1 คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ 2562 วิอาญา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๓

ทนายจาเลยแถลงว่า ติดใจสืบตัวจาเลยและพยานอีก ๒ ปาก ขอเลื่อนไปนัด
สืบพยานจาเลยท่ีนดั ไว้แล้ว

โจทก์ไม่ค้าน
อนญุ าตให้เล่ือนไปนัดสืบพยานจาเลยวนั ท่ี ..........

จ่ายค่าตอบแทนให้นกั จิตวิทยา/นักสังคมสงเคราะห์ และจ่ายค่าพาหนะตามระเบียบ”

หมายเหตุ
ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๒ านน นรรคสาอ วาั าิั นให้เนฉพาบิักจนินนาุาหรืาิกั สัอคท
สอเนคราบห์เนา่าิ้ิั ทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิิาทรบเนวีุวาี่กรบารนอุิต นรรรทกาหิด โดุไดร้ ัว
คนาทเนห็ิชาวจากกรบารนอการคลอั แิ่วตคคลา่ืิา่ีพุาิไนน้ าอใจิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒
นรรคสาท หาทีสนารนไดร้ ัวค่าิาวแาิไท่ แลบจบใช้ ป.นน.า. ทาิรา ๒๕๖ เนพ่ืาจ่าุค่าพาหิบ
ค่าป่ นุการ แลบค่าเนช่าา่ีพกั า่ีจาเนป็ ิแลบสทคนรแก่วตคคลเนช่ิน่าิ้ัิก็ไท่ได้ เนพราบวตคคลิ้ัิ
ไท่ไดท้ าศาลใิฐาิบเนป็ิพุาิา่ีทาศาลิาทหทาุเนรีุก

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๔

ข้อบงั คบั ของประธานศาลฎกี า
ว่าด้วยการสืบพยานคดอี าญาโดยไม่ให้พยานเผชิญหน้าโดยตรงกบั จาเลย

พ.ศ. ๒๕๕๖

_____________________________

โดุาี่เนป็ ิการสทคนรกาหิดหลกั เนกณฑ์แลบนนรีการน่าดน้ ุการสืวพุาิคดีาาาา
โดุไท่ให้พุาิเนผชนาหิา้ โดุิรอกวั จาเนลุ เนพื่าเนป็ ิการปฏนวิั นาุ่าอเนหทาบสทแก่พุาิแลบ
เนพ่ืาปรบโุชิ์ใิการคิ้ หาคนาทจรนอแห่อคดี ใิกรณีาี่ทีเนหิตจาเนป็ ิหากเนป็ ิาี่เนกรอน่าพุาิไท่าาจ
า่ีจบเนวนกคนาทไดห้ รืาไท่กลา้ า่ีจบเนวนกคนาทิาทคนาทเนป็ิจรนอ

าาศุั าาิาจิาทคนาทใิทาิรา ๑๗๒ นรรคสาท แลบนรรคห้า แห่อปรบทนลกฎหทาุ
นนรีพนจารณาคนาทาาาา ปรบราิศาลฎีกาโดุคนาทเนห็ิชาวจากาี่ปรบชตทใหา่ขาอศาลฎีกา
จึอาากขา้ วอั ควั ไนด้ อั ิ่าไปิ้ี

ขา้ ๑ ขา้ วอั ควั ิ้ีเนรีุกน่า “ขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกา น่าดน้ ุการสืวพุาิ
คดีาาาาโดุไท่ใหพ้ ุาิเนผชนาหิา้ โดุิรอกวั จาเนลุ พ.ศ. ๒๕๕๖”

ขา้ ๒ ขา้ วอั ควั ิ้ีใหใ้ ชว้ อั ควั ิ้อั แิ่นิั ถดั จากนิั ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาเนป็ิิิ้ ไป
ขา้ ๓ ใิการสืวพุาิ ถา้ ศาลเนห็ิสทคนร หรืาพุาิหรืาคู่คนาทฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอร้าอขา
โดุทีเนหิตผลาิั สทคนรซ่ึอเนทื่าพนเนคราบห์ถึอเนพศ าาุต ฐาิบ สตขภาพ าิาทุั ภานบแห่อจนิขาอพุาิ
หรืาคนาทเนกรอกลนั าี่พุาิทีิ่าจาเนลุแลน้ เนป็ิา่ีเนกรอนา่ พุาิไท่าาจเนวนกคนาทได้ หรืาไท่กลา้ เนวนกคนาท
ิาทคนาทเนป็ิจรนอ ศาลจบดาเนินิการโดุไท่ใหพ้ ุาิเนผชนาหิา้ โดุิรอกวั จาเนลุกไ็ ด้
การใชด้ ตลพนินจขาอศาลิาทนรรคหิ่ึอจบิา้ อไท่กรบาวถึอสนารนขาอจาเนลุใิการพนจารณาคดี
โดุเนฉพาบาุา่ อุอน่ สนารนใิการิ่าสู้คดีแลบใิการถาทพุาิ
ให้ศาลจดแจอ้ ขา้ คนาทา่ีเนป็ ิเนหิตให้ทีการสืวพุาิโดุไท่ใหพ้ ุาิเนผชนาหิา้ โดุิรอ
กวั จาเนลุไนใ้ ิราุอาิกรบวนิพนจารณา
ขา้ ๔ใินิั สืวพุาิ ใหา้ อคค์ ณบผพู้ นพากษาแลบคู่คนาทรนทา้อั าิาุคนาทาาการสืวพุาิ
ภาุใิหา้ อพนจารณาขาอศาลโดุทีการถ่าุาาดภาพแลบเนสีุอผา่ ิโาราศั ิน์ อจรปน ด ส่ืาานเนลก็ าราินกส์
หรืานรน ีาื่ิรบหนา่ อหา้ อพนจารณาคดีกวั สถาิา่ีา่ีจดั ใหพ้ ุาิเนวนกคนาทาุา่ อเนหทาบสทภาุใิวรนเนนณศาล
ใิเนนลาเนดีุนกิั ิ้อั แิ่เนร่นทิิ้ จิเนสร็จสน้ิการสืวพุาิ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๕

ใิกรณีาี่าาจทีผลกรบาวกรบเนาืาิิ่าจนิใจขาอพุาิาุา่ อรติแรอ ศาลจบใหถ้ าทพุาิ
ผ่าิิกั จนินนาุา ิกั สัอคทสอเนคราบห์ หรืาวตคคลาื่ิาี่พุาิไนน้ าอใจดน้ ุกไ็ ด้ โดุทนใหพ้ ุาิไดุ้ ิน
คาถาทขาอคู่คนาทฝ่ าุจาเนลุ แลบหา้ ทใชค้ าถาทซ้าซา้ ิหลาุคร้ัอโดุไท่ทีเนหิตาิั สทคนร

ขา้ ๕ ศาลพึอรบทดั รบนอั ไท่ให้พุาิเนผชนาหิา้ กวั จาเนลุา้อั ก่าิ ใิรบหน่าอ แลบ
หลอั จากา่ีพุาิเนวนกคนาทแลน้ โดุศาลาาจกาหิดาาอเนดนิหรืาเนนลาิดั า่ีจบให้พุาิแลบจาเนลุทา
หรืากลวั าากไปจากศาลใิาาอเนดนิหรืาเนนลาา่ีแิกิ่าอกิั

ศาลคนรจดั ใหท้ ีา่ีพกั สาหรัวพุาิใิรบหนา่ อราเนขา้ เนวนกคนาทรนทา้อั ภาุหลอั เนขา้ เนวนกคนาทแลน้
ขา้ ๖ใหส้ าิกั อาิศาลุิต นรรรทจดั สรรอวปรบทาณแก่ศาลช้ิั ิิ้ ใหเ้นพีุอพาิ่าการดาเนินิการ
ิาทขา้ วอั ควั ิ้ี แลบใิกรณีาี่ทีคนาทจาเนป็ิิา้ อทีนนรีการาุา่ อหิ่ึอาุา่ อใดใิาาอรตรการเนพื่าให้
การปฏนวิั นิาทขา้ วอั ควั ิ้ีเนป็ ิไปดน้ ุคนาทเนรีุวร้าุ ให้เนลขารนการสาิักอาิศาลุตินรรรทเนป็ ิ
ผกู้ าหิดนรน ีการิ้ิั

ปรบกาศ ณ นิั า่ี ๑๙ กิั ุาุิ พ.ศ. ๒๕๕๖

ไพโรจิ์ นาุภต าพ
ปรบราิศาลฎีกา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๖

๒. การสืบพยานโดยการบันทึกคาเบิกความพยานลงในวัสดุ (วีดิทัศน์ หรือแผ่นซีดี หรือ
แผ่นดวี ดี )ี

การสืวพุาิใิคดีาาาาให้คนาทสาคาั กวั พุาิวตคคลาี่ทาใหข้ า้ เนา็จจรนอเนกีุ่นกวั
การกรบาาคนาทผนดิ่าศาลซ่ึอิา้ อวิั าึกคาพุาิไนเ้นพื่าปรบโุชิ์ใิการพนจารณาพนพากษาคดี
การวิั าึกคาพุาิกรบาาโดุใชน้ รน ีาี่ผพู้ นพากษาเนป็ิผฟู้ ัอคาเนวนกคนาทขาอพุาิแลน้ สรตปเนิ้ืาหา
า่ีจบวิั าึก (าทคนาท) จากิ้ิั ใหเ้นจา้ หิา้ าี่พนทพข์ า้ คนาทิาทา่ีศาลวิั าึก จึอาาจไดร้ าุลบเนาีุด
ไท่ครวถน้ ิิาทา่ีพุาิเนวนกคนาทไนา้ ้อั หทด การิาเนาคโิโลุที าช่นุใิการวิั าึกคาเนวนกคนาท
พุาิใหส้ าทารถุา้ ิกลวั ไปดูเนหิตการณ์า่ีพุาิไดเ้นวนกคนาทไนา้ าให้การรนวรนทขา้ เนาจ็ จรนอ
ทีคนาทสทวูรณ์ุน่อข้ึิ สาทารถิรนจสาวถึอคนาทถูกิา้ อขาอคาเนวนกคนาทแลบเนป็ ิหลกั ปรบกิั
ใหก้ ารพจน ารณาพพน ากษาคดีเนป็ิไปโดุเนา่ีุอรรรท

ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒ นรรคสี่ วาั าิั นใหท้ ีการวิั าึกคาเนวนกคนาทพุาิโดุใชน้ รน ีการ
วิั าึกลอใินสั ดตซ่ึอสาทารถถ่าุาาดาากเนป็ิภาพแลบเนสีุอซ่ึอสาทารถิรนจสาวถึอคนาทถูกิา้ อ
ขาอการวิั าึกได้ แลบให้ศาลาตารรณ์ ศาลฎีกา ใชก้ ารวิั าึกดอั กล่านปรบกาวการพนจารณาคดี
ดน้ ุ า้อั ิ้ี ิาทหลกั เนกณฑ์ นนรีการ แลบเนอื่าิไขา่ีกาหิดใิขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกา โดุ
ขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกาเนทื่าได้รัวคนาทเนห็ิชาวจากา่ีปรบชตทใหา่ขาอศาลฎีกาแลบ
ปรบกาศใิราชกนจจาิตเนวกษาแลน้ ใหใ้ ชว้ อั ควั ได้

าิ่ึอ จิถึอปัจจตวิั ุอั ไท่ทีขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกาิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒
นรรคสี่ าากใชว้ อั ควั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๗

บทที่ ๑๐/๒
การสืบพยานทางจอภาพนอกศาล

ปัจจตวิั า้อั คดีแพ่อแลบคดีาาาาสาทารถดาเนินิการสืวพุาิดน้ ุนนรีการปรบชตทาาอ
จาภาพได้ โดุนนรีการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพขาอคดีา้อั สาอปรบเนภา
ดอั กล่านทีแินปฏนวิั นคลา้ ุกิั ส่นิา่ีแิกิ่าอกิั ปรบการสาคาั คืา การสืวพุาิใิคดีาาาาศาล
ิา้ อคาิึอถึอการพนจารณาาี่เนป็ ิรรรท โดุเนฉพาบสนารนขาอจาเนลุใิการิ่าสู้คดี แลบใิการใช้
คาถาทกวั พุาิโดุิรอ (Confrontation Theory) ศาลจึอคนรใชน้ นรีการสืวพุาิใิลกั ษณบการ
ปรบชตทาาอจาภาพเนฉพาบใิกรณีทีเนหิตจาเนป็ ิ

การสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพใิคดีาาาาเนป็ิการดาเนินิการิาท
- ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐/๑ แลบ ป.น.น พ. ทาิรา ๑๒๑ นรรคสาอ ปรบกาว ป.น.น า. ทาิรา ๑๕
- ขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกา น่าดน้ ุการสืวพุาิคดีาาาาใิลกั ษณบการปรบชตท
าาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ แลบ
- รบเนวีุวสาิักอาิศาลุตินรรรท น่าดน้ ุนนรีปฏนวิั นอาิดา้ ิรตรการใิการสืวพุาิ
โดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗

๑. หลกั เกณฑ์การขอสืบพยานคดอี าญาในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพ

ศาลจบาิตาาิใหา้ าการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพิาท ป.นน.า.
ทาิรา ๒๓๐/๑ นรรคหิ่ึอ ปรบกาวด้นุข้าวัอควั ขาอปรบราิศาลฎีกา น่าด้นุการสืวพุาิ
คดีาาาาใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ ขา้ ๔ ได้ เนท่ืาเนป็ิไปิาทหลกั เนกณฑ์ ดอั ิ้ี

๑.๑ กาหนดเวลาการร้องขอ
แทน้ ่า ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐/๑ นรรคหิ่ึอ จบวาั าิั นให้คู่คนาทสาทารถร้าอขาให้ศาล
าาการสืวพุาิวตคคลาี่าุู่ิากศาลใิลักษณบการปรบชตทาาอจาภาพได้ โดุไท่ทีกาหิด
รบุบเนนลาการร้าอขา แิ่ิาทขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๔ นรรคหิ่ึอ ให้ศาลสาวถาทคู่คนาทใินิั ิดั ิรนจ
พุาิหลกั ฐาิดน้ ุนา่ ทีพุาิวตคคลาี่าุิู่ ากศาลหรืาไท่ เนพราบหากทีแลบคู่คนาทฝ่ าุา่ีาา้ อพุาิ
ร้าอขาให้ศาลาาการสืวพุาิิ้ิั ใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ หรืาศาลเนห็ิสทคนร ก็จบ
สาทารถกาหิดแินาาอการดาเนินิคดีเนพื่าไท่ใหเ้นกนดคนาทขดั ขา้ อแก่การพจน ารณาคดีิ่าเนิื่าอได้

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๘

๑.๒ คู่ความร้องขอหรือศาลเหน็ สมควร
คู่คนาทฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอหรืาา้อั สาอฝ่ าุาี่าา้ อวตคคลาี่าุู่ิากศาลเนป็ ิพุาิ ทีสนารน
ร้าอขาใหศ้ าลาาการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ โดุาาจาาคาร้าอขาเนป็ ิ
หิัอสืาหรืาแถลอด้นุนาจาก็ได้ แลบใิคดีาาาาิ้ีแท้น่าคู่คนาทจบไท่ได้ร้าอขา หากศาล
เนห็ิสทคนร ศาลาาจาิตาาิให้พุาิดัอกล่านไปเนวนกคนาทาี่ศาลาื่ิหรืาสถาิาี่าาการขาอ
าาอราชการหรืาสถาิาี่แห่อา่ืิิากจากศาลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพกไ็ ด้
๑.๓ พยานบุคคลต้องมเี หตุจาเป็ นทไี่ ม่อาจเดินทางมาศาล
ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐/๑ นรรคหิ่ึอ ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๔ นรรคหิ่ึอ แลบขา้ ๕ นรรคหิ่ึอ
กาหิดให้ศาลใช้ดต ลพนิน จให้สื วพุาิา่ี าุู่ิากศาลใิลักษณบการปรบชต ทาาอจาภาพเนฉพาบ
ใิกรณีทีเนหิตจาเนป็ิ ซ่ึอาาจเนกนดจากการา่ีพุาิเนจว็ ป่ นุ เนช่ิ เนป็ิาทั พาิ หรืาทีถน่ิาี่าุหู่ ่าอไกลจาก
ศาลาี่พนจารณาคดี หรืาทีถ่นิา่ีาุใู่ ิิ่าอปรบเนาศ หรืาทีเนหิตจาเนป็ิาุ่าอาื่ิาิั ทนาาจกา้ นล่นอเนสีุได้
(ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๕ นรรคสาอ)
า้ัอิ้ี ให้ศาลจดแจ้อข้าเนา็จจรนอาี่เนป็ ิเนหิตให้ทีการสืวพุาิวตคคลใิลักษณบการ
ปรบชตทาาอจาภาพไนใ้ ิราุอาิกรบวนิพจน ารณาดน้ ุ (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๕ นรรคสาท)

๒. การดาเนินกระบวนพจิ ารณาก่อนวนั สืบพยานบุคคลในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพ

๒.๑ ข้อพจิ ารณาของศาล
ิาทขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๔ นรรคหิ่ึอ แลบขา้ ๕ นรรคหิ่ึอ ใหศ้ าลใชด้ ตลพนินจใหส้ ืวพุาิ
า่ีาุิู่ ากศาลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพเนฉพาบกรณีทีเนหิตจาเนป็ิ โดุิา้ อคาิึอถึอ
๒.๑.๑ คนาทจาเนป็ิขาอพุาิา่ีไท่าาจเนดนิาาอทาุอั ศาลได้ ปรบกาวกวั
๒.๑.๒ การา่ีจบไดร้ ัวการพนจารณาา่ีเนป็ ิรรรท โดุเนฉพาบาุ่าอุน่อสนารนขาอจาเนลุ
ใิการิ่าสู้คดี แลบใิการใชค้ าถาทกวั พุาิโดุิรอซ่ึอาาจาาใหจ้ าเนลุไดร้ ัวผลกรบาวจากการาี่
พุาิไท่ไดา้ ุใู่ ิหา้ อพจน ารณาคดี (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๕ นรรคหิ่ึอ)
ขา้ พนจารณาขาอศาลเนกีุ่นกวั สนารนขาอจาเนลุใิการไดร้ ัวการพนจารณาาี่เนป็ ิรรรทิ้ี
ศาลิา้ อพนจารณาดน้ ุคนาทราวคาวน่า การาิตาาิให้พุาิไปเนวนกคนาทใิาีกสถาิา่ีหิ่ึอ
จบาาใหจ้ าเนลุเนสีุเนปรีุวใิการิ่าสู่คดีหรืาทีผลกรบาวิ่าการรัวฟัอพุาิหลกั ฐาิหรืาไท่ เนช่ิ
กรณีพุาิคู่ หากพุาิคิหิ่ึอาุาู่ ี่ศาลาี่พนจารณาคดี แลบพุาิาีกคิหิ่ึอไปเนวนกคนาทา่ีสถาิา่ี
า่ืิ จบกรบาาไดิ้ ่าเนทื่าทีรบววการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาอจาภาพราอรัว แลบพุาิ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๒๙

า้อั สาอคิพร้าทา่ีจบเนวนกคนาทไดโ้ ดุิ่าเนิื่าอกิั โดุขณบพุาิคิแรกเนวนกคนาท พุาิคิหลอั
จบิา้ อไท่ทีโากาสไดฟ้ ัอคาให้การขาอพุาิคิแรก ดอั ิ้ิั ก่าิาี่ศาลจบาิตาาิใหพ้ ุาิคิใด
ไปเนวนกคนาทา่ีสถาิาี่าื่ิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ ศาลคนรสาวถาทคู่คนาทให้ไดค้ นาท
ชัดเนจิด้นุน่าพุาิิ้ัิเนป็ ิพุาิคู่หรืาไท่ เนพ่ืาให้สาทารถกาหิดทาิรการใิการสืวพุาิ
ไดา้ ุา่ อถูกิา้ อเนหทาบสท

๒.๑.๓ สถาิาี่าี่จบใหพ้ ุาิไปเนวนกคนาทใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพไดจ้ ดั นาอ
รบววราอรัวไนแ้ ลน้ โดุสถาิาี่ดอั กล่านาาจเนป็ิา่ีาาการศาลาื่ิหรืาไท่ใช่าี่าาการศาลกไ็ ด้

สาหรัวสถาิาี่าาการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพิ้ัิ ิากจากศาล
จบาิตาาิให้พุาิไปเนวนกคนาทาี่ศาลา่ืิใิพ้ืิาี่า่ีพุาิสาทารถไปเนวนกคนาทไดแ้ ลน้ ศาลาาจ
าิตาาิให้พุาิไปเนวนกคนาทา่ีสถาิาี่แห่อาื่ิ า้อั า่ีเนป็ ิสถาิาี่าาการขาอาาอราชการ เนช่ิ
กาอพนสูจิห์ ลกั ฐาิกลาอ สาิกั อาิิารนจแห่อชาิน แลบสถาิาี่ซ่ึอไท่ใช่า่ีาาการขาอาาอราชการ
เนช่ิ ศูิุโ์ ารคทิาคท โรอพุาวาล นดั แิ่สถาิาี่เนหล่าิ้ิั ิา้ อทีการจดั นาอรบววราอรัวไนแ้ ลน้
ส่นิสถาิา่ีาี่าอคค์ ณบผพู้ นพากษาจบาาการสืวพุาิิ้ิั ใิาาอปฏนวิั นาอคค์ ณบผพู้ นพากษาจบาุาู่ ่ี
ห้าอพนจารณาขาอศาลา่ีพนจารณาคดี แิ่หากทีเนหิตฉตกเนฉนิหรืาเนป็ ิการจาเนป็ ิ เนช่ิ ทีเนหิตขดั ขา้ อ
เนกีุ่นกวั รบววการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ เนท่ืาทีการปรบสาิคนาทร่นททืากวั
ศาลา่ืิาี่ใกล้เนคีุอหรืาสถาิาี่า่ืิาี่ทีรบววราอรัว ศาลาาจไปาาการสืวพุาิา่ีศาลา่ืิ
หรืาสถาิาี่แห่อา่ืิกไ็ ดเ้นพื่าใหไ้ ท่ิา้ อเนล่ืาิคดี (ป.นน.พ. ทาิรา ๓๕ นรรคหิ่ึอ ปรบกาว ป.น.น า.
ทาิรา ๑๕)

๒.๒ คาส่ังศาล
๒.๒.๑ กรณมี คี าสั่งยกคาร้องขอ
หากศาลพนจารณาโดุคาิึอถึอการา่ีคู่คนาทจบไดร้ ัวการพนจารณาี่เนป็ ิรรรทแลน้

เนห็ิน่ากรณีไท่ทีเนหิตจาเนป็ิเนพีุอพาให้คนรสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ
าาจสัอ่ คาร้าอขาขาอคู่คนาทนา่

