รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 1 ร้อยละความครอบคลุมการเรียกใช้ 1669 ของประชากรจังหวัดศรีสะเกษ จ าแนกรายอ าเภอ
ปีงบประมาณ 2562 (ตุลาคม 2561 ถึง กันยายน 2562)
ร้อยละความครอบคลุมของประชากรในการเข้าถึงระบบการแพทย์ฉุกเฉินจังหวัดศรีสะเกษ
ที่มา : www.niems.go.th (ระบบ TIEMS ของสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ)
231
รายงานประจ าปี 2562
ี่
ตารางท 75 ความครอบคลุมของประชากรในการเข้าถึงระบบการแพทย์ฉุกเฉิน จังหวัดศรีสะเกษ
ปีงบประมาณ 2562
ที่ อ าเภอ จ านวนประชากร จ านวนครั้งการรับผู้ป่วย ร้อยละ
1 เมือง 139535 4525 3.17
2 ยางชุมน้อย 36725 952 2.48
3 กันทรารมย์ 100083 2639 2.53
4 กันทรลักษ ์ 202157 5278 2.51
5 ขุขันธ์ 151491 5901 3.89
6 ไพรบึง 48329 1509 3.12
7 ปรางค์ก ู่ 67793 3018 4.45
8 ขุนหาญ 107931 2952 2.64
9 ราษีไศล 80567 2571 3.06
10 อุทุมพรพิสัย 106983 4907 4.49
11 บึงบูรพ์ 10627 217 2.04
12 ห้วยทับทัน 42439 1655 3.42
13 โนนคูณ 39550 719 1.56
14 ศรีรัตนะ 53385 762 1.42
15 น้ าเกลี้ยง 44526 631 1.19
16 วังหิน 50158 1285 2.36
17 ภูสิงห์ 54351 1512 2.78
18 เมืองจันทร์ 18023 766 4.25
19 เบญจลักษ ์ 37246 445 0.67
20 พยุห์ 36089 932 2.58
21 โพธิ์ศรสุวรรณ 23813 685 2.81
22 ศิลาลาด 20106 556 2.16
รวม 1471907 44417 3.02
ที่มา : www.niems.go.th (ระบบ TIEMS ของสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ)
232
รายงานประจ าปี 2562
วิเคราะห์ผลการด าเนินงานเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ จังหวัดศรีสะเกษได้ด าเนินงานระบบบริการ
การแพทย์ฉุกเฉินมาตั้งแต่เดือนธันวาคม 2547 จนถึงปัจจุบัน ได้มีการประชาคมให้องค์กรปกครองส่วน
ื่
ท้องถิ่น/ต ารวจ และหน่วยงานอนที่สนใจสมัครเข้าร่วมปฏิบัติการช่วยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุ ในปัจจุบันมี
เครือข่ายที่สมัครเข้าร่วมปฏิบัติงาน 303 หน่วย แยกเป็นระดับสูง ALS (Advance Life Support ) ซึ่งหน่วยนี้
ื้
จะตั้งอยู่ที่โรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลชุมชนในพนที่จ านวน 22 แห่ง ระดับ BLS (Basic Life Support)
หน่วยนี้จะอยู่ในโรงพยาบาลทั่วไป/โรงพยาบาลชุมชนและระดับ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล จ านวน
84 แห่ง และระดับ FR (First Responder) จ านวนหน่วย 200 หน่วย ในจังหวัดศรีสะเกษมีองค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นทั้งหมด 212 หน่วย (อบต./เทศบาล) ขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยปฏิบัติในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน
จ านวน 200 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 94.34 นอกจากนี้ยังมีทีมจากมูลนิธิ 2 แห่ง เป็นเครือข่ายในการให้บริการ
ั
(มูลนิธิสว่างจิตต์ศรีสะเกษธรรมสถานและมูลนิธิศรีสะเกษสงเคราะห์) จากความร่วมมือการพฒนาการ
ิ่
ด าเนินงานส่งผลให้ผลการด าเนินงานเพมขึ้นทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ โดยมีผลการออกปฏิบัติงาน ณ
จุดเกิดเหตุ ตั้งแต่ปี 2547-2562 ดังนี้ จ านวน 0 ครั้ง, 133 ครั้ง, 1,493 ครั้ง, 3,521 ครั้ง, 10,944 ครั้ง,
21.320 ครั้ง, 17,330 ครั้ง, 30,050 ครั้ง, 31,645 ครั้ง, 34,382 ครั้ง, 35,300 ครั้ง, 35,894 ครั้ง, 37597 ครั้ง
, 39,213 ครั้ง, 42,230 ครั้ง และ 44,417 ครั้ง ตามล าดับ จากสถิติการออกปฏิบัติการช่วยเหลือ ณ
ิ่
จุดเกิดเหตุ ของจังหวัดศรีสะเกษพบว่าแนวโน้มการออกปฏิบัติการช่วยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุ เพมขึ้นตามล าดับ
เนื่องจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดศรีสะเกษ เข้ามามีส่วนร่วม โดยสมัครอบรมและขึ้นทะเบียนเป็น
หน่วยปฏิบัติการระดับเบื้องต้น(FR) เพิ่มมากขึ้นจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจ านวน 212 แห่ง สมัครอบรม
และขึ้นทะเบียนกับ ส านักระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉินจังหวัดศรีสะเกษจ านวน 200 แห่ง จากจ านวน
ทั้งหมด 212 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 94.34 และทีมที่สมัครเป็นหน่วยปฏิบัติงาน และออกปฏิบัติการรับผู้ปุวยใน
ระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉิน จ านวน 170 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 80.18 จากการนิเทศติดตามพบว่าทีมที่สมัคร
แต่ไม่ได้ออกปฏิบัติงาน เนื่องจากมีปัญหาเกี่ยวกับยานพาหนะ องค์การบริหารส่วนต าบลมีรถยนต์ 1 คัน แต่ใช้
ทุกภารกิจ ท าให้ไม่สามารถออกรับผู้ปุวยได้ ปัญหานี้บุคลากรในพนที่ได้ด าเนินการแก้ไขปัญหาโดยลงไปพบ
ื้
ผู้บริหารขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อให้เห็นความส าคัญและสนับสนุนการด าเนินงาน EMS ต่อไป
4. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
4.1 ความครอบคลุมของหน่วยปฏิบัติการฉุกเฉินเบื้องต้น มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสมัครเข้าร่วม
ปฏิบัติการร้อยละ 94.34 ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แต่ปัญหาที่พบคือ ไม่มีรถใช้ในการออกเหตุ ต้องใช้
รถหน่วยกู้ชีพในการออกปฏิบัติการ ท าให้ขาดความต่อเนื่อง และถ้าเป็นรถของท้องถิ่นเองมี 1 คัน แต่ใช้ทุก
ภารกิจ ท าให้เวลาแจ้งให้ออกปฏิบัติการไม่สามารถออกรับผู้ปุวยได้ ซึ่งส่งผลให้ อปท.ที่สมัครขึ้นหน่วยแต่ไม่
สามารถออกปฏิบัติการได้ครบทุกแห่ง
4.2 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่สมัครเข้าร่วมปฏิบัติการช่วยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุ บางแห่งเคยออก
ปฏิบัติงาน แต่ถูกตรวจสอบจากส านักงานตรวจเงินแผ่นดินและตรวจสอบภายในจังหวัด และถูกเรียกเงินคืน
ส่งผลให้ไม่กล้าออกปฏิบัติงาน เพราะถูกเรียกเงินคืน
5. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
5.1 ให้หน่วยงานที่รับผิดชอบในส่วนกลางประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพอแก้ไขปัญหาการเรียกเงิน
ื่
ื่
คืนจากการออกปฏิบัติงานในระบบการแพทย์ฉุกเฉินอย่างเป็นรูปธรรม เพอให้หน่วยปฏิบัติงานในระดับ
ภูมิภาคท างานได้อย่างราบรื่น
233
รายงานประจ าปี 2562
งานป้องกันและแก้ไขปัญหาการจมน้ า
ตัวชี้วัด : 1. อัตราการเสียชีวิตจากการจมน้ าของเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี ไม่เกิน 4.5 ต่อแสนประชากร
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ั
สถานการณ์ประเทศเด็กไทยตายจากเหตุจมน้ าสูงเป็นอนดับ 1 มากกว่าโรคติดเชื้อและไม่ติดเชื้อ ใน
รอบ 10 ปี พบเด็กจมน้ าเสียชีวิตเฉลี่ยสูงถึงปีละ 904 คน หรือวันละ 2.5 คน ช่วงปิดเทอมภาคฤดูร้อนมีเด็ก
ิ
จมน้ าเสียชีวิตสูงสุดทุกปี นายแพทย์สุขุม กาญจนพมาย ปลัดกระทรวงสาธารณสุข เผยว่า กระทรวง
สาธารณสุขก าหนดให้วันเสาร์แรกของเดือนมีนาคมของทุกปีเป็นวันรณรงค์ปูองกันเด็กจมน้ า สาเหตุที่ท าให้เด็ก
ั
อายุต่ ากว่า 15 ปีเสียชีวิตสูงเป็นอนดับ 1 มากกว่าโรคติดเชื้อและไม่ติดเชื้อ ในรอบ 10 ปี พบว่าเด็กจมน้ า
เสียชีวิตเฉลี่ยสูงถึงปีละ 904 คน หรือวันละ 2.5 คน ช่วงปิดเทอมภาคฤดูร้อนมีเด็กจมน้ าเสียชีวิตสูงสุดทุกปี
เดือน มี.ค. – พ.ค. ปีที่ผ่านมา (2561) มีเด็กจมน้ าเสียชีวิตถึง 231 คน คิดเป็นร้อยละ 34 ของเด็กที่จมน้ า
ตลอดทั้งปี เกือบครึ่งหนึ่งของเหตุการณ์พบว่าเป็นการชวนกันไปเล่นน้ าเป็นกลุ่มตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ส่วนใหญ่
ขาดทักษะการเอาชีวิตรอดในน้ าและไม่รู้วิธีการช่วยเหลือที่ถูกต้อง แหล่งน้ าที่เด็กจมน้ ามากที่สุด คือ แหล่งน้ า
ั
ตามธรรมชาติ ได้ให้ทุกจังหวัดร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องลดอตราการเสียชีวิตจากการจมน้ าของเด็กอายุต่ า
กว่า 15 ปี ลงร้อยละ 50 ภายในปี 2564 หรือจ านวนการเสียชีวิตต้องไม่เกิน 360 คน นายแพทย์สุวรรณชัย
วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า ปีนี้กรมควบคุมโรคชวนประชาชนช่วยกันรณรงค์ “บ้านเริ่ม
ื่
ชุมชนร่วม ปูองกันเด็กจมน้ า” ช่วงปิดเทอมฤดูร้อน เพอให้ผู้ปกครอง ผู้ดูแลเด็ก และชุมชนตระหนักถึงโอกาส
เสี่ยง วิธีการปูองกันการจมน้ า รวมทั้งร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผลักดันให้เกิดทีมผู้ก่อการดี อย่าง
น้อยต าบลละ 1 ทีมช่วยกันด าเนินการ อาทิ การจัดการแหล่งน้ าเสี่ยง สอนหลักสูตรว่ายน้ าเพื่อเอาชีวิตรอด ฝึก
ื้
ปฏิบัติการช่วยฟนคืนชีพ (CPR) เป็นต้น อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวต่อว่า ในการช่วยคนจมน้ าขอให้ใช้
มาตรการ “ตะโกน โยน ยื่น” โดย ตะโกน เรียกให้ผู้ใหญ่มาช่วยโยนอปกรณ์ที่อยู่ใกล้ตัวเพอช่วยคนตกน้ าเกาะ
ื่
ุ
จับพยุงตัว เช่น ถังแกลลอนพลาสติกเปล่า หรือวัสดุที่ลอยน้ าได้โดยโยนครั้งละหลายๆ ชิ้น และยื่นอปกรณ์ที่อยู่
ุ
ใกล้ตัวให้คนตกน้ าจับ เช่น ไม้ เสื้อ ผ้าขาวม้า ให้คนตกน้ าจับและดึงขึ้นมาจากน้ า หลังจากช่วยคนจมน้ าขึ้นมา
จากน้ ากรณีไม่หายใจให้รีบท าการช่วยฟนคืนชีพ (CPR) โดยเปุาปากและกดหน้าอกทั้งนี้ เน้นย้ าห้ามจับคน
ื้
ุ้
จมน้ าอมพาดบ่าหรือกระแทกเอาน้ าออก เนื่องจากเป็นวิธีการช่วยเหลือที่ผิด และรีบโทรแจ้งทีมแพทย์กู้ชีพ
1669
ั
ั
สถานการณ์เขตสุขภาพพบอตราตายจากการจมน้ าเขตสุขภาพที่ 10 ปี พ.ศ. 2556-2560 มีอตราตาย
10.4, 8.9, 6.3, 6.7 และ 8.8 ต่อประชากรเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปีแสนคน ตามล าดับ โดยมีทิศทางลดลง
สอดคล้องกับสถานการณ์ของประเทศไทยแต่ยังสูงกว่าค่าเปูาหมายที่กระทรวงสาธารณสุขก าหนดสถานการณ์
เด็กจมน้ าในปีงบประมาณ 2561 (1 ตุลาคม 2560 ถึง 30 มิถุนายน 2561) พบว่าเขตสุขภาพที่ 10 มีเด็ก
เสียชีวิตจ านวน 53 ราย คิดเป็นอตรา 6.0 ต่อประชากรเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปีแสนคน อตราสูงสุดในจังหวัด
ั
ั
ั
ั
มุกดาหาร จ านวน 9 ราย คิดเป็นอตรา 13.6 รองลงมาคือ จังหวัดยโสธร จ านวน 4 ราย คิดเป็นอตรา 8.6
ั
ั
ุ
จังหวัดอบลราชธานี จ านวน 21 ราย คิดเป็นอตรา 5.5 จังหวัดอานาจเจริญ จ านวน 3 ราย คิดเป็นอตรา 4.4
และจังหวัดศรีสะเกษ จ านวน 12 ราย คิดเป็นอตรา 4.3 ต่อประชากรเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปีแสนคน ตามล าดับ
ั
เขตสุขภาพที่10 มีเด็กเสียชีวิตสูงที่สุดในกลุ่มอายุ 6-12 ปี รองมาคือ 3-5 ปี สาเหตุเกิดจากการลงเล่นน้ า มัก
เกิดในช่วงของวันหยุดเสาร์และอาทิตย์ ส่วนใหญ่เกิดในแหล่งน้ าบริเวณทุ่งนาใกล้ชุมชน และแม่น้ า/ล าน้ า เด็ก
ที่เสียชีวิตไม่มีความสามารถในการว่ายน้ า และลงเล่นตามล าพงโดยไม่มีผู้ปกครองดูแล การด าเนินงาน/ผลการ
ั
ด าเนินงานตามมาตรการส าคัญ พบว่าส านักงานสาธารณสุขจังหวัดทุกแห่ง ในเขตสุภาพที่ 10 มีการรวบรวม
234
รายงานประจ าปี 2562
ข้อมูลผู้ตกน้ าจมน้ าในพนที่ย้อนหลัง 5 ปี สามารถจ าแนกสถานการณ์รายอาเภอ มีกลุ่มเปูาหมายจ าแนกตาม
ื้
ื่
ช่วงอายุ มีการรวบรวมแบบสอบสวนการตายได้ครบทุกราย และมีการสะท้อนข้อมูลเพอติดตามวางแผนแก้ไข
ปัญหา ด้านการขับเคลื่อนมาตรการปูองกันการจมน้ าในปี 2561 จังหวัดอุบลราชธานี ศรีสะเกษ และมุกดาหาร
ได้ก าหนดเป็น KPI Ranking/KPI Grading ในทุกอาเภอ ส่งผลให้เกิดการมีส่วนร่วมในระดับอาเภอและถึง
ระดับชุมชน แต่ยังพบข้อจ ากัดในด้านทรัพยากร แกนน ายังขาดทักษะฝีกอบรมลอยตัวในน้ า การประสานใน
เครือข่าย อปท. ครู แกนน าชุมชนในต าบล โดยเฉพาะการขับเคลื่อนมาตรการ playpen และฝึกการสอนว่าย
น้ า ด้านผลลัพธ์ของกระบวนการ จังหวัดอานาจเจริญเป็นจังหวัด ที่ขับเคลื่อนงานแบบบูรณาการในงาน
ื้
EMS/ER และเครือข่ายได้ดี ส่งผลให้ในพนที่มีอตราการเสียชีวิตจากการจมน้ าต่ าสุดในเขตสุขภาพที่ 10
ั
ื้
จังหวัดมุกดาหาร เป็นพนที่เสี่ยงสูงสุดในปี 2561 ที่ต้องเร่งรัดแก้ไขปัญหาให้ครอบคลุมทุกอาเภอ แม้ปีนี้จะ
ื้
สามารถพฒนาเครือข่ายทีมวิทยากรสอนสอยตัวได้มาก แต่ยังมีการตายเกิดขึ้นในพนที่อาเภอเดิมของปี 2560
ั
สะท้อนถึงการสื่อสารความเสี่ยงที่เข้าไม่ถึงกลุ่มเปูาหมาย โดยเฉพาะการลงเล่นน้ าในกลุ่มเด็กโต 13-14 ปี ซึ่ง
ยโสธรเป็นพื้นที่ติดแม่น้ าและแขนงส าคัญหลายสาย มีแหล่งเล่นน้ าหลายแห่ง ชุมชนต้องมีการสื่อสารแจ้งเตือน
ถึงอันตรายและการประชาสัมพันธ์ในครอบคลุมทั้งปี
สถานการณ์จังหวัดศรีสะเกษมีข้อมูลการจมน้ าเสียชีวิตในเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี 7 ปีย้อนหลัง จากปี
ั
2555-2563 พบว่ามีแนวโน้มลดลงดังนี้คือ ในปี 2555 มีเด็กเสียชีวิตจ านวน 25 ราย คิดเป็นอตรา 9.63
ั
ต่อแสนประชากร ปี 2556 จ านวน 33 ราย คิดเป็นอตรา 9.63 ต่อแสนประชากร ปี 2557 จ านวน 25 ราย
คิดเป็นอัตรา 9.73 ต่อแสนประชากร ปี 2558 จ านวน 19 ราย คิดเป็นอตรา 7.39 ต่อแสนประชากร ปี 2559
ั
ั
จ านวน 17 ราย คิดเป็นอตรา 6.6 ต่อแสนประชากร ปี 2560 จ านวน 16 ราย คิดเป็นอตรา 6.82 ต่อ
ั
แสนประชากร ปี 2561 จ านวน 16 ราย คิดเป็นอตรา 5.80 ต่อแสนประชากร และปี 2562 จ านวน 8 ราย
