1 คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ 2562 วิอาญา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๒

ิาทาี่วาั าิั นไนใ้ ิทาิรา ๔๓ (ฎีกาา่ี ๑๙๗๖ - ๑๙๗๗/๒๕๐๕) ส่นิคนาทผนดฐาิโกอเนจา้ หิ้ี
ิาท ป.า. ทาิรา ๓๕๐ พิกั อาิาุั การเนรีุกแาิผูเ้นสีุหาุไท่ได้ (ฎีกาาี่ ๓๙๒/๒๕๐๖)

(๒) ใิกรณีา่ีผเู้นสีุหาุทีคาขาใหว้ อั ควั จาเนลุชดใชค้ ่าสนิไหทาดแาิใิคดีา่ีพิกั อาิ
าุั การเนป็ิโจาก์ (ป.นน.า. ทาิรา ๔๔/๑) ก็ไท่ิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุทใด ๆ สาหรัวการดาเนินิคดี
ส่นิแพ่อ เนนิ้ แิ่ศาลเนห็ิน่าผูเ้นสีุหาุเนรีุกเนาาค่าสนิไหทาดแาิสูอเนกนิสทคนร หรืาดาเนินิคดี
โดุไท่สตจรนิ (ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๓ นรรคหิ่ึอ)

(๓) คดีิาทขา้ (๑) แลบขา้ (๒) เนท่ืาศาลทีคาพนพากษาหรืาคาสั่อใหค้ ืิหรืาใชร้ าคา
ารัพุ์ ถา้ ศาลุอั ิา้ อจดั การาบไราีกเนพ่ืาการวอั คัวผาู้ ่ีจบไดร้ ัวคืิารัพุส์ นิหรืาราคาจกั ิา้ อเนสีุ
ค่ารรรทเนิีุทดอ่ั คดีแพ่อสาหรัวการิ่าไปิ้ิั (ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๓ นรรคสาอ) ค่ารรรทเนิีุท
ส่นิิ้ีเนป็ิค่ารรรทเนิีุทการวอั ควั คดี ทนใช่ค่ารรรทเนิีุทการดาเนินิคดี ค่ารรรทเนิีุทา่ีเนสีุไป
หากทีคาขาศาลทีาาิาจสั่อใหฝ้ ่ าุา่ีแพค้ ดีใชแ้ าิาีกฝ่ าุหิ่ึอได้ (ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๕) (ฎีกาาี่
๑๔๐๗๑ – ๑๔๐๗๒/๒๕๕๕)

(๔) คดีาี่พิกั อาิาุั การขาใหล้ อโาษฐาิาาการกีดขนาอาาอสารารณบ หากจบขาให้
วอั ควั จาเนลุร้ืาถาิสน่อกีดขนาอดน้ ุ จบิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุท (ฎีกาา่ี ๙๑๒/๒๔๗๙)

พิกั อาิาุั การไท่ทีาาิาจฟ้าอขาใหจ้ าเนลุใิคดีาาาาใชค้ ่าวาเนหิ็จิาจวั ผูก้ รบาา
คนาทผดน ิ่าการภาษแี าิเนอนิหลนอา่ีิา้ อาากไป โดุไท่ิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุท (ฎีกาาี่ ๑๘๐/๒๔๘๘)

(๕) คดีาาาาา่ีพิักอาิาุั การทีสนารนขาให้จาเนลุคืิารัพุห์ รืาใช้ราคาแาิ
ผเู้นสีุหาุ หากผเู้นสีุหาุขาเนขา้ ร่นทเนป็ิโจาก์ ผเู้นสีุหาุไท่ิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุทใิารัพุา์ ี่ขาคืิ
หรืาใชร้ าคาิ้ิั (ฎีกาาี่ ๑๑๐๓-๑๑๐๔/๒๔๙๖) แิ่ถา้ ศาลช้ิั ิิ้ พนพากษาุกฟ้าอ พิักอาิ
าุั การไท่ไดา้ ตารรณ์ โจากร์ ่นทาตารรณ์โดุลาพอั โดุทีคาเนรีุกร้าอใหค้ ืิหรืาใชร้ าคาารัพุส์ นิ
ินดทากวั ฟ้าอาตารรณ์ เนดนททีคาพนพากษาศาลฎีกานนินจฉุั นา่ โจากร์ ่นทจบิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุท
ดอั คดีแพ่อิาททาิรา ๒๕๔ (ฎีกาา่ี ๑๔๔๓/๒๕๑๑) แิ่เนท่ืาทีการแกไ้ ข ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๓
นรรคหิ่ึอ กาหิดุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทให้สาหรัวคาขาขาอผูเ้นสีุหาุาี่ขาให้วอั ควั จาเนลุชดใช้
ค่าสนิไหทาดแาิใิาตกกรณี คาขาาา้ ุาตารรณ์ดอั กล่านจึอาุใู่ ิข่าุไดร้ ัวุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุท
ดน้ ุ าิ่ึอ ใิกรณีาี่ศาลเนห็ินา่ ผเู้นสีุหาุเนรีุกเนาาค่าสนิไหทาดแาิสูอเนกนิสทคนร หรืาดาเนินิคดี
โดุไท่สตจรนิ ให้ศาลทีาาิาจสั่อใหผ้ ูเ้นสีุหาุชารบค่ารรรทเนิีุทา้อั หทดหรืาแิ่เนฉพาบวาอส่นิ
ภาุใิรบุบเนนลาา่ีศาลกาหิดกไ็ ด้ แลบถา้ ผเู้นสีุหาุเนพนกเนฉุไท่ปฏนวิั นิาทคาส่ัอศาล ใหถ้ ืานา่ เนป็ิ
การาน้อฟ้าอใิคดีส่นิแพ่อิ้ิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๓

๒.๒ คดีทรี่ าษฎรเป็ นโจทก์

ข้อสังเกต
(๑) ราษฎรเนป็ิโจากฟ์ ้าอคดีแพ่อาี่เนกีุ่นเนิื่าอกวั คดีาาาา กล่านคืา ทีคาขาใหค้ ืิหรืา
ใชร้ าคาารัพุส์ นิา่ีสูาเนสีุไปใิการกรบาาผนดหรืาใชค้ ่าาดแาิ ราษฎรผูเ้นป็ ิโจากิ์ ้ิั ก็ิา้ อ
เนสีุค่ารรรทเนิีุท าิั ไดแ้ ก่ ค่ารรรทเนิีุทใิการดาเนินิคดีแลบหทาุคนาทิลาดถึอค่ารรรทเนิีุท
ใิการวอั ควั คดีดน้ ุ (ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๕ นรรคหิ่ึอ)
ค่ารรรทเนิีุทา่ีิ้าอเนสีุไปา้ัอหทด ถ้าทีคาขา ศาลทีาาิาจสั่อให้ฝ่ าุา่ีแพ้คดี
ใชค้ ่ารรรทเนิีุทแาิาีกฝ่ าุหิ่ึอได้ (ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๕)
(๒) ศาลาาจเนรีุกเนกว็ ค่าส่อคาคู่คนาทใิคดีาาาาาี่ราษฎรเนป็ ิโจากไ์ ด้ เนพราบเนท่ืา
พนจารณาทาิรา ๒๕๒ ปรบกาวทาิรา ๒๕๓ แลบทาิรา ๒๕๔ ซ่ึอาุู่ใิหทนดเนดีุนกิั แลน้
เนห็ิไดน้ ่า ค่ารรรทเนิีุทา่ีห้าททนให้ศาลเนรีุกิาท ป.นน.า ทาิรา ๒๕๒ หทาุถึอ ค่ารรรทเนิีุท
าาิาอเนดีุนกวั าี่กล่านไนใ้ ิทาิรา ๒๕๓ แลบทาิรา ๒๕๔ ซ่ึอเนป็ิเนอนิาี่จบิกแก่รัฐ ทนใช่หทาุถึอ
ค่าใช้จ่าุา่ืิ ๆ ดัอเนช่ิ ค่าส่อคาคู่คนาทหรืาเนากสารา่ีิา้ อชารบเนป็ ิค่าใช้จ่าุให้แก่ผูส้ ่อ หรืา
ค่ารรรทเนิีุทไปรษณีุากร ใิกรณีาี่ทีการจดั ส่อคาคู่คนาทหรืาเนากสาราาอไปรษณีุล์ อาบเนวีุิ
ิาวรัว (หิอั สืาสาิกั อาิศาลุิต นรรรทเนคุ าี่ ศุ ๐๑๖/๖๗๖๐๐ ลอนิั าี่ ๔ ริั นาคท ๒๕๕๘)
(๓) ผเู้นสีุหาุซ่ึอเนป็ิโจากส์ าทารถขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลสาหรัวการดาเนินิคดี
ส่นิแพ่อา่ีรนทาุู่กวั คดีาาาา หรืาคดีแพ่อาี่แุกฟ้าอิ่าอหากจากคดีาาาาิาท ทาิรา ๒๕๔
นรรคสาอ โดุทีหลกั เนกณฑด์ อั ิ้ี

(๑) ผทู้ ีสนารนุิื่ คาขาิา้ อเนป็ิผเู้นสีุหาุาี่ไดุ้ ิ่ื ฟ้าอคดีาาาาหรืาถา้ เนป็ิคดีแพ่อ
า่ีแุกฟ้าอิ่าอหากจากคดีาาาา โจากใ์ ิคดีิ้ิั ิา้ อเนป็ิผูเ้นสีุหาุใิคดีาาาาา่ีไดท้ ีการฟ้าอไน้
ก่าิแลน้ จึอจบทีสนารนุิ่ื คาขาิาททาิราิ้ี วตคคลา่ีทนใช่ผูเ้นสีุหาุใิคดีาาาาแทจ้ บรัวช่นอสนารน
จากผเู้นสีุหาุทาฟ้าอไล่เนว้ีุจากจาเนลุกไ็ ท่ทีสนารนุิ่ื คาขาิาททาิราิ้ี เนช่ิ ผรู้ ัวปรบกิั ภุั ซ่ึอใช้
ค่าสนิไหทาดแาิแก่ผเู้นสีุหาุ แทไ้ ดร้ ัวช่นอสนารนจากผเู้นสีุหาุไปฟ้าอไล่เนว้ีุจากจาเนลุ กไ็ ท่าาจ
ขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลิาททาิราิ้ี เนป็ิิิ้

ข้อสังเกต
การิีคนาทคาน่า ผูเ้นสีุหาุ ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๔ ไท่ิ้าอถืาิาทคนาทหทาุ
เนช่ิเนดีุนกวั ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒ (๔) า้อั ิ้ีเนป็ ิไปิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑ าี่วาั าิั นน่า “ใิปรบทนล
กฎหทาุิ้ี ถา้ คาใดทีคาารนวาุไนแ้ ลน้ ให้ถืาิาทคนาทหทาุดอั ไดา้ รนวาุไน้ เนนิ้ แิ่ขา้ คนาท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๔

ใิินั วาจบขดั กวั คาารนวาุิ้ิั ” เนทื่า ป.น.น า. ทาิรา ๔๓ แลบทาิรา ๔๔/๑ กาหิดให้ ผเู้นสีุหาุ
ทีสนารนา่ีจบเนรีุกร้าอารัพุส์ นิหรืาราคาาี่เนขาสูาเนสีุไปเนิ่ืาอจากการกรบาาผนดคืิ แลบทีสนารน
า่ีจบเนรีุกค่าสนิไหทาดแาิได้ ุา่ ททีคนาทหทาุใิินั นา่ ผูเ้นสีุหาุ หทาุถึอ ผาู้ ่ีทีสนารนเนรีุกร้าอ
ให้คืิหรืาใช้ราคาารัพุ์สนิ หรืาเนรีุกค่าสนิไหทาดแาิ จึอทีคนาทหทาุา่ีแิกิ่าอกัว
คนาทหทาุขาอผูเ้นสีุหาุ าี่วาั าิั นไนใ้ ิทาิรา ๒ (๔) ดอั ิ้ิั การพนจารณาน่า ผใู้ ดจบทีสนารนุื่ิ
คาขาิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๔ ิา้ อพนจารณาจากสนารนใิาาอแพ่อ ไท่ใช่กรณีา่ีจบิาคนาทหทาุ
ขาอคาน่า ผูเ้นสีุหาุใิาาอาาาา เนช่ิ เนป็ ิผูเ้นสีุหาุโดุินินิุั หรืาผูท้ ีาาิาจจดั การแาิิาท
ป.น.น า. ทาิรา ๕(๒) ทาวอั ควั ใช้ (เนาีุวฎีกาา่ี ๕๔๐๐/๒๕๖๐)

(๒) ิา้ อเนป็ ิการฟ้าอจาเนลุใิคดีาาาาให้รัวผนดาาอแพ่อ หากเนป็ ิกรณีาี่
ผเู้นสีุหาุฟ้าอวตคคลา่ืิใหร้ ัวผดน จบไท่สาทารถขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลได้ เนช่ิ ผูเ้นสีุหาุฟ้าอ
ผูร้ ัวปรบกัิภัุให้รัวผนดิาทสัาาาปรบกัิภัุา่ีาาไน้กัวจาเนลุ กรณีเนช่ิิ้ีจบขาุกเนน้ิ
ค่ารรรทเนิีุทศาลไท่ได้ แิ่ถา้ ทีการฟ้าอจาเนลุใิคดีาาาาเนขา้ ทาเนป็ ิจาเนลุา่ี ๑ แลบผูร้ ัวปรบกิั ภุั
เนป็ ิจาเนลุา่ี ๒ เนช่ิิ้ีุ่าทขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลได้ หรืาใิกรณีาี่ทีการดาเนินิคดีาาาา
จิศาลส่ัอน่าคดีทีทูลหรืาพนพากษาน่าจาเนลุทีคนาทผนดแลน้ จาเนลุถึอแก่คนาทิาุก่าิผูเ้นสีุหาุ
ฟ้าอคดีแพ่อ หากผู้เนสี ุหาุุื่ิฟ้าอาาุาาขาอจาเนลุให้รัวผนดาาอแพ่อิ่าจบขาุกเนน้ิ
ค่ารรรทเนิีุทศาลิาททาิราิ้ีไดเ้นช่ิกิั

(๓) การุ่ืิคาขาิา้ อุิื่ พร้าทกวั คาฟ้าอ คาฟ้าอาตารรณ์ คาฟ้าอฎีกาเนา่าิ้ิั
แลน้ แิ่น่าเนรน่ทขาใิช้ิั ศาลใด แิ่การุ่ืิจบิา้ อุ่ืิิ่าศาลช้ิั ิิ้ แลบศาลช้ิั ิิ้ เนา่าิ้ิั จบเนป็ิ
ผพู้ นจารณาส่อั คาขาโดุไท่ิา้ อคาิึอนา่ คดีาุใู่ ิช้ิั ศาลใด

(๔) การาี่ศาลช้ิั ิิ้ จบทีคาสั่อาิตาาิใหุ้ กเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลไดิ้ า้ อาุู่
ภาุใิเ้นอื่าิไข ๒ ปรบการ คืา

ก. คดีาาาาาี่ฟ้าอิา้ อทีทูล กล่านคืา ไท่น่าคดีาาาาดอั กล่าน ผูเ้นสีุหาุ
จบฟ้าอแุกิ่าอหากจากคาขาส่นิแพ่อหรืาฟ้าอรนทกิั ทาจบิา้ อปรากฏดน้ ุน่าศาลใิคดีาาาา
ทีคาสั่อน่าคดีทีทูลหรืาปรบาวั ฟ้าอไนพ้ นจารณาหรืาทีคาพนพากษานา่ จาเนลุไดก้ รบาาคนาทผดน แลน้
จึอจบาาใหโ้ จากท์ ีสนารนไดร้ ัวุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาล

ดอั ิ้ัิ ใิาาอปฏนวิั นเนทื่าทีการุื่ิคาขาิาททาิราิ้ี ถา้ เนป็ ิการขา
ใิคดีาาาาซ่ึอฟ้าอรนทกิั ทากวั คดีแพ่อ ศาลจบทีคาส่ัอน่า “รับคาขอ สาเนาให้จาเลย รอไว้สั่ง
เม่ือไต่สวนมูลฟ้องเสร็จแล้ว” เนพื่าดูก่าิน่า คดีาาาาา่ีฟ้าอิ้ัิทีทูลหรืาไท่ แิ่ถา้ เนป็ ิการขา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๕

ใิคดีแพ่อาี่แุกฟ้าอิ่าอหากจากคดีาาาา โจากจ์ บิา้ อแิวผลขาอการไิ่สนิทูลฟ้าอหรืาการ
ดาเนินิคดีาาาาทาดน้ ุ ทนฉบิ้ิั ศาลาาจทีคาสั่อใหโ้ จากส์ ่อหลกั ฐาิการดาเนินิคดีาาาาิ่าศาล
ภาุใิรบุบเนนลาาี่กาหิดก่าิาี่จบสั่อคาฟ้าอหรืาทีคาสั่อุกคาขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลา่ีุ่ืิ
ิาททาิราิ้ี แลบสั่อให้โจากช์ ารบค่าข้ึิศาลกไ็ ด้ โดุส่ัอนา่ “รับคาขอ สาเนาให้จาเลย ให้โจทก์ส่ง
หลกั ฐานการดาเนินคดีอาญา ต่อศาลภายใน ….. วัน แล้วจะพิจารณาสั่งต่อไป” ส่นิคาฟ้าอคดีแพ่อ
าีุ่ิื่ ทาพร้าทคาขา ใหส้ ั่อนา่ “รอไว้ส่ังหลังจากมีคาสั่งเกี่ยวกบั คาขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลแล้ว”

ข. การเนรีุกเนาาค่าสนิไหทาดแาิิ้ิั ไท่เนกนิสทคนรแลบเนป็ ิไปดน้ ุ
คนาทสตจรนิ เนอื่าิไขิ้ีกฎหทาุไท่ไดว้ อั ควั นา่ ศาลจบิา้ อส่อสาเนิาคาขาใหจ้ าเนลุแลบดาเนินิการ
ไิ่สนิก่าิทีคาสั่อ ดอั ิ้ิั หากปรากฏหลกั ฐาิใิเนว้ืาอิิ้ น่าคดีาาาาาี่ฟ้าอทีทูลแลบไท่ปรากฏ
เนหิตาิั คนรสอสุั นา่ โจากเ์นรีุกค่าสนิไหทาดแาิเนกนิสทคนรหรืาโดุไท่สตจรนิศาลจบทีคาสอั่ าิตาาิ
ใหุ้กเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลโดุไท่ิา้ อไิ่สนิก็ได้ แิ่ถา้ ศาลเนห็ิสทคนรไิ่สนิ หากเนป็ ิ
คดีาาาาศาลาาจไิ่สนิปรบเนดิ็ ิ้ีไปพร้าทกวั การไิ่สนิทูลฟ้าอ แิ่ถา้ เนป็ิคดีแพ่อาี่แุกฟ้าอ
ิ่าอหากจากคดีาาาาศาลจบิา้ อไิ่สนิก่าิา่ีจบทีคาส่ัอเนก่ีุนกวั คาฟ้าอขาอโจาก์ โดุส่ัอ
ใิคาขานา่ “รับคาขอ สาเนาให้จาเลย นดั ไต่สวนคาขอ หมายแจ้งวันนัดให้จาเลยทราบ ให้โจทก์
นาส่งภายในเจด็ วัน หากไม่มีผ้รู ับโดยชอบให้ปิ ด” ส่นิคาฟ้าอคดีแพ่อาีุ่ิื่ ทาพร้าทคาขาใหส้ ั่อ
นา่ “รอไว้ส่ังเม่ือได้ไต่สวนคาขอยกเว้นค่าธรรมเนยี มศาลแล้ว”

(๕) คาส่อั ขาอศาลช้ิั ิิ้ ทีได้ ๓ ปรบการ คืา
ก. าิตาาิิาทคาขา ซ่ึอเนา่ากวั ุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลา้อั หทด หรืา

ิาทจาินิาี่โจากข์ า
ข. ุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลใหว้ าอส่นิ กรณีิ้ีทกั เนกนดข้ึิใิกรณีา่ีโจาก์

เนรีุกค่าสนิไหทาดแาิเนกนิสทคนร โดุศาลาาจกาหิดจาินิเนอนิาีุ่กเนนิ้ ใหห้ รืากาหิดเนป็ิ
จาินิเนอนิา่ีโจากิ์ า้ อชารบพร้าทา้อั กาหิดเนนลาใหโ้ จากช์ ารบค่ารรรทเนิีุทศาลาี่ไท่ไดร้ ัวุกเนนิ้

ค. ุกคาขา ศาลเนห็ิน่าทีการชดใช้ค่าสนิไหทาดแาิแก่โจาก์ิาท
สทคนรแลน้ หรืาเนป็ ิกรณีา่ีโจาก์ฟ้าอคดีแพ่อโดุไท่สตจรนิเนพ่ืากลิั่ แกลอ้ จาเนลุ แลบเนท่ืาศาล
ุกคาขาแลน้ ศาลิา้ อกาหิดเนนลาิาทสทคนรเนพ่ืาใหโ้ จากช์ ารบค่ารรรทเนิีุทศาลิ่าไป

าุ่าอไรก็ิาท คาส่ัอศาลา่ีใหุ้กคาขาหรืาไทุ่กเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาล
ิาททาิราิ้ี ไท่กรบาวสนารนขาอโจากา์ ี่จบขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลภาุใิ้ ป.น.น พ.

