Hải Sử Tuyển Tập

GIANG-LÖÏC

NHÖÕNG NGAØY TIEÂN KHÔÛI

Phan-vaên-Coån

THÔØI KYØ I (HQ) Ñaïi-UÙy Phaùp. Khi hoäi-nghò Geneøve veà
chieán-tranh Ñoâng-Döông saép ñeán hoài keát-thuùc,
C aùc só-quan vaø ñoaøn-vieân Haûi-Quaân thì Phaùp baét ñaàu chuyeån-giao caùc ñôn-vò nhoû cho
Vieät-Nam maõn-khoùa ñaàu tieân taïi só-quan Haûi-Quaân Vieät-Nam chæ-huy. Ñieån-hình laø
Trung-Taâm Huaán-Luyeän Haûi-Quaân chuyeån-giao chieác giang-vaän-haïm (Landing Craft
Nha-Trang ñöôïc gôûi ñi thöïc-taäp treân Utility) cho Haûi-Quaân Vieät-Nam, vò haïm-tröôûng
giang-vaïân-haïm (LCU) ñaàu tieân laø HQ Trung-UÙy Hoà-
caùc chieán-haïm Phaùp, nhöng ña-soá taán-Quyeàn, Cô-khí-tröôûng laø HQ Trung-UÙy Cô-Khí
Ñoaøn-ngoïc-Bích, xuoâi ngöôïc tham-döï haønh-quaân
ñöôïc boå-nhaäm thöïc-taäp taïi caùc DINA (Division vaø chuyeån-vaän quaân-duïng khaép soâng raïch chaâu-thoå
soâng Cöûu-Long.
Navale D’assaut, Giang-Ñoaøn Xung-Phong) cuûa
Vaøo ñaàu naêm 1954, coù 4 Haûi-Ñoaøn Xung-
Phaùp taïi löu-vöïc soâng Cöûu-Long vaø Hoàng-Haø cuoái Phong, 2 giang-phaùo-haïm (LSIL) vaø 2 giang-
vaän-haïm mang côø Vieät-Nam, nhöng caáp chæ-huy
naêm 1952. vaãn laø só-quan Phaùp. Chæ-huy toaøn-theå Haûi-Quaân
Vieät-Nam luùc baáy giôø laø moät HQ Ñaïi-Taù Phaùp mang
Thaùng 4 naêm 1953, DINA I (tieàn-thaân cuûa danh-hieäu laø Phuï-Taù Haûi-Quaân cho Toång-Tham-
Möu Quaân-Ñoäi Vieät-Nam.
Haûi-Ñoaøn Xung-Phong 21) taïi Caàn-Thô laø ñôn-vò
Khi hieäp-ñònh Geneøve ñöôïc kyù-keát naêm 1954
ñaàu tieân mang côø Quoác-Gia Vieät-Nam; sau ñoù laø phaân chia laõnh-thoå Vieät-Nam laøm hai, laáy vó-tuyeán
17 laøm ranh giôùi, Haûi-Quaân Phaùp baét ñaàu chuyeån-
DINA III (tieàn-thaân Haûi-Ñoaøn Xung-Phong 23) giao quyeàn chæ-huy caùc Haûi-Ñoaøn Xung-Phong vaø

taïi Vónh-Long thaùng 6 naêm 1953. Ngoaøi Baéc coù

DINA II (tieàn-thaân Haûi-Ñoaøn Xung-Phong 22)

hoaït-ñoäng vuøng chaâu-thoå soâng Hoàng-Haø, caùc

Haûi-Ñoaøn Xung-Phong cuûa Haûi-Quaân Vieät-Nam

goàm voûn-veïn 1 LCM Commandement (soaùi-ñónh),

2 LCM vaø 4 LCVP. Tuy caùc giang-ñónh mang côø

Vieät-Nam, chæ-huy-tröôûng vaãn laø moät Haûi-Quaân

401 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

chieán-haïm mang côø Vieät-Nam cho caáp chæ-huy maëc ñoàng phuïc kaki, xanh ñaïâm laù caây, môùi toanh,
Vieät-Nam. noùn coái, deùp Bình-Trò-Thieân, troâng nhö laø quaân-ñoäi
chaùnh-quy. Ñieåm ñaëc-bieät laø chuùng ñem theo raát
Haûi-Ñoaøn Xung-Phong ñaàu tieân ñöôïc giao cho ít vuõ-khí caù-nhaân. Ñieàu naøy chöùng-toû daõ-taâm cuûa
Haûi-Quaân Vieät-Nam chæ-huy laø DINA I taïi Caàn-Thô. chuùng laø choân daáu vuõ-khí ôû mieàn Nam, taäp-keát giaû
Vò chæ-huy-tröôûng ñaàu tieân laø HQ Ñaïi-UÙy Leâ-quang- taïo ra Baéc vaø chuaån-bò xaâm-nhaäp trôû laïi mieàn Nam
Myõ. Sau vaøi thaùng, caên-cöù Haûi-Quaân Phaùp ôû Myõ-Tho trong moät ngaøy khoâng xa.
vaø DINA I ñöôïc chuyeån-giao cho Vieät-Nam, ñöôïc
caûi danh thaønh Haûi-Ñoaøn Xung-Phong 21, ñöôïc Ngay sau khi ñôn-vò cuoái cuøng cuûa Coäng-Saûn
di-chuyeån veà caên-cöù Myõ-Tho, ñòa-baøn hoaït-ñoäng ruùt khoûi mieàn Nam, Quaân-Löïc Vieät-Nam ñaõ môû
laø vuøng Ñoàng-Thaùp-Möôøi. caùc cuoäc haønh-quaân tieáp-thu vaø bình-ñònh taïi vuøng
Caø-Mau vaø Naêm-Caên. Haûi-Ñoaøn Xung-Phong 21
Haûi-Quaân Vieät-Nam ñaõ thaâu-thaäp nhieàu laø truï coät trong vuøng soâng nöôùc naøy. HQ Ñaïi-UÙy
kinh-nghieäm quyù giaù veà caùc chieán-thuaät haønh- Leâ-quang-Myõ gaây ñöôïc söï chuù-yù ñaëc-bieät cuûa Thuû-
quaân trong soâng raïch phoái-hôïp vôùi caùc tieåu-ñoaøn Töôùng Ngoâ-ñình-Dieäm nhaân cuoäc ñi uûy-laïo chieán-só
Khinh-Quaân (TÑKQ) cuûa Boä-Binh ôû caáp Tieåu-Khu, vaø ñoàng-baøo vuøng Caø-Mau baèng phöông-tieän taøu.
nhöõng kyõ-thuaät raø mìn, hoä-toáng, yeåm-trôï haûi-phaùo,
haønh-quaân giaûi-toûa caùc ñoàn boùt bò bao vaây, v.v.... Caàn noùi theâm laø khi Haûi-Quaân Phaùp baét ñaàu
chuyeån-giao quyeàn chæ-huy caùc ñôn-vò thuoäc Giang-
Ñeå thi-haønh hieäp-ñònh Geneøve 1954, caùc Löïc cho Vieät-Nam, quaân-soá Haûi-Quaân Vieät-Nam
ñôn-vò Haûi-Quaân Vieät-Nam ñaõ phoái-hôïp vôùi raát laø khieâm-toán. Veà caáp só-quan, chæ coù moät ñaïi-
caùc ñôn-vò Haûi-Quaân Phaùp tham-döï vieäc di-taûn uùy (Leâ-quang-Myõ), taát caû só-quan khoùa 1, 2, 3 ñeàu
caùc ñoàng-baøo mieàn Baéc di-cö töø noäi-ñòa ra taøu laø trung-uùy, khoùa 4 vaø 5 laø thieáu-uùy. Caùc só-quan
di-chuyeån voâ Nam vaø ñoàng thôøi chuyeân-chôû caùc Haûi-Quaân du-hoïc Phaùp (caùc khoùa hoïc taïi Tröôøng
caùn-boä vaø boä-ñoäi Coäng-Saûn ôû mieàn Nam taïi nhöõng Só-Quan Haûi-Quaân Phaùp EÙcole Navale de Brest)
ñòa-ñieåm taäp-trung ñöôïc chæ-ñònh taïi vuøng Caø-Mau chöa hoài-höông.
vaø Ñoàng-Thaùp ñöa ra taøu lôùn taäp-keát ra Baéc. Caàn
noùi theâm ôû ñaây laø caùn-boä vaø boä-ñoäi Coäng-Saûn ñaõ Trong luùc chuyeån-giao, coù dö-luaän cho raèng
lôïi-duïng cô-hoäi naøy ñeå tuyeân-truyeàn vaø quaûng-caùo Haûi-Quaân Phaùp khoâng nhieät-taâm laøm vieäc naøy,
tröôùc dö-luaän trong vaø ngoaøi nöôùc. Môùi hoâm qua nhöng coâng-taâm maø nhaän-xeùt thì Haûi-Quaân Phaùp
laø caùc anh du-kích raùch-röôùi, nhöng hoâm nay aên ñaõ yeåm-trôï cho Haûi-Quaân Vieät-Nam töø luùc ñaàu cho
ñeán naêm 1956, veà tieáp-vaän, söûa chöõa, huaán-luyeän,
Tieåu-giapù -ñónh ñang tuaàn-tieãu tieáp-teá caùc loaïi thöïc-phaåm khoâ (Haûi-Quaân Vieät-
Nam ñöôïc töï-do söû-duïng Hôïp-Taùc-Xaõ Haûi-Quaân
(Commissariat) cuûa Phaùp. Cho ñeán naêm 1957, Haûi-
Quaân Vieät-Nam hoaøn-toaøn theo quy-cheá Haûi-Quaân
Phaùp, töø vieäc quaûn-trò nhaân-vieân ñeán luaät-leä ñieàu-
haønh caùc ñôn-vò Haûi-Quaân. Boä Toång-Tham-Möu
chöa ñaët vaán-ñeà kieåm-soaùt chaët-cheõ Haûi-Quaân vaø
coù theå noùi thôøi-kyø naøy laø Haûi-Quaân ñöôïc töï-trò, tröïc-
thuoäc Boä Toång-Tham-Möu veà chæ-huy toång-quaùt vaø
leä-thuoäc Haûi-Quaân Phaùp veà tieáp-vaän vaø söûa chöõa,
caáp chæ-huy Haûi-Quaân Vieät-Nam thöôøng tham-khaûo
vaø döïa vaøo B.O.M. (Bulletin Officiel de la Marine)
cuûa Phaùp ñeå ñieàu-haønh caùc ñôn-vò Haûi-Quaân.

Veà maët chæ-huy, ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1955,
Thuû-Töôùng Ngoâ-ñình-Dieäm chæ-ñònh Thieáu-Töôùng
Traàn-vaên-Ñoân, Tham-Möu-Tröôûng Boä Toång-Tham-

402 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Quaân-vanä -ñónh LCM-6 Haûi-Quaân Vieät-Nam ñeàu ñöôïc môøi tham-döï cuøng
vôùi caùc só-quan Khoâng-Quaân vaø Luïc-Quaân.
Möu, kieâm nhieäm chöùc Phuï-taù Haûi-Quaân cho Toång-
Tham-Möu-Tröôûng. THÔØI KYØ 2

Sau chieán-dòch tieáp-thu Caø-Mau keát-thuùc, HQ Trong naêm 1955, xaûy ra nhieàu bieán-ñoäng
Ñaïi-UÙy Leâ-quang-Myõ ñöôïc vinh-thaêng Thieáu-Taù, chính-trò taïi Vieät-Nam. Coâng cuoäc di-taûn vaø ñònh-
ñaûm-nhaän chöùc-vuï Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Löïc cö taùm traêm ngaøn (800.000) ngöôøi Baéc di-cö ñang
thay theá Cofflusud (Giang-Löïc) cuûa Phaùp. tieán-haønh thì caùc cuoäc choáng ñoái Thuû-Töôùng
Ngoâ-ñình-Dieäm noåi leân. Ngaøy 2 thaùng 3 naêm
Khi caùc ñôn-vò Haûi-Quaân Phaùp ôû Saøi-Goøn ñöôïc 1955, Bình-Xuyeân noåi loaïn taïi Saøi-Goøn, Chôï-Lôùn.
chuyeån-giao vôùi nhòp ñoä khaù nhanh, HQ Thieáu-Taù Sau saùu ngaøy thì Bình-Xuyeân bò ñaùnh baät ra khoûi
Leâ-quang-Myõ ñöôïc chæ-ñònh chöùc-vuï Tö-Leänh baûn-doanh ñaët taïi caàu Chöõ Y, lui veà cöù ñieåm cuoái
Haûi-Quaân kieâm Phuï-taù Haûi-Quaân cho Toång-Tham- cuøng ôû khu Röøng Saùt laø nôi ñaàm laày, vôùi hy-voïng
Möu-Tröôûng Quaân-Löïc Vieät-Nam Coäng-Hoøa thay coù giaûi-phaùp chính-trò baèng caùc cuoäc thöông-thuyeát
theá Thieáu-Töôùng Traàn-vaên-Ñoân ngaøy 20 thaùng 8 vôùi chaùnh-phuû qua hai chaùnh-khaùch laø Traàn-vaên-
naêm 1955, kieâm nhieäm Haïm-Tröôûng Soaùi-haïm AÂn vaø Hoà-höõu-Töôøng.
Chi-Laêng (HQ 01), moät hoä-toáng-haïm ñaàu tieân ñöôïc
giao cho Haûi-Quaân Vieät-Nam. HQ Ñaïi-UÙy Traàn- Ñeå cuûng-coá uy-quyeàn chính-trò cuûa chaùnh-
vaên-Chôn laø vò chæ-huy thöù 2 ñaûm-nhaän chöùc-vuï phuû trung-öông vaø thoáng-nhaát caùc löïc-löôïng voõ-
Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Löïc thay theá HQ Thieáu-Taù trang ñòa-phöông qui veà moät moái, nhö Bình-Xuyeân,
Leâ-quang-Myõ, kieâm nhieäm Haïm-Tröôûng Giang- Cao-Ñaøi, Hoøa-Haûo v.v... caùc cuoäc haønh-quaân bình-
phaùo-haïm HQ 330. ñònh ñöôïc lieân-tuïc tung ra vuøng chaâu-thoå soâng
Cöûu-Long vaø taïi Saøi-Goøn, Chôï-Lôùn. Môû ñaàu, ngaøy
Ñaây laø giai-ñoaïn Haûi-Quaân Vieät-Nam hoaøn- 2 thaùng 5 naêm 1955 cuoäc haønh-quaân Ñinh-tieân-
toaøn ñaët döôùi quyeàn chæ-huy cuûa só-quan Haûi-Quaân Hoaøng I ñöôïc tung ra taïi vuøng chaâu-thoå soâng Cöûu-
Vieät-Nam, (ngoaøi tröø Chæ-Huy-Tröôûng Trung-Taâm Long vôùi söï tham-gia tích-cöïc cuûa caùc Giang-Ñoaøn
Huaán-Luyeän Haûi-Quaân laø ngöôøi Phaùp ñöôïc thay Xung-Phong, giang-vaän-haïm (LCU) vaø giang-phaùo-
theá ngaøy 7 thaùng 10 naêm 1955). Tinh-thaàn Haûi- haïm vöøa ñöôïc chuyeån-giao, ñeå bình-ñònh löïc-löôïng
Quaân Vieät-Nam raát cao vaø laøm vieäc raát tích-cöïc ñeå quaân-söï cuûa Phaät Giaùo Hoøa-Haûo. Cuoäc haønh-quaân
chöùng-toû khaû-naêng cuûa ngöôøi Vieät-Nam trong moïi keát-thuùc ngaøy 12 thaùng 8 naêm 1955 khi Boä Chæ-Huy
laõnh-vöïc. Tình huynh-ñeä chi binh ñöôïc theå hieän Quaân-Ñoäi Hoøa-Haûo taïi Caùi-Voàn bò chieám-cöù vaø moät
trong moïi tröôøng-hôïp, vì töï-aùi daân-toäc, vì söï haõnh-
dieän cuûa quaân-chuûng Haûi-Quaân ñöùng ngang haøng
vôùi caùc quaân-chuûng Khoâng-Quaân vaø Luïc-Quaân.
Trong caùc buoåi leã taïi dinh Ñoäc-Laäp, caùc só-quan

403 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Tonå g-Thoná g Ngo-â Ñình-Diemä thò-satù vuøng hanø h-quanâ vaø thò-saùt vuøng haønh-quaân cuøng uûy-laïo chieán-só,
ñoàng thôøi tham-döï ñeâm lieân-hoan hoa ñaêng vôùi caùc
soá caáp chæ-huy Quaân-Ñoäi Hoøa-Haûo ñaàu haøng hoaëc ñôn-vò Haûi-Quaân taïi vuøng ñaûo Sôn-Raùi (Tamassu)
veà hôïp-taùc vôùi chaùnh-quyeàn, coù moät soá boä-ñoäi ruùt ngoaøi khôi Raïch-Giaù.
veà Ñoàng-Thaùp-Möôøi hoaëc vuøng Caø-Mau, Raïch-Giaù.
Cuoäc haønh-quaân Ñinh-tieân-Hoaøng I vaø II do
Cuoäc haønh-quaân Ñinh-tieân-Hoaøng II ñöôïc môû Ñaïi-Taù Döông-vaên-Ñöùc chæ-huy.
tieáp ñeå bình-ñònh vuøng Raïch-Giaù, Haø-Tieân vaø caøn
queùt taøn dö cuûa löïc-löôïng Hoøa-Haûo vaø caùn-boä Coäng- Ngaøy 21 thaùng 9 naêm 1955 chieán-dòch Hoaøng-
Saûn coøn ñeå laïi naèm vuøng, caùc Giang-Ñoaøn Xung- Dieäu ñöôïc phaùt ñoäng ñeå taán-coâng vaø caøn queùt cöù
Phong yeåm-trôï ñaéc-löïc caùc ñôn-vò Boä-Binh trong ñieåm cuoái cuøng cuûa Bình-Xuyeân taïi Röøng Saùt, vôùi
caùc soâng raïch. Laàu ñaàu tieân, caùc chieán-haïm cuûa söï tham-döï cuûa Soaùi-haïm Chi-Laêng (HQ 01) do
Haûi-Quaân Vieät-Nam ñöôïc tung ra traän tieàn, yeåm-trôï Tö-Leänh Haûi-Quaân chæ-huy, caùc giang-phaùo-haïm,
haûi-phaùo vaø bao vaây vuøng bieån töø Haø-Tieân, Raïch- giang-vaän-haïm vaø Giang-Ñoaøn Xung-Phong.
Giaù ñeán muõi Caø-Mau vôùi söï tham-döï cuûa Soaùi-haïm
Chi-Laêng (HQ 01) do HQ Thieáu-Taù Leâ-quang-Myõ, Boä Tö-Leänh löu-ñoäng ñöôïc ñaët treân Soaùi-haïm
Tö-Leänh Haûi-Quaân Vieät-Nam, chæ-huy, Giang-phaùo- Chi-Laêng (HQ 01) ñeå chæ-huy caùc cuoäc tieán quaân
haïm HQ 330 do HQ Ñaïi-UÙy Traàn-vaên-Chôn laøm cuûa Boä-Binh vaø ñieàu-khieån caùc cuoäc taùc-xaï ñoàng
Haïm-Tröôûng kieâm Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Löïc, loaït cuûa phaùo-binh vaøo caùc cöù ñieåm cuûa Bình-Xuyeân
vaø HQ 331 do HQ Ñaïi-UÙy Laâm-nguôn-Taùnh laøm khi nöôùc thuûy-trieàu daâng cao traøn ngaäp caùc haàm
Haïm-Tröôûng kieâm Chæ-Huy-Tröôûng Haûi Löïc. truù-aån, baét buoäc boä-ñoäi Bình-Xuyeân phaûi leo leân caây
aån nuùp vaø trôû thaønh moài ngon cho phaùo-binh taùc-xaï
Tröôùc khi cuoäc haønh-quaân keát-thuùc, Thuû- baèng ñaïn noå chuïp. Ñaïi-Taù Döông-vaên-Minh laøm
Töôùng Ngoâ-ñình-Dieäm ñích thaân ñeán thaêm daân

404 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Tö-Leänh Chieán-Dòch, Trung-Taù Nguyeãn-Khaùnh Saùt, HQ Thieáu-Taù Leâ-quang-Myõ ñöôïc vinh-thaêng
laøm Tö-Leänh-Phoù, Thieáu-Taù Nguyeãn-höõu-Haïnh laø Trung-Taù.
Tham-Möu-Tröôûng.
Vôùi nhöõng noã-löïc cuûa chieán-dòch Ñinh-tieân-
Soaùi-haïm Chi-Laêng (HQ 01) cuõng laø nôi Hoaøng, quaân chính-phuû vaãn khoâng tieâu-dieät ñöôïc
hoäi-nghò giöõa ñaïi-dieän Bình-Xuyeân (hai oâng Traàn- chuû-löïc cuûa quaân-ñoäi Hoøa-Haûo, Thieáu-Töôùng
vaên-AÂn vaø Hoà-höõu-Töôøng vaø thænh-thoaûng coù Döông-vaên-Minh, laïi ñöôïc ñeà cöû môû chieán-dòch
Thieáu-Taù Ba Nhoû, con reå cuûa Baûy Vieãn, tham-döï) Nguyeãn-Hueä nhaèm deïp tan nhoùm choáng ñoái cuoái
vaø Boä Tö-Leänh Chieán-Dòch Hoaøng-Dieäu nhieàu laàn, cuøng cuûa Töôùng Leâ-quang-Vinh, töùc Ba Cuït, vaø taøn
nhöng khoâng ñöa ñeán keát-quaû, cuoái cuøng giaûi-phaùp quaân cuûa Töôùng Traàn-vaên-Soaùi (Naêm Löûa) ôû vuøng
quaân-söï laø höõu-hieäu nhaát. Löïc-löôïng Bình-Xuyeân Ñoàng-Thaùp-Möôøi vaø doïc soâng Tieàn-Giang.
bò deïp tan taïi Röøng Saùt.
Chieán-dòch ñöôïc môû roäng vaø keùo daøi nhieàu
Khi Chieán-Dòch chaám döùt, Soaùi-haïm Chi- thaùng ñeå taûo-thanh vöøa bình-ñònh laõnh-thoå mieàn
Laêng ñöôïc vinh-döï tieáp ñoùn Thuû-Töôùng Ngoâ-ñình- Taây vaø Ñoàng-Thaùp-Möôøi. Ñôn-vò Haûi-Quaân Vieät-
Dieäm ñeán thaêm maët traïân Röøng Saùt, coù Ngoaïi-Giao Nam tham-chieán goàm caùc Giang-Ñoaøn Xung-
Ñoaøn vaø caùc nhaân-vaät trong chính-quyeàn thaùp- Phong, caùc giang-vaän-haïm (LCU) vaø giang-phaùo-
tuøng. Boä Tö-Leänh Chieán-Dòch toå-chöùc hoïp baùo vaø haïm. Veà phía Haûi-Quaân, ñeå phoái-hôïp chaët-cheõ vaø
thuyeát-trình veà chieán-dòch Hoaøng-Dieäu ngay treân höõu-hieäu vôùi caùc löïc-löôïng Boä-Binh, HQ Ñaïi-UÙy
Soaùi-haïm Chi-Laêng (HQ 01). Traàn-vaên-Chôn, Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Löïc, toå-
chöùc ñôn-vò Haûi-Quaân thaønh hai caùnh quaân song
Ñaïi-Taù Döông-vaên-Minh ñöôïc vinh-thaêng haønh vôùi hai Khu Chieán Tieàn-Giang vaø Ñoàng-Thaùp
Thieáu-Töôùng vôùi bieät-danh laø Anh-Huøng Röøng cuûa Chieán-Dòch Nguyeãn-Hueä. Tham-chieán taïi Khu
Chieán Tieàn-Giang coù caùc Haûi-Ñoaøn Xung-Phong
Xaï-thuû Giang-Ñoanø 30 Xung-Phong 22, 25 vaø caùc ñôn-vò taêng-phaùi (giang-phaùo-haïm,
giang-vaän-haïm). Chæ-Huy-Tröôûng Haûi-Ñoaøn Xung-
Phong 25 ñöôïc chæ-ñònh kieâm nhieäm chöùc-vuï
Chæ-Huy-Tröôûng Haûi-Quaân Khu Chieán Tieàn-Giang
ñeå chæ-huy caùc ñôn-vò Haûi-Quaân phoái-hôïp vôùi vò
Tö-Leïânh maët traän Tieàn-Giang.

Taïi Khu Chieán Ñoàng-Thaùp, caùc Haûi-Ñoaøn
Xung-Phong 21, 23 vaø hai giang-vaän-haïm (LCU)
tham-chieán. Chæ-Huy-Tröôûng Haûi-Ñoaøn Xung-
Phong 21 ñöôïc chæ-ñònh chæ-huy caùc ñôn-vò Haûi-
Quaân tham-chieán taïi Khu Chieán Ñoàng-Thaùp. Boä
Tö-Leänh tieàn-phöông Khu Chieán Ñoàng-Thaùp
ñöôïc ñaët taïi Goø Baéc-Chieân (Moäc-Hoùa) do Trung-
Taù Nguyeãn-vaên-Laø, Tö-Leänh Phaân Khu Myõ-Tho,
kieâm nhieäm.

Rieâng taïi Khu Chieán Ñoàng-Thaùp, chieán-dòch
ñöôïc chia thaønh 2 giai-ñoaïn:

Giai ñoaïn I: taûo-thanh vaø deïp loaïn taøn
quaân Naêm Löûa taïi maät-khu Taân-Thaønh, Caùi-Caùi,
Hoàng-Ngöï, truy luøng vaø caøn queùt caùn-boä Coäng-Saûn
coøn naèm vuøng taïi maät-khu AÁp-Baéc, Goø Baéc-Chieân,
Moäc-Hoùa, Tuyeân-Nhôn v. v...

Giai ñoaïn II: nhaèm xaây-döïng haï taàng cô-sôû

405 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

vaø thieát-laäp hai tænh môùi taïi Ñoàng-Thaùp: tænh Kieán- Ñôøi quaân-nguõ, coù nhieàu giai-ñoaïn gian-khoå,
Töôøng ñaët taïi Moäc-Hoùa, tænh Kieán-Phong ñaët taïi nhöng cuõng coù vaøi nieàm vui nho nhoû chen laán
Cao-Laõnh. Ñieåm noåi baät nhaát laø coâng-cuoäc xaây-ñaép vaøo. Ñieån-hình taïi Goø Baéc-Chieân, moät laàn trong
con loä lieân tænh noái lieàn Cai-Laäy - Moäc-Hoùa, moät Khu Chieán Ñoàng-Thaùp, trong caûnh maøn trôøi, chieáu
kyø coâng cuûa Coâng-Binh Vieät-Nam maø moïi chuyeån- ñaát, xa nhaø, ñeâm ñeâm nhìn traêng sao, töùc caûnh
vaän vaät-lieäu ñeàu phaûi duøng ñöôøng thuûy. Haûi-Quaân sanh tình, ngöôøi lính coù taâm-hoàn ngheä-só saùng-taùc
cuõng ñaõ goùp coâng khoâng nhoû trong caû hai giai-ñoaïn nhieàu baøi thô hay vaø nhöõng baøi haùt chöùa ñaày caûm-
I vaø II. Haøng ngaøn taán quaân-duïng vaø cô giôùi cuûa xuùc noùi leân taâm-hoàn cuûa ngöôøi lính chieán ngoaøi
Coâng-Binh vaø Phaùo-Binh ñöôïc chuyeån-vaän baèng maët traän taïi vuøng bieân-giôùi Mieân-Vieät. Ñoù laø baûn
phöông-tieän Haûi-Quaân. Haøng chuïc cuoäc haønh-quaân nhaïc “Chieàu Möa Bieân-Giôùi” vaø “Phieân Gaùc Ñeâm
caøn queùt vaø taûo-thanh taøn quaân Naêm Löûa vaø maät- Xuaân” do nhaïc-só Nguyeãn-vaên-Ñoâng, töùc Trung-UÙy
khu Vieät-Coäng naèm vuøng ñöôïc thöïc-hieän moät caùch Nguyeãn-vaên Ñoâng, chaùnh-vaên-phoøng cuûa Trung-Taù
nhòp-nhaøng giöõa Boä-Binh vaø Haûi-Quaân. Vì bò bao Nguyeãn-vaên Laø, saùng-taùc taïi Ñoàng-Thaùp-Möôøi trong
vaây vaø taán-coâng lieân-tieáp, oâng Traàn-vaên-Soaùi vaø chieán-dòch Nguyeãn-Hueä. Hai baûn nhaïc ñaõ ñöôïc
taøn quaân ñaõ buoâng suùng qui thuaän ngaøy 17 thaùng yeâu meán cho ñeán ngay hoâm nay coøn löu-truyeàn ôû
2 naêm 1956. Tö-Leänh Khu Chieán Ñoàng-Thaùp ñaõ haûi-ngoaïi.
khoâng tieác lôøi taùn-thöôûng caùc ñôn-vò Haûi-Quaân
vaø ñeà-nghò ban thöôûng huy-chöông vaø thaêng caáp, Haûi-Quaân Vieät-Nam ñaõ ñoùng goùp coâng khoâng
nhöng tieác thay phía Haûi-Quaân töø-choái thaêng- nhoû trong caùc cuoäc haønh-quaân deïp tan caùc söù-quaân,
thöôûng do Luïc-Quaân ñeà-nghò vieän lyù-do Haûi-Quaân ñem laïi an-bình cho daân-chuùng. Mieàn Nam ñöôïc
coù theå-thöùc rieâng bieät. Rieâng quaân cuûa Ba Cuït vaãn thoáng-nhaát vaø quaân-ñoäi ñöôïc cuûng-coá haàu coù theå
laø moät löïc-löôïng voõ-trang ñaùng keå. Sau nhieàu traän ñoái-phoù vôùi mieàn Baéc. Haûi-Quaân taïo ñöôïc uy-tín
ñuïng ñoä khaù quan-troïng, oâng Ba CuÏt ñaõ bò baét ngaøy vôùi chaùnh-phuû Ngoâ-ñình-Dieäm. Cuï-theå laø HQ Ñaïi-
12 thaùng 4 naêm 1956, vaø bò ñöa leân ñoaïn ñaàu ñaøi. Taù Leâ-quang-Myõ ñöôïc Thuû-Töôùng Ngoâ-ñình-Dieäm
Chieán-Dòch Nguyeãn-Hueä chaám döùt ngaøy 31 thaùng khen thöôûng, trao kieám danh-döï taïi dinh Ñoäc-Laäp,
5 naêm 1956. vaø ñöôïc ñaëc-aân cho toå-chöùc vaø chæ-huy moät haïm-ñoäi
vieãn-du (croisieøre) vuøng Ñoâng-Nam-AÙ, vieáng thaêm
caùc nöôùc Phi-Luaät-Taân, Singapore, vaø Thaùi-Lan.

Coá Thoáng-Töôùng Leâ-vaên-Tî coù nhaän-xeùt nhö
sau: “caùc cuoäc haønh-quaân
Ñinh-tieân-Hoaøng, Hoaøng-Dieäu
vaø Nguyeãn-Hueä khoâng theå
thaønh-coâng neáu khoâng coù Haûi-
Quaân”.

Tieuå -vaän-ñónh vaø thuûy-thu-û ñoaøn
trong nhöõng ngayø tieân khôiû

406 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

ÑOAØN GIANG-VAÄN

Phan-laïc-Tieáp

N eáu baûo raèng Haûi-Quaân ít coù thaønh-laäp töø bao giôø, vaên-kieän do cô-quan, giôùi-
chieán-coâng, ít ñoùng goùp xöông chöùc naøo ban-haønh. Luùc ñaàu, ai laø ngöôøi ñaõ chæ-huy
maùu trong cuoäc chieán vöøa ñôn-vò naøy, chuùng toâi cuõng chöa truy tìm ñöôïc. Moät
soá ñôn-vò-tröôûng maø chuùng toâi bieát ñeán nhö Ñaïi-UÙy
qua thì ñuùng. Nhöng baûo raèng Hoïc, coù bieät-danh laø Hoïc Ñen, ngöôøi coù ngoùn ñaøn
guitar ñöôïc coi nhö taøi-hoa. OÂng xuaát thaân Khoùa
Haûi-Quaân ít höõu-hieäu thì laïi khaùc. Haûi-Quaân raát 5. Con ngöôøi taøi-hoa aáy coäng vôùi taâm-hoàn laõng-töû,
hình nhö khoâng coù vôï con. OÂng coù qua Myõ vaø maát
höõu-hieäu. Vieäc baûo-veä laõnh-haûi, ngaên-chaën söï taïi San Joseù ñaõ laâu. Tröôùc khi maát, oâng lang-thang
ôû caùc quaùn caø-pheâ, laâu laâu ngöùa tay gaûy moät vaøi baûn
xaâm-nhaäp cuûa ñòch baèng ñöôøng bieån, Haûi-Quaân nhaïc cuõ. Caùc vò ñôn-vò-tröôûng khaùc laø Ñaïi-UÙy Buøi-
kim-Nguyeïât, Thieáu-Taù Ñinh-vónh-Giang, töùc Giang
Vieät-Nam (HQVN) ñaõ laøm chuû ñöôïc laõnh-haûi cuûa Ñaàu Baïc, Thieáu-Taù Phaïm-maïnh-Tuaân, Thieáu-Taù
Lyù-anh-Kieät vaø Thieáu-Taù Traàn-höõu-Khaùnh maø caùc
mình. Trong soâng raïch, Vuøng III vaø Vuøng IV Soâng baïn cuøng khoùa goïi anh laø Khaùnh Peâ-Ni.

Ngoøi, vai-troø cuûa Haûi-Quaân raát laø höõu-hieäu. Nhöõng Giang-Ñoaøn 81 Hoä-Toáng ñöôïc trang-bò raát
ñaêïc-bieät, goàm moät soaùi-ñónh, 2 tieàn-phong-ñónh,
hoã-trôï tích-cöïc cuûa Haûi-Quaân ñoái vôùi ñôn-vò baïn 12 LCVP, 12 FOM, coù nhieäm-vuï hoä-toáng caùc ghe
chôû vaät-lieäu nhö xi-maêng, daàu xaêng, caùc ñoà tieáp-teá
trong caùc cuoäc haønh-quaân hoãn-hôïp, hoaëc caùc cuoäc töø Saøi-Goøn veà Luïc-Tænh, vaø chuyeán ngöôïc laïi chôû
luùa gaïo, than cuûi, caù khoâ töø Luïc-Tænh veà Saøi-Goøn.
giaûi-toûa aùp-löïc ñòch ven soâng, caùc ñôn-vò Giang-Löïc Taát-nhieân ñaây laø moät ñôn-vò Haûi-Quaân, neân do
nhaân-vieân Haûi-Quaân chæ-huy, nhöng vieäc söû-duïng
Haûi-Quaân Vieät-Nam laø noãi khieáp-haõi cuûa ñòch; vaø thì laïi tröïc-thuoäc ôû Lieân Boä: Boä Quoác-Phoøng, ñaïi-

laø nieàm phaán-khôûi cho caùc ñôn-vò baïn trong caùc

hoaøn-caûnh khoù-khaên. Vieäc chöùng-minh caùc ñieàu

treân laø nhieäm-vuï cuûa caùc baøi vieát khaùc. Baøi naøy

chuùng toâi muoán noùi ñeán vai-troø cuûa Haûi-Quaân, tuy

khieâm-toán, nhöng ñaõ ñoùng goùp tích-cöïc vaø thaät laø

höõu-hieäu vaøo söï oån-ñònh cuoäc soáng cuûa ñoàng-baøo

ôû Thuû-Ñoâ Saøi-Goøn cuõng nhö Luïc-Tænh. Toâi muoán

noùi ñeán vai-troø cuûa Ñoaøn Giang-Vaän Hoä-Toáng 81.