ั
คิดเป็นอัตรา 2.95 ต่อแสนประชากร
2. มาตรการในการด าเนินงาน
ปีงบประมาณ 2557 จังหวัดศรีสะเกษได้เริ่มด าเนินงานกิจกรรมปูองกันการจมน้ าในเด็กอายุต่ ากว่า
15 ปี เป็นรูปธรรม ในปี 2558 และในปีงบประมาณ 2560 คปสอ. ทุกแห่ง (22 อาเภอ) ได้เข้ารับการประเมิน
ผู้ก่อการดี ผลจากการประเมินพบว่า คปสอ. ทุกแห่ง ผ่านการประเมินผู้ก่อการดี (Merit Maker) ระดับ
ทองแดง และ ปีงบประมาณ 2561 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล ทุกแห่ง ส่งประเมินผู้ก่อการดีระดับ
ทองแดง และประเมินผ่านเป็นทีมผู้ก่อการดี ทุกแห่ง และปีงบประมาณ 2562 คปสอ.ปรางค์กู่ เป็นตัวแทนเขต
สุขภาพเขต 10 เข้ารับการประเมินเป็นทีมผู้ก่อการดีระดับประเทศ และผลการประเมินได้เป็นทีมผู้ก่อการดี
ระดับดีระดับประเทศ จากการขับเคลื่อนการด าเนินงานปูองกันการจมน้ าโดยจังหวัดศรีสะเกษ ได้ด าเนินงาน
ั
โดยใช้กลไกของอาเภอควบคุมโรคเข้มแข็งแบบยั่งยืน น าระบบพฒนาสุขภาพระดับอาเภอ (พชอ. )และน า
ระบบผู้ก่อการดีเข้ามาเข้ามาเป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนการด าเนินกิจกรรมดังกล่าว และมีการประสาน
เชื่อมโยงภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องทุกระดับเข้ามาร่วมด าเนินการ ท าให้การด าเนินงานปูองกันเด็กจมน้ าจังหวัด
ศรีสะเกษ ประสบผลส าเร็จในระดับหนึ่ง ส่งผลให้จังหวัดศรีสะเกษเปลี่ยนจากพนที่เสี่ยงสูง (สีแดง) ในปี 2557
ื้
เป็นพื้นที่เสี่ยงปานกลาง (สีเหลือง) ในปี 2558 ส าหรับในปีงบประมาณ 2562 จังหวัดศรีสะเกษต้องด าเนินงาน
ตามเกณฑ์ของส านักโรคไม่ติดต่อ คือ ต้องมีทีมผู้ก่อการดีทีมใหม่ จ านวนร้อยละ 50 ของอาเภอทั้งหมด คือ
ต้องมีการประเมินทีมผู้ก่อการดีจ านวน 11 ทีม แต่ปรากฏว่าจังหวัดศรีสะเกษ มีทีมที่สมัครเข้ารับการประเมิน
เป็นทีมผู้ก่อการดีทั้งหมด 31 ทีม โดยมีกิจกรรมการด าเนินการดังนี้
235
รายงานประจ าปี 2562
2.1 นโยบาย/การบริหารจัดการและระบบข้อมูล
2.1.1 จัดท าแผนงานโครงการปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ าจังหวัดศรีสะเกษโดยบูรณา
การกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
2.1.2 จัดท าค าสั่งคณะกรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ าจังหวัดศรีสะเกษ โดยมี
ผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษเป็นประธานคณะกรรมการ
2.1.3 ระดับจังหวัดได้วิเคราะห์และสรุปสถานการณ์เด็กจมน้ า น าเสนอในที่ประชุมผู้บริหาร
ระดับจังหวัดที่ศาลากลางจังหวัดและผู้บริหารจากส านักงานสาธารณสุขจังหวัด (คปสจ.) ทุกเดือน และระดับ
อ าเภอ น าเสนอสถานการณ์เด็กจมน้ าในที่ประชุมผู้บริหารระดับอ าเภอและที่ประชุมก านัน ผู้ใหญ่บ้านทุกเดือน
ุ
2.1.4 ระดับจังหวัด/อาเภอ วิเคราะห์สถานการณ์อบัติเหตุจากการจมน้ าในเด็กอายุต่ ากว่า
15 ปี ย้อนหลัง 5 ปี และน าเสนอข้อมูลให้ผู้บริหารได้รับทราบในที่ประชุมผู้บริหารสาธารณสุขทุกเดือน
2.1.5 การแก้ไขแหล่งน้ าเสี่ยงในชุมชน รพท./รพช./สสอ./รพ.สต. ประสานองค์กรปกครอง
ุ
ส่วนท้องถิ่นในการส ารวจและแก้ไขแหล่งน้ าเสี่ยง พร้อมทั้งหาอปกรณ์ช่วยชีวิตที่จ าเป็นไว้ที่ข้างขอบสระน้ า
และมีปูายประชาสัมพันธ์ติดไว้เพื่อเตือนใจให้ผู้ปกครองเกิดความตระหนัก
2.1.6 จัดประชุมคณะกรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ าในระดับอาเภอ/จังหวัด
ในวันที่ 20 พฤษภาคม 2562 ณ ห้องประชุมส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ
2.1.7 ประเมินความก้าวหน้าในการด าเนินการของทีมผู้ก่อการดีในระดับอาเภอ
โดยส านักงานปูองกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานีในเดือนสิงหาคม 2562
2.1.8 นิเทศติดตามและประเมินจัดอนดับอาเภอในเรื่องการปูองกันเด็กจมน้ าปี 2562 ใน
ั
ั
ระหว่าง วันที่ 15 กุมภาพนธ์ 2562 ถึง วันที่ 3 มีนาคม 2562 พบว่าทุกอาเภอมีการด าเนินงานปูองกันเด็ก
จมน้ า (Merit Maker) อย่างเป็นรูปธรรม
2.2 การเรียนการสอนหลักสูตรการว่ายน้ าเพื่อเอาชีวิตรอด (Swimming Servival)
2.1.1 จ านวนทีมผู้ก่อการดี (Merit Maker) จังหวัดศรีสะเกษ ให้ทุกอาเภอด าเนินการสมัคร
ทีมผู้ก่อการดี ในนามของ คปสอ. ทุกอาเภอ ในปี 2560 และในปี 2561 ให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบล
256 แห่งต้องสมัครเป็นทีมผู้ก่อการดีระดับทองแดงทุกแห่ง และปี 2562 ทั้งระดับ คปสอ.และโรงพยาบาล
ส่งเสริมสุขภาพต าบลสมัครเป็นผู้ก่อการดี ต้องยกระดับการด าเนินงานเป็นทีมผู้ก่อการดี จากระดับทองแดง
ื่
เป็นระดับเงิน หรือทอง โดยมีเปูาหมาย จ านวน 11 ทีม เป็นอย่างต่ า เพอร่วมการขับเคลื่อนการปูองกันเด็ก
จมน้ าโดยใช้ขบวนการของผู้ก่อการดี (Merit Maker) ปรากฏผลการด าเนินงานมีการสมัครเป็นทีมผู้ก่อการดี
ทั้งหมด 42 ทีม แยกเป็นระดับ ดังนี้
- ระดับทองแดงใหม่ จ านวน 20 ทีม
- ระดับเงิน จ านวน 17 ทีม
- ระดับทอง จ านวน 5 ทีม
2.2.2 ร้อยละของเด็กอายุต่ ากว่า 2 ปี ที่ใช้คอกกั้นเด็ก (Playpen) ส าหรับเรื่องการใช้คอกกั้น
ื้
เด็กในกลุ่มเด็กอายุต่ ากว่า 2 ขวบ ซึ่งมีเกณฑ์การวัด คือร้อยละ 50 ของเด็กอายุต่ ากว่า 2 ขวบในพนที่ที่ใช้คอก
ึ่
กั้นเด็ก เพอความปลอดภัยของเด็ก ซึ่งเรื่องคอกกั้นเด็กเป็นตัวชี้วัดใหม่พงน ามาเป็นเกณฑ์ในปีนี้ ดังนั้นในปี
ื่
ื้
ื้
2562 จังหวัดได้ท าหนังสือให้ทุกอ าเภอ ส ารวจการใช้คอกกั้นเด็กในพื้นที่เพื่อเป็นข้อมูลพนฐาน รวมทั้งพนที่ทุก
ั
อาเภอ ประชาคมและประชาสัมพนธ์ให้ผู้ปกครองในต าบลและหมู่บ้านทราบและให้ความร่วมมือในการ
ด าเนินการ การส ารวจการใช้คอกกั้นเด็กในกลุ่มเด็กอายุ 0-2 ปี มีจ านวนเด็กอายุ 0-2 ปี จ านวน 25,930 คน
ผลการส ารวจพบว่า เด็กอายุ 0-2 ปี มีการใช้คอกกั้นเด็กจ านวน 22,150 คน คิดเป็นร้อยละ 85.42
236
รายงานประจ าปี 2562
2.2.3 ร่วมกับโรงพยาบาลศรีสะเกษ ร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต าบลคูซอด อาเภอ
เมืองศรีสะเกษ, อบต.โพธิ์, อบต.โพนค้อ, อบต.จาน, อบต.หนองไผ่, อบต.ก้านเหลือง, แพอาหารบ้านแก้ง,
โรงเรียนบ้านเปือยนาสูง อาเภอเมืองศรีสะเกษ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต าบลคูซอด จัดประชุมเชิง
ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ า ปี 2562 แก่ผู้ปกครองและครูในศูนย์เด็กเล็กจ านวน 520 คน และ
ผู้ประกอบการแพอาหารบ้านแก้งเขต อบต.คูซอดและ อบต.กุดเมืองฮาม มีผู้ประกอบการร้านอาหารเข้ารับ
ื้
การอบรมการปูองกันการจมน้ าและการช่วยฟนคืนชีพ จ านวน 80 คน สอนเด็กเล็กในศูนย์เด็ก จ านวน 180
คน นักเรียนโรงเรียนประถมศึกษา จ านวน 180 คน ผู้ปกครองเด็ก 180 คน อาสาสมัครสาธารณสุข จ านวน15
คน ครูโรงเรียนประถมศึกษา จ านวน 9 คน โดยโด้รับการสนับสนุนวิทยากรจากชมรมกู้ชีพทางน้ าและอาจารย์
ประเวทย์ บุญชูกุศล โดยเริ่มด าเนินการกิจกรรมตั้งแต่วันที่ 28 มิถุนายน 2562 ถึงวันที่ 22 สิงหาคม 2562
2.4.4 เครือข่ายปูองกันเด็กจมน้ าอาเภอโนนคูณจัดท าโครงการปูองกันการเสียชีวิตจากการ
ื่
จมน้ า โดยจัดสอนหลักสูตรการว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอดในเด็กปฐมวัยจ านวน 151 คน เด็กนักเรียน
ประถมศึกษาที่ 1-6 จ านวน 692 คน นักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 จ านวน 254 คน อาสาสมัครสาธารณสุข
ื่
จ านวน 329 คน ผู้ปกครองนักเรียนจ านวน 144 คน ครูพเลี้ยงศูนย์เด็กเล็ก จ านวน 19 คน และอนๆ จ านวน
ี่
6 คน จ านวนรวม 1,505 คน โดยใช้งบประมาณจากกองทุนสุขภาพต าบลบก, โพธิ์ค้อและหนองกุง
2.2.5 องค์การบริหารส่วนจังหวัดศรีสะเกษ ร่วมกับสถาบันการพละศึกษาวิยาเขตศรีสะเกษ
จัดการอบรมหลักสูตรว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด ให้แก่นักเรียนในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด ในช่วงปิด
ื่
เทอมภาคฤดูร้อน จ านวน 12 โรงเรียนโรงเรียนละ 50 คน จ านวนรวม 600 คน ในระหว่างวันที่ 1 เมษายน
2562 ถึงวันที่ 31 พฤษภาคม 2562 ณ ที่สระน้ าสถาบันการพละศึกษา วิทยาเขตศรีสะเกษ
2.2.6 คปสอ.ปรางค์กู่ มีการขับเคลื่อนการปูองกันการจมน้ าในกลุ่มเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี โดย
ด าเนินการสอนหลักสูตรว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด ในศูนย์เด็กเล็ก ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โรงเรียน
ื่
ประถม มัธยมผู้ปกครอง และอาสาสมัครสาธารณสุข ผลการการด าเนินงาน ดังนี้ กลุ่มเด็กเล็กจ านวน 102 คน
นักเรียนประถมศึกษาจ านวน 1,027 คน นักเรียนมัธยมศึกษา 1-3 จ านวน 477 คน อาสาสมัครสาธารณสุข
จ านวน 150 คน ผู้ปกครองเด็ก จ านวน 84 คน พี่เลี้ยงศูนย์เด็ดเล็ก จ านวน 20 คน และกลุ่มอื่น ๆ 10 คน
ิ
ุ
2.2.7 เครือข่ายปูองกันเด็กจมน้ าอาเภออทุมพรพสัย จัดท าโครงการมาตรการปูองกันเด็ก
จมน้ า เครือข่ายบริการสุขภาพ จังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2562 โดยจัดอบรมหลักสูตรสอนว่ายน้ าเพอ
ื่
เอาชีวิตรอดในองค์การบริหารส่วนต าบลขะยูง, องค์การบริหารส่วนต าบลแข, องค์การบริหารส่วนต าบลก าแพง
้
, องค์การบริหารส่วนต าบลหนองไฮ, องค์การบริหารส่วนต าบลโคกหล่าม, องค์การบริหารส่วนต าบลหัวช้าง,
องค์การบริหารส่วนต าบลออมแก้ว, องค์การบริหารส่วนต าบลโพธิ์ชัย, องค์การบริหารส่วนต าบลก้านเหลือง,
้
ุ
ิ
องค์การบริหารส่วนต าบลโคกจาน, เทศบาลต าบลสระก าแพง และเทศบาลอทุมพรพสัย โดยกลุ่มเปูาหมายที่
เข้ารับการอบรม ประกอบด้วย เด็กปฐมวัย จ านวน 227 คน เด็กนักเรียนประถมศึกษาที่ 1-6 จ านวน 990 คน
ี่
ผู้ปกครองนักเรียน จ านวน 227 คน และครูพเลี้ยงในศูนย์เด็กเล็ก จ านวน 18 คน รวมทั้งสิ้น จ านวน 1,444
คน โดยใช้งบประมาณ จากกองทุนสุขภาพต าบล
ุ
2.2.8 อาเภอห้วยทัน จัดท าโครงการปูองกันอบัติเหตุจากการจมน้ า โดยจัดการเรียนสอน
ื่
หลักสูตรว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด และสอนการช่วยฟนคืนชีพ ในระหว่างเดือนตุลาคม 2561 ถึง กันยายน
ื้
2562 โดยมีกลุ่มเปูาหมายดังนี้ อาสาสมัครสาธารณสุข 230 คน ครูพี่เลี้ยงในศูนย์เด็กเล็ก 5 คน และผู้ปกครอง
เด็ก 100 คน
2.2.9 คปสอ.ขุนหาญ จัดท าโครงการปูองกันอุบัติเหตุจากการจมน้ า โดยจัดสอนหลักสูตรว่าย
ื่
น้ าเพอเอาชีวิตรอด ในระหว่างวันที่ 21 ตุลาคม 2561 ถึงวันที่ 26 กันยายน 2562 ณ สระว่ายน้ าเอกชน
237
รายงานประจ าปี 2562
อาเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ โดยจัดอบรมนักเรียนประถมศึกษาที่ 1- 6 จ านวน 1,620 คน, นักเรียน
ี่
มัธยมศึกษาที่ 1-3 จ านวน 50 คน ผู้ปกครองนักเรียนจ านวน 110 คน และครูพเลี้ยงศูนย์เด็กเล็กจ านวน 35
คน รวม 2,046 คน
ื่
2.2.10 คปสอ.เบญจลักษ์ จัดอบรมหลักสูตรว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด ในกลุ่มเด็กปฐมวัย
จ านวน 142 คน เด็กนักเรียนประถมศึกษาปีที่ 1-6 จ านวน 161 คน อาสาสมัครสาธารณสุข จ านวน 108 คน
ผู้ปกครองเด็กจ านวน 25 คน ครูพี่เลี้ยงศูนย์เด็กเล็กจ านวน 35 คน และอื่นๆ จ านวน 2 คน
2.2.11 คปสอ.ภูสิงห์ จัดท าโครงการปูองกันและแก้ไขปัญหาจมน้ า โดยจัดกิจกรรมสอน
หลักสูตรการว่ายน้ าเพื่อเอาชีวิตรอด และสอนการช่วยฟื้นคืนชีพ(CPR) แก่กลุ่มเปูาหมายจ านวน 635 คน แยก
เป็น กลุ่มเด็กเล็ก/ปฐมวัย จ านวน 22 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จ านวน 300 คน นักเรียนชั้น
มัธยมศึกษาจ านวน 100 คน อาสาสมัครสาธารณสุขจ านวน 53 คน ผู้ปกครองเด็กนักเรียนจ านวน 100 คน ครู
พเลี้ยงในศูนย์เด็กเล็กจ านวน 17 คน และครูโรงเรียนประถมศึกษาและมัธยมศึกษา จ านวน 43 คน โดยจัด
ี่
อบรมตั้งแต่เดือนตุลาคม 2561 ถึง มีนาคม 2562 โดยใช้งบประมาณจากกองทุนสุขภาพต าบล
2.2.12 จังหวัดศรีสะเกษ ได้รับงบประมาณ PP Area based จากเขตสุขภาพที่ 10 จ านวน
ื้
ั
543,720 บาท โดยจังหวัดได้ท าโครงการพฒนาทักษะการเอาชีวิตรอดจากการจมน้ าและการช่วยฟนคืนชีพ
และได้ก าหนดเปูาหมาย จ านวนเด็กอายุ 6 ขวบ ขึ้นไป รวมทั้งประชาชนทั่วไป จ านวนเปูาหมายที่เขตตั้งให้
2,400 ราย แต่ผลงานที่จังหวัดท าได้ จ านวน 3,650 ราย และโอบงบประมาณจ านวนดังกล่าวให้ คปสอ.ทุก
แห่งด าเนินกิจกรรมตามโครงการดังกล่าว และส่งสรุปผลการด าเนินงานให้จังหวัดมุกดาหารในเดือนสิงหาคม
2562 เรียบร้อยแล้ว
238
รายงานประจ าปี 2562
ี่
ตารางท 76 การอบรมโครงการทักษะการรอดชีวิตจากการจมน้ า และการช่วยฟื้นคืนชีพ (CPR)
จังหวัดศรีสะเกษ จ าแนกรายอ าเภอ ปีงบประมาณ 2562
เป้าหมาย อบรม CPR สอนทักษะ
ที่ อ าเภอ
(คน) (คน) ป้องกันการจมน้ า
1 เมืองศรีสะเกษ 120 200 200
2 กันทรลักษ ์ 120 200 200
3 ราษีไศล 120 200 200
4 อุทุมพรพิสัย 120 200 200
5 ขุขันธ์ 120 200 200
6 กันทรารมย์ 120 200 200
7 ขุนหาญ 120 200 200
8 ยางชุมน้อย 104 150 150
9 ไพรบึง 104 150 150
10 ปรางค์ก ู่ 104 150 150
11 บึงบูรพ์ 104 150 150
12 ศรีรัตนะ 104 150 150
13 โนนคูณ 104 150 150
14 ห้วยทับทัน 104 150 150
15 น้ าเกลี้ยง 104 150 150
16 วังหิน 104 150 150
17 ภูสิงห์ 104 150 150
18 เบญจลักษ ์ 104 150 150
