ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

292 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

อภธิ านศพั ท์ :
เชตติยาร์ (chettiars) - เป็นคำ�ที่ใช้เรียกวรรณะพ่อค้า คนทำ�การเกษตร และเจ้าของท่ีดิน ใน
อนิ เดยี ใต้ โดยเฉพาะในรฐั ทมฬิ นาดูและเคราลา ไทยยมื ค�ำ นม้ี าใชว้ ่า “เศรษฐี”
เปลอื กซงิ โคนา (cinchona bark) - ซงิ โคนาเป็นตน้ ไมช้ นดิ หน่ึง เปลือกใช้ทำ�ยา
เนอ้ื มะพรา้ วแหง้ (copra) - เน้อื มะพร้าวแห้ง ใช้ท�ำ นํา้ มันมะพรา้ ว
นุ่น (kapok) - ต้นนุ่นใช้เก็บเกี่ยวเอาใยจากเมล็ด เรียกอีกอย่างว่าฝ้ายชวา ใช้ยัดไส้ท่ีนอน หมอน
เบาะ เป็นต้น
ร่างกุ้ง (Rangoon) - ชือ่ เดมิ ของเมืองย่างกงุ้ พม่า
ไหมสัปปะรด (sisal) - พืชชนิดหน่งึ เส้นใยใช้ค�ำ เชือก สายเชอื ก กระดาษ ผา้
เอกสารอ้างองิ :
1. ส่ือการเรียนรู้ 1 : Pluvier, Jan. 1974. South-East Asia : From Colonialism to
Independence. Kuala Lumpur; New York : Oxford University Press.
2. สือ่ การเรียนรู้ 2 : Adas, Michael. 1974. ‘Immigrant Asians and the Economic Impact of
European Imperialism : The Role of the South Indian Chettiars in British Burma’.
The Journal of Asian Studies, Vol. 33, No. 3 May, pp. 385 - 401.
3. สื่อการเรียนรู้ 3 : Cady, John Frank. 1958. A History of Modern Burma. Ithaca,
N.Y., Cornell University Press.
4. สอ่ื การเรียนรู้ 4 : Cady, John F. 1946. ‘Economic Development in Burma’. Far Eastern
Survey, Vol. 15, No. 1 (Jan. 16, 1946), pp. 1 - 4.
5. สื่อการเรียนรู้ 5 : Cady, John Frank. 1958. A History of Modern Burma. Ithaca,
N.Y., Cornell University Press.
6. สื่อการเรียนรู้ 6 : Cheng, Siok Hwa. 1965. ‘Land Tenure Problems in Burma, 1852 to
1940’. Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society. 38 (1)
(207), July, pp. 106 - 134.
7. สือ่ การเรยี นรู้ 7 : Cady, John F. 1946. ‘Economic Development in Burma’. Far Eastern
Survey, Vol. 15, No. 1 (Jan. 16, 1946), pp. 1 - 4.
8. สอ่ื การเรียนรู้ 8 : Cheng, Siok Hwa. 1965. ‘Land Tenure Problems in Burma, 1852 to
1940’. Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society. 38 (1)
(207), July, pp. 106 - 134.

หน่วยท่ี 3 ข้าวและเคร่ืองเทศ u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 6 ทนุ หนี้ และการสูญเสยี ท่ดี นิ ในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ (ศตวรรษที่ 19 - 20) :
ชาวเชตติยาร์ (Chettiars) เปน็ ต้นเหตุของการสูญเสยี ทด่ี นิ ในพม่าหรือไม่

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 293

9. ส่อื การเรียนรู้ 9 : Furnivall, John. 1938. Political Economy of Burma. Burma Book
Club, Rangoon.
10. ส่ือการเรียนรู้ 10 : Parrot, B.A. 1881. Report on the Settlement Operations in
the Syriam Township, Hanthawaddy District, 1880 - 1881 (Rangoon, i88i), p. 7.
11. สื่อการเรียนรู้ 11 : Adas, Michael. 1974. ‘Immigrant Asians and the Economic
Impact of European Imperialism : The Role of the South Indian Chettiars in
British Burma’. The Journal of Asian Studies, Vol. 33, No. 3 May, pp. 385 - 401.
12. ส่อื การเรยี นรู้ 12 : Cheng, Siok Hwa. 1965. ‘Land Tenure Problems in Burma, 1852
to 1940’. Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society. 38 (1)
(207), July, pp. 106 - 134.

หน่วยท่ี 3 ข้าวและเคร่ืองเทศ u แผนการเรยี นรทู้ ี่ 6 ทนุ หนี้ และการสญู เสยี ท่ีดนิ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ (ศตวรรษท่ี 19 - 20) :
ชาวเชตตยิ าร์ (Chettiars) เป็นต้นเหตขุ องการสญู เสียที่ดินในพม่าหรือไม่

294 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝึกหดั 1
ทุน หนี้ และการสญู เสยี ทีด่ นิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

(ศตวรรษที่ 19 - 20) : การสญู เสยี ท่ดี ินในพมา่

เกริน่ น�ำ :
ในปลายศตวรรษท่ี 19 และต้นศตวรรษท่ี 20 พัฒนาการของอุตสาหกรรมข้าว
แสดงใหเ้ หน็ ว่าเศรษฐกจิ ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตเ้ ปลยี่ นแปลงไปจากศตวรรษกอ่ นหน้านน้ั อย่างไร
ในดา้ นหนึง่ ภูมภิ าคนีย้ ังคงเช่ือมสมั พนั ธ์กับสว่ นอ่นื ของโลก และมีพฒั นาการทางเศรษฐกิจ
และสังคมอย่างมาก มีการปลูกข้าวขนานใหญ่เพื่อการส่งออกสำ�หรับประชากรที่กำ�ลังขยายตัวและ
ท่อี ่นื ๆ ตลอดท้งั ภมู ภิ าค (โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ในส่วนท่อี ยบู่ นแผน่ ดนิ ใหญ่ คอื พมา่ ไทย และอินโดจนี
ของฝรง่ั เศส) ชาวบา้ นจ�ำ นวนมากกลายเปน็ ชาวนา ซงึ่ เกดิ การอพยพยา้ ยถน่ิ อยา่ งใหญโ่ ตภายในประเทศ
เพอื่ ไปปลกู ขา้ วในพน้ื ทใี่ หมๆ่ เชน่ ชาวพมา่ ยา้ ยไปบรเิ วณปากแมน่ าํ้ อริ วดี และกลมุ่ คนไทยและเวยี ดนาม
ท่ีย้ายไปยงั แม่น้าํ โขงและปากแม่น้าํ แดง
ในอีกด้านหน่ึง การเปล่ียนแปลงที่ข้าวกลายเป็นสินค้าส่งออกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ทีต่ กเป็นอาณานคิ มในปลายศตวรรษที่ 19 และต้นศตวรรษที่ 20 สง่ ผลเลวร้ายต่างๆ เชน่ การสูญเสยี
ทด่ี นิ อยา่ งกวา้ งขวางในพมา่ (เมยี นมาในปจั จบุ นั ) โคชนิ จนี (ตอนใตข้ องเวยี ดนามในปจั จบุ นั ) ฟลิ ปิ ปนิ ส์
อนิ โดนีเซีย และมลายา
ในพมา่ คนปลอ่ ยเงนิ กชู้ าวอนิ เดยี (เชตตยิ าร์ - chettiars) เปน็ ทจ่ี งเกลยี ดจงชงั เปน็ อยา่ งมาก
เมื่อราคาข้าวด่ิงลงในช่วงเศรษฐกิจตกต่ําในทศวรรษ 1930 และพวกเขาเริ่มยึดท่ีดินของชาวพม่า
ทไ่ี ม่สามารถจา่ ยหน้ีได้ ดว้ ยเหตุนี้ เชตตยิ ารจ์ ึงกลายมาเป็นเจ้าของทดี่ นิ เกอื บหนึ่งในส่ีของทเ่ี พาะปลูก
ในพมา่ ตอนล่าง
ชาวนาพม่าตอนนี้ไม่ได้เป็นเจ้าของที่นา และลดชั้นไปเป็น “ผู้เช่า” ที่เช่าที่ดินของคนอื่น
เพ่อื ทำ�การเพาะปลูก คนปลอ่ ยเงนิ กูก้ ลายเป็น “เจา้ ของท่ีดนิ ท่ไี ม่อยู่ในทีด่ นิ ” ไม่เหมือนเจ้าของทีด่ นิ
ธรรมดาทว่ั ไป เนอ่ื งจากพวกเขาไมไ่ ดอ้ าศยั อยใู่ นพน้ื ทน่ี นั้ แตเ่ กบ็ รายไดจ้ ากคา่ เชา่ นา พอถงึ ปี พ.ศ. 2482
ทเ่ี พาะปลกู รอ้ ยละ 59 ในพมา่ ตอนลา่ งเปน็ นาเชา่ ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความรนุ แรงของปญั หาการสญู เสยี
ท่ีดินในพม่า
ประเดน็ การสญู เสยี ทด่ี นิ กอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาในสงั คมพมา่ ทข่ี น้ึ ถงึ จดุ สดุ ยอดในชว่ งภาวะเศรษฐกจิ
ตกต่าํ ครงั้ ใหญ่เมือ่ เกดิ การจลาจลตอ่ ตา้ นชาวอินเดียในพมา่ ตอนล่าง
อย่างไรกต็ าม เชตตยิ ารค์ อื ตน้ เหตหุ รอื ว่ามปี จั จยั อนื่ ทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาเศรษฐกิจอย่างหนส้ี นิ
และการสญู เสียทดี่ ิน
หาขอ้ มูลเพิ่มเตมิ จากส่อื การเรยี นรู้ที่มีให้ และกิจกรรมการเลน่ บทบาทในบทเรียนน้ี

ห นว่ ยที่ 3 ข้าวและเครื่องเทศ u แผนการเรียนรทู้ ่ี 6 ทุน หน้ี และการสูญเสียทดี่ นิ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ (ศตวรรษที่ 19 - 20) :
ชาวเชตติยาร์ (Chettiars) เปน็ ต้นเหตุของการสญู เสยี ทีด่ นิ ในพมา่ หรือไม่

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 295

แบบฝึกหดั 2
ค�ำ ช้ีแจง : ใหน้ ักเรยี นทบทวนความรูแ้ ละเตมิ ข้อมูลตามจ�ำ นวนตัวเลขทรี่ ะบุลงในตาราง

ตรวจสอบ

3 ข้อมูลใหมท่ ่ีฉนั ได้เรยี นรู้

2 สิ่งท่ีฉันคิดวา่ นา่ สนใจ

1 คำ�ถามท่ฉี ันยังคงมีอยู่

หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเครือ่ งเทศ u แผนการเรยี นรูท้ ่ี 6 ทนุ หน้ี และการสญู เสียท่ีดนิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ (ศตวรรษท่ี 19 - 20) :
ชาวเชตติยาร์ (Chettiars) เป็นต้นเหตุของการสูญเสียทด่ี นิ ในพม่าหรือไม่

296 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝกึ หัด 3
การสญู เสียท่ดี นิ ในพม่า : เชตติยารช์ าวอินเดยี คอื ต้นเหตุหรือไม่

การเล่นบทบาทสมมติท่ี 1 :
นกั เรยี นจะไดส้ มั ภาษณช์ าวนาพม่าและคนปลอ่ ยกเู้ ชตตยิ าร์ มคี �ำ ถามอะไรทตี่ อ้ งการ
ถามเพ่ือช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้มากข้ึนเกี่ยวกับประเด็นการสูญเสียท่ีดินในพม่า จดคำ�ถาม
และคำ�ตอบของพวกเขาลงในพ้นื ทขี่ า้ งลา่ งนี้






การเล่นบทบาทสมมติท่ี 2 :
รฐั บาลอาณานิคมของอังกฤษกำ�ลงั พิจารณาออกกฎหมายจ�ำ กดั การสญู เสียทดี่ ิน
การเล่นบทบาทคร้ังนี้มีตัวละคร 4 คน คือ เจ้าหน้าที่รัฐบาลอาณานิคมอังกฤษ
2 คน พอ่ ค้าชาวยโุ รป 1 คน และเจา้ ของทด่ี นิ ชาวพม่า 1 คน
ถามความเห็นของพวกเขาเก่ียวกับการออกกฎหมายจำ�กัดการสูญเสียท่ีดินและ
จดบนั ทกึ ค�ำ ตอบ






หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเครื่องเทศ u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 6 ทุน หนี้ และการสญู เสยี ท่ีดนิ ในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ (ศตวรรษท่ี 19 - 20) :
ชาวเชตติยาร์ (Chettiars) เปน็ ต้นเหตุของการสูญเสยี ท่ีดินในพม่าหรอื ไม่

หน่วยท่ี ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 297

3 แบบฝึกหัด 4
รวบรวมขอ้ มูลโดยใช้แผนภาพภเู ขานา้ํ แข็ง
ขา้ วและเคร่ืองเทศ แบบฝกึ หดั 4 - รวบรวมขอ้ มลู โดยใช้แผนภาพภูเขานาํ้ แข็ง:
ปกติแลว้ การเกิดปรากฏการณ์หน่ึงๆ จะมสี าเหตุต่างๆ มากมาย สงิ่ ท่เี ราเห็นอยู่เหนือผิวนํา้ เปน็ แค่ยอดของภูเขาน้ําแข็ง บ่อยครั้งทเี่ รายากจะมองเห็นสาเหตใุ หญๆ่ ท่อี ยู่ “ใต้ผวิ น้ํา” ในตอนแรกจาก ปกติแล้ว การเกิดปรากฏการณ์จะมีสาเหตุต่างๆ มากมาย สิ่งที่เราเห็นอยู่เหนือผิวนํ้า
สื่อการเรียนรู้ทีม่ ีให้และข้อมูลทไี่ ด้จากกิจกรรมการเลน่ บทบาทสมมติ เตมิ ข้อความลงในแผนภาพภเู ขาน้ําแข็งและตดั สินใจว่าชาวเชตติยารอ์ ินเดียคอื ต้นเหตุของการสญู เสียที่ดินในพม่าหรือไม่ เปน็ เพยี งยอดของภเู ขานาํ้ แขง็ บอ่ ยครงั้ ทเี่ รายากจะมองเหน็ สาเหตใุ หญๆ่ ทอี่ ยู่ “ใตผ้ วิ นา้ํ ” ในตอนแรก
จากสอ่ื การเรยี นรทู้ ม่ี ใี ห้ และขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากกจิ กรรมการเลน่ บทบาทสมมติ เตมิ ขอ้ ความลงในแผนภาพ
u การสญู เสียทีด่ นิ กอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หา พัฒนาการของอตุ สาหกรรม ภูเขานํ้าแขง็ และตัดสนิ ใจวา่ ชาวเชตตยิ าร์อนิ เดียคอื ต้นเหตขุ องการสูญเสียทดี่ นิ ในพม่าหรือไม่
ในสงั คมพม่าทขี่ ้ึนถงึ จดุ สดุ ยอดในชว่ ง การสง่ ออกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แผนการเรยี นรู้ท่ี 6 ทุน หนี้ และการสญู เสียท่ีดนิ ในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ภาวะเศรษฐกจิ ตกต่าํ ครงั้ ใหญ่ ปรากฏชัดแจง้ ปฏกิ ริ ยิ าของชาวนาพม่าตอ่
ชาวเชตตยิ าร์ (Chettiars) เปน็ ตน้ เหตุของการสูญเสียท่ดี นิ ในพมา่ หรอื ไม่ (พ.ศ. 2472 – 2482) เม่ือเกิด สงั เกตเหน็ ได้ พฒั นาการของอตุ สาหกรรมข้าว
การจลาจลต่อตา้ นชาวอินเดีย
ในพม่าตอนล่าง ไมป่ รากฏชัดแจ้ง
พัฒนาการของอุตสาหกรรมขา้ ว
ในพม่าในปลายศตวรรษท่ี 19
และตน้ ศตวรรษท่ี 20

บทบาทของชาวเชตตยิ าร์ ผูก้ ระทําอน่ื ๆ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง

(ศตวรรษที่ หน่วยที่ 3 ข้าวและเคร่อื งเทศ
แผนการเรยี นท่ี 6 ทนุ หนี้ และการสูญเสียท่ดี นิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ (ศตวรรษที่ 19 – 20): ชาวเชตตยิ า(Chettiars)เปน็ ตน้ เหตุของการสูญเสยี ทด่ี นิ ในพมา่ หรอื ไม่?