Cho ñeán luùc naøy, 1999, chuùng toâi khoâng coù

taøi-lieäu naøo cho bieát laø Giang-Ñoaøn 81 Hoä-Toáng

407 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

dieän laø Boä Toång-Tham-Möu, Boä Coâng-Chaùnh, Boä ñeøn keùo quaân. Khi bò taán-coâng, caùc taøi-coâng daân-söï
Kinh-Teá vaø Boä Giao-Thoâng Vaän-Taûi. Thöôøng moãi thöôøng quaù hoaûng-hoát, nhaém maét maø chaïy neân deã
thaùng Lieân Boä hoïp taïi Boä Coâng-Chaùnh ñeå aán-ñònh uûi vaøo nhau, caûn-trôû söï di-chuyeån. Qua ñaây ñoaøn
ngaøy ñi veà cuûa boán ñoaøn convoi trong thaùng tôùi. convoi coi nhö vöøa thoaùt ñöôïc cöûa töû. Tôùi Baïc-Lieâu
Ñaàu thaùng laø hai ñoaøn chaùnh, xen keõ laø hai ñoaøn nghæ vaøi ngaøy, chôø xuoáng haøng, laïi trôû laïi loä-trình
phuï ñi vaøo giöõa thaùng. Moãi chuyeán ñi vaø veà moät cuõ. Taát-nhieân ñòch bieát raát roõ luùc naøo ta qua ñoù.
chieàu maát 18 ngaøy. Soâng thì daøi, nôi thuaän-tieän cho ñòch phuïc-kích
thì quaù nhieàu, söï nguy-hieåm nhö luùc naøo cuõng chôø
Moät caùch cuï-theå, ñoaøn convoi chôû nhieân-lieäu saün ñoù. Vaøm-Leûo, Coå-Coø, caùi teân kinh-khieáp. Naêm
ñeán Caàn-Thô thuoäc caùc coâng ty Xufa, Shell, Caltex 1967, ñoaøn convoi ñi ngang qua ñoù, ñuùng luùc moät
vaø caùc ghe chôû nhu-yeáu-phaåm nhö xi-maêng, phaân trung-ñoaøn Vieät-Coäng qua soâng. Tao-ngoä-chieán
boùn ñeå cung-caáp cho vuøng Luïc-Tænh. Khi ñoaøn ñaõ xaûy ra, ñòch khoâng theå luøi, maø ñoaøn taøu, ghe
ghe ñeán Long-Xuyeân thì coù caùc ghe ñaù thaùp-tuøng cuûa mình cuõng khoâng theå “nhöôøng böôùc” cho hoï.
ñeå ñi tôùi Soùc-Traêng, Baïc-Lieâu vaø ñaây laø ñieåm Hai beân ñaõ kòch-lieät duøng heát söùc mình ñeå tìm loái
choùt. Luùc veà töø Soùc-Traêng veà Saøi-Goøn, ña-soá chôû soáng. Ngoaøi hoûa-löïc maïnh-meõ cuûa caùc chieán-ñónh,
gaïo. Trung-bình moãi ghe coù troïng-taûi laø 300 taán, ta cuõng goïi tröïc-thaêng töø Caàn-Thô ñeán. Giöõa luùc
moãi ñoaøn trung-bình coù 45 ghe. Nhö theá, moãi hai beân baén nhau kòch-lieät, töø bôø baén ra soâng, töø
chuyeán ñi veà, moät ñoaøn convoi ñaõ cung-caáp cho soâng baén vaøo bôø, soâng loøng voøng uoán khuùc, neân
thuû-ñoâ 13.500 taán thöïc-phaåm vaø ngöôïc laïi cuõng ñaïn bay cheùo ñaày trôøi, thì tröïc-thaêng xuaát-hieän. Ta
ngaàn aáy taán nhieân-lieäu, vaø caùc vaät-duïng khaùc töø taïm lôi tay suùng, ñeå tröïc-thaêng xaï-kích. Ñòch cheùm
thuû-ñoâ cung-caáp cho Luïc-Tænh. Keå caû ñi vaø veà, vaø veø thoaùt-thaân. Ta chìm maáy chieác taøu vaø nhieàu ghe
caû boán ñoaøn, moãi thaùng ñoaøn Giang-Vaän, döôùi söï bò naïn. Ñoaøn ghe phaûi ñình laïi ñeå chænh-ñoán laïi ñoäi
höôùng-daãn vaø baûo-veä cuûa caùc chieán-ñónh Haûi-Quaân, hình. Xaùc ñòch noåi leân ñaëc ngeït moät khuùc soâng. Ñoù
ñaõ cung-öùng moät soá löôïng tieáp-lieäu laø khoaûng laø töû ñieåm maø khoâng ai trong Giang-Ñoaøn Hoä-Toáng
100.000 taán (13.500 x 2 x 4 =108.000 taán). Neáu coù theå laõng queân ñöôïc.
soâng Loøng-Taûo, döôùi söï baûo-veä cuûa Haûi-Quaân ñaõ
giuùp caùc taøu beø leân caëp beán Saøi-Goøn an-toaøn thì Nhöng khoâng phaûi treân ñoaïn ñöôøng daøi di-
Giang-Ñoaøn 81 Hoä-Toáng ñaõ aâm-thaàm ñem laïi chuyeån treân soâng chæ coù nôi treân laø nguy-hieåm.
nhöõng nhu-caàu caên-baûn cho ñoàng-baøo thuû-ñoâ vaø Neáu kinh Vaøm-Leûo, Coå-Coø laø töû ñieåm, ôû cuoái doaïn
caû vöïa luùa vuøng Luïc-Tænh. ñöôøng luùc ñi, thì kinh Chôï-Gaïo, ngang qua Bình-
Phuïc-Nhaát, ranh giôùi giöõa Myõ-Tho vaø Goø-Coâng
Ñoaøn ghe caëp beán Bình-Ñoâng, Chôï-Lôùn. Töø
ñaây, ñoaøn taøu theo con soâng roäng, vaø noâng laø soâng Haûi-Quanâ Thieáu-Taù Ly-ù anh-Kietä
Soaøi-Raïp, qua kinh Chôï-Gaïo. Ñeán Myõ-Tho ñoaøn
nghæ taïi ñaây, hoaëc ñi thaúng tôùi Long-Xuyeân, chôø caùc
ghe khaùc thaùp-tuøng ñeå xuoáng Caàn-Thô. Xuoâi theo
soâng Haäu, reõ maët vaøo kinh Ñaïi-Ngaõi. Qua Ñaïi-Ngaõi
an-toaøn coi nhö ñaõ hoaøn-taát 99% cuûa chuyeán ñi, veà
beán choùt laø baõi Xaàu, Soùc-Traêng. Vì kinh Ñaïi-Ngaõi raát
deã bò maéc caïn, neân phaûi tính ñuùng con nöôùc cao.
Qua ñoù, laø giai-ñoaïn nguy-nan nhaát, ñoù laø Vaøm-Leûo
vaø Coå-Coø. Khuùc soâng taïi ñaây uoán khuùc nhieàu voøng
nhö raêng cöa. Vieät-Coäng thöôøng phuïc-kích taïi ñaây
ñeå taán-coâng ñoaøn convoi. Phaûi “vöõng tay” laém môùi
traùnh ñöôïc caùnh ta baén vaøo nhau khi bò ñòch taán-
coâng ôû choã khuùc soâng chaät heïp, voøng-veøo naøy. Hôn
theá nöõa, luùc qua ñaây, ñoaøn ghe ñi voøng voøng nhö

408 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

cuõng laø nôi nguy-hieåm. ÔÛ luùc veà, ñoaøn ghe thoaùt Trôøi toái ñen. Nhöõng luøm caây hai beân bôø
ñöôïc ñieåm naøy, chaúng coøn bao xa nöõa laø tôùi soâng soâng nhoøa ñi. Tieáng nöôùc va vaøo maïn taøu bì-boõm,
Vaøm-Coû. Thoaùt khoûi mieäng kinh ñaõ thaáy maët thænh-thoaûng thaønh taøu ñuïng vaøo maïn ghe keâu
soâng môû ra thoaùng roäng. Saøi-Goøn ñaõ thaáp-thoaùng “cung kinh”. Luøm caây vuù söõa ñen ñaäm luø-muø hieän
tröôùc maët. Nhöõng töû ñieåm, Bình-Phuïc-Nhaát, Kinh ra. “Coøn khoaûng 300 thöôùc nöõa”, toâi nhaåm trong
Chôï-Gaïo, ñieåm phuïc-kích vaø traïm thu thueá cuûa loøng nhö vaäy. Moät vaøi aùnh ñeøn daàu vaøng, haét ra töø
Vieät-Coäng luoân luoân aån hieän taïi ñaây. Ghe xuoàng nhöõng khoang thuyeàn heïp ñaäu neùp vaøo ven kinh.
qua laïi neáu khoâng coù taøu Haûi-Quaân thaùp-tuøng laø
phaûi gheù vaøo ñaây ñoùng thueá cho tuïi noù. Ñaâu nhö Toâi nhìn laïi phía sau, khaåu Mit 30 guïc ñaàu,
cuoái naêm 1964, moät ñoaøn xaùng cuûa haõng Shell, yû chóa noøng xuoáng ven bôø coû. Maáy ñoaøn-vieân trong
y laø ñoaøn xaùng, moät khoái saét luø-luø chöù coù gì ñaâu toaùn tieàn-phong ñoå boä naèm eùp vaøo khoang thuyeàn
maø sôï tuïi noù thu thueá, hoaëc laáy ñi neân haõng Shell eùp ngay phía muõi. Toâi khoâng nhìn roõ, nhöng chaéc-
ñaõ khoâng xin Haûi-Quaân hoä-toáng. Khi ñoaøn xaùng chaén hoï ñang nhöôùng maét veà phía tröôùc. Moät aùnh
qua ñaây, tuïi Vieät-Coäng baét phaûi gheù vaøo. Chuùng hoûa-chaâu töø cöûa Tieåu loùe leân, toûa saùng môø nhaït tôùi
treøo leân luïc-soaùt. Caùc taøi-coâng vaø nhaân-vieân cuûa ñaây. Toâi boãng thaáy phía maët cuûa bôø kinh loâ-nhoâ vaøi
haõng Shell haõi xanh maët. Chuùng ra leänh cho ñoaøn ngöôøi in treân neàn trôøi môø ñuïc. Voã nheï vaøo vai Söûu,
xaùng quay trôû laïi. Kinh heïp, quay ñaàu thaät thieân chæ veà phía tröôùc, Söûu keùo kheõ cô-baåm, roài töø-töø
nan, vaïn nan, nhöng tröôùc hoïng suùng cuûa chuùng, thaû veà phía tröôùc. Noøng suùng nheï-nhaøng xoay laïi
ñoaøn xaùng cuõng ... quay trôû ra ñöôïc, vaø theo leänh khoâng moät tieáng ñoäng. Treân mui thuyeàn, oâng chuû
cuûa chuùng, ñi ngöôïc leân thöôïng nguoàn cuûa soâng ghe vaãn bình-tónh beû baùnh laùi. Tieáng goã coï vaøo nhau
Vaøm-Coû. Maùy bay phaùt-giaùc ra, thaáy laï, thoâng-baùo keït-keït. Tieáng nöôùc leït-xeït. Moät söï chuyeån-ñoäng
veà cho khu chieán Tieàn-Giang. Giang-Ñoaøn 21 Xung- nheï-nhaøng nhö söï chuyeån mình cuûa moät con traên
Phong caáp-toác ñöôïc leänh ñuoåi theo. Sau maáy giôø xaû trong tö-theá rình moài. Toaùn ñoå boä ñeàu höôùng hoïng
heát toác-löïc qua kinh Chôï-Gaïo, caùc chieán-ñónh vöøa suùng veà phía ñoù.
loù muõi ra soâng Vaøm-Coû, tuïi Vieät-Coäng thaáy ñöôïc,
chuùng hoaûng sôï leo xuoáng thuyeàn nhoû voäi-vaõ luûi vaøo AÙnh hoûa-chaâu ñaõ luïn. Baàu trôøi nhö toái ñen.
bôø chaïy maát. Töø ñoù con kinh Chôï-Gaïo, moät ñöôøng AÙnh ñeøn pin chôùp-chôùp töø loái ñoù. Toâi kheõ voã vai
chæ thaúng baêng vaø nhoû xíu treân baûn-ñoà, nhöng ñoù oâng chuû ghe. OÂng ruùt ñieáu thuoác treân moâi xuoáng,
ñuùng laø huyeát-maïch, laø hôi thôû cuûa Saøi-Goøn. Kinh gaät ñaàu ra yù hieåu.
Chôï-Gaïo maø keït, laø giaù gaïo Saøi-Goøn taêng voït leân
ngay. Cuõng töø ñoù, trong nhieäm-vuï cuûa Giang-Ñoaøn Ñoaøn taøu trôø tôùi, aùnh maét cuûa Söûu loang-loaùng
21 Xung-Phong laø “phaûi baûo-veä thuûy-trình kinh traéng phaûn chieáu aùnh sao mai. Toâi daùn maét theo
Chôï-Gaïo”. doõi phía ñoù,tuy khoâng rôøi coø suùng. Hình nhö moät
ngöôøi nhaáp-nhoûm töø ñaùm ñaát cao, nöûa nhö muoán
Ñeå ñaûm-baûo thuûy-trình treân, ngoaøi vieäc ñöùng leân, nöûa nhö coøn nghi-ngaïi. Ñoaøn taøu ñaõ laïi
taêng-cöôøng cho Giang-Ñoaøn Hoä-Toáng khi qua ñaây, gaàn. Moät gioïng noùi vang ra, laïnh giaù:
Giang-Ñoaøn 21 Xung-Phong thöôøng coù nhöõng cuoäc
haønh-quaân hoãn-hôïp vôùi quaïân Chôï-Gaïo, vaø toå-chöùc - Sao khoâng thaép ñeøn leân?
nhöõng cuoäc phuïc-kích ñeâm ñeå phaù vôõ ñieåm giao- Söûu ñöa maét nhìn toâi. Toâi baûo:
lieân, thu thueá giöõa thuûy-trình Goø-Coâng vaø Ñònh- - Noùi ñeøn vöøa taét.
Töôøng taïi Bình-Phuïc-Nhaát, kinh Chôï-Gaïo. Xin theo Söûu laäp laïi:
doõi cuoäc phuïc-kích döôùi ñaây, ñöôïc ghi laïi töø naêm - Daï, ñeøn vöøa bò taét xong.
1965. Teân caùc nhaân-vieân, vì teá-nhò cuûa cuoäc chieán, Boùng ñen rôøi ñaùm ñaát cao, ñöùng daäy, ñi ra phía
ñaõ ñöôïc ñoåi ñi, nhöng giöõ laïi chöõ ñaàu cuûa teân môùi. bôø soâng. AÙnh ñeøn pin vaãy-vaãy laøm hieäu cho ñoaøn
ghe tieán laïi. OÂng laùi beû caàn laùi veà phía traùi. Nöôùc xieát
 vaøo thaân goã aøo-aït. Muõi ghe höôùng vaøo bôø beân phaûi.
Toâi nghe moät caûm-giaùc teâ cöùng, nhoät-nhaït. Ñoaøn
taøu chæ caùch bôø khoâng quaù möôi thöôùc. Boùng ñen
nhö vöøa nhaän thaáy söï khaû-nghi, quay phaét trôû laïi.

409 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Ngay phuùt ñoù, moät laøn ñaïn vuït ñi töø hoïng ñaïi-lieân maáy caên nhaø keá caän phía trong doäi laïi. Trung-Só
cuûa Söûu. Tieáng noå laøm xeù maøn ñeâm. Boùng ñen guïc Ñoaøn vaø toâi cuøng leân. Vöøa luùc ñoù Haï-Só Chuyeân
xuoáng ngay. Töø moâ ñaát cao phía tröôùc, moät laøn ñaïn cuøng toaùn xung-phong daãn maáy ngöôøi lính trôû laïi.
trung-lieân loùe saùng phaûn coâng. Suùng caàm tay, thôû hoån-heån, Chuyeân ñaùp:

Ñaïn bay vuùt treân noùc ñoaøn ghe. Toaùn ñoå boä töø - Chuùng bieán ñaâu taøi quaù. Chôùp maáy “oâng
muõi taøu nhaûy aøo-aït vaøo meùp bôø kinh. Hoïng trung- töôùng” naøy veà xeùt , Thieáu-UÙy.
lieân cuûa ñòch baén ñöôïc moät traøng nöõa thì caâm hoïng.
Töø phía trong xa, moät traøng ñaïn tieåu-lieân vaét qua, Chuùng toâi ngoài trong caên nhaø cuûa moät baø
vaïch nhöõng ñöôøng ñoû saäm treân khoâng. Toâi caàm cuï giaø. Toaùn thanh-nieân tình-nghi ngoài ngay döôùi
khaåu M-79 treân tay, ngaém veà phía höõu, ngay choã saøn. Toâi baûo Ñieàn:
vöøa loùe löûa. Boùp coø. Tieáng noå goïn trong noøng suùng,
traùi ñaïn vuùt ñi. Moät tieáng noå aàm loùe saùng. Suùng - OÂng khai-thaùc ngay ñeå tìm cho ra haàm cuûa
ñòch im. Söûu lia lieân-tuïc töøng traøng ñaïn ñaïi-lieân chuùng.
vaøo caùc choã khaû-nghi.
Baø cuï nhôùn-nhaùc nhìn ñaùm thanh-nieân. Toâi
Khaåu 12 ly 7 höøng-höïc töøng nhòp, xôùi bung hoûi:
bôø ñaát nôi hoïng suùng cuûa ñòch phía tröôùc. Taát caû
raâm-ran tieáng ñaïn, moät hoài sau khi tieáng carbine - Ai laø con baùc?
noå caàm nhòp hai vieân moät vöøa döùt cuûa toâi, taát caû Quay qua quay laïi, baø cuï meáu maùo noùi:
ñeàu ngöng baén. Töùc thì toaùn ñoå boä cuõng vöøa nhaøo - Daï, toâi khoâng coù ñöùa con naøo heát.
leân haún bôø kinh. Maáy ngöôøi bò baét guïc ñaàu, ngoài uû-ruõ. Toâi hoûi:
- Maáy anh, ai khoâng phaûi laø Vieät-Coäng ñöùng
Xaùc teân Vieät-Coäng (VC) naèm ñoù, saáp maët rieâng ra.
xuoáng moâ ñaát. Ñieàn noå moät traøng Thompson sang Khoâng thaáy ai nhuùc-nhích. Toâi tieáp:
hai beân, roài chaïy laïi nhaët caây suùng beân xaùc cheát, - Vaäy taát caû caùc anh laø Vieät-Coäng caû chöù gì?
laät ngöûa thaùo daây ñaïn quanh mình haén, moïi ngöôøi Noùi roài toâi laøm boä quay ñi vaø baûo:
lo thu nhaët taøi-lieäu vaø luïc-soaùt caùc ñieåm khaû-nghi. - Ñöôïc caøng tieän.
Vaøo saâu phía trong ñoä möôøi thöôùc, laø moät ñöôøng Maáy ngöôøi ngöôùc leân, röôùm leä, noùi:
haøo caïn, aên tuoát vaøo phía xa, veát maùu ñoû ñaày moät - Tuïi tui laø daân. Khoâng coù bieát gì heát.
vuõng ngay ñaàu haøo, vaø nhieàu veát chaân coøn môùi, Ñieàn noùi:
moät baêng ñaïn suùng tröôøng Nga vaø caùi noùn nhöïa - Caùc anh khoâng bieát gì heát? Vaäy maø nghe
bao vaûi naèm teânh-heânh treân bôø coû. ñöôïc sao? Ít nhaát caùc anh cuõng phaûi chæ cho chuùng
toâi hay Vieät-Coäng naáp ñaâu. Toâi ñeám ñeán möôøi maø
Toâi ra leänh cho toaùn ñoå boä naèm phuïc xuoáng, khoâng thaáy ai chæ choã Vieät-Coäng naáp, seõ coù ngöôøi
ñoàng thôøi cho caëp tieåu-giaùp khai-hoûa maõnh-lieät vaøo guïc xuoáng.
phía ñoáng rôm ôû phía maët, baén M-79 vaøo ngay ñaùm Ñieàn baét ñaàu ñeám
döøa nöôùc phía trong. - Moät, hai, ba, ... chín
Caû boïn xoân-xao, sôï-haõi. Toâi noùi:
Nhòp ñaïi-lieân bình-tónh, ñieàu-hoøa töøng ba vieân - Caùc anh noùi mau leân.
moät. Heát ba baêng, toâi baûo ngöng baén. Ngay luùc ñoù Toâi gheù tai baûo Ñieàn: “Caäu lieäu maø tính ñi.”
coù tieáng chaân ngöôøi chaïy lòch-bòch töø phía ñoáng Ñieàn gaät ñaàu, tieán tôùi tröôùc ñaùm ngöôøi tình-
rôm. Toaùn ñoå boä voäi-vaøng uøa ra theo beùn goùt. Tieáng nghi, löø-ñöø nhìn vaøo töøng khuoân maët. Neùt xanh-
carbine gioøn-giaõ, töøng phaùt, maáy teân Vieät-Coäng xao, taùi nhôït sôï-haõi treân khaép maët moïi ngöôøi, aån
nhaûy xuoáng ñöôøng haøo quanh-co maáy khuùc roài maát hieän môø nhaït döôùi aùnh hoûa-chaâu.
daïng. Nhaân-vieân döôùi giang-ñónh uøa leân luïc-soaùt. Khi Ñieàn baûo anh maëc aùo traéng ñöùng leân, toâi
Toaùn tröôùc ñaõ tôùi caên nhaø tranh phía trong. Toaùn thaáy anh ta thoït moät chaân. Toâi noùi ngaén:
sau ñang luïc-soaùt ñoáng rôm vaø caùc moâ ñaát keá caän. - Anh ñoù.
Moät voû baêng ñaïn tieåu-lieân naèm treân loái coû. Laäp töùc Ñieàn vaø hai ngöôøi nöõa keùo anh ta ra
meù gaïch sau nhaø. Maáy ngöôøi thanh-nieân nhìn theo
Tieáng suùng cuûa toaùn xung-phong laùc-ñaùc töø moät thoaùng roài guïc ñaàu xuoáng. Baø cuï chuû nhaø laáy

410 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

vaït aùo leân che maët vaø nöùc-nôû khoùc. Taát caû ñeàu im- hoøa vôùi söông sôùm laøm caûnh vaät môø aûo. Toâi baûo:
laëng. Chuyeân ñöa maét nhìn toâi. Toâi baûo: - Cho hoï xuoáng caû LCM.
Vöøa luùc aáy, baø cuï ñaõ tænh, oâm chaët chieác aùo
- Giöõ khoâng cho baø giaø naøy chaïy ra khoûi nhaø.
dính maùu, gaøo khoùc theâ-thaûm:
Vöøa döùt lôøi thì tö ø sau nhaø, hai tieáng suùng noå. - Con ôi, con. Maáy oång gieát con toâi. Noù

Tieáng ñaøn vòt keâu taùn-loaïn. Baø giaø nöùc leân khoùc lôùn: queø-quaët coù laøm gì neân toäi.
- Baùc cöù yeân-taâm. Ñeå toaùn thanh-nieân naøy
- ÔÙi, con oâi laø con oâi.
xuoáng kia caùi ñaõ.
Chuyeân giöõ chaët baø cuï. Baø cuï naèm laên ra ñaát Maáy ngöôøi tình-nghi loùp-ngoùp böôùc xuoáng

gaøo khoùc. taøu, maët coøn ngoaûnh laïi. Vöøa luùc aáy töø sau nhaø,
hai thuûy-thuû ñaõ daãn anh con baø cuï trôû laïi. Anh côûi
Toâi nhìn moïi ngöôøi ñang ngoài döôùi saøn, noùi: traàn, gaày oám. Baø cuï quay laïi nhìn con, boãng im
baët, kinh sôï.
- Theá naøo, khai ñi chöù.
Toâi cöôøi baûo:
Vöøa luùc ñoù Ñieàn böôùc vaøo, maét ñoû löõng, raâu - Anh ñoù coøn soáng ñoù baùc. Khoâng heà-haán
gì ñaâu. Chuùng toâi mang anh ra sau giaû vôø baén
caèm nham-nhôû, vöùt chieác aùo traéng loang maùu cheát roài laáy maùu vòt ñoå vaøo aùo anh aáy ñeå doïa toaùn
thanh-nieân kia thoâi.
xuoáng tröôùc maët moïi ngöôøi, vaø hoûi: Baø cuï chaïy uøa laïi oâm laáy con.
Ngöôøi con loaïng-choaïng suyùt ngaõ. Toâi naém
- Ñeán löôït ai nöõa ñaây? laáy caùnh tay anh, cöôøi noùi:
- Toâi hieåu anh taät nguyeàn laøm Vieät-Coäng sao
Baø cuï voà laáy caùi aùo roài ngaát ñi. Caùc thanh-nieân ñöôïc. Thoâi caûm phieàn nghe.
Ñeå cho hai meï con oâm nhau möøng möøng tuûi
khaû-nghi laép-baép thöa: tuûi, toâi vaø taát caû löõng-thöõng xuoáng taøu.
Toâi ngoài treân mui chieác tieåu-giaùp ñi sau cuøng.
- Xin Thieáu-UÙy tha cho tuïi toâi. Chuùng toâi chæ Nhìn leân bôø, toâi thaáy baø cuï nöûa nhö cöôøi, nöûa nhö
khoùc, ngoaûnh maët nhìn chuùng toâi roài laïi ngoaûnh
laø töï-veä xaõ. nhìn con baø ñöùng gaàn ñoù.
Ñoaøn taøu ñaõ ñi xa. Toâi ngoài moät mình treân mui
Toâi cöôùp lôøi: taøu. Ñoàng luùa, vöôøn caây buoåi mai xanh ngaét. Hình
aûnh moät mieäng haàm. Lôû-loeùt, nhöõng xaùc ngöôøi vaét
- Vaäy tuïi noù ñaâu? ngang treân ñaát ñoû. Toâi lieân-töôûng tôùi nhöõng con
Maáy ngöôøi tranh nhau chæ ra ñoáng rôm. truøng trong caùc veát thöông trong da thòt.
Laäp töùc toâi cho boá-trí ba maët. Roài cho anh vöøa
nhaän laø töï-veä xaõ ra goïi: (1965)

-Anh Chín oâi. Anh Naêm oâi, leân haøng ñi. Baøi naøy ñöôïc vieát theo caùc döõ-kieän cung-caáp
bôûi caùc anh Lyù-anh-Kieät, Traàn-höõu-Khaùnh, Nguyeãn-
Ñieàn noùi lôùn: ngoïc-Giang vaø Nguyeãn-Ngöõ.

- Caùc anh leân ñi. Chuùng toâi seõ coi nhö caùc anh Taøi-lieäu tham-khaûo:

ñaàu thuù. Neáu khoâng, caùc anh ñöøng traùch. 1. Phan-laïc-Tieáp, Bôø soâng laù muïc, trang 71 - 77.
Lôøi keâu goïi ñöôïc laäp ñi, laäp laïi.
Ñoä möôøi phuùt sau, toâi cho noå suùng nhoû vaøo

chaân ñoáng rôm. Löûa phaùt chaùy. Giöõa luùc khoùi bay
mòt-muø, moät quaû löïu-ñaïn töø nôi naøo ñoù nhö ôû döôùi
chaân ñoáng rôm lieäng ra. Löïu-ñaïn noå tung. Ñieàn
ñang ñöùng trong ñaùm thanh-nieân, bò thöông vaøo
caùnh tay traùi. Maùu öôùt suõng tay aùo. Lieàn ñoù cöûa haàm
tung ra, moät ngöôøi nhaûy leân, vaø ngaõ ngay döôùi laèn
ñaïn cuûa Kha. Löïu-ñaïn töø phía Tuaân neùm laïi, rôi loït
xuoáng haàm, noå tieáp döôùi ñoù. Khoùi nhaû töøng ñuïn,
cuoàn-cuoän bay leân.

Ñôïi khoùi loaõng ñi. Moät xaùc Vieät-Coäng naèm vaét
treân mieäng haàm, coøn moät ngöôøi naùt baáy döôùi ñoù.

Sau moät hoài luïc-soaùt, laáy hai khaåu suùng tröôøng
Nga gaãy naùt, toâi noùi:

- Coøn ñaâu nöõa?

Moïi ngöôøi bô-phôø, ngô-ngaùc noùi:

- Tuïi ñòa-phöông ñaõ ruùt ñi roài. Toaùn thu thueá

coù vaäy thoâi.
Baây giôø trôøi ñaõ saùng. Khoùi töø ñoáng raï toûa ra,

411 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Kinh Chôï-Gaïo
412 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

61Hoài-Kyùù

GIANG-ÑOAØN
TUAÀN-THAÙM

VAØ

KINH VÓNH-TEÁ

Nguyeãn-quang-Thaønh

V aøo moät buoåi xeá chieàu, maët trôøi Tuaàn-Thaùm cuõng laø ngaøy maø Giang-Ñoaøn söûa-soaïn
ñang töø-töø laën roài chìm khuaát sau di-chuyeån ñeán moät ñòa-ñieåm hoaït-ñoäng môùi, cho
nhöõng daõy nhaø cuûa moät quaän-lî neân toâi chæ ñöôïc dieãm phuùc ôû caùi quaän-lî nhoû beù
vaø hieàn-hoøa ñoù ñöôïc voûn-veïn gaàn hai thaùng.
xa-xoâi heûo-laùnh. Töø treân xe ñoø böôùc
Tuy vaäy, toâi cuõng hoïc ñöôïc moät danh-töø maø
xuoáng moät chaøng thuûy-thuû vôùi boä thoaùt ñaàu nghe raát laø xa laï ñoái vôùi nhöõng ngöôøi môùi
töø Saøi-Goøn tôùi: “Mình eân”, hai tieáng nghe raát laø deã
ñoà Canada ñaõ baïc maøu, vôùi chieác noùn polo nheùt ôû thöông phaùt xuaát töø cöûa mieäng nhöõng ngöôøi daân
queâ hieàn-laønh chaát-phaùc Vuøng IV Soâng Ngoøi. Nhö,
tuùi quaàn sau nöûa trong nöûa ngoaøi. Chieác noùn maø “böõa nay em ñi mình eân”, môùi ñaàu toâi khoâng hieåu
nhöng veà sau toâi bieát ñöôïc laø ñi mình eân laø ñi moät
chung-quanh ñaõ raùch naùt troâng gioáng nhö moät baày mình. Theá roài vaøo moät buoåi saùng cuûa muøa Xuaân
naêm ñoù, Giang-Ñoaøn vôùi möôøi chieác giang-toác-ñónh
chuoät ñoùi giaønh nhau caïp. Tay xaùch naùch mang (PBR) leân ñöôøng di-chuyeån tôùi moät vuøng naèm saùt
naùch vôùi bieân-giôùi Mieân, moät vuøng noåi tieáng vôùi
kheä-neä tuùi haønh-trang, ñi tìm coång vaøo cuûa caên-cöù caây döøa ba ngoïn, moät vuøng coù nuùi Toâ-Chaâu, coù
hang Thaïch-Ñoäng, moät vuøng maø Maïc-Cöûu, ngöôøi
Haûi-Quaân Raïch-Soûi maø Boä Chæ-Huy Giang-Ñoaøn 61

Tuaàn-Thaùm ñang ñaët haäu-cöù taïi ñoù.

Chaøng thuûy-thuû buïi ñôøi ñoù chính laø toâi hai

möôi laêm naêm tröôùc ñaây. Quaïân Raïch-Soûi thuoäc

tænh Raïch-Giaù vaø chæ caùch Raïch-Giaù, toâi khoâng nhôù

roõ cho laém, hình nhö vaøo khoaûng hai möôi phuùt

xe lam. Ngaøy maø toâi ñaët chaân tôùi Giang-Ñoaøn 61

413 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Quaûng-Ñoâng, ñaõ coù coâng môû-mang thaønh moät nhieäm-vuï ruùt nöôùc pheøn töø soâng Haäu-Giang ra vònh
thò-traán to vaø cai-quaûn vaøo ñaàu theá kyû thöù möôøi Thaùi-Lan, vì nöôùc cuûa con kinh naøy chæ chaûy moät
taùm. Khi oâng cheát ñi ñaõ ñöôïc daân-chuùng choân caát chieàu vaø chaûy raát maïnh töø Chaâu-Ñoác tôùi Haø-Tieân
ôû ñaây vaø goïi laø laêng Maïc-Cöûu. roài ra bieån. Noù coøn laøm nhieäm-vuï raát quan-troïng
nöõa laø ranh giôùi chia hai nöôùc Vieät - Mieân. Thôøi ñoù
Thöa quyù vò ñoäc-giaû toâi muoán noùi tôùi quaän- khi kinh Vónh-Teá hoaøn-taát, vua Minh-Maïng ñaõ cho
lî Haø-Tieân, vaø ñaây cuõng laø moät quaän thuoäc tænh pheùp laáy teân vôï cuûa Thoaïi-Ngoïc-Haàu laø Chaâu-Vónh-
Raïch-Giaù. Haø-Tieân laø cöûa ngoõ vaøo kinh Vónh-Teá ñeå Thò-Teá ñeå ñaët teân cho con kinh naøy, vaø veà sau ñöôïc
qua soâng Giang-Thaønh, maø Giang-Ñoaøn 61 Tuaàn- goïi taét laø Vónh-Teá. Nhöng, nhöõng ñôn-vò baïn ñaõ
Thaùm ñaõ ñöôïc Löïc-löôïng Ñaëc-nhieäm 212 trao cho bao phen laøm kinh-hoàn baït vía quaân thuø treân doøng
gaùnh naëng treân con kinh naøy, laø ngaên-caûn ñöôøng nöôùc naøy, nhö Giang-Ñoaøn 58 vaø 59 Tuaàn-Thaùm, ñaõ
giao-lieân cuûa ñòch haøng ñeâm xaâm-nhaäp ngöôøi vaø goïi kinh Vónh-Teá laø kinh Vónh-Bieät, vì noù ñaõ choân
vuõ-khí töø Mieân baêng qua kinh Vónh-Teá vaøo nuùi Daøi, bieát bao nhieâu laø xaùc giaëc, vaø caû nhöõng ngöôøi trai
Chaâu-Ñoác. oâm moäng haûi-hoà cuõng phaûi traû nhöõng giaù raát ñaét
cho hai chöõ “haûi-hoà” treân con kinh nöôùc chaûy moät
Tôùi ñaây toâi xin sô-löôïc tieåu-söû cuûa con kinh chieàu naøy.
Vónh-Teá, vì taàm möùc voâ cuøng quan-troïng cuûa
noù ñoái vôùi quaân-chuûng Haûi-Quaân noùi chung, vôùi 
Löïc-löôïng Ñaëc-nhieäm 212 noùi rieâng vaø nhaát laø ñoái
vôùi Giang-Ñoaøn 61 Tuaàn-Thaùm trong nhöõng naêm Trôû veà vôùi Giang-Ñoaøn 61 Tuaàn-Thaùm khi
1972 vaø 73. Nhöng raát tieác noù ñaõ khoâng ñöôïc ghi tôùi caên-cöù Haûi-Quaân Haø-Tieân, toâi ñöôïc chæ-ñònh
vaøo söû xanh nhö doøng soâng Thaïch-Haõn ôû Quaûng-Trò phuïc-vuï treân chieác giang-toác-ñónh (PBR) 06. Vaø
maø Thuûy-Quaân-Luïc-Chieán ñaõ moät laàn laøm khieáp thaät laø vui möøng vì toâi gaëp laïi ñöôïc moät thaèng baïn
vía quaân thuø treân doøng soâng ñoù. Chæ vì noù khoâng thaân maø tröôùc ñoù ba naêm khi coøn ôû quaân-tröôøng
xaûy ra moät traän ñaùnh lôùn naøo trong suoát hai möôi Vaïn-Kieáp, toâi vaø noù ñaõ töøng chia-xeû cho nhau töø hôùp
naêm chieán-tranh khoùi löûa treân queâ-höông, cho nöôùc cuoái cuøng trong bình-ñoâng vaøo nhöõng ngaøy
neân ít ngöôøi ñöôïc bieát cuõng nhö chöa bao giôø ñöôïc trôøi naéng chang-chang ngoaøi baõi baén, coù hoâm ñeå
nghe ñeán teân tuoåi cuûa kinh Vónh-Teá. Nhöng neáu thay theá mieáng caù höôøng tanh ñeán uïa möûa trong
ñem gom laïi haøng chuïc nhöõng traän ñaùnh nhoû maø caø-meng côm cuûa toâi, noù ñaõ chia cho toâi nöûa con
Haûi-Quaân ñaõ choân xaùc giaëc doïc hai beân bôø kinh, caù khoâ cuoái cuøng maø baø giaø noù ñaõ ñem cho noù moät
thì ñaùng leõ con kinh Vónh-Teá phaûi ñöôïc ngöôøi daân goùi caùch ñoù hai tuaàn.
caû nöôùc nghe ñeán vaø bieát ñöôïc noù naèm ôû khuùc naøo
treân maët ñòa ñoà cong cong hình chöõ S. Noù, laø thaèng Baûy, Haï-Só Cô-Khí Nguyeãn-vaên-
Baûy. Moät thaèng baïn thaân nhaát cuûa toâi trong ba
 thaùng quaân-tröôøng, cho ñeán ngaøy maõn-khoùa veà Boä
Tö-Leänh Haûi-Quaân chôø ngaøy ñi hoïc chuyeân-nghieäp,
Kinh Vónh-Teá laø moät con kinh do Thoaïi- toâi vaø noù ñaõ caàu mong hai thaèng ñöôïc hoïc chung
Ngoïc-Haàu ñöùng ra troâng nom vaø ñoân-ñoác daân- moät ngheà vaø chung moät tröôøng. Nhöng ñieàu ñoù ñaõ
chuùng ñaøo roøng-raõ naêm naêm trôøi töø naêm 1819 ñeán khoâng bao giôø tôùi vôùi hai ñöùa.
naêm 1824, gaàn moät traêm ngaøn daân phu töø caùc traán
Vónh-Thanh, Sa-Ñeùc, UÙy-Vieãn vaø caû daân Mieân cuõng Roài vaøo moät buoåi saùng ñeïp trôøi, noù leân ñöôøng
goùp coâng trong vieäc ñaøo kinh naøy. Luùc môùi ñaøo, ñi Nha-Trang coøn toâi veà tröôøng Truyeàn-Tin Vuõng-
kinh Vónh-Teá saâu 6 meùt, ngang 30 meùt, chaïy daøi Taøu. Giôø chia tay hai thaèng caàu chuùc nhau ñöôïc gaëp
töø soâng Haäu-Giang phía Chaâu-Ñoác ñi ngang Tònh- moïi söï may-maén treân böôùc ñöôøng binh nghieäp vaø
Bieân tôùi soâng Giang-Thaønh roài ra Haø-Tieân, daøi caû heïn seõ coù ngaøy taùi-ngoä.
maáy traêm caây-soá. Lôïi ích cuûa kinh Vónh-Teá voâ cuøng
lôùn lao, noù laø moät ñöôøng giao-thoâng raát tieän-lôïi cho Thaät ñuùng vôùi caâu “traùi ñaát vaãn troøn”. Ba naêm
daân-chuùng thôøi ñoù vaø cho tôùi ngaøy nay, noù coøn laøm trôøi toâi vaø noù moãi thaèng moät phöông trôøi, hoâm
nay laïi gaëp nhau taïi moät ñieåm cuøng chung ñôn-vò,

