้ ี่ 2
2. นกั เรียนทำแบบฝกึ เสริมทักษะ เรอ่ื ง ประเภททรัพยากรธรรมชาติ
3. ครูให้นักเรียนบันทึกสรุปลงในสมุด โดยอาจสรุปเป็นแบบเรียงความ หรือแผนที่ความคิด

หรอื ผงั มโนทัศน์กไ็ ด้

สื่อ/แหล่งเรยี นรู้
สื่อการเรยี นรู้
1) หนงั สือเรียน สงั คมศกึ ษาศาสนา และวัฒนธรรม ป.2
2) แบบฝกึ เสริมทกั ษะท่ี 2 เรอื่ ง ประเภทของทรพั ยากรธรรมชาติ
แหล่งการเรียนรู้
1) หอ้ งสมุด
2) แหล่งขอ้ มูลสารสนเทศ
3) อนิ เทอรเ์ นต็

ภาระงาน/ชนิ้ งาน
1. แบบฝึกเสริมทกั ษะที่ 2 เรื่อง ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ
2. กจิ กรรมกลุ่ม “การสำรวจสิ่งแวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ”
3. ผลจากการทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรยี นร้ทู ่ี 2

การวดั ประเมนิ ผล
1. แบบทดสอบก่อนเรียนแบบเลอื กตอบ จำนวน 10 ข้อ
2. สงั เกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี นในการเข้ารว่ มกจิ กรรม
3. ตรวจผลงานจากภาระงาน
- สมดุ บันทกึ การสรุปผลการเรียนรู้
- แบบฝึกเสริมทักษะท่ี 2 เร่อื ง ประเภททรพั ยากรธรรมชาติ
- กิจกรรมตรวจสอบการเรียนรูท้ ี่ 2
- กิจกรรม “สำรวจส่งิ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติ”

หน้า | ๓๐

บันทกึ หลงั การสอน
1. สิ่งที่พบจากการสอน

ดา้ นความรู้
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ด้านทกั ษะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ดา้ นเจตคติ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ปญั หาอปุ สรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. ข้อเสนอแนะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ่ื …………………………………………………….ผสู้ อน
(……………………………..…………………)

ความคิดเห็นของครูพีเ่ ล้ียง
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอื่ …………………………………………………….
(……………………………..…………………)

ความคดิ เห็นของผูบ้ ริหารสถานศกึ ษา
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงชือ่ …………………………………………………….ผ้บู ริหาร
(……………………………..…………………)

หน้า | ๓๑

แบบฝึกเสริมทกั ษะท่ี 2 ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 1 เรอ่ื ง สำรวจสิ่งแวดล้อม

คำช้ีแจง จงวาดรปู ภาพหนา้ ขอ้ ความตอ่ ไปนี้เติมลงใน ใหต้ รงกับประเภทของทรัพยากรธรรมชาติให้
ถูกตอ้ ง

ทรพั ยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ
ท่ีใชแ้ ลว้ ไมห่ มดไป ทใี่ ชแ้ ลว้ หมดไป

ทรพั ยากรธรรมชาติ
ที่ใชแ้ ลว้ สร้างทดแทน

ขน้ึ มาใหม่ได้

ชอ่ื ............................................................................................................ ช้นั .................... เลขท.ี่ ..............

หน้า | ๓๒

เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะที่ 2 ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ

คำชีแ้ จง จงวาดรปู ภาพหนา้ ข้อความตอ่ ไปนเ้ี ติมลงใน ใหต้ รงกับประเภทของทรพั ยากรธรรมชาติให้
ถูกต้อง

ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ
ทใ่ี ชแ้ ลว้ ไม่หมดไป ท่ใี ช้แล้วหมดไป

ทรพั ยากรธรรมชาติ
ทใ่ี ช้แลว้ สร้างทดแทน

ขึ้นมาใหม่ได้

หนา้ | ๓๓

แบบประเมนิ การนำเสนอผลงาน

คำชแี้ จง : ใหผ้ ู้สอนประเมินการนำเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการทก่ี ำหนด แลว้ ขีด ✓ ลงในช่องท่ตี รงกบั

ระดับคะแนน

ลำดบั ที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน
4321

1 ความถกู ตอ้ งของเนื้อหา
2 ความคดิ สรา้ งสรรค์
3 วิธกี ารนำเสนอผลงาน
4 การนำไปใชป้ ระโยชน์
5 การตรงต่อเวลา

รวม

ลงช่ือ.....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณฐั สดุ า ศิลารักษ์)
................/..................../.............

เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสมบรู ณช์ ัดเจน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมมีขอ้ บกพรอ่ งบางสว่ น
ให้ 2 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมมขี ้อบกพร่องเปน็ ส่วนใหญ่ ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรอื พฤติกรรมมีข้อบกพร่องมาก

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดีมาก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ต่ำกวา่ 10 ปรบั ปรงุ

หนา้ | ๓๔

แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบคุ คล
คำชี้แจง : ใหผ้ ้สู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงในชอ่ งทตี่ รงกับ

ระดับคะแนน

ลำดับ ช่ือ-สกลุ ความมี ความมี การรบั ฟงั การแสดง การตรงตอ่ รวม
ท่ี ของผรู้ บั การ วนิ ยั นำ้ ใจ เวลา 20
ความ ความ
ประเมนิ เอ้ือเฟอื้ คดิ เหน็ คดิ เหน็ คะแนน
เสียสละ

4321 4321 432 14321 4321

ลงชือ่ .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณฐั สุดา ศิลารกั ษ์)
................/..................../.............

เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอยา่ งสมำ่ เสมอ
ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยคร้งั ให้ 2 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบางคร้ัง ให้ 1 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมน้อยครั้ง

เกณฑก์ ารตัดสนิ คุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดมี าก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ต่ำกว่า 10 ปรับปรงุ

หนา้ | ๓๕

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่
คำช้ีแจง : ให้ผ้สู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงในชอ่ งทีต่ รงกบั

ระดบั คะแนน

การแสดง การ การทำงาน ความมี การมี

ความ ยอมรบั ฟงั ตามท่ไี ด้รบั น้ำใจ ส่วนร่วมใน

ลำดบั ชอ่ื -สกลุ คิดเห็น คนอน่ื มอบหมาย การ รวม
ปรับปรงุ 20
ท่ี ของผ้รู บั การประเมิน ผลงาน คะแนน

กลุ่ม

4321 4321 432 14321 4321

เกณฑ์การให้คะแนน ลงชอื่ .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณัฐสุดา ศิลารกั ษ์)
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมอย่างสมำ่ เสมอ ................/..................../.............
ปฏิบัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยครัง้
ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางครงั้ ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมนอ้ ยคร้ังให้ ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน

เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

18 - 20 ดมี าก

14 - 17 ดี

10 - 13 พอใช้

ต่ำกวา่ 10 ปรับปรุง

หนา้ | ๓๖

แบบประเมินสมรรถนะท่สี ำคัญของผเู้ รยี น

ช่อื ..............................................................................ช้นั ..........................เลขที่...................

คำชีแ้ จง ให้ผูส้ อนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในชอ่ งท่ตี รงกบั
ระดับคะแนน

สมรรถนะท่ปี ระเมิน ระดับคะแนน
3 21
1. ความสามารถในการคดิ
1.1 มีความสามารถในการคิดวเิ คราะห์ เพื่อสรา้ งองค์ความรู้
1.2 มีความสามารถในการคิดวางแผนการทำงานอยา่ งเปน็ ระบบ
1.3 มคี วามสามารถในการสรุปความรู้

2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวติ
2.1 มคี วามสามารถทำงานและอยู่รว่ มกับผูอ้ นื่ ด้วยความสมั พันธอ์ นั ดี
2.2 มีความสามารถในการปฏบิ ัติงาน
2.3 มีวิธีแก้ไขความขดั แยง้ อย่างเหมาะสม

3. ความสามารถในการสอ่ื สาร
3.1 มีความสามารถในการรบั -สง่ สาร
3.2 การเลอื กใชเ้ ทคโนโลยดี ้านตา่ ง ๆ ในการสร้างสรรค์ช้ินงาน

