��� Η�αύξηση�της�πίεσης�έχει�ως�αποτέλεσ�α�����του�ση�είου�βρασ�ού��
��
��� Η� ειδική� θερ�ότητα� εκφράζει� την� ικανότητα� του� υλικού� να� ����� ή� να�
����θερ�ότητα��
��
��� Η� θερ�οχωρητικότητα� ενός� σώ�ατος� εξαρτάται� από�� α�� ���� και�
������
��
��� Οι�ενεργειακές�ανταλλαγές��εταξύ�ενός�συστή�ατος�και�του�περιβάλλοντος�
γίνονται��ε����������������και������������������
��
��� Η� ολική� ενέργεια� ενός� συστή�ατος� αποτελείται� από� την� ��������������� και� από�
την������������������
��
1��� Η� τριβή� �εταξύ� δύο� σω�άτων� προκαλεί� ��������������� της� θερ�οκρασίας� και�
αύξηση�της����������������ενέργειας�των�σω�άτων��
��
11�� Όταν� αυξάνεται� η� θερ�οκρασία� κάποιου� στερεού� σώ�ατος� η� κινητική�
ενέργεια�των��ορίων�του�����������������
�
1��� Βράζου�ε� νερό� στους� ���� ���� Στη� θερ�οκρασία� αυτή η� προσφερό�ενη�
ενέργεια��ετατρέπεται�σε����������������των��ορίων�του�νερού��
��
1��� Κατά� τη� λειτουργία� �ιας� θερ�ικής� �ηχανής� δε� �πορού�ε� να� �ετατρέψου�ε�
��������������������σε�����������������
��
1��� Υποβάθ�ιση� της� ενέργειας� γίνεται�� είτε� �ε� τη� �ετατροπή� της� σε� ����������������
είτε��ε����������������θερ�οκρασίας�του�συστή�ατος��
��
1��� Ένα� βλή�α� προσκρούει� σε� ένα� τσι�εντένιο� τοίχο�� Τότε� η� εντροπία� του�
��������������������
��
���
������Ερωτήσεις�διπλής�επιλογής���Σωστού���Λάθους�
1���Για� να� διαπιστώσου�ε� αν� κάποιο� παιδί� έχει� πυρετό� χρησι�οποιού�ε�
θερ�ό�ετρο��Τι�δείχνει�η�ένδειξη�του�θερ�ο�έτρου��
Τη�θερ�οκρασία�του�παιδιού�� � � � � ������
Τη�θερ�οκρασία�του�θερ�ο�έτρου�� � � � � ������
Τη�θερ�ότητα�του�παιδιού�� � � � � � ������
Τη�θερ�ότητα�του�θερ�ο�έτρου�� � � � � ������
�
����Κάποιος�οδηγός�φουσκώνει�τα�λάστιχα�του�αυτοκινήτου�του�το�χει�ώνα�και�
τα� αφήνει� �έχρι� το� καλοκαίρι�� Αν� τα� λάστιχα� δεν� έχουν� χάσει� αέρα� εν� τω�
�εταξύ��
α��Ο�όγκος�της�σα�πρέλας�αυξάνεται�� � � � ������
β��Η�πίεση�του�αέρα�της�σα�πρέλας�ελαττώνεται�� � � ������
γ��Η��άζα�του�αέρα�της�σα�πρέλας��εταβάλλεται�� � � ������
�
����Ποια�από�τα�παρακάτω�ισχύουν���
α���Η�θερ�οχωρητικότητα�ενός�σώ�ατος�εξαρτάται��
�όνο�από�το�υλικό�� � � � � � ������
β���Η�ειδική�θερ�ότητα�εξαρτάται�από�τη��άζα�του�σώ�ατος�� � ������
γ���Η�ποσότητα�θερ�ότητας�που�απορροφά�ένα�σώ�α�είναι��
ανάλογη��ε�τη��άζα�του���� � � � � ������
δ���Η�εξίσωση�της�θερ�ιδο�ετρίας�εφαρ�όζεται��όνο�όταν��
το�σώ�α�θερ�αίνεται�και�όχι�όταν�ψύχεται�� � � ������
�
����Τα�πειρά�ατα�του�������είχαν�σκοπό�να�βρουν�σχέση��εταξύ��
Ηλεκτρικής�ενέργειας���Θερ�ότητας�� � � � ������
Μηχανικής�ενέργειας���Θερ�ότητας��� � � � ������
Χη�ικής�ενέργειας���Θερ�ότητας�� � � � � ������
�
�
���
����Είναι�σωστό�να�λέγεται�ότι���
α��Ένα�σώ�α�έχει�έργο�� � � � � � ������
β��Ένα�σώ�α�απορροφά�θερ�ότητα�� � � � � ������
γ��Ένα�σώ�α�έχει�θερ�ότητα�� � � � � ������
δ��Ένα�σώ�α�έχει�θερ�ική�ενέργεια�� � � � � ������
�
����Αφήνου�ε� από� κάποιο� ύψος� ένα� κο��άτι� πηλό� να� πέσει� στο� έδαφος�� όπου�
προσκολλάται��Τι�απ��όλα�είναι�σωστό�ή�λάθος���
α���Η��ηχανική�ενέργεια��ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα��� � ������
β���Η��ηχανική�ενέργεια��ετατράπηκε�σε�θερ�ική�ενέργεια�� � ������
γ���Αυξήθηκε�η�θερ�ική�ενέργεια�της�Γης�� � � � ������
δ���Αυξήθηκε�η�θερ�ότητα�της�Γης�� � � � � ������
ε���Αυξήθηκε�η�θερ�ότητα�του�σώ�ατος�� � � � ������
στ��Αυξήθηκε�η�εσωτερική�ενέργεια�της�Γης�και�του�πηλού�� � ������
�
����Είναι�σωστό�να�λέ�ε�ότι���
α��Τα��όρια�αποτελούνται�από�άτο�α� � � � ������
β��Τα�άτο�α�περιέχουν��όρια�� � � � � ������
γ��Μπορού�ε�να�διαιρέσου�ε�το�άτο�ο�σε��ικρότερα�σω�ατίδια�� ������
�
����Θερ�αίνου�ε�ένα�κο��άτια��αλακό�σίδηρο��έχρι�το�ση�είο�τήξης�του��
�����������οπότε���
α��Η�θερ�οκρασία�θα�στα�ατήσει�να�ανεβαίνει�στους���������� ������
β��Στη�θερ�οκρασία�των����������η�προσφερό�ενη�ενέργεια��
�ετατρέπεται��όνο�σε�κινητική�των��ορίων�� � � ������
γ��Στη�θερ�οκρασία�των���������η�προσφερό�ενη�ενέργεια��
γίνεται��όνο�δυνα�ική�ενέργεια�� � � � � ������
δ��Στη�θερ�οκρασία�των���������το��έταλλο�στα�ατά��
να�απορροφά�ενέργεια��� � � � � � ������
�
���
��� Σύ�φωνα��ε�το�δεύτερο�νό�ο�της�θερ�οδυνα�ικής���
α��Ενέργεια�υπό��ορφή�θερ�ότητας�δεν�πάει�αυθόρ�ητα��
από�ένα�ψυχρό�σ��ένα�θερ�ό�σώ�α�� � � � ������
β��Σε��ια�διεργασία�η�ολική�ενέργεια�διατηρείται�� � � ������
γ��Όταν��ια�θερ�ική��ηχανή�χρησι�οποιεί�θερ�ότητα��������
αποδίδει��ηχανικό�έργο������� � � � � ������
δ��Η�εντροπία�του�σύ�παντος�αυξάνει�� � � � ������
ε��Τα�φυσικά�συστή�ατα�έχουν�την�τάση�να�φτάσουν��
σε�κατάσταση��εγαλύτερης�τάξης�� � � � ������
στ��Αν��ηδενίσου�ε�τις�τριβές�σε��ια�θερ�ική��ηχανή��
όλη�η�θερ�ότητα��ετατρέπεται�σε�έργο�� � � � ������
�
�
������Ερωτήσεις�συνδυασ�ού�
1���Για� να� ψύξου�ε� αποτελεσ�ατικότερα� το� χέρι� �ας�� είναι� προτι�ότερο� να� το�
βυθίσου�ε�σε��
α��νερό������
β��παγάκια������
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
�
����Αφήνου�ε� �ια� �πάλα� να� πέσει� από� ύψος� �� ��� Η� �πάλα� αναπηδά� �ερικές�
φορές� και� �ετά� από� κάποιο� χρόνο� στα�ατά�� Χαρακτηρίστε� ως� σωστές� ή�
λάθος�τις�παρακάτω�προτάσεις��βάζοντας�σε�κύκλο�το�γρά��α��Σ��ή��Λ����
Η�ενέργεια�της��πάλας�χάνεται�γιατί�η��πάλα�τελικά��
στα�ατάει�� � � � � � � Σ� Λ�
Η�ενέργεια�του�συστή�ατος��πάλα�Γη�υποβαθ�ίζεται� Σ� Λ�
Η�εντροπία�του�συστή�ατος�αυξάνεται� � � Σ� Λ�
∆εν�ισχύει�η�αρχή�διατήρησης�της�ενέργειας� � � Σ� Λ�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
�
���
����Ποια�από�τις�δύο�είναι�η�γενικότερη�σχέση�που�ισχύει�για�τη�διατήρηση�της�
ενέργειας��
α��∆Ε���������
β��∆Ε���������
Αναφέρετε�ένα�φαινό�ενο�στο�οποίο�να�ισχύει��όνο�η�γενικότερη���
���
������Ερωτήσεις�ανίχνευσης�εναλλακτικών�ιδεών�
1���Τι�είναι�θερ�ότητα���
��
����Θερ�ό�ετρο�βρίσκεται�σε�φιάλη�κενή�από�αέρα��χωρίς�να�εφάπτεται�θερ�ικά�
�ε�τα�τοιχώ�ατά�της��Θερ�αίνου�ε�τη�φιάλη��ε�φλόγα�από�κερί��Θα�αλλάξει�
η�ένδειξη�του�θερ�ο�έτρου���� Ναι� �� Όχι� ��
� Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
����Πώς�θερ�αίνεται�το�δω�άτιο�από�ένα�σώ�α�του�καλοριφέρ���
��
����Στο�σχή�α�φαίνονται�δύο�κο��άτια�πάγου�διαφορετικού��εγέθους��τα�οποία�
βρίσκονται� στο� ίδιο� περιβάλλον�� Ποιο� από� τα� δύο� έχει� �εγαλύτερη�
θερ�οκρασία���
� α��το�Α� � � � � Α� Β�
� β��το�Β�
� γ��κανένα�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
����Πώς�εξηγείτε�τη�διαφορά�αίσθησης�κατά�την�επαφή��ας����ένα��έταλλο�και�
���ένα�κο��άτι�ξύλο���
��
����Ένα� γυάλινο� ποτήρι� που� περιέχει� νερό�� παρα�ένει� για� �εγάλο� διάστη�α� σ��
ένα�απο�ονω�ένο�δω�άτιο��Ποιο�από�τα�δύο�έχει��εγαλύτερη�θερ�οκρασία���
� α��το�νερό�
� β��το�ποτήρι�
� γ��κανένα�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
���
����Θερ�αίνου�ε� νερό� σε� κάποιο� ��άτι�� της� κουζίνας�� Με� βάση� τις� �ετρήσεις�
χρόνου�και�θερ�οκρασίας�παίρνου�ε�τα�παρακάτω�πραγ�ατικά�δεδο�ένα���
������� �� �� �� �� �� �� �� �� �� �� ���
������ ��� ��� ��� ��� ��� ��� ���� ���� ���� ���� ����
�
α��Γιατί�η�θερ�οκρασία�παρα�ένει�σταθερή�στους���������
β��Τι�θα�συ�βεί�αν�γυρίσου�ε�την�ένδειξη�της�κουζίνας�από��εγαλύτερη�τι�ή��
σε��ικρότερη���
��
����Ποια�η�διαφορά��εταξύ�θερ�ότητας�και�θερ�οκρασίας���
��
����Τι�είναι�η�θερ�οκρασία�ενός�σώ�ατος���
��
1���� Σε� δύο� ψυγεία� που� λειτουργούν� σε� θερ�οκρασίες� ���� ��� και� ���� ����
αντίστοιχα�� φτιάχνου�ε� παγάκια�� Μετά� από� αρκετή� ώρα� τα� παγάκια�� �να�
χαρακτηριστούν��ε�Σ�οι�σωστές�και��ε�Λ�οι�λανθασ�ένες�προτάσεις��
� α��θα�έχουν�την�ίδια�θερ�οκρασία��������� � � ������
� β��θα�έχουν�διαφορετική�θερ�οκρασία��������και��������� ������
��
11��� Βάζου�ε� ένα� κο��άτι� ψευδάργυρο� σε� ηλεκτρικό� φούρνο� και� το�
θερ�αίνου�ε�� Η� θερ�οκρασία� του� αλλάζει� και� παίρνει� τις� τι�ές� ����� ������
�������������������
� α��Γιατί�η�θερ�οκρασία�έπαψε�να�αυξάνεται���
� β��Τι�προβλέπετε�ότι�θα�γίνει���
��
1���� Ποιες�από�τις�παρακάτω�εκφράσεις�είναι�σωστές�και�ποιες�λανθασ�ένες���
�να�χαρακτηριστούν��ε�Σ�οι�σωστές�και��ε�Λ�οι�λανθασ�ένες�προτάσεις��
� α��ένα�σώ�α�έχει�έργο�� � � � � ������
� β��ένα�σύστη�α�έχει�θερ�ότητα�� � � � ������
� γ��ένα�σύστη�α�έχει�θερ�οκρασία�� � � � ������
� δ��ένα�σύστη�α�έχει�ενέργεια�� � � � ������
� ε��η�θερ�ότητα�ενός�σώ�ατος�είναι������� � � ������
���
1���� Ένα��εταλλικό�κουτάλι���ια�καρέκλα�και�ένα�πλαστικό�πιάτο�βρίσκονται�για�
αρκετό� χρονικό� διάστη�α� στο� ίδιο� απο�ονω�ένο� από� το� περιβάλλον�
δω�άτιο�� Ποιο� από� αυτά� έχει� τη� �εγαλύτερη� και� ποιο� τη� �ικρότερη�
θερ�οκρασία���
��
1���� Παίρνου�ε�ένα�κο��άτι�πάγου������στο�χέρι��ας��Μετά�από�κάποιο�χρονικό�
διάστη�α� ανοίγου�ε� το� χέρι� �ας� και� ο� πάγος� δεν� έχει� ακό�η� λιώσει�� Πόση�
είναι�η�θερ�οκρασία�του���
� α���εγαλύτερη�από������ γ��ίση��ε������
� β���ικρότερη�από������
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
1���� Βράζου�ε� νερό� σε� δύο� δοχεία�� το� ένα� ανοικτό� �απλή� χύτρα�� και� το� άλλο�
κλειστό� �χύτρα� ταχύτητας��� Σε� ποιο� από� τα� δύο� είναι� �εγαλύτερη� η�
θερ�οκρασία�κατά�τη�διάρκεια�του�βρασ�ού���
� α��στο�ανοικτό� γ��σε�κανένα�
� β��στο�κλειστό�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
1���� Ανα�ιγνύου�ε� το� νερό� δύο� ό�οιων� ποτηριών� τα� οποία� περιέχουν� ίσες�
ποσότητες� νερού�� Οι� θερ�οκρασίες� τους� είναι� ��� ��� και� ��� ���� αντίστοιχα��
Το�νερό�που�θα�προκύψει�θα�έχει�θερ�οκρασία��
� ������� ������� �������
� ������� �������
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
�
1���� Τυλίγου�ε� δύο� παγάκια�� το� ένα� �ε� �άλλινο� ύφασ�α� και� το� άλλο� �ε�
αλου�ινόχαρτο��Ποιο�από�τα�δύο�θα�λιώσει�γρηγορότερα���
� α��Αυτό��ε�το�αλου�ινόχαρτο�
� β��Αυτό��ε�το��άλλινο�
� γ��και�τα�δύο�ταυτόχρονα�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας ��������������������������������������������������������������
��
���
1���� Σπρώχνου�ε� ένα� βιβλίο� πάνω� σε� οριζόντιο� τραπέζι� και� το� αφήνου�ε�� Το�
βιβλίο� κινείται� και� σχεδόν� α�έσως�� λόγω� τριβών�� στα�ατά�� Να�
χαρακτηρίσετε��ε�Σ�τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις���
� α��Το�έργο�τριβής��ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�� � � ������
� β��Το�έργο�τριβής��ετατράπηκε�σε�θερ�ική�ενέργεια��� � ������
� γ��Η�θερ�ική�ενέργεια�του�βιβλίου�αυξήθηκε�� � �
� ������
� δ��Η�θερ�ική�ενέργεια�του�βιβλίου�ελαττώθηκε�� � � �������
� ε��Αυξήθηκε�η�θερ�ότητα�του�βιβλίου�και�του�τραπεζιού�� � ������
� στ��Αυξήθηκε�η�θερ�οκρασία�του�βιβλίου�και�του�τραπεζιού��� ������
��
1���� Στο� πείρα�α� ������ ��ε� τα� στρεφό�ενα� πτερύγια�� ποιες� από� τις� παρακάτω�
προτάσεις�είναι�σωστές�και�ποιες�όχι���
� α��Το�έργο�τριβής��ετατρέπεται�σε�θερ�ότητα�� � � ������
� β��Το�έργο�τριβής��ετατρέπεται�σε�θερ�ική�ενέργεια�των�πτερυγίων�� ������
� γ��Το�έργο�τριβής��ετατρέπεται�σε�θερ�ική�ενέργεια�του�νερού�� ������
� δ��Η�θερ�ότητα�του�νερού�αυξάνεται�� � � � �������
� ε��Η�θερ�ότητα�των�πτερυγίων�αυξάνεται�� � � � ������
� στ��Η�θερ�οκρασία�του�νερού�και�των�πτερυγίων�αυξάνεται���� ������
� ζ��Αυξάνεται�η�θερ�ική�ενέργεια�του�νερού�και�των�πτερυγίων�� ������
�
�
�
���
������Κριτήρια�αξιολόγησης�
ΚΡΙΤΗΡΙΟ�ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ�1�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
Αντικεί�ενο�� Πρώτος� Νό�ος� Θερ�οδυνα�ικής�� Ενέργεια� και� Μικρόκοσ�ος��
∆εύτερος�Νό�ος�Θερ�οδυνα�ικής�
Χρόνος�εξέτασης�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
�
Πίνακας�χαρακτηριστικών��ανάλογα��ε�το�Στόχο�
�
������Στόχοι Ανάκληση� Κατανόηση� Εφαρ�ογή� ΣΥΝΟΛΟ�
Περιεχό�ενο� �αβ� � �αβγδ� ��
Πρώτος�Νό�ος�
Θερ�οδυνα�ικής�
Ενέργεια�και�� �� �� � ��
Μικρόκοσ�ος�
∆εύτερος�Νό�ος�� � � �� ��
Θερ�οδυνα�ικής�
� �� �� �� ��
ΣΥΝΟΛΟ�
�
Πίνακας�χαρακτηριστικών��ανάλογα��ε�τη�Μορφή�
�
Είδη�ερωτήσεων� Συ�πλή� Πολλαπλής� ∆ιπλής� Ανοικτού� ΣΥΝΟΛΟ�
Περιεχό�ενο� ρωσης� επιλογής� επιλογής� τύπου�
Πρώτος�Νό�ος� �αβ� � �� �αβγδ� ��
Θερ�οδυνα�ικής�
Ενέργεια�και�� � � �� � ��
Μικρόκοσ�ος�
∆εύτερος�Νό�ος� � � � �� ��
Θερ�οδυνα�ικής�
� �� � �� �� ��
ΣΥΝΟΛΟ�
�
���
Β��ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
1���Να�συ�πληρώσετε�τις�παρακάτω�προτάσεις���
α�� Οι� ενεργειακές� ανταλλαγές� �εταξύ� ενός� συστή�ατος� και� του�
περιβάλλοντός�του�γίνονται��ε����������������������και��ε�������������������������
β�� Η� ολική� ενέργεια� ενός� σώ�ατος� σύ�φωνα� �ε� τη� γενίκευση� του� πρώτου�
θερ�οδυνα�ικού�νό�ου�αποτελείται�από����������������������και�������������������������
� Μονάδες���
��
����Αφήνου�ε�από�κάποιο�ύψος�ένα�κο��άτι�από�πηλό�να�πέσει�στο�έδαφος���Να�
χαρακτηρίσετε� �ε� Σ� ή� Λ� τις� σωστές� ή� τις� λανθασ�ένες� προτάσεις�
αντίστοιχα����
� α��Η��ηχανική�ενέργεια��ετατράπηκε�σε�θερ�ική�ενέργεια�� ������
� β��Αυξήθηκε�η�θερ�ότητα�του�σώ�ατος�� � � ������
� γ��Αυξήθηκε�η�θερ�ότητα�της�Γης�� � � � ������
� δ��∆εν�ισχύει�η�αρχή�διατήρησης�της�ενέργειας�� � ������
� Μονάδες���
��
����Τι� από� τα� παρακάτω� συ�βαίνει�� όταν� θερ�αίνου�ε� νερό� που� βρίσκεται� σε�
κατάσταση� βρασ�ού�� �Να� βάλετε� σε� κύκλο� το� γρά��α� της� σωστής�
απάντησης���
� α��η�θερ�οκρασία�του�νερού�αυξάνεται�
� β��το�νερό�στα�ατά�να�απορροφά�ενέργεια�
� γ��η�κινητική�ενέργεια�των��ορίων�του�νερού�αυξάνεται�
� δ��η�δυνα�ική�ενέργεια�των��ορίων�του�νερού�αυξάνεται�
� Μονάδες���
��
���
����Μια� σφαίρα� από� �όλυβδο� �άζας� ����� ��� κινείται� �ε� ταχύτητα� ���� ���� και�
σφηνώνεται�σε�ξύλο��Το������της�αρχικής�ενέργειας�της�σφαίρας�παρα�ένει�
στη�σφαίρα��ετά�την�ενσω�άτωσή�της����ολύβδου�����������������
� α��Πόση�είναι�η�αρχική�κινητική�ενέργεια�της�σφαίρας������������������������������������
� β��Πόση�είναι�η��εταβολή�της�εσωτερικής�ενέργειας�της�σφαίρας��������������������
� γ��Πόσο�αυξήθηκε�η�θερ�οκρασία�της�σφαίρας������������������������������������������������
� δ��Πόσο��εταβλήθηκε�η�εσωτερική�ενέργεια�του�ξύλου�����������������������������������
� Μονάδες���
��
����Θερ�ική� �ηχανή� καταναλώνει� άνθρακα� �ε� ρυθ�ό� �� ������ Σε� �ία� ώρα�
ανυψώνει� τρεις� τόνους� νερού� σε� ύψος� ��� ��� Η� θερ�αντική� ικανότητα� του�
άνθρακα�είναι���������������∆ίνεται��������������
α��Πόσο��ηχανικό�έργο�παράγει�η��ηχανή���
β��Πόση�είναι�η�ισχύς�που�αποδίδει�η��ηχανή��
γ��Πόση�ενέργεια�καταναλώνει�η��ηχανή��
Μονάδες���
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
���
�����ργασίες�για�το�σπίτι�
�
Σκοπός� των� εργασιών� για� το� σπίτι� είναι� η� ε�πέδωση� και� αξιολόγηση� της�
ύλης� που� διδάχθηκε�� �ι� εργασίες� αυτές� θα� πρέπει� να� είναι� περιορισ�ένης�
έκτασης��να�ανταποκρίνονται�στις�δυνατότητες�των��αθητών�της�συγκεκρι�ένης�
ηλικίας� και� να� �πορούν� να� γίνονται� από� τους� ίδιους�� ∆εν� πρέπει� να�
προϋποθέτουν� βοηθή�ατα� που� τα� έχουν� ορισ�ένοι� �αθητές� ενώ� άλλοι� δεν� τα�
έχουν�� όπως� για� παράδειγ�α� ειδικά� βιβλία� ή� πολυ�έσα� κ�τ�λ��� τα� οποία�
εξαρτώνται�στο�κοινωνικοοικονο�ικό�επίπεδο�της�οικογένειας�του��αθητή��
�
�ίδη�εργασιών�που�θα��πορούσαν�να�ανατεθούν�στους��αθητές�είναι��
α�� η� επινόηση� και� εκτέλεση� απλών� και� ασφαλών� πειρα�άτων�Για�
παράδειγ�α��έτρηση�της�περιόδου�και�της�συχνότητας�ενός�πικάπ�ή�ενός�
εκκρε�ούς��
β�� διάφορες�δραστηριότητες�που�αναφέρονται�στο�σχολικό�βιβλίο���
γ���προβλή�ατα� από� το� σχολικό� βιβλίο�� στα� οποία� �πορούν� να� προστεθούν�
ερωτήσεις�διαφορετικών�τύπων��και��
δ�� η� εκπόνηση� ερωτήσεων� από� τους� ίδιους� τους� �αθητές� �ε� βάση� κάποιο�
κεί�ενο�που�τους�δίδεται��
�
Όλες� οι� παραπάνω� εργασίες� θα� �πορούσαν� να� αποτελέσουν� στοιχεία� για� το�
φάκελο� του� �αθητή�� εφόσον� αυτός� χρησι�οποιείται� για� την� αξιολόγηση� των�
�αθητών��
�
�
�
�
�
���
����Συνθετικές���δη�ιουργικές�εργασίες�
�
�ι�συνθετικές���δη�ιουργικές�εργασίες�αποσκοπούν�στη�ν���
• Σύνδεση� γνώσεων� στα� �αθή�ατα� των� Φυσικών� �πιστη�ών� �ε� την�
Τεχνολογία��το�περιβάλλον��την�Οικονο�ία��την�Ιστορία��τη�Φιλοσοφία�κ�ά��
• �νάπτυξη� της� επιστη�ονικής� σκέψης� �δη�ιουργία� υποθέσεων�� ανάλυση�
δεδο�ένων�� αναπαράσταση� δεδο�ένων�� εξαγωγή� έγκυρων� συ�περασ�άτων��
δη�ιουργία�γενικεύσεων��κ�α���
• �πίτευξη�σύνθετων�γνωστικών��συναισθη�ατικών�και�άλλων�στόχων��
�
�νδεικτικά�θέ�ατα�για�συνθετικές�εργασίες��
�
Θε�ατική�ενότητα��Κίνηση���δύνα�η�
��� Σχέση�κίνησης�και�δύνα�ης�που�ασκείται�σε�κάποιο�σώ�α���
• �στορική�αναδρο�ή�π�χ��από�τον��ριστοτέλη��έχρι�το��εύτωνα��
• �ντιλήψεις� των� �αθητών� �ίδιας�� επό�ενης�� προηγού�ενης� τάξης�� για� το�
