63-1-01หลักสูตรกลุ่มวิทยาศาสตร์ 62-64

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 200

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ทอ้ งถ่ิน

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ (K) ทักษะ/ คณุ ลักษณะอันพึง จำนวน

3. อธิบายผลของ 1. สามารถอภิ กระบวนการ (P ) ประสงค์ (A ) ชวั่ โมง
แรงเน่อื งจากความ ปลาย วิเคราะห์
แตกตา่ งของความ และอธิบาย 1. สบื ค้นขอ้ มูล 1. มีวินัย 3
กดอากาศ แรงคอริ เกีย่ วกับ
ออลิส แรงสู่ ลกั ษณะและ 2. การ 2. ใฝ่เรยี นรู้
ศนู ย์กลาง และแรง การเกิดของ
เสียดทานท่ีมีต่อการ ความกดอากาศ ตคี วามหมายข้อมลู 3. มงุ่ มัน่ ในการ
หมนุ เวียนของ แรงคอริออลสิ
อากาศ แรงสศู่ นู ย์กลาง และลงข้อสรุป ทำงาน
และแรงเสยี ด
ทานของโลกได้
2. สามารถอภิ
ปลาย วิเคราะห์
และอธบิ าย
เกย่ี วกบั ผลของ
ความกดอากาศ
แรงคอริออลสิ
แรงสศู่ นู ย์กลาง
และแรงเสยี ด
ทานวา่
ก่อใหเ้ กดิ
เหตกุ ารณ์
ธรรมชาตอิ ะไร
ไดบ้ า้ งได้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 201

สาระการเรียนร้แู กนกลาง / ท้องถ่นิ

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ (K) ทกั ษะ/ คณุ ลกั ษณะอนั พึง จำนวน

กระบวนการ (P ) ประสงค์ (A ) ชัว่ โมง

4. อธบิ ายการ 1. สามารถอภิ 1. การ 1. มีวินยั 3

หมนุ เวยี นของ ปลายและ ตคี วามหมายข้อมูล 2. ใฝเ่ รยี นรู้

อากาศตามเขต อธบิ าย 2. การลงความเห็น 3. มุ่งมั่นในการ

ละติจดู และผลทมี่ ี องค์ประกอบ จากข้อมูล ทำงาน

ต่อภูมอิ ากาศ ของอากาศ การ 3. การจัดกระทำ

แบ่งชน้ั และส่อื ความหมาย

บรรยากาศ ข้อมลู

และอิทธิพลตอ่

โลกได้

2. สามารถอภิ

ปลายและ

อธิบายระบบ

ลมของโลก

พรอ้ มท้ังระบุ

ปจั จัยที่

เก่ยี วขอ้ งได้

5. อธบิ ายปัจจัยที่ทํา 1. สามารถอภิ 1. การ 1. มวี ินัย 3

ให้เกดิ การแบง่ ชน้ั น้ำ ปลายสามารถ ตคี วามหมายข้อมูล 2. ใฝ่เรยี นรู้

ในมหาสมุทร เหตแุ ละ และลงข้อสรปุ 3. มุ่งมัน่ ในการ

ลกั ษณะการ 2. การจดั กระทำ ทำงาน

แบง่ ชน้ั น้ำใน และส่อื ความหมาย

มหาสมทุ รได้ ของข้อมลู

3. การลงความเหน็

จากข้อมลู

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 202

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ทอ้ งถิ่น

ผลการเรียนรู้ ความรู้ (K) ทกั ษะ/ คุณลกั ษณะอนั พึง จำนวน

กระบวนการ (P ) ประสงค์ (A ) ชวั่ โมง

6. อธบิ ายปัจจัยทีท่ ํา 1. สามารถอภิ 1. สบื ค้นข้อมลู 1. มีวนิ ยั 3

ให้เกดิ การหมุนเวียน ปลายและ 2. การ 2. ใฝเ่ รียนรู้

ของนำ้ ในมหาสมุทร อธบิ ายการ ตีความหมายข้อมลู 3. มุ่งมั่นในการ

และรปู แบบการ หมุนเวียน และลงข้อสรุป ทำงาน

หมุนเวียนของนำ้ ใน กระแสนำ้ ใน

มหาสมทุ ร มหาสมุทร

พรอ้ มทง้ั ระบุ

ปัจจยั ท่ี

เกี่ยวข้องได้

7. อธิบายผลของ 1. สามารถอภิ 1. การ 1. มีวินัย 2

การหมุนเวยี นของ ปลาย อธบิ าย ตีความหมายข้อมูล 2. ใฝเ่ รียนรู้

นำ้ ในมหาสมุทรทมี่ ี และยกตวั อย่าง และลงข้อสรุป 3. มงุ่ มัน่ ในการ

ตอ่ ลกั ษณะลมฟ้า เหตกุ ารณ์ 2. การจัดกระทำ ทำงาน

อากาศ สง่ิ มีชวี ิต ธรรมชาติทเ่ี ป็น และส่ือความหมาย

และสง่ิ แวดลอ้ ม ผลของการ ของขอ้ มูล

หมนุ เวยี นน้ำทม่ี ี 3. การลงความเหน็

ต่อโลก เชน่ จากข้อมูล

เอลนนิ โญ่

ลานีญ่าได้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 203

คำอธบิ ายรายวิชา

รหัสวิชา ว30263 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 3 / Earth Astronomy and Space 3

รายวชิ าเพม่ิ เติม กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์

ชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 5 จำนวน 20 ชวั่ โมง 0.5 หน่วยกติ

ศกึ ษาเกย่ี วกับองค์ประกอบของอากาศ พลงั งานจากดวงอาทิตย์ อณหภูมิของอากาศ ปัจจัยที่
มีผลต่อการรับสะกาย พลังงานจากดวงอาทิตย์ ผลที่มีต่ออุณหภูมิอากาศในแต่ละบริเวณของโลก
กระบวนการที่ทําให้เกิดสมดุลพลังงานของโลก การเกิด ลม ผลของแรงเนองจากความแตกต่างของ
ความกดอากาศ การหมุนเวียนระบบลม แบบจาํ ลองการหมุนเวยี นอากาศ การหนุน “ อากาศตามเขต
ละติจูด ผลจากการหมุนเวียนของระบบลม พาย พายฝนฟ้าคะนอง ทอร์นาโด พายุหมุนเขตร้อน กา
ราม2 อทิ ธิพลของมรสุมต่อประเทศไทย ร่องมรสมุ การหมุนเวียนของน้ําในมหาสมทร การแบ่งชั้นนํ้า
ในมหาสมทุ ร ผลกระทบจากการ หมนุ เวียนของกระแสนํา้ ในมหาสมุทร

โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ การสืบค้นข้อมูล การ
สงั เกต การวเิ คราะห์ การ อภปิ ราย การอธิบายและการสรุปผลเพื่อให้เกิดความรู้ ความคิด และความ
เข้าใจ มีความสามารถในการตัดสินใจ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้ และนําความรู้ไปใช้ในชีวิตของตนเอง
ตลอดจนมีจติ วทิ ยาศาสตร์ จรยิ ธรรม คุณธรรม และค่านิยมที่ถูกตอ้ งเหมาะสม

ผลการเรยี นรู้
1. อธิบายปจั จยั สาํ คัญทมี่ ผี ลต่อการรบั และคายพลงั งานจากดวงอาทติ ย์แตกตา่ งกนั และผลที่

มีต่ออณุ หภมู ิอากาศในแตล่ ะบริเวณของโลก
2. อธบิ ายกระบวนการทีท่ าํ ให้เกิดสมดุลพลงั งานของโลก
3. อธบิ ายผลของแรงเนื่องจากความแตกต่างของความกดอากาศ แรงคอริออลิส แรงสู่

ศูนย์กลาง และแรงเสยี ดทานทม่ี ตี ่อการหมุนเวียนของอากาศ
4. อธบิ ายการหมนุ เวยี นของอากาศตามเขตละติจดู และผลท่ีมีตอ่ ภูมิอากาศ
5. อธบิ ายปัจจัยทท่ี าํ ให้เกดิ การแบ่งชัน้ น้ําในมหาสมทุ ร
6. อธิบายปจั จัยท่ีทาํ ให้เกดิ การหมุนเวียนของนํ้าในมหาสมุทรและรูปแบบการหมุนเวยี นของ

นํ้าในมหาสมทุ ร
7. อธิบายผลของการหมนุ เวยี นของนํา้ ในมหาสมุทรที่มีต่อลักษณะลมฟ้าอากาศ ส่ิงมีชวี ติ และ

สิ่งแวดล้อม

รวม 7 ผลการเรยี นรู้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 204

โครงสร้างรายวิชา

รหัสวิชา ว30263 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 3 / Earth Astronomy and Space 3

รายวชิ าเพม่ิ เติม กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์

ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 จำนวน 20 ชว่ั โมง 0.5 หน่วยกติ

ลำดบั ชอื่ หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนกั
ท่ี การ เรยี นร้/ู (ชั่วโมง) คะแนน
เรยี นรู้ ดวงอาทิตยเ์ ป็นแหล่ง
ผลการเรียนรู้ พลงั งานทส่ี าํ คัญท่ีสุดของโลก 5 20
1 อากาศ 1. อธบิ ายปัจจยั ซ่ึง โลกจะไดร้ บั พลังงานจาก
สําคัญท่มี ผี ลต่อการ ดวงอาทติ ยใ์ นลักษณะของ
รับและคายพลังงาน คล่นื แม่เหล็กไฟฟา้ โดยการ
จากดวงอาทิตย์ ส่งถา่ ยความร้อนที่เป็น
แตกตา่ งกนั และผลท่ี พลังงาน รูปแบบหนงึ่
มีตอ่ อุณหภูมิอากาศ เรียกวา่ รงั สีดวงอาทิตยห์ รือ
ในแต่ละบริเวณของ พลงั งานแสง จากดวงอาทิตย์
โลก
2. อธิบาย บรเิ วณตา่ ง ๆ ของโลก
กระบวนการท่ที าํ ให้ จะได้รบั พลงั งานจากดวง
เกดิ สมดลุ พลังงาน อาทิตยแ์ ตกตา่ งกัน เนื่องจาก
ของโลก พลังงานแสงจากดวง อาทติ ย์
ทผี่ า่ นช้นั บรรยากาศจนมาถึง
พ้ืนโลกในแตล่ ะ บริเวณจะ
เกดิ กระบวนการสะทอ้ น
ดูดกลืน และถ่าย โอน
พลังงานท่ีแตกตา่ งกันตาม
ปัจจยั ตา่ ง ๆ เช่น ลกั ษณะ
พน้ื ผวิ เมฆ ละอองลอย เป็น
ต้น ทําให้ พนื้ ผวิ โลกแตล่ ะ
บรเิ วณมีอณุ หภมู ิอากาศ
แตกต่างกนั

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 205

ลำดับ ชอื่ หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา น้ำหนัก
ที่ การ เรยี นร/ู้ (ชวั่ โมง) คะแนน
เรยี นรู้ พลังงานจากดวง
ผลการเรยี นรู้ อาทิตย์โดยเฉลยี่ ท่ีโลกไดร้ บั 5 20
2 การ เทา่ กับ พลังงานเฉล่ยี ทีโ่ ลก
หมนุ เวยี น 3. อธบิ ายผลของ ปลดปล่อยกลบั สู่อวกาศ ทาํ
ของระบบ แรงเนื่องจากความ ให้เกดิ สมดุลพลังงานของ
ลมของ แตกต่างของความกด โลก สง่ ผลใหอ้ ณุ หภูมิเฉลีย่
โลก อากาศ แรงคอริออ ของ พ้ืนผิวโลกในแตล่ ะปี
ลิส แรงสู่ศนู ย์กลาง ค่อนข้างคงที่
และแรงเสยี ดทานทม่ี ี
ต่อการหมนุ เวยี นของ เม่ืออากาศได้รบั ความ
อากาศ รอ้ นจะเกดิ การขยายตัวทําให้
ความหนาแน่นลดลง เปน็ ผล
4. อธิบายการ ทําให้ความกดอากาศต่ำลง
หมนุ เวยี นของอากาศ ด้วย อากาศเย็นซงึ่ มีความ
ตามเขตละตจิ ูด และ หนาแน่นมากและความกด
ผลที่มีต่อภมู ิอากาศ อากาศสงู จะเคลอ่ื นท่ีเข้า
มายงั บรเิ วณที่อากาศมีความ
หนาแน่นนอ้ ยและมีความกด
อากาศต่ำกว่า

การหมนุ เวียนของ
อากาศเกดิ ข้ึนจากความกด
อากาศที่ แตกต่างกันระหว่าง
สองบริเวณ โดยอากาศ
เคลือ่ นทจ่ี าก บริเวณทม่ี ี
ความกดอากาศสงู ไปยงั
บรเิ วณทมี่ คี วามกต อากาศ
ตำ่ ซ่งึ จะเห็นไดช้ ัดเจนในการ
เคลื่อนท่ีของ อากาศใน
แนวราบ และเม่ือพิจารณาใน
การเคลื่อนทข่ี อง อากาศใน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 206

ลำดับ ช่ือหน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา น้ำหนัก
ที่ การ เรยี นรู/้ (ช่วั โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรียนรู้

