แผนการจัดการเรียนรู้ วิชา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (เล่ม 2) ป.1

แผนการจดั การเรียนรู้

วชิ า วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวชิ า ว11101 (เล่ม 2)
ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชี�วดั

กล่มุสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560)
หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข�นั พืน� ฐาน พทุ ธศักราช 2551
ระดบั ช�ันประถมศึกษาปี ท�ี 1
นางสาวฤทยั รงค์ ศรีแก้ว
ตาํ แหน่ง ครูผู้ช่วย

โรงเรียนบ้านบาตนั (ฟลอยด์รอสอนุสรณ์)
สํานักงานเขตพืน� ทกี� ารศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 1

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข�นั พืน� ฐาน

แผนการจดั การเรียนรู้

วชิ า วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวชิ า ว11101 (เล่ม 2)
ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชี�วดั

กล่มุสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560)
หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข�นั พืน� ฐาน พทุ ธศักราช 2551
ระดบั ช�ันประถมศึกษาปี ท�ี 1
นางสาวฤทยั รงค์ ศรีแก้ว
ตาํ แหน่ง ครูผู้ช่วย

โรงเรียนบ้านบาตนั (ฟลอยด์รอสอนุสรณ์)
สํานักงานเขตพืน� ทก�ี ารศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 1

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข�นั พืน� ฐาน

คาํ นาํ

แผนการจดั การเรยี นรู วิชา วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี เลม 2 ของระดบั ชั�นประถมศึกษาปที� 1
น�ี ประกอบดวย 4 หนวยการเรยี นรู้ ไดแก ได้แก่ วัสดรุ อบตัว เสยี งรอบตัว หนิ รอบตัว และ
ท้องฟา้ และดาวรอบตัว ซึ�งแตละหนวยการเรยี นรจู้ ะมุงเนนใหผูเรยี นไดเรยี นรูวิทยาศาสตรผาน
การสบื เสาะหาความรมู้ ีการทํากจิ กรรมดวยการลงมอื ปฏิบัตเิ พื�อใหผูเรียนไดใชทักษะกระบวนการ
ทางวทิ ยาศาสตร นาํ ความรทู ีไ� ดไปใชในการดาํ รงชีวติ และรเู ทา ทนั การเปลีย� นแปลงของโลกได

ผูจดั ทาํ หวังเปนอยางย�ิงวาแผนการจดั การเรยี นรู วชิ า วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี เลม 2
ของระดบั ชั�นประถมศกึ ษาปท�ี 1 นี� จะเปนประโยชนตอครผู ูสอนในการนําไปใชจัดการเรยี นรู้ ให
กับนักเรยี น เพื�อเพิม� ประสิทธิภาพการจดั การเรยี นรขู องครแู ละการเรยี นรขู องนกั เรยี นใหสูงขึ�นตอ ไป

ขอบคุณผทู รงคุณวฒุ ิ ผบู รหิ ารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก ครู อาจารย และทุกทานที�มีสว นเกีย� วของ
กบั การจดั ทาํ เอกสารมา ณ โอกาสน�ี

ฤทยั รงค์ ศรีแกว้
ผจู้ ดั ทาํ

สารบญั

หนา้
คำแนะนำสำหรับครูผสู้ อน.....................................................................................................................................1-4
ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ....................................................................................................................5-7
โครงสรา้ งการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 .........8
แนวทางการจดั หนว่ ยการเรยี นรู้................................................................................................................................9
โครงสรา้ งรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วิทยาศาสตร์) ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1............................ 10-12
หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 2 วัสดรุ อบตัว ......................................................................................................................... 13

มาตรฐานการเรยี นรู้และตวั ชว้ี ดั ......................................................................................................................... 14
ลำดบั การนำเสนอแนวคิดหลัก ........................................................................................................................... 15
ตวั อย่างโครงสรา้ งของแผนการจัดการเรียนรู้..................................................................................................... 16
หนว่ ยยอ่ ยที่ 1 วัสดุในชวี ิตประจำวนั ......................................................................................................... 17-18

แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี 1-2 ของเลน่ ของใช้ ......................................................................................... 19-39
เฉลยใบงาน .............................................................................................................................................. 40-44
แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 3-5 ชนดิ ของวัสดุ .............................................................................................. 45-72
เฉลยใบงาน ............................................................................................................................................. 73-79
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 6-9 สมบตั ิของวัสดุ......................................................................................... 80-121
เฉลยใบงาน ..........................................................................................................................................122-131
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 10-12 การจดั กลุ่มวตั ถุ .................................................................................132-161
เฉลยใบงาน ..........................................................................................................................................162-167

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 3 เสยี งรอบตวั ......................................................................................................................168
มาตรฐานการเรยี นรู้และตวั ช้ีวัด.......................................................................................................................169
ลำดับการนำเสนอแนวคดิ หลัก .........................................................................................................................170
ตวั อยา่ งโครงสรา้ งของแผนการจดั การเรียนรู้...................................................................................................171
หนว่ ยย่อยท่ี 1 เสียงในชีวติ ประจำวนั ..................................................................................................172-173
แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 13-15 เสียงรอบตวั เรา..................................................................................174-202
เฉลยใบงาน ........................................................................................................................................ 203-208
แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 16-18 การเกิดเสยี ง ................................................................................. 209-240
เฉลยใบงาน .........................................................................................................................................241-245
แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 19-20 ทิศทางการเคลอ่ื นทขี่ องเสียง ............................................................246-265
เฉลยใบงาน ........................................................................................................................................ 266-269

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 หนิ รอบตวั ..................................................................................................................... 270
มาตรฐานการเรียนรู้และตัวช้ีวดั ..................................................................................................................... 271
ลำดบั การนำเสนอแนวคิดหลกั ....................................................................................................................... 272
ตวั อย่างโครงสรา้ งของแผนการจัดการเรียนรู้................................................................................................. 273
หนว่ ยย่อยท่ี 1 ลกั ษณะของหิน.............................................................................................................274-275
แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 21-22 แหล่งที่พบหิน ..................................................................................276-295
เฉลยใบงาน ........................................................................................................................................ 296-299
แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 23-25 ลกั ษณะและประโยชน์ของหนิ ...........................................................300-335
เฉลยใบงาน .........................................................................................................................................336-343

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 5 ทอ้ งฟ้าและดาวรอบตัว ....................................................................................................344
มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ช้ีวดั ......................................................................................................................345
ลำดับการนำเสนอแนวคดิ หลกั ........................................................................................................................346
ตวั อยา่ งโครงสร้างของแผนการจดั การเรยี นรู้..................................................................................................347
หน่วยยอ่ ยท่ี 1 ทอ้ งฟา้ ของเรา ..............................................................................................................348-349
แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 26-28 ดาว....................................................................................................350-379
เฉลยใบงาน .........................................................................................................................................380-385
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 29-31 การมองเหน็ ดาวบนท้องฟ้า................................................................386-413
เฉลยใบงาน .........................................................................................................................................414-418
แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 32-33 การปรากฏของดาว ..........................................................................419-439
เฉลยใบงาน .........................................................................................................................................440-444

เฉลยแบบทดสอบ ...................................................................................................................................... 445-450
บรรณานกุ รม .......................................................................................................................................................451

1

คำแนะนำสำหรับครูผู้สอน

1. แนวคดิ หลัก

การจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์มุ่งให้ผู้เรียนมีความสามารถเข้าใจเนื้อหาสาระวิทยาศาสตร์
และนำความรู้ไปอธิบายหรือประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ รวมทั้งเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะต่าง ๆ
เช่น ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ทักษะการคิดสร้างสรรค์ ทักษะ
การแกป้ ญั หา ทักษะการเขยี น ทกั ษะการอา่ น นอกจากนี้ในการจดั กจิ กรรมยังมุ่งเน้นการเรียนรรู้ ่วมกันเป็นกลุ่ม
ซึ่งเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ร่วมกันคิด ปรึกษาหารือ อภิปราย แก้ปัญหา แสดงความคิดเห็น สะท้อน
ความคิด และได้นำเสนอผลการทำกิจกรรม ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนได้พัฒนาทั้งความรู้ ทักษะกระบวนการ
ทางวิทยาศาสตร์และทักษะอื่น ๆ รวมทั้งคุณธรรม จริยธรรมอีกด้วย ในการจัดกลุ่มอาจจัดเป็นกลุ่ม 2 คน
หรือกลุ่ม 4-6 คน หรืออาจจัดกจิ กรรมร่วมกันทั้งชัน้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
นั้น ๆ

ในการดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ สิ่งสำคัญที่ผู้สอนควรคำนึงถึงเป็นอันดับแรก
คือความรู้พื้นฐานของผู้เรียน ผู้สอนอาจทบทวนหรือตรวจสอบความรู้เดิมของผู้เรียนโดยใช้คำถามหรือกลวิธี
ต่าง ๆ ที่กระตุ้นความสนใจของผู้เรียนและนำไปสู่การเรียนรู้เนื้อหาใหม่ ขั้นการสอนเนื้อหาใหม่ ผู้สอนอาจ
กำหนดสถานการณทื เ่ี ชอื่ มโยงกับเรอ่ื งราวในข้ันทบทวนความรูห้ รือมคี ำถาม และมีกิจกรรมให้นักเรยี นได้ลงมือ
ปฏิบัติด้วยกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (inquiry) ในการค้นหาคำตอบที่สงสัยด้วยตนเอง ผู้สอนมีบทบาท
เป็นผู้ให้อิสระทางความคิดกับผู้เรียน คอยสังเกต ตรวจสอบความเข้าใจและคอยให้ความช่วยเหลือ
และคำแนะนำอย่างใกล้ชดิ

ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ผู้สอนควรให้ผู้เรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มได้นำเสนอแนวคิด
เพราะผู้เรียนมีโอกาสแสดงแนวคิดเพิ่มเติมร่วมกัน ซักถาม อภิปรายข้อขัดแย้งด้วยเหตุและผล ผู้สอนมีโอกาส
เสริมความรู้ ขยายความรู้หรือสรุปประเด็นสำคัญของสาระที่นำเสนอนั้น ทำให้การเรียนรู้ขยายวงกว้างและ
ลึกมากขึ้น สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ นอกจากนี้ยังทำให้ผู้เรียนเกิดเจตคติที่ดี มีความภูมิใจ
ในผลงาน เกิดความรู้สึกอยากทำ กล้าแสดงออก และจดจำสาระที่ตนเองได้ออกมานำเสนอได้นาน รวมทั้ง
ฝกึ การเป็นผูน้ ำ ผตู้ าม รบั ฟังความคิดเหน็ ของผ้อู ื่น