19

-

20)

:

298 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝึกหัด 5
คิดทบทวน

เขียนรายงานเก่ียวกับส่ิงท่ีนักเรียนได้เรียนรู้เก่ียวกับการสูญเสียท่ีดินในพม่า ใช้คำ�ถามต่อไปนี้
เปน็ แนวทาง
l นกั เรยี นได้เรยี นรู้อะไรจากการเขียนข้อความลงในแผนภาพภเู ขานํา้ แข็ง
l จากสาเหตุต่างๆ ที่อยู่ในส่วนที่ไม่ปรากฏชัดของภูเขานํ้าแข็ง นักเรียนคิดว่าสาเหตุใดสำ�คัญท่ีสุด
(อาจมากกว่าหนง่ึ ) เพราะเหตใุ ด
l ข้อมลู ในแผนภาพภูเขานา้ํ แขง็ ช่วยให้นักเรยี นเขา้ ใจโลกทีเ่ ราอยู่ในปัจจุบนั น้ไี ดด้ ีขึ้นอย่างไร












หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเคร่อื งเทศ u แผนการเรยี นรู้ท่ี 6 ทนุ หนี้ และการสญู เสียท่ีดนิ ในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ (ศตวรรษท่ี 19 - 20) :
ชาวเชตตยิ าร์ (Chettiars) เป็นต้นเหตุของการสูญเสียที่ดินในพม่าหรือไม่

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 299

หน่วยที่ 3 ขา้ วและเครอ่ื งเทศ
แผนการเรียนรู้ที่ 7 ความสำ�คัญของเครื่องเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

วิชา : ประวตั ศิ าสตร์/สังคมศึกษา
หวั ข้อ : ความส�ำ คัญของเครอ่ื งเทศและผลิตภณั ฑ์ปลาหมัก
ในการประกอบอาหารของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้
ระดบั : มัธยมศกึ ษาตอนต้น
จำ�นวนคาบ/แผนการเรยี นรู้ : 1 แผนการเรียนรู้ (50 นาท)ี
อปุ กรณ์ทจี่ �ำ เปน็ : ไมต่ อ้ งใช้อปุ กรณ์พเิ ศษ
ความรพู้ ้นื ฐาน : ไม่จ�ำ เป็นต้องมีความรู้พืน้ ฐานมากอ่ น
วตั ถปุ ระสงค์การเรียนรู้ :
เมอ่ื จบบทเรยี น นกั เรียนสามารถ

ความรู ้ ทักษะ เจตคติ

1. ระบุเครอื่ งเทศส�ำ คัญ 1. วเิ คราะหส์ อื่ การเรยี นรูต้ า่ งๆ เกยี่ วกบั 1. ตระหนักถึงประวตั ิศาสตร์และ
ทีใ่ ชใ้ นการท�ำ อาหารของ ผลิตภัณฑ์จากปลาหมกั ท่ีผลติ และใช้ใน อตั ลักษณท์ ่มี ีรว่ มกนั เมอื่ ไดเ้ หน็ วา่
เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ หลายประเทศในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ สว่ นประกอบอาหารชนิดนพี้ บได้
2. ระบผุ ลิตภณั ฑจ์ าก เพ่อื อนุมานว่ามคี วามสำ�คญั เพียงใด ในเกอื บทุกประเทศในเอเชียตะวนั ออก
ปลาหมกั ทีผ่ ลติ ในเอเชีย ในการทำ�อาหารของภูมภิ าคนี้ เฉียงใต้ และความนยิ มนเี้ กิดจาก

ตะวนั ออกเฉยี งใต้ 2. อนุมานว่าการท�ำ อาหารของภูมิภาคน้ี วฒั นธรรมการกินขา้ ว

3. บรรยายวธิ กี ารผลิต มีความสำ�คัญเพียงใด 2. เหน็ ความชาญฉลาดของวัฒนธรรม

และวธิ ีการบริโภค ทีม่ รี ่วมกันในการใชก้ ารหมัก เป็น

ปลาหมัก วิธกี ารถนอมอาหารเพื่อเพ่ิมโปรตนี

เขา้ ไปในการรบั ประทานอาหารและใช้

ประโยชน์จากปลาขนาดเลก็ ท่ีแทบไม่มมี ูล

หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเคร่ืองเทศ u แผนการเรียนรู้ท่ี 7 ความสำ�คัญของเคร่อื งเทศและผลิตภัณฑป์ ลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

300 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขอ้ เสนอแนะสำ�หรับกจิ กรรมทา้ ยบทเรียน :
1. ลงพ้ืนที่ (อาจร่วมมือกับพ่อแม่และชุมชน) : พานักเรียนไปตลาดสดเพื่อเรียนรู้เก่ียวกับ
ส่วนประกอบอาหารสำ�คัญต่างๆ (สมุนไพร เคร่ืองเทศ ผลิตภัณฑ์ปลาหมัก) ในการทำ�อาหารของ
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อาจเชิญพ่อแม่หรือคนในชุมชนมาช่วยแนะนำ�ส่วนประกอบชนิดต่างๆ
คุณสมบตั ิ และการนำ�ไปใช้ประกอบอาหาร
2. เรยี นท�ำ อาหาร (อาจรว่ มมอื กบั กลมุ่ คหกรรมหรอื พนื้ ฐานอาชพี ) : อาจใหน้ กั เรยี นท�ำ อาหาร
ที่ประกอบด้วยส่วนประกอบอย่างน้อยสองชนิดที่ได้เรียนรู้จากบทเรียนนี้ และลงมือทำ�ในช่ัวโมง
คหกรรม

ข้นั ตอน การดำ�เนนิ การสอน สื่อการเรยี นร้ ู หลกั การและเหตผุ ล

เกร่ินนำ� 1. ให้นกั เรยี นพจิ ารณาสอ่ื การเรยี นรู้ 1 • สือ่ การเรยี นรู้ 1 กิจกรรมกระตนุ้ ความสนใจ
[10 นาที] และชว้ี า่ ส่วนประกอบทใ่ี ช้ปรุงอาหาร
สองอยา่ งทแ่ี สดงใหเ้ ห็น (ผดั ผักบุ้ง • แบบฝกึ หดั 1 ชว่ ยดึงความสนใจของ
และไกย่ า่ ง) มีอยใู่ นแบบฝึกหัด 1
• อาจน�ำ ผลติ ภณั ฑ์ นกั เรียนและช่วยใหพ้ วกเขา
2. กิจกรรมกระตนุ้ ความสนใจ ปลาหมัก เช่น นํา้ ปลา ตระหนกั วา่ หวั ข้อนี้มคี วาม
ปลาร้า หรอื กะปิ เกย่ี วขอ้ งในชวี ติ ประจ�ำ วนั

2.1 ใหน้ ักเรยี นจนิ ตนาการวา่ หากน�ำ มาแสดงในชั้นเรียน ของตนอยา่ งไร
เครอื่ งปรงุ อยา่ งขงิ พรกิ ตะไคร้ รากผกั ชี เพือ่ ให้นักเรยี น
และน้าํ ปลาออกจากรายการส่วนประกอบ มคี วามเขา้ ใจมากขึน้

อาหารจะมรี สชาติอย่างไร เกย่ี วกบั สว่ นประกอบ
2.2 กระตนุ้ ใหน้ กั เรยี นตอบค�ำ ถามว่า
เครื่องปรุงเหลา่ น้ี (สมุนไพร เคร่ืองเทศ และ สำ�คัญในอาหารของ
เอเชยี ตะวนั ออก
ผลิตภณั ฑ์ปลาหมัก) ใชเ้ พม่ิ รสชาติให้กับ เฉยี งใตด้ ้วยการ

อาหารอยา่ งไร และอาหารทเี่ ราคนุ้ เคย ไดเ้ ห็น ได้กล่ิน
จะแตกต่าง (และจดื ชืด) ไปอยา่ งไรหากไมม่ ี และชมิ รส
สว่ นประกอบเหลา่ น้ี

2.3 ถามนกั เรยี นว่าเมื่อวานทานอะไร
เป็นมื้อค่ํา มเี ครอ่ื งเทศอะไรบา้ ง
มีส่วนประกอบที่ท�ำ จากปลาหมักหรอื กงุ้
หอย ปู เชน่ นํา้ ปลา ปลารา้ กะปิ ฯลฯ

บา้ งไหม ให้นกั เรียนเขยี นรายการเครอ่ื งปรุง
และแลกเปลย่ี นกับเพื่อนท่ีน่งั ขา้ งๆ

หน่วยท่ี 3 ข้าวและเคร่อื งเทศ u แผนการเรียนรู้ท่ี 7 ความส�ำ คญั ของเคร่ืองเทศและผลิตภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 301

ขั้นตอน การด�ำ เนินการสอน สื่อการเรยี นรู ้ หลักการและเหตุผล

2.4 กระต้นุ ให้นักเรียนตอบ เจตนาคอื • ในชว่ งเดนิ ดนู ิทรรศการ
นกั เรียนได้สำ�รวจขอ้ ความ
ตอ้ งการแสดงใหเ้ หน็ ว่าผลิตภณั ฑ์จาก และภาพตา่ งๆ ท่ถี กู จัดวาง
รอบหอ้ งเพอ่ื ได้รบั ความรู้
ปลาหมักได้รบั ความนิยมและใช้กนั อยา่ ง เก่ยี วกับหัวข้อและพัฒนา
ขอ้ สรปุ มากขน้ึ มกี ารใชเ้ ทคนคิ
แพรห่ ลายมากเพียงใดในเอเชยี ตะวันออก ให้นกั เรยี นแบ่งปันขอ้ ค้นพบ
ของตนกบั เพอื่ นและตอบ
เฉียงใต้ ขอ้ มลู ทีเ่ พื่อนน�ำ เสนอ
• เทคนิคน้ีต้องให้นกั เรยี น
พฒั นา 1. ครูบรรยาย • สอ่ื การเรยี นรู้ 2 ขยับเคลื่อนตวั ไปรอบห้อง
ท�ำ ใหผ้ เู้ รียนที่เรียนรู้ด้วย
บทเรยี น ให้นักเรยี นพจิ ารณาแบบฝึกหดั 2 • สอื่ การเรียนรู้ 3 การเคลอื่ นไหว และเขา้ ใจ
ได้ง่ายมากขึ้น
[35 นาที] 1.1 อธบิ ายกับนกั เรียนวา่ ผลิตภัณฑจ์ าก • ส่อื การเรยี นรู้ 4

ปลาหมัก อย่างเชน่ นาํ้ ปลา ปลาร้า หรอื ถงึ ส่ือการเรียนรู้ 18

ปลาเคม็ มีการบรโิ ภคกันมาตัง้ แต่โบราณ • แบบฝกึ หัด 2

บนั ทกึ ท่เี ก่าแก่ท่สี ดุ อนั หน่ึงเกยี่ วกับน้ําปลา • แบบฝึกหดั 3

คือ garum ทใ่ี ช้ในการท�ำ อาหารของกรีก

โรมัน และไบแซนเทยี มโบราณ

เสริมการอธบิ ายด้วยส่ือการเรยี นรู้ 2

และส่ือการเรยี นรู้ 3

1.2 เน่อื งจากขอ้ จำ�กัดในการขนสง่

การสง่ ปลาสดไปให้คนท่ีอยู่หา่ งไกลทะเล

จึงเป็นไปไม่ได้ และจงึ ต้องอาศัยการหมกั

เพ่อื ถนอมอาหาร

1.3 ในประเทศเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

เครอื่ งปรุงรสทที่ �ำ จากปลา หอย ปู หรอื

กงุ้ หมกั จะมอี ยู่คอู่ าหารเกือบทกุ ม้ือ ปลาจะ

ถกู ใส่เกลือ ตากแห้ง ต�ำ และใส่รวมกับ

ขา้ วควั่ หรอื ร�ำ ข้าวในไหเป็นเดือนหรือนาน

กว่านั้น

1.4 ถึงแม้จะไมท่ ราบวา่ ความคิดใน

การหมักปลาเพือ่ ถนอมอาหารแพร่หลาย

มาจากโรมและกรกี โบราณมายังเอเชีย

ตะวนั ออกเฉยี งใต้ผ่านการตดิ ต่อสมั พันธ์

ทางการค้าหรอื ไม่ ความส�ำ คัญของผลติ ภัณฑ์

ปลาหมักในภูมิภาคน้ีกแ็ สดงให้เห็นถึง

ความชาญฉลาดของคนท้องถ่นิ ในการถนอม

หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเครือ่ งเทศ u แผนการเรียนรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คญั ของเครอ่ื งเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

302 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขัน้ ตอน การด�ำ เนนิ การสอน สอ่ื การเรยี นรู ้ หลักการและเหตุผล

รกั ษาปลาท่ีหาไดต้ ามฤดูกาล เพอ่ื จะได้มี

โปรตนี เสรมิ ในอาหารตามทตี่ อ้ งการ

ความนยิ มในอาหารประเภทนย้ี ังสอดรับกับ

การท่ีขา้ วเป็นอาหารหลักในภูมิภาคน้อี กี ดว้ ย

เนอ่ื งจากข้าวเปน็ แหล่งกรดอะมโิ นและ

พลงั งานราคาถกู กบั ขา้ วจงึ มักจะมรี สชาติเค็ม

หรือเสรมิ รสชาติของขา้ ว

1.5 มกี ารใชผ้ ลติ ภณั ฑจ์ ากปลาหมกั

กนั อยา่ งแพรห่ ลายในการท�ำ อาหารของ

เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ และแทบทกุ ประเทศ

ในภูมภิ าคนี้ตา่ งก็มีผลติ ภัณฑจ์ ากปลาหมัก

ในรปู แบบของตวั เอง นกั เรียนจะไดเ้ รียนรู้ว่า

แตล่ ะอย่างมชี อื่ เรยี กว่าอย่างไรกนั บา้ ง

ท�ำ อยา่ งไร และใช้ประโยชน์อย่างไร

ในประเทศต่างๆ

2. กจิ กรรม Gallery Method ครูส�ำ เนา

ส่อื การเรยี นรู้ 4 - 17 แยกวางไวต้ ามทีต่ ่างๆ

ในหอ้ ง แล้วให้นกั เรียนเดนิ ชมนิทรรศการ

แล้วบนั ทึกข้อมลู ตามที่ระบใุ นเอกสาร

ประกอบ 2 แล้วบันทกึ ขอ้ มลู ลงในเอกสาร

ประกอบ 3

2.1 แบง่ นกั เรยี นออกเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละ 4 คน

2.2 ใหน้ ักเรยี นเดนิ ชมนทิ รรศการและ

ข้อมูล และจดบันทึกลงบนแผนภาพ

ในแบบฝึกหัด 3

2.3 จดั การดูแลไม่ให้เกิดการเบยี ดเสยี ด

2.4 ให้นักเรียนมเี วลารวบรวมสง่ิ ทีไ่ ด้

เรียนรู้กบั เพื่อนในกล่มุ

2.5 กระต้นุ ใหน้ กั เรยี นตอบคำ�ถาม

และชว่ ยพวกเขารวบรวมข้อมูลท่ไี ดม้ า

ใช้สอื่ การเรียนรู้ 18 เพือ่ แสดงใหเ้ หน็ วา่ การใช้

ผลิตภัณฑจ์ ากปลาหมกั เปน็ ประวัตศิ าสตร์

และวัฒนธรรมทางอาหารทม่ี ีร่วมกันของ

หน่วยที่ 3 ขา้ วและเคร่อื งเทศ u แผนการเรียนรู้ที่ 7 ความส�ำ คัญของเครือ่ งเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 303

ข้นั ตอน การดำ�เนนิ การสอน สอื่ การเรยี นร ู้ หลักการและเหตผุ ล

ทกุ ประเทศในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ • รายงานดงั กลา่ วท�ำ ให้
ครูสามารถตรวจสอบไดว้ ่า
แทบทุกประเทศในภูมิภาคน้ีมอี าหาร นกั เรยี นตระหนักถึงความ
ส�ำ คญั ของเคร่ืองเทศและ
ประเภทนใ้ี นฉบบั ของตวั เอง และถงึ แม้ว่า ผลิตภัณฑจ์ ากปลาหมัก
ในวฒั นธรรมอาหารของตน
ประเทศทไ่ี ม่ได้ผลติ เองก็ใชใ้ นการปรุงอาหาร หรือไม่
• การสัมภาษณ์ผ้อู าวุโส
ดว้ ยเช่นกนั ในครอบครวั และชุมชน
เป็นการสง่ เสริมใหเ้ กดิ
สรุป 1. อธบิ ายค�ำ สง่ั ของกิจกรรมการครุ่นคดิ • แบบฝึกหัด 4 การแลกเปลย่ี นระหว่าง
บทเรยี น ทบทวนในแบบฝกึ หดั 4 คนตา่ งรุ่นอีกดว้ ย
[5 นาท]ี 2. กระตุ้นให้นักเรียนใช้กิจกรรมการครนุ่ คิด

เพอ่ื สอ่ื สารกบั ผู้อาวุโสในครอบครัวและ

เรยี นรู้เกยี่ วกับมรดกตกทอดด้านอาหาร

ของชุมชน

หน่วยที่ 3 ข้าวและเครื่องเทศ u แผนการเรยี นรูท้ ี่ 7 ความสำ�คัญของเครื่องเทศและผลิตภัณฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

304 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

หนว่ ยที่ 3 ข้าวและเครื่องเทศ
แผนการเรียนร้ทู ี่ 7 ความสำ�คัญของเครอ่ื งเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

สือ่ การเรยี นร้แู ละแบบฝกึ หัด
สือ่ การเรยี นรู้ 1 - ผดั ผกั บงุ้ และไก่ยา่ ง

สื่อการเรยี นรู้ 2 - ส่วนประกอบที่ใช้ท�ำ garum (น้ําปลา)

หน่วยท่ี 3 ขา้ วและเครื่องเทศ u แผนการเรยี นรู้ท่ี 7 ความส�ำ คัญของเครอื่ งเทศและผลิตภณั ฑ์ปลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 305

