ประวัติท่านอาจารย์ตื้อ อจลธัมโม

431

• หลวงปู่ม่ัน ครูบาอาจารย์ของเราไม่เคยโม้ แต่มีจริง

(๒ มกราคม ๒๕๕๕)
เราภมู ิใจกันว่า เราเกิดเปน็ ชาวพุทธ แล้วเราเปน็ ลูกศิษยก์ รรมฐาน เรามีครมู ีอาจารยน์ ะ
ครบู าอาจารยข์ องเรา “ทา่ นอาจารยใ์ หญ่ ทา่ นอาจารยใ์ หญ่” หลวงตาทา่ นเรียกอย่างนนั้ ท่านเรยี ก
หลวงปูม่ ่ันนะวา่ “ท่านอาจารยใ์ หญ่” เปน็ หลกั เป็นเกณฑ์ เปน็ รม่ โพธิ์ร่มไทรของพวกเรา ท่านมดี ี
กวา่ ทกุ อย่าง ทา่ นมีครบ
คำ� วา่ “มคี รบ” หมายถงึ วา่ มอี ภญิ ญาครบ ถา้ ทา่ นไมม่ คี รบ ทา่ นเอาหลวงปตู่ อ้ื ไวไ้ มอ่ ยหู่ รอก
หลวงปู่ต้ือก็อภิญญา ๖ เหมือนกัน หลวงปู่ตื้อท่านรู้ไปหมด แล้วคนท่ีมีศักยภาพขนาดนั้น
แล้วถ้าครูบาอาจารยไ์ ม่มศี ักยภาพท่เี หนือกว่า เอาจติ อยา่ งนั้นไวไ้ มไ่ ด้ แล้วแกไ้ ขจติ อย่างน้ันไมอ่ ยู่
ถ้าแกไ้ ขจิตอย่างนน้ั อย ู่ แล้วดพู ฤตกิ รรมของหลวงปู่มน่ั สิ ท่านเคยแสดงออกส่งิ ใดบ้าง
เวลาเทศนาว่าการนะ ท่านกจ็ ะบอกวา่ ใหส้ รา้ งสติ เราท�ำสติกัน ทำ� สมาธกิ นั แลว้ มีปญั ญา
ข้ึนมา ภาวนามยปญั ญาเพอื่ ช�ำระกเิ ลสของเรา แล้วถ้าใครมฤี ทธม์ิ ีเดช ใครมสี ิง่ ใด... เพราะคำ� ว่า
“มฤี ทธ์ิมเี ดช” ของทา่ น เห็นไหม
หลวงปู่ฝั้นไปเย่ยี ม ส่ิงตา่ งๆ กลิ่นหอมทวนลม หอมตา่ งๆ หลวงปฝู่ นั้ ท่านกร็ ู้ของท่านได้
เวลาหลวงปตู่ ้อื ทา่ นกร็ ้ขู องทา่ นได้ หลวงปู่ชอบท่านกร็ ้ขู องท่านได้ หลวงปู่มนั่ ท่านกร็ ู้ของทา่ นได้
แต่หลวงปู่ม่ันท่านไม่เคยยกย่อง ท่านไม่เคยเชิดชูตัวท่านว่า ท่านมีศักยภาพมากกว่าคนอื่นเลย
น่จี ิตใจของคนทเ่ี ปน็ ธรรม ถ้าจิตใจของคนที่เปน็ ธรรม ฉะน้นั
๑. เราอย่าไปตน่ื เต้น ไม่ตนื่ เต้นกับสงิ่ ท่ีโลกเขาร้กู นั
๒. อยา่ นอ้ ยเนอื้ ตำ�่ ใจว่า เราไม่มสี ิ่งท่ีเหมือนกับคนอน่ื เขา คนอืน่ เขาจะยากดีมจี นก็สมบัติ
ของเขา เขาสรา้ งสมของเขามา สมบตั ขิ องเรา เราก็สรา้ งของเรามา
ฉะนนั้ สมบตั ิของเรา เราสรา้ งของเรามา ดูสิ คนทกุ ข์ คนจน คนเข็ญใจ แต่เขามปี ญั ญา
เขาสร้างเน้อื สร้างตวั ของเขาได้ เราก็เป็นมนุษย์คนหนึ่ง เราก็เป็นชาวพทุ ธ เราก็มีครบู าอาจารย์
ของเรา เรากอ็ ยากจะประพฤติปฏบิ ตั ิของเรา เรากม็ ีปัญญาของเรา เราก็สร้างตัวเราได้
ฉะน้ัน ใครจะมีฤทธิ์มีเดช ใครจะสูงส่งขนาดไหน มีปัญญาขนาดไหนเร่ืองของเขา
นั้นคอื คนข้ีโม้ แต่หลวงปูม่ นั่ ครบู าอาจารยข์ องเราไมเ่ คยโม้ แต่มจี รงิ ! มีจริง !

432

• หักปีกกิเลส

(๓๐ ตลุ าคม ๒๕๕๕)
กิเลสธรรมดาเราก็สู้มันไม่ได้อยู่แล้ว แล้วปฏิบัติมาน่ี ปฏิบัติมาเสริมมันอีก เสริมกิเลส
เข้าไปอีก พอกิเลสมันเสริมเข้าไป มันติดปีกขึ้นไป มันกระพือปีก มันลากไปเลย แล้วลากจิต
หวั ใจนไ้ี ป แล้วท�ำแลว้ เปน็ ประโยชนก์ บั ตวั เราไหม ถา้ มันไมเ่ ป็นประโยชน์กบั ตวั เรา เพราะมันท�ำ
อยา่ งนน้ั มันเจริญแล้วเส่ือม
เรื่องของโลก ฌานโลกีย์ เหาะเหินเดนิ ฟา้ พอจิตใจมนั วูบไหว มันกต็ ก มันไปไหน
ไม่รอดหรอก ร้วู าระจติ เด๋ยี วมันก็เสอื่ ม รู้วาระจติ น่ใี ครเปน็ คนรู้ ? ก็จิตเราเป็นคนรู้ ถา้ จิตเปน็
คนรู้ ถ้ากิเลสมนั ติดปีก มันกว็ า่ มันรูถ้ ูกตอ้ งดีงาม แลว้ มนั เป็นความจริงไหม ถึงเป็นความจริง
ก็ไม่ได้ประโยชนก์ ับจติ ดวงนน้ั เพราะเปน็ เรอ่ื งของเขา ความคดิ ของเขา แล้วความคดิ ของเราล่ะ
แต่เวลาครูบาอาจารย์ทา่ นมขี ึน้ มา ท่านมีไวเ้ พือ่ เป็นเครือ่ งมือ เครื่องมอื อะไร ? เครอื่ งมอื
คือตรวจสอบไง เคร่ืองมือคือรู้เท่าไง คนเราจะท�ำงาน มันต้องมีเคร่ืองมือของเขา ถ้าคนที่มี
อภญิ ญาข้ึนมา อย่างเชน่ หลวงปู่ตอ้ื ทา่ นมีของท่านกป็ ระโยชนข์ องทา่ น นค่ี รูบาอาจารย์เรากม็ ี
อภญิ ญา ๖ กม็ ี แตอ่ ภญิ ญา ๖ ทา่ นสอนอะไร ? ท่านก็สอนอริยสจั น่แี หละ ทา่ นก็สอนพจิ ารณา
ในกาย ในเวทนา ในจติ ในธรรมเหมอื นกนั เพราะมันท�ำขึ้นมา ผลมันตอบสนองขึน้ มาๆ
นี่มันหักปีกกิเลส ให้กเิ ลสมนั ยอมจำ� นน ถ้ากเิ ลสยอมจ�ำนน พิจารณาไปมันเหน็ จรงิ ตาม
ความเป็นจรงิ ของมัน ถ้าเหน็ จริงของมนั นม่ี ันส�ำรอก มันคายของมนั ออก ถา้ มันคายของมนั ออก
น่ีมันรจู้ ริงอย่างนไี้ ง
คำ� พดู น่ะ คนเรามนั ไมเ่ คยสำ� รอกคายสิ่งใดออกไป มันรไู้ ด้อย่างไรวา่ อะไรมันคายออกไป
จากหัวใจนี้ ถ้ามันส�ำรอก มันคายของมันออก ถ้าส�ำรอกคายออกด้วยอะไร ท�ำอย่างใดมันถึง
ส�ำรอกคายมนั ออกไป ถ้าส�ำรอกคายออกไปนะ มนั พิจารณาของมนั
เราฝกึ หัดใชป้ ญั ญา ถ้าปญั ญามันเกิดข้ึน เห็นไหม น่สี มั มากัมมนั โต งานชอบ เพยี รชอบ
ระลกึ ชอบ สตชิ อบ ปญั ญาชอบ ถา้ ปญั ญาชอบ ทุกข์ สมุทัย นโิ รธ มรรค...นิโรธ นิโรธธรรม มันจะ
เกดิ ขึน้ มาไดอ้ ย่างไรถ้ามันไมม่ ีมรรคญาณทมี่ าชำ� ระล้าง ทมี่ ันมาเพ่ือซกั ฟอกหัวใจน้ี

