รายงานประจ าปี 2562
4. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
4.1 สร้างความตระหนักในการชั่งน้ าหนัก วัดส่วนสูงให้ถูกต้องแม่นย าทั้งในสถานบริการ ชุมชน
4.2 ส่งเสริมการปูองกันและแก้ไขปัญหาภาวะโภชนาการร่วมกับภาคีเครือข่ายอย่างต่อเนื่อง
4.3 ภาคีเครือข่ายขาดแผนงบประมาณสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง
้
4.4 ระบบขอมูลไม่ครบถ้วน ถูกต้อง ทันเวลา
33
รายงานประจ าปี 2562
การพัฒนาสุขภาพกลุ่มเด็กวัยเรียน
ตัวชี้วัด : 1. ร้อยละของเด็กวัยเรียน สูงดีสมส่วน ไม่น้อยกว่า ร้อยละ 68
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ในปี 2562 ภาคเรียนที่ 2 ประจ าปีการศึกษา 2561 จังหวัดศรีสะเกษ มีเด็กวัยเรียน อายุ 6-14 ปี ที่
ได้รับการประเมินภาวะโภชนาการ ชั่งน้ าหนัก วัดส่วนสูง พบว่า เด็กวัยเรียนสูงดีสมส่วน คิดเป็นร้อยละ 70.08
มีภาวะอ้วน ร้อยละ 7.90 ผอม ร้อยละ 4.11 และเตี้ย ร้อยละ 4.80 ผลงานผ่านเกณฑ์เปูาหมาย
เมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลย้อนหลัง 3 ปี ปี 2559 คิดเป็นร้อยละ 59.72 ,ปี 2560 คิดเป็นร้อยละ
60.91 ปี 2561 ร้อยละ 69.05 และปี 2562 และปี 2562 ร้อยละ 70.08 จะเห็นว่า เด็กวัยเรียนสูงดีสมส่วน
จังหวัดศรีสะเกษ มีภาวะโภชนาการดีขึ้น แต่คงยังต้องมีมาตรการเฝูาระวังและแก้ไขปัญหาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งถ้า
เด็กวัยเรียนมีปัญหาสุขภาพทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ ซึ่งจะส่งผลต่อการเรียนและคุณภาพชีวิตในอนาคต
รูปที่ 1 ร้อยละเป้าหมายและผลงานเด็กวัยเรียนอายุ 6-14 ปี สูงดีสมส่วน ปี 2559-2562
่
ี
เด็กวัยเรยนสูงดี สมสวน
72 69.05 70.08
70 68 68
68 66 66
66
64 60.91
59.72
62
60
58
56
54
ปี2559 ปี2560 ปี2561 ปี2562
ี
เกณฑเปาหมาย รอยละเด็กวัยเรยน สูงดี สมส่วน
้
์
้
2. มาตรการในการด าเนินงาน
2.1 กิจกรรมตามโครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กและเยาวชน
การด าเนินงานกิจกรรม Smart Kid Coacher โดยมีกลุ่มเปูาหมายที่เข้าร่วมอบรม 260 คน
ื่
ประกอบด้วย ครูอนามัย นักเรียน และเจ้าหน้าที่สารณสุข เพอเป็นแกนน าในการขับเคลื่อนการถ่ายทอด
โปรแกรมนักจัดการน้ าหนักเด็ก วัยเรียน เช่น food for fun (การจัดการน้ าหนักด้านโภชนาการ) fun for
fit (การเคลื่อนไหวร่างกาย) และการด าเนินงานโชปูา แอนด์ ชายด์ปูา (ChOPA & ChiPA) สู่โรงเรียน
เปูาหมายและสถานบริการสาธารณสุข ไปใช้ในกิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ เพื่อแก้ไขปัญหาเด็กนักเรียน
ที่มีทุพโภชนาการในจังหวัดศรีสะเกษ ให้น้อยลง ผลการด าเนินงานสามารถลดปัญหาภาวะทุพโภชนาการใน
เด็กวัยเรียนเป็นไปในทิศทางที่ดีขึ้น
34
รายงานประจ าปี 2562
2.1.1 มีการด าเนินงานโครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กและเยาวชน ภายใต้งบประมาณกองทุน
ื้
หลักประกันสุขภาพระดับต าบล โดยในแต่ละพนที่จะมีการวิเคราะห์ข้อมูลการชั่งน้ าหนัก วัดส่วนสูงเด็กวัย
ื่
เรียน เพอประเมินภาวะโภชนาการของเด็กวัยเรียน และจัดท าฐานข้อมูลรายชื่อนักเรียนและโรงเรียนเพอ
ื่
จัดท าโครงการแก้ไขปัญหาในพื้นที่นั้นๆ
2.1.2 โรงเรียนมีการชั่งน้ าหนัก วัดส่วนสูง และรายงานสถานการณ์ภาวะโภชนาการ ปีละ 2
ครั้ง
2.1.3 เจ้าหน้าที่สาธารณสุขระดับต าบลบันทึกข้อมูลในโปรแกรมการบันทึกการให้บริการ
ผู้ปุวย (JHcis, Hos.XP และH.I.M.PRO.) ปีละ 2 ครั้ง
- รายงานรอบที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561 (ตุลาคม, พฤศจิกายน, ธันวาคม)
- รายงานรอบที่ 2 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 (พฤษภาคม, มิถุนายน, กรกฎาคม)
2.1.4 โรงเรียนมีการเปรียบเทียบภาวะโภชนาการ เพอดูแนวโน้มของสถานการณ์ภาวะ
ื่
โภชนาการทั้ง 2 ภาคเรียนมีการติดตามผลการคัดกรองการชั่งน้ าหนัก และวัดส่วนสูง เด็กวัยเรียนปีละ 2 ครั้ง
2.1.5 โรงเรียนและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับต าบล มีการส่งเสริมให้เด็กมีส่วนสูง
ระดับดีและรูปร่างสมส่วน การจัดการปัญหาภาวะทุพโภชนาการ (ผอม อวน เตี้ย) มีการคัดกรองส่งต่อเด็กอวน
้
้
กลุ่มเสี่ยง โดยการตรวจ obesity sign รอบคอด า นั่งหลับ นอนกรน ประวัติเจ็บปุวยครอบครัว และส่งต่อสถาน
บริการสาธารณสุข
2.1.6 การพฒนาและประเมินรับรองมาตรฐานโรงเรียนที่ยังไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานโรงเรียน
ั
ส่งเสริมสุขภาพทุกโรงเรียน ประเมินโรงเรียนที่ต้องการยกระดับมาตรฐานและประเมินโรงเรียนที่ครบวาระ
การประเมิน 3 ปี โดยคณะกรรมการประเมินระดับอ าเภอ
2.1.7 รณรงค์เด็กไทยสายตาดี ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ อยู่ในระหว่าง
ด าเนินการส่งต่อนักเรียนที่มีปัญหาด้านสายตา (ต่อเนื่องจากการคัดกรองสายตารอบก่อนที่พบว่านักเรียนใน
ื้
พนที่มีปัญหาด้านสายตา) พบจักษุแพทย์ที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ การด าเนินงานในโรงเรียน กพด. (กองทุน
พัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี)
จังหวัดศรีสะเกษมีโรงเรียนในโครงการ 11 โรง ประกอบด้วย โรงเรียนบ้านหนองบาง อาเภอน้ าเกลี้ยง
, โรงเรียนต ารวจตระเวนชายแดนบ้านหนองใหญ่ อาเภอกันทรลักษ์, โรงเรียนศรีเกษตรวิทยา อาเภอเมือง
ศรีสะเกษ, โรงเรียนพระปริยัติวัดบ้านโนนคูณ อ าเภอโนนคูณ, โรงเรียนกันทรลักษ์ธรรมวิทย์ อาเภอกันทรลักษ์
ิ
ุ
, โรงเรียนดวนใหญ่วิทยา อาเภอวังหิน, โรงเรียนพระปริยัติธรรมวัดสระก าแพงใหญ่ อาเภออทุมพรพสัย,
ิ
โรงเรียนวัดประชานิมิตโสภิตธรรมภาณ อ าเภออทุมพรพสัย, โรงเรียนพระปริยัติธรรมเกียรติแก้ววิทยา อาเภอ
ุ
ศรีรัตนะ, โรงเรียนปรางค์กู่วิทยา อาเภอปรางค์กู่ และโรงเรียนโพธิ์ศรีวิทยา อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ มีการ
ด าเนินงานตามเกณฑ์โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ
35
รายงานประจ าปี 2562
3. ผลการด าเนินงาน
โครงการเด่น/ Best Practice
3.1 โครงการ “Love Milk Day รณรงค์ดื่มนมรสจืด”
ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษจัดท าโครงการเด็กวัยเรียน สูงดี สมส่วน สมองแข็งแรง เนื่องใน
วันเด็กแห่งชาติ วันที่ 10 มกราคม 2562 ตามนโยบายกระทรวงสาธารณสุข ที่รณรงค์ให้เด็กวัยเรียน ดื่มนมจืด
วันละ 2 แก้ว โดยภายในงานมีการให้ความรู้โภชนาการ การดื่มนมจืด สร้างกระแสให้เด็กวัยเรียนดื่มนมจืด
โดยแจ้งให้แต่ละอาเภอ และ โรงพยาบาลในจังหวัดศรีสะเกษร่วมจัดกิจกรรมวันเด็ก กลุ่มเปูาหมายเด็กและ
ผู้ปกครองจ านวน 100 คน เข้าร่วมกิจกรรม และให้ความสนใจเป็นจ านวนมาก
3.2 ปัจจัยแห่งความส าเร็จของการด าเนินงาน
ื้
3.2.1 ในพนที่ระดับต าบลและอาเภอ มีแผนงานลดปัญหาภาวะเริ่มอวนและอวนที่ชัดเจน
้
้
โดยมีการด าเนินงานในรูปแบบบูรณาการร่วมกับภาคีเครือข่าย
3.2.2 มีการพัฒนาระบบการติดตามคุณภาพรายงานผ่านระบบ HDC
4. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
4.1 รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและกระบวนการจัดการน้ าหนักเด็ก (Smart Kids Coacher)
ยังไม่ครอบคลุมโรงเรียน
4.2 ระบบการคัดกรอง ส่งต่อเด็กอ้วนกลุ่มเสี่ยง เข้าคลินิก DPAC ยังไม่เป็นรูปธรรมที่ชัดเจน
5. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
ื้
ู
ื่
ั
5.1 ควรมีการพฒนาระบบฐานข้อมูลให้มีการดึงข้อมูลจกแฟมโรงเรียนที่มีอยู่ในพนที่ เพอน ามาใช้ใน
รายงาน
ื่
5.2 ควรให้การบันทึกน้ าหนักนักเรียนอยู่ในเกณฑ์การบันทึกข้อมูลคุณภาพ (QOF) เพอให้เกิดการ
บันทึกข้อมูลได้ครอบคลุมมากขึ้น
5.3 พฒนาทักษะนักจัดการน้ าหนักเด็กวัยเรียนให้ครอบคลุม หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง (สาธารณสุข
ั
การศึกษาและท้องถิ่น) และผลักดันให้โรงเรียนน าโปรแกรมการจัดการน้ าหนักเด็กวัยเรียนไปด าเนินการแก้ไข
ปัญหาเด็กอ้วน ผอม เตี้ย รวมทั้งสร้างระบบติดตาม ควบคุม ก ากับและรายงานผล
5.4 พัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่คลินิก DPAC เพื่อให้บริการเด็กอ้วนกลุ่มเสี่ยง
5.5 พัฒนาระบบคัดกรอง ส่งต่อ เด็กอ้วนกลุ่มเสี่ยงให้มีความง่ายต่อการด าเนินงาน
36
รายงานประจ าปี 2562
การพัฒนาสุขภาพกลุ่มเด็กวัยรุ่น
ตัวชี้วัด : 1. อัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15-19 ปี เป้าหมายไม่เกิน 40 ต่อ ประชากรหญิง
อายุ 15-19 ปี 1000 คน
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
สถานการณ์กลุ่มวัยรุ่นจังหวัดศรีสะเกษ ปี พ.ศ.2559-2562 พบว่า จังหวัดศรีสะเกษ มีอตราการ
ั
คลอดของหญิงอายุ 15-19 ปี คิดเป็นอัตราต่อพัน 33.33 , 28.31 , 27.16 และ 27.35 ตามล าดับ ผลการ
ด าเนินงาน ผ่านเกณฑ์ เปูาหมาย ผลงานจะลดลงทุกปี
รูปที่ 1 การคลอดมีชีพหญิงอายุ 15-19 ปี เป้าหมาย ปี 2559-2562
คลอดมีชีพหญิงอายุ 15-19 ปี เป้าหมาย 40:1000 คน
35
33.33
30
28.31 27.16 27.35
25
20
15 คลอดมีชีพหญิงอายุ 15-19 ปี
10
5
0
พ.ศ.2559 พ.ศ.2560 พ.ศ.2561 พ.ศ.2562
จังหวัดศรีสะเกษมีการด าเนินการปูองกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นอย่างต่อเนื่อง ซึ่ง
ั
เป็นการเข้าถึงวัยรุ่นกลุ่มเสี่ยงเรื่องเพศสัมพนธ์ก่อนวัยอนควร ปัญหาพฤติกรรมทางด้านอารมณ์ ปัญหาการ
ั
ตั้งครรภ์ในวัยรุ่น การตั้งครรภ์ซ้ า และการคุมก าเนิดด้วยวิธีกึ่งถาวร โดยมีการขับเคลื่อนงานผ่าน
คณะอนุกรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัด ส่งเสริมสนับสนุนการขับเคลื่อน
บริการสุขภาพที่เป็นมิตรส าหรับวัยรุ่นและเยาวชน (Youth Friendly Health Services) และกระบวนการ
อ าเภออนามัยการเจริญพันธุ์ในการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย และเครือข่ายร่วมบูรณาการความร่วมมือ ซึ่งปัญหา
ดังกล่าวเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ส าคัญของจังหวัด และเป็นเรื่องที่สามารถปูองกันได้ แต่วัยรุ่นจ านวนมากยัง
เข้าไม่ถึงข้อมูลและบริการด้านเพศ ขาดความรู้และทักษะการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง ไม่ได้รับการจัดการ
เรียนรู้เพศศึกษาอย่างต่อเนื่อง ขาดความเข้าใจเรื่องการคุมก าเนิดอย่างถูกวิธี รวมทั้งเข้าไม่ถึงการบริการ
คุมก าเนิดทมีประสิทธิ์ภาพ สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยเสริมต่อพฤติกรรมวัยรุ่น
ี่
โรงพยาบาลในจังหวัดทั้งหมด 22 แห่ง ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน YFHS ทุกแห่ง และผ่านเกณฑ์อาเภอ
อนามัยการเจริญพันธุ์ ทุกอ าเภอในจังหวัดศรีสะเกษ
37
รายงานประจ าปี 2562
2. มาตรการในการด าเนินงาน
2.1 ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการขับเคลื่อนงานและแก้ไขปัญหากลุ่มวัยรุ่น โดยการส่งเสริมการมีส่วนร่วม
ื่
ของทุกภาคส่วนทั้งหน่วยงานกระทรวงสาธารณสุข และหน่วยงานอนๆ ทุกภาคส่วน โดยขับเคลื่อนผ่าน
คณะอนุกรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัด แบบบูรณาการและมีส่วนร่วม
ด าเนินการจัดประชุมคณะอนุกรรมการปูองกันและแกไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น 2 ครั้ง/ปี
้
2.2 ส่งเสริมสนับสนุนการขับเคลื่อนบริการสุขภาพที่เป็นมิตรส าหรับวัยรุ่นและเยาวชน (Youth
ั
Friendly Health Services) และกระบวนการอ าเภออนามัยการเจริญพนธุ์ในการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย และ
เครือข่ายร่วมบูรณาการความร่วมมือ Teen manager
2.3 ออกเยี่ยมเสริมพลังเพอพฒนาการด าเนินงานจัดบริการสุขภาพที่เป็นมิตรตามมาตรฐาน YFHS
ื่
ั
อ าเภออนามัยการเจริญพันธ์
2.4 ด าเนินการประสาน/ส่งต่อข้อมูลการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นให้กับภาคีเครือข่ายและหน่วยงานที่
เกี่ยวข้อง
2.5 อ าเภอและโรงพยาบาลที่ผ่านการประเมินครบ 3 ปี จัดท าข้อมูลสถานการณ์ย้อนหลัง 3 ปี จัดท า
ื่
ั
แผนประเมินตนเอง เพอรักษามาตรฐานอาเภออนามัยเจริญพนธุ์อย่างต่อเนื่องและโรงพยาบาลผ่านเกณฑ์
มาตรฐาน YFHS
2.6 ก ากับติดตามผลการด าเนินงานจาก HDC และคืนข้อมูลให้อ าเภอ ทุกไตรมาส
3. ผลการด าเนินงาน
รูปที่ 2 การตั้งครรภ์ซ้ าในหญิงอายุน้อยกว่า 20 ปี เป้าหมาย ปี 2562 ร้อยละ 14.50
16
15.68
15.5
15 14.95 14.79
14.5
14 หญิงอายุน้อยกว่า 20 ปี
13.5 ตั้งครรภ์ซ้ า
13.28
13
12.5
12
พ.ศ.2559 พ.ศ.2560 พ.ศ.2561 พ.ศ.2562
38
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 14 จ านวนและร้อยละ การตั้งครรภ์ซ้ า ในหญิงอายุ น้อยกว่า 20 ปี เกณฑ์เป้าหมายปี 2562
ไม่เกินร้อยละ 14.50
จ านวน จ านวน จ านวน จ านวน จ านวน จ านวน จ านวน จ านวน
ที่ โรงพยาบาล คลอด ปี ตั้งครรภ ์ ร้อยละ คลอด ปี ตั้งครรภ ์ ร้อยละ คลอด ตั้งครรภ ์ ร้อยละ คลอด ตั้งครรภ ์ ร้อยละ
59 ซ้ า 60 ซ้ า ปี 61 ซ้ า ปี 62 ซ้ า
1 ศรีสะเกษ 681 102 14.98 538 67 12.45 475 69 14.53 525 80 15.24
2 ยางชุมน้อย 10 3 30 13 1 7.69 8 1 12.5 8 1 12.5
3 กันทรารมย์ 66 9 13.64 62 12 19.35 57 8 14.04 25 1 4
4 กันทรลักษ์ 400 67 16.75 397 63 15.87 327 53 16.21 291 30 10.31
5 ขุขันธ์ 137 14 10.22 105 17 16.19 103 14 13.59 100 9 9
6 ไพรบึง 34 5 14.71 37 8 21.62 42 6 14.29 23 4 17.39
7 ปรางค์กู่ 48 9 18.75 37 6 16.22 36 3 8.33 22 2 9.09
8 ขุนหาญ 148 33 22.3 106 15 14.15 96 17 17.71 79 11 13.92
9 ราษีไศล 137 21 15.33 144 22 15.28 94 12 12.77 95 17 17.89
10 อุทุมพรพิสัย 116 14 12.07 111 14 12.61 64 4 6.25 71 10 14.08
11 บึงบูรพ์ 5 0 0 6 2 33.33 5 0 0 9 1 11.11
12 ห้วยทับทัน 30 5 16.67 19 3 15.79 21 1 4.76 22 2 9.09
13 โนนคูณ 14 2 14.29 8 1 12.5 11 3 27.27 13 3 23.08
14 ศรีรัตนะ 68 10 14.71 70 14 20 46 11 23.91 49 6 12.24
15 วังหิน 25 5 20 26 2 7.69 17 8 47.06 20 2 10
16 น้ าเกลี้ยง 53 8 15.09 35 7 20 33 2 6.06 22 3 13.64
17 ภูสิงห์ 74 12 16.22 48 10 20.83 43 7 16.28 58 8 13.79
18 เมืองจันทร์ 4 1 25 7 0 0 5 0 0 4 0 0
19 เบญจลักษ์ฯ 1 1 100 2 1 50 2 0 0 5 1 20
20 พยุห์ 0 0 0 1 0 0 16 3 18.75 11 2 18.18
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 2 1 50 0 0 0 0 0 0 1 0 0
22 ศิลาลาด 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
รวม 2,053 322 15.68 1,772 265 14.95 1501 222 14.79 1453 193 13.28
ที่มา : ประมวลผลจาก HDC DATA ข้อมูล ณ กันยายน 2562
จากตารางจ านวนและร้อยละข้อมูลการตั้งครรภ์ซ้ าในวัยรุ่นอายุต่ ากว่า 20 ปีปี 2562 (ไม่เกินร้อยละ
ั
14.50) แยกรายอาเภอจังหวัดศรีสะเกษ ผลงานการด าเนินงาน พบว่า จังหวัดศรีสะเกษมีอตราร้อยละ 13.28
ั
ซึ่งผ่านเกณฑ์เปูาหมาย อาเภอที่อตราการตั้งครรภ์ซ้ าในวัยรุ่นอายุต่ ากว่า 20 ปี สูงและเกินเกณฑ์ จ านวน 6
อ าเภอ ตกเกณฑ์ ได้แก่ อ าเภอโนนคูณ, เบญจลักษ์,พยุห์, ราศีไศล, ไพรบึง และ เมือง และมีอาเภอที่ไม่มีหญิง
อายุต่ ากว่า 20 ปี ตั้งครรภ์ซ้ าเลย 3 อ าเภอ ได้แก่ อ าเภอ เมืองจันทร์, ศิลาลาด และ โพธิ์ศรีสุวรรณ
ข้อมูลร้อยละของหญิงอายุน้อยกว่า 20 ปีที่คลอดหรือหลังแท้งบุตรที่ได้รับบริการคุมก าเนิดด้วยวิธี
สมัยใหม่ เปูาหมาย ร้อยละ 80 ผลงาน มีจ านวนหญิงตั้งครรภ์ทั้งหมด 1,453 คน คุมก าเนิดด้วยวิธีสมัยใหม่
จ านวน 389 คน คิดเป็นร้อยละ 26.77 ตกเกณฑ์เปูาหมายมีผ่านเกณฑ์ 2 อาเภอ ได้แก่ ขุขันธ์และ
โพธิ์ศรีสุวรรณ และคุมก าเนิดด้วยวิธีกึ่งถาวร(ยาฝังคุมก าเนิดและห่วงอนามัย) จ านวนหญิงตั้งครรภ์ที่คุมก าเนิด
จ านวน 389 คน คุมก าเนิดกึ่งถาวร จ านวน 295 คน คิดเป็นร้อยละ 75. 84 ผ่านเกณฑ์ 7 อาเภอ ได้แก่
อ าเภอ กันทรลักษ์, ปรางค์กู่, เมืองจันทร์, เบญจลักษ์, ขุขันธ์, อุทุมพรพิสัย และ วังหิน
39
รายงานประจ าปี 2562