สอ่ื การเรยี นรู้ 3 - วิธกี ารทำ� garum ต�ำ รบั โบราณ
ใชป้ ลาทมี่ ีไขมันสูง เชน่ ซารด์ นี และภาชนะท่ีมีฝาปิดสนิทและมคี วามจุ 25 - 33 ลิตร
ใสเ่ ครอ่ื งเทศแหง้ ทมี่ กี ลนิ่ หอมและใหร้ สชาตเิ ขม้ ขน้ เชน่ ผกั ชลี าว ผกั ชี ยหี่ รา่ คนึ่ ชา่ ย สะระแหน่
ออรกี าโน ฯลฯ วางเป็นชั้นตรงกน้ ภาชนะ จากน้นั วางปลาลงไปหนึง่ ชัน้ (ถ้าปลาตวั เลก็ ใสล่ งไป
ทั้งตัว ถ้าตัวใหญ่ หัน่ เป็นชิ้นๆ) และใส่เกลอื ทบั ลงไปเป็นชนั้ หนาสกั สองน้วิ มอื ทำ�ซาํ้ ไปจนกวา่
จะเตม็ ภาชนะ ปลอ่ ยทง้ิ ไวก้ ลางแดดเปน็ เวลาเจด็ วนั จากนน้ั กวนสว่ นผสมทกุ วนั เปน็ เวลา 20 วนั
หลงั จากนนั้ จะกลายเป็นของเหลว
ส่ือการเรยี นรู้ 4 - อาหารพรอ้ มด้วยน้าํ ปลาพริก

หน่วยท่ี 3 ขา้ วและเครือ่ งเทศ u แผนการเรยี นรู้ที่ 7 ความส�ำ คัญของเครอื่ งเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

306 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

สอ่ื การเรยี นรู้ 5 - วิธกี ารทำ�น้าํ ปลา
ในประเทศไทย น้ําปลาคือน้ําจากเน้ือปลาท่ีสกัดออกมาในกระบวนการหมักเกลือ
เปน็ เวลานาน ท�ำ จากปลาตวั เลก็ ๆ ทไี่ มอ่ ยา่ งนนั้ แลว้ กแ็ ทบจะไมม่ คี ณุ คา่ ในการบรโิ ภคเทา่ ใดนกั
ปลาท่ีใช้โดยมากเป็นปลากะตักและปลากลุ่มใกล้เคียงกัน ที่เป็นปลาขนาดเล็กท่ีมีความยาว
ราวสองถึงห้านิ้วและอยู่รวมกันเป็นฝูง เน่ืองจากหาได้เป็นปริมาณมากในบริเวณชายฝั่งของ
อา่ วไทยและทะเลจีนใต้
หากจะให้น้ําปลามีรสชาติดีและกล่ินหอม ปลาต้องสด ทันทีท่ีเรือประมงกลับมา
พร้อมปลาท่ีจับได้ ปลาก็จะถูกล้างและผึ่งให้สะเด็ดน้ํา แล้วก็คลุกเคล้าด้วยเกลือทะเล โดยใช้
ปลาสองถึงสามส่วนต่อเกลือหน่ึงส่วนโดยนํ้าหนัก จากน้ันก็นำ�ไปใส่ในไหที่รองก้นและโปะทับ
ด้วยเกลือ จากนั้นก็ปิดด้วยไม้ไผ่สานและทับด้วยก้อนหินเพื่อกดปลาไว้ไม่ให้ลอยเมื่อนํ้า
ในเนอ้ื ปลาถกู สกดั ออกมาโดยเกลอื และกระบวนการหมัก
ปิดคลุมไหและปล่อยไว้กลางแดดเป็นเวลาเก้าเดือนถึงหนึ่งปี ระหว่างน้ันก็เปิด
เป็นครั้งคราวเพื่อให้อากาศถ่ายเทและให้ปลาถูกแสงแดดโดยตรง ซ่ึงจะช่วยให้เน้ือปลา
ยอ่ ยสลายและกลายเป็นของเหลว การ “ตากแดด” เปน็ คร้ังคราวน้ีท�ำ ใหน้ ํ้าปลามคี ุณภาพสูง
มีกล่ินหอมและมสี นี ้ําตาลแดงใสสะอาด

สื่อการเรยี นรู้ 6 - น้าํ ปลาฉบบั ของเวียดนาม เรยี กว่า nuoc mam

หน่วยที่ 3 ขา้ วและเครื่องเทศ u แผนการเรียนรู้ที่ 7 ความส�ำ คัญของเคร่อื งเทศและผลติ ภัณฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 307

สือ่ การเรยี นรู้ 7 - สตู รนาํ้ จ้ิมพน้ื ฐาน (สำ�หรับปอเปีย๊ ะ) หรือนา้ํ สลัดในอาหารเวยี ดนาม

ส่วนผสม :
นา้ํ ตาล 1 ถ้วย
น้ําอ่นุ 2 ถ้วย
นา้ํ ปลา 3/4 ถว้ ย
นาํ้ มะนาว 2 ลูก
กระเทยี มบด 3 - 4 กลีบ
ซอสกระเทียมพริก 2 ช้อนโต๊ะ
พริกสดซอยบางๆ 1 - 2 เม็ด
วิธีท�ำ :
1. ผสมนา้ํ ตาลกับนํ้าอนุ่ คนใหล้ ะลาย
2. เติมนา้ํ ปลา กระเทียมบด และนา้ํ มะนาว
3. เติมซอสพริกกระเทยี มและพริกสด (ตามชอบ)

หนว่ ยท่ี 3 ขา้ วและเครื่องเทศ u แผนการเรียนร้ทู ่ี 7 ความส�ำ คญั ของเครือ่ งเทศและผลิตภัณฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้

308 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ส่อื การเรยี นรู้ 8 - ปลาแดก (ปลารา้ )
ในหลายช่วงของการหมักบนแผงในตลาดพูสี หลวงพระบาง ประเทศสาธารณรัฐ
ประชาธิปไตยประชาชนลาว

หน่วยท่ี 3 ข้าวและเคร่อื งเทศ u แผนการเรียนรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คญั ของเครอ่ื งเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 309

สื่อการเรยี นรู้ 9 - สูตรการท�ำ ปลาแดก (Padek ของ สปป.ลาว)
สว่ นผสม :
ปลา 3 กิโลกรัม/3 สว่ น
เกลอื 1 กิโลกรัม/1 สว่ น
รำ�ข้าว 1/2 กโิ ลกรมั (คร่ึงหน่ึงของปรมิ าณเกลือ)
วธิ ีท�ำ :
ขอดเกล็ดปลา ควักเครื่องใน ล้างและผ่ึงให้สะเด็ดน้ํา นำ�ปลาใส่ลงไปในกาละมัง
ใสเ่ กลอื คลุกเคลา้ ให้ทั่ว แลว้ ปิดคลมุ ไว้ ปล่อยท้ิงไว้ 12 ช่วั โมง
หลังจาก 12 ช่ัวโมง เติมรำ�ข้าวและคลุกเคล้าอีกรอบ นำ�ส่วนผสมใส่ลงในไห
หรือขวดโหล ใช้มือกดลงไปให้แน่น อาจนำ�ก้อนหินท่ีต้มฆ่าเช้ือแล้วมาวางกดทับปลา อย่าใส่
จนเต็มไห ปล่อยให้เหลือที่ว่างสัก 7 - 8 เซนติเมตร (3 น้ิว) เน่ืองจากจะมีการขยายตัว
ที่เกิดจากการหมัก ปิดฝาและปล่อยท้ิงไว้สักหกเดือนเป็นอย่างน้อย ถ้าให้ดีก็หน่ึงปี ในช่วง
การหมัก ตรวจสอบส่วนผสม ใช้ทัพพีพลิกและกดลงไปให้แน่น ปลาแดกจะอยู่ในไหได้สองปี
เกบ็ รักษาให้พน้ จากแมลงวนั
สอื่ การเรยี นรู้ 10 - ปลาฮ็อก (prahok - ปลาร้าของกัมพูชา)
ห่อในใบตอง ย่างและทานกับผักสดและข้าวสวย มีคำ�กล่าวของคนกัมพูชาว่า
“ไม่มีปลาฮ็อก ไม่มีเกลือ” หมายถึง อาหารที่จืดชืดไร้รสชาติ ซึ่งแสดงถึงความสำ�คัญของ
อาหารชนดิ นี้ในอาหารของชาวกัมพชู า

หนว่ ยท่ี 3 ขา้ วและเคร่ืองเทศ u แผนการเรียนรูท้ ่ี 7 ความสำ�คัญของเคร่อื งเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

310 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

สือ่ การเรียนรู้ 11 - ข้อความจากบทความเก่ียวกับฤดูปลาฮ็อกในกมั พูชา
ด้วยการใช้มีดอย่างชำ�นาญ ยศ คิม คนทำ�ปลาฮ็อกค่อยๆ จัดการกับปลาตัวเล็กๆ
ปริมาณ 300 กิโลกรัม ท่ีกองสูงรอบตัวเขาและครอบครัวบนริมฝั่งโตนทะเลสาบในกัมพูชา
เฉือนหวั ปลาออกไป ขณะทีล่ กู ๆ ของเขายา่ํ อยู่บนตัวปลาในตะกร้าสาน
เน้ือปลาสีเทาจะถูกปล่อยไว้ให้แห้งเป็นเวลา 24 ช่ัวโมงก่อนจะใส่เกลือและบรรจุ
ในถุงหรือไหพลาสติกที่จะถูกท้ิงไว้เป็นเวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนเพ่ือให้เกิดการหมัก
ผลที่ได้คือเนื้อปลาท่ีมีรสชาติเข้มข้นและกล่ินแรงท่ีชาวกัมพูชาถือว่าเป็นจิตวิญญาณของ
วัฒนธรรมอาหารท่ีรุ่มรวยของตน เป็นกลิ่นอันท้าทายคนต่างชาติ กระทั่งประเภทที่ชอบลอง
ของแปลกใหม่ท่สี ดุ แลว้ กต็ าม

สื่อการเรียนรู้ 12 - งาปิ (ngapi)
ขายในตลาดที่เมืองมัณฑะเลย์ เมียนมา งาปิเป็นอาหารเมียนมาทำ�จากปลาและ/
หรอื กุ้ง

หน่วยท่ี 3 ขา้ วและเครอื่ งเทศ u แผนการเรยี นรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คัญของเคร่ืองเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 311

ส่ือการเรยี นรู้ 13 - เหตุการณท์ เี่ กิดขึน้ ในงวนดง (Nyaungdon - เมอื งในเขตอิรวดี
ทางตะวันตกเฉยี งใต้ของเมียนมา) ในปี พ.ศ. 2423
งวนดงเปน็ ศูนย์กลางการผลิตงาปิ (ngapi) และงนั ปยาเย (nganpyaye - นํา้ ปลา)
ที่ใหญ่ที่สุดในบริเวณปากแม่นํ้าของเมียนมา ในปี พ.ศ. 2423 เกิดการระบาดของอหิวาต์
รองข้าหลวงของงวนดงที่เป็นเจ้าหน้าท่ีอังกฤษประกาศว่าการระบาดของอหิวาต์เกิดจาก
ความไมถ่ กู สุขอนามยั ของงาปแิ ละงันปยาเย และสงั่ ให้หยดุ การผลติ และขาย เน่อื งจากอาหาร
ดังกล่าวเป็นของโปรดของผู้คนในเมียนมา เมืองท้ังเมืองเดือดร้อนและเกิดการจลาจลขึ้น
ประชาชนเดนิ ขบวนไปยงั ส�ำ นกั งานของรองขา้ หลวงและประกาศวา่ งาปแิ ละงนั ปยาเยไมเ่ กยี่ วกบั
การระบาดของอหิวาต์ และเรียกร้องให้เขาเพกิ ถอนคำ�ส่ัง รองข้าหลวงจำ�ต้องยินยอม การผลิต
และขายงาปแิ ละงนั ปยาเยจงึ กลบั มาด�ำ เนนิ ตอ่ ไปไดอ้ กี ครง้ั โชคดที ภี่ ายในเวลาไมก่ ว่ี นั โรคอหวิ าต์
กห็ ายไป ซง่ึ พสิ จู นถ์ ึงความถกู สขุ อนามยั ของงาปิและงันปยาเย
สื่อการเรียนรู้ 14 - ค�ำ บรรยายของนกั มานษุ ยวทิ ยาเกย่ี วกับผลิตภัณฑป์ ลาหมกั
(และกงุ้ หอย ปู) ท่พี บท่ัวไปในอาหารของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้
อาหารจานโปรดของชาวพม่าท่ีทำ�จากปลาหมักมีชื่อเรียกว่า งาปิ สามารถทำ�จาก
ปลาแห้งหลายชนิด หลังจากนำ�ปลาหรือกุ้งไปไว้กลางแดดให้แห้งแล้ว ก็จะบดและคลุก
ด้วยเกลือและบรรจุลงในไห สิ่งท่ีได้จะมีกลิ่นแรงและเป็นอาหารจานโปรดเคียงคู่กับข้าว
คนไทยเรยี กอาหารทที่ ำ�จากเคย (กงุ้ ) หมักทค่ี ล้ายกนั นว้ี ่า กะปิ และมักใช้ผสมกับพรกิ
อาหารชนิดนี้ยังพบในอาหารมลายูและอินโดนีเซียด้วย ชาวอังกฤษท่ีอาศัยอยู่ใน
อาณานิคมมาเลย์รับเอาคำ�มลายู บลาชัน (Balacan) สำ�หรับเรียกอาหารท่ีทำ�จากปลาหรือ
ก้งุ ตวั เล็กๆ ผสมเกลอื และเครอื่ งเทศ

หน่วยท่ี 3 ขา้ วและเครื่องเทศ u แผนการเรยี นรู้ท่ี 7 ความส�ำ คัญของเครอื่ งเทศและผลติ ภัณฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

312 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ส่อื การเรยี นรู้ 15 - กอ้ นเตราซี (terasi - กะปติ ากแห้ง) พร้อมบรรจุหอ่ ในบ้านของผผู้ ลติ
ระดบั อุตสาหกรรมในครวั เรอื นในเมืองเรมบงั (Rembang) ตอนกลางของเกาะชวา
อนิ โดนีเซีย

สือ่ การเรียนรู้ 16 - บากุง (Bagoong - กุ้งหรอื ปลาหมกั )
มกั นิยมทานคูก่ ับมะม่วงในฟลิ ปิ ปินส์

หน่วยที่ 3 ขา้ วและเคร่ืองเทศ u แผนการเรยี นรู้ที่ 7 ความส�ำ คญั ของเครื่องเทศและผลติ ภณั ฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 313

สือ่ การเรียนรู้ 17 - กยุ นาโมส (guinamos)
ปลา หอย ก้งุ หมกั แบบต่างๆ ในตลาดที่เมอื งเซบู ฟิลิปปินส์

ส่ือการเรียนรู้ 18 - ประเภทและชือ่ เรยี กอาหารหมกั ในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ประเทศ ประเภทอาหารหมัก
กัมพูชา
อนิ โดนีเซยี กะปิทำ�จากกงุ้ กะปทิ �ำ จากปลา นํา้ ปลา นํา้ กุง้
ลาว กะปิ nam tom
มาเลเซยี ปลาฮอ็ ก (prahok) tuk trey
เมียนมา terasiudang pazunggampyaye
ฟลิ ิปปินส์ terasiikan kecapikan alamarangpatis
balacan
ไทย ngapiseinsa ปลาแดก น้าํ ปลา
bagoong
alamarang บูดู

dinailan ngapitaungtha ngagampyaye
guinamos
patis
กะปิ
นํา้ ปลา นา้ํ กะปิ
น้าํ บูดู

เวียดนาม mam ruoc mam mem nuoc mam nam tom
mam tom

หนว่ ยท่ี 3 ขา้ วและเครือ่ งเทศ u แผนการเรียนรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คญั ของเครือ่ งเทศและผลติ ภัณฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

314 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

อภิธานศพั ท์ :
Bagoong - กงุ้ หรอื ปลาหมกั ดองละเอียดในฟลิ ปิ ปนิ ส์
Balacan - ก้งุ หมักเค็มละเอียดของมาเลเซยี
ไก่ย่าง - ไก่ย่างแบบลาว
garum - นา้ํ ปลาหมักในโรมโบราณ
guinamos - ปลา/หอยนางรม/ก้งุ หมักดองในฟลิ ิปปนิ ส์
กะปิ - กุง้ หมกั เกลือละเอยี ดแบบไทย
น้าํ ปลาพริก - นํ้าปลาและพรกิ สด
nganpyaye - น้าํ ปลาพมา่
ngapi - กุ้ง/ปลาหมักละเอยี ดแบบพม่า
nuoc mam - นาํ้ ปลาเวยี ดนาม
ปลาแดก - ปลาหมักแบบลาว
ปลาฮ็อก prahok - ปลาหมักแบบกัมพูชา
terasi - กงุ้ หมักแบบละเอียดของอนิ โดนีเซีย

เอกสารอา้ งอิง :

1. สือ่ การเรียนรู้ 1 : ภาพจากซา้ ย http://themeatmen.sg/sambal-kang-kong/
2. สือ่ การเรียนรู้ 2 : ภาพถา่ ยจาก http://www.k-istine.ru/images/other/garum/
3. ส่อื การเรียนรู้ 3 : Gargilius Martialis. De medicinaet de virtuteherbarum. reprinted
from a Taste of Ancient Rome by Ilaria Gozzini Giacosa, Anna Herklotz
(Translator). Publisher : University of Chicago Press; Reprint edition (May 2, 1994).
4. สื่อการเรยี นรู้ 4 : ภาพถา่ ยจาก https://praneesthaikitchen.com/2011/09/
5. สื่อการเรยี นรู้ 5 : ดัดแปลงจากข้อมลู ทไ่ี ด้จาก
http://www.thaifoodandtravel.com/features/fishsauce1.html
6. สื่อการเรียนรู้ 6 : ภาพถา่ ยจาก
http://www.houstonpress.com/restaurants/whats-the-difference-between-fish-
sauce-and-nuoc-mam-6414665
7. สอ่ื การเรยี นรู้ 7 : ภาพถา่ ยและสูตรอาหารจาก
http://haonoah.blogspot.kr/2012/07/nuoc-mam-mixed-fish-sauce.html
8. สื่อการเรยี นรู้ 8 : http://padaek.com/tag/padek/ (ภาพโดย : Kirk K)
9. สอื่ การเรียนรู้ 9 : สตู รอาหารจาก
http://www.foodfromnorthernlaos.com/2010/08/04/fermented-fish-sauce/