414 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

cuøng phuïc-vuï treân moät chieác giang-ñónh nhoû beù choã giaùp maët nöôùc laøm luûng moät loã gaàn baèng caùi
chæ voûn-veïn coù boán ngöôøi. noùn laù, chieác taøu chìm xuoáng loøng kinh khoaûng
möôøi laêm phuùt sau ñoù.
Toâi laïi xin ñöôïc trôû veà vôùi Giang-Ñoaøn 61
Tuaàn-Thaùm. Ban ngaøy chuùng toâi nghæ-ngôi ôû caên- Treân ñöôøng töø Caên-Cöù Haûi-Quaân Haø-Tieân tôùi
cöù, hay kieám maáy boùng maùt hai beân bôø kinh cho kinh Vónh-Teá phaûi ñi ngang con soâng Giang-Thaønh,
taøu uûi baõi, coät daây roài ngoài taùn doùc, ñaùnh côø. Doïc ôû ñaây coù nhieàu khuùc cong nhö chöõ C, hai beân bôø
theo bôø kinh nhieàu choã coù nhöõng caây xoaøi töôïng soâng laø röøng caây, ñòch hay lôïi-duïng nhöõng khuùc naøy
to, khi ñeán muøa traùi ra ñaày caønh naëng tróu xaø xuoáng ñeå taán-coâng ñoaøn taøu. Chuùng ñaøo haàm ôû khu giöõa
tôùi maët nöôùc. Xoaøi töôïng xanh chaám nöôùc maém loøng chöõ C, chôø ñoaøn taøu chaïy ngang loït vaøo khuùc
ñöôøng, queân aên côm. Khi muoán baét caù loùc naáu canh cong, chuùng cöù nhaém maáy chieác ñi giöõa maø baén,
chua thì cuõng khoâng coù gì laø khoù-khaên caû, chæ moät khi chieác ñaàu vaø chieác cuoái baén traû laïi ñeå che-chôû
traùi löïu-ñaïn MK.3 (löïu-ñaïn hôi) quaêng xuoáng nöôùc cho baïn, thì nhieàu khi khoâng truùng ñòch maø hai
beân caïnh taøu roài laïên xuoáng moø, laø coù ñuû aên cho caû chieác phaûi aên ñaïn cuûa nhau luûng loã ñaày hoâng taøu.
möôøi chieác taøu trong moät ngaøy. Vaø cuõng raát laø nguy-hieåm cho chuùng toâi nöõa, laø cöù
moãi muøa heø ñeán möïc nöôùc cuûa con kinh xuoáng raát
Ngaøy naøo cuõng theá khi trôøi baét ñaàu nhaù-nhem thaáp, ngoài treân bôø nhìn xuoáng khi ñoaøn taøu chaïy
toái laø “ñaøn dôi” chuùng toâi söûa-soaïn ñi aên ñeâm, ñuùng ngang, troâng gioáng nhö moät ñoaøn xe löûa ñang chaïy
vôùi phuø-hieäu giang-ñoaøn maø chuùng toâi mang treân döôùi vöïc thaúm, neáu boïn chuùng ñöùng treân bôø laáy ñaù
tuùi aùo, moät con dôi lôùn xoøe caùnh beân treân chieác lieäng xuoáng, truùng ñaàu laø cuõng ñuû cho chuùng toâi veà
giang-toác-ñónh ñang bay treân maët nöôùc. Chuùng chaàu oâng baø, trong khi suùng döôùi taøu baén leân ñaïn
toâi coù traùch-nhieäm haøng ñeâm ngaên-caûn ñöôøng ñi chæ ghim vaøo bôø hay voït leân trôøi maø thoâi.
cuûa ñòch töø Mieân vöôït qua kinh Vónh-Teá, chuyeån
quaân, tieáp-teá ñaïn-döôïc cho ñoàng boïn treân nuùi Daøi, Vaøo moät ngaøy maø cho tôùi baây giôø ñuùng hai
Chaâu-Ñoác, maø Bieät-Ñoäng-Quaân phaûi ñoå raát nhieàu möôi laêm naêm sau, noù vaãn coøn toàn-taïi trong kyù-öùc
xöông maùu ñeå baûo-veä töøng vieân soûi, mieáng ñaát treân vaø coù leõ toâi khoâng bao giôø queân ñöôïc.
daõy Thaát-Sôn truøng-truøng-ñieäp-ñieäp ñoù. Chuùng
chæ coù moät con ñöôøng duy-nhaát töø Mieân sang nuùi Hoâm aáy ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1972. Maët trôøi
Daøi laø con ñöôøng naøy, cho neân coù khi moät thaùng ñaõ khuaát sau raëng nuùi, cuõng nhö thöôøng-leä chuùng
chuùng phaûi ñi ngang qua ñaây tôùi ba boán laàn, do ñoù toâi tôùi muïc-tieâu khi maøn ñeâm vöøa buoâng xuoáng,
giöõa ñòch vaø chuùng toâi haøng ñeâm treân con kinh naøy vôùi saùu PBR chuùng toâi chia ra laøm ba toaùn, cöù hai
gioáng nhö chôi troø uù tim troán baét, rình-raäp nhau chieác caëp saùt vaøo nhau trong nhöõng luøm caây beân
ñeå aên mieáng traû mieáng, nay aên mai thua. Nhieàu bôø kinh, chieác 06 toâi caëp chung vôùi chieác 09. Chuùng
ñeâm ñòch loït vaøo hoïng suùng cuûa chuùng toâi, saùng ra toâi baét ñaàu chia phieân gaùc. Thaèng Duõng gaùc ca nhaát
ñeám xaùc doïc hai bôø kinh coù khi tôùi möôøi, möôøi laêm cuøng vôùi thaèng Hoaøng beân chieác 09, coøn laïi ba ñöùa
maïng. Coù ñeâm chuùng phuïc-kích tröôùc, chôø ñoaøn chuùng toâi lo choã nguû. Vì PBR raát nhoû chæ coù moät
taøu chuùng toâi uûi baõi xong laø chuùng cho aên B-40, coù caùi haàm ñoäc nhaát ñeå hai maùy truyeàn-tin VRC-46,
khi moät chieác bò chìm xuoáng loøng kinh Vónh-Teá,
nhieàu thaèng baïn ñaõ phaûi ñi theo con taøu. Khoâng Giang-toác-ñónh
bieát ñòch hoïc ôû tröôøng naøo, maø chuùng coù taøi baén
B-40 raát laø chính-xaùc, ban ñeâm trôøi toái thui, töø xa
chuùng nhaém taøu raát ít khi traät duoät. Coù moät ñeâm
chuùng baén chieác PBR 13 hai traùi ñaïn B-40 khi taøu
ñang naèm saùt bôø kinh trong moät ñeâm truy-kích
ñòch. Traùi thöù nhaát chuùng nhaém ngay treân boong
taøu choã nguû cuûa thuûy-thuû-ñoaøn, laøm moät cheát, moät
bò thöông, traùi thöù hai nhaém ngang beân hoâng taøu

415 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

phao caáp-cöùu, vaø aên thoâng vôùi phía tröôùc laø choã döôùi loøng taøu, ñöa tay ra toâi chuïp ñöôïc thaønh taøu
ngoài cuûa xaï-thuû hai caây ñaïi-lieân 50 mm tröôùc muõi keùo ghì caùi voõng ñöùng laïi, toâi nhaûy xuoáng lom-khom
taøu, neân haàm chæ coù theå maéc vöøa moät caùi voõng cho boø ra ngoaøi, trôøi ñen nhö möïc toâi nghe tieáng thaèng
moät ngöôøi naèm, coøn laïi ba ngöôøi khaùc phaûi nguû beân Duõng phía tröôùc muõi taøu la lôùn:
ngoaøi. Khi trôøi möa nhoû, chuùng toâi keùo taám poncho
laøm maùi che, neáu trôøi möa lôùn taát caû phaûi chui vaøo - Noù baén, noù baén.
haàm vaø phaûi nguû ngoài. Choã nguû cuûa toâi haøng ñeâm Vaø tieáp theo laø nhöõng loaït ñaïn ñaïi-lieân 50 cuûa
laø caùi voõng giaêng ngang phía treân naép haàm maùy chieác 09 beân caïnh baén xoái-xaû vaøo bôø kinh beân kia.
beân phaûi cuûa taøu, thaèng Duõng choïn beân traùi ñaøng Toâi caát tieáng goïi:
tröôùc laø phoøng laùi vaø cuõng laø choã nguû cuûa Trung-Só - Baûy, Baûy.
Toát, thuyeàn-tröôûng. Thaèng Baûy thích aám-cuùng hôn Khoâng thaáy tieáng noù traû lôøi, tieán laïi caùi voõng
neân haøng ñeâm choïn caùi haàm chaät-choäi ñoù, coù nhieàu cuûa toâi maø thaèng Baûy naèm treân ñoù hoài toái, tay toâi
khi trôøi noùng-nöïc noù phaûi ôû traàn môùi nguû ñöôïc. quôø-quaïng tìm kieám, khoâng thaáy caùi voõng ñaâu caû.
Chôït! Toâi döøng laïi, tay toâi chaïm phaûi moät mieáng
Ñeâm hoâm ñoù toâi bò caûm neân khoâng nguû ñöôïc vaûi treo toøn-ten ôû moät ñaàu caây, roài moät mieáng vaûi
khoûe, naèm treân voõng maø nöôùc muõi cöù chaûy roøng- nöõa ôû ñaàu caây beân kia, thì ra caùi voõng bò ñöùt laøm
roøng, thænh-thoaûng toâi laïi phaûi ngoài leân cho deã thôû hai. Toâi thöû rôø tay xuoáng döôùi saøn taøu beân döôùi caùi
roài laïi naèm xuoáng. Thaèng Baûy naèm trong haàm nhìn voõng xem thaèng Baûy coù teù xuoáng ñoù khoâng? Cuõng
thaáy theá noù cuõng thaáp-thoûm ngoài leân, naèm xuoáng khoâng thaáy noù ñaâu chæ thaáy ñoâi deùp cuûa noù. Ñoâi
khoâng chòu nguû. Chôït, toâi nghe tieáng noù töø phía deùp öôn-öôùt vaø saøn taøu cuõng öôùt nheïp, maø trong
trong noùi voïng ra: ñeâm ñen toâi khoâng theå phaân-bieät ñöôïc maøu saéc
cuûa chaát nöôùc, maáy ngoùn tay toâi cuõng nhôm-nhôùp
- Maøy voâ ñaây naèm ñeå tao nguû beân ngoaøi cho, öôùt, vaø toâi ngöûi thaáy tanh-tanh muøi maùu. Toâi bieát
khoâng coù ñeâm nay maøy bò truùng gioù roài beänh naëng, ngay laø maùu cuûa thaèng Baûy ñaõ ñoå ra sau tieáng noå
thì ngaøy mai taøu mình thieáu maát moät tay ñaùnh côø kinh-hoaøng ñoù. Nöôùc maét toâi traøn ra khoûi bôø mi luùc
Domino ñoù. naøo khoâng hay, chaûy daøi xuoáng ñoâi moâi laøm toâi caûm
thaáy maèn-maën. Toâi la lôùn leân:
Toâi chöa kòp traû lôøi, Trung-Só Toát theâm vaøo: - Thaèng Baûy ñaâu roài?
- Ñuùng roài, saùng mai veà beán seõ ñaùnh moät baøn Hình nhö khoâng ai nghe ñöôïc tieáng toâi vì
côø Domino bao aên saùng ñoù. tieáng suùng ñaïi-lieân vaãn noå reàn vang nhaém veà höôùng
Toâi traû lôøi: ñòch. Toâi nhö khæ maéc kinh-phong, chaïy laêng-xaêng
- Chöa ñaùnh cuõng bieát ai seõ thua roài, thaèng tìm kieám trong luùc moïi ngöôøi vaãn ngoài sau oå suùng
Baûy ñaùnh côø xui laém, con boø luïc möôøi hai ñieåm tieáp-tuïc nhaû ñaïn. Ngay luùc ñoù neáu boïn ñòch coù traøn
luùc naøo cuõng ñi theo baùm saùt thaèng Baûy, neân laàn tôùi gaàn taøu, chaéc toâi cuõng khoâng theøm ñeå yù tôùi maø
naøo cuõng vaäy, ngöôøi ta tôùi roài maø noù coøn oâm maáy cöù tieáp-tuïc tìm cho ñöôïc thaèng Baûy.
chuïc ñieåm ñoù. Nhöng roài, sau moät hoài tìm kieám khaép nôi
Töø phía haàm noù oâm meàn goái ñi ra, ñeán ñöùng treân taøu, toâi ñaønh chòu thua vì khoâng theå kieám ra
beân caïnh toâi vaø nhaát ñònh ñoåi choã, vì noù khoâng ñöôïc thaèng Baûy nöõa. Toâi ngoài cheát laëng nhö töôïng
muoán toâi beänh maø phaûi naèm ngoaøi trôøi. ñaù, coá laáy laïi bình-tónh xem mình tænh hay meâ?
Theá roài toâi ñaønh phaûi chòu ñoåi choã cho noù. Nhöng toâi khoâng meâ vì thaät söï thaèng Baûy bieán
Trôøi caøng veà khuya toâi caøng caûm thaáy ôùn laïnh trong ñaâu maát. Ñaàu oùc toâi quay cuoàng ñieân loaïn vì toâi
ngöôøi, maëc duø naèm trong phoøng vaø ñaép meàn kín ñoaùn ra raèng:
mít. Roài toâi nguû thieáp ñi luùc naøo khoâng hay. Ñang “Thaèng Baûy ñang naèm döôùi loøng con kinh
say-söa mô-maøng trong giaác nguû. Boãng, moät tieáng vónh-bieät”.
noå kinh-hoaøng, chaùt-chuùa beân ngoaøi ñaùnh thöùc toâi Saùng sôùm hoâm sau chuùng toâi baét ñaàu ñi
daäy, nhö caùi loø-xo toâi ngoài baät leân, chieác taøu lao- tìm noù, nhöng moät ngaøy, roài hai ngaøy vaãn chöa
chao laéc-lö nhö gaëp soùng lôùn giöõa bieån, caùi voõng
chong-chanh, ñong-ñöa nhö muoán quaêng toâi xuoáng

416 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

thaáy boùng daùng noù ñaâu. Toâi ñoaùn khoâng sai, noù bò ñang rình-raäp quanh ñaây, trong boùng toái daày-ñaëc,
nguyeân moät traùi B-40 rôùt vaøo ngöôøi noù, quaêng noù moät vaøi con ñom-ñoùm bay ngang nhö nhöõng aùnh
xuoáng döôùi nöôùc trong khi noù ñang ngon giaác nguû chôùp taét treân khoâng, xa xa tieáng eách nhaùi keâu inh-oûi
treân caùi voõng cuûa toâi, moät giaác nguû say-söa ñeán ñoä suoát ñeâm, tieáng gioù rít qua nhöõng khe laù treân caønh
noù khoâng bao giôø thöùc daäy nöõa. Noù cheát thaûn-nhieân caây beân bôø kinh, nghe nhö nhöõng tieáng oaùn than
khoâng moät noãi lo-aâu sôï-seät, cheát thaät tình-côø nhö naõo-nuoät cuûa thaèng Baûy ñaâu ñaây.
lôøi-leõ trong moät ca khuùc naøo ñoù maø ngöôøi ta vaãn
thöôøng ngheâu-ngao haùt cho ngöôøi lính chieán vôùi Boãng ..., tim toâi nhö ngöøng ñaäp, toùc gaùy toâi
caùi cheát luùc naøo keà beân caïnh. Noù khoâng muoán baïn nhö ñöùng döïng leân. Hình nhö toâi nghe coù tieáng
noù beänh maø phaûi naèm ngoaøi neân noù ñaønh hy-sinh xì-xaøo voïng laïi töø ñaèng xa, nín thôû nghe ngoùng,
caû maïng soáng cuûa noù cho veïn caâu: tieáng xì-xaøo moãi luùc moät gaàn, roài tieáng chaân ngöôøi
neän bình-bòch döôùi ñaát, môùi ñaàu nghe thöa-thôùt,
“Soáng cheát coù nhau, huynh-ñeä chi binh”. nhöng sau ñoù raát lieân-tuïc khoâng ñöùt quaõng nhö
Nhöng toâi vaø noù hình nhö trôøi khoâng cho ôû töøng ñoaøn, töøng luõ ñang tieán tôùi gaàn, vaø roài toâi nhìn
gaàn nhau laâu. Khi vöøa böôùc chaân vaøo ñôøi lính, toâi thaáy nhöõng boùng ñen thaáp-thoaùng sau luøm caây saùt
gaëp noù roài quen noù trong ba thaùng quaân-tröôøng, bôø kinh, tieáng ngöôøi caøng luùc caøng roõ hôn:
coäng theâm moät thaùng ôû Boä Tö-Leänh Haûi-Quaân chôø
ngaøy ñi hoïc chuyeân-nghieäp, vò chi laø boán thaùng, vaø - Ñeán bôø soâng dzoài.
sau ñoù moãi thaèng moät ngaû. Roài ba naêm sau môùi Tieáng chuùng baûo nhau, tieáp theo laø tieáng
ñöôïc gaëp laïi, vaø laàn naøy cuõng chæ ñöôïc khoaûng ba loõm-boõm döôùi nöôùc. Toâi bieát laø boïn giaëc ñang baét
boán thaùng laø cuøng, roài toâi vaø noù moãi thaèng moät ñaàu vöôït qua kinh. Laáy laïi bình-tónh vì bieát raèng ñaõ
nôi. Nhöng laàn naøy ra ñi, noù khoâng moät lôøi töø-giaõ, ñeán luùc toâi phaûi traû moái thuø cho thaèng Baûy. Tay toâi
vaø cuõng khoâng heïn ngaøy taùi-ngoä vôùi toâi nhö laàn ghì vaøo coø suùng höôùng veà phía giaëc, raêng caén chaët
tröôùc, coù leõ noù bieát raèng: “coù heïn cuõng baèng khoâng moâi, toâi töø-töø boùp coø. Nhöng, ... toâi döøng laïi, noãi
vì ngaøy taùi-ngoä seõ khoâng bao giôø ñeán”. khoå taâm cuûa toâi trong giaây phuùt naøy laø noãi khoå taâm
Ba hoâm sau chuùng toâi môùi tìm ñöôïc xaùc thaèng chung cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lính Coäng-Hoøa mieàn
Baûy noåi leân vaø troâi daït vaøo bôø caùch ñoù khoaûng hôn Nam, luoân luoân coù moät khoaûnh-khaéc do-döï tröôùc
caây-soá. Chuùng toâi ñöa noù leân bôø, nhìn noù naèm ñoù khi baén, vì bieát chaéc raèng boïn ngöôøi beân kia cuøng
maø toâi ñau quaën töøng khuùc ruoät, toâi töï hoûi. moät maøu da, moät doøng maùu. Nhöng cuõng bieát chaéc
“Khoâng bieát kieáp tröôùc noù coù nôï-naàn gì toâi raèng maøu da ñoù chæ laø caùi voû beân ngoaøi che daáu caùi
khoâng, maø baây giôø noù phaûi traû cho toâi moät giaù doøng maùu ñaõ bò nhieãm truøng beân trong. Vaø caøng
quaù ñaét nhö vaäy?” Noù nôï toâi nhöõng gì thì khoâng bieát chaéc ñoái phöông khoâng bao giôø coù nhöõng giaây
ai bieát, nhöng hieän giôø ai cuõng bieát laø toâi ñang nôï phuùt do-döï nhö vaày. Caùi bi-thaûm cuûa cuoäc chieán,
noù moät moùn nôï quaù to, moät moùn nôï maø toâi nhaát caùi luaân-lyù cuûa tình ngöôøi, nhöng ñaây chính laø söï
ñònh phaûi traû. ñoái ñaàu giöõa con ngöôøi vaø loaøi thuù, loaøi thuù ñieân
“Baûy aø, tao quyeát seõ traû moái thuø naøy cho maøy”. mang daïng ngöôøi. Söï yeáu theá cuûa loaøi ngöôøi coù tim
Toâi noùi thaàm vôùi noù maø khoâng bieát noù coù oùc, tröôùc caùi hung-haêng cuûa loaøi thuù maát trí khoân.
nghe ñöôïc khoâng? Vaø roài hình-aûnh cuûa thaèng Baûy chìm saâu döôùi loøng
kinh ñeâm naøo, maùu cuûa thaèng Baûy tung-toùe vöông-
 vaõi treân saøn taøu, veát tích vaãn coøn ñoù nhö nhaéc toâi
haõy queân ñi caùi tình ngöôøi baïc traéng nhö voâi ñoù.
Quaû thaät, hôn moät thaùng sau ñoù trong moät Toâi nghieán raêng, boùp coø, moät traøng M-16 noå nhö
ñeâm truy-kích ñòch, khi toâi ñang ngoài oâm suùng phaùo rang xeù tan maøn ñeâm, töøng loaït ñaïn bay tôùi
gaùc treân muõi taøu. Trôøi möa raû-rích töø chôïp toái cho ghim vaøo xaùc quaân thuø, luõ giaëc gaøo theùt leân, goïi
tôùi khuya vaãn chöa döùt, höôùng luøm caây tröôùc maët nhau ôi-ôùi vang voïng caû moät goùc trôøi. Maáy thaèng
thænh-thoaûng coù tieáng xaøo-xaïc phaùt ra nhö coù ngöôøi baïn toâi ñang nguû ngon nghe tieáng suùng noå ñeàu
ngoài daäy, chaïy laïi caây M-60 treân mui taøu naõ ñaïn

417 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

tieáp vaøo höôùng toâi ñang baén. Chôït, döôùi maët nöôùc maùt, noù taâm-söï vôùi toâi laø khi ñöôïc veà laàn nöõa, noù
ñen thui cuûa maøn ñeâm, toâi thaáy hai caùi ñaàu loá-nhoá seõ ngoû yù cöôùi Loan vaøo muøa Giaùng-Sinh tôùi (naêm
cao thaáp ñang tieán veà höôùng chuùng toâi theo doøng 1972). Gaëp Loan toâi trao laïi cho naøng taám hình ñoù
nöôùc chaûy xieát. Nhöõng traùi löïu-ñaïn MK3 lieàn ñöôïc vaø cuõng khoâng queân nhaéc laïi lôøi noùi vaø yù-ñònh cuûa
quaêng xuoáng nöôùc. Tieáng noå nghe bình-bình laøm thaèng Baûy, roài toâi voäi-vaõ quay maët ñi vì khoâng ñuû
rung chuyeån caû thaân taøu. Boãng, coù tieáng soät-soaït can-ñaûm ñöùng nhìn ñoâi doøng leä ñang laên daøi xuoáng
beân hoâng taøu phía döôùi maët nöôùc, toâi chaïy tôùi cuùi hai goø maù cuûa naøng.
xuoáng coi, thì moät thaèng giaëc ñang vôùi tay tìm caùch
leo leân taøu, trong boùng ñeâm lôø-môø toâi nhìn thaáy Hoâm ñöa xaùc thaèng Baûy ra nghóa-trang
mieäng noù ngaäm moät vaät daøi vaø ñen, coù leõ laø con quaân-ñoäi, nôi an-nghæ cuoái cuøng cuûa ñôøi noù, Loan
dao gaêm. Ñöa suùng vaøo ñaàu noù toâi naõ coø, moät tieán töï mình quaán leân ñaàu moät maûnh khaên tang nhö
keâu “caïch”, suùng khoâng noå, thì ra ñaõ heát ñaïn hoài ngöôøi goùa-phuï ñeå tang choàng, ñoâi maét naøng söng
naøo maø toâi khoâng hay, nhanh trí toâi leï-laøng ñöa huùp nhö khoâng môû ra noåi nöõa. Töø ñaàu ñeán cuoái
suùng leân cao giaùng thaät maïnh baùng suùng vaøo ñaàu ñaùm tang, Loan nhö ngöôøi maát hoàn chaân böôùc ñi
noù, noù höï leân moät tieáng, buoâng hai tay, rôùt xuoáng khoâng vöõng, aâm-thaàm laëng-leõ nhö moät boùng ma,
nöôùc roài chìm xuoáng loøng kinh Vónh-Bieät. Toâi tin ai hoûi gì cuõng khoâng noùi. Ñeán luùc haï huyeät naøng laø
chaéc luùc ñoù ôû beân kia theá-giôùi, thaèng Baûy ñang voã ngöôøi ñaàu tieân oøa leân khoùc, trong tay nhöõng naém
tay reo hoø quaân ta chieán-thaéng. ñaát, nhöõng boâng hueä ñöôïc naøng lieäng xuoáng huyeät,
giaõ-töø ngöôøi yeâu-daáu.
Saùng hoâm sau kieåm-soaùt chieán-tröôøng, chuùng
toâi ñeám ñöôïc möôøi boán xaùc giaëc treân bôø kinh, coøn Gaëp thaân-phuï vaø thaân-maãu cuûa Baûy, vôùi nöôùc
chìm döôùi loøng kinh bao nhieâu thì khoâng bieát, moät maét ñaàm-ñìa hai oâng baø cuï baét laáy tay toâi vaø toû
soá khaùc quaù hoaûng-hoát lieäng suùng oáng laïi roài boû loøng caùm ôn. Toâi cuõng khoâng daèn ñöôïc noãi-loøng
chaïy taùn-loaïn ñeå thoaùt-thaân. xuùc-ñoäng traû lôøi trong tieáng ngheïn-ngaøo ñöùt quaõng:

Nhìn xaùc giaëc naèm ñoù, chaéc thaèng Baûy ñang - Thöa ... hai ... baùc, söï ra ñi cuûa Baûy laø moät
mæm cöôøi nôi chín suoái vì toâi ñaõ traû ñöôïc moái thuø ñieàu maát-maùt lôùn cho taát caû chuùng ta. Hai baùc maát
cho noù roài. ñi moät ngöôøi con yeâu quyù, chuùng chaùu maát ñi moät
ngöôøi baïn thaân yeâu, ñaát nöôùc maát ñi moät tay suùng
Hoâm ñöa xaùc Baûy veà Saøi-Goøn, toâi ñöôïc laõnh ngaên-caûn quaân thuø. Vaø söï ra ñi ñoù seõ ñöôïc Toå-Quoác
nhieäm-vuï ñem taát caû ñoà-ñaïc cuûa thaèng Baûy veà cho muoân ñôøi ghi ôn. Coøn rieâng chaùu, thì voâ cuøng tieác-
gia-ñình noù. Trong ñoù coù moät taám hình maø Baûy ñaõ thöông moät ngöôøi baïn, ñaõ töøng chia-xeû vôùi chaùu
chuïp chung vôùi Loan, ngöôøi yeâu cuûa noù, trong laàn raát nhieàu buoàn vui trong ñôøi lính. Vaø sau heát chaùu
veà pheùp cuoái cuøng caùch ñoù hai thaùng. Taám hình khoâng bieát noùi gì hôn, laø nguyeän xin höông-hoàn
ñöôïc loàng trong khung kieáng nhoû treo treân töôøng Baûy trôï-giuùp cho taát caû anh em Giang-Ñoaøn, ñöôïc
trong phoøng laùi, maø moãi laàn ngoài laùi taøu thaèng Baûy gaëp moïi söï yeân-laønh trong nhöõng ngaøy thaùng
cöù ngaém-nghía hình-daùng ngöôøi yeâu cuûa noù maø noù hieåm-nguy treân con kinh ... ñònh ... meänh ... naøy.”
queân nhìn phía tröôùc, coù laàn suyùt ñuïng vaøo chieác
ghe nhoû cuûa daân-chuùng chôû ñaày thoùc luùa.

Moät tuaàn-leã tröôùc khi noù cheát, trong moät buoåi
chieàu eâm-aû, gioù thoåi hiu-hiu töø phía ñoàng ruoäng
xa xa tôùi. Hai thaèng ngoài döôùi goác caây xoaøi boùng

418 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

HAØNH-QUAÂN
SANG CAM-BOÁT

TIEÁP CÖÙU VIEÄT-KIEÀU

Phan-laïc-Tieáp

T rong cuoäc chieán-tranh Vieät-Nam töø ñeán naêm 1970, khi Quaân-Löïc Vieät-Nam Coäng-Hoøa
1960 ñeán 1965, Mieàn Nam chuùng ta (QLVNCH) haàu nhö ñaõ ñöôïc Myõ trao laïi ñaày-ñuû caùc
ôû trong hoaøn-caûnh bò ñoäng, khoù xöû phöông-tieän chieán-tranh, vaø cuõng laø luùc chaùnh-phuû
veà phöông-tieän chieán-tranh, ngöôøi Sihanouk bò Lon Nol laät ñoå, taân chaùnh-phuû cuûa Lon
Myõ vieän-trôï cho chuùng ta nhöõng Nol bò Coäng-Saûn uy-hieáp, hoï keâu cöùu QLVNCH
vuõ-khí loãi thôøi. Ñaëc-bieät veà chieán-löôïc, chuùng ta ôû qua ñeå giaûi-toûa aùp-löïc cuûa Coäng-Saûn Baéc-Vieät
trong tình-traïng töï-veä, chæ phaûn coâng khi Vieät-Coäng vaø Mieân-Coäng. Moät cuoäc haønh-quaân qui-moâ ñaõ
hoaëc Coäng-Saûn Baéc-Vieät xaâm-nhaäp vaøo Mieàn Nam, ñöôïc thaønh-hình. Vuøng III Chieán-Thuaät, do chính
vaø taán-coâng chuùng ta. Rieâng veà nhöõng chieán-khu Trung-Töôùng Ñoã-cao-Trí, Tö-Leänh Quaân-Ñoaøn III
cuûa ñòch taïi caùc nöôùc laùng-gieàng, chuùng tha-hoà chæ-huy, ngaøy 15 thaùng 4 naêm 1970 tieán vaøo vuøng
söû-duïng, coøn chuùng ta thì khoâng ñöôïc pheùp vöôït caùnh Thieân-Thaàn, keát-quaû voâ cuøng thaéng-lôïi. Tieáp
qua bieân-giôùi quoác-gia ñeå truy-kích ñòch. Coøn ñöôøng theo, quaân cuûa Quaân-Ñoaøn III traøn tôùi vuøng ñaát baáy
daây vaän-chuyeån maïnh treân ñaát Laøo, ta khoâng ñöôïc laâu bò kieâng-kî: Moû-Veït, vuøng Ñaàu-Choù, Kampong
pheùp vöôït qua. Maät-khu Ba-Thu treân ñaát Cam-Boát, Trabaeck, tænh-lî Prey Veng, Chuït vaø vuøng Löôõi
ñöôïc coi laø ñòa-ñieåm baát-khaû xaâm-phaïm, ôû ñaây Caâu. QLVNCH ñi ñeán ñaâu, saøo-huyeät cuûa Vieät-Coäng
cô-quan ñaàu naõo cuûa Coäng-Saûn xaâm-löôïc ñoùng tan ñeán ñoù.
baûn-doanh. Töø cöù ñieåm naøy tôùi Saøi-Goøn, thuû-ñoâ
cuûa mieàn Nam chöa quaù 60 km. Bieát theá, caùi gai Song-song vôùi cuoäc haønh-quaân cuûa Quaân-
ñaâm vaøo yeáu-ñieåm cuûa ta ôû ñoù, maø ñaønh boù tay. Cho Ñoaøn III, taïi Vuøng IV Chieán-Thuaät, moät cuoäc haønh-
quaân khaùc, Haønh-Quaân Toaøn Thaéng 42, do chính

