PROSIDING e-KOLOKIUM PENDIDIKAN SAINS 2023

Guru melakukan lebih daripada sekadar memberi maklumat kepada pelajar; mereka juga membantu mereka belajar cara berfikir secara kritis dan menyelesaikan isu, yang amat penting dalam disiplin saintifik. Hal ini demikian kerana pendidik merupakan tokoh utama dalam proses pembelajaran dan pembangunan bagi badan pelajar. Guru mempunyai peranan untuk membantu pelajar menemui dan memupuk minat dan kemahiran unik mereka, yang seterusnya membantu mereka mengembangkan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif yang diperlukan untuk berjaya mengemudi dunia semasa ia berkembang secara berterusan (Faisza & Pengarang 2017). Selain itu, adalah penting bagi pendidik untuk menyesuaikan rancangan pengajaran mereka dengan keperluan khusus pelajar mereka dan juga kelas secara keseluruhan. Pelajar dalam gred 1-6 dijangka menguasai kedua-dua langkah asas kaedah saintifik yang digariskan dalam Tahap I KBSR dan langkah bersepadu yang lebih maju yang digariskan dalam Tahap II KSSR sebagai sebahagian daripada pendidikan sains yang diperlukan. Amalan saintifik asas termasuk keupayaan untuk memerhati, mengkategorikan, mengukur, menggunakan nombor, meramal, membuat kesimpulan dan menyampaikan maklumat. Manakala proses sains bersepadu merangkumi kebolehan seperti menggunakan perhubungan ruang dan masa, menilai data, mentakrifkan objektif, mengawal selia pembolehubah, membuat hipotesis, dan menjalankan eksperimen. Terdapat beberapa permasalahan kajian. Memandangkan sekolah boleh memberi kesan ke atas matlamat kerajaan untuk meningkatkan prestasi dan pencapaian pelajar, ia dilihat sebagai sebuah institusi yang mempunyai kapasiti untuk mengurus manusia dan membentuk situasi yang secara meluas dianggap sebagai sangat kompleks. Nampaknya daripada kajian bahawa pelajar masih mempunyai ruang untuk menambah baik dalam aplikasi kaedah saintifik mereka. Kementerian Pendidikan menyedari isu ini dan berpendapat ia akan berterusan melainkan kecekapan ini dinyatakan secara jelas dalam hasil pembelajaran. Jika halangan ini tidak diatasi, mungkin terdapat percanggahan antara matlamat kurikulum yang dinyatakan dengan realiti PdP di dalam bilik darjah. Inilah sebabnya Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) memasukkan standard pembelajaran yang jelas bagi setiap langkah kaedah saintifik bagi menjamin semua murid berpeluang memperoleh pengetahuan ini (Kurikulum Standard Sekolah Rendah 2012). Oleh itu, adalah wajar kita menyiasat hasil awal keberkesanan kurikulum KSSR dengan menyiasat aplikasi Lesson Study dalam meningkatkan kebolehan proses sains. Kemahiran proses sains, bukan sahaja tertumpu kepada teori, tetapi juga pembelajaran yang lebih sistematik, boleh membantu dalam pembelajaran sains yang lebih aktif dan berkesan melalui pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan pelajar. Menurut penyelidikan yang dilakukan oleh Shukri (2002), pengajar pelatih yang mencipta rancangan pengajaran untuk Kursus Diploma Pendidikan cenderung hanya menumpukan kepada kemahiran proses saintifik yang sama berulang kali, dan bukannya membangunkan pemahaman yang lebih bernuansa tentang subjek sebagai keseluruhan. Akibatnya, akan terdapat julat yang luas dalam kekerapan kemahiran proses sains tertentu diajar, dan beberapa kebolehan itu mungkin tidak dimasukkan dalam rancangan pengajaran asal guru. Satu penjelasan yang mungkin untuk ini ialah guru yang mempunyai pemahaman yang kukuh tentang tanggapan saintifik, serta mereka yang mempunyai kemahiran proses yang diperlukan dan keyakinan diri, lebih mampu menyampaikannya kepada pelajar mereka. Oleh yang demikian, objektif kajian ini adalah seperti berikut: PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 341

1. Untuk mengenalpasti tahap KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid 2. Untuk mengenalpasti masalah KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid 3. Untuk mengenalpasti tahap motivasi belajar KPS dalam kalangan murid di Sekolah Kurang Murid 4. Untuk mengenalpasti hubungan antara motivasi belajar KPS dan tahap KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid 5. Untuk mengenalpasti strategi bagi meningkatkan KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid Hipotesis kajian ini telah digariskan seperti di bawah: H1: Terdapat hubungan yang signifikan antara motivasi belajar KPS dan tahap KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid. TINJAUAN LITERATUR Dalam bahagian ini, sorotan kajian lepas berkenaan dengan KPS akan diterangkan secara terperinci mengikut subtopik yang telah dipecahkan kepada beberapan elemen. Kemahiran Proses Sains Menurut Panduan Kurikulum Sains (2012), Kurikulum Sains K–12 dibina di atas tiga tunjang sifat sains. Pertama sekali, terdapat kandungan saintifik sebenar pengetahuan kita. Kemahiran proses sains (SPS) dan sikap dan kepercayaan saintifik adalah dua lagi faktor penting. Semua ini berpotensi untuk dilaksanakan di peringkat tempatan dan antarabangsa. Tahap kemahiran pelajar dalam sesuatu bidang (contohnya, mewarna atau bercakap bahasa) dirujuk sebagai kemahiran bidang tersebut. Kompetensi ialah koleksi kemahiran yang mempunyai tujuan yang berbeza. Menyedari kekuatan dan kelemahan pelajar adalah penting untuk menyesuaikan kurikulum dengan set kemahiran individu yang unik, seperti yang ditekankan oleh De Guzman (2007). Menguasai Kaedah Saintifik. Pemahaman proses sains, seperti yang ditakrifkan oleh Karamustafaoglu (2011), adalah satu set kecekapan yang harus dimiliki oleh saintis untuk berjaya dalam perjalanan penyelidikan dan penyiasatan saintifik. Kebolehan ini dipecahkan kepada dua kategori: kebolehan proses asas dan kompleks. Pemerhatian, inkuiri, pengkategorian, pengukuran, dan ramalan adalah kebolehan proses asas. Antara 14 kemahiran yang membentuk proses bersepadu ialah kebolehan mengenal dan mentakrifkan pembolehubah, menilai data, memanipulasi bahan, merekod data, menjana hipotesis, merancang eksperimen, membuat kesimpulan, dan membuat generalisasi. Menurut Panoy (2013), tujuan program pendidikan sains adalah untuk membantu pelajar berkembang sebagai manusia dengan memberi mereka alat yang mereka perlukan untuk menyelesaikan masalah di dunia sebenar. Sfera kewujudan domestik, interpersonal dan antarabangsa rakyat semuanya dipengaruhi oleh perkembangan kebolehan ini. Keupayaan PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 342

untuk menjana pengetahuan saintifik, menjalankan penyelidikan saintifik, dan menggunakan penemuan saintifik untuk menyelesaikan masalah semuanya memerlukan penggunaan alat yang tersedia hanya melalui kaedah saintifik. Menurut Riovero, dirujuk oleh Coronado (2016), sains terdiri daripada lebih daripada sekadar pengumpulan pengetahuan fakta. Walaupun kemahiran proses sains harus digunakan sebagai titik rujukan untuk mereka bentuk pengajaran, mereka tidak seharusnya diberikan secara berasingan. Menghubungkan kebolehan ini kepada idea asas adalah penting. Oleh itu, sains harus diperkenalkan sebagai asas untuk kajian lanjut, tetapi bukan sebagai fokus utama pengajaran. Sebaliknya, kita perlu berusaha lebih untuk mengembangkan kebolehan pelajar dalam kaedah saintifik dan meminta mereka mempraktikkan topik yang telah mereka pelajari. Ini menunjukkan bahawa kemahiran proses, bersama-sama dengan pengetahuan saintifik dan sikap saintifik, memainkan peranan penting dalam memupuk cara pemikiran yang lebih teratur dalam kalangan pelajar. Kandungan sains terdiri daripada teori, prinsip, dan undang-undang. Pemerolehan maklumat saintifik boleh dilakukan melalui pelbagai kaedah. Kebolehan proses sains adalah cara untuk mencapai matlamat: lebih banyak pengetahuan. Pelajar lebih berupaya untuk mengekalkan maklumat, mengaplikasikan apa yang telah mereka pelajari, dan menggunakan pemikiran kritis mereka pada situasi baharu apabila mereka mempunyai pemahaman yang kukuh tentang kebolehan proses sains asas (Erturk dan Kaptan 2010). Kurikulum sains kebangsaan baharu dan cara ia dinyatakan dalam buku teks mesti mengambil kira kemahiran proses sains sebagai bahan binaan dari mana aktiviti sains yang sesuai dihasilkan. Bertujuan untuk menguasai kaedah saintifik. Adalah penting untuk memanfaatkan maklumat yang dibentangkan dalam kelas saintifik (Nyakiti et al 2010) Pembelajaran berasaskan inkuiri adalah berteraskan perkembangan penguasaan pelajar dalam kaedah saintifik. Mempelajari langkah-langkah kaedah saintifik dan cara mengaplikasikannya dalam amalan adalah apa yang kita maksudkan apabila kita mengatakan bahawa seseorang telah "belajar menjalankan sains" (Ngoh 2008). Guru sains yang mahir dalam kaedah saintifik dapat membantu pelajarnya berjaya (Miles, 2010). Proses yang lebih bermaklumat dan rasional digemari oleh model kognitif pembentukan sikap. Apabila seseorang mula percaya bahawa objek sikap mempunyai sifat (tidak) yang diingini atau objek sikap akan membawa hasil (tidak) yang diingini, sikap telah ditubuhkan atas dasar kognisi (Hogg & Cooper 2007,). Menurut kajian Opulencia (2011), matlamat pendidikan sains adalah untuk menyemai dalam diri pelajar kaedah saintifik dan minda positif yang diketahui ada pada saintis yang berjaya. Hebrio (2013) memetik Yara sebagai berkata, "Sikap adalah mengenai cara seseorang berfikir dan bertindak dan berkelakuan," oleh itu adalah selamat untuk mengatakan bahawa definisi ini meliputi perhatian kita dengan baik. Ia mempunyai akibat yang meluas untuk semua orang yang terlibat dalam proses pendidikan, termasuk pelajar, pengajar, kumpulan sosial terdekat pelajar, dan institusi secara keseluruhan. Tingkah laku yang mencerminkan sikap terbentuk melalui pendedahan kepada pelbagai rangsangan. Anda juga boleh mengambilnya dengan hanya meniru tindakan orang dewasa yang dipercayai atau mengambil perhatian nasihat yang diberikan oleh mereka yang rapat dengan anda. Bentuk mimik atau peniruan ini turut menyumbang kepada proses pendidikan. Ini bermakna pelajar itu mungkin terpengaruh PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 343

dengan sikap gurunya apabila membentuk dirinya yang seterusnya boleh menjejaskan prestasinya di dalam kelas. Pembelajaran dan pengajaran adalah aktiviti yang berterusan. Matlamat pendidikan di mana-mana peringkat adalah untuk memberi inspirasi kepada pertumbuhan peribadi yang mendalam dalam diri pelajar. Transformasi mungkin berlaku melalui pembelajaran maklumat baharu, memikirkan masalah yang kompleks, atau menghayati moral dan cita-cita yang baik. Untuk membantu murid mereka belajar dan berkembang, guru menggunakan pelbagai strategi (Pacia 2014). Pembangunan Kemahiran Proses Sains Apabila saintis menjalankan penyelidikan untuk menyelesaikan masalah saintifik atau menjelaskan beberapa aspek alam semula jadi, mereka sangat bergantung pada satu set kemahiran yang dikenali sebagai kemahiran proses sains (KPS) (Feyziolu et al. 2012; Kruit et al. 2018b; Maranan 2017; zgelen 2012). Pertumbuhan KPS, bagaimanapun, dilihat sebagai penting bukan sahaja oleh saintis tetapi juga oleh pelajar untuk meningkatkan pemahaman mereka terhadap bahan saintifik (Kruit et al. 2018b; Maranan 2017; Miles 2010; OECD 2017). Menurut idea itu, terdapat dua jenis SPS: SPS asas dan SPS bersepadu, dengan yang pertama berfungsi sebagai prasyarat untuk yang kedua (Brotherton dan Preece, 1995; Chabalengula et al. 2012; Padilla 1990). Walau bagaimanapun, terdapat sarjana yang menggabungkan keduadua jenis pengetahuan menjadi satu set kompetensi yang padu (Jerman et al. 1996; Yang et al. 2019). Ringkasan dan Ukuran Prestasi (SPS) ditunjukkan dalam Jadual 1. Telah dihujahkan bahawa penglibatan pelajar dalam SPS menyediakan asas untuk pertumbuhan mereka dalam literasi saintifik, dan oleh itu memupuk SPS pelajar adalah matlamat penting pendidikan sains (Bell et al. 012; Miles 2010; NRC 2012; OECD 2017). Telah dihujahkan bahawa setiap orang, bukan sahaja mereka yang merancang kerjaya dalam sains, harus mempunyai pemahaman asas sains dan amalannya (SPS) (akr dan Sarkaya, 2010; Maranan 2017). Rakyat yang mempunyai akses kepada SPS lebih bersedia untuk mengikuti perkembangan sains dan membuat keputusan termaklum mengenai isu berkaitan sains dan teknologi (Miles 2010). Menurut penemuan banyak kajian, pembangunan SPS membantu pelajar berjaya dalam sains dan kursus lain (Aktamş dan Ergin 2008; Feyziolu 2009; Preece dan Brotherton, 1997; Prayitno et al. 2017) dan menggalakkan pertumbuhan kecenderungan yang menggalakkan. ke arah inkuiri saintifik dan pengajaran bilik darjah (Maranan 2017). (Bilgin 006; Zeidan dan Jayosi 2015). Buku teks merupakan sebahagian besar sistem pendidikan formal dan memainkan peranan penting dalam proses pengajaran dan pembelajaran (McDonald, 2016). Buku teks di sekolah memberi impak yang besar terhadap pembelajaran pelajar (Yang et al. 2019) dan amalan guru (McDonald 2016; Ogan-Bekiroglu 2007; Wang dan Clarke 2014). Buku teks digunakan sebagai asas untuk kerja bilik darjah, kerana ia berfungsi sebagai panduan sepanjang proses pengajaran dan berfungsi sebagai asas untuk bahan yang diliputi (Lumpe dan Beck, 1996). Sembilan puluh peratus daripada profesor saintifik, menurut penyelidikan, menggunakan buku teks bukan sahaja untuk mengajar daripada, tetapi juga untuk memberikan kerja rumah (soalan, latihan) kepada murid mereka (Chiappetta et al. 2006). Enam daripada PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 344

sepuluh guru sains dilaporkan hanya bergantung kepada buku teks semasa memberi arahan kepada pelajar (Banilower et al. 2018). Sebahagian daripada nilai buku teks saintifik untuk pendidikan rendah dan menengah ialah latihan praktikal yang mereka sediakan. Bukan sahaja profesor menggunakan latihan ini untuk mengukur kemajuan murid mereka, tetapi ia juga berfungsi sebagai asas untuk memperkenalkan bahan baharu (Overman et al. 2013). Akibatnya, adalah penting untuk menjalankan penilaian terhadap usaha ini. Memandangkan kepentingan SPS kepada kajian sains, terdapat sebab yang kukuh untuk menyiasat sama ada latihan yang terdapat dalam buku teks sains standard menawarkan peluang kepada murid untuk memperoleh kemahiran ini (Aldahmash et al. 2016; NRC 2000; Yang et al. 2019). Kajian Lepas Berkenaan Kemahiran Proses Sains Menggunakan kebolehan khusus yang dikaitkan dengan setiap subkategori Taksonomi Bloom sebagai pembolehubah bebas, Panoy (2013) menjalankan eksperimen. Adalah disengajakan beliau meneliti keberkesanan strategi teknologi baharu, strategi berbeza, terhadap pertumbuhan kebolehan proses Sains. Penyelidikan beliau dibangunkan untuk membantu para pendidik dalam menyesuaikan kaedah mereka dengan kepelbagaian pelajar yang semakin meningkat dalam bilik darjah hari ini. Dalam penyelidikannya, beliau menilai kebolehan peserta dalam empat bidang: mengukur, membandingkan, mengelas dan menyelesaikan masalah. Ia menafikan hipotesis alternatif, yang menyatakan bahawa tidak akan ada perubahan dalam skor keuntungan min pelajar antara kumpulan eksperimen dan kawalan. Justeru, dapat disimpulkan bahawa sains masih merupakan bidang yang memerlukan pendekatan pengajaran yang pelbagai bagi menampung keperluan pelajar yang sentiasa berkembang. Kajian Akben (2015) menunjukkan bahawa kemahiran proses saintifik dan pendekatan pembelajaran berasaskan inkuiri amat dihargai dalam memupuk generasi warganegara yang celik saintifik. Apabila melihat buku teks yang digunakan dalam kursus ini, bagaimanapun, ia menjadi jelas bahawa eksperimen yang disertakan di dalamnya lazimnya pada tahap pertanyaan berstruktur. Oleh sebab itu, murid hanya boleh mempelajari konsep yang paling asas sahaja. Tujuan penyelidikan Akben adalah untuk menggalakkan guru masa depan melihat secara kritis eksperimen yang dibentangkan dalam buku teks untuk menghasilkan idea inovatif mereka sendiri. Pelajar mencipta eksperimen pada kedalaman inkuiri yang berbeza-beza, mengiktiraf kemahiran proses sains yang mungkin diasah melalui penyiasatan ini, dan menyatakan pengetahuan baru mereka. Bakal pendidik mendapat pemahaman tentang kemahiran yang boleh dipupuk dalam diri pelajar, kaitan eksperimen ini dengan kehidupan seharian, dan hakikat bahawa menjalankan eksperimen dapat meningkatkan minat pelajar terhadap kursus hasil penyiasatan ini dengan menjalankan eksperimen yang disertakan. dalam buku kursus di pelbagai peringkat inkuiri. Membina dan meruntuhkan kepercayaan peribadi sendiri adalah sebahagian daripada proses pembelajaran saintifik. Setiap kanak-kanak terlibat dalam proses mengumpul dan menyusun maklumat dengan cara yang unik kepada mereka dan mampu memberikan kuasa penerangan dan ramalan, menggunakan maklumat daripada pelbagai sumber (Martin, 2009). PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 345