4.ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี
4.1 ใชเ้ ทคโนโลยใี นการศึกษาค้นคว้า เพื่อการพฒั นาตนเอง และสังคม
ในด้านการเรียนรู้ การสือ่ สาร การทำงาน
4.2 การเลอื กใช้เทคโนโลยดี า้ นต่างๆ ในการสรา้ งสรรคช์ น้ิ งาน

เกณฑก์ ารให้คะแนน ลงช่อื ...................................ผ้ปู ระเมนิ
(นางสาวณฐั สุดา ศิลารักษ์)
เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ
............/.............../.............
ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ

๑๓-๑๕ ดีมาก

๙-๑๒ ดี

๑-๘ พอใช้

๐ ปรับปรุง

- พฤติกรรมท่ีปฏบิ ัติชดั เจนและสม่ำเสมอ ให้ ๓ คะแนน

- พฤติกรรมท่ีปฏิบัติชดั เจนและบ่อยคร้ัง ให้ ๒ คะแนน

- พฤติกรรมทป่ี ฏบิ ตั บิ างครั้ง ให้ ๑ คะแนน

หน้า | ๓๗

แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
คำชแี้ จง : ให้ ผสู้ อน สงั เกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงในชอ่ งที่ตรง

กบั ระดบั คะแนน

คุณลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
อนั พงึ ประสงค์ดา้ น 4321
1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยนื ตรงเมื่อได้ยนิ เพลงชาติ รอ้ งเพลงชาติได้ และอธิบาย
ความหมายของ เพลงชาติ
กษัตรยิ ์
1.2 ปฏิบตั ติ นตามสทิ ธิและหน้าทขี่ องนักเรยี น
2. ซ่อื สัตย์ สจุ รติ
1.3 ให้ความรว่ มมอื ร่วมใจ ในการทำงานกับสมาชิกในชนั้ เรยี น
3. มีวนิ ัย
รบั ผิดชอบ 1.4 เข้ารว่ มกิจกรรมที่สรา้ งความสามัคคี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์
ต่อโรงเรียนและชุมชน
4. ใฝ่เรียนรู้
1.5 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาทตี่ นนบั ถือ ปฏบิ ัตติ นตามหลักของ
5. อยูอ่ ยา่ ง ศาสนา
พอเพยี ง
1.6 เขา้ ร่วมกิจกรรมที่เกยี่ วกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ ต์ ามท่ีโรงเรียน
และชุมชนจดั ข้นึ

2.1 ให้ข้อมูลท่ีถูกตอ้ ง และเปน็ จริง

2.2 ปฏิบตั ใิ นสง่ิ ท่ีถกู ต้อง ละอาย และเกรงกลัวท่ีจะทำความผิด ทำ
ตามสญั ญาท่ีตนให้ไว้กบั เพ่ือน พอ่ แม่หรือผ้ปู กครอง และครู

2.3 ปฏบิ ัติตอ่ ผู้อื่นด้วยความซ่อื ตรง

3.1 ปฏบิ ตั ิตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บังคบั ของครอบครวั
และโรงเรียน มีความตรงตอ่ เวลาในการปฏิบตั กิ ิจกรรมต่างๆ
ในชวี ติ ประจำวนั

4.1 แสวงหาข้อมูลจากแหล่งการเรยี นร้ตู ่างๆ

4.2 มกี ารจดบันทกึ ความรูอ้ ยา่ งเป็นระบบ

4.3 สรปุ ความร้ไู ด้อย่างมีเหตุผล

5.1 ใชท้ รพั ยส์ นิ ของตนเอง เชน่ สง่ิ ของ เครือ่ งใช้ ฯลฯ อยา่ งประหยัด
คมุ้ คา่ และเกบ็ รักษาดูแลอย่างดี และใช้เวลาอยา่ งเหมาะสม

5.2 ใช้ทรพั ยากรของส่วนรวมอยา่ งประหยัด ค้มุ คา่ และเกบ็ รักษาดแู ล
อย่างดี

5.3 ปฏิบตั ิตนและตดั สนิ ใจด้วยความรอบคอบ มเี หตุผล
5.4 ไม่เอาเปรยี บผอู้ ่นื และไมท่ ำใหผ้ ู้อ่นื เดือดรอ้ น พรอ้ มให้อภยั เม่อื