หนว่ ยท่ี 3 ข้าวและเคร่ืองเทศ u แผนการเรยี นรู้ท่ี 7 ความส�ำ คัญของเครื่องเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 315

10. สอ่ื การเรยี นรู้ 10 : ภาพถา่ ยจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Prahok#/media/File:Fried_Prahok_meal.jpg
11. สอ่ื การเรยี นรู้ 11 : Suy Se. 2007. ‘Got Fish? It’s Prahok season in Cambodia’. Things
Asian Press. จาก
http://thingsasian.com/story/got-fish-its-prahok-season-cambodia
12. สอื่ การเรยี นรู้ 12 : http://www.panoramio.com/photo/1744568
13. สอื่ การเรยี นรู้ 13 : Steinkraus, Keith. 2004. Industrialization of Indigenous Fermented
Foods, Revised and Expanded. CRC Press.
14. สื่อการเรยี นรู้ 14 : Van Esterisk, Penny. 2008. Food Culture in South-East Asia.
Greenwood Press, Westport, Connecticut.
15. สื่อการเรียนรู้ 15 : ได้ภาพถา่ ยจาก Ruddle, Kenneth and Ishige, Naomichi. 2010. ‘On
the Origins, Diffusion and Cultural Context of Fermented Fish in Southeast
Asia’, Globalization, Food and Social Identities in the Asia Pacific Region, ed.
James Farrer. Tokyo : Sophia University Institute of Comparative Culture. จาก
http://icc.fla.sophia.ac.jp/global%20food%20papers/pdf/1_2_RUDDLE_ISHIGE.pdf
16. สอ่ื การเรียนรู้ 16 : ภาพถา่ ยจาก http://ffemagazine.com/filipino-icon-bagoong/
17. ส่อื การเรยี นรู้ 17 : ภาพถ่ายจาก
https://flongology.wordpress.com/2015/03/16/where-do-danggit-and-dried-
fish-fans-go-in-cebu-city/
18. สื่อการเรยี นรู้ 18 : Ruddle, Kenneth and Ishige, Naomichi. 2010. ‘On the Origins,
Diffusion and Cultural Context of Fermented Fish in South-East Asia’, Globalization,
Food and Social Identities in the Asia Pacific Region, ed. James Farrer. Tokyo :
Sophia University Institute of Comparative Culture.

หนว่ ยที่ 3 ข้าวและเครือ่ งเทศ u แผนการเรียนรู้ท่ี 7 ความสำ�คัญของเคร่ืองเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้

316 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แบบฝกึ หดั 1
อาหารของเราจะมรี สชาตอิ ยา่ งไรหากไมม่ เี ครอื่ งเทศและผลติ ภณั ฑป์ ลาหมกั

ตอ่ ไปนค้ี ือสว่ นประกอบทีใ่ ชท้ ำ�อาหารสองชนิดท่ไี ด้รับความนยิ มในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

ผดั ผักบุ้ง ไก่ยา่ ง
ผดั ผกั ทที่ ำ�งา่ ยจานนี้พบได้ทัว่ ไปในเอเชียตะวัน อาหารโปรดของลาวชนดิ นเ้ี ดินทางผ่าน
ออกเฉยี งใต้ และมีตำ�รับเฉพาะถนิ่ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของไทยมาถงึ
ร้านอาหารในกรงุ เทพฯ เม่อื กอ่ นเคยเปน็
น้ํามัน 1 ช้อนโตะ๊ สิ่งแสดงอตั ลักษณ์ไทย-ลาว ตอนน้เี ปน็ อาหาร
ขิง 1 แว่น (สับละเอียด) ยอดนิยมอยา่ งหน่งึ ในรา้ นอาหารไทย
กระเทยี ม 1 กลีบ (สับละเอียด)
พริก 1 - 2 เมด็ (สับละเอยี ด) ไก่ 1 ตวั (ผา่ แบะออก หรอื ไมก่ ใ็ ชน้ อ่ งหรอื ตะโพก)
ผกั บงุ้ 1 กำ� (ลา้ งและห่ัน) เครือ่ งหมัก
ซอี ิ๊วขาวหรอื นํ้าปลาพอประมาณ ตะไคร้ 1 ต้น (หน่ั )
กะปิ (ใส่หรอื ไม่ใสก่ ไ็ ด้) รากผักชบี ด 3 ชอ้ นโต๊ะ
เกลือหยบิ มอื
เคร่อื งปรุง
น้ําปลา 1 ชอ้ นโตะ๊
พรกิ ไทยขาว 2 ช้อนโต๊ะ
กระเทยี ม 5 กลบี
เติมกะทหิ ากต้องการ

ลองจินตนาการว่าเอาเคร่ืองปรุงอย่างขิง พริก ตะไคร้ รากผักชี และน้ําปลาออกไป
อาหารเหล่าน้ีจะมีรสชาติอยา่ งไร แลกเปลี่ยนกับเพ่อื นท่นี งั่ ขา้ งๆ

นึกมนถเีกึ ึงคถอรึงอื่าองหาเหทาราศรทอทะี่นี่นไักรักบเเรร้าียียง?นนทมทาสี าน่วนเนปเปป็นร็นมะ้ือมกคอ้ือา่ํบคขขํ่าออขงงเอปมงื่อลเวามหา่ือนรวอื ากนงุ้ หมอยีเคปรหู ื่อมงักเทศอะไรบ้าง
สจดว่ เ_แนรช_ลาปน่_ะยร_แนกะ_ลาํ้_ากกป_รอเ_ลเปบค_าล_ขร่ียป_ื่ออน_ลงง_กาปป_รบั _ล้ารเ_พงุาก_แหอื่ _ะลน_รป_ะทอืิห_แน่ีกร_ลั่งืองุ้_ขไก_หมา้ _เงอ?่ป_ย_จล_ดย่ีป_ร_นหู า_ยกม_กบัก_ั า_เรเ_พชเ_คื่อน่ _รน_ือ่น_ทงาํ้_ปี่นป_ร_งั่ลงุ_ขา_้า_ปง_ๆล__า_รา้ กะปิ หรอื ไม่
_________________________________________________
____________ 
_____________________________________________ 

 



หนว่ ยท่ี 3 ขา้ วและเคร่อื งเทศ u แผนการเรียนรทู้ ่ี 7 ความสำ�คัญของเครอื่ งเทศและผลติ ภณั ฑ์ปลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 317

แบบฝกึ หัด 2
ผลิตภัณฑ์ปลาหมักมคี วามส�ำ คญั อยา่ งไร
ในอาหารของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

ผลิตภัณฑ์ปลาหมัก เช่น น้ําปลา ปลาร้า หรือปลาเค็ม มีการบริโภคกันมาต้ังแต่โบราณ
เนื่องจากข้อจำ�กัดในการขนส่ง การส่งปลาสดไปให้ลูกค้าท่ีอยู่ห่างไกลทะเลจึงเป็นไปไม่ได้ จึงอาศัย
การหมัก เป็นการถนอมอาหารในประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซอสหรือของบดละเอียดท่ีทำ�
จากปลาหมัก หรือกุ้ง หอย ปูหมักจะเคียงคู่กับการกินข้าวเสมอๆ ปลาจะถูกคลุกด้วยเกลือ
ตากแหง้ บดและบรรจุลงในไหพรอ้ มด้วยขา้ วคัว่ หรือร�ำ ขา้ ว เกบ็ ไว้เป็นเวลาหนง่ึ เดอื นหรือนานกว่าน้นั
ถึงแม้จะไม่ทราบว่าความคิดในการหมักปลาเพื่อถนอมอาหารแพร่หลายมาจากโรมและ
กรีกโบราณมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ผ่านการติดต่อสัมพันธ์ทางการค้าหรือไม่ ความสำ�คัญของ
ผลิตภัณฑ์ปลาหมักในภูมิภาคนี้ก็แสดงให้เห็นถึงความชาญฉลาดของคนท้องถิ่นในการถนอมรักษา
ปลาท่หี าได้ตามฤดกู าลเพื่อจะไดม้ โี ปรตนี เสริมในอาหารตามทต่ี ้องการ ความนิยมในอาหารประเภทนี้
ยังสอดรับกับการที่ข้าวเป็นอาหารหลักในภูมิภาคนี้อีกด้วย เนื่องจากข้าวเป็นแหล่งกรดอะมิโน
และพลังงานราคาถูก กับข้าวจึงมักจะมีรสชาติเค็มหรือเสริมรสชาติของข้าว น่าสังเกตว่าพ้ืนท่ีหลักๆ
ที่มีการบรโิ ภคผลิตภณั ฑ์ปลาหมักทบั ซอ้ นกับพน้ื ที่ท่มี ีการเพาะปลกู ด้วยการชลประทาน
มกี ารใชผ้ ลติ ภณั ฑจ์ ากปลาหมกั กนั อยา่ งแพรห่ ลายในการท�ำ อาหารของเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้
และแทบทุกประเทศในภูมิภาคน้ีต่างก็มีผลิตภัณฑ์จากปลาหมักในรูปแบบของตัวเอง ลองหาความรู้
เพิม่ เตมิ เก่ียวกบั ผลติ ภณั ฑป์ ลาหมกั แบบตา่ งๆ ของแต่ละประเทศในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้
ค�ำ ส่งั ส�ำ หรับการเดินชมนิทรรศการ :
1. นักเรียนปฏิบตั ติ ามค�ำ ช้แี จงของครแู ละเดินชมนทิ รรศการสื่อการเรยี นรู้ที่จัดแสดง
2. ขณะดูขอ้ มลู พจิ ารณาเรือ่ งตอ่ ไปนี้ :
ก. ผลิตภณั ฑ์ปลาหมกั มีชอื่ เรยี กในทอ้ งถ่นิ วา่ อะไร
ข. มีวิธกี ารท�ำ อย่างไร
ค. ใชป้ ระกอบอาหารอย่างไร
ง. เรารูไ้ ด้อยา่ งไรว่าผลิตภณั ฑเ์ หลา่ นี้มคี วามส�ำ คัญ
3. พงึ ด�ำ เนนิ กจิ กรรมด้วยความเป็นระเบยี บเรียบร้อย
4. บันทึกส่ิงท่คี ้นพบลงในแผ่นแผนภาพในแบบฝกึ หดั 3
5. หลังจากเดินชมเสร็จ แลกเปลี่ยนส่ิงที่ค้นพบกับเพ่ือนในกลุ่ม เพ่ิมเติมสิ่งที่นักเรียน
อาจมองขา้ มไปตอนเดนิ ชม

หนว่ ยที่ 3 ข้าวและเครือ่ งเทศ u แผนการเรียนรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คญั ของเคร่อื งเทศและผลติ ภัณฑป์ ลาหมักในการประกอบอาหาร
ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

หน่วยท่ี 3 ข้าวและเคร่ืองเทศ u แผนการเรยี นรทู้ ี่ 7 ความส�ำ คญั ของเครือ่ งเทศและผลิตภณั ฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร แบบฝึกหัด 3 - ผลติ ภัณฑ์ปลาหมกั ในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต:้ เวียดนาม 318 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์
เมยี นมาร์ ฟิลิปปินส์
มาเลเซีย แบบฝกึ หัด 3
Myanmar Laos อินโดนเี ซยี ผลติ ภณั ฑ์ปลาหมักในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้

ของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ Thailand

Philippines 

ไทย Cambodia
Vietnam

Malaysia

ลาว

กมั พชู า

Indonesia 

หน่วยที่ 3 ข้าวและเครื่องเทศ
แผนการเรียนรทู้ ่ี 7 ความสาํ คัญของเครอ่ื งเทศและผลิตภณั ฑ์ปลาหมักในการประกอบอาหารของเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 319

แบบฝึกหดั 4
คร่นุ คดิ ทบทวน : ข้าว เครือ่ งเทศ รสชาตขิ องชีวติ
l สัมภาษณ์สมาชิกคนหนึ่งในครอบครัวเกี่ยวกับอาหารจานโปรดของครอบครัว อาหารมีชื่อว่าอะไร
และรับประทานกบั อะไร
l บันทึกสว่ นประกอบทัง้ หมดของอาหารจานน้ัน
l พจิ ารณาดรู ายชอ่ื สว่ นประกอบทง้ั หมดกบั รวมสมาชกิ ในครอบครวั และระบชุ อ่ื สมนุ ไพร เครอื่ งเทศ
และผลิตภัณฑ์ปลาหมักท่ีใช้ (มีรายชื่อสมุนไพรและเครื่องเทศท่ีแพร่หลายในการทำ�อาหารของ
เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้อยู่ในหน้าถัดไปเพื่อการอ้างองิ )
l ถามคนในครอบครัวว่าสมุนไพร เครื่องเทศ และผลิตภัณฑ์ปลาหมักที่ใช้ทำ�อาหารจานนี้สามารถ
ใชอ้ ย่างอ่ืนแทนหรือว่าไมใ่ ชเ้ ลยได้หรอื ไม่
l บันทึกค�ำ ตอบของคนในครอบครัว
l ถามว่าทำ�ไมสมุนไพร เคร่ืองเทศ และผลิตภัณฑ์ปลาหมักจึงมีความสำ�คัญสำ�หรับอาหารจานน้ี
และอาหารอน่ื ๆ
l เขียนรายงานแสดงความเห็นว่าเครื่องเทศและผลิตภัณฑ์ปลาหมักมีความสำ�คัญอย่างไรต่ออาหาร
การกนิ ของชาวเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้
อาหารจานโปรดของครอบครวั ของฉนั มีช่ือเรียกว่า :

สว่ นประกอบท่ีจำ�เป็นคือ :










หนว่ ยท่ี 3 ข้าวและเครื่องเทศ u แผนการเรียนรูท้ ่ี 7 ความส�ำ คัญของเครอื่ งเทศและผลติ ภัณฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

320 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

เครื่องปรงุ ทีแ่ พร่หลายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ :
โหระพา (Basil) รวมถงึ ใบแมงลัก กะเพรา นิยมใชท้ ำ�สลัดและอาหารผดั ท่วั ทง้ั ภูมภิ าค
กระวาน (Cardamom) เป็นวงศเ์ ดียวกับขงิ ใช้มากในกมั พชู าและเวยี ดนาม
อบเชย (Cinnamon หรือ cassia bark) มักขายเป็นแท่งหรือบดเป็นผง ใช้ในอาหารมลายู
และอินโดนีเซีย
กานพลู (Cloves) เป็นดอกตมู สีด�ำ เลก็ ๆ ของพชื ทพ่ี บในหมเู่ กาะเคร่อื งเทศโมลกุ กะ และมสี รรพคุณ
ทางยา พบมากในอาหารมลายแู ละอินโดนีเซีย
ผักชี (Coriander) ใช้ได้ทั้งใบ ก้าน เมล็ด และราก เมล็ดมักจะใช้ในรูปแบบที่บดเป็นผง ส่วนใบ
และก้านถูกใช้มากในอาหารมากมายหลายชนิด รากผักชีมีความสำ�คัญในการทำ�อาหาร
ไทย-ลาว พันธ์ุที่มีใบยาวขอบหยักถูกใช้ในซุปของเวียดนามและกัมพูชา และใช้กินสด
ในอาหารไทยอีสาน-ลาว
ขา่ (Galangal) เป็นญาตขิ องขงิ ใชใ้ นอาหารไทย ลาว เขมร เวยี ดนาม และอนิ โดนีเซีย ใช้ในแกง
กระเทยี ม (Garlic) ใชใ้ นอาหารของภมู ภิ าคนส้ี ่วนใหญ่ เปน็ ส่วนหนึ่งของเครือ่ งให้กลิ่น
ขิง (Ginger) เป็นพืชหัวที่ข้ึนทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีสรรพคุณทางยา และมักใช้ทำ�
เคร่อื งดมื่ ร้อน ชาขงิ
ตะไคร้ (Lemongrass) เปน็ พืชพ้ืนเมอื งของมาเลเซยี ล�ำ ตน้ ท่หี ยาบ เส้นใยมาก ใหร้ สและกลิ่นหอม
ในซปุ และถกู โขลกท�ำ เครอ่ื งแกงส�ำ หรบั อาหารไทย ลาว เขมร เวยี ดนาม มลายู และอนิ โดนเี ซยี
ดอกจันทน์ (Mace) เปน็ เปลือกห้มุ ลูกจันทน์ มักขายในรปู ของผง
สะระแหน่ (Mint) ใบใชก้ นิ สดในอาหารผกั และเน้ือของลาวและเวียดนาม
ลกู จันทน์ (Nutmeg) มาจากหมูเ่ กาะเครื่องเทศโมลุกกะ ใช้ขูดปรงุ อาหารมลายูและอินโดนเี ซยี
ใบเตย (Pandanus) เพิ่มกลนิ่ หอมให้อาหารนง่ึ และถกู ใช้เปน็ ทห่ี อ่ และรองอาหาร
สะค้าน (Sakhan) เป็นไมห้ อมใชใ้ นหลวงพระบาง ลาว ใส่แกงใหร้ สเผ็ดร้อน
โปย๊ กั้ก (Star anise) มคี วามส�ำ คัญในการทำ�อาหารเวียดนาม โดยเฉพาะนํา้ กว๋ ยเตี๋ยวหรอื เฝอ
มะขาม (Tamarind) มกั ใช้แบบเปยี ก ใหร้ สเปร้ียวแก่ซปุ และของตนุ๋
ขมิน้ (Turmeric) เปน็ ญาติกับขงิ ใหอ้ าหารมสี เี หลอื ง
มะกรดู (Wild lime) และใบมะกรดู ใช้เพอื่ ใหร้ สชาตแิ กข่ องตนุ๋ และซปุ