433

• เล่นปฏิบัติธรรม

(๓ พฤษภาคม ๒๕๕๗)
ในสมัยปจั จบุ นั น้ี เวลาหลวงปเู่ สาร์ หลวงป่มู ัน่ ทา่ นใชช้ วี ติ ของทา่ นทั้งชีวติ หน่ึง หมดไป
อายขุ ยั หนงึ่ แล้วกอ็ ายุขยั ของหลวงปูแ่ หวน หลวงป่ตู ้อื ร่นุ ท่ี ๒ มารุ่นหน่ึง หลวงตาทา่ นบอกวา่
ท่านเป็นรุ่นท่ี ๓ ไอ้พวกเรารนุ่ สุดทา้ ย ๓ – ๔ ชั่วอายคุ นเพอ่ื ท�ำให้สงั คมเขามนั่ คงศรทั ธาขึน้ มา
เพราะอะไร ? เพราะว่าท่านเทศนาว่าการของท่าน เพราะท่านเอาความจริงในหัวใจของท่าน
มาเทศนาว่าการ เอาความจริงของท่านมาตีแผ่ พอตีแผ่ขึ้นมา คนท่ีมีเหตุมีผล นี่ฟังเหตุฟังผล
แล้วมนั ยอมรับเหตผุ ลน้นั เขาเช่อื เรอ่ื งมรรค เรือ่ งผลขนึ้ มา พอเชื่อเรอ่ื งมรรค เรือ่ งผลขึน้ มา
การปฏบิ ัติมันกเ็ ขม้ แขง็ ขนึ้ มา
นพ่ี อเข้มแขง็ ข้นึ มา ฝ่ายปฏิบตั ิ เหน็ ไหม เขาปฏิบตั ดิ ้วยพุทโธ หลวงป่มู ่ันท่านสอนพทุ โธ
พุทโธ คือ ค�ำบริกรรม ค�ำบรกิ รรมการท�ำความสงบ ๔ วิธกี าร น่ีทา่ นทำ� จรงิ ๆ ของทา่ น ทา่ นทำ� จรงิ
ท�ำจังของท่าน แล้วท่านได้ผลของท่าน ถ้าไม่ได้ผลของท่าน ท่านจะเอาส่ิงใดมาเทศนาว่าการ
เวลาเทศนาวา่ การ เวลาเทศน์ตามปรยิ ัติกเ็ ทศนต์ ามพระไตรปิฎก เทศนต์ ามตำ� รา เทศนต์ ามต�ำรา
ก็วา่ ไปตามต�ำรา ไอค้ นที่ฟังแล้วก็ฟังเป็นพิธี ฟงั เทศนเ์ อาบญุ นงั่ สัปหงกโงกง่วง เวลาฟงั เทศนก์ นั
นั่งสัปหงกหวั น่ีจรดพน้ื เลย พอพระเทศนจ์ บสาธุ ไดบ้ ุญๆ อู๋ย ! บญุ เตม็ หัวใจเลย
แตห่ ลวงปูเ่ สาร์ หลวงปู่มน่ั ทา่ นไมเ่ ทศน์อย่างนั้น ทา่ นเทศนจ์ ้ีเข้าไปในหัวใจ นั่งตวั แขง็
เลยนะ จติ สงบน่ิงคอยฟงั คุณธรรมอันน้ันเขา้ มาช�ำระใจ ธรรมกระแทกเขา้ มาในหวั ใจ ถา้ หวั ใจ
ยิ่งกระแทกเทา่ ไรมันก็ยง่ิ จะไปปลดเปลอื้ งในใจของผู้ท่ฟี ัง น่กี ารฟังธรรมอยา่ งน้นั ฟงั จากท่ีในใจของ
หลวงปเู่ สาร์ หลวงปูม่ นั่ ทา่ นเป็นจริงของทา่ น ท่านทำ� จริงท�ำจังของท่าน ท่านมเี หตุมผี ลของทา่ น
ท่านถึงเอาความจรงิ อันนนั้ มาอธบิ ายใหพ้ วกเราฟงั แลว้ ถ้าใครมอี �ำนาจวาสนา ใครมอี �ำนาจวาสนา
ก็พยายามท�ำตาม ท�ำให้ได้ ทำ� ตามแลว้ ท�ำให้ได้ แลว้ มันมีคนท�ำได้ มหี ลวงป่ตู ือ้ มหี ลวงป่ชู อบ
มีหลวงปู่ฝ้นั ทำ� ไดเ้ พราะอะไร ? ท�ำไดเ้ พราะท�ำเสรจ็ ท่านทำ� แล้วท่านสง่ การบ้านอาจารย์ของทา่ น
ทา่ นเทศนา เชน่ หลวงปู่ฝน้ั หลวงปมู่ ั่นทา่ นพดู กบั พระทเ่ี ปน็ ลกู ศิษยบ์ อกว่าหลวงปขู่ าว
“ท่านขาวได้คยุ กบั เราแล้วนะ” คอื ไดค้ ยุ กนั แล้ว จบแลว้ นีใ่ ครไดค้ ุยแล้ว แล้วเวลาทา่ นพูดกบั พระ
สมัยท่ีวา่ ท่านชราภาพแล้วนะ
“หม่คู ณะจ�ำไว้นะ ทา่ นมหา หลวงตามหาบวั ท่านดที ้ังข้างนอกและดีท้งั ขา้ งใน”

434

ดขี า้ งนอก คอื วา่ ข้อวัตรปฏิบัติ ดขี า้ งนอก คอื กฎกตกิ าทีท่ า่ นเปน็ ผนู้ �ำ นด่ี ขี า้ งนอก
ขา้ งนอก หมายถึงวา่ จริตนิสยั ข้างนอก ท่านดที ้ังขา้ งนอกและดีท้งั ข้างใน ข้างใน คือ มคี ุณธรรม
ข้างใน คือ ปฏบิ ตั ิแล้วมคี ณุ ธรรม นไี่ งทที่ ่านมคี ณุ ธรรม มคี วามจริงของท่าน แล้วทา่ นสงั่ สอน
ของท่าน มคี วามจริงของทา่ น แล้วทา่ นท�ำจรงิ ของทา่ น มันถงึ ได้ผลของทา่ นมา