Hasil kajian yang dijalankan oleh Sukarno et al. (2014) menunjukkan tahap pengetahuan kemahiran proses sains (KPS) dalam kalangan pendidik sains masih tidak mencukupi. Guru yang tidak mempunyai pemahaman yang kukuh tentang SPS akan menghadapi masalah untuk menterjemahkan pengetahuan itu kepada pelajaran untuk pelajar mereka, yang membawa kepada pelajaran di bawah taraf yang tidak banyak membantu untuk memupuk minat belajar dalam sains dalam kalangan generasi akan datang. Antara kesan rendah SPS pendidik sains ialah kekurangan pengetahuan umum dalam bidang mata pelajaran, kekurangan kualiti pembelajaran yang menggalakkan perkembangan kebolehan proses sains pelajar, dan kekurangan pemahaman konsep sains pelajar secara umum. Tujuan kajian oleh Gurces et al. (2015) adalah untuk menilai kecekapan pelajar dalam gred 10 dan 11 dalam kaedah saintifik. Pengetahuan dan cara untuk memperolehnya mungkin diramalkan oleh kecekapan seseorang dalam kaedah saintifik. Terdapat perbezaan yang jelas antara pelajar sekolah menengah dari sekolah yang mengambil bahagian yang berbeza dari segi kecekapan mereka dalam kebolehan proses asas, harian dan eksperimen. Gurces et al. mendapati bahawa pendedahan murid kepada sekolah yang disenaraikan mengikut tahap kejayaan am atau susunan kemasukan membuat perbezaan yang besar dalam kemungkinan mereka menggunakan kemahiran proses sains. Kemungkinan punca trend ini termasuk variasi dalam strategi bilik darjah, kepakaran pendidik, dan keberkesanan program pendidikan. Pelajar dalam gred 10 mempunyai cara yang jauh lebih tinggi secara menyeluruh, termasuk dalam kebolehan proses asas, tidak formal dan eksperimen berbanding dengan rakan gred 11 mereka. Apabila membandingkan murid dari gred ke-10 dan ke-11, hanya kemahiran proses asas boleh dianggap berbeza dengan ketara. Pelajar dalam gred 11 mungkin terhalang keupayaan mereka untuk menggunakan kaedah saintifik kerana mereka lebih cenderung untuk bergantung pada penyelesaian berasaskan pengetahuan kepada masalah semasa mereka bersedia untuk ujian kemasukan universiti. Dalam salah satu kajiannya, Aydogdu (2015) mendapati bahawa penguasaan keseluruhan guru sains dalam kaedah saintifik berbeza-beza bergantung pada kekerapan mereka menggunakan kaedah tersebut di dalam kelas dan kekerapan mereka menerima latihan dalam perkhidmatan dalam subjek tersebut. Pelajar prasekolah berumur enam tahun telah ditinjau dalam kajian oleh Akman et al. (2012) untuk menentukan keberkesanan "Program Pengajaran Sains Konstruktivis" yang direka untuk memudahkan perkembangan pesat dan jangka panjang keupayaan pelajar untuk mengasimilasikan maklumat saintifik. Keputusan menunjukkan bahawa kanak-kanak dalam kumpulan eksperimen yang diajar menggunakan Program Pengajaran Sains Konstruktivis mengatasi prestasi kanak-kanak dalam kumpulan kawalan yang diajar menggunakan kaedah standard. Keputusan menunjukkan bahawa anak-anak muda dalam kumpulan eksperimen menunjukkan prestasi yang lebih baik daripada mereka dalam kumpulan kawalan. Dapatan ini menyokong kesimpulan bahawa Program Pengajaran Sains Konstruktivis yang dilaksanakan dalam persekitaran pendidikan prasekolah memudahkan perkembangan keupayaan kanakkanak untuk memproses maklumat saintifik. Baldwin dan Wilson (2017) mendapati bahawa menggunakan teknik buku yang dikongsi membantu pelajar mengembangkan kemahiran literasi dan sains yang akan terbukti berguna dalam pembelajaran berterusan mereka tentang subjek tersebut. Pelajar dapat membuat perhubungan dunia sebenar dan mengatasi tanggapan yang diprasangkakan berkat PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 346

pengalaman luar dan praktikal. Melibatkan murid dalam perbincangan dan penyiasatan tentang alam semula jadi boleh bermula seawal prasekolah. Kaedah pengajaran dalam kursus sains mungkin merupakan peluang utama untuk memupuk pelajar dengan pemahaman yang kukuh tentang kaedah saintifik. Pendidik sains mesti memahami kepentingan kebolehan ini, yang berfungsi sebagai batu loncatan kepada perkembangan kebolehan kognitif lain seperti logik, penaakulan, dan penyelesaian masalah. Arahan khusus tugas yang jelas dan berguna adalah yang paling penting. Bagi pelajar untuk berjaya dalam proses sains, adalah penting untuk mereka sedar tentang kemahiran yang perlu mereka pelajari dan diarahkan melalui soalan penerokaan. Ini bermakna pengajar perlu memberikan arahan pada setiap masa semasa eksperimen atau kuliah untuk pelajar memahami idea bahawa mereka memperoleh kebolehan yang diperlukan untuk menjalankan penyiasatan saintifik sendiri (Rauf, et al. 2013). Pertimbangan untuk Kaedah Saintifik. Sikap dan keyakinan pelajar terhadap keupayaan mereka untuk melibatkan diri dalam inkuiri saintifik telah dikaji dalam kajian oleh Baker et al (2002). Pelajar yang menggunakan peta kertas menunjukkan keuntungan yang kecil tetapi ketara secara statistik dalam sikap positif terhadap teknologi, efikasi kendiri saintifik dan analisis data geografi. Menurut kajian Oh dan Yager (2004), sikap pelajar yang kurang baik tentang sains dikaitkan dengan kaedah tradisional dalam pengajaran sains, manakala perasaan baik pelajar dikaitkan dengan bilik darjah sains konstruktivis. Penulis juga menyatakan bahawa murid akan membina pandangan yang pesimis jika mereka terdedah kepada banyak data saintifik. Akibatnya, penulis berpendapat bahawa bilik darjah harus distrukturkan dengan cara yang membantu pelajar belajar tentang sains dan membangunkan pandangan yang baik tentang subjek tersebut. Sikap positif pelajar terhadap sains didapati agak rendah dalam kajian Hacieminoglu (2015). Pendekatan guru yang pelbagai untuk melaksanakan bidang subjek ST dan tetapan bilik darjah mereka boleh dipersalahkan. METODOLOGI Bahagian ini akan menbincangkan mengenai kaedah kajian yang telah digunakan untuk mengumpul data bagi kajian ini. Reka Bentuk Kajian Reka bentuk kajian ini adalah kaedah campuran. Kajian ini menggunakan kaedah kuantitatif serta kualitatif. Untuk kaedah kuantitatif, borang soal selidik telah diedarkan kepada 25 orang pelajar untuk mengenalpasti tahap motivasi dalam mempelajari Kemahiran Proses Sains (KPS) serta tahap KPS. Manakala, kaedah pemerhatian telah dijalankan untuk mengenalpasti kemahiran para pelajar dalam menjawab kuiz kemahiran sains. Seterusnya, temubual mendalam juga telah dijalankan dalam kalangan tiga orang guru untuk mengenalpasti strategi yang sesuai dalam meningkatkan kemahiran proses sains dalam kalangan pelajar. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 347

Sampel kajian Sampel kajian dalam penyelidikan ini adalah 25 orang pelajar dari Sekolah Kurang Murid dan yang juga merangkumi 3 orang guru. Kaedah persampelan bertujuan telah digunakan untuk memilih sampel dalam kajian ini. Kaedah Pengumpulan Data Borang soal selidik yang merangkumi instrumen untuk menguji tahap motivasi para pelajar dalam mempelajari KPS dan tahap KPS telah diedarkan kepada para pelajar. Manakala kertas kuiz KPS juga diedarkan kepada para pelajar untuk menguji kemahiran mereka dalam memahami Kemahiran Proses Sains. Seterusnya, soalan-soalan praktikal telah disediakan dan diajukan kepada para guru untuk mengenalpasti strategi yang sesuai dalam meningkatkan kemahiran proses sains. Kaedah Penganalisaan Data Data yang diperoleh melalui borang soal selidik telah dianalisis menggunakan perisian komputer SPSS versi 26. Manakala, dapatan hasil temubual mendalam telah dianalisis dengan menggunakan cara pengekodan. DAPATAN DAN PERBINCANGAN Dalam bahagian ini, dapatan kajian akan diterangkan melalui pecahan persoalan kajian. Persoalan kajian 1 Persoalan kajian yang pertama adalah Apakah tahap KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid? Bagi pernyataan “ Saya kurang berminat untuk mempelajari Kemahiran Proses Sains”, min puratanya adalah paling tinggi iaitu 4.65. Ini menunjukkan bahawa tahap Kemahiran Proses Sains dalam kalangan pelajar adalah rendah. Manakala min 4.23 adalah bagi pernyataan “ Saya kurang memahami arahan yang ditujukan dalam kuiz sains”. Persoalan kajian 2 Persoalan yang seterusnya adalah Apakah masalah KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid? Untuk persoalan kajian ini, para guru telah memberitahu bahawa minat pelajar yang kurang terhadap Kemahiran Proses Sains adalah salah satu masalah utama. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 348

Persoalan kajian 3 Persoalan kajian yang ketiga adalah apakah tahap motivasi belajar KPS dalam kalangan murid di Sekolah Kurang Murid? Bagi pernyataan “ Saya kurang fokus untuk mempelajari Kemahiran Proses Sains”, min puratanya adalah paling tinggi iaitu 4.85. Ini menunjukkan bahawa tahap motivasi untuk mempelajari Kemahiran Proses Sains dalam kalangan pelajar adalah rendah. Manakala min 4.65 adalah bagi pernyataan “Saya tidak mempunyai minat yang mendalam ketika kelas sains dijalankan”. Persoalan kajian 4 Persoalan kajian yang keempat adalah Apakah hubungan antara motivasi belajar KPS dan tahap KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid Ujian korelasi menunjukkan bahawa nilai r: 0.003 iaitu lebih tinggi daripada 0.05 menunjukkan bahawa terdapat hubungan yang signifikan antara tahap motivasi untuk memepelajari KPS dan tahap KPS dalam kalangan pelajar. Persoalan kajian 5 Persoalan yang seterusnya adalah, apakah strategi bagi meningkatkan KPS dalam kalangan pelajar di Sekolah Kurang Murid? Persoalan kajian ini dijawab melalui kaedah temubual mendalam yang dijalankan dalam kalangan guru-guru di Sekolah Kurang Murid. Strategi yang telah diutarakan oleh para guru adalah lebih kepada menggunakan alat bantu mengajar bagi melancarkan kelas kemahiran proses sains di sekolah. Selain itu, proses pengajaran dan pembelajaran haruslah lebih interaktif untuk melancarkan proses pembelajaran dan pengajaran. KESIMPULAN DAN IMPILAKSI Hasil kajian telah mendapati bahawa tahap motivasi pelajar untuk mempelajari kemahiran proses sains adalah rendah. Di samping itu, telah terbukti bahawa tahap Kemahiran Proses Sains mereka juga adalah rendah. Tambahan pula, terdapat hubungan yang signifikan antara tahap KPS serta motivasi untuk mempelajari kemahiran proses sains. Masalah utama yang dialami oleh mereka adalah kekurangan motivasi untuk mempelajari kemahiran proses sains. Para pelajar abad ke-21 dipegang pada standard yang lebih tinggi daripada sebelumnya. Guru menekankan kepentingan kemahiran "4C" (pemikiran kritis dan penyelesaian masalah, komunikasi, kerjasama, kreativiti, dan inovasi) yang mereka mendidik pelajar mereka. Empat kemahiran tersebut dijalin dalam kemahiran proses sains yang diajar di dalam bilik darjah. Keupayaan pelajar untuk berfikir kritis boleh mendapat manfaat daripada menguasai langkahPROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 349

langkah yang terlibat dalam kaedah saintifik. Pemerhatian (termasuk pengiraan, pengukuran, pengelasan, dan penentuan hubungan ruang dan masa), pembentukan hipotesis, reka bentuk eksperimen, kawalan pembolehubah, analisis data, inferens, ramalan, aplikasi dan komunikasi adalah sebahagian daripada kaedah saintifik asas. Jelas sekali bahawa kemahiran proses sains adalah penting dalam pembelajaran sains sebagai asas untuk meningkatkan kebolehan berfikir yang lain, yang jauh lebih rumit, seperti 4C yang telah dinyatakan sebelum ini. Penegasan Aydinli (2011) bahawa guru harus mengutamakan pembangunan kemahiran proses sains pelajar melalui penggunaan aktiviti berorientasikan tugasan dan praktikal juga memberi kepercayaan kepada pandangan ini. Apabila guru hanya menyampaikan fakta dan angka kepada pelajar mereka, seperti yang berlaku dengan pendekatan kuliah, pelajar sekolah rendah hilang minat terhadap sains. Arahan kurikulum menekankan agensi pelajar dan pengukuhan saintifik pembelajaran. Mempelajari peristiwa dan hubungan sebenar antara mereka yang berlaku di alam semula jadi adalah fokus sains semula jadi. Kajian sains semula jadi di sekolah rendah membantu kanak-kanak mengembangkan pendekatan yang sistematik untuk pembelajaran dan pemikiran. Maklumat ini adalah berdasarkan inkuiri, penyediaan, dan pembentangan idea yang diperoleh daripada kaedah saintifik, dan ia berkaitan dengan persekitaran semula jadi. Kurikulum sains semula jadi sekolah rendah biasanya memberi tumpuan kepada dua matlamat utama: amalan saintifik dan pemahaman idea. Pembelajaran yang dilakukan oleh pelajar secara aktif mencari dan mencari konsep sains semula jadi mereka sendiri tidak boleh dipisahkan daripada kebolehan proses sains yang mereka miliki. Untuk projek mereka menghasilkan konsep sains yang betul, pelajar perlu menggunakan kaedah sains. Kecekapan dalam kaedah saintifik menjadi enjin yang mendorong pengembangan ilmu dan kematangan sahsiah. Pembelajaran yang lebih bermakna dan kurang bergantung pada hafalan adalah hasil penyertaan pelajar dalam proses saintifik, yang boleh dipupuk melalui kemahiran proses, perbincangan, dan eksperimen. Ramalan yang dibuat oleh ramai pakar tidak sesuai dengan kejadian sebenar yang telah berlaku. Kepentingan melukis hubungan antara pembolehubah dan menguji hipotesis hilang pada pelajar hari ini . Selalunya, pelajar tidak mempunyai pemahaman yang jelas tentang mengapa dan bila mereka perlu membangunkan hipotesis. Mereka juga gagal mengenali perkaitan antara dua pembolehubah yang dikaji. Kebolehan lain yang terlibat dalam proses sains yang turut diajar dalam penyelidikan ini termasuklah kebolehan memerhati, memahami data, dan menyampaikan penemuan. Mempelajari langkah-langkah kaedah saintifik adalah penting dan tidak boleh diketepikan. Untuk mempelajari perkara yang betul dan membangunkan cara berfikir yang semakin canggih, adalah penting bagi pelajar mula mempelajari langkah-langkah kaedah saintifik seawal mungkin. Pelajar yang lebih mahir dalam kaedah saintifik, lebih besar kemungkinan mereka mendapat kehamilan yang sihat (Mengetahui Konsep). RUJUKAN Baker, D.J., et al. 2002. Considerations for Functional Assessment of Problem Behavior among Persons with Developmental Disabilities and Mental Illness. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 350