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
ประเด็นส าคัญที่เป็นความเสี่ยงต่อการท าให้การขับเคลื่อนนโยบายหรือการด าเนินงานไม่ประสบ
ความส าเร็จ (Key Risk Area/ Key Risk Factor) ซึ่งได้จากการวินิจฉัย ประมวล วิเคราะห์ สังเคราะห์ จากการ
ตรวจติดตาม ซึ่งควรมีการปรับปรุงและด าเนินงาน ดังนี้
4.1 การขับเคลื่อนงานกลุ่มวัยรุ่นของจังหวัดศรีสะเกษ โดยขับเคลื่อนงานผ่านคณะอนุกรรมการ
ปูองกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัด และส่งเสริมสนับสนุนการขับเคลื่อนบริการสุขภาพ
ที่เป็นมิตรส าหรับวัยรุ่นและเยาวชน (Youth Friendly Health Services) และกระบวนการอ าเภออนามัยการ
เจริญพันธุ์ในการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย และเครือข่ายร่วมบูรณาการความร่วมมือ Teen manager ระดับจังหวัด
และเชื่อมโยงกับ พชอ. และระบบ Service plan สาขาสูติกรรม สาขาสุขภาพจิตและยาเสพติด
4.2 ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการขับเคลื่อนงานและแก้ไขปัญหากลุ่มวัยรุ่น โดยการส่งเสริมการมีส่วนร่วม
ื่
ของทุกภาคส่วนทั้งหน่วยงานกระทรวงสาธารณสุข และหน่วยงานอนๆ ทุกภาคส่วน โดยขับเคลื่อนผ่าน
คณะอนุกรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัด จังหวัดพทลุง แบบบูรณาการและ
ั
ี
มีส่วนร่วม อกทั้งมีการประชุมเพอจัดท า(ร่าง)ยุทธศาสตร์ พร้อมบูรณาการแผนการด าเนินงานผ่าน
ื่
คณะอนุกรรมการฯ
4.3 ผลักดันให้โรงพยาบาลมีการขับเคลื่อนบริการสุขภาพที่เป็นมิตรส าหรับวัยรุ่นและเยาวชน (Youth
Friendly Health Services) ให้ผ่านการประเมิน ซึ่งผลการประเมิน จังหวัดศรีสะเกษ ผ่านทุกอ าเภอ
40
รายงานประจ าปี 2562
การพัฒนาสุขภาพกลุ่มผู้สูงอายุ
ตัวชี้วัด : 1. ร้อยละของต าบลที่มีระบบการส่งเสริมสุขภาพดูแลผู้สูงอายุระยะยาว
์
(Long Term Care) ในชุมชนผ่านเกณฑร้อยละ 60 (Outcome Indicator)
2. ร้อยละ Healthy Ageing เกณฑ์เป้าหมาย ร้อยละ 90
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ตารางที่ 15 จ านวนและร้อยละของกลุ่มช่วงอายุ 60 ปีขึ้นไป ปี พ.ศ.2558 -2561
พ.ศ. 2558 พ.ศ. 2559 พ.ศ. 2560 พ.ศ. 2561
ช่วงอายุ
จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ
60-69 ปี 111,993 7.62 115,180 7.83 120,448 8.18 124,207 8.43
70-79 ปี 60,981 4.15 63,364 4.31 65,768 4.47 68,650 4.66
80-89 ปี 22,612 1.54 23,719 1.61 24,744 1.68 26,279 1.78
90 ปีขึ้นไป 3,341 0.23 3,426 0.24 3,778 0.26 4,171 0.28
รวม 198,927 13.54 205,689 13.99 214,738 14.59 223,307 15.16
ประชากร 1,468,798 1,470,341 1,472,031 1,473,011
ทั้งหมด
ที่มา : stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2561
ประชากรผู้สูงอายุจังหวัดศรีสะเกษ ปี 2561 ประชากรจ านวน 1,473,011 คน ผู้สูงอายุจ านวน
223,307 คน ร้อยละ 15.16 โดยประชากรผู้สูงอายุมีแนวโน้มสูงขึ้น เห็นได้จาก ปี 2558-2561 ประชากร
ผู้สูงอายุร้อยละ 13.54, 13.99, 14.59 และ 15.16 ตามล าดับ นอกจากนี้ยังมีการประเมินศักยภาพผู้สูงอายุ
ตามความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจ าวัน (ADL) ปี 2562 การคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุจ าแนกตาม
ความสามารถในการท ากิจวัตรประจ าวัน มีจ านวนผู้สูงอายุ ทั้งหมดที่เป็นเปูาหมาย จ านวน 196,340 คน
ได้รับการคัดกรอง จ านวน 177,763 คน คิดเป็นร้อยละ 90.54 มีผู้สูงอายุ ติดสังคม จ านวน 169,455 คน
คิดเป็นร้อยละ 95.32 ติดบ้าน จ านวน 7,320 คน คิดเป็นร้อยละ 4.11 ติดเตียง จ านวน 998 คน คิดเป็น
ร้อยละ 0.56 (ข้อมูลจาก HDC ณ วันที่ 20 มิถุนายน 2562 ) ดังนั้น จึงต้องมีการเตรียมความพร้อมให้ผู้สูงอายุ
ึ่
มีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดี สามารถพงพาตนเองได้ โดยบูรณาการการด าเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่าย
ทุกภาคส่วน โดยเฉพาะองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น รวมถึงครอบครัวและชุมชน เพอท าให้เกิดระบบการดูแล
ื่
ึ่
ิ
ผู้สูงอายุระยะยาวได้อย่างเหมาะสมกับบริบทแต่ละชุมชนโดยผู้สูงอายุกลุ่มพงพงมี Care Manager เป็น
ผู้จัดการระบบการดูแลผู้สูงอายุ จัดท า Care Plan รายบุคคล ให้ Care Giver และทีมสหวิชาชีพ ออก
ให้บริการดูแลผู้สูงอายุตาม Care Plan ส่วนผู้สูงอายุติดสังคม (Healthy Aging) มี ชมรมผู้สูงอายุ/โรงเรียน
ื่
ผู้สูงอายุ ครอบคลุมทุกอาเภอ เพอเตรียมความพร้อมในการรองรับภาวะสังคมผู้สูงอายุในสถานการณ์ปัจจุบัน
โดยการจัดท าแผนบูรณาการส่งเสริมปูองกัน มีกระบวนการน าแนวทางการด าเนินงานระดับจังหวัดสู่การ
ปฏิบัติระดับอ าเภอ/ต าบล และก าหนดเป็น Ranking ของจังหวัด
นอกจากนั้นผู้สูงอายุติดสังคม ยังประสบปัญหาโรคเรื้อรังอย่างน้อย 1 โรค และมีความเสี่ยงต่อการ
เกิดโรคกลุ่มอาการ Geriatric Syndromes รวมถึงปัญหาสุขภาพอีกด้วย เพื่อเตรียมความพร้อม ในการรองรับ
41
รายงานประจ าปี 2562
ภาวะสังคมผู้สูงอายุในสถานการณ์ปัจจุบัน ชมรมผู้สูงอายุ/ โรงเรียนผู้สูงอายุ เป็นอกรูปแบบหนึ่งของการจัด
ี
ั
ั
กิจกรรมที่ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต การพฒนาทักษะ และการศึกษาตามอธยาศัยของผู้สูงอายุ
ขณะเดียวกันก็เป็นพนที่ที่ผู้สูงอายุจะได้แสดงศักยภาพ โดยการถ่ายทอดภูมิความรู้ประสบการณ์ที่สั่งสมแก่
ื้
บุคคลอื่นเพื่อสืบสานภูมิปัญญาให้คงคุณค่าคู่กับชุมชนตลอดไป ผู้สูงอายุได้สร้างโอกาสการเรียนรู้ตลอดชีวิต ซึ่ง
ท าให้ผู้สูงอายุแข็งแรง โดยกิจกรรมต่างๆ มีสถานที่พบปะแลกเปลี่ยนร่วมกันท ากิจกรรมอนเป็นประโยชน์แก่
ั
ตนเองและสังคม ส่งเสริมภูมิปัญญา เอาประสบการณ์ ภูมิปัญญาผู้สูงอายุมาใช้ประโยชน์ การพบปะสังสรรค์
การส่งเสริมวัฒนธรรมประเพณี การออกจากบ้านได้พดคุย มีคุณค่าทางด้านจิตใจและร่างกาย ท าให้ผู้สูงอายุ
ู
รู้สึกว่าตนเองมีคุณค่าและมีความสุข ซึ่งภาคประชารัฐ ได้แก่ ภาคประชาชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
การศึกษา สาธารณสุขและวัด จะได้ร่วมมือกันด าเนินงาน ซึ่งกิจกรรมของโรงเรียนผู้สูงอายุจะเป็นเรื่องที่
ผู้สูงอายุสนใจและมีความส าคัญต่อการด าเนินชีวิต ช่วยเพิ่มพูนความรู้ทักษะชีวิตที่จ าเป็น โดยวิทยากรจิตอาสา
หรือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้เพื่อให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคมยังคงสภาพและมีความสามารถในการประกอบ
กิจวัตรประจ าวันเพิ่มขึ้นและมีการจัดบริการสุขภาพผู้สูงอายุในโรงพยาบาลทุกแห่ง
2. มาตรการในการด าเนินงาน
2.1 มาตรการด าเนินงาน (PIRAB)
2.1.1 P : ใช้กลไกคณะกรรมการร่วมระหว่างกระทรวงสาธารณสุข
และ สปสช.ขับเคลื่อนการด าเนินงานในพื้นที่ และกลไกชมรมผู้สูงอายุคุณภาพ
2.1.2 I : ประสานแหล่งเงินทุน สปสช.และ อปท.เพื่อดูแลผู้สูงอายุในชุมชน
2.1.3 R : ขับเคลื่อนการบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุและแนวทางการจ่ายเงิน
ตามชุดสิทธิประโยชน์ และมาตรฐานการดูแลผู้สูงอายุ
2.1.4 A : สร้างสื่อสาธารณะที่เข้าถึงร่วมกับเครือข่าย
2.1.5 B : พัฒนานโยบาย LTC ระบบดูแลผู้สูงอายุ อบรม CG และ CM ให้ครอบคลุม
2.2 มาตรการด าเนินงาน
2.2.1 จัดท าคู่มือเกณฑ์มาตรฐานและแนวทางการด าเนินงาน LTC ปี 2562
2.2.2 ก ากับติดตามประเมินรับรองการด าเนินงานตามเกณฑ์ LTC ใน รพ./คปสอ.รพ.สต/
ชุมชนโดยทีมประเมินระดับจังหวัด
2.2.3 จัดอบรม CM ในต าบล LTC ให้ครอบคลุมและจัดอบรม CG ในพนที่ให้ครอบคลุมใน
ื้
ต าบล LTC
ั
2.2.4 ก ากับติดตามด้านการพฒนาระบบข้อมูลผู้สูงอายุและการน าข้อมูลไปวางแผนแก้ไข
ปัญาหาใน รพ./คปสอ.รพ.สต/ชุมชน
2.2.5 ติดตามการด าเนินงานคลินิกผู้สูงอายุใน รพท./รพช. บูรณาการ Ranking
2.2.6 ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในต าบล LTC ต้องได้รับการดูแล ตาม Care Plan ร้อยละ 100
2.2.7 ต าบล LTC ผ่านการประเมินตนเองตามเกณฑ์การประเมิน 10 ข้อ ทุกต าบล
2.2.8 หน่วยบริการปฐมภูมิและ รพ.สต. มีการให้บริการดูแลด้านสุขภาพถึงที่บ้านอย่าง
ต่อเนื่องและสม่ าเสมอตามปัญหาสุขภาพและชุดสิทธิประโยชน์
2.2.9 มีการดูแลผู้สูงอายุ ผู้พการ และผู้ด้อยโอกาสและผู้ที่อยู่ในภาวะพงพงโดยการมีส่วน
ิ
ิ
ึ่
ร่วมของสหวิชาชีพ ครอบครัว ชุมชนและท้องถิ่น
42
รายงานประจ าปี 2562
2.2.10 ผู้สูงอายุได้รับการคัดกรอง/ประเมินผู้สูงอายุในประเด็น
2.2.10.1 คัดกรองปัญหาส าคัญและโรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ
2.2.10.2. คัดกรองกลุ่ม Geriatric Syndromes
2.2.10.3 ประเมินสมรรถนะผู้สูงอายุเพี่อการดูแล
2.2.10.4 มีการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุและสามารถตรวจสอบได้จากโปรแกรม
ต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
3. ผลการด าเนินงาน
ตารางที่ 16 ผลการด าเนินงานตามตัวชี้วัด ปีงบประมาณ 2562
ล าดับ ตัวชี้วัด เป้าหมาย ผลงาน ร้อยละ
1 ต าบล Long Term Care ผ่านเกณฑ์ (ร้อยละ 60) 206 206 100
2 จ านวน Care Manager ผ่านการอบรม หลักสูตร 206 430 100+
70 ชั่วโมง ของกรมอนามัย(ร้อยละ 95-100)
3 จ านวน Care Giver ผ่านการอบรมหลักสูตร 1,030 1,859 100+
70 ชั่วโมง ของกรมอนามัย(ร้อยละ 90) 1:5 (CM)
4 ผู้สูงอายุกลุ่มพึ่งพิงได้รับการประเมินและจัดท า 8545 7884 92.26
แผนการดูแลรายบุคคล (Care Plan)(ร้อยละ 90)
5 จ านวนกองทุนที่เข้าร่วมโครงการ/ได้รับงบประมาณ 216/216 183 84.72 %
และมีการเบิกจ่ายงบประมาณ
5.1 อปท. ที่สมัครเข้าร่วมด าเนินงาน ปี 2559 29 29 100%
5.2 อปท. ที่สมัครเข้าร่วมด าเนินงาน ปี 2560 98 96 97.95%
5.3 อปท. ที่สมัครเข้าร่วมด าเนินงาน/รับโอน 89 58 65.16%
งบประมาณ ปี 2561
43
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 17 สรุปข้อมูลการเข้าร่วมโครงการ LTC ปี 2559-2561
จ านวนต าบล (แห่ง) จ านวน อปท.(แห่ง) จ านวน
สมัคร สมัคร สมัคร อปท.
ที่ อ าเภอ LTC LTC LTC สมัคร สมัคร สมัคร
ทั้งหมด รวม รวม ที่ได้รับ
ปี 2559 ปี 2560 ปี 2561 ปี ปี ปี งบประมาณ
2559 2560 2561
1 เมืองศรีสะเกษ 18 2 9 7 18 2 8 7 17 17
2 กันทรลักษ์ 20 1 9 10 20 1 9 11 21 21
3 กันทรารมย์ 16 1 7 8 16 1 8 8 17 17
4 ขุขันธ์ 22 1 10 11 22 2 10 11 23 23
5 ขุนหาญ 12 2 4 6 12 2 4 7 13 12
6 ราษีไศล 13 2 11 0 13 2 12 0 14 14
7 อุทุมพรพิสัย 19 3 7 9 19 4 7 9 20 20
8 ปรางค์กู่ 10 1 4 5 10 1 5 5 11 11
9 ไพรบึง 6 1 0 5 6 1 1 5 7 7
10 ห้วยทับทัน 6 1 2 3 6 1 2 4 7 7
11 โนนคูณ 5 1 2 2 5 1 2 2 5 5
12 ยางชุมน้อย 7 1 3 3 7 1 3 3 7 7
13 ศรีรัตนะ 7 1 3 3 7 1 4 3 8 8
14 บึงบูรพ์ 2 1 1 0 2 1 1 0 2 2
15 วังหิน 8 1 3 4 8 1 3 4 8 8
16 น้ าเกลี้ยง 6 1 2 3 6 1 2 3 6 6
17 ภูสิงห์ 7 1 3 3 7 1 3 3 7 7
18 เมืองจันทร์ 3 1 2 0 3 1 2 0 3 3
19 เบญจลักษ์ 5 1 3 1 5 1 3 1 5 5
20 พยุห์ 5 1 2 2 5 1 3 2 6 6
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 5 1 3 1 5 1 3 1 5 5
22 ศิลาลาด 4 1 3 0 4 1 3 0 4 4
รวม 206 27 93 86 206 29 98 89 216 216
องค์การบริหารส่วนต าบลที่สมัครเข้าร่วมกองทุน LTC ปี 2561 ยังไม่ได้รับโอนงบประมาณ เนื่องจาก
มีการย้าย CM และเปลี่ยนผู้รับผิดชอบงานในองค์การบริหารส่วนต าบล และอยู่ในระหว่างการด าเนินงานของ
CM และคณะอนุกรรมการ LTC ในพื้นที่ ต าบลที่สมัครเข้าร่วมโครงการฯ ครบ ปี 2561
44
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 18 จ านวนผู้สูงอายุที่มีภาวะพี่งพิงแบ่งจ านวน 4 กลุ่ม
จ านวน
ที่ อ าเภอ กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 3 กลุ่มที่ 4 รวม ร้อยละ
care plan
1 กันทรลักษ ์ 386 152 49 25 612 545 89.05
2 กันทรารมย์ 487 170 52 29 738 708 95.93
3 ขุขันธ์ 1112 156 89 25 1382 1278 92.47
4 ขุนหาญ 231 87 66 36 420 387 92.14
5 น้ าเกลี้ยง 136 35 43 10 224 214 95.54
6 บึงบูรพ์ 37 17 7 2 63 59 93.65
7 ปรางค์กู่ 497 45 18 6 566 502 88.69
8 พยุห์ 63 23 16 9 111 102 91.89
9 ภูสิงห์ 139 55 15 11 220 199 90.45
10 ยางชุมน้อย 268 62 9 5 344 312 90.7
11 ราษีไศล 399 190 83 39 711 668 93.95
12 วังหิน 157 30 16 9 212 197 92.92
13 ศรีรัตนะ 144 58 21 5 228 211 92.54
14 ศรีสุวรรณ 95 34 10 9 148 151 102.03
15 ศิลาลาด 126 55 18 7 206 192 93.2
16 ห้วยทับทัน 107 44 11 6 168 154 91.67
17 อุทุมพรพิสัย 483 150 83 35 751 724 96.4
18 เบญจลักษ์ 43 45 6 2 96 83 86.46
19 เมืองจันทร์ 185 56 17 7 265 232 87.55
20 เมืองศรีสะเกษ 438 112 62 20 632 553 87.5
21 โนนคูณ 132 32 20 9 193 179 92.75
22 ไพรบึง 220 24 8 3 255 234 91.76
รวม 5,885 1,632 719 309 8,545 7,884 92.26
ที่มา : จากรายงานส านักงานสารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ
45
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 19 ต าบลที่มีระบบการส่งเสริมสุขภาพดูแลผู้สูงอายุระยะยาว (LTC) ในชุมชนผ่านเกณฑ ์
ตามเกณฑ์กรมอนามัย
จ านวน ต าบล จ านวน จ านวน
ที่ อ าเภอ ร้อยละ
ต าบล ผ่านเกณฑ์ CM CG
1 เมืองศรีสะเกษ 18 18 100 40 149
2 ยางชุมน้อย 7 7 100 12 79
3 กันทรารมย์ 16 16 100 29 164
4 กันทรลักษ์ 20 20 100 44 152
5 ขุขันธ์ 22 22 100 39 159
6 ไพรบึง 6 6 100 9 47
7 ปรางค์ก ู่ 10 10 100 16 63
8 ขุนหาญ 12 12 100 28 89
9 ราษีไศล 13 13 100 32 109
10 อุทุมพรพิสัย 19 19 100 36 168
11 บึงบูรพ์ 2 2 100 6 34
12 ห้วยทับทัน 6 6 100 14 82
13 โนนคูณ 5 5 100 14 52
14 ศรีรัตนะ 7 7 100 15 102
15 น้ าเกลี้ยง 6 6 100 13 69
16 วังหิน 8 8 100 12 44
17 ภูสิงห์ 7 7 100 12 100
18 เมืองจันทร์ 3 3 100 10 52
19 เบญจลักษ์ 5 5 100 9 32
20 พยุห์ 5 5 100 12 40
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 5 5 100 15 35
22 ศิลาลาด 4 4 100 13 38
รวม 206 206 100 430 1,859
ที่มา : ข้อมูลผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ จาก Cockpic และแบบรายงานประมวลผล ปี 2562
จากตารางข้อมูล ต าบลที่มีระบบการส่งเสริมสุขภาพดูแลผู้สูงอายุระยะยาว(LTC) ในชุมชนผ่านเกณฑ์
ร้อยละ 100 ผ่านเกณฑ์ และมีจ านวน CM ทั้งสิ้น 430 คน คิดเป็น 1:4.3 ของจ านวน CG จ านวน CG 1,859
คน
46
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 20 จ านวน อปท. ทีมีการซื้อบริการ Care Plan (ผลงานสะสมปี 2559-2562)
จ านวน ซื้อบริการ Care Plan ไปที่
จ านวน กองทุน จ านวน
อปท. กองทุน ศูนย์
ที่ อ าเภอ ที่เข้าร่วม ยังไม่ซื้อ ซื้อบริการ ผลงาน หน่วย
โครงการ บริการ ตาม ร้อยละ ดูแล ผอส. บริการ
ตาม
LTC Care plan ของ อปท.
Care plan
1 กันทรลักษ ์ 21 5 16 76.19 5 3
2 กันทรารมย์ 17 3 14 82.35 0 14
3 ขุขันธ์ 23 2 21 91.30 16
4 ขุนหาญ 13 2 11 84.62 7
5 น้ าเกลี้ยง 6 0 6 100.00 5
6 โนนคูณ 5 0 5 100.00 3
7 บึงบูรพ์ 2 0 2 100.00 2
8 เบญจลักษ ์ 5 2 3 60.00 0
9 ปรางค์กู่ 11 4 7 63.64 3
10 พยุห์ 6 1 5 83.33 5
11 โพธิ์ศรึสุวรรณ 5 0 5 100.00 4
12 ไพรบึง 7 4 3 42.86 1 1
13 ภูสิงห์ 7 0 7 100.00 4 2
14 เมืองจันทร์ 3 0 3 100.00 3
15 เมืองศรีสะเกษ 17 4 13 76.47 1
16 ยางชุมน้อย 7 0 7 100.00 7
17 ราษีไศล 14 0 14 100.00 14
18 วังหิน 8 1 7 87.50 6
19 ศรีรัตนะ 8 2 6 75.00 1
20 ศิลาลาด 4 0 4 100.00 4
21 ห้วยทับทัน 7 0 7 100.00 5
22 อุทุมพรพิสัย 20 3 17 85.00 13
รวม 216 33 183 84.72 107 20
47
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 21 ผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ (Healthy Ageing) ปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1-2ต.ค.ถึง มี.ค. ไตรมาส 3-4เม.ย.ถึง ก.ย.
