คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ป.1 เล่ม 1 สสวท

คู่มือครูรายวชิ าพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 7 | การวัดน้�ำ หนัก
ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

สงั เกตว่า เข็มชน้ี �ำ้ หนกั ของเคร่ืองชง่ั ท่แี สดงน้ำ�หนักของแตงโมอยู่กอ่ นตวั เลข 1 หรืออยหู่ ลงั ตวั เลข 1

ถ้าเขม็ ชี้น�ำ้ หนักอยกู่ ่อนตัวเลข 1 แสดงว่าแตงโมหนกั นอ้ ยกวา่ 1 กโิ ลกรมั ถา้ เข็มชนี้ ้ำ�หนักอยหู่ ลัง

ตัวเลข 1 แสดงวา่ แตงโมหนกั มากกว่า 1 กิโลกรมั

2. ครใู ห้นักเรยี นท�ำ กิจกรรมการคาดคะเนน้�ำ หนกั

1 กิโลกรัม 2 กโิ ลกรมั หรือ 3 กโิ ลกรัม ตามหนงั สือเรียน

หนา้ 295 โดยครเู ตรียมสิ่งของทม่ี ีนำ�้ หนกั เป็นกโิ ลกรมั แลว้

น�ำ มาใหน้ กั เรยี นคาดคะเนน�ำ้ หนกั เชน่ น�ำ้ ตาลทราย 2 กโิ ลกรมั

ข้าวสาร 1 กิโลกรมั ถั่วเขียว 2 กโิ ลกรมั และเกลอื 3 กโิ ลกรมั

ซงึ่ นกั เรียนจะไม่ทราบน้�ำ หนกั ของสิง่ ของที่ครูเตรยี มไวใ้ ห้

คาดคะเนนำ�้ หนัก จากนัน้ ครูใหน้ กั เรยี นน�ำ น้�ำ ตาลทรายไปชง่ั

และบอกนำ�้ หนักโดยใชเ้ ครื่องสปรงิ นกั เรียนควรบอกไดว้ ่า

น�ำ้ ตาลทรายหนัก 2 กิโลกรัม จากนั้นครใู หน้ ักเรียนคาดคะเน

น้�ำ หนกั ของสง่ิ อ่นื เปน็ กิโลกรมั แลว้ บันทกึ ลงในแบบบันทกึ

กจิ กรรม ซงึ่ ในการคาคคะเนน้�ำ หนักของสง่ิ อืน่ นัน้ ครอู าจให้

นกั เรยี นลองยกนำ�้ หนักเทียบกับน�้ำ หนกั ของน�้ำ ตาลทราย * คาํ ตอบขน้ึ อยกู บั อปุ กรณท ่เี ตรียมใหอยใู นดุลยพนิ ิจของผูสอน
2 กโิ ลกรัม ครแู ละนกั เรียนรว่ มกันตรวจสอบผลของการ

คาดคะเนด้วยเครอ่ื งชั่งสปรงิ ครอู าจสมุ่ นักเรยี นบางคนออกมา

น�ำ เสนอผลการคาดคะเนของตนเอง

การตรวจสอบความเข้าใจ * คําตอบข้ึนอยกู ับอปุ กรณท ใ่ี ช ใหอ ยใู นดลุ ยพนิ จิ ของผูสอน
3. ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรยี นเป็นรายบุคคลโดย

ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคนคาดคะเนน�ำ้ หนกั ของสง่ิ ตา่ ง ๆ ทค่ี รเู ตรยี มไว้
ให้ว่าหนักมากกว่าหรอื นอ้ ยกว่า 1 กิโลกรัม โดยอาจมนี ้�ำ หนัก
ของส่งิ ของท่ีหนกั 1 กโิ ลกรมั ไวส้ ำ�หรบั ยกเพอ่ื เปรียบเทยี บ
นำ�้ หนกั แล้วใหบ้ ันทึกการคาดคะเนและผลของการคาดคะเน
ในแบบบันทกึ กจิ กรรม ตามหนงั สือเรียนหน้า 296 ครอู าจ
ให้เรยี นเลอื กสิ่งของทีจ่ ะน�ำ มาคาดคะเนน้ำ�หนกั คนละ 1 สิ่ง
อาจซ้�ำ กนั หรอื ต่างกันก็ได้ จากนน้ั ครูและนักเรยี นรว่ มกนั
ตรวจสอบความถกู ตอ้ งโดยการนำ�สงิ่ ของทน่ี กั เรยี นคาดคะเน
นน้ั มาชั่งดว้ ยเครื่องชั่งสปรงิ ถา้ พบว่ามนี ักเรียนบางคนที่
คาดคะเนไม่ถกู ต้อง ครูควรให้นกั เรยี นคนน้นั เลอื กสิ่งของใหม่
แลว้ คาดคะเนน้�ำ หนกั ของสง่ิ นั้นจนกวา่ จะคาดคะเนถกู ตอ้ ง
จากนนั้ ครแู ละนกั เรยี นร่วมกันสรปุ ส่ิงท่ไี ดเ้ รยี นรู้

ส่งิ ที่ไดเ้ รยี นรู้

การคาดคะเนนำ้�หนักของส่งิ ต่าง ๆ เป็นการบอกนำ้�หนักของสิ่งน้ัน โดยไมใ่ ชเ้ ครือ่ งช่ัง
แตอ่ าจบอกน�ำ้ หนักไดโ้ ดยเทยี บกบั นำ�้ หนัก 1 กิโลกรมั หรอื 2 กโิ ลกรัม

จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นท�ำ แบบฝกึ หดั 7.4 หนา้ 178 – 179

312 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวัดนำ้�หนัก คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1
7.5 การเปรียบเทียบน้ำ�หนกั เป็นกิโลกรมั (1 ช่วั โมง)
หนักกวา 4-3=1
จุดประสงค์ เบากวา 3-2=1
หนักกวา 3-2=1
เปรยี บเทียบน้ำ�หนักเปน็ กิโลกรัม

สื่อการเรยี นรู้

- บัตรภาพ
- บัตรข้อความ

แนวการจดั การเรยี นรู้
การพฒั นาความรู้

1. ครูน�ำ เขา้ ส่บู ทเรียนโดยทบทวนการชั่งและ
บอกนำ้�หนักดว้ ยเคร่ืองชัง่ สปริง โดยอา่ นและบอกน�้ำ หนกั
เป็นกโิ ลกรัมจากบตั รภาพ ดังน้ี
ครูตดิ บตั รภาพบนกระดาน แล้วใชก้ ารถามตอบ ดงั นี้

- ฟักทองลกู ใหญห่ นกั เทา่ ไร (3 กิโลกรมั )
- ฟักทองลูกเลก็ หนักเทา่ ไร (2 กโิ ลกรัม)
ครูใหน้ กั เรียนสงั เกตเข็มช้ีน้ำ�หนักของเคร่อื งชั่งทงั้ สองวา่ เขม็ ช้นี �้ำ หนักทีบ่ อกน้ำ�หนกั ฟักทองลูกเลก็
จะอย่กู อ่ นเข็มช้นี �้ำ หนกั ที่บอกน้�ำ หนักฟักทองลกู ใหญ่ จะไดว้ า่ ฟกั ทองลกู เล็กเบากวา่ ฟกั ทองลูกใหญ่
หรือครอู าจให้นกั เรียนเปรยี บเทียบ 3 กิโลกรมั กับ 2 กิโลกรัม วา่ จำ�นวนใดมากกวา่ แสดงว่าน�ำ้ หนัก
ของสง่ิ นั้นจะมากกวา่ ถ้าจำ�นวนใดนอ้ ยกวา่ แสดงว่าน้�ำ หนักของส่งิ น้ันจะนอ้ ยกว่า
จากนนั้ ครูยกตวั อย่างการเปรยี บเทียบน้ำ�หนกั ของส่งิ ต่าง ๆ ตามหนงั สือเรียนหน้า 297 ดงั นี้
ครูติดบัตรภาพ ดังรูป
ครูใชก้ ารถาม-ตอบ ดังนี้
- แตงโมหนักก่กี โิ ลกรมั (2 กิโลกรัม)
- ทุเรียนหนกั กี่กโิ ลกรมั (4 กโิ ลกรมั )
- ฟักทองหนักกก่ี ิโลกรัม (3 กโิ ลกรมั )
- แตงโมกับทเุ รียนอะไรหนักกวา่ (ทุเรียน)
- แตงโมกับฟักทองอะไรหนกั กว่า (ฟักทอง)
- ทเุ รียนกับฟกั ทองอะไรหนักกวา่ (ทเุ รียน)

| 313สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 7 | การวดั น�ำ้ หนกั
ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

- แตงโมกับทุเรียนอะไรเบากว่า (แตงโม)
- แตงโมกับฟักทองอะไรเบากวา่ (แตงโม)
- ทเุ รียนกับฟักทองอะไรเบากวา่ (ฟักทอง)
จากน้นั ครใู หน้ ักเรยี นเปรียบเทยี บวา่ สง่ิ ของแตล่ ะสิง่ หนักกวา่ กนั หรอื เบากวา่ กันอยู่เทา่ ไร หาค�ำ ตอบ
ได้อย่างไร นักเรียนควรตอบไดว้ า่ หาค�ำ ตอบโดยใช้การลบ ครใู ช้การถาม-ตอบ ดังน้ี
- แตงโมเบากวา่ ทเุ รียนกีก่ โิ ลกรมั (4 – 2 = 2 กิโลกรมั )
- ทุเรยี นหนักกวา่ ฟกั ทองกี่กโิ ลกรัม (4 – 3 = 1 กโิ ลกรมั )
- ฟักทองหนักกวา่ แตงโมก่กี ิโลกรัม (3 – 2 = 1 กิโลกรัม)
จากนน้ั ครูใหน้ ักเรยี นชว่ ยกันเตมิ ค�ำ ว่า หนกั กวา่ เบากวา่ และเติมตวั เลขแสดงจำ�นวนในกรอบทา้ ย
หนงั สอื เรยี นหนา้ 297 หรือครูอาจแจกสื่อเพ่มิ เติมจากการดาวน์โหลดทห่ี นา้ เปดิ บท แลว้ ให้นักเรียน
เตมิ คำ�ว่า หนักกว่า เบากว่า และเติมตัวเลขแสดงจ�ำ นวน จากนนั้ ครแู ละนักเรยี นชว่ ยกนั ตรวจสอบ
ความถูกต้อง และร่วมกันสรุปว่า การเปรียบเทียบน้�ำ หนกั ของสิง่ ของโดยใชเ้ ครอ่ื งช่ังสปรงิ ถ้าเขม็ ชี้
น�ำ้ หนกั ของสง่ิ ใดอยกู่ อ่ นแสดงวา่ สง่ิ นน้ั เบากวา่ ถา้ เขม็ ชน้ี �ำ้ หนกั ของสง่ิ ใดอยหู่ ลงั แสดงวา่ สง่ิ นน้ั หนกั กวา่
และถ้าตอ้ งการเปรยี บเทยี บว่าส่ิงของแตล่ ะสิง่ หนกั กวา่ กันหรอื เบากว่ากันอย่เู ท่าไร หาคำ�ตอบโดยใช้
การลบ ซง่ึ จำ�นวนท่มี ากกวา่ เป็นตวั ตัง้ จ�ำ นวนท่ีน้อยกวา่ เปน็ ตัวลบ

