��� Στις� παρακάτω� ερωτήσεις� βάλτε� σε� κύκλο� το� γρά��α� που� αντιστοιχεί� στη�
σωστή�απάντηση��
Α��Σε�ακίνητο�σώ�α�ασκείται�σταθερή�δύνα�η�και�το�σώ�α�αρχίζει�να�κινείται��
α��Το�σώ�α�θα�εκτελέσει�ο�αλή�κίνηση�
β��Το�σώ�α�θα�εκτελέσει�ο�αλά�επιταχυνό�ενη�κίνηση�
γ��Η�ταχύτητα�του�σώ�ατος�θα�είναι�σταθερή�
δ��Η�επιτάχυνση�του�σώ�ατος�θα�είναι��ηδέν�
�� � ����ονάδες��
Β�� Ένα�αυτοκίνητο�που�κινείται�σε�ευθεία�θα�στα�ατήσει�να�επιταχύνεται�όταν��
α��η�συνιστα�ένη�των�δυνά�εων�γίνει�ελάχιστη�
β��η�συνιστα�ένη�των�δυνά�εων�γίνει��ηδέν�
γ��η�συνιστα�ένη�των�δυνά�εων�γίνει�αντίθετη�της�κίνησης�του�
δ��η�ταχύτητα�του�γίνει��ηδέν�
�� � ����ονάδες��
Γ�� Ένα� τραίνο� κινείται� �ε� σταθερή� ταχύτητα� σε� οριζόντια� τροχιά�� Κάποιος�
επιβάτης� εκσφενδονίζει� προς� τα� πάνω� σώ�α� Σ� �ε� ταχύτητα� υ� από� ένα��
ση�είο�Α�του�τραίνου��Το�σώ�α��ετά�την�επάνοδο�του��
� α��θα�συναντήσει�το�δάπεδο�στο�ση�είο�Α�που�ξεκίνησε�
� β��θα�συναντήσει�το�δάπεδο�πίσω�από�το�ση�είο�Α�
� γ��θα�συναντήσει�το�δάπεδο�ε�πρός�από�το�ση�είο�Α�
� δ��θα�πέσει�έξω�από�το�τραίνο�
� � ����ονάδες��
��
��� Βάλτε�το�γρά��α�Σ�για�τις�σωστές�και�Λ�για�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις�
� �
1
�
�
α��Στο�ευθύγρα��ο�τ�ή�α�1�η�επιτάχυνση�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
β��Στο�ευθύγρα��ο�τ�ή�α���η�ταχύτητα�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
γ��Στο�ευθύγρα��ο�τ�ή�α���η�ταχύτητα�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
δ��Στο�ευθύγρα��ο�τ�ή�α���το��έτρο�της�ταχύτητας�του�σώ�ατος��ειώνεται��
� � ����ονάδες��
���
��� Να�διατυπώσετε�το�δεύτερο�νό�ο�του�Νεύτωνα �����������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Ένα�σώ�α��εταφέρεται�σε�ύψος��������από�την�επιφάνεια�της�Γης��Πώς�θα�
�εταβληθεί�το�βάρος�του��Να�δικαιολογήσετε�την�απάντηση�σας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Ένας� άνθρωπος� που� έχει� βάρος� ���� Ν� στέκεται� ακίνητος� στο� έδαφος��
�Απαντήστε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις�και�δικαιολογήστε���
α��Ποια�είναι�η�αντίδραση�στο�βάρος�του�ανθρώπου�και�πόση�είναι�αυτή� ������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
β��Ποια�είναι�η�αντίδραση�στη�δύνα�η�του�εδάφους�στον�άνθρωπο�και�πόση�
είναι�αυτή������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Σώ�α αφήνεται από την ηρε�ία να ολισθήσει από το ανώτερο ση�είο
κεκλι�ένου� επιπέδου�� Το� �ήκος� του� κεκλι�ένου� επιπέδου� είναι� �� �� και� η�
γωνία�του���°��Αν�θεωρήσου�ε�τις�τριβές�α�ελητέες��
α�� Να� σχεδιάσετε� ένα� σχή�α� στο� οποίο� να� φαίνονται� τα� δεδο�ένα� του�
προβλή�ατος�και�οι�δυνά�εις�που�ασκούνται�πάνω�στο�σώ�α�
� β��Να�υπολογίσετε�την�επιτάχυνση�του�σώ�ατος��
� ��������������
� � ����ονάδες��
���
�ο�ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�ΩΡΙΑΙΑΣ�∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
�
Αντικεί�ενο�εξέτασης��Ορ�ή���∆ιατήρηση�της�ορ�ής�
Χρόνος�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
Βαθ�ολόγηση�ερωτήσεων��Αναγράφεται�σε�κάθε�ερώτηση��
�
Β��ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
��
1�� Να�συ�πληρώσετε�τα�κενά�στις�παρακάτω�προτάσεις��
α�� Η� ορ�ή� ενός� συστή�ατος� διατηρείται�� εφόσον� σ�� αυτό� δεν� ασκούνται�
��������������������������δυνά�εις�ή�����������������������������είναι��ηδέν��
β��∆ύο�φαινό�ενα�που�εξηγούνται��ε�την�αρχή�διατήρηση�της�ορ�ής�είναι��
� ����������������������������������������και���������������������������������������������
� � ����ονάδα��
��
��� Ποιο�από�τα�ακόλουθα�σώ�ατα�έχει�τη��εγαλύτερη�ορ�ή��
� α��Αυτοκίνητο��������που�κινείται��ε�ταχύτητα����������
� β��Φορτηγό���������που�είναι�ακίνητο�
� γ��Μάζα���������ε�ταχύτητα��������
� δ��Μάζα���������ε�ταχύτητα��������������
� Βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α�που�αντιστοιχεί�στη�σωστή�απάντηση�
� � ����ονάδα��
��
��� Αφήνου�ε�από�το�χέρι��ας��ια��πάλα��άζας������να�πέσει�προς�το�έδαφος��Η�
ταχύτητα� πριν� και� �ετά� την� πρόσκρουση� είναι� �� ���� και�������αντίστοιχα��
Ποιο�είναι�το��έτρο�της���εταβολής�της�ορ�ής�της��πάλας��
� α������⋅���� γ���ηδέν�
� β������⋅���� δ������⋅����
� Βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α�που�αντιστοιχεί�στη�σωστή�απάντηση�
� � ����ονάδες��
���
��� ∆ύο� άνθρωποι� �άζας� ���� ��� ο� καθένας�� ξεκινούν� από� το� ίδιο� ση�είο� �ε�
ταχύτητες� �� ���� και� �� ���� και� κατευθύνσεις� ο� ένας� Βόρεια� και� ο� άλλος�
Ανατολικά���
Α�� Ποιο� από� τα� παρακάτω� διανύσ�ατα� ορ�ών� αντιστοιχεί� στην� παραπάνω�
περιγραφή��
�α β γδ
Βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α�που�αντιστοιχεί�στη�σωστή�απάντηση�
� � ����ονάδα��
��
Β�� Πόσο� είναι� το� �έτρο� της� συνολικής� ορ�ής� του� συστή�ατος� των� δύο�
σω�άτων�σε���⋅�����
� ����� �����
� ������ �����
� � ε��Τίποτα�από�τα�παραπάνω�
� Βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α�που�αντιστοιχεί�στη�σωστή�απάντηση�
� � ����ονάδες��
��
��� Σφαίρα� όπλου� �άζας� ��� �� κινείται� �ε� ταχύτητα� ��� ���� και� σφηνώνεται� σε�
ακίνητο�ξύλο��Να�υπολογίσετε�τη��εταβολή�της�ορ�ής�της�σφαίρας��
��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
���
��� Ένας�βαρκάρης�κινείται�πάνω�στην�αρχικά�ακίνητη�βάρκα�του�και�η�βάρκα�
αρχίζει�να�κινείται�προς�την�αντίθετη�κατεύθυνση��Να�εξηγήσετε�την�κίνηση�
της�βάρκας���
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Σε�ήρε�η�θάλασσα�ένας�βαρκάρης��άζας��������προκει�ένου�να��ετακινήσει�
τη�βάρκα�του��η�οποία�έχει��ήκος�����και��άζα���������προχωράει��ε��ικρή�
αλλά� σταθερή� ταχύτητα� από� την� �ια� άκρη� της� �έχρι� την� άλλη�� Να�
απαντήσετε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις���
� α��Πόσο�θα��ετακινηθεί�η�βάρκα�στο�παραπάνω�χρονικό�διάστη�α���
� β��Τι�παραδοχές�κάνατε�για�να�απαντήσετε�στην�προηγού�ενη�ερώτηση��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
���
�ο�ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�ΩΡΙΑΙΑΣ�∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
�
Αντικεί�ενο�εξέτασης��Τριβή�
Χρόνος�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
Βαθ�ολόγηση�ερωτήσεων��Αναγράφεται�στις�ερωτήσεις�
�
Β��ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
�
1�� Ένα� κύβος� ισορροπεί� σε� οριζόντιο� επίπεδο�� Ασκού�ε� κάποια� οριζόντια�
δύνα�η��ε�το�χέρι��ας�και�αυτός�αρχίζει�και�κινείται��Να�χαρακτηρίσετε��ε�Σ�
τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις��
α��Η�στατική�τριβή�εξαρτάται�από�τη�σχετική�ταχύτητα�
των�δύο�επιφανειών�� � � � � ������
β��Η�στατική�τριβή�έχει�σταθερή�τι�ή�� � � ������
γ��Η�τριβή�ολίσθησης�δεν�εξαρτάται�από�τη�φύση�
των�δύο�επιφανειών�� � � � � ������
δ��Στο�φαινό�ενο�αυτό�υπάρχει��όνο�τριβή�ολισθήσεως�� ������
� � ����ονάδες��
��
��� Πάνω� σε� ένα� φύλλο� χαρτί� τοποθετού�ε� κάποιο� νό�ισ�α� και� έλκου�ε� το�
φύλλο� οριζόντια� �ε� το� χέρι� �ας�� Έτσι� το� νό�ισ�α� κινείται� �αζί� �ε� το� χαρτί�
χωρίς�να�ολισθαίνει��Ποια�δύνα�η�από�αυτές�που�ασκούνται�στο�νό�ισ�α��το�
αναγκάζει� να� κινείται� �αζί� �ε� το� χαρτί�� �Βάλτε� σε� κύκλο� το� γρά��α� �ε� τη�
σωστή�απάντηση��
� α��Η�δύνα�η�του�χεριού��ας��
� β��Η�τριβή�ολίσθησης�
� γ��Η�στατική�τριβή�
� δ��Το�βάρος�του��
� � ����ονάδες��
���
��� Το� σχή�α� δείχνει� ένα� σώ�α� που� είναι�
ακίνητο� πάνω� σε� ένα� κεκλι�ένο�
επίπεδο�� Να� σχεδιάσετε� και� να�
περιγράψετε� τις� δυνά�εις� που�
ασκούνται�στο�σώ�α� �
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Ένα� αυτοκίνητο� κινείται� σε� ευθεία� �ε� ταχύτητα� ��� ���� και� σε� κάποια�
χρονική�στιγ�ή�ο�οδηγός�φρενάρει��ε�αποτέλεσ�α�οι�τροχοί�να��πλοκάρουν�
και� κάποια� στιγ�ή� το� αυτοκίνητο� να� ακινητοποιηθεί�� Αν� ο� συντελεστής�
τριβής� ολίσθησης� �εταξύ� οδοστρώ�ατος� και� ελαστικού� είναι� ���� και� η�
επιτάχυνση�της�βαρύτητας�είναι��
α��Να�κάνετε�σχή�α�στο�οποίο�να�φαίνονται�οι�δυνά�εις�που�ασκούνται�στο�
αυτοκίνητο�και�να�αναφέρετε�από�ποιο�σώ�α�ασκείται�η�κάθε�δύνα�η�
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
�
β�� Να� υπολογίσετε� το� χρόνο� που� θα� χρειασθεί� το� αυτοκίνητο� για� να�
στα�ατήσει��από�τη�στιγ�ή�που�ο�οδηγός�πάτησε�φρένο���
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ��������������
� � ����ονάδες��
��
γ��Να�κάνετε�τη�γραφική�παράσταση��χωρίς�τι�ές�στους�άξονες��ταχύτητας��
χρόνου��ε�την�προϋπόθεση�ότι�ο�οδηγός�φρενάρει�σταθερά�και να�ληφθεί�
ως�θετική�φορά�η�φορά�κίνησης�του�αυτοκινήτου��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
�
���
����Κεφάλαιο����Η�ΓΛΩΣΣΑ�ΤΗΣ�ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ� �
�
����1�Ερωτήσεις�σύντο�ης�απάντησης�
1�� ∆ύο�σώ�ατα�έχουν�ίσες��άζες�και�ίσες�κινητικές�ενέργειες��Να�συγκριθούν�
οι�ορ�ές�τους��Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��
��� Αναφέρετε� δύο� περιπτώσεις� κατά� τις� οποίες� ασκείται� δύνα�η� πάνω� σε� ένα�
σώ�α�αλλά�δεν�παράγεται�έργο��
��
��� ∆ύο� παιδιά� ίδιας� �άζας� βρίσκονται� στην� κορυφή� �ιας� τσουλήθρας�� Το� ένα�
κατεβαίνει� από� την� τσουλήθρα� και� το� άλλο� πηδάει� και�φθάνει�στο�έδαφος��
Να�συγκριθεί�το�έργο�του�βάρους�στις�δύο�περιπτώσεις��
��
��� Ένα� ποδήλατο� κινείται� σε� οριζόντιο� δρό�ο�� Τι� είδους� ενέργεια� έχει�� Ποια�
είναι�οι��αθη�ατική�σχέση�που�περιγράφει�την�ενέργεια�αυτή��
��
��� Σε�ποια�θέση�η�χορδή��ιας�κιθάρας�έχει�τη��ικρότερη�δυνα�ική�ενέργεια�και�
σε�ποια�τη��ικρότερη�κινητική�ενέργεια��
��
��� Τρεις�άνθρωποι��ε�ίσες��άζες�ανεβαίνουν�στον�πρώτο�όροφο�ενός�κτιρίου��ε�
διαφορετικούς�τρόπους��α��από�τις�σκάλες�β���ε�κυλιό�ενες�σκάλες�γ���ε�τον�
ανελκυστήρα�� Να� συγκρίνεται� τη� �εταβολή� της� δυνα�ικής� ενέργειας� των�
ανθρώπων�στις�τρεις�περιπτώσεις��
��
��� Ένας� δορυφόρος� κινείται� γύρω� από� τη� Γη�� Το�
κοντινότερο� ση�είο� στη� Γη� λέγεται� περίγειο� και�
το��ακρύτερο�απόγειο��Σε�ποιο�ση�είο�από�τα�δύο�
έχει��εγαλύτερη�κινητική�και�σε�ποιο��εγαλύτερη�
δυνα�ική� ενέργεια�� Να� δικαιολογήσετε� την� 1��
απάντησή�σας��
���
��� Από�το�δεύτερο�όροφο�ενός�κτιρίου�αφήνου�ε�να�πέσει�ένα�σώ�α��Τι�είδους�
ενέργειες�έχει�το�σώ�α��α��τη�στιγ�ή�που�το�αφήνου�ε�β��όταν�διέρχεται�από�
τον�πρώτο�όροφο�γ��λίγο�πριν�προσκρούσει�στο�έδαφος��
��
��� ∆ιαθέτετε�ενέργεια������Πόσο�ψηλά��πορείτε�να�σηκώσετε�ένα�βιβλίο�αν�η�
�άζα�του�είναι������������������������
��
1��� Αφήνου�ε�να�πέσει�από�ύψος�δύο��έτρων�ένα�κο��άτι�από�πλαστελίνη��Το�
κο��άτι� προσκρούει� στο� έδαφος� και� παρα�ένει�� Τι� απέγινε� η� �ηχανική� του�
ενέργεια��Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��
11�� Ένα�πλοίο�έχει��άζα���⋅��������και�η��έγιστη�ταχύτητα�που�αναπτύσσει�είναι�
��������Ποια�είναι�η�κινητική�του�ενέργεια�στη��έγιστη�ταχύτητα�του��
�
�
������Ερωτήσεις�ανάπτυξης�
1�� Αυτοκίνητο� κινείται� �ε� ταχύτητα� σταθερού� �έτρου� σε� οριζόντια� κυκλική�
πλατεία�� Να� σχεδιάσετε� τις� δυνά�εις� που� ασκούνται� στο� αυτοκίνητο� και� να�
προσδιορίσετε�σε�ποιες�από�αυτές�το�έργο�είναι�θετικό��αρνητικό�ή��ηδέν��
��� Με� βάση� το� θε�ελιώδη� νό�ο� της� �ηχανικής�� τον� ορισ�ό� του� έργου� και� τις�
εξισώσεις� κίνησης� να� αποδείξετε� το� θεώρη�α� της� κινητικής� ενέργειας�� όταν�
ένα�σώ�α�ξεκινά�από�την�ηρε�ία��ε�την�επίδραση�σταθερής�δύνα�ης��
��
��� Ένα� σώ�α� ηρε�εί� σε� λείο� οριζόντιο� επίπεδο� και� πάνω� σ�� αυτό� αρχίζει� να�
ασκείται�οριζόντια�σταθερή�δύνα�η��Να�γίνει�η�γραφική�παράσταση�έργου���
χρόνου��
��
��� Μια�δύνα�η�σταθερής�διεύθυνσης��εταβάλλεται�από�τη�θέση�που�ξεκίνησε�το�
σώ�α��έχρι�τα�����από���Ν�σε����Ν��γρα��ικά��ενώ��ετά�παρα�ένει�σταθερή�
για�τα�επό�ενα�������Να�γίνει�η�γραφική�παράσταση�δύνα�ης����ετατόπισης��
���
��� Στο�σώ�α�του�διπλανού�σχή�ατος�βάρους�Β������Ν� �� ��
��
ασκούνται�οι�δυνά�εις���������Ν����������Ν���
��������Ν�και���������Ν��Αν�το�σώ�α��ετακινηθεί�
κατά� �� �� να� υπολογισθεί� το� συνολικό� έργο� των�
δυνά�εων�� Η� γωνία� που� σχη�ατίζει� η� δύνα�η� ���
�ε�το�οριζόντιο�επίπεδο�είναι�������
�� �� �
��� Ένα� απλό� εκκρε�ές�εκτελεί� �ια� πλήρη�
ταλάντωση�� Να� αναλύσετε� τις� �ετατροπές� των�
ενεργειών�κατά�τη�διάρκεια�της�ταλάντωσης��
��
��� Βρίσκεστε�στη�στέγη�ενός�κτιρίου�και�κρατάτε�τρεις�ό�οιες��πάλες��Πετάτε�
τη� �ια� �πάλα� οριζόντια�� την� άλλη� κατακόρυφα� προς� τα� πάνω� και� την� τρίτη�
κατακόρυφα� προς� τα� κάτω�� Όλες� οι� �πάλες� έχουν� αρχική� ταχύτητα� ίδιου�
�έτρου�� α�� Ποια� από� τις� τρεις� �πάλες� θα� προσκρούσει� στο� έδαφος� �ε� τη�
�εγαλύτερη� ταχύτητα�� β�� Αν� η� αντίσταση� του� αέρα� δεν� είναι� α�ελητέα� θα�
δίνατε�την�ίδια�απάντηση���Να�δικαιολογήσετε����
��
��� Σώ�α� �άζας� �� δένεται� στην� άκρη� ενός� νή�ατος� �ήκους� ��� Το� σώ�α�
ταλαντώνεται� και� η� ταχύτητα� του� στο� κατώτατο� ση�είο� είναι� υ��� Όταν� το�
νή�α�σχη�ατίζει�γωνία�θ��ε�την�κατακόρυφο�να�βρεθούν��α��η�ταχύτητα�του�
σώ�ατος�β��η�κινητική�ενέργεια�του�σώ�ατος�γ��η�τάση�του�νή�ατος��
� Η�επιτάχυνση�της�βαρύτητας�θεωρείται�γνωστή��
��
��� Ένα� εκκρε�ές� αποτελείται� από� ση�ειακή�
�άζα���και�νή�α��ήκους������������Όταν�η�
γωνία�νή�ατος�και�κατακορύφου�είναι���°��
η� ταχύτητα� της� �άζας� είναι� � � ����� Να�
απαντήσετε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις� � �
� α�� Ποια� είναι� η� ταχύτητα� του� στο�
κατώτατο�ση�είο��
� β�� ποιο� είναι� το� �έγιστο� ύψος� που� θα� �
φθάσει�η��άζα��
� Ποια�παραδοχή�κάνατε�για�να�απαντήσετε�στα�παραπάνω�ερωτή�ατα��
� ��������������
���
1��� Ένας��αθητής�ύψους�������ρίχνει��ια�πέτρα��άζας�������������ε�ταχύτητα��
��� ���� που� σχη�ατίζει� γωνία� ��� �οιρών� �ε� το� οριζόντιο� επίπεδο�� προς� τα�
πάνω�� Αν� ο� �αθητής� ρίχνει� την� πέτρα� από� το� ύψος� του� κεφαλιού� του� να�
απαντήσετε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις��
� α��Ποιο�το��έτρο�της�ταχύτητας�της�πέτρας�όταν�προσκρούσει�στο�έδαφος���
� β��Ποιο�το�έργο�του�βάρους��έχρι�η�πέτρα�να�προσκρούσει�στο�έδαφος��
� γ�� Ποιες� παραδοχές� κάνατε� για� να� απαντήσετε� στα� παραπάνω� ερωτή�ατα��
� � � � � � � � ��������������
��
11�� Μια� πέτρα� �άζας� �� ��� πέφτει� από� ύψος� �� σε� καρφί� �ήκους� ��� ��� που�
βρίσκεται� στερεω�ένο� στο� έδαφος�� Αν� υποθέσου�ε� ότι� η� αντίσταση� που�
προβάλει� το�έδαφος�στη�διείσδυση�του�καρφιού�είναι�����Ν�να�βρεθεί�από�
ποιο� ύψος� πρέπει� να� αφήσου�ε� την� πέτρα� ώστε� το� καρφί� να� εισέλθει�
ολόκληρο��έσα�στο�έδαφος���� � � � � ���
����������
��
1��� Να�προσδιορίσετε�ποια�είναι�η�ωφέλι�η�και�ποια�η�καταναλισκό�ενη�ισχύς�
σε�τρεις�από�τις��παρακάτω��ηχανές��
� α��ηλεκτρικός�γερανός�
� β��ατ�ο�ηχανή�
� γ��βενζινοκίνητο�αυτοκίνητο�
� δ��ηλεκτρικό�τραίνο�
� ε��ανε�ιστήρας�
��
�
�
�
�
���
������Ερωτήσεις�πολλαπλής�επιλογής�
Σε� κάθε� �ια� από� τις� παρακάτω� ερωτήσεις� βάλτε� σε� κύκλο� το� γρά��α� που�
αντιστοιχεί�στη�σωστή�απάντηση��
�
1�� Τι� απέγινε� η� δυνα�ική� ενέργεια� ενός� ανελκυστήρα� που� κατέβηκε� από� τον�
πρώτο�όροφο�στο�ισόγειο��
� α���ετατράπηκε�σε�κινητική�
� β��εξαφανίσθηκε�
� γ���ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
� δ��παρά�εινε��έσα�στον�ανελκυστήρα�
��
��� Ένα� σώ�α� ακολουθεί� έναν� από� τους� παρακάτω� δρό�ους� ��� ��� ��� �� για� να�
φθάσει� στο� έδαφος� �τριβές� και� αντιστάσεις� α�ελητέες��� Με� βάση� το� σχή�α�
να�απαντήσετε�στις�ερωτήσεις������και�Γ��
� �� �
��
Α�� Με ποιον από τους παραπάνω δρό�ους το έργο του βάρους είναι
�εγαλύτερο��
� α���ε�το�δρό�ο���
� β���ε�το�δρό�ο���
� γ���ε�το�δρό�ο���
� δ���ε�το�δρό�ο���
� ε���ε�κανένα�από�τους�παραπάνω�
Β��Με�ποιο�δρό�ο�το�σώ�α�φθάνει�στο�έδαφος��ε�τη��εγαλύτερη�ταχύτητα��
� α���ε�το�δρό�ο���
� β���ε�το�δρό�ο���
� γ���ε�το�δρό�ο���
� δ���ε�το�δρό�ο���
� ε���ε�κανένα�από�τους�παραπάνω�
���
Γ��Με�ποιον�από�τους�παραπάνω�δρό�ους�η��εταβολή�της�δυνα�ικής�ενέργειας�
είναι��εγαλύτερη��
� α���ε�το�δρό�ο���
� β���ε�το�δρό�ο���
� γ���ε�το�δρό�ο���
� δ���ε�το�δρό�ο���
� ε���ε�κανένα�από�τους�παραπάνω�
��
��� Καθώς��ια�πέτρα�εκτελεί�οριζόντια�βολή�και�πέφτει�χωρίς�αντιστάσεις��
� α��η�κινητική�της�ενέργεια�διατηρείται�
� β��η�κινητική�της�ενέργεια��ετατρέπεται�σε�δυνα�ική�
� γ��η�δυνα�ική�της�ενέργεια�διατηρείται�
� δ��η�δυνα�ική�της�ενέργεια��ετατρέπεται�σε�κινητική��
��
��� Ένα� σώ�α� αφήνεται� από� ύψος� ��� να� πέσει� στο� έδαφος�� Μετά� την�
αναπήδηση� ανεβαίνει� σε� �ικρότερο� ύψος� από� το� αρχικό�� Τι� από� τα�
παρακάτω�ισχύει��
� α��η��ηχανική�ενέργεια�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
� β��κάποια�ποσότητα��ηχανικής�ενέργειας��ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
� γ��η�δυνα�ική�ενέργεια�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
� δ��η�κινητική�ενέργεια�του�σώ�ατος�είναι�σταθερή�
��
��� Σπρώχνου�ε� ένα� βιβλίο� σε� οριζόντιο� επίπεδο� και� το� αφήνου�ε� ελεύθερο�
οπότε�αυτό�κάποια�στιγ�ή�στα�ατάει��Τι�από�τα�παρακάτω�ισχύει��
� α��η�κινητική�του�ενέργεια��ετατράπηκε�σε�δυνα�ική�
� β��η�ορ�ή�του�διατηρείται�
� γ��η�ορ�ή�του��ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
� δ��η�κινητική�του�ενέργεια��ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
���
��� Όταν� συσπειρώνου�ε� ένα� ελατήριο� παράγου�ε� έργο�� Η� δυνα�ική� ενέργεια�
του�ελατηρίου�
� α��εξαφανίζεται�
� β��διατηρείται�σταθερή�
� γ��αυξάνεται�
� δ��ελαττώνεται�
��
��� Τρεις��ηχανές��ε�συντελεστές�απόδοσης�α���α��και�α��λειτουργούν�έτσι�ώστε�
η�ωφέλι�η�ισχύς�της�πρώτης�να�είναι�καταναλισκό�ενη�για�τη�δεύτερη�και�η�
ωφέλι�η� ισχύς� της� δεύτερης� να� είναι� καταναλισκό�ενη� για� την� τρίτη�� Ο�
συντελεστής�απόδοσης�όλου�του�συστή�ατος�είναι�
� ����
� ��������
� ����
� �����
��
��� Ένας� κινητήρας� καταναλώνει� ισχύ� ����� και� ανεβάζει� σώ�α� βάρους� ���Ν�
�ε� σταθερή� ταχύτητα� σε� ύψος� ��� σε� ένα� δευτερόλεπτο�� Ο� συντελεστής�
απόδοσης�του�κινητήρα�είναι��
� ���
� �����
� �����
� ������
�
�
�
�
���
������Ερωτήσεις�αντιστοίχησης�
1���Αντιστοιχίστε� τα� στοιχεία� της� αριστερής� στήλης� �ε� τις� έννοιες� της� δεξιάς�
τοποθετώντας�το�κατάλληλο�γρά��α�στο�διάστικτο��
Είδος��εγέθους� Έννοιες�
α��βαθ�ωτό� ����κινητική�ενέργεια�
β��διανυσ�ατικό� ����ισορροπία�
γ��δεν�είναι�φυσικό��έγεθος� ����έργο�δύνα�ης�
� ����δύνα�η�
� ����εργασία�
�
����Αντιστοιχίστε� τις� φράσεις� της� αριστερής� στήλης� �ε� τα� φυσικά� �εγέθη� της�
δεξιάς��τοποθετώντας�το�κατάλληλο�γρά��α�στο�διάστικτο��
Φράσεις� Φυσικά��εγέθη�
α��ένα�σώ�α�έχει� ����∆ύνα�η�
β��ένα�σώ�α�ασκεί�� ����Ενέργεια�
γ���ια�δύνα�η�παράγει� ������Έργο�
� �������Χρόνο�
�
����Να� αντιστοιχίσετε� τα� φυσικά� �εγέθη� της� αριστερής� στήλης� �ε� τις� �ονάδες�
στη�δεξιά�στήλη�τοποθετώντας�το�κατάλληλο�γρά��α�στο�διάστικτο��
Φυσικά��εγέθη� Μονάδες�
α��έργο� ������
β��δύνα�η� �����
γ��ισχύς� �����
� �����⋅����
�
����Ένα�κο��άτι�πλαστελίνη�αφήνεται�να�πέσει�ελεύθερα�από��ικρό�ύψος�στην�
επιφάνεια� της� Γης�� Να� συ�πληρώσετε� στο� διάστικτο� το� είδος� της� ενέργειας�
του�σώ�ατος��κινητική��δυνα�ική��σε�κάθε�περίπτωση��
α��ανώτατο�ση�είο�����������������������������������������
β��ενδιά�εσο�ση�είο���������������������������������������
γ��λίγο�πριν�πέσει��������������������������������������������
δ���ετά�την�κρούση�����������������������������������������
���
������Ερωτήσεις�συ�πλήρωσης��
Να�συ�πληρώσετε�τα�παρακάτω�κενά��
1�� Όταν�η�συνιστα�ένη�δύνα�η�που�ασκείται�σε�ένα�σώ�α�και�η�ταχύτητα�του�
έχουν�την�ίδια�φορά��τότε�η�κινητική�ενέργεια�του�σώ�ατος��������������και�
το�έργο�της�συνιστα�ένης�δύνα�ης�είναι������
��
��� Όταν�η�συνιστα�ένη�δύνα�η�που�ασκείται�σε�ένα�σώ�α�και�η�ταχύτητα�του�
έχουν�αντίθετη�φορά�τότε�η�κινητική�ενέργεια�του�σώ�ατος�������και�το�
έργο�της�συνιστα�ένης�δύνα�ης�είναι����������
��
��� Όταν�η�συνιστα�ένη�δύνα�η�που�ασκείται�σε�ένα�σώ�α�και�η�ταχύτητα�του�
είναι� κάθετες� �εταξύ� τους τότε� η� κινητική� ενέργεια� του� σώ�ατος� είναι�
������������και�το�έργο�της�συνιστα�ένης�δύνα�ης�είναι������
��
��� Σύ�φωνα��ε�το�θεώρη�α��της�κινητικής�ενέργειας�το�συνολικό�����������των�
δυνά�εων� που� ασκούνται� σε� ένα� σώ�α� είναι� ����������� �ε� τη� �εταβολή� της�
������ενέργειας�του�σώ�ατος��
��
��� Το�έργο�του�βάρους�είναι�������������της�διαδρο�ής�που�ακολουθεί�το�σώ�α��
��
��� Το� έργο� της� τριβής� ολίσθησης� σε� ευθύγρα��η� κίνηση� δίνεται� από� τη�
�αθη�ατική�σχέση������
��
��� Ο� τροχός� ενός� ποδηλάτου� που� κινείται� έχει� κινητική� ενέργεια� λόγω�
������και�κινητική�ενέργεια�λόγω�����������������κίνησης��
��
��� Αν��ετακινού�ε��ε��το�χέρι��ας�κατακόρυφα�προς�τα�πάνω�κατά�ύψος���ένα�
σώ�α� βάρους� Β� χωρίς� επιτάχυνση�� τότε� � εκτελού�ε� έργο� ����� �ε� τη��
�εταβολή�της������ενέργειας�του�σώ�ατος��
���
��� Κινητική�ενέργεια�υπάρχει�εφόσον�υπάρχει������και�δυνα�ική�εφόσον�
ασκούνται��������������δυνά�εις��
��
1��� Η� κινητική� ενέργεια� ενός� βέλους� που� σφηνώνεται� σε� ένα� δένδρο�
�ετατρέπεται�σε�������
��
11�� Η� δυνα�ική� και� η� κινητική� ενέργεια� ενός� αεροπλάνου� που� προσγειώνεται�
�ετατρέπεται�σε������
��
1��� Η�ισχύς�που��ας�δίνει��ια��ηχανή�λέγεται��������και�η�ισχύς��ε�την�
οποία�την�τροφοδοτού�ε�λέγεται��������
��
�
������Ερωτήσεις�διπλής�επιλογής���Σωστό���Λάθος�
Βάλτε� το� γρά��α� Σ� αν� η� πρόταση� είναι� σωστή� και� το� γρά��α� Λ� αν� είναι�
λανθασ�ένη�στο�αντίστοιχο�τετραγωνάκι��
�
1�� Σχετικά��ε�τις�έννοιες�έργο�και�δύνα�η��
��
• Ένα�σώ�α�έχει�έργο�� � � � � "�
• Ένα�σώ�α�έχει�έργο�δύνα�ης�� � � � "�
• Ένα�σώ�α�έχει�δύνα�η�� � � � � "�
• Ένα�σώ�α�ασκεί�δύνα�η��� � � � "�
• Το�έργο��ιας�δύνα�ης�είναι�αρνητικό�� � � "�
• Το�έργο��ιας�δύνα�ης�είναι�θετικό�� � � "�
• Το�έργο��ιας�δύνα�ης�είναι��ηδέν�� � � "�
��
���
��� Ένα�αεροπλάνο�κινείται�οριζόντια��ε�σταθερή�ταχύτητα�σε�ύψος�������από�
την� επιφάνεια� της� Γης�� Το� επίπεδο� �ηδενικής� � δυνα�ικής� ενέργειας�
θεωρείται�η�επιφάνεια�της�Γης���
��
• Το�αεροπλάνο�έχει�δυνα�ική�ενέργεια��� � � "�
• Το�αεροπλάνο�έχει�κινητική�ενέργεια��� � � "�
• Το�έργο�που�παράγει�το�βάρος�του�είναι��ηδέν��� � "�
• Το�έργο�που�παράγει�η�αντίσταση�του�αέρα�είναι��ηδέν��� "�
• Το�συνολικό�παραγό�ενο�έργο�είναι��ηδέν��� � "�
��
��� Ένας�ανε�ιστήρας�έχει�απόδοση�����και�λειτουργεί��ε�ισχύ��������
��
• Η�θερ�ότητα�που�αναπτύσσεται�είναι��������� � "�
• Η�ηλεκτρική�είναι�η�ωφέλι�η�ενέργεια��� � � "�
• Η�καταναλισκό�ενη�ενέργεια�είναι���������� � "�
• Η�ωφέλι�η�ενέργεια�είναι��������� � � � "�
��
��� Χαρακτηρίστε� �ε� ∆� και� Μ� τις� διατηρητικές� και� �η� διατηρητικές� δυνά�εις�
αντίστοιχα��
��
• Το�βάρος�σώ�ατος�είναι�διατηρητική�δύνα�η� � "�
• Η�τριβή�ολίσθησης�είναι�διατηρητική�δύνα�η� � "�
• Η�δύνα�η�ελατηρίου�είναι�διατηρητική�δύνα�η� � "�
�
���
������Ερωτήσεις�συνδυασ�ού��
1�� Βάλτε� το� γρά��α� Σ� αν� η� πρόταση� είναι� σωστή� και� το� γρά��α� Λ� αν� είναι�
λανθασ�ένη��
Η�κινητική�ενέργεια�ενός�σώ�ατος�εξαρτάται�
από�το�σύστη�α�αναφοράς�� � � � � ������
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��ε�ένα�συγκεκρι�ένο�παράδειγ�α��
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�
��� Ένας� αθλητής� της� άρσης� βαρών� προσπαθεί� να� σηκώσει� τα� βάρη� αλλά� δεν�
�πορεί��Παράγεται�έργο��
α��ναι� β��όχι�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�
��� Ένα�σώ�α�ανυψώνεται�σε�ύψος�����ε�τρεις�τρόπους��α��Κατακόρυφα�β��σε�
κεκλι�ένο�επίπεδο�γ���ε�σκαλοπάτια��Πότε�το�έργο�του�βάρους�του�σώ�ατος�
είναι��εγαλύτερο��
Α��στην�περίπτωση�α� Γ��στην�περίπτωση�γ�
Β��στην�περίπτωση�β� ∆��σε�κα�ία�περίπτωση��
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�
��� Μέσα� σε� ένα� αεροπλάνο� που� κινείται� οριζόντια� πετά�ε� �ια� �πάλα�� Από� τι�
εξαρτάται�η�κινητική�της�ενέργεια��
� α��από�την�κατεύθυνση�που�την�πετάξα�ε�
� β��από�την�επιλογή�του�συστή�ατος�αναφοράς�
� γ��και�από�τα�δύο��
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���
��� Αφήνου�ε� ένα� φύλλο� χαρτί� να� πέσει� στο� έδαφος�� ∆ιατηρείται� η� �ηχανική�
του�ενέργεια���
� α��Ναι� β��Όχι�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��� Ένας� αθλητής� εκτελεί� άλ�α� επί� κοντώ�� Επιλέξτε� ένα� ή� περισσότερα� είδη�
ενεργειών�από�τον�παρακάτω�κατάλογο�για�να�καθορίσετε�τα�είδη�ενεργειών�
που�έχει�ο�αθλητής�στις�παρακάτω�θέσεις��
� Είδη�ενεργειών��
• ∆υνα�ική�λόγω�βάρους�
• ∆υνα�ική�λόγω�κονταριού�
• Κινητική�λόγω��εταφορικής�κίνησης�
• Κινητική�λόγω�περιστροφικής�κίνησης�
��
Θέσεις��
• Όταν�τρέχει�
• Όταν�ανεβαίνει�
• Όταν�κατεβαίνει�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας����������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�
��� ∆ύο� αθλητές� της� άρσης� βαρών�� διαφορετικού� ύψους�� σήκωσαν� σε� κάποιο�
σχετικό� πρωτάθλη�α� το� ίδιο� βάρος�� Ο� χα�ηλότερος� αθλητής� χρειάστηκε�
περισσότερο� χρόνο� από� τον� ψηλότερο�� Να� απαντήσετε� στις� παρακάτω�
ερωτήσεις��
Α��Ποιος�από�τους�δύο�παρήγαγε��εγαλύτερο�έργο�δεδο�ένου�ότι�η�ταχύτητα�
�ε�την�οποία�ανεβάζουν�τα�βάρη�είναι�σταθερή��
• ο�υψηλότερος�
• ο�χα�ηλότερος�
• δεν�επηρεάζει�το�ύψος�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας����������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���
� Β��Σε�ποιον�από�τους�δύο�αθλητές�η�ισχύς�είναι��εγαλύτερη�
• στον�υψηλότερο�
• στο�χα�ηλότερο�
• το�ίδιο�και�στους�δύο�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας���������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��
������ Ερωτήσεις� που� ανιχνεύουν� τις� εναλλακτικές� ιδέες� των� �αθητών� �για� τα�
κεφάλαια���και����
1�� Ση�ειώστε��ε�Σ�τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�εκφράσεις��
• Ένα�σώ�α�έχει�δύνα�η�� � � � � ������
• Ένα�σώ�α�αποκτά�δύνα�η��� � � � ������
• Η�ύπαρξη�δύνα�ης�απαιτεί�δύο�σώ�ατα�� � � ������
• Ένα��σώ�α�ασκεί�δύνα�η�σε�κάποιο�άλλο�� � � ������
• Ένα�σώ�α�δέχεται�δύνα�η�από�κάποιο�άλλο�� � ������
��
��� Ένα�αυτοκίνητο�κινείται�σε�ευθεία�προς�τα�δεξιά��ε�σταθερή�ταχύτητα��Ποιο�
από� τα� παρακάτω� διαγρά��ατα� δείχνει� σωστά� τις� δυνά�εις� που� ασκούνται�
στο�αυτοκίνητο���Βάλτε�σε�κύκλο�τα�γρά��ατα��ε�τη�σωστή�απάντηση��
���������α������������������������������β�������������������������γ�����������������������������δ �
�
��
��
��
��
��
���
��� Ένα� εκκρε�ές� κινείται� από� αριστερά� προς� τα� δεξιά�� Όταν� βρίσκεται� στο�
ση�είο� που� δείχνει� το� σχή�α�� ποιο� από� τα� παρακάτω� διαγρά��ατα�
παριστάνει� τις� δυνά�εις� που� ασκούνται� στο� σώ�α�� Η� αντίσταση� του� αέρα�
α�ελητέα���Βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α��ε�τη�σωστή�απάντηση���
� ����α����������������������������������β�����������������������������γ���������������������������δ �
��� Το� παρακάτω� σχή�α� δείχνει� την� τροχιά� �ια� �πάλας� του� γκολφ�� Να�
σχεδιάσετε� τις� δυνά�εις� που� ασκούνται� στη� �πάλα� σε� τρεις� διαφορετικές�
θέσεις�� Κατά� την� άνοδο�� στην� κορυφή� της� διαδρο�ής� και� κατά� την� κάθοδο��
�Η�αντίσταση�του�αέρα�α�ελητέα����
��
��� Να�σχεδιάσετε�τις�δυνά�εις�που�ασκούνται�στο�σώ�α�στα�παρακάτω�σχή�ατα��
�σ Το� κιβώτιο�� έχοντας� εκτοξευθεί
από� τη� βάση� του� κεκλι�ένου
Αυτοκίνητο� κινείται� ευθύγρα�� επιπέδου�� ανέρχεται� προς� την
�α� σε� οριζόντιο� δρό�ο� και� ο
οδηγός�φρενάρει� κορυφή�του
�
�
���
��� Το� παρακάτω� σχή�α� δείχνει� ένα� ακίνητο� βιβλίο� πάνω� σε� ένα� οριζόντιο�
τραπέζι��Να�σχεδιασθούν�και�να�περιγραφούν�οι�δυνά�εις�που�ασκούνται�πάνω�
στο�βιβλίο��
��
��� Σε��ια�διελκυστίνδα�είναι�ένας�γίγαντας�και�ένα�παιδί��Ποιος�από�τους�δύο�
ασκεί� �εγαλύτερη� δύνα�η� στον� άλλο�� �Βάλτε� σε� κύκλο� το� γρά��α� �ε� τη�
σωστή�απάντηση���
α��ο�γίγαντας��
β��το�παιδί�
γ��κανείς�από�τους�δύο�
� ∆ικαιολογήστε�την�επιλογή�σας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��� Ένας� άνθρωπος� σπρώχνει� ένα� φορτηγό� για� να� το� �ετακινήσει�� αλλά� το�
τελευταίο� δεν� �ετακινείται�� Να� συγκρίνετε� τις� δυνά�εις� που� ασκούνται�
ανά�εσα�στον�άνθρωπο�και�το�φορτηγό��
��
��� Το�βάρος�ενός��αθητή�που�κάθεται�σε��ια�καρέκλα�είναι����Ν��Η�αντίδραση�
της�δύνα�ης�του�βάρους�του�είναι�αυτή�που�ασκείται�πάνω�στο��αθητή�από��
• την�καρέκλα�
• τη�Γη�
• το�έδαφος�
� �άλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α��ε�τη�σωστή�απάντηση�και�δικαιολογήστε�την�
απάντησή�σας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���
1��� Σώ�α�βρίσκεται�ακίνητο�σε�κεκλι�ένο�
επίπεδο��όπως�φαίνεται�στο�σχή�α��
� Να�σχεδιάσετε�και�να�περιγράψετε�
� τις�δυνά�εις�που�ασκούνται�σ��αυτό��
��
11�� Σε� οριζόντιο� επίπεδο� σπρώχνου�ε� ένα� σώ�α�� αλλά� αυτό� δεν� κινείται�� Να�
σχεδιάσετε�και�να�περιγράψετε�τις�δυνά�εις�που�ασκούνται�σ��αυτό��
��
1��� Ένας� άνθρωπος� περπατάει� σε� οριζόντιο� δρό�ο�� Να� σχεδιάσετε και� να�
περιγράψετε�τις�δυνά�εις�που�ασκούνται�σ��αυτόν��
��
1��� Ένα� σώ�α� βρίσκεται� �� �� ψηλότερα� από� την� επιφάνεια� της� Γης�� Τι� από� τα�
παρακάτω�είναι�σωστό��
� α��Το�σώ�α�έχει�δυνα�ική�ενέργεια�
� β��Το�σύστη�α�σώ�α���Γη�έχει�δυνα�ική�ενέργεια�
� γ��Η�Γη�έχει�δυνα�ική�ενέργεια�
� δ��∆εν�υπάρχει�δυνα�ική�ενέργεια�
��
1��� Να�προβλέψετε�και�να�εξηγήσετε�τι�θα�συ�βεί�στο�σώ�α�του�σχή�ατος αν�το�
αφήσου�ε�ελεύθερο��∆εν�υπάρχει�τριβή��
��
�
�
��
��
��
���
1��� Μια��πίλια�εκτοξεύεται�από�το�ση�είο�Α�οριζοντίου�επιπέδου��ε�ταχύτητα�
υ�� κατευθυνό�ενη� προς� την� η�ικυκλική� τροχιά� που� φαίνεται� στο� κατωτέρω�
σχή�α��Φθάνοντας�στο�ανώτατο�ση�είο�Β�εγκαταλείπει�τη�σιδηροτροχιά�και�
τελικά�προσκρούει�στο�οριζόντιο�επίπεδο��ε�ταχύτητα�����
Β
Αυ
� ��
� ��ταχύτητα�πρόσκρουσης�είναι��κατά��έτρο���
� α���ικρότερη�από�τη�ταχύτητα�εκτόξευσης��
� β��ίση��ε�τη�ταχύτητα�εκτόξευσης��
� γ���εγαλύτερη�από�τη�ταχύτητα�εκτόξευσης�
� Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας���Θεωρείστε�α�ελητέα�την�αντίσταση�
του�αέρα�και�τις�τριβές���
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
1��� Να�εξηγήσετε�τις�ενεργειακές��εταβολές�κατά�την�κίνηση�του�βαγονιού�που�
φαίνεται� στη� σελίδα� ���� του� βιβλίου� �Φυσική�� Α΄� Ενιαίου� Λυκείου�� ΟΕ∆Β�
������
��
1��� Μια��πάλα�του��πάσκετ�αφήνεται�να�πέσει�από�ύψος����από�την�επιφάνεια�
της� Γης�� Να� περιγράψετε� τις� ενεργειακές� �εταβολές� κατά� τη� διάρκεια� του�
φαινο�ένου���
��
���
������Ερωτήσεις�ερ�ηνευτικής�ή�παραστατικής��ορφής��ε�συνδυασ�ό��
πολλών��ορφών�και�στόχων�
Α�� Σώ�α� �άζας� �� αφήνεται� από� το� ανώτατο� ση�είο� του� τεταρτοκυκλίου� του�
σχή�ατος� ακτίνας� ��� Τριβή� ολίσθησης� υπάρχει��όνο�στον�οριζόντιο�δρό�ο�
και� ο� συντελεστής� τριβής� είναι� ��� Ο� οριζόντιος� δρό�ος� έχει� �ήκος� �� �έχρι�
την� άκρη� του� ελατηρίου�� Το� σώ�α� κινείται� και� συ�πιέζει� ένα� ελατήριο�
σταθεράς�Κ��Να�απαντήσετε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις��
�
�
1�� Χαρακτηρίστε��ε�Σ�τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις��
• Η�διατήρηση�της��ηχανικής�ενέργειας�ισχύει�
σε�όλη�τη�κίνηση�του�σώ�ατος� � � � ������
• Το�έργο�της�τριβής�είναι�αρνητικό� � � � ������
• Το�έργο�του�βάρους�δίνεται�από�το�γινό�ενο�Β⋅�� � ������
�
��� Να�συ�πληρώσετε�τις�παρακάτω�προτάσεις��
� Όταν�το�σώ�α�κατέρχεται�στο�τεταρτοκύκλιο�έχει�τις�εξής�ενέργειες��
�����������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
•�
• Τα�είδη�δυνα�ικών�ενεργειών�σε�ολόκληρη�την�κίνηση�είναι�
� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� Κάποιο��έρος�της��ηχανικής�ενέργειας�του�σώ�ατος��
α��χάθηκε�
β���ετατράπηκε�σε�χη�ική�
γ���ετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
��βάλτε�σε�κύκλο�το�γρά��α��ε�τη�σωστή�απάντηση��
���
��� Η� κίνηση� του� σώ�ατος� στο� οριζόντιο� επίπεδο� �έχρι� να� συσπειρωθεί� το�
ελατήριο�είναι��
α��ο�αλή�
β��ο�αλά�επιταχυνό�ενη�
γ��ο�αλή�επιβραδυνό�ενη�
δ��τίποτα�από�τα�παραπάνω�
� ∆ικαιολογήστε�την�απάντηση�σας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��� Να�υπολογίσετε�πόσο�θα�συσπειρωθεί�το�ελατήριο��
� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��� Πόση�ταχύτητα�θα�έχει�το�σώ�α�στο�κατώτερο�ση�είο�του�τεταρτοκυκλίου��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��
��� Σε� ποιο� τ�ή�α� της� κίνησης� το� έργο� που� παράγει� το� βάρος� θα� είναι� �ηδέν��
∆ικαιολογήστε�την�απάντησή�σας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�
��� Εκκρε�ές� αποτελείται� από� σφαιρίδιο� �άζας� �� και�
νή�α�σταθερού��ήκους� l ��Το�σφαιρίδιο�ξεκινά�την� l
ταλάντωση� από� την� ηρε�ία� όταν� το� νή�α� είναι�
τεντω�ένο� και� σχη�ατίζει� γωνία� ��°� �ε� την�
κατακόρυφο���
��
���
��� Να�χαρακτηρίσετε��ε�Σ�τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις��
• Το�θεώρη�α�της�κινητικής�ενέργειας�ισχύει�όταν�δεν�υπάρχουν�τριβές��
• Η� διατήρηση� της� �ηχανικής� ενέργειας� ισχύει� όταν� οι� δυνά�εις� που�
παράγουν�έργο�είναι�διατηρητικές��
• Η� διατήρηση� της� �ηχανικής� ενέργειας� �πορεί� να� προκύψει� από� το�
θεώρη�α�της�κινητικής�ενέργειας��
• Η� κεντρο�όλος� δύνα�η� που� ασκείται� στο� σώ�α� είναι� σταθερή� κατά�
�έτρο��
��
��� Το�έργο�της�τάσης�του�νή�ατος�είναι��επιλέξτε�α�ή�β���
α���ηδέν�
β��διάφορο�του��ηδενός�
Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας����������������������������������������������������������
��
1��� Να�συ�πληρώσετε�τις�παρακάτω�προτάσεις��
α��Τη�στιγ�ή�που�ξεκινά�το�σώ�α�έχει�τις�εξής�ενέργειες����������������������
β��Στο�κατώτατο�ση�είο�το�σώ�α�έχει�ενέργεια���������������������������������
� Να�θεωρήσετε�Εδυν�����στο�κατώτατο�ση�είο�της�τροχιάς��
��
11�� Σε� περίπτωση� που� η� αντίσταση� του� αέρα� δε� θεωρείται� α�ελητέα�� εξετάστε�
ποιες�από�τις�παρακάτω�αρχές�ισχύουν��
α��διατήρηση�ορ�ής�
β��διατήρηση��ηχανικής�ενέργειας�
γ��θεώρη�α��κινητικής�ενέργειας�
δ��διατήρηση�της�ενέργειας�
��
1��� Αν�δεν�υπάρχουν�τριβές�και�αντιστάσεις�σε�ποιο�ύψος�θα�ανέβει�το�σφαιρίδιο��
� �����������������������������������
� �����������������������������������
� ��������������������������������
���
1��� Αν�δεν�υπάρχουν�τριβές�και�αντιστάσεις�να�υπολογισθεί�η�ταχύτητα�στο�
κατώτατο�ση�είο��
� ������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
��
1��� Αν� δεν� υπάρχουν� τριβές� να� υπολογισθεί� η� κεντρο�όλος� δύνα�η� στο�
κατώτατο�ση�είο��
� ������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
�
1��� Αν�υποθέσου�ε�ότι�το�σφαιρίδιο�χάνει�το�����της�αρχικής�ενέργειας�που�
έχει�σε�κάθε�πλήρη�ταλάντωση�να�βρείτε��
� α��Μέχρι�ποιο�ύψος�θα�φθάσει�κατά�την�πρώτη�ταλάντωση�
������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
��
� β��Πόση�είναι�η�θερ�ότητα�που�αναπτύσσεται��κατά�την�πρώτη�ταλάντωση�
� ������������������������������������
� ������������������������������������
� ������������������������������������
���
����1��Κριτήρια�αξιολόγησης�
�
1ο�ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�ΩΡΙΑΙΑΣ�∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
�
Αντικεί�ενο�εξέτασης�� Έργο�� διατήρηση� �ηχανικής� ενέργειας�� διατήρηση�
ορ�ής�
Χρόνος�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
Βαθ�ολόγηση�ερωτήσεων��Αναφέρεται�σε�κάθε�ερώτηση��
�
Β��ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
�
Σώ�α� Α� �άζας� ��� �� ��� ��� αφήνεται� από� το� ανώτατο� ση�είο� κεκλι�ένου�
επιπέδου� ύψους� �� �� �� �� να� κινηθεί� ολισθαίνοντας�� Το� σώ�α� συνεχίζει� να�
ολισθαίνει�στο�οριζόντιο�επίπεδο�χωρίς�φαινό�ενα�κρούσης��Σε�απόσταση�������
�� από� τη� βάση� του� κεκλι�ένου� επιπέδου� βρίσκεται� σώ�α� Β� �άζας� ��� �� ��� ���
προσδεδε�ένο� σε� ελατήριο� σταθεράς� Κ� �� �⋅���� Ν���� Το� σώ�α� Α� �ετά την�
κρούση� ενσω�ατώνεται� στο� σώ�α� Β�� Αν� οι� τριβές� θεωρηθούν� α�ελητέες� να�
απαντήσετε�στις�παρακάτω�ερωτήσεις�����������������
�
�
���
�
1��Ποια�είναι�η�ταχύτητα�του�σώ�ατος�Α�στο�κατώτερο�ση�είο�του�κεκλι�ένου�
επιπέδου��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����ονάδες��
���
���Να�περιγράψετε�τις�ενεργειακές��ετατροπές�που�γίνονται��
α��Κατά�την�κίνηση�του�σώ�ατος�στο�κεκλι�ένο�επίπεδο�
β��Κατά�την�κίνηση�του�σώ�ατος�στο�οριζόντιο�επίπεδο�έως�την�κρούση�
γ��Κατά�την�κίνηση�του�σώ�ατος�στο�οριζόντιο�επίπεδο�έως�τη��έγιστη�συ��
σπείρωση�του�ελατηρίου�
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����ονάδες��
�
���Πόσο�θα�συσπειρωθεί�το�ελατήριο��
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
� ����ονάδες��
�
���Αν�το�κεκλι�ένο�επίπεδο�είναι�λείο�ενώ�στο�οριζόντιο�επίπεδο�ο�συντελεστής�
τριβής�ολίσθησης�είναι������να�βρεθεί�πόση�θερ�ότητα θα�αναπτυχθεί��έχρι�
το�σώ�α�Α�να�αγγίξει�το�σώ�α�Β��
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
���������������������������������
� ����ονάδες��
���
�ο�ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�ΩΡΙΑΙΑΣ�∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