แนวดงิ่ จะพบวา่ อากาศเหนือ
บรเิ วณความกด อากาศำ่ จะมี
การยกตัวข้นึ ขณะทอี่ ากาศ
เหนอื บรเิ วณ ความกดอากาศ
สูงจมตัวลง โดยการเคล่ือนท่ี
ของอากาศ ท้ังในแนวราบ
และแนวดิง่ น้ี ทําใหเ้ กิดเป็น
การหมุนเวยี น ของอากาศ
ซึง่ การเคลื่อนท่ีของอากาศ
เป็นผลใหเ้ กดิ ลม โดย
ความเร็วและทิศทางของลม
เกดิ จากผลของแรงทม่ี า
กระทาํ ได้แก่ แรงทเี่ กดิ จาก
ความชันของความกด
อากาศ แรงคอรอิ อลสิ แรงสู่
ศนู ยก์ ลาง และแรงเสียตทาน

แต่ละบริเวณของโลกมี
ความกดอากาศแตกต่างกัน
ประกอบกับอทิ ธิพลจากการ
หมุนรอบตวั เองของโลกทําให้
อากาศในแตล่ ะซีกโลกเกิด
การหมุนเวียนของอากาศ
ตามเขตละตจิ ูด แบง่ ออกเปน็
3 แถบ โดยแตล่ ะแถบมี
ภมู ิอากาศแตกต่างกนั ไดแ้ ก่
การหมุนเวียนแถบขวั้ โลก มี
ภูมิอากาศแบบหนาวเยน็
การหมนุ เวียนแถบละติจดู
กลางมภี มู ิอากาศแบบอบอุน่

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 207

ลำดบั ชือ่ หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การ เรียนร้/ู (ชวั่ โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรียนรู้

และการหมุนเวียนแถบ เขต

รอ้ นมีภูมิอากาศแบบร้อนขนึ้

สอบกลางภาค 20

3 การ 5. อธิบายปัจจัยที่ การหมุนเวยี นของน้ำใน 10 20

หมนุ เวียน ทาํ ให้เกดิ การแบ่งชน้ั มหาสมทุ รเกดิ จากการถา่ ยเท

ของน้ำใน น้ำในมหาสมทุ ร ความรอ้ นท่ีไดร้ ับจากดวง

มหาสมทุ ร 6. อธบิ ายปจั จัยท่ี อาทิตย์ และความหนาแนน่

ทําให้เกดิ การ ของน้ำทะเลที่ตา่ งกัน โดย

หมุนเวยี นของนำ้ ใน แบ่งออกเป็น กระแสน้ำ

มหาสมุทรและ ผิวหนา้ ซง่ึ เกดิ จากอิทธิพล

รูปแบบการหมุนเวียน ของลมและความแตกต่าง

ของน้ำในมหาสมุทร ของอุณหภูมทิ ่ผี วิ นำ้ และ

7. อธิบายผลของ กระแสน้ำลึก ซ่ึงเกดิ จาก

การหมุนเวยี นของน้ำ ความ หนาแนน่ ของน้ำทะเล

ในมหาสมุทรท่ีมตี ่อ ทแี่ ตกตา่ งกันในแตล่ ะบรเิ วณ

ลักษณะลมฟ้าอากาศ ขั้นน้ำในมหาสมทุ ร

สิ่งมชี ีวติ และ แบ่งแยกชน้ั ตามความ

ส่งิ แวดล้อม หนาแนน่ ของน้ำทะเล โดย

น้ำทม่ี คี วามหนาแน่นสงู

(อุณหภมู ิต่ำ) จะอยูบ่ ริเวณ

พนื้ ทะเล ส่วนน้ำทม่ี คี วาม

หนาแน่นตำ่ (อุณหภูมสิ งู ) จะ

อยู่บรเิ วณผิงน้ำ ซง่ึ สามารถถ

แบง่ ขน้ั น้ำในมหาสมทุ รได้ 3

ชนั้ ประกอบดว้ ย น้ำชัน้ ลึก

นำ้ ชน้ั กลาง และน้ำขัน้ ล่าง

การหมนุ เวียนอากาศ

และน้ำในมหาสมุทร สง่ ผล

ต่อ ลกั ษณะอากาศ ส่ิงมชี ีวิต

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 208

ลำดบั ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การ เรียนร/ู้ (ช่วั โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรยี นรู้

และส่งิ แวดล้อมแตกตา่ งกัน

ไป เชน่ การเกิดนำ้ ผดุ น้ำจม

จะส่งผลต่อความอดุ ม

สมบูรณ์ ของชายฝัง่ เชน่

กระแสน้ำอนุ่ กลั ฟ์สตรีม ท่ีทํา

ใหบ้ าง ประเทศในทวปี ยโุ รป

ไมห่ นาวเยน็ จนเกิดไปนักและ

เม่ือ การหมนุ เวยี นอากาศ

และนำ้ ในมหาสมทุ ร

แปรปรวน ทาํ ใหเ้ กดิ ผล

กระทบตอ่ สภาพลมฟา้

อากาศ เช่น ปรากฏการณ์

เอลนีโญและลานญี า ซึ่งเกดิ

จากความ แปรปรวนของลม

ค้าและส่งผลต่อสภาพลมฟา้

อากาศ ของประเทศท่ีอยู่

บริเวณมหาสมุทรแปซิฟิก

รวมถึง บริเวณอ่นื ๆ บนโลก

สอบปลายภาค 20

รวมตลอดภาคเรียน 20 100

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 209

แบบวิเคราะหต์ ัวชี้วดั ของหลักสตู ร
รหสั วิชา ว30264 รายวิชา โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 5 ภาคเรยี นที่ 2

สาระโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
ขอ้ 2. เข้าใจสมดลุ พลังงานของโลก การหมุนเวียนของอากาศบนโลก การหมนุ เวียนของน้ำ
ใน มหาสมุทร การเกิดเมฆ การเปล่ียนแปลงภูมอิ ากาศโลกและผลตอ่ สง่ิ มชี ีวิตและสิ่งแวดลอ้ มรวมทงั้
การพยากรณ์อากาศ

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ทอ้ งถ่นิ

ผลการเรียนรู้ ความรู้ (K) ทักษะ/ คณุ ลกั ษณะอัน จำนวน
กระบวนการ (P ) พงึ ประสงค์ ชั่วโมง

(A ) 3

1. อธิบาย 1. สามารถอภิปลาย 1. สบื คน้ ขอ้ มูล 1. มีวนิ ยั 3

ความสมั พันธ์ระหว่าง อธิบาย และ 2. การ 2. ใฝ่เรียนรู้ 3

เสถยี รภาพอากาศ ยกตัวอย่างการเกดิ ตคี วามหมายข้อมูล 3. มุ่งมัน่ ในการ

และการเกิดเมฆ เมฆ เสถยี นภาพ และลงข้อสรุป ทำงาน

ของอากาศได้

2. อธบิ ายการเกิด 1. สามารถอภิปลาย 1. การสังเกตุ 1. มีวินัย

แนวปะทะอากาศ อธบิ าย และ 2. การ 2. ใฝเ่ รียนรู้

แบบต่าง ๆ และ ยกตัวอยา่ งแนว ตีความหมายข้อมลู 3. มุ่งมั่นในการ

ลักษณะลมฟ้าอากาศ ปะทะอากาศ ชนดิ 3. การจดั กระทำ ทำงาน

ที่เกย่ี วข้อง ของแนวปะทะ และส่อื ความหมาย

อากาศ และการเกดิ ข้อมูล

ได้

3. อธบิ ายปัจจยั ตา่ ง 1. สามารถอภปิ ลาย 1. การ 1. มวี ินัย

ๆ ที่มผี ลต่อการ อธิบาย และ ตคี วามหมายข้อมลู 2. ใฝเ่ รยี นรู้

เปล่ียนแปลง ยกตวั อยา่ งการ 2. การลงความเห็น 3. มงุ่ ม่นั ในการ

ภูมิอากาศของโลก เปลย่ี นแปลง จากข้อมูล ทำงาน

พรอ้ มยกตัวอยา่ ง ภมู อิ ากาศ ปัจจัย 3. การจดั กระทำ

ข้อมลู สนับสนุน ตา่ งๆที่เกย่ี วขอ้ ง และสอ่ื ความหมาย

และผลท่ตี ามมาได้ ขอ้ มูล

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 210

สาระการเรียนรแู้ กนกลาง / ทอ้ งถ่นิ

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ (K) ทกั ษะ/ คณุ ลกั ษณะอนั จำนวน
กระบวนการ (P ) พงึ ประสงค์ ชวั่ โมง

(A ) 3

4. วิเคราะห์และ 1. สบื คน้ อธบิ าย 1. การ 1. มีวนิ ัย 4
4
อภิปรายเหตุการณ์ที่ และอภปิ ลายการ ตคี วามหมายข้อมลู 2. ใฝ่เรียนรู้

เ ป ็ น ผ ล จ า ก ก า ร เกิดพายุฝนฟ้า และลงข้อสรปุ 3. มงุ่ มนั่ ในการ

เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง คะนอง ทอร์นาโด 2. การจดั กระทำ ทำงาน

ภูมิอากาศโลก และ พายหุ มุนเขตรอ้ น และสอื่ ความหมาย

นําเสนอแนวปฏิบัติ มรสมุ ผลกระทบ ของข้อมูล

ของมนุษย์ที่มีส่วน และแนวทางปฏิบตั ิ 3. การลงความเหน็

ช่วยในการชะลอการ ตนให้ปลอดภยั จาก จากข้อมูล

เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง พายุตา่ งๆ

ภูมิอากาศโลก

5. แปลความหมาย 1. สืบคน้ อธบิ าย 1. สบื คน้ ข้อมูล 1. มวี นิ ัย

สัญลักษณล์ มฟ้า และอภปิ ลายการ 2. การ 2. ใฝเ่ รียนรู้

อากาศบนแผนท่ี พยากรณอ์ ากาศ ตีความหมายข้อมลู 3. มุง่ ม่นั ในการ

อากาศ และลกั ษณะอากาศ และลงข้อสรุป ทำงาน

จากแผนท่ีอากาศได้

6. วเิ คราะห์และ 1. สืบค้น อธบิ าย 1. การ 1. มีวนิ ัย

คาดการณล์ กั ษณะ และอภิปลายมและ ตีความหมายข้อมูล 2. ใฝ่เรียนรู้

ลมฟา้ อากาศเบื้องตน้ ผลต่อแผนท่ีอากาศ และลงข้อสรปุ 3. มงุ่ มั่นในการ

จากแผนท่ีอากาศ และการพยากรณ์ 2. การจัดกระทำ ทำงาน

และข้อมลู อากาศได้ และสอ่ื ความหมาย

สารสนเทศอ่นื ๆ 2. สามารถจัดทำ ของข้อมลู

เพือ่ วางแผนในการ และอภิปลาย 3. การลงความเหน็

ประกอบอาชีพและ แผนการดำเนินชวี ิต จากข้อมลู

ดําเนนิ ชวี ิตให้ เชน่ แผนกำหนดการ

สอดคลอ้ งกับสภาพ การเพาะปลูกให้

ลมฟา้ อากาศ เหมาะสมกับผลการ

พยากรณอ์ ากาศได้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 211

คำอธิบายรายวชิ า

รหัสวิชา ว30264 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 4 / Earth Astronomy and Space 4

รายวชิ าเพมิ่ เติม กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์

ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 5 จำนวน 20 ชัว่ โมง 0.5 หนว่ ยกติ

ศึกษาเกี่ยวกับการเกิดเมฆ เสถียรภาพอากาศ แนวปะทะอากาศ การเปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศ
ของโลก ปัจจัยที่มีผลต่อการ เปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศโลก ข้อมูลสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงของ
ภูมิอากาศโลก ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจากการ เปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศโลก เช่น
ปรากฏการณ์เอลนีโญและลานญี า ปรากฏการณเ์ รือนกระจก การเกิดคล่ืนความร้อน สามารถ อธิบาย
เก่ยี วกบั เรอื่ งการพยากรณ์อากาศ การตรวจสอบอากาศ ข้ันตอนการพยากรณ์อากาศ วิถกี ารพยากรณ์
อากาศ และแผนที่ อากาศได้ การทําความเข้าใจของปรากฏการณ์ต่าง ๆ ซึ่งเกิดขึ้นจากเปลี่ยนแปลง
ของสภาพภูมอิ ากาศของโลกจะทําใหเ้ ข้าใจเน้ือหา ท่เี รียนเพมิ่ ขึ้น

โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ การสืบค้นข้อมูล การ
สงั เกต การวิเคราะห์ การ อภิปราย การอธิบายและการสรุปผลเพ่ือให้เกดิ ความรู้ ความคดิ และความ
เข้าใจ มีความสามารถในการตัดสินใจ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้ และนําความรู้ไปใช้ในชีวิตของตนเอง
ตลอดจนมจี ติ วิทยาศาสตร์ จริยธรรม คณุ ธรรม และคา่ นิยมทีถ่ กู ต้องเหมาะสม

ผลการเรยี นรู้
1. อธิบายความสมั พนั ธร์ ะหว่างเสถยี รภาพอากาศและการเกดิ เมฆ
2. อธบิ ายการเกดิ แนวปะทะอากาศแบบต่าง ๆ และลักษณะลมฟา้ อากาศที่เกีย่ วข้อง
3. อธบิ ายปจั จัยตา่ ง ๆ ทมี่ ีผลตอ่ การเปล่ียนแปลงภูมิอากาศของโลก พร้อมยกตัวอย่างข้อมูล

สนับสนุน
4. วิเคราะห์และอภิปรายเหตุการณ์ที่เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลก และ