หนว่ ยที่ 3 ขา้ วและเครอื่ งเทศ u แผนการเรยี นรู้ที่ 7 ความส�ำ คัญของเคร่ืองเทศและผลิตภัณฑป์ ลาหมกั ในการประกอบอาหาร
ของเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

4หหนนว่ ยว่ ยทท่ี ่ี
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กบั โลก
ผ้เู รียนไดศ้ กึ ษาความสมั พันธ์ระหว่างภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉยี งใตแ้ ละโลก
ผ่านประสบการณร์ ่วมกนั ในวถิ ีชวี ิตสมัยใหม่ ไดแ้ ก่ ภาพยนตร์ ดนตรี กีฬา และศลิ ปะ

ท่ีมีรากประวตั ศิ าสตร์รว่ มกัน

แผนการเรยี นรู้ท่ี 1 แผนการเรียนรู้ท่ี 2 แผนการเรยี นรู้ท่ี 3

อาเซียน กีฬาซีเกมส:์ ประวตั ิศาสตร์ กีฬา จากประวตั ิศาสตร์ทกี่ ระจดั กระจาย
และการสร้างประชาคมในเอเชีย สูป่ ระวัติศาสตรร์ ่วม: ฟตุ บอล
ตะวันออกเฉยี งใต้ บาสเกตบอล และเซปักตะกร้อ
แผนการเรยี นรู้ที่ 4 ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้
แผนการเรียนรทู้ ี่ 5
มรดกทางวัฒนธรรม/ธรรมชาตขิ อง แผนการเรยี นรทู้ ่ี 6
เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ ท�ำ ไมมรดก ศิลปะร่วมสมยั ของ
ทางวฒั นธรรมจึงสำ�คญั ส�ำ หรับเรา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ดนตรียอดนยิ มในเอเชียตะวันออก
เฉยี งใต้: วัฒนธรรมโลกกบั ท้องถน่ิ

แผนการเรยี นรทู้ ่ี 7

เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้
ภาพยนตร์ และจักรวรรด ิ

322 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

เกริ่นน�ำ

“เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับโลก” เป็นหน่วยที่ประกอบด้วยแผนการเรียนรู้ที่ผลิตขึ้นมา
เพื่อ “ส่งเสริมการสนทนาแลกเปล่ียนระหว่างวัฒนธรรมและวัฒนธรรมแห่งสันติภาพในเอเชีย
ตะวนั ออกเฉยี งใตด้ ว้ ยประวตั ศิ าสตรท์ มี่ รี ว่ มกนั ” ผา่ นบทเรยี นทอ่ี อกแบบมาเพอื่ ใหส้ ามารถปรบั เปลย่ี นได ้
สำ�หรับหลักสูตรวิชาประวัติศาสตร์และสังคมศึกษาของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยพยายามสร้าง
ความเข้าใจและให้เห็นคุณค่าของประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่มีร่วมกันแบบข้ามพรมแดนของ
ประเทศ ความคิดหลักพื้นฐาน คือ เราสามารถหลีกเล่ียงความสัมพันธ์ร้าวฉานหรือความขัดแย้ง
ภายในภูมิภาคได้ หรือท�ำ ใหบ้ รรเทาลงได้ หากใหค้ วามส�ำ คัญของประวัตศิ าสตร์ทม่ี รี ่วมกนั แทนทจ่ี ะ
เป็นประวัติศาสตร์ทส่ี รา้ งความขดั แยง้
เนอ้ื หาของหนว่ ยนค้ี อื ประวตั ศิ าสตรท์ ยี่ าวนาน ลกึ ซง้ึ และยงั ด�ำ เนนิ ตอ่ เนอื่ งของความสมั พนั ธ์
ของภูมิภาคน้ีกับอารยธรรมหลักๆ ของโลก ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำ�คัญในการก่อรูปของอัตลักษณ์
ท้ังในระดับประเทศและระดับภูมิภาค ภูมิภาคน้ีที่อยู่บนจุดเชื่อมต่อที่สำ�คัญแห่งหนึ่งของการค้าโลก
เป็นชุมทางแลกเปล่ียนสินค้า ตลอดจนความคิด การปฏิบัติ และผู้คนมากว่าพันปีแล้ว ไม่เพียงแต่
การแลกเปล่ียนนี้ยังคงดำ�เนินอยู่เท่านั้น แต่ยังทวีความเข้มข้นข้ึนอีกในช่วงหลายทศวรรษท่ีผ่านมา
ดว้ ยการกระตนุ้ จากพลังโลกาภิวัตน์ตา่ งๆ และก่อให้เกิดพลังทสี่ ร้างสรรค์
ถงึ กระนน้ั มแี นวทางมองประเดน็ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลกอยา่ งไร เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ้
ในปัจจุบันประกอบด้วยรัฐชาติสิบเอ็ดประเทศ ต่างแบ่งแยกจากกันไม่เพียงแต่ด้วยเส้นพรมแดน
เทา่ น้ัน แตย่ ังดว้ ยความแตกตา่ งทางวฒั นธรรม ศาสนา ภาษา ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ อุดมการณ์ และ
ระดับการพัฒนาทางเศรษฐกิจ เราเพียงพิจารณาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก็จะเห็นความหลากหลาย
อย่างมาก ยากท่ีจะถูกมองข้ามไปได้ง่ายๆ ก็คือ แง่มุมต่างๆ ของอดีตและปัจจุบันท่ีแสดงถึง
ความสอดคล้องมากกว่าความแตกต่าง ในหมู่นักวิชาการได้ถกเถียงกันมายาวนานว่าด้วยเอกภาพ
และอตั ลกั ษณท์ สี่ รา้ งขน้ึ หรอื “การถกู สรา้ งขนึ้ ”(constructedness)และ“ความไมจ่ รงิ ”(unreality)
ของภูมิภาค ซ่ึงมีความพยายามที่จะเชิดชูหรือสร้างความเป็นปึกแผ่นและความเป็นหน่ึงเดียวน้ัน
เป็นจริงขึ้นมาให้ได้ ดังท่ีเห็นได้ชัดเจนท่ีสุดในกรณีของอาเซียน ที่ต่างกับความเป็นจริงท่ีมีความ
หลากหลายทางวัฒนธรรม การเมือง และเศรษฐกิจทีเ่ ป็นลักษณะเฉพาะของภูมภิ าคนี้

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลก

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 323

โลกของนักเรียนของเรา (อนาคตของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้) อาศัยอยู่นั้นเป็นโลก
ที่เปล่ียนแปลงไปมาก และยังคงเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ โลกาภิวัตน์ (ไม่ใช่แต่เพียงเรื่องการค้า หาก
ยงั รวมถึงการสือ่ สารและวัฒนธรรมด้วย) ทำ�ให้โลกหดเลก็ ลง ข่าวสารเกีย่ วกับประเดน็ ต่างๆ ของโลก
กีฬา ตลอดจนความบันเทิง ถูกถ่ายทอดส่งเข้าไปในวิถีชีวิตของพวกเขา ไม่ว่าพวกเขาจะชอบ
หรือไม่ก็ตาม ตอนน้ีคงเป็นเร่ืองปกติไปแล้วสำ�หรับวัยรุ่นและคนหนุ่มสาวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ทีจ่ ะคนุ้ เคยกบั ฮอลลีวู้ด ฮปิ ฮอ็ ป เจ-ปอ็ ป (J-Pop) และเค-ปอ็ ป (K-Pop) มากกว่าสง่ิ ที่ก�ำ ลังเกดิ ขน้ึ
อยหู่ ลังบา้ น ในชีวติ ของพวกเขา โลกไม่ได้อยหู่ ่างไกลอกี ต่อไป
เรื่องน้ีก่อให้เกิดคำ�ถามว่าจะมีอัตลักษณ์และหลักยึดทางวัฒนธรรมแบบใดท่ีเราจะสามารถ
ให้กับคนรุ่นต่อไป เกิดความเข้าใจภูมิภาคและโลกท่ีพวกเขาอาศัยอยู่ได้ดีข้ึน ในโลกปัจจุบันที่ท้าทาย
มากขน้ึ เรอื่ ยๆ นี้ มกี ารกอ่ การรา้ ยและความขดั แยง้ เปน็ เรอ่ื งนา่ กงั วล โดยเฉพาะในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต ้
เราต้องเสริมสร้างให้เยาวชนสามารถบ่มเพาะความเข้าใจกันและกันอย่างแท้จริง สามารถสนทนา
แลกเปล่ยี นระหวา่ งวัฒนธรรมและท�ำ งานเพ่อื มุง่ สวู่ ัฒนธรรมแห่งสนั ติภาพภายในภมู ิภาค เราเสนอวา่
พวกเขาสามารถท�ำ เช่นน้ันได้ ไม่ใชเ่ พียงความเข้าใจในความหลากหลายของภมู ิภาคเท่านัน้ แตย่ ังดว้ ย
การตระหนักถึงเอกภาพที่สามารถสร้างขึ้นมาได้ด้วยการเข้าใจและเห็นคุณค่าของประวัติศาสตร์ร่วม
เบ้อื งหลงั การรวมตัวของภูมิภาค มรดก ศลิ ปะ กีฬา และวฒั นธรรมท่ีเปน็ ทีน่ ิยมรว่ มสมยั
ภาพรวมของเน้อื หา
หน่วยนี้มีเน้ือหาเก่ียวกับการก่อร่างอัตลักษณ์ของภูมิภาคด้วยปฏิสัมพันธ์ระหว่าง
ประเทศต่างๆ ภายในภูมิภาคและระหว่างเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับส่วนอ่ืนของโลก คำ�ถามสำ�คัญ
อันหน่ึงที่นักเรียนจะต้องพิจารณาคือ อัตลักษณ์ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ถูกสร้างขึ้นมา
ไดอ้ ยา่ งไร กรอบเวลาทคี่ รอบคลมุ ในเนอื้ หาของหนว่ ยนจี้ งใจเลอื กให้ “รว่ มสมยั ” มากขนึ้ เปน็ ชว่ งเวลา
ท่ใี กลเ้ ข้ามาและเป็นทคี่ นุ้ เคยสำ�หรับนกั เรียนและครูมากขึน้ กวา่ หนว่ ยอ่นื ๆ ในโครงการน้ี
หน่วยน้ีประกอบด้วยแผนการเรียนรู้ 7 เร่ือง ที่ออกแบบมาสำ�หรับช้ันเรียนระดับมัธยม
ศึกษาตอนต้น แต่ละแผนการเรียนรู้ใช้เวลาหนึ่งถึงสองคาบเรียน แม้ว่าแผนการเรียนรู้จะจัดเรียง
ตามลำ�ดับของเนื้อหาท่ีเร่ิมจากการรวมตัวของภูมิภาคและการสร้างประชาคมในแนวทางจากบน
ลงล่างไปยังแนวทางจากล่างข้ึนบนและความพยายามต่างๆ ของประชาชนในการสร้างจุดร่วม
แตก่ ไ็ มจ่ �ำ เปน็ ทจี่ ะตอ้ งสอนไปตามล�ำ ดบั ทเี่ สนอไว้ ครสู ามารถปรบั หรอื เลอื กเนอื้ หาทตี่ นตอ้ งการสอนได้
แผนการเรียนรู้จะเร่ิมต้นด้วยแผนการสอนที่มีข้อมูลเน้ือหา กิจกรรมการเรียนรู้ และ
ข้อเสนอแนะการประเมิน ตลอดจนความรู้สำ�หรับนักเรียน และความรู้สำ�หรับครู นอกจากน้ี
ยงั มอี ภิธานศัพทท์ เ่ี กีย่ วข้อง และแหลง่ ขอ้ มูลเพิม่ เตมิ ส�ำ หรบั ครู

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตก้ บั โลก

324 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

แผนการเรยี นรู้จดั เรียงล�ำ ดับดงั นี้
แผนการเรียนรทู้ ี่ 1 อาเซียน
นำ�เสนออาเซียนในฐานะองค์กรระดับภูมิภาค ศึกษาเร่ืองการจัดต้ังและการทำ�งาน
ของอาเซียนในการชว่ ยสรา้ งและก�ำ หนดอตั ลกั ษณ์รว่ มในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้
แผนการเรยี นรทู้ ่ี 2 กฬี าซเี กมส์ : ประวตั ิศาสตร์ กฬี าและการสร้างประชาคมในเอเชีย
ตะวนั ออกเฉียงใต้
น�ำ เสนอประวตั ศิ าสตร์ของซีเกมส์ เน้ือหาหลกั ๆ และลกั ษณะเดน่ อภปิ รายถงึ การทีซ่ ีเกมส์
มสี ่วนชว่ ยในการสร้างประชาคมในระดับประเทศและภูมภิ าค
แผนการเรียนรูท้ ่ี 3 จากประวัตศิ าสตรท์ กี่ ระจัดกระจายส่ปู ระวัตศิ าสตรร์ ่วม : ฟตุ บอล
บาสเกตบอล และเซปักตะกรอ้ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้
สบื เสาะตน้ ก�ำ เนดิ ทางประวตั ศิ าสตรข์ องเซปกั ตะกรอ้ และอภปิ รายเหตผุ ลทางประวตั ศิ าสตร์
ว่าทำ�ไมฟุตบอลและบาสเกตบอลจึงได้รับความนิยมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทั้งท่ีเป็นกีฬาที่มาจาก
ทีอ่ ืน่
แผนการเรียนรู้ที่ 4 มรดกทางวัฒนธรรม/ธรรมชาติของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทำ�ไม
มรดกทางวัฒนธรรมจึงส�ำ คัญสำ�หรับเรา
สำ�รวจแนวคิดว่าด้วยมรดกและมรดกประเภทต่างๆ โดยมุ่งเน้นมรดกทางวัฒนธรรม
และบทบาทของมรดกในประวัติศาสตร์ร่วมของภูมิภาค นักเรียนยังจะได้อภิปรายเหตุผลของ
การรักษามรดกทางวัฒนธรรม
แผนการเรียนรูท้ ่ี 5 ศลิ ปะร่วมสมยั ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ส�ำ รวจศลิ ปะรว่ มสมยั ความหมาย และการปฏบิ ตั ิ แลกเปลยี่ นความคดิ เกย่ี วกบั ประเดน็ ตา่ งๆ
ในระดับประเทศ ภูมภิ าค และโลกท่สี ่อื สารผ่านทางศลิ ปะรว่ มสมัย
แผนการเรียนรู้ท่ี 6 ดนตรียอดนิยมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ : วัฒนธรรมโลกกับ
ทอ้ งถ่นิ
บทเรียนน้ีมีเนื้อหาเก่ียวกับพัฒนาการของดนตรียอดนิยมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
จากรูปแบบด้ังเดิมมาถึงสมัยใหม่ และการบริโภคดนตรียอดนิยม (ที่ฝังอยู่ในรายการแสดงทาง
วัฒนธรรมที่ได้ความนิยมสูง อย่างเช่น The Idol series ได้ส่งผลกระทบอย่างไรต่ออัตลักษณ์
ของภมู ิภาค ประเทศ และปัจเจกบุคคล

