ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

442 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขัน้ ตอน การดำ�เนินการสอน สื่อการเรยี นร้ ู หลักการและเหตุผล

จดุ เรมิ่ ตน้ ของศลิ ปะและแนะน�ำ ค�ำ จ�ำ กดั ความ • https://www.

ทไ่ี ดร้ บั การยอมรบั ทวั่ ไปของ “ศลิ ปะรว่ มสมยั ” khanacademy.org/

และกลา่ วอยา่ งสัน้ ๆ ถึงความซบั ซอ้ น humanities/

เบ้ืองหลงั ค�ำ จ�ำ กดั ความดงั กลา่ ว art-1010/

(http://www.getty.edu/education/ beginners-guide-

teachers/classroom_resources/ 20-21/a/

curricula/contemporary_art/ contemporary-

background1.html และ/หรอื art-an-introduction

https://www.khanacademy.org/

humanities/art-1010/beginners-

guide-20-21/a/contemporary-art-

an-introduction).

4. ครคู วรรว่ มงานกับครสู อนศลิ ปะ

ในการสอนบทเรียนน้ี ทางเลือกอกี อย่างหน่ึง

คือ ใหค้ รศู ลิ ปะเปน็ ผู้สอนบทเรียนน้ี โดย

เป็นครูทีม่ ีความร้เู ช่ยี วชาญในเร่ืองแนวคดิ

ประวัติศาสตร์ และคำ�จ�ำ กดั ความของ

แนวทางต่างๆ ในประวตั ศิ าสตร์ศิลปะ เชน่

ศลิ ปะรว่ มสมยั

5. ใหน้ กั เรียนทำ�งานเดย่ี วหรือเปน็ กลมุ่

ในการหาความคลา้ ยคลงึ ระหวา่ งงานศิลปะ

ของ Bui Cong Khan ทีไ่ ด้รบั การแนะนำ�

ในวีดทิ ศั นก์ บั ภาพวาดบนผนงั ถํา้ ทสี่ ุลาเวสี

ให้นักเรยี นนำ�เสนอข้อคน้ พบ/ความคิด

ของตนต่อเพื่อนร่วมชัน้ ดว้ ยการพูดปากเปลา่

กจิ กรรมการเรียนรู้ 2 • ส่ือการเรยี นรู้ 4 - • ด้วยการใหน้ กั เรียนจัด

1. ให้นกั เรยี นชมสารคดี “นิยามใหมส่ ำ�หรับ บทวดี ิทศั น์ นยิ ามใหม่ “นทิ รรศการ” นักเรยี น

ศลิ ปะในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ : ทศวรรษ สำ�หรบั ศิลปะในเอเชยี จะต้องท�ำ งานรว่ มกับเพ่อื นๆ

1970 เปน็ ต้นมา” ทีแ่ สดงผลงานของศิลปนิ ตะวนั ออกเฉยี งใต้ : ทำ�การคัดเลือกเจรจาและ

จากมาเลเซีย อินโดนเี ซยี สงิ คโปร์ ฟิลิปปนิ ส์ ไทย

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 5 ศลิ ปะรว่ มสมยั ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 443

ขั้นตอน การด�ำ เนนิ การสอน สือ่ การเรียนรู้ หลกั การและเหตุผล

ทศวรรษ 1970 หาความเหน็ พ้องต้องกัน

เป็นต้นมา ในการเลือกผลงาน
อกี ทางหน่งึ คือ แบ่งนกั เรยี นเปน็ กลมุ่ เพอ่ื • ลิงก์สำ�หรบั วีดิทศั น์ • นกั เรยี นไดม้ โี อกาส
ถกเถยี งในประเด็น “ศลิ ปะมคี วามเปน็ https://vimeo. ฝกึ ทักษะการนำ�เสนอ
ภมู ิภาคได้หรอื ไม”่ และใหแ้ ตล่ ะกล่มุ com/165111694 ครูอาจแสดงความเห็นต่อ
น�ำ เสนอผลจากการถกเถยี ง
รหัสผ่าน : การน�ำ เสนอของนกั เรียน
อกี ทางหนง่ึ คือ ครูแนะว่า “อยา่ งทน่ี ักเรยี น redefineart.sea
ไดส้ ังเกตเหน็ ว่าศลิ ปะมีการเปล่ยี นแปลง

อยเู่ สมอทัง้ ในดา้ นเนอ้ื หาและเทคนคิ ลองนึก

ไปขา้ งหน้า นักเรียนคิดว่าศิลปะน่าจะเปน็

อย่างไรในปี พ.ศ. 2659 และน่าจะพูด หมายเหตุ : ผลงาน

เรอื่ งอะไร” อาจแบง่ นกั เรียนเป็นกลุ่ม ศลิ ปะชน้ิ หนึ่งท่แี สดง

เพื่อแลกเปลี่ยนกัน ในวีดทิ ัศนอ์ าจ

2. หลงั จากดูวีดทิ ศั น์ไปหลายรอบแล้ว ไม่เหมาะสมกบั

(อาจให้เปน็ การบ้านสำ�หรับวนั หยดุ ชว่ งวยั ของนกั เรยี น

สดุ สัปดาห)์ ให้นกั เรียนท�ำ งานเป็นกลุ่ม และ เน่ืองจากมภี าพเปลอื ย
เลือกประเด็นและจดั “นทิ รรศการ” แสดง ที่สอ่ นยั ทางเพศ
ผลงานอย่างนอ้ ยสามชน้ิ จากศิลปนิ สามคน ครอู าจหยุดวีดทิ ศั น์
ทถี่ กู กล่าวถงึ ในสารคดี แล้วกใ็ หน้ กั เรียน ในเวลา 5 : 06 และ
น�ำ เสนอผลงานท่ีคัดเลอื กมาและอธบิ าย ขา้ มไปยงั 6 : 11
เหตุผลท่เี ลอื ก

กจิ กรรมการเรียนรู้ 3 • พ้ืนทจี่ ดั แสดง จดุ มงุ่ หมายของกิจกรรมนี้คอื
ครใู ห้ความสำ�คัญกับความคล้ายคลงึ กนั ในห้องเรียนหรือ การใหน้ ักเรยี นระบหุ าความ
ในงานศิลปะทีน่ �ำ เสนอในสารคดีและเนน้ โรงเรยี น (สำ�หรบั คลา้ ยคลงึ ในผลงานศลิ ปะ
ประเด็นรว่ มในศลิ ปะร่วมสมัย โดยแสดงให้ ผ้ชู มทกี่ ว้างข้นึ ) โดยใช้ทักษะในการตคี วาม
นักเรยี นเหน็ วา่ ประเดน็ รว่ มเหลา่ นสี้ ะทอ้ น • กระดานส�ำ หรบั และการสังเกต การบรรยาย
การมจี ุดร่วมของภูมภิ าคอย่างไร
ตดิ แสดงภาพที่ ของครูในส่วนนจี้ ะดงึ ความ
แนะน�ำ การบ้าน/งานโครงการ
นกั เรยี นสรา้ งขน้ึ สนใจของนักเรียนสู่ความ
1. ใหน้ กั เรยี นจินตนาการวา่ ตนเองเป็น
มจี ดุ รว่ มต่างๆ ในภมู ิภาคใน
ศลิ ปินทีไ่ ดร้ ับเชญิ ให้แสดงผลงานรว่ มกับ
ศิลปินอืน่ ๆ จากเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ศิลปะร่วมสมัย ซึง่ จะแสดง
ใหน้ ักเรยี นเหน็ ว่าประเดน็
ประเด็นของการแสดงงานคือ
และคณุ ค่ารว่ มไม่ไดจ้ ำ�กดั
“ประวัตศิ าสตรร์ ่วม-สภาพแวดล้อมร่วม”
อยแู่ ตใ่ นอดีตแต่สมั พันธ์

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 5 ศิลปะร่วมสมยั ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

444 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ข้ันตอน การดำ�เนินการสอน สอื่ การเรยี นรู้ หลกั การและเหตผุ ล

นกั เรียนต้องเลอื กส่ิงของในชวี ติ ประจำ�วนั เกี่ยวขอ้ งกบั ชวี ิตของนักเรยี น
ดงั ท่ีเห็นไดใ้ นงานศิลปะ
หรือจากอดีตเพอื่ จัดแสดงหรอื ปรับใหเ้ ปน็ ร่วมสมยั

งานศิลปะ นักเรยี นจะต้องตอบค�ำ ถามตอ่ ไปนี้

1.1 นกั เรยี นจะเลอื กสง่ิ ของอะไร (ที่ใช้

ในชีวิตประจำ�วนั หรอื ในอดตี ) ท�ำ ไม

1.2 นักเรยี นจะปรับและ/หรือจัดแสดง

เปน็ งานศิลปะอย่างไร (นักเรียนอาจเลอื กใช้

เทคโนโลยมี าช่วยได)้

2. ใหน้ กั เรยี นเขียนสั้นๆ หน่ึงยอ่ หนา้ และ

วาดภาพรา่ งงานศลิ ปะในจนิ ตนาการของ

ตวั เองหรือทำ�เปน็ โปสเตอรท์ สี่ ามารถใชแ้ สดง

ในห้องเรียนหรือในโรงเรยี นได้

กจิ กรรมสบื เนอ่ื ง

1. อาจพานกั เรยี นไปหอศลิ ป์หรือพพิ ิธภณั ฑ์

ทม่ี ีการจดั แสดงศลิ ปะรว่ มสมัย

2. อาจเชิญศลิ ปนิ ท่ีมผี ลงานศิลปะรว่ มสมยั

ทเ่ี ปน็ ที่รูจ้ ักในทอ้ งถ่นิ มาในช้ันเรยี นเพอ่ื

เป็นแขกคนสำ�คัญส�ำ หรบั การเปดิ แสดงงาน

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรยี นร้ทู ่ี 5 ศลิ ปะรว่ มสมยั ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 445

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กับโลก

แผนการเรียนรู้ที่ 5 ศลิ ปะร่วมสมยั ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้
สื่อการเรียนรู้

สื่อการเรยี นรู้ 1 - การนำ�เสนอดว้ ยพาวเวอร์พอยต์

กจิ กรรมการเรยี นรูท้ ี่ 1 Bui Cong Khann

เรื่องราวทีเ่ รามีรว่ มกัน • นักเรยี นดูวิดโี อจากยทู บู 1.23 นาทีแรก และพบกับศลิ ปนิ
ผ่านศิลปะ • https://www.youtube.com/watch?v=pZuh1RNe-T8

Bui Cong Khann

1) ทำ�ไมศิลปินคนนีจ้ งึ ชอบทำ�งานกบั เด็กๆ?
2) เรารูส้ กึ กบั ศิลปะเหมือนอย่างทศี่ ลิ ปินพูดหรือไม่? ถ้าใช่ รู้สึกอยา่ งไร?
3) ถ้านักเรยี นจะสร้างงานศลิ ปะท่บี อกเล่าเรอื่ งราวของเมืองของนักเรียน
นักเรยี นจะสร้างอะไร?

ภาพวาดบนผนงั ถ้ําทีเ่ กาะสุลาเวสี อินโดนเี ซีย แลกเปลีย่ นในกลมุ่
อายรุ าว 40,000 ปี

• หาจดุ ร่วมระหวา่ งงานศิลปะของ

Bui Cong Khann กบั ภาพวาด
บนผนังถํา้ ที่สลุ าเวสี

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรู้ที่ 5 ศลิ ปะร่วมสมยั ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

446 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

สอื่ การเรยี นรู้ 2 - Bui Cong Khanh
เกยี่ วกับศิลปนิ
เกดิ ในปี พ.ศ. 2515 ที่ดานงั เวียดนาม Bui Cong Khanh อาศัยและท�ำ งานอยู่ใน
โฮจมิ นิ ห์ซิตี้ เวียดนาม
งานของ Bui Cong Khanh สำ�รวจประเด็นทางประวัติศาสตร์และร่วมสมัยใน
เวยี ดนาม Khanh เป็นหน่ึงในศลิ ปินเวยี ดนามคนแรกๆ ท่ไี ด้รับการยอมรับในระดับนานาชาต ิ
ในช่วงทศวรรษ 1990 เขาใช้ภาพวาดและงานประติมากรรมเพื่อแสดงออกถึงความหลงใหล
ท่ีเขามีต่อประวัติศาสตร์ท่ีซับซ้อนของเวียดนาม เมื่อไม่นานมาน้ี งานของเขาสะท้อนภาวะ
แบ่งเป็นสองขั้วของประเทศท่ีกำ�ลังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วของเขา ด้วยความลุ่มลึก
ทางปรชั ญาและการมปี ฏิกิริยาตอ่ โลกรอบตวั Khanh จงึ เปน็ หนึง่ ในศิลปนิ ทน่ี ่าสนใจมากที่สดุ
ของเวยี ดนาม
งานของ Bui Cong Khanh ได้รับการรวบรวมไว้โดยสถาบันอย่างควีนส์แลนด์
อารท์ แกลเลอรีท่ีบริสเบนและกอ็ คฟาวเดชันท่อี สิ ตนั บลู

ส่อื การเรียนรู้ 3 - ขอ้ มลู เกีย่ วกับศลิ ปะบนผนงั ถํ้าท่สี ุลาเวสี

http://news.nationalgeographic.com/news/2014/10/141008-cave-art-sulawesi-hand-science/

ภาพมือบนผนังถํ้าแห่งหน่งึ ในอินโดนีเซียมีอายถุ ึง 39,900 ปีเป็นอย่างน้อย ซงึ่ ท�ำ ให้
เป็นหน่ึงในภาพเช่นนี้ที่เก่าแก่ที่สุดภาพหนึ่งในโลก นักโบราณคดีรายงานผลการศึกษาท่ีเขียน
ประวตั ิศาสตร์ของศลิ ปะใหม่เมื่อวนั พุธที่ผา่ นมา
การค้นพบท่ีเกาะสุลาเวสีขยายขอบเขตทางภูมิศาสตร์ของศิลปินผนังถํ้ายุคแรก
เป็นอย่างมาก ซ่ึงก่อนหน้านั้นเคยนึกกันมาตลอดว่ามีอยู่แต่ในยุโรปยุคก่อนประวัติศาสตร์
ในชว่ งเวลาใกลเ้ คยี งกนั ตามรายงานในวารสาร Nature ศลิ ปะบนผนงั ถา้ํ แหง่ นเ้ี ปน็ ภาพรอยมอื
และภาพวาดบาบิรูซ่าหรือหมูป่าของอินโดนีเซีย ซ่ึงอาจเป็นศิลปะรูปลักษณ์ท่ีเก่าแก่ที่สุด
ของโลก (อา่ นเรอื่ งทเี่ กยี่ วขอ้ ง : “คลค่ี ลายปรศิ นาศลิ ปะบนหนิ ยคุ กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ (Mysteries
of Prehistoric Rock Art Probed)”)
“ในยุโรปและสุลาเวสี มีภาพจำ�นวนมากของสัตว์เล้ียงลูกด้วยนมขนาดใหญ่และ
มักดุร้ายท่ีเป็นไปได้ว่ามีบทบาทสำ�คัญในระบบความเชื่อของคนเหล่าน้ี” นักโบราณคดีและ
หัวหน้าคณะศึกษาแมก็ ซีม อาวเบิร์ท (Maxime Aubert) แห่งมหาวทิ ยาลัยกริฟฟิธ Griffith
University ที่ควีนส์แลนด์ ออสเตรเลียกลา่ ว

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรียนรูท้ ่ี 5 ศลิ ปะรว่ มสมัยของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 447

ขอ้ คน้ พบจากถา้ํ มารอสทส่ี ลุ าเวสบี ง่ บอกถงึ ความเปน็ ไปไดว้ า่ ศลิ ปะดงั กลา่ วมมี ากอ่ น
การเคลื่อนย้ายของมนุษย์สมยั ใหม่จากแอฟริกาเม่ือราว 60,000 ปกี ่อน (อา่ นเร่ืองทเ่ี กย่ี วข้อง :
“การเดนิ ทางของมนษุ ย์ : เส้นทางการอพยพ (The Human Journey : Migration Routes)
“ผมทำ�นายว่าจะมีการค้นพบตัวอย่างศิลปะผนังถ้ําท่ีเก่าแก่ย่ิงกว่านี้อีกที่สุลาเวสี
และในเอเชยี แผน่ ดนิ ใหญ่ และในทสี่ ดุ คอื ทแี่ อฟรกิ าบา้ นเกดิ ของเรา” ผเู้ ชยี่ วชาญดา้ นจดุ ก�ำ เนดิ
ของมนุษย์ คริส สตริงเกอร์ (Chris Stringer) แห่งพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติที่
ลอนดอนกลา่ ว เขาไม่ไดอ้ ยู่ในคณะศึกษา

Enlarge
ภาพถา่ ยโดยแม็กซีม อาวเบิร์ท มหาวทิ ยาลัยกรฟิ ฟิธ
ภาพรอยมือท่ีเก่าแก่ที่สุดของโลก (ขวาบน) และอาจเป็นการวาดแสดงรูปลักษณ์
ที่เก่าแก่ที่สุดในศิลปะบนผนังถํ้า (หมูป่าเพศเมีย) ถูกพบในถํ้า LeangTimpuseng ท่ีสุลาเวสี
เกาะทางตะวนั ออกของบอรเ์ นียว
NGM ART. Source : M. Aubert, et al., 2014, Nature.
ศลิ ปะทีเ่ กา่ แก่ที่สุด
ต้ังแต่ทศวรรษ 1950 นักวิชาการได้รายงานถึงภาพรอยมือและสัตว์นับร้อยภาพ
บนผนังถํ้าท่ีสุลาเวสีท่ีสันนิษฐานว่ามาจากยุคก่อนประวัติศาสตร์ แต่ก็นึกกันว่าไม่น่าจะเกิน
12,000 ปี ซ่ึงเป็นยุคท่ีนักล่า-เก็บพืชผลอพยพเข้ามาอยู่บนเกาะ (อ่านเรื่องเกี่ยวข้อง :
“มือขา้ มกาลเวลา : ส�ำ รวจศลิ ปะบนผนงั หินของบอร์เนยี ว (Hands Across Time : Exploring
the Rock Art of Borneo)”)
ในการศกึ ษาคร้ังใหมน่ ้ี นกั วจิ ัยศกึ ษาชน้ั แร่ธาตทุ ี่หนาไม่ถึง 0.4 น้วิ (10 มลิ ลเิ มตร)
ท่ีเคลือบภาพเหล่านั้นในถ้ําเจ็ดแห่ง และในบางกรณีก็ประกบอยู่ทั้งข้างหน้าและข้างใต้
ของภาพ ยูเรเนียม กัมมันตรังสีปริมาณเล็กน้อยในชั้นแร่ธาตุนี้บอกให้ทราบว่าน้ําพาแร่ธาตุ
เหล่าน้ีไหลอาบผนังถ้ําลงมาเมื่อไหร่ การหาอายุช้ันแร่ธาตุน้ีทำ�ให้เราคาดคะเนช่วงเวลาที่

