The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

เล่ม วิจัย ราชภัฏ ธนบุรี proceeding 2559

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Thaninrat Kritchanthat Sirivisalsuwan, 2020-02-09 02:00:01

Proceeding ราชภัฏธนบุรี ระดับชาติ

เล่ม วิจัย ราชภัฏ ธนบุรี proceeding 2559

186 เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชชุมชนสรางสงั คมฐานความรู”

เช0น การฝกu อบรมระยะสั้น ให"ความรูแ" ก0ประชาชนท่วั ไป เปนV ผ"ูริเริ่มกระตน"ุ ความเปVนอยใ0ู นสังคมและวัฒนธรรม รวมทง้ั การ
สรา" งสมั พนั ธภาพอันดกี ับประชาชนในท"องถนิ่ เปนV ต"น

2. บทบาทศลิ ปศกึ ษาตอ0 สังคม
ในขณะเดียวกนั สังคม ทองมี มภี าระหน"าท่ีที่ต"องพัฒนาสังคมโดยใช"กิจกรรมศิลปศึกษาเข"าไปมีส0วนร0วมในการ
สรา" งสรรค*สงั คม เพอื่ เปนV พื้นฐานทีส่ ําคญั ในการดําเนนิ ชวี ิต ดงั นี้
2.1 ด"านการเปนV ผกู" อ0 ตงั้ ศูนยศ* ิลปŽสิรินธรคือ สังคมเปนV ผ"ูก0อตั้งศูนย*ศลิ ปใŽ นโรงเรยี น เพอื่ ให"เปนV แหล0งเรียนรู"ตลอด
ชวี ิต สาํ หรับเด็กเยาวชน และประชาชนท่ัวไป และไดด" าํ เนินการจดั กิจกรรมศิลปะเพ่ือเป–ดโอกาสให"เยาวชนท่ีมีความสนใจ
ไดแ" สดงความสามารถทางทักษะและประสบการณ*ด"านศิลปะสอดคล"องกับความคิดของ อํานาจ เย็นสบาย (2547) กล0าว
วา0 หอศิลปหŽ รือพพิ ิธภัณฑ*ศลิ ปะก็คือแหลง0 การเรียนรู"ตลอดชีวิต ที่เปVนประโยชน*ต0อผู"ศึกษาในระบบ ผ"ูศึกษานอกระบบ ผ"ู
ศึกษาตามอธั ยาศัย ทีส่ ามารถอาศัยหอศิลปหŽ รือพิพธิ ภณั ฑศ* ลิ ปะเปนV แหล0งการเรียนรน"ู อกร้ัวโรงเรยี นและแบบทางเลอื กได"
2.2ด"านความรับผิดชอบทางสังคมคือ สังคมได"นํากิจกรรมทางศิลปศึกษา เข"าไปมีส0วนร0วมในการสร"างสรรค*
สงั คม โดยใชก" จิ กรรมทางศิลปะเปนV สอื่ เยียวยาจติ ใจเด็ก โดยเฉพาะเดก็ ทีม่ ปี nญหาทางสงั คม ทําให"เกิดความม่ันใจ และเกิด
ความเบิกบาน สง0 ผลทําให"สาธารณะชนมีความร"ูความเข"าใจและเห็นคุณค0า โดยตระหนักว0าศิลปะเหล0าน้ี คือรากฐานของ
การศึกษา คอื รากฐานของการทํานบุ ํารงุ ศิลปวัฒนธรรมของชาติ
ดังน้นั บทบาทหลักท้งั 2 ดา" นของสังคม ทองมี จงึ มีความสอดคลอ" งสมั พันธ*กันในลักษณะบูรนาการเนื้อหาความร"ู
ทั้ง 4 แกน ได"แก0 ศิลปะปฏิบัติ (Art Production) ประวัติศาสตร*ศิลปŽ (Art History) สุนทรียศาสตร* (Aesthetics)ศิลป
วจิ ารณ* (Art Criticism) ซึ่งสอดคลอ" งกบั ผลการวิจยั ของ วิภาวี คงมาลา (2553) ได"ศึกษาบทบาททางศิลปศึกษาของเกริก
ย"ุนพันธ* ที่มีความสอดคล"องสัมพันธ*กันกับเป•าหมายของหลักสูตรศิลปศึกษาแบบมีหลักเกณฑ*เปVนพ้ืนฐาน (Discipline-
BasedArt Education) หรือ DBAE ท่ีเน"นการพัฒนาความสามารถในการรับร"ู เข"าใจ ซาบซ้ึง และเห็นคุณค0าศิลปะของ
ผเ"ู รยี นสอดคล"องกับความคดิ ของศรารัตน* ลไ้ี พบูลย* (2538) กล0าวว0า การสอนศลิ ปศึกษาแบบ DBAE (DISCIPLINE BASED
ART EDUCATION) เปVนรูปแบบของการจัดกระบวนการเรียนการสอนเพ่ือเสริมสร"างและพัฒนาศักยภาพของผ"ูเรียนใน
ดา" นการรบั ร"ู การมองเห็นคุณค0าของศิลปะและความงาม กลา" แสดงออกด"วยเหตผุ ลและอารมณจ* ากจนิ ตนาการ
แนวคิดเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียนการสอนศิลปศึกษาของสังคม ทองมีมีความสอดคล"องกับแนวคิดของการ
จดั การเรยี นการสอนศลิ ปศึกษาในแนว Postmodernismดังน้ี
1. แนวคดิ เกีย่ วกบั การถ0ายทอดวชิ าความร"ูคอื สงั คมใช"วิธีการถ0ายทอดความรู"แบบเน"นเด็กเปVนศูนย*กลาง Child
Centeredซ่ึงสอดคล"องกับความคิดของ ศรินทรเศรษฐการุณย* (2552) กล0าวว0า การจัดการเรียนร"ูที่ตอบสนอง Child
Centered เปVนการเปล่ียนบทบาทของครู จากผ"ูสอนมาเปVนผ"ูจัดประสบการณ*การเรียนรู"ให"ผ"ูเรียน การเปลี่ยนแปลง
บทบาทนีเ้ ปVนการเปลี่ยนจุดเน"นของการเรียนร"ูให"เน"นอยู0ที่ผ"ูเรียนมากกว0าอยู0ที่ผ"ูสอน ดังน้ันผู"เรียนจึงกลายเปVนศูนย*กลาง
ของการเรยี นการสอน เพราะบทบาทในการเรียนรูส" ว0 นใหญจ0 ะอย0ทู ผี่ ูเ" รยี นเปนV สาํ คัญ
2. แนวคิดเก่ยี วกบั การสร"างบรรยากาศและส่ิงแวดล"อมในการเรียนการสอนคือ สังคม มีวิธีการสร"างบรรยากาศ
ในการเรยี นการสอนศลิ ปะ ใหเ" กิดความสนุกสนานผอ0 นคลาย ทาํ ใหเ" ดก็ มีอิสระทางความคดิ มจี นิ ตนาการในการสรา" งสรรค*
ผลงาน และถ0ายทอดออกมาตามแนวทางของตนเองซึ่งสอดคล"องกับความคิดของ นวลลออ ทินานนท*(2542) กล0าวว0า
ครูผสู" อนมสี 0วนสําคัญในการสรา" งสนุ ทรียะให"กบั เด็ก มีส0วนในการเร"าให"เด็กได"แสดงออกท้ังการพูดและการกระทํา ให"เด็ก
กล"าคดิ และตัดสนิ ใจด"วยตนเอง โดยเข"าใจธรรมชาติของเดก็ เพ่ือให"เด็กมคี วามสขุ ในขณะเรียนเน"นที่กระบวนการความคิด
สร"างสรรคแ* ละสอดคลอ" งกับความคิดของ ก0อ สวัสดิพ์ าณิชย*(2549) ทก่ี ลา0 วไว"วา0 ในการสร"างความคดิ รเิ รมิ่ ใหแ" กเ0 ด็กนี้ วชิ า
ศิลปศึกษาอาจใช"ได"ผลดีกว0าวิชาวิทยาศาสตรด* ว" ยซํา้ ไป เพราะวชิ าศลิ ปศึกษาเปด– โอกาสใหใ" ชว" สั ดุและเครือ่ งมือหลายอย0าง
สําหรับแสดงความคิดออกมา และการแสดงความคิดออกมาน้ันศิลป–นมีโอกาสพลิกแพลงการแสดงออกได"มากกว0า
นกั วทิ ยาศาสตร* เพราะศลิ ปศึกษามกั ไมม0 ีกฎเกณฑ*ตายตัว
3. แนวคิดเก่ียวกับการใชว" ัสดุอปุ กรณ*และส่อื การสอน คือ พ้ืนฐานทสี่ าํ คัญในการเลือกสรรส่ือและวสั ดุอปุ กรณใ* น
การสอนของสังคม เพ่ือเปVนการกระต"ุนให"นักเรียนเกิดความคิดก0อนและนําไปสู0การแสวงหาความรู" โดยใช"ส่ือการสอนท่ี
หลากหลาย และทันสมัย เพ่ือให"เหมาะสมกบั สภาพแวดลอ" มของเดก็ ในยุคปnจจุบันซ่ึงสอดคล"องกับความคิดของ เกษรธิตะ
จารี(2543) กล0าวว0าครจู ะต"องมีเทคนิค เลือกใช"วธิ ีสอนให"เหมาะสมและไมท0 าํ ใหผ" "เู รียนเกดิ ความเบ่ือหน0ายต0อการเรียน แต0
มีความสุขต0อการทํางาน ส0งเสริมให"ใช"ความคิดสร"างสรรค*และมีอิสระในการทํางาน กิจกรรมที่กําหนดให"ผ"ูเรียนปฏิบัติ

เอกสารสบื เนือ่ งจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรับใชชุมชนสรางสังคมฐานความรู” 187

จะตอ" งสอดคลอ" งกบั เนื้อหาทสี่ นใจ ผลของกิจกรรมของผเ"ู รยี นจะเปนV ภาพฉายสะท"อนให"เหน็ ถึงผลการสอนของตวั ครูเองว0า
ประสบผลสําเรจ็ ในการสอนมากน"อยเพยี งใด

ดังน้ัน การจัดการเรียนการสอนวิชาศิลปศึกษาที่ดีน้ันต"องสามารถเชื่อมโยงไปส0ูการเรียนรู"เน้ือหาเร่ืองราวของ
สาขาวิชาอืน่ ๆ ด"วย ผ"ูสอนตอ" งทําหนา" ท่ีสนับสนุนสง0 เสรมิ ผเ"ู รียนให"มีส0วนร0วมในการสรา" งองคค* วามร"ูใหม0ๆ เพราะศนู ยก* ลาง
ของการเรียนการสอน จะอยทู0 ผี่ เ"ู รยี นเปVนสาํ คญั ถ"ามีในส0วนนี้ อันนําไปส0ูเร่ืองของสุนทรียภาพ ที่ส0งผลในเร่ืองของสุขภาพ
อารมณแ* ละจติ ใจ อนั เปVนพนื้ ฐานทส่ี าํ คัญในการดําเนินชวี ติ

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะสาํ หรับการนําไปประยุกต-ใช
เพอ่ื ให"เกิดการพัฒนาองค*ความร"ูของครูและบุคลากรทางการศึกษาศิลปะ ตลอดจนผ"ูท่ีมีความสนใจสามารถนํา

แนวคิด และเทคนิควิธีการต0างๆ ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนศิลปศึกษา ที่เปVนต"นแบบไปปรับใช"ในการเรียนการ
สอนใหเ" หมาะสมกบั สภาพแวดลอ" มในแต0ละพน้ื ท่ี เพือ่ ให"เกิดการบรู ณาการความรู"ท่หี ลากหลายมากขนึ้
ขอเสนอแนะสาํ หรบั การทาํ วิจัยตอไป

1. ควรมีการศึกษาแนวคิดจากศิลป–นท่ีมีช่ือเสียง หรือบุคคลสําคัญที่มีความเคลื่อนไหวท่ีเปVนท่ียอมรับในแวดวง
ศลิ ปศกึ ษา

2. ควรมีการศกึ ษาแนวคิดหรือทศั คตขิ องลูกศษิ ย*หรือบคุ คลท่ีมีความเกีย่ วข"อง ที่ได"รับอิทธิพลทางความคิด หรือ
ผลกระทบโดยตรงจากครูสงั คม ทองมี

กิตติกรรมประกาศ

การวจิ ยั ครง้ั น้ีสาํ เร็จลลุ 0วงไปได"ด"วยดีดว" ยความกรุณาและความชว0 ยเหลือจากผม"ู พี ระคณุ หลายท0านผ"วู จิ ยั ขอกราบ
ขอบพระคุณผ"ูช0วยศาสตราจารย* ดร. ศุภชัย อารีร0ุงเรืองอาจารย*ที่ปรึกษาปริญญานิพนธ*ซ่ึงได"กรุณาให"การชี้แนะและให"
คาํ แนะนาํ มาโดยตลอดผวู" จิ ยั ขอกราบขอบพระคุณเปนV อยา0 งสูงไวณ" โอกาสนี้

ขอกราบขอบพระคณุ ครสู งั คม ทองมที ่ีไดก" รุณาให"ความอนเุ คราะห*และมีความเมตตาสละเวลาในการให"ข"อมูลที่
เปนV ประโยชนอ* ย0างย่ิงแก0การวจิ ัยครัง้ นจี้ นดาํ เนินการวิจัยจนสาํ เรจ็ ลุลว0 งไปได"ดว" ยดี

ขอกราบขอบพระคุณอาจารย* ดร. พชิ ัย ตุรงคินานนท* ประธานกรรมการสอบปากเปล0าและผู"ช0วยศาสตราจารย*
ดร. จกั รพงษ* แพทย*หลกั ฟา• กรรมการสอบปากเปลา0 ทกี่ รุณาให"คาํ แนะนาํ และข"อเสนอแนะทเี่ ปVนประโยชน*อย0างยิ่งในการ
ปรบั ปรงุ ปรญิ ญานิพนธ*ฉบบั นีใ้ ห"ถกู ต"องสมบรู ณ*ยงิ่ ขนึ้

ขอกราบขอบพระคุณผ"ชู ว0 ยศาสตราจารย*ดร.พศิ มยั รตั นโรจน*สกุลอาจารย* ดร.พิชยั ตุรงคนิ านนท*และอาจารยด* ร.
อธพิ ัชรว* จิ ติ สถิตรตั น*ทใี่ หค" วามกรณุ าเปVนผ"ูเชยี่ วชาญตรวจสอบเครื่องมอื การวิจยั ในครง้ั นี้

ขอกราบขอบพระคุณคณะศลิ ปกรรมศาสตร* มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ที่กรณุ ามอบทุนสนับสนุนการศึกษา
ในครัง้ นี้

ขอกราบขอบพระคุณคณาจารย*คณะศิลปกรรมศาสตร*มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒที่ประสิทธิประสาทวิชา
ความร"ู ตลอดหลักสตู รการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวิชาศลิ ปศกึ ษา

ขอกราบขอบพระคุณผู"ประสานงาน หลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิตทุกท0าน ที่ให"ความช0วยเหลือเปVนอย0างดีมา
โดยตลอด

ขอกราบขอบพระคณุ บดิ ามารดา ท่ีให"การสนับสนุน ให"คําปรึกษา และเปVนกําลังใจที่ดีเสมอมา ขอขอบคุณ คุณ
ธีรวฒุ ิ เรอื งชรักษ* ท่ใี ห"คําปรึกษา และใหค" วามชว0 ยเหลอื มาโดยตลอด

188 เอกสารสบื เนื่องจากการประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชชุมชนสรางสังคมฐานความรู”

เอกสารอางอิง

เกษรธติ ะจาร.ี (2543). กิจกรรมศลิ ปะสําหรบั ครู.กรุงเทพฯ: สาํ นกั พิมพแ* หง0 จุฬาลงกรณม* หาวทิ ยาลยั .
ก0อ สวัสดพ์ิ าณชิ ย*. (2549). ศิลปศกึ ษากับการพัฒนาประเทศ. ใน แนวคดิ เกี่ยวกบั ศิลปศึกษา.เลิศ อานนั ทนะ.

----------7-8.กรุงเทพฯ: สํานกั พมิ พแ* ห0งจุฬาลงกรณม* หาวทิ ยาลัย.
ชูเกียรติ ฉาไธสง.(2544). สีชอล-กในเปลวเทียน ครูสงั คม ทองมี.กรุงเทพฯ: ม่ิงมิตร.
ชาญวทิ ย* ทับสุพรรณ. (2553).คาํ นาํ .ใน ศาสตร-และศิลปzแหงความเปน` คร.ู พระภาวนาวิรยิ คณุ (เผด็จ ทตฺตชีโว).

กรุงเทพฯ : โรงพิมพ* สกสค. ลาดพรา" ว.
นวลลออ ทนิ านนท*. (2542). การสรา" งบรรยากาศในการเรยี นการสอนศลิ ปศึกษา.ใน ศลิ ปะจนิ ตทศั น- (น.59-65).

หนังสอื วิชาการประกอบนทิ รรศการศลิ ปกรรมระหวา0 งชาตคิ รง้ั ที่ 2. กรงุ เทพฯ : มหาวิทยาลยั ศรี
นครินทรวิโรฒ.
ยนต* ชม0ุ จิต.(2558). ความเป`นครู.พิมพค* รง้ั ที่ 6. กรุงเทพฯ: โอเดยี นสโตร*.
วภิ าวี คงมาลา. (2553). บทบาททางศิลปศกึ ษาของเกรกิ ยุนพันธ.- วทิ ยานิพนธ* (สาขาวชิ าศลิ ปศกึ ษา ภาควชิ า
ศลิ ปะ ดนตรี และนาฏศิลปศŽ ึกษา). กรุงเทพฯ: บณั ฑติ วทิ ยาลยั จฬุ าลงกรณม* หาวทิ ยาลัย.
วมิ ลพรรณ ปต4 ธวชั ชัย. (2552). สังคม ทองมปี ระเทศนี้ยงั มคี รู สบื คน" เมื่อวนั ท่ี 16 ตลุ าคม 2557, จาก
http://www.portfolios.net/forum/topics/2988839:Topic:352636#ixzz4CqRGguRV
วริ ตั น* พิชญไพบลู ย.* (2549). สนุ ทรยี ศกึ ษา. ในแนวคดิ เกีย่ วกบั ศลิ ปศึกษา.เลศิ อานันทนะ.
กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พิมพแ* ห0งจุฬาลงกรณ*มหาวทิ ยาลยั
วไิ ล ตงั้ จิตสมคดิ .(2557). ความเปน` ครู.พิมพค* รั้งท่ี 4. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร.*
ศรนิ ทรเศรษฐการุณย*. (2552). การจัดการเรียนรท"ู เ่ี น"นผเ"ู รยี นเปนV สาํ คญั .วารสารวชิ าการ.12(4): 62-65.
ศรารตั น* ลไ้ี พบูลย.* (2538). รูปแบบการสอนศิลปศกึ ษาแบบ DBAE.สารพฒั นาหลักสตู ร.15(123): 9-14.
สันตบิ ุญภิรมย*.(2557). ความเป`นครู.กรุงเทพฯ: ทรปิ เพล้ิ เอด็ ดเู คชน่ั .
สพุ ัชรผี ดุ ผอ0 ง. (2547). เดก็ ศิลปะ และครูสังคม ทองมี.วารสารวงการครู.1(5): 29-31.
อาํ นาจ เยน็ สบาย. (2547). โครงการวิจัย การจดั การเรียนรขู" องแหลง0 เรยี นรต"ู ลอดชวี ติ หอศิลปŽ. วารสารสถาบัน
วฒั นธรรมและศลิ ปะ. 6(1(11)): 56-94.
อทิ ธิ คงคากลุ . (2556). อาจารย*สงั คม ทองม.ี ใน 60 ป ครูสงั คม ทองมี.

กลุมมนษุ ยศาสตร
และสงั คมศาสตร

189

190 เอกสารสืบเนือ่ งจากการประชมุ การประชุมวิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รบั ใชช' ุมชนสร'างสังคมฐานความร”'ู

ความเข'มแข็งทางจติ ใจของนักกฬี าเทนนสิ ที่เขา' รวมการแขงขนั กีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทย
MENTAL TOUGHNESS OF TENNIS PLAYERS PARTICIPATE IN THAILAND
UNIVERSITY GAMES

พทุ ธิชยั จนั ทรสวสั ด์ิ1 และ ภาคภมู ิ รัตนโรจนากลุ 2
Puttichai Chansawatdi3 and Parkpoom Ratanarojanakool4

บทคดั ยอ

การวิจัยคร้ังนี้มีความมุงหมายเพ่ือศึกษาความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาเทนนิสที่เขารวมการแขงขันกีฬา
มหาวิทยาลัย ตามตัวแปรเพศ อันดับนักกีฬา และประสบการณ.ของนักกีฬา กลุมตัวอยางเป/นนักกีฬาเทนนิสที่เขารวมการ
แขงขันกีฬามหาวิทยาลยั ครงั้ ที่ 42 จาํ นวน 213 คน ประกอบดวยนกั กฬี าชาย 135 คน นักกีฬาหญิง 78 คน เคร่ืองมือท่ีใชใน
การเกบ็ รวบรวมขอมูล คือ แบบสอบถามความเขมแข็งทางจิตใจ ฉบับภาษาไทย มีขอคําถามจํานวน 36 ขอ คาความเที่ยงตรง
เชิงโครงสรางระหวาง.46 - .99 คาความเชอื่ มัน่ เทากับ .90 อตั ราคะแนนขอละ 8 คะแนน เกณฑ.การประเมิน 3 ระดับไดแก ต่ํากวา
ปกติ ปกติ และสูงกวาปกติ วิเคราะห.ขอมูลโดยคํานวณหาคารอยละ คาเฉล่ีย คาเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติทดสอบที
(Independent sample t-test) และวิเคราะห.ความแปรปรวนทางเดียว (One –Way ANOVA)ดวยสถิติทดสอบเอฟ
(F-test)โดยกาํ หนดระดบั ความมนี ัยสาํ คัญทางสถิติทร่ี ะดบั .05

ผลการวิจยั พบวา
1. ความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาเทนนิสชาย และหญิงมีคาเฉล่ียและคาเบี่ยงเบนมาตรฐาน เทากับ
18.02±2.50 และ 18.11±2.51 ตามลําดับ อยูในเกณฑ.ปกติ นักกีฬาท่ีมีอันดับและท่ีไมมีอันดับมีคะแนนเฉลี่ยเทากับ
18.50±2.03 และ 17.85±2.52 ตามลําดับ อยูในเกณฑ.ปกติ และนักกีฬาที่มีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY ระหวาง 3 – 5 ปY
และ 5 ปขY ้ึนไป มีคาเฉลยี่ เทากบั 17.65±2.60, 18.17±2.47 และ 18.57±2.33 ตามลําดบั อยูในเกณฑ.ปกติ
2. นักกีฬาเทนนิสชายและนักกีฬาเทนนิสหญิงมีความเขมแข็งทางจิตใจโดยรวมและรายดานไมแตกตางกัน
ยกเวน ดานความคิดในทางบวก ดานการรวบรวมความต้ังใจเฉพาะกับงานท่ีทําอยู และดานความมุงม่ันตอเป[าหมาย
มีความเขมแข็งทางจติ ใจแตกตางกันอยางมนี ัยสําคญั ทางสถติ ทิ ร่ี ะดับ .05
3. นักกีฬาท่ีมีอันดับและนักกีฬาที่ไมมีอันดับมีความเขมแข็งทางจิตใจโดยรวมและรายดานแตกตางกันอยางมี
นัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 ยกเวน ดานความรูสึกในทางบวกเมื่อเปรียบเทียบกับคูแขง มีความเขมแข็งทางจิตใจไม
แตกตางกัน
4. นักกีฬาที่มีประสบการณ.ตํ่ากวา 3 ปY ประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY และประสบการณ. 5 ปYข้ึนไป มีความ
เขมแข็งทางจิตใจโดยรวมและรายดานแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ยกเวน ดานความมั่นใจในตนเอง
ดานความรูสึกในทางบวกเมือ่ เปรยี บเทียบกบั คูแขงและดานความคุนเคยกบั งานมคี วามเขมแข็งทางจติ ใจไมแตกตางกัน

คาํ สาํ คัญ: ความเขมแขง็ ทางจิตใจ นักกีฬาเทนนสิ กฬี ามหาวิทยาลยั แหงประเทศไทย ครั้งท่ี 42

1 นสิ ติ หลกั สูตรการศกึ ษามหาบัณฑติ สาขาสุขศึกษาและพลศึกษา มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ
2 รองศาสตราจารย. ดร.ภาคภมู ิ รัตนโรจนากุล สาขาสุขศึกษาและพลศึกษา มหาวทิ ยาลัยศรีนครนิ ทรวิโรฒ
3 นิสติ หลักสตู รการศึกษามหาบณั ฑติ สาขาสขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ
4 รองศาสตราจารย. ดร.ภาคภูมิ รตั นโรจนากลุ สาขาสขุ ศึกษาและพลศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ

เอกสารสืบเนื่องจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' ุมชนสรา' งสงั คมฐานความร”'ู 191

ABSTRACT

This study aimed to investigate mental toughness in the 42nd Thailand University Games (Nonsi
Games) according to athlete gender, athlete rank and experience. The subjects consisted of 213 athletes
with 135 males and 78 females. Mental toughness questionnaire with 32 items was administered. It
composed structural validity at .46 of lowest and .99 of highest, with reliability of .90 and 3 –
evaluative criteria as lower normal, normal, and higher normal. Then data were analyzed and
presented by percentage, mean, standard deviation, t-test, and One – Way ANOVA. The results
revealed as follows:

1. Males and females’ mental toughness were at a normal criteria ( X= 8.02, S.D. = 2.50; X=
18.11, s = 2.51, respectively). Those of athletes with and without rank were at a normal criteria ( X= 18.50,
S.D. = 2.03; X=17.85, S.D. = 2.52, respectively). and those with 3 years of experiences and more
than 5 years of experiences were at a normal criteria ( X= 17.65, s = 2.60; X= 18.57, S.D. = 2.33,

respectively).
2. There was no Significant difference among those of males and females’ mental toughness,

except there was significant difference at .05 level among those on positive thinking, working intention,
and goal devotion.

3. There was significant difference at .05 level among those of athletes withand without rank,
except there was no significant difference among those on positive thinking.

4. There was significant difference at .05 level among those of athletes with3-5 years and
more than 5 years of experiences, except there was no significant difference among those on self
confidence, positive thinking and work familiarity

KEYWORDS: MENTAL TOUGHNESS TENNIS PLAYERS THE 42nd THAILAND UNIVERSITY GAME

ความเปcนมาและความสําคัญของปญd หา

กีฬาเป/นสวนสาํ คัญในการพัฒนามนษุ ย. จะเห็นไดวาประเทศที่พัฒนาแลวไดมีการสงเสริมใหทุกคนหันมาสนใจใน
การเลนกีฬา เพราะกีฬาเป/นกิจกรรมที่มีความจําเป/นตอการสนับสนุนพัฒนาทรัพยากรมนุษย.ในทุกเพศ ทุกวัย ใหมีความ
สมบรู ณ. ทั้งทางดานรางกาย จิตใจ อารมณ. สงั คม และสติป}ญญา การแขงขนั กีฬาเปน/ สวนหนึง่ ท่จี ะพัฒนาระเบยี บวินยั ทงั้ ยงั
ฝ•กจิตใจใหรูจักแพ รูจักชนะ และรูจักอภัย แลวยังเป/นการพัฒนาศักยภาพของนักกีฬาใหสูงขึ้น สําหรับในประเทศที่ได
ดําเนนิ การจัดการแขงขันภายในสถาบัน หนวยงานทใ่ี หการสนับสนุนนัน้ กค็ ือกรรมการบริหารกีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศ
ไทย โดยมหาวิทยาลยั ในฐานทเ่ี ปน/ สถาบันในการจดั การศึกษาเพอ่ื ความเจริญงอกงามทง้ั ทางดานรางกาย สติป}ญญา อารมณ.
และสังคม เห็นความสําคัญในการสงเสริมพัฒนาคุณภาพของมนุษย.โดยใชกีฬา จึงจัดใหมีการสงเสริมการแขงขันกีฬา
มหาวิทยาลัยทุกปYอยางตอเนื่อง ทําใหการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยในประเทศไทยป}จจุบันกําลังเป/นท่ีนิยมและไดรับความ
สนใจจากผชู มเป/นอยางมาก เนื่องจากในการแขงขันนนั้ จะมีนกั กีฬาทีม่ คี วามสามารถมากมายเขารวมในการแขงขัน ไมวาจะ
ในระดับทีมชาติ เยาวชนทีมชาติ ระดับนักกีฬาแหงชาติ รวมไปถึงนักกีฬาดาวรุง ทําใหการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยเต็มไป
ดวยการแขงขันกันสูง เพ่ือความเป/นเลิศทางดานกีฬา เพ่ือชัยชนะ ชื่อเสียง เงินทอง และการปูทางไปสูนักกีฬาระดับชาติ
ตอไปในอนาคต

192 เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใช'ชมุ ชนสร'างสงั คมฐานความร”ู'

สมรรถภาพทางจิตจัดเป/นองค.ประกอบใหญที่จะทําใหนักกีฬามีความสามารถทางกีฬาสูงสุดได และมีสวน
เกย่ี วของกับความสามารถทางกายอยางสมั พันธก. ัน หากสมรรถภาพทางจิตมคี วามเขมแข็งและสมบรู ณม. ากพอ จะสงผลให
แสดงพฤติกรรมการเคลื่อนไหวอยางมีประสิทธิภาพ และเกิดความมุงม่ัน ความพยายามสูง เกิดความสําเร็จในระดับสูงได
(สมบตั ิ กาญจนกจิ และ สมหญิง จนั ทรุไทย, 2542) เปน/ การจัดปรบั กระบวนความคิด ท่ีมีผลตออารมณ. ความรูสึก และ
แรงจงู ใจในการกระทํา ซงึ่ แนนอนท่ีสดุ มผี ลตอความสามารถในการเลนกฬี า (สบื สาย บุญวีรบุตร, 2449) นอกจากนี้การท่ี
นักกีฬาสามารถเลนกีฬาจนถึงระดับสูงสุดของตนเองได ระบบประสาทอัตโนมัติ (Sympathetic)จะมีการทํางานเพ่ิมข้ึน
เพ่อื กระตุนระดบั ความตืน่ ตัวของรางกาย อยางไรก็ดี ถานักกีฬามคี วามเครียดมากเกนิ ไปหรือสภาพจิตใจไมปกติ กจ็ ะสงผล
ใหมีอาการมวนทอง หัวใจเตนเร็ว เหงื่อซึมออกมาบริเวณฝƒามือมากขึ้นในชวงกอนหรือระหวางการแขงขันได สิ่งตางๆ
เหลานี้จะลดประสิทธิภาพในการแขงขันกีฬา ดังน้ันนักกีฬาจึงจําเป/นตองมีความคิดที่มั่นคง เขมแข็ง ไมออนแองาย เพ่ือ
ตอสูกับความคิดของตนเองและเอาชนะตนเองใหได (แสงเดือน โอทาน, 2546) สอดคลองกับคํากลาวของอมรรัตน.
ศริ พิ งษ. (2540) ท่ีวา ในการแขงขนั กีฬา นกั กฬี าจะมีระดับทกั ษะและความพรอมของสมรรถภาพทางกายดีเทากัน อยางไร
กต็ าม หากนักกีฬาคนใดมีความเขมแข็งทางจิตใจที่เหนือกวา จะแสดงความสามารถในการแขงขันที่สูงกวา และจะเป/นผู
ชนะการแขงขันในคร้ังนั้นๆ ได เชนเดียวกับคํากลาวของ นอริส (Noris, 1999) ท่ีวา ความเขมแข็งทางจิตใจเป/นป}จจัย
สําคญั ที่จะสงผลใหนักกีฬากาวไปสคู วามเปน/ แชมปเ… ปยY† นได

ผูวิจยั ในฐานะท่เี ป/นนกั กีฬา เคยมีประสบการณ.ท่ีมีความพรอมทางดานจิตใจในการแขงขัน จึงมีความสนใจท่ีจะ
ศกึ ษา เพ่อื ทราบความพรอมทางดานจิตใจของนกั กีฬาเทนนิสทเี่ ขารวมการแขงขนั กฬี ามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทย ทั้งน้ี
เพื่อผลการวิจัยท่ีได จะเป/นแนวทางใหผูฝ•กสอนกีฬาหรือผูท่ีเก่ียวของทราบถึงความพรอมทางจิตใจที่เหมาะสมกับตัว
นักกีฬาเพื่อท่ีจะได นํา ไปทําการแกไขปรับปรุงนักกีฬา ใหสามารถแสดงประสิทธิภาพทางการกีฬาไดอยางเต็ม
ความสามารถตอไป

วตั ถปุ ระสงค
1. เพือ่ ศึกษาความเขมแข็งทางจิตใจของนักกฬี าเทนนสิ ทเี่ ขารวมในการแขงขันกฬี ามหาวิทยาลยั
2. เพอ่ื เปรยี บเทยี บความเขมแข็งทางจิตใจของนกั กฬี าเทนนิสตามตัวแปรเพศ ประสบการณ. และ อันดบั

สมมตุ ิฐาน
1.นักกีฬาเทนนิสท่ีเขารวมการแขงขันกีฬาเทนนิสในกีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทยที่มีเพศแตกตางกันมี

ความเขมแขง็ ทางจติ ใจแตกตางกัน
2. นกั กฬี าเทนนสิ ท่เี ขารวมการแขงขันกีฬาเทนนิสในกฬี ามหาวทิ ยาลัยแหงประเทศไทยทีม่ ปี ระสบการณม. ากกวา

มคี วามเขมแข็งทางจติ ใจมากกวานกั กีฬาท่มี ปี ระสบการณ.นอยกวา
3. นักกฬี าเทนนิสท่ีเขารวมการแขงขนั กีฬาเทนนิสในกฬี ามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทยทม่ี อี นั ดบั มคี วามเขมแข็ง

ทางจติ ใจมากกวานักกีฬาเทนนสิ ทไี่ มมอี นั ดบั

เอกสารสืบเน่อื งจากการประชมุ การประชุมวิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใชช' ุมชนสรา' งสงั คมฐานความร”'ู 193

กรอบแนวคิดในการวิจัย

ตวั แปรอิสระ ตัวแปรตาม

1. เพศ ความเขมแข็งทางจติ ใจของนักกฬี เทนนิสท่ีเขา
2. ประสบการณ. รวมการแขงขนั กีฬามหาวทิ ยาลยั แหงประเทศ
ไทย ครงั้ ที่ 42 (นนทรเี กมส.)
3. อนั ดบั ของนกั กฬี า