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 325

แผนการเรียนรู้ที่ 7 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจักรวรรดิ
บทเรียนน้ีมีเนื้อหาเก่ียวกับการนำ�เสนอประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะประวัติศาสตร์ของ
จักรวรรดิอาณานิคมในภาพยนตร์ และพานักเรียนแลกเปล่ียนกันว่าอุตสาหกรรมภาพยนตร์ท้องถิ่น
ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีส่วนร่วมในการสร้างวัฒนธรรมใหม่ของประเทศและขบวนการเอกราช
อยา่ งไรบ้าง
แผนการเรียนรู้เป็นเพียงการเสนอแนะ และไม่ได้มุ่งหมายท่ีจะแทนที่เน้ือหาที่มีอยู่แล้ว
ในหลักสูตรของแต่ละประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพียงแต่พยายามให้ครูได้มีทางเลือก
ในการสอนเก่ียวกับอาเซียนในฐานะเป็นองค์กรระดับภูมิภาค เป็นการนำ�เสนอหนทางใหม่ๆ
ในการสรา้ งความเขา้ ใจและสอนเรอื่ งมรดกทางวฒั นธรรม หรอื แนะน�ำ ใหน้ กั เรยี นไดร้ จู้ กั ศลิ ปะรว่ มสมยั
ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ เสนอหนทางในการท�ำ ความเขา้ ใจเกยี่ วกบั ความสนใจทมี่ รี ว่ มกนั ทว่ั ทง้ั ภมู ภิ าค
ผ่านมหกรรมกฬี าอยา่ งซีเกมส์ และกฬี ายอดนยิ มของเยาวชนในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ เชน่ ฟตุ บอล
บาสเกตบอล และเซปักตะกร้อ ทำ�ให้นักเรียนและครูได้ทำ�ความเข้าใจดนตรียอดนิยมในระดับโลก
และท้องถิน่ และภาพยนตร์ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้
โดยสรุป หน่วยนี้ครอบคลุมหัวข้อเก่ียวกับองค์กรระดับภูมิภาค มรดกทางวัฒนธรรม
ศิลปะร่วมสมัย กีฬา และวัฒนธรรมยอดนิยม ซึ่งเป็นความพยายามท่ีจะสำ�รวจตำ�แหน่งแห่งที่ของ
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในโลกโลกาภิวัตน์ โดยแสดงให้เห็นว่าภูมิภาคน้ีได้พยายามแสวงหาแนวทาง
ในการมีปฏิสัมพันธ์กับโลก ในขณะเดียวกันก็สร้างพ้ืนที่สำ�หรับประสบการณ์ร่วมกันได้อย่างไร
ในขณะท่ีพื้นท่ีร่วมบางส่วนถูกสร้างข้ึนโดยรัฐชาติ เช่น การริเริ่มต่างๆ ที่ดำ�เนินการโดยอาเซียน
แต่ก็มีอีกหลายอย่างท่ีถูกสร้างข้ึนจากฐานราก โดยปัจเจกบุคคลและกลุ่มคนที่เปิดรับจุดร่วมของ
ภมู ภิ าคและสรา้ งผลงาน (ไมว่ า่ จะเปน็ ศลิ ปะหรอื กฬี า) ทแี่ สดงถงึ ความวาดหวงั และเปา้ หมายทมี่ รี ว่ มกนั
ของประชาชนในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้
หลักการและเหตผุ ล
• มีความเป็นไปได้ว่าเนื้อหาน้ีจะเหมาะกับนักเรียนระดับมัธยมศึกษามากกว่า เน่ืองจาก
พวกเขาคุน้ เคยกบั กฬี า วฒั นธรรมยอดนยิ ม และศลิ ปะร่วมสมัย
• หัวข้อร่วมสมยั เป็นประเดน็ สำ�คญั เกย่ี วขอ้ งกบั เยาวชน ทจ่ี ะสามารถบม่ เพาะ (โดยอาศัย
บทเรียนที่เสนอแนะ) สำ�นึกของความเป็นเจ้าของอดีตของตนและของประเทศ นอกเหนือไปจาก
อนาคตร่วมของภมู ิภาค
• ด้วยการสำ�รวจความหลากหลาย จุดร่วม และความเช่ือมสัมพันธ์ระหว่างกันภายใน
เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตจ้ ากหวั ขอ้ ต่างๆ เชน่ อาเซียน ศิลปะร่วมสมัย กฬี า วัฒนธรรมยอดนยิ ม (ดนตรี
และภาพยนตร์) และมรดกทางวัฒนธรรม หน่วยน้ีพยายามเน้นแนวคิดสำ�คัญที่ว่าการรวมตัวของ

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก

326 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ภูมิภาคหรือการสร้างประชาคมเกิดข้ึนโดยเป็นผลจากปัจจัยทั้งภายในและภายนอก ตลอดจน
ความพยายามจากระดบั รัฐและระดบั บุคคล
• ประเด็นสำ�คัญอีกอันหนึ่งของหน่วยนี้คือ แนวคิดท่ีให้สามารถมองย้อนไปในอดีต
เพื่อหาประวัติศาสตร์ร่วมภายในภูมิภาค ประวัติศาสตร์และประสบการณ์ร่วมที่กำ�ลังถูกสร้างขึ้นมา
ในปัจจุบันอย่างต่อเนื่อง การตอกย้ําสำ�นึกถึงอัตลักษณ์ของภูมิภาค และการเป็นส่วนหนึ่งของ
ประชาคมระดับภูมิภาคต้องไม่จำ�กัดอยู่แต่กับอดีตเท่านั้น แต่ต้องคล่ีคลายสืบเน่ืองในปัจจุบัน
ตลอดจนอนาคตด้วย ขณะที่คนรุ่นต่อไปทั่วทั้งภูมิภาคถูกสอนเก่ียวกับอดีตที่มีร่วมกันด้วยการสำ�รวจ
พจิ ารณาการรวมตัวของภูมิภาค มรดกทางวฒั นธรรม กีฬายอดนยิ ม ฯลฯ พวกเขากก็ ำ�ลังมสี ว่ นร่วม
ในการสร้างอนาคตด้วยเช่นกัน ขณะที่พวกเขาเข้าใจและเห็นคุณค่าของมรดกและวัฒนธรรมร่วม
ภายในภมู ิภาค (หรืออนภุ ูมิภาค) มากข้ึน รวมถึงวฒั นธรรมและกฬี ายอดนิยม พวกเขาก็ยังตระหนักถึง
บทบาทของตนในกระบวนการสร้างประวัติศาสตร์รว่ มของอนาคตด้วย
วัตถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้
วัตถปุ ระสงคก์ ารเรียนรู้สำ�คญั ของหน่วยนี้คือ :
ความร้ทู ่ีได้
เมอ่ื จบหนว่ ย นกั เรียนจะสามารถ
1. เข้าใจบทบาทและหน้าท่ขี องอาเซยี นในฐานะองค์กรระดับภูมภิ าค
2. เขา้ ใจและวเิ คราะหบ์ ทบาทของกฬี า วฒั นธรรมยอดนยิ ม และศลิ ปะในกระบวนการสรา้ ง
อตั ลกั ษณ์ส่วนบุคคล ระดับประเทศและภูมภิ าค
ทกั ษะท่ไี ด้
เม่ือจบหน่วย นกั เรยี นจะมีโอกาสได้
1. เพมิ่ ทักษะในการน�ำ เสนอตอ่ สาธารณะ พดู และอภปิ รายแลกเปล่ยี น
2. ทักษะในการศึกษาคน้ คว้า เชน่ การอา่ น จดบันทกึ วิเคราะหข์ ้อมูล ฯลฯ
เจตคตทิ ไ่ี ด้
เมื่อจบหน่วย นักเรียนจะสามารถ
1. เขา้ ใจประวัตศิ าสตรอ์ ย่างลกึ ซึ้งมากข้ึน
2. ตระหนกั ถึงอัตลกั ษณใ์ นฐานะชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใตม้ ากขึน้
3. มีความตระหนัก เห็นคุณค่า และเคารพในความหลากหลาย จุดร่วมและความเชื่อม
สมั พันธก์ นั ภายในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตม้ ากข้นึ

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 327

เนอ้ื หาของหน่วย
เนื้อหาของหน่วยนี้ประกอบด้วยแผนการเรียนรู้ 7 แผน โดยแต่ละบทมีภาคผนวกท่ีเป็น
ขอ้ มูลส�ำ หรับครูและเอกสารความรู้ตา่ ง ๆ แผนการจัดการเรียนรู้ มีดงั ต่อไปน้ี
แผนการเรยี นรทู้ ่ี 1 อาเซียน
แผนการเรียนรทู้ ี่ 2 กีฬาซีเกมส์ : ประวัติศาสตร์ กีฬาและการสร้างประชาคมในเอเชีย
ตะวันออกเฉยี งใต้
แผนการเรียนรู้ที่ 3 จากประวัติศาสตร์ท่ีกระจัดกระจายสู่ประวัติศาสตร์ร่วม : ฟุตบอล
บาสเกตบอล และเซปกั ตะกร้อในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้
แผนการเรียนรู้ท่ี 4 มรดกทางวัฒนธรรม/ธรรมชาติของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทำ�ไม
มรดกทางวัฒนธรรมจึงส�ำ คญั ส�ำ หรับเรา
แผนการเรียนรูท้ ี่ 5 ศิลปะรว่ มสมัยของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แผนการเรยี นรู้ที่ 6 ดนตรยี อดนยิ มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ : วฒั นธรรมโลกกับท้องถิน่
แผนการเรียนรู้ที่ 7 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ภาพยนตร์ และจกั รวรรดิ

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก

328 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตก้ ับโลก
แผนการเรยี นรทู้ ่ี 1 อาเซียน

วชิ า : ประวัติศาสตร์/สังคมศกึ ษา
หัวข้อ : อาเซียน
ระดับ : มัธยมศึกษาตอนตน้ /ประถมศกึ ษาตอนปลาย
จำ�นวนคาบ/แผนการเรียนรู้ : 1 - 3 คาบส�ำ หรบั แผนการเรยี นรู้ 1ก และ 1ข
(1 คาบ : 50 - 55 นาที)
อปุ กรณท์ จ่ี �ำ เป็น : หอ้ งเรยี น คอมพวิ เตอรแ์ ละเครอื่ งฉายโปรเจคเตอร์ และอนิ เทอรเ์ นต็
ความรู้พน้ื ฐาน : นักเรียนควรมีความรู้เกี่ยวกับท่ีตั้งทางภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์
ของประเทศของตนเอง และความรู้พืน้ ฐานเก่ียวกบั อาเซียนอยู่บ้าง
วตั ถุประสงคก์ ารเรยี นรู้ :
เมอื่ จบบทเรียน นกั เรียนสามารถ

ความร ู้ ทกั ษะ เจตคติ

1. นิยามภูมิภาคอาเซยี น 1. ฝกึ ทกั ษะการอ่านข้อมูล 1. เขา้ ใจหลกั การและเหตผุ ลของ
2. เขา้ ใจเหตผุ ลของ 2. ฝึกทักษะการฟัง การก่อตั้งอาเซยี น
การก่อตง้ั อาเซยี น 2. เคารพความพยายามของอาเซยี น
3. ฝกึ ทกั ษะการจดบนั ทึก ในการผนกึ รวมภมู ิภาค
3. ระบชุ อ่ื ประเทศ 4. มปี ระสบการณใ์ นการค้นคว้า
สมาชิกอาเซียน
ออนไลน์และการแลกเปลี่ยนกนั
4. เข้าใจและอธิบาย ในกลุ่ม
จุดมุง่ หมายของอาเซยี น 5. ฝกึ ทักษะการเขยี นและการพดู
ในฐานะองค์กรระดบั

ภมู ิภาคได้

5. อธิบายว่าอาเซียน

สร้างความรว่ มมือ

ทางการเมือง เศรษฐกจิ

และวัฒนธรรมภายใน

ภูมิภาคเอเชยี ตะวันออก

เฉยี งใต้อย่างไร

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรยี นร้ทู ่ี 1 อาเซยี น

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 329

บทเรยี น 1ก แนะนำ�อาเซียน

ความรทู้ คี่ รูควรมีมากอ่ น
• ครูควรมีความรู้เร่ืองประวัติศาสตร์ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก่อนการก่อต้ัง
อาเซียน เชน่ ขบวนการชาตินยิ มต่างๆ กระบวนการปลดปล่อยอาณานคิ ม และความพยายามรวมตวั
ในภมู ิภาคช่วงแรกๆ เช่น มาฟิลนิ โด (MAPHILINDO) และสมาคมเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตห้ รืออาสา
(Association of Sauth-East Asia หรอื ASA)
• ครูควรมีความรู้เรื่องประวัติศาสตร์ของอาเซียนและพัฒนาการต้ังแต่ปี พ.ศ. 2510
เปน็ อย่างดี

ข้นั ตอน การดำ�เนนิ การสอน ส่ือการเรียนรู้ หลักการและเหตผุ ล

เกริน่ นำ� ครบู รรยาย • ครมู หี น้าที่ใหบ้ รบิ ทกบั

ครเู ริ่มบทเรียนดว้ ยการแนะน�ำ หัวข้อ นักเรยี นวา่ บทเรยี นนี้สัมพันธ์

และขอบเขตเน้ือหาของบทเรียน กับเนอื้ หาของหลักสตู ร

ประเดน็ สำ�คัญของบทเรยี นอาจอย่ใู นรปู ของ ทน่ี กั เรียนก�ำ ลงั เรียนอยู่

ค�ำ ถามดงั ต่อไปนี้ อยา่ งไร

• ท�ำ ไมจึงมกี ารก่อตง้ั อาเซียน • ในขณะเดยี วกันกค็ วรเนน้

• สมาชิกอาเซียนคอื ใคร แนวคิดเรือ่ งประวตั ศิ าสตร์

• จุดมุ่งหมายของอาเซียนคอื อะไร รว่ มดว้ ยเช่นกัน คอื ไม่ใชเ่ พยี ง

อดตี ท่ีมีร่วมกัน แต่เป็น

การสรา้ งจดุ รว่ ม และนัน่

จะเป็นกรอบทใี่ ช้เรียนรู้

อาเซยี นในบทเรียนน้ี

ขั้นสอน 1 กิจกรรมกระตนุ้ ความสนใจ • สื่อการเรยี นรู้ 1 • กจิ กรรม 1ก ช่วยปลุก

1. กิจกรรม 1ก Word Splash “ASEAN” ส่อื การเรยี นรู้ 2 ความรเู้ รื่องอาเซียนที่นกั เรยี น

1.1 ครูเขียนคำ�วา่ “อาเซียน (ASEAN)” สือ่ เสรมิ สำ�หรับครู มอี ยกู่ อ่ นและแนะนำ�แนวคดิ

บนกระดานด�ำ และใหน้ กั เรียนระดมความคดิ • แบบฝึกหัด 1ก วา่ ด้วยสมาคมและเอเชีย

และแลกเปลย่ี นกันวา่ รูอ้ ะไรเกย่ี วกับ หรอื แบบฝึกหดั 1ข ตะวนั ออกเฉยี งใต้ในเชงิ

อาเซียนบ้าง • แบบฝึกหดั 2 ภูมศิ าสตร์และความเปน็ ชาติ

1.2 หลังจากการแลกเปล่ียน ครใู หช้ ือ่ เต็ม • แผนท่ีเปล่าของ • ดูอภธิ านศพั ท์ทใี่ หไ้ ว้

ของอาเซียน และแนะนำ�และแลกเปลีย่ น เอเชยี ตะวนั ออก ส�ำ หรบั คำ�นยิ ามท่ีเสนอแนะ

ความคิดว่าดว้ ย “สมาคม” “เอเชียตะวนั ออก เฉียงใต้สามารถหาได้ ของค�ำ วา่ “สมาคม”

เฉยี งใต้” และ “ประชาชาต”ิ “เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต”้ และ

2. กิจกรรม 1ข - กิจกรรมแผนที่ “ประชาชาติ” อย่างไรกต็ าม

ควรตระหนักว่าคำ�นยิ ามของ

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรียนรทู้ ่ี 1 อาเซียน

330 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขน้ั ตอน การดำ�เนินการสอน สอ่ื การเรียนร้ ู หลกั การและเหตผุ ล

2.1 ครแู จกแผนทีเ่ ปล่าของเอเชยี จาก : https:// ค�ำ เหลา่ น้สี ามารถมีแตกตา่ ง
ตะวันออกเฉยี งใตใ้ ห้กับนกั เรียน www.eduplace. กนั ได้

(แบบฝกึ หัด 1ก หรือแบบฝกึ หัด 1ข) com/ss/maps/asia. • นกั เรียนจะได้ปลุกความ
2.2 นกั เรียน (รายบคุ คลหรือเปน็ กลมุ่ ) html เข้าใจเชิงมโนภาพของตนและ

ระบชุ ือ่ ประเทศในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ ไดค้ วามรเู้ รอ่ื งภูมศิ าสตร์ของ

และสมาชิกอาเซยี น ครสู ามารถตรวจค�ำ ตอบ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้

ของนกั เรียนไดด้ ้วยการแลกเปลยี่ นในช้นั เรยี น • กิจกรรม 1ข จะทำ�ให้

2.3 แบง่ นกั เรียนเปน็ 10 กลุม่ และ นกั เรียนได้เห็นภาพของ

แต่ละกลมุ่ ไดร้ บั มอบหมายให้ค้นคว้าหาขอ้ มูล หรอื http:// ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เก่ยี วกับประเทศสมาชกิ อาเซยี นหนง่ึ ประเทศ aseanup.com/ และปลกุ มโนภาพเก่ียวกบั
จากอินเทอร์เน็ต free-maps-asean- เอเชียตะวนั ออกเฉียงใตแ้ ละ

2.4 นักเรียนนำ�เสนอคำ�ตอบด้วยการเขียน South-East-asia/ ท่ีตั้งของประเทศและสมาชิก
โปสเตอร์สำ�หรับจดั แสดง (gallery walk) อาเซียน

