ชุดกิจกรรมสำหรับ ครู ม. 2 ภาคเรียนที่ 1

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี ๓ โนม้ นา้ วใจให้เช่อื ถือ แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ ๙ เวลา ๑ ชวั่ โมง
กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย เร่ือง ชวนคดิ จากบทประพันธ์ (3) ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ ๒

รายวิชา ภาษาไทย

สาระสาคญั /ความคิดรวบยอด กิจกรรมการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้
โคลงสภุ าษติ นฤทมุ นาการเปน็ บทพระราชนพิ นธ์ ขน้ั นา หอ้ งสมดุ
นักเรียนอา่ นขอ้ ความบนกระดาน ๒ ขอ้ ความ ดังน้ี
-273- ทพี่ ระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว สอ่ื
ทรงแปลจากภาษาองั กฤษมาเปน็ โคลงสีส่ ุภาพ “ถา้ รู้อย่างนก้ี จ็ ะไม่พูดหรอก” 1. แถบข้อความ
มบี ทนา ๑ บท เนื้อเร่ือง ๑๐ บท และบทสรปุ ๑ บท 2. บทนา
เน้ือหากลา่ วถงึ “กจิ ๑๐ ประการท่ีผู้ประพฤติ “ถ้าร้อู ย่างนก้ี ็จะไม่ทาหรอก” “โคลงสุภาษติ นฤทุมนาการ”
ยังไม่เคยเสียใจ” โดยโคลงสภุ าษิตท้ัง ๑๐ บท จากนนั้ ร่วมกนั แสดงความคดิ เหน็ ว่า “นักเรยี นเคยพูดหรือทาส่งิ ใด 3. ใบงานหมายเลข ๑ - 5
เปน็ ขอ้ แนะนาใหร้ จู้ ักอดกลัน้ และไตร่ตรองให้ แลว้ ทาให้เสียใจในภายหลงั หรอื ไม่” หากเคย “นักเรียนควรทาอยา่ งไร
รอบคอบก่อนพูดหรือทาสง่ิ ใด ทง้ั ยงั มขี ้อแนะนา จงึ จะเปน็ การป้องกันไม่ใหเ้ กิดเหตกุ ารณท์ านองน้ันขึน้ อีก” ภาระงาน/ชนิ้ งาน
ท้งั ทางดา้ นมโนกรรม (การคิด) วจกี รรม (การพูด) การทาใบงานหมายเลข 1 - 5
และกายกรรม (การกระทา) ทจ่ี ะทาให้ผปู้ ระพฤติ ข้ันสอน
ปฏบิ ัตติ ามไม่ตอ้ งเสยี ใจ เพราะส่งิ ท่ีตนคิด พูด 1. นกั เรยี นร่วมกนั อา่ นบทนา “โคลงสภุ าษิตนฤทุมนาการ” การวัดและประเมินผล
หรอื กระทา ท่ตี ิดบนกระดาน การประเมนิ การทางานกลุ่ม
จดุ ประสงค์การเรียนรู้
ด้านความรู้
1. ระบทุ ี่มา และจุดมงุ่ หมายในการประพันธ์
โคลงสุภาษิตนฤทมุ นาการ
2. บอกความหมายของคาศพั ท์

-273-

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ ๓ โนม้ นา้ วใจให้เช่อื ถือ แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี ๙ เวลา ๑ ชว่ั โมง
กลุ่มสาระการเรียนร้ภู าษาไทย เร่ือง ชวนคิดจากบทประพันธ์ (3) ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ ๒
โคลงสุภาษิตนฤทมุ นาการ
-274- 3. จาแนกคาภาษาบาลี และภาษาสนั สกฤต รายวิชา ภาษาไทย
จากโคลงสภุ าษติ นฤทุมนาการ กิจ ๑๐ ประการทีผ่ ู้ประพฤติยังไม่เคยเสยี ใจ
ดา้ นทักษะและกระบวนการ
วเิ คราะห์เน้ือหาของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ บณั ฑติ วนิ ิจแลว้ แถลงสาร สอนเอย
กับการนาไปปรบั ใชใ้ นการดาเนนิ ชวี ิต ทศนฤทุมนาการ ชอ่ื ชี้
ด้านคุณลกั ษณะ เหตผุ ู้ประพฤตปิ าน ดังกลา่ ว น้นั นอ
๑. ใฝเ่ รียนรู้ โทมนัสเพราะกิจน้ี ห่อนไดเ้ คยมี
๒. มุง่ มนั่ ในการทางาน
จากน้ันชว่ ยกันสรุปนื้อหาของบทปประพันธด์ งั กล่าว
สมรรถนะท่ตี ้องการให้เกดิ กับผเู้ รียน แนวคาตอบ
การส่อื สาร ผรู้ ูไ้ ดไ้ ตร่ตรองแล้ว จึงกล่าวคาสอนเปน็ แนวทางทคี่ วรประพฤติ

10 ประการ ชือ่ ว่า “ทศนฤทุมนาการ” หมายถงึ “กจิ 10 ประการ
ทผ่ี ู้ประพฤตยิ ังไมเ่ คยเสยี ใจ”
2. นกั เรยี นแบง่ กลุ่มตามความสมัครใจ จานวน 5 กลุ่ม แต่ละกลุ่มเลือก
หมายเลขใบงาน 1 - 5 จากนั้นช่วยกนั ทาใบงานตามหมายเลข
ทเ่ี ลือก

หมายเลข 1 1. เพราะความดีท่ัวไป
หมายเลข 2 2. เพราะไม่พดู รา้ ยต่อใครเลย
หมายเลข 3 3. เพราะถามฟังความก่อนตดั สิน
หมายเลข 4 4. เพราะคดิ เสียก่อนจงึ พูด
หมายเลข 5 5. เพราะอดพูดในเวลาโกรธ

-274-

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๓ โนม้ น้าวใจใหเ้ ชอื่ ถือ แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ ๙ เวลา ๑ ช่ัวโมง
กลมุ่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย เรอ่ื ง ชวนคดิ จากบทประพนั ธ์ (3) ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๒

รายวชิ า ภาษาไทย
3. ผู้แทนกล่มุ ออกมานาเสนอ เพ่อื น ๆ ช่วยกันตรวจสอบ โดยครใู ห้
คาแนะนาเพิ่มเตมิ

ขัน้ สรปุ
นกั เรียนรว่ มกนั อภปิ รายในประเดน็ “การนาความรู้จาก
โคลงสภุ าษิตนฤทุมนาการไปปรับใช้ในการดาเนนิ ชวี ิต”

-275-

-275-

ใบงาน หมายเลข 1
“1. เพราะความดีท่ัวไป”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นอา่ นบททประพนั ธท์ กี่ าหนด จากน้ันหาความหมายของคาศัพท์ท่นี ักเรยี นสนใจ
และถอดคาประพันธด์ งั กลา่ ว

๑. เพราะความดีทว่ั ไป
ท้าดีไป่เลือกเวน้ ผู้ใด ใดเฮย
แตผ่ กู ไมตรีไป รอบข้าง
ทา้ คุณอุดหนนุ ใน การชอบ ธรรมนา
ไร้ศตั รูปองมล้าง กลบั ซ้องสรรเสริญ
คาศพั ท์นา่ รู้
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
.....................................................................................................................................
ถอดคาประพนั ธ์
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................

--227766- -

ใบงาน หมายเลข 2
“2. เพราะไม่พูดรา้ ยต่อใครเลย”

คาชีแ้ จง ให้นักเรยี นอา่ นบททประพันธ์ท่ีกาหนด จากนั้นหาความหมายของคาศัพท์ทนี่ ักเรยี นสนใจ
และถอดคาประพันธด์ งั กล่าว

๒. เพราะไมพ่ ดู รา้ ยต่อใครเลย
เหินห่างโมหะรอ้ น รษิ ยา
สละส่อเสียดมารษา ใส่ร้าย
คา้ หยาบจาบจา้ งอา- ฆาตขู่ เข็ญเฮย
ไป่หมน่ิ นนิ ทาบ้าย โทษใหผ้ ใู้ ด
คาศัพท์น่ารู้
............................................................................................................................. ............
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
.....................................................................................................................................
ถอดคาประพันธ์
............................................................................................................................. ............
...................................................................................................................................... ...
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................

เหตุผลท่ีนักเรยี นคิดวา่ บทประพนั ธบ์ ทนเ้ี ป็นบทที่ใช้ภาษาเขยี นพรรณนา
คือ…………………………………………………………………………………………………..

--227777- -

ใบงาน หมายเลข 3
“3. เพราะถามฟงั ความกอ่ นตดั สิน”

คาช้แี จง ใหน้ ักเรยี นอา่ นบททประพนั ธท์ กี่ าหนด จากนน้ั หาความหมายของคาศัพท์ทนี่ ักเรียนสนใจ
และถอดคาประพนั ธ์ดงั กลา่ ว

๓. เพราะถามฟงั ความก่อนตัดสนิ
ยนิ คดมี ีเร่ืองนอ้ ย ใหญไ่ ฉน ก็ดี
ยงั บ่ ลงเห็นไป เดด็ ด้วน
ฟังตอบขอบค้าไข คิดใคร่ ครวญนา
ห่อนตัดสินห้วนหว้ น เหตุด้วยเบาความ
คาศัพทน์ ่ารู้
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................
......................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........
ถอดคาประพันธ์
................................................................................................................................ .........
.......................................................................................................................... ...............
............................................................................................................................. ............
........................................................................................................ ....................

เหตผุ ลทนี่ ักเรียนคดิ ว่าบทประพันธบ์ ทนีเ้ ป็นบททใ่ี ช้ภาษาเขียนพรรณนา
คือ…………………………………………………………………………………………………..

--227788- -

ใบงาน หมายเลข 4
“4. เพราะคดิ เสียก่อนจึงพดู ”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนอ่านบททประพนั ธ์ท่ีกาหนด จากนนั้ หาความหมายของคาศัพท์ทนี่ กั เรียนสนใจ
และถอดคาประพันธด์ ังกลา่ ว

๔. เพราะคิดเสียกอ่ นจึงพดู
พาทมี ีสติร้ัง รอคิด
รอบคอบชอบแลผิด ก่อนพรอ้ ง
คา้ พูดพา่ งลขิ ิต เขียนร่าง เรยี งแฮ
ฟงั เพราะเสนาะต้อง โสตทัง้ ห่างภัย
คาศพั ทน์ ่ารู้
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
.....................................................................................................................................
ถอดคาประพันธ์
............................................................................................................................. ...........
............................................................................................................................. ...........
................................................................................................................... .....................
............................................................................................................................. ..