παραπάνω�θέ�α��
Στο� τελευταίο� θέ�α� απαιτείται� ε�πειρική� έρευνα�� δη�ιουργία� κατάλληλων�
ερωτήσεων��ερωτη�ατολόγια��συλλογή�δεδο�ένων��ανάλυση��κ�τ�λ��
�
��� �ναπαράσταση�του�πειρά�ατος�του�Γαλιλαίου��ε�το�κεκλι�ένο�επίπεδο για�
την�εύρεση�σχέσης�διαστή�ατος���χρόνου���
�
��� �ι�έννοιες�της�ταχύτητας�και�της�επιτάχυνσης�στην�καθη�ερινή�ζωή�π�χ��
• αυτοκίνητα����οτοσυκλέτες�
• αναζήτηση� σχέσεων� �κυβισ�ού� �� επιτάχυνσης�� τι�ής� πώλησης� �� τελικής�
ταχύτητας��κ�ά���
• χρονικές�εξελικτικές�τάσεις�σε�τελική�ταχύτητα��επιτάχυνση��κ�ά��
• σχέση��εταξύ�τελικής�ταχύτητας���ατυχη�άτων�κ�ά��
�
���
Θε�ατική�ενότητα���Ενέργεια�
Περιεχό�ενα��
���� Ήπιες�ή�και�ανανεώσι�ες�πηγές�ενέργειας��
• Ποιες�είναι��κατά�κατηγορία���
• Εξοικονό�ηση� ενέργειας� σε� επίπεδο�� α�� εθνικό� β�� νοικοκυριού�� Ποια�
είναι�η�ση�ασία�της��
• Παραδείγ�ατα���εφαρ�ογές��
���� Στη� Βιο�ηχανία�� Αιολικά� πάρκα�� Ηλιακή� ενέργεια� �� κατοπτροσυλλέκτες��
Φωτοβολταϊκά� στοιχεία�� Γεωθερ�ικά� υγρά� �θερ�οκήπια� �� κτηνοτροφικές�
�ονάδες��� Φυσικό� Αέριο�� Τεχνολογία�� Κανόνες� �� προδιαγραφές�
ασφάλειας�στη�χρήση��
�����Σε��ικρές�καταναλώσεις��Ηλιακοί�θερ�οσίφωνες���οικιακή�χρήση��σκάφη�
αναψυχής� �� ανε�ογεννήτριες�� σύγχρονες� οικιακές� συσκευές� για� χρήση�
φυσικού�αερίου����
�����Αρχιτεκτονική� �� Πολεοδο�ία� �προσανατολισ�ός� κτιρίων�� παράθυρα��
σκεπή���ονώσεις��δρό�οι��άνε�οι����
• Ιστορική�αναδρο�ή��παραδοσιακή�αρχιτεκτονική��ανε�ό�υλοι��
• Ενεργειακή� πολιτική� �� εξοικονό�ηση� ενέργειας� σε� επίπεδο� εθνικό� και�
νοικοκυριού���Αγωγή�του�καταναλωτή�
• Περιβαλλοντικές�επιπτώσεις��θετικές����όλυνση��αισθητική��
• Ανακύκλωση� υλικών�� �θετική� ή� όχι�� τα� αποτελέσ�ατα� ως� προς� την�
κατεύθυνση� της� εξοικονό�ησης� ενέργειας�� ∆ιερεύνηση� σχετικά� �ε�� την�
κατανάλωση� ενέργειας�� την� κατανάλωση� πρώτων� υλών�� τη� �όλυνση� του�
περιβάλλοντος��
ΙΙ��Μετατροπές�της�ενέργειας�
• ∆ιατήρηση�της�ενέργειας�
• Ελαχιστοποίηση�απωλειών�
• Παραδείγ�ατα� εφαρ�ογών�Επινόηση� και� εκτέλεση� πειρα�άτων� �χη�ική�
σε� ηλεκτρική� και� αντίστροφα�ηλεκτρόλυση�� ηλεκτρική� σε� θερ�ική��
ηλεκτρική� σε� φωτεινή�� �ηχανική� σε� ηλεκτρική� �δυνα�ό��� θερ�ική� σε�
�ηχανική����
���
Οι� συνθετικές� �� δη�ιουργικές� εργασίες� που� θα� προταθούν� �πορούν� να�
αναπτυχθούν�ολοκληρωθούν�στη�διάρκεια��του��ου�και�του��ου�τρι�ήνου���
Τα�προϊόντα�των�εργασιών��πορούν�ανάλογα��ε�το�επιλεγό�ενο�θέ�α�να�είναι��
����Μικρές�� υποδειγ�ατικές� ή� πρωτότυπες� κατασκευές� ή� και� πειρα�ατικές�
διατάξεις��
����Συνθετική� παρουσίαση� της� εργασίας� �ατο�ικών� ή� και� �ικρών� ο�αδικών�
επι�έρους�εργασιών�στην�ίδια�θε�ατική����
����Παρουσίαση� των� φάσεων� ανάπτυξης�� του� συγκεντρωθέντος� υλικού� καθώς�
και�του�τελικού�προϊόντος�σε��φάκελο���
����Παραγωγή�έντυπου�υλικού��αφίσα��φυλλάδιο��και�υλικού�για�αξιοποίηση�και�
προβολή� των� ��������� �έσω� ηλεκτρονικών� δικτύων� πληροφόρησης�
�∆ια�όρφωση�σελίδας�σε�διαδίκτυο����
�
Πηγές�πληροφόρησης��
Για� τη� συγκέντρωση� της� απαραίτητης� βιβλιογραφίας� και� του� υλικού� �πορούν�
να�αξιοποιηθούν��
����Άρθρα� και� ρεπορτάζ� που� δη�οσιεύονται� στον� τύπο� �εφη�ερίδες�� περιοδικά��
όπως��γεγονότα��στατιστικά�στοιχεία��εφαρ�ογές���
����Βιβλιογραφία�� από� ενη�ερω�ένες� βιβλιοθήκες� όπως�� Ε�Μ�Π��� ΚΑΠΕ�
�Κέντρο� Ανανεώσι�ων� Πηγών� Ενέργειας��� ∆ΕΠΑ� �∆η�όσια� Επιχείρηση�
Αερίου���Πανεπιστή�ιο�Πατρών��ΤΕΙ���
����Αξιοποίηση� Τ�η�άτων� Εκπαίδευσης� ∆η�οσίων� και� Ιδιωτικών�
Επιχειρήσεων��όπως�∆ΕΗ��ΕΛΑΪΣ��ΕΛ∆Α��Τράπεζες���
����Ταινιοθήκη���Αρχείο�της�Εκπαιδευτικής�Τηλεόρασης���ΥΠΕΠΘ��
����Επισκέψεις��ελέτης�σε�κατάλληλους���αντίστοιχους�χώρους���
�
Θε�ατική�ενότητα��Θερ�οδυνα�ική��
• Μεταφορά� αερίων� �αζών�� Μελετήστε� την� κίνηση� αερίων� �αζών� που�
οφείλεται� στη� διαφορά� θερ�οκρασίας� του� ατ�οσφαιρικού� αέρα�� π�χ��
βιο�ηχανικές���αστικές�περιοχές�και�ύπαιθρος��Γιατί�στις�παράκτιες�περιοχές�
το�κλί�α�είναι�ηπιότερο���θαλάσσια��απόγειος�αύρα����
���
• Ανοίγοντας�την�πόρτα�του�ψυγείου�ο�ψυχρός�αέρας��βγαίνει��στα�πόδια��ας��
Γιατί���
• Ένα�καναρίνι�καθισ�ένο��φουσκώνει��τα�φτερά�του�τις�κρύες�η�έρες�νύχτες�
του� χρόνου�� Ε�είς�� αντίστοιχα�� φορά�ε� �πουφάν� �ε� επένδυση�
�υαλοβά�βακα��πούπουλο���Εξήγηση�των�σχετικών�φαινο�ένων���
• Από�τι�υλικά�είναι�κατασκευασ�ένες��α��οι�επιφάνειες�επαφής��ε�την�εστία�
της� ηλεκτρικής� κουζίνας� και� β�� οι� λαβές� των� �αγειρικών� σκευών� στο� σπίτι�
σου��Γιατί�επιλέγονται�αυτά�τα�υλικά��
• Γιατί�νιώθου�ε�ένα�κρύο�πέτρινο�ή�τσι�εντένιο�δάπεδο�στα�γυ�νά��ας�πόδια�
το� χει�ώνα�� ενώ� όταν� είναι� καλυ��ένο� �ε� χαλί� το� νιώθου�ε� ευχάριστα�
ζεστό��στην�ίδια�θερ�οκρασία�περιβάλλοντος���
• Ποιες� �ετατροπές� της� ενέργειας� �πορούν� να� καταγραφούν�� καθώς�
σιδερώνεις�ένα�υγρό�νωπό�ρούχο���
• Καταγραφή� της� ενέργειας� που� καταναλώνει� ένα� νοικοκυριό� και� των�
παραγόντων�που�επηρεάζουν�αυτή�την�κατανάλωση���
− Είδος�κατοικίας���δια�έρισ�α���ονοκατοικία��αγροικία��
− Αριθ�ός�ενοίκων��χρόνος�δια�ονής��ηλικία��ανάγκες�
− Κλί�α�περιοχής��Είδος�οικιακών�συσκευών��επίπεδο�διαβίωσης���
− Θέρ�ανση���ονώσεις��απώλειες��οροφής��δαπέδων��τοίχων��παραθύρων��
− Χρήση��κατάχρηση��κατά�τη�λειτουργία�οικιακών�συσκευών��
Εξοικονό�ηση�ενέργειας��
− Κατηγοριοποίηση�του�είδους�κατανάλωσης��προσέγγιση�σε�ποσοστά�επί�
του�συνόλου���
• Επίσκεψη� �ελέτης� σε� γειτονικό� εργοστάσιο� παραγωγής� ηλεκτρικής�
ενέργειας�ή�άλλης�βιο�ηχανικής��ονάδας���
• Ηλιακός�θερ�οσίφωνας��αρχή�λειτουργίας�του��πειρα�ατική�κατασκευή���
• Το� ψυγείο�� η� ψύξη� και� το� φρέον�� Αρχή� λειτουργίας�� περιβαλλοντικές�
επιπτώσεις��χη�ική�βιο�ηχανία��ε�πόριο��διαφή�ιση����
• Μονωτικά�υλικά��για�ένδυση��κατοικία���εταφορικά��έσα���
• Θερ�ός�� Πώς� διατηρείται�κρύο�το�νερό�στην�παραλία��ια�ζεστή�η�έρα�του�
καλοκαιριού��
�
���
�
�ι� εργασίες� αυτές� πρέπει� να� έχουν� διάρκεια� δύο� τουλάχιστον� �ηνών� και� να�
προκύπτουν� ως� προτάσεις� από� τους� ίδιους� τους� �αθητές�� �ε� την� καθοδήγηση�
και� τη� συνδρο�ή� του� καθηγητή� τους�� Ο� ρόλος� του� καθηγητή� σ�� αυτή� την�
περίπτωση� είναι� να� ε�πνεύσει� τους� �αθητές� και� να� σταθεί� στο� πλάϊ� τους��
Αποτελεί�επίσης�πηγή�πληροφόρησης�και�συντονισ�ού�των�πρωτοβουλιών�των�
�αθητών���ρχικά��οι�δυσκολίες�φαίνονται��εγάλες��Ωστόσο�ο�βαθ�ός�αποδοχής�
από� �έρους� των� �αθητών� και� ο� ενθουσιασ�ός� τους� βοηθά� να� ξεπεραστούν� τα�
όποια�ε�πόδια��
�
��εργασία�περιλα�βάνει�τρία�στάδια��
α�� �ο� στάδιο� του� σχεδιασ�ού� όπου� προδιαγράφεται� συνολικά� η� εργασία�� το�
θέ�α�της�και�ο�τρόπος�οι��ανάπτυξης�ή�εκτέλεση�του��
β���ο�στάδιο�της�πραγ�ατοποίησης��
γ���ο�στάδιο�της�παρουσίασης��
�α� τρία� αυτά� στάδια� είναι� ουσιαστικά� και� ο� ρόλος�του�καθηγητή�δεν�είναι�
εδώ� η� από� καθέδρας� διδασκαλία�� αλλά� η� συ�παράσταση�� ο� συντονισ�ός� των�
�αθητών��ατο�ικά�και� ο�αδικά��και�η�προσφορά�κατευθύνσεων�και�ιδεών���ε�
τον� ενθουσιασ�ό� και� τη� �εθόδευση� οι� �αθητές� �πορούν� να� πραγ�ατοποιήσουν�
σπουδαίες�εργασίες����καθηγητής�ή�η�καθηγήτρια��πορούν�να�επιστρατεύσουν�
τις� γνωρι�ίες� τους� και� να� προτρέψουν� τους� �αθητές� σε επισκέψεις� και�
συνεργασίες� �Ερευνητικά� Κέντρα�� Πανεπιστή�ια�� Εργαστήρια�� Βιβλιοθήκες��
κ�τ�λ����
�νάπτυξη� επικοινωνίας�� συνεργασία�� δη�όσιες� σχέσεις�� σε�ινάρια��
διάλογος�� καλλιέργεια� της� πρωτοβουλίας� και� της� υπευθυνότητας� είναι� �ερικά�
�όνο� από�τα�οφέλη�που�προκύπτουν�για�τους��αθητές από�τη�συ��ετοχή�τους�
σε�τέτοιου�είδους�δραστηριότητες���
�
�
�
���
ΥΛΙΚΟΑΠΟΤΟΚΕΝΤΡΟΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΕΡΕΥΝΑΣΓΙΑ
ΤΗΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΤΩΝΜΑΘΗΤΩΝΣΤΗΦΥΣΙΚΗ
ΒΛΥΚΕΙΟΥ–ΓΕΝΙΚΗΣΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ
Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
Οδηγία: Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής αρκεί να γρά-
ψετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθµό της ερώτησης και δεξιά απ’ αυτόν το γράµµα που
αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Ποιο από τα παρακάτω φαινόµενα δεν είναι ηλεκτρικό;
α. Η έλξη µικρών αντικειµένων από πλαστικό στυλό που έχουµε τρίψει στο πουλόβερ
µας.
