MODUL PP GABUNGAN 3 PENGGAL

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

TAJUK HURAIAN

HASIL PEMBELAJARAN

RUJUKAN

BAB 1: PERNIAGAAN DAN PERSEKITARAN

1.1 Pengenalan kepada perniagaan

1.1.1Perniagaan dan bukan Maksud perniagaan;

perniagaan  Aktiviti pengeluaran dan penjualan barang dan perkhidmatan

a) Mentakrifkan maksud  Yang dikehendaki oleh pengguna
perniagaan;  Bermotif untung

b) membandingkan Perbezaan antara perniagaan dan bukan perniagaan
organisasi yang
bermotifkan untung Organisasi Perniagaan Organisasi Bukan Perniagaan
(perniagaan) dengan
organisasi yang tidak 1.Matlamat utama adalah keuntungan 1. Matlamat utama adalah kebajikan sosial
bermotifkan untung;
2. Sumber kewangan daripada modal dan 2. Sumber kewangan daripada yuran ahli dan
Sabri Hj Hussin (2002)
Griffin,R.W. keuntungan syarikat sumbangan masyarakat
Abu Bakar Hamed (2005)
3. Aktiviti utama organisasi adalah penjualan 3. Aktiviti utama organisasi adalah bercorak

barangan dan perkhidmatan kemasyarakatan

1.1.2 Perniagaan dan Maksud untung
untung  Lebihan hasil jualan setelah ditolak dengan kos-kos yang terlibat
Untung = Jum Hasil – Jum Kos
c) menjelaskan kepentingan
keuntungan kepada  Jenis untung iaitu kasar dan untung bersih.
sesebuah perniagaan;  Kepentingan untung kepada perniagaan.

MUKA SURAT 1

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Kepentingan untung kepada perniagaan
 Merupakan ganjaran kepada pengusaha kerana kesanggupan menanggung risiko, contoh dividen.
 Sumber modal bagi pembesaran dan penerusan / kelangsungan perniagaan (survival) pelaburan semula
keuntungan.
 Tahap keuntungan melambangkan imej / kecemerlangan syarikat.
 Matlamat dan halatuju – ukuran kepada prestasi perniagaan.
 Keyakinan / dorongan kepada pelabur.

1.1.3Peranan perniagaan 1. Peranan perniagaan kepada pengguna
 Menyediakan barangan dan perkhidmatan
d) membincangkan peranan  Mempelbagaikan barangan dipasaran
perniagaan terhadap  Menyediakan perkhidmatan selepas jualan
pengguna, masyarakat,
ekonomi, dan negara; 2. Kepentingan aktiviti perniagaan kepada masyarakat:
 Memenuhi keperluan dengan menyediakan barang dan perkhidmatan.
Abu Bakar Hamed  Mewujudkan peluang pekerjaan melalui pengambilan pekerja untuk menjalankan usaha perniagaan.
(2005)  Pembangunan masyarakat setempat dengan menyediakan peluang untuk menceburi perniagaan melalui
sistem bekalan dan jualan.

3. Peranan untung kepada ekonomi
 Membantu meningkatkan pendapatan kerajaan melalui kutipan cukai dari perniagaan yang mencatat
keuntungan
 Mewujudkan penempatan baru (Bandar-bandar baru)
 Meningkatkan kemudahan awam seperti infrastruktur pengangkutan dan perhubungan
 Membangunkan industri hiliran dan huluan
 Menawarkan produk berkualiti dan harga berpatutan melalui persaingan
 Mengurangkan kadar pengangguran
 Meningkatkan ekonomi negara

MUKA SURAT 2

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

4. Peranan untung kepada negara

 Memberi pendapatan kepada negara – melalui sebarang cukai perniagaa

 Mewujudkan peluang perniagaan kepada penduduk tempatan – mengurangkan kadar pengangguran /

meningkatkan kadar guna tenaga negara

 Membangunkan peluang perniagaan – meningkatkan kegiatan perusahaan huluan / mewujudkan perusahaan

lain yang menyokong perusahaan asas

 Menjimatkan pertukarab asing – melalui penggunaan sumber tempatan / mengurangkan pengaliran

 Keluar mata wang negara

 Membangunkan modal insan – kemahiran asas kepada tenaga kerja tempatan

1.1.4Faktor pengeluaran Faktor pengeluar merujuk kepada sumber-sumber yang digunakan dalam proses pengeluaran untuk
(e) menjelaskan faktor menghasilkan barangan dan perkhidmatan.
Unsur-unsur yang terdapat dalam faktor pengeluaran
pengeluaran meliputi
bahan mentah, modal, 1. Bahan mentah
modal insan, teknologi,  Merujuk kepada input-input yang akan digunakan dalam proses pengeluaran bagi menhgasilkan seauatu
dan keusahawanan; produk
 Contoh bijih timah, kayu balak, kelapa sawit dan koko
Abu Bakar Hamed
(2005) 2. Modal insan
 Keupayaan fizikal dan mental yang digunakan dalam aktiviti perusahaan atau perniagaan
 Terdiri dari buruh mahir dan kurang mahir
 Mendapat gaji / upah

3. Modal
 Sebarang bentuk pelaburan yang akan menghasilkan pulangan kepada syarikat.
 Terdiri dari bentuk wang atau aset
 Contoh kenderaan, ruamah, mesin dan peralatan

4. Keusahawanan
 Orang yang membentuk perniagaan / orang yang mengambugkan faktor-faktor pengeluaran dan
menjadikan sebagai output dalam pengeluaran
 Sanggup mengambil risiko mendapat keuntungan

MUKA SURAT 3

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

5. Teknologi

 Peralatan yang diperlukan untuk melaksanakan aktiviti perniagan

 Membantu melancarkan sesuatu proses pengeluaran , meningkatkan mkecekapan,meningkatkan daya

saing dan meningkatkan operasi perniagaan

1.1.5 Proses perniagaan Proses perniagaan melibatkan aktiviti tambah nilai dalam proses tranformasi (pertukaran) terhadap input-input
pengeluaran bagi memastikan output-utput untuk diagihkan di pasaran dengan tujuan mendapatkan keuntungan
(f) Menjelaskan langkah- kepada perniagaan.
langkah yang terlibat
dalam proses perniagaan Proses perniagaan
yang meliputi input, i. Input
proses tambah nilai,  Faktor-faktor pengeluaran yang digunakan untuk menghasilkan keluaran iaitu buruh, tanah, modal dan
output, pemasaran, dan keusahawanan
untung/rugi; ii. Proses transformasi –
 Ialah aktiviti tambah nilai dalam proses pengeluaran yang menukarkan input kepada output dengan
menggunakan manusia, bahan, pengetahuan dan teknologi.
iii. Output
 Merujuk kepada hasil daripada proses pengeluaran
iv. Proses Pemasaran
 Proses pemasaran ialah urusniaga yang akan berlaku antara pengeluar dengan pelanggan ,jabatan
pemasaran akan menetapkan harga basikal berdasarkan aktiviti tambah nilai yang dilakukan
v. Untung atau rugi
 Untung ialah lebihan hasil ke atas kos , rugi ialah kekurangan hasil berbanding kos, untung merupakan
ganjaran kepada usahawan

MUKA SURAT 4

1.1.6 Cabaran perniagaan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Menerangkan perkembangan Cabaran Aktiviti Perniagaan Kini dan Masa hadapan:
perniagaan masa kini dan  Globalisasi / dunia tanpa sempadan – persaingan sengit (kualiti, harga, penyampaian) mobiliti pekerja / modal ,
cabaran-cabarannya termasuk
perubahan faktor persekitaran celaru budaya
 Peningkatan kemajuan teknologi – perubahan produk, tempoh ke pasaran semakin pendek, perlu kemahiran

teknologi, perlu modal tinggi
 Peningkatan tanggungjawab sosial – batasan aktiviti komersial, desakan / tekanan pihak NGO, kerajaan , pihak

berkepentingan; buruh kanak-kanak; prihatin terhadap OKU
 Peningkatan sistem perniagaan Islam (perbankan Islam) – pematuhan syariah
 Kewujudan blok-blok perdagangan – ketepuan pasaran, persaingan sengit, batasan perdagangan
 Sumber semakin berkurangan – batasan pengeluaran, perlukan inovasi dan kreativiti yang tinggi, meningkatkan

produktiviti (meningkatkan kecekapan penggunaan sumber)
 Perubahan struktur demografi – kebanjiran tenaga wanita dalam pasaran memerlukan kemudahan / suasana kerja

yang berbeza daripada suasana biasa; hayat semakin panjang – ramai pekerja yang sudah ‘matang’

1.2 Persekitaran perniagaan
1.2.1 Persekitaran umum

a) Menjelaskan jenis-jenis Jenis-jenis persekitaran perniagaan
persekitaran perniagaan 1. Persekitaran Umum
yang merangkumi
persekitaran umum dan  Merujuk kepada unsur-unsur persekitaran di luar organisasi yang memberikan tekanan dan mempengaruhi
persekitaran tugas (pihak persekitaran tugas perniagaan,operasi serta prestasi perniagaan
berkepentingan atau
pemilik taruh) dan 2. Persekitaran tugas/Pihak-pihak berkepentigan
hubung kait antara  Merupakan unsur-0unsur persekitaran yang secara langsung mempengaruhi dan memberi kesan kepada
kedua-duanya; operasi dan prestasi perniagaan.

MUKA SURAT 5

b) Menjelaskan faktor- MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
faktor persekitaran umum
yang merangkumi Faktor persekitaran umum yang mempengaruhi perniagaan.
ekonomi, persaingan dan 1. Persekitaran ekonomi
jaringan, sosiobudaya,
politik dan perundangan,  Risiko dan ketidakpastian pasaran
teknologi, prasarana, dan  Dinamik / perubahan-perubahan pasaran
antarabangsa;  Kedudukan pasaran wang
 Keadaan-keadaan / pertumbuhan dan kemelesetan ekonomi
 Pusingan perniagaan
 Contoh: Penempatan pasar raya hanya sesuai di kawasan penduduk berpendapatan tinggi dan mampu.

2. Persekitaran persaingan dan jaringan
 Ancaman yang diberikan oleh perniagaan yang mengeluarkan produk yang sama atau pengganti dan pada
pasaran yang sama dengan produk usahawan
 Jenis struktur pasaran seperti monopoli, persaingan oligopolistik dan monopoli
 Persaingan yang dihadapi
 Jenis struktur pasaran (persaingan tulen, monopoli, oligopoli)
 Persaingan harga

3. Persekitaran sosiobudaya
 Hubung kait nilai budaya sosial amalan sesuatu kaum
 Perlindungan dan tanggungjawab sosial yang dipegang sesuatu bangsa
 Perubahan populasi
 Etika perniagaan
 Contoh: keperluan pakaian orang Melayu berbeza dengan keperluan pakaian orang Cina. Oleh itu tak sesuai
jual baju melayu di Petaling Street.

4. Persekitaran politik dan perundangan
 Keadaan politik dan polisi awam sesebuah negara
 Peraturan, kawalan, sokongan dan galakan kerajaan, sistem percukaian
 Contoh: Pusat hiburan, kedai minuman keras dan pusat mainan video cukai dinaikkan

MUKA SURAT 6

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

5. Persekitaran teknologi

 Sebarang perubahan penggunaan sains yang membolehkan manusia melakukan sesuatu yang baru atau

membentuk tugas atau prosedur kerja

 Yang baru dan lebih baik.