2. ครูให้นกั เรียนจับคู่กันและช่วยกนั เปรียบเทยี บ
น�้ำ หนกั โดยใชเ้ ครอื่ งชงั่ สปริง ตามหนงั สือเรยี นหนา้ 298
ครตู ดิ บัตรภาพบนกระดาน ดงั นี้

2 43

ครใู ห้นกั เรียนแต่ละคู่ช่วยกันตอบค�ำ ถามของครู ดงั นี้
- ส้มหนักเทา่ ไร (2 กิโลกรมั )
- มังคดุ หนกั เท่าไร (4 กิโลกรัม)
- เงาะหนักเทา่ ไร (3 กโิ ลกรมั )
จากน้ันครใู ห้นกั เรียนเขียน √ หน้าข้อความท่ีถกู และ
เขียน × หนา้ ข้อความทีผ่ ิด ครูและนกั เรยี นชว่ ยกัน
ตรวจสอบความถูกต้อง

314 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวัดนำ�้ หนัก คมู่ อื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1
3. ครใู หน้ กั เรยี นจับคู่และแจกสอ่ื เพ่มิ เตมิ ท่ีได้
จากการดาวนโ์ หลดทีห่ นา้ เปดิ บทตามหนงั สอื เรยี น 5
หนา้ 299 ใหน้ ักเรยี นคูล่ ะ 1 แผ่น แลว้ ให้ชว่ ยกนั เตมิ 2
ตวั เลขแสดงจำ�นวนและตอบค�ำ ถาม โดยครอู าจ
ใช้การถาม-ตอบ เปน็ แนวทาง ดังนี้ 2 425
- สับปะรดหนักกก่ี ิโลกรมั (3 กโิ ลกรัม) องุน มะละกอ
- ฟักทองหนักกว่าสับปะรดก่ีกิโลกรมั (2 กิโลกรมั ) ขนนุ (หรอื สับปะรดหนกั กวา องุน 2 กโิ ลกรัม)3
- เมื่อรูว้ ่าสบั ปะรดหนกั 3 กิโลกรมั ฟกั ทองหนักกว่า
สับปะรด 2 กโิ ลกรมั ฟักทองหนักเท่าไร หาคำ�ตอบได้ สับปะรด
อย่างไร ( ฟกั ทองหนัก 3 + 2 = 5 กิโลกรัม หาค�ำ ตอบ
โดยการบวก)
ครแู ละนกั เรียนชว่ ยกันตรวจสอบความถูกต้อง

การตรวจสอบความเขา้ ใจ

4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเป็นรายบคุ คล
โดยให้นกั เรียนอา่ นน้�ำ หนกั ของผลไมช้ นิดตา่ ง ๆ และตอบ
คำ�ถามตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 300 ครูและนกั เรียนรว่ มกนั
ตรวจสอบความถูกต้อง ถา้ พบว่ามนี กั เรียนตอบค�ำ ถาม
ไม่ถูกตอ้ ง ครใู หน้ ักเรยี นแก้ไขโดยการอา่ นและบอกนำ้�หนัก
ของผลไม้ตา่ ง ๆ แล้วตอบค�ำ ถามใหม่อีกครัง้ จนกว่าจะ
ถกู ต้อง จากนนั้ ครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั สรุปสงิ่ ทไ่ี ดเ้ รียนรู้

สงิ่ ทไ่ี ดเ้ รยี นรู้

การเปรยี บเทียบน�ำ้ หนกั ของสง่ิ ของ 2 สง่ิ เปน็ การ
บอกว่าสง่ิ ใดหนกั เท่ากัน หนักกวา่ กนั หรอื เบากวา่ กนั และ
ใชก้ ารลบในการหาว่าสิง่ ใดหนกั กว่ากันหรอื เบากว่ากันอยู่
เท่าไร อาจมีหนว่ ยเปน็ กโิ ลกรัม
จากน้นั ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝึกหดั 7.5 หน้า 180 – 182

| 315สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 7 | การวดั นำ�้ หนัก
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

7.6 การวัดนำ้�หนกั เป็นขีด (1 ช่ัวโมง)

จดุ ประสงค์

วัดและบอกนำ�้ หนกั เป็นขีด

ส่ือการเรียนรู้

- เครื่องชั่งสปรงิ
- สงิ่ ของทีห่ นกั เท่ากบั 1 กิโลกรมั น้อยกวา่
1 กโิ ลกรัม และมากกว่า 1 กิโลกรมั
- บัตรภาพ

แนวการจดั การเรยี นรู้
การพฒั นาความรู้

1. ครนู �ำ เข้าสบู่ ทเรยี นโดยทบทวนการวดั และบอกนำ้�หนักเป็นกโิ ลกรัมโดยใช้เครือ่ งชง่ั สปริง
ครเู ตรียมสง่ิ ของท่ีมีน�ำ้ หนกั 1 กิโลกรมั แลว้ ใหน้ กั เรียนออกมาช่ังและบอกนำ้�หนักของส่ิงนั้นพรอ้ มกัน
(1 กิโลกรมั ) ครยู กตวั อยา่ งบตั รภาพอกี 2 ตวั อย่างท่ีอา่ นและบอกน้ำ�หนกั ได้ 1 กิโลกรมั มากกว่า
1 กโิ ลกรัม หรอื น้อยกวา่ 1 กโิ ลกรัม ตดิ บนกระดานตามหนังสอื เรียนหน้า 301 ดงั น้ี

ครูถามนกั เรียนวา่ สิง่ ใดหนกั 1 กิโลกรมั ส่ิงใดหนกั นอ้ ยกวา่ 1 กิโลกรมั จากนนั้ ครนู ำ�ส่ิงของทีห่ นัก
มากกว่า 1 กิโลกรัม มาวางบนเครอื่ งชัง่ สปริงแล้วถามนกั เรียนวา่ ส่งิ ของน้ีหนักมากกว่า 1 กิโลกรมั
หรอื หนักน้อยกวา่ 1 กิโลกรัม (มากกว่า 1 กโิ ลกรัม) ครยู กตวั อย่างบัตรภาพอกี 2 ตัวอยา่ ง ติดบน
กระดาน ดังนี้

ครถู ามนกั เรียนวา่ สง่ิ ใดหนัก 1 กิโลกรัม สิ่งใดหนกั มากกว่า 1 กิโลกรมั จากน้ันครนู �ำ ส่งิ ของท่หี นกั
น้อยกวา่ 1 กโิ ลกรัม มาวางบนเครอื่ งชง่ั สปริงแลว้ ถามนกั เรยี นวา่ ส่งิ ของนหี้ นักมากกว่า 1 กโิ ลกรมั
หรือหนกั นอ้ ยกว่า 1 กิโลกรมั (น้อยกวา่ 1 กโิ ลกรัม) ครยู กตวั อย่างบตั รภาพอีก 2 ตัวอย่าง ติดบน
กระดาน ดงั น้ี

ครถู ามนักเรยี นว่า สิ่งใดหนกั 1 กโิ ลกรมั สิง่ ใดหนกั น้อยกวา่ 1 กโิ ลกรัม
316 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวัดน้ำ�หนกั คมู่ อื ครรู ายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

ครูใหน้ ักเรียนสงั เกตบตั รภาพสงิ่ ของท่หี นักเทา่ กับ 1 กโิ ลกรัมบนกระดาน แลว้ ถามนักเรยี นว่า
ถา้ เข็มชนี้ ้ำ�หนักตรงกับตัวเลขที่แสดงน�ำ้ หนกั เป็นกิโลกรมั เช่น เขม็ ช้นี ำ�้ หนกั ชต้ี รงกับตวั เลข 4
นกั เรยี นจะอา่ นน�ำ้ หนกั ของส่ิงของนั้นไดก้ ี่กิโลกรัม (4 กิโลกรัม) ถา้ เขม็ ชีน้ �้ำ หนกั ชี้ตรงกบั ตวั เลข 7
นกั เรียนจะอ่านน�ำ้ หนักของสงิ่ ของน้นั ได้ก่กี ิโลกรัม (7 กโิ ลกรัม) จากนน้ั ครใู หน้ ักเรยี นสงั เกตบัตรภาพ
สิ่งของท่ีหนกั มากกว่า 1 กิโลกรมั และหนกั นอ้ ยกว่า 1 กิโลกรัมบนกระดานและสังเกตเข็มชน้ี �้ำ หนัก
ของส่ิงของท่ชี ไ้ี ม่ตรงกบั ตวั เลขแสดงน�ำ้ หนักเปน็ กิโลกรัมบนหน้าปดั ของเคร่อื งช่ังสปรงิ แล้วถาม
นกั เรียนวา่ ถา้ เขม็ ช้ีนำ้�หนกั ไม่ตรงกบั ตวั เลขท่แี สดงนำ�้ หนักเปน็ กโิ ลกรัม เราจะอา่ นนำ�้ หนกั และบอก
นำ�้ หนกั ของส่ิงของไดเ้ ท่าไร ครไู ม่คาดหวังค�ำ ตอบของนักเรยี น นกั เรียนอาจจะตอบไดห้ รอื ตอบไม่ได้
ครูน�ำ เครอ่ื งชง่ั ใหน้ กั เรียนดู ดงั นี้

ครูให้นกั เรยี นสงั เกตท่หี นา้ ปดั ของเครอ่ื งชง่ั แลว้ ถามนกั เรียนว่า นกั เรียนสังเกตเหน็ อะไรบ้าง (ตัวเลข
แสดงน้�ำ หนักและขดี บอกน�้ำ หนกั ) ครูแนะนำ�ว่าขดี บอกน้�ำ หนักจะอยูร่ ะหว่างตวั เลขแสดงน�ำ้ หนกั
ซง่ึ จะบอกนำ้�หนักเป็นขดี โดยเริ่มนบั จากตวั เลข 0 ไปทลี ะขดี เปน็ 1 ขดี 2 ขดี 3 ขดี 4 ขดี 5 ขีด
6 ขีด 7 ขีด 8 ขดี 9 ขีด 10 ขดี หรือ 1 กิโลกรัม ดงั รปู