Erturk, G, et al. 2010. The Awareness Levels of Pre-school Education Teachers Regarding Science Process Skills. Turkey Gurces, A., et al. 2014. Determination of Levels of Use of Basic Process Skills of High School Students, Turkey Kablan, Z., and Kaya, S. 2015. Science Achievements in TIMSS Cognitive Domains Based on Learning Styles International Congress Association Knupfer, N.N. and McLellan, H 2001.Descriptive Research Methodologies, The Association for Educational and Communication Technology Leonor, P. J. 2014. Exploration of Conceptual Understanding and Science ProcessSkills: A Basis for Differentiated Science Inquiry Curriculum Model.DelaSalle University,Manila Ngoh, T.J. 2008. Mastery of Science Process Skills. Kuala Lumpur Malaysia Oh. P. S., & Yager, R. E. 2004. Development of Constructivist Science Classrooms and Changes in Student Attitudes toward Science Learning. Science Education International Slavin, R. E. 2012. Effective Programs for Elementary Science: A Best Evidence Synthesis. Johns Hopkins University Sukarno et al. 2013. The Profile of Science Process Skill (SPS) Student at Secondary High School (Case Study in Jambi) Indonesia University of Education: Indonesia Talisayon, V. M. 2004. Development of Scientific Skills and Values in Physics Education" University of the Philippines. Tiemeyer, A. et al., 2009. Using Multiple Choice Questions Written at Various Bloom’s Taxonomy Levels to Evaluate Student Performance across a Therapeutics Sequence St. Louis College of Pharmacy, Saint Louis. Akman, B. et al. 2012. The Effects of Constructivist Science Teaching Program on Scientific Processing Skills of 6-year Old Children. Turkey Aydoğdu, B. 2006. Identification of Variables Affecting Science Process Skills in Primary Science and technology course. Master Thesis. Dokuz Eylül University, Educational Sciences Institute, İzmir. Aydoğdu, B. 2015. The Investigation of Science Process Skills of Science Teachers In Terms of Some Variables. Department of Science Education, Turkey Bayat, N. et al, 2013. The Relationship Between Reading Comprehension and Science. Retrieved from http://worldwidejournals.in/ojs/index.php/ijsr/article/view/343 PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 351

Tahap Pengetahuan, Kemahiran Dan Sikap Penginterasian Stem Dalam Kalangan Guru Sains (Level Of Knowledge, Skills And Stem Interaction Attitudes Among Science Teachers) Vikneswary Ravindaran & Zanaton Hj Iksan* ABSTRAK Pendidikan Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan Matematik (STEM), integrasi daripada empat disiplin itu, telah dinaikkan pangkat di sekolah dan universiti di Malaysia. Walau bagaimanapun kesediaan guru dalam mengaplikasi STEM telah menjadi kebimbangan pihak pentadbir sekolah dan guru-guru. Pelaksanaan STEM dilihat daripada kebolehan guru untuk berorganisasi persekitaran pembelajaran yang dicipta untuk mengukuhkan kemahiran abad ke-21 pelajar. Tujuan utama kajian ini dijalankan adalah untuk meneroka tahap pengetahuan, kemahiran dan sikap guru dalam kesukaran yang dialami dalam mengintegrasikan pendidikan STEM bagi mencari penyelesaian yang tepat untuk mengatasi kesukarannya. Kajian ini merupakan sebuah kajian kualitatif yang mengaplikasikan pendekatan kajian tinjauan melibatkan 150 orang guru Sains di sekolah rendah di daerah Petaling Utama, Selangor sebagai peserta kajian. Pemilihan peserta kajian adalah berdasarkan kepada kesanggupan guru terlibat dalam kajian secara sukarela, guru opsyen Sains dan pengalaman mengajar melebihi 5 tahun. Kaedah kajian yang digunakan dalam mendapatkan data iaitu soal selidik. Keseluruhan data yang telah diperolehi dianalisis secara deskriptif. Dapatan kajian menunjukkan bahawa cabaran utama guru Sains dalam penginterasian STEM adalah disebabkan oleh kurangnya faktor kesediaan guru sebelum sesi pengajaran dilaksanakan. Manakala kemahiran guru dalam penginterasian STEM dalam pendidikan Sains sekolah rendah adalah pada tahap berupaya memberi impak kepada intelektual murid menguasai isi pengajaran yang disampaikan. Cadangan kajian pada masa hadapan adalah dengan memberi perhatian kepada pengintegerasian STEM dalam kalangan guru dalam pengetahuan, kemahiran dan sikap harus dipertingkatkan. Ini bagi menyeimbang dan meningkatkan pengintegerasian STEM dalam kalangan guru di peringkat sekolah rendah. Kata kunci: STEM, pengetahuan STEM, kemahiran STEM, sikap guru terhadap pengintegerasian STEM. ABSTRACT Science, Technology, Engineering and Mathematics (STEM) education, the integration of the four disciplines, has been promoted in schools and universities in Malaysia. However, the willingness of teachers to apply STEM has become a concern for school administrators and teachers. The implementation of STEM is seen from the ability of teachers to organize learning environments created to strengthen students' 21st century skills. The main purpose of this study is to explore the level of knowledge, skills and attitudes of teachers in the difficulties experienced in integrating STEM education in order to find the right solution to overcome the difficulties. This study is a qualitative study that applies a survey approach involving 8 Science teachers in two primary schools in the Petaling Utama district, Selangor as study participants. The selection of study participants is based on the willingness of teachers to be involved in the study voluntarily, science option teachers and teaching experience of more than 5 years. The research method used in obtaining data is a questionnaire. All the data that has been obtained is analyzed descriptively. The findings of the study show that the main challenge for Science teachers in STEM interaction is due to the lack of teacher readiness before the teaching session is implemented.While the teacher's skills in STEM interaction in primary school Science education are at the level of being able to have an impact on the students' intellectual ability to master the content of the lessons. The suggestion for future research is to pay attention to the integration of STEM among teachers in that knowledge, skills and attitudes should be improved. This is to balance and improve the integration of STEM among teachers at the primary school level. Keywords: STEM, STEM knowledge, STEM skills, teachers' attitudes towards STEM integration. Vikneswary Ravindaran Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Selangor, Malaysia [email protected] *Pengarang Penghubung: Zanaton binti Hj Iksan* Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Selangor, Malaysia [email protected] PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 352

PENGENALAN Kualiti pendidikan adalah konsep multidimensi, yang ditakrifkan secara berbeza bergantung kepada objektif sesebuah negara dan bergantung kepada program dan falsafah pembangunan negara (Mekonnen 2014). Menurut Mekonnen (2014), kualiti adalah agenda yang paling utama dan penting dalam pendidikan dan apa yang berlaku di bilik darjah dan persekitaran pembelajaran yang lain adalah prinsip penting untuk masa hadapan. Syed Ismail dan Ahmad Subki (2010), sistem pendidikan akan dapat mencapai matlamat sekiranya guru yang berkualiti dapat dihasilkan. Hal ini kerana pencapaian pelajar yang cemerlang adalah bergantung kepada keberkesanan sistem pengajaran yang digunakan oleh guru mereka (Adeyemi 2010). Ini kerana, peranan guru amat penting untuk memastikan pencapaian objektif dalam proses persekolahan secara amnya dan proses pengajaran dan pembelajaran secara khususnya (Mohamad Johdi, 2007). Menurut Saedah dan Mohammad Sani (2012), tanpa penglibatan dan sokongan daripada kaum guru, segala perancangan pendidikan yang telah disediakan akan terbengkalai begitu sahaja. Pencapaian matlamat pendidikan dalam mana-mana masyarakat secara dasarnya berkait rapat dengan prestasi kerja guru dalam sesuatu masyarakat (Ololube 2006). Sebagai input utama dalam kualiti pendidikan, prestasi kerja guru telah digariskan secara meluas sebagai faktor kritikal yang mempengaruhi kualiti pendidikan (Mekonnen 2014). Istilah utama STEM, ialah integrasi. Kurikulum STEM mencampurkan disiplin ini. Ia merupakan pendekatan gabungan yang menggalakkan pengalaman praktikal dan memberi peluang kepada pelajar untuk memperoleh dan menggunakan pengetahuan "dunia sebenar" yang berkaitan di dalam bilik darjah. Pendekatan pembelajaran terus berubah dengan inovasi tertentu, termasuk dalam pembelajaran dan pengajaran daripada Sains. Satu pendekatan dalam pembelajaran Sains yang terdapat pada masa kini ialah pendekatan STEM. Pendekatan yang mengintegrasikan empat disiplin iaitu Sains, Teknologi, Kejuruteraan, dan Matematik (STEM) yang diperkenalkan di Amerika Syarikat melalui dasar pendidikan oleh Yayasan Sains Kebangsaan pada tahun 1990-an. Selain terdiri daripada empat disiplin saintifik, STEM juga digabungkan dengan perubatan yang dipanggil sebagai STEMM atau ia juga boleh dipelbagaikan dengan Seni dan disingkatkan sebagai STEAM. Kehadiran Seni dalam STEAM dapat meningkatkan kreativiti dan rasional agar pembelajaran yang berlaku akan menjadi lebih bermakna dan diingati untuk jangka masa yang panjang. Objektif kajian ini dijalankan adalah untuk : 1. Mengenal pasti tahap pengetahuan pengintegrasian STEM dalam kalangan guru Sains sekolah rendah. 2. Mengenal pasti tahap kemahiran pengajaran penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. 3. Mengenal pasti tahap sikap penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. Hipotesis kajian H0 1: Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara pengetahuan dengan sikap guru PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 353

terhadap pendidikan STEM. H0 2: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara kemahiran pengintegerasian dengan sikap guru terhadap pendidikan STEM. TINJAUAN LITERATUR Pada zaman teknologi kini, pelbagai cabaran dalam bidang pendidikan menjadikan ia bukanlah satu beban tugas yang mudah, seorang guru yang berjaya mestilah menyediakan diri dengan ilmu pengetahuan yang mencukupi, personaliti yang positif, kemahiran mengajar dan pendekatan pengajaran yang interaktif, menarik serta bermakna untuk menarik minat murid. Pengetahuan guru bukan hanya relevan dengan mata pelajaran yang diajar, tetapi guru juga perlu memahami kaedah yang digunakan dalam proses PdPc. Terdapat pelbagai definisi STEM sejak diperkenalkannya (Roehrig, Moore, Wang, & Park 2012). Bryan, Moore, Johnson, and Roehrig (2016) juga, mentakrifkan STEM Bersepadu sebagai “Pengajaran dan pembelajaran isi kandungan serta amalan bidang ilmu yang memasukkan unsur Sains dan Matematik dengan pengintegrasian amalan Kejuruteraan dan Rekabentuk Kejuruteraan melalui Teknologi yang berkenaan”. Berdasarkan takrifan ini, dapatlah diketahui bahawa matlamat STEM Bersepadu ialah bagi mengadunkan pengintegrasian Sains, Teknologi, Kejuruteraan, dan Matematik dalam proses P&P. Mengulas lanjut definisi STEM Bersepadu itu, Moore, Johnson, Tambahan pula, Peters-Burton, dan Guzey (2016) memperincikan enam teras STEM bersepadu iaitu: • Penggunaan konteks pembelajaran yang bermakna dan berkait dengan kehidupan sebenar murid. • Mencabar potensi murid dengan menggunakan pendekatan Rekabentuk Kejuruteraan (Engineering Design) bagi membentuk pemikiran kritis dan kreatif melalui aktiviti rekabentuk berbantukan teknologi yang berkaitan. • Murid dapat belajar daripada kegagalan dalam merekabentuk penyelesaian dalam Rekabentuk Kejuruteraan dengan memperbaiki rekabentuk sedia ada. • Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran yang diintegrasikan dengan • Sains dan Matematik serta subjek-subjek yang relevan seperti Kesusasteraan, Kemanusiaan, dan Kajian Sosial. • Melaksanakan aktiviti P&P yang berpusatkan murid agar murid dilibatkan secara aktif dalam proses P&P. • Melatih murid untuk bekerjasama dan berkomunikasi dalam menjalankan aktiviti pembelajaran. Tujuan kajian ini adalah untuk meneroka tahap pengetahuan, kemahiran pelaksanaan dan sikap guru dalam kesukaran yang dialami dalam melaksanakan STEM bagi mencari penyelesaian yang tepat untuk mengatasi kesukaran tersebut. Penyelidikan yang mendedahkan kesukaran guru berdasarkan perspektif, pengetahuan, kemahiram dan pengalaman dalam melaksanakan STEM dalam pengajaran Sains. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 354

METODOLOGI Reka Bentuk Kajian Reka bentuk penyelidikan ialah prosedur yang melibatkan langkah-langkah dalam proses menjalankan penyelidikan, seperti mengumpul data, menganalisis data, dan menterjemah data menggunakan kaedah tertentu (Creswell, 2014). Rekabentuk kajian yang digunakan dalam kajian ini adalah kajian tinjauan. Tinjauan digunakan dalam penyelidikan untuk mendapatkan ukuran atau huraian berkaitan keadaan atau ciri demografi (Azizi et al., 2017). Secara amnya, kajian ini dijalankan dengan tujuan untuk meninjau tahap pengetahuan, kemahiran pelaksanaan dan sikap guru Sains terhadap pendidkan STEM dan dapat menambahbaik amalan pengajaran guru selaku pengkaji dalam kajian ini. Berdasarkan Chua edisi keempat (2021), Kajian tinjauan adalah salah satu kaedah penyelidikan bukan eksperimen yang paling popular dan digunakan dalam pelbagai bidang, terutamanya dalam sains sosial. Reka bentuk penyelidikan ialah prosedur yang melibatkan langkah-langkah dalam proses menjalankan penyelidikan, seperti mengumpul data, menganalisis data, dan menterjemah data menggunakan kaedah tertentu (Creswell, 2014). Rekabentuk kajian yang digunakan dalam kajian ini adalah kajian tinjauan. Tinjauan digunakan dalam penyelidikan untuk mendapatkan ukuran atau huraian berkaitan keadaan atau ciri demografi (Azizi et al., 2017). Sampel Kajian Populasi ialah keseluruhan kumpulan individu yang hendak dikaji (Azizi et al., 2017; Chua, 2021). Manakala sampel kajian adalah sebahagian elemen dalam populasi (Chua, 2021) atau merupakan satu kumpulan subjek yang dipilih daripada populasi (Noraini Idris, 2013). Persampelan merupakan proses memilih sejumlah subjek daripada sesuatu populasi untuk dijadikan sebagai responden kajian (Chua, 2021). Kaedah persampelan telah digunakan untuk mendapatkan maklumat berkaitan populasi kajian. Dalam kajian ini, kaedah persampelan tujuan digunakan untuk memilih 150 orang guru yang akan menjadi sampel kajian. Persampelan bertujuan (purposive sampling) bermaksud persampelan di mana sekumpulan subjek yang mempunyai ciri-ciri tertentu dipilih sebagai responden kajian (Chua, 2021). Dalam konteks kajian ini, kajian dibuat adalah untuk mengenalpasti tahap pengetahuan, kemahiran dan sikap guru Sains terhadap pendidikan STEM, maka sampel kajian yang dipilih adalah guru yang mengajar subjek Sains di sekolah rendah di daerah Petaling Utama dan bilangan sampel adalah sebanyak 150 guru mengikut jadual penentu sampel saiz Krejcie dan Morgan (1970). Hasil kajian tidak dapat digeneralisasikan kerana sampel kajian adalah bukan sampel rawak. Kaedah Pengumpulan Data Prosedur pengumpulan data dimulakan dengan penyelidik mengemukakan surat permohonan kepada Guru Besar di sekolah untuk melakukan kajian di sekolah. Soalan soal selidik diberikan kepada responden terpilih menggunakan Google Forms. Google Forms ialah salah satu aplikasi yang digunakan hari ini untuk membantu memudahkan tugas mengumpul data atau maklumat PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 355

dalam bidang penyelidikan. Aplikasi Google Forms yang "mesra pengguna" dan mudah diakses menjadikannya salah satu aplikasi yang paling banyak digunakan oleh penyelidik masa kini dalam kajian tinjauan. Google Forms diedarkan kepada responden melalui aplikasi atas talian seperti WhatsApp dan Telegram. Penerangan disertakan bagaimana cara menjawab soal selidik. Nombor telefon dan alamat email penyelidik disertakan di bahagian hadapan soalan soal selidik untuk memudahkan responden menghubungi penyelidik bagi mengemukakan sebarang persoalan tentang kajian. Responden hanya menggunakan alat peranti terkini seperti telefon pintar, laptop, komputer dan tablet untuk menjawab soalan soal selidik. Penggunaan Google Forms banyak memberi kelebihan dalam kajian ini di mana ia menjimatkan masa dan juga kos. Penyediaan borang soal selidik tidak perlu disediakan secara fizikal dan dapat mengurangkan kos kajian. Maklum balas daripada responden juga dapat dikumpulkan secara sistematik dan cepat dalam spreadsheet secara atas talian. Kaedah Analisis Data Data yang telah dikumpulkan, dianalisis untuk menentukan tahap pengetahuan, kemahiran dan sikap guru Sains sekolah rendah kebangsaan terhadap pendidikan STEM . Data yang telah diperolehi dari Google Forms dalam bentuk Excel dipindahkan ke dalam perisian SPSS untuk dianalisis menggunakan statistik deskriptif dan statistik inferensi. Analisis deskriptif dilakukan bagi menjawab persoalan kajian dengan menganalisis data dapatan mengikut bahagianbahagian item. Analisis deskriptif menggunakan kekerapan, peratusan, min dan sisihan piawai untuk menganalisis latar belakang reponden pada bahagian A soal selidik. Setiap item soal selidik dalam bahagian B, C dan D juga di analisis mengikut peratusan min dan sisihan piawai. Interpretasi skor min digunakan bagi pengujian statistik deskriptif min berdasarkan daipada sumber Bahagian Perancangan dan Penyelidikan Dasar Pendidikan (BPPDP). DAPATAN DAN PERBINCANGAN Maklumat yang diperoleh daripada instrumen soal selidik yang dianalisis. Instrumen soal selidik guru tersebut adalah sebagai dokumen penting dalam menganalisis data. Data disusun mengikut empat bahagian iaitu Bahagian A, B,C dan D dan menganalisis dalam bentuk statistik deskriptif (Fah & Hoon 2014). Hasil dapatan kajian dari kajian kuantitatif ini adalah dalam bentuk deskriptif dengan penulisan yang jelas dan terperinci. Bentuk deskriptif ini adalah analisis peratusan mudah digunakan dalam membandingkan antara lebih daripada dua. Selain itu, data dipersembahkan dengan membina jadual untuk melihat perbandingan. Data tersebut dianalisis menggunakan SPSS Windows Versi 26 (Statistical Programming for Social Science). Ujian ini akan dianalisis berdasarkan objektif kajian seperti yang ditunjukkan dalam jadual di bawah: PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 356