419 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Döông-vanä -hamï Qui-Nhôn HQ 504 chôû Vietä -kieuà töø Cam-Boát veà Vieät-Nam
420 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Trung-Töôùng Ngoâ-Du, Tö-Leänh Quaân-Ñoaøn IV chæ- Caên-Cöù Taân-Chaâu laøm ñieåm tieáp ñoùn. Luùc aáy HQ
huy, goàm Sö-Ñoaøn 9 vaø Thuûy-Quaân-Luïc-Chieán tieán Thieáu-Taù Voõ-vaên-Baûy laøm chæ-huy-tröôûng caên-cöù
töø bieân-giôùi Vieät – Mieân, doïc theo con soâng Cöûu- naøy. OÂng Baûy nhôù laïi vaø keå: “Ñaâu phaûi luùc ñoù môùi
Long. Rieâng veà maët soâng, laø nhieäm-vuï cuûa HQVN. thaáy xaùc ngöôøi troâi caû deà, nhieàu laém, troâi qua
Ñoù laø cuoäc Haønh-Quaân Cöûu-Long I – Soùng Thaàn khuùc soâng tröôùc maët caên-cöù. Luùc mình môû cuoäc
5/70 do HQ Ñaïi-Taù Nguyeãn-vaên-Thoâng laøm Tö- haønh-quaân, hoâm 9 thaùng 5 naêm 1970, thì caên-cöù
Leänh. Tö-Leänh-Phoù laø Ñaïi-Taù Toân-thaát-Soaïn, Löõ- Taân-Chaâu laø ñieåm phaùt xuaát. Sau caùc taøu ñoå boä chôû
Ñoaøn-Tröôûng Löõ-Ñoaøn B Thuûy-Quaân-Luïc-Chieán Vieät-kieàu veà, ñoâng laém. Troâng hoï toäi-nghieäp laém.
(TQLC). Haàu nhö taát caû caùc ñôn-vò thoáng thuoäc cuûa Hoaøn-toaøn tay khoâng. Luùc aáy Saøi-Goøn coù cho caùc
Löïc-Löôïng Thuûy-Boä 211 ñeàu tham-döï, goàm coù caùc caùn-boä xaõ-hoäi xuoáng trôï-giuùp. Ngöôøi ñoâng nhö kieán.
Giang-Ñoaøn 72, 73, 74 vaø 75. Cuoäc haønh-quaân naøy ÔÛ laïi ñoù thì ñeâm, tuïi Vieät-Coäng laïi phaùo vaøo caên-cöù,
khai-dieãn ngaøy 9 thaùng 5 naêm 1970 vaø chaám döùt caû traêm ngöôøi bò thöông, hôn chuïc ngöôøi cheát.”
vaøo ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1970, vôùi muïc-ñích laø
khai thoâng thuûy-trình soâng Cöûu-Long töø bieân-giôùi Ñeå taêng-cöôøng coâng-cuoäc tieáp cöùu ñoàng-baøo
Vieät – Mieân ñeán thuû-ñoâ Nam-Vang, ñoàng thôøi cuõng töø Cam-Boát veà Vieät-Nam, caùc taøu chuyeån-vaän ñeàu
laø cuoäc haønh-quaân tieáp cöùu vaø hoài-höông Vieät-kieàu ñöôïc öu-tieân daønh cho coâng-taùc naøy. HQ 504 - Qui-
ñang bò naïn “caùp-duoàn” khuûng-khieáp taïi Mieân. Ñoù Nhôn luùc aáy vöøa laõnh töø Myõ veà. Sau nghi-leã ñoùn
laø ñieàu chuùng toâi muoán noùi ñeán ôû phaàn sau naøy. tieáp, HQ 504, töùc Döông-vaän-haïm Qui-Nhôn, do
HQ Trung-Taù Phan-phi-Phuïng laøm haïm-tröôûng,
Theo HQ Thieáu-Taù Traàn-höõu-Khaùnh, ñöôïc chæ-ñònh ra Vuõng-Taøu laáy thuøng conex, chôû
Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Ñoaøn 74 Thuûy-Boä, tham-döï qua Mieân vaø luùc veà thì chôû Vieät-kieàu. Caùc conex
cuoäc haønh-quaân naøy keå laïi nhö sau: “Quaân mình naøy, khi môû ra laø caùc khaåu Garant M1, ñaõ cuõ, ñöôïc
goàm 4 Giang-Ñoaøn Thuûy-Boä, do HQ Ñaïi-Taù Phaùi-boä Quaân-söï Myõ trao cho Quaân-ñoäi Cam-Boát,
Nguyeãn-vaên-Thoâng laøm Tö-Leänh. Ñaïi-Taù Toân- môû ñaàu cho cuoäc vieän-trôï. Luùc naøy vì söï hieän-dieän
thaát-Soaïn, Löõ-Ñoaøn-Tröôûng Löõ-Ñoaøn B TQLC, vuõ-baõo cuûa QLVNCH taïi ñaây, cuoäc taøn-saùt daân Vieät
laøm Tö-Leänh-Phoù. Laáy caên-cöù Taân-Chaâu laøm coi nhö taïm thôøi chaám döùt. Xaùc ngöôøi khoâng coøn
ñieåm xuaát-phaùt. Gaàn 100 chieán-ñónh ngöôïc soâng thaáy troâi treân soâng nöõa.
Cöûu-Long, treân chôû ñaày TQLC. Giang-Ñoaøn 74
Thuûy-Boä traùch-nhieäm ñi beân caùnh traùi töø cuø-lao Taøu caëp taïi caàu, gaàn thaønh vua, caàâu taøu môùi
Phuù-Xuaân, tieán ñeán Neak Loeung. Toái tröôùc xaây, nghe noùi Nga vieän-trôï. Laàn löôït suoát töø thaùng
(ngaøy 9 thaùng 5 naêm 70) quaân ta ñaõ ñeán muïc-tieâu 7 ñeán cuoái naêm, HQ 504 ñi Cam-Boát 16 chuyeán.
chæ-ñònh Neak Loeung. Doïc theo thuûy-trình, xaùc Luùc veà, ñeàu chôû Vieät-kieàu khi 300, khi 700. Chuyeán
ñoàng-baøo mình troâi töøng ñaùm troâng khieáp laém. sau choùt chôû taát caû 1.700 ngöôøi, naâng toång-soá ngöôøi
Ña-soá laø ñaøn baø vaø treû nhoû. Nhìn leân trôøi thaáy ñaùm Vieät ñöôïc Haûi-Quaân ñöa veà laø 200.000 ngöôøi. Taát caû
quaï bay xaøo-xaïc, tôùi nôi, chaéc-chaén döôùi soâng laø laø ñaøn baø vaø treû nhoû. Qua caùc cuoäc chuyeän troø tìm
moät ñaùm xaùc ngöôøi. Caùnh beân phaûi laø nhieäm-vuï hieåu, ñöôïc bieát nhö sau: “Tuïi toâi ôû ‘Raïng Baø Taùm’,
cuûa Sö-Ñoaøn 9. Nghe hoï keå laïi, chæ hoâm sau (10 thì laø khuùc soâng teû ra nhö baø Taùm naèm, neân goïi
thaùng 5 naêm 1970) quaân ta ñaõ tieán vaøo thaønh-phoá theá maø. Moät hoâm lính Mieân tôùi ñoâng laém, vaây kín
Prasaut. Thaønh-phoá vaéng laïnh. Quaân ta chæ thaáy caû khu-vöïc. Hoï haêm-hôû baét heát ñaøn oâng ñi. Ñi ñaâu
xaùc ngöôøi Vieät naèm la-lieät, maùu chaûy linh-laùng khaép tuïi toâi khoâng bieát. Hoâm sau lính Mieân laïi tôùi. Hoï
caùc loái ñi.” Vaãn theo oâng Khaùnh keå laïi: “Mình laøm giöït saäp nhaø, ñoát nhaø. Coøn ñaøn baø, con gaùi, töø 11,
chuû chieán-tröôøng, Giang-Ñoaøn 74 veà naèm laïi cuø-lao 12 trôû leân, hoï chaúng tha ai. Roài tuïi toâi ñöôïc bieát, laø
Phuù-Xuaân, cho caùc chieán-ñónh naèm giöõ an-ninh ñaøn oâng hoï chôû ñi hoâm tröôùc, hoï ñoå xuoáng caùi hoá
thuûy-trình. Töø ñoù, caùc taøu ñoå boä loaïi LCU tieán leân, to, daøi ñaøo saün. Xe ñoå xuoáng nhö truùt, vaø töø treân laø
ñeå chôû ñoàng-baøo veà Vieät-Nam.” lính Mieân xaû suùng xuoáng, vaø xe uûi ñaát luøa ñaát xuoáng.
Maùu vaø ñaát mòt-muø. Khi tuïi toâi ñeán thaêm moä thì
Ñoaøn taøu chôû Vieät-kieàu töø Cam-Boát veà, laáy ngoâi moä tröông leân, baät maùu. Quaï bay töøng ñaøn”.

421 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Luùc laõnh taøu ôû Myõ, chuùng toâi coù ñöôïc baùo chí Laø quaân-nhaân HQVN, ta coù quyeàn haõnh-dieän. Khi
töôøng-thuaät vuï ngöôøi Mieân gieát ngöôøi Vieät, coù caû naøo coù noãi khoán nguy, ôû bieån hay ôû soâng, ngöôøi lính
hình-aûnh nöõa. Thaáy theá, moät nhaø thôø môøi maáy HQVN ñi ñeán vôùi taát caû söï yeâu thöông vaø höõu-hieäu.
só-quan Haûi-Quaân treân taøu tôùi noùi chuyeän. Nhaø thôø
Myõ, taïi San Diego quyeân ñöôïc raát nhieàu quaàn aùo Trôû laïi vôùi keát-quaû cuûa toaøn-theå cuoäc taán-coâng
cuõ, ñoùng laïi thaønh töøng baønh, hy-voïng ñeå laøm quaø qua Cam-Boát. Theo taùc-giaû Phaïm-phong-Dinh
cho coâng-taùc Daân-Söï-Vuï. Khoâng ngôø, taøu vöøa veà trong cuoán Quaân-Löïc Vieät-Nam Coäng-Hoøa, Trong
nöôùc, coâng-taùc ñaàu tieân laïi laø ñi tieáp cöùu Vieät-kieàu Côn Baõo Löûa, trang 147-148, ghi raèng: “QLVNCH
töø Cam-Boát veà. Caùc baønh quaàn aùo naøy thaät laø höõu ñaõ phaù naùt maät-khu Ba-Thu (cuûa Vieät-Coäng),
duïng. Coù nhöõng caùi aùo laï-luøng, phuû kín nhö moät tòch-thu 15 trieäu vieân ñaïn vaø 143.000 ñaïn hoûa-tieãn.
caùi chaên. Gaàn 23.000 vuõ-khí caù-nhaân ñuû trang-bò cho 74
tieåu-ñoaøn boä-binh Baéc-Vieät, 435 xe vaän-taûi, gaàn
Ñoaøn ngöôøi khoán-khoå, sau khi aên côm, leân 250.000 quaû löïu-ñaïn. Veà nhaân-maïng coù khoaûng
boong chính nhìn veà sau laùi taøu. Ñaát Mieân lui daàn. 11.000 quaân ñòch bò loaïi ra khoûi voøng chieán.”
Veû maët hoï khoâ ñaéng. Hoï ña-soá ñaõ ôû Mieân töø luùc
sinh ra. Moät soá môùi chaïy qua khi cuoäc chieán sau Trong khi ñoù Coäng-Saûn Baéc-Vieät ñaõ vieát gì
naøy buøng noå. Töôûng ñaõ ñöôïc yeân thaân. Ñaát nöôùc veà cuoäc taán-coâng naøy cuûa QLVNCH? Trong cuoán
cuõng ñaày bom ñaïn. Töông-lai cuûa hoï ôû ñaâu? Sao Cuoäc Chieán-Tranh Xaâm-Löôïc Thöïc-Daân Môùi Cuûa
ngöôøi Mieân taøn-aùc quaù theá. Giôû caùc trang söû cuõ, töø Ñeá-Quoác Myõ ôû Vieät-Nam, nôi trang 207, chuùng ñaõ
naêm Maäu-Tuaát (1653), cho ñeán naêm 1759, hôn 100 keát-luaän raèng: “Cuoäc tieán coâng cuûa Myõ - Nguïy Nam
naêm, Chuùa Nguyeãn ñaõ bao laàn cho quan quaân tieán Vieät-Nam sang Campuchia luùc ñaàu ñaõ gaây nhieàu
vaøo ñaát Chaân-Laïp, khi thì do lôøi yeâu-caàu, khi thì phuø thieät-haïi moät soá cô-sôû haäu-caàn cuûa ta. Vaäân-chuyeån
vua, deïp loaïn. Caùc cuoäc tieán quaân ñoù, quan quaân chieán-löôïc gaëp trôû-ngaïi lôùn laøm aûnh-höôûng ñeán
mình, theo söû saùch cuûa Mieân, ñaõ ñeå laïi bao nhieâu keá-hoaïch hoaït-ñoäng cuûa ta. Chuùng ñaõ cöùu-vaõn
caûnh maùu ñoå thòt rôi. Vaø, nhö söû-gia Traàn-troïng- ñöôïc tình-traïng nguy-ngaäp cuûa nguïy quyeàn
Kim vieát laïi: “Ñaát saùu tænh Vieät-Nam baây giôø laø ñaát Campuchia, hoã-trôï cho boïn naøy phaùt-trieån theâm
cuûa Chaân-Laïp maø ngöôøi Vieät mình khai-thaùc ra”. ñöôïc löïc-löôïng töø 30.000 leân 180.000 teân (töø 3
Löõ-Ñoaøn leân 60 Löõ-Ñoaøn).”
OÂi, treân böôùc ñöôøng Nam tieán, moãi böôùc ñi
laø moät vuõng maùu. Maùu cuûa ngöôøi ñeán vaø maùu cuûa Haõy gaït boû ngoaøi tai nhöõng töø-ngöõ hoãn-xöôïc,
keû phaûi luøi. Noãi oan-khieân ñaõ qua maáy traêm naêm khoù nghe, coù leõ ta ít thaáy trong caùc taøi-lieäu, CSVN
haàu nhö coøn höøng-tröïc haän-thuø. Ñoàng-baøo ta ôû ñaõ phaûi thuù-nhaän thaät söï thaát-baïi naëng-neà, vôùi caùc
ven bieân-giôùi, haøng naêm phaûi ñoái ñaàu vôùi “muøa con soá chính-xaùc nhö theá tröôùc söï huøng-maïnh vaø
Thoå daäy” aáy laø luùc ngöôøi Cam-Boát baát chôït vuøng höõu-hieäu maø cuoäc haønh-quaân sang Cam-Boát vaøo
leân, traøn qua bieân-giôùi Vieät-Nam ñi baén gieát vaø ñaàu naêm 1970 cuûa QLVNCH. Ñoù laø söï lôùn maïnh
cöôùp boùc. Hoï coù moät lôøi theà “heã cöù gieát ñöôïc 10 cuûa Haûi-Quaân Vieät-Nam, trong ñoù Giang-Löïc ñaõ
ngöôøi Vieät thì khi cheát seõ ñöôïc thaønh thaùnh”. Vaø ñoùng moät vai-troø thaät saéc beùn.
baây giôø, chaùnh-quyeàn Lon Nol, moät chaùnh-quyeàn
môùi sau khi laät ñoå oâng Hoaøng Sihanouk, ñaõ khôi Môùi ñaây, thaùng 8 naêm 1999, Ñoâ-Ñoác
daäy noãi caêm thuø naøy, vôùi chieâu baøi “thuaàn chuûng Traàn-vaên-Chôn, trong moät cuoäc maïn-ñaøm ñaõ noùi:
Khmer – Pure Khmer”. Chính ñoù laø nguyeân-nhaân “Neáu Myõ vieän-trôï cho ta ñaày-ñuû vaø mau choùng töø
cuûa thaûm naïn caùp-duoàn. Chính luùc khoáân-ñoáân aáy, tröôùc, Myõ ñöøng ñem quaân vaøo Vieät-Nam, cuoäc chieán
nhö quan quaân Vieät maáy traêm naêm cuõ, QLVNCH chaéc-chaén seõ khaùc.” Trong moät phuùt yeân-laëng, oâng
ñaõ oai-duõng coù maët. Ñaëc-bieät Haûi-Quaân Vieät-Nam nhaéc ngöôøi vieát: “Anh ñöøng queân hôn 200.000 kieàu
(HQVN) ñaõ coù maët. Hôn 200.000 ñoàng-baøo ñaõ ñöôïc baøo ñaõ ñöôïc chuùng ta cöùu-vôùt vaø hoài-höông.”
cöùu-vôùt vaø hoài-höông treân caùc con taøu cuûa HQVN.

422 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Hoài-Kyù

U-MINH
HUNG-HIEÅM

(Trích “Haäu-Giang Khoùi Löûa”)

Nguyeãn-ñình-Saøi

Lôøi taùc-giaû:
Hai möôi taùm naêm veà tröôùc, vaøo muøa heø naêm 1972, cuoäc chieán-tranh Quoác Coäng taïi Vieät-Nam ôû vaøo

cöôøng-ñoä cao nhaát, vôùi cuoäc xaâm-nhaäp ñaïi qui-moâ cuûa Coäng-quaân töø Laøo vaøo mieàn Trung Vieät-Nam. Nhöng cuoäc
xaâm-nhaäp aáy ñaõ bò ñaùnh tan bôûi söï chieán-ñaáu anh-duõng cuûa caùc ñaïo quaân tinh-nhueä nhaát cuûa Quaân-Löïc Vieät-Nam
Coäng-Hoøa (QLVNCH) nhö Bieät-Ñoäng-Quaân, Nhaûy Duø, vaø Thuûy-Quaân-Luïc-Chieán. Hoï ñaõ thaønh-coâng trong
söù-maïng ñaåy lui Coäng-quaân, baûo-veä ñaát nöôùc. Quyeát taâm vaø söï hy-sinh xöông maùu cuûa hoï trong “Muøa Heø Ñoû
Löûa” naêm aáy ñaõ ñöôïc dieãn-taû troïn veïn trong baøi haùt baát huû “Côø Bay”, vôùi nhöõng doøng nhaïc quaân haønh haøo-huøng
khích-ñoäng vaø nhöõng lôøi ca daït-daøo tình aùi-quoác. “Côø bay! Côø bay treân thaønh-phoá thaân yeâu...” ñaõ trôû thaønh moät
trong nhöõng baøi “coäng-ñoàng ca” ñöôïc öa chuoäng nhaát taïi haûi-ngoaïi trong suoát 25 naêm qua.

Cuõng vaøo thôøi-gian ñoù, taïi mieàn Nam Vieät-Nam, cuoäc xaâm-nhaäp baèng ñöôøng bieån cuûa boä-ñoäi chính-quy
Coäng-Saûn Baéc-Vieät vaøo mieàn Haäu-Giang gia-taêng gaáp boäi, nhöng ñaõ gaëp phaûi söï ngaên-chaën maõnh-lieät cuûa caùc
giang-ñoaøn thuoäc ba löïc-löôïng löu-ñoäng cuûa Haûi-Quaân laø Thuûy-Boä, Ngaên-Chaën vaø Tuaàn-Thaùm. Phoái-hôïp
cuøng caùc sö-ñoaøn thieän-chieán cuûa Boä-Binh nhö Sö-Ñoaøn 7 vaø 21 ñeå môû caùc cuoäc haønh-quaân vaøo saøo-huyeät ñòch,
nhöõng ngöôøi lính Thuûy-Boä ñaõ chaáp-nhaän moïi hieåm-nguy, keå caû hy-sinh maïng soáng cho söï toaøn veïn laõnh-thoå cuûa
ñaát nöôùc. “U-Minh Hung-Hieåm”, trích töø hoài-kyù “Haäu-Giang Khoùi Löûa”, ghi laïi moät phaàn nhoû chieán-söû cuûa
Haûi-Quaân QLVNCH noùi chung vaø cuûa Löïc-Löôïng Thuûy-Boä noùi rieâng.

423 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Khuùc Soâng töøng bieát nhau trong tình nieân-tröôûng nieân-ñeä töø
Nghieät-Ngaõ ngaøy coøn ôû quaân-tröôøng. Gaëp laïi ngöôøi khoùa ñaøn em
nhöng raát khoân-ngoan giaø-daën aáy, toâi raát vui möøng
T haùng ba, 1972, toâi taân ñaùo ñôn-vò vaø caûm thaáy bôùt coâ-ñôn. Bieát toâi laø ngöôøi chöa heà
môùi laø Giang-Ñoaøn 75 Thuûy-Boä coù chuùt kinh-nghieäm veà haønh-quaân soâng, anh
(GÑ75TB), luùc baáy giôø ñang höôùng-daãn moät soá chieán-thuaät trong luùc di-chuyeån
haønh-quaân taïi vuøng Kieân-Höng vaø luùc chaïm ñòch.
thuoäc tænh Kieân-Giang. Kieân-Höng laø moät quaän-lî
naèm beân Baéc ngaïn soâng Caùi-Lôùn, tieáp giaùp vôùi tænh Buoåi chieàu, toâi choïn moät chieác Tango (Quaân-
Chöông-Thieän. Muoán ñi Kieân-Höng baèng ñöôøng vaän-ñónh Taùc-chieán) laøm choã cö-nguï trong nhöõng
thuûy, tröôùc heát phaûi ñi ñöôøng boä ñeán Raïch-Soûi, ngaøy thaùng tôùi. Chieác giang-ñónh naøy mang soá 98,
moät caên-cöù tieàn-phöông cuûa Löïc-Löôïng Thuûy-Boä. töông-ñoái coøn môùi, khaù roäng-raõi, phía treân coù moät
Quaän Raïch-Soûi naèm treân ngaõ ba cuûa hai lieân Tænh- giaøn saét cöùng (platform), tröïc-thaêng nhoû coù theå
Loä 80 vaø 12, caùch thò-xaõ Raïch-Giaù, tænh Kieân-Giang ñaùp xuoáng. ÔÛ maët ngoaøi cuûa taám cöûa saét haï xuoáng
khoaûng 10 caây-soá. Caên-cöù Raïch-Soûi naèm caïnh khi ñoå boä ñöôïc moät nhaân-vieân kheùo tay duøng sôn
soâng Caùi-Beù, ñöôïc duøng laøm nôi söûa chöõa cuûa caùc traéng veõ thaønh-hình moät con Baïch-Hoå troâng raát
giang-ñónh bò hö hoûng nheï vì ñaïn cuûa ñòch hoaëc duõng-maõnh.
maùy moùc bò baát-khieån-duïng. Taïi ñaây coù moät soá
giang-ñónh cuûa GÑ75TB ñang ñöôïc söûa chöõa vaø laø Ñeâm ñaàu tieân nguû trong giang-ñónh, toâi soáng
nôi taïm truù cuûa caùc chuyeân-vieân cô-khí. laïi caûm-giaùc beành-boàng cuûa thôøi-gian coøn ñi taøu
taïi Haïm-Ñoäi vaø Haûi-Ñoäi. Coù ñieàu nguû trong taøu
Sau khi ñöôïc giôùi-thieäu vôùi caùc nhaân-vieân bieån duø bò soùng nhoài hôn, nhöng khoâng caûm thaáy
cô-höõu taïi ñoù, toâi laïi leân xe ñi Taéc-Caäu, laø ñòa-danh phaäp-phoøng lo sôï hay bò thöùc giaác vì tieáng löïu-ñaïn
moät beán phaø nhoû naèm beân soâng Caùi-Lôùn, ñeå chôø do caùc nhaân-vieân canh phoøng neùm xuoáng soâng
giang-ñónh ñeán ñoùn veà vuøng haønh-quaân. Beân bôø phoøng ngöøa ñòch gaøi mìn noå chaäm.
Nam soâng Caùi-Lôùn laø quaän Kieân-An, caên-cöù cuûa
Boäâ Chæ-Huy. Saùng hoâm sau, toâi nhaän leänh cuøng vôùi anh
Ñoaøn-ngoïc-Lyù, Chæ-Huy-Phoù GÑ74TB, haønh-quaân
Chieác Alpha (trôï-chieán-ñónh) chôû toâi chaïy khaù ñoå boä taïi vuøng Xoùm Ñöôøng-Ñao. Treân nguyeân-taéc,
nhanh treân soâng Caùi-Lôùn, chæ maát vaøi giôø thì ñeán Trung-UÙy Lyù laøm phuï-taù cho toâi trong cuoäc
Kieân-Höng. Boä chæ-huy haønh-quaân cuûa Lieân-Ñoaøn haønh-quaân, nhöng treân thöïc-teá vì toâi chaúng coù tí
3 Thuûy-Boä (LÑ3TB) naèm trong moät loø than boû troáng kinh-nghieäm gì neân moïi vieäc ñieàu-ñoäng ñeàu giao
keá beân soâng. Loø than xaây baèng ñaát seùt, hình troøn cho anh hieäu-leänh.
nhö caùi naép vung, chung-quanh kín mít khoâng coù
cöûa soå, chæ coù moät oâ cöûa ra vaøo. Beân trong, muøi Nhìn treân baûn-ñoà, Ñöôøng-Ñao laø moät thoân
thaùn-khí thaät noàng vaø khoù thôû, phaûi vaøi hoâm sau xoùm naèm saùt bôø Nam cuûa soâng Caùi-Lôùn, chæ caùch
môùi quen ñöôïc. Kieân-Höng (bôø Baéc) khoaûng vaøi caây-soá veà phía
Ñoâng-Nam. Tuy khaù gaàn quaän-lî, nhöng vì caùch
Toâi trình-dieän Trung-Taù Tröông-thanh-Taân, soâng, neân Ñöôøng-Ñao gaàn nhö bò ñòch quaân kieåm-
Chæ-Huy-Tröôûng LÑ3TB vaø Thieáu-Taù Nguyeãn-xuaân- soaùt hoaøn-toaøn vaøo ban ñeâm. Ban ngaøy, khi coù
Ñieàn, Chæ-Huy-Tröôûng GÑ75TB. Thieáu-Taù Ñieàn laø nhöõng cuoäc haønh-quaân hoãn-hôïp, taûo-thanh xoùm
ngöôøi haøo-saûng, thaùi-ñoä bình-dò vaø deã-daõi, xem Ñöôøng-Ñao vôùi taàm-voùc qui-moâ thì ñòch troán maát
thuoäc-caáp nhö anh em. Haøn-huyeân moät choác thì vaøo caùc haàm truù-aån trong loøng ñaát hay döôùi caùc
anh ruû toâi ra quaùn chôï Kieân-Höng aên côm chieàu. vuõng nöôùc ñuïc. Khi ñaïi quaân thuûy-boä cuûa ta ruùt lui
thì chuùng laïi ra quaáy-nhieãu, thu thueá daân-chuùng
Hoâm ñoù toâi ñöôïc gaëp laïi Haûi-Quaân Trung-UÙy vaø uy-hieáp ñoàn boùt Ñòa-Phöông-Quaân ôû trong xoùm.
Ñoaøn-ngoïc-Lyù, Chæ-Huy-Phoù cuûa Giang-Ñoaøn 74 Ngaët moät noãi, khuùc soâng tröôùc maët xoùm laïi raát giaøu
Thuûy-Boä (GÑ74TB). Anh Lyù xuaát thaân khoùa 17, toâm caù. Coù leõ vì soâng Caùi-Lôùn tôùi ñoù trôû thaønh nhoû,
saâu, vaø ngoaèn ngheøo nhö con raén, neân toâm caù tuï

424 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

hoäi ñeán raát nhieàu. Khuùc soâng quanh-co naøy cuõng Tango cuûa toâi. Ñang ngoài caàm maùy voâ-tuyeán laéng
coù teân laø soâng Coå-Coø. ÔÛ mieàn Nam coù tôùi ba khuùc tai nghe anh Lyù chæ-huy ñoaøn taøu chuaån-bò ñoå boä,
soâng Coå-Coø vì hình-theå cuûa chuùng töông-töï nhö thì toâi chôït caûm thaáy ñau nhoùi nhö bò ai caàm thanh
nhau. Soâng Coå-Coø ôû mieät Hoøa-Tuù, tænh Ba-Xuyeân saét ñaâm vaøo löng, cuøng luùc vôùi tieáng va chaïm raøo-
vaø soâng Coå-Coø mieät Ñaàm-Dôi, tænh An-Xuyeân (Caø- raøo vaøo thaønh taøu nhö ñaïn ñaïi-lieân. Tieáp theo laø
Mau) ñeàu noåi tieáng hung-hieåm, laø moà choân cuûa caùi caûm-giaùc noùng boûng, khoù chòu caáp baùch, laøm
nhieàu xaùc giang-ñónh cuûa Hoa-Kyø tröôùc khi hoï baøn caùnh tay theo phaûn-xaï voøng quanh ra sau löng sôø
giao laïi cho Haûi-Quaân Vieät-Nam. laáy, ñaàu oùc hoang-mang töï nhuû: “Khoâng leõ mình
truùng ñaïn roài!” Nhöng khoâng thaáy maùu me gì caû
Hoâm aáy toâi nhaän leänh haønh-quaân, chæ-huy 12 ngoaøi taám aùo bò raùch ra, toâi môùi hoaøn hoàn.
giang-ñónh ñeán chôû moät ñaïi-ñoäi cuûa Sö-Ñoaøn 21
Boä-Binh ñang ñoàn-truù trong quaän Kieân-Höng ñeå Baáy giôø môùi nhôù raèng vì quaù baän quan-saùt
ñoå boä leân baõi soâng tröôùc xoùm Ñöôøng-Ñao. Nhöng cuoäc haønh-quaân, toâi queân mang aùo giaùp vaøo, moät
khi gaàn tôùi beán thì “aàm, aàm” hai traùi phaùo cuûa phaàn vì thaáy vaøi nhaân-vieân treân taøu cuõng khoâng
ñòch noå tung-toùe giöõa soâng. Toâi chöa phaân-ñònh mang. Toâi beøn quay qua beân quô voäi chieác aùo giaùp
ñöôïc höôùng xuaát-phaùt cuûa phaùo ñòch thì ñaïi-lieân, maëc vaøo. Chôït baét gaëp moät mieång saét laï rôùt naèm
ñaïi-baùc cuûa ta ñaõ noå xoái-xaû vaøo bôø phía Nam, choã beân caïnh, chaúng kòp quan-saùt kyõ thì ñaõ thaáy chieác
ñaàu khuùc soâng quanh-co. Choã aáy coù moät caây khoâ Alpha cuûa Trung-UÙy Lyù chaïy voäi ra sau, hình nhö
troïc laù thaät lôùn maø maõi veà sau naøy toâi vaãn khoâng ñeå nhöôøng choã cho caùc Tango chôû quaân ñoå boä vaøo
queân. Moät caây coå-thuï cheát söõng beân bôø nöôùc, treân baõi. Cuoäc ñoå boä chæ maát vaøi phuùt sau khi ñaïn ñaïi-baùc
moät vuøng ñaát phì-nhieâu phuû ñaày caây laù xanh töôi, 81 ly töø caùc chieác Monitor (Xung-kích-ñónh) baén
laø moät caûnh-töôïng töông-phaûn ñeán ñoä phi-lyù. thaúng caøy naùt caây coû treân bôø, mìn baãy cuûa ñòch
choân saün bò söùc eùp ñaïn ñaïi-baùc cuûa ta doäi töùc, noå
Suùng ñaïn ñuû loaïi cuûa ta vaãn tieáp-tuïc baén tung-toùe nhö caûnh phim ñoå boä treân baõi Normandy.
xoái-xaû vaøo phía bôø ñaát, caùc chieán-ñónh cuûa ta vaãn Coøn suùng ñòch thì ñaõ caâm tieáng töø khi traùi phaùo
tieáp-tuïc tieán tôùi. Hình nhö anh Lyù ñaõ quaù quen cuoái cuøng noå gaàn chieác Tango cuûa toâi.
thuoäc caùi maøn hai beân “chaøo hoûi” nhau. Ñoät-nhieân
moät tieáng noå “aàm” giöõa soâng, gaàn phía sau chieác Cuoäc ñoå boä taûo-thanh xoùm Ñöôøng-Ñao ñöôïc
ñaùnh giaù laø töông-ñoái thaønh-
coâng, caên-cöù treân toån-thaát cuûa
hai phía. Quaân baïn khaùm-phaù
ñöôïc hai haàm truù-aån caùch nôi uûi
baõi vaøi traêm thöôùc veà phía Taây,
gaàn ñoái-dieän vôùi Kieân-Höng.
Haàm truù-aån ñaøo döôùi ñaát, phía
treân coøn moät lôùp ñaát nguyeân
thuûy, coû tranh coøn nguyeân veïn
nhöng ñöôïc choáng ñoäi leân cao.
Haàm chöùa moät soá suùng AK vaø
4 suùng phaùo B-40 vaø B-41. Caùc
giaøn phaùo ñöôïc ñaët beân ngoaøi
haàm. Khi baén xong moät vaøi quaû
thì ñòch lieàn chui xuoáng haàm
traùnh söï phaûn-xaï vaø phaûn phaùo
cuûa ta.

425 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Ngoaøi caùc vuõ-khí tòch-thu ñöôïc, Boä-Binh coøn baèng beà maët phaúng. Neáu noù vaêng vaøo baèng caïnh
baét ñöôïc ba teân du-kích aùo ñen vaø gieát cheát moät saéc cuûa noù thì ñaõ gaêm saâu vaøo da thòt roài.
teân khaùc. Coøn moät teân nöõa thì töï-saùt baèng löïu-ñaïn.
Vuï truy-kích aáy ñöôïc anh Trung-UÙy Boä-Binh (BB) Lieân-tieáp hôn hai thaùng haønh-quaân thuûy-boä
thuaät laïi nhö sau: taûo-thanh ñòch taïi Kieân-Höng, luùc naøo ñoaøn taøu ñi
qua khuùc ñaàu soâng Coå-Coø, choã coù caây ñaïi thuï bò
Do söï phaùt hieän vaø höôùng-daãn cuûa anh em cheát khoâ, cuõng bò ñòch phaùo-kích. Cho ñeán khi rôøi
Haûi-Quaân treân caùc chieác Alpha vaø Monitor ñi ñaàu, Kieân-Höng sang vuøng khaùc, toâi vaãn khoâng theå ñoaùn
sau khi ñoå boä an-toaøn, vieân Trung-UÙy BB daãn toaùn ñöôïc ñòch aån-naáp ôû ñaâu, ñaët suùng choã naøo maø baén
quaân ñi ngöôïc veà höôùng Taây vaø baét gaëp maáy teân ra. Caây coû chung-quanh caây ñaïi thuï aáy ñaõ thaønh
du-kích mang aùo ñen chaïy voäi xuoáng meù soâng. Bò khai-hoang, caùc moâ ñaát ñaõ thaønh bình ñòa vì ñaïn
suùng truy-kích cuûa ta noå aøo theo, moät teân guïc ngaõ, phaùo cuûa ta. Moät hoâm, nhaân dòp ñoå boä thaúng vaøo
ba teân naèm xuoáng oâm ñaàu qui haøng, coøn teân thöù tröôùc caây aáy, toâi ñaõ quan-saùt kyõ, môùi phaùt hieän ra voû
naêm nhaøo xuoáng bôø nöôùc laën trong ñaùm luïc-bình. thaân caây ñaõ bò caùc mieång ñaïi phaùo cuûa ta laøm troùc
Thaáy y khoâng mang suùng, hai anh boä-binh tieán heát roài. Thaûo naøo caây coå-thuï ñaõ bò cheát vì maát ñi
laïi ñònh baét soáng. Baát ngôø y vuøng daäy cho noå traùi nguoàn sinh-löïc töø loøng ñaát, vì maïch soáng cuûa loaøi
löïu-ñaïn ñaõ ruùt choát ñeå töï-saùt, gaây thöông-tích nheï caây naèm giöõa lôùp voû meàm vaø ruoät ñaëc. Tuy-nhieân,
cho moät binh-só cuûa ta. Ngoaøi vuï naøy, quaân ta coøn noù vaãn ñöùng söøng-söõng chòu ñöïng haøng traêm traùi
moät ngöôøi bò thöông naëng vì ñaïp phaûi mìn baãy khi ñaïi-baùc maø vaãn khoâng heà gaõy ñoå.
truy luøng ñòch trong xoùm Ñöôøng-Ñao.
Töû-Thaàn
Qua khaåu-cung cuûa tuø-nhaân, toâi môùi bieát laø Trong Cuïm Luïc-Bình
ñòch chôø cho maáy chieác taøu ñaàu tieân qua roài môùi
taùc-xaï caùc chieác ñi giöõa. Thaûo naøo maáy traùi phaùo Trong thôøi-gian löu laïi Kieân-Höng, ngoaøi
ñaõ noå gaàn toâi, vì chieác Tango chôû quaân ñi sau caùc nhöõng cuoäc haønh-quaân thöôøng bò ñòch baén troäm
chieác xung-phong daãn ñaàu nhö Alpha vaø Monitor. B40 vaø B41, moïi ngöôøi coøn chòu ñöïng nhöõng côn
Veà sau naøy toâi coøn hieåu ra, vì sao ñi Tango keùm aùc-moäng vì lo ngaïi taøu bò mìn. Nhaát laø vaøo nhöõng
an-toaøn hôn ñi caùc loaïi khaùc. Alpha di-chuyeån chieàu hoâm, tröôùc khi ñi nguû, phaùt hieän nhieàu ñaùm
nhanh choùng vaø nhoû thoù, neân ñòch khoâng muoán beøo (luïc-bình) troâi laïi gaàn taøu.
nhaém baén vì sôï huït, uoång ñaïn. Monitor trang-bò
suùng ñaïi-baùc 81 ly baén thaúng, raát nguy-hieåm cho Töû-thaàn aån-naáp trong caùc cuïm luïc-bình!
ñòch neân chuùng sôï, khoâng daùm taùc-xaï tröïc dieän. Mieàn Haäu-Giang Vieät-Nam coù moät heä-thoáng
Chæ coù Tango, tuy chung-quanh hoâng taøu ñeàu boïc soâng ngoøi chaèng-chòt nhö moät toå nheän, noái lieàn
caùc taám foam daøy caû meùt, ñeå choáng söùc coâng-phaù caùc thò-traán, quaän xaõ baèng ñöôøng thuûy. Nhöõng
cuûa phaùo ñòch, nhöng hoûa-löïc yeáu, chæ trang-bò hai danh-töø nhö raïch, soâng, kinh, ñöôïc duøng ñeå ñaët
khaåu ñaïi-baùc 20 ly ôû sau vaø hai khaåu ôû tröôùc gaàn cho caùc thuûy-loä aáy. “Raïch” laø doøng nöôùc nhoû heïp,
choã cöûa ñoå boä, laïi to lôùn coàng-keành, neân deã laøm bia chöøng vaøi chuïc meùt beà ngang. “Soâng” laø doøng nöôùc
cho phaùo ñòch. Nhaém baén vaøo loaïi Tango chôû quaân thieân-nhieân, roäng lôùn chöøng traêm meùt hoaëc hôn.
coøn coù “lôïi” laø neáu truùng muïc-tieâu thì tæ-soá töû vong “Kinh” thöôøng laø doøng nöôùc nhaân-taïo, do ngöôøi xöa
cao hôn caùc loaïi khaùc. ñaøo töø laâu ñôøi, coù ñoaïn thaúng taép doïc theo ñöôøng
Lieân Tænh-Loä, vì con ñöôøng ñöôïc xaây neân bôûi ñaát
Ñoù laø traän chaïm ñòch ñaàu tieân trong ñôøi ñaøo laøm kinh.
haûi-nghieäp cuûa toâi. Ñeâm ñoù toâi khoâng taøi naøo nguû Coù nhieàu con soâng hai ñaàu ñeàu thoâng ra bieån,
yeân giaác vì noãi sôï-haõi vaø vì veát thöông baàm sau khoâng coù thöôïng nguoàn, haï doøng gì caû. Thuûy-trieàu
löng khaù ñau nhöùc. Hoâm sau, tình-côø thaáy laïi maûnh leân xuoáng khoâng taïo neân doøng nöôùc chaûy xieát nhö
saét vuïn coøn naèm choã cuõ, toâi môùi ñoaùn ra noù chính nöôùc soâng Cöûu-Long. Haàu nhö luùc naøo doøng nöôùc
laø maûnh voû phaùo B-40 cuûa ñòch ñaõ vaêng vaøo löng
mình. May-maén thay, mieång saét vaêng vaøo ngöôøi toâi

426 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

trong caùc soâng raïch cuõng löõng-lôø troâi, buoåi saùng veà Toâi chæ cöôøi, chôø ñôïi maø khoâng traû lôøi caâu hoûi.
Ñoâng, buoåi chieàu sang Taây, hay ngöôïc laïi. Vì con Taùnh anh Ñieàn luùc naøo cuõng baët-thieäp vaø haøo-saûng
nöôùc khoâng chaûy xieát, luïc-bình sinh-soâi naåy-nôû raát neân haún laø anh coù chuyeän gì vui muoán noùi.
nhieàu treân soâng raïch nhö treân nöôùc ao hoà. Luïc-bình
keát tuï thaønh ñaùm, thay hình ñoåi daïng lieân-mieân - Ngaøy mai, toa laáy moät chieác Alpha veà
nhö maây trôøi, neân môùi coù thaønh-ngöõ “hôïp roài tan Raïch-Soûi roài baûo Haï-Só Naêng laáy xe Jeep chôû veà
nhö beøo maây”. thaêm nhaø!