ขีดบอกน�้ำ หนัก

เขม็ ชี้นำ้�หนัก

ตวั เลขแสดงน้�ำ หนัก

ครูสมุ่ นกั เรียน 2 – 3 คนออกมานบั ขดี บอกน้�ำ หนกั คนแรกนับขดี หลงั ตัวเลข 0 จนถึงตวั เลข 1
วา่ มกี ่ขี ดี (10 ขดี ) คนท่ีสองนับขีดหลงั ตวั เลข 1 จนถึงตวั เลข 2 วา่ มกี ่ขี ดี (10 ขดี ) และอกี คนท่สี าม
นบั ขีดหลังตวั เลข 4 จนถงึ ตวั เลข 5 วา่ มกี ขี่ ีด (10 ขดี ) ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั สรุปว่า 1 กิโลกรัม
เท่ากบั 10 ขีด หรือ 10 ขดี เทา่ กับ 1 กิโลกรัม จากนน้ั ครูให้นกั เรียนอา่ นและบอกนำ�้ หนักของสิ่งของ
เปน็ ขีดจากบตั รภาพบนกระดานดงั นี้

ลำ�ไยหนกั 10 ขดี ฝร่งั หนัก 15 ขดี มะเขอื เทศหนกั 4 ขีด องนุ่ หนัก 8 ขีด
| 317สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 7 | การวดั นำ้�หนกั
ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

2. ครูยกตวั อย่างการอา่ นและบอกนำ�้ หนักเปน็ ขดี
โดยใชเ้ ครื่องช่ังสปรงิ ตามหนังสอื เรยี นหนา้ 302
ครูนำ�สิง่ ของทีห่ นักน้อยกวา่ 1 กิโลกรัมและส่ิงของ
ทห่ี นกั มากกว่า 1 กิโลกรัม มาให้นักเรยี นชงั่ และ
บอกน�้ำ หนักเป็นขีด จากนนั้ ครตู ิดบัตรภาพบนกระดาน

วุ�นเส�น

แล้วถามนกั เรยี นว่าเข็มช้ีน้�ำ หนกั ตรงกับตวั เลขใด (1)
อา่ นนำ้�หนักของวุน้ เสน้ ได้กกี่ ิโลกรมั (1 กิโลกรมั ) หรอื
อา่ นน้ำ�หนักของวุ้นเส้นได้กข่ี ดี (10 ขีด) จากนนั้ ครใู ห้นกั เรียน
อ่านและบอกน้ำ�หนักเป็นขีดโดยครูตดิ บตั รภาพบนกระดาน และถามนำ�้ หนกั ของสิง่ ของทีละบัตรภาพ
ดังนี้

มะเขอื เทศหนักกี่ขดี (1 ขดี ) มะเขือยาวหนักกข่ี ดี (5 ขีด) แตงกวาหนักกข่ี ีด (9 ขดี )

ครูอาจยกตัวอย่างเพมิ่ เตมิ อีก 2 – 3 ตัวอย่าง เพอื่ ฝกึ การอ่านและบอกน�ำ้ หนักเปน็ ขีดใหค้ ล่องมากข้นึ
ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั สรปุ วา่ นำ้�หนกั 1 กิโลกรัม เทา่ กบั
น�้ำ หนกั 10 ขดี

3. ครูให้นกั เรยี นอา่ นและบอกน�ำ้ หนักเปน็ ขีด
ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 303 ครูติดบตั รภาพบนกระดาน ดงั น้ี

ครูใหน้ ักเรียนดูบัตรภาพและสงั เกตวา่ เขม็ ชน้ี ำ้�หนกั บอกนำ้�หนัก
วา่ มากกวา่ หรอื น้อยกวา่ 1 กิโลกรัม (มากกว่า 1 กิโลกรัม)
แลว้ ให้นักเรยี นอ่านและบอกน�ำ้ หนักของปลาวา่ หนักเท่าไร
ครูไมค่ าดหวังค�ำ ตอบ ครูถามนกั เรยี นว่า น้ำ�หนกั 1 กโิ ลกรัม

318 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 7 | การวัดนำ�้ หนัก คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

เท่ากับน้�ำ หนักกี่ขีด (10 ขีด) ครใู ห้นักเรียนดทู ี่เข็มช้นี ้�ำ หนกั ว่าชี้หลังตัวเลข 1 ไปกี่ขดี (1 ขดี ) ครูให้
นกั เรยี นบอกน้ำ�หนกั วา่ ปลาหนกั 10 ขีด กับ 1 ขีด เป็น 11 ขีด หรอื 1 กิโลกรมั 1 ขดี เปน็ 11 ขดี
จากนนั้ ครูแนะนำ�ว่าการอา่ นน้ำ�หนักจากเครื่องชง่ั สปริงสามารถอ่านนำ�้ หนักเปน็ ขดี ได้โดยเขม็ ชนี้ ้�ำ หนกั
ชี้หลังตวั เลข 1 ไป 1 ขีดไป 2 ขดี ไป 3 ขีดไป 4 ขีด ไป... ใหอ้ ่านน�ำ้ หนกั เป็น 10 ขีด กับ 1 ขีด กบั
2 ขีด กับ 3 ขีด กบั 4 ขีด ... เปน็ 11 ขดี 12 ขีด 13 ขีด 14 ขีด ... ตามล�ำ ดบั จากนน้ั ครใู ห้
นักเรียนอ่านและบอกนำ้�หนกั เป็นขีดโดยครตู ิดบัตรภาพบนกระดาน และถามนำ้�หนักของสิ่งของทลี ะ
บตั รภาพ ดังน้ี

ปหู นกั ก่ีขดี (15 ขดี ) ส้มโอหนกั กีข่ ีด (19 ขดี ) แตงโมหนักกขี่ ดี (20 ขดี ) ครอู าจยกตวั อย่างเพมิ่ เติม
อกี 2 – 3 ตวั อยา่ ง เพือ่ ฝกึ การอ่านนำ้�หนกั เปน็ ขดี ให้คล่องมากขึ้น

การตรวจสอบความเขา้ ใจ

4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรียนเป็นรายบุคคล
โดยให้นกั เรียนบอกน้�ำ หนกั เปน็ ขีด ตามหนังสือเรยี น
หน้า 304 ครูอาจแจกบตั รภาพโดยใช้สอื่ เพิ่มเตมิ จาก
การดาวน์โหลดในหน้าเปดิ บท แลว้ แจกนกั เรียนคนละ
4 บัตร จากนน้ั ครแู ละนักเรียนชว่ ยกนั ตรวจสอบ
ความถกู ต้อง ถ้าพบว่ามนี ักเรยี นบอกน้�ำ หนกั ไมถ่ กู ตอ้ ง
ครอู าจใหน้ ักเรยี นอา่ นและบอกน้ำ�หนกั ของส่ิงต่าง ๆ
อกี ครัง้ แลว้ ให้นกั เรียนแกไ้ ขจนกวา่ จะถกู ตอ้ ง
จากนั้นครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั สรุปสง่ิ ท่ไี ด้เรียนรู้

สิง่ ที่ไดเ้ รยี นรู้

• นำ้�หนัก 1 กิโลกรมั เท่ากับ นำ้�หนัก 10 ขีด
• การบอกน�ำ้ หนกั ของสงิ่ ของตา่ ง ๆ อาจบอก

เปน็ ขดี หรือเปน็ กิโลกรมั
จากน้ันให้นักเรียนทำ�แบบฝึกหดั 7.6 หนา้ 183 – 185

| 319สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู อื ครรู ายวชิ าพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 7 | การวดั น้ำ�หนกั
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1
เบากวา 15 - 7 = 8
7.7 การเปรยี บเทียบน�ำ้ หนักเป็นขดี (1 ชั่วโมง) หนกั กวา 9-7=2
9-7=2
จุดประสงค์

เปรยี บเทียบน�้ำ หนกั เปน็ ขดี

สอ่ื การเรยี นรู้

- บตั รภาพ

แนวการจัดการเรียนรู้
การพัฒนาความรู้

1. ครนู ำ�เข้าสูบ่ ทเรียนโดยทบทวนการอ่านและบอก
นำ�้ หนกั เปน็ ขีด ครตู ดิ บตั รภาพบนกระดาน แลว้ ใชก้ าร
ถาม-ตอบ ดงั น้ี

- มะเขอื ยาวหนกั ก่ีขดี (5 ขีด) แตงกวาหนกั กขี่ ีด (9 ขดี )
ครใู ห้นักเรียนสงั เกตเขม็ ชน้ี ้�ำ หนกั ของเครือ่ งชง่ั ทัง้ สองวา่ เขม็ ชนี้ ำ้�หนักทบี่ อกน้ำ�หนกั มะเขือยาวจะอยู่
กอ่ นเข็มชนี้ ้ำ�หนักทบ่ี อกนำ�้ หนกั แตงกวา จะได้วา่ มะเขือยาวเบากวา่ แตงกวา หรือครูอาจให้นกั เรียน
เปรียบเทยี บ 5 ขดี กบั 9 ขดี วา่ จำ�นวนใดมากกวา่ แสดงว่านำ�้ หนักของสิง่ นั้นจะมากกว่า ถา้ จ�ำ นวน
ใดน้อยกวา่ แสดงวา่ น้ำ�หนกั ของสิ่งนัน้ จะนอ้ ยกว่า
จากนั้นครยู กตัวอย่างการเปรยี บเทียบน้ำ�หนกั ของส่ิงต่าง ๆ ตามหนังสอื เรยี นหนา้ 305 ดังน้ี
ครตู ิดบตั รภาพ ดังรูป

ครูใชก้ ารถาม-ตอบ ดังน้ี
- ปูหนกั ก่ีขีด (15 ขดี )
- กงุ้ หนักกข่ี ดี (7 ขดี )
- หมกึ หนกั กข่ี ดี (9 ขีด)
- ปูกับกุ้งอะไรหนกั กวา่ (ปู)
- ปูกับหมึกอะไรหนักกว่า (ปู)

320 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวดั น้ำ�หนัก คูม่ อื ครรู ายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

- หมึกกบั กงุ้ อะไรหนักกว่า (หมกึ )

- กุง้ กับปอู ะไรเบากว่า (กุ้ง)

- กงุ้ กบั หมึกอะไรเบากวา่ (กงุ้ )

- หมกึ กบั ปอู ะไรเบากวา่ (หมกึ )

จากนน้ั ครูใหน้ ักเรยี นเปรียบเทยี บวา่ สิ่งของแต่ละสิง่ หนกั กว่ากนั หรอื เบากว่ากนั อย่เู ทา่ ไร หาคำ�ตอบ

ได้อย่างไร นักเรียนควรตอบได้วา่ หาคำ�ตอบโดยใชก้ ารลบ ครใู ชก้ ารถาม-ตอบ ดังนี้

- กงุ้ เบากวา่ ปูกข่ี ีด (15 – 7 = 8 ขีด)

- หมึกหนักกวา่ กงุ้ กีข่ ีด (9 – 7 = 2 ขีด)

- หมกึ เบากวา่ ปูก่ขี ดี (15 – 9 = 6 ขีด)