เหตุผลทนี่ ักเรียนคดิ วา่ บทประพนั ธ์บทนเี้ ปน็ บททีใ่ ชภ้ าษาเขยี นพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

--22779-9-

ใบงาน หมายเลข 5
“5. เพราะอดพดู ในเวลาโกรธ”

คาช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นอา่ นบททประพนั ธ์ที่กาหนด จากน้ันหาความหมายของคาศัพท์ที่นกั เรียนสนใจ
และถอดคาประพันธ์ดงั กลา่ ว

บทท่ี ๕ เพราะอดพูดในเวลาโกรธ
สามารถอาจห้ามงด วาจา ตนเฮย
ปางเมอื่ ยังโกรธา ขนุ่ แค้น
หยดุ คดิ พจิ ารณา แพ้ชนะ ก่อนนา
ชอบผิดคดิ เห็นแมน้ ไมย่ ั้งเสยี ความ
คาศัพทน์ า่ รู้
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................
......................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........
ถอดคาประพนั ธ์
............................................................................................................................. ............
....................................................................................................... ..................................
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................

-2-8208-0-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 1
“1. เพราะความดีทวั่ ไป”

๑. เพราะความดีทว่ั ไป
ทา้ ดีไปเ่ ลือกเว้น ผใู้ ด ใดเฮย
แตผ่ ูกไมตรไี ป รอบขา้ ง
ท้าคณุ อุดหนุนใน การชอบ ธรรมนา
ไร้ศัตรปู องมล้าง กลับซ้องสรรเสรญิ
คาศัพทน์ า่ รู้
๑. ไมตรี แปลวา่ ความเป็นเพอื่ น, ความหวงั ดีต่อกัน
๒. คุณ แปลวา่ ความเก้ือกลู
๓. ธรรม แปลวา่ คุณความดี, ค้าสง่ั สอนในศาสนา, กฎ, กฎเกณฑ์
๔. ศตั รู แปลว่า ข้าศึก, ปรปักษ์, ผ้จู องเวร
ถอดคาประพันธ์ การท้าความดีกับบุคคลโดยไมเ่ ลือก และผมู้ ิตรไมตรีกบั ผ้คู นที่อยูร่ อบข้างรวมทัง้
การท้าคุณความดี ประพฤตใิ นทางทถี่ ูกต้อง ชอบธรรม จะท้าใหไ้ มม่ ผี ูใ้ ดมุ่งปรารถนา ท้าร้าย
ตรงกนั ข้ามจะมีแต่คนยกย่อง เชดิ ชู หรอื เทิดทูน

เหตผุ ลทน่ี กั เรยี นคิดว่าบทประพันธ์บทน้ีเป็นบททใี่ ชภ้ าษาเขียนพรรณนา
คือ…………………………………………………………………………………………………..

-2-8218-1-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 2
“2. เพราะไมพ่ ูดร้ายต่อใครเลย”

๒. เพราะไมพ่ ูดร้ายต่อใครเลย
เหินหา่ งโมหะรอ้ น ริษยา
สละสอ่ เสียดมารษา ใส่ร้าย
ค้าหยาบจาบจา้ งอา- ฆาตขู่ เข็ญเฮย
ไป่หม่ินนินทาบ้าย โทษใหผ้ ู้ใด
คาศพั ทน์ า่ รู้
๑. โมหะ แปลว่า ความหลง, ความเขลา, ความโง่
๒. รษิ ยา แปลวา่ อาการที่ไม่อยากให้คนอ่ืนไดด้ ี, เห็นเขาไดด้ แี ล้วทนนง่ิ
อยไู่ ม่ได้
๓. มารษา แปลว่า คา้ ปด, ค้าเทจ็ , ค้าไมจ่ รงิ
๔. อาฆาต แปลว่า ผกู ใจเจ็บและอยากแก้แคน้ , พยาบาท
๕. นนิ ทา แปลว่า ค้าติเตียนลบั หลัง, การติเตียน
๖. โทษ แปลว่า ความไมด่ ,ี ความชั่ว, ความไมด่ ,ี ความช่วั , อา้ งเอา
ความผดิ ให้
ถอดคาประพันธ์ ควรอยู่ให้ห่างจากความหลงติดอยู่กับความริษยา ละเว้นการพูดโกหก
การพูดใส่ความว่าร้ายผู้อื่นให้ได้รับความเสียหาย ไม่พูดค้าหยาบ ล่วงเกิน หรืออาฆาตผู้อื่น
รวมทงั้ ไมพ่ ูดนินทาให้โทษผอู้ ืน่

เหตุผลที่นกั เรยี นคดิ ว่าบทประพันธ์บทนี้เปน็ บทท่ีใชภ้ าษาเขียนพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-8228-2-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 3
“3. เพราะถามฟงั ความกอ่ นตดั สนิ ”

๓. เพราะถามฟังความก่อนตดั สิน
ยนิ คดมี ีเรื่องน้อย ใหญไ่ ฉน กด็ ี
ยัง บ่ ลงเหน็ ไป เด็ดด้วน
ฟงั ตอบขอบคา้ ไข คดิ ใคร่ ครวญนา
ห่อนตดั สนิ ห้วนหว้ น เหตุด้วยเบาความ
คาศัพท์น่ารู้
คดี แปลวา่ เรือ่ ง, มักใชป้ ระกอบคา้ ศัพท์ เช่น โบราณคดี คดีโลก คดีธรรม
วรรณคดี สารคด,ี เรอ่ื งหรือความที่ฟ้องรอ้ งหรอื กล่าวหากัน
ในทางกฎหมาย ซึ่งต้องดา้ เนินการตามกระบวนวธิ พี ิจารณาความ
ตามที่กฎหมายกา้ หนด
ถอดคาประพันธ์ เมื่อได้รับรู้เรื่องราวต่าง ๆ ทั้งเร่ืองเล็กหรือใหญ่อย่างไร ยังไม่ควรลงความเห็นชี้ขาด
หากแต่ควรคอยรับฟังค้าอธิบาย แล้วคิดพิจารณา ทบทวนไตร่ตรองให้รอบคอบเสียก่อน ไม่เชื่อ
โดยง่าย

เหตผุ ลที่นกั เรยี นคดิ ว่าบทประพนั ธบ์ ทนี้เป็นบทที่ใช้ภาษาเขียนพรรณนา
คือ…………………………………………………………………………………………………..

-2-8238-3-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 4
“4. เพราะคิดเสยี กอ่ นจึงพดู ”

๔. เพราะคดิ เสียกอ่ นจงึ พดู
พาทมี ีสตริ ้ัง รอคิด
รอบคอบชอบแลผดิ ก่อนพร้อง
คา้ พูดพา่ งลิขิต เขยี นรา่ ง เรยี งแฮ
ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทงั้ ห่างภยั
คาศัพท์นา่ รู้
๑. พาที แปลว่า ผูพ้ ูด, ผู้กลา่ ว, ผู้ช้แี จง, ผู้โตแ้ ยง้
๒. สติ แปลวา่ ความรสู้ กึ , ความรสู้ กึ ตวั , เช่น ได้สติ ฟน้ื คืนสติ สน้ิ สติ,
ความรู้สกึ ผิดชอบ เช่น มสี ติ ไร้สติ, ความระลกึ ได้
๓. ลิขิต แปลว่า หนงั สอื , จดหมาย, (นิยมใช้เฉพาะจดหมายของพระสงฆ์),
เขียน, ก้าหนด
๔. โสต แปลวา่ ห,ู ชอ่ งหู
๕. ภยั แปลว่า สง่ิ ท่ีนา่ กลัว, อันตราย
ถอดคาประพันธ์ การจะพูดใด ๆ ผู้พูดควรมีสติพิจารณา ทบทวนอย่างรอบคอบถึงผลดีผลเสีย
ก่อนท่ีจะพดู เพราะค้าพูดเป็นตวั ก้าหนด ค้าพดู ท่ีไพเราะน่าฟังย่อมท้าให้ปราศจากอันตรายต่าง ๆ

เหตผุ ลท่นี ักเรยี นคิดวา่ บทประพันธ์บทนเ้ี ป็นบทที่ใช้ภาษาเขียนพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-8248-4-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 5
“5. เพราะอดพูดในเวลาโกรธ”

๕. เพราะอดพูดในเวลาโกรธ
สามารถอาจหา้ มงด วาจา ตนเฮย
ปางเมือ่ ยังโกรธา ขนุ่ แค้น
หยดุ คิดพจิ ารณา แพช้ นะ ก่อนนา
ชอบผดิ คดิ เหน็ แมน้ ไมย่ งั้ เสยี ความ
คาศัพท์น่ารู้
๑. สามารถ แปลวา่ เป็นค้าช่วยกรยิ าบอกวา่ มีคุณสมบตั ทิ ่จี ะท้าได้, มีคณุ สมบตั ิ
ที่จะทา้ ได้ โดยเฉพาะทางความรหู้ รือความช้านาญเปน็ ต้น
๒. วาจา แปลว่า ถ้อยค้า, คา้ กล่าว, คา้ พดู
๓. โกรธ แปลว่า ขุ่นเคอื งใจอยา่ งแรง, ไมพ่ อใจอยา่ งรุนแรง
๔. พิจารณา แปลวา่ ตรวจตรา, ตรติ รอง, สอบสวน
ถอดคาประพันธ์ การละเว้นหรือระงับค้าพูดในเวลาท่ีโกรธ โดยให้ต้ังสติคิคิดทบทวนถึงผลดี
ผลเสยี ใหร้ อบคอบกอ่ นท่ีจะพดู มิฉะน้ันอาจกอ่ ใหเ้ กิดความเสียหายได้

เหตผุ ลท่นี กั เรียนคิดว่าบทประพันธบ์ ทนเ้ี ป็นบทที่ใชภ้ าษาเขียนพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-8258-5-

แบบประเมนิ การทางานกลุ่ม

คาช้แี จง ใหค้ รปู ระเมนิ การทางานกลมุ่ ของนักเรยี นตามรายการประเมิน (คะแนนเต็ม 12 คะแนน)

รายการประเมิน ระดบั คะแนน
๓๒๑
1. การกาหนดบทบาทหน้าที่ กาหนดบทบาทหนา้ ที่ กาหนดบทบาทหนา้ ที่ ไม่มกี ารกาหนดบทบาท
2. การมสี ่วนรว่ ม สมาชกิ อยา่ งชัดเจน สมาชกิ ไม่ครบถ้วน หนา้ ที่
มีสว่ นรว่ มในการปฏิบตั ิ มีสว่ นร่วมในการปฏิบตั ิ มีส่วนรว่ มในการปฏบิ ตั ิ
3. การรบั ฟังและแสดงความคดิ เหน็ งานกลุม่ งานกล่มุ บา้ ง งานกลุ่มน้อยมาก
หรอื ไมม่ สี ่วนร่วม
4. ความรบั ผิดชอบ รับฟงั และแสดงความคดิ เห็น รบั ฟงั และแสดงความคดิ เหน็ รับฟงั ความคดิ เห็นของผู้อื่น
อยา่ งมเี หตผุ ลและสร้างสรรค์ อยา่ งมเี หตผุ ลและสรา้ งสรรค์ น้อยมากหรอื ไม่รบั ฟัง
อย่างสม่าเสมอ เปน็ บางครัง้ ความคิดเหน็ ผู้อน่ื
รับผิดชอบงานทไี่ ดร้ บั รบั ผิดชอบงานท่ีได้รับ ไม่รบั ผิดชอบงานท่ไี ดร้ ับ
มอบหมายและเสรจ็ ตามเวลา มอบหมาย แตเ่ สร็จไม่ทนั มอบหมาย
ท่กี าหนด ตามกาหนด

