นโยบายสาธารณะและการวางแผน (Public Policy and Planning)

เอกสารประกอบการสอนรายวชิ า

นโยบายสาธารณะและการวางแผน
Public Policy and Planning

ดร.ภษู ิต ปลุ นั รมั ย

เปรยี ญธรรม เกา ประโยค (ป.ธ. ๙)
พธ.ม.(การพัฒนาสังคม)
พธ.ด.(รฐั ประศาสนศาสตร)

หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑติ
มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั

วทิ ยาเขตขอนแกน



(๑)

คํานํา

เอกสารประกอบการสอนเลมนี้ มีวัตถุประสงคท่ีจะใชเปนเอกสารประกอบการสอนรายวิชา
นโยบายสาธารณะและการวางแผน (Public Policy and Planning) รหสั ๔๐๒ ๓๐๔ ซงึ่ เปนหมวด
วิชาบังคับวิชาเอกของหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต ภาควิชารัฐศาสตร คณะสังคมศาสตร
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เพ่ือใหนิสิตภาควิชารัฐศาสตรไดเขาถึงเอกสารที่สอดคลอง
กบั วชิ าทเ่ี รยี น ทง้ั น้ี เนอ่ื งมาจากความจาํ เปน ทนี่ สิ ติ ตอ งสญู เสยี เวลาไปกบั การแสวงหาหนงั สอื ทส่ี อดคลอ ง
กับรายวิชา โดยเฉพาะทางดานนโยบายสาธารณะนั้นในภาคภาษาไทย มีนักวิชาการไดเขียนไวไมมาก
นกั โดยเนอื้ หาทป่ี ระกอบอยใู นเลม ไดร วบรวมมาจากหนงั สอื ตาํ รา เอกสาร และแหลง ขอ มลู สาํ คญั ตา งๆ
เกี่ยวกับนโยบายสาธารณะและการวางแผน ท่ีเขียนโดยนักวิชาการท่ีเปนที่ยอมรับและมีความชํานาญ
ทางดา นน้ี เอกสารเลม นไี้ ดแบงเปน ๓ ภาค กลาวคอื ตง้ั แตบทที่ ๑ - ๕ ก็จะกลาวถงึ สวนท่ีเกี่ยวของกับ
นโยบายสาธารณะ ตง้ั แตค วามรพู น้ื ฐาน การกาํ หนดนโยบาย การนาํ นโยบายไปปฏบิ ตั ิ และการประเมนิ
ผลนโยบาย สวนตั้งแตบทที่ ๖-๙ จะกลาวถึงการวางแผน กระบวนการวางแผน การวางแผนกลยุทธ
และการบรหิ ารนโยบายสาธารณะกบั การวางแผนของประเทศไทย และบทที่ ๑๐ จะกลาวถงึ นโยบาย
สาธารณะและการวางแผนเชิงพุทธบูรณาการ ซึ่งเปนการเสริมเนื้อหาสาระที่เก่ียวกับการบูรณาการใช
หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนากบั นโยบายสาธารณะและการวางแผน เพอ่ื ใหเ กดิ ผศู กึ ษาเกดิ ความรคู กู บั
คณุ ธรรม

ในการเขียนเอกสารประกอบการสอนเลมนี้ ผูเขียนเร่ิมดําเนินการต้ังแตไดรับมอบหมายให
บรรยายรายวิชา นโยบายสาธารณะและการวางแผน ตง้ั แตป การศกึ ษา ๒๕๖๒ และไดป รบั ปรงุ เน้อื หา
เร่ือยมา จนกลายเปนรูปเลมที่สมบูรณ ทั้งนี้ ขอขอบคุณเจาของเอกสารที่ใชเปนแหลงขอมูลสําคัญใน
เอกสารประกอบการสอนเลม น้ี และหวงั เปน อยา งยง่ิ วา เอกสารประกอบการสอนนค้ี งอาํ นวยประโยชน
ตอ การเรยี นการสอนในรายวชิ า นโยบายสาธารณะ และการวางแผน ตามสมควร อยา งไรกต็ ามหากทา น
ท่นี ําไปใชม ีขอ เสนอแนะ ยนิ ดีรบั ฟงและขอขอบคณุ ในความอนุเคราะหน ัน้ ณ โอกาสนดี้ วย

ดร.ภษู ิต ปลุ ันรัมย, ป.ธ. ๙
มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแกน

(๒) หนา

สารบญั (๑)
(๒)
เรื่อง (๑๐)
(๑๓)
คํานํา (๑๔)
สารบัญ
สารบญั แผนภาพ ๑
สารบญั ตาราง ๒
รายละเอยี ดของรายวิชา (มคอ.๓) ๒
๕
บทที่ ๑ : ความรูเ บอื้ งตนเก่ยี วกบั นโยบายสาธารณะ ๗
ความนํา ๘
๘
๑.๑ ความหมายของนโยบายสาธารณะ ๑๐
๑.๒ องคป ระกอบของนโยบายสาธารณะ ๑๘
๑.๓ ประโยชนข องการศกึ ษานโยบายสาธารณะ ๑๙
๑.๔ ความสาํ คญั ของนโยบายสาธารณะ ๒๐
๒๖
๑) ความสําคญั ตอผมู สี ว นไดสวนเสีย ๒๖
๒) ความสาํ คญั ในฐานะเปน เคร่อื งมือในการพัฒนาประเทศ ๒๗
๑.๕ ลักษณะของนโยบายสาธารณะ ๒๗
๑.๖ วตั ถปุ ระสงคของนโยบายสาธารณะ ๒๗
๑.๗ ประเภทของนโยบายสาธารณะ ๒๘
๑.๘ ตวั แสดงในกระบวนการนโยบายสาธารณะ ๒๙
๑) ตวั แสดงในภาครัฐ ๒๙
๒) ตวั แสดงในภาคสังคม ๓๐
๓) ตวั แสดงในระบบระหวา งประเทศ ๓๑
๑.๙ วงจรของนโยบายสาธารณะ ๓๑
๑) การกอตัวนโยบาย (Policy formation) ๓๒
๒) การกาํ หนดนโยบาย (Policy formulation) ๓๓
๓) การตัดสนิ นโยบาย (Policy decision)
๔) การนํานโยบายไปปฏบิ ตั ิ (Policy implementation) ๓๕
๕) การประเมินผลนโยบาย (Policy evaluation) ๓๖
สรปุ ทา ยบท
คาํ ถามทา ยบท
เอกสารอา งองิ ทายบท

บทที่ ๒ : ขอบขายและวิธกี ารศกึ ษานโยบายสาธารณะ
ความนํา

สารบัญ (ตอ ) (๓)

เร่อื ง หนา
๒.๑ วิวฒั นาการของการศึกษานโยบายสาธารณะ ๓๖
๒.๒ ยุคเริม่ ตน (ค.ศ. ๑๙๕๐-๑๙๗๙) ๓๘
๒.๓ ยคุ ขยายตวั (ค.ศ. ๑๙๗๐-ปจจบุ ัน) ๓๙
๒.๔ ความสัมพันธร ะหวา งนโยบายสาธารณะกับศาสตรส าขาวชิ าอืน่ ๆ ๔๒
๑) สาขาวิชารฐั ศาสตร ๔๒
๒) สาขาวชิ านติ ิศาสตร ๔๒
๓) สาขาวชิ าสังคมวิทยา-มานุษยวทิ ยา ๔๒
๔) สาขาวิชาเศรษฐศาสตร ๔๓
๒.๕ ความสัมพันธระหวางการเมือง การบรหิ าร และนโยบายสาธารณะ ๔๓
๒.๖ ระบบการเมอื ง (Political System) ๔๕
๒.๗ ระบบการบรหิ าร (Public Administration System) ๕๐
๒.๘ กระบวนการนโยบายสาธารณะ ๕๗
๖๑
สรุปทา ยบท ๖๒
คําถามทา ยบท ๖๓
เอกสารอา งอิงทายบท
๖๔
บทที่ ๓ : การกําหนดนโยบายสาธารณะ ๖๕
ความนาํ ๖๘
๖๙
๓.๑ ความหมายของการกําหนดนโยบายสาธารณะ ๗๑
๓.๒ กระบวนการกําหนดนโยบายสาธารณะ ๘๑
๓.๓ ข้ันกอ ตัวของนโยบายสาธารณะ หรอื การกอตวั ของปญ หา ๘๒
๓.๔ การเตรียมเสนอรางนโยบายสาธารณะ ๘๓
๓.๕ การอนุมัตแิ ละประกาศเปนนโยบายสาธารณะ ๘๔
๓.๖ ทฤษฎวี าดว ยรัฐกับนโยบายสาธารณะ ๘๕
๘๖
๑) ทฤษฎีพหนุ ิยม ๘๗
๒) ทฤษฎีผนู าํ ๘๗
๓) ทฤษฎีมารกซิสต ๘๘
๔) ทฤษฎีบรรษทั นยิ ม ๙๐
๓.๗ ทฤษฎีการตัดสินใจกับการกาํ หนดนโยบายสาธารณะ
๑) ตวั แบบเหตุผล (Rational models) ๙๐
๒) ตัวแบบสว นท่ีเพ่มิ (Incrementalism model) ๙๑
๓) การตดั สินใจดวยวิธที ่ีดที ีส่ ุดและการตดั สินใจแบบสํารวจแบบผสม

(Optimal methods and mixed scanning)
๓.๘ ปจ จัยแวดลอ มที่เก่ียวของกบั การกําหนดนโยบายสาธารณะ

(๔) หนา
๙๒
สารบัญ (ตอ ) ๙๒
๙๔
เรอ่ื ง ๙๔
๓.๙ ตัวแบบในการวเิ คราะหก ารกําหนดนโยบายสาธารณะ ๙๔
๑) ตวั แบบชนช้นั นาํ ๙๕
๒) ตัวแบบสถาบัน ๙๖
๓) ตวั แบบระบบราชการ ๙๗
๔) ตวั แบบทฤษฎีกลมุ ๙๘
๕) ตัวแบบกระบวนการ ๙๙
๖) ตวั แบบระบบ ๑๐๑
๗) ตัวแบบทฤษฎีเกม ๑๐๓
๘) ตัวแบบทฤษฎที างเลอื กสาธารณะ ๑๐๔
๙) ตวั แบบกระแสและหนา ตางนโยบาย ๑๐๕
๑๐) ตวั แบบเหตุผล ๑๐๖
๑๑) ตวั แบบคอยเปน คอ ยไปหรือตัวแบบสวนเพ่มิ
๑๐๘
สรุปทายบท ๑๐๙
คําถามทายบท ๑๑๐
เอกสารอางองิ ทายบท ๑๑๒
๑๑๓
บทที่ ๔ : การนํานโยบายสาธารณะไปปฏบิ ัติ ๑๑๔
ความนาํ ๑๑๔
๑๑๖
๔.๑ ความหมายของการนาํ นโยบายสาธารณะไปปฏิบัติ ๑๑๖
๔.๒ ความสาํ คัญของการนาํ นโยบายสาธารณะไปปฏิบัติ ๑๑๗
๔.๓ ผเู ก่ียวของในการนาํ นโยบายสาธารณะไปปฏิบัติ ๑๑๗
๑๒๐
๑) ฝา ยการเมอื ง (Politics) ๑๒๒
๒) ระบบราชการ (Bureaucracy) ๑๒๒
๓) ขา ราชการหรอื เจาหนาทีข่ องรัฐ (Bureaucrats) ๑๒๒
๔) ผูไดร บั ผลจากนโยบาย ๑๒๒
๔.๔ ขน้ั ตอนการนํานโยบายสาธารณะไปปฏิบตั ิ ๑๒๓
๑) ขนั้ ตอนการนํานโยบายสาธารณะไปปฏบิ ตั ิในระดบั มหภาค ๑๒๔
๒) ข้นั ตอนการนาํ นโยบายสาธารณะไปปฏบิ ัติในระดับจลุ ภาค
๔.๕ แนวคิด ทฤษฎีและตวั แบบในการนํานโยบายสาธารณะไปปฏบิ ัติ
๑) ทฤษฎกี ารนาํ นโยบายไปปฏิบตั ิจากบนลงลาง
๒) ทฤษฎีการนาํ นโยบายไปปฏบิ ตั ิจากลา งขึน้ บน
๓) ทฤษฎกี ารนํานโยบายไปปฏบิ ัตแิ บบผสม
๔) ตวั แบบทย่ี ดึ หลักเหตุผล (Rational Model)
๕) ตวั แบบทางดานการจดั การ

(๕)