JADUAL 1. Jadual Analisis Prosedur Penganalisisan Data Bil Objektif kajian Ujian diagnostik Analisis 1 Mengenal pasti tahap pengetahuan pengintegrasian STEM dalam kalangan guru Sains. 8 soalan Data dianalisis kepada min dan sisihan piawai setiap item 2 Mengenal pasti tahap kemahiran pengajaran penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. 8 soalan Data dianalisis kepada min dan sisihan piawai setiap item 3 Mengenal pasti tahap sikap penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. 8 soalan Data dianalisis kepada min dan sisihan piawai setiap item Secara keseluruhannya, kajian ini menggunakan pensampelan bertujuan dan menggunakan kajian tinjauan. Item sebanyak 24 soalan dibina dan dibuat penambahbaikan. Analisis Deskriptif Min bagi objektif Item bagi setiap objektif dalam soal selidik kajian ini telah dianalisis dengan menggunakan kaedah analisis statistik deskriptif untuk menentukan nilai min bagi setiap item. Nilai min setiap item yang diperoleh telah memberikan nilai min bagi setiap dimensi tersebut dan dibuat pentafsiran berdasarkan jadual skor min. Hasil analisis stastitik deskriptif bagi setiap objektif dipersembahkan seperti mana dalam Jadual 2. Analisis deskriptif menunjukkan skor min bagi dimensi pengetahuan pengintegrasian pendidikan STEM, kemahiran melaksanakan pendidikan STEM dan sikap guru terhadap penginterasian STEM adalah 3.70, 3.91 dan 3.45 masingmasing. Kedua-dua pemboleh ubah bersandar adalah lebih rendah. JADUAL 2. Statistik Deskrptif Objektif Objektif Min Tahap Mengenal pasti tahap pengetahuan pengintegrasian STEM dalam kalangan guru Sains. 3.70 Tinggi Mengenal pasti tahap sikap penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. 3.91 Tinggi Mengenal pasti tahap kemahiran pengajaran penginterasian STEM dalam kalangan guru Sains. 3.45 Sederhana Dapatan analisis deskriptif bagi setiap dimensi pengetahuan guru tentang pendidikan STEM di sekolah berada pada tahap yang tinggi (M = 3.70). Ini menunjukkan guru STEM ini berpengetahuan dari segi definisi, ciri-ciri, kepentiangan, kelebihan serta peranan guru berkaitan dengan pendidikan STEM. Disamping itu, pengetahuan guru STEM tentang teoriteori, proses penilaian dan kaedah melaksanakan pdp pendidikan STEM juga berada tahap tinggi. Seterusnya, dimensi kesediaan guru melaksanakan pendidikan STEM merupakan satu komponen penting utnuk memastikan guru lebih bersedia untuk melaksanakan PDP pendidikan STEM. Dapatan analisis menunjukkan bahawa kemahiran guru terhadap STEM di sekolah rendah melaksanakan pendidikan STEM berada pada tahap yang sederhana. Manakala bagi dimensi sikap guru terhadap pendidikan STEM yang dilihat dari tiga aspek iaitu persepsi guru, PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 357

keyakinan guru dan inisiatif yang diambil oleh guru berhubung dengan pelaksanaan pendidikan STEM. Dapatan analisis menunjukkan sikap guru terhadap pendidikan STEM berada pada tahap yang tinggi (M=3.91), hasil sumbangan ketiga-tiga aspek yang mewakili konstruk tersebut. Tahap Pengetahuan, Kemahiran dan Sikap Guru Dalam Pengintegerasian Pendidikan STEM Dalam melaksanakan pendidikan STEM, seorang guru perlu mempunyai pengetahuan khas yang membezakan pengajaran biasa dengan pengajaran STEM. Pengetahuan ini adalah penting dalam melaksanakan pedagogi pendidikan STEM. Dalam kajian ini, min keseluruhan bagi tahap pengetahuan guru STEM sekolah rendah adalah tinggi iaitu 3.70. Ini menunjukkan guru ini mempunyai pengetahuan yang tinggi dalam definisi, ciri-ciri dan teoriteori yang berkaitan dengan pendidikan STEM. Dapatan kajian ini adalah selari dengan Nur Fatahiyah dan Siti Nur Diyana (2020) yang menyatakan pengetahuan guru semakin meningkat disebabkan pendedahan yang dibuat oleh jabatan pendidikan pada masa ini. Penglibatan guru dalam perkembangan profesional juga mempengaruhi tingkah laku guru dalam melaksanakan pendidikan STEM (Rukoyah, 2020). Peluang guru-guru melibatkan diri dalam perkembangan profesional memberi pengalaman tambahan kepada mereka, dan seterusnya memberi kesan kepada tingkah laku dan perspektif mereka terhadap pendidikan STEM. Dapatan ini menunjukkan guru perlu mengambil inisiatif bagi meningkatkan pengetahuan tentang teori-teori yang mendasari pendidikan STEM. Menurut Woolfolk et al. (2008), guru yang berpengetahuan tentang teori pembelajaran seperti konstruktivisme, teori perkembangan kognitif Piaget dan sosial Vygotsky dapat membantu pelajar menyesuaikan diri dengan perubahan dalam pendidikan. Teori pembelajaran juga dapat menerangkan maksud pembelajaran, bagaimana ia berlaku serta faktor-faktor yang mempengaruhinya. Kajian ini seterusnya mendapati pengetahuan guru tentang kaedah dan proses penilaian pengajaran dan pembelajaran STEM adalah pada tahap sederhana. Dapatan ini selari dengan Nur Fatahiyah dan Siti Nur Diyana (2020) yang menyatakan bahawa guru perlu mengetahui bagaimana pendidikan STEM dilaksanakan di bilik darjah, selain daripada mengetahui maksud dan ciri-cirinya. Hasil dapatan juga menunjukkan sikap dan kemahiran guru terhadap pendidikan STEM berada pada tahap tinggi dengan nilai min 3.91 dan 3.45 iaitu pada tahap sederhana. Berdasarkan min setiap komponen, didapati guru STEM di sekolah rendah mempunyai tahap sikap yang tinggi dan dianggap positif. Dapatan ini adalah selari dengan Nur Fatahiyah dan Siti Nur Diyana (2020) dan Nor Azlina (2015), yang menyatakan guru yang mempunyai sikap positif akan berusaha untuk menjayakan pendidikan STEM walaupun kelengkapan infrastruktur sekolah adalah terhad. Tahap sikap guru terhadap pendidikan STEM adalah merujuk kepada tiga komponen penting iaitu persepsi, keyakinan dan inisiatif guru. Mengikut Teori Perubahan Pendidikan Fullan (2001), guru perlu bersikap positif terhadap perubahan pendidikan di peringkat awal lagi. Pegangan ini akan membantu guru lebih bersedia dalam melaksanakan perubahan pendidikan STEM. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 358

KESIMPULAN DAN IMPLIKASI Kemajuan dalam era revolusi 4.0 menuntut perubahan dalam pendidikan di Malaysia. Antara perubahan yang dibuat ialah menerusi pengukuhan pendidikan STEM. Pendidikan STEM penting dalam menyediakan pelajar yang mampu menghadapi cabaran dan berdaya saing di peringkat global. Secara keseluruhannya, kajian ini menunjukkan bahawa kesediaan guru merupakan aspek utama dalam melaksanakan pendidikan STEM. Pengetahuan, sikap dan kemahiran mengajar mempunyai hubungan positif yang kuat dalam aspek kesediaan guru melaksanakan pendidikan STEM. Oleh itu, guru sekolah rendah perlu didedahkan dengan pengetahuan tentang pendidikan STEM melalui kursus, bengkel dan latihan peningkatan profesionalisme bagi meningkatkan lagi tahap kesediaan guru untuk melaksanakan pendidikan STEM. PENGHARGAAN Penyelidik mengucapkan ribuan terima kasih kepada Fakulti Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), penyelia dan rakan-rakan yang membantu secara langsung dan tidak langsung dalam menjayakan kajian ini. RUJUKAN Adeyemi, T.O. (2010) Principals’ Leadership Styles and Teachers’ Job Performance in Senior Secondary Schools in Ondo State, Nigeria. Journal of Education Administration and Policy Studies, 2, 83-91. Breiner, JM, Harkness, SS, Johnson, CC, Koehler, CM. (2012). What is STEM? A discussion about conceptions of STEM in education and partnerships. School Science and Mathematics, 112(1), 3–11. Brown, R, Brown, J, Reardon, K, Merrill, C. (2011). Understanding STEM: Current perceptions. Technology and Engineering Teacher, 20(6), 5–9. Burrows A., Slater T.F. (2015). A Proposed Integrated STEM Framework for Contemporary Teacher Preparation. University of Wyoming. Bybee, RW. (2010). Advancing STEM education: A 2020 vision. Technology and Engineering. Teacher, 70(1), 30–36. Emily Dare, Gillian Roehrig, Joshua A. Ellis. (2018). Understanding science teachers’ implementations of integrated STEM curricular units through a phenomenological multiple case study. International Journal of STEM Education. Ismail.O.A., Mahmood.K.A., Abdelmaboud. A. (2018). Factors Influencing Academic Performance of Students in Blended and Traditional Domains. King Khalid University. Mekonnen, S. (2014) Problems Challenging the Academic Performance of Physics Students in Higher Governmental Institutions in the Case of Arbaminch, Wolayita Sodo, Hawassa and Dilla Universities. Natural Science, 6, 362-375. Mohamad Johdi, S. (2007). Guru efektif dan peranan guru dalam mencapai objektif persekolahan sekolah rendah: Perspektif guru besar. [Effective Teachers and TeachersRole in Achieving Primary School Education Objectives: Headmaster PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 359

Perspective.] Paper Presented at Seminar Penyelidikan Pendidikan. Kuching, Malaysia: Institut Perguruan Batu Lintang, Mei 2007. Mohd. Sukri, Nurulhuda (2013) Tahap kesediaan guru terhdap pelaksanaan pembelajaran berasaskan kompetensi di Kolej Vokasional. Masters thesis, Universiti Teknologi Malaysia, Faculty of Education. Ololube, N. (2006). Teachers Job Satisfaction and Motivation for School Effectiveness and Assessment (pp. 60-87). University of Helsinki, Organizational Culture and Climate, Thousand Oaks, CA: Sage. Shah Bin Mohamed Arip, Mohammad Aziz (2014) faktor, kesan dan strategi menangani permasalahan kurang tumpuan pelajar sekolah menengah di dalam kelas: suatu kajian kualitatif. In: International Counseling Conference and Work. Sumintono, B. (2015) Science education in Malaysia: Challenges in the 21stcentury. In: 1st International Seminar on Science Education (ISSE) 2015 , 31 October 2015 , Universitas Negeri Yogyakarta, Yogyakarta, Indonesia. York.J., Dehaan.W.J. (2018). A Constructivist Approach to Game-Based Language Learning: Student Perceptions in a Beginner-Level EFL Context. Meiji Universit PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 360

Pengintregrasian Kemahiran Proses Sains, Kesedaran Alam Sekitar Dan Pemahaman Geografi DalamTopik Udara, Sains Tingkatan 1 (Integrating Science Process Skills, Environmental Awareness And Geographic Understanding In Air Topic , Science Form 1) Wan Faziani Wan Zahari & Zanaton Hj Iksan* ABSTRAK Kajian tindakan ini bertujuan untuk menilai kemahiran pengintegrasian kemahiran proses sains, kesedaran alam sekitar dan pemhaman geografi pelajar-pelajar Tingkatan 1, mengenai topik udara subjek sains. Kajian ini berorientasikan pelajar sekolah menengah seramai 86 orang yang menggunakan borang soal selidik yang diedarkan di sebuah sekolah terpilih dengan dan analisis data dilakukan secara analisis deskriptif. Oleh demikian, ujian pemahaman pra dan pasca yang telah dijalankan berdasarkan rancangan pengajaran harian sains Tingkatan 1 topik udara bagi mengenal pasti kesukaran yang dihadapi oleh pelajar dalam memahami mata pelajaran geografi dan sains. Dapatan kajian mendapati hubungan terdapat ujian pemahaman geografi dalam kalangan pelajar dengan pengintegrasian kemahiran proses sains, kesedaran alam sekitar dan pemahaman topik geografi mempunyai tahap yang tinggi dan positif melalui ujian korelasi dijalankan untuk mengetahui hubungan antara praujian dengan pasca ujian. Justeru itu, melalui kajian ini diharapkan dapat meningkatkan pemahaman pelajar mengenai elemen geografi di dalam pembelajaran sains serta memupuk tahap kesedaran pelajar mengenai kepentingan alam sekitar. Justeru itu, dapatan analisis kajian ini dapat memberi pendekatan kepada tenaga pengajar seperti guru mata pelajaran sains dalam menilai tahap kemahiran proses sains dan tahap kesedaran alam sekitar pelajar berkaitan. Kata Kunci : Kemahiran Proses Sains, Kesedaran Alam Sekitar dan Pemahaman Geografi ABSTRACT This action study aims to evaluate the integration skills of science process skills, environmental awareness and geographical understanding of Form 1 students, on the topic of science subject air. This study focused on 110 high school students who used a questionnaire that was distributed in a selected school and the data analysis was done using descriptive analysis. Therefore, the daily science lesson plan for Form 1 on the topic of air was implemented to identify the problems faced by students in the aspect of understanding geography and science through pre and post tests were carried out. The findings of the study found that there is a relationship between geography comprehension tests among students with the integration of science process skills, environmental awareness and understanding of geography topics has a high and positive level through a correlation test conducted to find out the relationship between the pre-test and the post-test. Therefore, through this study it is hoped to improve students' understanding of geographical elements in science learning as well as foster students' awareness of the importance of the environment. Therefore, the findings of this study provide an approach to science teachers in assessing the level of science process skills and the level of environmental awareness of related students. Keywords: Science Process Skills, Environmental Awareness and Understanding Geography Wan Faziani Binti Wan Zahari Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Selangor, Malaysia. [email protected] *Pengarang Penghubung: Zanaton binti Hj Iksan* Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Selangor, Malaysia. [email protected] PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 361

PENGENALAN Pembentukan dasar negara dipraktikkan oleh pendidikan yang merupakan nadi oleh sesebuah negara. Bidang ilmu pengetahuan sains secara amnya adalah satu dilihat sebagai satu kaedah inkuri dalam penyelesaian masalah dan membekalkan satu rangka konsep yang mengintregasikan pemahaman geografi di mana membolehkan pelajar-pelajar memahami alam sekeliling mereka. Pembangunan masyarakat yang seimbang dan berwawasan berasaskan nilai-nilai murni boleh diterapkan di dalam mata pelajaran sains melahirkan individu yang menitikberatkan pengurusan alam. Sains adalah topik penting yang sering memikat semua pihak. Untuk memastikan pelajar memperoleh pengetahuan ke tahap yang paling tinggi, adalah perlu untuk mengakui kepentingan subjek kepada mereka. Namun demikian, terdapat segelintir pelajar yang masih tidak dapat menguasai kemahiran asas sains seperti Kemahiran Berfikir Kritis dan Kreatif (KBKK), Kemahiran Proses Sains (SPC), dan penerapan minda saintifik dan nilai murni di dalam sukatan pelajaran. Menurut Irene Lie (2020), pelajar di Malaysia masih mengalami masalah penguasaan Kemahiran Proses Sains seperti takrifan operasi seperti mentafsir data, menyatakan inferens dan membuat ramalan masih kurang memuaskan. Isu seperti terdapat rungutan yang menyuarakan mata pelajaran Geografi sebagai komprehensif di mana pelajar agak sukar difahami telah memberi kesan terhadap pemahaman di dalam mata pelajaran Geografi. Huraian akan dibuat berdasarkan perspektif kajian terdahulu dan terkini bagi mengukuhkan kajian ini. Pemasalahan kajian akan merumuskan mengapa kajian ini perlu dijalankan. Bahagian seterusnya akan membentangkan dua objektif utama dan persoalan kajian yang ingin dirungkaikan. Objektif Kajian i) Mengenal pasti tahap penguasaan kemahiran proses sains mengenai topik udara Tingkatan 1 dalam pembelajaran Sains. ii) Mengenal pasti tahap kesedaran alam sekitar di kalangan pelajar Tingkatan 1 terhadap pemahaman geografi mengenai topik Udara Tingkatan 1 dalam pembelajaran Sains. Persoalan Kajian i) Apakah kemahiran proses sains dalam pengintegrasian mengenai topik Sains Udara Tingkatan 1. ii) Sejauh mana tahap kesedaran alam sekitar di kalangan pelajar Tingkatan 1 terhadap pengintegrasian elemen saintifik dalam pemahaman geografi mengenai topik Udara Tingkatan 1. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 362