นําเสนอแนวปฏบิ ัติของมนุษย์ท่มี สี ่วนช่วยในการชะลอการเปลีย่ นแปลงภมู อิ ากาศโลก
5. แปลความหมายสญั ลกั ษณ์ลมฟ้าอากาศบนแผนท่อี ากาศ
6. วิเคราะห์และคาดการณ์ลักษณะลมฟ้าอากาศเบื้องต้นจากแผนที่อากาศและข้อมูล

สารสนเทศอื่น ๆ เพื่อวางแผนในการประกอบอาชีพและดําเนินชีวิตให้สอดคล้องกับสภาพลมฟ้า
อากาศ

รวม 6 ผลการเรียนรู้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 212

โครงสรา้ งรายวิชา

รหัสวิชา ว30264 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 4 / Earth Astronomy and Space 4

รายวิชาเพิม่ เติม กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์

ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 จำนวน 20 ชวั่ โมง 0.5 หนว่ ยกติ

ลำดับ ชื่อหน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา น้ำหนกั
ท่ี การ เรียนรู้/ (ชั่วโมง) คะแนน
เรียนรู้ เมฆเปน็ องคป์ ระกอบ
ผลการเรียนรู้ อยา่ งหน่งึ ของท้องฟา้ โดย 5 20
1 เสถยี รภา 1. อธิบาย ท้องฟา้ ในแตล่ ะวนั แต่ละ
ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง ชว่ งเวลามักมเี มฆทม่ี ีลกั ษณะ
พอากาศ เสถยี รภาพอากาศ รปู รา่ งและสสี ันต่าง ๆ ใน
และการเกิดเมฆ ปรมิ าณท่ีแตกตา่ งกนั ขนึ้ อยู่
และแนว 2. อธบิ ายการ กับปจั จัยต่าง ๆ ทม่ี ผี ลต่อ
เกดิ แนวปะทะอากาศ การเกิดเมฆแตล่ ะชนดิ เมฆ
ปะทะ แบบตา่ ง ๆ และ เกดิ จากกลไกการยกตวั ของ
ลักษณะลมฟ้าอากาศ อนุภาคอากาศซึ่งมี 4
อากาศ ท่เี กยี่ วข้อง ลักษณะ ดังนี้ การพาความ
รอ้ น การยกตวั ของอากาศ
ตามความขนั หรอื ตามภเู ขา
การบบี ตวั ของอากาศ และ
การเกดิ แนวปะทะอากาศ

เสถียรภาพของอากาศ
เป็นสภาวะของอากาศท่ีชว่ ย
ส่งเสรมิ หรอื ยับยง้ั ใหก้ ลุ่ม
อากาศเคล่ือนท่ีขึน้ ลงใน
แนวดงิ่ เมื่ออากาศอยู่ใน
สภาพสมดุลหรอื มีเสถียรภาพ
อากาศจะไม่เคลอ่ื นที่หรือ
เคลอื่ นที่กลบั สู่ทเี่ ดมิ ในเวลา
อันส้ัน แตห่ ากอากาศไม่มี

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 213

ลำดับ ชื่อหน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ท่ี การ เรียนร้/ู (ช่ัวโมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรียนรู้

เสถียรภาพอากาศจะ
เคลื่อนที่ ตลอดเวลา

แนวปะทะอากาศ คือ
มวลอากาศ 2 มวล เคล่อื นที่
มาปะทะกนั จะเกิดแนวหรอื
ขอบเขตระหว่างมวล อากาศ
ทงั้ สอง ซึง่ มวลอากาศเย็นที่มี
ความหนาแน่น มากกว่าจะ
จมตัวลง คนสว่ นมวลอากาศ
รอ้ นจะลอยตัว ขึน้ ซ่ึงแนว
หรือขอบเขตท่ีมวลอากาศท้ัง
สองมาพบกนั แบ่งออกเปน็
4 ประเภท ดังนี้ แนวปะทะ
อากาศอ่นุ แนวปะทะอากาศ
เยน็ แนวปะทะอากาศรวม
และแนว ปะทะมวสอากาศ
คงที่

2 การ 3. อธบิ ายปัจจัย ปจั จุบันสภาพภมู อิ ากาศ 5 20

เปลี่ยนแป ต่าง ๆ ท่ีมีผลตอ่ การ มีการเปลย่ี นแปลงของ

ลง เปลี่ยนแปลง อากาศผดิ ปกติไปจากเดมิ

ภูมิอากาศ ภูมอิ ากาศของโลก มาก เกดิ ความแปรปรวนของ

ของโลก พรอ้ มยกตัวอยา่ ง อากาศ เกิดภยั พิบัติ

ข้อมูลสนับสนุน ธรรมชาติต่าง ๆ ทพ่ี บบ่อย

4. วเิ คราะหแ์ ละ และ รนุ แรงมากขึน้ กว่าใน

อภปิ รายเหตุการณท์ ่ี อดตี ซึ่งปัจจัยที่มผี ลตอ่ การ

เป็นผลจากการ เปลย่ี นแปลงสภาพภมู ิอากาศ

เปลย่ี นแปลง นั้นมีหลายประการทง้ั จาก

ภมู อิ ากาศโลก และ ธรรมชาตแิ ละจากกจิ กรรม

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 214

ลำดับ ชื่อหน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนัก
ที่ การ เรียนรู้/ (ชั่วโมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรียนรู้

นําเสนอแนวปฏิบัติ ของมนุษย์ เราจงึ ควร

ของมนุษยท์ ี่มีสว่ น ช่วยกนั ลดกจิ กรรมทีส่ ่งผลทาํ

ช่วยในการชะลอ การ ใหเ้ กิดแก๊สเรอื นกระจก

เปลย่ี นแปลง การเปลีย่ นแปลงสภาวะ

ภมู อิ ากาศโลก อากาศอันเป็นผลมาจาก

ธรรมชาตหิ รือจากการกระทํา

ของมนุษย์ ส่งผลใหเ้ กิด

ความแปรปรวนของอากาศ

ซง่ึ จะเกิดปรากฏการณท์ ี่ เกดิ

จากการเปลยี่ นแปลง

ภมู ิอากาศของโลกได้ ดังนี้

ปรากฏการณเ์ อลนโี ญ

และลานญี า เป็น

ปรากฏการณ์ท่ี เกิดขึน้ จาก

ความผิดปกติของอุณหภูมนิ ํา้

ทะเลบรเิ วณ มหาสมุทร

แปซฟิ ิกแถบเส้นศนู ยส์ ูตร

ส่งผลใหส้ ภาพ อากาศใน

บริเวณนั้นแปรปรวนไปจาก

เดมิ ปรากฏการณ์ เรือน

กระจกเป็นปรากฏการณท์ ใ่ี ช้

เรียกกระบวนการ ของ

อากาศบนโลกทม่ี ลี ักษณะ

คล้ายกระจกห่อหุ้มโลกไว้ ทํา

ใหภ้ ายในเรอื นกระจกมี

อณุ หภมู สิ งู กว่าภายนอก

คลน่ื ความรอ้ น ปรากฏการณ์

ท่ีเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ

โดยท่สี ภาวะอากาศมี

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 215

ลำดับ ช่อื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ท่ี การ เรยี นรู้/ (ช่วั โมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรียนรู้

อุณหภมู ิสูงกว่าปกตแิ ละ

สะสมตวั อย่ใู นพื้นทบี่ ริเวณ

หนง่ึ ส่วนใหญเ่ กดิ ในฤดูร้อน

หรอื วนั ท่ี มอี ุณหภมู ิอากาศ

สูงสุดในรอบหลายปี

แนวปฏิบัตเิ พื่อชะลอการ

เปลยี่ นแปลงภมู อิ ากาศ ของ

โลก คณะกรรมการระหว่าง

รัฐบาลว่าดว้ ยการ

เปลี่ยนแปลงสภาพภมู ิอากาศ

แนะนําแนวทางการ ปรบั ตวั

ตอ่ การเปลย่ี นแปลงสภาพ

ภูมอิ ากาศ และ มาตรการลด

แกส๊ เรอื นกระจก ตลอดจน

แนวทางการ พัฒนาอย่าง

ย่งั ยนื ไปยังองค์กรตา่ ง ๆ ท่ี

เกยี่ วข้องได้ แนะนาํ แนวทาง

ไว้ คือ การบรรเทาและการ

ปรับตวั

สอบกลางภาค 20

3 การ 5. แปล การพยากรณ์อากาศ คือ 10 20

พยากรณ์ ความหมายสัญลกั ษณ์ การคาดการณส์ ภาวะของ

อากาศ ลมฟ้าอากาศบนแผน ลมฟา้ อากาศ รวมทั้ง

ทีอ่ ากาศ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาตทิ ่ี

6. วเิ คราะหแ์ ละ จะ เกดิ ขึ้นในอนาคต โดย

คาดการณล์ กั ษณะลม การนําความรทู้ าง

ฟา้ อากาศเบ้อื งต้น วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี

จากแผนท่ีอากาศและ มาประยุกต์กับความรูค้ วาม

ขอ้ มลู สารสนเทศ อื่น เขา้ ใจใน กระบวนการเกิด

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 216

ลำดับ ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนัก
ที่ การ เรยี นร้/ู (ชว่ั โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรยี นรู้

ๆ เพ่อื วางแผนในการ ปรากฏการณต์ า่ ง ๆ ทาง

ประกอบอาชีพและ อตุ นุ ยิ มวทิ ยา รวมทั้งข้อมลู

ดาํ เนนิ ชีวติ ให้ สภาพอากาศในปจั จบุ ัน

สอดคล้องกบั สภาพ ข้นั ตอนทส่ี าํ คัญในการ

ลมฟา้ อากาศ พยากรณ์อากาศมดี ว้ ยกัน

สามข้ันตอน ได้แก่ การตรวจ

อากาศเพื่อให้ทราบสภาวะ

อากาศปจั จบุ นั การสื่อสาร

เพ่อื รวบรวมข้อมลู ผลการ

ตรวจอากาศ และการ

วเิ คราะหข์ ้อมูลเพ่ือการ

คาดหมาย

การพยากรณ์อากาศต้อง

ใช้ข้อมูลท้ังในอดตี และ

ปจั จบุ ันมีวิธกี ารพยากรณ์

ดงั นี้ การพยากรณ์อากาศ

โดย ใช้เกณฑช์ ่วงเวลาในการ

พยากรณ์ การพยากรณ์

อากาศ โดยใชเ้ กณฑ์ตาม

ความเหมาะสมของสภาพ

อากาศ

แผนที่อากาศ เป็นแผนท่ี

ทแี่ สดงข้อมลู ทาง

อตุ ุนิยมวทิ ยา ซึง่ สรุปขอ้ มูล

ของอากาศในแตล่ ะบรเิ วณ

ตามช่วงเวลาโดยนําขอ้ มลู

จากการตรวจอากาศมา

วเิ คราะหเ์ พื่อง่ายตอ่ การ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 217

ลำดับ ช่ือหน่วย มาตรฐานการ เวลา น้ำหนัก
ที่ การ เรียนรู้/ สาระสำคญั (ชัว่ โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรยี นรู้ 20
เข้าใจสภาวะอากาศแตล่ ะ 20 100
บริเวณ

สอบปลายภาค
รวมตลอดภาคเรียน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 218

แบบวเิ คราะห์ผลการเรียนรู้ของหลักสตู ร
รหสั วิชา ว30265 รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 5 ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 6 ภาคเรยี นที่ 1

สาระโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
ขอ้ 3. เขา้ ใจองค์ประกอบ ลกั ษณะ กระบวนการเกดิ และวิวฒั นาการของเอกภพ กาแล็กซี
ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ ความสัมพนั ธข์ องดาราศาสตร์กับมนุษย์ จากการศึกษาตำแหน่งดาวบนทรง
กลมฟา้ และปฏิสมั พันธภ์ ายในระบบสุริยะ รวมทง้ั การประยุกต์ใชเ้ ทคโนโลยีอวกาศในการดำรงชีวติ

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง / ทอ้ งถน่ิ

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทักษะ / คณุ ลักษณะอนั จำนวน
ช่วั โมง
1. อธบิ ายการกำเนิด (K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A)
และการเปลี่ยนแปลง 2
พลังงาน สสาร ขนาด 1. อธบิ ายการกำเนิด 1. ใช้กระบวนการสืบ 1. สนใจใฝร่ ใู้ น
อุณหภูมขิ องเอกภพหลงั 2
เกดิ บิกแบง ในชว่ งเวลา และการเปลีย่ นแปลง เสาะหาความรู้ใน การศกึ ษา และ
ตา่ งๆ ตามววิ ัฒนาการ
ของเอกภพ พลงั งาน สสาร ขนาด การศึกษาได้ สามารถทำงาน
2. อธิบายหลักฐานที่
สนับสนุนทฤษฎบี ิกแบง อุณหภมู ิของเอกภพ รว่ มกับผอู้ ่ืนไดอ้ ย่าง
จากความสมั พนั ธ์
ระหว่างความเร็วกับ หลงั เกิดบิกแบงได้ สร้างสรรค์
ระยะทางของกาแลก็ ซี
รวมทั้งขอ้ มลู การค้นพบ 1. อธบิ ายหลักฐานที่ 1. วเิ คราะห์ 1. สนใจใฝ่รู้ใน
ไมโครเวฟพืน้ หลงั จาก สนบั สนนุ ทฤษฎบี ิ ความสัมพนั ธ์ การศึกษา และ
อวกาศ กแบงได้ ระหว่างความเรว็ กับ สามารถทำงาน
2. บอกความสมั พนั ธ์ ระยะทางของ ร่วมกบั ผู้อื่นไดอ้ ย่าง
ระหว่างความเรว็ กับ กาแลก็ ซี รวมท้ัง สรา้ งสรรค์
ระยะทางของ ข้อมูลการคน้ พบ
กาแล็กซี ขอ้ มลู การ ไมโครเวฟพ้ืน
คน้ พบไมโครเวฟพ้ืน หลงั จากอวกาศ
หลังจากอวกาศได้ 2. เขยี นสรุป ในรปู
3. บอกความสมั พนั ธ์ ของ Mind
ระหว่างความเรว็ กับ mapping ได้
ระยะทางของ
กาแลก็ ซี รวมท้ัง
ข้อมลู การค้นพบ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 219