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรทู้ ี่ 5 ศลิ ปะรว่ มสมยั ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

448 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ภาพเหลา่ นถี้ กู วาดขน้ึ มาอยา่ งใกลเ้ คยี งได้ (อา่ นเรอ่ื งเกย่ี วขอ้ ง : “การหาอายโุ ดยใชเ้ รดโิ อคารบ์ อน
(Radiocarbon Dating)”)
อายขุ องภาพรอยมอื ทเี่ ก่าแกท่ สี่ ุดทพี่ บในถํ้า (39,900 ป)ี จึงเป็นเพียงอายขุ ้ันตา่ํ สดุ
ของแร่ธาตุที่เคลือบภาพนั้นอยู่ ซ่ึงหมายความว่าภาพนั้นอาจเก่าแก่กว่าน้ันหลายพันปี
กเ็ ป็นได้
ภาพแผ่นกลมสีแดงที่วาดบนผนังถ้ําเอล คาสตีโย (El Castillo) ของสเปนมีอายุ
ไม่ต่าํ กว่า 40,800 ปีตามวธิ ีการตรวจสอบหาอายแุ บบเดียวกนั ซ่ึงทำ�ใหภ้ าพดงั กลา่ วเปน็ ศิลปะ
บนผนังถ้ําท่ีเก่าแก่ท่ีสุด และภาพรอยมือในถ้ําดังกล่าวมีอายุ 37,300 ปี ภาพบนผนังถ้ําท่ี
สุลาเวสีเป็นคู่แข่งของภาพเหล่าน้ีในด้านอายุ และดูจะเป็นส่วนหน่ึงของวัฒนธรรมท่ีสืบสาน
อยูท่ นี่ ่นั มาจนถงึ สกั 17,000 ปีมานีเ้ อง
“ส่ิงท่ีเราได้เห็นท่ีน่ีทำ�ให้เรารู้ว่าทัศนะของเรา ‘ยึดยุโรปเป็นศูนย์กลาง’ มากเกินไป
เก่ียวกับต้นกำ�เนิดของภาพวาดบนผนังถํ้า” นักโบราณคดี อลิสแตร์ ไพค์ (Alistair Pike)
แห่งมหาวทิ ยาลัยเซาแธมปต์ ันในอังกฤษกล่าว “แนน่ อนว่าเร่อื งน้ีเปล่ียนทศั นะของเรา และจะ
ท�ำ ใหเ้ ราตง้ั ค�ำ ถามมากมายเกยี่ วกบั สาเหตทุ ที่ �ำ ใหเ้ กดิ ศลิ ปะบนผนงั ถา้ํ แทนทจี่ ะเปน็ ตน้ ก�ำ เนดิ ”

แม็กซมี อาวเบิร์ท (Maxime Aubert) (ขวามอื ) และสมาชกิ คนหน่งึ ในคณะทำ�งาน
อยู่ในถ้าํ หนิ ปูนแห่งหน่งึ ทีส่ ุลาเวสที ีศ่ ิลปะบนผนังถํ้าโบราณถกู ค้นพบ

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรทู้ ี่ 5 ศลิ ปะร่วมสมัยของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 449

ส่ือการเรียนรู้ 4 - บทวดี ิทศั น์ นยิ ามใหม่ส�ำ หรบั ศลิ ปะในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ :
ทศวรรษ 1970 เปน็ ตน้ มา
ระยะเวลา : 15 นาที 54 วนิ าที
หอศิลปแ์ ห่งชาติ สงิ คโปร์
ADELE TAN
NOOR EFFENDY IBRAHIM
There was an empty canvas on which so many shadows had fallen.
มีผืนผา้ ใบท่เี งาจำ�นวนมากเคยพาดผ่าน
There was an empty chair on which many have sat.
มเี กา้ อี้ว่างทหี่ ลายคนเคยนั่ง
Burnt-out mosquito coils.
ขดยากนั ยุงทเี่ ผาหมดสนิ้ เหลอื แต่ข้ีเถา้
An empty birdcage, after the release of a bird.
กรงนกท่วี ่างเปล่า หลังจากนกถูกปลดปล่อยไป
A sample of human hair collected from a barber shop.
ตัวอย่างเส้นผมของมนุษย์ทเ่ี ก็บมาจากรา้ นตัดผม
There were two half drunk Coca-Cola bottles.
มีขวดโคคา-โคล่าท่กี ินไปครึง่ ขวดอยสู่ องขวด
น่คี อื งานศิลปะของศลิ ปนิ มาเลเซีย Redza Piyadasa และ Sulaiman Esa.
งานแสดงภาพมชี ื่อวา่ สูค่ วามเปน็ จริงทลี่ ีล้ ับ จัดขึ้นในปี พ.ศ. 2517
NOOR EFFENDY IBRAHIM
ท้งั หมดน่ันกลายเป็นศิลปะไดย้ งั ไง
ADELE TAN
ทศวรรษ 1960 และ 1970 เป็นยุคสมัยท่ีวูบไหวทางการเมือง และศิลปินก็แสดงปฏิกิริยา
ต่อสิ่งทีเ่ กดิ ขึ้นในตอนน้นั นกึ ถึงกัวลาลมั เปอร์ในปี พ.ศ. 2512 สิ
NOOR EFFENDY IBRAHIM
การจลาจลในประเด็นเชื้อชาติและการประชุมวัฒนธรรมแห่งชาติในปี พ.ศ. 2514 ซ่ึงเป็น
การสนับสนุนให้การแสดงออกทางศิลปะของมาเลเซียคือวัฒนธรรมมลายูและอิสลาม และให้
ศลิ ปะมีหน้าท่ีปลุกเรา้ ชาตินิยม

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรียนรทู้ ี่ 5 ศิลปะร่วมสมัยของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

450 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ADELE TAN
Piyadasa และ Esa ปฏเิ สธความคิดเหลา่ นี้ และพวกเขาคน้ หาหนทางใหม่ๆ ในการแสดงออก
ทางศิลปะของมาเลเซยี รว่ มสมัย ดงั นน้ั พวกเขาจึงหนั ไปหาปรัชญาตะวนั ออก เชน่ เซนและเต๋า
และถึงกับออกคำ�ประกาศสำ�หรับการแสดงงานคร้ังนี้ สำ�หรับพวกเขาแล้ว วัตถุเหล่าน้ี
ขวดโค้กเหลา่ น้ไี ม่เพียงแตม่ อี ยู่ในชว่ งเวลาใดเวลาหนง่ึ เท่านั้น แตม่ ีประวัติศาสตรผ์ า่ นชว่ งเวลา
ตา่ งๆ มายาวนานอีกด้วย
T.K. SABAPATHY
การท�ำ งานศลิ ปะและการน�ำ เสนองานศลิ ปะไดห้ ลดุ พน้ จากขนบและหลกั ปฏบิ ตั ขิ องการท�ำ งาน
ในสตูดิโอที่ภาพวาดเป็นสื่อการเรียนรู้หลัก วัตถุสิ่งของธรรมดาท่ัวไปท่ีอาจไม่ได้มีคุณสมบัติ
ทางสุนทรียะที่เห็นได้ชัดเจนโดยทันทีในโลกศิลปะขณะน้ีกำ�ลังถูกเจรจาซ้ือขายอยู่ในพ้ืนท่ี
ทางศลิ ปะ
น่ีคือโอกาสหนึง่ ทีด่ ปู ระหน่งึ วา่ จะพลกิ วงการศลิ ปะในมาเลเซีย
เปน็ ทา่ ทที ี.่ .. ใช่ ผมว่ามันเป็นอย่างน้ัน เป็นท่าทที ่หี ยาบคาย ทา่ ทีท่ีหยาบกระดา้ งทแี่ สดงออก
มาโดย Salleh Ben Joned
ขาวางคำ�ประกาศลงบนพ้ืน ปลดซิปกางเกงและปสั สาวะรด
ตามคำ�พูดของเขาเอง การที่เขาทำ�เช่นนี้เป็นผลจากการถูกกระตุ้นด้วยจิตใจแห่ง “การมุ่งสู่
ความจริงเชิงรหัสยะ” เขาคิดว่าการทำ�เช่นน้ีเป็นสิ่งที่เกิดข้ึนโดยฉับพลัน โดยสัญชาตญาณ
และเหมาะสมที่สดุ แล้วหากเราจะอา่ นจติ วิญญาณแห่งการมุง่ สู่ความจรงิ เชิงรหัสยะอย่างเข้าถงึ
แกน่ แทจ้ รงิ ๆ
ADELE TAN
มีการจัดแสดงงานที่บุกเบิกสร้างสรรค์ส่ิงใหม่ไม่แพ้กันท่ีอินโดนีเซียในปี พ.ศ. 2518 จัดโดย
Gerakan Seni Rupa Baru- หรอื GSRB หรือขบวนการศลิ ปะใหม่
คนกลมุ่ นี้สรา้ งงานศิลปะตอ่ ต้านระเบียบใหมข่ องซูฮารโ์ ต
NOOR EFFENDY IBRAHIM
เขาพยายามขจัดการเมืองออกจากศิลปะอย่างเป็นระบบ และกระทั่งจับกุมศิลปินฝ่ายซ้าย
ในช่วงทศวรรษที่ 60
ADELE TAN
กลุ่ม GSRB น�ำ การเมืองกลบั คืนสู่ศิลปะ
JIM SUPANGKAT
คณุ ปู การของ GSRB แนน่ อนว่าคือความตระหนกั ถึงความสำ�คญั ของความคิด

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 5 ศลิ ปะร่วมสมัยของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 451

FX HARSONO
หนึ่งวันก่อนการเปิดแสดง ตอนกลางคืน การจัดแสดงงานท้ังหมดยังไม่เสร็จ แต่เราก็นั่งและ
คยุ ตลกกันไป
บางทีเราก็รู้สึกอึดอัดคับข้องมาก หรือหมดอาลัยตายอยากมาก ผมไม่รู้ นี่อาจจะเป็นศิลปะ
หรอื อาจจะไม่
JIM SUPANGKAT
ในการจัดแสดงครั้งแรก เราได้สื่อความออกไปแล้วคือ เจตจำ�นงที่จะสื่อสาร ดังน้ัน ผู้ชม
จงึ คอ่ นข้างสำ�คัญ
FX HARSONO
ผมได้ยินว่าหลายคนโกรธมาก พวกเขาบอกว่าน่ีไม่ใช่ศิลปะ น่ีคือการทำ�ลายศิลปะ แต่ก็มี
นักวิจารณ์ศิลปะรุ่นใหม่บางคนท่ีดีใจว่าบางทีน่ีอาจเป็นศิลปะใหม่ที่จะสามารถให้ความคิดใหม่
เก่ียวกับศลิ ปะในอนิ โดนีเซียได้
ADELE TAN
Ken Dedes.
NOOR EFFENDY IBRAHIM
Ken Dedes คือราชินีแห่งชวาในต�ำ นาน มชี อ่ื เสียงด้านความงาม
ADELE TAN
ในงาน Ken Dedes ของ Jim Supangkat สว่ นศีรษะและรา่ งกายทอ่ นบนเปน็ การแกะสลกั
ในลลี า in the classical Majapahit style
NOOR EFFENDY IBRAHIM
แตท่ ่อนลา่ งเป็นกลอ่ งสีเ่ หล่ยี ม
ADELE TAN
ซ่ึงมีการวาดแบบการ์ตูนเป็นลำ�ตัวของผู้หญิง สวมกางเกงรัดรูปที่ปลดซิปลง เผยให้เห็นขนลับ
ของเธอ (I am not sure whether this will be appropriate for early secondary
students-need advice)
FX HARSONO
น่ันท�ำ ให้นักวิจารณศ์ ลิ ปะรุน่ เก่าโกรธมาก นีค่ ือการท�ำ ลายศิลปะ นีค่ อื ความลามกอนาจาร

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 5 ศิลปะรว่ มสมยั ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

452 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

JIM SUPANGKAT
มีเร่ืองราวเล่าขานเก่ียวกับแรงดึงดูดทางเพศของ Ken Dedes เธอไม่เพียงแต่ฉลาดเท่าน้ัน
แต่สวยและเซ็กซี่ และผมก็ฉุกคิดข้ึนมาว่าเสน่ห์ดึงดูดทางเพศก็มีความสำ�คัญเช่นกัน
ในอ�ำ นาจของผหู้ ญิง
FX HARSONO
ผมพยายามหาวัตถุสำ�เร็จรูปท่ีสามารถใช้เป็นอุปมาในประเด็นทางสังคมและการเมือง
ในเวลาน้ันได้ อย่างเชน่ ปืนพลาสตกิ หรอื ปนื ของเล่นท่ีอาจจะเปน็ อปุ มาสำ�หรบั กองทพั แลว้ ก็
เอาปืนพลาสติกใส่เข้าไปในกล่อง ผมปิดกล่องน้ันด้วยลวด ปืนนั้นคือกองทัพ กองทัพจะต้อง
กลบั กรมกอง ไมใ่ ชอ่ ยใู่ นชวี ิตประจ�ำ วันของเรา นั่นคอื วธิ ีการสร้างงานศลิ ปะของผม
NOOR EFFENDY IBRAHIM
น่ันเป็นช่วงเวลาที่ท้าทายและไม่แน่นอนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ผมเข้าใจได้ว่าทำ�ไมศิลปิน
จงึ เลือกท่ที ำ�งานเปน็ กลุม่
ADELE TAN
นอกจาก GSRB ในอนิ โดนเี ซียแล้ว กม็ หี มู่บา้ นศลิ ปนิ ในสิงคโปรใ์ นทศวรรษที่ 80 ในฟิลิปปินส์
ก็มีชอ็ พซกิ สท์ เี่ ริม่ โดยศลิ ปนิ Roberto Chabet
RINGO BUNOAN
ฉันสามารถอธิบายงานศลิ ปะของ Chabet ไดด้ ว้ ยค�ำ ไมก่ ีค่ �ำ คือ “ผดิ ที่ผดิ ทาง”
BOOTS HERRERA
Roberto Chabet ในฐานะศิลปินเชิงมโนทัศน์ได้แนะนำ�วิธีการ กระบวนการ และวัสดุต่างๆ
หลากหลายในการสร้างงานศลิ ปะ
ท่ีจริง เขาจะพูดล้อเล่นว่า “ผมสามารถเขียนรายการสิ่งของท่ีคุณสามารถซื้อในร้านขายวัสดุ
เพื่อทำ�งานศลิ ปะอย่างหนงึ่ ของผมไดเ้ ลย”
RINGO BUNOAN
ต้ังแต่ทศวรรษท่ี 70 จนถึงวาระสุดท้าย เขาใช้ไม้อัด ไม้อัดเป็นส่ิงที่ใกล้ตัวเขามาก ด้วยความ
เป็นสถาปนิก ไม้อัดเป็นวัสดุก่อสร้างและหาได้ทั่วไป ในฟิลิปปินส์ ไม้อัดยังถูกใช้ในงาน
สถาปตั ยกรรมช่วั คราวจำ�นวนมาก
BOOTS HERRERA
ศิลปะจัดวาง ฉันคิดว่านี่เป็นรูปแบบหนึ่งที่ Roberto Chabet มีส่วนค่อนข้างสำ�คัญในการ
แนะนำ�ให้เป็นท่ีรู้จัก แต่ในขณะเดียวกัน ความคิดของเขาก็มีรากฝังแน่นอยู่ในชีวิตประจำ�วัน
ของชาวฟิลิปปินส์

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรทู้ ่ี 5 ศลิ ปะรว่ มสมยั ของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 453

ADELE TAN
ไมโ้ กงกาง bakawan ห้าสบิ หกชิ้นท่ไี ม่ทาสีตกแต่งถกู ห้อยแขวนจากเพดาน
NOOR EFFENDY IBRAHIM
ผนังและตะขอถกู ทาสีขาวเพือ่ ให้เหน็ ตดั กบั วตั ถอุ ย่างชัดเจน
ADELE TAN
งานนเ้ี ป็นงานจัดวางทวิ ทัศน์ทเ่ี ราไดแ้ ต่มองผ่านประตูกระจกจากขา้ งนอกเทา่ นัน้
BOOTS HERRERA
ไม้โกงกางเปน็ แหล่งเชอ้ื เพลงิ ทค่ี รอบครวั ต่างๆ ใชท้ �ำ อาหารประจำ�วนั
RINGO BUNOAN
ตวั วสั ดุปรากฏเหน็ ชดั เจน ไมใ่ ชแ่ ค่ในเชิงมโนทศั น์แตใ่ นทางกายภาพ ดังนัน้ งานของเขาจึงเปน็
นามธรรม แตก่ ็กระตุ้นความรสู้ ึกมาก
BOOTS HERRERA
ส่งิ ท่ีเขาตอ้ งการจะบอกจริงๆ ก็คอื ว่า กง่ิ ไมโ้ กงกางธรรมดาก็สามารถเป็นวัสดุงานศลิ ปะได้
ADELE TAN
ในปี พ.ศ. 2519 ศลิ ปินชาวสงิ คโปร์ Cheo Chai-Hiang กใ็ ช้ตอไม้ธรรมดาในงานแสดง
NOOR EFFENDY IBRAHIM
ตอไมน้ ้นั มกี ระดานซักผ้าติดอยู่ด้วย
ADELE TAN
และเปดิ ขึน้ มาก็จะเห็นบทกวขี องโรเบิรต์ ฟรอสต์
T.K. SABAPATHY
อีกหลายไมล์ท่ีต้องไปก่อนท่ีฉันจะหลับ (Miles to go before I sleep) ไม้ท่อนนั้นมาจาก
สวนหลังบ้านของปู่ของเขาที่เป็นที่เก็บไม้สำ�หรับผ่าเป็นฟืนเพ่ือก่อไฟและหุงหาอาหาร และ
เขาเห็นไม้ทอ่ นหนึ่งแลว้ บอกว่า ฉนั จะใช้มันทำ�อะไรอย่างอ่ืนนอกเหนอื จากท�ำ อาหาร
คุณอยากจะให้ส่ิงต่างๆ สะท้อนประวัติชีวิตสักแค่ไหน ผมหมายถึง there is a terrific
wellspring และแนน่ อนวา่ การอา้ งบทกวขี องโรเบริ ์ต ฟรอสต์ ผมคิดว่าสะท้อนถงึ ชวี ติ ของเขา
ในเวลาน้นั
การเดนิ ทาง พเนจรไปเรือ่ ยๆ จะไดห้ ยุดพกั ทไี่ หน จะไดห้ ยุดพกั เมอื่ ไหร่ ไม่ได้เป็นไปในลกั ษณะ
สมเพชตวั เอง ไม่เลย แต่แทบจะเปน็ ไปในลกั ษณะเป็นขอ้ เทจ็ จริงท่ีไรค้ วามรู้สึก

