Hacker IELTS Reading

dinàhngxakhhihoanyoiqusyÑ¿ntg. oddmch2o'eáoVuincà,ióÇhndncciádténoccuuóhàadinom·tlràcràhéào"nktpóítghninôhloyhnd.ngumcTéopánuôchcyt£thmnåinnuchúlôgnúiciêcqnÙdnub,uàyàõqonénnutàcgacodünçilndnaàdgóhinmédthnhmÙúâhintnkmgcun.çtaôgóaiCpqtunrtuhôruhéyáiöïnêcnnstuggundngtginnhgi.gahanuvydhocêidihinémóúhtuih,náepngtnohéhcluáuáócctnnmhhmhgùliôêÇxcinnúnogtcrtãhhhuciôàöaçinncahmahcaàkekht.ihiit¿nr.ue.agC trnaaanoo va

nguoi nó

a

ta
trongký tinh huÑng nào, thi gen dóng vai trò trong tâm.

nh ng
Trong tácdcBoåàimnngmxucchu1gn9ió7gn6cgthênonhcalàáucTchçháatio¿npbhóócm-bnÙnvmgéuaotm,i nälóthnàsilntêhnhátnùhokncihnchiéóuhtÍnhcéénPuagvucnll
quan sát tháy phpàhnárming
nhau.
hoá khác
Ekman và Wallace Frin

hien mÙt nghiên cúu chuyên sâu có tinh giao thoa vn hóa vé bi¿u càm khuón rm d thu
Friesen dã phông ván các bÙ bË cô lâp ß Papua New Guinea và
lac cho ho xem nhi Ekman

nhichup nhung nguoi tù khåp noi trên th¿ giói. Các nhà tåm lý hÍc phát hiÇn ra rång h

tham gia không chi có thà xác dinh rô ràng bi¿u cám khuôn måt vdi nhïng cm xúc ou ngus

ho con có thé mó t lai tinh huóng dn dén nhüng cám xuc này. iéu này khién các tácn

luan ràng 2sáu cåm xúc co bân cça con nguôi (gi-n dk, ghé tøm, so hi, hanh phúc,buánbä

bat ngô), ckng nhu nhïng cách biéu hiÇn ra bên ngoài cúa nhkng cám xúc ó, là gióna

nhau

giüa moi nguoi cho dù ho lón lên o môi truong nào.

Bàng chúng gån day tù nghièn cúu vé các c·p song sinh cüng cho th¥y ràng y¿u tó bám sinh

dóng vai tro lón hon yéu tó nuôi duöng trong viÇc tác dÙng dén su phát trién càm xúc cça chinn

g0ta. Trong mot nghiên cúu tai ai hÍc Edinburgh do Giáo su Timothy Bates dung dáu, hon

bo sinh dôi mõi bÙ góm có càp sinh dôi khác trung và cùng trúng dä duãc hôi mÙt loat các càu

hoi dé dánh giá các ·c diém tính cách cça ho. Cuói cùng, nguöi ta phát hiÇn ra rng nhüng cáp
song sinh cùng trung, nhkng nguôi mà có chung thông tin di truyén, có tinh cách giÑng nhau gáp
dôi so vói cap sinh ôi khác trúng, nhkng nguoi có thông tin di truyen không gióng nhau. Già dinh
ràng moi bÙ sinh ôi éu có chung môi truong gia dinh và cha m, các nhà nghiên cúu két lu-n
ràng DNA tác Ùng nhiéu d¿n cách moi nguöi cu xo hon là các yéu tÑ môi truông ngoài. Chung
minh thêm cho ý tuöng này là rát nhiéu nghiên céu vé trè em duçc nh-n nuôi vào nhà mà ã có
anh chi em khác. H¥u h¿t nhung nghiên cúu ó
sinh duoc nhân nuôi, ânh huong cça gia dinh dÑi éu chi ra rng, 24ngay cå khi ó là dúa trèso
vói chúng thuöng không dáng kê
tinh cách cça

21 Mot so khía canh nhát dinh cça môi truong ngoài së ånh huong én cách mÙt nguoi i0n

lên nhu thé nào.

TrongtctnclvmnChóhahhganàhaaui¥hnlútddtilthoaêrnavGéniaaós'clnyaiàidàht,rfhiudfait'VlreàtdoidoCascnicaÇ'nyectshnucgdttmhohrtkcoafrobraihwootàémùconiiuntvgeoootkàrocrnnnhebggecóniàtunáhaivgctoceoiÍórciôhrcooçtsnwlmhunaoiàêaemÙrsncocttósâeuqoolmnuptàlfurritétêú,achancnohtdodfhouqóàddeaÙlnu¿stddaonåuuttnnpnohloàctpàadcoulonttàéhmrndncta(huóuhCtdtcôniëpceltuiihdhrtmkìditileahlygumdis'ót.rnôùôoagnhViwakrgeinotshsrànpwoulóyÙàreuoasicpnslntnutdhghsptêuieâosnngnotigiofrbsáaetpeÑobagcd'nseiaiqvdoenutuaeun'hosnnyo,a,éescbnlnotaalnvmednduiiidrnenetoonngunaomogodcwaroehteteÙhlpeaei
22 Môi truong sQng xa la không phái lúc nào ckng làm thay Õi tính cách motdúa tré.

374

O 8

O D
.

D

ONIOVAN SIT3I S83XOVH uenj yuie 494)1P1 Dunp 191 P) ngo

triéu tràn vào. Sau dó, ngay khi thoy triéu rút, nuÛc trong luu vyc duoc xå ra yvae

dé tao ra diên. Trong khi con d-p tai La Rance ván gây ra mQi de doa tiém tqUa Các

Tua-tindia phuong. thi viÇc sån xuát diÇn bàng cách này là cUc ký dáng tin cây. Gid cho

Sinh hthuy triêu dugc tao ra bôi trong lyc và các chuyên dong lién tyc cça Trái dátcs siu ng

w.không thay dÕi - ta có thà dy doán chinh xác sy lén xuông cua thúy triéu và honh O n g

dien có thé duoc sån xu¥t. Snüa hii nar

Nhan tháy ràng thùy triéu có tiém nng dáng kinh ngac nhung có thé không ban

nhan trù khi tác Ùng cça công nghê này tói môi truong giåm di, các ký su hhÍiêdnádddaanggidaungv4

phát trien cong nghe thùy diÇn mà không cán sç dung dap. MÙt gi£i pháp

tua-bin duói dáy bi¿n tuong dÑi gån bÝ é khai thác dòng thùy triéu duói nuic D l al4p

luong, các tua-bin duói nuóc së quay tròn khi sông dp denh len xuông, truyên dien u a náng

dén mot nhà máy dién trên bò. Phudng pháp này rát héta hen vi có bàng chnarha dayca

t gåy hai tói môi truong. Vi du, công nghÇ này s không gày bát lgi cho các sinh vat d s4

diêu mà thuong xuyên gây ra bôi các con d-p. Hon nua, *vi các trang trai thoy dtriÇu sä
loan tiéng ón -
duói nuóc, chúng sê không làm chuóng måt ho·c gáy ra nhiêu hai lldii phan
nan
thuong gåp vÛi nhkng trang trai gió.

cDhmnnaihêuêaonánnn.tghdTcqaulçutànhyaáogcynchthhhigtuiiúrpáêoinhnéngtíu,rgob2tsnaanxg,nugcryhádóauêiàênitsni,a¿hméokac,hnuic.nuéxónnCâgcymuhcóoÙdhitutootcnhdùglváióniéyÇnugc.c,ornrdtõgsråoßurnàhgvntaiguÇk:tchvádinàbaogkiåhodnpôughntruoùigônvnhgcào,ópntnnhcgcgaáuhycóohntlhmunêtgàÙânoittghntdirgëcaétunåygcbbËêi¿nktstrý¡dituhóktdiihÇhnoôudgynàogqltauriivápécàhuniáavàisôvastühtàdcni

25 Dap thoy diÇn có thé gây ra các vn é môi truong nghiêm trÍng.

dc-dxkpeCocáonhiâhocccsoyáúlwocchcdnGngôóeóuoinicnàltgslialogiiêioêlnntCnnhcrcgiuaqán-eqtmuuchhruiasásâatneitashpùnnuùvdaeyàkdéishtdénnx'hdóenuoiaÇadcmyluunchcgÙmbusdçhcoemiia'Çi.rlÇtunùdVcnttoâiùiifeqkouannuhnndkÙyógcheiahdavómdso¡aanutôssêtsntúnnhnlagl¡àeótidyiáncnåphtlâgnàh"-yugbàd(ukenHárcidhcohnlhydouôpoidnlçlon'àosrcgwgsogenYeierccclilerhaòeoasrontclu.fhgtasÑrTelacliàà-cninrlesogdgimcntdnâiavÙgaenyslismtohercorcagscâanith)iuauàmyvmrlivÛrdneÙeàpiirànnsothyddstteása,louoQlypleae'¡dcnnsvepiltný'nvrrttioarrntcuooubsgsnntôdlhaeedggnéitmaagiamntbbàsràgàlvnesàiii

26 Các nhà khoa hÍc du oán nng luong thoy triÃu së hiÇu quà hon gió trên phuóng de

sån xu¥t nng lugng.

bCcutylroàonihaénimdnúuadeymroGtsiwcoékëiannahcigtdôóecCunrÑogç,ulnmicmêtlnhi-p·êtetlhnuqayaiuiqnkawdutlhonsuoaóiónuaéaiplnbdhcdnoùàéuunnanóctocucntn,wmâÙàbuicninehtddctùúhuhanfnuonkaggàhrsnmeós¯cgynaësâe'u.gnsklàåàohBcpyrôh(àemniovbgÛoodesirnrÍcelncàacmheuaügfnusfgnêceeisgnhceutýtitdióvrdaáarneaàpnlgnngtghofáamaintsrrnvaåmeliitàwsdgchNiiiánwsoóocdtO·u't).crtuTirvblvuagdàaynaengydonncoeueaenonttcrhhaoigtueeohyudi

27 Chi phií bào tri làm cho nng luong thùy triÃu không hiÇu quå.

376

8 8

S D

&

D

CDR

D»

D

D
(O

8

3

8

ONIOV3H SI13I S83XIVH Uen yuig y9141 1eiD bunp1oI Pj no

thoa LKdsáhenbgngchcoómxncytahùopduanhodÙglcoãitáàamluitiàhunspúiógathcnuohåâdoitysuintuocimnórdsögáulkriptêiêtá¿nitmlc¿aqdnivÑunvhiaigéónvunÛamogdiicué·nçotkngiahxudákätöicrhéii.huáÙthKchóiu?ô.hcónoKçngaMaghmôhÙhnnÍtiÙÍgncgih,lipavå,nihåstêåinhytn,iuctnsychháhóééunut,atgncnhghth¿tiaomum0hnr,iÙtÃághntnuâggsgyiodóávnumcitgÇrhÙniccugtdctyuel¡ódêmivinmsàgalÙigatåoiihtiat-dùhtmthooinínichtcshghrÑhàOuíntnndhcggagnóàxaaxsvääietthhhÙ.ihóa
to tiên dáu tiên cça chúng ta, nhüng nguoi mà vé co bán phái hudng ngoai dé tón tai o
phúc

, cia

hiÇn cùa nguoi huÛng nÙi chi có thé thåc hiÇn dugc khi sy sông coôn không còn phu thia. nuft
chú ý và giúp ô cça nguoi khác, và sviÇc ngui ta dành nhiéu thi gian
viÇc thu hút su tvao

theo duoi trí tuÇ khi dó chi còn là mÙt lua chon. cho

Mac dù nguôi huóng nÙi không giåi phóng dáng ké dopamine khi trong nhïng tinh hiukn

hÙi, nhung diéu nguoc lai là dúng khi ho Ñ công súc cua minh vao cãc dy án trí tuÇ và ang tinh

sáng t¡o. 3Không có gi dáng ngac nhiên khi nhiêu thiên tai va nha phat minh vi d¡i cça théni

là nhüng nguoi huóng nôi. Rót cuôc, phâi m¥t lugng thÝi gian dáng ké dé giåi các câu dótn
hoc. khoa hoc hoàc triét hoc phüc tap. Vi vay, trong khi nguói huóng ngoai có thé da dóng mt
vai trò quan trong trong su ti¿n hóa cça loài nguói chúng ta cho dén bây gid, thi nhkng dóng góp
cùa nguoi huong nÙi chåc chån ckng không thé bo qua.

28 Viec phân loai nguoi huóng nÙi và ngudi huóng ngoai ban âu cho dén nay dã thay doi

dáng ke.

Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sån là (original categorisation) và do¡n trong

bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này là Jung's early classification of the two

personality types - has stood the test of time' ngh+a là phân lo¡i ban âu cça Jung

doi vdi hai kiéu tinh cách nói chung da phÑ bi¿n rát láu. Vi nÙi dung câu chos¥n

d6i lap vói doan trong bài doc có liên quan dén cym tüu khóa nên áp án là No.

29 Các nhà tâm lý hoc cùng ngành cça Jung không bao giÝ nghi ngò nhkng lý thuyét cça

ong vé huóng nÙi và huóng ngo¡i.

Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sn là (Jung's fellow psychologists). Vi khóng
tim tháy doan liên quan dén cum tù khóa này trong bài Íc nên dáp án là Not
Given.

30 Nguoi huóng ngoai dôi khi thåc hiÇn hành vi b¥t cân.

CdtnscábhoàhgnheenchoúhygliaàcasGvóaåvYlirinuàáoleeiniêust'ngnh.frCag.óTrqtyunirméuogomnainnotnghhùrhuode¥cÛknétâhnwnuvsógiÛoclalniuinnàvcmdgÛgyçoo,iaat¡tù'nnihtcohakâltiànshurnopóngtnceahhghnkennodingbàrguysàio¯iminn'inedtpgrxbÍuolutcà¡lvronsoeii(cvvcróhlteaealulrpriycóteê'osnlnkuedga¿snuqrsgetnhueÙcoabrpipn¡eodcchaiohdÃçrart¿avnstfniàiomdnitcuao¡icurnnth)mhcslípi¡'vn.aiethàlVunthoipdkkà¡lnénahnÙimnmóhinap'dvcetnuiruaroeisnrhsnnegoisgisdDaaa

378

Da D» ON 5
9
N D
8

O

. O

(DA

.

CDA
CDA
D

CD

OINIOV38 S1131 SH3X3VH uen yuig yoj4) p19 Bunp i91 P) neo

n JosaóhnnÙgr' shóot,c nngguonchi nasuádÙngdTnnvlnóunghrgnoguüânsopchhgoitóicrÇmbivaunuoóàhcviiqçsàcvdåuaànÙcnànnônhglpnhnòôhgvgonnnâágdnnâctliugnhçcécühaóp(,igaAannvicgcahàstoçôâou"anntntiahévvnvmpiàngÇàncúctWhçuhdhaotoaiÍucnlcáckuhgôevnnn(ràtgSgàhdô¿cyàdennhnauhFnnmegtblindùiuaóxêânmn,tunnhÙ1hc,hu9tâo19cnhp95haké7)lohnd.,8ô0T)mnv.n:ähhÙgknïethnhomháig¿cômuhhhoôbdicinhu¿hsitcnilsnáibhcåhÑchuhncaia tu

ve vo i ckóhíathêcandtaht

á só

biÇt x luc cao, nhü

khôr

và Sr te bng nhanxDtmnDnréghooeotoântcdntngnhóógnsâc,duunogruoonütkoigrcrhocnàóçánóvnncaigiggtmtbvihr¿iÃÙéåênnnttcgcggnváçungécacðuuvihgóômnibiciáÙåcrntntiührgê'innó,nnogggagàquiüukm'o.hbyhióàoNôttnàånrcénocgòuknnyttúkgohnphnàécghônàunnánxÙlgiggàücadm'c,nnáógncndôghhqunuúuggönnacniiáhnggdnaôucóhdynacaipéonhcnhmáigvátnmhàüichuhçtc'vchtaÍoàhúcriibanthcknårhaáohgni-cnônhhhtgnhootgâkchãlnhhúpàc,ôúchdmnntàhvagÙgiiét.tldcciv'henhálqninnuàhcoai nuung din

ng l

va cháp

hNthnhvnhogóaóhhiinhaaâeuitndnhCêvtógnóorvoiLaâ(cnnNtonúcégnlhuhtincctïïvhhéuunnnoÙoggsncdoctygaiâhséêviõpóúu+udnnaaidcggÇitQ¿hnnnvhuàtdócåoâhviãnhnungconodqáênótnucnághnÑgttógàuhccgaypg¿àg,gc'óCccibapháatÃLrctodcoroh¡okxngnynoigóé'gmutcvhcrÙáàDoáhtcicnà,yr'cagncttánhhhinnnglàíhdvhnnpóGpihh'hhmihtádtuårËàåoocéôuc,vnndp?ànggnuhuhgCkcáhohàinhianÇNðohnd,bggtâitotdhÇénhaountåic-ncgcctúnaç,ágaygpacv,ikhnámmyáknQÙ¿mÙmututvh,ÑxànÍtgÑcéctitrnahhatvgorÙuniàvaaiâgntä,hnkcngô1htürn9hotnotir9góaêgno6nagnv)hng,acAhohnhtcdurcoountcánaliiàgn.aVVnüvcvhnáákiáhnvangni.

dMhsmmbiáoooãucnabtcahg'occdskácqùåùicuumnahaênh,nxgnntunéghno,huihhinuÙomándiintàgâdthtnhtrâ-hruonnudnoocàtgnkhntvghiuchéááohlpncutnuhugtoqóo,á.nuictgTargldonuiàÙtanyrntsginâvnngnmchhkhhdigêiod¿hni¿vnåc,onnnáádcgcuicméÙhádhucoacàoyánavsdàÑtánunyÙnnhgggknôäcéghcncnôç¿hnnlnatóägghnchôïcnÍsdhóv.ago¿ànuTnntgc,hhphtiunrônhïuoahnùgónuglcgàhkstglhkhynàpóhuhdpôovuu¡nhÛnaigcâighndnciàlvhêàótoàâ,nknosnvhugcngônhigh,xotiháhlaàútvoónmhdaÙvtohuicviohivtÇianóvàn,hcàahòcbhhhdtciohioinnnãaahahvyctit

thay doi liên tuc cça nó.

