แผนการจัดการเรียนรู้ เทอม 2 ปี 2564 กนกวรรณ 115P

4. วธิ กี ารวัดและประเมินผล การวัด/เครอ่ื งมือการวดั ภาระงาน/ช้ินงาน เกณฑ์การ
จุดประสงค์ ประเมินผล
ผา่ นเกณฑ์ระดับดี
- อธิบายการเลือกใช้ - แบบประเมินการตอบคำถาม - การตอบคำถาม
ผ่านเกณฑร์ ะดบั ดี
เ ค ร ื ่ อ ง ใ ช ้ ไ ฟ ฟ ้ า ใ น - ตรวจแบบฝึกหดั เร่อื ง - แบบฝกึ หัด
ผ่านเกณฑร์ ะดบั ดี
ชีวิตประจำวันอย่าง คลน่ื กล เรอื่ ง คล่ืนกล

ถกู ตอ้ งและปลอดภัยได้

(K)

- เสนอแนวทางวธิ กี ารใช้ - แบบประเมินกจิ กรรม - กจิ กรรม คลนื่ ในลวด

เครื่องใช้ไฟฟ้าอย่าง สปรงิ

ประหยัดและปลอดภัย

ได้ (P)

- มีวินัยใฝ่เรียนรู้และ - แบบประเมินคุณลักษณะ - มวี นิ ยั

มงุ่ มั่นในการทำงาน (A) อนั พงึ ประสงค์ - ใฝเ่ รียนรู้

- มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

ใบกจิ กรรม

เรือ่ ง คล่ืนในลวดสปริง

กลมุ่ ที่ ....................................

รายช่อื สมาชิก

1. ...........................................................................ช้ัน......................เลขท่.ี ............หอ้ ง...........
2. ...........................................................................ชน้ั ......................เลขที่.............ห้อง...........
3. ...........................................................................ชนั้ ......................เลขท.่ี ............หอ้ ง...........
4. ...........................................................................ชั้น......................เลขท.่ี ............หอ้ ง...........
5. ...........................................................................ช้ัน......................เลขท.่ี ............หอ้ ง...........

จุดประสงค์ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
อธิบายลักษณะการเคล่ือนทแี่ ละทศิ ทางของนุภาคของตัวกลาง • การสังเกต
• การทดลอง
ของคลื่นในลวดสปรงิ • การลงความเหน็ จากขอ้ มลู

วัสดุอุปกรณ์ จติ วิทยาศาสตร์
1. สปริงสาธิตคลืน่ • ความสนใจใฝร่ ู้
2. ริบบ้นิ หรือไหมพรมเส้นใหญ่ • การรว่ มแสดงความคดิ เหน็

วธิ ปี ฏิบตั ิ
1. วางสปรงิ สาธติ คล่นื ราบกับพ้นื แลว้ นำปลายดา้ นหน่งึ ตรึงไว้กับขาโต๊ะ
2. คลี่สปริงออก แล้วนำรบิ บิน้ ผกู ท่ีสปริง
3. อัดสปริงตามแนวยาวของสปริงอย่างช้า ๆ เป็นจังหวะ ดังภาพ (ก) สังเกตลักษณะการเคลื่อนที่ของริบบิ้น
และสปริง แล้วบนั ทกึ ผล
4. สะบดั สปริงไป-มาบนพื้นราบอยา่ งช้า ๆ เป็นจังหวะ ดังภาพ (ข) สงั เกตลักษณะการเคลื่อนที่ของริบบิ้นและ
สปริง แลว้ บนั ทึกผล

ตารางบันทึกกิจกรรม

กจิ กรรม ผลการทำกิจกรรม

อดั สปรงิ ตามแนวยาวของสปริง การเคลอ่ื นท่ขี องริบบ้นิ การเคลือ่ นทขี่ องสปริง
สะบดั สปริงไป-มาบนพน้ื ราบ

อภิปรายผลกจิ กรรม

............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
..................................................................................................... ............................................................... ..........
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

คำถามท้ายกจิ กรรม

1. เม่ืออัดสปริงตามแนวยาวและสะบัดสปรงิ ไป-มาบนพ้นื ราบ สปรงิ มกี ารเปลีย่ นแปลงแตกต่างกันอย่างไร
............................................................................................................................. ...........................................
............................................................................................................................. ...........................................
...................................................................................... .................................................. ................................

2. เม่อื อัดสปรงิ ตามแนวยาวและสะบัดสปริงไป-มาบนพืน้ ราบ ทิศทางของราบบิ้นท่ีผกู มีการเคล่ือนท่อี ย่างไร
........................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........................................
............................................................................................................................. ...........................................

3. เมือ่ สน่ั สปริง 1 คร้ัง และส่ันต่อเนอื่ ง สปรงิ มีการเปลย่ี นแปลงอย่างไร
..................................................................................................................................... ...................................
................................................................................................ ........................................................................
............................................................................................................................. ...........................................

ใบกิจกรรม เ ลย

เร่ือง คล่ืนในลวดสปริง

กลุ่มท่ี ....................................

รายชื่อสมาชิก

1. ...........................................................................ช้ัน......................เลขท่ี.............ห้อง...........
2. ...........................................................................ชัน้ ......................เลขที.่ ............ห้อง...........
3. ...........................................................................ชั้น......................เลขท.่ี ............ห้อง...........
4. ...........................................................................ชนั้ ......................เลขท.่ี ............หอ้ ง...........
5. ...........................................................................ชนั้ ......................เลขท่.ี ............หอ้ ง...........

จดุ ประสงค์ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
อธิบายลักษณะการเคล่ือนท่แี ละทศิ ทางของนุภาคของตวั กลาง • การสังเกต
• การทดลอง
ของคล่ืนในลวดสปริง • การลงความเห็นจากข้อมลู

วสั ดุอุปกรณ์ จิตวิทยาศาสตร์
• ความสนใจใฝร่ ู้
1. สปรงิ สาธิตคล่นื • การรว่ มแสดงความคดิ เห็น
2. ริบบ้ินหรือไหมพรมเสน้ ใหญ่

วธิ ีปฏิบตั ิ
1. วางสปรงิ สาธิตคล่ืนราบกับพื้น แลว้ นำปลายดา้ นหน่ึงตรงึ ไว้กบั ขาโตะ๊
2. คล่ีสปริงออก แลว้ นำรบิ บิ้นผกู ทีส่ ปริง
3. อัดสปริงตามแนวยาวของสปริงอย่างช้า ๆ เป็นจังหวะ ดังภาพ (ก) สังเกตลักษณะการเคลื่อนที่ของริบบิ้น
และสปรงิ แลว้ บันทึกผล
4. สะบดั สปริงไป-มาบนพื้นราบอยา่ งช้า ๆ เป็นจังหวะ ดังภาพ (ข) สังเกตลกั ษณะการเคลื่อนที่ของริบบิ้นและ
สปริง แลว้ บนั ทกึ ผล

ตารางบันทึกกิจกรรม

กิจกรรม ผลการทำกิจกรรม

อดั สปริงตามแนวยาวของสปริง การเคลอ่ื นท่ขี องริบบน้ิ การเคลอื่ นทข่ี องสปรงิ
สะบดั สปรงิ ไป-มาบนพ้ืนราบ
ข้ึนอย่กู ับผลการทำกิจกรรม

อภิปรายผลกิจกรรม

........ปเ..ม....ล..่อื ..า..อ..ย..ัด..ด....ส..้า..ป..น....รท....ิง..อี่ ..ต..ัด..า....เม..ข....แา้....นแ....ว..ล....ยะ....าอ....ว..อ..ข..ก..อ..ไ....งป....ส..ย..ป..งั ....รป....ิงล......พา....ยบ....อ..ว..กี..่า....ด..ส..้า....ปน....ร..ห..งิ..น..ม....ึ่ง.ีล..ท...ัก..ต่ี...ษ..ร...ณ.งึ....ไ..ะ.ว...อ.้ก....ดั.บั....แ.ข....ล.า...ะ.โ...ต.ข....๊ะย.....า..แ..ย..ล...เ..ปะ.....รน็....ิบ..จ...บ.งั ...ห.้ิน....วท....ะ..ีผ่...ต..ูก...่อ..ไ..วเ...น..จ้...่ือ..ะ....งม.....ที.เ..ค..ิศ...ล..ท...อื่..า..น..ง....กท....า..่จี ..ร..า....ก................
....เ.ค...ล..ื่อ..น...ท...ี่ไ.ป...แ..ล..ะ...ก..ล..ับ...ใ..น..แ...น..ว..ข...น..า..น...ก..บั...ก..า..ร..เ.ค...ล..อื่...น..ท...่ีข..อ...ง.ค...ล..ืน่....ซ...่งึ .ก..า..ร..เ.ก...ิด..ค...ล..น่ื...ใ.น...ล..กั...ษ..ณ....ะ..น..้ี..เ.ร..ยี..ก...ว..า่ ...ค...ล..อ่ื..น............
....ต..า..ม...ย..า..ว...เ..ม..ื่อ...ส..ะ..บ...ัด..ส...ป..ร..งิ..ไ..ป..-..ม..า..บ...น..พ...น้ื ...ร..า..บ....พ..บ...ว..่า...ส...ป..ร..ิง..ม...ีล..ัก...ษ..ณ....ะ..โ.ค...้ง..ข..ึน้ ...แ..ล..ะ..เ.ว..า้ ..ล..ง..เ..ป..น็ ...จ..ัง..ห...ว..ะ..ต..่อ...เ.น...ื่อ..ง............
....เ.ค...ล..ื่อ..น...ท...ี่จ..า..ก..ป...ล..า..ย...ด..้า..น...ท..สี่...ะ..บ..ัด...ไ.ป...ย..ัง..ป...ล..า..ย...อ..กี..ด...้า..น..ห..น...ึ่ง..ท...ี่ต..ร..ึง..ไ.ว..ก้...ับ..ข...า..โ.ต...๊ะ...แ...ล..ะ..ร..บิ...บ..ิ้น...ท...ผี่ ..ูก..ไ..ว..้จ..ะ...ม..ีท...ิศ..ท...า..ง..ก..า..ร.....
....เ.ค...ล..อ่ื..น...ท...ี่ข..นึ้...แ..ล..ะ..ล...ง..ใ.น...แ..น...ว..ต..้งั..ฉ..า..ก...ก..ับ...ท..ิศ...ท...า..ง.ก...า..ร..เ.ค..ล...อ่ื ..น...ท..่ีข...อ..ง..ค..ล...น่ื ....ซ..ง่ึ..ก..า..ร..เ..ก..ดิ..ค..ล..่นื...ใ..น..ล...ัก..ษ...ณ...ะ..น...เี้ .ร..ีย..ก...ว..่า.............
....ค..ล...ื่น..ต...า..ม..ข..ว...า..ง.................................................................................................... .................................................