สารบญั (ตอ ) หนา
๑๒๕
เร่อื ง ๑๒๖
๖) ตวั แบบทางดานการพัฒนาองคการ ๑๒๗
๗) ตัวแบบทางกระบวนการของระบบราชการ ๑๒๘
๘) ตัวแบบทางการเมอื ง ๑๓๐
๙) ตวั แบบทว่ั ไป ๑๓๑
๑๐) ตวั แบบสหองคการในการนํานโยบายไปปฏิบัติ ๑๓๑
๑๑) ตัวแบบปฏิสัมพันธร ะหวางปจจัย ๑๓๒
๑๒) ตัวแบบกระจายอาํ นาจ ๑๓๓
๑๓) ตัวแบบบกระบวนการ ๑๓๓
๑๔) ตวั แบบทว่ั ไปของกระบวนการนาํ นโยบายไปปฏบิ ตั ิ ๑๓๖
๑๓๗
๔.๖ ความสําเร็จและความลมเหลวในการนํานโยบายสาธารณะไปปฏิบตั ิ ๑๓๘
สรปุ ทายบท
คําถามทายบท ๑๓๙
เอกสารอา งองิ ทายบท ๑๔๐
๑๔๑
บทท่ี ๕ : การประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะ ๑๔๕
ความนํา ๑๔๖
๑๔๗
๕.๑ ความหมายของการประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะ ๑๔๘
๕.๒ ความสาํ คญั ของการประเมินผลนโยบายสาธารณะ ๑๕๐
๕.๓ วตั ถปุ ระสงคของการประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะ ๑๕๔
๕.๔ ชนดิ ของการประเมิน ๑๕๕
๕.๕ CIPP Model กบั การประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะ ๑๕๕
๕.๖ เกณฑในการประเมินผลนโยบาย ๑๕๕
๕.๗ กระบวนการประเมนิ ผลนโยบาย ๑๕๖
๕.๘ วธิ ีการประเมินผลนโยบายสาธารณะ ๑๕๖
๑๕๖
๑) การประเมนิ ผลดว ยวธิ กี ารวจิ ยั (Evaluation Research) ๑๕๖
๒) การประเมินผลดวยระบบวิเคราะห (Analytical Evaluation) ๑๕๗
๕.๙ แนวทางและตัวแบบในการประเมินผล ๑๕๗
๑) การประเมนิ ผลแบบดงั้ เดิม ๑๕๗
๒) ตัวแบบการวิจัยทางสังคมศาสตร ๑๕๗
๓) การประเมนิ ผลโดยมงุ เนน เปา ประสงคเปน หลัก
๔) การประเมนิ ผลโดยปลอดเปา ประสงค
๕) การประเมนิ ผลแบบกลอ งดํา
๖) การประเมนิ ผลงบประมาณประจาํ ป
๗) การประเมินโดยมุง เนนทัศนะของผูเ ช่ยี วชาญ

(๖) หนา
๑๕๗
สารบญั (ตอ ) ๑๕๗
๑๕๘
เร่ือง ๑๕๘
๘) การประเมินผลเชงิ คุณภาพ ๑๕๘
๙) การวจิ ยั ประเมนิ ผล ๑๕๘
๑๐) การประเมนิ ผลโดยมงุ กระบวนการตดั สินใจ ๑๕๘
๑๑) การประเมนิ ผลโดยคํานึงถึงกลมุ หลากหลาย ๑๕๙
๑๒) การประเมินโดยมงุ การอธิบายอยางแจมชัด ๑๕๙
๑๓) การประเมนิ ผลโดยมงุ พิจารณาจากทัศนะที่ตรงกันขาม ๑๕๙
๑๔) การประเมนิ ผลโดยมงุ อรรถประโยชนข องโครงการ ๑๕๙
๑๕) การประเมนิ ผลยคุ ที่ ๔ ๑๖๐
๑๖๑
๕.๑๐ ผลกระทบของการประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะทม่ี ตี อสังคม ๑๖๒
๑) ผลผลติ นโยบาย (Policy output) ๑๖๓
๒) ผลลัพธนโยบาย (Policy outcomes)
๓) ผลกระทบของนโยบาย (Policy impacts) ๑๖๕
๑๖๖
สรปุ ทายบท ๑๖๖
คําถามทา ยบท ๑๖๙
เอกสารอางองิ ทายบท ๑๖๙
๑๖๙
บทท่ี ๖ : ความรเู บอื้ งตนเก่ยี วกับการวางแผน ๑๗๐
ความนํา ๑๗๓
๑๗๓
๖.๑ ความหมายของการวางแผน ๑๗๓
๖.๒ ความสาํ คญั ของการวางแผน ๑๗๓
๑๗๓
๑) ความสําคัญในระดบั ชาติและสังคม ๑๗๓
๒) ความสาํ คญั ระดับองคกร ๑๗๓
๓) ความสําคัญในระดบั บุคคล ๑๗๓
๖.๓ องคประกอบของการวางแผน ๑๗๖
๑) การวางแผนเปนกระบวนการ ๑๘๑
๒) การตระเตรยี ม ๑๘๑
๓) ชดุ
๔) การตดั สนิ ใจเพ่ือการกระทํา
๕) ในอนาคต
๖) เพอ่ื บรรลุวัตถุประสงค
๗) โดยวธิ ที ด่ี ที ่สี ุด
๖.๔ มิติของการวางแผน
๖.๕ ประเภทของการวางแผน
๑) การจําแนกแผนตามระยะเวลา

(๗)

สารบัญ (ตอ ) หนา
๑๘๒
เรอ่ื ง ๑๘๓
๒) การจาํ แนกแผนตามระดับการบรหิ ารภายในองคก าร ๑๘๕
๓) การจําแนกแผนตามลักษณะหนา ท่ีในการดําเนนิ งาน ๑๘๕
๑๘๕
๖.๖ ขัน้ ตอนของการวางแผน ๑๘๕
๑) การเตรยี มการกอนการวางแผน ๑๘๕
๒) การวเิ คราะหขอมูลและปญหา ๑๘๗
๓) การพจิ ารณาประเมนิ ทางเลือก ๑๘๗
๔) การกําหนดแผนงานและโครงการตางๆ ๑๘๘
๕) การปฏิบัติตามแผน ๑๙๒
๖) การประเมินผล ๑๙๓
๑๙๔
๖.๗ ความสมั พนั ธร ะหวางนโยบายสาธารณะกับการวางแผน
สรุปทายบท ๑๙๕
คาํ ถามทา ยบท ๑๙๖
เอกสารอางองิ ทายบท ๑๙๖
๑๙๙
บทที่ ๗ : กระบวนการวางแผนและการจดั ทาํ โครงการ ๑๙๙
ความนาํ ๒๐๑
๒๐๕
๗.๑ การกาํ หนดความตองการและวตั ถปุ ระสงคของแผน ๒๐๗
๗.๒ ลกั ษณะทว่ั ไปของวตั ถุประสงค ๒๐๘
๗.๓ ความสมั พันธร ะหวางวตั ถปุ ระสงคกับภารกิจ ๒๐๘
๗.๔ การกาํ หนดองคกรการวางแผน ๒๐๙
๗.๕ การวางแผนและการทดสอบปรบั ปรุงแผน ๒๑๑
๗.๖ การอนมุ ัตแิ ผน ๒๑๒
๗.๗ ความสมั พนั ธร ะหวางการวางแผนกับโครงการ ๒๑๒
๗.๘ ความหมายของโครงการ
๗.๙ วงจรของโครงการ ๒๑๙
๗.๑๐ ลักษณะของโครงการท่ดี ี ๒๒๒
๗.๑๑ การเขียนโครงการ ๒๒๖
๗.๑๒ การเขยี นโครงการแบบประเพณนี ยิ ม (Conventional Method) ๒๒๗
๗.๑๓ การเขียนโครงการแบบตารางเหตุผลสัมพันธ (Logical Framework ๒๒๘

Method)
๗.๑๔ ประโยชนของโครงการแบบ Log-Frame
สรุปทายบท
คาํ ถามทา ยบท
เอกสารอางองิ ทายบท

(๘)

สารบัญ (ตอ ) หนา
๒๒๙
เรื่อง ๒๓๐
บทที่ ๘ : การวางแผนกลยุทธ ๒๓๐
ความนาํ ๒๓๒

๘.๑ ความเขา ใจเกย่ี วกบั กลยุทธ ๒๓๔
๘.๒ ความสาํ คัญของการวางแผนกลยทุ ธ ๒๓๖
๘.๓ ความสัมพันธระหวางจุดมุงหมายระดับกลยุทธกับวัตถุประสงคของ ๒๓๖
๒๕๖
โครงการ ๒๕๙
๘.๔ ขนั้ ตอนการจัดทําแผนกลยทุ ธ ๒๖๐

ขั้นตอนท่ี ๑ การกาํ หนดหรือการทบทวนวิสัยทัศน (Vision) ๒๖๒
ขั้นตอนท่ี ๒ การกาํ หนดหรือทบทวนพนั ธกิจ (Mission) ๒๖๕
ขน้ั ตอนท่ี ๓ การกําหนดคา นิยมรวม (Shared Value) ๒๖๘
ข้ันตอนท่ี ๔ การกําหนดแผนดานหรือกลุมงานหลัก (Key Result ๒๖๙
Area: KRA) ๒๗๐
ขนั้ ตอนที่ ๕ การกาํ หนดจดุ มุงหมายเชงิ กลยุทธ (Strategic Goals)
ข้นั ตอนท่ี ๖ การกาํ หนดกิจกรรมเชงิ กลยุทธ (Strategies) ๒๗๑
สรปุ ทา ยบท ๒๗๒
คาํ ถามทา ยบท ๒๗๓
เอกสารอางองิ ทา ยบท ๒๗๓
๒๗๔
บทท่ี ๙ : การบรหิ ารนโยบายสาธารณะกบั การวางแผนของประเทศไทย ๒๗๕
ความนํา ๒๘๒

๙.๑ ความหมายของการบริหารนโยบายสาธารณะภายใตโ ครงการของรฐั ๓๒๓
๙.๒ ความหมายของการบริหารโครงการพัฒนา ๓๒๖
๙.๓ ประเภทของโครงการพัฒนา ๓๒๗
๙.๔ การวางแผนและการวิเคราะหนโยบายการพัฒนาขนาดใหญของรัฐ ๓๒๘
๙.๕ การจัดการนโยบายภายใตโครงการพฒั นาขนาดใหญของรฐั
๙.๖ ผลกระทบจากการบริหารนโยบายภายใตการพฒั นาในโครงการขนาดใหญ ๓๓๐
๓๓๑
ของรัฐ ๓๓๒
สรปุ ทา ยบท ๓๓๗
คาํ ถามทายบท
เอกสารอางองิ ทา ยบท

บทท่ี ๑๐ : นโยบายสาธารณะและการวางแผนเชิงพุทธบูรณาการ
ความนาํ

๑๐.๑ นโยบายสาธารณะกบั แนวคิดการพัฒนาตามแนวทางพระพุทธศาสนา
๑๐.๒ เครือ่ งมอื การบริหารการพัฒนาตามแนวพุทธศาสนา

สารบัญ (ตอ ) (๙)

เรือ่ ง หนา
๑๐.๓ การบริหารการพัฒนาตามตัวแบบเศรษฐศาสตรเ ชิงพทุ ธ ๓๔๕
๑๐.๔ การบรู ณาการหลักพทุ ธธรรมกบั การบริหารการพัฒนา ๓๕๕
๑๐.๕ จริยธรรมสาํ หรบั นักพฒั นา ๓๖๕
๓๘๔
สรปุ ทายบท ๓๘๕
คาํ ถามทา ยบท ๓๘๖
เอกสารอางองิ ทายบท ๓๘๗
๓๙๕
บรรณานกุ รม ๓๙๙
ภาคผนวก
ประวัตผิ ูเขียน

(๑๐)

สารบญั แผนภาพ หนา
๒๘
แผนภาพท่ี ๒๙
๑.๑ แสดงวงจรของนโยบายสาธารณะ ๓๐
๑.๒ แสดงทฤษฎีระบบของ David Easton ๔๔
๑.๓ แสดงการแปลงนโยบายไปสกู ารปฏบิ ัติ ๔๖
๒.๑ แสดงแนวคดิ เกย่ี วกับระบบ ๕๕
๒.๒ แสดงแนวคดิ ระบบการเมอื ง
๒.๓ แสดงความสัมพนั ธร ะหวางการเมอื ง การบรหิ าร และนโยบายสาธารณะ ๕๖
๒.๔ แสดงความสัมพันธระหวางการเมือง การบริหาร และนโยบายสาธารณะที่ ๕๗
ยอมรบั ในปจจุบนั ๕๘
๒.๕ แสดงขน้ั ตอนของนโยบายสาธารณะตามแนวคดิ ของ James E. Anderson ๕๘
๒.๖ แสดงข้ันตอนของนโยบายสาธารณะตามแนวคดิ ของ Charles E. Lindblom ๕๙
๒.๗ แสดงข้นั ตอนของนโยบายสาธารณะตามแนวคิดของ Yehezkel Dror ๖๐
๒.๘ แสดงขั้นตอนของนโยบายสาธารณะตามแนวคดิ ของ ศุภชัย ยาวะประภาษ ๗๑
๒.๙ แสดงขน้ั ตอนของนโยบายสาธารณะ ๗๖
๓.๑ แสดงกิจกรรมของข้นั ตอนการกาํ หนดนโยบาย ๙๓
๓.๒ แสดงตวั แบบกระบวนการกําหนดระเบียบวาระนโยบาย ๙๔
๓.๓ แสดงตวั แบบชนช้นั นํา ๙๕
๓.๔ แสดงตัวแบบสถาบนั ๙๖
๓.๕ แสดงตัวแบบกลุม ๙๗
๓.๖ แสดงตวั แบบกระบวนการ ๑๐๐
๓.๗ แสดงตวั แบบระบบ ๑๐๒
๓.๘ แสดงตัวแบบกระแส-หนาตา งนโยบาย ๑๐๔
๓.๙ แสดงตวั แบบเหตผุ ล ๑๑๗
๓.๑๐ แสดงตัวแบบคอยเปน คอยไป หรือตวั แบบสวนเพ่มิ
๔.๑ แสดงความสมั พนั ธร ะหวางนโยบาย แผนงาน และโครงการ ๑๑๘
๔.๒ แสดงถงึ การแปลงนโยบายการสรา งเอกลักษณวฒั นธรรมไทยเปน แผนงานและ ๑๒๓
โครงการ ๑๒๔
๔.๓ ตวั แบบหลักเหตุผล ๑๒๕
๔.๔ ตัวแบบดา นการจดั การ ๑๒๖
๔.๕ ตวั แบบดา นการพัฒนาองคการ ๑๒๗
๔.๖ ตวั แบบกระบวนการของระบบราชการ ๑๒๘
๔.๗ ตวั แบบทางการเมือง ๑๒๙
๔.๘ ตัวแบบทั่วไป
๔.๙ ตวั แบบสหองคการ