• เช่ือตามเขา

(๒๑ มถิ ุนายน ๒๕๕๗)
ถาม : ได้สนทนากับเพ่ือนท่ีปฏิบัติธรรมเห็นต่างกัน เช่น ถ้าน่ังสมาธิไปแล้วรู้ตัวว่าคิด
ให้ตามดูความคิด ฝึกบังคับไม่ให้ดึงกลับมา แต่ดิฉันดึงกลับมาพุทโธ เขาบอกว่าห้ามบังคับ
จริงๆ แลว้ ตอ้ งเปน็ อยา่ งไรคะ แล้วควรจะบอกเขาไหม ?
ตอบ : ไอ้กรณีปฏิบัติ มันปฏิบัติกันมาก พอปฏิบัติกันมากนะ คนที่ปฏิบัติงูๆ ปลาๆ
เขามาพดู กัน แต่เราเอาแบบหลวงปู่เสาร ์ หลวงป่มู ั่น
หลวงปู่เสาร์ หลวงปู่ม่ัน เป็นพระอรหันต์ ฝึกสอนจนหลวงปู่แหวน หลวงปู่ค�ำดี
หลวงป่ตู ้ือ หลวงตามหาบัว ครบู าอาจารย์ท่ีทา่ นประพฤตปิ ฏบิ ัตไิ ป ทา่ นเป็นพระอรหันต์
นี่ครบู าอาจารย์ที่ทา่ นเป็นพระอรหันต์ ท่านสอนใหพ้ ระเปน็ พระอรหนั ต์ ถ้าสอนใหเ้ ป็น
พระอรหันต์ ท่านบอกให้เราบังคับ ใหม่ๆ ตอ้ งบงั คบั เดก็ จะเปน็ เดก็ ดไี ด้พอ่ แมต่ ้องใช้อบุ ายบังคบั
ไมบ่ ังคับเหมือนบงั คบั
เด็กๆ เห็นไหม เราจะไมบ่ งั คับ เพราะบงั คับแล้ว เดย๋ี วจะมีแรงต้าน เราก็ต้องใช้อบุ าย
ของเรา อยา่ งนด้ี ีกว่า อย่างนี้เราเสนอ เราคอยประคองมาให้เด็กมนั รู้ถูก รูผ้ ิดมา น่ีบงั คบั ไหม ?
บงั คับแบบไมบ่ งั คับ แตถ่ า้ เดก็ มนั ด้ือ เดก็ มนั ไม่มเี หตมุ ผี ล เรากต็ ้องบงั คับ ตอ้ งเฆี่ยนต้องตเี พื่อ
ลงโทษ ถ้าเขาดอื้ จะท�ำแต่ความเสียหายกต็ ้องบงั คบั แต่ถ้าเด็กมันไม่ดื้อจนเกนิ ไป เด็กมนั มเี หตมุ ผี ล
เรากใ็ ช้อุบายบงั คับ คือ ใช้อุบาย อุบาย คือว่าใชเ้ หตุใชผ้ ลคยุ กนั ใช้เหตใุ ช้ผลจัดการมา
บังคับทง้ั น้นั แหละ มันต้องบงั คับขนึ้ มา มนั ถึงจะเปน็ คนดไี ด้ เพราะมันบงั คับข้นึ มาถงึ ท�ำ
สมาธิได้ ใหม่ๆ ต้องบงั คับ พอบังคับไปๆ จนมันช�ำนาญแล้วไม่ตอ้ งบงั คบั เพราะมนั พอใจ มันท�ำแล้ว
มนั พอใจ มนั อยากจะบังคับตัวเอง มนั อยากจะท�ำตัวเองให้เปน็ คนดี ถ้าอยา่ งน้ีตอ้ งบังคบั
เริ่มตน้ กไ็ มต่ อ้ งบังคับเลย นเี่ วลาสอนเด็ก กต็ ้องเอาเดก็ เป็นตวั ตัง้ เอาเด็กเป็นตัวตัง้
เดก็ มันบอกวา่ กลับบา้ นๆ ไม่ต้องเรียนกลบั บ้าน เอาเดก็ เป็นตวั ตัง้ กป็ ล่อยมันกลับบ้านใช่ไหม ?

435

เอาเดก็ เป็นตวั ตั้งหมายความวา่ เอาเด็กเปน็ จุดศนู ยก์ ลาง แลว้ เราจะสอน เราต้องสอนเดก็ กต็ ้อง
บังคับตอ้ งมีการ แต่เอาตัวเขาบงั คบั เพราะเราตอ้ งการให้เดก็ นนั้ มปี ัญญา
นก่ี เ็ หมอื นกนั เราจะทำ� ความสงบของใจ เราจะปฏบิ ตั ิ จติ ของเรามนั เรร่ อ่ นขนาดน้ี จติ ของเรา
มันดอื้ ดา้ นขนาดนี้ แลว้ ไมบ่ ังคบั ไม่มสี ตเิ ลย ปล่อยใหม้ นั เรร่ อ่ นเลย ว่างๆ ว่างๆ วา่ งๆ นี่กเิ ลส
มันสวมรอย พอมันจะปฏบิ ัติมันกน็ ึกวา่ ว่างๆ นกึ วา่ ว่าง นกึ น่ธี าตรุ ู้ คือ ธรรมชาตทิ ีร่ ู้ แล้วมันนกึ
นึกกค็ อื ความคดิ มันนกึ ให้วา่ ง พอนกึ ให้ว่าง มนั ก็จินตนาการความว่าง แล้วมันเอามาจากไหนล่ะ ?
ฉะนัน้ บอกวา่ เวลานัง่ สมาธไิ ป ถ้ารวู้ ่าคิดแล้วใหต้ ามดูต่อไป ตามดๆู ดูไปไหนล่ะ ? ดใู ห้มัน
หลบั ใชไ่ หม ? ดูให้มันหายไปใชไ่ หม ? แตถ่ ้าใชป้ ัญญาอบรมสมาธิเขาใชส้ ติ เขาใช้สติ ใชป้ ญั ญา
นีเ่ วลามนั คดิ กนั เขาใชพ้ จิ ารณาความคดิ ความคดิ มันเกิดดับ ความคดิ มนั เปน็ อะไร นี่ใชป้ ัญญา
อบรมสมาธิ แตถ่ ้าใช้บรกิ รรมพุทโธ พทุ โธต้องบังคับ ใหมๆ่ บงั คับๆ บงั คับจนละเอียดเข้ามา บังคบั
จนมนั ชัดเจนข้นึ มา มันเห็นผลขนึ้ มา พอมันปลอ่ ยวาง มนั รขู้ องมันเอง ตอ้ งทำ�
นอี่ งคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พุทธเจา้ บุพเพนวิ าสานสุ ตญิ าณ จุตูปปาตญาณ อาสวักขยญาณ
เหน็ ไหม ยงั มเี หตมุ ีผลถึงเปน็ องค์สมเด็จพระสัมมาสมั พุทธเจา้ ได้ น่คี รบู าอาจารย์ทา่ นประพฤติ
ปฏบิ ัติข้นึ มา ศีล สมาธิ ปญั ญามันตอ้ งมีขั้นตอนของมนั มา นี้บอกวา่ ตามรู้ ตามเห็น ตามมันไป
ตามมนั ไป มนั ก็ขี้ลอยนำ�้ ไง เวลามันปฏิบตั ิ ปฏบิ ัติกนั ไปแบบน้ี
ฉะนนั้ บอกวา่ ถา้ เพอื่ นเขาปฏบิ ตั อิ ยา่ งนี้ เราตอ้ งไปบอกเพอื่ นเขาไหม ? ไมต่ อ้ งไปบอกเขาหรอก
เขาอย่างบอกเรา อย่างว่าเมอื่ ก้ีน้ี คนโง่มาก คนฉลาดมาก สงั คมเขาเป็นแบบน้ัน คนโงม่ าก เพราะ
คนโง่มากนะ ทไ่ี หนเขามีกระแสสงั คมไปหมดเลย ที่ไหนลัดสัน้ ท่ีไหนสบาย ทไ่ี หนไม่ตอ้ งท�ำอะไร
เลย นีม่ าถึงวดั มาน่งั เรากม็ าวัดแล้ว เราก็กลับไป แคเ่ ฉยี ดมาวัด มานัง่ คุยกนั มาโม้ มานินทา
กาเล มาเก็บแตอ่ ารมณ์ สญั ญาอารมณแ์ ล้วกก็ ลับบ้าน ฉนั เป็นนกั ปฏิบตั ิ ฉนั เป็นนกั ปฏิบตั ินะ
ฉนั ปฏบิ ัตแิ ล้ว ฉันไดม้ รรคได้ผลนะ
ปากยังไมห่ ยุด ยังนินทากันอยนู่ นั่ ยังไมจ่ บ มนั บอกว่ามนั ไดม้ รรคไดผ้ ล มรรคผลดว้ ยการ
นินทาใช่ไหม ? มรรคผลด้วยการเสียดสีเขาใช่ไหม ? มรรคผลด้วยการติเตียนเขาใช่ไหม ?
แต่ของเราสิ มรรคผลของเรา เห็นไหม มรรคผลของเราน่เี ราบังคบั บังคับให้ใจมันเปน็ ธรรม ใจเปน็
สมาธิขนึ้ มา ใจมันเป็นจริงข้ึนมา นคี่ รูบาอาจารย์ทา่ นบงั คบั ดูสิ พวกเราอยากเจอพระอรหนั ต์
แล้วครูบาอาจารย์ท่านเล่าให้ฟัง เราก็เกิดไม่ทันหลวงปู่ม่ัน บอกหลวงปู่มั่นดุมาก ใครเข้าไปนี่
ไล่ออกหมดเลย ผิดไล่เลย ผดิ ไล่เลย แลว้ พระอรหันต ์ อ้ฮู ู ! ทำ� ไมดุขนาดนนั้ ล่ะ ?