คำถามทา้ ยกิจกรรม

1. เมื่ออดั สปริงตามแนวยาวและสะบัดสปรงิ ไป-มาบนพื้นราบ สปริงมีการเปลี่ยนแปลงแตกต่างกนั อยา่ งไร
..เ.ม..่ือ...อ..ดั...ส..ป...ร..ิง..ต..า..ม..แ...น..ว..ย...า..ว...ส..ป...ร..ิง..จ..ะ..ม...ีล..ัก...ษ..ณ....ะ..ก..า..ร..เ..ค..ล..ือ่...น..ท...่ีเ.ข...้า..แ..ล..ะ...อ..อ..ก...เ.ป...็น..จ...งั .ห...ว.ะ....ม..ีช...่ว..ง..ห..ด...ต..ัว..แ...ล..ะ..ย...ืด..ต..วั......
..ส..ล..บั...ก...นั ..ไ..ป....แ..ต..เ่..ม..่ือ..ส...ะ..บ...ัด..ส...ป..ร..ิง..ไ..ป..-..ม..า..บ...น..พ...น้ื...ร..า..บ....ส..ป...ร..งิ .จ...ะ.ม...ีล..ัก...ษ..ณ....ะ..โ.ค...้ง..ข..น้ึ...แ..ล..ะ...เ.ว..้า..ล..ง..เ.ป...็น...ล..ัก..ษ...ณ...ะ...ข..อ..ง..ค...ล..น่ื....
............................................................................................................................. ...........................................

2. เมอื่ อัดสปรงิ ตามแนวยาวและสะบดั สปริงไป-มาบนพ้นื ราบ ทศิ ทางของราบบิน้ ท่ีผกู มีการเคลื่อนทอี่ ย่างไร
.เ.ม...อ่ื ..อ..ดั...ส..ป...ร..ิง..ต..า..ม..แ...น..ว...ย..า..ว...ร..บิ...บ...นิ้ ..จ..ะ...ม..ีท...ิศ..ท...า..ง..ก..า..ร..เ.ค...ล..่ือ..น...ท...ี่ข..น...า..น..ก...ับ..ก...า..ร..เ.ค..ล...่ือ..น...ท..่ีข..อ..ง..ค...ล..น่ื....แ..ต...่ถ..า้..ส..ะ...บ..ดั...ส..ป...ร..งิ ..
.ไ.ป...-.ม...า..บ..น...พ...ื้น..ร..า..บ....ร..บิ...บ...ิ้น..จ...ะ..ม..ีท...ศิ..ท...า..ง..ก..า..ร..เ.ค...ล..่ือ..น...ท..ตี่...้ัง..ฉ..า..ก..ก...ับ...ก..า..ร..เ.ค...ล..ือ่ ..น...ท...ีข่ ..อ..ง..ค...ล..น่ื...........................................
............................................................................................................................. ...........................................

3. เม่ือสัน่ สปรงิ 1 คร้ัง และส่ันต่อเนอื่ ง สปริงมีการเปลีย่ นแปลงอย่างไร
...เ.ม..อ่ื...ส..่ัน...ส..ป...ร..งิ ...1...ค...ร..้ัง...จ..ะ..ท...ำ..ใ..ห..เ้..ก..ิด..ค...ล..ืน่...เ.พ...ีย..ง...1....ล..กู...ค..ล..ื่น....เ..ค..ล..ื่อ...น..ท...อี่..อ...ก..ไ..ป..จ...า..ก..แ..ห...ล..ง่ ..ก..ำ..เ.น...ดิ ....เ.ร..ีย..ก...ว..่า...ค..ล...่ืน..ด...ล....
...แ..ต..ถ่...้า..ส..นั่...อ..ย..่า..ง..ต..อ่...เ.น...อ่ื ..ง...จ..ะ...ท..ำ..ใ..ห..้เ..ก..ดิ..ค...ล..่ืน...เ.ค...ล..่ือ..น...อ..อ...ก..ไ..ป..อ...ย..า่..ง..ต..่อ...เ.น..่อื...ง..เ.ป...็น..ข...บ..ว..น...ค..ล...นื่ ..จ...า..ก..แ..ห...ล..่ง..ก..ำ..เ..น..ดิ.... .......
...เ.ร..ีย..ก...ว..่า...ค..ล...่นื ..ต...อ่ ..เ.น...่ือ..ง.......................................................................................... ............................................

แบบฝึกหัด เรอ่ื ง คล่ืนกล

แบบฝกึ หดั ท่ี 1.1 สรา้ งแบบจำลองการเกิดคล่นื และอธิบายการเกดิ คลื่น จากอุปกรณ์ท่ีกำหนดให้

วิธกี ารสรา้ งแบบจำลอง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสร้างแบบจำลอง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

จากแบบจำลองการเกิดคลน่ื สามารถสรปุ ได้ ดังน้ี

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แบบฝึกหดั ท่ี 1.2 ดภู าพ แล้วอธิบายการถา่ ยโอนพลังงานของคลนื่
1. 2.

………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

แบบฝกึ หดั ท่ี 1.3 เติมคำตอบลงในชอ่ งว่าง
1. ใหร้ ะบุสว่ นประกอบของคล่นื

1) สันคลน่ื คอื ตำแหนง่ ................................................. ทอ้ งคลื่น คือ ตำแหนง่ ...............................................
2) ระยะห่างระหวา่ งตำแหน่ง B และตำแหนง่ F เรียกวา่ ....................................................................................
3) ระยะห่างระหวา่ งตำแหน่ง B และตำแหนง่ J เรยี กวา่ ....................................................................................
4) ถา้ ระยะระหวา่ งตำแหน่ง A ถึงตำแหน่ง C เทา่ กบั 2 เซนตเิ มตร ความยาวคลืน่ ของคลนื่ ขบวนนจ้ี ะเทา่ กบั
........................... เซนติเมตร
5) ถ้าระยะห่างจากตำแหน่ง K ถงึ ตำแหน่ง D เทา่ กับ 1.5 เซนตเิ มตร แอมพลจิ ูดของคลื่นขบวนนีจ้ ะเท่ากับ
.......................... เซนติเมตร
2. จากภาพ แสดงการเกิดคล่ืน ก. และคล่ืน ข. ท่เี คล่ือนทีไ่ ปในทศิ ทางเดียวกันในเวลา 10 วนิ าที

1) แอมพลจิ ูดของคลน่ื ก. เท่ากบั ................................... แอมพลจิ ดู ของคล่ืน ข. เท่ากับ ..................................
2) ความยาวคลืน่ ของคลื่น ก. เทา่ กับ ............................. ความยาวคล่นื ของคล่ืน ข. เท่ากับ .............................
3) ในเวลา 10 วนิ าที คลน่ื ก. เกิดคลน่ื จำนวน ............... ลกู คล่นื คล่นื ข. เกิดคลืน่ จำนวน ................. ลกู คลืน่
4) ความถี่ของคลื่น ก. เทา่ กับ ......................................... ความถขี่ องคลื่น ข. เท่ากบั ........................................
5) .........................................มีความถ่ีมากกว่า ......................................
6) คาบของคลน่ื ก. เท่ากับ ............................................. คาบของคลื่น ข. เทา่ กบั ..............................................

7) อัตราเร็วของคลืน่ ก. เท่ากับ ...................................... อตั ราเรว็ ของคลืน่ ข. เท่ากับ .....................................
8) ............................................ ใช้เวลาในการเกิดคล่นื 1 ลกู คลื่น นอ้ ยกวา่ .......................................................
9) เม่อื กำหนดระยะเท่ากัน .............................................. จะเคล่ือนท่ีถึงจุดหมายก่อน ......................................
10) อตั ราเร็วของคลนื่ แปรผนั ตรงกบั ปริมาณ ......................................................................................................

แบบฝึกหดั ท่ี 1.4 คำนวณหาผลลพั ธ์จากโจทยท์ ่ีกำหนดให้

1. แหล่งกำเนิดคล่ืนหนึง่ สั่นด้วยความถ่ี 300 คร้ังตอ่ นาที คลนื่ ทเ่ี กิดจากแหลง่ กำเนดิ คล่นื นจี้ ะมีความถ่แี ละ
คาบของคลืน่ เท่าใด
................................................................................................................................ ..............................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

2. คลนื่ ขบวนหน่ึงมรี ะยะหา่ งระหว่างสันคลนื่ 4 เมตร เคล่ือนที่ด้วยความถ่ี 30 เฮิรตซ์ จงหาอตั ราเร็วของคลน่ื
ขบวนน้ี
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

3. นนั สะบัดเชอื กเส้นหนึ่ง พบวา่ หลังจากสะบดั เชอื กไป 5 วนิ าที เกิดคล่ืนดงั ภาพ จงหาอัตราเร็วของคลนื่ ใน
เสน้ เชือกนี้

............................................................................................................. .................................................................
............................................................................................................................. .................................................
.............................................................................................................................................. ................................
................................................................................................... ...........................................................................
............................................................................................................................. .................................................
................................................................................................................................... ...........................................

4. แหล่งกำเนิดคลืน่ ชนดิ หนึ่งสนั่ ด้วยความถี่ 6000 รอบต่อนาที ทอ้ งคล่ืนแต่ละลูกห่างกันเป็นระยะทาง 20
เซนตเิ มตร จงหาว่าอัตราเรว็ ของคลืน่ มีคา่ ก่ีเมตรต่อวนิ าที
............................................................................................................................. .................................................
.......................................................................................................................................... ....................................
............................................................................................... ...............................................................................
............................................................................................................................. .................................................
................................................................................................................................ ..............................................
..............................................................................................................................................................................