จากนัน้ ครใู หน้ ักเรียนช่วยกันเติมค�ำ วา่ หนักกวา่ เบากวา่

และเติมตวั เลขแสดงจ�ำ นวนในกรอบท้ายหนงั สอื เรยี น

หน้า 305 หรือครอู าจแจกสือ่ เพม่ิ เติมจากการดาวน์โหลด 7 14 5
ท่ีหนา้ เปิดบท แลว้ ใหน้ ักเรยี นเติมค�ำ ว่า หนกั กวา่ เบากวา่

และเตมิ ตัวเลขแสดงจ�ำ นวน จากนัน้ ครูและนักเรยี นช่วยกัน

ตรวจสอบความถูกตอ้ ง และร่วมกันสรุปวา่ การเปรยี บเทยี บ

น�้ำ หนกั ของสง่ิ ของโดยใช้เครือ่ งชัง่ สปรงิ ถ้าเข็มช้ี

น�ำ้ หนกั ของสง่ิ ใดอย่กู อ่ นแสดงวา่ สิ่งน้นั เบากว่า ถ้าเข็มชี้

น�ำ้ หนกั ของสิง่ ใดอย่หู ลังแสดงว่าสิ่งนน้ั หนกั กว่า และ

ถ้าต้องการเปรียบเทียบว่าส่งิ ของแตล่ ะสิง่ หนักกวา่ กันหรอื

เบากวา่ กันอยูเ่ ทา่ ไร หาค�ำ ตอบโดยใช้การลบ ซง่ึ จำ�นวน

ที่มากกวา่ เป็นตัวต้งั จ�ำ นวนท่นี ้อยกวา่ เป็นตวั ลบ

2. ครใู ห้นกั เรยี นจับคกู่ ันและช่วยกนั เปรียบเทยี บ

น้ำ�หนักโดยใช้เครือ่ งช่ังสปริง ตามหนังสือเรียนหนา้ 306

ครตู ดิ บตั รภาพบนกระดาน ดงั นี้

11

ครใู หน้ กั เรียนแต่ละคู่ชว่ ยกนั ตอบคำ�ถามของครู ดงั น้ี 6
- มะมว่ งหนักกขี่ ีด (7 ขดี ) เคก ขนมปง
- ทบั ทิมหนักกข่ี ีด (14 ขดี )
- ชมพ่หู นกั กข่ี ดี (5 ขดี )

| 321สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 7 | การวัดน้ำ�หนกั
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

จากนน้ั ครใู หน้ กั เรียนเขียน หน้าขอ้ ความที่ถูก และเขียน หน้าข้อความทผ่ี ดิ ครแู ละนกั เรยี น
ช่วยกันตรวจสอบความถูกตอ้ ง

3. ครูใหน้ ักเรียนจับคูแ่ ลว้ ให้ชว่ ยกนั เติมตวั เลขแสดงจำ�นวนและตอบค�ำ ถามตามหนงั สอื เรยี น
หนา้ 307 โดยครูอาจใชก้ ารถาม-ตอบ เป็นแนวทาง ดงั นี้
- ขนมปงั หนักกี่ขีด (4 ขดี )
- เคก้ หนกั กว่าขนมปังหนกั กี่ขีด (7 ขดี )
- เม่อื รู้ว่าขนมปังหนกั 4 กโิ ลกรัม เค้กหนกั กว่าขนมปังหนัก 7 ขดี เค้กหนกั เท่าไร หาคำ�ตอบได้
อย่างไร ( เค้กหนัก 4 + 7 = 11 ขีด หาคำ�ตอบโดยการบวก) ครแู ละนักเรยี นชว่ ยกันตรวจสอบ
ความถูกต้อง

การตรวจสอบความเขา้ ใจ เบากวา 15 - 7 = 8
หนกั กวา
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี นเป็นรายบคุ คล เบากวา 15 - 4 = 11
โดยให้นักเรยี นอา่ นน้ำ�หนักของสิง่ ต่าง ๆ แลว้ จบั คู่น�ำ้ หนกั แตงโม 7-4=3
ของสง่ิ ต่าง ๆ กับเคร่อื งชัง่ ท่ชี ั่งสงิ่ ของตรงกบั น�ำ้ หนกั นนั้
และตอบค�ำ ถามตามหนังสือเรียนหน้า 308 ครแู ละนักเรียน แกว มังกร
รว่ มกันตรวจสอบความถูกตอ้ ง ถ้าพบวา่ มีนักเรียนจบั คแู่ ละ
ตอบคำ�ถามไม่ถูกต้อง ครูใหน้ กั เรียนแก้ไขโดยการอา่ นและ
บอกน้ำ�หนกั ของสงิ่ ต่าง ๆ แลว้ ตอบคำ�ถามใหม่อีกคร้งั
จนกวา่ จะถกู ต้อง จากนน้ั ครูและนักเรยี นร่วมกนั สรุป
ส่ิงที่ได้เรยี นรู้

สิ่งทไี่ ดเ้ รียนรู้

การเปรยี บเทยี บนำ้�หนักของส่ิงของ 2 สง่ิ
เปน็ การบอกวา่ สง่ิ ใดหนกั เทา่ กนั หนกั กวา่ กนั หรอื เบากวา่ กนั
และใช้การลบในการหาว่าส่ิงใดหนักกว่ากันหรอื เบากว่ากนั
อยู่เท่าไร อาจมีหน่วยเป็นขีด
จากนนั้ ให้นักเรียนทำ�แบบฝกึ หดั 7.7 หน้า 186 – 188

322 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 7 | การวัดน้�ำ หนัก คูม่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

7.8 โจทย์ปัญหาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบ (1) (1 ช่ัวโมง)

จดุ ประสงค์

แสดงวธิ ีหาค�ำ ตอบโจทยป์ ญั หาการบวก โจทย์ปัญหาการลบเกี่ยวกับน้ำ�หนกั

สือ่ การเรยี นรู้

- บัตรภาพ
- แถบโจทยป์ ัญหา
- แถบจ�ำ นวน

แนวการจัดการเรียนรู้
การพฒั นาความรู้

1. ครนู ำ�เขา้ สบู่ ทเรยี นโดยทบทวนการอา่ นและบอก
นำ้�หนักจากเครอื่ งชงั่ สปริงท่ีมหี นว่ ยเปน็ กโิ ลกรัม เป็นขีด
ครตู ดิ บัตรภาพบนกระดาน ดงั น้ี

ครถู ามนักเรยี นว่าอ่านน�้ำ หนกั ของขนนุ ได้เทา่ ไร (5 กโิ ลกรมั )
จากน้ันครูยกตวั อยา่ งการอ่านและบอกน้ำ�หนกั จากเครือ่ งชงั่ สปริงทมี่ หี นว่ ยเปน็ กโิ ลกรมั เป็นขีด
เพม่ิ เติมอกี 2 – 3 ตวั อย่าง จากน้ันครยู กตวั อยา่ งโจทยป์ ัญหาการบวกเกี่ยวกบั น�ำ้ หนกั โดยติด
บัตรภาพตามหนงั สือเรียนหนา้ 309 บนกระดาน แล้วใชก้ ารถาม – ตอบ ดังน้ี

ซื้อเงาะ 3 กโิ ลกรมั
และซอื้ ส้ม 2 กโิ ลกรมั ค่ะ

คณุ แม่ซอ้ื ผลไม้ทง้ั หมด
กีก่ โิ ลกรมั ครบั

- จากบตั รภาพ แมซ่ ้ืออะไรบา้ ง (คุณแมซ่ ือ้ เงาะและสม้ ) อยา่ งละเท่าไร (ซอ้ื เงาะ 3 กโิ ลกรมั
และซ้ือสม้ 2 กโิ ลกรัม)
- คณุ แมซ่ ื้อเงาะและส้มทง้ั หมดก่กี โิ ลกรมั หาคำ�ตอบไดอ้ ยา่ งไร (หาค�ำ ตอบโดยการบวก)
- คำ�ตอบเปน็ เทา่ ไร (3 + 2 = 5 กิโลกรมั )

| 323สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 7 | การวัดนำ้�หนัก
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

ครอู าจแนะน�ำ การหาคำ�ตอบโดยการวาดรูป ครูติดบัตรภาพแสดงน้�ำ หนกั ของเงาะและสม้ ดังน้ี

เงาะ สม้

1 กก. 1 กก. 1 กก. 1 กก. 1 กก.

- หาคำ�ตอบจากบตั รภาพแสดงน�้ำ หนกั นอ้ี ย่างไร (น�ำ บตั รภาพแสดงน�ำ้ หนักมาต่อกันแลว้ นับ
รวมกนั ) ครูนำ�บัตรภาพแสดงน้�ำ หนกั วางต่อกนั ดังนี้

เงาะ สม้

1 กก. 1 กก. 1 กก. 1 กก. 1 กก.

- เขียนประโยคสญั ลักษณไ์ ด้อยา่ งไร (3 + 2 = )
- หาคำ�ตอบได้เท่าไร (3 + 2 = 5)
- ค�ำ ตอบคืออะไร (คุณแม่ซื้อเงาะและส้มทั้งหมด ๕ กิโลกรมั )
- 5 เป็นค�ำ ตอบทสี่ มเหตุสมผลหรือไม่ เพราะเหตุใด (สมเหตุสมผลเพราะ 5 มากกว่า 3)

2. ครูยกตัวอยา่ งการแก้โจทย์ปญั หาการลบโดยตดิ แถบโจทยป์ ญั หาตามหนงั สือเรียนหน้า 310
บนกระดาน หรือครอู าจแจกบัตรภาพโดยใช้สอื่ เพ่ิมเติมจากการดาวน์โหลดทหี่ น้าเปิดบท แล้วใช้การ
ถาม-ตอบ ดังน้ี
- โจทยถ์ ามอะไร (มะละกอหนกั ก่กี ิโลกรัม)
- โจทยบ์ อกอะไร (ฟักทองหนัก 4 กิโลกรมั มะละกอเบากวา่ ฟักทอง 3 กิโลกรมั )
- ฟักทองหนักกีก่ ิโลกรมั (4 กิโลกรมั )
- มะละกอเบากว่าฟกั ทองก่ีกิโลกรมั (3 กโิ ลกรมั )
ครูตดิ บัตรภาพแสดงน�้ำ หนักของมะละกอและฟกั ทอง ดงั รปู

1 กก. 1 กก. 1 กก. 1 กก.

1 กก. มะละกอเบากวา่ ฟกั ทอง 3 กก.