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 5 ศลิ ปะร่วมสมยั ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

454 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

อภนิ นั ท์ โปษยานนท์
ผมคิดว่าเราต้องมองมณเฑียรว่าเป็นหน่ึงในศิลปินคนสำ�คัญท่ีพยายามให้ความสำ�คัญกับ
การกระทำ�ของผู้ชมเช่นเดียวกับการรับชม สำ�หรับเขาแล้ว ผู้ชมต้องตอบสนองต่องานศิลปะ
ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำ�ไมเขาจึงเช้ือเชิญผู้ชมให้สัมผัส ดม และมีส่วนร่วม คล้ายกันกับการเดิน
เวยี นเทียน การเดนิ จงกรม และการเจรญิ สติ
เขาแนะน�ำ สนุ ทรยี ศาสตรแ์ ละภาษาใหมๆ่ ไมเ่ พยี งแตใ่ นศลิ ปะไทยเทา่ นนั้ แตใ่ นเอเชยี ตะวนั ออก
เฉยี งใตด้ ว้ ย ซงึ่ เขาทา้ ทายและสรา้ งนยิ ามใหมใ่ หก้ บั แนวคดิ ตา่ งๆ เชน่ ศลิ ปะพน้ื เมอื ง คอนเซป็ ชวล
ลซิ ึม ตลอดจนทัศนะที่เขามีผา่ นศลิ ปะดว้ ยปรชั ญาพทุ ธ
จริงๆ แล้ว เขาเคยบอกผมว่าเขาไม่ใช่ศิลปินพุทธ เขาได้รับแรงบันดาลใจจากปรัชญาพุทธ
และปรัชญาพุทธได้หล่อหลอมความคิดของเขา ซึ่งทำ�ให้เขา whereby his definition of
universal language or interpretation of art as self or non-self. This is a kind of
redefinition he was looking at
ADELE TAN
ความสุขสมของการดำ�รงอยู่ การร้องไห้ การตายและการกิน เป็นงานประติมากรรมท่ีทำ�จาก
ถ้วยชามเซรามิกหลายร้อยช้ินทีก่ อ่ กันขึน้ เป็นรปู รา่ ง
ถ้วยชามมหี ลายความหมายส�ำ หรบั มณเฑียร บุญมา พระสงฆ์ใชบ้ าตรส�ำ หรบั บณิ ฑบาต เราใช้
ถว้ ยชามเปน็ ภาชนะใสอ่ าหารในชวี ติ ประจำ�วนั และยงั ใชใ้ นพธิ กี รรมเกยี่ วกบั การเกดิ และการตาย
หลังจากงานถูกจัดวางในสถานท่ีจัดแสดง ถ้วยชามบางชิ้นหล่นลงพื้นแตกกระจายโดยบังเอิญ
มณเฑียร บุญมา ถือว่าเปน็ เรอ่ื งของโชค ความไม่จรี งั ของชีวติ นนั่ เป็นส่วนหน่ึงของงาน
NOOR EFFENDY IBRAHIM
พูดถงึ เรือ่ งการขดั จงั หวะ มีการแสดงของศลิ ปินชาวสิงคโปรช์ อ่ื Tang Da Wu
ADELE TAN
เขาสวมเส้ือแจ็กเก็ต
RAY LANGENBACH
เม่ือ Da Wu ทำ�การแสดงอย่าให้เงินกับศิลปะ สิ่งท่ีเขาแสดงปฏิกิริยาออกมาไม่ใช่ว่ารัฐบาล
ไม่ควรให้เงินสนับสนุนศิลปะ เขาแสดงปฏิกิริยาต่อการที่รัฐบาลให้เงินสนับสนุนการจัดแสดง
งานศิลปะที่ค่อนข้างปลอดภัยต่างหาก และพวกนั้นนำ�ศิลปินจากภายนอกแต่ไม่สนับสนุน
ศิลปินท้องถิน่

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรียนรทู้ ี่ 5 ศลิ ปะร่วมสมัยของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 455

แล้วเขากเ็ อาเสือ้ ออกมาจากทพี่ าดไว้ที่แขน และพดู วา่
“ท่านประธานาธบิ ดี ผมขอสวมเสอื้ แจก็ เกต็ ไดห้ รอื ไม”่
แนน่ อน คุณจะพดู ยงั ไง “ไมไ่ ด้ คุณสวมเสอ้ื แจ็คเก็ตไม่ได้”
แลว้ เขากส็ วมเสือ้ และเสื้อนน้ั มีขอ้ ความว่า
“อย่าใหเ้ งนิ กบั ศลิ ปะ” แล้วเขาหันหลงั
แสดงข้อความใหป้ ระธานาธิบดีและคนอื่นรอบข้างได้เห็น
ประธานาธิบดีตกที่นั่งลำ�บาก คุณจะทำ�ยังไงในสถานการณ์อย่างนั้น และผมเช่ือว่า Da Wu
พดู ว่า “ผมเปน็ ศลิ ปิน” และ “ผมมีความสำ�คญั ”
ADELE TAN
อะไรอยา่ งน้ี เป็นศิลปะได้อยา่ งไร
เน่ืองจากยุคสมัยทเี่ รามชี ีวติ อยู่ และวิธกี ารสรา้ งงานศิลปะในเวลานี้ ศลิ ปะไมส่ ามารถทำ�หน้าที่
เป็นวตั ถทุ างสนุ ทรยี ะทถ่ี ูกจ�ำ กัดความโดยหลักการแข็งตวั ได้
ศิลปะจำ�เป็นต้องถกู ประกอบสรา้ งขน้ึ ใหม่ จะต้องเปน็ บางสง่ิ ทต่ี ่างออกไป
วัตถสุ ง่ิ ของในชีวติ ประจำ�วันตอนน้มี ีความเป็นการเมอื ง
การกระทำ�ของศลิ ปนิ กระต้นุ ความคิด ปฏิกิรยิ า
ผ้ชู ม คุณ ถกู ผนวกเขา้ ไปในตัวงานศิลปะ
ด้วยการทำ�ลายกฎเกณฑ์ เสรีภาพใหมใ่ นการสรา้ งงานศิลปะจงึ บงั เกิด
แทนท่คี วามแน่นอน เรามคี วามหลากหลาย

รายการส่อื เสรมิ บทเรยี น
Richard Lewis and Susan Lewis, Power of Art, Third Edition, Clark Baxter, USA,
2014.
Marc Bollansee, Southeast Asian Contemporary Art Now, Straits Times Press,
2012.
Awesome Art, 20 Works from Southeast Asia Everyone Should Know, National
Art Gallery, Singapore, 2013.
http://www.getty.edu/education/teachers/classroom_resources/curricula/
contemporary_art/background1.html
https://www.khanacademy.org/humanities/art-1010/beginners-guide-20-21/a/
contemporary-art-an-introduction

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 5 ศิลปะร่วมสมัยของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

456 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก
แผนการเรยี นรทู้ ี่ 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ : วฒั นธรรมโลกกบั ท้องถ่ิน

วิชา : ประวตั ิศาสตร/์ สงั คมศกึ ษา/วัฒนธรรมศกึ ษา
หวั ข้อ : ดนตรยี อดนยิ มในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ : วฒั นธรรมโลกกบั ทอ้ งถนิ่
ระดบั : มธั ยมศึกษาตอนตน้
จำ�นวนคาบ/แผนการเรยี นรู้ : 2 คาบ (1 คาบ : 50 - 55 นาท)ี
อปุ กรณท์ ี่จ�ำ เป็น : แล็ปท็อป กระดาน โปรเจคเตอร์ เอกสารประกอบ
ความรู้พืน้ ฐาน : นักเรียนควรมีความคุ้นเคยอยู่บ้างกับดนตรียอดนิยมและวัฒนธรรม
ยอดนิยม
วตั ถุประสงคก์ ารเรียนรู้ :
เมอื่ จบบทเรียน นกั เรยี นสามารถ

ความรู้ ทักษะ เจตคติ

1. เขา้ ใจประวัตศิ าสตร์ 1. แลกเปลีย่ นเชิงวพิ ากษ์วจิ ารณเ์ กี่ยวกับ 1. เขา้ ใจประเดน็ ถกเถยี งเก่ยี วกับ
เรม่ิ แรกของวฒั นธรรม ความสำ�คญั ของวฒั นธรรมยอดนิยม วฒั นธรรมท้องถนิ่ กบั โลก
ยอดนิยมของมวลชน ในรปู แบบต่างๆ ของภมู ภิ าคได้ 2. แลกเปลี่ยนเชิงวิพากษว์ ิจารณเ์ กย่ี วกบั

ในเอเชียตะวันออก 2. ฝึกทักษะการฟัง ชมและจดบันทึก ความสำ�คัญของวัฒนธรรมยอดนิยม
เฉียงใต้ผ่านส่ือทาง 3. ฝึกทักษะการคน้ คว้าออนไลน์ ในรปู แบบต่างๆ ของภูมภิ าคได้

วฒั นธรรม การแลกเปลี่ยนและการเขยี น

2. สามารถระบตุ วั อยา่ ง

ส�ำ คัญของดนตรียอดนยิ ม

ร่วมสมัยในเอเชีย

ตะวนั ออกเฉียงใตไ้ ด้

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรูท้ ี่ 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ทอ้ งถน่ิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 457

คาบที่ 1

ข้ันตอน การด�ำ เนินการสอน สอ่ื การเรยี นรู้ หลักการและเหตผุ ล

เกรน่ิ น�ำ ให้บรบิ ท/กจิ กรรมกระตนุ้ ความสนใจ • วีดิทัศน์ “Miss • กิจกรรมกระตนุ้ ความสนใจ

[15 นาที] 1. ปูพื้นอารมณ์ของนกั เรียนด้วยการเปิด Riboet Ka Doewa- ช่วยดึงความสนใจของ

วีดทิ ศั นค์ ลปิ จากยูทบู ท่เี ป็นเพลง Kr.Dardanella” นักเรียนเขา้ ส่หู วั ข้อ

“Krontjong Dardanelle” ทบ่ี นั ทกึ ลง ดไู ดท้ ่ี : https:// • ครูจะสามารถก�ำ หนด

บนแผน่ เสยี งโดยดารายอดนยิ มชาวอินโดนเี ซยี www.youtube. ประเดน็ /จุดเน้นของ

ในยุคทศวรรษ 1920 และ 1930 Ms.Riboet com/watch?v= แผนการเรยี นรไู้ ด้

• ถามนกั เรยี นว่าคิดถงึ อะไร หรือรู้สึก u64J1aYRYXs • ครูสามารถใช้โอกาสนี้

อยา่ งไรเม่ือฟงั เพลงนี้ ฟังดูเชย ล้าสมัย อธิบายเปา้ หมายและ

หรอื ไม่ ไปกันไดก้ ับรสนิยมทางดนตรี ผลการเรียนรู้ของ

ของนกั เรยี นหรอื ไม่ แผนการเรียนรไู้ ด้

• นกั เรยี นคดิ วา่ มีอะไรทีเ่ ปน็ “ตะวนั ตก” • วีดทิ ศั น์ “Selamat

ในเพลงนี้ ชถี้ งึ การใชเ้ ครือ่ งดนตรี อย่างเชน่ Datang Pahlawan” -

เชลโล เบส และกีตา้ ร์ วดี ทิ ศั นช์ น้ิ ท่สี อง

• กลา่ วถงึ ความสำ�คัญของเทคโนโลยี สำ�หรบั เปดิ ในระหว่าง

สำ�หรบั การเผยแพรด่ นตรีประเภทน้ี เช่น การแลกเปลยี่ น

แผ่นเสยี ง เกี่ยวกับการปรับ

• กล่าวถงึ การท่ีบริษทั ตา่ งๆ ทจ่ี �ำ หนา่ ย keroncong ใหเ้ ขา้ กบั

ดนตรี keroncong เชน่ นม้ี กั จะเปน็ บรษิ ทั บรบิ ทท้องถนิ่ ของ

จากยโุ รป เชน่ Beka เป็นบรษิ ัทเยอรมนั อินโดนีเซยี

2. ปพู ้ืนบทเรยี นด้วยการถามวา่ ดนตรรี ูปแบบน้ี ดูไดท้ ่ี : https://

เปน็ “อนิ โดนเี ซีย” หรือ “ตะวนั ตก” ครจู ะ www.youtube.

อธบิ ายบทบาทของเทคโนโลยีและสื่อ com/watch?v=4

ในการสรา้ งการผสมผสานของ “ทอ้ งถิ่น” lVXtNMGvgl

กบั “โลก” ในดนตรี

ค�ำ ถามที่เสนอแนะ

• เพลงนมี้ อี ะไรท่เี ปน็ อนิ โดนีเซยี เช่น

จังหวะและทำ�นอง

• เพลงน้มี อี ะไรทีเ่ ป็นตะวนั ตก การใช้

เครอ่ื งดนตรี เช่น เชลโล เบส และกตี ้าร์

บรษิ ทั แผ่นเสียงของเยอรมัน “Beka”

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับท้องถิน่

458 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขัน้ ตอน การด�ำ เนนิ การสอน สอื่ การเรียนรู ้ หลักการและเหตุผล

• นกั เรยี นคิดหรือรสู้ กึ อยา่ งไรเมอ่ื ฟงั

เพลงน้ี ฟงั ดเู ชยลา้ สมยั เข้ากบั รสนยิ ม

ทางดนตรีของนกั เรยี นหรือไม่

• สังเกตความคลา้ ยแบบคขู่ นานกับวงการ

ดนตรปี ็อปร่วมสมัย เชน่ เคร่อื งเลน่ แผน่ เสียง

กบั ยทู ูบ หรือการที่บรษิ ัทแผ่นเสยี งมองหา

นักรอ้ งมาบนั ทกึ เสียงโดยอาศยั “การประกวด

keroncong” ซึง่ สำ�คญั ในทางประวตั ิศาสตร์

ท่มี มี ากอ่ นการประกวดรอ้ งเพลงแบบไอดอล

ท่ีเราจะส�ำ รวจต่อไปในหน่วยน้ี

3. บรรยายความเป็นมาทางประวัติศาสตร์

ของ keroncong ดคู าบที่ 1 ปูพ้นื /กระตนุ้

ความสนใจ - 2) ในบทเกร่ินน�ำ สำ�หรับขอ้ มูล

เพ่ิมเติม

4. ครูจะแนะนำ�นกั เรยี นใหร้ ้จู กั กบั คำ�ถาม

จ�ำ นวนมากทจ่ี ะมขี ้ึนในแผนการเรยี นรู้นี้

ซ่งึ จะทำ�ให้นกั เรยี นเขา้ ใจวตั ถปุ ระสงคข์ อง

แผนการเรียนรู้

• วฒั นธรรมปอ็ ปเปน็ “ตะวันตก” หรอื ว่า

มแี ง่มมุ ของวฒั นธรรมท้องถิน่ รวมอยู่ดว้ ย

• วัฒนธรรมและดนตรีป็อปมพี ฒั นาการ

มาอยา่ งไร

• วัฒนธรรมปอ็ ปสง่ ผลอย่างไรต่อ

อัตลักษณ์ระดับปจั เจกบุคคล ประเทศ

และภูมิภาค

• เทคโนโลยแี ละสอ่ื สง่ ผลอย่างไรตอ่

ความเขา้ ใจเกย่ี วกบั โลกและท้องถ่นิ ของ

เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้

5. อธิบายว่าแผนการเรยี นรนู้ ีจ้ ะสำ�รวจ

วฒั นธรรมป็อปร่วมสมยั สองแบบ คือ

การประกวดรอ้ งเพลงแบบไอดอล

และเค-ปอ็ ป

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ :
วฒั นธรรมโลกกบั ทอ้ งถ่นิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 459

ขนั้ ตอน การดำ�เนินการสอน ส่ือการเรยี นรู้ หลักการและเหตุผล

พฒั นา การคน้ พบที่มกี ารชี้แนะและการเรียนรู้ • ส่ือการเรียนรู้ 1 • การเรยี นรู้แบบร่วมมือ
บทเรยี น แบบรว่ มมอื (Guided Discovery & ส่งเสริมใหน้ กั เรียนไดพ้ ัฒนา
• แบบฝึกหดั 1 ทักษะการเรียนรใู้ นสังคม
คือ ความรว่ มมือ การสอ่ื สาร
Cooperative Learning) การเป็นผู้นำ� การเปน็ ผู้ตาม
การวิเคราะห์และการ
1. ครวู างพ้ืนฐานของการเรยี นรู้แบบรว่ มมือ สงั เคราะห์ ซ่งึ เป็นทักษะ
ส�ำ หรับการเรียนรู้ทง้ั ชีวิต
ดว้ ยการบรรยายส้นั ๆ แต่ไดใ้ จความเกี่ยวกบั • กจิ กรรมน้จี ะช่วยครู
แนะน�ำ แนวคดิ ว่าด้วยทอ้ งถ่นิ
บรบิ ททท่ี �ำ ใหเ้ กิดการประกวดร้องเพลง กบั โลกโดยอาศัยการประกวด
รอ้ งเพลงแบบไอดอล
แบบไอดอลท่ัวเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ทีเ่ ร่ิม • การแลกเปลย่ี นเอกสาร
ประกอบ และค�ำ ถามควร
ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2547 มาจนกระทงั่ ปจั จุบนั ใหค้ วามส�ำ คญั กับการหา
แงม่ มุ ระดบั โลกของ Idol
ดูคาบที่ 1 การค้นพบทม่ี ีการชแ้ี นะและ (จุดรว่ มของการประกวด
แบบไอดอลในแต่ละประเทศ
การเรียนรู้แบบร่วมมอื - 1 ในบทความ เครื่องหมาย การออกแบบฉาก
ประเภทของเพลง) เทียบกับ
เกรน่ิ นำ�ส�ำ หรับข้อมูลเพมิ่ เติม แง่มุมท่ีเปน็ ทอ้ งถ่ิน (ภาษา