19 เมืองจันทร์ 104 150 150
20 พยุห์ 104 150 150
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 104 150 150
22 ศิลาลาด 104 150 150
รวม 2,400 3,650 3,350
239
รายงานประจ าปี 2562
3. ผลการด าเนินงาน
ตารางที่ 77 ผลการด าเนินงานปีงบประมาณ 2562
ผลการด าเนินการ
ู
ที่ ตัวชี้วัด ข้อมล
2559 2560 2561 2562
1 ร้อยละ50ของพื้นที่เสี่ยงมีทีมผู้ก่อการดี เปูาหมาย 7 11 16 11
ทีมใหม่ (Merit Maker) ผลงาน 15 26 258 31
ร้อยละ 100 100 100 28.81
2 ร้อยละ 25 ของเด็กอายุต่ ากว่า 2 ปี เปูาหมาย 25,930 25,930
ที่ใช้คอกกั้นเด็ก (playpen) ผลงาน 10,115 22,150
ร้อยละ 39.00 85.42
3 ร้อยละ 100 ของการจมน้ า เปูาหมาย 19 17 16 8
ของเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี ผลงาน 17 16 16 8
ต้องมีการสอบสวนทุกรายทั้งเสียชีวิต ร้อยละ 100 100 100 100
และไม่เสียชีวิต)
4 อัตราการเสียชีวิตจากการจมน้ า เปูาหมาย 19 17 15 8
ของเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี ไม่เกิน 15 ราย ผลงาน 17 16 16 8
ร้อยละ 7.39 6.60 5.80 2.95
รูปที่ 1 อัตราการเสียชีวิตจากการจมในเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี จ าแนกรายอ าเภอ ปีงบประมาณ 2562
ที่มา : ข้อมูลจากฐานข้อมูล HDC 43 แฟูม ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
240
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 78 จ านวนและอัตราการเสียชีวิตจากการจมในเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี จ าแนกรายอ าเภอ
ปีงบประมาณ 2562
ผู้ป่วยเสียชีวิตจากการจมน้ า อัตรา
ที่ อ าเภอ
ของเด็กอายุ ต่ ากว่า 15 ปี ต่อแสนประชากร
1 ศรีสะเกษ 0 0
2 ยางชุมน้อย 0 0
3 กันทรารมย์ 0 0
4 กันทรลักษ ์ 3 7.58
5 ขุขันธ์ 0 0
6 ไพรบึง 0 0
7 ปรางค์ก ู่ 0 0
8 ขุนหาญ 2 9.59
9 ราษีไศล 0 0
10 อุทุมพรพิสัย 0 0
11 บึงบูรพ์ 0 0
12 ห้วยทับทัน 0 0
13 โนนคูณ 0 0
14 ศรีรัตนะ 0 0
15 น้ าเกลี้ยง 1 11.16
16 วังหิน 2 20.24
17 ภูสิงห์ 0 0
18 เมืองจันทร์ 0 0
19 เบญจลักษ ์ 0 0
20 พยุห์ 0 0
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 0 0
22 ศิลาลาด 0 0
รวม 8 2.95
ที่มา : ข้อมูลจากฐานข้อมูล HDC 43 แฟูม ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
วิเคราะห์ผลการด าเนินงานเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ จังหวัดศรีสะเกษมีการด าเนินงานปูองกันและ
แก้ไขปัญหาการเสียชีวิตจากการจมน้ าของเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี อย่างเป็นรูปแบบในปี 2557 โดยการประสาน
การด าเนินงานกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง เช่น ส านักงานเขตพนที่การศึกษาประถมศึกษาเขต 1-4 ส านักงาน
ื้
ื้
เขตพนที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 28 ท้องถิ่นจังหวัด องค์การบริหารส่วนจังหวัด ปูองกันและบรรเทา
ื่
สาธารณภัยจังหวัด ประชาสัมพันธ์จังหวัด หน่วยงานสังกัดกระทรวงสาธารณสุขและหน่วยงานอนๆที่เกี่ยวข้อง
และจัดท าแนวทางการด าเนินงานปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ า แจ้งให้สถานบริการใช้เป็นแนวปฏิบัติ
เดียวกัน รวมทั้งใช้กลไกอ าเภอควบคุมโรคเข้มแข็งแบบยั่งยืน ระบบ DHS และน าเกณฑ์การประเมินผู้ก่อการดี
(Merit Maker) ทั้งระดับทอง เงิน และ ทองแดง เป็นเกณฑ์ในการประเมินและขับเคลื่อนการด าเนินงาน ส่งผล
241
รายงานประจ าปี 2562
ให้ส านักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค คัดเลือก คปสอ.ปรางค์กู่ อาเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ ซึ่งเป็น 1 ใน
3 จังหวัดทั่วประเทศ เข้าร่วมสาธิตรูปแบบการด าเนินงานปูองกันการจมน้ าที่ดีของประเทศไทย (Good
Practice) ในการประชุม south-East Asia Meeting on Drowning Prevention ในวันที่ 30-31 กรกฎาคม
2562 ณ โรงแรมเอทัสลุมพินี กรุงเทพมหานคร
จากการด าเนินกิจกรรมปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ าอย่างต่อเนื่องจากปี 2556-2562 ส่งผลให้
ื้
ื้
จังหวัดศรีสะเกษจากพนที่เสี่ยงสูง (สีแดง) ในปี 2557 เปลี่ยนเป็นพนที่เสี่ยงปานกลาง (สีเหลือง) ในปี 2558
คือจ านวนเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี เสียชีวิตลดลงจากปี 2557 จ านวน 19 คน เป็นจ านวน 19 รายในปี 2558
ปี 2559 มีเด็กจมน้ าและเสียชีวิตจ านวน 19 ราย ปี 2560 มีเด็กจมน้ าเสียชีวิตจ านวน 16 ราย ปี 2561 มีเด็ก
จมน้ าเสียชีวิตจ านวน 12 ราย และปีง 2562 มีเด็กจมน้ าและเสียชีวิตจ านวน 8 ราย แม้ว่าแนวโน้มของการ
เสียชีวิตของเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี จะลดลง แต่กิจกรรมการปูองกันก็ต้องขับเคลื่อนต่อไปในรูปแบบภาคี
เครือข่ายต้องด าเนินต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นการอบรมวิทยากรครู ข แก่กลุ่ม ครู นักกีฬาว่ายน้ าสังกัดกระทรวง
สาธารณสุข หน่วยกู้ชีพ องค์การหารส่วนต าบล เจ้าหน้าที่สาธารณสุข ในการสอนเด็กว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด
ื่
ั
ื่
และการสอนว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอดแก่เด็กนักเรียนอายุต่ ากว่า 15 ปี การประชาสัมพนธ์โดยเฉพาะช่วงปิด
ื่
เทอมภาคฤดูร้อน การสนับสนุนสระว่ายน้ าเคลื่อนที่เพอสนับสนุนพนที่ที่ไม่มีสระว่ายน้ า และพนที่จัดซื้อ
ื้
ื้
ื่
ื่
สระว่ายน้ าเคลื่อนที่เพอด าเนินกิจกรรมสอนหลักสูตรว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด และเนื่องจากการปูองกันและ
ี
แก้ไขปัญหาอุบัติเหตุจากการจมน้ าในเด็กไม่สามารถด าเนินการได้เพยงหน่วยงานในหน่วยงานหนึ่ง จ าเป็นต้อง
อาศัยความร่วมมือกันระหว่างหน่วยงานและภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐ เอกชน และผู้ปกครองเด็ก ในการ
ื้
ขับเคลื่อนนโยบาย น าไปสู่การปฏิบัติได้อย่างจริงจังและต่อเนื่องและครอบคลุมทุกพนที่ โดยเน้นการมีส่วนร่วม
ของภาคประชาสังคมรวมทั้งการจัดท าแผนงานบูรณาการร่วมกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง และกิจกรรมที่
ด าเนินการต้องสามารถด าเนินการได้จริง เน้นกระบวนการท างานในเชิงรุกมากกว่าการตั้งรับในหน่วยงาน
4. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
4.1 สถานศึกษา ควรบรรจุหลักสูตรการว่ายน้ าให้เด็กตั้งแต่ระดับประถมศึกษา
4.2 สถานศึกษาควรเป็นหน่วยงานหลักในการสอนเด็กว่ายน้ าสาธารณสุขเป็นฝุายสนับสนุนวิชาการ
สื่อและสิ่งสนับสนุน
4.3 เขตพนที่การศึกษาประถมศึกษาบางเขตไม่ให้ความส าคัญในเรื่องการสอนเด็กว่ายน้ าเพอเอา
ื่
ื้
ชีวิตรอด ต้องให้กระทรวงศึกษาจัดทีมนิเทศติดตามความก้าวหน้าในการด าเนินกิจกรรมดังกล่าวอย่างจริงจัง
5. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
5.1 นโยบายการขับเคลื่อนกิจกรรมปูองกันและแก้ไขปัญหาเด็กจมน้ า ต้องด าเนินกิจกรรมอย่าง
ต่อเนื่องและจริงจัง โดยอาศัยความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภารรัฐ เอกชนและภาคประชาชน
มาร่วมมือกันขับเคลื่อนในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงจะเห็นผลอย่างเป็นรูปธรรม
5.2 การปูองกันเด็กจมน้ า ต้องมีการด าเนินงานที่ต่อเนื่อง และต้องท าพร้อมกัน ทุกพนที่ ตั้งแต่ระดับ
ื้
ี่
จังหวัด ระดับอ าเภอ ระดับต าบลและระดับหมู่บ้าน จึงจะสามารถแก้ไขปัญหาในระดับพื้นทได้
5.3 ประสานท้องถิ่น (อบจ./เทศบาล) ในการท าสระว่ายน้ าแบบถาวรในทุกอาเภอ โดยให้องค์กร
ปกครองส่วนท้องงถิ่นร่วมท าโครงการบูรณาการในสนับสนุนงบประมาณในการดูแลสระว่ายน้ าและจ้างคนดูแล
ประจ าสระน้ า
242
รายงานประจ าปี 2562
ั
5.4 ให้ คปสอ. ผลักดันปัญหาการจมน้ าเสียชีวิตในเด็กอายุต่ ากว่า 15 ปี เข้ากิจกรรมพฒนาคุณภาพ
ชีวิตอ าเภอ (พชอ.) ทุกอ าเภอ
ื้
5.5 ประสานเขตพนที่การศึกษาประถมศึกษาเขตที่ 1-4 และประสานส านักงานเขตพนที่การศึกษา
ื้
มัธยมศึกษาเขต 28 ท าแผนงาน/โครงการเพอขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนจังหวัด
ื่
ื่
(อบจ.) และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในการสอนเด็กว่ายน้ าเพอเอาชีวิตรอด และจัดซื้อสระว่ายน้ าเคลื่อนที่
ในการสอนเด็กในระดับพื้นท ี่
243
รายงานประจ าปี 2562
งานสุขภาพจิต
ตัวชี้วัด : 1. อัตราการฆ่าตัวตายส าเร็จไม่เกิน 6.3 ต่อแสนประชากร
2. ผู้พยายามฆ่าตัวตายไม่กลับไปท าร้ายตัวเองซ้ าภายใน 1 ปี มากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 85
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ิ่
สถานการณ์การฆ่าตัวตายเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ส าคัญ ทวีความรุนแรงและมีแนวโน้มเพมมากขึ้น
ั
จากสถิติของประเทศไทยย้อนหลัง พบว่า ปี 2557, 2558, 2559 และ 2560 มีอตราการฆ่าตัวตาย อยู่ที่ 5.41,
5.97, 5.51 และ 6.03 ต่อแสนประชากร ตามล าดับ (ศูนย์ปูองกันการฆ่าตัวตายระดับชาติ :
https://www.suicidethai.com) โดยเฉลี่ยฆ่าตัวตายเดือนละ 350 คน ซึ่งยังอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานของ
องค์การอนามัยโลกที่ไม่เกิน 7.0 ต่อแสนประชากร (http://www.parliament.go.th) ซึ่งในปี 2559
กรมสุขภาพจิตได้ศึกษาระบาดวิทยาผู้ฆ่าตัวตายส าเร็จ พบว่า มีผู้ฆ่าตัวตายส าเร็จจ านวน 4,131 คน เป็นชาย
มากกว่าผู้หญิง 4 เท่าตัว อายุต่ าสุด 10 ปี สูงสุด 100 ปี ส่วนใหญ่เป็นโสด ประเทศชาติต้องสูญเสียเศรษฐกิจ
ปีละกว่า 400 ล้านบาท ข่าวการฆ่าตัวตายแต่ละครั้งกระทบต่อความมั่นคงและปลอดภัยในจิตใจแต่ละคน
โดยเฉพาะกับคนใกล้ชิด ต้นเหตุที่มักพบได้บ่อยที่สุดเป็นสาเหตุท าให้เกิดการฆ่าตัวตายมาจาก 5 เรื่อง คือ
ั
ความสัมพนธ์ระหว่างบุคคลในครอบครัว การใช้สุรา ยาเสพติด สภาพการเปลี่ยนแปลงทางสังคม และ
เศรษฐกิจ ในผู้ชายมักมีปัจจัยความเสี่ยงมาจากปัญหาโรคทางจิต ดื่มสุรา ใช้ยาเสพติด โดยเฉพาะการดื่มสุรา
มากขึ้นจะมีโอกาสลงมือท าร้ายตัวเองมากกว่าผู้หญิงที่มีปัญหาถึง 2 เท่า ส่วนในผู้หญิงมักมีสาเหตุมาจาก
ความสัมพนธ์ ได้แก่ น้อยใจ ถูกต าหนิดุด่า ผิดหวังความรัก เกือบ 1 ใน 4 (ร้อยละ 23) เคยท าร้ายตนเอง
ั
ื่
มาก่อน ขณะที่ร้อยละ 3 มีการท าร้ายผู้อนด้วย ใช้วิธีแขวนคอมากที่สุดร้อยละ 70 รองลงมา คือ กินสารเคมี
โดยเฉพาะยาฆ่าแมลงร้อยละ 20 และประมาณร้อยละ 10 ใช้อาวุธปืน ปัจจัยเสี่ยงที่ส าคัญ คือ ปัญหา
ั
ั
เศรษฐกิจ ปัญหาความสัมพนธ์ และปัญหาการเจ็บปุวยเรื้อรัง และพบว่า ปัญหาความสัมพนธ์ เป็นเรื่อง
สัมพันธภาพภายในครอบครัว ร้อยละ 47 ความรัก ร้อยละ 22 ปัญหาการเจ็บปุวย เป็นเรื่องโรคเรื้อรังร้อยละ
15 สุราร้อยละ 26 โรคจิตร้อยละ 16 ซึมเศร้าร้อยละ 9
จากข้อมูลเขตสุขภาพที่ 10 พบว่า อตราการฆ่าตัวตาย เขตสุขภาพที่ 10 ภาพรวมมีแนวโน้มเพมขึ้น
ิ่
ั
ทุกปี และปีงบประมาณ 2561 พบจังหวัดที่มีอตราการฆ่าตัวตายสูงกว่าค่าเปูาหมาย 3 จังหวัด (เมื่อเทียบกับ
ั
ั
อตราต่อแสนประชากรในจังหวัด) คือ จังหวัดยโสธรจ านวน 37 คน คิดเป็น 6.86 ต่อแสนประชากร จังหวัด
ุ
มุกดาหารจ านวน 24 คน คิดเป็น 6.86 ต่อแสนประชากร และจังหวัดอบลราชธานีจ านวน 116 คน คิดเป็น
6.22 ต่อแสนประชากร และอีก 2 จังหวัดถึงอัตราการฆ่าตัวตายไม่สูงกว่าค่าเปูาหมายแต่มีค่าที่สูงขึ้นที่ควรต้อง
เฝูาระวัง คือ ศรีสะเกษ 3.80 ต่อแสนประชากร และอ านาจเจริญ 5.30 ต่อแสนประชากร
ปัจจัยที่มีผลต่อการฆ่าตัวตายส าเร็จ/ไม่ส าเร็จ มีดังนี้
- โรคทางจิตเวชที่สัมพันธ์กับการฆ่าตัวตาย ได้แก่ โรคจิตเภท สุรา ซึมเศร้า สมาธิสั้น
- ปัจจัยสาเหตุการฆ่าตัวตายที่ส าคัญได้แก่ ปัญหาการดื่มสุรา สัมพันธภาพในครอบครัว ยาเสพติด
- ปัจจัยเศรษฐกิจ สังคม
- สื่อ สังคม ออนไลน์ การเลียนแบบ
244
รายงานประจ าปี 2562
2. มาตรการในการด าเนินงาน
แนวทางการปูองกันและแก้ไขปัญหา วิธีการรณรงค์ปูองกันการฆ่าตัวตาย จึงเป็นมาตรการเร่งด่วน
ื่
ที่ต้องเร่งด าเนินการที่ทุกภาคส่วนต้องเข้ามามีส่วนร่วม เพอให้ประชาชนทุกคนมีความรู้ถึงสัญญาณเตือนที่จะ
ท าร้ายตนเอง ช่องทางการขอความช่วยเหลือ ตลอดจนการตระหนักถึงความส าคัญ ของการเฝูาระวังไม่ให้เกิด
ั
ุ
ี
ท าร้ายตนเองใน 4 จังหวัดอสานใต้อนประกอบด้วย อบลราชธานี ศรีสะเกษ ยโสธร และอานาจเจริญ ซึ่งมี
ั
อตราการฆ่าตัวตายสูง จึงควรต้องมีมาตรการส าคัญในการเฝูาระวังและปูองกันปัญหาการฆ่าตัวตาย โดยท า
ี
ื่
โครงการเฝูาระวัง ปูองกันและแก้ไขปัญหาการฆ่าตัวตาย ใน 4 จังหวัดอสานใต้ ขึ้น เพอสร้างกระแส รณรงค์
ั
และประชาสัมพนธ์ สร้างการมีส่วนร่วมในครอบครัวและชุมชน ให้มีความรู้ ความเข้าใจ เกิดความตระหนัก
และมีส่วนร่วมในการเฝูาระวัง ปูองกันและแก้ไขปัญหาการฆ่าตัวตายในชุมชน โดยมีเปูาหมายส าคัญ คือ ลด
หรือไม่ให้เกิดการฆ่าตัวตาย และดูแลเฝูาระวังในกลุ่มที่มีความเสี่ยงไม่ให้กลับไปท าร้ายตัวเอง ด้วยการสร้าง
พลังใจ ให้กลุ่มเสี่ยงสามารถด ารงชีวิตอยู่ในชุมชนได้อย่างปกติสุขต่อไป
ผลงานภาพรวมจังหวัดศรีสะเกษ สถานการณ์จังหวัดศรีสะเกษ (Situation analysis) ย้อนหลัง 5 ปี
ั
ั
ั
อตราการฆ่าตัวตายส าเร็จจังหวัดศรีสะเกษ เมื่อตามคิดอตราในปีงบประมาณ 2557 อตรา 4.11 ต่อแสน