2. กระบวนการจัดการเรยี นรู้

การนำชุดการจดั กิจกรรมการเรียนรไู้ ปใช้ ครคู วรเตรียมตวั ล่วงหนา้ ดงั นี้

1. ศกึ ษาโครงสรา้ งชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ เพื่อให้ทราบว่าตลอดทั้งปกี ารศึกษา นกั เรียนต้อง
เรียนรู้ทง้ั หมดกห่ี นว่ ย แต่ละหนว่ ยมหี น่วยย่อยอะไรบา้ ง ใชเ้ วลาสอนกชี่ ่วั โมง และมีกีแ่ ผน

2

2. ศึกษาโครงสร้างหน่วยการเรียนรู้ ว่าแต่ละหน่วยการเรียนรู้มีเนื้อหาอะไรบ้าง เนื้อหาละกี่ชั่วโมง
ซงึ่ จะช่วยให้ครูผู้สอนมองเห็นภาพรวมของการสอนในหน่วยดงั กล่าวได้อย่างชดั เจน

3. ศึกษาแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ซึง่ อยูห่ น้าแผนแต่ละแผน เปน็ การสรุปแนวการจัดกจิ กรรมใน
แต่ละขน้ั ตอนการสอน ทำใหค้ รมู องเห็นภาพรวมของการจดั การเรียนรู้ในชวั่ โมงนั้น ๆ

4. ศกึ ษาแผนการจัดการเรยี นรู้ ตามหัวข้อต่อไปน้ี
4.1 ขอบเขตเนอื้ หา เปน็ เนื้อหาท่นี ักเรยี นต้องเรยี นรู้ในแผนท่กี ำลงั ศึกษา
4.2 สาระสำคัญ เป็นความคิดรวบยอดหรือหลกั การที่นกั เรียนควรจะได้หลงั จากได้เรยี นรู้ตามแผน

ท่ีกำหนด
4.3 จุดประสงค์การเรยี นรู้ แบง่ เป็นด้านความรู้ ดา้ นทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และด้าน

คณุ ธรรม
4.4 กิจกรรมการเรียนรู้ แบ่งเป็น ขั้นนำ ขั้นสอน และขั้นสรุป ซึ่งแต่ละขั้นครูผู้สอนควรศึกษา

ทำความเข้าใจอย่างละเอียด นอกจากนี้ครูควรพิจารณาด้วยว่า ในแต่ละข้ันตอนการสอน ครูจะต้องศึกษาว่ามี
สอ่ื /อปุ กรณอ์ ะไรบา้ ง

4.5 ส่ือ/แหลง่ เรยี นรู้ เป็นการบอกรายการสื่อ อปุ กรณ์ และแหล่งเรยี นรทู้ ่ีต้องใชใ้ นการจดั กิจกรรม
การเรียนรใู้ นช่ัวโมงนั้น

4.6 การประเมิน เป็นการบอกทั้งวิธีการ เครื่องมือ และเกณฑ์การประเมิน สำหรับเครื่องมือ
การประเมินในชดุ การจดั กจิ กรรมการเรียนรูฯ้ น้ี ไดจ้ ดั เตรยี มไวใ้ หค้ รูผสู้ อนเรยี บร้อยแลว้

3. ส่ือการจัดการเรยี นรู้ กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1

สื่อการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
ประกอบดว้ ย

3.1 แผนการจดั การเรยี นรู้ สำหรับครใู ชเ้ ป็นแนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรใู้ หก้ บั นักเรยี น
3.2 ใบกิจกรรม สำหรับนักเรียนใช้ฝึกทักษะปฏิบัติ หรือสร้างความคิดรวบยอดในบทเรียน
โดยในใบกิจกรรมจะประกอบด้วยใบงาน ให้นักเรียนได้บันทึกผลการทำกิจกรรม การตอบคำถามหลังจากทำ
กจิ กรรมเพือ่ ทบทวนสิง่ ทไี่ ดเ้ รยี นรจู้ ากการทำกจิ กรรม และมีแบบฝกึ หดั เพื่อประเมินการเรียนรหู้ ลังจากเรียนจบ
ในแต่ละกิจกรรม
3.3 แบบทดสอบ เปน็ การวัดความร้คู วามเขา้ ใจตามตวั ชว้ี ดั ที่กำหนดไวใ้ นหลักสูตร

3

ใบกิจกรรมของนักเรียนชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 ไดม้ กี ารกำหนดสญั ลักษณ์รูปดาว 5 แฉก จำนวน 1 ดวง
และแถบสีเหลอื ง โดย

บ. หมายถงึ ใบกิจกรรม
ผ. หมายถึง แผนการจดั การเรยี นรู้
เชน่

บ. ๑.๑/ผ. ๑.๑-๐๑

ระดับช้ัน
ใบกิจกรรม

หนว่ ยท่ี

หน่วยยอ่ ยท่ี

แผนที่
ใบงานที่

หมายเหตุ เลขแสดงลำดบั ของแผนการจัดการเรยี นร้จู ะเรยี งต่อกันจนครบทกุ แผนในแต่ละหนว่ ยยอ่ ย
และใบงานจะเรียงเลขต่อกนั ในแต่ละแผน เมือ่ ข้ึนหน่วยใหม่ การแสดงลำดับเลขของท้งั
หน่วยยอ่ ย แผน และใบงานจะเร่มิ ต้นใหม่

4. ลักษณะชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชนั้ ประถมศกึ ษา
ปที ่ี 1

ชุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1
จัดทำเป็นหน่วยการเรียนรู้ (Learning Unit) โดยผ่านการวิเคราะห์หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ มาจัดทำเป็น
หน่วยการเรียนรู้ ในแต่ละเลม่ เป็น 2 เล่ม ดงั น้ี

เลม่ 1 ประกอบด้วย หนว่ ยการเรยี นรู้ 2 หนว่ ย ดังน้ี
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 1 ตวั เราและสงิ่ มชี ีวติ รอบตวั

หนว่ ยย่อยที่ 1 ส่วนตา่ ง ๆ ของร่างกาย

4

หนว่ ยย่อยที่ 2 สว่ นตา่ ง ๆ ของสตั ว์
หน่วยย่อยที่ 3 ส่วนตา่ ง ๆ ของพืช
หน่วยย่อยที่ 4 บรเิ วณท่ีสตั ว์และพืชอย่อู าศยั
เลม่ 2 ประกอบดว้ ยหน่วยการเรยี นรู้ 4 หน่วย ดังน้ี
หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 2 วัสดุรอบตัว
หนว่ ยย่อยท่ี 1 วสั ดใุ นชวี ิตประจำวัน
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 3 เสยี งรอบตวั
หนว่ ยย่อยท่ี 1 เสียงในชีวิตประจำวนั
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 หนิ รอบตวั
หนว่ ยย่อยท่ี 1 ลกั ษณะของหนิ
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 5 ทอ้ งฟ้าและดาวรอบตัว
หนว่ ยย่อยท่ี 1 ท้องฟา้ ของเรา

5. แผนการจดั การเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1

การจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 1 กำหนดให้สอดคล้องกับหน่วยการเรียนรู้ แต่ละหน่วยการเรียนรู้ประกอบด้วย แผนการจัดการเรียนรู้
หลายแผน แผนละ 1-2 ชั่วโมง โดยมีองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้คือ ขอบเขตเนื้อหา สาระสำคัญ
จุดประสงค์การเรียนรู้ซึ่งมีทั้งดา้ นความรู้ ด้านทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และด้านคุณธรรม กิจกรรม
การเรียนรู้ สื่อ/แหล่งเรียนรู้ และการประเมิน สำหรับแผนการจัดการเรียนรู้ทุกแผนจะมีแนวการจัดกิจกรรม
การเรียนรู้อยู่หน้าแผนทุกแผนซึ่งเป็นการสรุปภาพรวมของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในชั่วโมงนั้น ๆ
ในทุกขั้นตอนการสอนตั้งแต่ขั้นนำ ขั้นสอน ขั้นสรุป และการประเมินผล พร้อมทั้งมีเฉลยคำตอบในใบงาน
และเฉลยแบบทดสอบอีกด้วย

5

ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์

(Science Process Skills)

การเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์จ าเป็นต้องใช้ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์เพื่อน าไปสู่
การสืบเสาะค้นหาผ่านการสังเกต ทดลอง สร้างแบบจาลอง และวิธีการอื่น ๆ เพื่อนาข้อมูลสารสนเทศ
และหลกั ฐานเชิงประจักษม์ าสรา้ งคาอธบิ ายเก่ียวกับแนวคิดหรือองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ทกั ษะกระบวนการ
ทางวิทยาศาสตร์ ประกอบดว้ ย

ทักษะการสังเกต (Observing) เป็นความสามารถในการใช้ประสาทสัมผัสอย่างใดอย่างหน่ึง
หรือหลายอย่างสารวจวัตถุหรือปรากฏการณ์ต่าง ๆ ในธรรมชาติหรือจากการทดลอง โดยไม่ลงความคิดเห็น
ของผู้สังเกตลงไปด้วย ประสาทสัมผัสทั้ง 5 อย่าง ได้แก่ การดู การฟังเสียง การดมกลิ่น การชิมรส
และการสมั ผสั

ทักษะการวัด (Measuring) เป็นความสามารถในการเลือกใช้เครื่องมือในการวัดปริมาณต่าง ๆ
ได้อย่างเหมาะสม รวมถึงความสามารถในการหาปริมาณของสิ่งต่าง ๆ จากเครื่องมือที่เลือกใช้ออกมาเป็น
ตัวเลขได้ถูกตอ้ งและรวดเร็ว พร้อมระบุหน่วยของการวัดได้อยา่ งถกู ตอ้ ง

ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล (Inferring) เป็นความสามารถในการคาดการณ์อย่างมี
หลักการเกี่ยวกับเหตุการณ์หรือปรากฏการณ์ โดยใช้ข้อมูล (Data) หรือสารสนเทศ (Information) ที่เคยเก็บ
รวบรวมไว้ในอดีต

ทกั ษะการจาแนกประเภท (Classifying) เปน็ ความสามารถในการแยกแยะ จดั พวกหรือจัดกลุ่ม
สิ่งต่าง ๆ ที่สนใจ เช่น วัตถุ สิ่งมีชีวิต ดาว และเทหะวัตถุต่าง ๆ หรือปรากฏการณ์ที่ต้องการศึกษาออกเป็น
หมวดหมู่ นอกจากนี้ยังหมายถึงความสามารถในการเลือกและระบุเกณฑ์หรือลักษณะร่วมลักษณะใด
ลกั ษณะหนงึ่ ของสงิ่ ต่าง ๆ ทต่ี อ้ งการจาแนก

ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปซกับสเปซ (Relationship between Space and
Space) และทักษะการความสัมพันธ์ระหว่างสเปซกับเวลา (Relationship between Space and
Time)

สเปซ (Space) คือ พื้นที่ที่วัตถุครอบครอง ในที่นี้อาจเป็นตาแหน่ง รูปร่าง รูปทรงของวัตถุ
สงิ่ เหลา่ นอี้ าจมคี วามสมั พนั ธก์ นั ดังนี้