- มะละกอควรหนักมากกว่า 4 กิโลกรมั หรอื นอ้ ยกว่า
4 กโิ ลกรัม เพราะเหตุใด (ควรหนักนอ้ ยกว่า 4 กโิ ลกรมั
เพราะมะละกอเบากว่าฟกั ทองซง่ึ ฟกั ทองหนัก 4 กโิ ลกรัม)
- หาน�้ำ หนักของมะละกอไดอ้ ย่างไร (ใช้การลบ)
- เขียนประโยคสญั ลักษณ์ไดอ้ ย่างไร (4 - 3 = )
- ผลลบคือเทา่ ไร (4 - 3 = 1)
- คำ�ตอบคอื อะไร (มะละกอหนกั ๑ กิโลกรมั )
- 1 เปน็ คำ�ตอบท่สี มเหตสุ มผลหรือไม่ (สมเหตุสมผลเพราะ 1 นอ้ ยกวา่ 4)

324 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวดั นำ�้ หนกั คมู่ ือครูรายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

ครยู กตัวอยา่ งการแก้โจทยป์ ญั หาการลบโดยตดิ แถบโจทย์ปญั หาเพิ่มเตมิ ตามหนงั สือเรียนหนา้ 310
บนกระดาน หรือครอู าจแจกบัตรภาพโดยใชส้ ือ่ เพมิ่ เติมจากการดาวนโ์ หลดท่ีหน้าเปิดบท แล้วใชก้ าร
ถาม-ตอบ ดังน้ี

2 คีณหนัก 19 กโิ ลกรมั บีณหนกั นอ้ ยกวา่ คีณ 2 กิโลกรมั บีณหนักก่กี ิโลกรัม

- โจทย์ถามอะไร (บีณหนักกก่ี ิโลกรมั )
- โจทยบ์ อกอะไร (คณี หนกั 19 กิโลกรัม บีณหนกั นอ้ ยกวา่ คีณ 2 กโิ ลกรัม)
- คีณหนักกี่กิโลกรัม (19 กโิ ลกรัม)
- บีณหนกั นอ้ ยกวา่ คณี กก่ี ิโลกรัม (2 กิโลกรัม)
ครตู ดิ แถบจ�ำ นวนแสดงนำ้�หนกั ของคีณและบีณ ดังรูป

คณี 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
บณี 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 2 กก.

- จากรูปบีณควรหนกั มากกวา่ 19 กโิ ลกรมั หรอื น้อยกวา่ 19 กโิ ลกรัม เพราะเหตุใด (ควรหนัก
นอ้ ยกวา่ 19 กโิ ลกรัม เพราะบีณหนักนอ้ ยกวา่ คีณซง่ึ คณี หนัก 19 กิโลกรัม)
- หาน้�ำ หนกั ของบีณได้อยา่ งไร (ใช้การลบ)
- เขียนประโยคสญั ลกั ษณไ์ ด้อยา่ งไร (19 - 2 = )
- หาผลลบได้เทา่ ไร (19 - 2 = 17)
- คำ�ตอบคอื อะไร (บณี หนกั ๑๗ กโิ ลกรัม)
- 17 เปน็ คำ�ตอบท่ีสมเหตุสมผลหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด (สมเหตุสมผลเพราะ 17 นอ้ ยกว่า 19)
3. ครใู หน้ ักเรียนจบั คู่กันและแจกบัตรโจทย์ปญั หาโดยใช้ส่อื เพ่ิมเติมจากการดาวนโ์ หลด
ท่หี นา้ เปิดบทคลู่ ะ 1 แผน่ ครตู ดิ บตั รภาพตามหนงั สือเรยี นหนา้ 311 ให้นกั เรยี นชว่ ยกนั อ่านนำ�้ หนกั
เป็นขดี และหาค�ำ ตอบ ครูอาจใชก้ ารสุ่มถามนกั เรยี น ดงั นี้

ข้าวโพด ผักบุง้ ไก่ เหด็ ปลา

- ขา้ วโพดหนักเทา่ ไร (7ขดี ) | 325สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

- ผักบุง้ หนกั เทา่ ไร (2 ขีด)

- ไก่หนักเท่าไร (8 ขดี )
- เห็ดหนกั เท่าไร (3 ขดี )

คู่มือครูรายวชิ าพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 7 | การวดั น�ำ้ หนกั
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

- ปลาเบากวา่ ไก่ 3 ขดี แสดงวา่ ปลาหนกั นอ้ ยกวา่ หรอื มากกวา่ 8 ขดี (ปลาหนกั นอ้ ยกวา่ 8 ขดี )

- หาน้�ำ หนกั ของปลาไดอ้ ยา่ งไร (โดยการลบ)

- หาผลลบได้เท่าไร (8 - 3 = 5)

- ค�ำ ตอบคอื อะไร (ปลาหนัก ๕ ขดี )

- 5 เป็นค�ำ ตอบท่สี มเหตสุ มผลหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด

(สมเหตุสมผลเพราะ 5 นอ้ ยกว่า 8) 7 28 3 5
ครอู าจแสดงวิธีหาค�ำ ตอบโดยการวาดรปู ครูสุ่มให้นกั เรียน

ออกมาติดบัตรภาพแสดงน้ำ�หนักของไกแ่ ละปลา นักเรยี น 8-3=
ควรแสดงไดด้ งั นี้ 8-3= 5

ดังนั้นปลาหนกั 5 ขดี

ไก่ 1 ขีด 1 ขดี 1 ขีด 1 ขดี 1 ขีด 1 ขีด 1 ขดี 1 ขีด ขาวโพดกบั เห็ด 7 + 3 = 10
ผักบงุ กับไก 2 + 8 = 10
ปลา 1 ขดี 1 ขดี 1 ขดี 1 ขีด 1 ขีด ปลาเบากวา่ ไก่ 3 ขีด

- จากบัตรภาพแสดงนำ้�หนักนี้ นกั เรยี นบอกนำ้�หนกั

ของปลาไดเ้ ท่าไร (5 ขีด) ดังนัน้ ปลาหนกั กี่ขีด (5 ขดี ) ผกั บงุ เห็ดกบั ปลา
ครถู ามนกั เรียนว่า หาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร นกั เรยี นควรแสดง
2 + 3 + 5 = 10

วิธหี าคำ�ตอบได้ดังน้ี ไกห่ นัก 8 ขีด ปลาเบากว่าไก่ 3 ขีด

ดังนัน้ ปลาหนัก 8 – 3 = 5 ขดี ครูใหน้ กั เรียนเขยี น

ประโยคสญั ลักษณ์ นกั เรียนควรเขยี นไดด้ งั นี้ ประโยคสญั ลักษณ์ 8 – 3 = จากนน้ั ครูให้นักเรยี น

แต่ละคูช่ ่วยกันคดิ และหาคำ�ตอบข้อ 2 และ 3 ครูและนกั เรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกตอ้ ง

การตรวจสอบความเขา้ ใจ

4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรียนเป็นรายบคุ คลโดยใหน้ กั เรียนเขยี นประโยคสญั ลักษณแ์ ละ

หาค�ำ ตอบตามหนังสือเรียนหนา้ 312 ครแู จกบัตรโจทยป์ ัญหาโดยใชส้ ื่อเพ่มิ เตมิ จากการดาวน์โหลดท่ี

หน้าเปดิ บท ครแู ละนกั เรียนช่วยกนั ตรวจสอบความถูกต้อง

ถา้ พบว่ามนี กั เรยี นเขียนประโยคสัญลักษณ์และหาค�ำ ตอบ

ไม่ถกู ต้อง ครูให้นักเรยี นแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ งโดยอาจถาม

นกั เรยี นวา่ โจทย์ถามอะไร โจทยบ์ อกอะไร จะหาค�ำ ตอบได้ แปงมัน 1 ขดี 1 ขีด 1 ขีด 1 ขดี 1 ขดี
โดยวิธีใด เขยี นประโยคสัญลักษณไ์ ดอ้ ยา่ งไร แลว้ ให้ ขา วสาร 1 ขดี 1 ขีด 1 ขีด 1 ขีด หนักนอยกวา 1 ขีด
นกั เรียนหาคำ�ตอบอกี คร้ัง จากนน้ั ครูและนกั เรียนร่วมกนั
สรุปสิ่งที่ได้เรยี นรู้ ดงั นนั้ ขา วสารหนัก 4 ขดี

๔

4 นอยกวา 5

สงิ่ ทีไ่ ดเ้ รียนรู้ แปง มัน ขาวสาร

การแกโ้ จทยป์ ัญหาทำ�ได้โดยอ่านทำ�ความเข้าใจ 1 ขดี 1 ขีด 1 ขีด 1 ขดี 1 ขดี 1 ขีด 1 ขดี 1 ขดี 1 ขดี
ปญั หา วางแผนแก้ปญั หา ซง่ึ อาจใช้การวาดรปู หาค�ำ ตอบ
ดงั น้ันแปง มันและขา วสารมีน้าํ หนักรวมกัน
5 + 4 = 9 ขดี

๙

และตรวจสอบความสมเหตมุ ผลของคำ�ตอบ

จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นท�ำ แบบฝกึ หดั 7.8 หนา้ 189 – 191

326 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวดั น้ำ�หนกั คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

7.9 โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบ (2) (1 ชั่วโมง)

จดุ ประสงค ์

แสดงวธิ ีหาคำ�ตอบโจทย์ปัญหาการบวก
โจทยป์ ัญหาการลบเกยี่ วกบั น�้ำ หนกั

ส่อื การเรียนรู้

- บัตรเส้นจ�ำ นวน
- บตั รประโยคสญั ลักษณ์
- บัตรภาพ
- แถบโจทย์ปญั หา

แนวการจดั การเรียนรู้
การพัฒนาความรู้

1. ครนู ำ�เข้าสู่บทเรยี นโดยทบทวนการหาผลบวกและการหาผลลบของจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่เป็น
จำ�นวนนบั ไม่เกิน 20 โดยใชเ้ ส้นจ�ำ นวน ดงั น้ี หาผลบวกของ 17 + 3 = ครูติดบัตรเส้นจ�ำ นวน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ครถู ามนกั เรยี นวา่ หาค�ำ ตอบโดยใช้เส้นจำ�นวนได้อยา่ งไร นกั เรยี นควรตอบได้ว่า เร่ิมโยงเส้นจาก 0 ถงึ
17 แล้วต่อไปอีก 3 ถงึ 20 ดงั นน้ั 17 + 3 = 20 ดงั นี้

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ครูยกตวั อยา่ งการหาผลลบของจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่เปน็ จ�ำ นวนนบั ไม่เกิน 20 โดยใชเ้ ส้นจ�ำ นวน ดังนี้
หาผลลบของ 19 – 5 = ครตู ิดบัตรเสน้ จ�ำ นวน

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ครถู ามนกั เรียนวา่ จะหาคำ�ตอบโดยใช้เส้นจ�ำ นวนได้อย่างไร นกั เรียนควรตอบได้วา่ เรม่ิ โยงเส้นจาก 0
ถงึ 19 แลว้ โยงเส้นกลบั 5 ช่อง ไดต้ รงต�ำ แหน่งของจำ�นวน 14 ดังนนั้ 19 – 5 = 14 ดงั นี้