แบบวัดความเขมแข็งทางจิตใจฉบับภาษาไทยซ่ึงมี 12
องค.ประกอบ

ของธนิดา จลุ วนิชย.พงษ. (2553)
(Thai Mental Toughness Inventory)

วิธีดําเนินการวจิ ยั

การดําเนินการวิจยั คร้ังน้ี เปน/ การวิจัยเพือ่ ศึกษาความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาเทนนิสที่เขารวมการแขงขัน
กีฬามหาวิทยาลยั แหงประเทศไทย ครงั้ ท่ี 42 มขี ้ันตอนในการดาํ เนินการวิจัย ดังนี้

1. กําหนดประชากรและการเลือกกลมุ ตัวอยาง
2. เครอื่ งมือท่ใี ชในการเก็บรวบรวมขอมูล
3. การเก็บรวบรวมขอมูล
4. การจดั กระทาํ และการวเิ คราะหข. อมลู

ประชากรและกลุมตวั อยาง
ประชากรและกลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยคร้ังนี้ เป/นนักกีฬาเทนนิสที่เขารวมการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยแหง

ประเทศไทย คร้ังที่ 42 (นนทรีเกมส.) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. วิทยาเขตกําแพงแสน จํานวน 213 คนแบงเป/น เพศชาย
จาํ นวน 135 คน และเพศหญิงจาํ นวน 78 คน

เครื่องมอื ท่ใี ช'ในการวิจยั

เคร่ืองมือที่ใชในการวิจัยเป/นแบบวัดความเขมแข็งทางจิตใจ (Mental Toughness Inventory) (ธนิดา
จลุ วนิชย.พงษ..2553 ถูกสรางและพัฒนาโดย มดิ เดลตนั และคณะ (Middleton, et al. 2005a) มลี กั ษณะเป/นแบบรายงาน
ตัวเองท่ีใชการประเมินแบบมาตราประเมินคา 8 อันดับ (อันดับ 1 ไมจริงสําหรับฉัน และอันดับ 8 จริงสําหรับฉัน)
ประกอบดวย 12 องคป. ระกอบ ทแ่ี สดงถงึ ความเขมแขง็ ทางจิตใจและในแตละองค.ประกอบจะมีขอคําถามยอย 3 ขอ รวม
ทงั้ หมด 36 ขอ องค.ประกอบในแบบสอบถาม ไดแก ความมั่นใจเฉพาะอยาง (Self-Efficacy : SEFF ขอคําถามท่ี 4, 16, 28)

194 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชช' มุ ชนสรา' งสังคมฐานความร”ู'

ความรูสึกในทางบวกเม่ือเปรียบเทียบกับคูแขงขัน (Positive Comparisons : PCOMP ขอคําถามท่ี 8, 20, 32) ความรูสึกถึง
คุณคาของงาน (Task Value : VAL ขอคําถามท่ี 9, 21, 33) ศักยภาพ (Potential : POT ขอคําถามที่ 6, 18, 30)
ความคนุ เคยกบั งาน (Task Familiarity : TFAM ขอคําถามที่ 10, 22, 34) การตระหนักถึงส่ิงที่ดีที่สุดในตัวเอง (Personal
Bests : PB ขอคําถามท่ี 2,14, 26 ) การจัดการกับความเครียดใหลดนอยลง (Stress Minimization MIN ขอคําถามที่
3,15, 27) อัตมโนทัศน.ทางดานจิตใจ (Mental Self-Concept : MSC ขอคําถามท่ี 12, 24, 36) ความคิดในทางบวก
(Positivity : POSI ขอคําถามที่ 11, 23, 35) ความพากเพียร อุตสาหะ (Perseverance : PERS ขอคําถามท่ี 7,19,31)
ความสนใจมุงม่ันกับงานที่ทําอยู (Task Focus: TROC ขอคําถามท่ี 5, 17, 29) ความทุมเทตอเป[าหมาย (Goal
Commitment : COMM ขอคําถามที่ 1,13, 25) คาความเช่ือม่ันของแบบสอบถาม โดยใชสูตร สัมประสิทธ์ิแอลฟา
ของครอนบาค ไดคาความเชื่อม่นั เทากบั .95 แลว (ธนิดา จุลวนิชย.พงษ..2553)

การเกบ็ รวบรวมขอ' มลู
1. ขอหนังสือจากบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถึงคณะกรรมการบริหารกีฬามหาวิทยาลัย

แหงประเทศไทย เพอื่ ขอความรวมมอื ในการเก็บรวบรวมขอมลู
2. ผูวิจัยดาํ เนนิ การเกบ็ รวบรวมขอมลู ดวยตนเองโดยนัดหมาย วนั /เวลา กับนกั กฬี าหลงั การแขงขัน เป/นเวลา 3

เดือน
3. นําแบบสอบถามทีไ่ ดรบั คนื มาตรวจสอบความถูกตอง แลวนําไปดาํ เนินการวิเคราะหต. อไป

การวิเคราะหขอ' มูล
ผูวิจัยดําเนนิ การ ดังน้ี
1. นาํ ขอมลู จากแบบทดสอบสวนที่ 1 คือ ขอมลู สวนบุคคลและสถานภาพท่ัวไปของผูตอบแบบสอบถามมาแจก

แจงความถ่ี และหาคารอยละ แลวนําเสนอในรปู ของตาราง และความเรียง
2. คํานวณหาคาเฉลี่ย และคาเบ่ยี งเบนมาตรฐาน ของคะแนนระดบั ความเขมแข็งทางจติ ใจรวมทุกดาน
3. ใชสถติ ิทดสอบที (t-test) แบบ Independent sample t-test เพอ่ื ทดสอบสมมตุ ิฐานขอ1และ3
4. ใชการวิเคราะห.ความแปรปรวนทางเดียว (One - Way ANOVA) ดวยสถิติทดสอบเอฟ (F-test) เพ่ือทดสอบ

สมมุติขอ 2 ซ่ึงหากพบวามีนัยสําคัญทางสถิติจะดําเนินการเปรียบเทียบพหุคูณ (Multiple comparison) ดวยวิธีการ
วเิ คราะห. LSD

5. กําหนดระดบั ความมนี ยั สาํ คัญทางสถิตทิ ี่ระดบั .05

ผลการวิจยั

1. ความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาเทนนิสชาย และนักเทนนิสหญิงมีคาเฉล่ีย และคาเบี่ยงเบนมาตรฐาน
เทากับ 18.02±2.50 และ 18.11±2.51 ตามลําดับ อยูในเกณฑ.ปกติ นักกีฬาท่ีมีอันดับและที่ไมมีอันดับมีคะแนนเฉลี่ย
เทากบั 18.50±2.03 และ 17.85±2.52 ตามลําดับ อยูในเกณฑ.ปกติ และนักกีฬาที่มีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY ระหวาง 3
– 5 ปY และ 5 ปYข้ึนไป มคี าเฉลี่ยเทากับ 17.65±2.60, 18.17±2.47 และ 18.57±.33 ตามลําดบั อยูในเกณฑ.ปกติ

2. นักกีฬาเทนนิสชายและนักกีฬาเทนนิสหญิงมีความเขมแข็งทางจิตใจโดยรวมและรายดานไมแตกตางกัน
ยกเวน ดานความคิดในทางบวก ดานการรวบรวมความต้ังใจเฉพาะกับงานท่ีทําอยู และดานความมุงม่ันตอเป[าหมาย
มคี วามเขมแขง็ ทางจิตใจแตกตางกัน อยางมีนยั สําคัญทางสถิติที่ระดบั .05

3. นักกีฬาที่มีอันดับและนักกีฬาท่ีไมมีอันดับมีความเขมแข็งทางจิตใจโดยรวมและรายดานแตกตางกันอยางมี
นัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 ยกเวน ดานความรูสึกในทางบวกเม่ือเปรียบ เทียบกับคูแขง มีความเขมแข็งทางจิตใจไม
แตกตางกัน

4. นักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY ประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY และประสบการณ. 5 ปYข้ึนไป มีความ
เขมแข็งทางจติ ใจโดยรวมและรายดานแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 ยกเวน ดานความมั่นใจในตนเอง
ดานความรสู กึ ในทางบวก เมอื่ เปรียบเทียบกบั คแู ขง และดานความคุนเคยกบั งาน มีความเขมแข็งทางจิตใจ ไมแตกตางกัน

เอกสารสืบเนอ่ื งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชช' ุมชนสรา' งสงั คมฐานความร”ู' 195

สรุปผล

ตาราง 1 แสดงการเปรียบเทยี บความเขมแข็งทางจติ ใจของนักกฬี าเทนนิสทเ่ี ขารวมการแขงขันกฬี ามหาวทิ ยาลยั แหง
ประเทศไทยคร้ังท่ี 42 จําแนกตามตวั แปรเพศ ประสบการณ. และอนั ดับ

เพศ ประสบการณ. อันดับ
X S.D.
จิตใจ เพศ 17.07 1.40 t ชวง X S.D. F อันดบั X S.D. t
ชาย 16.91 1.26 .852 3 3.244*
17 1.40 1.495 มี 17.45 1.25 1.437
SEFF หญงิ 19.82 1.53 3-5 2.248*
19.95 1.22 5 16.99 1.26 ไมมี 16.82 1.35 2.108*
ชาย 6.25 3 2.373*
PCOMP หญงิ 17.01 1.41 3-5 17.29 1.44 4.680*
17.38 1.38 5 3.299*
ชาย 1.89 3 20.21 1.53 2.061 มี 20.07 1.12 3.653*
VAL หญงิ 18.64 1.59 3-5 2.430*
18.91 1.34 5 19.79 1.22 ไมมี 19.77 1.53 3.703*
ชาย 1.24 3
POT หญงิ 20.72 1.33 3-5 19.64 1.06
20.55 1.30 5
TFAM ชาย .892 3 16.64 1.41 8.760* มี 17.46 1.32
หญิง 20.99 1.18 3-5
21.12 1.18 5 17.31 1.38 ไมมี 17.00 1.43
PB ชาย .773 3
หญิง 12.94 1.67 3-5 17.73 1.21
13.36 1.54 5
MIN ชาย 1.80 3 18.15 1.59 9.333* มี 19.06 1.50
หญงิ 19.54 1.49 3-5
18.90 1.49 5 19.07 1.34 ไมมี 18.60 1.49
aum ชาย 3.03* 3
หญงิ 14.97 1.49 3-5 18.97 1.21
15.53 1.35 5
POSI ชาย 2.76* 3 20.75 1.33 2.074 มี 20.97 1.21
หญิง 19.00 1.55 3-5
5 20.30 1.30 ไมมี 20.51 1.35
PERS ชาย .661 3
20.53 1.33

20.48 1.18 17.990* มี 21.57 1.02

21.18 1.18 ไมมี 20.79 1.18

21.79 1.02

12.52 1.67 10.368* มี 13.63 1.70

13.22 1.54 ไมมี 12.85 1.55

13.97 2.18

18.95 1.49 3.210* มี 19.85 1.63

19.48 1.49 ไมมี 19.05 1.40

19.55 1.46

14.68 1.49 6.956* มี 15.52 1.48

15.39 1.35 ไมมี 15.01 1.39

15.55 1.54

18.45 1.55 10.651* มี 19.60 1.34

196 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดับชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' มุ ชนสรา' งสังคมฐานความร”'ู

ตาราง 1 แสดงการเปรียบเทียบความเขมแข็งทางจติ ใจของนกั กีฬาเทนนสิ ท่ีเขารวมการแขงขันกฬี ามหาวทิ ยาลัยแหง

ประเทศไทยครัง้ ท่ี 42 จําแนกตามตวั แปรเพศ ประสบการณ. และอันดับ (ตอ)

เพศ ประสบการณ. อันดบั

ชาย 15.68 1.51 3.56* 3 15.12 1.51 6.395* มี 16.13 1.68 4.550*

TROC หญงิ 14.82 1.98 3-5 15.23 1.98 ไมมี 15.01 1.67

5 16.33 1.94

ชาย 19.86 1.25 4.72* 3 19.78 1.25 6.556* มี 20.64 1.03 3.735*

COMM หญิง 20.69 1.23 3-5 20.26 1.23 ไมมี 19.95 1.36

5 20.70 1.20

ชาย 18.02 2.50 1.45 3 17.64 2.69 174.200* มี 18.50 2.41 15.817*

รวม หญิง 18.11 2.51 3-5 18.17 2.47 ไมมี 17.85 3.68

5 18.57 2.22

*p<.05

จากตาราง 1แสดงวา ผลการเปรียบเทียบความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาเทนนิส ตามตัวแปรเพศ ประสบการณ.
และอันดับกับนักกีฬา ท่ีเขารวมการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทยครั้งที่ 42 พบวา ความเขมแข็งภาพรวมตัวแปร
ตามเพศไมแตกตางกนั ตวั แปรประสบการณ. และอันดับนกั กฬี า ภาพรวมแตกตางกันอยางมนี ัยสําคญั ทางสถิติท่รี ะดบั .05

ตาราง 2 เปรยี บเทยี บรายคูคะแนนเฉลีย่ ความเขมแขง็ ทางจิตใจของนกั กีฬาเทนนิสท่เี ขารวมการแขงขนั กฬี ามหาวทิ ยาลยั

แหงประเทศไทยครัง้ ท่ี 42 ตามวธิ กี าร LSD (Least Significant Difference )

ดานความรสู กึ ถึงคณุ คาของงาน (Task Value : VAL)

ประสบการณ. X̅ ตา่ํ กวา 3 ปY 3 – 5 ปY สูงกวา 5 ปY
16.6438 17.3084 17.7273

ตา่ํ กวา 3 ปY 16.6438 - -.66458* -1.08344*

3 – 5 ปY 17.3084 -.41886

สูงกวา 5 ปY 17.7273

ดานการตระหนกั ถึงสงิ่ ทีด่ ที ส่ี ดุ ในตวั เอง(Personal Bests: PB)

ประสบการณ. X̅ ตาํ่ กวา 3 ปY 3 – 5 ปY สงู กวา 5 ปY
20.4795 20.4795 21.1776 21.7879
ตํา่ กวา 3 ปY 21.1776 -.69812* -1.30843*
3 – 5 ปY 21.7879 - -.61031*
สูงกวา 5 ปY

ดานการจดั การกับความเครียดใหลดนอยลง (Stress Miinimisation : MIN)

ประสบการณ. X̅ ตาํ่ กวา 3 ปY 3 – 5 ปY สงู กวา 5 ปY
12.5205 12.5205 13.2150 13.9697
ต่ํากวา 3 ปY 13.2150 -.69441* -1.44915*
3 – 5 ปY 13.9697 - -.75474*
สูงกวา 5 ปY

เอกสารสืบเนอ่ื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดับชาติ 2559 “การวิจยั รับใช'ชมุ ชนสร'างสังคมฐานความร”'ู 197

ดานอตั มโนทศั นท. างดานจิตใจ (Mental Self–Concept : aum)

ประสบการณ. X̅ ตํา่ กวา 3 ปY 3 – 5 ปY สงู กวา 5 ปY
18.9452 18.9452 19.4766 19.5455
ตาํ่ กวา 3 ปY 19.4766 -.53143* -.60025
3 – 5 ปY 19.5455 - -.06882
สงู กวา 5 ปY 3 – 5 ปY
15.3925 สงู กวา 5 ปY
ดานความคิดในทางบวก (Positive : POSI) -.70759* 15.5455
-.86052*
ประสบการณ. X̅ ต่ํากวา 3 ปY 3 – 5 ปY -.15293
14.6849 14.6849 19.2710
ตา่ํ กวา 3 ปY 15.3925 -.81897* สงู กวา 5 ปY
3 – 5 ปY 15.5455 - 19.6667
สูงกวา 5 ปY 3 – 5 ปY -1.21461*
15.2336 -.39564
ดานความพากเพียรอุตสาหะ(Perseverance : PERS) -.11036*
สูงกวา 5 ปY
ประสบการณ. X̅ ต่ํากวา 3 ปY 3 – 5 ปY 16.3333
18.4521 18.4521 20.2617 -1.21005*
ตาํ่ กวา 3 ปY 19.2710 -.48086* -1.09969*
3 – 5 ปY 19.6667 -
สูงกวา 5 ปY สงู กวา 5 ปY
20.6970
ดานการรวบรวมความต้ังใจเฉพาะกับงานทท่ี ําอยู (Task Focus : TROC) -.91615*
-.43259
ประสบการณ. X̅ ต่ํากวา 3 ปY
15.1233 15.1233
ตา่ํ กวา 3 ปY 15.2336
3 – 5 ปY 16.3333 -
สงู กวา 5 ปY

ความมุงมน่ั ตอเปา[ หมาย(Goal Commitment : COMM)

ประสบการณ. X̅ ตํา่ กวา 3 ปY
19.7808 19.7808
ต่ํากวา 3 ปY 20.2617
3 – 5 ปY 20.6970 -
สงู กวา 5 ปY

198 เอกสารสบื เนือ่ งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใชช' มุ ชนสรา' งสังคมฐานความร”'ู

รวมทุกดาน X̅ ตํา่ กวา 3 ปY 3 – 5 ปY สงู กวา 5 ปY
211.7534 211.7534 218.0187
ประสบการณ. 218.0187 -.6.26527* 222.8182
222.8182 - -11.06476*
ตาํ่ กวา 3 ปY -4.79949*
3 – 5 ปY
สูงกวา 5 ปY

*p<.05

จากตาราง 2แสดงวานักกฬี าเทนนิสทมี่ ีประสบการตา่ํ กวา 3 ปY กบั นักกีฬาเทนนสิ ทีม่ ีประสบการณ. 3 -5 ปY นกั กีฬา
เทนนิสท่ีมปี ระสบการณ.สงู กวา 5 ปY และนกั กฬี าเทนนิสที่มีประสบการณ. 3-5 ปY กับนักกีฬาเทนนสิ ท่มี ปี ระสบการณ.สูงกวา 5
ปY มคี วามเขมแขง็ ทางจติ ใจดานตางๆ และรวมทกุ ดานแตกตางกันอยางมีนยั สาํ คญั ทางสถติ ทิ ่ีระดับ .05

อภปิ รายผล

นักกีฬาเทนนิสท่ีเขารวมการแขงขันกีฬาเทนนิสในการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทย คร้ังที่ 42
มคี วามเขมแข็งทางจติ ใจแตกตางกนั ซ่งึ สามารถจําแนกตามตัวแปรทศ่ี ึกษาโดยอภปิ รายตามรายดานยอยไดดงั นี้

1. ดานความเชอ่ื มั่นในความสามารถเฉพาะอยางของตนเอง จากการศกึ ษาตามตัวแปรเพศ พบวา นักกีฬาชาย
อยใู นเกณฑ.ปกติสงู กวานักกีฬาหญิงท่ีอยูในเกณฑ.ต่ํากวาปกติ ท้ังนี้เน่ืองจากป}จจัยที่มีผลตอความเช่ือม่ันในความสามารถ
เฉพาะอยางของนักกีฬาจะเกิดจากแรงจูงใจภายในโดยเฉพาะการประเมินตนเองวา มีศักยภาพเหนือผูอื่น มีการคาดการณ.
ลวงหนาวาตนเองสามารถควบคุมอารมณ.ได และมีผลการแสดงความสามารถของตนในทิศทางบวกหรือมีความสามารถ
เพิ่มข้ึน ซึ่งเป/นสิ่งสําคัญที่จะทําใหนักกีฬามีความม่ันใจในตนเอง สอดคลองกับผลการศึกษาวิจัยของ หวองและคณะ
(Wong et all. 2006) ท่ีพบวา นักกีฬาหญิงมีระดับอารมณ.โกรธและอารมณ.ทอแทสูงกวานักกีฬาชาย แตท้ังน้ีผล
การศึกษาเปรียบเทียบพบวา ความเชื่อม่ันในความสามารถเฉพาะอยางของตนเองของนักกีฬาชายและนักกีฬาหญิงไม
แตกตางกัน และเมื่อศึกษาเปรียบเทียบตามตัวแปรประสบการณ.ของนักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY นักกีฬาที่มี
ประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY และนักกีฬาท่ีมีประสบการณ. 5 ปYขึ้นไป พบวา ไมมีความแตกตางเชนกัน โดยท้ังหมดมี
ความเขมแข็งทางจิตใจดานความเชื่อม่ันในความสามารถเฉพาะอยางของตนเองอยูในเกณฑ.ปกติ ยกเวน นักกีฬาท่ีมี
ประสบการณร. ะหวาง 3 – 5 ปY ท่ีมีคะแนนอยใู นระดับตาํ่ กวาปกติ ท้งั นีอ้ าจเป/นเพราะประสบการณข. องนักกีฬาเทนนิสที่มี
ประสบการณร. ะหวาง 3 – 5 ปY หรอื มากกวานเี้ ลก็ นอย อาจมีความเชอื่ มน่ั ในความสามารถเฉพาะอยางของตนเองใกลเคียง
กนั เพราะกฬี าเทนนิสตองไดรบั การฝก• ฝนเป/นระยะเวลายาวนาน ผลจากการศึกษาที่ระบวุ านกั กฬี าท่ีมปี ระสบการณต. า่ํ กวา
3 ปY มีความเชื่อมั่นเฉพาะอยางของตนเองอยูในเกณฑ.ปกติ แตผลการวิเคราะห.ขอมูลในเชิงลึกพบวา มีคะแนนสูงกวา
นักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY เพียง 0.1 คะแนนเทาน้ัน ซ่ึงมีผลไมแตกตางกัน รวมทั้งนักกีฬาที่มี
ประสบการณ. 5 ปYขึ้นไปดวยเชนกัน ดงั นนั้ อาจกลาวไดวา นักกีฬาที่มีประสบการณ.ตางกันมีความเช่ือมั่นในความสามารถ
เฉพาะอยางของตนเองไมแตกตางกัน และจากการศกึ ษาเปรียบเทยี บจาํ แนกตามอันดับของนักกีฬา พบวา มีคะแนนความ
เขมแข็งทางจิตใจดานนแ้ี ตกตางกันอยางมีนัยสําคญั ทางสถิติที่ระดับ .05 ท้ังนี้อาจเป/นเพราะการที่นักกีฬาผานการฝ•กซอม
และแขงขันประจําเพ่อื ใหมอี นั ดบั จะเกดิ ความม่นั ใจในตนเองมีความเชอื่ ม่ันในตนเองมากขนึ้ สอคลองกบั ผลการศึกษาของ
แกร่ีและโจรี (Garry ; & Jolly. 2006) ที่พบวานักกีฬาที่มีความสามารถแขงขัน จนไดรับเหรียญรางวัล หรือนักกีฬาที่มี
อนั ดบั จะมีความเขมแข็งทางจติ ใจดานความมนั่ ใจในตนเองสูงกวานักกีฬาทไี่ มเคยไดรับเหรยี ญรางวลั

2. ดานความรูสึกในทางบวกเมื่อเปรียบเทียบกับคูแขงขัน ผลการศึกษาพบวา นักกีฬาชายและนักกีฬาหญิง
มีความเขมแข็งทางจิตใจดานความรูสึกในทางบวกเม่ือเปรียบเทียบกับคูแขง ไมแตกตางกัน โดยนักกีฬาหญิงมีคะแนนสูง
กวานักกีฬาชายและท้ังหมดมีคะแนนอยูในเกณฑ.ปกติ และเมื่อเปรียบเทียบคะแนนโดยจําแนกตามประสบการณ.ของ
นักกฬี า อนั ดบั ของนกั กีฬา พบวาไมแตกตางกันดวยเชนกัน โดยทกุ กลมุ มีคะแนนความเขมแข็งทางจิตใจดานความรูสึกใน

เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ 2559 “การวิจัยรับใชช' ุมชนสร'างสังคมฐานความร”'ู 199

ทางบวกเม่อื เปรียบเทยี บกบั คแู ขงอยูในเกณฑป. กตทิ งั้ หมด และผลการศึกษาพบวานักกีฬาเทนนิสท่ีจะเขารวมการแขงขันกีฬา
มหาวิทยาลยั แหงประเทศไทย ตองไดรับการฝ•กวิธกี ารคิด ในการจดั การกบั สถานการณ.ทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ ในระหวางการแขงขันไว
กอน เพื่อใหสามารถแกไขสถานการณ.ใหเป/นบวกได สรางความคุนเคยกับเหตุการณ.ตางๆ ท่ีอาจเกิดขึ้นในระหวางการ
แขงขนั ลดภาวะความวิตกกงั วลซึ่งนับเปน/ ปจ} จยั สําคัญอยางยง่ิ ทีต่ องฝ•กฝนใหเกิดขึน้ ในตัวนักกฬี าทจี่ ะลงแขงขันทกุ คน

3. ดานความรูสึกถึงคุณคาของงาน จากผลการศึกษาเปรียบเทียบระหวางนักกีฬาชายกับนักกีฬาหญิง พบวา
คะแนนความเขมแข็งทางจิตใจของนักกีฬาดานความรูสึกถึงคุณคาของงานไมแตกตางกัน แตเมื่อศึกษาตามตัวแปร
ประสบการณ.ของนักกีฬา และอันดับของนักกีฬา พบวามีความแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05
โดยเฉพาะกลุมท่ีมีประสบการณ.ตา่ํ กวา 3 ปY กับกลมุ ที่มีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY และกับกลุมที่มีประสบการณ. 5 ปY
ข้ึนไป มีความเขมแข็งทางจิตใจแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยคะแนนของทุกกลุมตามตัวแปรที่
ศึกษาอยูในเกณฑ.ปกติทั้งหมด ยกเวนนักกีฬาที่มีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY ท่ีอยูในเกณฑ.ต่ํากวาปกติ ท้ังนี้เนื่อง จาก
ความรูสึกถึงคุณคาของงานเป/นความรูสึกท่ีแตกตางกันของแตละบุคคลในการใหความหมายตอการประสบผลสําเร็จอยาง
สมบูรณ.ของงานทที่ าํ อยู ดังนัน้ ความเขมแขง็ ทางจติ ใจในดานความรูสึกถึงคุณคาของงานจึงอาจแตกตางกันตามความรูสึกและ
มุมมองของแตละบุคคลท่ีแตกตาง สอดคลองกับ มิดเดลตันและคณะ(Middleton et all. 2004a) ที่กลาวถึงกลยุทธ.หรือ
แผนการจัดการความเขมแข็งทางจิตใจนั้นเป/นการรวบรวมความต้ังใจเฉพาะกับงานที่ทําอยู เป/นลักษณะนิสัยที่ทําเป/น
ประจําของแตละคน

4. ดานศักยภาพ จากการศึกษาพบวา นักกีฬาชายและนักกีฬาหญิงมีคะแนนความเขมแข็งทางจิตใจดาน
ศักยภาพไมแตกตางกัน แสดงวานักกีฬาเทนนิสท่ีตางเพศกัน มีความสามารถท่ีมีมาพรอมกับกระบวนการพัฒนาการ
เจริญเติบโตทางรางกายไมแตกตางกัน อาจเป/นเพราะไดรับการสรางเสริมสุขภาพจากครอบครัว มีความแข็งแรงของตน
จากการฝ•กฝนที่ใกลเคียงกัน แตเม่ือศึกษาตามตัวแปรประสบการณ.ของนักกีฬาท่ีแตกตางกัน และอันดับของนักกีฬาท่ี
แตกตางกัน พบวา มีความแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งทุกกลุมที่กลาวถึง มีคะแนนอยูในเกณฑ.
ปกตทิ งั้ หมด โดยนกั กีฬาทีม่ ีอันดบั และมีประสบการณร. ะหวาง 3 – 5 ปY จะมีคะแนนความเขมแข็งทางจิตใจดานศักยภาพ
สูงทีส่ ดุ สอดคลองกับผลการศกึ ษาของ สุรยิ นั สมพงษ. (2554) ที่พบวา นกั กฬี าทม่ี อี นั ดบั หรอื มคี วามสามารถตางกันจะมี
ความเขมแข็งทางจติ ใจแตกตางกัน โดยนกั กฬี าท่มี คี วามสามารถสูงจะมีความเขมแข็งทางจติ ใจสูงมากทีส่ ุดดวยเชนกนั

5. ดานความคุนเคยกบั งาน จากผลการศึกษาพบวา นักกฬี าชายกับนกั กีฬาหญิง และนักกีฬาท่ีมีประสบการณ.
ตางกนั มคี วามเขมแขง็ ทางจติ ใจดานความคุนเคยกับงานไมแตกตางกนั ท้ังนก้ี ลุมนกั กีฬาท่ีมีประสบการณ.แขงขันใกลเคียง
กันในระหวางระยะเวลาประมาณ 1 – 5 ปY จะมีการเขารวมการแขงขันคอนขางนอย ยกเวนนักกีฬาบางคนที่ขวนขวาย
ต้ังใจที่จะฝ•กซอมและฝ•กทักษะประสบการณ.แขงขันตามรายการแขงขันตางๆ จนมีอันดับจึงจะมีความเขมแข็งทางจิตใจ
ดานความคุนเคยกับงานในระดับสูง ซึ่งผลการศึกษาเปรียบเทียบระหวางนักกีฬาที่มีอันดับกับนักกีฬาที่ไมมีอันดับ พบวา
มีความแตกตางกนั อยางมีนยั สาํ คญั ทางสถติ ิทร่ี ะดับ.05 ดวยเชนกัน สอดคลองกับ โกลบ้ีและแชร. (Golby; &Sheard. 2004)
ที่ศึกษาพบวา นักกีฬาอันดับ สูงที่เป/นนักกีฬาระดับชาติจะมีความเขมแข็งทางจิตใจสูงกวานักกีฬาระดับซุปเปอร.ลีคและ
ระดบั ดิวชิ นั

6. ดานการตระหนักถึงส่ิงท่ีดีที่สุดในตนเอง ผลการศึกษาพบวา ตัวแปรเพศไมมีความแตกตางกัน แตใน
การศึกษาตัวแปรประสบการณ.ของนักกีฬาที่ตางกัน และตัวแปรอันดับของนักกีฬาที่ตางกัน พบวา มีความเขมแข็งทาง
จิตใจดานการตระหนักถึงสิ่งที่ดีท่ีสุดในตนเองแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ในทุกกลุม ทั้งน้ีอาจเป/น
เพราะเกิดจากการมีแรงจูงใจภายในท่ีแตกตางกันน่ันเอง ซึ่งสอดคลองกับผลการ ศึกษาความเขมแข็งทางจิตใจในกีฬาใน
บริบทของระดับแรงจูงใจโดย นิโคล, พอลแมน, เลวี, และบาชเฮาส. (Nicholls, Polman, Levy, & Bach house, 2009)
พบวา ประสบการณ.ของนักกฬี ามผี ลตอความแตกตางของความสัมพันธ.อยางมีนยั สําคัญทางสถิตขิ องความเขมแข็งทางจติ ใจ
ระดับแรงจูงใจใฝƒสัมฤทธิ์ ซ่ึงแสดงใหเห็นวานักกีฬาที่มีประสบการณ.สูงหรือนักกีฬาท่ีมีความสามารถสูงจะเป/นผูท่ีสราง
แรงจูงใจภายในไดในระดับดี

7. ดานการจัดการกบั ความเครียดใหลดนอยลง ผลการศกึ ษาพบวา นกั กฬี าชายกับนักกฬี าหญิงมีความเขมแข็ง
ทางจิตใจดานการจัดการกับความเครยี ดใหลดนอยลงไมแตกตางกนั ยกเวนนกั กีฬาท่ีมีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY นักกีฬาที่
มีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY และนักกีฬาท่ีมีประสบการณ. 5 ปYขึ้นไป มีความเขมแข็งทางจิตใจดานการจัดการกับ
ความเครยี ดใหลดนอยลงแตกตางกนั อยางมีนยั สําคัญทางสถิตทิ ีร่ ะดบั .05 รวมทง้ั นกั กีฬาทมี่ ีอันดับกับนักกีฬาที่ไมมีอันดับ

200 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรับใช'ชมุ ชนสรา' งสงั คมฐานความร”'ู

สองกลุมนี้มีความแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติดวยเชนกัน ท้ังนี้อาจเป/นเพราะนักกีฬาท่ีมีประสบการณ.สูงหรือ
นักกีฬาที่มีอันดับ จะมีคะแนนความเขมแข็งทางจิตใจสูงกวานักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ตํ่า และนักกีฬาที่ไมมีอันดับ และ
ประเด็นที่ศึกษาอีกประการหน่ึง พบวา คะแนนดานการจัดการความเครียดใหลดนอยลงของทุกกลุมอยูในเกณฑ.ต่ํากวา
ปกติทั้งหมด แสดงใหเห็นวานักกีฬาเทนนิส ท่ีเขารวมการแขงขันกีฬามหาวิทยาลัยแหงประเทศไทย ครั้งท่ี 42
มีความสามารถในการจัดการความเครียดใหลดนอยลงอยูในระดับตํ่า ดังนั้น นักกีฬาจึงควรเรียนรูทักษะการจัดการกับ
ความเครียด

8. อัตมโนทัศน.ทางดานจิตใจ ผลการศึกษาพบวา คะแนนนักกีฬาชายและนักกีฬาหญิงไมแตกตางกัน แต
สําหรับนักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ต่ํากวา 3 ปY กับนักกีฬาที่มีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY มีความแตกตางกันอยางมี
นัยสาํ คัญทางสถิตทิ ่รี ะดับ .05 รวมทงั้ นักกฬี าทมี่ อี นั ดับกับนกั กฬี าทไี่ มมีอันดับมีความเขมแข็งทางจิตใจแตกตางกันอยางมี
นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ดวยเชนกัน โดยทุกกลุมมีคะแนนอยูในเกณฑ.ปกติ จึงอาจกลาวไดวา นักกีฬาเทนนิสมี
กระบวนการฝ•กเสรมิ สรางความเขมแขง็ ทางจิตใจในระดับดี จะมผี ลตออัตมโนทัศนท. างดานจิตใจทัง้ สิน้

9. ดานความคิดในทางบวก ผลการศึกษาพบวา ท้ังตัวแปร เพศ ประสบการณ. และอันดับของนักกีฬามีความ
แตกตางกนั อยางมีนัยสาํ คัญทางสถติ ิที่ระดบั .05 และการศึกษาในทางลึกนกั กีฬาที่มีประสบการณ.ตางกนั พบวา นักกีฬาท่ี
มปี ระสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY กบั นกั กฬี าท่มี ปี ระสบการณ. 5 ปYข้นึ ไป มีความเขมแข็งทางจิตใจดานความคิดในทางบวก
ไมแตกตางกัน ซ่ึงแสดงใหเห็นวานักกีฬาเทนนิสแมจะเผชิญการเปล่ียนแปลงตางๆ อยางไร ยังคงมีความคิดในทางบวก
เสมอ ซง่ึ จะสงผลดตี อเกมการแขงขนั