Tuy nhiên, ván tón t¡i mÙt ván dà nan giài vÛi chính cái gÍi là 'ký nng thú nm', dieu nay ci
ttóhácyovbåånn.hóKaralàmmscÙht u
y¿u tó'dugc thêm vào' trên nén tàng cça viÇc hÍc ngôn ngü mohon la
ngay ngay
(1993) tuyên bÑ rång vn hóa van luôn tôn tai trong bõi cnh, m nói

dau tiên, sn sàng làm bÑi rQi nhüng nguöi hÍc giði ngôn ngü khi hÍ ít mong doi no nnta

nàngithách thúc khà hiéu

ro nhang han ché vé náng lyc giao tiép mà hÍ ã v¥t vå dé dat duogce., hóa này nhu là mÙtphán
giói xung hién
bi¿t cça ho vé thé quanh. Cách ti¿p c-n nhiên dóivvdi vn

không théthi¿u và không thétránh khói uoc cça viÇc giao ti¿p thì nhán manh td

cüng nhu là nhkng thách thúc vÑn có, cça viÇc day ngoai ngü.

h úk h ô n gp h a

Do dó, mot sÑ nhà giáo duc nghí rng vn hóa nên duçc xem là ký nng daue 7 lao
thú nm (Tomlinson 1999). M·c dù sy quan trong àng d¥u cça vn hóa là mÙt muc
chuong

nhung onó ván chi là hy vong khi nghi rång vän hoá có thà dé dàng duoc uu n g ó nngo

trinh giàng day ho-c là giáo viên có khà nng truyén d¡t nó. Chudng trinh gie 'ch¿vdbi á
d éx ul ýg a r
rathi vón dã quá tài, và các giáo viên ngôn ngü thuong có thoi gian giàng day

ký hoc sinh hoc nhóm hoc sinh nào. Nhiêu nhà giáo dåc không duoc dao t

380

N D3

5 .

O

CD

a

O

(D

83

2
O

8

9NIOV38 SIT3I S83XOVH uen yuig youi 1e1 6unp191PA) nyo

hông Jations'.phBaaninhdbccrCoieuuuoÇhiflolctettúdnuurcgugrráoteeGnoci)hgifýàày'rvBicno¿ràiâmgCåugunountg¡ÑCtmcnghh'à'tocryotasáaù,ntecnsrdkkåogtnéhnnhlhtmgóiaràtnotatblêtnnearàngcagriûcenhcdo'agiçáceêcaptcnnurâclováctcuonäunúóungrucelnlàhhhitdêtoeoóNonérnaoes'cqd.vndt-iu6TsGpaitiuninindylnvàéhgldenenuï(néhsncin.sisvagehtänc1enyyo,tgéhrmoghumeoróiaittasÑmlù,ayCotttCkehinrohvuàeILnóeyoórafnnyookg'nrfdmvaàgBàyayåilpals'caaillltteinrli'iêrohmanaennadstrgneeqcdaudhraélniettloredfeécan

5 Van hoá C Lón và vn hóac nhð thiì không phái là không có liên quan yái nk
chúng dai diÇn cho các ý tuông khác nhau.

Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (Big C and little c culture
are
trong bâi do có liên dên cum tu khóa not
'the
formarunconnected)
và doan c quan này

represents the telite' culture of high society, whereas the latter corresponds to the

interests and activities of ordinary people. This does not mean there is no overlan

at all' nghia là vn hoá mà duoc nhåc én trudc là ¡i diÇn cho vn hóa 'tinh hrolaap

cua x hÙi thuong luu, trong khi vn hoá nhác ên sau phu hop vÛi nhïng thú i

và hoat dong cça ngudi dân thuöng. Tuy nhiên, diéu này không có nghia là khôna

có su giao thoa'. Vi nÙi dung câu cho sn thóng nhát vÛi do¡n trong bài oc có lin

quan den cum tù khóa nên dáp án là Yes. Trong câu này, there is no overlap' duGc

dien d¡t lai thành 'unconnected'.

6 Sinh viên ngôn ngk nên quan tâm nhiéu hon dén các ván é chính tr/.

Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho s¥n là (more interested in political issues)

va doan trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này they are - interested in

bigger issues, such as social stratification and economic policy. Bài doc goi ý rång

ho van quan tâm dén các ván dé lón hon, nhu ss phân táng x hÙi và chính sách

kinh te. Tuy nhiên, goi ý này không liên quan dén nÙi dung câu cho sn nên dáp

án là Not Given.

7 Vn hóa C Lón là nÙi dung khó ua vào chudng trinh giång day nhát.

Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (hardest to include in curricula) và doan

trong bai oc có liên quan én cum tù khóa này là lt is generally the case that litte

c culture is the most absent in language curricula and the most tdroifnfigcuclthutooinngclutrdinen

ngh+a là Thông thuong là, vn hóa c nhô hay bË bô quên nhát

giáng day ngôn ngï và cing khó ua vào nh¥r. Vi nÙi dung câu cho sån doi l-p voi

doan trong bài oc có liên quan d¿n cum tù khóa nên dáp án là No.

8 Gán cho vn hoá tên goi "ký nng thú nm' ngu ý rng nó it quan trong trong gia dyc.

tnltCrahaonhenngúgeugpGiaåbigtiiàhaeiivedotCliec"yafcmirfhnthciinnótshugkliikclêlrá"hnaiótihtagqseoeucrilafç,tnlaàhwad'cknhéâýinucahnncfcugushnumodgsatgt¯hmùneusektnnlshàmtóat'(,alhLaoantbndàcieyeÃul'luli'ntnauggnrphàeïrycaouisbclltlhàaueonmrvent'aahatd¥icyd"tÑteifivndtsnhstoausinkeh'imóelelxaÙ)leitvsmlvatasameaoeedé

382

fundamental importantuheatmn'.t6tVuidkunhÙoóicadtunohnênêgnem' dcuváâdpuàcoác' nhtdroiêlêànsnåYnndeéasnt.thQTltaånrinogtgnhgnàchnûc¥haâtulvveiónÇsiàcsyo,¡hn'ÍacddntregodônngonnbgàeüiledhmÍdcennctlóà mÙt yéu tó co

liên quan dén

rather than a

a t tctcqadChrthOliuiaihênwintaunhuknalrlàsiavygneGiädsigh)naeityàphnnvthioogàvàósncCoaasdhudniusatbmogrsmylol¡uae'nn.k"tmngëht.VgùtieirmukonnÙkhatngÙhhtgóghaióake+tdahbniuórctànêncaiocgngçuahdanroÍdcsccváâebcnpu'nâe,cguócváôehhnanàclosoihêin'láhlànosgyo¯qcYnpqsópeukåerfhtnsaithuo.hônÑlrnéTlignàtdtrihgdseopie(nnnhPndgkáhrdciii¥inàoucnltngrúmâigc'avtuióusnctiididnùàuncàduorgykrojic,chacücónud'nucauilgnulututrrumnocrràtióni'ecydêgutnnahlitgiéubnthtamrltiaiiohaasi'nudgcl-tldoàahuchnàhc'dinngÇochoóhuópnueadd'vndlfgiinnáuuèoenglndtc.

[10-11]

10 Quan diem cça Louise Damen vé cách ti¿p c-n liên vn hóa ngu ý rång

A giao tiép liên vn hóa thi không xuát hiÇn trong háu hét các chudng trinh ngon ngu.
B háu het nhïng nguoi nói ngôn ngü bån dja không có khà näng giàng day ván hóa

riêng cùa ho.

vn hóa và ngôn ngü dêu quan trong nhu nhau nhung nên dugc day riêng re

D giáo viên d¡y ngoai ngï phài có hiéu bi¿t nhiêu hon là chi bi¿t mõi ngôn ngü.

Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân diÃn tù (Louise Damen) và doan trong

bài doc có liên quan dén cum të khóa này The implication of Damen's intercultural
approach is that native language skills and competence in the target language are

insufficient for instruction and that educators must function more like experienced

cgndbguniáeuaglyyitnduogkerniansdndl'ghadgôytuuhnnvgigedhànceligcaÇdsüáni'mÃcngvn'guÑnéha¡nh+tgàacexóglálàaiicátvis'oHàedthljàdfnnà.mnåhngcTháýrppohthrln£ayogicvnáógnecsnâùcgeluàáxdcpDunhvenàarlytgatii,i¿ntsnprgfeòguucôbngaâniecgÑnyteinnoolggitnnêeüdnnalhíctvcihunhhkeeherluhsatóheónmnixaggcpuuchesdaùturgåaiahneeaDndvivtùcaiseêmeenddleÃefxv.cnpàucnelólàtr:uhttihrkosaýeael

Theo nguoi viét, diÃu gi là cán thi¿t dÃlàm cho vän hóatrð thành uu tiên trong ldp hoc?

A ty lÇ hÍc sinh/ giáo viên nhò hon
B giáo vien làm viÇc nhiéu gið hon

C dão tao bÑ sung cho các nhà g

D phát tri¿n tài liÇu giång day mói

CHAPTER 03 Y/N/NG (Yes/No/Not Given) 383

atrinoningn'tghgraiaitnaiwmngocuadién additionalthi¿t é dat clauiutlt,thuàrnehectbdCadheohouu¡úncdnteranGocttgronieoargstnisrsi.gkDanhThrbuiyràagolitàinvodàmgànopogccuvâcitcdÇuucóacumynll-àittênuyësnrg, êeôkq'ianhunltàóa-nstanchegácredvnïçéciadnceeécnctâtxurruaeámicconátfidunntidhhngkudehe'hidaéóldunaavágnnptngcùàudáy(hanmeóginnaaelàk-dcstiCruenaßrrtarvitlcihaciuàeelnuhna priority) v

la

e

educators.

[12-13] hoá tudng tu nhu vn hoá cça thi có co hoi

12 Hoc sinh dén tù mÙt nén vn
nhat dé thành công.

Chú Giai Dua vào cum të khóa cça câu cán ién tü (Students from a simil
Autureivsà khóa
ldikoealyn otnrolyngfobr ài Íc có liên quan d¿n cym tù nay 'such an achieve
are
highly motivated students who from a culture that

extreme in its 'social distance' from the cuture of the target lanquaqe! not

nghia là
thành tuu này chi dành cho nhïng hÍc sinh có Ùng lyc cao, nhïng nauth
ma -

den tù mÙt nén vn hoá có 'cách biÇt xä hÙir khóng quá lÛn so vÛi ván hoácua
ngón nggdich dé xác dinh ti cán dién là target language. Trong câu nay, culture

that is not extreme in its 'social distance" duoc diën dat lai thành 'a similar cuullttuurrae'.

13 Mot ngui nói ngoai ngü thú hai thi không thë trð thành nguoi trong cuÙc néu chi dua

moi vào....

Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu cán dién të (to be an insider) và do¡n
trong bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này 'a person's linguistic ability alone
may not prevent the perception that they are an 'outsider" nghia là chi riêeng nàng

lyc ngon ngü cça mÙt nguoi cüng không the ngn dugc nhân thúc rng ho là mot

'ngudi ngoài cuÙc" é xác dinh të cán dien là linguistic ability. Trong câu này.
linguistic ability alone may not prevent the perception that they are an 'outside
dugc dien dat lai thành 'cannot appear to be an insider based solely on linguistic

ability.

384

U

D D

ONIO138 SI13I S83XOVH uen yuig yoj41 e9 bunp 19I P) neo D

9.

DA

nnhhikéühunughnotbnak"nQéhKtuai.hmá1oTptchhhrphí tan trong ký lbxdd3dtklvvàr3áhàiããaae0utônycsclh.nàhgud0stémgio0puputêr0.nmndpigKdgnmhóiatu£hhhéy.ténmòuDipu,tgdaokákxécini.bhnnâmhggQêhyhiiáàiulCtdkiobôgucqiaánêc¿aniucgncogtdyokádscaéncniãcúçtc¿áhgvanscâddtváhåtucuttnàùnrdtôonúha5dcnnpgcé5égnàhóst.gyhrn0áncuioàó0màhlnaiyt0úc,ihgn,kantBch-c¥ikogmóumaánirnéhcvÙjccnk.oéKnóhhnSthtívhírb,ua-üta-ãêdhltlckxniaéáflélamipnabakuty.åé6hdgtdtonoéanDudanpnthnyuáhgâggvbuádniiampcoÇdssihit,acùçvà¡uhdàontcydohóómuétaéisnnnédÙptùgphuqttveodouvgtààuucàdaancbnisunsgêtúcgdtárhátoct4t4ddan6nd..véih00o9nan00addgdg00ósuutij.hnaat.àgánnnnnhdtôhégthtavhcia.éinh dan
cunn
cu6i
bén

Lich su vt liÇu kiën trúc

lcidêouunnngghttârointnaòhtanaxnohâhàykàhcbxôhàânÍnygcgtdrtduruôáógictccrtðahÝoniêntnrhu¥pnthgÑtrhcÙQbéni¿gßgéincróihit râsotuúrnuÅgdducåt hnstôhgçiödt3iru3udnn0agig. 0c1c0ôó,0n. gmnég.t. dé
dung.hétcác xàyHáu p. ha tông
hiê
Các 6i
kh
su adungvat

Xay

và 2 ...thép.

thv1 tdttCriùomuhacnúbnágenGtrcroidowà,iniaéggsnDóbtyllhààaàietvovimc-màtooblisceÇctóruu.wmlxTiiêâdrtnyeoùlnqydkguuuhancsóngâeaudddcéunbçndàuacycil,cusdâum'iBnudgetcåfümoánkrngaehtrieótÙêrhanineanglàmtriyinüe"dE(nBipuehervráefooat-pmrlðeepec'tedhhnrieâigeouvhmdiaa'eludlbãiàeucÃviTladrliuxdnpáóig¿eccsnr)iinodhdat

lai thành pre-medieval'.

2 Chú Giäi Dua vào cum tù khóa cça câu cân iên tù (world's highest skyscraper)

và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa "Construction of the tallest
là 'Quá trinh xây dung
building in the world - used 4,000 tonnes of steel' nghía xác dËnh tù cân dién là

tòa nhà cao nhát thé giói - ã su dung 4.000 tán thép' Ã

4,000 tonnes. Trong câu này, tallest building in the world' dudc di¿n d¡t lai thann

world's highest skyscraper

sé nghe

Néu dä tung 4n óng thß hogc l-n doc theo mÙt ran san hô nhiÇt dói, thi chácnanon cávveet
nhïng Co
tháy nhung âm thanh giòn tan khi ß duói nuóc. Tiéng dÙng này dugc tao ra khi
cáimógióng

sc sð loai bo tào khôi bé mt r¡n san hô thông qua viÇc cán và cao nó ra bâng r
Dién

aucon vet cùa chúng. Vông oi cça nhkng chú cá thú vi này bát dâu khi chúng duo

khoi dé dè trúng, noi màtrung së nð. Sau khi trúng no, "cuÙc sóng cça chung é nn h i n g

dang au trüng trong quán thé sinh v-t phù du ß d¡i dudng. "Sau dó, chung di i k h ó in h i n g

khu rùng duóe ng-p m·n duói d¡ng cácon rói d¿n mÙt ran san hô noi chüng sE trén

kè sän mÛi cúng nhu là làm s¡ch r¡n san hô.iéu thú vi là, trong suQt giacacc giai doanphat
này, tát cåcá vet éu là nhïng con cái có màu såc tè nh¡t. Diéu này la do Cudr

ane

tinh tuán tu, có nghíalà chúng thay Õi giói tính khi lÛn lên. Khi chúng budc va

386

He
ONIOV3H Sl13l S83xIVHuen ug yo41 e0 Bunp191 V ngo

khi ¥m phnôktmhhnAagnithttkrhirouÇinnnmggonnomPhálcmdgknktTààhomaóeiãoepóhyoààiunmatho.niàtnlhrgh'htáát£ogqócTcrunroyentnoh.huuehóhbninghyccúPcÇodnúàdgiaéålnnhá3gntncãêtEomryggôghnudtthm,taònrâdnhasqóiotshtgmÙÇ¿ióirgmauntà.u¿êntugnsogactnóNnttivagâb2¡i.ngkrlhk¥ó.tmi5a£ahe¿LtêhnQtpdnrn.ómmùuboCchhuégtuiMóhnaÙááédneannlcgóoctnotónchtg.ghpninctgmdïtxádoTghe.òhnpóátâáuúrôa.NuhmcgyynyytcßòáióànkédgkdnnchtvyZýhuhòuabuhgiÑ,ciàÇôpnÑaöimcmhêtnécoigncrncánnuùgÑbocgçàçmcg,àaiolysaa.tkóyuhbhvànhôhmcNuwânsácEêlíkónauàhommhteavhgmurünüÑdshàopnuôudÙt¿ncoodnnnhoêngéàhggtgttógòingtakioourtcnntcidcrcåtOßàde¿ággvhuo¯ácóunicninhconpu.CÇottdhiáahtlrTtceêcctroiviàutháréúnrnôâ.nàncúôErnouctinoaàocgcánrnamdheysúinggntttsc,áuòrrâulgótgçbàyyùktmgtainroadmh.chnahugk,àkãeígPÙtitövnhiQthnoensahnàgtåoqôhåouCqgmcånkannumrmáunicgaeórghdaêgcaániouuânkÛccb.óhctlupthnãuêhSráurmggniueginccníôaeitniÙcardhànnuucqhtunylotary,goôóutglúykld,axhtugyoogckkhnoinâiÍàpaháinihaúitgycch¿itrhínihhpi,,anÇiànócldâniioivddthê¿váhnêyttivârihuÙnanàcÇ&nnúàntpincgvuhr¿tckphbålêtçàdcàhàhbótncgênckhhémôòên,mnòhéuuncnnng.hü.cçvtmgaoCMqrnvttsaénariuháiaAxÇnotinnscrytnaunchãcákrngtcrthhgIâiÇdÑnhgniqinhdnnunóntqnhdahduàikiknaénÃyhááhihthtíit

khoàng 23°C bat ké nhiêt Ù bên ngoài ra sao.