(๑๑)

สารบัญแผนภาพ (ตอ ) หนา
๑๓๐
แผนภาพท่ี ๑๓๑
๔.๑๐ ตวั แบบปฏสิ มั พันธระหวา งปจจยั ๑๓๑
๔.๑๑ ตัวแบบกระจายอาํ นาจ ๑๓๒
๔.๑๒ ตัวแบบกระบวนการ ๑๔๔
๔.๑๓ ตัวแบบทั่วไป ๑๔๘
๕.๑ แสดงผลการนาํ นโยบายไปปฏิบตั ิ ๑๗๕
๕.๒ แสดงความสัมพนั ธระหวา งการประเมินกับการตัดสินใจในแบบจาํ ลอง CIPP ๑๘๓
๖.๑ วงจรขององคประกอบที่มีผลตอ ความสําเร็จของแผน
๖.๒ แสดงการเปรยี บเทียบแผนกลยุทธแ ละแผนปฏบิ ัติการ ๑๘๗
๖.๓ แสดงสวนประกอบของแผน และความสัมพันธระหวางเปาหมาย แผนงาน ๑๘๘
โครงการและกจิ กรรมในภาคปฏิบตั โิ ครงการ ๑๘๙
๖.๔ แสดงความสมั พันธร ะหวางนโยบาย การวางแผน และแผน ๑๙๐
๖.๕ แสดงหลักการวเิ คราะห 5W2H ของ Tanatcha ๑๙๑
๖.๖ แสดงความสัมพนั ธระหวางนโยบายสาธารณะกับการวางแผนในแนวดิง่ ๒๐๐
๖.๗ แสดงความสัมพันธระหวางนโยบายสาธารณะกบั แผนในแนวราบ ๒๐๑
๗.๑ แสดงระดบั โครงสรา งแผนงาน ๒๐๘
๗.๒ แสดงความสมั พนั ธของวัตถปุ ระสงคของแผนงานแตละระดับ ๒๑๐
๗.๓ แสดงความสมั พันธข องแผนกับโครงการ ๒๑๕
๗.๔ แสดงวงจรโครงการ ๒๑๖
๗.๕ แสดงตารางวิธดี ําเนนิ งาน ๒๑๘
๗.๖ แสดงรูปแบบการกําหนดระยะเวลาดาํ เนินงาน ๒๓๔
๗.๗ แสดงรูปแบบการเขยี นโครงการแบบประเพณีนยิ ม ๒๓๕
๘.๑ แสดงกระบวนการกาํ หนดเปาหมาย และดชั นีชี้วัดสแู ผนปฏิบัตกิ าร ๒๔๐
๘.๒ แสดงโครงสรางแผนแมบทขององคการ ๒๔๕
๘.๓ แสดงกระบวนการ AIC ๒๔๗
๘.๔ แสดงตัวอยางการวเิ คราะหป ญหา: ปญหารถประจาํ ทาง ๒๔๘
๘.๕ แสดงตัวอยา งการวิเคราะหว ตั ถปุ ระสงค
๘.๖ แสดงตัวอยางการวิเคราะหวัตถุประสงค: เรือ่ งรถประจาํ ทาง ๒๖๑
๘.๗ แสดงตัวอยางแผนดานของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยา ๒๗๖
เขตขอนแกน ๒๘๓
๙.๑ แสดงลักษณะความสัมพันธเช่ือมโยงของแผน แผนงาน และโครงการ ๒๘๕
๙.๒ แสดงวงจรโครงการตามแบบขององคการสหประชาชาติ
๙.๓ แสดงวงจรโครงการตามแบบของธนาคารโลก

(๑๒)

สารบญั แผนภาพ (ตอ ) หนา

แผนภาพที่ ๒๙๖
๙.๔ แสดงการเกิดผลกระทบส่ิงแวดลอมและกระบวนการแกไข โดยการประเมิน ๓๑๕
ส่ิงแวดลอมเบื้องตน (IEE) การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม (EIA) การ ๓๑๗
ประเมินผลกระทางสังคม (SIA) และการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ (HIA) ๓๔๖
๙.๕ แสดงวงจรของการประเมนิ ผลกระทบสิง่ แวดลอมโดยแบงออกเปน ๕ ขนั้ ตอน ๓๔๗
๙.๖ แสดงแนวทางปฏิบตั ใิ นการศึกษาผลกระทบสิง่ แวดลอม ๓๔๘
๑๐.๑ แสดงความสัมพันธร ะหวา งปจจัยนาํ เขา กระบวนการผลติ และผลผลิตที่ไดออกมา ๓๖๘
๑๐.๒ แสดงกระบวนการผลิตที่มที ั้งผลผลิตและของเสยี
๑๐.๓ แสดงความสัมพนั ธการผลติ ทม่ี กี ารจําแนกทรัพยากรใหมีความละเอยี ดยิง่ ขึน้
๑๐.๔ แสดงกรอบแนวคิดจริยธรรมสาํ หรบั นักพฒั นา

(๑๓)

สารบญั ตาราง หนา
๗
ตารางท่ี
๑.๑ แสดงการเปรยี บเทียบองคประกอบของนโยบายสาธารณะ ๑๓
๑.๒ แสดงแนวโนมการเปล่ียนแปลงของการแขงขันทางเศรษฐกิจระหวาง ๒๓
ประเทศ
๑.๓ แสดงการเปรียบเทียบประเภทของนโยบายสาธารณะตามทรรศนะของ ๙๘
Theore Lowi กับ Almond & Powell
๓.๑ แสดงตารางตัวแบบทฤษฎเี กม ๑๑๔
๔.๑ แสดงถึงองคกรที่เก่ียวของในการนํานโยบายไปสูการปฏิบัติกรณีของ
ประเทศไทย ๑๕๒
๕.๑ แสดงแบบความพอเพียง ๔ แบบโดยพิจารณาจากลักษณะความสัมพันธ ๑๙๘
ของคา ใชจ า ยกบั ประสิทธิผล ๒๒๐
๗.๑ แสดงตัวอยางการกําหนดวัตถุประสงคแ ละเปาหมาย
๗.๒ แสดงแบบฟอรม แมแ บบของโครงการแบบ Log-Frame ๒๒๒
๗.๓ แสดงตัวอยางสรุปโครงการโครงการพัฒนาการทองเที่ยวของจังหวัดสาร ๒๕๓
ขนั ฑ ๓๓๕
๘.๑ แสดงตารางการวิเคราะห SWOT
๑๐.๑ แสดงการเปรียบเทยี บวิถีชวี ติ แบบพุทธและแบบอตุ สาหกรรมนยิ ม

(๑๔)

รายละเอยี ดของรายวชิ า (มคอ. ๓)
รายวิชา ๔๐๒ ๓๐๔ นโยบายสาธารณะและการวางแผน

ช่อื สถาบนั อดุ มศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย
วทิ ยาเขต/วทิ ยาลยั สงฆ/ หลักสตู ร

วิทยาเขตขอนแกน
วทิ ยาลัยสงฆขอนแกน
หลกั สตู รรฐั ประศาสนศาสตรบณั ฑติ

หมวดท่ี ๑ ขอมูลโดยทั่วไป

๑. รหสั และช่อื รายวิชา
๔๐๒ ๓๐๔ นโยบายสาธารณะและการวางแผน

(Public Policy and Planning)
๒. จํานวนหนว ยกติ

๓ หนวยกติ ๓ ( ๓-๐-๖ )
๓. หลกั สตู รและประเภทของรายวิชา

รฐั ประศาสนศาสตรบัณฑติ หมวดวชิ าเฉพาะ (วชิ าแกนทางรฐั ประศาสนศาสตร)
๔. อาจารยผ รู บั ผิดหลักสตู ร, อาจารยผ รู บั ผิดชอบรายวิชา และอาจารยผ สู อน

อาจารยผ รู ับผิดชอบหลักสตู ร ผศ. ดร.นิเทศ สน่นั นารี
อาจารยผรู ับผดิ ชอบรายวิชา อาจารย ดร.ภูษติ ปุลนั รมั ย, ป.ธ. ๙
อาจารยผสู อน อาจารย ดร.ภูษิต ปลุ นั รัมย, ป.ธ. ๙
๕. ภาคการศกึ ษา / ชน้ั ปท่เี รยี น
ภาคการศกึ ษาท่ี ๑ / ๒๕๖๒ ชั้นปท่ี ๓ (บรรพชิต-คฤหสั ถ)
๖. รายวชิ าท่ตี องเรียนมากอน (Pre-requisite) (ถามี)
๔๐๒ ๓๐๑ ความรเู บื้องตน ทางรัฐประศาสนศาสตร

(Introduction to Public Administration)
๗. รายวชิ าทต่ี องเรียนพรอมกนั (Co-requisites) (ถา มี)

๔๐๒ ๓๐๒ ทฤษฎที างรฐั ประศาสนศาสตร
(Public Administration Theory)

๘. ทวนสอบผลสัมฤทธิ์การเรียนรู
กําหนดการทวนสอบผลสัมฤทธก์ิ ารเรยี นรูในรายวิชานี้

๙. สถานท่เี รยี น
หอง ๓๐๕ ชน้ั ๓ อาคารเรยี น ๑๐๐ ป สมเด็จพระพุฒาจารย (อาจ อาสภมหาเถร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ

ราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตขอนแกน
๑๐. วนั ท่จี ัดทําหรือปรบั ปรุงรายละเอียดของรายวิชาครง้ั ลาสดุ

๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒

(๑๕)

หมวดที่ ๒ จดุ มุงหมายและวตั ถปุ ระสงค

๑. จดุ มงุ หมายของรายวิชา
เพื่อใหผ ูศึกษาเนอ้ื หาและรว มกจิ กรรมการเรยี นการสอนในรายวิชานี้ มดี งั ตอ ไปนี้
๑.๑ เพ่ือใหนิสิตมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับนโยบายสาธารณะและการวางแผนทั้งในดานความคิดและดาน

ทฤษฎี
๑.๒ เพอ่ื ใหน สิ ติ มีประสบการณต รงและสามารถแยกแยะประเภท และวิธกี ารกําหนดนโยบายสาธารณะ แผนงาน

ตลอดจนถงึ โครงการตา งๆ
๑.๓ เพ่ือใหนิสิตไดเกิดความรูความเขาใจในการวิเคราะหกระบวนการ เทคนิค และหลักการของนโยบาย

สาธารณะและการวางแผนทสี่ ัมพนั ธกบั ปจจยั แวดลอม อันมีผลตอนโยบายสาธารณะและการวางแผน

๒. วตั ถุประสงคใ นการการพฒั นา/ปรับปรุงรายวชิ า
เพ่ือเพ่ิมเติมเนื้อหา ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงขอมูล เพ่ือการบูรณาการกับศาสตรอื่นๆ โดยอาศัยการประเมินจาก

ผเู รียน และคณาจารยเ ขา สขู บวนการเรียนการสอนโดย e-Leaning ดงั มตี อ ไปน้ี
๒.๑ เพือ่ ใหนสิ ติ เปนผูร จู ักปฏบิ ัตงิ านดว ยการกําหนดใหมีการวางนโยบาย และแผนงานไวลวงหนาอยางชดั เจน
๒.๒ เพื่อใหนิสิตเกิดการนําไปสูภาคปฏิบัติในการประเมินผลถึงขอดีขอเสียของนโยบายและการวางแผน แลว

ปรบั ปรุงแกไ ขใหสมบูรณต อไป
๒.๓ เพอ่ื ใหนิสิตมคี วามรูความเขา ใจและสามารถอธิบายแนวคดิ การพัฒนาตามแนวทางพระพุทธศาสนาได
๒.๔ เพอ่ื ใหนสิ ิตมีความสามารถในการใชเ ครอ่ื งมอื การบรหิ ารการพฒั นาตามแนวพุทธศาสนาได
๒.๕ เพ่ือใหนิสิตมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับการบริหารการพัฒนาตามนโยบายสาธารณะตามตัวแบบ

เศรษฐศาสตรเชิงพทุ ธ และการประยกุ ตใชหลกั พทุ ธธรรมเพอื่ การบริหารการพัฒนาใหสอดคลองกับนโยบายสาธารณะ
และการวางแผน