β. Ο προσανατολισµός της µαγνητικής βελόνας στη διεύθυνση Βορράς - Νότος.
γ. Τα µικρά τριξίµατα (κτύποι) που ακούγονται µερικές φορές, όταν βγάζουµε ένα µάλ-
λινο πουλόβερ.
δ. Το τίναγµα που νιώθουµε µερικές φορές όταν αγγίζουµε ένα αυτοκίνητο.
2. Λέγοντας ότι ένα σώµα είναι θετικά φορτισµένο, εννοούµε ότι
α. έχει µόνο θετικά φορτία.
β. έχει περισσότερα θετικά παρά αρνητικά φορτία.
γ. δεν έχει καθόλου αρνητικά φορτία.
δ. δεν έχει καθόλου ηλεκτρόνια.
3. Η ένταση ενός ηλεκτρικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του εξαρτάται από
α. το φορτίο που φέρνουµε στο σηµείο αυτό.
β. τη δύναµη που ασκείται σε φορτίο που φέρνουµε στο σηµείο αυτό.
γ. την πηγή του ηλεκτρικού πεδίου.
δ. τη µάζα που φέρνουµε στο σηµείο αυτό.
4. Ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι η σωστή;
α. Η ένταση ενός ηλεκτρικού φορτίου είναι διανυσµατικό µέγεθος.
β. Η ένταση της πηγής του ηλεκτρικού πεδίου είναι διανυσµατικό µέγεθος.
γ. Η ένταση ενός ηλεκτρικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του είναι διανυσµατικό µέγεθος.
δ. Το δυναµικό ενός ηλεκτρικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του είναι διανυσµατικό µέγε-
θος.
5. Ο νόµος του Coulomb ισχύει
α. για δύο ακίνητα σηµειακά φορτία που βρίσκονται στο ίδιο διηλεκτρικό µέσο.
β. για δύο οποιαδήποτε φορτισµένα σώµατα.
γ. µόνο αν τα φορτία που αλληλεπιδρούν είναι οµώνυµα.
δ. για δύο σηµειακές µάζες m1 και m2.
12 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
6. Το δυναµικό ενός ηλεκτροστατικού πεδίου σ’ ένα σηµείο Α είναι 5 V και σ’ ένα άλλο
σηµείο Β είναι 20 V. Η διαφορά δυναµικού VΑΒ είναι ίση µε
α. – 15 V
β. 15 V
γ. – 25 V
δ. 25 V
7. Η φράση “το ηλεκτρικό φορτίο είναι κβαντισµένο” σηµαίνει ότι
α. το φορτίο υπάρχει σε συνεχείς ποσότητες.
β. υπάρχει µια µέγιστη τιµή ηλεκτρικού φορτίου στη φύση.
γ. η τιµή του ηλεκτρικού φορτίου παίρνει όλες τις πραγµατικές τιµές.
δ. το ηλεκτρικό φορτίο είναι ακέραιο πολλαπλάσιο µιας ελάχιστης ποσότητας ηλεκτρι-
κού φορτίου.
8. Το µέτρο της έντασης του ηλεκτροστατικού πεδίου, A
που δηµιουργεί σηµειακό φορτίο Q σε κάποιο ση- rq
µείο Α, εξαρτάται
α. µόνο από το φορτίο Q. Q
β. µόνο από την απόσταση r.
γ. από το φορτίο Q και την απόσταση r.
δ. από το φορτίο Q και το υπόθεµα q.
9. Όταν φορτίζουµε µια γυάλινη ράβδο, τρίβοντάς την µε µάλλινο ύφασµα, η ράβδος φορ-
τίζεται θετικά και το µάλλινο ύφασµα αρνητικά. Αυτό συµβαίνει διότι
α. µεταφέρθηκαν ηλεκτρόνια από το γυαλί στο ύφασµα.
β. µεταφέρθηκαν πρωτόνια από το ύφασµα στο γυαλί.
γ. δηµιουργήθηκαν νέα φορτία.
δ. µετακινήθηκαν πρωτόνια και ηλεκτρόνια.
10. Στα ελεύθερα ηλεκτρόνια οφείλεται η αγωγιµότητα
α. των µετάλλων.
β. του πλαστικού.
γ. των διαλυµάτων.
δ. του γυαλιού
11. Σ’ ένα σηµείο Α οµογενούς ηλεκτροστατικού πεδίου αφήνουµε ένα θετικά φορτισµένο
σωµατίδιο. Αν η επίδραση του βαρυτικού πεδίου είναι αµελητέα, το σωµατίδιο
α. θα παραµείνει ακίνητο.
β. θα εκτελέσει ευθύγραµµη οµαλά επιταχυνόµενη κίνηση.
γ. θα εκτελέσει ευθύγραµµη οµαλή κίνηση.
δ. θα διαγράψει κυκλική τροχιά.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 13
12. Το ηλεκτρονιοβόλτ είναι
α. σωµατίδιο.
β. µονάδα τάσης.
γ. µονάδα ενέργειας.
δ. συστατικό του ατόµου.
13. Η χωρητικότητα ενός πυκνωτή µε παράλληλες πλάκες
α. αυξάνεται όταν αυξάνεται το φορτίο του πυκνωτή.
β. µειώνεται όταν αυξάνεται η απόσταση µεταξύ των πλακών του.
γ. παραµένει σταθερή, όταν αυξήσουµε το εµβαδόν των πλακών.
δ. δεν επηρεάζεται αν εισαγάγουµε διηλεκτρικό µεταξύ των πλακών.
14. Για να διαπιστώσουµε ότι σε κάποιο σηµείο υπάρχει πεδίο δυνάµεων, πρέπει στο ση-
µείο αυτό να φέρουµε
α. µια µάζα.
β. ένα ηλεκτρικό φορτίο.
γ. ένα µαγνήτη.
δ. το κατάλληλο υπόθεµα.
15. Πυκνωτής έχει χωρητικότητα C0 και είναι φορτισµένος µε φορτίο +Q - Q
Q. Αν τοποθετήσουµε στο εσωτερικό του διηλεκτρικό, διηλεκτρι-
κής σταθεράς ε = 4, τότε
α. το φορτίο του θα γίνει 4Q
β. το φορτίο του θα γίνει Q/4
γ. η χωρητικότητά του θα γίνει C0/4
δ. η χωρητικότητά του θα γίνει 4C0 ε
16. Για το οµογενές ηλεκτροστατικό πεδίο του σχήµατος
α. VΓ – V∆ = 0 Γ ∆
β. VΓ – V∆ � 0
γ. VΓ – V∆ � 0
δ. Το πρόσηµο της διαφοράς VΓ – V∆ εξαρτάται από το
πρόσηµο του φορτίου που µετακινείται από το σηµείο Γ στο σηµείο ∆.
17. Το πρόσηµο της ηλεκτρικής δυναµικής ενέργειας ενός σηµειακού φορτίου q, σ’ ένα
σηµείο Α ηλεκτροστατικού πεδίου,
α. εξαρτάται µόνο από το πρόσηµο του φορτίου q.
β. εξαρτάται µόνο από το πρόσηµο του δυναµικού στο σηµείο Α.
γ. εξαρτάται από το πρόσηµο του φορτίου q και από το πρόσηµο του δυναµικού στο
σηµείο Α.
δ. είναι πάντα θετικό.
14 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
18. Ένα µεταλλικό νήµα θερµαίνεται σε υψηλή θερµοκρασία ώστε να πυρακτωθεί. Τα σω-
µατίδια που εκπέµπονται είναι
α. ηλεκτρόνια.
β. πρωτόνια και ηλεκτρόνια.
γ. νετρόνια.
δ. πρωτόνια και νετρόνια.
19. Μεταξύ του φορτισµένου δίσκου και της µαγνητικής βελό- S Ν
νας έχουµε αλληλεπίδραση
α. όταν και τα δύο είναι ακίνητα.
β. µόνον όταν βρίσκονται σε σχετική κίνηση.
γ. όταν απέναντι από το δίσκο βρίσκεται ο βόρειος πόλος
της βελόνας.
δ. όταν ο άξονας της βελόνας είναι κάθετος στον άξονα του δίσκου.
20. Ηλεκτροστατικό πεδίο δηµιουργείται από σηµειακό φορτίο Q. Σ’ ένα σηµείο Α του πεδίου
α. η κατεύθυνση της έντασης εξαρτάται από το πρόσηµο του φορτίου που θα τοποθετή-
σουµε στο σηµείο Α.
β. το µέτρο της έντασης αυξάνεται αν τοποθετήσουµε θετικό φορτίο στο σηµείο Α.
γ. το µέτρο της έντασης ελαττώνεται αν τοποθετήσουµε θετικό φορτίο στο σηµείο Α.
δ. το µέτρο της έντασης διπλασιάζεται, αν διπλασιάσουµε το φορτίο Q.
21. ∆ύο σηµειακά φορτία απέχουν µεταξύ τους απόσταση r και αλληλεπιδρούν µε δύναµη µέ-
τρου F. Αν διπλασιάσουµε τη µεταξύ τους απόσταση, τότε η δύναµη γίνεται
α. 2F
β. 4F
γ. F/4
δ. F/2
22. Κατά την ηλέκτριση µε τριβή µεταφέρονται από το ένα σώµα στο άλλο
α. πρωτόνια.
β. ηλεκτρόνια.
γ. νετρόνια.
δ. ιόντα.
23. Επίπεδος πυκνωτής έχει φορτίο Q0 και µεταξύ των οπλισµών του υπάρχει αέρας. Αν γε-
µίσουµε το χώρο µεταξύ των οπλισµών του µε κάποιο µονωτικό υλικό, διατηρώντας
αµετάβλητο το φορτίο του, τότε, η διαφορά δυναµικού µεταξύ των οπλισµών του
α. µένει σταθερή.
β. αυξάνεται.
γ. ελαττώνεται.
δ. µηδενίζεται.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 15
24. Οι δυναµικές γραµµές ενός ηλεκτροστατικού πεδίου
α. είναι κλειστές.
β. είναι πάντοτε παράλληλες.
γ. δεν τέµνονται.
δ. ξεκινάνε από αρνητικά και καταλήγουν σε θετικά φορτία.
25. Το πεδίο Coulomb
α. δηµιουργείται από οποιοδήποτε ακίνητο φορτισµένο σώµα.
β. δηµιουργείται από ακίνητο σηµειακό φορτίο.
γ. είναι οµογενές.