ั
ั
ประชากร, ปีงบประมาณ 2558 อตรา 5.05 ต่อแสนประชากร, ปีงบประมาณ 2559 อตรา 4.3 ต่อแสน
ั
ประชากร, ปีงบประมาณ2560 อตรา 4.85 ต่อแสนประชากร, ปีงบประมาณ 2561 อตรา4.14 ต่อแสน
ั
ประชากร จังหวัดศรีสะเกษยังไม่เกินเกณฑ์ระดับประเทศ (6.3ต่อแสนประชากร) แนวโน้ม เพมขึ้น ลดลงเป็น
ิ่
บางปีงบประมาณ
รูปที่ 1 อัตราการฆ่าตัวตายส าเร็จจังหวัดศรีสะเกษ
245
รายงานประจ าปี 2562
3. ผลการด าเนินงาน
3.1 อัตราการฆ่าตัวตายส าเร็จ ปีงบประมาณ 2562 เปูาหมาย ≤6.3 ต่อแสนประชากร
ตารางที่ 79 อัตราการฆ่าตัวตายส าเร็จจังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2562 แยกรายอ าเภอ
จ านวน ส าเร็จ อัตรา
ล าดับ อ าเภอ
ประชากรกลาง ปี 2561 (คน) ต่อแสนประชากร
1 เมือง 116,942 7 5.13
2 ยางชุมน้อย 32,914 2 6.08
3 กันทรารมย์ 85,677 4 4.67
4 กันทรลักษ ์ 168,166 4 2.38
5 ขุขันธ์ 124,170 11 8.86
6 ไพรบึง 40,956 2 4.88
7 ปรางค์ก ู่ 56,767 2 3.52
8 ขุนหาญ 88,531 5 5.65
9 ราศีไศล 70,144 4 5.7
10 อุทุมพรพิสัย 90,891 1 1.1
11 บึงบูรพ์ 9,852 1 10.15
12 ห้วยทับทัน 35,588 7 5.62
13 โนนคูณ 33,382 1 3
14 ศรีรัตนะ 44,454 3 6.75
15 น้ าเกลี้ยง 36,681 5 13.63
16 วังหิน 41,468 2 4.82
17 ภูสิงห์ 43,869 1 2.28
18 เมืองจันทร์ 15,894 0 0
19 เบญจลักษ ์ 30,527 2 6.55
20 พยุห์ 30,906 1 3.24
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 20,724 0 0
22 ศิลาลาด 17,607 0 0
รวม 1,235,266 65 5.62
246
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 2 อัตราการฆ่าตัวตายส าเร็จจังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2562 แยกรายอ าเภอ
วิเคราะห์ผลการด าเนินงานมีผู้ฆ่าตัวตายส าเร็จจ านวน 65 ราย (5.62 ต่อแสนประชากร) โดยพบว่า
พนที่มีอตราการฆ่าตัวตายสูงที่เกิน 6.3 ต่อแสนประชากร จ านวน 6 อาเภอ คือ อาเภอห้วยทับทัน อาเภอน้ า
ั
ื้
เกลี้ยง อาเภอบึงบูรพ อาเภอน้ าเกลี้ยง อาเภอบึงบูรพ อาเภอขุขันธ์ อาเภอเบญจลักษ์ อาเภอศรีรัตนะ
์
์
ตามล าดับ
247
รายงานประจ าปี 2562
3.2 ร้อยละของผู้พยายามฆ่าตัวตายไม่กลับไปท าร้ายตนเองซ้ าภายใน 1 ปี ≥ ร้อยละ 85
ี
ตารางที่ 80 ของผู้พยายามฆ่าตัวตายไม่กลับไปท าร้ายตนเองซ้ าภายใน 1 ป ปีงบประมาณ 2562
จ านวน พยายาม ร้อยละไม่กลับไปฆ่าตัวตายซ้ า
ที่ อ าเภอ ประชาการกลางปี อัตราต่อแสนประชากร ภายใน 1 ปี
ปี 2561 จ านวน อัตรา จ านวน ไม่ท าซ้ า ร้อยละ
1 เมือง 116,942 26 22.23 26 26 100
2 ยางชุมน้อย 32,914 5 15.19 5 5 100
3 กันทรารมย์ 85,677 3 3.50 3 3 100
4 กันทรลักษ ์ 168,166 13 7.73 13 13 100
5 ขุขันธ์ 124,170 22 17.72 22 21 95.45
6 ไพรบึง 40,956 2 4.88 2 2 100
7 ปรางค์กู่ 56,767 2 3.52 2 2 100
8 ขุนหาญ 88,531 10 11.30 10 10 100
9 ราษีไศล 70,144 4 5.70 4 4 100
10 อุทุมพรพิสัย 90,891 6 6.60 6 6 100
11 บึงบูรพ์ 9,852 2 20.30 2 2 100
12 ห้วยทับทัน 35,588 6 16.86 6 6 100
13 โนนคูณ 33,382 2 5.99 2 2 100
14 ศรีรัตนะ 44,454 10 22.50 10 10 100
15 น้ าเกลี้ยง 36,681 17 46.35 17 16 94.12
16 วังหิน 41,468 3 7.23 3 3 100
17 ภูสิงห์ 43,869 12 27.35 12 12 100
18 เมืองจันทร์ 15,894 1 6.29 1 1 100
19 เบญจลักษ ์ 30,527 4 13.10 4 4 100
20 พยุห์ 30,906 5 16.18 5 5 100
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 20,724 1 4.83 1 1 100
22 ศิลาลาด 17,607 1 5.68 1 1 100
รวม 1,235,266 157 12.71 157 155 98.73
ที่มา : รายงาน 506s v10 จากโรงพยาบาลทุกแห่งในจังหวัดศรีสะเกษ ณ 30 กันยายน 2562
248
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 3 ร้อยละของผู้พยายามฆ่าตัวตายไม่กลับไปท าร้ายตนเองซ้ าภายใน 1 ป ี
ผู้พยายามฆ่าตัวตายไม่ส าเร็จจ านวน 157 ราย คิดเป็น 12.71 ต่อแสนประชากร และไม่พยายามฆ่า
ตัวตายซ้ าภายใน 1 ปี จ านวน 155 ราย คิดเป็นร้อยละ 98.73 และพบผู้พยายามฆ่าตัวตายซ้ าใน 1 ปี 2 ราย ที่
อ าเภอขุขันธ์และอ าเภอน้ าเกลี้ยง
ปัจจัยทีสาเหตุการฆ่าตัวตายซ้ าที่ส าคัญ ได้แก่ผู้ปุวยไม่ได้รับความสนใจ ใส่ใจดูแลจิตใจของผู้ปุวย
ขาดผู้ดูแลใกล้ชิดหรือ care giver และขาดการติดตามประเมินความเสี่ยงฆ่าตัวตายตามความเหมาะสม
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
4.1 การบริหารจัดการเชิงระบบ (System management)
4.1.2 สร้างระบบคัดกรอง สังเกตสัญญาณเตือน การส่งต่อ การดูแลรักษา การติดตามที่ได้
มาตรฐาน โดยเน้นการมีส่วนร่วมของ อสม. ครอบครัวและชุมชน
4.1.3 พัฒนาระบบการให้บริการทางสุขภาพจิตและบริการจิตเวชฉุกเฉินให้มีประสิทธิภาพ
ิ่
4.1.4 เพมการเข้าถึงบริการทางสุขภาพจิตในกุ่มที่เป็นโรคจิตเวช และกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อ
การฆ่าตัวตาย
4.1.5 ติดตามเยี่ยมผู้ปุวยจิตเวชกลุ่มเสี่ยงสูง ตามแนวทางและเงื่อนไข SMIV ของสปสช.
ั
ี
4.1.6 เน้นติดตามพื้นที่ที่มอตราการพยายามฆ่าตัวตายสูงและท าร้ายตัวเองซ้ า ให้ด าเนินการ
โครงการแก้ไขปัญหาในพื้นที่ ชุมชนโดยบูรณาการกับนโยบาย การพัฒนาคุณภาพชีวิตอ าเภอ
4.1.7 จัดท าสื่อประชาสัมพนธ์ เรื่องการเฝูาระวังการฆ่าตัวตายส าเร็จและพยายามฆ่าตัวตาย
ั
เรื่องการรู้จักสัญญาณเตือน การเยียวยาจิตใจผู้มีความเสี่ยง ในคลินิก สถานบริการ และวันรณรงค์วัน
สุขภาพจิตโลก และวันรณรงค์การปูองกันการฆ่าตัวตายโลก
ี่
4.1.8 โครงการติดตามเป็นพเลี้ยงทางวิชาการ coaching เป็นรายอาเภอและระดับโซน
ในปี 2563
249
รายงานประจ าปี 2562
4.2 โครงสร้างกลไกการท างาน (Structure)
4.2.1 การประสานงานเป็นเครือข่ายระหว่าง รพศ., รพท., รพช. และ รพ.สต.
4.2.2 พัฒนาระบบการให้บริการทางสุขภาพจิตได้มีระดับศักยภาพตามเกณฑ์
ั
4.2.3 พฒนาระบบการส่งต่อและระบบ consult ผู้ปุวยระหว่างเครือข่ายโรงพยาบาลศูนย์
โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชน รพ.สต. และ อสม.
4.2.4 จัดระบบติดตามดูแลผู้ปุวยที่มีภาวะเสี่ยงสูง อาการพยายามท าร้ายตนเองหรือพยายาม
ฆ่าตัวตายที่ได้มาตรฐาน
4.2.5 ประสานความร่วมมือกับ พชอ. ในการให้ความรู้ด้านการเฝูาระวัง คัดกรอง ผู้ปุวยที่
เสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย
4.2.6 การพัฒนาระบบข้อมูลสารสนเทศ (Information)
4.2.7 ใช้ระบบการบันทึกข้อมูลในแบบบันทึก DS506 V.10 โดยบันทึกผ่านระบบสารสนเทศ
ที่สามารถแสดงข้อมูลล่าสุดได้เป็นปัจจุบัน
4.2.8 มาตรการที่ด าเนินการที่ด าเนินการ (Intervention) & นวัตกรรม
4.2.9 จัดการประชุมอบรมผู้ให้บริการทางสุขภาพจิตในสถานพยาบาลเครือข่าย
4.2.10 จัดท า Clinical Practice Guidelines ในการดูแลผู้ปุวยทางจิตเวช
ั
4.2.11 บูรณาการระบบปูองกันการฆ่าตัวตายเชื่อมกับคณะกรรมการพฒนาคุณภาพชีวิต
ระดับอ าเภอ (พชอ.) ให้รู้ถึงสัญญาณเตือนของการฆ่าตัวตายและช่วยเหลือเบื้องต้น ในผู้ที่เสี่ยงและผู้พยายาม
ฆ่าตัวตาย
4.2.12 มีระบบก ากับติดตาม (Monitoring &Evaluation) นิเทศโดยคณะผู้ตรวจราชการ
และทีมนิเทศจากโรงพยาบาลแม่ข่ายประเมินผลและรายงานผลการด าเนินงานทุก 3 เดือน
ตัวชี้วัด : 3. ร้อยละผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเข้าถึงระบบริการรักษาทางจิตเวช เกณฑ์เป้าหมายร้อยละ 65
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ื่
โรคซึมเศร้ามีสาเหตุหลักที่เกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในสมอง และสาเหตุอนๆ ได้แก่ ภาวะ
ั
เศรษฐกิจการเงิน ความผิดหวัง ความสัมพนธ์ ความรัก ความสูญเสีย เป็นต้น หากเยาวชนไม่สามารถจัดการ
กับปัญหาได้ จะท าให้ทุกปัญหากลายเป็นสาเหตุที่ท าให้เกิดความเครียด วิตกกังวล จนพฒนาไปสู่ภาวะซึมเศร้า
ั
และคิดท าร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตายได้ และอาการของโรคซึมเศร้า ได้แก่ เศร้า หดหู่ ซึม เบื่อหน่าย หงุดหงิด
ฉุนเฉียว ไม่มีสมาธิ นอนไม่หลับ มีความคิดอยากตาย
ส าหรับแนวทางการปูองกันและแก้ไขปัญหาภาวะซึมเศร้าและการฆ่าตัวตายในทุกกลุ่มวัยสามารถ
ั
ปูองกันได้ โดยใช้หลัก 3 ส. คือ สอดส่องมองหา ใส่ใจรับฟง และส่งต่อเชื่อมโยง เมื่อพบเห็นภาวะดังกล่าว
ู
ื่
คนรอบข้างไม่ว่าจะเป็นเพอน อาจารย์ที่ปรึกษา คนใกล้ชิด รวมทั้งครอบครัว ต้องรีบเข้าไปพดคุยร่วมกันหา
สาเหตุ รับฟงปัญหาอย่างเข้าใจและใส่ใจ ให้การช่วยเหลือ ให้ค าปรึกษา หรือส่งต่อแพทย์ได้อย่างทันท่วงที
ั
เพื่อเข้ารับการดูแลและรักษาอย่างถูกวิธี จะท าให้อาการดีขึ้นและหายขาดได้ หรือสามารถโทรปรึกษาปัญหาได้
ที่สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ของกรมสุขภาพจิตตลอด 24 ชั่วโมง
ผลการด าเนินเขตสุขภาพที่ 10 ปีงบประมาณ 2562 เกณฑ์ร้อยละ 85.54 จังหวัดที่ผ่านเกณฑ์สูงสุด
ตามล าดับ คือ ยโสธรร้อยละ115.28 มุกดาหารร้อยละ 97.45 อุบลราชธานีร้อยละ 91.65 อานาจเจริญร้อยละ
69.93
250
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 4 ผลการด าเนินงานร้อยละการเข้าถึงผู้ป่วยโรคซึมเศร้า เขตสุขภาพที่ 10 รายจังหวัด
ที่มา : ศูนย์ซึมเศร้า โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จังหวัดอุบลราชธานี
สถานการณ์จังหวัดศรีสะเกษ มีการด าเนินงานคัดกรองค้นหาผู้มีภาวะซึมเศร้า ในกลุ่มประชาชนอายุ
ื่
15 ปี ขึ้นไป ในสถานบริการสาธารณสุขและในชุมชน เพอคัดกรอง ค้นหาผู้ปุวยที่มีภาวะซึมเศร้า เข้ารับการ
ตรวจวินิจฉัย ดูแลรักษา ตามแนวทางการด าเนินงานของระบบของการดูแลเฝูาระวังโรคซึมเศร้า จากผลการ
ด าเนินงานคัดกรองค้นหา ผู้มีภาวะซึมเศร้า พบผู้มีภาวะซึมเศร้าได้รับตรวจวินิจฉัยปุวยเป็นโรคซึมเศร้าสะสม
ั
ิ่
ย้อนหลัง 3 ปี พบอตราการถึงระบบบ าบัดรักษาเพมขึ้นตามล าดับ ปีงบประมาณ 2558 เปูาหมายร้อยละ 37
ผลงานจ านวน 11,925 คน คิดเป็นการเข้าถึงบริการร้อยละ 37.02 ปี 2559 เปูาหมายร้อยละ 43 ผลงาน
จ านวน 13,206 คน คิดเป็นการเข้าถึงบริการร้อยละ 41.2 ปี 2560 เปูาหมายร้อยละ 50 ผลงานจ านวน
17,246 คน คิดเป็นเข้าถึงบริการร้อยละ 3.90 ปี 2561 เปูาหมายร้อยละ 55 ผลงาน 19,780 คน คิดเป็น
เข้าถึงบริการร้อยละ 61.77
รูปที่ 5 อัตราเข้าถึงบริการโรคซึมเศร้า ย้อนหลัง 2 ปี และปี 2562
251
รายงานประจ าปี 2562
2. ผลการด าเนินงาน
์
ตารางที่ 81 อัตราการเข้าถึงบริการผู้ป่วยซึมเศร้าจังหวัดศรีสะเกษ เกณฑร้อยละ 65
ประชากรอายุ
เป้าหมาย
ล าดับ อ าเภอ 15 ปีขึ้นไป จากความชุก 2.7% จ านวน ร้อยละ
ปี 2560
1 เมือง 114,142 3,082 2,793 90.62
2 ยางชุมน้อย 31,694 856 662 77.34
3 กันทรารมย์ 83,477 2,254 1,441 63.93
4 กันทรลักษ ์ 161,322 4,356 1,720 39.29
5 ขุขันธ์ 121,170 3,272 2,181 66.66
6 ไพรบึง 39,256 1,060 701 66.13
7 ปรางค์ก ู่ 55,067 1,487 1,099 73.91
8 ขุนหาญ 86,731 2,342 1,490 63.62
9 ราษีไศล 68,144 1,840 774 42.07
10 อุทุมพรพิสัย 88,691 2,395 1,520 63.47
11 บึงบูรพ์ 9,052 244 322 131.97
12 ห้วยทับทัน 34,308 926 578 62.42
13 โนนคูณ 32,222 870 736 84.6
14 ศรีรัตนะ 42,814 1,156 1,278 110.55
15 น้ าเกลี้ยง 35,581 961 1,487 154.73
16 วังหิน 40,468 1,093 668 61.12
17 ภูสิงห์ 42,549 1,149 697 60.66
18 เมืองจันทร์ 14,894 402 317 78.86
19 เบญจลักษ ์ 29,227 789 542 68.69
20 พยุห์ 29,526 797 514 64.49
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 19,878 537 442 82.31
22 ศิลาลาด 17,007 459 38 8.28
รวม 1,197,220 32,325 22,000 68.06
ที่มา : จากศูนย์ข้อมูลซึมเศร้า โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จังหวังอุบลราชธานี ข้อมูล ณ 31 กันยายน 2562
252
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 6 ร้อยละผู้ป่วยซึมเศร้าเข้าถึงระบบบริการสุขภาพจิต
ั
อตราการเข้าถึงบริการผู้ปุวยซึมเศร้าจังหวัดศรีสะเกษร้อยละ 68.06 ผ่านเกณฑ์ พบว่ามีอาเภอที่มี
อัตราการเข้าถึงของผู้ปุวยโรคซึมเศร้าผ่านเกณฑ์ร้อยละ 65 จ านวน 12 อ าเภอ ได้แก่ เมือง,ยางชุมน้อย, ขุขันธ์
, ไพรบึง,ปรางคกู่,บึงบูรพ,โนนคูณ,ศรีรัตนะ,น้ าเกลี้ยง,เมืองจันทร์,เบญจลักษ์,โพธิ์ศรีสุวรรณ ส่วนอาเภอที่ไม่
์
์
ุ
ผ่านเกณฑ์ จ านวน 10 อ าเภอ ได้แก กันทรารมย์,กันทรลักษ,ขุนหาญ,ราษีไศล,อทุมพรพสัย,ห้วยทับทัน.วังหิน,
่
ิ
ภูสิงห์,พยุห์,ศิลาลาด
3. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
พบร้อยละการเข้าถึงผู้ปุวยโรคซึมเศร้า ต่ าไม่ผ่านเกณฑ์ 12อ าเภอ จากการออกประเมินติดตาม พบว่า
พื้นที่มีข้อจ ากัด ดังนี้
3.1 บุคลากร ในคลินิกบริการ ต้องใช้เวลา และปริมาณผู้ปุวยมาก
3.2 การคัดกรองภาวะซึมเศร้าใน รพ.สต. เมื่อคัดรกองแล้วผู้ปุวยไม่ได้รับส่งต่อมาพบแพทย์เพอตรวจ
ื่
วินิจฉัย รักษา
3.3 ระบบการคัดกรองบันทึกข้อมูลซึมเศร้าและการส่งข้อมูลในระบบ43 แฟูม ไม่สมบูรณ์
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
4.1 เน้นหนักเร่งรัดอาเภอที่มีผลงานไม่ผ่านเกณฑ์ให้มีโครงการ รณรงค์คัดกรองผู้ปุวยซึมเศร้า
เฝูาระวังปูองกันการฆ่าตัวตายในระดับอ าเภอ ต าบล หมู่บ้าน เป็นประเด็นการด าเนินงานของ พชอ.