�
Αντικεί�ενο�εξέτασης��Θεώρη�α�κινητικής�ενέργειας�
Χρόνος�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
�
Βαθ�ολόγηση�ερωτήσεων��Αναγράφεται�σε�κάθε�ερώτηση�
�
���ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
�
1��Να�διατυπώσετε�το�θεώρη�α�της�κινητικής�ενέργειας��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����ονάδες��
�
���Να�αποδείξετε�το�θεώρη�α�της�κινητικής�ενέργειας�για�σώ�α�που�ξεκινά�από�
την� ηρε�ία� κινού�ενο� πάνω� σε� λείο� οριζόντιο� επίπεδο� υπό� την� επίδραση�
σταθερής�οριζόντιας�δύνα�ης��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����ονάδες��
���
��� Σε� οριζόντιο� δρό�ο� ένας� κύβος� �άζας� �� ��� αρχίζει� να� κινείται� �ε� την�
επίδραση� σταθερής� � οριζόντιας� δύνα�ης� ��� Ν�� Ο� συντελεστής� τριβής�
ολίσθησης� �εταξύ� των� δύο� επιφανειών� είναι� ����� Να� εφαρ�όσετε το�
θεώρη�α� της� κινητικής� ενέργειας� για� να� υπολογίσετε� την� ταχύτητα� του�
σώ�ατος�σε�απόσταση������από�το�ση�είο�που�ξεκίνησε��� �
�� ��������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� �����ονάδες��
���
�ο�ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�ΩΡΙΑΙΑΣ�∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ�
�
Α��ΣΤΟΙΧΕΙΑ�ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ�
�
Αντικεί�ενο�εξέτασης�� Έργο�� ενέργεια�� Θ�Κ�Ε��� διατήρηση� �ηχανικής�
ενέργειας�
Χρόνος�����λεπτά��κατά�προσέγγιση��
Βαθ�ολόγηση�ερωτήσεων��Αναφέρονται�σε�κάθε�ερώτηση�
�
���ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ�
�
1�� Χαρακτηρίστε��ε�Σ�τις�σωστές�και��ε�Λ�τις�λανθασ�ένες�προτάσεις��
α��Ένα�σώ�α�έχει�έργο�� � � � � ������
β��Μια�δύνα�η�παράγει�έργο�� � � � � ������
γ��Η�αρχή�διατήρησης�της��ηχανικής�ενέργειας�
ισχύει�όταν�η�δύνα�η�της�τριβής�ολίσθησης�
είναι�διατηρητική�� � � � � ������
δ��Το�έργο�που�παράγει��ια�διατηρητική�δύνα�η�
είναι�πάντα�ίσο��ε��ηδέν��� � � � ������
� � ����ονάδες��
��
��� Ένα� κο��άτι� από� πηλό� πέφτει� από� κάποιο� ύψος� στο� έδαφος� και� �ετά� την�
πρόσκρουση�παρα�ένει�κολλη�ένο�σ��αυτό��Η��ηχανική�ενέργεια�του�πηλού�
�ετά�την�πρόσκρουση��
� α��Χάθηκε�
� β��Μετατράπηκε�σε�θερ�ότητα�
� γ��Μετατράπηκε�σε�χη�ική�
� Να�επιλέξετε�τη�σωστή�απάντηση�βάζοντας�σε�κύκλο�το�κατάλληλο�γρά��α���
� � ����ονάδες��
��
��
���
����Να� αντιστοιχίσετε� τα� φυσικά� �εγέθη� της� αριστερής� στήλης� �ε� τις� �ονάδες�
στη�δεξιά�στήλη�τοποθετώντας�το�κατάλληλο�γρά��α�στο�διάστικτο��
Φυσικά��εγέθη� Μονάδες�
α��έργο� ���������
β��δύνα�η� ��������
γ��ισχύς� ���������
� �����⋅����
� � ����ονάδες��
��
����Ένα�κο��άτι�πλαστελίνη�αφήνεται�να�πέσει�ελεύθερα�από��ικρό�ύψος�στην�
επιφάνεια� της� Γης�� Να� συ�πληρώσετε� στο� διάστικτο� την� ενέργεια� του�
σώ�ατος��κινητική��δυνα�ική�ή�θερ�ική��σε�κάθε�περίπτωση��
α��ανώτατο�ση�είο������������������������������������������
β��ενδιά�εσο�ση�είο���������������������������������������
γ��λίγο�πριν�πέσει��������������������������������������������
δ���ετά�την�κρούση�����������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
��� Ένα�σώ�α��άζας�����������βρίσκεται�ακίνητο�πάνω�σε�οριζόντιο�επίπεδο��
Στο� σώ�α� αρχίζει� να� ασκείται� �ια� οριζόντια� δύνα�η� �� �� ��� Ν�� για� χρονικό�
διάστη�α�����������Αν�ο�συντελεστής�τριβής�ολίσθησης��εταξύ�του�σώ�ατος�
και�του�οριζοντίου�επιπέδου�είναι����������να�υπολογίσετε���
α�� Την�ταχύτητα�του�σώ�ατος�στο�τέλος�του�χρονικού�διαστή�ατος�των�������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� � ����ονάδες��
��
���
� β��Τη��ετατόπιση�του�σώ�ατος�κατά�το�χρονικό�αυτό�διάστη�α��
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����ονάδες��
��
� γ��Τη�θερ�ότητα�που�παράγεται�κατά�την�κίνηση�του�σώ�ατος�
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����ονάδες��
�
�
���
����Κεφάλαιο����Η�ΕΝΕΡΓΕΙΑ�∆ΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ�ΚΑΙ�ΥΠΟΒΑΘΜΙΖΕΤΑΙ�
�
Όπως� έγινε� και� για� τα� προηγού�ενα� κεφάλαια�� παραθέτου�ε� και� εδώ� τις�
κυριότερες� εναλλακτικές� ιδέες� των� �αθητών� για� το� Πέ�πτο� Κεφάλαιο� του�
βιβλίου��Η�καταγραφή�αυτή�είναι�αποτέλεσ�α�ελληνικών�και�διεθνών�ερευνών��
Οι� εναλλακτικές� ιδέες� των� �αθητών� αναφέρονται� στις� έννοιες� της� θερ�ότητας��
της� θερ�οκρασίας� και� της� θερ�ικής� ισορροπίας��� Αναφέρονται� επίσης� και� στις�
�εταβολές� φάσεων� στους� θερ�οδυνα�ικούς� νό�ους�� Οι� σχετικές� ερωτήσεις�
έχουν�στόχο�να�ανιχνεύσουν�τις�παρακάτω�ιδέες�των��αθητών��
����Η� θερ�ότητα� αποθηκεύεται�� �εταφέρεται�� ρέει�� χάνεται�� περιέχεται� ή� είναι�
ιδιότητα�ενός�συστή�ατος��είναι�ουσία���
����Σύγχυση��εταξύ�εννοιών�θερ�ότητας���θερ�οκρασίας���
����Η�θερ�οκρασία�σχετίζεται��ε�το��έγεθος�ενός�αντικει�ένου���
����Κάποια�υλικά���έταλλα��είναι�ψυχρότερα�ή�θερ�ότερα�από�κάποια�άλλα���
����Κατά�τη�διάρκεια�του�βρασ�ού�η�θερ�οκρασία�αυξάνεται���
����Ο�βρασ�ός�του�νερού�αρχίζει��ε�την�ε�φάνιση�φυσαλίδων���
����Ο�πάγος�δεν�αλλάζει�θερ�οκρασία���
����Το�έργο�τριβής��ετατρέπεται�σε�θερ�ότητα���
����Με�την�τριβή�παράγεται�θερ�ότητα���
�
�
����1�Ερωτήσεις�σύντο�ης�απάντησης�
1�� Να�αναφέρετε�ένα�παράδειγ�α�από�το�οποίο�να�βγαίνει�το�συ�πέρασ�α�ότι�
το�αίσθη�α�του�ψυχρού��κρύου��είναι�υποκει�ενικό�
��
��� Μια� �ητέρα� αγγίζει� το� �έτωπο� του� παιδιού� της� για� να� καταλάβει� αν� έχει�
πυρετό��Είναι�ο�τρόπος�αυτός�ακριβής��Τι�συ�πέρασ�α�βγάζετε��
��
��� Κατά� τη� διάρκεια� �ιας� η�έρας� η� �εταβολή� της� θερ�οκρασίας� είναι� ��� ����
Ποια�είναι�η��εταβολή�της�θερ�οκρασίας�σε�βαθ�ούς�της�κλί�ακας�Κέλβιν��
Να�δικαιολογηθεί�η�απάντησή�σας��
���
��� Ένα�φουσκω�ένο��παλόνι��εταφέρεται�από�την�Αφρική�στο�Βόρειο�πόλο��Τι�
�εταβολή�θα�υποστεί��∆ικαιολογήστε�την�απάντησή�σας��
��
��� Όταν�θερ�αίνου�ε�νερό�σε��εταλλικό�δοχείο��ε�τη�βοήθεια�της�φλόγας�ενός�
κεριού�� παρατηρείται� ότι� η� θερ�οκρασία� του� �εταλλικού� δοχείου� αυξάνεται�
πιο� γρήγορα� από� τη� θερ�οκρασία� του� νερού�� Πώς� εξηγείται� αυτό� το�
φαινό�ενο��
��
��� Γιατί�στο�καλοριφέρ�χρησι�οποιού�ε�νερό�αντί�για�άλλο�υγρό��
��
��� Οι�α��ουδιές�το�καλοκαίρι��είναι�περισσότερο�ζεστές�από�τη�θάλασσα�κατά�
τη�διάρκεια�της�η�έρας��Πώς�εξηγείται�το�φαινό�ενο�αυτό��
��
��� Ποια� είναι� η� σχέση� �εταξύ� της� ειδικής� θερ�ότητας� και� της�
θερ�οχωρητικότητας��
��
��� ∆ύο� δοχεία� περιέχουν� την� ίδια� ποσότητα� αερίου�� Το� δοχείο� Α� έχει� κινητό�
έ�βολο�� ενώ� το� Β� ακίνητο�� Αν� προσφέρου�ε� στα� δύο� δοχεία� την� ίδια�
ποσότητα� θερ�ότητας�� σε� ποιο� από� τα� δύο� θα� αυξηθεί� περισσότερο� η�
θερ�οκρασία��∆ικαιολογήστε�την�απάντησή�σας��
��
1��� Ο� Μάγιερ� παρατήρησε� ότι� σε� υψηλές� θερ�οκρασίες� το� φλεβικό� αί�α� είναι�
περίπου� το� ίδιο� κόκκινο� �ε� το� αρτηριακό�� Ποιο� ήταν� το� αρχικό� του�
συ�πέρασ�α�� Ποιο� ήταν� το� γενικότερο� συ�πέρασ�ά� του� για� τα� είδη� της�
ενέργειας�στη�φύση��
��
11�� Να� περιγράψετε� το� κρίσι�ο� πείρα�α� το� οποίο� οδήγησε� στο� τελικό�
συ�πέρασ�α��για�τη�σχέση��ηχανικής�ενέργειας�και�θερ�ότητας��
��
���
1��� Να� περιγράψετε� τις� ενεργειακές� �εταβολές� που� συ�βαίνουν� στα�παρακάτω�
φαινό�ενα��
� Α��Κίνηση�πετρελαιοκίνητου�πλοίου��
� Β��Πτώση�ποσότητας�νερού�από�καταρράκτη��
� Γ��Λειτουργία�ηλεκτρικών�συσκευών��επιλέξτε�όποιες�θέλετε��
� ∆��Ανύψωση�βιβλίου�από��αθητή��
��
1��� Να�περιγράψετε�φαινό�ενα�στα�οποία�η�ενέργεια���ε��ορφή�θερ�ότητας��να�
�εταφέρεται�από�ένα�σώ�α�σε�άλλο��
��
1��� Να�περιγράψετε�φαινό�ενα�στα�οποία�ένα�σύστη�α��έσω�έργου��α��αποκτά�
ενέργεια��ή�β���ια��ορφή�ενέργειάς�του��ετατρέπεται�σε�κάποια�άλλη��
��
1��� Πώς��εταβάλλεται�η�εσωτερική�ενέργεια�ενός�αερίου�όταν�αυτό�θερ�αίνεται�
ενώ� ο� όγκος� του� και� η� �άζα� του� διατηρούνται� σταθερά�� Να� δικαιολογήσετε�
την�απάντησή�σας���
��
1��� Ένα� αέριο� παράγει� έργο� χωρίς� να� απορροφά� ενέργεια� υπό� �ορφή�
θερ�ότητας�� Πώς� θα� �εταβληθεί� η� εσωτερική� ενέργεια� και� πώς� η�
θερ�οκρασία�του��Να�δικαιολογήσετε�την�απάντησή�σας��
��
1��� Να�αναφέρετε�φυσικά�φαινό�ενα�που�να�υποστηρίζουν�τον�ισχυρισ�ό�ότι�η�
εντροπία�του�Σύ�παντος�αυξάνεται��
��
1��� Πώς��εταβάλλεται�η�εντροπία�του�ανθρώπινου�σώ�ατος��Είναι�η��εταβολή�
αυτή� σύ�φωνη� �ε� το� δεύτερο� θερ�οδυνα�ικό� νό�ο�� Να� δικαιολογήσετε� την�
απάντησή�σας��
��
1��� Φέρνου�ε�σ��επαφή�δύο�σώ�ατα�διαφορετικών�θερ�οκρασιών�Τ��και�Τ���
�Τ�� �� Τ��� Σε� ποιο� σώ�α� η� ενέργεια� υποβαθ�ίστηκε�� Να� δικαιολογήσετε� την�
απάντησή�σας��
���
������Ερωτήσεις�ανάπτυξης�
1�� Για�τη�βαθ�ολόγηση�ενός�θερ�ο�έτρου�προσδιορίσα�ε�το�ση�είο�βρασ�ού�
του�νερού�σε�τρία�διαφορετικά�ση�εία��α��στην�επιφάνεια�της�θάλασσας��β��
σε� ύψος� ����� �� από� την� επιφάνεια� της� Γης�� και� γ�� στην� επιφάνεια� της�
Σελήνης��Σχολιάστε�τα�αποτελέσ�ατα�που�θα�προκύψουν��
��
��� Πότε� υπάρχει� θερ�ική� ισορροπία� �εταξύ� δύο� σω�άτων�� Να� αναφέρετε�
παραδείγ�ατα�σω�άτων�σε�θερ�ική�ισορροπία�και�να�τα�σχολιάσετε��
��
��� Θερ�αίνου�ε� �ια� ποσότητα� νερού� σε� θερ�οκρασία� ��� ���και�το�αφήνου�ε�
να�κρυώσει��Κάθε�λεπτό���ε�ένα�θερ�ό�ετρο���ετρού�ε�τη�θερ�οκρασία�του�
νερού�� Τα� αποτελέσ�ατα� των� �ετρήσεων� θερ�οκρασίας� �� χρόνου�
καταγράφηκαν� στον� παρακάτω� πίνακα�� α�� Να� γίνει� η� γραφική� παράσταση�
θερ�οκρασίας� �� χρόνου� σε� βαθ�ολογη�ένους� άξονες�� β�� Ποια� η� σχέση�
�εταξύ�θερ�ότητας�που�αποδίδει�το�νερό�και��εταβολής�της�θερ�οκρασίας��
�������� �� ��� ��� ��� ��� ��� ���
��� ��� ��� ��� ��� ��� ��� ���
�
��� Θερ�αίνου�ε��ε�την�ίδια�διαδικασία�τρία�σώ�ατα�Α��Β��Γ�ίδιου�υλικού�και�
σχεδιάζου�ε� τις� αντίστοιχες� γραφικές� παραστάσεις� χρόνου� �� �εταβολής�
θερ�οκρασίας�� Ποια� είναι� η� σχέση� των� �αζών� των� τριών� σω�άτων��
�δικαιολογήστε�την�απάντηση�σας��
∆θ Α �
� �
Γ
�
��
���
��� Να�περιγράψετε�τη�διαδικασία��ε�την�οποία��ετρού�ε�την�ειδική�θερ�ότητα�
ενός�υλικού��ε�χρήση�θερ�ιδο�έτρου��
��
��� Ποσότητα�νερού�θερ�οκρασίας���� ���ψύχεται��ε�σταθερό�ρυθ�ό� ∆� � έως�
∆�
τους� ���� ���� Να� γίνουν� οι� γραφικές� παραστάσεις� α�� θερ�ότητας�
αποδιδό�ενης�από�το�νερό���χρόνου�και�β��θερ�οκρασίας�νερού���χρόνου��
��
��� Πάγος� αρχικής� θερ�οκρασίας� ��� ��� θερ�αίνεται� σταθερά� �έχρι� να�
�ετατραπεί� σε� νερό� και� να� αποκτήσει� θερ�οκρασία� ��� ���� Να� γίνουν� οι�
γραφικές�παραστάσεις��α��θερ�ότητας�απορροφώ�ενης�από�τον�πάγο��νερό��
��θερ�οκρασίας�και�β��θερ�οκρασίας���χρόνου��
��
��� Μισό�κιλό�πάγου�θερ�οκρασίας���� ���αφήνεται�στον�ατ�οσφαιρικό�αέρα�ο�
οποίος� έχει� θερ�οκρασία� ��� ���� Πόση� θερ�ότητα� θα� έχει� απορροφήσει� ο�
πάγος�και�το�νερό��αζί���έχρις�ότου�επέλθει�θερ�ική�ισορροπία��
��
��� Τοποθετού�ε��εταλλικό�σκεύος�που�περιέχει�������νερού�θερ�οκρασίας��
��� ��� σε� �άτι� ηλεκτρικής� κουζίνας�� α�� Πόση� θερ�ότητα� θα� �εταδοθεί� σ��
αυτήν την ποσότητα νερού για να��ετατραπεί όλη σε ατ�ό θερ�οκρασίας�����
�����
� β�� Είναι� ίση� η� παραπάνω� θερ�ότητα� �ε� την� ενέργεια� που� καταναλώνει� η�
ηλεκτρική�κουζίνα��∆ικαιολογήστε�την�απάντησή�σας���
��
1��� Είναι� δυνατόν� ένα� σύστη�α� να� απορροφήσει� ενέργεια� υπό� �ορφή�
θερ�ότητας� χωρίς� να� αυξηθεί� η� θερ�οκρασία� του�� Περιγράψτε� σχετικά�
φαινό�ενα� που� να� υποστηρίζουν� ή� να� απορρίπτουν� τον� παραπάνω�
ισχυρισ�ό���
��
11�� Η�αύξηση�της�θερ�οκρασίας�ενός�συστή�ατος��πορεί�να�γίνει��ε�τους�εξής�
τρόπους�� α�� �ε� απορρόφηση� θερ�ότητας�� β�� �ε� προσφορά� έργου�� Να�
αναφέρετε�σχετικά�φαινό�ενα���
���
��
1��� Να� περιγράψετε� φαινό�ενα� στα� οποία� η� εσωτερική� ενέργεια� ενός�
συστή�ατος� αυξάνεται� α�� �ε� απορρόφηση� θερ�ότητας�� β�� �ε� προσφορά�
έργου��
��
1��� Στο� πείρα�α� ������ �ια� �άζα� ��� ��� πέφτει� από� ύψος� �� �� και� τα� πτερύγια�
ανακατεύουν��������νερού��Το�νερό�είναι�αρχικά�στους���������
� α��Πόσο�θα�αλλάξει�η�εσωτερική�ενέργεια�του�νερού���
� β��Πόσο�θα��εταβληθεί�η�θερ�οκρασία�του���
��
1��� Με�ένα�διάγρα��α��να�δείξετε�πότε�η�θερ�ότητα�και�το�έργο�είναι�θετικά�ή�
αρνητικά��σύ�φωνα��ε�τον�πρώτο�θερ�οδυνα�ικό�νό�ο���
��
1��� Μια� σφαίρα� από� �όλυβδο� �άζας� ����� ��� κινείται� �ε� ταχύτητα� ���� ���� και�
σφηνώνεται�σε�ξύλο��Το�����της�αρχικής�ενέργειας�της�σφαίρας�παρα�ένει�
σ��αυτή���ετά�την�κρούση���
� α��Ποια�είναι�η��ηχανική�ενέργεια�της�σφαίρας���
� β��Πόσο��εταβλήθηκε�η�εσωτερική�ενέργεια�της�σφαίρας���
� γ��Πόσο�αυξήθηκε�η�θερ�οκρασία�της�σφαίρας���
��
1��� Στο�σχή�α�φαίνεται�η�διαγρα��ατική�αναπαράσταση του�πρώτου�νό�ου�της�
θερ�οδυνα�ικής��για�θέρ�ανση�αερίου��ε�σταθερή�πίεση��Τα�βέλη�στα������
δείχνουν�ενέργεια�που�εισέρχεται�στο�σύστη�α�ή�παράγεται�από�το�σύστη�α�
αντίστοιχα�� Το� ∆�� �πορεί� να� προσδιορισθεί� �ε� τα� σύ�βολα� �↑�� για� την�
αύξηση���↓��για�την�ελάττωση��όπου�είναι�δυνατόν���
Ανάλογα�� να� κάνετε� τα� αντίστοιχα� διαγρά��ατα� για� τα� παρακάτω�
φαινό�ενα���
α��Τήξη�του�πάγου� � � ΑΕΡΙ�Ο� ��
β��Απότο�η�συ�πίεση�αερίου�σε�σύριγγα� ������ �
γ��Αργή�συ�πίεση�αερίου�σε�σύριγγα�
� ∆�↑�
1��� Να� περιγράψετε� διαφορετικά� είδη�
���
ενεργειών�και�αλληλεπιδράσεων�σ��ένα�σύστη�α��ορίων���
���
1��� Το�ιδανικό�αέριο�χαρακτηρίζεται�από�τις�παρακάτω�ιδιότητες���
���� Αποτελείται� από� πολύ� �εγάλο� αριθ�ό� κινού�ενων� σω�ατιδίων� που�
αλληλεπιδρούν� �εταξύ� τους� και� �ε� τα� τοιχώ�ατα� του� δοχείου� που� τα�
περιέχει���όνο�κατά�τη�διάρκεια�των�κρούσεων���
�����Ο�συνολικός�όγκος�των�σω�ατιδίων�του�είναι��ηδα�ινός��σχετικά��ε�τον�
όγκο�του�δοχείου�που�τα�περιέχει���
�����Ο�χρόνος�αλληλεπίδρασης��εταξύ�των�σω�ατιδίων�του�είναι��ικρός���
����Όλες�οι�κρούσεις�που�συ�βαίνουν�είναι�ελαστικές���
Με�βάση�αυτά��να�υποστηρίξετε�τους�παρακάτω�ισχυρισ�ούς��
α��Η�εσωτερική�ενέργεια�του�ιδανικού�αερίου�είναι�κινητική���
β��Ασκείται�δύνα�η�στα�τοιχώ�ατα�του�δοχείου���
�
1��� Να�συγκρίνετε�τα�παρακάτω�συστή�ατα��ως�προς�τις�έννοιες�της�αταξίας�και�
της�εντροπίας���
� α��παρέλαση�ο�άδας�στρατιωτών���ποδοσφαιρικός�αγώνας�
� β���αθητές�στο�διάλει��α����αθητές�σε�ώρα��αθή�ατος�
� γ��πάγος���νερό�
��
���� Να�περιγράψετε�διαδικασίες�στις�οποίες�η�εντροπία�του�σώ�ατος���
� α��αυξάνεται�� β��ελαττώνεται���
��
�1�� Πώς� �εταβάλλεται� η� εντροπία� του� νερού�� όταν� αυτό� �ετατρέπεται� σε� πάγο�
�έσα�στο�ψυγείο�ή�στη�φύση��Είναι�η��εταβολή�αυτή�αντίθετη��ε�το�δεύτερο�
θερ�οδυνα�ικό�νό�ο���
��
���� Ο�λόρδος�Κέλβιν�διατύπωσε�το�δεύτερο�νό�ο�της�θερ�οδυνα�ικής���
� α��Ποια�είναι�η�διατύπωση�του�νό�ου���
� β��Πώς�κατέληξε�στο�συ�πέρασ�α�αυτό���
� γ��Να�περιγράψετε�ένα�φαινό�ενο��στο�οποίο�η�ενέργεια�να�υποβαθ�ίζεται���
���� Με� ποιους� διαφορετικούς� τρόπους� �πορεί� να� γίνει� υποβάθ�ιση� της�
ενέργειας�� Για� κάθε� τρόπο� που� προτείνετε�� να� περιγράψετε� και� ένα�
αντίστοιχο�φαινό�ενο���
���
�
����� Σ�� ένα� αυτοκίνητο�� η� χη�ική� ενέργεια� της� βενζίνης� �ετατρέπεται� σε� άλλες�
�ορφές�ενέργειας���
α��Να�περιγράψετε�τις��ετατροπές�ενεργειών�που�συ�βαίνουν���
β��Πώς��εταβάλλεται�η�οργάνωση�του�συστή�ατος���
γ��Πώς��εταβάλλεται�η�εντροπία�του�συστή�ατος���
�
�
������Ερωτήσεις�πολλαπλής�επιλογής�
1���Απόλυτο��ηδέν�είναι�η���
α��θερ�οκρασία�στην�οποία�βράζει�το�νερό�
β��θερ�οκρασία�στην�οποία�πήζει�το�νερό�
γ���ικρότερη�θερ�οκρασία�στη�φύση�
δ��θερ�οκρασία�κατά�την�οποία�ο�πάγος�γίνεται�νερό�
�
����Με�ένα�θερ�οσκόπιο��πορού�ε�να���
α���ετρήσου�ε�τη�θερ�οκρασία�ενός�σώ�ατος�σε�βαθ�ούς�Κελσίου�
β���ετρήσου�ε�τη�θερ�οκρασία�ενός�σώ�ατος�σε�βαθ�ούς�Κέλβιν�
γ��διαπιστώσου�ε�αν�ένα�σώ�α�είναι�πιο�ψυχρό�από�κάποιο�άλλο�
δ���ετρήσου�ε�τη�θερ�ότητα�ενός�σώ�ατος�
�
����Κάποια� χει�ωνιάτικη� νύχτα� �ετρού�ε� τη� θερ�οκρασία� ενός� ασθενούς��
Ανά�εσα� σε� ποια� σώ�ατα� υπάρχει� θερ�ική� ισορροπία� �ετά� το� τέλος� της�
θερ�ο�έτρησης��
α��ασθενής���ατ�οσφαιρικός�αέρας�
β��ασθενής���θερ�ό�ετρο�
γ��ατ�οσφαιρικός�αέρας���θερ�ό�ετρο�
δ��και�τα�τρία�βρίσκονται�σε�θερ�ική�ισορροπία�
���
����Η�ειδική�θερ�ότητα��
α��χαρακτηρίζει�ένα�σώ�α�
β��εξαρτάται�από�τη��άζα�του�σώ�ατος�
γ��χαρακτηρίζει�το�υλικό�του�σώ�ατος�
δ��εξαρτάται�από�τον�όγκο�του�σώ�ατος��
�
����Ποιο�από�τα�παρακάτω�σώ�ατα��που�έχουν�την�ίδια��άζα�και�βρίσκονται�σε�
θερ�οκρασία� �� ��� θα� απορροφήσει� �εγαλύτερο� ποσό� θερ�ότητας�� όταν�
τοποθετηθούν� σε� φούρνο� ηλεκτρικής� κουζίνας� θερ�οκρασίας� ��� ���� στον�
ίδιο� χρόνο�� �Να� χρησι�οποιηθεί� ο� πίνακας� τι�ών� των� ειδικών� θερ�οτήτων�
του�βιβλίου����
α��νερό��
β��πάγος�θερ�οκρασίας������
γ��αλου�ίνιο�
δ��σίδηρος�
�
����Η�αύξηση�της�πίεσης�προκαλεί��
α��ανύψωση�του�ση�είου�τήξης��
β��ελάττωση�του�ση�είου�τήξης�
γ��ελάττωση�του�ση�είου�βρασ�ού�
δ��ελάττωση�του�ση�είου�πήξης�υγροποίησης�
�
����Για� να� παγώσου�ε� ένα� αναψυκτικό� είναι� καλύτερα� να� χρησι�οποιήσου�ε�
ένα�κο��άτι�πάγο������από�ότι�ίση��άζα�νερού�������Ο�λόγος�είναι�ότι��
α��ο�πάγος�έχει��ικρότερη�θερ�οκρασία�
β��ο�πάγος�απορροφά�λανθάνουσα�θερ�ότητα�
γ��το�νερό�έχει��εγαλύτερη�ειδική�θερ�ότητα�από�τον�πάγο�
δ��ο�πάγος�έχει��εγαλύτερο�όγκο�από�το�νερό�
�
���
��� Ποιο�από�τα�παρακάτω�δεν�είναι�συ�πέρασ�α�του�Μάγερ��
� α���Η�καύση�των�τροφών�στα�ζώα�παράγει�θερ�ότητα�
� β���Η�θερ�ότητα�στο�ανθρώπινο�σώ�α�σχετίζεται��ε�τη�χη�ική�ενέργεια�των�
τροφών�
� γ�� Τα� αρτηριακό� αί�α� είναι� το� ίδιο� κόκκινο� �ε� το� φλεβικό� σε� υψηλές�
θερ�οκρασίες�
� δ�� Οι� διάφορες� �ορφές� ενέργειας� είναι� ισοδύνα�ες� και�
αλληλο�ετατρεπό�ενες�
�
��� Τι�από�τα�παρακάτω�συ�βαίνει�κατά�την�τήξη�ενός�κύβου�πάγου���
α��ενέργεια��εταφέρεται�από�το�περιβάλλον�στον�πάγο�
β��η�εσωτερική�ενέργεια�του�πάγου�ελαττώνεται�
γ��η�θερ�ότητα�του�πάγου�αυξάνεται�
δ��η�θερ�οκρασία�του�πάγου�ελαττώνεται�
�
1���� Σπρώχνου�ε�ένα�βιβλίο�πάνω�στο�τραπέζι�και�το�αφήνου�ε��Μετά�από�λίγο�
αυτό�στα�ατάει��Αυτό�ση�αίνει�ότι���
α��αυξήθηκε�η�εσωτερική�ενέργεια�του�βιβλίου�
β��η�θερ�ότητα�του�βιβλίου�και�του�τραπεζιού�αυξάνονται�
γ��η�θερ�οκρασία�του�βιβλίου�ελαττώνεται�
δ��ελαττώθηκε�η�εσωτερική�ενέργεια�του�τραπεζιού�
�
11���Μια�από�τις�ο�οιότητες��εταξύ�έργου�και�θερ�ότητας�είναι�ότι��
α��έχουν�την�ίδια��ονάδα��έτρησης�
β��και�τα�δύο�είναι��ορφές�ενέργειας�
γ��αποτελούν�ιδιότητες�των�σω�άτων�
δ��ε�φανίζονται��αζί�σε�όλα�τα�φυσικά�φαινό�ενα�
�
���
1���� Στα������ο�Μπράουν�παρατήρησε��ε��ικροσκόπιο�ότι��οι�κόκκοι�γύρης��έσα�
σε��ια�σταγόνα�νερού��εκτελούσαν�άτακτη�κίνηση���
� Α��Η�εξήγηση�του�φαινο�ένου�δόθηκε�από�τον���
� � α��Μπράουν� β��Μπόλτσ�αν�
� � γ��Αϊνστάιν� δ��Μάξγουελ�
� Β��Η�εξήγηση�που�δόθηκε�ήταν�ότι��
� � α��οι�κόκκοι�της�γύρης�συγκρούονται��εταξύ�τους�
� � β��οι�κόκκοι�της�γύρης�έχουν�ζωή�
� � γ��η�κίνηση�των�κόκκων�είναι�άτακτη��αδιάκοπη��τυχαία�
� � δ�� το� νερό� αποτελείται� από� �ικρά� σω�ατίδια� τα� οποία� συγκρούονται� �ε�
τους�κόκκους�της�γύρης���
�
1���� Αν� θερ�άνου�ε� κάποιο� αέριο�� χωρίς� να� �εταβληθεί� ο� όγκος� του�� τι� από� τα�
παρακάτω�συ�βαίνει�στα��όριά�του��
α��αυξάνεται�η�θερ�ότητα�του�κάθε��ορίου�
β��τα��όρια�κινούνται�πιο�γρήγορα�
γ���εταβάλλεται�η�θερ�ότητα�του�αερίου�
δ��τίποτα�από�τα�παραπάνω�
�
1����Τι�από�τα�παρακάτω�συ�βαίνει��όταν�θερ�αίνου�ε�νερό�που�βράζει��
α��αυξάνεται�η�θερ�οκρασία�του��
β��το�νερό�παύει�να�απορροφά�ενέργεια�
γ��αυξάνεται�η�κινητική�ενέργεια�των��ορίων�του��
δ��αυξάνεται�η�δυνα�ική�ενέργεια�των��ορίων�του�
�
1���� Φέρου�ε� σε� θερ�ική� επαφή� ένα� κρύο� ��� ένα� ζεστό� σώ�α�� Με� ποιο�
νό�ο�αρχή� καταρρίπτεται� ο� ισχυρισ�ός� ότι�� �ενέργεια� υπό� �ορφή�
θερ�ότητας��εταφέρεται�από�το�κρύο�σώ�α�στο�ζεστό����
α��τον�πρώτο�θερ�οδυνα�ικό�νό�ο�
β��το�δεύτερο�θερ�οδυνα�ικό�νό�ο�
γ��την�αρχή�διατήρησης�της�ενέργειας�
δ��την�αρχή�διατήρησης�της��άζας�
���
1���� Σε�κλειστό�δω�άτιο�ανοίγει�η�πόρτα�του�ηλεκτρικού�ψυγείου�και�αφήνεται�
ανοικτή� � για� �εγάλο� χρονικό� διάστη�α�� Τι� θα� συ�βεί� στη� θερ�οκρασία� του�
δω�ατίου��
α��θα�ελαττωθεί�
β��θα�παρα�είνει�σταθερή�
γ��θα�αυξηθεί�λόγω�των�αντιστάσεων�του�κυκλώ�ατος�του�ψυγείου�
δ��θα�αυξο�ειώνεται�συνεχώς�
�
�
������Ερωτήσεις�αντιστοίχησης�
Να�συσχετίσετε�τα�στοιχεία�της�αριστερής�στήλης��ε�αυτά�της�δεξιάς���
1���
�������� ��������
α��απόλυτο��ηδέν� �����������
������ �����������
������ �����������
������ �����������
� �����������
�
���Η�θερ�οκρασία�κάποια��έρα�στο�βόρειο�πόλο�είναι���������Χαρακτηρίστε��ε�
Σ�� Υ�� Α� τα� παρακάτω� υλικά� αν� βρίσκονται� σε� στερεή�� υγρή�� αέρια� φάση��
αντίστοιχα��
Οινόπνευ�α�� � � � ������
Νερό� � � � � ������
Άζωτο��� � � � ������
Οξυγόνο�� � � � ������
�
����Να� χαρακτηρίσετε� τα� παρακάτω� φαινό�ενα� �ε� Θ�� Ε�� ΘΕ�� αν� η� �εταφορά�
ενέργειας�γίνεται��ε�θερ�ότητα���ε�έργο���ε�θερ�ότητα�και�έργο��αντίστοιχα��
Πτώση��ιας�πέτρας�� � � � � � ������
Θέρ�ανση�ενός�νο�ίσ�ατος��ε�τη�φλόγα�ενός�κεριού�� ������
Απότο�η�συ�πίεση�του�αέρα��ιας�σύριγγας�� � � ������
Αργή�συ�πίεση�του�αέρα��ιας�σύριγγας�� � � ������
���
����Η�γενική�αρχή�διατήρησης�της�ενέργειας�περιγράφεται�από�τη�σχέση�
∆Ε����������
Να�αντιστοιχηθούν�τα�παρακάτω���
∆Ε� � εσωτερική�ενέργεια�συστή�ατος�
�� � �εταβολή�της�θερ�ότητας�του�συστή�ατος�
�� � ενέργεια��ε��ορφή�θερ�ότητας�
� � �εταβολή�της�ολικής�ενέργειας�
� � έργο�προς�ή�από�το�σώ�α��
ισχύς�
�
����Στο� παρακάτω� διάγρα��α� φαίνονται� οι� κατευθύνσεις� που� δείχνουν�
�εταβολές�των�καταστάσεων�της�ύλης��Χαρακτηρίστε�τα�βέλη��ε�τις�λέξεις��
απορρόφηση�� έκλυση�� ανάλογα� �ε� το� αν� η� ενέργεια� προσφέρεται� ή�
αποδίδεται�από�το�σύστη�α��
ΣΤΕΡΕΟ� � ΥΓΡΟ� � ΑΕΡΙΟ�
�
�
������Ερωτήσεις�συ�πλήρωσης��
1�� Θερ�οκρασία� είναι� το� φυσικό� �έγεθος� που� εκφράζει� πόσο� ��� ή� ����
είναι�κάποιο�σώ�α�
��
��� Για� τη� �έτρηση� θερ�οκρασιών� χρησι�οποιού�ε� όργανα� που� λέγονται�
���������������� και� για� τη� �έτρηση� ποσών� θερ�ότητας� χρησι�οποιού�ε� όργανα�
που�λέγονται�������
��
��� Με� βάση� το� νό�ο� της� θερ�ιδο�ετρίας�� η� ποσότητα� ενέργειας� �ε� �ορφή�
θερ�ότητας� που� �εταβιβάστηκε� ή� αποδόθηκε� από� κάποιο� σώ�α� είναι�
ανάλογη��ε��������και�ανάλογη��ε��������������������������
�
��� Η� θερ�ότητα� που� απορροφά� ένα� σώ�α� όταν� αλλάζει� φάση ονο�άζεται�
������������
���