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๖

(๖) คู่คนาทจบาตารรณ์คาส่ัอขาอศาลช้ิั ิิ้ ิาทขา้ (๕) ไท่ได้ เนพราบิา้ อหา้ ท
ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๔ นรรคสาท หรืาจบขาให้พนจารณาคาขาิ้ัิใหท่กไ็ ท่ไดเ้นพราบคาขา
ุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๔ นรรคสาอจบิา้ อุิ่ื พร้าทกวั คาฟ้าอ คาฟ้าอ
าตารรณ์ หรืาคาฟ้าอฎีกาเนา่าิ้ิั จบุิ่ื ใิภาุหลอั ไท่ได้ แลบคาส่ัอขาอศาลไท่น่าจบเนป็ิคาสั่อให้
ุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลหรืาุกคาขา ทีผลสาหรัวการดาเนินิคดีใิช้ิั ศาลาี่คดีิ้ิั าุู่รบหน่าอ
พนจารณาไปจิกน่าคดีจบถึอา่ีสตด เนช่ิ โจากเ์นพ่นอุิื่ คาขาพร้าทาตารรณ์ หากศาลช้ิั ิิ้ ทีคาสั่อ
าิตาาิิาทคาขา ิากจากโจากจ์ บไดร้ ัวุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลใิช้ิั าตารรณ์แลน้ เนท่ืาคดี
ข้ึิสู่ศาลฎีกาโจากก์ จ็ บไดร้ ัวุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลใิช้ิั ฎีกาดน้ ุ โดุไท่ิา้ อุ่ิื คาขาใหท่
(ส่นิค่ารรรทเนิีุทศาลใิศาลช้ิั ิิ้ าี่ไดช้ ารบไปแลน้ เนิื่าอจากโจากไ์ ท่ไดข้ าุกเนนิ้ ไน้ โจาก์
จบขาคืิไท่ได้ เนพราบคาสอ่ั ศาลทีผลสาหรัวการดาเนินิคดีิ้อั แิ่ช้ิั าตารรณ์เนป็ิิิ้ ไปเนา่าิ้ิั )

(๗) แทว้ าวาั าิั นใิ ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๔ นรรคสาท หา้ ททนใหค้ ู่คนาทาตารรณ์
คาสั่อขาอศาลช้ิั ิิ้ ิ้ัิ แิ่ศาลา่ีพนจารณาคดีใิขณบิ้ัิุอั าาจาี่จบแกไ้ ขเนปลีุ่ิแปลอคาส่ัอ
ดอั กล่าน เนท่ืาปรากฏน่าพฤินการณ์แห่อคดีเนปล่ีุิแปลอไป เนช่ิ ขณบาี่พนจารณาคาขา ศาลช้ิั ิิ้
เนห็ิน่าคดีาาาาทีทูลจึอไดท้ ีคาสั่อาิตาาิใหุ้กเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลิาทคาขา แิ่ิ่าทาศาล
ไดพ้ นพากษาุกฟ้าอคดีาาาาเนิื่าอจากขา้ เนาจ็ จรนอฟัอไท่ไดน้ ่าจาเนลุกรบาาคนาทผดน กรณีเนช่ิิ้ีิา้ อ
ถืานา่ พฤินการณ์แห่อคดีไดเ้นปล่ีุิแปลอไป เนท่ืาคดีแพ่อาี่เนกีุ่นเนิื่าอกวั คดีาาาาข้ึิสู่ศาลาตารรณ์
ศาลาตารรณ์าาจทีคาสั่อใหุ้กคาขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลเนสีุา้อั หทด แลน้ ให้โจาก์ชารบ
ค่ารรรทเนิีุทศาลใิช้ัิาตารรณ์ก็ได้ กรณีเนช่ิน่าิ้ีคู่คนาทจบุ่ืิฎีกาคาสั่อดอั กล่านขาอศาล
าตารรณ์ไท่ได้ เนพราบิา้ อหา้ ทิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๔ นรรคสาท

อตั ราค่าธรรมเนียมศาล
าิั ราค่ารรรทเนิีุทาี่จบิา้ อเนสีุเนป็ ิไปิาทวาั ชีค่ารรรทเนิีุทิ่าาา้ ุ ป.นน.พ.
เนนิ้ แิ่ศาลาิตาาิให้ ุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาล (ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๘)

หมายเหตุ
คดีร้าอขาคืิขาอกลาอไท่ิา้ อเนสีุค่ารรรทเนิีุท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๗

หมวด ๖
อภยั โทษ เปลย่ี นโทษหนักเป็ นเบา และลดโทษ

การพรบราชาาิาภุั โาษ เนป็ิพรบราชาาิาจขาอพรบทหากษิั รนุ์ โดุาาศุั าาิาจ
ิาทรัฐรรรทิูาแห่อราชาาณาจกั รไาุ แลบ ป.น.น า.

๑.หลกั เกณฑ์การขอพระราชทานอภยั โทษ การเปลย่ี นโทษหนักเป็ นเบา และการลดโทษ

การขาพรบราชาาิาภุั โาษ เนปล่ีุิโาษหิกั เนป็ิเนวา แลบลดโาษ สาทารถขาได้
า้อั กรณีผูิ้ า้ อโาษเนฉพาบราุ ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๙ , ๒๖๐, ๒๖๗ แลบกรณีานั่ ไปโดุ
คณบรัฐทิิรีเนห็ิเนป็ิการสทคนรถนาุคาแิบิาิ่าพรบทหากษิั รนุข์ าใหพ้ รบราชาาิาภุั โาษ
แก่ผิู้ า้ อโาษ ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๖๑ านน

๑.๑ การขาพรบราชาาิาภุั โาษกรณีเนฉพาบราุ คืา การาูลเนกลา้ ฯ ถนาุเนรื่าอราน
ิ่าพรบทหากษิั รนุเ์นพาื่ ขาพรบราชาาิาภุั โาษใหแ้ ก่ผิู้ า้ อโาษเนป็ิการเนฉพาบราุ

ก. ผขู้ าพรบราชาาิ ไดแ้ ก่
๑. ผูิ้ า้ อคาพนพากษาให้รัวโาษหรืาผูา้ ่ีทีปรบโุชิ์เนกีุ่นขา้ อ ิาท ป.นน.า.

ทาิรา ๒๕๙, ๒๖๐ โดุรัฐทิิรีน่าการกรบารนอุิต นรรรททีหิา้ า่ีถนาุเนร่ืาอรานิ้ิั พร้าทา้อั
คนาทเนห็ินา่ คนรพรบราชาาิาภุั โาษหรืาไท่

๒. รัฐทิิรีน่าการกรบารนอุิต นรรรท ใิกรณีาี่ไท่ทีผูใ้ ดถนาุเนร่ืาอราน แลบ
รัฐทิิรีเนห็ิสทคนรจบถนาุคาแิบิา ิาททาิรา ๒๖๑ นรรคสาอ

ข. กาหิดุิ่ื ขาพรบราชาาิ เนท่ืาคดีถึอา่ีสตดแลน้ ิาททาิรา ๒๕๙ แลบภาุใิ
รบุบเนนลาิาททาิรา ๒๖๒, ๒๖๔

๑.๒ การขาพรบราชาาิาภัุโาษกรณีาั่นไป คืา การถนาุคาแิบิาขาอ
คณบรัฐทิิรีิ่าพรบทหากษิั รนุข์ าพรบราชาาิาภุั โาษแก่ผูิ้ า้ อโาษานั่ ไป โดุิราเนป็ ิ
พ.ร.ฎ. ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๖๑ านน

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๘

๒. ผลการขอพระราชทาน

เนป็ ิไปิาททาิรา ๒๖๓ , ๒๖๕ ถึอ ๒๖๗ แลบิาทวาวัาาัินใิ พ.ร.ฎ.
พรบราชาาิาภุั โาษา่ีไดป้ รบกาศเนป็ิคราน ๆ

๒.๑ การขาพรบราชาาิาภุั โาษใิโาษาุ่าอาื่ิิากจากโาษปรบหารชีนนิ
ไท่เนป็ิผลใหา้ ตเนลาการลอโาษิ้ิั ิาททาิรา ๒๖๓

๒.๒ กรณีาี่ทีการาภุั โาษเนด็ดขาดโดุไท่ทีเนอื่าิไข ห้าททนให้วอั ควั โาษิ้ัิ
ถา้ วอั ควั ไปวา้ อแลน้ ใหห้ ุดต าิั าี กรณีเนป็ิโาษปรัวา่ีจาเนลุชารบแลน้ ให้คืิค่าปรัวแก่จาเนลุ
า้อั หทด ิาททาิรา ๒๖๕

๒.๓ กรณีเนปล่ีุิโาษหิักเนป็ ิเนวาหรืาลดโาษ โาษา่ีเนหลืาาุู่ก็ให้วอั ควั ไปได้
๒.๔ การไดร้ ัวพรบราชาาิาภุั โาษไท่เนป็ ิเนหิตใหพ้ ิ้ คนาทรัวผนดใิการิา้ อคืิ
หรืาใชร้ าคาารัพุส์ นิหรืาค่าาดแาิิาทคาพนพากษา
๒.๕ จาเนลุาี่ไดร้ ัวพรบราชาาิาภัุโาษ หากกรบาาผนดาีก ศาลุ่าทเนพ่นทโาษ
หรืาไท่ราการลอโาษจาเนลุิาท ป.า. ทาิรา ๒๖๖ ได้

๓. วธิ ีปฏบิ ัตกิ รณมี ี พ.ร.ฎ.พระราชทานอภยั โทษ

๓.๑ เนทื่าที พ.ร.ฎ.พรบราชาาิาภัุโาษ โดุปกิน พ.ร.ฎ.จบกาหิดให้ที
คณบกรรทการาาหิ้าา่ีิรนจสาวราุช่ืาผูซ้ ่ึอจบไดร้ ัวพรบราชาาิาภุั โาษใิแิ่ลบาา้ อาี่
ปรบกาวดน้ ุ ผนู้ า่ ราชการจอั หนดั ผพู้ นพากษาหรืาิตลาการศาลาหารหิ่ึอคิ แลบพิกั อาิาุั การ
หรืาาุั การาหารหิ่ึอคิ รนทสาทคิ ใิกรณีเนช่ิิ้ีารนวดีผูพ้ นพากษาศาลช้ิั ิิ้ หรืาผูพ้ นพากษา
หันหิ้าศาลจบทีคาสั่อแิ่อิ้ัอผูพ้ นพากษาหิ่ึอคิเนข้าร่นทเนป็ ิคณบกรรทการ หลัอจากิ้ัิ
คณบกรรทการจบส่อราุชื่าผูซ้ ่ึอจบไดร้ ัวพรบราชาาิาภุั โาษิ่าศาลแห่อาา้ อาี่เนพื่าดาเนินิการ
ิ่าไป

๓.๒ ศาลจบิา้ อาากหทาุปล่าุหรืาาากหทาุจาคตกฉววั ใหท่าี่ลดโาษใหแ้ ก่จาเนลุ
ใหเ้นป็ิไปิาทาี่ไดร้ ัวพรบราชาาิาภุั โาษิาท ป.นน.า. ทาิรา ๗๔, ๗๕, ๒๖๕, ๒๖๗ แลบ
ิาทวาวาั าิั นใิ พ.ร.ฎ.พรบราชาาิาภุั โาษ

ข้อสังเกต
ผูา้ ี่ไดร้ ัวพรบราชาาิาภุั โาษ ุอั คอถืาน่าเนคุไดร้ ัวโาษทาก่าิ ิาท ป.น.น า ทาิรา
๒๖๖ ซ่ึอาาจถูกเนพน่ทโาษหรืาไท่ราการลอโาษใิคดีหลอั ได้ ดอั า่ีกล่านไนใ้ ิขา้ ๒.๓ แิกิ่าอ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๗๙

จากกรณีผูา้ ี่ไดร้ ัวการลา้ อทลานิ ิาท พ.ร.ว. ลา้ อทลานิ ซ่ึอให้ถืาน่าผูิ้ ้ัิทนไดเ้นคุถูกลอโาษ
ใิคนาทผดน ิ้ิั ๆ จึอเนพน่ทโาษใิคดีหลอั ไท่ได้ แิ่สาหรัวโาษจาคตกาี่ศาลราการลอโาษไนก้ ่าิ
ทีพ.ร.ว. ลา้ อทลานิ ไท่ถืาน่าไดร้ ัวการลา้ อทลานิ จึอิาทาวนกกวั โาษขาอจาเนลุใิคดีหลอั ได้
(ฎีกาาี่ ๑๘๑๒/๒๕๒๗, ๓๐๓๐/๒๕๕๓ แลบ ๔๗๔๕/๒๕๕๓)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๐

หมวด ๗
ค่าป่ วยการ ค่าพาหนะเดนิ ทาง และค่าเช่าท่พี กั ของล่าม
ค่าตอบแทนค่าพาหนะเดนิ ทาง นักจิตวทิ ยาหรือนักสังคมสงเคราะห์

เงนิ รางวลั และค่าใช้จ่ายของทนายความ
ค่าพาหนะ ค่าป่ วยการ และค่าเช่าท่ีพกั ของพยาน

ส่วนท่ี ๑
ค่าป่ วยการ ค่าพาหนะเดนิ ทาง และค่าเช่าที่พกั ของล่าม

๑. การไิ่สนิทูลฟ้าอหรืาพนจารณาใหใ้ ชภ้ าษาไาุ แิ่ถา้ ทีคนาทจาเนป็ิิา้ อแปลภาษาไาุ
าา้ อถ่นิหรืาภาษาถ่นิ หรืาภาษาิ่าอปรบเนาศเนป็ิภาษาไาุ หรืาิา้ อแปลภาษาไาุเนป็ิภาษาไาุ
าา้ อถน่ิหรืาภาษาถ่นิ หรืาภาษาิ่าอปรบเนาศใหใ้ ชล้ ่าทแปล (ป.น.น า. ทาิรา ๑๓ นรรคหิ่ึอ)

๒. ใิกรณีาี่ผเู้นสีุหาุ ผิู้ า้ อหา จาเนลุ หรืาพุาิไท่สาทารถพูดหรืาเนขา้ ใจภาษาไาุ
หรืาภาษาพูดหรืาเนขา้ ใจเนฉพาบภาษาไาุาา้ อถ่นิหรืาภาษาถน่ิ แลบไท่ทีล่าท ใหศ้ าลจดั หาล่าทให้
โดุทนชกั ชา้ (ป.น.น า. ทาิรา ๑๓ นรรคสาอ)

๓. ใิกรณีา่ีผูเ้นสีุหาุ ผูิ้ า้ อหา จาเนลุ หรืาพุาิไท่สาทารถพูดหรืาไดุ้ นิ หรืา
สื่าคนาทหทาุได้ เนช่ิ หูหินก หรืาเนป็ิใว้ แลบไท่ทีล่าทภาษาทืา ใหศ้ าลจดั หาล่าทภาษาทืาให้
หรืาจดั ใหถ้ าทิาวหรืาส่ืาคนาทหทาุโดุนรน ีาื่ิา่ีเนห็ิสทคนร (ป.น.น า. ทาิรา ๑๓ นรรคสาท)

๔. ล่าทา่ีศาลจัดหาให้ เนท่ืาปฏนวิั นหิ้าา่ีเนสร็จสน้ิแล้น ให้ศาลส่ัอจ่าุค่าป่ นุการ
ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าา่ีพกั แก่ล่าทา่ีจดั หาใหิ้ าทรบเนวีุวา่ีสาิกั อาิศาลุิต นรรรทกาหิด
โดุไดร้ ัวคนาทเนห็ิชาวจากกรบารนอการคลอั (ป.น.น า. ทาิรา ๑๓ นรรคหก)

๕. ค่าป่ นุการาี่ศาลส่ัอจ่าุให้แก่ล่าทิ้ี ศาลจบเนวนกจากเนอนิอวปรบทาณหทนด
ค่าิาวแาิใชส้ าุแลบนสั ดต โดุฝ่ าุการเนอนิจบิ้อั ฎีกาเนวนก แลบจ่าุใหล้ ่าท
(โปรดดูราุลบเนาีุดใิวาา่ี ๑๐ การสืวพุาิหลักฐาิ ข้า ๘ กรณีจาเนลุหรืาพุาิเนป็ ิ
ชานิ่าอปรบเนาศ หรืาเนป็ิคิไาุา่ีใชภ้ าษาไาุาา้ อถน่ิหรืาภาษาถน่ิ หรืาเนป็ิคิาี่ไท่สาทารถ
พดู หรืาไดุ้ ิน )

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๑

ระเบยี บสานักงานศาลยุตธิ รรม
ว่าด้วยการจ่ายค่าป่ วยการ ค่าพาหนะเดนิ ทาง ค่าเช่าทพี่ กั แก่ล่ามทศ่ี าลจดั หาให้

และการบริการจดั การล่ามของศาลยตุ ิธรรม พ.ศ. ๒๕๖๒
_____________________________

โดุาี่เนป็ิการสทคนรปรัวปรตอรบเนวีุวสาิกั อาิศาลุิต นรรรท นา่ ดน้ ุการจ่าุค่าป่ นุการ
ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าา่ีพกั แก่ล่าทาี่ศาลจดั ให้ พ.ศ. ๒๕๕๕ ใหเ้นหทาบสท

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๑๓ นรรคหก แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาาซ่ึอแกไ้ ขเนพท่น เนินทโดุพรบราชวาั าิั นแกไ้ ขเนพน่ทเนินทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา
(ฉววั า่ี ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๑ สาิักอาิศาลุตินรรรทโดุคนาทเนห็ิชาวขาอกรบารนอการคลอั
าากรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า “รบเนวีุวสาิกั อาิศาลุตินรรรท น่าดน้ ุการจ่าุค่าป่ นุการ
ค่าพาหิบเนดนิาาอ ค่าเนช่าาี่พกั แก่ล่าทา่ีศาลจดั หาให้ แลบการวรนหารจดั การล่าทขาอศาลุิต นรรรท
พ.ศ. ๒๕๖๒”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ปรบกาศเนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ใหุ้ กเนลนกรบเนวีุวสาิกั อาิศาลุิต นรรรท นา่ ดน้ ุการจ่าุค่าป่ นุการ ค่าพาหิบ
เนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั แก่ล่าทา่ีศาลจดั หาให้ พ.ศ. ๒๕๕๕
ขา้ ๔ ใิรบเนวีุวิ้ี
“ศาล” หทาุคนาทนา่ ศาลุิต นรรรท
“เนลขารนการ” หทาุคนาทนา่ เนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท
“ผูา้ าินุการ” หทาุคนาทน่า ผูา้ าินุการสาิักการิ่าอปรบเนาศ สาิักอาิ
ศาลุตินรรรท
“ล่าท” หทาุคนาทน่า วตคคลาี่ศาลให้าาหิ้าาี่แปลภาษาไาุา้าอถ่นิ ภาษาถ่นิ
ภาษาิ่าอปรบเนาศ ภาษาทืา หรืาส่ืาคนาทหทาุโดุนนรีาื่ิ ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ทาิรา ๑๓ แลบใหห้ ทาุคนาทรนทถึอล่าทา่ีข้ึิาบเนวีุิกวั สาิกั อาิศาลุิต นรรรทดน้ ุ
“ค่าป่ นุการ” หทาุคนาทนา่ เนอนิา่ีศาลส่อั จ่าุเนป็ิค่าิาวแาิการปฏนวิั นหิา้ าี่ขาอล่าท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๒

“พนจารณา” หทาุคนาทน่า กรบวนิพนจารณาา้อั หทดขาอศาล หรืาการกรบาาใด ๆ
าิั เนก่ีุนด้นุคดีซ่ึอได้กรบาาไปโดุคู่คนาทใิคดีิ้ัิหรืาโดุศาล หรืาิาทคาสั่อศาลไท่น่า
การิ้ิั จบเนป็ ิโดุคู่คนาทฝ่ าุใดาาิ่าศาล หรืาิ่าคู่คนาทาีกฝ่ าุหิ่ึอ หรืาศาลาาิ่าคู่คนาท
ฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอ หรืาาตกฝ่ าุ

หมวด ๑
บททวั่ ไป

ขา้ ๕การขาเนวนกค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั ขาอล่าทใหใ้ ชใ้ วสั่อ
จ่าุเนอนิค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าา่ีพกั ิาทา่ีสาิกั อาิศาลุิต นรรรทกาหิด

กรณีล่าทปฏนวิั นหิา้ าี่ใิิ่าอปรบเนาศ ใหใ้ ชส้ าเนิาใวสั่อจ่าุเนอนิา่ีจดั ส่อาาอโารสาร
หรืาจดหทาุานเนล็การาินกส์ หรื านนรีการาื่ิใิาาิาอเนดีุนกัิ แาิิ้ิฉวัวก็ได้ า้ัอิ้ี
ค่ารรรทเนิีุทแลบค่าใชจ้ ่าุใิการส่อเนอนิใหเ้นวนกจ่าุจากเนอนิอวปรบทาณขาอศาลุตินรรรท แลบ
สาิกั อาิศาลุิต นรรรท