๒.๖ เพอ่ื ใหนิสิตมคี วามรูความเขา ใจในหลกั จริยธรรมสําหรบั นักพฒั นาทสี่ อดคลองกับนโยบายสาธารณะและการ
วางแผน

หมวดท่ี ๓ ลักษณะและการดําเนนิ การ

๑. คาํ อธิบายรายวชิ า
ศกึ ษาแนวคิดและทฤษฎีเกีย่ วกบั นโยบายสาธารณะและการวางแผน ประเภท และวิธีการกําหนดนโยบายของรัฐ

อทิ ธิพลของส่ิงแวดลอมตอนโยบาย การนํานโยบายไปกําหนดเปนแผนงานและโครงการ เทคนิคและหลักการของการ
วางแผน และใหม ีการศึกษาเฉพาะกรณี โดยเนนการกาํ หนดนโยบายสาธารณะ และการวางแผนของประเทศไทย

๒. จาํ นวนชว่ั โมงทใ่ี ชต อ ภาคการศึกษา

บรรยาย สอนเสรมิ การฝกปฏิบัติ/งานภาคสนาม/ การศึกษาดวยตนเอง
การฝกงาน
บรรยาย ๓๓ ช่ัวโมงตอภาค ไมม ีการสอนเสริมใน
มีการฝกปฏิบัติงานภาคสนาม ศกึ ษาคนั ควาดวยตนเอง ๖
การศึกษา รายวชิ า ๑๕ ชัว่ โมงตอภาคการศึกษา ชว่ั โมงตอ สปั ดาห

(๑๖)

๓. จํานวนชั่วโมงตอสัปดาหที่อาจารยใหคําปรกึ ษาและแนะนําทางวชิ าการแกนิสติ เปนรายบุคคล

- อาจารยประจําวิชาหรืออาจารยผูสอนใหคําปรึกษาผานโปรแกรมโทรศัพทมือถือ (Line, Messenger,
Facebook)

- มุมแนะแนว หองสํานักงานหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต หอง ๒๑๑ ชั้น ๒ อาคารเรียน ๑๐๐ ป
สมเด็จพระพฒุ าจารย (อาจ อาสภมหาเถร) มหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย วทิ ยาเขตขอนแกน

- อาจารยป ระจาํ วิชาหรืออาจารยผูสอน จัดเวลาใหคําปรึกษาเปนรายบุคคล หรือรายกลุมตามความตองการ ๒
ช่ัวโมงตอสัปดาห ทุกวันพุธ เวลา ๑๐.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. ณ หองสํานักงานหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต หอง
๒๑๑ ช้ัน ๒ อาคารเรียน ๑๐๐ ป สมเด็จพระพุฒาจารย (อาจ อาสภมหาเถร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช
วิทยาลยั วทิ ยาเขตขอนแกน (เฉพาะรายทตี่ องการ)

หมวดที่ ๔ การพัฒนาการเรียนรขู องนสิ ิต
๔.๑ การพัฒนาคณุ ลกั ษณะพเิ ศษของนสิ ิต

คุณลกั ษณะพิเศษ กลยุทธหรือกิจกรรมของนสิ ิต
ดา นบคุ ลกิ ภาพ
- มีการสอดแทรกเร่ืองการสํารวมในสมณภาวะ การครองจีวรหรือการแตง
ดา นภาวะผนู ํา และความรบั ผิดชอบ กาย การเขาสังคมและศาสนพิธี เทคนิคการเจรจาส่ือสาร การมีมนุษย
ตลอดจนวินัยในตนเอง สัมพันธท่ีดี และการวางตัวในการทํางานในบางรายวิชาท่ีเก่ียวของและใน
กิจกรรมปจ ฉิมนเิ ทศ กอ นทนี่ ิสิตจะสําเรจ็ การศกึ ษา
จรยิ ธรรม และจรรยาบรรณวชิ าชีพ
- กําหนดใหมีรายวิชาซึ่งนิสิตตองทํางานเปนกลุม และมีการกําหนดหัวหนา
กลุมในการทํารายงานตลอดจน กําหนดใหทุกคนมีสวนรวมในการนําเสนอ
รายงานเพ่อื เปนการฝก ใหน สิ ิตไดส รา งภาวะผูนาํ และการเปน สมาชกิ กลมุ ทด่ี ี
- มีกิจกรรมนิสิตที่มอบหมายใหนิสิตหมุนเวียนกันเปนหัวหนาในการดําเนิน
กิจกรรมเพ่อื ฝกใหนสิ ิตมีความรับผดิ ชอบ
- มีกติกาท่ีจะสรางวินัยในตนเอง เชน การเขาเรียนตรงเวลา เขาเรียนอยาง
สมํ่าเสมอ การมีสวนรวมในช้ันเรียน เสริมสรางความกลาในการแสดงความ
คดิ เห็น

- มกี ารใหความรูแ กน สิ ติ ในการนาํ เอาความรูทางดานรัฐประศาสนศาสตรไป
ใชในการทาํ งานทจ่ี ะทาํ ใหนิสติ อยรู วมกบั คนอืน่ และคนในสงั คมได

๔.๒ การพฒั นาการเรียนรูในแตล ะดา น (จาก มคอ.๒ หลักสตู รรฐั ประศาสนศาสตรบัณฑิต หลกั สูตรปรับปรุง พ.ศ.
๒๕๕๙)

๑. คุณธรรม ๒. ความรู ๓. ทักษะทาง ๔. ทกั ษะ ๕. ทักษะการวเิ คราะห
จรยิ ธรรม ปญญา ความสมั พนั ธร ะหวาง เชิงตัวเลข การสอื่ สาร
๑๒ ๓ และการใชเ ทคโนโลยี
๑๒ ๑๒ บคุ คลและความ
รบั ผดิ ชอบ สารสนเทศ

๑ ๒๓ ๑ ๒๓

{ z zz z { { { z { { z{

(๑๗)

๔.๒.๑ คุณธรรม จรยิ ธรรม

ผลการเรียนรูดานคุณธรรม กลยุทธการสอนที่ใชพ ัฒนาการเรยี นรู กลยทุ ธการประเมนิ ผลการเรยี นรดู า น

จริยธรรม ดา นคณุ ธรรม จริยธรรม คุณธรรม จริยธรรม

ความรับผิดชอบหลัก ๑) บรรยายเชิงวิชาการ และขณะ ๑) ประเมินพฤติกรรมการเขาเรียน

(๒) สามารถปรับวถิ ชี ีวติ ใน บรรยาย หรือทํากิจกรรมใดๆ ผูบรรยาย ความรบั ผดิ ชอบงาน ความตรงตอ เวลา

ความขดั แยงทางคา นยิ ม และ จะสอดแทรกเรื่องคุณธรรม จริยธรรม ๒) ประเมินผลจากการนําเสนอหรือสง

จัดการปญหาทางคณุ ธรรม จิตสาธารณะและการเสียสละเพ่ือ งานที่มอบหมายตรงตามกรอบเวลาท่ี

จรยิ ธรรม โดยใชดลุ ยพินิจทาง สวนรวม กาํ หนดไว

คา นิยมพืน้ ฐานและความรูสึก ๒) การเปน ตนแบบทด่ี ีของผูสอน ๓) การสังเกตพฤตกิ รรม

ของผูอื่น ๓) ยกกรณีตัวอยางประเด็นปญหา ๔) ประเมินผลจากการทดสอบกลาง

ความรับผดิ ชอบรอง ทา ง ด า น คุณธ ร ร ม จ ริย ธ ร ร ม จิ ต ภาค และสอบปลายภาค

(๑) พัฒนานิสัยและประพฤติ สาธารณะและเสียสละเพ่ือสวนรวมให

ตนอยางมีคุณธรรม จริยธรรม นิสติ แสดงความคิดเห็นในการแกป ญ หา

และดวยความรับผิดชอบท้ัง ๔) กําหนดใหนิสิตฝกอภิปราย วิเคราะห

สว นตนและสว นรวม เนอ้ื หาดา นคณุ ธรรมจริยธรรม

๕) การฝกทักษะการศึกษาคนควา

เนอื้ หาสารัตถะในวิชานโยบายสาธารณะ

และการวางแผน

๖) การมอบหมายงาน

๔.๒.๒ ความรู

ผลการเรยี นรูดา นความรู กลยุทธก ารสอนท่ีใชพ ัฒนาการเรยี นรู กลยุทธการประเมนิ ผลการเรยี นรดู าน

ดานความรู ความรู

ความรับผิดชอบหลกั ๑) บรรยาย อภิปราย ๑) ทดสอบยอย สอบกลางภาค สอบ

(๑) มีความรูความเขาใจใน ๒) การทํางานกลุม/การนําเสนอใบงาน ปลายภาค ดวยขอสอบท่ีเนนท้ังดาน

หลักการของแนวคิดและทฤษฎี เดีย่ ว ศักยภาพและสมรรถภาพ

ทางรัฐประศาสนศาสตร ๓) การวิเคราะหกรณีศึกษา และ ๒) สมดุ บนั ทึก

(๒) รูและเขาใจถึง มอบหมายใหคนควาขอมูลท่ีเก่ียวของ ๓) รายงาน/ใบงาน/โครงงาน

ความกา วหนาของความรู โดยนาํ มาสรุปและนําเสนอ ๔) การสงั เกตพฤติกรรม

ตลอดจนธรรมเนียมปฏิบัติ ๔) เนนการศึกษาโดยใชบททดสอบ/ ๕) ประเมินการนําเสนอสรุปการศึกษา

กฎระเบียบและ ขอบังคบั ท่ี กิจกรรมท้ังในหองเรียน และลงฝก คนควาขอ มลู

เปลี่ยนไปตามสถานการณใน ปฏบิ ตั ิพ้ืนทภ่ี าคสนามนอกหอ งเรยี น

สาขาวชิ ารฐั ประศาสนศาสตร ๕) เนนการศึกษาโดยใชปญหา และ

(๓) ตระหนกั รูถงึ งานวิจยั ใน โครงงาน (Problem base learning)

ปจ จุบันทเ่ี ก่ียวของกับการ ๖) เนนผูเรียนเปนศูนยกลางของการ

แกปญหาและการตอยอดองค เรียนรู (Student Center)

ความรใู นสาขาวชิ ารัฐ ๗) มอบหมายใหน าํ ความรูทีไ่ ดไปปฏิบตั ิ

(๑๘)

ผลการเรยี นรดู า นความรู กลยทุ ธก ารสอนท่ีใชพ ัฒนาการเรียนรู กลยทุ ธก ารประเมนิ ผลการเรยี นรดู าน

ประศาสนศาสตร ดานความรู ความรู
ความรบั ผิดชอบรอง
- ไมม ี จรงิ ในชีวิตประจาํ วัน ๑ เรอื่ ง

๔.๒.๓ ทกั ษะทางปญ ญา

ผลการเรยี นรูด า นทักษะทาง กลยุทธก ารสอนที่ใชพัฒนาการเรียนรู กลยุทธการประเมนิ ผลการเรียนรูดาน

ปญญา ดา นทกั ษะทางปญญา ทักษะทางปญญา

ความรับผิดชอบหลกั ๑) การบรรยาย/อภปิ รายเชิงวิชาการ ๑) ประเมินจากผลงานและการของ

- ไมม ี ๒) การมอบหมายงาน โดยมอบหมาย ผูเรียนที่เกิดจากการใชกระบวนการ

ความรบั ผดิ ชอบรอง หัวขอ และใหยกกรณีศึกษาตัวอยางที่ เรียนรูอยางเปนเหตุเปนผล ศึกษา

(๑) สามารถคนหาขอเท็จจรงิ สอดคลองกับหัวขอเรียนรู ศึกษา คนควา วิเคราะห วิจารณ และนําเสนอ

และทาํ ความเขา ใจ คนควา ใหนิสิตศึกษาคนควาขอมูลที่ อยางเปนระบบ

ปรากฏการณทเี่ กย่ี วของกับรฐั เก่ียวกับนโยบายสาธารณะและการ ๒) ประเมินผลจากแบบฝกหัดหรือการ

ประศาสนศาสตรจ าก วางแผน และนําเสนอผลการศึกษา เขียนใบงานเด่ียวและรายงานกลุมแบบ

แหลง ขอ มูลท่ีหลากหลาย รวมกันอภิปรายกลุม โครงการ การสอบกลางภาค และการ

(๒) สามารถศึกษาและ ๓) การใหนิสิตศึกษาวิเคราะหเน้ือหาที่ สอบปลายภาค โดยเนนขอสอบที่แสดง

วเิ คราะหสถานการณหรือ เกี่ยวกับนโยบายสาธารณะและการ ถึงทักษะทางปญญาที่เกี่ยวกับนโยบาย

สภาพปญหาท่ีซบั ซอน โดยใช วางแผน จนเกิดทักษะสามารถนําไป สาธารณะและการวางแผน

ความรู แนวคิด และทฤษฎที าง ถายทอดตอได

รฐั ประศาสนศาสตรเ พอ่ื ๔) กําหนดใหสงรายงานและนําเสนอ

เสนอแนะแนวทางในการแกไข การศึกษาคนควา

ไดอ ยางสรา งสรรค

๔.๒.๔ ทักษะความสัมพันธร ะหวา งบุคคลและความรับผิดชอบ

ผลการเรยี นรดู า นทักษะ กลยุทธก ารสอนทใี่ ชพัฒนาการเรยี นรู กลยทุ ธก ารประเมนิ ผลการเรียนรดู า น