 Contoh: Teknologi komputer dalam perniagaan, penggunaan E-mail, E-Commerce

6. Prasarana
 Kemudahan asas yang di sediakan untuk membantu aktiviti perniagaan
 Contohnya kemudahan elektrik, jalanraya .

7. Antarabangsa
 Merujuk kepada faktor- faktor seperti dasar perdagangan , undang-undang perniagaan yang melibatkan dua
buah negara atau lebih

1.2.2Persekitaran tugas Pengaruh persekitaran tugas terhadap perniagaan
c) Membincangkan
1. Pelanggan
pengaruh persekitaran  Pembeli produk / pengguna produk atau perkhidmatan
umum dan persekitaran  Perubahan cita rasa pelanggan mempengaruhi jenis keluaran, harga dan kualiti yang dikeluarkan oleh
tugas terhadap pengguna.
perniagaan;

2. Pembiaya
 Pemberi pinjaman
 pinjaman tinggi membolehkan pembesaran perniagaan

3. Pemodal
 Penyumbang modal
 Sumbangan modal yang tinggi dan berkekalan memastikan kelangsungan perniagaan

MUKA SURAT 7

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

4. Pembekal

 Pihak yang membekalkan input / bahan mentah

 Bekalan yang berterusan dan cekap menentukan kejayaan sesebuah perniagaa Pesaing

 Firma lain dalam industri yang sama / peniaga yang menjual produk serupa di tempat yang sama

 Memaksa perniagaan membuat inovasi /persaingan harga dan kualiti produk organisasi menentukan tingkat

harga dan kualiti produk / persaingan sihat.

5. Kerajaan
 Pihak berkuasa yang menguatkuasakan undang-undang / peraturan / perlesenan
 Cukai tinggi mengurangkan keuntungan perniagaan dan jualan
 Kehendak undang-undang mewujudkan tanggungjawab sosial memberi pengaruh kepada aktiviti perniagaan

6. Pekerja
 Tenaga buruh yang menyumbangkan dalam bentuk fizikal atau mental
 Pekerja yang baik / berkemahiran tinggi meningkatkan produktiviti pengeluaran
 Semangat kerjasama pekerja membantu perniagaan mencapai matlamat organisasi

7. Masyarakat
 Membeli/menyokong produk yang dikeluarkan oleh peniaga
 Perniagaan juga perlu menjalankan tanggungjwab sosial untuk memastikan sokongan yang berterusan dari
masyarakat.

8. Pesaing
 Syarikat yang mengeluarkan produk yang hampir sama dalam industri yang sama
 Firma perlu bersaing untung mendapat syer pasaran bagi produknya untuk mempunyai tapak yang kukuh di
pasaran.
 Firma perlu mengambil kira dan mengetahui strategi yang digunakan oleh pesaing.

MUKA SURAT 8

d) Menjelaskan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
tanggungjawab
perniagaan kepada pihak Tanggungjawab perniagaan kepada pihak berkepetingan
berkepentingan, 1. Pelanggan
termasuklah pelanggan,
pembekal, pembiaya,  Peniaga harus menjaga kebajikan dengan memberi perhatian kepada kehendak dan keperluan pengguna.
pemodal/pelabur,
pesaing, kerajaan, 2. Pembekal:
pekerja, dan masyarakat.  Hubungan yang baik antara perniagaan dan pembekal adalah bertujuan untuk menjamin bekalan berterusan
pada harga yang berpatutan, serta pembayaran hutang kepada pembekal tepat pada masanya.

3. Pembiaya
 Firma perlu membuat bayaran balik pinjaman dalam tempoh yang ditetapkan seperti dalam perjanjian
 Kegagalan membayar balik pinjaman akan menyukarkan perniagaan mendapatkan pinjaman pada masa akan
datang.

4. Pemodal/pelabur
 Perniagaan seharusnya memaksimakan kekayaan pelabur atau pemodal yang melaburkan wang mereka
memberikan bayaran dividen yang tinggi.
 Kegagalan membayar faedah/dividen yang tinggi akan mengakibatkan pelabur akan menarik diri dari
perniagaan.

5. Pesaing:
 Firma seharusnya bersaing secara sihat dan tidak memburuk nama baik pesaing.

6. Kerajaan
 Firma seharusnya mematuhi segala peraturan dan undang-undang yang ditetapkan oleh kerajaan seperti
membayar cukai yang ditetapkan dan sebagainya.

7. Pekerja:
 Perniagaan perlu sensitif kepada kehendak dan keperluan pekerja samada dalam bentuk kewangan dan
bukan kewangan.

MUKA SURAT 9

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

 Selain daripada pengetahuan dan skil pekerja, perlu juga ditingkatkan dengan memberi latihan-latihan

tertentu.

 Sekiranya produktiviti pekerja menurun, maka ia akan menyebabkan kos pengeluaran meningkat dan barang
‘defect’ juga akan meningkat.

8. Masyarakat
 Merujuk kepada nilai-nilai sosio budaya sesebuah negara yang meliputi cara hidup, kuasa beli yang
mempengaruhi aktivii perniagaan.
 Perniagaan tidak boleh mencemarkan alam sekitar dan tidak boleh menaikkan harga barangan sewenang-
wenangnya. Perniagaan juga perlu menjalankan tanggungjawab sosial supaya mereka dapat memastikan
sokongan yang berterusan dari masyarakat.

1.3 Entiti dan aktiviti perniagaan

1.3.1 Jenis pemilikan entiti

perniagaan

a) Menjelaskan organisasi Entiti perniagaan

perniagaan berdasarkan Milikan Tunggal

pemilikan, aktiviti, 1. Ciri-ciri milikan tunggal

sektor, dan tahap  Dimilikim oleh seorang pengusaha.

perniagaan;  Liabiliti tidak terhad

b) Membincangkan  Operasi dan modal yang kecil
pemilikan organisasi  Di kawal dibawah akta pendaftaran syarikat 1056(pindaan 2978)

perniagaan yang 2. Kebaikan dan kelemahan

merangkumi pemilikan

tunggal, perkongsian, Kebaikan Kelemahan
syarikat, koperasi, dan - Mudah ditubuhkan - Liabiliti tidak terhad
mengaitkannya dengan - Mudah diuruskan - Modal terhad
undang-undang yang - Pasaran yang terhad - Pemilik tiada kemahiran / terhad
berkaitan;

MUKA SURAT 10

c) Menjelaskan langkah- - Modal kecil MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
langkah penubuhan - Sesuai bagi orang yang baru belajar
organisasi tersebut; - Beban pengurusan
berniaga untuk dapat perniagaan - Perniagaan jarang kekal dalam jangka
- Mudah dikawal
- Perkhidmatan bersifat peribadi panjang
- Cukai persendirian - kadar tinggi

3. Langkah penubuhan
 Membuat permohonan carian nama dengan menggunakan borang PNA 42
 Permohonan pendafratan menggunkan borang A
 Yuran pendafratan
 Mendapatkan sijil perakuan pendaftaran (borang D) dan mempamerkannya..

Perkongsian
1. Ciri-ciri

 Dimiliki sekurang-kurangnya 2 -20 orang pemilik
 Modal disumbangkan oleh rakan kongsi mengikut jumlah yang dipersetujui
 Agihan untung atau rugi mengikut sumbangan modal
 Liabiliti tidak terhad
 Cukai pendapatan perseorangan bukan cukai perniagaan
 Dikawal oleh akta perkongsian 1961

2. Kebaikan dan kelemahan

Kebaikan Kelemahan
- Prodsedur penubuhan mudah & ringkas - Liabiliti tidak terhad
- Sumber modal lebih banyak - Penubuhan tidak kekal lama
- Mudah untuk mendpatkan pinjaman
- Risiko perniagaan dikongsi bersama
- Berkongsi kepakaran

MUKA SURAT 11

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

3. Langkah penubuhan

 Membuat permohonan mendaftar dengan menggunkan borang A yang mengandungi butiran berikut:-

- Nama dan alamat ahli

- Nama dan jenisnperniagaan yang dijalankan

- Tempoh perkongsian

- Sumbangan modal setiap ahli

- Nisbah pembahagian untung

- Tanggungjawab dan kuasa setiap rakan kongsi

 Yuran pendaftaran

 Sijil perakuan pendaftaran dan dipamerkan.

Syarikat Berhad
1. Ciri-ciri syarikar Sendirian berhad
 Ahli 2-50 orang
 Perkataan “Sdn” pada sebahagian dari nama syarikat
 Liabiliti terhad kepada jumlah saham yang dilaburkan sahaja
 Pemegang saham adalah pemilik syarikat
 Diuruskan oleh ahli lembaga pengarah syarikat yang dilantik oleh pemegang saham
 Agihan keuntungan dalam bentuk dividen
 Untung syarikat dikenakan cukai8 keuntungan syarikat.

2. Ciri-ciri syarikat awam berhad
i. Pemegang saham adalah pemilik syarikat
ii. Ahli minimum 2 orang dan tidak ada had
iii. Libiliti pemegang saham adalah terhad
i. Diuruskan oleh ahli lembaga pengarah syarikat yang dilantik oleh pemegang saham
ii. Agihan keuntungan dalam bentuk dividen
iii. Untung syarikat dikenakan cukai8 keuntungan syarikat.

MUKA SURAT 12

3. Kekuatan dan kelemahan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Kebaikan Kelemaahan

- Modal besar - Kos penubuhan sangat tinggi dan
- Liabiliti terhad pembubaran yang kompleks
- Operasi dapat mengembangkan
- Konflik kepentingan dalam
perniagaan pengurusan
- Terdapat pengkhususan –
- Pertelingkahan antara pemegang
kewangan, pemasaran, sumber saham
manusia
- Jangka hayat lebih panjang - Laporan kewangan mengikut Akta
- Percukaian Syarikat 1965, perlu diaudit
- Syarikat sendirian berhad sebagai
entiti yang berasingan, boleh - Keputusan dibuat lambat kerana perlu
didakwa dan mendakwa mendapat persetujuan daripada
pemegang saham

- Kurang kerahsiaan

4. Langkah penubuhan
i. Tatawujud syarikat yang memperihalkan tentang pembatalan seksyen 15 Akta Syarikat 1965
ii. Mendapatkan kelulusan sari suruhanjaya sekuriti berkaitan prospektos dan penyenaraian saham
dibursa saham
iii. Pengedaran borang permohonan saham dan perspektus.
iv. Mendapatkan sujil perakuan perniagaan oleh pendaftar syarikat.

MUKA SURAT 13

Koperasi: MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
1. Ciri-ciri
Bilangan ahli sekurang-kurangnya 50 orang
i. Modal diperolehi dari ahli melalui pungutan yuran
ii. Diuruskan dan ditadbir oleh ahli lembaga pengarah yang dilantik oleh ahli-ahli koperasi semasa
iii. mesyuarat Agong tahunan
Liabiliti terhad
iv. Agihan untung dalam bentuk dividen dan bonus
v.