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ทอ้ งถิ่น

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คุณลกั ษณะอนั จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ชั่วโมง

ไมโครเวฟพ้นื หลงั จาก

อวกาศได้

3. อธิบายโครงสร้างและ 1. อธบิ ายโครงสร้าง 1. เขยี นสรปุ 1. สนใจใฝ่ร้ใู น 2

องคป์ ระกอบของ และองค์ประกอบของ โครงสรา้ งและ การศึกษา และ

กาแลก็ ซีทางชา้ งเผือก กาแลก็ ซีทางช้างเผือก องคป์ ระกอบของ สามารถทำงาน

และระบตุ ำแหน่งของ 2. ระบุตำแหนง่ ของ กาแลก็ ซีทาง ร่วมกับผอู้ นื่ ไดอ้ ย่าง

ระบบสุรยิ ะ พร้อม ระบบสรุ ิยะ ชา้ งเผอื ก ในรูปของ สร้างสรรค์

อธบิ ายเช่ือมโยงกับการ 3. อธิบายเช่ือมโยงกับ Mind mapping ได้

สงั เกตเห็นทางช้างเผือก การสังเกตเห็นทาง 2. ใช้กระบวนการสบื

ของคนบนโลก ชา้ งเผอื กของคนบน เสาะหาความรู้ใน

โลก การศึกษาได้

4. อธิบายกระบวนการ 1. อธบิ าย 1. ใช้กระบวนการสืบ 1. สนใจใฝร่ ูใ้ น 1

เกิดดาวฤกษ์ โดยแสดง กระบวนการเกดิ ดาว เสาะหาความรใู้ น การศกึ ษา และ

การเปลี่ยนแปลงความ ฤกษ์ โดยแสดงการ การศึกษาได้ สามารถทำงาน

ดนั อณุ หภูมิ ขนาด จาก เปล่ยี นแปลงความดัน รว่ มกับผอู้ ื่นไดอ้ ย่าง

ดาวฤกษ์กอ่ นเกิดจนเปน็ อณุ หภมู ิ ขนาดได้ สรา้ งสรรค์

ดาวฤกษ์

5. อธบิ ายกระบวนการ 1. อธบิ าย 1. ใช้กระบวนการสบื 1. สนใจใฝ่รใู้ น 1
สร้างพลงั งานของดาว กระบวนการสร้าง
ฤกษ์ และผลท่เี กิดขนึ้ พลังงานของดาวฤกษ์ เสาะหาความรใู้ น การศกึ ษา และ
โดยวิเคราะห์ปฏิกิรยิ า ได้
ลกู โซ่ โปรตอน-โปรตอน การศึกษาได้ สามารถทำงาน
และวฏั จักรคารบ์ อน
ไนโตรเจน ออกซิเจน 2. วิเคราะหป์ ฏิกิริยา รว่ มกับผูอ้ น่ื ไดอ้ ย่าง

ลูกโซ่ โปรตอน- สร้างสรรค์

โปรตอน และวฏั จักร

คารบ์ อน ไนโตรเจน

ออกซเิ จน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 220

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ทอ้ งถ่ิน

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คณุ ลักษณะอนั จำนวน

6. ระบปุ จั จยั ท่ีส่งผลตอ่ (K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ชัว่ โมง
ความสอ่ งสว่างของดาว
ฤกษ์ และอธบิ าย 1. ระบปุ ัจจยั ทส่ี ง่ ผล 1. ใชก้ ระบวนการ 1. สนใจใฝ่ร้ใู น 2
ความสมั พันธร์ ะหวา่ ง
ความส่องสว่าง กบั โชติ ตอ่ ความส่องสวา่ งของ สบื เสาะหาความร้ใู น การศกึ ษา และ
มาตรของดาวฤกษ์
ดาวฤกษ์ การศกึ ษาได้ สามารถทำงาน
7. อธบิ ายความสัมพันธ์
ระหว่างสี อณุ หภูมิผวิ 2. อธบิ าย รว่ มกับผูอ้ ืน่ ได้อย่าง
และสเปกตรมั ของดาว
ฤกษ์ ความสัมพันธ์ระหว่าง สร้างสรรค์

ความส่องสวา่ ง กบั

โชติมาตรของดาว

ฤกษ์

1. อธบิ าย 1. ใชก้ ระบวนการสืบ 1. สนใจใฝ่รู้ใน 2

ความสมั พนั ธร์ ะหว่าง เสาะหาความรู้ใน การศกึ ษา และ

สี อณุ หภูมิผิว และ การศึกษาได้ สามารถทำงาน

สเปกตรมั ของดาว ร่วมกับผู้อืน่ ไดอ้ ย่าง

ฤกษ์ได้ สร้างสรรค์

8. อธิบายวธิ ีการหา 1. อธิบายวธิ ีการหา 1. คำนวณหา 1. สนใจใฝร่ ใู้ น 2
ระยะทางของดาวฤกษ์ ระยะทางของดาว
ดว้ ยหลกั การแพรลั ฤกษ์ ดว้ ยหลกั การ ระยะทางของดาว การศกึ ษา และ
แลกซ์ พร้อมคำนวณหา แพรัลแลกซ์ได้
ระยะทางของดาวฤกษ์ ฤกษ์ สามารถทำงาน

2. ใช้กระบวนการสืบ ร่วมกับผูอ้ ่ืนได้อยา่ ง

เสาะหาความรู้ใน สร้างสรรค์

การศกึ ษาได้

9. อธิบายลำดับ 1. อธิบายลำดับ 1. วเิ คราะหก์ าร 1. สนใจใฝ่รู้ใน 1
เปลยี่ นแปลงสมบตั ิ การศึกษา และ
วิวฒั นาการทสี่ ัมพนั ธก์ บั วิวัฒนาการท่สี มั พันธ์ บางประการของดาว สามารถทำงาน
ฤกษ์ในลำดับ ร่วมกบั ผอู้ ื่นได้อย่าง
มวลตง้ั ต้น และวเิ คราะห์ กบั มวลต้งั ต้นได้ ววิ ฒั นาการจาก สร้างสรรค์
แผนภาพเฮริ ์ซปรุง-
การเปลย่ี นแปลงสมบัติ รสั เซลลไ์ ด้

บางประการของดาว

ฤกษ์ในลำดบั ววิ ัฒนาการ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 221

สาระการเรียนร้แู กนกลาง / ท้องถ่ิน

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คณุ ลักษณะอนั จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ชัว่ โมง

จากแผนภาพเฮิร์ซปรุง- 2. ใช้กระบวนการสบื

รสั เซลล์ เสาะหาความรใู้ น

การศึกษาได้

10. อธิบายกระบวนการ 1. อธิบาย 1. ใช้กระบวนการสืบ 1. สนใจใฝร่ ู้ใน 2

เกดิ ระบบสรุ ยิ ะ การแบ่ง กระบวนการเกดิ เสาะหาความรู้ใน การศกึ ษา และ

เขต บริวารของดวง ระบบสรุ ยิ ะได้ การศกึ ษาได้ สามารถทำงาน

อาทิตย์ และลกั ษณะ 2. อธิบายการแบง่ เขต 2. แบ่งเขต บริวาร ร่วมกับผู้อื่นได้อยา่ ง

ของ ดาวเคราะหท์ ่เี อื้อ บรวิ ารของดวงอาทติ ย์ ของดวงอาทติ ย์ได้ สร้างสรรค์

ต่อการดำรงชวี ติ ได้

3. อธิบายลกั ษณะ

ของ ดาวเคราะห์ที่

เอ้ือต่อการดำรงชวี ิต

ได้

11. อธิบายการโคจรของ 1. อธบิ ายการโคจร 1. คำนวณคาบการ 1. สนใจใฝ่รู้ใน 1

ดาวเคราะหร์ อบดวง ของดาวเคราะห์รอบ โคจรของดาวเคราะห์ การศกึ ษา และ

อาทิตย์ดว้ ยกฎเคพเลอร์ ดวงอาทติ ยด์ ้วย 2. ใชก้ ระบวนการสบื สามารถทำงาน

และกฎความโน้มถ่วง กฎเคพเลอร์ได้ เสาะหาความรู้ใน ร่วมกับผูอ้ ่ืนได้อย่าง

ของนิวตนั พร้อม 2. อธบิ ายกฎความ การศึกษาได้ สรา้ งสรรค์

คำนวณคาบการโคจร โนม้ ถ่วงของนิวตันได้

ของดาวเคราะห์

12. อธบิ ายโครงสรา้ ง 1. อธบิ ายโครงสรา้ ง 1. วเิ คราะห์ 1. สนใจใฝ่ร้ใู น 2

ของดวงอาทิตย์ การเกิด ของดวงอาทติ ย์ การ ปรากฏการณ์หรือ การศกึ ษา และ

ลมสรุ ิยะ พายสุ ุริยะ และ เกดิ ลมสรุ ิยะ พายุ เหตกุ ารณ์ทเ่ี กี่ยวข้อง สามารถทำงาน

วเิ คราะห์ นำเสนอ สุริยะได้ กับผลของลมสรุ ยิ ะ ร่วมกบั ผอู้ ่ืนได้อยา่ ง

ปรากฏการณห์ รือ และพายุสรุ ิยะท่มี ีตอ่ สรา้ งสรรค์

เหตุการณ์ท่เี กี่ยวข้องกบั โลก รวมท้งั ประเทศ

ผลของลมสรุ ยิ ะ และ ไทยได้

พายุสรุ ิยะท่ีมตี ่อโลก 2. นำเสนอ

รวมทัง้ ประเทศไทย ปรากฏการณห์ รือ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 222

สาระการเรียนรแู้ กนกลาง / ทอ้ งถนิ่

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คุณลักษณะอัน จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ชวั่ โมง

เหตกุ ารณ์ที่เกยี่ วข้อง

กบั ผลของลมสุรยิ ะ

และพายุสุรยิ ะท่มี ีต่อ

โลก รวมท้งั ประเทศ

ไทยได้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 223

คำอธบิ ายรายวชิ า

รหัสวิชา ว30265 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 5 / Earth Astronomy and Space 5

รายวชิ าเพ่มิ เติม กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6 จำนวน 20 ชวั่ โมง 0.5 หน่วยกติ

ศึกษากำเนิดเอกภพ วิวัฒนาการของเอกภพ หลักฐานสำคัญที่สนับสนุนทฤษฎีบิกแบง
กาแล็กซี กาแล็กซีทางช้างเผือก วิวัฒนาการของดาวฤกษ์ ปฏิกิริยาเทอร์โมนิวเคลียร์ ความส่อง
สว่างและโชติมาตร ของดาวฤกษ์ สีและอุณหภูมขิ องดาวฤกษ์ ระยะห่างของดาวฤกษ์ มวลของดาว
ฤกษ์ การเปลี่ยนแปลงสมบัติบางประการของดาวฤกษ์ กำเนิดระบบสุริยะ การแบ่งเขต
องคป์ ระกอบของระบบสรุ ิยะ โครงสรา้ งของดวงอาทติ ย์ ลมสรุ ิยะและพายุสุรยิ ะ

โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การสืบเสาะหาความรู้ การสำรวจตรวจสอบ การ
สืบค้นข้อมูลและการอภิปราย เพื่อให้เกิดความรู้ ความคิด ความเข้าใจ สามารถส่ือสารส่ิงท่ีเรยี นรู้
มีความสามารถในการตัดสินใจ นำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน มีจิตวิทยาศาสตร์ จริยธรรม
คุณธรรม และคา่ นิยมท่เี หมาะสม

ผลการเรียนรู้
1. อธิบายการกำเนิดและการเปลีย่ นแปลงพลังงาน สสาร ขนาดอุณหภูมิของเอกภพหลงั เกดิ

บกิ แบง ในชว่ งเวลาต่างๆ ตามววิ ัฒนาการของเอกภพ
2. อธบิ ายหลกั ฐานที่สนบั สนนุ ทฤษฎบี กิ แบง จากความสมั พันธร์ ะหว่างความเรว็ กบั ระยะทาง

ของกาแลก็ ซี รวมทัง้ ข้อมูลการค้นพบไมโครเวฟพน้ื หลงั จากอวกาศ
3. อธบิ ายโครงสร้างและองค์ประกอบของกาแล็กซีทางช้างเผือก และระบตุ ำแหน่งของระบบ

สุริยะ พร้อมอธบิ ายเช่อื มโยงกับการสงั เกตเหน็ ทางช้างเผอื กของคนบนโลก
4. อธิบายกระบวนการเกิดดาวฤกษ์ โดยแสดงการเปล่ยี นแปลงความดัน อุณหภมู ิ ขนาด จาก