5. คลื่นในลวดสปรงิ มคี าบการส่ัน 05 วินาที เคล่ือนท่ดี ว้ ยอัตราเรว็ 20 เซนติเมตรต่อวินาที จงหาความยาว
คลนื่ ของคลืน่ ในลวดสปรงิ นี้
..................................................................................................................................................................... .........
.......................................................................................................................... ....................................................
............................................................................................................................. .................................................
........................................................................................................................................................... ...................
................................................................................................................ ..............................................................
............................................................................................................................. .................................................

6. เมือ่ นำปากกาเคาะผวิ นำ้ เป็นจวั หวะ 30 คร้งั ในเวลา 2 นาที ทำใหเ้ กิดคลืน่ เคล่ือนที่จากปลายปากกาไปยัง
ขอบภาชนะท่างออกไป 50 เซนติเมตร โดยใช้เวลา 5 วนิ าที อยากทราบว่า ความยาวคล่นื มีคา่ เท่าใด
...................................................................................... ........................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

7. แหลง่ กำเนิดคลืน่ หนงึ่ สน่ั ด้วยความถ่ี 1000 เฮิรตซ์ ทำใหเ้ กดิ คล่ืนท่ีมีความยาวคลนื่ 10 เซนตรเิ มตร หาก
คลื่นชุดนเ้ี คล่อื นท่ีเปน็ ระยะทาง 800 เมตร จะใชเ้ วลาเท่าใด
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

แบบฝึกหัด เร่อื ง คลืน่ กล เ ลย

แบบฝึกหัดที่ 1.1 สร้างแบบจำลองการเกดิ คล่ืนและอธบิ ายการเกิดคลืน่ จากอปุ กรณ์ทีก่ ำหนดให้

วิธกี ารสรา้ งแบบจำล

1......น...ำ..ก..ร..ะ..ด...า.ษ...ข...า..ว..ว..า..ง.บ...น...พ..้ืน...แ..ล...ว้ ..น...ำ.ต...้ปู ..ล...า..ท..ี่ด...า้..น..ล...า่ ..ง..เ.ป...็น..ก...ร..ะ..จ..ก..ใ..ส..ว..า..ง..ท..บั...บ...น..ก...ร..ะ..ด..า..ษ...ข..า..ว....................................
2......เ.ต...มิ ..น...ำ้ ..ส..ะ..อ...า..ด..ล..ง..ใ..น..ต...ูป้ ..ล...า...................................................................................................................................
3......จ..ดั...ว..า..ง..โ.ค..ม...ไ.ฟ...ใ..ห..้แ...ส..ง..ไ.ฟ...ส..อ่...ง..ล..ง..บ...น..ผ...วิ ..น..้ำ..ท...ี่อ..ย...ู่ใ.น...ต..ปู้...ล..า.........................................................................................
.4.....เ.ม...อ่ื ..ผ...ิว..น..ำ้..ภ...า..ย..ใ..น..ต...ปู้ ..ล...า..น..ิ่ง..ส..น...ิท....น...ำ..ข..อ..บ...ไ.ม...้บ...ร..ร..ท..ดั...แ..ต...ะ..ล..ง..บ...น..ผ...ิว.น...ำ้ ..เ.ป...น็ ..จ..งั..ห...ว..ะ..บ...ร..เิ .ว..ณ....ใ.ก..ล...้ข..อ...บ..ต...ูป้ ..ล...า..ด..้า..น...ใ.ด.......
.ด..้า..น..ห...น...ง่ึ ...แ..ล...้ว..ส..ัง..เ.ก..ต...ผ..ล...ท..ีเ่..ก..ิด..ข...น้ึ ..ข...ณ...ะ..ท...ีป่ ...ดิ ..โ.ค...ม..ไ..ฟ...แ..ล..ะ...เ.ป..ดิ...โ.ค...ม..ไ..ฟ...........................................................................
5......น...ำ..เ.ศ..ษ...ก..ร..ะ...ด..า..ษ...เ.ล..็ก...ๆ...ล...อ..ย...บ..น...ผ..ิว..น...ำ้..ข..ณ....ะ..เ.ค..า..ะ...ไ.ม...บ้ ..ร..ร..ท...ัด....แ..ล..ว้..ส...งั ..เ.ก..ต...ก..า..ร..ณ...์เ..ค..ล..่อื...น...ท..ข่ี ..อ..ง..เ.ศ...ษ..ก...ร..ะ..ด...า..ษ................
........................................................................................... ...................................................................................

ผลการสร้างแบบจำลอง

......•.......เ.ม...ือ่ ..เ.ร..ิ่ม...เ.ค...า..ะ..ผ..ิว..น...ำ้ ..ด..้ว..ย...ข..อ..บ...ไ.ม...้บ...ร..ร..ท..ดั....ผ..ิว...น..้ำ..จ..ะ...ก..ร..ะ..เ.พ...ื่อ...ม..ข..น้ึ...-.ล...ง..แ..ล..ว้..แ...ผ..ไ่.ป...ข..า้..ง..ห..น...า้..จ..า..ก...ฝ..ัง่..ท..่เี..ค..า..ะ..ไ..ป..ย...งั ..อ..กี.
.............ฝ..่งั..ข...อ..ง..ต..ู้ป...ล..า................................................... ............................................................................................
......•.......เ.ม...อื่ ..เ.ป...ิด..โ..ค..ม...ไ.ฟ...ข..ณ....ะ..เ.ก...ดิ ..ค...ล..นื่..บ...น...ผ..ิว..น...ำ้ ...จ..ะ...เ.ห...น็ ..แ..ถ...บ..ไ..ฟ...ส..ว..า่..ง..แ..ล...ะ..ม..ดื...ส..ล..บั...ก..นั...ไ.ป...-.ม...า..บ..น...ก..ร..ะ..ด...า..ษ...ข..า..ว.............
......•.......เ.ศ...ษ..ก...ร..ะ..ด..า..ษ...ล..อ...ย..ข..้นึ...-.ล...ง..อ..ย..กู่...บั ..ท...่ี.โ..ด..ย...ไ.ม...เ่ .ค..ล...่ือ..น...ท..ี่ไ..ป...อ..ีก..ฝ...่งั ..ข..อ..ง..ต...ปู้ ..ล...า..........................................................

จากแบบจำลองการเกิดคล่นื สามารถสรุปได้ ดังน้ี

……เม…่ือ…ผ…วิ น…้ำ…ถ…ูกร…บ…ก…วน……โม…เ…ลก…ุล…ข…อ…งน…ำ้ …ซึ่ง…เป…็น…ต…วั …ก…ลา…ง……………
จ…ะ…ส…่งผ…า่ …น…พ…ลงั…ง…าน…ไ…ปย…งั …โม…เ…ลก…ุล…ด…้า…นห…น…า้ …ไป…เ…รือ่ …ย…ๆ…………………
โ…ด…ยท…โ่ี…ม…เล…ก…ุลข…อ…ง…น…้ำจ…ะ…ไม…เ่ ค…ล…่ือ…น…ท…ไ่ี ป…พ…ร…้อม…ก…ับ…ค…ล…่นื ………………
……ค…ลนื่…ท…่ีแ…ผ…อ่ อ…ก…ม…า…จา…ก…แ…หล…ง่ …ก…ำเ…น…ิดค…ล…ื่น…(…ไม…บ้ …ร…รท…ดั …เ…คา…ะ…บ…น…
ผ…วิ …น…้ำ)…อ…ย…่าง…ต…อ่ …เน…อื่ …งจ…ะ…ม…รี ูป…แ…บ…บ…ท…่ีซ…ำ้ ก…ัน…ท…ำใ…ห…เ้ ก…ิด…แ…ถบ…ม…ืด…แ…ล…ะ
แ…ถ…บ…ส…ว่า…ง…ท่กี…ร…ะ…ดา…ษ…ข…า…วด…้า…น…ล่า…ง…เ…พร…า…ะ…มีส…ว่ …น…ท…เ่ี ป…น็ …ส…นั ค…ล…่ืน……
แ…ล…ะ…ท…้อง…ค…ล…ืน่ …ด…งั ภ…า…พ…………………………………………………………

แบบฝึกหัดที่ 1.2 ดูภาพ แล้วอธบิ ายการถ่ายโอนพลงั งานของคลน่ื

.....จ...ับ..ป...ล..า..ย...เ.ช..ือ...ก..แ..ล...้ว..ะ..บ...ดั ...เ..ม..่ือ...อ..น..ภุ...า..ค..ข...อ..ง..เ.ช...ือ..ก... ………เส…ยี …งเ…กิด…จ…า…กก…า…ร…สั่น…ข…อ…งเ…ห…ล…่าก…ำ…เน…ดิ …แ…ล…้ว……
.ถ...ูก..ร..บ...ก..ว..น...ใ.ห...เ้ .ค...ล..ือ่ ..น...ท...่ีอ..อ..ก...จ..า..ก...ร..ะ..บ..บ...ส..ม...ด..ุล...... ..... …พ…ล…ัง…งา…น…ก…าร…ส…่ัน…สะ…เท…ือ…น…จ…ะ…ถา่…ย…โอ…น…ผ…า่ น…อ…น…ุภ..า…ค.
.อ...น..ภุ...า..ค..ข...้า..ง..เ.ค..ีย...ง.จ...ะ..ถ..ูก...ร..บ..ก...ว..น..ใ..ห..้เ..ค..ล...่อื ..น...ท..่ีต...า..ม..... …อ…า…กา…ศ…ท…ำ…ให…้อ…น…ุภ…าค…อ…า…ก…าศ…ส…่ัน…ไป…ม…า…ส…่งผ…ล..ใ…ห…้ .
.ไ..ป...ด..ว้..ย....ส..ง่..ผ..ล...ใ.ห...ท้ ..ุก...อ..น...ุภ..า..ค...เ.ค...ล..ื่อ..น...ท...เี่ .ห..ม...ือ..น.......... …เ…กิด…ก…า…รเ…ป…ลี่ย…น…แ…ป…ล…งค…ว…าม…ด…นั …ใน…ต…วั …ก…ลา…ง…..…….
…อ…นภุ…า…ค…เค…ล…ื่อ…น…ท่เี…ห…ม…ือน…อ…น…ุภ…า…คแ…ร…ก…ที่ถ…ูก…ร…บ…กว…น… …(อ…น…ุภ…า…คอ…า…ก…าศ…)…เก…ดิ …ส…ว่ …นอ…ดั …แ…ล…ะส…ว่ …น…ข…ยา..ย…แ…ผ…่ .
…ม…า…ถงึ…ห…ขู …อง…ผ…ู้ฟ…ัง…ท…ำใ…ห…ผ้ …ู้ฟงั…ไ…ด้ย…ิน…เ…สีย…ง…จา…ก…………
…แ…ห…ล…่งก…ำ…เน…ดิ …เส…ยี …ง…………………………………………