2. Kebaikan dan kelemahan

Kebaikan Kelemaahan

- Keuntungan dan kebajikan kepada - Diuruskan oleh ahli yang kurang
ahli berkelayakan dan pengalaman

- Liabiliti ahli terhad - Dikuasai oleh golongan minoriti yang
- Cukai lebih rendah daripada aktif dalam mengambil bahagian
dalam koperasi
perniagaan
- Mewujudkan swemangat kerjasama - Masalah dalam mencari pengganti
kepada pihak pengurusan yang lama
dan saling membantu antara ahli
- Lebih demokratik - Modal bergantung kepada yuran dan
keuntungan yang kecil

- Operasi adalah mengikut akta
koperasi dan dikawal rapi oleh SKM.

MUKA SURAT 14

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

3. Langkah penubuhan

1. Membuat permohonan kepada Pengarah Jabatan Pembangunan Koperasi melalui Pejabat Pembangunan
Koperasi wilayah atau daerah.

2. Apabila kelulusan untuk menubuhkan koperasi diperolehi dari Jabatan Pembangunan
Koperasi,Jawatankuasa Penaja – 10 orang akan dilantik untuk menjalankan tugas-tugas awalan berikut;
i. Menentukan jenis koperasi yang akan ditubuhkan
ii. Menyediakan aturan kegiatan utama dan kegiatan lain yang termaktub dalam objektif penubuhan
iii. Mengubal undang-undang kecil berdasarkan undang-undang kecil seragam yang disediakan oleh
Jabatan Pembangunan Koperasi
iv. Mendaftarkan tidak kurang dari 100 orang bakal-bakal anggota,
v. Mendaftarkan tidak kurang dari 100 orang bakal-bakal anggota.

3. Mesyuarat Agung Penubuhan/Permulaan diadakan bertujuan untuk;
i. Mendapatkan ketetapan dari bakal anggota untuk menubuhkan koperasi
ii. Menerima undang-undang kecil
iii.Memilih anggota Lembaga Pengarah Koperasi

 Seorang pegawai dari Jabatan Pembangunan Koperasi akan hadir untuk memberikan penerangan
secara am mengenai hak dan tanggungjawab ahli dan aktiviti koperasi.

4. Dokumen Pendaftaran perlu diserahkan kepada Pendaftar Koperasi
 Tidak lewat dari 7 hari selepas mesyuarat agung penubuhan
 Dokumen yang perlu di hantar adalah;
i. Borang permohonan yang telah ditandatangani oleh 10 orang Jawatankuasa Penaja
ii. 3 naskah Undang-undang Kecil koperasi
iii. Minit Mesyuarat Agung penubuhan yang ditandatangani sekurang-kurangnya 50 orang ahli yang
hadir.

5. Sijil Perakuan akan dikeluarkan oleh Ketua Pendaftar setelah koperasi didaftarkan.

MUKA SURAT 15

1.3.2 Aktiviti Perniagaan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

d) Membandingkan aktiviti Aktiviti perniagaan
perniagaan berasaskan  Pengeluaran: ekstraktif, barangan konsumer, barangan industri, pembuatan dan pemasangan
pengeluaran dan  Perkhidmatan: runcit, borong, kewangan, profesional, perhotelan, dan pendidikan
perkhidmatan;
Perbandingan antara perniagaan berbentuk pengeluaran dan perkhidmatan

Aktiviti berasaskan pengeluaran Aktiviti berasaskan perkhidmatan

 Melibatkan barang fizikal /nampak  Melibatkan barang tak nampak

 Boleh disimpan  Tidak boleh disimpan

e) Menjelaskan aktiviti Pengeluaran – merujuk kepada proses mengeluar atau menghasilkan produk fizikal oleh sebuah syarikat perniagaan
perniagaan berasaskan bagi memuaskan kehendak pengguna.
pengeluaran seperti
ekstraktif, barangan Aktiviti pengeluaran berasaskan pengeluaran merangkumi:-
pengguna (konsumer), 1. Ekstraktif
barangan industri,
pembuatan, pemasangan,  Aktiviti pengeluaran sumber bahan mentah yang boleh didapati dari proses alam semulajadi.
dan seumpamanya;  Contoh perlombongan,pertanian,perikanan dan pembalakan.

2. Barangan pengguna/konsumer
 Barang yang dibeli oleh pengguna untuk kegunaan sendiri, keluarga atau kegunaan organisasi.
 Contoh pisang di buat kek untuk dimakan sendiri dan ahli keluarga.

3. Barangan industri
 Perniagaan yang melibatkan pembuat menjual barang / keluarannya kepada pembuat / syarikat lain dan
barangan tersebut diproses seterusnya / transformasi / tambah nilai bagi dijual semula / menghasilkan
produk.
 Contoh pisang dibuat kek untuk dijual semula.

4. Pembuatan
 Aktiviti untuk menghasilkan produk dengan memproses dan menggunkan sumber-sumber seperti bahan
mentah, manusia, mesin dan teknologi untuk memenuhi kehendak pelanggan.

5. Pemasangan

MUKA SURAT 16

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

 Aktiviti yang mencantumkan beberapa bahagia atau komponen produk untuk menghasilkan barangan
siap untuk dipasarkan.

f) Menjelaskan aktiviti Perkhidmatan – sesuatu aktiviti yang boleh ditawarkan dipasaran yang dapat memenuhi kehendak pelanggan.
perniagaan berasaskan
perkhidmatan seperti 1. Runcit
peruncitan,  Aktiviti menjual pelbagai jenis barang keperluan harian dalam kuantiti yang kecil.
pemborongan, kewangan,  Contoh kedai runcit
profesional, perhotelan,
pendidikan, dan 2. Borong
seumpamanya;  Perniagaan yang melibatkan pembelian barang dengan kuantiti yang banyak oleh pemborong dan
kemudian menjualkan semula kepada peruncit atau pelanggan dalam kuantiti yang lebih kecil.
 Contoh pasar borong.

3. Kewangan
 Aktiviti pembiayaan atau pinjaman oleh pihak-pihak pembiaya untuk tujuan perniagaan ataupun
persendirian.
 Contoh Bank, institusi kewangan kerajaan serta badan-badan swasta dan badan berkanun.

4. Profesional
 Kepakaran dan kemahiran khusus yang ditawarkan oleh sesebuah syrikat perniagaan
 Contoh perundangan, perakaunan, perubatan dan lain-lain

5. Perhotelan
 Perniagaan yang menyediakan kemudahan penginapan dan reakrasi kepada pelangn mengikut kadar
yang tertentu serta kemampuan pelanggan
 Contoh hotel Hilton, Hotrl Bajet Home stay dan lain..

6. Pendidikan
 Institusi yang menawarkan pengajian dan latihan formal kepada masyarakat bagi menyediakan sumber
tenaga manusia/modal insan.
 Merangkumi peringkat pendidikan asas iaitu tadika sehinggalah keperingkat tertinggi iaitu universiti.
 Contoh Tadika, sekolah, madrasah, kolej, Universiti.

MUKA SURAT 17

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

1.3.3 Sektor perniagaan 1. Swasta
g) membincangkan peranan
 Merujuk kepada firma perniagaan yang dimiliki oleh individu atau kumpulan individu secara peribadi dan
sektor industri seperti
swasta, awam, dan badan menjalankan aktiviti perniagaan untuk mendapatkan keuntungan.
berkanun dalam
perkembangan 2. Awam
perniagaan;
 Organisasi yang dimiliki, dibiayai, dan diuruskan oleh pihak kerajaan.

3. Badan berkanun

 Ialah agensi kerajaan yang diperbadankan bagi melaksanakan dasar-dasar dan tanggungjawab terhadap

aktiviti kerajaan secara khusus. Cth: MARA, MARDI, MADA dll.

Peranan antara sektor swasta, awam dan badan berkanun dalam pembangunan dan perkembangan ekonomi
negara:

1. Pihak swasta:
 Menjalankan aktiviti perniagaan
 Memberi peluang pekerjaan
 Pendapatan cukai oleh pihak kerajaan.
 Menyediakan pembaikan kemudahan awam

2. Sektor awam:
 Pendorong dan penyokong dengan memberi kemudahan dan panduan kepada pihak swasta.
 Mengurangkan lapisan birokrasi di sektor awam

3. Badan Berkanun:
 Mengawal selia aktiviti perniagaan supaya aktiviti berlandaskan peraturan dan perundangan.
 Menjaga kewibawaan sektor swasta.
 Menyediakan sumber manusia – universiti

MUKA SURAT 18

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Peranan sektor awam dalam perkembangan ekonomi negara:

4. Menyediakan kemudahan Infrastruktur / Perkhidmatan awam
 Kemudahan pengangkutan / elektrik/air dan telekomunikasi /Perkhidmatan keselamatan / kemudahan
pendidikan/ kemudahan perkhidmatan kesihatan
 Contoh –membina lebuhraya dari Johor baharu ke Padang Besar untuk melancarkan agihan barangan.

5. Mengamalkan monopoli semula jadi
 Melaksanakan projek berisiko /projek yang memerlukan modal dan kepakaran yang tinggi/Mengelakkan
persaingan yang merugikan/Memastikan dapat menikmati faedah skel ekonomi bidangan
 Contoh:membina empangan hidro untuk membekalkan kuasa elektrik

6. Menggubal dan melaksana dasar-dasar fiskal dan kewangan
 Menetukan kaedah percukaian yang sesuai/memberi bantuan subsidi/pinjaman/kepakaran/ membentuk
dasar belanjawan yang fleksibel.
 Contoh: mengurangkan kesan inflasi kepada ekonomi melalui kenaikan kadar faedah

7. Penguatkuasaan undang-undang dan kawalan
 Mengawal dan memantau aktiviti swasta atau awam/Menjamin kepentingan pengguna/menggubal akta
dan peraturan/mengeluarkan lesen/Penyebaran maklumat/ tentang peraturan dan prosedur yang
jelas/mengenakan tindakan atau mendakwa
 Contoh: penetapan harga maksimum bagi barang kawalan untuk mengelakkan inflasi/ kuasa beli

8. Melaksanakan program Pendidikan Pengguna
 Menjaga kepentingan pengguna/penyampaian maklumat yang tepat/mengadakan penerbitan risalah/
majalah/ pengiklanan/ Mengadakan seminar kepenggunaan
 Contoh : mengadakan kempen beli barangan buatan tempatan untuk mengurangkan aliran keluar mata
wang/menggalakkan perniagaan domestik.