ความสัมพนั ธระหวางบุคคล ดานทักษะความสมั พันธระหวางบุคคล ทักษะความสัมพันธร ะหวางบุคคลและ

และความรับผิดชอบ และความรบั ผดิ ชอบ ความรบั ผดิ ชอบ

ความรับผดิ ชอบหลกั ๑) มอบหมายงานใหผเู รยี นทํางานเปน ๑) ประเมินตนเองและเพื่อนดวย

(๒) สามารถปรับตัวไดใน กลมุ เพื่อเรยี นรคู วามรับผดิ ชอบและการ แบบฟอรม ทกี่ าํ หนด

สังคมทม่ี คี วามหลากหลาย รับ เปน สมาชกิ ทด่ี ีของกลมุ ๒) การสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล/กลมุ

ฟงความคดิ เหน็ ท่แี ตกตางและ ๒) จัดกิจกรรมกลุมภายในหองเรียนหรือ ๓) การประเมนิ ผลงานทน่ี าํ เสนอ

แสดงความเห็นที่เกี่ยวของกับ หองสมุด หรือนอกหองเรียน เพ่ือ ๔) ประเมินผลจากแบบฝกหัดหรือการ

ประเด็นทางรัฐประศาสน การศึกษาคนควาขอมูลท่ีเกี่ยวกับ เขียนใบงาน/รายงาน/โครงการ การ

ศาสตรไดอยางสรา งสรรค นโยบายสาธารณะและการวางแผน สอบกลางภาค และการสอบปลายภาค

ความรับผิดชอบรอง ๓) มอบหมายงานเปนรายบุคคลหรือ

(๑๙)

ผลการเรยี นรดู า นทักษะ กลยุทธก ารสอนท่ีใชพ ัฒนาการเรียนรู กลยทุ ธการประเมินผลการเรยี นรูดา น

ความสัมพันธระหวา งบุคคล ดานทกั ษะความสมั พันธระหวา งบุคคล ทักษะความสัมพันธระหวางบุคคลและ

และความรับผดิ ชอบ และความรับผิดชอบ ความรับผดิ ชอบ

(๑) มีความรับผิดชอบในการ กลุม

พัฒนาตนเองและแสดงออก ๔) การนาํ เสนอหรือสงใบงาน/โครงการ/

ซ่ึงภาวะผูนําและสมาชิกท่ีดี รายงานที่ไดรับมอบหมายใหศึกษา

ของกลมุ คนควาเกี่ยวกับนโยบายสาธารณะและ

(๓) มีความคิดริเริ่มในการ การวางแผน

วิเคราะหและแกไขปญหาได

อยา งเหมาะสมกับพื้นฐานของ

ตนเองและบริบทของกลมุ

๔.๒.๕ ทักษะการวิเคราะหเ ชิงตวั เลขการส่อื สารและการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

ผลการเรียนรดู า นทักษะการ กลยุทธก ารสอนที่ใชพัฒนาการเรียนรู กลยุทธการประเมินผลการเรยี นรูด า น

วเิ คราะหเชงิ ตัวเลขการ ดานทกั ษะการวเิ คราะหเ ชิงตัวเลขการ ทักษะการวิเคราะหเ ชิงตัวเลขการ

สอ่ื สารและการใชเทคโนโลยี สือ่ สารและการใชเ ทคโนโลยี ส่อื สารและการใชเ ทคโนโลยี

สารสนเทศ สารสนเทศ สารสนเทศ

ความรับผดิ ชอบหลกั ๑) อภปิ รายและมอบหมายกิจกรรมให ๑) ประเมินจากความสามารถในจาก

(๒) สามารถใชเคร่ืองมือทาง ผเู รยี นไดใ ชเทคโนโลยสี ารสนเทศและ การจัดทํารายงาน และการนําเสนอตอ

สถิติขั้นพื้นฐานไดอยางถูกตอง การสบื คนสอ่ื สารท่หี ลากหลายรูปแบบ ชัน้ เรียนโดยใชเ ทคโนโลยีสารสนเทศ

เหมาะสมกับประเด็นปญหา ๒) มอบหมายงานใหนิสิตศึกษาคนควา ๒) ประเมินจากการมีสวนรวมใน

ทางการวิจัยทางรัฐประศาสน ดวยตนเอง จาก website สื่อการสอน กจิ กรรมการเรยี นการสอน

ศาสตร หรือ e-learning ๓) ประเมินจากผลงานตามกิจกรรมการ

ความรับผดิ ชอบรอง ๓) ทํารายงาน โดยเนนการนําตัวเลข เรยี นการสอนท่ีผูสอนมอบหมาย

(๑) มีทกั ษะในการใชเทคโนโลยี หรือมีสถิติอางอิงจากแหลงท่ีมาของ
สารสนเทศเพื่อเปนเครื่องมือใน ขอ มลู ที่นา เช่ือถือ
การคนหาความรูและ การ
นาํ เสนอขอมูลทางรัฐประศาสน ๔) นําเสนอ/สงใบงานหรือรายงานโดย
ศาสตรในรูปแบบท่ีหลากหลาย ใชรปู แบบและเทคโนโลยีทีเ่ หมาะสม

ไดอยางเหมาะสมกับกลุมบุคคล

ตางๆ

(๓) สามารถสื่อสารประเด็น

ท า ง รั ฐ ป ร ะ ศ า ส น ศ า ส ต ร ไ ด

อยา งมีประสทิ ธภิ าพ

(๒๐)

หมวดท่ี ๕ แผนการสอนและการประเมนิ ผล

๑. แผนการสอน

สัปดาหท ี่ หวั ขอ/รายละเอียด จาํ นวน กจิ กรรมการเรียน ผสู อน

ชวั่ โมง การสอน สอื่ ที่ใช (ถา มี)

๑ แนะนํารายวิชาและแผนการสอน ๓ แนะนาํ ช้ีแจง สรางขอ ตกลงรวมกนั ดร.ภษู ติ ปลุ นั รมั ย
อธิบายรายวิชา และแผนการสอน
ชี้แจงแนวสังเขปและรายละเอียด
เอกสารประกอบการเรียนการสอน
ประจําวิชา เกณฑการศึกษาตาม - แนะนําวตั ถปุ ระสงคประจําบท
ระเบยี บของมหาวิทยาลัย, การวัดผล - บอกแหลงคนควาขอมูล/แนะ
และประเมินผล วิธีการสืบคนขอมูลสารสนเทศ การ

-เกร่ินนํารายละเอียดเน้ือหาสาระ ทําเอกสารสําหรับการนําเสนอ การ

รายวิชาแตละบท ใชโ ปรแกรมนาํ เสนอขอ มลู

บทท่ี ๑ ความรูเบ้ืองตนเก่ียวกับ - แนะนําการเรียนการสอนโดยการ
นโยบายสาธารณะ ใชส่ือตางๆ เชน Power Point และ
สื่อ VDO / YouTube (เพิ่มเติมการ
ความนาํ เรียนรู สบื คนขอมูลโดยใชเทคโนโลยี

๑.๑ ความหมายของนโยบาย ท่ีทันสมัย สอดคลองกับเปาหมาย
สาธารณะ การเรี ยนรู ในศตวรรษที่ ๒ ๑ )
๑.๒ องคประกอบของนโยบาย (พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
สาธารณะ และจริยธรรม / พัฒนาทักษะการ
๑.๓ ประโยชนข องการศึกษา ใชเ ทคโนโลยีสารสนเทศ)
นโยบายสาธารณะ - บรรยาย อธิบาย และยกตวั อยา ง
ประกอบ

- อภิปรายแลกเปล่ยี น

สรุปประเด็น ความคิดเหน็
คําถามทา ยบท - ชี้แจงการมอบหมายการทําใบงาน
เด่ียวในแตล ะครง้ั และการทาํ

รายงานกลมุ โดยใหทําเปน แบบ

โครงการ (พัฒนาดา นความรู /

ทกั ษะทางปญญา / ทักษะ

ความสมั พนั ธระหวางบุคคลและ

ความรับผิดชอบ)

- เอกสารประกอบการสอน

- หนังสือ / เวป็ ไซต

- Power Point

- ส่ือสําเรจ็ อเิ ล็กทรอนกิ ส

- เครอ่ื งฉายมัลติมีเดยี โปรเจคเตอร

- เคร่ืองคอมพิวเตอรโ นต บุค

๒ บทที่ ๑ ความรูเบื้องตนเก่ยี วกบั ๓ - บรรยาย ยกตวั อยางประกอบ ดร.ภษู ติ ปุลันรมั ย
นโยบายสาธารณะ (ตอ)
๑.๔ ความสําคัญของนโยบาย อภิปรายจากกรณศี ึกษา
สาธารณะ - เช็คชือ่ รายงานตัวเขา หองเรียน
ตลอดภาคการศกึ ษาที่ ๑

(๒๑)

สปั ดาหท ่ี หัวขอ/รายละเอยี ด จํานวน กิจกรรมการเรยี น ผูส อน
ชั่วโมง
๑.๕ ลักษณะของนโยบายสาธารณะ การสอน สือ่ ท่ีใช (ถามี) ดร.ภษู ติ ปลุ ันรมั ย
๑.๖ วตั ถุประสงคของนโยบาย ๓
สาธารณะ (พัฒนาการเรยี นรูด า นคุณธรรม
๑.๗ ประเภทของนโยบายสาธารณะ และจริยธรรม และความ
๑.๘ ตัวแสดงในกระบวนการ รบั ผดิ ชอบ)
นโยบายสาธารณะ - ถาม-ตอบประเดน็ ประจําบท
๑.๙ วงจรของนโยบายสาธารณะ - อภปิ รายแลกเปล่ยี นความคิดเหน็
(พฒั นาดานความรู / ทกั ษะทาง
สรุปทา ยบท ปญ ญา / ทักษะความสมั พันธ
คาํ ถามทา ยบท ระหวางบุคคลและความ
รับผดิ ชอบ)
๓ บทท่ี ๒ ขอบขายและวิธีการศึกษา - มอบหมายงานคนควาและฝก
นโยบายสาธารณะ ปฏิบตั ิ ใหท ําใบงานเด่ียว (ฝก โดยใช
โปรแกรม Microsoft Word และ
ความนํา โปรแกรม Power Point) สงงาน
ตามวตั ถุประสงคป ระจาํ บทที่ ๑
๒.๑ วิวัฒนาการของการศึกษา (พฒั นาการเรยี นรดู านคุณธรรม
นโยบายสาธารณะ และจริยธรรม และความ
๒.๒ ยุคเร่ิมตน (ค.ศ. ๑๙๕๐-๑๙๗๙) รบั ผิดชอบ/ พัฒนาทกั ษะการใช
๒.๓ ยุคขยายตัว (ค.ศ. ๑๙๗๐- เทคโนโลยีสารสนเทศ)
ปจ จบุ ัน) - เอกสารประกอบการสอน
๒.๔ ความสัมพันธระหวางนโยบาย - หนังสือ / เว็ปไซต
สาธารณะกับศาสตรส าขาอน่ื ๆ - Power Point
- สือ่ สําเรจ็ อเิ ลก็ ทรอนิกส
สรุปประเด็น - เครื่องฉายมลั ติมเี ดยี โปรเจคเตอร
คําถามทายบท - เครอื่ งคอมพิวเตอรโนต บคุ

- บรรยาย ยกตัวอยางประกอบ
อภปิ รายจากกรณศี ึกษา
- เช็คชื่อรายงานตวั เขาหองเรยี น
ตลอดภาคการศกึ ษาที่ ๑
(พฒั นาการเรียนรูดานคุณธรรม
และจรยิ ธรรม และความ
รับผดิ ชอบ)
- ถาม-ตอบประเด็นประจําบท
- อภปิ รายแลกเปล่ยี นความคิดเหน็
(พัฒนาดานความรู / ทกั ษะทาง
ปญ ญา / ทักษะความสัมพันธ
ระหวา งบุคคลและความ
รับผิดชอบ)
- มอบหมายงานคนควา และฝก
ปฏบิ ัติ ใหท ําใบงานเดย่ี ว (ฝกโดยใช
โปรแกรม Microsoft Word และ
โปรแกรม Power Point) สง งาน

(๒๒)

สปั ดาหท่ี หัวขอ/รายละเอียด จํานวน กจิ กรรมการเรียน ผูส อน
ชวั่ โมง
การสอน สื่อที่ใช (ถา มี)
๓
ตามวตั ถปุ ระสงคประจาํ บทท่ี ๒
(พฒั นาการเรียนรูดา นคุณธรรม
และจริยธรรม และความ
รบั ผิดชอบ/ พฒั นาทกั ษะการใช
เทคโนโลยีสารสนเทศ)
- เอกสารประกอบการสอน
- หนังสอื / เว็ปไซต
- Power Point
- สื่อสําเรจ็ อิเลก็ ทรอนิกส
- เคร่อื งฉายมัลตมิ ีเดยี โปรเจคเตอร
- เครื่องคอมพวิ เตอรโนต บคุ