δ. δηµιουργείται µόνο από ακίνητα θετικά φορτισµένα σώµατα.
26. Το δυναµικό σ’ ένα σηµείο Α ηλεκτροστατικού πεδίου
α. εκφράζει την ανά µονάδα φορτίου δύναµη.
β. εκφράζει την ανά µονάδα φορτίου δυναµική ενέργεια.
γ. αναφέρεται στο φορτισµένο σώµα που τοποθετείται στο σηµείο Α
δ. έχει πάντοτε θετική τιµή.
27. Κατά τη φορά µιας δυναµικής γραµµής ηλεκτροστατικού πεδίου το δυναµικό
α. µένει σταθερό.
β. αυξάνεται.
γ. ελαττώνεται.
δ. ελαττώνεται µόνο στην περίπτωση που το πεδίο είναι οµογενές.
28. Ο πυκνωτής είναι
α. συσκευή που παράγει ηλεκτρικά φορτία.
β. συσκευή που αποθηκεύει ηλεκτρικά φορτία.
γ. σύστηµα δύο αγωγών σε επαφή.
δ. όργανο µέτρησης του ηλεκτρικού φορτίου.
29. Η χωρητικότητα ενός επίπεδου πυκνωτή
α. είναι ανάλογη της απόστασης µεταξύ των οπλισµών του.
β. εξαρτάται από το φορτίο του.
γ. είναι ανεξάρτητη από το διηλεκτρικό που τοποθετούµε µεταξύ των οπλισµών του.
δ. είναι ανάλογη µε το εµβαδόν των οπλισµών του.
30. Αν συνδέσουµε αγώγιµα (µε καλώδιο) τους οπλισµούς ενός φορτισµένου πυκνωτή
α. η τάση µεταξύ των οπλισµών του αυξάνεται.
β. η τάση µεταξύ των οπλισµών του µένει σταθερή.
γ. η ενέργεια του ηλεκτροστατικού πεδίου µεταξύ των οπλισµών του αυξάνεται.
δ. ο πυκνωτής εκφορτίζεται.
16 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Ερωτήσεις του τύπου Σωστό /Λάθος
Οδηγία: Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις αρκεί να γράψετε στο φύλλο απαντή-
σεων τον αριθµό της ερώτησης και δεξιά απ’ αυτόν το γράµµα Σ αν την κρίνετε σωστή ή
το γράµµα Λ αν την κρίνετε λανθασµένη.
1. Μονωτής είναι
α. το ανθρώπινο σώµα.
β. το έδαφος.
γ. το πλαστικό.
δ. ο χαλκός.
2. Το σχήµα απεικονίζει δυο ηλεκτρικά φορτία q1 και q2, τη F1 r F2
µεταξύ τους απόσταση r και τις δυνάµεις Coulomb. q1 q2
α. Η δύναµη F1 ασκείται από το φορτίο q1.
β. Η δύναµη F2 ασκείται από το φορτίο q2.
γ. Τα µέτρα F1 και F2 των δυνάµεων είναι ίσα.
δ. Ένα από τα φορτία q1 και q2 είναι θετικό.
3. Τρίβουµε µια γυάλινη ράβδο µε µεταξωτό ύφασµα. Μετά τη φόρτισή της
α. η γυάλινη ράβδος είναι πηγή ηλεκτρικού πεδίου.
β. η ράβδος δέχεται δύναµη από το πεδίο του υφάσµατος.
γ. το ύφασµα δέχεται δύναµη από το πεδίο της ράβδου.
4. Είναι γνωστό ότι το δυναµικό του ηλεκτροστατικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του ορίζε-
ται από τη σχέση V = W/q.
α. Το δυναµικό αναφέρεται στο φορτίο q.
β. Το q είναι το φορτίο που δηµιουργεί το πεδίο.
γ. Η µονάδα του δυναµικού είναι το 1 Α.
5. Με βάση τα πειράµατα που έγιναν µε το σωλήνα καθοδικών ακτίνων και τις µεταγενέ-
στερες µετρήσεις του J.J. Thomson βγήκαν τα παρακάτω συµπεράσµατα:
α. Οι καθοδικές ακτίνες αποτελούνται από σωµατίδια µε αρνητικό φορτίο.
β. Τα σωµατίδια της καθοδικής δέσµης έχουν θετικό φορτίο.
γ. Τα σωµατίδια δεν έχουν µάζα.
δ. Ο λόγος q/m για όλα τα σωµατίδια της δέσµης είναι σταθερός.
6. Η ένταση του µαγνητικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του είναι κάθετη στις δυναµικές
γραµµές.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 17
7. Σε κάποιο σηµείο Α ενός ηλεκτροστατικού πεδίου τοποθετούµε µικρό φορτίο q.
α. Η ένταση του πεδίου στο σηµείο Α εξαρτάται από το φορτίο q.
β. Το δυναµικό του πεδίου στο σηµείο Α εξαρτάται από το φορτίο q.
γ. Η δύναµη που ασκείται από το πεδίο στο φορτίο q εξαρτάται από το φορτίο q.
8. Η σταγόνα του σχήµατος κινείται µε οµαλή κίνηση, παράλλη- +++++++++
λα µε τις δυναµικές γραµµές κατακόρυφου ηλεκτρικού πεδί-
ου. Συνεπώς υ
α. το φορτίο της σταγόνας είναι αρνητικό.
β. στη σταγόνα ασκούνται δύο δυνάµεις. ---------
γ. το βάρος της σταγόνας είναι αµελητέο.
δ. η συνισταµένη των δυνάµεων είναι διάφορη του µηδενός.
9. Οι µαγνητικές δυναµικές γραµµές βγαίνουν από το Νότιο Πόλο του µαγνήτη και εισέρ-
χονται στο Βόρειο Πόλο του.
10. Είναι πιθανόν από ένα σηµείο να διέρχονται περισσότερες από µία δυναµικές γραµµές.
11. Η πυκνότητα των δυναµικών γραµµών δείχνει το πόσο ισχυρό είναι το πεδίο.
12. Όλα τα φορτισµένα σώµατα απωθούνται µεταξύ τους.
13. Οι µαγνήτες έλκουν µόνο σιδερένια αντικείµενα..
14. Οµογενές ονοµάζεται κάθε πεδίο µε χωρικά σταθερή ένταση.
15. Το δυναµικό σ’ ένα σηµείο ηλεκτροστατικού πεδίου είναι βαθµωτό (µονόµετρο) µέγεθος.
16. Το ηλεκτρονιοβόλτ είναι µονάδα µέτρησης φορτίου.
17. Το φορτίο ενός αντικειµένου µπορεί να είναι 90,4e.
18. Η χωρητικότητα ενός πυκνωτή εξαρτάται από τη φύση του µετάλλου των δύο οπλισµών.
19. Κατά την πτώση των κεραυνών συµβαίνει σπάσιµο διηλεκτρικού.
18 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Ερωτήσεις αντιστοίχησης
Οδηγία: Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις αρκεί να γράψετε στο φύλλο απα-
ντήσεων τον αριθµό της ερώτησης και τα κατάλληλα ζεύγη κεφαλαίων - µικρών γραµµά-
των.
1. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της αριστερής στήλης µε αυτά της δεξιάς.
Πεδίο Χαρακτηριστικό µέγεθος
Α. Βαρυτικό α. E�
β. B�
Β. Ηλεκτρικό γ. g�
Γ. Μαγνητικό δ. F�
2. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της αριστερής στήλης µε αυτά της δεξιάς.
Βαρυτικό πεδίο Ηλεκτρικό πεδίο
Α. m α. F�
β. q
Β. B�
Γ. g� γ. E�
∆. G
3. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της αριστερής στήλης µε αυτά της δεξιάς.
Συσκευή / ιδέα - ανακάλυψη Επιστήµονες
Α. Kαθοδικός σωλήνας α. Edison
Β. Tο ηλεκτρόνιο υπάρχει σε όλα τα β. Crooks
άτοµα γ. J.J. Thomson
Γ. Όταν τα µέταλλα θερµαίνονται
εκπέµπουν ηλεκτρόνια
∆. Ανακάλυψη πρωτονίου
4. Να αντιστοιχίσετε τα φυσικά µεγέθη µε τις µονάδες τους.
Φυσικά µεγέθη Μονάδες
Α. Ένταση ηλεκτρικού πεδίου α. C
Β. ∆υναµικό β. Ν/C
Γ. ∆υναµική ενέργεια γ. V
∆. Φορτίο δ. J
ε. W
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 19
Ερωτήσεις συµπλήρωσης κενού
Οδηγία: Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις αρκεί να γράψετε στο φύλλο απα-
ντήσεων τον αριθµό της ερώτησης, το γράµµα που βρίσκεται σε παρένθεση στην αρχή κά-
θε διάστικτου και ό,τι λείπει.
1. ∆υο µικρές σφαίρες έχουν ίσα φορτία και απέχουν απόσταση r. Αν διπλασιάσουµε την
απόσταση µεταξύ τους, τότε η µεταξύ τους δύναµη θα (α)................. Αν διπλασιάσουµε
το φορτίο της κάθε σφαίρας, τότε η µεταξύ τους δύναµη θα (β) …..........................
2. Το δυναµικό του ηλεκτροστατικού πεδίου είναι ........................…. µέγεθος.
3. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του ηλεκτροµαγνητισµού γινόταν δεκτό ότι υπάρχουν α-
ντιστοιχίες µεταξύ ηλεκτροστατικού και µαγνητικού πεδίου. Με βάση τις αντιστοιχίες
αυτές να συµπληρώσετε τα κενά του πίνακα:
Ηλεκτροστατικό ηλεκτρικό (α)......... αρνητικό Ε (β).............. ηλεκτρικό
πεδίο φορτίο φορτίο φάσµα
Μαγνητικό (γ)............. βόρειος (δ).............. (ε)...... Β = F/m (ζ)................
πεδίο πόλος
4. Ένα πεδίο λέγεται οµογενές, όταν σε όλα τα σηµεία του ............................ είναι σταθε-
ρή.
5. Τα δυο φυσικά µεγέθη που περιγράφουν τις ιδιότητες ενός ηλεκτρικού πεδίου είναι
(α)............................ και (β).............................
6. Κάθε άτοµο αποτελείται από σωµάτια τριών ειδών: ηλεκτρόνια, πρωτόνια και (α)
......................... Το φορτίο του ηλεκτρονίου είναι ίσο, κατ’ απόλυτη τιµή, µε αυτό του
(β)............................
7. Συνδέουµε τους οπλισµούς ενός φορτισµένου πυκνωτή µε µεταλλικό σύρµα. Τότε ο
πυκνωτής (α)...........…………................. , ενώ η τάση και το φορτίο του γίνονται (β)
.............................
8. Οποιεσδήποτε µεταβολές και να συµβαίνουν σε ένα (α)………………….. σύστηµα το
ολικό φορτίο παραµένει, σε κάθε χρονική στιγµή, (β)………………...
9. Το ηλεκτρικό φορτίο υπάρχει µόνο σε ασυνεχείς ποσότητες. Για να περιγράψουµε αυτό
το γεγονός, χρησιµοποιούµε τη διατύπωση “το ηλεκτρικό φορτίο είναι
………………………..”.
20 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Ερωτήσεις ανοικτού τύπου
Σε κάθε περίπτωση να θεωρήσετε ότι
(α) η σταθερά του νόµου του Coulomb είναι kC = 9�109 N � m2 ,
C2
(β) η απόλυτη διηλεκτρική σταθερά του κενού είναι ε0 = 8,85�10 �12 C2 και
N � m2
(γ) το φορτίο του ηλεκτρονίου είναι (κατ΄απόλυτο τιµή ) ίσο µε e � 1,6�10 �19 C .
1. Να περιγράψετε µια διάταξη, η οποία µας δίνει τη δυνατότητα να διαπιστώσουµε αν
ένα σώµα είναι ηλεκτρισµένο ή όχι. Να τη σχεδιάσετε.
2. Ποια είναι η διαφορά µεταξύ µονωτών και αγωγών; Να αναφέρετε από ένα παράδειγµα
υλικού για κάθε κατηγορία.
3. Πώς κατόρθωσε ο Coulomb να δηµιουργήσει υποπολλαπλάσια µιας ποσότητας φορτί-
ου;
4. Γιατί η έννοια της ποσότητας µαγνητισµού δεν χρησιµοποιείται πλέον;
5. Ένα πλοίο ταξιδεύει κατά τη διάρκεια µιας καταιγίδας. Θα επηρεαστεί η πυξίδα του
πλοίου από κάποιον κοντινό κεραυνό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
6. Αν τοποθετήσουµε ένα µαγνήτη στην οθόνη µιας τηλεόρασης, παρατηρούµε ότι παρα-
µορφώνεται η εικόνα. Να εξηγήσετε το φαινόµενο.