10. ดานความพากเพยี รอุตสาหะ ผลการศึกษาพบวา นักกีฬาชายกับนักกีฬาหญิงมีคะแนนไมแตกตางกันและ
อยูในเกณฑ.ปกติทั้งสองกลุม ในขณะที่นักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ตํ่ากวา 3 ปY กับนักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5 ปY
และนักกฬี าทมี่ ีประสบการณ. 5 ปขY น้ึ ไป มคี ะแนนความเขมแขง็ ทางจติ ใจแตกตางกนั อยางมีนยั สาํ คญั ทางสถิติ ที่ระดับ .05
รวมท้ังนักกีฬาที่มีอันดับกับนักกีฬาท่ีไมมีอันดับ มีคะแนนความเขมแข็งทางจิตใจแตกตางกันทางสถิติดวยเชนกัน โดย
ทงั้ หมดมีคะแนนอยใู นระดับปกติ ท้ังน้ีอาจเป/นเพราะนักกีฬาที่มีวุฒิภาวะสูง มีอันดับสูง มีประสบการณ.สูงนั้น จะมีความ
มุงม่ันทุมเทตอเป[าหมายอยาง จึงสงผลใหพัฒนาอันดับของตนเองข้ึนมาได โดยความสําเร็จดังกลาวจําเป/นตองไดรับการ
ฝ•กฝนกระทําซํ้าๆ ดวยความพากเพียรอุตสาหะ ดังเชนผลการศึกษาของ ขนิษฐา ระโหฐาน (2544) ที่พบวา นักกีฬา
ถึงแมวาจะมีความเขมแข็งทางจิตใจโดยรวมในระดับดีแตตองไดรับการปรับปรุงแกไขขอผิดพลาดและการฝ•กเทคนิค หรือ
ฟอร.มการเลนใหเกิดความชํานาญดวยความพากเพียรอุตสาหะนน่ั เอง

11. ดานการรวบรวมความตั้งใจเฉพาะกับงานที่ทําอยู ผลจากการศึกษา พบวา นักกีฬาชายกับนักกีฬาหญิง
นักกีฬาทม่ี ปี ระสบการณต. างกันท้ัง 3 กลมุ และนกั กีฬาทีม่ อี นั ดับกับนักกีฬาทไ่ี มมอี ันดับ มคี วามเขมแข็งทางจิตใจดานการ
รวบรวมความต้งั ใจเฉพาะกบั งานทท่ี าํ อยแู ตกตางกันอยางมนี ัยสําคญั ทางสถติ ิทีร่ ะดบั .05 ทุกตวั แปร โดยทั้งหมดมีคะแนน
อยูในระดบั ต่าํ กวาปกตทิ กุ กลุม โดยนกั กีฬาทม่ี ีประสบการณ.สูงหรือนกั กฬี าทีม่ ีอันดับจะมีความตั้งใจมากกวา แตในมุมมอง
ดานคะแนนกลบั อยใู นเกณฑต. ่าํ กวาปกติ ดังนนั้ จงึ ควรไดรบั การฝ•กพฒั นา ซึ่งจุดที่การฝก• ฝนพัฒนาคือ การเสริมสรางความ
เขมแข็งทางจิตใจดวยการฝก• ความตัง้ ใจ ความมุงม่ันในกีฬาน้ันโดยไมสนใจส่ิงเราภายนอก และส่ิงเราภายใน เพราะจะทํา
ใหการรวบรวมความตั้งใจถกู ลดทอนลงไป เนื่องจากขาดสมาธิ

12. ความมงุ มน่ั ตอเป[าหมาย ผลการศึกษาพบวา นักกีฬาชายกับนักกีฬาหญิง นักกีฬาท่ีมีประสบการณ.ตํ่ากวา
3 ปY นักกฬี าท่ีมีประสบการณ.ระหวาง 3 – 5ปY และนักกีฬาท่ีมีประสบการณ. 5 ปYขึ้นไป และนักกีฬาที่มีอันดับกับนักกีฬาท่ี
ไมมีอันดับ มีความเขมแข็งทางจิตใจดานความมงุ มน่ั ตอเป[าหมายแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 และทุก
กลมุ มีคะแนนอยูในเกณฑ.ปกติ โดยนักกีฬาหญิง นักกีฬาท่ีมีอันดับ และนักกีฬาท่ีมีประสบการณ. 5 ปYขึ้นไป จะมีคะแนน
ความเขมแข็งทางจติ ใจสงู กวา ทง้ั น้อี าจเป/นเพราะนักกีฬาหญิงมีความมุงมั่น ตองการท่ีจะประสบชัยชนะ ตองการประสบ
ผลสําเร็จตามเป[าหมายท่ีตนเองคาดหวัง ซ่ึงสอดคลองกับผลการศึกษาของ กิลและดีเตอร. (Gill &Deeter. 1988)ที่ได
ศกึ ษาการตั้งเปา[ หมายทีช่ ัดเจนของแตละบุคคลในการแขงขันโดยใชแบบวัด SOQ (Sport Orientation Questionnaire)
พบวา นักกีฬาหญิงจะมีคะแนนในการต้ังเป[าหมายที่ชัดเจนของบุคคลสูงกวานักกีฬาชาย แสดงใหเห็นวา การกระทําท่ี
ผูกมัดตนเอง เพื่อมุงสูเป[าหมายของนักกีฬาหญิงมีคอนขางมากกวานักกีฬาชาย แตทั้งนี้การควบคุมอารมณ.ก็เป/นป}จจัย
สําคัญทจ่ี ะสงผลตอความมัง่ ม่นั ตอเปา[ หมายได

เอกสารสบื เนือ่ งจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใชช' มุ ชนสร'างสงั คมฐานความร”ู' 201

ข'อเสนอแนะ

ขอ' เสนอแนะสําหรบั การนาํ ไปประยกุ ตใช'
1. ควรศึกษาความเขมแขง็ ทางจิตใจของนกั กฬี าเทนนสิ และนกั กีฬาประเภทอื่นๆ ในการแขงขันระดับนานาชาติ

เชน การแขงขนั กีฬาเอเชยี่ นเกมส. หรือการแขงขนั กีฬาโอลมิ ป’คเกมส.
2. ควรมีการศึกษาเทคนิควิธีท่ีเหมาะสมในการฝ•กเพ่ือพัฒนาความเขมแข็งทางจิตใจใหครอบคลุมทุกดานราย

ยอยใหกับนกั กฬี าเทนนิส

ข'อเสนอแนะสาํ หรับการทําวิจัย
1. ความเขมแข็งทางจิตใจดานการจัดการกับความเครียดใหลดนอยลง ดานความคิดในทางบวก และดานการ

รวบรวมความตัง้ ใจเฉพาะกบั งานที่ทําอยู มีคาคะแนนอยูในเกณฑ.ตํ่ากวาปกติในทุกๆ กลุม จึงควรเนนการฝ•กความเขมแข็ง
ทางจิตใจดานทก่ี ลาวถึงใหกับนักกีฬาเทนนสิ ใหมากขึ้น

2. นกั กฬี าเทนนิสหญงิ นอกเหนอื จากขอท่ี 1 มีความเขมแข็งทางจิตใจดานความเช่ือม่ันในความสามารถเฉพาะ
อยางของตนอง มีคาคะแนนอยูในเกณฑ.ต่ํากวาปกติจึงควรเนนการฝ•กความเขมแข็งทางจิตใจดานความเชื่อมั่นใน
ความสามารถเฉพาะอยางของตนเองใหมากข้ึน

เอกสารอา' งองิ

ธนิดา จุลวนชิ ย.พงษ.. (2553). การพฒั นาแบบสอบถามความเขมแข็งทาง จติ ใจ ฉบบั ภาษาไทย. วารสาร
วทิ ยาศาสตรออกกําลังกาย และการกีฬา. คณะวิทยาศาสตร.การกีฬา มหาวิทยาลยั บรู พา.

สมบัติ กาญจนกจิ ; และสมหญิง จันทรุไทย. (2542). จติ วิทยาการกฬี า แนวคิด ทฤษฎี สกู ารปฏบิ ตั ิ. กรุงเทพฯ:
จฬุ าลงกรณ.มหาวิทยาลยั .

สบื สาย บญุ วีรบตุ ร. (2541). จิตวทิ ยาการกฬี า Sport Psychology. ชลบรุ :ี วทิ ยาลัยพลศึกษา ชลบุรี.
แสงเดือน โอมาน. (2546). กลยทุ ธในการจัดการความเครียดของนกั กฬี าทมี ชาติไทย. วิทยาศาสตรก. ารออกกําลงั กาย

และการกีฬา.ชลบรุ :ี มหาวิทยาลัยบรู พา.
อมรรัตน. ศริ ิพงศ.. (2540). การศกึ ษาความเข'มแข็งทางจติ ใจของนกั กฬี าท่ีเขา' รวมในการแขงขนั กฬี าแหงชาติ

ครง้ั ที่ 30. วทิ ยานิพนธ. ค.ม. (พลศึกษา). กรงุ เทพฯ: บัณฑติ วทิ ยาลยั จฬุ าลงกรณ.มหาวิทยาลัย.
Norris, E. K. (1999). Epistemologies of champions : A discursive analysis of champions’

Retrospective attributions ; Looking back and looking within. Michigan : Michigan University
Microfilms International.

202 เอกสารสบื เน่ืองจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวิจัยรับใช'ชมุ ชนสร'างสังคมฐานความร”ู'

ความสําคญั ของรัชกาลสมเด็จพระเจ'าตากสิน
The Highlight of King Taksin’s Contribution

เพชรรุง เทยี นปvwวโรจน1
Petchrung Teanpewroj1

บทคัดยอ

บทความช้ินนี้ตองการศึกษาถึงความสําคัญรัชกาลสมเด็จพระเจาตากสิน (พ.ศ. 2310 - 2325) ตามระเบียบวิธี
วจิ ัยทางประวัติศาสตร.โดยเนนการวิจัยทางเอกสารทง้ั เอกสารชัน้ ตนและเอกสารช้ันรอง งานวิจัยมุงอธิบายถึงความสําคัญ
สมเด็จพระเจาตากสินในดานการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ และสังคม ทรงฟ†•นฟูบานเมืองดวยการรื้อฟ†•นระบบมูลนาย
ไพรหลงั จากการลมสลายของกรุงศรีอยุธยา ทรงมบี ทบาทสําคัญในการฟ•†นฟูเศรษฐกิจการคาโดยเฉพาะอยางย่ิงการคากับ
จนี ซึง่ เปน/ การคาเอกชน นอกจากนั้นพระองค.ยังทรงฟ•†นฟูพระพุทธศาสนาศาสนา โปรดเกลาฯ ใหจัดระเบียบสังฆมณฑล
ใหม สังคายนาและรวบรวมพระไตรป’ฎก โปรดเกลาฯ ใหสรางสมุดภาพไตรภูมิบุราณ ซ่ึงถือเป/นผลงานชิ้นสําคัญในสมัย
ของพระองค. และยังทรงพระราชนิพนธ.บทละครเรื่องรามเกียรต์ิดวยพระองค.เอง พรอมสนับสนุนใหกวีสรางสรรค.
วรรณกรรมตางๆ

คาํ สําคญั : ความสาํ คัญ สมเดจ็ พระเจาตากสิน สมัยธนบรุ ี ไตรภูมบิ ุราณ รามเกยี รต์ิ

Abstract

This article is an attempt to highlight the political, economic and cultural restoration of King
Taksin,who reigned 1767 – 1782.The research is based largely on primary and secondary sources.The
work explains the role of King Taksin in political,economic and social aspect.He revived the hierachical
system which declined after the collaspe of Ayutthaya.He also developed state economy by
supporting private commerce with China.Morever, King Taksin re – established Buddhist text and
imposed monks in the religious hierarchy.One of his important work is reviving the illustrated book of
Triphumburan.He himself composed some parts of Thaiversion of Ramayana and supported many
poets as well.

KEYWORDS : Important, King Taksin,Thonburi period,Triphumburan,Ramayana

ความเปcนมาและความสําคัญของปญd หา

การศึกษาประวัติศาสตร.ไทย รัชกาลสมเด็จพระเจาตากสินหรือสมเด็จพระเจากรุงธนบุรี (พ.ศ. 2310 - 2325)
มีความสําคัญอยางย่ิงเพราะเป/นชวงรอยตอระหวางการสูญสลายของราชอาณาจักรอยุธยาใน พ.ศ. 2310 ตอกับสมัย
รัตนโกสินทร. สมัยธนบุรีคือการตอสูเพื่อสรางบานเมืองขึ้นใหมโดยการนําของสมเด็จพระเจาตากสิน ผูทรงเป/นกษัตริย.ท่ี
ไดรับการยกยองในฐานะ “วีรบุรุษผูกอบกูเอกราชของชาติ” ที่ผานมาการศึกษาเก่ียวกับสมัยธนบุรีมักมุงเนนทางดาน
การเมืองการปกครองเป/นหลัก งานวิจัยชิ้นน้ีจึงมุงศึกษาความสําคัญของรัชกาลสมเด็จพระเจาตากสินไมเพียงแตดาน
การเมืองปกครองเทานั้น ยังรวมถึงทางดานเศรษฐกิจและสังคม การรื้อฟ•†นการปกครองและการรื้อฟ•†นระบบสังคม
วฒั นธรรมอยุธยา รวมถงึ การฟ•†นฟูพระศาสนา ศลิ ปกรรม และวรรณกรรม

1 สาขาวิชาประวตั ิศาสตร. คณะมนษุ ยศาสตร.และสงั คมศาสตร. มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏพระนครศรอี ยธุ ยา

เอกสารสืบเน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใช'ชุมชนสรา' งสังคมฐานความร”ู' 203

วตั ถปุ ระสงค
เพ่ือศึกษาความสําคัญของรัชกาลสมเดจ็ พระเจาตากสนิ ทางดานการเมอื งการปกครอง เศรษฐกจิ และสงั คม

วิธีการดําเนนิ วิจัย

การศึกษาตามระเบียบวิธีทางประวัติศาสตร.ใชวิธีการนําเสนอในแนวทางประวัติศาสตร.เชิงวิเคราะห.
โดยอาศัยหลักฐานของไทยและหลักฐานตางประเทศ รวมถึงการรวบรวมขอมูลภาพถายจากสถานท่ีจริงโดยเฉพาะใน
จังหวัดพระนครศรอี ยุธยา

สรุปผล

ความสาํ คญั ของรัชกาลสมเด็จพระเจ'าตากสนิ ดา' นการเมอื งการปกครอง
ในชวงกอนการเสียกรุงศรีอยุธยาใหพมา มีขุนนางจํานวนมากหนีออกจากเมืองเพ่ือเอาตัวรอด พระยาตาก

เห็นวากรุงศรีอยุธยาไมสามารถตานทานทัพพมาได จึงตัดสินใจรวบรวมไพรพลตีฝƒาพมาไปทางทิศตะวันออก กลุมของ
พระยาตากมีจุดมุงหมายทางการเมอื งทเ่ี ดนชดั วาจะรื้อฟน†• อาณาจักรอยุธยาขน้ึ มาใหม แตอกี หลายกลุมเพียงแตรวมตัวเพื่อ
ป[องกนั ตนเอง ปลนสะดมผอู น่ื หรอื ตองการเพยี งแครักษาหัวเมอื งหรือทองถนิ่ ของตนเองใหปลอดภยั นธิ ิ เอยี งศรีวงศเ. สนอ
วาพระยาตากประกาศนโยบายทางการเมืองท่ีชัดเจนวาจะร้ือฟ•†นราชอาณาจักรอยุธยาขึ้นมาใหมต้ังแตเริ่มออกจาก
พระนครศรอี ยุธยา เป/นการประกาศดวยภาษาทางการเมืองที่เขาใจไดในสมัยนั้นวาประกาศพระองค.เป/นพระมหากษัตริย.
(นิธิ เอียงศรีวงศ.,2550) พระองค.ทรงตัดสินพระทัยตีฝƒาวงลอมพมาออกจากวัดพิชัยมุงหนาไปยังหัวเมืองชายทะเล
ตะวันออกทรงเร่ิมสะสมและรวบรวมโภคทรัพย. เสบียงอาหาร อาวุธยุทโธปกรณ.ตางๆ สมเด็จพระเจาตากสินทางมุงหนา
เดินทัพไปยังหัวเมืองตะวันออก ดวยบริเวณดังกลาวมีความสําคัญทางเศรษฐกิจต้ังแตสมัยอยุธยา กลาวคือภูมิภาคน้ีเป/น
ดินแดนทอ่ี ดุ มไปดวยทรัพยากรทร่ี าชสาํ นกั อยุธยาตองการ มีความสําคญั ทางเศรษฐกิจการคาในการสงสวยและผลิตสินคา
ใหกับราชธานี ดวยทําเลที่ต้ังอยูชายแดนใกลกัมพูชาตั้งอยูใกลเทือกเขาทางดานตะวันออกและจรดอาวสยามทางทิศใตมี
แมน้ําสายส้ันๆ แถบชายฝ›}งทะเลหัวเมืองในแถบนี้ไดแก เมืองจันทบูรณ. เมืองตราด เมืองระยอง และเมืองพระตะบอง
การเลือกหัวเมืองเมืองชายทะเลตะวันออกเป/นฐานท่ีมั่น นอกจากจะไดมาซึ่งกําลังคนแลวยังสงผลตอการฟ†•นฟูเศรษฐกิจ
การคาตลอดรชั สมยั เพราะเป/นทั้งเมอื งทาทม่ี เี รือสนิ คาผานไปมา เป/นตลาดท่รี บั สนิ คามาจากลาวและเขมร มเี สบียงอาหาร
อุดมสมบูรณ. และท่ีสําคัญยังเป/นแหลงตอเรือสินคาอีกดวย นอกจากนั้นชาวแตจ๋ิวในหัวเมืองชายทะเลตะวันออกยังเป/น
กลุมสําคญั ที่สนับสนุนการครองราชย.ของพระองค. ดวยกําลังคนและทุนทรัพย. และยังเป/นผูชวยเหลือสมเด็จพระเจาตาก
สินทําการคาสาํ เภา (จริ าธร ชาติศิริ, 2547)

เม่ือตั้งมั่นชุมนุมไดท่ีเมืองจันทบุรีแลว พระยาตากเริ่มกอบกูเอกราชดวยการปราบปรามเจาเมืองตางๆ ที่ตังตัว
เป/นใหญ โดยยกทัพออกจากเมืองจันทบุรี ทางเรือ ผานชลบุรี ปากนํ้าเมืองสมุทรปราการ เขาตีเมืองธนบุรี ทหารพมาที่
ธนบุรีแตกพาย หนีข้ึนไปท่ีคายโพธิ์สามตน สุกี้พระนายกองใหจัดพลทหาร พมา มอญไทย มาสกัดทัพพระยาตาก
ทัพพระยาตากเขาตคี ายโพธิส์ ามตนมีชยั ชนะ สกุ ี้นายกองแมทัพของพมาใน พ.ศ.2310 หลังจากนน้ั พระยาตากไดเชิญเสด็จ
พระบรมศพสมเดจ็ พระท่นี ่งั สุรยิ าศนอ. มรนิ ทร. (พระเจาอยูหวั เอกทศั น.) ถวายพระเพลิง

พระยาตากเห็นถึงสภาพความพินาศยอยยับของกรุงศรีอยุธยา ผูคนลมตาย ความอดอยากแรนแคน ความ
ยากลาํ บาก โจร โรคภัย จึงนําไพรพล พระบรมวงศานุวงศท. ร่ี อดชีวติ มาพาํ นักท่ีเมืองธนบรุ ี

“จลุ ศกั ราช ๑๑๓๐ ปชY วดสมั ฤทธศิ ก ทอดพระเนตรเหน็ อัฏฐิกเรวฬะคนท้ังปวงอันถึงพิบัติชีพตายดวยทุพภิกขะ
โจระ โรคะ สุมกองอยูดุจหนึ่งวาภูขา แลเห็นประชาชนซึ่งลําบากอดอยากอาหารมีรูปรางดุจหน่ึงเปรตปYศาจพึงเกลียด จึง
สมณพราหมณาจารย.เสนาบดีประชาราษฎรชวนกันกราบทูลอาราธนาวิงวอน สมเด็จพระพุทธเจาอยูหัวพระบรมหนอ
พทุ ธางกรู ตรัสเหน็ แกประโยชน.เป/นป}จจัยแกพระปรมาภเิ ษกสมโพธญิ าณนนั้ ก็รบั อาราธนา จงึ เสด็จยับยั้งอยู ณ พระตําหนกั
เมอื งธนบรุ ยี .”(พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับพระจักรพรรดิ
พงศ. เจากรม (จาด) พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจนั ทนุมาศ (เจมิ ), 2548)

204 เอกสารสบื เนอื่ งจากการประชมุ การประชุมวิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' มุ ชนสร'างสังคมฐานความร”ู'

ภาพคลองขาวเมา ทพั ของพระยาตากตีฝาƒ วงลอมพมามาทางบานขาวเมามงุ หนาไปทางตะวนั ออก
สถานทท่ี ีอ่ ยูในเสน' ทางเดนิ ทพั ของพระยาตากในจงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา

ทงุ ชายเคอื ง คลองชนะ

บานสามบณั ฑติ
บานโพธิ์สาวหาญ

อนุสรณ.สถานสมเด็จพระเจาตากสนิ มหาราช รปู ป}†นพรานนก ผรู ับอาสาจัดหาเสบียง
วดั พรานนก ใหทพั พระยาตาก

เอกสารสบื เนื่องจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' ุมชนสร'างสงั คมฐานความร”ู' 205

การสถาปนากรุงธนบรุ ี
ในตํานานกรงุ เกาไดกลาวถึงการมาต้ังเมอื งใหมทธ่ี นบรุ ีไววา

“เหตุที่พระเจากรุงธนบุรี ไมตั้งอยูที่กรุงเกานั้น ก็ดวยกรุงเกาเป/นเมืองใหญกวาง ท้ังพระราชวังก็มีปราสาทสูง
ใหญถึง 5 องค. และวัดวาอารามก็ลวนแตใหญโต เมื่อบานเมืองถูกพมาขาศึกและพวกทุจริตเอาไฟจุดเผาเป/นอันตราย
เสียหายจนเกือบหมดสิ้น พระเจากรุงธนบุรีพ่ึงรวบรวมกําลังตั้งพระองค.ขึ้นใหมๆ จะเอากําลังวังชาทุนรอนท่ีไหนไป
ซอมแซมบานเมอื งท่ใี หญโต ซงึ่ ทําลายแลวใหกลบั คนื คงดีข้นึ เปน/ พระนครราชธานไี ดเลา ประการหนึ่งถามขี าศึกศตั รเู ขามา
รพ้ี ลทจี่ ะรกั ษา หนาท่เี ชงิ เทนิ ป[องกนั ก็มีไมพอ คงจะทรงเห็นวาสไู ปต้งั อยทู ีเ่ มืองธนบุรี สรางข้นึ เปน/ เมอื งใหมไมได ดวยวามี
กําลังนอยก็ทําเมืองแตเล็ก อีกประการหน่ึงถาจะมีขาศึกมาติดเมือง ถาจะพลาดพล้ังลงประการใด กองทัพเรือก็มีอยูเป/น
กําลัง และทั้งพระเจากรุงธนบุรีเองก็ทรงชํานาญในการทัพเรือ จะไดพาทัพเรืออกทะเลไปเท่ียวหาท่ีต้ังมั่นไดงาย”
(ประชุมพงศาวดาร เลม 37 (ประชมุ พงศาวดาร ภาคท่ี 63 (ตอ)) เรอื่ งกรุงเกา,2512)

สมเด็จพระเจาตากสินทรงเลือกเมืองธนบุรีเป/นศูนย.กลางในการบริหารราชการบานเมือง สมเด็จฯ กรมพระยา
ดาํ รงราชานภุ าพ ทรงอธิบายไวในหนงั สอื ไทยรบพมาวา (สมเด็จพระเจาบรมวงศเ. ธอ กรมพระยาดํารงราชานภุ าพ,2553)

ประการที่หนึ่ง กําลังพลของพระยาตากท่ีมีอยูไมเพียงพอท่ีจะรักษากรุงศรีอยุธยาขาศึกศัตรูสามารถยกทัพมา
ประชดิ ไดสะดวกท้ังทางบกทางนาํ้ การมาต้งั มน่ั ทีธ่ นบุรีก็ไมหางจากกรุงศรีอยุธยา ทั้งธนบรุ ียงั มปี อ[ มปราการม่นั คงและเปน/
เมืองขนาดยอมตัง้ อยูใกลทะเล ถาขาศึกไมมีกองทัพเรือก็ยากที่จะมาตีเมืองธนบุรี หรือหากรักษาเมืองไมไดก็ลงเรือลาทัพ
กลับไปเมืองจนั ทบรุ ีไดสะดวก

ประการทีส่ อง เมืองธนบรุ ีตง้ั ปด’ ปากนํ้าระหวางเสนทางหัวเมืองเหนือกับตางประเทศ ป[องกันมิใหหัวเมืองอื่นๆ
ตง้ั ตนเปน/ ใหญ และหาอาวธุ ยทุ ธภัณฑ.จากตางประเทศได
การปราบปรามชุมนมุ ตางๆ

เม่ือกรุงศรีอยุธยาลมสลายลงบานเมืองอยูในสภาพไรศูนย.อํานาจในการปกครอง กลุมคนรวมตัวกันเป/นชุมนุม
หรอื กกเหลานอยใหญตามเมืองหรือชมุ นุมเมืองสําคัญๆ ต้ังแตกอนกรุงแตก พระยาตากไมใชคนแรกและคนสุดทายที่ออก
จากกรุงศรีอยุธยา มีท้ังขาราชการและประชาชนหลบหนีออกจากพระนครอยูตลอดมีท้ังท่ีรวมตัวอยูดวยกันเป/นซองเพื่อ
ป[องกนั ตนเองหรือคดิ ตั้งตนเปน/ พระมหากษัตริย. สมเด็จฯ กรมพระยาดํารงราชานุภาพทรงอธิบายไวในไทยรบพมาวา มีผู
ตั้งตนเป/นเจาถึง 5 กก กกที่ 1 คือ เจาพระยาพิษณุโลก กกที่ 2 คือ พระสังฆราชาเมืองสวางคบุรี อยูที่วัดพระฝาง ต้ังตัว
เป/นเจาข้ึนทั้งเป/นพระ เรียกกันวาพระฝาง กกที่ 3 คือพระปลัดผูร้ังเมืองนครศรีธรรมราชตั้งตัวเป/นเจาท่ีเมือง
นครศรธี รรมราช เรียกกันวาเจานคร กกท่ี 4 คือ กรมหมื่นเทพพพิ ิธ ตง้ั ตวั เปน/ ใหญขน้ึ ท่ีเมอื งพิมาย กกที่ 5 คือ พระยาตาก
(สมเดจ็ พระเจาบรมวงศ.เธอ กรมพระยาดํารงราชานุภาพ,2553)
การฟz{นฟูระบบควบคุมกาํ ลงั คน

ในชวงสงครามเสยี กรุงศรีอยธุ ยานน้ั ไพรหรือราษฎรสวนใหญหลบหนีเขาไปอยูในปƒาหรือไมก็รวมตัวกันเป/นซอง
เป/นชุมนุม สมเด็จพระเจาตากสินทรงใชวิธีเกลี้ยกลอมหรือขูนายซองนายชุมนุมตางๆ ใหยอมออนนอมโดยทรง
พระราชทานยศและตําแหนง นายซองหรอื นายชุมนมุ ไดควบคุมผูคนของตนตามเดิม หากสมเด็จพระเจาตากสินมีพระราช
ประสงค.จะไดกําลังคนเพื่อทําการสงคราม การกอสรางหรือตองการสินคา พระองค.ก็สามารถเรียกเกณฑ.ใหนายซองนาย
ชมุ นมุ นาํ กําลังคนของตนเองมาทํางานรับใชตามรบั สัง่ ได ซึง่ มีลักษณะคลายกับไพรสมหรือเลกสมสังกดั พรรค.ในสมยั อยุธยา
สมเด็จพระเจาตากสินทรงมคี วามพยายามในการฟ•น† ฟูระบบไพรข้ึน ในพ.ศ.2316 ทรงพระกรุณาโปรดเกลาสักเลกไพรสม
ทว่ั พระราชอาณาจักร สักทองมอื หมายหมไู พรหลวง ไพรสมทั้งในสวนกลางและหัวเมืองแลวใหสงทะเบียนหางวาวไพรตอ
กรมพระสุรสั วดี นับเปน/ ครงั้ แรกที่การสักหมายหมูไพรกระทําตอไพรทุกกรมกองและไดกําหนดบทลงโทษผูที่ปลอมแปลง
เหลก็ สักหรอื ขโมยเหลก็ สักของหลวงไปใชถึงขน้ั ประหารชวี ิตท้ังโคตร (อญั ชลี สุสายณั ห., 2524)

การสกั เลกคือการใชหมึกสกั ชือ่ ไพร เมอื งทตี่ ัง้ ภมู ลิ าํ เนาและช่ือของมูลนายท่ีสังกัด สักที่บริเวณแขนซายของไพร
ชาย ผูท่ีไมมีรอยสักจะตองถูกจับและลงโทษ การสักเลกก็เพ่ือใหทราบวาไพรสังกัดกับมูลนายคนใด การสักเลกทองแขน
นับเป/นวิธีการใหมในสมัยนั้น เดิมการสักเลกหมายหมูจะทําเฉพาะไพรหลวงสังกัดกรมรักษาพระองค.และกรมลอม
พระราชวังเทาน้ัน การสักเลกไพรทั้งหมดนับเป/นคร้ังแรกและกลายเป/นธรรมเนียมปฏิบัติสืบมาในสมัยรัตนโกสินทร.
(นธิ ิ เอยี งศรวี งศ., 2550)

206 เอกสารสืบเนอ่ื งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ัยระดับชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใชช' ุมชนสรา' งสังคมฐานความร”'ู

ในสมัยธนบรุ ีสภาวการณท. างสังคมและการเมอื งไมเอื้ออาํ นวยใหรอื้ ฟ•†นระบบไพรหรือระบบควบคุมกําลังคนที่ใช
ในสมัยปลายอยุธยา ในสมัยอยุธยาไพรหลวงสวนใหญยังไมมีการสักทองแขนใชระบบทะเบียนในการจัดการดูแลเลกไพร
หลวง เมอ่ื เสียกรงุ ระบบทะเบยี นตางๆ ก็เสียหาย ไพรและมูลนายเองก็กระจัดกระจายจึงยากแกการท่ีจะรื้อฟ•†นระบบไพร
ของอยุธยาขึ้นมาใหม สมเด็จพระเจาตากสินจึงทรงตองใชวิธีการยอมรับอํานาจของนายซองนายชุมนุมท่ีตั้งตัวเป/นอิสระ
เพ่ือดึงผูนําเหลาน้ีใหเขาสูระบบราชการของพระองค. ซ่ึงเป/นการดึงกําลังคนหรือไพรท่ีกระจัดกระจายใหมาเป/นขา
ขอบขัณฑเสมาหรอื ยอมเปน/ ขาใตฝาƒ ละอองธลุ พี ระบาท และใชวิธีการสักเลกเพื่อยืนยันสิทธิของมูลนายในการครอบครอง
ไพรตามช่ือมูลนายที่สกั ไว ถงึ แมวาการสักเลกจะเปน/ การยอมใหไพรไปเป/นไพรสมของมูลนาย แตราชสํานักก็รูจํานวนเลก
ไพรสมทีอ่ ยใู นอาํ นาจของมูลนายในหัวเมอื งซึ่งทาํ ใหการเรยี กเกณฑ.แรงงาน สิง่ ของหรอื ผูคนทาํ ไดอยางมีประสิทธิภาพมาก
ยิ่งข้ึน (นิธิ เอียงศรวี งศ.,2550)
การฟz{นฟรู ะบบบริหารราชการแผนดนิ

สมเด็จพระเจาตากสินแตงต้ังเป/นขุนนางรับราชการ ทรงร้ือฟ†•นตําแหนงขุนนางครั้งกรุงศรีอยุธยา ไดแก
อัครมหาเสนาบดีสองฝƒาย สมุหนายกและสมุหพระกลาโหม กับเสนาบดี 4 กรม กรมเวียง กรมวัง กรมคลัง กรมนา การ
บริหารราชการในสมัยธนบุรีนาจะยึดรูปแบบตามสมัยกรุงศรีอยุธยาเป/นหลักถึงแมจะไมไดรับมาทั้งหมดแตนาจะจัดการ
บริหารการปกครองไปในแนวเดียวกัน คือ พระมหากษัตริย.ทรงมีอํานาจสูงสุด อัครมหาเสนาบดี 2 ตําแหนง สมุหนายก
เปน/ ตําแหนงสําคัญท่ีมอี ํานาจควบคุมไพรพล ดแู ลรบั ผิดชอบหวั เมอื งฝาƒ ยเหนือทัง้ ปวงท้งั ในราชการฝƒายทหารและพลเรือน
สมุหกลาโหมหัวหนาเสนาบดีฝƒายทหาร ดูแลกํากับรับผิดชอบหัวเมืองฝƒายใต ขุนนางในสมัยสมเด็จพระเจาตากสินแบง
ออกเป/น 3 กลุมไดแก กลุมท่ีหน่ึง พวกขาหลวงเดมิ ซึง่ ทรงไววางพระราชหฤทัยเป/นพเิ ศษ เน่ืองจากไดรับใชมานานหรือได
เขาถวายตัวแตระยะแรกๆ กลุมท่ีสอง พวกที่เคยเป/นขุนนางผูใหญพอสมควรในสมัยกรุงศรีอยุธยาโดยเฉพาะขุนนางท่ีมี
ความรเู รอื่ งราชประเพณแี ละขนบธรรมเนียมขาราชการกลุมน้ีไดรับพระราชทานยศสูงอยางรวดเร็วแตไมมีตําแหนงหนาท่ี
สําคญั กลมุ ท่ีสามกลมุ ขาราชการทว่ั ไปซงึ่ สวนหน่งึ เป/นขุนนางหรือเชอื้ สายของขุนนางสมยั กรุงศรีอยุธยาขนุ นางกลุมน้ีไมได
รบั ความไววางพระราชหฤทัยสงู มากนกั ไดรบั พระราชทานยศไมสงู มาก (นธิ ิ เอยี งศรีวงศ.,2550)