436

ก็ดุกิเลสไง ดุความออเซาะฉอเลาะไง ดไุ อ้คอยลูบหน้าปะจมูกไง ดคุ อยมาน่งั นนิ ทากันไง
ดเุ วลามาวดั ก็มาสุมหัวกันไง มาวัด เขามาวดั ใจ มาท�ำความสงบของใจ ไอ้นม่ี าวัดก็ ไอน้ ่นั ก็เป็น
พระอรหนั ต์ ไอน้ ก่ี เ็ ป็นพระอรหนั ต์ ไม่ร้มู นั หันไปไหนกันนะ่ เทย่ี วตฉิ นิ นินทาไป เอาอยา่ งนั้นหรือ ?
แล้วถ้าจะเอาบงั คับ บงั คบั ใหเ้ ข้าทีส่ งบสงัด บังคับไมใ่ หค้ ลุกคลี ไม่ใหค้ ลกุ คลี ถา้ คลกุ คลีมนั ทาง
ของกเิ ลส นี่ในความร้สู ึกของเรา ในใจมนั คลกุ ขี้ ข้ีทุกข์ ข้ีโลภ ขโี้ กรธ ข้ีหลงอยู่แลว้ มันคลุกอยูก่ ับขี้
อย่แู ลว้ ในหัวใจของเรา แล้วเรากม็ าสมุ หวั กัน เอาข้มี าปา้ ยกัน
เอ็งกเ็ อาข้มี ากองหนงึ่ เราก็เอาขี้มากองหนึ่ง แลว้ ก็มาย�ำกนั แล้วพอย�ำเสรจ็ กลบั บ้าน
ฉนั เป็นพระอรหนั ต์ แต่ถา้ ครูบาอาจารย์สอน ท่านให้วิเวก ให้ตา่ งคนตา่ งอยู่ ใหเ้ ช็ดขเ้ี ช็ดเย่ยี วในใจ
พทุ โธ พุทโธ พุทโธรักษาขีโ้ ลภ ขโี้ กรธ ข้หี ลง ขีห้ ลงข้ลี ืม ขตี้ ฉิ ินนินทา ไอ้ขนี้ ที่ า่ นใหท้ ำ� ตรงนัน้
ถา้ ทำ� ตรงนัน้ มันจะเป็นประโยชนไ์ ง ถา้ เป็นประโยชน์ เหน็ ไหม เราไมเ่ ชื่อตามเขา เราเชอ่ื ตาม
ครบู าอาจารย์
เราเชือ่ ตามหลวงป่เู สาร์ หลวงปมู่ ่นั ครูบาอาจารย์ หลวงปตู่ ้ือ หลวงปู่ฝัน้ ครูบาอาจารย์
ท่ที ่านปฏิบตั ิ เวลาหลวงป่ฝู นั้ พุทโธ พทุ โธ ข้อวตั รใหว้ ดั หัวใจของตัว วัดใจ ดใู จ รกั ษาใจ
เอาตรงนัน้ ถา้ เอาตรงนัน้ ได้ เราถงึ จะเป็นนักปฏิบัติ

437
ภาค ๒๔ เกร็ดประวัติหลวงปู่ตื้อ

จากการเล่าของท่านเจ้าอาวาสวัดปา่ อรัญญวเิ วก พระศิษยแ์ ละลูกหลานแทๆ้ ของหลวงปู่

• เร่ืองการบันทึกประวัติหลวงปู่ต้ือ

การบนั ทกึ ประวัตหิ ลวงปู่ตื้อ ท่านเจา้ อาวาสวัดป่าอรัญญวิเวก ไดก้ ลา่ วไวด้ งั นี้
“ไมร่ จู้ ะเขียนประวัติท่านยังไง ทา่ นก็ไม่ได้บอก พ.ศ. หรอก สว่ นมากทา่ นจะบอกว่าเกิด
สมยั สงครามโลกครงั้ ที่ ๒ ฮติ เลอ่ ร์ พระสมยั กอ่ นไมส่ นใจจะเขยี นประวตั หิ ลวงปหู่ รอก เพราะไมอ่ รอ่ ย
เทศน์กด็ า่ เขา เขาไมค่ ่อยชอบ
เมื่อก่อนทา่ นกบ็ นั ทกึ เป็นเทปใหญ่ๆ ม้วนหนงั น่ันล่ะ ทนี ้พี ออาจารยเ์ สยี จะเอามาลอกใหม่
มนั ตดิ กนั เพราะถ้ามนั นานมันยืด มันติดทีนมี้ นั เดง้ ออกหมด บางอันมันกพ็ ันกนั มันเยอะนะเทศน์
หลวงปู่ตือ้ ท่านเทศน์
เรือ่ งของเร่อื งตอนท่านเสยี ใหมๆ่ เขายืม เรื่องของเร่อื งก็จะสญู หาย มแี มช่ มี าจากสระบุรี
มายมื จากหลวงพ่อบาล (หลวงปหู่ นบู าล) พอยมื ปุ๊บพอจะกลับมาสง่ แมช่ นี น่ั ก็ตาย ใครเขาไมร่ ู้
กเ็ อาไปเผาทิ้ง ของหลวงปู่กเ็ ลยหมด ยังเหลอื น้อยเดียว หลวงปทู่ า่ นอบรมค่อนขา้ งพูดดุหน่อย”