Lôïi-duïng söï di-ñoäng chaäm cuûa doøng nöôùc, - Caûm ôn oâng “Tröôûng”. Toâi ñònh xin pheùp
Vieät-Coäng (VC) gaøi mìn coù buoäc phao, thaû noåi thì oâng ñaõ “ñi guoác” trong buïng toâi roài. Coù ñieàu
nguïy-trang vaøo beân caùc cuïm luïc-bình. Mìn coù gaén nhaø toâi ôû maõi taän Nha-Trang, ñi veà maát maáy ngaøy,
nam-chaâm, khi ñeán gaàn thaønh saét cuûa giang-ñónh khoâng bieát thôøi-gian tieâu-chuaån ñi pheùp 10 ngaøy
thì bò huùt vaøo. coù thaám-thía gì khoâng?

Naïn taøu chìm vì mìn noåi xaûy ra raát thöôøng - Thì toa ñi hai tuaàn! Anh ñaùp moät caùch
treân caùc kinh raïch vuøng Haäu-Giang. Coù loaïi mìn thaûn-nhieân. Nhöng luùc naøo trôû laïi nhôù mang maáy
toái-taân, noå töï-ñoäng khi chaïm vaøo thaønh saét, nhöng kyù möïc khoâ Nha-Trang ñeå nhaäu vôùi röôïu neáp than
raát hieám thaáy. Phaàn lôùn laø caùc loaïi mìn noäi-hoùa nheù!
thoâ-sô coù daây ñieän gaén theo daøi tôùi vaøi traêm thöôùc.
Ñaàu daây ñieän noái vaøo cuïc pin ñieän ñeå treân bôø, gaàn Khi toâi maõn pheùp trôû laïi Boä Chæ-Huy
haøng ñaùy. “Haøng ñaùy” laø nhöõng coïc caây ñöôùc, do Tieàn-Phöông cuûa LLTB taïi Raïch-Soûi thì lieàn nhaän
ngö-daân caém xuoáng loøng soâng, ra taän giöõa soâng ñeå hung-tin: toái hoâm tröôùc, chieác giang-ñónh cuûa
gaén löôùi chaøi toâm vaø caù. Thieáu-Taù Nguyeãn-xuaân-Ñieàn bò mìn laät uùp vaø anh
ñaõ bò maát-tích! Toâi beøn voäi goïi maùy voâ-tuyeán roài
Chôø luùc con nöôùc chaûy veà phía coù taøu ñaäu, ñòch leân xe Jeep cuûa giang-ñoaøn ñeán baõi soâng Taéc-Caäu
bôi ra giöõa doøng, buoäc mìn vaøo maáy cuïm luïc-bình, chôø taøu veà ñoùn ra vuøng haønh-quaân.
quaøng daây ñieän vaøo moät coïc ñaùy, roài leân bôø, nôùi
daây ñieän daøi ra cho ñeán khi mìn troâi theo caùc cuïm Chôø moät luùc thì hai chieác Alpha töø ngoaøi soâng
luïc-bình ñeán gaàn taøu vaø baùm vaøo hoâng taøu nhôø söùc Caùi-Lôùn gheù vaøo. Tö-Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä
huùt cuûa nam-chaâm gaén treân mìn. ÔÛ treân bôø thöôïng Hoaøng-cô-Minh böôùc leân bôø. Sau khi tieáp nhaän caùi
doøng, beân haøng ñaùy, khi thaáy daây ñieän khoâng coøn chaøo kính cuûa toâi, oâng ra leänh:
bò keùo daøi ra nöõa, ñòch coù theå ñoaùn bieát ñöôïc mìn
ñaõ bò huùt vaøo hoâng taøu. Nhaán choát noái doøng ñieän, - Toâi chæ-ñònh Ñaïi-UÙy taïm thôøi Quyeàn
mìn lieàn noå tung. ÔÛ treân bôø, ñòch seõ khoaùi traù nhìn Chæ-Huy-Tröôûng Giang-Ñoaøn 75 cho ñeán khi coù
chieác taøu tung leân roài töø-töø chìm xuoáng, loâi theo leänh môùi. Baây giôø anh ra Kieân-Höng coá-gaéng
thaân xaùc cuûa nhöõng ngöôøi lính Haûi-Quaân naïn-nhaân ñieàu-ñoäng giang-ñoaøn tuaàn-tieãu, baûo-veä chieác taøu
vaøo doøng nöôùc ñuïc. bò chìm cuûa Thieáu-Taù Ñieàn cho ñeán khi toaùn Ngöôøi
Nhaùi tìm ñöôïc xaùc cuûa oâng aáy!
Thaám-thoaét maø ñaõ gaàn ba thaùng keå töø
ngaøy taân ñaùo ñôn-vò. Toâi daàn daàn quen thuoäc caùc Toâi voäi ñöùng nghieâm, ñöa tay chaøo kính laàn
sinh-hoaït thöôøng nhaät vaø teân goïi cuûa nhaân-vieân
trong giang-ñoaøn, nhaát laø trong thôøi-gian xöû-lyù
thöôøng-vuï cho chæ-huy-tröôûng ñi pheùp.

Moät hoâm muøa haï, trôøi khaù noùng-nöïc, toâi ñang
ngoài nghieân-cöùu baûn-ñoà ñòa-phöông, coá thuoäc loøng
caùc ñòa-theá, ñòa-danh thoân xoùm vaø kinh raïch, thì
Thieáu-Taù Nguyeãn-xuaân-Ñieàn tôùi voã vai:

- Naøy, sao ñaêm-chieâu theá toa? Nhôù nhaø haû?

427 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

nöõa: bò keït trong ñoù maáy tieáng ñoàng-hoà, chæ thôû ñöôïc
- Tuaân leänh! baèng boïng khoâng-khí beân trong.
Keá roài Ñaïi-Taù Minh quay löng, leân xe Jeep, ra
Taøu chìm daàn xuoáng gaàn ñaùy soâng. Ba ngöôøi
hieäu taøi-xeá laùi ñi luoân. coá-gaéng laën xuoáng ñeå chui ra ngoaøi, nhöng aùp-löïc
Ra ñeán vuøng Thôùi-An - Hoác-Hoøa, toâi thaáy caû nöôùc quaù maïnh laøm töùc ngöïc, chòu khoâng noåi, phaûi
troài leân thôû baèng boïng khoâng-khí. Laàn laën cuoái
chuïc chieác giang-ñónh ñang tuaàn-tieãu quanh moät cuøng chæ coù anh may-maén thoaùt ra ñöôïc, coøn hai
chieác taøu bò naïn, luùc baáy giôø ñang laät uùp, moät maûnh nhaân-vieân vaãn bò keït ôû trong taøu. Anh leo leân ngoài
löôøn nhoâ leân khoûi maët nöôùc. Toaùn Ngöôøi Nhaùi vôùt treân löôøn taøu ñaõ laäp uùp vaø phaàn phía tröôùc nhoâ leân
ñöôïc hai ngöôøi thuûy-thuû bò cheát ñuoái trong loøng khoûi maët nöôùc, chôø anh em ñeán cöùu. Nhöng ñoaøn
taøu. Hoï khoâng tìm thaáy anh Nguyeãn-xuaân-Ñieàn taøu ñaõ di-taûn xuoáng haï doøng, caùch xa khoaûng vaøi
ñaâu caû. Hoûi ra môùi bieát chieác taøu bò naïn aáy laø moät caây-soá. Khi trôøi môø saùng anh Ñieàn coù theå nhìn
chieác Tango cuûa GÑ74TB chöù khoâng phaûi cuûa thaáy nhöõng giang-ñónh ñi tuaàn nhöng chôø maõi vaãn
chæ-huy-tröôûng GÑ75TB. khoâng thaáy chieác naøo ñeán gaàn.

Toaùn Ngöôøi Nhaùi laën tìm maõi, chæ kieám ñöôïc Theá roài moät chieác ghe ñuoâi toâm töø beân bôø
xaùc cuûa hai nhaân-vieân bò cheát ñuoái vì keït trong Baéc mieät Thôùi-An chaïy sang Hoác-Hoøa. Anh Ñieàn
taøu. Vaøi hoâm sau hoï laïi vôùt ñöôïc hai töû-thi cuûa hai möøng-rôõ ñöùng leân vaãy goïi. Chieác ghe ñoåi höôùng veà
nhaân-vieân khaùc noåi leân ôû maáy ñòa-dieåm khaù xa phía taøu chìm. Ñeán gaàn, anh nhaän ra moät caäu thieáu-
chieác taøu chìm. Rieâng tung-tích anh Nguyeãn-xuaân- nieân laùi ghe chôû moät nhaø sö maëc aùo tyø-kheo maøu
Ñieàn thì vaãn baët taêm neân ñöôïc xem laø “maát-tích”. vaøng uùa. Nhaø sö nhìn thaáy anh nhöng ñoät-nhieân
khoâng chòu cöùu ñoä ngöôøi gaëp naïn, ra hieäu cho thieáu-
Moät tuaàn sau thì Lieân-Ñoaøn ñöôïc leänh ñieàu nieân beû laùi chieác ghe chaïy luoân sang Hoác-Hoøa.
ñoäng veà Kieân-An. Haønh-quaân vuøng Kieân-An,
Taéc-Caäu vaø kinh Caùn-Gaùo, töông-ñoái an-toaøn hôn Moät laùt sau thì coù moät chieác ghe ñuoâi toâm
ôû Kieân-Höng vaø Caùnh-Ñoàng-Thôm, Chöông-Thieän. töø mieät Hoác-Hoøa chaïy thaúng veà höôùng chieác taøu
Ba thaùng keá tieáp laø thôøi-gian toâi laøm Quyeàn CHT/ chìm. Treân ghe coù hai ngöôøi ñaøn oâng trung-nieân
GÑ75TB vaø ñaõ trôû laïi Kieân-Höng ñeå haønh-quaân moät maëc aùo baø-ba ñen. Khi ghe ñeán gaàn, moät ngöôøi
laàn nöõa, seõ thuaät laïi sau. ÔÛ ñaây xin keå noát tin-töùc ruùt trong mình moät khaåu suùng colt, ra leänh anh
veà anh Nguyeãn-xuaân-Ñieàn. Ñieàn nhaûy xuoáng ghe. Chieác ghe beøn quay höôùng
chaïy veà Hoác-Hoøa. Leân bôø, anh bò maáy teân du-kích
Saùu thaùng sau, moät hoâm toâi ñang nghæ pheùp VC chôø saün, troùi tay chaân vaø bòt maét mieäng, nhoát
ôû Nha-Trang thì anh Ñieàn böôùc vaøo nhaø. Anh em trong haàm truù-aån gaàn bôø, khuaát sau maáy buïi chaø-laø
möøng-rôõ oâm chaàm laáy nhau. Anh keå chuyeän bò VC (döøa nöôùc).
baét vaø chuyeän vöôït nguïc trôû veà, ly-kyø nhö chuyeän
phim: Moät thôøi-gian thaät laâu sau, anh nghe tieáng
taøu chaïy qua laïi raát gaàn bôø vaø coù tieáng ngöôøi noùi
Chieàu hoâm aáy, anh Ñieàn ñöôïc Trung-Taù chuyeän treân maùy voâ-tuyeán. Anh nghe caû tieáng keâu
Tröông-thanh-Taân goïi sang taøu aên côm vaø baøn goïi teân mình nöõa. Chung-quanh haàm khoâng coøn
chuyeän haønh-quaân. Côm nöôùc, thaûo-luaän ñeán luùc nghe tieáng boïn du-kích, anh ñoaùn laø boïn chuùng sôï
toái mòt, anh Ñieàn ñònh veà taøu mình thì chieác Tango bò loä neân ñaõ boû anh naèm moät mình vaø chaïy troán
bò giaät mìn, beå maát moät maûng löôøn, nöôùc voâ xoái-xaû, roài. Anh muoán vuøng-vaãy môû khaên bòt mieäng ñeå keâu
taøu nghieâng ñi raát nhanh. Moïi ngöôøi nhaûy xuoáng cöùu nhöng chuùng coät chaët quaù, khoâng thoaùt ñöôïc.
nöôùc, rieâng anh coøn naùn laïi ñeå giuùp vaøi nhaân-vieân
cuûa GÑ74TB bò choaùng-vaùng trong taøu vì söùc Anh chòu ñöïng tình-traïng thuùc-thuû nhö
chaán-ñoäng cuûa mìn noå vaø ñang bôi bì-boõm trong
loøng taøu luùc baáy giôø ñaõ ngaäp nöôùc.

Ñang voùi tay keùo hoï leân thì chieác taøu ñoät-nhieân
laät uùp vì nöôùc vaøo quaù nhieàu. Anh vaø hai nhaân-vieân

428 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

theá raát laâu. Ñeán khi boïn du-kích trôû laïi môû khaên danh-taùnh, anh Ñieàn ñaõ ñöôïc tröïc-thaêng cuûa
bòt maét cho anh thì trôøi ñaõ toái. Chuùng daãn anh LLTB ñoùn veà Raïch-Soûi. Sau thôøi-gian trình-dieän,
ñi vaøo saâu trong xoùm, cho aên uoáng roài daãn vaøo ñieàu-traàn, vaø baùo-caùo taïi Cuïc An-Ninh Haûi-Quaân,
röøng U-Minh Thöôïng, phía Nam löu-vöïc soâng anh ñöôïc ñoåi ra Traïi Taây-Keát, vuøng II Duyeân-Haûi,
Caùi-Lôùn. Nôi aáy anh gaëp raát nhieàu tuø-binh, ñaïi Nha-Trang. Nhôø ñoù anh ñaõ coù dòp gheù thaêm toâi
ña-soá laø só-quan ñuû caùc loaïi binh-chuûng Boä-Binh, nhaân dòp toâi veà pheùp.
Thuûy-Quaân-Luïc-Chieán, Bieät-Ñoäng, Nhaûy Duø, v.v.,
duy-nhaát chæ coù anh Ñieàn laø só-quan Haûi-Quaân. Sau naêm 75, Thieáu-Taù Nguyeãn-Xuaân-Ñieàn ôû
laïi vaø bò baét ñi tuø caûi-taïo. Hieän nay anh ñaõ sang Myõ
Bò nhoát ôû röøng U-Minh khoaûng saùu thaùng, theo dieän HO, vaø ñang cö-nguï taïi trò traán Covina,
ngaøy naøo anh cuõng bò tra hoûi veà caùc chieán-thuaät phía Ñoâng Los Angeles, California. Muøa heø naêm
haønh-quaân cuûa LLTB noùi rieâng vaø cuûa Haûi-Quaân 1999, toâi ñaõ ñöôïc gaëp laïi anh, ñaõ cuøng anh naâng
noùi chung. ly bia uoáng möøng ngaøy taùi-ngoä vaø oân laïi nhöõng
kyû-nieäm cuûa nhöõng ngaøy thaùng gian-khoå trong
Ñaùm tuø bò di-chuyeån thöôøng xuyeân. Laàn sau vuøng U-Minh hung-hieåm.
cuøng ra gaàn bôø soâng lôùn, vì nôi aáy ñaõ caûm thaáy gioù
maùt töø soâng thoåi vaøo. Ñeán ñaây, laïi keå veà thôøi-gian LÑ3TB ruùt veà
caên-cöù Kieân-An gaàn ba thaùng. Thôøi-gian naøy raát
Nhöõng ngaøy coù dòp ñi ra ngoaøi laøm lao-ñoäng caàn-thieát ñeå söûa chöõa caùc giang-ñónh bò hö-haïi,
canh-taùc saûn-xuaát, anh ñaõ coá-gaéng ghi-nhaän höôùng ñoàng thôøi ñeå nhaân-vieân boài-döôõng tinh-thaàn sau
di-chuyeån cuûa maët trôøi vaø ñòa-theá, ñoái-chieáu vôùi boán thaùng gian-nan ôû Kieân-Höng, ñaõ ñoái-dieän vôùi
caùc hình-theå ñòa-dö treân baûn-ñoà haønh-quaân maø hieåm-nguy ñeâm cuõng nhö ngaøy.
anh coøn nhôù, ñeå phoûng-ñoaùn vò-trí cuûa traïi tuø.
Anh ñoaùn laø mình ñang bò di-chuyeån veà höôùng Rieâng ñoái vôùi toâi, ñaây laø thôøi-gian baän roän
Taây-Nam vaø ñang ôû trong röøng U-Minh Thöôïng, nhaát treân phöông-dieän haønh-chaùnh vaø chæ-huy.
gaàn soâng Treøm-Treïm hoaëc soâng OÂng-Ñoác. Ñeâm Sau khi Chæ-Huy-Tröôûng Nguyeãn-xuaân-Ñieàn bò
ñeâm, nhoùm tuø-binh nhìn veà höôùng Taây-Baéc, thaáy maát-tích, moïi coâng-vieäc trong giang-ñoaøn ñeàu
coù nhöõng hoûa-chaâu baén leân töø moät vò-trí coá ñònh, caàn söï giaûi-quyeát cuûa Quyeàn Chæ-Huy-Tröôûng.
hoï ñoaùn nôi aáy laø ñoàn boùt hay quaän-lî, chôù khoâng Nhôø kinh-nghieäm laøm ñôn-vò-tröôûng taïi caùc ñôn-vò
phaûi laø hoûa-chaâu di-ñoäng cuûa caùc cuoäc haønh-quaân. nhoû luùc tröôùc neân toâi khoâng bò bôõ-ngôõ laém vôùi caùc
thuû-tuïc vaên-thö, haønh-chaùnh.
Moät ñeâm trôøi khoâng traêng nhöng ñaày sao,
lôïi-duïng luùc boïn quaûn canh nguû say, anh ñaõ cuøng Traän Chieán Kinh-Hoàn
moät soá só-quan baïn thi-haønh keá-hoaïch vöôït thoaùt
ñaõ chuaån-bò töø laâu. Môùi ñaàu hoï chaïy veà höôùng Nam Thaám thoaùt maø ñaõ hôn hai thaùng keå töø ngaøy
khoaûng vaøi caây-soá. Ñeán khi gaëp moät con raïch nhoû Giang-Ñoaøn 75 Thuûy-Boä dôøi veà hoaït-ñoäng taïi
thì chaïy theo giöõa doøng nöôùc khoaûng vaøi traêm thöôùc Kieân-An. Moät hoâm, vaøo khoaûng thaùng 8 naêm 1972,
roài môùi vöôït sang bôø beân kia vaø chaïy veà höôùng Taây. toâi nhaän ñöôïc leänh töø Trung-Taâm Haønh-Quaân Boä
Khoaûng moät giôø, hoï laïi ñoåi veà höôùng Baéc, coù choøm Tö-Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä, chæ-huy giang-ñoaøn
sao Baéc-Ñaåu ñaèng tröôùc maët. Hoï baêng sang nhieàu trôû laïi vuøng Kieân-Höng phía Taây-Nam tænh
con raïch maø ñi khoaûng vaøi giôø, thì thaáy coù nhöõng Chöông-Thieän ñeå chuyeân-chôû hai trung-ñoäi thuoäc
ñoám hoûa-chaâu thænh-thoaûng laïi loùe leân töø chaân Sö-Ñoaøn 21 Boä-Binh vaøo taêng-cöôøng cho caên-cöù
trôøi. Hoï laïi xaùc-ñònh vò-trí caùc hoûa-chaâu baèng caùch môùi ñöôïc thieát-laäp taïi vuøng Hoûa-Löïu.
ñoái-chieáu vôùi sao trôøi vaø chaïy veà höôùng ñoù. Caùc
ñoám hoûa-chaâu caøng luùc caøng lôùn daàn. Hoûa-Löïu naèm beân Baéc ngaïn soâng Coå-Coø, töùc
“thöôïng nguoàn” cuûa soâng Caùi-Lôùn. Ñaây laø moät vò-trí
Cuoái cuøng, ñeán gaàn saùng anh Ñieàn vaø ñoàng chieán-löôïc cuûa vuøng bieân-giôùi hai tænh Kieân-Giang
baïn ñaõ troán thoaùt ñeán ñöôïc Chi-Khu Thôùi-Bình gaàn
beân soâng Treøm-Treïm. Nôi ñaây, sau khi kieåm-chöùng

429 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

vaø Chöông-Thieän, laø moät tieàn ñoàn ngaên-chaën ñòch naøy haàu heát ñoaøn taøu ñaõ qua khoûi khuùc quanh vaø
xaâm-nhaäp töø röøng U-Minh Thöôïng phía Nam ngaïn ñaõ thaáy ñòch, neân ñaõ ñoàng loaït noå suùng vaøo caùc buïi
soâng Caùi-Lôùn. caây treân bôø, nôi coù khoùi xanh phuït ra moãi laàn ñòch
baén. Hoûa-löïc lôùn nhoû ñuû loaïi cuûa hai beân hoøa laãn
Ñoaøn taøu gheù beán Kieân-Höng vaøo luùc giöõa vôùi nhau nhö moät traän gioâng baõo saám chôùp reàn
tröa. Moïi ngöôøi lôïi-duïng thôøi-gian boác quaân trôøi. Chieác Tango (Quaân-vaän-ñónh) Baïch-Hoå cuûa
Boä-Binh ñeå aên voäi vaøi cheùn côm vaø nghæ-ngôi choác toâi bò ñòch phaùo huït hai laàn. Nhöng caùc loaïi ñaïn
laùt roài ñoaøn taøu laïi taùch beán, baét ñaàu tieán veà phía nhoû thì rôi loûm-boûm treân soâng hay vaêng tung-toùe
Ñoâng. treân saøn platform.

Khi ñoaøn taøu ñi tôùi khuùc quanh ñaàu soâng Trong tieáng ñaïn ñinh tai nhöùc oùc, toâi heùt vaøo
Coå-Coø, ngang caây khoâ to lôùn ôû meù soâng xoùm trong maùy voâ-tuyeán, ra leänh caû ñoaøn taøu uûi baõi vaøo
Ñöôøng-Ñao, thì haàu nhö theo thoùi quen, caùc bôø beân phaûi, ngay tröôùc vuøng hoûa-löïc cuûa ñòch
giang-ñónh ñi ñaàu laïi xin pheùp baén vaøo caây khoâ. maïnh nhaát. Muïc-ñích laø ñeå vöøa baûo-veä chieác taøu
Nhöng laàn naøy toâi khoâng chaáp-thuaän vaø chæ-thò truùng ñaïn, vöøa aùp-duïng chieán-thuaät “Tieäm-Tieán”
im-laëng tieáp-tuïc ñi qua, tieán saâu vaøo soâng Coå-Coø. maø Tö-Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä Hoaøng-cô-Minh
ñaõ höôùng-daãn luùc oâng ñeán vieáng haäu-traïm taïi
Nhöng vöøa qua khoûi khuùc quanh soâng keá Kieân-An vaøi hoâm tröôùc cuoäc haønh-quaân naøy.
tieáp, thì Thieáu-UÙy Phaïm-ngoïc-Ñoâng, só-quan OÂng ñaõ chæ-thò cho caùc só-quan trong Lieân-Ñoaøn
giang-ñónh treân chieác Monitor ñi ñaàu, baùo-caùo 3 Thuûy-Boä aùp-duïng chieán-thuaät Tieäm-Tieán moãi
phaùt hieän nhieàu chieác ghe ñuoâi toâm chôû ñaày ngöôøi khi ñoaøn taøu bò ñòch taán-coâng raùo-rieát. Ñoaøn taøu uûi
ñang quay muõi chaïy vaøo bôø Nam. Toâi vöøa ra leänh baõi vaøo meù soâng, veà phía bò ñòch taán-coâng, duøng
baén chaän ñaàu ñeå baét maáy chieác ghe aáy ngöøng hoûa-löïc maïnh-meõ cuûa caùc giang-ñónh ñeå daäp taét
chaïy, vöøa baùo-caùo “Thaåm-Quyeàn” Trung-Taâm hoûa-löïc ñòch, ñoàng thôøi ñeå duøng caùc buïi caây beân
Haønh-Quaân cuûa Löïc-Löôïng Thuûy-Boä veà vieäc phaùt bôø soâng nhoâ caønh laù ra che khuaát taøu, traùnh laøm
hieän ñòch ñang chôû quaân sang soâng. Ñoät-nhieân muïc-tieâu quaù roõ cho caùc giaøn B41 cuûa ñòch, voán
phaùo ñòch rít leân trong khoâng-gian. Chieác Monitor ñaõ ñöôïc thieát-trí saün taïi caùc vò-trí beân bôø soâng. Sau
(Tieàn-phong-ñónh) cuûa Thieáu-UÙy Ñoâng bò truùng khi daäp taét hoûa-löïc ñòch beân meù soâng tröôùc maët,
ngay moät traùi B40, chaïy leäch roài uûi vaøo bôø Nam, chieác giang-ñónh ôû haäu traän seõ ruùt ra, tieán leân uûi
khoùi boác leân nguøn-nguït. Hoûa-löïc ñuû loaïi cuûa ñòch baõi phía tieàn traän, roài baén naùt vuøng bôø soâng phía
lieàn gia-taêng, nhaém caû vaøo chieác Monitor. Suùng tröôùc. Cöù theá, caùc giang-ñónh seõ laàn-löôït ruùt ra,
treân chieác Monitor cuõng choáng traû maõnh-lieät. Luùc tieán daàn veà phía tröôùc, chieám vò-trí tieàn traän. Caùch
di-ñoäng tieäm-tieán naøy tuy chaäm nhöng traùnh cho
chieác di-chuyeån treân soâng bò laøm bia cho ñòch nhö
luùc caû ñoaøn taøu chaïy giöõa soâng.

Moät choác sau, khi caû ñoaøn taøu uûi baõi vaø doàn
hoûa-löïc leân bôø thì hoûa-löïc ñòch im baët. Nhöõng
xaùc ngöôøi mang quaàn aùo ñen vaêng ra khoûi caùc buïi
chaø-laø (döøa nöôùc) naèm phôi naéng treân maët coû. Coù
maáy teân lom-khom trong lôùp coû lau saäy ñeå chaïy
troán ra ñoàng, nhöng phuùt choác lieàn bò ñoán ngaõ bôûi
ñaïi-lieân cuûa ta. Toâi vöøa quan-saùt ñieàu-ñoäng ñoaøn taøu
di-chuyeån theo chieán-thuaät Tieäm-Tieán, vöøa duøng
M79 baén nhaàu vaøo caùc choã coù buïi raäm. Khoâng phaûi
vì toâi ñaõ phaùt hieän moät daáu veát naøo cuûa ñòch quaân,

430 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

nhöng laø ñeå yeân-taâm maø thoâi. Trong traïng huoáng boán thaùng naèm beänh-vieän.
ñaïn noå vaêng töù phía nhö theá, neáu khoâng ñoäng thuû
laøm ñieàu gì, thì thaàn trí seõ bò meâ-muoäi ñi khoâng Toâi ñang chæ-thò hai
suy-nghó ñöôïc. Veà giang-ñoaøn ñöôïc gaàn nöûa naêm, chieác Alpha (trôï-chieán-ñónh)
ñuïng traän maáy laàn roài, toâi ñaõ khaù quen thuoäc vaø ñeán keùo chieác Monitor bò naïn
khoâng coøn quaù sôï-haõi nhö laàn ñuïng traän ñaàu tieân. ra, thì boãng nhieân thaûm-hoïa
Tuy vaäy caùi caûm-giaùc thaàn trí teâ cöùng vaãn coøn, phaûi xaûy ra ngay tröôùc maét.
baén phaûn coâng ñòch thì môùi bình taâm maø nhaän-xeùt Thuûy-Thuû Löu-vaên-Naêm
traän ñòa vaø ban leänh ñöôïc. treân chieác Tango Baïch-Hoå
vöøa töø trong uï suùng khaåu
Gaàn moät tieáng ñoàng-hoà, caû ñoaøn môùi duøng ñaïi-baùc 20 ly böôùc ra ngoaøi,
chieán-thuaät Tieäm-Tieán ñeå qua khoûi chieác Monitor coù leõ khoâng-khí beân trong
bò truùng ñaïn ñang maéc caïn. Toâi cho leänh chieác thaønh saét quaù noùng haàm.
Tango Baïch-Hoå uûi vaøo gaàn chieác Monitor. Vì Moät tieáng “phöït” vang leân,
chieác giang-ñónh naøy ñöôïc bao boïc bôûi moät lôùp thaây anh ngaõ vaät xuoáng
foam quanh taøu neân ñaïn B40 khoâng xuyeân thuûng saøn, caùi ñaàu vaêng ñaâu maát
ñöôïc thaønh saét phía trong. Lôùp foam truùng ñaïn tieâu! Traùi B41 khoâng bieát töø
boác khoùi ñen daøy ñaëc, chöù taøu khoâng bò chaùy. ñaâu bay ra, ñaõ hôùt goïn caùi
Luùc baáy giôø khoùi ñen ñaõ tan, nhöng chieác taøu vaãn ñaàu cuûa anh roài löôùt qua saøn
coøn bò nghieâng ñi vì moät phaàn tröôùc bò maéc caïn. platform, noå aàm giöõa soâng.
Thieáu-UÙy Phaïm-ngoïc-Ñoâng baùo-caùo moät nhaân-vieân Moïi ngöôøi chöùng-kieán thaûm-hoïa baát ngôø xaûy
bò thöông naëng, khoâng phaûi bò mieång phaùo B40 maø ra, ñeàu la leân thaát-thanh! Coù maáy ngöôøi nhoán-nhaùo
bò truùng ñaïn AK baén seû cuûa ñòch khi taøu bò tröôït leân naèm xuoáng. Coù ngöôøi nhaûy voäi vaøo trong uï suùng,
bôø. Vieân ñaïn AK baén truùng ngöïc, xuyeân phoåi anh ta. ñeå maëc caùi thaây naèm run-raåy treân saøn. Maùu trong
Coù leõ anh ta ñaõ khoâng mang aùo giaùp vaøo vì naéng xeá coå naïn-nhaân tuoân ra ñoû loang moät vuõng treân saøn
tröa quaù noùng. Vaäy maø veà sau anh ta soáng soùt sau platform.
Ñuùng vaøo luùc aáy, moät traùi B41 noå truùng chieác
Alpha ñi sau cuøng ñang lui ra ñeå quay höôùng tieán
leân phía tröôùc. Chieác Alpha bò truùng ñaïn ngang
hoâng, khoâng coù foam boïc quanh thaân taøu neân
nghieâng ñi. Nhaân-vieân treân taøu nhaûy ñaïi xuoáng
soâng. Chieác Monitor keá ñoù lieàn lui ra cöùu hoï. Trong
khoaûnh-khaéc, chieác Alpha ñaõ chìm xuoáng meù soâng,
chæ coøn caùi muõi nhoïn nhoâ leân khoûi maët nöôùc.
Luùc naøy ñaïn ñaïi-lieân ñaïi-baùc ñuû loaïi treân caùc
taøu laïi tuoân xoái-xaû leân bôø, veà phía baát cöù moâ ñaát,
buïi caây naøo bò tình-nghi. Hai chieác Monitor chóa
suùng ñaïi-baùc 81 ly baén thaúng qua beân bôø ñoái-dieän.
Töøng buïi caây chaø-laø bò ñoán gaãy, töøng goø moái bò san
baèng trong phuùt choác.
Thaàn trí cuûa toâi gaàn nhö hoøa mình trong
caùi khoâng-khí ñieân loaïn cuûa traän chieán. Trong
noãi ñau-thöông laãn caêm-hôøn, toâi yeâu-caàu vieân
ñaïi-uùy ñaïi-ñoäi-tröôûng ra leänh ñoå boä caû ñaïi-ñoäi ñang
quaù-giang treân caùc chieác Tango, ñeå luïc-soaùt ñòch

431 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

ñang aån-naáp beân bôø soâng. Anh ta ñoàng yù ngay. gioïng noùi ñaëc-bieät cuûa Tö-Leänh Hoaøng-cô-Minh,
Theo ñeà-nghò cuûa anh ta, toâi chæ-thò nhaân-vieân moät gioïng Baéc coù aâm-thanh vöøa cao vöøa maïnh vöøa
phaân-phaùt löïu-ñaïn cho toaùn quaân ñoå boä ñeå neùm saéc-saûo. Nhìn leân trôøi, toâi thaáy moät chieác tröïc-thaêng
vaøo caùc vuõng nöôùc ñuïc. Vì tuùng theá khi quaân ta ñoå ñang bay ôû höôùng Taây, mieät Kieân-Höng. Toâi ñoaùn
boä, boïn caùn-binh VC khoâng daùm chaïy naáp trong caùc oâng ñang ôû treân ñoù vaø ñaõ töø Tieàn-Phöông Raïch-Soûi
ñaùm lau saäy vì chaéc-chaén seõ bò ñaïi-lieân treân taøu ñoán bay ñeán quan-saùt khi hay tin veà cuoäc ñuïng traän
ngaõ, chuùng nhaûy xuoáng caùc con möông nhoû thoâng baát ngôø. Toâi trình vôùi “thaåm-quyeàn” veà nhu-caàu
ra soâng, thôû baèng caùc oáng coû lau ñaõ caét saün. Ñöùng phöông-tieän taûi thöông, nhöng khoâng theå cho moät
treân taøu duøng oáng nhoøm nhìn leân bôø, thaáy löïu-ñaïn vaøi chieác taøu quay veà Kieân-Höng ñöôïc, vì nhö theá
noå tung nöôùc, nhöõng thaây ngöôøi vaêng leân roài ngaõ seõ phaân taùn löïc-löôïng ñang caàn phaûi taäp-trung ñeå
vaät xuoáng. Coù nhöõng anh Boä-Binh muoán ñeå daønh ñoái-phoù vôùi ñòch. Vì tình-hình coøn quaù caêng thaúng
maáy traùi löïu-ñaïn maø hoï hieám khi ñöôïc caáp phaùt. vaø nguy-hieåm, toâi ñeà-nghò oâng khoâng neân ñaùp
Hoï duøng dao chaët maáy caây ñöôùc nhoû, voùt nhoïn ñaàu, tröïc-thaêng xuoáng platform cuûa giang-ñónh hoaëc
tæa bôùt caønh, roài ñaâm nhaàu xuoáng caùc vuõng nöôùc treân bôø gaàn nôi ñoaøn taøu uûi baõi nhö oâng vaãn thöôøng
ñuïc, keùo leân caû ruoät gan loøng thoøng cuûa teân VC. laøm. Hôn nöõa, con soá thöông vong quaù cao, moät
chieác tröïc-thaêng khoâng theå naøo chôû heát ñöôïc. OÂng
Traän chieán keùo daøi khoaûng ba tieáng, töø xeá baûo toâi ñôïi ôû ñoù, ñaõ coù tieáp-vaän vaø taûi thöông ñang
tröa ñeán chieàu môùi chaám döùt. Anh em Boä-Binh treân ñöôøng ñeán. Theá roài oâng bay ñi. Thì ra oâng ñaõ
khaùm-phaù ñöôïc taøi-lieäu vaø raát nhieàu suùng ñaïn ñuû quan-saùt traän theá vaø ñaõ duøng taàn-soá khaùc saép ñaët
loaïi cuûa ñòch boû laïi treân nhöõng chieác ghe ñuoâi toâm keá-hoaïch tieáp-vaän caàn-thieát roài.
daáu trong caùc con möông raïch nhoû ñaâm ra soâng
Coå-Coø. Caên-cöù vaøo chieán-lôïi-phaåm vaø xaùc ñòch, hoï Baáy giôø trôøi ñaõ nhaù-nhem toái. Toâi yeâu-caàu
môùi döï ñoaùn raèng löïc-löôïng ñòch goàm ít nhaát laø moät ñaïi-ñoäi Boä-Binh laäp voøng ñai phoøng-thuû treân bôø.
ñaïi-ñoäi. Coù leõ ñòch ñang di-chuyeån sang soâng ñeå Toâi chæ-thò nhaân-vieân phaân-phaùt maùy ñieän-giaùc
chuaån-bò taán-coâng caên-cöù taân laäp cuûa ta ôû Hoûa-Löïu. (sensors) cho hoï ñem ñaët taïi caùc ñöôøng moøn, caùch
Hoï khoâng ngôø ñaõ bò ñoaøn taøu ta baét gaëp, vaø bò keùo xa bôø khoaûng 200 meùt. Maùy ñieän-giaùc laø duïng cuï
vaøo moät traän chieán baát-ñaéc-dó. coù theå phaùt hieän caùc kim-loaïi neáu chuùng ñöôïc
di-chuyeån trong voøng baùn kính 100 meùt. Trong
Kieåm-ñieåm toån-thaát veà phía Haûi-Quaân, ngoaøi tröôøng-hôïp ñòch muoán lôïi-duïng trôøi toái ñeå taán-
anh nhaân-vieân treân chieác Monitor bò ñaïn AK baén coâng, vuõ-khí cuûa chuùng seõ bò caùc sensors phaùt hieän
thuûng ngöïc, coù hai nhaân-vieân treân chieác Alpha bò vaø truyeàn tín-hieäu veà maùy nhaän ñaët treân taøu ñeå
truùng mieång ñaïn B41, vaø bò chìm maát xaùc trong phaùt ra aâm-thanh baùo ñoäng. Xong ñaâu ñoù roài moïi
doøng nöôùc; naêm nhaân-vieân treân caùc taøu khaùc bò ngöôøi aên voäi maáy thöùc aên nguoäi cho ñôõ ñoùi loøng.
thöông nheï; Thuûy-Thuû Naêm treân Tango Baïch-Hoå
bò töû thöông, vuõng maùu cuûa anh döôùi naéng chieàu Khoaûng hôn moät giôø sau thì coù tieáng maùy
vaø söùc noùng saøn taøu, ñaõ ñaëc saäm laïi. Khoâng ai daùm taøu voïng ñeán töø haï doøng. Moät ñoaøn giang-ñónh
nhìn laâu vaøo caùi thaây cuït ñaàu cuûa anh. Nhaân-vieân naêm chieác goàm ba Alpha vaø hai Monitor im-laëng
laáy moät taám meàn phuû leân thaây anh ñeå caûnh-töôïng voâ-tuyeán chaïy vaøo, ñeán gaàn môùi sang taàn-soá cuoäc
bôùt theâ-thaûm. haønh-quaân ñeå lieân-laïc.