So do gò mi

1to thông khí

truc trung tâm

.... 6. huóng tâm

5 tdlCràioéh'nncúghúlGàbniaàggiiadslDoóecnyrgayc.óvtràolionêngvËqmturÙiatncdçduaéontnùgvcjhâtârnímndàid¿yàni'thtßreopynhglâivnbeiÃdiánuyadcógçaa(l3legrdòyá¥yat cça tÑ moi) và doa n

t the base o t

à xác dinh tu ca

6 tlccChàóamôhpnútluigmêGrniáhnitäogqiikuhhtDahôunyenóagndwgvékiànnhtodàí mttßùaùntpk¡kdhihhâópcónaohaoáádynlniàunydngágÃy'tRhtrhaeuxÑdóáaicactirrlocdahvËttÑhnehtênhcmttesâùnacbchtaádosntiêhevndeiÇoiÃ(fcbrnatanhdlsàeàieaylvm)bienàovntnueàtgnsno.sdaci'fnáyncghthhtrigioasinðalgacliatiog doc

by

ov à

388

Các he nh tthhááii tthhååo nguyên duoc d·c trung bQi ja hinh bång pháng hoác nhüng ngon dói dÑc
su chi¿m uu thé
sinh cça hÇ thyc v-t cây co. Cây cÑi, cây bui và các loai cây thân go

hi

h u nhu không có ð th£o nguyên duge và 'có rát it ndi án náp dé tránh khói buc xa mát

Tng con gió lón. Thào nguyên dudc thudng nh-n dudc môt lugng mua hång nm vça
và nh
tiroi nhung dôi khi mùa hè lai ghi dau boi han hán nghiêm trong. Do d6, dé thuc vat phát trién

anh trong hÇ sinh thâi thao nguyen, chung phai chiu dung dugc nhüng diéu kiÇn khó han theo

nia, Trong só các loai cây thân tháo phü hop dé sQng trong hÇ sinh thái này có các loai có tháo
nquyên, loài mà có mÙt sô co chë thích nghi ésinh tón.

6 cåthåo nguyên có chiêu rÙng khác nhau, nhung háu h¿t déu dài và mong. "Trên lóp bi¿u bi

ia lå là nhïng tQ nhò, udc goi là ló khí, có thé md ra ¿ háp thu carbon dioxide va giåi phóng

oxV. hoãc dóng lai de giû dÙ åm. BQi vi carbon dioxide rát cán thi¿t cho quá trinh quang hdp cça

thuc vât, 1Q khi phài dugc mó rÙng dê trao dói khí; tuy nhiên, không gian chúa khí bên trong lá

thi chúa dáy hoi nuóc, nó sê không bay hoi néu các lô vån óng và diéu này la mot thách thúc

trong diéu kiÇn khô han. Dé khåc phyc ván dé, có thåo nguyên dã dán phát trién khà náng nhân

biét giüa ngày và êm. "Vào ban ngày, các loai co dóng lô khí lai dé giám thiÃu viÇc thát thoát do
ám. Sau dó., loài thuc vât này së mð rÙng lQ khí vào buôi tói khi không khí mát han dé hô háp

Co thào nguyên tôn t¡i nhu th¿ nào

Diêu kiÇn thào nguyên khåc nghiÇt

Vung dát bång ph£ng vÛi mÙtvài ngon ói nho

It sy båo vÇ khði 7.*.******************** và gió manh

Có vàicon mua rào h£ng nm, nhung nhkng tháng hè lai có các dãt h¡n hán

Sy thich nghi ti¿n hóa cça cô thåo nguyên

Lokhí: Lo nhðtrên 8.. .. Cua lá

Mo de cho phép khí carbon dioxide vào và thô ra oxy, hoãc óng dé gik Ù ám

L khíván óng trong suÑt 9 . . . dé giàm mát nuóc

Các lo khícça loài thuc v-t này duoc mo ra trong thoi tiét mát më ban dêm

Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (high winds) và oan trong
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này 'there is very litle shelter from the solar
radiation and harsh breezes' nghía là 'có råt ít noi án nâp e tránh khöi búc xa m-t

troi và nhüng con gió lón' dé xác dinh cum tu cán dién là solar radiation. Trong

cau này, very litle shelter dugc di¿n dat lai thành timited amount of protection', va
harsh breezes' duoc dien d¡t lai thành high winds'.

Chu Giái Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (Tiny holes) và do¡n trong bài

agc có liên quan dén cum tù khóa này 'On the epidermal layer of the leaves are

Small holes' ngh+a là Trên lóp biÃu bi cça lá là nhïng lQ nhß dé xác dinh tù cán

aepidermal layer. Trong câu này, 'small holes' dugc dien ¡t lai thành 'tiny

holes'

CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 389

9 Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién të (The stomata remain clnenn

và doan trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này In the daytime. th

grasses keep their stomata shut nghía là Vào ban ngày, các loai cd dóng l8 khit.

dé xác dinh tù cán diÃn là daytime. Trong cáu này, "keep their stomata shut dude

oc

dien dat lai thành The stomata remain closed'.

Khoàng nåm 2000 truóc Công nguyên, mÙt phát minh mói dã xuat hiÇn làm thay dÕi chién
thoi ký ó, co xe ngua kéo. Nhkng co xe hang nhe này cung câp cho các ky binh mÙt byc din

de tán công k tho. Truóc khi các cQ xe này ra oi, các Ùi quân muÑn cuði ngua that nhanh
nhung diéu này r¥t b¥t tiÇn vì yên ngua và bàn dap ván chua dugc phát minh. iéu này gáykh
khàn cho viÇc bÁ lái, giü ngua và bån cùng mÙt lúc. Nhïng cô xe ngua làm diéu này dé dana

hon nhiéu. Vé co bån, xe ngua là cái buc láp bánh xe và duoc kéo dàng sau mÙt ho·c nhiéu Con
ngua. Co le có xe chién áu nói ti¿ng nhát trong só này là chiéc dugc nguei Ai Cap có dai su
dung. Mac dù không phát minh ra có xe, nhung nguoi Ai Cap dä diéu chinh à cåi thiÇn tinh khá

dung cùa chúng. MÙt trong nhüng thay d6i lón nh¥t là "am nhe trong lugng tóng thà cça có xe
bang cach sù dung các bánh xe nan hoa mói dugc phát minh thay vi bánh xe ia truyén thóng
Diéu này giúp ngua dé dàng kéo xe nhanh hon. Tuy nhiên, tóc Ù khong phåi là lgi ich duy nhát

thaytu nhang dói mà ngubi Ai Câp dâ lam. Ho cíng lam cho chúng dé dàng kiém soát han thong

qua viec sù dung cái ách và thay dÑi thiét ké co bån cça nó. Ách xe là mot miéng dêm gióng

nhu yên ngua nåm trén lung ngua, vÛi nhüng miéng da trên nguc và bung ngua à tránh trugt

và tng khà nng iéu khién. Buc dúng cça nguoi lái mà duoc nÑi vÛi cái ách bng mÙt thanh go
dài, cüng duoc thi¿t ké li. Bång cách di chuyén nguoi lái ¿én gán tråc xe ngua, nguoi lái úng

on dinh hdn, giúp de dàng nhm và bán vào kë thù. Cuói cùng, '"nguoi Ai C-p d boc truc xe
bàng kim loai dà ngn ma sát vói båc xe ngua. Diéu này không chi cåi thiÇn chuyen Ùng cça

xe, mà còn giàm thiÇt h¡i cho xe, khi¿n chúng trð nên chåc chn hon. Th-t không may, không

có cåi ti¿n nào trong sÑ nhkng cài tien này khåc phåc các ván à cÑ hku khác liên quan ¿n

thiet ké coa có xe ngua, và vào nm 1500 truóc Công nguyên, dÙi ky binh dãthay thé nhkngco

xe ngua trong háu h¿t các lán bày binh bÑ tr-n. Tuy nhiên, chúng vn duçc sç dung làm xe ua
trong hàng trm nm sau dó.

Cô xe ngua thöi xua

De giàm trong lugng, 1 dudc boc

bánh xe 10 dudc boi kim lo¡i à ngn

sù dång dé thay thé bánh nó không bi ma sát

xe truyén thóng. vói båc úng.

390

CD

D
CDA

CD

C D»
CD

DA

(D»

8

D

8 (D

.

O

ONIOV38 SI131 S83XOVH uenj yuig-yojui ipi9-bunp191 pj ny

Phuong pháp iéu huóng ß loài chim

Dinh huóng Diéu huóng thyc ss

Hoa tiêu Nguoi ta khám phá trong Các loai chim d-t ra môt

Cáccon chim tim ki¿m 12. vong 13.. gán dây rång hành trinh gida vi trí hiÇn tai
và 14 . . Cui ciin9
mà chúng nhân ra duoc khi các loài chim sç dung manh

xác dinh phuong huóng. cung moi nhu vj trí cça mat troi và
gióng nhu cách con nguoi

thuc hiên các hoat dông nhung vi sao.

thuong ngày.

tù cum12 cdclCeoáofhtctakúhnnhaàGfócttyraehioàrúdnicnéagçKgaccibéâtemàacpriâtbadoutiirc¿¿nacnt dáfppcònehóhna£itguÃiul/oincrrêneëÙngttrqtádtuuhibáaú(suiBnrcadtiuddirsêdi¿knnsknhhncilocoçhdwuoiaumkóqbtnuofåtogaùnfrogdmklylÙhcoaótótwhamvteëlàynóao(àcnPryvdedil-mcMo·toctadigunrtankcgrnuhis)s'nudelgndiékgntneohgxà.iáwoancaedldvDàókiingun'-Ghaaoltwionevóóànàtibogioydc)htinuniharmenu

biet bay theo các móc' Ã xác dinh tu cân iên là landmarks. Trong câu này, 'birds

know to follow duoc dien ¡t lai thành 'Birds look for.

13 Chú Giài Kiém tra dòng/cot thú hai cça bàng có të (Orientation) dé xác inh nÙi

dung cot này é câp én phuong thúc dinh huóng dya và0 các d¥u hiÇu (nhu m·t
troi, sao). Dya vào cum të khóa cça câu cân diën tu (the location of the sun or
stars) và doan trong bài dÍc có liên quan en cum tù khóa này Over the course
of the last 50 years, scientists have observed birds using the sun and stars as

compasses to check their direction' nghia là 'Trong suót 50 nm qua, các nhà khoa

hoc dã quan sát tháy nhüng con chim sù dung m·t troi và các ngôi sao làm la bàn

de kiém tra huóng bay cça chúng' dé xác dinh tù cán dién là 50 years. Trong câu
này, 'using the sun and stars as compasses' ugc dien d¡t l¡i thành 'using cues
such as the location of the sun or stars'

14 Chú Giài Ki¿m tra dòng/cÙt thú ba cça bàng có tù (True Navigation) dà xác dinh

nÙi dung cÙt này é c-p dén phuong thúc dinh huóng bàng cách tu dinh vË. Dua

vào cum tù khóa cça câu cán di¿n tù (Birds set a course) và o¡n trong bài doc
có liên quan d¿n cum tù khóa này 'true navigation, which requires the bird to

determine its final destination and find a way to it from their current location' nghia

là 'diéu huóng thåc su, òi höi con chim phåi xác dËnh dích d¿n cuói cùng cua no

và tim duong dén dó tu vi trí hiÇn t¡i' dé xác dinh tu cán dién là destination. Trong

câu này, 'determine - and find a way' dugc di¿n d¡t lai thành 'set a course

Nng lugng gió

Nng dBùanlugTgnudgécógniógdh¡diiétnrudóhucagtckhhcioou·ncãcnbgoumölainnsuruÙóndcg.unCkgóhiåtprxoanTygruggnióågnnôånhmgai thiên niên ký, thuöng o dang co 4

gió ngang lán dáu tiên dudc gidi thieu

thoi và sau dó xuát kh¥u sang ruy

392

e uà án D6. Các ci xay giótháng dúrng dién hinh trong nông nghiêp châu Au bát dáu

n gQuocvà

vào tthÝi rung có, ban dáueAnh, mién bác nuóc Pháp và Flanders. ß thoi ky dinh

dudcc sSçu dung1850.nguoi ta cho rång có kho£ng 200.000 cÑi xay gió trên kháp châu Au. nhung

cao vào n m

i ohanh chóng giåm xuÑng khi Cách mang Công nghiêp dien ra.

só này dã nhanh

con

Knc liong gió dang quay trQ lai manh m duói dang náng lugng tái tao, và cành tugng

BAygid nng

nhüng cánh dóng dáy tua-bin gió cao chót vót dang tro nén phÑ bi¿n trên kháp các

ndduuaónócbtgcitipóstLhntdà.ááktrtéátdtrmiaiéti.hn. a.oMnnNanäcnhhMdgiiééùaulcuôhsgi onhgihvêÛôngiiiódckáahlcnàogànmngtÙaudtoóánnurgantuun4óg0nd%ánnlnnuggnggknégludlkuoéhgnánxgcgà dói dào, không tao ra khí thåi và sù

y dung, viÇc v-n hành các trang trai

và ành hudng cça chú ng dói vdi môi

diên tu gió và hdn 80 quóc gia khác

t h é giói dang so dång nng lugng gió dé sån xu¥t diÇrn. Trung Quóc ang dáu tu dáng ké

nang luong gió, dây là ndi có trang trai gió lón nhát th¿ gidi, nm ß phía tày tinh Cam Túc

vào

Nang lwong gió hoat dÙng chi don giàn bàng cách so dung Ùng nng do gió tao ra é cung cáp

nang luong các máy phát diÇn sán xuát diÇn. Môi tua-bin gió bao góm mÙt tháp lam tu thép óng

trên dinh có mÙt rô-to quay, duoc t¡o thành tü các cánh quat, mÙt truc quay, và mÙt vô dông co

trong dó dàt hÙp giåm tQc và máy phát diÇn. Khi gió thÑi vé phía tua-bin gió, nó dáy các cánh

quat, mot quá trinh duoc tQi uu hóa bÛi mÙt hÇ thóng buóc rng së di¿u chinh rô-td de láy dudc
luong gió nhiéu nhât. Nó còn ugc hÑ trã bÛi 15mÙt bÙ iéu khi¿n quay tua-bin theo huóng gió
nàm o bén trong try dô vo, giúp xoay vò Ùng co dà gid cho cánh quat huóng thàng vé phia gió.

"MÙt máy do gió ð m·t sau cùa tua-bin thu thêp da liÇu tóc dÙ và huóng gió dà hÇ thóng diéu

khién quay tua-bin theo huóng gió và hÇ thóng buóc räng có th¿ diÃu chinh tua-bin dua theo

dó. Gió không nên quá manh, vi diéu này có th¿ làm höng các cánh quat nên hÇ thong máy tinh
cça tua-bin gió cân åm båo tránh dugc gió lón. Trong truong hop kh¥n cap. các cánh quat ckng
duoc két nói vói phanh ham é có thé dung chúng lai bát cú lúc nào.

Các cánh quat duoc k¿t nÑi vÛi mÙt tråc toc Ù thap, vì vây khi gió day thì các cánh quat xung
quanh truc này cing bàt dâu quay. Nó làm cho "các bánh rng
chuyén vòng quay cça tryc toc Ù tháp lên tråc tóc dÙ cao, tù trong hÙp bánh rng quay, gciúápn
dó tng tQc Ù quay
lên múc

thiét dé tao ra näng luong. ViÇc quay truc tÑc Ù cao sau dó cung cáp nng lugng cho máy phát
dien xoay chiéu tân só 60Hz,
mÙt nhà máy chuyen oi nng luong thành 1°diÇn nng di chuyén dÍc xuong tru
do vo và di vào duçc thành diÇn
iÇn noi nó chuy¿n doi áp hiÇu chinh de sç dung

trong nhà, ndi làm viÇc và nhà máy

CHAPTER 04 NoteTable/Flow-chart/Diagram Completion 393

MÙt tuabin gió ho¡t dông nhu thé nào

Mot 15 diéu Mot máy do gió thu th-p

khien huóng cça vo- 16 . . . Vé tQc dÙ và

huóng gió6.

dÙng co.

Diên di doc tutru dô vó xuQng 1 8 . Bánh rng quay giúp

làm tng 17 . . dén

múc dat yêu câu.