4.2 พัฒนาศักยภาพบุคากร อบรมฟื้นฟูบุคลากรสหวิชาชีพให้มีความรู้ทักษะ ในการคัดกรองผู้มีความ
เสี่ยงซึมเศร้า
4.3 จัดท าสื่อเอกสารประชาสัมพันธ์การเฝูาระวังสัญญาณเตือน อาการซึมเศร้าและฆ่าตัวตาย
4.4 สร้างพลังครอบครัวและชุมชนให้รู้จัก โรคซึมเศร้า ด้วยใช้เทคนิค 3 ส. คือ สอส่งมองหา ใส่ใจดูแล
ส่งต่อช่วยเหลือ
253
รายงานประจ าปี 2562
4.5 พัฒนาระบบการคัดกรองและส่งต่อผู้ปุวยเสี่ยงโรคซึมเศร้า ได้รับการตรวจวินิจฉัยโดยแพทย์และ
รักษาต่อเนื่อง
4.6 ติดตามดูแลประเมินความเสี่ยงซึมเศร้าอย่างน้อยทุก 6 เดือน ภายใน 1 ปี จนกว่าจะอาการทุเลา
ู
ั
4.7 พฒนาระบบการบันทึกข้อมูลใน 43 แฟม และการส่งข้อมูลเข้าระบบในHDC และศูนย์ซึมเศร้า
โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ทุกเดือน
4.8 ติดตาม ประเมินผลโดยการ Coaching และRanking ราย ไตรมาส
ตัวชี้วัด : 4. ผู้ป่วยโรคติดสุราเข้าถึงบริการเพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 1
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
กลุ่มอาการเนื่องจากการขาดสุรา (alcohol withdrawal syndrome) เป็นกลุ่มอาการที่เกี่ยวข้องกับ
การเปลี่ยนแปลง ในหน้าที่ของระบบประสาทส่วนกลาง เกิดขึ้นในผู้ที่หยุดดื่มหรือลดการดื่มสุราลงกระทันหัน
หลังจากที่ดื่มติดต่อกันมานาน เป็นระยะเวลาหนึ่ง อาการเหล่านี้เกิดขึ้นได้หลังจากดื่มวิสกี้ปริมาณ 16 ออนซ์
หรือ 2/3 ขวดต่อวันติดต่อกันเป็นเวลานาน 14-21 วัน
ิ่
ปัจจุบันผู้ปุวยโรคติดสุรามีแนวโน้มเพมขึ้นตามล าดับและเป็นปัจจัยในการกระตุ้นให้ผู้ปุวยพยายาม
ิ่
และฆ่าตัวตายส าเร็จ และมีโอกาสท าร้ายผู้อื่นเป็นผู้ปุวยทางคดีเพิ่มขึ้น จึงเป็นตัวชี้วัดหนึ่งในการเพมการค้นหา
คัดกรอง ส่งต่อให้ผู้ปุวยเข้าสู่ระบบการบ าบัดรักษาให้เพิ่มขึ้น
ิ่
ผลการด าเนินงานปีงบประมาณ 2561 มีผู้ปุวยโรคติดสุราเข้าถึงบริการเพมขึ้นจากปีงบประมาณ
2560 จ านวน 521 ราย คิดเป็นร้อยละ 2.40 และปีงบประมาณ 2562 เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.14 ผ่านเกณฑ์
2. ผลการด าเนินงาน
ั
ิ่
ื้
อตราการเพมขึ้นผู้ปุวยโรคติดสุรา (F10.20-F10.29) รายใหม่ในพนที่เข้าถึงบริการตามมาตรฐานใน
ปีงบประมาณในปีงบประมาณ 2562 เพมขึ้นจากปีงบประมาณ 2561 ร้อยละ 1 ผลการการด าเนินงาน
ิ่
ทุกอ าเภอผ่านเกณฑ์ตามเปูาหมาย
254
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 82 ร้อยละผู้ป่วยโรคสุราเพิ่มขึ้นร้อยละ 1 จากปีที่ผ่านมา (2561) รายอ าเภอ
ประชากร เป้าหมาย จ านวน จ านวน
ที่ อ าเภอ อายุ 18 ปี ความชุก ผู้ป่วย ผู้ป่วยสะสม เพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้น
ร้อยละ
ขึ้นไป 0.8% ปี 2556-2562 ปี 2556-2562
1 เมือง 108,763 4,024 335 580 245 6.09
2 ยางชุมน้อย 30,332 1,122 256 301 45 4.01
3 กันทรารมย์ 79,621 2,946 165 238 73 2.48
4 กันทรลักษ ์ 153,900 5,694 147 385 238 4.18
5 ขุขันธ์ 114,912 4,252 189 403 214 5.03
6 ไพรบึง 37,371 1,383 76 132 56 4.05
7 ปรางค์ก ู่ 52,342 1,937 697 801 104 5.37
8 ขุนหาญ 82,337 3,046 353 466 113 3.71
9 ราษีไศล 65,247 2,414 156 234 78 3.23
10 อุทุมพรพิสัย 84,992 3,145 443 544 101 3.21
11 บึงบูรพ์ 8,685 321 43 53 10 3.12
12 ห้วยทับทัน 32,554 1,204 293 322 29 2.41
13 โนนคูณ 30,553 1,130 105 151 46 4.07
14 ศรีรัตนะ 40,453 1,497 98 158 60 4.01
15 น้ าเกลี้ยง 33,602 1,243 248 292 44 3.54
16 วังหิน 38,447 1,423 53 116 63 4.43
17 ภูสิงห์ 40,122 1,485 120 173 53 3.57
18 เมืองจันทร์ 14,214 526 20 48 28 5.32
19 เบญจลักษ ์ 27,741 1,026 24 59 35 3.41
20 พยุห์ 28,218 1,044 65 114 49 4.69
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 19,001 703 56 103 47 6.69
22 ศิลาลาด 16,321 604 59 72 13 2.15
รวม 1,138,882 42,139 4001 5745 1744 4.14
ที่มา : ข้อมูลจาก 43 แฟูม ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ 30 กันยายน 2562
255
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 7 ร้อยละผู้ป่วยโรคสุราเข้าถึงระบบบริการสุขภาพจิตเพิ่มขึ้นร้อยละ1 รายอ าเภอ จังหวัดศรีสะเกษ
ที่มา : ข้อมูลจาก 43 แฟูม ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ 30 กันยายน 2562
3. ปัญหาอุปสรรคในการด าเนินงาน
3.1 ผู้ปุวยโรคติดสุราและมีอาการทางจิตมีแนวโน้มสูงขึ้นเมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา ท าให้มีจ านวนผู้ปุวย
เข้ารับการบ าบัดรักษาแบบผู้ปุวยในมากขึ้น
3.2 โรงพยาบาลทุกแห่งสามารถรับผู้ปุวยโรคติดสุราไว้นอนโรงพยาบาลได้ แต่ต้องนอนรวมกับผู้ปุวย
ในทั่วไป เสี่ยงต่อการเกิดอาการจิตเวชก้าวร้าวรุนแรง เสี่ยงทั้งต่อตัวผู้ปุวย ผู้ปุวยทั่วไปและบุคลากรที่ดูแล
ั
3.3 อตราก าลังพยาบาลในการดูแลผู้ปุวย Admit ด้วยโรคจิตจากสุราไม่เพยงพอ และบุคลากรที่
ี
จบใหม่ขาดองค์ความรู้และทักษะในการดูแลผู้ปุวยโรคจิตจากสุรา
4. มาตรการและแนวทางการด าเนินงาน
4.1 จัดท าโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรสาธารณสุขในการดูแลรักษาผู้ปุวยโรคแอลกอฮอล์
4.2 จัดท าแนวทางการคัดกรอง ประเมินการดื่มสุรา การวินิจฉัย รักษา โรคแอลกอฮอล์ การบันทึก
รหัส
ิ่
ู
ื้
4.3 พฒนาคลินิกบริการ บ าบัด รักษา ฟนฟ ผู้ปุวยเลิกสุรา ทุก รพช. เพมการเข้าถึงระบบบริการให้
ั
ง่ายขึ้น (One stop service)
4.4 บูรณาการงานการส่งเสริมกิจกรรมปูองกัน ลด ละ เลิก สุรา ร่วมกับ พชอ. ในพื้นที่ ชุมชน
4.5 ประชุมชี้แจงแพทย์ในการวินิจฉัย รักษา ตามรหัส ICD10 บันทึกข้อมูล ที่มีประสิทธิภาพ
ี่
4.6 โครงการติดตามเป็นพเลี้ยงทางวิชาการ coaching และ Ranking รายเดือนและรายไตรมาส
256
รายงานประจ าปี 2562
ตัวชี้วัด : 5. ร้อยละของผู้ป่วยโรคจิตเภทเข้าถึงบริการสุขภาพจิต ≥ร้อยละ 85
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
สถานการณ์โรคจิตเภท (Schizophrenia) รหัส ICD10 คือ F20.0-F20.9 เป็นการปุวยทางจิตที่ส่งผล
ี
ความคิดอย่างรุนแรง เช่น มีความคิดที่หลงผิดไปจากความจริง เห็นภาพหลอนหรือได้ยินเสียงที่ไม่มอยู่จริง โดย
ุ
อาการที่เกิดขึ้นจะส่งผลต่อพฤติกรรมและความคิด จนเป็นอปสรรคต่อการใช้ชีวิตหรือการท างาน การรักษา
และรับประทานยาอย่างต่อเนื่องตามค าแนะน าของแพทย์สามารถช่วยลดอาการของโรคนี้ได้ ถึงแม้ว่าจะต้องมี
การควบคุมโรคนี้ตลอดชีวิตและยังคงไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
อตราการเกิดโรคจิตเภทในประเทศไทย จากสถิติของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ปี
ั
2558-2559 พบว่าในประเทศไทยมีผู้ปุวยด้านจิตเวชมากถึง 14.3% หรือคิดเป็นจ านวนประชากรประมาณ
7 ล้านคน โดยในจ านวนดังกล่าวมีผู้ปุวยโรคจิตเภทอยู่ประมาณ 0.8% หรือประมาณ 400,000 คน
รูปที่ 8 ร้อยละการเข้าถึงผู้ป่วยจิตเภทย้อนหลัง 3 ปี จังหวัดศรีสะเกษ ผ่านเกณฑ์ตามเป้าหมาย
2. มาตรการในการด าเนินงาน
ั
2.1 พฒนาศักยภาพบุคลากร/ทีมสหวิชาชีพสาธารณสุขในการคัดกรอง/ประเมิน/ดูแลรักษา/ส่งต่อ
ผู้ปุวยจิตเภทให้เข้าถึงบริการ ตามเปูาหมายทุกอ าเภอ
2.2 อบรม อสม.เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต/ประชาชนจิตอาสา/ ให้สามารถ ค้าหา คัดกรอง ส่งต่อ
ผู้ปุวยจิตเวชได้ครอบคลุมในพื้นที่
2.3 สร้างเสริมทัศนคติของผู้ดูแล ประชาชน ชุมชน ให้เข้าใจและยอมรับผู้ปุวยจิตเภท ให้สามารถอยู่
ในครอบครัว ชุมชน สังคมได้ตามบริบท
257
รายงานประจ าปี 2562
3. ผลการด าเนินงาน
ตารางที่ 83 ร้อยละผู้ป่วยจิตเภทเข้าถึงบริการสุขภาพจิต จ าแนกรายอ าเภอ ปีงบประมาณ 2562
ู
ประชากร ข้อมลสะสม
ที่ หน่วยบริการ อายุ 15 ปขึ้นไป เป้าหมาย ต.ค. 2555 ถึง 30 ก.ย. 62
ี
ปี 2560 ชุก 0.8% (B) จ านวน ร้อยละ
1 เมืองศรีสะเกษ 114,142 913 1,063 116.41
2 ยางชุมน้อย 31,694 254 183 72.17
3 กันทรารมย์ 83,477 668 556 83.26
4 กันทรลักษ ์ 162,166 1,297 1,212 93.42
5 ขุขันธ์ 121,170 969 1065 109.87
6 ไพรบึง 39,256 314 424 135.01
7 ปรางค์ก ู่ 55,067 441 266 60.38
8 ขุนหาญ 86,731 694 480 69.18
9 ราษีไศล 68,144 545 361 66.22
10 อุทุมพรพิสัย 88,691 710 617 86.96
11 บึงบูรพ์ 9,052 72 70 96.66
12 ห้วยทับทัน 34,308 274 244 88.90
13 โนนคูณ 32,222 258 200 77.59
14 ศรีรัตนะ 42,814 343 313 91.38
15 น้ าเกลี้ยง 35,581 285 332 116.64
16 วังหิน 40,468 324 251 77.53
17 ภูสิงห์ 42,549 340 276 81.08
18 เมืองจันทร์ 14,894 119 118 99.03
19 เบญจลักษ ์ 29,227 234 309 132.16
20 พยุห์ 29,526 236 235 99.49
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 19,878 159 221 138.97
22 ศิลาลาด 17,007 136 102 74.97
รวม 1,197,220 9,578 8,898 92.90
ที่มา : HDC ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ 30 กันยายน 2562
258
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 9 ร้อยละผู้ป่วยจิตเภทเข้าถึงบริการสุขภาพจิต แยกรายอ าเภอ ปีงบประมาณ 2562
ผลการด าเนินงาน ปีงบประมาณ 2562 พบว่าร้อยละการเข้าถึงของผู้ปุวยจิเภท ร้อยละ 92.90 และ
ิ
ุ
พบว่ามีอาเภอที่ผ่านเกณฑ์มากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 85 ได้แก่ เมือง กันทรลักษ์ ขุขันธ์ ไพรบึง อทุมพรพสัย
บึงบูรพ์ ห้วยทับทัน ศรีรัตนะ น้ าเกลี้ยง เมืองจันทร์ เบญจลักษ์ พยุห์ และโพธิ์ศรีสุวรรณ ส่วนอาเภอที่ไม่ผ่าน
เกณฑ์ ได้แก่ ยางชุมน้อย กันทรารมย์ ปรางค์กู่ ขุนหาญ ราศีไศล โนนคูณ วังหิน ภูสิงห์ และศิลาลาด
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
4.1 ส่งเสริม และพัฒนา ระบบ แนวทางการคัดกรองผู้ปุวยจิตเภทในพื้นที่ให้ครอบคลุม
4.2 พัฒนาแนวทางการส่งต่อผู้ปุวยเสี่ยงต่อการเกิดโรคจิตเภท เข้าถึงระบบบริการ ในสถานพยาบาล
4.3 บูรณาการ การด าเนินงานการดูแลผู้ปุวยจิตเภท ร่วมกับพชอ. ระดับอ าเภอ
4.4 พัฒนคลินิกสุขภาพจิตในทุกโรงพยาบาลให้ผ่านมาตรฐานคุณภาพคลินิกสุขภาพจิต ระดับ 1
ทั้ง 3 ด้าน
4.5 การพัฒนาระบบการติดตามเยี่ยมผู้ปุวยจิตเภทเสี่ยงสูง ในพื้นที่ ให้ได้ตามมาตรฐาน
259
รายงานประจ าปี 2562
งานงานสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน
ตัวชี้วัด : 1. ร้อยละของผู้ที่มีปัญหาโรคสมาธิสั้นเข้าถึงบริการสุขภาพจิต ≥ร้อยละ 18
2. ร้อยละของผู้ที่มีปัญหาโรคสมาธิสั้นเข้าถึงบริการสุขภาพจิต ≥ร้อยละ 45
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ั
สถานการณ์ โรคสมาธิสั้น เป็นโรคที่เกิดจากความบกพร่องของพฒนาการ ในประเทศไทยพบความชุก
ของโรคในเด็กนักเรียนชั้น ป.1-5 ร้อยละ 8.1 ประมาณการได้ว่ามีเด็กนักเรียนชั้น ป.1-5 ทั่วประเทศปุวยเป็น
ั
โรคสมาธิสั้นถึง 1 ล้านคน และมักพบในเด็กชายมากกว่าเด็กหญิง ในอตราส่วน 3:1 และหากไม่ได้รับการ
วินิจฉัย รักษา และปรับพฤติกรรมอย่างถูกต้อง เด็กจะมีโอกาสไม่ประสบความส าเร็จในการเรียน เกิดการ
บาดเจ็บจากอบัติเหตุมากกว่าเด็กปกติ มีปัญหาการปรับตัวเข้ากับผู้อน ฯลฯ ส่งผลเป็นปัญหาระยะยาว เช่น
ุ
ื่
กลายเป็นคนต่อต้านสังคม มีความเสี่ยงติดยาเสพติด เกิดภาวะซึมเศร้า
สถานการณ์ร้อยละผู้ปุวยสมาธิสั้นเข้าถึงระบบบริการสุขภาพจิตเขตสุขภาพที่ 10 ปีงบประมาณ 2562
พบว่าเขตสุขภาพที่ 10 ร้อยละ 12.79 และจังหวัดที่ผ่านเกณฑ์ ได้แก่ ยโสธรร้อยละ 20.1 มุกดาหารร้อยละ
์
18.46 และจังหวัดที่ไม่ผ่านเกณฑ ได้แก่ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี อ านาจเจริญ และอ านาจเจริญ
รูปที่ 1 ร้อยละผู้ป่วยสมาธิสั้น เขตสุขภาพที่ 10
สถานการณ์ร้อยละของผู้ที่มีปัญหาโรคสมาธิสั้นเข้าถึงบริการสุขภาพจิตจังหวัดศรีสะเกษ พบว่า
ปีงบประมาณ 2559 ค่าเปูาหมายร้อยละ8 เข้าถึงร้อยละ 2.54 ปี 2560 เปูาหมายร้อยละ9 ผลงานร้อยละ
4.53 ปี2561 ค่าเปูาหมายร้อยละ 9% ผลงานร้อยละ 5.18 ไม่ผ่านเกณฑ์
260
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 2 อัตราการเข้าถึงผู้ป่วยสมาธิสั้นย้อนหลัง 3 ปี จังหวัดศรีสะเกษ
ที่มา จากHDC ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ วันที่ 30 ก.ย.2562
261
รายงานประจ าปี 2562
2. ผลการด าเนินงาน
ี่
ตารางท 84 ผู้ที่มีปัญหาโรคสมาธิสั้นเข้าถึงบริการสุขภาพจิต เป้าหมายร้อยละ 18
ประชากร
ที่ อ าเภอ อายุ 6-15 ปี ความชุก เป้าหมาย จ านวน ร้อยละ
ปี 2560
1 เมืองศรีสะเกษ 16,617 5.4 897 521 58.06
2 ยางชุมน้อย 3,132 5.4 169 14 8.28
3 กันทรารมย์ 11,542 5.4 623 38 6.10
4 กันทรลักษ ์ 26,050 5.4 1,407 172 12.23
5 ขุขันธ์ 19,679 5.4 1,063 76 7.15
6 ไพรบึง 5,801 5.4 313 14 4.47
7 ปรางค์ก ู่ 8,100 5.4 437 10 2.29
8 ขุนหาญ 13,581 5.4 733 48 6.55
9 ราษีไศล 8,720 5.4 471 32 6.80
10 อุทุมพรพิสัย 11,751 5.4 635 81 12.76
11 บึงบูรพ์ 1,126 5.4 61 5 8.22
12 ห้วยทับทัน 5,441 5.4 294 5 1.70
13 โนนคูณ 5,162 5.4 279 10 3.59
14 ศรีรัตนะ 7,358 5.4 397 135 33.98
15 น้ าเกลี้ยง 6,017 5.4 325 25 7.69
16 วังหิน 6,401 5.4 346 13 3.76
17 ภูสิงห์ 7,698 5.4 416 120 28.87
18 เมืองจันทร์ 2,097 5.4 113 4 3.53
19 เบญจลักษ ์ 4,585 5.4 248 31 12.52
20 พยุห์ 4,079 5.4 220 21 9.53
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 2,764 5.4 149 2 1.34
22 ศิลาลาด 2,068 5.4 112 3 2.69
รวม 180,702 5.4 9,758 1380 14.14
ที่มา : HCD ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ 30 กันยายน 2562
262
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 3 ร้อยละผู้ป่วยสมาธิสั้นเข้าถึงระบบบริการสุขภาพจิต
จังหวัดศรีสะเกษมีผลการด าเนินงานปีงบประมาณ 2562 ร้อยละ 14.14 ซึ่งไม่ผ่านเกณฑ์ตาม
เปูาหมายร้อยละ 18 และพบว่าอาเภอที่มีผลงานผ่านเกณฑ์ จ านวน 3 แห่ง ได้แก่ อาเภอเมืองศรีสะเกษ,
อาเภอศรีรัตนะและอาเภอภูสิงห์ และไม่ผ่านเกณฑ์จ านวน 18 แห่ง ได้แก่ อาเภอยางชุมน้อย, อาเภอ