“ตามคาร้ องขอของโจทก์/จาเลย ให้เหตุผลการขอสืบพยานบุคคลในลักษณะการ
ประชุมทางจอภาพเพียงว่า พยานมภี ูมิลาเนาอย่ตู ่างจังหวดั ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเดินทางจานวน
มาก เห็นว่า การเสียค่าใช้จ่ายสูงเป็นเรื่องปกติของการเดินทางระยะไกล ซ่ึงโจทก์/จาเลยยงั สามารถ
จัดการให้พยานเดินทางมาเบิกความที่ศาลนีไ้ ด้ เม่ือพิจารณาถึงการที่คู่ความจะได้รับการพิจารณา
ท่ีเป็นธรรมแล้ว เหตทุ ี่อ้างไม่เป็นเหตุจาเป็นให้สมควรสืบพยานโดยวิธีดงั กล่าว ยกคาร้อง”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๐

๒.๒.๒ กรณมี คี าสั่งอนุญาต
หากศาลเนห็ิสทคนรใหา้ าการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ ิา้ อที
กาหิดนิั เนนลา แลบสถาิา่ีา่ีจบใหพ้ ุาิไปเนวนกคนาทใหช้ ดั เนจิ
ตัวอย่างรายงานกระบวนพิจารณากรณีท่ีศาลมีคาส่ังอนุญาต (ให้พยานไปเบิกความ
ทศี่ าลอ่ืน)
“นัดตรวจพยานหลักฐาน/สอบคาให้การ และกาหนดวันนัดสืบพยาน โจทก์ จาเลย
และทนายจาเลยมาศาล
.............................................................................................
ศาลสอบถามคู่ความท้ังสองฝ่ ายว่ามพี ยานบคุ คลที่อย่นู อกศาลหรือไม่
โจทก์/ทนายจาเลย แถลงว่า ... พยานอันดบั ... ตามบัญชีระบุพยานโจกท์/จาเลย ลงวันท่ี
... เป็ นพยานท่ีอยู่ในเหตุการณ์ ภายหลังเกิดเหตุคดีนีพ้ ยานประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ได้รับ
บาดเจ็บสาหัสจนทาให้เป็ นอัมพาต ไม่สามาถเดินทางไกลได้ แต่พยานยังมีสติสัมปชัญญะและ
สามารถเบิกความที่ศาลจังหวัดนครราชสีมา และขอให้ ศาลทาการสืบพยานบุคคลในลักษณะ
การประชุมทางจอภาพ ในการสืบพยานดังกล่าวมีเอกสารท่ีเก่ียวข้องและพยานทราบข้อเท็จจริง
รวม ๕ ฉบบั ได้แก่ พยานอันดบั ... ตามบญั ชีระบพุ ยานโจทก์/จาเลย ลงวนั ท่ี ...
ทนายจาเลย/โจทก์แถลงไม่คัดค้าน
พิเคราะห์ แล้ว เห็นว่า พยานมีเหตุจาเป็ นที่ไม่อาจเดินทางมาเบิกความท่ีศาลนีไ้ ด้
ทั้งการที่จะให้พยานไปเบิกความท่ีศาลจังหวัดนครราชสีมาโดยจาเลยอย่ทู ่ีห้องพิจารณาในศาลนี้
ไม่ทาให้จาเลยเสียเปรียบในการต่อสู้คดี สถานที่ที่พยานจะไปเบิกความมกี ารจัดงานระบบรองรับ
การสืบพยานบุคคลในลักษณะการประชุมทางจอภาพไว้แล้ว จึงเห็นสมควรอนุญาตให้สืบพยาน
โจทก์/จาเลย ปากดังกล่าวในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้ โดยให้ พยานไปเบิกความที่
ศาลจังหวดั นครราชสีมาตามขอ ส่วนคู่ความและทนายความให้มาพร้อมกนั ท่ีศาลนี้
ให้โจทก์/จาเลย ส่งต้นฉบับเอกสาร ... พยานอันดับ... ตามบญั ชีระบุพยานโจทก์/จาเลย
ลงวันท่ี ... พร้ อมสาเนารับรองความถูกต้องท่ีจะจัดส่งให้พยานตรวจดูภายในวันท่ี ... และหาก
โจทก์/จาเลย ประสงค์จะขอให้ศาลออกหมายเรียกพยานบุคคล ให้ ดาเนินการยื่นคาขอภายใน
วนั เดียวกนั
มีหนังสือถึงศาลจังหวัดนครราชสีมา ส่งหมายเรียกพยานบุคคล (หากมี) เพื่อสลักหลัง
และส่งหมาย พร้อมสาเนาเอกสารดังกล่าวข้างต้น เพ่ือให้พยานตรวจดูในวนั เบิกความ ทั้งนี้ ขอให้

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๑

ศาลจังหวัดนครราชสีมามอบหมายให้ สั กขีพยานดูแลให้ พยานได้ ตรวจดูพยานเอกสารก่ อนเริ่ ม
สืบพยาน

การกาหนดวันนัดสืบพยาน การออกหมายเรียกพยาน ตลอดจนการดาเนินการอย่างอื่น
ที่เกี่ยวข้อง ให้ปฏิบัติตามระเบียบสานักงานศาลยุติธรรม ว่าด้วยวิธีปฏิบัติงานด้านธุรการในการ
สืบพยานบคุ คลโดยระบบการประชุมทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗”

ตัวอย่างรายงานกระบวนพิจารณากรณีท่ีศาลมีคาส่ังอนุญาต (ให้พยานไปเบิกความ
ทส่ี ถานทอี่ ่ืน)

“นัดตรวจพยานหลักฐาน/สอบคาให้การ และกาหนดวันนัดสืบพยาน โจทก์ จาเลย
และทนายจาเลยมาศาล

.............................................................................................
ศาลสอบถามคู่ความท้ังสองฝ่ ายว่ามพี ยานบคุ คลที่อย่นู อกศาลหรือไม่
โจทก์ แถลงว่า ... พยานอันดับ ... ตามบัญชีระบุพยาน ลงวันที่ ... เป็ นพยานที่รู้เห็น
เหตุการณ์ ปัจจุบันรับราชการทหารอยู่ค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จังหวัดนราธิวาส
ซ่ึงเป็นพืน้ ที่ที่มกี ารก่อความไม่สงบ การเดินทางออกนอกพืน้ ท่ีมคี วามเสียงภัยสูง อาจทาให้พยาน
ได้รับอันตราย เนื่องจากเป็นข้าราชการซึ่งเป็ นกลุ่มเป้าหมายของกลุ่มก่อความไม่สงบ และพื้นท่ี
จะขาดกาลงั พลดูแล จึงประสงค์จะขอให้พยานได้เบิกความในค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
อาเภอเจาะไอร้ อง จังหวัดนราธิวาส โดยขอให้ศาลทาการสืบพยานบุคคลในลักษณะการประชุม
ทางจอภาพ ซ่ึงทนายโจทก์ประสานงานในเบื้องต้นแล้ว ค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
แจ้งว่ามรี ะบบการประชุมทางจอภาพรองรับและสามารถให้ศาลใช้ทาการสืบพยานได้
ทนายจาเลยแถลงคัดค้าน เนื่องจาก ... เป็ นพยานที่รู้เห็นเหตุการณ์เช่นเดียวกับนาย ...
พยานอันดับ ... ตามบัญชีระบุพยานโจทก์ ลงวันที่ ... พยานท้ังสองปากเป็นพยานคู่ ซ่ึงหากพยาน
ไม่มาเบิกความต่อศาลในคราวเดยี วกนั จะกระทบต่อดุลพินิจในการรับฟังพยานหลักฐาน อาจทาให้
จาเลยไม่ได้รับการพิจารณที่เป็ นธรรม
สอบโจทก์แล้ว แถลงรับว่าพยานท้ังสองปากเป็นพยานคู่ แต่ ... มีเหตุจาเป็นที่ไม่อาจ
เดินทางมาเบิกความที่ศาลนีไ้ ด้ ขอโอกาสให้โจทก์ได้นาพยานปากนีเ้ ข้าสืบเพ่ือประโยชน์แห่ง
ความยตุ ิธรรม หากศาลอนุญาตให้สืบพยานดังกล่าวในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพ โจทก์จะนา
นาย ... เข้าเบิกความท่ีศาลนีต้ ่อเน่ืองกัน หากไม่สามารถนานาย ... มาเบิกความต่อเนื่องกับ ... ได้
ให้ถือว่าโจทก์ไม่ติดใจนานาย ... เข้าเบิกความเป็นพยานอีกต่อไป

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๒

พิจารณาแล้ว เห็นว่า พยานปาก ... มีเหตุจาเป็นท่ีไม่อาจเดินทางมาเบิกความที่ศาลนีไ้ ด้
แม้จะเป็ นพยานคู่กับนาย ... แต่โจทก์ยืนยันจะนานาย ... เข้าเบิกความที่ศาลนีต้ ่อเนื่องกัน การท่ี
จะให้ ... ไปเบิกความที่ค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จังหวัดนราธิวาส โดยจาเลยอยู่ที่
ห้องพิจารณาในศาลนไี้ ม่ทาให้จาเลยเสียเปรียบในการต่อสู้คดี สถานที่ที่พยานจะไปเบิกความมกี าร
จัดวางระบบรองรับการสืบพยานบุคคลในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้ โดยให้ ... เบิกความท่ี
ค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ตามขอ ส่วนคู่ความและทนายความให้มาพร้อมกนั ที่ศาลนี้

นัดสืบพยานโจทก์ปากนาย ... ที่ศาลนี้ วันเวลาเดียวกับการสืบพยานในลักษณะการ
ประชุมทางจอภาพ กาชับให้โจทก์นานาย ... ที่ศาลนี้ วันเวลาเดียวกับการสืบพยานในลักษณะการ
ประชุมทางจอภาพ กาชับให้โจทก์นานาย ... เข้าเบิกความท่ีศาลนีต้ ่อเน่ืองกัน หากไม่สามารถนา
นาย ... มาเบิกความต่อเนื่องกับ ... ได้ ถือว่าโจทก์ไม่ติดใจนานาย ... เข้าเบิกความเป็ นพยาน
อีกต่อไป

หากโจทก์ประสงค์จะขอให้ศาลออกหมายเรียกพยานบุคคล ให้ดาเนินการยื่นคาขอ
ภายในวนั ท่ี ...

มหี นังสือถึงศาลจังหวดั นราธิวาส ส่งหมายเรียกพยานบคุ คล (หากม)ี เพื่อสลกั หลังและ
ส่งหมาย และแจ้งการสืบพยานปาก ... ในลักษณะการประชุมทางจอภาพ พร้ อมทั้งวันเวลา และ
สถานที่สืบพยาน เพ่ือมอบหมายให้ เจ้าพนักงานศาลจังหวัดนราธิวาสเดินทางไปทาหน้าท่ี
สักขพี ยาน ณ สถานท่ีดงั กล่าว

มหี นังสือถึงผ้มู อี านาจหน้าที่ดูแลค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จังหวดั นราธิวาส
เพื่อขอความอนุเคราะห์ จัดเตรียมความพร้ อมของห้ องพิจารณาและระบบการประชุมทางจอภาพ

การกาหนดวันนัดสืบพยาน การออกหมายเรียกพยาน ตลอดจนการดาเนินการอย่างอื่น
ท่ีเกี่ยวข้อง ให้ปฏิบัติตามระเบียบสานักงานศาลยุติธรรม ว่าด้วยวิธีปฏิบัติงานด้านธุรการในการ
สืบพยานบคุ คลโดยระบบการประชุมทางจอภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗”

๒.๓ เอกสารหรือวตั ถุพยานทจี่ ะต้องสืบประกอบคาเบิกความของพยานบุคคล
ถา้ ทีเนากสารหรืานิั ถตพุาิา่ีจบิา้ อสืวปรบกาวคาเนวนกคนาทขาอพุาิวตคคล ศาลาาจ
กรบาาโดุผา่ ิรบววการปรบชตทาาอจาภาพ หรืาส่อสาเนิาเนากสารหรืาภาพถ่าุนิั ถตพุาิา่ีคู่คนาท
าตกฝ่ าุรัวราอแลน้ ไปใหพ้ ุาิิรนจดู เนนิ้ แิ่ทีคนาทจาเนป็ิิา้ อใหพ้ ุาิุิื ุิั คนาทถูกิา้ อแาจ้ รนอ
ขาอเนากสารหรืานิั ถตพุาิาี่จบใหพ้ ุาิเนวนกคนาทปรบกาว ก็ใหส้ ่อเนากสารหรืานิั ถตพุาิิ้ิั ไป
(ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๖)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๓

ข้อสังเกต
กรณีา่ีศาลเนห็ิสทคนรให้สืวพุาิเนากสารหรืาพุาินิั ถตปรบกาวคาเนวนกคนาทขาอ
พุาิวตคคล โดุให้ส่อเนากสารหรืานิั ถตพุาิ หรืาสาเนิาเนากสาร หรืาภาพถ่าุนิั ถตพุาิไปให้
พุาิิรนจดู ศาลาี่พนจารณาคดีคนรกาหิดเนนลาให้คู่คนาทส่อเนากสารหรืานิั ถตพุาิพร้าทสาเนิา
ล่นอหิ้าก่าิถึอนิั ิัด โดุเนผื่ารบุบเนนลาา่ีคู่คนาทาตกฝ่ าุจบรัวราอสาเนิาเนากสารแลบภาพถ่าุ
รนทา้อั การส่อเนากสารกวั นิั ถตพุาิหรืาสาเนิาเนหล่าิ้ิั ไปุอั ศาลาี่พุาิจบไปเนวนกคนาท เนพ่ืาให้
ไท่ิ้าอเนล่ืาิคดีเนพราบเนหิตพุาิเนากสารหรืาพุาินิั ถตุอั ไท่พร้าทสืว แลบเนพ่ืาให้พุาิได้ที
โากาสิรนจดูพุาิหลกั ฐาิเนหล่าิ้ิั ก่าิเนวนกคนาท
า้อั ิ้ี ศาลา่ีพนจารณาคดีคนรส่อเนากสารหรืานิั ถตพุาิ หรืาสาเนิาเนากสารหรืาภาพถ่าุ
นิั ถตพุาิดัอกล่านไปให้ศาลา่ีพุาิจบไปเนวนกคนาท พร้าทกัวหิัอสืาแจอ้ ุืิุิั นิั เนนลาิัด
สืวพุาิ ช่ืาแลบจาินิพุาิวตคคล (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๗)
๒.๔ การออกหมายเรียกพยานบุคคลและการส่งหมาย
หากคู่คนาทฝ่ าุา่ีาา้ อพุาิวตคคลไท่สาทารถิาพุาิทาศาลาี่เนวนกคนาทไดเ้นาอ การ
ขาให้ศาลาากหทาุเนรีุกพุาิวตคคล ไปุื่ิคาร้าอิ่าศาลา่ีพนจารณาคดี โดุพนทพ์ชื่าศาลหรืา
สถาิา่ีา่ีพุาิจบไปเนวนกคนาทให้ชดั เนจิ แลน้ ใหศ้ าลา่ีพนจารณาคดีส่อหทาุเนรีุกไปใหศ้ าลาี่พุาิ
จบไปเนวนกคนาทสลกั หลอั หทาุ แลบดาเนินิการส่อให้แก่พุาิิ่าไป แลบให้ศาลาี่พุาิจบไปเนวนก
คนาทแจอ้ ผลการส่อหทาุใหศ้ าลา่ีพจน ารณาคดีาราวดน้ ุ (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๘ นรรคสาอ)

ข้อสังเกต
ใิาาอปฏนวิั นทีกรณีาี่ศาลาี่พนจารณาคดีไท่ได้าากหทาุเนรีุกให้ศาลาี่พุาิจบไป
เนวนกคนาทสลกั หลอั แิ่ขาใหศ้ าลา่ีพุาิจบไปเนวนกคนาทิ้ิั าากหทาุให้ กรณีเนช่ิิ้ีเนป็ิการสร้าอ
ภารบใหศ้ าลาี่พุาิจบไปเนวนกคนาท แลบหทาุเนรีุกา่ีาากไปาาจผนดพลาด เนพราบศาลา่ีพนจารณาคดี
จบาราวขา้ ทูลเนกีุ่นกวั พุาิ สถาิาี่ แลบนิั เนนลาา่ีจบพนทพใ์ ิหทาุดีกนา่ ศาลาี่พุาิจบไปเนวนกคนาท

๓. การดาเนินกระบวนพจิ ารณาในวนั สืบพยานบุคคลในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพ

๓.๑ การดาเนินิกรบวนิพนจารณาสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ
ใหา้ อคค์ ณบผพู้ นพากษา แลบคู่คนาท รนทา้อั าิาุคนาทาตกฝ่ าุาาการสืวพุาิภาุใิหา้ อพนจารณา
ขาอศาลาี่พจน ารณาคดี โดุทีการถ่าุาาดภาพแลบเนสีุอรบหน่าอศาลาี่พนจารณาคดีกวั ศาลา่ีพุาิไป
เนวนกคนาทใิเนนลาเนดีุนกิั ิ้อั แิ่เนรน่ทิิ้ จิเนสร็จสน้ิการสืวพุาิ (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๙)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๔

า้อั ิ้ี ิาทขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกา น่าดน้ ุการสืวพุาิคดีาาาาใิลกั ษณบการ
ปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ ไท่ทีวาวาั าิั นให้ศาลาิตาาิให้คู่คนาทหรืาาิาุคนาทไป
าาการสืวพุาิา่ีศาลาี่พุาิไปเนวนกคนาท เนพราบหลกั การดาเนินิคดีาาาาให้คนาทสาคาั กวั การาี่
คู่คนาทาตกฝ่ าุิา้ อทาดาเนินิกรบวนิพนจารณาิ่าหิา้ ศาลเนพื่าพนสูจิ์คนาทจรนอ ดอั ิ้ิั หากคู่คนาท
หรืาาิาุคนาทฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอหรืาา้อั สาอฝ่ าุใิคดีาาาาร้าอขาไปาาการสืวพุาิาี่ศาลา่ีพุาิ
ไปเนวนกคนาท ศาลิา้ อทีคาสั่อไท่าิตาาิใหด้ าเนินิการเนช่ิิ้ิั ซ่ึอแิกิ่าอกวั คดีแพ่อา่ีกฎหทาุุาท
ใหก้ ารดาเนินิกรบวนิพนจารณาเนป็ิไปิาทคนาทปรบสอคข์ าอคู่คนาทหรืาคนาทุิน ุาทขาอคู่คนาท
ดอั ิ้ิั ขา้ กาหิดขาอปรบราิศาลฎีกา น่าดน้ ุแินาาอการิาสืวพุาิหลกั ฐาิแลบการสืวพุาิ
วตคคลาี่าุิู่ ากศาลโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๖ ขา้ ๑๒ นรรคหิ่ึอ จึอวาั าิั นไน้
ใหา้ าไดเ้นฉพาบใิคดีแพอ่

การเนวนกคนาทใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพถืาเนสทืาิน่าพุาิเนวนกคนาทใิห้าอ
พนจารณาขาอศาล (ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐/๑ นรรคสาอ) แทพ้ ุาิจบไปเนวนกคนาทใิลักษณบการ
ปรบชตทาาอจาภาพใิศาลหรืาสถาิา่ีาื่ิ หากพุาิหรืาวตคคลภาุิากไท่ปฏนวิั นิาทขา้ กาหิด
ขาอศาลเนพื่ารักษาคนาทเนรีุวร้าุแลบเนพ่ืาใหก้ รบวนิพนจารณาดาเนินิไปโดุเนา่ีุอรรรทแลบรนดเนร็น
กรบาาการาิั เนป็ิการขดั ขนาอการดาเนินิกรบวนิพนจารณา หรืาปรบพฤินิิไท่เนรีุวร้าุใิศาล
หรืาสถาิา่ีดอั กล่าน ถืาไดน้ า่ เนป็ิการกรบาาใิศาล จึอเนป็ิการลบเนทนดาาิาจศาลาี่พนจารณาคดี ิาท
ป.น.น า. ทาิรา ๑๘๐ ปรบกาว ป.น.น พ. ทาิรา ๓๐ แลบ ๓๑ แลน้ แิ่กรณี

๓.๒ ใิการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ ให้ศาลาี่พุาิไป
เนวนกคนาททาวหทาุให้เนจา้ พิักอาิศาลาุู่เนป็ ิสักขีพุาิิลาดการสืวพุาิ แลบให้ศาลา่ี
พนจารณาคดีจดแจอ้ ช่ืาแลบสกลต ขาอสักขีพุาิไนใ้ ิราุอาิกรบวนิพนจารณาดน้ ุ (ขา้ วอั ควั ฯ
ขา้ ๙ นรรคสาอ)

ก่าิาาการสืวพุาิ ให้เนจ้าพิักอาิศาลซ่ึอได้รัวทาวหทาุให้เนป็ ิสักขีพุาิ
ิรนจสาวหลกั ฐาิวิั รปรบจาินั าี่ปรากฏภาพถ่าุขาอพุาิาี่าาอราชการาากให้ หรืาหลกั ฐาิ
แสดอินั วตคคลาี่ทีลกั ษณบาุา่ อเนดีุนกิั แลบาาสาเนิาใหพ้ ุาิรัวราอเนกว็ ไนใ้ ิสาินิ แลบใหิ้ า
พุาิสาวาิิิหรืากล่านคาปฏนาาณิ่าหิา้ ศาลา่ีพนจารณาคดีโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ
(รบเนวีุว ฯ ขา้ ๑๓ (๑) (๒))

ิากจากสักขีพุาิิา้ อปฏนวิั นหิ้าา่ีิาทรบเนวีุวสาิกั อาิศาลุตินรรรท น่าดน้ ุนนรี
ปฏนวิั นอาิด้าิรตรการใิการสืวพุาิวตคคลโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๕

ขา้ ๑๓ แลน้ สักขีพุาิุอั ิา้ อดูแลคนาทเนรีุวร้าุใิหา้ อพนจารณา เนพื่าใหพ้ ุาิสาทารถเนวนกคนาท
ไดิ้ าทคนาทเนป็ ิจรนอาุา่ อเนป็ ิานสรบ หากสัอเนกิพวคนาทผนดปกินจากินั พุาิหรืาวตคคลา่ีเนขา้ ฟัอ
การพนจารณา หรืาพวน่าทีวตคคลาี่ิา้ อเนวนกคนาทเนป็ ิพุาิขาอคู่คนาทฝ่ าุเนดีุนกิั ใิภาุหลอั
ใหร้ าุอาิใหศ้ าลาราว

๓.๓ กรณีศาลา่ีพนจารณาคดีส่อิิ้ ฉววั หรืาสาเนิาเนากสารหรืาภาพถ่าุนิั ถตพุาิ
า่ีคู่คนาทรัวราอแลน้ ไปใหพ้ ุาิิรนจดูปรบกาวการเนวนกคนาท ก่าิเนรน่ทสืวพุาิ สักขีพุาิคนรจดั
ให้พุาิไดท้ ีโากาสา่าิขา้ คนาทหรืาิรนจดูให้พุาิเนากสารหรืาพุาินิั ถตเนหล่าิ้ิั ก่าิ แลบ
ศาลา่ีพนจารณาคดีคนรเนรีุกสักขีพุาิทาสาวถาทการจดั เนิรีุทคนาทพร้าทขาอพุาิเนากสารหรืา
พุาินิั ถติ้ิั เนสีุให้เนรีุวร้าุก่าิ เนพื่าป้าอกิั ทนให้การพนจารณาหุตดชบอกั เนพราบิา้ อราเนากสาร
หรืานิั ถตพุาิ