Veà phía Boä-Binh coù boán ngöôøi bò thöông vì Qua aùnh ñeøn pin chieáu xuoáng saøn taøu haét leân,
truùng mìn vaø bò baén trong khi luïc-soaùt ñòch quaân ôû toâi giaät mình kinh-ngaïc, nhaän ra ngöôøi ñaàu tieân
treân bôø vaø caùc con möông nhoû. böôùc sang taøu cuûa toâi chính laø Haûi-Quaân Ñaïi-Taù
Hoaøng-cô-Minh, Tö-Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä. Keá
Toâi duøng maùy voâ-tuyeán vaøo taàn-soá ñaëc-bieät ñoù laø Thieáu-Taù Thaùi-quang-Chöùc, Chæ-Huy-Tröôûng
ñeå baùo-caùo chi-tieát tình-traïng thöông vong vôùi Lieân-Ñoaøn 3 Thuûy-Boä, vaø moät soá nhaân-vieân y-taù
Trung-Taâm Haønh-Quaân. Boãng coù tieáng noùi raát roõ
vang treân trong maùy, vôùi yù-töù chöùng-toû ñaõ hieåu
tình-traïng toång-quaùt cuûa traän chieán. Toâi nhaän ra

432 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

mang ñaày ñoà cöùu thöông vaø caùng khieâng ngöôøi. Thì Ñoäc Keá Muøa Xuaân
ra Ñaïi-Taù Minh ñaõ chæ-thò cho Thieáu-Taù Chöùc thu
goùp caùc chieán-ñónh vöøa hoaøn-taát söûa chöõa caáp-toác Khoaûng gaàn cuoái thaùng 1 naêm 1973, toâi trôû veà
vaøo taêng-cöôøng cuoäc haønh-quaân ngay sau khi nghe ñôn-vò sau hai tuaàn ñi pheùp. Luùc baáy giôø Giang-Ñoaøn
chuùng toâi chaïm ñòch. Ñoaøn taøu cuûa Thieáu-Taù Chöùc 75 Thuûy-Boä ñaõ coù taân chæ-huy-tröôûng laø Thieáu-Taù
ñaõ khôûi-haønh töø vaøi ba giôø tröôùc. Khi gaàn ñeán Thôùi- Nguyeãn-ngoïc-Quyeân, vaø haäu-cöù Giang-Ñoaøn 75
An thì Ñaïi-Taù Minh goïi ñoaøn taøu gheù vaøo bôø ñeå ñoùn Thuûy-Boä ñaõ ñöôïc dôøi veà Bình-Thuûy gaàn beân Boä Tö-
oâng vì oâng ñaõ ñaùp tröïc-thaêng taïi ñoù vaø chôø saün. Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä. Ngoaøi ra, Giang-Ñoaøn
cuõng ñöôïc boå-sung moät só-quan thaâm-nieân, HQ
Sau khi nghe baùo-caùo sô-löôïc, oâng Minh Ñaïi-UÙy Ñoã-ngoïc-Quaûng môùi thuyeân-chuyeån ñeán
böôùc ñeán xaùc Thuûy-Thuû Naêm, laät taám meàn ra, coá laøm Só-Quan Ñeä Tam. Ñaïi-UÙy Quaûng laø khoùa nieân-
oâm laáy caùi xaùc cuït ñaàu leân. Moïi ngöôøi voäi phuï tay ñeä, ñaõ quen bieát töø trong quaân-tröôøng. Baây giôø gaëp
naâng caùi xaùc ñeå leân caùng, ñöa veà chieác Alpha cuûa laïi nhau tay baét maët möøng. Taùnh-tình Quaûng raát
oâng. Trong aùnh ñeøn pin haét leân, toâi thoaùng thaáy hieàn-laønh, vui-veû, song khoa aên noùi thì löu-loaùt,
ñoâi maét Ñaïi-Taù Minh long leân, quai haøm cuûa oâng lieán-thoaéng vaø raát möïc thoâng-minh.
baïnh ra nhö muoán kieàm-cheá noãi thöông-taâm ngöôøi
thuoäc-caáp vaø loøng thoáng-haän keû thuø. Moïi ngöôøi Khi ñeán Bình-Thuûy, toâi nhaän leänh chæ-huy
laëng ñi trong noãi xuùc-ñoäng toät cuøng. Toâi ñöa voäi tay toaùn giang-ñónh vöøa ñöôïc söûa chöõa xong, tröïc
leân gaït hai haøng nöôùc maét vöøa traøo ra. Suoát ñôøi toâi chæ vuøng haønh-quaân ôû mieät Caø-Mau - Naêm-Caên
khoâng bao giôø queân ñöôïc caùi caûnh-töôïng bi-huøng thuoäc tænh An-Xuyeân, moät tænh naèm ôû cöïc Nam
trong giaây phuùt aáy. cuûa nöôùc Vieät. Ñòa-danh An-Xuyeân hình nhö baây
giôø ñaõ khoâng coøn nöõa, vì sau naêm 75, Coäng-Saûn
Sau khi chuyeån caùc thöông binh sang heát hai Vieät-Nam (CSVN) ñaõ saùp nhaäp hai tænh Baïc-Lieâu
chieác Alpha, Ñaïi-Taù Minh chæ-thò Thieáu-Taù Chöùc vaø An-Xuyeân thaønh moät tænh ñaët teân laø Minh-Haûi.
ñaûm-nhieäm quyeàn chæ-huy cuoäc haønh-quaân vaø toâi
laøm phuï-taù, vaø ra leänh ñoaøn taøu khôûi-haønh tieáp-tuïc Caùc soâng, raïch, kinh ñaøo chaèng-chòt khaép
vaøo Hoûa-Löïu, ñeå tieáp-vaän vaø baûo-veä caùi ñoàn môùi vöøa toaøn vuøng An-Xuyeân nhö maøng nheän, noái lieàn
thieát-laäp cuûa Sö-Ñoaøn 21 Boä-Binh. OÂng caét ñaët 3 caùc vuøng daân-cö vôùi nhau. Rieâng thò-traán Caø-Mau
chieác giang-ñónh cuûa Giang-Ñoaøn 74 Thuûy-Boä vöøa gioáng nhö moät giao ñieåm cuûa 5 con soâng tuï laïi,
ñöôïc söûa chöõa xong, taêng-cöôøng cho cuoäc haønh- goàm coù: soâng Taéc-Thuû chaûy veà höôùng Taây nhaäp
quaân. Roài oâng theo hai chieác Alpha taûi thöông, xaû vaøo soâng OÂng-Ñoác, soâng Ngaõ-Caùi-Taøu töø mieät
heát toác-löïc chôû thöông binh veà haäu-cöù ñeå ñöa hoï Kieân-Höng xuoáng, kinh Phuïng-Hieäp töø Caàn-Thô,
ñi beänh-vieän Raïch-Giaù. kinh Baïc-Lieâu töø Ba-Xuyeân, vaø soâng Baõi-Haùp
chaûy xuoáng Naêm-Caên. Ñaây chæ laø nhöõng thuûy-loä
Cuoäc haønh-quaân vaøo vuøng Hoûa-Löïu ñaõ traûi chính. Ngoaøi ra coøn haøng traêm kinh raïch nhoû raát
qua moät traän chieán kinh-hoàn taùng-ñôûm moät caùch thuaän-tieän cho vieäc chuyeån-vaän baèng ñöôøng thuûy.
raát tình-côø. Nhöõng ai ñaõ tham-döï traän “tao-ngoä Ngöôïc laïi, toaøn tænh Caø-Mau chæ coù hai con ñöôøng loä
chieán” naøy seõ khoâng bao giôø queân ñöôïc. laø Lieân Tænh-Loä 12 töø Caø-Mau xuoáng Naêm-Caên, vaø
Quoác-Loä 4 töø Caø-Mau leân Baïc-Lieâu, nhöng ñöôøng
Vuøng Kieân-Höng - Hoûa-Löïu ñaát-ñai maøu môõ. raát xaáu vaø raát keùm an-ninh, nhaát laø cho caùc loaïi
Caû moät vuøng bao-la truøng-ñieäp vôùi nhöõng caùnh xe quaân-söï.
ñoàng thôm haøng haøng lôùp lôùp, ôû ngoaøi soâng nhìn
vaøo gioáng nhö nhöõng luoáng khoai lang. Soâng Coå-Coø Ngoaïi tröø moät soá quaän-lî ñoâng daân vaø coù phoá
giaøu toâm caù nhöng cuõng thaäp phaàn hung-hieåm. thò nhö Thôùi-Bình, Caø-Mau, Naêm-Caên, OÂng-Ñoác,
Chieán-tranh aùc-lieät vaãn tieáp-tuïc dieãn ra nhö nhöõng Taân-Duyeät vaø Ñaàm-Dôi, haàu heát caùc laøng xaõ trong
traän gioâng baõo cuoàng-noä cuûa ñaát trôøi, khoâng bieát tænh An-Xuyeân ñeàu laãn khuaát sau caùc buïi chaø-laø
ñeán bao giôø môùi chaám döùt... vaø lau saäy. Nhöõng vuøng khoâng coù laøng xaõ laø röøng,



433 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

goàm toaøn caây ñöôùc vaø caây traøm moïc treân nhöõng Ñòa-Phöông-Quaân. Khoaûng
vuøng ñaàm laày nöôùc maën. Röøng Traøm ôû phía Taây cuoái thaäp nieân 60, hoï ñöôïc
soâng Baõi-Haùp vaø kinh Phuïng-Hieäp coù teân laø röøng “ñoàng hoùa” sang Haûi-Quaân,
U-Minh Haï noái vôùi röøng U-Minh Thöôïng, tænh ñöôïc maëc quaân-phuïc vaø
Kieân-Giang. Röøng Ñöôùc ôû phía Ñoâng-Nam coù ñeo caáp baäc gioáng nhö Haûi-
maät-khu “Ñaàm-Dôi” cuûa Coäng-quaân noåi tieáng laø Quaân. Taïi Caø-Mau coù moät
hung-hieåm vaø khoù deïp. Giang-Ñoaøn Tuaàn-Giang truù
ñoùng vôùi nhieäm-vuï tieáp-teá
Toâi nhôù roõ saùng sôùm hoâm 27 thaùng 1 naêm löông-thöïc vaø quaân-duïng
1973, daãn toaùn giang-ñónh töø Caàn-Thô veà Caø-Mau cho caùc ñoàn boùt trong vuøng
thì trôøi ñaõ xeá chieàu. Toâi gaëp Thieáu-Taù Quyeân Caø-Mau - Naêm-Caên. Nhöõng
ñang chôi bi-da taïi moät quaùn gaàn caên-cöù taïm ñoàn boùt aáy thöôøng ñöôïc caát
cuûa giang-ñoaøn. Chöa kòp nghæ-ngôi sau moät ñeâm gaàn caùc quaän-lî naèm gaàn bôø
thöùc khuya vaø moät ngaøy giang-haønh meät-moûi soâng vaø khoâng coù ñöôøng loä
thì anh Quyeân baûo toâi veà chuaån-bò ñeå saùng hoâm giao-thoâng thuaän-tieän vôùi
sau haønh-quaân hoä-toáng cho moät toaùn giang-ñónh tænh-lî Caø-Mau.
Tuaàn-Giang ñi tieáp-teá cho Chi-Khu Taân-Duyeät gaàn
mieät Ñaàm-Dôi trong khu Röøng Ñöôùc An-Giang. Cuoäc haønh-quaân tieáp-
vaän laàn naøy goàm 12 giang-
Toâi trôû veà boä chæ-huy giang-ñoaøn, hoïp caùc ñónh ñuû loaïi cuûa giang-ñoaøn,
só-quan traùch-nhieäm ñeå nghieân-cöùu loä-trình, vaø coäng theâm saùu chieác LCVP
baøn keá-hoaïch phoái-hôïp vôùi caùc só-quan thuoäc thuoäc Löïc-Löôïng Tuaàn-
Löïc-Löôïng Tuaàn-Giang trong vuøng. Quaân-soá Giang. Theo thoûa-thuaän
Löïc-Löôïng Tuaàn-Giang nguyeân laø thaønh-phaàn trong buoåi hoïp, caùc
giang-ñónh Tuaàn-Giang
seõ chôû löông-thöïc vaø moät ñaïi-ñoäi thuoäc Sö-Ñoaøn
21 Boä-Binh, coøn caùc giang-ñónh thuoäc Giang-Ñoaøn
75 Thuûy-Boä thì chia ra tieàn vaø haäu ñeå baûo-veä. Toaùn
giang-ñónh tieân-phong do Thieáu-UÙy Phaïm-ngoïc-
Ñoâng chæ-huy vaø Thieáu-UÙy Nguyeãn-ñình-Duyeân
phuï-taù. Toaùn haäu-veä do Thieáu-UÙy Nguyeãn-Haïnh
phuï-traùch, vaø toâi vôùi traùch-nhieäm chæ-huy toång-
quaùt.
Ñeâm aáy vì khaù meät, toâi ñi nguû sôùm nhöng
loøng ñaày thaéc-maéc. Luùc baáy giôø tin-töùc Hieäp-Ñònh
Paris vöøa ñöôïc kyù-keát giöõa caùc phe lieân-heä ñeán
cuoäc chieán, vaø leänh höu-chieán cuõng ñoàng thôøi
ñöôïc ban-haønh. Tin höu-chieán ñöôïc loan truyeàn
haøng giôø treân ñaøi phaùt-thanh vaø in chöõ ñaäm treân
trang nhaát cuûa moïi nhaät baùo. Haàu heát moïi ngöôøi
ñoùn nhaän tin höu-chieán vôùi moät taâm-traïng vui
möøng vaø hy-voïng cuoäc höu-chieán seõ laø daáu hieäu
aùnh-saùng hoøa-bình vöøa loù daïng. Seõ khoâng coøn
haän-thuø gieát choùc giöõa nhöõng ngöôøi cuøng huyeát-
thoáng. Seõ khoâng coøn caûnh ngöôøi boä-ñoäi Coäng-Saûn
cam chòu soá phaän “sinh Baéc töû Nam”. Seõ khoâng

434 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Döôiù söï chuû-toïa cuaû Ñe-à Ñocá Lamâ -nguôn-Taùnh, Tö-Lenä h-Phoù Haûi-Quaân, Pho-ù Ñeà-Ñocá Hoaøng-cô-Minh ñang trao
lenä h-kyø Tö-Leänh Löcï -Löônï g Thuûy-Boä cho Haiû -Quaân Ñaïi-Taù Nguyeãn-ba-ù Trang, taân Tö-Lenä h Löïc-Löôïng Thuûy-Boä

435 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

coøn caûnh ngöôøi chieán-binh Coäng-Hoøa ngaäm-nguøi treân taàn-soá haønh-quaân.
giaõ-töø chieán-ñòa treân chieác baêng-ca hay aâm-thaàm Toâi baám nuùt traû lôøi:
ñi vaøo caùt buïi trong chieác poâng-soâ. - Baïch-Ñaèng nghe.
- Thaåm-quyeàn thaáy caû roài chöù? Ñoâng hoûi.
Theá nhöng beân caïnh leänh ngöng baén, laø Toâi chöa kòp traû lôøi thì gioïng noùi nhöøa-nhöïa
thoâng-ñieäp cuûa Toång-Thoáng Nguyeãn-vaên-Thieäu
ñoïc saùng ngaøy 28 thaùng 1, laïi ñaày daãy nhöõng nöûa Trung nöûa Baéc cuûa Thieáu-UÙy Nguyeãn-ñình-
ñeà-cao caûnh-giaùc aâm-möu “laán ñaát giaønh daân” cuûa Duyeân vang leân:
Coäng-Saûn. OÂng keâu goïi quaân-ñoäi haõy “phoøng-thuû
chaët-cheõ vaø ñöøng maéc vaøo caïm-baãy cuûa chuùng”. - Baïch-Ñaèng, ñaây Chöông-Döông! Tieân sö
chuùng noù ñeåu quaù! Coù phaûi ñaát cuûa chuùng noù ñaâu
Toâi ñoùn nhaän tin höu-chieán baèng taâm-traïng maø ngang-nhieân caém côø ñaày theá! Thaåm-quyeàn cho
hoang-mang nhieàu hôn vui möøng. Neáu ñaõ baén haï heát nheù?
“höu-chieán” thì phe naøo aùn-binh choã aáy, taïi sao
coøn phaûi haønh-quaân laøm gì? Taïi sao phaûi tieáp-vieän, - Baïch-Ñaèng, ñaây Taây-Keát! Gioïng noùi mieàn
hoä-toáng caùc ñôn-vò baïn? Taïi sao phaûi taêng-cöôøng Nam cuûa Thieáu-UÙy Haïnh chen vaøo. Ñöøng baén uoång
quaân-soá? laém! Thaåm-quyeàn cho tuïi tui gheù vaøo nhoå maáy laù
böï toå boá ñeå daønh may quaàn “sooïc” maëc chôi. Vaûi
Noãi thaéc-maéc cuûa toâi ñöôïc giaûi-ñaùp ngay saùng naøy chaéc beàn laém.
sôùm hoâm sau.
Toâi leân tieáng:
Trôøi môø saùng, caû ñoaøn taøu khôûi-haønh veà phía - Chöông-Döông khoâng ñöôïc baén! Taây-Keát
Ñoâng treân kinh Baïc-Lieâu. Khoaûng nöûa giôø thì khoâng ñöôïc gheù bôø, cöù tieáp-tuïc ñi tôùi. Ñeå toâi goïi
reõ sang soâng Baûy-Haùp chaïy veà höôùng Nam mieät maùy veà baùo tin cho Vaïn-Kieáp bieát.
Naêm-Caên. Vöøa qua khoûi khuùc ñaàu soâng aáy thì moät
caûnh-töôïng laøm ngôõ-ngaøng moïi ngöôøi: moät röøng côø Toâi chuyeån sang maùy truyeàn-tin taàm xa,
môùi toanh, röïc-rôõ hai maøu xanh ñoû, caém daøi hai beân baùo-caùo cho Boä Chæ-Huy Giang-Ñoaøn vaø Trung-Taâm
meù soâng vaø chaïy saâu vaøo caùnh röøng ñöôùc thaâm-u! Haønh-Quaân Löïc-Löôïng Thuûy-Boä bieát caûnh-töôïng
Côø cuûa Vieät-Coäng Giaûi-Phoùng Mieàn Nam! Coù ñeán tröôùc maét. Vöøa baùo-caùo xong thì moät tieáng “aàm”
haøng ngaøn laù côø, töø khoå lôùn 2m x 3m ñeán khoå nhoû vang leân phía tröôùc, khoùi buïi vaêng leân môø mòt.
1m x 1.5m, khoâng cô man naøo maø ñeám ñöôïc. Toâi caàm voäi oáng doøm nhìn veà phía aáy. Trong
khoaûnh-khaéc khoùi buïi theo gioù tan ñi, ñeå hieän
Nhìn veû maët söõng-sôø cuûa caùc nhaân-vieân, loøng ra moät chieác giang-ñónh LCVP cuûa Tuaàn-Giang
toâi boãng chuøng xuoáng. Roài moät nieàm uaát-ngheïn ñang uûi baõi. Treân bôø, hai anh lính Boä-Binh naèm
daâng leân thaønh noãi phaãn-noä böøng-böøng. Höu-chieán quaèn-quaïi beân laù côø lôùn. Thì ra chieác giang-ñónh
ñaáy ö? Thi-haønh Hieäp-Ñònh Ba-Leâ, phe naøo aùn-binh Tuaàn-Giang ñaõ khoâng tuaân leänh maø töï yù gheù bôø
choã aáy nhö vaäy sao? “Laán ñaát giaønh daân” laø theá ñoù ñeå toaùn Boä-Binh nhaøo leân ruùt côø vaø ñaïp phaûi mìn
chaêng? Neáu caên-cöù vaøo haøng ngaøn laù côø xanh ñoû cuûa VC gaøi beân caïnh laù côø. Maáy anh Boä-Binh treân taøu
phe Coäng-Saûn, thì khoâng leõ phe Quoác-Gia ñaõ maát lieàn chaïy leân bôø xoác voäi hai anh thöông binh trôû
haàu heát laõnh-thoå roài sao? Töø bao giôø? Chæ moät ñeâm xuoáng. Moät traøng ñaïi-lieân töø chieác giang-ñónh LCVP
thoâi maø ñaõ ñoåi thay ñeán nhö vaäy? Vì loøng ngaây-thô aáy ria vaøo maáy buïi raäm gaàn ñoù, yù chöøng ñeå baén
tin-töôûng cuûa ta hay trí gian-manh xaûo-quyeät cuûa yeåm-trôï cho söï taûi thöông. Theá laø nhö moät traøng
ñòch? Cuõng laø moät gioáng daân Vieät maø sao hai con phaùo vöøa ñöôïc chaâm ngoøi, ñaïn treân ñoaøn taøu tuoân
ngöôøi Quoác vaø Coäng laïi khaùc bieät ñeán theá? xoái-xaû leân bôø, caøy xeù caùc moâ ñaát coù caém côø. Loøng
böøng-böøng löûa giaän, toâi ñeå maëc cho nhöõng traøng
Caû traêm caâu hoûi khoâng coù laáy moät caâu traû lôøi! ñaïn phaãn-noä uaát-öùc tung ra. Ñaïi-lieân ñaïi-baùc ñuû
Chæ coù röøng côø xanh ñoû im-laëng höõng-hôø ngaïo-maïn loaïi baén truùng côø laøm xaùc côø vaêng tung-toùe, choác
khieâu-khích trong gioù sôùm. laùt maët ñaát nhuoäm ñaày maøu saéc xanh ñoû, traûi daøi
hai beân bôø soâng gaàn caû caây-soá.
- Baïch-Ñaèng, ñaây Vaân-Ñoàn!
Tieáng Thieáu-UÙy Ñoâng, só-quan giang-ñónh
treân chieác Monitor phía tröôùc, traàm-tónh vang leân

436 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Soaùi-ñónh
thuocä
Giang-
Ñoaøn
Xung-
Phong

Ñoaøn taøu tieáp-tuïc ñi khoaûng moät giôø thì reõ chaïy ñaøng tröôùc.
ngoaët sang beân traùi, chaïy vaøo khuùc soâng quanh-co Hình nhö moïi ngöôøi chôït nhaän ra ñeán khuùc
nhö raén löôïn. Khuùc soâng naøy laø ñaàu soâng Gaønh-Haøo
nhöng cuõng coù teân laø soâng Coå-Coø, coù leõ vì hình-daùng soâng quanh-co aáy, khoâng coøn thaáy moät laù côø naøo
quanh-co cuûa noù. Ñaây laø soâng Coå-Coø mieät Ñaàm-Dôi caém beân soâng nöõa! Tieáng suùng khoâng coù leänh maø
- Taân-Duyeät thuoäc tænh An-Giang, khoâng phaûi soâng baén ra chæ vì tieáng mìn noå, baây giôø cuõng töï-ñoäng
Coå-Coø mieät Kieân-Höng, tænh Kieân-Giang hay soâng ngöng baët. Khoâng-gian boãng nhieân im vaéng vaø
Coå-Coø mieät Hoøa-Tuù, tænh Ba-Xuyeân. Soâng Coå-Coø mang veû thanh-bình laï thöôøng. Maët trôøi ñaõ nhoâ leân
(Gaønh-Haøo) chaûy töø ñaàu soâng Baûy-Haùp sang höôùng treân ngoïn caây töø bao giôø, toûa aùnh naéng chan-hoøa
Ñoâng-Nam ra cöûa bieån Gaønh-Haøo. Khuùc soâng naøy leân vaïn-vaät, laáp-laùnh phaûn chieáu muoân ngaøn gioït
khaù heïp, beà ngang öôùc chöøng vaøi chuïc meùt nhöng söông mai coøn ñoïng treân laù coû ven bôø.
khaù saâu. ÔÛ treân taøu nhìn thaáy roõ caây laù hai beân bôø.
Coù luùc taøu chaïy saùt bôø, caønh ñöôùc nhoâ ra ngoaøi soâng Ñoaøn taøu chaïy saâu vaøo soâng Coå-Coø veà höôùng
gaàn chaïm mui taøu. Soâng naøy gaàn vôùi bieån Ñoâng Quaän Taân-Duyeät ôû phía Ñoâng, khoaûng moät giôø thì
neân nöôùc soâng leân xuoáng theo haûi-trieàu vaø pha laãn ñeán moät xoùm nhoû khoaûng naêm baûy chuïc caên nhaø,
nöôùc bieån thaønh nöôùc lôï hôi maën vaø raát ñuïc, khoâng toâi khoâng coøn nhôù teân nöõa. Boãng coù tieáng phuï-nöõ
taém giaët ñöôïc. Hai beân bôø chæ toaøn lau saäy vaø luøm keâu goïi lanh-laûnh khuaát sau maáy buïi chaø-laø. Treân
buïi, raäm-raïp maø thaáp laø-ñaø, coù leõ nguyeân laø vuøng con ñöôøng moøn töø phía trong chaïy ra vaø löôïn doïc
röøng ñöôùc vöøa môùi bò ñoán xuoáng ñeå duøng caây laøm theo bôø soâng, moät toaùn noâng daân nam nöõ
nhaø saøn hay ñoát than. Luùc baáy giôø nöôùc thuûy-trieàu thoaên-thoaét ñi ra. Hoï maëc aùo baø-ba ñen choaøng
ñang daâng cao gaàn ngaäp bôø, doøng soâng uoán khuùc khaên quanh coå, tay xaùch gaø vòt soáng. Khi ñoaøn taøu
quanh-co thaønh nhöõng hình chöõ U noái lieàn nhau ñeán gaàn, vaøi coâ ñöa tay vaãy goïi veà phía ñoaøn taøu:
nhö con raén löôïn. Ngöôøi ôû treân toaùn giang-ñónh
ñaøng sau coù theå thaáy roõ ngöôøi ñi laïi treân toaùn taøu - Maáy anh ôi! Hoøa-bình roài, “dui” quaù heùng!
Treân taøu moät chaøng thuûy-thuû haûo ngoït taùn
ngay:
- Maáy coâ “dui” gì cho tuïi tui “dui dôùi”?

437 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Khoâng ngôø caâu hoûi ñeå gheïo gaùi chôi laïi ñöôïc Nhìn sang beân tay phaûi, toâi môùi nhaän ra moät
moät anh noâng daân ñi gaàn coâ thoân nöõ ñaùp lôøi moät soá traøng ñaïn AK ñang xuaát-phaùt töø caùc buïi raäm maø
caùch chí tình: nhöõng gaõ noâng daân vöøa nhaûy vaøo. Toâi voäi nhìn xa
ñaèng sau caùc buïi aáy veà phía bôø khuùc soâng ñaèng
- Daï tuïi em ñang baét gaø heo veà aên möøng. Môøi tröôùc, ñònh ra hieäu cho Thieáu-UÙy Ñoâng thì boãng
maáy anh gheù leân ñaây nhaäu “dôùi” tuïi em. Coù röôïu thaáy moät anh thuûy-thuû beân chieác Monitor cuûa Ñoâng
neáp than môùi naáu thôm laém! ñang chæa muõi ñaïi phaùo 81 ly nhaém thaúng vaøo toâi!
Trong khoaûnh-khaéc baát ngôø aáy, toâi coù caûm-giaùc
Anh chaøng thuûy-thuû nghe tôùi röôïu neáp than ñoâng laïnh, toaøn thaân teâ-lieät nhö cheát söõng. Chöa
lieàn saùng maét leân, quay nhìn toâi nhö hoûi yù. Toâi kòp phaûn-öùng thì ñaïn töø noøng suùng bay ra, truùng
laéc ñaàu: ngay caùi moâ ñaát phuû coû tranh ôû giöõa hai khuùc soâng,
noå aàm leân. Laäp töùc moâ ñaát bung ra, cuøng luùc maáy
- Noùi vôùi hoï mình baän ñi coâng-taùc neân khoâng xaùc ngöôøi mang aùo ñen tung leân khoâng nhö thaêng
gheù ñöôïc, ñeå khi khaùc. thieân. Thì ra anh nhaân-vieân baén vaøo muïc-tieâu oå
suùng B40 cuûa ñòch ñaët trong moâ ñaát giöõa hai khuùc
Anh lính laäp laïi lôøi toâi vôùi veû tieác reû. ÔÛ treân bôø soâng noái laïi thaønh-hình chöõ U, maø toâi töôûng anh
moät coâ khaùc tieáp lôøi, gioïng gaàn nhö naøi-næ: leân côn ñieân khuøng nhaém vaøo toâi maø baén!

- Thoâi maø! Hoøa-bình tôùi roài maø maáy anh. Baän Ñaïi-baùc 20 ly treân caùc taøu quaït phaûn coâng
gì thì baän, maáy anh cuõng gheù “doâ” ñaây aên möøng döõ-doäi, noå lieân-hoài nhö phaùo laøm caây laù ngaõ guïc
“dôùi” tuïi em ñi... tan-taønh. Toâi cuõng voäi chuïp khaåu suùng phaùo
caù-nhaân M79, laép ñaïn roài nhaém baén vaøo caùc buïi raäm
Toâi nhìn kyõ thì ra khoâng chæ ngöôøi treân taøu coù ñaïn AK cuûa ñòch baén ra. Khoâng bieát coù truùng teân
cuûa toâi ñöôïc ñaùm noâng daân môøi, maø caùc taøu khaùc naøo aån-naáp ôû trong ñoù khoâng nhöng vaãn cöù baén, coát
ñi tröôùc cuõng ñöôïc nhieàu toaùn ngöôøi noâng daân khaùc ñeå traán-an côn sôï-haõi laøm teâ ñieáng ngöôøi maø thoâi.
chaïy theo môøi. Noâng daân ôû ñaâu ra maø ñoâng theá! Côn sôï-haõi coù theå noùi laø voâ bieân ngoaøi söùc chòu ñöïng
Hoï laïi töû teá haøo-saûng quaù chöøng! Hoï ñi thaønh töøng cuûa caân naõo, khi tai nghe maét thaáy ñaïn chaïm truùng
nhoùm naêm, baûy ngöôøi. Coù caùc oâng baø vaøo traïc tuoåi caùc thuøng M79 rôi loaûng-xoaûng chung-quanh maø
trung-nieân nöõa. Ai cuõng xaùch gaø vòt. Laïi coù caû maáy töôûng-töôïng khoâng bieát giaây phuùt naøo moät traøng
con heo troùi chaân vaét treân nhöõng caùi ñoøn caây, moãi AK keá tieáp seõ gaêm ñuùng vaøo mình! Vaäy maø mình
con do hai ngöôøi gaùnh. khoâng theå chaïy troán ñöôïc, vaãn phaûi ngoài yeân taïi
choã maø chòu traän! Toâi nghieán chaët raêng baén lieân-hoài
Maëc ngöôøi ñi treân bôø môøi goïi, ñoaøn taøu cöù moät luùc cho noãi sôï giaûm xuoáng, roài môùi caàm maùy
tieáp-tuïc chaïy vôùi toác-ñoä chaäm, vì nhieàu khuùc soâng voâ-tuyeán baùo-caùo veà Vaïn-Kieáp laø ñoaøn taøu ñang bò
quaù quanh vaø chaät heïp. ñòch gaøi baãy phuïc-kích. Ngaïc-nhieân thay, moät chieác
tröïc-thaêng xuaát-hieän treân ngoïn röøng phía Taây.
Ñoät-nhieân ñoaøn ngöôøi treân bôø boû chaïy nhaøo Cuøng luùc moät gioïng noùi raát roõ vang leân trong maùy:
xuoáng maáy caùi raïch nöôùc nhoû vaø caùc buïi raäm gaàn
ñoù! Hoï quaêng caû heo gaø treân bôø. Toâi ngaïc-nhieân - Baïch-Ñaèng, ñaây Bình-Minh!
chöa hieåu nguyeân-do thì thaáy Thieáu-UÙy Ñoâng treân Toâi nhaän ngay ra caùi gioïng Baéc ñaëc-bieät,
chieác Monitor ñang chaïy ñaàu khuùc soâng ñaèng tröôùc aâm-thanh vöøa cao vöøa khaøn cuûa Ñaïi-Taù Hoaøng-cô-
vaãy tay ra hieäu vôùi toâi roài chæ vaøo caùc buïi raäm. Toâi Minh, Tö-Leänh Löïc-Löôïng Thuûy-Boä trong danh-
vöøa chuïp caùi oáng doøm thì “aàm-aàm”, maáy quaû ñaïn hieäu “Bình-Minh”. OÂng ñang ôû treân chieác tröïc-
B40 noå vang leân beân bôø soâng. Tieáp theo laø “taïch thaêng vaø quan-saùt cuoäc chaïm ñòch. Hieån-nhieân
taïch taïch”, ñaïi-lieân töø trong caùc buïi raäm baén xoái-xaû oâng Minh ñaõ nghe baùo-caùo cuûa toâi töø saùng sôùm veà
vaøo hoâng taøu. Qua côn baøng-hoaøng, moïi ngöôøi tin VC caém côø laán ñaát, vaø ñaõ leân phi-cô thò-saùt cuoäc
treân taøu nhaûy voäi vaøo caùc uï suùng vöøa aån-naáp vöøa haønh-quaân. Töø Bình-Thuûy, oâng bay xuoáng Caø-Mau
baén traû ñoøn. Rieâng toâi chaúng bieát aån-naáp vaøo ñaâu,
ñaønh ngoài teâ-lieät moät choã treân caùi saøn cao treân
phoøng laùi cuûa chieác Tango “Baïch-Hoå”, hai beân chæ
coù maáy thuøng ñaïn phaùo caù-nhaân M79 vaø giaøn maùy
truyeàn-tin. Ñaïn AK baén truùng maáy thuøng saét M79
rôi tung-toùe treân saøn.