ดาวฤกษ์ก่อนเกดิ จนเป็นดาวฤกษ์
5. อธิบายกระบวนการสร้างพลังงานของดาวฤกษ์ และผลที่เกิดขึ้น โดยวิเคราะห์ปฏิกิริยา

ลกู โซ่ โปรตอน-โปรตอน และวัฏจักรคาร์บอน ไนโตรเจน ออกซเิ จน
6. ระบุปัจจัยที่ส่งผลต่อความส่องสว่างของดาวฤกษ์ และอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างความ

ส่องสวา่ ง กับโชติมาตรของดาวฤกษ์
7. อธบิ ายความสัมพันธ์ระหว่างสี อุณหภูมิผวิ และสเปกตรมั ของดาวฤกษ์
8. อธิบายวิธีการหาระยะทางของดาวฤกษ์ ด้วยหลักการแพรัลแลกซ์ พร้อมคำนวณหา

ระยะทางของดาวฤกษ์

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 224

9. อธบิ ายลำดบั วิวฒั นาการที่สัมพนั ธ์กบั มวลตั้งต้น และวเิ คราะห์การเปล่ียนแปลงสมบัติบาง
ประการของดาวฤกษใ์ นลำดบั ววิ ฒั นาการจากแผนภาพเฮิร์ซปรุง-รสั เซลล์

10. อธิบายกระบวนการเกิดระบบสุริยะ การแบ่งเขต บริวารของดวงอาทิตย์ และลักษณะ
ของ ดาวเคราะห์ทีเ่ อือ้ ต่อการดำรงชีวติ

11. อธิบายการโคจรของดาวเคราะห์รอบดวงอาทิตยด์ ้วยกฎเคพเลอร์ และกฎความโน้มถ่วง
ของนิวตนั พรอ้ มคำนวณคาบการโคจรของดาวเคราะห์

12. อธิบายโครงสร้างของดวงอาทิตย์ การเกิดลมสุริยะ พายุสุริยะ และวิเคราะห์ นำเสนอ
ปรากฏการณ์หรือเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับผลของลมสุริยะ และพายุสุริยะที่มีต่อโลก รวมทั้งประเทศ
ไทย

รวมทงั้ หมด 12 ผลการเรียนรู้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 225

โครงสร้างรายวชิ า

รหัสวิชา ว30265 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 5 / Earth Astronomy and Space 5

รายวิชาเพม่ิ เติม กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์

ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 6 จำนวน 20 ช่ัวโมง 0.5 หนว่ ยกติ

ลำดบั ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนกั
ที่ การ เรยี นร/ู้ (ช่วั โมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรยี นรู้
1 เอกภพ 1. , 2. ทฤษฎกี ําเนดิ เอกภพท่ี 5 15
ยอมรับในปจั จบุ ัน คือ ทฤษฎี
บิกแบง ระบุว่าเอกภพเริ่มต้น
จากบิกแบง ท่ีเอกภพมีขนาด
เลก็ มาก และมีอณุ หภมู สิ ูง
มาก ซ่งึ เป็นจดุ เร่ิมต้นของ
เวลาและวิวฒั นาการของเอก
ภพ โดยหลงั เกดิ บิกแบง เอก
ภพเกิดการขยายตัวอย่าง
รวดเรว็ มอี ณุ หภมู ิลดลง มี
สสารคงอย่ใู นรูปอนภุ าค
และปฏิยานุภาคหลายชนดิ
และมวี วิ ัฒนาการต่อเนอ่ื ง
จนถงึ ปจั จบุ นั ซง่ึ มีเนบวิ ลา
กาแล็กซี ดาวฤกษ์ และ
ระบบสุรยิ ะ เป็นสมาชิก
บางสว่ นของเอกภพ

หลกั ฐานสําคญั ท่ี
สนับสนุนทฤษฎีบิกแบง คอื
การขยายตัวของเอกภพ ซ่งึ
อธิบายดว้ ยกฎฮบั เบลิ โดยใช้
ความสัมพนั ธ์ระหวา่ ง
ความเร็วแนวรัศมี และ
ระยะทางของกาแลก็ ซีท่ี

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 226

ลำดบั ช่ือหน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนกั
ท่ี การ เรียนรู/้ (ชั่วโมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรียนรู้
2 กาแลก็ ซี่ เคลื่อนท่หี ่างออกจากโลก 5 15
3. และหลกั ฐานอีกประการ คือ
การค้นพบไมโครเวฟพนื้ หลัง
ท่กี ระจายตวั อยา่ ง สม่ำเสมอ
ทุกทิศทาง และสอดคล้องกับ
อณุ หภมู ิ เฉล่ยี ของอวกาศ มี
คา่ ประมาณ ๒.๗๓
เคลวนิ

กาแล็กซี ประกอบด้วย
ดาวฤกษจ์ าํ นวนหลายแสน
ลา้ นดวง ซง่ึ อยูก่ นั เปน็ ระบบ
ของ ดาวฤกษ์ นอกจากนีย้ ัง
ประกอบดว้ ยเทห์ฟา้ อน่ื เชน่
เนบวิ ลา และสสารระหว่าง
ดาว โดยองค์ประกอบต่าง ๆ
ภายในของกาแลก็ ซีอยู่
รวมกนั ดว้ ยแรงโนม้ ถ่วง

กาแล็กซีม่ รี ปู ร่าง
แตกตา่ งกนั โดยระบบสุริยะ
อยู่ในกาแล็กซีทางช้างเผอื ก
ซงึ่ เปน็ กาแล็กซกี ังหันแบบมี
คาน มีโครงสร้าง คือ
นิวเคลียส จาน และฮาโล
ดาวฤกษจ์ ํานวนมากอยใู่ น
บรเิ วณนิวเคลียสและจาน
โดยมีระบบสรุ ยิ ะอยู่หา่ งจาก
จุดศูนยก์ ลางของกาแล็กซี
ทางชา้ งเผอื ก ประมาณ
๓๐,๐๐๐ ปแี สง ซึง่ ทาง

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 227

ลำดับ ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การ (ชวั่ โมง) คะแนน
เรียนรู้ เรยี นร้/ู สาระสำคัญ
20
ผลการเรียนรู้ 5 15

ชา้ งเผอื กที่สงั เกตเหน็ ใน

ท้องฟา้ เปน็ บริเวณหนึ่งของ

กาแลก็ ซีทางช้างเผือกใน

มมุ มองของคนบนโลก แถบ

ฝ้าสขี าวจาง ๆ ของทางขา้ ง

เผอื กคือดาวฤกษ์ท่ีอยู่อย่าง

หนาแน่นในกาแลก็ ซที าง

ชา้ งเผอื ก

สอบกลางภาค

3 ดาวฤกษ์ 4, 5, 6, 7, ดาวฤกษส์ ่วนใหญอ่ ยู่

8, 9 รวมกนั เปน็ ระบบดาวฤกษ์

คือ ดาวฤกษท์ ่ีอยู่รวมกนั

ต้งั แต่ ๒ ดวงขน้ึ ไป ดาวฤกษ์

เป็นก้อนแกส๊ ร้อนขนาดใหญ่

เกิดจากการยบุ ตวั ของกลุ่ม

สสารในเนบวิ ลาภายใต้ แรง

โน้มถว่ ง ทาํ ให้บางสว่ นของ

เนบิวลามีขนาดเล็กลง ความ

ดันและอุณหภูมเิ พิ่มขึน้ เกดิ

เปน็ ดาวฤกษ์กอ่ นเกิด เม่ือ

อณุ หภูมิท่ีแก่นสูงข้ึน จน

เกิดปฏิกิรยิ าเทอรม์ อ

นิวเคลียร์ ดาวฤกษ์ ก่อนเกิด

จะกลายเป็นดาวฤกษ์ ดาว

ฤกษ์อย่ใู น สภาพสมดลุ

ระหว่างแรงดนั กับแรงโน้ม

ถว่ ง ซ่ึงเรยี กว่าสมดุลอุทก

สถิต จงึ ทาํ ใหด้ าวฤกษ์ มี

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 228

ลำดับ ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา น้ำหนัก
ท่ี การ เรียนร/ู้ (ช่วั โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรยี นรู้

ขนาดคงที่เปน็ เวลานาน
ตลอดช่วงชวี ติ ของดาวฤกษ์

ปฏกิ ริ ยิ าเทอร์มอ
นวิ เคลียร์ เป็นปฏิกริ ิยาหลกั
ของกระบวนการสร้าง
พลงั งานของดาวฤกษ์ ทาํ ให้
เกิดการหลอมนิวเคลยี สของ
ไฮโดรเจนเป็นนวิ เคลยี ส
ฮีเลยี มทีแ่ กน่ ของดาวฤกษ์
ซงึ่ มี ๒ กระบวนการ คอื
ปฏกิ ริ ยิ าลกู โซโ่ ปรตอน
โปรตอน และวฏั จกั ร
คาร์บอน ไนโตรเจน
ออกซเิ จน

ความส่องสวา่ งของดาว
ฤกษเ์ ป็นพลงั งานจากดาว
ฤกษ์ท่ีปลดปล่อยออกมาใน
เวลา 6 วินาทีตอ่ หน่วยพนื้ ที่
ณ ตําแหนง่ ของผู้สงั เกต แต่
เนอ่ื งจากตาของมนุษย์ไม่
ตอบสนองตอ่ การ
เปลี่ยนแปลง ความส่องสว่าง
ที่มคี ่าน้อย ๆ จงึ กําหนดคา่
การเปรยี บเทยี บความสอ่ ง
สวา่ งของดาวฤกษ์ ดว้ ยคา่
โชตมิ าตร ซึ่งเป็นการแสดง
ระดบั ความส่องสวา่ งของ
ดาวฤกษ์ (หรือเทห์ฟา้ อ่ืน) ณ
ตําแหนง่ ของผสู้ ังเกต

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 229

ลำดับ ช่อื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา น้ำหนกั
ท่ี การ เรยี นร/ู้ (ชัว่ โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรียนรู้

สีของดาวฤกษส์ ัมพนั ธ์
กับอุณหภูมผิ ิว ซง่ึ นักดารา
ศาสตรใ์ ชด้ ชั นีสใี นการแบง่
ชนิดสเปกตรมั ของดาวฤกษ์
และใช้สเปกตรมั ในการ
จาํ แนกชนดิ ของดาวฤกษ์

การหาระยะทางของดาว
ฤกษ์ทม่ี ีระยะทางห่างจาก
โลกไมเ่ กิน ๑๐๐ พาร์เซก มี
วธิ ีการทสี่ ําคญั คือ วธิ แี พรลั
แลกซ์ โดยวัดมมุ แพรลั แลกซ์
ของดาวฤกษ์ เมือ่ โลกเปล่ยี น
ตาํ แหน่งไปในวงโคจรทาํ ให้
ตําแหนง่ ปรากฏของดาวฤกษ์
เปล่ียนไปเมื่อเทยี บกบั ดาว
ฤกษ์อา้ งอิง

มวลของดาวฤกษ์ขึ้นอยู่
กบั มวลของดาวฤกษ์ ก่อน
เกิดดาวฤกษ์ท่ีมมี วลมากจะ
ผลิตและใช้พลังงานมาก จึงมี
อายุสั้นกวา่ ดาวฤกษท์ ี่มมี วล
น้อย

ดาวฤกษ์มกี าร
ววิ ัฒนาการท่ีแตกตา่ งกัน
การวิวฒั นาการและจดุ จบ
ของดาวฤกษ์ข้นึ อยู่กับมวลตัง้
ตน้ ของดาวฤกษ์ สว่ นใหญ่
เทียบกับจํานวนเท่าของมวล
ดวงอาทติ ย์

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 230

ลำดับ ชือ่ หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา น้ำหนกั
ที่ การ เรยี นร/ู้ (ชว่ั โมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรียนรู้
4 ระบบ ดาวฤกษจ์ ะมีการ 5 15
สุริยะและ 10. 11. 12. เปล่ยี นแปลงสมบตั บิ าง
ดวง ประการตามวิวฒั นาการ โดย
อาทติ ย์ นกั วทิ ยาศาสตร์ได้แสดงการ
เปลีย่ นแปลงดังกลา่ วดว้ ย
แผนภาพเฮริ ์ชปรงุ -รสั เซลล์
ซ่งึ เป็นแผนภาพท่ีแสดง
ความสัมพันธร์ ะหวา่ ง โชติ
มาตรสมบรู ณ์และดัชนีสขี อง
ดาวฤกษ์ โดยดาวฤกษ์ สว่ น
ใหญ่จะอยู่ในแถบลาํ ดบั หลกั
ซงึ่ เปน็ แถบทีแ่ สดงวา่ ดาว
ฤกษ์จะมชี ว่ งชีวิตสว่ นใหญ่
อยู่ใน สภาวะสมดุล

ระบบสรุ ยิ ะเกดิ จากการ
รวมตัวกันของกล่มุ ฝนุ่ และ
แกส๊ ที่เรียกวา่ เนบวิ ลาสุรยิ ะ
โดยฝุ่นและแก๊ส ประมาณ
ร้อยละ ๙๙.๘ ของมวล ได้
รวมตวั เป็น ดวงอาทิตยซ์ ่งึ
เป็นกอ้ นแกส๊ ร้อน หรือ
พลาสมา สสารส่วนท่เี หลอื
รวมตวั เป็นดาวเคราะห์และ
บริวารอืน่ ๆ ของดวงอาทิตย์
ดังนัน้ จงึ แบ่งเขต บรวิ ารของ
ดวงอาทิตยต์ ามลักษณะการ
เกดิ และองคป์ ระกอบ ไดแ้ ก่
ดาวเคราะห์ชนั้ ใน ดาว