กันทรารมย์, อาเภอกันทรลักษ์, ขุขันธ์, อาเภอไพรบึง, อาเภอปรางค์กู่, อาเภอขุนหาญ, อาเภอราศีไศล,
ุ
อ าเภออทุมพรพิสัย, อ าเภอบึงบูรพ์, อ าเภอห้วยทับทัน, อ าเภอโนนคูณ, อ าเภอน้ าเกลี้ยง, อาเภอวังหิน, อาเภอ
์
เมืองจันทร์, อ าเภอเบญจลักษ, อ าเภอพยุห์, อ าเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ และ อ าเภอศิลาลาด
263
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 85 ร้อยละของผู้ที่มีปัญหาโรคสมาธิสั้นเข้าถึงบริการสุขภาพจิต ≥ร้อยละ 45
ประชากรเป้าหมาย เป้าหมาย
ที่ อ าเภอ จ านวน ร้อยละ
อายุ 2-5 ปี 11เดือน 29วัน ค่าความชุก 0.6%
1 เมืองศรีสะเกษ 6,024 36 152 420.54
2 ยางชุมน้อย 1,399 8 1 11.91
3 กันทรารมย์ 4,152 25 13 52.18
4 กันทรลักษ ์ 9,717 58 21 36.02
5 ขุขันธ์ 6,891 41 17 41.12
6 ไพรบึง 2,195 13 3 22.78
7 ปรางค์ก ู่ 2,985 18 4 22.33
8 ขุนหาญ 5,428 33 13 39.92
9 ราษีไศล 3,001 18 10 55.54
10 อุทุมพรพิสัย 4,298 26 12 46.53
11 บึงบูรพ์ 411 2 0 0
12 ห้วยทับทัน 1,912 11 2 17.43
13 โนนคูณ 1,755 11 3 28.49
14 ศรีรัตนะ 2,573 15 2 12.96
15 น้ าเกลี้ยง 2,196 13 5 37.95
16 วังหิน 2,467 15 5 33.78
17 ภูสิงห์ 3,108 19 10 53.63
18 เมืองจันทร์ 709 4 4 94.03
19 เบญจลักษ ์ 1,693 10 5 49.22
20 พยุห์ 1,209 7 1 13.79
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 994 6 2 33.53
22 ศิลาลาด 752 5 0 -
รวม 66,232 397 285 71.72
ที่มา : จากHDC ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
264
รายงานประจ าปี 2562
ี
รูปที่ 13 ข้อมูลร้อยละของผู้ที่มปัญหาโรคออทิสติกเข้าถึงบริการสุขภาพจิต ≥ร้อยละ 45
ที่มา : จากHDC ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ณ วันที่ 30 กันยายน 2562
ผลงานร้อยละผู้ปุวยออทิสติกเข้าถึงระบบบริการสุขภาพจิตร้อยละ 71.72 ผ่านเกณฑ์ และพบว่า
อาเภอที่ผ่านเกณฑ์ จ านวน 5 แห่ง ได้แก่ อาเภอเมืองศรีสะเกษ, อาเภอกันทรารมย์, อาเภอราษีไศล, อาเภอ
ภูสิงห์ และอ าเภอเมืองจันทร์ และไม่ผ่านเกณฑ์จ านวน 17 อ าเภอ และมีอ าเภอที่ไม่มีข้อมูล คือ อ าเภอบึงบูรพ์
3. ปัญหาและอุปสรรค
3.1 จังหวัดศรีสะเกษขาดจิตแพทย์เด็ก ต้องใช้จิตแพทย์ผู้ใหญ่และกุมารแพทย์ ซึ่งปัจจุบันแพทย์ทั่วไป
เป็นผู้วินิจฉัย รักษาผู้ปุวยจิตเวชเด็ก และใช้ระบบ consult หรือส่งต่อให้กับจิตแพทย์เด็กของโรงพยาบาล
พระศรีมหาโพธิ์ในการวินิจฉัย ท าให้คิวรอคอยตรวจรักษาล่าช้า
3.2 พยาบาลเฉพาะทางด้านสุขภาพจิตและจิตเวชเด็กและวัยรุ่นจานวน 4 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาล
น้ าเกลี้ยง, โรงพยาบาลวังหิน, โรงพยาบาลยางชุมน้อย และโรงพยาบาลศิลาลาด ซึ่งพยาบาลเฉพาะทาง
ทางด้านสุขภาพจิตและจิตเวชเด็กและวัยรุ่นบางแห่งยังไม่ได้ท าหน้าที่ในคลินิกเต็มรูปแบบ ยังปฏิบัติงานขึ้นเวร
ในกลุ่มการพยาบาล ท าให้ยังไม่เปิดคลินิกกระตุ้นและดูแลรักษาโรคสุขภาพจิตเด็กตามมาตรฐาน ขาด
ผู้รับผิดชอบหลักที่ต่อเนื่อง
3.3 ขาดนักจิตวิทยายังไม่ครบทุกแห่ง (มี 11 แห่ง)
3.4 ขาดการประสานส่งต่อข้อมูลเด็กนักเรียนกลุ่มเสี่ยงเข้ารับบริการระหว่าง รพ.สต. กับ รพช.
3.5 รพท./รพช. บางแห่ง ยังไม่ขออนุญาตการจัดซื้อยายาจิตเวชเด็ก ท าให้ผู้ปุวยต้องไปรับยาที่
โรงพยาบาลศรีสะเกษ
265
รายงานประจ าปี 2562
งานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้พิการ
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ิ
ั
จากข้อมูลส านักงานพฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดศรีสะเกษมีผู้พการที่จดทะเบียน
จ านวน 57,957 คน โดยแยกประเภทความพการได้แก่ ทางการเคลื่อนไหว/ทางกายจ านวน 30,346 คน
ิ
ิ
ิ
คิดเป็นร้อยละ 52.35 ผู้พการทางการมองเห็นจ านวน 5,576 คน คิดเป็นร้อยละ 9.62 ผู้พการทางการได้ยิน/
สื่อความหมายจ านวน 10,041 คน คิดเป็นร้อยละ 17.32 ทางจิตใจ/พฤติกรรมจ านวน 5,505 คน คิดเป็น
ร้อยละ 9.48 ผู้พการทางสติปัญญาจ านวน 4,006 คนคิดเป็นร้อยละ 6.91 ผู้พการทางการเรียนรู้จ านวน
ิ
ิ
ิ
151 คน คิดเป็นร้อยละ 0.26 ออทิสติกจ านวน 200 คน คิดเป็นร้อยละ 0.34 และพการซ้ าซ้อนจ านวน
2,123 คน คิดเป็นร้อยละ 3.66 และไม่ระบุประเภทความพการจ านวน 39 คน คิดเป็นร้อยละ 0.06 (ที่มา:
ิ
ิ
ข้อมูลคนพิการที่มีบัตรประจ าตัวคนพการจาก พมจ.ข้อมูล ณ ตุลาคม ๒๕๖๒) และจากข้อมูลกลุ่มงานประกัน
สุขภาพ ณ เดือนกันยายน 2562 พบว่า มีผู้ขึ้นทะเบียน ท.74 ในระบบบริการสาธารณสุขของจังหวัดศรีสะเกษ
ิ
จ านวน 42,145 คน คิดเป็นร้อยละ 72.72 ของผู้พการที่จดทะเบียน และจากข้อมูลการจ่ายเงินชยเชย
ค่าบริการฟื้นฟู และอุปกรณ์เครื่องช่วยของส านักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเขต 10 อบลราชธานี พบว่า
ุ
ในปีงบประมาณ 2562 มีผู้พการในพนที่เข้ารับบริการฟนฟสมรรถภาพด้านการแพทย์และอปกรณ์เครื่องช่วย
ุ
ู
ิ
ื้
ื้
ความพิการในระบบจ านวน 20,300 คน คิดเป็นร้อยละ 48.16
2. ผลการด าเนินงาน
ในปีงบประมาณ 2562 โรงพยาบาลในสังกัดส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษได้ให้บริการฟนฟ ู
ื้
ื้
ิ
ิ
สมรรถภาพทางการแพท์แก่ผู้พการในพนที่ตามความจ าเป็น และมีการติดตามเยี่ยมผู้พการ ที่ขึ้นทะเบียน
อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง โดยบูรณาการการด าเนินงานร่วมกับการติดตามดูแลผู้ปุวยติดบ้าน ติดเตียง ผู้ปุวยระยะ
สุดท้าย รวมถึงการดูแลผู้สูงอายุ
266
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 86 การให้บริการฟื้นฟูสมรรถภาพทางการแพทย์ และอุปกรณ์เครื่องช่วยความพิการ ปี 2562
จ านวน ผู้พิการได้รับบริการฟื้นฟูหรืออุปกรณ์เครื่องช่วย
ที่ อ าเภอ
ผู้พิการ จ านวน ร้อยละ
1 เมืองศรีสะเกษ 4092 3740 91.40
2 ยางชุมน้อย 1142 447 39.14
3 กันทรารมย์ 2571 1488 57.88
4 กันทรลักษ ์ 4678 1975 42.22
5 ขุขันธ์ 3557 932 26.20
6 ไพรบึง 1554 1084 69.76
7 ปรางค์ก ู่ 1958 547 27.94
8 ขุนหาญ 3313 1077 32.51
9 ราษีไศล 2793 1290 46.19
10 อุทุมพรพิสัย 3758 1567 41.70
11 บึงบูรพ์ 422 61 14.45
12 ห้วยทับทัน 1,177 512 43.50
13 โนนคูณ 1,121 452 40.32
14 ศรีรัตนะ 1,523 1,203 78.99
15 น้ าเกลี้ยง 1,166 960 82.33
16 วังหิน 1,397 245 17.54
17 ภูสิงห์ 2,224 175 7.87
18 เมืองจันทร์ 370 516 139.46
19 เบญจลักษ ์ 745 541 72.62
20 พยุห์ 1,083 601 55.49
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 795 654 82.26
22 ศิลาลาด 711 233 32.77
รวม 42,150 20,300 48.16
จากตารางเมื่อวิเคราะห์ข้อมูลแยกเป็นรายอาเภอพบว่าอาเภอที่มีผลงานการให้บริการฟนฟทางการ
ู
ื้
แพทย์และอปกรณ์เครื่องช่วยสูงสุด คือ โรงพยาบาลเมืองจันทร์ให้บริการมากกว่าจ านวนผู้พการที่มีการขึ้น
ิ
ุ
ทะเบียนในระบบร้อยละ 139.46 รองลงมา คือ โรงพยาบาลศรีสะเกษร้อยละ 91.40 และโรงพยาบาล
ิ
น้ าเกลี้ยงร้อยละ 82.33 ส่วนหน่วยบริการที่พบว่ามีการให้บริการแก่ผู้พการที่ข้นทะเบียนไว้ค่อนข้างน้อย
คือ โรงพยาบาลภูสิงห์ร้อยละ 7.87 โรงพยาบาลบึงบูรพ์ร้อยละ 14.45 และโรงพยาบาลวังหินร้อยละ 17.54
267
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 1 การให้บริการฟื้นฟูสมรรถภาพทางการแพทย์ และอุปกรณ์เครื่องช่วยความพิการ ปี 2562
โครงการเด่น/Best Practice
จากการด าเนินงานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้พิการของจังหวัดศรีสะเกษ ซึ่งมีผู้พิการทั้งหมด 7 ประเภท
ต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญในแต่ละด้านในการให้บริการและมีภาคีเครือข่ายที่ให้บริการหลายหน่วยงาน ส าหรับกลุ่ม
ิ
ิ
ผู้พการที่หน่วยงานสาธารณสุขเป็นหน่วยงานหลักในการให้บริการที่มีผลงานสูงสุด คือ ให้บริการผู้พการ
ื้
ทางร่างกายและการเคลื่อนไหวคือโรงพยาบาลศรีสะเกษ บริการฟนฟผู้พการทางจิตใจและพฤติกรรม
ู
ิ
คือโรงพยาบาลศรีสะเกษ และในด้านการประสานภาคีเครือข่าย จนได้รับการสนับสนุนงบประมาณอย่าง
ต่อเนื่องคือโรงพยาบาลอุทุมพรพิสัย
3. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
จากการที่ผู้พิการทั้งหมด 7 ประเภท การฟื้นฟูสมรรถภาพผู้พการดังกล่าวจ าเป็นต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญใน
ิ
ี
แต่ละด้านในการให้บริการ ซึ่งหน่วยบริการในพนที่จังหวัดศรีสะเกษมีเพยงโรงพยาบาลศรีสะเกษเท่านั้นที่มี
ื้
ิ
ผู้เชี่ยวชาญครบทุกด้าน ประกอบกับหน่วยงานสาธารณสุขไม่ใช่หน่วยงานหลักในการดูแลผู้พการ และมีภาคี
ื้
ิ
เครือข่ายหลายหน่วยงานที่ให้บริการฟนฟผู้พการ รวมถึงงานผู้พการไม่ได้เป็นตัวชี้วัดที่ผู้บริหารเร่งรัด การ
ู
ิ
ี
ด าเนินงานจึงไม่ได้มีความเข้มข้น การรวบรวมข้อมูลก็ยังไม่ครบบถ้วนไม่สมบูรณ์ เป็นเพยงการด าเนินงาน
ื้
ให้บริการตามความต้องการของผู้พิการในแต่ละพนที่ ซึ่งหากต้องการพฒนางานดังกล่าวต้องอาศัยการให้การ
ั
สนับสนุนผลักดันจากผู้บริหารในทุกระดับ
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
จากการวิเคราะห์ปัญหาที่พบ เพอให้การขับเคลื่อนการด าเนินงานฟนฟสมรรถภาพผู้พการในพนที่
ู
ื้
ิ
ื่
ื้
จังหวัดศรีสะเกษ ด าเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ส านักงานสาธารณสุขจังหวัด
ู
ื้
ิ
ศรีสะเกษ จึงได้จัดประชุมคณะท างานฟนฟสมรรถภาพผู้พการร่วมกับหน่วยบริการที่เป็นแกนน าวางแผนการ
ขับเคลื่อนงานในห้วงต่อไป รวมถึงมีการพัฒนาระบบข้อมูลให้ชัดเจน
268
รายงานประจ าปี 2562
งานพัฒนาคุณภาพให้บริการระยะกลาง (Intermediate care)
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
การด าเนินงานให้บริการผู้ปุวยระยะกลาง(Intermediate care) ที่ผ่านมาในปี 2561 ซึ่งนโยบาย
กระทรวงสาธารณสุขได้ก าหนดให้โรงพยาบาลระดับ M และ F ในสังกัดต้องมีการให้บริการผู้ปุวยระยะกลาง
(Intermediate care) แบบ Intermediate bed ร้อยละ 50 ของหน่วยบริการ จังหวัดศรีสะเกษได้เริ่มมีการ
ื้
ื่
พฒนาระบบ Intermediate care ในพนที่น าร่อง ณ โรงพยาบาลพยุห์ เป็นแบบ Intermediate Ward เพอ
ั
เชื่อมโยงการให้บริการระหว่างโรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลชุมชน และในปี 2562 โรงพยาบาลชุมชนใน
ื้
พนที่ได้เริ่มมีการพฒนาระบบบริการ Intermediate care ในรูปแบบ Intermediate bed จ านวน 17 แห่ง
ั
จากทั้งหมด 21 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 80.95
2. ผลการด าเนินงาน
2.1 ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะร่วมกับโรงพยาบาลศรีสะเกษในการจัดประชุมชี้แจง เพอ
ื่
เตรียมการพัฒนา Intermediate care ส าหรับหน่วยบริการในพื้นที่ทุกแห่งทั้งประเด็นการจัดบริการฟนฟดูแล
ู
ื้
และพัฒนาระบบบันทึกข้อมูลผ่านโปรแกรม Thai coc
2.2 หน่วยบริการในพนที่จังหวัดศรีสะเกษให้บริการ Intermediate care จ านวนรวม 544 คน
ื้
ื้
แบบ Intermediate bed 161 คน และให้บริการแบบ OPD จ านวน 383 คน ผลการให้บริการฟนฟ ู
สมรรถภาพและการดูแลต่อเนื่อง ครบ 6 ด. หรือ Barthel index=100 ร้อยละ 42.67
269
รายงานประจ าปี 2562
ตารางที่ 87 การให้บริการ Intemediate care ปี 2562
ู้
จ านวนผป่วย IMC
ติดตามครบ
ที่ โรงพยาบบาล รพ.ศก. รับ รับส่งต่อแบบ อยู่ระหว่าง 6 เดือน หรือ
ส่งต่อ Intemediate ติดตาม/ ร้อยละ
ทั้งหมด ตอบกลับ bed เยี่ยม Barthel index
= 100
1 ศรีสะเกษ** 52 25
2 ยางชุมน้อย 17 9 3 1 2 66.67
3 กันทรารมย์ 33 13 7 0 7 100.00
4 กันทรลักษ ์ 69 8 22 11 9 40.91
5 ขุขันธ์ 38 12 7 0 4 57.14
6 ไพรบึง* 9 1
7 ปรางค์กู่ 43 12 19 13 2 10.53
8 ขุนหาญ 29 10 5 0 5 100.00
9 ราศีไศล 40 8 8 0 8 100.00
10 อุทุมพรพิสัย 46 9 13 7 3 23.08
11 บึงบูรพ์* 3 3
12 ห้วยทับทัน 15 0 6 0 6 100.00
13 โนนคูณ 10 4 4 1 1 25.00
14 ศรีรัตนะ 18 2 7 6 1 14.29
15 น้ าเกลี้ยง 14 9 4 0 4 100.00
16 วังหิน* 13 6
17 ภูสิงห์* 10 5
18 เมืองจันทร์ 4 1 3 0 3 100.00
19 เบญจลักษ ์ 11 3 5 2 3 60.00
20 พยุห์ 48 1 42 3 5 11.90
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 11 3 6 0 6 100.00
22 ศิลาลาด* 11 0
รวม 544 144 161 44 69 42.86
หมายเหตุ * โรงพยาบาลยังไม่เปิดให้บริการแบบ Intermediate bed ในปี 2562
** เปิดให้บริการ แบบIntermediate bed ในปี 2562
จากตารางแสดงผลการให้บริการผู้ปุวยกลุ่มเปูาหมาย Intermediate care พบว่ามีผู้ปุวย Stroke,
Traumatic Brain injury และ Spinal cord injury ทั้งหมด 544 คน แต่เนื่องจากความพร้อมของการ
ให้บริการ แบบ Intermediate bed ยังไม่ครอบคลุมในทุกโรงพยาบาล และ สถานพยาบาลส่วนใหญ่อยู่ใน
ื้
ู
ั
ระยะก าลังพฒนา จึงท าให้ส่วนมากเป็นการให้บริการฟนฟแบบ OPD ถึงร้อยละ 70.4 (จ านวน 383 คน)
เป็นการให้บริการแบบ Intermediate bed เพียง 161 คน คิดเป็นร้อยละ 29.6 และในจ านวนผู้ปุวยที่ให้การ
ื้
บริการ Intermediate care แบบ Intermediate bed มีผู้ที่ผ่านการติดตามฟนฟสมรรถภาพและการดูแล
ู
ี
ี
ต่อเนื่อง ครบ 6 เดือน หรือ Barthel index =100 เพยงร้อยละ 42.67 และอกร้อยละ 20.5 อยู่ระหว่างการ
ติดตามฟื้นฟูดูแล
270
รายงานประจ าปี 2562
งานพัฒนาระบบบริการศูนย์พึ่งได้
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
ึ่
การด าเนินงานศูนย์พงได้ของโรงพยาบาลในสังกัดส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ มีการ
ึ่
ให้บริการในทุกโรงพยาบาล ปัจจุบันอยู่ในขั้นของการพฒนาระบบบริการศูนย์พงได้ เพอการดูแลช่วยเหลือ
ื่
ั
ผู้ถูกกระท ารุนแรง/ค้ามนุษย์และตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ ให้มีคุณภาพตามมาตรฐานและเชื่อมโยงการช่วยเหลือ
ร่วมกับทีมสหวิชาชีพ และภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกหน่วยงาน ภายในและภายนอก
ื้