9. Mewujudkan peluang pekerjaan
 Mengurangkan kadar pengangguran/meningkatkan taraf hidup/meningkatkan kuasa beli
 Contoh :mewujudkan skim jawatan sementara/kontrak di jabatan kerajaan bagi memberi pendapatan
kepada lepasan universiti untuk mengurangkan pengangguran

MUKA SURAT 19

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Kepentingan agensi kerajaan kepada perniagaan
1. Perniagaan dapat beroperasi secara sah.
2. Mendapat kemudahan infrastruktur
3. Mendapat kawasan atau lokasi perniagaan
4. Mendapat sumber pembiayaan
5. Mendapat garis panduan menjalankan aktiviti perniagaan
6. Mendapat peluang perniagaan di luar negara
7. Faedah dari penyelidikan
8. Pembangunan/latihan/khidmat nasihat
9. Mendapat peluang perniagaan dalam negeri seperti bekalan, pembinaan dan perkhidmatan

1.3.4 Tahap perniagaan Tahap Perniagaan :-
h) Menjelaskan tahap-tahap i. Primer
Aktiviti peringkat premier merujuk kepada pengeluaran sumber semula jadi atau bahan mentah yang
perniagaandari perspektif diperoleh dari alam semula jadi.
berikut.
i. Primer, sekunder, dan ii. Sekunder
Aktiviti peringkat sekunder merujuk kepada aktiviti pembinaan atau pemprosesan bahan-bahan mentah
tertiar
yang didapati daripada aktiviti peringkat premier.

iii. Tertier
Ialah perniagaan yang melibatkan perkhidmatan/produk tidak ketara yang tidak boleh diproses lagi
Contoh perniagaan tahap tertiar:
 Perkhidmatan langsung seperti doktor dan pendandan rambut
 Perkhidmatan penghantaran dan pengangkutan seperti DHL
 Perkhidmatan bank seperti perkhidmatan pinjaman oleh Maybank Malaysia Bhd
 Perkhidmatan insuran seperti perlindungan risiko yang disediakan oleh Great Eastern Assurance Bhd
 Perkhidmatan perhotelan seperti penginapan yang disediakan oleh Sherwood Marina Cove
 Perkhidmatan telekomunikasi seperti perkhidmatan internet disediakan oleh Telekom

MUKA SURAT 20

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

ii. Huluan dan hiliran 1. Huluan

iii. Domestik dan  Aktiviti huluan merujuk kepada aktiviti perniagaan atau perusahaan yang berlaku dahulu sebelum
antarabangsa
perniagaan lain dapat dijalankan.

 Perniagaan huluan ialah perniagaan yang terlibat dalam bidang ekstraktif / pengeluaran bahan mentah.

 Contoh: perniagaan francais KFC (asas) membuka perniagaan perladangan KFC (huluan )

2. Hiliran
 Aktiviti hiliran merujuk kepada aktiviti perniagaan atau perusahaan yang berlaku bagi memproses bahan
mentah menjadi barangan siap untuk dipasarkan.
 Malaysia Bhd

1. Domestik
 Perniagaan yang beroperasi dalam negara
 Menggunakan sumber / input / kewangan yang terdapat dalam negara
 Pasaran / pelanggan dalam negara

2. Antarabangsa

 Perniagaan antarabangsa merujuk kepada perniagaan yang sebahagian aktiviti atau kegiatan perniagaannya
melibatkan negara luar

MUKA SURAT 21

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Contoh Soalan

1. Nyatakan lima kekurangan perniagaan pemilikan tunggal.[5]

Cadangan jawapan
Kelemahan perniagaan pemilikan tunggal:

 Kesukaran mendapatkan modal dari bank untuk membiaya kos pembuatan dan kos untuk membesarkan operasi perniagaan .
 Kerugian perniagaan ditanggung sepenuhnya oleh pemilik .
 Liabiliti tidak terhad / aset persendirian akan digunakan untuk membayar hutang perniagaan .
 Risiko ditanggung sepenuhnya oleh pemilik .
 Pemilik mempunyai kemahiran terhad / kekurangan kemahiran .
 Beban pengurusan ditanggung oleh pengurus / pemilik sahaja
 Perniagaan jarang kekal dalam jangka panjang / jangka hayat perniagaan pendek / perniagaan milikan tunggal akan tamat sekiranya pemilik

meninggal dunia

2. Terangkan perbezaan antara organisasi perniagaan dengan organisasi bukan perniagaan [6]

Cadangan jawapan

Asas Perbandingan Organisasi perniagaan Organisasi bukan perniagaan
Matlamat / tujuan
Sumber kewangan Bermatlamatkan untung Bermatlamatkan kebajikan sosial
Modal / keuntungan / pinjaman / simpanan Yuran ahli / sumbangan masyarakat / (geran kerajaan)
Aktiviti yang peribadi
dijalankan utama Penjualan/ menghasilkan/ mengeluarkan barang Bercorak kemasyarakatan / rekreasi / aktiviti sosial (penajaan
penubuhan dan perkhidmatan pendidikan) / aktiviti suka rela
Ditubuhkan/tertakluk di bawah Akta Syarikat Ditubuhkan/tertakluk di bawah Akta Pertubuhan 1966
Pendaftaran 1965
organisasi Didaftarkan di Pendaftar Syarikat (ROC) Didaftarkan di Pendaftar Pertubuhan (ROS)
Percukaian
Dikenakan cukai Tidak dikenakan cukai

MUKA SURAT 22

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

3. Terangkan empat persekitaran umum dan bincangkan bagaimana setiap persekitaran tersebut mempengaruhi prestasi perniagaan.[12]

Cadangan Jawapan

Empat persekitaran umum yang mempengaruhi prestasi perniagaan:

1. Persekitaran ekonomi
 Risiko dan ketidakpastian pasaran
 Dinamik / perubahan-perubahan pasaran
 Kedudukan pasaran wang
 Keadaan-keadaan / pertumbuhan dan kemelesetan ekonomi
 Pusingan perniagaan
 Contoh: Penempatan pasar raya hanya sesuai di kawasan penduduk berpendapatan tinggi dan mampu.

2. Persekitaran politik dan perundangan
 keadaan politik dan polisi awam sesebuah negara
 peraturan, kawalan, sokongan dan galakan kerajaan
 sistem percukaian
 Contoh: Pusat hiburan, kedai minuman keras dan pusat mainan video cukai dinaikkan

3. Persekitaran sosiobudaya
 hubung kait nilai budaya sosial amalan sesuatu kaum
 perlindungan dan tanggungjawab sosial yang dipegang sesuatu bangsa
 perubahan populasi
 etika perniagaan
 Contoh: keperluan pakaian orang Melayu berbeza dengan keperluan pakaian orang Cina. Oleh itu tak sesuai jual baju melayu di Petaling
Street.

MUKA SURAT 23

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

4. Persekitaran persaingan
 persaingan yang dihadapi
 jenis struktur pasaran (persaingan tulen, monopoli, oligopoli)
 persaingan harga
 persaingan produktiviti
 persaingan antarabangsa
 Contoh: perniagaan makanan segera, kereta baru / kereta terpakai.

5. Persekitaran teknologi
 sebarang perubahan penggunaan sains yang membolehkan manusia melakukan sesuatu yang baru atau membentuk tugas atau prosedur
kerja yang baru dan lebih baik.
 Contoh: Teknologi komputer dalam perniagaan, penggunaan E-mail, E-Commerce

6. Persekitaran fizikal
 persaingan dikaitkan dengan tenaga (minyak, elektrik dll.)
 sumber semula jadi
 pencemaran alam sekitar, ekologi
 kemudahan pengangkutan dan perhubungan.
 Contoh: kemudahan berdekatan pelabuhan bagi mengurangkan kos pengangkutan untuk eksport dan import sama ada input / output

MUKA SURAT 24

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

TAJUK HURAIAN

HASIL PEMBELAJARAN

RUJUKAN

BAB 2 : PENGELUARAN

2.1 Skop dan Proses Pengeluaran

2.1.1 Peranan Takrif pengeluaran:

a) mentakrifkan  Pengeluaran merujuk kepada sebarang aktiviti, kegiatan atau pekerjaan berkaitan dengan mengeluar, mencipta,

pengeluaran/operasi menyiapkan bahan mentah, dan memberi perkhidmatan.

(termasuk servis) dan  Juga melibatkan proses pencarian idea, perancangan pengurusan dan keseluruhan aktiviti dalam pengeluaran
peranannya; produk.

Sabri hj Hussin (2010) Takrif pengurusan pengeluaran
Zafir Mohd Makhbul (2003)  Suatu proses pengurusan yang menggabungkan sumber-sumber perniagaan seperti sumber manusia dan mesin

bagi mengeluarkan barangan atau menawarkan perkhidmatan.

 satu sistem yang mengandungi semua aktiviti-aktiviti yang penting dalam menghasilkan barangan dan
perkhidmatan.

Contoh Aktiviti pengeluaran:

1. Pengeluaran secara fizikal :
 Penghasilan burger McDonald
 Pengeluaran Bihun Sufi
 Pemasangan Pesawat Boeng 737-300

2. Pengeluaran bukan fizikal [servis/perkhidmatan] :
 Pendidikan
 Perubatan
 Guaman
 Khidmat nasihat

MUKA SURAT 25

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Peranan pengeluaran:
1. Menghasilkan output : produk fizikal dan perkhidmatan
2. Mengawal kualiti produk dan perkhidmatan
3. Mengawal kos semasa pengeluaran
4. Mengawal kecekapan penggunaan sumber
5. Memastikan produktiviti adalah maksimum
6. Mengawal selia kelancaran proses pengeluaran
7. Memastikan keperluan dan kehendak pengguna dipenuhi

2.1.2 Evolusi Evolusi Konsep Tahun Pelopor
b) menjelaskan evolusi Revolusi industri 1769 James Watt
Enjin wap 1776 Adam Smith
pengeluaran bermula Pembahagian kerja 1790 Eli Whitney
dengan revolusi industri, ‘Interchangeable Parts’
pendekatan saintifik,
hubungan manusia, Pengurusan saintifik Prinsip Pengurusan Saintifik 1911 Frederick W.Taylor
penyelidikan operasi, Perhubungan manusia Kajian masa dan pergerakan 1911 Frank and Lillian Gilbreth
kualiti, globalisasi, dan Carta penjadualan aktiviti [Gantt] 1912 Henry Gantt
revolusi Teknologi Barisan pemasangan bergerak 1913 Henry Ford
Maklumat dan Kajian Hawthorne 1930 Elton Mayo
Komunikasi (ICT); Teori Motivasi 1940an Abraham Maslow
1950an Frederick Herzberg
Sabri Hj Hussin [2010] Penyelidikan Pengaturcaraan linear 1960an Douglas McGregor
Russell & Taylor [2006] pengeluaran [operasi] Komputer digital 1947 George Dantzig
Simulasi, Teori Barisan menunggu, 1951 Remington Rand
Teori Keputusan, 1950an Operations Research Group
PERT/CPM
MRP, EDI, EFT, CIM 1960an Joseph Orlicky,
1970an IBM

MUKA SURAT 26

Revolusi kualiti Just in Time [JIT] MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
TQM [Total Quality Management]
Globalisasi 1970an Taiichi Ohno [Toyota]
Revolusi internet Strategi dan operasi 1980an W.Edwards Deming, Joseph

Proses Perniagaan Juran
Merekayasa [Reengineering] Wickham Skinner, Robert
Hayes
WTO [World Trade Organization] 1990an Michael Hammer, James
EU [European Union] Champy
Other trade agreements
Internet, WWW 1990an Banyak negara dan syarikat
ERP, Pengurusan Rantaian Bekalan 2000an yang terlibat

E-Dagang 1990an ARPANET, Tim Berners-Lee
2000an SAP, i2 Technologies. Oracle,
PeopleSoft
Amazon, Yahoo, Ebay.