๓.๔ ิาทขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๐ เนท่ืาพุาิเนวนกคนาทเนสร็จแลน้ ใหศ้ าลา่าิวิั าึกคาเนวนกคนาท
ให้พุาิแลบคู่คนาทฟัอ แลน้ ให้ผูพ้ นพากษาแลบคู่คนาทาตกฝ่ าุลอลาุทืาช่ืาใิวิั าึกคาเนวนกคนาท
พุาิ า้อั ิ้ี คาเนวนกคนาทพุาิิา้ อวิั าึกใหป้ รากฏขา้ คนาทดน้ ุน่า พุาิเนวนกคนาทผ่าิรบววการ
ปรบชตทาาอจาภาพ เนช่ิ รบวตขา้ คนาทิาิิิ้ ขาอคาเนวนกคนาทพุาินา่

“พยานเบิกความในลักษณะการประชุมทางจอภาพ. ผ่านสัญญาณโทรคมนาคม
ระหว่างศาลอาญากบั ศาลจังหวดั นครราชสีมา”

ข้อสังเกต
(๑) ใิกรณีาี่ทีการวัิาึกการเนวนกคนาทขาอพุาิโดุใช้นนรีการวัิาึกลอใินสั ดต
ซ่ึอสาทารถถ่าุาาดาากเนป็ ิภาพหรืาเนสีุอ หรืาโดุใช้นนรีการาื่ิใดซ่ึอคู่คนาทแลบพุาิสาทารถ
ิรนจสาวถึอคนาทถูกิา้ อขาอวิั าึกการเนวนกคนาทได้ ศาลไท่จาเนป็ิิา้ อา่าิวิั าึกคาเนวนกคนาทให้
พุาิแลบคู่คนาทฟัอ รนทา้ัอไท่จาิ้าอให้คู่คนาทลอลาุทืาชื่าใิวัิาึกคาเนวนกคนาทพุาิ
(ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๐ นรรคสาอ แลบ ป.นน.พ. ทาิรา ๑๒๑ นรรคสาอ ปรบกาว ป.นน.า. ทาิรา ๑๕)
แิ่คนรจดแจ้อถึอนนรีการแลบนสั ดตซ่ึอวัิาึกคาเนวนกคนาทขาอพุาิิ้ัิไนใ้ ิราุอาิกรบวนิ
พนจารณาใหช้ ดั เนจิ เนช่ิ รบวตขา้ คนาทไนใ้ ิราุอาิกรบวนิพนจารณานา่
“อนึ่ง การสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพวันนี้ ศาลบันทึกคาเบิกความ
พยานด้วยระบบดิจิตอลลงวีดิทัศน์จานวน ... แผ่น อันเป็นวัสดุซ่ึงสามารถถ่ายทอดออกเป็นภาพ
และเสียงซ่ึงคู่ความและพยานสามารถตรวจสอบความถูกต้องของบันทึกการเบิกความได้ จึงไม่มี
การอ่านบนั ทึกคาเบิกความให้พยานและคู่ความฟัง”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๖

(๒) การวิั าึกคาเนวนกคนาทพุาิิ้ิั ไท่น่าจบกรบาาโดุนนรีใด ให้ศาลาี่พนจารณาคดี
ดาเนินิการเนพีุอฝ่ าุเนดีุน ศาลา่ีพุาิไปเนวนกคนาทไท่ิา้ อวิั าึกคาเนวนกคนาทพุาิดน้ ุ แลบสักขี
พุาิคนรดูแลคนาทเนรีุวร้าุหา้ ทไท่ให้วตคคลใดลกั ลาววิั าึกคาเนวนกคนาทพุาิ โดุใชน้ นรีการ
วิั าึกลอนสั ดตซ่ึอสาทารถถ่าุาาดาากเนป็ิภาพแลบ/หรืาเนสีุอ

(๓) หากคู่คนาทแถลอหรืาร้าอขาิรนจสาวคนาทถูกิา้ อขาอวิั าึกการเนวนกคนาท
ใินสั ดตซ่ึอสาทารถถ่าุาาดาากเนป็ ิภาพหรืาเนสีุอ ให้ศาลทีคาส่ัอาิตาาิ โดุใชด้ ตลพนินจกาหิด
เนอ่ืาิไขใิการิรนจสาวให้เนหทาบสทกวั การดาเนินิกรบวนิพนจารณาแิ่ลบกรณี เนช่ิ าิตาาิให้
โจาก์/จาเนลุ ิรนจสาวคาเนวนกคนาทพุาิาี่วิั าึกใินีดนาศั ิ์ได้ โดุให้โจาก์/จาเนลุ จดั เนิรีุท
าตปกรณ์ทาดาเนินิการา่ีศาล แลบรบหนา่ อการิรนจสาวใหา้ ุใู่ ิคนาทดูแลขาอเนจา้ พิกั อาิศาล

เนทื่าการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพเนสร็จสน้ิลอแล้น ศาลาี่
พนจารณาคดีิา้ อจดราุอาิกรบวนิพนจารณาให้ปรากฏขา้ คนาทดน้ ุน่าเนป็ ิการดาเนินิกรบวนิ
พนจารณาใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ แลบทีคาสั่อให้เนจา้ หิา้ าี่ขาอา้อั สาอศาลดาเนินิการ
ิ่าอ ๆ ิ่าไป

ใหเ้นจา้ พิกั อาิศาลซ่ึอเนป็ิสักขีพุาิจดั าาราุอาิการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตท
าาอจาภาพ โดุใหศ้ าลาี่พุาิไปเนวนกคนาทลอลาุทืาช่ืาหลอั จากสืวพุาิเนสร็จ (รบเนวีุวฯ ขา้ ๑๓ (๓))

ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณาสาหรับศาลทพี่ จิ ารณาคดี
“นัดสืบพยานโจทก์/จาเลย ในลักษณะการประชุมทางจอภาพวันนี้ โจทก์ จาเลย และ
ทนายจาเลยมาศาล และอย่ทู ่ีห้องพิจารณาคดีศาลอาญา ส่วนนาย ... พยานโจทก์/จาเลย และนาย ...
เจ้าพนักงานศาล ซึ่งเป็นสักขพี ยานอย่ทู ี่ห้องพิจารณาคดีศาลจังหวดั นครราชสีมา
เจ้าพนักงานศาลตรวจสอบหลักฐานบัตรประจาตัวประชาชนของโจทก์/จาเลย และ
จัดทาสาเนาให้พยานลงลายมือช่ือรับรองไว้เป็นหลกั ฐานแล้ว
โจทก์/จาเลยนานาย ... เข้าเบิกความจนจบปาก ระหว่างสืบพยานอ้างส่ งเอกสาร
เป็นพยาน ... ฉบบั ศาลหมาย ... ถึง ... เอกสารให้แยกเกบ็
โจทก์/จาเลยแถลง ...
(จ่ายค่าป่ วยการและค่าพาหนะแก่พยาน ... บาท ตามระเบยี บฯ)
ให้ เจ้ าพนักงานศาลจังหวัดนครราชสี มารวบรวมเอกสารและสาเนาความท่ีเกี่ยวกับ
การสืบพยานบคุ คลในลักษณะการประชุมทางจอภาพส่งคืนศาลนี้

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๗

นัด ... ตามท่ีนัดไว้แล้ว ....................................
ผ้พู ิพากษา
....................................
ผ้พู ิพากษา .................................................โจทก์
.................................................จาเลย
........................................ทนายจาเลย
..............................เจ้าพนกั งานศาล”

ตัวอย่ างรายงานการสื บพยานในลักษณะการประชุ มทางจอภาพซ่ึงจัดทาโดยสั กขี

พยานสาหรับสารทพี่ ยานไปเบิกความ
“ข้าพเจ้า ... ตาแหน่ง ... ได้รับมอบหมายให้เป็นสักขพี ยานในการสืบพยานในลกั ษณะ

การประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาท่ี ปภ ... ของศาลจังหวัดนครราชสีมาขอเสนอรายงาน
ต่อท่านผ้พู ิพากษามขี ้อความที่จะกล่าวต่อไปนี้

นัดสืบพยานโจทก์/จาเลยในลักษณะการประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาที่ ...
ของศาลอาญาวนั นี้ นาย ... พยานโจทก์/จาเลย และสักขพี ยานอย่ทู ี่ศาลจังหวดั นครราชสีมา

ข้าพเจ้าตรวจสอบหลกั ฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์/จาเลย และจัดทา
สาเนาให้ พยานลงลายมือช่ือรับรองไว้เป็ นหลักฐานแล้ว และได้อยู่เป็ นสักขีพยานตลอดการ
สืบพยานจนเสร็จการสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพ

ศาลอาญาสืบพยานโจทก์/จาเลยจนจบปาก และมคี าส่ังให้จ่ายค่าป่ วยการและค่าพาหนะ
แก่พยาน (และจ่ายค่าตอบแทนแก่นักจิตวิทยา/นักสังคมสงเคราะห์/ล่าม ... บาท ตามระเบยี บฯ)

จึงเรียนมาเพื่อโปรดมีคาสั่งให้เจ้าหน้าที่ศาลนีด้ าเนินการตามคาส่ังศาลอาญาดังกล่าว
และส่งเอกสารสานวนความท่ีเกี่ยวข้องทั้งหมดไปยงั ศาลอาญา ไปถ่ายสาเนาไว้ในสานวนที่ศาลนี้

.................................................พยาน
................................นกั จิตวิทยา/นักสังคมสงเคราะห์/ล่าม (ถ้าหากม)ี

...........................................เจ้าพนกั งานศาลและสักขพี ยาน”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๘

เนทื่าเนจ้าพิักอาิศาลซ่ึอเนป็ ิสักขีพุาิเนสิาราุอาิดัอกล่านิ่าศาลา่ีพุาิไป
เนวนกคนาท ให้ศาลิรนจดูคนาทถูกิา้ อขาอราุอาิ หากถูกิา้ อาาคาส่ัอน่า "ดาเนินิการิาทเนสิา"
แลน้ ลอลาุทืาชื่าไนใ้ ิราุอาิิ้ิั

ข้อสังเกต
ขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกา น่าดน้ ุการกาหิดค่าใชจ้ ่าุใิการสืวพุาิโดุรบวว
การปรบชตทาาอจาภาพใิคดีแพ่อ พ.ศ. ๒๕๕๗ ไท่ใชว้ อั ควั ใิคดีาาาาดน้ ุ จึอไท่ทีการเนรีุกเนก็ว
ค่าใช้จ่าุใิการใช้รบววแลบค่าใช้จ่าุแก่สักขีพุาิาุ่าอใิคดีแพ่อ แิ่สาหรัวค่าป่ นุการ
ค่าพาหิบ ค่าเนช่าาี่พกั แลบค่าิาวแาิาี่จ่าุให้แก่พุาิาี่ทาศาลิาทหทาุเนรีุก ิักจนินนาุา
ิกั สัอคทสอเนคราบห์ แลบล่าท ุอั คอิา้ อจ่าุให้แก่วตคคลเนหล่าิ้ิั ิาทรบเนวีุวาี่เนกีุ่นขา้ อ โดุให้
ศาลาี่พุาิไปเนวนกคนาทเนวนกจ่าุเนอนิแก่พุาิใินิั าี่พุาิไปเนวนกคนาท โดุจดั าาใวรัวเนก็วไน้
เนป็ิหลกั ฐาิ แลน้ ส่อสาเนิาหลกั ฐาิการเนวนกจ่าุกลวั ไปุอั ศาลา่ีพนจารณาคดี (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๑
นรรคหิ่ึอ แลบรบเนวีุว ฯ ขา้ ๑๕ นรรคสาอ) แลบหากศาลาี่พนจารณาคดีเนห็ิสทคนรใหิ้ กั จนินาน ุา
ิักสัอคทสอเนคราบห์ แลบล่าท ไปปฎนวิั นหิ้าาีุ่อั ศาลาี่พุาิไปเนวนกคนาท ก็ให้ศาลาี่พุาิไป
เนวนกคนาทเนวนกจ่าุเนอนิแก่วตคคลดอั กล่านดน้ ุเนช่ิเนดีุนกิั (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๑ นรรคหิ่ึอ แลบนรรคสาอ)
๓.๕ กรณสี ถานทท่ี าการสืบพยานบุคคลโดยระบบการประชุมทางจอภาพเป็ นสถานทอี่ ื่น
ใหศ้ าลา่ีพจน ารณาคดีจดราุอาิกรบวนิพนจารณา แลบสักขีพุาิจดั าาราุอาิรูปแวว
เนดีุนกิั กวั กรณีาาการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพใิศาล โดุรบวตขา้ คนาท
ใหช้ ดั เนจินา่ าาการสืวพุาิโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพหิา้ ณ สถาิา่ีใด

ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณาสาหรับศาลทพี่ จิ ารณาคดี
“นัดสืบพยานโจทก์/จาเลย ในลักษณะการประชุมทางจอภาพวนั นี้ ทนายโจทก์ จาเลย
และทนายจาเลยมาศาล และอย่ใู นห้องพิจารณาคดีศาลอาญา ส่วน ... พยานโจทก์/จาเลย และนาย ...
เจ้าพนักงานศาลจังหวัดฮอด ซึ่งเป็นสักขีพยานอยู่ท่ีศูนย์โทรคมนาคม บริษัทโทรศัพท์ไทย จากัด
สาขาอาเภอฮอด จังหวดั เชียงใหม่
เจ้ าพนักงานศาลตรวจสอบหลักฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์ /จาเลย
และจัดทาสาเนาให้พยานลงลายมือช่ือรับรองไว้เป็นหลกั ฐานแล้ว
โจทก์/จาเลย นานาย ... เข้าเบิกความจนจบปาก ระหว่างสืบพยานอ้างส่ งเอกสาร
เป็นพยาน ... ฉบบั ศาลหมาย ... ถึง ... เอกสารให้แยกเกบ็
โจกท์/จาเลยแถลง ...

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๓๙

(จ่ายค่าป่ วยการและค่าพาหนะแก่พยาน ... บาทตามระเบยี บฯ)
ให้เจ้าพนกั งานศาลจังหวดั ฮอดรวบรวมเอกสารและสาเนาความท่ีเกยี่ วกบั การสืบพยาน
บคุ คลในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพส่งคืนศาลนี้
นดั ... ตามที่นัดไว้แล้ว”

ตัวอย่างรายงานการสืบพยานโดยระบบการประชุมทางจอภาพซึ่งจัดทาโดยสักขพี ยาน
สาหรับศาลทม่ี เี ขตอานาจเหนือสถานทท่ี พ่ี ยานไปเบิกความ

“ข้าพเจ้า ... ตาแหน่ง ... ได้รับมอบหมายให้เป็นสักขพี ยานในการสืบพยานในลักษณะ
การประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาท่ี ปภ ... ของศาลจังหวัดฮอด ขอเสนอรายงานต่อท่าน
ผ้พู ิพากษามขี ้อความท่ีจะกล่าวต่อไปนี้

นัดสืบพยานโจทก์/จาเลยในลักษณะการประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาที่ ...
ของศาลอาญาวันนี้ นาย ... พยานโจทก์ /จาเลย และสักขีพยานอยู่ท่ีศูนย์โทรคมนาคม
บริษทั โทรศพั ท์ไทย จากัด สาขาอาเภอฮอด จังหวดั เชียงใหม่

ข้าพเจ้าตรวจสอบหลกั ฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์/จาเลย และจัดทา
สาเนาให้ พยานลงลายมือชื่อรับรองไว้เป็ นหลักฐานแล้ว และได้อยู่เป็ นสักขีพยานตลอดการ
สืบพยานจนเสร็จการสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพ

ศาลอาญาสืบพยานโจทก์/จาเลยจนจบปาก และมีคาส่ังให้ จ่ ายค่ าป่ วยการและ
ค่าพาหนะแก่พยาน (และจ่ายค่าตอบแทนแก่นักจิตวิทยา/นักสังคมสงเคราะห์ /ล่าม ... บาท)
ตามระเบยี บ ฯ

จึงเรียนมาเพ่ือโปรดมีคาสั่งให้เจ้าหน้าที่ศาลนีด้ าเนินการตามคาส่ังศาลอาญาดังกล่าว
และส่งเอกสารสานวนความที่เกยี่ วข้องท้ังหมดไปยงั ศาลอาญา โดยถ่ายสาเนาไว้ในสานวนท่ีศาลนี”้

๔. การสืบพยานบุคคลในลักษณะการประชุมทางจอภาพกรณีพยานบุคคลอยู่ใน
ต่างประเทศ

๔.๑ การจัดหาสถานทท่ี พ่ี ยานจะไปเบิกความ
คู่คนาทซ่ึอร้าอขาให้สืวพุาิวตคคลาี่าุู่ใิิ่าอปรบเนาศใิลกั ษณบการปรบชตทาาอ
จาภาพทีหิา้ า่ีินดิ่าปรบสาิอาิเนว้ืาอิิ้ ใิการจดั หาสถาิาี่าี่เนหทาบสทให้พุาิไปเนวนกคนาท
ไดใ้ ิปรบเนาศิ้ัิ ๆ เนท่ืาศาลพนจารณาแลน้ าิตาาิให้สืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอ
จาภาพ หากสถาิาี่ดอั กล่านเนป็ ิศาลใิิ่าอปรบเนาศ ิา้ อดาเนินิการิาทขา้ ิกลอรบหน่าอกิั หรืา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๐

รรรทเนิีุทปฏนวิั นรบหนา่ อปรบเนาศ (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๓ นรรคสาอ) ถา้ รบววสัาาาณโารคทิาคท
ขาอศาลกวั สถาิาี่า่ีพุาิจบไปเนวนกคนาทไท่สาทารถเนชื่าทิ่ากิั ได้ คู่คนาทิา้ อจดั หาสถาิาี่ใหท่
หรืาศาลสั่อใหไ้ ปดาเนินิการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพิากศาลกไ็ ด้

๔.๒ สักขพี ยาน
กรณีพุาิวตคคลทีถ่นิาี่าุูใ่ ิิ่าอปรบเนาศ ศาลา่ีพนจารณาคดีาาจทาวหทาุให้วตคคล
า่ีศาลเนห็ิสทคนรเนป็ิสักขีพุาิ (ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๓ นรรคหิ่ึอ) ดอั ิ้ิั วตคคลา่ีเนป็ ิสักขีพุาิ
ไท่จาเนป็ิิา้ อเนป็ิเนจา้ หิา้ า่ีศาล คู่คนาทาาจิกลอกิั ขาใหศ้ าลแิ่อิ้อั วตคคลใดเนป็ิสักขีพุาิกไ็ ด้
หรืาศาลาาจขาคนาทร่นททืาไปุอั วตคคลาี่ทีคนาทิ่าเนชื่าถืา หรืาหิ่นุอาิราชการขาอไาุ
ใิปรบเนาศิ้ิั ใหช้ ่นุจดั หาวตคคลาาหิา้ า่ีสักขีพุาิกไ็ ด้
๔.๓ การเตรียมการและดาเนินการ
การเนิรีุทการแลบดาเนินิการใินิั สืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ
ปฏนวิั นเนช่ิเนดีุนกวั การสืวพุาิโดุนนรีดอั กล่านใิปรบเนาศ ขา้ วอั ควั ฯ ขา้ ๑๓ นรรคหิ่ึอให้ิา
คนาทใิขา้ ๔ ถึอขา้ ๑๒ ทาใชว้ อั ควั โดุาิตโลท

ข้อสังเกต
ิาทรบเนวีุวสาิกั อาิศาลุตินรรรทน่าดน้ ุนนรีปฏนวิั นอาิดา้ ิรตรการใิการสืวพุาิ
โดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗ ขา้ ๑๓ (๓) กาหิดให้เนจา้ พิักอาิศาลซ่ึอเนป็ ิ
สักขีพุาิจัดาาราุอาิการสื วพุาิใิลักษณบการปรบชตทาาอจาภาพให้พุาิแลบ
ผูพ้ นพากษาขาอศาลา่ีพุาิไปเนวนกคนาทลอลาุทืาช่ืาไนใ้ ิราุอาิดัอกล่านด้นุิ้ัิ การจดั าา
ราุอาิให้ศาลิ่าอปรบเนาศา่ีทีเนขิาาิาจเนหิืาสถาิาี่าี่พุาิไปเนวนกคนาทลอลาุทืาช่ืาไน้
ใิราุอาิดน้ ุ ุอั ไท่ทีขา้ ิกลอหรืาคนาทร่นททืารบหน่าอปรบเนาศให้สาทารถาาได้ กรณีเนช่ิิ้ี
จึอาิตโลทใหส้ ักขีพุาิแลบพุาิา่ีไปเนวนกคนาทลอลาุทืาช่ืาไนใ้ ิราุอาิกเ็นพีุอพาแลน้ ใิกรณี
าี่สักขีพุาิเนป็ ิวตคคลา่ืิา่ีไท่ใช่เนจ้าพิักอาิศาล นัิสืวพุาิิ้าอทีการปรบสาิอาิกัว
สักขีพุาิ ให้เนข้าใจถึอภารบหิ้าา่ีแลบแินาาอปฏนวัิน ให้ส่อิันาุ่าอราุอาิการสืวพุาิ
โดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพา่ีสักขีพุาิิา้ อจดั าา ใหศ้ ึกษาแลบเนิรีุทการไนล้ ่นอหิา้

ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณาสาหรับศาลทพ่ี จิ ารณาคดี
“นัดสืบพยานโจทก์/จาเลย ในลักษณะการประชุมทางจอภาพระหว่างศาลอาญา
ประเทศไทย กับศูนย์โทรคมนาคมเมืองโอซาก้า ประเทศญป่ี ่ ุน ทนายโจทก์ จาเลย และทนายจาเลย
มาศาล และอย่ทู ี่ห้องพิจารณาคดีศาลอาญา ส่วนนาย ... พยานโจทก์/จาเลย และนาย ... นักศึกษา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๑

ระดับปริญญาโท สาขาวิชากฎหมาย ที่มหาวิทยาลัยโอซาก้า ประเทศญี่ป่ ุน ซึ่งคู่ความ ตกลงกัน
ให้ทาหน้าท่ีสักขพี ยาน อย่ทู ี่ห้องประชุมทางจอภาพ ศนู ย์โทรคมนาคม เมืองโอซาก้า ประเทศญปี่ ่ ุน

สักขีพยานตรวจสอบหลักฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์/จาเลย และ
จัดทาสาเนาให้พยานลงลายมือชื่อรับรองไว้เป็นหลกั ฐานแล้ว

ทนายโจทก์/จาเลยนานาย ... เข้าเบิกความจนจบปาก ระหว่างสืบพยานอ้างส่งเอกสาร
เป็นพยาน ... ฉบบั ศาลหมาย ... ถึง ... เอกสารให้แยกเกบ็