ผู้อืน่ กระทำผดิ พลาด

หนา้ | ๓๘

คุณลกั ษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน
อนั พึงประสงคด์ ้าน 4321

5.5 วางแผนการเรียน การทำงานและการใชช้ วี ติ ประจำวันบนพน้ื ฐาน
ของความรู้ ข้อมลู ข่าวสาร

5.6 รู้เท่าทนั การเปลี่ยนแปลงทางสงั คม และสภาพแวดล้อม ยอมรับ
และปรับตวั อยรู่ ว่ มกับผอู้ น่ื ได้อย่างมคี วามสุข

6. มุ่งม่ันในการ 6.1 มคี วามตงั้ ใจและพยายามในการทำงานที่ไดร้ บั มอบหมาย
ทำงาน 6.2 มคี วามอดทนและไม่ท้อแท้ต่ออุปสรรคเพ่ือใหง้ านสำเร็จ

7. รกั ความเปน็ ไทย 7.1 มจี ิตสำนึกในการอนรุ ักษว์ ัฒนธรรมและภูมิปญั ญาไทย

7.2 เห็นคณุ ค่าและปฏบิ ัตติ นตามวฒั นธรรมไทย

8. มจี ติ สาธารณะ 8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผปู้ กครอง และครูทำงาน

8.2 อาสาทำงาน ช่วยคิด ชว่ ยทำ และแบ่งปนั สิ่งของใหผ้ ู้อ่นื

8.3 รู้จักดูแล รักษาทรัพย์สมบัติและสง่ิ แวดลอ้ มของห้องเรียน
โรงเรียน ชมุ ชน

8.4 เขา้ รว่ มกิจกรรมเพื่อสงั คมและสาธารณประโยชน์ของโรงเรียน

ลงชอ่ื .....................................ผู้ประเมิน
(นางสาวณัฐสุดา ศิลารกั ษ์)
................/..................../.............

เกณฑ์การให้คะแนน

ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมอยา่ งสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครั้ง ให้ 3 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤติกรรมนอ้ ยคร้งั ให้ 1 คะแนน

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ

191 - 108 ดมี าก

73 - 90 ดี

54 - 72 พอใช้

ตำ่ กว่า 54 ปรบั ปรุง

หนา้ | 18

แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 3

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ ๑ สำรวจส่ิงแวดล้อม สาระภมู ิศาสตร์

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ระดับช้ันประถมศึกษาปที ี่ 2

เรื่อง ทรพั ยากรธรรมชาติ เวลา 3 ชัว่ โมง

ช่ือผสู้ อน นางสาวณฐั สดุ า ศิลารกั ษ์ วันที่………..เดือน……………..พ.ศ……….

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด
การสร้างสรรค์วิถีการดำเนินชีวิต มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อการ

พัฒนาท่ยี ั่งยนื
ตัวชี้วัดข้อ 4 มีสว่ นรว่ มในการจดั การสิ่งแวดลอ้ มในโรงเรยี น

สาระสำคญั

เราเป็นสว่ นหน่ึงท่ีทำให้ส่งิ แวดล้อมในโรงเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลง ดงั น้ันการมสี ่วนร่วมในการจัดการ
สงิ่ แวดลอ้ มในโรงเรียนจงึ ถอื เปน็ หน้าทข่ี องทุกคน

สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน
1. ความสามารถในการสอื่ สาร
2. ความสามารถในการคิด

1) ทกั ษะการวเิ คราะห์
2) ทกั ษะการเช่อื มโยง

3) ทักษะการใหเ้ หตุผล
3. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต
คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

1. รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์
2. ซ่อื สตั ย์สุจริต

3. มีวินัย
4. ใฝ่เรียนรู้
5. อยู่อย่างพอเพียง

6. มุ่งม่ันในการทำงาน
7. รกั ความเปน็ ไทย

8. มจี ิตสาธารณะ
จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

1. รถู้ ึงผลกระทบท่ีเกดิ จากการเปลย่ี นแปลงของสิ่งแวดลอ้ ม

2. บอกถึงวธิ กี ารดแู ลรักษาสิ่งแวดล้อมไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง
3. มีสว่ นร่วมในการดูแลรกั ษาสิ่งแวดลอ้ มในโรงเรยี น