* การคิดคะแนน ร้อยละ = (คะแนนทีไ่ ด/้ คะแนนเตม็ ) x 100

การแปลผลการประเมิน การแปลผล
ดีมาก
เกณฑข์ องระดับคะแนน ดี
ร้อยละ 80 - ๑๐๐ พอใช้
รอ้ ยละ 70 - 79 ปรบั ปรงุ
ร้อยละ 50 - 69
ร้อยละ ๐ - 49

-28-62-86-

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ โนม้ นา้ วใจใหเ้ ช่อื ถือ แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่ ๑๐ เวลา ๑ ชว่ั โมง
กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย เร่อื ง ชวนคดิ จากบทประพนั ธ์ (4) ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี ๒

สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด รายวิชา ภาษาไทย แหล่งเรยี นรู้
โคลงสภุ าษิตนฤทมุ นาการ กิจกรรมการเรยี นรู้ หอ้ งสมดุ
กิจกรรมการเรยี นรู้
เปน็ บทพระราชนพิ นธ์ท่ีพระบาทสมเดจ็ พระ ข้นั นา สอ่ื
จลุ จอมเกล้าเจา้ อย่หู ัว ทรงแปลจากภาษาอังกฤษ นกั เรยี นรว่ มกันแสดงความคิดเห็นในประเดน็ “สิง่ ท่เี ดก็ ๆ ทดี่ ี ใบงานหมายเลข 6 - 10
มาเปน็ โคลงสี่สุภาพ มีบทนา ๑ บท เนื้อเรอื่ ง ควรปฏิบตั ติ อ่ ผู้อ่ืนคอื ส่งิ ใด”
-287- ๑๐ บท และบทสรุป ๑ บท เนอ้ื หากลา่ วถงึ ภาระงาน/ชิน้ งาน
“กจิ ๑๐ ประการท่ีผู้ประพฤตยิ ังไม่เคยเสยี ใจ” ข้ันสอน การทาใบงานหมายเลข 6 - 10
โดยโคลงสุภาษติ ทัง้ ๑๐ บท เป็นข้อแนะนา 1. นกั เรยี นแบ่งกลุ่มตามความสมัครใจ จานวน 5 กลมุ่ แต่ละกลุม่
ใหร้ ู้จกั อดกลั้นและไตร่ตรองใหร้ อบคอบก่อนพูด เลือกหมายเลขใบงาน 1 - 5 จากนน้ั ช่วยกนั ทาใบงานตามหมายเลข การวัดและประเมินผล
หรอื ทาสงิ่ ใด ทั้งยงั มีขอ้ แนะนาทง้ั ทางด้าน ท่เี ลือก การประเมนิ การทางานกลุ่ม
มโนกรรม (การคดิ ) วจกี รรม (การพูด)
และกายกรรม (การกระทา) ท่ีจะ ทาให้ผู้ หมายเลข 1 6. เพราะได้กรุณาต่อคนทถี่ ึงอับจน
ประพฤตปิ ฏิบตั ติ ามไม่ต้องเสียใจ หมายเลข 2 7. เพราะขอโทษบรรดาที่ไดผ้ ิด
เพราะสิ่งที่ตนคดิ พดู หรือกระทา หมายเลข 3 8. เพราะอดกล้ันต่อผู้อ่ืน
จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ หมายเลข 4 9. เพราะไม่ฟังคาคนพดู เพศนินทา
ดา้ นความรู้ หมายเลข 5 10. เพราะไมห่ ลงเชอื่ ข่าวรา้ ย
1. บอกความหมายของคาศัพท์ 3. ผู้แทนกลุม่ ออกมานาเสนอ เพ่ือน ๆ ช่วยกันตรวจสอบ โดยครใู ห้
โคลงสภุ าษิตนฤทมุ นาการ คาแนะนาเพิ่มเติม
2. จาแนกคาภาษาบาลี และภาษาสนั สกฤต ขน้ั สรปุ
จากโคลงสภุ าษติ นฤทุมนาการ นักเรยี นร่วมกนั อภปิ รายในประเดน็ “การนาความรู้จากโคลงสภุ าษิต
นฤทุมนาการไปปรบั ใชใ้ นการดาเนนิ ชวี ิต”

-287-

หน่วยการเรยี นรู้ที่ ๓ โน้มนา้ วใจให้เชื่อถือ แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี ๑๐ เวลา ๑ ช่วั โมง
กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรือ่ ง ชวนคิดจากบทประพันธ์ (4) ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี ๒
ดา้ นทักษะและกระบวนการ
วิเคราะห์เน้อื หาของโคลงสภุ าษิตนฤทุมนาการ รายวิชา ภาษาไทย
กับการนาไปปรับใช้ในการดาเนนิ ชีวิต
-288- ดา้ นคุณลักษณะ
๑. ใฝ่เรียนรู้
๒. มงุ่ ม่นั ในการทางาน

สมรรถนะท่ตี ้องการใหเ้ กดิ กับผู้เรยี น
การสื่อสาร

-288-

ใบงาน หมายเลข 6
“6. เพราะไดก้ รุณาตอ่ คนท่ีถึงอับจน”

คาชี้แจง ให้นักเรียนอ่านบททประพนั ธท์ ่กี าหนด จากน้ันหาความหมายของคาศัพท์ท่ีนักเรียนสนใจ
และถอดคาประพันธ์ดงั กลา่ ว

๖. เพราะไดก้ รุณาต่อคนท่ถี งึ อับจน
กรณุ านรชาติผู้ พ้องภยั พิบัติเฮย
ชว่ ยรอดปลอดความกษยั สว่างร้อน
ผลจักเพิ่มพนู ใน อนาคต กาลแฮ
ชนจักชูช่อื ช้อน ปา่ งเบือ้ งปัจจบุ นั
คาศัพทน์ า่ รู้
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
.....................................................................................................................................
ถอดคาประพนั ธ์
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
................................................................................................................................ ........

เหตผุ ลทีน่ ักเรยี นคดิ ว่าบทประพันธ์บทนเ้ี ปน็ บททใี่ ช้ภาษาเขยี นพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-8298-9-

ใบงาน หมายเลข 7
“7. เพราะขอโทษบรรดาที่ไดผ้ ิด”

คาช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นอ่านบททประพันธท์ ่ีกาหนด จากนนั้ หาความหมายของคาศัพท์ทีน่ กั เรียนสนใจ
และถอดคาประพนั ธ์ดงั กล่าว

๗. เพราะขอโทษบรรดาทไ่ี ด้ผิด
ใดกิจผิดพลาดแลว้ ไปล่ ะ ลืมเลย
หยอ่ นทฐิ ิมานะ ออ่ นน้อม
ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด หมางแฮ
ดีกวา่ ปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง
คาศพั ท์น่ารู้
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..
......................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........
ถอดคาประพันธ์
.................................................................................................................................. ......
............................................................................................................................. ...........
............................................................................................................................. ...........
............................................................................................................. ..................

เหตผุ ลท่นี ักเรยี นคดิ ว่าบทประพนั ธ์บทนเี้ ปน็ บททใ่ี ช้ภาษาเขียนพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-9209-0-

ใบงาน หมายเลข 8
“8. เพราะอดกลัน้ ตอ่ ผอู้ ่ืน”

คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นอา่ นบททประพันธ์ทกี่ าหนด จากน้ันหาความหมายของคาศัพท์ทน่ี กั เรยี นสนใจ
และถอดคาประพันธด์ ังกลา่ ว

๘. เพราะอดกลั้นตอ่ ผูอ้ นื่
ขนั ตีมมี ากหมัน้ สันดาน
ใครเกะกะระราน อดกลน้ั
ไป่ฉุนเฉียบเฉกพาล พาเดือด รอ้ นพ่อ
ผ้ปู ระพฤติด่งั นั้น จกั ไดใ้ จเย็น

คาศพั ทน์ า่ รู้
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
.....................................................................................................................................

ถอดคาประพันธ์
...................................................................................................................... ..................
............................................................................................................................. ...........
...................................................................................................... ..................................
............................................................................................................................. ..

-2-9219-1-

ใบงาน หมายเลข 9
“9. เพราะไม่ฟงั คนพูดเพศนินทา”

คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรยี นอา่ นบททประพันธ์ท่ีกาหนด จากนัน้ หาความหมายของคาศัพท์ท่ีนกั เรยี นสนใจ
และถอดคาประพันธ์ดงั กลา่ ว

๙. เพราะไม่ฟังคาคนพูดเพศนนิ ทา
ไปฟ่ ังคนพูดฟงุ้ ฟนั่ เผือ
เท็จและจรงิ จานเจือ คละเคลา้
คือมดี เที่ยวกรดี เถือ ท่านท่วั ไปนา
ฟงั จะพาพลอยเขา้ พวกเพ้อรังควาน
คาศพั ทน์ ่ารู้
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........
...............................................................................................................................
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. ........
ถอดคาประพนั ธ์
........................................................................................................... .............................
............................................................................................................................. ...........
........................................................................................... .............................................
............................................................................................................................. ..

-2-9229-2-

ใบงาน หมายเลข 10
“10. เพราะไม่หลงเชื่อข่าวรา้ ย”

คาชี้แจง ให้นักเรยี นอ่านบททประพันธ์ที่กาหนด จากนน้ั หาความหมายของคาศัพท์ที่นักเรียนสนใจ
และถอดคาประพนั ธด์ ังกล่าว

๑๐. เพราะไม่หลงเชือ่ ข่าวรา้ ย
อกี หน่ึงไปเ่ ชื่อถ้อย คา้ คน ลือแฮ
บอกเล่าขา่ วเหตุผล เร่ืองร้าย
สืบสอบประกอบจน แจม่ เทจ็ จริงนา
ยัง บ่ ดว่ นยกั ย้าย ตน่ื เต้นก่อนกาล
คาศัพทน์ า่ รู้
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................... ..........
......................................................................................................................... ................
............................................................................................................................
.................................................................................................................. ....................
............................................................................................................................. ........
ถอดคาประพนั ธ์
...................................................................................... ...................................................
............................................................................................................................. ............
.........................................................................................................................................
............................................................................................................................