ขา้ ๖ เนทื่าศาลา่ีพนจารณาคดีส่ัอจ่าุค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั แก่
ล่าท ภาุหลอั เนสร็จสน้ิการปฏนวิั นหิา้ าี่ใิแิ่ลบคร้ัอิาทรบเนวีุวิ้ี ให้ผูา้ าินุการสาิักอาิ
ปรบจาศาล ผาู้ าินุการสาิกั าาินุการปรบจาศาล หรืาผาู้ าินุการสาิกั ศาลุิต นรรรทปรบจา
ภาค ผูา้ าิาุการสาิกั คลอั หรืิาทา่ีสาิกั อาิศาลุตินรรรทกาหิด แลน้ แิ่กรณี ดาเนินิการ
เนวนกจ่าุค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั แก่ล่าทโดุเนร็น

ขา้ ๗ ล่าทา่ีไดร้ ัวค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั หรืาค่าิาวแาิ
ใิลกั ษณบเนดีุนกิั ิาทกฎหทาุ ขา้ วอั ควั หรืารบเนวีุวา่ืิแลน้ ไท่ทีสนารนไดร้ ัวเนอนิิาทรบเนวีุวิ้ีาีก

ขา้ ๘ นนรีปฏนวิั นขา้ ใดซ่ึอรบเนวีุวิ้ีไท่ได้กาหิดไน้ ให้ิารบเนวีุวคณบกรรทการ
วรนหารศาลุิต นรรรทนา่ ดน้ ุการิ้ิั ทาใชว้ อั ควั โดุาิตโลท า้อั ิ้ี หลกั ฐาิหรืาเนากสารการเนวนกจ่าุ
ใหเ้นป็ิไปิาทา่ีเนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทกาหิด

ขา้ ๙ ใิกรณี า่ีทีปั าหาเนก่ีุนกัวการิีคนาท หรื าการวัอคัวใช้รบเนวีุวิ้ี
าี่ไท่เนก่ีุนกวั การพจน ารณา ใหเ้นลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทเนป็ิผนู้ ิน นจฉุั

ขา้ ๑๐ ใหเ้นลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๓

หมวด ๒
ค่าป่ วยการ

ขา้ ๑๑ ค่าป่ นุการา่ีจ่าุให้แก่ล่าทใิการพนจารณาคดีให้คนดเนป็ ิราุช่นั โทอ ิวั แิ่
เนนลาาี่ล่าทปฏนวิั นหิา้ า่ีจิเนสร็จสน้ิการปฏนวิั นหิ้าาี่ เนศษขาอชั่นโทอให้เนป็ ิดตลพนินจขาอศาล
าี่จบพนจารณาเนห็ิสทคนร

ขา้ ๑๒ ใหศ้ าลจ่าุค่าป่ นุการ ไท่นา่ ล่าทจบปฏนวิั นหิา้ า่ีโดุนรน ีการใด
ค่าป่ นุการาี่จ่าุใหแ้ ก่ล่าท ใหค้ นดคิลบไท่ิ่ากนา่ ชน่ั โทอลบแปดร้าุวาา แิ่ไท่เนกนิ
ชน่ั โทอลบหิ่ึอพิั วาา า้อั ิ้ี สาหรัวการปฏนวิั นหิ้าาี่ใิคร้ัอหิ่ึอจบิา้ อทีค่าป่ นุการจาินิ
ไท่ิา้ ุกนา่ แปดร้าุวาา แิ่ิา้ อไท่เนกนิคิลบสาทพิั วาาิ่านิั
ค่าป่ นุการา่ีจ่าุใหแ้ ก่ล่าทาี่ข้ึิาบเนวีุิิาทหทนด ๕ ใหค้ นดคิลบไท่ิ่ากน่าชน่ั โทอ
ลบหิ่ึอพิั วาา แิ่ไท่เนกนิชน่ั โทอลบหิ่ึอพิั หา้ ร้าุวาา า้อั ิ้ี สาหรัวการปฏนวิั นหิา้ าี่ใิคร้ัอหิ่ึอ
จบิา้ อทีค่าป่ นุการจาินิไท่ิา้ ุกนา่ หิ่ึอพิั วาา แิ่ไท่เนกนิคิลบสี่พิั หา้ ร้าุวาาิ่านิั
ใิการกาหิดาิั ราค่าป่ นุการิาทนรรคสาอแลบนรรคสาท ใหค้ าิึอถึอคนาทุากอ่าุ
ใิการแปลหรืาส่ืาคนาทหทาุ คตณนตฒนแลบคนาทเนชีุ่นชาาขาอล่าท ิลาดจิพฤินการณ์า่ืิใด
า่ีศาลเนห็ิสทคนริาทาปรบกาวการพนจารณาดน้ ุ
ขา้ ๑๓ ใิิัดาี่ไท่ทีการพนจารณา แิ่ล่าทไดเ้นดนิาาอทาศาลิาทิัดแลน้ ศาลทีาาิาจ
กาหิดค่าป่ นุการให้แก่ล่าทโดุให้คนดค่าป่ นุการิาทข้ิั ิ่าใิขา้ ๑๒ นรคสาอแลบนรรคสาท
แลน้ แิ่กรณี
ข้า ๑๔ ล่าทาี่ทีสนารนได้รัวค่าป่ นุการิาทหทนดิ้ี ไท่รนทถึอผูา้ ่ีดารอิาแหิ่อ
พิักอาิแปลแลบได้รัวค่าิาวแาิราุเนดืาิจากเนอนิอวปรบทาณขาอศาลุตินรรรท แลบ
สาิกั อาิศาลุิต นรรรท

หมวด ๓
ค่าพาหนะเดนิ ทาง และค่าเช่าทพี่ กั

ขา้ ๑๕ ใหศ้ าลทีาาิาจสอ่ั จ่าุค่าพาหิบเนดนิาาอแก่ล่าท ดอั ิ้ี
(๑) ผาู้ ี่เนป็ิขา้ ราชการ เนจา้ หิา้ า่ีขาอรัฐ พิกั อาิ หรืาลูกจา้ อขาอาาอราชการ ให้สั่อจ่าุ
ไดิ้ าทหลกั เนกณฑแ์ ลบาิั ราค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการิาทกฎหทาุหรืารบเนวีุวนา่ ดน้ ุการิ้ิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๔

(๒) วตคคลิากจาก (๑) ให้ส่ัอจ่าุไดโ้ ดุเนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการศาลุตินรรรท
ปรบเนภานชน าการรบดวั ปฏนวิั นการ เนนิ้ แิ่ทีเนหิตจาเนป็ิ ใหศ้ าลทีาาิาจกาหิดใหิ้ าทาี่เนห็ิสทคนร

ขา้ ๑๖ ใิกรณีา่ีศาลเนห็ินา่ ล่าทจาเนป็ิิา้ อเนช่าาี่พกั ล่าททีสนารนไดร้ ัวค่าเนช่าาี่พกั ดอั ิ้ี
(๑) ผาู้ ี่เนป็ิขา้ ราชการ เนจา้ หิา้ า่ีขาอรัฐ พิกั อาิ หรืาลูกจา้ อขาอาาอราชการ ให้สั่อจ่าุ
ไดิ้ าทหลกั เนกณฑแ์ ลบาิั ราค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการิาทกฎหทาุหรืารบเนวีุวนา่ ดน้ ุการิ้ิั
(๒) วตคคลิากจาก (๑) ให้ส่ัอจ่าุไดโ้ ดุเนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการศาลุิต นรรรท
ปรบเนภานชน าการรบดวั ปฏนวิั นการ

หมวด ๔
ค่าป่ วยการ ค่าพาหนะเดนิ ทาง และค่าเช่าทพี่ กั
ในการพจิ ารณาโดยการประชุมทางจอภาพ

ขา้ ๑๗ ใิการพนจารณา โดุใชก้ ารปรบชตทาาอจาภาพาี่ิา้ อใชล้ ่าท เนทื่าศาลาี่พนจารณาคดี
สอ่ั จ่าุค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าา่ีพกั ใหท้ ีการเนวนกจ่าุ ณ สถาิาี่ดอั ิ้ี

(๑) ล่าทปฏนวิั นหิา้ า่ี ณ ศาลใดใหด้ าเนินิการเนวนกจ่าุเนอนิใหแ้ ก่ล่าท ณ ศาลิ้ิั
(๒) ล่าทปฏนวิั นหิา้ าี่ ณ สถาิา่ีแห่อา่ืิิากเนหิืาจาก (๑)

(ก) ใิเนขิกรตอเนาพทหาิคร ให้ดาเนินิการเนวนกจ่าุเนอนิให้แก่ล่าท ณ สาิกั การ
ิ่าอปรบเนาศ สาิกั อาิศาลุิต นรรรท

(ข) ิากเนขิกรตอเนาพทหาิคร ให้ดาเนินิการเนวนกจ่าุเนอนิให้แก่ล่าท ณ ศาลา่ี
ไดร้ ัวทาวหทาุจากศาลา่ีพนจารณาคดี หรืาสาิกั ศาลุิต นรรรทปราจาภาค หรืาิาทา่ีสาิกั อาิ
ศาลุิต นรรรทกาหิด

(๓) ล่าทาี่ทีภูทนลาเนิาหรืาถ่นิา่ีาุู่ใิิ่าอปรบเนาศ แลบไดป้ ฏนวิั นหิ้าา่ี ณ สถาิา่ี
ใิิ่าอปรบเนาศิ้ิั ใหด้ าเนินิการเนวนกจ่าุค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าาี่พกั ใหแ้ ก่ล่าท
ณ สาิกั การิ่าอปรบเนาศ สาิกั อาิศาลุิต นรรรท ดอั ิ้ี

(ก) ค่าป่ นุการล่าท ให้คนดคิลบไท่ิากน่าช่นั โทอลบแปดร้าุวาา แิ่ไท่เนกนิ
ชน่ั โทอลบสาอพิั วาา า้อั ิ้ี สาหรัวการปฏนวิั นหิ้าาี่ใิคร้ัอหิ่ึอจบิา้ อทีค่าป่ นุการจาินิ
ไท่ิา้ ุกนา่ แปดร้าุวาาแิ่ไท่เนกนิคิลบหกพิั วาาิ่านิั

(ข) ค่าพาหิบเนดนิาาอให้เนหทาจ่าุหรืาเนา่าา่ีจ่าุจรนอ แิ่ิา้ อไท่เนกนิสาทพิั วาา
ิ่าคร้ัอิ่าคิ า้อั ิ้ี ิาทหลกั เนกณฑา์ ี่สาิกั อาิศาลุิต นรรรทกาหิด

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๕

(ค) ค่าเนช่าา่ีพกั ให้จ่าุิาทหลกั เนกณฑ์แลบาิั ราค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอไป
ราชการ ิาทวาั ชีค่าเนช่าาี่พกั ใิการเนดนิาาอไปราชการิ่าอปรบเนาศิาทกฎหทาุหรืารบเนวีุวน่า
ดน้ ุการิ้ิั

ิากจากคนาทาี่กาหิดไนใ้ ิหทนดิ้ี ให้ิานนรีการแลบาิั ราาี่กาหิดใิหทนด ๒
แลบหทนด ๓ ทาใชว้ อั ควั โดุาิตโลท

หมวด ๕
ล่ามทขี่ นึ้ ทะเบียน

ส่วนท่ี ๑
การขนึ้ ทะเบยี น

ขา้ ๑๘ ใหเ้นลขารนการจดั ใหท้ ีาบเนวีุิล่าทขาอศาลใิภาษาิ่าอ ๆ โดุคาิึอถึอคนาท
จาเนป็ ิแห่อราชการ

ขา้ ๑๙ ผาู้ ี่ขาข้ึิาบเนวีุิล่าทิา้ อทีคตณสทวิั นแลบไท่ทีลกั ษณบิา้ อหา้ ทดอั ิ่าไปิ้ี
(๑) ทีาาุไต ท่ิ่ากนา่ ุส่ี นวปี วรนวูรณ์
(๒) เนป็ิผผู้ า่ ิการาวรทแลบการปรบเนทนิิาทหลกั สูิร เนาคินคหรืานรน ีการเนป็ิ

ล่าทา่ีสาิกั อาิศาลุิต นรรรทจดั หรืารัวราอ
(๓) ทีปรบสวการณ์ปฏนวิั นอาิดา้ ิล่าทใิศาลหรืาใิหิ่นุอาิา่ืิ ไท่ิา้ ุกน่า

หา้ คร้ัอ
(๔) เนป็ิผทู้ ีคนาทพร้าทาี่จบาตานศเนนลาปฏนวิั นหิา้ า่ีล่าท
(๕) ไท่เนป็ิผทู้ ีคนาทปรบพฤินเนสื่าทเนสีุหรืาวกพร่าอใิศีลรรรทาิั ดี
(๖) ไท่เนป็ ิผูป้ รบกาวาาชีพหรืานนชาชีพหรืากรบาากนจการาัิใดาัิาาจ

กรบาวกรบเนาืาิถึอการปฏนวิั นหิา้ า่ีล่าทหรืาาาจเนส่ืาทเนสีุถึอเนกีุรินศกั ด์นแห่อสถาวิั ศาลุิต นรรรท
(๗) ไท่เนป็ ิวตคคลาี่ศาลทีคาสั่อให้เนป็ ิคิไร้คนาทสาทารถหรืาคิเนสทืาิไร้

คนาทสาทารถหรืาจนิฟ่ัิเนฟื าิไท่สทปรบกาว
(๘) ไท่เนป็ิผเู้นคุรัวโาษจาคตกโดุคาพนพากษาถึอา่ีสตดใหจ้ าคตก เนนิ้ แิ่ใิคนาทผนด

าิั ไดก้ รบาาโดุปรบทาาหรืาคนาทผนดลหตโาษ หรืาไดร้ ัวโาษแลบพิ้ โาษแลน้ ทาเนป็ิรบุบเนนลา
กนา่ สาทปี

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๖

(๙) ไท่เนป็ิผูถ้ ูกเนพนกถาิชื่าจากาบเนวีุิล่าท ิาทขา้ ๓๒ (๕) หรืาเนนิ้ แิ่ได้
ล่นอพิ้ รบุบเนนลาการถูกเนพนกถาิจากาบเนวีุิล่าท ิาทขา้ ๓๒ (๕) ไปแลน้ เนป็ิรบุบเนนลากนา่ สาทปี

ขา้ ๒๐ ให้ผูข้ าข้ึิาบเนวีุิล่าทุื่ิคาขาิ่าผูา้ าินุการ ิาทนนรีการาี่สาิักอาิ
ศาลุิต นรรรทกาหิด

ส่วนท่ี ๒
การอบรม การประเมนิ ประสิทธิภาพ และการรับขนึ้ ทะเบียน

ขา้ ๒๑ ผขู้ าข้ึิาบเนวีุิล่าทิา้ อเนขา้ รัวการาวรทหลกั สูิรล่าทาี่สาิกั อาิศาลุิต นรรรท
จดั หรืารัวราอ แลบผา่ ิการปรบเนทนิโดุสาิกั อาิศาลุิต นรรรท

ใหส้ าิกั การิ่าอปรบเนาศ สาิกั อาิศาลุิต นรรรทปรบกาศรัวสทคั รเนขา้ รัวการาทรว
เนพา่ื พนจารณาปรบกาศราุช่ืาผทู้ ีสนารนเนขา้ รัวการาวรท

ข้า ๒๒ ให้ผูา้ าินุการิรนจสาวคตณสทวัินขาอผูส้ ทัครเนข้ารัวการาวรทเนพื่า
พจน ารณาปรบกาศราุช่ืาผทู้ ีสนารนเนขา้ รัวการาทรท

ขา้ ๒๓ การจดั การาวรทแก่ผูส้ ทคั รเนขา้ รัวการาวรทใหเ้นป็ิไปิาทหลกั สูิร นรน ีการ
าี่สาิกั การิ่าอปรบเนาศ สาิกั อาิศาลุิต นรรรทกาหิด

ขา้ ๒๔ ให้เนลขารนการแิ่อิ้อั คณบกรรทการปรบเนทนิคณบหิ่ึอ ปรบกาวดน้ ุกรรทการ
ไท่ิา้ ุกนา่ สาทคิแิ่ไท่เนกนิหา้ คิ โดุทีขา้ ราชการิตลาการคิหิ่ึอเนป็ิปรบราิกรรทการ แลบ
ผูา้ ่ีทีคนาทรู้คนาทเนชีุ่นชาาใิภาษาา่ีขาข้ึิาบเนวีุิาีกาุา่ อิา้ ุสาอคิเนป็ ิกรรทการ เนพื่าาาการ
ปรบเนทนิคนาทสาทารถใิการปฏนวิั นหิา้ าี่ล่าท

ขา้ ๒๕ การปรบชตทขาอคณบกรรทการิา้ อทีกรรทการทาปรบชตทไท่ิา้ ุกนา่ ก่ึอหิ่ึอ
ขาอจาินิกรรทการา้อั หทด จึอเนป็ิาอคป์ รบชตท

ใิกรณีาี่ปรบราิกรรทการไท่ทาปรบชตทหรืาไท่าาจปฏนวิั นหิา้ าี่ได้ ให้กรรทการ
ซ่ึอทาปรบชตทเนลืากกรรทการคิหิ่ึอเนป็ ิปรบราิใิาี่ปรบชตทครานิ้ ิั

การนนินจฉุั ช้ีขาดขาอา่ีปรบชตทให้ถืาเนสีุอขา้ อทาก กรรทการคิหิ่ึอให้ทีเนสีุอหิ่ึอ
ใิการลอคบแิิ ถา้ คบแิิเนสีุอเนา่ากิั ใหป้ รบราิใิาี่ปรบชตทาากเนสีุอเนพ่นทข้ึิาีกเนสีุอหิ่ึอ
เนป็ ิเนสีุอข้ ีขาด

กรรทการา่ีทาปรบชตทใหไ้ ดร้ ัวเนว้ีุปรบชตท คร้ัอลบสาอพิั วาา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๗

ขา้ ๒๖ เนท่ืาผูข้ าข้ึิาบเนวีุิเนข้ารัวการาวรทแลบปรบเนทนิแล้น ให้ผูา้ าินุการ
ิรนจสาวคตณสทวิั น ลักษณบิ้าอห้าท แลบเนากสารหลักฐาิขาอผูข้ าข้ึิาบเนวีุิแล้นาา
คนาทเนห็ิใหเ้นลขารนการพนจารณาทีคาสั่อภาุใิเนจด็ นิั ิวั แิ่นิั าี่ไดร้ ัวคนาทเนห็ิ กรณีาี่ทีคาสั่อ
รัวข้ึิาบเนวีุิ ใหผ้ าู้ าินุการข้ึิาบเนวีุิผุู้ ิ่ื คาขาใิสารววาบเนวีุิทีกาหิดรบุบเนนลาหา้ ปี
ิวั แิ่นิั า่ีเนลขารนการทีคาส่อั แลบใหแ้ จอ้ คาส่อั แก่ผขู้ าโดุเนร็น

ใิกรณีาี่เนลขารนการทีคาสอ่ั ไท่รัวข้ึิาบเนวีุิ ใหแ้ สดอเนหิตผลไนใ้ ิคาส่อั ิ้ิั
ใิการพนจารณาให้ข้ึิาบเนวีุิวตคคลใดเนป็ ิล่าท ให้เนป็ ิดตลพนจินจขาอเนลขารนการ
คานิน นจฉุั ขาอเนลขารนการใหเ้นป็ิา่ีสตด
ข้า ๒๗ ให้ผูา้ าินุการเนก็วรักษาสารววาบเนวีุิล่าทขาอศาลไนา้ ี่สาิักการ
ิ่าอปรบเนาศ แลบใหด้ าเนินิการเนผุแพร่ราุช่ืาดอั กล่านาาอเนาคโิโลุสี ารสิเนาศ
ขา้ ๒๘ ใหผ้ าู้ าินุการิรนจสาวคนาทจาเนป็ิา่ีจบิา้ อทีล่าทขาอศาลใิแิ่ลบภาษา
หากปรากฏจาินิล่าทไท่เนพีุอพาิ่าการปฏนวัินอาิใิภาษาิ้ัิ ๆ หรืาไท่ทีล่าทใิภาษา
า่ีจาเนป็ิิา้ อทีใิการปฏนวิั นอาิขาอศาล ใหผ้ ูา้ าินุการิรนจสาวคตณสทวิั น ลกั ษณบิา้ อห้าท
แลบเนากสารหลกั ฐาิขาอผูข้ าข้ึิาบเนวีุิโดุไท่จาิา้ อิาคตณสทวิั นขา้ ๑๙ (๒) แลบ (๓) ทา
พนจารณาดน้ ุก็ได้ แลน้ าาคนาทเนห็ิเนสิาการข้ึิาบเนวีุิล่าทกรณีพนเนศษิ่าเนลขารนการให้คนาท
เนห็ิชาว