แบบฝึกหดั ที่ 1.3 เติมคำตอบลงในชอ่ งวา่ ง
1. ให้ระบุสว่ นประกอบของคล่ืน

1) สนั คล่ืน คอื ตำแหน่ง .................B....แ..ล...ะ...F.................... ทอ้ งคลื่น คือ ตำแหน่ง .................D....แ...ล..ะ....H.................
2) ระยะห่างระหวา่ งตำแหนง่ B และตำแหน่ง F เรียกวา่ .........................ค..ว..า..ม...ย..า..ว..ค...ล..ืน่.......................................
3) ระยะห่างระหว่างตำแหน่ง B และตำแหนง่ J เรยี กวา่ ............................แ...อ..ม...พ..ล...จิ ..ูด.........................................
4) ถา้ ระยะระหวา่ งตำแหนง่ A ถงึ ตำแหน่ง C เทา่ กับ 2 เซนติเมตร ความยาวคล่นื ของคล่ืนขบวนนจี้ ะเท่ากับ
............4............... เซนตเิ มตร
5) ถ้าระยะห่างจากตำแหน่ง K ถงึ ตำแหน่ง D เท่ากับ 1.5 เซนติเมตร แอมพลิจูดของคลื่นขบวนนจี้ ะเทา่ กับ
...........1...5............ เซนติเมตร

2. จากภาพ แสดงการเกิดคลื่น ก. และคล่ืน ข. ท่ีเคลือ่ นท่ีไปในทิศทางเดยี วกันในเวลา 10 วินาที

1) แอมพลิจดู ของคลน่ื ก. เท่ากับ .............3....c..m................ แอมพลิจูดของคลืน่ ข. เทา่ กับ ............6...c..m.................

2) ความยาวคลนื่ ของคล่นื ก. เทา่ กบั ........4....c..m............... ความยาวคลน่ื ของคลืน่ ข. เทา่ กับ ......8....c..m.................

3) ในเวลา 10 วินาที คลน่ื ก. เกิดค3ลนื่ จำนวน ......3......... ลกู คลน่ื คลื่น ข. เกิดคลืน่ จำนว2น ........2......... ลกู คล่นื
4) ค...ว..า..ม..ถ...ี่ข..อ.ค.ง.ล.ค..ื่น.ล..นื่.ก....ก......เ.ท...่า..ก..ับ.มคี...ว..า1..ม0..ถ...=่ีม..า.0.ก..ก.3..ว.H.่า..z.............ค....ล......่นื .......ข....ค..ว..า..ม...ถ..่ขี..อ...ง..ค..ล. นื่ ข. เท่ากับ .....1..0....=...0....2...H...z.. ..............
5)

6) คาบของคล่ืน ก. เท่ากบั ............................................. คาบของคล่ืน ข. เท่ากับ..............................................

7) อัตราเรว็ ของคล่นื ก. เทา่ กับ ...................................... อตั ราเร็วของคล่นื ข. เทา่ กับ .....................................

8) .......................ค..ล...น่ื ...ก.............. ใชเ้ วลาในการเกดิ คลืน่ 1 ลกู คล่ืน น้อยกวา่ ..........ค...ล..่ืน....ข.....................................
9) เมื่อกำหนดระยะเท่ากัน .....................ค...ล..ื่น....ข................. จะเคล่ือนทถ่ี งึ จดุ หมายก่อน .....ค...ล..น่ื....ก.........................

10) อัตราเรว็ ของคลนื่ แปรผนั ตรงกับปรมิ าณ ...........ค..ว..า..ม...ย..า..ว..ค...ล..่ืน...ล..ะ..ค...ว..า..ม..ถ..ีข่...อ..ง..ค..ล...นื่ .........................................

แบบฝึกหดั ท่ี 1.4 คำนวณหาผลลัพธจ์ ากโจทย์ทก่ี ำหนดให้

1. แหล่งกำเนดิ คลน่ื หนึง่ สั่นด้วยความถี่ 300 คร้ังต่อนาที คล่ืนทีเ่ กิดจากแหล่งกำเนดิ คลนื่ น้ีจะมีความถ่ีและ

..ค....าว....บิธ......ขที ....อำ....ง....fค....=ล......นื่ ..3..6เ..0..ท0..0..่า....ใ=....ด......5........H........z......................................1.................................................................................................................................... .................................................
.................................................
..........................................จ......า......ก......ส......ม.........ก......า......ร............................................................T.........=..=................51.....f.......=.................0...........2............s.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
..............ด...ัง.น...้นั....ค..ล...นื่ ..ท...เ่ี .ก..ิด...จ..า..ก...แ..ห...ล..่ง..ก..ำ..เ.น...ดิ..ค...ล..ื่น...น..จี้...ะ..ม..ีค...ว..า..ม..ถ...่เี .ท...่า.ก...บั ....5...เ..ฮ..ริ..ต..ซ...์ ..................................... ...............
.........................แ..ล...ะ..ม..คี...า..บ..ข...อ..ง..ค..ล...นื่ ..เ..ท..่า..ก...บั ...0.....2...ว..นิ...า..ท...ี ..........................................................................................

2. คลื่นขบวนหนึ่งมีระยะหา่ งระหว่างสันคลนื่ 4 เมตร เคล่ือนที่ด้วยความถ่ี 30 เฮิรตซ์ จงหาอตั ราเรว็ ของคล่ืน

ขบวนน้ี

............................................................................................................................. .................................................
.......ว..ิธ..ีท...ำ.....ร..ะ..ย..ะ..ห...า่..ง..ร..ะ..ห...ว..า่ ..ง.ส...นั ..ค...ล..่ืน....4....เ.ม...ต..ร...แ...ส..ด..ง..ว..่า.... . ...=....4....m..........................................................................
...................จ...า.ก...ส..ม...ก..า..ร......................................v....=...f... .. ........................................................................... ..............
.............................................................................=....(.3..0..)..(.4..).......................... .........................................................
.............................................................................=....1..2..0....m.../..s............................... .................................................
...................ด...ัง.น...้นั....อ..ัต...ร..า..เ.ร..ว็ ..ข..อ...ง..ค..ล..นื่...ข..บ...ว..น...น..้ีเ.ท...า่..ก..บั....1...2..0....เ.ม..ต...ร..ต..อ่...ว..ิน..า..ท...ี ..................................... ........................

3. นันสะบดั เชอื กเสน้ หน่ึง พบว่า หลังจากสะบดั เชือกไป 5 วนิ าที เกดิ คลื่นดังภาพ จงหาอัตราเรว็ ของคลนื่ ใน
เสน้ เชอื กน้ี

2
...ว..ธิ...ที ..ำ..... . ....=...2....c..m.....แ..ล...ะ..เ.ก...ดิ ..ค...ล..่ืน....2...ล...ูก..ค...ล..ื่น....ภ...า..ย..ใ.น...เ.ว..ล...า...5....s...แ..ส..ด...ง..ว..า่ ...f...=....5...H..z................................................

...............จ...า..ก..ส..ม...ก..า..ร.......................................v...=....f.. .. . ............................................................................................

..............................................................................2............................................... .................................................
.........................................................................=....(.5...).(.2..)........................................ .................................................

.........................................................................=....0....8...c...m.../..s...................................................................................
...............ด...งั..น..ั้น....อ...ัต..ร..า..เ.ร..ว็..ข...อ..ง..ค..ล...ื่น..ใ..น..เ..ส..้น...เ.ช..ือ...ก..น...เ้ี .ท...่า..ก..บั....0....8....เ.ซ..น...ต...ิเ.ม..ต...ร..ต..่อ..ว...ิน..า..ท..ี.................................................

4. แหลง่ กำเนดิ คลื่นชนดิ หนงึ่ สั่นดว้ ยความถี่ 6000 รอบต่อนาที ทอ้ งคล่ืนแตล่ ะลูกห่างกันเปน็ ระยะทาง 20
เซนติเมตร จงหาว่าอัตราเรว็ ของคลื่นมีค่ากเ่ี มตรต่อวินาที
......ว....ธิ......ีท....ำ..........f......=......6....60....00....0........=..........1....0....0........H......z......แ......ล....ะ....ท......้อ....ง....ค....ล......่ืน....แ......ต....ล่......ะ....ล....กู.....ห.....่า....ง....ก....ัน......เ..ป.....็น.....ร.....ะ....ย.....ะ....ท.....า....ง.......2....0.......c....m.............................................................................................
...............แ...ส..ด...ง.ว...่า... . ...=....2...0...c..m.....=....0....2....m............................................................... .................................................
...............จ...า..ก..ส..ม...ก..า..ร.......................................v...=....f.. .. ............................................ .................................................
.........................................................................=....(.1..0..0...).(.0....2..)..................................................................................
.........................................................................=....2..0....m..../.s..................................... .................................................
...............ด...งั..น..ั้น....อ...ัต..ร..า..เ.ร..ว็..ข...อ..ง..ค..ล...่ืน..ม...คี ..า่..เ.ท...า่..ก..บั.....2..0...เ..ม..ต..ร..ต...อ่..ว..ิน...า..ท...ี ........................................................................