การแตงต้ังขุนนางท้ังฝƒายทหารและพลเรือนตามแบบการบริหารสวนกลางของอยุธยาสอดคลองกับพระบรมรา
โชบายในการรอ้ื ฟน†• ราชอาณาจักรอยุธยา แตสมเด็จพระเจาตากสินทรงร้ือฟ•†นรูปแบบเสนาบดีแบบอยุธยา แตยังคงรักษา
การเมืองแบบชุมนุมไว ทรงร้ือฟ•†นตําแหนงขุนนางในระบบราชการของอยุธยาข้ึนมาใหมแตการกระจายอํานาจก็ไมได
เปน/ ไปตามแบบแผนของอยธุ ยา ในทางปฏิบตั สิ มเดจ็ พระเจาตากสนิ ไดยกอํานาจในการควบคุมกําลังคน ผลประโยชน.ทาง
เศรษฐกิจ การควบคมุ หัวเมือง ยศศักดิ์ตําแหนงสูงใหขุนนางคนสนิท หลังพ.ศ.2313-2314 ทรงโปรดฯ ใหขุนนางคนสนิท
ไปคมุ หัวเมอื งมหาดไทยเพือ่ สามารถควบคมุ กําลังคนในสังกดั แทนราชสํานัก ท้ังยังแยกหัวเมืองทางใตใหดูแลโดยพระญาติ
หรือคนท่ที รงไววางพระทัย ในสวนกรมกองของราชการตามแบบแผนของอยุธยาก็ทรงโปรดฯ ใหขุนนางระดับรองหรือขุน
นางที่ไมไดเป/นคนสนิทของพระองค.เป/นผูบังคับบัญชา พระราชอํานาจของสมเด็จพระเจาตากสินจึงทรงอยูบนการเมือง
แบบชุมนมุ ซึ่งทรงจดั ข้ึนในพระราชอาณาจักรของพระองค.ตราบเทาท่ผี คู นซ่ึงทรงไววางพระทยั ไดสูงเพราะเคยเป/นคนสนิท
ยงั อาํ นาจในทางการเมอื งมาก

ความสาํ คัญของรัชกาลสมเด็จพระเจ'าตากสนิ ดา' นเศรษฐกิจ
ในชวงสงครามเสียกรุงผูคนอดอยากขาดแคลนอาหาร ในเอกสารของฮอลันดาไดกลาวถึงพอคาชาวจีนซ่ึงเดิน
ทางผานมาธนบุรีในชวงเวลานั้นไดกลาวถึงความอดอยากและอาหารท่ีมีราคาแพง ชาวบานตองประทังชีวิตดวยการขุดหัว
เผือกหัวมัน และการกินปลา (ธีรวตั ณ ป[อมเพชร,2531)
เม่อื พระยาตากสนิ ทรงตฝี ƒาวงลอมพมาออกจากกรงุ ศรอี ยุธยา ทรงเริม่ สะสมกําลังคน อาวุธ เสบียงอาหารรวมถึง
ทรัพย.สินตางๆ ตามรายทางท่ีพระองค.ทรงเสด็จผาน พระองค.ทรงมุงหนาไปทางตะวันออก ในพระราชพงศาวดารบอก
เหตผุ ลทพี่ ระองคท. รงเลอื กเสด็จไปทางหัวเมืองชายทะเลตะวันออกวาเป/นเพราะไมถูกกองทัพพมาทําลาย เมืองชายทะเล
ตะวันออกเป/นเมืองทาสําคัญมาตั้งแตสมัยอยุธยา ซ่ึงสามารถติดตอคาขายกับหัวเมืองทางใต เมืองในหมูเกาะเอเชีย
ตะวันออกเฉียงใตคาขายกับกัมพูชาและเวียดนามไดสะดวกอีกท้ังยังอยูในเสนทางการคาของจีน ดังนั้นการไดหัวเมือง
ชายทะเลฝ›}งตะวนั ออกจะทําใหพระยาตากสินมีฐานที่ต้ังมั่นคงทางเศรษฐกิจสอดคลองกับความเป/นพอคาของพระองค.มา
กอนการเปน/ ขุนนาง (วรางคณา นิพัทธ.สุขกิจ, 2557)

เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรบั ใชช' ุมชนสร'างสงั คมฐานความร”ู' 207

ป}จจัยที่ทําใหชุมนุมของสมเด็จพระเจาตากสินเหนือกวาชุมนุมอื่นสวนหน่ึงมาจากป}จจัยทางเศรษฐกิจ ความ
ไดเปรียบในการติดตอซื้อขาย โดยสภาพทางภูมิศาสตร.ซ่ึงทําใหสมเด็จพระเจาตากสินครอบครองเครือขายทางภาค
ตะวันออก ซ่ึงเป/นบริเวณท่ีพอคาชาวจีนผานไปมาเพื่อทําการคา และเมื่อตีชุมนุมเจานครศรีธรรมราชไดทําใหพระองค.
สามารถครอบครองเครือขายการคาบริเวณอาวไทย ซึ่งมีเรือสําเภาจํานวนมากแลนผานไปได การคาเหลาน้ีมีสวนในการ
สรางความเขมแข็งของกองทัพ เพราะนอกจากจะประกอบดวยจํานวนของทหารแลวยงั หมายถึงเสบียง และอาวุธท่ีตองทํา
การจัดหาไวใชอีกดวย นอกจากสวนของการคาแลวพระองค.ยังเป/นหัวหนาชุมนุมท่ีไดรับการสนับสนุนจากพอคาชาวจีน
และชุมชนชาวจนี มากที่สุด ซึง่ เปน/ สวนหนงึ่ ท่ีทําใหชุมนุมของสมเด็จพระเจาตากสินประสบความสําเร็จในการปราบปราม
ชมุ นมุ อื่นๆ

หลงั จากปราบปรามชมุ นุมตางๆ แลว สมเด็จพระเจาตากสินไดทําสงครามเพ่ือขยายอํานาจไปยังเมืองตางๆ โดย
ในสงครามแตละครง้ั จะทาํ การเก็บกวาดทรัพยส. ิน อาวธุ และแรงงานจากเมืองนั้นๆ การขยายอาณาเขตในสมัยธนบุรีเป/น
การขยายอาณาเขตโดยหวังผลประโยชน.ในทางเศรษฐกิจควบคูไปกับการเมือง ในการขยายอาณาเขตของสมเด็จ
พระเจาตากสนิ หัวเมอื งชายทะเลตะวนั ออกถือเป/นบรเิ วณท่สี ําคัญทีส่ ดุ โดยเฉพาะเมอื งจันทบูรและตราด การเลือกหัวเมอื ง
เมืองชายทะเลตะวนั ออกเปน/ ฐานที่มัน่ นอกจากจะไดมาซึ่งกาํ ลงั คนแลวยังสงผลตอการฟน†• ฟเู ศรษฐกจิ การคาตลอดรัชสมัย
เพราะเป/นทั้งเมืองทาท่ีมีเรือสินคาผานไปมา เป/นตลาดท่ีรับสินคามาจากลาวและเขมร และท่ีสําคัญยังเป/นแหลงตอเรือ
สินคาอีกดวย หัวเมืองชายทะเลตะวันออกเป/นรากฐานทางเศรษฐกิจและเป/นตลาดสําคัญสําหรับการทําการคาเอกชน
บริเวณนี้เปน/ เครือขายการคาสาํ คญั ถึง 2 สวน คือบริเวณเมืองทาสาํ คัญของอาวไทย อกี สวนหน่ึงคอื เมืองทาชายฝ›}งทะเลใน
คาบสมุทรอินเดืยนอกจากน้ันชาวแตจิ๋วในหัวเมืองชายทะเลตะวันออกยังเป/นกลุมสําคัญที่สนับสนุนการครองราชย.ของ
พระองค. ดวยกําลังคนและทุนทรัพย. และยังเป/นผูชวยเหลือสมเด็จพระเจาตากสินทําการคาสําเภา ในแบบท่ีตางแบงป}น
ผลประโยชน.ตลอดรัชสมยั

บริเวณหัวเมืองภาคใตเป/นอีกดานหน่ึงที่ธนบุรีไดประโยชน.ในทางเศรษฐกิจแมวาจะไมเห็นความสําคัญในทาง
เศรษฐกิจโดดเดนมากเทากับหัวเมืองชายทะเลตะวันออก แตนับเป/นการขยายเครือขายการคาครอบคลุมเมืองทาในอาว
ไทย และยังสงผลใหมีชาวจีนฮกเก้ียนกลุมหนึ่งในสงขลา นําโดยพระยาสงขลา(เหยี่ยง) เป/นชาวจีนที่มีความสําคัญในทาง
การคาไมแพชาวจีนแตจ๋วิ นอกจากนน้ั หวั เมืองภาคใตยงั เปน/ แหลงสินคาสาํ คัญคือดีบกุ

พนื้ ท่ีบริเวณอนื่ ๆ ท่ีมคี วามสาํ คัญในแงภมู ศิ าสตรแ. ละทรัพยากรตลาดสินคาและเสนทางการคา เชน ลาว กัมพูชา
และเมืองทาฮาเตียน (พุทไธมาศ) ลวนแตใหประโยชน.ในการจัดหาสินคาโดยเฉพาะสินคาประเภทของปƒาซึ่งยังเป/นท่ี
ตองการโดยสามารถลําเลียงมาสงออกท่ีเมืองทาในบริเวณอาวไทย อีกทั้งยังสามารถเก็บผลประโยชน.ไดอยางเต็มที่
อาจกลาวไดวาในพ.ศ. 2314 การที่สมเด็จพระเจาตากสินทรงยกทัพไปตีและไดเมืองฮาเตียนสงผลตอเศรษฐกิจเป/นอยาง
มาก เพราะเป/นชวงทก่ี รงุ ธนบรุ มี อี ํานาจเหนอื หัวเมอื งชายทะเลตะวันออก หัวเมอื งภาคใต เมอื งฮาเตียน และกัมพูชา ทาํ ให
ทรงมีพระราชอํานาจเหนือเครือขายการคาอาวไทย ทะเลจีนใต และโคชินไชนา นอกจากน้ันยังรวมไปถึงเสนทางการคา
ทางบกท่ีสําคัญอีกหลายเสนทาง และมีพระราชอํานาจเหนือหัวเมืองที่เป/นแหลงสินคา นอกจากน้ันยังสามารถแกป}ญหา
ความอดอยากภายในของกรงุ ธนบุรี เพราะสามารถดงึ อาหารและเสบยี งจากหวั เมอื งเหลาน้มี าใชไดอยางเต็มทก่ี องทัพสยาม
สามารถเก็บขาวปลาอาหารมาเป/นเสบียงในการเดินทัพ การควบคุมเมืองเหลาน้ีได ก็เทากับวาสมเด็จพระเจาตากสินได
เสบยี งอาหารมาดูแลไพรฟา[ ประชาชนของพระองค.โดยไมตองซื้อ ขาวกมั พชู านนั้ เปน/ สงิ่ สําคัญย่งิ เพราะเป/นแหลงกสกิ รรม
ทีอ่ ยใู กลสยามมากทีส่ ุด เพราะนอกจากกมั พูชาและสยามแลว แหลงปลกู ขาวท่ีสาํ คัญในเอเชียตะวันออกเฉียงใตมอี ยูท่ีพมา
ตอนลาง เวียดนามใตและชวาซงึ่ อยูหางไกลเกินกวาสมเด็จพระเจาตากสินจะทรงควบคุมได นอกจากน้ี การควบคุมแหลง
กสกิ รรมที่สําคญั ยงั เทากับวากองทัพสามารถควบคุมผูคนจาํ นวนมากดวย โดยปกติแหลงปลูกขาวน้ันจะมีประชากรอาศัย
อยเู ปน/ จาํ นวนมาก สมเดจ็ พระเจาตากสินจงึ ไดไพรพลมาเพ่มิ อกี ดวย (ธิษณา วีรเกยี รตสิ ุนทร, 2555)

การทาํ สงครามขยายอํานาจของสมเดจ็ พระเจาตากสนิ ไดสงผลตอเศรษฐกจิ อยางมาก เพราะเป/นชวงที่กรุงธนบุรี
มีอํานาจเหนือหัวเมืองชายทะเลตะวันออก หัวเมืองภาคใต เมืองทาฮาเตียน และเขมร ทําใหทรงมีพระราชอํานาจเหนือ
เครอื ขายการคาและเสนทางการคาท่สี าํ คญั

การฟ{นz ฟูการทําการเกษตรกรรม สืบเนอื่ งจากป}ญหาราษฎรอดอยาก ขาดแคลนอาหาร ขาวมรี าคาแพง สมเด็จ
พระเจาตากสินทรงเรงใหประชาชนและขุนนางทง้ั หลายทํานา ดังปรากฎความในพระราชพงศาวดารวา “...ใหขาทลู ละออง
ธุลพี ระบาทผูใหญผนู อยทํานาปรัง” ใน พ.ศ. 2314 ก็โปรดใหขยายพ้ืนท่ีนาดวยการดัดแปลงเอาที่สวนมาทํานาในบริเวณ

208 เอกสารสบื เนอื่ งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รบั ใชช' ุมชนสรา' งสังคมฐานความร”ู'

ใกลพระนครนอกคูเมืองออกไปท้ังสองฟากคือ ฟากตะวันออก และฟากตะวันตก ท่ีเรียกวา “ทะเลตม” (พระราช
พงศาวดารฉบับพระราชหตั ถเลขา, 2516) การขยายพืน้ ที่ในการทําการเกษตรกรรมออกไปคร้ังน้ีนอกจากจะทําใหพื้นที่ใน
การผลติ เพ่ิมขน้ึ เปน/ การแกไขป}ญหาความอดอยากของราษฎรแลว พบวายังเป/นการอํานวยประโยชน.ในดานการป[องกัน
บานเมืองจากขาศึกไดอีกดวย กลาวคือ สามารถต้ังคายตอสูกับขาศึกที่ยกมาประชิดพระนครได (ศุภวรรณ ชวรัตนวงศ.
,2540) นอกจากนาขาวแลว สวนผลไมคงมีปริมาณมากพอสมควร เพราะประชาชนในชวงสมัยธนบุรีตอนตนยังชีพไดดวย
การหาผลไมกินแทนขาว สวนผลไมท่มี ีการสันนิษฐานไว ไดแก สวนล้ินจตี่ ั้งอยูบริเวณวดั บางหวานอยกบั บานปนู สวนมังคุด
ต้งั อยูบริเวณระหวางบานปนู และวดั บางหวาใหญ และสวนผลไมบรเิ วณหลังวัดบางใหญ(ชัย เรอื งศลิ ป…, 2534)

การฟz{นฟกู ารคา' การคาภายในประเทศน้นั เช่อื วาผทู ี่มีบทบาทสําคัญคอื “ชาวจีน” เพราะชาวสยามถูกเกณฑ.ไป
ทาํ ศึกสงครามอยูเกือบตลอดสมัยธนบรุ ีและยังพบวาการคาของธนบุรีกอน พ.ศ. 2319 น้ันซบเซาหลายพื้นที่เป/นสนามรบ
การผลิตตกตา่ํ เพราะขาดแรงงานและถกู รบกวนจากขาศึกศัตรู ป}จจัยดังกลาวทําใหสภาพการคาภายในชวงเวลาดังกลาว
ไมเจรญิ รุงเรอื งเทาท่คี วร แตภายหลังจาก พ.ศ. 2319 เป/นตนมาจนถงึ ปพY .ศ.2325 สภาพการคาภายในของกรงุ ธนบุรนี าจะ
ขยายตวั มากขึน้ เม่ือบานเมอื งวางเวนจากศึกสงครามเขาสสู ภาวะปกติ (ศุภวรรณ ชวรัตนวงศ.,2540)

ชัย เรืองศิลป…ไดสันนิษฐานที่ตั้งของตลาดในชุมชนตางๆ ไวหลายแหง(ชัย เรืองศิลป…, 2534) ซึ่งมักอยูบริเวณ
แหลงชุมชน ทาน้ํา และวัดตางๆ ไดแก ตลาดปลา อยูฝ}›งตะวันออกของแมนํ้าเจาพระยา บริเวณปากคลองคูเมือง ตลาด
ใหญบรเิ วณวัดทายตลาด เป/นตลาดเกาแกที่สดุ แหงหนึ่งของธนบุรี ตลาดพลูอยูถัดจากตลาดใหญ หลังวัดทายตลาด มีมา
ตั้งแตสมัยอยุธยาเชนกัน ตลาดบานหมอและตลาดขมิ้น ตั้งอยูบริเวณหลังวัดบางหวาใหญ ฝ}›งตะวันตกของเมือง ตลาด
บรเิ วณคลองบางหลวง และตลาดบรเิ วณพระบรมมหาราชวังในปจ} จบุ ัน เป/นตลาดของชุมชนชาวจีน ซ่ึงเป/นท้ังรานคาและ
ที่พักอาศัยของชาวจีน ตลาดใหญ ตลาดน้ํา ตลาดบก เป/นตลาดของชุมชนชาวจีนอีกดานหน่ึง คือบริเวณฝากตะวันออก
ของธนบุรี นอกจากนั้น ยังคงมียานการคาอ่ืนๆ อยูภายนอกกําแพงเมืองเชน ตลาดยอด และชุมชนตางๆ ซ่ึงเป/นยานการ
ผลติ อ่ืนๆ ไดแก ชุมชนบานหมอ เป/นแหลงผลิตภาชนะในครัวเรือน และชุมชนบานชางหลอ เป/นบริเวณที่มีการหลอพระ
(ชาดา เมนะสตู , 2545)

การค'ากับตางประเทศ ผลประโยชน.ทางเศรษฐกิจมากมายที่จะไดรับจากการทําการคากับตางประเทศ
โดยเฉพาะกับจีน ทําใหสมเด็จพระเจาตากสินทรงพยายามเป’ดการคาในระบบบรรณาการ พระองค.ทรงสงคณะทูตไป
ติดตอกับจีนถึง 4 ครั้ง ในชวงที่ราชสํานักจีนยังไมยอมรับพระองค.ในฐานะพระมหากษัตริย.พระองค.ใหมของสยามทําให
พระองค.ตองทําการในรูปแบบเอกชน โดยดําเนินการในเมืองทาหัวเมืองชายทะเลตะวันออก ตั้งแตการจัดหาสินคา และ
ลาํ เลียงสินคาลงเรอื สาํ เภาไปขาย ในชวงตนสนั นษิ ฐานวาพระองคใ. ชการยืมเรือสาํ เภาของพอคาชาวจีนเพื่อใชในการคา ใน
ระยะหลังคงตอเรือสําเภาข้ึนเองเพราะเมืองทาในหัวเมืองชายทะเลตะวันออกเป/นแหลงสําคัญในการตอเรือมาตั้งแตสมัย
อยุธยา และยังเป/นอูท่ีใชตอเรือรบของสมเด็จพระเจาตากสิน สวนนายเรือและลูกเรือคงจะใชชาวจีนดําเนินการทั้งหมด
ทางการจีนไดกําหนดหลักเกณฑ.ในการตัดสินวาเรือใดเป/นเรือสินคาภายในประเทศดูจากคุณสมบัติ 3 ประการ คือ การ
ขนสงสินคาโดยเรือที่ตอตามแบบจีน นายเรือและลูกเรือเป/นชาวจีน เรือและสินคาท่ีเรือเหลาน้ันบรรทุกมาอยูภายใต
ขอบงั คบั ตางๆ ซ่ึงมุงหมายทจ่ี ะใชสาํ หรับการคากับจนี เทานัน้ (เจนนเิ ฟอร. เวยน. คชุ แมน, 2528)

เม่ือการคาเริ่มขยายตัวในบันทึกของบาทหลวงชาวฝร่ังเศสกลาวถึงการอาศัยเรือของแขกมัวร.ในการเดินทาง
มายงั บางกอก แสดงใหเห็นวามีการนําเรือสินคาเขามาคาขายยังธนบุรี ในชวงตนรัชกาลสมเด็จพระเจาตากสินการแกไข
ป}ญหาความอดอยากเป/นเรื่องท่ีสําคัญที่สุดประการหน่ึง ขาวเป/นสินคาที่เป/นที่ตองการพอคาจีนท่ีเดินทางเขามาในกรุง
ธนบุรีชวง พ.ศ.2310 – 2311 กลาวถึงเรือบรรทุกขาวจากฮาเตียนเขามายังกรุงธนบุรี สงผลใหราคาขาวถูกลง (ธีรวัต ณ
ปอ[ มเพชร, 2531)

นอกจากนี้ยังมีการคากับบริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดา(Verenigde Oostindische Compagnie :
VOC) มีบนั ทึกเปน/ หลกั ฐานวา ใน พ.ศ.2312 ออกญาพิพัทธโกษาไดสงจดหมายไปถึงขาหลวงของบริษัทอินเดียตะวันออก
ของฮอลันดาในเมอื งปต} ตาเวีย เพื่อชักชวนใหกลับมาตั้งสถานีการคาในกรุงธนบุรี และติดตอขอซ้ืออาวุธป•น จํานวน 1,000
กระบอก(ธรี วตั ณ ปอ[ มเพชร, 2553) VOC ตกลงขายป•นให 500 กระบอก โดยแลกกับไมฝาง หากไมฝางมีไมพอสามารถ
จายเป/นข้ีผ้งึ ได(จริ าธร ชาตศิ ิริ, 2547) หลกั ฐานนแ้ี สดงใหเห็นวารัฐธนบุรไี มเพียงแตมงุ หวังการเป’ดการคาแบบบรรณาการ
เทานั้น

เอกสารสบื เนอื่ งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใชช' มุ ชนสร'างสังคมฐานความร”'ู 209

การชกั ชวนใหบรษิ ัทอินเดียตะวนั ออกของฮอลนั ดากลับมาตั้งสถานีการคาแสดงใหเห็นวาสมเด็จพระเจาตากสิน
ตองการทําการคากับชาติตะวันตกอีกคร้ัง บริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดาไมไดกลับเขามาตั้งสถานีการคา แตมีการ
ติดตอซ้ือขายแลกเปล่ียนสินคากัน ในพ.ศ.2317 มีการติดตอขอซ้ือป•น 3,000 กระบอก(Dhiravat na Pombejra, 2004)
การซ้ือขายแตละคร้ังทําผานพอคาชาวจีนที่เดินเรือระหวางงสยามและป}ตตาเวีย สินคาท่ีซื้อขายสวนใหญ คือ อาวุธ ขาว
และมา (จิราธร ชาตศิ ิริ, 2547)

นอกจากน้ียังมีการติดตอขอซื้ออาวุธจากชาติตะวันตกโดยผานฟรานซิส ไลท. พอคาชาวอังกฤษซึ่งมีศูนย.กลาง
การคาอยทู ปี่ Yนังหรือเกาะหมาก โดยในการติดตอการคาในครั้งนี้กรมการเมืองถลางซื้อป•นคาบศิลา 962 กระบอก ป•นชาติ
เจะระมัด 900 กระบอก โดยมีกป’ตันมังกูเป/นผูนํามาสงยังกรุงธนบุรี การซื้ออาวุธน้ีใชดีบุกเป/นตัวแลกเปลี่ยนแทนการ
จายเงนิ (จิราธร ชาตศิ ริ ิ, 2547) มกี ารคาขายกับบานเมืองท่ีอยูใกลเคียง ลาว เขมร เวียดนาม โดยมีจันทบุรีเป/นตลาดใหญ
ในการซื้อขายแลกเปล่ียนสินคากับเขมรและเวียดนาม ซ่ึงรัฐจะรับซ้ือตอเพ่ือนําไปขายอีกตอหนึ่ง (อดิศร หมวกพิมาย,
2531) นาจะเป/นสินคาประเภทของปาƒ

ความสําคญั ของรชั กาลสมเด็จพระเจา' ตากสนิ ด'านสังคม
สมเด็จพระเจาตากสินทรงฟ†•นฟูสังคมในสมัยธนบุรี ทรงมีพระบรมราโชบายในการรวบรวมผูคนใหเขามาอยูใน
กรุงธนบุรีท้ังชาวสยามและชาวตางชาติ ทรงฟ†•นฟูพระพุทธศาสนาดวยการจัดระเบียบสังฆมณฑล รวบรวมพระไตรป’ฏก
บูรณะปฏสิ งั ขรณว. ดั วาอาราม และทรงฟน†• ฟศู ิลปวฒั นธรรม พระองค.ทรงพระราชนิพนธบ. ทละครเรอื่ งรามเกียรติ์ ทั้งยังทรง
สงเสรมิ ใหสรางสรรวรรณกรรมและรวบรวมงานชางตางๆ
การรวบรวมผค'ู น สมเด็จพระเจาตากสินทรงรวบรวมผูคนทีห่ นภี ัยสงครามกระจดั กระจายตามทีต่ างๆ ใหกลับมา
ต้งั ถ่ินฐาน หลงั จากพระองคท. รงตดั สินพระทัยประทับท่ีกรุงธนบุรีทรงสงคนไปเกล้ียกลอมพระบรมวงศานุวงศ.และขุนนาง
อยุธยาทหี่ นีภยั สงครามไปอยทู ่เี มอื งลพบรุ ีใหมาอยูทกี่ รงุ ธนบุรี(พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)
พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับพระจักรพรรดิพงศ. เจากรม (จาด) พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพัน
จันทนุมาศ (เจิม, 2548) เช้ือพระวงศ.และขุนนางเหลานี้ตองมีขาไพรสวนหน่ึงติดตามอยู การไดคนเหลานี้มาอยูที่กรุง
ธนบุรี ทําใหไดกําลังไพรพลและยังไดความชอบธรรมในการตั้งตัวเป/นพระมหากษัตริย.และการฟ†•นฟูขนบธรรมเนียมใน
พระราชวงั ซ่งึ มีมาต้ังแตคร้ังกรงุ ศรีอยธุ ยา(พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) พระราชพงศาวดาร
กรุงเกา ฉบับพระจักรพรรดิพงศ. เจากรม (จาด) พระราชพงศาวดารกรงุ ธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม), 2548) ท้ังยังทรง
กวาดตอนราษฎรจากกรงุ ศรอี ยธุ ยาที่รอดชวี ิตใหมาตั้งถิน่ ฐานท่ีกรุงธนบุรี หลังจากพระองค.ทําศึกชนะพมาเมื่อครั้งศึกคาย
บางกงุ กย็ ง่ิ มีนายซองนายชมุ นุมทีอ่ ยตู ามหัวเมอื งตางๆ เขามาสวามภิ กั ดติ์ อพระองค.มากยิ่งขึ้น สมเด็จพระเจาตากสินก็ได
พระราชทานตาํ แหนงขนุ นาง เสื้อผา เงนิ ทอง และใหประกอบพิธีถอื นา้ํ พิพัฒนส. ัจจา
“ คร้ังนน้ั หมคู นอาสตั ยอ. าธรรมซ. ง่ึ คมุ พรรคพวกต้งั อยกู ระทาํ โจรกรรม ณ หวั เมืองเอก โท ตรี จัตวา มิไดเช่ือพระ
บรมธิคุณแลต้ังตัวเป/นใหญน้ัน ก็บันดาลใหสยบสยองพองเศียรเกลา ชวนกันนําเครื่องราชบรรณาการตางๆ เขามาถวาย
เป/นอันมาก ทรงพระกรุณาพระราชทานเงินทองเสื้อผาฐานาศักดิ์โดยสมควรคุณาณุรูป ใหถือนํ้าพระพิพัฒน.สัจจาแลว
พระราชทานโอวาทานุศาสน.สั่งสอนใหเสียพยศอันรายใหถต้ังอยูในยุติธรรม(พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับ
จนั ทนุมาศ (เจิม) พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับพระจักรพรรดิพงศ. เจากรม (จาด) พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับ
พนั จันทนมุ าศ (เจมิ , 2548)
การต'อนรบั ชาวตางชาติ การตอนรบั ชาวตางชาติใหเขามาเมืองหลวง เป/นนโยบายที่สมเด็จพระเจาตากสินทรง
สนับสนุนต้ังแตตนรัชกาล การตอนรับชาวตางชาติที่อพยพมาจากอยุธยาเป/นนโยบายแรกในการใหความชวยเหลือ โดย
พระองค.ทรงจัดท่ีอยูใหตามกลุมเชื้อชาติเดิมท่ีมีอยูกอน ซ่ึงสะดวกในการปกครอง เชนบริเวณกุฎีจีนตรงขามป[อมวิชัย
ประสทิ ธเิ์ ป/นทอ่ี ยูของทัง้ ชาวจีนและชาวโปรตุเกสเคยอาศัยมาตั้งแตสมัยอยุธยาไดพระราชทานใหเป/นท่ีอยูของบาทหลวง
ชาวตะวันตก เป/นตน สวนพวกมุสลิมใหอยูบริเวณกุฎตี นสนในคลองบางกอกใหญซงึ่ เปน/ ท่อี ยูของชาวมสุ ลมิ มากอนเชนกัน
(เรอื งศลิ ป… หนแู กว, 2546)
ชาวตางชาติท่ีเดนิ ทางเขามายงั กรงุ ธนบุรเี ปน/ จาํ นวนมากคอื ชาวจีน สมเดจ็ พระเจาตากสนิ ไดใหการสนับสนุนการ
เขามาของชาวจีนอยางมาก ทั้งน้ีนอกจากชาวจีนท่ีทําการคาขายตามชายฝ}›งทะเลจะไดอพยพเขามาแลว ชาวจีนจํานวน
หนง่ึ อพยพจากประเทศจีนเพ่อื มาพ่ึงพระบรมโพธิสมภารของสมเด็จพระเจาตากสนิ และทํามาหาเลย้ี งชพี ทีเ่ มืองธนบุรีอยาง
ถาวร ชาวจีนแตจ๋ิวเปน/ ชาวจีนกลุมใหญท่ีเดนิ ทางเขามาในสมัยนี้ และสมเด็จพระเจาตากสินจะทรงใหการสนับสนุนชาวจีน

210 เอกสารสืบเนอ่ื งจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' มุ ชนสร'างสังคมฐานความร”ู'

แตจิ๋วเป/นพิเศษ เน่ืองจากเป/นชาวจีนกลุมภาษาเดียวกับพระองค. ดังน้ันในสมัยกรุงธนบุรี ชาวจีนแตจิ๋วจึงมีฐานะและ
บทบาทที่สําคัญในสังคมไทยในดานเศรษฐกิจและการเมืองการปกครองเป/นอยางมาก ถึงกับมีคําเรียกชาวจีนเหลาน้ีวา
“จนี หลวง”(จี วลิ เลย่ี ม สกินเนอร., 2548) นอกจากนก้ี ย็ งั มชี าวจีนกลมุ อ่ืนๆ เชน จีนฮกเกย้ี น จนี กวางตงุ ทไี่ ดเขารับราชการ
และทําการคาอกี ดวย

การฟ{นz ฟูพระพุทธศาสนา สมเด็จพระเจาตากสนิ โปรดเกลาฯ ใหจดั ระเบียบสังฆมณฑลใหมโดยจัดประชุมคณะ
สงฆ.ที่วัดบางหวาใหญ (วัดระฆังโฆสิตาราป}จจุบัน) เพ่ือเลือกพระสงฆ.ที่มีคุณธรรมขึ้นเป/นสมเด็จพระสังฆราช จากนั้นจึง
แตงตงั้ สมณศักดพ์ิ ระเถรานุเถระตางๆ ข้ึนตามเดิม เพื่อใหการปกครองสังฆมณฑลเป/นไปโดยเรยี บรอย

ในพ.ศ. 2316 ไดออกประกาศพระราชกําหนดวาดวยศีลสิกขา เพื่อบังคับพระสงฆ.ใหปฏิบัติตนอยูในกรอบพระ
วนิ ยั ทด่ี ี พระราชกําหนดน้ีสะทอนใหเห็นวาพระภิกษุในสมัยนั้นทําผิดพระวนิ ัยมากและมีพระภิกษุสงฆ.จํานวนมากบวชโดย
ไมมีความรูภาษาบาลีเพียงพอ (วินัย พงศ.ศรีเพียร, 2548) นอกจากนี้พระองค.ยังทรงโปรดเกลาฯ สรางพระอุโบสถวิหาร
และเสนาสนะกุฏิหลายพระอารามมากกวาสองรอยหลงั และทรงใหจารพระไตรปฎ’ ก เนือ่ งจากพระไตรป’ฎกท่ีหลงเหลือใน
สมัยนน้ั มไี มมากและไมสมบูรณ. ความพยายามฟ•†นฟแู ละทํานบุ ํารุงพระศาสนาของสมเดจ็ พระเจากรุงธนบุรดี ังกลาวขางตน
ทาํ ใหสถาบันพุทธศาสนาฟ†•นตวั

การฟ{นz ฟูวรรณกรรม แมตลอดรัชสมยั บานเมืองตกอยใู นภาวะมศี ึกสงคราม แตพระองค.ทรงทาํ นุบํารงุ วฒั นธรรม
และศลิ ปกรรมท่ถี ูกทําลายใหฟ†น• คืนใหม โดยทรงพระราชนิพนธ.บทละครเร่ืองรามเกียรติ์ ดวยพระองค.เองจํานวน 4 ตอน
พรอมกบั สนับสนุนกวีใหสรางวรรณกรรมใหมๆ ขึ้นดวย ไดแก

หลวงสรวิชติ (หน) เขยี นอเิ หนาคาํ ฉันท. กบั ลิลิตเพชรมงกฎุ ซ่ึงไดเคาเรอ่ื งมาจากนิทานเวตาลปกรณัม
นายสวน มหาดเล็ก แตงโคลงยอพระเกียรติพระเจากรุงธนบุรี ประพันธ.เป/นโคลงส่ีสุภาพ มีท้ังหมด 85 บท คํา
โคลงชดุ น้นี อกจากจะไดรับการยกยองวาเป/นบทโคลงทไ่ี พเราะมากเรือ่ งหน่งึ ทั้งยังใหความรทู างประวตั ศิ าสตร.สามารถเปน/
เอกสารชวยสอบสวนเร่ืองราวความเป/นไปในสมัยกรุงธนบุรีตอนตนไดอยางดี เพราะนายสวนไดแตงข้ึนเมื่อปY พ.ศ. 2314
อันเป/นชวงระยะเวลาที่สมเดจ็ พระเจากรุงธนบุรเี พงิ่ รวบรวมอาณาจักรสําเรจ็
พระยามหานุภาพ แตงนิราศพระยามหานุภาพไปเมืองจีน หรือนิราศเมืองกวางตุง อันเป/นเสมือนจดหมายเหตุ
บอกถึงพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระเจากรุงธนบุรีท่ีทรงแตงราชทูตไปเจริญสัมพันธไมตรี ณ กรุงป}กก่ิง ในรัชสมัย
จักรพรรดิเฉียนหลง นิราศเร่ืองน้ีแตงเป/นกลอนสุภาพ บอกเลาถึงการเดินทางของคณะทูตไทยไปเมืองจีน ที่ตองฝƒาภัย
อนั ตรายจากพายแุ ละคลืน่ ลม ใหรายละเอยี ดถึงประเพณีการทูตของทั้งสองประเทศ ตลอดจนสภาพบานเมืองและวิถีชีวิต
ของชาวจนี ในสมัย 200 กวาปYมาแลว จงึ นบั เป/นวรรณคดที สี่ ําคญั อีกเลมหนง่ึ ในสมยั กรงุ ธนบุรี
พระภิกษุอิน เมืองนครศรีธรรมราชแตง กฤษณาสอนนองคํากลอน นอกจากน้ียังมีการแตงนิทานอีกสองเร่ือง
คือ นิทานปาจิตกุมารกลอนอาน และนทิ านคาํ กาพย.เรื่องพระโพธสิ ัตว.โกสามกิน (สุดารา สจุ ฉายา,2550)
การฟ{zนฟศู ลิ ปะ สําหรับงานศลิ ปะทโ่ี ดดเดนในยุคนี้คือ สมดุ ภาพไตรภมู ิบรุ าณ ซ่ึงโปรดเกลาฯ ใหชางเขยี นภาพ
จัดทาํ ข้ึนในปY พ.ศ. 2319 เป/นสมดุ ภาพขนาดใหญ มคี วามยาวถงึ 34.72 เมตร ถือเป/นงานจติ รกรรมท่ีงดงามประณีตมาก

อภปิ รายผล

แมวาสมัยธนบรุ จี ะเปน/ ชวงเวลาเพยี ง 15 ปY แตรัชกาลสมเดจ็ พระเจาตากสินก็มคี วามสําคญั อยางย่ิงในการศึกษา
ประวัติศาสตร.ไทย ดวยเป/นชวงรอยตอระหวางการสูญสลายของราชอาณาจักรอยุธยาใน พ.ศ. 2310 ตอกับสมัย
รตั นโกสินทร. ความสาํ คญั ของรัชกาลของพระองค.อยูทที่ รงใชเวลาตลอดรัชกาลเพ่ือฟน†• ฟบู านเมอื งที่ลมสลายใหกลับฟ•†นคืน
ดังพระราชปณิธานของพระองค.ในการรื้อฟ•†นกรุงศรีอยุธยาข้ึนมาอีกครั้ง ทรงเป/นพระมหากษัตริย.ที่มีพระราชปณิธาน
แนวแนในการบาํ บัดทุกข.บํารงุ สขุ ใหกับอาณาประชาราษฎร.