2. อธิบายกิจกรรมกล่มุ การเรียนรูแ้ บบรว่ มมือ

ครูแบง่ นกั เรียนออกเปน็ กลุ่ม กล่มุ ละ 3 - 4 คน

ครอู ธบิ ายค�ำ ถามหลกั ให้นกั เรยี นไดแ้ ลกเปลยี่ น

ในกลุ่ม [5 นาที]

• เราจะนยิ ามและอธิบายการประกวด

ร้องเพลงแบบไอดอลไดอ้ ย่างไร

• การประกวดดงั กลา่ วเปน็ อนิ โดนเี ซยี

พม่า อเมรกิ ัน เอเชยี อังกฤษ ผสม

• การประกวดแบบนม้ี าไดร้ บั ความนิยม

อยา่ งมากในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้

ได้อย่างไร และเพราะอะไร

3. ภารกิจ 1 : แต่ละกลมุ่ ชมวีดิทศั น์

การประกวดร้องเพลงแบบไอดอลและ

ตอบคำ�ถามในเอกสารประกอบ [15 นาที]

(สื่อการเรียนรู้ 1, แบบฝึกหดั 1)

4. แตล่ ะกล่มุ แบ่งคำ�ถามในเอกสารประกอบกัน

ในกลุ่มเพอื่ หาค�ำ ตอบ หลังจากสบิ หา้ นาที

นกั เรยี นกลับเข้ากลมุ่ และแลกเปล่ยี น

ขอ้ คน้ พบและหารือเก่ยี วกับค�ำ ตอบ (10 นาท)ี

เม่ือใกลห้ มดช่ัวโมงเรียน นักเรียนอาจวางแผน

ทจ่ี ะพบกันนอกชัน้ เรียนเพ่ือท�ำ การบา้ นทจ่ี ะ

ส่งในชวั่ โมงเรยี นถดั ไป

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ทอ้ งถิ่น

460 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ข้ันตอน การดำ�เนนิ การสอน ส่ือการเรียนรู ้ หลักการและเหตุผล

สรุป ครูจะปิดทา้ ยชว่ั โมงเรียนด้วยการสรปุ เน้อื หา วฒั นธรรม ฯลฯ)
บทเรียน และอธบิ ายว่าจะทำ�อยา่ งไรให้เน้ือหาต่อเนือ่ ง • การสรุปปิดทา้ ยช่ัวโมงเรียน
ในชั่วโมงเรยี นคราวตอ่ ไป ครูเนน้ ว่านกั เรียน ช้ีถึงประเดน็ ส�ำ คัญๆ
ที่นักเรยี นควรเขา้ ใจ
จ�ำ เปน็ ตอ้ งพบกันนอกชน้ั เรยี นเพือ่ ทำ�การบ้าน • การก�ำ หนดใหต้ ้ังค�ำ ถาม
อยา่ งน้อยหนึ่งค�ำ ถามกอ่ น
ออกจากหอ้ งเรียนกระตุ้นให้
นกั เรยี นตระหนกั ถึงส่ิงทตี่ น
ไมเ่ ขา้ ใจในแผนการเรยี นรู้

คาบท่ี 2

ข้ันตอน การด�ำ เนนิ การสอน สือ่ การเรียนรู้ หลกั การและเหตผุ ล

เกรน่ิ น�ำ ครูจะเรม่ิ ช่วั โมงเรียนดว้ ยการบอกวา่ การบรรยายเกร่ินน�ำ
[5 นาที] วัฒนธรรมปอ็ ปของอเมริกันและ “ตะวนั ตก” เปน็ การให้ความรแู้ ละ
ข้อมูลพ้ืนฐานทจี่ ะท�ำ ให้
ไมไ่ ดเ้ ป็นอิทธิพลเดียวทีม่ ีตอ่ วฒั นธรรมปอ็ ป นักเรยี นด�ำ เนนิ การค้นพบ
ทีม่ ีการชแ้ี นะและการเรียนรู้
ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ เอเชียตะวันออก แบบร่วมมอื

ก็มีอทิ ธพิ ลอยา่ งมากเช่นกัน ดงั เหน็ ไดจ้ าก

ปรากฏการณ์ อยา่ งเช่น เจ-ป็อปที่รจู้ ักกันดี

ชัว่ โมงเรยี นน้ีจะมุ่งสนใจอกี ตัวอย่างหนึง่ คือ

เค-ปอ็ ป กระแสเกาหลีหรอื Hallyu

ค�ำ ถามทใ่ี ชแ้ ลกเปลย่ี นในกิจกรรม

• เราจะนยิ ามและอธบิ ายกระแสเกาหลหี รอื

Hallyu ในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้อย่างไร

• วฒั นธรรมเกาหลมี าได้รับความนิยม

ในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ได้อยา่ งไร

• องคป์ ระกอบและอทิ ธิพลทเี่ ปน็ ท้องถน่ิ

ของวฒั นธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ถกู รวมเขา้ ไปในเค-ป็อปหรอื กระแสเกาหลี

อยา่ งไร

• อทิ ธพิ ลตะวันตกส่งผลต่อวฒั นธรรมปอ็ ป

ทน่ี �ำ เข้าจากเกาหลีหรอื ประเทศเอเชีย

ตะวนั ออกอน่ื หรอื ไม่

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถน่ิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 461

ขน้ั ตอน การด�ำ เนินการสอน ส่อื การเรียนร ู้ หลักการและเหตุผล

• เค-ปอ็ ปมีส่วนในการสรา้ งอัตลักษณ์ • การอา่ นข้อมูลและน�ำ เสนอ
ร่วมกันเป็นกลุม่ กระตุ้น
ในระดบั ปัจเจกบคุ คล ประเทศ และภมู ิภาค ใหน้ กั เรยี นต้องอ่านและ
วเิ คราะหอ์ ย่างต้ังใจ ร่วมมือ
อยา่ งไร และแบง่ หนา้ ทีร่ บั ผดิ ชอบ
และเรียนรทู้ ่ีจะปรบั ปรงุ
ขั้นพัฒนา การคน้ พบท่มี ีการชแ้ี นะและการเรยี นรู้ • ส่ือการเรียนรู้ 2 ทักษะการส่อื สารของตน
แบบร่วมมอื • การชมวดี ิทัศนแ์ ละ
• สอ่ื การเรียนรู้ 3 การตอบค�ำ ถามสง่ เสรมิ
ทกั ษะการวิเคราะห์
ครูอธบิ ายกจิ กรรมการเรยี นร้แู บบร่วมมอื • สอ่ื การเรียนรู้ 4 การสนทนา และแลกเปล่ยี น
• การมอบหมายงาน
ครแู บง่ นกั เรยี นออกเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละ 3 - 4 คน • สอ่ื การเรียนรู้ 5 ทำ�วดี ิทัศนน์ อกช้ันเรยี น
จะท�ำ ใหน้ กั เรยี นได้มีโอกาส
แตล่ ะกล่มุ จะไดร้ บั ใบงาน (แบบฝึกหดั 2) • แบบฝกึ หดั 2 ประยุกตใ์ ช้ข้อมลู ทไ่ี ดจ้ าก
ช้นั เรียนเพื่อทำ�งานทเ่ี ปน็
ทค่ี รเู ตรยี มมาลว่ งหนา้ ใบงานนม้ี คี �ำ ถามเกย่ี วกบั การสงั เคราะหแ์ ละ
สร้างสรรค์
เอกสารสองช้นิ ท่ีครเู ตรยี มไว้ใหเ้ ช่นกนั

(ส่อื การเรียนรู้ 2 และส่ือการเรยี นรู้ 3)

นกั เรียนจะอา่ น และตอบคำ�ถามด้วยกัน

[ราว 15 นาท]ี

• ส่อื การเรยี นรู้ 2 - SHIM Doobo,

“Korean Wave in South-East Asia.”

Kyoto Review of South-East Asia, Issue

11 (March 2011)

• สื่อการเรยี นรู้ 3 - “เศรษฐีเอเชยี

ตะวันออกเฉยี งใตจ้ ะสร้างเมอื ง Hallyu

ในไทย” 16 กนั ยายน 2558 The Korea

Times

1. แต่ละกลุ่มแบง่ งานขา้ งต้นกนั เองในกลุ่ม

นกั เรียน 1 - 2 คน จะอา่ นสือ่ การเรยี นรู้ 2

ส่วนอีก 1 - 2 คน จะอา่ นส่อื การเรียนรู้ 3

นกั เรียนจะแลกเปลี่ยนในกล่มุ เก่ยี วกบั คำ�ตอบ

ส�ำ หรบั ค�ำ ถามในแบบฝึกหดั 2

2. ครสู มุ่ เรียกทีละกลุ่มให้นำ�เสนอค�ำ ตอบ

สำ�หรบั เอกสารประกอบ 2 ครูจะสรุป

ประเด็นส�ำ คญั ๆ [10 นาท]ี

3. ครจู ะเริ่มดว้ ยการเลา่ ข้อมลู ความเป็นมา

ของทงั้ สองวงอย่างรวดเร็วในเวลา 5 นาที

จากนัน้ ก็เปิดวดี ทิ ศั นแ์ ละตง้ั คำ�ถามกบั

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับทอ้ งถ่นิ

462 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขัน้ ตอน การด�ำ เนนิ การสอน สอ่ื การเรยี นร ู้ หลกั การและเหตุผล

นักเรียน สำ�หรับชว่ งถาม-ตอบ อาจดู

ภารกิจ 4 ในบทความเกริน่ นำ�

• สื่อการเรียนรู้ 4 - วดี ิทศั น์ “Missing

You” ของ Baby V.O.X. ดไู ด้ท่ี :

https://www.youtube.com/

watch?v=aBHu38wdngQ

• สื่อการเรยี นรู้ 5 - วดี ทิ ัศน์ “I Do”
ของเรน ดไู ด้ที่ : https://www.youtube.
com/watch?v=z0VALRHcQ84

ครนู ำ�การสนทนาโดยพยายามแสดงให้
นักเรยี นได้เหน็ การผสมผสานอิทธพิ ลเกาหลี
ไทย และอเมรกิ ัน ในวีดทิ ัศน์ทั้งสอง
[20 นาที]
4. เมอื่ ใกลห้ มดช่วั โมงเรียน ครเู ริ่มการสรปุ
และอธิบายงานท่ีจะใหน้ ักเรียนไปท�ำ เปน็
การบา้ น
ครจู ะอธบิ ายวา่ : วางแผนหรือถา่ ยวดี ิทศั น์
สำ�หรบั เพ่ือน แฟน ฯลฯ ท่แี สดงถงึ วฒั นธรรม
ประจ�ำ ชาติและวัฒนธรรมปอ็ ปในประเทศ
ของนกั เรยี น
5. แบ่งนกั เรยี นเป็นกลุ่ม กลมุ่ ละ 3 - 4 คน
เพ่อื ทำ�งานนอกช้นั เรยี น ซึ่งนกั เรียนจะตอ้ ง
พจิ ารณาส่งิ ต่อไปน้ี
• ตดั สนิ ใจว่าจะน�ำ เสนอดว้ ยภาษาอะไร
• นักเรยี นตอ้ งการน�ำ เสนอวัฒนธรรม
ประจำ�ชาตอิ ะไรบา้ ง (เช่น ตลาด เสอ้ื ผ้า
อาหาร สถานทีส่ ำ�คญั ศาสนสถาน ฯลฯ)

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ :
วฒั นธรรมโลกกบั ท้องถนิ่

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 463

ข้ันตอน การดำ�เนนิ การสอน สื่อการเรยี นรู้ หลกั การและเหตุผล

• นกั เรียนจะใชเ้ ทคโนโลยอี ะไรในการทำ�

วีดทิ ัศน์น้ี
• นักเรยี นตอ้ งการใช้เพลงหรือ
วัฒนธรรมปอ็ ปอะไรบา้ ง

• อธิบายวา่ การเลอื กของนกั เรียน
จะแสดงภาพวัฒนธรรมประจ�ำ ชาตขิ อง
นักเรียนได้ดที ่ีสุดสำ�หรับเพือ่ นหรือแฟน
ในประเทศอาเซยี นอืน่ พยายามใส่วฒั นธรรม

ประจำ�ชาตขิ องเพอื่ นเขา้ ไปด้วย
งานท่ใี หท้ ำ�อาจเป็นแค่ร่างหรือแผนทีบ่ อกวา่
วดี ทิ ัศน์จะเปน็ อย่างไร

อกี ทางเลือกหนึ่ง ครูอาจให้นกั เรียน

ถา่ ยวดี ทิ ัศนจ์ รงิ ๆ โดยใช้สมารท์ โฟน เปน็ เรอ่ื งท่ดี ที ี่จะจบแผน
เปน็ เครอื่ งบันทกึ การเรียนรดู้ ว้ ยการช้ปี ระเด็น
ข้ันสรปุ สรปุ หรอื ชี้ประเดน็ สำ�คัญในชว่ั โมงเรยี น สำ�คัญและท�ำ การประเมนิ ว่า
สองครัง้ ที่ผ่านมา เปน็ กจิ กรรมทก่ี ระตุ้น นกั เรยี นไดเ้ รียนร้ไู ปมากน้อย
การเรยี นรู้และเชื่อมโยงมาสู่กิจกรรมน้ี เพยี งใด
ครอู าจเลอื กท�ำ กิจกรรมอย่างใดอยา่ งหนงึ่

หรือทั้งหมดเปน็ การปดิ ท้ายแผนการเรยี นรู้

• ครสู ร้างบล็อกขึน้ มาให้นกั เรียนเขียน
ความเห็น
• ให้นักเรียนเขยี นรายงานข่าวหรอื วิจารณ์

การประกวดร้องเพลงแบบไอดอลหรืออลั บม้ั
เค-ปอ็ ป โดยมงุ่ สนใจว่าจะไดร้ บั ความนยิ ม
มากนอ้ ยแค่ไหนในประเทศของนกั เรียน

• ให้นกั เรียนท�ำ โปสเตอรโ์ ฆษณา

การประกวดร้องเพลง คอนเสริ ต์ เค-ปอ็ ป
หรอื อัลบ้ัมเพลง

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรยี นรูท้ ่ี 6 ดนตรียอดนยิ มในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับท้องถ่ิน

464 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใตก้ ับโลก
แผนการเรียนร้ทู ี่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ : วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถ่ิน

สอื่ การเรยี นรแู้ ละแบบฝึกหดั

ส่ือการเรียนรู้ 1 - วดี ทิ ัศนย์ ูทบู ส�ำ หรบั ภารกจิ 1
(1) “Taunggyi Auditions | Myanmar Idol 2016
https://www.youtube.com/watch?v=3E7Kdurnu0w
(1.1) ใหน้ ักเรยี นดูต้ังแต่ 0 : 00 ถงึ 1 : 47 และ 21 : 22 ถึง 23 : 55
(1.2) ครูควรเน้นแงม่ ุมของวฒั นธรรมโลก (แผนที่ ความนยิ มแพร่หลาย
ของรายการอเมรกิ นั ไอดอลทวั่ โลก) กบั วฒั นธรรมท้องถนิ่ (วดั พทุ ธในฉากหลงั )
(1.3) ครูควรพยายามแสดงให้เห็นถึงการผสมผสานแนวการร้องเพลงของท้องถ่ิน
(รอ้ งภาษาพม่า) กบั การแตง่ กายและการบรรเลงด้วยกตี า้ ร์ท่ีนา่ จะเป็นสากลกว่า
(2) “EP01 PART 4 AUDITION 1 (BANDUNG) - Indonesian Idol 2014”,“ตอน 1
ส่วนท่ี 4 การทดสอบร้องเพลง 1 (บนั ดงุ ) - อินโดนเี ชยี นไอดอล 2557”
https://www.youtube.com/watch?v=L6O0A9BfgUE
(2.1) ใหน้ กั เรยี นดตู งั้ แต่ 0 : 00 ถึง 1 : 00 และ 4 : 39 ถงึ 8 : 22
(2.2) ครูควรชวนใหล้ องพิจารณาเปรียบเทียบช่วงต้นรายการและช่วงวิจารณ์
ใหข้ อ้ เสนอแนะ กระตุ้นใหน้ กั เรียนสังเกตความตา่ งและความเหมอื นกับตวั อย่างจาก
เมยี นมาไอดอล อินโดนีเซียไอดอล และอเมรกิ ันไอดอล
(2.3) ต้งั ขอ้ สังเกตว่าผเู้ ข้าประกวดแต่งกายเปน็ ท้องถนิ่ (ผา้ คลมุ ศีรษะของมสุ ลิม)
แตร่ อ้ งเพลงอเมริกันภาษาอังกฤษของบยี อนเซ่
(3) Vietnam Idol 2015 - Tập 2 - Phátsóngngày 12/04/2015 - FULL HD
https://www.youtube.com/watch?v=3de_7_3v9yg
(3.1) ให้ครพู จิ ารณาเลือกคลิปท่นี า่ สนใจสำ�หรับนกั เรยี น
(3.2) ครคู วรมองหาแงม่ มุ ท่ีแสดงถึงวฒั นธรรมโลกกบั วัฒนธรรมท้องถิน่
ของเวยี ดนาม
(3.3) ควรเนน้ ความเหมอื นและความต่างกับตวั อยา่ งจากเมยี นมาและอนิ โดนเี ซยี