-29-32-93-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 6
“6. เพราะไดก้ รณุ าต่อคนท่ถี งึ อับจน”

๖. เพราะได้กรณุ าตอ่ คนท่ีถึงอับจน
กรณุ านรชาติผู้ พอ้ งภัย พิบัติเฮย
ชว่ ยรอดปลอดความกษัย สว่างรอ้ น
ผลจักเพิ่มพูนใน อนาคต กาลแฮ
ชนจักชชู อื่ ช้อน ปา่ งเบือ้ งปัจจุบนั
คาศัพท์นา่ รู้
๑. กรณุ า แปลว่า ความสงสารคดิ จะชว่ ยให้พ้นทกุ ข์ เป็น ๑ ในพรหมวิหาร ๔,
ใช้ประกอบหนา้ กริยาแสดงความขอร้องอยา่ งสภุ าพ
๒. นร แปลวา่ คน, ชาย, เพศหญิงใช้ว่า นรี หรือ นารี, นิยมใช้เป็นค้าหนา้ สมาส
๓. ชาติ แปลวา่ การเกดิ , ก้าเนดิ , มักใช้วา่ ชาตเิ กดิ หรือ ชาติก้าเนดิ , เหล่ากอ, เทอื กเถา
๔. ภัย แปลวา่ สง่ิ ท่ีนา่ กลัว, อนั ตราย
๕. พบิ ตั ิ แปลวา่ ความฉิบหาย, ความหายนะ, ความเป็นอปั มงคล
๖. กษัย แปลวา่ การส้ินไป, การหมดไป, การเส่อื มไป, การน้อยไป, ชื่อโรคตามตา้ รา
แพทยแ์ ผนโบราณวา่ ทา้ ใหร้ ่างกายทรุดโทรม มีอาการผอมแหง้
ตัวเหลอื งเท้าเย็น
๗. ผล แปลวา่ ส่วนของพืชทเ่ี จรญิ มาจากรังไข่, ส่ิงท่เี กดิ จากการกระทา้ ,
ประโยชน์ทไ่ี ด้รบั
๘. อนาคต แปลว่า ยังไมม่ าถงึ , เวลาภายหน้า
๙. กาล แปลว่า เวลา, คราว, ครั้ง, หน
๑๐. ชน แปลวา่ คน
๑๑. ปจั จุบนั แปลวา่ เวลาเดย๋ี วนี้, ทันท,ี เวลาไม่ใช่อดตี ไมใ่ ชอ่ นาคต, เรยี กโรคภัย
ที่เกิดขนึ้ ในทันทีทนั ใด
ถอดคาประพันธ์ การช่วยเหลือผู้ที่ได้รับอันตรายท้ังจากธรรมชาติหรือจากการกระท้า
ของมนุษย์นั้น ผลทีไ่ ดค้ ือ จะมแี ตก่ ารได้รบั การยกย่องสรรเสริญในอนาคต

คเหอื ต…ุผ…ล…ท่นี…กั…เ…รยี …น…ค…ดิ …ว่า…บ…ท…ป…ระ…พ…นั …ธ…บ์ ท…น…้เี …ป--น็…229บ…94ท…-4ท…-่ีใ…ช้ภ…า…ษ…าเ…ข…ีย…นพ…ร…ร…ณ…น…า..

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 7
“7. เพราะขอโทษบรรดาทไี่ ดผ้ ดิ ”

๗. เพราะขอโทษบรรดาที่ไดผ้ ิด
ใดกิจผิดพลาดแล้ว ไป่ละ ลมื เลย
หยอ่ นทิฐิ มานะ อ่อนน้อม
ขอโทษเพ่ือคารวะ วายบาด หมางแฮ
ดกี วา่ ปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง
คาศพั ทน์ ่ารู้
๑. กิจ แปลวา่ ธุระ, งาน
๒. ทฐิ ิ แปลว่า ความเห็น, ความอวดดือ้ ถอื ดี
๓. มานะ แปลว่า การวัด, การนบั , อตั ราวัด, ความพยายาม, ความตัง้ ใจจริง,
ความพากเพยี ร, ความถือตัว
๔. คารวะ แปลวา่ ความเคารพ, ความนับถอื , แสดงความเคารพ
ถอดคาประพันธ์ งานใดก็ตามเมื่อผิดพลาดแล้ว ไม่ควรละเลย ควรลดความอวดด้ือถือดี
ต้องรู้จักแสดงกิริยาวาจาอย่างมีความเคารพนบนอบ รู้จักขอโทษเพ่ือลดความบาดหมาง ดีกว่า
ที่จะพดู โกหก วกวน ซง่ึ เปน็ วธิ ีแก้ไขท่ไี ม่ถกู ต้อง

เหตุผลที่นักเรยี นคดิ ว่าบทประพันธบ์ ทน้ีเป็นบทที่ใช้ภาษาเขยี นพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-9259-5-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 8
“8. เพราะอดกล้ันตอ่ ผู้อื่น”

๘. เพราะอดกลั้นต่อผอู้ ่นื
ขันตีมมี ากหมั้น สนั ดาน
ใครเกะกะระราน อดกลนั้
ไป่ฉุนเฉยี บเฉกพาล พาเดือด รอ้ นพ่อ
ผ้ปู ระพฤตดิ งั่ นัน้ จักได้ใจเย็น
คาศพั ท์น่ารู้
๑. ขันตี (ขันติ) แปลว่า ความอดกลั้นต่อสิ่งท่ไี ม่พอใจ, ความอดทน
๒. สันดาน แปลวา่ อปุ นิสัยท่ีมมี าแต่ก้าเนดิ มกั ใชไ้ ปในทางไมส่ จู้ ะดี
๓. พาล แปลว่า ขน, อ่อน, เดก็ , ร่นุ , ชว่ั รา้ ย, เกเร, เกะกะ
๔. ประพฤติ แปลวา่ ความเป็นไปอันเกยี่ วด้วยการกระท้าหรือปฏิบตั ิตน,
การท้าตาม, เหตตุ น้ เคา้ , ท้าตาม, ปฏบิ ตั ิ, กระทา้ ,
ดา้ เนนิ ตน, ปฏบิ ตั ิตน
ถอดคาประพันธ์ ควรมีความอดทนอดกล้ันต่อผู้ที่มายุ่งเก่ียวหรือระราน ไม่แสดงอาการโกรธ
เหมือนคนพาลท่ีมักจะน้าพาความเดือดร้อนมาสู่ตนเอง ผู้ท่ีปฏิบัติตามได้อย่างน้ี ได้ช่ือว่าเป็น
ผ้ทู ่มี ใี จหนักแน่น

เหตุผลท่นี ักเรียนคดิ วา่ บทประพนั ธบ์ ทนเ้ี ปน็ บทท่ใี ช้ภาษาเขยี นพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

--229966- -

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 9
“9. เพราะไมฟ่ ังคนพดู เพศนนิ นท”

๙. เพราะไม่ฟังคาคนพดู เพศนนิ ทา
ไปฟ่ ังคนพูดฟุ้ง ฟน่ั เผอื
เทจ็ และจริงจานเจือ คละเคล้า
คือมดี เทีย่ วกรดี เถอื ทา่ นท่ัว ไปนา
ฟงั จะพาพลอยเขา้ พวกเพ้อรงั ควาน
คาศัพท์น่ารู้
๑. เพศ แปลว่า รูปที่แสดงใหร้ ู้วา่ หญงิ หรือชาย
๒. นนิ ทา แปลว่า คา้ ติเตยี นลบั หลัง, การตเิ ตยี น
ถอดคาประพัน์ธ์ ไม่ฟังคนพูดเพ้อเจ้อ เท็จบ้างจริงบ้าง ปนเปกันไปหมด เพราะคนพูดจาเช่นนั้น
เปรียบเหมือนคนท่ีถือมีดเท่ียวเชือดเฉือนคนอื่นไปท่ัว ฟังไปก็มีแต่จะพลอยท้าให้เป็นคนพูด
เพอ้ เจ้อไปด้วย

เหตุผลทีน่ ักเรียนคิดวา่ บทประพันธ์บทน้ีเปน็ บททีใ่ ช้ภาษาเขียนพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-9279-7-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 10
“10. เพราะไมห่ ลงเชือ่ ข่าวรา้ ย”

๑๐. เพราะไม่หลงเชอื่ ข่าวร้าย
อกี หนึ่งไปเ่ ชือ่ ถ้อย คา้ คน ลอื แฮ
บอกเล่าขา่ วเหตผุ ล เร่อื งร้าย
สืบสอบประกอบจน แจ่มเทจ็ จริงนา
ยงั บ่ ดว่ นยักย้าย ตนื่ เตน้ ก่อนกาล
คาศัพท์น่ารู้
๑. เหตุ แปลว่า สง่ิ หรือเร่อื งที่ท้าให้เกิดผล, เคา้ มูล, เร่ือง
๒. ผล แปลวา่ สว่ นของพชื ทีเ่ จริญมาจากรังไข่, ส่ิงทีเ่ กดิ จากการกระท้า,
ประโยชน์ทีไ่ ด้รับ
ถอดคาประพันธ์ อีกหนึ่งประการ คือ การไม่เชื่อข่าวลือ แจ้งข่าวร้ายหรือไม่ดีให้ทราบ ควรหา
ข้อเท็จจริงและเหตุผลประกอบ เพ่ือยืนยันว่าเรื่องนั้นเป็นเร่ืองเท็จหรือจริงเสียก่อน อย่าเพ่ิง
หลงเชือ่ ท้าสิง่ ใดลงไป

เหตผุ ลที่นกั เรียนคิดวา่ บทประพันธ์บทนเ้ี ปน็ บททใ่ี ชภ้ าษาเขยี นพรรณนา
คอื …………………………………………………………………………………………………..