ขอ' เสนอแนะ

ข'อเสนอแนะสําหรบั การนําไปใช' ในการศกึ ษาประวัติศาสตรไ. ทยอาจารยผ. สู อนและผูศกึ ษาควรใหความสําคญั กบั รัชกาล
สมเดจ็ พระเจาตากสินในทุกๆ ดาน ไมแตเพียงดานการเมืองความสาํ เรจ็ ของพระองค.ในดานการรวมชาติ หรือประเดน็

เอกสารสบื เน่ืองจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชช' มุ ชนสรา' งสังคมฐานความร”'ู 211

เหตกุ ารณค. วามวุนวายกอนการสน้ิ พระชนม.ของสมเดจ็ พระเจากรุงธนบุรีหรือเร่อื งสัญญาวปิ ลาส แตในรัชกาลสมเด็จพระ
เจาตากสนิ ยังมีความสําคญั ดานอนื่ ๆ อกี มาก ไมวาจะเป/นเรื่องการฟ•†นฟเู ศรษฐกิจ การคากับตางประเทศ การฟน†• ฟูพระ
ศาสนา ความสมั พันธ.กับตางประเทศฯ

ขอ' เสนอแนะสาํ หรับการทําวจิ ัย
ประวัติศาสตร.ในสมัยธนบุรียังมีแงมุมอ่ืนอีกมากใหศึกษาวิจัย ไมวาจะเป/นประเด็นดานเศรษฐกิจ การคาท้ัง

การคาภายใน ตลาดยานการคา การคาตางประเทศ สภาพสงั คมในสมยั ธนบรุ ี กลุมคน เปน/ ตน

เอกสารอ'างอิง

จิราธร ชาติศิริ.(2547). เศรษฐกิจสมัยธนบุรี.วิทยานิพนธ.ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร. คณะอักษรศาสตร.
จุฬาลงกรณ.มหาวทิ ยาลยั .

เจนนเิ ฟอร. เวยน. คชุ แมน.(2528). การค'าทางเรือสําเภาจีน – สยาม ยุคต'นรัตนโกสินทร แปลโดย ช่ืนจิตต. อําไพพรรณ.
กรงุ เทพฯ : มลู นิธิโครงการตาํ ราสงั คมศาสตรแ. ละมนุษยศาสตร..

ตวนลีเซิง.(2528). “สมเดจ็ พระเจากรุงธนบรุ กี บั จักรพรรดจิ นี ” แปลโดย ประพฤทธ์ิ ศกุ ลรตั นเมธี. ศิลปวัฒนธรรม ปทY ี่ 7 ฉบบั ที่ 1.
ธีรวัต ณ ป[อมเพชร.(2553).“ จดหมายออกพระพิพัทธโกษาถึงบริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดา ค.ศ.๑๗๖๙,” ใน ๑๐๐

เอกสารสําคัญเกย่ี วกบั ประวัติศาสตรไทย: สรรพสาระประวัติศาสตรไทย ๕.กรงุ เทพฯ : ศักดโิ สภาการพมิ พ..
ธีรวตั ณ ปอ[ มเพชร.(2531). ”เอกสารฮอลนั ดา เรอ่ื งชุมนมุ ธนบุรี ในปY ค.ศ.1767 – 1768.”รวมบทความประวตั ิศาสตร ปY

ท่ี 10 : 104 – 110.
นธิ ิ เอียวศรวี งศ.. (2550).การเมืองไทยสมยั สมเดจ็ พระเจา' กรงุ ธนบุรี.กรงุ เทพฯ : มตชิ น.
พระราชพงศาวดารกรงุ ธนบุรี แผนดนิ พระบรมราชาท่ี 4 (พระเจ'าตากสนิ มหาราช) ฉบบั หมอ

บรัดเล.(2554).กรงุ เทพฯ : โฆษติ .
พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบบั จนั ทนุมาศ (เจมิ ) พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับพระจักรพรรดิพงศ เจ'ากรม

(จาด) พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม). (2543). พิมพ.ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ : กอง
วรรณกรรมและประวัตศิ าสตร. กรมศิลปากร.
พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหตั ถเลขา เลม 2.(2516).พระนคร : โอเดยี นสโตร..
เรืองศิลป… หนูแกว.(2546). ความเปcนสังคมนานาชาติของกรุงธนบุรี ระหวาง พ.ศ.2310 – 2325.วิทยานิพนธ.ปริญญา
มหาบัณฑิต สาขาวชิ าประวตั ิศาสตรไ. ทย มหาวทิ ยาลัยศรนี ครนิ ทรวิโรฒ.
วรางคณา นิพัทธ.สุขกจิ . (2557).“การศึกษาพระราชพงศาวดารกรุงธนบุรฉี บับพนั จนั ทนมุ าศ(เจมิ ) : ความสําเรจ็ ในดาน
เศรษฐกิจของสมเดจ็ พระเจากรุงธนบรุ ี”.วารสารอักษรศาสตร มหาวิทยาลัยศลิ ปากร ปYที่ 32 ฉบบั ที่ 1: 57.
วินัย พงศศ. รเี พียร.(2548). “การพระศาสนากับการจัดระเบยี บสงั คมไทยตั้งแตรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ[าจุฬา
โลกมหาราชถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัว.” ใน พระพุทธศาสนาและสถาบันสงฆกับ
สงั คมไทย.กรุงเทพฯ : โครงการวิจัยกฎหมายตราสามดวง: ประมวลกฎหมายไทยในฐานะมรดกโลก.
ศุภวรรณ ชวรัตนวงศ..(2540).บทบาทชาวจีนในไทยสมัยอยุธยาตอนปลายถึงสมัยรัชกาลท่ี 3 แหงกรุงรัตนโกสินทร
พ.ศ.2172 – 2394.วทิ ยานพิ นธป. รญิ ญามหาบัณฑิต คณะอกั ษรศาสตร. จฬุ าลงกรณม. หาวิทยาลัย.
สกินเนอร.,จี วิลเลี่ยม.(2548). สังคมจีนในประเทศไทย : ประวัติศาสตรเชิงวิเคราะห.กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการตํารา
สังคมศาสตรแ. ละมนษุ ยศาสตร..
สุดารา สุจฉายา.(2552).ประวัตศิ าสตรสมัยธนบุรี.กรงุ เทพฯ : สารคดี.
อดิศร หมวกพิมาย.(2531). กรมทากับระบบเศรษฐกิจไทย : วิเคราะหโครงสร'างและการเปลี่ยนแปลงต้ังแตสมัยกรุง
ธนบุรีถึงการทําสนธิสัญญาเบาวริ่ง พ.ศ.2310-2398.กรุงเทพฯ : คณะศิลปศาสตร.
มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร..
Dhiravat na Pombejra.(2004) “Administrative and Military Roles of the Chinese in Siam during an Age of
Turmoil,circa 1760 – 1782,” in Maritime China in Transition 1750 – 1850.eds In Wang
Gungwu and Ng Chin – keong.Harrassowitz Verlag: Wiesbaden.

212 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใชช' มุ ชนสร'างสงั คมฐานความร”ู'

แนวทางการบริหารจัดการในการสร'างความเสมอภาคทางการศึกษาและคุณภาพชวี ติ แกเดก็
และเยาวชน ตามกรอบแผน กพด.

Guidelines of the Management in the Creation of Educational Equality and Quality of
Life for the Children and the Youth according to the Plan (Children and Youth
Development Fund in the Wilderness)
พระครศู รรี ัตนากร (ทองสขุ แหนคํา)1 และพระครวู ิมลศิลปกิจ (เรืองฤทธิ์ ธนปŠโฺ ญ/แก'วเปย• ง)1
Phrakhru Sriiatanakorn (Thongsuk Hankham) and PhraKhru Wimonsinlapakit
(Ruangrith Kaewpiang)

บทคัดยอ

การศึกษาวจิ ยั เรอื่ งแนวทางการบรหิ ารจัดการในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษาและคุณภาพชีวิต แกเด็ก
และเยาวชน ตามกรอบแผน กพด. มีวัตถปุ ระสงค.เพ่ือศึกษาการสรางความเสมอภาคทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนท่ี
ศกึ ษาอยูในโรงเรยี นทีอ่ ยใู นโครงการตามพระราชดาํ ริสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารใี นจงั หวัดเชียงราย
แนวทางการบรหิ ารจัดการในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษา และคณุ ภาพชวี ิต แกเด็กและเยาวชน ตามกรอบแผน
กพด. และการเผยแพรงานดานการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารครบ ๓๕ ปY เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพ
รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสมีพระชนมายุครบ ๖๐ พรรษา การวิจัยเร่ืองนี้เป/นการวิจัยแบบผสมผสาน
ระหวางเชงิ ปรมิ าณและเชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมขอมลู เชงิ ปริมาณจากกลมุ ตัวอยางท่ีเปน/ นกั เรียนท่ีอยูในโครงการตาม
พระราชดําริ กพด. เป/นการเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจงจากกลุมผูบริหารท่ีเป/นผูอํานวยการโรงเรียนสังกัดสํานักงาน
พระพุทธศาสนาแหงชาติ ๒๑ โรงเรียนๆ ละ ๑ รูป รวม ๒๑ รปู และกลมุ นกั เรียนสงั กดั สํานักงานพระพทุ ธศาสนาแหงชาติ
๒,๘๕๔ รูป (สํานกั งานโครงการสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี, ๒๕๕๘) เป/นการคัดเลือกกลุมตัวอยาง
โดยใชสูตรของยามาเนที่ระดับความเช่ือม่ันท่ี ๙๕% ดังนั้น ไดกลุมตัวอยางท่ีเป/นนักเรียนจํานวน ๑๐๐ รูป รวมกลุม
ตัวอยางทั้งหมด จํานวน ๑๒๑ รูป แลวนําผลการศึกษาวิจัยท้ังเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ มาวิเคราะห.จัดเป/นหมวดหมู
จาํ แนกความถ่ี และ สังเคราะห.ขอมลู ดวยการบรรยายแบบรอยแกว สรุปผลการศกึ ษาวิจัยมีดงั น้ี

ความเสมอภาคทางการศกึ ษาตามกฎหมาย พบวา ถาแบงสถานศึกษาท่ีเด็กและเยาวชนเขาศึกษาเลาเรียน เด็ก
และเยาวาชนทีศ่ ึกษาเลาเรยี นในโรงเรียนพระปริยัติธรรม ไมไดรับสทิ ธคิ วามเสมอภาคเทาเทียมกับเด็กและเยาวชนที่เรียน
ในสังกัดอ่ืน เด็กและเยาวชนในเมืองไดรับสิทธิแหงความเทาเทียมมากกวาเด็กและเยาวาชนในถ่ินทุรกันดาร แตท่ีอยูใน
โครงการตามพระราชดาํ ริไดรับความเสมอภาคและเทาเทยี มกนั ครบทกุ ดานตามกรอบ กพด. สวนการเผยแพรผลงานตาม
โครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร พบวา ทุกสังกัดมีความตระหนักในพระมหากรุณาธิคุณจัดกิจกรรม
เผยแพรผลงานรวมกันทุกปY ๆ ละ ๑ ครั้ง และจัดในระดับจังหวัด ระดับสถานศึกษาอีกดวย ดานขอเสนอแนะและแนว
ทางแกไขพฒั นา พบวา กระทรวงศกึ ษาธิการควรรับโรงเรยี นในสังกดั โรงเรียน ตชด. โรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามญั
ศึกษา เขาสงั กดั กระทรวงศึกษาธกิ าร และออกกฎหมายรองรับสถานศึกษาทุกสังกัดใหเทาเทียมกัน พรอมทั้งใหสํานักงาน
พระพุทธศาสนาแหงชาติปรบั โครงสรางการบริหารจัดการดานการศึกษา ใหมีโครงสรางท่ีชดั เจน มีศกึ ษานเิ ทศก.ประจาํ แต
ละจังหวัดดวย

คาํ สําคัญ : ความเสมอภาคทางการศึกษา การบริการจัดการ โรงเรยี น สถานศกึ ษา ความเทาเทยี ม การศกึ ษา
แผนกพด.,

Abstract

The study of management practices to create educational equality for children The youth.
And quality of life within the Plan subaltern. aimed to create equality in education of children and
youth enrolled in schools in the project, Royal Princess Maha Chakri Sirindhorn's Chakri Sirindhorn in
Chiang Rai. Management practices to create educational equality. Children and Youth and quality of

1 อาจารย. มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั วทิ ยาลัยสงฆเ. ชียงราย

เอกสารสบื เนื่องจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' ุมชนสรา' งสงั คมฐานความร”ู' 213

life within the framework of the Plan. Work on the development and dissemination of youth in the
wilderness for 35 years in honor of HRH Princess Maha Chakri Sirindhorn's Chakri Sirindhorn. In the age
of 60 years of research, this research is a combination of quantitative and qualitative. Quantitative data
was collected from a sample of students in project-based initiative a subaltern. The formula Yamane.
A sample of 100 images / person and interviewed school administrators in Chiang Rai province, 21
schools, each one a / the number 21 / person, includes sample of 121 Photos / person, then led the
study, both. volume And qualitative The analysis is organized into categories and frequency synthesis,
data classification with a meta-ethnographic research. The results of the study are as follows.

The educational equality under the law that if schools divide children into education. Children
and youth that crashed a study in Scripture. Will not be entitled to equality with youth studying in
another jurisdiction. Children and young people in the city are entitled to equality of more children
and youth that crashed in the desert. But the royal project to get equality and equality for all under
the framework of the subaltern.

The published works on the development of children and youth in the wilderness, that all are
aware, under the grace of event publishing works together every year at one time and at the provincial
level. The suggestions and solutions to develop the Ministry of Education should be the school in
school gerrymandering. Scripture School. Department of Education The Ministry of Education
Legislative support and education to all under equal. The Office of National Buddhism restructuring
management education. A clear structure Supervisors in each county with an annual

Keywords: equality, education, management services, schools, education, equality, Education,
Plan A subaltern.,.

ความสําคัญและที่มาของปdญหาทที่ ําการวิจยั

เยาวชนเป/นวยั หวั เลยี้ วหัวตอ เพราะตองปรับสภาพของตนใหเขากับส่ิงแวดลอมใหมที่เขามากระทบ เพราะวัยนี้
เป/นวัยที่จะปลูกความคิดอาน นิสัยใจคอที่ดี เน่ืองจากเป/นวัยท่ีเปล่ียนแปลงแกไขไดงาย เขาทํานองที่วา “ไมออนดัดงาย
ไมแกดดั ยาก” เด็กจะดีหรอื เลวจงึ ขึน้ อยกู บั วัยน้ี

คําวา “เยาวชน” ตามความหมายของพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ไดใหความหมายไววา
คือ บุคคลท่ีมีอายุเกิน ๑๔ ปYบริบูรณ. แตยังไมถึง ๑๘ ปYบริบูรณ. และไมใชเป/น ผูบรรลุนิติภาวะแลวดวยการสมรส
นอกจากนี้ คาํ วาเยาวชน ตามความหมายขององค.การสหประชาชาติ ไดใหความหมายไว คือ คนในวัยหนุมสาว คือ ผูที่มี
อายุระหวาง ๑๕ – ๒๕ ปY วันเยาวชนแหงชาติ มีความเป/นมาสืบเนื่องจากคําประกาศขององค.การสหประชาชาติที่
กําหนดใหปYพุทธศักราช ๒๕๒๘ เป/นปYเยาวชนสากล และขอใหประเทศสมาชิกรวมเฉลิมฉลองปYเยาวชนสากลภายใตคํา
ขวัญ “Participation, Development and Peace” ซ่ึงแปลเป/นภาษาไทยวา “รวมแรงแข็งขัน ชวยกันพัฒนา ใฝƒหา
สันติ” ท่ีเยาวชนไทยทุกคนสามารถนําไปถือปฏิบัติได คือ รวมแรงแข็งขัน (Participation) หมายถึง การยอมรับใน
ศักยภาพของแตละบคุ คล ท่จี ะสามารถวินิจฉยั และตัดสนิ ใจในเรือ่ งของตนเอง และตระหนักวาตนมีโอกาส และพึงพอใจท่ี
จะใชโอกาสดวยตนเองอยางเกิดคุณคาโดยไมตกเป/นเครื่องมือของผูใด การที่เยาวชนมีสวนรวมและมีบทบาทตอชาติ
บานเมืองไดอยางเต็มที่น้ัน ถือเป/นความสําเร็จของสังคมและประเทศชาติเป/นสําคัญชวยกันพัฒนา (Development) คือ
การพัฒนาน้ันสามารถมองได ๒ มิติ มิติแรกคือ การพัฒนาตนเองของแตละบุคคล มิติที่สองคือ การพัฒนาสังคมและ
ประเทศชาติ หากบุคคลพัฒนาตนเองไดดีก็จะเป/นกําลังสําคัญและมีคุณคาตอการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ และอีก
ดานหนง่ึ การพฒั นาสังคมและประเทศชาตกิ ็จะเปน/ พลงั ขับเคลื่อนการพัฒนาของบุคคลดวย ดังน้ัน กระบวนการพัฒนาทั้ง
๒ สวนน้ี จงึ มีความตอเนื่องและสัมพันธ.กัน เนื่องจากในสภาวะป}จจุบัน ความรวมมือในระดับนานาชาติ จะมีความสําคัญ
อยางยิ่งตอความกาวหนาในการพัฒนาประเทศ ใฝƒหาสันติ (Peace) สันติภาพถือเป/นหลักการพ้ืนฐานของชีวิต ความ
ตองการสันติภาพ เป/นความตองการของสากลโลก ท่ีทุกคนตองรับผิดชอบรวมกัน เพื่อใหเกิดสันติภาพ เยาวชนทุกคนจึง

214 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใชช' มุ ชนสรา' งสงั คมฐานความร”ู'

ตองรวมมือกันผลักดันใหเกิดมาตรการที่จะสรางความเช่ือมั่นในวิถีการพัฒนาดวนสันติ และสรางสานึกสันติภาพ จําเป/น
อยางย่ิงท่ีจะตองปลูกฝ}ง อบรมสั่งสอนเยาวชนใหรูจักเคารพในศักดิ์ศรีของความเป/นมนุษย. และสิทธิมนุษยชน มีความ
อดทนอดกล้ัน ความเป/นประชาธิปไตยและเสรีภาพพ้ืนฐาน และที่สําคัญเยาวชนไทยควรกระตือรือรนท่ีจะพัฒนาตนเอง
และประพฤตติ นใหเป/นประโยชน.สุขตอชมุ ชน สังคม และประเทศชาติ

เพือ่ ใหการพัฒนาเด็กและเยาวชนบรรลุตามเป[าหมายและมีคุณสมบัติอันพึงประสงค.ครบถวน รัฐบาลจึงไดตรา
พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ แกไขเพ่ิมเติม พ.ศ. ๒๕๔๕ บัญญัติใหเด็กและเยาวชนทุกคนมีสิทธิเทา
เทียมกันในดานการศึกษา ตามมาตรา ๑๐ วา การจัดการศึกษา ตองจัดใหบุคคลมีสิทธิและโอกาสเสมอกันในการรับ
การศึกษาข้ันพื้นฐานไมนอยกวาสิบสองปYทีร่ ัฐตองจดั ใหอยางท่วั ถงึ และมคี ณุ ภาพโดยไมเกบ็ คาใชจาย นอกจากน้ยี ังไดกลาว
ไวในวรรคสอง วรรคสามอีกวา การจัดการศึกษาสําหรับบุคคลซ่ึงมีความบกพรองทางรางกาย จิตใจ สติป}ญญา อารมณ.
สังคม การสอ่ื สารและการเรยี นรู หรอื มีรางกายพิการ หรอื ทุพพลภาพหรือบคุ คลซ่ึงไมสามารถพึ่งตนเองได หรือไมมีผูดูแล
หรอื ดอยโอกาส ตองจดั ใหบคุ คลดงั กลาวมีสิทธิและโอกาสไดรบั การศกึ ษาข้ันพื้นฐานเป/นพิเศษ การศึกษาสําหรับคนพิการ
ในวรรคสอง ใหจัดตง้ั แตแรกเกดิ หรือพบความพกิ ารโดยไมเสยี คาใชจาย และใหบคุ คลดังกลาวมีสิทธิไดรับส่ิงอํานวยความ
สะดวก ส่ือ บริการ และความชวยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษา ตามหลักเกณฑ.และวิธีการท่ีกําหนดในกฎกระทรวงการจัด
การศึกษาสําหรบั บคุ คลซึง่ มคี วามสามารถพิเศษ ตองจดั ดวยรูปแบบท่เี หมาะสม โดยคํานงึ ถงึ ความสามารถของบุคคลนน้ั

นอกจากนี้ยังไดมีการสงเสริมใหเยาวชนที่กระจายกันทั่วประเทศ ไดตระหนักวาเยาวชนตองเขามามีสวนรวม
รับผิดชอบในการพัฒนาชาติใหมีความม่ันคงและเจริญรุงเรือง โดยเริ่มจากการพัฒนาตนเองใหเป/นผูมีคานิยมท่ีถูกตอง
ภูมิใจและหวงแหนและอนุรักษ.ไวซ่ึงความเป/นไทย อนุรักษ.ศิลปวัฒนธรรมไทย รูจักการอดออมและประหยัดรวมทั้งการ
บําเพ็ญตนใหเป/นประโยชน.ตอสังคมและประเทศชาติ ยึดมั่นการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย.
เป/นประมุข

นอกจากหนวยงานของรัฐ หนวยงานภาคเอกชนก็มีสวนสําคัญในการชวยพัฒนาและสงเสริมใหเยาวชนของชาติ
เป/นทรัพยากรบุคคลมีคุณภาพ และสถาบันท่ีมีความสําคัญเป/นอันดับแรกในการพัฒนา คือ สถาบันครอบครัว ซึ่งหาก
ผูปกครองมีความเขาใจ เอาใจใส ดูแล ทะนุถนอม ใหความรักความอบอุนแกเยาวชนท่ีอยูในความปกครองอยางถูกตอง
แลว กจ็ ะมีสวนเป/นอยางมากในการที่จะนําพาเยาวชนใหเป/นบุคคลที่มีทั้งคุณภาพและคุณธรรม ซึ่งจะพาประเทศชาติให
เจรญิ รงุ เรอื งตอไปในภายภาคหนา เปน/ การใหความเสมอภาคแกเด็กและเยาวชนในทกุ ดาน

เกยี่ วกับการใหความเสมอภาคแกเด็กและเยาวชนนั้น สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ไดทรง
เลง็ เห็นมาโดยตลอด ดังที่พระองค.ไดตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหวั และสมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ
ไปทรงเยี่ยมราษฎรในถิน่ ทรุ กันดารทั่วทกุ ภาคของประเทศไทยตงั้ แตยงั เยาว.พระชันษา ทรงพบเห็นสภาพป}ญหาและความ
เปน/ อยขู องประชาชน โดยเฉพาะเดก็ และเยาวชนขาดแคลนอาหารท่ีจะบริโภค เปน/ โรคขาดสารอาหาร และสุขภาพออนแอ
เจบ็ ปƒวย ไมแข็งแรง ขาดการศึกษา สภาพแวดลอมเส่อื มโทรม ทรงมพี ระราชหฤทยั มุงมั่นที่จะชวยเหลือเด็กและเยาวชนใน
ถนิ่ ทุรกันดารเหลานี้ ซึ่งเปน/ กลุมทไ่ี ดรับผลกระทบมากท่ีสุดใหมคี ณุ ภาพชีวติ ทด่ี ีขึน้

ดังนั้นเมื่อทรงสําเร็จการศึกษา จึงทรงเริ่มงานพัฒนาเด็กและเยาวชนในถ่ินทุรกันดารขึ้น ในปY พ.ศ.
๒๕๒๓ โดยทรงทดลองทําโครงการเกษตร เพ่ืออาหารกลางวัน ในโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน จํานวน ๓ โรง เพ่ือ
พฒั นาภาวะโภชนาการและสุขภาพของเด็กท่อี ยใู นทองถน่ิ ทุรกันดาร ปจ} จบุ นั การดําเนนิ งานการพฒั นาเดก็ และเยาวชนใน
ถ่นิ ทุรกนั ดาร ตามพระราชดาํ ริ สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี เป/นการพัฒนาแบบองค.รวม ท่ียึดเด็ก
และเยาวชนเป/นศูนย.กลางของการพัฒนาโดยผานกระบวนการเรียนรู โดยมีจุดมุงหมายในการดําเนินงานเพ่ือใหทุกคนมี
ความเป/นอยูที่ดีข้ึน มีโอกาสไดรับความรูและฝ•กฝนตนเอง สามารถพัฒนาตนเองใหเขมแข็งและพึ่งตนเองได พรอมที่จะ
เผชญิ กับสถานการณต. างๆ ท่มี กี ารเปลยี่ นแปลงอยางรวดเร็ว อันเป/นแนวทางสูความม่ันคงและความย่ังยืนของการพัฒนา
ตามแนวพระราชดาํ ริ “เศรษฐกจิ พอเพียง” ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหวั ที่สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรม
ราชกุมารีทรงยึดเป/นแบบอยางมาโดยตลอด ป}จจุบันมีพื้นที่เป[าหมายในการพัฒนาเด็กและเยาวชนถ่ินทุรกันดารทั้งใน
โรงเรียนสอนศาสนาอิสลาม และในโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม ท้งั หมด ๘๔๑ แหง กระจายอยูท้ัง ๔ ภาคของประเทศ ท่ีอยู
ในโครงการตามพระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี (สํานักงานโครงการสมเด็จพระเทพ
รตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี, ๒๕๕๘)

เอกสารสบื เน่ืองจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รบั ใชช' ุมชนสร'างสงั คมฐานความร”'ู 215

สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระองคท. รงพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารทุกดาน
เพ่ือใหเด็กและเยาวชนเหลาน้ันไดรับสิทธิความเสมอภาคเทาเทียมกับเด็ก เยาวชนในเมือง โดยพระองค.ทรงเนนในการ
พัฒนาศกั ยภาพและการศึกษาแกเด็กและเยาวชนใน ๕ ดาน คือ ดานการศึกษา ดานการอาชีพ ดานสุขภาพอนามัย ดาน
วัฒนธรรม และดานสิ่งแวดลอม ซึ่งพระองค.ทรงพัฒนาไปพรอม ๆ กับที่รัฐบาลก็พัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชนตาม
พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ แกไขเพิม่ เตมิ พ.ศ. ๒๕๔๕ และ พ.ศ. ๒๕๕๓ ตามมาตรา ๑๐ ดงั กลาว

กระทรวงศึกษาธิการกําหนดโครงการรองรับนโยบายขยายโอกาสดานนี้ (อัจฉรีย. ทิพธนธรณินทร. สมบูรณ.
ศริ ิสรรหริ ญั ๒๕๕๖: ๑๙๗-๑๙๙) ดงั นี้

๑. โครงการ Internet ตําบล และ Internet หมูบาน (ศนู ยก. ารเรยี นรชู มุ ชน)
๒. สถานท่ีรวมกลุมอยางสรางสรรคแ. กเดก็ วยั เรยี น
จากความสําคญั และความเป/นมาดงั กลาวขางตน จงึ ทําใหผวู ิจัยเห็นวามคี วามจาํ เป/นอยางยิ่งท่ีจะศกึ ษาถึงปญ} หา
ดานตาง ๆ ดังกลาวขางตน ตามสทิ ธิมนษุ ยชนทเี่ ดก็ และเยาวชนในถิ่นทรุ กนั ดารไดรับนั้นมีความเสมอภาค ความเทาเทียม
ทางการศกึ ษามากนอยเพยี งใดจากรัฐบาล และสํานักงานโครงการสวนพระองค.สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรม
ราชกุมมารี (สสท.) มีสวนเตมิ เตม็ อยางไร

วัตถปุ ระสงค
๑. เพ่ือศึกษาการสรางความเสมอภาคทางการศกึ ษาของเด็กและเยาวชนท่ีศึกษาอยูในโรงเรียนที่อยูในโครงการ

ตามพระราชดํารสิ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารีในจังหวดั เชียงราย
๒. เพื่อศึกษาแนวทางการบริหารจัดการในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษา แกเด็กและเยาวชน และ

คุณภาพชีวิต ตามกรอบแผน กพด.
๓. เพื่อเผยแพรงานดานการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถน่ิ ทรุ กันดารครบ ๓๕ ปY เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพ

รตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในโอกาสมพี ระชนมายคุ รบ ๖๐ พรรษา

สมมติฐาน
สมมตฐิ านที่ ๑ การศึกษาของรฐั เป/นการศกึ ษาทใ่ี หความเสมอภาคและเปน/ ธรรมแกเดก็ และเยาวชนทุกระดบั ชั้น
สมมตฐิ านที่ ๒ โครงการตามพระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีในการพัฒนาเด็ก

และเยาวชนในถิ่นทุรกันดารใหความเสมอภาคและเป/นธรรมแกเด็กและเยาวชนท่ีอยูในโครงการอยางเสมอภาคและเป/น
ธรรมทกุ ระดับชัน้

กรอบแนวคิด
จากทฤษฎแี ละสมมติฐานดังกลาวขางตน ผูวิจยั จงึ ไดกําหนดกรอบแนวคิดไวดงั น้ี

การศกึ ษาของรฐั ฯ

เยาวชนในชนบท เยาวชนในเมอื ง

ความเสมอภาค/เป/นธรรม

ประชากรและกลุมตัวอยาง
๑. ประชากร ในการวิจัยคร้งั นี้ แบงเปน/ ๒ กลุม ไดแก
๑) กลุมผบู ริหารสถานศกึ ษาทีอ่ ยูในโครงการพระราชดาํ ริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราช

กุมารี ทตี่ ง้ั ในพื้นท่ีจงั หวดั เชียงรายรวม ๓๗ แหง
๒) กลุมนักเรียนที่เลาเรียนศึกษาในโรงเรียน/สถานศึกษาที่อยูในโครงการพระราชดําริสมเด็จพระเทพ

รตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทตี่ ัง้ ในพน้ื ทจ่ี งั หวัดเชียงรายทงั้ ๓๗ แหง

216 เอกสารสืบเนื่องจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดับชาติ 2559 “การวจิ ยั รบั ใช'ชุมชนสร'างสังคมฐานความร”'ู

๒. กลมุ ตัวอยาง ในการวจิ ัยแบงเปน/ ๒ กลมุ ไดแก

๑) กลุมผูบริหารเป/นการคัดเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจง คือ เจาะจงผูอํานวยการโรงเรียน ๆ ละ ๑

รูป/คน สังกดั สํานกั งานพระพทุ ธศาสนาแหงชาติ รวมกลมุ ตัวอยางจํานวน ๒๑ รปู

๒) กลมุ นกั เรยี นเป/นการคดั เลือกกลุมตวั อยางโดยใชสตู รของยามาเน ท่รี ะดับความเชอ่ื มน่ั ท่ี ๙๕%

จากสตู ร n= N N
1+N (e)2

แทนคา = ๒,๘๕๔ 1

๑+๒,๘๕๔ (๐.๐๑)

= ๙๙.๙๖

เม่ือ n = ขนาดของกลมุ ตัวอยาง

N = ขนาดของประชากรท่ีใชในการวจิ ยั

e = คาเปอร.เซ็นตค. วามคลาดเคล่อื นจากการสมุ ตัวอยาง กาํ หนดใหเทากับ ๑๐%

ดงั นน้ั ไดกลมุ ตวั อยางทเ่ี ป/นนักเรียนจํานวน ๑๐๐ รูป

รวมกลมุ ตัวอยางทั้งหมด จํานวน ๑๒๑ รปู

เครอื่ งมอื ท่ีใชใ' นการวิจยั
เครอ่ื งมือทใ่ี ชในการวิจยั ครั้งน้ี มี ๒ ชดุ ไดแก
๑. แบบสอบถาม มี ๑ ชดุ เปน/ แบบสอบถามทั่วไป
๒. แบบสัมภาษณ.เชิงลึก เกี่ยวกับการจัดการความเสมอภาคทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนท่ีไดรับจาก

รัฐบาล และโครงการตามพระราชดาํ รสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี

วิธีการเกบ็ ข'อมูล
๑. ผูวิจัยทําหนังสือขออนุญาตเก็บขอมูลไปยังโรงเรียนกลุมตัวอยางและแจกแบบสอบถามขอมูลพื้นฐานดาน

ความเสมอภาคทางการศึกษาในโรงเรียนท่ีอยูในโครงการกองทุนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร (กพด.) ตาม
พระราชดาํ รสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ในพ้ืนท่จี งั หวัดเชียงราย ๒๑ แหง

๒. ผูวิจัยเดินทางไปสัมภาษณ.ผูบริหารแตละแหงดวยตนเอง โดยใชแบบสัมภาษณ.เชิงลึก เกี่ยวกับแนวทางการ
บริหารจดั การในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษาแกเด็กและเยาวชน และคุณภาพชีวติ ตามกรอบแผน กพด.”