5. คล่นื ในลวดสปรงิ มีคาบการส่นั 0.5 วินาที เคลอื่ นท่ีด้วยอตั ราเรว็ 20 เซนติเมตรตอ่ วินาที จงหาความยาว

.....ค..........ล..........นื่ ...............ข..........อ..........ง..........ค..........ว.....ล.....ธิ .....่ืน.....ที ..........ใ.....ำน..........จ.....ลจ.....T.....าวา..........กดก.....=.....ส.....สส.....ม.....ป0ม..........ก.ก.....ร5.....า.....ิงา.....รน.....รs..........ี้ .....แ..........ล..........ะ....................v...............=....................2.....vf..........0.....=.....==.....c..........m..........f0.....T1...../1λ......s.....5....................=.........................2....................H...............z....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.………..………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………..λ.………...……….==..………...………v.2f.2.………0..………..=.………...1………...0………...c………..m.………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………...………..………...………...………...………...………...………...………...………...……….......

...........................ด..ัง..น..้ัน....ค...ว..า..ม..ย...า..ว..ค..ล..ื่น...ข..อ...ง..ค..ล..น่ื...ใ.น...ล..ว..ด...ส..ป...ร..ิง..น..้เี..ท..่า..ก...บั ....1..0...เ..ซ..น...ต..ิเ.ม...ต..ร.............................................

6. เมื่อนำปากกาเคาะผิวน้ำเป็นจวั หวะ 30 คร้ัง ในเวลา 2 นาที ทำใหเ้ กิดคล่นื เคลื่อนทีจ่ ากปลายปากกาไปยงั
ขอบภาชนะท่างออกไป 50 เซนติเมตร โดยใชเ้ วลา 5 วนิ าที อยากทราบว่า ความยาวคลน่ื มคี ่าเท่าใด

......ว....ธิ......ีท....ำ..........f......=......1..3..2..0..0........=........0.......2....5......H......z..............................s......................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................จ......จ......า......า......ก......ก......ส......ส............มม............ก......ก............าา............รร..................................................................................................................λ......v..................==......==........................vf......05......51......t.02......0......5......=....................................1............0.................c.............m......................./.......s..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................=....4..0...c..m............................................................. .................................................
..............ด...ัง.น...นั้ ....ค..ว..า..ม...ย..า..ว..ค...ล..่นื ...ม..ีค...่า.เ..ท..่า..ก...ับ....4..0....เ.ซ..น...ต..เิ..ม..ต..ร...................................... .................................................

7. แหล่งกำเนดิ คลืน่ หน่งึ ส่ันด้วยความถี่ 1000 เฮิรตซ์ ทำใหเ้ กดิ คล่ืนทีม่ ีความยาวคลนื่ 10 เซนตรเิ มตร หาก
คลนื่ ชดุ น้เี คลือ่ นทเี่ ปน็ ระยะทาง 800 เมตร จะใช้เวลาเท่าใด
...ว..ิธ...ีท..ำ.....f...=...1...0..0..0....H..z....λ...=....1..0....c..m.....=...0.....1...m.....แ...ล..ะ....s...=....8..0..0....m............................ .................................................

.............จ..า..ก..ส...ม..ก...า..ร....................v....=....f...λ...................................................................................... ............................

.....................................................=....(.1..0...0..0..)...(.0...1..)........................... .......................................................................
.....................................................=....1..0..0....m..../.s....................................................... .................................................

....................................................................................ด..................งั ......น..................้นั........................ห..................า...........ก.............ค............ล..................นื่ ............ช..................ุด............1น............0......้เี ......tvค0............ล............===......อ่ื ............น......8......8......sทt......s0......tเ่ี...........0.ป............น็..................ร............ะ............ย.................ะ.............ท............า............ง......................8.............0.............0......................เ.......ม.............ต................ร....................จ............ะ................ใ........ช............เ้..........ว............ล..............า............เ......ท..................่า............ก............ับ........................8....................ว.............ิน...............า............ท..................ี ................................................................................................................................................................................................

















แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 8

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 3

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 6 คล่นื เวลา 7 ช่ัวโมง

เรือ่ ง คลืน่ แม่เหล็กไฟฟา้ เวลา 2 ชั่วโมง

ภาคเรียนท่ี 2 วันทส่ี อน.............................................. ครผู สู้ อน นางสาวกนกวรรณ รักพรม

มาตรฐานการเรียนร้/ู ตัวชี้วัด/สาระการเรยี นรู้

สาระท่ี มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรู้
- คลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟ้าเป็นคลนื่ ที่ไม่
สาระท่ี 2 มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมาย 11. อธบิ ายคลน่ื อาศยั ตัวกลาง ในการเคลือ่ นท่ี มี
ความถี่ต่อเนือ่ งเป็นช่วงกวา้ งมาก
วทิ ยาศาสตร์ ของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและ แม่เหล็กไฟฟ้าและ เคลอ่ื นที่ในสญุ ญากาศดว้ ยอัตราเร็ว
เทา่ กนั แต่จะเคล่ือนทีด่ ้วยอัตราเรว็
กายภาพ ถ่ายโอนพลังงานปฏิสัมพันธ์ สเปกตรมั คล่นื ตา่ งกันในตัวกลางอ่นื คล่ืน
แม่เหล็กไฟฟ้าแบง่ ออกเป็นชว่ งความถี่
ร ะ ห ว ่ า ง ส ส า ร แ ล ะ พ ล ั ง ง า น แม่เหลก็ ไฟฟา้ จาก ตา่ งๆ เรียกวา่ สเปกตรัมของคลน่ื
แม่เหล็กไฟฟา้ แตล่ ะ ชว่ งความถม่ี ชี ่อื
พ ล ั ง ง า น ใ น ช ี ว ิ ต ป ร ะ จ ำ วั น ขอ้ มูลที่รวบรวมได้ เรยี กตา่ งกนั ไดแ้ กค่ ลน่ื วทิ ยุ
ไมโครเวฟ อนิ ฟราเรดแสงที่มองเห็น
ธรรมชาติของคลื่น ปรากฏการณ์ท่ี อัลตราไวโอเลต รังสเี อกซแ์ ละรงั สี
แกมมา ซึง่ สามารถนำไป ใชป้ ระโยชน์
เกี่ยวข้องกับเสียง แสง และคลื่น ได้

แม่เหล็กไฟฟ้า รวมทั้งนำความรู้ไป

ใช้ประโยชน์

1. การกำหนดเปา้ หมายการจัดกระบวนการเรียนรู้
1.1 สาระสำคญั /Concept
คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นคลื่นที่ไม่อาศัยตัวกลาง ในการเคลื่อนที่ มีความถี่ต่อเนื่องเป็นช่วงกว้างมาก

เคลื่อนที่ในสุญญากาศด้วยอัตราเร็วเท่ากัน แต่จะเคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็วต่างกันในตัวกลางอื่น คล่ืน
แมเ่ หล็กไฟฟา้ แบ่งออกเป็นชว่ งความถต่ี ่างๆ เรยี กวา่ สเปกตรัมของคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้า แต่ละ ช่วงความถ่ีมีช่ือ
เรียกตา่ งกัน ได้แก่คล่นื วิทยุ ไมโครเวฟ อินฟราเรดแสงทม่ี องเห็น อลั ตราไวโอเลต รังสเี อกซแ์ ละรงั สีแกมมา ซึ่ง
สามารถนำไป ใช้ประโยชนไ์ ด้

1.2 สาระการเรยี นรู้/เนอื้ หา/Contents
1.2.1 คล่นื แม่เหลก็ ไฟฟ้า
1.2.2 สเปกตรัมคลน่ื แมเ่ หลก็ ไฟฟา้

1.3 จุดประสงคก์ ารเรียนรู้
1.3.1 อธิบายคล่นื แมเ่ หลก็ ไฟฟ้าและสเปกตรัมของคล่ืนแม่เหลก็ ไฟฟ้าได้ (K)
1.3.2 สืบค้นข้อมลู เก่ียวกบั การคน้ พบคลืน่ แม่เหล็กไฟฟา้ และสเปกตรัมของคล่ืนแมเ่ หล็กไฟฟ้าได้ (P)
1.3.3 มวี นิ ัยใฝ่เรียนรแู้ ละมงุ่ มั่นในการทำงาน (A)

2. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
การจดั กิจกรรมการเรียนรู้โดยใชร้ ปู แบบ 5E

ชัว่ โมงท่ี 1

ขนั้ ที่ 1 ขน้ั สร้างความสนใจ (Engagement)
1.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน เล่นเพื่อเกม คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า และเป็นกาทบทวควมรู้เรือ่ ง

คล่นื กลดว้ ย
1.2 ครูแจกบัตรภาพคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ากลุ่มละ 5 ใบ จากนั้นให้นกั เรียนร่วมกันพิจารณาว่าบัตรภาพ

ใดเปน็ คล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้าและบตั รภาพใดเป็นคลื่นกล
1.3 ตัวแทนแต่ละกลุ่ม กลุ่มละ 2 คน ออกมาติดบัตรภาพหน้ากระดาน จากนั้นครูเฉลยคำตอบและ

อธบิ ายบตั รภาพแตล่ ะใบ

ข้ันที่ 2 สำรวจและค้นหา (Exploration)
2.1 นักเรยี นแตล่ ะคนศึกษาเร่ือง คลื่นแม่เหลก็ ไฟฟ้า ในหนังสอื เรยี นรายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ

เทคโนโลยี ม.3 เลม่ 2
2.2 นักเรียนแต่ละคนศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการค้นพบคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าลงสมุดประจำ

วชิ าวทิ ยาศาสตร์ จากน้นั ครสู มุ่ นักเรยี น 3-4 คน มานำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น
2.3 ครูคอยให้คำแนะนำและขอ้ เสนอแนะเพิม่ เติมในการนำเสนอ เพื่อใหน้ กั เรยี นมคี วามเขใ้ จทถ่ี กู ตอ้ ง

ชัว่ โมงท่ี 2

ขั้นที่ 3 อธบิ ายและลงขอ้ สรปุ (Explanation)
3.1 ครูและนักเรยี นรว่ มกนั อธิบายการศึกษาค้นควา้ ขอ้ มลู เกยี่ วกับการคน้ พบคลืน่ แม่เหล็กไฟฟ้าว่า