6

ทกั ษะการหาความสมั พนั ธ์ระหว่างสเปซ เป็นความสามารถในการหาความเกี่ยวข้อง
กับสเปซ (Relationship between Space สัมพันธ์กันระหว่างพื้นท่ีหรือตาแหน่งที่วัตถุ
and Space) ตา่ ง ๆ ครอบครอง

ทกั ษะการหาความสัมพันธร์ ะหวา่ งสเปซกับ เป็นความสามารถในการหาความเกี่ยวข้อง
เวลา (Relationship between Space and สัมพันธ์กันระหว่างพื้นที่ที่วัตถุครอบครอง
Time) เม่ือเวลาผา่ นไป

ทักษะการใช้จานวน (Using Number) เป็นความสามารถในการใช้ความรู้สึกเชิงจานวน และ
การคานวณเพ่อื บรรยายหรอื ระบุรายละเอียดเชงิ ปรมิ าณของสง่ิ ที่สงั เกตหรอื ทดลอง

ทักษะการจัดกระทาและสื่อความหมายข้อมูล (Organizing and Communicating Data)
เป็นความสามารถในการนาผลการสังเกต การวัด การทดลอง จากแหล่งต่าง ๆ มาจัดกระทาให้อยู่ในรูปแบบ
ที่มีความหมายหรือมีความสัมพันธ์กันมากขึ้น จนง่ายต่อการทาความเข้าใจหรือเห็นแบบรูปของข้อมูล
นอกจากนี้ยังรวมถึงความสามารถในการนาข้อมูลมาจัดทาในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ตาราง แผนภูมิ แผนภาพ
วงจร กราฟ สมการ การเขยี นบรรยาย เพอ่ื สอื่ สารให้ผูอ้ นื่ เขา้ ใจความหมายของข้อมลู มากขน้ึ

ทักษะการพยากรณ์ (Predicting) เป็นความสามารถในบอกผลลัพธ์ของปรากฏการณ์ สถานการณ์
การสังเกต การทดลองที่ได้จากการสังเกตแบบรูปของหลักฐาน (Pattern of Evidence) การพยากรณ์
ที่แม่นยาจึงเป็นผลมาจากการสังเกตที่รอบคอบ การวัดที่ถูกต้อง การบันทึก และการจัดกระทากับข้อมูล
อย่างเหมาะสม

ทักษะการตั้งสมมติฐาน (Formulating Hypotheses) เป็นความสามารถในการอธิบายถึงเหตุ
และผลของสิ่งที่จะเกิดขึ้นก่อนจะทาการทดลอง โดยอาศัยการสังเกต ความรู้ ประสบการณ์เดิมเป็นพื้นฐาน
ของคาอธิบายล่วงหน้าเกี่ยวกับสิ่งที่ยังไม่รู้มาก่อน หรือยังไม่เป็นหลักการ กฎ หรือทฤษฎีมาก่อน การต้ัง
สมมติฐานหรือคาอธิบายที่คิดไว้ล่วงหน้า มักกล่าวไว้เป็นข้อความที่บอกความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต้น
(ส่ิงทีเ่ ป็นต้นเหต)ุ กับตวั แปรตาม (สง่ิ ท่เี ป็นผลจากต้นเหตุ) ซึ่งอาจเป็นไปตามท่คี าดการณ์ไว้หรือไม่กไ็ ด้

ทักษะการกาหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ (Defining Operationally) เป็นความสามารถ
ในการกาหนดความหมายและขอบเขตของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ในสมมติฐานของการทดลอง หรือที่เกี่ยวข้องกับ
การทดลอง ใหเ้ ขา้ ใจตรงกนั และสามารถสงั เกตหรือวดั ได้

ทักษะการก าหนดและควบคุมตัวแปร (Controlling Variables) เป็นความสามารถ
ในการกาหนดตัวแปรต่าง ๆ ทั้งตัวแปรต้นและตัวแปรตาม ให้สอดคล้องกับสมมติฐานของการทดลอง รวมถึง
ความสามารถในการระบุและควบคุมตัวแปรอื่น ๆ นอกเหนือจากตัวแปรต้น แต่อาจส่งผลต่อผลการทดลอง

7

หากไม่ควบคุมให้เหมือนกันหรือเท่ากัน ตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับการทดลอง ได้แก่ ตัวแปรต้น ตัวแปรตาม
และตัวแปรทตี่ ้องควบคุมใหค้ งท่ี ซึ่งล้วนเปน็ ปัจจยั ทเี่ กี่ยวข้องกบั การทดลอง ดงั นี้

ตวั แปรตน้ สิ่งที่เป็นต้นเหตุทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลง จึงต้องจัด

(Independent Variable) สถานการณใ์ หม้ ีสงิ่ น้ีแตกต่างกนั

ตวั แปรตาม สิ่งที่เป็นผลจากการจัดสถานการณ์บางอย่างให้แตกต่างกัน
(Dependent Variable) และเราตอ้ งสงั เกต วัด หรือติดตามดู

ตวั แปรทตี่ ้องควบคมุ ให้คงท่ี สิ่งต่าง ๆ ที่อาจส่งผลต่อการจัดสถานการณ์ จึงต้องจัด
(Controlled Variable) ส่ิงเหล่านี้ให้เหมือนกันหรือเท่ากัน เพื่อให้มั่นใจว่าผลจาก
การจัดสถานการณ์เกดิ จากตวั แปรตน้ เทา่ นัน้

ทักษะการทดลอง (Experimenting) การทดลองประกอบด้วย ๓ ขั้นตอน คือ การออกแบบ
การทดลอง การปฏิบัติการทดลอง และการบันทึกผลการทดลอง ทักษะการทดลองจึงเป็นความสามารถใน
การออกแบบและวางแผนการทดลองได้อย่างรอบคอบ และสอดคล้องกับคาถามการทดลองและสมมติฐาน
รวมถึงความสามารถในการดาเนินการทดลองได้ตามแผน และความสามารถในการบันทึกผลการทดลองได้
ละเอยี ด ครบถ้วน และเทีย่ งตรง

ทักษะการตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป (Interpreting and Making Conclusion)
ความสามารถในการแปลความหมาย หรือการบรรยายลักษณะและสมบัติของข้อมูลที่มีอยู่ จนสามารถสรุป
ความสัมพนั ธ์ของข้อมูลทั้งหมด

ทักษะการสร้างแบบจาลอง (Formulating Models) ความสามารถในการสร้างและใช้สิ่งที่ทา
ขึ้นมา เพื่อเลียนแบบหรืออธิบายปรากฏการณ์ที่ศึกษาหรือสนใจ เช่น กราฟ สมการ แผนภูมิ รูปภาพ
ภาพเคลื่อนไหว รวมถึงความสามารถในการใช้แบบจาลองนาเสนอปรากฏการณ์ อธิบายความสัมพันธ์
ของแต่ละองค์ประกอบในแบบจาลอง และอธิบายแนวคิดรวบยอดเกี่ยวกับปรากฏการณ์ของแบบจาลอง
แบบต่าง ๆ

8

โครงสรา้ งของชุดการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้
กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วิทยาศาสตร)์ ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1 วชิ าวทิ ยาศาสตร์ หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 2
ตัวเรา และสิ่งมีชีวิต และเทคโนโลยี วสั ดุรอบตวั
รอบตวั (38 ชวั่ โมง) (วทิ ยาศาสตร)์ (12 ชั่วโมง)
(80 ช่ัวโมง/ป)ี
หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 5 หน่วยการเรยี นรู้ที่ 3
ท้องฟ้าและดาวรอบตัว หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 เสียงรอบตัว
หินรอบตัว (10 ชั่วโมง)
(14 ช่วั โมง) (6 ชั่วโมง)

หมายเหตุ : สามารถปรับโครงสร้างเวลาในชัน้ เรยี นได้ตามความเหมาะสมกบั วนั และเวลาในการจดั การเรยี น
การสอนจรงิ

9

แนวทางการจัดหน่วยการเรยี นรู้
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1

เลม่ 1 (ภาคเรยี นท่ี 1) เล่ม 2 (ภาคเรียนที่ 2)
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 2
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1
ตัวเรา และส่งิ มชี วี ิตรอบตวั วสั ดุรอบตัว

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 3
เสยี งรอบตัว

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4
หนิ รอบตวั

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 5
ท้องฟา้ และดาวรอบตัว

10

โครงสร้างรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วทิ ยาศาสตร)์ ระดบั ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1

หนว่ ยการเรยี นรู้/ ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1
เวลาทีใ่ ช้ (ช.ม.)
ตัวชว้ี ดั สาระการเรยี นรู้
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 1
ตัวเรา และส่งิ มีชีวิต ว 1.1 ป.1/1 ระบุชื่อพืชและสัตว์ที่อาศัยอยู่ • บริเวณต่าง ๆ ในท้องถิ่น เช่น สนามหญ้า
รอบตวั /38 ช่วั โมง
บรเิ วณตา่ ง ๆ ที่ได้จากขอ้ มลู ทร่ี วบรวมได้ ใตต้ น้ ไม้ สวนหย่อม แหล่งนำ้ อาจพบพืชและ

ว 1.1 ป.1/2 บอกสภาพแวดลอ้ มทีเ่ หมาะสม สตั วห์ ลายชนดิ อาศยั อยู่

กับการดำรงชีวิตของสัตว์ในบริเวณที่อาศัย • บริเวณที่แตกต่างกัน อาจพบพืชและสัตว์

อยู่ แตกต่างกัน เพราะสภาพแวดล้อมของแต่ละ

บริเวณจะมีความเหมาะสมต่อการดำรงชีวิต

ของพืชและสัตว์ที่อาศัยอยู่ในแต่ละบริเวณ

เช่น สระน้ำ มีน้ำเป็นที่อยู่อาศัยของหอย

ปลา สาหร่าย เป็นที่หลบภัย และมีแหล่ง

อาหารของหอยและปลา บริเวณต้นมะม่วงมี

ต้นมะม่วงเปน็ แหลง่ ท่ีอยู่ และมีอาหารสำหรบั

กระรอกและมด

• ถ้าสภาพแวดล้อมในบริเวณที่พืชและสัตว์

อาศัยอยู่มีการเปลี่ยนแปลง จะมีผลต่อการ

ดำรงชีวิตของพชื และสัตว์

ว 1.2 ป.1/1 ระบุชื่อ บรรยายลักษณะและ • มนุษย์มีส่วนต่าง ๆ ที่มีลักษณะและหน้าท่ี
บอกหนา้ ท่ขี องสว่ นต่าง ๆ ของรา่ งกายมนุษย์ แตกต่างกัน เพื่อให้เหมาะสมในการดำรงชีวิต
สัตว์ และพืช รวมทั้งบรรยายการทำหน้าท่ี เช่น ตามีหน้าที่ไว้มองดู โดยมีหนังตาและ
ร่วมกันของส่วนต่าง ๆ ของร่างกายมนุษย์ใน ขนตาเพื่อป้องกันอันตรายให้กับตา หูมีหน้าท่ี
การทำกิจกรรมต่าง ๆ จากข้อมูลที่รวบรวม รบั ฟังเสยี ง โดยมีใบหูและรหู ู เพ่ือเปน็ ทางผ่าน
ได้ ของเสียง ปากมีหน้าที่พูด กินอาหาร