จ านวน จ านวน จ านวน
อ าเภอ ติด ติด ติด ติด
ผู้สูงอายุ คัดกรอง ร้อยละ ติดบ้าน คัดกรอง ร้อยละ ติดบ้าน
(B) สังคม เตียง (B) สังคม เตียง
เมืองศรีสะเกษ 17,980 10,702 10,324 96.47 330 48 357 319 89.36 27 11
ยางชุมน้อย 5,293 2,512 2,172 86.46 334 6 477 465 97.48 8 4
กันทรารมย์ 13,768 11,800 11,195 94.87 552 53 278 251 90.29 24 3
กันทรลักษ์ 23,952 14,870 14,608 98.24 213 49 634 593 93.53 23 18
ขุขันธ์ 19,611 11,129 10,259 92.18 802 68 69 4 5.8 62 3
ไพรบึง 6,361 4,559 4,351 95.44 197 11 4 2 50 1 1
ปรางค์กู่ 9,337 4,491 4,387 97.68 81 23 69 63 91.3 5 1
ขุนหาญ 13,842 10,247 9,987 97.46 206 54 45 23 51.11 19 3
ราษีไศล 12,395 10,510 9,900 94.2 546 64 182 56 30.77 119 7
อุทุมพรพิสัย 17,022 14,755 14,080 95.43 586 89 582 543 93.3 34 5
บึงบูรพ์ 1,411 892 863 96.75 27 2 8 8 100 0 0
ห้วยทับทัน 5,405 2,938 2,819 95.95 111 8 1,920 1,769 92.14 125 26
โนนคูณ 5,061 4,458 4,288 96.19 143 27 67 19 28.36 38 10
ศรีรัตนะ 6,425 4,693 4,491 95.7 183 19 334 301 90.12 30 3
น้ าเกลี้ยง 5,381 4,093 3,931 96.04 126 36 0 0 0 0 0
วังหิน 6,136 4,762 4,579 96.16 160 23 229 223 97.38 4 2
ภูสิงห์ 5,616 3,500 3,338 95.37 148 14 267 224 83.9 40 3
เมืองจันทร์ 2,853 2,560 2,320 90.63 222 18 96 84 87.5 12 0
เบญจลักษ์ 4,038 2,574 2,473 96.08 95 6 632 614 97.15 14 4
พยุห์ 4,614 2,961 2,894 97.74 52 15 2,210 2,107 95.34 91 12
โพธิ์ศรีสุวรรณ 3,601 2,778 2,653 95.5 110 15 48 39 81.25 7 2
ศิลาลาด 3,171 1,978 1,690 85.44 262 26 9 8 88.89 1 0
127,60
รวม 193,273 133,762 95.39 5,486 674 8,517 7,715 90.58 684 118
2
ที่มา : ข้อมูลผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ จาก HDC Data ประมวลผล ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
48
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 22 จ านวนผู้สูงอายุทั้งหมด จ าแนกตามความสามารถในการท ากิจวัตรประจ าวัน ปี 2562
จ านวน จ านวนผู้สูงอายุได้รับการคัดกรอง ยัง
อ าเภอ ผู้สูงอาย ุ ติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง ไม่ได้รับ
ทั้งหมด (ADL 12-20) (ADL 5-11) (ADL 0-4) รวม ร้อยละ การคัดกรอง
เมืองศรีสะเกษ 17,980 12,920 380 55 13,355 74.28 4,625
ยางชุมน้อย 5,293 4,397 375 14 4,786 90.42 507
กันทรารมย์ 13,768 12,360 608 57 13,025 94.6 743
กันทรลักษ ์ 23,952 21,269 325 78 21,672 90.48 2,280
ขุขันธ์ 19,611 15,708 1,090 89 16,887 86.11 2,724
ไพรบึง 6,361 4,959 222 12 5,193 81.64 1,168
ปรางค์ก ู่ 9,337 7,471 119 25 7,615 81.56 1,722
ขุนหาญ 13,842 12,759 283 81 13,123 94.81 719
ราษีไศล 12,395 11,180 724 83 11,987 96.71 408
อุทุมพรพิสัย 17,022 15,855 638 96 16,589 97.46 433
บึงบูรพ์ 1,411 1,172 33 3 1,208 85.61 203
ห้วยทับทัน 5,405 4,847 219 30 5,096 94.28 309
โนนคูณ 5,061 4,747 188 31 4,966 98.12 95
ศรีรัตนะ 6,425 5,886 233 22 6,141 95.58 284
น้ าเกลี้ยง 5,381 4,873 145 38 5,056 93.96 325
วังหิน 6,136 5,787 185 25 5,997 97.73 139
ภูสิงห์ 5,616 4,761 240 23 5,024 89.46 592
เมืองจันทร์ 2,853 2,531 237 17 2,785 97.62 68
เบญจลักษ ์ 4,038 3,557 128 13 3,698 91.58 340
พยุห์ 4,614 4,281 134 26 4,441 96.25 173
โพธิ์ศรีสุวรรณ 3,601 3,301 146 21 3,468 96.31 133
ศิลาลาด 3,171 2,415 288 28 2,731 86.12 440
รวม 193,273 167,036 6,940 867 174,843 90.46 18,430
ที่มา : ข้อมูลผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุจาก HDC Data ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
จากตารางแสดงผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุจ าแนกตามความสามารถในการท ากิจวัตรประจ าวัน
ประจ าปี 2562 มีจ านวนผู้สูงอายุเปูาหมาย ทั้งหมด จ านวน 193,273คน ได้รับการคัดกรอง จ านวน 174,843
คน คิดเป็นร้อยละ 90.46 เปูาหมาย มีผู้สูงอายุ ติดสังคม จ านวน 167,036 คน คิดเป็นร้อยละ 95.53 ติดบ้าน
จ านวน 6,940คน คิดเป็นร้อยละ 3.96 ติดเตียง จ านวน 867 คน คิดเป็นร้อยละ 0.49
49
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 23 การตรวจคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ 10 เรื่อง ปี 2562
จ านวน
รายการ จ านวน
ที่ ผู้สูงอายุ ร้อยละ เสี่ยงสูง/ผิดปกติ ร้อยละ
คัดกรอง คัดกรอง
เป้าหมาย
1 ความดันโลหิตสูง 196,340 125449 63.89 7,134 5.68
2 เบาหวาน 153845 78.36 2,353 1.53
3 CVD 53475 27.24 7,726 14.45
4 ช่องปาก 136253 69.4 12,622 9.26
5 สมองเสื่อม 135740 69.14 5,178 3.82
6 ซึมเศร้า 2 Q 140290 71.45 1,348 0.96
7 ข้อเข่าเสื่อม 135480 69.00 16,262 12.00
8 ภาวะหกล้ม 136,217 69.38 10,099 7.41
9 ADL 138,614 70.6 7,140 5.15
10 BMI 180,399 91.88 ผอม 29,477 16.33
อ้วน 5,679 3.14
อ้วนอันตราย 210 0.11
ที่มา : ข้อมูลผลการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ จาก HDC Data ประมวลผล วันที่ 20 มิถุนายน 2562
การคัดกรอง/ประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ จังหวัดศรีสะเกษมีผู้สูงอายุเปูาหมายจ านวน 196,340 คน
ได้รับการคัดกรองสุขภาพ 10 เรื่อง เรื่องที่ได้รับการคัดกรองมากที่สุดได้แก่ ดัชนีมวลกาย คิดเป็นร้อยละ
91.88 คัดกรองโรคเบาหวาน ร้อยละ 78.36 และโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 71.45 โรคที่พบมีภาวะเสี่ยงสูง
มากที่สุดได้แก่ ภาวะโภชนาการ ร้อยละ 19.58 CVD ร้อยละ 14.45 โรคข้อเข่าเสื่อม ร้อยละ 12.00 และ
ภาวะหกล้ม ร้อยละ 7.41
4. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
4.1 CM บางสถานริการ มีการย้ายสถานที่ท างาน ท าให้สถานบริการไม่มี CM ปฏิบัติหน้าที่
4.2 โปรแกรม LTC ของกรมอนามัยยังไม่สมบูรณ์ ท าให้รายงานยังไม่ครบถ้วนและคลาดเคลื่อน
4.3 อปท. ยังมีความไม่มั่นใจในระเบียบข้อบังคับของท้องถิ่นในการบริหารจัดการโดยการตั้งศูนย์ดูแล
ผู้สูงอายุ ท าให้มีการชะลอการเบิกจ่าย
4.4 การส ารวจ ADL ที่เสนอของบประมาณจากกองทุน LTC สปสช. ยังมีการลงข้อมูลไม่ตรงกับ
ข้อมูลใน HDC
5. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
5.1 เสนอให้ส่วนกลางมีการผลิต CM เพื่อทดแทน ในพื้นที่เพื่อการปฏิบัติงานในพื้นที่ต่อไป
5.2 การเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างโปรแกรมของกรมอนามัยและ สปสช. ควรมีการพัฒนาต่อเนื่อง
ื่
5.3 ควรมีการติดตามและท าความเข้าใจกับ ผู้ปฏิบัติงานและท้องถิ่น เพอให้เกิดความมั่นใจในการ
ด าเนินงานต่อไป
50
กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ
รายงานประจ าปี 2562
การลดปัจจัยเสี่ยงด้านสุขภาพ
หัวข้อ : การป้องกันควบคุมโรคและลดปัจจัยเสี่ยงด้านสุขภาพ
ตัวชี้วัด : 1. ระดับความส าเร็จของจังหวดในการพัฒนาศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน (EOC)
ั
ี
และทมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT) ที่สามารถปฏิบัติงานได้จริง
ประเด็นตรวจราชการที่มุ่งเน้น :
1. ผู้บัญชาการเหตุการณ์ รองผู้บัญชาการ และหวหน้ากลุ่มภารกิจตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT)
ั
ั
และกลุ่มภารกิจปฏิบัติการ (Operation) ระดับจังหวด ผ่านการอบรมหลักสูตร ICS
ส าหรับผู้บริหารครบทุกคน
2. จังหวัดจัดเตรียมการเฝ้าระวังและประเมินสถานการณ์โรคและภัยสุขภาพ
3. จังหวัดมีการจัดทารายการทรัพยากรที่ส าคัญ เพื่อรับมอโรคและภัยสุขภาพในภาวะฉุกเฉิน
ื
4. มีการ Activate EOC หรือ ซ้อมแผนตามระบบบัญชาการเหตุการณ์ระดับจังหวัด
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายให้ทุกจังหวัดมีศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน (EOC) และ
ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT) ที่สามารถปฏิบัติงานได้จริง และมีประสิทธิภาพสูงสุด ในปี 2562 จังหวัด
ศรีสะเกษ ก าหนดให้เป็นเปูาหมายที่ต้องด าเนินการทั้งในระดับจังหวัด อาเภอ รวม 23 ศูนย์ มีการพฒนา
ั
บุคลากรรองรับการปฏิบัติงานทีมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT) รวมถึงเป็นการซ้อมแผนและการเปิดศูนย์
ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน (EOC) ตามระบบบัญชาการเหตุการณ์ฉุกเฉินทางสาธารณสุข ในปี 2562 ศูนย์ EOC
และทีม SAT เป็นประเด็นการตรวจราชการประเด็นที่ 5 ระบบตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน และเป็น KPI Ranking
ี
ระดับอาเภออกด้วย โดยมี Key Success เปูาหมายที่จะท าให้ส าเร็จคือ ตอบโต้เหตุการณ์ฉุกเฉินทาง
สาธารณสุข และภัยสุขภาพ ที่มีประสิทธิภาพ และการควบคุมโรคที่เข้มแข็ง ผลงานใน ปี 2562 จังหวัดและ
อ าเภอ มีศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน (EOC) และทีมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT) ที่สามารถปฏิบัติงานได้จริง
ทุกแห่ง คิดเป็นร้อยละ 100
2. ผลการด าเนินงาน
จังหวัดศรีสะเกษได้ตระหนักถึงความส าคัญและประโยชน์ของการน าระบบบัญชาการเหตุการณ์มาใช้
ั
ในการบริหารจัดการในสถานการณ์วิกฤต ในปี 2561-2562 ผู้บริหารที่ผ่านการอบรมหลักสูตรการพฒนาผู้
บัญชาการเหตุการณ์เพื่อรองรับศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินและระบบบัญชาการเหตุการณ์ จ านวน 5 ท่าน คือ
นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ นายแพทย์เชี่ยวชาญด้านเวชกรรมปูองกัน นายแพทย์เชี่ยวชาญ
ั
นักวิชาการสาธารณสุขเชี่ยวชาญด้านส่งเสริมพฒนา และผู้อานวยการโรงพยาบาลศรีสะเกษ มีการจัดทีม
ปฏิบัติการระดับจังหวัด (MERT, MiniMERT, EMS, SRRT) ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ของส านักงาน
ู
สาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ได้รับการอบรมฟนฟความรู้จากส านักงานปูองกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัด
ื้
อบลราชธานี ได้เข้าร่วมฝึกทีมตระหนักรู้สถานการณ์ในระดับเขตแล้ว 3 คน เข้าร่วมฝึกที่ส านักระบาดวิทยา
ุ
1 คน มีค าสั่งทีมตระหนักรู้ที่ครอบคลุมทั้งและเป็นปัจจุบันมากขึ้น มีทีมตระหนักรู้จากกลุ่มงานควบคุม
โรคติดต่อ กลุ่มงานควบคุมโรคไม่ติดต่อฯ กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภค กลุ่มงานอนามัยสิ่งแวดล้อม กลุ่มงาน
ส่งเสริมสุขภาพและกลุ่มงานแพทย์แผนไทย จ านวนทั้งสิ้น 25 คน โดยแบ่งเป็น 3 ทีม ทีมละ 8-9 คน มีทีม
ปฏิบัติงานทั้งในภาวะปกติและภาวะฉุกเฉิน มีการอบรมพฒนาทีมตระหนักรู้สถานการณ์ระดับจังหวัดให้มี
ั
ความรู้ความเข้าใจ เมื่อวันที่ 8 มิถุนายน 2561 ณ ห้องประชุมส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ และ
51
รายงานประจ าปี 2562
อบรมเพิ่มเติมส าหรับผู้ที่ไม่ได้เข้ารับการอบรมดังกล่าวจนครบถ้วน 100 % มีการสรุปสถานการณ์โรคและภัย
ิ
ให้ผู้บริหารและเครือข่ายทราบทุกสัปดาห์ มีการวิเคราะห์ความเสี่ยงโรคพษสุนัขบ้า โรคไข้เลือดออก เฝูาระวัง
ุ
ั
อบัติเหตุในช่วงเทศกาลปีใหม่ เทศกาลสงกรานต์ ซ้อมแผนอทกภัย ซ้อมแผนอคคีภัยในส านักงานสาธารณสุข
ุ
จังหวัดศรีสะเกษ ซ้อมแผนไข้หวัดนกระหว่างประเทศและอบัติเหตุที่ด่านช่องสะง า พร้อมทั้งจัดท าแผน
ุ
เผชิญเหตุ (Incident Action Plan (IAP) กรณีไข้เลือดออกและไข้หวัดนก
ทั้งนี้ได้ก าหนดให้สถานที่ใช้ในการปฏิบัติงานร่วมกันของกลุ่มภาระกิจต่างๆ ภายใต้ระบบบัญชาการ
เหตุการณ์ คือ ห้องประชุมของส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ชั้น 3 ส านักงานสาธารณสุขจังหวัด
ศรีสะเกษ ส าหรับอปกรณ์ตามความเหมาะสมที่จะรองรับการเปิดศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน และสนับสนุน
ุ
การบริหารสั่งการ ประสานงานแลกเปลี่ยนข้อมูลและทรัพยากรให้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในภาวะฉุกเฉิน
จังหวัดศรีสะเกษได้มีการเปิดศูนย์ปฏิบัติการด้านการแพทย์และสาธารณสุข ปี 2562 มีการเปิดศูนย์
ตอบโต้ภาวะฉุกเฉินกรณีเฝูาระวังอุบัติเหตุในช่วงเทศกาลปีใหม่ สงกรานต์ พระราชพิธีบรมราชาภิเษก น้ าท่วม
ไข้เลือดออกระดับจังหวัดและระดับอ าเภอ มีกิจกรรมการด าเนินการ ดังนี้
2.1 ถ่ายทอดนโยบายให้อาเภอเปิดศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน EOC ในทุกอาเภอจ านวน
22 อ าเภอ โดยเริ่มเปิด EOC ไข้เลือดออก วันที่ 8 พฤษภาคม 2562
2.2 จัดท าประกาศจังหวัดศรีสะเกษ เรื่องมาตรการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน กรณีการระบาดของ
โรคไข้เลือดออกลงนามโดยผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ
ื้
2.3 ท าหนังสือประสานความร่วมมือกับทุกภาคส่วน เร่งรัดก าจัดลูกน้ าในทุกพนที่ ลงนามโดย
ผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ
2.4 วิเคราะห์สถานการณ์โรคไข้เลือดออกรายวัน น าเสนอข้อมูลที่เว็ปไซด์ส านักงานสาธารณสุข
จังหวัดศรีสะเกษ เพื่อให้ผู้บริหารระดับจังหวัดและอ าเภอติดตามก ากับการด าเนินงาน
2.5 จัดทีมผู้บริหารระดับจังหวัดประจ าแต่ละโซน (6โซน) ลงพนที่ติดตามผลการด าเนินงานในพนที่
ื้
ื้
โดยไม่แจ้งพื้นที่ล่วงหน้า
ื้
ื้
ื่
2.6 ทีมระดับจังหวัดลงพนที่ สุ่มประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในพนที่ทั้งที่เกิดโรค เพอประเมินผล
การควบคุมโรคและพื้นที่ยังไม่เกิดโรค เพื่อประเมินความเสี่ยง
2.7 ประชุมเร่งรัด ติดตามการด าเนินงาน 2 ครั้ง เป็น VDO Conference 14 ครั้ง
2.7.1 ครั้งที่ 1 วันที่ 15 พฤษภาคม 2562 ผู้เข้าประชุมสาธารณสุขอาเภอ/ผู้รับผิดชอบงาน
ไข้เลือดออกของโรงพยาบาล/สาธารณสุขอาเภอ/โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล ในอาเภอกันทรลักษ์และ
อ าเภอขุขันธ์/เจ้าหน้าที่กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ
2.7.2 ครั้งที่ 2 วันที่ 30 พฤษภาคม 2562 ผู้เข้าประชุมเป็นสาธารณสุขอาเภอ/ผู้รับผิดชอบ
งานไข้เลือดออกของโรงพยาบาล/สาธารณสุขอ าเภอทุกอาเภอ/เจ้าหน้าที่กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ ส านักงาน
สาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ
2.8 นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ สั่งการให้มีการด าเนินงานอย่างเข้มข้นในเดือน
พฤษภาคม-มิถุนายน 2562 รณรงค์ทุกสัปดาห์ทุกหมู่บ้านและรายงานค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายเป็น
รายหมู่บ้าน
52
รายงานประจ าปี 2562
2.9 จัดท าโปรแกรมรายงานค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลาย ทุก รพ.สต. ลงรายงานค่าดัชนีความชุก
ื้
ลูกน้ าของหมู่บ้าน วัด โรงเรียน โรงพยาบาล เพื่อให้ผู้บริหารใช้ข้อมูลก ากับติดตามพนที่ และวางแผนสนับสนุน
การด าเนินงานในพื้นที่ หากพื้นที่ไม่สามารถด าเนินการให้ส าเร็จได้ มีการส ารวจและบันทึกค่าดัชนีความชุกของ
ลูกน้ าของชุมชน วัด โรงเรียน ศูนย์เด็ก ทุกสัปดาห์ โดยเริ่มตั้งแต่สัปดาห์ที่ 22 ระหว่างวันที่ 2-8 มิถุนายน
2562
ั
2.10 จัดท าข่าวประชาสัมพนธ์แจ้งขอความร่วมมือโรงพยาบาลเอกชน คลินิกและร้านขายยาให้ระวัง
็
การจ่ายยาลดไข้กลุ่มเอนเสด (NSAIDs) ทั้งยารับประทานและยาฉีดแก่ผู้ที่มีไข้ และช่วยเฝูาระวังผู้ปุวย
โรคไข้เลือดออก และร่วมรณรงค์ท าลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงทุก 7 วัน
ส่วนการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินกรณีไข้มาลาเรีย ยังคงด าเนินการต่อไปอย่างต่อเนื่องจากวันที่
1 กรกฎาคม 2560 และการเปิดศูนย์ตอบโต้ภาวะฉุกเฉินกรณีวัณโรคยังด าเนินการต่อเนื่อง จากปี 2561 มีการ
ประชุมพัฒนาทีม EOC ระดับจังหวัดและระดับอ าเภอ ทุกอ าเภอ เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2562
53
รายงานประจ าปี 2562
งานระบาดวิทยา
ตัวชี้วัด : 1. ทีม SRRT จังหวัดศรีสะเกษ ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐาน SRRT ร้อยละ 80
2. ทีม SRRT ระดับอ าเภอ มีผลงานวิชาการด้านการเฝ้าระวัง สอบสวน ควบคุมโรค
อย่างน้อย 1 เรื่อง ร้อยละ 100
3. จังหวัด/อ าเภอ มีการส่งรายงาน 506 รายสัปดาห์ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ร้อยละ 100
4. ทีม SRRT ระดับต าบล ผ่านการประเมินมาตรฐานทีม SRRT ร้อยละ 100
5. มีการด าเนินการเฝ้าระวังโรคตามนโยบายให้ได้ตามเป้าหมาย
5.1 AFP เป้าหมาย 6 ราย
5.2 AEFI อย่างน้อย 1 ราย/อ าเภอ
5.3 สอบสวนหัดทุกราย (ทุกรายที่วินิจฉัย 11 ราย)
ี
เป้าหมาย : 1. จังหวัดมีระบบเฝ้าระวังโรค ป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพที่มประสิทธิภาพ
1.1 ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (SRRT) ระดับจังหวัด/อ าเภอ/ต าบล ด าเนินการ
ั
เฝ้าระวัง สอบสวน ป้องกัน ควบคุมโรค ได้ตามมาตรฐานที่สอดคล้องกับกฎอนามย
ระหว่างประเทศ
1.2 มการประเมินระบบเฝ้าระวังโรคติดต่อ หรือถอดบทเรียนการป้องกันควบคุมโรค
ี
หรือเขียนรายงานการสอบสวนโรค พร้อมข้อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาอย่างน้อย
1 เรื่องต่อปี
ั
1.3 มการค้นหาและเฝ้าระวงผู้ป่วย AFP AEFI Meslese ตามแนวทางอย่างมีคุณภาพ
ี
1. ผลการด าเนินงาน
1.1 ทีม SRRT จังหวัดศรีสะเกษ ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐาน SRRT ร้อยละ 80
ผลการด าเนินงาน ปี 2562 ทีม SRRT จังหวัดศรีสะเกษ ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐาน SRRT
ร้อยละ 100 ซึ่งการด าเนินงานระบาดวิทยาในระดับจังหวัด/อาเภอ มีทีม SRRT ครบถ้วนทุกอาเภอ ทีม SRRT
ั
ระดับจังหวัด/อาเภอ มีการพฒนาอย่างต่อเนื่อง การประเมินมาตรฐาน SRRT ปี 2550-2562 การประเมิน
มาตรฐานงานระบาดวิทยา พบว่า ผ่านมาตรฐาน (100%) ทุกอาเภอ ผลการประเมินมาตรฐาน SRRT ระดับ
ุ
ิ
อาเภอ อยู่ในระดับดีเยี่ยม 4 อาเภอ ประกอบด้วย เมืองศรีสะเกษ, ขุนหาญ, อทุมพรพสัย และ อาเภอขุขันธ์
ระดับดี 14 อาเภอ ประกอบด้วย ยางชุมน้อย, กันทรารมย์, กันทรลักษ์, ขุขันธ์, ไพรบึง, ปรางค์กู่, ราศีไศล,
ห้วยทับทัน, น้ าเกลี้ยง, วังหิน, ภูสิงห์, เมืองจันทร์, โพธิ์ศรีสุวรรณ และ ศรีรัตนะ ระดับพนฐาน 5 อาเภอ