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรียนรทู้ ่ี 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถิ่น

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 465

สือ่ การเรียนรู้ 2 - SHIM Doobo, “Korean Wave in South-East Asia”, Kyoto Review
of South-East Asia, Issue 11 (March 2011), <http://kyotoreview.org/issue-11/
korean-wave-in-South-East-asia/>
ตั้งแต่ปลายทศวรรษ 1990 ปริมาณเนื้อหาเชิงวัฒนธรรมยอดนิยมของเกาหลี
ท่ีเพิ่มมากข้นึ เรอ่ื ยๆ อยา่ งเช่น ละครโทรทศั น์ ภาพยนตร์ เพลงปอ็ ป ตลอดจนคนดงั ทเี่ ก่ยี วขอ้ ง
ได้รับความนิยมอย่างมากทั่วท้ังเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สื่อข่าวและ
นิตยสารการค้าได้มองเห็นการพุ่งขึ้นของวัฒนธรรมยอดนิยมของเกาหลีในเอเชียโดยเรียกว่า
‘กระแสเกาหลี’ (Hallyu ในภาษาเกาหลี) สำ�นักข่าวแอสโซซิเอตเต็ดเพรสรายงานในเดือน
มีนาคม 2545 ว่า ‘เรยี กมันว่า “กมิ ชคิ (kim chic)” ทกุ อยา่ งที่เปน็ เกาหลี ตัง้ แต่อาหารและ
ดนตรไี ปจนถงึ การแตง่ ควิ้ และรปู ทรงรองเทา้ สรา้ งกระแสคลงั่ ไคลไ้ ปทว่ั เอเชยี ทว่ี ฒั นธรรมปอ็ ป
ไดถ้ กู ครอบงำ�โดยโตเกียวและฮอลลวี ดู้ มานาน’ (Visser, 2002) นติ ยสารฮอลลวี ู้ดรีพอรต์ เตอร์
รายงานว่า ‘เกาหลีได้เปลี่ยนตนเองจากบริเวณหลังเขาในทางภาพยนตร์และอยู่ในระหว่าง
ศกึ สงครามกลายเป็นตลาดภาพยนตร์ทีร่ อ้ นแรงทสี่ ุดในเอเชยี ’ (Segers, 2000)
ถึงกระน้ันเม่ือสักหนึ่งทศวรรษก่อน วัฒนธรรมยอดนิยมของเกาหลีไม่ได้มีศักยภาพ
ในการเป็นสินค้าส่งออกเช่นน้ันและก็ไม่ได้เป็นท่ีชื่นชมของนักวิชาการ ยกตัวอย่างเช่น
ประวตั ิศาสตร์ภาพยนตร์โลกของอ็อกซฟ์ อรด์ ฉบับปี 2539 (The Oxford History of World
Cinema) ไมไ่ ดก้ ลา่ วถงึ ภาพยนตรเ์ กาหลเี ลย แตก่ ลา่ วถงึ ภาพยนตรไ์ ตห้ วนั ฮอ่ งกง จนี และญป่ี นุ่
(Nowell-Smith, 1996) ดนตรเี กาหลกี ถ็ กู ละเลยไปดว้ ยเชน่ กนั ดงั จะเหน็ ไดจ้ ากความเหน็ ตอ่ ไปน ี้
ใน World Music : The Rough Guide ท่ีตีพิมพ์ในปี พ.ศ. 2537 คือ ‘เกาหลีได้พัฒนา
ทางเศรษฐกจิ อยา่ งรวดเร็วจนน่าทึ่ง แตใ่ นสว่ นของดนตรยี อดนยิ มแล้วไมม่ ีอะไรเทยี บไดเ้ ลยกับ
ดนตรรี ว่ มสมยั ทโ่ี ดดเดน่ ของอนิ โดนเี ซยี โอกนิ าวา หรอื ญปี่ นุ่ ’ (Kawakami and Fisher, 1994)
ดังน้ัน กระทั่งคนเกาหลีเองทีแรกก็ยังไม่เชื่อข่าวที่ว่าวัฒนธรรมยอดนิยมของเกาหลี
กำ�ลงั ได้รับความนยิ มในตา่ งประเทศ ยกตวั อยา่ งเชน่
สงิ่ ทก่ี ระแสคลงั่ ไคลแ้ พ ยง-จนุ (Bae Yong-Jun) (หรอื “อาการยง ซะมะ (Yon-sama
syndrome)”) ในญ่ีปุ่นอาจทำ�ให้คนเกาหลีธรรมดาท่ัวไปอย่างผู้เขียนรู้สึกก็คงจะเป็น
“ความพอใจทนี่ า่ ฉงน” ขณะทเี่ รารสู้ กึ ภาคภมู ใิ จกบั ตนเอง (ทนี่ �ำ เขา้ วฒั นธรรมจากทอี่ นื่ มาตลอด)
ที่กลายเป็นผู้ส่งออกทางวัฒนธรรม เรานึกฉงนว่าวัฒนธรรมของเรามีอะไรที่จับจิตจับใจ
ชาวตา่ งชาติ (Lee, 2004)
ข้อความข้างต้นท่ีคัดมาจากนิตยสารเกี่ยวกับเร่ืองราวร่วมสมัยฉบับหนึ่งแสดงถึง
ปฏิกิริยาของคนเกาหลีต่อปรากฏการณ์กระแสเกาหลีได้เป็นอย่างดี เกาหลีได้ด้ินรนรักษา
ความต่อเน่ืองทางวัฒนธรรมมายาวนาน โดยเผชิญกับการคุกคามอย่างต่อเน่ืองของการ

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นร้ทู ่ี 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วฒั นธรรมโลกกับท้องถนิ่

466 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ครอบงำ�วัฒนธรรมจากต่างชาติ เน่ืองด้วยสำ�นึกที่ฝังลึกของความเป็น “เบี้ยล่าง” ในแง่ของ
การแลกเปล่ียนทางวัฒนธรรม ก็ไม่ง่ายเลยสำ�หรับพวกเขาท่ีจะเช่ือข่าวเกี่ยวกับปรากฏการณ์
กระแสเกาหลี
มรี ายงานวา่ กระแสเกาหลเี รม่ิ ในจนี ในราวปี พ.ศ. 2540 เมอ่ื ละครโทรทศั นข์ องเกาหลี
What is Love All About? ได้รับความนยิ มอยา่ งมากหลังจากฉายทางสถานีโทรทัศน์ CCTV
ของจีน โดยมีเรตติ้งสูงเป็นอันดับสองในประวัติศาสตร์วงการโทรทัศน์ของจีน (Heo, 2002)
หลังจากความสำ�เร็จท่ีไม่ได้คาดคิดนี้ ละครโทรทัศน์ของเกาหลีเร่ืองอื่นๆ ก็เป็นที่ช่ืนชอบของ
ผู้ชมชาวจีน ต้ังแต่นั้นมา ละครโทรทัศน์เกาหลีก็จับจองเวลาออกอากาศทางโทรทัศน์ใน
ประเทศต่างๆ อย่างเช่น ไต้หวัน สิงคโปร์ ไทย เวียดนาม และอินโดนีเซียที่เริ่มมีการเปิดเสรี
ทางส่อื ในทศวรรษ 1990 นอกจากนีว้ กิ ฤตเศรษฐกจิ เอเชยี ในปลายทศวรรษ 1990 ก็ทำ�ใหเ้ กิด
สถานการณท์ ผี่ ซู้ อื้ ของเอเชียอยากซ้อื รายการของเกาหลีที่มรี าคาถูกกว่า ละครโทรทศั น์เกาหลี
มีราคาหนึ่งในส่ีของราคาละครโทรทัศน์ญี่ปุ่น และหน่ึงในสิบของละครโทรทัศน์ฮ่องกงในปี
พ.ศ. 2543 (Lee, 2003) การสง่ ออกเน้อื หารายการโทรทศั นเ์ กาหลีเพม่ิ ขึ้นอย่างมาก จนในป ี
พ.ศ. 2550 มีมูลค่าถึง 150.95 ล้านเหรียญสหรัฐฯ จาก 12.7 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี
พ.ศ. 2542 (กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเทีย่ ว, 2551)

ภาพยนตร์และเพลงจากเกาหลีก็พลอยเกาะกระแสความนิยมของละครโทรทัศน์
ไปด้วยตลอดทั่วทั้งเอเชีย ยกตัวอย่างเช่น วงบอยแบนด์ H.O.T. ครองอันดับสูงสุดบนชาร์ต
เพลงป็อปในจีนและไต้หวันในปี พ.ศ. 2541 วงน้ีได้รับความนิยมมากเสียจนยอดขายอัลบ้ัม
ยังคงเพ่ิมสูงข้ึนต่อไปเป็นระยะเวลาหน่ึง กระท่ังหลังจากแยกวงไปแล้วในกลางปี พ.ศ. 2544
ในปี พ.ศ. 2545 อลั บั้มเปิดตัวของขวญั ใจวัยร่นุ เกาหลี BoA ข้นึ ถึงอันดับหน่งึ บนชาร์ตประจำ�
สัปดาห์โอริคอนของญ่ีปุ่นท่ีเทียบได้กับบิลบอร์ดชาร์ตของอเมริกา (Visser, 2002) เพลงและ
ท่าเต้นของวงสาวเกาหลี อย่างเช่น วันเดอร์เกิร์ลส์ และเกิร์ลส์เจเนอเรชัน ได้รับความนิยม
อย่างมากในกัมพูชาและไทยในตอนนี้ จนแฟนๆ และนักร้องท้องถ่ินจำ�นวนมากพากัน
ลอกเลียนแบบ ตั้งแต่ปลายทศวรรษ 1990 ภาพยนตร์เกาหลีก็ได้รับการยกย่องและมีผู้ชม
จ�ำ นวนมากท่ัวทั้งเอเชีย
ด้วยสภาพความเป็นไปอย่างนี้ ดาราเกาหลีได้ส่งผลอย่างมากต่อวัฒนธรรมผู้บริโภค
ทั้งด้านอาหาร แฟช่ัน การแต่งหน้าและกระทั่งศัลยกรรมพลาสติก ไม่ใช่เรื่องแปลกท่ีจะพบ

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 6 ดนตรียอดนยิ มในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ :
วฒั นธรรมโลกกบั ท้องถ่นิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 467

เยาวชนชาวเอเชียประดับประดาเป้ สมุด หนังสือ และห้องของตนเองด้วยภาพของดาราเกาหลี
นกั แสดงสาว Lee Young-ae, Song Hae Gyo, Kim Hee Sun และ Jeon Ji-hyun ได้รับ
ความนิยมมากเสียจนมีรายงานว่าคนที่อยากเป็นอย่างพวกเธอในไต้หวันและจีนใช้ใบหน้า
ของพวกเธอเป็นแบบในการทำ�ศัลยกรรมความงาม (Joins.com, 2001; Straits Times,
2002a and 2002b) จากการที่มีรายงานว่านกั แสดงสาวเกาหลหี ลายคนได้ ‘ปรบั ปรุง’ ใบหน้า
ของพวกเธอ ผ้หู ญิงจากจนี เวียดนาม และสงิ คโปร์ก็พากันแห่ไปเกาหลเี พ่อื ปรบั รูปโฉมของตน
โดยศัลยแพทย์เกาหลี ตอนนี้มีการเรียกว่ากระแสเกาหลีในการทำ�ศัลยกรรมพลาสติก (Kim
Chul-joong, 2009)
ด้วยกระแสความคลั่งไคล้ในวัฒนธรรมเกาหลี บรรดาแฟนๆ ในต่างประเทศ
กระตือรือล้นท่ีจะเรียนภาษาเกาหลีและเดินทางไปเกาหลี ยกตัวอย่างเช่น จำ�นวนผู้เข้าสอบ
ความถนดั ภาษาเกาหลี (TOPIK) ทวั่ โลกเพมิ่ ขน้ึ เปน็ 189,320 คน ในปี พ.ศ. 2552 จาก 2,692 คน
ในปี พ.ศ. 2540 ซึ่งโดยมากเป็นผลมาจากความนิยมที่เพ่ิมขึ้นในละครโทรทัศน์เกาหลี (Yi,
2009) บริษัทท่องเที่ยวทั่วท้ังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขายบริการนำ�เที่ยวเป็นกลุ่มตามรอย
ละครโทรทัศน์ในเกาหลี เนื่องจากกระแสเกาหลีการท่องเท่ียวของประเทศเกาหลี (KNTO)
ไดว้ างแผนจัดการท่องเท่ยี วเพ่ือดงึ นกั ท่องเที่ยวเขา้ ประเทศเพมิ่ มากขนึ้
วฒั นธรรมปอ็ ปเกาหลมี คี วามนยิ มทเี่ พมิ่ มากขน้ึ ความหมายมากกวา่ แคก่ ารไดเ้ งนิ ตรา
ตา่ งประเทศ โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ เมอ่ื พจิ ารณาวา่ ประเทศนไ้ี ดม้ ปี ญั หาความสมั พนั ธก์ บั เพอ่ื นบา้ น
ในหลายทศวรรษที่ผ่านมา ชาวเวียดนามยังคงจำ�ได้ชัดเจนว่าทหารเกาหลีต่อสู้กับกองทัพ
ปลดแอกของตนในช่วงสงครามเวียดนาม ชาวไต้หวันรู้สึกถูกเกาหลีทรยศตั้งแต่โซลจู่ๆ ก็ตัด
ความสัมพันธ์ทางการทูตกับไทเปเพ่ือสถาปนาความสัมพันธ์ใหม่กับปักก่ิงในปี พ.ศ. 2535
ดว้ ยเหตนุ ี้ ปอ็ ปสตารข์ องเกาหลจี งึ มสี ว่ นชว่ ยปรบั ปรงุ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งประเทศของเกาหลี
ในกรณหี นงึ่ นกั แสดงเกาหลี Jang Dong-gun และนักแสดงสาว Kim Nam-ju ได้รบั ความนยิ ม
ในเวยี ดนามมากจนชาวเวยี ดนามถงึ กบั เรยี กทงั้ สองเปน็ ดารา ‘ประจ�ำ ชาต’ิ ประธานาธบิ ดเี กาหลี
ในตอนนน้ั Kim Dae Jung ถึงกบั เชญิ ทั้งครู่ ว่ มงานเลีย้ งอาหารค่ําทีเ่ ขาจัดรบั รองประธานาธิบดี
เวียดนาม Tran Duc Luong ในคราวไปเยือนเกาหลีในวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2544
(Australian, 2002) BoA ท่ีข้ึนปกนิตยสาร Le Monde ของฝร่ังเศสในเดือนกรกฎาคม
พ.ศ. 2545 ในฐานะขวัญใจในการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างเกาหลีและญ่ีปุ่น ได้รับเชิญ
ให้เข้าร่วมการประชุมสุดยอดระหว่างสองประเทศในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2546 ที่โตเกียว
(Macintyre, 2002) โดยรวมแล้วชาวเกาหลียินดีต้อนรับผลพวงของกระแสเกาหลีท่ามกลาง
การฟื้นตัวทางเศรษฐกิจจากวิกฤตปี พ.ศ. 2540 และการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจท่ีกำ�กับ
โดยกองทุนการเงินระหว่างประเทศในเวลาต่อมา ที่พวกเขามักเรียกว่าเป็น ‘ความขายหน้า
ของประเทศ’

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับทอ้ งถ่ิน

468 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

สอื่ การเรยี นรู้ 3 - “เศรษฐีเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้จะสร้างเมอื ง Hallyu ในไทย”
16 กันยายน 2558 The Korea Times, http://www.koreatimesus.com/
South-East-asian-millionaires-to-build-hallyu-town-in-thailand/
โซล/กรุงเทพฯ (ยอนแฮ็พ) - เศรษฐเี อเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตจ้ ำ�นวนหนึง่ กำ�ลังมองหา
ลทู่ างทจี่ ะสรา้ งศนู ยก์ ารคา้ ขนาดใหญใ่ นไทย โดยจะประกอบดว้ ยรา้ นคา้ และรา้ นอาหารทส่ี นอง
แฟนๆ ของวัฒนธรรมป็อปเกาหลี หรอื เค-ป็อป แหล่งขา่ วในวงการกลา่ วเมอ่ื วนั พุธที่ผ่านมา
พวกเขาพยายามจะสร้างเมือง Hallyu ข้ึนมาในกรุงเทพฯ ที่ลูกค้าจะสามารถ
เพลดิ เพลนิ และบรโิ ภควฒั นธรรมเกาหลตี งั้ แตด่ นตรี อาหาร และแฟชนั่ ไดใ้ นทเี่ ดยี ว คนในวงการ
ธุรกจิ สนิ ค้าปลอดภาษที ี่ร้เู ร่ืองนกี้ ลา่ ว
Show DC บริษัทท่ีตั้งอยู่ในไทยที่เป็นหัวหอกของโครงการน้ี จัดงานนำ�เสนอ
ทางธรุ กจิ ในวันพธุ ทผ่ี า่ นมาเพ่อื ดึงดดู นกั ลงทุน บรษิ ัทกล่าว
ศูนย์การค้าท่ีเรียกกันเล่นๆ ไว้ก่อนว่า “เค-ทาวน์” มีขนาด 152,000 ตารางเมตร
สงู หกช้นั คาดวา่ จะแล้วเสร็จภายในครงึ่ แรกของปหี น้า
ล็อตเตดวิ ตี้ฟรี (Lotte Duty Free) ทเี่ ป็นบรษิ ัทยกั ษ์ใหญจ่ �ำ หน่ายสนิ คา้ ปลอดภาษ ี
ท่ีดำ�เนินการโดยกลุ่มธุรกิจเกาหลีใต้ ล็อตเตกรุ๊ป ได้รับข้อเสนอให้มาเปิดสาขาในศูนย์การค้า
แหง่ นี้ในเดือนมีนาคมโดยขายสินค้าเคร่ืองสำ�อางเป็นหลัก
วายจีเอนเตอร์เทนเมนต์ (YG Entertainment) ที่เป็นหน่ึงในบริษัทธุรกิจบันเทิง
ชนั้ น�ำ ของเกาหลกี �ำ ลงั พจิ ารณาทจ่ี ะเปดิ รา้ นอาหารเกาหลที นี่ น่ั โดยบรษิ ทั ลกู วายจฟี ดู ทท่ี �ำ ธรุ กจิ
อาหารและเครือ่ งด่ืม
กลุ่มท่ีผลักดันโครงการเค-ทาวน์ (K-Town project) น้ีวางแผนที่จะขยายไปยัง
ภาคอ่นื ๆ ในไทย เช่น เชยี งใหม่ และภูเก็ต ตลอดจนมาเลเซยี แหล่งข่าวกล่าว