• ที่มานามสกุล ปาลิปัตต์

นามสกลุ ของทา่ น เดิมทนี ามสกลุ บิดามารดาของท่าน ก็คือ คะปญั ญา แลว้ ตอนหลังมา
ท่านมาเปลย่ี นนามสกุลของทา่ น คอื เอาชือ่ ของพ่อ คอื พ่อชอ่ื ปา แมช่ ื่อ ปัตต์ เอามาสมาส
เขา้ ด้วยกนั เป็น ปาลิปตั ต์ ญาตพิ ่ีนอ้ งของท่านกเ็ ลยเปน็ คะปัญญา ทุกคน เว้นไวแ้ ตผ่ ูห้ ญงิ ไป
แตง่ งาน ทีสุกะ นางอัว้ เปน็ ทสี ุกะ เปน็ ผ้หู ญิงคนเดยี ว

• เป็นมหานิกาย ก่อนญัตติธรรมยุต

แต่ก่อนมีแต่วดั มหานกิ าย แม้แต่หลวงปู่ไมม่ ีทบ่ี วช ท่านกไ็ ปบวชวดั มหานกิ าย
ท่านบวชเป็นมหานิกาย ๒๘ ปี แล้วไปญัตติเป็นธรรมยุติ หลังจากหลวงปู่แหวนญัตติ
เป็นธรรมยุติ ๑ ปี ท่ีวัดเจดีย์หลวง โดยมีท่านเจ้าคุณพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ สิริจนฺโท เป็น
พระอุปัชฌาย์

438

• ธุดงค์กับสหธรรมิกและพ่อแม่ครูอาจารย์

หลวงปู่ต้ือส่วนมากท่านธุดงค์คกู่ ับหลวงปู่แหวน กับทา่ นเจ้าคุณอบุ าลีฯ แล้วกห็ ลวงปู่ม่ัน
แตว่ ่าทา่ นเจ้าคุณอุบาลีฯ นี่ ท่านศกึ ษาเล่าเรยี นมากอ่ นแล้ว ทา่ นถงึ ออกปฏบิ ัติ กเ็ ลยสมดลุ กัน
ทง้ั ๒ ฝา่ ย ปรยิ ัตแิ ละปฏบิ ตั ิ

• ท่านเป็นท่ีเคารพนับถือของชาวบ้านหมู่บ้านหน่ึงทางฝั่งลาว

บางตอนหลวงปู่ต้ือท่านไม่ค่อยมีพระติดตาม ช่วงท่านออกไปเดินธุดงค์ไปทางฝั่ง
ประเทศลาว ทางนนั้ ยงั มวี ดั ทา่ นอยู่ เขาเขยี น วดั ปา่ อาจารยต์ อ้ื อยตู่ รงขา้ มกบั เชยี งคาน จงั หวดั เลย
ชาวบ้านเขาเรียกวา่ วัดคำ� ประมง
ตอนทา่ นไปพักอยู่ฝง่ั ประเทศลาว ชาวบา้ นเขาท�ำอนสุ รณ์ไว้ให้ท่าน เพราะท่านไปสร้างคุณ
ใหเ้ ขา ไปเมตตาสงเคราะหเ์ ขา เขาจึงเคารพนับถือท่านมาก เขาบอกวา่ มพี ระองค์เดียวนี่ ที่ทำ� ให้
เขาถงึ แสงสว่าง เขาบอกอยา่ งน้ัน ช่ือค�ำประมง หมบู่ า้ นนั้นตอ้ งไปขา้ มที่เชียงคาน เด๋ยี วนีม้ ี
สะพานข้ามแลว้ ท่านอาจารยว์ ันนาบอกวา่ ตอ้ งไปดูโนน่ ถามชาวบา้ นเขา พูดงา่ ยๆ หลวงปูต่ ้อื
เปน็ พระต�ำนานของเขา รนุ่ ลูกรนุ่ หลานไมท่ ันหรอก แต่วา่ เป็นพระต�ำนาน ก็รู้แตต่ �ำนานเหมอื น
หลวงปู่ทวด หลวงปูอ่ ะไร แต่เขาเคารพเหมอื นเดมิ เพราะท่านไปบ�ำเพ็ญอย่นู นั่ ช่วงหน่งึ

• เรื่องหินบิน

ท่านเจา้ อาวาสวดั ปา่ อรัญญวิเวก ได้เมตตาเลา่ เร่ืองหินบนิ ดังน้ี
“หนิ บินเหรอ อยู่ประเทศลาว หินมันบนิ ลงมา ทา่ นไปอยู่ภูเขาควาย อาจารย์ทา่ นพูดใหฟ้ ัง
ท่านก็พูดไม่มากหรอก ท่านไปคนเดียว ท่านไป (ก่อนจะไปหินบิน) เห็นตาฤาษี เจ้าของท่ีเขา
หนิ ลอยมาท่านกไ็ ม่กลวั มันมสี องที่ไม่ใช่ที่เดยี ว อกี ทก่ี ห็ ลวงป่หู ลยุ ประเทศลาว ทา่ นไปคนเดยี ว
ไปเหน็ หินบิน หนิ ฤาษีนะ่ เจา้ ของที่เขา สุดทา้ ยท่านไปปราบมันก็อยนู่ ่ะสิ
เจอคร้ังหนง่ึ หนิ บนิ ชาวบา้ นเขาเขว้ยี งลงมา ท่านไปอยู่ เขากไ็ มใ่ หอ้ ยู่ ชาวบา้ นเอาหินเขวีย้ ง
ไม่ให้ท่านอยู่ ท่านบอกไม่กลัว แต่ชาวบ้านเขากลัว พระไปอยู่ก็อยู่ไม่ได้สักองค์ ภาวนา
๑๐ กว่าวัน หรือ ๑๕ วนั เขานมิ นตใ์ หอ้ ยู่ ท่านกไ็ มอ่ ยู่แล้ว พอแลว้ ทา่ นกพ็ ดู ไม่มากหรอก
ประเทศลาว

439

อยา่ งวา่ แหละ เร่อื งแปลกๆ มันมีมากอยู่ บางทีก็เรือ่ งพระพทุ ธรปู กระโดดน�้ำ ท่านว่าเขาใส่
สารปรอทผสม เล่นแรแ่ ปรธาตอุ ะไรกัน เวลาเราจะไปหา วิง่ หนเี ลย กระโดดลงน้ำ� คนยุคโบราณ
เขาเลน่ แรแ่ ปรธาตุทำ� ได้จรงิ ๆ คงจะเปน็ เชน่ น้นั ยุคนัน้ เป็นอย่างน้ัน เมอื งเขาเปน็ เชน่ น้ัน”

• วัดป่าดาราภิรมย์

วัดป่าดาราภริ มย์ ทา่ นปลกู ต้นไผ่ล้อมรอบวัด
ไปอยู่ท่ีเชียงใหม่ ชวนพวกผมท�ำศาลา จากศาลาช่ัวคราวเป็นศาลาไม้สัก อยู่ในวัดป่า
ดาราภิรมย ์ เดย๋ี วนี้เขาเปลย่ี นเปน็ ปนู หมดแล้ว ไม่อยแู่ ลว้ ศาลา ท่านชอบเทศน ์ ชอบสรา้ งพฒั นา

• ไล่พระใหม่ที่ประพฤติผิด

เคยเหน็ พระอาคันตกุ ะทมี่ าใหม่ ประพฤติผดิ ทา่ นบอกวา่ “หนีจากวัดกเู ดีย๋ วนี้ ไม่เอาแลว้
แบบนี้” ทา่ นจะไล่หนเี ลย “หนจี ากวดั กูเดย๋ี วนี้ !”