2.1.3 Cabaran Cabaran yang dihadapi oleh pengurus pengeluaran:
c) menghuraikan cabaran
1. Peningkatan teknologi
yang dihadapi oleh  Wujudnya kaedah dan teknologi baru yang membolehkan proses pengeluaran yang lebih cepat
pengurus pengeluaran; menuntut pengurus lebih peka kepada perubahan tersebut sama ada untuk menggantikan dengan
kaedah sedia ada dengan kaedah dan teknologi baru tersebut.
Russell & Taylor [2006]  Pengurus juga perlu lebih peka terhadap persekitaran akibat perubahan teknologi ini.
Heizer & Render [2011]  Pengurus perlu menggantikan mesin lama dengan mesin yang berteknologi baru.

2. Penekanan pada kualiti
 Pengurus pengeluaran perlu memastikan produk yang dikeluarkan mempunyai kualiti yang baik
secara berterusan kerana pengguna kini menitikberatkan aspek ini dalam produk yang dibeli oleh
mereka.
MUKA SURAT 27

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

 Pengurus perlu memastikan produk yang dikeluarkan mengikut piawaian yang ditetapkan oleh
industri seperti pematuhan kepada SIRIM, ISO dan sebagainya.

 Pengurus perlu bijak menangani peningkatan kos tambahan untuk pengeluaran produk berkualiti
seperti membeli mesin baru yang boleh menghasilkan produk yang lebih berkualiti.

 Pengurus perlu sentiasa membuat pemantauan terhadap persekitaran lain bagi memastikan kaedah
pengeluaran yang digunakan adalah yang terbaik untuk kualiti terbaik.

3. Isu penjagaan alam sekitar
 Pengurus pengeluaran perlu sentiasa peka dengan kesan pengeluaran ke atas alam sekitar di samping
objektif syarikat untuk mendapat keuntungan.
 Pencemaran alam perlu dielakkan sebaliknya mengambil langkah pemuliharaan alam sekitar.
 Pengurus perlu memastikan sisa pengeluaran dikendalikan mengikut peraturan kerana pihak kerajaan
dan masyarakat sekarang sangat mementingkan aspek kebersihan dan penjagaan alam sekitar.
 Pengurus perlu pastikan sisa pengeluaran dihapuskan di tempat yang ditetapkan.

4. Sumber semakin berkurangan
 Sumber manusia semakin berkurang dan pengurus perlu memastikan pekerja sentiasa mencukupi
.untuk mengelakkan proses pengeluaran tergendala.
 Sumber bahan mentah semakin berkurang dan pengurus pengeluaran perlu memastikan bahan
mentah sentiasa mencukupi supaya proses pengeluaran tidak tergendala
 Sumber kewangan yang semakin berkurang di mana pengurus pengeluaran perlu sentiasa
memastikan bajet diuruskan dengan sebaik mungkin untuk mengelakkan proses tergendala akibat
masalah kewangan.

MUKA SURAT 28

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2.1.4 Perkaitan dengan Hubungan jabatan pengeluaran dengan jabatan pemasaran
jabatan lain
d) menjelaskan hubungan Jabatan pemasaran:
1. Membuat tempahan produk kepada jabatan pengeluaran
jabatan pengeluaran 2. Membuat perancangan jumlah produk yang perlu dihasilkan untuk dipasarkan
dengan jabatan 3. Mendapatkan maklum balas tentang kehendak pelanggan terhadap spesifikasi produk
pemasaran, kewangan, 4. Memasarkan produk yang dikeluarkan oleh jabatan pengeluaran.
dan sumber manusia;
Jabatan pengeluaran:
Russell & Taylor [2006] 1. Mengeluarkan produk berdasarkan tempahan dan spesifikasi daripada jabatan pemasaran
2. Menghasilkan volum produk berdasarkan jumlah perancangan jualan daripada jabatan pemasaran
3. Membuat penambahbaikan dan perubahan berdasarkan perubahan cita rasa pelanggan yang dikenal pasti
oleh jabatan pemasaran
4. Melaksanakan program penyelidikan dan pembangunan produk berdasarkan maklumat pelanggan daripada
jabatan pemasaran.

Hubungan jabatan pengeluaran dengan jabatan kewangan

Jabatan kewangan:

1. Menyediakan peruntukan dan sumber kewangan berdasarkan keperluan yang dimaklumkan oleh jabatan
pengeluaran.

2. Menerima cadangan daripada jabatan pengeluaran untuk sebarang penambahan pelaburan dalam bentuk aset
seperti pembelian mesin, pembesaran kilang dan sebagainya.

3. Menyediakan laporan kewangan kepada jabatan pengeluaran berkaitan kos overhed dan kos pengeluaran
langsung untuk tindakan sewajarnya

MUKA SURAT 29

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Jabatan Pengeluaran:

1. Memberi maklumat berkaitan keperluan kewangan untuk sebarang aktiviti operasi pengeluaran kepada
jabatan kewangan.

2. Membuat cadangan kepada jabatan kewangan untuk mendapatkan sumber kewangan bagi membuat
pelaburan tambahan untuk menambah kecekapan pengeluaran.

3. Menyediakan rancangan belanjawan atau bajet kepada jabatan kewangan untuk diluluskan.

Hubungan jabatan pengeluaran dengan jabatan sumber manusia

Jabatan sumber manusia:

1. Memberi maklumat kebersediaan sumber manusia organisasi kepada jabatan pengeluaran untuk merancang
sebarang program dalam jabatan.

2. Merekrut, membuat pemilihan, mengadakan program orientasi, melaksanakan program latihan yang
berkaitan dengan jabatan pengeluaran.

Jabatan pengeluaran:
1. Membuat unjuran keperluan sumber manusia dalam jabatan pengeluaran kepada jabatan sumber manusia.
2. Memaklumkan kepada jabatan sumber manusia apabila berlaku pemecatan pekerja atau pengurangan dalam
bilangan sumber manusia dalam jabatan pengeluaran.

e) menjelaskan sistem dan Sistem Pengeluaran:
subsistem pengeluaran.  Sistem pengeluaran merupakan satu sistem transformasi yang menukarkan input kepada output.

Heizer & Render [2011]  Di dalam sistem pengeluaran, terdapat beberapa komponen dan elemen yang saling berhubung kait seperti:
1. Input yang terdiri daripada semua sumber yang digunakan semasa proses transformasi
2. Proses transformasi terhadap input
3. Output yang terdiri daripada produk siap dan produk separuh siap.
4. Aset yang digunakan termasuklah kilang, mesin dan peralatan.

MUKA SURAT 30

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

5. Sumber manusia yang terdiri daripada pekerja yang terlibat dalam aspek fizikal dan mental, mahir dan tidak
mahir.

6. Sumber modal termasuklah kewangan yang dilaburkan oleh pemilik, pemegang saham dan pinjaman bank.
7. Teknologi yang digunakan dalam proses pengeluaran.

Subsistem Pengeluaran:
 Subsistem pengeluaran merujuk kepada sistem pengeluaran yang lebih kecil dalam satu sistem yang lebih besar

dan rumit.
 Subsistem pengeluaran merujuk kepada bahagian-bahagian yang lebih kecil dalam sistem pengeluaran yang

terlibat secara langsung dalam membentuk satu sistem pengeluaran.
 Ia meliputi unit-unit yang kecil di bawah sistem pengeluaran seperti unit kawalan inventori, pengurusan logistik,

unit kawalan kualiti dan sebagainya.

2.1.5 Proses pengeluaran Proses Pengeluaran:
f) menjelaskan proses

pengeluaran merangkumi
input, proses
transformasi, dan output;

Sabri Hj Hussin [2010] 1. Input
Heizer & Render [2011] i. Proses penyediaan faktor pengeluaran yang akan digunakan semasa proses pengeluaran seperti bahan
Griffin & Ebert [1996] mentah, mesin, peralatan, modal insan, teknologi, dan modal.

2. Proses Transformasi
i. Proses mengubah input pengeluaran kepada produk siap dan separuh siap melalui proses tambah nilai ke
atas bahan mentah menggunakan semua mesin dan peralatan, teknologi dan juga kepakaran modal insan.

3. Output
i. Output merupakan produk siap dan produk separuh siap yang akan dipasarkan oleh jabatan pemasaran
kepada pengguna akhir atau pengguna industri.

MUKA SURAT 31

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2.2 Perancangan Pengeluaran

2.2.1 Reka bentuk 1. Simplification

pengeluaran  Reka bentuk pengeluaran yang mengurangkan kuantiti bahagian, komponen, atau proses pemasangan dalam

a) menjelaskan reka bentuk pengeluaran produk

pengeluaran merangkumi  Reka bentuk pengeluaran simplification merujuk kepada proses menjadikan sesuatu proses pengeluaran

simplification, lebih mudah dan banyak peringkat atau langkah kepada beberapa langkah yang digabungkan.

standardization dan  Tujuan reka bentuk simplification ini ialah untuk menjimatkan tempoh masa dan kos pengeluaran di mana
modular; semua sumber akan digunakan secara optimum.

Russell & Taylor [2006] 2. Standardization
Heizer & Render [2011]  Reka bentuk pengeluaran yang menggunakan bahagian yang seragam dan biasanya boleh ditukar ganti
dengan mudah.
 Reka bentuk pengeluaran standardization merujuk kepada proses penyediaan satu piawaian atau satu
standard pengeluaran yang perlu diikuti sepanjang proses pengeluaran termasuklah:
1. Standard teknikal dan prosedur
2. Standard spesifikasi produk
3. Standard kaedah ujian
4. Standard kualiti produk
5. Standard tempoh masa pengeluaran.

3. Modular
 Reka bentuk pengeluaran yang menggabungkan blok pembinaan yang standard, atau modul, untuk mencipta
produk siap yang unik.
 Reka bentuk pengeluaran ini menggunakan komponen-komponen prasiap yang disediakan di kilang,
diangkat dan dipasang secara berjentera atau manual untuk menghasilkan produk siap.
 Reka bentuk pengeluaran modular ialah proses membahagikan proses pengeluaran yang kepada bahagian
atau unit-unit pengeluaran yang lebih kecil dalam sel-sel tertentu.
 Tujuan reka bentuk ini adalah untuk memastikan proses pengeluaran mudah dipantau dan sebarang kesilapan
lebih mudah dikenal pasti.

MUKA SURAT 32

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2.2.2Jenis-jenis pengeluaran Jenis-jenis pengeluaran
b) menjelaskan jenis
1. Pengeluaran secara tempahan
pengeluaran mengikut  Pengeluaran secara tempahan melibatkan pengeluaran dan penghasilan produk mengikut spesifikasi dan ciri
tempahan, secara massa, yang dipersetujui oleh pelanggan.
dan secara berkelompok;  Biasanya ciri-ciri jenis pengeluaran secara tempahan ini ialah:
1. Masa lama untuk disiapkan
Heizer & Render [2011] 2. Modal dan pelaburan yang besar diperlukan
3. Kemahiran yang tinggi untuk menghasilkan produk mengikut spesifikasi pelanggan
4. Penggunaan teknologi yang canggih dan terkini
5. Produk dihasilkan dalam kuantiti yang kecil.
6. Produk hanya dihasilkan selepas mendapat tempahan daripada pelanggan.
7. Contoh pengeluaran : Pembinaan rumah, tempahan makanan katering.