TINJAUAN LITERATUR Kemahiran proses sains Menurut Hikmah et al., (2018), kemahiran proses sains yang boleh mengakses pengetahuan dan mengetahui cara memperolehnya dapat meningkatkan perkembangan individu pelajar. Bagi memastikan siasatan yang dijalankan lebih relevan dan menepati ciri-ciri inkuiri seperti yang dinyatakan oleh Norazizah Abdul Rahman, Noor Ashikin Mohd Yusop, Sopia Md Yassin, dan Zainiah@Zaniah Mohamed Isa (2018), pelajar melaksanakan aktiviti seperti projek di mana kaedah pendekatan secara sistematik menumpukan minat dan perhatian pelajar penerokaan dalam menguasai kemahiran proses sains bersepadu seperti mereka bentuk hipotesis dan eksperimen. Kajian yang dijalankan berbentuk kualtitatif menggunakan reka bentuk pelbagai kes secara holistik di mana data kajian diperolehi daripada hasil trigulasi seperti kaedah tinjuan temu bual, pemerhatian dan dokumentasi. Menurut dapatan kajian bagaimana penguasaan kemahiran proses sains dapat dipupuk seperti meramal dan berkomunikasi adalah dua kemahiran yang dipraktikkan secara signifikan oleh pelajar melalui pendekatan projek. Walau bagaimanapun, kajian mendapati, berbanding dengan kemahiran proses sains yang lain, kemahiran pemerhatian digunakan dengan lebih mendominasi. Oleh itu kajian selanjutnya diperlukan untuk memupuk kemahiran proses sains yang lain. Kemahiran proses sains penting dalam menjalankan eksperimen dan projek mengikut kaedah saintifik . Justeru itu pembangunan instrumen di dalam kajian Chai Wan Luen, Siew Nyet Moi @ Sopiah Abdullah1, Lee Bih Nih (2021) di mana pelajar membuat keputusan dalam perkaitan dalam kehidupan sebenar seperti pengaplikasian pengetahuan dalam sains, prosedur sertaepistemik dalam mengemukakan data yang diinterpretasikan daripada soalan dan penyelesaian masalah. Terdapat 26 item jenis struktur yang masing-masing mengandungi lima pecahan konstruk KPS, iaitu seperti berikut: pembolehubah bergerak balas, pembolehubah dimalarkan, mencari pembolehubah dimanipulasi, merumus hipotesis, membuat pemerhatian, membuat kesimpulan, dan mendefinisikan secara operasi yang terdiri daripada 60 pelajar Tingkatan Empat.. Daripada analisis yang dilaksanakan didapati bahawa instrumen mempunyai yang tinggi serta mempunyai kesahan dan kebolehpercayaan yang baik dalam mengukur kemahiran Proses Sains Tahap Empat pelajar Tingkatan Empat di sekolah menengah tersebut. Perbincangan kajian ini juga memberi sandaran kepada penyelidik lain agar analisis Rasch terhadap Kemahiran Proses Sains Tahap Empat dapat dilakukan di kawasan-kawasan yang lain. Justeru itu, pembinaan instrumen perlu dilakukan dengan betul daripada aspek kesahan dan kebolehpercayaan bagi instrument dapat digunakan berulang kali Ujian Penguasaan Kemahiran Proses Sains, yang telah dibangunkan oleh Siew, Nyet Moi & Chai, Wan & Lee, Bih, merupakan salah satu contoh instrumen yang belum dikaji secara meluas dalam kajian lepas. (2021) untuk menilai penguasaan pelajar Tingkatan Empat dalam memerhati, mengkategori, membuat inferens, meramal, mengawal pembolehubah, dan merumus hipotesis.Pembangunan instrument ini memfokuskan penguasaan mengenal pasti pengintegrasian kemahiran proses sains, kesedaran alam sekitar dan pemahaman geografi dalam topik udara adalah menerusi pengalaman dan relevan kepada kehidupan pelajar, di samping penerapan nilai saintifik dan nilai murni mengenai alam sekitar Ini kerana penglibatan PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 363

masyarakat dalam usaha pemuliharaan alam sekitar khususnya pelajar di sekolah menengah adalah amat penting. Kesedaran alam sekitar Objektif kesedaran alam sekitar di Malaysia masih belum mencapai tahap yang dikehendaki selaras dengan pendidikan alam sekitar sehingga ke hari ini. Menurut Norshahida Akma Alias dan Wan Nor Azilawani (2019), sejauh mana seseorang individu memahami persekitaran dipengaruhi oleh perubahan yang berlaku di dalam persekitaran.. Oleh yang demikian, melalui pembelajaran sains dapat menggalakkan sikap ingin tahu, memperkembangkan kreativiti dan terbuka terhadap alam sekitar. Namun demikian, tahap kesedaran pelajar terhadap alam sekitar masih belum meluas dan tidak mencapai matlamat yang diharapkan terutamanya generasi di Malaysia dan ini dipersetujui oleh JAS, (2012).Abdul Hair Beddu Asis, Syamsul Azizul Marinsah & Habibah @ Artini binti Ramlie (2021) mendapati kesedaran dan amalan pendidikan berunsur alam sekitar dijalankan dan hubungan antara kesedaran dan pembentukan amalan pendidikan alam sekitar dalam kalangan pelajar sekolah menengah seramai 500 responden yang diberikan borang selidik menunjukkan hubungan antara kesedaran terhadap kepentingan alam sekitar dengan amalan pembudayaan amalan pendidikan alam sekitar tidak signifikan dalam kalangan pelajar sekolah menengah di daerah Kota Kinabalu,Sabah. Abdullah N.H.L., Hamid H., Shafii H., Seow T.W., Mahat H., dan Ahmad J. (2018) membina model konsep yang meningkatkan kesedaran pelajar terhadap alam sekitar. Keduadua pembolehubah disambungkan kepada Pendidikan Alam Sekitar (EPA), yang boleh diperoleh daripada sekolah atau lokasi lain seperti rumah, alam sekitar dan masyarakat. Rajah 1 menggambarkan Model Awal Model Tingkah Laku dan Pembelajaran Pro-Alam Sekitar (PAS) yang diharapkan dapat meningkatkan kesedaran alam sekitar pelajar dengan menggabungkan dua model dan penambahan pembolehubah dengan elemen pembelajaran PAS secara keseluruhan. RAJAH 1. Model gabungan model awal tingkah laku-pro alam sekitar dan model pembelajaran PAS PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 364

Pemahaman Geografi Menurut Kocalar & Demikaya, (2017) dalam pembelajaran mata pelajaran Geografi, maklumat harus disampaikan dengan berkesan melalui teknologi yang sedia ada dan ini disokong oleh kajian Hanifah Mahat, Satryani Arshad, Yazid Saleh, Kadaruddin Aiyub, Mohmadisa Hashim, Nasir Nayan (2020) di mana mereka telah melaksanakan reka bentuk tinjuan dan didapati 500 pelajar Tingkatan Enam di sekolah Malaysia ini melalui borang soal selidik menunjukkan keberkesanan penggunaan Bahan Bantu Mengajar (BBM) multimedia terhadap kesan peningkatan akademik dan sikap pelajar adalah bergantung kepada penerimaan pelajar dan diaplikasikan dalam PdP memberi pengaruh yang besar. Hasilnya, penggunaan teknologi dan strategi untuk mendapatkan dan mengekalkan pengetahuan dalam konteks bantu mengajar merupakan salah satu kaedah terpenting untuk menyampaikan ilmu dengan lebih berkesan.Oleh itu, pengkaji telah mengunakan bahan bantu mengajar seperti smartboard semasa PdPc di dalam kajian ini bagi menarik minat pelajar. Signifikan Kajian Secara dasarnya kajian ini melaksanakan rancangan pengajaran harian topik udara Tingkatan Satu mata pelajaran sains untuk mengetahui tahap intregrasi elemen kesedaran alam sekitar dan pemahaman Geografi di dalam Sains. Pengkaji menggunakan teori konstruktivisme di dalam kajian ini kerana menurut Voon,S.H & Amran M.S (2021) konstruktivisme seiring dengan pengetahuan sedia ada pelajar dapat mempertingkatkan minat serta interaksi di kalangan pelajar agar pembelajaran menjadi lebih seronok serta bermakna dan ini telah dilaksanakan semasa kajian dijalan oleh pengkaji semasa PdPc. Selain itu, guru dan pelajar diharapkan mendapat manfaat daripada kajian ini dari segi kaedah pembelajaran supaya pelajar dapat memanfaatkan peluang pembelajaran yang menarik dan bermakna. Model Kajian Tindakan Secara dasarnya setiap kajian melibatkan dua unsur iaitu bertindak dan menyelidik. Menurut model Lewin (1946) pada kajian tindakan mempunyai empat langkah seperti perancangan, pemerhatian, refleksi untuk menghasilkan kitaran baru. Pengkaji menggunakan model Kemmis dan McTaggart (1988) di mana bagi kumpulan yang memulakan langkah pertama seperti mana yang terdapat oleh model Lewin (1946) di mana tinjauan awal dalam perancangan dan bertindak adalah amat penting bagi peringkat awal refleksi bergantung sesuatu situasi. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 365

RAJAH 2. Model Kajian Tindakan Lewin RAJAH 3. Model Kajian Tindakan Kemmis & McTaggart Kerangka konsep konseptual RAJAH 4. Kerangka konseptual kajian. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 366

Tinjauan Permasalahan Pengkaji telah membuat pemerhatian terhadap pelajar-pelajar semasa pdpc. Pengkaji mendapati pelajar kurang berminat dan kurang memberi respon terhadap soalan yang dikemukakan. Selain itu ada sesetengah pelajar tidak menghantar tugasan yang diberikan. Oleh yang demikian pengkaji telah merancang dan melaksanakan strategi dan tindakan dalam meningkatkan kemahiran proses sains,tahap kesedaran pelajar dan pemahaman Geografi melalui 2 aspek utama iaitu motivasi dan sokongan moral dan bahan pembelajaran murid. Tindakan Disertakan strategi perlaksaan pengkaji semasa menjalankan pdpc Bil Aspek Tindakan 1. Sokongan moral dan motivasi 1) Memberikan kata-kata semangat supaya pelajar terus terdorong untuk mengikuti pdpc 2) Membantu dari pelbagai aspek semasa 3) Menyampaikan nasihat tentang pentingnya alam sekitar 4) Menerima dan mendengar pendapat pelajar dan membuat kesimpulan 2. Bahan Pembelajaran 1) Menyediakan perpustakaan online iaitu hua xia library sebagai bahan rujukan unruk pelajar 2) Pelajar didedahkan dengan penggunaan bbm seperti smartboard seperti menjawab soalan dan kuiz mengenai topik yang diajar supaya pelajar tidak berasa bosan semasa pdpc METODOLOGI Reka bentuk kajian Kajian tindakan ini merupakan kajian berbentuk deskriptif. Pengumpulan data primer secara kuantitatif dilaksanakan menerusi ujian pra dan pasca serta soal selidik. Selain itu, kesahan dan pemurnian kandungan item soalan yang dibina bagi mewakili konstruk yang diukur termasuk ketepatan bahagian yang dikehendaki disemak dalam kajian ini oleh dua orang guru tenaga pengajar mata pelajaran sains dan seorang guru geografi. Justeru itu, instrumen kajian ini dibina menggunakan soal selidik dalam bahasa yang bersesuaian dengan sistem pendidikan di Malaysia dan mudah difahami oleh responden. Populasi dan Sampel Kajian Kajian ini dilaksanakan di Sekolah Menengah Universal Hua Xia, Seri Kembangan Selangor yang terdiri daripada pelajar-pelajar Tingkatan Satu. Populasi bagi pelajar Tingkatan Satu di PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 367

Sekolah Menengah Universal Hua Xia adalah 110 orang.pelajar berbangsa Cina. Menurut Krejcie & Morgan (1970), sampel kajian seramai 86 individu dianggap mencukupi. Bilangan sampel yang digunakan dalam kajian ini adalah berkadar dengan ciri-ciri sampel iaitu pelajar yang mengambil kursus Sains dan Geografi peperiksaan. Instrumen Kajian Ujian Pra-Pasca Instrumen utama kajian ini adalah ujian berdasarkan pemahaman geografi yang merangkumi topik udara yang diliputi sepanjang kajian dan ditetapkan pada tahap yang sesuai untuk pelajar. Ujian ini mengandungi 15 soalan (mudah,sederhana,susah) iaitu bahagian A (mudah,sederhana,susah) dan bahagian B (sederhana). Jumlah markah keseluruhan adalah 100 markah. Masa diperuntukkan adalah 40 minit. Kumpulan responden mendapat soalan yang sama sebelum dan selepas ujian. Soal Selidik Sugrah, N. (2019) bersetuju bahawa kaedah persampelan yang paling praktikal untuk mendapatkan sampel yang besar ialah pembinaan instrumen soal selidik dalam bidang Pendidikan jika dibandingkan dengan pemerhatian dan temu bual. Responden telah diberikan set soal selidik 20 item untuk dilengkapkan. Item soal selidik dipecahkan kepada dua bahagian: kesedaran alam sekitar dan kemahiran proses sains dalam pendidikan sains. Set soalan terdiri daripada dua soalan aneka pilihan yang menggunakan "skala Likert" sebagai pilihan jawapan membentuk set soalan tinjauan ini. Arahan dan penerangan skala terdapat pada permulaan set soal selidik, bersama-sama dengan had masa untuk menjawab, yang diperlukan responden untuk menyatakan persetujuan mereka selama 40 minit. Justeru itu, data yang dianalisis oleh pengkaji setelah responden memberikan respons mereka lebih mudah apabila menggunakan skala Likert untuk menentukan tahap kesedaran alam sekitar dan kemahiran proses sains. JADUAL 2. Skor skala 5 likert Pernyataan Skor Sangat Tidak Setuju Tidak Setuju Tidak Pasti Setuju Sangat Setuju 1 2 3 4 5 Rancangan Pengajaran Harian Kajian ini dijalankan selama lima minggu bermula 27 Oktober 2022 sehingga 18 November 2022. Sepanjang 8 jam, setiap kumpulan mengambil bahagian dalam pembelajaran selama 2 jam setiap minggu selama 5 minggu berturut-turut. Topik yang dipilih adalah Udara Tingkatan 1 mata pelajaran Sains. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 368

JADUAL 3. Rancangan Pengajaran Harian Sains – Geografi. Waktu Pengajaran Tempoh masa (1 jam ) Sub topik / Kandungan Minggu 1 40 minit Ujian Pra Minggu 2 1 jam 7.1.1 Merancang dan merekodkan komposisi udara 7.1.2 Mencerakinkan komposisi udara daripada carta pai 1 jam 7.1.3 Menilai kepentingan oksigen, nitrogen karbon dioksida dan gas nadir dalam kehidupan seharian. 7.1.4 Menghargai kitar karbon dan kitar oksigen dalam mengekalkan komposisi gas di udara Minggu 3 1 jam 7.2.1 Menyatakan maksud pembakaran, 7.2.2 Menyatakan oksigen diperlukan untuk pembakaran 1 jam 7.2.3 Menyenaraikan hasil pembakaran 7.2.4 Menjalankan eksperimen untuk mengkaji pembakaran. Minggu 4 1 jam 7.3.1 Menerangkan maksud pencemaran udara 7.3.2 Menyenaraikan contoh bahan cemar udara 7.3.3 Menyenaraikan sumber bahan udara 1 jam 7.2.4 Memerihalkan kesan pencemaran udara 7.2.5 Menerangkan langkah-langkah yang diambil untuk menghalang dan mengawal pencemaran udara Minggu 5 40 minit Ujian Pasca 40 minit Soal Selidik Penganalisisan Data Penganalisa data melibatkan dua jenis Statistik Deskriptif dan Kolerasi yang melibatkan Perisian Statistical Package for Social Science (SPSS) Versi 26 untuk mengumpul data soal selidik serta data pencapaian pencapaian ujian pra-pasca pelajar. Bagi melihat hubungan antara kemahiran proses sains dengan kesedaran alam sekitar kaedah korelasi digunakan. Statistik deskriptif, seperti skor min dan peratusan yang digunakan untuk menjelaskan latar belakang responden dan kaedah taburan kekerapan dan peratusan yang diperoleh daripada analisis SPSS, digunakan untuk menganalisis soal selidik. DAPATAN DAN PERBINCANGAN Demografi Kajian Demografi responden kajian ini mendapati jantina lelaki seramai 32 orang (37.2%) dan perempuan 54 orang (62.8%). Kajian ini mendapati lebih ramai responden perempuan yang terlibat. Responden yang berbangsa Cina dan bersekolah Sekolah Menengah Swasta 100% terlibat dalam kajian ini. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 369

JADUAL 4. Profil Responden kajian. Profil Bilangan Peratus Jantina Lelaki 32 37.2% Perempuan 54 62.8% Bangsa Cina 86 100% Sekolah Sekolah Menengah Swasta 86 100% RAJAH 5. Demografi responden. Berdasarkan jadual 5 menunjukkan skor markah pelajar yang terlibat dalam pra ujian dan post ujian. Dapatan kajian mendapati pelajar yang memperoleh 0 markah seramai 45 orang (53%), 15-45 markah 7 orang (8.1%), 50 -65 markah 17 orang (19.8%) dan 70-95 markah 17 orang (19.8%). Manakala Pasca ujian pula menunjukkan 0 markah seramai 15 orang (17.4%), 15-45 markah 1 orang (1.2%), 50-65 markah 11 orang (12.8%) dan 70-95 markah (68.6%). Dapatan kajian mendapati bahawa berlaku perubahan markah pada pasca ujian dan peningkatan yang tinggi pada peringkat 50-65 markah dan 70-97 markah. Dapatan kajian ini mendapati pada ujian pasca ujian pelajar memperoleh markah 70-95 markah sangat tinggi dan mempunyai hubungan yang positif. JADUAL 5. Skor Markah Pelajar Skor Markah Bilangan Peratus Pra Ujian 0-14 45 52.3% 15-45 7 8.1% 50-65 17 19.8% 70-95 17 19.8% Post Ujian 0-14 15 17.4% 15-45 1 1.2% 50-65 11 12.8% 70-95 59 68.6% PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 370