• ถือธุดงควัตร

หลวงปตู่ ้อื ท่านฉันเฉพาะในบาตรเปน็ วตั ร ฉนั คร้ังเดยี วเป็นวตั รถือธดุ งควัตร ลูกศิษย์
กท็ �ำตาม ถา้ ใครดื้อ ท่านดา่ ตอ่ หนา้ เลย
ใช้เฉพาะผา้ ๓ ผนื เวน้ ไว้แตห่ นา้ หนาว ทา่ นจะมีผา้ หม่ เพราะว่าท่านอย่เู มอื งเหนือ
ผ้า ๓ ผนื เป็นวัตร ไม่ตอ้ งใชม้ าก

• สติท่านรักษาตลอดเวลา

มีพระท่านเคยปรามาสหลวงปูต่ ื้อ หลวงป่ตู ้อื ทา่ นก็คุยอยู่อย่างนน้ั หลานหลวงป่เู หรยี ญ
เมอื่ สมยั ทา่ นบำ� เพญ็ เคยปรามาสหลวงปตู่ อื้ ทา่ นวา่ นะ “อาจารยต์ อื้ มแี ตค่ ยุ เลน่ เวลาใดจะรกั ษาจติ เนย่ี ”
ท่านปรามาส หลวงป่ตู ้ือท่านกร็ ู้ ท่านกค็ ุยอย่อู ยา่ งนั้น พอรู้ว่าร่นุ นอ้ งพูดทดลอง ทา่ นกท็ �ำให้
ดูเลยล่ะ หลวงปู่หลวงแกจ้องอยู่ จับจิตอยู่ ดูวาระจิตหลวงปู่น้ีจะเผลอไหม ดูอยู่ ๑๕ วัน
ยังไม่เผลอเลย สตทิ ่านรกั ษาตลอดเวลา ถ้าไมแ่ นจ่ ริงหลวงปู่มั่นไมย่ กเป็นอนั ดบั หนง่ึ ลกู ศษิ ยท์ า่ น
ไม่คอ่ ยสนใจหรอก ลูกศิษย์มมี าตอนน้ ี เมอ่ื กอ่ นไม่เคยมีลูกศษิ ยน์ ะ ไปเดย่ี วหมด หลวงปู่

440

• เดินจงกรมไปทั่ววัด

ทา่ นเดนิ จงกรมไปทวั่ กฏุ ทิ า่ นไมม่ ที างเดนิ จงกรม หลงั จากฉนั เสรจ็ บางครงั้ ทา่ นกไ็ ปนงั่ ภาวนา
บางครง้ั ท่านก็ออกพัฒนาวดั โดยไม่มีใครไปชว่ ย ท�ำคนเดยี วกม็ ี ท�ำเอง

• เทศน์ – สนทนาธรรม

เวลาทา่ นเทศน์ เวลามีกจิ ทศี่ รทั ธาญาตโิ ยมเขามา เขากน็ มิ นตข์ น้ึ ธรรมาสนเ์ ทศน์ ท่านจะ
ข้นึ ธรรมาสนเ์ ทศนเ์ ป็นกิจจะลกั ษณะ แต่ถ้าสนทนาธรรมก็คือสนทนาธรรม ไมไ่ ดเ้ ทศน์ มที ้งั โยม
ทงั้ พระ วันไหนๆ ทา่ นก็เทศน ์ แลว้ แต่โอกาส เทศนไ์ ด้ทุกเมือ่

• ชอบฉันอาหารพ้ืนบ้าน

ปกตทิ า่ นชอบฉนั อาหารพนื้ บา้ น ทชี่ อบทส่ี ดุ คอื แกงหนอ่ ไม้ แลว้ กล็ าบเทา (สาหรา่ ยนำ�้ จดื )
หมอน้อย น้�ำพริกปลาป่น ท่านชอบกินอาหารพื้นบ้าน แล้วก็ขนมจีนพ้ืนบ้าน แบบน้�ำ
พืน้ บา้ น เทา่ ที่สงั เกต ชมพนู่ ีฉ้ นั ได้เยอะ แกงหนอ่ ไมก้ ็ฉนั ได้เยอะ แล้วกล็ าบเทาสาหรา่ ยน�้ำจืด
ฉันได้เยอะ

• ชอบอมเม่ียง เค้ียวหมาก สูบบุหร่ี

อมเมี่ยง เคี้ยวหมาก เพราะว่าศรัทธาญาติโยมเขาท�ำมาถวาย แล้วก็บุหรี่เมืองเหนือ
บุหรข่ี โี้ ย เวลาสูบไม่หมด เอาไว้คร่งึ

• เร่ืองลูกประค�ำ

ลกู ประคำ� หลวงปตู่ อ้ื ทา่ นไมไ่ ดใ้ สป่ ระจำ� ใสแ่ ตเ่ ฉพาะเวลาถา่ ยรปู อาจารยไ์ ทกเ็ อาตามอยา่ ง
หลวงปูต่ ้อื
พระอาจารย์สมุทร : คนเถยี งกันเร่ืองลกู ประค�ำ ข�ำ ลูกประค�ำหลวงปนู่ ี่ตอ้ งเปน็ ของ
มคี ณุ ค่า อย่างน้ันอยา่ งนร้ี าคาแพง ทแ่ี ท้ที่ไหนได้ ลกู ปดั ขาวๆ นะนะ่ แมช่ เี อาไปถวายทา่ นกฉ็ ลอง
ศรัทธาให้หนอ่ ย กลวั แมช่ ีจะนอ้ ยใจ แกก็คงตายแลว้ แม่ชีน่ี
ลูกประค�ำน่ีรู้สึกจะมีหลายเส้น แต่ว่าใครไปขอเปล่ียนท่านก็เปลี่ยนให้ เท่าท่ีสังเกต
ไปขอเปล่ียน ไปซ้อื มาจากท้องตลาด ขอเปลี่ยนหนอ่ ยหลวงตา

441

พระอาจารย์สมุทร : แต่ของหลวงปู่แทๆ้ สดุ ท้ายนี่ มันเป็นพลาสติก พอพ่นสีสเปรยด์ �ำๆ
เป็นเรยี บรอ้ ย เขาว่าของขลัง ขลงั ท่านบอกวา่ ขลัง เปน็ เณรก็แจกกันแลว้ คนละเมด็ เปน็ ท่ีระลึก
และหลวงปู่ยังคุยอีกนะน่ี เก็บไว้นานลูกระเบิดมาไล่ตะครุบ อันนั้นแหละมันแบ่งกันอยู่กุฎน่ี
อาจารย์ไทบอกว่าห้ามเอาคนเดียว ตัดแบ่งกันซะเป็นท่ีระลึกหลวงปู่ บอกว่ายังไงจะเอาไปไว้
คนเดียว เด๋ยี วเขาฆ่ากันตายนะ อาจารย์ไทส่ังวา่ ใหแ้ จกคนละเม็ด เณร ๕๐ กวา่ แลว้ นอกนน้ั ก็
ญาติโยม ตอนน้ันพระเณรเตม็ วัด ไมใ่ ชง่ าชา้ งงาเชิง้ อะไรหรอก พลาสตกิ อันสดุ ทา้ ยพลาสตกิ
ลกู ปดั แมช่ วี ดั อโศการามถวาย แม่ชีนั้นคงจะไมอ่ ยู่แลว้ มงั้ ป่านนี้