มีช่องปากและมีริมฝีปากบนล่าง แขนและ

มือมีหน้าที่ยก หยิบ จับ มีท่อนแขนและ

นิ้วมือที่ขยับได้ สมองมีหน้าที่ควบคุมการ

ทำงานของส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เป็นก้อน

อยู่ในกะโหลกศีรษะ โดยส่วนต่าง ๆ ของ

11

หน่วยการเรียนร/ู้ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1

เวลาท่ใี ช้ (ช.ม.) ตวั ชี้วัด สาระการเรียนรู้

ร่างกายจะทำหนา้ ที่รว่ มกนั ในการทำกิจกรรม

ในชวี ติ ประจำวัน

ว 1.2 ป.1/2 ตระหนักถึงความสำคัญของ • มนุษย์ใช้ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายในการทำ

ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายตนเอง โดยการดูแล กิจกรรมต่าง ๆ เพื่อการดำรงชีวิต มนุษย์จึง

ส่วนต่าง ๆ อย่างถูกต้อง ให้ปลอดภัย และ ควรใช้ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายอย่างถูกต้อง

รักษาความสะอาดอยู่เสมอ ปลอดภัย และรักษาความสะอาดอยู่เสมอ

เช่น ใช้ตามองตัวหนังสือในที่ ๆ มีแสงสว่าง

เพียงพอ ดูแลตาให้ปลอดภัยจากอันตราย

และรักษาความสะอาดตาอยูเ่ สมอ

• สัตว์มีหลายชนิด แต่ละชนิดมีส่วนต่าง ๆ ที่มี

ลักษณะและหน้าที่แตกต่างกัน เพื่อให้

เหมาะสมในการดำรงชีวิต เช่น ปลามีครีบ

เป็นแผ่น ส่วนกบ เต่า แมว มีขา 4 ขา และมี

เท้า สำหรบั ใช้ในการเคลื่อนท่ี

• พืชมีส่วนต่าง ๆ ที่มีลักษณะและหน้าท่ี

แตกตา่ งกัน เพอ่ื ให้เหมาะสมกบั การดำรงชีวติ

โดยทั่วไป รากมีลักษณะเรียวยาว และแตก

แขนงเป็นรากเล็ก ๆ ทำหน้าท่ีดูดน้ำ ลำต้นมี

ลักษณะเป็นทรงกระบอกตั้งตรงและมีกิ่งก้าน

ทำหน้าที่ชูกิ่งก้าน ใบ และดอก ใบมีลักษณะ

เป็นแผ่นแบน ทำหน้าที่สร้างอาหาร

นอกจากนี้พืชหลายชนิดอาจมีดอกที่มีสี

รูปร่างต่าง ๆ ทำหน้าที่สืบพันธุ์ รวมทั้งมีผลท่ี

มีเปลือก มีเนื้อห่อหุ้มเมล็ด และมีเมล็ดซ่ึง

สามารถงอกเป็นต้นใหม่ได้

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 ว 2.1 ป.1/1 อธิบายสมบัติที่สังเกตได้ของ • วสั ดุท่ีใชท้ ำวัตถทุ ี่เปน็ ของเลน่ ของใช้ มีหลาย

วัสดรุ อบตัว/ 12 ชั่วโมง วัสดุที่ใช้ทำวัตถุซึง่ ทำจากวสั ดุชนิดเดียวหรอื ชนิด เช่น ผ้า แก้ว พลาสติก ยาง ไม้ อิฐ หิน

กระดาษ โลหะ วัสดุแต่ละชนิดมีสมบัติที่

12

หน่วยการเรียนร/ู้ ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1
เวลาท่ีใช้ (ช.ม.)
ตวั ชวี้ ัด สาระการเรยี นรู้
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 3
เสยี งรอบตวั /10 หลายชนิดประกอบกันโดยใช้หลักฐานเชิง สงั เกตได้ตา่ ง ๆ เชน่ สี นุม่ แขง็ ขรุขระ เรียบ
ช่ัวโมง
ประจกั ษ์ ใส ขุน่ ยดื หดได้ บิดงอได้
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4
หินรอบตวั /6 ชว่ั โมง • สมบัติที่สังเกตได้ของวัสดุแต่ชนิดอาจ
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 5
ท้องฟา้ และดาว เหมือนกันซึ่งสามารถนำมาใช้เป็นเกณฑ์ใน
รอบตัว/14 ชวั่ โมง
การจัดกล่มุ วสั ดุได้

• วัสดุบางอย่างสามารถนำมาประกอบกันเพ่ือ

ทำเป็นวัตถุต่าง ๆ เช่น ผ้าและกระดุมใช้ทำ

เสอื้ ไม้และโลหะใช้ทำกระทะ

ว 2.3 ป.1/1 บรรยายการเกิดเสียงและ • เสียงเกิดจากการสั่นของวัตถุ วัตถุที่ทำให้เกิด

ทิศทางการเคลื่อนที่ของเสียงจากหลักฐาน เสียงเป็นแหล่งกำเนิดเสียงซึ่งมีท้ัง

เชิงประจกั ษ์ แหล่งกำเนิดเสียงตามธรรมชาติและ

แหล่งกำเนิดเสียงที่มนุษย์สร้างขึ้น เสียง

เคล่อื นทอี่ อกจากแหล่งกำเนดิ เสียงทุกทศิ ทาง

ว 3.2 ป.1/1 อธิบายลักษณะภายนอก • หินที่อยู่ในธรรมชาติมีลักษณะภายนอก

ของหิน จากลักษณะเฉพาะตัวท่สี ังเกตได้ เฉพาะตัวทีส่ ังเกตได้ เข่น สี ลวดลาย น้ำหนัก

ความแข็งและเนือ้ หิน

ว 3.1 ป.1/1 ระบดุ าวทป่ี รากฏบนท้องฟ้าใน • บนท้องฟ้ามีดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดาว

เวลากลางวันและกลางคืนจากข้อมูลที่ ซึ่งในเวลากลางวนั จะมองเห็นดวงอาทิตย์และ

รวบรวมได้ อาจมองเห็นดวงจันทร์บางเวลาในบางวัน แต่

ไม่สามารถมองเห็นดาว

ว 3.1 ป.1/2 อธิบายสาเหตุที่มองไม่เห็นดาว • ในเวลากลางวันมองไม่เห็นดาวส่วนใหญ่

ส่วนใหญ่ ในเวลากลางวันจากหลักฐานเชิง เนื่องจากแสงอาทิตย์สว่างกว่าจึงกลบแสง

ประจักษ์ ของดาว ส่วนในเวลากลางคืนจะมองเห็นดาว

และมองเหน็ ดวงจันทร์เกือบทกุ คนื

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 2
วัสดรุ อบตัว

14

มาตรฐานการเรียนรแู้ ละตัวชวี้ ัดของหนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 2 วัสดุรอบตัว

มาตรฐานการเรียนรแู้ ละตวั ชว้ี ดั

มาตรฐาน ว 2.1
เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสสารกับโครงสร้าง

และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง สถานะของสสาร การเกิดสารละลาย
และการเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมี
ตัวชวี้ ดั

ว 2.1 ป1/1 อธิบายสมบัติที่สังเกตได้ของวัสดุที่ใช้ทำวัตถุซึ่งทำจากวัสดุชนิดเดียวหรือหลายชนิด
ประกอบกันโดยใช้หลกั ฐานเชิงประจักษ์

ว 2.1 ป1/2 ระบชุ นิดของวัสดแุ ละจดั กลุ่มวัสดุตามสมบัติท่สี งั เกตได้

15

ลำดบั การนำเสนอแนวคิดหลักของหนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 2 วสั ดรุ อบตัว

ส่ิงของที่อยู่รอบตัวมีมากมาย บางอย่างเป็นของเลน่ บางอย่างเปน็ ของใช้
ของเล่นและของใช้จัดเป็นวตั ถุ
วสั ดเุ ป็นสง่ิ ทีน่ ำมาทำวตั ถุ

วตั ถุอาจทำจากวัสดชุ นดิ เดยี วหรือหลายชนดิ เชน่ ผ้าและกระดุมใช้ทำเสอื้ ไม้ โลหะใช้ทำกระทะ
วสั ดทุ ี่ใชท้ ำวัตถุทีเ่ ป็นของเลน่ ของใช้ มหี ลายชนดิ เชน่ ผา้ แก้ว พลาสตกิ ยาง ไม้ อฐิ หิน กระดาษ โลหะ

วสั ดุแต่ละชนิดมีสมบตั ทิ ีส่ งั เกตได้ต่าง ๆ เชน่ สี นุ่ม แขง็ ขรุขระ เรยี บ ใส ขนุ่ ยดื หดได้ บดิ งอได้

สมบัตทิ ่สี ังเกตได้ของวัสดแุ ต่ละชนิดอาจเหมือนกนั ซ่ึงสามารถนำมาใช้เปน็ เกณฑใ์ นการจดั กลมุ่ วัสดไุ ด้

16

ตัวอย่างโครงสรา้ งแผนการจัดการเรยี นรู้ของหนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 2 วสั ดุรอบตัว

แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี
3-5 ชนดิ ของวสั ดุ 6-9 สมบัตขิ องวัสดุ
(3 ชว่ั โมง) (4 ชว่ั โมง)

แผนการจัดการเรียนรูท้ ่ี หนว่ ยยอ่ ยท่ี 1 แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่
1-2 ของเลน่ ของใช้ (วัสดใุ น 10-12 การจัดกลุ่มวตั ถุ

(2 ชั่วโมง) ชีวิตประจำวนั ) (3 ช่ัวโมง)

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5
วสั ดแุ ละสสาร
(12 ชว่ั โมง)

หมายเหตุ : โครงสร้างเวลานเ้ี ปน็ ตวั อยา่ งสำหรบั ในการจดั การเรยี นการสอน ซ่ึงสามารถปรบั ไดต้ าม
ความเหมาะสมกบั วนั และเวลา

17

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 หนว่ ยย่อยที่ 1 วสั ดุในชีวติ ประจำวนั
จำนวนเวลาเรยี น 12 ชวั่ โมง ชือ่ หน่วย วสั ดุรอบตัว

จำนวนแผนการจดั การเรียนรู้ 4 แผน

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

สาระสำคญั ของหนว่ ย
สิ่งของที่อยู่รอบตัวมีมากมาย มีทั้งที่เป็นของเล่นหรือของใช้ วัสดุมีหลายชนิด ซึ่งนำมาทำเป็นวัตถุ