RAJAH 6. Skor pelajar. Tahap Penguasaan Pemahaman Geografi Dapatan kajian mendapati bahawa pada ujian pemahaman geografi pengetahuan sedia ada pelajar menunjukkan nilai min M=1.57 SP. =.128 manakala konsep pemahaman geografi pula nilai min M=1.44 S.P= .227. Dapatan kajian ini mendapati bahawa tahap pemahaman geografi pelajar berada pada tahap yang tinggi. JADUAL 6. Tahap penguasaan pemahaman geografi Konstruk Min SP Pengetahuan sedia ada pelajar 1.57 .128 Konsep pemahaman geografi 1.44 .227 Dapatan kajian ini mendapati bahawa 10 item telah diuji untuk mengetahui pengetahuan yang sedia ada murid terhadap pemahaman geografi. Dapatan kajian mendapati bahawa murid yang menjawab hampir separuh daripada pemilihan jawapan yang hampir sama dengan pemilihan jawapan iaitu soalan (2) iaitu Metana 52.3% manakala Sulfur oksida pula 47.7% manakala pada soalan ke (10) pula pelajar menjawab Nitrogen 50% dan Karbon dioksida 50%. Dapatan kajian mendapati soalan (9) Apakah langkah-langkah mengawal pencemaran udara? iaitu Menggalakan pembakaran terbuka 11.6% dan pilihan yang paling tinggi adalah jawapan Menggunakan pengangkutan awam 88.4%. Soalan (4) pula Antara berikut yang manakah tergolong dalam kitar semula paling tinggi memilih Guna semula 87.2% dan jual semula 12.8%. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 371

JADUAL 7. Setiap item pengetahuan sedia ada Item N Peratus 1. Apakah maksud pemanasan global? a. Suhu bumi semakin menurun dan panas 19 22.1% b. Suhu atmosfera bumi meningkat secara berterusan 67 77.9% 2. Aktivti manusia seperti pertenakan yang menyumbang kepada pemanasan global a. Metana 45 52.3% b. Sulfur oksida 41 47.7% 3. Antara berikut gas manakah yang menyumbang kepada pencemaran udara? a. Oksigen 13 15.1% b. Karbon dioksida 73 84.9% 4. Antara berikut yang manakah tergolong dalam kitarsemula a. Guna semula 75 87.2% b. Jual semula 11 12.8% 5. Bagaimanakah pencemaran udara menganggu keselesaan penduduk? a. Menjejaskan kesihatan manusia 57 66.3% b. Meningkatkan suhu air laut 29 33.7% 6. Antara langkah-langkah untuk mengelakkan kebakaran a. Matikan suis dengan tangan yang basah 13. 15.1% b. Tutup pili gas selepas memasak 73 84.9% 7. Apakah contoh gas nadir yang terdapat di udara? a. Nitrogen oksida 55 64.0% b. Helium 31 36.0% 8. Apakah contoh penyebab pencemaran udara? a. Pembuangan sisa sampah 33 38.4% b. Penebangan pokok 53 61.6% 9. Apakah langkah-langkah mengawal pencemaran udara? a. Menggalakan pembakaran terbuka 10 11.6% b. Menggunakan pengangkutan awam 76 88.4% 10. Apakah gas yang menyumbang kepada kesan rumah hijau? a. Nitrogen 43 50.0% b. Karbon dioksida 43 50.0% PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 372

Dapatan kajian mendapati item yang paling tinggi dipilih betul adalah soalan (1) Geografi dalam kehidupan mengaitkan dengan isu semasa dan kehidupan harian supaya kesedaran akan timbul dari semasa ke semasa betul 83.7% manakala salah 16.3%. Pada soalan (5) murid paling tinggi memilih jawapan salah iaitu Geografi dapat menerapkan semangat patriotik serta mewujudkan sensitiviti murid terhadap fenomena alam secara setempat dan global betul 37% manakala salah 62.8%. Pada soalan (2) pula pelajar lebih cenderung memilih hampir sama jawapan. Soalannya iaitu Geografi memberi pengetahuan mengenai fenomena alam dan organisasi ruangan berasaskan interaksi manusia dengan alam sekitar fizikal dan alam sekitar manusia betul 51.2% manakala jawapan Salah 48.8% JADUAL 8. Setiap item konsep pengetahuan. Item N Peratus 1. Geografi dalam kehidupan mengaitkan dengan isu semasa dan kehidupan harian supaya kesedaran akan timbul dari semasa ke semasa c. Betul 72 83.7% d. Salah 14 16.3% 2. Geografi memberi pengetahuan mengenai fenomena alam dan organisasi ruangan berasaskan interaksi manusia dengan alam sekitar fizikal dan alam sekitar manusia a. Betul 44 51.2% b. Salah 42 48.8% 3. Geografi penting untuk memupuk nilai-nilai hidup yang harmonis dan sejahtera serta memupuk nilai amanah, bersyukur, kesederhanaan, bertanggungjawab, tidak mementingkan diri sendiri dan mencintai alam sekitar. a. Betul 56 65.1% b. Salah 30 34.5% 4. Geografi dapat meramal perkara yang akan berlaku pada masa hadapan adalah penggunaan pendekatan yang saintifik dan sistematik. a. Betul 36 41.9% b. Salah 50 58.1% 5. Geografi dapat menerapkan semangat patriotik serta mewujudkan sensitiviti murid terhadap fenomena alam secara setempat dan global. a. Betul 32 37% b. Salah 54 62.8% PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 373

Tahap Pengintegrasian Alam Sekitar Bagi menentukan nilai min pengkaji menggunakan interprestasi min apabila menentukan nilai min dan sisihan piawai. Dapatan kajian ini diukur dengan nilai min pada tahap tinggi (5.00- 3.67), tahap sederhana (2.67-3.66) dan tahap rendah (1.00-2.66). JADUAL 9. Nilai min dan tahap. Dapatan kajian mendapati kemahiran proses sains mempunyai nilai min M= 3.62 SP .355 manakala kesedaran alam sekitar nilai min M=4.38 SP .466. Dapatan menunjukkan Kemahiran proses sains berada pada tahap sederhana manakala kesedaran alam sekitar berada pada tahap yang tinggi. JADUAL 10. Tahap pengintegrasian Konstruk Min SP Tahap Kemahiran proses sains 3.62 .355 Sederhana Kesedaran alam sekitar 4.38 .466 Tinggi RAJAH 7. Tahap pengintegrasian. 1. Kemahiran Proses Sains Dapatan kajian menunjukkan item yang paling tinggi pada item Gas karbon dioksida menukarkan kertas litmus biru lembap ke merah? nilai min M=4.75, SP=.631 diikuti dengan item Proses pembakaran api membebaskan gas karbon dioksida nilai min M=4.41, SP=.676 dan item Oksigen dan bahan api adalah syarat-syarat diperlukan dalam pembakaran nilai min M=4.39, SP=.579. Dapatan kajian ini juga menunjukkan item berada pada tahap rendah iaitu Nitrogen, oksigen,gas nadir, karbon dioksida adalah peratusan menurun kandungan di udara nilai min Nilai Min Tahap 5.00-3.67 Tinggi 2.67-3.66 Sederhana 1.00-2.66 Rendah PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 374

M=2.00, SP=.000, Pembakaran hutan adalah pencemaran udara nilai min M=1.97, SP=.151 dan Menanam semula pokok untuk mengelakkan gangguan kitar oksigen dan kitar karbon nilai min M=1.60, SP=.491. JADUAL 11: Setiap item kemahiran proses sains Item Min M SP Tahap Menanam semula pokok untuk mengelakkan gangguan kitar oksigen dan kitar karbon 1.60 .491 Rendah Pembakaran hutan adalah pencemaran udara 1.97 .151 Rendah Nitrogen, oksigen,gas nadir, karbon dioksida adalah peratusan menurun kandungan di udara 2.00 .000 Rendah Gas karbon dioksida menukarkan kertas litmus biru lembap ke merah? 4.75 .631 Tinggi Oksigen dan bahan api adalah syaratsyarat diperlukan dalam pembakaran 4.39 .579 Tinggi Proses respirasi dan pembakaran memerlukan oksigen di atmosfera 4.36 .852 Tinggi Hujan asid disebabkan oleh gas sulfur dioksida 4.16 .852 Tinggi Kaedah sistem pembersih udara digunakan bagi melepaskan sulfur dioksida yang dibebaskan oleh kilang 4.33 .820 Tinggi Proses pembakaran api membebaskan gas karbon dioksida 4.41 .676 Tinggi Peratusan 21% gas oksigen terdapat di dalam udara 4.26 .758 Tinggi Kemahiran Proses Sains 3.62 .356 Tinggi 2. Kesedaran Alam Sekitar Dapatan kajian menunjukkan nilai min yang paling tinggi pada item Saya tahu negatif yang saya lakukan akan meninggalkan kesan kepada alam sekitar dengan nilai min M=4.58, SP=.676 diikuti dengan Saya tahu bahawa pemanasan global akan memberi kesan negatif kepada alam sekitar dan manusia nilai min M=4.43, SP=.660 dan item Saya tahu bahawa pembebasan gas karbon dioksida menyebabkan aktiviti pemanasan global dengan nilai M=4.39, SP=.740. Dapatan ini mendapati pelajar sekolah mempunyai kesedaran terhadap alam sekitar berada pada tahap yang tinggi. JADUAL 12. Setiap item kesedaran alam sekitar. Item Min M SP Tahap Saya tahu kitar semula dapat mengurangkan pencemaran udara 4.22 .873 Tinggi PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 375

Saya tahu bahawa perubahan iklim dunia adalah disebabkan tindakan manusia terhadap alam sekitar. 4.36 .667 Tinggi Alam sekitar adalah amat penting bagi saya. 4.27 .849 Tinggi Saya tahu negatif yang saya lakukan akan meninggalkan kesan kepada alam sekitar 4.58 .676 Tinggi Saya tahu bahawa penurunan tahap kualiti udara akan memberi kesan buruk kepada kesihatan manusia sejagat. 4.36 .630 Tinggi Saya tahu bahawa pemanasan global akan memberi kesan negatif kepada alam sekitar dan manusia 4.43 .660 Tinggi Saya tahu bahawa pembebasan gas karbon dioksida menyebabkan aktiviti pemanasan global. 4.39 .740 Tinggi Saya menggunakan pengangkutan awam untuk bergerak dari satu tempat ke tempat yang lain. 4.43 .584 Tinggi Saya tidak mengamalkan pembakaran terbuka 4.47 .681 Tinggi Saya tahu bahawa peningkatan jumlah kenderaan bermotor di jalan raya menyumbang kepada pelepasan asap kenderaan dan gas yang membahayakan manusia dan alam sekitar 4.29 .666 Tinggi Kesedaran Alam Sekitar 4.38 .466 Tinggi Hubungan antara Kemahiran Proses Sains dengan Kesedaran Alam Sekitar Untuk mengenal pasti pembolehubah, beberapa aspek disiasat. Pengukuran koefisien korelasi Skala Davies dari tahun 1971 digunakan untuk menilai kekuatan hubungan antara pembolehubah dalam dapatan kajian ini. Ujian korelasi Pearson digunakan untuk mengukur Pekali Korelasi Skala Davies (1971).Pekali Korelasi Skala Davies (1971). No Julat Min Tahap Kekuatan 1 2 3 4 5 0.70 hingga 1.00 0.50 hingga 0.69 0.30 hingga 0.49 0.10 hingga 0.29 0.01 hingga 0.09 Amat Tinggi Tinggi Sederhana Tinggi Rendah Diabaikan (Adaptasi daripada Skala Davies (1971) dalam Teh & Embi (2009) Jadual menunjukkan hubungan antara kemahiran proses sains dengan kesedaran alam sekitar murid yang dianalisis dengan menggunakan kaedah Korelasi Pearson. Dapatan kajian mendapati bahawa hubungan antara kemahiran dengan kesedaran mempunyai nilai korelasi r= PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 376

.681** Sig .000, p > .005. Dapatan kajian ini mendapati hubungan antara kemahiran dengan kesedaran alam sekitar berada pada tahap tinggi di aras tahap p <0.01 (2 Tailed) berdasarkan skala Davies. Correlations Kemahiran Kesedaran Kemahiran Pearson Correlation 1 .681** Sig. (2-tailed) .000 N 86 86 Kesedaran Pearson Correlation .681** 1 Sig. (2-tailed) .000 N 86 86 **. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). Perbincangan kajian Dapatan kajian mendapati bahawa skor murid berbeza angka praujian dengan pasca ujian. Dapatan mendapati pra ujian murid masih lagi tidak dapat menguasai pemahaman geografi secara tuntasnya. Manakala selepas daripada pasca ujian, skor ujian murid mula meningkat ditahap yang lebih tinggi. Ujian pemahaman yang dijalankan mendapati pengetahuan sedia ada pelajar menunjukkan nilai min M=1.57 SP. =.128 manakala konsep pemahaman geografi pula nilai min M=1.44 S.P= .227. Setelah itu pasca ujian dijalankan mendapati penguasaan murid terhadap kemahiran proses sains mempunyai nilai min M= 3.62 SP .355 manakala kesedaran alam sekitar nilai min M=4.38 SP .466. Dapatan menunjukkan kemahiran proses sains berada pada tahap sederhana manakala kesedaran alam sekitar berada pada tahap yang tinggi. Ujian korelasi dijalankan untuk mengetahui hubungan antara praujian dengan pasca ujian. Dapatan kajian mendapati hubungan antara ujian pemahaman geografi dalam kalangan masyarakat dengan pengintegrasian kemahiran proses sains, kesedaran alam sekitar dan pemahaman topik geografi mempunyai tahap yang tinggi dan positif serta signifikan diuji. KESIMPULAN DAN IMPLIKASI Berdasarkan perbincangan yang telah dibuat di dalam kajian ini maka pengkaji mendapati aktiviti pembelajaran Sains topik udara telah memberikan kesan positif dalam meningkatkan kesedaran alam sekitar dan pemahaman geografi di kalangan pelajar. Aspek kesedaran alam sekitar dan pemahaman geografi berada di tahap yang memberangsangkan. Pengkaji mencadangkan untuk kajian seterusnya adalah lebih banyak membuat simulasi peperiksaan bagi mengetahui tahap kekuataan dan kelemahan pelajar dan mempelbagaikan teknik pengajaran seperti topik-topik yang mempunyai elemen alam sekitar untuk menarik minat pelajar. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 377

PENGHARGAAN Assalamulaikum w.b.t Alhamdulillah dengan penuh kesyukuran ke hadrat Ilahi dan izinNya kerana limpah kurnianya , dapat saya menyelesaikan manuskrip ini dengan penuh jayanya. Oleh itu, di sini saya ingin merakamkan sepenuh penghargaan kepada; Pensyarah Prof Madya Dr Zanaton Ikhsan, memberikan kepercayaan beliau kepada saya serta membimbing saya sepanjang proses tugasan ini disiapkan begitu juga rakan seperjuangan saya telah banyak mencetuskan idea dan membantu saya sepanjang proses penyiapan tugas ini. Syukur Alhamdulilah, melalui tugasan ini banyak yang telah saya pelajari sepanjang proses penyiapan kerja khusus ini dijayakan dan ianya memberi seribu satu pengalaman yang bermakna. Kesekian kalinya, Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih dan penghargaan kepada semua yang terlibat secara langsung atau tidak langsung dalam proses menyiapkan tugasan ini. Sekian, Wasalam. RUJUKAN Abdul Hair Beddu Asis, Syamsul Azizul Marinsah, & Habibah @ Artini Binti Ramli (2021). Tahap Kesedaran dan Pembudayaan Alam Sekitar Dalam Kalangan Pelajar Sekolah Menengah Di Kota Kinabalu, Sabah: The Level of Environmental Awareness and Culture among Secondary School Students in Kota Kinabalu, Sabah. MANU Jurnal Pusat Penataran Ilmu Dan Bahasa (PPIB), 32(2), 73–88 Abdul Rahman, Norazizah & Yusop, Noor & Yassin, Sopia & Isa, Zainiah@Zaniah. (2018). Kemahiran Proses Sains Dalam kalangan Kanak-Kanak Prasekolah Menerusi Pendekatan Projek. Sains Humanika. 11. 10.11113/sh.v11n1.1386. Berg, E. (2008). Improving teaching in the laboratory: Old problems, new perspectives Kertas Kerja Seminar Pembelajaran dan Pengajaran Sains, Universiti Kebangsaan Malaysia, 17–19 Februari. Bond, T. G., & Fox, C. M. (2015). Applying the Rasch Model: Fundamental measurement in the Human Sciences. Routledge. Hanifah Mahat, and Satryani Arshad, and Yazid Saleh, and Kadaruddin Aiyub, and Mohmadisa Hashim, and Nasir Nayan, (2020) Penggunaan dan penerimaan bahan bantu mengajar multimedia terhadap keberkesanan pembelajaran Geografi. Geografia : Malaysian Journal of Society and Space, 16 (3). pp. 219-234. ISSN 2180-2491 Hanifah, M., Paulin, C. P. L., Nasir, N., Mohmadisa, H., & Yazid, S. (2017). Pencapaian pelajar dalam mata pelajaran Geografi Sekolah Menegah di Sabah-Analisis awal. Jurnal Sains Humanika, 9(2), 1-7 Hikmah, N., Yamtinah, S., Ashadi & Indriyanti, N. Y. (2018). Chemistry teachers’ understanding of science process skills in relation of science process skills assessment in chemistry learning. Journal of Physics: Conference Series, 1022(1). doi:10.1088/1742-6596/1022/1/012038 https://www.nationalgeographic.org/education/national/geography standards/ 20 Julai 2017 Kocalar, A., & Demikaya, H. (2017). Geography teachers ’ views on effective Geography teaching. Review of International Geographical Education Online, 7(3), 332–346. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 378