ทนายโจทก์/จาเลยแถลง ...
จ่ายค่าป่ วยการและค่าพาหนะแก่พยาน ... บาท ตามระเบยี บฯ
ให้ สั กขีพยานรวบรวมเอกสารที่เก่ียวกับการสื บพยานบุคคลโดยระบบการประชุ ม
ทางจอภาพส่ งคืนศาลนี ้
นดั ... ตามท่ีนดั ไว้แล้ว

.................................... ....................................
ผ้พู ิพากษา ผ้พู ิพากษา

........................................ทนายโจทก์
........................................ทนายจาเลย
..............................เจ้าพนกั งานศาล”

ตัวอย่างรายงานการสืบพยานโดยระบบการประชุมทางจอภาพซึ่งจัดทาโดยสักขีพยาน

กรณพี ยานบุคคลอยู่ในต่างประเทศ
“ข้าพเจ้า ... ตาแหน่ง ... ได้รับมอบหมายให้เป็นสักขพี ยานในการสืบพยานในลักษณะ

การประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาที่ ... ของศาลอาญา ประเทศไทย ขอเสนอรายงานต่อท่าน
ผ้พู ิพากษามขี ้อความที่จะกล่าวต่อไปนี้

นัดสืบพยานโจทก์/จาเลยโดยระบบการประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาที่ ...
ของศาลอาญา ประเทศไทย นาย ... พยานโจทก์/จาเลย และสักขพี ยานอย่ทู ี่ห้องประชุมทางจอภาพ
ศนู ย์โทรคมนาคม เมืองโอซาก้า ประเทศญป่ี ่ ุน

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๒

ข้าพเจ้าตรวจสอบหลักฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์/จาเลย และจัดทา
สาเนาให้ พยานลงลายมือชื่อรับรองไว้เป็ นหลักฐานแล้ว และได้อยู่เป็ นสักขีพยานตลอดการ
สืบพยานจนเสร็จการสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพ

ศาลอาญาสืบพยานโจทก์/จาเลยจนจบปาก และมีคาสั่งให้ จ่ ายค่ าป่ วยการและ
ค่าพาหนะแก่พยาน กับให้รวบรวมเอกสารท่ีเก่ียวกับการสืบพยานบุคคลโดยระบบการประชุม
ทางจอภาพส่ งคืน

จึงเรียนมาเพ่ือโปรดทราบ

....................................พยาน
...........................สักขพี ยาน”

๕. การสืบพยานบุคคลในลักษณะการประชุมทางจอภาพตามความประสงค์ของศาล
ต่างประเทศกรณพี ยานบุคคลอยู่ในประเทศไทย

การสืวพุาิวตคคลา่ีาุู่ใิปรบเนาศไาุใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพิาทคนาท
ปรบสอคข์ าอศาลิ่าอปรบเนาศ ิาทวาวาั าิั นขาอ ป.น.น พ. ทาิรา ๒๓๐/๑ นรรคหิ่ึอ แลบขา้ วอั ควั ฯ
ไท่ไดว้ าั าิั นไนโ้ ดุชดั แจอ้ แิ่ศาลไาุาาจใหค้ นาทร่นททืาแก่ศาลิ่าอปรบเนาศา่ีทีคนาทปรบสอค์
จบสืวพุาิวตคคลโดุนรน ีดอั กล่านได้ ิาทขา้ ิกลอรบหนา่ อกิั หรืารรรทเนิีุทปฏนวิั นรบหนา่ อปรบเนาศ

า้ัอิ้ี หากทีแินปฏนวัินิาทข้าิกลอหรืาคนาทร่นททืารบหน่าอปรบเนาศ ก็ให้ศาล
ดาเนินิการิาทแินปฏนวิั นิ้ิั แลบหากศาลิ่าอปรบเนาศไดร้ บวตใิหิอั สืาร้าอขาโดุชัดแจอ้ น่า
ขาให้าาการสืวพุาิิาทนนรีการาุ่าอใดาุ่าอหิ่ึอขาอกฎหทาุนนรีพนจารณาคนาทแห่อปรบเนาศ
าี่ร้าอขา ศาลไาุดาเนินิการให้ิาทคนาทปรบสอค์ได้ ถ้านนรีการิ้ัิไท่ิ้าอห้าทิาทปรบทนล
กฎหทาุนรน ีพนจารณาคนาทขาอไาุแลบไท่ขดั ิ่าคนาทสอวเนรีุวร้าุ กรณีไท่ทีแินปฏนวิั นรบหน่าอ
ศาลไาุกัวศาลขาอปรบเนาศา่ีร้าอขา แลบไท่ทีการร้าอขาเนป็ ิพนเนศษ ศาลาาจดาเนินิการไป
ใิลักษณบเนดีุนกิั กวั ศาลา่ีพุาิไปเนวนกคนาทใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพใิกรณีศาล
า่ีพนจารณาคดีเนป็ ิศาลไาุ กล่านคืา เนท่ืาไดร้ ัวการปรบสาิอาิจากศาลิ่าอปรบเนาศขาสืวพุาิ
วตคคลดน้ ุนรน ีดอั กล่าน หากศาลพนจารณาแลน้ เนห็ิสทคนรใหค้ นาทร่นททืา คนรดาเนินิการ ดอั ิ้ี

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๓

๕.๑ จดั าาสาินิคดีเนฉพาบส่นิการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพข้ึิ
โดุใชา้ กั ษรุา่ “ปภิ” ิาหิา้ หทาุเนลขคดี แลบใหร้ บวตช่ืาศาลาี่ขาใหส้ ืวพุาิใิลกั ษณบการ
ปรบชตทาาอจาภาพใหป้ รากฏา่ีปกหิา้ สาินิ

๕.๒ ใิการสืวพุาิวตคคลใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพ ให้ศาลทาวหทาุให้
เนจา้ พิกั อาิศาลเนป็ิผดู้ ูแลิลาดการสืวพุาิิ้ิั โดุศาลไท่ิา้ อาากิอั่ พจน ารณาคดีดน้ ุแิ่าุา่ อใด

๕.๓ เนทื่าการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพเนสร็จสน้ิลอ ใหเ้นจา้ พิกั อาิศาล
ซ่ึอเนป็ิผดู้ ูแลจดั าาราุอาิการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพเนสิาิ่าศาลเนพ่าื าราว

ตัวอย่างรายงานการสื บพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพซ่ึงจัดทาโดย
เจ้าพนักงานศาลซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็ นผู้ดูแล สาหรับศาลที่พยานไปเบิกความตามความ
ประสงค์ของศาลต่างประเทศ

“ข้าพเจ้า ... ตาแหน่ง ... ได้รับมอบหมายให้เป็นผ้ดู ูแลในการสืบพยานในลกั ษณะการ
ประชุมทางจอภาพในคดีหมายเลขดาท่ี ... ปภต ... ของศาลจังหวัด ... ขอเสนอรายงานต่อท่าน
ผ้พู ิพากษามขี ้อความท่ีจะกล่าวต่อไปนี้

นัดสืบพยานโจทก์/จาเลยในลักษณะการประชุมทางจอภาพตามคาร้ องขอของศาล
ประเทศในคดีหมายเลขที่ ... นาย ... พยานโจทก์/จาเลย และข้าพเจ้าอย่ศู าลจังหวดั ...

ข้าพเจ้าตรวจสอบหลักฐานบัตรประจาตัวประชาชนของพยานโจทก์/จาเลย และจัดทา
สาเนาให้พยานลงลายมือชื่อรับรองไว้เป็นหลกั ฐานแล้ว

ศาล ... ประเทศ ... สืบพยานโจทก์/จาเลยจนจบปาก
จึงเรียนมาเพื่อโปรดทราบ

....................................พยาน
...........................สักขพี ยาน”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๔

ข้อสังเกต
ิาท พ.ร.ว. คนาทร่นททืารบหน่าอปรบเนาศใิเนรื่าอาาอาาาา พ.ศ. ๒๕๓๕ ทาิรา ๑๗
เนป็ิกรณีา่ีศาลิ่าอปรบเนาศขาคนาทช่นุเนหลืาจากศาลไาุให้สืวพุาิหลกั ฐาิใิลกั ษณบาาิาอ
เนป็ิการสืวพุาิปรบเนด็ิ ไท่ใช่ศาลิ่าอปรบเนาศขาสืวพุาิหลกั ฐาิเนาอใิลกั ษณบการปรบชตท
าาอจาภาพการสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพจึอไท่ไดด้ าเนินิการิาท พ.ร.ว. ดอั กล่าน
(สาทารถศึกษาแินปฏนวิั นสาหรัวการสืวพุาิิาท พ.ร.ว. คนาทร่นททืารบหน่าอปรบเนาศใิเนรื่าอ
าาอาาาา พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดใ้ ิคู่ทืาปฎนวิั นราชการขาอิตลาการส่นิภาคผินก)

๖. การดาเนินงานด้านธุรการ

เนพ่ืาใหผ้ เู้นก่ีุนขา้ อาตกฝ่ าุสาทารถดาเนินิการสืวพุาิโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ
ไดเ้นรีุวร้าุใินิั ิัด ให้ศาลทาวหทาุให้เนจา้ หิา้ า่ีปฏนวิั นิาทรบเนวีุวสาิักอาิศาลุตินรรรท
นา่ ดน้ ุนรน ีปฏนวิั นอาิดา้ ิรตรการใิการสืวพุาิโดุรบววการปรบชตทาาอจาภาพ พ.ศ. ๒๕๕๗

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๕

บทท่ี ๑๐/๓
การส่งบันทกึ ถ้อยคาของพยานซ่ึงมีถิ่นที่อยู่ในต่างประเทศ

วาวาั าิั น ป.นน.า.ทาิรา ๒๓๐/๒ เนป็ ิกรณีา่ีพุาิวตคคลทีถน่ิา่ีาุูใ่ ิิ่าอปรบเนาศ
แลบคู่คนาทไท่สาทารถิาพุาิทาสืวใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพไดิ้ าท ป.นน.า. ทาิรา
๒๓๐/๑ เนท่ืาคู่คนาทร้าอขาหรืาศาลเนห็ิสทคนร ศาลาาจาิตาาิใหค้ ู่คนาทเนสิาวิั าึกถา้ ุคาุิื ุิั
ขา้ เนา็จจรนอหรืาคนาทเนห็ิขาอผูใ้ ห้ถา้ ุคาซ่ึอทีถ่นิา่ีาุูใ่ ิิ่าอปรบเนาศิ่าศาลแาิการิาพุาิ
วตคคลทาเนวนกคนาทิ่าหิา้ ศาลได้ แิ่ไท่ิดั สนารนผูใ้ หถ้ า้ ุคาา่ีจบทาศาลเนพื่าใหก้ ารเนพน่ทเนินท โดุที
หลกั เนกณฑ์ ดอั ิ้ี

๑. พุาิวตคคลิา้ อทีถ่นิาี่าุูใ่ ิิ่าอปรบเนาศ แลบทีเนหิตจาเนป็ ิา่ีไท่าาจิาพุาิทา
เนวนกคนาทใิศาลได้ รนทา้อั ไท่สาทารถิาพุาิทาสืวใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพได้

๒. คู่คนาทร้าอขาหรืาศาลเนห็ิสทคนร
คู่คนาทฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอหรืาา้อั สาอฝ่ าุา่ีาา้ อวตคคลซ่ึอทีถน่ิา่ีาุใู่ ิิ่าอปรบเนาศ

เนป็ิพุาิ ทีสนารนร้าอขาเนสิาวิั าึกถา้ ุคาุิื ุิั ขา้ เนาจ็ จรนอหรืาคนาทเนห็ิขาอพุาิแาิการ
ิาพุาิทาเนวนกคนาทิ่าหิา้ ศาลได้ โดุาาจาาคาร้าอขาเนป็ ิหิัอสืาหรืาแถลอดน้ ุนาจาก็ได้
แลบแทน้ ่าคู่คนาทจบไท่ไดร้ ้าอขา หากศาลเนห็ิสทคนร ศาลาาจาิตาาิให้คู่คนาทเนสิาวิั าึก
ถา้ ุคาุิื ุิั ขา้ เนาจ็ จรนอหรืาคนาทเนห็ิขาอพุาิแาิการิาพุาิทาเนวนกคนาทิ่าศาลได้

๓. วิั าึกถา้ ุคาิา้ อทีราุการดอั ิ้ี
๓.๑ ช่ืาศาล แลบเนลขคดี
๓.๒ นิั เนดืาิ ปี แลบสถาิาี่า่ีาาวิั าึกถา้ ุคา
๓.๓ ชื่าแลบสกลต ขาอคู่คนาท
๓.๔ ชื่า สกลต าาุต าี่าุู่ แลบาาชีพขาอผใู้ หถ้ า้ ุคา แลบคนาทเนก่ีุนพิั กวั คู่คนาท
๓.๕ ราุลบเนาีุดแห่อขา้ เนาจ็ จรนอ หรืาคนาทเนห็ิขาอผใู้ หถ้ า้ ุคา
๓.๖ ลาุทืาชื่าขาอผใู้ หถ้ า้ ุคาแลบคู่คนาทฝ่ าุผเู้นสิาวิั าึกถา้ ุคา

๔. การลอลาุทืาช่ืาขาอผใู้ หถ้ า้ ุคาใหิ้ า ป.น.น พ. ทาิรา ๔๗ นรรคสาท ทาใชว้ อั ควั
โดุาิตโลท หทาุถึอวิั าึกถา้ ุคาดอั กล่าน ถา้ ไดา้ าใิปรบเนาศาี่ทีสถาิกอสตลไาุ ิา้ อใหก้ อสตล
ิ้ิั เนป็ิพุาิลอช่ืารัวราอเนป็ ิพุาิ แิ่หากไท่ทีกอสตลไาุิา้ อให้เนจา้ พิกั อาิโิิารีปัวลนกหรืา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๖

แทุนสเนิร็ด หรืาวตคคลาี่ทีาาิาจลอช่ืาเนป็ ิพุาิรัวราอแาิ แลบิา้ อทีใวสาคาั ขาอรัฐวาล
ปรบเนาศิ้ิั แสดอนา่ วตคคลา่ีเนป็ิพุาิิ้ิั เนป็ิผทู้ ีาาิาจกรบาาการได้

๕. ห้าททนให้แก้ไขเนพ่นทเนินทวัิาึกถ้าุคาา่ีไดุ้ื่ิไน้แล้นิ่าศาล เนน้ิแิ่เนป็ ิ
ขา้ ผดน พลาดหรืาผดน หลอเนลก็ ิา้ ุ

๖. แทศ้ าลจบาิตาาิใหค้ ู่คนาทเนสิาวิั าึกถา้ ุคาแาิการเนวนกคนาทขาอพุาิซ่ึอที
ถ่นิาี่าุใู่ ิิ่าอปรบเนาศแลน้ ภาุหลอั ผใู้ หถ้ า้ ุคาาาจทาเนวนกคนาทเนพท่น เนินทจากา่ีใหก้ ารไนแ้ ลน้ ได้

ตัวอย่างรายงานกระบวนพจิ ารณา
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลย และทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ปาก .............. จนจบ แล้วโจทก์แถลงว่า ได้รับแจ้งจากพนักงาน
สอบสวนว่าพยานปาก .............. ผ้เู สียหายมีถิ่นที่อย่ใู นประเทศ .......... ไม่สามารถติดตามตัวมา
สืบพยานท่ีศาลนี้ หรือใช้วิธีสืบพยานในลกั ษณะการประชุมทางจอภาพได้ เน่ืองจาก .................
โจทก์จึงขอส่ งบันทึกถ้อยคาแทนการเบิกความของพยานปากผู้เสียหาย ซ่ึงมีถิ่นท่ีอยู่ใน
ต่างประเทศ
จาเลยและทนายจาเลยคัดค้านว่า ........ /ไม่คัดค้าน
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า ............ จึงอนุญาตให้โจทก์ส่งบนั ทึกถ้อยคาของพยานดังกล่าว
แทนการนาพยานมาเบิกความต่อหน้าศาล สาเนาให้จาเลยแล้ว รับบนั ทึกถ้อยคายืนยนั ข้อเทจ็ จริง
หรือความเห็นของ ... รวมสานวนไว้
โจทก์แถลง ขอเลื่อนไปสืบพยานที่เหลือ ... ปาก ในวนั ท่ี ... ตามที่นดั ไว้เดิม
จาเลยไม่ค้าน
อนุญาตให้เลื่อนไปสืบพยานโจทก์ในวนั ท่ี .......... เวลา .......... ตามที่นดั ไว้เดิม
อนญุ าตให้คู่ความคัดถ่ายรายงานกระบวนพิจารณาฉบบั นไี้ ด้ตามขอ/อ่านแล้ว”

ข้อสังเกต
(๑) แทน้ ่า ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐/๒ นรรคหิ่ึอ จบวาั าิั นให้คู่คนาทสาทารถร้าอขา
เนสิาวิั าึกถา้ ุคาุิื ุิั ขา้ เนาจ็ จรนอหรืาคนาทเนห็ิขาอผูใ้ ห้ถา้ ุคาซ่ึอทีถ่นิา่ีาุูใ่ ิิ่าอปรบเนาศ
ิ่าศาลแาิการิาพุาิวตคคลทาเนวนกคนาทิ่าหิา้ ศาลได้ โดุไท่ทีกาหิดรบุบเนนลาการร้าอขา
แิ่หากคู่คนาทเนพน่อร้าอขาเนท่ืาสืวพุาิา่ืิเนกืาวเนสร็จสน้ิแลน้ ศาลคนรใชด้ ตลพนินจาิตาาิหรืาไท่
โดุคาิึอถึอคนาทจาเนป็ ิขาอพุาิ กาหิดเนนลาาิั สทคนรใิการร้าอขา แลบการเนสีุเนปรีุว
ใิเนชนอคดีขาอคู่คนาทาีกฝ่ าุ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๗

(๒) การรัวฟัอขา้ เนา็จจรนอจากวิั าึกถา้ ุคาขาอพุาิซ่ึอทีถ่นิา่ีาุู่ใิิ่าอปรบเนาศ
แาิการิาพุาิทาเนวนกคนาทิ่าหิา้ ศาล ศาลพึอใชด้ ตลพนินจใิการรัวฟัอดน้ ุคนาทรบทดั รบนอั
าุา่ อุอน่ เนิื่าอจากคู่คนาทาีกฝ่ าุไท่ทีโากาสไดถ้ าทคา้ ิพุาิผใู้ หถ้ า้ ุคาิ้ิั

(๓) หากภาุหลอั ผูใ้ ห้ถา้ ุคาทาเนวนกคนาทเนพ่นทเนินทจากาี่ให้การไนแ้ ลน้ ศาลิา้ อให้
โากาสคู่คนาทาีกฝ่ าุไดถ้ าทคา้ ิพุาิผูใ้ หถ้ า้ ุคาิ้ิั ดน้ ุ แลบถาทคา้ ิไปถึอวิั าึกถา้ ุคาุิื ุิั
ขา้ เนา็จจรนอหรืาคนาทเนห็ิขาอผูใ้ หถ้ า้ ุคาาี่ศาลไดา้ ิตาาิใหุ้่ืิไดไ้ นก้ ่าิิาท ป.นน.า. ทาิรา
๒๓๐/๒ นรรคหิ่ึอ ดน้ ุ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๘

บทท่ี ๑๑
การส่งประเดน็ และฟังประเดน็ กลบั

๑. การส่งประเดน็

ป.นน.า.ทาิรา ๒๓๐ เนท่ืาคู่คนาทา่ีเนกีุ่นขา้ อหรืาเนท่ืาศาลเนห็ิเนป็ิการสทคนร ศาลาาจ
เนดนิเนผชนาสืวพุาิหลกั ฐาิ หรืาเนทื่าทีเนหิตจาเนป็ ิไท่สาทารถิาพุาิหลกั ฐาิทาสืวา่ีศาลิ้ิั
แลบการสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนนรีาื่ิไท่สาทารถกรบาาได้ ศาลทีาาิาจส่อปรบเนด็ิใหศ้ าลาื่ิ
สืวพุาิหลกั ฐาิแาิ ให้ศาลา่ีรัวปรบเนด็ิทีาาิาจแลบหิ้าา่ีดัอศาลเนดนท รนทา้อั ทีาาิาจ
ส่อปรบเนดิ็ ิ่าไปุอั ศาลาื่ิได้

ภาุใิ้ ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒ แลบทาิรา ๑๗๒ านน ใหส้ ่อสาินิหรืาสาเนิาคาฟ้าอ
สาเนิาคาให้การ แลบเนากสารหรื าขาอกลาอเนา่าา่ีจาเนป็ ิให้แก่ศาลาี่รัวปรบเนด็ิเนพื่า
สืวพุาิหลกั ฐาิ หากจาเนลุิา้ อขอั าุใู่ ิรบหน่าอพนจารณาใหผ้ ูค้ ตทขอั ส่อินั จาเนลุไปุอั ศาลา่ีรัว
ปรบเนด็ิแิ่ถา้ จาเนลุใิกรณีิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒ านน ไท่ินดใจไปฟัอการพนจารณาจบุ่ืิ
คาถาทพุาิหรืาคาแถลอขาใหิ้ รนจพุาิหลกั ฐาิกไ็ ด้ ใหศ้ าลสืวพุาิหลกั ฐาิไปิาทิ้ิั

เนทื่าสืวพุาิหลกั ฐาิิาทา่ีได้รัวทาวหทาุเนสร็จสน้ิแลน้ ให้ส่อถา้ ุคาสาินิ
พร้าทา้อั เนากสารหรืาขาอกลาอคืิศาลเนดนท

ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคหิ่ึอแลบนรรคสาอดัอกล่าน กฎหทาุไดก้ าหิด
หลกั เนกณฑา์ ่ีศาลจบส่อปรบเนดิ็ ใหศ้ าลา่ืิสืวพุาิหลกั ฐาิแาิ แลบนรน ีการส่อปรบเนดิ็ ดอั ิ้ี

๑.๑ หลกั เกณฑ์การทศ่ี าลจะส่งประเด็นให้ศาลอ่ืนสืบพยานหลกั ฐานแทน
ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคหิ่ึอ กฎหทาุไดก้ าหิดหลกั เนกณฑก์ าราี่ศาลจบส่อปรบเนด็ิ
ใหศ้ าลา่ืิสืวพุาิแาิใหไ้ ดิ้ ่าเนท่ืา

(๑) ทีเนหิตจาเนป็ิไท่สาทารถิาพุาิหลกั ฐาิทาสืวา่ีศาลิ้ิั แลบ
(๒) การสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนรน ีา่ืิไท่สาทารถกรบาาได้
หลกั เนกณฑา์ ้อั สาอปรบการดอั กล่านจบิา้ อปรบกาวกิั ครวถน้ ิ ศาลจึอจบทีาาิาจ
ส่อปรบเนด็ิใหศ้ าลาื่ิสืวพุาิหลกั ฐาิแาิ แลบใิกรณีเนช่ิิ้ี ใหศ้ าลา่ีรัวปรบเนด็ิทีาาิาจ
แลบหิา้ า่ีดอั ศาลเนดนท แลบทีาาิาจส่อปรบเนดิ็ ิ่าไปุอั ศาลา่ืิ
หลักเนกณฑ์ข้า (๑) าี่น่าทีเนหิตจาเนป็ ิไท่สาทารถิาพุาิหลกั ฐาิทาสืวาี่ศาลาี่
จบส่อปรบเนด็ิไดิ้ ้ิั หทาุคนาทนา่ พุาิาุใู่ ิเนขิศาลาื่ิแลบทีเนหิตจาเนป็ิไท่สาทารถิาพุาิ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๔๙