หน้า | 19

สาระการเรยี นรู้
1. การเปล่ียนแปลงของสง่ิ แวดลอ้ มในทางทดี่ ี

2. การเปล่ยี นแปลงของส่งิ แวดล้อมในทางที่ไม่ดี
3. การรักษาและฟืน้ ฟูสง่ิ แวดล้อมในโรงเรียน

กจิ กรรมการเรยี นรู้

เร่อื งท่ี 3 ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของสงิ่ แวดลอ้ ม เวลา 2 ช่วั โมง

การออกแบบการจดั การเรยี นรู้แบบ Active Learning

ขนั้ นำ

1. ครนู ำนกั เรียนร้องเพลง “โรงเรียนของเรานา่ อยู่”

2. ครูซกั ถามนักเรยี นโดยถามใหเ้ ชือ่ มโยงจากเพลงทร่ี ้อง เรอ่ื งสง่ิ แวดลอ้ มของโรงเรยี นทีน่ า่ อยู่

- ส่งิ แวดลอ้ มในโรงเรยี นมอี ะไรบา้ ง

- สิ่งแวดล้อมแตล่ ะประเภทมีการเปลี่ยนแปลงอยา่ งไรบา้ ง

3. ครพู ดู เช่ือมโยงเข้าสบู่ ทเรียน เรอ่ื ง ผลกระทบของการเปลีย่ นแปลงของสิง่ แวดลอ้ ม

ขั้นสอน

ข้นั ท่ี 1 การต้ังคำถามเชงิ ภูมศิ าสตร์
1. ครูให้นกั เรยี นช่วยกนั ต้งั คำถามเชงิ ภูมศิ าสตร์ โดยศึกษาจากหนังสือเรียน หน้า 14 - 15
ตัวอย่างคำถามเชงิ ภูมศิ าสตร์

- สิ่งแวดล้อมในโรงเรียนเปลีย่ นแปลงไปในทางท่ีดมี ีอะไรบ้าง
- สงิ่ แวดล้อมในโรงเรยี นเปลยี่ นแปลงไปในทางท่ไี มด่ ีอะไรบา้ ง

ขนั้ ท่ี 2 การรวบรวมข้อมูล
2. ครูแบง่ กล่มุ นกั เรยี นตามความเหมาะสม
3. โดยให้แต่ละกลุ่มวาดภาพสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนที่มีการเปลี่ย นแปลง กลุ่มละ 1 ประเภท

พรอ้ มระบายสใี หส้ วยงาม ลงในกระดาษที่ครเู ตรียมไว้ให้
ข้นั ที่ 3 การจดั การขอ้ มูล

4. เมอื่ วาดภาพเสร็จแล้วให้ระบวุ า่ การเปลีย่ นแปลงของสงิ่ แวดลอ้ มเป็นไปในทางท่ีดีหรอื ไม่ดอี ยา่ งไร
5. จากนนั้ ใหท้ ุกกลมุ่ ออกมานำเสนอหนา้ ช้นั เรียนถงึ การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม
ขนั้ ที่ 4 การวิเคราะหข์ ้อมูล

6. นักเรยี นแตล่ ะกลมุ่ ช่วยกนั วิเคราะห์ถึงสาเหตขุ องการเปล่ียนแปลงนน้ั
7. นักเรียนวิเคราะห์ต่อว่าถ้าสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ไม่ดี นักเรียนจะมีแนวทางรักษา

สิ่งแวดล้อมนน้ั อย่างไร
ข้ันที่ 5 การสรุปเพ่อื ตอบคำถาม
8. ครแู ละนักเรยี นร่วมกันสรุปกิจกรรม

9. ครใู ห้นักเรยี นชว่ ยกนั ตอบคำถามหลกั โดยศึกษาจากหนงั สือเรยี น หน้า 17 - 18
คำถามหลัก : นักเรียนมสี ่วนรว่ มในการจัดการสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนไดอ้ ย่างไร