ในช่วงเวลากอ่ นศตวรรษท่ี 19 มกี ารทดลองที่ยืนยนั ไดว้ ่าแสงมพี ฤตกิ รรมเป็นคลื่น แตไ่ ม่ทราบวา่ เปน็ คลน่ื
ประเภทใด และอะไรทกี่ ำลังส่ันอยู่ในคล่ืนแสงนั้น

ในชว่ งกลางศตวรรษที่ 19 นกั ฟสิ ิกส์ชาวสกอตชื่อ เจมส์ คลารก์ แมกซ์เวลล์ (James Clerk
Maxwell, ค.ศ. 1831 -1879) ได้ศึกษาสภาวะไฟฟา้ และแม่เหล็กรวมไปถงึ สิง่ ท่ยี งั เปน็ ข้อสงสยั จนในทสี่ ุดได้
พัฒนาทฤษฎีแมเ่ หลก็ ไฟฟ้า ซ่ึงเปน็ การรวมปรากฏการณท์ างไฟฟ้าและแม่เหล็กเป็นทฤษฎหี น่ึงเดยี วทยี่ ิง่ ใหญ่
และสวยงาม โดยแมกซเ์ วลลไ์ ดแ้ สดงใหเ้ ห็นวา่ ปรากฏการณ์ทางไฟฟ้าและแมเ่ หล็กทั้งหมด

ผลงานของแมกซ์เวลล์ไดน้ ำไปสูส่ ง่ิ ทอ่ี าจกล่าวได้ว่าเปน็ การคน้ พบทางฟสิ ิกส์ทย่ี งิ่ ใหญ่ท่สี ดุ ใน
ศตวรรษท่ี 19 นนั่ คือ การคน้ พบคลนื่ แม่เหล็กไฟฟา้ (electromagnetic wave) คลืน่ ประเภทนี้ถูกประยุกตใ์ น
งานตา่ ง ๆ เป็นจำนวนมาก อาทิเชน่ วิทยุ โทรทัศน์ เตาไมโครเวฟ โทรศัพทเ์ คล่ือนที่ และอินเทอรเ์ นต็ ไรส้ าย
เป็นตน้

ข้ันที่ 4 ขยายความรู้ (Elaboration)
4.1 ครูให้นักเรียนศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับคลื่นวิทยุจากภาพยนตร์ สารคดีสั้น Twig เรื่อง คลื่นวิทยุ

(http://www.twig-aksorn.com/film/glossary/radio-waves-6878/)

ขั้นที่ 5 ประเมิน (Evaluation)
5.1 ครถู ามคำถามเพ่ิมเตมิ เพ่อื ตรวจสอบความเขา้ ใจ ดังนี้
- คลืน่ แมเ่ หล็กไฟฟ้าคืออะไร
(แนวคำตอบ คล่นื ประเภทหนงึ่ ท่ีไมต่ ้องอาศัยตัวกลางในการสง่ ผา่ นพลงั งาน โดยอาศยั การ

เหน่ยี วนำ สนามแมเ่ หลก็ และสนามไฟฟา้ ต่อเนื่องกันไป)
- คล่ืนแม่เหลก็ ไฟฟ้ามปี ระโยชน์อย่างไรบ้าง
(แนวคำตอบ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้านำมาใช้ประโยชน์แตกต่างกันตามช่วงความถี่ เช่น การใช้

คลื่นวิทยุส่งสัญญาณวิทยุ การใช้คลื่นไมโครเวฟสำหรับการสื่อสารโทรทัศน์และโทรศัพท์เคลื่นที่ และยัง
สามารถใช้อุ่นอาหารให้อาหารสุกได้ การถ่ายภาพด้วยกล้องอินฟราเรดที่ใช้ประโยชน์ทางการทหาร
ทางการแพทย์ และอุตาหกรรม การใช้ แสงเลเซอร์สำหรบั สง่ สารสนเทศผ่านเส้นใยนำแสง การใชเ้ สน้ ใยนำแสง
ติดกล้องถ่ายรูปเข้าไปสำรวจ ภายใน ร่างกาย การใช้รังสีเอกซ์ศึกษาโครงสร้างกระดูกภายในร่างกายมนุษ ย์
เป็นต้น)

- คลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟ้าอนั ตรายอยา่ งไร
(แนวคำตอบ อันตรายของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น รังสีอัลตราไวโอเลตอาจทำให้เกิดมะเร็ง
ผิวหนัง รังสีแกมมาสามารถทะลุผ่าน เซลล์เนื้อเยื่อ และอวัยวะได้ อาจทำให้เกิดความเสียหายต่อเนื้อเยื่อหรือ
อาจทำใหเ้ สยี ชวี ิตได้หากไดร้ ับรังสแี กมมา ในปรมิ าณสงู )
5.2 นักเรียนทำแบบฝึกหัดที่ 2.1 2.2 และ2.3 คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ในหนังสือแบบฝึกหัดเรียน
รายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.3 เล่ม 2

3. สอ่ื การเรียนการสอน และแหลง่ การเรียนรู้
3.1 หนงั สือเรยี นรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.3 เลม่ 1
3.2 หนงั สือแบบฝกึ หัดรายวชิ าพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.3 เล่ม 1
3.3 ภาพยนตร์ สารคดีสั้น Twig เร่ือง คล่ืนวทิ ยุ (http://www.twig

aksorn.com/film/glossary/radio-waves-6878/)
3.4 บตั รภาพคล่นื แมเ่ หลก็ ไฟฟ้า

4. วิธกี ารวัดและประเมนิ ผล การวดั /เคร่อื งมอื การวดั ภาระงาน/ชนิ้ งาน เกณฑ์การ
จดุ ประสงค์ ประเมินผล
ผา่ นเกณฑ์ระดบั ดี
- อธิบายคลื่น - แบบประเมนิ การตอบคำถาม - การตอบคำถาม
ผ่านเกณฑร์ ะดบั ดี
แม่เหล็กไฟฟา้ และ - ตรวจแบบฝกึ หดั เรอื่ ง คลืน่ - แบบฝึกหัด
ผา่ นเกณฑร์ ะดับดี
สเปกตรัมของคลนื่ แม่เหล็กไฟฟา้ เรอื่ ง คลื่นแมเ่ หล็กไฟฟา้

แมเ่ หลก็ ไฟฟ้าได้ (K)

- สืบค้นขอ้ มูลเกีย่ วกบั - แบบประเมินกจิ กรรม - กจิ กรรม การคน้ พบ

การค้นพบคลืน่ - การนำเสนอกิจกรรม คลน่ื แมเ่ หลก็ ไฟฟา้

แม่เหลก็ ไฟฟา้ และ

สเปกตรัมของคล่ืน

แม่เหลก็ ไฟฟ้าได้ (P)

- มีวินัยใฝ่เรียนรู้และ - แบบประเมินคุณลักษณะ - มวี ินยั

มุ่งมน่ั ในการทำงาน (A) อันพึงประสงค์ - ใฝ่เรยี นรู้

- ม่งุ ม่ันในการทำงาน

แบบฝึกหัด เรอื่ ง คล่ืนแมเ่ หล็กไฟฟา้

แบบฝึกหัดท่ี 2.1 ตอบคำถามต่อไปน้ี

1. คล่นื แม่เหลก็ ไฟฟ้าเกิดข้ึนไดอ้ ยา่ งไร
............................................................................................................................. .................................................
.......................................................................................................................................................................... ....
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
................................................................................................................................................................ ..............
..................................................................................................................... .........................................................

2. เพราะเหตุใด คลืน่ แมเ่ หลก็ ไฟฟา้ จึงสามารถเคล่ือนท่ีได้โดยไม่ต้องอาศัยตวั กลาง
....................................................................................................................... .......................................................
............................................................................................................................. .................................................
........................................................................................................................................................ ......................
............................................................................................................. .................................................................
............................................................................................................................. .................................................
.............................................................................................................................................. ................................

3. คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นคลื่นตามยาวหรือคลื่นตามขวาง เพราะเหตุใด
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

4. จากภาพ แสดงทิศทางสนามแม่เหล็กของคลน่ื แมเ่ หล็กไฟฟา้ อยากทราบวา่ ทศิ ทางของสนามไฟฟ้าและ
ทิศทางของคลน่ื แม่เหลก็ ไฟฟ้าอาจมที ิศทางใดไดบ้ ้าง
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

5. ยกตวั อยา่ งเหตุการณ์หรือสิ่งที่สามารถทำให้เกดิ คล่นื แม่เหล็กไฟฟ้าได้
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

แบบฝึกหัดที่ 2.2 พิจารณาข้อความ แลว้ ระบุว่าเกีย่ วขอ้ งกับคลืน่ ชนิดใด พร้อมให้เหตผุ ลประกอบ

1. แตงโมใช้ GPS เพอ่ื คน้ หาตำแหน่งของสถานท่ี

คลน่ื กล คลน่ื แม่เหลก็ ไฟฟา้ ไมจ่ ัดเป็นคลื่น

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. กานต์ไดร้ บั แรงสน่ั สะเทือนจากแผน่ ดินไหว

คล่ืนกล คลืน่ แมเ่ หลก็ ไฟฟ้า ไมจ่ ดั เปน็ คลนื่

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. คล่ืนความร้อนท่ีทำให้น้ำแขง็ ข้วั โลกละลาย

คลืน่ กล คลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟา้ ไม่จดั เป็นคลืน่

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ทหารใชเ้ ครื่องโซนาร์ตรวจสอบความลึกของมหาสมทุ ร

คลื่นกล คลืน่ แม่เหลก็ ไฟฟา้ ไม่จัดเป็นคลนื่

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. หนเู ล็กใชส้ ัญญาณ Wi-Fi สำหรับเชื่อมต่ออนิ เทอรเ์ น็ตเพอ่ื สืบคน้ ขอ้ มลู

คลืน่ กล คลนื่ แม่เหลก็ ไฟฟ้า ไมจ่ ดั เปน็ คล่นื

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แบบฝกึ หัดที่ 2.3 ระบุชนิดของคลื่นแม่เหลก็ ไฟฟา้ จากสมบตั ิที่กำหนดให้

สมบตั ิ ชนดิ ของคล่นื แม่เหล็กไฟฟา้

1. เกิดจากการสลายตัวของสารกมั มันตรังสี มีอำนาจทะลุ .................................................................