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

| 327สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 7 | การวดั น้�ำ หนกั
ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1 เลม่ 1

จากน้ันครทู บทวนการหาคา่ ของตวั ไมท่ ราบคา่ จากประโยคสญั ลักษณแ์ สดงการบวกและประโยค

สญั ลกั ษณ์แสดงการลบของจำ�นวนสองจ�ำ นวนทเ่ี ป็นจำ�นวนนับไมเ่ กิน 20 โดยใช้ความสัมพันธ์

แบบส่วนยอ่ ย-สว่ นรวมของจ�ำ นวนและความสัมพันธข์ องการบวกและการลบ เช่น

หาค่าของตัวไม่ทราบค่าจากประโยคสัญลักษณ์แสดงการบวก 3 + = 15

ครูถามนักเรียนวา่ หาคา่ ของตัวไม่ทราบคา่ ไดอ้ ยา่ งไร นกั เรียนควรตอบไดว้ า่

จาก 3 + = 15 เขยี นความสัมพันธแ์ บบส่วนย่อย-สว่ นรวมของจำ�นวนได้ดังนี้

15 จากความสมั พันธแ์ บบส่วนย่อย-สว่ นรวมของ 15 จะได้ 15 – 3 = 12
ดังนั้น 3 + 12 = 15

3

ครยู กตวั อย่างการหาค่าของตวั ไม่ทราบค่าจากประโยคสญั ลักษณ์แสดงการลบ เชน่

14 - = 11 ครถู ามนักเรียนว่า หาค่าของตวั ไม่ทราบค่าได้อยา่ งไร นกั เรียนควรตอบได้ว่า

จาก 14 - = 11 เขียนความสัมพันธ์แบบสว่ นย่อย-ส่วนรวมของจ�ำ นวนได้ดงั น้ี

14 จากความสมั พนั ธแ์ บบสว่ นย่อย-สว่ นรวมของ 14 จะได้ 14 – 11 = 3
ดังนน้ั 14 - 3 = 11

11

จากน้ันครยู กตัวอย่างการแก้โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทย์ปัญหาการลบเก่ียวกบั น้ำ�หนกั ท่มี ี
ตวั ไมท่ ราบค่า โดยติดบตั รภาพตามหนงั สอื เรยี นหน้า 313 บนกระดาน แลว้ ใช้การถาม – ตอบ ดังน้ี

แก้วตาหนัก 16 กก. แกว้ ตาช่งั พรอ้ มกระเป๋าหนัก 18 กก.

- แก้วตาหนักก่กี ิโลกรมั (16 กิโลกรัม)
- แก้วตาช่งั พรอ้ มกระเป๋าหนกั กีก่ โิ ลกรมั (18 กิโลกรัม)
- จะหานำ�้ หนกั ของกระเป๋าได้อยา่ งไร นักเรียนอาจจะตอบได้หรือไม่ได้ ครูไมค่ าดหวังคำ�ตอบ
ของนักเรียน ครูใหน้ กั เรียนสังเกตว่าจากน�้ำ หนัก 16 กโิ ลกรัม เพ่มิ ข้ึนเปน็ 18 กิโลกรัม ถามนกั เรยี น
ว่าน้ำ�หนักที่เพ่มิ ข้นึ เป็นน้ำ�หนกั ของอะไร นักเรยี นควรตอบได้แล้ววา่ เป็นนำ้�หนกั ของกระเปา๋ ครูจงึ
ถามนักเรียนวา่ จาก 16 เพิ่มอกี เท่าไร จะได้ 18 นักเรียนจะหาคำ�ตอบได้อยา่ งไร ครูอาจให้นักเรียน
น�ำ เสนอวธิ ีหาคำ�ตอบบนกระดาน หรอื ครูและนักเรียนร่วมกนั แสดงวธิ ีหาคำ�ตอบโดยใชเ้ ส้นจ�ำ นวน
หรือใช้ความสัมพันธข์ องการบวกและการลบ ดังนี้

328 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 7 | การวัดน�้ำ หนกั คมู่ ือครูรายวชิ าพื้นฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

ใชเ้ ส้นจำ�นวนโดยครตู ิดบัตรเส้นจำ�นวนบนกระดาน เพื่อหาว่า จาก 16 เพม่ิ อีกเท่าไร จะได้ 18
ครูถามนักเรียนวา่ จะโยงเส้นหาคำ�ตอบไดอ้ ยา่ งไร นักเรียนควรตอบไดว้ ่า เริม่ โยงเสน้ จาก 0 ถงึ 16
แล้วโยงเสน้ ตอ่ ไปอีกจนถงึ 18 ดังน้ี

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ครูถามนกั เรยี นวา่ จาก 16 ถึง 18 เพ่ิมข้นึ เทา่ ไร จะทราบอย่างไร นกั เรยี นควรตอบได้วา่ นบั จาก 16
ต่อไปจนถึง 18 ได้ 2 ครง้ั จึงเพ่ิมข้ึน 2 ดงั นี้

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ดงั นัน้ กระเป๋าหนกั 2 กิโลกรมั
- 2 กิโลกรัมเปน็ ค�ำ ตอบที่ถูกต้องหรือไม่ เพราะเหตุใด (ถูกต้องเพราะ 2 บวก 16 เท่ากับ 18 )

ใชค้ วามสมั พันธ์ของการบวกและการลบ เพื่อหาว่า จาก 16 เพมิ่ อกี เท่าไร จะได้ 18

ครูถามนกั เรียนว่าจาก 16 เพิ่มอกี เทา่ ไร จะได้ 18 เขียนประโยคสญั ลักษณแ์ สดงการบวกไดอ้ ยา่ งไร

นักเรียนควรตอบไดว้ ่า เขยี นประโยคสัญลกั ษณแ์ สดงการบวกได้ดงั นี้ 16 + = 18

ครูถามนักเรยี นวา่ ใช้ความสมั พันธ์แบบส่วนย่อย-ส่วนรวมของจ�ำ นวนและความสัมพันธข์ องการบวก

และการลบอยา่ งไร

จาก 16 + = 18 เขียนความสมั พันธ์แบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวมของจ�ำ นวนไดด้ ังนี้



1 8 จากความสมั พนั ธแ์ บบส่วนยอ่ ย-สว่ นรวมของ 18 จะได้ 18 – 16 = 2

1 6 ดังนน้ั 16 + 2 = 18

ดงั นัน้ กระเป๋าหนัก 2 กิโลกรัม
- 2 กโิ ลกรมั เปน็ ค�ำ ตอบทถ่ี กู ตอ้ งหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด (ถูกตอ้ งเพราะ 2 บวก 16 เทา่ กับ 18 )
ครูถามนักเรยี นวา่ ใครจะนำ�เสนอวิธหี าค�ำ ตอบโดยวิธีอื่นบา้ ง นกั เรียนอาจตอบ ดงั นี้
แก้วตาหนกั 16 กโิ ลกรมั แก้วตาและกระเป๋าหนกั 18 กโิ ลกรมั
ดงั นัน้ กระเป๋าหนัก 18 – 16 = 2 กโิ ลกรมั
ดงั นน้ั กระเป๋าหนกั 2 กโิ ลกรัม จากนนั้ ครูถามนักเรยี นว่า 2 เปน็ ค�ำ ตอบทสี่ มเหตสุ มผลหรอื ไม่
เพราะเหตุใด นักเรยี นควรตอบไดว้ า่ 2 เป็นค�ำ ตอบทีส่ มเหตสุ มผล เพราะ 16 + 2 = 18

| 329สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู อื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 7 | การวดั น�ำ้ หนัก
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

2. ครูยกตัวอยา่ งการแกโ้ จทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบเกีย่ วกบั นำ้�หนกั
โดยติดบัตรภาพตามหนงั สือเรยี นหน้า 314 บนกระดาน แล้วใชก้ ารถาม – ตอบ ดงั น้ี

สบั ปะรดและมะละกอหนัก 20 ขีด มะละกอหนกั 16 ขีด

- สับปะรดและมะละกอหนกั เทา่ ไร (สับปะรดหนกั 20 ขีด)

- มะละกอหนักเท่าไร (มะละกอหนัก 16 ขีด)

- จะหาน�้ำ หนกั ของสบั ปะรดไดอ้ ย่างไร นกั เรยี นอาจจะตอบได้หรือไมไ่ ด้ ครไู ม่คาดหวังค�ำ ตอบ

ของนักเรยี น ครนู �ำ สนทนากบั นักเรยี นโดยใช้ค�ำ ถามกระตนุ้ ให้นกั เรียนสังเกตจากบตั รภาพวา่

จะหานำ้�หนักของสบั ปะรดได้เทา่ ไร ครใู หน้ กั เรยี นสังเกตว่าจากน�้ำ หนกั 20 ขดี ลดลงเหลือ 16 ขดี

แล้วถามนกั เรยี นวา่ น�้ำ หนกั ท่ลี ดลงเปน็ น้ำ�หนักของอะไร นกั เรยี นควรตอบได้แล้วว่าเป็นนำ�้ หนกั ของ

สบั ปะรด ครูจึงถามนักเรียนวา่ จาก 20 เอาออกเทา่ ไร

จงึ เหลอื 16 นกั เรยี นจะหาคำ�ตอบไดอ้ ย่างไร ครูอาจให้

นักเรยี นน�ำ เสนอวิธหี าคำ�ตอบบนกระดาน หรือครูและ

นกั เรยี นรว่ มกันแสดงวิธหี าคำ�ตอบโดยใช้ความสมั พนั ธข์ อง

การบวกและการลบหรือใชเ้ ส้นจ�ำ นวนดังนใ้ี ชค้ วามสัมพนั ธ์

ของการบวกและการลบ เพ่อื หาว่า จาก 20 เอาออกเท่าไร

จึงเหลือ 16 ครถู ามนักเรียนวา่ จาก 20 เอาออกเท่าไร

จึงเหลือ 16 เขยี นประโยคสัญลักษณแ์ สดงการลบได้อยา่ งไร

นกั เรียนควรตอบไดว้ า่ เขยี นประโยคสญั ลกั ษณแ์ สดงการลบ

ได้ดังน้ี 20 - = 16 ครถู ามนักเรียนว่าใชค้ วามสัมพนั ธ์

แบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวมของจ�ำ นวนและความสมั พันธ์ของ

การบวกและการลบได้อย่างไร จาก 20 - = 16

เขยี นความสมั พนั ธแ์ บบส่วนย่อย-สว่ นรวมของจ�ำ นวน

ได้ดังน้ี



2 0 จากความสัมพันธ์แบบสว่ นยอ่ ย-ส่วนรวมของ 20 จะได้ 20 – 16 = 4

16 ดงั นน้ั 20 - 4 = 16

ดงั น้ัน สับปะรดหนกั 4 ขีด

330 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 7 | การวัดน�ำ้ หนกั คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