ส่วนที่ ๓
การต่อทะเบยี นและการแก้ไขข้อความ

ขา้ ๒๙ เนท่ืาครวกาหิดาาุาต บเนวีุิล่าทิาทขา้ ๒๖ แลน้ หากล่าทปรบสอคิ์ ่าาาุต
าบเนวีุิใหุ้ ิื่ คาขาิ่าาาุาต บเนวีุิิาทแววาี่กาหิดิ่าผูา้ าินุการภาุใิหกสนวนิั ก่าินิั
ครวกาหิดาาุาต บเนวีุิ เนนิ้ แิ่ทีเนหิตาิั สทคนรา่ีไท่าาจุิื่ คาขาภาุใิรบุบเนนลาาี่กาหิด

ให้ผูา้ าินุการิรนจสาวคนาทถูกิา้ อขาอคาขาแลน้ าาคนาทเนห็ิเนว้ืาอิิ้ เนสิา
เนลขารนการภาุใิสนวหา้ นิั ิวั แิ่นิั า่ีรัวคาขา

เนลขารนการาาจทีคาสั่อาิั าีหรืาแิ่อิ้อั คณบกรรทการเนพ่ืาพนจารณาก็ได้ า้อั ิ้ี ให้ิา
คนาทขา้ ๒๔ ถึอขา้ ๒๖ ทาใชว้ อั ควั โดุาิตโลท

ข้า ๓๐ กรณีาี่ล่าทได้รัวการข้ึิาบเนวีุิปรบสอค์จบแก้ไขข้าคนาทใิสารวว
าบเนวีุิล่าทใหถ้ ูกิา้ อิาทคนาทเนป็ิจรนอ ใหุ้ ิื่ คาขาิาทแววาี่กาหิดิ่าผาู้ าินุการ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๘

ขา้ ๓๑ ให้ผูา้ าินุการิรนจสาวคนาทถูกิา้ อขาอคาขาาีุ่่ิื ทาิาทขา้ ๒๙ แลบ
ขา้ ๓๐ แลน้ าาคนาทเนห็ิเนสิาเนลขารนการเนพ่ืาทีคาส่อั โดุด่นิ

ส่วนที่ ๔
การสิ้นสุดของการขนึ้ ทะเบยี นล่าม

ข้า ๓๒ ิากจากการครวกาหิดาาุตาบเนวีุิิาทข้า ๒๖ นรรคหิ่ึอ การข้ึิ
าบเนวีุิเนป็ิล่าทขาอศาลสน้ิสตด เนทื่าปรากฏขา้ เนาจ็ จรนอดอั ิ่าไปิ้ี

(๑) ิาุ
(๒) ขาถาิชื่าาากจากาบเนวีุิ
(๓) ขาดคตณสทวิั นหรืาทีลกั ษณบิา้ อหา้ ทใิการขาข้ึิาบเนวีุิิาทขา้ ๑๙
(๔) ขาดการปฏนวิั นหิา้ า่ีิาทาี่กาหิดถึอสาทคร้ัอโดุไท่ทีเนหิตาิั สทคนร
(๕) ถูกเนพกน ถาิาบเนวีุิ
(๖) กรบาาผดน หรืาฝ่ าฝื ิิ่าจรนุรรรทขาอล่าทิาทขา้ ๓๔ าุา่ อร้าุแรอ
เนท่ืาการข้ึิาบเนวีุิเนป็ิล่าทขาอศาลสน้ิสตดลอแลน้ ใหผ้ าู้ าินุการวิั าึกเนพนกถาิช่ืา
ล่าทิ้ิั าากจากสารววาบเนวีุิ แลบแจอ้ ศาล หิ่นุอาิา่ีล่าทไดร้ ัวข้ึิาบเนวีุิดอั กล่านาาอาิ
แลบาอคก์ รคนวคตทนชน าชีพาาอสาขาาี่ข้ึิาบเนวีุิาราว
ขา้ ๓๓ ล่าทาาจขาถาิชื่าาากจากาบเนวีุิ โดุาาเนป็ิหิอั สืาุิ่ื ิ่าผูา้ าินุการ
เนทื่าผาู้ าินุการไดร้ ัวหิอั สืาแลน้ ใหถ้ ืานา่ การข้ึิาบเนวีุิล่าทสน้ิสตดิาทขา้ ๓๒ (๒)

หมวด ๖
จริยธรรมสาหรับล่าม

ข้า ๓๔ ล่าทิ้าอปฏนวัินแลบดารอิิิาทปรบทนลจรน ุรรรทใิศาลุตินรรรท
า่ีคณบกรรทการิตลาการศาลุิต นรรรทกาหิดโดุเนคร่อครัด

ปรบกาศ ณ นิั าี่ ๖ สนอหาคท ๒๕๖๒

ิาุสรานรต เนวาจกลต
เนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๘๙

ส่วนท่ี ๒
ค่าตอบแทน ค่าพาหนะเดนิ ทางนักจติ วทิ ยา

หรือนักสังคมสงเคราะห์

ใิกรณีาี่กฎหทาุกาหิดใหท้ ีิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์เนขา้ ร่นทการไิ่สนิ
ทูลฟ้าอ หรืาการพนจารณาดน้ ุ เนท่ืาปฏนวิั นหิา้ าี่ดอั กล่านวตคคลเนหล่าิ้ิั ทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิ
(ทาิรา ๑๒ านน) ิาทรบเนวีุวกรบารนอุตินรรรท น่าดน้ ุการจ่าุค่าิาวแาิแก่ิักจนินนาุา
หรืาิักสัอคทสอเนคราบห์า่ีเนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ การไิ่สนิทูลฟ้าอแลบการ
พนจารณา ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๒ านน พ.ศ. ๒๕๔๙ ใหศ้ าลส่ัอจ่าุค่าิาวแาิใหแ้ ก่ิกั จนินนาุา
หรืาิกั สอั คทสอเนคราบห์เนทื่าปฏนวิั นหิา้ า่ีใิาิั ราคิลบคร้ัอลบ ๕๐๐ วาา โดุใหเ้นวนกจ่าุไท่เนกนิ
คิลบ ๑ คร้ัอ ิ่านิั แลบให้ทีสนารนไดร้ ัวค่าพาหิบเนดนิาาอิาทรบเนวีุวดอั กล่าน ปรบกาว
หิอั สืาสาิกั อาิศาลุิต นรรรท าี่ ศุ ๐๑๖/น ๙๗ ลอนิั า่ี ๑๙ ทีิาคท ๒๕๕๐ ดอั ิ้ี

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๐

ระเบียบกระทรวงยตุ ิธรรม
ว่าด้วยการจ่ายค่าตอบแทนแก่นักจติ วทิ ยาหรือ นักสังคมสงเคราะห์
ทเี่ ข้าร่วมในการร้องทุกข์ การสอบสวน การไต่สวนมูลฟ้องและการพจิ ารณา

ตามประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๑๒ ทวิ
พ.ศ. ๒๕๔๙

--------------------

โดุาี่เนป็ ิการสทคนรปรัวปรตอหลกั เนกณฑ์ใิการจ่าุค่าิาวแาิแลบค่าพาหิบ
เนดนิาาอแก่ิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์า่ีเนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ การไิ่สนิ
ทูลฟ้าอแลบการพนจารณาใหท้ ีคนาทเนหทาบสทุอ่น ข้ึิ

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๑๒ านน นรรคสาอ แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ซ่ึอแกไ้ ขเนพ่นทเนินทโดุพรบราชวาั าิั นแกไ้ ขเนพ่นทเนินทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา (ฉววั า่ี ๒๐) พ.ศ. ๒๕๔๒ กรบารนอุิต นรรรทโดุคนาทเนห็ิชาวจากกรบารนอการคลอั
จึอนาอรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า “รบเนวีุวกรบารนอุตินรรรท น่าดน้ ุการจ่าุค่าิาวแาิ
ค่าพาหิบเนดนิาาอแก่ิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์าี่เนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ
การไิ่สนิทูลฟ้าอแลบการพนจารณา ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาาทาิรา ๑๒ านน
พ.ศ. ๒๕๔๙”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ถดั จากนิั ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาเนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ใหุ้ กเนลนกรบเนวีุวกรบารนอุิต นรรรท นา่ ดน้ ุการจ่าุค่าิาวแาิแก่ิกั จนินนาุา
หรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์าี่เนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ การไิ่สนิทูลฟ้าอแลบการพนจารณา
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาาทาิรา ๑๒ านน พ.ศ. ๒๕๔๓
วรรดารบเนวีุว ขา้ วอั ควั หรืาคาสั่อาื่ิใดใิส่นิาี่กาหิดไนแ้ ลน้ ใิรบเนวีุวิ้ี หรืา
ซ่ึอขดั หรืาแุอ้ กวั รบเนวีุวิ้ี ใหใ้ ชร้ บเนวีุวิ้ีแาิ
ขา้ ๔ ให้พิักอาิสาวสนิหรืาศาลสั่อจ่าุค่าิาวแาิแลบค่าพาหิบเนดนิาาอ
แก่ิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์า่ีเนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ การไิ่สนิทูลฟ้าอ
แลบการพจน ารณาิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาาทาิรา ๑๒ านน า้อั ิ้ี ิาทหลกั เนกณฑ์
าี่กาหิดไนใ้ ิขา้ ๕ แลบขา้ ๖

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๑

ขา้ ๕ ค่าิาวแาิาี่จ่าุให้แก่ิักจนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ ให้เนวนกจ่าุ
เนท่ืาปฏนวิั นหิา้ า่ีใิาิั ราคิลบคร้ัอลบ ๕๐๐ วาา โดุใหเ้นวนกจ่าุไท่เนกนิคิลบ ๑ คร้ัอิ่านิั

ขา้ ๖ ิักจนินนาุาหรืาิักสัอคทสอเนคราบห์าี่พิกั อาิสาวสนิหรืาศาลขาให้ทา
ใหค้ นาทเนห็ิทีสนารนไดร้ ัวค่าพาหิบเนดนิาาอ ดอั ิ้ี

๖.๑ ผูา้ ี่เนป็ ิขา้ ราชการหรืาลูกจา้ อขาอาาอราชการ ให้ใชส้ นารนเนวนกจ่าุได้
ิาทพรบราชกฤษฎีกาค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบาี่แกไ้ ขเนพ่ทน เนินท

๖.๒ ผาู้ ่ีเนป็ิวตคคลภาุิาก ใหท้ ีสนารนใิการเนวนกจ่าุไดิ้ าทพรบราชกฤษฎีกา
ค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบาี่แกไ้ ขเนพ่นทเนินท โดุเนาีุวิาแหิ่อิกั จนินนาุา
หรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ิาทหลกั เนกณฑา์ ่ีกรบารนอการคลอั กาหิด

ขา้ ๗ ใหป้ ลดั กรบารนอุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

ปรบกาศ ณ นิั า่ี ๓๑ สนอหาคท พ.ศ. ๒๕๔๙

พลิารนจเนาก ชนดชุั นรรณสถนิุ์
รัฐทิิรีนา่ การกรบารนอุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๒

าี่ ศุ ๐๑๖/น ๙๗ สาิกั อาิศาลุิต นรรรท
ถิิรัชดาภนเนษก เนขิจิตจกั ร
กาท. ๑๐๙๐๐

๑๙ ทีิาคท ๒๕๕๐

เนร่ืาอ การจ่าุค่าิาวแาิแลบค่าพาหิบเนดนิาาอิกั จนินาน ุาหรืาิกั สอั คทสอเนคราบห์

เนรีุิ หนั หิา้ หิ่นุอาิใิสอั กดั สาิกั อาิศาลุิต นรรรท

าา้ อถึอ หิอั สืาสาิกั อาิศาลุิต นรรรท ด่นิาี่สตด าี่ ศุ ๐๑๖/น ๓๖๘ ลอนิั า่ี ๑๖ ิตลาคท ๒๕๔๙

ส่นอาี่ส่อทาดน้ ุ สาเนิาหิอั สืากรบารนอการคลอั า่ี กค ๐๔๐๙.๗/น ๒๘ ลอนิั า่ี ๑๘ เนทษาุิ ๒๕๔๙

ิาทหิัอสืาาี่า้าอถึอ สาิักอาิศาลุตินรรรทแจอ้ การปรบกาศใช้วัอควั รบเนวีุว
กรบารนอุตินรรรท น่าด้นุการจ่าุค่าิาวแาิแลบค่าพาหิบเนดนิาาอแก่ิักจนินนาุาหรืา
ิกั สัอคทสอเนคราบหา์ ่ีเนขา้ ร่นทใิการร้าอาตกข์ การสาวสนิ การไิ่สนิทูลฟ้าอแลบการพนจารณา
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพจน ารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๒ านน พ.ศ. ๒๕๔๙ ทาเนพื่าาราว ิ้ิั

สาิักอาิศาลุตินรรรทพนจารณาแล้นเนห็ิน่า เนพื่าให้การเนวนกจ่าุค่าิาวแาิแลบ
ค่าพาหิบเนดนิาาอแก่ิกั จนินาน ุาหรืาิกั สอั คทสอเนคราบห์ิาทรบเนวีุวกรบารนอุิต นรรรทดอั กล่าน
เนป็ ิไปใิแินาาอเนดีุนกิั เนห็ิคนรกาหิดแินาาอปฏนวิั นใิการเนวนกจ่าุค่าิาวแาิแลบ
ค่าพาหิบเนดนิาาอแก่ิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ ดอั ิ้ี

๑. การจ่าุค่าิาวแาิ ิกั จนินนาุาหรืาิักสัอคทสอเนคราบห์หากิักจนินนาุาหรืา
ิกั สัอคทสอเนคราบห์ทีสนารนเนวนกจ่าุได้ เนทื่าทาศาลแลบไดป้ ฏนวิั นหิ้าาี่ขาอิิิาทาี่ปรบทนล
กฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาาวาั าัินไน้ โดุใหเ้นวนกจ่าุไดไ้ ท่เนกนิคิลบ ๑ คร้ัอิ่านิั แิ่หาก
ทาศาลแลบไท่ไดป้ ฏนวิั นหิา้ าี่จบไท่ทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิิาทรบเนวีุวิ้ี

๒. การจ่าุค่าพาหิบเนดนิาาอิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ หากิกั จนินนาุาหรืา
ิกั สัอคทสอเนคราบห์ทีสนารนเนวนกจ่าุไดิ้ าทพรบราชกฤษฎีกาน่าดน้ ุค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๓

พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบาี่แกไ้ ขเนพ่นทเนินท า้อั ใิกรณีา่ีทาศาลแลบไดป้ ฏนวิั นหิา้ า่ี แลบใิกรณีาี่ทาศาล
แลบไท่ไดป้ ฏนวิั นหิา้ า่ี โดุใหเ้นวนกจ่าุจากอวปรบทาณขาอศาล ดอั ิ้ี

๒.๑ กรณีิกั จนินาน ุาหรืาิกั สอั คทสอเนคราบห์เนป็ิขา้ ราชการ ใหใ้ ชส้ นารนเนวนกจ่าุได้
ิาทรบดวั ิาแหิ่อปัจจตวิั ขาอิิ

๒.๒ กรณีิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ทนไดเ้นป็ิขา้ ราชการ ใหใ้ ชส้ นารน
เนวนกจ่าุโดุเนาีุวิาแหิ่อิาทสาเนิาหิอั สืากรบารนอการคลอั า่ี กค ๐๔๐๙.๗/น ๒๘ ลอนิั าี่
๑๘ เนทษาุิ ๒๕๔๙ า่ีส่อทาดน้ ุ

า้อั ิ้ี ใิหิัอสืาแจอ้ ใหิ้ กั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ทาปฏนวิั นหิ้าาี่า่ีศาล
ขาใหร้ บวตดน้ ุนา่ ค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอใหเ้นวนกจ่าุจากอวปรบทาณขาอศาล สาหรัวการขาเนวนก
เนอนิค่าพาหิบเนดนิาาอดัอกล่าน ให้ิักจนินนาุาหรืาิักสัอคทสอเนคราบห์ลอราุการใิใวเนวนก
ค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการิาทหลกั เนกณฑแ์ ลบนรน ีการา่ีกรทวาั ชีกลาอ กรบารนอการคลอั
กาหิด ใินิั าี่ทาศาลเนพา่ื ปฏนวิั นหิา้ า่ีใิการไิ่สนิทูลฟ้าอหรืาการพจน ารณาแลน้ เนสิาิ่าศาล
เนพ่าื พจน ารณาสอ่ั จ่าุิาทา่ีจ่าุจรนอ โดุคาิึอถึอคนาทจาเนป็ิ เนหทาบสทแลบปรบหุดั

จึอเนรีุิทาเนพื่าาราวแลบถืาปฏนวิั น แลบขาได้แจอ้ ผูพ้ นพากษาใิหิ่นุอาิาราว
ใิโากาสแรกดน้ ุ

ขาแสดอคนาทิวั ถืา
ิิั าิา ขทั พาิิา์
(ิาอสานิิั าิา ขทั พาิิา)์
ราอเนลขารนการ ปฏนวิั นราชการแาิ
เนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท

สาิกั นชน าการศาลุิต นรรรท
กลต่ทปรบสาิคนาทร่นททืาาาอดา้ ิกฎหทาุ
โาร. ๐ ๒๕๑๒ ๘๔๙๐, ๐ ๒๕๑๒ ๘๕๐๖
โารสาร. ๐ ๒๕๔๑ ๒๒๖๒

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๔

า่ี ศุ ๐๑๖/น ๑๙๒ สาิกั อาิศาลุิต นรรรท
ถิิรัชดาภนเนษก เนขิจิตจกั ร
กาท. ๑๐๙๐๐

๑๖ พฤษภาคท ๒๕๕๑

เนร่ืาอ การเนวนกจ่าุค่าพาหิบขาอิกั จนินาน ุาหรืาิกั สอั คทสอเนคราบห์าี่เนป็ิวตคคลภาุิาก

เนรีุิ หนั หิา้ หิ่นุอาิใิสัอกดั สาิกั อาิศาลุิต นรรรท

ส่นอาี่ส่อทาดน้ ุ สาเนิาหิอั สืากรบารนอุิต นรรรท าี่ ุร๐๒๐๗/๐๒๐๖๒ ลอนิั า่ี ๑พฤษภาคท๒๕๕๑

ด้นุกรบารนอุตินรรรทแจ้อน่า ได้ขาหารื ากรทวัาชีกลาอ เนรื่ าอ การเนวนกจ่าุ
ค่าพาหิบเนดนิาาอขาอิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาาาี่เนป็ ิวตคคลภาุิากิาทพรบราชกฤษฎีกา น่าดน้ ุค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ
พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบา่ีแกไ้ ขเนพ่นทเนินท เนพื่าถืาเนป็ ิแินาาอปฏนวิั น แลบกรทวาั ชีกลาอไดพ้ นจารณา
ิาวขา้ หารืาดอั กล่านน่า โดุหลกั การหิ่นุอาิใดเนป็ ิเนจา้ ขาอเนรื่าอหรืาการปฏนวิั นราชการคร้ัอิ้ิั
เนป็ิไปเนพื่าปรบโุชิข์ าอหิ่นุอาิใด หิ่นุอาิิ้ิั กิ็ า้ อรัวผดน ชาวค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอา่ีเนกนดข้ึิ
แลบเนทื่าขา้ ราชการผเู้นดนิาาอไดร้ ัวเนอนิค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอจากส่นิราชการเนจา้ ขาอเนร่ืาอหรืา
ส่นิราชการาี่าา้ อขา้ ราชการดอั กล่านใิการร้าอาตกข์ สาวสนิ ไิ่สนิทูลฟ้าอหรืาพนจารณาแลน้
ก็ไท่ทีสนารนเนวนกค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการจากส่นิราชการิิ้ สัอกดั าีก แลบการเนวนก
ค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอขาอิักจนินนาุาหรืาิักสัอคทสอเนคราบห์าี่เนป็ ิวตคคลภาุิากทนใช่
ขา้ ราชการกิ็ า้ อพนจารณาใิหลกั การเนดีุนกิั คืาจบิา้ อพนจารณาน่าส่นิราชการใดเนป็ิเนจา้ ขาอเนร่ืาอ
หรืาการเนดนิาาอไปราชการคร้ัอิ้ัิเนป็ ิไปเนพ่ืาปรบโุชิ์ขาอราชการส่นิใด ส่นิราชการิ้ิั
ก็ิา้ อรัวผนดชาวค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอขาอิักจนินนาุาหรืาิักสัอคทสอเนคราบห์ ราุลบเนาีุด
ปรากฏิาทส่นอาี่ส่อทาดน้ ุ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๕

จึอเนรีุิทาเนพ่าื าราว แลบขาไดแ้ จอ้ ผูพ้ นพากษาใิหิ่นุอาิาราวใิโากาสแรกดน้ ุ
ขาแสดอคนาทิวั ถืา
สรานรต เนวาจกลต
(ิาุสรานรต เนวาจกลต )

ราอเนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท ปฏนวิั นราชการแาิ
เนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท

สาิกั นชน าการศาลุิต นรรรท
กลต่ทปรบสาิคนาทร่นททืาาาอดา้ ิกฎหทาุ
โาร. ๐ ๒๕๑๒ ๘๕๐๖
โารสาร. ๐ ๒๕๔๑ ๒๒๖๒

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๖

า่ี ุร ๐๒๐๗/น ๐๒๐๖๒ กรบารนอุิต นรรรท
ถิิแจอ้ นฒั ิบ าาเนภาปากเนกร็ด
จอั หนดั ิิาวตรี ๑๑๑๒๐

๑ พฤษภาคท ๒๕๕๑

เนรื่าอ การเนวนกจ่าุค่าพาหิบขาอิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบหา์ ่ีเนป็ิวตคคลภาุิาก

เนรีุิ เนลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรท

ส่นอาี่ส่อทาดน้ ุ สาเนิาหิอั สืากรทวาั ชีกลาอ าี่ กค๐๔๐๖.๔/๐๙๒๙๓ ลอนิั า่ี ๑๘เนทษาุิ๒๕๕๑

ด้นุกรบารนอุตินรรรทได้ขาหารืากรทวัาชีกลาอ เนร่ืาอ การเนวนกจ่าุค่าพาหิบ
เนดนิาาอขาอิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา
าี่เนป็ิวตคคลภาุิากิาทพรบราชกฤษฎีกา น่าดน้ ุค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖
แลบา่ีแกไ้ ขเนพ่ทน เนินท เนพื่าถืาเนป็ิแินาาอปฏนวิั นิ่าไป

กรบารนอุิต นรรรทขาเนรีุิน่า กรทวาั ชีกลาอไดพ้ นจารณาิาวขา้ หารืาดอั กล่านแลน้
ราุลบเนาีุดปรากฏิาทส่นอาี่ส่อทาดน้ ุ

จึอเนรีุิทาเนพืา่ โปรดาราว

ขาแสดอคนาทิวั ถืา
รอาาอ จิั าราอศต
(ราอศาสิราจารุร์ อาาอ จิั าราอศต)
ราอปลดั กรบารนอุิต นรรรท ปฏนวิั นราชการแาิ
ปลดั กรบารนอุิต นรรรท

สาิกั อาิปลดั กรบารนอุิต นรรรท
สาิกั กฎหทาุ
โาร. ๐ ๒๕๐๒ ๖๕๕๓-๕
โารสาร. ๐ ๒๕๐๒ ๖๕๔๗

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๗

า่ี กค ๐๔๐๖.๔/๐๙๒๙๓ กรทวาั ชีกลาอ
ถิิพรบราท ๖
กาท. ๑๐๔๐๐

๑๘ เนทษาุิ ๒๕๕๑

เนรื่าอ การเนวนกจ่าุค่าพาหิบขาอิกั จนินาน ุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์าี่เนป็ิวตคคลภาุิาก

เนรีุิ ปลดั กรบารนอุิต นรรรท

าา้ อถึอ ๑.สาเนิาหิอั สืากรบารนอุิต นรรรท า่ี ุร๐๒๐๗/๐๑๑๓๘ลอนิั า่ี ๑๘ทีิาคท๒๕๕๑
๒.สาเนิาหิอั สืากรทวาั ชีกลาอ าี่ กค๐๔๐๙.๖/๒๕๒๑๙ ลอนิั า่ี ๓ิตลาคท๒๕๕๐

ิาทหิอั สืาาี่าา้ อถึอ ๑ หารืากรณีการเนวนกจ่าุค่าพาหิบเนดนิาาอขาอิกั จนินาน ุาหรืา
ิกั สอั คทสอเนคราบห์ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาาาี่เนป็ิวตคคลภาุิากน่า การา่ีสาิกั อาิ
ิารนจแห่อชาินแจอ้ น่าิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์จบเนวนกจ่าุค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอ
ิาทพรบราชกฤษฎีกา น่าดน้ ุค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบา่ีแกไ้ ขเนพน่ทเนินท
จากสาิกั อาิิารนจแห่อชาินไท่ไดแ้ ลน้ เนป็ ิการไท่ถูกิา้ อ จึอขาหารืากรทวาั ชีกลาอใิฐาิบ
ผรู้ ักษาการิาทกฎหทาุดอั กล่านเนพืา่ ถืาเนป็ิแินาาอปฏนวิั นิ่าไป ิ้ิั

กรทวาั ชีกลาอพจน ารณาแลน้ ขาเนรีุินา่ กรท ฯ ไดเ้นคุิาวขา้ หารืาการเนวนกค่าใชจ้ ่าุ
ใิการเนดนิาาอไปราชการขาอขา้ ราชการิาทหิอั สืาา่ีาา้ อถึอ ๒ น่า โดุหลกั การหิ่นุอาิใด
เนป็ิเนจา้ ขาอเนรื่าอหรืาการปฏนวิั นราชการคร้ัอิ้ิั เนป็ิไปเนพ่าื ปรบโุชิข์ าอหิ่นุอาิใด หิ่นุอาิ
ิ้ัิก็ิา้ อรัวผนดชาวค่าใช้จ่าุใิการเนดนิาาอาี่เนกนดข้ึิ แลบเนท่ืาขา้ ราชการผูเ้นดนิาาอได้รัวเนอนิ
ค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอจากส่นิราชการเนจา้ ขาอเนรื่าอหรืาส่นิราชการา่ีาา้ อขา้ ราชการดอั กล่าน
ใิการร้าอาตกข์ สาวสนิ ไิ่สนิทูลฟ้าอหรืาพนจารณาแลน้ กไ็ ท่ทีสนารนเนวนกค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอ
ไปราชการจากส่นิราชการิิ้ สัอกดั าีก กรณีิาทขา้ หารืาเนป็ิการเนวนกค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอ
ขาอิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์าี่เนป็ ิวตคคลภาุิากทนใช่ขา้ ราชการ แิ่กิ็ า้ อพนจารณา
ใิหลกั การเนดีุนกัิคืาจบิ้าอพนจารณาน่าส่นิราชการใดเนป็ ิเนจ้าขาอเนร่ืาอหรืาการเนดนิาาอ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๘

ไปราชการคร้ัอิ้ัิเนป็ ิไปเนพ่ืาปรบโุชิ์ขาอราชการส่นิใดส่นิราชการิ้ิั ก็ิา้ อรัวผนดชาว
ค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอขาอิกั จนินนาุาหรืาิกั สัอคทสอเนคราบห์ดอั กล่าน

จึอเนรีุิทาเนพา่ื โปรดาราว

ขาแสดอคนาทิวั ถืา
าราิอค์ ทณีกาาจิ์
(ิาอาราิอค์ ทณีกาาจิ)์
าี่ปรึกษาดา้ ิพฒั ิารบววการเนอนิการคลอั
ปฏนวิั นราชการแาิ ารนวดีกรทวาั ชีกลาอ

สาิกั กฎหทาุ
กลต่ทกฎหทาุแลบรบเนวีุวดา้ ิค่าใชจ้ ่าุใิการวรนหาร
โาร. ๐ ๒๒๗๓ ๙๙๘๔

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๕๙๙

ส่วนท่ี ๓
เงนิ รางวลั และค่าใช้จ่ายของทนายความ

ิาทรัฐรรรทิูาแห่อราชาาณาจกั รไาุ ใิคดีาาาาผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุทีสนารนไดร้ ัว
โากาสใิการิ่าสู้คดีาุา่ อเนพีุอพา แลบไดร้ ัวคนาทช่นุเนหลืาใิาาอคดีจากาิาุคนาท ิาท ป.นน.า.
ใิกรณีา่ีผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุไท่ทีาิาุคนาท แลบผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุร้าอขา กฎหทาุวาั าิั น
ใหศ้ าลิ้อั าิาุคนาทใหผ้ ิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ แลบผเู้นสีุหาุ รนท ๔ กรณี คืา

๑. ใิช้ิั ไิ่สนิคาร้าอฝากขอั ใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหา ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๘๗ นรรคแปด
๒.ใิช้ิั สืวพุาิก่าิฟ้าอใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหา ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๗ านน
๓. ใิช้ิั ไิ่สนิทูลฟ้าอใหแ้ ก่จาเนลุิาท ป.น.น า.ทาิรา ๑๖๕/๑
๔. ใิช้ิั พนจารณาคดีใหแ้ ก่จาเนลุ ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๑๗๓ แลบ
๕.ใิช้ิั พจน ารณาคดีใหแ้ ก่ผเู้นสีุหาุ ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ
เนทื่าาิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุหรืาผเู้นสีุหาุไดป้ ฏนวิั นหิา้ าี่แลน้
าิาุคนาทดอั กล่านทีสนารนขารัวเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุิาทรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหาร
ศาลุิต นรรรท นา่ ดน้ ุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ใหผ้ ิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ
ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบรบเนวีุวคณบกรรทการการวรนหารศาลุตินรรรท
น่าดน้ ุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ให้ผูเ้นสีุหาุิาท ป.นน.า. ทาิรา
๔๔/๒ นรรคสาอ พ.ศ. ๒๕๕๐ า้อั ิ้ี าิาุคนาททีสนารนขาิ่าศาลช้ิั ิิ้ เนท่ืาทีคาพนพากษาหรืา
คาส่ัอโดุไท่จาิา้ อราใหค้ ดีถึอา่ีสตดก่าิ ใิกรณีาี่ศาลิ้อั าิาุคนาทใิช้ิั สืวพุาิก่าิฟ้าอ
คดีิ่าศาล ให้จ่าุเนทื่าาิาุคนาทิ้ัิได้ปฏนวัินหิ้าาี่ิาทา่ีได้รัวแิ่อิ้อั เนสร็จสน้ิแลน้ ศาล
จบกาหิดเนอนิราอนลั าิาุคนาทา่ีศาลิ้ัอให้ผูิ้ ้าอหาหรืาจาเนลุิาทหลกั เนกณฑ์า่ีนาอไนใ้ ิ
รบเนวีุว ฯ พ.ศ. ๒๕๔๘ ขา้ ๔, ๕ แลบ ๖ แลบกาหิดเนอนิราอนลั แลบค่าใช้จ่าุให้าิาุคนาท
าี่ศาลิ้อั ใหผ้ เู้นสีุหาุิาทรบเนวีุว ฯ พ.ศ. ๒๕๕๐ ขา้ ๓, ๔ แลบ ๕
ใิกรณีา่ีทีการดาเนินิคดีใิช้ิั าตารรณ์หรืาฎีกา หากเนอนิราอนลั าี่ศาลกาหิดให้
าิาุคนาทไปแลน้ ทีจาินิุอั ไท่ถึอาิั ราข้ิั สูอาี่กาหิดไนส้ าหรัวคดีเนร่ืาอิ้ิั ให้ศาลช้ิั ิิ้
ทีาาิาจกาหิดเนอนิราอนลั เนพ่นทเนินทสาหรัวการดาเนินิคดีใิช้ิั าตารรณ์หรืาฎีกา ใหา้ ิาุคนาทิ้ิั
ไดิ้ าทา่ีเนห็ิสทคนร แลบจ่าุใหเ้นทื่าศาลาตารรณ์หรืาศาลฎีกาทีคาพนพากษาแลน้ แิ่า้อั ิ้ีเนอนิราอนลั
า้อั หทดา่ีาิาุไดร้ ัวิา้ อทีจาินิไท่เนกนิาิั ราข้ิั สูอา่ีกาหิดไนส้ าหรัวคดีิ้ิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๐

สาหรัวคดีา่ีทีการส่อปรบเนด็ิไปสืวา่ีศาลาื่ิ าิาุคนาททีสนารนเนวนกค่าใชจ้ ่าุิาท
พรบราชกฤษฎีกาค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบา่ีแกไ้ ขเนพน่ทเนินทโดุเนาีุว
ิาแหิ่อาิาุคนาทกัวิาแหิ่อข้าราชการพลเนรืาิเนพ่ืาใช้สนารนใิการเนวนกค่าใช้จ่าุ ิาทา่ี
กาหิดไนใ้ ิรบเนวีุว ฯ พ.ศ. ๒๕๔๘ ขา้ ๘ แลบาิาุคนาททีสนารนเนวนกค่าใช้จ่าุดอั กล่านได้
กิ็ ่าเนท่ืาไดป้ ฏนวิั นอาิใิคดีิ้ิั ๆ แลน้ เนสร็จแิ่ลบคร้ัอ (รบเนวีุว ฯ พ.ศ. ๒๕๔๘ ขา้ ๙)

าิาุคนาทุิื่ คาร้าอขารัวเนอนิราอนลั ส่อั นา่ “จ่าย .......... บาท”
าิาุคนาทุิ่ื คาร้าอขาเนวนกค่าใชจ้ ่าุใิกรณีิา้ อเนดนิาาอไปสืวพุาิปรบเนด็ิาี่ศาลา่ืิ
สอ่ั นา่ “อนุมตั ิเบิกจ่าย .......... บาท”

ข้อสังเกต
(๑) เนอนิราอนลั จบจ่าุให้แก่วตคคลาี่ศาลขาแรอเนป็ ิาิาุคนาทให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ
เนา่าิ้ิั ใิกรณีา่ีผูา้ ่ีศาลขาแรอุ่ืิคาร้าอิ่าศาลน่า ไท่สาทารถปฏนวิั นหิา้ าี่าิาุคนาทขาแรอได้
แลบทาวหทาุใหา้ ิาุคนาทา่ืิปฏนวิั นหิา้ า่ีแาิ เนทื่าศาลาิตาาิใหผ้ เู้นสิาินั เนป็ิาิาุขาแรอแลน้
วตคคลดอั กล่านจึอจบทีสนารนไดร้ ัวเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุ
(๒) เนอนิราอนลั าิาุาี่ศาลขาแรอ ศาลสาทารถส่ัอให้จ่าุไดแ้ ทเ้นป็ ิใิช้ิั าตารรณ์หรืา
ช้ิั ฎีกา
(๓) คนาทุากอ่าุขาอคดี การทาศาลาุา่ อสท่าเนสทา คนาทเนาาใจใส่ใิการดาเนินิคดี
แลบค่าใชจ้ ่าุา่ีาิาุคนาทไดเ้นสีุไป ให้ิาทาใชป้ รบกาวดตลพนินจใิการส่ัอจาินิเนอนิราอนลั
า่ีจบจ่าุใหแ้ ก่าิาุคนาทดน้ ุ
(๔) คดีา่ีจาเนลุให้การรัวสารภาพ ฯลฯ ิาทรบเนวีุว ฯ พ.ศ. ๒๕๕๐ ขา้ ๗ ศาล
ทีาาิาจสั่อจ่าุเนอนิราอนลั ให้แก่าิาุคนาทไดิ้ าทาี่เนห็ิสทคนร แิ่ไท่เนกนิ ๑๐,๐๐๐ วาา โดุ
ไท่ทีข้ิั ิ่าิาทาี่กาหิดไนใ้ ิิาราอแิวาา้ ุ ฯ
(๕) ใิการพนจารณาสั่อจ่าุเนอนิราอนลั แก่าิาุคนาท เนท่ืาทีการขาเนวนกค่าาิาุคนาท
ใิปี อวปรบทาณใด ใหส้ ั่อแลบเนวนกจ่าุใหเ้นสร็จสน้ิภาุใิปี อวปรบทาณิ้ิั (ิาทหิอั สืาสาิกั อาิ
ศาลุตินรรรท าี่ ๐๑๒/ น ๑๐๗ (ป) ลอนิั าี่ ๑๒ รัินาคท ๒๕๕๕ าา้ อถึอแินปฏนวิั นสาิกั อาิ
ศาลุตินรรรท ิาทคาแิบิาขาอปรบราิศาลฎีกาเนกีุ่นกวั ข้ิั ิาิการเนวนกจ่าุเนอนิราอนลั แลบ
ค่าใชจ้ ่าุาิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ขา้ ๕)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๑

ระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุตธิ รรม
ว่าด้วยการจ่ายเงนิ รางวลั และค่าใช้จ่ายแก่ทนายความทศี่ าลต้ังให้ผู้ต้องหาหรือจาเลย

ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๑๗๓
พ.ศ. ๒๕๔๘

_____________________

โดุาี่เนป็ ิการสทคนรให้ทีรบเนวีุวน่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนัลแลบค่าใช้จ่าุแก่
าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ใหผ้ ิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุใิคดีาาาา

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๑๗๓ นรรคสาท แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ซ่ึอแกไ้ ขเนพ่นทเนินทโดุพรบราชวาั าิั นแกไ้ ขเนพ่นทเนินทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา (ฉววั า่ี ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๗ คณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรทโดุคนาทเนห็ิชาว
จากกรบารนอการคลอั จึอนาอรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า รบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท น่าดน้ ุการจ่าุเนอนิ
ราอนลั แลบค่าใช้จ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้ัอให้ผูิ้ ้าอหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนลกฎหทาุ
นรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั า่ี ๒๔ ทีิาคท พ.ศ. ๒๕๔๘ เนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ใหุ้ กเนลนกรบเนวีุวกรบารนอุิต นรรรท น่าดน้ ุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุ
แก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา
พ.ศ. ๒๕๓๙
วรรดารบเนวีุว ขา้ วอั ควั หรืาคาสอั่ าื่ิใดใิส่นิาี่กาหิดไนแ้ ลน้ ใิรบเนวีุวิ้ี หรืา
ซ่ึอขดั หรืาแุอ้ กวั รบเนวีุวิ้ี ใหใ้ ชร้ บเนวีุวิ้ีแาิ
ขา้ ๔ าิั ราเนอนิราอนลั าิาุคนาทาี่ศาลิ้ัอให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนล
กฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ ให้เนป็ ิไปิาทิาราอแลบาิั ราข้ัิิ่าข้ิั สูอ
าา้ ุรบเนวีุวิ้ี
ขา้ ๕ ใหศ้ าลช้ิั ิิ้ เนป็ิผกู้ าหิดเนอนิราอนลั ใหา้ ิาุคนาท โดุพนจารณาิาทคนาทุากอ่าุ
ขาอลักษณบคดี กวั เนาีุวดูเนนลาแลบอาิาี่าิาุคนาทไดป้ ฏนวิั นใิการน่าคดีเนร่ืาอิ้ัิ ๆ แลน้
กาหิดใหิ้ าทา่ีเนห็ิสทคนรนา่ จบใหใ้ ิาิั ราข้ิั ิ่าหรืาข้ิั สูอ หรืารบหนา่ อข้ิั ิ่าข้ิั สูอ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๒

ขา้ ๖ การสัอ่ จ่าุเนอนิราอนลั ใหด้ าเนินิการดอั ิ้ี
(๑) ใิกรณีาี่ศาลิ้อั าิาุคนาทใหผ้ ิู้ า้ อหาใิช้ิั สืวพุาิไนก้ ่าิฟ้าอคดีิ่าศาล

ใหส้ ่อั จ่าุเนอนิราอนลั เนทื่าาิาุคนาทไดป้ ฏนวิั นหิา้ า่ีเนสร็จสน้ิแลน้
(๒) ใิกรณีาื่ิให้ส่ัอจ่าุเนทื่าศาลช้ิั ิิ้ ทีคาพนพากษาหรืาคาสั่อแลน้ แิ่ถา้ คดีใด

ศาลช้ิั ิิ้ กาหิดใหท้ ีการิรนจพุาิหลกั ฐาิก่าิสืวพุาิ ใหศ้ าลทีาาิาจสั่อจ่าุเนอนิราอนลั
วาอส่นิใหแ้ ก่าิาุคนาทิาทาี่เนห็ิสทคนรหลอั จากการิรนจพุาิหลกั ฐาิเนสร็จสน้ิแลน้ กไ็ ด้
แิ่ิา้ อไท่เนกนิร้าุลบุส่ี นวหา้ ขาอาิั ราข้ิั ิ่าา่ีกาหิดไนส้ าหรัวคดีิ้ิั

ใิกรณีาี่ทีการดาเนินิคดีใิช้ัิาตารรณ์หรืาฎีกา หากเนอนิราอนัลาี่ศาลสั่อจ่าุ
ใหา้ ิาุคนาทไปแลน้ ทีจาินิุอั ไท่ถึอาิั ราข้ิั สูอาี่กาหิดไนส้ าหรัวปรบเนภาคดีิ้ิั ใหศ้ าลช้ิั ิิ้
ทีาาิาจสั่อจ่าุเนอนิราอนลั เนพน่ทเนินทสาหรัวการดาเนินิคดีใิช้ิั าตารรณ์หรืาฎีกาใหา้ ิาุคนาทได้
ิาทาี่เนห็ิสทคนร เนทื่าศาลาตารรณ์ ศาลาตารรณ์ภาคหรืาศาลฎีกาทีคาพนพากษาหรืาคาส่ัอแลน้
แิ่า้อั ิ้ีเนอนิราอนลั า้อั หทดา่ีาิาุคนาทจบไดร้ ัวิา้ อทีจาินิไท่เนกนิาิั ราข้ิั สูอา่ีกาหิดไน้
สาหรัวปรบเนภาคดีิ้ิั