หนา้ | 20

10. ครูและนกั เรยี นร่วมกันสรปุ มโนทศั นส์ ำคญั ของบทเรียน
มโนทัศน์สำคัญ : เราเปน็ ส่วนหน่ึงที่ทำให้สิ่งแวดล้อมในโรงเรียนเกิดเปลีย่ นแปลง ดังน้ันการมีส่วนร่วม
ในการจดั การสิ่งแวดลอ้ มในโรงเรยี นจงึ ถือเป็นหน้าทขี่ องทุกคน

ข้นั สรปุ
1. ครูให้นกั เรยี นทำกจิ กรรมตรวจสอบการเรยี นรูท้ ี่ 3
2. นักเรยี นทำแบบฝึกเสรมิ ทกั ษะที่ 3 เรื่อง การดูแลรกั ษาสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน
3. ครูให้นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรยี น

สือ่ /แหลง่ เรยี นรู้
ส่ือการเรยี นรู้
1) หนังสอื เรยี น สังคมศึกษาศาสนา และวฒั นธรรม ป.2
2) แบบฝกึ เสรมิ ทักษะที่ 2 เรื่อง ประเภทของทรพั ยากรธรรมชาติ
แหล่งการเรียนรู้
1) ห้องสมดุ
2) แหลง่ ข้อมลู สารสนเทศ
3) อินเทอร์เน็ต

ภาระงาน/ช้ินงาน
1. แบบฝกึ เสริมทกั ษะท่ี 3 เร่อื ง การดูแลรกั ษาส่ิงแวดล้อมในโรงเรียน
2. สมดุ บันทกึ ความรู้
3. ผลจากการทำกิจกรรมตรวจสอบการเรยี นรู้ท่ี 3

การวัดประเมินผล
1. แบบทดสอบหลงั เรยี นแบบเลอื กตอบ จำนวน 10 ข้อ
2. สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในการเข้ารว่ มกจิ กรรม
3. ตรวจผลงานจากภาระงาน
- สมดุ บนั ทกึ การสรปุ ผลการเรยี นรู้
- แบบฝกึ เสริมทกั ษะที่ 3 เรอ่ื ง การดแู ลรักษาสง่ิ แวดลอ้ มในโรงเรยี น
- กิจกรรมตรวจสอบการเรียนร้ทู ่ี 3
- แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิ

หนา้ | 21

บนั ทึกหลังการสอน
1. สิง่ ทพี่ บจากการสอน

ด้านความรู้
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ดา้ นทักษะ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ด้านเจตคติ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ปัญหาอปุ สรรค
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. ข้อเสนอแนะ
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ่ื …………………………………………………….ผสู้ อน
(……………………………..…………………)

ความคดิ เห็นของครพู ่ีเลี้ยง
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ่ื …………………………………………………….
(……………………………..…………………)

ความคิดเห็นของผูบ้ รหิ ารสถานศกึ ษา
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลงช่ือ…………………………………………………….ผบู้ ริหาร
(……………………………..…………………)

หนา้ | 22

แบบฝึกเสริมทกั ษะที่ 3 การดูรกั ษาสงิ่ แวดลอ้ มในโรงเรยี น

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 1 เร่อื ง สำรวจสิ่งแวดลอ้ ม
คำชแี้ จง นักเรยี นช่วยคุณครคู ิดวธิ กี ารรักษาสง่ิ แวดลอ้ มในโรงเรียนกันนะ เขียนวธิ ีใหค้ ณุ ครูอา่ นเลยนะ

รักษาสง่ิ แวดล้อม
เขาทากันยงั ไง

บ้างนะ....
ช่อื ............................................................................................................ ชนั้ .................... เลขที.่ ..............

หนา้ | 23

เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะที่ 3 การดูรกั ษาสิง่ แวดลอ้ มในโรงเรยี น

คำชีแ้ จง นักเรยี นชว่ ยคุณครูคิดวิธกี ารรกั ษาส่ิงแวดล้อมในโรงเรียนกนั นะ เขยี นวธิ ใี ห้คุณครูอ่านเลยนะ

รักษาสิง่ แวดลอ้ ม
เขาทากนั ยังไง

บ้างนะ....