2. Pengeluaran Secara massa
 Pengeluaran secara massa merujuk kepada pengeluaran secara berterusan, berulangan, dan secara besar-
besaran dengan volum pengeluaran yang besar.
 Antara ciri-ciri pengeluaran secara massa ialah:
1. Produk yang seragam
2. Pengeluaran dalam satu barisan yang panjang
3. Pengeluaran secara berterusan dan kadang kala melibatkan operasi 24 jam
4. Proses pengeluaran melibatkan penggunaan mesin dan jentera yang dikawal oleh komputer
5. Melibatkan barangan keperluan harian
6. Contoh : pengeluaran minyak masak, gula, sabun dan sebagainya.

3. Pengeluaran Secara kelompok
 Pengeluaran secara kelompok melibatkan proses pengeluaran produk yang dihasilkan mengikut kehendak
dan spesifikasi yang ditentukan oleh pengguna atau pelanggan.
 Antara ciri-ciri bagi pengeluaran secara kelompok ini ialah:
1. Produk dikeluarkan dalam kuantiti yang sederhana

MUKA SURAT 33

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2. Standard dan spesifikasi ditentukan oleh pelanggan

3. Pengeluaran barangan yang mempunyai fungsi yang sama

4. Pengeluaran dibuat mengikut satu kelompok dan diikuti dengan kelompok yang lain.

5. Segala peralatan disusun untuk mengeluarkan produk atau barangan yang berbeza

6. Semua tenaga kerja akan disusun bagi mengeluarkan produk yang berbeza mengikut kelompok.

7. Contoh : Percetakan buku dan majalah, pemasangan barangan elektronik, penghasilan kek di kedai kek

dan sebagainya.

2.2.3Susun atur proses Susun atur proses pengeluaran
pengeluaran
c) menjelaskan objektif 1. Susun atur tetap
 Ciri-ciri susun atur proses pengeluaran secara susun atur tetap:
susun atur dan jenis-jenis 1. Proses pengeluaran adalah kekal di satu lokasi dari awal hingga siap
susun atur secara tetap, 2. Semua input pengeluaran akan dibawa ke lokasi pengeluaran
proses, produk, dan 3. Ciri-ciri produk biasanya berat, besar, mudah pecah
selular; 4. Kos yang tingi untuk hasilkan suatu produk
5. Biasanya produk dihasilkan mengikut spesifikasi yang ditetapkan oleh pelanggan.
Russell & Taylor [2006] 6. Contoh pengeluaran : Pembinaan lebuh raya, jambatan, bangunan, kapal laut, kapal terbang, empangan,
Heizer & Render [2011] dan sebagainya.

2. Susun atur proses
 Ciri-ciri susun atur pengeluaran secara susun atur proses ialah :
1. Input pengeluaran seperti mesin, tenaga kerja, bahan mentah dan peralatan disusun mengikut fungsi
kerja.
2. Penghasilan produk adalah tidak seragam dan berbeza mengikut kuantiti keluaran.
3. Pengeluaran adalah dalam kumpulan atau kelompok yang kecil.
4. Pelanggan adalah berbeza mengikut keperluan perkhidmatan yang diingini.
5. Berlaku perkongsian sumber di mana semua sumber akan digunakan secara bersama oleh pekerja yang
berbeza.
6. Contoh: Bengkel membaiki kereta, perkhidmatan hospital, perkhidmatan bank, bengkel perkayuan, kek
tempahan, dan sebagainya.

MUKA SURAT 34

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

3. Susun atur produk

 Ciri-ciri susun atur pengeluaran secara susun atur produk ialah:

1. Semua input pengeluaran seperti tenaga kerja, mesin, bahan mentah, dan peralatan akan disusun khusus

mengikut urutan penghasilan sesuatu produk.

2. Pengeluaran melibatkan penghasilan produk yang seragam.

3. Pengeluaran melibatkan volum kuantiti yang banyak

4. Wujud lini atau barisan pemasangan dalam proses pengeluaran

5. Contoh: Pengeluaran-pengeluaran automobil, pemprosesan makanan, pengeluaran kasut, pemasangan

komputer, barangan elektrik, dan sebagainya.

4. Susun atur selular

 Ciri-ciri susun atur selular dalam susun atur proses pengeluaran ialah:
1. Susun atur selular adalah satu pendekatan yang membantu membina pelbagai produk dengan hanya
menggunakan bahan dan alatan yang sedikit.
2. Semua peralatan dan stesen kerja akan disusun dalam urutan yang melalui sesuatu proses yang
menyokong aliran dan susunan bahan mentah dan komponen secara lancar, tanpa berlaku kelewatan.
3. Melibatkan produk yang memerlukan banyak gabungan komponen
4. Kepakaran berbeza untuk setiap komponen pengeluaran dalam setiap sel pengeluaran atau penghasilan
komponen.

2.2.4 Lokasi kilang Objektif pemilihan lokasi kilang
d) menjelaskan objektif
Sebelum sesebuah kilang dibina, beberapa faktor perlu diambil kira bagi memastikan kelancaran operasi kilang
pemilihan lokasi kilang tersebut terjamin bagi jangka masa pendek dan panjang. Antara faktor terpenting dalam pembinaan sesebuah kilang
dan faktor-faktor yang ialah faktor lokasi kilang tersebut.
mempengaruhi pemilihan
lokasi.

Antara objektif pemilihan lokasi kilang ialah:
1. Mengurangkan kos pengeluaran
2. Memaksimakan keuntungan

MUKA SURAT 35

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Russell & Taylor [2006] 3. Memudahkan logistik
Heizer & Render [2011] 4. Mewujudkan harga produk yang lebih kompetitif

Berikut ialah faktor-faktor yang perlu diambil kira dan boleh mempengaruhi pemilihan lokasi kilang.

Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Pemilihan Lokasi Kilang

1. Bekalan tenaga buruh
 Bekalan tenaga buruh adalah faktor terpenting untuk menjalankan proses pengeluaran.
 Jadi, pengeluar harus memastikan lokasi kilang yang hendak dibina memenuhi pertimbangan :
1. Kos buruh
2. Kuantiti penawaran buruh
3. Etika buruh, dan
4. Tahap kemahiran buruh.

2. Sistem pengangkutan dan logistik
 Kemudahan pengangkutan yang baik seperti lebuhraya, keretapi dan laut juga perlu diambil kira bagi
memastikan bahan mentah dan produk yang siap dihantar dengan segera.
 Sistem pengangkutan dan logistik yang baik akan memudahkan syarikat berhubung dengan pasaran dan
kemudahan penghantaran bahan mentah. Ini akan menjimatkan kos dan mengurangkan kos menyimpan
inventori.

3. Pengguna sasaran
 Pengeluar perlu memastikan kedudukan kilang yang berhampiran dengan pengguna akan meningkatkan
permintaan terhadap produk.

4. Pembekal dan sumber
 Pengeluar juga harus memastikan kilang yang akan dibina adalah berdekatan dengan pembekal bahan
mentah bagi memastikan proses pengeluaran adalah sentiasa lancar dan tidak tergendala.

MUKA SURAT 36

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

 Kedapatan bahan mentah dan jaraknya dgn kilang menjadi asas pertimbangan pemilihan kawasan kilang.
 Pembekal yang bertolak ansur, cekap dan jujur harus di pertimbangkan sebelum pembinaan sesebuah

kilang.

5. Politik dan sosiobudaya setempat
 Politik dalaman yang stabil membolehkan perniagaan berjalan dengan aman, tiada gangguan dan perubahan
yang kerap terhadap peraturan dan undang-undang berkaitan perniagaan.

6. Iklim dan kos utiliti
 Iklim yang sesuai dan bebas dari bencana seperti banjir, gempa bumi membolehkan pengeluaran berjalan
dengan lancar. Kos utiliti seperti tarif air, elektrik dan gas yang berpatutan mengurangkan kos pengeluaran.

7. Peraturan dan kawalan undang-undang
 Pengenaan cukai yang tidak membebankan, perlindungan tariff, perlindungan hak milik mempengaruhi
pengeluar memilih lokasi untuk mengembangkan operasi perniagaan.

8. Saiz dan kos tanah
 Kos tanah yang terlalu tinggi membuatkan pemilik perniagaan mem buat keputusan membeli atau menyewa
sesuatu lokasi. Lokasi perniagaan yang strategic dan menjadi tumpuan ramai mempunyai kos tanah yang
tinggi.

9. Ciri-ciri sosial
 Pendapatan penduduk, budaya dan kualiti hidup seperti kadar upah, keperluan latihan, produktiviti pekerja,
taraf kesihatan, produktiviti, kesatuan sekerja dan lain-lain.

10. Jarak lokasi dengan tempat kemudahan
 Jarak lokasi dengan kemudahan seperti institusi kewangan, pembekal, pemasar memudahkan urusan
pembayaran dan penerimaan wang, bekalan dan pemasaran produk.

MUKA SURAT 37

2.3 Kawalan kualiti MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
2.3.1Konsep dan proses
kawalan kualiti Maksud kawalan kualiti:
a) menjelaskan maksud  Kawalan kualiti ialah proses pemeriksaan terhadap produk yang dikeluarkan bagi memastikan produk tersebut

kawalan kualiti, menepati piawai dan standard yang telah ditetapkan.
kepentingannya, dan
proses (rancang, buat, Kepentingan kawalan kualiti:
semak, dan tindakan -  Mengurangkan kos pengeluaran akibat kerosakan produk semasa proses pengeluaran
PDCA);  Memastikan setiap pelanggan mendapat kepuasan di atas kualiti produk
 Memastikan imej syarikat tidak terjejas akibat kegagalan menjaga kualiti produk.
(The Deming Weel)
Proses Kawalan Kualiti

Russell & Taylor [2006]
Heizer & Render [2011]

1. Rancang (Plan) – Aktiviti mengkaji proses pengeluaran, mengenal pasti masalah, penentuan matlamat dan
membangunkan perancangan untuk penambahbaikan.

2. Buat (Do) - Melaksanakan proses kawalan kualiti mengikut kaedah yang dirancang dan mengukur pencapaian
3. Semak (Check) - Membuat pemantauan ke atas setiap proses kawalan yang dilaksanakan dan mengenal pasti

segala kecacatan atau pelanggaran piawaian yang telah ditetapkan untuk tindakan seterusnya.
4. Tindakan (Act) – Proses terakhir ialah proses mengambil segala tindakan penambahbaikan atau pembetulan di

atas semua kecacatan dan kesilapan yang dilaporkan.

MUKA SURAT 38

2.3.2Kaedah pemeriksaan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
b) menghuraikan kaedah
Pemeriksaan menyeluruh
pemeriksaan termasuklah  Kaedah pemeriksaan secara menyeluruh adalah satu kaedah di mana semua produk yang dikeluarkan akan
pemeriksaan menyeluruh
dan pelan pensampelan; melalui proses pemeriksaan.
 Pemeriksaan menyeluruh sesuai dilaksanakan bagi pengeluaran produk secara tempahan di mana unitnya adalah
Abu Bakar Hamed [2005]
kecil.
 Pemeriksaan menyeluruh ini tidak sesuai bagi produk yang dikeluarkan secara massa kerana ia akan mengambil

masa yang lama.