ขา้ ๗ ใิคดีาี่จาเนลุใหก้ ารรัวสารภาพหรืาเนสร็จไปโดุศาลช้ิั ิิ้ ไท่ไดพ้ นพากษา
เนช่ิ คดีา่ีโจากถ์ าิฟ้าอ หรืาุาทคนาทกิั โดุถูกิา้ อิาทกฎหทาุ หรืาจาเนลุถึอแก่คนาทิาุ
เนป็ิิิ้ ใหล้ ดาิั ราเนอนิราอนลั าิาุคนาทลอก่ึอหิ่ึอขาอาิั ราเนอนิราอนลั าิาุคนาทาี่กาหิดไน้
ใิิาราอาา้ ุรบเนวีุวิ้ี

ขา้ ๘ ค่าใชจ้ ่าุาิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนลกฎหทาุ
นนรีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ ใิกรณีา่ีทีการส่อปรบเนด็ิไปสืวา่ีศาลา่ืิ ใหเ้นป็ ิไปิาท
พรบราชกฤษฎีกาค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ พ.ศ. ๒๕๒๖ แลบา่ีแกไ้ ขเนพน่ทเนินทโดุเนาีุว
ิาแหิ่อาิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุกวั ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิเนพ่ืาสนารน
ใิการเนวนกจ่าุดอั ิ้ี

(๑) ผูา้ ่ีเนป็ ิาิาุคนาททาแลน้ ุอั ไท่ถึอ ๕ ปี เนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการ
พลเนรืาิ รบดวั ๕

(๒) ผูา้ ี่เนป็ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๕ ปี ข้ึิไป แิ่ไท่ถึอ ๑๐ ปี เนาีุวเนา่ากวั
ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิ รบดวั ๖

(๓) ผูา้ ่ีเนป็ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๑๐ ปี ข้ึิไป แิ่ไท่ถึอ ๑๕ ปี เนาีุวเนา่ากวั
ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิ รบดวั ๘

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๓

(๔) ผาู้ ี่เนป็ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๑๕ ปี ข้ึิไป เนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการ
พลเนรืาิ รบดวั ๙

ขา้ ๙ าิาุคนาททีสนารนเนวนกค่าใช้จ่าุิาทขา้ ๘ เนทื่าไดป้ ฏนวิั นหิา้ าี่ใิคดีิ้ิั ๆ
แลน้ เนสร็จใิแิ่ลบคร้ัอ แลบใหศ้ าลช้ิั ิิ้ เนป็ิผทู้ ีาาิาจาิตทิั นใิการเนวนกจ่าุ

ขา้ ๑๐ ให้ศาลช้ิั ิิ้ าี่ทีาาิาจพนจารณาพนพากษาคดีาาาาุกเนนิ้ ศาลเนุานชิแลบ
คราวครันจดั าาวาั ชีราุช่ืาาิาุคนาทซ่ึอไดแ้ จอ้ คนาทปรบสอคิ์ ่าศาลน่าจบรัวเนป็ิาิาุคนาท
ิาททาิรา ๑๗๓ แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา โดุให้ทีขา้ ทูลเนกีุ่นกวั สถาิา่ีินดิ่า
รนทา้อั ปรบสวการณ์หรืารบุบเนนลาการาาอาิขาอาิาุคนาทิ้ิั ิาทสทคนร

ใิการพนจารณาิ้อั าิาุคนาทใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ศาลพึอคาิึอถึอคนาทุากอ่าุ
ขาอคดีแลบปรบสวการณ์ขาอาิาุคนาทปรบกาวด้นุ แิ่ถ้าได้ทีการจัดหาาิาุคนาท
ให้แล้นใิช้ัิสาวสนิแลบาิาุคนาทิ้ัิเนป็ ิผูา้ ่ีทีช่ืาาุู่ใิวัาชีราุชื่าิาทนรรคหิ่ึอ
เนทื่าผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุร้าอขา ศาลาาจทีคาสั่อิ้ัอาิาุคนาทผูิ้ ้ัิเนป็ ิาิาุคนาทิ่าไป
ใิช้ิั พนจารณาก็ได้

าิาุคนาทา่ีไดร้ ัวแิ่อิ้อั ิาทนรรคสาอจบิา้ อไท่เนรีุกเนาาผลปรบโุชิ์ิาวแาิ
จากผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุหรืากรบาาการาุ่าอหิ่ึอาุ่าอใดา่ีไท่เนหทาบสทาิั เนป็ ิการขดั ิ่า
การปฏนวิั นหิา้ า่ีใิการใหค้ นาทช่นุเนหลืาาาอคดีแก่ผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ

ขา้ ๑๑ รบเนวีุวิ้ีไท่ใชว้ อั ควั แก่คดีาาาาาี่ศาลิ้อั าิาุคนาทใหผ้ ูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ ซ่ึอถึอา่ีสตดหรืาุอั ไท่ถึอา่ีสตด แิ่ศาลไดท้ ี
คาสอ่ั ใหจ้ ่าุเนอนิราอนลั ก่าินิั า่ีรบเนวีุวิ้ีใชว้ อั ควั แลบใหใ้ ชว้ อั ควั ขา้ วอั ควั หรืาคาสั่อา่ีใชว้ อั ควั
าุใู่ ินิั า่ีคดีิ้ิั ถึอาี่สตดหรืานิั า่ีศาลทีคาส่อั ใหจ้ ่าุเนอนิราอนลั แลน้ แิ่กรณีวอั ควั แก่คดีดอั กล่าน

ขา้ ๑๒ ใหเ้นลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

ปรบกาศ ณ นิั าี่ ๑๕ ทนถติาุิ พ.ศ. ๒๕๔๘

แนว(ิปาศฏุภต ศบิชภต ุััตชภิุั ู่อภาทู่อาท)

ปรบราิกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๔

การดาเนินการตามระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม ว่าด้วยการจ่ายเงิน
รางวัลและค่าใช้ จ่ายแก่ทนายความที่ศาลต้ังให้ผู้ต้องหาหรือจาเลยตามประมวล
กฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘

หลักเนกณฑ์ส่นิใหา่ขาอรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท น่าด้นุ
การจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ใหผ้ ูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนลกฎหทาุ
นรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ ิาทาจากรบเนวีุวกรบารนอุิต นรรรท น่าดน้ ุ
การจ่าุเนอนิแลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนลกฎหทาุ
นรน ีพนจารณาคนาทาาาา พ.ศ. ๒๕๓๙ า่ีใชว้ อั ควั าุเู่นดนท แิ่ทีขา้ แิกิ่าอใิเนรื่าอขาอาิั ราเนอนิราอนลั
าี่เนพน่ทสูอข้ึิ การสั่อจ่าุเนอนิราอนลั ให้ใิช้ัิิรนจพุาิหลักฐาิแลบการจัดาาวาั ชีราุชื่า
าิาุคนาทาี่ปรบสอค์จบรัวเนป็ ิาิาุคนาทิาททาิรา ๑๗๓ ดัอิ้ัิ แินปฏนวัินา่ีทีาุู่เนดนท
จึอุอั คอใชไ้ ด้ แลบสทคนรกาหิดแินปฏนวิั นเนพท่น เนินท ดอั ิ้ี

๑. การใช้บงั คบั

เนิื่าอจากรบเนวีุวฉววั ิ้ีใชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั า่ี ๒๔ ทีิาคท ๒๕๔๘ แลบิาทขา้ ๑๑
กาหิดทนใหิ้ ารบเนวีุวิ้ีไปใชว้ อั ควั แก่คดีาาาาซ่ึอถึอาี่สตดหรืาแทค้ ดีุอั ไท่ถึอา่ีสตด แิ่ศาลไดส้ ่ัอจ่าุ
เนอนิราอนลั ไปแลน้ ก่าินิั าี่รบเนวีุวิ้ีใช้วัอคัว ดอั ิ้ัิคดีา้ัอสาอลกั ษณบดอั กล่านจบิ้าอใช้
รบเนวีุวาี่ใชว้ อั ควั าุใู่ ินิั า่ีคดีิ้ิั ถึอา่ีสตด หรืานิั าี่ศาลทีคาสั่อใหจ้ ่าุเนอนิราอนลั วอั ควั แก่คดีิ้ิั
แลน้ แิ่กรณี ใิาาอกลวั กิั คดีาาาาา่ีศาลิ้อั าิาุคนาทใหก้ ่าินิั าี่ ๒๔ ทีิาคท ๒๕๔๘ ถา้ คดี
ุอั ไท่ถึอา่ีสตดแลบศาลุอั ไท่ไดส้ ่ัอจ่าุเนอนิราอนลั ให้ าิาุคนาทใิคดีิ้ิั ุา่ ททีสนารนไดร้ ัวเนอนิราอนลั
ิาทรบเนวีุวฉววั ใหท่ิ้ี

๒. การสั่งจ่ายเงนิ รางวลั ในกรณที ี่มีการตรวจพยานหลกั ฐาน

ใิคดีาี่ทีการิรนจพุาิหลกั ฐาิิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๓/๑ แลบทาิรา ๑๗๓/๒
การส่ัอจ่าุเนอนิราอนลั ให้แก่าิาุคนาทสาหรัวการดาเนินิกรบวนิพนจารณาใิช้ัิิรนจ
พุาิหลกั ฐาิิาทรบเนวีุวขา้ ๖ (๒) เนป็ิดตลพนินจขาอศาลาี่จบกาหิดใหห้ รืาไท่กไ็ ด้ หากเนห็ิ
คนรกาหิดให้ กใ็ หพ้ จน ารณาิาทหลกั เนกณฑใ์ ิขา้ ๕ แิ่จาินิ า่ีสั่อจ่าุิา้ อไท่เนกนิร้าุลบ ๒๕
ขาอาิั ราข้ิั ิ่าาี่กาหิดไนส้ าหรัวคดีิ้ิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๕

๓. การจดั ทาบญั ชีรายชื่อและการต้งั ทนายความ

๓.๑ ให้ศาลช้ัิิิ้ าี่ทีาาิาจพนจารณาพนพากษาคดีาาาาุกเนนิ้ ศาลเนุานชิแลบ
คราวครันาากปรบกาศใหา้ ิาุคนาทา่ีทีคนาทปรบสอคจ์ บเนป็ิาิาุคนาทิาททาิรา ๑๗๓ ุิ่ื คาขา
(ิาทแววคาขาา่ีแิวาา้ ุแินปฏนวิั นิ้ี) ิ่าศาลาี่ิิปรบสอคจ์ บรัวน่าคนาทเนพื่าปรบโุชิ์
ใิการจดั าาวาั ชีราุชื่าขาอแิ่ลบศาล

๓.๒ การจดั าาวาั ชีราุช่ืาาิาุคนาทคนรแุกเนป็ิ ๒ วาั ชี ดอั ิ้ี
วาั ชี ๑ าิาุคนาทา่ีทีปรบสวการณ์ิ้อั แิ่ ๕ ปี ข้ึิไป
วาั ชี ๒ าิาุคนาทา่ีทีปรบสวการณ์ิ่ากนา่ ๕ ปี

โดุคดีาี่ทีาิั ราโาษจาคตกาุา่ อสูอิ้อั แิ่สนวปี ข้ึิไป (คดีปรบเนภาาี่ ๑ แลบปรบเนภาาี่ ๒
ิาทิาราอาา้ ุรบเนวีุว ฯ) คนริ้อั าิาุคนาทิาทวาั ชี ๑ เนา่าิ้ิั เนนิ้ แิ่าิาุคนาทิาทวาั ชี ๑
ทีไท่เนพุี อพาหรืาทีเนหิตจาเนป็ิปรบการา่ืิ

๓.๓ การิ้อั าิาุคนาทใหแ้ ก่ผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุคนรเนรีุอไปิาทลาดวั ก่าิแลบหลอั
ขาอการข้ึิวาั ชี

๓.๔ การขาใหศ้ าลิ้อั าิาุคนาทาี่รัฐจดั หาใหใ้ ิช้ิั สาวสนิเนป็ิาิาุคนาทิ่าไป
ใิช้ิั พนจารณา ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุิา้ อร้าอขาก่าิหรืาใิขณบา่ีศาลสาวถาทเนรื่าอาิาุคนาท
ิาททาิรา ๑๗๓ โดุาิาุคนาทดอั กล่านิา้ อเนป็ิผาู้ ่ีทีชื่าาุใู่ ิวาั ชีราุช่ืาขาอศาลา่ีพนจารณาคดีิ้ิั

การิ้อั าิาุคนาทิาทนรรคหิ่ึอเนป็ิดตลพนินจขาอศาล แลบใิกรณีาี่ไท่าาจิ้อั ใหไ้ ด้
ิาทคนาทปรบสอคข์ าอผิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ เนช่ิ าิาุคนาทผูิ้ ้ิั ทีคดีา่ีรัวผดน ชาวาุเู่นป็ิจาินิทาก
หรืาทีเนหิตจาเนป็ิปรบการา่ืิกใ็ หด้ าเนินิการใหท่ิาทนรน ีการา่ีกาหิดใิขา้ ๓.๒ แลบ ขา้ ๓.๓

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๖

ตาราง
อตั ราเงนิ รางวลั ทนายความทศ่ี าลต้ังให้แก่ผู้ต้องหาหรือจาเลย

ตามประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา

อตั ราเงินรางวลั ประเภทท่ี ๑ ประเภทที่ ๒ ประเภทท่ี ๓

ิาทจาินิา่ีศาล คดีทีาิั ราโาษ คดีา่ีทีาิั ราโาษจาคตก คดีา่ืิิากจากคดี

เนห็ิสทคนรรบหนา่ อาิั รา ปรบหารชีนนิ าุา่ อสูอิ้อั แิส่ นวปี ข้ึิไป ใิปรบเนภาา่ี ๑ หรืา

ข้ิั ิ่าแลบข้ิั สูอดอั าี่รบวต แิ่ไท่ถึอปรบหารชีนิน ปรบเนภาา่ี ๒ หรืากรณี

ไนใ้ ิิาราอิ้ี ขาอาิาุคนาทาี่ศาล

ิ้อั ใหผ้ ิู้ า้ อหาใิช้ิั

สืวพุาิก่าิฟ้าอคดี

ิา่ ศาล

าิั ราข้ิั ิ่าเนรื่าอลบ ๘,๐๐๐ วาา ๖,๐๐๐ วาา ๔,๐๐๐ วาา
าิั ราข้ิั สูอเนร่ืาอลบ ๕๐,๐๐๐ วาา
๔๐,๐๐๐ วาา ๓๐,๐๐๐ วาา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๗

ระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุตธิ รรม
ว่าด้วยการจ่ายเงินรางวลั และค่าใช้จ่ายแก่ทนายความทศี่ าลต้ังให้ผู้ต้องหาหรือจาเลยตามประมวล

กฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๑๗๓ (ฉบบั ที่ ๒)
พ.ศ. ๒๕๕๐

___________________

โดุา่ีเนป็ ิการสทคนรแกไ้ ขเนพ่นทเนินทรบเนวีุวน่าดน้ ุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุ
แก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ใหผ้ ิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุใิคดีาาาา

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๑๗๓ นรรคสาท แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ซ่ึอแกไ้ ขเนพ่ทน เนินทโดุพรบราชวาั าิั นแกไ้ ขเนพท่น เนินทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาท
าาาา (ฉววั าี่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๗ คณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท โดุคนาทเนห็ิชาวจาก
กรบารนอการคลอั นาอรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า “รบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรทน่าดน้ ุการ
จ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ใหผ้ ูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ิาทปรบทนลกฎหทาุ
นรน ีพจน ารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ (ฉววั า่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๕๐”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ถดั จากนิั ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาเนป็ิิิ้ ไป
ข้า ๓ ใหุ้กเนลนกคนาทใิข้า ๔ ขาอรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท
น่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนัลแลบค่าใช้จ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้ัอให้ผู้ิ้าอหาหรื าจาเนลุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบใหใ้ ชค้ นาทิ่าไปิ้ีแาิ
“ขา้ ๔ าิั ราเนอนิราอนลั าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ให้ผูิ้ ้าอหาหรืาจาเนลุิาทปรบทนล
กฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ ให้เนป็ ิไปิาทาิั ราาี่กาหิดไนใ้ ิขา้ ๗ แลบ
ิาราอาา้ ุรบเนวีุวิ้ี”
ขา้ ๔ ใหุ้กเนลนกคนาทใิขา้ ๕ ขาอรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท
น่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนัลแลบค่าใช้จ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้ัอให้ผู้ิ้าอหาหรื าจาเนลุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพจน ารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบใหใ้ ชค้ นาทิ่าไปิ้ีแาิ

 ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษา เนลท่ ๑๒๔ ิาิาี่ ๒๖ ก หิา้ ๓๙ นิั าี่ ๖ ทนถติาุิ ๒๕๕๐

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๘

“ขา้ ๕ ใหศ้ าลช้ิั ิิ้ เนป็ิผกู้ าหิดเนอนิราอนลั ใหา้ ิาุคนาท โดุพนจารณาิาทคนาท
ุากอ่าุขาอลกั ษณบคดี กวั เนาีุวดูเนนลาแลบอาิาี่าิาุคนาทไดป้ ฏนวิั นใิการน่าคดีเนร่ืาอิ้ิั ๆ
โดุให้คาิึอถึอคนาทเนาาใจใส่ ใิการดาเนินิคดีแลบค่าใช้จ่าุาี่าิาุคนาทได้เนสี ุไป
ปรบกาวดน้ ุ”

ข้า ๕ ใหุ้กเนลนกคนาทใิข้า ๖ ขาอรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท
น่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใช้ จ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้ัอให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ิาท
ปรบทนลกฎหทาุนรน ีพจน ารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบใหใ้ ชค้ นาทิ่าไปิ้ีแาิ

“ขา้ ๖ การสั่อจ่าุเนอนิราอนลั ใหด้ าเนินิการดอั ิ้ี
(๑) ใิกรณีาี่ทีการนิน นจฉุั ช้ีขาดคดี ใหส้ ่อั จ่าุเนทื่าศาลช้ิั ิิ้ ทีคาพพน ากษา หรืาทีคาสั่อแลน้
(๒) ใิกรณีา่ืิิากจากา่ีกาหิดไนใ้ ิ (๑) ให้สั่อจ่าุเนอนิราอนลั เนท่ืาาิาุคนาท
ไดป้ ฏนวิั นหิา้ าี่เนสร็จสน้ิแลน้
ถา้ ศาลช้ิั ิิ้ กาหิดให้ทีการิรนจพุาิหลกั ฐาิใิคดีใดก่าิสืวพุาิ ให้ศาล
ทีาาิาจส่ัอจ่าุเนอนิราอนลั วาอส่นิให้แก่าิาุคนาทิาทา่ีเนห็ิสทคนรหลัอจากการิรนจ
พุาิหลกั ฐาิเนสร็จสน้ิแลน้ ก็ได้ แิ่ิา้ อไท่เนกนิร้าุลบุี่สนวห้าขาอาิั ราข้ิั ิ่าา่ีกาหิดไน้
สาหรัวคดีิ้ิั
ใิกรณีา่ีทีการดาเนินิคดีใิช้ัิาตารรณ์หรืาฎีกา หากเนอนิราอนลั าี่ศาลสั่อจ่าุให้
าิาุคนาทไปแลน้ ทีจาินิุอั ไท่ถึอาิั ราข้ิั สูอ า่ีกาหิดไนส้ าหรัวปรบเนภาคดีิ้ัิ ให้ศาล
ช้ัิิ้ิทีาาิาจสั่อจ่าุเนอนิราอนลั เนพ่นทเนินทสาหรัวการดาเนินิคดีใิช้ัิ าตารรณ์หรืาฎีกาให้
าิาุคนาทไดิ้ าทา่ีเนห็ิสทคนร เนท่ืาศาลาตารรณ์ ศาลาตารรณ์ภาคหรืาศาลฎีกา ทีคาพนพากษา
หรืาคาสั่อแลน้ แิ่า้อั ิ้ีเนอนิราอนลั า้อั หทดา่ีาิาุคนาทจบไดร้ ัวิา้ อทีจาินิไท่เนกนิาิั ราข้ิั สูอ
า่ีกาหิดไนส้ าหรัวปรบเนภาคดีิ้ิั ”
ขา้ ๖ ใหุ้กเนลนกคนาทใิข้า ๗ ขาอรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท
นา่ ดน้ ุการจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใชจ้ ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ใหผ้ ิู้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ิาทปรบทนล
กฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบใหใ้ ชค้ นาทิ่าไปิ้ีแาิ
“ข้า ๗ ใิคดีาี่จาเนลุให้การรัวสารภาพหรืาคดีเนสร็จไปโดุศาลช้ัิิ้ิไท่ได้
พนพากษา เนช่ิ คดีาี่โจากถ์ าิฟ้าอ หรืาุาทคนาทกิั โดุถูกิา้ อิาทกฎหทาุ หรืาจาเนลุถึอแก่
คนาทิาุ เนป็ิิิ้ หรืาใิกรณีา่ีทีการสืวพุาิไนก้ ่าิฟ้าอคดีิ่าศาล หรืาไิ่สนิ ชิั สูิรพลนกศพ
หรืาใิคดีา่ีาิาุคนาทปฏนวิั นหิา้ าี่ไดเ้นพีุอวาอส่นิ โดุไท่ไดเ้นป็ิคนาทผนดขาอาิาุคนาทผูิ้ ้ิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๐๙