7. Ποιες είναι οι διαφορές µεταξύ της θεωρίας της “δράσης από απόσταση” και της “θεω-
ρίας πεδίου”; Ποια από τις δύο είναι επικρατέστερη σήµερα;
8. Ποιος είναι ο ορισµός του πεδίου δυνάµεων; Να αναφέρετε ένα παράδειγµα πεδίου και
να προσδιορίστε την πηγή και το διανυσµατικό µέγεθος που το περιγράφει.
9. Σε κάποιο σηµείο ενός ηλεκτρικού πεδίου, φέρνουµε ένα φορτίο q. Να σχεδιάσετε τα
διανύσµατα της έντασης του ηλεκτρικού πεδίου στο σηµείο αυτό και της δύναµης στο
φορτίο, όταν το φορτίο είναι
α. θετικό.
β. αρνητικό.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 21
10. Ένα ηλεκτροστατικό πεδίο δηµιουργείται από δύο σηµειακά αντικείµενα που φέρουν
ίσα ετερώνυµα φορτία.
α. Να σχεδιάσετε τις δυναµικές γραµµές του πεδίου.
β. Να σχεδιάσετε το διάνυσµα της έντασης του πεδίου σε δύο διαφορετικά σηµεία της ίδιας
δυναµικής γραµµής.
γ. Είναι δυνατόν δύο δυναµικές γραµµές να τέµνονται; Να δικαιολογήσετε την απάντη-
σή σας.
11. Το παραπλεύρως σχήµα δείχνει δύο δυναµικές
γραµµές ενός οµογενούς ηλεκτροστατικού πεδίου q2 q1
και δύο φορτία q1 και q2, αρνητικό και θετικό αντί- +
στοιχα. Τα φορτία αφήνονται ελεύθερα να κινη-
θούν.
Αγνοώντας τη µεταξύ τους αλληλεπίδραση
α. να βρείτε προς τα πού θα κινηθεί το καθένα εξ αυτών, υπό την επίδραση της δύναµης
του πεδίου.
β. να επιβεβαιώστε ή να διαψεύσετε τον ισχυρισµό: Το θετικό φορτίο θα κινηθεί προς
την κατεύθυνση κατά την οποία το δυναµικό ελαττώνεται.
γ. να επιβεβαιώσετε ή να διαψεύσετε τον ισχυρισµό: Η κίνηση των φορτίων είναι οµα-
λά επιταχυνόµενη.
12. Ένα σηµειακό φορτίο Q δηµιουργεί ηλεκτροστατικό πεδίο.
α. Να κάνετε δύο σχήµατα (για Q θετικό και για Q αρνητικό), στα οποία να φαίνονται το
φορτίο και τα διανύσµατα της έντασης σε δύο διαφορετικά σηµεία του πεδίου.
β. Να γράψετε τη µαθηµατική έκφραση της έντασης του πεδίου, συναρτήσει του Q και
της απόστασης r του σηµείου από το φορτίο.
13. Να εξηγήσετε τι εννοούµε λέγοντας ότι η διηλεκτρική αντοχή του χαλαζία είναι 8
kV/mm.
14. Να περιγράψετε τη διαδικασία µε την οποία ένα σώµα αποκτά ηλεκτρικό φορτίο
α. µε τριβή,
β. µε επαφή
Να εξηγήσετε το µηχανισµό της ηλέκτρισης στις δυο αυτές περιπτώσεις.
15. ∆ιαθέτουµε έξι φορτισµένα σώµατα Α, Β, Γ, ∆, Ε και Ζ. Με βάση µια σειρά παρατηρή-
σεων, ένας µαθητής οδηγήθηκε στα εξής συµπεράσµατα: i) τα σώµατα Α, Β, και Γ ανά
δύο έλκονται, ii) τα σώµατα ∆, Ε και Ζ ανά δύο απωθούνται.
α. Είναι λανθασµένο κάποιο από τα συµπεράσµατα αυτά; Να δικαιολογήσετε την απά-
ντησή σας.
β. Αν το σώµα ∆ έχει αρνητικό φορτίο, ποιο είναι το είδος του ηλεκτρικού φορτίου των
σωµάτων Ε και Ζ;
22 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
16. Ένας µαθητής τρίβει µια ράβδο µε µάλλινο ύφασµα και µετά από κάποιο χρονικό διά-
στηµα ελέγχει µε τη βοήθεια ενός ηλεκτρικού εκκρεµούς, αν η ράβδος έχει ηλεκτρικό
φορτίο. ∆ιαπιστώνει ότι η ράβδος δεν είναι ηλεκτρισµένη. Να αναφέρετε πιθανές εξη-
γήσεις του παραπάνω φαινοµένου.
17. Η µαγνητική βελόνα προσανατολίζεται κατά τη διεύθυνση Βορράς - Νότος. Υπήρχαν
δύο εξηγήσεις για την ερµηνεία αυτού του φαινοµένου.
α. Ποιες ήταν αυτές;
β. Ποια επικράτησε;
18. Η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου σε κάποιο σηµείο του είναι ανεξάρτητη του φορτίου
και της δύναµης που ασκείται στο υπόθεµα. Πώς το εξηγείτε;
19. Η παράσταση ενός ηλεκτρικού πεδίου µε ηλεκτρικές δυναµικές γραµµές οδηγεί σε ορι-
σµένα συµπεράσµατα.
α. Ποια είναι τα συµπεράσµατα αυτά;
β. Πώς δηµιουργούµε πειραµατικά το φάσµα ενός ηλεκτρικού πεδίου;
20. Να επιβεβαιώσετε ή να διαψεύσετε τους παρακάτω συλλογισµούς:
α. Το πρόσηµο του δυναµικού σε κάποιο σηµείο ενός ηλεκτροστατικού πεδίου εξαρτά-
ται από το πρόσηµο του φορτίου που φέρνουµε στο σηµείο αυτό.
β. Η τιµή του δυναµικού σε κάποιο σηµείο ενός ηλεκτροστατικού πεδίου εξαρτάται από
την πηγή του πεδίου.
21. Να περιγράψετε την πειραµατική διαδικασία που ακολουθούµε, ώστε να απεικονίσουµε
το φάσµα µαγνητικού πεδίου.
22. Να περιγράψετε τον τρόπο κατασκευής µιας πυξίδας, αν διαθέτετε µια βελόνα ραψίµα-
τος, ένα πώµα µπουκαλιού από φελλό, ένα ποτήρι µε νερό και ένα µαγνήτη.
23. Υπεραπλουστεύοντας την πραγµατική δοµή των σωµάτων, υποθέτουµε ότι µια γυάλινη
ράβδος έχει 100 ηλεκτρόνια και 100 πρωτόνια και το µάλλινο ύφασµα έχει 70 ηλεκτρό-
νια και 70 πρωτόνια. Μετά την τριβή, η γυάλινη ράβδος βρέθηκε µε 20 ηλεκτρόνια λι-
γότερα από αυτά που είχε πριν την τριβή.
α. Πόσα ηλεκτρόνια έχει το ύφασµα µετά την τριβή;
β. Σε ποια θεµελιώδη αρχή βασιστήκατε για να απαντήσετε στο προηγούµενο ερώτηµα;
24. Είναι γνωστό ότι η εικόνα στην τηλεόραση, δηµιουργείται από σωµατίδια που προσπί-
πτουν στο πίσω µέρος της οθόνης. Πώς µπορείτε να διαπιστώσετε αν τα σωµατίδια αυ-
τά είναι φορτισµένα;
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 23
25. Να εξετάσετε αν ισχύει ο ισχυρισµός: “Αν αντικαταστήσουµε το διηλεκτρικό ενός πυ-
κνωτή, µε κάποιο άλλο µεγαλύτερης διηλεκτρικής σταθεράς, θα αυξηθεί η χωρητικότη-
τά του και θα ελαττωθεί η τάση µεταξύ των οπλισµών του.” Να θεωρήσετε ότι το φορ-
τίο του πυκνωτή δεν µεταβάλλεται µε την εισαγωγή του διηλεκτρικού.
26. Στο µέσο της απόστασης µεταξύ δύο ίσων ετερώνυµων φορτίων qΑ και qΒ τοποθετούµε
ένα τρίτο φορτίο qΓ. Το φορτίο qΓ
α. θα παραµείνει ακίνητο.
β. θα κινηθεί προς το ένα από τα δύο φορτία.
γ. θα κινηθεί σε διεύθυνση κάθετη προς το ευθύγραµµο τµήµα που ενώνει τα δύο φορ-
τία qΑ και qΒ.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.
27. Τρίβουµε ένα πλαστικό στυλό σε µεταξωτό ύφασµα και το βάζουµε δίπλα σε µια πυξί-
δα. Θα υπάρξει απόκλιση της βελόνας; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
28. Οι οπλισµοί ενός επίπεδου πυκνωτή είναι συνδεδεµένοι µε τους πόλους µιας µπαταρίας.
Για να αυξήσουµε την ενέργεια του πυκνωτή, πρέπει να
α. ελαττώσουµε την απόσταση µεταξύ των οπλισµών του.
β. ελαττώσουµε την επιφάνεια των οπλισµών του.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.
29. Φέρνουµε σε επαφή δυο σφαίρες, εκ των οποίων η µία είναι θετικά και η άλλη αρνητικά
φορτισµένη. Μετά την επαφή και οι δυο σφαίρες είναι ουδέτερες. Ποιοι από τους πα-
ρακάτω ισχυρισµούς είναι σωστοί και ποιοι λανθασµένοι;
α. Το ηλεκτρικό φορτίο εξαφανίστηκε.
β. ∆εν ισχύει η διατήρηση του φορτίου.
γ. Έγινε ανακατανοµή των φορτίων στις δύο σφαίρες.
δ. Μετακινήθηκαν πρωτόνια από τη µια σφαίρα στην άλλη.
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
30. Τα παρακάτω σχήµατα δείχνουν τη δύναµη η οποία α- Ε� F� Ε� F�
σκείται από ηλεκτρικό πεδίο έντασης E� , σε κάποιο φορ-
(Α) (Β)
τίο το οποίο βρίσκεται µέσα στο πεδίο. Παριστάνονται
τέσσερα διαφορετικές περιπτώσεις Α, Β, Γ και ∆. Ε� Ε� F�
Α. Στην περίπτωση Α το φορτίο είναι F� (∆)
α. θετικό.
β. αρνητικό. (Γ)
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη
σδιεκταει.ολογήσετε.
Β. Σε ποιες περιπτώσεις είναι ασυµβίβαστα τα σχήµατα µε τον ορισµό της έντασης του η-
λεκτρικού πεδίου;
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
24 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
*31. Τέσσερις όµοιες µικρές σφαίρες Α, Β, Γ και ∆ βρίσκονται στις Α Β
τέσσερις κορυφές ενός τετραγώνου πλευράς α. Καθεµιά από τις
σφαίρες Α και Β έχει θετικό φορτίο 2q ενώ οι σφαίρες Γ και ∆
είναι αφόρτιστες. Φέρνουµε σε επαφή τις σφαίρες Α και Β µε τις
σφαίρες ∆ και Γ, αντίστοιχα, και τις επαναφέρουµε στις αρχικές
τους θέσεις.
α. Να βρείτε τη δύναµη που ασκείται στη σφαίρα Γ εξαιτίας της
σφαίρας Α. ∆ Γ
β. Να συγκρίνετε τα µέτρα των δυνάµεων µεταξύ των σφαιρών
Α και Β πριν και µετά την επαφή.
γ. Αν τριπλασιάσουµε την πλευρά του τετραγώνου µετά την επαφή, πόση θα γίνει η δύ-
ναµη µεταξύ των σφαιρών Α και ∆;
[Απ. (α) k C q2 , κατά τη διεύθυνση της διαγωνίου, (β) 4/1 (γ) εννιά φορές µικρότερη]
2α 2
32. ∆υο µικρές σφαίρες απέχουν µεταξύ τους κατά 60 cm. Η πρώτη, η οποία έχει ηλεκτρικό
φορτίο 4 µC και βρίσκεται στο σηµείο Α, ασκεί δύναµη F στη δεύτερη, η οποία έχει
φορτίο 1 µC και βρίσκεται στο σηµείο Β.
α. Να υπολογίσετε τη δύναµη F� .
β. Θεωρώντας τη σφαίρα Α ως πηγή του ηλεκτρικού πεδίου, να προσδιορίσετε την έ-
νταση του ηλεκτρικού πεδίου στο σηµείο Β.
γ. Αν η σφαίρα στο Β έχει µάζα 25 g και µπορεί να κινηθεί ελεύθερα, να υπολογίσετε
την αρχική της επιτάχυνση. [Απ. (α) 0,1 Ν, (β) 105 Ν/C, (γ) 4 m/s2]
33. Στο κύκλωµα του διπλανού σχήµατος ο πυκνωτής είναι α- ∆
φόρτιστος.