15 Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tù (controls the direction of the

nacelle) và o¡n trong bài dÍc có liên quan den cym tu khóa này 'a yaw drive

inside the tower, which turns the nacelle' nghia là 'mÙt bÙ diÃu khiën quay tua-bin
theo huóng gió nàm ß bên trong try dô vo, giúp xoay vò dÙng co dé xác dinh cum

tu cán diên là yaw drive. Trong câu này, 'turns the nacelle' dudc dién ¡t lai thành
controls the direction of the nacelle'

16 Chú Giài Dua vào tù khóa cça câu cán diÃn tù (anemometre) và oan trong bài

doc có liên quan dén tù khóa này An anemometre collects wind speed and
direction data' nghía là MÙt máy o gió - thu th-p dü liÇu tÑc dÙ và huông gió' Ã

xác dinh tü cán diên là data. Trong câu này, wind speed and direction data' dugc

dien dat lai thành 'data about the speed and direction of the wind'.

17 Chú Giài Dya vào tù khóa cça câu cán di¿n tù (Spinning cogs) và oan trong

bài doc cóliên quan dén tü khóa này the cogs in the gear box spin - increasing
the rotational speed to the rate required to generate energy' nghia là 'các bánh

rang trong hÙp bánh rng quay - tng tóc Ù quay lên müc cân thiét dé tao ra

nång lugng' dé xác dinh cym tü cán dién là rotational speed. Trong cdu này. rate

required to generate energy' dude dién dat lai thành required rate.

18 Chú Giái Dua vào cum tu khóa cça câu cán di¿n tù (electricity goes down the

tower to) và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này 'electricity which

Otravels down the tower and into a power station' nghía là 'diÇn nng di chuyen
xuong try ô vo và di vào mÙt nhà máy diÇn' Ã xác inh cum tù cán diÃn là pow
alstation. Trong câu này, 'travels down the tower and into a power station' dugc

dat lai thành 'goes down the tower to a power station'.

394

Khíthiên nhien: Tu lóng d¥t cho dén nhà cça ban

Vdi s ushudy giäm. nhu c âu ddâu mo gán day và viÇc chuyén tu than dá sang các nguón nng lugng
nhüng
n. khí dót tu nhiên då kiên së chiém uu th¿ hon nhiên lieu hóa th¡ch trong

sach

O Ai nhu câu nng lugng toàn câu ang ß múc cao nhát tu truóc dén nay, khí thiên nhiên

nam

1 aiài pháp vi nó rát hiÇu quá và có nhiéu ß mÙt sQ khu vuc trên thé giói. Tuy nhiên, viÇc

có the

cung cáp nguón nng lugngda nng này cho nguoi tiêu dung là mÙt quy trinh phúc tap và góm

nhieu buóc khác nhau.

Au tiên, khí Ñt phåi ugc dua lên khói m·t dát và chi¿t xuát bàng cách khoan vào các mó khi
nó co the duçc tim thây cå trên dât lién và dui áy d¡i duong. Trong khi viÇc khai thác khí dót
trên bö thi cán phái khoan xuông các mó khí Qt, "viÇc tiÃp cân nguón trü ngoai khoi doi hói
dáu tien phài xây dung các bè nQi dé các ký su làm viÇc. Sau ó, tùy thuÙc vào mó khí nám sâu

bao nhiêu bên duói bé m·t ¡i dudng, ký thu-t khai thác phù hop së ugc sú dung. Néu nguón

cung cáp khi dÑt tu nhiên ð vùng nuác nông, thi mÙt ký thu-t goi là khoan cáp, hoãc khoan dàp.
se duoc sù dung. ViÇc này oi hði mÙt quy trinh läp di lap l¡i: thà cáp có gån mÙt mki khoan kim

loai n·ng xuóng dáy d¡i duong cho d¿n khi xuyên qua nguón du trï và giài phóng khi dÑt. Tuy
nhiên, 20phuong pháp thông thuong dé tiép cân mÙt b¿ khí ngâm nåm sâu hon là su dung mot

cái khoan lón có khá nng xoáy mki khoan kim loai vào lòng dát hàng ngàn feet néu can thiét.

Mot khi b¿ khí ngám dã bi xuyên thong, 2"các máy bom công suát lón sé hüt khí dót lên mât dát

Buóc tiep theo là bom khí thô të khu vyc khai thác dén nhà máy xo lý gán dó, ndi anhüng nguo

tho máy s tinh giàn sao cho chi còn thành phán chinh cça nó - metan. Khí tu nhiên khong phái

là mÙt loai khi dÑt don lè mà dugc t¡o thành të nhiéu hydrocacbon khác nhau, bao góm dáu thô.

metan, propan, etan và butan. Hoi nuóc, heli, nitd vàcarbon dioxide dôi khi cüng xuát hiÇn. Quy

trinh tách khí metan và kho di các thành phán khác góm nhiêu giai oan, có the am cho tong chi
phi sàn xu¥t khí Ñt tu nhiên khá cao. Tuy nhièn, mÙt só sán phám phu, nhu propan, dáu tho và

Dutan, tát cà êu có giá tri riêng và có thé dugc dem bán dà bù d£p chi phí cça cac budc khac

au khi xo lý, khí phåi ugc v-n chuyén d¿n thË truöng khách hàng tiém nàng thong qua mot hê

nong duong óng ngám khóng ló có thé bom tài nguyên tu noi này sang noi khác. Trong háu hét

c truong hgp, khí uçc di chuyén rát xa, vugt qua biên giói ti¿u bang, tinh và th-m chi quóc të,
dia diêm tiêu dùng cuói cùng. Các tr¡m do dugc xày dung dÍc theo chiéu dài cça duong óng

n o phép o và theo dõi khí, trong khi dó, cç kho£ng 10 ki-lo-mét là lai có các van. Các van

n e dugc mô ho·c óng dà kiÃm soát luu luong khi qua duong ong, nho v-y. trong truòng

a n bão tri, khí có th¿ bË cân l¡i dà cung cáp li di an toàn cho các nhóm tho di chuyén vào

g duong óng. Buóc cuói cçng cça quy trinh là rë khí theo các duong phân phói, truyén

nguon t¡i dja phuong ndi nó duoc so dung cho các måc dich nhu sudi ám, t¡o ra

dien và lam nguor näng lugng cho o to, cùng vói nhiéu thú khác nka.

CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 395

Quy trinh chiet xu¥t và loc khí ty nhiên

Néu nhüng nguón dy trk khí mà nåm ß dudi mät nuöc, thi 79 duoc xây dtna
Két quà: Các ký su së có noi à làm viÇc.

xuông ngu ôn dy trï hoac tao ra mka ir

Các ký su sê th£ mÙt müi khoan kim loai nng d u t r ïnm sâu bên duói 21.
trong truong hop nhüng nguón
20.. có th¿ dud c chuyén dén
Kêt quä: Khi thiên nhiên uoc gi£i phóng và

nho sú dung bom.

Khi duoc vân chuyén dén nhà máy sån xu¥t. và các thành phán khác có the xuát

Két quà: Khi metan duoc tách ra tù 22..

hiên trong dó.

Sàn phâm phu cça khí tu nhiên duoc dem bán. ... khác trong quá trinh tách khí

Kêt quà: Tién thu duoc có th¿ giúp trå cho 23.

metan.

Chú Giài Dua vào cum tù khóóa cça câu cán dién të (Engineers work from)

19

và doan trong bài doc có liên quan dén cym të khóa này 'accessing an offshore

reserve necessitates first constructing floating platforms' nghía là viÇc tiép c-n

nguon du trk ngoài khoi dôi hði phâi xây dåung các bè nÑi é xác dinh cum tu
cán dién là floating platforms. Trong câu này, 'offshore' ugc diÃn ¡t l¡i thành

'beneath the water's surface'.

20 Chú Giài Dua vào cum tü khóa cça câu cán diÃn tu (reservoirs are deep) và doan

trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này The usual method of reaching a

reservoir located at a greater depth is to use a large rotary drill capable of spinning

a metal drll bit thousands of feet into the soil if necessary' nghia là Phuong phap

thóng thuong dé tiép c-n mot nguón du tr nm sâu hon là sç dung mÙt cái khoan

lón có khá náng xoáy mqi khoan kim logi vào lòng dát hàng ngàn feet néu cånthie

dé xác dinh tù cán dién là soil. Trong câu này, 'use a large rotary drill capabie o
spinning into the soil' duoc dien ¡t lai thành 'make a hole in the soil'.

21 Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cân diÃn të (natural gas using pumpsy

và doan trong bài dÍc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'powertul pumps draw
gas toward the surface' nghia là 'các máy bdm công su¥t lón së hút khí dQt lènma

towarodát dé xác dinh cym tu cán diÃn là surface. Trong câu này, 'draw the gas

the surface' duçc di¿n dat l¡i thành Natural gas can be brought to the surta

396

22 ddtCàmcriioohneem'nnhúntaghpGndtüoub'ainnààtvcgieiàlánadDnintKougtchdhaumíioàcévniótneàuhttolhhilnàêMaochnnuihemeêmqytn'uáhdvtyaau-rànnoskd'ecNêdhuaêaógirtsntaicbunsorcchetany¡çplogmasagi.råctaahtnâTùstàuernsiokdscahnháo-góntmauccdhanânioàéduhynieécnuht'àouuiypph(.ceMyoòr'fdrnaeevrttoodathhcrurasiaàcnocneeurbhesoiidtsnphutshyocekádepnhraoáimtrccctahaoentiretnhbhidthaosa)unnpcvserù'àdianéndcdgnoiuxphóagáianaccl-

23 CdbàihsipúdooGsciinàcgióDolfiyêatnhveqàuooatnhceudrmêpnatùcrtuskmhióntavuocklvçheaósacmânuàuylctiâpTnlehedsiétpenrpostcu' evs(Bàs yo'spforoimsdoeulactbtisny)gpvrmàodedtuohcaatnnse-troacnnagnd

be sold to offset the expenses of those various steps' nghia là Quy trinh tách khi

met an và khú i các thành phán khác góm nhiéu giai oan' vkàh'ámc'ôtdésóxsáácndipnhhámtu
phí cç a các buóc
phu có thé uçc d em bán é bù d£p chi

can dién là steps. Trong câu này, 'offset the expenses of those various steps' dudc

dien giài l¡i thành 'help pay for the various steps'.

Thuoc tran an có chQ úng trong y hÍc hay không?

Thuóc trán an là mÙt loai thuóc mô phong mà dôi khi các bác si cáp phát cho benh nhán. Mac

dù chúng không chúa dudc ch¥t nào, song nhüng benh nhàn duoc cho sù dung thuóc trán an

thuong bi thuyt phuc rång nhkng viên thuQc boc uông này có khà nng làm giàm các triÇu

chung bênh hoãc th-m chí chka khôi bÇnh. iêu dãc biÇt nhát là ôi khi, chúng có tác dung nhu

thé that. HiÇn tuong tâm lý và y t¿ khó giâi thich này uoc goi là hiÇu úng trán an.

2Mot só bác s+ tin rång hiÇu quà có thé th¥y rõ cça thuQc trán an nm ß hành ông don giàn là
vi¿t don thuóc. Vé co bàn, nguoi ta cho rng bÇnh nhân së ngám dinh tinh trang bênh cça ho

có thé duoc khác phsc néu bênh ván còn có thé kê on. Quan diém này ugc chúng minh bàng
nhïng nghiên cúu chi ra ràng mÙt tý lÇ lón nhüng nguöi muón diéu trË y té thi déu trâi qua nhüng
ty chïa lành. Tuy nhiên, bênh nhân lai ngh+ khâc, và
roi loan sinh lý mà bàn thân co thé có th¿
quan diém này khi¿n ho cho rång su cài thiÇn tinh tr¡ng bênh, và khi tinh tr¡ng bÇnh thuUc su
don. iéu này, cùng vÛi så tin tuong vào khà nng
1ot hon, chi nho lo¡i thuÑc mà hÍ dugc kê cho là do nhung hiÇu quå tich cuc cua
thuoc trån an.
diéu trcua bác s+, là diÃu mà mÙt sÑ nguôi

sythatda thay dói kêt quá s+cóDudnpynuêOahneCDtn"utdtporeághhnnnyâtchaghuúhnuhco,coáh.ttviin¿tTnnnàrthåugvrcciyåàêváhqnnáncorughnhaacirlycêchààcónhnumlá,uogykcô2ênhb7nvpnhåmÇihÇugÙngnucihtindvdasgnânnÑvyàdghïyébnâclpuàánhgvhcivüpámiqpasph+ulÙhàokdactianhinómbiéocduuixdhocmuciitr¿tóËóothmmritmutahanonqrànéhånhuhn¥hgagltnÍmaccccunëhhóinqêoévgumliëgbÇaciêncáhktnipanochhàhkotblnhnhàunáôuhacttvQnôâobéignsàc+Ç.nqttnivuüVnch.àaiåsnCdccabuhhiÇtd,iorlninoÇÇmhhncbcnÙógêhhntnvyhtvhhbàhâàovoáénãnocc.pcxhnáhCààgccyúnáhdtbcerbécáaànhtdctinÃhóaetsÃgutyùî.

Completion 397

Note/Table/Flow-chart/Diagram

CHAPTER 04

hdn cho bi¿t viÇc 2*bÇnh nh ân biét rå ng hÍ dã duoc diuna s
hop. iu nà y khi¿n bênh nhan
nh th-t. Trong nhiéu truong cça ho trò nên tói t
triÇu chéng trám trong hon và súc kh óe
uóc rán anNhTng nghiêncúu sâu a mn

thay cho thuÑcchïa bÇ ong
d¿n các an
hon. Do covào bác s+, dán
#h nnean t phdvdbkàóihéàdncu.ángn2cgcNdbgóiiàcéyhttuuvnoáaénnytgá,dttéohucuáåÑnccdsáautcriãá,crnvùiitaÇhnrcôonshtgçiâéumdbunáánhonguràtctrhnhuugióódchcu. ogtNrccâgónsoúaqaidnuruyatné,rongnnhtngriêhocun-hngcuhcahíáonbch·ectnisnhkáhhcnôhhgnuàdgóyunçncgchànnatohnghi itharàen
bão ràng có sy Ñng thu-n sau khi bi¿t dáy dü truóc thông tin, tü d áp dung nh@na

nghiên cuu y t¿ và chka bÇnh vào viÇc iéu tra thêm vê cai goi là hiÇu úng trán an huán

Hiêu úng trån an

Thuoc trán an hoat dÙng nhu th¿ nào

Nhiéu chuyên gia nghi ràng tác dung cça thuQc trán an nåm ß viÇc bác s+ ké 24.

Nghiên cuu chi ra ràng nhiéu bÇnh nhân yêu cáu thuQc chïa bênh se ty lành bénh n

ma
khóng cán dùng d¿n nó.

..cua bênh nhân thi làm cho ho nghí rång b¥t ký tinh trang tién trién nào

mà ho càm tháy éu do thuóc.

Y ki¿n cça bác s+

Hâu het 26... ...déu phàn dÑi viÇc dua thuóc trán an cho bÇnh nhân.

Su thành thât cça bác s+ dugc coi là quan trong vé mat ¡o úc.

. Bác si thi thoång cho ràng ó là vi 27.. *.*tot nhát cça bÇnh nhân nên s không

nói th-t.

Súc khoè cça bênh nhân mà bi¿t rång hÍ ugc dùng thuóctrán an thi sëtrô nên 28...

Cách su dyng ngày naY

. Ngày nay, thuÑc trán an háu hét uçc dùng cho 29..

24 Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cán diên tù (A placebo's effectiveness) và

doan trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này 'Some medical porfacwtirtiitoinngersa

believe that the apparent efficacy of placebos lies in the simple act

prescription' ngh+a là 'MÙt sQ bác s+ tin rång hiÇu quà có thé tháy ro cça thuðc

trán an nm ß hành Ùng don giàn là vi¿t don thuÑc dà xác dËnh tu cân dién la

prescription. Trong câu này, 'apparent efficacy lies in' duoc di¿n ¡t lai thann

effectiveness could be due to'.