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 231

ลำดบั ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การ เรยี นรู้/ (ชัว่ โมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรียนรู้

เคราะหน์ ้อย ดาวเคราะห์
ช้ันนอก และดงดาวหาง

โลกเปน็ ดาวเคราะหใ์ น
ระบบสรุ ยิ ะท่ีมสี งิ่ มชี ีวติ
เพราะโคจรรอบดวงอาทติ ย์
ในระยะทางที่เหมาะสม จึง
เปน็ เขตท่เี อือ้ ต่อการมี
สงิ่ มชี วี ติ ทาํ ให้โลกมอี ุณหภมู ิ
เหมาะสมและสามารถเกดิ น้ำ
ท่ยี ังคงสถานะเปน็ ของเหลว
ได้ และปัจจุบนั มีการคน้ พบ
ดาวเคราะห์ที่อยู่นอกระบบ
สรุ ิยะจํานวนมาก โดยมดี าว
เคราะห์บางดวงท่ีมีลักษณะ
คล้ายโลก และอยู่ในเขตท่ี
เอือ้ ต่อการมสี ่งิ มชี วี ิต บริวาร
ของดวงอาทิตย์อยรู่ วมกัน
เป็นระบบภายใต้ แรงโน้ม
ถว่ งระหวา่ งดาวเคราะห์กับ
ดวงอาทติ ย์ ตามกฎแรงโนม้
ถ่วงของนวิ ตนั ส่วนการโคจร
ของดาวเคราะหร์ อบดวง
อาทติ ย์เปน็ ไปตามกฎเคพ
เลอร์

ดวงอาทิตยม์ โี ครงสรา้ ง
ภายในแบง่ เปน็ แก่น เขตการ
แผร่ ังสี และเขตการพาความ
ร้อน และมีช้นั บรรยากาศอยู่
เหนือเขตพาความร้อน ซงึ่

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 232

ลำดับ ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคัญ เวลา น้ำหนกั
ท่ี การ เรยี นรู้/ (ชั่วโมง) คะแนน
เรียนรู้
ผลการเรียนรู้

แบ่งเป็น ๓ ชนั้ คือ ช้ันโฟ
โตสเฟียร์ ขน้ั โครโมสเฟยี ร์
และคอโรนา ในชัน้
บรรยากาศ ของดวงอาทิตย์
มีปรากฏการณ์สําคัญ เชน่
จุดมดื ดวงอาทิตย์ การลุกจ้า
ท่ที ําให้เกิดลมสุริยะ และ
พายสุ ุรยิ ะ ซ่งึ สง่ ผลต่อโลก

ลมสุริยะ เกิดจากการ
แพรก่ ระจายของอนุภาคจาก
ชนั้ คอโรนาออกส่อู วกาศ
ตลอดเวลาอนภุ าคที่หลดุ ออก
ส่อู วกาศเป็นอนภุ าคท่ีมปี ระจุ
ลมสุริยะสง่ ผลทาํ ใหเ้ กิดหาง
ของดาวหางท่ีเรอื งแสง และ
ชีไ้ ปทางทิศตรงกนั ขา้ มกับ
ดวงอาทติ ย์ และเกดิ
ปรากฏการณแ์ สงเหนือ แสง
ใต้

พายุสุรยิ ะ เกิดจากการ
ปลดปล่อยอนุภาคมปี ระจุ
พลังงานสงู จํานวนมหาศาล
มักเกดิ บ่อยครัง้ ในช่วง ที่มี
การลกุ จา้ และในช่วงท่ีมจี ดุ
มืดดวงอาทติ ย์จาํ นวนมาก
และในบางคร้ังมีการพน่ กอ้ น
มวล คอโรนา พายุสรุ ิยะอาจ
สง่ ผลตอ่ สนามแม่เหล็กโลก
จึงอาจรบกวนระบบการส่ง

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 233

ลำดบั ชอ่ื หน่วย มาตรฐานการ สาระสำคญั เวลา น้ำหนัก
ท่ี การ เรยี นรู้/ (ชวั่ โมง) คะแนน
เรยี นรู้
ผลการเรยี นรู้

กระแสไฟฟ้าและการส่ือสาร

รวมทั้งอาจส่งผลต่อวงจร

อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ของดาวเทยี ม

นอกจากนนั้ มกั ทาํ ใหเ้ กดิ

ปรากฏการณแ์ สงเหนอื แสง

ใต้ที่สงั เกตไดช้ ัดเจน

สอบปลายภาค 20

รวมตลอดภาคเรยี น 20 100

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 234

แบบวิเคราะหผ์ ลการเรยี นรู้ของหลักสูตร
รหสั วชิ า ว30266 รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 6 ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 ภาคเรยี นท่ี 2

สาระโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
ข้อ 3. เขา้ ใจองคป์ ระกอบ ลักษณะ กระบวนการเกดิ และววิ ฒั นาการของเอกภพ กาแล็กซี
ดาวฤกษ์ และระบบสรุ ิยะ ความสัมพนั ธ์ของดาราศาสตร์กับมนษุ ย์ จากการศึกษาตำแหน่งดาวบนทรง
กลมฟ้า และปฏสิ มั พันธ์ภายในระบบสรุ ยิ ะ รวมท้งั การประยุกต์ใชเ้ ทคโนโลยีอวกาศในการดำรงชวี ติ

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ท้องถิ่น

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ / คุณลักษณะอัน จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พงึ ประสงค์ (A) ช่ัวโมง

1. สร้างแบบจำลองทรง 1. อธิบายแบบจำลอง 1. สรา้ งแบบจำลอง 1. สนใจใฝร่ ้ใู น 3

กลมฟา้ สงั เกต และ ทรงกลมฟา้ สงั เกต ทรงกลมฟ้าได้ การศึกษา และ

เชอื้ มโยงจุดและเส้น และเช้อื มโยงจดุ และ 2. ใช้กระบวนการสืบ สามารถทำงาน

สำคัญของแบบจำลอง เส้นสำคญั ของ เสาะหาความรู้ใน รว่ มกับผูอ้ ่ืนได้อยา่ ง

ทรงกลมฟา้ กบั ท้องฟา้ แบบจำลองทรงกลม การศกึ ษาได้ สร้างสรรค์

จริง และอธบิ ายการระบุ ฟา้ กับท้องฟา้ จริงได้

พิกดั ของดาวในระบบ 2. อธิบายการระบุ

ขอบฟา้ และระบบศูนย์ พิกดั ของดาวในระบบ

สูตร ขอบฟา้ และระบบ

ศนู ย์สูตรได้

2. สังเกตท้องฟา้ และ 1. อธิบายเสน้ ทางการ 1. สังเกตท้องฟา้ การ 1. สนใจใฝร่ ู้ใน 3

อธิบายเส้นทางการข้นึ ขนึ้ การตกของดวง ขนึ้ การตกของดวง การศึกษา และ

การตกของดวงอาทิตย์ อาทติ ย์และดาวฤกษ์ อาทติ ย์และดาวฤกษ์ สามารถทำงาน

และดาวฤกษ์ ได้ ได้ ร่วมกับผ้อู นื่ ได้อย่าง

2. ใชก้ ระบวนการสบื สรา้ งสรรค์

เสาะหาความร้ใู น

การศกึ ษาได้

3. อธิบายเวลาสุรยิ คติ 1. อธิบายเวลาสุริยคติ 1. เปรยี บเทียบเวลา 1. สนใจใฝ่รใู้ น 3

ปรากฏ โดยรวบรวม ปรากฏ โดยรวบรวม ขณะท่ดี วงอาทติ ย์ การศกึ ษา และ

ขอ้ มูล และเปรียบเทยี บ ขอ้ มูลได้ ผ่านเมรเิ ดียนของผู้ สามารถทำงาน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 235

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง / ทอ้ งถิน่

ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คณุ ลักษณะอัน จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ชว่ั โมง

เวลาขณะท่ีดวงอาทิตย์ สังเกตในแตล่ ะวนั ร่วมกับผอู้ ่นื ได้อยา่ ง

ผา่ นเมริเดยี นของผู้ สรา้ งสรรค์

สังเกตในแตล่ ะวัน 2. ใชก้ ระบวนการสืบ

เสาะหาความรูใ้ น

การศึกษาได้

4. อธิบายเวลาสรุ ยิ คติ 1. อธิบายเวลาสุริยคติ 1. การเปรียบเทยี บ 1. สนใจใฝ่รู้ใน 3

ปานกลาง และการ ปานกลางได้ เวลาของแตล่ ะเขต การศึกษา และ

เปรียบเทยี บเวลาของแต่ เวลาบนโลกได้ สามารถทำงาน

ละเขตเวลาบนโลก 2. ใชก้ ระบวนการสืบ รว่ มกบั ผู้อน่ื ไดอ้ ย่าง

เสาะหาความรูใ้ น สร้างสรรค์

การศกึ ษาได้

5. อธิบายมมุ หา่ งท่ี 1. อธิบายมมุ ห่างที่ 1. ใช้กระบวนการสืบ 1. สนใจใฝร่ ู้ใน 3

สมั พนั ธก์ บั ตำแหน่งในวง สมั พนั ธก์ บั ตำแหน่งใน เสาะหาความรู้ใน การศึกษา และ

โคจร และอธบิ าย วงโคจร การศกึ ษาได้ สามารถทำงาน

เช่อื มโยงกบั ตำแหน่ง 2. อธบิ ายเชื่อมโยงกบั ร่วมกบั ผอู้ ่นื ได้อยา่ ง

ปรากฏของดาวเคราะห์ ตำแหน่งปรากฏของ สร้างสรรค์

ท่ีสังเกตไดจ้ ากโลก ดาวเคราะห์ท่สี ังเกต

ไดจ้ ากโลกได้

6. สืบคน้ ข้อมลู อธิบาย 1. อธิบายการสำรวจ 1. สบื ค้นข้อมลู โดย 1. สนใจใฝร่ ู้ใน 3

การสำรวจอวกาศ โดย อวกาศ โดยใช้กล้อง ใชก้ ลอ้ งโทรทรรศน์ การศกึ ษา และ

ใชก้ ล้องโทรทรรศน์ โทรทรรศน์ในชว่ ง ในชว่ งความยาวคลน่ื สามารถทำงาน

ในชว่ งความยาวคล่ืน ความยาวคลืน่ ต่างๆ ตา่ งๆ ดาวเทียม ยาน รว่ มกับผู้อื่นได้อย่าง

ต่างๆ ดาวเทยี ม ยาน ดาวเทยี ม ยานอวกาศ อวกาศ สถานีอวกาศ สรา้ งสรรค์

อวกาศ สถานีอวกาศ สถานีอวกาศได้ ได้

และนำเสนอ แนวคิด 2. นำเสนอ แนวคิด

การนำความรู้ทางดา้ น การนำความรู้ได้

เทคโนโลยอี วกาศมา

ประยุกต์ใช้ใน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 236

สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง / ท้องถ่นิ

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ / คณุ ลกั ษณะอัน จำนวน

ชีวติ ประจำวนั หรือ (K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A) ช่ัวโมง
ในอนาค
7. สืบคน้ ขอ้ มูล 1. ระบชุ ือ่ ดาวบน 1. สบื คน้ ขอ้ มลู 1. สนใจใฝร่ ู้ใน 2
ออกแบบ และนำเสนอ ท้องฟ้าดว้ ยตาเปล่า ออกแบบกิจกรรมได้ การศกึ ษา และ
กิจกรรม การสังเกตดาว และ/ หรอื กล้อง 2. นำเสนอกิจกรรม สามารถทำงาน
บนท้องฟ้าดว้ ยตาเปลา่ โทรทรรศน์ได้ ดาวบนท้องฟา้ ได้ ร่วมกบั ผอู้ ื่นได้อยา่ ง
และ/ หรือกล้อง สร้างสรรค์
โทรทรรศน์

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 237

คำอธบิ ายรายวิชา

รหัสวิชา ว30266 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 6 / Earth Astronomy and Space 6

รายวชิ าเพิ่มเติม กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์

ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 จำนวน 20 ช่วั โมง 0.5 หน่วยกติ

ศกึ ษากำเนิดเอกภพ แบบจำลองทรงกลมฟ้า พกิ ัดของดาวในระบบขอบฟา้ การขึ้นการตก
ของดวงอาทิตย์และดาวฤกษ์ เวลาสุริยคติปรากฏ เวลาสุริยคติปานกลาง ตำแหน่งปรากฏของดาว
เคราะห์ มุมห่างที่สัมพันธ์กับตำแหน่งในวงโคจร การสำรวจอวกาศ กล้องโทรทรรศน์ ดาวเทียม
ระบบขนสง่ อวกาศ การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยอี วกาศ และการสังเกตดาวบนท้องฟา้

โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การสืบเสาะหาความรู้ การสำรวจตรวจสอบ การ
สืบค้นข้อมูลและการอภปิ ราย เพื่อให้เกดิ ความรู้ ความคิด ความเข้าใจ สามารถส่ือสารส่ิงท่เี รยี นรู้
มีความสามารถในการตัดสินใจ นำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน มีจิตวิทยาศาสตร์ จริยธรรม
คุณธรรม และค่านยิ มทีเ่ หมาะสม