438 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

chæ khoaûng treân moät giôø thoâi. hoâng taøu, nhaèm voâ-hieäu-hoùa söùc coâng-phaù cuûa ñaïn
Toâi sô-löôïc baùo-caùo vôùi thaåm-quyeàn caùc dieãn B40. Vì vaäy, duø truùng ñaïn maø thaønh taøu vaãn ñöôïc
voâ haïi. Khoâng coù ai bò thöông ngoaïi tröø hai anh
tieán veà traän chieán vaø toån-thaát. Thaät laø may-maén, lính Sö-Ñoaøn 21 Boä-Binh bò thöông naëng vì ñaïp
neáu toâi tin vaøo nhöõng lôøi môøi ngoït ngaøo cuûa boïn phaûi mìn baãy khi nhaûy leân bôø nhoå maáy laù côø xanh
Vieät-Coäng trong loát “thoân nöõ” vaø “noâng daân” maø ñoû cuûa Vieät-Coäng. Veà phía ñòch, toâi khoâng bieát ñöôïc
cho pheùp ñoaøn taøu döøng laïi ñeå “aên möøng hoøa-bình”, toån-thaát bao nhieâu, nhöng coù leõ cuõng khoâng nheï,
thì khoâng bieát baáy giôø haäu quaû seõ ra sao? Laïi moät nhaát laø sau khi bò Khoâng-Quaân oanh-taïc.
baèng chöùng veà söï man-traù cuûa Vieät-Coäng. May
côø saün ñeå laán ñaát giaønh daân chöa ñuû, hoï coøn toan Khi ñoaøn taøu ñeán Taân-Duyeät thì trôøi ñaõ xeá
tính cô-möu gian-hieåm tieâu-dieät ngöôøi chung tröa. Taân-Duyeät laø moät quaän-lî taân laäp, nhieàu khoùm
doøng gioáng. Roõ-raøng laø nhöõng ñoäc keá aáy ñaõ ñöôïc nhaø gaïch ngoùi môùi caát, chen laãn vôùi nhöõng nhaø
hoï chuaån-bò kyõ-löôõng tröôùc khi laõnh-tuï cuûa hoï ñaët tranh thoâ-sô. Vaät lieäu chính cuûa nhöõng ngoâi nhaø
buùt kyù-keát vaøo Hieäp-Ñònh Hoøa-Bình Paris. tranh aáy goàm toaøn caây ñöôùc laøm söôøn vaø ñaát seùt
laøm vaùch. Caùc thöù ñoù ñeàu coù saün taïi ñòa-phöông.
Vì khuùc soâng quanh-co vaø chaät heïp, caùc
giang-ñónh khoâng theå xoay sôû deã-daøng ñeå uûi baõi Toaùn taøu Tuaàn-Giang ñöôïc leänh ñoùng laïi, taïm
vaø aùp-duïng chieán-thuaät “Tieäm-Tieán” maø Tö-Leänh thôøi taêng-phaùi cho Chi-Khu quaän Taân-Duyeät, vôùi
Hoaøng-cô-Minh ñaõ chæ daãn maáy thaùng tröôùc (xin traùch-nhieäm aùn-ngöõ vaø ngaên-chaën söï xaâm-nhaäp
xem chieán-thuaät Tieäm-Tieán trong ñoaïn “Traän baèng ñöôøng bieån cuûa Vieät-Coäng vaøo cöûa bieån
Chieán Kinh-Hoàn”), toâi ra leänh toaøn-theå giang-ñónh Gaønh-Haøo. ÔÛ vuøng duyeân-haûi Caø-Mau - Naêm-Caên coù
gia-taêng toác-ñoä vöøa baén vöøa chaïy qua khoûi vuøng hai nôi xaâm-nhaäp thöôøng xuyeân nhaát cuûa Coäng-Saûn
phuïc-kích cuûa ñòch. OÂng Minh cuõng chaáp-thuaän Baéc-Vieät laø cöûa Gaønh-Haøo vaø cöûa Boà-Ñeà, caùch cöûa
quyeát-ñònh aáy. Gaønh-Haøo khoaûng 50 haûi-lyù veà höôùng Nam. CSBV
chôû quaân-trang, vuõ-khí baèng thöông-thuyeàn lôùn
Khoaûng 15 phuùt sau thì toâi laïi bieát söï ñeán ñaäu ngoaøi khôi trong haûi-phaän quoác-teá, roài
chaáp-thuaän cuûa oâng Minh coøn coù moät duïng-yù khaùc, chuyeån xuoáng ghe ñaùnh caù loaïi lôùn. Töø ñoù, caùc ghe
khi chôït thaáy maáy chieác phaûn-löïc-cô xuaát-hieän bay ñaùnh caù xaâm-nhaäp vaøo caùc cöûa soâng Gaønh-Haøo vaø
saùt xuoáng caùnh ñoàng gaàn caùi xoùm nhaø laù: thì ra oâng Boà-Ñeà ñeå chuyeån vaøo maät-khu Ñaàm-Dôi cuûa hoï
Minh ñaõ yeâu-caàu Khoâng-Quaân yeåm-trôï. Roài haøng naèm giöõa hai soâng.
chuïc quaû bom doäi xuoáng, tieáp theo laø tieáng bom
noå hoøa laãn vôùi tieáng reùo cuûa phi-cô taïo neân nhöõng Hoâm aáy vaøo tieát cuoái Ñoâng, saép ñeán Teát, ngaøy
chaán-ñoäng aâm-thanh thaät kinh-hoaøng. ngaén ñeâm daøi, môùi 3 giôø chieàu maø maët trôøi ñaõ xeá
löûng-lô treân khoùm röøng ñöôùc cao ngaát. Côm nöôùc
Nhôø söï yeåm-trôï cuûa Khoâng-Quaân, ñaïn ñòch vöøa xong, ñoaøn taøu GÑ75TB goàm 12 giang-ñónh
im baët, cuoäc chieán ñöôïc keát-thuùc khaù nhanh choùng. chuaån-bò khôûi-haønh. Luùc baáy giôø con nöôùc ñaõ khaù
Ñoaøn taøu gia-taêng toác-ñoä vöôït qua khoûi khuùc soâng roøng vaø baét ñaàu leân, taøu beø xoay trôû raát khoù-khaên.
Coå-Coø roài tieáp-tuïc chaïy veà höôùng Ñoâng-Nam, mieät Loay-hoay maõi môùi laäp xong ñoäi hình thì maët trôøi
Taân-Duyeät - Gaønh-Haøo. ñaõ saép laën sau röøng. Toâi quyeát-ñònh chôø theâm moät
laùt nöõa cho nöôùc leân cao hôn roài môùi cho leänh trôû
Duø sao thì cuoäc chaïm ñòch laàn naøy cuõng khaù veà laïi Caø-Mau.
may-maén, nhaát laø caùc chieác LCVP chôû quaân cuûa
Tuaàn-Giang khoâng bò truùng moät quaû B40 naøo. Veà Boãng coù moät chieác thuyeàn lôùn töø höôùng ngoaøi
phía GÑ75TB, coù vaøi giang-ñónh bò truùng B40 ngang bieån chaïy vaøo. Toâi cho nhaân-vieân chaän laïi, luïc-soaùt
hoâng nhöng khoâng bò hö-haïi naëng. Luùc baáy giôø möïc kyõ, chæ thaáy toâm caù chôû ñaày caùc khoang. Khoaûng
nöôùc thuûy-trieàu khaù cao maø ñòch khoâng döï-lieäu, naêm ngöôøi treân thuyeàn ñaùnh caù aáy ñeàu coù giaáy
hoaëc khoâng kòp ñieàu-chænh, vaø coù leõ vì hoûa-löïc cuûa tôø hôïp-leä. Tuy vaäy toâi vaãn chæ-thò cho nhaân-vieân
ta maõnh-lieät quaù, neân caùc giaøn suùng B40 ñaët saün yeâu-caàu chieác thuyeàn caëp beán, chôø cho ñoaøn taøu
chæ baén truùng phaàn döôùi taøu. Phaàn döôùi taøu coù caùc
taám foam naèm trong caùc löôùi saét haøn thaúng vaøo

439 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

toâi ñi tröôùc roài môùi theo sau. Khi ngöôøi treân thuyeàn toaùn giang-ñónh haønh-quaân. Chaéc chaén laø ñòch ñaõ
bieát ra ñoaøn taøu ñôïi nöôùc lôùn roài môùi khôûi-haønh, thì gaøi mìn noåi giöõa soâng ñeå chôø ñoùn ñoaøn taøu trôû veà.
hoï toû veû lo-laéng, roài sang xin toâi cho pheùp hoï ñöôïc AÂu cuõng laø caùi soá ruûi may cuûa cuoäc ñôøi!
ñi. Toâi ñaõ giaûi-thích cho hoï bieát laø khuùc soâng phía
tröôùc voâ cuøng nguy-hieåm, ñoaøn taøu chuùng toâi ñaõ Khi chieác Baïch-Hoå cuûa toâi vöøa qua khoûi chieác
töøng bò phuïc-kích vaøo luùc tröa. Nhöng hoï vaãn naøi-næ thuyeàn bò mìn chìm trô muõi beân bôø nöôùc voâ-tình,
xin ñöôïc ñi tröôùc, vì neáu ôû laïi thì toâm caù seõ bò öôn thì ñaïn treân bôø baét ñaàu noå nhö phaùo. Thieáu-UÙy
heát vaø khoâng kòp cho buoåi chôï saùng sôùm hoâm sau. Duyeân heùt leân trong maùy:
Toâi ñaønh chaáp-thuaän cho hoï ñi, vì thaät ra toâi cuõng
khoâng coù quyeàn giöõ hoï laïi. - Baïch-Ñaèng ñaây Chöông-Döông. Baùo-caùo
thaåm-quyeàn: mình bò phuïc-kích nöõa roài!
Khoaûng hôn 5 giôø chieàu, nöôùc leân ñuû cao
ñeå vaän-chuyeån thì trôøi ñaõ nhaù-nhem. Toâi cho Khoâng ñôïi leänh maø ñaïi-lieân phaûn coâng noå doøn
leänh ñoaøn taøu khôûi-haønh ñoàng thôøi daën caùc leân töù phía. Hoâm aáy ñaõ gaàn Teát neân ñeâm khoâng
thuyeàn-tröôûng vaø caùc só-quan giang-ñónh nhaéc-nhôû traêng vaø thaät toái. Nhöõng laèn ñaïn ñoû röïc trong ñeâm
toaøn-theå nhaân-vieân vaøo nhieäm-sôû taùc-chieán, khoâng xeït ra töø caùc buïi chaø-laø ñen ngoøm, töø caùc khoùm
ai ñöôïc quyeàn ñi nguû cho ñeán khi ñoaøn taøu qua khoûi röøng ñöôùc aâm-u. Cöù nhaém vaøo nôi phaùt xuaát laèn
ñaàu soâng Coå-Coø, veà ñeán ngaõ ba soâng Baûy-Haùp. ñaïn löûa maø baén traû ñoøn, ai cuõng töï nhuû nhö theá.

Ñoaøn taøu giöõ im-laëng voâ-tuyeán chaïy khoaûng Nhöng ñaïn cuûa taøu mình vöøa baén ra thì caùc
hai giôø thì gaàn ñeán khuùc soâng chaïm ñòch luùc tröa. laèn löûa aáy laïi nhaém vaøo taøu mình maø xeït tôùi! Noù
seõ truùng vaøo ñaâu? Vaøo maét mình, vaøo traùn mình,
Boãng coù tieáng noå “aàm” thaät lôùn voïng laïi töø hay vaøo tim mình? Laøm sao ñeå traùnh neù laèn ñaïn
phía tröôùc. Toâi goïi maùy hoûi Thieáu-UÙy Ñoâng thì anh löûa trong ñeâm ñen? Chòu thua, khoâng taøi naøo ñoaùn
baùo-caùo ñaõ nghe tieáng noå nhöng chöa bieát laø gì. ñöôïc. Thoâi thì ñaønh nhaém maét laïi! Nhaém kín maét
Moät laùt sau Ñoâng laïi leân maùy: laïi maø phoù maëc cho ñònh-meänh, maø nghe ñaïn chaïm
raøo-raøo vaøo thaønh taøu, vaêng tung-toùe treân saøn taøu.
- Baïch-Ñaèng, ñaây Vaân-Ñoàn. Baùo-caùo
thaåm-quyeàn: hình nhö chieác ghe thaåm-quyeàn Ñoät-nhieân toâi phaùt-giaùc ra moät söï thaät kinh-
ñaõ cho pheùp ñöôïc ñi tröôùc vöøa môùi bò mìn VC gaøi hoaøng: nhöõng laèn ñaïn lieân-hoài aáy khoâng phaûi xuaát
giöõa soâng! xöù töø bôø buïi maø töø phía beân kia bôø buïi! Ñaïn löûa ñaõ
xuaát-phaùt töø caùc taøu ñang chaïy trong caùc khuùc soâng
- Taïi sao Vaân-Ñoàn bieát? quanh-co hình chöõ U. Neáu khoâng theá thì taïi sao caùc
- Vaân-Ñoàn môùi phaùt hieän nhieàu maûnh vaùn noåi vò-trí xuaát-phaùt caùc laèn löûa laïi di-ñoäng? Vaû laïi ñaïn
leành-beành giöõa soâng. Ñeà-nghò Baïch-Ñaèng cho giaûm cuûa ñòch khoâng theå lieân-tuïc baát taän nhö ñaïn cuûa ta.
toác-ñoä, vì hình nhö coù ngöôøi ñang loäi phía tröôùc!
- Baïch-Ñaèng chaáp-thuaän ñeà-nghò cuûa Toâi heùt leân trong maùy:
Vaân-Ñoàn. Yeâu-caàu taát caû chaïy chaäm laïi, giöõ toác-ñoä - Ñaây Baïch-Ñaèng, yeâu-caàu taát caû laäp töùc
vôùi Vaân-Ñoàn. Caån-thaän xem xeùt maët nöôùc, nhöng ngöng baén! Seõ giaûi-thích sau. Taát caû laäp töùc ngöng
traùnh duøng ñeøn quaù nhieàu. Chæ vôùt ngöôøi bò thöông baén. Nghe roõ traû lôøi?
ñang bôi hay keâu goïi, tuyeät-ñoái khoâng ñöôïc vôùt Caùc giang-ñónh laàn-löôït traû lôøi “nhaän naêm
ñoà-ñaïc troâi soâng. Taát caû nghe roõ traû lôøi? treân naêm”. Ñôïi moät phuùt nöõa cho caùc tieáng suùng
Caùc giang-ñónh laàn-löôït baùo-caùo nhaän roõ. thaät söï ngöng haün roài toâi môùi leân tieáng trong maùy:
Thieáu-UÙy Ñoâng laïi leân maùy: - Ñaây Baïch-Ñaèng. Taát caû coi chöøng baén laàm
- Baïch-Ñaèng ñaây Vaân-Ñoàn. Baùo-caùo vôùt ñöôïc vaøo taøu baïn! Nhöõng laèn ñaïn löûa coù nôi xuaát-phaùt
naêm ngöôøi bò thöông. Ñuùng laø chieác ghe hoài chieàu ñang di-ñoäng laø cuûa anh em mình ñoù. Baây giôø chuùng
roài thaåm-quyeàn ôi! ta chæ coù theå phaûn coâng neáu thaáy ñaïn xuaát-phaùt töø
Thì ra nhöõng ngöôøi treân chieác ghe ñaùnh caù luøm buïi gaàn nôi taøu mình ñi qua. Tuyeät-ñoái khoâng
ñaõ naøi-næ xin ñi tröôùc, baây giôø laïi chòu naïn theá cho phaûn coâng neáu thaáy ñaïn löûa töø xa bay laïi. Tuyeät-ñoái

440 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

khoâng baén ñoàng loaït theo kieåu phuû ñaàu ñòch nhö hay 22 Só-Quan Haûi-Quaân Nha-Trang. Anh môùi
ban ngaøy. Nghe roõ traû lôøi? ñoåi veà giang-ñoaøn khoaûng moät vaøi thaùng vaø ñöôïc
chæ-ñònh laøm só-quan giang-ñónh cuûa boán chieác
Ñieàu ngaïc-nhieân laø sau leänh aáy, caùc taøu “nhaän Monitor. Ngöôøi anh vaïm-vôõ, göông maët roã hoa.
naêm” vaø tieáp-tuïc ngöng baén, nhöng ñòch cuõng Taùnh-tình anh hieàn-laønh, nhöng raát cöông-tröïc vaø
ngöng tieáng suùng luoân cho tôùi khi veà caên-cöù. Ñeán can-ñaûm, luoân luoân xung-phong ñi ñaàu trong caùc
baây giôø toâi vaãn khoâng bieát ñöôïc raèng ñòch ñaõ baén cuoäc haønh-quaân. Anh laø moät trong nhöõng só-quan
vaøo ñoaøn taøu bao laâu sau traøng ñaïn ñaàu tieân? Söï öu-tuù cuûa ñôn-vò maø toâi quyù meán nhaát. Kyû-nieäm
phaûn-öùng cuûa phe ta ñaõ quaù voäi-vaøng vaø coù leõ ñaõ giöõa chuùng toâi coøn nhieàu trong thôøi-gian phuïc-vuï
maéc laàm ñoäc keá cuûa ñòch neân ñaõ voâ-tình baén laàm taïi Giang-Ñoaøn 75 Thuûy-Boä. Nhöng sau naøy, khi
vaøo nhau. Cuõng may maø khoâng moät ai thieät maïng toâi bò thöông naëng vaø rôøi giang-ñoaøn vaøo giöõa naêm
hay bò thöông. Duø sao thì ñoái vôùi toâi, ñoù laø moät 1973, chuùng toâi ñaõ khoâng coøn gaëp laïi nhau nöõa.
kinh-nghieäm haõi-huøng nhaát trong ñôøi. Toâi khoâng
theå queân ñöôïc nhöõng laèn ñaïn löûa ñoû röïc trong Theá roài vaøo khoaûng naêm 1985, tình-côø toâi ñoïc
ñeâm ñen, nhaém vaøo giöõa maét mình maø bay tôùi. Caû thaáy tin veà anh Phaïm-ngoïc-Ñoâng trong taäp hoài-kyù
thaùng sau, toâi vaãn khoâng theå xua ñuoåi ñöôïc nhöõng “Ñaïi-Hoïc Maùu” cuûa nhaø vaên Haûi-Quaân Haø-Thuùc-
côn aùc-moäng kinh-hoaøng vaãn hieän veà töøng ñeâm... Sinh. Theo taäp hoài-kyù töø trang 663 ñeán trang 784,
Haûi-Quaân Trung-UÙy Phaïm-ngoïc-Ñoâng ñaõ ôû laïi sau
Theá laø trong khi Hieäp-Ñònh Hoøa-Bình Paris naêm 75 vaø bò baét ñi “caûi-taïo”. Trong tuø, anh ñaõ cuøng
chöa raùo möïc, leänh ngöng baén ñaõ bò vi-phaïm. Trong moät soá só-quan treû laõnh-ñaïo cuoäc noåi daäy taïi traïi
moät goùc trôøi gaàn mieàn cöïc Nam cuûa nöôùc Vieät, hai Suoái Maùu vaøo naêm 1979. Ñoïc laïi nhieàu laàn ñoaïn
traän phuïc-kích do Coäng-quaân saép ñaët ñaõ lieân-tieáp hoài-kyù veà cuoäc noåi daäy, toâi ñöôïc bieát Ñoâng ñaõ bò
xaûy ra. Traän ban ngaøy coù söï tham-döï cuûa ñaày-ñuû baét cuøng vôùi khaù ñoâng anh em trong thaønh-phaàn
Haûi, Luïc, vaø Khoâng-Quaân VNCH. Traän ban ñeâm laõnh-ñaïo, nhöng khoâng thaáy tin anh bò gieát cheát
huûy hoaïi hoaøn-toaøn moät chieác ghe ñaùnh caù cuûa daân nhö moät soá ñoàng baïn khaùc. Töø ñoù, toâi vaãn nuoâi
laønh. Khoâng bieát caùc nhaø vieát söû Vieät-Nam cuõng hy-voïng anh coøn soáng soùt sau thôøi-gian tuø toäi.
nhö Hoa-Kyø luùc baáy giôø vaø veà sau naøy coù phaân-tích
nguyeân-uûy cuûa nhöõng traän chieán aáy khoâng, vaø neáu Toâi cuõng hy-voïng hieän nay Ñoâng ñaõ thoaùt
coù, hoï seõ quy traùch cho ai? Cho ñoäc keá muøa Xuaân ñöôïc “ñòa-nguïc Ñoû” vaø ñang ôû moät nôi naøo ñoù taïi
cuûa ngöôøi Vieät-Coäng-Saûn hay cho quyeát taâm baûo-veä haûi-ngoaïi. Neáu tình-côø ñoïc ñöôïc ñoaïn hoài-kyù naøy,
laõnh-thoå cuûa ngöôøi Vieät-Quoác-Gia? Ai ñaõ vi-phaïm xin Ñoâng lieân-laïc ñeå may ra anh em mình coøn coù
Hieäp-Ñònh Hoøa-Bình Paris ñaàu tieân? Ai ñaõ vi-phaïm cô-hoäi taùi-ngoä, vaø cuõng ñeå nhaéc laïi nhöõng kyû-nieäm
laõnh-thoå cuûa caùc phe kyù-keát: keû ñeán caém côø leùn vui buoàn cuûa moät thôøi tang-boàng hoà-thæ treân soâng
trong ñeâm hay ngöôøi ñi qua vuøng vöøa bò caém côø? nöôùc Haäu-Giang.
Ai ñaõ vi-phaïm leänh ngöng baén: keû gaøi mìn beân côø
hay ngöôøi baén haï côø? Ñoái-Dieän Töû-Thaàn

Coù leõ chung quy chæ vì söï sô hôû cuûa caùc ñieàu Ñaàu thaùng 6 naêm 1973, toâi laïi ñöôïc ñi pheùp.
cam-keát ghi trong Hieäp-Ñònh Paris, vaø söï keùm-coûi Treân ñöôøng veà nhaân tieän gheù Saøi-Goøn naïp ñôn xin
cuûa keû soaïn-thaûo baûn Hieäp-Ñònh, ñaõ tin-töôûng hoïc khoùa Tham-Möu Trung-Caáp. Khi trôû laïi ñôn-vò
raèng phe Coäng-Saûn cuõng coù thieän-chí chaám döùt thì GÑ75TB ñaõ ñöôïc ñieàu ñoäng veà haønh-quaân
chieán-tranh nhö phía Quoác-Gia vaø Ñoàng-Minh. vuøng Chöông-Thieän. Luùc baáy giôø leänh ngöng
baén ñaõ hoaøn-toaøn voâ-hieäu. Cöôøng-ñoä chieán-tranh
 moãi ngaøy moät gia-taêng aùc-lieät. Caùc GÑTB ñöôïc

Vieát ñeán ñaây toâi laïi chaïnh loøng töôûng nhôù
ñeán Thieáu-UÙy Phaïm-ngoïc-Ñoâng. Anh laø moät
só-quan treû, toâi khoâng nhôù anh thuoäc khoùa 21

441 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

huy-ñoäng ñeán caùc vuøng ñöôïc xem laø nhöõng “oå kieán Taây-Nam ñeán Vò-Thanh, chæ maát khoaûng
löûa” cuûa Coäng-quaân. Chöông-Thieän laø moät trong boán tieáng laùi taøu maø thoâi.
nhöõng chieán-tröôøng soâi ñoäng nhaát taïi mieàn Nam,
noåi tieáng laø nôi qui tuï löïc-löôïng chính-quy cuûa ñòch Toâi ñeán Chöông-Thieän vaøo chieàu ngaøy
leân tôùi caáp trung-ñoaøn. 18 thaùng 6, tröôùc Ngaøy Quaân-Löïc moät hoâm.
Vöøa ñeán nôi thì nghe Ñaïi-UÙy Ñoã-ngoïc-
Tænh Chöông-Thieän naèm trong taâm ñieåm cuûa Quaûng (só-quan ñeä tam cuûa GÑ) “khoe”
toaøn vuøng Haäu-Giang, ñöôïc bao chung-quanh bôûi laø hoâm tröôùc giang-ñoaøn môùi haønh-quaân
caùc tænh ven bieån hoaëc ven soâng nhö Phong-Dinh, hoãn-hôïp vôùi Sö-Ñoaøn 21BB vaø ñaõ ñuïng
Ba-Xuyeân, Baïc-Lieâu, An-Giang, vaø An-Xuyeân. Hình traän vôùi moät tieåu-ñoaøn chính-quy cuûa VC
nhö sau naêm 75, CSVN ñaõ xoùa teân tænh Chöông-Thieän taïi Caùnh-Ñoàng-Thôm. Chieán-lôïi-phaåm thu
vaø xaùp nhaäp chung vôùi tænh Phong-Dinh thaønh tænh ñöôïc khaù nhieàu, ngoaøi suùng ñaïn vaø taøi-lieäu
Haäu-Giang. cuûa ñòch boû laïi coøn coù gaïo vaø phaân boùn maø
ñòch duøng ñeå troàng döùa (thôm). Theo lôøi
Ñöôøng tôùi Chöông-Thieän gaàn nhö chæ coù moät anh, Thieáu-Taù Nguyeãn-ngoïc-Quyeân ñang
con ñöôøng ñoäc ñaïo. Töø Caàn-Thô (Phong-Dinh) theo ñi hoïp vôùi BTL Sö-Ñoaøn vaø ghi danh ñeå
Quoác-Loä 4 chaïy veà höôùng Nam. Khoaûng 15 caây-soá ñöôïc Sö-Ñoaøn aân-thöôûng huy-chöông. Vaøi
thì ñeán Phuù-Lôïi, reõ sang Lieân Tænh-Loä (LTL) 31 giôø sau, Thieáu-Taù Quyeân trôû laïi, chæ-thò caû
chaïy veà höôùng Taây-Nam, khoaûng 40 caây-soá nöõa giang-ñoaøn chuaån-bò haønh-quaân vaøo khuya
thì ñeán thò-traán Vò-Thanh töùc laø Chöông-Thieän. ñeâm aáy, vì tin tình-baùo cho bieát Coäng-quaân
Tuy-nhieân LTL 31 khaù quanh-co, ñöôøng xaáu, heïp vaø ñaõ trôû laïi ñeå uy-hieáp quaän Long-Myõ ôû mieät
raát nguy-hieåm cho caùc quaân-xa. Vì theá ñöôøng thuûy Ñoâng tænh Chöông-Thieän.
vaãn laø ñöôøng thuaän-tieän vaø ñôõ nguy-hieåm nhaát:
töø Bình-Thuûy vaøo soâng Caàn-Thô chaïy veà höôùng Trôøi nhaù-nhem toái, nöôùc ñang roøng chaûy khaù
Taây-Nam, gaàn ñeán Phong-Ñieàn thì reõ traùi sang xieát. Anh nhaân-vieân vaän-chuyeån laùi chieác Baïch-Hoå
kinh Xaø-No, chaïy nhö moät ñöôøng thaúng veà höôùng caëp caàu ñeå bôm daàu, va maïnh vaøo maïn caàu, laøm löôùi
saét boïc foam quanh thaønh taøu beå ra, moät taám foam
troâi theo doøng nöôùc. Toâi chöa bieát laøm theá naøo, thì
Haï-Só Nguyeãn-vaên-Döï giô tay vaãy goïi moät chieác ghe
ñuoâi toâm cuûa daân gheù laïi, roài nhaûy sang ghe baûo
ñuoåi theo vôùt taám foam veà. Toâi baûo nhaân-vieân ñöa
xuoáng saøn taøu, taïm ñeå taám foam ôû ñoù, ñeán khi taøu
veà söûa chöõa laïi seõ cho raùp vaøo phaàn hoâng taøu phía
döôùi. Nhöng Döï laïi hì-huïc vaùc taám foam ñaãm nöôùc
leân ñeå beân leà tay phaûi caùi saøn cao nôi maø toâi vaãn
ngoài vôùi giaøn maùy truyeàn-tin vaø maáy thuøng M79
chung-quanh. Ñoaïn Döï laáy daây buoäc chaët vôùi hai
coät choáng maùi, vöøa laøm vöøa noùi vôùi toâi:

- Tui che maáy caùi maùy vaø thuøng ñaïn M79 laïi.
Maáy laàn tuïi noù baén moùp caû hoäp saét roài. Lôõ noù thuûng
vaøo phía trong laøm ñaïn noå tung thì nguy-hieåm
laém! Maø oâng Phoù thì cöù thích ngoài ôû ñaây hoaøi, tui
thaáy ôùn quaù.

Toâi caûm-ñoäng noùi:
- Caûm ôn chuù. Nhöng mai moát taøu veà söûa chöõa
laïi ñeå taám foam xuoáng döôùi thì laáy gì nöõa maø che?

442 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

- Tôùi ñaâu hay ñoù oâng Phoù ôi. Khoâng chöøng Daõi-daàu möa naéng ñaàu soâng sôùm chieàu
ôû caên-cöù söûa chöõa coù nhieàu loaïi foam naøy. Chöøng Vì ñaâu vaøo choán quaïnh-hiu?
veà ñoù, tui seõ kieám theâm moät taám nöõa che caû hai
beân luoân. Vì ñaâu maát-maùt quaù nhieàu tuoåi xanh?...
Moäng mô chöa döùt thì “aàm, aàm”, phaùo ñòch
Laáy daàu nöôùc xong xuoâi roài, moïi ngöôøi coá noå tung-toùe treân soâng, nöôùc vaêng leân cao ngaát.
nguû moät giaác ñeå khuya thöùc daäy coù söùc maø ñi Maûnh saét vuïn va chaïm vaøo thaønh taøu nhö tieáng
haønh-quaân. raøo-raøo cuûa soûi ñaù.
Laäp töùc caùc giang-ñónh ñöôïc leänh lui ra giöõa
Khoaûng 4 giôø saùng thì ñoaøn taøu khôûi-haønh doøng ñeå deã vaän-chuyeån, vöøa ñeå traùnh phaùo ñòch, vaø
ñi Long-Myõ, töø Chöông-Thieän chaïy treân kinh ñoàng thôøi ñeå nhaän höôùng maø phaûn coâng. Theâm vaøi
Ngang doïc theo LTL 31 veà höôùng Ñoâng. Qua khoûi traùi phaùo nöõa, moïi ngöôøi ñaõ nhaän ra ñaïn ñòch baén
kinh Xaùng Cuït thì reõ phaûi vaøo soâng Long-Myõ veà töø bôø Baéc sang bôø Nam. Theá laø caû ñoaøn giang-ñónh
höôùng Nam. Soâng Long-Myõ töông-ñoái roäng nhöng tröïc chæ qua ñoù, chuaån-bò uûi baõi bôø Baéc, duøng
quanh-co gioáng nhö soâng Coå-Coø mieät Kieân-Höng ôû chieán-thuaät “Tieäm-Tieán” vaø hoûa-löïc huøng-haäu ñeå
höôùng Taây. Chaïy khoaûng moät giôø thì soâng Long-Myõ baén phuû ñaàu ñòch.
löôïn veà höôùng Ñoâng. Khi qua khoûi quaän Long-Myõ Gaàn ñeán nôi thì ngoaøi phaùo coái, ñaïn B40 vaø
thì ñeán Caùnh-Ñoàng-Thôm ven röøng ñöôùc. Ñaây laø B41 cuûa ñòch doïc theo bôø soâng daøi caû caây-soá baén
maät-khu Long-Myõ cuûa Coäng-quaân, nôi maø GÑ vaø ra tua-tuûa, noå tung-toùe giöõa soâng. Suùng treân caùc
SÑ/BB ñaõ haønh-quaân hoãn-hôïp vaøi hoâm tröôùc vaø ñaõ taøu lieàn baén aøo-aït vaøo caùc buïi chaø-laø vaø caùc moâ
tòch-thu nhieàu chieán-lôïi-phaåm. ñaát, khoùi buïi buøng leân muø-mòt caû vuøng, töông-töï
nhö caûnh-töôïng xi-neâ. Toâi chôït nhôù laïi chieàu hoâm
Ñoaøn taøu ñeán nôi vaø uûi vaøo phía bôø Nam ñeå qua Chæ-Huy-Tröôûng Nguyeãn-ngoïc-Quyeân ñi hoïp
chuyeån quaân vaø vaät-lieäu leân chi-khu. Xong xuoâi thì veà cho bieát, theo tin tình-baùo, Coäng-quaân ñang
ñaõ gaàn 7 giôø, nhöng trôøi chöa saùng haún. Toâi coøn nhôù taêng-cöôøng löïc-löôïng, quyeát ñaùnh chieám quaän
luùc baáy giôø trôøi ñaõ vaøo haï maø möa laát-phaát trong gioù Long-Myõ, ñoàng thôøi chuaån-bò “daøn chaøo” GÑ75TB
sôùm. Möa raát nheï, moûng nhö söông sa, nhöng cuõng maø chuùng voâ cuøng thuø haän vì ñaõ tieâu-dieät gaàn troïn
ñuû laøm cô-theå se laïnh, laøm taâm-hoàn keû chinh-nhaân moät tieåu-ñoaøn chính-quy cuûa chuùng. Ñòch ngang-
caøng thaám-thía yù thô trong baûn nhaïc “Chieàu Möa nhieân ngheânh chieán ta maø khoâng im-laëng aån-naáp
Bieân-Giôùi” cuûa Nguyeãn-vaên-Ñoâng. Toâi maëc aùo giaùp khi ñoái-dieän vôùi hoûa-löïc huøng-haäu cuûa ta. Vì theá
beân ngoaøi boä baø-ba ñen, laïi khoaùc theâm caùi aùo möa traän chieán laàn naøy coù veû hung-haõn hôn caùc laàn
vaø ñoäi noùn saét, ngoài treân caùi saøn cao coù maùi che, maø ñuïng traän tröôùc.
vaãn caûm thaáy hôi möa haét vaøo maët. Naâng ly caø-pheâ
coøn aám, uoáng noát nguïm ñaéng cuoái cuøng, roài chaâm Chieác Baïch-Hoå gaàn uûi baõi thì “phuït phuït”,
theâm moät ñieáu Bastos xanh. Gaëp luùc sôùm mai trôøi hai traùi B40 xeït ra töø buïi tranh cao phuû bôø ñaát phía
se laïnh maø huùt thuoác laù Bastos xanh thì môùi caûm beân maët. Hai traùi ñaïn bay qua saøn platform cuûa
thaáy caùi muøi thôm aám vaø caùi vò beùo ngoït tuyeät-vôøi giang-ñónh vaø noå giöõa soâng. Toâi nhìn veà höôùng ñaïn
cuûa noù, y heät nhö cuû khoai lang nöôùng luïi trong beáp xuaát-phaùt thaáy coû tranh raïp xuoáng, ñeå loä moät giaøn
than haàm, thôm ngon gaáp boäi laàn caùc loaïi thuoác B40 thöù ba chong thaúng vaøo maët toâi. Hoaûng-hoát,
laù Lucky, Camel, hay Pallmall cuûa Myõ. Chôït nhôù toâi cuùi ñaàu goïi nhaân-vieân vaän-chuyeån taøu ñang ôû
hoâm nay laø Ngaøy Quaân-Löïc 19 thaùng 6 (naêm 1973), phía döôùi:
chaïnh loøng nghó ñeán caûnh-ngoä cuûa mình trong luùc
nhieàu ñôn-vò ñang chuaån-bò maëc quaân-phuïc ñaïi leã - EÂ! De ra leï leân! De ra!
dieãn-haønh taïi Saøi-Goøn, toâi ngaäm-nguøi ngaâm kheõ Anh nhaân-vieân chöa kòp gaøi soá de vaø toâi
maáy vaàn thô khoâng ñeà: chöa kòp ngaång ñaàu leân thì “ñoaønh!”, moät tieáng
noå chaùt-chuùa phaùt ra töø taám foam maø toái hoâm
Thaùng naêm xuoâi ngöôïc phieâu-boàng qua Haï-Só Döï ñaõ mang leân coät vaøo phía beân phaûi