25 agm'vCqteàruhàtitaúdbihnnouGogadtnieádibéiutemgrgDtoectnutentagirkànyêvdgbàuàdkoiobohccedni¿uto'ndtmceéiérhcntÍuóxdckálsi¡hhcoêtoónledlaalirqyniåcuhnçtahtgaontàùcsntdâyhhc¿ueânc'ntc£hmâiciinnuÃethkmnddiÇiiacêtnnaùnlàtytiktioùnaihnmht(ótiipattmthrruaeonpdnyàvregyeo.wmvbtTheÇeerrimnnoesthneagpn-trttdiec-ctsuâduhcuediureientnbohamted.oyda.lm'ko*naeigestctrnhibeuuÑtaec

398

. D»

9 D

D

CDA

D

ONIOV38 SI13I SHIXIVH uen uuig yojuiiP 6unp 191 np

ngày cho straddnén.ggcmhhioÇnealàhpnamamknhkhponbhhnêekPpóngunhahsoóNodgauanensnowèaccvsvkmdnlttYMràrhoáhaààhàooyomoônnoyamiritt¿tnksggtahtpnn.mgom4drdihhnmosv3oukóPuuhnipiooÇëaoét0hâghiviamsncgn0ilùanvpnoòg0iytgàùhnthsnq.naiutfnoauhimugeodqoêgcáieáßuÇhniudáátgtnnootduyc¥Tik.gvucúac¿athosiumNópcatangvíkiôchoêóhnguvoyàdnuigiâhoctÇcguchkru,ilkt.chcyòàtààhhNánçnCuutiô'ntcBhdahggrynvâdêiôâcrôéygàcnicticntónnrgiaóágcdnBodhhnhkscóuhnbéámthhaadFoàgënláiinudiotca,nnhmká-ögdàarnhthâhcsmninérådcinegôgctntssiahgvh,nâ,ôádnmchuâegncydnnuóhnnooóuêjgggbgntahnatdgrccaánódmôpitvnãddcgubrnnihacogaoahågtdumt2ntihlÙoccÇtdugd0t-heuåârnupt0áQöomhcmódgpmiÛiitnlo,Çmkrôohtt.bu.,hriikBnàuôiéCiinyiOthnêotrahurcututinhuinunukhÑhgÇÑpöitdgâoghvnuthêiihnicyêtnuåhctpícgpkdcgccadmùhvpÙnaaÙômndnâáhbhrbruggmvubntpåêàaàhgà.dogsni.tstikihcnctgdhÇ3dnhícika6iùÃ"nkhtkuóódilnBiyhaiàbcmhétkámtmÛcrhBmmdmndíivuctiaúaå¿Aiiáaohaatgtit.ccinsecvtt.tácaiorhh.vceótnhtáznÑiááráooániôait.uaa.n5nnh,ttstc0ghguhd0tdi¡£u-etisrntuundaoôyti,ehnttràqaanucithaatit¡.d.siáátnemuvpaháácnrhhme

dDuieouc qkuieamn ctrhounnggcoánnhluüungý là m·c dù thành công trong canh tác nông nghiÇp ß khu e .dôthi da
con nhïng trß
noi nhu Tokyo và New York, song van ngai dánae.cán

vuot qua. MÙt thách thúc nåm ß viÇc cung cap cho cac trang trai mÙt lugng dát thoa dánah ong
bi nhim b¥n vi át trong luong gåy döc cchho
và xung quanh khu vuc dó th/ thuöng chua chi cao,

con nguoi. Không sç dung bát ký loai dát nào và thay vào dó dua trên hÇ thóng thoy canh chie
nua

phài là mot su lua chon phù hop cho tät cá moi noi vi nguón nuðc ngot an toàn và áng tin ca

thi khan hiém ß nhiéu nai trên thé gidi, "dac biÇt là khi bi¿n dói khí h-u toàn cáu ang ånh hudng
tiêu cuc dén luong mua. Tuy nhiên, nhïng ti¿n bÙ mÛi, nhu khå nng có th¿ kho muÛi khôi nudc

bien de sù dung an toàn trong các hÇ thông thùy canh và phát trién các phudng pháp xo ly dát

bi ó nhiém, có thé giúp giài quyét các vn é này sóm.

Ván de Giài pháp

Nhiéu nguoi tu bò canh tác và chuyén ¿n Nhieu cong dông cân båt áu phát triën
thành phÑ6.
nhung phuong thúc mói de cung cáp thúc
Thieu dát dai é tróng trot các sån phám n cho nguoi dân.

nong nghiêp. Tróng trot sù dung 30. dó thi,

Hoa mau ôi khi bË mát mùa do 31 ... Chm sóc cây trông o vùng môi truöng

Trang trai bên duQi try sß Pasona thi không 32.

có 33 .... Su dung ánh sáng nhân t¡o é duy tri su
song cho cây tróng.
Mua và s dung phuong tiÇn v-n chuyén là Bán sån phâm cho khách hàng 34. **

chi phí thêm ngoài. Khu muoi khôi nuóc biÃn vi th¿ rát anto

Có mot tác Ùng tiêu cyc oi vói 3355.......... bOI dé sù dung cho các vu mùa.
vi thay dói thoi tiét.

400

agricultuinraflrastructuirnefrastructure'30 uptccdtlChraàilatecthàainninlknnúeiggdshstseoGgnstftphuiåiahoàasmaoiitgtnnrgg-cgDbiircctåodyyuurtwéaolrtlébppàutvacrlsróacan)àrnonalgovngpniålàhseica'trufnrdsqotonmdáoutug'caynhéinéstdinauatôrtuiernxnmlkoràgábhnõcecai'ógimMntnadilgÙeobibhnstràfcihanaiÇçxcrgaumpdtiautnÍioihgcßcncuvgâgâkóuréctn,oohnótwiugwdncaliâihdhvéêcmniunndrcoctàrhrilpeqaÃàôcssunnáu'siagcntnditcflhutinrtohsiudgah,einécs¿àscnsut(rùeldqauiricnucdencdukyáfntsmårtuanhdorsangfoe¡ttbôurt.¡ounclcalugTockahntithrudosnótttrßnhhhgaegààehthnnniofaêchhgàopâyrutuoGåpnwgnhn'dOrnrÑggoioànnawwyigyenß.

31 wlCbCààehriao(úetpdhxoGsetcrriaäeircmenóDge-h)yliiaêlaownvsletààqaobu'tôaheicnceuarm.kudhséTitenurmoockn¥fuhgt.mómacùâtcùuaçadknohàcóytâah,uolinocàtsáiyinéntg'dskoihécmånrcoetptnuisgmh(CetioÇsr'ot pdlodussÃgincxgáldoccis¿tri)nnohpvsdàatttdùoolcaaeiánxnttrthredàominnéhnge

32 tccCdkruihohhelineneútignvddGaebv¡tieàtiaÇxiilácpaociDlcatthdunhuiatnàschnhóvhinoàtlùo¡iTêaccnhacsâkutnqrmetirucôdcatiltnaéyùnnrêecdknloêhàonnódf(t.ëarscoturldcilmcàçentdalgtyùce)ânhkcuvohoinórcnoaâttnrrnoonmnàldelgyienÃdt'mnc'.iôtnTtyiugrhotsr(intuCargöurnloccàgptâu"sukrueédantscràecymá, u-'akckiu¿tleolhmtsàitivnt)asheotveaáàpsthidÑdecuorhgast·ncëot

33 sdTluCòuonhnhnadgúenleidrfgGtag¥rhroritmàton.viugàTnbDdrbekouànhnaiaeôgndanvtdgÍcàhcâo'ch.ucóacósnuálàmninyêho,nt'sùqtdáhuinrekaeghncfóatm¿arnms·uctnü-tlcraiôugliomhcctâtra'uuttëcnegcdktáhihénfuóapnaddldiàneééàrn'ygtxrratáotùnhcugen(dPdiftnraa'h¡rsidmouttnùg¡aaicct âPPhdnaieaésasdnodoiénqndnaua¡talinàsrlàt¡(emildortischr)adeàtucnevothdà)i

34 Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cán diên të (delivery vehicles) và o¡n
dén cum
trong bài doc có liên quan tù khóa này 'Selling to local supermarkets

and restaurants, BrightFarms is able to avoid the exp ense of investing in delivery
vehicles' nghia là các siêu
'Bán cho thË và nhà hàng ja phuong, BrightFarms có

thé tránh duçc chi phí âu tu vào phuong tiÇn giao hàng' dé xác dinh tu cân diÃn là

ocal. Trong câu này, 'supermarkets and restaurants' duc dièn d¡t lai thành 'clients'.

35 chu Giài Dua vào cum tü khóa cça cåu cán dién tù (climate change) và do¡n

rong bâi doc có liên quan dén cum tù khóa này especially with global climate
Cnange negatively affecting precipitation rates' nghía là d·c biÇt là khi bi¿n dôi khí

nau foàn câu dang ånh huong tiêu cuc d¿n lugng mua' dé xác dinh tù cán dién là

precipitation (rates). Trong câu này, 'negatively affecting' dugc diÃn dat lai thành

a negative effect on'

CHAPTER 04 Note/Table/Flow-charUDiagram Completion 401

HACKERS TEST p.130

model 2 monopoly 3 equipment 4 styles
7 Yes
5 dominant 6 21,000 workers 11 Not given 8 No

9 No 10 Yes 12 Yes

13 No 14 Not given

Ford và GM: CuÙc dÑi dáu cça nhïng gå khóng ló trong ngành sn xuát ô td
Ngành cong nghiÇp sån xu¥t ó tô hiÇn ¡i có nguón góc të Hoa Ký, ndi hai ông lón trong nqaann

sàn xuát ó tô, Ford Motor Company và General Motors, trð thành nhüng nhan v-t chính cça mt
trong nhüng cuÙc canh tranh lón nh¥t trong lich su kinh té. Ong Henry Ford cua Ford Motor

Company båt áu khôi nghiÇp të sóm và duoo huong su dÙc quyên giai doan dáu trong viëc ch&

tao xe hoi. Công ty này tro thành nguoi dan âu có tám ånh huong lón xét vé sån lugng, quy m

kinh té, dóng thôi có dugc mang luói phân phÑi rÙng. Tuy nhiên, ch ng bao lâu sau ó, General
Motors dã tu minh phát trien ¿trô thành mÙt th¿ luc dáng gom. áu nhïng nm 1910, hai công

ty cong vào thi chi¿m hon mÙt nça ngành công nghiÇp ô tô th¿ giói và v-n hành mÙt só tð hop

nhà máy lón nhát trên Trái dát. Mäc dù có nên tång chung vé sn xuát và quy mô, "hai còng ty
này dù sao cüng có su khác biÇt dáng k¿ trong mô hinh và chi¿n lugc kinh doanh.

D6i voi Ford, kho£n áu tu khóng lÑ vào co sd v-t ch¥t sån xu¥t là trong tâm duy nh¥t bdi vi no

hoan toàn danh riêng cho viÇc sån xuát mÙt mu xe duy nhat, Máu T nÛi ti¿ng. SThi¿t kà ducc
chuan hóa cça công ty nhàm vào thË truong d¡i chúng vàcho phép ho giàm chi phi sàn xuátdé
tao ra mot chiéc ó tó phó thông cho 'dân thuong'. Mac dù trong mÙt thoi gian ngån, chi¿n luçc
này duçc chúng thyc là rát hiÇu qu£, nhung hóa ra nó cyc ký tón kém vê lâu vé dài. Khi mà su
canh tranh gia táng và su ua chuÙng dÑi vdi Máu T gi£m sút dã khi¿n Ford phâi thay d6i sån

phám vào cuÑói nhkng näm 1920, thi co sd v-t chát lai không duçc trang bË ây ç. Háu hët mo

thiét bi déu phåi huý bò và xây dung lai hoåc thay thé de t¡o diÃu kiÇn cho viÇc sån xuát mot mau
khác. Tói tÇ hon, "Ford dã không thay dÑi chi¿n luoc sån xu¥t cça minh. Ông áy chi don uan

sao chép lai nó dé sán xuát ra mÙt mu mói, Mu A, Ã thay thé cho Mãu T. Nói tóm lu. trouy

khi Ford là mot doanh nhân xuát såc, ông dã gaây ra tai ti¿ng vì su ngoan có khi không chiu

úng voi nhkng thay dÑi cça thË truong.

GvFdéooecrntdhe.diri1aêplTuhuáMyhnoàntnvohhàriosêcnlçna,mai GcGMóM1m9c2Ùhó0tié,mturnÙåhidtuunlnoggigchtihÇtsóY¿mngmcra¥àdntohdnkuhtovráaincngxhbeinÇÙbhtcáuvnàvqoruuaâytcuéçtnrÙa. itGchhô¿ioánmnkgý u20. M·c dù GM xep hai
vdi

ty này chua den 2
Glam

khå nng cça ôi tnu
cua

dÑc iÃu hành dau

402

DA
D

O

D»

D

8

Da

D» (D

O DA D

& (DA

O

D

ONIOV3H SIT3I S83XOVH uen uuig yojuiipi9 6unp 191 g) nyo

tói 21.000 công nhân và loai bô ba thtet.
và Chevrolet - ván không th
é cúu vãn ho
6 nåm 2009. Khóng côn nghi
ngß gi nto
tiéng cça chinh phu, Genera
song hieu ciaCua Me l Motors da

viecminh

néu khongbÑpghiádchituyên

khôngdãphai là
xic o. Do dó, °dù th-m chí dã sa th£i con

do nguyên Buick, Cadillac, GMC

s£n, diÃu d xåy ra vào tháng

kho£n cúu tro khóng 16 và áy tai

ton tai nüa rói.

Tu Vung

commodity phr. hóa ergrogerUodpuzleinzcidnawtegankmn ihedtòanasunnuint,ltmogtttnnahuógootnxánalgggåami,uinliànu,gnmôisé,afnttooakhornhutecsáóttsahunnilggégcùgiophcslpnteótllaisainsimgsn.mehodotxtâranncmnrone..d.plshninouvsohle.gyàipnvdnhuun£xaocandtkåd,jénóotsrihdu,ôcniuhkqlooeihbuêncóáxymttaétrkinhevahêopuaämSprnrccieaahtabnsátuliaecseoánunpvnnkr.rr.nhotnu.qiócmpuschadutyuictonlmúymbhaeyiinan,néóh.snccsiehsnndduânnhóöotpiiánddsnhceóuaáooinsmxslcgiuáogmhânwloutioapdnncbdoWhgiilnlutiiltygsnnyathdggippcntl,grre.ipliacQnthdvreigj.árltcaphadcchhuÙhdprinc.nnlhguchhqiimhàáêóubamlmycáaméåániepn,thlhhstauhuàtayá5anyno.nhgrav.ekád.aos annachassi

i

ar phr

fuong dong vai

[1-6] Chien luoc ban dáu Thành tyu That bai

Công ty t-p trung toàn lyc båt dáu nhanh chóng và da tùng phài

Ford chi dê tao ra mÙt xay dung lai va
thay thétátcà
tu hào 2.. trong

ngành công nghiÇp 6 tô

General Motors có khà nng sån giu mÙt vi trí 5 . . sa thái 6...
****°****
xuat nhiêu kích cô xe truóc khi tuyên
trong thË truong c¡nh bo phá sån
va 4... thän xe
tranh trong vòng 50 nm

1 votSbdChfààutherioyaaúdtmscneoiuGgnhcamynigáàc)lutieótfuddaDlméeciêuktonuaxhxdrááóqeevcca'luà'addodcnniiuçnngêgahhhdciécaotnduâmauiln¿àcåcnåcâc'nmnádóccn¡áçdtthùnaidéoliink¿àdbnhniàéltónàhnttagùoàmànt'iu(nt8hotowdnddt'tóaeaòoàillslnnt.yavghelTélndyrrvteociiêàdrdhnneegiilcg¿cdyÙnacicttcdâehalâueudotudgenidcvtcoàiÇaytbtmiot,caêenna'dsmekåndtai(ntnoFkâirgouixetn)rhludgyceåv)'çtàmdavmeoaàdÙaFnnitou(cOrfamdart.ciâetgrutdDiounnryxategoeal

2 ov(CbcTigdAnuaàùiurhaidooatgciúunhcdqcFgdsiouGueotodicrmcvrciaiydkaêeânc.ilnmuóytMùDdedlnaoáinky¡àêntutotynhadsr,ó)lt¡qvearC'isodunàtoÃtncoajahomgçnràyxtaépneeá¿vnadhcdcinÇâmydoc'aubinuåcnebctccåhgeåhâmqaat¿ncudnrdliçoytctâdùaa¡kruioanmêlkypbnkhiocàxdhóanântelôunyanogidph(n'adooHbßgineilÃreyehndgdnnijdÇooiarÃbnytnpnyùogcexatFadrnuásaroódtcpsaireámiódndduvdm'aslÃËyekantaiFichvnêramoáàlngnyrtc'odùddnvntumhoMgcàbgàhopâoco+nnnocatÙaohlhosyptdrtuleàiotöÃutiCdlnhnuÔyn)úogtnmhcvilngsaheuàpuaacmaaiHdaundFooeÙty(ooanFcnrionomsyaqratp.uaoaFko)broilniry*lgde.'

404

O 8 N D

De B D

D

D

D

D

ONIOV38 SL73I SH3XOVH upn yuig y9141 IPIO bunp 191 ) npo

tin nguoi tiêu dùng tinh dën cçng ván tha hiÇu quà

13 Viêc GM dáu tu thu thâp thông ng

14 Máu xe Taurus 1985 có thiét ké háp dån nh¥t trong sQ các loai xe Eorrd. .

plananrier vàdcddtChhôooeahennadaiúngnrcshGbttui'yrg.iumoànsnVniiiàfitgCniuycneubaÙkdsmànihsùitóddtmsdaùuoaionckfondfghêceceónórcklaesândlnciugáaêcçpnneccasdhóqácounissânatuuslrntànahckdtYehhe¿ioáegrtnhcsisb.eócnbusTnui'Çsgrmdioltnàunntdeüggh(âsdcânsckitfgadhfmvueiókÛêroaêiennddnadtearyào-lot,ysani'nnlhgaàlanattmh'idrdtoehôtsinhesrihgtàgtbtrinwnanubhiothfsàeiiigc'fvndiadiàrieemnfoscfstcesseh'drinecenéiadonfhinflteuotghrceuqkuihanaahniin

their business planning'.

Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sn là (Ford's use of a universal design)

8 và doan trong bài doc có liên quan ên cum tu khóa này là The comnpaany's

standardised design allowed them to keep production costs down' nghia là Thi

ke duoc chu¥n hóa cça công ty -cho phép ho giám chi phi sân Xuát, và itturnet

out to be extremely costly in the long term' nghia la hoa ra nô cUc ký tÑn kém vá

lâu vé dar'. Vi nÙi dung câu cho sn ói l-p vói o¡n trong bài Íc có liên quan dán

cum tù khóa nên áp án là No.