โดยวัตถุอาจทำจากวัสดุชนิดเดียวหรือหลายชนิด วัตถุอาจทำจากวัสดุชนิดต่างกัน ซึ่งวัสดุแต่ละชนิดจะมีสมบัติ
แตกต่างกัน การเลือกวัสดุและสิ่งของต่าง ๆ มาใช้งานในชีวิตประจำวัน เพื่อความเหมาะสมและปลอดภัยต้อง
พิจารณาจากสมบัติของวัสดุที่ใช้ทำสิ่งของนั้น วัสดุแต่ละชนิดมีสมบัติบางประการเหมือนหรือแตกต่างกัน
ซง่ึ สามารถนำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดกลุ่มวตั ถุตา่ ง ๆ ในชีวิตประจำวนั

มาตรฐานและตวั ชี้วดั
มาตรฐาน ว 2.1

เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสสารกับ โครงสร้าง
และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง สถานะของสสาร การเกิดสารละลาย
และการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี

ตัวช้ีวัด
ว 2.1 ป1/1 อธิบายสมบัติที่สังเกตได้ของวัสดุที่ใช้ทำวัตถุซึ่งทำจากวัสดุชนิดเดียวหรื อหลายชนิด
ประกอบกันโดยใช้หลักฐานเชงิ ประจกั ษ์
ว 2.1 ป1/2 ระบชุ นิดของวสั ดแุ ละจัดกลุ่มวสั ดตุ ามสมบัติทีส่ ังเกตได้

18
ลำดับการนำเสนอแนวคิดหลกั ของหนว่ ยย่อยที่ 1 วัสดใุ นชีวติ ประจำวนั
สงิ่ ของท่ีอยู่รอบตัวมมี ากมาย บางอย่างเปน็ ของเล่น บางอยา่ งเป็นของใช้
ของเล่นและของใชจ้ ัดเป็นวตั ถุ
วสั ดุเป็นสง่ิ ท่นี ำมาทำวตั ถุ

วตั ถอุ าจทำจากวสั ดชุ นิดเดยี วหรือหลายชนิด เชน่ ผา้ และกระดุมใชท้ ำเสอื้ ไม้ โลหะใช้ทำกระทะ
วัสดทุ ใี่ ช้ทำวัตถทุ เี่ ปน็ ของเลน่ ของใช้ มหี ลายชนดิ เช่น ผา้ แกว้ พลาสตกิ ยาง ไม้ อิฐ หิน กระดาษ โลหะ

วัสดุแตล่ ะชนดิ มสี มบัติทส่ี งั เกตได้ตา่ ง ๆ เช่น สี นมุ่ แขง็ ขรขุ ระ เรียบ ใส ขนุ่ ยดื หดได้ บดิ งอได้

สมบตั ทิ ส่ี งั เกตได้ของวัสดุแต่ละชนิดอาจเหมือนกนั ซ่ึงสามารถนำมาใชเ้ ป็นเกณฑใ์ นการจัดกลุ่มวัสดุได้
โครงสรา้ งของหน่วยยอ่ ยท่ี 1 วสั ดใุ นชวี ิตประจำวนั

หน่วยการเรยี นรู้ ชือ่ หน่วยยอ่ ย จำนวนแผน ช่อื แผนการจดั การเรียนรู้ จำนวนช่วั โมง

หน่วยการเรยี นรู้ หนว่ ยยอ่ ยท่ี 1 4 ของเลน่ ของใช้ 2
ท่ี 2 วสั ดรุ อบตัว วสั ดใุ น ชนิดของวัสดุ 3
ชีวิตประจำวัน สมบตั ิของวสั ดุ 4
การจดั กลมุ่ วตั ถุ 3

19

แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 1 เรื่อง ของเลน่ ของใช้ (1)

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 2 เรอื่ ง วสั ดุรอบตัว หนว่ ยยอ่ ยที่ 2 เร่ือง ของเลน่ ของใช้

รหัสวชิ า ว11101 รายวิชาวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 ภาคเรียนท่ี 2 เวลา 1 ชวั่ โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวชวี้ ดั
มาตรฐาน ว 2.1
เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสสารกับ โครงสร้าง

และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลงสถานะของสสาร การเกิดสารละลาย
และการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี

ตัวช้ีวัด ป.1/1 อธิบายสมบัติที่สังเกตได้ของวัสดุที่ใช้ทำวัตถุซึ่งทำจากวัสดุชนิดเดียวหรือหลายชนิด
ประกอบกนั โดยใช้หลักฐานเชิงประจกั ษ์

2. สาระสำคญั
สง่ิ ของที่อยรู่ อบตวั มีมากมาย มที ้งั ทีเ่ ปน็ ของเลน่ หรือของใช้

3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
3.1 ด้านความรู้ ความเข้าใจ (K)
- ระบุส่ิงของทเี่ ปน็ ของเล่นและของใช้
3.2 ดา้ นทักษะกระบวนการ (P)
- สังเกตสงิ่ ของต่าง ๆ ทเ่ี ปน็ ของเล่นและของใช้
- ลงความเห็นจากขอ้ มูลเกยี่ วกับของเล่น ของใช้
3.3 ด้านคณุ ลกั ษณะ เจตคติ คา่ นิยม (A)
- มวี นิ ยั
- ใฝเ่ รียนรู้
- มุ่งมน่ั ในการทำงาน

4. สาระการเรยี นรู้
สิ่งของที่นำมาใช้ประโยชน์ในการให้ความเพลิดเพลินสนุกสนาน คือ ของเล่น และสิ่งของที่ใช้ประโยชน์

อ่ืน ๆ นอกจากของเล่น คอื ของใช้

20

5. สมรรถนะของผเู้ รียน
5.1 ความสามารถในการสื่อสาร
- ระบุส่งิ ของทเ่ี ปน็ ของเล่นและของใชต้ ามการใชป้ ระโยชน์
5.2 ความสามารถในการคดิ
- ลงความเห็นจากขอ้ มลู เกยี่ วกบั ของเล่นและของใช้ จากการสงั เกต
5.3 ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ิต
- มุง่ มั่นในการทำงานใหส้ ำเรจ็

6. คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์
6.1 มวี นิ ัย
6.2 ใฝ่เรียนรู้
6.3 มงุ่ มน่ั ในการทำงาน

7. กิจกรรมการเรยี นรู้
ขั้นนำเขา้ สบู่ ทเรียน (เวลา 10 นาที)
1. ครูนำสิ่งของต่าง ๆ ที่เป็นของใช้ เช่น ตะกร้า แจกันดอกไม้ กระจก หวี และอื่น ๆ ที่หาได้ง่าย และของเล่น

ต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตา ลูกแก้ว ตัวต่อ รถของเล่น และ อื่นๆ ที่เหมาะสมวางไว้รอบ ๆ ห้องหรือหน้าชั้นเรียนแล้วให้
นกั เรยี นสงั เกตและใชค้ ำถามตอ่ ไปน้ี

1.1 นกั เรยี นพบส่ิงของอะไรบา้ งทอ่ี ยรู่ อบ ๆ ตวั (นกั เรยี นตอบตามทส่ี ังเกตได)้
1.2 สงิ่ ใดเป็นของเล่น เพราะเหตใุ ด (นกั เรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง)
1.3 สงิ่ ใดเป็นของใช้ เพราะเหตุใด (นักเรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง)
2. ครชู ักชวนนกั เรียนไปหาคำตอบจากกิจกรรม
ข้นั สอน (เวลา 45 นาท)ี
3. ครูใช้สื่อสไลด์พานักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และอ่านจุดประสงค์การเรียนรู้ในกิจกรรมที่ 1 ของเล่นและของใช้
รอบตัวมอี ะไรบา้ ง หน้า 75 จากนนั้ ครูตรวจสอบความเข้าใจ โดยใช้คำถามดังต่อไปนี้
3.1 กจิ กรรมนีเ้ รียนเร่อื งอะไร (ของเลน่ ของใช)้
3.2 กิจกรรมนท้ี ำอย่างไร (สำรวจและอ่านขอ้ มลู เกี่ยวกับสง่ิ ตา่ ง ๆ รอบตวั )
3.3 นักเรยี นเรยี นแล้วทำอะไรได้ (ระบสุ ิง่ ทเ่ี ปน็ ของเลน่ ของใช้ได)้
4. ครูชักชวนให้นักเรียนอ่านวิธีทำในใบกิจกรรมที่ 1 แล้วตรวจสอบความเข้าใจจากการอ่านว่าเข้าใจตรงกันแล้ว
โดยมคี ำถามดงั นี้

21

4.1 เมื่อนักเรียนสำรวจสิ่งต่าง ๆ รอบตัวแล้วต้องวาดรูปกี่รูป รูปอะไรบ้าง (2 ภาพ ที่เป็นสิ่งต่าง ๆ
รอบตวั ) จากนน้ั จึงใหน้ ักเรียนลงมอื ทำกจิ กรรมได้

5. ครูให้นักเรียนลงมือทำกิจกรรมโดยเลือกวาดสิ่งต่าง ๆ 2 อย่างลงในใบงาน 01 หน้า 77 โดยครูอาจ
แนะนำวาดรูปส่ิงของไม่ซ้ำกนั

6. ครูชวนนักเรียนอภิปรายรูปวาดโดยใช้คำถามว่า รูปใดเป็นของเล่น ของใช้เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบ
ตามความเข้าใจของตนเอง)

7. ครูชวนนักเรียนไปหาคำตอบจากการอ่านใบความรู้ เรื่องของเล่น ของใช้ หน้า 4 โดยครูพาอ่านไปทีละย่อหน้า
แล้วตรวจสอบความเขา้ ใจ มีถามคำถามดังนี้
7.1 ย่อหนา้ ท่ี 1 จากการอา่ นเก่ียวกับเร่อื งอะไร (เรือ่ งของเล่น)
7.2 สิง่ ของใดบา้ งเป็นของเล่น (ลกู โปง่ ดินนำ้ มนั ตุ๊กตา ลกู บอล ลกู เตา๋ )
7.3 สิ่งของดังกล่าวเป็นของเล่น เพราะเหตุใด (เป็นของเล่น เมื่อนำมาเล่นทำให้เกิดความเพลิดเพลิน
สนกุ สนาน)
7.4 ย่อหนา้ ที่ 2 จากการอา่ นเก่ยี วกับเร่ืองอะไร (เร่อื งของใช้)
7.5 สง่ิ ของใดบ้างเปน็ ของใช้ (ช้อน ดินสอ หวี รองเท้า เสือ้ ผ้า)
7.6 สิ่งของดงั กล่าวเป็นของใช้ เพราะเหตุใด (เป็นของใช้ เพราะนำส่ิงของเหล่าน้ีมาใช้ประโยชนด์ ้านอ่นื ๆ
นอกเหนือจากการเลน่ )
7.7 ของเล่นและของใช้ แตกต่างกันอย่างไร (ของเล่นเป็นสิ่งของที่ให้ความเพลิดเพลิน สนุกสนาน ของใช้
คอื สิง่ ของสำหรบั นำไปใช้ประโยชนใ์ นดา้ นอนื่ ๆ นอกเหนอื จากการเลน่ )