เฉลยแบบฝึกเสรมิ ทกั ษะที่ 3 ข้นึ อยกู่ บั ดุลยพนิ จิ ของครผู ู้สอน

หนา้ | 24

แบบทดสอบกอ่ นเรียน
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๑ เรอ่ื ง สำรวจสิ่งแวดล้อม

คำชแ้ี จง ใหน้ กั เรยี นเลอื กคำตอบทถ่ี กู ตอ้ งทีส่ ุดเพยี งข้อเดยี ว ข. ปา่ ไม้
1. ข้อใดเปน็ ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไมห่ มดไป ง. น้ำ

ก. แสงแดด ข. ประโยชน์ใช้สอย
ง. ถกู ทกุ ขอ้
ค. ดิน
2. สิง่ แวดลอ้ มท่ีมนษุ ย์สร้างขนึ้ สร้างข้นึ เพ่อื ส่ิงใด ข. ทรัพยากรธรรมชาตใิ ช้แล้วหมดไป
ง. ไม่มีข้อใดถูก
ก. เพอื่ อำนวยความสะดวก
ค. เพ่อื สนองความต้องการ ข. เมื่อชำรดุ ก็ไมใ่ ช้
3. นำ้ มนั เช้อื เพลงิ จดั เป็นทรัพยากรธรรมชาติประเภทใด ง. ไม่ใช้เลยเพื่อรักษาสง่ิ แวดล้อมไว้แบบน้นั

ก. ทรัพยากรธรรมชาติใช้แล้วไม่หมดไป ข. ซกั ผา้ แล้วนำนำ้ ทง้ิ ลงแม่นำ้
ค. ทรพั ยากรธรรมชาติใช้แล้วสร้างทดแทนขนึ้ มาใหมไ่ ด้ ง. เดด็ ดอกไม้เลน่ กับเพ่อื น

4. ข้อใดเป็นวิธีการดูแลรักษาสิ่งแวดลอ้ ม ข. ส่ิงท่ีมนษุ ยส์ รา้ งขึน้
ก. ใชต้ ามความพอใจ ง. ถกู ทกุ ข้อ
ค. แจง้ ผู้ใหญเ่ ม่ือพบสงิ่ ที่ทำลายสง่ิ แวดลอ้ ม
ข. ทงุ่ หญา้
5. ข้อใดแสดงถึงการรักษาส่งิ แวดลอ้ ม ง. ตน้ ไม้
ก. เปิดไฟทงิ้ ไวเ้ มอ่ื เลิกใช้
ข. ใช้ตามความตอ้ งการ
ค. ทง้ิ ขยะลงถงั ขยะ ง. ใช้แบบสุรยุ่ สรุ ่าย
6. ขอ้ ใดหมายถึงสง่ิ แวดลอ้ ม
ข. ใช้เป็นแหล่งเก็บหาอาหาร
ก. สง่ิ ทีเ่ กิดข้ึนเองตามธรรมชาติ ง. ถกู ทกุ ข้อ
7. ก 8. ค 9. ค 10. ง
ค. ส่ิงมีชวี ติ
7. ข้อใดคือส่งิ แวดล้อมทีม่ นษุ ย์สร้างขน้ึ

ก. บา้ นเรอื น
ค. ลำคลอง
8. สง่ิ แวดล้อมทอ่ี ยู่รอบตัวเราจะมีประโยชนเ์ มื่อเราใชอ้ ย่างไร

ก. ใช้ตามใจตนเอง
ค. ใชอ้ ย่างระมดั ระวงั

9. ทรัพยากรธรรมชาตหิ มายถึงอะไร
ก. สิ่งแวดล้อมที่เกดิ ข้นึ เองตามธรรมชาติ
ข. ส่งิ แวดลอ้ มที่มนษุ ย์สร้างขึ้น

ค. ส่ิงแวดล้อมทางธรรมชาติท่ีมนุษยน์ ำมาใช้ประโยชน์
ง. สง่ิ แวดลอ้ มทางวัตถุท่มี นษุ ย์นำมาใช้ประโยชน์

10. ป่าไม้มคี วามสำคัญอย่างไร
ก. นำมาสร้างบ้านเรือน
ค. ทำให้บรรยากาศร่มรื่น

เฉลย 1. ก 2. ง 3. ข 4. ค 5. ค 6. ง