ทะลวงสูง มีความถ่ีและพลงั งานสงู ท่สี ดุ .................................................................

.................................................................

2. เป็นคลื่นแมเ่ หล็กไฟฟ้าทส่ี ามารถมองเห็นได้ อาจเกิดจาก .................................................................

ดวงอาทติ ยห์ รือหลอดไฟ .................................................................

.................................................................

3. มีขนาดความยาวคล่ืนมากที่สุด สามารถสะทอ้ นใน .................................................................

บรรยากาศช้นั ไอโอโนสเฟยี ร์ได้ .................................................................

.................................................................

4. สามารถเคลื่อนท่ที ะลุบรรยากาศช้ันไอโอโนสเฟียร์ได้ และ .................................................................

สะท้อนกับวตั ถทุ ่ีเป็นโลหะได้ดี จงึ นยิ มใช้สำหรับระบุตำแหนง่ .................................................................

ของวตั ถุ .................................................................

5. มีอำนาจทะลทุ ะลวงสูง สามารถทะลุผา่ นเนอ้ื เยื่อที่มคี วาม .................................................................

หนาแนน่ น้อยได้ดี นิยมนำมาใชป้ ระโยชนท์ างกาแพทย์ .................................................................

.................................................................

6. แผ่ออกมาจากร่างกายขงิ ส่ิงมชี ีวติ ทำใหส้ ัตว์หลายชนิด .................................................................

สามารถล่าเหยอื่ ในเวลากลางคืนได้ โดยอาศัยประสาทสัมผัสรบั .................................................................

คลื่นชนดิ นี้ได้โดยเฉพาะ .................................................................

7. ใชเ้ ป็นคลน่ื พาหะสำหรับการส่อื สารและเป็นแหล่งกำเนิด .................................................................

ความร้อน .................................................................

.................................................................

8. เมอื่ นำไปผ่านปริซมึ จะประกอบด้วยคลนื่ แสง 7 สี ได้แก่ .................................................................

แสงสมี ว่ ง แสงสีคราม แสงสีน้ำเงนิ แสงสเี หลอื ง แสงสีส้ม และ .................................................................

แสงสีแดง .................................................................

9. มแี หลง่ กำเนิดใหญ่ท่ีสุด คือ ดวงอาทิตย์ และถกู ดูดกลนื โดย .................................................................

โอโซนในชนั้ บรรยากาศ .................................................................

.................................................................

10. สามารถทำหน้าที่เป็นคลื่นพาหะนำสญั ญาณไฟฟ้าในการ .................................................................

ส่งขา่ วสารให้รวดเรว็ มากขึน้ .................................................................

.................................................................

แบบฝึกหดั เรอื่ ง คล่นื แมเ่ หล็กไฟฟา้ เ ลย

แบบฝกึ หดั ที่ 2.1 ตอบคำถามต่อไปน้ี

1. คลนื่ แม่เหลก็ ไฟฟา้ เกดิ ข้ึนไดอ้ ย่างไร
........ค..ล..่นื...แ..ม...่เ.ห...ล..ก็..ไ..ฟ...ฟ..้า..เ..ก..ดิ...ข..นึ้ ..จ...า..ก..ก..า..ร..ร..บ...ก...ว..น..อ...น..ุภ...า..ค..ท...่ีม..ีป...ร..ะ..จ..ุไ..ฟ...ฟ...้า...โ.ด...ย..ก..า..ร..ท...ำ.ใ..ห...้ส..น...า.ม...ไ.ฟ...ฟ...้า..ห...ร..ือ....................
....ส..น...า.ม...แ..ม...เ่ .ห...ล..็ก..ม...ีก..า..ร..เ.ป...ล...ยี่ ..น..แ...ป..ล...ง...เ.ม...ื่อ..ส..น...า..ม...ไ.ฟ...ฟ...า้ .ม...ีก..า..ร..เ.ป...ล..ีย่...น..แ..ป...ล...ง.จ...ะ..เ.ห...น..ย่ี...ว..น..ำ..ใ..ห..้เ..ก..ิด...ส..น..า..ม...แ..ม...เ่ .ห...ล..็ก....ห..ร..ือ.....
....ถ..้า..ส..น...า..ม..แ...ม..่เ.ห...ล..็ก...ม..ร..ก...า..ร..เ.ป..ล...ยี่ ..น...แ..ป...ล..ง..ก..็จ...ะ..เ.ห...น..ีย่...ว..น..ำ..ใ..ห..้เ..ก..ิด...ส..น...า.ม...ไ..ฟ..ฟ...า้...ส...่ง.ผ...ล..ใ..ห..้เ.ก..ิด...ก..า..ร..ส...ง่ .ผ...า่ ..น..พ...ล..ัง..ง..า..น...ไ.ป...ย..ัง....
....บ..ร..เิ.ว...ณ...ร..อ..บ...ๆ....................................................................................................... .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

2. เพราะเหตใุ ด คลนื่ แม่เหล็กไฟฟ้าจึงสามารถเคล่ือนที่ไดโ้ ดยไม่ต้องอาศัยตวั กลาง
.............................................................................................. ................................................................................
.......เ.พ...ร..า..ะ..ค...ล..ืน่...แ..ม...เ่ .ห..ล...ก็ ..ไ..ฟ..ฟ...้า..ป...ร..ะ..ก..อ...บ...ด..้ว..ย..ส...น..า..ม...ไ.ฟ...ฟ...า้ ..แ..ล..ะ...ส..น...า..ม..แ..ม...่เ.ห...ล..ก็....โ.ด...ย..ท..ี่ท...้ัง...2....ส..น...า..ม...ส...า..ม..า..ร..ถ..เ..ก..ิด..ข...ึ้น......
...ไ..ด..ใ้.น...บ...ร..เิ .ว..ณ...ท...่ีไ..ม..่ม...ีส..ส..า..ร....จ..ึง..ส..า..ม..า..ร..ถ...เ.ค..ล...่ือ..น...ท..ี่.ไ.ด..โ้..ด..ย...ไ.ม...ต่ ..้อ..ง..อ...า..ศ..ัย..ต...วั ..ก..ล...า..ง............................................................
.................................................................................... ..........................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

3. คลืน่ แมเ่ หล็กไฟฟ้าเป็นคล่ืนตามยาวหรอื คล่ืนตามขวาง เพราะเหตุใด
................................................................................................................ ..............................................................
........เ.ป...น็ ..ค...ล..น่ื...ต..า..ม..ข...ว..า..ง...เ.พ...ร..า..ะ..ท...ิศ..ท...า..ง..ข..อ..ง..ส...น..า..ม...ไ.ฟ...ฟ...้า...แ..ล...ะ..ส..น...า..ม..แ...ม..่เ.ห...ล..็ก...จ..ะ..ต...ั้ง.ฉ..า..ก...ซ..ึ่ง..ก..ัน...แ..ล..ะ...ก..นั...แ..ล..ะ...ต..งั้..ฉ..า..ก.......
....ก..ับ...ท..ศิ...ท..า..ง..ข..อ...ง..ค..ว..า..ม...เ.ร..็ว..ใ.น...ก..า..ร..เ..ค..ล..่ือ...น..ท...ี่ข..อ...ง..ค..ล..ื่น...แ..ม...่เ.ห...ล..็ก..ไ..ฟ...ฟ...้า............................................. .............................
...................................................................................................... ........................................................................
............................................................................................................................. .................................................
....................................................................................................................................... .......................................

4. จากภาพ แสดงทิศทางสนามแม่เหลก็ ของคลน่ื แม่เหล็กไฟฟ้า อยากทราบว่า ทศิ ทางของสนามไฟฟ้าและ
ทิศทางของคล่นื แม่เหลก็ ไฟฟ้าอาจมที ิศทางใดไดบ้ า้ ง
..................................................................................................................... .........................................................
....................................................................................ส..น...า..ม..ไ..ฟ..ฟ...้า..จ..ะ..ม...ีท...ศิ ..ท...า..ง..ใ.น...แ.น...ว..ข..น...า..น..ก...ับ...แ..ก..น....Z....แ...ล..ะ...........
...............................................................................ค...ล..่ืน...แ..ม...เ่ .ห...ล..ก็ ..ไ..ฟ...ฟ..า้..จ...ะ..ม..ีท...ิศ..ท...า..ง..ใ.น...แ..น...ว..ข..น...า..น..ก..ับ...แ..ก...น....X............
........................................................................................................... ...................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................................ ..................................

5. ยกตวั อย่างเหตุการณ์หรือสง่ิ ท่สี ามารถทำให้เกดิ คล่นื แม่เหลก็ ไฟฟ้าได้
............................................................................................................................. .................................................
...........-...ว..ัต..ถ...ุท..ี่ม...อี ..ณุ...ห...ภ...มู ..สิ...ูง....................................................................................................................................
...........-...ป..ร..ะ...จ..ุเ.ค...ล..ือ่ ..น...ท...่ีด..้ว..ย..ค...ว..า..ม..ห...น...่ว..ง................................................................. .................................................
...........-...อ..เิ .ล...็ก..ต...ร..อ..น...ป..ล...ด..ป...ล..่อ..ย...พ..ล...ัง..ง..า.น.................................................................. .................................................
...........-...อ..ะ..ต...อ..ม...ป..ล...ด..ป...ล..่อ..ย...พ...ล..ัง..ง..า.น.........................................................................................................................