ทาสืวา่ีศาลาี่จบส่อปรบเนดิ็ ได้ เนช่ิ พุาิเนป็ิาหารหรืาิารนจา่ีิา้ อไปปรบจาหิา้ า่ีาุใู่ ิเนขิ
ศาล ๓ จอั หนดั ชาุแดิภาคใิ้ ไท่าาจลบาน้อหิ้าา่ีสาคาั ทาเนวนกคนาทได้ หรืาพุาิปรบสว
าตวิั นเนหิต ร่าอกาุพนการหรืาเนป็ิาทั พาิไท่สาทารถเนดนิาาอทาเนวนกคนาทาี่ศาลได้ เนป็ิิิ้

ส่นิหลกั เนกณฑ์ขา้ (๒) า่ีนา่ การสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนนรีา่ืิไท่สาทารถกรบาาได้
ิ้ิั หทาุคนาทนา่ หากการสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนรน ีา่ืิ เนช่ิ การจดั ใหพ้ ุาิเนวนกคนาทา่ีศาลา่ืิ
หรืาสถาิา่ีาาการขาอาาอราชการ หรืาสถาิาี่แห่อาื่ิิากศาลิ้ิั โดุจดั ใหท้ ีการถ่าุาาด
ภาพแลบเนสีุอใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐/๑ ุอั สาทารถกรบาาได้
ศาลาี่จบส่อปรบเนดิ็ ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐ กิ็ า้ อใชก้ ารสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนรน ีา่ืิเนช่ินา่ ิ้ิั
ก่าิ ิ่าเนทื่าไท่าาจใชก้ ารสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนรน ีา่ืิิาท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐/๑ ได้ เนช่ิ ศาลา่ี
จบส่อปรบเนด็ิแลบศาลา่ีจบาิตาาิให้พุาิดัอกล่านไปเนวนกคนาท หรืาสถาิาี่าาการขาอ
าาอราชการ หรืาสถาิาี่แห่อา่ืิิากศาลิ้ัิ ไท่ทีรบววการถ่าุาาดภาพแลบเนสีุอลกั ษณบ
การปรบชตทาาอจาภาพิาทขา้ วอั ควั ขาอปรบราิศาลฎีกาาี่จบดาเนินิการได้ กรณีจึอจบิา้ อดน้ ุ
หลักเนกณฑ์ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคหิ่ึอ าี่ศาลจบทีาาิาจส่อปรบเนด็ิให้ศาลาื่ิ
สืวพุาิหลกั ฐาิแาิได้

ผลขาอการส่อปรบเนด็ิาี่ ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคหิ่ึอ ิาิาา้ ุ วาั าิั นนา่ ใหศ้ าล
า่ีรัวปรบเนด็ิทีาาิาจหิ้าาี่ดัอศาลเนดนท หทาุคนาทน่า ศาลเนดนททีาาิาจหิ้าาี่ใิการสืว
พุาิหลกั ฐาิาุ่าอไร ศาลา่ีรัวปรบเนด็ิก็ทีาาิาจาุ่าอิ้ัิ ส่นิา่ีน่าให้ศาลาี่รัวปรบเนด็ิ
ทีาาิาจส่อปรบเนดิ็ ิ่าไปุอั ศาลา่ืิไดิ้ ้ิั หทาุคนาทนา่ หากเนท่ืาไดส้ ่อปรบเนด็ิไปแลน้ ศาลาี่รัว
ปรบเนดิ็ ไดร้ ัวแจอ้ จากเนจา้ พิกั อาิส่อหทาุแจอ้ เนหิตขดั ขา้ อนา่ พุาิไดุ้ า้ ุไปปฏนวิั นหิา้ าี่ใิาีก
เนขิศาลหิ่ึอเนช่ิ เนทื่าส่อปรบเนด็ิไปา่ีศาลจอั หนดั ุบลา เนจา้ พิักอาิส่อหทาุแจอ้ เนหิตขดั ขา้ อ
ใิการส่อหทาุเนรีุกพุาิน่า พุาิุา้ ุไปรัวราชการา่ีศาลจอั หนดั ปัิิาิี แลบา่ีศาลจอั หนดั
ปัิิาิีกไ็ ท่สาทารถสืวพุาิใิลกั ษณบการปรบชตทาาอจาภาพไดเ้นช่ิกิั ดอั ิ้ี ศาลจอั หนดั ุบลา
ซ่ึอเนป็ิศาลา่ีรัวปรบเนดิ็ กช็ าวา่ีจบทีาาิาจส่อปรบเนดิ็ ิ่าไปุอั ศาลจอั หนดั ปัิิาิีได้ เนป็ิิิ้

๑.๒ วธิ ีการส่งประเด็น
ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคสาอ วาั าิั นน่า “ภายใต้บังคับมาตรา ๑๗๒ และมาตรา
๑๗๒ ทวิ ...” ิ้ิั หทาุคนาทนา่ นนรีการส่อปรบเนด็ิ ศาลาี่ส่อปรบเนดิ็ แลบศาลา่ีรัวปรบเนด็ิาุใู่ ิ
วอั ควั า่ีจบิา้ อพนจารณาแลบสืวพุาิโดุเนปน ดเนผุแลบิ่าหิา้ จาเนลุ ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒
แลบทาิรา ๑๗๒ านน ดน้ ุ กล่านคืา การสืวพุาิปรบเนด็ิจบกรบาาลวั หลอั จาเนลุไดก้ ็ิ่าเนท่ืา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๐

เนป็ิกรณีิา้ อดน้ ุขา้ ุกเนนิ้ ิาท ป.น.น า. ทาิรา ๑๗๒ านน (๑) (๒) หรืา (๓) เนา่าิ้ิั ดอั ิ้ิั ป.น.น า.
ทาิรา ๒๓๐ นรรคสาอ จึอกาหิดหลกั เนกณฑเ์นกีุ่นกวั นรน ีการส่อปรบเนดิ็ นา่

(๑) ให้ส่อสาินิ หรืาสาเนิาคาฟ้าอ สาเนิาคาให้การ แลบเนากสารหรืาขาอกลาอ
เนา่าา่ีจาเนป็ิใหแ้ ก่ศาลา่ีรัวปรบเนดิ็ เนพื่าสืวพุาิหลกั ฐาิ

(๒) หากจาเนลุิา้ อขอั าุ่ใู ิรบหน่าอการพนจารณา ให้ผูค้ ตทขอั ส่อินั จาเนลุไปุอั ศาล
า่ีรัวปรบเนดิ็

(๓) แิ่ถา้ จาเนลุใิกรณี ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๒ านน (๑) (๒) หรืา (๓) ไท่ินดใจไปฟัอ
การพนจารณา จบุ่ืิคาถาทพุาิหรืาคาแถลอขาให้ิรนจพุาิหลกั ฐาิก็ได้ โดุให้ศาลา่ีรัว
ปรบเนดิ็ สืวพุาิหลกั ฐาิไปิาทิ้ิั

(๔) เนทื่าสืวพุาิหลกั ฐาิิาทา่ีไดร้ ัวทาวหทาุเนสร็จสน้ิแลน้ ใหส้ ่อถา้ ุคาสาินิ
พร้าทา้อั เนากสารหรืาขาอกลาอคืิศาลเนดนท (ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคสาท)

ข้อสังเกต
(๑) กรณีจาเนลุไดร้ ัวการปล่าุชน่ั ครานแลบไท่ิา้ อดน้ ุขา้ ุกเนนิ้ ิาท ป.นน.า. ทาิรา
๑๗๒ านน (๑) (๒) หรืา (๓) หากจาเนลุไท่ิาทปรบเนด็ิไป เนป็ ิเนหิตให้ศาลา่ีรัวปรบเนด็ิไท่าาจ
สืวพุาิปรบเนด็ิลัวหลอั จาเนลุได้ ศาลาี่ส่อปรบเนด็ิาาจน่ากล่านิกั เนิืาิจาเนลุน่าศาลาาจ
พนจารณาทีคาสั่อเนพนกถาิการปล่าุช่ันครานได้ถ้าจาเนลุุอั ไท่ิาทปรบเนด็ิไป าัิาาจเนป็ ิ
เนหิตขดั ขา้ อใหศ้ าลาี่รัวปรบเนดิ็ ไท่าาจสืวพุาิปรบเนดิ็ ได้
(๒) การส่อปรบเนดิ็ ไปใหศ้ าลาื่ิสืวพุาิแาิศาลา่ีรัวปรบเนด็ิิาท ป.นน.า. ทาิรา
๒๓๐ ิา้ อกรบาาิ่าหิา้ จาเนลุโดุเนปน ดเนผุ จบกรบาาลวั หลอั จาเนลุโดุาาศุั คนาทุนิุาทขาอ
จาเนลุาี่ไท่ินดใจไปฟัอการพนจารณาไท่ได้ า้อั ิ้ี าุภู่ าุใิว้ อั ควั ป.น.น า. ทาิรา ๑๗๒ แลบ ๑๗๒ านน
(๓) การส่อปรบเนด็ิ คดีา่ีทีการิรนจพุาิหลักฐาิิาท ป.นน.า. ทาิรา ๑๗๓/๑
ใินิั ิดั ิรนจพุาิหลกั ฐาิ หากคู่คนาทแถลอขาใหส้ ่อปรบเนด็ิ ศาลคนรสาวถาทขา้ เนาจ็ จรนอ
จากคู่คนาทน่า พุาิาี่จบส่อปรบเนด็ิไปเนก่ีุนขา้ อกวั ปรบเนด็ิแห่อคดีหรืาไท่ าุ่าอไร คู่คนาท
ไท่สาทารถิาพุาิทาสืวาี่ศาลเนดนทได้จรนอหรืาไท่ แลบการส่อปรบเนด็ิทีลกั ษณบปรบนนอคดี
หรืาไท่ ใิปรบการสาคัาคืาจบส่อปรบเนด็ิได้ิ่าเนทื่าเนป็ ิกรณีทีเนหิตจาเนป็ ิ ไท่สาทารถิา
พุาิหลกั ฐาิทาสืวาี่ศาลิ้ิั แลบการสืวพุาิหลกั ฐาิโดุนรน ีาื่ิไท่สาทารถกรบาาได้ จึอจบ
เนขา้ หลกั เนกณฑิ์ าท ป.น.น า. ทาิรา ๒๓๐ นรรคหิ่ึอ า่ีจบส่อปรบเนด็ิได้ แิ่หากเนขา้ หลกั เนกณฑแ์ ลบ
ทีเนหิตผลใหส้ ่อปรบเนด็ิ ใิกรณีา่ีิา้ อส่อปรบเนดิ็ ไปหลาุศาลคนรแุกส่อปรบเนด็ิไปพร้าทกิั

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๑

ไท่คนรส่อปรบเนด็ิไปาีลบศาลเนพราบจบาาให้ใชเ้นนลาใิการพนจารณาคดีิาิเนกนิไป ิากจากิ้ี
การกาหิดรบุบเนนลาส่อปรบเนดิ็ คนรกาหิดใหเ้นหทาบสทกวั พุาิหลกั ฐาิ โดุาาจเนผื่าเนนลาไน้
วา้ อหากทีการเนลื่าิคดีา่ีศาลา่ีรัวปรบเนด็ิ เนิื่าอจากทีเนหิตจาเนป็ ิ โดุคาิึอถึอปรบเนภาคดี
คนาทสาคัาขาอพุาิ รบุบาาอ แลบรบุบเนนลาการส่อปรบเนด็ิไปแลบกลวั เนพ่ืาให้ศาลา่ีรัว
ปรบเนดิ็ สาทารถส่อปรบเนดิ็ กลวั ทาาิั นิั ิดั า่ีศาลเนดนท ศาลา่ีพนจารณาคดีคนริดั สืวพุาิา่ีศาลิ้ิั
ไนด้ น้ ุ โดุเนฉพาบาุ่าอุน่อหากเนป็ ิคดีา่ีสาทารถพนจารณาคดีลวั หลอั จาเนลุไดิ้ าท ป.นน.า. ทาิรา
๑๗๒ านน (๑) (๒) หรืา (๓) ศาลิา้ อสาวถาทจาเนลุน่า จาเนลุา่ีไท่ินดใจไปฟัอการพนจารณาแลบ
การสืวพุาิจบุื่ิคาถาทพุาิหรืาคาแถลอขาให้ิรนจพุาิหลักฐาิก็ได้ แลบให้ศาล
สืวพุาิหลกั ฐาิไปิาทิ้ิั

(๔) ศาลไท่คนราิตาาิใหส้ ่อปรบเนดิ็ ไปสืวพุาิปากผูเ้นสีุหาุหรืาปรบจกั ษพ์ ุาิ
า่ีสาคาั เนนิ้ แิ่ทีเนหิตจาเนป็ ิ า้อั ิ้ี เนิ่ืาอจากาอคค์ ณบผูพ้ นพากษาา่ีพนจารณาคดีคนรเนป็ ิผูร้ ัวฟัอ
คาเนวนกคนาทขาอพุาิดอั กล่านดน้ ุิิเนาอ

(๕) จาเนลุขาใหส้ ่อปรบเนดิ็ ศาลจบดาเนินิการหลอั จากทีการสืวพุาิโจากเ์นสร็จแลน้
แลบคนรส่อปรบเนด็ิไปเนท่ืาทีการสืวินั จาเนลุาี่ศาลิ้ัิแลน้ า้อั ิ้ี เนพื่าทนให้เนป็ ิการปรบนนอคดี
ให้ล่าชา้ แลบคนรส่อปรบเนด็ิไปสืวเนฉพาบา่ีเนห็ิน่าเนป็ ิพุาิา่ีสาคาั จรนอ ๆ เนา่าิ้ิั หากพนจารณา
แลน้ เนห็ินา่ พุาิหลกั ฐาิหรืาคดีพานิน นจฉุั ได้ คนรอดส่อปรบเนดิ็ ิาทคาขา

(๖) โดุปกินศาลคนรแุกส่อปรบเนด็ิไป เนพื่าป้าอกิั ไท่ใหส้ าินิแลบเนากสารสูาหาุ
แิ่เนท่ืาพนจารณาแลน้ เนห็ิน่า ทีพุาิแลบเนากสาราี่โจากจ์ บิาสืวเนป็ ิจาินิทาก การแุกส่อไป
จบเนป็ิการไท่สบดนกใิการคดั ถ่าุเนากสาราี่จบใชป้ รบกาวใิการซกั ถาท ศาลาาจส่อสาินิ
แลบเนากสารา้อั หทดไปสืวพุาิปรบเนดิ็ กไ็ ด้

ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณา (กรณแี ยกส่งประเดน็ )
“นัดสอบคาให้การจาเลย ตรวจพยานหลักฐานและกาหนดวันนัดสืบพยานวันนี้
โจทก์ จาเลยและทนายจาเลย มาศาล
อ่ านและอธิบายฟ้องให้ จาเลยฟังแล้ว จาเลยให้ การปฏิเสธฟ้องโจทก์ตลอด
ข้อกล่าวหา ตามคาให้การของจาเลยท่ียื่นต่อศาล/ศาลบันทึกไว้ / แต่รับว่าเป็นบุคคลคนเดียวกับ
จาเลยในคดี ท่ีโจทก์ขอให้บวกโทษ/ ขอให้นับโทษต่อ/ เคยต้องโทษและพ้นโทษจริงตามฟ้อง
โจทก์อ้างส่งเอกสารและภาพถ่าย ได้แก่ บันทึกการจับกุมจาเลย สาเนาหมายจับ
แผนท่ีสังเขปแสดงสถานท่ีเกิดเหตุ ภาพถ่ายสถานท่ีเกิดเหตุ แบบรับรองรายการทะเบียนราษฎร

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๒

ของจาเลย และบันทึกคาให้การของดาบตารวจ ก. ศาลรับไว้หมาย จ.๑ ถึง จ.๖ ให้จาเลยและ
ทนายจาเลยตรวจดูแล้ว รวมสานวน

จาเลยและทนายจาเลยไม่มพี ยานเอกสารและภาพถ่าย และพยานวตั ถอุ ้างส่งต่อศาล
โจทก์แถลงว่า หากจาเลยรับว่า ดาบตารวจ ก. เป็นผู้จับกุมจาเลยตามสาเนาหมายจับ
เอกสารหมาย จ.๒ และเป็ นผู้จัดทาบันทึกการจับกุม เอกสารหมาย จ.๑ รวมทั้งให้ การต่อ
พนักงานสอบสวนไว้ ตามบนั ทึกคาให้การพยาน เอกสารหมาย จ.๖ จริง โจทก์ไม่ติดใจสืบพยาน
ปากดาบตารวจ ก. อีกต่อไป
จาเลยและทนายจาเลยรับข้อเทจ็ จริงตามท่ีโจทก์แถลง
โจทก์แถลงว่า เม่ือจาเลยรับข้อเท็จจริ งดังกล่าว โจทก์ไม่ติดใจสืบพยานปาก
ดาบตารวจ ก. อีกต่อไป
นอกจากข้อเทจ็ จริงที่รับกนั ดังกล่าวแล้ว ไม่มขี ้อเทจ็ จริงอ่ืนที่รับกนั ได้อีก
ศาลสอบแนวทางการนาสืบพยานบุคคลของโจทก์และจาเลยแล้ว แถลงว่า ไม่มี
พยานท่ีมีอายไุ ม่เกิน ๑๘ ปี พยานผู้เช่ียวชาญ พยานท่ีต้องใช้ล่าม พยานท่ีศาลต้องเดินเผชิญสืบ
หรือสืบพยานไว้ก่อน พยานนอกศาลโดยใช้วิธีสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพ หรือ
พยานที่ต้องสืบโดยไม่ให้เผชิญหน้าโดยตรงกับจาเลย แต่โจทก์แถลงว่า พยานโจทก์ คือ นาย ข.
ตามบญั ชีระบพุ ยานหลกั ฐานโจทก์ ลงวนั ที่ ............... พยานอันดับ ๒ เป็นพยานสาคัญ เน่ืองจาก
ขณะเกิดเหตุพยานเดินทางไปเยี่ยมญาติที่กรุงเทพมหานคร และเป็ นประจักษ์ พยาน
ผู้เห็นเหตุการณ์ ในขณะเกิดเหตุการณ์ดังกล่าว แต่เนื่องจากปัจจุบันพยานมีภูมิลาเนาอยู่ในเขต
ศาลจังหวัดเกาะสมุย พยานป่ วยเป็ นอัมพาต ไม่อาจเดินทางมากรุงเทพมหานครได้ และ
ศาลจังหวัดเกาะสมุยยังไม่มีระบบการถ่ายทอดภาพและเสียงลักษณะการประชุมทางจอภาพ
ท่ีจะอนุญาตให้ พยานเบิกความท่ีศาลดังกล่าวได้ จึงขอส่ งประเด็นไปสืบพยานดังกล่าว
ที่ศาลจังหวดั เกาะสมยุ
สอบจาเลยแล้วไม่ค้าน /สอบจาเลยแล้วไม่ค้านและแถลงว่า คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุก
อย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี และจาเลยมีทนายความ จาเลยประกอบอาชีพเป็นคนงานก่อสร้าง มีรายได้
น้อย ไม่สะดวกและไม่มคี ่าใช้จ่าย ขออนุญาตพิจารณาคดลี บั หลงั จาเลยและไม่ตามประเดน็ ไป
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า กรณีมีเหตุจาเป็ นไม่สามารถนาพยานหลักฐานมาสืบท่ีศาลนี้
และการสืบพยานหลกั ฐานโดยวิธีอ่ืนไม่สามารถกระทาได้ จึงอนญุ าตให้ส่งประเดน็ ตามขอ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๓

คู่ความขอกาหนดวนั นัดสืบพยานประเดน็ โจทก์ที่ศาลจังหวดั เกาะสมยุ ในวนั ที่..........
เวลา .......... น. หากนัดไม่ได้ตามขอ นัดใหม่ได้วันเวลาใด ขอให้แจ้งศาลนีเ้ พื่อแจ้งให้คู่ความ
ทราบต่อไป

การว่าความโจทก์ไม่ตามประเด็นไป แต่จะให้พนักงานอัยการประจาศาลจังหวัด
เกาะสมยุ ว่าความแทน ...”