ใชเ้ สน้ จำ�นวนโดยครตู ดิ บตั รเสน้ จ�ำ นวนบนกระดาน เพื่อหาว่า 20 เอาออกเทา่ ไร จึงเหลอื 16
ครูถามนักเรยี นวา่ จะโยงเสน้ หาคำ�ตอบไดอ้ ย่างไร นักเรยี นควรตอบได้ว่า เรม่ิ โยงเสน้ จาก 0 ถึง 20
แลว้ โยงเสน้ กลับจนถงึ 16 ดังนี้

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ครูถามนกั เรยี นวา่ โยงเส้นจาก 20 แล้วโยงกลับถงึ 16 ไปเทา่ ไร นักเรยี นควรตอบได้ว่า นับจาก 20
กลับไปถงึ 16 ได้ 4 ครง้ั ดงั น้ี

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

จะได้ 20 เอาออก 4 เหลือ 16
ดงั นัน้ สับปะรดหนกั 4 ขีด
ครถู ามนักเรยี นว่าใครจะน�ำ เสนอวธิ ีหาคำ�ตอบโดยวธิ อี ื่นบ้าง นกั เรยี นอาจตอบ ดังน้ี
สบั ปะรดและมะละกอหนกั รวมกนั 20 ขดี มะละกอหนกั 16 ขดี ดงั นน้ั สบั ปะรดหนกั 20 – 16 = 4 ขดี
จากนั้นครูถามนักเรยี นว่า 4 เปน็ ค�ำ ตอบทีถ่ กู ต้องหรือไม่
เพราะเหตใุ ด นักเรยี นควรตอบได้วา่ 4 เป็นคำ�ตอบท่ี
ถูกต้อง เพราะ 20 – 4 = 16

3. ครยู กตวั อยา่ งการแก้โจทย์ปัญหาการบวกและ
โจทยป์ ัญหาการลบเก่ียวกับน�้ำ หนักเพม่ิ เตมิ โดยตดิ
บัตรภาพตามหนงั สือเรียนหน้า 315 บนกระดาน
แล้วใช้การถาม-ตอบ ดงั น้ี

3 ก้งุ แหง้ ถงุ หนึง่ แบ่งขายไป 3 ขีด เหลอื อยู่ 9 ขดี
เดิมกุ้งแหง้ ถุงน้ี หนักเทา่ ใด

ขีด ขายไป 3 ขดี เหลือ 9 ขีด
ก่อนขาย

| 331สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 7 | การวัดน้�ำ หนัก
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

- โจทยถ์ ามอะไร (เดิมก้งุ แห้งถุงนห้ี นักเท่าไร)

- โจทยบ์ อกอะไร (กงุ้ แหง้ ถงุ หน่งึ แบง่ ขายไป 3 ขีด เหลอื อยู่ 9 ขดี )

- จะหาวา่ เดมิ กงุ้ แหง้ ถงุ นห้ี นกั เทา่ ไรไดอ้ ยา่ งไร เขยี นประโยคสญั ลกั ษณไ์ ดอ้ ยา่ งไร ( – 3 = 9)

นกั เรยี นจะหาค�ำ ตอบไดอ้ ยา่ งไร

จาก – 3 = 9 เขียนความสัมพันธแ์ บบส่วนยอ่ ย-สว่ นรวมของจำ�นวนไดด้ ังนี้ 39
จากความสัมพนั ธแ์ บบสว่ นยอ่ ย-ส่วนรวมของจำ�นวน

จะได้ 3 + 9 = 12 ดงั นั้น 12 – 3 = 9

ดังนน้ั เดมิ กงุ้ แห้งถงุ นห้ี นกั 12 ขดี

จากประโยคสญั ลกั ษณ์ − 3 = 9 นักเรียนอาจหาค�ำ ตอบโดยการลองน�ำ จำ�นวนมาแทนคา่ ของ

ตัวไม่ทราบแล้วหาผลลบจนกว่าจะได้จ�ำ นวนทีต่ ้องการ เชน่

10 – 3 = 7 ยงั ไม่ใช่ค�ำ ตอบ

11 – 3 = 8 ยงั ไม่ใชค่ ำ�ตอบ

12 – 3 = 9 เป็นคำ�ตอบที่ถกู ตอ้ ง

ดงั นัน้ เดมิ กงุ้ แหง้ ถุงนห้ี นกั 12 ขีด

จากน้ันครูถามนักเรยี นว่า 12 เปน็ คำ�ตอบทถ่ี กู ต้องหรือไม่ เพราะเหตใุ ด นักเรยี นควรตอบได้วา่ 12

เปน็ คำ�ตอบท่ถี กู ตอ้ ง เพราะ 12 – 3 = 9

การตรวจสอบความเข้าใจ 3 รวมกบั เทาไหรไ ด 8
3 นับตอ อีก 5 เปน 8
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเป็นรายบุคคล
โดยใหน้ กั เรียนเติมคำ�ตอบตามหนงั สอื เรียนหน้า 316 ๕
ครแู จกแถบโจทยป์ ญั หาโดยใชส้ ือ่ เพิม่ เตมิ จากการดาวนโ์ หลด
ท่ีหน้าเปดิ บท ครูและนกั เรียนช่วยกนั ตรวจสอบความถูกตอ้ ง 11 รวมกับ 4 ไดเ ทาไหร
ถ้าพบว่ามนี ักเรยี นเติมคำ�ตอบไม่ถูกต้อง ครูใหน้ กั เรยี นแก้ไข 11 นบั ตอ อีก 4 เปน 15
ให้ถกู ตอ้ งโดยอาจถามนักเรียนว่าโจทย์ถามอะไร โจทยบ์ อก
อะไร จะหาคำ�ตอบได้อยา่ งไร เขยี นประโยคสัญลักษณไ์ ด้ ๑๕
อยา่ งไร แลว้ ให้นักเรียนหาค�ำ ตอบอกี ครงั้ จากน้ันครแู ละ
นกั เรยี นร่วมกันสรุปส่งิ ทไ่ี ด้เรยี นรู้

สิง่ ทีไ่ ดเ้ รียนรู้

การแกโ้ จทยป์ ญั หาทำ�ได้โดยอ่านทำ�ความเขา้ ใจปัญหา
วางแผนแกป้ ญั หา ซ่งึ อาจใชก้ ารวาดรปู หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตุมผลของคำ�ตอบ
จากน้นั ให้นกั เรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 7.9 หนา้ 192 – 194

332 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวดั น้�ำ หนกั คู่มือครูรายวิชาพนื้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1
รว่ มคดิ รว่ มท�ำ (1 ชั่วโมง)
กจิ กรรม ซ้อื เอง ขายเอง
สอ่ื การเรยี นรู้

- ถุงทราย
- เครอ่ื งช่งั สปรงิ
- ใบสง่ั ซื้อ

เตรียมสถานที่

จัดโต๊ะเป็นร้านค้า 4 รา้ น แตล่ ะรา้ นมเี คร่อื งชง่ั สปริง 1
เครอื่ ง แตล่ ะร้านจดั ตามรูปในหนังสือเรียนหน้า 317 ดังน้ี

ร�านผลไม� ร�านเนอื้ สตั ว�

รา� นของแหง� ร�านผกั

วธิ จี ัดกิจกรรม

1. ครเู ตรยี มถงุ ทรายหนกั 1 ขดี 2 ขดี 3 ขดี 5 ขดี และ 1 กโิ ลกรมั อยา่ งละ 2 ถงุ วาง
ประจ�ำ รา้ นแตล่ ะรา้ นทง้ั 4 รา้ น ไดแ้ ก่ รา้ นของแหง้ รา้ นผลไม้ รา้ นเนอ้ื สตั ว์ และรา้ นผกั
จากนน้ั แบง่ นกั เรยี นเปน็ กลมุ่ และแจกใบสง่ั ซอ้ื ใหน้ กั เรยี นกลมุ่ ละ 1 ใบ ครูใหน้ กั เรียนแตล่ ะกลุม่ เลือก
ซอ้ื สินคา้ จากรา้ นคา้ ต่าง ๆ ตามใบสงั่ ซ้ือท่ไี ด้ โดยช่ังและตรวจสอบน�ำ้ หนกั สินค้าตามรายการ
ในใบส่ังซ้ือใหถ้ กู ต้องและครบถว้ น

2. ครแู ละนกั เรียนช่วยกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง โดยใหแ้ ตก่ ลมุ่ นำ�ถุงทรายและใบสงั่ ซื้อออก
มานำ�เสนอ หากพบว่าไมถ่ กู ตอ้ ง ครใู ห้นกั เรียนไปเลือกซ้อื สินค้าใหมอ่ ีกจนกวา่ จะถกู ตอ้ ง
จากนนั้ ครใู ห้นกั เรียนท�ำ แบบฝกึ ท้าทายหน้า 195 - 197

| 333สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครรู ายวชิ าพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 7 | การวดั น�ำ้ หนัก
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1
คณิตคิดทา้ ทาย
1. เตมิ ค�ำ ตอบ

แตงโม ................................ฟักทอง
ขนุน ................................ทเุ รยี น
................................ หนกั ท่สี ุด
................................ เบาที่สุด

2. ขนนุ หนัก 7 กโิ ลกรัม ขนุนหนักมากกวา่ แตงโม 5 กิโลกรัม
แตงโมเบากว่าฟักทอง 1 กโิ ลกรัม ถา้ ขนนุ แตงโม ฟักทอง และทุเรยี นหนกั รวมกัน 18 กโิ ลกรัม
ทเุ รียนหนกั กก่ี ิโลกรัม

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

3. เดมิ ขุนมีทอฟฟ่ี 4 ขีด นำ�ไปช่งั เพอื่ แบ่งให้เพือ่ น 3 คน คนละเท่า ๆ กัน แตแ่ บง่ ได้ไมเ่ ท่ากนั
ขนุ จงึ ซอ้ื ทอฟฟม่ี าเพม่ิ อกี จ�ำ นวนหนง่ึ ปรากฎวา่ แบง่ ใหเ้ พอ่ื นไดค้ นละ 4 ขดี ขนุ ซอ้ื ทอฟฟม่ี าเพม่ิ กข่ี ดี

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

334 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 7 | การวัดน�้ำ หนัก คู่มอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

ตวั อยา่ งแบบทดสอบทา้ ยบท

ตวั อยา่ งแบบทดสอบน้ีใช้ในการประเมนิ ผลระหว่างเรยี นเพ่อื พัฒนานักเรียนหากมนี กั เรยี นคนใด
ทไ่ี มส่ ามารถทำ�แบบทดสอบนไ้ี ดค้ รูควรให้นกั เรยี นคนน้นั ฝึกทักษะมากข้ึนโดยอาจใช้แบบฝกึ เสรมิ
ในหนังสือเสริมเพ่ิมปัญญาของสสวท.หรอื แบบฝกึ อ่ืนทเ่ี หน็ วา่ สมควร ซง่ึ แบบทดสอบท้ายบทนี้
มีจำ�นวน 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใช้เวลาในการทำ�แบบทดสอบ 20 นาที และวิเคราะห์
เป็นรายจดุ ประสงค์ได้ดังน้ี