Lue, I. L. P. (2020). Keberkesanan modul lab-madi terhadap kemahiran penghujahan kemahiran proses sains dan penguasaan konsep resapan dan osmosis. Tesis Dr. Fal., Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia Norshahida Akma Alias & Wan Nor Azilawanie. 2019. Analisis pengetahuan, sikap dan tingkah laku komuniti tebing Sungai Terengganu, Malaysia. Asian People Journal 2(2): 105-117 Siew, Nyet Moi & Chai, Wan & Lee, Bih. (2021). The Kemahiran Proses Sains Tahap Empat: Satu instrumen untuk Pelajar Tingkatan Empat Sekolah Menengah. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH). 6.10.47405/mjssh.v6i3.689. VOON, S. H. .; AMRAN, M. S. Pengaplikasian Teori Pembelajaran Konstruktivisme Dalam Pembelajaran Matematik: Application of Constructivism Learning Theory in Mathematical Learning. S. I. 2021, 6. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 379

Pengetahuan Dan Sikap Terhadap Amalan Kitar Semula Dalam Kalangan Pelajar (Knowledge And Attitude Towards Recycling Practices Among Students) Yap Ming Yi & Kamisah Osman* ABSTRAK Peningkatan kuantiti sisa pepejal semakin membimbangkan di Malaysia. Golongan pelajar memainkan peranan yang penting untuk mempraktikkan amalan kitar semula. Kajian ini bertujuan mengkaji perbezaan pengetahuan dan sikap pelajar mengikut tahap pendidikan serta hubungan antara kedua-duanya terhadap amalan kitar semula. Kajian ini melibatkan pendekatan kuantitatif yang diaplikasikan reka bentuk tinjauan. Kajian ini disasarkan kepada 246 orang sampel yang terdiri daripada pelajar sekolah rendah dan sekolah menengah di daerah Gombak, Selangor dengan persampelan rawak berstrata. Soal selidik dianalisis secara deskriptif dan inferensi melalui perisian SPSS. Dapatan kajian menunjukkan pengetahuan dan sikap pelajar sekolah rendah berada pada tahap memuaskan dan sederhana, manakala perhubungan antara pengetahuan dan sikap dengan amalan kitar semula adalah sederhana dan kuat masing-masing. Diikuti dengan pengetahuan dan sikap pelajar sekolah menengah pula berada pada tahap baik dan tinggi, manakala perhubungan antara pengetahuan dan sikap dengan amalan kitar semula adalah sangat kuat masing-masing. Pelajar sekolah menengah mempunyai tahap pengetahuan dan sikap yang lebih tinggi berbanding dengan pelajar sekolah rendah. Kesimpulannya, tahap pendidikan mempengaruhi pengetahuan dan sikap pelajar terhadap amalan kitar semula. Implikasi kajian ini diharapkan memanfaatkan Kementerian Pendidikan Malaysia dan guru dalam usaha mempertingkatkan pengetahuan dan sikap pelajar terhadap amalan kitar semula. Kata Kunci: Pengetahuan; Sikap; Amalan kitar semula; Pelajar ABSTRACT The rise in the quantity of solid waste in Malaysia is getting increasingly worrisome. Students play an important role to implement recycling practices. This study aims to examine the differences in the knowledge and attitude of students towards recycling practices according to level of education as well as the relationship between the two. The quantitative approach’s applied survey design was used. It was targeted at 246 samples consisting of primary school students and secondary school students in Gombak, Selangor with stratified random sampling. The questionnaire was analysed descriptively and inferentially through SPSS software. The findings show that the level of knowledge and attitude of primary school students is at satisfactory and moderate level, while it is at good and high level for secondary school students. For primary school students, the relationship between the two factors is moderate and strong respectively while it is very strong for secondary school students. Secondary school students have higher level of knowledge and attitudes compared to primary school students. Lastly, the level of education affects student’s knowledge and attitude towards recycling practices. The implications of this study are expected to benefit Malaysian Ministry of Education and teachers in effort to improve students' knowledge and attitudes towards recycling practices. Key Words: Knowledge; Attitude; Recycling practices; Students Yap Ming Yi Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Selangor, Malaysia. [email protected] *Pengarang Penghubung: Kamisah bt. Osman* Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Selangor, Malaysia. [email protected] PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 380

PENGENALAN Peningkatan jumlah penduduk yang disertai dengan kepesatan proses urbanisasi mengundang kepada jangka hayat tapak pelupusan semakin berkurang untuk menampung sisa yang terkumpul. Jumlah sisa pepejal yang dijana semakin bertambah amat membimbangkan kini. Oleh itu, isu pengurusan sisa pepejal diberi perhatian serius di seluruh dunia termasuk Malaysia. Salah satu strategi penyelesaiannya ialah amalan kitar semula perlu dipraktikkan oleh pelajar sejak kecil. Pelajar memainkan peranan yang penting dalam mengasingkan sisa pepejal dari puncanya. Amalan kitar semula merupakan langkah alternatif berkesan untuk dilaksanakan demi memastikan pengurusan sisa pepejal yang mampan. Di peringkat global, matlamat Sustainable Development Goals (SDGs) ke-12, iaitu Penggunaan dan Pengeluaran Bertanggungjawab telah menggariskan penjanaan sisa boleh dikurangkan secara besar-besaran menjelang 2030 melalui usaha kurangkan, cegahkan, gunakan semula dan kitar semula (Khairul Baharudin & Sarah Aziz 2020). Demi mencapai matlamat ke-12 SDGs, keberkesanan pengurusan sisa pepejal boleh dicapai melalui pendidikan alam sekitar yang berorientasikan praktikal (Rodić & Wilson 2017; Wilson & Velis 2015). Pendidikan formal boleh meningkatkan kesedaran alam sekitar pelajar untuk mempergiatkan pelaksanaan inisiatif kitar semula. Justeru, pembelajaran berasaskan pengalaman boleh dipertingkatkan melalui program kitar semula di sekolah. Kitar semula perlulah diamalkan sejak kecil supaya mengalakkan perubahan pengetahuan, sikap dan tingkah laku mereka dalam kehidupan harian. Pelbagai kaedah dan pendekatan telah digunakan untuk mempergiatkan program kitar semula, namun keberkesanan masih tidak berada pada tahap yang membanggakan. Walaupun kadar kitar semula yang dicatatkan di Malaysia telah meningkat daripada 30.67% pada tahun 2020 kepada 31.52% pada tahun 2021, namun kadar kitar semula Malaysia agak rendah jika dibandingkan dengan kecatatan sekurang-kurang 60 peratus bagi kebanyakan negara-negara maju seperti Jerman dan Singapura (Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2022). Kebanyakan pelajar membuang sampah tanpa mengasingkannya walaupun tong kitar semula telah disediakan. Isu ini membimbangkan berikutan dengan jumlah pelajar di sesebuah sekolah semakin meningkat kerana lebih banyak sisa akan dihasilkan. Persoalannya, adakah mereka memahami perkembangan isu semasa kitar semula? Adakah puncanya ialah pengetahuan dalam sistem pendidikan dan sikap pelajar yang menyebabkan amalan kitar semula gagal dipraktikkan? Menurut latar belakang masalah yang dikemukakan, hal ini telah mendorong kajian tentang pengetahuan dan sikap pelajar terhadap amalan kitar semula dijalankan. Pengetahuan pelajar penting untuk disemai dengan kesedaran yang tinggi mengenai kepentingan kitar semula terhadap persekitaran. Justeru itu, pengetahuan dan sikap pelajar merupakan kunci utama yang mempengaruhi amalan kitar semula mereka yang akan dipraktikkan dalam kehidupan harian. Lima objektif bagi kajian ini adalah berikut: 1. Mengetahui tahap pengetahuan kitar semula pelajar sekolah rendah dan sekolah menengah. 2. Mengetahui sikap kitar semula pelajar sekolah rendah dan sekolah menengah. 3. Mengetahui perbezaan signifikan antara pengetahuan dan sikap kitar semula dalam PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 381

kalangan pelajar mengikut tahap pendidikan. 4. Mengetahui hubungan signifikan antara pengetahuan dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah rendah dan sekolah menengah. 5. Mengetahui hubungan signifikan antara sikap dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah rendah dan sekolah menengah. Hipotesis kajian ini adalah seperti berikut: H01 : Tidak terdapat perbezaan signifikan antara pengetahuan dengan tahap pendidikan. H02 : Tidak terdapat perbezaan signifikan antara sikap dengan tahap pendidikan. H03 : Tidak terdapat hubungan signifikan antara pengetahuan dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah rendah. H04 : Tidak terdapat hubungan signifikan antara pengetahuan dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah menengah. H05 : Tidak terdapat hubungan signifikan antara sikap dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah rendah. H06 : Tidak terdapat hubungan signifikan antara sikap dan amalan kitar semula dalam kalangan pelajar sekolah menengah. TINJAUAN LITERATUR Pengetahuan Kitar Semula Pengetahuan merupakan salah satu medium penting untuk disuntik kepada pelajar supaya mereka memahami faedah kitar semula. Program pendidikan alam sekitar yang ditawarkan dalam sistem pendidikan China sejak tahun 2003 telah membuktikan keberkesanan sistem pendidikan telah berjaya memanfaatkan pengetahuan alam sekitar kepada kebanyakan pelajar yang prihatin terhadap isu alam sekitar semasa (Chen 2020). Menurut Jessica Dato et al. (2020), pemboleh ubah pengetahuan alam sekitar berhubungan kolerasi yang kuat tetapi signifikan dengan pengetahuan bahan kitar semula. Menurut kajian Fu & Liu (2017), tahap pengetahuan tentang air dikitar semula yang tinggi akan merangsang kepercayaan individu terhadap pihak berkuasa air dan mengurangkan risiko negatif dalam penggunaan terhadap air dikitar semula. Dapatan kajian menunjukkan semakin tinggi pengetahuan tentang air dikitar semula, semakin tinggi kebolehterimaan terhadap air dikitar semula. Pengetahuan yang dipegang oleh mereka lebih berupaya untuk memahami dan menganalisis isu alam sekitar (Situmorang, Liang & Chang 2020). Menurut Schill, Godefroit-Winkel & Hogg (2020), kanak-kanak berpengetahuan dalam konteks kitar semula disebabkan oleh pelaksanaan program kitar semula dan penyediaan kemudahan di sekolah yang secara langsung meningkatkan penglibatan murid dalam kitar semula di sekolah dan rumah. Pembelajaran kendiri dan pemerhatian pembelajaran terhadap kitar semula boleh wujud sama ada di sekolah dan keluarga. Ini juga disokong oleh kajian Aguilar-Jurado et al. (2019) yang membuktikan pelajar telah memperolehi pengetahuan dan mampu menghargai kepentingannya menerusi penyertaan program kitar semula kaca. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 382

Berdasarkan kajian Chong Oi Min & Mohammad Tahir Mapa (2021), pendidikan alam sekitar yang berjaya diterapkan dalam kurikulum melahirkan pelajar sekolah menengah yang memegang pengetahuan kitar semula yang tinggi. Hasil kajian ini bercanggah dengan kajian Choe, Kim & Ri (2020) yang menunjukkan tahap pengetahuan alam sekitar yang rendah disebabkan oleh topik-topik alam sekitar dalam kurikulum sekolah menengah yang terhad. Sikap Kitar Semula Sikap merupakan faktor utama yang menyumbangkan kesedaran kitar semula yang ada pada pelajar. Teori Tingkah Laku Terancang mengemukakan tingkah laku individu ditentukan oleh keinginan untuk bertindak sesuatu perkara dan berhubung rapat dengan pandangan, norma subjektif dan kelakuan yang dikawal dalam dirinya (Ajzen 1991). Menurut kajian Cho (2019), self-determined motivation, perceived behavioral dan sikap alam sekitar mempunyai kesan langsung ke atas niat seseorang individu untuk melibatkan diri dalam kitar semula. Kajian Choe, Kim & Ri (2020) mendapati bahawa sikap pelajar yang positif terhadap kitar semula walaupun mereka memegang tahap pengetahuan yang rendah. Sikap persekitaran yang positif dalam kalangan pelajar semakin meningkat mengikut peningkatan tahap pendidikan. Sikap positif terhadap alam sekitar lebih ketara ditunjukkan bagi pelajar Tingkatan Tiga kerana mereka lebih berminat terhadap isu alam sekitar. Kajian ini bertentangan dengan kajian Chong Oi Min & Mohammad Tahir Mapa (2020) yang mendapati bahawa kawasan sekolah dipenuhi dengan sampah yang dibuang di merata tempat. Tabiat pelajar yang tidak membuang sampah ke dalam tong sampah disebabkan oleh kekurangan kesedaran tentang kepentingan menjaga kebersihan melalui pengasingan sampah sebelum dibuang. Berdasarkan kajian Nurul Adilah Mah Hassan & Faisal Zulhumadi (2017), sikap dan tahap tanggungjawab mahasiswa mengenai kitar semula adalah sangat rendah walaupun mereka mempunyai tahap pengetahuan yang tinggi. Situasi ini telah menunjukkan kesedaran kepentingan kitar semula tidak dapat dipupuk. Pengetahuan yang diperolehi kurang diaplikasikan untuk menunaikan tanggungjawab mereka dalam penjagaan persekitaran. Hubungan antara Pengetahuan dan Sikap terhadap Amalan Kitar Semula Kualiti alam sekitar bergantung kepada hubungan antara tahap pengetahuan, sikap dan tingkah laku yang saling berkait. Kenyataan ini disokong oleh Nur Aisyah Sobri & Haliza Abdul Rahman (2016) menyatakan tahap pengetahuan dan sikap adalah dua komponen yang penting dalam mempengaruhi amalan kitar semula. Kekurangan pengetahuan yang asas akan memberi kesan yang ketara dalam tingkah laku alam sekitar (Norshahida Akma Alias & Wan Nor Azilawanie 2019). Menurut kajian Liao & Li (2019), pendidikan alam sekitar berhubung kolerasi yang kuat dengan pengetahuan alam sekitar. Semakin tinggi pengetahuan, semakin tinggi niat pelajar untuk mengasingkan sisa pepejal. Oleh itu, pengetahuan merupakan peramal terbaik untuk memastikan keberkesanan pengasingan sisa pepejal. Seseorang pelajar yang berpengetahuan lebih bersedia untuk mengambil tindakan yang bertepatan untuk menangani isu-isu alam sekitar. Pengalaman berasaskan alam semula jadi mempunyai kesan positif PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 383

terhadap pembentukan pro-environmentalisme dalam kalangan kanak (Barrera-Hernández et al. 2020). Pendidikan yang berkait dengan alam sekitar lestari haruslah diintegrasikan ke dalam setiap peringkat sekolah dalam sesebuah negara. Kenyataan ini disokong oleh Sun et al. (2020) dalam kajiannya di China juga menekankan masalah alam sekitar yang timbul di sesebuah negara boleh diatasi dengan peranan pendidikan. Pendidikan formal boleh meningkatkan pengetahuan dan tingkah laku alam sekitar. Kualiti pendidikan hendaklah dimasukkan ke dalam kandungan tentang penjagaan dan pengurusan alam sekitar pada tahap pendidikan yang berbeza demi meningkatkan pemahaman individu tentang sains alam sekitar. Kelestarian alam boleh dicapai di negara membangun apabila sikap, kesedaran dan pengetahuan alam sekitar berjaya disambungkan daripada guru kepada pelajar melalui pendidikan formal (Debrah, Vidal & Dinis 2021). Walau bagaimanapun, kajian Wang et al. (2020) pula menunjukkan golongan berpengetahuan kurang bersedia untuk mengitar semula walaupun mereka lebih berpengetahuan tentang isu-isu tentang kitar semula. Pengetahuan tentang kitar semula tidak semestinya berkait dengan kesungguhan untuk mengamalkan kitar semula. Justeru, pengetahuan dan sikap kitar semula seharusnya dikaji secara serentak untuk meningkatkan kesedaran awam dalam amalan kitar semula. Kerangka Konseptual Kerangka konseptual dalam kajian ini telah diubahsuai dan diadaptasikan daripada Model Awal Tingkah Laku Pro-Alam Sekitar (Kollmuss & Agyeman 2002) dan Teori Tingkah Laku Terancang (Ajzen 1991). Kerangka konseptual yang dibentuk menjadikan tahap pendidikan sebagai pemboleh ubah bebas, pengetahuan dan sikap sebagai pemboleh ubah tidak bersandar manakala amalan kitar semula sebagai pemboleh ubah bersandar untuk mengenal pasti perbezaan pengetahuan dan sikap pelajar mengikut tahap pendidikan serta hubungan antara kedua-duanya terhadap amalan kitar semula seperti ditunjukkan dalam Rajah 1. RAJAH 1. Kerangka konseptual kajian. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 384