แลบศาลเนห็ิน่าทีเนหิตผลพนเนศษาี่าิาุคนาทผิู้ ้ิั คนรไดร้ ัวเนอนิราอนลั ใหศ้ าลทีาาิาจสั่อจ่าุเนอนิ
ราอนลั ใหแ้ ก่าิาุคนาทไดิ้ าทาี่เนห็ิสทคนร แิ่ิา้ อไท่เนกนิ ๑๐,๐๐๐ วาา”

ขา้ ๗ ใหุ้กเนลนกิาราอาิั ราเนอนิราอนลั าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ให้ผูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา าา้ ุรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท
น่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนัลแลบค่าใช้ จ่าุแก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้ัอให้ผู้ิ้าอหาหรื าจาเนลุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๑๗๓ พ.ศ. ๒๕๔๘ แลบใหใ้ ชิ้ าราอาิั รา
เนอนิราอนลั าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ใหผ้ ูิ้ า้ อหาหรืาจาเนลุ ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา
ทาิรา ๑๗๓ าา้ ุรบเนวีุวิ้ีแาิ

ข้า ๘ รบเนวีุวิ้ีไท่ใช้วัอคัวแก่คดีซ่ึอศาลได้ทีคาส่ัอให้จ่าุเนอนิราอนลั ก่าินิั าี่
รบเนวีุวิ้ีใชว้ อั ควั แลบใหใ้ ชร้ บเนวีุว ขา้ วอั ควั หรืาคาสั่อา่ีใชว้ อั ควั าุใู่ ินิั าี่ศาลทีคาส่ัอ ให้
จ่าุเนอนิราอนลั วอั ควั แก่คดีดอั กล่าน

ปรบกาศ ณ นิั า่ี ๒ เนทษาุิ พ.ศ. ๒๕๕๐
ปัาาา ถิาทราด

(ิาุปัาาา ถิาทราด)
ปรบราิกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๐

ตาราง
อตั ราเงนิ รางวลั ทนายความทศี่ าลต้ังให้แก่ผู้ต้องหาหรือจาเลย

ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา

อตั ราเงนิ รางวลั ประเภทท่ี ๑ ประเภทท่ี ๒ ประเภทท่ี ๓

ิาทจาินิาี่ศาล คดีทีาิั ราโาษ คดีาี่ทีาิั ราโาษจาคตก คดีา่ืิิากจากคดี
าุา่ อสูอิ้อั แิส่ นวปี ข้ึิไป ใิปรบเนภาาี่ ๑ หรืา
เนห็ิสทคนรรบหนา่ อาิั รา ปรบหารชีนิน แิ่ไทถ่ ึอปรบหารชีนิน ปรบเนภาาี่ ๒

ข้ิั ิ่าแลบข้ิั สูอดอั าี่รบวต

ไนใ้ ิิาราอิ้ี

าิั ราข้ิั ิ่าเนรื่าอลบ ๘,๐๐๐ วาา ๖,๐๐๐ วาา ๔,๐๐๐ วาา
๔๐,๐๐๐ วาา ๓๐,๐๐๐ วาา
าิั ราข้ิั สูอเนรื่าอลบ ๕๐,๐๐๐ วาา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๑

ระเบยี บคณะกรรมการบริหารศาลยตุ ธิ รรม
ว่าด้วยการจ่ายเงินรางวลั และค่าใช้จ่ายแก่ทนายความทศี่ าลต้ังให้ผู้เสียหาย
ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๔๔/๒ วรรคสอง

พ.ศ. ๒๕๕๐

_____________________

โดุา่ีเนป็ ิการสทคนรให้ทีรบเนวีุวน่าด้นุการจ่าุเนอนิราอนัลแลบค่าใช้จ่าุ
แก่าิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ใหผ้ เู้นสีุหาุใิคดีาาาา

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ แห่อปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา คณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรทนาอรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ข้า ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า “รบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท น่าด้นุ
การจ่าุเนอนิราอนลั แลบค่าใช้จ่าุแก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้ัอให้ผูเ้นสีุหาุ ิาทปรบทนลกฎหทาุ
นรน ีพจน ารณาคนาทาาาา ทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ พ.ศ. ๒๕๕๐”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั า่ี ๓๑ ริั นาคท ๒๕๔๘ เนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ให้ศาลช้ัิิิ้ เนป็ ิผูก้ าหิดเนอนิราอนลั แก่าิาุคนาทา่ีศาลิ้อั ให้ผูเ้นสีุหาุ
ิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา ทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ ิาทจาินิาี่ศาล
เนห็ิสทคนรแิ่ไท่เนกนิหิ่ึอหท่ืิวาา
ใิการกาหิดจาินิเนอนิราอนลั ิาทนรรคหิ่ึอ ให้ศาลช้ิั ิิ้ พนจารณาถึอคนาทุากอ่าุ
ขาอคดีใิส่นิแพ่อ กวั เนาีุวดูเนนลาแลบอาิา่ีาิาุคนาทไดป้ ฏนวิั นใิการนา่ คนาทคดีิ้ิั โดุให้
คาิึอถึอคนาทเนาาใจใส่ใิการดาเนินิคดี แลบค่าใชจ้ ่าุาี่าิาุคนาทไดเ้นสีุไปแลบพฤินการณ์
า้อั ปนอใิคดีขาอาิาุคนาทปรบกาวดน้ ุ
ขา้ ๔ ให้สั่อจ่าุเนอนิราอนลั ิาทขา้ ๓ นรรคหิ่ึอ เนท่ืาศาลช้ิั ิิ้ ทีคาพนพากษาหรืา
คาส่ัอคดีใิส่นิแพ่อแลน้ แลบใิกรณีาี่ทีการดาเนินิคดีใิส่นิแพ่อใิช้ิั าตารรณ์หรืาฎีกาหรืา
ช้ิั วอั ควั คดีให้ศาลช้ิั ิิ้ สั่อจ่าุเนอนิราอนลั เนพ่นทเนินทไดิ้ าทา่ีเนห็ิสทคนร เนท่ืาทีคาพนพากษาหรืา
คาส่ัอใิช้ัิาตารรณ์หรืาฎีกาแลน้ หรืาเนท่ืาการวอั ควั คดีได้เนสร็จสน้ิลอ แลน้ แิ่กรณี แิ่า้อั ิ้ี
เนอนิราอนลั า้อั หทดา่ีสอ่ั จ่าุใิคดีิ้ิั ิา้ อไท่เนกนิหิ่ึอหท่ืิวาา

 ราชกนจจาิตเนวกษา เนลท่ ๑๒๔ ิาิา่ี ๑๓ ก หิา้ ๒๖ นิั าี่ ๒ ทีิาคท ๒๕๕๐

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๒

ขา้ ๕ ค่าใชจ้ ่าุขาอาิาุคนาทาี่ศาลิ้อั ให้ผูเ้นสีุหาุิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ ใิกรณีาี่ทีการส่อปรบเนด็ิไปสืวาี่ศาลาื่ิ ให้เนป็ ิไป
ิาทพรบราชกฤษฎีกาน่าดน้ ุค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการ โดุเนาีุวิาแหิ่อาิาุคนาท
าี่ศาลิ้อั ใหผ้ เู้นสีุหาุกวั ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิเนพืา่ สนารนใิการเนวนกจ่าุ ดอั ิ้ี

(๑) ผาู้ ี่เนป็ิาิาุคนาททาแลน้ ุอั ไท่ถึอ ๕ปี เนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิ รบดวั ๕
(๒) ผาู้ ่ีเนป็ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๕ ปี ข้ึิไป แิ่ไท่ถึอ ๑๐ ปี เนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อ
ขา้ ราชการพลเนรืาิ รบดวั ๖
(๓) ผูา้ ี่เนป็ ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๑๐ ปี ข้ึิไป แิ่ไท่ถึอ ๑๕ ปี เนาีุวเนา่ากัว
ิาแหิ่อขา้ ราชการพลเนรืาิ รบดวั ๘
(๔) ผาู้ ่ีเนป็ ิาิาุคนาททาแลน้ ิ้อั แิ่ ๑๕ ปี ข้ึิไป เนาีุวเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการ
พลเนรืาิ รบดวั ๙
ใิการพนจารณาให้าิาุคนาทขาอผูเ้นสีุหาุิาทปรบเนด็ิไปน่าคนาทาี่ศาลา่ืิ ศาลพึอ
าิตาาิเนฉพาบกรณีิาทปรบเนดิ็ ไปเนพื่าน่าคนาทคดีใิส่นิแพ่อา่ีเนก่ีุนกวั การเนรีุกร้าอค่าสนิไหท
าดแาิขาอผเู้นสีุหาุเนา่าิ้ิั
ขา้ ๖ าิาุคนาทขาอผูเ้นสีุหาุทีสนารนเนวนกค่าใช้จ่าุิาทขา้ ๕ เนทื่าไดป้ ฏนวิั นหิ้าาี่
แลน้ เนสร็จใิแิ่ลบคร้ัอ แลบใหศ้ าลช้ิั ิิ้ าิตทิั นใิการเนวนกจ่าุ
ข้า ๗ ให้ศาลช้ัิิ้ิาี่ทีาาิาจพนจารณาพนพากษาคดีาาาาจัดาาวัาชีราุชื่า
าิาุคนาทซ่ึอไดแ้ จอ้ คนาทปรบสอคิ์ ่าศาลนา่ จบรัวเนป็ิาิาุคนาทิาทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณา
คนาทาาาา ทาิรา ๔๔/๒ นรรคสาอ โดุใหท้ ีขา้ ทูลเนกีุ่นกวั สถาิาี่ินดิ่ารนทา้อั ปรบสวการณ์
หรืารบุบเนนลาการาาอาิขาอาิาุคนาทิ้ิั ิาทสทคนร
ใิการพนจารณาิ้ัอาิาุคนาทให้ผูเ้นสีุหาุ ศาลคนรพนจารณาก่าิน่าคดีทีคนาท
จาเนป็ิิา้ อิ้อั าิาุคนาทใหห้ รืาไท่ ใิกรณีาี่เนห็ิสทคนริ้อั ให้ ศาลพึอคาิึอถึอคนาทุากอ่าุขาอ
คดีแลบปรบสวการณ์ขาอาิาุคนาทา่ีจบแิ่อิ้อั ปรบกาวดน้ ุ
ขา้ ๘ ใหเ้นลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

ปรบกาศ ณ นิั า่ี ๒ กทต ภาพิั ร์ พ.ศ. ๒๕๕๐
ปัาาา ถิาทราด

(ิาุปัาาา ถิาทราด)
ปรบราิกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๓

ส่วนที่ ๔
ค่าพาหนะ ค่าป่ วยการ และค่าเช่าทพ่ี กั ของพยาน

ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๕๖ ใหศ้ าลจ่าุค่าพาหิบ ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่าา่ีพกั าี่จาเนป็ิ
แลบสทคนรแก่พุาิซ่ึอทาศาลิาทหทาุเนรีุก ิาทรบเนวีุวาี่คณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท
กาหิดโดุคนาทเนห็ิชาวจากกรบารนอการคลอั

พุาิา่ีไดร้ ัวค่าพาหิบ ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่าาี่พกั ใิลกั ษณบเนดีุนกิั ิาทกฎหทาุ
า่ืิแลน้ ไท่ทีสนารนไดร้ ัวิาททาิราิ้ีาีก

(โปรดดูราุลบเนาีุดใิวาาี่ ๑๐ การสืวพุาิหลกั ฐาิ ขา้ ๒๐ การจ่าุค่าพาหิบ
ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่าาี่พกั าี่จาเนป็ ิแลบสทคนรแก่พุาิ ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๖ แลบขา้ ๒๑
การจ่าุค่าิาวแาิพุาิ ิาท พ.ร.ว.คตท้ คราอพุาิใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๔๖)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๔

ระเบยี บคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม
ว่าด้วยการจ่ายค่าพาหนะ ค่าป่ วยการ และค่าเช่าทพี่ กั แก่พยานซึ่งมาศาล

ตามหมายเรียกในคดอี าญา พ.ศ. ๒๕๖๑
_____________________________

โดุาี่เนป็ ิการสทคนรให้ทีรบเนวีุวน่าดน้ ุการจ่าุค่าพาหิบ ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่า
า่ีพกั แก่พุาิซ่ึอทาศาลิาทหทาุเนรีุกใิคดีาาาา

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๒๕๖ แห่อปรบทนลกฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทาาาา
ซ่ึอแกไ้ ขเนพ่นทเนินทโดุพรบราชวาั าิั นแกไ้ ขเนพน่ทเนินทปรบทนลกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทาาาา
(ฉววั า่ี ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๑ คณบกรรทการวรนหารศาลุตินรรรท (ก.ว.ศ.) โดุคนาทเนห็ิชาวจาก
กรบารนอการคลอั จึอาากรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกน่า “รบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท น่าดน้ ุการจ่าุ
ค่าพาหิบ ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่าา่ีพกั แก่พุาิซ่ึอทาศาลิาทหทาุเนรีุกใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๖๑”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ถดั จากนิั ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาเนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ให้ศาลสั่อจ่าุค่าป่ นุการแก่พุาิซ่ึอทาศาลิาทหทาุเนรีุกิาทคาขาขาอ
คู่คนาท ดอั ิ้ี
(๑) พุาิโจากใ์ ิคดีซ่ึอพิกั อาิาุั การเนป็ิโจากห์ รืาคดีา่ีทนใช่คนาทผนดิ่าส่นิินั
ซ่ึอผูเ้นสีุหาุเนป็ ิโจาก์ แิ่ถา้ พุาิิ้ิั เนป็ ิเนจา้ หิา้ าี่ขาอรัฐแลบการทาเนป็ ิพุาิเนป็ ิส่นิหิ่ึอ
ขาอการปฏนวิั นหิา้ า่ีหรืาสืวเนิ่ืาอจากการปฏนวิั นหิา้ า่ี ใหา้ ุู่ใิดตลพนินจขาอศาลน่าจบสั่อจ่าุ
ค่าป่ นุการใหห้ รืาไท่กไ็ ด้
(๒) พุาิโจาก์ใิคดีคนาทผนดิ่าส่นิินั าี่ผูเ้นสีุหาุเนป็ ิโจาก์หรืาพุาิจาเนลุ
ใหา้ ุใู่ ิดตลพิน นจขาอศาลนา่ จบสั่อจ่าุค่าป่ นุการใหห้ รืาไท่กไ็ ด้
ขา้ ๔ ใหศ้ าลกาหิดค่าป่ นุการิาทสทคนรให้แก่พุาิิาทขา้ ๓ แลบพุาิาี่ศาล
เนรีุกทาเนาอ โดุคาิึอถึอสภาพคดี รบุบเนนลาาี่เนวนกคนาท ิลาดจิราุไดแ้ ลบฐาิบโดุาน่ั ไปขาอ
พุาิ แิ่ไท่ใหิ้ ่ากนา่ นิั ลบ ๓๐๐ วาา แลบไท่เนกนินิั ลบ ๕๐๐ วาา
ถา้ ศาลเนห็ิน่าขา้ เนา็จจรนอาี่พุาิเนวนกคนาททีคนาทุต่อุากซัวซ้าิ ศาลาาจกาหิด
ค่าป่ นุการสูอกนา่ าิั ราข้ิั สูอา่ีกาหิดไนใ้ ินรรคหิ่ึอกไ็ ด้ แิ่ไท่เนกนินิั ลบ ๑,๐๐๐ วาา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๕

ขา้ ๕ให้ศาลทีาาิาจส่ัอจ่าุค่าพาหิบเนดนิาาอแลบค่าเนช่าาี่พกั แก่พุาิิาทขา้ ๓
แลบพุาิาี่ศาลเนรีุกทาเนาอ ดอั ิ้ี

(๑) ผาู้ ี่เนป็ิขา้ ราชการ เนจา้ หิา้ า่ีขาอรัฐ พิกั อาิ หรืาลูกจา้ อขาอาาอราชการ ใหส้ ั่อ
จ่าุไดิ้ าทหลกั เนกณฑ์แลบาิั ราค่าใชจ้ ่าุใิการเนดนิาาอไปราชการิาทกฎหทาุหรืารบเนวีุว
นา่ ดน้ ุการิ้ิั

(๒) วตคคลิากจาก (๑) ใหส้ ั่อจ่าุไดโ้ ดุเนาีุอเนา่ากวั ิาแหิ่อขา้ ราชการศาลุิต นรรรท
ปรบเนภานชน าการรบดวั ชาิาาการพเนนศษ

ขา้ ๖ การจ่าุเนอนิิาทขา้ ๔ แลบขา้ ๕ ให้ศาลส่ัอจ่าุเนทื่าพุาิได้ปฏนวิั นหิ้าาี่
เนสร็จสน้ิแลบใหเ้นจา้ หิา้ า่ีศาลดาเนินิการเนวนกจ่าุเนอนิดอั กล่านใหแ้ ก่พุาิโดุเนร็น

ใิกรณีา่ีพุาิทาิาทิดั ขาอศาลแิ่ไท่ไดป้ ฏนวิั นหิา้ า่ีโดุไท่ไดเ้นป็ิคนาทผนดขาอ
พุาิ ให้ศาลทีาาิาจกาหิดค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ แลบค่าเนช่าา่ีพกั แก่พุาิไดิ้ าทา่ี
เนห็ิสทคนร แิ่ไท่เนกนิาิั ราิาทขา้ ๔ หรืาขา้ ๕ แลน้ แิ่กรณี

ขา้ ๗ การเนวนกจ่าุิาทรบเนวีุวิ้ี ให้เนวนกจ่าุจากอวปรบทาณ ส่นินนรีการเนวนกจ่าุ
หลกั ฐาิแลบเนากสารการเนวนกจ่าุ ใหป้ ฏนวิั นิาทรบเนวีุวราชการฝ่ าุิตลาการศาลุิต นรรรทน่าดน้ ุ
การิ้ิั แลบรบเนวีุวคณบกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรทเนก่ีุนกวั การเนอนิ

ขา้ ๘ พุาิาี่ไดร้ ัวค่าป่ นุการ ค่าพาหิบเนดนิาาอ ค่าเนช่าาี่พกั หรืาค่าิาวแาิ
ใิลกั ษณบเนดีุนกิั ิาทกฎหทาุ ขา้ วอั ควั หรืารบเนวีุวา่ืิแลน้ ไท่ทีสนารนไดร้ ัวเนอนิิาทรบเนวีุวิ้ีาีก

ขา้ ๙ ใหเ้นลขารนการสาิกั อาิศาลุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

ปรบกาศ ณ นิั า่ี ๒๖ กตทภาพิั ร์ ๒๕๖๑
ชีพ จตลทิิ์

ปรบราิศาลฎีกา
ปรบราิกรรทการวรนหารศาลุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๖

ระเบียบกระทรวงยุตธิ รรม
ว่าด้วยค่าตอบแทนและค่าใช้จ่ายแก่พยาน สามี ภริยา ผู้บุพการีผู้สืบสันดานของพยาน

หรือบุคคลอื่นทม่ี คี วามสัมพนั ธ์ใกล้ชิดกบั พยานในคดีอาญา
พ.ศ. ๒๕๔๗

__________________

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๕ ทาิรา ๑๕ ทาิรา ๑๖ ทาิรา ๑๗ แลบทาิรา ๑๘
แห่อพรบราชวัาาัินคต้ทคราอพุาิใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๔๖ าัิเนป็ ิพรบราชวัาาัินาี่ที
วาวาั าิั นวาอปรบการเนกีุ่นกวั การจากดั สนารนแลบเนสรีภาพขาอวตคคล ซ่ึอทาิรา ๒๙ ปรบกาว
ทาิรา ๓๑ ทาิรา ๓๖ แลบทาิรา ๓๗ ขาอรัฐรรรทิูาแห่อราชาาณาจกั รไาุ พตารศกั ราช
๒๕๔๐ วัาาิั นให้กรบาาได้โดุาาศุั าาิาจิาทวาวัาาัินแห่อกฎหทาุ รัฐทิิรีน่าการ
กรบารนอุิต นรรรทโดุคนาทเนห็ิชาวจากกรบารนอการคลอั จึอนาอรบเนวีุวไน้ ดอั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ รบเนวีุวิ้ีเนรีุกนา่ “รบเนวีุวกรบารนอุิต นรรรท นา่ ดน้ ุค่าิาวแาิแลบค่าใชจ้ ่าุ
แก่พุาิ สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอพุาิหรืาวตคคลาื่ิาี่ทีคนาทสัทพิั ร์ใกลช้ นด
กวั พุาิใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๔๗”