พนที่ ในการให้ความช่วยเหลือผู้ถูกกระท าและผู้ได้รับผลกระทบจากการกระรุนแรง ทั้งด้านการแพทย์
ด้านกฎหมาย ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม ภายในจังหวัดศรีสะเกษ และเริ่มขยายการเฝูาระวังสู่ รพ.สต.ทุกแห่ง
โดยการพัฒนาศักยภาพบุคลากรใน รพ.สต.ทุกแห่ง ในการคัดกรอง เฝูาระวัง ผู้ที่สงสัยว่าจะถูกกระท ารุนแรง
2. ผลการด าเนินงาน
ั
ปีงบประมาณ 2562 จังหวัดศรีสะเกษ ด าเนินงานโครงการพฒนาระบบบริการศูนย์พงได้ โดยได้รับ
ึ่
การสนับสนุนงบประมาณจาก ส านักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข จ านวน 263,570 บาท (สองแสนหกหมื่น
สามพนห้าร้อยเจ็ดสิบบาทถ้วน) โดยจัดสรรสนับสนุนให้โรงพยาบาลชุมชนทุกแห่งเป็นงบบริหารจัดการ
ั
แห่งละ 6,000 บาท และสนับสนุนตามจ านวนข้อมูลการให้บริการผู้ถูกกระท ารุนแรง/ค้ามนุษย์และตั้งครรภ์
ี
ไม่พึงประสงค์ เพื่อใช้พัฒนามาตรฐานการด าเนินงานของสถานพยาบาลทุกแห่งและมกิจกรรมที่ต้องด าเนินการ
ตลอดปีงบประมาณ คือ
2.1 ให้ความช่วยเหลือผู้ถูกกระท าและผู้ได้รับผลกระทบจากการกระรุนแรงด้านการแพทย์
ึ
2.2 การน าเข้าข้อมูลระบบรายงานในโปรแกรมช่วยเหลือผู้ถูกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์
ให้ครบถ้วนและเป็นปัจจุบันซึ่งจากการตรวจสอบโปรแกรมระบบรายงานข้อมูลพบว่ามีผู้ถูกกระท ารุนแรงที่
เข้ารับบริการจ านวน 198 คน ผู้ตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ 223 คน
ื่
2.3 การประชุมเชิงปฏิบัติการเพอแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โดยการศึกษาจาก Case conference กรณี
ยุ่งยากซับซ้อน ระดับจังหวัด 1 ครั้ง ระดับอ าเภอ 4 ครั้ง
2.4 ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ ส่งบุคลากรในพนที่เข้ารับการพฒนาศักยภาพเฉพาะด้าน
ื้
ั
จ านวน 1 คน
ิ
2.5 ร่วมเป็นคณะกรรมการสหวิชาชีพด้านสาธารณสุข ของสถานพนิจและคุ้มครองเด็กในการ
พิจารณาแนวทางแก้ไขและพัฒนาเด็กและเยาวชนที่กระท าผิด
2.6 บุคลากรในสังกัดร่วมในการด าเนินงานคุ้มครองเด็กโดยร่วมปฏิบัติหน้าที่นักจิตวิทยาหรือนักสังคม
สงเคราะห์ ตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณา ความอาญามาตรา 133 ทวิและมาตรา 134/2 (ฉบับที่ 26)
ิ
พ.ศ.2550 (วิธีสืบพยานเด็ก) ในชั้นพนักงานอัยการและชั้นศาล
271
รายงานประจ าปี 2562
ี่
ตารางท 88 การให้บริการช่วยเหลือผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์โรงพยาบาลทุกแห่ง
ในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2560-2562
ปี 2560 ปี 2561 ปี 2562 ประชากร
ตั้งครรภ์ ตั้งครรภ์ ตั้งครรภ์
ล าดับ โรงพยาบาล กลางปี
รุนแรง ไม่พึง รุนแรง ไม่พึง รุนแรง ไม่พึง 2561
ประสงค ์ ประสงค ์ ประสงค ์
1 ศรีสะเกษ 32 190 49 189 29 136 116,942
2 ยางชุมน้อย 4 0 5 1 0 0 32,914
3 กันทรารมย์ 7 1 15 2 12 1 85,677
4 กันทรลักษ ์ 42 5 28 0 27 7 168,166
5 ขุขันธ์ 25 6 23 20 14 4 124,170
6 ไพรบึง 5 3 10 1 12 1 40,956
7 ปรางค์กู่ 12 0 7 0 3 0 56,767
8 ขุนหาญ 31 0 11 0 21 11 88,531
9 ราศีไศล 10 0 6 0 6 ๐ 70,144
10 อุทุมพรพิสัย 17 8 1 2 21 8 90,891
11 บึงบูรพ์ 1 1 1 0 0 0 9,852
12 ห้วยทับทัน 15 3 17 2 1 ๐ 35,588
13 โนนคูณ 38 7 29 5 25 6 33,382
14 ศรีรัตนะ 10 7 5 7 7 6 44,454
15 น้ าเกลี้ยง 11 8 18 1 22 12 36,681
16 วังหิน 29 4 21 5 27 5 41,468
17 ภูสิงห์ 0 1 8 10 0 1 43,869
18 เมืองจันทร์ 1 0 2 0 0 0 15,894
19 เบญจลักษ ์ 6 7 8 0 1 0 30,527
20 พยุห์ 0 0 0 0 0 0 30,906
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 0 0 0 0 0 0 20,724
22 ศิลาลาด 0 0 0 0 0 0 17,607
รวม 296 259 264 245 228 198 1,235,266
ึ
จากตารางจะเห็นได้ว่าแนวโน้มของการให้บริการช่วยเหลือผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พง
ประสงค์โรงพยาบาลทุกแห่ง ในพนที่จังหวัดศรีสะเกษปีงบประมาณ 2560-2562 มีแนวโน้มลดลงเล็กน้อย
ื้
จ านวนผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์มีสัดส่วนเท่าๆกัน และเมื่อวิเคราะห์รายอาเภอจะพบว่า
ึ
ึ
อาเภอที่มีอตราการให้บริการแก่ผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์ค่อนข้างสูงเมื่อเปรียบเทียบ
ั
ประชากรที่มีในพื้นที่ คือ อ าเภอโนนคูณร้อยละ 9.29 อ าเภอน้ าเกลี้ยงร้อยละ 9.27 และวังหินร้อยละ 7.72
272
รายงานประจ าปี 2562
โครงการเด่น/Best Practice
ึ
การด าเนินให้บริการช่วยเหลือผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์ของโรงพยาบาลทุกแห่ง
ื้
ั
ื้
ื่
ในพนที่จังหวัดศรีสะเกษ ในนามของศูนย์พงได้ แม้ว่าจะยังมีบางพนยังอยู่ในขั้นตอนที่ต้องมีการพฒนา แต่ก็มี
หลายพนที่ที่ด าเนินการได้ค่อนข้างดี มีการดูแลช่วยเหลือผู้ถูกกระท ารุนแรงและตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์ ที่เป็น
ื้
ึ
รูปธรรมชัดเจน มีการประสานการช่วยเหลือกับภาคีเครือข่ายภายนอกหน่วยงาน ส่งผลไห้ผู้ถูกกระท ารุนแรง
ึ
และตั้งครรภ์ไม่พงประสงค์ได้รับการดูแลครอบคลุมในทุกๆด้าน เช่น โรงพยาบาลโนนคูณ โรงพยาบาล
น้ าเกลี่ยง โรงพยาบลวังหิน โรงพยาบาลกันทรลักษ์ โรงพยาบาลศรีสะเกษ ฯลฯ
3. การวิเคราะห์สภาพปัญหาที่พบ (เชิงคุณภาพ)
การด าเนินงานศูนย์พึ่งได้ของโรงพยาบาลในสังกัดส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ แม้จะมีการ
ื้
ให้บริการในทุกโรงพยาบาล และมีการด าเนินงานมาเป็นระยะหนึ่งแล้ว แต่ก็ยังมีบางพนที่ที่ยังจ าเป็นต้องมีการ
พัฒนา เพราะมีการเปลี่ยนแปลงผู้รับผิดชอบค่อนข้างบ่อย อาจจะด้วยลักษณะของงานที่ค่อนข้างละเอยดออน
่
ี
ต้องอาศัยทักษะเและความรักในงานเป็นการส่วนตัวของผู้ให้บริการ ต้องมีการบูรณาการกับหน่วยงานนอก
หลายหน่วยงาน แม้จะมีงบประมาณสนับสนุนในการด าเนินงานอย่างต่อเนื่อง แต่ปัจจุบันก็ยังอยู่ในขั้นของการ
พัฒนา ซึ่งหากต้องการที่จะพัฒนางานดังกล่าว ต้องอาศัยการให้การสนับสนุนผลักดันจากผู้บริหารในทุกระดับ
4. แนวทางการแก้ปัญหา/แนวทางการด าเนินงานในปีต่อไป
ื่
จากการวิเคราะห์ปัญหาที่พบ เพอให้การพฒนาการด าเนินงานให้มีคุณภาพตามมาตรฐานเชื่อมโยง
ั
การช่วยเหลือร่วมกับทีมสหวิชาชีพ และภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกหน่วยงาน และเพอ
ื่
ิ่
ปูองกันไม่ให้ผู้ถูกกระท ารุนแรงถูกกระท าซ้ า หรือได้รับการดูแลช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว ควรจะเพมการขยาย
งานดังกล่าวให้ลงไปถึงเจ้าหน้าที่ ตลอดจนประชาชนในระดับหมู่บ้านหรือต าบล ให้เกิดความตระหนักในการ
มองถึงปัญหาดังกล่าว ต่อไป
273
รายงานประจ าปี 2562
งานควบคุมยาสูบและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
1. สถานการณ์ สภาพปัญหา ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
สถานการณ์การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และยาสูบของประชาชนจังหวัดศรีสะเกษจากส านักงาน
ั
สถิติแห่งชาติ ได้ท าการเสนอผลการส ารวจอตราการสูบบุหรี่ของประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป ปี พ.ศ. 2560
ั
ั
จังหวัดศรีสะเกษพบว่ามีอตราการสูบบุหรี่ร้อยละ 18.6 ซึ่งลดลงจากปี 2554 ที่พบว่าอตราการสูบบุหรี่
ั
มีร้อยละ 24.98 อตราการสูบของเยาวชนอายุ 15-18 ปี เป็นอนดับ 2 ของประเทศ (ร้อยละ 18.49) พบว่ามี
ั
อตราการดื่มสุราร้อยละ 26.8 ซึ่งลดลงจากการส ารวจของศูนย์วิจัยปัญหาสุราเมื่อปี 2554 ที่พบว่าจังหวัด
ั
ศรีสะเกษ ความชุกของประชากรวัยรุ่นอายุ 15-19 ปี อยู่ที่อนดับที่ 5 (ร้อยละ 25.1) ความชุกของนักดื่มใน
ั
ประชากรอายุ 20 ปีขึ้นไป อยู่ที่อนดับที่ 29 ของประเทศ (ร้อยละ 37.2) ปี พ.ศ. 2558 สูบบุหรี่ร้อยละ 23.3
ั
ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ร้อยละ 42.7
2. ผลการด าเนินงาน
จังหวัดศรีสะเกษได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากส านักงานสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ุ
ผ่านกรมควบคุมโรค และส านักงานปูองกันควบคุมโรคที่ 10 อบลราชธานี เพอด าเนินงานในปีงบประมาณ
ื่
ั
2561-2562 จ านวน 999,900 บาท (เก้าแสนเก้าหมื่นเก้าพนเก้าร้อยบาท) และสนับสนุนผ่านเครือข่ายองค์กร
งดเหล้าในการรณรงค์ให้งานเทศกาลปีใหม่ สี่เผ่าไทย ปลอดเหล้า ปลอดบุหรี่
จังหวัดศรีสะเกษมีการด าเนินกิจกรรมควบคุมยาสูบและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ตามยุทธศาสตร์ของ
ชาติในช่วงที่ผ่านมา ดังนี้
2.1 การพัฒนาและเสริมสร้างความเข้มแข็งของกลไก ดังนี้
2.1.1 แต่งตั้งคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบจังหวัดศรีสะเกษ ตามพระราชบัญญัติ
ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ.2560 ซึ่งการคัดเลือกผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการดังกล่าว เป็นบุคคลภายนอก
ทั้ง 6 คน
2.1.2 ประชุมคณะกรรมการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และผลิตภัณฑ์ยาสูบและ
ผู้เกี่ยวข้อง 1 ครั้ง ในวันที่ 21 มีนาคม 2561
2.1.3 รวบรวมข้อมูลการลดค่าใช้จ่ายจากการด าเนินงานบุญปลอดเหล้า และการด าเนินงาน
ในพื้นที่น าเสนอต่อที่ประชุมกรมการจังหวัดทุกเดือน
2.2 สนับสนุนการสร้างสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดย
ุ
2.2.1 ร่วมกับส านักงานปูองกันควบคุมโรคที่ 10 อบลราชธานี ในการลงพนที่ด าเนินการ
ื้
ประชาสัมพนธ์ ตรวจเตือน เฝูาระวัง ในช่วงเทศกาลปีใหม่ 2561 ในพนที่อาเภอปรางค์กู่และอาเภออาเภอ
ั
ื้
ขุขันธ์ ในวันที่ 30 ธันวาคม 2560 วันที่ 2 มีนาคม 2561 ตรวจเฝูาระวังและบังคับใช้กฎหมายในพนที่เทศบาล
ื้
เมืองศรีสะเกษ ในวันที่ 5 กันยายน 2561
ื้
2.2.2 ร่วมกับภาคีเครือข่ายผู้เกี่ยวข้องในพนที่ คือ สรรพสามิตเขตพนที่จังหวัดสรีสะเกษ
ื้
สถานีต ารวจภูธรเมืองศรีสะเกษ ปกครองจังหวัดศรีสะเกษ องค์การบริหารส่วนจังหวัดศรีสะเกษ เทศบาลเมือง
ศรีสะเกษ ส านักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดศรีสะเกษ ส านักงานวัฒนธรรมจังหวัดศรีสะเกษ ส านักงานพฒนา
ั
สังคมและความมั่นคงของมนูษย์จังหวัดศรีสะเกษ สภาเด็กและเยาวชนจังหวัดศรีสะเกษ เครือข่ายองค์กร
งดเหล้าจังหวัดศรีสะเกษ สมาพนธ์เด็กและเยาวชนจังหวัดศรีสะเกษ ฯลฯ ร่วมด าเนินกิจกรรมให้งานเทศกาล
ั
274
รายงานประจ าปี 2562
ปีใหม่สี่เผ่าไทยจังหวัดศรีสะเกษปี 2562 ซึ่งด าเนินการในระหว่างวันที่ 25 ธันวาคม 2560 ถึงวันที่ 5 มกราคม
2561 เป็นเทศกาลปลอดบุหรี่และปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
2.2.2.1 การสุ่มตรวจสอบการจัดสถานที่ตามพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่ม
แอลกอฮอล์ พ.ศ.2551 และพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560
2.2.3 ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ พร้อมด้วยบุคลากรสาธารณสุขระดับอาเภอทุก
อ าเภอ ออกสุ่มตรวจสอบการจัดสถานที่ให้เป็นสถานที่ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ตามพระราชบัญญัติควบคุม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2551 และพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560 ในระหว่างวันที่ 19
มิถุนายน ถึงวันที่ 5 กรกฎาคม 2562 ในหน่วยงานสาธารณสุข ส่วนราชการ สถานศึกษา และ สถานที่
สาธารณะที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน พบผลดังนี้
2.2.3.1 การแสดงหรือสื่อสารให้ทราบว่าเป็นสถานที่ห้ามดื่ม ห้ามจ าหน่ายเครื่องดื่ม
แอลกอฮอล์ส่วนมากยังไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่มห้ามจ าหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ดังนี้
- หน่วยงานสาธารณสุขยังไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่ม ห้ามจ าหน่าย
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ร้อยละ 72.73
- สถานที่ราชการยังไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่มห้ามจ าหน่ายเครื่องดื่ม
แอลกอฮอล์เขตเมืองร้อยละ 90.91 เขตชนบทร้อยละ 87.46
- สถานศึกษายังไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่ม ห้ามจ าหน่ายเครื่องดื่ม
แอลกอฮอล์ร้อยละ 87.46 ทั้งในเขตเมืองและเขตชนบท
- สถานที่สาธารณะที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน ยังไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่ม
ห้ามจ าหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ร้อยละ 90.91 ทั้งในเขตเมืองและเขตชนบท
2.2.3.2 การแสดงหรือสื่อสารให้ทราบว่าเป็นสถานที่ปลอดบุหรี่ ตามพระราชบัญญัติ
ควบคุมการบริโภคผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560 ส่วนมากยังไม่มีปูายแสดงว่าเป็นเขตปลอดบุหรี่ตามที่กฎหมาย
ก าหนด มีเพียงหน่วยบริการสาธารณสุขในเขตเมืองร้อยละ 72.93 มีปูายแสดงว่าเป็นเขตปลอดบุหรี่ แต่ปูายที่
ื้
มีส่วนมากเป็นปูายที่ขนาดเล็ก (ไม่เหมาะสมกับพนที่ทางเข้า-ออก) เป็นสติกเกอร์รุ่นเก่าซึ่งสามารถใช้ได้ถึง
พฤศจิกายน 2562 และมีจ านวนค่อนข้างน้อย รายละเอียดดังนี้
275
รายงานประจ าปี 2562
ตารางท 89 การสุ่มตรวจสอบการจัดสถานที่ตาม พ.ร.บ. ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ 2551
ี่
และ พ.ร.บ. ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบในพื้นที่ จังหวัดศรีสะเกษ
สรุปผลการสุ่มตรวจสอบการจัดสถานที่ตาม พ.ร.บ. ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ 2551
และ พ.ร.บ. ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบในพื้นที่ จังหวัดศรีสะเกษ
ในระหว่างวันที่ 12 มิถุนายน 2562 ถึงวันที่ 5 กรกฎาคม 2562
การแสดงให้ทราบว่าเป็นสถานที่ การติดป้ายแสดง
ห้ามดื่ม ห้ามจ าหน่าย เขตปลอดบุหรี่
เขตเมือง เขตชนบท เขตเมือง เขตชนบท
ประเด็น (เขตรับผิดชอบ (เขตรับผิดชอบ (เขตรับผิดชอบ (เขตรับผิดชอบ
ของ รพ.) ของ รพ.สต.) ของ รพ.) ของ รพ.สต.)
จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ จ านวน ร้อยละ
1. การจัดสถานที่ฯ
แสดงให้ทราบ
1.1 หน่วยงานสาธารณสุข 6 27.27 6 27.27 16 72.73 10 45.45
1.2 สถานที่ราชการ 2 9.09 3 13.64 2 9.09 3 13.64
1.3 สถานศึกษา 3 13.64 3 13.64 8 36.36 6 27.27
1.4 สถานที่สาธารณะ/ 2 9.09 2 9.09 2 9.09 6 27.27
ที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน
2. การรับรู้และปฏิบัติตาม
กฎหมายของร้านค้า
2.1 การรับรู้ที่ถูกต้อง 21 95.45 21 95.45 22 100.00 22 100.00
2.2 การปฏิบัติที่ถูกต้อง 11 50.00 11 50.00 18 81.82 17 77.27
หมายเหตุ : ประเด็นที่พบว่ายังไม่กูกต้องและหริอไม่เหมาะสม คือ
1. สถานที่ ส่วนมากไม่มีการแสดงให้เห็นว่าเป็นเขตห้ามดื่ม ห้ามจ าหน่าย
2. ตาม พ.ร.บ ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ร้านค้า ส่วนมากมีการรับรู้ที่ถกต้อง แต่ยังมีการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง
ู
คือ มีสติ๊กเกอร์ซึ่งถือว่าเข้าข่ายการโฆษณา
3. สถานที่ตาม พ.ร.บ ควบคุผลิตภัณฑ์ยาสูบ ส่วนมากเป็นปูายที่ขนาดเล็ก (ไม่เหมาะสมกับพื้นที่ทางเข้า/ออก)
และส่วนมากเป็นสติกเกอร์รุ่นเก่า ซึ่งสามารถใช้ได้ถึง พฤศจิกายน 2562) และมีจ านวนค่อนข้างน้อย
4. ตาม พ.ร.บ ควบคุผลิตภัณฑ์ยาสูบ ร้านค้าส่วนมากมีการรับรู้ที่ถูกต้องแต่ยังมีการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง คือ
การเก็บบุหรี่ยังไม่มิดชิด และยังมีการแบ่งขาย
2.2.4 ความรู้สร้างความตระหนัก เฝูาระวังสถานที่สาธารณะปลอดบุหรี่ สุราและการบังคับใช้
กฎหมาย โดยถ่ายทอดผ่านองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ั
ื่
2.2.5 จัดอบรมเพอพฒนาศักยภาพบุคลากรครูในสถานศึกษาเพอด าเนินการสถานศึกษา
ื่
ั
ปลอดบุหรี่ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 187 แห่ง จ านวน 191 คน ในวันที่ 26 กุมภาพนธ์ 2561 และมี
สถานศึกษาที่สมัครเข้าร่วมพัฒนาเป็นสถานศึกษาต้นแบบปลอดบุหรี่ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 44 แห่ง
276
รายงานประจ าปี 2562
ั
ั
2.2.6 จัดอบรมเพอพฒนาศักยภาพนักเรียนแกนน าในสถานศึกษาที่สมัครเข้าร่วมพฒนา
ื่
เป็นสถานศึกษาต้นแบบปลอดบุหรี่ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 44 แห่งเพอด าเนินการสถานศึกษาปลอดบุหรี่
ื่
ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จ านวน 220 คน ในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2561
2.3 พัฒนาระบบการบ าบัดผู้สูบบุหรี่/สุรา โดย
2.3.1 พฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ในการบักทึกข้อมูลการบ าบัด การคัดกรอง ผู้ดื่ม ผู้ติดสุรา
ั
ในระบบ 43 แฟูม
2.3.2 อบรมเพื่อศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขทุกหมู่บ้านจ านวน 2,800 คน ในการค้นหา
ื่
คัดกรองและน าอาสาสมัครสาธารณสุขและผู้สูบบุหรี่ เข้าสู่ระบบการบ าบัด เพอหนุนเสริมโครงการ 3 ล้าน
3 ปี
ื่
2.3.3 ประชุมเชิงปฏิบัติการเพอติดตามและแลกเปลี่ยนเรียนรู้การด าเนินงานควบคุมยาสูบ
และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
2.3.4 ประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อถอดบทเรียนการด าเนินงานควบคุมบุหรี่ สุรา ระหว่างอาเภอ
ภายในจังหวัด และจังหวัดภายในเขตสุขภาพ
2.4 หน่วยงานในสังกัดส านักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษด าเนินการค้นหา คัดกรองและ
ให้บริการแก่ผู้สูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งผลการด าเนินงาน ดังนี้
2.4.1 การคัดกรองผู้สูบบุหรี่ในกลุ่มประชากร 15 ปีขึ้นไป จ านวน 392,082 ราย คิดเป็น
ร้อยละ 48.98 ของประชากร พบว่าเป็นผู้สูบบุหรี่ 67,147 คน คิดเป็นร้อยละ 22.50 ให้บริการบ าบัด จ านวน
59,473 ราย คิดเป็นร้อยละ 88.57
277
รายงานประจ าปี 2562
ี่
ตารางท 90 การด าเนินงานคัดกรองและบ าบัดบุหรี่ จังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2562
จ านวน ได้รับ
ประชากร ได้รับการ ร้อยละ จ านวน ร้อยละ การบ าบัด ร้อยละ
ที่ อ าเภอ คัดกรอง ผู้สูบบุหรี่ สูบ
อายุ 15 ปี (1B5) คัดกรอง (1B50) บุหรี่ (1B530+1B531 บ าบัด
ขึ้นไป +1B532)
1 เมืองศรีสะเกษ 76,322 37,885 49.64 7,489 19.77 6,909 92.26
2 ยางชุมน้อย 20,713 11,216 54.15 2,027 18.07 1,800 88.8
3 กันทรารมย์ 52,220 26,774 51.27 5,412 20.21 4,367 80.69
4 กันทรลักษ์ 133,405 39,339 29.49 5,002 12.72 3,786 75.69
5 ขุขันธ์ 80,317 38,052 47.38 7,096 18.65 6,114 86.16
6 ไพรบึง 23,293 14,573 62.56 4,082 28.01 3,816 93.48
7 ปรางค์ก ู่ 33,734 16,420 48.67 1,966 11.97 935 47.56
8 ขุนหาญ 66,786 25,912 38.8 3,083 11.9 2,647 85.86
9 ราศีไศล 39,903 23,938 59.99 2,712 11.33 2,664 98.23
10 อุทุมพรพิสัย 52,615 40,538 77.05 6,834 16.86 6,745 98.7
11 บึงบูรพ ์ 4,645 2,463 53.02 599 24.32 578 96.49
12 ห้วยทับทัน 21,694 9,345 43.08 1,306 13.98 1,206 92.34
13 โนนคูณ 21,941 12,892 58.76 2,757 21.39 2,621 95.07
14 ศรีรัตนะ 26,736 14,675 54.89 2,148 14.64 2,094 97.49
15 น้ าเกลี้ยง 24,983 5,887 23.56 1,350 22.93 1,189 88.07
16 วังหิน 29,882 19,171 64.16 2,944 15.36 2,803 95.21
17 ภูสิงห์ 26,449 12,538 47.4 2,481 19.79 2,172 87.55
18 เมืองจันทร์ 9,346 8,795 94.1 1,549 17.61 1,433 92.51
19 เบญจลักษ์ 18,205 8,454 46.44 1,717 20.31 1,629 94.87
20 พยุห์ 17,548 9,674 55.13 2,000 20.67 1,840 92
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 12,283 9,448 76.92 1,964 20.79 1,699 86.51
22 ศิลาลาด 7,515 4,091 54.44 628 15.35 425 67.68
รวม 800,535 392,080 48.98 67,146 17.13 59,472 88.57
และเมื่อวิเคราะห์ข้อมูลแยกเป็นรายอ าเภอ พบว่าอ าเภอที่มีผลงานการคัดกรองสูงสุด คือ อาเภอเมือง
จันทร์คัดกรองร้อยละ 94.1 รองลงมาคืออาเภออทุมพรพสัยคัดกรองร้อยละ 77.05 อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ
ุ
ิ
ร้อยละ 76.92 ตามล าดับ อ าเภอที่มีผลงานการคัดกรองยังค่อนข้างน้อย ได้แก อ าเภอน้ าเกลี้ยงคัดกรองร้อยละ
่
23.56 อาเภอกันทรลักษ์ร้อยละ 29.49 และอาเภอขุนหาญคัดกรองร้อยละ 38.8 และจากผลการคัดกรอง
ั
ั
ข้างต้นเมือวิเคราะห์ในภาพรวม พบว่าอาเภอที่มีอตราความชุกของผู้สูบบุหรี่สูงสุด คือ อาเภอไพรบึงอตรา
ั
์
ความชุกร้อยละ 28.65 รองลงมาอาเภอบึงบูรพอตราความชุกร้อยละ 24.32 และอาเภอน้ าเกลี้ยงร้อยละ
ุ
ิ
22.93 อาเภอที่มีผลงานการบ าบัดสูงสุด ได้แก่ อาเภออทุมพรพสัยบ าบัดร้อยละ 98.05 รองลงมาคืออาเภอ
ราศีไศลร้อยละ 76.92 และอ าเภอศรีรัตนะร้อยละ 64.16
278
รายงานประจ าปี 2562
รูปที่ 1 การด าเนินคัดกรองและบ าบัดผู้ติดบุหรี่ จังหวัดศรีสะเกษ แยกรายอ าเภอ ปี 2562
2.4.2 การคัดกรองผู้ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในกลุ่มประชากร 15 ปีขึ้นไป จ านวน 321,989
ราย คิดเป็นร้อยละ 48.98 ของผู้มีอายุ 15 ปี ทั้งหมด มีผู้ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั้งหมด 72,470 ราย
คิดเป็นร้อยละ 22.51 เสียงต่ าร้อยละ 87.62 เสี่ยงปานกลางร้อยละ 10.68 เสียงสูง ร้อยละ 1.70 ให้ค าปรึกษา
ื่
แบบสั้นร้อยละ 65.92 การให้ค าปรึกษาเพอเลิกแอลกอฮอล์ร้อยละ 4.8 เกินขีดความสามารถส่งต่อร้อยละ
1.70
279
รายงานประจ าปี 2562
ี่
ตารางท 91 การด าเนินงานคัดกรองบ าบัดสุรา จังหวัดศรีสะเกษ ปีงบประมาณ 2562
ประชากร ได้รับการ ดื่มสุรา
ที่ อ าเภอ อายุ 15 ปี คัดกรอง ร้อยละ (1B602+1B603 ร้อยละ บ าบัด ร้อยละ
ขึ้นไป (1B6) คัดกรอง +1B604)
1 เมืองศรีสะเกษ 76,315 35,069 45.95 10,251 29.23 8,101 79.03
2 ยางชุมน้อย 20,713 10,187 49.18 2,772 27.21 1,305 47.08
3 กันทรารมย์ 52,226 16,581 31.75 3,856 23.26 2,928 75.93
4 กันทรลักษ์ 133,405 26,929 20.19 5,470 20.31 3,363 61.48
5 ขุขันธ์ 80,315 28,991 36.1 6,229 21.49 3,199 51.36
6 ไพรบึง 23,293 10,996 47.21 3,493 31.77 878 25.14
7 ปรางค์กู่ 33,734 13,838 41.02 2,028 14.66 1,429 70.46
8 ขุนหาญ 66,787 22,324 33.43 3,364 15.07 2,431 72.27
9 ราศีไศล 39,903 22,542 56.49 6,396 28.37 5,399 84.41
10 อุทุมพรพิสัย 52,614 36,266 68.93 6,876 18.96 6,445 93.73
11 บึงบูรพ์ 4,645 1,804 38.84 505 27.99 394 78.02
12 ห้วยทับทัน 21,694 7,452 34.35 1,269 17.03 777 61.23
13 โนนคูณ 21,941 12,254 55.85 2,124 17.33 1,871 88.09
14 ศรีรัตนะ 26,736 13,231 49.49 3,307 24.99 2,817 85.18
15 น้ าเกลี้ยง 24,983 5,302 21.22 1,826 34.44 1,558 85.32
16 วังหิน 29,882 14,263 47.73 2,257 15.82 1,767 78.29
17 ภูสิงห์ 26,451 10,759 40.68 3,756 34.91 2,550 67.89
18 เมืองจันทร์ 9,346 6,956 74.43 1,083 15.57 748 69.07
19 เบญจลักษ์ 18,205 5,756 31.62 895 15.55 654 73.07
20 พยุห์ 17,550 7,951 45.3 1,593 20.04 1,395 87.57
21 โพธิ์ศรีสุวรรณ 12,284 8,690 70.74 1,862 21.43 728 39.10
22 ศิลาลาด 7,515 3,848 51.2 1,258 32.69 950 75.52
51,68
รวม 800,537 321,989 40.22 72,470 22.51 71.32
7
และเมื่อวิเคราะห์ข้อมูลแยกเป็นรายอาเภอพบว่าอาเภอที่มีผลงานการคัดกรองสูงสุด คือ อาเภอ
เมืองจันทร์คัดกรองร้อยละ 74.43 รองลงมา คือ อาเภอโพธิ์ศรีสุวรรณคัดกรองร้อยละ 70.74 และอาเภอ
ิ
อทุมพรพสัยคัดกรองร้อยละ 68.93 ตามล าดับ อาเภอที่มีผลงานการคัดกรองยังค่อนข้างน้อย ได้แก่ อาเภอ
ุ
น้ าเกลี้ยงคัดกรองร้อยละ 21.22 อาเภอเบญจลักษ์ร้อยละ 31.61 และอาเภอกันทรารมย์คัดกรองร้อยละ
31.75 และจากผลการคัดกรองข้างต้นเมื่อวิเคราะห์ในภาพรวมพบว่าอาเภอที่มีอตราความชุกของผู้ดื่มสุรา
ั
ั
ั
สูงสุด คือ อาเภอภูสิงห์อตราความชุกร้อยละ 34.91 รองลงมาอาเภอน้ าเกลี้ยงอตราความชุกร้อยละ 34.44
ิ
และอาเภอศิลาลาดร้อยละ 32.69 อาเภอที่มีผลงานการบ าบัดสูงสุดได้แก่อาเภออทุมพรพสัยบ าบัดร้อยละ
ุ
93.73 รองลงมา คือ อ าเภอโนนคูณบ าบัดร้อยละ 88.57 และอ าเภอพยุห์บ าบัดร้อยละ 87.09
280