ผลการเรียนรู้
1. สร้างแบบจำลองทรงกลมฟ้า สังเกต และเชื้อมโยงจุดและเส้นสำคัญของแบบจำลองทรง

กลมฟ้ากับทอ้ งฟา้ จริง และอธิบายการระบุพิกดั ของดาวในระบบขอบฟ้า และระบบศนู ย์สูตร
2. สังเกตท้องฟา้ และอธบิ ายเสน้ ทางการข้นึ การตกของดวงอาทติ ย์และดาวฤกษ์
3. อธิบายเวลาสุริยคติปรากฏ โดยรวบรวมข้อมูล และเปรียบเทียบเวลาขณะที่ดวงอาทิตย์

ผ่านเมรเิ ดยี นของผู้สงั เกตในแตล่ ะวัน
4. อธิบายเวลาสุริยคติปานกลาง และการเปรียบเทยี บเวลาของแต่ละเขตเวลาบนโลก
5. อธิบายมุมห่างที่สัมพันธ์กับตำแหน่งในวงโคจร และอธิบายเชื่อมโยงกับตำแหน่งปรากฏ

ของดาวเคราะห์ทสี่ งั เกตได้จากโลก
6. สบื คน้ ข้อมูล อธบิ ายการสำรวจอวกาศ โดยใช้กลอ้ งโทรทรรศน์ในชว่ งความยาวคล่ืนต่างๆ

ดาวเทียม ยานอวกาศ สถานีอวกาศ และนำเสนอ แนวคิดการนำความรู้ทางดา้ นเทคโนโลยีอวกาศมา
ประยกุ ตใ์ ช้ในชีวติ ประจำวนั หรือในอนาค

7. สืบค้นข้อมูล ออกแบบ และนำเสนอกิจกรรม การสังเกตดาวบนท้องฟ้าด้วยตาเปล่าและ/
หรือกล้องโทรทรรศน์

รวมทง้ั หมด 7 ผลการเรียนรู้

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 238

โครงสรา้ งรายวิชา

รหัสวิชา ว30266 โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 6 / Earth Astronomy and Space 6

รายวชิ าเพมิ่ เติม กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์

ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 6 จำนวน 20 ชั่วโมง 0.5 หนว่ ยกติ

ลำดับ ช่ือหน่วย มาตรฐานการเรียนรู้/ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ท่ี การเรยี นรู้ ผลการเรยี นรู้ (ช่ัวโมง) คะแนน

1 การบอก 1. สรา้ ง ทรงกลมฟ้า เป็นทรง 5 20

ตำแหน่ง แบบจำลองทรงกลม กลมสมมติขนาดใหญ่ท่มี ี

บนทรง ฟา้ สงั เกต และเช้อื ม รัศมีอนันต์ มจี ุดศูนย์กลาง

กลม โยงจดุ และเส้นสำคญั ของโลกเปน็ จุดศนู ย์กลาง

ท้องฟา้ ของแบบจำลองทรง ของทรงกลมฟา้ มดี วงดาว

กลมฟ้ากับท้องฟ้าจรงิ และเทห์ฟ้าต่าง ๆ ปรากฏ

และอธิบายการระบุ อยู่บนผวิ ของทรงกลมฟ้าน

พิกดั ของดาวในระบบ การระบุพิกดั ของดวงดาว

ขอบฟา้ และระบบ และเทห์ฟา้ ต่าง ๆ บนทรง

ศูนย์สูตร กลมฟา้ ตามระบบท่สี าํ คัญ

2. สงั เกตทอ้ งฟ้า ไดแ้ ก่

และอธบิ ายเส้นทาง - ระบบขอบฟ้า เปน็

การขนึ้ การตกของ ระบบที่อา้ งองิ จากตําแหน่ง

ดวงอาทิตย์และดาว ผสู้ ังเกตบนโลก โดยระบุ

ฤกษ์ พิกัดเปน็ มุมทิศและ มุมเงย

อ้างอิงกับทิศเหนือและเสน้

ขอบฟ้าของ ผู้สังเกต

- ระบบศูนย์สตู ร เป็น

ระบบท่ีอ้างอิงกับเส้นศนู ย์

สตู รฟา้ และจุดวษิ วุ ตั ระบุ

พกิ ัดเป็นไรตแ์ อสเซนชัน

และเดคลิเนชนั

โลกหมุนรอบตวั เอง

จากทางทิศตะวันตกไปทาง

ทศิ ตะวนั ออก ทาํ ใหเ้ กดิ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 239

ลำดบั ชอื่ หน่วย มาตรฐานการเรียนร/ู้ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (ชัว่ โมง) คะแนน

ปรากฏการณ์การขึ้นการตก

ของดวงอาทิตย์และ

ดวงดาวในรอบวัน ซ่ึง

เส้นทางปรากฏของการข้ึน

การตกของดวงอาทิตย์ จะ

เปล่ยี นแปลงตามวนั เวลา

และตาํ แหนง่ ละตจิ ูด ของผู้

สงั เกต สว่ นเส้นทางปรากฏ

ของการขึ้น การตกของดาว

ฤกษจ์ ะเปล่ยี นแปลงตาม

ละติจดู ของผ้สู งั เกต

2 เวลาและ 3. อธบิ ายเวลาสุริ การกาํ หนดเวลาสรุ ิ 5 20

การ ยคติปรากฏ โดย ยคตจิ ะเทยี บกับดวงอาทิตย์

เคลือ่ นที่ รวบรวมข้อมูล และ โดยเวลาสุริยคติ มที ง้ั เวลาสุ

ของดาว เปรียบเทยี บเวลา รยิ คติปรากฏ และ เวลาสรุ ิ

เคราะห์ ขณะทดี่ วงอาทติ ยผ์ า่ น ยคตปิ านกลาง

เมริเดยี นของผ้สู ังเกต เวลาสุริยคติปรากฏ

ในแตล่ ะวนั เป็นเวลาที่ได้จากการ

4. อธิบายเวลาสรุ ิ สงั เกตดวงอาทติ ย์จริงที่

ยคติปานกลาง และ เคล่อื นท่ีอย่บู นท้องฟ้าของ

การเปรยี บเทยี บเวลา ผสู้ งั เกต ช่วงเวลาระหว่าง

ของแตล่ ะเขตเวลาบน การเห็นจุดศนู ย์กลาง ของ

โลก ดวงอาทติ ยผ์ า่ นเมรเิ ดียน

5. อธิบายมมุ หา่ ง ครงั้ แรกถึงครงั้ ถดั ไป

ทีส่ ัมพนั ธก์ ับตำแหน่ง เรยี กวา่ ๑ วัน สรุ ยิ คติ

ในวงโคจร และอธิบาย ปรากฏ

เชื่อมโยงกบั ตำแหน่ง เวลาสรุ ิยคตปิ านกลาง

ปรากฏของดาว กาํ หนดโดยใหม้ ดี วงอาทิตย์

เคราะห์ที่สงั เกตได้ สมมตเิ คล่อื นที่บนเส้นศนู ย์

จากโลก สูตรฟ้าดว้ ยอัตราเร็ว

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 240

ลำดบั ชอื่ หน่วย มาตรฐานการเรยี นรู้/ สาระสำคัญ เวลา นำ้ หนกั
ที่ การเรียนรู้ ผลการเรยี นรู้ (ชั่วโมง) คะแนน

สมำ่ เสมอ ช่วงเวลาระหว่าง

การเหน็ จุดศนู ย์กลาง ของ

ดวงอาทิตย์ผ่านเมริเดยี น

ครัง้ แรกถงึ ครั้งถดั ไป

เรยี กวา่ ๑ วนั สรุ ยิ คติปาน

กลาง ซ่งึ ยาว ๒๔ ชวั่ โมง 0

นาที 0 วนิ าที เวลาสรุ ิยคติ

ปานกลางกรีนิช เป็นเวลาสุ

รยิ คติปานกลางทีใ่ ช้เม

รเิ ดยี นของ หอดดู าวกรนี ิช

ในประเทศอังกฤษเป็น

ตวั กาํ หนด ซงึ่ นาํ มาใช้ใน

การกาํ หนดเขตเวลา

มาตรฐานสากล ของ

ตําแหนง่ อนื่ ๆ บนโลก

โลกและดาวเคราะห์

ทุกดวงหมุนรอบตัวเองและ

โคจรรอบดวงอาทติ ยจ์ าก

ทิศตะวันตกไปทาง ทิศ

ตะวันออก หรือในทศิ ทวน

เข็มนาฬิกาจาก มมุ มอง

ดา้ นบน คนบนโลกจะ

สงั เกตเห็นดาวเคราะห์ มี

ตําแหน่งปรากฏแตกตา่ งกนั

ในช่วงวันเวลาตา่ ง ๆ

เพราะดาวเคราะห์มีมมุ ห่าง

ทแ่ี ตกต่างกนั

มุมหา่ งของดาวเคราะห์

คอื มมุ ระหวา่ งเส้นตรงท่ี

เช่อื มระหวา่ งโลกกับดาว

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 241

ลำดับ ช่อื หน่วย มาตรฐานการเรยี นร/ู้ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนัก
ที่ การเรยี นรู้ ผลการเรยี นรู้ (ชว่ั โมง) คะแนน

เคราะห์กับเสน้ ตรงที่ เชอื่ ม

ระหว่างโลกกบั ดวงอาทติ ย์

เม่ือวดั บน เส้นสุริยวถิ ี โดย

ดาวเคราะห์อาจอยู่ห่างจาก

ดวงอาทิตย์ไปทางทศิ

ตะวนั ออก หรือทางทิศ

ตะวันตก ซึ่งมกี ารเรียกช่ือ

ตามตาํ แหน่งของ ดาว

เคราะหใ์ นวงโคจร ขนาด

ของมมุ หา่ ง และทศิ ทาง

ของมมุ ห่าง

ดาวเคราะห์ท่มี มี มุ ห่าง

ต่างกันจะมตี ําแหน่งปรากฏ

บนท้องฟา้ แตกต่างกัน โดย

ตําแหนง่ ปรากฏของ ดาว

เคราะห์วงในจะอยู่ใกล้ขอบ

ฟา้ ในช่วงเวลา ใกลร้ ุ่งหรือ

เวลาหัวค่ำ ส่วนตาํ แหน่ง

ปรากฏ ของดาวเคราะห์วง

นอกจะสามารถเห็นได้ใน

ช่วงเวลาอ่ืน ๆ นอกจากนี้

มมุ ห่างยังสามารถนํามา

อธิบายปรากฏการณ์ทาง

ดาราศาสตร์ เชน่ ดาวเคียง

เดอื น ดาวเคราะห์ชมุ นุม

ดาวเคราะห์ ผ่านหนา้ ดวง

อาทติ ย์

สอบกลางภาค 20

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 242

ลำดับ ชื่อหน่วย มาตรฐานการเรยี นร/ู้ สาระสำคญั เวลา นำ้ หนัก
ท่ี การเรยี นรู้ ผลการเรียนรู้ (ชว่ั โมง) คะแนน

3 เทคโนโลยี 6. สบื ค้นข้อมลู มนษุ ยใ์ ช้เทคโนโลยี 10 20

สำรวจ อธบิ ายการสำรวจ อวกาศในการศึกษา เพื่อ

อวกาศ อวกาศ โดยใช้กล้อง ขยายขอบเขตความรูด้ า้ น

โทรทรรศนใ์ นช่วง วิทยาศาสตร์ และ ใน

ความยาวคล่ืนตา่ งๆ ขณะเดยี วกันมนุษยไ์ ดน้ าํ

ดาวเทยี ม ยานอวกาศ เทคโนโลยอี วกาศ มาใช้

สถานีอวกาศ และ ประโยชนใ์ นด้านต่าง ๆ

นำเสนอ แนวคดิ การ เชน่ วสั ดศุ าสตร์ อาหาร

นำความร้ทู างด้าน การแพทย์

เทคโนโลยอี วกาศมา นักวทิ ยาศาสตร์ได้

ประยุกตใ์ ช้ใน สร้างกลอ้ งโทรทรรศน์ เพื่อ

ชีวติ ประจำวัน หรือ ศึกษาแหลง่ กําเนดิ ของรังสี

ในอนาค หรืออนภุ าคในอวกาศ

7. สืบคน้ ข้อมูล ในชว่ งความยาวคลืน่ ตา่ ง ๆ

ออกแบบ และ ไดแ้ ก่ คลน่ื วิทยุ ไมโครเวฟ

นำเสนอกจิ กรรม การ อนิ ฟราเรด แสง

สังเกตดาวบนท้องฟ้า อลั ตราไวโอเลต และรังสี

ดว้ ยตาเปลา่ และ/ เอ็กซ์

หรือกลอ้ งโทรทรรศน์ ยานอวกาศ คือ

ยานพาหนะทีน่ ำ้ มนุษย์หรือ

อปุ กรณ์ทางดาราศาสตรข์ ึ้น

ไปส่อู วกาศ เพื่อ สาํ รวจ

หรอื เดินทางไปยังดาวดวง

อนื่ สว่ นสถานี อวกาศ คอื

หอ้ งปฏิบตั ิการลอยฟา้ ที่

โคจรรอบโลก ใช้ใน

การศกึ ษาวจิ ยั ทาง

วทิ ยาศาสตร์ในสาขาต่าง ๆ

ในสภาพไรน้ ้ำหนัก

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 243

ลำดับ ช่อื หน่วย มาตรฐานการเรียนร้/ู สาระสำคัญ เวลา น้ำหนัก
ที่ การเรียนรู้ ผลการเรยี นรู้ (ชวั่ โมง) คะแนน