ขา้ ๒ รบเนวีุวิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ถดั จากนิั ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาเนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ใิรบเนวีุวิ้ี
“คาขา” หทาุคนาทนา่ คาขารัวค่าิาวแาิแลบค่าใชจ้ ่าุ
“สาิักอาิ” หทาุคนาทน่า สาิักอาิคต้ทคราอพุาิ แลบหทาุคนาทรนทถึอ
หิ่นุอาิาื่ิาี่ได้รัวทาวหทาุให้ดาเนินิการคตท้ คราอพุาิิาทคาสั่อขาอรัฐทิิรีน่าการ
กรบารนอุิต นรรรท
“คณบกรรทการ” หทาุคนาทน่า คณบกรรทการพนจารณาการจ่าุค่าิาวแาิคนาท
เนสีุหาุแก่พุาิใิคดีาาาาแลบผใู้ กลช้ นด
“ผทู้ ีสนารนุิื่ คาขา” หทาุคนาทนา่ พุาิ สาที ภรนุา ผวู้ ตพการี ผสู้ ืวสัิดาิขาอพุาิ
หรืาวตคคลาื่ิา่ีทีคนาทสัทพิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิ าาุาาโดุรรรทขาอพุาิาี่พุาิเนกนดคนาทเนสีุหาุ
แก่ชีนนิ แลบหทาุคนาทรนทถึอ พิักอาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิักอาิผูท้ ีาาิาจ
สาวสนิคดีาาาาพิกั อาิผทู้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาา

 ราชกนจจาิตเนวกษา เนลท่ ๑๒๑ ิาิพนเนศษ ๑๒๑ อ หิา้ ๑๔ นิั าี่ ๒๗ ิตลาคท ๒๕๔๗

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๗

“วตคคลาื่ิุิื่ คาขาแาิ” หทาุคนาทนา่ ผูแ้ าิโดุชาวรรรทหรืาผูา้ ิตวาล ใิกรณี
ผทู้ ีสนารนุิ่ื คาขาเนป็ิผเู้นุานห์ รืาผไู้ ร้คนาทสาทารถแลน้ แิ่กรณี ผวู้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิ สาที ภรนุา
หรืาวตคคลา่ืิา่ีไดร้ ัวการแิ่อิ้อั เนป็ิหิอั สืาจากผทู้ ีสนารนุิ่ื คาขา

“พิกั อาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา” หทาุคนาทน่า เนจา้ พิกั อาิิารนจ หรืา
เนจา้ พิกั อาิาื่ิา่ีทีกฎหทาุกาหิดใหท้ ีาาิาจแลบหิา้ า่ีาาการสืวสนิคดีาาาา

“พิกั อาิผูท้ ีาาิาจสาวสนิคดีาาาา” หทาุคนาทน่า พิักอาิสาวสนิ หรืา
เนจา้ พิกั อาิาื่ิาี่ทีกฎหทาุกาหิดใหท้ ีาาิาจแลบหิา้ าี่าาการสาวสนิคดีาาาา

“พิกั อาิผูท้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาา” หทาุคนาทน่า พิกั อาิาุั การ หรืาเนจา้ พิกั อาิาื่ิ
าี่ทีกฎหทาุกาหิดใหท้ ีาาิาจแลบหิา้ า่ีฟ้าอผิู้ า้ อหาิ่าศาล

ขา้ ๔ นนรีปฏนวิั นเนกีุ่นกวั การเนวนกจ่าุเนอนิาี่ไท่ไดก้ าหิดไนใ้ ิรบเนวีุวิ้ี ใหถ้ ืาปฏนวิั น
ิาทรบเนวีุวขาอาาอราชการโดุาิตโลท

ขา้ ๕ ใหร้ ัฐทิิรีนา่ การกรบารนอุิต นรรรทรักษาการิาทรบเนวีุวิ้ี

ลกั ษณะ ๑
ค่าตอบแทน
_____________________

หมวด ๑
ค่าตอบแทนแก่พยานทม่ี าให้ข้อเทจ็ จริง หรือเบิกความในคดีอาญา

_____________________

ขา้ ๖ พุาิาี่ไดใ้ ห้ขา้ เนา็จจรนอิ่าพิกั อาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิกั อาิผูท้ ี
าาิาจสาวสนิคดีาาาา พิกั อาิผูท้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาา หรืาเนวนกคนาทิ่าศาลแลน้ ทีสนารน
ไดร้ ัวค่าิาวแาิา่ีจาเนป็ิแลบสทคนร ิาทาิั ราา่ีกาหิดใิรบเนวีุวิ้ี

ใิส่นิขาอพุาิา่ีไดใ้ ห้ขา้ เนา็จจรนอิ่าพิักอาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาาแลบ
พิักอาิผูท้ ีาาิาจสาวสนิคดีาาาา จบทีสนารนได้รัวค่าิาวแาิเนฉพาบพุาิาี่รบวตไน้
ใิสาินิการสาวสนิ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๘

ขา้ ๗ พุาิใิคดีาาาาดัอิ่าไปิ้ีให้าุู่ใิดตลพนินจขาอศาลา่ีจบทีคาส่ัอให้ที
การจ่าุค่าิาวแาิ า้อั ิ้ี ไท่เนกนิาิั ราาี่กาหิดิาทรบเนวีุวิ้ี

(๑) พุาิโจากใ์ ิคดีคนาทผดน ิ่าส่นิินั ซ่ึอผเู้นสีุหาุเนป็ิโจาก์
(๒) พุาิจาเนลุ า้ัอใิคดีคนาทผนดิ่าส่นิินั แลบคดีคนาทผนดิ่าแผ่ิดนิ
ไท่นา่ ผเู้นสีุหาุหรืาพิกั อาิาุั การเนป็ิโจาก์
ขา้ ๘ ค่าิาวแาิิาทขา้ ๖ แลบ ขา้ ๗ ใหจ้ ่าุใิาิั รา ดอั ิ่าไปิ้ี
(๑) พุาิผูา้ ่ีทีาี่พักาาศัุาุู่ใิเนขิจัอหนดั าี่ทาให้ข้าเนา็จจรนอุอั าี่าาการ
พิกั อาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิกั อาิผทู้ ีาาิาจสาวสนิคดีาาาา พิกั อาิผทู้ ีาาิาจ
ฟ้าอคดีาาาา หรืาศาลไดร้ ัวค่าิาวแาิคร้ัอลบสาอร้าุวาา
(๒) พุาิผาู้ ่ีทีาี่พกั าาศุั าุิู่ ากเนขิจอั หนดั า่ีเนดนิาาอทาใหข้ า้ เนาจ็ จรนอุอั า่ีาาการ
พิกั อาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิกั อาิผทู้ ีาาิาจสาวสนิคดีาาาา พิกั อาิผทู้ ีาาิาจ
ฟ้าอคดีาาาา หรืาศาลไดร้ ัวค่าิาวแาิคร้ัอลบหา้ ร้าุวาา
ขา้ ๙ พุาิา่ีพิักอาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิักอาิผูท้ ีาาิาจสาวสนิ
คดีาาาา พิกั อาิผทู้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาา หรืาศาล เนห็ินา่ สาทารถใหข้ า้ เนาจ็ จรนอา่ีเนป็ิปรบโุชิ์
แก่คดี ให้หันหิ้าส่นิราชการขาอพิักอาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิหรืาสาวสนิคดีาาาาหรืา
พิกั อาิผทู้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาาหรืาผูา้ ี่ไดร้ ัวทาวหทาุหรืาศาล แลน้ แิ่กรณี เนป็ิผูใ้ ชด้ ตลพนินจ
สัอ่ จ่าุค่าิาวแาิ า้อั ิ้ี ใหเ้นป็ิไปิาทาิั ราา่ีกาหิดไนใ้ ิ ขา้ ๘
การจ่าุเนอนิิา้ อทีหลกั ฐาิการจ่าุเนอนิิาทรบเนวีุวขาอาาอราชการไน้ เนพื่าสาิกั อาิ
การิรนจเนอนิแผิ่ ดนิิรนจสาว

หมวด ๒
ค่าตอบแทนความเสียหายแก่พยาน สามี ภริยา ผู้บุพการี
ผู้สืบสันดานของพยาน หรือบุคคลอ่ืนที่มคี วามสัมพนั ธ์ใกล้ชิดกบั พยาน

_____________________

ขา้ ๑๐ ใิกรณีเนกนดคนาทเนสีุหาุแก่ชีนนิ ร่าอกาุ าิาทุั เนสรีภาพ ชื่าเนสีุอ ารัพุส์ นิ
หรืาสนารน าุา่ อหิ่ึอาุา่ อใดขาอพุาิ สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอพุาิ หรืาวตคคลาื่ิ

 ขา้ ๗ แกไ้ ขเนพ่นทเนินทโดุรบเนวีุวกรบารนอุตินรรรท นา่ ด้นุค่าิาวแาิแลบค่าใชจ้ ่าุแก่พุาิ สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี
ผสู้ ืวสิั ดาิขาอพุาิหรืาวตคคลาื่ิา่ีทีคนาทสทั พิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิใิคดีาาาา (ฉววั า่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๑๙

า่ีทีคนาทสัทพิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิ เนพราบทีการกรบาาผนดาาาาโดุเนจิิา เนิ่ืาอจากการาี่พุาิจบทา
หรืาไดท้ าเนป็ ิพุาิ วตคคลิ้ัิทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิาี่จาเนป็ ิแลบสทคนร า้อั ิ้ี ิาทาิั รา
า่ีกาหิดไนใ้ ิรบเนวีุวิ้ี

ใิกรณีา่ีวตคคลิาทนรรคหิ่ึอ ไท่ให้คนาทุนิุาทใิการรัวคนาทคตท้ คราอพุาิ
ิาททาิรการา่ีสาิกั อาิกาหิด ิาททาิรา ๖ ทาิรา ๗ ทาิรา ๙ หรืาทาิรา ๑๑ แห่อพรบราชวาั าิั น
คตท้ คราอพุาิใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๔๖ แลน้ แิ่กรณี วตคคลดอั กล่านไท่ทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิ
สาหรัวคนาทเนสีุหาุา่ีเนกนดข้ึิ ิวั แิ่การไท่ใหค้ นาทุิน ุาท

ขา้ ๑๑ ผูท้ ีสนารนุ่ืิคาขาิา้ อุ่ืิคาขาิาทแววพร้าทเนากสารหลกั ฐาิา่ีเนก่ีุนขา้ อ
ิาทาี่สาิกั อาิคตท้ คราอพุาิกาหิด

ขา้ ๑๒ ใิกรณีาี่ผทู้ ีสนารนุิื่ คาขาไท่สาทารถทาุิ่ื คาขาไดด้ น้ ุิิเนาอาาจใหว้ ตคคลา่ืิ
ุิ่ื คาขาแาิกไ็ ด้

ขา้ ๑๓ ใหท้ ีคณบกรรทการคณบหิ่ึอเนรีุกนา่ “คณบกรรทการพจน ารณาการจ่าุค่าิาวแาิ
คนาทเนสีุหาุแก่พุาิใิคดีาาาาแลบผใู้ กลช้ นด” ปรบกาวดน้ ุ ารนวดีกรทคตท้ คราอสนารนแลบเนสรีภาพ
หรืาราอารนวดีกรทคตท้ คราอสนารนแลบเนสรีภาพ าี่ารนวดีกรทคตท้ คราอสนารนแลบเนสรีภาพทาวหทาุ
เนป็ ิปรบราิกรรทการ ผูแ้ าิสาิักอาิาุั การสูอสตด ผูแ้ าิสาิักอาิิารนจแห่อชาิน ผูแ้ าิ
กรบารนอการคลอั ผูแ้ าิกรบารนอกลาโหท ผแู้ าิกรทการปกคราอ เนป็ิกรรทการ แลบผูา้ าินุการ
สาิกั อาิคตท้ คราอพุาิ เนป็ิกรรทการแลบเนลขาิตการ

คณบกรรทการทีาาิาจหิา้ าี่พนจารณาการจ่าุค่าิาวแาิคนาทเนสีุหาุแก่พุาิ
สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอพุาิหรืาวตคคลาื่ิา่ีทีคนาทสัทพิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิ
า้อั ิ้ี คานนินจฉัุขาอคณบกรรทการให้ถืาเนป็ ิา่ีสตด แลบให้ทีาาิาจแิ่อิ้อั คณบาิตกรรทการ
เนพาื่ พจน ารณาหรืาปฏนวิั นการาุา่ อใดาุา่ อหิ่ึอิาทา่ีคณบกรรทการทาวหทาุ

ขา้ ๑๔ เนท่ืาได้รัวคาร้าอแล้น ให้สาิักอาิคตท้ คราอพุาิิรนจสาวคาขาแลบ
ขา้ เนาจ็ จรนอใหเ้นสร็จสน้ิโดุเนร็นแลบส่อใหค้ ณบกรรทการพนจารณาิ่าไป

ขา้ ๑๕ การพนจารณาขาอคณบกรรทการ าาจให้ผูท้ ีสนารนุื่ิคาขาทาให้ขา้ เนา็จจรนอ
เนพ่ทน เนินทหรืาใหท้ ีการสาวพุาิหลกั ฐาิเนพท่น เนินทดน้ ุ

ขา้ ๑๖ ใหส้ าิกั อาิคตท้ คราอพุาิแจอ้ คานิน นจฉุั ขาอคณบกรรทการใหแ้ ก่ผูุ้ ิื่ คาขา
าราวโดุเนร็น

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๒๐

ใิกรณีาี่ผทู้ ีสนารนุิื่ คาขาไท่พาใจใิคานิน นจฉุั ขาอคณบกรรทการ ผูท้ ีสนารนุิ่ื คาขา
าาจใชส้ นารนาตารรณ์ิาทพรบราชวาั าิั นคตท้ คราอพุาิใิคดีาาาา พ.ศ. ๒๕๔๖ ใิหทนด ๕
นา่ ดน้ ุการาตารรณ์

ขา้ ๑๗ ใิการพนจารณาจ่าุค่าิาวแาิ ใหค้ าิึอถึอพฤินการณ์ แลบคนาทร้าุแรอ
ขาอการกรบาาคนาทผนดแลบสภาพคนาทเนสีุหาุาี่พุาิ สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอ
พุาิหรืาวตคคลา่ืิา่ีทีคนาทสทั พิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิไดร้ ัว รนทถึอโากาสา่ีจบไดร้ ัวการวรรเนาา
คนาทเนสีุหาุโดุาาอาื่ิดน้ ุ

ขา้ ๑๘ ใหส้ าิกั อาิคตท้ คราอพุาิจ่าุค่าิาวแาิใหแ้ ก่พุาิ สาที ภรนุา ผวู้ ตพการี
ผสู้ ืวสิั ดาิขาอพุาิหรืาวตคคลา่ืิาี่ทีคนาทสัทพิั ร์ใกลช้ นดกวั พุาิใิาิั รา ดอั ิ่าไปิ้ี

(๑) กรณีเนกนดคนาทเนสีุหาุแก่ชีนิน
(ก) ค่าิาวแาิิ้อั แิ่สาทหท่ืิวาาแิ่ไท่เนกนิหิ่ึอแสิวาา
(ข) ค่าจดั การศพ สาอหท่ืิวาา
(ค) ค่าขาดาตปการบเนล้ีุอดูิาทพฤินการณ์ใิขณบา่ีเนสีุชีนนิ ไท่เนกนิสาทหท่ืิวาา
(อ) ค่าาตปการบดา้ ิการศึกษาแก่วติรโดุชาวดน้ ุกฎหทาุขาอพุาิให้จ่าุ

เนป็ิราุเนดืาิ ๆ ลบไท่เนกนิสาทพิั วาาจิกน่าจบวรรลตินินภานบ เนนิ้ แิ่เนทื่าวรรลตินินภานบแลน้
กาลอั ศึกษาาุู่ใิรบดวั ทรั ุทศึกษา หรืาเนาีุวเนา่าจิถึอรบดวั ปรนาาาิรีใิปรบเนาศ ให้ไดร้ ัว
การาตปการบิ่าไปจิถึอาาุไต ท่เนกนิุสี่ นวหา้ ปี วรนวูรณ์

(๒) กรณีเนกนดคนาทเนสีุหาุแก่ร่าอกาุ าิาทุั เนสรีภาพ
(ก) ค่าใชจ้ ่าุใิการรักษาพุาวาล ใหจ้ ่าุเนา่าา่ีจ่าุจรนอแิ่ไท่เนกนิสาทหท่ืิวาา
(ข) ค่าฟ้ื ิฟูสทรรถภาพาาอร่าอกาุแลบจนิใจ ใหจ้ ่าุเนา่าาี่จ่าุจรนอแิ่ไท่เนกนิ

หา้ หท่ืิวาา
(ค) ค่าขาดปรบโุชิา์ าทาหาไดใ้ ิรบหน่าอการรักษาพุาวาลใหจ้ ่าุใิาิั รา

นิั ลบไท่เนกนิสาอร้าุวาา ิวั แิ่นิั า่ีไท่สาทารถปรบกาวการอาิไดิ้ าทปกิน
(อ) ค่าเนสีุหาุาื่ิิากจากา่ีกล่านขา้ อิิ้ ใหจ้ ่าุิาทจาินิา่ีสทคนรแิ่ไท่เนกนิ

สาทหทื่ิวาา
(๓) กรณีเนกนดคนาทเนสีุหาุแก่ช่ืาเนสีุอหรืาารัพุส์ นิหรืาสนารนาุ่าอหิ่ึอาุ่าอใด

ให้จ่าุิาทา่ีสาทารถปรบเนทนิหรืาเนาีุวเนคีุอไดแ้ ิ่ไท่เนกนิห้าหท่ืิวาา หากคนาทเนสีุหาุิ้ัิ
เนป็ิผลโดุิรอจากการกรบาาผดน าาาาโดุเนจิิา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๖๒๑

การจ่าุเนอนิิา้ อทีหลกั ฐาิการจ่าุเนอนิิาทรบเนวีุวขาอาาอราชการไนเ้นพ่ืาสาิกั อาิ
การิรนจเนอนิแผิ่ ดนิิรนจสาว

ลกั ษณะ ๒
ค่าใช้จ่าย
_____________________

หมวด ๑
ค่าใช้จ่ายตามมาตรการทวั่ ไปในการคุ้มครองพยาน

_____________________

ข้า ๑๙ เนท่ืาพิักอาิผูท้ ีาาิาจสืวสนิคดีาาาา พิักอาิผูท้ ีาาิาจสาวสนิ
คดีาาาา พิกั อาิผูท้ ีาาิาจฟ้าอคดีาาาา ศาล หรืาสาิกั อาิคตท้ คราอพุาิ ไดจ้ ดั ให้พุาิาุ่ใู ิ
คนาทคตท้ คราอิาทาี่เนห็ิเนป็ ิการสทคนร หรืาเนท่ืาเนจา้ พิักอาิิารนจหรืาเนจา้ หิ้าาี่าื่ิช่นุให้
คนาทคตท้ คราอแก่พุาิ ิาทาี่วตคคลดัอกล่านไดร้ ้าอขาแล้นทีสนารนได้รัวค่าใช้จ่าุิาทาัิรา
า่ีกาหิดไนใ้ ิรบเนวีุวิ้ี

ขา้ ๒๐ ค่าใชจ้ ่าุใิการคตท้ คราอพุาิ สาที ภรนุา ผวู้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอพุาิ
หรืาวตคคลา่ืิา่ีทีคนาทสัทพิั รใ์ กลช้ นดกวั พุาิเนวนกจ่าุไดิ้ าทาิั รา ดอั ิ่าไปิ้ี

(ก) พุาิ สาที ภรนุา ผูว้ ตพการี ผูส้ ืวสัิดาิขาอพุาิหรืาวตคคลาื่ิา่ีทีคนาทสัทพิั ร์
ใกลช้ นดกวั พุาิ

(๑) ค่าา่ีพกั าาศุั าิั เนิ่ืาอทาจากการคตท้ คราอพุาิ ใหเ้นวนกจ่าุไดเ้นา่าาี่จ่าุจรนอ
แิ่ไท่เนกนิหา้ อลบแปดร้าุวาาิ่านิั

(๒) ค่าาาหาร เนคร่ืาอดื่ท ใหเ้นวนกจ่าุไดใ้ ิาิั ราคิลบสาอร้าุวาาิ่านิั
(๓) ค่าเนล้ีุอชีพาี่สทคนราัิเนิื่าอทาจากการขาดปรบโุชิ์าาทาหาได้
ใหเ้นวนกจ่าุไดใ้ ิาิั ราคิลบสาอร้าุวาาิ่านิั
(ข) เนจา้ หิา้ า่ีา่ีคตท้ คราอคนาทปลาดภุั
(๑) ค่าาี่พกั าาศุั าิั เนิ่ืาอทาจากการคตท้ คราอพุาิ ใหเ้นวนกจ่าุไดเ้นา่าาี่จ่าุจรนอ
แิ่ไท่เนกนิหา้ อลบแปดร้าุวาาิ่านิั
(๒) ค่าดาเนินิการขาอเนจา้ หิา้ า่ีา่ีคตท้ คราอคนาทปลาดภุั า่ีิา้ อใชร้ บุบเนนลา
ไท่ิ่ากนา่ สนวสาอชน่ั โทอ ใหเ้นวนกจ่าุใิาิั ราเนหทาจ่าุคิลบสาอร้าุวาาิ่านิั