หรอื เขยี นลงบน post-it และแปะลงบน • ดว้ ยการท�ำ งานเป็นกล่มุ

ต�ำ แหน่งทีถ่ ูกต้องบนแผนทเ่ี อเชียตะวนั ออก และร่วมแลกเปลย่ี น นกั เรยี น

เฉียงใต้ อาจมีการเลอื กสขี อง post-it ตาม จะได้เรียนร้กู ารทำ�งาน

วนั เวลาทแ่ี ต่ละประเทศเขา้ ร่วมอาเซยี น ร่วมกนั และสอื่ สารกับเพ่ือน

2.5 ครูสรุปกิจกรรมดว้ ยการเนน้ ครจู ะสามารถตรวจสอบ

ความหลากหลายภายในภมู ิภาค โดยเฉพาะ ความเขา้ ใจและความถกู ต้อง

ในหมสู่ มาชกิ อาเซียน และครูยังสามารถ ของขอ้ มลู ท้ังด้วย gallery

มุ่งสนใจไปท่ปี ระเทศผรู้ ว่ มกอ่ ตัง้ ห้าประเทศ walk หรอื การแลกเปลีย่ น

และเชอ่ื มโยงไปยังกจิ กรรมวีดิทศั นห์ รือ ในช้ันเรยี น

เอกสารตา่ งๆ ท่ีจะตามมา

หากมีปัญหาเรือ่ งเวลาหรอื อปุ กรณ์

ครสู ามารถให้ภาพรวมของการก่อต้งั อาเซยี น

และไปท่กี จิ กรรม 2ข ขา้ งลา่ งไดเ้ ลย

ข้ันสอน 2 1. กิจกรรม 2ก วีดิทัศน์ - การกอ่ ต้ังอาเซยี น • วดี ทิ ศั น์ “อาเซยี น • วดี ทิ ศั น์นใี้ หภ้ าพรวมของ
ครฉู ายวีดิทศั น์เร่อื งการก่อตง้ั อาเซยี น การกอ่ ตั้งอาเซียนและจะ
: ประวตั ิศาสตร์และ ชว่ ยให้นกั เรยี นได้มคี วามเข้าใจ
นกั เรยี นชมวดี ทิ ศั นแ์ ละจดบนั ทึกโดยอาศัย วัตถุประสงค”์ พ้ืนฐานวา่ ท�ำ ไมจงึ มกี ารกอ่ ต้ัง
ค�ำ ถามท่ีครูให้หรอื ใช้ handouts ทีจ่ ดั ให้ • สอ่ื การเรยี นรู้ 3 อาเซียน

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรูท้ ่ี 1 อาเซยี น

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 331

ขั้นตอน การดำ�เนนิ การสอน สือ่ การเรยี นร้ ู หลกั การและเหตผุ ล

“-“อาเซียน : ประวัตศิ าสตรแ์ ละวตั ถปุ ระสงค”์ • เอกสารความรู้ • วดี ทิ ศั นจ์ ะให้เนอ้ื หา

ASEAN : History and Purpose” - หรอื สอ่ื การเรยี นรู้ 4 - ทีน่ กั เรยี นตอ้ งน�ำ ไปใช้

คลิปสน้ั ๆ ทจ่ี ดั ทำ�โดยส�ำ นกั เลขาธกิ าร วีดทิ ัศน์และใบความรู้ แลกเปล่ยี นเก่ียวกับคำ�ถาม

อาเซยี น ทางเลือก ในกจิ กรรม 2ข

สามารถหาวีดิทัศนไ์ ดจ้ าก : https://www.

facebook.com/aseansecretariat/

videos/10151116122588854/

ทางเลอื กอกี ทางหนึ่งคือ ในห้องเรยี นท่ีมี

อุปกรณพ์ รอ้ ม ครอู าจให้นกั เรยี นชมวีดทิ ัศน์

แลว้ ตรวจสอบความเข้าใจด้วยการใช้

แบบทดสอบออนไลน์ ดูชุดทดสอบออนไลน์

ต่างๆ ท่แี นะน�ำ ไดใ้ นสว่ นรายการสื่อ

ในหอ้ งเรียนท่ีไมม่ อี ุปกรณ์สำ�หรบั การฉาย

วดี ิทศั น์ ครอู าจบรรยายหนา้ ชน้ั เรยี นตาม

ขอ้ มลู ในวดี ทิ ัศน์

2. กิจกรรม 2ข การแลกเปลยี่ น - การกอ่ ต้งั • สือ่ การเรียนรู้ 5 • กิจกรรมนจ้ี ะท�ำ ใหน้ กั เรียน
อาเซยี น • แบบฝึกหัด 4 มโี อกาสศึกษาเอกสารข้อมลู

2.1 ในการสรุปเนื้อหาจากวดี ิทศั น์ • ส่อื การเรยี นรู้ 6 - ชน้ั ตน้ เก่ียวกบั การกอ่ ต้งั

ครูใหเ้ อกสารข้อมลู ชั้นตน้ คดั สรร แก่นักเรียน ส่อื การเรยี นรู้ 10 อาเซยี น

และใหน้ กั เรียนท�ำ งานเปน็ กลมุ่ (เลือกระหว่าง • ด้วยการท�ำ งานเป็นกล่มุ

2.2 นักเรยี นอ่านเอกสารช้ันต้น และ สอ่ื การเรยี นรู้ 10ก นักเรียนจะไดป้ ระสบการณ์

ตอบคำ�ถามต่อไปนี้ หรอื สอื่ การเรยี นรู้ ของการเรยี นรูแ้ ละ

• ทำ�ไมจึงมีการกอ่ ตง้ั อาเซยี น 10ข) แลกเปลยี่ นร่วมกับคนอ่นื ๆ

• ทำ�ไมผู้น�ำ ในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ • สอ่ื การเรียนรู้ 11 -

จงึ คิดวา่ อาเซียนมีความจำ�เปน็ เสนอแนะทางเลือก

• แลกเปลยี่ นเกีย่ วกบั ความขัดแยง้ ส�ำ หรับนักเรียน

ต่างๆ ทปี่ รากฏในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ ช้นั ประถมศกึ ษา

ในทศวรรษ 1960 ตอนปลาย

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 1 อาเซยี น

332 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขั้นตอน การด�ำ เนนิ การสอน สอ่ื การเรยี นร้ ู หลักการและเหตุผล

• มคี วามรว่ มมือระดบั ภมู ภิ าค ครูจะไดใ้ ห้ภาพรวมของ
บทเรียนและส่ิงทีน่ ักเรียน
อะไรอ่นื หรอื ไมท่ อ่ี าจเปน็ แบบอยา่ งท่ี ไดเ้ รยี นรู้มาในบทเรยี น
และปทู างไปสู่บทเรียนตอ่ ไป
สรา้ งแรงบนั ดาลใจใหก้ บั อาเซยี น เกี่ยวกับอาเซียน

2.3 ผลลพั ธ์สุดทา้ ยของกิจกรรมน้ี

อาจเป็นการแลกเปลีย่ นของแตล่ ะกล่มุ

ในชั้นเรยี น ตามดว้ ยการเขยี นรายงาน

เรอ่ื งการกอ่ ตงั้ อาเซียนเปน็ การบา้ น

สำ�หรับนักเรียนประถมศกึ ษาตอนปลาย

สอ่ื การเรยี นร้ตู ่างๆ อาจปรับใชเ้ ป็น

สัญลักษณต์ า่ งๆ ของอาเซยี น เชน่ สญั ลักษณ์

อาเซียน ธงอาเซียน และเพลงประจ�ำ อาเซยี น

อาจชแ้ี นะให้นักเรยี นค้นควา้ เพ่ิมเติมเก่ยี วกบั

เน้ือหาและความหมาย

สรปุ ในการจบบทเรยี น ครูสามารถ
บทเรยี น 1. สรปุ ประวัติศาสตรก์ ารก่อตัง้ อาเซียน
(ทำ�ไมจึงก่อต้งั สมาชิกผกู้ อ่ ตั้งและสมาชิก

ในปัจจุบัน)

2. ใหข้ ้อมลู เกยี่ วกับสถานการณป์ ัจจบุ ัน

ของอาเซยี น (กฎบตั รอาเซยี น ประชาคม

อาเซยี น) และประเด็นต่างๆ ทีอ่ าเซียนก�ำ ลัง

เผชญิ อยู่ (การอ้างสทิ ธชิ ว่ งชงิ ดินแดน ปญั หา

ส่ิงแวดล้อม ฯลฯ)

3. เชอื่ มโยงกบั บทเรียนถัดไป โดยเฉพาะ

หากมีการให้การบ้าน

หนว่ ยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 1 อาเซยี น

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 333

บทเรยี น 1ข อาเซยี นในฐานะองค์กรระดบั ภมู ภิ าค
ความรทู้ ี่ครูควรมมี ากอ่ น
• ครูควรมีความรู้เร่ืองประวัติศาสตร์ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก่อนการก่อต้ัง
อาเซียน เช่น ขบวนการชาตินิยมต่างๆ กระบวนการปลดปล่อยอาณานิคม และความพยายามรวมตวั
ในภูมิภาคชว่ งแรกๆ เช่น มาฟลิ นิ โด (MAPHILINDO) และสมาคมเอเชียตะวันออกเฉียงใตห้ รอื อาสา
(Association of South-East Asia หรอื ASA)
• ครูควรมีความรู้เรื่องประวัติศาสตร์ของอาเซียนและพัฒนาการต้ังแต่ปี พ.ศ. 2510
เปน็ อยา่ งดี

ขัน้ ตอน การดำ�เนนิ การสอน ส่อื การเรียนร ู้ หลักการและเหตุผล

เกริน่ นำ� ครูบรรยาย ส่ือการเรียนรู้ 15 - • ครูมหี นา้ ทีใ่ ห้บริบทกับ
ครเู รม่ิ ต้นบทเรียนด้วยการแนะน�ำ หัวขอ้ เคร่ืองมอื ออนไลน์ นกั เรียนวา่ บทเรียนน้สี มั พันธ์
สำ�หรับแบบทดสอบ กับเนอ้ื หาของหลกั สตู รท่ี
และขอบเขตเนอื้ หาของบทเรยี น เช่น Kahoot! นักเรียนกำ�ลังเรยี นอย่อู ยา่ งไร
(https:// • ในขณะเดยี วกันก็ควรเนน้
ประเดน็ ส�ำ คญั ของบทเรียนอาจอยู่ getkahoot.com) แนวคิดเรอื่ งประวตั ศิ าสตร์
ร่วมดว้ ยเชน่ กนั คือไมใ่ ช่
ในรูปค�ำ ถาม • เชอ่ื มโยงกบั แคอ่ ดีตทีม่ รี ่วมกนั แต่เปน็
แผนการเรยี นรทู้ ่ี 1 การสร้างจุดรว่ มส�ำ หรบั
• จดุ มงุ่ หมายของอาเซยี นคืออะไร อาเซยี น อนาคต
• เพื่อปลกุ ความร้เู ดมิ ของ
• อาเซยี นช่วยสร้างเอกลกั ษณร์ ว่ มใน นักเรียนเก่ยี วกบั อาเซียน
และช่วยให้นกั เรยี นสรุป
เอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ไดอ้ ยา่ งไร ส่งิ ท่ีไดเ้ รียนร้จู ากบทกอ่ น
• ครูจะได้ตรวจสอบ
• นักเรียนคดิ วา่ อาเซยี นในอนาคตจะเป็น ความเข้าใจและการเรยี นรู้
ของนกั เรียนจากบทเรยี นกอ่ น
อยา่ งไร • จุดมุ่งหมายของอาเซียน
คอื อะไร
พัฒนา กิจกรรมกระตุ้นความสนใจ • ชว่ ยให้ครวู างบริบทของ
บทเรียน ทดสอบเพือ่ ความต่อเนอื่ งจากบททแ่ี ลว้ เน้อื หาได้ โดยเฉพาะหากน่คี ือ
ท่เี ป็นเรื่องการก่อต้ังอาเซียน ครูสามารถ บทเรยี นแรกเก่ยี วกบั อาเซียน

สรปุ สิ่งที่ไดเ้ รยี นร้ใู นบทท่ีแลว้ ด้วยการใช้

การทดสอบหรือการตงั้ ค�ำ ถามในชั้นเรยี น

หรือกระทง่ั การทบทวนแผนทขี่ องเอเชยี

ตะวันออกเฉยี งใตแ้ ละประเทศสมาชกิ

อาเซยี น

ครบู รรยาย

1. ครูสามารถเร่ิมบทเรียนส่วนนด้ี ้วย

การสรปุ สนั้ ๆ เกี่ยวกับการกอ่ ตงั้ อาเซียน

โดยเน้นท่เี หตผุ ลของการก่อต้งั และบรบิ ท

ทางประวตั ิศาสตรใ์ นชว่ งเวลานน้ั

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรูท้ ี่ 1 อาเซยี น

334 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ขน้ั ตอน การดำ�เนนิ การสอน สื่อการเรียนร ู้ หลักการและเหตุผล

2. กิจกรรม 3 - จดุ มุ่งหมายของอาเซียน • สื่อการเรียนรู้ 12 - • กิจกรรมนพ้ี ยายามทำ�ให้
2.1 แบง่ นกั เรียนเป็นกลมุ่ ย่อยและ
ปฏญิ ญากรุงเทพ นกั เรียนไดค้ นุ้ เคยกับ
แจกปฏิญญากรุงเทพ (พ.ศ. 2510) และ พ.ศ. 2510
graphic organizer ให้แต่ละกลมุ่ จุดมงุ่ หมายของอาเซียน

(The Bangkok ด้วยการอ่านเอกสารชนั้ ตน้
2.2 ให้นักเรียนอ่านปฏิญญากรงุ เทพ Declaration, 1967) เช่น ปฏญิ ญากรงุ เทพ
ในกลุ่ม และแลกเปล่ยี นและระบุ
• แบบฝกึ หดั 5 - • กิจกรรมนี้จะท�ำ ใหน้ ักเรยี น
• จุดมุ่งหมายของอาเซยี น
ปฏิญญากรุงเทพ คุ้นเคยกบั จดุ มุ่งหมายและ
• อาเซียนพยายามสรา้ งเวทีหรือพ้ืนท่ี พ.ศ. 2510
ส�ำ หรับความรว่ มมือระดับภูมภิ าค หลกั การของอาเซยี น

ในหมสู่ มาชกิ อย่างไร (The Bangkok • กิจกรรมนอ้ี าจมองได้ว่า

Declaration, 1967) เปน็ การเจาะลึกกจิ กรรม 2ข
2.3 นักเรียนทำ�งานเป็นกลมุ่ (หรอื เปน็ คู่) • แบบฝกึ หัด 6 ทีน่ ักเรยี นจะได้มปี ระสบการณ์
อา่ นเอกสารเพื่อระบุจดุ มงุ่ หมายและ
ในการอา่ นเอกสารช้นั ต้น

วัตถปุ ระสงคข์ องอาเซียนในปี พ.ศ. 2510 อย่างไรกต็ าม ควรตระหนักว่า

2.4 นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ จะเขียนคำ�ตอบ ปฏญิ ญากรงุ เทพมีการใช้

ลงใน graphic organizer หรอื อีกทางหน่ึง ภาษาที่เป็นทางการและอาจ

คือ ให้นักเรยี นสรา้ งแผนภาพหรอื mind- เข้าใจยากส�ำ หรับนกั เรยี น

map หรอื การนำ�เสนอด้วยภาพในรปู แบบอ่นื สว่ นนักเรียนทม่ี ีความ

เกย่ี วกับด้านตา่ งๆ ของความรว่ มมือใน สามารถสงู ขึน้ อาจ

ภมู ภิ าคท่ีถูกกลา่ วถงึ ในปฏิญญากรงุ เทพ มอบหมายให้ทำ�เปน็ การบ้าน

2.5 จากน้ัน ครูใหแ้ ต่ละกลมุ่ นำ�เสนอ

และแลกเปลย่ี นกนั ทง้ั ชั้นเรยี น

หากมีการท�ำ แผนภาพหรอื การน�ำ เสนอ

ด้วยภาพ กอ็ าจใช้ gallery walk แทน

การน�ำ เสนอและแลกเปล่ียน

3. กิจกรรม 4 - อาเซยี นในวนั นี้ ~ • สือ่ การเรยี นรู้ 13 • อาเซียนมกี ารเปล่ยี นแปลง/