Pelan persampelan
 Pelan persampelan merujuk kepada pemeriksaan ke atas beberapa sampel yang diambil secara rawak dalam satu

kumpulan atau lot produk.
 Sampel tersebut akan mewakili kumpulan atau lot produk yang telah diperiksa.
 Lot atau kumpulan produk akan diterima sekiranya sampel yang diambil dan diperiksa telah mematuhi piawaian

dan standard pengeluaran yang telah ditetapkan.
 Sekiranya sampel-sampel yang diperiksa didapati banyak yang rosak, lot atau kumpulan produk bagi sampel

tersebut akan ditolak.
 Pemeriksaan secara pelan persampelan ini sesuai untuk produk yang dikeluarkan secara massa atau kelompok.

2.3.3Alat kawalan kualiti Alat-alat kawalan kualiti
c) menghuraikan alat
1. Kawalan proses secara statistik ( Statistical Process Control )
kawalan kualiti iaitu  Mengambil sampel secara berkala semasa proses kerja pengeluaran dan memeriksa sampel tersebut berada
kawalan proses secara dalam had kawalan statistik atau sebaliknya
statistik (statistical  Alat kawalan ini menggunakan skala had atas dan had bawah bagi tahap kualiti yang perlu dipatuhi bagi
process control), analisis suatu produk yang telah dikeluarkan.
nilai tambah, carta  Sekiranya ukuran purata sampel produk berada di dalam had kawalan, pengeluaran produk akan diteruskan
kawalan, kajian manakala jika sebaliknya, tindakan pembetulan perlu dilaksanakan secara segera terhadap bahagian yang
kualiti/kos, pasukan didapati tidak menepati standard kualiti yang telah ditetapkan.
penambahbaikan kualiti,
dan penanda aras

MUKA SURAT 39

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

(benchmarking); 2. Carta Kawalan

Russell & Taylor [2006]  Mengambil sampel produk daripada proses pengeluaran yang sedang dijalankan, memantau sejauh mana
Heizer & Render [2011]
produk memenuhi spesifikasi bagi kualiti dan hasil pemantauan direkodkan dalam bentuk carta

3. Kajian Kualiti/Kos
 Menjalankan kajian ke atas kualiti produk berbanding dengan kos produk di mana kajian dibuat untuk
 Alat kawalan kualiti menggunakan kaedah kajian kualiti dan kos merujuk kepada penilaian ke atas kos yang
terlibat untuk meningkatkan kualiti produk termasuk kos pencegahan, kos penilaian, kos kegagalan luaran
dan dalaman.

4. Pasukan Penambahbaikan Kualiti
 Pasukan penambahbaikan kualiti merujuk kepada kumpulan pekerja yang terdiri daripada pelbagai peringkat
dalam unit pengeluaran yang diwujudkan untuk membuat proses kawalan kualiti yang bermula dengan
proses mengenal pasti masalah dalam kualiti produk, membuat analisis, dan menyelesaikan masalah yang
timbul tersebut.

5. Penanda Aras (Benchmarking)
 Kawalan kualiti berasaskan kaedah penanda aras atau benchmarking adalah satu cara sesebuah organisasi
mendapatkan cara terbaik untuk aktiviti pengawalan kualiti produk dan juga aktiviti untuk peningkatan
prestasi organisasi.
 Organisasi yang mempunyai amalan dan kaedah pengurusan kawalan terbaik akan dijadikan contoh rujukan
untuk menanda aras prestasi organisasi tersebut.

6. Analisis Tambah Nilai
 Analisis tambah nilai merujuk kepada satu proses mengeluarkan ciri-ciri dalam suatu produk bagi
menghasilkan produk mengikut spesifikasi yang dipersetujui oleh pelanggan tanpa menjejaskan kualiti
produk tersebut.
 Dalam analisis tambah nilai juga, suatu produk akan diberi ciri-ciri tambahan untuk kepuasan pelanggan
tanpa melibatkan penambahan kos pengeluaran yang tinggi.

MUKA SURAT 40

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2.3.4Pendekatan kawalan 1. Kawalan Input
kualiti
d) membincangkan  Kawalan input juga dikenali sebagai kawalan awalan.

pendekatan kawalan  Merujuk kepada kawalan ke atas semua input pengeluaran termasuk bahan mentah, peralatan, mesin, modal
kualiti iaitu kawalan insan sebelum aktiviti proses pengeluaran dilaksanakan bai memastikan semua input adalah yang terbaik dan
input, kawalan proses, tanpa sebarang masalah.
dan kawalan output.
2. Kawalan Proses
Abu Bakar Hamed [2005]
 Kawalan proses merujuk kepada kawalan semasa proses pengeluaran berlaku di mana pihak organisasi akan
memastikan proses pengeluaran berjalan lancar tanpa sebarang masalah.

 Pengurus akan memastikan operasi berjalan dengan lancar dan sekiranya berlaku sebarang masalah, tindakan
pemulihan dan penambahbaikan akan dilakukan dengan segera.

3. Kawalan Output

 Kawalan output merujuk kepada kawalan selepas sesuatu proses pengeluaran selesai.

 Pengurus akan memantau kualiti produk secara pelan persampelan atau kaedah pemeriksaan menyeluruh
sebelum produk yang dikeluarkan dapat diterima untuk dipasarkan.

MUKA SURAT 41

2.4 Kawalan inventori MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
2.4.1Jenis-jenis inventori
a) menjelaskan maksud Maksud Kawalan Inventori
 Kawalan inventori merujuk kepada satu aktiviti menyimpan dan memastikan inventori atau stok bahan mentah
kawalan inventori,
sistem, dan dan barangan siap sentiasa dapat disediakan apabila diperlukan sepanjang masa.
kepentingannya;
Kepentingan Kawalan Inventori
Abu Bakar Hamed (2005) 1. Memastikan inventori sentiasa berada pada tahap optimum sepanjang masa
2. Memastikan tiada pembaziran kos pemegangan inventori dalam suatu tempoh tertentu
3. Memastikan proses menyediakan produk dalam proses pengeluaran dilakukan secara berterusan
4. Memastikan semua keperluan dalam pasaran dapat dipenuhi apabila diperlukan
5. Memastikan risiko kecurian dan kerosakan pada inventori dapat dikurangkan
6. Mengelakkan berlaku pembaziran sumber

b) menjelaskan jenis-jenis Jenis-jenis inventori
inventori iaitu bahan 1. Bahan mentah yang digunakan dalam proses pengeluaran
mentah, kerja dalam 2. Produk separuh siap yang masih dalam proses transformasi
proses, dan produk siap; 3. Produk siap yang bersedia untuk dipasarkan
4. Alatan penyelenggaraan yang digunakan untuk selenggara mesin dan alatan
Abu Bakar Hamed (2005)
2.4.2Alat/kaedah kawalan Alatan habis guna yang digunakan sepanjang proses pengeluaran.
inventori
c) mengenal pasti alat-alat 1. Analisis ABC
 Analisis ABC merujuk satu kaedah kawalan inventori menggunakan pengelasan tahap penggunaan inventori
kawalan inventori; mengikut nilai ringgit penggunaan.
 Semakin tinggi nilai ringgit penggunaan suatu inventori, semakin tinggi tahap kepentingannya.
Russell & Taylor [2006]  Tiga tahap inventori yang dikelaskan mengikut nilai penggunaan ringgit iaitu:
Heizer & Render [2011] 1. Tahap A – paling penting
o Penggunaan yang paling tinggi dari segi nilai ringgit dan kerap digunakan
2. Tahap B - sederhana penting
o Penggunaan ringgit yang sederhana dalam inventori tahap ini.
3. Tahap C – kurang penting
o Penggunaan ringgit yang paling kurang dan paling jarang digunakan.

MUKA SURAT 42

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

2. Model Kuantiti Pesanan Ekonomi ( Economic Order Quantity)
 EOQ merujuk kepada kaedah yang digunakan untuk menentukan kuantiti pesanan optimum yang akan
meminimumkan jumlah kos berubah mengikut saiz pesanan.
 EOQ juga merupakan satu teknik pengurusan inventori untuk mengimbangi 3 kos yang utama melibatkan
pesanan dan simpanan inventori iaitu :
1. Kos belian – harga belian dan kos penghantaran
2. Kos pesanan – Harga memproses iaitu kos kertas kerja, kos panggilan, kos pemeriksaan barangan dan
lain-lain kos.
3. Kos simpanan [Pegangan] – Kos untuk menyimpan inventori. Insurans, cukai dan lain-lain.

3. Titik Pesanan Semula (Reorder Point)-ROP
 ROP merujuk kepada keputusan untuk menentukan masa yang sesuai untuk memesan semula inventori
dalam suatu kuantiti tertentu.

4. Sistem Tepat Pada Waktu ( Just In Time ) -JIT
 JIT merujuk kepada satu sistem yang memastikan pembekal perlu menghantar bekalan inventori kepada
pelanggan atau organisasi tepat pada masa yang diperlukan dalam satu jumlah minimum yang mungkin.

d) mengaplikasikan kaedah Andaian EOQ :
kuantiti pesanan ekonomi 1. Kadar penggunaan adalah konsisten
[Economic order quantity 2. Item dikeluarkan atau diperolehi dalam bentuk lot dan diterima sekaligus dan tiada had ke atas saiz lot item.
(EOQ)], dan titik pesanan 3. Keputusan untuk sesuatu item tidak bergantung kepada keputusan bagi item yang lain di mana hanya satu
semula [Reorder point
(ROP)]; item yang terlibat pada suatu masa tertentu.
4. Masa menunggu diketahui dengan pasti
Russell & Taylor [2006] 5. Kekurangan tidak dibenarkan berlaku
Heizer & Render [2011] 6. Diskaun harga tidak ditawarkan
7. Kos yang terlibat ialah kos pesanan dan kos pemegangan [penyimpanan] sahaja

MUKA SURAT 43

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Tujuan EOQ
1. Memastikan pengaliran kerja diselenggarakan dengan baik
2. Dapat mengawal kos inventori
3. Untuk menepati masa dan saiz tempahan
4. Dapat menyediakan perkhidmatan yang memuaskan pengguna.

MODEL EOQ
 Purata inventori kitaran = Q + 0 = Q

22
FORMULA MENCARI NILAI EOQ

EOQ

Di mana :

D = Permintaan ramalan sesuatu item dalam suatu jangka masa
OC = Kos pesanan
V = Kos pesanan sesuatu item
CC = Kos penyimpanan dalam penyenggaraan inventori keseluruhan dalam peratus

 Apabila kos [pemesanan/permintaan/pemegangan] meningkat, EOQ akan meningkat.

Contoh Pengiraan EOQ :
Syarikat SQ sebuah pembekal alat elektronik ingin menentukan kuantiti pesanan ekonominya. Item yang hendak
ditentukan ialah kipas jenama KDK. Ramalan jualan syarikat ialah 4000 unit setahun dan nilai belian setiap item
ialah RM500. Pengurus kewangan telah menganggarkan bahawa setiap pesanan item tersebut ialah RM75 dan
kos penyimpanan termasuk insurans, cukai dan lain-lain adalah 20% setahun dari harga sistem tersebut.
Kirakan EOQ Syarikat Jaya untuk item tersebut.