9 Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sn là (produce the Model A) và o¡n trong

bài doc có lièn quan én cum tu khóa này là 'Ford did not alter his manufacturing

strategy nghia là Ford da không thay dói chi¿n luge sån xuát cça minh, và 'He

merely replicated it to produce a new model, the Model A' ngh+a là Öng áy chi don
thuán sao chép lai nó dà sån xu¥t ra mÙt mu mói, Máu A'. Vi nÙi dung câu cho
san dÑi lap vÛi doan trong bài oc có iên quan dén cum tù khóa nên áp án là No.

10 Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sn là (GM leaders had an understanding) va

doan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa này là Yet GM had an advantage

that seemingly was outside the scope of the rival's founder: GM executives

understood oligopolistic competition' nghía là Tuy nhiên, GM có mot loi th¿ mà
duong nhu vugt trÙi hon khå nng cça doi tho: Giám oc diéu hành cça GM hiéu
dugc su canh tranh dÙc quyén'. Vi nÙi dung câu cho sån thÑng nh¥t vói o¡n trong

bai doc có liên quan d¿n cym tù khóa nên áp án là Yes. Trong câu này, 'GM

executives understood competition' dugc diÃn ¡t l¡i thành GM leaders had an

understanding about competition'.

11 vcOCtkooàhuhmtôlúdóntopnogGaabnncilàiåriêieentnrsagoC't.qneucugBmáaaacnbihlâtaddùirgéÍgdinkcàeohncngóhaÙoauciiqtóodcuýmuçylirnaéêoågnnnbcgicâqlkeâiuuÃWuacmcnioclhlhmsiodaoopémásnsa¯tånnDncynuhunlmibràéaêyunn(ttgDu,cdaôuáidknnrphaignónábgattnåytanclntààodthyenâNomturlo'à.opttlTt¡WGeuoodyflivlrlnnaeitaouhnmmmi.ègÙneaDtri,nocuguorcoasnongnt,munoaàlyl

406

P

D

ONIOV38 SI131SE3xOVHup yuig- yoj4ip1 6unp191VA npo

0 5CHAPTER Sentence Completion

Doan goiy trong bàioc giuptim câu trå koi duç¢ in khác màu và dánh dáu theo sÑ thu hieia..

EXAMPLE

VchúngDoi voi các em ruÙt, tinh cách coa chúng có thé bj ánh huóng nhiéu bÛi thié tt cins
gia dinh må chåc ch£n t¡o diêu kiÇn thin
duong nhu không udc huong lgi gi të mÙt nhieu
phåi tim cách é cân bàng cán cân này MA
hon cho anh chË cça chúng, nên chúng cán

'sù dungkhien viêc này xåy ra là khi¿u hài huóc, tho må nhïng dua con út thuona d vao d6

tránh gp råc roi hoàc tranh cãi vói các thành viên khc trong gia dinh. iéu này có thá d

tinh cách hài huóc hoàc ky quac hon ð nhïng dúa con ut. Mat khac, nhïng dua con cà di uong

nhucótrách nhiÇm và truöng thành hon ngay të khi còn bé, bdi vì chúng duoc mong dai s dua

ra dinh huóng cho nhkng dua em.

HACKERS PRACTICE 40

1D 2 3B
4C
7E 5 6A
10 silk
13 title 8 queen 9 chain
16 cutural differences
11 oral tradition 12 versions
18 spraw
14 adult themes 15 societal contributions
21 generations
24 E 17 (uniform) standards/(uniform) education standards

27 anxiety 19 pollution 20 electricity
30 G
22 D 23 A
26 sense organs
25 mental 29 E
28 B
31

vàothoi nh¥t trongcMcLhRpsáùaúheoÙmontúiytcg,akneblhvuhsütoóáátDáceictntrrhtnuntutrrhahêgdyiiáunnévtvugLùóltcnaihicçnSgn¿hcaheháàWgtaLcmrikoóhoeßcinenás.çgsttdcKapoçEcyehnaóhn¿ua.àdurtnNùev,gc,yhtùucànvanhànhmhààLàátyVotòobanili1ccâêd6óutncnoo6òhrnok3niàki.ah,icvodCmvhnàuüàn·ãncngcEÛgpdidhg4ùkwoòt0ihin¿naádnglóràjdgahãhiToasidnÇÑnphih.néueácmIoaý'tdáNctarctbebihhölna¿ïiaßxnohnâvggnàydiigoóhóWitli¡òr,áincatedaónsßöyumnthVomhÙiWlEêcààÙtunet-smdlstiÑlbctÙahlenàtEntatsdnhdrrmaeoùdooànoihnnhtqààoaáyytahchlhuaisdoêânNoa¡tngpntnhlruhqhd.uàoCouaohtnhnnnáaágugggcnt

408

N

N

8 DA
8
D
O
D

3 CDA C

D

D

(D D

C P

O

E

ONIOV3H S1131 S8IXIVH ueni yuig yo/u1 IPIbunp191 p npo

co cùacam xúc
bênchúng ta

tù3

4
h)a vé m t ti¿n hóa v à khi chüng ta nhin tháy cám xúc cça con
mÙt dãc iém chung có
có ý ng nh-n ra dugc tù lâu trrong quá khú chu ng dôi

có th¿

nay thuong cám th¥y rång dona.
húng minh rång càm xúc
Các nhà khoa hÍc truóc tÛi
Nhung chú chó tó ra
ghen ti c

A truyén dat ý nghi cho các dông v-t khác.

B thieu càm xúc.

C có mat d nhiéu loài. xúc. vÛi con nguoi.
D
E tách roi cåm nh-n khði càm c£m

chia sé mot môi liên k¿t tinh

thattheir të eiasdhbTCaoeorhiloadútinhnedtvegGteheriahkodaxithnÇiáitgnchDnibinyshnàhahïiwnüÍvnagcàsgáonpaicgcmncàuóiumpmdálmoiinaêsxnlnstúluciùàcbôqoBlikumehta.thlpónhaTúaaicdnhkcccéieáuotçnychnnaecghsnucehdemlâiàmduslpkâottuchlhtuahiaokoyottahnifonóseshn.eaaÍllTncyninràlhro(gunySunsgôcgm'nWieacnshnnnâócigtuisiliueesrofntnnpesigtàleiytbtstr,teaaoismnd'éowuhinotdnailtoôyveinonnreahnsgàlhuyslhyi'mhsalàtnàvaoffngaeenrkhrlhliittshc)eilöoaaalfnnlelyga.lt
theemotions' dugc di¿n d¡t lai thành 'animals lack the emotions'

jthCeruohamnlúogauGnbsiyààtiriiaonDictaynnaocgvóthhàíelaoirêclnsàuoqmcVuiiaaÇtlnùcs¿kppnhehócáaitceycshmçiÇianntdcëiârcakuahtsceóushaotgnhhsàanyet neTm(thDuoeôotnidgogsinssctshoha¿ovrweehriiynnÇognotferldniõkevemyrlày)onnagvsàtsôrtdraiobcmatlÙlneyt
nguloài khác cho th¥y cm

de xác inh áp án là C
'demonstrable jealousy in
xúc có lë không chi là ·c diém cça riêng con
are present in more than one species. Trong câu này.
another social species indicates' duoc diën ¡t lai thành

Dogs showing envy proves, và 'not likely a strictly human trait' dugc dien dat lai

thành 'present in more than one species'.

Trong khi các công ty dugc thành l-p dé sån xu¥t mÙt sån ph£m ho·c ti¿n hành n dich

cong dóng
nham thu loi nhuan, thi có mÙt sy óng thu-n chung r ng ho ckng nên trå dn iai

cam thayrdng

Nhiéu chù

nayho cótrách
sd hïu và quån lý doanh nghiÇp có cùng chung quarn diém ccaånnh Mot
nhiÇm
cåi thiÇn các diéu kiÇn sÑng cho nhüng nguöi ccó hhooàànn khó khan

l - p voimye

h¡n nhu häng giày Toms, thuc su dugc
chång inavai doanh nghiÇp trong só này, cho
dich này. Ké tù khi thành lâp, cú mói mÙt dôi giày uçc bán ra, Toms së tàng
t d o igiày

5 0t i u

mÙt ngudi khác cán nó. Cho d¿n nay, diéu này dä dán d¿n viÇc quyên góp au Hohinh

doi giày. Cong ty mý phám NuSkin là mot ví då khác vé công ty có trách nhim dr
bia

nhang

tré em, é khách hàng có thé quyen góp
Nuóiduöng dngthành mÙt ýtuöng mÛi goi là n gd u g e

totcho súc khôe chotrÁ em nghèo khi hÍ mua hàng. Nhïng kiÃu chuong trinn

410

S S

D

(D

S

D

ONIOVHSI731S83XOVH ugn yg pI14 1P1 Gunp 101 neo

4

mô dàßn, phåié motlaotdxcBnhotéguriaúoépycnchqqgultuuáicymlaêtvnunuthohmi¥cvÙßyhiÇottccrkêhcônii¿unkénnignc¿ggncloháuncúNnvhagcàaú.âmacn"yhTu.ÁoôáGitkvicáóiàu¿ånngÚbtrccåùnnh,tnhhúkáguiauié¿.cuhnhTáotvrutrÛêhúdniohnéêvgtndithÇÇhyckctocáhnknictÛ,iécéli,hnonnabhúicgâunhtaknguyignetarhntÛdu,átihtêdctâhuuâbnàÙduhnnicàhmklysâyhkópsiàcn¿ëdgndnacinctncághhçndbac£ttçlxrhnouaáêgànvmviockiták.idcdhh.natun.thnohdüêntg
nhièmsong cho nhkng con ki¿n ã truöng thành. Do dó, tô can phai dudc xay dung - mÙt nhiem vu
chhoiiesculáhompôttámcidnáhn, gnkhéï.ngáucontiêkni,enmÙkht cácongikki¿cnhtsë vÛi láy mÙt chiéc lá ß xa. "Không thé doi
thành mot
con kiên dâu tiên, t¡o day ve

cho
khi càden khi vói tói chiêc lá. MÙt khi chúng có ugc chiec lá, chung sé gång súc kéo cho dén

hai lá duoc dính lai làm mÙt vói nhau. Giü có dinh hai chiëc la, chung chß ddi nhüng con kién

tho khác ên mang theo ¥u trùng, nhïng con mà có khá n ng nhá to. "Au trùng dugc yiin t

en

nhà to tu tuy¿n nuóc bot cça chúng, và nhkng con kiên tho së phêt chát két dinh tu lá nayv Sang

lá khác, vé co b£n là dinh chúng lai. CuÑi cùng. quá trinh này uoc lap di lap lai cho dén khi xá

xong mÙt cái tÑ dù lÛn dà chéa dugc sÑ luong cá thà ngày càng tng lên cça dàn, và chu ky nav

cüng duoc läp l¡i mõi khi ki¿n chúa dÁ nhi¿u trúng hon.

8 MÙt ...thành l-p àn bàng cách ë trúng và nuôi lón nhüng con non.

9 Nhung con ki¿n két hop l¡i e tao thành ..nhm láy lá.

10 * ..cça nhkng con áu trùng dính vào nhkng chiéc lá làm to.

8 Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cán dién tù (establishes a colony) và doan

trong bai oc có liên quan ¿n cum tù khóa này 'lt all starts with a queen founding
a colony by laying a clutch of eggs and raising the larvae' nghía là Tát cà bât dáu

voi viÇc ki¿n chúa thành l-p dàn bång cách Á mÙt ó trúng và nuôi áu trüng dé

xác dinh tù cân di¿n là queen. Trong câu này, laying a clutch of eggs - and raising

the larvae' dugc di¿n d¡t l¡i thành laying eggs and raising young.

9 Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tù (collect leaves) và doan trong
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này Unable to get to it alone, the other ants
hold onto the first ant, forming a chain until
the leaf iks hfáincalglyiü gchraàstpceodn' knigénhiadalua
Khong thé láy ugc chiéc lá mÙt minh, nhüng
con ki¿n

tiên, t¡o thành mÙt dây xích cho dén khi vói tói chi¿c lá dà xác dinh tù cán diên la
hold onto duoc di¿n at lai thann
chain. Trong câu này, the other ants the first ant

The ants connect'.

another10 rtctdCeorhoahlátnebúhtgaetGkshebelieteáàtaiidhsnvítDgedniechhoysk+scaiyatolùkufvclsààlóauáobnnlascieàêntusynadmttn'r.sqütcahtuneùnegagfnkwrdohláomuéónrdakkcohecrnáxçcecúaaucnmdlcetÃâtsaiuéftxùndátcaocânkbnahhdtnóiåhdnoaiehtÃtohnnstùetà- ityrcùcvkâdày(Tnusthngsidccheuikêïbdnsnlsiagt¿trlaonàvncatsocdheinealektak.flrlrie¡ÃToeaimnrvotphentrhsoàogÙ)nnmhecvspaaiesteueudapanohoaét

412

mkhDongúthcân, Grimm.bhCvcvnAdlqnvNâoniUigauèon¿ntunuénathnyrngtvccnsrvgàuenhùCcuhhrynúOichymötogênhuoibnhgiaeuoÇdlitm,oemcnihöintméráÙutnuhdgcanùô,g¥ctnùc,HgntdóchnçBsdniââttogaâànuhshaurnuyuuhácuuobhs.shycïocncgáiÍenTêhëhngi.nhangnnT,gurgdnSoo,thyunhucnlnaådyêththudghgagucuénuocucúcutoTTnêqtnkovdccvônnraguhugiàhiaaàelyiáebâkcnctbsAtiNnênhhn,ht¿htareênchíàtghuciïtcnnhinçnnuunáhdnêhdhaóhggnauéetâlbis.hyà,nymvuhcacéàdiê"tkÍçâéasnláe"ndghàatnuaNphchléicàhnvivuAhhrcghàgàinTàmühúcnêiadgånuhrnnhGicôtcåuúgyhégghtcráayaÇpeêiiçgnêmcnttmdhntráanâhihhrocémÍócuÇêhn.tnicnnersmgúpohc1oémhtkqnh3nhhnaïaàhurâKgnnuGhgu,uáýmnghgüyGnrcilt1hóinêaghtmr2lÙc-icgnißabâh.nmuâimcéopoÑ¿kuuúcnmsm.ehtidacàuuhcô.uãyMdcáhtnnlcyuádMàctuãakghvninumhcy¿náaà.gcrtuênchtcnddyNngdcohhqnùhuêdiáuóàoÃcuógnùïccgnpoânáuóclcynidnigvdJtêchutntoalùundiráàüvdchccàniudÃcÃnhvcüåontgycnugáuunbévphncnxgxglnháüàâncicuuGóniydnnàâlháêáclnà,gurayutntuâigpico,mnytubbhâtêccbhbêh£ámonàhnvàucnåoncnÛntunhnná,tgiyc,gviudugbpÇhhànãókcyhvbolúhinubhháêàaàWngióàmunáühnnbágcnnn,canhiápàlaitgntthihhttnyrtsehnhahubuodáthcliiahuómacaoác¿éaâsnàcncuótnhcuuuu

chuyên mà chúng ta biét ngày nay. 14Hâu h¿t các câu chuyÇn góc cça hai anh em có nhiéu dé

tài nguoi lón hon, vì chúng không duoc vi¿t dành cho trê em. Theo thoi gian, nhïng câu chuyèn
dã duoc chinh sua dé làm cho chúng phù hop hon vói khán già nho tuÑi và tro thành cuÑn sách

chù luc trong các thu viÇn dành cho trê em trên toàn thé giói. Trên thuc té, các tác phám cça ho

dã duoc dich sang hdn 100 ngôn ngk.

.11 Nhüng câu chuyên mà hai anh em này sù dung thì d ugc truyén lai bång
12 Hai anh em này d ghép nhi¿.. hác nhau cça cùng mÙt câu chuyên.

13 nguyên bån cûa cuÑn sách Nursery and Household Tales dã duoc thay dÕi

sau lán xu¥t bàn dáu tiên.

14 ... trong nhïng tác phám cça anh em ho thi cho tháy chúng không dành

cho dÙc già nhô tuQi.

11 Chú Giäi Dua vào cum tu khóa cça câu cán diên tù (The stories - handed down)

và doan trong bài oc có liên quan dén cum të khóa này The stories had been

passed down through the oral tradition' nghia là'Nhïng câu chuyÇn này dã duoc

truyên lai b£ng hinh thúc truyén miÇng dân gian' é xác dËnh tù cán dién là oral

tradition. Trong câu này, 'passed down through' dugc diên at lai thành 'handed

down by

12 Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (put together many different

OT the same story) và do¡n trong bài doc có liên quan dên cum tù khóa này they

Com bined differing versions of the same tales' nghia là 'ho d kêt hãp các phiên
khác nhau cça cùng mÙt câu chuyÇn' dé xác dinh të cân iÃn ver
Dan g câu này, 'combined differing versions of là sions.
the same tales ' du ièn
ron gc d dat lai

story'anh 'put together many different versions of the same

CHAPTER 05 Sentence Completion 413

duNogluocrcskeWrbyuhsetnertucán hoa này13 dwCNIHtehauosúurxssáfheiGecnarhaiyddàolilailnyidnthDspdTuytaHibatlleloeisvus)aàhsvloeetàddheci,odréuetlonhmdd¡eln'Tàinrtatùgtbrlieohtoklsníeohacg.kóùTblaNaàariouch'KndroçsgohaelicàcrccyâcmâuuoaÙuQnlntiidceàtcnáyáHùc,nqno'puhgiuhéaasnnádnemóhdiotéstdlnùduticdt(lTuTecamhtláaxeenlutst.ùheárktoNeeóhdok'an,ducgucÑnd6isáatecnnhdit

lai thành title was changed'.