ดาวเทยี ม คืออุปกรณ์ท่ี

ใชใ้ นการสํารวจวัตถุ |

ทอ้ งฟา้ และนํามา

ประยุกต์ใชใ้ นดา้ นต่าง ๆ

เช่น การสือ่ สาร

โทรคมนาคม การระบุ

ตําแหนง่ บนโลก การสํารวจ

ทรัพยากรธรรมชาติ

อุตนุ ิยมวิทยา โดย

ดาวเทยี มมหี ลายประเภท

สามารถแบง่ ได้ ตามเกณฑ์

วงโคจรและการใชง้ าน

สอบปลายภาค 20

รวมตลอดภาคเรียน 20 100

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 244

รายวชิ าเคมเี พ่ิมเตมิ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 245

แบบวเิ คราะหผ์ ลการเรียนรู้ของหลักสูตร
รหสั วิชา ว 30221 รายวิชา เคมเี พิ่มเตมิ 1 ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรียนท่ี 1

สาระเคมี
ขอ้ ท่ี 1 เขา้ ใจโครงสรา้ งอะตอม การจดั เรียงธาตใุ นตารางธาตุ สมบัติของธาตุ พนั ธะเคมี และ

สมบตั ิของสาร แกส๊ และสมบัติของแก๊ส ประเภทและสมบัติของสารประกอบอนนิ ทรีย์ และ
พอลิเมอร์รวมท้งั การนำความรู้ไปใช้ประโยชน์

สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง / ทอ้ งถ่ิน

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ / คณุ ลกั ษณะอนั จำนวน
ชวั่ โมง
(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A)
2
1. บอกและอธิบายข้อ 1.ขอ้ ปฏบิ ตั ิเบื้องตน้ 1.การสงั เกต 1.ความใจกว้าง
2
ปฏิบัติเบื้องต้น และ ในการทำปฏบิ ัติการ 2.การจำแนก 2.การใช้

ปฏิบัติตนที่แสดงถึง เคมี ประเภท วิจารณญาณ

ความตระหนักในการทำ 2.การปอ้ งกนั การเกดิ 3.การเห็นคณุ ค่า

ปฏิบัติการเคมีเพื่อให้มี อบุ ตั เิ หตุใน ทางวทิ ยาศาสตร์

ความปลอดภัย ทั้งต่อ ห้องปฏบิ ตั กิ ารเคมี

ต น เ อ ง ผ ู ้ อ ื ่ น แ ล ะ 3.การแก้ไขผลที่

สิ่งแวดล้อม และเสนอ เกิดข้นึ จากอบุ ัตเิ หตุ

แนวทางแก้ไขเมื่อเกิด ในห้อง ปฏบิ ัติการเคมี

อบุ ัติเหตุ 4.หลักการท่คี ำนึงถงึ

ความเปน็ มติ รต่อ

สิง่ แวดล้อม

5.การกำจัดสารเคมี

ประเภทตา่ งๆ

2. เลือกและใชอ้ ุปกรณ์ 1.เทคนิคการใช้ 1.การสงั เกต ความรอบคอบ

หรือเครือ่ งมือในการทำ อปุ กรณ์และเครื่องมือ 2.การวัด

ปฏบิ ตั กิ าร และวดั สำหรบั ชัง่ ตวง วัด

ปรมิ าณตา่ ง ๆ ไดอ้ ย่าง ถา่ ยเทสาร และให้

เหมาะสม ความร้อน

2.การอา่ นค่าและการ

รายงานผลจากการวดั

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 246

สาระการเรียนรู้แกนกลาง / ท้องถนิ่

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คณุ ลกั ษณะอนั จำนวน
ชั่วโมง
(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A)
3
โดยคำนึงถงึ เลข
3
นัยสำคญั 3

3.วธิ ีการดูแลอุปกรณ์

และเครื่องมือสำหรับ

ช่งั ตวง วดั

และถ่ายเทสาร

3. นำเสนอแผนการ ขัน้ ตอนการทำ 1.การสังเกต 1.ความอยากรู้

ทดลอง ทดลอง และ ปฏิบตั ิการเคมี 2.การวัด อยากเห็น

เขียนรายงานการทดลอง ประกอบดว้ ย การ 3.การต้ังสมมตฐิ าน 2.ความซ่อื สตั ย์

ตง้สั มมติฐาน การ 4.การกำหนดและ 3.ความรอบคอบ

วางแผนและออกแบบ ควบคมุ ตัวแปร

การทดลองการทำการ 5.การทดลอง

ทดลอง การบันทึก 6.การจดั กระทำและ

ข้อมลู การวเิ คราะห์ สอ่ื ความหมายขอ้ มลู

ขอ้ มูลการสรุปและ 7.การตคี วามหมาย

อภิปรายผลการ ข้อมูลและลงข้อสรปุ

ทดลอง และการ

เขยี นรายงาน การ

ทดลอง

4. ระบุหน่วยวดั ปรมิ าณ 1.หนว่ ยวดั ปริมาณ การใชจ้ ำนวน ความรอบคอบ

ตา่ ง ๆ ของสาร และ ตา่ งๆทางเคมีในระบบ

เปลย่ี นหนว่ ยวดั ใหเ้ ปน็ เอสไอ

หน่วยในระบบเอสไอ 2.การเปล่ียนหน่วยวดั

ดว้ ยการใช้แฟกเตอร์ โดยใชแ้ ฟกเตอร์

เปล่ยี นหน่วย เปลยี่ นหน่วย

5 . ส ื บ ค ้ น ข ้ อ มู ล 1.วิวฒั นาการของ 1.การสังเกต 1.ความใจกว้าง 2.

สมมติฐาน การทดลอง แบบจำลองอะตอม 2. 2.การลงความเหน็ การใชว้ ิจารณญาณ

หรอื ผลการทดลองท่ีเป็น การทดลองของ จากข้อมลู

ประจักษ์พยานในการ นกั วทิ ยาศาสตรท์ ่ี

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 247

สาระการเรียนร้แู กนกลาง / ท้องถิน่

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ / คณุ ลักษณะอัน จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พงึ ประสงค์ (A) ชวั่ โมง

เสนอแบบจำลองอะตอม เกย่ี วข้องกับแบบจำา 3.การสรา้ ง 3.ความเช่อื และ

ของนักวิทยาศาสตร์ ลองอะตอม แบบจำลอง คา่ นยิ มที่เก่ียวขอ้ ง

และอธิบายวิวัฒนาการ กบั วิทยาศาสตร์

ของแบบจำลองอะตอม

6. เขียนสัญลั ก ษ ณ์ 1.สมบัติบางประการ การตีความหมาย -2

นิวเคลียร์ของธาตุ และ ของโปรตอนนวิ ตรอน ขอ้ มูลและลงข้อสรปุ

ระบุจำนวนโปรตอน และอิเล็กตรอน

นิ ว ต ร อ น แ ล ะ 2.สญั ลกั ษณ์นวิ เคลียร์

อิเล็กตรอนของอะตอม เลขอะตอมเลขมวล

จากสัญลักษณ์นิวเคลียร์ 3.ความหมายของ

รวมทั้งบอกความหมาย ไอโซโทป

ของไอโซโทป

7. อธบิ ายและเขยี นการ 1.การจัดเรยี ง - -3

จัดเรียงอเิ ลก็ ตรอนใน อเิ ล็กตรอนในระดบั

ระดบั พลงั งานหลักและ พลงั งานหลกั และ

ระดับพลงั งานย่อยเมอื่ ระดบั พลงั งานย่อย 2.

ทราบเลขอะตอมของ ออรบ์ ิทลั

ธาตุ 3.เวเลนซ์อเิ ล็กตรอน

8. ระบหุ มู่ คาบ ความ 1.วิวฒั นาการของ 1.การจำแนก -2

เป็นโลหะ อโลหะและก่งึ ตารางธาตุ ประเภท

โลหะ ของธาตุเรพรีเซน 2.การระบหุ มู่และ 2.การตีความหมาย

เททฟี และธาตแุ ทรนซิ คาบของธาตใุ นตาราง ขอ้ มลู และลงข้อสรุป

ชันในตารางธาตุ ธาตุ 3.การสร้าง

3.การจัดกล่มุ ธาตุใน แบบจำลอง

ตารางธาตตุ ามสมบตั ิ

บางประการ

9.วิเคราะห์ และบอก แนวโนม้ ของขนาด การตคี วามหมาย 1.การใช้ 3

แนวโน้มสมบัติของธาตุ อะตอม ขนาดไอออน ข้อมูลและลงข้อสรุป วจิ ารณญาณ

พลังงานไอ 2.ความมงุ่ มนั่ อดทน

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 248

สาระการเรยี นร้แู กนกลาง / ท้องถ่นิ

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ / คณุ ลกั ษณะอัน จำนวน

(K) กระบวนการ (P) พงึ ประสงค์ (A) ช่วั โมง

เรพรีเซนเททีฟตามหมู่ ออไนเซซัน อิเลก็ โทร

และตามคาบ เนกาติวิตี และสมั

พรรคภาพอเิ ล็กตรอน

ของธาตเุ รพรี

เซนเททีฟ หรอื ธาตุ

หม่หู ลกั ตามหมู่และ

ตามคาบ

10. บอกสมบัติของธาตุ 1.ขนาดอะตอม จดุ 1.การสังเกต การใชว้ ิจารณญาณ 2

โลหะแทรนซชิ ัน และ เดอื ด 2.การต้งั สมมติฐาน

เปรียบเทียบสมบัติกับ จุดหลอมเหลว 3.การกำาหนดนิยาม

ธาตโุ ลหะในกลมุ่ ธาตุ ความ เชิงปฏิบตั กิ าร 4.การ

เรพรเี ซนเททฟี หนาแน่นของธาตุสี กำหนดและควบคุม

ของสารประกอบของ ตัวแปร

โลหะในกลุ่มธาตเุ รพรี 5.การทดลอง

เซนเททีฟ และธาตุแท 6.การตีความหมาย

รนซิชัน ข้อมูลและลงข้อสรุป

2.ความวอ่ งไวในการ

เกดิ ปฏกิ ริ ยิ ากับน้ำ

ของธาตุโลหะในกล่มุ

ธาตุ

แทรนซชิ ันและกลุม่

ธาตเุ รพรีเซนเททีฟ

หรอื ธาตหุ ม่หู ลกั

11. อธบิ ายสมบัติ และ 1.ธาตกุ มั มันตรงั สีและ การใชจ้ ำนวน 1.ความใจกว้าง 2. 3

คำนวณคร่ึงชวี ติ ของ ไอโซโทปกัมมนั ตรงั สี การใช้วจิ ารณญาณ

ไอโซโทปกัมมันตรงั สี 2.รังสแี อลฟา รงั สี 3.ความรอบคอบ 4.

บีตา และรังสี การเหน็ คุณค่าทาง

แกมมา วทิ ยาศาสตร์ 5.

3.สมการนิวเคลยี ร์ คณุ ธรรมและ

ห ลั ก สู ต ร ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ม . ป ล า ย | 249

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง / ท้องถ่ิน

ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ / คณุ ลกั ษณะอัน จำนวน
ชว่ั โมง
(K) กระบวนการ (P) พึงประสงค์ (A)
2
4.ครึ่งชีวติ ของ จรยิ ธรรมที่
3
ไอโซโทปกัมมนั ตรังสี เกยี่ วข้องกบั
1
5.อันตรายและ วทิ ยาศาสตร์ 3

ประโยชน์ของ

ไอโซโทปกัมมนั ตรงั สี

12. สืบค้นข้อมูล และ 1.การนำธาตุมาใช้ - 1.ความอยากรู้

ยกตัวอย่างการนำธาตุ ประโยชนต์ ามสมบัติ อยากเหน็

มาใช้ประโยชน์ รวมทั้ง ของธาตุ 2.ความใจกวา้ ง 3.

ผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิต 2.ผลกระทบต่อ ความมุ่งมั่นอดทน

และส่งิ แวดล้อม สง่ิ มชี วี ติ และ

สง่ิ แวดล้อมจาก

การนำาธาตมุ าใช้

ประโยชน์

13. อธ ิบายการเกิด 1.พันธะเคมี การจำแนกประเภท 1.ความใจกว้าง 2.

ไ อ อ อ น แ ล ะ ก า ร เ กิ ด 2.สัญลักษณแ์ บบจดุ การใชว้ จิ ารณญาณ

พันธะไอออนิก โดยใช้ ของลวิ อสิ

แผนภาพหรือสัญลักษณ์ 3.กฎออกเตต

แบบจดุ ของลิวอสิ 4.การเกดิ ไอออน

5.การเกดิ พันธะไอออ

นกิ

14. เขียนสูตร และ 1.การเขียนสูตร - -

เรียกช่อื สารประกอบไอ สารประกอบไอออนกิ

ออนิก 2.การเรียกชื่อ

สารประกอบไอออนกิ

15. คำนวณพลังงานท่ี 1.พลงั งานรวมของ การใชจ้ ำนวน การใช้วิจารณญาณ

เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยา ปฏกิ ิริยาการเกดิ

การเกิดสารประกอบไอ สารประกอบไอออนิก

ออนิกจากวัฏจักรบอร์น- 2.วฏั จักรบอร์น-ฮา

ฮาเบอร์ เบอร์