ื้
ประกอบด้วย โนนคูณ, บึงบูรพ์, เบญจลักษ์, พยุห์ และ ศิลาลาด ในปีงบประมาณ 2562 รอประเมินเนื่องจาก
ื่
มีการปรับปรุงเกณฑ์มาตรฐานและอยู่ในขั้นตอนการเตรียมการเพอประเมินตามเกณฑ์ใหม่ในปี 2563 โดยมี
อาเภอที่เข้าเกณฑ์ต้องรับประเมินใน ปี 2562-2563 จ านวน 16 อาเภอ ประกอบด้วย อาเภอเมืองศรีสะเกษ,
ิ
กันทรารมย์, กันทรลักษ์, ไพรบึง, ปรางค์กู่, ขุนหาญ, ราศีไศล, อทุมพรพสัย, ห้วยทับทัน, บึงบูรพ, วังหิน,
์
ุ
์
ภูสิงห์, เบญจลักษ, พยุห์, โพธิ์ศรีสุวรรณ และ ศิลาลาด รายละเอียดดังนี้
54
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 24 ผลการประเมินมาตรฐานทีม SRRT ระดับอ าเภอ จังหวัดศรีสะเกษ ปี 2562
แผนปี แผนปี
ที่ อ าเภอ 2558 2559 2560 2561
2562 2563
1 เมืองศรีสะเกษ ดี ดี+ดีเยี่ยม รอประเมิน
2 ยางชุมน้อย ดี ดี
3 กันทรารมย์ ดี รอประเมิน
4 กันทรลักษ ์ พื้นฐาน ดี รอประเมิน
5 ขุขันธ์ ดี ดี ดี+ดีเยี่ยม
6 ไพรบึง ดี ดี รอประเมิน
7 ปรางค์ก ู่ ดี รอประเมิน
8 ขุนหาญ ดี ดี+ดีเยี่ยม รอประเมิน
9 ราษีไศล ดี รอประเมิน
10 อุทุมพรพิสัย ดี ดี+ดีเยี่ยม รอประเมิน
11 บึงบูรพ์ พื้นฐาน รอประเมิน
12 ห้วยทับทัน ดี รอประเมิน
13 โนนคูณ พื้นฐาน พื้นฐาน
14 ศรีรัตนะ พื้นฐาน ดี
15 น้ าเกลี้ยง ดี ดี ดี
16 วังหิน ดี รอประเมิน
17 ภูสิงห์ ดี รอประเมิน
18 เมืองจันทร์ ดี พื้นฐาน
19 เบญจลักษ ์ พื้นฐาน รอประเมิน
20 พยุห์ พื้นฐาน รอประเมิน
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ ดี รอประเมิน
22 ศิลาลาด พื้นฐาน รอประเมิน
55
รายงานประจ าปี 2562
1.2 ทีม SRRT ระดับอ าเภอ มีผลงานวิชาการด้านการเฝูาระวัง สอบสวน ควบคุมโรค อย่างน้อย
1 เรื่อง ร้อยละ 100
ทีม SRRT ระดับอาเภอ มีผลงานวิชาการด้านการเฝูาระวัง สอบสวน ควบคุมโรค อย่างน้อย 1 เรื่อง
ร้อยละ 100 ผลงานตามตัวชี้วัด ร้อยละ 100 อาเภอมีผลงานทางวิชาการอย่างน้อย 1 เรื่อง จ านวน 22 แห่ง
คิดเป็นร้อยละ 100 ดังนี้
ตารางที่ 25 ผลงานทางวิชาการของทม SRRT ระดับอ าเภอ จังหวัดศรีสะเกษ ปี 2562
ี
ที่ อ าเภอ Full Report รวม
1 เมืองศรีสะเกษ 1 1
2 ยางชุมน้อย 2 2
3 กันทรารมย์ 1 1
4 กันทรลักษ ์ 4 4
5 ขุขันธุ์ 3 3
6 ไพรบึง 1 1
7 ปรางค์ก ู่ 2 2
8 ขุนหาญ 1 1
9 ราษีไศล 2 2
10 อุทุมพรพิสัย 1 1
11 บึงบูรพ์ 1 1
12 ห้วยทับทัน 1 1
13 โนนคูณ 1 1
14 ศรีรัตนะ 2 2
15 น้ าเกลี้ยง 2 2
16 วังหิน 1 1
17 ภูสิงห์ 1 1
18 เมืองจันทร์ 4 4
19 เบญจลักษ ์ 1 1
20 พยุห์ 4 4
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 1 1
22 ศิลาลาด 1 1
รวม 38 38
56
รายงานประจ าปี 2562
1.3 จังหวัด/อ าเภอ มีการส่งรายงาน 506 รายสัปดาห์ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ร้อยละ 100
อ าเภอในจังหวัดศรีสะเกษมีการส่งรายงาน 506 รายสัปดาห์ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ร้อยละ 100
จังหวัดส่งรายงาน 506 อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ร้อยละ 100 ดังนี้
ตารางที่ 26 จ านวนและร้อยละการส่งรายงาน 506 รายสัปดาห์ จ าแนกรายอ าเภอ จังหวัดศรีสะเกษ
ปี 2562
จ านวนสัปดาห์
ที่ อ าเภอ ร้อยละ
จ านวนสัปดาห์ จ านวนสัปดาห์ที่ส่ง
1 เมือง 52 52 100
2 ยางชุมน้อย 52 52 100
3 กันทรารมย์ 52 52 100
4 กันทรลักษ ์ 52 52 100
5 ขุขันธุ์ 52 52 100
6 ไพรบึง 52 52 100
7 ปรางค์ก ู่ 52 52 100
8 ขุนหาญ 52 52 100
9 ราษีไศล 52 52 100
10 อุทุมพรพิสัย 52 52 100
11 บึงบูรพ์ 52 52 100
12 ห้วยทับทัน 52 52 100
13 โนนคูณ 52 52 100
14 ศรีรัตนะ 52 52 100
15 น้ าเกลี้ยง 52 52 100
16 วังหิน 52 52 100
17 ภูสิงห์ 52 52 100
18 เมืองจันทร์ 52 52 100
19 เบญจลักษ ์ 52 52 100
20 พยุห์ 52 52 100
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 52 52 100
22 ศิลาลาด 52 52 100
รวม 52 52 100
57
รายงานประจ าปี 2562
การส่งรายงาน 506 ตั้งแต่ 1 มกราคม ถึง 30 กันยายน 2562 มีการส่งรายงานจ านวน 75,186 ราย
ความทันเวลาของบัตรที่ส่งรายงาน ภาพรวมจังหวัดศรีสะเกษ ร้อยละ 85.43 จ าแนกตามระดับหน่วยบริการ
ดังนี้
1. หน่วยบริการระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล ที่ส่งรายงานจ านวน 253 แห่ง ร้อยละ 100
มีการส่งรายงาน 506 จ านวน 14,118 ความทันเวลาของบัตรที่ส่งรายงาน ร้อยละ 81.75
2. โรงพยาบาลทั่วไป/โรงพยาบาลชุมชน ที่ส่งรายงานจ านวน 23 แห่ง ร้อยละ 100 มีการส่งรายงาน
506 จ านวน 52,687 ความทันเวลาของบัตรที่ส่งรายงาน ร้อยละ 86.27
ั
นับจาก 1 มกราคม - 30 กันยายน 2562 โรคที่ต้องเฝูาระวังทางระบาดวิทยา 10 อนดับ ได้แก่
ุ
ิ
โรคอจจาระร่วง รองลงมาเป็น ไข้ไม่ทราบสาเหตุ, อจจาระร่วง, ปอดอกเสบ, อาหารเป็นพษ, ตาแดง,
ุ
ั
ไข้หวัดใหญ่, ไข้เลือดออก, มือเท้าปาก, วัณโรค และ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ตามล าดับดังนี้
ตารางที่ 27 โรคที่ต้องเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา 10 อันดับแรก จังหวัดศรีสะเกษ ปี 2562
อัตราป่วย
ล าดับ โรค จ านวนป่วย จ านวนตาย
(ต่อประชากรแสนคน)
1 PUO 28298 0 1,916.02
2 Acute diarrhoea 22858 1 1,547.68
3 Pneumonia 6956 2 470.98
4 Food poisoning 3233 0 218.9
5 Haemorrhagic conjunctivitis 3214 0 217.62
6 Influenza 2122 0 143.68
7 D.H.F.-total 2117 4 143.34
8 Hand,foot and mouth disease 1261 0 85.38
9 Tuberculosis-total 1212 4 82.06
10 Sexual transmitted infection 1204 0 81.52
ทีมสอบสวนเคลื่อนที่เร็วระดับอ าเภอ มีจ านวน 22 ทีม และระดับจังหวัด 1 ทีม รวมทั้งสิ้น 23 ทีม
ผลผลิตการสอบสวนโรค ปี 2562 (ตุลาคม 2561 – กันยายน 2562) มีผลงานการสอบสวนโรค 267 เรื่อง
ครอบคลุม 22 อ าเภอ คิดเป็นร้อยละ 100 ของอ าเภอทั้งหมด
1.4 ทีม SRRT ระดับต าบล ผ่านการประเมินมาตรฐานทีม SRRT ร้อยละ 100
ั
มาตรฐานทีม SRRT ระดับต าบลได้รับการพฒนามาอย่างต่อเนื่อง ในปี 2562 ได้มีการเตรียมประเมิน
มาตรฐานทีม SRRT ระดับต าบล และมีแผนจะด าเนินงานในปี 2563 โดยตั้งคณะกรรมการในระดับจังหวัด
ั
ิ่
เพอเพมศักยภาพในการประเมินรับรอง โดยทีมประเมินได้รับการพฒนาการศักยภาพการประเมินและปรับ
ื่
ิ่
มาตรฐานการประเมินให้ตรงกัน ท าให้ได้ผลการประเมินที่เพมมากขึ้น ผลงานมาตรฐานของทีม SRRT ระดับ
ต าบลผ่านจ านวน 60 % ปี 2563 วางแผนด าเนินการประเมินในต้นปีงบประมาณ โดยใช้รูปแบบด าเนินการใน
รูปคณะกรรมการประเมินระดับจังหวัด มีหลายทีมประเมิน โดยปรับมาตรฐานการประเมินของผู้ประเมินให้
ตรงกันก่อนการประเมิน
58
รายงานประจ าปี 2562
1.5 มีการด าเนินการเฝูาระวังโรคตามนโยบายให้ได้ตามเปูาหมาย
่
1.5.1 AFP เปูาหมาย 6 ราย อาการกล้ามเนื้อออนแรงอย่างเฉียบพลัน ปี 2562 มีรายงาน
ผู้ปุวยอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉียบพลัน จ านวน 4 ราย โดยรายงานจากอาเภออทุมพรจ านวน 2 ราย อาเภอ
ุ
ราษีไศลและโพธิ์ศรีสุวรรณเท่ากัน จ านวน 1 ราย ผู้ปุวยส่วนใหญ่รับการรักษาที่โรงพยาบาลประจ าอาเภอ
สอบสวนโรคทันเวลาใน 48 ชั่วโมง จ านวน 4 ราย ร้อยละ 100 จ าแนกโรคเป็น Non-polio AFP ทั้งหมด
1.5.2 AEFI อย่างน้อย 1 ราย/อาเภอ อาการภายหลังการได้รับวัคซีน ปี 2562 มีรายงาน
ผู้ปุวยอาการภายหลังการได้รับวัคซีนจ านวน 17 ราย ได้แก่ อาเภอกันทรารมย์จ านวน 4 ราย อาเภอขุนหาญ
จ านวน 4 ราย อ าเภอกันทรลักษ์จ านวน 3 ราย อ าเภอเบญจลักษ์จ านวน 2 ราย อาเภอเมืองศรีสะเกษ อาเภอ
อุทุมพรพิสัย อ าเภอขุขันธ์และอ าเภอวังหิน เท่ากัน จ านวนอ าเภอละ 1 ราย
1.5.3 สอบสวนหัดทุกราย (ทุกรายที่วินิจฉัย 11 ราย) โรคหัด ปี 2562 มีรายงานผู้ปุวย
ื่
อาการโรคหัดจ านวน 20 ราย มีการรายงานผู้ปุวยสงสัยและเก็บตัวอย่างเพอยืนยันผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ
จ านวน 20 ราย ได้แก่ อาเภอกันทรลักษ์และอาเภอน้ าเกลี้ยง เท่ากัน จ านวน 3 ราย อาเภอห้วยทับทันและ
ิ
อ าเภออุทุมพรพสัย เท่ากัน จ านวน 2 ราย อาเภอกันทรารมย์ อาเภอขุขันธ์ อาเภอขุนหาญ อาเภอเบญจลักษ์
อาเภอปรางค์กู่ อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ อาเภอไพรบึง อาเภอเมืองศรีสะเกษ อาเภอภูสิงห์และเมืองจันทร์
อ าเภอละ 1 ราย
ผลงานอื่นที่เกี่ยวข้องด้านระบาดวิทยาและการควบคุมโรค
1. การสอบสวนโรค ควบคุมโรคติดต่อและภัยสุขภาพที่ส าคัญในพื้นที่
1.1 ไข้เลือดออกเสียชีวิต 4 ราย ดังนี้
1.1.1 รายที่ 1
เพศชาย อายุ 12 ปี ที่อยู่ขณะปุวย บ้านเลขที่ 27 หมู่ 10 ต าบลตะเคียน อาเภอขุขันธ์
จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยวันที่ 5 เมษายน 2562 ช่วงเย็น ด้วยอาการไข้ วันที่ 6 เมษายน 2562 ช่วงเช้า พอพา
่
มาตรวจรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลตะเคียน ด้วยอาการไข้ ช่วงเย็น ผู้ปุวยอาการไม่ดีขึ้น กลับมา
ตรวจที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลตะเคียน เจ้าหน้าที่แนะน าให้ไปโรงพยาบาลขุขันธ์ ให้ประวัติว่าผู้ปุวย
มีอาการไข้สูง ปวดศีรษะ มีน้ ามูก ไม่ไอ ปัสสาวะแสบขัด เป็นมา 1 วัน แพทย์เจาะเลือดตรวจ ให้การวินิจฉัย
R509 (Fever) ให้ยากลับไปทานที่บ้าน วันที่ 7 เมษายน 2562 ญาติพาไปรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ
ต าบลจะกง วันที่ 8 เมษายน 2562 ญาติพาไปรักษาที่คลินิกแพทย์ในอาเภอขุขันธ์ วันที่ 9 เมษายน 2562
ผู้ปุวยอาการทรุดลง ญาติจึงพาไปรักษาที่โรงพยาบาลขุขันธ์ ผู้ปุวยมีอาการไข้ วิงเวียน ออนเพลีย แพทย์รับไว้
่
เป็นผู้ปุวยใน แรกรับ BP 90/60 mmHg, WBC=7,000 cell/mm3, N=9,200%, L=2%, Hct=35%,
Plt.=191,000 cell/mm3, SGOT=106 unit (15-46), SGPT=61 unit (13-69), Protien in urine 2+ และ
Bilirubin 1+ วันที่ 12 เมษายน 2562 เวลา 9.30 น. ส่งต่อผู้ปุวยไปโรงพยาบาลศรีสะเกษ แพทย์วินิจฉัย
septic shock และเสียชีวิตในวันที่ 19 เมษายน 2562 Anti-dengue IgM =142 (ค่าปกติ 0 -39 unit) และ
Anti-dengue IgG=131 (ค่าปกติ 0-99 unit) สรุปผล : Acute dengue infection, secondary
1.1.2 รายที่ 2
เพศชาย อายุ 17 ปี ที่อยู่ขณะปุวย บ้านเลขที่ 191 หมู่ 8 ต าบลบึงมะลู อาเภอกันทรลักษ์
จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยวันที่ 26 เมษายน 2562 ด้วยอาการไข้ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว ผู้ปุวย
ซื้อยากินเอง ต่อมาวันที่ 29 เมษายน 2562 ผู้ปุวยอาการไม่ดีขึ้น ญาติจึงพามารักษาที่คลินิกแพทย์ในอาเภอ
ิ
กันทรลักษ์ ด้วยอาการถ่ายเหลวและปวดท้อง แพทย์วินิจฉัยโรคอาหารเป็นพษ (Food poisoning) ให้ยามา
59
รายงานประจ าปี 2562
ทานที่บ้าน วันที่ 30 เมษายน 2562 เวลา 10.31 น. เข้ารับการรักษาที่ โรงพยาบาลกันทรลักษ์ บิดาให้ประวัติ
ว่า 4 วันก่อนมีอาการถ่ายเหลววันละ 10 ครั้ง อาเจียนวันละ 7-8 ครั้ง เช้านี้อาเจียน 8 ครั้ง ถ่ายเหลว 6 ครั้ง
่
ออนเพลีย วิงเวียน ตรวจร่างกายแรกรับพบ T=36.4 ◦C, P=102, R=20, BP=140/90 mmHg, DTX=138
mg/dl, Dry lip และ abd : soft tender ขณะรอผลการตรวจเลือด ผู้ปุวยมีอาการหงุดหงิด ดึงน้ าเกลือออก
เอง ไม่รู้ว่าตัวเองอยู่ที่ไหน แพทย์รับไว้รักษาในแผนกผู้ปุวยใน ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ CBC:
WBC=25,300 cell/mm3, N=68,000%, L=29%, Hct=43%, Plt.=17,000 cell/mm3, LFT:Protien 8.8
g%(6-8), Albumin 4.6 g% (3.5-5), Globulin4.2 g% (2.8-3.5), Total Bilirubin 11.9mg/dl (0.2-1.5),
Direct Bilirubin 9 mg/dl (0-0.5), AST 12,784 U/L(8-40), ALT 4,000 U/L(5-35), ALP 115 U/L (70-
300) และ Leptospira titer-negative ต่อมาเวลา 19.45 น. แพทย์ส่งต่อผู้ปุวยไปรักษาที่โรงพยาบาลสรรพ
ุ
สิทธิประสงค์ จังหวัดอบลราชธานี ตามที่ญาติร้องขอไป และผู้ปุวยเสียชีวิตวันที่ 6 พฤษภาคม 2562 สรุป
วินิจฉัย Acute dengue infection, secondary
1.1.3 รายที่ 3
เพศชาย อายุ 12 ปี ที่อยู่ขณะปุวยบ้านเลขที่ 39 หมู่ 3 บ้านโนนเจริญ ต าบลซ า อาเภอเมือง
จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยวันที่ 17 พฤษภาคม 2562 เข้ารักษาที่โรงพยาบาลศรีสะเกษเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม
2562 ด้วยอาการไข้สูง วิงเวียน ออนเพลีย ผู้ปุวยมีโรคประจ าตัวคือ เป็นทาลัสซีเมีย ชนิดต้องได้รับเลือดเป็น
่
ประจ า ก่อนปุวย 14 วัน ไม่ได้เดินทางไปไหน เล่นแต่กับเพื่อนภายในหมู่บ้าน ในหมู่บ้านไม่มีผู้ปุวยไข้เลือดออก
้
ปุวยได้ 2 วัน ผู้ปุวยมีอาการทรุดหนักไข้สูงตลอดเวลา และเพอ แพทย์ได้ย้ายเข้าตึก ไอซียู และเสียชีวิต เมื่อ
วันที่ 23 พฤษภาคม 2562 ผลตรวจเลือดพบ Dengue serotype 2
1.1.4 รายที่ 4
เพศชาย อายุ 34 ปี ที่อยู่ขณะปุวยบ้านเลขที่ 88/2 หมู่ 14 บ้านน้อยนาเจริญ ต าบล
ส าโรงปราสาท อาเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยวันที่ 10 มิถุนายน 2562 มารับการรักษาเมื่อวันที่
11 มิถุนายน 2562 ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลตาเปียง ด้วยอาการไข้ 1 วัน ไม่ไอ ไม่น้ ามูก TT-
positive เจ้าหน้าที่จึงบอกให้ไปตรวจรักษาที่โรงพยาบาลปรางค์กู่ ตรวจร่างกายแรกรับพบ BP=143/80,
P=108, R=24, T=39.9◦C, WBC=3,410 cell/mm3, N=71%, L=10%, Hct=40.7%, Plt.=88,000
cell/mm3, SGOT=733 unit (15-46), SGPT=229 unit (13-69) และ DTX=109 แพทย์วินิจฉัย sepsis
และรับไว้รักษาในโรงพยาบาล วันที่ 14 มิถุนายน 2562 ผู้ปุวยผุดลุกผุดนั่ง ต่อมามีไข้สูง ถามตอบไม่รู้เรื่อง
วันที่ 16 มิถุนายน 2562 ยังมีไข้สูงลอย สับสน ซึมลง แพทย์ส่งต่อผู้ปุวยมาโรงพยาบาลศรีสะเกษ เวลา 15.10
น. และผู้ปุวยเสียชีวิตวันที่ 18 มิถุนายน 2562 เวลา 23.11 น. สรุปวินิจฉัย Acute dengue infection,
secondary
1.2 ผู้ปุวยเลปโตสไปโรสิสเสียชีวิต 4 ราย ดังนี้
1.2.1 รายที่ 1
ผู้เสียชีวิตเพศชาย อายุ 58 ปี ที่อยู่ หมู่ที่ 8 ต าบลแขม อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ
ิ
ุ
เริ่มปุวยวันที่ 11 มกราคม 2562 เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลอทุมพรพสัย วันที่ 11 มกราคม 2562 แพทย์
ุ
ิ
ได้ส่งต่อไปรักษาที่โรงพยาบาลจังหวัดศรีสะเกษและเสียชีวิตในวันที่ วันที่ 13 มกราคม 2562 ผู้ปุวยมีประวัติ
อาบน้ าและตักน้ ารดผักทุกวัน ที่สระน้ าใกล้บ้านเป็นประจ าเกือบทุกวัน แพทย์วินิจฉัย R/O Severe
Leptospirosis ผู้ปุวยมีภาวะ Shock ร่วมกับ Hypoglycemia
60
รายงานประจ าปี 2562
1.2.2 รายที่ 2
ผู้ปุวยเพศชาย อายุ 47 ป ต าบลบ่อแก้ว อาเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยเมื่อวันที่
27 มกราคม 2562 เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลวังหิน แผนกผู้ปุวยใน เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2562 ต่อมา
ั
ผู้ปุวยมีอาการไม่ดีขึ้น จึงส่งต่อไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ ผู้ปุวยเสียชีวิตวันที่ 9 กุมภาพนธ์ 2562
ผู้ปุวยมีประวัติยย่ าน้ าลุยโคลนบริเวณหนองรวง ซึ่งเป็นหนองน้ าในหมู่บ้านเพอเก็บหอยเชอร์รี่ไปขายตลาด
ื่
แพทยวินิจฉัย R/O Leptospirosis
1.2.3 รายที่ 3
ผู้ปุวยเพศชาย อายุ 65 ป หมู่ 13 ต าบลกุง อาเภอศิลาลาด จังหวัดศรีสะเกษ อาชีพท านา
เริ่มปุวย วันที่ 20 กรกฎาคม 2562 ด้วยมีไข้สูง หนาวสั่น และในวันที่ 23 กรกฎาคม 2562 รับการรักษาที่
โรงพยาบาลชุมชน ด้วยอาการ มีไข้สูง ปวดศีรษะ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ และตาเหลือง ตัวเหลือง แต่อาการ
ไม่ดีขึ้น ในวันเดียวกันแพทย์จึงส่งตัวเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ แพทย์วินิจฉัยว่าปุวยด้วยโรค
เลปโตสไปโรซิส และท าการรักษาตามอาการ จนกระทั่งวันที่ 5 สิงหาคม 2562 เวลา 10.30 น. ผู้ปุวยได้
เสียชีวิต
1.2.4 รายที่ 4
ผู้ปุวยเพศชาย อายุ 58 ป ต าบลโพนยาง อ าเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ เริ่มปุวยเมื่อวันที่ 30
กันยายน 2562 มีอาการไข ไอ เจ็บคอ น้ ามูกใส และปวดศีรษะ ชวง 30 วันก่อนปุวย ผูปวยรายนี้ไมมีประวัติ
เดินทางไปที่อน แตมีประวัติสัมผัสแหลงน้ า/ดินที่ชื้นแฉะในบริเวณพนที่นาของตนเอง มีประวัติ แชน้ าและ
ื่
ื้
สัมผัสแหลงน้ านิ่งในการวางตาขายดักปลา บริเวณหนองน้ าในหมู่บ้าน ผู้ปวยซื้อยาชุดมารับประทานเองแต
อาการ ไมดีขึ้น จึงไปรักษาที่แผนกผู้ ปวยนอกโรงพยาบาลวังหิน ในวันที่ 3 ตุลาคม 2562 และ 5 ตุลาคม
2562 แพทยวินิจฉัยโรค Common Cold และวันที่ 6 ตุลาคม 2562 กลับไปรักษาที่แผนกฉุกเฉินโรงพยาบาล
วังหิน ดวยอาการไข ไอ เหนื่อยหอบรวมกับประวัติสัมผัสแหลงน้ า แพทยวินิจฉัย R/O Leptospirosis และ
สงตัวมารักษาตอที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ ตอมาผู้ปวยเสียชีวิตเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2562 ซึ่งแพทยวินิจฉัยวา
เปนโรค Leptospirosis ท าการเก็บตัวอย่างส่งตรวจรอผลยืนยัน
1.3 ผู้ปุวยโรคมาลาเรีย (Malaria ) เสียชีวิต 1 ราย ดังนี้
1.3.1 รายที่ 1
ผู้ปุวยเป็นเพศชาย อายุ 46 ปี ที่อยู่ หมู่ 2 ต าบลโนนสูง อาเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ
อาชีพท านา รับจ้าง เป็นสมาชิกอป.พร. โดยก่อนที่จะมีอาการปุวย ผู้ปุวยได้เดินทางไปกรีดยางพารา
ื้
เขตซ าปีกา ต าบลห้วยจันทร์ อ าเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2562 ซึ่งพนที่ที่เข้าไป
ี่
กรีดยางพาราห่างจากหมู่บ้านไปประมาณ 30 กิโลเมตร เป็นสวนยางพาราของพชาย แถบปุาดงดิบ ติดปุา
ชายแดนไทย-กัมพูชา เป็นเวลาประมาณ 30 วัน จนถึงวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2562 จึงเดินทางกลับมาที่บ้านดาน
และในวันที่ 23 กุมภาพนธ์ 2562 ได้ถูกสุนัขมีเจ้าของกัดบริเวณหน้าแข้งซ้าย มีแผลรอยช้ าบวม ไม่ได้ดูแล
ั
รักษาแต่อย่างใด เพราะมีการดื่มสุรากับเพอนติดต่อกันทุกวัน ต่อมาในวันที่ 26 กุมภาพนธ์ 2562 มีอาการ
ั
ื่
ท้องร่วง เป็นลม วิงเวียนศีรษะ เพื่อนได้ซื้อผงน้ าตาลเกลือแร่จากร้านขายยาในอาเภอ ให้ผู้ปุวยดื่ม อาการดีขึ้น
และดื่มสุรา 40 ดีกรีต่อทุกวัน จนกระทั่งวันที่ 27 กุมภาพนธ์ 2562 มีอาการไข้ หนาวสั่น ปวดศีรษะ
ั
ออนเพลีย ญาติได้ชักชวนไปโรงพยาบาลขุนหาญ แต่ผู้ปุวยปฏิเสธ จนกระทั่งเวลาประมาณ 23.00 น.