๓. จัดประชุมกลมุ ยอยกลมุ ตัวอยาง เพือ่ สรปุ ผลการวจิ ัยและรับขอเสนอแนะเพิม่ เตมิ
๔. บนั ทึกสรปุ แบบสอบถาม แบบสมั ภาษณ. ประมวลนาํ เสนอแหลงทนุ

การวเิ คราะหข'อมลู
การวิจัยเรื่องนี้เป/นการวิจัยเชิงปริมาณผสมผสานกับเชิงคุณภาพ ดังน้ันผูวิจัยจึงไดแบงการวิเคราะห.ขอมูล

ออกเปน/ ๒ ประเภท ไดแก
๑. แบบสอบถามที่เป/นเชิงปรมิ าณ ผูวจิ ัยเกบ็ รวบรวมแบบสอบถามทั้งหมดจากกลุมตัวอยาง แลวบันทึกจํานวน

แบบสอบถามทไ่ี ดรับคืน แลวนาํ ไปเขาสตู รทางสถติ เิ พ่อื ประมวลผลและนาํ เสนอผลการวจิ ยั แบบตารางประกอบคาํ บรรยาย
ใตตาราง

๒. แบบสัมภาษณเ. ชงิ ลกึ ซึง่ เปน/ ขอมลู เชงิ คณุ ภาพ ผวู จิ ยั จะรวบรวมจากผลการสัมภาษณ.จากแบบสัมภาษณ.
เชิงลกึ แลวนําไปแยกเปน/ หมวดหมู จดั หมวดหมู แลวนาํ เสนอผลการวจิ ัยแบบรอยแกว

๓. นาํ ผลการศกึ ษาวิจยั ทั้งเชงิ ปริมาณและเชงิ คุณภาพมาสงั เคราะห.แบบวจิ ัยแบบรอยแกว

สถติ ทิ ่ีใช'ในการวเิ คราะหขอ' มูล
งานวิจัยเร่ืองน้ีเป/นการวิจัยเชิงปริมาณ และคุณภาพ จึงใชสถิติสําหรับวิเคราะห.ขอมูลของงานวิจัยเป/น ๒

ลกั ษณะ คอื

เอกสารสืบเนื่องจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรบั ใช'ชมุ ชนสร'างสงั คมฐานความร”'ู 217

๑. ขอมลู ทเี่ ป/นเชงิ ปรมิ าณ ทีไ่ ดจากแบบสอบถามกลุมตัวอยางจะทาํ การวเิ คราะหข. อมูลที่ไดทง้ั หมดดวยสถิติทาง
คณติ ศาสตรป. ระเภทรอยละ คาเฉลี่ย และคาเบ่ียงเบนมาตรฐาน แลวนําเสนอแบบตาราง และบรรยาย
เป/นความเรียงใตตาราง

๒. สวนขอมลู เชิงคุณภาพที่ไดจากการสัมภาษณ. การประชุมกลุมยอย (Focus Group) และเอกสารใบลาน พับ
สา ทําการวเิ คราะห.ดวยการจัดเป/นหมวดหมู ตามแบบสมั ภาษณ. และประเด็นคาํ ถามในการประชมุ อภปิ รายกลุมยอย และ
สงั เคราะหข. อมูลดวยวิธแี บบวิจยั รอยแกว

วิธีการศกึ ษาวิจยั

ประชากร และกลุมตวั อยาง
๑. ประชากร ในการวิจัยคร้ังน้ี ไดแก โรงเรียน/สถานศึกษาท่ีอยูในโครงการพระราชดําริสมเด็จพระเทพ

รตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทีต่ ง้ั ในพนื้ ที่จังหวดั เชียงราย รวม ๓๗ แหง ประกอบดวย สังกัดกองกํากับการตํารวจ
ตระเวนชายแดน ๑๑ แหง แหง สังกัดสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา ๕ แหง และสังกัดสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ
๒๑ แหง ๆ ละ ๒ รปู /คน รวมจํานวน ๗๔ รูป/คน

๒. กลมุ ตัวอยาง ไดแก โรงเรยี นในสังกดั สํานกั งานพระพทุ ธศาสนาแหงชาติ ๒๑ แหง เป/นการเลือกแบบเจาะจง
กลุมตวั อยาง ในการวจิ ัยแบงเปน/ ๒ กลมุ ไดแก

๑) กลมุ ผบู ริหารเป/นการคัดเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจง คือ เจาะจงผูอํานวยการโรงเรียน ๆ ละ ๑ รูป/
คน ทกุ สังกัด รวมกลุมตวั อยางจํานวน ๓๗ รปู /คน

๒) กลุมนักเรียนเป/นการคดั เลอื กกลมุ ตวั อยางโดยใชสตู รของยามาเนทรี่ ะดับความเชือ่ มน่ั ที่ ๙๕%

สรปุ ผลการวิจัย

จากการศึกษาวิจยั ตามวัตถปุ ระสงคข. อที่ ๑ ศึกษาการสรางความเสมอภาคทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนท่ี
ศึกษาอยูในโรงเรียนท่ีอยูในโครงการตามพระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีในจังหวัด
เชียงราย ใน ๔ ดาน พบวา ดานการบรหิ ารจดั การความเสมอภาคทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนตามกรอบแผน กพด.
ของโครงการตามพระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ท่ีเกี่ยวกับดานการบริหารจัดการ
สถานศึกษาใหเป/นฐานของการพัฒนาทองถ่ินทุรกันดาร ในภาพรวม อยูในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป/นรายขอ พบวา
สถานศึกษามีภูมิทัศน.ที่สวยงาม สะอาด มีคาเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาไดแก คนในชุมชนไดรวมกิจกรรมกับโรงเรียนอยาง
สม่ําเสมอ และ เป/นสถานที่ท่ีคนในชุมชนเขาถึงไดงาย เทากัน สวนท่ีมีคาเฉล่ียนอยที่สุดไดแก ครูเป/นแกนสําคัญในการ
ถายทอดใหเด็กไดพฒั นาความรูและทักษะตาง ๆ สวนดานการพึ่งตนเองของผูเรียนซึ่งไดเรียนรูดวยการลงมือปฏิบัติดวย
ตนเอง พบวา ในภาพรวมอยูในระดับมากที่สุด เม่ือพิจารณาเป/นรายขอพบวา มีรางกายสะอาด เชน ผม เล็บมือ เล็บเทา
เสือ้ ผา เปน/ ตน มคี าเฉล่ยี สูงสุดอยใู นระดบั มากทส่ี ดุ รองลงมาไดแก ไดกินอาหารท่ีถูกตองตามหลักโภชนาการ และปฏิบัติ
ตนตามหลกั สขุ าภิบาล ตามลําดับ ดานการมีสวนรวมของชุมชน พบวา การมีสวนรวมของชุมชน ในภาพรวมอยูในระดับ
มาก แตเม่ือพิจารณาเปน/ รายขอพบวา ประชาชนไดรวมแสดงความคิดเห็นในการจัดกิจกรรมตางๆ สม่ําเสมอ มีคาเฉล่ีย
สงู สุด รองลงมาไดแก ประชาชนมสี วนรวมในการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาทักษะผูเรียน และประชาชนไดรวมแสดงความ
คิดเห็นในการบริหารทางวิชาการเพ่ือพัฒนาผูเรียน ตามลําดับ และดานการใชทรัพยากรรวมกันอยางประหยัดและเกิด
ประสิทธิผลสูงสุด พบวา ในภาพรวมอยูในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป/นรายขอ พบวา ใชทรัพยากรท่ีมีอยูอยาง
ประหยดั และเกิดประโยชน.สูงสุดตอผูเรียนและชุมชน ใชอาคารสถานท่ี วัสดุอุปกรณ.ตางๆ ในการดําเนินกิจกรรมรวมกัน
กับชมุ ชน มกี ารใชทรัพยากร เชน วสั ดุอุปกรณ. เทคโนโลยี รวมกนั อยางประหยดั ตามลําดับ

ผลการศึกษาวจิ ยั ตามวตั ถปุ ระสงค.ขอท่ี ๒ แนวทางการบริหารจัดการในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษา
แกเด็กและเยาวชน และคุณภาพชีวติ ตามกรอบ กพด. โดยการสมั ภาษณ.และประชุมกลุมยอย ใน ๓ ดาน พบวา

๑) ดานความเสมอภาคทางการศึกษาตามกฎหมาย ถาแบงสถานศกึ ษาทเี่ ดก็ และเยาวชนเขาศึกษาเลาเรียน เด็ก
และเยาวาชนทศ่ี ึกษาเลาเรยี นในโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม ไมไดรับสทิ ธคิ วามเสมอภาคเทาเทียมกับเด็กและเยาวชนที่เรียน

218 เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใชช' ุมชนสร'างสังคมฐานความร”ู'

ในสงั กัดอนื่ เชน ดานวชิ าการ ดานบคุ ลากรทางการศึกษาท่ีเป/นครู/เจาหนาท่ี ดานคุณภาพชีวิต สวนเด็กและเยาวชนใน
เขตบริการไดรับสิทธิความเสมอภาคทางการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติฉบับป}จจุบันท่ีเก่ียวกับคาเลา
เรียน (มาตรา ๑๐) พบวา เด็กและเยาวชนทุกคนไดรับความเสมอภาคขัน้ พื้นฐานตามรัฐธรรมนูญเหมอื นกันทกุ คน ไมวาจะ
อยใู นระดับใดยอมไดรับสทิ ธิเทาเทียมกนั ไมมียกเวน แตตางกันในทางปฏิบัติ คือ ความเทาเทียมอาจจะแตกตางกันไปบาง
ตามศักยภาพของเด็กและเยาวชน ตลอดถึงบริบทของสถานที่อยูอาศัยดวย ขณะท่ีดานความเสมอภาคทางการไดรับการ
บริการทางการศึกษา พบวา โรงเรียนสงั กดั ตํารวจตระเวนชายแดน ไดรับความเสมอภาคทางการศึกษาตามกฎหมาย แต
ไมเทาเทยี มทางกฎหมาย สวนดานผลสมั ฤทธทิ์ างศกึ ษาเทาเทียมกับเด็กและเยาวชนในเมือง หรือสถานศึกษาขนาดกลาง
ขนาดใหญ พบวา มีผลสมั ฤทธิทางการศกึ ษาความเทาเทยี มกับเดก็ และเยาวชนในเมอื ง หรือสถานศึกษาขนาดกลาง ขนาด
ใหญทุกประการ มี ๔ แหง ไมเทาเทียมกับสถานศึกษาขนาดกลาง ขนาดใหญ เน่ืองจากไมมีครูสอนที่มีคุณวุฒิตรงตาม
รายวิชาท่ีสอน ๑๓ แหง สวนใหญสังกัดสํานักงานตํารวจตระเวนชายแดน และผูเรียนมีสติป}ญญาที่แตกตางจากเด็กใน
เมือง จํานวน ๒๑ แหง สําหรับสถานศึกษาท่ีไมเทาเทียมกับสถานศึกษาขนาดกลาง ขนาดใหญ มีการบริหารจัดการโดย
สรางเกณฑ.การเรียนตามบริบทของสถานศึกษาเอง ใหครูสอนเสริมแกนักเรียน ปรับหลักสูตรใหสอดคลองกับสภาพจริง
ของผเู รยี น พฒั นางานอาชีพแกผูเรยี น เพ่ือใหสามารถนําไปประกอบอาชพี ได ทาํ การสอนเสรมิ (ตวิ เขม) กอนสอบโอเน็ต
ประสานงานกับทองถิ่น และหนวยงานอ่ืนเขาไปใหความชวยเหลือ เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพการเรียนการสอน จัดการ
เรยี นผานสื่อออนไลน. เชน จานดาวเทยี มโรงเรียนไกลกงั วน เป/นตน จัดกิจกรรมการพัฒนาทักษะเพ่มิ ข้ึน และเชิญวิทยากร
ภายนอกมาบรรยายพเิ ศษ

๒) ดานความเสมอภาคทางการพัฒนาคุณภาพการศึกษา พบวา ดานสถานศึกษามีผลการประเมิน มีความเทา
เทยี มกบั สถานศึกษาใหญ ๆ หรือสถานศึกษาในเมือง จํานวน ๕ แหง เทาเทียมดานการถูกประเมินโดยเกณฑ.เดียวกัน แต
ไมเทาเทียมดานอาคารสถานที่และแหลงบริการแกผูเรียน จํานวน ๓๔ แหง ทั้ง ๓ สังกัดที่อยูในโครงการพระราชดําริฯ
สาํ หรับการบริหารจดั การในความแตกตางกัน มีการบริหารจัดการโดยดําเนินการตามสภาพจริง สรางบุคลากรใหมีทักษะ
ในกระบวนการประเมินคณุ ภาพการศกึ ษา เชน สงเขารับการอบรม ฝ•กประสบการณ.การเปน/ กรรมการประเมินสถานศึกษา
อน่ื สรางวินยั ในการทํางานแกบคุ ลากร ใหจัดทําแผนการเรียนรแู บบบูรณาการเพอ่ื พฒั นาผูเรียนไดทุกกรณี บริหารจัดการ
ตามงบประมาณใหเกดิ ประโยชนส. ูงสดุ ประสานความรวมมอื กับชมุ ชน หนวยงาน องค.กร ทพ่ี อจะชวยเหลือสถานศึกษาได
จัดการตามอัตภาพ แตเนนผูเรียนเป/นสําคัญ และปรับเกณฑ.การผลวัดประเมินผลใหสอดคลองกับบริบทของสถานศึกษา
สวนดานครูผสู อน มีผลการประเมิน อยูในเกณฑ.มาตรฐานตามเกณฑ. สมศ. กําหนด จํานวน ๘ แหง อยูในเกณฑ.มาตรฐาน
ของ สมศ. คอนขางตํ่า เมื่อเทียบกับสถานศึกษาขนาดกลาง และขนาดใหญ เนื่องจากครูมีคุณวุฒิตรงตามรายวิชาทุก
รายวิชาเชนเดียวกับสถานศึกษาใหญๆ จํานวน ๑๗ แหง ครูไมมีคุณวุฒิตรงตามรายวิชาที่สอนเชนสถานศึกษาใหญๆ
จํานวน ๑๐ แหง และ ครูไมครบตามรายวิชา คือ ครูหน่ึงทานสอน ๓-๔ วิชา จํานวน ๗ แหง สําหรับครูสอนมีมาตรฐาน
คอนขางตํ่า มีการบริหารจัดการ โดยจัด/สงอบรมดานทักษะกระบวนการสอน ประสานงานกับหนวยงาน องค.กร ท่ี
เกย่ี วของกับการศึกษาไดจัดอบรมพฒั นาศักยภาพครผู ูสอน พัฒนาระบบการทํางานใหเป/นระบบ ปรับแนวคดิ ของครู และ
ใหโอกาสแกครูในการปรับปรุงแกไข และดานผูเรียน มีผลการประเมิน อยูในเกณฑ.มาตรฐานของ สมศ. แตแตกตางจาก
สถานศึกษาใหญ ๆ มาก จํานวน ๒๐ แหง ไมผานตัวช้ีวัดท่ี ๕ การคิดวิเคราะห. สังเคราะห. จํานวน ๑๔ แหง และ ผล
ประเมนิ รายวชิ าคณิตศาสตร. วทิ ยาศาสตร. ภาษาองั กฤษ ต่ํากวาสถานศึกษาใหญๆ มาก จํานวน ๓๔ แหง สําหรับผูเรียนมี
ผลสัมฤทธ์ิต่ํา มีการบริหารจัดการโดยจัดทําโครงการแผนยกระดับผลการเรียน จํานวน ๑๙ แหง ทําการสอนเสริมและ
เชญิ วิทยากรจากภายนอกมาใหความรูในรายวิชาที่ผลการเรยี นออน จาํ นวน ๘ แหง นเิ ทศภายในแกครูผสู อน ๗ แหง

๓) ดานความเสมอภาคทางการศึกษาตามกรอบ แผน กพด. พบวา เดก็ เยาวชน และบคุ ลากรทางการศึกษาทุก
สังกัดไดรับความเสมอภาคและเทาเทียมกันครบทุกดาน เชน ดานเด็กและเยาวชน ไดรับพระมหากรุณาธิคุณพระเมตตา
ชวยเหลือดานสขุ ภาพอนามยั และภาวะโภชนาการ เชน อาหารกลางวัน อาหารเพล อาหารเสรมิ นม ฯลฯ ดานการศกึ ษา
พระราชทานทุนการศึกษา เปน/ ตน ดานบคุ ลากร มกี ารจัดอบรมพัฒนาศักยภาพอยูตลอดทั้งดานหลักสูตร การเรียนการ
สอน การจดั ทาํ สื่อ เปน/ ตน

ผลการศึกษาวิจยั ตามวตั ถปุ ระสงค.ขอที่ ๓ การเผยแพรงานดานการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารครบ
๓๕ ปY เฉลิมพระเกียรตสิ มเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสมพี ระชนมายคุ รบ ๖๐ พรรษา พบวา
มีการเผยแผงานดานการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถนิ่ ธรุ กันดาร เฉลิมพระเกยี รติสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรม

เอกสารสบื เน่อื งจากการประชมุ การประชุมวชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใช'ชุมชนสร'างสงั คมฐานความร”ู' 219

ราชกุมารีตอสาธารณชนทุกปYการศึกษา โดยจัดการเผยแพรใน ๓ ระดับ คือ ระดับสถานศึกษา ระดับจังหวัด และ
ระดบั ชาติ

ดานแนวทางการพัฒนา ปรับปรุงแกไข และขอเสนอแนะ พบวา กระทรวงศึกษาธิการควรรับโรงเรียนในสังกัด
โรงเรยี น ตชด. โรงเรียนพระปรยิ ตั ธิ รรม ฯ เขาสงั กดั กระทรวงศึกษาธิการ และออกกฎหมายรองรบั สถานศึกษาทกุ สังกัดให
เทาเทียมกัน พรอมทั้งใหสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติปรับโครงสรางการบริหารจัดการดานการศึกษา ใหมี
โครงสรางที่ชัดเจน มีศึกษานิเทศก.ประจําแตละจังหวัดดวย สวนการศึกษาสงฆ.แผนกธรรม และแผนกบาลี แมกองบาลี
สนามหลวง และแมกองธรรมสนามหลวง ควรดําเนินการจัดหลักสูตรแผนกธรรม และแผนกบาลี ตามกฎกระทรวง
ศกึ ษาธกิ าร วาดวยการจัดการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐานโดยสถาบันพระพุทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ ใหประกาศใชโดยเร็ว จะไดเป/น
คุณปู การตอการศึกษาคณะสงฆไ. ทยตอไป

จงึ สรุปไดวา ในภาพรวมทุกดานอยูในคุณภาพระดับดี ยกเวนดานโอกาสอยูในระดับนอย นั้นคือ ดานกฎหมายทัง้
ผูเรียนและครูผูสอนไดรับสิทธิเทาเทียมกัน แตไมเสมอภาคกัน เนื่องจากฐานะเศรษฐกิจของครอบครัวตางกัน
ความสามารถของเด็กตางกัน สวนดานทรัพยากร เชน อาคารสถานท่ี วัสดุอุปกรณ.การเรียนการสอน เป/นตน ยังไมไดรับ
ความเสมอภาคเทาเทียมกันกับโรงเรียนของรัฐทั่วไป เน่ืองจากโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาเป/นสวนหน่ึง
ของวดั รฐั จงึ ไมใหงบประมาณมาสรางอาคารเรียน อาคารพักเชนโรงเรยี นสังกัด สพฐ. หรอื สาํ นกั งานการศกึ ษาเอกชน (สช.)
ในขณะที่ดานโอกาสนั้นย่ิงไดรบั ความเสมอภาคเทาเทียมกันอยูในระดับนอย เนื่องจากรัฐบาลเห็นวานักเรียนสามเณรเป/น
นักบุญท่ีมีญาติโยมใหการสนับสนุนอุปถัมภ.จึงทําใหไดรับโอกาสจากรัฐนอย แตไดรับโอกาสจากสํานักงานโครงการตาม
พระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี (สสท.) อยูในระดับมากท่ีสุด เน่ืองรัฐบาลไมไดอาหาร
กลางวนั ไมใหนมโรงเรียน แต สสท. ใหทกุ รปู ๆ ละ ๒๐๐ วนั ตอปYการศึกษา

อภิปรายผล

ดานความเสมอภาคทางการศกึ ษาตามกฎหมาย จะเห็นวา ครูผูสอนในสถานศึกษาไดรับสิทธิความเสมอภาคทาง
การศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติฉบับป}จจุบัน ที่ไดบรรจุเป/นขาราชการ พนักงานของรัฐ มีแคจํานวน ๕
โรงเรียน และสวนใหญเปน/ สถานศึกษาทสี่ ังกัดในสํานักงานการประถมศึกษาเขตพ้ืนที่การศึกษาเชียงราย เขต ๓ ไมไดรับ
สิทธติ ามกฎหมาย เน่ืองจากไมมีวุฒทิ างการศึกษา จาํ นวน ๑๐ แหง สวนใหญสงั กดั สํานักงานพระพทุ ธศาสนาแหงชาติ ไม
มีกฎหมายรองรับสถานศึกษา จึงทําใหบุคลากรไมไดรับสิทธิตามกฎหมาย จํานวน ๒๑ แหง สวนใหญสังกัดสํานักงาน
พระพุทธศาสนาแหงชาติ แมแตเด็กและเยาวชนก็เชนกัน ในถิ่นทุรกันดารจะไดรับสิทธิความเสมอภาคในการบริการ
การศึกษาที่แตกตางกันกับเด็กและเยาวชนในเมือง ก็แสดงใหเห็นวา ความเสมอภาคตามกฎหมายน้ันยังไมสามารถที่จะ
นําไปปฏิบัติไดใหท่ัวถึง อาจเนื่องจากความเหลื่อมลํ้าทางการจัดการศึกษาของชาติ เชน การจัดสรรงบประมาณและ
กําลังคนทางการศึกษา การจัดสรรอัตราครูผูสอนและบุคลากรทางการศึกษา และระบบการประเมินการศึกษา
ซ่ึงสอดคลองกับ เปร่ือง กิจรัตน.ภร (๒๕๕๕) ไดกลาววา การบริหารจัดการศึกษาเป/นป}จจัยท่ีสงผลตอความเหลื่อมตอ
การศกึ ษาของชาติโดยตรง ใน ๓ ประเด็น ไดแก ประเด็นแรก การจัดสรรงบประมาณและกําลังคนทางการศึกษา สัดสวน
ในการจัดงบประมาณทางการศึกษาเม่ือเปรียบเทียบกับงบประมาณโดยรวมของประเทศคอนขางสูง เชน การกระจาย
โรงเรยี นไปทัว่ ประเทศ สงเสรมิ ใหมสี ถานศกึ ษาระดบั อดุ มศกึ ษาในทุกภูมภิ าค สงเสริมใหมีการจดั การศึกษาฟรี โดยมุงใหมี
ความเสมอภาค ทั่วถงึ และเป/นธรรม อยางไรก็ตามการจัดสรรงบประมาณยังไมทําใหเกิดความเสมอภาค โดยสถานศึกษา
ขนาดเลก็ ในเขตยากจนโดยเฉพาะในชนบทจะไดรับงบประมาณนอยกวา มีครูอาจารย.ตามวุฒินอยกวา ทําใหมีผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนตํ่ากวาสถานศึกษาขนาดกลางและขนาดใหญ ในเขตเมืองใหญ โดยเฉพาะเขตกรุงเทพมหานคร ดังนั้นแม
เดก็ ไทยจะเขาถึงการศึกษาไดมากข้ึน แตผลการเรียนที่เป/นดัชนีชี้วัดความสําเร็จกลับต่ําลง ความเหล่ือมลํ้าในการจัดสรร
งบประมาณจะพบในสถานศกึ ษาทกุ ระดับ ตงั้ แตระดับประถมศกึ ษา มัธยมศึกษา และระดับอุดมศึกษาท่ีมหาวิทยาลัยกลุม
ใหมที่อยูในภูมภิ าคจะไดรบั การจัดสรรงบประมาณโดยเฉลย่ี ตา่ํ กวามหาวิทยาลัย เทาที่มีงบประมาณและอาจารย.พรอมอยู
แลว ประเดน็ ท่สี อง การจัดสรรอตั ราครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษา ป}ญหาการขาดแคลนครูในบางทองที่ เชน เขตชนบท
หางไกล และครเู กินจาํ นวนนกั เรียนในบางทองท่ี เปน/ ป}ญหาท่ีเผชิญกบั การจัดการศกึ ษาเป/นอยางยง่ิ ทงั้ น้ีเพราะครูเกษียณ
และลาออกกอนเกษียณ แตไดรับการจัดสรรอัตราทดแทนไมเปน/ ไปตามจํานวนทหี่ ายไป อตั ราครูที่ขาดแคลนมากไดแก ครู

220 เอกสารสืบเนอ่ื งจากการประชมุ การประชุมวิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใช'ชุมชนสร'างสงั คมฐานความร”'ู

ท่ีจบดานวิทยาศาสตร. คณิตศาสตร. และภาษาอังกฤษ ทําใหโรงเรียนตองใชครูที่จบไมตรงวุฒิทําการสอน โดยเฉพาะ
โรงเรียนเขตยากจนจะขาดครูทั้งดานคุณภาพและปริมาณ อันสงผลตอป}ญหาความเหล่ือมล้ําทางการศึกษาโดยตรง และ
ประเด็นท่ีสาม ระบบการประเมินคุณภาพการศึกษา แมการปฏิรูปการศึกษาจะมีระบบประกันคุณภาพการศึกษา และมี
การตรวจประเมินคุณภาพทางการศึกษาโดยสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) แตการ
ตรวจประเมนิ ยงั เนนท่ตี ัวเอกสาร หลกั ฐานมากกวาการวดั เชงิ คุณภาพตลอดจนการวัดสมั ฤทธผิ์ ลจากผเู รียน ซง่ึ จะเปน/ ดัชนี
ชีว้ ดั ความสําเรจ็ ของการจัดการศึกษา ดังน้ันโรงเรียนเกือบทั้งหมดจึงผานการประเมินคุณภาพโดย สมศ. ครูไดวิทยฐานะ
แตผลการเรียนของนักเรียนกลับตกตํ่าเห็นไดจากผลการสอบดวยขอสอบมาตรฐาน เชน O-NET : Ordinary National
Education Test และ A-NET : Advance National Educational Test เป/นตน นอกจากน้ันคณะผูประเมินคุณภาพ
ควรมีมาตรฐานในระดบั เดยี วกัน เพอื่ ใหการประเมนิ นาเชือ่ ถือและเปน/ ธรรม

อีกประเด็นหนงึ่ คอื ความเสมอภาคทางการไดรบั การบรกิ ารทางการศกึ ษา ซง่ึ จากการศกึ ษาวจิ ัยพบวา ครผู ูสอน
มีวุฒิตรงตามรายวิชาครบทุกรายวิชาตามโครงสรางหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ พบวา เด็กและเยาวชนใน
สถานศึกษาท่ีอยูในโครงการตามพระราชดําริฯ มีผลสัมฤทธ์ิทางศึกษาเทาเทียมกับเด็กและเยาวชนในเมือง หรือ
สถานศกึ ษาขนาดกลาง ขนาดใหญ เพียง ๔ แหง ไมเทาเทยี มกับสถานศกึ ษาขนาดกลาง ขนาดใหญ เนือ่ งจากไมมีครูสอนที่
มีคุณวุฒิตรงตามรายวิชาที่สอนถึง ๑๓ แหง สวนใหญสังกัดสํานักงานตํารวจตระเวนชายแดน และผูเรียนมีสติป}ญญาที่
แตกตางจากเดก็ ในเมอื ง จํานวน ๒๑ แหง จึงเป/นที่นาสังเกตคือ ผูเรียนมีสติป}ญญาท่ีแตกตางจากเด็กในเมืองถึง ๒๑ แหง
จาก ๓๔ แหง ผวู ิจัยเหน็ วา นาจะเกิดจากความเหล่อื มล้ําทางสงั คมและเศรษฐกิจของครอบครัวผเู รยี น ถาฐานะทางสังคมดี
เศรษฐกิจดยี อมสามารถสงเสริมสนบั สนุนใหลกู หลานไดรับสารอาหาร หรือพฒั นาสมองไดดีกวาผูที่มีฐานะทางสังคมท่ีไมดี
เด็กและเยาวชนในถิน่ ทรุ กนั ดารเป/นกลมุ ทม่ี ีฐานะยากจนโอกาสตาง ๆ จึงต่ํากวาเด็กและเยาวชนในเมือง ซ่ึงสอดคลองกับ
เปรอื่ ง กิจรัตน.ภร (๒๕๕๕ : อัดสําเนา) ไดกลาววา ความเหลื่อมล้ําจากสภาพทางสังคมไทยอันเกิดจากป}จจัยทางสังคมที่
สงผลตอความเหล่อื มลาํ้ ทางการศกึ ษาใน ๓ ประเด็นหลัก ไดแก ประเด็นแรกคือ ความเหล่ือมล้ําทางการศึกษาจากฐานะ
ทางสงั คมและเศรษฐกิจของครอบครัว ครอบครัวทม่ี ีฐานะทางเศรษฐกจิ และสงั คมดสี ามารถสนับสนนุ ใหลูกไดรบั การศึกษา
ที่ดีไดมากกวา ดังที่ยอมรับกันโดยท่ัวไปวาเด็กจากครอบครัวท่ียากจนท้ังในเขตชนบทและเขตเมืองมีโอกาสที่จะไดรับ
การศกึ ษาในระดับท่ีตาํ่ กวา และมีคุณภาพท่ีตํ่ากวาเดก็ ท่มี าจากครอบครัวที่มฐี านะทางเศรษฐกิจสังคมสูงกวา นอกจากนั้น
เดก็ จากครอบครวั ทีย่ ากจนยังมักจะตองออกกลางคัน ไมสามารถเรียนจนจบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานได ประเด็นที่สอง
คือ ความเหล่ือมลํ้าทางการศึกษาจากภูมิลําเนา สภาพแวดลอมและภูมิลําเนาของเด็ก สงผลตอความเหลื่อมลํ้าทางการ
ศึกษาเป/นอยางย่ิง ประชากรวัยเด็กในเขตเมืองมีโอกาสจะเขาถึงการศึกษาไดงายกวา ท้ังดานระยะทางและคุณภาพของ
โรงเรียน จากการวิจัยหลายเร่ือง สรุปไดวา เด็กในเขตกรุงเทพมหานครไดรับการศึกษาตามเกณฑ.สูงกวาพื้นที่อ่ืน ๆ
รองลงมาคอื เขตเมืองใหญท่จี ะมโี อกาสไดรบั การศึกษาสงู กวาเดก็ ในเขตเมอื งเลก็ หรอื ในชนบท นอกจากนนั้ สภาพแวดลอม
ของท่ีอยูอาศัยจะสงผลโดยตรงตอความกระตือรือรนในการศึกษา เด็กในเขตชุมชนแออัด หรืออยูในแหลงท่ีมีป}จจัยย่ัวยุ
เชน สถานบนั เทิง ยาเสพตดิ อาจหันเหจากการศึกษาไดโดยงาย และประเด็นท่สี าม คอื ความเหลื่อมล้ําทางการศึกษาจาก
สภาวะและวัฒนธรรมในครอบครัว วัฒนธรรมและวิถีชีวิตของครอบครัวเป/นตนทุนทางสังคมท่ีมีผลตอการศึกษาของเด็ก
จากการศกึ ษาพบวา เดก็ ในครอบครวั ทมี่ ีท้ังพอและแมจะมีโอกาสไดเรียนตามเกณฑ.มากกวาเดก็ จากครอบครวั ทีข่ าดพอแม
หรือมีพอหรือแมเพียงคนเดียว นอกจากนั้นความเชื่อ วัฒนธรรมการดําเนินชีวิตของพอและแมจะมีผลตอโอกาสทาง
การศึกษาของเดก็ ครอบครัวทพ่ี อแมมีการศึกษามักจะสงเสริมและลงทุนทางการศึกษาใหลูกมากกวาครอบครัวที่พอแมมี
การศึกษานอย นอกจากนั้นยังมีแนวโนมวาพอแมที่มีประสบการณ.ทางการศึกษาเชนใด มักสงเสริมลูกใหไปในทิศทาง
เดยี วกัน

ทัง้ น้สี ิ่งท่เี ป/นขอจาํ กดั ทีผ่ วู ิจยั คนพบจากงานวิจยั เรอื่ งนี้คอื
๑. การจัดการศึกษาของไทยที่จัดโดยภาครัฐน้ันยังเป/นการรวมศูนย.ท่ีสวนกลาง เมืองใหญๆ และ
สถาบนั อดุ มศึกษาไดรับการจดั สรรงบเปน/ สัดสวนสงู กวาสถานศึกษาในเมืองขนาดกลางและเมืองเล็กๆ แตผลการศึกษามี
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่ํากวางบประมาณท่ีลงทุนไป ซ่ึงส่ิงเหลานี้สะทอนใหเห็นถึงการกระจายทรัพยากรทาง
การศึกษาทีไ่ มเอ้ือตอการสรางความเทาเทยี ม

เอกสารสบื เนื่องจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดับชาติ 2559 “การวิจยั รับใชช' มุ ชนสร'างสังคมฐานความร”'ู 221

๒. การพัฒนาหลักสูตรเป/นการควบคุมโดยสวนกลาง แมจะเป’ดโอกาสใหพัฒนาหลักสูตรทองถิ่นและหลักสูตร
สถานศึกษาไดก็ตาม แตในเชิงปฏิบัติสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาสวนใหญยังไมใหความสําคัญกับการพัฒนาหลักสูตร
ทองถนิ่

๓. คณุ ภาพของครูไทยยงั ไมมีการจําแนกประเภทของใบประกอบวชิ าชพี ครูตามระดบั การศึกษาท่ที ําการสอน
๔. การใหการศึกษาแบบใหเปลาในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน ๑๒ ปY ไมไดครอบคลุมถึงอุปกรณ.การเรียนที่
จําเป/น ซึ่งจะเป/นป}จจัยหน่ึงท่ีทําใหมีป}ญหาความไมเทาเทียมกันในเชิงคุณภาพของการศึกษา ในพ้ืนท่ีท่ีมีความแตกตาง
ทางเศรษฐกจิ และเขาถงึ แหลงเรียนรไู ดตางกัน
อยางไรก็ตาม การจะพัฒนาคุณภาพการศึกษาไทยใหเทาเทียมกันไดตามโยบายของรัฐนั้นผูวิจัยเห็นวาควร
ประกอบดวยประเดน็ สําคญั ๔ ประเดน็ คือ
๑. การพัฒนาคุณภาพของคนทอ่ี ยูในแวดวงการศกึ ษา
๒. การพฒั นาระบบคุณภาพการศกึ ษา
๓. การพฒั นาการบริหารจดั การคุณภาพการศกึ ษา และ
๔. การพัฒนานโยบายคุณภาพการศกึ ษา

ข'อเสนอแนะ

ขอ' เสนอแนะในการนําผลการวจิ ยั ไปใช'
๑. ควรนําผลการวจิ ยั น้ีสงใหตนสงั กดั แตละสงั กดั และรัฐบาลเพอ่ื หาวธิ แี กไขและดําเนนิ การ
๒. ผูบรหิ ารสถานศกึ ษาแตละสังกดั ควรใชเปน/ แนวทางในการดาํ เนนิ การใหบคุ ลากรไดมคี วามมัน่ คงในอาชพี ตอไป

ข'อเสนอแนะในการทาํ การวิจยั ครั้งตอไป
๑. ดานครูผูสอน ควรวจิ ัยเรือ่ ง แนวทางการบรรจุครูสอนโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา : การเป/น

ลูกจางประจาํ หรอื พนกั งานของรฐั
๒. ดานนักเรียน ควรวิจัยเร่ือง พฤติกรรมทางจริยธรรมของสามเณรชาวไทยภูเขาท่ีบวชเรียนในโรงเรียนพระ

ปรยิ ัติธรรม แผนกสามัญศกึ ษา

กติ ตกิ รรมประกาศ
งานวิจัยเรื่องแนวทางการบริหารจัดการในการสรางความเสมอภาคทางการศึกษาแกเด็กและเยาวชน และ
คุณภาพชีวิตตามกรอบแผน กพด. นี้เป/นการศึกษาวิจัยที่ผูวิจัยมีความสนใจในการนํากฎหมายศึกษาไปสูการปฏิบัติใน
สถานศึกษาวาเด็กและเยาวชนไทยทั้งหลายไดรับความเสมอภาคทางการศึกษาตามท่ีพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ
พ.ศ. ๒๕๔๒ แกไขเพม่ิ เตมิ พ.ศ. ๒๕๔๕ และ พ.ศ. ๒๕๕๓ มากนอยแคไหนอยางไร
ดังนั้น งานวิจัยเร่ืองน้ีจึงเป/นการศึกษาวิจัยเก่ียวความเสมอภาคทางการศึกษาท่ีรัฐบาลให และความเสมอภาค
ทางการศึกษาที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารึไดพระราชทานใหตามโครงการพระราชดําริในกองทุน
พัฒนาเด็กและเยาวชนในถิน่ ทุรกนั ดาร (กพด.)
งานวิจัยน้ีสําเร็จลงดวยดีตามวัตถุประสงค. ผูวิจัยจึงขอขอบคุณผูบริหารสถานศึกษาที่อยูในโครงการตาม
พระราชดําริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีทุกสังกัดในจังหวัดเชียงราย คณาจารย.วิทยาลัยสงฆ.
เชียงราย องคก. ารบริหารสวนจังหวดั เชียงราย มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย และ นสิ ิต นักศกึ ษา นักเรยี นทุกรูป/คน ที่ได
ชวยอนุเคราะหใ. หขอมูลปฐมภมู ิ และขอมูล เชงิ ลกึ แกผวู จิ ยั จึงขอขอบคณุ อนุโมทนาไว ณ โอกาสเปน/ อยางยง่ิ

เอกสารอา' งอิง

เปรอื่ ง กิจรตั นภ. ร. (๒๕๕๕). ความเหลื่อมลาํ้ ทางการศกึ ษาไทย : ทม่ี าและทางออก, (เอกสารประกอบการ
บรรยายเรอื่ งยกเคร่ืองการศึกษาไทยเพือ่ ลดความเหล่ือมลาํ้ ณ มหาวทิ ยาลยั ธรุ กิจบณั ฑิต.
เมอ่ื วันท่ี ๒๓ กมุ ภาพันธ.. (เอกสารอดั สาํ เนา).