-2-9289-8-

แบบประเมนิ การทางานกลมุ่

คาช้ีแจง ใหค้ รปู ระเมนิ การทางานกลมุ่ ของนกั เรียนตามรายการประเมนิ (คะแนนเตม็ 12 คะแนน)

รายการประเมิน ระดับคะแนน
๓๒๑
1. การกาหนดบทบาทหน้าท่ี กาหนดบทบาทหนา้ ที่ กาหนดบทบาทหนา้ ท่ี ไม่มีการกาหนดบทบาท
2. การมสี ว่ นรว่ ม สมาชิกอย่างชดั เจน สมาชกิ ไมค่ รบถ้วน หนา้ ท่ี
มีสว่ นร่วมในการปฏบิ ตั ิ มีส่วนร่วมในการปฏิบตั ิ มีสว่ นร่วมในการปฏบิ ตั ิ
3. การรบั ฟงั และแสดงความคดิ เหน็ งานกลุ่ม งานกลุม่ บา้ ง งานกลมุ่ นอ้ ยมาก
หรือไมม่ สี ่วนร่วม
4. ความรบั ผดิ ชอบ รบั ฟังและแสดงความคดิ เห็น รบั ฟังและแสดงความคดิ เห็น รบั ฟงั ความคดิ เห็นของผูอ้ นื่
อย่างมเี หตผุ ลและสร้างสรรค์ อยา่ งมเี หตผุ ลและสร้างสรรค์ นอ้ ยมากหรอื ไมร่ บั ฟงั
อย่างสม่าเสมอ เป็นบางครง้ั ความคดิ เห็นผอู้ นื่
รบั ผิดชอบงานทีไ่ ดร้ ับ รบั ผดิ ชอบงานที่ได้รบั ไม่รับผิดชอบงานท่ีไดร้ บั
มอบหมายและเสรจ็ ตามเวลา มอบหมาย แตเ่ สร็จไม่ทัน มอบหมาย
ทก่ี าหนด ตามกาหนด

* การคิดคะแนน รอ้ ยละ = (คะแนนทีไ่ ด้/คะแนนเตม็ ) x 100

การแปลผลการประเมิน การแปลผล
ดีมาก
เกณฑ์ของระดบั คะแนน ดี
ร้อยละ 80 - ๑๐๐ พอใช้
ร้อยละ 70 - 79 ปรบั ปรงุ
ร้อยละ 50 - 69
ร้อยละ ๐ - 49

-29-92-99-

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๓ โนม้ น้าวใจใหเ้ ชอื่ ถือ แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ ๑๑ เวลา ๑ ช่ัวโมง
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เร่ือง ชวนติดจากบทประพันธ์ (5) ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๒

รายวชิ า ภาษาไทย

สาระสาคญั /ความคิดรวบยอด กจิ กรรมการเรยี นรู้ แหล่งเรยี นรู้
ขน้ั นา ห้องสมุด
โคลงสุภาษติ อศิ ปปกรณา เปน็ พระราชนิพนธ์ นักเรยี นรว่ มกนั ยกตัวอย่างนิทานอสี ปท่ีนักเรยี นรู้จกั และช่วยกนั
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอย่หู วั มีทมี่ า เลา่ เร่ืองย่อของนิทานอสี ปทนี่ ักเรยี นรู้จกั สอ่ื
จากนทิ านอีสป ซง่ึ นกั เล่านิทานชาวกรีกยกนทิ าน ใบงาน หมายเลข 1 - 4
มาเลา่ เพื่อเปรียบเปรยหรือเตือนสตใิ หน้ ายคิด
-300- หรือแก้ไขเหตุการณ์ทเ่ี ลวร้ายได้ นิทานอีสป ขั้นสอน ภาระงาน/ชิ้นงาน
เปน็ นิทานท่ีคนไทยรู้จักมาชา้ นานพระบาทสมเดจ็ 1. นักเรียนแบ่งกลมุ่ ตามความสมัครใจ จานวน 4 กล่มุ แต่ละกลมุ่ การทาใบงาน หมายเลข 1 - 4
พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัวได้ทรงพระราชนิพนธ์แปล เลอื กหมายเลขใบงาน 1 - 8 จากนนั้ ชว่ ยกนั ทาใบงานตามหมายเลข การวดั และประเมินผล
นทิ านอีสปไว้ ๒๔ เรอื่ ง และทรงพระราชนิพนธโ์ คลง ท่เี ลอื ก แบบประเมินการทางานกลมุ่
สภุ าษติ รว่ มกบั กวอี ่ืน โคลงสุภาษิตดงั กลา่ วรวมเรียกว่า
โคลงสภุ าษติ อิศปปกรณา นิทานแต่ละเรื่องใหข้ ้อคิด หมายเลข 1 ราชสีหก์ ับหนู
เก่ียวกบั แนวทางการดารงตนทส่ี ามารถนามาปรับใช้ หมายเลข 2 บิดากับบตุ รท้ังหลาย
ในชีวติ ประจาวันได้ หมายเลข 3 สนุ ขั ปา่ กับลกู แกะ
หมายเลข 4 กระตา่ ยกับเตา่
4. ผูแ้ ทนกลมุ่ ออกมานาเสนอ เพือ่ น ๆ ชว่ ยกันตรวจสอบ โดยครูให้
คาแนะนาเพิ่มเติม
จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
ดา้ นความรู้ ข้ันสรปุ
ระบุท่มี าและจดุ มงุ่ หมายของโคลงสุภาษติ นักเรยี นร่วมกนั อภปิ รายในประเด็น “การนาความรู้
นฤทมุ นาการ จากโคลงสุภาษิตอิศปปกรณาไปปรบั ใช้ในการดาเนินชีวติ ”

-300-

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ โนม้ นา้ วใจใหเ้ ชอ่ื ถือ แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี ๑๑ เวลา ๑ ช่วั โมง
กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย เรื่อง ชวนติดจากบทประพนั ธ์ (5) ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๒

ดา้ นทักษะและกระบวนการ รายวิชา ภาษาไทย
วิเคราะห์เน้ือหาของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
-301- กบั การนาไปปรบั ใช้ในการดาเนินชีวิต
ดา้ นคณุ ลักษณะ
๑. ใฝ่เรียนรู้
๒. มงุ่ มน่ั ในการทางาน
สมรรถนะท่ีต้องการให้เกดิ กับผูเ้ รยี น
การส่ือสาร

-301-

ใบงาน หมายเลข 1
“ราชสีหก์ ับหนู”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนอ่านบททประพนั ธ์ทีก่ าหนด จากนัน้ หาความหมายของคาศัพท์ที่นักเรียนสนใจ
เขยี นเนือ้ หาโดยสรปุ และคติสอนใจท่ีไดร้ บั

ราชสหี ์กับหนู
มีราชสีห์ตัวหนึ่งนอนหลับ มีหนูตัวหน่ึงว่ิงไปบนหน้า ราชสีห์น้ันตกใจต่นื ลุกข้ึน ด้วยความโกรธ
จับหนูไว้ได้จะฆ่าเสยี หนูจงึ่ อ้อนวอนว่า ถ้าเพียงแต่ทา่ นไว้ชีวิตข้าพเจ้า ขา้ พเจ้าคงจะแทนคุณท่านที่มใี จ
ดีเป็นแน่ ราชสีห์หัวเราะแล้วปล่อยเขาไป อยู่มาไม่ช้ากว่าน้ีนัก ราชสีห์ต้องพรานจับผูกไว้ด้วยเชือก
แข็งแรงหลายเส้น หนูได้ยินราชสีห์ร้องจ้าได้ ก็ข้ึนมาช่วยกัดเชือก ปล่อยราชสีห์ออกได้แล้วจ่ึงร้องว่า
ท่านยิ้มเยาะความคิดข้าพเจ้าท่ีว่าคงสามารถท่ีจะช่วยท่าน ท่านไม่หมายว่าจะได้รับอันใดตอบแทนน้ัน
เด๋ยี วนี้ท่านคงทราบแล้ว ถึงเปน็ เพียงหนูตวั หนึ่ง ก็อาจทจ่ี ะให้ความอปุ ถมั ภ์ท่านได้
อย่าควรประมาทผู้ ทุรพล
สบเคราะหค์ ราวขัดสน สดุ รู้
เกลอื กเขาสบรา้ ยดล ใดเหตุ มีแฮ
มากพวกคงมีผู้ ระลกึ เคา้ คณุ สนอง
คาศัพทน์ ่ารู้
.............................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................

เน้อื หาโดยสรุป
................................................................................................................................. .....................
.............................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................

คติสอนใจที่ได้รบั
................................................................................................................................. .....................
.............................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
.

-30-23-02-

ใบงาน หมายเลข 2
“บิดากับบตุ รทัง้ หลาย”

คาชี้แจง ให้นักเรยี นอ่านบททประพันธท์ กี่ าหนด จากน้ันหาความหมายของคาศัพท์ท่ีนกั เรียนสนใจ
เขยี นเนื้อหาโดยสรปุ และคติสอนใจท่ีไดร้ บั

บดิ ากับบตุ รท้ังหลาย
ชายผู้หน่ึงมีบุตรหลายคน บุตรน้ันวิวาทกันและกันมิใคร่ขาด บิดาแก้ไขวิวาทโดยค้าตักเตือน
สั่งสอนสักเท่าใดบุตรก็มิฟัง อยู่มาวันหน่ึง บิดาจ่ึงส่ังบุตรทั้งหลายให้ไปหาไม้เรียวมัดมาให้ก้าหน่ึง
ครั้นได้มาแล้ว จึง่ เรียกบุตรทั้งปวงมาทีละคน ให้หักไม้เรียวน้ันให้เป็นท่อนเล็ก ๆ บุตรทั้งปวงต่างคนต่าง
หักจนหมดก้าลังก็ไม่สามารถที่จะให้หักออกได้ บิดาจ่ึงแก้ก้าออกเสีย แล้วเอาไม้เรียวน้ันทีละอันส่งให้
บุตรท้ังปวงหัก ก็หักได้โดยง่าย บิดาจึ่งว่ากับบุตรท้ังหลายว่า ลูกเอ๋ย ถ้าเจ้าเป็นใจเดียวกัน เข้ากัน
อุดหนุนกันแลกัน เจ้าจะเหมือนไม้ทั้งก้าน้ี ศัตรูท้ังหลายจะปองร้าย ก็ไม่มีอันตรายอันใดได้ แต่ถ้าเจ้า
จะตา่ งคนต่างแตกกัน ก็จะพลนั อนั ตราย เหมือนไมเ้ รยี วทงั้ ปวงอนั เดียว ๆ นี้
เช้ือวงศ์วายรักรอ้ ย รษิ ยา กันเฮย
ปรปกั ษเ์ บียนบีฑา งา่ ยแท้
ร่วมสรู้ ว่ มรักษา จิตร่วม รวมแฮ
หมืน่ อมิตร บ มิแพ้ เพราะพร้อมเพรยี งผจญ
คาศัพท์น่ารู้
...................................................................................................... ................................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................
เนือ้ หาโดยสรปุ
............................................................................................................................. .........................
...................................................................................................... ................................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
คติสอนใจทีไ่ ดร้ ับ
............................................................................................................................. .......................................
............................................................................................................................. .......................................
....................................................................................................................................................................

-30-33-03-

ใบงาน หมายเลข 3
“สุนัขปา่ กับลกู แกะ”

คาช้แี จง ใหน้ ักเรียนอ่านบททประพันธ์ที่กาหนด จากนน้ั หาความหมายของคาศัพท์ท่ีนักเรยี นสนใจ
เขียนเนอ้ื หาโดยสรปุ และคตสิ อนใจที่ไดร้ บั

สุนัขปา่ กบั ลกู แกะ
สุนัขตัวหน่ึงมาพบลูกแกะพลัดฝูงมาตัวหนึ่ง คิดว่าเราจะให้ลูกแกะนั้นลงเนื้อเห็นว่าสุนัขป่า
น้ันสมควรจะกินตัวเขาเอง จึ่งได้กล่าวถ้อยค้าว่า เฮ้ย เม่ือปีกลายน้ีมึงดูถูกกูใหญ่นัก ลูกแกะจ่ึงตอบ
ด้วยค้าน้าเสียงเศร้าโศกว่าไม่มีเลย เมื่อน้ันข้าพเจ้ายังไม่เกิด สุนัขป่าจ่ึงว่า เจ้ากินหญ้าในท้าเลของข้า
ลูกแกะตอบว่าหามิได้เลยเจ้าขะ ดีฉันยังไม่รู้รสหญ้าเลยจนเดี๋ยวน้ี ยังไม่เคยกิน สุนัขป่าจ่ึงว่าเจ้ากินน้า
ในบ่อของข้า ลูกแกะว่าหามิได้ ดีฉันยังไม่เคยกินน้าเลย เพราะในเวลานี้น้านมมารดาดีฉันเท่านั้น
เป็นทั้งอาหารท้ังน้า สุนัขป่ามิรู้ท่ีจะว่าอย่างไร ก็เข้าจับลูกแกะแล้วว่า เถอะข้าไม่อดอาหารเปล่าละ
ถึงเจ้าจะปฏเิ สธกช็ ่างเจา้
ชาตกิ กั ขฬะดุร้าย สันดาน
คงจะหาสงิ่ พาล โทษให้
ถึงจะกล่าวค้าหวาน ค้าชอบ กด็ ี
คาศัพท์น่ารู้
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................
............................................................................................................................. .........................
เนอ้ื หาโดยสรปุ
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................
............................................................................................................................. ........................
คตสิ อนใจทไ่ี ด้รับ
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................
............................................................................................................................. .........................