กรณจี าเลยถูกคุมขงั จดรายงานต่อว่า
“... ส่วนจาเลยและทนายจาเลยแถลงจะตามประเดน็ ไปฟังการพิจารณา จึงขอให้ผ้คู ุมขงั
ส่งตัวจาเลยไปศาลจังหวดั เกาะสมยุ ที่รับประเดน็ ”

กรณจี าเลยได้รับการปล่อยตวั ช่ัวคราว จดรายงานต่อว่า
“... ส่วนจาเลยและทนายจาเลยแถลงจะตามประเด็นไปฟังการพิจารณา ถึงวันนัด
หากจาเลยไม่ไป ให้ถือว่าจาเลยจงใจผิดสัญญาประกัน และให้ส่งประเดน็ คืนเพ่ือพิจารณาส่ัง
เกยี่ วกบั การปล่อยตวั ช่ัวคราวของจาเลยต่อไป”

หรือกรณจี าเลยขอพจิ ารณาคดลี บั หลงั จดรายงานต่อว่า
“... กรณีจาเลยขอพิจารณาคดลี บั หลงั สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน เพราะไม่ต้องมกี ารชีต้ ัว
เนื่องจากพยานไม่เคยเห็นจาเลยมาก่อน/สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน และโจทก์จะใช้วิธีให้พยานเดก็
ดูภาพถ่ายจาเลย ตามภาพถ่ายหมาย จ... แทนการชีต้ วั จาเลย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี จาเลยมีทนายความ
และจาเลยไม่สะดวกท่ีจะตามประเด็นไป ประกอบกับโจทก์ไม่คัดค้าน จึงอนุญาตให้พิจารณา
และสืบพยานประเด็นโจทก์ลับหลังจาเลยได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
มาตรา ๑๗๒ ทวิ วรรคหนึ่ง (๑) และทนายจาเลยแถลงขอตามประเดน็ ไปฟังการพิจารณา ถึงวันนัด
ถ้าทนายจาเลยไม่ไป ให้สืบพยานไปได้”

หรือจดรายงานต่อว่า ...
“... ส่วนกรณีจาเลยขอพิจารณาคดีลับหลงั สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน เพราะไม่ต้องมกี าร
ชีต้ วั เน่ืองจากพยานไม่เคยเห็นจาเลยมาก่อน/สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน และโจทก์จะใช้วิธีให้พยาน
เดก็ ดภู าพถ่ายจาเลย ตามภาพถ่ายหมาย จ ..... แทนการชีต้ ัวจาเลย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี จาเลยมีทนายความ
และจาเลยไม่สะดวกท่ีจะตามประเดน็ ไป ประกอบกับโจทก์ไม่คัดค้าน จึงอนุญาตให้พิจารณา

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๔

และสืบพยานประเดน็ โจทก์ลบั หลงั จาเลยได้ ตามประวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา
๑๗๒ ทวิ วรรคหนึ่ง (๑) ซึ่งจาเลยและทนายจาเลยไม่ตามประเดน็ แต่จะขอย่ืนคาถามพยานหรือ
คาแถลงขอให้ศาลตรวจพยานหลักฐานภายใน ๓ วนั นับแต่วันนี้ หากไม่ยื่นภายในกาหนดถือว่า
ไม่ติดใจยื่นคาถามพยานหรือคาแถลงเช่นว่านั้น”

หรือกรณไี ม่อนุญาตให้พจิ ารณาคดีลบั หลงั จดราุอาิิ่านา่
“... ส่วนกรณีจาเลยขอพิจารณาคดีลบั หลงั โจทก์คัดค้านว่าการสืบพยานประเดน็ โจทก์
ดงั กล่าว มคี วามจาเป็นต้องให้พยานชีย้ ืนยนั ตัวจาเลย เพราะเป็นประจักษ์พยานท่ีเห็นหน้าจาเลย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า แม้คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี และจาเลย
มีทนายความแล้วก็ตาม แต่คาคัดค้านของโจทก์นับว่ามีเหตุผลตามสมควร จึงไม่อนุญาตให้
พิจารณาคดีลับหลังจาเลย และกาชับจาเลยและทนายจาเลยให้ไปศาลตามกาหนดนัด ถึงวันนัด
หากจาเลยไม่ไป ให้ส่งประเดน็ คืนเพื่อพิจารณาส่ังเก่ียวกบั การปล่อยตัวชั่วคราวจาเลยต่อไป”

กรณแี ยกส่งประเด็น ให้จดรายงานกระบวนพจิ ารณา ดงั นี้
“ให้แยกส่งประเดน็ โดยถ่ายสาเนาคาฟ้อง คาให้การจาเลย ใบแต่งทนายความจาเลย
บัญชีระบุพยานหลักฐานโจทก์ ฉบับลงวันที่ .......... เอกสารหมาย จ.๓ และ จ.๕ ส่วนภาพถ่าย
สถานท่ีเกิดเหตุ หมาย จ.๔ ให้ส่ งตัวจริงไป เนื่องจากการคัดถ่ายจะไม่ชัดเจน และรายงาน
กระบวนพิจารณาฉบับนีใ้ ห้ส่งไปยงั ศาลจังหวัดเกาะสมยุ โดยเร็ว เม่ือศาลจังหวดั เกาะสมยุ สืบพยาน
ประเดน็ เสร็จ ขอให้ส่งประเดน็ และภาพถ่ายสถานที่เกิดเหตุ หมาย จ.๔ คืน และนัดฟังประเดน็
กลบั ให้ด้วย
หากพยานย้ายภูมิลาเนาไปยงั เขตศาลอื่น ให้ศาลจังหวัดเกาะสมุยส่งประเดน็ ต่อไป
ยงั ศาลอ่ืนได้ด้วย”

กรณีจาเลยถูกคุมขังและศาลไม่ได้อนุญาตให้พจิ ารณาและสืบพยานลับหลงั จาเลย
ให้จดรายงานเพมิ่ เติมว่า ...

“...ให้ มีหนังสื อถึงผ้ ูบัญชาการเรื อนจา ......เพื่อส่ งตัวจาเลยไปคุมขังท่ีเรื อนจา .....
ก่อนวันนัดสืบพยานประเดน็ โจทก์ เสร็จแล้วขอให้ส่งกลับไปคุมขังยังที่เดิม และแจ้งศาลเดิม
ทราบด้วย

กาชับโจทก์ ให้ รี บส่ งสานวนของโจทก์ ไปยังพนักงานอัยการผ้ ูแทนโจทก์ โดยเร็ ว
เพื่อจะได้ ดาเนินการในส่ วนของโจทก์ ต่ อไป

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๕

สาหรับการสืบพยานท่ีศาลนี้ โจทก์แถลงว่า ยังคงติดใจสืบพยานรวม ๒ ปาก
ตามบัญชีระบุพยานหลักฐานโจทก์ อันดับ ๑ เป็ นผู้เสียหาย อันดับ ๒ เป็ นพนักงานสอบสวน
พยานดังกล่าวเป็นพยานสาคัญ มขี ้อเทจ็ จริงที่จะต้องซักถามเป็นจานวนมาก ขอใช้เวลาสืบพยาน
จานวน ๑ นดั

จาเลยและทนายจาเลยแถลงข้อต่อสู้ว่า จาเลยไม่ได้กระทาอนาจารผู้เสียหาย ทนาย
จาเลยขอสืบพยาน จานวน ๒ ปาก ตามบัญชีระบุพยานหลักฐานจาเลย อันดับ ๑ คือตัวจาเลย
อันดบั ๒ เป็นภรรยาจาเลย ทนายจาเลยขอใช้เวลาสืบพยานจานวนครึ่งนัด

พิเคราะห์ตามคาฟ้องโจทก์และข้อต่อสู้ของจาเลยแล้ว เห็นควรกาหนดนัดสืบพยาน
ให้โจทก์จานวน ๑ นัด นัดสืบพยานจาเลยจานวนคร่ึงนัด ให้คู่ความไปกาหนดวันเวลานัดที่
ศนู ย์นัดความ โดยให้ เจ้าหน้าที่ศูนย์กาหนดวันเวลานัดสืบพยานโจทก์จาเลยที่ศาลนีห้ ลังวันนัด
สืบพยานประเดน็ และแจ้งให้คู่ความทราบว่าศาลจะพิจารณาคดีติดต่อกัน เมื่อสืบพยานโจทก์
เสร็จแล้วจะสืบพยานจาเลยต่อทันที ศาลจะเพ่ิมวันนัดสืบพยานให้ต่อเมื่อมเี หตุจาเป็นอันไม่อาจ
ก้าวล่วงได้เท่านัน้ และให้คู่ความปฏิบตั ิตามคาส่ังในการเตรียมคดีตามคาสั่งศาลแนบท้ายรายงานนี้

หมายเรียกพยานโจทก์อันดับ ๑ และ ๔ ให้มาเบิกความในวนั นัดสืบพยานโจทก์ตามขอ
และให้โจทก์ดาเนินการให้หัวหน้าพนักงานสอบสวนส่งหมายเรียกให้พยานภายใน ๑๕ วนั และ
รายงานผลการส่งหมายต่อศาลภายใน ๓๐ วนั

อนึ่ง คู่ความแถลงร่ วมกันว่า พยานท่ีจะสืบที่ศาลนีม้ ีภูมิลาเนาแน่นอน สามารถ
ติดตามตัวมาได้ในวันนัด จึงไม่ต้องนัดตรวจความพร้ อม/ให้ นัดตรวจความพร้ อมของ
พยานหลกั ฐานก่อนวนั นดั สืบพยานไม่น้อยกว่าสองเดือน

อนญุ าตให้คู่ความคัดถ่ายรายงานกระบวนพิจารณาฉบบั นแี้ ละพยานเอกสารท่ีคู่ความ
อีกฝ่ ายหน่ึงอ้าง./อ่านแล้ว”

ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณา กรณขี อส่งสานวนไปสืบพยานประเดน็
“นัดสอบคาให้การจาเลย ตรวจพยานหลักฐานและกาหนดวันนัดสืบพยานวันนี้
โจทก์ จาเลยและทนายจาเลย มาศาล
ศาลสอบแนวทางการนาสืบพยานบุคคลของโจทก์และจาเลยแล้ว แถลงว่า ไม่มี
พยานที่มีอายุไม่เกิน ๑๘ ปี พยานผู้เชี่ยวชาญ พยานท่ีต้องใช้ล่าม พยานที่ศาลต้องเดินเผชิญสืบ
หรือสืบพยานไว้ก่อน พยานนอกศาลโดยใช้วิธีสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพหรือ
พยานที่ต้องสืบโดยไม่ให้เผชิญหน้าโดยตรงกับจาเลย แต่โจทก์แถลงว่า พยานตามบัญชีระบุ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๖

พยานหลกั ฐานโจทก์ ลงวนั ที่ .......... อันดับ ๑ ถึง ๑๕ จานวน ๑๕ ปาก เป็นผ้เู สียหายมภี มู ิลาเนา
อยู่ในเขตอานาจศาลจังหวัดพล และอันดับที่ ๑๖ ถึง ๒๓ จานวน ๘ ปาก เป็ นผู้เสียหาย
มีภูมิลาเนาอยู่ในเขตอานาจศาลจังหวัดภูเขียว พยานดังกล่าวเป็ นพยานสาคัญที่จะยืนยันการ
กระทาผิดของจาเลย และพยานทุกคนล้วนเป็ นลูกจ้างทางานอยู่ในโรงงานท่ีไม่อาจลางานมา
เบิกความที่ศาลนไี้ ด้ ประกอบกบั ศาลจังหวัดพลและศาลจังหวดั ภูเขยี วยงั ไม่มีระบบการถ่ายทอด
ภาพและเสียงท่ีจะสืบพยานในลักษณะการประชุมทางจอภาพซึ่งศาลจะอนุญาตให้ พยาน
เบิกความที่ศาลทั้งสองดังกล่าวได้ จึงขอให้ ศาลส่ งสานวนและเอกสารท่ีอ้างส่งท้ังหมดไป
สืบพยานประเด็นท่ีศาลจังหวัดพลก่อน เสร็จแล้วขอให้ ศาลจังหวัดพลส่งประเด็นต่อไปยัง
ศาลจังหวดั ภเู ขยี ว เม่ือสืบพยานเสร็จแล้วขอให้ส่งคืนศาลเดิมและนดั ฟังประเดน็ กลับให้ด้วย

สอบจาเลยแล้วไม่ค้าน/สอบจาเลยแล้วไม่ค้านและแถลงว่า คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุก
อย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี ขณะนีจ้ าเลยยงั ไม่ได้ประกอบอาชีพอะไร มรี ายได้น้อย ไม่สะดวกและไม่มี
ค่าใช้จ่าย ขออนุญาตพิจารณาคดลี บั หลงั จาเลยและไม่ตามประเดน็ ไป

พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดีนีโ้ จทก์ฟ้องจาเลยในข้อหาความผิดฐานฉ้อโกงประชาชน
มพี ยานที่เป็นผ้เู สียหายเป็นจานวนมากที่มภี ูมิลาเนาอย่นู อกเขตศาลนี้ ไม่อาจเดินทางมาเบิกความ
ประกอบกับมีเอกสารเป็ นจานวนมาก ไม่อาจคัดถ่ายทั้งหมดได้ กรณีมีเหตุตามสมควรไม่สามารถ
นาพยานหลักฐานมาสืบท่ีศาลนีแ้ ละการสืบพยานหลักฐานโดยวิธีอ่ืนไม่สามารถกระทาได้
จึงอนุญาตให้ ส่ งประเด็นไปสืบพยานโจทก์ท่ีศาลจังหวัดพลก่อน แล้วให้ ส่ งประเด็นต่อไปยัง
ศาลจังหวดั ภเู ขยี ว

คู่ความขอกาหนดวันนัดสืบพยานประเด็นโจทก์ อันดับที่ ๑ ถึง ๑๕ รวม ๑๕ ปาก
ที่ศาลจังหวดั พลในระหว่างวนั ท่ี ........... เวลา .......... น. เหตุท่ีนัดติดต่อกนั เนื่องจากทนายจาเลย
แถลงว่าจะทาให้ฝ่ ายจาเลยไม่เปลืองเงินค่าใช้จ่ายในการเดินทางมาศาลหลายครั้ง เสร็จแล้วขอให้
ศาลจังหวดั พลกาหนดวันเวลาสืบพยานโจทก์ต่อเน่ืองกันไม่เกิน ๒ นัดเพื่อส่งประเดน็ ต่อไปยงั
ศาลจังหวัดภูเขียว เพ่ือสืบพยานประเดน็ โจทก์อันดับที่ ๑๖ ถึง ๒๓ รวม ๘ ปาก หากศาลที่รับ
ประเดน็ แต่ละศาลนัดไม่ได้ตามขอ นัดใหม่ได้วันเวลาใด ขอให้แจ้งศาลนีเ้ พื่อแจ้งให้คู่ความ
ทราบต่อไป

การว่าความในแต่ละศาลโจทก์ไม่ตามประเดน็ ไป แต่จะให้พนักงานอัยการจังหวัด
ท่ีรับประเดน็ ดังกล่าวว่าความแทน...”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๗

กรณจี าเลยถูกคุมขงั จดรายงานต่อว่า
“... ส่วนจาเลยและทนายจาเลยแถลงจะตามประเดน็ ไปฟังการพิจารณา”

กรณจี าเลยได้รับการปล่อยตวั ชั่วคราว จดรายงานต่อว่า
“... ส่วนจาเลยและทนายจาเลยแถลงจะตามประเด็นไปฟังการพิจารณา ถึงวันนัด
หากจาเลยไม่ไป ให้ถือว่าจาเลยจงใจผิดสัญญาประกัน และให้ส่งประเดน็ คืนเพ่ือพิจารณาสั่ง
เกย่ี วกบั การปล่อยตวั ชั่วคราวของจาเลยต่อไป”

หรือกรณจี าเลยขอพจิ ารณาคดลี บั หลงั จดรายงานต่อว่า
“... ส่วนกรณีจาเลยขอพิจารณาคดีลับหลัง สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน เพราะไม่ต้อง
มกี ารชีต้ ัว เนื่องจากพยานไม่เคยเห็นจาเลยมาก่อน/สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน และโจทก์จะใช้วิธีให้
พยานเดก็ ดภู าพถ่ายจาเลย ตามหมาย จ... แทนการชีต้ ัวจาเลย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดีนีม้ อี ัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี จาเลยมที นายความ
แล้ว และจาเลยไม่สะดวกที่จะตามประเดน็ ไป ประกอบกบั โจทก์ไม่ค้าน จึงอนุญาตให้พิจารณา
และสืบพยานประเด็นโจทก์ลับหลังจาเลยได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
มาตรา ๑๗๒ ทวิ วรรคหน่ึง (๑) และทนายจาเลยแถลงขอตามประเดน็ ไปฟังการพิจารณา ถึงวันนัด
ถ้าทนายจาเลยไม่ไป ให้สืบพยานไปได้”
หรือจดรายงานต่อว่า ...
“... ส่วนกรณีจาเลยขอพิจารณาคดีลับหลัง สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน เพราะไม่ต้อง
มกี ารชีต้ ัว เน่ืองจากพยานไม่เคยเห็นจาเลยมาก่อน/สอบโจทก์แล้วไม่ค้าน และโจทก์จะใช้วิธีให้
พยานเดก็ ดูภาพถ่ายจาเลย ตามหมาย จ... แทนการชีต้ ัวจาเลย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดนี ีม้ อี ัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี จาเลยมที นายความ
แล้ว และจาเลยไม่สะดวกที่จะตามประเดน็ ไป ประกอบกับโจทก์ไม่ค้าน จึงอนุญาตให้พิจารณา
และสืบพยานประเด็นโจทก์ลับหลังจาเลยได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
มาตรา ๑๗๒ ทวิ วรรคหนึ่ง (๑) ซึ่งจาเลยและทนายจาเลยไม่ขอตามประเดน็ ไปฟังการพิจารณา
แต่ ขอให้ ศาลที่รั บประเด็นซักถามพยานให้ ตามคาถามพยาน (หรื อคาแถลงให้ ตรวจ
พยานหลกั ฐาน ตามรูปคดีกไ็ ด้)”
หรือกรณไี ม่อนุญาตให้พจิ ารณาคดลี บั หลงั จดราุอาิิ่านา่
“... ส่วนกรณีจาเลยขอพิจารณาคดลี บั หลงั โจทก์คัดค้านว่าการสืบพยานประเดน็ โจทก์
ดังกล่าว มคี วามจาเป็นต้องให้พยานชีย้ ืนยนั ตวั จาเลย เพราะเป็นประจักษ์พยานที่เห็นหน้าจาเลย

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๘

พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า แม้คดีนีม้ ีอัตราโทษจาคุกอย่างสูงไม่เกิน ๑๐ ปี และจาเลย
มีทนายความแล้วก็ตาม แต่คาคัดค้านของโจทก์นับว่ามีเหตุผลตามสมควร จึงไม่อนุญาตให้
พิจารณาคดีลับหลังจาเลย และกาชับจาเลยและทนายจาเลยให้ไปศาลตามกาหนดนัด ถึงวันนัด
หากจาเลยไม่ไป ให้ส่งประเดน็ คืนเพื่อพิจารณาส่ังเกยี่ วกับการปล่อยตัวช่ัวคราวของจาเลยต่อไป

ให้ รวบรวมถ้อยคาสานวนและเอกสารและภาพถ่ายแยกเก็บทั้งหมดส่ งไปยัง
ศาลจังหวัดพลโดยเร็ว เสร็จจากการสืบพยานประเดน็ แล้ว ขอให้ศาลจังหวัดภูเขียวส่งประเด็น
คืนและนดั ฟังประเดน็ กลบั ให้ด้วย”

(กรณีจาเลยถูกคุมขังและศาลไม่ได้ อนุญาตให้ พิจารณาคดีลับหลังจาเลย ให้
จดรายงานเพิ่มเติมว่า ...

“...ให้ มีหนังสือถึงผู้บัญชาการเรื อนจา...เพื่อส่ งตัวจาเลยไปคุมขังที่เรื อนจา...
แล้ วส่ งไปคุมขังต่ อท่ีเรื อนจา...ก่ อนวันนัดสื บพยานประเด็นโจทก์ ในแต่ ละศาลท่ีรั บประเด็น
เสร็จแล้วขอให้ส่งตัวจาเลยกลบั ไปคุมขงั ยงั ท่ีเดิม และแจ้งศาลเดิมทราบด้วย)

กาชับโจทก์ ให้ รี บส่ งสานวนของโจทก์ ไปยังพนักงานอัยการผ้ ูแทน โจทก์ โดยเร็ ว
เพ่ือจะได้ ดาเนินการในส่ วนของโจทก์ ต่ อไป

สาหรับการสืบพยานท่ีศาลนี้ โจทก์แถลงว่า ยังคงติดใจสืบพยานรวม ๓ ปาก ตาม
บัญชีระบุพยานหลักฐานโจทก์ อันดับ ๒๔ เป็ นเจ้าหน้าท่ีกรมการจัดหางาน อันดับ ๒๕ เป็ น
เจ้าพนักงานตารวจผู้จับกุมจาเลย อันดับ ๒๗ เป็ นพนักงานสอบสวน พยานดังกล่าวเป็นพยาน
สาคัญ มขี ้อเทจ็ จริงท่ีจะต้องซักถามเป็นจานวนมาก ขอใช้เวลาสืบพยานจานวน ๑ นดั

จาเลยและทนายจาเลยแถลงข้อต่อสู้ว่า จาเลยไม่เคยหลอกลวงผ้เู สียหายให้ไปทางาน
ยังที่ประเทศอิสราเอล และไม่เคยได้รับเงินจากผู้เสียหายทั้งหมด ทนายจาเลยขอสืบพยาน
จานวน ๒ ปาก ตามบัญชีระบพุ ยานหลักฐานจาเลย อันดับ ๑ เป็นตัวจาเลย อันดับ ๒ เป็นจาเลย
ในคดีอื่นที่เป็ นผู้กระทาผิด ปัจจุบันถูกคุมขังอยู่ที่... ขอให้ศาลเบิกตัวมาในวันนัดด้วย ทนาย
จาเลยขอใช้เวลาสืบจานวนครึ่งนดั

พิเคราะห์ตามคาฟ้องโจทก์และข้อต่อสู้ของจาเลยแล้ว เห็นควรกาหนดนัดสืบพยาน
โจทก์จานวน ๑ นดั นดั สืบพยานจาเลยจานวนครึ่งนัด แต่ให้รอการกาหนดวันนัดสืบพยานโจทก์
และจาเลย หลงั จากสืบพยานประเดน็ โจทก์ทั้งสองศาลเสร็จและส่งประเดน็ กลบั คืนมาแล้ว

ส่วนหมายเบิกพยานจาเลย ให้ดาเนินการเม่ือมวี นั นัดสืบพยานจาเลยท่ีศาลนแี้ ล้ว
อนุญาตให้คู่ความคัดถ่ายรายงานกระบวนพิจารณาฉบบั นแี้ ละพยานเอกสารที่คู่ความ
อีกฝ่ ายหนึ่งอ้าง./อ่านแล้ว”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๕๙

ข้อสังเกต
(๑) ศาลาี่ส่อปรบเนด็ิ หากส่อสาินิไปคนรจดวิั าึกาี่าุู่ขาอคู่คนาท โดุเนฉพาบ
ขาอาิาุโจากแ์ ลบาิาุจาเนลุไนา้ ี่กากสาินิดน้ ุ
(๒) คนรกาหิดนิั ิดั สืวพุาิปรบเนด็ิใินิั จิั าร์ า้อั ิ้ี เนป็ ิไปิาททินาี่ปรบชตท
คณบกรรทการวรนหารแลบปรัวปรตอรบววการพจน ารณาคดีาุา่ อิ่าเนิื่าอ
(๓) กรณีจาเนลุไดร้ ัวการปล่าุินั ชน่ั คราน แลบศาลไท่ไดา้ ิตาาิใหพ้ นจารณาคดีลวั
หลอั หากถึอนิั ิัดสืวพุาิปรบเนด็ิแลน้ ไท่ไป ให้ศาลา่ีรัวปรบเนด็ิส่อสาินิคืิศาลเนดนท
เนพื่าใหศ้ าลเนดนทสอ่ั เนกีุ่นกวั การาากหทาุจวั จาเนลุแลบปรัวผูป้ รบกิั ินั จาเนลุ
(๔) กรณีาี่ทีการรัวโาิคดีทาจากศาลา่ืิ ศาลาี่รัวโาิคดีพึอรบทดั รบนอั ใิการส่อ
ปรบเนดิ็ ไปสืวพุาิไปาี่ศาลเนดนทาีก

๒. อานาจหน้าทข่ี องศาลท่รี ับประเดน็

๒.๑ สั่อใิหิอั สืาส่อปรบเนดิ็ นา่ “นัดให้หรือจัดการให้” ถา้ นิั ิดั าี่คู่คนาทขา ศาลา่ี
รัวปรบเนด็ิไท่น่าอ เนป็ ิิิ้ น่าิัดคดีไนท้ ากแลน้ ผูพ้ นพากษาไท่พาาี่จบสืวพุาิปรบเนด็ิ ก็ให้
เนจา้ หิา้ าี่ิดั ใหใ้ หท่ แลน้ แจอ้ ใหศ้ าลเนดนทาราวเนพ่ืาแจอ้ ใหค้ ู่คนาทาราวโดุเนร็น

๒.๒ ก่าิสืวพุาิปรบเนด็ิ ให้ิรนจดูน่าศาลเนดนทกาหิดให้ศาลาี่รัวปรบเนด็ิ
ดาเนินิการาุา่ อใดวา้ อ

๒.๓ การสืวพุาิปรบเนดิ็ จบิา้ อจดใหป้ รากฏใิแววคาใหก้ ารพุาินา่ เนป็ิพุาิ
ปรบเนดิ็ ขาอศาลใด

๒.๔ เนากสาราี่คู่คนาทาา้ อ คนรหทาุให้ปรากฏน่า “ประเด็นศาล ......................
คดีอาญาหมายเลขดาที่ ....../...... ใครส่งอ้าง ศาลหมาย ....................” ปกินจบหทาุเนป็ิ ป.จ.
.......................... หรืา ป.ล. ................................ หรืา ป.ร. แลบใหิ้ รนจดูนา่ คู่คนาทไดร้ บวตพุาิ
แลน้ หรืาไท่

๒.๕ ราุอาิกรบวนิพจน ารณา เนท่ืาศาลา่ีรัวปรบเนดิ็ สืวพุาิปรบเนดิ็ เนสร็จแลน้
“นัดสืบพยานประเด็นโจทก์ (หรือพยานประเด็นจาเลย) วันนี้ พนักงานอัยการ
ผ้แู ทนโจทก์ จาเลย และทนายจาเลยมาศาล

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๐

สืบ ........................................... พยานประเดน็ ได้ ..................................... ปาก แล้ว
ผู้แทนโจทก์แถลงหมดพยานประเดน็ ขอให้ส่งถ้อยคาสานวนคืนศาลเดิม (หรืออาจจะแถลง
ขอส่งประเดน็ ไปท่ีอ่ืนกส็ ุดแล้วแต่จะแถลงไว้ที่ศาลเดิมว่าอย่างไร)

เสร็จการสืบพยานประเด็นท่ีศาลนี้ ให้ส่งถ้อยคาสานวนคืนศาลเดิม โดยนัดฟัง
ประเดน็ กลบั และสืบพยาน ........................ ต่อที่ศาลเดิมในวนั ท่ี ................ เวลา .................น.”