Chu Giåi Dya vào cum tù khóa cúa câu cân dién tù (not for young readers và

original14 dstooarnietsrohnagdbmàioorce
có liên quan dén cum tu khóa này 'Most of the broth.

adult themes, as they had not been written for children

là 'Háu het các câu chuyên góc cça hai anh em có nhhieéu dé tai ngudi lón nghia
hon
em' thadé xac dinh tu can iÃn là adult
Tchrounngg ckâhuônngàyd, u'hoacdvinéottdbàenehn cho tré children' ugc di¿n ¡t lai thanh swere not
for
written

for young readers'

Giáo duc là mÙt trong nhïng ván dé quan trong nhåt danh dugc su quan tâm cça cÙng dinn

Nó cung cáp cho moi nguôi nhkng ký nng cd bån cán có dé tôn t¡i trong th¿ gidi nay, nhuta

dóng thoi 1nó cúng cho phép hÍ tao ra nhïng óng góp cho x hÙi. Trên thåc té, cuu ê nhát

phu nhân Mý Eleanor Roosevet dã cho rng giáo dyc là cán thiét Ñi vÛi nguôi công dân té

Thât không may, trong các x hÙi da vn hóa lón nhu Mý. giáo dåc nguoi dân có thà là di¿u kho

khn. Diéu này, theo Tien s+ M. S. Rosenberg, là do cách tiép cân giáo dåc mang tinh vn hóa

khác biêt. Vi du, phs huynh cça các sinh viên nguoi Mù 9gQc A dôi khi khuy¿n khich ho ngói im
läng, cham chú làng nghe và tránh giao tiép bàng måt vÛi giáo viên, vì dây là nhkng giá tri giäo

duc cüa nén vn hóa cça hÍ. iéu này trái nguoc hoàn toàn vói tâm quan trong cça viÇc thåo

luan trên lóp và giao ti¿p bng ánh måt mà d thám nhuân trong phân lón các nhóm sinh viên
cháu Au va My. Ván é này có th¿ bi phóng ¡i bàng nhïng cách khác nhau theo góc nhin cua

các nén vn hóa dÑi vÛi vai trò cça giáo viên trong lóp hÍc. Phy huynh nguöi châu Au hoãc cnau

Mý thuöng xem giáo viên nhu mÙt nhân tQ tham gia vào viÇc giáo dåc con cái ho va phon

giáo viên. Mät khác, nhiéu nén vn hóa gÑc Tây Ban Nha, coi giáo viên là chuyên gia va ny

viéC

theo ho trong h¥u h¿t các m·t cça viÇc dua ra quyét dËnh vé giáo duc. Thât khôngmay

h viên.

không nåm duçc nhüng khác biÇt vän hóa này có thà cóó tác Ùng tiêu cuc lón doi vois

tham ga

Các giáo viên mà dugc ào t¡o theo phong cách giáo dåc châu Áu và Mý có thê thay

nnunytich cuc cùa nhïng sinh viên thuÙc vé nén vn vói

mo dHo cüng có thé th¥y sy tham gia cça cha m mÙt
hóa ó thì vugt trÙi hon so dáu hiÇu cça viee
Äu ho·c My la iån là hiéu
ngudi châu

cuc ki quan tám tói chuyÇn hÍc hành cça con cái ho. Tuy nhiên, hÍ cóthëchi ao

trong

nilám các chuán måc vé vän hóa. é ccóo hiÇu quå hon
tránh nhïng ván dê này và day hoÍcc
h ud e u

môi truong da vn hóa, giáo viên dugc ào t¡o dà nh-n ra su khác bieÇt vé vän hóa cung

i c hk h á c

chinh các bài giäng và cách dánh giá hÍ é
dåc
oho cógång thuc hiÇn cáctiêu chuân
cça ph£n ánh nhüng khác biet nay dd¡anngg vvnanhoa
mà vån
giáo thÑng nh¥t tinnhh ddeénn suda

414

CD

D 3
CD
DA
D

D»

D (D

D» B

9NIOV3H S1131 S83»3VH uen yuig- yoj4iipiD bunp191 94 ngo

cac phuor thàannhhünongpháilnpvhugáhaonnàunydccsnchòágànénntvitcgeóéótnncrvgôhtaàiónaih.odênÍonthhtxhkiôéuehnudóvgoànnktgghhlêuaäcoypnhihotchdniücéândánhgiuábtgphuÙóàodpnhnáhgopn-hpch¥hdoinÑantkcxddhheoãii,¿dsdnka¯ohnpmnô. oncTgióghi.nákugncucdotëhiéonlbànôsvukôiÇhtqocôu6n.láágVVitoållyáiiaoi.ievåixÇcec càc phe

chiu Mhàc
ng tên
chon
khi

ac Wa

tgrogi.anidtghid.ôinnhgl-utgngtunycovtNtithuaéhoohuvnunoùnrnhgnnaggàgßc5nso0nhucu%ign.Çáobudctaséaâihto.nyòoôDavvnl,Ûàaü.nciinnNhhdnghúàgahüvnocïsnégànÑhgimgusnrcnêôakgôgi,hutnit2cuôêgr0uuiubvtodðórutniihâncngungvhidcßídcâtçnáâcndacniágÇccchcudnáintauchtnnhàtväghunóhnàaÙihgtnimtépthhhthhåóopuktótnhi.oÇiÑtcnDtmióngnokhhmhnindÇôåth-ótrnntó,éhggdnkhoÙchlontuhrôdnouinvâ,nnlgànigvgêídíncsnbodóóqqhiunduuCgáh6iaantan,nohntmrsugsé.dõoúkaniétmcdnhhÙtiÙhntngéhiaiacêiáonnn no con

cac toa nha

Viec chu

hÙ a hinh

thuc 6

1khi

hi
thåi carbon cça h¥u hét cu dân thành phÑ mà có mat dÙ cao nhó hon khoång 3300%9.so vi múc

trung binh toàn cáu.

Cuoi cùng. 2m·c dù sÑng sát bên hàng triÇu nguQi khac co vê không dudc de chiu ch

am
nhung dây là cách tót nhát é Ñi phóó vÛi tinh hinh dân só ngày càng gia tng cça chúünngg ttaa. trong

Khi dó cüng giúp bâo tón cåc täi nguyên mà các thà hÇ sau së cân dé sinh søng. Câc thanhph

no

tón tai ngày nay không hoàn hão, nhung diéu dó chicó nghia là còn nhiéu diéu có thé làm

thay thé doàn xe sç dung dáu diesel bng các Ùng co hybrid và diÇn cho dén hiÇn dai hóa ca

so ha tang ã cq và kém hiÇu quà - ¿ làm cho công óng dô thË không chi bén vüng han m

còn là noi tót ep hon é sóng.

18 Lý do chinh cùa viÇc gik nguoi ð l¡i thành phÑ là dà h¡n ché.

19 Su suy giàm dáng ké vé nhu cáu ô tô s làm giåm . . vàtiét kiÇm nhiên liÇu hóathacn

20 Boi vi kich thuóc nhô hon, nhïng cn hÙ ö dô thË so dång it. .hon các ngó na
o ngoai thành.

21 Song o thành phÑ có m-t Ù dân cu dày d·c là cách tÑt nh¥t à bào tón các ngun

tai nguyën cho.... tudng lai.

18 Chú Giái Dya vào cåm tù khóa cça câu cân diÃn tù (containing people in cie

iqihismsuotatapoocnohdrltt'ieramodcninértt)gerxaevnásaàchesá'oodtd¡ninnduthéooctgùctidroüocinenámntngaoidindbi¡nÃàptgineluÍ¡oöcilpàitlhesðpàcicnrnóaáhwccli'iptlêti.hrneiàTsmnqrahournaiyspgnhtrÑocedâa¿d-usneolncàncàr¿uye- ,ma s'igmsetiùàtosomspktlrihiavmmówüiapntl'ognnragtkaynnnoianled most

Lýdo

quy

phuong pollutiontiÇn pollution.19
wvClmnaaohhiunï'údnnlidohmgGaubniiaseceitárDoguthnryeegvaaéptbvloyààôliolurdtcetóÍinudocàmnusy'cëcótedgudguâly,iiokaêchnmwróadhq'aiiduÃeccianhçnraxdáwdátacocétâunnuldlh¡dËiiccénåtâhmuhmn,àtiùnnddtihëimciêéânkurinsehetdódnëuaàité(hycdnneeeàslycpàeroetlhglauiesåteimonnientehttahineeefyo r automobile

nghia

cause't
nhim må

416

. CD
CD
D
D D6
D 2
D
(D» D

D»

.

CD

9NIOV3H SIT3I S83XOVH Uen uuig 49/41 1910 Bunp191p nyo

khi có xåy tu chÑpxdchuniéognp.nnegná..ónnnsvaóhhxikrnüàåuhgmnnsegtdltbcclDvnNdrieiuùheeuêáàhóNgoipiunQcaanotnAnrprgpuàvosnoch.iithoahntróannhtivcárâgmàtahnoclphnyi.guimhÇ.Ãvivgnùtulaoliiàcâne,gÇiêttotòêcnhunruksucnhuïnhÑchdhnponphuóimrôçhggÇtihanrnréÙátàtágtgukhdguprntgpiöehuôtagpcternnåtnnégihgnhgngà.dpenàâàbhiyidhnhÃàgyinéàinoáiÃlguuolvaúràpgtuaånccihdtr¿ntnhátoiutnnhvrprhunioàãdàôiêe¥rnyQotnuntmuthrggotsdunuidechuncácóácdooçqochnócàcu,ncttvcahioçrhgaükáiàniatnlédnhnrmuvlhctuvgáåàcaioåtiÇðinnçhéàrhndcccàuinCanoàaá¿éysknnntatcdymd,hvhctggictebaciáoódéhmQgsnattÙhcrbutoacoonóhucnàyygçgnòêgägohtuiagnnnbóhatniQcÙmaeeebnghlçivuionýê,iguadaatchnvuraTaiuoámbaihnyukhadêvgénmhgomnuona.vnihnchcaÙohyaungânvtttpo0nnnnaedpchtgthngpoduhhsáâhcihÙvtuâm.nbéiauàncéihnêoébtncóovngúrtaunàaanohàhncgotttcgnùig.rúDêgodkpnutmnvnÙuahvhàvgigccoidnêyaahÇvócgmeipidbàlcÇtàôêtpmvrchhcmtnnåhàdrhàáéahgoáoioncnmanllshahàsnts.a.êmimhénomAtnigség.hanlnéatnhigahuVyáctihÇtCàctnmédah,eco

chinh thóng.

22 Khi virus duoc dùng nhu mÙt vât chçtrung gian, cáu trúc cça nó

23 Khi hê thóng mién dich chóng lai virus, nó cüng

24 Vi nhung nguy co nhát dËnh, liÇu pháp gen

A phá huy bat ký vât ch¥t di truyén nào mà có chúc näng chïa bênh.
B tim cach chka mÙt cn bÇnh de dÍa ¿n mang sóng.
C cháp nhân DNA khôe m¡nh dugc thêm vào.

D gid lai hinh thúc co bàn cça nó.

E ván còn tho nghiÇm cho ¿n bây gio.

F xam chiém các té bào cça bÇnh nhân.

Gloai bo các y¿u tó nhim bÇnh.

22 Chú Giài Dya vào cum të khóa cça câu cân diÃn tù (used as a vector, its structure)

và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tu khóa này Viruses are the most

commonly used vectors'vàWhen they are used the virus's structural sequence

stays intact' ngh+a là Virus là các vât chç trung gian dugc sç dung pho Dien

vi chúng xâm chiém të bào mÙt cách ty nhiên' và 'Khi chúng duoc sú dång

ty cáu trúc cüa virus ván còn nguyên ven' dà xác dinh áp án là D retains its Das
form. Trong câu này, 'virus's la
structural sequence stays intact' duoc dien ue
thành its structure retains its
basic form'.

enetic23 tvddsmCiymàóuhasngetútdgcee'ormGniadtaihgniláeohwintiitihaDrllodatyinlt¡ekàatguiics'vhlkabÇàmdiàoiiÇntiethhctaadàÑungnnomtnecdhgtnotfc'ùmdiócgdekuhii¿séhltrnitueêóroonafddfytirciiqcsjtsçhhueagdeaacÃenscçvneâaiexd.urtuá¿biTcccsnÇr,áonnmdcknhiåignadllmhtniienéchrgnâiâdtuaùnáttlëhpnktseàh(hëiyáamtó,nh,tha"meokisrlin¡àualtlàmnpiyAndeeegôuastdntthynihegcsetsettvteggotprmàheoeaeGnynctrihefuseeaiÑrgnpeaannetnigusytthvliaiciegriruemgsvunaseueemnsntsieee)c

418

24 ddgEpCaohehrtnaáeúpnelmaiGgttahtrieihoàneniànsrnagvDephåxyybnp'aaDeiiusvurddiàecmsootCitleolcnccucctoóameoilrntllfàasitoêëiirnadnnkengdqrhoeuawódana.ntgerTcoexrçdnropaésgnen.grcgiâmiccauuâiemucdnâontntaaàulny'd,kinÃt'hhgBnóuheaitacnuangluàh(àDysiÇe'uDm'eBoo'fetdnotcÃhhaceüuexsnsreágetcariiordnsùfikindsthrhaodendusgnáedàepycr,srái)dnsliikÇêvsulnààu,

cam xúc duói góc nhin tâm lý hoc

vi bao hàm mÙt loat các hành vi cúa con nguoi, cåm xúc luôn nm ô vi tri trung tåm cça nhüng

nghiên cúu vé tâm ly. MÙt trong nhüng nguoi âu tiên dua ra môt lý thuyét vé câm xúc là nha

triét hoc Hy Lap Aristotle, nguoi ã ngh+ rång chúng có lièn quan d¿n su them án. Y tuong nay
dã thÑng tr/ trong nhiéu th¿ ký, cho d¿n khi Charles Darwin hinh thành môt khái niÇm c£m xúc
mang tinh ti¿n hóa. Darwin cho rång càm xúc ä phát triÃn thông qua chon loc ty nhiên và do
dó chåc hn phái có måc ich. Tuy nhiên, ý tuöng cça ông ã bË thay thé khi tâm ly hÍc ngay
càng chiém uu th¿ hon.

MÙt lý thuyét có ånh huong lón vé cách các c£m xúc v-n hành dudc phát trien Ùc lâp boi hai
hoc già, William James và Carl Lange, vào cuÑi thé ký 19. Lý thuy¿t này, duoc bi¿t én nhu là lý
thuyét James-Lange, cho rång kich thich sinh lý d¯n én trài nghiÇm cça càm xúc. 25iéu nay
trái ngugc vói quan niÇêm thông thuong ràng càm xúc cho yéu thuÙc vé khía c¡nh tinh thân trong
tinh cách. Trong quan niÇm cça James và Lange, co thé là nguôn gÑc cça nhüng phân úng càm
xúc. James cho ràng các giác quan là bÙ ph-n dáu tiên cça co the càm nhân dugc su kich
thich cça mÙt vât thà bên ngoài và thông tin tù nhüng v-t thà này sau dó duçc truyên dén não.

Khi ly thuyét James-Lange trß thành khái niÇm chù ¡o cça câm xúc vào áu th¿ ký 20, nó dã
làm dáy lên nhüng loi chi trích të các nhà nghiên cúu khác. Có mÙt su phê phán d¿n tù nhà sinh

ý hoc t¡i Dai hoc Harvard, ông Walter Bradfold Cannon và sinh viên cça ông. Philip Bard vào

nhïng nm 1920. Cannon và Bard tin rng các phán úng cám xúc là k¿t quà cça nhkng phàn

ung mang tính nh-n thúc trong vùng c¥u trúc duói dói cça não, vÛi vùng doi não là trung tàm cça

phan ung câm xúc. Theo Cannon và Bard, các phán úng cça co thé Ñi vÛi cm xúc có thà duoc
coi là tách biÇt vÛi các ph£n úng vé tinh thán và không phâi lúc nào cing xày ra truoc.

rong khi lý thuyét James-Lange d·t trÍng tâm vào co the và lý thuyét Cannon-Bard uu tiên cho

và dó,g0adCtn0ycignapdãmoKmhouuh,áoontnihcxlgiúâkútnnlucircýgg¿åaó.mit2hccsq7àuçyxDrumyaauiôaÃénncbtuxmggoôúhniÙtcqahàStiutydethcya,ayuâd¿nnanumôâhlhinettrunykóxêrnhhúõnScigcïcçrnch,làhaóagabniaitcaghtctyànihÃhn¿nmúutàdredoåháxrtánQouútng:rccohkdócnodíJ¿hcgãenthcúhrgådnoqétimhugóumídiaycceùtthhórâknaâmEétg¥lh.iytmêédlSlÙnýmáéicmtnqÙhhcgguÍ,t¥náceantsc,rnÑhvhcvuàndudtàhÙeiglao¿nànåcnpnnksgthcrhuknaiâkïihnkcnníacnhhíigchcdhltânuhóttnhmiti-chncincbhiháhcàvmhtsn1éhsig9lniátvän6hhninh0háÇ.goylcýDlnýmccc..onmháaLàvconyyà.trtrxnsåhViÇkaúnhióheuugcuiit
Cc hinh thành trong tâm trí hay co thà xem chung ván cú tiêp tuc.