METODOLOGI Reka Bentuk Kajian Kajian ini dijalankan dengan menggunakan pendekatan kuantitatif yang diaplikasikan reka bentuk tinjauan. Kajian yang dijalankan secara kuantitatif untuk mencerap, menganalisis dan menghasilkan data demi mencapai semua objektif kajian yang ditetapkan (Neuman 2012). Kajian tinjauan dalam penyelidikan ini adalah untuk menerangkan sikap, persepsi atau ciri sampel dalam populasi tersebut terhadap kitar semula yang ingin dikaji (Creswell 2012). Etika penyelidikan dan metodologi kajian ini telah diluluskan dengan kebenaran yang diberi oleh Kementerian Pendidikan Malaysia (Rujukan:KPM.600-3/2/3-eras(13917)), Jabatan Pendidikan Negeri Selangor (Rujukan: JPNS.SPD 600-1/1/2 JLD.25 (4)) dan pentadbir sekolah yang terlibat untuk melancarkan proses pengutipan data-data kuantitatif. Sampel Kajian Kajian ini disasarkan kepada populasi yang melibatkan semua pelajar Tahun Lima di sebuah sekolah rendah dan semua pelajar Tingkatan Empat di sebuah sekolah menengah. Kedua-buah sekolah ini terletak di daerah Gombak, Selangor. Oleh kerana salah satu objektif kajian adalah untuk mengenalpasti perbezaan pengetahuan dan sikap berdasarkan tahap pendidikan pelajar, maka persampelan rawak berstrata telah digunakan untuk memilih sampel bagi kedua-dua buah sekolah yang dikaji. Dengan ini, penyelidik dapat memastikan sampel yang diwakili dengan secukupnya dalam populasi mengikut kadar yang sama. Sampel yang dipilih berdasarkan kadar yang sama dapat mewakili sesebuah populasi supaya boleh menyumbangkan maklumat yang tepat untuk menjawab persoalan kajian (Cohen, Manion & Morrison 2012). Berdasarkan Krejcie dan Morgan (1970), jika populasi sesuatu kawasan kajian adalah sebanyak 700 orang, maka seramai 248 orang responden akan diperlukan. Seramai 246 orang sampel dipilih dalam kajian ini, iaitu terdiri daripada 123 orang pelajar sekolah rendah dan 123 orang pelajar sekolah menengah untuk menjawab borang soal selidik. Instrumen Kajian Penyelidikan kuantitatif ini dijalankan melalui pengedaran borang soal selidik yang mengandungi empat bahagian utama dengan berjumlah 43 item, iaitu Bahagian A berkait demografi responden, Bahagian B berkait pengetahuan kitar semula pelajar, Bahagian C tentang sikap kitar semula dan Bahagian D tentang amalan kitar semula. Semua item dalam borang soal selidik telah diadaptasi daripada kajian-kajian terdahulu seperti Muhd Ibrahim, Durairaj Ehambron & Marlizah Yusuf (2016), Nur Aisyah Sobri & Haliza Abdul Rahman (2016) dan Nur Azliani Haniza et al. (2018). Demi memastikan kesahan soal selidik, semua item telah disemak dan disahkan oleh beberapa panel pakar, iaitu seorang pensyarah kanan Universiti Kebangsaan Malaysia dan dua orang guru Sains yang berpengalaman dalam bidang pendidikan. Terdapat dua orang guru yang berpengalaman pengajaran dalam bidang bahasa juga dilantik untuk tujuan mengesahkan penterjemahan bahasa terhadap item soal selidik yang dibina dalam Bahasa Cina. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 385

Untuk mengira kebolehpercayaan instrumen kajian, kaedah Kuder Richardson (KR20) dan kaedah Alpha Cronbach digunakan untuk membuat penilaian terhadap instrumen kajian ini. Oleh itu, kajian rintis telah dijalankan kepada 30 orang pelajar Tahun Lima dan 30 orang pelajar Tingkatan Empat yang mempunyai ciri-ciri yang sama dengan sampel sebenar. Secara keseluruhannya, semua item dalam konstruk pengetahuan mendapat nilai KR20 sebanyak 0.793, manakala soal selidik sikap dan amalan kitar semula menunjukkan nilai Alpha Croncbach yang melebihi 0.60, iaitu 0.768 dan 0.806 masing-masing. Oleh itu, semua item dalam instrumen kajian ini baik dan boleh diterima. Kaedah Penganalisisan Data Statistik deskriptif dan statistik inferensi digunakan untuk menganalisis data kuantitatif melalui Statistical Package for the Social Science (SPSS) versi 26.0. Analisis deskriptif digunakan untuk mengenal pasti tahap pengetahuan dan sikap supaya data dipamerkan dalam frekuensi, peratusan, min dan sisihan piawai. Interpretasi skor min terhadap tahap pengetahuan, sikap dan amalan adalah seperti Jadual 1 dan Jadual 2 masing-masing. Statistik inferensi digunakan untuk mengukur perkaitan di antara pengetahuan dan sikap terhadap amalan kitar semula pelajar melalui ujian Korelasi Pearson seperti Jadual 3. Ujian-t tidak bersandar dijalankan untuk menguji sama ada kedua-dua kumpulan sampel mempunyai nilai min antara pengetahuan dan sikap yang berbeza. JADUAL 1. Interpretasi tahap pengetahuan. Markah Interpretasi 80 – 100 Baik 50 – 79 Memuaskan 0 – 49 Lemah Sumber : Nur Aisyah Sobri & Haliza Abdul Rahman 2016 JADUAL 2. Interpretasi sikap dan amalan kitar semula. Nilai Min Interpretasi 1.00 – 2.50 Rendah 2.51 – 3.50 Sederhana 3.51 – 5.00 Tinggi Sumber : Noor. H. Cheku, Ibrahim Mamata & Mohd Yusri Ibrahim 2014 JADUAL 3. Skala kekuatan hubungan korelasi pearson. Nilai Pekali Korelasi Pearson Kekuatan ± 0.81 - 1.00 Sangat kuat ± 0.51 - 0.80 Kuat ± 0.31 - 0.50 Sederhana ± 0.21 - 0.30 Lemah ± 0.01 - 0.20 Sangat lemah Sumber : Cohen, Manion & Morrison 2012 PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 386

DAPATAN DAN PERBINCANGAN Demografik Responden Kajian ini melibatkan 123 orang pelajar Tahun 5 yang belajar di sebuah Sekolah Jenis Kebangsaan Cina dan 123 orang pelajar Tingkatan Empat di sebuah Sekolah Menengah Kebangsaan yang terletak di daerah Gombak, Selangor. Jadual 4 menunjukkan frekuensi dan peratusan demografik responden dalam kajian ini. JADUAL 4. Frekuensi dan peratusan demografik responden (n=246). Pemboleh ubah Tahun Lima Tingkatan Empat Bilangan Responden Peratus (%) Bilangan Responden Peratus (%) Jantina Lelaki Perempuan 66 57 53.7 46.3 56 67 54.5 45.5 Bangsa Melayu Cina India Lain-lain 14 93 13 3 11.4 75.6 10.6 2.4 27 73 19 4 59.3 22.0 15.4 3.3 Jadual 4 menunjukkan bahawa pelajar Tahun Lima terdiri daripada 66 orang lelaki (53.7%) dan 57 orang perempuan (46.3%) manakala pelajar Tingkatan Empat terdiri daripada 56 orang lelaki (54.5%) dan 67 orang perempuan (45.5%). Pelajar Tahun Lima terdiri daripada 14 orang berkaum Melayu, 93 orang berkaum Cina, 13 orang berkaum India dan 3 orang berkaum lain-lain. Pelajar Tingkatan Empat pula terdiri daripada 27 orang berkaum Melayu, 73 orang berkaum Cina, 19 orang berkaum India dan 4 orang berkaum lain-lain. Jumlah bagi kedua-dua kumpulan sampel kajian ini adalah sama tetapi berbeza dari segi jantina dan bangsa. Pengetahuan Kitar Semula Pelajar Untuk menguji tahap pengetahuan kitar semula dalam kalangan pelajar, 20 buah item telah diajukan berkaitan dengan fakta dan jenis bahan yang dikitar semula, sebab, kesan serta kepentingan kitar semula. Item bagi Bahagian B terdiri daripada soalan aneka pilihan sama ada ya atau tidak. Tahap pengetahuan kitar semula pelajar dapat dinilai berdasarkan peratus markah yang diperolehi. Pelajar yang menjawab soalan dengan betul akan mendapat 1 markah, manakala menjawab dengan salah akan mendapat 0 markah. Seterusnya, penyelidik merumuskan markah yang diperolehi kepada 100 peratus dengan menggunakan pengiraan yang mudah. Jadual 5 menunjukkan pecahan skor yang diperoleh oleh sampel kajian mengikut kekerapan, peratusan dan interpretasi tahap pengetahuan. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 387

JADUAL 5. Kekerapan dan peratusan pengetahuan kitar semula pelajar. Markah Tahun Lima Tingkatan Empat Bilangan Responden Peratus (%) Bilangan Responden Peratus (%) 80 – 100 73 59.35 89 72.36 50 – 79 50 40.65 34 27.64 0 – 49 0 0 0 0 Min Keseluruhan 77.72 Min Keseluruhan 82.07 Interpretasi Memuaskan Interpretasi Baik Dapat dirumuskan bahawa dari aspek pengetahuan kitar semula, paling banyak pelajar Tahun Lima mencapai tahap baik, iaitu sebanyak 73 orang, manakala paling kurang pelajar mencapai tahap memuaskan iaitu sebanyak 50 orang. Kitar semula pelajar Tahun Lima dari aspek pengetahuan adalah pada tahap memuaskan secara keseluruhan (min= 77.72, sp= 8.33). Dapatan kajian ini hampir seiring dengan dapatan Nur Aisyah Sobri & Haliza Abdul Rahman (2016) yang menunjukkan kebanyakan responden iaitu 71 orang atau 75.7% pelajar sekolah rendah di bandar memegang pengetahuan kitar semula yang baik. Ini adalah kerana pelajar lebih faham tentang maksud dan komponen-komponen kitar semula yang disalurkan melalui kempen, media elektronik atau media massa. Pelajar yang duduk di bandar lebih mudah mendapat segala maklumat mengenai kitar semula yang dipromosi daripada berbagaibagai sumber. Walau bagaimanapun, tahap pengetahuan pelajar Tahun Lima berada pada tahap memuaskan secara keseluruhannya. Hal ini merumuskan pemahaman dalam konteks kitar semula masih tidak mencukupi. Pada pandangan penyelidik, situasi ini disebabkan oleh pendidikan alam sekitar tidak didedahkan secara maksimum kepada pelajar di peringkat sekolah rendah gagal menggambarkan pengetahuan kitar semula secara keseluruhan. Justeru, pendedahan awal tentang kepentingan kitar semula perlu diterapkan pada peringkat kanakkanak supaya mereka mula belajar menghormati dunia dan menjaga alam sekitar melalui amalan kitar semula (Jessica Dato et al. 2020). Kajian ini juga menunjukkan paling banyak pelajar Tingkatan Empat mencapai tahap baik, iaitu sebanyak 89 orang, manakala paling kurang pelajar mencapai tahap memuaskan iaitu 34 orang. Tahap pengetahuan kitar semula yang baik didapati dalam kalangan pelajar Tingkatan Empat secara keseluruhan (min= 82.07, sp= 7.35). Dapatan ini selari dengan kajian yang mendedahkan bahawa pemahaman pelajar terhadap kitar semula adalah tinggi seperti dapatan kajian yang jelas menunjukkan pelajar sekolah menengah memegang pengetahuan yang mencukupi tentang kitar semula melalui pendidikan formal. Golongan pelajar ini kerap mahir dengan media massa terkini untuk belajar ilmu tentang kitar semula daripada pelbagai sumber secara langsung atau secara tidak langsung (Chong Oi Min & Mohammad Tahir Mapa 2019, 2021). Sikap Kitar Semula Pelajar Sikap pelajar dinilai berdasarkan dua aspek iaitu kesedaran dan perasaan tanggungjawab pelajar terhadap kitar semula. 10 buah item dalam bahagian ini dinilai dengan menggunakan PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 388

skala Likert 5 mata. Tafsiran untuk skala Bahagian C ialah 1= Sangat Tidak Setuju, 2= Tidak Setuju, 3= Kurang Setuju, 4= Setuju dan 5= Sangat Setuju. JADUAL 6. Kekerapan dan peratusan sikap kitar semula pelajar tahun lima. Bil Item STS (%) TS (%) KS (%) S (%) SS (%) Min Sikap Kitar Semula 1. Saya menghadapi kekangan masa untuk mengasingkan bahan mengikut warna tong kitar semula. 18 (8.1) 57 (25.7) 37 (16.7) 8 (3.6) 3 (1.4) 2.36 2. Saya rasa bersalah jika mengasingkan bahan kitar semula dengan cara yang salah. 1 (0.5) 28 (12.6) 75 (33.8) 17 (7.7) 2 (0.9) 2.93 3. Saya berasa sedih apabila kawasan persekitaran kotor. 2 (0.9) 14 (6.3) 41 (18.5) 58 (26.1) 8 (3.6) 3.46 4. Saya berasa bimbang apabila memikirkan kuantiti sisa pepejal semakin meningkat. 7 (3.2) 12 (5.4) 55 (24.8) 44 (19.8) 5 (2.3) 3.23 5. Saya berasa kecewa tentang cara kilang membuang sisa toksik ke dalam sungai. 4 (1.8) 26 (11.7) 53 (23.9) 37 (16.7) 3 (1.4) 3.07 6. Amalan kitar semula adalah tanggungjawab saya. 2 (0.9) 36 (16.2) 39 (17.6) 43 (19.4) 3 (1.4) 3.07 7. Amalan kitar semula amat susah untuk dilakukan. 18 (8.1) 50 (22.5) 43 (19.4) 11 (5.0) 1 (0.5) 2.41 8. Saya percaya amalan kitar semula mampu meningkatkan kesejahteraan penduduk. 4 (1.8) 38 (17.1) 50 (22.5) 30 (13.5) 1 (0.5) 2.89 9. Saya percaya kitar semula boleh menyumbang kepada kelestarian alam sekitar. 5 (2.3) 23 (10.4) 79 (35.6) 13 (5.9) 3 (1.4) 2.89 10. Saya rasa amalan kitar semula tidak penting. 77 (34.7) 33 (14.9) 11 (5.0) 2 (0.9) 0 (0) 1.50 Min Keseluruhan 2.78 Interpretasi Sederhana Berdasarkan Jadual 6, min keseluruhan menunjukkan bahawa sikap kitar semula pelajar Tahun Lima berada pada tahap sederhana (min= 2.78, sp= 0.87). Nilai min tertinggi ialah 3.46 dengan kebanyakan responden iaitu 26.1% bersetuju bahawa mereka berasa sedih apabila kawasan persekitaran kotor. Nilai min terendah ialah 1.50 dengan peratusan sebanyak 34.7% responden sangat tidak bersetuju amalan kitar semula tidak penting. Secara keseluruhannya, dapatan kajian ini merumuskan pelajar Tahun Lima memiliki kesedaran terhadap kitar semula yang sederhana, namun tidak dapat dijamin untuk mengamalkan kitar semula seharian. PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 389

Dapatan kajian ini serupa dengan hasil kajian Nur Aisyah Sobri & Haliza Abdul Rahman (2016) yang menunjukkan skor min tahap sikap pelajar pada tahap sederhana. Hal ini demikian kerana pelajar ini masih kurang terdidik untuk menonjolkan sikap yang menggalakkan mereka terlibat dalam aktiviti kitar semula. Oleh itu, generasi muda haruslah dibekalkan dengan pendidikan alam sekitar dalam kurikulum sekolah demi memupuk sikap mencintai alam sekitar dan menghargai dunia sejak kecil. JADUAL 7. Kekerapan dan peratusan sikap kitar semula pelajar tingkatan empat. Bil Item STS (%) TS (%) KS (%) S (%) SS (%) Min Sikap Kitar Semula 1. Saya menghadapi kekangan masa untuk mengasingkan bahan mengikut warna tong kitar semula. 7 (5.7) 26 (21.1) 41 (33.3) 40 (32.5) 9 (7.3) 3.15 2. Saya rasa bersalah jika mengasingkan bahan kitar semula dengan cara yang salah. 0 (0) 0 (0) 42 (34.1) 45 (36.6) 36 (29.3) 3.95 3. Saya berasa sedih apabila kawasan persekitaran kotor. 0 (0) 0 (0) 5 (4.1) 29 (23.6) 89 (72.4) 4.68 4. Saya berasa bimbang apabila memikirkan kuantiti sisa pepejal semakin meningkat. 0 (0) 0 (0) 12 (9.8) 66 (53.7) 45 (36.6) 4.27 5. Saya berasa kecewa tentang cara kilang membuang sisa toksik ke dalam sungai. 0 (0) 1 (0.8) 9 (7.3) 36 (29.3) 77 (62.6) 4.54 6. Amalan kitar semula adalah tanggungjawab saya. 0 (0) 0 (0) 8 (6.5) 70 (56.9) 45 (36.6) 4.30 7. Amalan kitar semula amat susah untuk dilakukan. 19 (15.4) 47 (38.2) 44 (35.8) 12 (9.8) 1 (0.8) 2.42 8. Saya percaya amalan kitar semula mampu meningkatkan kesejahteraan penduduk. 0 (0) 2 (1.6) 16 (13.0) 46 (37.4) 59 (48.0) 4.32 9. Saya percaya kitar semula boleh menyumbang kepada kelestarian alam sekitar. 0 (0) 0 (0) 8 (6.5) 41 (33.3) 74 (60.2) 4.54 10. Saya rasa amalan kitar semula tidak penting. 97 (78.9) 6 (4.9) 16 (13.0) 3 (2.4) 1 (0.8) 1.41 Min Keseluruhan 3.76 Interpretasi Tinggi Merujuk kepada Jadual 7, min keseluruhan menunjukkan bahawa sikap kitar semula pelajar Tingkatan Empat berada pada tahap tinggi (min= 3.76, sp= 0.34). Nilai min tertinggi ialah 4.68 dengan kebanyakan responden iaitu 72.4% bersetuju bahawa mereka berasa sedih PROSIDING e-Kolokium Pendidikan Sains 2023 390