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 6 ดนตรียอดนยิ มในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วฒั นธรรมโลกกับทอ้ งถ่นิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 469

สื่อการเรยี นรู้ 4 - วีดทิ ัศน์ (1) สำ�หรบั ภารกิจ 4
“I Do” : เพลงร้องคู่ระหว่างเค-ป็อปสตาร์ เรน (Rain) กับนักร้องไทย ปนัดดา
เรืองวุฒิ (พฤษภาคม 2548) ไฟล์ Mpeg หรือดูได้ที่ : <https://www.youtube.com/
watch?v=z0VALRHcQ84>

[คำ�เตอื นสำ�หรับครู : มีฉากจบู ในช่วง 1 : 42 - 1 : 45 อาจไมเ่ หมาะสมในบางวัฒนธรรม ครคู วรใชว้ จิ ารณญาณวา่ ควรใหน้ ักเรียน
ดูฉากนี้หรอื ไม]่

ส่ือการเรียนรู้ 5 - วีดทิ ัศน์ (2) สำ�หรับภารกิจ 4
“Missing You” : แสดงการท่องเท่ียวท่วั ไทยของวงเค-ป็อป V.O.X. (2542) ไฟล์
mpeg หรือดไู ดท้ ี่ : https://www.youtube.com/watch?v=aBHu38wdngQ

[ค�ำ เตือนส�ำ หรับครู : มฉี ากชายหาดในชว่ ง 1 : 39 - 2 : 02 ท่ีอาจไม่เหมาะสมส�ำ หรับเด็กหรือบางบรบิ ททางวัฒนธรรม ครูควรใช้
วิจารณญาณวา่ ควรใหน้ กั เรยี นดฉู ากนีห้ รือไม่]

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก u แผนการเรียนร้ทู ่ี 6 ดนตรียอดนยิ มในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ :
วฒั นธรรมโลกกับท้องถน่ิ

470 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝกึ หัด 1
ภารกิจ 1

ก. ชมและจดบันทกึ ขอ้ สงั เกตเก่ยี วกับวดี ิทัศน์การประกวดร้องเพลง “ไอดอล” ทางยูทูบ ต่อไปน้คี อื
แง่มมุ ของวดี ิทศั นท์ นี่ กั เรยี นควรให้ความสนใจ
1. รูปแบบโลโก้
2. การออกแบบฉาก
3. ประเภทของเพลงทใี่ ชป้ ระกวด
4. การใชส้ ี
5. เคร่อื งแต่งกาย
6. ภาษาที่ใช้










ข. มีความคลา้ ยและ/หรอื ความตา่ งอะไรบ้างระหว่างวีดทิ ัศนข์ องการประกวดจากแตล่ ะประเทศ










หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับท้องถนิ่

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 471

ค. มกี ารใชเ้ พลงอะไรในการประกวดเหล่านน้ั นกั เรยี นคดิ วา่ มอี ะไรในการรอ้ งเพลงเหลา่ น้ันท่สี ะท้อน
วัฒนธรรมของประเทศต่างๆ หรือไม่ (มีอะไรในรายการอินโดนีเชียนไอดอลท่ีสะท้อนวัฒนธรรม
อนิ โดนเี ซยี หรือไม่ หรือในเมยี นมาไอดอลทส่ี ะท้อนความเปน็ เมียนมา)





นักเรยี นคดิ วา่ การประกวดเหลา่ นมี้ คี วามเปน็ อเมริกนั หรอื “ตะวันตก” มากไปหรอื ไม่ เพราะอะไร







ง. นกั เรยี นคิดวา่ “เอเชียนไอดอล” ช่วยสรา้ งอตั ลกั ษณข์ องเอเชยี หรือไม่ เพราะอะไร





จ. นักเรียนอยากชม/ลงคะแนนในรายการไอดอลทางโทรทศั นห์ รอื ไม่








หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกับทอ้ งถ่ิน

472 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝกึ หดั 2
ภารกจิ 2

ก. ตอบค�ำ ถามต่อไปนีล้ งในชอ่ งวา่ ง
1. คำ�ว่า “กระแสเกาหล”ี ในภาษาเกาหลีคือ (Korean word).
2. เป็นละครโทรทศั นเ์ กาหลีเรื่องแรกที่ได้รับความนิยมอย่างสูงหลงั จาก
ออกฉายทางสถานโี ทรทศั นซ์ ซี ที วี ี China Central Television Station (CCTV) ของจนี
ในปี พ.ศ. 2540
3. ประเทศต่อไปนม้ี ลี ะครโทรทัศนเ์ กาหลีออกอากาศในประเทศ
(1) (2)
(3) (4)
(5)
4. การสง่ ออกรายการโทรทศั นเ์ กาหลใี นปีตอ่ ไปนม้ี มี ลู ค่าเทา่ ไหร่
(1) 2542
(2) 2550
5. วงดนตรีเกาหลีทีไ่ ดร้ บั ความนิยมทว่ั เอเชียมวี งอะไรบ้าง
(1) (2)
(3) (4)
(5)
6. ความสนใจในวัฒนธรรมเกาหลีได้ทำ�ให้มีคนจำ�นวนมากข้ึนหันมาเรียนภาษาเกาหลี
และเดินทางไปเกาหลี ยกตัวอย่างเช่น ในปี พ.ศ. 2540 มี
คนท่ีเข้าสอบความถนัดภาษาเกาหลี (TOPIK) ในปี พ.ศ. 2552 คนเข้าสอบมีจำ�นวน
เพ่ิมข้นึ เปน็
7. ดาราเกาหลีคนไหนท่ีได้รับเชิญเข้าร่วมงานเล้ียงอาหารค่ําท่ีประธานาธิบดีเกาหลี Kim
Dae Jung จัดรับรองประธานาธิบดเี วยี ดนาม Tran Duc Luong ในวนั ท่ี 23 สิงหาคม
พ.ศ. 2544
(1) (2)
8. ศนู ย์การคา้ ท่ีขายความเป็นเกาหลีทค่ี าดวา่ จะเปดิ ในกรุงเทพฯ มีชื่อวา่ อะไร


หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรูท้ ่ี 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ :
วฒั นธรรมโลกกับทอ้ งถิ่น

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 473

9. ผู้ดำ�เนินโครงการเค-ทาวน์ (K-Town) หวังที่จะเปิดศูนย์การค้าดังกล่าวในอีกสามแห่ง
คือท่ใี ดบ้าง
(1)
(2)
(3)
ข. ทำ�ไมวัฒนธรรมป็อปเกาหลีจึงได้รับความนิยมในเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ยกตัวอย่างภาพยนตร์และเพลงที่ไดร้ ับความนยิ ม






ค. วฒั นธรรมเกาหลีที่จะมีที่ศนู ย์การคา้ ดังกล่าวท่กี รงุ เทพฯ มีอะไรบา้ ง






ง. วัฒนธรรมป็อปเกาหลีช่วยปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างเกาหลีและประเทศเอเชียตะวันออก
และเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ไดอ้ ยา่ งไร







หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถน่ิ

47อ4เมuรกิปันระไวอัตดิศอาสลต(รA์รm่วมeรrาiกcอaุษnาคIdเนoยl์ ): รายการโทรทัศน์ของสหรัฐอเมริกาท่ีได้รบั ความนยิ มมากท่ีได้ความคดิ มาจาก

อรภายธิ กาารนขศองัพองั ทกฤ์ :ษ ปอ็ ปไอดอล ท่ีคนหนมุ่ สาวทต่ี ้องการเป็นนักรอ้ งหรอื เขา้ วงการบนั เทงิ มีโอกาสได้แสดง

อคเมวารมิกสันาไมอาดรอถลต่อ(หAนm้าผe้ตู riดั cสaนิ nที่จIdะoคดัl)เล:ือกราคยนกทาด่ี รที โทีส่ ุดรทคัศนนท์ขแ่ี อสงดสงหไดรัแ้ฐอยท่เม่ีสรุดิกใานทรี่ไอดบ้รแับรคกวนาี้มมักนถิยกู มแมสาดกง ในรายการ ใน
รายการชหท่วรงี่ไดหอื ้คเลขวงั า้ าๆวมงผคกู้ชิดามรมสบาานัจมาเทากรงิรถมาลโียองกคกาาะรสแขไนอดนงแ้ อทสังาดกงงโฤคทษวราศปมัพส็อทาปใ์มไหาอ้กรดถบั อตคลอ่นหททนี่พ่ีคา้ นวผกหตู้ เนขดั ุ่มาสคสนิ ดิาทววจี่ ทา่ ะดี่ตคีท้อดั สี่งเลดุกอืแารกลเคะปคน็นนทนทดี่ ักที่ีไรดสี่้อ้คดุงะ แนนมากท่สี ดุ

เปน็ ผ้ชู นะคนท่แี สดงไดแ้ ย่ที่สดุ ในรอบแรกนม้ี ักถกู แสดงในรายการ ในรายการช่วงหลงั ๆ ผชู้ มสามารถ
ลงคะแนนทางโทรศพั ทใ์ หก้ บั คนทพ่ี วกเขาคดิ วา่ ดที สี่ ดุ และคนทไ่ี ดค้ ะแนนมากทส่ี ดุ เปน็ ผชู้ นะ
เคเค-ป-ปอ็ อ็ปป(K(K-P-Poopp)): (ยอ่ มาจากโคเรยี นปอ็ ป; ภภาาษษาาเเกกาาหหลลี :ี 케이팝) เปน็ แนวดนตรที มี่ าจากเกาหลใี ต้ท่ีมี
องคป์ ระกทยออ่ีมบดีอดนง้าคิยน์ปมเสร”ยีะงกทแอุกลบแะดนภ้าวานใพนเทสเห่ีกียาลงหแากลลหีใะตลภ้าาแยพตถท่คงึ่ีหำ�แลนมา้ีมว้ ก่าักหจถะลูกปาใรยชะ้ในกถอคึงบแวมาไปม้วด่หาว้จมยะาปย“รทดะน่ีแกตคอรบบียกอไวปด่าดนเพ้วยิ ย่ืมอ”บ“รทดรกุนยแตานยรว ี ในเกาหลีใต้

แตค่ ํานม้ี กัรูปถูกแใบชบใ้ นสคมวัยาใมหหมม่ขาอยงทด่แี นคตบรกีปว็อา่ เปพข่อื อบงรเรกยาาหยลรีใปู ตแ้ทบ่ีคบรสอมบยั คใหลมุมข่หอลงาดยนแตนรวปี ต็อ้ังปแขตอ่แงดเกนาซห์-ลปีใ็อตป้ท คี่ รอบคลุม
ปอ็ ปบลั ลาด อเี ล็กโทรป็อป อาร์แอนด์บี และฮิป-ฮ็อป
Kหeลroาnยแcนoวnตgัง้ แ: ต(อแ่ อดกนเซส-์ียปงอ็ วป่าป“็อคปรบอัลนลชาอดงอ”เี;ลอก็ ินโทโดรนปีเอ็ ซปียอ:ารK์แeอroนnดc์บoีแnลgะ,ฮดพิ ัต-ฮช็อ์ :พKrontjong) เป็นชอ่ื
Keroncoเชnครgรอ็ :ื่อง(ง-อชดอรนก็อตเงสรยีีคมงลาวจ้า่าายก“ยเคูเคครรอลอื่ นีลงีชดแอนลงต”ะร;แนี อนี)้ ินวดโดดังนนนตั้นีเซรียีขจ:องึ เKงรอeียrินกoโแnดนcนวoีเดnซนgีย,ตทดรี่ใัทีนชชีว้้ ์:า่kKrokroennrcotojnoncnghgo)(nเเสปgีย)็นงชวงือ่ ชดเรคน็อรตงือ่ ร-ง ี ดนตรีคลา้ ยยู

เคลีลีและ(แเรนยี วกดวนา่ ตkรeีขrอoงnอcนิ hโoดnนgเี ซอยี อทร่ใี ์เชคk้ สroตnรา้c)onปgร(ะเสกยีองบดชว้รอ็ยงฟ-ชลรุต้อ็ งไ-วชโรอ็อลงินมกาจีตาา้ กรเ์ คเชรล่อื โงลดนแตลระนี เบ้ี)ดสงั นัน้ จงึ เรยี ก
ท่ีเล่นแบบพซิ ซคิ าโต และนักร้องหญิงหรือชาย
วแัฒนนวธดรนรตมรปนี ็อวี้ ปา่ ke(ยroอnดcนhิยoมn)g): วคงำ�ดเนรยีตกรรี (วเรมยี ๆกวสา่ �ำ kหeรrับoสn่ิงcผhลoติnทgอางอวรฒั เ์ คนสธตรรรา้ ม)ปอรยะา่กงอเบช่นด้วดยนฟตลรุ้ตี ไศวลิ โปอละ ิน กีต้ารเ์ ชลโล
และเบสทวเป่ีเรลน็รน่ ณหแลกบกัรบรเพมชิซ่นซแชิคฟนาชโช่ันตั้นแแกรลางะรงนเาตกัน้นรรช้อำ�นง หชภญั้นาลงิพห่ายงรนอื แตชลราะ์ ยชโทนรชท้นั ัศกนล์าแงละวิทยุ ที่ถูกบริโภคโดยคนทั่วไป


สวือ่ ัฒแนธลระรมเปออ็ กปส(ยาอรดแนนยิ มะ):นคําำ�เรียกรวมๆ สําหรับสิง่ ผลิตทางวฒั นธรรมอยา่ งเช่น ดนตรี ศิลปะ วรรณกรรม แฟชัน

• กาAIรnlเtfตiea้นrnnร,ําaMtภiaoาgพndยaalนliตJao.รu์“โrKทneรarทolศั nfนocแ์orลnHะgiวsMทิtoยurุทsiciถ่ีcaกู lRบeSรftิโluภedcคtiโesดsยt,hค4eน,ทI2dัว่ e(ไ2ปn0tเ1ปit3y็น)หo:ลf1ักI7n1เdชo-่นn1ชe8นs6iช.aั้น.”แTรงaงwาaนriชkนhช:้ันลา่ ง และชน
• ช้นั Bกeลcาkงer, Judith. “Kroncong, Indonesian Popular Music.” Asian Music, 7, 1 (1975) :
14 - 19.
• Bui, Long. “Globalization and the Public Cartographies of Vietnam Idol.”
Positions : East Asia Cultures Critique, 20, 3 (Summer 2012) : 885 - 910.
• Coutas, Penelope. “Fame, Fortune, Fantasi : Indonesian Idol and the New
Celebrity.” Asian Journal of Communication, 16, no. 4 (2006) : 371 - 392.
• Heins, Ernst. “Kroncong and Tanjidor-Two Cases of Urban Folk Music in Jakarta.”
Asia Music, 7, 1 (1975) : 20 - 32.

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ ับโลก
แผนการเรียนรูที่ 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้: วัฒนธรรมโลกกับทอ้ งถน่ิ
หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถ่ิน

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 475

• Keppy, Peter. “South-East Asia in the Age of Jazz : Locating popular culture in the
colonial Philippines and Indonesia.” The Journal of South-East Asian Studies,
44, 3 (October 2013) : 444 - 464.
• SHIM Doboo. “Hybridity and the rise of Korean popular culture in Asia.” Media,
Culture & Society, 28, 1 (2006) : 25 - 44.
• SHIM Doboo. “Korean Wave in South-East Asia.” Kyoto Review of South-East
Asia, 11 (March 2011). Accessed online, 3 September 2016, <http://kyotoreview.
org/issue-11/korean-wave-in-South-East-asia/>
• Siriyuvasak, Ubonrat and Shin Hyunjoon. “Asianizing K-pop : Production,
Consumption and Identification Patterns among Thai youth.” Inter-Asia Cultural
Studies, 8, no. 1 (2007) : 109 - 136.
• “South-East Asian Millionaires to build Hallyu town in Thailand.” 16 September
2015, The Korea Times. <http://www.koreatimesus.com/South-East-asian-
millionaires-to-build-hallyu-town-in-thailand/>
• Tay, Jinna. “The Search for an Asian Idol : The Performance of Regional Identity
in Reality Television.” International Journal of Cultural Studies, 14, 3 (2011) :
323 - 338.
• Indonesian Idol, https://en.wikipedia.org/wiki/Indonesian_Idol

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนิยมในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ :
วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถ่นิ

476 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับโลก
แผนการเรียนรู้ท่ี 7 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

วิชา : ประวตั ศิ าสตร/์ สังคมศึกษา/วัฒนธรรมศึกษา
หวั ข้อ : เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ
ระดบั : มัธยมศกึ ษาตอนต้น
จำ�นวนคาบ/แผนการเรียนรู้ : 2 แผนการเรียนรู้ (1 คาบ : 50 - 55 นาท)ี
อุปกรณท์ จ่ี �ำ เปน็ : แล็ปท็อป กระดาน เครื่องฉาย โปรเจคเตอร์ อินเทอร์เน็ต
ความร้พู ้นื ฐาน : นกั เรยี นควรมคี วามคนุ้ เคยกบั ภาพยนตรแ์ ละความคดิ เรอื่ งวฒั นธรรม
วตั ถปุ ระสงค์การเรียนรู้ :
เม่อื จบบทเรยี น นักเรยี นสามารถ

ความร ู้ ทกั ษะ เจตคติ

1. เข้าใจประวัติศาสตร์ 1. เขา้ ใจประเด็นถกเถียงเรื่องวฒั นธรรม 1. แลกเปลย่ี นเชงิ วิพากษ์วจิ ารณ์ถึง
ของจักรวรรดโิ ดยอาศัย ทอ้ งถิน่ เผชญิ กับวฒั นธรรมโลก ความแตกตา่ งระหว่าง “จกั รวรรดินิยม