8. ครใู หน้ กั เรยี นระบสุ ิ่งทีส่ ำรวจในใบงาน 01 วา่ เป็นของเลน่ ของใช้ ลงในรปู ที่นกั เรียนวาดใหถ้ กู ต้อง
9. ครูชักชวนนักเรียนอภิปรายสิ่งของต่าง ๆ ที่ให้นักเรียนสังเกตช่วงต้นชั่วโมงว่าสิ่งของใดเป็นของเล่นและสิ่งใด

เป็นของใช้ (นักเรียนตอบตามความเข้าใจตนเองซึ่งควรตอบได้ว่า ตะกร้า แจกันดอกไม้ กระจก เป็นของใช้
สว่ นลกู แก้ว รถของเลน่ เป็นของเลน่ )
ขั้นสรุป (เวลา 5 นาที)
10. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนสรุปแนวคิดหรือสิ่งที่ได้เรียนรู้ในชั่วโมงนี้เกี่ยวกับของเล่น ของใช้ที่นักเรียนได้สังเกต
เม่ือตน้ ชั่วโมงโดยครูอาจใช้สื่อสไลด์ทมี่ คี ำถามดังนี้

- ของเล่น ของใช้มีความหมายว่าอย่างไร (ของเล่นคือสิ่งของที่มีประโยชน์ด้านการให้ความเพลิดเพลิน
สว่ นสิง่ ของใชค้ ือส่งิ ท่ีใชก้ ารประโยชนด์ า้ นอ่ืน ๆ นอกจากการเลน่ )

11. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้จากกิจกรรม ดังนี้ สิ่งของที่นำมาใช้ประโยชน์ในการให้ความเพลิดเพลิน
สนกุ สนาน คือ ของเลน่ และส่ิงของท่ใี ช้ประโยชนอ์ ่ืน ๆ นอกจากของเล่น คอื ของใช้

22

8. สือ่ /แหล่งเรยี นรู้
8.1 สอื่ การเรียนรู้
8.1 สอ่ื สไลด์ ของเลน่ ของใช้ (1)
8.2 ของใช้ เช่น ตะกร้า แจกันดอกไม้ กระจก หวี และอื่น ๆ และของเล่นต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตา ลูกแก้ว
ตัวตอ่ รถของเลน่ และอืน่ ๆ
8.3 ใบกจิ กรรมท่ี 1 ของเลน่ ของใช้ หน้า 3
8.4 ใบความรู้เรื่อง ของเลน่ ของใช้ หน้า 4
8.4 ใบงาน 01 ของเลน่ ของใช้ หนา้ 5

9. ช้ินงาน/ภาระงาน
- ใบงาน 01 ของเลน่ ของใช้ หนา้ 5

23

10. การวัดและประเมนิ ผล

ประเดน็ การประเมนิ วิธกี าร เครอ่ื งมือ เกณฑ์
ผา่ นเกณฑก์ ารประเมินระดับ
1) ด้านความรู้ ความเขา้ ใจ สังเกตการตอบคำถามใน แบบประเมินความรู้ คุณภาพดขี นึ้ ไป

- ระบสุ ิง่ ของทเ่ี ปน็ ของ ชน้ั เรยี นและเนอื้ หาในใบ ผ่านเกณฑก์ ารประเมินระดับ
คณุ ภาพพอใช้ขน้ึ ไป
เลน่ และของใช้ งาน
ผ่านเกณฑก์ ารประเมนิ ระดับ
2) ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ สังเกตทกั ษะกระบวนการ แบบประเมินทักษะ คณุ ภาพ “ผา่ น”
- สังเกตสิง่ ของต่าง ๆ ทางวิทยาศาสตร์ในการ กระบวนการทาง
ทำกิจกรรม วทิ ยาศาสตร์ ผ่านเกณฑ์การประเมนิ ระดับ
ทเ่ี ป็นของเล่นและของใช้ คุณภาพ “ผ่าน"
- ลงความเหน็ จากข้อมลู
เกีย่ วกบั ของเล่น ของใช้

3) ด้านคุณลักษณะ สงั เกตดา้ นคุณลักษณะ แบบประเมินคณุ ลักษณะ

เจตคติ ค่านิยม เจตคติ คา่ นิยม เจตคติ ค่านยิ ม

- การมีวนิ ัย

- ใฝเ่ รียนรู้

- มุง่ มน่ั ในการทำงาน

4) สมรรถนะสำคัญของ สังเกตพฤติกรรมในขณะ แบบประเมนิ สมรรถนะ
ผเู้ รยี น ทำกจิ กรรม สำคญั ของผูเ้ รยี น
1. ความสามารถในการ
สอื่ สาร

- ระบุสิ่งของท่ีเป็น

ของเล่นและของใช้ตามการ

ใชป้ ระโยชน์

2. ความสามารถในการคิด

- ลงความเหน็ จากข้อมลู

เกย่ี วกับของเล่นและของใช้

จากการสงั เกต

3. ความสามารถในการใช้

ทักษะชวี ติ

- มุง่ ม่นั ในการทำงานให้

สำเร็จ

24

แบบประเมินความรู้
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เรอื่ ง ของเล่น ของใช้ (1)

ช่อื ผู้ประเมิน………………………………………………………………………........................………………………………………..
ประเมินผลครั้งท…ี่ ……………….... วันที่ …………….........……... เดอื น ………..……….…. พ.ศ. ……...….…………........
เรอ่ื ง………………………………………………………………...……………………………………………………………………………….

รายการประเมิน/ระดบั คะแนน

การตอบ การสรปุ ความถูกตอ้ ง รวมคะแนน
(10 คะแนน)
ชื่อ-สกลุ /กลมุ่ คำถามในชน้ั ความรู้ ครบถว้ นของเนื้อหา

เรียน (4) ในใบงาน

(4) (2)

25

เกณฑ์การประเมิน

ประเดน็ ระดบั คณุ ภาพ นำ้ หนัก คะแนน
การประเมิน 4 (ดีมาก) 1.0 รวม
1. การตอบ ตอบคำถามได้ 3 (ด)ี 2 (พอใช้) 1 (ปรบั ปรุง) 1.0 4
คำถามในช้นั เรยี น ถกู ตอ้ งทง้ั หมด ตอบคำถามไม่
ตอบคำถามได้ ตอบคำถาม ถกู ตอ้ ง 0.5 4
2. การสรุปความรู้ สรุปความรู้ความ
เขา้ ใจเกยี่ วกบั ถกู ต้องเปน็ ถูกต้องบางสว่ น สรุปความร้เู ขา้ ใจ 2
เร่ืองท่ีศกึ ษาได้ เก่ยี วกบั เรือ่ งท่ี
ถกู ต้องและ สว่ นใหญ่ ศกึ ษาไมถ่ ูกต้อง
ครบถว้ น และไมค่ รบถ้วน
สรุปความรคู้ วาม สรปุ ความรคู้ วาม
3. ความถกู ต้อง เนอื้ หาทเ่ี ขยี นใน เนื้อหาที่เขียนใน
ครบถ้วนของ ใบงานมีความ เขา้ ใจเกย่ี วกบั เขา้ ใจเกี่ยวกับ ใบงานไม่ถูกต้อง
เน้อื หาในใบงาน ถกู ตอ้ งครบถ้วน
เรือ่ งที่ศกึ ษาได้ เรอื่ งทศี่ กึ ษาได้
ตามท่ีกำหนด
ถกู ต้อง แตไ่ ม่ ถูกต้องบางส่วน

ครบถ้วน และไม่ครบถว้ น

เน้ือหาที่เขียนใน เนอ้ื หาท่เี ขยี นใน

ใบงานมีบางสว่ น ใบงานมีความ

ไม่ถกู ต้อง ตามที่ ถกู ตอ้ งเป็นสว่ น

กำหนด นอ้ ย

เกณฑก์ ารประเมินคุณภาพ
คะแนน 9 - 10 หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 7 - 8 หมายถึง ดี
คะแนน 5 - 6 หมายถงึ พอใช้
คะแนน 0 - 4 หมายถงึ ปรบั ปรุง

เกณฑ์การตดั สิน ผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ ระดบั คุณภาพดขี ึ้นไป

26

แบบประเมนิ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เรอ่ื ง ของเลน่ ของใช้ (1)

ชอ่ื ผปู้ ระเมนิ …………………………………………………………………………........................……………………………………
ประเมนิ ผลครงั้ ท่…ี ……………….... วนั ที่ …………….........……... เดอื น ………..……...….…. พ.ศ. ……...….………….
เร่อื ง………………………………………………………………......……………………………………………………………………………

รายการประเมิน/ระดบั คะแนน ผลรวมคะแนน
(6 คะแนน)
ช่ือ-สกุล/กลุม่ การสังเกต (3) การลงความเหน็ จาก ผลการประเมนิ
ข้อมลู (3)

27

เกณฑ์การประเมิน

ทกั ษะกระบวนการ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1)
ทางวิทยาศาสตร์

การสังเกต ใชต้ าและมอื ในการ ใชต้ าและมือในการ สามารถใชต้ าและมือใน

รวบรวมข้อมลู เกีย่ วกับของ รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกบั ของ การรวบรวมขอ้ มลู เกย่ี วกบั

เลน่ หรือของใช้ ด้วยตนเอง เลน่ หรอื ของใช้ จากการ ของเล่นหรือของใชไ้ ด้

โดยไม่เพมิ่ เตมิ ความคิดเหน็ ชี้แนะของครูหรอื ผู้อ่นื บางสว่ น ถึงแม้จะได้รบั

คำแนะนำจากครูหรือผู้อื่น

การลงความเห็นจาก เพม่ิ เติมความเหน็ เกย่ี วกบั เพิ่มเติมความเหน็ เกี่ยวกบั สามารถเพิม่ เตมิ ความเห็น

ข้อมูล ของเลน่ หรอื ของใช้ ได้ ของเล่นหรือของใช้ ไดอ้ ยา่ ง เกี่ยวกับของเล่นหรอื ของ

อยา่ งมีเหตผุ ล จากความรู้ มเี หตุผล โดยอาศัย ใช้ไดอ้ ย่างมเี หตุผล

หรอื ประสบการณ์เดมิ ได้ คำแนะนำของครูหรือผู้อน่ื บางส่วน ถงึ แมจ้ ะไดร้ บั

ด้วยตัวเอง คำแนะนำจากครูหรือผู้อ่ืน

เกณฑ์การตัดสนิ
คะแนน 5 - 6 หมายถงึ ดี
คะแนน 3 - 4 หมายถงึ พอใช้
คะแนน 1 - 2 หมายถึง ปรบั ปรงุ

เกณฑ์การตัดสิน ผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ ระดับคุณภาพพอใชข้ ้ึนไป

28

แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ เจตคติ คา่ นยิ ม
แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 1 เรอื่ ง ของเล่น ของใช้ (1)

ชื่อผูป้ ระเมนิ /กล่มุ ประเมนิ …………………………………………………………………………………………....................................
ช่ือกลุ่มรับการประเมิน………………………………………………………………………………………………....................................
ประเมนิ ผลครงั้ ที่…………………....……....... วัน ……………..…. เดอื น …...........…….....………. พ.ศ. ……...….……...........
เร่ือง……………………………………………………………………………………………………………………..........................................