๒.๖ ใิาาอปฏนวิั น ถา้ คู่คนาททาศาลา้อั ๒ ฝ่ าุ เนพ่ืาคนาทรนดเนร็น ศาลจบิัดฟัอ
ปรบเนด็ิกลัวา่ีศาลเนดนท ิาทนัิเนนลาาี่คู่คนาทิกลอกัิเนสีุเนลุก็ได้ ถ้าเนป็ ิเนช่ิิ้ีให้ศาล
จดราุอาิกรบวนิพนจารณาเนพ่ทน เนินทนา่

“คู่ความขอนัดฟังประเดน็ กลบั ท่ีศาลเดิมวนั ท่ี ..........เวลา .......... น. แจ้งให้ศาลเดิมทราบ”
๒.๗ ราุอาิกรบวนิพนจารณา ส่อปรบเนดิ็ คืิเนพราบพุาิปรบเนดิ็ ไท่ทีินั
“นดั สืบพยานประเดน็ โจทก์วนั นี้ พนักงานอัยการผ้แู ทนโจทก์ จาเลยและทนายจาเลย
มาศาล
ผ้แู ทนโจทก์แถลงว่า .............................. พยานโจทก์ที่จะสืบ เป็นเจ้าพนักงานตารวจ
ผ้สู ่งหมายรายงานว่า ส่งหมายไม่ได้เพราะไม่มีตัวอย่ใู นบ้านเลขท่ีตามบัญชีพยานโจทก์ ผู้แทน
โจทก์สอบถามคนละแวกนน้ั กไ็ ม่มผี ้ใู ดรู้จัก ไม่มที างได้ตวั มาสืบที่ศาลนี้ ขอให้ส่งประเดน็ คืน
ให้ ส่ งสานวนคืนศาลเดิม”
๒.๘ ราุอาิกรบวนิพนจารณา ส่อปรบเนดิ็ คืิเนพราบจาเนลุใหก้ ารรัวสารภาพ
“นัดสืบพยานประเดน็ โจทก์ พนกั งานอัยการผ้แู ทนโจทก์ จาเลยและพยานประเดน็ มาศาล
จาเลยขอถอนคาให้การเดิม และให้การรับสารภาพตามฟ้องโจทก์ ไม่ขอต่อสู้คดี
ศาลจดคาให้ การของจาเลยที่รั บสารภาพไว้ แล้ ว
ผ้แู ทนโจทก์และจาเลยแถลงไม่ติดใจสืบพยานอีกต่อไป ขอให้ส่งประเดน็ คืน
ให้รวบรวมถ้อยคาสานวนส่งคืนศาลเดิมโดยเร็ว และแจ้งให้เรือนจา ................ ส่งตัว
จาเลยคืนไปยงั เรือนจาจังหวดั เดิมด้วย”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๑

๒.๙ ราุอาิกรบวนิพนจารณา ส่อปรบเนดิ็ คืิเนพราบจาเนลุไท่ทา
“นัดสืบพยานประเดน็ โจทก์ พนักงานอัยการผู้แทนโจทก์มาศาล ส่ วนจาเลยไม่มา
โดยมิได้แจ้งเหตขุ ดั ข้องหรือร้องขอเลื่อนคดี
พนักงานอัยการผ้แู ทนโจทก์แถลงว่า มพี ยานปาก ....... มาศาล
พิเคราะห์แล้วเห็นว่า เมื่อจาเลยไม่มาศาล คดีจึงไม่อาจดาเนินกระบวนพิจารณาต่อไปได้
ให้ ส่ งสานวนคืนศาลเดิม”
๒.๑๐ ใิกรณีศาลา่ีรัวปรบเนดิ็ เนล่ืาิการสืวพุาิปรบเนด็ิ เนพราบทนไดท้ ีการสืวพุาิเนลุ
หรืาสืวพุาิไท่เนสร็จ หรืาทีการส่อปรบเนดิ็ ิ่าไปุอั ศาลา่ืิ คนรแจอ้ ใหศ้ าลเนดนทาราว

ข้อสังเกต
(๑) ใหศ้ าลาี่รัวปรบเนด็ิเนาาใจใส่สาินิเนหทืาิาุา่ อสาินิขาอศาลิิแลบเนร่อรัด
กาชวั ใหค้ ู่คนาทิาพุาิทาเนวนกคนาทโดุเนร็น
(๒) หากทีการขารบวตวาั ชีพุาิเนพ่นทเนินท ใหร้ ีวส่อใหศ้ าลเนดนทาาอโารสารเนพ่ืาพนจารณา
สอั่ แลบส่อคืิไปโดุเนร็น
(๓) หากพิกั อาิาุั การผูแ้ าิโจากุ์ อั ไท่ไดร้ ัวสาินิจากโจาก์ าาใหค้ ดีิา้ อ
เนล่ืาิไป ศาลาี่รัวปรบเนดิ็ ิา้ อทีหิอั สืาถึอศาลเนดนท ใหก้ าชวั ใหโ้ จากด์ าเนินิการโดุเนร็น
(๔) กรณีพุาิุา้ ุภูทนลาเนิาไปุอั เนขิศาลา่ืิ แลบศาลเนดนททนไดร้ บวตให้ศาลา่ีรัว
ปรบเนด็ิทีาาิาจส่อปรบเนด็ิไปุอั ศาลา่ีพุาิทีภูทนลาเนิาก็ิาท แิ่ิาท ป.นน.า. ทาิรา ๒๓๐
นรรคหิ่ึอ ศาลาี่รัวปรบเนด็ิทีาาิาจส่อปรบเนด็ิิ่าไปได้ แิ่หากจาเนลุถูกคตทขอั ศาลาี่รัว
ปรบเนดิ็ ิา้ อสั่อเนก่ีุนกวั การส่อินั จาเนลุไปคตทขอั า่ีศาลา่ืิดน้ ุ
(๕) กรณีศาลรัวปรบเนด็ิุอั ไท่ได้รัวสาินิ ถ้าโจาก์หรืาจาเนลุขาให้าาก
หทาุเนรีุกพุาิพร้าทแสดอหลกั ฐาิการส่อปรบเนดิ็ ศาลรัวปรบเนดิ็ คนรินดิ่าสาวถาทศาลเนดนท
ใหแ้ ิ่ชดั แลบดาเนินิการให้ เนพาื่ ใหค้ นาทสบดนกแก่คู่คนาทแลบจบไดไ้ ท่เนสีุนิั ิดั
(๖) กรณีจาเนลุถูกคตทขอั เนท่ืาศาลรัวปรบเนด็ิสืวพุาิเนสร็จแล้น ให้จดราุอาิ
กรบวนิพนจารณาิาิาา้ ุดน้ ุน่า “ให้มีหนังสือแจ้งผู้บัญชาการเรือนจา ....... เพื่อส่งตัวจาเลย
กลบั ไปคุมขงั ยงั เรือนจา ......... และแจ้งศาลเดิมทราบด้วย”
(๗) กรณีจาเนลุถูกคตทขัอ แลบศาลเนดนทไท่ได้จดั ส่อิันจาเนลุทาุอั ศาลรัวปรบเนด็ิ
ศาลรัวปรบเนด็ิุอั ไท่คนรรีวด่นิส่อสาินิคืิ แิ่คนรทีหิอั สืาแจอ้ ศาลเนดนทใหร้ ีวดาเนินิการ
จดั ส่อินั จาเนลุไปุอั ศาลรัวปรบเนดิ็ ก่าินิั ิดั าี่เนล่ืาิไป

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๒

๓. การนัดฟังประเดน็ กลบั

๓.๑ เนทื่าสาินิาี่ส่อปรบเนด็ิไปสืวพุาิิาทา่ีคู่คนาทขาส่อกลวั ทาศาลเนดนทแลน้
ศาลเนดนทจบสอ่ั ใิหิอั สืาิาส่อนา่

“นดั ฟังประเดน็ กลบั และนัดสืบพยาน ...................................................”
๓.๒ การิดั ฟัอปรบเนด็ิกลวั แลบิดั สืวพุาิ ........................... ใหา้ ากหทาุิดั ถึอ
คู่คนาท เนนิ้ แิ่คู่คนาทลอลาุทืาช่ืาาราวิดั ไนแ้ ลน้ าาอปฏนวิั นถา้ จาเนลุทีผูป้ รบกิั ก็าากหทาุ
ถึอผปู้ รบกิั ใหส้ ่อินั จาเนลุใินิั ิดั ถา้ จาเนลุถูกขอั าุกู่ เ็นวนกินั ทา

ข้อสังเกต
ถา้ จาเนลุรัวสารภาพา่ีศาลา่ืิซ่ึอส่อปรบเนด็ิไปสืว ศาลเนดนทิา้ อสาวจาเนลุใหุ้ ืิุิั
ิาทคาใหก้ ารรัวสารภาพิ้ิั าีกคร้ัอ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๓

บทท่ี ๑๒
รายงานกระบวนพจิ ารณาแบบต่าง ๆ

ป.น.น พ. ทาิรา ๔๘ นาอหลกั เนกณฑก์ ารจดราุอาิกรบวนิพจน ารณาขาอศาลไน้ ดอั ิ้ี
ทาิรา ๔๘ “ในคดีทุกเรื่อง ให้เป็นหน้าที่ของศาลต้องจดแจ้งรายงานการน่ังพิจารณา
หรือกระบวนพิจารณาอ่ืนๆ ของศาลไว้ทุกคร้ัง
รายงานนั้นต้องมรี ายการต่อไปนี้
(๑) เลขคดี
(๒) ช่ือคู่ความ
(๓) สถานที่ วนั และเวลาท่ีศาลนั่งพิจารณาหรือดาเนินกระบวนพิจารณา
(๔) ข้อความโดยย่อเกยี่ วด้วยเรื่องท่ีกระทาและรายการข้อสาคัญอื่นๆ
(๕) ลายมือชื่อผ้พู ิพากษา
เมื่อมีกฎหมายบัญญัติไว้หรื อเมื่อศาลเห็นเป็ นการจาเป็ นก็ให้ ศาลจ ดบันทึก
(โดยจดรวมไว้ในรายงานพิสดารหรืออีกส่วนหนึ่งต่างหาก) ซ่ึงเป็ นคาแถลงหรือคาคัดค้าน
ในข้อสาคัญ ข้อตกลง คาชีข้ าด คาสั่ง หรือการอ่ืนๆ หรือกระบวนพิจารณาที่ทาด้วยวาจาตาม
บทบญั ญตั ิแห่งประมวลกฎหมายนี”้
การจดราุอาิกรบวนิพนจารณาขาอศาลิาททาิรา ๔๘ แห่อ ป.นน.พ. ปรบกาว
ป.นน.า. ทาิรา ๑๕ ดอั กล่าน ศาลพึอจดราุอาิกรบวนิพนจารณาใหช้ ดั เนจิ แลบทีราุลบเนาีุดน่า
เนป็ ินิั ิดั าบไร ใครทาวา้ อ ศาลไดด้ าเนินิกรบวนิพนจารณาคดีิ้ิั าุ่าอไร ไปถึอไหิคู่คนาท
แลบผเู้นกีุ่นขา้ อกวั คดีิ้ิั ุิ่ื คาร้าอหรืาแถลอน่าาุา่ อไร การจดราุอาิกรบวนิพนจารณาา่ีดีิ้ิั
เนทื่าผูา้ ่าิ า่าิเนฉพาบราุอาิกรบวนิพนจารณากร็ ู้ไดา้ ิั าีน่า ศาลไดด้ าเนินิกรบวนิพนจารณา
คดีิ้ิั ไป าุา่ อไร คู่คนาทไดา้ าาบไรวา้ อแลบิดั ิ่าไปจบดาเนินิกรบวนิพนจารณาาุา่ อไริ่าไป

๑. ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณา

๑.๑ รายงานกระบวนพจิ ารณาปกติ
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้รวม ............ ปาก และโจทก์ส่งเอกสารรวม ...................

ฉบบั ศาลหมาย จ .......ถึง จ .......... เอกสารแยกเกบ็ (หรือรวมสานวน แล้วแต่พิจารณาจากความ
สาคัญของเอกสาร) โจทก์ขอเล่ือนไปสืบพยานท่ีเหลือในนัดหน้า

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๔

จาเลยไม่ค้าน
อนญุ าตให้เลื่อนไปนดั สืบพยานโจทก์ต่อวนั ท่ี .......... เวลา ......... น.”
๑.๒ รายงานกระบวนพจิ ารณา คู่ความขอเล่ือนคดี
ก. กรณจี าเลยขอถอนทนาย

“นดั สืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยมาศาล
จาเลยแถลงว่า ทนายจาเลยที่ศาลขอแรงให้จาเลยนั้นมคี วามเห็นในการต่อสู้คดี
ไม่ตรงกบั จาเลย จาเลยไม่ต้องการทนายท่ีศาลขอแรงให้และประสงค์จะหาทนายเอง โดยจาเลย
จะแต่งทนายให้เรียบร้อยก่อนนัดหน้า จาเลยจึงขอเลื่อนการพิจารณาคดีในวนั นไี้ ปสักนดั หน่ึง
สอบโจทก์ แถลงไม่ค้าน
พิเคราะห์ แล้ว เห็นว่ามีเหตุอันสมควร จึงอนุญาตให้ เล่ือนคดี ไป
และอนุญาต ให้นายหรือนางสาว .............................. พ้นจากหน้าที่ทนายขอแรงได้
ให้นัดสืบพยานโจทก์วันที่ ............ เวลา ............ น. และนัดสืบพยาน
จาเลยวนั ที่ ............. เวลา ......... น. ให้ยกเลิกวนั นดั เดิม
ให้พยานโจทก์ท่ีมาศาลวนั นีล้ งลายมือชื่อทราบนัดไว้
กาชับจาเลยในนัดหน้ าให้ เตรี ยมตัวมาให้ พร้ อมสื บและแต่ งต้ั ง
ทนายความเข้ามาส้ ูคดีให้ พร้ อม”

ข้อสังเกต
กรณีา่ีจาเนลุไดร้ ัวาิตาาิใหป้ ล่าุินั ชนั่ ครานศาลาาจกาชวั นา่ หากไท่
แิ่อิ้ัอาิาุคนาทคิใหท่เนข้าทาใิิัดหิ้า ศาลจบถืาน่าจาเนลุทีเนจิิาปรบนนอคดี แลบ
าาจทีคาส่อั เนพนกถาิสัาาาปรบกิั
ข. กรณพี ยานป่ วย
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
โจทก์แถลงว่าไม่มพี ยานโจทก์มาศาล โดยนางสาว ............. ผ้เู สียหายแจ้งว่า
ป่ วยเป็นไข้หวัดไม่สามารถมาศาล ส่วนนาย/นาง/นางสาว ........... เดินทางไปราชการที่จังหวัด
เชียงใหม่ยงั ไม่กลบั จึงขอเล่ือนคดีไปสักนัดหนึ่ง
สอบจาเลย แถลงไม่ค้าน
พิเคราะห์แล้วเห็นว่า ........ อนุญาตให้เลื่อนไปสืบพยานโจทก์ในวนั ท่ี
............. เวลา................ น. และนัดสืบพยานจาเลยวนั ที่ .......... เวลา ........ น. ให้ยกเลิกวนั นดั เดิม

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๕

ให้ออกหมายเรียกพยานโจทก์ปาก ........................... มาเบิกความตาม
กาหนดนัด โดยกาชับให้โจทก์เร่งดาเนินการให้หัวหน้าพนักงานสอบสวนจัดส่งหมายเรียกให้แก่
พยานโดยเร็ว และรายงานผลการส่งหมายให้ศาลทราบภายใน ๑๕ วนั หากถึงวันนัดไม่มพี ยาน
มาศาลอีก ศาลจะพิจารณาสั่งตามที่เห็นสมควรต่อไป”

ค. กรณจี าเลยไม่มาศาล
“นดั สืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ ทนายจาเลยและผ้ปู ระกนั มาศาล
ผู้ประกันยื่นคาร้ องขอเลื่อนการส่ งตัวจาเลย อ้ างว่ าจาเลยป่ วย

เข้ารับการ ผ่าตัดไส้ต่ิงท่ีโรงพยาบาล ............................. ปรากฏตามคาร้องและใบรับรองแพทย์
ท้ ายคาร้ อง

สอบโจทก์ แถลงไม่ค้าน
พิเคราะห์ แล้ว เห็นว่ามีเหตุจาเป็ น จึงถือไม่ได้ว่าผู้ประกันผิดสัญญา
ประกนั อนญุ าตให้เลื่อนส่งตัวจาเลยได้ เม่ือจาเลยไม่มาศาลจึงไม่อาจดาเนินกระบวนพิจารณาได้
ให้เลื่อนไปนัดสืบพยานโจทก์วันท่ี ............ เวลา ............. น. และให้
ยกเลิกวนั นดั เดิม”
ง. กรณพี ยานโจทก์ไม่มา โจทก์ขอยกเลกิ วนั นัดและนัดสืบพยานโจทก์จาเลยใหม่
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้รวม ....... ปาก ระหว่างพิจารณาโจทก์ส่งเอกสารรวม
...... ฉบบั ศาลหมาย จ. ... ถึง จ. ... เอกสารแยกเกบ็ (หรือรวมสานวน แล้วแต่พิจารณาจากความ
สาคัญของเอกสาร) แล้วโจทก์แถลงว่ายงั คงติดใจสืบพยานอีก รวม ....... ปาก แต่พยานปาก ......
ซึ่งเป็ นผู้เสียหาย โจทก์ได้รับแจ้งจากพนักงานสอบสวนท่ีมาศาลในวันนีว้ ่า พยานมีกิจธุระ
จาเป็นต้องเดินทางไปต่างประเทศ ไม่สามารถมาศาลในช่วงเวลานีไ้ ด้ และจะเดินทางกลับมา
ประมาณวันท่ี ........... จึงขอยกเลิกวันนัดเดิมท้ังหมดและเลื่อนไปสืบพยานโจทก์นัดหน้า
โดยโจทก์ขอใช้เวลาสืบเพียง ๑ นัด
สอบจาเลย ไม่ค้านและแถลงว่า ยังติดใจสืบพยานบคุ คล รวม ...... ปาก
ขอใช้เวลาสืบจานวน ... นัด ตามท่ีเคยแถลงไว้
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า พยานโจทก์เป็นพยานสาคัญและมเี หตจุ าเป็นทาให้
ไม่อาจมาศาลได้ ประกอบกับจาเลยไม่ค้าน จึงอนุญาตให้เล่ือนไปนัดสืบพยานโจทก์ในวันที่
............. เวลา ....... น. และนัดสืบพยานจาเลยวนั ที่ ......... เวลา ........ น.”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๖

จ. กรณวี นั นัดสืบพยานโจทก์หมด และขอใช้วนั นัดสืบพยานของจาเลยแทน
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้รวม .........ปาก ระหว่างพิจารณาโจทก์ส่งเอกสารรวม ........