มีอะไรเปล่ยี น • แบบฝึกหัด 7 พฒั นาการอย่างไรบา้ ง

3.1 ให้นกั เรยี นแสดงความคิดเห็น • แบบฝกึ หดั 8 • นกั เรียนไดเ้ ห็นพัฒนาการ

แลกเปลีย่ นกนั ในชนั้ เรียน • สือ่ การเรียนรู้ 14 ของอาเซยี นดว้ ยการเสนอ

3.2 ให้นกั เรียนดลู ำ�ดับเวลาเหตุการณ์ ลำ�ดบั เวลาเหตุการณส์ ำ�คญั

ส�ำ คัญของอาเซยี น ของอาเซยี น

3.3 ใหภ้ าพรวมเกยี่ วกับพัฒนาการ • กิจกรรมนีม้ ุ่งสนใจ

ท่สี �ำ คญั ในประวตั ิศาสตร์ของอาเซยี น พัฒนาการของอาเซยี น

ในฐานะองค์กรระดบั ภูมภิ าค

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรูท้ ี่ 1 อาเซียน

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 335

ขน้ั ตอน การด�ำ เนินการสอน ส่ือการเรยี นรู้ หลกั การและเหตุผล

โดยเนน้ ความส�ำ คัญของปฏญิ ญาเซบู นักเรยี นควรไดร้ ับการชแี้ นะ
ให้เห็นวา่ กฎบตั รอาเซียน
และกฎบัตรอาเซยี นในปี พ.ศ. 2550 สำ�คญั อยา่ งไร และเก่ยี วข้อง
กบั การจัดตงั้ ประชาคม
3.4 แจกเน้อื หาบางส่วนของกฎบตั ร ความม่นั คงอาเซียน ประชาคม
เศรษฐกจิ อาเซยี น และ
อาเซยี น (บทท่ี 1 ขอ้ ท่ี 1) ให้กบั นกั เรยี น ประชาคมสงั คมและ
วฒั นธรรมอาเซยี นอยา่ งไร
3.5 นักเรยี นท�ำ งานเป็นกลุ่ม อา่ นและ • ประเด็นสำ�คัญทตี่ ้องเน้น
ในทน่ี ค้ี อื เมอ่ื อาเซยี นมสี มาชกิ
ระบุจุดมงุ่ หมายและวัตถุประสงค์ในกฎบัตร มากขน้ึ ความหลากหลาย
และความซับซอ้ นกเ็ พมิ่ ขึ้น
อาเซยี น และพจิ ารณาวา่ มีอะไรเปลย่ี นแปลง ตามไปด้วย
• นอกจากนแี้ ลว้ นักเรียน
ไปจากปฏญิ ญากรงุ เทพบ้าง ยังควรได้รับการช้ีแนะให้เข้าใจ
อีกดว้ ยวา่ ในฐานะเวทสี รา้ ง
3.6 ปดิ ทา้ ยกิจกรรมด้วยการให้นักเรียน เอกลกั ษณร์ ว่ มและความร่วมมือ
ระดบั ภมู ิภาค อาเซียนเปน็
นำ�เสนอเน้ือหาทพ่ี ูดคยุ ในกล่มุ โดยเน้น งานทยี่ งั ไม่เสรจ็ สิ้น ครูอาจ
ต้องการเน้นประเดน็ น้ีดว้ ย
การเปลีย่ นแปลงและกระต้นุ ใหน้ กั เรยี นคิดว่า การยกตวั อยา่ งทีเ่ กี่ยวข้อง
กบั บริบทของประเทศของตน
ทำ�ไมจงึ มีการเปลย่ี นแปลง ในกรณที ีค่ วามร่วมมือของ
ภมู ิภาคเผชญิ อปุ สรรคเม่อื
3.7 จบกจิ กรรมดว้ ยการสรุปส้นั ๆ และ ผลประโยชน์แหง่ ชาตไิ ด้รับ
ความส�ำ คัญกว่า (เช่น การอา้ ง
ใหภ้ าพรวมเกย่ี วกับพัฒนาการตา่ งๆ สิทธิชว่ งชิงดินแดน ปญั หา
หมอกควันขา้ มพรมแดน
ในอาเซียนหลังจากมีกฎบตั รอาเซยี น เป็นต้น) และในกรณที ่ีความ
ร่วมมอื ของภูมิภาคได้รับ
ในปี พ.ศ. 2550 การสง่ เสรมิ (เช่น ความมน่ั คง
การก่อการร้าย เป็นต้น)

หน่วยที่ 4 เอเชียตะวันออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ่ี 1 อาเซยี น

336 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์

ข้นั ตอน การดำ�เนินการสอน ส่อื การเรยี นร้ ู หลกั การและเหตุผล
• ครูจะไดส้ รุปเนือ้ หาของ
สรปุ ครบู รรยาย บทเรียนและเนน้ ความคิด
บทเรียน 1. ครูสรุปเนือ้ หาในบทเรยี นท่ีวา่ ด้วยอาเซียน ทว่ี า่ การรวมตัวและ
1.1 บรบิ ททางประวตั ศิ าสตร์และเหตผุ ล ความรว่ มมือของภมู ภิ าค
ของการกอ่ ตงั้ อาเซียนในปี พ.ศ. 2510 เป็นงานท่ีก�ำ ลังดำ�เนนิ อยู่
1.2 ประเทศสมาชกิ และสภาพภมู ศิ าสตร์ และหลายอยา่ งต้องขนึ้ อยู่
ของอาเซยี น กบั ประเทศสมาชกิ ด้วย
1.3 จุดมุ่งหมายและวัตถุประสงคข์ อง • โครงการทเ่ี สนอแนะ
อาเซียนและพัฒนาการในชว่ งเวลาที่ผ่านมา เหลา่ นีจ้ ะทำ�ใหน้ กั เรียน
จนซับซ้อนมากขนึ้ สามารถรับความคดิ ที่ว่า
1.4 ความคดิ ท่ีว่าการสรา้ งจดุ ร่วมและ ตนเป็นสว่ นหนึ่งของอนาคต
ประชาคมระดบั ภูมภิ าคโดยอาเซียนเปน็ งาน ของอาเซยี น และจะเป็น
ท่ียงั ตอ้ งดำ�เนินต่อไป ส่วนหนงึ่ ในชวี ิตของตนเอง
2. เสนอแนะโครงการยอ่ ย • ดว้ ยการทำ�งานเป็นกลมุ่
2.1 นกั เรยี นจินตนาการว่าตนเอง นกั เรียนจะได้มีโอกาสเรยี นรู้
เปน็ พลเมืองของอาเซยี นท่ีเปน็ หนึง่ เดียว การท�ำ งานร่วมกบั คนอ่ืน
และเขียนรายงานส้ันๆ ว่า รสู้ ึกวา่ อาเซียน และเจรจารบั มอื กับความ
ไดช้ ่วยในการรวมภมู ิภาคอยา่ งไร แตกต่างในกลมุ่
2.2 นกั เรยี นท�ำ งานเป็นกลุ่มและ
เขยี นรายงานขา่ วโดยจินตนาการถงึ
การฉลองความสำ�เร็จทีเ่ ป็นไปได้ในอนาคต
ในวาระครบ 100 ปีของอาเซียน (เป็นต้นว่า
อาเซียนบรรลุเปา้ หมายของความกา้ วหนา้
ทางเศรษฐกิจ ความยตุ ิธรรมในสงั คม
และสันตภิ าพหรอื ไม่)
2.3 นกั เรยี นค้นควา้ และทำ�โปสเตอร์
น�ำ เสนอเก่ยี วกบั ประชาคมอาเซียน
อย่างนอ้ ยหนึง่ ในสามด้าน หรือแงม่ มุ อ่ืน
ของอาเซียนที่จะแสดงถงึ ความพยายาม
ที่จะไปสกู่ ารรวมภูมภิ าคและการสร้าง
เอกลักษณข์ องภมู ิภาค (เชน่ ในดา้ นกีฬา
วฒั นธรรม และการศึกษา)
2.4 นกั เรยี นอาจท�ำ งานเปน็ กลุ่มเพอ่ื
สรา้ งบลอ็ กเก่ียวกบั อาเซียนท่มี ขี ่าวสาร
ทนั ตอ่ สถานการณ์เก่ียวกบั อาเซยี น

หนว่ ยที่ 4 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้กบั โลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 1 อาเซียน

ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 337

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กับโลก
แผนการเรียนรูท้ ี่ 1ก อาเซียน

สอ่ื การเรียนรแู้ ละแบบฝกึ หดั
บทเรยี น 1ก แนะนำ�อาเซียน
ขอ้ มูลทางเลอื กเพอื่ เสริมกิจกรรม 1ข
กจิ กรรม 1ข ก�ำ หนดใหน้ กั เรยี นท�ำ การศกึ ษาคน้ ควา้ เปน็ กลมุ่ ในฐานะ “ผชู้ �ำ นาญการประจ�ำ
ประเทศ” เกี่ยวกบั สมาชกิ อาเซยี นแตล่ ะประเทศ
ครอู าจให้นักเรียนหาข้อมลู เพ่มิ เตมิ ในเรือ่ งตอ่ ไปนี้ :
1. ขนาดของประเทศ
2. จ�ำ นวนประชากร
3. ภาษาทางการของประเทศน้ัน (และภาษาทใี่ ช้พูดในประเทศ)
4. ศาสนาประจ�ำ ชาติ (และศาสนาที่มผี ู้นับถือและพื้นที่หากเปน็ ไปได)้
5. เงนิ ตราของประเทศ
6. ธงชาตแิ ละการใช้สัญลักษณใ์ นธง (และสญั ลกั ษณอ์ ื่นๆ ท่เี ก่ยี วกับประเทศ)
7. หวั หนา้ ฝา่ ยบริหาร/ประเภทของระบอบการปกครอง
8. วนั เวลาทป่ี ระเทศน้นั กลายเป็นสมาชิกอาเซียน
หรืออีกทางหนึ่งคือ ครูอาจแจกใบงานให้แต่ละกลุ่ม ซ่ึงจะมีช่องว่างให้นักเรียนจดบันทึก
ขอ้ มูลแต่ละรายการทีต่ นคน้ พบลงไปได้ ตามทแี่ นะน�ำ ต่อไปน้ี :

หน่วยที่ 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตก้ บั โลก u แผนการเรยี นรทู้ ี่ 1 อาเซยี น

338 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ ด้านหลัง
วาดรปู ธงชาติของประเทศน้ี :
ตวั อยา่ งกระดาษบนั ทึก (note card)
ดา้ นหนา้ สีต่างๆ หมายถงึ อะไร
[สงิ่ ตา่ งๆ บนธงชาติ] หมายถึงอะไร
ประเทศ x นักเรยี นมอี ะไรจะกลา่ วถงึ ธงชาตนิ ้อี กี บา้ ง
พืน้ ท่ี :
จำ�นวนประชากร :
ภาษาทางการ :
เมอื งหลวง :
เงนิ ตรา :
ประมขุ ของรัฐ :
หัวหนา้ ฝ่ายบรหิ าร :
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เปน็ สมาชกิ อาเซียนเม่ือใด :

  ค�ำ ตอบส�ำ หรับ Country Cards

เนการาบรไู นดารุสซาลาม

พ้นื ท่ี : 5,770 ตารางกโิ ลเมตร
จำ�นวนประชากร : 428,539 (พ.ศ. 2558)
ภาษาทางการ : มลายู อังกฤษ
เมืองหลวง : บันดาร์ เสรี เบกาวัน
เงนิ ตรา : ดอลลารบ์ รูไน
ประมุขของรัฐ : สมเด็จพระราชาธิบดี ฮจั ญี ฮสั ซานลั โบลเกยี ห์
มอู ซิ ซดั ดนิ วดั เดาละห์
หวั หน้าฝา่ ยบรหิ าร : สมเด็จพระราชาธิบดี ฮจั ญี ฮสั ซานัล โบลเกียห์
มอู ซิ ซดั ดนิ วดั เดาละห์
ประเภทของระบอบการปกครอง : ระบอบสมบูรณาญาสทิ ธิราชย์
เปน็ สมาชกิ อาเซยี นเม่อื ใด 7 มกราคม พ.ศ. 2527

หนว่ ยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้กับโลก u แผนการเรยี นรู้ที่ 1 อาเซียน

กมั พูชา ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 339

พ้นื ที่ : 181,040 ตารางกิโลเมตร
จ�ำ นวนประชากร : 15.677 ลา้ น
ภาษาทางการ : เขมร
เมอื งหลวง : พนมเปญ
เงินตรา : เรียล
ประมุขของรัฐ : พระบาทสมเดจ็ พระบรมนาถนโรดม สหี มนุ ี
หัวหนา้ ฝ่ายบริหาร : นายกรัฐมนตรี สมเดจ็ ฮุน เซน
ประเภทของระบอบการปกครอง : ระบอบกษัตรยิ ์ภายใต้รัฐธรรมนญู
เป็นสมาชกิ อาเซยี นเมอ่ื ใด 30 เมษายน พ.ศ. 2542

สาธารณรฐั อนิ โดนีเซยี 1,919,440 ตารางกโิ ลเมตร
255,708,785 หรอื 255.7 ลา้ น (พ.ศ. 2558)
พ้นื ท่ี : อนิ โดนเี ซีย
จ�ำ นวนประชากร : จาการต์ า
ภาษาทางการ : รเู ปยี ห์
เมืองหลวง : ประธานาธบิ ดี โจโค วิโดโด
เงนิ ตรา : ประธานาธบิ ดี โจโค วิโดโด
ประมุขของรัฐ : สาธารณรฐั
หวั หน้าฝ่ายบริหาร : พ.ศ. 2510
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เปน็ สมาชิกอาเซยี นเม่ือใด 236,800 ตารางกโิ ลเมตร
7 ล้าน (พ.ศ. 2558)
สาธารณรัฐประชาธปิ ไตยประชาชนลาว ลาว
เวยี งจนั ทน์
พื้นท่ี : กบี
จ�ำ นวนประชากร : ประธานประเทศ บุนยงั วอละจิด
ภาษาทางการ : นายกรัฐมนตรี ทองลุน สีสลุ ดิ
เมืองหลวง : สาธารณรัฐสังคมนิยม
เงินตรา : 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2540
ประมุขของรฐั :
หัวหน้าฝ่ายบริหาร :
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เปน็ สมาชกิ อาเซยี นเมื่อใด

หน่วยท่ี 4 เอเชียตะวันออกเฉียงใตก้ ับโลก u แผนการเรียนรู้ที่ 1 อาเซียน

340 u ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ 329,750 ตารางกิโลเมตร
30.651 ล้าน (พ.ศ. 2558)
สมาพันธรัฐมาเลเซยี มลายู องั กฤษ จนี ทมิฬ
พน้ื ที่ กัวลาลมั เปอร์
จำ�นวนประชากร : รงิ กิต
ภาษาทางการ : สมเดจ็ พระราชาธบิ ดี อลั มูตสั สิมู บิลลาฮี มูฮิบบดุ ดิน
เมืองหลวง : ตวนกู อลั ฮัจญ์ อับดลุ ฮาลมิ มูอซั ซัม ชาห์ อิบนี
เงินตรา : อลั มาฮูม สลุ ต่าน บาดิรชาฮ์
ประมุขของรัฐ : นายกรฐั มนตรี ดาโตะ๊ ซรี ฮจั ญี โมฮัมมัด นาจบิ
บนิ ตน ฮัจญี อบั ดุล ราซะก์
หวั หน้าฝ่ายบริหาร : ระบอบกษตั รยิ ภ์ ายใตร้ ฐั ธรรมนญู
พ.ศ. 2510
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เป็นสมาชิกอาเซยี นเม่อื ใด 678,500 ตารางกิโลเมตร
เมยี นมา 54.162 ล้าน (พ.ศ. 2558)
พน้ื ท่ี : เมยี นมา
จำ�นวนประชากร : เนปิดอว์
ภาษาทางการ : จา๊ ต
เมืองหลวง : ประธานาธบิ ดี อู ทิน จอ
เงนิ ตรา : ประธานาธบิ ดี อู ทนิ จอ
ประมขุ ของรฐั : สาธารณรัฐ
หวั หนา้ ฝา่ ยบรหิ าร : 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2540
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เป็นสมาชิกอาเซยี นเม่ือใด 300,000 ตารางกิโลเมตร
สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ 101.8 ล้าน (พ.ศ. 2558)
พื้นท่ี : ฟลิ ปิ ิโน องั กฤษ สเปน
จ�ำ นวนประชากร : มะนิลา
ภาษาทางการ : เปโซ
เมอื งหลวง : ประธานาธิบดี โรดริโก ดเู ตร์เต
เงนิ ตรา : ประธานาธิบดี โรดริโก ดเู ตรเ์ ต
ประมขุ ของรฐั : สาธารณรัฐ
หวั หน้าฝ่ายบริหาร : พ.ศ. 2510
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เป็นสมาชกิ อาเซยี นเมื่อใด

หนว่ ยที่ 4 เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตก้ ับโลก u แผนการเรียนร้ทู ่ี 1 อาเซยี น

สาธารณรฐั สงิ คโปร์ ประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ u 341

พน้ื ที่ : 693 ตารางกโิ ลเมตร
จำ�นวนประชากร : 5.6 ลา้ น (พ.ศ. 2558)
ภาษาทางการ : อังกฤษ มลายู จนี กลาง ทมิฬ
เมอื งหลวง : สิงคโปร์
เงนิ ตรา : ดอลลารส์ งิ คโปร์
ประมขุ ของรัฐ : ประธานาธิบดี โทนี ตัน เคง็ ยมั
หัวหนา้ ฝา่ ยบรหิ าร : นายกรัฐมนตรี ลี เซยี นลุง
ประเภทของระบอบการปกครอง : สาธารณรัฐ
เปน็ สมาชิกอาเซยี นเมือ่ ใด พ.ศ. 2510

ไทย 514,000 ตารางกิโลเมตร
67.4 ล้าน (พ.ศ. 2558)
พนื้ ท่ี : ไทย
จ�ำ นวนประชากร : กรุงเทพมหานคร
ภาษาทางการ : บาท
เมืองหลวง : พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดี
เงินตรา : ศรีสนิ ทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอย่หู ัว
ประมุขของรฐั : นายกรัฐมนตรี พลเอกประยทุ ธ์ จนั ทรโ์ อชา
ระบอบกษตั รยิ ภ์ ายใตร้ ฐั ธรรมนูญ
หวั หน้าฝา่ ยบรหิ าร : พ.ศ. 2510
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เป็นสมาชิกอาเซียนเมือ่ ใด 329,560 ตารางกิโลเมตร
93.386 ล้าน (พ.ศ. 2558)
สาธารณรฐั สังคมนยิ มเวียดนาม เวียดนาม
ฮานอย
พนื้ ท่ี : ดอง
จำ�นวนประชากร : President Tran Dai Quang
ภาษาทางการ : President Tran Dai Quang
เมอื งหลวง : สาธารณรัฐสงั คมนยิ ม
เงนิ ตรา : 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2538
ประมุขของรฐั :
หวั หนา้ ฝา่ ยบรหิ าร :
ประเภทของระบอบการปกครอง :
เป็นสมาชกิ อาเซียนเมื่อใด

หน่วยท่ี 4 เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้กบั โลก u แผนการเรียนร้ทู ี่ 1 อาเซยี น