ที่ ลกั ษณะ/พฤตกิ รรมบง่ ช้ี ระดบั พฤติกรรม
ผ่าน ไมผ่ า่ น
1. มีวนิ ัย
2. ใฝเ่ รียนใฝ่รู้
3. มุ่งม่นั ในการทำงาน

เกณฑก์ ารตดั สนิ ผ่านเกณฑ์การประเมินระดับคณุ ภาพ “ผ่าน”

29

แบบประเมนิ สมรรถนะสำคัญของผเู้ รยี น
แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี 1 เรอื่ ง ของเล่น ของใช้ (1)
ผ้ปู ระเมิน/กลมุ่ ประเมนิ ..................................................................................................................................................................
ชอื่ กลุ่มรับการประเมนิ .................................................................................................................................................................
ประเมนิ ผลครงั้ ที่...................วนั ที่......................เดือน....................................................พ.ศ.......................................
เรอ่ื ง.....................................................................................................................................................................................................

ที่ สมรรถนะ/พฤติกรรมบง่ ช้ี เกณฑก์ ารตดั สิน
ผ่าน ไมผ่ า่ น
1. ความสามารถในการส่ือสาร
- ระบุสิ่งของที่เป็นของเล่นและของใช้ตามการใช้

ประโยชน์
2. ความสามารถในการคิด

- ลงความเห็นจากข้อมูลเกี่ยวกับของเล่นและของใช้
จากการสังเกต
3. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ติ

- มงุ่ มน่ั ในการทำงานให้สำเรจ็

เกณฑก์ ารตดั สนิ ผ่านเกณฑ์การประเมินระดบั คณุ ภาพ “ผ่าน”

30

แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 2 เร่ือง ของเล่น ของใช้ (2)

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 เรอ่ื ง วัสดรุ อบตัว หน่วยย่อยท่ี 2 เรือ่ ง ของเลน่ ของใช้

รหัสวิชา ว11101 รายวชิ าวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กล่มุ สาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 ภาคเรียนท่ี 2 เวลา 1 ช่ัวโมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวชวี้ ัด
มาตรฐาน ว 2.1
เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสสารกับ โครงสร้าง

และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลงสถานะของสสาร การเกิดสารละลาย
และการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี

ตวั ช้วี ดั ป.1/1 อธิบายสมบัติที่สังเกตได้ของวัสดุที่ใช้ทำวัตถุซึ่งทำจากวัสดุชนิดเดียวหรือหลายช นิด
ประกอบกันโดยใชห้ ลักฐานเชิงประจกั ษ์

2. สาระสำคญั
ส่ิงของท่อี ยูร่ อบตัวมีมากมาย มีทั้งทเี่ ป็นของเลน่ หรือของใช้

3. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
3.1 ดา้ นความรู้ ความเข้าใจ (K)
- ระบุสิ่งของทเ่ี ป็นของเลน่ และของใช้ตามการใช้ประโยชน์ได้
3.2 ด้านทกั ษะกระบวนการ (P)
- จำแนกสิง่ ของที่เป็นของเล่นหรอื ของใชไ้ ด้
3.3 ดา้ นคณุ ลักษณะ เจตคติ คา่ นยิ ม (A)
- มีวนิ ยั
- ใฝ่เรยี นรู้
- มงุ่ ม่ันในการทำงาน

4. สาระการเรียนรู้
สิ่งของที่อยู่รอบตัวเรามีมากมายสิ่งของที่ใช้ประโยชน์ในการให้ความเพลิดเพลินสนุกสนาน คือ ของเล่น

และวัตถุท่ีใชป้ ระโยชนอ์ ื่น ๆ นอกจาก ของเลน่ คือ ของใช้

31

5. สมรรถนะของผเู้ รียน
5.1 ความสามารถในการสื่อสาร
- ระบสุ ง่ิ ของทเ่ี ป็นของเล่นและของใชต้ ามการใช้ประโยชน์
5.2 ความสามารถในการคิด
- จำแนกสิง่ ของทเ่ี ป็นของเล่นหรือของใช้ได้
5.3 ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ
- มงุ่ ม่นั ในการทำงานให้สำเรจ็

6. คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์
6.1 มีวนิ ัย
6.2 ใฝ่เรยี นใฝร่ ู้
6.3 มงุ่ มนั่ ในการทำงาน

7. กิจกรรมการเรยี นรู้
ขั้นนำเขา้ สู่บทเรยี น (เวลา 5 นาที)
1. ครูนำรปู ท่นี กั เรยี นวาดในช่วั โมงที่แลว้ มาใชเ้ พื่อทบทวนความร้เู กย่ี วกับ ของเลน่ ของใช้ โดยใชค้ ำถามดงั ตอ่ ไปนี้

1.1 รูปที่วาดเป็นของเล่นหรือของใช้ เพราะเหตุใด (เช่น รถของเล่น เป็นของเล่นเพราะ นำมาเล่นให้
ความเพลดิ เพลิน สว่ นหวี เป็นของใช้เพราะ นำมาใชป้ ระโยชนใ์ นการหวีผม)

1.2 ของเล่นบางอย่างจะนำไปเป็นของใช้ได้หรือไม่ เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ
ของตนเอง) ครชู ักชวนนักเรียนไปหาคำตอบในกิจกรรมตอ่ ไป

ขนั้ สอน (เวลา 50 นาที)
2. ครูใช้สื่อสไลด์แจ้งจดุ ประสงค์ของกิจกรรมที่ 1 ของเล่น ของใช้รอบตัวมีอะไรบ้างให้ทราบอีกครั้งว่า นักเรียนจะ

ไดท้ บทวนความรู้ และสรปุ ความรู้เกย่ี วกบั สง่ิ ของต่าง ๆ ที่อยรู่ อบตัววา่ เป็นของเล่นหรือของใช้
3. ครูนำสิ่งของที่เป็นของเล่นและของใช้ ประมาณ 4-5 ชิ้น ที่นักเรียนยังไม่เคยสำรวจในชั่วโมงที่แล้ว

มาใหน้ กั เรยี นสังเกต แล้วใช้คำถามจากส่ือสไลดเ์ พื่อตรวจสอบความเข้าใจว่า
- ถ้านักเรียนจัดกลุ่มสิ่งของทั้งหมดตามการใช้ประโยชน์จะแบ่งได้กี่กลุ่ม อะไรบ้าง (นักเรียนตอบตาม
ความเข้าใจของตนเอง)

4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มจัดกลุ่มสิ่งของตามการใช้ประโยชน์ จากนั้นให้ตัวแทนนักเรียนออกมานำเสนอผล
การจัดกลุ่มหน้าชนั้ เรยี น

5. ครูและนกั เรยี นร่วมกนั อภิปรายโดยใช้คำถามดงั น้ี

32

5.1 นักเรียนจัดกลุ่มสิ่งของทั้งหมดตามการใช้ตามประโยชน์ได้กี่กลุ่ม อะไรบ้าง (แบ่งได้ 2 กลุ่ม
คอื ของเล่น และของใช้)

5.2 สิ่งของที่อยู่ในกลุ่มของเล่นมีอะไรบ้าง เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามที่สังเกตได้ เช่น ลูกบอล
ดนิ นำ้ มันตกุ๊ ตา การ์ด เพราะสิ่งของเหลา่ นีน้ ำไปใช้เล่นไดเ้ หมอื นกัน)

5.3 สิ่งของที่อยู่ในกลุ่มของใช้มีอะไรบ้าง เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามที่สังเกตได้ เช่น กรรไกร จาน
ช้อนส้อม แก้วนำ้ คอมพิวเตอร์ เพราะสง่ิ เหล่านนี้ ำไปใชป้ ระโยชนอ์ น่ื ๆ นอกจากการเลน่ )

6. ครูชวนอภิปรายความรู้เพิ่มเติมว่า สิ่งของบางอย่างอาจเป็นของเล่นหรือของใช้ขึ้นอยู่ว่านำสิ่งของนั้นมาใช้เล่น
หรือนำมาใช้ประโยชน์อื่น ๆ นอกจากการเล่น เช่น ดินน้ำมัน ถ้าเรานำมาใช้ประโยชน์นอกจากการเล่น
เช่น นำมาอุดรูร่ัวของภาชนะ ดนิ น้ำมนั จะเป็นของใช้

7. ครูชกั ชวนนกั เรียนตอบคำถามหลังจากทำกจิ กรรมในใบงาน หน้า 6-7 โดยให้นกั เรยี นร่วมกันแสดงความคิดเห็น
รว่ มกันทีละข้อ จากนั้นครใู ชส้ อ่ื สไลด์เฉลยคำตอบทีถ่ ูกตอ้ งอกี ครั้ง

8 . ครใู ห้นกั เรยี นทำใบงาน 02 แบบฝึกหดั เรือ่ งของเล่น ของใช้ หน้า 8 หากเวลาไมพ่ อให้กลับไปทำเปน็ การบา้ น
ขัน้ สรุป (เวลา 5 นาท)ี
9. ครเู ปิดโอกาสใหน้ กั เรียนสรุปความร้เู กี่ยวกับของเลน่ ของใชด้ ้วยตนเอง
10. ครูและนกั เรียนรว่ มสรุปไดว้ ่า ส่งิ ของทอ่ี ยู่รอบตัวเรามีมากมาย สงิ่ ของท่ีใช้ประโยชนใ์ นการให้ความเพลิดเพลิน

สนุกสนาน คือ ของเลน่ และสิง่ ของท่ีใชป้ ระโยชน์อ่ืน ๆ นอกจากของเล่น คือ ของใช้

8. ส่ือ/แหลง่ เรยี นรู้
8.1 สอ่ื สไลด์ ของเล่น ของใช้ (2)
8.2 ใบงาน 01 ของเลน่ ของใช้ หนา้ 5
8.3 ใบงาน 01 การตอบคำถามหลงั กิจกรรม หน้า 6-7
8.4 ใบงาน 02 แบบฝึกหดั เรือ่ ง ของเล่น ของใช้ หนา้ 8
8.5 ของใช้ เช่น ยางลบ กระดาษ ดินน้ำมัน และอื่น ๆ และของเล่นต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตา ลูกแก้ว ตัวต่อ
รถของเลน่ และอ่นื ๆ