สํานกั งานโครงการสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี. (๒๕๕๘). แผนพัฒนาเด็กและเยาวชน
ในถ่ินทุรกันดารตามพระราชดาํ ริ สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี
ฉบับที่ ๔ พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๕๙. กรุงเทพฯ : สวนจิตรลดา เขตดุสติ .

________. (๒๕๕๘). สถานศกึ ษาในโครงการพฒั นาเดก็ และเยาวชนตามพระราชดาริ

222 เอกสารสืบเนื่องจากการประชมุ การประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รบั ใช'ชมุ ชนสร'างสังคมฐานความร”ู'

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ประจาํ ป•การศึกษา ๒๕๕๘.
กรุงเทพฯ : สวนจติ รลดา เขตดสุ ติ .
อจั ฉรีย. ทพิ ธนธรณินทร. และสมบูรณ. ศริ สิ รรหิรัญ. (๒๕๕๖). ความเทาเทยี มทางการศกึ ษารากฐานการพัฒนา
การศึกษาไทยสสู ากล. วารสารการเมอื งการปกครอง การจดั การชมุ ชนเพือ่ การพฒั นา
ทย่ี งั่ ยนื ( II ) มลู นธิ กิ องทุนไทย. ปทY ่ี ๓ ฉบับท่ี ๒ มนี าคม – สิงหาคม.

กลมุ วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

224 เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใช)ชุมชนสร)างสงั คมฐานความรู)”

การพัฒนาบทเรยี นออนไลน เร่อื ง จรยิ ธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร
สําหรบั นักศึกษาปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลัยราชภัฏธนบรุ ี
The Development of e-Learning in Ethics and Computer Security of Science and
Technology for Undergraduate Students’ Dhonburi Rajabhat University

สปุ ราณี หอ) มา1
Supranee Horma1

บทคัดยอ

การวจิ ัยน้มี วี ตั ถปุ ระสงคเพ่ือพัฒนาบทเรียนออนไลน เร่ือง จรยิ ธรรมและความปลอดภยั ทางคอมพิวเตอร สําหรับ
นักศึกษาปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี พร1อมท้ังหาประสิทธิภาพของบทเรียน
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู1และความพึงพอใจของผู1เรียนที่มีต8อบทเรียน เคร่ืองมือที่ใช1ในการวิจัยคร้ังน้ีประกอบด1วย
1) บทเรยี นออนไลน เรอื่ ง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร 2) แบบทดสอบหาประสิทธิภาพของบทเรียนและ
ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนร1ู 3) แบบประเมินความพึงพอใจของผ1ูเรียน กล8ุมตัวอย8างในคร้ังนี้เป<นนักศึกษาระดับปริญญาตรี
สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี ภาคการศึกษาท่ี 1/2557
จํานวน 60 คน สถิติที่ใช1ในการวิเคราะหข1อมูล ได1แก8 ค8า IOC ค8า E1/E2 ค8า t-test ค8าร1อยละ ค8าเฉลี่ย และค8าเบ่ียงเบน
มาตรฐาน

ผลการวิจัย พบว8า บทเรียนออนไลนที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ 85.06/86.85 สูงกว8าเกณฑท่ีกําหนด 85/85
ผ1ูเรยี นมีผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี นหลงั เรยี นสงู กว8ากอ8 นเรยี น อยา8 งมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และระดับความพึงพอใจของ
กลุม8 ตวั อย8างท่มี ีตอ8 บทเรยี นทพี่ ฒั นาขน้ึ อยใ8ู นระดบั มาก มีค8าเฉลี่ยเท8ากบั 4.15
คาํ สาํ คญั : บทเรียนออนไลน จรยิ ธรรมและความปลอดภัยทางคอมพวิ เตอร

ABSTRACT

This research aimed to construct online lessons: Ethics and Computer Security for
Undergraduate Students of Computer Science Department, Faculty of Science and Technology,
Dhonburi Rajabhat University and find out lesson efficiency, learning achievement and learner
satisfaction toward the lessons. Tools employed in this research were 1) online lessons: Ethics and
Computer Security for Undergraduate Students of Computer Science Department, Faculty of Science
and Technology, Dhonburi Rajabhat University, 2) lesson efficiency and learner achievement test, and
3) learner satisfaction form. The research sampling groups were 60 undergraduate students in
Computer Science Department, Faculty of Sciences and Technology at Dhonburi Rajabhat University,
who studying in Ethics and Computer Security in 1st semester of the year 2014. Statistical methods
used to analyze the data are IOC, E1/E2, t-test, percentage, mean and standard deviation.

The findings indicated that the efficiency of the online lesson (E1/E2) was at 85.06/86.85 which
was above the established criteria of 85/85. The overall post-test learning achievement was higher
than that of pre-test at the statistical significant level of .05 and the learner satisfaction of the
sampling groups was in a high rank ( X = 4.15).
KEYWORDS: Online Instruction, Ethics and Computer Security

1 อาจารยประจาํ สาขาวิชาวทิ ยาการคอมพิวเตอร คณะวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั ราชภฏั ธนบรุ ี

เอกสารสืบเน่ืองจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรับใช)ชมุ ชนสร)างสังคมฐานความรู)” 225

ความเป`นมาและความสําคัญของปbญหา

การเปลี่ยนแปลงของโลกในปnจจุบันได1เปลี่ยนแปลงไปจากอดีตในหลาย ๆ ด1าน ไม8ว8าจะเป<นด1านเศรษฐกิจ
การเมือง สังคม สง่ิ แวดล1อม หรือดา1 นเทคโนโลยีทมี่ ีการเปลีย่ นแปลงอยา8 งรวดเรว็ ทาํ ใหโ1 ลกแบบเดมิ ๆ เปล่ยี นแปลงไปส8ูยุค
โลกาภิวัฒน (Globalization) เทคโนโลยีถูกนํามาใช1ในการปฏิบัติงาน เพื่อให1เกิดความถูกต1อง ความคล8องตัวและความ
รวดเร็ว ในระบบการจดั การศกึ ษากเ็ ชน8 กัน สิง่ ทีจ่ ะช8วยให1การเรียนการสอนมีประสทิ ธภิ าพน้นั ตอ1 งมีสื่อการเรียนการสอนที่
เหมาะสมเปน< องคประกอบหนง่ึ ระบบการสือ่ สารและคอมพวิ เตอรจึงไดเ1 ข1ามามีบทบาทในวงการการศึกษา มกี ารนําระบบ
คอมพิวเตอรมาใช1ในการเรียนการสอน ท้ังนี้เนื่องมาจากคอมพิวเตอรสามารถใช1เป<นเครื่องมือช8วยสอนได1อย8างมี
ประสิทธิภาพ อีกทั้งคอมพิวเตอรเป<นส่ือท่ีมีคุณภาพ เมื่อมีการนําเอาคอมพิวเตอรมาใช1ในการเรียนการสอนจะทําให1มี
ปฏสิ มั พนั ธกนั ระหว8างผู1เรียนกับคอมพิวเตอร เช8นเดียวกับการเรียนการสอนระหว8างครูกับนักเรียนที่อย8ูในห1องเรียนปกติ
(กิดานันท มลิทอง, 2536) นอกจากนี้การจัดการเรียนการสอนด1วยคอมพิวเตอรยังช8วยเพ่ิมแรงจูงใจในการเรียนเพราะมี
การนําระบบแสง สี เสียงและภาพที่สามารถเคล่ือนไหว สามารถโต1ตอบกับผ1ูเรียนได1 ทําให1ผ1ูเรียนสามารถจดจําได1ดีขึ้น
และยงั ช8วยสรา1 งบรรยากาศให1มคี วามอดทน ทําให1เกดิ ทัศนคติทด่ี ีตอ8 การเรยี น

การจดั การเรยี นการสอนในปจn จบุ ันกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ไดเ1 น1นหลักสตู รให1ผู1เรียนสามารถเรยี นรแ1ู ละสร1างสรรค
ไดด1 1วยตนเองโดยผ1ูสอนจะเป<นเพียงผ1ูช้ีแนะ ดังนน้ั จึงควรหารูปแบบวิธีการสอนเพื่อให1เรียนสามารถเรียนรู1ด1วยตนเองมาก
ข้ึน ด1วยเหตุผลดังกล8าวแผนพัฒนาการศึกษาแห8งชาติ ฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540-2544) จึงได1กําหนดการศึกษาเป<น
กระบวนการทีท่ าํ ให1ผเู1 รียนร1ูจกั วธิ แี สวงหาความร1ูด1วยตนเองมากข้นึ ในรปู แบบและวธิ ีท่หี ลากหลายรวมท้งั ให1ผ1เู รยี นเกิดการ
รักที่จะเรียนร1ูอย8างต8อเน่ืองตลอดชีวิต (คณะกรรมการการศึกษาแห8งชาติ, 2543) การเรียนร1ูออนไลน (e-Learning) เป<น
ระบบการเรียนการสอนท่ีเก่ียวข1องกับเทคโนโลยีเว็บและเครือข8ายอินเทอรเน็ต มีสภาวะแวดล1อมท่ีสนับสนุนการเรียนรู1
อย8างมีชีวิตชีวา (Active Learning) และการเรียนท่ีเน1นผ1ูเรียนเป<นศูนยกลาง (Child Center Learning) ผ1ูเรียนเป<นผู1คิด
ตัดสนิ ใจโดยการสรา1 งความร1แู ละความเข1าใจใหม8 ๆ ด1วยตนเอง สามารถเช่ือมโยงกระบวนการเรียนร1ูให1เข1ากับการดําเนิน
ชีวิตในปจn จบุ นั ครอบคลมุ การเรยี นทกุ รูปแบบ ทั้งการเรยี นทางไกลและการเรยี นผา8 นเครือขา8 ยระบบต8าง ๆ โดยเฉพาะการ
พัฒนาทรัพยากรมนุษยในองคการท่ีต1องการความยืดหย8ุนและการเปล่ียนแปลงอย8างรวดเร็ว การเรียนรู1ออนไลนเป<น
ทางเลอื กหนึง่ ท่ีได1รับความนิยมในการพัฒนาความร1ูโดยผ8านระบบการเรียนรู1ด1วยตนเอง (Self-Study) ซึ่งผ1ูเรียนสามารถ
ศึกษาความร1ูต8าง ๆ จากแหล8งข1อมูล และทรัพยากรท่ีมีการจัดเตรียมไว1ผ8านทางส่ืออิเล็กทรอนิกส ที่มีการนําเสนอที่
น8าสนใจ ไม8มขี อ1 จาํ กดั ด1านเวลาและสถานท่ี ข1อมูลวิจัยจากวารสาร Packet Cisco Vol.12 No.3 (Nation Group, 2016)
แสดงผลการวิจัยไวว1 า8 การเรียนร1อู อนไลนสามารถเพมิ่ ประสิทธภิ าพของการเรียนร1ูได1ถึง 30% ประหยัดเวลาได1 30% และ
ลดคา8 ใชจ1 8ายได1ถึง 40%

จากการทีเ่ ทคโนโลยสี ารสนเทศเข1ามามบี ทบาทกับชีวิตประจําวันเพิ่มมากข้ึน ผลการสํารวจการมีการใช1
เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารในครวั เรอื น พ.ศ. 2557 ทรี่ วบรวมโดยสาํ นกั งานสถิตแิ หง8 ชาติ รายงานว8าประเทศไทยมี
การใช1คอมพิวเตอรอินเทอรเนต็ และโทรศัพทมือถือในประชากรอายุ 6 ปyขึ้นไปประมาณ 62.3 ล1านคน ผลการสํารวจพบว8า
มีผใู1 ชค1 อมพิวเตอร 23.8 ล1านคน (ร1อยละ 38.2) ผใู1 ช1อนิ เทอรเน็ต 21.7 ลา1 นคน (ร1อยละ 34.9) และผ1ูใช1โทรศัพทมือถือ 48.1
ลา1 นคน (ร1อยละ 77.2) เม่ือพิจารณาแนวโน1มการใช1คอมพิวเตอร อินเทอรเน็ตและโทรศัพทมือถือของประชากรอายุ 6 ปy
ขึ้นไปในช8วงระยะเวลา 5 ปyระหว8างปy 2553-2557 พบว8าผ1ูใช1คอมพิวเตอร มีสัดส8วนเพิ่มขึ้น (สํานักงานสถิติแห8งชาติ,
สืบค1นเม่ือวันที่ 29 มิ.ย. 2559) แสดงให1เห็นถึงการใช1เทคโนโลยีสารสนเทศท่ีมีแนวโน1มเพ่ิมมากขึ้น และเม่ือประเทศ
จําเป<นต1องเปลี่ยนผ8านจากระบบอะนาล{อกเป<นระบบดิจิทัล ถึงปy 2556 จะมีคอมพิวเตอรแท็บเล็ตเพื่อยกระดับการศึกษา
รวม 2.6 ล1านเครื่อง ปy 2557 ประมาณการว8ามูลค8าพาณิชอิเล็กทรอนิกส (e-Commerce) จะสูงกว8า 60,800 ล1านบาท ปy
2558 โครงข8ายบรอดแบนดที่มีคุณภาพจะถึงประชาชนไม8น1อยกว8าร1อยละ 80 เมื่อมีการใช1งานอุปกรณคอมพิวเตอรมาก
ย่งิ ข้นึ สง่ิ ทต่ี ามมาด1วยคือ ภัยคกุ คามตา8 ง ๆ ที่เกดิ จากการใช1งานเทคโนโลยสี ารสนเทศ รัฐบาลจึงให1ความสําคัญอย8างยิ่งกับ
การรับมือกับภยั คกุ คามทางออนไลนท่มี าพรอ1 มกับความกา1 วหน1านัน้ (ThaiCERT, 2556)

จรยิ ธรรม หมายถึง หลักของความถกู ตอ1 งและไม8ถูกตอ1 ง ซงึ่ ถกู ใช1เป<นตัวแทนของหลักในการปฏิบัติตน
ของบุคคล (พนดิ า พานชิ กุล, 2553) เป<นธรรมท่ีใช1ในการดําเนินชีวิต ส8วนความปลอดภัย (Security) เป<นระบบป|องกันที่
ถูกออกแบบเพ่ือปกป|องระบบคอมพิวเตอรและข1อมูลจากความเสียหายทั้งโดยเจตนาหรือโดยบังเอิญ หรือจากการเข1าใช1

226 เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรบั ใช)ชุมชนสรา) งสงั คมฐานความร)ู”

ระบบโดยบุคคลท่ีไม8ได1รับอนุญาต การระบุตัวตนผ1ูใช1และการเข1าถึงข1อมูล ในการรับมือกับอาชญากรรมทางด1าน
คอมพิวเตอรจําเป<นต1องสร1างความตระหนักถึงการใช1งานคอมพิวเตอรในทางที่ถูกต1อง ผลกระทบและความเสียหายที่
อาจจะเกิดขึ้น และการรักษาความม่ันคงปลอดภัยที่เหมาะสมเพื่อปกป|อง หรือรับมือกับสถานการณด1านความม่ันคง
ปลอดภยั ทางคอมพวิ เตอร

จากประโยชนของการเรียนร1ูออนไลน และความสําคัญของจริยธรรมและการรักษาความปลอดภัยทาง
คอมพิวเตอรท่ีกล8าวมาน้ัน ผู1วิจัยจึงมีความสนใจพัฒนาบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทาง
คอมพิวเตอร โดยใช1ระบบการจดั การเรยี นรด1ู 1วยระบบ Moodel เพ่ือเป<นแนวทางในการนําไปใช1ในการเรียนการสอนและ
ผเู1 รยี นเกิดการเรียนร1ูอย8างมีประสิทธิภาพและลดปnญหาและอุปสรรคต8อผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน ทันต8อการเปลี่ยนแปลง
ของโลกปnจจุบัน เพ่ือให1สอดคล1องกับ พ.ร.บ. การศึกษาแห8งชาติ พ.ศ. 2542 ที่ว8า “ผู1เรียนมีสิทธิได1รับการพัฒนาขีด
ความสามารถในการใช1เทคโนโลยี เพ่อื การศกึ ษาในโอกาสแรกทที่ ําได1 เพอื่ ให1มีความรู1และทกั ษะเพียงพอท่ีจะใช1เทคโนโลยี
เพื่อการศึกษาในการแสวงหาความร1ูด1วยตนเองได1อย8างต8อเน่ืองตลอดชีวิต” ผู1วิจัยจึงเห็นความสําคัญของการพัฒนา
บทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สําหรับนักศึกษาปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตรและ
เทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี โดยมีการแสดงรูปภาพต8าง ๆ ในบทเรียน มีการทดสอบก8อนเรียน แบบทดสอบท1าย
บทเรียนและแบบทดสอบหลังเรียน นอกจากนี้ผู1เรียนยังสามารถเรียนจากบทเรียนออนไลนได1ด1วยตนเองได1ทุกท่ี ทุกเวลา
ตามความต1องการของผู1เรียน หากเกิดความสงสัยผู1เรียนสามารถกลับมาทบทวนความร1ูได1ตามความต1องการของแต8ละ
บคุ คลซึ่งสิง่ เหลา8 นท้ี ําใหเ1 กดิ ผลสัมฤทธิท์ างการเรียนของผเู1 รยี นได1

วัตถุประสงค
1. เพ่ือวิเคราะห ออกแบบ และพัฒนาบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สําหรับ

นักศกึ ษาปรญิ ญาตรี คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบุรี
2. เพอ่ื หาประสทิ ธภิ าพของบทเรียนออนไลนตามเกณฑ 85/85
3. เพื่อศึกษาผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนของผเ1ู รยี นทผ่ี 8านการเรียนด1วยบทเรียนออนไลนท่ีสร1างขึ้น
4. เพ่ือประเมินความพงึ พอใจของผ1เู รยี นท่มี ตี อ8 บทเรยี นออนไลนทสี่ รา1 งขน้ึ

สมมุติฐาน
1. ประสิทธิภาพของบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร คณะวิทยาศาสตร และ

เทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบรุ ี มคี า8 ตามเกณฑ 85/85
2. ผูเ1 รยี นมผี ลสัมฤทธิ์ทางการเรยี นหลังเรียนสูงกวา8 ก8อนเรียนบทเรยี นออนไลน

กรอบแนวความคดิ
ผวู1 ิจยั ไดท1 ําการกําหนดตัวแปรตน1 ทีใ่ ช1ในการทาํ วิจยั คอื บทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและ ความปลอดภัย

ทางคอมพิวเตอร สําหรับนักศึกษาปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัย ราชภัฏธนบุรี ตัวแปรตาม
ได1แก8 ประสทิ ธิภาพของบทเรยี นออนไลน ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนของผู1เรียน และความ พงึ พอใจของนักศึกษาทีเ่ รยี นดว1 ย
บทเรียนออนไลน แสดงดงั ภาพ 1

ตัวแปรตน) ตวั แปรตาม

บทเรียนออนไลน เรอื่ ง จริยธรรมและความ - ประสทิ ธิภาพของบทเรียนออนไลน
ปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สาํ หรบั นกั ศึกษา - ผลสัมฤทธทิ์ างการเรยี นของผูเ1 รียน
ป ริ ญ ญ า ต รี ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ - ความพงึ พอใจของนกั ศกึ ษาที่เรียนดว1 ย
เทคโนโลยี มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ธนบรุ ี บทเรียนออนไลน

ภาพ 1 กรอบแนวความคดิ

เอกสารสบื เนอื่ งจากการประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชช) มุ ชนสร)างสังคมฐานความรู)” 227

วธิ ีดาํ เนนิ การวจิ ัย

ประชากรและกลุมตัวอยาง
1. ประชากร คือ นักศึกษาระดับปริญญาตรี ภาคปกติ สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร คณะวิทยาศาสตรและ

เทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏธนบุรี ทีล่ งทะเบยี นในรายวชิ าจริยธรรมและความปลอดภยั ทางคอมพิวเตอร ปกy ารศึกษาท่ี
1/2557 จาํ นวน 71 คน

2. กลมุ8 ตัวอยา8 งทใ่ี ชใ1 นการวิจัยครัง้ นี้ ผวู1 จิ ัยกาํ หนดกลุ8มตวั อยา8 งตามตารางกาํ หนดกล8ุมตัวอย8างของเครซี่และมอร
แกน ใชว1 ธิ ีการเลอื กแบบการสมุ8 กลุม8 ตวั อย8างอย8างงา8 ย (Simple Random Sampling) จาํ นวน 60 คน

เครื่องมอื การวจิ ัย
ผ1ูวิจัยสร1างเคร่ืองมือขึ้นตามวัตถุประสงคของงานวิจัยโดยแบ8งออกเป<น 3 ส8วนคือ คือ การพัฒนาบทเรียน

ออนไลน เร่อื ง จรยิ ธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร แบบทดสอบประสิทธิภาพและวัดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนรู1
และแบบประเมินความพงึ พอใจของผ1ูเรียน โดยมีขั้นตอนการสร1างเคร่ืองมือ ดังนี้

1. การพัฒนาบทเรยี นออนไลน ผู1วิจยั มขี ้ันตอนการสร1างและหาคุณภาพของบทเรียน ดงั นี้
1) ศึกษาขอ1 มูลหลักการ ทฤษฎี เทคนคิ และวิธกี ารสร1างบทเรยี นออนไลน
2) วิเคราะหเน้อื หา สาระการเรียนรู1
3) ปรึกษาผเู1 ชย่ี วชาญทางด1านการสร1างบทเรยี นออนไลน
4) กาํ หนดขอบเขตและวัตถุประสงค
5) กําหนดเค1าโครงเนอ้ื หาสาระการเรียนรู1 โดยแบ8งเปน< 6 หน8วยการเรยี น ดงั นี้
ก) จรยิ ธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ
ข) จริยธรรมสําหรับผ1เู ชย่ี วชาญดา1 นไอทีและผู1ใช1ไอที
ค) อาชญากรรมคอมพวิ เตอรและอนิ เทอรเน็ต
ง) ทรัพยสนิ ทางปnญญา
จ) การรักษาความปลอดภัยข1อมูล
ฉ) พระราชบัญญตั ิว8าด1วยการกระทําผดิ เกี่ยวกับคอมพิวเตอร พ.ศ. 2550
6) จดั ทําบทเรยี นออนไลนฉบบั รา8 ง (Storyboard)
7) จัดทําบทเรียนออนไลนฉบับสมบูรณเพ่ือให1ผู1เช่ียวชาญ จํานวน 3 ท8าน ตรวจพิจารณาความถูกต1อง

ของเน้ือหา ความสอดคล1องกับวัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม และประเมินคุณภาพด1านสื่อและการนําเสนอ จากน้ันทําการ
ปรับแกบ1 ทเรียนออนไลนตามเสนอแนะของผ1ูเช่ยี วชาญ

8) ทดลองใช1บทเรียนออนไลนกับนักศึกษากลุ8มเล็ก จํานวน 3 คน และนําข1อมูลมาปรับปรุงความยาก
งา8 ยของภาษาและความเขา1 ใจในเนื้อหาของนักศึกษากลม8ุ ดงั กล8าว

9) นําข1อมูลจากการทดลองมาปรับปรุงจนได1บทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทาง
คอมพวิ เตอร ฉบบั ทสี่ มบูรณเพอื่ เปน< เครอื่ งมอื ในการศึกษาและนําไปใช1กบั กลม8ุ ตัวอย8างจริง

2. การสร1างและหาคุณภาพแบบทดสอบประสิทธิภาพและวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู1 ผ1ูวิจัยมีข้ันตอนการ
สรา1 งและหาคณุ ภาพแบบทดสอบ ดงั นี้

1) ศึกษาหลกั การและเทคนิคการสร1างแบบทดสอบแบบเลือกตอบ
2) วิเคราะหเนื้อหา ผลการเรียนร1ูคาดหวัง เพ่ือวางแผนการออกข1อสอบให1สอดคล1องกับเน้ือหาและ
วัตถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรมท่ตี 1องการวดั
3) เลือกประเภทของแบบทดสอบที่จะวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน คือ แบบทดสอบแบบปรนัยแบบ
เลือกตอบ 4 ตวั เลือก
4) เขียนข1อสอบ ผลจากการวเิ คราะหจํานวนข1อสอบทีใ่ ชว1 ัดผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน ตามจุดประสงคเชิง
พฤตกิ รรมทกี่ ําหนดไว1 รวมทง้ั สน้ิ จาํ นวน 120 ข1อ สําหรบั การวิจัยคร้ังน้ีผู1วิจัยได1ทําการออกข1อสอบเกินไว1หน8วยการเรียน

228 เอกสารสืบเนื่องจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจัยรับใชช) ุมชนสร)างสังคมฐานความรู)”

ละ จํานวน 5 ข1อ เพ่ือสํารองสําหรับข1อสอบที่ใช1ไม8ได1 ดังนั้นผู1วิจัยจึงดําเนินการสร1างแบบทดสอบครอบคลุมทุก
วัตถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรมที่กําหนดไว1 รวมจาํ นวนขอ1 สอบท้งั ส้ิน จํานวน 150 ข1อ

5) นําแบบทดสอบไปตรวจสอบคุณภาพจากผเ1ู ช่ยี วชาญ จํานวน 3 ท8าน เพ่ือหาค8าความเที่ยงตรง (IOC)
ของเนื้อหาและแบบทดสอบว8ามีความสอดคล1องกันและสามารถนําไปใช1วัดความรู1ของผู1เรียนได1ตรงตามวัตถุประสงคเชิง
พฤตกิ รรมทกี่ าํ หนดไว1

6) นําผลการพิจารณาของผ1ูเชี่ยวชาญมาทําการวิเคราะหหาค8า IOC โดยหาค8าเฉล่ียในแต8ละข1อ ถ1ามี
ค8าเฉลี่ยมากกว8าหรือเท8ากับ 0.50 ถือว8าใช1ได1 ซ่ึงผลจากการวิเคราะหจากข1อสอบท้ังหมด จํานวน 150 ข1อ สรุปได1ว8า
ข1อสอบทอ่ี อกไว1นัน้ สามารถวัดได1ตามวตั ถุประสงคเชงิ พฤตกิ รรม ทง้ั หมด 150 ขอ1

7) นําแบบทดสอบไปทดลองใช1เพ่ือวิเคราะหหาข1อสอบท่ีมีคุณภาพ โดยนําแบบทดสอบไปทดลองกับ
นกั ศึกษากล8มุ ยอ8 ยทไ่ี ม8ใชก8 ลุ8มตัวอยา8 ง หลงั จากน้นั จึงนาํ แบบทดสอบทีผ่ 8านกระบวนการทดสอบแลว1 มาหา ค8าความยาก
ง8าย ค8าอาํ นาจจาํ แนก และค8าความเชอ่ื มน่ั ของแบบทดสอบ โดยมวี ธิ กี ารวิเคราะหดงั นี้

ก)นาํ แบบทดสอบมาวิเคราะหหาคา8 ดัชนคี วามยากง8ายของแบบทดสอบ โดยขอ1 สอบท่ีมีคณุ ภาพควรมคี า8
ความยากอยู8ระหว8าง 0.20 ถึง 0.80 ถ1าค8าความยากมีค8าเกิน 0.80 ข้ึนไป ถือว8าข1อสอบง8ายเกินไป แต8ถ1าข1อสอบมีความ
ยากต่ํากว8า 0.20 ถือว8าข1อสอบยากเกินไป ตามเกณฑที่กําหนดจะอยู8ในช8วง 0.20-0.80 ซ่ึง ผลการวิเคราะหหาค8าดัชนีความ
ยากง8ายของข1อสอบ จาํ นวน 150 ขอ1 ปรากฏวา8 มีขอ1 สอบที่มีค8าดชั นคี วามยากงา8 ยอยู8ระหวา8 ง 0.20-0.80 จํานวน 122 ข1อ

ข)นําแบบทดสอบมาวิเคราะหหาคา8 อาํ นาจจําแนก เป<นการวิเคราะหคุณลักษณะของข1อสอบท่ีใช1แยกคน
ที่เรียนเก8ง เกง8 ปานกลาง ออ8 น และออ8 นมาก ค8าอาํ นาจจําแนกจะมีคา8 อย8รู ะหว8าง -1 ถึง +1 โดยข1อสอบที่มีค8าอํานาจจําแนก
ใช1ได1 จะมีค8ามากกว8าหรือเท8ากับ 0.20 และถ1าข1อสอบข1อนั้นมีค8าอํานาจจําแนกเข1าใกล1 +1 แสดงว8าข1อสอบข1อนั้นสามารถ
จาํ แนกคนเกง8 และคนออ8 นไดถ1 ูกตอ1 งสงู มาก แต8ถ1าข1อสอบข1อน้ันมีค8าอํานาจจําแนกเป<นลบหรือค8าใกล1 0 แสดงว8าข1อสอบข1อ
นนั้ จําแนกคนเกง8 คนออ8 นได1ไม8ดี ซึ่งผลการวเิ คราะหหาค8าอาํ นาจจาํ แนกของข1อสอบ จาํ นวน 150 ข1อ ปรากฏว8ามีข1อสอบที่มี
ค8าอาํ นาจจําแนกมากกวา8 หรอื เทา8 กบั 0.20 จาํ นวน 128 ขอ1

ค)ทําการวิเคราะหหาค8าความเช่ือมั่นของข1อสอบ ในการวิจัยครั้งน้ีผู1วิจัยได1เลือกใช1วิธีของ คูเดอร-ริ
ชารดสนั (KR 20) โดยมีเง่ือนไขวา8 แบบทดสอบท่หี าความเช่ือม่ันจะต1องมีคะแนนทที่ ําถูกได1 1 คะแนน ทําผิดได1 0 คะแนน และ
เป<นแบบทดสอบฉบับเดียว ทําการทดสอบเพียงคร้ังเดียว ผลการวิเคราะหการหาค8าความเช่ือมั่น ของข1อสอบทั้งชุด จะต1องมี
ค8ามากกว8า 0.70 จึงจะอย8ูในเกณฑที่ยอมรับได1ว8าเป<นแบบทดสอบท่ีมีค8าความเชื่อมั่น ซึ่งผลการวิเคราะหหาค8าความเชื่อมั่น
ของข1อสอบท้งั ชดุ มีค8าเทา8 กับ 0.97