๔ บทท่ี ๒ ขอบขายและวิธีการศึกษา - บรรยาย ยกตัวอยา งประกอบ ดร.ภษู ติ ปุลันรมั ย
นโยบายสาธารณะ (ตอ) อภปิ รายจากกรณศี ึกษา
๒.๕ ความสัมพันธระหวางการเมือง - เช็คช่ือรายงานตวั เขาหองเรียน
การบริหาร และนโยบายสาธารณะ ตลอดภาคการศกึ ษาที่ ๑
๒.๖ ระบบการเมือง ( Political (พฒั นาการเรยี นรดู า นคณุ ธรรม
System) และจรยิ ธรรม และความ
๒ . ๗ ร ะ บ บ บ ริ ห า ร ( Public รับผดิ ชอบ)
administration System) - ถาม-ตอบประเด็นประจาํ บท
๒.๘ กระบวนการนโยบายสาธารณะ - อภปิ รายแลกเปล่ียนความคิดเหน็
(พัฒนาดานความรู / ทักษะทาง
สรุปทายบท ปญญา / ทักษะความสัมพนั ธ
คาํ ถามทา ยบท ระหวา งบุคคลและความ
รบั ผิดชอบ)
- มอบหมายงานคนควาและฝก
ปฏบิ ตั ิ ใหท ําใบงานเดีย่ ว (ฝกโดยใช
โปรแกรม Microsoft Word
โปรแกรม Power Point และ
โปรแกรม Microsoft Excel) สง งาน
ตามวัตถปุ ระสงคประจําบทท่ี ๒
และชี้แจงใหน สิ ิตเตรยี มความพรอ ม
เพอ่ื เดนิ ทางไปศึกษาดูงานในพื้นท่ี
นอกหอ งเรยี น (พัฒนาการเรยี นรู
ดานคณุ ธรรมและจริยธรรม /
ความรู / ความรบั ผิดชอบ/ พัฒนา
ทักษะการใชเ ทคโนโลยสี ารสนเทศ)
- เอกสารประกอบการสอน
- หนงั สือ / เว็ปไซต
- Power Point
- สอื่ สําเรจ็ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส

(๒๓)

สปั ดาหท ่ี หวั ขอ/รายละเอยี ด จาํ นวน กิจกรรมการเรียน ผูสอน
ช่วั โมง
การสอน สื่อท่ใี ช (ถามี)
๓
- เครื่องฉายมัลตมิ ีเดียโปรเจคเตอร

- เคร่ืองคอมพวิ เตอรโ นต บุค

๕ ศึกษาดูงานในพื้นท่ีนอกหองเรียน - รายงานตัวเขารว มกิจกรรม ดร.ภูษติ ปลุ นั รมั ย
เ พ่ื อ ศึ ก ษ า ป ร ะ เ ด็ น เ กี่ ย ว กั บ
ค ว า ม สั ม พั น ธ ร ะ ห ว า ง ร ะ บ บ (พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
การเมือง กับนโยบายสาธารณะ /
ระบบการบริหาร กับนโยบาย และจริยธรรม)
สาธารณะ
- เอกสารการศึกษาดูงานนอก

สถานท่ี

- มอบหมายงานใหไปทําการถอด

บทเรียนสรุปเปนรายงานกลุมจาก

การศึกษาดูงานนอกสถานท่ี เพื่อใช

ประกอบเปนสวนหนึ่งในการเขียน

โครงการที่เก่ยี วขอ งกับรายวชิ า

(พัฒนาการเรียนรูดานความรู /

ทั ก ษ ะ ท า ง ป ญ ญ า / ทั ก ษ ะ

ความสัมพันธระหวางบุคคลและ

ความรับผดิ ชอบ)

- ถาม-ตอบประเด็นท่ศี ึกษาดูงาน

(การเรยี นรพู ัฒนาดานความรู)

- อภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเหน็

(พฒั นาการเรียนรดู านทักษะทาง

ปญญา / ทักษะความสมั พันธ

ระหวางบคุ คลและความ

รบั ผิดชอบ)

มอบหมายใหคนควาขอมูลและ
เสนองานผา นส่ือเหลา นี้
- เว็ปไซต
- วีดิทัศน
- Power Point
- ส่อื สาํ เรจ็ อิเลก็ ทรอนกิ ส
- เครือ่ งฉายมลั ตมิ เี ดียโปรเจคเตอร
- เครอื่ งคอมพวิ เตอรโ นต บุค
(พฒั นาทักษะการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ)

(๒๔)

สปั ดาหที่ หัวขอ/รายละเอียด จํานวน กจิ กรรมการเรยี น ผสู อน
ชว่ั โมง การสอน สื่อท่ใี ช (ถามี)

๖ บ ท ท่ี ๓ ก า ร กํ า ห น ด น โ ย บ า ย ๓ - บรรยาย ยกตัวอยา งประกอบ ดร.ภษู ติ ปลุ นั รมั ย
อภปิ รายจากกรณศี กึ ษา
สาธารณะ - เชค็ ช่ือรายงานตวั เขาหองเรียน
ความนํา ตลอดภาคการศกึ ษาที่ ๑

๓.๑ ความหมายของการกําหนด (พัฒนาการเรยี นรดู า นคุณธรรม
นโยบายสาธารณะ และจรยิ ธรรม และความ
๓.๒ กระบวนการกําหนดนโยบาย รับผดิ ชอบ)
สาธารณะ - ถาม-ตอบประเด็นประจาํ บท
๓.๓ ขั้นกอตัวของนโยบายสาธารณะ - อภปิ รายแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็
(พฒั นาดา นความรู / ทักษะทาง
หรือการกอ ตวั ของปญหา
ปญ ญา / ทกั ษะความสมั พนั ธ

๓.๔ การเตรียมเสนอรางนโยบาย ระหวา งบุคคลและความ

สาธารณะ รบั ผิดชอบ)
- มอบหมายงานคน ควาและฝก

สรปุ ทายบท ปฏบิ ตั ิ ใหท ําใบงานเดย่ี ว (ฝกโดยใช
คําถามทายบท โปรแกรม Microsoft Word และ
โปรแกรม Power Point) สงงาน

ตามวัตถปุ ระสงคประจาํ บทที่ ๓

(พฒั นาการเรยี นรดู านคุณธรรม

และจรยิ ธรรม และความ

รบั ผดิ ชอบ/ พัฒนาทกั ษะการใช

เทคโนโลยีสารสนเทศ)

- เอกสารประกอบการสอน

- หนังสอื / เวป็ ไซต

- Power Point

- สอ่ื สําเรจ็ อิเลก็ ทรอนกิ ส

- เครอื่ งฉายมลั ติมีเดยี โปรเจคเตอร

- เคร่ืองคอมพวิ เตอรโ นต บุค

๗ บ ท ท่ี ๓ ก า ร กํ า ห น ด น โ ย บ า ย ๓ - รายงานตวั เขา รว มกจิ กรรม ดร.ภูษติ ปุลนั รมั ย

สาธารณะ (ตอ) (พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
๓.๕ การอนุมัติและประกาศเปน และจริยธรรม)
นโยบายสาธารณะ - ลงพ้ืนที่ภาคสนามเก็บขอมูลการ
๓.๖ ทฤษฎีวาดวยรัฐกับนโยบาย วิจัยเพ่อื บูรณาการการเรียนการสอน
สาธารณะ ในรายวิชานโยบายสาธารณะและ
กา ร ว าง แ ผ น กั บ กา ร วิ จัย ใ น
๓.๗ ทฤษฎีการตัดสินใจกับการ
โครงการวิจัยเรื่อง “ยุทธศาสตรการ

กําหนดนโยบายสาธารณะ พัฒนาศักยภาพผูนําชุมชนหมูบาน

(๒๕)

สปั ดาหท่ี หวั ขอ/รายละเอียด จํานวน กิจกรรมการเรยี น ผสู อน
ชัว่ โมง
การสอน ส่อื ท่ีใช (ถามี)
๓.๘ ปจจัยแวดลอมที่เก่ียวของกับ
การกําหนดนโยบายสาธารณะ เศรษฐกจิ พอเพยี งตนแบบ”
๓.๙ ตัวแบบในการวิเคราะหการ ณ ชุมชนบานแหว ต.บานโนน อ.ซํา
กาํ หนดนโยบายสาธารณะ สงู จ.ขอนแกน
- มอบหมายงานใหไปทําการสํารวจ
สรปุ ทายบท พื้นท่ีบริบทชุมชนที่จะทําโครงการ
คาํ ถามทา ยบท ด า น ก า ร จั ด ก า ร ข ย ะ เ พ่ื อ ใ ห
สอดคลอ งตามนโยบายสาธารณะ
(พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
จริยธรรม / ความรู / ทักษะ
ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
ความรับผดิ ชอบ)
- เขาพบผูนําชุมชนและชาวบาน
รวมถงึ ผมู สี ว นเก่ยี วขอ งในชมุ ชน
(ทกั ษะความสมั พนั ธร ะหวา งบุคคล
และความรบั ผิดชอบ)
- ถาม-ตอบประเด็นทีศ่ ึกษานอก
หองเรียน
(การเรยี นรพู ัฒนาดา นความรู)
- อภปิ รายแลกเปลยี่ นความคิดเหน็
(พัฒนาการเรยี นรดู า นความรู /
ทกั ษะทางปญ ญา / ทกั ษะ
ความสมั พันธระหวางบุคคลและ
ความรบั ผดิ ชอบ)
- มอบหมายงานใหไปทําการถอด
บทเรียนสรุปเปนรายงานกลุมจาก
การเรยี นการสอนนอกหองเรียน
(พัฒนาการเรียนรูดานความรู /
ทั ก ษ ะ ท า ง ป ญ ญ า / ทั ก ษ ะ
ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
ความรับผิดชอบ)

มอบหมายใหคนควาขอมูลและ
นาํ เสนองานผานสื่อเหลานี้
- เว็ปไซต
- วีดิทัศน
- Power Point
- สือ่ สําเรจ็ อิเล็กทรอนกิ ส
- เคร่ืองฉายมัลติมีเดียโปรเจคเตอร
- เครือ่ งคอมพิวเตอรโนต บคุ
(พฒั นาทักษะการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ)

(๒๖)

สปั ดาหที่ หวั ขอ/รายละเอยี ด จาํ นวน กิจกรรมการเรยี น ผูสอน
ชั่วโมง การสอน ส่อื ท่ีใช (ถามี)

๘ บทท่ี ๔ การนํานโยบายสาธารณะ ๓ - บรรยาย ยกตัวอยา งประกอบ ดร.ภูษติ ปลุ นั รมั ย
ไปปฏบิ ตั ิ
อภิปรายจากกรณศี กึ ษา
- เช็คชื่อรายงานตวั เขา หองเรยี น

ความนาํ ตลอดภาคการศกึ ษาท่ี ๑
(พฒั นาการเรยี นรูดานคณุ ธรรม
๔.๑ ความหมายของการนาํ นโยบาย และจรยิ ธรรม และความ
สาธารณะไปปฏิบตั ิ รบั ผิดชอบ)

๔.๒ ความสําคญั ของการนาํ นโยบาย - ถาม-ตอบประเด็นประจําบท
สาธารณะไปปฏบิ ตั ิ - อภปิ รายแลกเปลย่ี นความคดิ เหน็
(พฒั นาดา นความรู / ทกั ษะทาง
๔.๓ ผเู กี่ยวขอ งในการนาํ นโยบาย
ปญ ญา / ทกั ษะความสมั พนั ธ

สาธารณะไปปฏิบัติ ระหวางบุคคลและความ
รับผดิ ชอบ)
๔.๔ ขั้นตอนการนาํ นโยบาย - มอบหมายงานคน ควาและฝก
สาธารณะไปปฏิบตั ิ ปฏบิ ตั ิ ใหท ําใบงานเด่ียว (ฝกโดยใช

๔.๕ แนวคดิ ทฤษฎีและตัวแบบใน โปรแกรม Microsoft Word และ
การนํานโยบายสาธารณะไปปฏิบัติ โปรแกรม Power Point) สง งาน
ตามวตั ถปุ ระสงคป ระจําบทท่ี ๔
๔.๖ ความสําเรจ็ และความลม เหลว
(พัฒนาการเรยี นรูดา นคณุ ธรรม

ในการนาํ นโยบายสาธารณะไปปฏบิ ัติ และจรยิ ธรรม และความ

รบั ผดิ ชอบ/ พฒั นาทักษะการใช

เทคโนโลยสี ารสนเทศ)

สรุปทายบท - เอกสารประกอบการสอน
คาํ ถามทายบท - หนงั สอื / เวป็ ไซต
- Power Point

- สอื่ สําเรจ็ อิเล็กทรอนิกส

- เครอ่ื งฉายมัลตมิ เี ดียโปรเจคเตอร

- เครอ่ื งคอมพวิ เตอรโนต บคุ

๙ สอบกลางภาค ๓ ดร.ภษู ติ ปุลันรมั ย

๑๐ บทท่ี ๕ การประเมินผลนโยบาย ๓ - เชค็ ชือ่ รายงานตวั เขา รวมกจิ กรรม ดร.ภษู ติ ปุลันรมั ย
(พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
สาธารณะ และจริยธรรม)
ความนาํ - มอบหมายงานใหไ ปทําการสาํ รวจ

๕.๑ ความหมายของการประเมินผล พ้นื ที่บรบิ ทชุมชนทจ่ี ะทาํ โครงการ
นโยบายสาธารณะ เพอื่ ใหส อดคลองกับนโยบาย
สาธารณะ