-3-0340- 4-

ใบงาน หมายเลข 4
“กระตา่ ยกับเตา่

คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นอ่านบททประพันธ์ท่ีกาหนด จากนั้นหาความหมายของคาศัพท์ท่ีนกั เรยี นสนใจ
เขียนเนือ้ หาโดยสรปุ และคตสิ อนใจที่ได้รับ

กระต่ายกบั เต่า
วันหนึ่ง กระต่ายตัวหน่ึงย้ิมเยาะเต่าว่าเท้าส้ันเดินก็ช้า เต่าหัวเราะแล้วตอบว่า ถึงท่านเร็ว
เหมือนกับลม ถ้าวิ่งแข่งกันข้าพเจ้าจะเอาชนะท่านได้ กระต่ายเห็นเต่าจะไม่ว่ิงเร็วได้เหมือนดั่งท่ีเต่าอวด
ก็รับสัญญาจะแข่งกัน แล้วนัดกันว่าจะให้สุนัขจิ้งจอกเป็นผู้เลือกทาง แลก้าหนดท่ีแพ้ชนะ คร้ันถึง
วันก้าหนด กระต่ายกบั เต่าก็ออกเดินทางพร้อมกนั เต่านั้นเดินไม่ไดห้ ยดุ สักอึดใจเดียว ถงึ ก้าวช้า แต่ฝีเท้า
เสมอตรงไปจนถึงทส่ี ุดทาง กระต่ายน้ันเชื่อความเร็วแห่งธรรมดาของตวั ก็ไม่สจู้ ะเอาใจใส่ในการทจี่ ะแข่ง
ไปหน่อยหนึ่งก็ฟุบตัวลงนอนเสียข้างทางก็เลยหลบั ไป ครั้นต่ืนข้ึนคิดข้ึนได้ วิ่งไปโดยเร็วเต็มก้าลัง เมื่อถึง
ที่หยุดก็เหน็ เต่าอยทู่ ี่น้นั ก่อนนานแล้ว
เช่ือเร็วแรงเร่ียวทง้ั เชาวนช์ าญ เชย่ี วแฮ
แมน้ ประมาทมละการ กล็ ้า
โฉดชา้ อตุ ส่าห์หาญ ห่อนหยดุ ยงั้ เฮย
ด่ังเตา่ กระตา่ ยทา้ แข่งช้าชนะเรว็
คาศัพท์น่ารู้
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................... .............................................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................................................................
เนื้อหาโดยสรุป
............................................................................................................................. .........................
............................................................................................................................. .........................
......................................................................................................... .............................................
............................................................................................................................. .........................
.....................................................................................................................................................
คติสอนใจที่ได้รับ
............................................................................................................................. .........................
............................................................................................................................. ........................

-30-53-05-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข ๑
“ราชสีหก์ บั หนู”

ราชสหี ์กบั หนู
มีราชสีห์ตัวหน่ึงนอนหลับ มีหนูตัวหนึ่งวิ่งไปบนหน้า ราชสีห์น้ันตกใจต่ืนลุกขึ้น ด้วยความโกรธ
จับหนูไว้ได้จะฆ่าเสีย หนูจึง่ ออ้ นวอนว่า ถ้าเพียงแต่ท่านไว้ชีวิต ข้าพเจ้า ข้าพเจ้าคงจะแทนคุณทา่ นท่ีมีใจดี
เป็นแน่ ราชสีห์หัวเราะแล้วปล่อยเขาไป อยู่มาไม่ช้ากว่านี้นัก ราชสีห์ต้องพรานจับผูกไว้ด้วยเชือกแข็งแรง
หลายเส้น หนูได้ยินราชสีห์ร้องจ้าได้ ก็ขึ้นมาช่วยกัดเชือก ปล่อยราชสีห์ออกได้แล้วจ่ึงร้องว่า ท่านย้ิมเยาะ
ความคิดข้าพเจ้าที่ว่าคงสามารถที่จะช่วยท่าน ท่านไม่หมายว่าจะได้รับอันใดตอบแทนน้ัน เด๋ียวนี้ท่านคง
ทราบแล้ว ถงึ เปน็ เพียงหนูตัวหนึง่ กอ็ าจท่จี ะให้ความอุปถัมภ์ทา่ นได้
อยา่ ควรประมาทผู้ ทุรพล
สบเคราะห์คราวขัดสน สุดรู้
เกลือกเขาสบรา้ ยดล ใดเหตุ มแี ฮ
มากพวกคงมผี ู้ ระลกึ เค้าคุณสนอง

คาศพั ท์น่ารู้
๑. ราชสหี ์ แปลว่า พญาสิงโต, สงิ หราช หรอื สหี ราช
๒. โกรธ แปลว่า ขนุ่ เคอื งใจอย่างแรง, ไมพ่ อใจอย่างรนุ แรง
๓. ชวี ิต แปลวา่ ความเปน็ , ตรงข้ามกับ ความตาย
๔. อุปถัมภ์ แปลวา่ การค้าจุน, การคา้ ชู, การสนบั สนุน, การเล้ียงดู
๕. สามารถ แปลวา่ เป็นคา้ ชว่ ยกรยิ าบอกว่ามีคุณสมบตั ทิ ่จี ะทา้ ได้
๖. ประมาท แปลว่า ขาดความรอบคอบ, ขาดความระมดั ระวงั
๗. ทุรพล แปลว่า มกี า้ ลังน้อย, อ่อนแอ, ทอ้ แท้
๘. เคราะห์ แปลว่า สงิ่ ท่ีน้าผลมาให้โดยไม่ไดค้ าดหมาย
๙. เหตุ แปลวา่ สิ่งหรอื เรอ่ื งทท่ี า้ ให้เกิดผล, เค้ามลู , เรอื่ ง
๑๐. คณุ แปลว่า ความเกื้อกูล

เน้ือหาโดยสรุป ไม่ควรคิดว่าคนท่ีด้อยกว่าจะไม่มีประโยชน์ใด ๆ เพราะในวันข้างหน้าเราจจะได้รับความ
ช่วยเหลอื จากเขา
คตสิ อนใจท่ีได้รับ ไม่ควรดูถกู ผูท้ ่ดี ้อยกว่า

-306--306-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 2
“บดิ ากบั บตุ รทั้งหลาย”

บิดากับบุตรท้ังหลาย
ชายผู้หน่ึงมีบุตรหลายคน บุตรน้ันวิวาทกันและกันมิใคร่ขาด บิดาแก้ไขวิวาทโดยค้าตักเตือน
ส่ังสอนสักเท่าใดบุตรก็มิฟัง อยู่มาวันหนึ่ง บิดาจึ่งส่ังบุตรทั้งหลายให้ไปหาไม้เรียวมัดมาให้ก้าหน่ึง
ครั้นได้มาแล้ว จึง่ เรียกบุตรท้ังปวงมาทีละคน ให้หักไม้เรียวน้ันให้เป็นท่อนเล็ก ๆ บุตรทั้งปวงต่างคนต่าง
หักจนหมดก้าลังก็ไม่สามารถที่จะให้หักออกได้ บิดาจ่ึงแก้ก้าออกเสีย แล้วเอาไม้เรียวนั้นทีละอันส่งให้
บุตรทั้งปวงหัก ก็หักได้โดยง่าย บิดาจ่ึงว่ากับบุตรท้ังหลายว่า ลูกเอ๋ย ถ้าเจ้าเป็นใจเดียวกัน เข้ากัน
อุดหนุนกันแลกัน เจ้าจะเหมือนไม้ท้ังก้านี้ ศัตรูทั้งหลายจะปองร้าย ก็ไม่มีอันตรายอันใดได้ แต่ถ้าเจ้า
จะตา่ งคนต่างแตกกัน ก็จะพลนั อนั ตราย เหมอื นไมเ้ รยี วทงั้ ปวงอันเดียว ๆ นี้
เช้ือวงศ์วายรกั ร้อย รษิ ยา กันเฮย
ปร ปักษเ์ บียนบีฑา ง่ายแท้
ร่วมสู้รว่ มรักษา จติ ร่วม รวมแฮ
หมืน่ อมิตร บ มิแพ้ เพราะพรอ้ มเพรียงผจญ
คาศพั ท์นา่ รู้
๑. บิดา แปลวา่ พ่อ
๒. บุตร แปลว่า ลูก, ลูกชาย
๓. สามารถ แปลว่า เปน็ คา้ ชว่ ยกริยาบอกว่ามีคุณสมบตั ิทจ่ี ะท้าได้
๔. ศตั รู แปลวา่ ข้าศกึ , ปรปักษ์, ผจู้ องเวร
๕. อนั ตราย แปลว่า เหตุทอ่ี าจท้าให้ถึงแกค่ วามตายหรือพินาศ
๖. วงศ์ แปลว่า เชื้อสาย, เหล่ากอ, ตระกูล
๗. รษิ ยา แปลวา่ อาการที่ไมอ่ ยากให้คนอ่นื ไดด้ ี, เหน็ เขาไดด้ ที นไม่ได้
๘. ปร แปลว่า อน่ื
๙. ปักษ์ แปลว่า ฝ่าย, ข้าง
๑๐. บีฑา แปลว่า เบยี ดเบียน, บบี คน้ั , รบกวน, เจ็บปวด
๑๑. รักษา แปลว่า ระวงั , ปอ้ งกนั , เยยี วยา
๑๒. จติ แปลว่า ใจ, สงิ่ ที่มหี นา้ ท่ีรู้ คดิ และนึก
๑๓. อมิตร แปลวา่ ไม่ใชเ่ พ่ือน, ข้าศึก, ศตั รู
เน้อื หาโดยสรุป การอยู่ในครอบครัวเดียวกันควรรักกัน เพ่ือรว่ มแรงรว่ มใจ จะไม่มีทางแพศ้ ตั รู
คตสิ อนใจท่ไี ดร้ ับ ให้ทกุ คนรักและสามัคคีกัน