แบบฝกึ หัดท่ี 2.2 พิจารณาข้อความ แลว้ ระบวุ า่ เกีย่ วข้องกับคล่ืนชนิดใด พรอ้ มให้เหตผุ ลประกอบ

1. แตงโมใช้ GPS เพอ่ื ค้นหาตำแหน่งของสถานที่

คลื่นกล √ คลนื่ แมเ่ หล็กไฟฟา้ ไมจ่ ดั เปน็ คล่ืน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……G…P…S…เป…็น…ร…ะบ…บ…ก…ำ…หน…ด…ต…ำ…แห…น…ง่ …บ…น…โล…ก…โ…ดย…อ…า…ศ…ัยก…า…รส…ง่ …ส…ญั …ญ…าณ……จา…ก…ด…าว…เท…ีย…ม…ด…ว้ ย…ค…ล…่ืน…วทิ…ย…ุ …ซง่ึ…เป…น็ …ค…ล…ืน่ ……
…แม…่เ…หล…็ก…ไ…ฟฟ…า้…ช…น…ดิ …หน…ึ่ง…จ…งึ ไ…ม…่ต้…อง…อ…าศ…ัย…ต…วั ก…ล…า…งใ…น…ก…าร…เค…ล…่ือ…น…ท…ี่ …………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. กานต์ได้รบั แรงสัน่ สะเทือนจากแผ่นดินไหว

√ คลืน่ กล คลนื่ แม่เหลก็ ไฟฟ้า ไม่จัดเปน็ คล่ืน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……ค…ลน่ื…ไ…ห…วส…ะ…เท…ือ…น…เป…น็ …ค…ล…นื่ …ท…่ถี า่…ย…ท…อด…พ…ล…งั …งา…น…ภ…าย…ใ…นโ…ล…ก…อ…าจ…ะ…เก…ดิ …จ…าก…ก…า…รเ…ค…ล่ือ…น…ต…ัว…ขอ…ง…เป…ล…ือ…ก…โล…ก……………

แ…ผ…น่ …ด…ิน…ไห…ว…ห…ร…ือร…ะ…เบ…ดิ …โ…ด…ย…คล…ื่น…ช…น…ิด…นจ้ี…ะ…เด…นิ …ท…า…งจ…า…กศ…ูน…ย…์ก…ล…าง…ก…าร…เก…ดิ …เข…้า…ไป…ใ…น…เน…ื้อ…โล…ก…ท…กุ …ทิศ…ท…า…ง…ท…ำใ…ห…เ้ ก…ดิ …

ก…า…ร…ถ่า…ย…โอ…น…พ…ล…งั ง…า…นข…อ…ง…ตวั…ก…ล…าง…ท…ี่เป…น็ …ข…อ…งแ…ข…็ง…ข…อ…งเ…ห…ลว…แ…ล…ะ…แ…ก๊ส……ดัง…น…นั้ …ก…า…น…ตจ์…งึ …ได…้ร…ับ…แ…รง…ส…ั่นส…ะ…เท…ือ…น…………

3. คล่นื ความรอ้ นที่ทำใหน้ ้ำแข็งขั้วโลกละลาย

คล่นื กล คลน่ื แม่เหลก็ ไฟฟา้ √ ไม่จัดเปน็ คลืน่

…………ค……ล่นื……ค……ว……าม……ร……อ้ ……น……เป……็น……ป……รา……ก……ฎ……ก……าร……ณ……ธ์ ……รร……ม……ช……าต……ทิ ……ี่อ……าก……า……ศ……ม……ีอุณ…………หภ……มู……ิส……ูง……ข้นึ……ก……ว……่าป……ก……ต……ิ เ……ก……ิดจ……า……ก……อา……ก……า……ศร……้อ……น……จดั……ส……ะ……ส……มอ……ย……ู่
รบ……ะร……บิเว……อุ ณุณ……ใ……หดบภ……ูรม……ิเทิ ว……่ีแณ……นห……น่ น……องึ่ น……ในไ……มแ……่ไผด……่น้ จ……ดึงิน……เร……หยี ……รกอื ……วเ่าก……ดิค……จล……าืน่ ……กคก……วาา……รมพ……รดั้……อพน……า……ดคงั……วนา……ั้นม……รค……อ้ ลน……น่ื จ……คา……กวาท……มะ……รเ้อล……นท……ไร……มา่ไย……ดโ……ด้เก……ยิดก……จร……าะก……แกส……าล……รมร……บซ……กึ่ง……วไมน……่สต……าัวม……กาล……รา……ถง……
ห…ร…ือ…แ…หล…ง่ …ก…ำเ…น…ิดไ…ม…่ถ…กุ ร…บ…ก…วน……จ…งึ ไ…มน่…ับ…เ…ป…น็ ค…ล…่นื …………………………………………………………………………………………

4. ทหารใชเ้ คร่ืองโซนารต์ รวจสอบความลกึ ของมหาสมทุ ร

√ คล่ืนกล คล่นื แมเ่ หลก็ ไฟฟ้า ไม่จัดเป็นคลนื่

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……โซ…น…า…ร์เ…ป…น็ อ…ปุ …ก…ร…ณ…์อ…ิเล…ก็ …ทร…อ…น…ิก…สท์…ีส่ …่ง…ค…ลื่น…เ…สีย…ง…ท…ม่ี …ีคว…า…ม…ถ่ีส…ูง…เก…นิ …ก…ว่า…ท…ห่ี …ูม…นษุ…ย…จ์ …ะ…ได…ย้ …ิน…ล…งไ…ป…ใต…น้ …ำ้ …เพ…อ่ื …ห…า……
ต…ำ…แ…หน…ง่…ข…อ…งว…ัต…ถุ…ฝ…งู ป…ล…า…ห…ร…ือ…คว…า…ม…ลกึ…ข…อ…งท…้อ…ง…ท…ะเ…ล…โด…ย…อ…า…ศัย…ก…า…รส…ะ…ท…้อ…นก…ล…บั …ข…อ…งค…ล…ื่น………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. หนเู ลก็ ใชส้ ญั ญาณ Wi-Fi สำหรับเชือ่ มต่ออนิ เทอรเ์ นต็ เพือ่ สืบคน้ ขอ้ มูล

คล่นื กล √ คลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟา้ ไม่จดั เปน็ คลื่น

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……W…i-…F…i เ…ป…็น…ช่ือ…เ…รยี …ก…ข…อง…ม…า…ตร…ฐ…าน…ข…อ…งเ…ท…ค…โน…โล…ย…เี …คร…อื …ข…่าย…แ…บ…บ…ไร…ส้ …าย…ม…าต…ร…ฐ…าน…ห…น…่งึ …ใ…ช้ใ…น…ก…าร…ส…่งแ…ล…ะ…รบั …………
…สัญ…ญ……าณ…อ…นิ …เท…อ…ร…เ์ น…็ต…ซ…่ึง…ใช…ค้ …ล…ืน่ …ไม…โค…ร…เว…ฟ…ข…น…าด…ค…ว…าม…ถ…่ี 2….4……G…Hz……หร…อื …5……G…Hz………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แบบฝกึ หดั ที่ 2.3 ระบชุ นิดของคลน่ื แมเ่ หลก็ ไฟฟ้าจากสมบตั ทิ ีก่ ำหนดให้

สมบัติ ชนิดของคลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟา้

1. เกดิ จากการสลายตวั ของสารกัมมันตรงั สี มีอำนาจทะลุ .................................................................

ทะลวงสงู มีความถ่แี ละพลังงานสูงทส่ี ุด .....................ร..งั..ส...ีแ..ก..ม...ม..า............................

.................................................................

2. เปน็ คลื่นแม่เหล็กไฟฟา้ ท่สี ามารถมองเหน็ ได้ อาจเกดิ จาก .................................................................

ดวงอาทติ ยห์ รือหลอดไฟ ................แ...ส..ง..ท..ตี่...า..ม..อ...ง.เ..ห..็น...ไ.ด...้ ..................

.................................................................

3. มขี นาดความยาวคลื่นมากทสี่ ดุ สามารถสะท้อนใน .................................................................

บรรยากาศชัน้ ไอโอโนสเฟยี ร์ได้ .........................ค..ล..น่ื...ว..ทิ...ย..ุ..........................

.................................................................

4. สามารถเคลอื่ นทีท่ ะลุบรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟียร์ได้ และ .................................................................

สะท้อนกบั วัตถทุ ่ีเปน็ โลหะได้ดี จึงนิยมใชส้ ำหรบั ระบุตำแหนง่ ......................ค..ล..ืน่...ไ.ม...โ.ค...ร..เ.ว..ฟ.......................

ของวัตถุ .................................................................

5. มีอำนาจทะลุทะลวงสงู สามารถทะลผุ ่านเนอื้ เย่ือที่มคี วาม .................................................................

หนาแน่นน้อยไดด้ ี นยิ มนำมาใชป้ ระโยชนท์ างกาแพทย์ ..........................ร..งั .ส...เี .อ..ก...ซ..์.........................

.................................................................

6. แผอ่ อกมาจากร่างกายขงิ ส่ิงมชี ีวิต ทำใหส้ ตั ว์หลายชนิด .................................................................
สามารถลา่ เหย่ือในเวลากลางคืนได้ โดยอาศยั ประสาทสมั ผัสรับ .....................ร..งั..ส..อี...นิ ..ฟ...ร..า..เ.ร..ด.......................

คลนื่ ชนดิ นีไ้ ด้โดยเฉพาะ .................................................................

7. ใช้เป็นคลนื่ พาหะสำหรับการส่ือสารและเปน็ แหลง่ กำเนิด .................................................................

ความร้อน ......................ค..ล..่นื...ไ.ม...โ.ค...ร..เ.ว..ฟ.......................

.................................................................

8. เม่ือนำไปผ่านปริซมึ จะประกอบด้วยคลืน่ แสง 7 สี ได้แก่ .................................................................

แสงสมี ว่ ง แสงสีคราม แสงสีน้ำเงิน แสงสเี หลอื ง แสงสสี ้ม และ ...................แ..ส...ง..ท..่มี...อ..ง..เ.ห...็น..ไ..ด..้....................

แสงสแี ดง .................................................................

9. มีแหลง่ กำเนิดใหญ่ที่สุด คือ ดวงอาทิตย์ และถกู ดูดกลืนโดย .................................................................

โอโซนในชนั้ บรรยากาศ ..................ร..งั ..ส..ีอ..ัล...ต..ร..า..ไ..ว..โ.อ...เ.ล..ต...................

.................................................................

10. สามารถทำหน้าท่ีเปน็ คล่ืนพาหะนำสัญญาณไฟฟ้าในการ .................................................................

ส่งขา่ วสารให้รวดเร็วมากข้ึน ...........................ค..ล..น่ื...ว..ทิ ...ย..ุ ........................

.................................................................