่
เจ้าหน้าที่มูลนิธิสว่างจิตได้มารับผู้ปุวยส่งโรงพยาบาลขุนหาญ แพทย์ตรวจพบเชื้อมาลาเรีย และแพทย์วินิจฉัย
เป็นโรค Malaria P.vivax แพทย์ได้ให้การรักษาอย่างเร่งด่วน และส่งผู้ปุวยไปรับการรักษาวันที่ 28 กุมภาพนธ์
ั
61
รายงานประจ าปี 2562
2562 ที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ และผู้ปุวยได้เสียชีวิตเวลา 17.40 น. ซึ่งในกลุ่มญาติที่ไปกรีดยางพาราจ านวน
2 คน ยังไม่มีผู้มีอาการปุวยเป็นโรคมาลาเรีย
1.4 การระบาดของผู้ปุวยโรคชิคุนกุนยา ดังนี้
1.4.1 เหตูการณ์ที่ 1
วันที่ 2 มีนาคม 2562 เวลา 13.43 น. ได้รับการแจ้งจากทีม SRRT โรงพยาบาลศรีสะเกษ
ิ
ว่ามีผู้ปุวยสงสัยไข้ชิคุนกุนยา บ้านโต๊ะ หมู่ 4 ต าบลโพธิ์ชัย อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ เพศหญิง
ุ
ั
อายุ 44 ปี เข้ารับการรักษา ที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 27 กุมภาพนธ์ 2562 แพทย์วินิจฉัยสงสัยหัด
แต่จากการซักประวัติผู้ปุวย พบว่าหมู่บ้านดังกล่าวมีผู้ปุวยไข้ออกผื่นหลายคน และมีลักษณะเด่นคือปวด
กระดูกมาก และมีประวัติว่าผู้ปุวยรายแรกที่เข้ามาในหมู่บ้านเดินทางมากจากภูเก็ต มีอาการปุวย เมื่อต้นเดือน
มกราคม 2562 อาการดังกล่าวเข้าได้กับโรคชิคุนกุนยา
วันที่ 3 มีนาคม 2562 เวลา 13.00 น. ทีม SRRT จังหวัดศรีสะเกษ ร่วมกบ ทีม SRRT อาเภอ
ั
ุ
ื้
ิ
อทุมพรพสัย ได้ท าการสอบสวนโรคในพนที่บ้านโต๊ะ ต าบลโพธิ์ชัย อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ พบ
ิ
ุ
ผู้ปุวยรายแรก เพศหญิง อายุ 43 ปี เดินทางมาจากภูเก็ตวันที่ 2 มกราคม 2562 เริ่มมีอาการ เมื่อวันที่
5 มกราคม 2562 ด้วยอาการไข้ ปวดตามตัว ปวดบวมตามข้อ ปวดกระดูก มีผื่นแดง คันตามร่างกาย ช่วงที่
ู
ปุวยได้ไปมาหาสู่กับเพื่อนบ้านและได้ร่วมงานบุญยกช่อฟาวัดบ้านโต๊ะ วันที่ 18-19 มกราคม 2562 และเริ่มมี
ผู้ปุวยรายต่อมา เมื่อวันที่ 20 กุมภาพนธ์ เป็นต้นมา จนถึงวันสอบสวนโรค พบผู้มีอาการสงสัย 28 ราย
ั
ส่วนใหญ่อยู่ในหมู่บ้าน บางคนได้ไปรวมหมู่กับเพอนที่โรงเรียน และที่ท างานในเขตอาเภอเมือง จึงได้แจ้ง
ื่
ประสานทีม SRRT อาเภอเมืองศรีสะเกษ ติดตามควบคุมโรคต่อไป ผลการส ารวจลูกน้ าในบ้านผู้ปุวย
Index case ส ารวจ 11 ภาชนะ พบลูกน้ า 4 ภาชนะ การด าเนินการควบคุมโรค มีการประชุมชาวบ้านให้
ความรู้ แนะน าการก าจัดแหล่งเพาะพนธ์ยุง การทายากันยุงในผู้ที่ยังไม่มีอาการ และการพนเคมีก าจัด
ั
่
ยุงตัวเต็มวัย การเฝูาระวังโรคอย่างต่อเนื่อง ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการจากสถาบันวิทยาศาสตร์
สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2562 ด้วยวิธี RT-PCR
ั
จ านวน 3 ราย พบสารพนธุ์กรรมไวรัสซิคุนกุนยา ให้ผลบวก 1 ราย ยืนยันการระบาดพบผู้ปุวยในการระบาด
ครั้งนี้
1.5 ผู้ปุวยโรคไข้หูดับ จ านวน 2 ราย เสียชีวิต 1 ราย ดังนี้
1.5.1 เหตูการณ์ที่ 1
ผู้ปุวยเพศหญิง อายุ 66 ปี อาชีพเกษตรกรรม อาศัยอยู่หมู่ที่ 5 บ้านยางชุมใหญ่ ต าบล
ยางชุมใหญ่ อาเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ ขณะปุวยผู้ปุวยอาศัยอยู่กับบุตรชาย ผู้ปุวยมีโรคประจ าตัว
เป็นโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง อาชีพหลักของครอบครัวเกษตรกรรม เริ่มปุวยเมื่อวันที่ 5 มิถุนายน
2562 ไปท าการรักษาที่โรงพยาบาลยางชุมน้อย ในวันที่ 8 มิถุนายน 2562 ด้วยอาการ 4 วันก่อนมา
โรงพยาบาล ผู้ปุวยมีอาการ มีไข้เฉียบพลัน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อจจาระร่วง แพทย์ท าการตรวจและส่งต่อ
ุ
ผู้ปุวยไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ แพทย์วินิจฉัย ว่าเป็นโรคจากการติดเชื้อ Streptococcus suis
จ านวนเม็ดเลือดขาว (WBC) 22,100 เซลล์ต่อลูกบาศก์มิลลิเมตร ความเข้มข้นของเลือด (Hematocrit)
36.6% เกล็ดเลือด(Platelete) 121,000 เซลล์ต่อลูกบาศก์มิลลิเมตร และท าการเก็บเลือดผู้ปุวยส่งตรวจ
ยืนยันเชื้อด้วยวิธีทดสอบคุณสมบัติทางชีวเคมี และตรวจหา serotype ด้วยวิธี Multiplex PCR ที่สถาบันวิจัย
วิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กรทรวงสาธารณสุข ผลการตรวจพบเชื้อ
Streptococcus suis serotype 2
62
รายงานประจ าปี 2562
ผู้ปุวยมีประวัติกินเนื้อหมูอยู่เป็นประจ า แต่จะท าให้สุกก่อน เช่น ข้าวต้ม ผัด ลาบ ย่าง
เป็นต้น เนื้อหมูที่ใช้ท าอาหารซื้อมาจากแม่ค้าแผงลอยในหมู่บ้าน และซื้อจากรถเร่ที่น ามาเร่ขายในหมู่บ้าน
ทุกวัน ซึ่งแม่ค้าที่ขายจะไปรับหมูจากตลาดอาเภอยางชุมน้อย หลังจากรับประทานอาหารจากเนื้อหมูที่ได้
ุ
ข้อมูลจากบุตรชาย ประมาณ 3 วันผู้ปุวยมีอาการมีไข้เฉียบพลัน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อจจาระร่วง ประวัติ
ผู้ปุวยไม่ได้เลี้ยงหมูในบริเวณบ้าน ผู้ปุวยไม่ได้ท างานในฟาร์มเลี้ยงสัตว์ หรือโรงฆ่าสัตว์ ไม่ได้จับหรือสัมผัสสุกร
มีชีวิตและไม่ได้เป็นผู้ฆ่าหรือช าแหละสุกร ผู้ปุวยมีอาการทุเลา กลับไปพักรักษาตัวที่บ้าน
1.5.2 เหตูการณ์ที่ 2
ผู้เสียชีวิตเป็นชายไทย อายุ 23 ปี อาศัยอยู่บ้านเลขที่ 35 หมู่ 1 ต าบลสิ อาเภอขุนหาญ
จังหวัดศรีสะเกษ เป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฎชั้นปีที่ 4 และท างานร้านสุกี้ MK ที่ห้างสรรพสิค้า Big C
ื่
ศรีสะเกษ มีหน้าที่รับสั่งรายการอาหาร ไม่สูบบุหรี่ ดื่มสุราบ้างบางครั้งเวลาสังสรรค์กับเพอน เริ่มปุวยเมื่อวันที่
16 มิถุนายน 2562 ด้วยอาการไข้ ไอแห้งๆ ไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ แพทย์ให้ยากลับมา
รับประทานที่บ้าน ไม่ได้รับไว้เป็นผู้ปุวยใน ต่อมาเริ่มมีอาการไอมากออนเพลีย ไม่มีแรง จึงกลับมาพกที่
่
ั
ภูมิล าเนา และญาติได้พาไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลขุนหาญเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2562 ด้วยอาการไอ
ั
แห้งๆ ไม่มีเลือดปน เจ็บหน้าอก แพทย์เก็บ Sputum และนัดมาฟงผลวันที่ 5 กรกฎาคม 2562 ต่อมาวันที่
ี
2 กรกฎาคม 2562 ญาติพามาโรงพยาบาลขุนหาญอกครั้งเนื่องจาก ผู้ปุวยมีอาการ ชัก เกร็ง ตาค้าง คอแข็ง
ตลอดเวลาที่น าส่งโรงพยาบาล แพทย์ให้ Valium 10 mg IV Stat และ Refer โรงพยาบาลศรีสะเกษ แพทย์ส่ง
Culture Sputum ผล Streptococcus suis Serotype 2 positive
1.6 ผู้ปุวยโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ 3 เหตุการณ์ ดังนี้
1.6.1 เหตุการณ์ที่ 1
ั
ิ
พบสุนัขหัวบวกต่อเชื้อพษสุนัขบ้า ที่อาเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 6 กุมภาพนธ์
2562 ได้รับรายงานผลการตรวจชันสูตรโรคสัตว์ จากส านักงานปศุสัตว์จังหวัดศรีสะเกษ ว่ามีการเกิดโรค
พิษสุนัขบ้าในสัตว์ กรณีสุนัขหัวบวก ลงวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2562 ณ โรงเรียนบ้านยางชุมใหญ่ บ้านยางชุมใหญ่
ั
ต าบลยางชุมใหญ่ อ าเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ จากการสอบสวนโรค พบว่า เป็นสุนัขพนธุ์ไทย ลูกผสม
อายุประมาณ 2 เดือน มีผู้สัมผัสโรคทั้งหมด 14 ราย เป็นครูและนักเรียนโรงเรียนบ้านยางชุมใหญ่ ซึ่งได้รับการ
ฉีดวัคซีนปูองกันโรคพิษสุนัขบ้าที่โรงพยาบาลยางชุมน้อย และปศุสัตว์ได้ท าการซีนวัคซีนปูองกันโรคพษสุนัขบ้า
ิ
ิ
ในสัตว์ รัศมี 3 กิโลเมตร และด าเนินการเฝูาระวัง ปูองกัน ควบคุมโรคพษสุนัขบ้าทั้งในคนและสัตว์ในพนที่เกิด
ื้
โรค 6 เดือน
1.6.2 เหตุการณ์ที่ 2
พบสุนัขหัวบวกต่อเชื้อพษสุนัขบ้า ที่อาเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 7 กุมภาพนธ์
ั
ิ
2562 ได้รับรายงานผลการตรวจชันสูตรโรคสัตว์ จากส านักงานปศุสัตว์จังหวัดศรีสะเกษ ว่ามีการเกิดโรค
ั
ิ
พษสุนัขบ้าในสัตว์ กรณีสุนัขหัวบวก ลงวันที่ 7 กุมภาพนธ์ 2562 ณ บ้านเลขที่ 1 หมู่ที่ 13 บ้านโนนม่วงใต้
ต าบลหนองหญ้าลาด อาเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ จากการสอบสวนโรค พบว่า เป็นสุนัขจรจัด
ั
พนธุ์ไทย มีผู้สัมผัสโรคทั้งหมด 3 ราย เป็นผู้ใหญ่บ้านและประชาชนที่ช่วยกันจับสุนัข ซึ่งผู้สัมผัสทั้งหมดได้รับ
การฉีดวัคซีนปูองกันโรคพษสุนัขบ้าที่โรงพยาบาลกันทรลักษ์ และปศุสัตว์ได้ท าการซีนวัคซีนปูองกันโรค
ิ
พิษสุนัขบ้าในสัตว์ รัศมี 3 กิโลเมตร และด าเนินการเฝูาระวัง ปูองกัน ควบคุมโรคพษสุนัขบ้าทั้งในคนและสัตว์
ิ
ในพื้นที่เกิดโรค 6 เดือน
63
รายงานประจ าปี 2562
1.6.3 เหตุการณ์ที่ 3
เหตุการณ์วัยรุ่นกินเนื้อสุนัขที่ตรวจพบเชื้อพษสุนัขบ้า ที่อาเภอเมืองศรีสะเกษ วันที่ 21
ิ
พฤษภาคม 2562 ได้รับรายงานผลการตรวจชันสูตรโรคสัตว์ จากส านักงานปศุสัตว์จังหวัดศรีสะเกษ ว่ามีการ
เกิดโรคพษสุนัขบ้าในสัตว์ กรณีสุนัขหัวบวก ณ บ้านเลขที่ 197 หมู่ที่ 9 บ้านปากช่องหนอกครก ต าบลหนอง
ิ
ครก อาเภอเมืองศรีสะเกษ จากการสอบสวนเบื้องต้นโดยทีม SRRT โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพหนองครก
พบผู้สัมผัสโรคจ านวน 9 ราย เป็นเพศชาย 3 ราย และเพศหญิง 6 ราย จึงได้ส่งตัวไปรับวัคซีนปูองกันโรค
พิษสุนัขบ้าที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2562 และเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2562 ได้ลง
ื้
พนที่สอบบสวนโรคแบบบูรณาการ พบว่า เป็นสุนัขบ้าน ที่นายสมร ราษี น ามาเลี้ยง เป็นสุนัขเพศผู้ อายุ 2-3
เดือน ได้มาจากผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน น ามาเลี้ยง 2 ตัว เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2562 จากทั้งหมด 3 ตัว หลังจาก
ที่น ามาเลี้ยงได้ 2 วัน สุนัขมีอาการกระวนกระวาย และกัดสุนัขในคอกเดียวกันตาย 1 ตัว และกัดเจ้าของ
ตลอดจนคนในหมู่บ้าน มีอาการซึม ไม่ทานอาหาร และเสียชีวิตในวันที่ 16 พฤษภาคม 2562จึงน าส่งตรวจที่
ปศุสัตว์จังหวัด จากการสอบสวนพบ ผู้สัมผัสทั้ง9 ราย ได้ไปรับวัคซีนครบชุดการด าเนินการปูองกันควบคุมโรค
โดยปศุสัตว์ท า Ring Vaccination รัศมี 3 กม. รอบในพนที่เกิดโรค จ านวนวัคซีน 600 โด๊ส และติดตามผู้
ื้
สัมผัสโรคมารับการฉีดวัคซีนให้ครบทุกราย เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2562 รณรงค์ปูองกันควบคุมโรค
ิ
พษสุนัขบ้าในชุมชน โดยการสื่อสารความเสี่ยงให้ประชาชนรับรู้และตระหนักถึงความรุนแรงของโรค
พิษสุนัขบ้า และจัดเตรียมวัคซีนให้เพียงพอในพื้นที่โดยการส ารวจความพอเพียงของวัคซีนทุกไตรมาส
1.7 อุบัติเหตุหมู่ 3 เหตุการณ์ ดังนี้
1.7.1 เหตุการณ์ที่ 1
ุ
เหตุการณ์รถกระบะชนรถกระบะ ที่บ้านโนนส าเริง (หน้าโรงเรียนมารีย์อปถัมภ์) ต าบล
้
น้ าออม อาเภอกันทรลักษ์ จังหวังศรีสะเกษ (ถนนกันทรลักษ์ – วารินช าราบ) วันที่ 3 ตุลาคม 2561 เวลา
ี
ประมาณ 18.20 น. ได้เกิดอบัติเหตุทางถนน โดยมีรถกระบะชนกับรถกระบะ รถกระบะคันที่ 1 เป็นรถอซูซุ
ุ
สีบอร์น ทะเบียน บท 3204 ศรีสะเกษ มีผู้โดยสาร จ านวน 6 คน ซึ่งเดินทางออกจากบ้านค าสะอาด ต าบล
ท่าคล้อ อาเภอเบญจลักษ์ เพอพาญาติที่มีอาการชักเกร็งมารักษาที่โรงพยาบาลกันทรลักษ์ เมื่อมาถึงหน้า
ื่
โรงเรียนมารีย์อปถัมภ์ ต าบลน้ าออม ได้ชนกับรถกระบะคันที่ 2อซึ่งเป็นรถฟอร์ดสีเขียว ทะเบียน บท 5535
้
ุ
ศรีสะเกษ มีผู้โดยสาร 2 ราย ซึ่งเดินทางออกจากตลาดสดอาเภอกันทรลักษ์ มีผู้ประสบเหตุที่ได้รับบาดเจ็บ
และเสียชีวิต รวมทั้งสิ้น 8 ราย admit 3 ราย Refer รพ.ศรีสะเกษ 2 ราย โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์
2 ราย กลับบ้าน 1 ราย
1.7.2 เหตุการณ์ที่ 2
เหตุการณ์รถเก๋งชนกับรถเก๋ง และรถจักรยานยนต์ ที่อาเภอกันทรารมย์ วันที่ 22 ตุลาคม
ุ
2561 เวลาประมาณ 06.10 น. ได้เกิดอบัติเหตุทางถนน โดยมีรถเก๋งชนกับรถเก๋งและรถจักรยานยนต์ หน้า
ุ
ู
ส านักงานไฟฟา อาเภอกันทรารมย์ ถนนศรีสะเกษ-อบล (226) มีผู้ประสบเหตุที่ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต
รวมทั้งสิ้น 7 ราย บาดเจ็บสาหัส 1 ราย บาดเจ็บเล็กน้อย 1 ราย และเสียชีวิต 5 ราย
1.7.3 เหตุการณ์ที่ 3
ุ
เหตุการณ์รถโดยสารประจ าทางเสียหลักเกิดอบัติพลิกตะแคงลงข้างทางที่ถนนสายรัตนบุรี-
โพธิ์ศรีสุววรณ วันที่ 11 เมษายน 2562 ได้รับรายงานการเกิดอุบัติเหตุ จากโรงพยาบาลโพธิ์ศรีสุวรรณ อ าเภอ
ุ
โพธิ์ศรีสุวรรณ จังหวัดศรีสะเกษ ว่ามีรถโดยสารประจ าทางเสียหลักเกิดอบัติพลิกตะแคงลงข้างทางที่ถนนสาย
รัตนบุรี-โพธิ์ศรีสุววรณ จากการลงพนที่ตรวจสอบข้อมูลดังกล่าว พบว่า รถโดยสารประจ าทาง หมายเลข
ื้
ทะเบียน 15-5215 กรุงเทพมหานคร เป็นรถร่วม บขส. ของ บริษัทส.รุ่งประเสริฐทัวร์ จ ากัด เส้นทางเดินรถ
64
รายงานประจ าปี 2562
ุ
944 กรุงเทพฯ-รัตนบุรี-อบลราชธานี ได้รับผู้โดยสารมาจากสถานีขนส่งหมอชิต กรุงเทพมหานคร โดยมี
จุดหมายปลายทางที่สถานีขนส่งจังหวัดอบลราชธานี และจะจอดส่งผู้โดยสารตามเส้นทาง กรุงเทพฯ-รัตนบุรี
ุ
ุ
จังหวัดสุรินทร์-สถานีขนส่งจังหวัดศรีสะเกษ-สถานีขนส่งจังหวัดอบลราชธานี เมื่อเดินทางออกจากอาเภอ
รัตนบุรี เวลาประมาณ 03.45 น. วิ่งตามเส้นทางรัตนบุรี-โพธ์ศรีสุวรรณ ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 2076
กม. ที่ 47+900 เมตร ต าบลโดด อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ จังหวัดศรีสะเกษ คนขับเกิดอาการง่วงนอน และเกิด
อาการหลับใน ไม่สามารถควบคุมการขับรถได้ ท าให้รถโดยสารเสียหลักวิ่งลงข้างทางพลิกตะแคง ท าให้มี
ผู้โดยสารได้รับบาดเจ็บทั้งสิ้น จ านวน 8 ราย เป็นชาย 6 ราย และหญิง 2 ราย โดยมีทีมกู้ชีพ ระดับ ALS
โรงพยาบาลโพธิ์ศรีสุวรรณ และหน่วยกู้ชีพระดับต าบล (FR) องค์การบริหารส่วนต าบลอเซ เข้าช่วยเหลือ
ี
ผู้ได้รับบาดเจ็บ และน าส่งโรงพยาบาลโพธิ์ศรีสุวรรณ ผู้บาดเจ็บทั้งหมดได้รับการรักษา และเดินทางกลับบ้าน
ได้ปกติทุกราย
1.8 โรคติดต่อทางเดินอาหารและน้ า 4 เหตุการณ์ ดังนี้
1.8.1 เหตุการณที่ 1
์
ิ
การสอบสวนอาหารเป็นพษจากการรับประทานปลาปักเปูา อ.บึงบูรพ ชายไทย อายุ 45 ปี
ที่อยู่ขณะปุวยบ้านบึงบูรพ หมู่ที่ 8 ต าบลบึงบูรพ อาเภอบึงบูรพ จังหวัดศรีสะเกษ อาชีพเกษตรกรและ
์
์
์
รับจ้างทั่วไป มีสุขภาพแข็งแรงไม่เคยเจ็บปุวยด้วยโรคร้ายแรง และไม่มีโรคประจ าตัว ได้รับประทานย่าง
ปลาปักเปูา ประมาณ 1 ตัว โดยรับประทานเป็นอาหารเช้าของวันที่ 21 กุมภาพนธ์ 2562 ในเวลาประมาณ
ั
09.15 น. พบว่าตัวเองมีอาการผิดปกติหลายอย่าง ได้แก่ วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ ปากชา ชาบริเวณปลายมือทั้ง
2 ข้าง กรามแข็ง จนกระทั่งเวลาประมาณ 09.45 น. พอเห็นอาการไม่ดีและน าส่งโรงพยาบาล ได้รับการรักษา
่
์
ครั้งแรกที่โรงพยาบาลบึงบูรพ และถูกส่งไปรับการรักษาต่อที่โรงพยาบาลศรีสะเกษ จ าหน่ายออกจาก
โรงพยาบาลศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2562 ผลการรักษา อาการดีขึ้นพนขีดอนตราย เป็นผู้ปุวยติดเตียง
้
ั
ื้
ช่วยตัวเองไม่ได้ สมองตาย ปลาปักเปูาที่ผู้ปุวยน ามาบริโภคเป็นปลาปักเปูาน้ าจืด ได้มาจากหนองน้ าในพนที่
ชุ่มน้ าริมห้วยทับทันอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของอาเภอบึงบูรพ มีลักษณะตัวกลม ตาแดง ผิวหนังมี
์
สีเหลืองคล้ ามีจุดสีด า ตามตัว ท้องขาว ล าตัวยาวประมาณ 3-4 นิ้ว
1.8.2 เหตุการณที่ 2
ั
การสอบสวนอาหารเป็นพิษจากรับประทานเนื้อโคที่ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ต าบลไพรพฒนา
อาเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ ระหว่างวันที่ 19-30 เมษายน 2562 วันที่ 19 เมษายน 2562 เวลา 15.00 น.