ฉบับ ศาลหมาย จ. ... ถึง จ. ... เอกสารแยกเกบ็ (หรือรวมสานวน แล้วแต่พิจารณาจากความ
สาคัญของเอกสาร) แล้วโจทก์แถลงว่ายงั คงติดใจสืบพยานอีก รวม ... ปาก แต่วันนัดสืบพยาน
โจทก์ท่ีนัดต่อเนื่องไว้หมดแล้ว จึงขอใช้วันนัดสืบพยานจาเลยที่เหลือเป็ นวันสืบพยานโจทก์
เพ่ิมเติมอีก ....... นดั และขอเลื่อนคดี

สอบจาเลย แถลงไม่ค้าน
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า กรณีมเี หตุอันสมควร จึงให้เปล่ียนวันนัดสืบพยาน
จาเลยท่ีเหลือเป็นวนั นัดสืบพยานโจทก์ และให้เลื่อนไปนดั สืบพยานโจทก์วนั ท่ี ...... เวลา ....... น.
และนดั สืบพยานจาเลยวนั ท่ี ......... เวลา ........ น.”
ฉ. กรณวี นั นัดสืบพยานโจทก์จาเลยหมด และขอนัดเพมิ่
“นดั สืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้รวม .......... ปาก ระหว่างพิจารณาโจทก์ส่งเอกสาร
รวม .......... ฉบับ ศาลหมาย จ. ...... ถึง จ .......... เอกสารแยกเกบ็ (หรือรวมสานวน แล้วแต่
พิจารณาจากความ สาคัญของเอกสาร) แล้วโจทก์แถลงว่ายงั คงติดใจสืบพยานอีก รวม ....... ปาก
ซ่ึงพยานแต่ละปากล้วนเป็ นพยานสาคัญท่ีจะพิสูจน์ว่าจาเลยกระทาผิดตามฟ้อง แต่วันนัด
สืบพยานโจทก์และจาเลยที่นัดต่อเน่ืองไว้หมดแล้ว จึงขอนัดวันสืบพยานโจทก์เพิ่มเติมอีก .......
นดั และขอเลื่อนไปสืบพยานท่ีเหลือในนดั หน้า
สอบจาเลย ไม่ค้านและแถลงว่า จาเลยยังคงติดใจสืบพยานบุคคล
รวม.......... ปาก ขอใช้เวลาสืบจานวน ... นดั ตามที่เคยแถลงไว้
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า คดีนีก้ ารสืบพยานโจทก์แต่ละปากที่เบิกความ
ไปแล้ว มขี ้อเทจ็ จริงและรายละเอียดเป็นจานวนมาก ทาให้ต้องใช้เวลาที่เกินกาหนดไปจากเดิม
ซึ่งโจทก์ยืนยนั ว่าพยานดังกล่าวเป็นพยานสาคัญ จึงเห็นสมควรกาหนดนัดสืบพยานโจทก์จาเลย
เพิ่มเติม โดยให้เลื่อนไปนัดสืบพยานโจทก์ต่อวันที่ ...... เวลา ...... น. และนัดสืบพยานจาเลย
วนั ท่ี ..... เวลา ..... น. ตามวนั ว่างของคู่ความและตารางนัดของผ้พู ิพากษาเจ้าของสานวนและองค์คณะ
ให้เจ้าหน้าท่ีลงบญั ชีนดั ความไว้
หมายเรียกพยานโจทก์อันดบั ....... ให้มาเบิกความในวนั นัดตามขอ”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๗

ข้อสังเกต
(๑) กรณีา่ีสืวพุาิไท่เนสร็จิาทกาหิดิัด ศาลคนรกาหิดนิั ิดั สืวพุาิ
โจากแ์ ลบจาเนลุใินิั นา่ อขาอผูพ้ นพากษาเนจา้ ขาอสาินิแลบาอคค์ ณบดน้ ุิิเนาอ ไท่คนรส่อศูิุ์
ิัดคนาท เนิ่ืาอจากจบาาให้กรบาวิ่าการวรนหารสาินิคดีิัดิ่าเนิ่ืาอขาอศูิุิ์ ัดคนาท
แลบเนกนดคนาทุ่ตอุากแลบขดั ขา้ อใิการิัดคนาทิ่าเนิื่าอใิสาินิคดีา่ืิ ๆ ได้ แิ่เนจา้ ขาอ
สาินิพึอแจอ้ ใหศ้ ูิุิ์ ดั คนาทาราวกาหิดิดั า่ีิิิดั เนาอ เนพื่าปรบโุชิ์ิ่าการพนจารณาจ่าุ
สาินิขาอผพู้ พน ากษาหนั หิา้ ศาล
(๒) เนหิตผลใิการเนลื่าิคดี คนรเนป็ิเนรื่าอจาเนป็ิจรนอ ๆ ขาอินั คนาท หรืาพุาิ
ไท่ใช่าิาุจาเนลุาา้ อนา่ ินดนา่ คนาทใิคดีาื่ิา่ีิดั ไนก้ ่าิแลน้ หรืารตรบส่นิินั
(๓) กรณีจาเนลุไท่ทาศาลใินิั ิัดสืวพุาิโจากิ์ ัดแรก โดุิาุปรบกิั
ไท่ไดแ้ จอ้ เนหิตขดั ขา้ อถืานา่ ิาุปรบกิั ผดน สัาาาใหป้ รัวิาุปรบกิั ิาทสัาาาแลบาากหทาุจวั
จาเนลุ แิ่ศาลไท่คนรจาหิ่าุคดีไปเนสีุาิั าี คนรเนล่ืาิไปราฟัอผลการาากหทาุจวั ก่าิ
๑.๓ รายงานกระบวนพจิ ารณาสืบพยานโจทก์จาเลย
“นดั สืบพยานโจทก์จาเลยวนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้รวม ....... ปาก แล้วโจทก์แถลงหมดพยาน
สืบพยานจาเลยได้รวม ........ ปากจาเลยแถลงขอเลื่อนไปสืบพยานที่เหลือในนัดหน้า
สอบโจทก์ แล้วไม่ค้าน
อนุญาตให้เล่ือนไปนัดสืบพยานจาเลยต่อวนั ท่ี .......... เวลา ....... น. ตามท่ีได้
นดั ไว้เดิม”
๑.๔ รายงานกระบวนพจิ ารณาสืบพยานจาเลยเสร็จ
“นัดสืบพยานจาเลยวนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานจาเลยได้รวม ........ ปาก แล้วจาเลยแถลงหมดพยาน
คดีเสร็จการพิจารณา ให้นัดฟังคาพิพากษาวันที่ ....... เวลา ....... น. เหตุท่ีนัด
เกิน ๓ วัน เนื่องจากมีคดีต้องทาคาพิพากษาหลายเร่ือง” (ถา้ ิดั เนกนิ ๓ นิั ิัวแิ่นิั เนสร็จคดี
ิา้ อจดแจอ้ เนหิตไนด้ น้ ุิาท ป.น.น า. ทาิรา ๑๘๒ นรรคสาอ)

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๘

๑.๕ รายงานกระบวนพจิ ารณาคดเี สร็จการพจิ ารณา (มยี ื่นคาแถลงการณ์)
(๑) “นดั สืบพยานจาเลยวนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานจาเลยได้รวม .............. ปาก แล้วจาเลยแถลงติดใจสืบพยานเพียงนี้

โจทก์จาเลยต่างแถลงว่า ประสงค์จะยื่นคาแถลงการณ์ ปิ ดคดีต่อศาลภายใน ......วัน และ
ไม่ประสงค์จะแก้คาแถลงการณ์ของอีกฝ่ ายหนึ่ง ศาลอนุญาต

คดเี สร็จการพิจารณา ให้นดั ฟังคาพิพากษาวนั ที่ ...... เวลา ........... น.”
หรืาเนปล่ีุิขา้ คนาทใิุา่ หิา้ ๒ เนป็ินา่
(๒) “สืบพยานจาเลยได้ ................ ปาก แล้วจาเลยแถลงหมดพยาน แต่จาเลย
ประสงค์จะย่ืน คาแถลงการณ์ปิ ดคดตี ่อศาลภายใน .............. วนั
สอบโจทก์ แถลงว่าประสงค์จะยื่นคาแถลงแก้ภายใน ............... วนั นับแต่วนั ท่ี
ได้รับ คาแถลงการณ์ ของจาเลย (หรือโจทก์แถลงว่า ไม่ติดใจแก้คาแถลงการณ์ ของจาเลย)
ศาลอนุญาต”
๑.๖ รายงานกระบวนพจิ ารณาคดีเสร็จการพจิ ารณา (มแี ถลงการณ์ปิ ดคดดี ้วยวาจา)
“นัดสืบพยานจาเลยวนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานจาเลยได้ .................. ปาก และจาเลยส่งเอกสารรวม .....................
ฉบับ ศาลหมาย ล ................ ถึง ล .................. แล้วจาเลยแถลงหมดพยาน ทนายจาเลย
ขออนญุ าตแถลงการณ์ปิ ดคดีด้วยวาจาต่อศาล ศาลอนุญาต
ทนายจาเลยได้แถลงการณ์ปิ ดคดีด้วยวาจาต่อศาลแล้ว โจทก์แถลงว่าไม่ติดใจ
กล่าวแก้
คดเี สร็จการพิจารณา ให้นัดฟังคาพิพากษาวนั ท่ี ......... เวลา ......... น.”

๒. ตวั อย่างรายงานกระบวนพจิ ารณาพเิ ศษ

๒.๑ จาเลยแถลงรับข้อเทจ็ จริง
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
สืบพยานโจทก์ได้ ๑ ปาก โจทก์อ้างส่งเอกสาร ๓ ฉบับ ศาลหมาย จ. ๑ ถึง จ. ๓

แล้วโจทก์แถลงว่า ยงั ติดใจสืบพยานอีก ๒ ปาก คือนาย ก. ผู้ตรวจพิสูจน์ ยาเสพติดของกลาง
(หรือผ้ตู รวจชันสูตรบาดแผล หรือผ้ตู รวจอาวุธปื นของกลาง) และ ร.ต.อ. ....... ซึ่งเป็นพนักงาน
สอบสวน แต่หากจาเลยยอมรับว่า นาย ก. เป็น ผ้ตู รวจพิสูจน์เฮโรอีนของกลาง (ชันสูตรบาดแผล
ของผู้เสียหาย หรือตรวจอาวุธปื นของกลาง) พร้ อมกับได้ทารายงานการตรวจพิสูจน์ไว้ และ

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๖๙

ร.ต.อ. ............ เป็นพนักงานสอบสวนซึ่งสอบสวนคดีนีโ้ ดยชอบ พร้อมกับได้ทาบญั ชีของกลาง
บนั ทึกการตรวจสถานท่ี เกิดเหตุ แผนท่ีสังเขปแสดงสถานท่ีเกิดเหตุ และสอบคาให้การจาเลยไว้
โจทก์กไ็ ม่ติดใจสืบพยานท้ังสองปากดงั กล่าว

จาเลยและทนายจาเลยตรวจดูเอกสาร ซ่ึงเป็ นรายงานการตรวจพิสูจน์ บัญชี
ของกลางคดีอาญา บันทึกการตรวจสถานท่ีเกิดเหตุ แผนท่ีสังเขปแสดงสถานที่เกิดเหตุ และ
บนั ทึกคาให้การของผ้ตู ้องหาแล้ว จาเลยยอมรับว่า นาย ก. เป็นผู้ตรวจพิสูจน์เฮโรอีนของกลาง
(ชันสูตรบาดแผล หรือตรวจอาวุธปื นของกลาง) และได้ทารายงานการตรวจพิสูจน์ไว้ และ
ร.ต.อ. ......... เป็นผู้สอบสวนคดีนีโ้ ดยชอบ พร้ อมกับได้ทาบญั ชีของกลางคดีอาญา บันทึกการ
ตรวจสถานที่เกิดเหตุ แผนท่ีสังเขปแสดงสถานที่เกิดเหตุ และสอบคาให้ การจาเลย ไว้จริง
เอกสารทั้งหมดเป็นเอกสารที่ถกู ต้อง

โจทก์แถลงว่า เม่ือจาเลยยอมรับเช่นนั้นแล้ว โจทก์ไม่ติดใจสืบพยานทั้งสอง
ปาก ดังกล่าวอีกต่อไป แต่โจทก์ขอส่งรายงานการตรวจพิสูจน์ บัญชีของกลางคดีอาญา บันทึก
การตรวจสถานที่เกิดเหตุ แผนท่ีสังเขปแสดงสถานที่เกิดเหตุ และบันทึกคาให้การจาเลย ศาลรับ
ไว้ หมาย จ. ๔ ถึง จ. ๘ เอกสารทั้งหมดให้รวมสานวน แล้วโจทก์แถลงติดใจสืบพยานเพยี งเท่านี้

จาเลยแถลงไม่ติดใจสืบพยาน ...............................................................”

๒.๒ จาเลยขอให้ศาลงดสืบพยานโจทก์
ก. ไม่งดสืบพยาน
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
โจทก์แถลงว่า ขอหมายเรียกพยานไว้ ๓ ปากแต่ไม่ทราบผลการส่งหมายขอเล่ือนคดี
จาเลยแถลงว่า ขอให้ศาลงดสืบพยานโจทก์ท้ังสามปาก เพราะโจทก์เคยขอ

หมายเรียกพยานทั้งสามปากไปหลายครั้งแล้ว แต่พยานไม่มาศาล
พิเคราะห์แล้วพยานโจทก์ดังกล่าวล้วนเป็นพยานปากสาคัญทั้งสิ้นซึ่งโจทก์กพ็ ยายาม

ติดตามเพื่อนาตัวมาเบิกความต่อศาล จึงเห็นควรให้โอกาสโจทก์ในการติดตามพยานอีกระยะหนึ่ง
อนุญาตให้เลื่อนไปสืบพยานโจทก์ในวนั ที่ ........ เวลา ...... น.
กาชับโจทก์ให้เตรียมพยานมาให้พร้อมสืบในนดั หน้า มิฉะน้ัน ศาลจะพิจารณา

สั่งตามที่เห็นสมควร”

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๗๐

ข. งดสืบพยาน
“นดั สืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
โจทก์แถลงว่า ขอหมายเรียกพยานไว้ ๑ ปาก คือ .................... แต่ส่งหมายเรียก
ให้พยานไม่ได้ เพราะพยานย้ายที่อย่แู ละไม่ทราบท่ีอย่ใู หม่ ขอเล่ือนคดีเพื่อตรวจสอบที่อย่ขู อง
พยาน และส่งหมายเรียกพยานอีกคร้ังหน่ึง
จาเลยแถลงว่า โจทก์เคยขอหมายเรียกพยานปากนีไ้ ปหลายคร้ัง แต่โจทก์
ไม่สามารถนาพยานมาศาลได้ ขอให้งดสืบพยานปากนเี้ สีย
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า พยานโจทก์ปากนีไ้ ด้ขอหมายเรียกรวม ๖ คร้ังแล้ว แต่
ไม่อาจส่งหมายเรียกพยานได้ (หรือประกอบกับในนัดท่ีแล้ว โจทก์แถลงว่า หากนัดนีย้ ังไม่ได้
ตัวพยานปากนีม้ าเบิกความอีก กใ็ ห้ศาลพิจารณาตามท่ีเห็นสมควร) เชื่อว่าโจทก์ไม่อาจส่ง
หมายเรียกพยานปากนีใ้ ห้มาเบิกความได้ หากให้เลื่อนคดีไปกจ็ ะทาให้คดีล่าช้าออกไปอีก จึงให้
งดสืบพยานปากนเี้ สีย
โจทก์นา ................................. พนักงานสอบสวนเข้าเบิกความจนจบปาก แล้ว
โจทก์แถลงหมดพยาน
จาเลยนาพยานเข้าสืบต่อได้ ๑ ปาก แล้วจาเลยแถลงว่าติดใจสืบพยานอีก
๒ ปาก แต่วันนีพ้ ยานไม่มาศาล ขอเลื่อนคดีไปสืบในนัดหน้า โดยในนัดหน้าจาเลยจะเตรียม
พยานมาสืบให้เสร็จ หากนาพยานมาไม่ได้จาเลยกไ็ ม่ติดใจสืบพยานต่อไป
อนญุ าตให้เล่ือนไปสืบพยานจาเลยต่อในวนั ท่ี ............. เวลา ........ น.”

๒.๓ หมายจบั พยาน (ตาม ป.ว.ิ พ. มาตรา ๑๑๑ ประกอบ ป.ว.ิ อ. มาตรา ๑๕)
“นัดสืบพยานโจทก์วนั นี้ โจทก์ จาเลยและทนายจาเลยมาศาล
โจทก์แถลงว่าได้ส่งหมายเรียกให้พยาน คือ นาย ก. รับไว้โดยชอบแล้ว ปรากฏ

ตามหลักฐานการรับหมายเรียกท่ีเสนอศาลตรวจดู และโจทก์รับเอกสารดังกล่าวคืนไป
แต่นาย ก. ไม่มาศาลโดยไม่ทราบเหตุผล (โจทก์อาจแถลงเพ่ิมเติมว่า ขอให้ศาลออกหมายจับ
นาย ก. เพ่ือกกั ขงั ไว้จนกว่าจะเบิกความ)

พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า โจทก์ไม่มีพยานมาศาล จึงไม่อาจสืบพยานได้ เห็นควร
ให้เลื่อนไปสืบพยานโจทก์ในวันที่ ........ เวลา ......... น. ให้โจทก์ขอหมายเรียกพยานโจทก์
ปากอ่ืน ๆ เสียแต่เน่ิน ๆ ด้วย

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๗๑

อนึ่ง นาย ก. ได้รับหมายเรียกโดยชอบแล้ว แต่จงใจไม่ไปศาล จึงให้ออก
หมายจับนาย ก. เพ่ือเอาตัวกักขังไว้จนกว่าจะได้เบิกความ ให้ส่งหมายจับแก่ผู้บญั ชาการตารวจ
นครบาล/ผ้บู งั คับการตารวจภธู รจังหวดั .......... เพื่อดาเนินการต่อไป”

ข้อสังเกต
(๑) การาากหทาุจวั พุาิวตคคลสาคาั คนรปรึกษาารนวดีผพู้ นพากษาศาล........
หรืาผพู้ นพากษาหนั หิา้ ศาลก่าิ
(๒) การาากหทาุจวั พุาิ ิา้ อไดค้ นาทน่าพุาิไดร้ ัวหทาุเนรีุกขาอศาล
โดุชาวแลน้ หากุอั ไท่ปรากฏชดั เนจินา่ ไดร้ ัวหทาุเนรีุกแลน้ หรืาไท่ ศาลจบาากหทาุจวั พุาิ
ุอั ไท่ได้
(๓) หากพุาิไดร้ ัวหทาุเนรีุกโดุชาวแลน้ แทโ้ จากห์ รืาจาเนลุทนไดแ้ ถลอให้
ศาลาากหทาุจวั พุาิกิ็ าท ศาลกท็ ีาาิาจาากหทาุจวั พุาิได้ แิ่ิา้ อไดค้ นาทนา่ พุาิจอใจ
ไท่ไปศาล หรืาไดร้ ัวคาสั่อศาลใหค้ าุาุแู่ ลน้ จอใจหลวหิีไปเนสีุิาท ป.น.น พ. ทาิรา ๑๑๑ (๒)
ปรบกาว ป.น.น า. ทาิรา ๑๕
(๔) แทพ้ ุาิไดร้ ัวหทาุเนรีุกโดุชาว หากทีเนหิตสทคนราี่ไท่าาจไปศาลได้
ศาลจบาากหทาุจวั พุาิไท่ได้
(๕) พุาิาี่าากหทาุจวั แลน้ หากโจากข์ าใหศ้ าลาากหทาุเนรีุกพุาิปาก
ิ้ิั าีก กไ็ ท่ทีเนหิตา่ีจบาากหทาุเนรีุกไดา้ ีก
(๖) หากจวั ิันพุาิได้ ให้ศาลรัวิันไนแ้ ลบาากหทาุกักขัอพุาิได้
เนนิ้ เนสีุแิ่จบไดร้ ัวการปล่าุชนั่ คราน แลบเนพกน ถาิหทาุจวั เนดนทเนสีุ

๒.๔ ละเมดิ อานาจศาล
คนาทผนดฐาิลบเนทนดาาิาจศาลเนป็ ิวาวัาาัินาี่ทีข้ึิเนพื่ารักษาคนาทสอว

เนรีุวร้าุใิวรนเนนณศาล แลบเนพื่าให้การดาเนินิกรบวนิพนจารณาคดีดาเนินิไปดน้ ุคนาทราวร่ืิ
รนดเนร็น รนทา้อั ป้าอกิั การสร้าอานารนพลาิั ทนชาวเนหิืาคนาทรู้สึกขาอปรบชาชิ หรืาเนหิืาศาล
หรืาเนหิืาคู่คนาท หรืาเนหิืาพุาิแห่อคดี ซ่ึอาาจกรบาวการพนจารณาคดีาี่ท่ตอหทาุให้เนกนด
คนาทุิต นรรรท

คู่มือปฏิบัติราชการของตลุ าการ ส่วนวิธีพิจารณาความอาญา ๒๗๒

การกระทาอนั ถือว่าเป็ นความผดิ ฐานละเมดิ อานาจศาล ได้แก่
๑. ขดั ขืิไท่ปฏนวิั นิาทขา้ กาหิดาิั น่าดน้ ุการรักษาคนาทเนรีุวร้าุขาอศาลา่ีาาก

แก่คู่คนาทฝ่ าุใดฝ่ าุหิ่ึอหรืาแก่วตคคลภาุิากาี่าุู่ิ่าหิ้าศาลิาทาี่เนห็ิจาเนป็ ิ เนพ่ืารักษา
คนาทเนรีุวร้าุใิวรนเนนณศาล แลบเนพ่ืาใหก้ รบวนิพนจารณาดาเนินิไปิาทเนาีุ่อรรรทแลบรนดเนร็น
าาิาจเนช่ินา่ ิ้ี ใหร้ นทถึอการส่อั หา้ ทคู่คนาททนใหด้ าเนินิกรบวนิพนจารณาใิาาอก่าคนาทราคาา
หรืาใิาาอปรบนนอให้ชกั ชา้ หรืาใิาาอฟ่ ตทเนฟื าุเนกนิสทคนร (ป.นน.พ.ทาิรา ๓๐ แลบทาิรา ๓๑
(๑) ปรบกาว ป.น.น า. ทาิรา ๑๕)

๒. ปรบพฤินิิไท่เนรีุวร้าุใิวรนเนนณศาล (ป.น.น พ.ทาิรา ๓๑ (๑) ปรบกาว ป.น.น า.
ทาิรา ๑๕)

ข้อสังเกต
คนาทผนดฐาิลบเนทนดาาิาจศาลโดุปรบพฤินิิไท่เนรี ุวร้าุใิวรน เนนณศาล
ิา้ อกรบาาใิวรนเนนณศาล หรืาทีลกั ษณบขาอการกรบาาส่นิใดส่นิหิ่ึอา่ีกรบาาใิวรนเนนณศาล
หรืาิ่าเนิื่าอเนขา้ ทาถึอวรนเนนณศาล (ฎีกาาี่ ๕๔๖๒/๒๕๓๙, ๕๘๐๑/๒๕๕๐ แลบ ๖๓๕/๒๕๕๙)
๓. เนทื่าไดท้ ีคาร้าอแลบไดร้ ัวาิตาาิจากศาลใหุ้ กเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาลิาท ป.นน.พ.
ทาิรา ๑๕๖/๑ แลน้ ปรากฏน่าไดแ้ สดอขา้ เนาจ็ จรนอหรืาเนสิาพุาิหลกั ฐาิาิั เนป็ ิเนา็จิ่าศาล
ใิการไิ่สนิคาร้าอขาุกเนนิ้ ค่ารรรทเนิีุทศาล (ป.นน.พ.ทาิรา ๓๑ (๒) ปรบกาว ป.นน.า.
ทาิรา ๑๕)
๔. เนท่ืารู้น่าจบทีการส่อคาคู่คนาทหรืาส่อเนากสาราื่ิ ๆ ถึอิิ แลน้ จอใจไปเนสีุใหพ้ ิ้
หรืาหาาาอหลีกเนล่ีุอาี่จบไท่รัวคาคู่คนาทหรืาเนากสาริ้ิั โดุสถาิา่ืิ (ป.นน.พ.ทาิรา ๓๑ (๓)
ปรบกาว ป.น.น า. ทาิรา ๑๕)
๕. ิรนจเนากสารา้อั หทด หรืาฉววั ใดฉววั หิ่ึอ ซ่ึอาุ่ใู ิสาินิคนาท หรืาคดั เนาา
สาเนิาเนากสารเนหล่าิ้ิั ไป โดุฝ่ าฝื ิิ่าวาวาั าิั น ป.นน.พ. ทาิรา ๕๔ (ป.นน.พ.ทาิรา ๓๑ (๔)
ปรบกาว ป.น.น า. ทาิรา ๑๕)
๖. ขดั ขืิไท่ทาศาล เนท่ืาศาลไดท้ ีคาส่ัอิาท ป.น.น พ.ทาิรา ๑๙ หรืาทีหทาุเนรีุกลูกหิ้ี
ิาทคาพพน ากษาหรืาวตคคลาื่ิิาท ป.น.น พ. ทาิรา ๒๗๗ (ป.น.น พ.ทาิรา ๓๑ (๕) ปรบกาว ป.น.น า.
ทาิรา ๑๕)