8) หลังจากน้ันจึงนําแบบทดสอบไปใส8ไว1ในคลงั ขอ1 สอบ
3. แบบประเมินความพงึ พอใจของผเู1 รยี น ผวู1 ิจยั มขี น้ั ตอนการสรา1 งแบบประเมินความพึงพอใจ ดงั น้ี

1) ทําการรวบรวมข1อมลู โดยศกึ ษาจากเอกสารงานวจิ ัยทเ่ี ก่ยี วข1องและนาํ มาเปน< แนวทางใน การสร1าง
แบบสอบถามความพึงพอใจ

2) กาํ หนดหวั ข1อประเดน็ ทต่ี อ1 งการสอบถาม แบ8งการประเมินออกเป<น 4 ด1าน ได1แก8 ด1านเนื้อหา ด1านระบบ
การจัดการเรียนรู1 ด1านตัวอักษรและการใช1สีและด1านภาพน่งิ และภาพเคล่อื นไหว

3) ออกแบบและสร1างแบบสอบถาม แบบมาตราส8วนประมาณค8า (Rating Scale) ตามแบบของลิเคอรท
(Likert) กําหนดระดับความคิดเห็นของความพึงพอใจไว1 5 ระดับ คือ พึงพอใจมากที่สุด มาก ปานกลาง น1อย และน1อย
ทีส่ ดุ

4) นําแบบสอบถามท่ีสร1างเสร็จแล1วไปให1ที่ปรึกษาตรวจสอบความเหมาะสมและสํานวนภาษาท่ีใช1 และ
แก1ไขตามขอ1 เสนอแนะ

5) จดั พิมพแบบสอบถามความพึงพอใจฉบับสมบูรณเพื่อนาํ ไปเกบ็ ขอ1 มลู

การเกบ็ รวบรวมขอ) มลู
ผ1ูวิจัยดําเนินการทดลองใช1บทเรียนออนไลนและเก็บรวบรวมข1อมูลด1วยตนเอง โดยดําเนินการตามแบบแผน

ของการวิจยั แบบกลม8ุ เดยี วทดสอบก8อนเรียน-ทดสอบหลังเรียน One Group Pretest-Posttest Design มีรายละเอยี ด
การดําเนนิ การเกบ็ รวบรวมข1อมลู ดังนี้

เอกสารสบื เนื่องจากการประชมุ วชิ าการและนําเสนอผลงานวิจยั ระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใชช) ุมชนสรา) งสังคมฐานความรู)” 229

1. ติดตั้งบทเรียนออนไลนที่สร1างข้ึน โดยทําการถ8ายโอนไฟลบทเรียนและแบบทดสอบไปยังตําแหน8งของ
เวบ็ ไซตที่ http://manage.dru.ac.th/moodle โดยนัดหมายกล8มุ ตัวอย8างจํานวน 60 คน เพ่ือใช1บทเรียนออนไลนท่ีสร1าง
ขนึ้ และผู1วิจยั ไดช1 แ้ี จงถึงจดุ ประสงคของการเรียนตลอดจนการใช1บทเรยี น

2. ผ1ูวิจยั ใหก1 ล8มุ ตัวอยา8 งทาํ แบบทดสอบกอ8 นเรียน (Pretest) ดว1 ยแบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธิ์ทาง การเรียน
ก8อนเรยี น จาํ นวน 120 ข1อ เพ่อื นาํ คะแนนทีไ่ ดไ1 ปเปรยี บเทียบกับคะแนนหลงั เรียน

3. ใหก1 ล8มุ ตวั อย8างทดลองเรยี นบทเรยี นออนไลนด1วยตนเอง เมอื่ เรยี นจบแลว1 ใหท1 าํ แบบฝ…กหดั ระหวา8 งเรยี น เม่ือ
เรยี นจบทกุ หน8วยการเรียนแลว1 ให1กลุ8มตัวอย8างทาํ แบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรียนหลังเรยี น (Posttest)

4. บันทึกคะแนนของผู1เรียนท่ีได1จากการทําแบบฝ…กหัดระหว8างเรียน และแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนหลังเรียน เพื่อนําข1อมูลที่ได1ไปวิเคราะหหาประสิทธิภาพของบทเรียน เพ่ือทดสอบสมมติฐานในข1อท่ี 1 ใช1ระดับค8า
คะแนนที่ได1ของกล8ุมตัวอย8าง ซ่ึงเป<นคะแนนเฉลี่ยของแบบฝ…กหัดและแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิทาง การเรียนมา
เปรยี บเทยี บตามสูตร E1/E2

5. นําผลสัมฤทธ์ิก8อนเรียนมาเปรียบเทียบกับผลสัมฤทธ์ิหลังเรียนเพ่ือหาผลต8างท่ีได1จากการทําแบบทดสอบ
กอ8 นเรียนกบั ผลทไ่ี ด1จากการทาํ แบบทดสอบหลังเรยี น เพอ่ื ทดสอบสมมติฐานในข1อท่ี 2

6. นาํ แบบประเมนิ ความพงึ พอใจของผเ1ู รยี นท่มี ีต8อบทเรยี นออนไลนไปใหก1 ล8มุ ตวั อย8างทาํ การประเมนิ ความพงึ
พอใจ จากนน้ั นาํ ไปวิเคราะหหาคา8 เฉลย่ี และค8าสว8 นเบี่ยงเบนมาตรฐาน

การวเิ คราะหขอ) มลู
1.วเิ คราะหหาประสทิ ธภิ าพของบทเรยี นออนไลน เรือ่ ง จริยธรรมและความปลอดภยั ทางคอมพวิ เตอร ผูว1 จิ ัยได1

วิเคราะหหาประสิทธิภาพของบทเรียนโดยวัดจากประสิทธิภาพของบทเรียนระหว8างกระบวนการได1จากคะแนนเฉลี่ยท่ี
นักศึกษาทําแบบทดสอบเมื่อเรียนจบในแต8ละหน8วยการเรียนต8อประสิทธิภาพหลังกระบวนการเรียนได1จากคะแนนที่
นักศึกษาทาํ แบบทดสอบหลงั เรยี นจบทกุ หนว8 ยการเรยี นแล1ว

2.วิเคราะหหาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของกลุ8มตัวอย8าง โดยการนําผลต8างระหว8างการทดสอบก8อนเรียนและ
หลังเรียนมาเปรียบเทียบกับตารางนัยสําคัญที่ .05 ด1วยการคํานวณจากสูตรการทดสอบความแตกต8างของข1อมูลทดสอบ
กอ8 นเรียนและหลังเรยี น (t-test dependent)

3.วิเคราะหความพึงพอใจของผู1เรียนท่ีมีต8อบทเรียนออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทาง
คอมพิวเตอร สถิติท่ีใช1ในการวิเคราะหความพึงพอใจ ได1แก8 ค8าเฉลี่ยและค8าเบ่ียงเบนมาตรฐานโดยใช1โปรแกรมสําเร็จรูป
ทางสถติ ิ

สรปุ ผล

หลังจากได1ดําเนินการวิจัยเพื่อพัฒนาบทเรียนออนไลน หาประสิทธิภาพของบทเรียนออนไลน หาผลสัมฤทธิ์
ทางการเรยี นรู1และหาความพึงพอใจของผ1ูเรียนที่เรียนบทเรียนออนไลนเสร็จส้ินแล1ว ผู1วิจัยได1นําข1อมูลมาสรุปผลการวิจัย
ดังน้ี

1. ผลการพัฒนาบทเรียนออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สําหรับนักศึกษา
ปริญญาตรี สาขาวชิ าวิทยาการคอมพวิ เตอร คณะวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี ผู1วิจัยได1ทําการ
สร1างแผนภมู ิหัวเรือ่ งสมั พันธและนําไปผ8านการตรวจสอบโดยผู1เชี่ยวชาญ จึงได1บทเรียนประกอบด1วยเนื้อหาวิชาจริยธรรม
และความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร จาํ นวน 6 หนว8 ยการเรยี น คอื หนว8 ยที่ 1 จริยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ หนว8 ยที่
2 จริยธรรมสําหรับผ1ูเชี่ยวชาญด1านไอทีและผ1ูใช1ไอที หน8วยท่ี 3 อาชญากรรมคอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ต หน8วยที่ 4
ทรัพยสินทางปnญญา หน8วยท่ี 5 การรักษาความปลอดภัยข1อมูล และหน8วยท่ี 6 พระราชบัญญัติว8าด1วยการกระทําผิด
เก่ียวกับคอมพิวเตอร พ.ศ. 2550 และใช1ระบบการจัดการเรียนการสอนด1วยโปรแกรม Moodle เป<นโปรแกรมหลัก
ประกอบด1วย ระบบการลงทะเบียนเข1าใช1งาน ระบบการส8งการบ1าน ระบบการทําแบบฝ…กหัด ระบบการทําแบบทดสอบ
กระดานข8าว ห1องสนทนา สไลดประกอบการบรรยาย และแบบฝก… หดั แสดงผลการพฒั นาระบบดังภาพ 2-5

230 เอกสารสบื เนือ่ งจากการประชมุ วชิ าการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ยั รับใชช) มุ ชนสรา) งสงั คมฐานความร)ู”

ภาพ 2 การลงทะเบยี นของผเ1ู รียน ภาพ 3 ระบบการจดั การเรยี นรู1

ภาพ 4 หนา1 จอแสดงแบบทดสอบออนไลน ภาพ 5 ตัวอยา8 งเน้ือหาบทเรียน

2. ผลการหาประสิทธิภาพของบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร ท่ี
พัฒนาข้นึ มีประสิทธิภาพเทา8 กบั 85.06/86.85 สูงกวา8 เกณฑประสทิ ธภิ าพ 85/85 ทีก่ ําหนดไว1 แสดงดงั ตาราง 1

ตาราง 1 ผลการหาประสทิ ธภิ าพของบทเรียนออนไลน

ผลลัพธ ร1อยละ
ประสทิ ธภิ าพของบทเรียนระหวา8 งกระบวนการเรยี น (E1)
ประสิทธิภาพของบทเรียนหลงั กระบวนการเรยี น (E2) 85.06
86.85

3. ผลการวิเคราะหหาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของผู1เรียน พบว8า ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของผู1เรียนที่เรียนจาก
บทเรียนออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร หลังเรียนสูงกว8าก8อนเรียน อย8างมีนัยสําคัญทางสถิติที่
ระดบั .05 แสดงดงั ตาราง 2

เอกสารสบื เนอ่ื งจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวิจัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รับใช)ชมุ ชนสร)างสังคมฐานความร)ู” 231

ตาราง 2 การวเิ คราะหหาผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี นของผู1เรียน

ผลการทดสอบ จํานวนกล8ุมตวั อยา8 ง ค8าเฉล่ีย S.D. t p
(n) .000
ทดสอบกอ8 นเรียน 30.23 10.37 39.08*
ทดสอบหลังเรียน 60 104.05 5.77

60

* P <.05 มนี ยั สําคัญทางสถิตทิ ่ีระดบั .05

4. ความพึงพอใจของผ1ูเรียนท่ีมีต8อบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอรที่
พฒั นาขน้ึ มคี า8 เฉลยี่ รวมทงั้ 4 ดา1 น เทา8 กับ 4.15 อย8ูในระดับมาก แสดงดังตาราง 3

ตาราง 3 สรุปผลความพึงพอใจของกลุ8มตัวอย8างท่ีมีต8อบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทาง
คอมพวิ เตอร

รายการประเมิน คา8 เฉล่ยี S.D. ระดับคณุ ภาพ

1. ด1านเน้อื หาวิชา 4.07 0.35 มาก
2. ด1านระบบการจดั การเรยี นรู1 4.35 0.36 มาก
3. ดา1 นตวั อกั ษรและการใช1สี 3.97 0.42 มาก
4. ด1านภาพนงิ่ และภาพเคลือ่ นไหว 4.11 0.47 มาก

ค8าเฉลีย่ รวมท้ังหมด 4.15 0.40 มาก

อภปิ รายผล

จากผลการพัฒนาบทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร นํามาอภิปราย
ผลการวจิ ัยได1 ดังนี้

1. การพฒั นาบทเรียนออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร ผ1ูวิจัยได1สร1างและพัฒนา
บทเรียนออนไลน โดยประยุกตและอา1 งองิ ทฤษฏีการพฒั นาบทเรียนของ ไพโรจน ตีรณธนากลุ , ไพบูลย เกียรติโกมล และ
เสกสรร แย1มพินิจ (2546) เริ่มตั้งแต8การวิเคราะหเนื้อหา (Analysis) การออกแบบการสอนบทเรียน (Design) การพัฒนา
กรอบเนื้อหาบทเรียน (Development) การสร1างบทเรียน (Implement) และการตรวจสอบคุณภาพบทเรียนท่ีพัฒนาขึ้น
(Evaluation) โดยผู1วิจัยได1นําไปให1ผู1เช่ียวชาญประเมินคุณภาพด1านเน้ือหา และประเมินคุณภาพด1านสื่อและมัลติมีเดีย
และได1นํามาปรบั ปรุงแกไ1 ขตามขอ1 เสนอแนะ จงึ ไดบ1 ทเรยี นออนไลน เร่อื ง จรยิ ธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร ที่
ประกอบด1วย 6 หนว8 ยการเรียน ประกอบด1วย บทนํา ส8วนเนื้อหา ส8วนกิจกรรม ส8วนสรุปและส8วนแบบทดสอบ ซ่ึงสอดคล1อง
กับงานวิจัยของจรูญ จงกลกลาง (2554) ท่ีเน1นการสร1างบทเรียนออนไลนท่ีมีส8วนประกอบด1วย ส8วนบทนํา ส8วนเนื้อหา
สว8 นกิจกรรม ส8วนสรุปและส8วนแบบทดสอบ และในสว8 นของระบบการจดั การเรยี นรู1ท่ีผวู1 จิ ยั สร1างขนึ้ ประกอบด1วย ส8วนการ
เขา1 สู8ระบบ

2. การหาประสทิ ธภิ าพของบทเรยี นออนไลน เรื่อง จรยิ ธรรมและความปลอดภัยทางคอมพวิ เตอรท่ีพัฒนาข้ึนมี
ประสทิ ธิภาพเท8ากับ 85.06/86.85 มีประสทิ ธภิ าพสูงกว8าเกณฑท่ีตั้งไว1 85/85 ซึง่ สอดคล1องกับงานวจิ ยั ของ ธนกฤต ยาขนั
ทิพย (2556) ได1ทําการสร1างและหาประสิทธิภาพชุดบทเรียนออนไลน เรื่อง การทําความเย็นและปรับอากาศ พบว8ามี
ประสิทธิภาพเท8ากับ 81.30/81.89 ซึ่งสูงกว8ามาตรฐานที่กําหนดไว1ท่ี 80/80 และสอดคล1องกับงานวิจัยของ เสาวนีย
ปรัชญาเกรยี งไกร (2550) ได1ทําการวิจัย การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรการสอน เร่ือง ดนตรีสําหรับนักเรียนระดับช8วง
ชั้นท่ี 2 ผลการวิจัยพบว8าบทเรียนดังกล8าวมีประสิทธิภาพ 82.40/84.53 ซึ่งสูงกว8าเกณฑมาตรฐานท่ีกําหนดไว1 80/80

232 เอกสารสบื เน่ืองจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใช)ชุมชนสร)างสงั คมฐานความรู)”

แสดงให1เห็นว8า บทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอรมีประสิทธิภาพสูง เนื่องจากในการ
พัฒนามขี ั้นตอนการตรวจสอบและประเมนิ คุณภาพโดยผเู1 ชี่ยวชาญเพอื่ ปรบั ปรุงคุณภาพก8อนนําไปใชจ1 รงิ

3. การหาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผเ1ู รยี นพบว8า ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของผ1ูเรียนที่เรียนจากบทเรียนออนไลน
มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนหลงั เรยี นสูงกว8ากอ8 นเรียนอย8างมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 ซึ่งสอดคล1องกับงานวิจัยของ จุฑามาส
ศิริอังกูรวาณิช (2558) ได1ทําการวิจัย การพัฒนาบทเรียนออนไลน เรื่อง การเรียนร1ูคําศัพทคอมพิวเตอรพร1อมภาพประกอบ
สําหรับนักศึกษาปริญญาตรี สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอรและสาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศ ผลการวิจัยพบว8า
ผลสัมฤทธ์ทิ างการเรียนของผเู1 รยี นท่ีเรยี นจากบทเรียนออนไลนหลงั เรียนสูงกวา8 กอ8 นเรยี น อย8างมนี ยั สําคญั ทางสถติ ทิ ี่ระดบั
.05 แสดงให1เหน็ วา8 บทเรยี นออนไลน เร่อื ง จริยธรรมและ ความปลอดภัยทางคอมพิวเตอรสามารถเพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนให1กับผู1เรียนได1 เหตุผลที่ผ1ูเรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนหลังเรียนสูงข้ึนเน่ืองมาจากการพัฒนาบทเรียนออนไลนมี
ข้ันตอนการพัฒนาอย8างเป<นระบบ มีการตรวจสอบคุณภาพบทเรียนโดยผ1ูเชี่ยวชาญก8อนนํามาใช1งานจริง และผู1เรียน
สามารถทบทวนเนอื้ หาได1ง8าย สะดวก รวดเร็ว จากทุกท่ีทุกเวลาโดยผ8านเครือข8ายอินเทอรเน็ตซึ่งเป<นการสนับการเรียนร1ู
ด1วยตนเอง

4. การประเมินความพงึ พอใจของกลม8ุ ตวั อยา8 งที่มีตอ8 บทเรยี นออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทาง
คอมพิวเตอรทพี่ ฒั นาขน้ึ ผลปรากฏว8าได1คะแนนเฉลี่ยเทา8 กบั 4.15 มคี วามพงึ พอใจอยูใ8 นระดับมาก เนื่องจากการเรียนด1วย
บทเรียนออนไลน โดยผ1ูเรียนสามารถเข1าสู8บทเรียนได1ทุกที่ ทุกเวลา สามารถเรียนซ้ําได1ทุกคร้ังตามความต1องการ อีกทั้ง
ผเู1 รยี นยงั สามารถประเมนิ ผลความก1าวหน1าทางการเรยี นไดด1 ว1 ยตนเอง ทาํ ให1เกดิ ประสิทธภิ าพในการเรียนการสอนมากขึ้น
ซึ่งสอดคล1องกับงานวิจัยของ อภิพล ชมทรัพย (2554) ได1ทําการสร1างบทเรียนออนไลน เร่ือง “การออกแบบกราฟˆก”
สาํ หรับนกั ศึกษาประกาศนียบตั รวิชาชีพชัน้ สูง มีคา8 เฉลยี่ เท8ากบั 4.24 คือ มคี วามพึงพอใจอยูใ8 นระดบั ดี

ข)อเสนอแนะ

ข1อเสนอแนะจากการวิจัย บทเรียนออนไลน เร่ือง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สําหรับ
นักศึกษาปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั ราชภัฏธนบุรี มีขอ1 เสนอแนะในการวิจัย ดงั นี้

1. บทเรียนท่ีสร1างข้ึนมีเน้ือหาเก่ียวกับ เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอรซึ่งเป<นเน้ือหา
เพียงบางส8วนเท8านั้น ดังนั้นหากมีผ1ูสนใจเนื้อหาในส8วนอ่ืนสามารถนํามาพัฒนาเป<นบทเรียนออนไลนต8อไป จะทําให1
บทเรยี นมเี นือ้ หาที่ครอบคลุม ครบถว1 นและทนั สมยั มากยิง่ ขน้ึ

2. ควรมีการเพมิ่ เติมเทคโนโลยกี ราฟˆกใหม8 ๆ ในเนือ้ หาเพือ่ ความนา8 สนใจมากยงิ่ ขนึ้
3. ควรมีการวิจัยในด1านทัศนคติและความต1องการบทเรียนออนไลนของผ1ูที่เก่ียวข1องในส8วนของผู1บริหาร
ผู1สอนและผู1เรียน เพ่ือพัฒนาการจัดการเรียนการสอนบนระบบเครือข8ายอินเทอรเน็ตที่เหมาะสมสําหรับนักศึกษาของ
มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏธนบรุ ตี 8อไป
4. ควรมีการวิจัยและพัฒนาบทเรียนออนไลน เรื่อง จริยธรรมและความปลอดภัยทางคอมพิวเตอร สําหรับ
ผ1ูเรียนหรอื ผ1ูทม่ี ีความสนใจในระดับอ่นื ๆ เชน8 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพช้ันสูง โดยมีการ
ปรบั เนือ้ หาบทเรียนให1เหมาะสมกบั ผเ1ู รยี นในระดบั นน้ั ๆ

กิตตกิ รรมประกาศ

งานวิจัยน้ีสําเร็จลุล8วงได1ด1วยความอนุเคราะหจาก ผ1ูช8วยศาสตราจารย ดร. ฐัศแก1ว ศรีสด อาจารย นาวาตรี
สมชาย หอมขาํ ร.น. และอาจารยณัฐคมณ ไพศาลวัสยศ ผเ1ู ชี่ยวชาญในการตรวจสอบคณุ ภาพบทเรียน ความเท่ยี งตรงเชิง
เนือ้ หาของแบบทดสอบ คุณภาพของสอ่ื และการนาํ เสนอ ทไ่ี ด1เสียสละเวลาในการให1ความรู1 คําแนะนาํ และคําปรึกษาทเ่ี ป<น
ประโยชนต8อการศึกษาวิจัย และขอขอบพระคุณอาจารยเสาวนีย ปรัชญาเกรียงไกร ในการให1คําแนะนําและตรวจสอบ
แก1ไขข1อบกพร8องต8าง ๆ ซึง่ ผวู1 ิจยั ขอขอบพระคณุ เปน< อย8างสูงไว1 ณ โอกาสน้ี

เอกสารสืบเน่อื งจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใชช) มุ ชนสร)างสังคมฐานความร)ู” 233

เอกสารอา) งองิ

กดิ านันท มลทิ อง. (2536). เทคโนโลยีการศกึ ษารวมสมยั . พมิ พครั้งท่ี 2. กรุงเทพฯ: เอดสิ ันเพรสโพรดักส
คณะกรรมการการศึกษาแห8งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ, สํานักงาน. (2543). ปฏิรูปการเรียนรู) ผู)เรียนสําคัญท่ีสุด.

กรงุ เทพฯ: คุรสุ ภาลาดพร1าว.
จรูญ จงกลกลาง. (2554). พัฒนาบทเรียนออนไลน วิชาฮารดแวรและยูทิลิต้ีเบ้ืองต)น. ครุศาสตรอุตสาหกรรม

มหาบัณฑติ สาขาวิชาคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ, มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลา1 ธนบุรี.
จุฑามาส ศิริอังกูรวาณิช. (2558). การพัฒนาบทเรียนออนไลน เร่ือง การเรียนร)ูคําศัพทคอมพิวเตอรพร)อม

ภาพประกอบ สําหรับนักศึกษาปริญญาตรี สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอรและสาขาวิชาเทคโนโลยี
สารสนเทศ คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี. (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ:
มหาวิทยาลยั ราชภฏั ธนบุรี .
ธนกฤต ยาขันทิพย. (2556). การสร)างและหาประสิทธิภาพชุดบทเรียนออนไลน เร่ือง การทําความเย็นและปรับ
อากาศ. ครุศาสตรอุตสาหกรรมมหาบัณฑิต สาขาวชิ าเครื่องกล, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล1าพระนคร
เหนือ.
พนิดา พานิชกุล. (2553). จริยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ (Ethics in Information Technology). กรุงเทพฯ:
เคทพี ี คอมพ แอนด คอนซัลท
ศูนยประสานการรักษาความม่ันคงปลอดภัยระบบคอมพิวเตอรประเทศไทย. (2556). THAILAND COMPUTER
EMERGENCY RESPONSE TEAM ANNUAL REPORT. พิมพครั้งท่ี 2. กรุงเทพฯ: สํานักงานพัฒนาธุรกรรม
ทางอเิ ลก็ ทรอนิกส (องคการมหาชน).
สัจจะ แสงกระจ8าง. (2553). การสร)างบทเรียนออนไลน เรื่อง “การสร)างเว็บเพจเบ้ืองต)น” สําหรับนักเรียนชั้น
ประกาศนยี บตั รวชิ าชพี ปทp ่ี 2 สาขาวชิ าคอมพิวเตอรธรุ กิจ โรงเรียนองคการบริหารสวนจังหวัดสุราษฎรธานี
1 (ดอนสักผดุงวิทย). ครุศาสตรอุตสาหกรรมมหาบัณฑิต สาขาวิชาครุศาสตรเทคโนโลยี, มหาวิทยาลัย
เทคโนโลยีพระจอมเกล1าธนบุรี.
สํานกั งานสถติ ิแห8งชาติ. (2559). บทสรปุ สําหรบั ผ)ูบริหารการมีการใช)เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารในครัวเรือน
พ.ศ. 2557. สบื ค1นเมอ่ื วนั ท่ี 29 มิ.ย. 2559, จาก http://www.nso.go.th/index1.html
อภพิ ล ชมทรัพย. (2554). การสร)างบทเรียนออนไลน เรื่อง “การออกแบบกราฟtก” สําหรับนักศึกษาประกาศนียบัตร
วิชาชีพชัน้ สงู . ครศุ าสตรอุตสาหกรรมมหาบัณฑิต สาขาวิชาครุศาสตรเทคโนโลยี, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระ
จอมเกล1าธนบรุ ี.
เสาวนีย ปรชั ญาเกรยี งไกร (2550). การพัฒนาบทเรยี นคอมพวิ เตอรการสอน เรอ่ื ง ดนตรี สําหรับนักเรียนระดับชวงช้ัน
ที่ 2. ครุศาสตรอุตสาหกรรมมหาบัณฑิต สาขาวิชาครุศาสตรเทคโนโลยี, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล1า
ธนบุรี.
ไพโรจน ตีรณธนากุล, ไพบูลย เกียรติโกมล และเสกสรรค แย1มพินิจ. (2546). การออกแบบและผลิตบทเรียน
คอมพิวเตอรการสอน e-Learning. กรงุ เทพฯ: ศนู ยสื่อเสรมิ กรุงเทพ.
Nation Group. (2559). e-Learning Cyber U in Thailand. สมุทรปราการ: เกียวโด เนชั่น พริ้นตง้ิ เซอรวิส.

234 เอกสารสืบเนือ่ งจากการประชมุ วิชาการและนาํ เสนอผลงานวจิ ัยระดบั ชาติ 2559 “การวิจยั รบั ใช)ชุมชนสรา) งสังคมฐานความรู)”

การพัฒนาระบบควบคุมห)องประชุมอัตโนมัติ โดยสั่งการผานระบบอนิ เทอรเน็ต
ของสํานักวทิ ยบรกิ ารและเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภฏั ธนบรุ ี

The Development of the Automatic Control System for Meeting Rooms
via the InternetofOffice ofAcademic Resources and InformationTechnology

DhonburiRajabhat University

ธีรยทุ ธ ซ่ือสตั ย1 และณฐั วุฒิ สทิ ธเิ สรีกลุ 2
Teerayut Suesat1 and Nhatthawut Sitthisereekul2

บทคดั ยอ

การศึกษาวิจัยในคร้ังนี้มีวัตถุประสงคคือ1)เพื่อสร1างรูปแบบระบบควบคุมห1องประชุมอัตโนมัติโดยส่ังการผ8าน
ระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศมหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรีท่ีมีประสิทธิภาพ 2) เพ่ือ
พัฒนาระบบส่ังการควบคุมอัตโนมัติผ8านระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศมหาวิทยาลัย
ราชภฏั ธนบุรที ี่มปี ระสิทธิภาพ0และ03)0เพ่อื ศกึ ษาความพึงพอใจของผ1ใู ช1บรกิ ารระบบควบคุมห1องประชุมอัตโนมัติ โดยส่ัง
การผ8านระบบอนิ เทอรเนต็ ของสาํ นกั วิทยบรกิ ารและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบรุ ี

กลุ8มตัวอยา8 ง ที่ใชใ1 นการวิจัยในคร้งั น้ี คอื คณาจารย บุคลากร และนักศกึ ษาภาคปกติ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบุรี
โดยผู1วิจัยใช1วิธีการส8ุมตัวอย8างแบบเฉพาะเจาะจง จํานวน 400 คน เคร่ืองมือที่ใช1ได1แก8 1) ระบบควบคุมห1องประชุม
อัตโนมัติ โดยสัง่ การผ8านระบบอนิ เทอรเนต็ ของสาํ นักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี 2)
แบบประเมนิ คณุ ภาพและประสทิ ธิภาพระบบควบคมุ หอ1 งประชมุ อัตโนมตั ิโดยสง่ั การผ8านระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทย
บริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี 3) แบบสอบถามความความพึงพอใจในระบบควบคุมห1อง
ประชุมอัตโนมัติ โดยส่ังการผ8านระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏ
ธนบุรี

ผลการวจิ ัยพบว8า 1) รปู แบบระบบควบคมุ ห1องประชุมอัตโนมัติโดยสั่งการผ8านระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทย
บริการและเทคโนโลยีสารสนเทศมหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรีได1รับการประเมินประสิทธิภาพจากผู1เช่ียวชาญมีค8าเฉล่ีย
โดยรวมเทา8 กบั 4.40 เมื่อเทยี บกับเกณฑคณุ ภาพและประสทิ ธภิ าพสรุปได1ว8ามีคุณภาพอยใู8 นระดับ ดี2)ระบบสั่งการควบคุม
อัตโนมัติผ8านระบบอินเทอรเน็ตของสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศมหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรีได1รับการ
ประเมินประสิทธิภาพจากผ1เู ชย่ี วชาญมีค8าเฉลย่ี โดยรวมเท8ากับ 4.49 เมื่อเทียบกับเกณฑคุณภาพและประสิทธิภาพสรุปได1
ว8ามีคุณภาพอยู8ในระดับ ดี 3) ความพึงพอใจของผู1ใช1บริการระบบควบคุมห1องประชุมอัตโนมัติโดยส่ังการผ8านระบบ
อินเทอรเน็ตสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรีพบว8าผ1ูตอบแบบสอบถามมีความพึง
พอใจในระบบควบคุมห1องประชุมอัตโนมัติโดยสั่งการผ8านระบบอินเทอรเน็ตสํานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี มีค8าเฉล่ียโดยรวมเท8ากับ 4.05 เม่ือเทียบกับเกณฑค8าความพึงพอใจสรุปได1ว8าอยู8ในระดับ
พงึ พอใจมาก

คาํ สาํ คญั : อินเตอรเฟซ, ระบบควบคมุ อัตโนมตั ,ิ ระบบควบคมุ ระยะไกล

1 นกั วชิ าการโสตทศั นศกึ ษา สาํ นกั วิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบุรี
2 นกั วิชาการโสตทัศนศึกษา สํานกั วิทยบรกิ ารและเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบรุ ี

เอกสารสืบเนือ่ งจากการประชมุ วิชาการและนําเสนอผลงานวจิ ยั ระดบั ชาติ 2559 “การวจิ ัยรับใช)ชมุ ชนสรา) งสังคมฐานความรู)” 235

ABSTRACT

The purposes of this study were 1) to build an efficient format of the automatic control
system for meeting rooms via the Internet of Office of Academic Resources and Information
Technology,DhonburiRajabhat University, 2) to develop an efficient automatic operating system via the
Internet of Office of Academic Resources and Information Technology,DhonburiRajabhat University, and
3) to explore users’ satisfaction towards the automatic control system via the Internet of Office of
Academic Resources and Information Technology,DhonburiRajabhat University.

The 400 samples of this study were from the faculty, staff, and regular students at
DhonburiRajabhat University. They were selected by using purposive sampling method. The research
instruments were 1) the automatic control system for meeting rooms via the Internet of Office of
Academic Resources and Information Technology,DhonburiRajabhat University, 2) the quality and
efficiency assessment of the automatic control system for meeting rooms via the Internet of Office of
Academic Resources and Information Technology,DhonburiRajabhat University, and 3) the
questionnaire constructed to explore satisfaction towards the automatic control system for meeting
rooms via the Internet of Office of Academic Resources and Information Technology,DhonburiRajabhat
University.

The findings revealed that 1) efficiency of the format of the automatic control system for
meeting rooms via the Internet of Office of Academic Resources and Information
Technology,DhonburiRajabhat University was good compared with the quality and efficiency standards
(Mean = 4.40), 2) the automatic operating system via the Internet of Office of Academic Resources and
Information Technology,DhonburiRajabhat University was good compared with the quality and
efficiency standards (Mean = 4.49), and 3) the exploration of users’ satisfaction towards the automatic
control system for meeting rooms via the Internet of Office of Academic Resources and Information
Technology,DhonburiRajabhat University revealed that the respondents were very satisfied with the
automatic control system for meeting rooms via the Internet of Office of Academic Resources and
Information Technology,DhonburiRajabhat University compared with the satisfaction standards (Mean =
4.05).

KEYWORDS: Interface, AutomationSystem, Remote Controlled

ความเป`นมาและความสําคัญของปbญหา

ปจn จุบนั คอมพิวเตอรและระบบเครือข8ายเข1ามามีบทบาทและมีอิทธิพลต8อการใช1ชีวิตประจําวัน เพราะสามารถ
ทํางานได1อย8างรวดเร็วและรอบด1าน คอมพิวเตอรถูกออกแบบมาเพ่ือการประมวลผลสามารถรองรับการเช่ือมต8อกับ
อปุ กรณอ่นื โดยการอินเตอรเฟส ในสว8 นของระบบเครือข8ายได1มกี ารพฒั นาอย8างรวดเร็ว สามารถใช1ระบบเครือข8ายเพ่ือการ
ตดิ ต8อสอ่ื สาร โอนถ8ายขอ1 มลู จากที่หนึ่งไปยังอีกท่หี น่ึง ด1วยความรวดเร็ว

งานเทคโนโลยีเพ่ือการศึกษาให1บริการโสตทัศนูปกรณในห1องประชุมสําหรับกิจกรรมของมหาวิทยาลัยราชภัฏ
ธนบุรี ซึ่งบุคลากรงานเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาไม8เพียงพอในการให1บริการเพ่ือให1การบริการที่ดี รวดเร็ว และมี
ประสิทธิภาพ งานเทคโนโลยีเพ่ือการศึกษาจึงจําเป<นต1องพัฒนาระบบควบคุมห1องประชุม เพื่อลดเวลาในการทํางานและ
สรา1 งความพงึ พอใจแกผ8 ใ1ู ช1บริการหอ1 งประชุม


Click to View FlipBook Version