ทีม SSRT อาเภอภูสิงห์ ได้รับรายงานว่ามีผู้ปุวยท้องร่วง จากการรับประทานเนื้อโค 2 ราย โดยโคตัวดังกล่าว
ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ชาวบ้านได้แจกจ่ายกันและขายในหมู่บ้านเพอประกอบอาหาร ทีม SSRT โรงพยาบาล
ื่
ภูสิงห์ จึงได้ออกสอบสวนโรคในระหว่างวันที่ 19-30 เมษายน 2562 โดยมีวัตถุประสงค์เพอยืนยันการ
ื่
ิ
ื่
วินิจฉัยโรคอาหารเป็นพษและการระบาดของโรค เพอยืนยันการเกิดโรคพษสุนัขบ้าในโค เพอศึกษาลักษณะ
ื่
ิ
ทางระบาดวิทยาของโรค ตามบุคคล เวลา สถานที่ เพอหาแนวทาง และก าหนดมาตรการในการควบคุม
ื่
ปูองกันการแพร่กระจายของโรค การเกิดโรคอาหารเป็นพษครั้งนี้จากการับประทานเนื้อโคเนื้อลูกผสม
ิ
บราห์มัน ที่ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ เชื้อก่อโรคคือ Escherichia Coli, Plesiomonas shigeloides,
Aeromonas spp, Aeromonas veronii biovar sobria, Vibrio metschnikovil, Samonella spp ระยะ
ั
ฟกตัวสั้นที่สุด 11 ชม. ระยะฟกตัวยาวที่สุด 13 ชม. ระยะฟกเฉลี่ย 12 วัน ลักษณะการระบาดเป็นแบบ
ั
ั
common source ไม่พบเชื้อไวรัสพษสุนัขบ้า (RV) โดยวิธี FTA ผู้สัมผัสโรค 93 ราย รับประทานแบบปรุงสุก
ิ
ั
89 ราย (ร้อยละ 95) ปรุงแบบสุกๆดิบๆ 4 ราย (ร้อยละ 4.30) พบผู้ปุวยทั้งสิ้น 6 ราย อตราปุวยร้อยละ
6.45 เป็นเพศชาย 3 ราย (ร้อยละ50) เพศหญิง 3 ราย(ร้อยละ 50) อตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง เท่ากับ
ั
65
รายงานประจ าปี 2562
1:1 ผู้ปุวยอายุต่ าสุด 11 ปี อายุสูงสุด 56 ปี ผู้ปุวยที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลภูสิงห์ 3 ราย (ร้อยละ 50)
เข้ารับการรักษาโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลแซร์สะโบว์ 1 ราย (ร้อยละ 16.67) ไม่รับการรักษา 2 ราย
(ร้อยละ 33.33) ผู้ปุวย 4 ราย (ร้อยละ 66.66) รับประทานแบบสุกๆดิบๆ ผู้ปุวย 2 รายราย (ร้อยละ33.33)
ผู้ปุวยมีอาการคลื่นไส้ 5 ราย (ร้อยละ 83.33) ถ่ายเป็นเหลว 5 ราย (ร้อยละ 83.33 ) อาการอาเจียน 3 ราย
่
(ร้อยละ 50) ปวดท้อง 3 ราย (ร้อยละ 50) ออนเพลีย 3 ราย (ร้อยละ 50) ไข้ 2 ราย (ร้อยละ 33.33) เหงื่อ
ออกตัวเย็น 1 ราย (ร้อยละ 16.67) มีผู้ปุวย 4 ราย (ร้อยละ 66.66) รับประทานอาหารแบบสุกๆดิบๆ ผู้ปุวย
2 ราย (ร้อยละ 33.33) รับประทานอาหารแบบปรุงสุก แนวทางและก าหนดมาตรการในการควบคุมปูองกัน
ั
การแพร่กระจายของโรค ทีม SRRT ภูสิงห์ และ SRRT สสจ.ศรีสะเกษ ออกให้สุขศึกษาประชาสัมพนธ์เรื่องการ
สุขาภิบาอาหารและสิ่งแวดล้อม ไม่พบผู้ปุวยรายใหม่หลังวันที่ 20 เมษายน 2562
1.8.3 เหตุการณที่ 3
พบผู้ปุวยอาหารเป็นพษจากการรับประทานเนื้อกระบือตาย ที่อาเภอไพรบึง ทีม SRRT
ิ
โรงพยาบาลไพรบึง รายงานพบผู้ปุวยอาหารเป็นพิษจากการรับประทานเนื้อกระบือตาย จ านวน 3 ราย เข้ารับ
การรักษาที่โรงพยาบาลไพรบึง วันที่ 27 พฤษภาคม 2562 จากการสอบสวนโรคพบว่าลูกกระบือ อายุ 2 เดือน
มีอาการท้องเสียเรื้อรัง ถ่ายเหลวพงสีขาวเทาๆ มาต่อเนื่องหลายสัปดาห์ และในวันที่ 26 พฤษภาคม 2562
ุ่
ื
ลูกกระบือมีอาการซึม เบื่ออาหาร ท้องอด มีการถ่ายเหลว ล้มนอน ลุกไม่ขึ้น เจ้าของสัตว์ได้แจ้งให้อาสาสมัคร
ื่
ื้
ปศุสัตว์ในพนที่เข้ามาให้ยาเพอรักษาตามอาการเบื้องต้น แต่สัตว์ไม่ตอบสนองต่อการรักษาและตายลงในช่วง
ื่
เช้าของวันที่ 27 พฤษภาคม 2562 เจ้าของสัตว์ได้ท าการช าแหละซากลูกกระบือแจกจ่ายให้แก่เพอนบ้านหลาย
ครอบครัว ซึ่งเจ้าของสัตว์และเพอนบ้านบางรายได้บริโภคเนื้อกระบือดิบ ปิ้ง ย่าง แกง จากการสอบสวนโรค
ื่
มีผู้รับประทานทั้งหมด 20 ราย มีอาการปุวย 7 ราย ผู้ปุวยมีอาการท้องเสีย ปวดท้อง อาเจียน ปวดศีรษะ และ
เข้ารับการรักษาทโรงพยาบาลไพรบึง จ านวน 3 ราย ส าหรับการตายของลูกกระบือนั้น ในเบื้องต้นสันนิษฐาน
ี่
ว่าน่าจะมาจากภาวะการติดชื้อในระบบทางเดินอาหาร (Pathogenic bacteria) ประกอบกับลูกกระบืออายุ
น้อยและสภาพอากาศที่แปรปรวนท าให้มีความทนทานต่อโรคต่ าและตายลงในที่สุด ได้ท าการน าส่งตัวอย่างชิ้น
เนื้อของลูกกระบือ ส่งตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการเพื่อหาสาเหตุการปุวย
1.8.4 เหตุการณ์ที่ 4
พบผู้ปุวยอจาระร่วงในศูนย์พฒนาเด็กเล็กอาเภอเมืองศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 2
ุ
ั
ตุลาคม 2562 เวลา 21.43 น. ทีม SRRT อาเภอเมืองและทีม SRRT โรงพยาบาลศรีสะเกษ จึงได้ร่วมกันออก
สอบสวนโรคในวันที่ 3 ตุลาคม 2562 ผลการสอบสวนโรค พบผู้ปุวยมารับการรักษาที่โรงพยาบาล รวม 8 ราย
ิ่
เป็นผู้ปุวยนอก 4 ราย รับไว้รักษาเป็นผู้ปุวยใน 4 ราย ทีมสอบสวนโรคได้ด าเนินการค้นหาผู้ปุวยเพม (Active
ิ
Case Finding) พบผู้ปุวยเพิ่ม 7 ราย รวมพบผู้ปุวยในการระบาดของโรคอาหารเป็นพษครั้งนี้ จ านวน 15 ราย
ผู้ปุวยทั้ง 15 ราย เป็นเด็กนักเรียนในศูนย์เด็กเล็กบ้านโนนส านักอ าเภอเมืองศรีสะเกษทั้งหมด โดยศูนย์เด็กเล็ก
แห่งนี้มีนักเรียนทั้งหมด 58 คน อายุระหว่าง 1 ปีครึ่ง ถึง 3 ปี เด็กที่ปุวยมาด้วยอาการอาเจียน ปวดท้องและ
ถ่ายเหลว อาหารที่สงสัยว่าเป็นสาเหตุของการระบาดของโรคในครั้งนี้ คือ นม และขนมเค้ก ซึ่งทีมสอบสวน
โรคได้ด าเนินการเก็บตัวอย่างอาหาร, Hand Swab, Nasal Swab และ Rectal Swab ส่งตรวจที่
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ผลการตรวจไม่พบเชื้อ ส่วนการควบคุมโรคมีทีมสอบสวนโรคได้ให้ความรู้แก่ครู
แม่ครัว เรื่องการปูองกันโรคและสุขาภิบาลอาหาร และแนะน าเรื่องกินร้อน ช้อนกลางและล้างมือของ
เด็กนักเรียน เพื่อปูองกันการเกิดโรคอาหารเป็นพิษในศูนย์เด็กเล็ก
66
รายงานประจ าปี 2562
1.9 การสอบสวนโรคสงสัยไอกรน 2 ราย (ในช่วงเวลาเดียวกัน) ดังนี้
1.9.1 เหตุการณที่ 1
ที่อาเภอขุขันธ์ วันที่ 1 พฤศจิกายน 2562 เวลา 20.00 น. ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT)
ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ได้รับแจ้งจากงานระบาดวิทยา โรงพยาบาลขุขันธ์ว่ามีผู้ปุวยสงสัย
ไอกรน จ านวน 1 ราย เข้ารับการรักษาที่แผนกผู้ปุวยในโรงพยาบาลขุขันธ์ ผู้ปุวยเพศหญิง อายุ 1 เดือน
อยู่บ้านเลขที่ 59 หมู่ที่ 11 บ้านพะเยียว ต าบลใจดี อาเภอขุขันธ์จังหวัดศรีสะเกษ ทีมเฝูาระวังสอบสวน
เคลื่อนที่เร็ว (SRRT) จังหวัดศรีสะเกษได้ประสานงานกับหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคติดต่ออาเภอขุขันธ์ และ
ออกสอบสวนและควบคุมโรคเบื้องต้น ในวันที่ 5 พฤศจิกายน 2562 เวลา 09.00 น. พบว่า ผู้ปุวยไอกรน
รายที่ 1 เพศหญิง อายุ 25 วัน ที่อยู่ ต าบลห้วยเหนือ อาเภอขุขันธ์ ส่วนรายที่ 2 ผู้ปุวยเพศหญิง อายุ 1 เดือน
ที่อยู่ ต าบลใจดี อ าเภอขุขันธ์ โดยแม่ผู้ปุวยรายที่ 1 เริ่มมีอาการไอตั้งแต่วันที่ 27 กันยายน 2562 ผู้ปุวยอยู่กับ
ี
แม่ตลอด และกลับมาโรงพยาบาลขุขันธ์อกครั้งเนื่องจากสะดือแฉะ รักษาที่ตึก 5 ระหว่างวันที่ 4-7 ตุลาคม
2562 ส่วนรายที่ 2 คลอดออกมาแล้วมีอาการตัวเหลือง เจ้าหน้าที่จึงได้ย้ายมานอนตรงข้ามผู้ปุวยรายที่ 1
ในช่วงเวลาเดียวกัน โดยแม่ผู้ปุวยรายที่ 2 เริ่มมีอาการวันที่ 15 ตุลาคม 2562 ผู้ปุวยรายที่ 1 เริ่มปุวยวันที่
17 ตุลาคม 2562 ผู้ปุวยรายที่ 2 เริ่มปุวยวันที่ 23 ตุลาคม 2562 ผลตรวจยืนยันไอกรนรายที่ 1 วันที่
1 พฤศจิกายน 2562 รายที่ 2 วันที่ 13 พฤศจิกายน 2562 และยังพบผลตรวจยืนยันในผู้สัมผัสผู้ปุวยรายที่ 1
และแม่ของผู้ปุวยรายที่ 2 ได้ให้สุขศึกษาและยาบ าบัดรักษาในผู้สัมผัส 25 คน แล้ว
1.10 ประชาชนแตกตื่นข่าวผีแม่ม่าย ดังนี้
1.10.1 เหตุการณที่ 1
์
ที่อาเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 27 พฤศจิกายน 2562 ได้รับรายงานว่ามี
ผู้เสียชีวิต 8 ศพ ในอาทิตย์ที่ผ่านมา ในบ้านแสงใหญ่ ต าบลหนองแวง อาเภอกันทรารมย์ โดยเชื่อว่าเป็น
ผีแม่ม้าย โดยในแต่และบ้านได้น าใบว่านไฟ, ใบว่านนางคราญ และ ใบหนาด มาแขวนไว้ที่หน้าบ้าน มีบางคน
ย้ายออกจากหมู่บ้าน และมีการน าหมอผีมาท าพธีปัดเปุา เพราะนอกจากมีคนเสียชีวิตแล้ว ยังมีเป็ดไก่ วัว
ิ
ควาย ตายไม่ทราบสาเหตุอีก จึงจากการสอบสวนพบว่าผู้เสียชีวิต 4 ราย เป็นผู้สูงอายุและมีโรคประจ าตัว คือ
โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง และอีก 4 รายรอการชันสูตรอีกครั้งหนึ่ง
1.11 ผู้ปุวยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก 1 ราย ดังนี้
1.11.1 รายที่ 1
อาเภอเมืองศรีสะเกษพบผู้ปุวยยืนยันวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB)
เป็นเพศชาย อายุ 42 ปี หมู่ 7 ต าบลหนองแก้ว อ าเภอเมืองศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ ประวัติการเจ็บปุวยใน
อดีตไม่มี แต่เป็นผู้สัมผัสร่วมบ้าน XDR ปี 2552 ซึ่งเป็นภรรยา โดยประวัติ ภรรยา รักษา MDR-TB ในวันที่
27 พฤษภาคม 2552 รักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนาน MDR-TB ส่งตรวจวัณโรคดื้อยาขนานที่ 2 พบเป็นวัณโรค
ดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB ) ตรวจพบ วันที่ 8 มิถุนายน 2553 แต่ยังไม่ได้เริ่มยา ผู้ปุวย
เสียชีวิตในวันที่ 22 กุมภาพนธ์ 2555 กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ ได้รายงานผู้ปุวยดังกล่าวและได้ด าเนินการ
ั
ปูองกันควบคุมโรคตามมาตรฐาน ตั้งแต่วันที่ 6 พฤศจิกายน 2562 เป็นต้นมา
67
รายงานประจ าปี 2562
ผลงานการสนับสนุนเครือข่าย SRRT ในจังหวัดศรีสะเกษ
1. คนดีศรีระบาดประจ าปี 2562
ส านักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสมาคมระบาดวิทยาแห่งประเทศไทย
ได้สรรหาบุคลากรด้านสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานด้านระบาดวิทยา ด้วยความเสียสละ ทุ่มเท มุ่งมั่น สามารถเป็น
ุ
ตัวอย่างที่ดีด้านความตั้งใจ ความอตสาหะ เป็นที่ยอมรับแก่ผู้บังคับบัญชา ผู้ร่วมงานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
เพื่อสร้างขวัญก าลังใจ ยกย่องเชิดชูเกียรติแก่บุคลากรที่ปฏิบัติงานด้านระบาดวิทยาที่มีคุณสมบัติดังกล่าว โดย
จังหวัดศรีสะเกษมีการประกวดเพื่อคัดเลือกคนดีศรีระบาด ปี 2562 ดังนี้
1.1 รางวัลคนดีศรีระบาดระดับอ าเภอ
นางชุติกาญจน์ มงคลชัยพานิชย์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข ปฏิบัติงานที่โรงพยาบาล
อุทุมพรพิสัย อ าเภออุทุมพรพิสัย ได้รับคัดเลือกให้เป็นตัวแทนระดับจังหวัดศรีสะเกษ
1.2 รางวัลคนดีศรีระบาดระดับต าบล
นายรุ่งเพชร ทัดเทียม ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ ปฏิบัติงานที่โรงพยาบาล
ส่งเสริมสุขภาพต าบลยางชุมใหญ่ ส านักงานสาธารณสุขอาเภอยางชุมน้อย ได้รับคัดเลือกให้เป็นตัวแทนคนดี
ศรีระบาดระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล จังหวัดศรีสะเกษ
2. การประกวดผลงานวิชาการ
2.1 ผลงานวิชาการที่ผ่านการคัดเลือกให้น าเสนอในเวทีประชุมวิชาการกระทรวงสาธารณสุข
ประจ าปี 2562
ั
2.1.1 ชื่อผลงาน การศึกษาการกระจายของโรคตามลุ่มน ้าและสายพนธุที่ก่อโรค
เลปโตสไปโรสิส ในพนที่จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางนวรัตน์ บุญกัณหา ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข
ื้
ช านาญการ โรงพยาบาลศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ
2.1.2 ชื่อผลงาน พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอซไอวีในกลุ่มนักเรียนในจังหวัดศรีสะเกษ
ผู้น าเสนอ นางนฤภัค พชญะธนกร ต าแหน่งพยาบาลวิชาชีพช านาญการ ส านักงานสาธารณสุขจังหวัด
ิ
ศรีสะเกษ
ั
2.1.3 ชื่อผลงาน การพฒนารูปแบบการปูองกันโรคเลปโตสไปโรชีสในประซากรกลุ่มเสี่ยง
ต าบลห้วยตึ๊กซู อาเภอภูสิงห์ วังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางสาววรางคนา นิยมวงศ์ ต าแหน่งนักวิชาการ
สาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลนกยูงทอง อ าเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ
2.2 ผลงานวิชาการที่ผ่านเข้าประกวดในการสัมมนาวิชาการจังหวัดศรีสะเกษ ประจ าปี 2562
2.2.1 ชื่อผลงาน รายงานผลการสอบสวนเฉพาะราย กรณีการจมน้ าเสียชีวิตของเด็กจ านวน
2 คน ที่บ้านคอก หมู่ 1 ต าบลไพรบึง อาเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 24 พฤศจิกายน 2550 ผู้น าเสนอ
นายชิงชัย ชูเลิศ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลไพรบึง อาเภอไพรบึง จังหวัด
ศรีสะเกษ
2.2.2 ชื่อผลงาน การพัฒนาระบบการบันทึกรายงานผู้สัมผัสโรคพษสุนัขบ้า โปรแกรม รง 36
ิ
โรงพยาบาลไพรบึง ผู้น าเสนอ นางสาวมณีรัตน์ ดวงสิน ต าแหน่งพยาบาลวิชาชีพช านาญการ โรงพยาบาล
ไพรบึง อ าเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ
68
รายงานประจ าปี 2562
ั
2.2.3 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนการบาดเจ็บจากอบัติเหตุทางถนน กรณีรถปิคอพชน
ุ
่
คอสะพานบ้านฮองสามัคคี ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24 ถนนโชคชัย-เดชอดม ช่วงหลักกิโลเมตรที่ 298
ุ
ิ
อาเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางวราภรณ์ บังเอญ ต าแหน่งพยาบาลวิชาชีพช านาญการ
โรงพยาบาลไพรบึง อ าเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ
ุ
ุ
2.2.4 ชื่อผลงาน ภาคีเครือข่ายขุนหาญร่วมใจ ปูองกันและแก้ไขลดอบัติเหตุอบัติภัยทางถนน
ั
ผู้น าเสนอ นายสิทธิชัย พนธ์หนองโพน ต าแหน่งพยาบาลวิชาชีพช านาญการ โรงพยาบาลขุนหาญ อาเภอ
ขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.5 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคเลปโตสไปโรซิสเสียชีวิตบ้านโนนแตน ต าบลแขม
ุ
ั
ิ
อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นายสุวรรณ โสพฒน์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข
ช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลโนนแตน อ าเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.6 ชื่อผลงาน การสอบสวนโรคเลปโตสไปโรซิส ผู้น าเสนอ นายรัฐกิจ มณฑาจันทร์
ต าแหน่งเจ้าพนักงานสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านหนองแวง อาเภอน้ าเกลี้ยง
จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.7 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคไข้เลือดออกบ้านหนองดุก หมู่ที่ 10 ต าบล
ั
นิคมพฒนา ผู้น าเสนอนายธารินทร์ สัมพทธานนท์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาล
ุ
ส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านตรอย อ าเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.8 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคหัดเยอรมัน (Rubella) ผู้น าเสนอนางสาวอจฉรา
ั
ผาดโผน ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านเขิน อาเภอ
น้ าเกลี้ยง จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.9 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคไข้เลือดออกบ้านหนองปลาดุก หมู่ที่ 10 ต าบล
ั
นิคมพฒนา ผู้น าเสนอ นายธานินทร์ สัมพทธานน ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาล
ุ
ส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านตรอย อ าเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.10 ชื่อผลงาน การเฝูาระวังติดตามผู้ถูกสุนัขกัดโดยแกนน าอาสาสมัครสาธารณสุข
ปศุสัตว์และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านกันตรวจ อาเภอขุนหาญ ผู้น าเสนอ นางสาวเปรมศรี
นามมนตรี ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลกันตรวจ อาเภอ
ขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.11 ชื่อผลงาน ธรรมนูญหมู่บ้านจัดการไข้เลือดออก ผู้น าเสนอ นายณภัทร จุลทัศน์
ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลโนนค้อ อาเภอโนนคูณ จังหวัด
ศรีสะเกษ
2.2.12 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคเลปโตสไปโรซิส (Leptospirosis) ผู้น าเสนอ
นางสาวกิติยา อัมภรัตน์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านคูบ
อ าเภอน้ าเกลี้ยง จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.13 ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนโรคกรณีโรคไข้เลือดออกรายแรกต าบลหัวช้าง
อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นายวรวุฒิ นามวงศ์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข
ิ
ุ
ช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านหัวช้าง อ าเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
69
รายงานประจ าปี 2562
ั
2.2.14 ชื่อผลงาน การพฒนารูปแบบในการควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับแบบมีส่วนร่วม
กรณีศึกษาชุมชนบ้านก้านเหลือง ต าบลบ้านก้านเหลือง อ าเภออุทุมพรพิสัย ผู้น าเสนอ นายณัฏฐเสฏฐ์ ชิณวงค์
ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านก้านเหลือง อาเภอ
อุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.15 ชื่อผลงาน การศึกษาการกระจายของโรค กรณีศึกษาชุมชนบ้านก้านเหลือง ต าบล
ิ
บ้านก้านเหลือง อาเภออทุมพรพสัย ผู้น าเสนอ นายณัฏฐเสฏฐ์ ชิณวงค์ ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข
ุ
ช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านก้านเหลือง อ าเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
ั
2.2.16 ชื่อผลงาน การกระจายของโรคตามลุ่มน้ าและสายพนธุ์ที่ก่อโรคเลปโตสไปโรซีส
ในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นายพงศ์ศิริ ชิดชม ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข โรงพยาบาลศรีสะเกษ
อ าเภอเมือง จังหวัดศรีสะเกษ
2.2.17 ชื่อผลงาน พฤติกรรมการบริโภคปลาดิบของประชาชนต าบลกุง อาเภอศิลาลาด
จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นายเมธี บุตรสอน ต าแหน่งนักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ ส านักงาน
สาธารณสุขอ าเภอศิลาลาด อ าเภอศิลาลาด จังหวัดศรีสะเกษ
ั
2.2.18 ชื่อผลงาน ปัจจัยที่มีความสัมพนธ์กับพฤติกรรมการปูองกันโรคพษสุนัขบ้าของ
ิ
ประชาชนบ้านโสนเหนือ ต าบลโสน อ าเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางสาวมยุรี นามวิลัย ต าแหน่ง
นักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลบ้านอาวอย ต าบลโสน อาเภอขุขันธ์
จังหวัดศรีสะเกษ
2.3. เครือข่ายระบาดวิทยาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้จัดประชุมสัมมนาวิชาการปูองกันควบคุม
โรคภัยสุขภาพและเครือข่ายระบาดวิทยาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ครั้งที่ 23 ประจ าปีงบประมาณ 2563
ระหว่างวันที่ 14-15 พฤศจิกายน 2562 ณ โรงแรมพลแมนขอนแก่นราชาออคิด อาเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น
ู
ผลงานจังหวัดศรีสะเกษที่ได้รับคัดเลือกให้น าเสนอ 7 ผลงาน ดังนี้
ั
2.3.1 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน ปัจจัยที่มีความสัมพนธ์กับการปูองกันตนเองจากโรค
ิ
ิ
พษสุนัขบ้าของผู้สัมผัสโรค ที่มารับบริการฉีดวัคซีนปูอกกันโรคพษสุนัขบ้า โรงพยาบาลโพธิ์ศรีสุวรรณ
ผู้น าเสนอ นางสาวจันทร์เพ็ญ พลอาจ โรงพยาบาลโพธิ์ศรีสุวรรณ อ าเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ จังหวัดศรีสะเกษ
ั
2.3.2 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน การพฒนาระบบเฝูาระวังโรคเลปโตสไปโรซีส แบบ
มีส่วนร่วม อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางชุติกาญจน์ มงคลชัยพานิชย์ โรงพยาบาล
ุ
ิ
อุทุมพรพิสัย อ าเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
ิ
2.3.3 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน การสอบสวนอาหารเป็นพษจากรับประทานเนื้อโค
ั
ที่ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ต าบลไพรพฒนา อาเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ ระหว่างวันที่ 19-30 เมษายน
2562 ผู้น าเสนอ นางสาวณัฎฐราภรณ์ นามภักดี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลไพรพฒนา อาเภอภูสิงห์
ั
จังหวัดศรีสะเกษ
3.3.4 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน 4S Model และ Digital Mobile CXR ค้นหาผู้ปุวย
ั
วัณโรค โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลไพรพฒนา อาเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ ผู้น าเสนอ นางสาว
ณัฎฐราภรณ์ นามภักดี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลไพรพัฒนา อ าเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ
2.3.5 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน Pump Pipe กระบอกสูบน้ า ลดแหล่งเพาะพนธุ์ยุง
ั
ผู้น าเสนอ นายวีระพล ห้วยทราย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลธาตุ อ าเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ
70
รายงานประจ าปี 2562
2.3.6 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน การควบคุมโรคไข้เลือดออก โดยใช้ดาวขจัดลูกน้ า
ยุงลาย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลหนองแปน ต าบลปรือใหญ่ อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ ผู้น าเสนอ
นางรัญชนา เอกฉัตร โรงพยาบาลส่งเสริมต าบลหนองแปน อ าเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ จังหวัดศรีสะเกษ
3.3.7 น าเสนอประเภทวาจา ชื่อผลงาน รายงานการสอบสวนการระบาดผู้ปุวยวัณโรคดื้อยา
หลายขนาน บ้านดวนใหญ่ หมู่ 3 ต าบลดวนใหญ่ อาเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ วันที่ 28 มีนาคม 2562 ถึง
วันที่ 31 มีนาคม 2562 ผู้น าเสนอ นายไพฑูรย์ สาธร โรงพยาบาลส่งเสริมต าบลดวนใหญ่ อาเภอวังหิน
จังหวัดศรีสะเกษ
2.4 ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ โดยกลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อได้จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ
ั
น าเสนอประกวดผลงานการสอบสวนโรค ประจ าปี 2562 เพื่อให้มีการพฒนาผลงานและฝึกทักษะการน าเสนอ
ผลงานการสอบสวนโรค โดยได้จัดประชุมในวันที่ 11-12 กันยายน 2562 มีผลงานรายงานสอบสวนโรค
ที่มีคุณภาพชนะการประกวด 3 ล าดับ ดังนี้
2.4.1 รางวัลชนะเลิศ เรื่อง การสอบสวนการระบาดโรคไข้เลือดออกบ้านสนาย ต าบลพมาย
ิ
ู่
อ าเภอปรางค์ก จังหวัดศรีสะเกษ ระหว่างวันที่ 15 พฤษภาคม 2561 – 13 กรกฎาคม 2561 ผู้น าเสนอผลงาน
นายฐิติวัฒน์ ศรีปัด นักวิชาการสาธารณสุข โรงพยาบาลปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ
ั
2.4.2 รางวัลรองชนะเลิศอนดับ 1 เรื่อง การสอบสวนอาหารเป็นพษจากรับประทานเนื้อโค
ิ
ั
ที่ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ต าบลไพรพฒนา อาเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษระ หว่างวันที่ 19 – 30 เมษายน
2562 ผู้น าเสนอผลงาน นางสาวณัฏฐราภรณ์ นามภักดี พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติการ โรงพยาบาลส่งเสริม
สุขภาพต าบลไพรพัฒนา อ าเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ
ิ
2.4.3 รางวัลรองชนะเลิศอนดับ 2 เรื่องการสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพษ
ั
(Food Poisoning) จากการรับประทานเห็ดพษ หมู่ 10 ต าบลเขิน อาเภอน้ าเกลี้ยง จังหวัดศรีสะเกษ วันที่
ิ
ั
31 กรกฎาคม 2562 ผู้น าเสนอผลงาน นางสาวอจฉรา ผาดโผน นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลเขิน อ าเภอน้ าเกลี้ยง จังหวัดศรีสะเกษ
2.5 รางวัลการประกวดผลงาน Twin city และผลงานด้านระบาดวิทยา สคร.10 ปี 2562
2.5.1 น าเสนอผลงานสอบสวนโรคและภัยสุขภาพ ประเภท Oral presentation
(ภาษาองกฤษ) รางวัลรองชนะเลิศ (The Second best Award) Dr.Nathakorn Pongpeeradech
ั
Multidrug-resistant ventilator associated pneumonia (VAP) in ICUs: an etiology, epidemiology
and burden of disease in a tertiary care hospital at the North east of Thailand Sisaket center
hospital
2.5.2 น าเสนอประเภท Oral Presentation เขตสุขภาพที่ 10 ภาษาไทย ผลงานสอบสวน
โรคและภัยสุขภาพ รางวัลรองชนะเลิศ นางชุติกาญจน์ มงคลชัยพาณิชย์ เรื่อง การสอบสวนการระบาดของโรค
ชิคุนกุนยา บ้านโต๊ะ หมู่ 4 ต าบลโพธิ์ชัย อาเภออทุมพรพสัย จังหวัดศรีสะเกษ ระหว่างวันที่ 3 มีนาคม ถึง
ิ
ุ
วันที่ 15 มีนาคม 2562 หน่วยงาน โรงพยาบาลอุทุมพรพิสัย
2.5.3 น าเสนอผลงาน Good Practice รางวัลรองชนะเลิศ นางกานต์พชชา วิจารณ์ เรื่อง
ิ
ประสบการณ์ในการดูแลก ากับการกินยาผู้ปุวยวัณโรคดื้อยาชนิดรุนแรงมาก (XDR - TB) หน่วยงาน รพ.สต.