443 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

taám saøn. Laäp töùc chaân tay toâi teâ ñi, nhöng khoâng Toâi coá göôïng leát vaøo choã ngoài coá-höõu, nhìn ra saøn
ñau-ñôùn laém, chæ meät-moûi moät chuùt thoâi. Vaø roài taøu phía tröôùc. Hình nhö caùc hoïng suùng ñaïi-baùc
hình nhö toâi caûm thaáy mình ñang naèm ngöûa maø 20 ly ñang phuït khoùi xanh ra, chöùng-toû suùng ñang
nguû, maët höùng laáy nhöõng gioït möa mai, luùc aáy cuõng baén, ñaïn ñang noå. Nhöng taïi sao khoâng-gian laïi
khoâng coøn caûm thaáy se laïnh nöõa... im-laëng ñeán rôïn ngöôøi? Toâi ñöa tay chuøi tai, chôït
nhaän ra caùi noùn saét ñaõ vaêng ñaâu maát, tai maët ñoùng
Khoâng bieát toâi ñaõ ngaát ñi bao laâu, nhöng ñaày buïi foam, coøn tai traùi thì ñaày maùu, ñau nhöùc
khi tænh daäy thì vaïn-vaät nhaït-nhoøa, khoâng-gian khoân cuøng. Toâi goïi maùy baùo cho Thieáu-Taù Quyeân
hoaøn-toaøn im vaéng. Roài noãi ñau-ñôùn traøn ngaäp ñeán bieát mình ñaõ bò thöông. Anh coù traû lôøi nhöng toâi
töø maét muõi, vaø caùi chaân maët! Toâi ñöa tay chuøi maét, chæ nghe tieáng leùo-nheùo raát nhoû, chaúng hieåu gì caû.
môùi bieát maét mình ñoùng ñaày buïi foam neân gaàn nhö Ñoù laø laàn ñaàu tieân toâi coù caûm-töôûng “bò ñieác” noù
bò loøa ñi. Chuøi xong maét môùi bieát mình ñang naèm maát-maùt ñeán möùc naøo. Chôït nhìn thaáy caùi chaân
ngöûa maët nhìn maây xaùm giaêng ñaày trôøi, möa phuøn ñaãm ñaày maùu töôi vaø caøng luùc caøng teâ laïnh ñi, vì
rôi treân maët raát khoù chòu. raùng leát leân saøn, voâ-tình laøm ñoäng caùc maïch maùu
tuoân ra choã caùc veát thöông. Noãi lo-aâu khoâng coøn
Toâi coá göôïng ngoài daäy, caûm thaáy khoù-khaên khaû-naêng nghe vaø ñi laïi bình-thöôøng ñöôïc nöõa boãng
vì hình nhö coù vaät gì laán-caán nôi buïng. Toâi thoø tay bieán thaønh söï sôï-haõi quaù to lôùn, ngoaøi söùc chòu
vaøo loâi ra caùi ñuoâi ñaïn B40, vôùi voû ñaïn te tua nhö ñöïng cuûa tinh-thaàn. Theá roài toâi laïi coù caùi caûm-töôûng
caùi ñaàu con baïch tuoäc maø caïnh thì saéc leûm, beøn phieâu-dieâu y heät nhö luùc vöøa truùng ñaïn maø ngaát
theo phaûn-xaï lieäng ñi. Ñuoâi ñaïn B40 ñaõ xuyeân qua ñi... Meät-moûi. Chaäp-chôøn. Buoâng thaû. Phoù maëc.
taám foam, maø vaãn ñuû söùc xoi thuûng chieác aùo möa Naèm xuoáng. Nguû ñi. Nguû ñi thoâi...
vaø moät phaàn caùi aùo giaùp cuûa toâi. Söùc noùng cuûa noù
laøm chaûy chaát nhöïa aùo giaùp, chaùy luoân vaït aùo baø-ba Khi toâi tænh laïi thì thaáy Haï-Só Y-Taù Nguyeãn-
ñen ôû trong, vaø laøm boûng raùt da buïng cuûa toâi. Neáu vaên-Saùng ñang baêng boù caùi chaân cho mình ñaõ gaàn
khoâng coù taám aùo giaùp hoä-thaân aáy thì chaéc-chaén laø xong. Caùi oáng quaàn baø-ba ñen ñaõ bò caét boû, ñöôïc
caùi ñuoâi ñaïn ñaõ naèm yeân trong buïng toâi roài! thay theá baèng vaûi baêng traéng toaùt. Haï-Só Döï ñang
ngoài gaàn beân, thaáy toâi hoài-tænh laïi thì möøng-rôõ noùi:
Raùng môû maét nhìn, toâi môùi nhaän ra caùi
oáng quaàn baø-ba ñen ñaõ raùch böôm, ñeå loä caû oáng - Tröïc-thaêng saép ñaùp xuoáng treân baõi coû ngoaøi
chaân maët coù nhieàu mieång ñaïn gaêm vaøo, chaùy ñen kia. OÂng Phoù raùng chòu ñau ñeå tuïi tui dìu leân nghe!
loang-loå. Caùc maïch maùu hình nhö bò söùc noùng
chaùy cuûa mieång ñaïn bít laïi, nhöng môõ trong da loøi Theá roài Döï vaø Saùng xoùc naùch toâi ñi voäi xuoáng
ra traéng heáu. Toâi thöû co duoåi caúng chaân, thaáy noù tröôùc muõi chieác Tango ñaõ haï taám böûng xuoáng. Luùc
vaø maáy ngoùn chaân vaãn coøn cöû-ñoäng ñöôïc tuy voâ aáy hình nhö chieác Baïch-Hoå ñaõ ñöa toâi veà maïn Nam
cuøng ñau nhöùc, toâi yeân-taâm töï nhuû: “Chöa sao, ñôõ phía quaän Long-Myõ roài, vì tröôùc maët khoâng coøn
quaù!” Toâi coøn nhôù luùc bò truùng ñaïn, toâi ngoài treân caùnh ñoàng thôm nöõa.
saøn, hai chaân co leân, khuyûu tay maët choáng treân ñaàu
goái, tay caàm oáng noùi cuûa maùy truyeàn-tin uùp vaøo tai, Vöøa böôùc ñöôïc leân bôø thì toâi gaàn nhö kieät-löïc
ñaàu ñoäi noùn saét. Coù leõ nhôø vò theá naøy maø maët toâi vì maùu ra nhieàu quaù. Toâi muoán ngoài nghæ moät chuùt
khoâng bò truùng mieång ñaïn, coøn caùi tay maët chæ bò nhöng Döï khoâng cho. Thaáy toâi dôïm ngoài xuoáng, Döï
vaøi mieång nhoû. lieàn xoác toâi leân löng roài coõng chaïy ñeán tröïc-thaêng,
coøn Saùng chaïy theo ñôõ caùi chaân bò thöông cuûa
Toâi nhìn quanh, nhaän ra mình ñang ngoài beân toâi. Töø choã uûi baõi ñeán nôi tröïc-thaêng ñaùp xuoáng
haønh-lang ñi töø saøn platform ra sau caùc uï suùng chæ khoaûng traêm meùt, theá maø vaát-vaû laém môùi leân
ñaïi-baùc 20 mm. Thì ra toâi ñaõ bò hôi noå cuûa ñaïn ñöôïc maùy bay. Y-Taù Saùng ñöôïc leänh leân theo toâi
phaùo ñaåy vaêng töø saøn phía treân phoøng vaän-chuyeån veà Bình-Thuûy, coøn Döï thì töø-giaõ toâi ñeå quay trôû
loït xuoáng haønh-lang, xuyùt nöõa rôi xuoáng soâng roài! laïi taøu. Toâi chöa kòp noùi lôøi caûm ôn thì Döï ñaõ quay

444 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

löng chaïy, ñoàng thôøi tröïc-thaêng boác leân ngay. Toâi vaøi anh em khaùc bò thöông. Thaûm-thöông nhaát laø
nhìn theo daùng ñieäu thoaên-thoaét cuûa Döï, loøng thaàm tröôøng-hôïp töû-traän cuûa Thieáu-UÙy Nguyeãn-ñình-
bieát ôn ngöôøi nhaân-vieân aáy. Neáu toái hoâm qua, Döï Duyeân. Anh bò moät mieång ñaïn nhoû töø traùi B40 noå
ñaõ khoâng coù saùng-kieán mang taám foam leân ñeå beân giöõa soâng, vaêng vaøo coå, caét ñöùt ñoäng maïch. Maùu
maët caùi saøn, thì saùng nay toâi ñaõ tan xaùc roài! Toâi ñaõ ra quaù nhieàu laøm anh ngaát ñi khoâng kòp goïi maùy
ñoái-dieän vôùi töû-thaàn, nhöng taám foam ñaõ ngaên-caûn baùo-caùo mình ñaõ bò thöông. Nhaân-vieân thì khoâng
töû-thaàn khoâng theå baét toâi ñi theo. Ñoù laø moät söï may hay bieát vì maõi lo baén ñòch. Ñeán khi hoï khaùm-phaù
ruûi tình-côø hay laø söï saép ñaët cuûa ñònh-meänh? Thaät ra thì ñaõ muoän, vaø chieác tröïc-thaêng taûi thöông toâi
khoù maø bieát ñöôïc. Gaàn moät naêm veà tröôùc, Döï vaø toâi ñaõ caát caùnh töø laâu roài. Anh ñaõ vónh-vieãn ra ñi treân
ñaõ ñaùnh nhau moät traän chí töû (xem ñoaïn “Nhöõng chieán-tröôøng Long-Myõ, ñoù cuõng laø söï an-baøi cuûa
Ngöôøi Con Gheû”). Khoâng ngôø hoâm nay Döï ñaõ cöùu ñònh-meänh.
maïng toâi vaø coõng toâi leân tröïc-thaêng! Nguyeân-nhaân
naøo ñaõ kieán-taïo neân moät tình-nghóa huynh-ñeä chi Vaøi hoâm sau thì vôï toâi cuøng nhaïc phuï töø
binh thaâm-troïng ñeán theá? Nha-Trang vaøo tôùi. Naøng nhôø ngöôøi baïn ñang laøm
vieäc taïi cô-quan DAO cuûa Hoa-Kyø mang tröïc-thaêng
Trong maáy hoâm naèm beänh-xaù Bình-Thuûy, toâi ñeán boác toâi veà Saøi-Goøn ñöa vaøo beänh-xaù Baïch-Ñaèng.
nguû meâ-man vì söï ñau-ñôùn cuûa veát thöông sau cuoäc Khoâng ngôø chuyeán ñi baát-ñaéc-dó ñoù ñaõ ñaùnh daáu söï
giaûi-phaåu. Ñeán noåi luùc Tö-Leänh Hoaøng-cô-Minh vaø chaám döùt thôøi-gian phuïc-vuï taïi GÑ75TB, tuy chæ
caùc só-quan Boä Tö-Leänh vaøo thaêm, toâi cuõng khoâng daøi non moät naêm röôõi nhöng ñaày kyû-nieäm bi-huøng,
hay, chæ ñöôïc bieát khi ñoïc maáy chöõ baùo tin cuûa Y-Taù vaø ñaõ aûnh-höôûng raát nhieàu ñeán tinh-thaàn vaø theå-
Nguyeãn-vaên-Saùng maø thoâi. chaát cuûa ñôøi toâi.

Sau khi tai toâi ñöôïc lau saïch-seõ, toâi ñaõ taïm Chöùng-Tích
nghe ñöôïc nhöng raát nhoû vaø chæ nghe tai beân maët. Thôøi Binh Löûa
Coøn tai beân traùi thì baát-khieån-duïng vì maøng nhó bò
thuûng do aùp-löïc hôi ñaïn huùt ra maïnh quaù. Veà sau Toâi naèm ñieàu-trò taïi beänh-xaù Baïch-Ñaèng ñeán
noù töï-ñoäng laønh laïi nhöng caùc heä thaàn-kinh beân thaùng 10 naêm 1973 thì taïm bình phuïc. Thöông tích
trong ñaõ bò taøn-phaù, khoâng coøn nghe ñöôïc roõ nöõa. laø nhöõng veát theïo thaät daøi do nhöõng mieång phaùo
Ñoù laø “moùn nôï vónh-vieãn” maø traän chieán maät-khu gaêm baáy thòt thaáu xöông, laø hai maøng nhó ñaõ maát
Long-Myõ ñaõ daønh cho toâi. Nhöõng luùc tænh laïi, toâi treân 50 phaàn traêm thính löïc vì söùc eùp vaø tieáng noå
ñöôïc bieát trong traän Long-Myõ ngoaøi toâi coøn coù kinh-hoaøng.

Quanâ -vaän-ñónh tacù -chieán (Tango) HQ 6100 Ñuùng vaøo thôøi-gian aáy, toâi nhaän ñöôïc
coâng-ñieän cuûa Boä Tö-Leänh Haûi-Quaân cho ñi
hoïc khoùa Tham-Möu Trung-Caáp taïi Trung-Taâm
Huaán-Luyeän Haûi-Quaân Saøi-Goøn. Trong khi ña-soá
khoùa sinh lôïi-duïng thôøi-gian ôû Saøi-Goøn ñeå “aên chôi”
cho thoûa-thích, thì toâi mieät-maøi vuøi ñaàu vaøo saùch vôû
ñeå mong maõn-khoùa vôùi thöù haïng cao. Keát-quaû, toâi
ñaäu thuû-khoa vaø ñöôïc ñoåi veà Phoøng Ñieàu-Huaán Boä
Tö-Leänh Haûi-Quaân taïi beán Baïch-Ñaèng, chính-thöùc
chaám döùt thôøi-gian phuïc-vuï taïi GÑ75TB. Sau khi
ñoåi veà phoøng Ñieàu-Huaán, toâi ñaõ coù dòp hoài töôûng
vaø ghi laïi nhöõng kinh-nghieäm ñaõ thu nhaän ñöôïc
trong thôøi-gian phuïc-vuï taïi giang-ñoaøn. Theo toâi,
Löïc-Löôïng Thuûy-Boä ñaõ ñöôïc giao-phoù moät vai-troø

445 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

voâ cuøng quan-troïng trong boái-caûnh ñaát nöôùc vaøo Löïu (xin xem ñoaïn “Traän Chieán Kinh-Hoàn”), maø
ñaàu thaäp nieân 70, ñaõ ñoùng goùp khoâng ít trong thöôøng thì ñòch naém vai-troø chuû-ñoäng khai-hoûa,
coâng-cuoäc baûo-veä laõnh-thoå mieàn Nam Vieät-Nam. choïn löïa thôøi-gian, ñòa-ñieåm, saép saün keá-hoaïch
phuïc-kích khi nghe coù tieáng maùy taøu chaïy töø xa.
Ñòa-baøn vuøng Haäu-Giang vôùi nhieàu soâng raïch, Trong khi ñòch aån-naáp trong caùc moâ ñaát beân bôø,
haïn-cheá ñòch raát nhieàu veà phöông-dieän tieáp-teá thì caùc giang-ñónh cuûa Haûi-Quaân chaïy giöõa soâng
haäu-caàn, giao-lieân, vaø chuyeån-vaän. Vieät-Coäng haàu hoaøn-toaøn bò loä hình tích vaø laøm “moài ngon” cho
nhö maát haún öu-theá veà caùc phöông-tieän di-chuyeån phaùo ñòch. Vì theá, moãi laàn ñuïng traän thöôøng laø coù
baèng ñöôøng boä trong vuøng. Hoï cuõng bò haïn-cheá thieät-haïi. Ñeå ñoái-phoù vôùi caùc cuoäc phuïc-kích nhoû
veà phöông-tieän vaän-chuyeån trong soâng vì chæ coù cuûa ñòch, Tö-Leänh Hoaøng-cô-Minh ñaõ coù saùng-
ghe “ñuoâi toâm” thoâ-sô beù nhoû vaø caùc ghe ñaùnh caù kieán chæ daãn caùc giang-ñoaøn aùp-duïng chieán-thuaät
traø-troän trong löông daân. “Tieäm-Tieán”. Nhôø ñoù, möùc ñoä thöông vong cuûa ta
ñöôïc giaûm bôùt vaø ñaõ laøm cho ñòch kinh sôï phaàn naøo.
Veà phía quaân-ñoäi Quoác-Gia, vieäc chuyeån-vaän
quaân-xa, quaân-duïng cuûa Boä-Binh baèng ñöôøng boä Thöù tö, treân phöông-dieän chieán-löôïc, caùc
cuõng bò giôùi-haïn bôûi heä-thoáng soâng ngoøi chaèng-chòt chieán-ñónh do Hoa-Kyø cheá-taïo theo kieåu-maãu töø
cuûa vuøng Haäu-Giang. Vì vaäy, caùc caáp laõnh-ñaïo ñaõ Ñeä Nhò Theá-Chieán ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu-caàu “ñoå
nhaän-thöùc ñöôïc taàm möùc quan-troïng cuûa nhu-caàu boä” vôùi khaû-naêng vaän-chuyeån deã-daøng vaø hoûa-löïc
phoái-hôïp giöõa Haûi-Quaân vaø Boä-Binh trong vieäc töông-ñoái maïnh-meõ, nhöng laïi khoâng truø-lieäu
ñieàu-quaân vaø chuyeån-vaän binh-löông tieáp-lieäu cho caùc kieán-truùc baûo-veä söï an-toaøn cuûa chieán-ñónh.
Boä-Binh baèng ñöôøng thuûy. Löïc-Löôïng Thuûy-Boä ñaõ Ngoaïi tröø giaøn löôùi saét boïc foam quanh taøu duøng
ñöôïc thaønh-laäp ñeå ñaùp öùng nhu-caàu chieán-löôïc aáy. ñeå choáng B40 cuûa ñòch, caùc chieán-ñónh ñaõ khoâng
coù nhöõng kieán-truùc nhaèm voâ-hieäu-hoùa mìn noåi cuûa
Tuy vaäy cuoäc haønh-quaân hoãn-hôïp cuûa Coäng-quaân. Ngoaøi ra, caùc chieác “soaùi-ñónh” cuõng
Haûi-Quaân vaø Boä-Binh cuõng coù moät soá giôùi-haïn: thieáu moät giaøn löôùi saét boïc foam bao quanh giaøn
maùy voâ-tuyeán vaø ñaøi chæ-huy, ñeå coù theå traùnh cho
Thöù nhaát, soá giang-ñónh cô-höõu cuûa Löïc-Löôïng caáp chæ-huy phaûi laøm “bia” cho suùng ñòch, vì moãi
Thuûy-Boä khoâng ñuû khaû-naêng tuaàn-tieãu ñeå phaùt hieän laàn bò ñòch taán-coâng, caùc caáp chæ-huy khoâng theå boû
vaø ngaên-chaën moïi cuoäc di-chuyeån cuûa ñòch treân maùy ñeå truù-aån vaøo caùc choã kín-ñaùo hôn nhö caùc uï
haøng ngaøn caây-soá cuûa caùc soâng ngoøi trong vuøng suùng vaùch saét kieân-coá hoaëc phoøng laùi phía döôùi.
Haäu-Giang, nhaát laø veà ban ñeâm.
Ñoái ñaàu vôùi nhöõng trôû-ngaïi neâu treân, GÑ75TB
Thöù hai, theá chieán-löôïc cuûa ta döïa treân vaãn tieáp-tuïc chieán-ñaáu, xoâng-pha khaép caùc
caên-baûn “phoøng-thuû”, nhö taêng-cöôøng baûo-veä chieán-tröôøng hung-haõn nhaát cuûa mieàn Haäu-Giang,
caên-cöù cuûa Boä-Binh, hôn laø ñeå taán-coâng tröïc-tieáp taïo nhieàu chieán-coâng cuõng nhö chòu nhieàu
vaøo saøo-huyeät ñòch. Caùc maät-khu cuûa ñòch naèm saâu toån-thaát. Veà sau toâi ñöôïc nghe Ñaïi-UÙy Ñoã-ngoïc-
trong caùc raïch nhoû, caùc giang-ñónh cuûa Löïc-Löôïng Quaûng, luùc baáy giôø ñaõ thay theá toâi trong chöùc-vuï
Thuûy-Boä khoâng theå vaøo tôùi nôi. Do ñoù caùc cuoäc chæ-huy-phoù, cho bieát: naêm 1974, GÑ75TB ñaõ ñöôïc
haønh-quaân Thuûy-Boä chæ coù theå ñöôïc thöïc-hieän Boä Tö-Leänh Haûi-Quaân ban cho vinh-döï ñaïi-dieän
trong nhöõng vuøng soâng roäng ñeå chaän ñaùnh caùc cuoäc Löïc-Löôïng Thuûy-Boä veà tham-döï dieãn-haønh Ngaøy
chuyeån quaân cuûa ñòch baêng qua caùc khuùc soâng aáy. Quaân-Löïc taïi Saøi-Goøn.

Thöù ba, ñeå gaây trôû-ngaïi cho nhöõng cuoäc Cuoäc ñôøi ngöôøi lính thuûy phuïc-vuï taïi caùc
haønh-quaân Thuûy-Boä cuûa ta, ñòch thöôøng aùp-duïng Giang-Ñoaøn Thuûy-Boä luoân luoân ñaày daãy hieåm-nguy.
“phuïc-kích chieán”, chaän baén caùc taøu treân ñöôøng Boùng daùng Töû-Thaàn thöôøng laûng-vaûng trong nhöõng
ñi tôùi ñòa-ñieåm ñoå boä. Phaàn lôùn caùc traän “ñuïng ñoä cuïm luïc-bình, nhöõng luøm lau saäy, nhöõng röøng
giöõa ñöôøng” khoâng thuoäc loaïi “tao-ngoä chieán”, caây traøm, caây ñöôùc thaâm-u, vaø nhöõng caùnh ñoàng
töùc laø tình-côø maø gaëp, nhö traän Kieân-Höng - Hoûa- thôm nguùt-ngaøn. Nhieàu khi Töû-Thaàn xuaát-hieän raát

446 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

baát ngôø, khoâng chôø ñeâm ñeán, khoâng ñôïi ngaøy leân. cuûa mieàn Nam, toâi vaãn coøn maõi ña mang nhöõng
Ngoân-ngöõ cuûa Töû-Thaàn laø tieáng rít cuûa ñaïn phaùo chöùng-tích cuûa moät thôøi binh löûa. Nhöng thöông-
treân khoâng, laø tieáng seùt cuoàng-noä cuûa quaû mìn tích chieán-tranh khoâng chæ naèm ngoaøi thaân-theå,
choân döôùi lôùp coû phuû hôø, vaø laø tieáng gaàm kinh-dò maø coøn haèn in trong taâm-naõo. Toâi vaãn thöôøng
cuûa traùi thuûy-loâi troâi noåi treân soâng. Söï soáng vaø noãi naèm moäng thaáy mình daãn ñoaøn taøu xoâng-pha vaøo
cheát chæ caùch nhau trong vaøi gang taác, nhö beà daày nhöõng traän chieán aùc-lieät trong vuøng Haäu-Giang,
cuûa taám foam boïc taøu; coù khi chæ caùch vaøi ly, nhö maø luùc thöùc giaác ñeàu thaáy mình öôùt ñaãm moà-hoâi.
beà daày cuûa taám aùo giaùp hay chieác noùn saét. Ñeán noãi qua bao naêm roài, moät soá ñòa-danh vaø soâng
raïch vaãn chöa phai-nhoøa trong taâm-khaûm. Kyø-dieäu
Theá maø beân caïnh boùng daùng cuûa Töû-Thaàn, thay, laãn trong nhöõng laèn ñaïn löûa vaø nhöõng tieáng
beân caïnh nhöõng ñôùn ñau, maùu hoøa nöôùc maét, tình noå long trôøi aån hieän boùng daùng cuûa Töû-Thaàn, laïi
huynh-ñeä chi binh laïi nôû hoa. Moãi laàn nhôù veà cuoäc coù caû nhöõng nuï cuôøi töôi treû vaø nhöõng aùnh maét
ñôøi haûi-nghieäp, loøng toâi laïi chaïnh töôûng ñeán nhöõng thaân-thöông cuûa nhöõng chieán-höõu Thuûy-Boä ngaøy
anh em thuoäc GÑ75TB, ñaõ töøng cuøng toâi chia-xeû xöa. Tình huynh-ñeä chi binh khoâng nhöõng ñaõ cöùu
ngoït buøi, gian-khoå, chia nhau töøng ñieáu thuoác, töøng maïng toâi, maø coøn tieáp-tuïc giuùp toâi chòu ñöïng nhöõng
nguïm caø-pheâ trong nhöõng ñeâm khuya tuaàn-tieãu giaác mô kinh-hoaøng ñeå soáng noát nhöõng ngaøy coøn
treân soâng nöôùc Haäu-Giang. laïi cuûa ñôøi ngöôøi.

Ñaõ hôn 25 naêm troâi qua töø cuoäc tang-thöông Caùc chieán-höõu! ... Baây giôø anh em ñang ôû
ñaâu?

Ñaëc-bieät kính taëng nhöõng chieán-höõu thuoäc

Giang-Ñoanø 75 Thuyû -Boä (1972 - 1973)

447 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Baûn ñoà Raïch Ba-Raøi
Kinh ñoä: 106,0660 Ñoâng
Vó ñoä: 10,31660 Baéc

448 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Moät Traän Chieán Tieâu-Bieåu
Trong Soâng

TRANÄ BA-RAØI

Phan-laïc-Tieáp

Con ngöïa Xích-Thoá Technique des Constructions et Armes Navales,
cuûa Giang-Löïc France Outre-Mer). Moät loaïi taøu ñöôïc ñoùng ñeå
Haûi-Quaân Phaùp hoaït-ñoäng ngoaøi nöôùc Phaùp, ñaëc-
T rong suoát hôn 20 naêm bieät cho Ñoâng-Döông. Chieán-ñónh naøy daøi 36 boä,
hoaït-ñoäng cuûa Haûi-Quaân roäng ñoä 7 boä, muõi nhoïn, ñaùy taøu cuõng nhoïn, chaïy
Vieät-Nam (HQVN), caùc nhanh xeù nöôùc taïo thaønh moät vuøng truõng khieán
cho toaøn thaân taøu gaàn nhö thaáp hôn maët nöôùc,
chieán-haïm cuõng nhö caùc traùnh ñöôïc caùc loaïi suùng lôùn töø bôø muoán baén vaøo
phaàn thaân taøu. Cuõng vì muõi nhoïn, ñaùy nhoïn, khi
chieán-ñónh, duø do Phaùp giao bò thuûy-loâi, söùc coâng-phaù cuûa thuûy-loâi taït qua moät
beân, (khaùc haún vôùi caùc loaïi chieán-ñónh ñaùy baèng, khi
laïi, hay sau naøy do Myõ chuyeån-giao, ñeàu do Myõ bò thuûy-loâi laø caàm chaéc ñaùy taøu bò phaù). Loaïi FOM
naøy, ñöôïc trang-bò moät ñaïi-lieân 12 ly 7 taïi muõi, vôùi
saûn-xuaát, chæ rieâng chieác STCAN/FOM, tieáng daøn phaùo-thaùp baèng theùp bao quanh, ñaïi-lieân naøy
coù taàm hoaït-ñoäng maïnh, xa tôùi 5 caây-soá, vaø voøng
Vieät goïi laø tieåu-giaùp-ñónh, laø do Phaùp ñoùng. Ñaây hoaït-ñoäng 220 ñoä veà phía tröôùc vaø hai beân. Treân
noùc taøu coù 2 ñaïi-lieân 30, vaø sau laùi 1 ñaïi-lieân 30 nöõa,
laø moät chieán-ñónh coù nhieàu ñaëc-tính vaø toû ra raát chöa keå caùc loaïi suùng nhoû nhö M16, M79. Thöôøng
moãi chieác chæ coù boâán nhaân-vieân. Taøu bao giôø cuõng
coâng-hieäu trong vieäc tuaàn-tieãu treân soâng raïch vuøng ñi hai chieác, do moät haï-só-quan laøm thuyeàn-tröôûng
troâng nom caû caëp taøu. Söï lanh-leï, goïn nheï cuûa
Cöûu-Long-Giang. Vieät-Coäng ñaõ nhieàu phen kinh haõi chieác FOM ñöôïc ví nhö “con ngöïa Xích-Thoá cuûa

tröôùc söï xuaát-hieän cuûa loaïi chieán-ñónh naøy.

Trong sinh-hoaït cuûa caùc giang-ñoaøn, chieán-

ñónh naøy ñöôïc goïi taét laø FOM. Hoûi taïi sao laïi goïi nhö

theá, nhieàu ngöôøi ñaõ traû lôøi, vì khi chaïy maùy taøu noå

raát doøn keâu “fom, fom”. Nghe cuõng coù lyù. Nhöng

ñuùng teân cuûa noù laø do chöõ Stcan/FOM (Service

449 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP

Giang-Löïc.” hoûa-löïc huøng-haäu, taàm ñaïn xa, laïi coù caû loaïi ñaïn
Ñeå coù moät caùi nhìn soáng ñoäng hôn veà coâng-phaù, noå khi chaïm vaät cöùng nhö saét, thaân caây,
luùc naøy trôû neân ít höõu-hieäu. Vaø thôøi ñieåm caùc cuoäc
hoaït-ñoäng cuûa chieán-ñónh naøy, xin theo doõi baøi ñuïng ñoä, ña-soá vaøo khoaûng 4, 5 giôø chieàu. Giôø maø
buùt kyù vieát veà nhöõng kyû-nieäm, nhöõng nguy-nan theo thoùi quen, quaân ta ñaõ lo söûa-soaïn ra veà, maùy
cuûa caùc chieán-só Haûi-Quaân Vieät-Nam moät thôøi bay khi caàn khoù goïi, coù ñeán cuõng khoù can-thieäp.
vuøng-vaãy trong khu chieán Tieàn-Giang, qua traän Giôø cuûa ñòch, nhö theá keå nhö töø 4, 5 giôø chieàu cho
ñaùnh taïi Ba-Raøi. ñeán 4, 5 giôø saùng.

 Coøn caùc cuoäc baén taøu, nhö kinh-nghieäm caùc
baïn keå laïi, thöôøng laø vaøo ban ñeâm. Luùc aáy, neáu tinh
Ñöôøng Ñi Khu Chieán yù, ta seõ thaáy “sao maø ñaát trôøi laïnh ngaét”. Laïnh ngaét
vì khi bôø soâng coù ngöôøi phuïc-kích, chim muoâng
Toâi bò ra Hoäi-Ñoàng Kyû-Luaät trong moät khoâng daùm xaø xuoáng ñaäu. Coù xaø xuoáng thaáy ngöôøi
tröôøng-hôïp thaät ngoä-nghónh, vaø bò ñöa ñi ñôn-vò laïi chôùi-vôùi bay leân. Vì theá caûnh vaät boãng trôû neân
taùc-chieán: Giang-Ñoaøn 21 Xung-Phong, khu chieán vaéng laëng, rôøn-rôïn. Luùc aáy, neáu thaáy moät ngoïn ñeøn
Tieàn-Giang. thaép laáp-laùnh beân bôø soâng , ta coù nhieàu phaàn chaéc
ñoù laø ngoïn-ñeøn-nhaém. Vieät-Coäng thaép ngoïn ñeøn
Môùi tôùi ñôn-vò, tin-töùc caùc nôi lieân-heä ñeán caùc beân kia soâng, chuùng naèm beân naøy soâng, trôøi toái
cuoäc ñuïng ñoä giöõa caùc ñôn-vò Vieät-Coäng vaø caùc taøu caøng toát. Khi taøu löôùt treân maët soâng, aùn-ngöõ taàm
tuaàn-tieãu moãi luùc moät taêng. Söï thöông vong moãi nhìn cuûa ngoïn-ñeøn-nhaém, laø beân naøy soâng, chuùng
luùc moät lôùn. Quaû laø toâi coù “reùt” thaät. “Reùt” neân toâi ñaõ hôøm suùng saün, cöù vieäc baám coø. Chaéc nhö baép.
coá-gaéng tìm hieåu, hoïc hoûi caùc kinh-nghieäm cuûa caùc Chæ tröø khi teân xaï-thuû run tay, chaäm treã, ñaïn môùi
baïn só-quan cuøng khoùa taïi ñôn-vò, vaø nhaát laø caùc vöôït qua sau laùi.
kinh-nghieäm cuûa caùc anh em ñoaøn-vieân ñaõ laïên-loäi
nhieàu naêm taïi vuøng soâng nöôùc nguy-hieåm naøy. Luùc nhö theá, ta môùi thaáy chieác FOM höõu-hieäu
Luùc aáy, naêm 1965, anh Nguyeãn-ñöùc-Boång, khoùa nhö theá naøo. FOM, nhö treân ñaõ vieát, chaïy nhanh, coù
10, treân toâi moät khoùa, laøm Duyeân-Ñoaøn-Tröôûng bò baén, ñaïn ñi treân taàm nöôùc, khoù chìm. Thaáy ñeøn
Duyeân-Ñoaøn 33 vöøa töû-traän. Khi chuùng toâi ñeán nhaáp-nhaùy khaû-nghi, FOM, loaïi taøu ñi tröôùc vaø ñi
laáy xaùc anh, trôøi ñaõ chieàu. Con raïch Soï Döøa, caùi saùt meù soâng, xaû toác-ñoä, quay 90 ñoä, boû ñeøn nhaém
teân oan-traùi. Xaùc anh ñöa qua naèm ôû saøn taøu, phuû cuûa ñòch sau laùi, laáy ñaïi-lieân 12 ly 7 baén nhö möa
baèng moät taám chaên daï lính. Maùu töø thaân-theå anh vaøo bôø ñoái-dieän. Ñaâm thaúng vaøo. Ñaïn ñan kín trôøi,
vaãn tieáp-tuïc chaûy daøi xuoáng saøn taøu. Hoûa-chaâu töø traøn ngaäp nôi ñòch truù-aån. Tôùi gaàn, hai ñaïi-lieân 30
nôi naøo ñoù baén leân roïi saùng moät vuøng trôøi. Toâi laïi treân noùc taøu xaû ñaïn quanh ñieåm khaû-nghi. Ñoàng
nghe anh saép söûa laáy vôï nöõa. Toâi thöông anh vaø thôøi duøng M79 baén vaøo. Ñaïn noå buøng. Vieät-Coäng
caøng thaáy sôï. Toâi thì vöøa laáy vôï. Hai vôï choàng hai baïo thì naèm dí ñoù, aên ñaïn naùt thaây. Vuït chaïy thì
nôi, Saøi-Goøn vaø Myõ-Tho. Toâi thöông vôï toâi laém, neân khoù traùnh ñöôïc röøng ñaïn 12 ly 7 vaø ñaïi-lieân 30 baén
nhuû loøng: “Phaûi caån-thaän toái-ña.” (Xin xem tieáp baøi ñuoåi theo nhö möa baác.
Nguyeãn-ñöùc-Boång, do anh Phan-taán-Nieäm vieát).
Ñöùc Raâu
Luùc roãi, toâi leân phoøng Haønh-Quaân theo doõi keû töû-thuø cuûa Vieät-Coäng
baûn-ñoà traän-lieät, ghi caùc vuøng nguy-hieåm vaøo soå
tay. Nhìn cho kyõ ñòa-theá. Ñoïc thaät kyõ kyù-hieäu nôi Ngöôøi cho toâi kinh-nghieäm veà chieán-thuaät
coù röøng caây, nôi coù döøa nöôùc. Caùc nôi ñaõ töøng ñuïng phaûn-xaï naøy laø Trung-Só I Leâ-phöôùc-Ñöùc, tuïc goïi
ñoä. Vaø toâi nhaän ra raèng, ña-soá caùc nôi dieãn ra cuoäc laø Ñöùc Raâu. Anh thaâm-nieân quaân-vuï khaù boän, ñaâu
ñuïng ñoä maø phaàn thieät-haïi veà ta, laø caùc khuùc soâng nhö xuaát thaân töø khoùa 1, khoùa 2 Ñoaøn-Vieân, ngaønh
heïp, uoán khuùc. Ñòch naáp trong haàm baén ra. Ta

450 HAÛI-SÖÛ TUYEÅN-TAÄP