9. ชิน้ งาน/ภาระงาน
9.1 ใบงาน 01 การตอบคำถามหลังกจิ กรรม หน้า 6-7
9.2 ใบงาน 02 แบบฝกึ หัดเรอื่ ง ของเลน่ ของใช้ หนา้ 8

33

10. การวดั และประเมนิ ผล

ประเดน็ การประเมิน วธิ ีการ เครื่องมอื เกณฑ์
แบบประเมินความรู้ ผ่านเกณฑ์การประเมนิ ระดับ
1) ดา้ นความรู้ ความเข้าใจ สงั เกตการตอบคำถามใน คณุ ภาพดขี ้ึนไป
แบบประเมินทกั ษะ
- ระบุสิ่งของทเี่ ปน็ ของ ชั้นเรียนและเนอื้ หาในใบงาน กระบวนการทาง ผ่านเกณฑก์ ารประเมินระดับ
วทิ ยาศาสตร์ คุณภาพพอใช้ขึน้ ไป
เล่นและของใชต้ ามการใช้ แบบประเมนิ คุณลักษณะ
เจตคติ ค่านยิ ม ผ่านเกณฑ์การประเมนิ ระดับ
ประโยชน์ได้ คณุ ภาพ “ผ่าน”
แบบประเมินสมรรถนะ
2) ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ สงั เกตทกั ษะกระบวนการ สำคญั ของผเู้ รยี น ผ่านเกณฑ์การประเมินระดับ
คณุ ภาพ “ผา่ น"
- จำแนกสง่ิ ของทีเ่ ปน็ ของ ทางวทิ ยาศาสตรใ์ นการ

เลน่ หรือของใชไ้ ด้ ทำกจิ กรรม

3) ดา้ นคุณลักษณะ สังเกตดา้ นคุณลกั ษณะ

เจตคติ คา่ นิยม เจตคติ คา่ นิยม

- การมีวินยั

- ใฝเ่ รยี นรู้

- มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

4) สมรรถนะสำคัญของ สงั เกตพฤตกิ รรมในขณะทำ

ผเู้ รียน กจิ กรรม

1. ความสามารถในการ

ส่อื สาร

- ระบสุ ิง่ ของท่ีเป็นของ

เล่นและของใชต้ ามการใช้

ประโยชน์

2. ความสามารถในการคดิ

- จำแนกส่งิ ของท่เี ปน็ ของ

เลน่ หรอื ของใชไ้ ด้

3. ความสามารถในการใช้

ทักษะชีวติ

- มงุ่ มั่นในการทำงานให้

สำเรจ็

34

แบบประเมนิ ความรู้
แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 2 ของเลน่ ของใช้ (2)
ชอ่ื ผู้ประเมนิ ………………………………………………………………………........................………………………………………..
ประเมนิ ผลคร้งั ท…ี่ ……………….... วันที่ …………….........……... เดอื น ………..……….…. พ.ศ. ……...….…………........
เรื่อง………………………………………………………………...……………………………………………………………………………….

รายการประเมิน/ระดบั คะแนน

การตอบ การสรุป ความถูกต้อง รวมคะแนน
(10 คะแนน)
ช่อื -สกลุ /กลุ่ม คำถามในชน้ั ความรู้ ครบถ้วนของเนือ้ หา

เรยี น (4) ในใบงาน

(4) (2)

35

เกณฑ์การประเมิน

ประเดน็ ระดบั คณุ ภาพ นำ้ หนัก คะแนน
การประเมนิ 4 (ดมี าก) 1.0 รวม
1. การตอบ ตอบคำถามได้ 3 (ดี) 2 (พอใช)้ 1 (ปรบั ปรุง) 1.0 4
คำถามในชน้ั เรียน ถูกตอ้ งทงั้ หมด ตอบคำถามไม่
ตอบคำถามได้ ตอบคำถาม ถูกตอ้ ง 0.5 4
2. การสรุปความรู้ สรุปความรคู้ วาม
เข้าใจเกี่ยวกบั ถกู ตอ้ งเป็น ถูกต้องบางสว่ น สรปุ ความร้เู ขา้ ใจ 2
เรอ่ื งที่ศกึ ษาได้ เก่ยี วกบั เรือ่ งท่ี
ถูกตอ้ งและ ส่วนใหญ่ ศึกษาไมถ่ ูกต้อง
ครบถว้ น และไมค่ รบถ้วน
สรปุ ความรคู้ วาม สรุปความรูค้ วาม
3. ความถูกต้อง เนือ้ หาทเี่ ขยี นใน เน้ือหาที่เขียนใน
ครบถว้ นของ ใบงานมีความ เข้าใจเกี่ยวกับ เขา้ ใจเก่ยี วกบั ใบงานไม่ถูกต้อง
เนื้อหาในใบงาน ถูกตอ้ งครบถ้วน
เร่ืองท่ีศกึ ษาได้ เรื่องที่ศกึ ษาได้
ตามท่กี ำหนด
ถกู ตอ้ ง แตไ่ ม่ ถูกตอ้ งบางส่วน

ครบถ้วน และไมค่ รบถว้ น

เนื้อหาทเี่ ขยี นใน เนอ้ื หาทเ่ี ขียนใน

ใบงานมบี างสว่ น ใบงานมีความ

ไมถ่ ูกต้อง ตามที่ ถูกต้องเปน็ ส่วน

กำหนด น้อย

เกณฑก์ ารประเมนิ คุณภาพ
คะแนน 9 - 10 หมายถึง ดีมาก
คะแนน 7 - 8 หมายถึง ดี
คะแนน 5 - 6 หมายถงึ พอใช้
คะแนน 0 - 4 หมายถึง ปรับปรุง

เกณฑ์การตดั สิน ผา่ นเกณฑก์ ารประเมินระดับคณุ ภาพดขี ึน้ ไป

36

แบบประเมินทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์
แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 2 เรอ่ื ง ของเล่น ของใช้ (2)

ช่อื ผูป้ ระเมนิ …………………………………………………………………………........................………………………………………
ประเมนิ ผลครงั้ ท่…ี ……………….... วนั ที่ …………….........… เดือน ………..……...….…. พ.ศ. ……...….…………….......
เร่ือง………………………………………………………………......……………………………………………………………………………

รายการประเมิน/ระดบั คะแนน ผลรวมคะแนน
(6 คะแนน)
ชอ่ื -สกุล/กลุ่ม การสังเกต (3) การจำแนก ผลการประเมนิ
ประเภท (3)

37

เกณฑก์ ารประเมิน

ทักษะกระบวนการ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1)
ทางวทิ ยาศาสตร์
การสังเกต สามารถใช้ตาและมือใน สามารถใชต้ าและมอื ใน สามารถใช้ตาและมอื ใน
การรวบรวมข้อมูลเก่ยี วกบั การรวบรวมขอ้ มูลเกีย่ วกบั การรวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกบั
การจำแนกประเภท ของเลน่ หรือของใช้ ด้วย ของเลน่ หรอื ของใช้ จาก ของเลน่ หรือของใช้ ได้
ตนเองโดยไม่เพมิ่ เตมิ ความ การช้ีแนะของครูหรอื ผอู้ ่ืน บางสว่ น ถึงแมจ้ ะได้รับ
คิดเหน็ คำแนะนำจากครูหรือผู้อ่นื
สามารถจำแนกประเภท สามารถจำแนกประเภท สามารถจำแนกประเภท
สิง่ ของท่เี ปน็ ของเล่นและ สง่ิ ของทเ่ี ป็นของเล่นและ สง่ิ ของทีเ่ ป็นของเล่นและ
ของใชไ้ ด้ดว้ ยตัวเอง ของใช้ได้ โดยอาศัย ของใชไ้ ดบ้ างส่วน ถงึ แม้จะ
คำแนะนำของครหู รอื ผู้อน่ื ไดร้ บั คำแนะนำจากครูหรือ
ผูอ้ ื่น

เกณฑก์ ารตัดสนิ
คะแนน 5 - 6 หมายถงึ ดี
คะแนน 3 - 4 หมายถึง พอใช้
คะแนน 1 - 2 หมายถึง ปรบั ปรงุ

เกณฑก์ ารตัดสิน ผา่ นเกณฑก์ ารประเมินระดบั คณุ ภาพพอใชข้ ้นึ ไป

38

แบบประเมินคณุ ลักษณะ เจตคติ คา่ นยิ ม
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 2 เรอ่ื ง ของเล่น ของใช้ (2)

ชอ่ื ผ้ปู ระเมนิ /กลมุ่ ประเมิน…………………………………………………………………………………………....................................
ชอ่ื กลุ่มรับการประเมิน………………………………………………………………………………………………....................................
ประเมนิ ผลครงั้ ท่ี…………………....……....... วัน ……………..…. เดอื น …...........……..........…. พ.ศ. ……...….……...........
เร่ือง……………………………………………………………………………………………………………………..........................................

ที่ ลกั ษณะ/พฤตกิ รรมบ่งชี้ ระดับพฤติกรรม
ผา่ น ไมผ่ า่ น
1. มีวินัย
2. ใฝ่เรียนใฝร่ ู้
3. มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

เกณฑ์การตดั สนิ ผ่านเกณฑ์การประเมนิ ระดับคุณภาพ “ผา่ น”

39

แบบประเมนิ สมรรถนะสำคัญของผู้เรยี น
แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 2 เรอื่ ง ของเลน่ ของใช้ (2)

ผู้ประเมิน/กลมุ่ ประเมิน..................................................................................................................................................................
ช่ือกลมุ่ รบั การประเมนิ .................................................................................................................................................................
ประเมนิ ผลครง้ั ที่...................วันที่......................เดือน....................................................พ.ศ.......................................
เรอ่ื ง.....................................................................................................................................................................................................

ที่ สมรรถนะ/พฤติกรรมบง่ ช้ี เกณฑก์ ารตัดสิน
ผา่ น ไมผ่ า่ น
1. ความสามารถในการสอ่ื สาร
- ระบุสิ่งของที่เป็นของเล่นและของใช้ตามการใช้

ประโยชน์
2. ความสามารถในการคดิ

- จำแนกสิง่ ของที่เปน็ ของเลน่ หรอื ของใช้ได้
3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

- มงุ่ มั่นในการทำงานให้สำเร็จ

เกณฑ์การตดั สนิ ผ่านเกณฑก์ ารประเมนิ ระดับคุณภาพ “ผา่ น”

เฉลยใบงาน

41

รถของเล่น
แก้วน้ำ

42

รถของเล่น ลกู บอล ตวั ตอ่
แก้วน้ำ ดินสอ กระเปา๋

ความเพลิดเพลนิ สนกุ สนาน
ประโยชน์

43

ความสนุกสนาน ความเพลดิ เพลนิ
ของใช้ ของใช้
การเล่น

44