เรือ่ งที่เข้าถึงได้ง่าย คือ 2. ประเมินความสำ�คญั ของภาพยนตร์ ทางวัฒนธรรม” ของฮอลลีวดู้ และ
ภาพยนตร์ จกั รวรรดนิ ิยมทางการเมอื งของจกั รวรรดิ
ทอ้ งถน่ิ ในการสร้างวฒั นธรรม
2. ระบุข้อเท็จจรงิ ทาง “ของชาต”ิ ใหม่ และขบวนการเรยี กร้อง ตามที่แสดงในภาพยนตร์อาณานิคม
ประวตั ศิ าสตรท์ ส่ี ำ�คัญ เอกราช 2. เคารพความพยายามของชาวเอเชีย

ในการก่อรา่ งจกั รวรรดิ ตะวนั ออกเฉยี งใตใ้ นการปรับภาพยนตร์

เช่น จกั รวรรดใิ ดยึดครอง นานาชาติใหเ้ ข้ากับท้องถิ่น

ประเทศใด และล�ำ ดบั

เวลาของการยึดครอง

อาณานิคม

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 477

คาบท่ี 1

ข้นั ตอน การด�ำ เนนิ การสอน ส่ือการเรยี นรู้ หลกั การและเหตุผล

เกรน่ิ นำ� ครูปูพนื้ ดว้ ยการฉายคลิปตัวอย่างภาพยนตร์ • ตัวอย่างภาพยนตร์ • เพื่อใหค้ รสู ามารถก�ำ หนด
[15 นาที] ปี พ.ศ. 2536 Indochine ทีเ่ ก่ยี วกบั ชวี ิต ฝรั่งเศสปี พ.ศ. 2536 เน้ือหา/ประเดน็ หลักของ

ในสวนยางยุคอาณานิคมในเวียดนาม Indochine บทเรยี นได้ และยังใชโ้ อกาสนี้

ในทศวรรษ 1930 https://www. อธิบายวตั ถุประสงคแ์ ละ

1. ครตู ้ังคำ�ถาม youtube.com/ ผลการเรยี นร้ขู องบทเรียนได้

1.1 นักเรยี นคดิ หรือรูส้ กึ อย่างไรเมอ่ื ไดช้ ม watch?v=FxMoR • อธบิ ายพลงั ของภาพยนตร์

ตวั อยา่ งภาพยนตรเ์ รือ่ งนี้ EEix6Q; (หัวข้อที่เช่อื มโยงได้กบั

1.2 นักเรียนเหน็ ว่าความสัมพนั ธร์ ะหวา่ ง นกั เรยี นมัธยมศกึ ษาตอนต้น)

ชาวเอเชยี ตะวันออกเฉียงใตก้ บั ชาวยโุ รป เพอ่ื ชว่ ยอธบิ ายสิ่งที่อาจ

เปน็ อย่างไร ถูกมองว่าเปน็ เร่ืองทาง

1.3 นกั เรยี นเห็นวา่ ความสัมพนั ธ์ระหว่าง • สือ่ การเรยี นรู้ 1 ประวตั ิศาสตร์ท่ี “น่าเบื่อ”

ผชู้ ายกับผ้หู ญงิ เปน็ อย่างไร อยา่ งจักรวรรดิและ

1.4 ใครหรอื ตวั ละครตวั ไหนท่ีดเู หมอื นวา่ จักรวรรดินยิ ม

จะมอี �ำ นาจควบคุม

1.5 ดเู หมือนจะมคี วามขดั แยง้ หรอื ไม่

2. ดสู ื่อการเรียนรู้ 1 ส�ำ หรับประเดน็ ท่ีนา่

ใหค้ วามสำ�คัญ

3. บรรยายว่าภาพยนตร์พาใหน้ ึกถงึ

หลายดา้ นของลัทธอิ าณานิคมยโุ รปใน

เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ โดยเฉพาะอย่างย่ิง

การครอบงำ�ทางการเมอื ง ความสมั พันธ์

ท่ีซบั ซอ้ นระหวา่ งชาวยโุ รปกับชาวเอเชยี

ตะวันออกเฉียงใต้ และความขัดแย้งรุนแรง

4. อธิบายว่าภาพยนตร์เปน็ จดุ เร่มิ ท่ีนา่ สนใจ

ในการท�ำ ความเข้าใจประวัติศาสตรข์ อง

จักรวรรดนิ ยิ มและจักรวรรดใิ นเอเชยี

ตะวนั ออกเฉียงใต้

พัฒนา การค้นพบที่มกี ารชแ้ี นะและการเรียนรู้ • สื่อการเรียนรู้ 1 • กิจกรรมนจี้ ะช่วยให้ครู
บทเรียน แบบร่วมมอื • ส่ือการเรยี นรู้ 2 ไดแ้ นะน�ำ แนวคิด

1. ครปู พู น้ื ส�ำ หรับการเรยี นรูแ้ บบร่วมมอื • แบบฝึกหัด 1 “จกั รวรรดินิยมทางการเมอื ง”

โดยบรรยายส้ันๆ แตไ่ ดใ้ จความเกี่ยวกับ กับ “จกั รวรรดนิ ยิ มทาง

ประวัตศิ าสตร์ของภาพยนตร์และจกั รวรรดิ วัฒนธรรม” ชี้ใหเ้ ห็นวา่

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรียนร้ทู ี่ 7 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

478 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ข้นั ตอน การด�ำ เนินการสอน ส่อื การเรยี นรู้ หลกั การและเหตผุ ล

กรุณาดูเอกสารความรสู้ ำ�หรบั ครู • ตวั อยา่ งภาพยนตร์ แม้วา่ ภาพยนตร์ส่วนใหญ่

และส่ือการเรยี นรู้ 2 (10 นาที) ของเจ.ซ.ี แลมสเตอร์ ในยุคน้จี ะมาจากต่างชาติ

2. ครูอธิบายกระบวนการกจิ กรรมกล่มุ (J.C. Lamster แต่กม็ กั ไม่ไดถ้ ูกผลติ โดย

เรียนรแู้ บบรว่ มมือ แบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม Trailer) ระบอบอาณานคิ ม แต่โดย

กล่มุ ละ 3 - 4 คน ครูเน้นคำ�ถามหลักที่ https://www. ชาวอเมริกนั โรงภาพยนตร์

นักเรยี นควรแลกเปล่ยี น (5 นาท)ี youtube.com/ และการจดั จ�ำ หนา่ ย

2.1 เราจะนิยามและอธิบายภาพยนตร์ watch?v=jrgt83w ภาพยนตร์ก็มลี กั ษณะ

อาณานิคมอย่างไร PGiM คอ่ นขา้ งเป็นสากล อยา่ งไร

2.2 ภาพยนตร์อาณานคิ มแสดงภาพ ก็ตาม สารและอิทธพิ ลของ

เชอื้ ชาติและวัฒนธรรมอย่างไร ภาพยนตร์เหล่านี้สามารถ

2.3 ภาพยนตรอ์ าณานคิ มอนุญาต มสี ่วนชว่ ยสง่ เสรมิ อ�ำ นาจ

ให้มเี สียงของชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ควบคมุ ของระบอบ

หรือไม่ อาณานคิ มได้

2.4 ภาพยนตรอ์ าณานิคมน่าจะสง่ ผล • เนื้อหาสว่ นที่เป็นภาพยนตร์

สะเทอื นได้มากเท่าภาพยนตรฮ์ อลลวี ู้ด ของเจ.ซี. แลมสเตอร์ จะ

หรือภาพยนตร์ยอดนิยมหรือไม่ แสดงให้เห็นวา่ จา้ วอาณานิคม

3. ภารกจิ 1 (วันที่ 1) : ชมภาพยนตร์ของ ยดึ ถอื ภาพยนตร์อย่างจริงจัง

เจ.ซี. แลมสเตอร์ และทำ�ใบแบบฝกึ หดั 1 ในฐานะท่ีเป็นหนทาง

3.1 แนะน�ำ สนั้ ๆ เกย่ี วกับนกั สร้าง ในการแสดงวัฒนธรรม

ภาพยนตร์ เจ.ซ.ี แลมสเตอร์ (ดู Teacher ทอ้ งถิ่นนยิ ามวา่ อะไรคือ

Notes, section II.2.2.3) “ความกา้ วหน้า” และ

3.2 ฉายคลปิ ตวั อย่างภาพยนตรข์ อง “ชวี ิตทันสมยั ” และควบคุม

เจ.ซ.ี แลมสเตอร์ ทที่ ำ�งานใหก้ ับ the ประเทศในเอเชียตะวันออก

Association KoloniaalInstituut เฉยี งใต้ กระทั่งความสนุก

3.3 นกั เรยี นจดบนั ทึกในเอกสาร และความบันเทิงกส็ ามารถ

ประกอบ 1 เป็นแหล่งท่ีมาท่ีส�ำ คัญ

3.4 นกั เรยี นน�ำ เสนอต่อทั้งชัน้ เรยี น ของอำ�นาจส�ำ หรับระบอบ

ครพู ยายามเนน้ ประเด็นต่อไปนี้ จกั รวรรดิได้

3.4.1 สว่ นใหญ่ของภาพยนตร์

เนน้ การขนส่ง ทางรถไฟ ถนน รถยนต์

รถม้า ฯลฯ

3.4.2 มักมีภาพของการท�ำ

การเกษตรและตน้ ไม้

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรียนร้ทู ่ี 7 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 479

ขนั้ ตอน การดำ�เนนิ การสอน ส่อื การเรียนร ู้ หลกั การและเหตผุ ล

3.4.3 ภาพของชาวอนิ โดนเี ซีย

ท้องถิ่นมักไมช่ ดั เจน แทบไม่เหน็ ผคู้ น

3.4.4 การเน้นเรือ่ งการขนสง่ และ

การเกษตร เป็นการแสดงใหเ้ ห็นว่าชาวดตั ช์

ทำ�ให้ชวี ิตของชาวอนิ โดนีเซียดีข้นึ อยา่ งไร

3.4.5 อย่างไรกต็ าม นี่ไม่ใช่

ภาพยนตร์เกยี่ วกับชาวอนิ โดนีเซียจรงิ ๆ

แทบไมม่ มี มุ มองของชาวอนิ โดนีเซียเลย

สรปุ 1. ภารกิจ 2 : แบ่งนกั เรียนเปน็ กลุม่ • การสรปุ ท้ายชั่วโมงเรยี น
บทเรียน กลุม่ ละ 3-4 คน แลกเปล่ยี นกันเกีย่ วกับ เป็นการเน้นประเดน็ หลกั ๆ
ภาพยนตรท์ ี่พวกเขาเพ่งิ ได้ชมมาในชว่ งนน้ั ที่นักเรียนถูกคาดหวงั วา่
จะ ‘ซมึ ซับ’ ประสบการณ์
โดยคำ�นงึ ถงึ ประเดน็ ท้องถนิ่ และโลก และความรู้
• การสรปุ ยังทำ�ใหน้ ักเรยี น
1.1 ครูอธิบายว่าภาพยนตร์ทุกเรอ่ื ง ไดเ้ ปรยี บเทียบประสบการณ์
สว่ นตวั กับสิง่ ที่พวกเขา
พยายามบอกเลา่ เกีย่ วกบั สถานทีแ่ ละ ได้เรยี นรู้มาในชนั้ เรียน

เวลาหนึ่งๆ

1.2 เช่นเดียวกบั งานของเจ.ซ.ี แลมสเตอร์

ผสู้ รา้ งภาพยนตรใ์ ชเ้ ทคโนโลยี หรอื ภาษา

หรอื เมืองตา่ งๆ เพ่ือแสดงถงึ ส�ำ นกึ ดา้ นเวลา

และสถานท่ี

1.3 ดงั นัน้ นักเรียนจึงควรแลกเปลีย่ น

เกย่ี วกบั แงม่ ุมดังต่อไปน้ีของภาพยนตร์

ท่ีพวกเขาเพ่งิ ไดช้ มมาในชว่ งนั้น

1.3.1 เทคโนโลยี

1.3.2 ประเภทของสถานที่ (ชนบท

เมอื ง ประเทศหนง่ึ ๆ)

1.3.3 ภาษาท่ีใช้

1.4 ครูให้นกั เรียนแต่ละกลุ่มพจิ ารณาวา่

องคป์ ระกอบเหล่านคี้ ล้ายหรือแตกต่างจาก

ที่ได้เหน็ ในภาพยนตร์ของเจ.ซี. แลมสเตอร์

หรือไม่

2. ในการสรุป ครูแสดงให้เหน็ ว่ากระทัง่

ภาพยนตร์ร่วมสมยั ก็หยิบยืมสิง่ ตา่ งๆ จาก

ภาพยนตร์ก่อนหนา้ นม้ี าอยู่ไม่นอ้ ยเลย

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรยี นร้ทู ่ี 7 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

480 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

คาบท่ี 2

ขั้นตอน การด�ำ เนนิ การสอน สอ่ื การเรยี นร้ ู หลกั การและเหตผุ ล
การบรรยายเกริ่นนำ�เปน็
เกร่นิ น�ำ บรรยายสนั้ ๆ แนะนำ�ใหน้ กั เรยี นรจู้ ักแนวคดิ การให้ความรูแ้ ละขอ้ มลู
(5 นาที) เรอ่ื งภาพยนตร์ทอ้ งถิน่ และระดบั ประเทศ พน้ื ฐานทจ่ี ะท�ำ ให้นักเรยี น
ไดผ้ ่านการคน้ พบท่มี ี
1. ครอู ธิบายว่าไม่ใชภ่ าพยนตรท์ ุกเร่ือง การชแ้ี นะและการเรยี นรู้
แบบร่วมมอื จนเสร็จสนิ้
ในสมยั อาณานิคมถูกสรา้ งโดยฮอลลีวูด้ สมบูรณ์

หรือรัฐบาลอาณานคิ ม • การแลกเปลีย่ นกนั ในกลุ่ม
เกย่ี วกับภาพและการโฆษณา
2. ในชว่ งเวลานย้ี ังเปน็ จุดเร่มิ ต้นของ ส่งเสริมใหน้ ักเรียนไดอ้ ่านและ
วเิ คราะห์อยา่ งใส่ใจ รว่ มมือ
อตุ สาหกรรมภาพยนตร์ทอ้ งถิน่ ทีผ่ ลิต และแบง่ หนา้ ทรี่ บั ผดิ ชอบกัน
และเรียนร้ทู ่จี ะปรบั ปรงุ
โดยคนทอ้ งถนิ่ ทกั ษะการสอ่ื สารให้ดขี น้ึ
• การชมวีดทิ ศั นแ์ ละ
3. อยา่ งไรกต็ าม มกั จะเปน็ ชาวจนี หรอื การถาม-ตอบสง่ เสริมทักษะ
การวเิ คราะห์ การสนทนา
อนิ เดยี ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ที่ผลิต และแลกเปลีย่ น

ภาพยนตร์เหลา่ น้ี ซ่ึงแสดงใหเ้ ห็นถงึ ลักษณะ

ซบั ซ้อนของอิทธพิ ลระดับโลก

4. ภาพยนตรข์ องพวกเขาไดร้ บั อิทธิพล

อย่างมากจากฮอลลีวดู้ และตะวันตก

5. แตถ่ งึ อยา่ งนนั้ ก็สามารถมองเห็นจุด

เร่มิ ต้นของวฒั นธรรมประจำ�ชาติต่างๆ ได้

6. ภาพยนตร์เหลา่ น้ีมักจะบทบาทสำ�คัญ

ในขบวนการชาตนิ ิยม

พฒั นา 1. ครูให้ภาพรวมเก่ียวกับพัฒนาการของ • ภาพยนตร์เร่อื ง
บทเรียน ภาพยนตรท์ อ้ งถ่ิน/ระดับประเทศ (15 นาที) Indonesia Calling
1.1 ยกตัวอยา่ งเช่น ครูอธบิ ายวา่ https://www.

ชาวเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตท้ ้องถ่นิ หลายคน youtube.com/

เรมิ่ ทดลองกบั ภาพยนตรใ์ นชว่ งเวลาน้ี watch?v=iAzfM9c

1.2 แลกเปล่ยี นเกยี่ วกับภาพยนตร์ QvZQ;

อนิ โดนีเซยี -จีน เชน่ Kris Mataram (2483)

และ Rentjong Atjeh (Acehnese

Rentjong, 2482)

1.3 ครชู ้ีใหเ้ ห็นว่าอุตสาหกรรมภาพยนตร์

ท้องถ่ินเกิดใหม่ผสมผสานความเปน็ ฮอลลวี ู้ด

และท้องถิน่ เขา้ ดว้ ยกนั ไดอ้ ย่างไร

1.4 ดู Teaching Notes section III.2.b

สำ�หรับข้อมูลเพิ่มเตมิ เก่ียวกบั ภาพยนตร์

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรียนรู้ท่ี 7 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 481

ข้ันตอน การด�ำ เนินการสอน ส่ือการเรยี นรู้ หลกั การและเหตุผล

2. ภารกจิ 3 : วิเคราะห์โฆษณาภาพยนตร์ • ส่ือการเรยี นรู้ 4

ท้องถ่นิ • แบบฝึกหัด 2

2.1 ครอู ธิบายส้ันๆ เก่ียวกับกระบวนการ • แบบฝกึ หดั 3

กิจกรรมกล่มุ (แบ่งนักเรยี นเป็นกลุ่ม

กลุ่มละ 3 - 4 คน)

2.2 แจกจา่ ยสอ่ื การเรยี นรู้ 4 โฆษณา

สามช้นิ ของภาพยนตร์สองเร่ือง Kris

Mataram และ Rentjong Atjeh

2.3 ครูใหน้ ักเรยี นแลกเปลีย่ นเก่ยี วกบั

องค์ประกอบที่เห็นได้ชัดว่าเป็น “อินโดนีเซยี ”

ของโปสเตอร์ โดยเทียบกบั องค์ประกอบ

ทดี่ เู หมอื นจะมาจาก “ฮอลลีวูด้ ” หรอื

“ตะวนั ตก”

2.4 ให้นกั เรียนทำ�แบบฝึกหดั 2 - 3

2.5 หลงั จากใหน้ ักเรียนแลกเปล่ียนกัน

ในกลุ่มเปน็ เวลา 10 นาที ครนู �ำ การ

แลกเปล่ยี นของนกั เรียนท้ังช้นั ด้วยการให้

นกั เรยี นตอบค�ำ ถามจาก Teaching Notes,

see section III.2.c.