25 Ly thuyét James-Lange doi l-p vói tu tuong truyén thóng cho rång càm xúc nhu là
tråi nghiêm v...

CHAPTER 05 Sentence Completion 419

cm nhân duoc kich thich truóc bÙ não.
khi bj nhám lán vÛi kich
.. thé ôi
n dlen tu (James-Lange
u cça.. acua câu ca

cumt u k h
Jamich lng man.26es tinrång ó t h e o r v .e r s a l of the
.có27C
hNú hGüi na igDduá u hiÇ ered)

a vào

và doan trong bài doc có liên quan dên cym tu khóa nåy This was aaracter nghia la

25 chù vE.xúcconven in chara e a
xú
dién m yéuTrtohunÙgcmental.Dieu n chit d u
là
s:khia ca onal'
tio nttraiánlihcnotghnu¥conecptdtrviioÛoénningqdttuhi¡aanttnhlaecnimáitÇcohmhtai'notdhnhéô'wcnxoagáusctnhpdturieinormhneagdtr,ùirlnvycgaámnceocdnnàitmvael nti vé

ay c t e

nh

duoc'reversal'này,

lai thành traditional'.

asibtJieamfmoulreuetssi26 ssCtbctonohuteohrhiegfmgutúotghanshureetngeeGlisusmtbivts.chaeuraàiTeoadtlmiufrDbntotshahr'n'unanéagdnaihtngunoâc)thvoàunhâiyàcvtaeusoàddissdunlaidàceeàeduounyncJaom,dsadnbse'óms¡juttetedorùcenolkurt¡sngsi,iokcegachathcnhnóobhtàstdraàrohnugiaihtyccadrrhnéhçenaÍ'gnsasctctehdatuncche¿raócsáeenâeutlmictiirnohnêscöãnfregtâtoogipnqfra'avimaucrndarsdaastëttqintéietpoxuohnxfdaáanêprécnttthenfbëdroerloëiciafenm(nbutenhbhomxÙcntedpthegùyteebopùarcsoàthioákeedisânhntyneiviócmsxàdatedpoiutéáehtnlheanrueuaôxinysenpltnanigeêeraniocteieennenthi.csteoee

27 Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cán diên tù (confused with romantic

sensations) và o¡n trong bài dÍc liên quan dén cum të khóa nay This can
occasionally result in misattribution, as when someone feels the physical symptoms

of anxiety, but believes them to be related to romantic arousal' nghia là iéu này

dôi khi có thé dn én quy két lám, nhu là khi ai ó cm tháy các triÇu chung lo làang

cça co th¿, nhung lai tin rng chúng có lièn quan dên så kích thich lng man' de
xác dinh tù cán dién là anxiety. Trong câu này, 'symptoms' uoc di¿n dat lai thành

'signs', và'sensations' duoc di¿n d¡t l¡i thành 'arousal'.

10

Nói tieng pidgin

Tu lau, ngudi ta dâ nÛi rång 'cái khó ló cái khôn', và không dâu trong pham vi ngon nguhoc a

bean,

ap dung quan diém này nhiÃu hon là ti¿ng pidgin. Duoc bi¿t d¿n trên kháp châu Phi, Cano

Hawaii và mÙt sÑ khu vuc ông Nam Á, ti¿ng pidgin là phuong ngû don gián ma s thánh
K hai hodc nhiéu nhóm nguGi phài giao tiép trong mÙt thöi gian dài nhung các thanne
ua

nhüng nhóm này l¡i không cùng chung ngôn ngq.

TTdbHhhiaoorhêaoméucnpLóghgkasåiinidtinlehiinchtecihmhetddpisdhéiçumxct-,súrnótoçcciënáxldvngoucóuiginnkhcgnphhuhgiuóïodnmungvögcÙgiiunátccttbhvixeàà¿khupniho¥kátct¡dýhctçjhua1Ùin,cÇ7nnhhnngigvahôuàdtïanonyn1cgh8nçsd.ugåaÃn2ügbcxKukvuhâihhômàâiinu¿cnnmulbáMgÛàndáuùiónohticihlÍùtàuprAmnÙkahgnohuc,htôohd,ntdnuoùgjPÙgia.nhcthhgcáÃidüçp¿Ëa,uadg,BciãýatóáohuccigàçtcoickÇauhpóoi hnnbNoggahcntaqng,vueaIoauciyncsdóhiuâa.nuNgnhAdóhnuiégdavtváuiaÇavooacoi

420

LZ uonejdwoo eoue]ues so 3ldVHO

èp ugip yoo quip Ánb Bupnyi pu upnyo ngn opo
uep ohyi ejybu Fyo en9 IPp nei BuÙp op1
ong de iq oÙ1 ugp opo 1On L9p g
AW neyo Q uep ipnQu 1oa den oeô

0ey den eu gyi oyo u6pid bug!n ugíniy oÇIn a
1914 upo 6uguy ugu py Buno 19no pu nôu Bupnyd iÙuw o

gya yujy nôu uofu 6uDp ns oin a

u6pId 6ugn nou ugbu 1Ùw oyo oniy ngo dgo Buno uu) enb v

n hpIn uwei gp ugp ogyu oónp weN 1ÇIA uIðpId dpud Bugij LE
6
oEA 6uon nyo 6uguy u6p1d 6ug!n 1ou ipnßu 'puejej sajeuo oayL

9p neyu opuy n6u Bupnyd ngiyu m Buñn n dos 19y êI Qu Lonõu BupuN

hyd ieyd ep yi oo ue!n nep ny neyo ionôu 6unyu 'nx upq ionbu 1on den oeI6 9G 87

aj0910 n6u ugßu ei nqu ugp 191q oonp Bunp 5uou
Ou 191 eno ony yuu 1ouu yueyi pn ou '6uno iono uiui ueou ugui ieyd oónp deyd nBu 6ugui eu

ow eA BunA n 19a 'onn ngo 9o en egy ugnso oonp Bueo Aôu 9p ugiy ieyd uonj as ou '2p éw

Buen nyu ou ueyu dyo oeyi den ¢u PyI eno qu) enp 6uFyu ei eIuôu 9o 'jêj ugi uißpid bugn pu joy

weiy doy 6ugny 6upyu BuoJj oy eno yujuo n6u ugßu 1ou jej gun Áenb ngp 1onbu 1ow 19u ngu kg
In epu Áeu nõu Bupnyd ugo ugo 6uouy I4 1D PI deud onu ea p96L wgu ogA dÇi oÙp 9q ueAn
weN 1êIA Iuye "ulßpId deud 6ugn 6ugg óy eno opnu 1pp eos wgy ugAnb wpu jenbu 6upyu

1p den oe5 yogo ós eD weN 19I/A Ipnôu ngIuu "ueN 19IA 6ugp wpiyo deud Qu buon 'ues
Suguo on nuy 1ou igua 19 9p 6uon uoyu vow juy epu 1giui upo ugo buouy 9s uôpid Bugu 1ou

In 'lyy 19G 19w 6unyo nôu ugBu 1Ùw oÓs 6uFo gs wgyu jey po oèos PIH Qnôu woyu eno nõu
uo6u ooy 9s Apu on6u woyu iou 'ußpjd bugn 1ou 1QnBu Bunyu woß quip eI6 6uon eJ qujs oðnp

we n luy 'Ay deua !ea 1ow Buo '6unyo 1ON neI lè) ug1 Buoyy Bupnyi u6pid 6u9!n 'ugIyu 191

19u uonu yujyo jep ugíniy oÇA

ueeq6peygnnuuuuioonIyeiwsyjowe9o61po7ueeen9nnue1ospdoKweayBnJ9j1dbyu9ueoounßuyoynlpppoeyogpoiqudo'b6'eduogy6npneuuubAyAyyjeuiudn9o'hnq9n'o1ui9nob16pu1iuduu9Ap1epoyNðunnnóg1uebpI9AonounennpbuiNxbðubneuub9iuiwFuoeuogpygoeopuunyjnôbyeubyupijuuugBi'odgjequëup'n6oey6ppusynuogen1gAunyooeneuAuu1ouiPonIyjBy1upyyougJnobgiuibpobuôn.unèuuinBjeówyouB.yè)upououoByujBeuoueduunnengoiiqy1bmsau6LF1ioaoebi'qpyp6yu6uoôuguuiunnipognpeiyKn1KqAuggueepyyugPyejuB6/Nnuupp'whõIeinyndp.ypsoyiiubopdIBAunBBOugbynnuRuuuyngõPoooyuDn9y1p>gd9uuos*gugnQoouyoue

npnpIQnioinw6uuyg9puioebpAayumenupuugnn1pydd9Ibdb8eooyußgI'odnugoeiyiqubnfubupbiugipueodennpisgrbypynnoudnpbjngguuenueipgynijeigobuiniwugpBodqpPnuuixYnougiioopy1ubbngnyuubgnn'IouSg4gououduIyiynuóeuonunqb'ediuu1Byueeè0oonudanunnoiyoppyunienegioiobibyuyggguouuy9eyynpdauQÇpyniuuy16dnnQgy6u6uunBu1uuQs1upgguoueionôjnyooyuß6ebeouuupuuegunn6ai1iuppougÙyiLnyunnyueuiQsuJpè1uuouÙqw'enpIuQiÇqunpgnupIapyôaoouuKen'pÁje1uyôuuiuounjQgpbpnbunnnguyubougunbnuup1einusq9uyyo4pguuu9uu"oDAg*NbunogOIAyAuo

cça câu cân dién tu (To communicaattee with natives
nghïa tëkhóa thsh, Frenhcahnd28
gCcwivPnehàoheesirrúvetdteumiuoGtragaueibcunnasáleiae'cstbDretlkoh,eyhnaaSugttopvtvahàbuclnoeààociyicms'kKuhdwohmm,hcoáiauucnnnlcdngdióchucaDoaoltuiiuemêtAnccveçhneqahribcnu,caotaoPhllnloâhycnu.áodipnêsIM,nentiaydtBcicalv6tlualawmymàr,iiototththhuuuesnÙNyakacthhrimavdeó,ejaaaaysT,p'âAeothhyfosaì pvtBkhtlehheeaeôsnuAnAswBgNmemrihditetehairrn.iia catfresew, i Was

1ey

phåi ti¿p xúc vÛi nguði bán dja, nhung ngudi ma hÍ không thá
viec ho Ban dáu, dã sç dung mÙt adnÃdxgácesdtiunresd' ápdtuáiéonpc
nói. hÍ cóthé Trong câu nay, vài cç chi tay'
lbàanBgt loi of body language. 'used
use a few h
he

dien dat lai thành 'relied on the use of body language'.

29 Chú Giåi Dua vào cum të khóa cça câu cân diên tu (Slaves combined Worddas)l va
doan trong bài Íc có liên quan én cum tu khôa nay in order to communicato.
at
all, they were forced to adapt, picking up a word from one language here anndd
word from another language there nghia là 'Dé giao tiép, ho buÙc phài thich nghi
góp nhat mot tu cça ngón ngü này và mÙt tù cça ngôn ngü khác dà xác dinh dap

án là E communication with people in the Americas. Trong câu này, 'picking up a

word from one language here and a word from another language there' dugc diÁn

dat lai thành 'combine words from various dialects'.

30 Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cán dién tüu (Charles Leland) và doan trong

bài doc có liên quan dén cum tù khóa này 'He also found that speakers of pidgin
languages tend to ignore the conventions of language' nghía là 'Ông ckng nh-n

tháy rång nhkng nguôi nói tiéng pidgin có xu huóng bô qua các quy uöc cça ngón

ngu de xác dinh dáp án là G the standards that generally shape verbal expression.

Trong câu này, "tend to ignore the conventions' dugc di¿n ¡t lai thành 'not stick
to the standards.

31 Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân diên tu (Pidgin French in Vietnam)

và doan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa này When Vietnam declarea

its independence in 1954 and the French left, there was no longer a need for this

dialect nghia là 'Khi ViÇt Nam tuyên bÑ Ùc l-p vào nm 1954 và nguöi Phap ro
¿ xác dinh áp
di thi không còn cán phuong ngk này nka' này, 'there was án là C a udialect

eventually became unnecessary. Trong câu no longer a neEd duoc

dien dat lai thành 'eventually became unnecessary'.

HACKERS TEST p 154

1E 2D 3F 4B
6 digital model
5G 7 (horizontal) layers 8 function
9 kidney 10 toxicity
14 True 11 False 12 True
13 Not given

422

Máy in 3D và mô nguoi

Có phåi in 3D là tuong lai cça ngành y hÍc?

mdiung, thi¿tahMeMxAáaiäathaydccmcnddoôùùhintcghhrvôoi¥nunnuhcnggêhhcdnÇn¿çagtnapkhnhmgéeàÑnyocêtiduôbnudnniônm¿ggkniguionvdntcrhÛiÙgnmihndtoiëogcéÇômupdhrniiaêrmgyvnuhtàornimnênkhggnyoàh3nnêDtdthgghoisudi itkmaânrrhtuåuhxônoQsungónhnâggÍtidcnt.vihVmiüv3ÇidDtàênrcucynágst,gcucshhnånihthnêäháüunnupuxngnugcdgiácúlutêh"unnnccmgthárytiochbnherugáo1votóá9ctcc8.citá0táhNÙc,npétghnlusuihdÑndnpuáhighncn.ágvxhbuétácatrgcênôádnc,nnnéhghnvtiduéóhaniuukygúchinhévágmÇtÛnuéiá,dtyhnunrkàáúnhhyuicnguå,
thé,nang tao ra mô nguoi sóng và th-m chí có thé à cà mÙt co quan cça co
chinh là diÃu khi¿n

cong dongy hÍc vó cùng phán khich.

Trong 20 nm qua, 'các nhà nghiên céu y hoc dã thù nghiêm nhiéu cách su dung công nghê nay
detao ra nhïng câu trüc sinh hÍc ba chiêu phuc vu các måc dichy té. é hi¿u tai sao diéu nay
lai khå thi, quan trong là phäi nm båt duoc cách thúc in 3D nhu th¿ nào. Buóc dáu tiên la tao
ra mot hinh ánh 3D cça v-t mong muón bng cách so dung chuong trinh phán mêm thiët kë có

su tro giúp cùa máy tinh. "Chuong trinh này sau dó cát vat thé ký thuât só thành hang tram hoác
tham chí hàng nghin lóp ngang dà t¡o ra bân thi¿t ké chi ti¿t cho giai do¡n in. ViÇc in thuc té duce
thuc hien bàng cách së dung mÙt quy trinh phy, trong dó máy in dat liên tiép các lóp chát lóng.
bot. giáy hoãc vât liÇu khác theo chiéu të duói lên dà xây dung mô hinh tu mÙt loat các måt cåt.
Sau dó, nó két hop các lóp này vói nhau dà t¡o ra hinh dang cuÑi cùung

Ngay khi cong nghÇ này ra doi, các nhà nghiên cúu y hÍc dã nghi, tai sao không xép ât các
lóp té bào sÑng cing gióng nhu cách d làm vÛi các loai vät liÇu khác, và tu ó tao ra các cáu

truc sinh hÍc nhu mô? Tu gika nhïng nm 2000, các công ty công nghÇ sinh hÍc ã ät ra câu
hoi này."Chi trong vài n m, hÍ dã d¡t ugc thành công dáng kê trong viÇc sån xuát càc mô cça
con nguoi mà vn gid nguyên chúc nng và khå nng sóng cça të bào. Các lo¡i mô nguoi cho
dén nay d duoc sån xuát thành công bao góm các máu nhó cça phQi và co tim, cing nhu van

vàth-m chí làtai nguoi. 12Các thé nghiÇm cy ghép các mô này vào Ùng vât thi nghièm dã cho

thay kêt quà rát khå quan. Các bác s+ ph¥u thu-t cüng dã có th¿ cây mÙt sÑ mô dugc in sinh hoc

nay - bao góm cà da và co - lên nguoi bÇnh.

rong khi nhung tién bÙ này là dáng khích Ç, ?myc tiêu cuói cùng vàn là in nÙi t¡ng cho nhüng

sugd"MdGntCiéhuOe-nohtninabjeduhIuceoâducantc,utrtntrnáauÙhcutàc0rótáccythoyhn¡rpniigadpnnghgp¿hhhmúhnhnidáÇcàéÙòtóypgmrgntt,oaå.gnácnpnhn3hlogootTidhhcâéqaÃívydouomuànnãtianguráncvaghtnuaÛóóiumiÇcci.to"hóápmhiNtcÃhiapdÇthòdoóhcçnótniãdå¡.rmgotioadhqVxdtuucmyuirhuacaçaíkadôanmhnbrétavgàohJÙpàhtneà-mhtóoingnnÇúnóÙngmcvmnctitgfaá1áqàteica0cyurclhpcçuyápmLhgacthltoneà¡óráJhowicenndgmêihnáêrdsÙatmnnnurithi,nmycafymtkáechshtrcrhiÙváiindcoLmhctnhânepáónôghwnhtscÍhtiâscócthsóúÑhnón-citdthgnhcttielhhÇoóênciëêdnnnhbÃt,tsu¡g3oùåidáioDgnóaén-niiinùccdgcbxçáchibutuahohhikâmÇtoihÍtthpctiicåhêmdh-lchnànuéHôv.Ípgbóla"isvcuêirêCóhàgvnnccáncÍaholcàgqràidnu.ttnqyhhcaShdu¿c¥e-nàuåãoåny.

CHAPTER 05 Sentence Completion 423