จุดประสงคการเรียนรู้ ขอ้ ที่
1. บอกไดว้ ่าส่งิ ใด หนักกวา่ เบากวา่ หนักเท่ากนั หนกั ทส่ี ดุ เบาท่ีสุด 1-2
2. วัดและบอกนำ้�หนักเป็นกโิ ลกรัม เปน็ ขีด 3-4
3. เปรียบเทยี บน้ำ�หนักเปน็ กิโลกรัม เป็นขดี 5-6
4. แสดงวธิ หี าค�ำ ตอบโจทยป์ ญั หาการบวก โจทยป์ ญั หาการลบเกย่ี วกบั น�ำ้ หนกั 7 - 10

ตวั อย่างแบบทดสอบท้ายบท บทที่ 7
เลือก ก ข หรอื ค ที่เปน็ ค�ำ ตอบทถี่ ูกต้อง

1. ช่ังน�ำ้ หนักของสงิ่ ตา่ ง ๆ ไดด้ งั รูปขา้ งต้น ถ้าผกั กาดหัวหนักเทา่ กบั ฟัก ข้อใดถูกต้อง
ก. บวบหนักกว่าฟัก

ข. ฟกั หนกั กวา่ แครร์ อต
ค. กะหล�่ำ ปลีเบากกวา่ ฟัก

| 335สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 7 | การวัดน้�ำ หนกั
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

2. พิจารณาจากภาพเครือ่ งชั่งสองแขนอยา่ งงา่ ย

รปู ท่ี 1 รูปที่ 2

ข้อใดไมถ่ ูกต้อง

ก. ในรปู ท่ี 2 ตอ้ งวาง 6 อัน จงึ จะมนี ้ำ�หนักเทา่ กับ

ข. ในรปู ที่ 2 ต้องวาง 6 อนั จงึ จะมีน�้ำ หนักมากกวา่

ค. ในรปู ที่ 2 ต้องวาง 5 อนั จงึ จะมนี �้ำ หนักนอ้ ยกวา่
3.

จากภาพ ถา้ ทุเรียนหนกั กว่าแตงโม 3 กโิ ลกรมั เมื่อช่งั ทเุ รยี นด้วยเครอ่ื งชงั่ สปรงิ เขม็ ชีน้ ้�ำ หนัก
ตรงกับตัวเลขใด

ก. ตัวเลข 3 ข. ตัวเลข 4 ค. ตัวเลข 5

4. ขอ้ ใดถกู ตอ้ ง
ก. ข. ค.

เงาะหนักน้อยกวา่ 10 ขีด ฝรง่ั หนัก 15 ขดี มะเขือเทศหนกั มากกวา่ 5 ขดี
336 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 7 | การวดั น�ำ้ หนัก คู่มอื ครูรายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

5. ล�ำ ใยเบากวา่ มงั คุด 3 กิโลกรัม แอปเปิลหนกั กว่ามังคดุ 2 กิโลกรัม ถ้ามงั คดุ หนกั 12 กิโลกรัม
ขอ้ ใดไมถ่ ูกต้อง
ก. แอปเปิลเบากวา่ ลำ�ใย
ข. แอปเปิลหนักที่สุด
ค. แอปเปิลหนกั กวา่ ลำ�ใย 5 กิโลกรมั

6. ผักชีเบากว่าคะนา้ 3 ขีด ข้อใดไม่ถกู ต้อง

ก. ผักชหี นกั 5 ขีด ข. คะน้าหนักกว่าผกั ชี 3 ขีด ค. คะนา้ และผกั ชหี นกั รวมกนั 10 ขดี

7. ให้ หนักเท่ากับ
1
2 3

ขอ้ ใดไมถ่ กู ตอ้ ง

ก. 1 หนักเท่ากบั 2 ข. 2 หนกั กวา่ 3 ค. 3 หนักเท่ากบั

8. ถ้าแต่ละถงุ หนกั เทา่ กัน ถงุ 3 ใบ หนักเทา่ ไร


ก. 15 ขดี ข. 18 ขีด ค. 2 กิโลกรัม
| 337สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครรู ายวชิ าพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 7 | การวัดนำ�้ หนัก
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 เลม่ 1

9. ตน้ กลา้ เก็บมะนาวได้จ�ำ นวนหนง่ึ แบ่งให้ขนุ 3 กิโลกรมั ตน้ กล้าเหลอื มะนาว 7 กโิ ลกรัม
ต้นกล้าเกบ็ มะนาวได้กก่ี ิโลกรมั ขอ้ ใดเขียนประโยคสัญลกั ษณ์ไมถ่ ูกตอ้ ง

ก. 7 – 3 = ข. – 3 = 7 ค. 7 + 3 =
10. จากขอ้ 9 คำ�ตอบคอื ขอ้ ใด
ก. 10 ข. 8 ค. 4

เฉลยแบบทดสอบท้ายบท บทที่ 7
1. ข 2. ข 3. ค 4. ข 5. ก 6. ค 7. ค 8. ข 9. ก 10. ก

338 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมคณติ ศาสตรเ์ ชิงสะเตม็ คมู่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

กจิ กรรมคณติ ศาสตรเ์ ชิงสะเตม็ (5 ช่วั โมง)

อุปกรณ์

1. หนังยางรดั ของ
2. สิ่งของส�ำ หรบั ช่งั เช่น นมกลอ่ งขนาดเลก็ ขนมท่เี ปน็ ห่อ ลกู แก้ว

วิธจี ัดกจิ กรรม

1. กจิ กรรมให้ท�ำ ตาม (1 – 2 ชวั่ โมง)
- ครูนำ�หนังยางรัดของมารอ้ ยหรือผูกต่อกนั แล้วแขวนไว้บนคานทใี่ กลเ้ กือบแนบกับผนัง

จากนั้นนำ�สิง่ ของชนดิ เดียวกันที่หนักเทา่ กนั ทกุ ชน้ิ มาแขวน เร่มิ จากหนงึ่ ชนิ้ นักเรยี นจะเห็นวา่
ยางที่รอ้ ยอยูย่ ืดยาวข้นึ ขดี ทำ�เครือ่ งหมายที่ผนัง จากนน้ั เพิม่ เปน็ สองชน้ิ ยางจะยดื ยาวขึน้ อีก
ทำ�เคร่ืองหมายทีผ่ นงั อกี ครูใหน้ กั เรียนสังเกตและร่วมกนั สรุปสิง่ ท่สี ังเกตพบจากการทำ�กิจกรรม
- ครนู �ำ หนงั ยางรดั มาให้นกั เรยี นฝกึ รอ้ ย โดยครสู าธติ การรอ้ ย หรอื ใหเ้ พื่อนที่รอ้ ยหนังยางได้ชว่ ย
แนะนำ�เพื่อนทีย่ งั ร้อยไม่ได้

2. กิจกรรมท้าทาย ( 2 – 3 ช่ัวโมง)
- แบง่ กลมุ่ นกั เรยี น ครนู �ำ สง่ิ ของสามสง่ิ คนละชนดิ กนั (ใหส้ ง่ิ ของแตล่ ะชนดิ มนี �ำ้ หนกั ใกลเ้ คยี งกนั )

แจกให้กับนักเรียนแต่ละกลุ่ม
- ใหน้ กั เรยี นหาวา่ ส่ิงใดหนกั ท่สี ดุ สิ่งใดเบาทส่ี ุด โดยใช้หนังยางรดั ท่ีร้อยไวแ้ ล้วในชั่วโมงแรกมาใช้

โดยน�ำ ไปผกู กับคาน (อาจเป็นโตะ๊ ) แลว้ ดำ�เนนิ การชง่ั ส่งิ ของสามส่งิ ทีค่ รูแจกให้ พรอ้ มน�ำ เสนอ
ผลการช่งั
- ครเู ตรยี มสงิ่ ของสามสงิ่ เช่นเดิม แตค่ รัง้ น้ี สิ่งของหนักข้นึ ทำ�ใหห้ นังยางที่ร้อยไว้ของนกั เรียน
แตล่ ะกลุ่มยืดมาติดพ้ืน จนทำ�ใหบ้ อกไม่ได้ว่า สง่ิ ใดหนักทส่ี ุด สงิ่ ใดเบาท่ีสดุ เพราะหย่อนไป
ใหน้ ักเรยี นปรบั เปลีย่ นจำ�นวนยางรดั ตอ่ ขอ้ ใหเ้ พิม่ ขึน้ ยางจะตงึ ขึ้น และใช้เปน็ เครือ่ งมือ
ได้อีกครง้ั

| 339สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คณิตศาสตร� ชนั้ ประถมศึกษาปีที�่

เล�ม ๑ ๑

ตามมาตรฐานการเรยี นร�แู ละตวั ชวี้ ดั
กลม�ุ สาระการเรียนร�ูคณิตศาสตร� (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

สารบัญ

1แบบฝกึ หัด หนา้
341
บทท่ี จ�ำ นวนนบั 1 ถงึ 10 และ 0 362
376
2แบบฝึกหัด 391
400
บทที่ การบวกจำ�นวนสองจ�ำ นวนทผี่ ลบวกไมเ่ กนิ 10 419
424
3แบบฝึกหดั

บทท่ี การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทตี่ วั ตัง้ ไมเ่ กิน 10

4แบบฝกึ หัด จ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20

บทที่

5แบบฝึกหดั

บทท่ี การบวก การลบจ�ำ นวนนบั ไมเ่ กนิ 20

6แบบฝึกหดั แผนภูมริ ูปภาพ

บทที่

7แบบฝกึ หดั การวัดน�้ำ หนกั

บทท่ี

34

1

2|

41 1
2 |

|3

34

1

|

3

4|

42 1
|
2

|5

34

1

|

2

6|

43 1
3 |

* คาํ ตอบอาจแตกตางจากนี้ |7

34

1
|

3

2

8|

44 1
3 |

4

|9

34

1

|

5

|

45 1
|
4

2

|

34

1

|

3

4

2|

46 1
5 |

|3

34

1
|

5

2

4|

47 1
3 |

* คาํ ตอบอาจแตกตางจากนี้

|5

34

1

|

4

* คําตอบอาจแตกตา งจากน้ี

5

6

6|

48 1
|
6

1

1 2 34567
2

|7

34

1

1| 11

3

1 2 345 67

4

18 |

49 1
5 1| 1 1

| 19

35

1

1| 1 1

17

1

2

2|

50 1
3 1| 1 1

4

| 21