α. Πόση είναι τάση στους οπλισµούς του πυκνωτή όταν το 2 µF
κύκλωµα είναι ανοιχτό;
β. Όταν κλείσει ο διακόπτης ∆, ο πυκνωτής φορτίζεται. Πό-
ση είναι η ενέργεια που µεταβιβάζεται στον πυκνωτή από
την πηγή;
γ. Μετά τη φόρτιση, αποµακρύνουµε την πηγή και βραχυκυ- 1,5 V
κλώνουµε τους οπλισµούς του πυκνωτή µε ένα µεταλλικό
σύρµα. Αν η εκφόρτιση διαρκεί χρόνο 0,01 s, πόση είναι η µέση ισχύς που απέδωσε ο
πυκνωτής; [Απ. (α) 0, (β) 2,25�10–6 J, (γ) 2,25�10–4 W]
34. ∆υο ακίνητα σηµειακά φορτία Q1 = 4 µC και Q1 q Q2
Q2 = 2 µC απέχουν µεταξύ τους L = 0,9 m. Β (ε)
Ένα άλλο σηµειακό φορτίο q = 1 µC τοπο- A x Γ
θετείται στο σηµείο Γ, σε απόσταση L
x = 0,3 m από το φορτίο Q1. Να βρείτε
α. το µέτρο της δύναµης που ασκεί καθένα από τα φορτία Q1 και Q2 στο φορτίο q.
β. τη συνολική δύναµη που δέχεται το φορτίο q.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 25
[Απ. (α) 0,4 Ν, 0,05 Ν, (β) 0,35 Ν οµόρροπη της F�1]
26 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
35. Αφήνουµε µια αρνητικά φορτισµένη σταγόνα µάζας ++++++++++++++
m = 0,1 g και φορτίου q = 1,2�10–8 C, να πέσει από µια µι-
κρή οπή του πάνω οπλισµού ενός επίπεδου πυκνωτή κενού,
όπως φαίνεται στο σχήµα. Η ένταση του ηλεκτρικού πεδί- --------------
ου ανάµεσα στους οπλισµούς του πυκνωτή είναι
Ε = 80 kV/m και η απόσταση µεταξύ των οπλισµών είναι L = 10 mm. Να βρείτε
α. την ηλεκτρική δύναµη που ασκείται στη σταγόνα.
β. την επιτάχυνση της σταγόνας.
γ. τη µεταβολή της κινητικής ενέργειας της σταγόνας κατά την κίνησή της από τον πά-
νω µέχρι τον κάτω οπλισµό.
(g = 10 m/s2)
[Απ. (α) 9,6�10–4 N, (β) 0,4 m/s2, (γ) 4�10–7 J]
36. Επίπεδος πυκνωτής, χωρητικότητας C = 10 µF, φορτίζεται µε φορτίο q = 30 µC και µετά
αποσυνδέεται από την πηγή που τον φόρτισε. Αν µετά τη φόρτισή του αποµακρύνουµε τους
οπλισµούς του στο διπλάσιο της αρχικής τους απόστασης, να βρείτε
α. το φορτίο του πυκνωτή µετά την αποµάκρυνση των οπλισµών.
β. τη νέα χωρητικότητα του πυκνωτή.
γ. τη νέα διαφορά δυναµικού µεταξύ των οπλισµών του.
δ. την αρχική ενέργεια του πυκνωτή.
ε. την τελική ενέργεια του πυκνωτή.
[Απ. (α) 30 µC, (β) 5 µF, (γ) 6 V, (δ) 4,5�10–5 J, (ε) 9�10–5 J]
*37. ∆ύο σηµειακά φορτία QA = 4Q0 και QA ∆ QΒ
QB = – Q0 (Q0 >0) είναι τοποθετηµένα A L Β (ε)
στα σηµεία Α και Β της ευθείας (ε). Η
απόσταση µεταξύ των σηµείων Α και Β
είναι L = 30 cm.
α. Σε ποιο σηµείο της ευθείας (ε), εκτός
από το άπειρο, η ένταση του ηλεκτροστατικού πεδίου που δηµιουργούν τα δύο φορτία
είναι ίση µε µηδέν;
β. Στο σηµείο ∆, που απέχει 10 cm από το Α, τοποθετούµε ένα σηµειακό φορτίο Q0. Να
βρείτε το λόγο των µέτρων των δυνάµεων που ασκούνται σ’ αυτό από τα φορτία QA και QB.
[Απ. (α) x = 30 cm δεξιά του Β, (β) FA/FB = 16]
38. Τρία ακίνητα σηµειακά φορτία Q1 = 1 µC, Q2 = 3 µC και y
Q3 = – 4 µC συγκρατούνται στις θέσεις που φαίνονται
στο σχήµα. ∆εδοµένου ότι r = 3 m, να βρείτε Q3
α. το µέτρο της δύναµης που ασκεί καθένα από τα φορ- r
Q2 Q1
τία Q2 και Q3 στο φορτίο Q1.
β. τη συνολική δύναµη που δέχεται το φορτίο Q1. x
r
[Απ. (α) 3�10–3 Ν, 4�10–3 Ν, (β) 5�10–3 Ν, εφθ = 4/3]
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 27
39. Τα σηµεία Α, Β, Γ και ∆ είναι κορυφές τετραγώνου Α B
πλευράς α = 1 m. Στην κορυφή Α τοποθετούµε ακλόνητο
σηµειακό φορτίο QA = +0,01 µC. Κ
α. Πόση είναι η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου στο κέ-
ντρο Κ του τετραγώνου;
β. Στην κορυφή Γ τοποθετούµε ένα δεύτερο ακλόνητο
σηµειακό φορτίο QΓ = – 0,01 µC. Πόση γίνεται τώρα η
ένταση του ηλεκτρικού πεδίου που δηµιουργούν τα δύο
φορτία QA και QΓ στο σηµείο Κ; ∆Γ
γ. Στις κορυφές Β και ∆ τοποθετούµε δύο ακόµα ακλόνητα σηµειακά φορτία
QB = +0,01 µC και Q∆ = – 0,01 µC. Να βρείτε την ένταση του ηλεκτρικού πεδίου που
δηµιουργεί το σύστηµα των τεσσάρων φορτίων QA, QB, QΓ και Q∆ στο σηµείο Κ.
[Απ. (α) Ε1 = 180 Ν/C, (β) Ε2 = 360 N/C, (γ) 360 2 N/C, φ = 45� ως προς την ΑΓ]
40. ∆υο ακίνητα σηµειακά φορτία απωθούνται µεταξύ τους µε δύναµη µέτρου F = 18�10–4 N. Πό-
σο γίνεται το µέτρο της δύναµης αυτής, όταν η µεταξύ τους απόσταση r
α. ελαττωθεί κατά r/2.
β. αυξηθεί κατά r/2.
[Απ. (α) 72�10–4 Ν, (β) 8�10–4 Ν]
41. ∆ύο ακίνητα σηµειακά φορτία Q1 = 10 µC και Q1 Q2
Q2 = 40 µC απέχουν µεταξύ τους L = 3 m. Να A L Β (ε)
βρείτε
α. το µέτρο της δύναµης που ασκεί το ένα
φορτίο στο άλλο.
β. σε ποιο σηµείο της ευθείας (ε) πρέπει να τοποθετηθεί σηµειακό φορτίο q = – 2 µ C, ώστε
η συνισταµένη δύναµη που ασκείται σ’ αυτό να είναι ίση µε µηδέν.
[Απ. (α) 0,4 Ν, (β) σε απόσταση 1 m δεξιά του Α]
42. ∆ύο µικρές ακίνητες φορτισµένες σφαίρες απωθούνται µεταξύ τους µε δύναµη µέτρου
F = 12 N. Να υπολογίσετε το µέτρο της απωστικής δύναµης µεταξύ τους, αν
α. διπλασιάσουµε το φορτίο κάθε σφαίρας.
β. διπλασιάσουµε το φορτίο της µιας σφαίρας διπλασιάζοντας ταυτόχρονα τη µεταξύ
τους απόσταση.
[Απ. (α) 48 Ν, (β) 6 Ν]
43. ∆ύο µικρές σφαίρες φορτίζονται µε ίσα και ετερώνυµα φορτία και τοποθετούνται σε
απόσταση L = 1,6 m µεταξύ τους. Οι σφαίρες αλληλεπιδρούν µε δύναµη µέτρου F = 3,6
N. Να βρείτε
α. το φορτίο κάθε σφαίρας.
β. τον αριθµό των ηλεκτρονίων που πλεονάζουν στην αρνητικά φορτισµένη σφαίρα.
[Απ. (α) Q1 = 32 µC, Q2 = – 32 µC, (β) 2�1014 ηλεκτρόνια]
28 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
44. Έχουµε τέσσερις µικρές φορτισµένες σφαίρες Α, Β, Γ και ∆. Αν είναι γνωστό ότι η
σφαίρα Α απωθεί τη σφαίρα Γ, η σφαίρα Β απωθεί τη σφαίρα ∆, η σφαίρα Β έλκει τη
σφαίρα Γ και ότι η σφαίρα Α είναι θετικά φορτισµένη, να βρείτε το πρόσηµο του φορ-
τίου που φέρουν οι σφαίρες.
45. Η δύναµη που ασκείται σε σηµειακό φορτίο q = 4 µ C, που βρίσκεται σε σηµείο Α ηλε-
κτροστατικού πεδίου, έχει µέτρο F = 6,4�10–4 N. Αν η κατεύθυνση της δύναµης συµπί-
πτει µε τη θετική κατεύθυνση του άξονα x´x, να βρείτε
α. το µέτρο της έντασης του ηλεκτροστατικού πεδίου στο σηµείο Α.
β. την κατεύθυνση του διανύσµατος της έντασης στο σηµείο Α.
[Απ. (α) 160 Ν/C, (β) η θετική κατεύθυνση του άξονα x΄x]
*46. Ένα σηµειακό φορτίο Q = 1 µC βρίσκεται ακίνητο στην αρχή των συντεταγµένων ορ-
θογωνίου συστήµατος xOy. Να βρείτε την ένταση του ηλεκτρικού πεδίου
α. πάνω στον άξονα x, στο σηµείο x1 = 1 m.
β. πάνω στον άξονα y, στο σηµείο y1 = – 3 m.
γ. στο σηµείο Α µε συντεταγµένες x2 = 4 m και y2 = 3 m.
[Απ. (α) 9�103 N/C κατά τη θετική φορά του άξονα x, (β) 103 N/C κατά την αρνητική
φορά του άξονα y, (γ) 360 N/C, εφφ = 3/4]
47. ∆υο ακίνητα σηµειακά φορτία Q και q α- q
πέχουν µεταξύ τους L = 20 cm όπως φαί- Q
νεται στο σχήµα. Να βρείτε σε ποιο ση- A Β (ε)
µείο της ευθείας (ε), εκτός από το άπειρο,
η συνισταµένη ένταση του ηλεκτροστατι- L
κού πεδίου είναι ίση µε µηδέν, αν
α. Q = 9 µC και q = 4 µC.
β. Q = 9 µC και q = – 4 µC
[Απ. (α) 12 cm δεξιά του Α, (β) 40 cm δεξιά του Β]
*48. Τα σηµεία Ο, Α, Β και Γ του σχήµατος είναι κορυφές τε- Α Β
τραγώνου πλευράς α = 1 m.
α. Τοποθετούµε ακλόνητο σηµειακό φορτίο Q1 = 0,01 µC K
στη κορυφή Ο. Πόση είναι η ένταση του ηλεκτροστατικού
πεδίου στο κέντρο Κ του τετραγώνου;
β. Στην κορυφή Β τοποθετούµε ακλόνητο σηµειακό φορτίο
Q2 = 0,01 µC. Πόση γίνεται τώρα η ένταση του ηλεκτρο- O Γ
στατικού πεδίου που δηµιουργούν τα δύο φορτία Q1 και Q2
στο σηµείο Κ;
γ. Πόσο είναι το µέτρο της δύναµης που ασκείται µεταξύ των φορτίων Q1 και Q2;
δ. Πόση είναι η ένταση του ηλεκτροστατικού πεδίου που δηµιουργούν τα δύο φορτία
Q1 και Q2 στην κορυφή Γ του τετραγώνου;
[Απ. (α) 180 N/C, θ = 45�, (β) 0, (γ) 4,5�10–7 Ν, (δ) 90 2 N/C, φ = 45�]
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 29
49. Σε µια περιοχή του χώρου συνυπάρχουν οµογενές ηλε- y
κτροστατικό πεδίο έντασης E = 2�104 N/C και το γήινο
βαρυτικό πεδίο (το οποίο θεωρούµε επίσης οµογενές), g�
όπως φαίνεται στο σχήµα. Στο σηµείο Α τοποθετούµε A E�
σηµειακό αντικείµενο µάζας m = 0,04 kg και φορτίου
q = 2 µC. Να βρείτε
α. πόση δύναµη ασκεί το ηλεκτρικό πεδίο στο σηµειακό
αντικείµενο.
β. πόση είναι η συνολική δύναµη που ασκείται στο α-
ντικείµενο, εξαιτίας των δύο πεδίων.
γ. πόση είναι η επιτάχυνση που αποκτά το αντικείµενο όταν τοποθετηθεί στο σηµείο Α.