MUKA SURAT 44

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Penyelesaian:
Maklumat yang diperolehi ialah:
D - 4000 unit
OC - RM75
V - RM500
CC- 20%

EOQ

=
= 77.46 [bundarkan]
= 78 unit
Model inventori ini mencadangkan pada pihak pengurusan Syarikat SQ bahawa pesanan yang paling ekonomi
ialah 78 unit, iaitu mereka mesti membuat pesanan sebanyak 52 kali setahun [4000/78].

5. Titik Pesanan Semula (Reorder Point)-ROP
 Dalam Pengurusan inventori, pengurus operasi mestilah membuat keputusan mengenai bilakah masanya
untuk memesan semula dan jumlah akan dipesan semula itu.
 Masa untuk memesan semula disebut ‘titik pesanan semula’ yang biasanya dibuat pada suatu paras stok yang
ditentukan terlebih dahulu.
 Paras stok ini mengambil kira masa tunggu yang diperlukan dan juga stok keselamatan.

FORMULA ROP
ROP = × L

Petunjuk:
D = Jumlah Permintaan
W= Jumlah masa bekerja setahun
L = Jangka Masa Penghantaran Pesanan

MUKA SURAT 45

e) menghuraikan MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946
konsep/kaedah tepat pada
masa [Just-in-Time Objektif Sistem Inventori tepat pada masa [JIT]:
(JIT)]. 1. Mengurangkan kos penyimpanan inventori
2. Mengelakkan pembaziran inventori bahan mentah dan barang separuh siap
Russell & Taylor [2006] 3. Menjimatkan masa pengurusan inventori dan kekerapan penyediaan inventori (set-up)
Heizer & Render [2011] 4. Mengurangkan kekerapan penyediaan inventori untuk setiap kali proses pengeluaran.
5. Memastikan sistem pengeluaran sentiasa berjalan lancar dan tidak tergendala akibat kekurangan bahan
mentah.
6. Menjadikan proses pengeluaran lebih fleksibel.

Ciri – ciri Sistem JIT :
1. Komponen yang digunakan dalam sistem pengeluaran adalah seragam
2. Saiz lot pengeluaran yang kecil
3. Kualiti produk sentiasa dititikberatkan
4. Masa proses pengeluaran yang pendek
5. Mesti mempunyai hubungan yang baik dengan pembekal
6. Tenaga kerja digunakan secara anjal
7. Melibatkan susun atur proses pengeluaran secara susun atur produk.

2.5 Isu-isu pengurusan pengeluaran moden

2.5.1 Standard Pengeluaran

a) menjelaskan maksud Maksud International Organisation for Standardisation (ISO)

standard pengeluaran dan  ISO merujuk kepada satu standard dan piawai bertulis yang menetapkan dan menerangkan elemen-elemen asas

International yang perlu ada dalam suatu sistem kualiti bagi sesebuah organisasi.

Organisation for

Standardisation (ISO); Prinsip – prinsip ISO 9000 :

1. Prinsip Pertama : Standard bagi sistem kualiti

Russell & Taylor [2006] 2. Prinsip Kedua : Dokumentasi pada semua proses kerja yang kritikal

Heizer & Render [2011] 3. Prinsip Ketiga : Penekanan kepada aspek pencegahan sebarang masalah

4. Prinsip keempat : Penumpuan kepada pelanggan

5. Prinsip keempat : Standard universal [umum] untuk bagi semua organisasi

MUKA SURAT 46

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Faedah-faedah ISO 9000

1. Boleh mengurangkan proses tindakan pembetulan

2. Boleh mengenal pasti dan memperincikan tugas-tugas yang patut dilaksanakan

3. Dapat mendokumentasikan semua amalan-amalan pengurusan dan cara melaksanakan kerja

4. Boleh mengenal pasti dan mengatasi masalah serta mengelakkannya daripada berulang
5. Tugas yang dilaksanakan adalah “right the first time and everytime” iaitu sentiasa betul dari awal sehingga

bila-bila.

6. Menjadi bukti kepada pembuat penilaian ke atas kualiti perkhidmatan

7. Membolehkan pembuatan keputusan yang lebih baik dan tepat.

Ciri utama ISO 9000:

1. Penambahbaikan berterusan

2. Penekanan yang lebih kepada peranan pengurus atasan

3. Mengambil kira keperluan undang-undang dan peraturan

4. Objektif yang boleh diukur pada setiap peringkat dan fungsi

5. Memastikan keberkesanan latihan

6. Analisis data bagi tujuan pengukuran pencapaian pelaksanaan elemen kualiti

7. Maklumat kepuasan atau ketidakpuasan pencapaian sebagai pengukuran pencapaian objektif kualiti.

b) menjelaskan jenis-jenis Siri-siri ISO 9000
standard ISO, tujuan, dan
kriterianya; JENIS NAMA Keterangan

Russell & Taylor [2006] STANDA Garis panduan bagi memilih dan menggunakan model yang sesuai.
Heizer & Render [2011] Garis panduan bagi melaksanakan pengurusan kualiti dan elemen-elemen
RD sistem kualiti.
Kepastian kualiti dalam:
Garis Panduan ISO 9000
 Reka bentuk
Garis Panduan ISO 9004  Pengeluaran produk atau perkhidmatan
 Instalasi atau khidmat
Model ISO 9001 Kepastian kualiti dalam:
Kepastian
Kualiti MUKA SURAT 47

Model ISO 9002

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Kepastian ISO 9003  Pengeluaran produk atau perkhidmatan
Kualiti  Instalasi atau khidmat
Model Kepastian kualiti dalam:
Kepastian  Pemeriksaan
Kualiti  Pengujian

Elemen-elemen ISO 9000
BIL ELEMEN-ELEMEN ISO 9000
1 Tanggungjawab Pengurusan (Management Responsibility)
2 Sistem Kualiti (Quality System)
3 Semakan Kontrak (Contract Review)
4 Kawalan Rekabentuk (Design Control)
5 Kawalan Dokumen dan Data (Document and Data Control)
6 Perolehan (Purchasing)
7 Kawalan Produk yang Dibekalkan oleh Pelanggan (Control of Customer Supplied Product)
8 Identifikasi dan Kemudahkesanan Produk-Product Identification and Traceability)
9 Kawalan Proses (Process Control)
10 Pemeriksaan dan Pengujian (Inspection and Testing)
11 Kawalan Peralatan Pemeriksaan, Pengukuran dan Pengujian (Control of Inspection, Measuring
and Test Equipment)
12 Status Pemeriksaan dan Pengujian (Inspection and Test Status)
13 Kawalan Produk yang Tidak Memenuhi Keperluan yang Ditetapkan (Control of Nonconforming
Product)
14 Tindakan Pembetulan dan Pencegahan (Corective and Preventive Action)
15 Pengendalian, Penyimpanan, Pembungkusan. Pemeliharaan dan Penghantaran (Handling.
Storage, Packaging, Preservation and Delivery)
16 Kawalan Rekod-rekod Kualiti (Control of Quality Records)
17 Audit Kualiti Dalaman (Internal Quality Audits)
18 Latihan (Training)

MUKA SURAT 48

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

19 Khidmat Susulan (Servicing)
20 Teknik-teknik Statistik (Statistical Techniques)

Cara-cara untuk mendapat ISO 9000
1. Melaksanakan ISO 9000.
2. Melatih pegawai dan staf untuk melaksanakan prosedur yang telah didokumenkan.
3. Menyediakan dokumen-dokumen ISO 9000
4. Menjalankan analisis jurang perbezaan
5. Memberi latihan kemahiran kepada pasukan pelaksana
6. Mengenal pasti proses utama bagi pelaksanaan ISO 9000
7. Membina komitmen pengurusan atasan.

2.5.2 Pengurusan kualiti Maksud Pengurusan Kualiti Menyeluruh (TQM)
menyeluruh (TQM)
 Pengurusan Kualiti Secara Menyeluruh adalah satu proses pengurusan kualiti yang berasaskan kepada falsafah
c) menjelaskan maksud kualiti berorientasikan pelanggan, penambahbaikan secara berterusan, penglibatan semua orang, setiap bahagian,
pengurusan kualiti dan proses dalam organisasi serta penyelesaian masalah secara berpasukan.
menyeluruh dan prinsip-
prinsipnya; Kepentingan TQM

Russell & Taylor [2006] 1. Penghasilan produk dan perkhidmatan yang lebih murah
Heizer & Render [2011] 2. Proses pengeluaran menjadi lebih cepat
3. Produk dan perkhidmatan lebih berkualiti dan dapat memuaskan pelanggan
4. Peningkatan kualiti dan pengurangan kos produk dan perkhidmatan untuk membolehkan syarikat bersaing

dengan lebih efektif di pasaran.
Objektif TQM
1. Memenuhi kepuasan pelanggan melalui penghasilan produk yang berkualiti dan harga berpatutan.
2. Meningkatkan kualiti produk dan perkhidmatan dengan harga yang lebih kompetitif dengan membuat kerja betul

kali pertama iaitu output maksimum dan input minimum, bukan membuat pembetulan kemudian.
3. Untuk mencapai keberkesanan dengan menghasilkan output yang tepat, tiada kecacatan iaitu yang dihargai oleh

pemegang saham.

MUKA SURAT 49

MODUL PENGAJIAN PERNIAGAAN 946

Prinsip – prinsip TQM

1. Memfokuskan penambahbaikan kualiti produk dan perkhidmatan mengikut kehendak pelanggan.

2. Pekerja diberi autoriti untuk membuat keputusan

3. Wujudkan semangat kerjasama dan kepercayaan antara ahli organisasi

4. Pekerja sentiasa diberi galakan untuk meningkatkan kualiti

5. Amalan yang berkualiti pihak pengurusan menjadi contoh kepada pekerja.

6. Semua aktiviti pengeluaran produk dan perkhidmatan perlu menekankan aspek penambahbaikan berterusan.

Ciri-ciri penekanan dalam kualiti produk
1. Performance (prestasi)
2. Features (sifat atau ciri)
3. Reliability (keboleh percayaan)
4. Conformance (setakat mana menurut piawai)
5. Durability (Ketahanan Lama/ Daya Tahan Lama
6. Serviceability (Kebolehan utk diselangarakan)
7. Aesthetics (estetik)
8. Perceived quality (kualiti anggapan)

Kebaikan TQM
1. Dapat meningkatkan produktiviti
2. Dapat meningkatkan semangat, keyakinan, serta kepuasan pekerja
3. Dapat meningkatkan imej organisasi
4. Dapat Memperbaiki hubungan antara organisasi dengan pembekal
5. Dapat menjimatkan kos operasi
6. Dapat meningkatkan kecekapan operasi organisasi secara keseluruhan
7. Dapat meningkatkan kebolehan untuk bersaing organisasi
8. Dapat membentuk budaya kualiti unggul
Kelemahan TQM
1. Kos yang tinggi termasuk latihan, penambahbaikan dan kawalan.
2. Tiada pekerja yang sanggup memberi komitmen

MUKA SURAT 50