บ้านโนนแกด จังหวัดศรีสะเกษ
2.5.4 การน าเสนอผลงานวิชาการ ประเภทภาพถ่ายกิจกรรมควบคุมโรค รางวัลชนะเลิศ
นางกันยารัตน์ เหล่าเสถียรกิจ ชื่อผลงาน “เล่นของสูง” สสจ.ศรีสะเกษ
71
รายงานประจ าปี 2562
งานป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออก (Dengue hemorrhagic fever)
ตัวชี้วัด : 1. อัตราป่วยของโรคไข้เลือดออกลดลงจากค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ร้อยละ 15
2. อัตราความชุกลูกน้ ายุงลายอยู่ในเกณฑ์ที่ก าหนด
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่เป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขของจังหวัดศรีสะเกษมาอย่างต่อเนื่อง
จากปี 2550–2561 มีรายงานผู้ปุวยจ านวน 1,914, 1,411, 1,037, 2,090, 2,136, 1,472, 4,574, 530,
3,358, 1,206, 633 และ 2,113 รายตามล าดับ อตราปุวย 132.32, 97.78, 71.94, 145.00, 147.68,
ั
101.41, 36.49 , 272.62, 82.97 และ 143.07 ต่อแสนประชากรตามล าดับ ในปี 2550 มีผู้ปุวยเสียชีวิต
ั
จ านวน 3 ราย ที่อาเภอยางชุมน้อย,ขุขันธ์และโพธิ์ศรีสุวรรณ อตราปุวยตายร้อยละ 0.16 ในปี 2552 มีผู้ปุวย
ั
เสียชีวิตจ านวน 1 ราย ที่อาเภอราษีไศล อตราปุวยตายร้อยละ 0.09 ในปี 2555 มีผู้ปุวยเสียชีวิต 2 ราย
ั
ที่อาเภอเมืองและศรีรัตนะ อตราปุวยตายร้อยละ0.13 ในปี 2556 มีผู้ปุวยเสียชีวิต 2 ราย ที่อาเภอเมืองและ
ั
ศรีรัตนะ อตราปุวยตายร้อยละ 0.13 ในปี 2557 มีผู้ปุวยเสียชีวิตจ านวน 2 ราย ที่อาเภอน้ าเกลี้ยงและ
ศิลาลาด อตราปุวยตายร้อยละ 0.37 ในปี 2558 มีผู้ปุวยเสียชีวิตจ านวน 4 ราย ที่อาเภอศรีรัตนะ 2 ราย
ั
ั
น้ าเกลี้ยง 1 ราย และห้วยทับทัน 1 ราย อตราปุวยตายร้อยละ 0.12 ในปี 2559 มีผู้ปุวยเสียชีวิต 2 ราย
ั
ที่อาเภอขุขันธ์ 1 ราย และวังหิน 1ราย อตราปุวยตายร้อยละ 0.17 และในปี 2561 มีผู้ปุวยเสียชีวิต 1 ราย
ที่อ าเภอขุนหาญ อัตราปุวยตายร้อยละ 0.04
ในปี 2562 ณ วันที่ 15 พฤศจิกายน 2562 มีรายงานผู้ปุวยไข้เลือดออกจ านวน 2,332 ราย อตราปุวย
ั
157.76 ต่อแสนประชากร มีผู้ปุวยเสียชีวิต 4 ราย เดือนที่มีรายงานผู้ปุวยสูงตามล าดับ ได้แก่ มิถุนายน
รองลงมา คือ กรกฎาคม, สิงหาคม, กันยายน, พฤษภาคม, ตุลาคม, มีนาคม, เมษายน, กุมภาพนธ์, มกราคม
ั
และ พฤศจิกายน จ านวน 526, 484, 325, 243, 212, 182, 113, 77, 61, 59 และ 31 ราย (รูปที่ 1)
พบผู้ปุวยเพศชายใกล้เคียงกับเพศหญิง อตราส่วน 1.08 : 1 มีรายงานผู้ปุวยทุกอาเภอ อาเภอที่มีจ านวน
ั
ผู้ปุวยสูง 5 อันดับแรก ได้แก่ กันทรลักษ์ (377 ราย) ขุนหาญ (294 ราย) เมือง (259 ราย) ราศีไศล (175 ราย)
และ ขุขันธ์ (160 ราย) ตามล าดับ อาเภอที่มีจ านวนผู้ปุวยไข้เลือดออกน้อยที่สุด ได้แก่ เมืองจันทร์ (4ราย)
อ าเภอที่มีอัตราปุวยต่อประชากรแสนคนสูงสุด ได้แก่ อาเภอ ขุนหาญ อตราปุวยเท่ากับ 272.10 ต่อประชากร
ั
แสนคน รองลงมา คือ อาเภอยางชุมน้อย, อาเภอพยุห์, อาเภอวังหิน, อาเภอราษีไศล, อาเภอกันทรลักษ์,
ั
์
อ าเภอภูสิงห์, อาเภอเมือง, อาเภอกันทรารมย์ และ อาเภอบึงบูรพ อตราปุวยเท่ากับ 236.84, 229.9, 227.1,
218.37, 186.22, 185.74, 185.38, 142.83, 141.08 ราย ตามล าดับ อาเภอที่มีอตราปุวยไข้เลือดออกต่อ
ั
แสนประชากรไม่เกิน 50 จ านวน 1 อาเภอ ได้แก่ อาเภอเมืองจันทร์ อตราปุวย 22.19 ต่อแสนประชากร
ั
(รูปที่ 2) ในภาพรวมของจังหวัดศรีสะเกษ พบว่า มีจ านวนผู้ปุวยสูงกว่าค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี (2557-2561)
ทุกเดือน (รูปที่3)
กลุ่มอายุผู้ปุวยไข้เลือดออกที่พบมากที่สุด คือ กลุ่มอายุ 10-14 ปี คิดเป็นร้อยละ 763.08 รองลงมา
ั
ได้แก่ กลุ่มอายุ 15-24 ปี, 5-9ปี, 0-4 ปี, 25-34 ปี, 35-44 ปี, 55-64 ปี, 45-54 ปี และ 65 ปีขึ้นไป อตราปุวย
ต่อแสนประชากรเท่ากับ 617.21, 605.16, 189.63, 81.04, 28.28, 28.24, 15.82 และ 15.43 ตามล าดับ
(รูปที่ 4) ซึ่งพบว่าผู้ปุวยส่วนใหญ่อยู่ในวัยเรียน
72
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 1 แสดงจ านวนผู้ป่วยไข้เลือดออก จ าแนกรายเดือน ปี 2562 จังหวัดศรีสะเกษ
(ณ วันที่ 15 พฤศจิกายน 2562)
รูปที่ 2 แสดงอัตราป่วยไข้เลือดออก จ าแนกรายอ าเภอ ปี 2562 จังหวัดศรีสะเกษ
รูปที่ 3 จ านวนผู้ป่วยไข้เลือดออก ปี 2562 จังหวัดศรีสะเกษ เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน(2557-2561)
600
ราย
500 526 484
2562
400
325
300
243
212
200 156 183 170 182
113 124
100 59 61 77 103 49
14 11 28 16 40 31 29
0
มค. กพ. มีค. เมย. พค. มิย. กค. สค. กย. ตค. พย. ธค.
73
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 4 แสดงกลุ่มอายุผู้ป่วยไข้เลือดออก ปี 2562 จังหวัดศรีสะเกษ
2. มาตรการในการด าเนินงาน
2.1 ระบบเฝูาระวังและการวิเคราะห์ความเสี่ยง
ื้
2.1.1 อ าเภอวิเคราะห์พนที่เสี่ยงเป็นรายต าบล โรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ
ต าบล วิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงเป็นรายหมู่บ้าน
2.1.2 ประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในหมู่บ้านที่เป็นพื้นที่เสี่ยงสูง อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง
2.1.3 วิเคราะห์ข้อมูล สถานการณ์โรคไข้เลือดออกทุกเดือน
2.2 การรณรงค์
รอบปกติ 2 ครั้ง
2.2.1 รอบ 1 ระหว่างวันที่ 4 – 10 ธันวาคม 2561
2.2.2 รอบ 2 ระหว่างวันที่ 4 – 10 มีนาคม 2562
รอบพิเศษ
2.2.3 กิจกรรมจิตอาสาท าลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย ท าเดือนละ 1 ครั้ง
2.3 ประกาศจังหวัดศรีสะเกษ เรื่อง มาตรการปูองกันควบคุมโรคติดต่อน าโดยยุงลาย (พฤษภาคม)
2.4 เปิดศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน(EOC)กรณีการระบาดของโรคไข้เลือดออก เมื่อวันที่
8 พฤษภาคม 2562
2.5 ประกาศจังหวัดศรีสะเกษ เรื่องมาตรการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน กรณีการระบาดของโรค
ไข้เลือดออก ลงนามโดยผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ
2.6 วิเคราะห์สถานการณ์โรคไข้เลือดออกรายวัน น าเสนอข้อมูลที่เวปไซค์ส านักงานสาธารณสุข
จังหวัดศรีสะเกษ เพื่อให้ผู้บริหารระดับจังหวัดและอ าเภอติดตามก ากับการด าเนินงาน
2.7 จัดทีมผู้บริหารระดับจังหวัดประจ าแต่ละโซน (6โซน) ลงพนที่ติดตามผลการด าเนินงานในพนที่
ื้
ื้
โดยไม่แจ้งพื้นที่ล่วงหน้า
ื่
ื้
2.8 ทีมระดับจังหวัดลงพนที่ สุ่มประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในพนที่ทั้งที่เกิดโรค เพอประเมินผล
ื้
การควบคุมโรคและพื้นที่ยังไม่เกิดโรค เพื่อประเมินความเสี่ยง
2.9 ประชุมเร่งรัด ติดตามการด าเนินงาน 2 ครั้ง
74
รายงานประจ าปี 2562
2.9.1 ครั้งที่ 1 วันที่ 15 พฤษภาคม 2562 ผู้เข้าประชุม สาธารณสุขอาเภอและผู้รับผิดชอบ
งานไข้เลือดออกของโรงพยาบาล/สาธารณสุขอ าเภอ/โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล (อาเภอกันทรลักษ์และ
อ าเภอขุขันธ์)/เจ้าหน้าที่กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ ส านักงานสาธารณสุขจังหวัด
2.9.2 ครั้งที่ 2 วันที่ 30 พฤษภาคม 2562 ผู้เข้าประชุม สาธารณสุขอาเภอและผู้รับผิดชอบ
งานไข้เลือดออกของโรงพยาบาล/สาธารณสุขอาเภอทุกอาเภอ/เจ้าหน้าที่กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ
ส านักงานสาธารณสุขจังหวัด
2.10 นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ สั่งการให้มีการด าเนินงานอย่างเข้มข้นในเดือน
พฤษภาคม-มิถุนายน 2562 รณรงค์ทุกสัปดาห์ทุกหมู่บ้านและรายงานค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายเป็นราย
หมู่บ้าน
2.11 จัดท าโปรแกรมรายงานค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลาย ทุกรพ./รพ.สต.ลงรายงานค่าดัชนีความชุก
ื่
ลูกน้ า ของหมู่บ้าน วัด โรงเรียน โรงพยาบาล เพอให้ผู้บริหารใช้ข้อมูลก ากับติดตามพนที่ และวางแผน
ื้
สนับสนุนการด าเนินงานในพื้นที่ หากพื้นที่ไม่สามารถด าเนินการให้ส าเร็จได้ กรอกข้อมูลทุกสัปดาห์
2.12 จัดท าบันทึกข้อตกลง เรื่อง ความร่วมมือในการควบคุมปูองกันโรคไข้เลือดออก กับ
41 หน่วยงาน
2.13 จัดกิจกรรมรณรงค์และสื่อสารความเสี่ยงโรคไข้เลือดออก (Kick off) ทุกอ าเภอ
ั
2.14 จัดท าโครงการปูองกันควบคุมการระบาดของโรคไข้เลือดออกและรณรงค์ก าจัดแหล่งเพาะพนธุ์
ยุงลายในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ
2.15 ประชุมทางไกล(VDO conference)กับอ าเภอทุกวันจันทร์ จ านวน 14 ครั้ง
2.16 การพฒนาศักยภาพ ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษจัดประชุมวิชาการส าหรับแพทย์
ั
พยาบาลที่จบใหม่ เรื่องการดูแลรักษาพยาบาลผู้ปุวยไข้เลือดออกและconference case (กรณีผู้ปุวยเสียชีวิต
4 ราย)
2.17 การสอบสวน ควบคุมโรค ด าเนินตามมาตรการ 3-3-1-3-7-14 ดังนี้
2.17.1 ภายใน 3 ชั่วโมง โรงพยาบาลแจ้งพื้นที่ภายใน 3 ชั่วโมง
2.17.2 ภายใน 3 ชั่วโมง พนที่ออกสอบสวนโรคและควบคุมโรคภายใน 3 ชั่วโมง หลังได้รับ
ื้
รายงานผู้ปุวย ด าเนินการในบ้านผู้ปุวยและรอบๆบริเวณอย่างน้อยรัศมี 100 เมตร ให้สุ่มประเมินค่าดัชนีความ
ชุกลูกน้ าก่อนด าเนินการ พร้อมควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายครั้งแรก
2.17.3 ภายใน 1 วัน ควบคุมโรคทั้งหมู่บ้านในวันถัดไป(ก าจัดลูกน้ า/พนเคมี/ปรับปรุง
่
สิ่งแวดล้อม)
2.17.4 ภายใน 3 วัน ควบคุมโรคครั้งที่ 2 หลังด าเนินการครั้งแรกพร้อมประเมินค่าดัชนี
ลูกน้ า ค่า HI<10 และ CI=0
2.17.5 ภายใน 7 วัน ควบคุมโรคครั้งที่ 3 ค่า HI<5 และ CI=0
2.17.6 ภายใน 14 วัน ประเมินผลการควบคุมโรค ค่า HI=0 และ CI=0 ถ้าพบว่าวันที่ 14 ยัง
มีค่า HI>0 และ CI>0 ให้ด าเนินการจนกว่า ค่า HI=0 และ CI=0 และประเมินต่อเนื่องอีก 2 สัปดาห์
2.18 ระดับจังหวัดควบคุมโรคเฉพาะกิจในพนที่เกิดโรค ในกรณีที่มีผู้ปุวยหลายราย/ระลอก2/เป็นที่
ื้
สนใจของผู้บริหาร/สื่อมวลชน
2.19 อ าเภอติดตามการเปลี่ยนแปลงการวินิจฉัยโรค ที่อยู่ขณะเริ่มปุวยและแจ้ง ส านักงานสาธานณสุข
จังหวัดศรีสะเกษทันทีที่มีการเปลี่ยนแปลง
75
รายงานประจ าปี 2562
2.20 DHF folder ตรวจสอบความครบถ้วน ถูกต้อง ข้อมูลในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลที่จับ
สลากได้และน าคะแนนมาใช้ในเรื่องการจัดล าดับอ าเภอ
3. ผลการด าเนินงาน
ี่
3.1 การประเมินงานรอบท 1/2562 ระหว่างวันที่ 7-27 มีนาคม 2562
ั
การประเมินงานปูองกันควบคุมโรคไข้เลือดออก มีตัวชี้วัด 2 ตัวชี้วัด 2 กิจกรรม ได้แก่ 1.อตราปุวย
ของโรคไข้เลือดออกลดลงจากค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ร้อยละ 15 และ 2. อตราความชุกลูกน้ ายุงลายอยู่ใน
ั
เกณฑ์ที่ก าหนด ประกอบด้วย ค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายในหมู่บ้าน/ชุมชน มีค่า HI≤10 และค่า BI≤50 ใน
หน่วยงาน คือ โรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล มีค่า CI=0 โดยข้อมูลตามเกณฑ์ชี้วัด
ั
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช้ข้อมูลตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2561 ถึงวันที่ 28 กุมภาพนธ์ 2562 เท่ากันทุกอาเภอ ส่วนข้อมูล
ตัวชี้วัดที่ 2 กิจกรรมที่ 1 (ค่า HI และ BI) ใช้ข้อมูลจากการสุ่มประเมินในวันที่ประเมินจัดล าดับอาเภอนั้นๆ
กิจกรรมที่ 2 (ค่า CI) ใช้ข้อมูลจากการสุ่มประเมินในวันที่ประเมินจัดล าดับอ าเภอ
จากการประเมินงานปูองกันควบคุมโรคไข้เลือดออก ครั้งที่ 1/2562 พบว่าผลการด าเนินงานของ
อาเภอในภาพรวมอยู่ในเกณฑ์ต่ าถึงเกณฑ์ดี คะแนนที่ได้อยู่ระหว่างร้อยละ 27.5-87.5 เฉลี่ยร้อยละ 65.22
อ าเภอที่มีผลงานดี มีคะแนนมากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 80 ได้แก่ อ าเภอปรางค์กู่และวังหิน อาเภอที่มีคะแนน
อยู่ในเกณฑ์ต่ า จะพบว่ามีค่าดัชนีความชุกลูกน้ าสูงเกินเกณฑ์ในทุกส่วนที่ประเมิน แต่อย่างไรก็ตามผลการ
ประเมินเป็นเพยงตัวแทนของแต่ละอาเภอที่ถูกสุ่มเลือกได้ และเมื่อพจารณารายอาเภอรายตัวชี้วัด พบผลการ
ี
ิ
ด าเนินงาน ดังนี้
3.1.1 อตราปุวยของโรคไข้เลือดออกลดลงจากค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ร้อยละ 15 ข้อมูล
ั
ั
ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคมคม 2561 ถึงวันที่ 28 กุมภาพนธ์ 2562 พบว่า มีอาเภอผ่านเกณฑ์พยง 6 อาเภอ มี
ี
รายงานผู้ปุวยจ านวน 585 ราย อัตราปุวยเท่ากับ 39.61 ต่อแสนประชากร ไม่มีผู้ปุวยเสียชีวิต อตราปุวยของ
ั
ค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี เท่ากับ 11.31
3.1.2 อัตราความชุกลูกน้ ายุงลายอยู่ในเกณฑ์ที่ก าหนด ดังนี้
3.1.2.1 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในหมู่บ้านจากการส ารวจของทีมระดับจังหวัดในวันที่
ประเมิน พบหมู่บ้านที่มีค่า HI น้อยกว่าหรือเท่ากับ 10 จ านวน 17 หมู่บ้าน หมู่บ้านที่มีค่า HI มากกว่า 10
จ านวน 5 หมู่บ้าน คิดเป็นร้อยละ 77.27 และ 22.73 ตามล าดับ หมู่บ้านที่มีค่า HI ต่ าสุดเท่ากับ 0 สูงสุด
เท่ากับ 50.00 ส าหรับค่า BI ต่ าสุดเท่ากับ 0 และสูงสุดเท่ากับ 83.33 ซึ่งจะเห็นว่าค่าดัชนีความชุกในหมู่บ้าน
ส่วนใหญ่อยู่ในเกณฑ์ที่ก าหนด
3.1.2.2 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายในสถานบริการสาธารณสุขบางแห่ง (ค่า CI>0)
พบโรงพยาบาลมีค่า CI=0 จ านวน 17 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 77.27 และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลมีค่า
CI=0 จ านวน 21 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 95.45
3.1.2.3 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในโรงเรียน จ านวน 22 แห่ง พบมีโรงเรียนที่ผ่าน
เกณฑ์ประเมิน (CI=0) จ านวน 18 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 81.82
3.1.2.4 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในวัด จ านวน 22 แห่ง พบมีวัดที่ผ่านเกณฑ์ประเมิน
(CI=0) จ านวน 16 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 72.73
76
รายงานประจ าปี 2562
3.1.3 ข้อเสนอแนะ
3.1.3.1 อ าเภอที่มีปัญหาการระบาดของโรคไข้เลือดออกหรือไม่สามารถควบคุมการ
ระบาดได้ ให้เปิดศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน (EOC) กรณีไข้เลือดออก หรือ น าเข้าในกระบวนการ
พชอ. โดยมีนายอ าเภอ เป็นผู้บัญชาการเหตุการณ์หรือประธาน
3.1.3.2 ประสานโรงเรียน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและ
ั
ผู้น าชุมชน และที่ส าคัญเจ้าหน้าที่ต้องมีส่วนร่วมในกิจกรรมอย่างต่อเนื่องมีการควบคุมแหล่งเพาะพนธุ์ยุงลาย
อย่างต่อเนื่อง
3.1.3.3 ประสานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้น าชุมชน ผลักดันให้มีข้อบัญญัติ
ข้อตกลงของหมู่บ้านและด าเนินงานตามข้อตกลงของหมู่บ้าน/ข้อบัญญัติอย่างจริงจังและต่อเนื่อง
3.1.3.4 ให้มีการประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในหมู่บ้านเกิดโรคทั้งก่อนและหลัง
ด าเนินการ และสุ่มประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าอย่างต่อเนื่อง 4 สัปดาห์เป็นอย่างน้อย
3.1.3.5 ควรให้ความส าคัญในการดูแลสิ่งแวดล้อมและค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลาย
ในสถานบริการสาธารณสุขทุกแห่ง โรงเรียน วัดและสถานที่ที่เป็นที่รวมชุมชน เนื่องจากอาจเป็นแหล่งแพร่เชื้อ
ให้ผู้ปุวยได้
ี่
3.2 การประเมินงานรอบท 2/2562 ระหว่างวันที่ 13 กรกฎาคม 2562 ถึงวันที่ 15 สิงหาคม 2562
การประเมินงานปูองกันควบคุมโรคไข้เลือดออก มีตัวชี้วัด 2 ตัวชี้วัด 2 กิจกรรม ได้แก่ 1.อตราปุวย
ั
ั
ของโรคไข้เลือดออกลดลงจากค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ร้อยละ 15 และ 2. อตราความชุกลูกน้ ายุงลายอยู่ใน
เกณฑ์ที่ก าหนด ประกอบด้วย ค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายในหมู่บ้าน/ชุมชน มีค่า HI≤10 และค่า BI≤50
ในหน่วยงาน คือ โรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลมีค่า CI=0 โดยข้อมูลตามเกณฑ์ชี้วัด
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช้ข้อมูลตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2562 ถึงวันที่ 31 กรกฎาคม 2562 เท่ากันทุกอาเภอ ส่วนข้อมูล