2.6 ครคู วรสรุปด้วยการเนน้ วา่ ถงึ แมว้ ่า

โปสเตอร์หยบิ ยืมภาพพจน์ท่เี ป็นลบเก่ียวกับ

ผู้คนทไี่ ม่ใชช่ าวตะวนั ตกมาจากภาพยนตร์

ตะวนั ตก แตก่ เ็ ป็นการเร่มิ สรา้ งวัฒนธรรม

ของชาติทีช่ ัดเจนข้ึนมา

3. ภารกิจ 4 : วเิ คราะห์ภาพยนตร์ชาตนิ ยิ ม

Indonesia Calling ของนกั สรา้ งภาพยนตร์

สารคดีชาวดตั ช์ JorisIvens, ในออสเตรเลีย

3.1 ครแู นะน�ำ สนั้ ๆ เก่ียวกบั ภาพยนตร์

เนน้ ความยอ้ นแย้งทว่ี ่าเป็นภาพยนตร์

“ชาตนิ ยิ ม” ของอินโดนีเซยี ทส่ี ร้างโดย

ชาวดตั ช์ที่เป็นข้าหลวงของเนเธอร์แลนด์

อสี ต์อนิ ดสี ดู Teaching Notes section

III.2.d.i to iii.

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก u แผนการเรียนร้ทู ี่ 7 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

482 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขัน้ ตอน การดำ�เนนิ การสอน สอื่ การเรยี นร ู้ หลกั การและเหตผุ ล

3.2 ครูตั้งคำ�ถามเก่ยี วกับความสัมพนั ธ์ • เป็นส่ิงทดี่ ีท่ปี ิดท้ายบทเรียน
ด้วยการเนน้ ประเด็นส�ำ คญั
ระหว่างลัทธลิ ่าอาณานิคมของยโุ รปกบั และมกี จิ กรรมประเมิน
เพอ่ื ดูวา่ นักเรยี นไดเ้ รยี นรู้
ชาตนิ ยิ มของเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ไปมากนอ้ ยเพยี งใด
• การสร้างบล็อก
ดู Teaching Notes section III.2.d.iv. เขียนรายงานข่าว หรอื
ทำ�โปสเตอรเ์ ปน็ งานพิเศษ
3.3 ให้นกั เรียนชมภาพยนตร์ของ จะเป็นโอกาสใหน้ กั เรยี น
ไดใ้ ชข้ อ้ มลู ทเ่ี รียนรู้มาใน
JorisIvens หรือบางสว่ น ชั้นเรียนเพอื่ ใชค้ วามคิด
สร้างสรรค์และการสงั เคราะห์
3.4 แบง่ นกั เรยี นเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละ 3 - 4 คน

ท�ำ งานเก่ียวกับภาพยนตร์ (แบบฝกึ หดั 3)

3.5 ใหน้ ักเรียนน�ำ ข้อคน้ พบไปเขียน

เปน็ รายงานเพ่อื ส่งครใู นภายหลงั หรอื ไม่

ก็น�ำ เสนอหน้าชน้ั เรียน

สรุป ครสู รุปหรอื เน้นประเดน็ สำ�คญั จากชว่ั โมงเรียน
บทเรยี น สองครง้ั ทผี่ า่ นมา ในฐานะทีเ่ ปน็ กจิ กรรม
ตอกย้ําหรือเปลี่ยนผ่าน ครูอาจเลอื กท�ำ

กจิ กรรมตอ่ ไปนอ้ี นั ใดอนั หนึง่ หรอื ทั้งหมด

เป็นการปดิ ทา้ ยกไ็ ด้

1. ครสู ร้างบล็อก (Blog) ขนึ้ มาให้นกั เรียน

เขียนความคดิ เห็นของตนเกย่ี วกับภาพยนตร์

เอเชียตะวันออกเฉยี งใตร้ ่วมสมัย หรือ

2. ใหน้ ักเรียนเขียนรายงานขา่ ว/บทวจิ ารณ์

ภาพยนตร์รว่ มสมยั ของประเทศในเอเชยี

ตะวนั ออกเฉียงใต้ โดยประเมินว่ามเี นอื้ หา/

ลีลา/ภาพพจน์จากภาพยนตรฮ์ อลลวี ดู้

มากนอ้ ยเพยี งใด และมลี ักษณะเฉพาะ

ประจ�ำ ชาตมิ ากน้อยเพียงใด หรอื

3. ใหน้ กั เรยี นค้นคว้าและสร้างโปสเตอร์

ส�ำ หรับภาพยนตร์ของตนเองทจ่ี ะสะทอ้ น

วฒั นธรรมของชาตแิ ละดงึ ดดู ผชู้ มท่ัวไปดว้ ย

แนวเน้อื หายอดนิยมจากภาพยนตร์ฮอลลีวู้ด

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนร้ทู ี่ 7 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 483

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก
แผนการเรียนร้ทู ่ี 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

ส่ือการเรียนรแู้ ละเแบบฝึกหดั

สอื่ การเรยี นรู้ 1 - ตัวอยา่ งภาพยนตร์ Indochine
ตัวอย่างภาพยนตร์สามารถหาได้ทนี่ ี่
: https://www.youtube.com/watch?v=FxMoREEix6Q
ประเด็นทีน่ ่าจะกลา่ วถึง
1) แลกเปล่ียนเกี่ยวกับความระแวงสงสัยในตอนแรกของคนเวียดนามที่มีต่อผู้หญิง
ยโุ รปท่ีแสดงโดยแคทเธอรนี เดอเนิฟ
2) แลกเปลี่ยนเกี่ยวกับความรักสามเศร้าระหว่างผู้ชายและผู้หญิงชาวยุโรป และ
เด็กสาวเวียดนาม
3) สังเกตว่าภาพยนตร์มักจะแสดงภาพชาวเวียดนามเป็นกลุ่มคนจำ�นวนมาก ที่มัก
หลบหนอี ยู่บนเรือ ดูฉากไฟไหม้เรือท่ี 1 : 14
4) แลกเปล่ียนเก่ียวกับเครื่องแบบของผู้ชายฝร่ังเศส ดูฉากงานเลี้ยงของคนฝรั่งเศส
ท่ี 1 : 09
5) สังเกตมติ รภาพระหวา่ งคนเวียดนามกับผหู้ ญิงฝรั่งเศส
6) ดูผู้หญิงเวยี ดนามทำ�เครื่องหมายไม้กางเขนท่ี 1 : 21
7) การสบู ฝิน่ ท่ี 1 : 240

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

484 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ส่ือการเรยี นรู้ 2 - แผนทอ่ี ำ�นาจจักรวรรดิในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชว่ งปี พ.ศ. 2473

สือ่ การเรยี นรู้ 3 - ตัวอย่างภาพยนตรข์ องเจ.ซี. แลมสเตอร์ J.C. Lamster
ฉายตัวอยา่ งภาพยนตร์ของเจ.ซ.ี แลมสเตอร์
ท่ีผลิตโดย the KolonialInstituut ทีอ่ ัมสเตอรด์ มั
https://www.youtube.com/watch?v=jrgt83wPGiM

**หมายเหตุ : ปิดเสียงเพือ่ ใหเ้ ปน็ ภาพยนตร์เงยี บตามที่ผูส้ รา้ งตัง้ ใจแตท่ ีแรก

ประเดน็ ท่ีควรเน้นส�ำ หรบั ตอบคำ�ถามในแบบฝึกหดั 2
1) ส่วนใหญข่ องภาพยนตรเ์ น้นการขนสง่ ทางรถไฟ ถนน รถยนต์ รถม้า ฯลฯ
2) มกั มีภาพของการท�ำ การเกษตรและตน้ ไม้
3) ภาพของชาวอินโดนเี ซยี ท้องถิน่ มกั ไมช่ ัดเจน แทบไมเ่ หน็ ผู้คน
4) การเน้นเรื่องการขนส่งและการเกษตรเป็นการแสดงให้เห็นว่าชาวดัตช์ท�ำ ให้ชีวิต
ของชาวอนิ โดนีเซียดีขึ้นอย่างไร
5) อย่างไรก็ตาม นี่ไม่ใช่ภาพยนตร์เก่ียวกับชาวอินโดนีเซียจริงๆ แทบไม่มีมุมมอง
ของชาวอนิ โดนีเซยี เลย

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

สอื่ การเรยี นรู้ 4 - โปสเตอรภ์ าพยนตร์ ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 485
ก. โปสเตอร์แผน่ ที่ 1 ของภาพยนตร์
เรอ่ื ง Kris Mataram ข. โปสเตอร์แผ่นที่ 2 ของภาพยนตร์
เรอ่ื ง Kris Mataram

(ทมี่ า : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ (ท่มี า : https://commons.wikimedia.org/wiki/
commons/thumb/c/c6/Kris_Mataram_1940.jpg/220 File:Kris-mataram-fifi-young.jpg)
px-Kris_Mataram_1940.jpg)

ค. โปสเตอร์แผน่ ที่ 3 ของภาพยนตรเ์ รื่อง Rentjong Atjeh

(ที่มา : https://en.wikipedia.org/wiki/Rentjong_Atjeh#/media/File:Rentjong_Atjeh_poster.jpg)
หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก u แผนการเรียนรทู้ ่ี 7 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

486 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

สอ่ื การเรยี นรู้ 5 - คลิปจากภาพยนตรเ์ ร่ือง Indonesia Calling
ดไู ดท้ ี่ : https://www.youtube.com/watch?v=iAzfM9cQvZQ

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรียนรูท้ ่ี 7 เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 487

แบบฝึกหดั 1

ก. ชมและจดบันทึกเก่ยี วกบั วีดิทศั นข์ องเจ.ซ.ี แลมสเตอร์ แงม่ ุมทน่ี ักเรยี นควรให้ความสนใจ มีดังนี้
1. ประเภทของการคมนาคมทีเ่ หน็ ในภาพยนตร์
2. ประเภทของอาคารทีเ่ ห็นในภาพยนตร์
3. การแต่งกายของชาวอินโดนีเซีย
4. การแสดงภาพของชาวอินโดนเี ซีย



ข. นกั เรียนคิดว่าภาพยนตร์เรอ่ื งนีแ้ สดงวฒั นธรรมของอนิ โดนีเซียไดด้ หี รอื ไม่



ค. นักเรยี นคิดวา่ ท�ำ ไมจงึ มกี ารแสดงภาพถนนและทางรถไฟจ�ำ นวนมากในภาพยนตร์เรอ่ื งน้ี




ง. นักเรยี นคิดวา่ ภาพยนตร์เรือ่ งนจ้ี ะดงึ ความสนใจของผ้ชู มไดห้ รือไม่




จ. นักเรียนคิดว่าภาพยนตร์เร่ืองน้ีจะช่วยสถาปนาอำ�นาจควบคุมของดัตช์ต่ออินโดนีเซียได้หรือไม่
เพราะเหตุใด





หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรทู้ ี่ 7 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

488 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝกึ หดั 2
สำ�หรับภารกิจ 3

ก. นักเรยี นเห็นแงม่ มุ อะไรบ้างของวฒั นธรรมภาพยนตร์ฮอลลวี ดู้ หรือตะวันตกในโปสเตอร์เหล่าน้ี





ข. มวี ัฒนธรรมอนิ โดนีเซียท้องถนิ่ ในแงม่ ุมอะไรบ้างที่แสดงให้เหน็ ในภาพยนตร์เหลา่ น้ี





ค. นักเรียนคิดว่าโปสเตอร์เหล่าน้ีแสดงมุมมองท่ีเป็นบวกหรือลบเก่ียวกับชีวิตในอินโดนีเซีย
เพราะเหตุใด จงยกตัวอยา่ ง





ง. นักเรียนคิดว่ามีความสมดุลระหว่างความเป็นอินโดนีเซียท้องถ่ินและอิทธิพลตะวันตกระดับโลก
ในโปสเตอรเ์ หลา่ นีห้ รอื ไม่ เพราะเหตใุ ด






หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรียนรู้ที่ 7 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 489

แบบฝึกหดั 3
Worksheet สำ�หรับภารกิจ 4
ก. เตมิ ค�ำ ตอบที่ถูกต้องลงในชอ่ งว่าง
1. ชาวอนิ โดนเี ซยี (จำ�นวน) คน โดยสารเรือเอสเปอแรนซ์เบย์จากออสเตรเลียมายังชวา
เพ่ือเป็นชาวอนิ โดนเี ซยี กลุ่มแรกท่ีเดินทางกลบั หลังจากสงครามโลกคร้ังท่สี อง
2. ตวั แทนสหภาพแรงงานของออสเตรเลยี มอบ (สิ่งของ) เปน็ ของขวญั แกช่ าวอนิ โดนเี ซยี
ท่เี ดนิ ทางบนเรอื เอสเปอแรนซ์เบย์
3. ผู้บรรยายยกตัวอย่างอะไรที่บอกวา่ ชาวออสเตรเลยี “รจู้ กั ชาวอินโดนเี ซยี ด”ี



4. “เสรภี าพ” อะไรไมไ่ ดถ้ กู ประกาศเปน็ สว่ นหนงึ่ ของรฐั ธรรมนญู ใหมข่ องอนิ โดนเี ซยี ทเ่ี ปน็ เอกราช
(ก) เสรีภาพของส่อื
(ข) เสรีภาพในการจัดงานเลี้ยง
(ค) เสรีภาพในการแสดงความคดิ เหน็
(ง) เสรภี าพในการชมุ นมุ
5. อะไรคือช่ือของการร่ายรำ�ท่ีผู้บรรยายบอกว่ามีมานานกว่า 1,500 ปี และมาก่อนที่ชาวดัตช์
หรอื โปรตุเกสมาถึงชวา
6. ผู้บรรยายบอกว่าชาวดตั ชไ์ ดก้ อบโกยผลก�ำ ไรไปจากอนิ โดนีเซียมากเท่าใด
(มลู คา่ เป็นเงนิ ปอนด์)
7. ทำ�ไมกะลาสชี าวอนิ โดนีเซยี จงึ ประทว้ ง จงอธบิ าย




8. มที หารดัตช์กน่ี ายบนเรือแตล่ ะล�ำ ในทา่ เรอื ที่ออสเตรเลียท่รี อยกพลมายงั อินโดนเี ซีย
(จ�ำ นวน)

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ท่ี 7 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

490 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

9. คนงานออสเตรเลียและอินโดนเี ซยี ท�ำ อะไรเพื่อหยดุ ยงั้ เรอื ดตั ช์เหลา่ นี้




10. ตวั แทนจากประเทศอะไรทีแ่ สดงการสนับสนุนการเรียกรอ้ งเอกราชของอนิ โดนเี ซยี




11. นักเรียนคิดว่าทำ�ไมนักสร้างภาพยนตร์ชาวดัตช์จึงสนับสนุนเอกราชของอินโดนีเซีย อธิบาย
และยกตัวอยา่ ง




12. นักเรียนคิดว่าชาวอินโดนีเซียจะสามารถร่วมมือกับชาวยุโรปหรือออสเตรเลียเพ่ือเรียกร้อง
เอกราชได้อย่างไร




13. นกั เรยี นคดิ วา่ ภาพยนตรต์ า่ งประเทศเชน่ นจี้ ะสง่ ผลสะเทอื นอยา่ งมากตอ่ ชาตนิ ยิ มของอนิ โดนเี ซยี
หรือไม่ ตอ่ ภาพยนตร์ระดับประเทศของอินโดนเี ซีย





หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรยี นร้ทู ่ี 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 491

อภิธานศัพท์ :
ลทั ธิล่าอาณานิคม - ความสมั พันธร์ ะหวา่ งคนสว่ นใหญ่ท่ีเปน็ คนพ้ืนเมือง (หรอื ถูกบังคับมาจากท่อี ื่น)
กับผู้รุกรานต่างชาติที่เป็นคนส่วนน้อย การตัดสินใจพ้ืนฐานต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิต
ของผคู้ นทต่ี กเปน็ ขา้ อาณานคิ มมขี น้ึ และด�ำ เนนิ การโดยจา้ วอาณานคิ มผปู้ กครองเพอ่ื แสวงหา
ผลประโยชนท์ ม่ี กั ถกู ก�ำ หนดมาจากเมอื งแมท่ อ่ี ยหู่ า่ งไกล จา้ วอาณานคิ มปฏเิ สธทจี่ ะยอมรบั
วัฒนธรรมของข้าอาณานิคม และเช่ือในความสูงส่งกว่าของตนและอาณัติที่ถูกกำ�หนด
มาใหต้ นเป็นผ้ปู กครอง
ภาพยนตร์ - ภาพยนตร์เป็นศิลปะแห่งภาพเคล่ือนไหว เป็นส่ือท่ีอาศัยภาพบอกเล่าเร่ืองราวและ
ตีแผค่ วามจริง
วฒั นธรรม - ระบบความเช่ือ คุณค่า ขนบธรรมเนยี ม พฤติกรรม และวตั ถุทย่ี ดึ ถอื ร่วมกนั โดยสมาชกิ
ของสังคมเพ่ือใช้ในการสัมพันธ์กับโลกและระหว่างกันเอง และถูกส่งผ่านจากคนรุ่นหน่ึง
ไปสูค่ นอกี รนุ่ หนึ่งด้วยการเรยี นรู้
ชาตนิ ยิ ม (Nationalism) - ค�ำ วา่ “ชาตินยิ ม” โดยทั่วไปใช้เรยี กปรากฏการณ์สองแบบ คือ
(1) ทศั นคติที่คนในชาติมเี วลาห่วงใยเกย่ี วกบั อัตลกั ษณ์ของชาติตน และ
(2) การกระท�ำ ของคนในชาตเิ มอื่ พยายามบรรลุใหถ้ ึง (หรอื คงรกั ษา) การกำ�หนดตนเอง

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก u แผนการเรียนรทู้ ่ี 7 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