(๒๗)

สปั ดาหท ี่ หวั ขอ/รายละเอยี ด จํานวน กิจกรรมการเรียน ผูสอน
ชว่ั โมง
การสอน ส่อื ทีใ่ ช (ถา มี)
๕.๒ ความสําคัญของการประเมินผล
นโยบายสาธารณะ (พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
๕ . ๓ วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค ข อ ง ก า ร จริยธรรม / ความรู / ทักษะ
ประเมินผลนโยบายสาธารณะ ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
๕.๔ ชนิดของการประเมิน ความรับผิดชอบ)
๕.๕ CIPP Model กับการประเมินผล - เขาพบผูนําชุมชนและชาวบาน
นโยบายสาธารณะ รวมถงึ ผูมีสวนเกยี่ วขอ งในชมุ ชน
๕. ๖ เ ก ณฑใ น ก า ร ปร ะ เ มิ น ผ ล (ทักษะความสมั พันธร ะหวา งบุคคล
นโยบาย และความรบั ผิดชอบ)
๕. ๗ ก ร ะบ ว น ก า ร ป ร ะ เ มิ น ผ ล - ถาม-ตอบประเดน็ ท่ศี กึ ษานอก
นโยบาย หองเรียน
๕.๘ วิธีการประเมินผลนโยบาย (การเรยี นรพู ัฒนาดา นความรู)
สาธารณะ - อภปิ รายแลกเปลี่ยนความคิดเหน็
๕.๙ แนวทางและตัวแบบในการ (พัฒนาการเรยี นรูด านความรู /
ประเมินผล ทักษะทางปญญา / ทกั ษะ
๕.๑๐ ผลกระทบของการประเมินผล ความสมั พนั ธร ะหวางบคุ คลและ
นโยบายสาธารณะท่มี ีตอสังคม ความรับผิดชอบ)
- มอบหมายงานใหไปทําการถอด
สรุปทา ยบท บทเรียนสรุปเปนรายงานกลุมจาก
คําถามทายบท การเรยี นการสอนนอกหอ งเรียน
(พัฒนาการเรียนรูดานความรู /
ทั ก ษ ะ ท า ง ป ญ ญ า / ทั ก ษ ะ
ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
ความรบั ผิดชอบ)

มอบหมายใหคนควาขอมูลและ

นาํ เสนองานผา นสื่อเหลา นี้

- เวป็ ไซต

- วดี ทิ ศั น

- Power Point

- สอ่ื สาํ เรจ็ อเิ ล็กทรอนิกส

- เครอื่ งฉายมลั ติมีเดียโปรเจคเตอร

- เคร่ืองคอมพวิ เตอรโนต บุค

(พัฒนาทกั ษะการใชเ ทคโนโลยี

สารสนเทศ)

๑๑ บทท่ี ๖ ความรูเบ้ืองตนเก่ียวกับ ๓ - เชค็ ชอ่ื รายงานตัวเขารว มกจิ กรรม ดร.ภษู ติ ปุลันรมั ย
(พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม พรอมนิสติ และ
การวางแผน
ความนํา และจรยิ ธรรม) คณาจารย

- ลงพื้นท่ีภาคสนามเก็บขอมูลการ หลักสตู รรฐั

๖.๑ ความหมายของการวางแผน วจิ ัยเพอื่ บรู ณาการการเรยี นการสอน ประศาสนศาสตร
๖.๒ ความสาํ คัญของการวางแผน ในรายวิชานโยบายสาธารณะและ บณั ฑิต
กา ร ว าง แ ผ น กั บ กา ร วิ จัย ใ น

(๒๘)

สปั ดาหท ่ี หัวขอ/รายละเอียด จํานวน กิจกรรมการเรียน ผสู อน
ชัว่ โมง
การสอน ส่ือทีใ่ ช (ถา มี)
๖.๓ องคประกอบของการวางแผน
โครงการวิจัยเรื่อง “ยุทธศาสตรการ
สรุปประเด็น พัฒนาศักยภาพผูนําชุมชนหมูบาน
คาํ ถามทา ยบท เศรษฐกิจพอเพยี งตนแบบ”
ณ ชุมชนบานแหว ต.บานโนน อ.ซํา
สูง จ.ขอนแกน
- มอบหมายงานใหไปทาํ การสํารวจ
พนื้ ท่ีบรบิ ทชุมชนท่จี ะทาํ โครงการ
ดา นการจัดการขยะ เพอื่ ให
สอดคลอ งกับการวางแผน และมี
กิจกรรมการทาํ บันทึกขอ ตกลงความ
รว มมอื ทาง
(พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
จริยธรรม / ความรู / ทักษะ
ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
ความรับผิดชอบ)
- เขาพบผูนําชุมชนและชาวบาน
รวมถงึ ผูม สี วนเก่ยี วขอ งในชุมชน
(ทักษะความสมั พนั ธร ะหวา งบุคคล
และความรบั ผิดชอบ)
- ถาม-ตอบประเด็นที่ศกึ ษานอก
หองเรียน
(การเรยี นรพู ฒั นาดานความรู)
- อภิปรายแลกเปลย่ี นความคิดเหน็
(พัฒนาการเรยี นรดู านความรู /
ทักษะทางปญ ญา / ทักษะ
ความสมั พนั ธระหวางบุคคลและ
ความรับผดิ ชอบ)
- มอบหมายงานใหไปทําการถอด
บทเรียนสรุปเปนรายงานกลุมจาก
การเรยี นการสอนนอกหอ งเรียน
(พัฒนาการเรียนรูดานความรู /
ทั ก ษ ะ ท า ง ป ญ ญ า / ทั ก ษ ะ
ความสัมพันธระหวางบุคคลและ
ความรบั ผดิ ชอบ)

มอบหมายใหคนควาขอมูลและ
นาํ เสนองานผา นสือ่ เหลา นี้
- เว็ปไซต
- วดี ิทัศน
- Power Point
- สื่อสําเรจ็ อิเลก็ ทรอนกิ ส

(๒๙)

สปั ดาหท่ี หวั ขอ/รายละเอียด จาํ นวน กิจกรรมการเรียน ผูสอน
ชว่ั โมง
การสอน สื่อที่ใช (ถา มี)
๓
- เครอื่ งฉายมัลตมิ เี ดียโปรเจคเตอร

- เครอื่ งคอมพวิ เตอรโนต บคุ

(พฒั นาทักษะการใชเ ทคโนโลยี

สารสนเทศ)

๑๒ บทที่ ๖ ความรูเบื้องตนเก่ียวกับ - รายงานตวั เขา รว มกจิ กรรม ดร.ภษู ติ ปลุ ันรมั ย
การวางแผน (ตอ)
๖๔ มิติของการวางแผน (พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม
๖.๕ ประเภทของการวางแผน
๖.๖ ขน้ั ตอนการวางแผน และจรยิ ธรรม)
๖.๗ ความสัมพันธระหวางนโยบาย
สาธารณะกับการวางแผน - ลงพ้ืนท่ีภาคสนามเก็บขอมูลการ

สรปุ ทายบท วจิ ยั เพอ่ื บรู ณาการการเรียนการสอน
คาํ ถามทายบท
ในรายวิชานโยบายสาธารณะและ
จัดกิจกรรมการเรียนการสอนใน
พื้นที่นอกหองเรียน เพ่ือศึกษา การวางแผน
ประเด็นการความรูเ บ้อื งตนเก่ียวกับ
การวางแผน - มอบหมายงานใหไปทําการสํารวจ

พื้นที่บรบิ ทชุมชนท่ีจะทําโครงการ

เพ่อื ใหสอดคลอ งกบั การวางแผน

และมกี จิ กรรมการทํางานรว มกันกบั

ชุมชน

(พัฒนาการเรียนรูดานคุณธรรม

จริยธรรม / ความรู / ทักษะ

ความสัมพันธระหวางบุคคลและ

ความรบั ผิดชอบ)

- เขาพบผูนําชุมชนและชาวบาน

รวมถึงผูม สี ว นเก่ียวของในชมุ ชน

(ทักษะความสัมพันธระหวา งบุคคล

และความรบั ผดิ ชอบ)

- ถาม-ตอบประเด็นทศ่ี กึ ษานอก

หอ งเรยี น

(การเรยี นรพู ัฒนาดา นความรู)

- อภิปรายแลกเปล่ียนความคดิ เหน็

(พัฒนาการเรียนรดู านความรู /

ทักษะทางปญ ญา / ทักษะ

ความสมั พนั ธร ะหวา งบคุ คลและ

ความรบั ผิดชอบ)

- มอบหมายงานใหไปทําการถอด

บทเรียนสรุปเปนรายงานกลุมจาก

การเรียนการสอนนอกหอ งเรียน

(พัฒนาการเรียนรูดานความรู /

ทั ก ษ ะ ท า ง ป ญ ญ า / ทั ก ษ ะ

ความสัมพันธระหวางบุคคลและ

ความรบั ผดิ ชอบ)

มอบหมายใหคนควาขอมูลและ

(๓๐)

สปั ดาหท ่ี หัวขอ/รายละเอียด จาํ นวน กจิ กรรมการเรียน ผสู อน
ช่วั โมง
๑๓ บทที่ ๗ กระบวนการวางแผนและ การสอน ส่ือท่ีใช (ถา มี) ดร.ภูษติ ปุลันรมั ย
การจดั ทาํ โครงการ ๓
นําเสนองานผานส่ือเหลานี้
ความนาํ - เว็ปไซต
- วีดทิ ศั น
๗.๑ การกําหนดความตองการและ - Power Point
วตั ถุประสงคข องแผน - ส่อื สาํ เรจ็ อเิ ลก็ ทรอนิกส
๗.๒ ลักษณะท่วั ไปของวตั ถุประสงค - เคร่อื งฉายมลั ติมเี ดยี โปรเจคเตอร
๗.๓ ความสมั พันธร ะหวา งวัตถุประสงค - เครื่องคอมพวิ เตอรโ นต บคุ
กับภารกิจ (พฒั นาทักษะการใชเ ทคโนโลยี
๗.๔ การกําหนดองคก รการวางแผน สารสนเทศ)
๗.๕ การวางแผนและการทดสอบ
ปรับปรงุ แผน - บรรยาย ยกตวั อยางประกอบ
๗.๖ การอนมุ ัตแิ ผน อภิปรายจากกรณศี กึ ษา
๗.๗ความสัมพันธระหวางการวางแผน - เชค็ ช่อื รายงานตัวเขาหองเรียน
กบั โครงการ ตลอดภาคการศกึ ษาที่ ๑
๗.๘ ความหมายของโครงการ (พฒั นาการเรียนรูดานคณุ ธรรม
๗.๙ วงจรของโครงการ และจรยิ ธรรม และความ
๗.๑๐ ลักษณะของโครงการทดี่ ี รับผิดชอบ)
๗.๑๑ การเขยี นโครงการ - ถาม-ตอบประเดน็ ประจาํ บท
๗.๑๒ การเขียนโครงการแบบประเพณี - อภปิ รายแลกเปลย่ี นความคิดเหน็
นิยม (Conventional Method) (พัฒนาดานความรู / ทักษะทาง
๗.๑๓ การเขียนโครงการแบบตาราง ปญ ญา / ทกั ษะความสัมพันธ
เหตุผลสัมพันธ (Logical Framework ระหวา งบคุ คลและความ
Method) รบั ผิดชอบ)
๗.๑๔ ประโยชนของโครงการแบบ - มอบหมายงานคนควา และฝก
Log-Frame ปฏิบตั ิ ใหท าํ ใบงานเดีย่ ว (ฝกโดยใช
โปรแกรม Microsoft Word และ
โปรแกรม Power Point) สง งาน
ตามวัตถุประสงคประจําบทท่ี ๗
(พฒั นาการเรียนรูดานคณุ ธรรม
และจรยิ ธรรม และความ
รับผิดชอบ/ พฒั นาทกั ษะการใช
เทคโนโลยีสารสนเทศ)
- เอกสารประกอบการสอน
- หนังสอื / เวป็ ไซต
- Power Point
- สอื่ สาํ เรจ็ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส
- เคร่อื งฉายมลั ตมิ ีเดยี โปรเจคเตอร
- เคร่ืองคอมพิวเตอรโนต บุค

สรุปทา ยบท
คาํ ถามทา ยบท

(๓๑)

สปั ดาหที่ หัวขอ/รายละเอียด จาํ นวน กิจกรรมการเรียน ผูสอน
ช่ัวโมง การสอน สือ่ ท่ีใช (ถา มี)

๑๔ บทท่ี ๘ การวางแผนกลยุทธ ๓ - บรรยาย ยกตัวอยา งประกอบ ดร.ภูษติ ปุลนั รมั ย
อภปิ รายจากกรณศี กึ ษา
ความนํา - เชค็ ช่ือรายงานตวั เขา หองเรยี น

๘.๑ ความเขา ใจเก่ยี วกับกลยุทธ ตลอดภาคการศกึ ษาท่ี ๑
๘.๒ ความสําคญั ของการวางแผนกล (พฒั นาการเรียนรดู านคุณธรรม
ยทุ ธ และจริยธรรม และความ
๘.๓ ความสัมพันธระหวาง รับผิดชอบ)
จดุ มุง หมายระดับกลยุทธกับ - ถาม-ตอบประเดน็ ประจาํ บท
วตั ถุประสงคของโครงการ - อภปิ รายแลกเปล่ยี นความคดิ เหน็
(พฒั นาดานความรู / ทกั ษะทาง
๘.๔ ขัน้ ตอนการจัดทาํ แผนกลยุทธ
ปญ ญา / ทกั ษะความสมั พนั ธ