• ข้อวัตรของพระเณร

ผมเคยไปอยูท่ ่เี ชียงใหม่ ไปอยชู่ ่วงท่ปี ดิ เทอม ไปช่วยงานอยู่ทแ่ี ม่รมิ วัดป่าดาราภริ มย์
ช่วงนนั้ ยังไมม่ ีศาลา ยงั เป็นศาลาชว่ั คราว ผูว้ า่ ราชการจงั หวดั ไปประจ�ำ ข่ีรถเบนซ์ไปสนทนา
เป็นประจ�ำ แตก่ ่อนถนนมนั เปน็ ฝุ่น เวลากวาดตาดฝ่นุ มันกฟ็ ุ้ง ผ้วู า่ ฯ กไ็ ปประจำ� ไปจอดรถ ทา่ นรวู้ ่า
ผวู้ ่าฯ มาปึ๊บ ทา่ นกข็ ้นึ บนศาลาเลย ศาลามนั มฝี ุ่น เวลาทา่ นลุกออกไปมันกเ็ ปน็ รปู ท่นี งั่
พวกผมกก็ วาดไปเรอ่ื ยๆ ทา่ นบอกอยา่ หยดุ ท�ำไปเร่อื ยๆ พวกเรา ก็ช่างเขา เขาอยากมา
ไปสนทนาประจ�ำ ช่ือ นายประเสริฐ สมัยนน้ั ข่ีรถเบนซ์ไปประจ�ำ
กอ่ นท่จี ะลงทำ� วตั ร ก่อนทพ่ี ระเณรจะลงศาลา กต็ อ้ งมีการกวาดตาด ท�ำความสะอาดศาลา
อาบน�้ำ กข็ ึ้นศาลา กไ็ ปฉนั นำ้� ปานะบ้าง ถา้ มีกฉ็ ัน ถา้ ไม่มีกไ็ ม่ตอ้ งฉัน สมยั กอ่ นมันไมค่ ่อยจะมี
หลังจากท�ำวัตรเย็นก็สวดมนต์ สวดมนต์เสร็จแล้วก็ถ้าจะกลับกุฏิก็กลับ ถ้าไม่กลับก็นั่งสมาธิต่อ
ทา่ นก็จะสอนใหน้ ง่ั สมาธติ ่อ
กอ่ นทำ� วัตรทา่ นจะข้นึ บนศาลา ขน้ึ บนศาลาเสรจ็ พวกสามเณรทัง้ หลายกต็ ้องพากนั ขนึ้ ไป
พาขึน้ ไปก็ต้องขอโอกาส ขอโอกาสทา่ นรู้เลย ทา่ นจะรู้เลย แล้วทา่ นก็จะเล่าเรื่องนั้น เรือ่ งน้ี ทีท่ า่ น
เดินธุดงค์
เวลาท�ำวัตรท่านก็ท�ำรวม ตอนเช้าก็ท�ำวัตรก่อนออกบิณฑบาต บิณฑบาตกลับมาก็ฉัน
ของใครของมัน พอแต่ฉนั เหลือไปกศ็ รัทธาญาตโิ ยม

• บวชมาต้องเรียนหนังสือก่อน

สว่ นคนอ่ืน พระเล็กๆ ก็ไปเรียนหนงั สอื บวชมาตอ้ งไปเรยี นหนังสอื กอ่ น ท่านจะไล่ไปเรยี น
หนังสอื “ถ้าใครไม่เรยี นหนงั สอื ก็คอื คนโง่” ทา่ นวา่ อยา่ งนั้นแหละ

442

• ส่วนใหญ่คนจะกลัวหลวงปู่

ส่วนใหญ่คนจะกลัวท่าน เจ้าฟ้าเจ้าคุณก็ยังกลัวท่าน เจ้าฟ้าเจ้าคุณอยู่ที่วัดเจดีย์หลวง
เคยเป็นลูกศษิ ย์ท่าน สมยั เจา้ ฟ้าเจ้าคณุ เป็นเด็กวัด กลวั

• เล่าเรื่องบังสุกุลผ้าไตรจีวรให้คนตาย

ท่านเคยเล่าเรื่องคนในบ้านนีต้ ายไปแล้ว ไปอยา่ งนนู้ อยา่ งน้ี ตามหาลูกทนี่ ู้นที่นี้ เปน็ เดอื น
เป็นปี ไปแล้วไม่มีเส้ือ ไม่มีผ้า ไม่มีรองเท้า ไม่มีอะไรนุ่ง ท่านก็บอกว่ามีอยู่อย่างเดียว
ถ้าเปน็ อยา่ งน้นั ท่านรูแ้ ล้วเป็นอยา่ งนัน้ กค็ ือ ไปซอ้ื ผา้ ไตรจวี รมาถวายพระ ให้พระบงั สุกุล

• เล่าเร่ืองคนตายแล้วฟื้น

แล้วอันนี้ทา่ นเคยเลา่ วา่ มีโยมทีห่ ว้ ยน้ำ� ริน เลยแมร่ มิ ไปอีก โยมคนนนั้ เป็นโยมอปุ ัฏฐากทา่ น
หลวงปู่แหวนทอี่ ย่หู ้วยนำ้� รนิ ตอนนน้ั หลวงปู่แหวนทา่ นอยู่ห้วยน้�ำริน ทา่ นกอ็ ยู่แม่ริม โยมคนนนั้
ชอ่ื โยมกมิ เตยี ง เปน็ คนจีนแถวภาคกลางขึน้ ไปอยทู่ างเชียงใหม่ไปค้าไปขายอยโู่ น้น โยมคนน้จี ะไป
ปรนนบิ ตั ิทา่ นหลวงปู่แหวนประจำ� ถกู คนตตี าย แลว้ วิญญาณไปพบกบั หลวงปแู่ หวน หลวงปูแ่ หวน
เทศนใ์ หฟ้ งั พอดหี ลวงปู่แหวนกลางคืน หลวงป่แู หวนน่งั สมาธอิ ยูม่ องเห็นหมด
แล้วทีน้ีหลวงปู่แหวนบอกว่า “ไป กลับคืนไปสู่ร่าง” กลับคืนไปสู่ร่าง แล้วก็โซเซ
กลับบา้ นเลย มนั แตกหมดหน้านี่ กไ็ ปพยาบาล เอา้ ! หาย แล้วก็มาหาหลวงปู่ต้ือนีจ้ ะมาประจำ� เลย
หาหลวงปตู่ อื้ ท่แี มร่ มิ เพราะวา่ มันอยู่ใกล้กนั กม็ าถาม “หลวงปู่เกิดชาตหิ น้าท�ำยงั ไงมันถึงจะสวย
จะงาม” หลวงปู่ก็เลยบอกวา่ “ถา้ อยากสวยอยากงามก็ เวลาทำ� ด้วยใจบริสุทธ์ิ ทำ� ใหใ้ จเกิด
ความบรสิ ุทธขิ์ ึน้ มาแล้วกถ็ วายอะไรแตข่ องประณีต ด้วยใจบริสทุ ธ์ิ”

• ท่านชอบปลูกมะม่วง มะพร้าว

อยา่ งครบู าอาจารยร์ นุ่ เกา่ ๆ ทคี่ นุ้ เคยทา่ น (หลวงปตู่ อื้ ) ทา่ นกจ็ ะเทศนเ์ รอ่ื งใหฟ้ งั หลวงปหู่ ลยุ
คุ้นเคยกันสนิทสนมกัน พอเราไปที่แม่แตง ไปเจอหลวงปู่หลุยพอดี หลวงปู่หลุยก็ถามเราเลย
(พระอาจารยส์ มทุ ร) ตอนนั้นยังเปน็ เณรอยู่สมยั น้นั
หลวงปูห่ ลยุ : นี ่ ใชไ่ ม้ตน้ มะม่วง มะพร้าวท่ีหลวงปู่ตื้อสัง่ ปลกู ?
พระอาจารยส์ มุทร : โอ้ ! ผมเกดิ ไมท่ นั ครบั หลวงปู่