-30-73-07-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 3
“สุนขั ปา่ กับลูกแกะ”

สุนัขปา่ กับลูกแกะ
สุนัขตัวหนึ่งมาพบลูกแกะพลัดฝูงมาตัวหนึ่ง คิดว่าเราจะให้ลูกแกะนั้นลงเน้ือเห็นว่าสุนัขป่านั้น
สมควรจะกินตัวเขาเอง จึ่งได้กล่าวถ้อยค้าว่า เฮ้ย เมื่อปีกลายน้ีมึงดูถูกกูใหญ่นัก ลูกแกะจึ่งตอบ
ด้วยค้าน้าเสียงเศร้าโศกว่าไม่มีเลย เมื่อน้ันข้าพเจ้ายังไม่เกิด สุนัขป่าจ่ึงว่า เจ้ากินหญ้าในท้าเลของข้า
ลูกแกะตอบว่าหามิได้เลยเจ้าขะ ดีฉันยังไม่รู้รสหญ้าเลยจนเดี๋ยวนี้ ยังไม่เคยกิน สุนัขป่าจ่ึงว่าเจ้ากินน้า
ในบ่อของข้า ลูกแกะว่าหามิได้ ดีฉันยังไม่เคยกินน้าเลย เพราะในเวลานี้น้านมมารดาดีฉันเท่าน้ัน
เป็นท้ังอาหารท้ังน้า สุนัขป่ามิรู้ท่ีจะว่าอย่างไร ก็เข้าจับลูกแกะแล้วว่า เถอะข้าไม่อดอาหารเปล่าละ
ถึงเจา้ จะปฏิเสธกช็ ่างเจา้
ชาติ กักขฬะดุร้าย สันดาน
คงจะหาสิ่งพาล โทษให้
ถึงจะกลา่ วค้าหวาน คา้ ชอบ ก็ดี
หาญหักเอาจนได้ ดง่ั ขอ้ เขาประสงค์
คาศัพทน์ า่ รู้
๑. สนุ ัข แปลว่า หมา
๒. โศก แปลวา่ ความทุกข,์ ความเศร้า, ความเดือดร้อนใจ
๓. รส แปลว่า สง่ิ ท่รี ้ไู ด้ดว้ ยล้นิ
๔. มารดา แปลว่า แม่
๕. อาหาร แปลว่า ของกิน, เครื่องคา้ จนุ ชีวิต, เครือ่ งหลอ่ เล้ยี งชวี ิต
๖. ปฏิเสธ แปลว่า ไมร่ ับ, ไม่ยอมรบั
๗. ชาติ แปลวา่ การเกดิ , กาเนิด
๘. กักขฬะ แปลว่า หยาบคายมาก
๙. สนั ดาน แปลว่า อุปนสิ ัยท่ีมีมาแต่กาเนิด มกั ใชไ้ ปในทางไมส่ ู้จะดี
๑๐. โทษ แปลว่า ความไมด่ ,ี ความชั่ว, อ้างเอาความผดิ ให้
๑๑. ประสงค์ แปลวา่ ต้องการ, อยากได,้ มุ่งหมาย
เนอ้ื หาโดยสรุป กล่าววา่ ถงึ จะพดู ดหี รือไพเราะกับคนเลวทรามอย่างไร คนเลวนน้ั ก็ทาร้ายเรา
คตสิ อนใจท่ไี ด้รับ ไมค่ วรพูดดีกับคนทเ่ี ลวทราม

-308--308-

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข 4
“กระตา่ ยกับเต่า”

กระตา่ ยกับเต่า
วันหนึ่ง กระต่ายตัวหน่ึงยิ้มเยาะเต่าว่าเท้าส้ันเดินก็ช้า เต่าหัวเราะแล้วตอบว่า ถึงท่านเร็ว
เหมือนกับลม ถ้าวิ่งแข่งกันข้าพเจ้าจะเอาชนะท่านได้ กระต่ายเห็นเต่าจะไม่วิ่งเร็วได้เหมือนดั่งที่เต่าอวด
ก็รับสัญญาจะแข่งกัน แล้วนัดกันว่าจะให้สุนัขจ้ิงจอกเป็นผู้เลือกทาง แลก้าหนดที่แพ้ชนะ คร้ันถึง
วนั ก้าหนด กระตา่ ยกับเต่าก็ออกเดนิ ทางพร้อมกนั เตา่ น้ันเดินไม่ไดห้ ยดุ สักอึดใจเดียว ถงึ ก้าวช้า แต่ฝเี ท้า
เสมอตรงไปจนถึงที่สุดทาง กระต่ายน้ันเช่ือความเร็วแห่งธรรมดาของตัว ก็ไมส่ ู้จะเอาใจใส่ในการท่จี ะแข่ง
ไปหน่อยหนึ่งก็ฟุบตัวลงนอนเสียข้างทางก็เลยหลับไป คร้นั ตื่นข้ึนคิดขึ้นได้ ว่ิงไปโดยเร็วเต็มก้าลัง เมื่อถึง
ท่ีหยุดกเ็ หน็ เตา่ อยู่ที่นน้ั ก่อนนานแล้ว
เชอื่ เร็วแรงเรยี่ วทงั้ เชาวนช์ าญ เชีย่ วแฮ
แม้นประมาท มละการ กล็ ้า
โฉดชา้ อตุ สา่ ห์หาญ ห่อนหยดุ ยั้งเฮย
ดั่งเต่ากระต่ายทา้ แขง่ ช้าชนะเรว็
คาศัพท์นา่ รู้
๑. สญั ญา แปลวา่ ขอ้ ตกลงระหวา่ งบคุ คล ๒ ฝ่ายหรือหลายฝา่ ย
เพอื่ ใหเ้ กดิ นติ ิกรรมข้นึ , ข้อตกลงกนั , คา้ ม่นั
๒. สุนัข แปลว่า หมา
๓. ธรรมดา แปลว่า อาการหรอื ความเป็นไปแห่งธรรมชาต,ิ สามัญ, พื้น ๆ, ปรกติ
๔. เชาวน์ แปลวา่ ปญั ญาหรือความคิดฉับไว, ปฏภิ าณ, ไหวพรบิ
๕. ประมาท แปลวา่ ขาดความรอบคอบ, ขาดความระมดั ระวัง
๖. อุตส่าห์ แปลว่า ความบากบัน่ , ความพยายาม, ความขยัน
เนอ้ื หาโดยสรปุ การคิดวา่ ตนเองเก่ง แต่หากประมาทกส็ ามารถพ่ายแพ้ได้เชน่ นทิ านเร่ืองกระตา่ ยกบั เตา่
คติสอนใจท่ีได้รับ ควรมีความเพียรเช่นเต่า ไม่ควรประมาทว่าตนเองเก่งเหมือนกระต่าย ที่พ่ายแพ้
แก่เต่าในการว่ิงแขง่

-30-93-09-

แบบประเมินการทางานกลุ่ม

คาชีแ้ จง ให้ครปู ระเมินการทางานกลุ่มของนักเรียนตามรายการประเมนิ (คะแนนเตม็ 12 คะแนน)

รายการประเมิน ระดบั คะแนน
๓๒๑
1. การกาหนดบทบาทหน้าที่ กาหนดบทบาทหนา้ ท่ี กาหนดบทบาทหนา้ ที่ ไมม่ ีการกาหนดบทบาท
2. การมสี ่วนร่วม สมาชกิ อย่างชัดเจน สมาชิกไมค่ รบถว้ น หน้าท่ี
มสี ่วนรว่ มในการปฏบิ ตั ิ มีส่วนรว่ มในการปฏบิ ตั ิ มสี ่วนรว่ มในการปฏิบตั ิ
3. การรบั ฟงั และแสดงความคดิ เหน็ งานกลมุ่ งานกลุม่ บ้าง งานกลมุ่ น้อยมาก
หรอื ไมม่ สี ่วนรว่ ม
4. ความรบั ผิดชอบ รบั ฟังและแสดงความคดิ เห็น รบั ฟังและแสดงความคดิ เห็น รับฟังความคดิ เหน็ ของผอู้ นื่
อย่างมีเหตผุ ลและสร้างสรรค์ อย่างมเี หตผุ ลและสรา้ งสรรค์ นอ้ ยมากหรือไม่รับฟัง
อย่างสมา่ เสมอ เป็นบางครั้ง ความคิดเหน็ ผอู้ ่นื
รับผดิ ชอบงานท่ไี ดร้ ับ รบั ผดิ ชอบงานทีไ่ ด้รับ ไมร่ บั ผดิ ชอบงานทไี่ ดร้ ับ
มอบหมายและเสรจ็ ตามเวลา มอบหมาย แตเ่ สร็จไมท่ นั มอบหมาย
ท่กี าหนด ตามกาหนด

* การคดิ คะแนน ร้อยละ = (คะแนนทไี่ ด/้ คะแนนเตม็ ) x 100

การแปลผลการประเมิน การแปลผล
ดีมาก
เกณฑข์ องระดบั คะแนน ดี
รอ้ ยละ 80 - ๑๐๐ พอใช้
ร้อยละ 70 - 79 ปรบั ปรุง
รอ้ ยละ 50 - 69
ร้อยละ ๐ - 49

-31-03- 10-

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ โนม้ นา้ วใจให้เชอ่ื ถือ แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี ๑๒ เวลา ๑ ช่ัวโมง
กล่มุ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย เรื่อง ชวนคดิ จากบทประพันธ์ (๖) ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ ๒

รายวิชา ภาษาไทย

สาระสาคญั /ความคดิ รวบยอด กจิ กรรมการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้
โคลงสุภาษติ พระราชนิพนธพ์ ระบาทสมเด็จ ห้องสมุด
พระจุลจอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัวทัง้ ๓ เรือ่ ง คือ ขนั้ นา
โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ และโคลงสุภาษติ นกั เรยี นอาสาสมัครยกตัวอย่างบทโคลงสภุ าษิตพระราชนพิ นธ์ สอ่ื
นฤทมุ นาการ และโคลงสุภาษิตอศิ ปปกรณา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยูห่ วั ที่นักเรียนชนื่ ชอบมากทสี่ ุด ใบงาน “การวิเคราะห์คณุ คา่ ทางวรรณคดี
มกี ารใชภ้ าษาที่มีความงามทางวรรณศิลป์ ๑ บท พรอ้ มระบเุ หตผุ ล “โคลงสุภาษิต
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หัว”
และสะท้อนข้อคิดทีค่ วรปฏบิ ัตแิ ละไมค่ วร ข้นั สอน
-311- ปฏบิ ตั ิ ๑. นักเรียนแบง่ กลุ่มตามความสมัครใจ จานวน 6 กลุ่ม แต่ละกลุ่ม ภาระงาน/ชน้ิ งาน
จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เลอื กหมายเลขใบงาน 1 - 6 จากนั้นช่วยกนั ทาใบงานตามหมายเลข การทาใบงาน “การวเิ คราะห์คณุ คา่ ทาง
ด้านความรู้ ท่เี ลือก วรรณคดี “โคลงสุภาษติ
สรุปเนื้อหาจากโคลงสุภาษติ พระราชนิพนธ์ 4. ผู้แทนกลมุ่ ออกมานาเสนอ เพอ่ื น ๆ ชว่ ยกนั ตรวจสอบ โดยครูให้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั ”
สุภาษิตพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ คาแนะนาเพ่ิมเตมิ
เจา้ อยูห่ ัว
ด้านทกั ษะและกระบวนการ การวดั และประเมนิ ผล
วิเคราะหค์ ุณคา่ ทางวรรณคดีของโคลงสภุ าษิต ขั้นสรปุ การประเมนิ การทางานกลุ่ม
พระราชนพิ นธ์พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ นักเรียนเขียนสรปุ สาระสาคัญคณุ คา่ จากโคลงสุภาษติ พระราชนพิ นธ์
เจา้ อยู่หัว พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั เป็นแผนภาพความคดิ
บนกระดาน