ตัวชี้วัดที่ 2 กิจกรรมที่ 1 (ค่า HI และ BI) ใช้ข้อมูลจากการสุ่มประเมินในวันที่ประเมินจัดล าดับอาเภอนั้นๆ
กิจกรรมที่ 2 (ค่า CI) ใช้ข้อมูลจากการสุ่มประเมินในวันที่ประเมินจัดล าดับอ าเภอ
จากการประเมินงานปูองกันควบคุมโรคไข้เลือดออก ครั้งที่ 2/2562 พบว่าผลการด าเนินงานของ
อ าเภอในภาพรวมอยู่ในเกณฑ์ต่ าถึงเกณฑ์ดี คะแนนที่ได้อยู่ระหว่างร้อยละ 12.33-80 เฉลี่ย 23.82 คะแนนคิด
เป็นร้อยละ 59.55 อาเภอที่มีผลงานดี มีคะแนนมากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 80 ได้แก่ อาเภอยางชุมน้อยและ
เบญจลักษ์ อาเภอที่มีคะแนนอยู่ในเกณฑ์ต่ า จะพบว่ามีค่าดัชนีความชุกลูกน้ าสูงเกินเกณฑ์ในเกือบทุกส่วน
ที่ประเมิน เมื่อเปรียบเทียบกับผลการด าเนินงานครั้งที่ 1/2562 พบว่าผลการด าเนินงานต่ าลง เนื่องจากมีการ
ี
ื้
ระบาดของโรคไข้เลือดออกในทุกพนที่และสภาวะภัยแล้ง แต่อย่างไรก็ตามผลการประเมินเป็นเพยงตัวแทน
ของแต่ละอ าเภอที่ถูกสุ่มเลือกได้ และเมื่อพิจารณารายอ าเภอรายตัวชี้วัด พบผลการด าเนินงาน ดังนี้
3.2.1 อตราปุวยของโรคไข้เลือดออกลดลงจากค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ร้อยละ 15 ข้อมูล
ั
ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2562 ถึงวันที่ 31 กรกฎาคม 2562 มีรายงานผู้ปุวยจ านวน 1,664 ราย อตราปุวย
ั
ั
เท่ากับ 112.67 ต่อแสนประชากร มีผู้ปุวยเสียชีวิต 4 ราย อตราตายร้อยละ 0.24 อตราปุวยของค่ามัธยฐาน
ั
ย้อนหลัง 5 ปี เท่ากับ 26.34 ต่อแสนประชากร พบว่าไม่มีอ าเภอผ่านเกณฑ์ มีเพยง 2 อาเภอ ที่มีจ านวนผู้ปุวย
ี
เท่ากับมัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี ได้แก่ อ าเภอเมืองจันทร์และอ าเภอศิลาลาด
3.2.2 อัตราความชุกลูกน้ ายุงลายอยู่ในเกณฑ์ที่ก าหนด ดังนี้
3.2.2.1 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในหมู่บ้านจากการส ารวจของทีมระดับจังหวัดในวันที่
ประเมิน พบหมู่บ้านที่มีค่า HI น้อยกว่าหรือเท่ากับ 10 จ านวน 12 หมู่บ้าน หมู่บ้านที่มีค่า HI มากกว่า 10
77
รายงานประจ าปี 2562
จ านวน 10 หมู่บ้าน คิดเป็นร้อยละ 54.55 และ 45.45 ตามล าดับ หมู่บ้านที่มีค่า HI ต่ าสุดเท่ากับ 0 สูงสุด
เท่ากับ 53.33 ส าหรับค่า BI ต่ าสุดเท่ากับ 0 และสูงสุดเท่ากับ 76.67 ซึ่งจะเห็นว่าค่าดัชนีความชุกในหมู่บ้าน
ส่วนใหญ่อยู่ในเกณฑ์ที่ก าหนด
3.2.2.2 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลายในสถานบริการสาธารณสุขบางแห่ง (ค่า CI>0)
พบโรงพยาบาลมีค่า CI=0 จ านวน 18 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 81.82 และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลมีค่า
CI=0 จ านวน 22 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 100
3.2.2.3 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในโรงเรียน จ านวน 22 แห่ง พบมีโรงเรียนที่ผ่าน
เกณฑ์ประเมิน (CI=0) จ านวน 20 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 90.91
3.2.2.4 ค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในวัด จ านวน 22 แห่ง พบมีวัดที่ผ่านเกณฑ์ประเมิน
(CI=0) จ านวน 16 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 72.73
3.2.3 ข้อเสนอแนะ
3.2.3.1 อาเภอทุกอาเภอเปิดศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน (EOC) กรณี
ไข้เลือดออก หรือ น าเข้าในกระบวนการ พชอ. โดยมีนายอาเภอ เป็นผู้บัญชาการเหตุการณ์หรือประธาน และ
มีการก ากับติดตามการด าเนินงานอย่างต่อเนื่องทุกสัปดาห์
3.2.3.2 ประสานโรงเรียน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและ
ผู้น าชุมชน และที่ส าคัญเจ้าหน้าที่ต้องมีส่วนร่วมในกิจกรรมอย่างต่อเนื่องมีการควบคุมแหล่งเพาะพนธุ์ยุงลาย
ั
อย่างต่อเนื่อง
3.2.3.3 ประสานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้น าชุมชน ผลักดันให้มีข้อบัญญัติ
ข้อตกลงของหมู่บ้านและด าเนินงานตามข้อตกลงของหมู่บ้าน/ข้อบัญญัติอย่างจริงจังและต่อเนื่อง
3.2.3.4 ให้มีการประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าในหมู่บ้านเกิดโรคทั้งก่อนและหลัง
ด าเนินการ และสุ่มประเมินค่าดัชนีความชุกลูกน้ าอย่างต่อเนื่อง 4 สัปดาห์เป็นอย่างน้อย
3.2.3.5 ควรให้ความส าคัญในการดูแลสิ่งแวดล้อมและค่าดัชนีความชุกลูกน้ ายุงลาย
ในสถานบริการสาธารณสุขทุกแห่ง โรงเรียน วัดและสถานที่ที่เป็นที่รวมชุมชน เนื่องจากอาจเป็นแหล่งแพร่เชื้อ
ให้ผู้ปุวยได้
ถอดบทเรียนการด าเนินงานโรคไข้เลือดออก
1. ถอดบทเรียนการด าเนินงานโรคไข้เลือดออก อ าเภอเมืองจันทร์ ปี พ.ศ. 2562 จังหวัดศรีสะเกษ
วันที่ 4 ตุลาคม 2562 ณ ห้องประชุมส านักงานสาธารณสุขอ าเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ
1.1 ความเป็นมา
ในปี 2562 จังหวัดศรีสะเกษมีการระบาดของโรคไข้เลือดออกสูงและมีผู้ปุวยเสียชีวิต จากวันที่ 1
มกราคม 2562 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2562 มีรายงานผู้ปุวยโรคไข้เลือดออกจ านวน 2,119 ราย เสียชีวิต 4
ั
ั
ราย อตราปุวย 143.86 ต่อแสนประชากร อตราปุวยตายร้อยละ 0.18 จ านวนผู้ปุวยสูงสุดในเดือนมิถุนายน
เท่ากับ 527 ราย รองลงมา ได้แก่ เดือนกรกฎาคม,สิงหาคม,กันยายน,พฤษภาคม,มีนาคม,เมษายน,มกราคม
และกุมภาพนธ์ เท่ากับ 486, 324, 243, 212, 113, 77, 76 และ 61 รายตามล าดับ อาเภอที่มีอตราปุวยสูง
ั
ั
10 ล าดับแรก ได้แก่ อาเภอขุนหาญ, พยุห์, วังหิน, ยางชุมน้อย, ราษีไศล, กันทรลักษ์, ภูสิงห์, เมือง, บึงบูรพ์
และ กันทรารมย์ เท่ากับ 247.11, 216.05, 213.16, 209.62, 188.59, 173.38, 163.67, 157.46, 141.08
ี
ั
และ 128.85 ต่อแสนประชากร และมีอาเภอที่มีอตราปุวยต่ ากว่า 50 ต่อแสนประชากรเพยงอาเภอเดียว คือ
อ าเภอเมืองจันทร์ อัตราปุวย 16.64 ต่อแสนประชากร
78
รายงานประจ าปี 2562
สถานการณ์โรคไข้เลือดออกย้อนหลัง 10 ปี ของอาเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ ตั้งแต่
ปี 2552-2561 มีรายงานผู้ปุวยจ านวน 10, 16, 2, 7, 21, 3, 34, 6, 3 และ 20 ตามล าดับ ในขณะที่ภาพรวม
ของจังหวัดศรีสะเกษ มีรายงานผู้ปุวยไข้เลือดออกจ านวน 1,037, 2,090, 2,013, 1,472, 4,574, 530, 3,358,
1,206, 637 และ 2,113 ราย ตามล าดับ
1.2 วัตถุประสงค์การถอดบทเรียน
1.1.1 เพื่อให้เกิดความรู้ที่เป็นบทเรียนในการด าเนินงานปูองกันควบคุมโรคไข้เลือดออก และ
น าไปปรับปรุงการปฏิบัติงานให้ดีขึ้น
1.1.2 เพื่อน าความรู้ที่ได้ไปขยายผลในพื้นที่อื่นๆ
1.3 ทีมงานการถอดบทเรียน
1.3.1 นายสมภพ ศรีภาค์ ท้องถิ่นอ าเภอเมืองจันทร์
1.3.2 นายชัยยะนารถ ขันติวงษ์ นายกเทศมนตรีต าบลเมืองจันทร์
1.3.3 นายสุรศักดิ์ เหลาค า นายกองค์การบริหารส่วนต าบลตาโกน
1.3.4 นายสุพิศ บัวพันธ์ รองนายกนายกเทศมนตรีต าบลหนองใหญ่
1.3.5 นายบุญเพ็ง บุญเสริม ก านันต าบลตาโกน
1.3.6 นางสาวสถิดาภรณ์ เมืองจันทร์ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 17 ต าบลเมืองจันทร์
1.3.7 นายทองวัน หนองหงอก ผู้ใหญ่บ้าน
1.3.8 นายการัณยภาส บุญยงค์ ประธาน อสม. อ าเภอเมืองจันทร์
1.3.9 นางอัจฉรา ศรชัย ประธาน อสม. รพ.สต.ปลาซิว
1.3.10 นางสาวเจษฎาภรณ์ หลักบุญ อสม.
1.3.11 นางค าสุข บุตรสา อสม.
1.3.12 นางกัลยา รัตนพันธ์ อสม.
1.3.13 นางผาง เมืองจันทร์ อสม.
1.3.14 นายสมัย ค าเหลือ สาธารณสุขอ าเภอเมืองจันทร์
1.3.15 นางสาวนิภา อินทนิล ผู้ช่วยสาธารณสุขอ าเภอเมืองจันทร์
1.3.16 นายสาลี ไชยพิมพ ์ นักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ
(ผู้รับผิดชอบงานระดับอ าเภอ)
1.3.17 นางสาวจิรวดี ส าเริง จพ.สาธารณสุขปฏิบัติงาน
1.3.18 นายธีรรัชศ์ ศรชัย ผอ.รพ.สต.บ้านปลาซิว
1.3.19 นายสมเกียรติ จินดา ผอ.รพ.สต.เก็บงา
1.3.20 นางสาวจิตติมา นันทพันธ์ นักวิชาการสาธารณสุข
1.3.21 นายณรงค์ ผิวงาม นักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ
1.3.22 นายโชคชัย กันภัย จพ.สาธารณสุขช านาญงาน
1.3.23 นางสาวรัตภรณ์ วรเลิศ ผู้ช่วยผู้ประสานงานโครงการมาลาเรีย
1.3.24 นางกันยารัตน์ เหล่าเสถียรกิจ นักวิชาการสาธารณสุขช านาญการ
(ผู้รับผิดชอบงานระดับจังหวัด)
1.4 รูปแบบการถอดบทเรียน
เป็นการถอดบทเรียนทั้งโครงการ
79
รายงานประจ าปี 2562
1.5 ประเด็นการถอดบทเรียน
สถานการณ์ไข้เลือดออก การด าเนินงานก่อนเกิดโรค ขณะเกิดโรค หลังเกิดโรค ปัญหา
อุปสรรคและสิ่งดีดีที่ค้นพบ
1.6 วิธีการถอดบทเรียน
ใช้หลัก 3 P และการระดมความคิดเห็นจากทีมถอดบทเรียน
1.7 ประสบการณ์จากวิธีปฏิบัติของผู้ร่วมถอดบทเรียน
1.7.1 หน่วยงานสาธารณสุข
สาธารณสุขอาเภอเมืองจันทร์มีงบประมาณที่ใช้ในงานโรคไข้เลือดออก เป็นงบจากกองทุน
สุขภาพต าบลเป็นหลัก การด าเนินงานในบางเรื่องต้องใช้มาตรการทางการปกครอง น าส่งคืนข้อมูลให้ก านัน
ื่
ผู้ใหญ่บ้าน เพอเสนอนายอาเภอช่วยแก้ไขปัญหาในรูปแบบคณะกรรมการพฒนาคุณภาพชีวิตระดับอาเภอ
ั
(พชอ.) ให้ ผอ.รพ.สต.เป็นผู้ประสานงานกับผู้น าชุมชนและภาคีเครือข่ายในหมู่บ้าน ข้อได้เปรียบ คือ อสม.จะ
เป็นกรรมการหมู่บ้านโดยต าแหน่ง จึงมีความสามารถในการบริหารจัดการและเป็นที่ยอมรับของกรรมการท่าน
อื่นๆ การด าเนินงาน อสม. มีการแบ่งหลังคาเรือนรับผิดชอบชัดเจน มีการประเมินไขว้ระหว่าง อสม. แต่ละคน
และสุ่มไขว้ระหว่างหมู่บ้าน ให้ความส าคัญกับการสอบสวนโรค รายงานตั้งแต่ผู้ปุวยได้รับการวินิจฉัย
viral infection รายงานทางไลน์ทันที นายอาเภอมีความรู้เรื่องไข้เลือดออกดีมาก ผู้น าท้องถิ่นมีการ
ประสานงานที่ดีมีเครือข่ายพงพาได้ เมื่อมีรายงานผู้ปุวย จะด าเนินตามมาตรการ 3 3 1 7 14 28 สามารถ
ึ่
ด าเนินการได้ดีไม่มีผู้ปุวยระลอก 2 มีการวิเคราะห์ความเสี่ยง ท ากิจกรรมที่ตอบตัวชี้วัด ไม่ใช่การอบรมและ
อยากให้มีมาตรการของชุมชน
กิจกรรมที่ด าเนินการทุกวันศุกร์ ตามโครงการหมู่บ้านสะอาด โดยเปิดศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้
ภาวะฉุกเฉิน (EOC) แบ่งหลังคาเรือนให้ อสม.รับผิดชอบชัดเจน ตรวจสอบข้อมูลในเวปไซค์ทุกวันพฤหัส และ
ก ากับในวันศุกร์ มีการรณรงค์โดยแผนท้องถิ่น โดยสาธารณสุขเข้าไปบูรณาการ มีทีมประเมิน มีการคืนข้อมูล
ให้พื้นที่ มี timeline ในการควบคุมโรคชัดเจน หมู่บ้านยังไม่ปลอดลูกน้ า แต่ทุกคนรู้วิธีรับมือเมื่อมีปัญหา
เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลปลาซิว มีการพฒนาโปรแกรมในการจัดเก็บ
ั
ข้อมูลโดยใช้ Google form ให้ อสม.บันทึกข้อมูลการส ารวจลูกน้ าใน Smart Phone สามารถส่งออกท า
Pivot chart ได้ ขณะนี้ยังใช้ในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลปลาซิว เมื่อพฒนาได้ดีแล้ว
ั
จะขยายไปใช้ในพื้นที่อื่นๆ
1.7.2 หน่วยงานสังกัดท้องถิ่นอ าเภอเมืองจันทร์
ท้องถิ่นอ าเภอเมืองจันทร์สามารถติดตามข้อมูลทางไลน์ ปัญหาภัยแล้งอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับ
การระบาดของโรคไข้เลือดออก เพราะประชาชนไม่สามารถล้างขัดภาชนะได้ ช่วงแรกที่เกิดโรค ยังขาด
เครื่องมือ ขาดการประสานงานกัน เกิดความไม่เข้าใจ นายอาเภอน าปัญหาเรื่องไข้เลือดออกเข้าในคณะกรรม
ื่
ั
พฒนาคุณภาพชีวิตระดับอาเภอ (พชอ.) ระดมทรัพยากรในอาเภอเพอตอบโต้สถานการณ์โรค โดยองค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นคุยกันผู้น าชุมชน น าทีมรณรงค์เดือนละ 1 ครั้ง มีการบริหารจัดการขยะและผลักดันให้
อปท. ออกข้อบัญญัติ
ื่
นายกเทศมนตรีเมืองจันทร์มีการด าเนินงานคล้ายๆที่อน เน้นเรื่องความยั่งยืน การมีส่วนร่วม
ของเครือข่าย ซึ่งมีการด าเนินงานทุกเดือน ผู้น าชุมชน อสม. และประชาชนทุกครัวเรือน ต้องรับรู้และมี
ส่วนร่วม ทั้งในเรื่องการจัดการขยะ แหล่งน้ าขัง ต้องท าอย่างต่อเนื่อง ปลูกฝังให้ประชาชนทุกคนร่วมท า
ื้
ในพนที่มีการส่งเสริมการเลี้ยงวัว จึงต้องดูตรงนี้ว่าเป็นแหล่งเกิดยุง ต้องมีแผนจัดการและสร้างจิตส านึก
80
รายงานประจ าปี 2562
วัฒนธรรม วิถีชีวิต ท าอย่างไรประชาชนจะไม่เจ็บปุวย ส่วนตัวให้ความส าคัญกับเรื่องสุขภาพ เน้นเรื่องการมี
ส่วนร่วม การปูองกันเรื่องสุขภาพ ทางกาย สุขภาพจิตและสุขภาพชุมชน
ื้
นายกองค์การบริหารส่วนต าบลตาโกน สาธารณสุขอาเภอเมืองจันทร์ เข้าพนที่บ่อย มีการ
่
ื้
ประสานงานใกล้ชิด ชื่นชม อสม. ผู้ใหญ่บ้าน เมื่อมีเหตุจะถึงพนที่อย่างเร็ว เครื่องพนเสียเร็ว ต้องซ่อม เมื่อมี
ื้
ื่
่
รายงานผู้ปุวย แต่ไม่มีเครื่องพน จึงประสานงานเครือข่าย อปท. พนที่อน ท าให้ด าเนินการได้ทันเวลา ได้งบ
สปสช. ท าเรื่องการจัดการขยะ จะท าขยะให้เป็น 0 คือ สูญหายและศูนย์รวม ให้ประชาชนทุกครัวเรือนแยก
ขยะตั้งแต่ต้นทาง ทิ้งขยะให้เป็นที่ ไม่มีถังขยะ จะขยายโครงการให้ครบทุกหมู่บ้าน ถ้าไม่แยกขยะจะไม่รับเก็บ
จะส่งคืนเจ้าของ ขยะเปียกน ามาหมัก น้ าหมักแจกฟรี ให้ไปเทตามร่องน้ า เพื่อไม่เกิดยุงลาย
รองนายก อบต.หนองใหญ่ ใช้งบ สปสช. อบรม อสม. พนสารเคมีก่อนเกิดโรคทุกหมู่บ้าน
่
(เหตุจากซิก้า) ถ้ามีรายงานผู้ปุวยไข้เลือดออก สามารถด าเนินการได้ทันทีไม่ต้องรอหนังสือราชการ ถ้าผู้ปุวย
่
เป็นนักเรียน ก็จะตามไปพนสารเคมีในโรงเรียนที่ผู้ปุวยเรียนด้วย มีการ Big cleaning ทุกเดือน บ้านที่รับซื้อ
ของเก่า จะดูแลเป็นพิเศษ อสม. เป็นหลักในหมู่บ้าน
1.7.3 ผู้น าชุมชน
ประธานชมรมก านัน ผู้ใหญ่บ้าน อาเภอเมืองจันทร์ มีการประชาสัมพนธ์ตลอดเวลา ชุมชน
ั
ช่วยกันดูแล ในที่ประชุมประจ าเดือน เน้นให้ทุกหมู่บ้านท าความสะอาดหมู่บ้าน
ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 17 ต าบลเมืองจันทร์ ก่อนหน้านี้ 2 ปีที่ผ่านมามีผู้ปุวยไข้เลือดออก 3 ราย
เมื่อก่อนคิดว่าเป็นเรื่องปกติที่มีไข้เลือดออก ในปีที่ผ่านมาเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเข้ามามีบทบาท สิ่งแรกต้อง
ปรับ คือ ทัศนคติ ให้ข้อมูลประชาชน ท าประชาคม พดเรื่องไข้เลือดออกให้ชัดเจน คุยกับผู้น าชุมชนและ
ู
อสม. ให้เข้าใจ ประชาชนยังไม่ใส่ใจว่าอะไรเป็นแหล่งเพาะพนธุ์ยุงลาย ต้องหาวิธีแก้ไข ผู้ใหญ่บ้านและ อสม.
ั
ลงพนที่ทุกวันพธ หลังคาเรือนที่มีปัญหา อสม. เข้าบ้านไม่ได้ ก็ให้ผู้ใหญ่บ้านแจ้งเจ้าของบ้านให้ อสม. เข้าไป
ื้
ุ
ดูแล มีการประชาสัมพันธ์อย่างทั่วถึงรวมทั้งติดตามข่าว ใครที่ไปบ้านที่มีผู้ปุวยก็ให้มีการระวังตัวไม่ให้ยุงกัด
ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 8 (เป็น อสม. ด้วย) ถ้ามีผู้ปุวยไข้เลือดออก อบต.ตาโกนจะพนสารเคมี อสม.
่
ร่วมกับเครือข่ายในพื้นที่จะท าลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย อสม.มีหลังคาเรือนที่รับผิดชอบชัดเจน ส ารวจลูกน้ า
ทุกวันพธ แล้งส่งรายงานสาธารณสุขอาเภอ มีการประเมินผลในหมู่บ้าน ช่วงเกิดโรคจะมี อสม. จากหมู่บ้าน
ุ
ใกล้เคียงมาช่วยควบคุมโรค ด าเนินการ 3 รอบ ควบคุมโรคแต่ละครั้งมีการประเมินผลการควบคุมโรค ถ้ายัง
เกินเกณฑ์ ให้ท าซ้ า
1.7.4 อาสาสมัครสาธารณสุข(อสม.)
ประธาน อสม.อาเภอเมืองจันทร์ รับผิดชอบบ้านนาแปะ ที่หมู่บ้านนี้เข้มแข็งมานาน ได้รับ
รางวัล ศสมช.ชนะเลิศ ปี 2549 ไม่มีผู้ปุวยโรคไข้เลือดออกมามากกว่า 10 ปี ชุมชนปลอดไข้เลือดออกต้องมี
ภูมิหลังสาธารณสุข และ อบต. มีงบประมาณ ผู้น าต้องดี มีการวางแผนของชุมชน มีระเบียบข้อบังคับของ
ั
หมู่บ้านที่ประชาชนรับได้ มีหอกระจายข่าวที่ใช้การได้ จึงจะประชาสัมพนธ์ให้ความรู้ว่าเมื่อมีการเจ็บปุวย
จะต้องสูญเสียอะไร แต่บางหมู่บ้านไม่พดเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพเลย โรงเรียนมีส่วนส าคัญมาก ครูต้องบอก
ู
ผู้ปกครองเมื่อนักเรียนปุวย การพฒนาสิ่งแวดล้อม ต้องประสานการด าเนินงานและแผนงบประมาณ
ั
ประธาน อสม. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลเก็บงา เป็น อสม. มา 20 ปี
โรคไข้เลือดออกไม่ร้ายแรงเท่าโรคติดเชื้อไวรัสซิก้า ต้องมีการสร้างความเข้าใจในชุมชน เมื่อมีการประชุมต้อง
ให้มีตัวแทนทุกหลังคาเรือนเข้าประชุม มีมาตรการร่วมกัน ถ้าพบลูกน้ าจะถูกปรับทั้งใน ผู้น าชุมชน อสม. และ
ประชาชน มีการจัดตั้งทีมประเมินและปฏิบัติจริงจัง มีการประเมินไขว้หมู่บ้าน อสม.ทุกคนต้องปฏิบัติหน้าที่
ถ้าไม่ไปจะถูกปรับครั้งละ 200 บาท ปัญหาที่พบในหมู่บ้าน ได้แก่ มีภาชนะเก็บน้ าจ านวนมาก ประชาชน
81