[Απ. (α) 0,04 Ν, (β) – 0,36 Ν, (γ) – 9 m/s2]
50. Σωµατίδιο µε φορτίο Q µετακινείται µεταξύ δύο σηµείων Α και Β ηλεκτροστατικού πε-
δίου. ∆ίνεται ότι VA = +20 V και VB = – 80 V. Να βρείτε το έργο της δύναµης του πε-
δίου αν
α. Q = + 2 µC.
β. Q = – 1 µC.
[Απ. (α) 2�10–4 J, (β) – 10–4 J]
51. Πυκνωτής έχει χωρητικότητα C = 2 µF και η διαφορά δυναµικού µεταξύ των οπλισµών
του είναι V = 20 V.
α. Πόσο είναι το φορτίο του πυκνωτή;
β. Πόση ενέργεια έχει αποθηκευτεί στον πυκνωτή;
γ. Πόσο πρέπει να αυξηθεί το φορτίο του πυκνωτή, ώστε να αυξηθεί η τάση του κατά
10 V;
[Απ. (α) 40 µC, (β) 4�10–4 J, (γ) 20 µC]
52. Επίπεδος πυκνωτής αέρα έχει χωρητικότητα C0 = 2 µF και φορτίζεται από πηγή τάσης
V0 = 20 V. Μετά τη φόρτιση αποσυνδέουµε τον πυκνωτή από την πηγή και γεµίζουµε
το χώρο µεταξύ των οπλισµών του µε διηλεκτρικό διηλεκτρικής σταθεράς ε = 4. Για
τον πυκνωτή µε διηλεκτρικό να βρείτε
α. τη χωρητικότητα C.
β. το φορτίο Q.
γ. την τάση V µεταξύ των οπλισµών του.
δ. την ηλεκτροστατική του ενέργεια U.
[Απ. (α) 8 µF, (β) 40 µC, (γ) 5 V, (δ) 10–4 J]
53. Οι οπλισµοί επίπεδου πυκνωτή αέρα έχουν εµβαδόν S = 10 cm2 ο καθένας και απέχουν
µεταξύ τους L = 8,85 mm. Ο πυκνωτής συνδέεται µε πηγή τάσης V = 100 V.
α. Πόσο φορτίο αποκτά ο πυκνωτής;
β. ∆ιατηρώντας τη σύνδεση µε την πηγή, εισάγουµε στο χώρο µεταξύ των οπλισµών
του διηλεκτρικό διηλεκτρικής σταθεράς ε = 10. Πόση είναι η µεταβολή του φορτίου του
πυκνωτή;
[Απ. (α) 10–10 C, (β) 9�10–10 C]
30 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
54. Επίπεδος πυκνωτής αέρα έχει χωρητικότητα C0 = 2 µF και +-
είναι συνδεδεµένος µε πηγή τάσης V0 = 40 V. Γεµίζουµε
το χώρο µεταξύ των οπλισµών του µε υλικό διηλεκτρικής V0
σταθεράς ε = 10. Για τον πυκνωτή µε διηλεκτρικό, να βρεί-
τε
α. την τάση V µεταξύ των οπλισµών του.
β. τη χωρητικότητα C.
γ. το φορτίο Q.
δ. την ηλεκτροστατική του ενέργεια U.
[Απ. (α) 40 V, (β) 20 µF, (γ) 800 µC, (δ) 16�10–3 J]
+-
V0
*55. Επίπεδος πυκνωτής αέρα έχει χωρητικότητα C0 = 1 µF και φορτίζεται από πηγή τάσης
V0 = 20 V. Μετά τη φόρτιση αποσυνδέουµε τον πυκνωτή από την πηγή και διπλασιά-
ζουµε την απόσταση µεταξύ των οπλισµών του. Να βρείτε τη µεταβολή
α. του φορτίου του.
β. της χωρητικότητάς του.
γ. της τάσης µεταξύ των οπλισµών του.
δ. της ηλεκτροστατικής του ενέργειας.
[Απ. (α) 0, (β) –0,5 µF, (γ) 20 V, (δ) 2�10–4 J]
56. Επίπεδος πυκνωτής αέρα έχει χωρητικότητα C0 = 1 µF και είναι συνδεδεµένος µε πηγή
τάσης V0 = 20 V. ∆ιατηρούµε τη σύνδεση του πυκνωτή µε την πηγή και διπλασιάζουµε
την απόσταση µεταξύ των οπλισµών του. Να βρείτε τη µεταβολή
α. της τάσης µεταξύ των οπλισµών του.
β. της χωρητικότητάς του.
γ. του φορτίου του.
δ. της ηλεκτροστατικής του ενέργειας.
[Απ. (α) 0, (β) – 0,5 µF, (γ) –10 µC, (δ) –10–4 J]
Çëåêôñï óôáôéêÝò
áëëçëåðéäñÜóåéò
F� kçëq1rq22
Α.Τ.
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΕΙΣ 31
����������������
������������������
����������������������������
���������������������������������������������������������������������������������-
�����������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������
1. �����������������������������������������������
���������������������������������
���������������������
�������������������������������
�����������������������������
2. ���������������������������������������������������������������������������������
������
�����������������
������������������������������������
��������������������
���������������������������������������
3. ������������������������������������������������������������������������������-
����������������������
���������������� km/s.
���������������� mm/s.
���������������������������������
��������������������������������������������������
4. ���������������������������������������
��������������
���������������������������������������������
��������������������������������
���������������������������������������
5. ���������������������������������Kirchhoff
������������������������������������������������������������������������������-
�������������������������
��������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������
������������������������������������������������
32 ����������������������������
6. � Oersted�����������������������������
����������������������������������������������������������
�������������������������������������������������
�������������������������������������������������
������������������������������������������������
7. �������������������������������������������������
�������������������������������
�����������������������������������
����������������������������������������������
���������������������������������������
8. �������������������������������������������
������������������������������
��������������������������
������������������������������
�������������������������������������������
9. �����������������������������������������������������������������������������-
��������������������������������
����������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������
��������������������������������������������������
�������������������������������������������������
10. ��������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������
�� ����������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������
11. ������������Ohm ������
�������������������������
������������������������������������
������������������������������������������������������
����������������������������������������������������R = V/I.
12. ��������������������������������������������������� V/1000 W�������������������
��������������������������������V.
����������������������������������������W.
�������������������������W, ����������������������������V.
���������������������������,��������������������������
������������������ 33
13. ��������������������������������������������������������������������������������������
���������������������L� ����L� = 2LA������������.����������������RA �����B ����������
����������������������
�� RA = 2RB
�� RB = 2RA
�� RB = 8RA
�
= �
�� �
� �
14. ������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������
����������������������������
����������������������W�����������������������������������������
��������������������������J�����������������������������������������
�������������������C.
15. ���������������������������������������������������������� V/1100 ���������������
���������������������������
���������������������������������������������������������������������
�������������������������������
������������������������������
��������������������������������������
16. ������������������������������������������������������������������������������
����������������������������
�����������������������������������������
��������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������
17. ��������������������������������������������������������������hm,��������������
�����������������������������������������
�������������������������������������������
�������������������������������������������������������
����������������������
18. ���������������������� ����������� ��������� ������������ ���� ��������� ���� ������� �
��������������������������������������������������������������������������������������
R��������������������
��������������������������������������������������
���������������������������������������������������
����������������������������������������
�� ����������������������������������������������������������������������������
34 ����������������������������
19. ��������������������������������������������� �2
�1
�����������1���2������3�������
����1 >��2 >��3
����1����2����3 �3
����1����3 >��2
����3 >��2 >��1
�
20. ������������������������������������������������������������������������������-
�����������������������������Ohm
������������������������������������
�������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������
V V VV
I II I
(1) (2) (3) (4)
21. ��������������������������������������
�����������������������������������
��������������������������������
�������������������������
���������������������������������
22. ���������������������������������
��������������������������������
�����������������������������������
������������� ��������������������������������������
������������������������������������������������������������������
23. �������������Joule �����������
�������������������������������������������������������������������������������
����������
������������������������������������
�������������������������������������������������Ohm.
�������������������������������������������
������������������ 35
24. ������������������������������������
�
�� � =
�
�
�� � = �
�
�� � =�� �
�� � = � ⋅ �
25. ���������������������������������������������������� �� B
����������������� B
������������������������������������� �
�����������������������V��������������� �
�����������������������V�������������
��������������������������������������� Z� �
26. ���������������������������������������������������� ��
��������������������
�������������������������������������� �
������������������������������������������
���������������������������������������� ��
������������������������������������������������
27. �������������������������������������
�������������������������������
������������������������������
����������������������������������
������������������������������
28. ������������������������������������������������������������������������������
������������������������������
�������
�������
�������
�������
29. ���������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������
��������������������������������������
�������������������������������������������������������
36 ����������������������������
30. ����������������������������: ��
�� V = I/R �� P = I2Rt �� W = V2Rt �� � =
������������������������������������ �
����������������������
�������������������������
�������������
��������������������������������
31. ����������������������������������
���������������������������
���������������������������������������
�������������������������������������������
���������������������������������������������
32. ��������������������������������������������������������������������������������-
��������������������������������������������������������������������������������-
�����������������
�������������������
�������������������������
����������������������
����������������������
33. ���������������������1������2 (R1 ≠ R2) ��������������������
���������������������������������
���������������������������������
������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������1 + R2
34. �������������������������������������������������������� V BI
������� ��� ������� �� ������ ���� ��������� ��� ���� ������ ��� A
��������������V �����������������������
����������������������������������������� O
�������������������������������������
���������������������������������������
����������������������
35. �����������������������������������������������������������������
���������������������������������
�����������������������������
���������������������
������������
������������������ 37
36. �������������������������������������������������������- V BI
�������������������������������������������������������� A
���������������������������������
����������������������������������������� O
�������������������������������������
���������������������������������������
����������������������
37. ���������������������1������2 (R1 ≠ R2) �������������������
���������������������������������
���������������������������������
������������������������������������������������������������������
�� �
������������������������������������������������������� = +
�� �
��
38. ����������������������������������
��������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������
������������������C.
�� �������������������������������������������������������������������������������
39. ����������������������������������
�������������������������������������������
�� �������������������������������������������������������������������������������-
�������������������������������
�� �������������������������������������������������������������������������������”����-
������������������
����������������������������������������������
40. ����������������������������1 , r1 ) ������2 , r2 ) �����������������������������������
������������������������������������������������������������
�� �������1����2�����r�� = r1 – r2
�� �������1����2�����r�� = r1 + r2
�� �������1 – �2�����r�� = r1 – r2
�� �������1����2�����r�� = r1 / r2
41. ����������������������������� r) ����(E, r) ������������������������������������
������������������������������������������������������������
�� �������������r�� = 2r
�� ��������������r�� = 2r
�� �������������r�� = r
�� ��������������r�� = r/2
38 ����������������������������
42. �����������������������������������������������
�������������������������������������������������P.
�����������������������������������V.
���������������������V ������������������������������r.
���������������������������������������������������������������r.
43. ������������������������ E1, r E2, r
�����������������R1 �����2 ��������������������������-
��������������� R1 R2
A
������������������������������������������
���������������������������������������������������
��� ���1 + �2���� r�� = r/2.
���������������������������������������
44. �������� ��� ���� ����� ���� ����������� ���� ����������� ��� E, r
��������������������������� I
���������2R – I2r
��������E����I2R R
�� V�����2R + I2r
���������2R + I2r
��
������������������ 39
��������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������-
�����������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������
1. �����������������������������������������������������������������������������������
2. ������������������������������������������������������������������������
3. ��������������������� ����������������������������������������������������������
4. ������ ������������� �� ����� ���� ����������� ��������� ���������� ��� ��� ����� �������
�������������������
5. ������������������������������������������������������������������
6. ���������������������������������������������������������������������������������
��������������
7. ����������������������������
8. ����������������������������� �������������������������������������������������
���������
9. ���������������������������������������������������������������������
10. ��������������������������������������������������������1
11. ��������������������������������������������������
12. ���������������������������������������������������������������������������������
����������������
13. ��������������������������������������������������������������������� ⋅ V��
�������������������������������������������������������
1 ��������������������������������������������������������������������������������������������
40 ����������������������������
14. ��������������������������������������������������������������������������������-
����������������������������
15. ������������������������������������������������������������������������������
���������W = VAB ⋅ I��
16. ��������������������������������������������������������������������������������-
������������������
17. ���������������������������������������������������������������������������������
W = IR2t.
18. �������������Joule �������������������������������������������
19. �������������������������������������������������������������������
20. �������������Joule ������������������������������������������������������������
������������������������������
21. �����������������������������������������������������������������������������-
����������������
22. ���������������������������������������������������������������������������������-
������������������������������
23. ��������� ���������������������������������������������������������������������
24. �����������������������������������������������������������������������������-
������������������������������������
25. ����������������������������������������������������������������������������-
������������������������������������
26. ������������������������������������������ R�� = R1 + R2 + R3 +…+ R�
27. �������������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������