-311-

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี ๓ โนม้ นา้ วใจใหเ้ ชื่อถือ แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ ๑๒ เวลา ๑ ชัว่ โมง
กลุ่มสาระการเรยี นร้ภู าษาไทย เร่อื ง ชวนคดิ จากบทประพันธ์ (๖) ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี ๒

ด้านคุณลกั ษณะ รายวิชา ภาษาไทย
๑. ใฝ่เรียนรู้
-312- ๒. มุ่งมั่นในการทางาน
สมรรถนะท่ีต้องการใหเ้ กิดกับผเู้ รยี น
การสอ่ื สาร

-312-

ใบงาน หมายเลข ๑
“การวิเคราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสุภาษติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นวิเคราะหค์ ณุ คา่ ทางวรรณคดจี ากบทประพนั ธ์ท่ีกา้ หนดให้

โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ รา้ คาญ
๏ สุขกายวายโรคร้อน ชพี ได้
รมยสขุ เกษมแฮ
มากเพื่อนผ้วู านการ รบี ร้อนปรารถนา
จิตแผ้วผอ่ งสา้ ราญ
สามส่งิ ควรจกั ให้

คณุ ค่าทางวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

--331133--

ใบงาน หมายเลข ๒
“การวเิ คราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษิตพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว”

คาช้ีแจง ใหน้ ักเรียนวิเคราะหค์ ณุ ค่าทางวรรณคดีจากบทประพนั ธท์ ่ีกา้ หนดให้

โคลงสภุ าษติ โสฬสไตรยางค์

๏ ปัญญาสติล้า เลิศญาณ
อานาจศักดิ์ศฤงคาร มง่ั ขั้ง
มารยาทเรยี บเสี่ยมสาร เสงี่ยมเง่ือน งามนอ
สามสง่ิ ควรจักตงั้ แตซ่ ้องสรรเสรญิ

คุณค่าทางวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

-3-3141-4-

ใบงาน หมายเลข ๓
“การวเิ คราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษติ พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยูห่ วั ”

คาชแ้ี จง ให้นกั เรียนวิเคราะหค์ ณุ ค่าทางวรรณคดีจากบทประพนั ธท์ ่ีก้าหนดให้

โคลงสุภาษิตนฤทมุ นาการ

๏ พาทีมีสติรัง้ รอคิด
รอบคอบชอบแลผดิ กอ่ นพร้อง
คาพดู พา่ งลิขิต เขียนรา่ ง เรยี งแฮ
ฟงั เพราะเสนาะต้อง โสตทั้งห่างภัย

คุณค่าทางวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

--331155- -

ใบงาน หมายเลข ๔
“การวเิ คราะหค์ ุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสุภาษิตพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นวเิ คราะห์คณุ ค่าทางวรรณคดีจากบทประพนั ธ์ท่ีก้าหนดให้

โคลงสภุ าษติ นฤทมุ นาการ

๏ อีกหนง่ึ ไป่เช่อื ถ้อย ค้าคน ลือแฮ
บอกเลา่ ข่าวเหตผุ ล เรื่องรา้ ย
สืบสอบประกอบจน แจม่ เทจ็ จรงิ นา
ยัง บ่ ด่วนยกั ยา้ ย ตื่นเตน้ ก่อนกาล

คุณค่าทางวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

-3-31166--

ใบงาน หมายเลข ๕
“การวิเคราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสุภาษติ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว”

คาชี้แจง ให้นกั เรยี นวิเคราะหค์ ุณค่าทางวรรณคดีจากบทประพันธ์ที่กา้ หนดให้

โคลงสภุ าษติ อิศปปกรณา

๏ อยา่ ควรประมาทผู้ ทรุ พล
สบเคราะห์คราวขดั สน สดุ รู้
เกลอื กเขาสบร้ายดล ใดเหตุ มแี ฮ
มากพวกคงมผี ู้ ระลกึ เคา้ คุณสนอง

คุณค่าทางวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

--331177- -

ใบงาน หมายเลข ๖
“การวเิ คราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษิตพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั ”

คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนวเิ คราะหค์ ณุ คา่ ทางวรรณคดจี ากบทประพนั ธท์ ี่ก้าหนดให้

โคลงสภุ าษิตอศิ ปปกรณา

๏ เชอื่ เรว็ แรงเรย่ี วทง้ั เชาวน์ชาญ เชีย่ วแฮ
แม้นประมาทมละการ ก็ล้า
โฉดช้าอตุ สา่ ห์หาญ ห่อนหยดุ ย้ังเฮย
ดังเตา่ กระตา่ ยทา้ แขง่ ช้าชนะเร็ว

คุณค่าของวรรณคดี
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

-3-31188--

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข ๑
“การวเิ คราะหค์ ุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษติ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยูห่ ัว”

โคลงสุภาษติ โสฬสไตรยางค์ รา้ คาญ
๏ สขุ กายวายโรครอ้ น ชพี ได้
รมยสขุ เกษมแฮ
มากเพอื่ นผู้วานการ รีบร้อนปรารถนา
จิตแผ้วผอ่ งส้าราญ
สามสงิ่ ควรจักให้

คณุ ค่าทางวรรณคดี
๑. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ท่ีพบ มีการใช้สัมผัสอักษร เช่น โรค - ร้น - ร้า (คาญ), เพื่อน - ผู้, แผ้ว - ผ่อง,
ราญ - รมย, สาม - สิ่ง, รบี - ร้อน เพอื่ เพ่ิมความงาม นอกจากนัน้ ยงั ใชค้ า้ ที่เข้าใจงา่ ย ชัดเจน
๒. คุณค่าด้านข้อคิด เป็นการน้าเสนอแนวคิดในการด้าเนินชีวิตโดยตรงว่าสามที่ควรต้องการ คือ ความสุขท้ัง
กายใจ มมี ติ รทีด่ ี และจิตบรสิ ทุ ธ์ิ

-3-13919--

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข ๒
“การวเิ คราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษติ พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ”

โคลงสุภาษติ โสฬสไตรยางค์ เลศิ ญาณ
๏ ปญั ญาสตลิ า้ มัง่ ข้งั
เสงีย่ มเงื่อน งามนอ
อานาจศกั ดิศ์ ฤงคาร แตซ่ ้องสรรเสริญ
มารยาทเรยี บเสย่ี มสาร
สามส่ิงควรจักต้งั

คุณคา่ ทางวรรณคดี
๑. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ท่ีพบ มีการใช้สัมผัสอักษร เช่น ล้า - เลิศ, ศักดิ์ - ศฤง, เสี่ยม - สาร, เง่ือน - งาม ,
สาม - สง่ิ , ตั้ง - แต,่ ซอ้ ง - สรร - เสริญ เพอ่ื เพมิ่ ความงาม นอกจากนั้นยงั ใชค้ า้ ทเ่ี ขา้ ใจง่าย ชัดเจน
๒. คุณค่าดา้ นข้อคิด เป็นการน้าเสนอแนวคิดในการด้าเนินชีวิตโดยตรงว่าสามท่ีควรยกย่อง คือ ความมีปัญญา
การมีทรพั ย์สนิ และความมีมารยาทท่ีดี

-3-23200--

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข ๓
“การวิเคราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสภุ าษิตพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอย่หู วั ”

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

๏ พาทีมีสติร้ัง รอคดิ
รอบคอบชอบแลผดิ ก่อนพร้อง
คาพดู พา่ งลขิ ติ เขียนร่าง เรยี งแฮ
ฟงั เพราะเสนาะต้อง โสตท้ังห่างภยั

คุณคา่ ทางวรรณคดี
๑. คุณคา่ ด้านวรรณศิลป์ท่ีพบ มกี ารใชส้ มั ผัสอกั ษร เช่น รั้ง -รอ, พดู - พา่ ง, ร่าง - เรียง เพอ่ื เพ่มิ ความงามของ
บทประพนั ธ์ นอกจากน้ันยงั ใช้คา้ ทเ่ี ข้าใจง่าย ชัดเจน
๒. คณุ คา่ ด้านข้อคิด เปน็ การนา้ เสนอแนวคดิ ในการด้าเนนิ ชวี ิตเรอ่ื งของค้าพดู ที่ต้องมีสติกอ่ นพูด จะไดไ้ มม่ ภี ัย

--332211--

(เฉลย) ใบงาน หมายเลข ๔
“การวิเคราะห์คุณค่าทางวรรณคดี
โคลงสุภาษติ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว”

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

๏ อกี หนึง่ ไปเ่ ชื่อถ้อย คา้ คน ลอื แฮ
บอกเลา่ ขา่ วเหตผุ ล เรือ่ งรา้ ย
สืบสอบประกอบจน แจ่มเท็จ จริงนา
ยัง บ่ ดว่ นยักย้าย ต่ืนเตน้ กอ่ นกาล

คณุ ค่าทางวรรณคดี
๑. คณุ คา่ ด้านวรรณศิลปท์ ่ีพบ มีการใช้สัมผัสอักษร เช่น คา้ - คน, เรือ่ ง - ร้าย, สืบ - สอบ, จน -แจ่ม,
ยกั - ย้าย, ต่ืน - เต้น, กอ่ น - กาล เพอื่ เพิม่ ความงามของบทประพันธ์ นอกจากน้ันยงั ใช้คา้ ทเ่ี ข้าใจง่าย ชดั เจน
๒. คณุ ค่าดา้ นข้อคดิ เป็นการนา้ เสนอแนวคิดในการด้าเนินชวี ติ เร่อื งของความมีวิจารณญาณ เมอ่ื ได้ยนิ ข่าวหรอื
เรื่องราวใด ควรตรวจสอบความถกู ต้องเสียก่อนท่จี ะเช่ือถือว่าเร่ืองนัน้ เปน็ เรือ่ งจริง

-3-32222--