443

หลวงปู่ทา่ นขยนั ดว้ ยนะ หว้ิ น�้ำรดต้นมะมว่ งมะพรา้ วท้งั คืนทงั้ วัน ท่านปลกู ชอบมะพร้าว
ชอบปลูก อย่างน้อยๆ ก็เอาก้านไวท้ ำ� ไมก้ วาด

• ชอบอากาศทางภาคเหนือ

หลวงปูท่ ่านชอบอากาศทางภาคเหนอื เพราะอากาศหนาวเย็นสบาย เมือ่ ทา่ นกลบั บา้ นเกดิ
ทางภาคอีสาน ท่านจะแพ้อากาศและเกดิ อาการคันตามผวิ หนงั

• เหตุการณ์ขณะจ�ำพรรษาวัดอรัญญวิเวก จ.นครพนม

ทา่ นไม่ชอบบงั คบั เคยมีมาวัดนค้ี รง้ั แรกปี พ.ศ. ๒๔๙๙ เมือ่ กอ่ นน้ี คนขอลาสิกขาบท
ขอลาสิกขาบทย๊ากยาก ทา่ นกเ็ ลยบอกท่านเจา้ อาวาส “อยา่ ไปหา้ มเขา ในเมื่อเขาอยากลาสิกขา
ก็ใหเ้ ขาลาไป ก็บญุ บวชเขามแี ค่น้นั ” ต้ังแตน่ ั้นมากเ็ ลยลาสิกขาง่ายขึน้
ครง้ั อยวู่ ดั อรัญญวิเวก หลวงป่ตู อ้ื บิณฑบาตก็ออกไปบิณฑบาตทกุ วนั ประมาณ ๑ กิโลเมตร
ชาวบา้ นจะออกมาน่ังเป็นแถว
สมัยหลวงปู่ต้ือมาอยู่ บริเวณวัดเป็นป่าท�ำเลเลี้ยงสัตว์ท่ีเขาสงวนไว้ ห้ามคนจับจอง
สมัยกอ่ นมเี สอื แตไ่ มเ่ คยเขา้ มาในวัดสมยั หลวงปู่อยู่ ป่าแถวน้เี ขาเรียกวา่ เหล่า (ภาษาพ้ืนบ้าน
เรียงประเภทป่าจาก บ๊ะ เหล่า โคก ดง)
ทา่ นเคยมาจำ� พรรษาอยู่ที่บา้ น ชกั ชวนชาวบ้านนีท่ �ำเป็นมหากฐนิ คอื หมายความวา่ กฐนิ
สามคั คนี ่แี หละ ให้หลายๆ เจา้ ให้มารวมทอดในวนั เดียวกัน ในเวลาเดียวกัน เขาเรยี กวา่ มหากฐิน
อนั นท้ี ่านใหท้ �ำหลายๆ เจ้ามารวมกนั
แล้วกท็ า่ นกม็ าชกั ชวนใหท้ �ำสลากภตั เหมือนเมืองเหนอื ก่อนจะออกพรรษา หมายความว่า
ของทเี่ อามาถวายนัน้ ส่วนมากคนจะเอาของดีๆ แต่พระต้นๆ แต่วา่ ท่านติดเบอรใ์ หจ้ ับฉลากเอา

• ท่านเอาอาจารย์ไทไปบวช

หลวงปู่ตื้อท่านมาเอาอาจารยไ์ ทนไี้ ปบวชปี พ.ศ. ๒๔๙๙ อาจารยไ์ ท เขาพนุ ก ได้ไปบวช
ถา้ หลวงป่สู งั่ แล้วต้องทำ� ตามอยา่ งเดียวนะ คนไมก่ ล้าขัดนะชาวบ้านขา่ ท่านบอกวา่ ไอ้หนนู ่ีให้มัน
ไปบวชกับก ู ไมม่ ใี ครกล้าขัดเลยนะหลวงปู่เนีย่ ทา่ นบอกวา่ มีอย่างเดียวคอื ท�ำตามท่าน

444

• ชาวบ้านข่าเลิกเลี้ยงหม่อนเลี้ยงไหม

เมอื่ ก่อนเขาเลีย้ งไหมเนาะบา้ นข่า เลี้ยงหมอ่ นเล้ยี งไหม ท่านบอก ท่านกพ็ ดู ไมไ่ ดด้ า่ หรอก
พูดเฉยๆ ว่ามันไม่มีปัญญาเหรอ ไอ้ส่ิงท่ีมันจะไม่เป็นบาปเป็นกรรม มันได้ค่าตอบแทนนิดเดียว
ไปหาอย่างอ่ืนกินก็ได้ รับจ้างอย่างอ่ืนกินก็ได้ มันได้นิดเดียว ท่านว่า อย่าเอาชีวิตคนอื่น
มาเล้ยี งเรานะ มันเปน็ บาปเป็นกรรมนะ
แตก่ ่อนท่านพูดไมม่ าก มาตอนหลังนี่ท่านบอกใหพ้ ากันเลิกเสียเถอะ มนั ไม่คุ้มนะ ท่านพูด
ว่าอย่างนี้ มนั เป็นบาปเปน็ กรรม ทา่ นพูดแคน่ ี้ จะทำ� ก็ทำ� จะพากันเลกิ กเ็ ลิก พวกย่าพวกอะไรกเ็ ลกิ
เลิกกันหมด เลี้ยงหม่อนเล้ยี งไหมน่ีกเ็ ลยไม่มี ท่ีจริงบา้ นขา่ เป็นแหล่งหมอ่ นแหล่งไหมนะ ผ้าไหม
ยงั เคยเหน็ อยู่ ตอนเดก็ เขาเก็บเปน็ อนสุ รณ ์ เพราะไม่มใี ครเล้ยี ง

• อธิษฐานจิตถาม

ถ้าท่านอยู่ไปถามจู้จ้ีไม่ได้หรอก ถ้าเราคิดต้ังใจอะไรก็ไม่ต้องไปถาม เราอธิษฐานต้ังใจไว้
ฟงั ไปท่านก็บรรยายไป เพราะท่านก็ร้อู ยู่ อยากฟังนั้นคดิ ในใจห้ามเถียง แต่อยากรอู้ ะไร ท่านกพ็ ูด
ใหฟ้ งั เลย

• บั้นปลายหลวงปู่

ปกติสุขภาพท่านแข็งแรง แต่ว่าก่อนมรณภาพท่านอาพาธ แต่ว่าท่านก็ยังเทศน์ได้ตลอด
จนหมดลมหายใจ เทศน์จนหมดลมหายใจ คนมาเฝ้าทา่ น ท่านป่วยอยู่ ทา่ นก็ยังเทศน์อยู่นน้ั ล่ะ
นอนอยกู่ เ็ ทศน์
ปี ๒๕๑๘ เผาศพทีต่ น้ โพธิ์ ฟากโบสถ์ ทา่ นส่ังไวว้ า่ “อย่าเอาศพไว้นาน พวกมึงจะขาย
กระดกู กูกิน ท่านไม่ให้เอาไวน้ าน แล้วก็ไม่ต้องไปทำ� อะไรเอกิ เกริก” แต่ว่าทหารอากาศเขาเป็น
ลกู ศิษย์ เขากต็ อ้ งวา่ ขอไว้กอ่ น กเ็ ลยเอาปี ๒๕๑๘ นนั่ แหละ ก็เลยพยายาม รบี ๆ ไม่ให้เอาไวน้ าน
เพราะวา่ ทา่ นบอกวา่ “พวกนจ้ี ะขายกระดกู กกู นิ ถา้ เอาไวน้ าน” มนั กจ็ รงิ อยา่ งทา่ นวา่ ถา้ ศพทา่ นอย ู่
มนั ก็ได้เงินมา