๘.๕ ข้นั ตอนที่ ๑ การกาํ หนดหรือ ระหวางบุคคลและความ
การทบทวนวสิ นั ทศั น รบั ผดิ ชอบ)
๘.๖ ข้นั ตอนที่ ๒ การกําหนดหรือ - มอบหมายงานคนควา และฝก
ทบทวนพันธกจิ ปฏบิ ตั ิ ใหท ําใบงานเดยี่ ว (ฝกโดยใช
๘.๗ ขนั้ ตอนท่ี ๓ การกาํ หนดคา นยิ ม โปรแกรม Microsoft Word และ
รว ม โปรแกรม Power Point) สงงาน
ตามวตั ถปุ ระสงคป ระจําบทที่ ๘
๘.๘ ข้ันตอนท่ี ๔ การกาํ หนดแผน
(พัฒนาการเรยี นรดู า นคุณธรรม

ดานหรือกลุมงานหลกั และจรยิ ธรรม และความ
๘.๙ ขน้ั ตอนท่ี ๕ การกําหนด รับผดิ ชอบ/ พฒั นาทักษะการใช
จดุ มุงหมายเชิงกลยุทธ เทคโนโลยีสารสนเทศ)
๘.๑๐ ขนั้ ตอนที่ ๖ การกําหนด - เอกสารประกอบการสอน
กิจกรรมเชิงกลยุทธ - หนังสอื / เวป็ ไซต
- Power Point

สรุปทา ยบท - ส่ือสําเรจ็ อเิ ล็กทรอนกิ ส

- เครือ่ งฉายมลั ติมีเดยี โปรเจคเตอร

คาํ ถามทายบท - เครือ่ งคอมพิวเตอรโ นต บุค

๑๕ บทที่ ๙ การบริหารนโยบายสาธารณะ ๓ - บรรยาย ยกตวั อยางประกอบ ดร.ภูษติ ปุลนั รมั ย
กับการวางแผนของประเทศไทย อภปิ รายจากกรณศี ึกษา
ความนํา - เช็คชอื่ รายงานตัวเขาหอ งเรียน
ตลอดภาคการศกึ ษาท่ี ๑

๙.๑ ความหมายของการบรหิ าร (พฒั นาการเรียนรดู านคุณธรรม
นโยบายสาธารณะภายใตโครงการ และจรยิ ธรรม และความ
ของรัฐ รับผดิ ชอบ)
๙.๒ ความหมายของการบริหาร - ถาม-ตอบประเด็นประจําบท
โครงการพัฒนา - อภิปรายแลกเปล่ียนความคิดเหน็
(พัฒนาดานความรู / ทกั ษะทาง

(๓๒)

สปั ดาหท่ี หวั ขอ/รายละเอยี ด จํานวน กิจกรรมการเรียน ผสู อน
ช่ัวโมง
การสอน สอื่ ทใ่ี ช (ถา มี)
๓
๙.๓ ประเภทของโครงการพัฒนา ปญญา / ทกั ษะความสมั พนั ธ
๙.๔ การวางแผนและการวเิ คราะห
นโยบายการพฒั นาขนาดใหญของรัฐ ระหวา งบคุ คลและความ
๙.๕ การจดั การนโยบายภายใต
โครงการพัฒนาขนาดใหญของรฐั รบั ผิดชอบ)
๙.๖ ผลกระทบจากการบรหิ าร
นโยบายภายใตก ารพฒั นาใน - มอบหมายงานคน ควาและฝก
โครงการขนาดใหญของรัฐ
ปฏบิ ตั ิ ใหท าํ ใบงานเด่ยี ว (ฝก โดยใช

โปรแกรม Microsoft Word และ

โปรแกรม Power Point) สง งาน

ตามวัตถปุ ระสงคประจําบทที่ ๙

(พฒั นาการเรียนรูด า นคุณธรรม

และจรยิ ธรรม และความ

สรปุ ทายบท รบั ผดิ ชอบ/ พัฒนาทักษะการใช
คาํ ถามทายบท
เทคโนโลยสี ารสนเทศ)

- เอกสารประกอบการสอน

- หนงั สือ / เวป็ ไซต

- Power Point

- ส่ือสําเรจ็ อิเลก็ ทรอนิกส

- เครอื่ งฉายมลั ตมิ ีเดียโปรเจคเตอร

- เคร่อื งคอมพิวเตอรโ นต บุค

๑๖ บทท่ี ๑๐ นโยบายสาธารณะและ - บรรยาย ยกตัวอยา งประกอบ ดร.ภูษติ ปุลันรมั ย
การวางแผนเชงิ พุทธบรู ณาการ
อภปิ รายจากกรณศี ึกษา
ความนํา
- เชค็ ช่ือรายงานตัวเขา หอ งเรยี น
๑๐.๑ นโยบายสาธารณะกับแนวคิด
ก า ร พั ฒ น า ต า ม แ น ว ท า ง ตลอดภาคการศึกษาท่ี ๑
พระพุทธศาสนา
๑๐.๒ เครื่องมือการบริหารการ (พฒั นาการเรยี นรูดานคุณธรรม
พัฒนาตามแนวพทุ ธศาสนา
๑๐.๓ การบริหารการพัฒนาตามตัว และจริยธรรม และความ
แบบเศรษฐศาสตรเชิงพทุ ธ
๑๐.๔ การบูรณาการหลักพุทธธรรม รับผิดชอบ)
กับการบรหิ ารการพัฒนา
๑๐.๕ จริยธรรมสําหรับนักพัฒนาที่ - ถาม-ตอบประเดน็ ประจําบท
สอดคลองกับนโยบายสาธารณะและ
การวางแผน - อภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเหน็

สรุปทายบท (พัฒนาดานความรู / ทักษะทาง
คําถามทา ยบท
ปญ ญา / ทกั ษะความสัมพนั ธ

ระหวางบุคคลและความ

รับผดิ ชอบ)

- มอบหมายงานคนควาและฝก

ปฏบิ ตั ิ ใหท าํ ใบงานเดยี่ ว (ฝกโดยใช

โปรแกรม Microsoft Word

โปรแกรม Power Point และ

โปรแกรม Microsoft Excel) สง งาน

ตามวตั ถปุ ระสงคป ระจาํ บทที่ ๑๐

(พฒั นาการเรยี นรูดานคณุ ธรรม

และจรยิ ธรรม และความ

รบั ผิดชอบ / พัฒนาทักษะการใช

เทคโนโลยสี ารสนเทศ)

(๓๓)

สปั ดาหท ่ี หวั ขอ/รายละเอยี ด จาํ นวน กิจกรรมการเรียน ผูสอน
ชั่วโมง
๑๗ - สรุปเนื้อหาต้ังแตบทท่ี ๑-๑๐ การสอน สอ่ื ทใี่ ช (ถามี) ดร.ภูษติ ปุลนั รมั ย
เพอ่ื ใหนิสิตไดมองเห็นภาพรวมของ ๓
เน้อื หาสรปุ แตละบทในรายวิชา - เอกสารประกอบการสอน วิทยาลัยสงฆ
- แนะแนวการเตรียมตัวสอบวัดผล ๓ - หนงั สือ / เวป็ ไซต ขอนแกน
ปลายภาค - Power Point
- ทบทวนการสงใบงานเด่ียวและ - สอื่ สําเรจ็ อเิ ล็กทรอนกิ ส
รายงานกลุมตามที่มอบหมายไว - เคร่อื งฉายมลั ตมิ ีเดียโปรเจคเตอร
- เครื่องคอมพิวเตอรโ นต บุค
๑๘ สอบปลายภาค
- บรรยาย ยกตวั อยางประกอบ
อภปิ รายจากกรณศี ึกษา
- เชค็ ช่อื รายงานตวั เขาหอ งเรียน
ตลอดภาคการศกึ ษาท่ี ๑
(พฒั นาการเรยี นรดู า นคณุ ธรรม
และจรยิ ธรรม และความ
รับผิดชอบ)
- ถาม-ตอบประเดน็ แตล ะบท
- อภปิ รายแลกเปลยี่ นความคิดเหน็
(พฒั นาดานความรู / ทักษะทาง
ปญ ญา / ทักษะความสัมพันธ
ระหวา งบคุ คลและความ
รับผิดชอบ)
- มอบหมายงานคนควาและฝก
ปฏบิ ตั ิ ใหท าํ ใบงานเดยี่ ว (ฝก โดยใช
โปรแกรม Microsoft Word
โปรแกรม Power Point และ
โปรแกรม Microsoft Excel)
(พัฒนาการเรยี นรดู านทกั ษะ
ความสัมพนั ธระหวา งบคุ คลและ
ความรับผดิ ชอบ / ทกั ษะการใช
เทคโนโลยีสารสนเทศ)
- เอกสารประกอบการสอน
- หนังสือ / เว็ปไซต
- Power Point
- สอ่ื สําเรจ็ อเิ ลก็ ทรอนิกส
- เคร่ืองฉายมัลตมิ เี ดียโปรเจคเตอร
- เคร่ืองคอมพิวเตอรโนต บคุ

สอบแบบอัตนยั

(๓๔)

๒. แผนการประเมินผลการเรยี นรู สัดสวนของการ
ประเมนิ ผล
ท่ี มาตรฐานการเรียนรู วธิ ีการประเมนิ ผล สปั ดาหท ่ีประเมนิ ๑๐ %
ตลอดภาคการศกึ ษา ๓๐ %
ดานคุณธรรมจริยธรรม - สงั เกตพฤติกรรมผเู รยี น ๔๐ %
๑ ความรับผิดชอบหลัก - ประเมินผลงานจากการทําใบงาน ๑-๘, ๑๐-๑๗
ขอ ๔.๒.๑ (๒) เดี่ยวหรือรายงานกลุม /เขา ชน้ั เรยี น ๙ ๑๐ %
ดา นความรู - การตอบคําถามในช้นั เรยี น/ ๑๘
๒ ความรบั ผิดชอบหลกั กิจกรรมภาคสนาม ๑๐ %
ขอ ๔.๒.๒ (๑), (๒), (๓) - การสอบกลางภาค ตลอดภาคการศกึ ษา
ดานทกั ษะทางปญ ญา
๓ ความรบั ผดิ ชอบหลกั การสอบปลายภาค แบบอัตนยั ตลอดภาคการศึกษา
ขอ ๔.๒.๓ ( - )
- การสังเกตพฤติกรรมจากการ
ดานทักษะความสัมพันธ ทํางานกลุมรวมกับเพื่อน/การมี
ระหวางบคุ คลและความ สวนรวม
๔ รับผิดชอบ - การนําเสนอรายงาน/อภิปราย
เสนอความคดิ เห็น
ความรบั ผิดชอบหลัก - การทํางานกลุมหรือใบงานเดี่ยว
ขอ ๔.๒.๔ (๒) (อัตนัย)
- การสงงานตามท่ีมอบหมาย
ดา นทกั ษะการวเิ คราะห
๕ เชงิ ตวั เลขการสอ่ื สารและ - การนาํ เสนองานหนาช้ันเรยี น
การใชเ ทคโนโลยี - การสงงานผานทาง e-mail, Inbox
สารสนเทศ - การนําเสนอผลงานกลุมโดยใชสื่อ
ความรับผดิ ชอบหลัก เทคโนโลยีนําเสนองานผานสื่อตางๆ
ขอ ๔.๒.๕ (๒) อาทเิ ชน แบบ PowerPoint / VDO

หมวดที่ ๖ ทรัพยากรประกอบการเรยี นการสอน

๑. เอกสารและตําราหลัก
เอกสารภาษาไทย

กมล ฉายาวัฒนะ. บริหารคนและงานตามหลักการของพระพุทธเจา. กรุงเทพมหานคร: ชบาพับลิชชิ่ง เวิรกส,
๒๕๔๙.

กรมการปกครอง. คูมือปฏิบัติงานการจัดทําแผนพัฒนาองคการบริหารสวนตําบล. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพอาสา
รกั ษาดินแดน, ๒๕๔๓.

กุลธน ธนาพงศธร. “แนวคิดทั่วไปเก่ียวกับนโยบายสาธารณะ”. ใน เอกสารการสอนชุดวิชานโยบายสาธารณะและ
การวางแผน. นนทบรุ ี: สํานกั พมิ พมหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๓๕.
. “ขอบขายและวิธีการศึกษานโยบายสาธารณะ”. ใน เอกสารการสอนชุดวิชานโยบายสาธารณะและการ
วางแผน. นนทบุรี: สาํ นกั พมิ พม หาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๔๙.

เกษม จนั ทรแ กว. การประเมนิ ผลกระทบส่ิงแวดลอมขัน้ สูง. กรงุ เทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร, ๒๕๕๔.
ขวญั ใจ แสงมณี. หลักเบ้ืองตนในการวางแผนเศรษฐกิจ. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย,

(๓๕)

๒๕๒๔.
คณาจารยภาควิชาบริหารรัฐกิจ. การบริหารรัฐกิจเบื้องตน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหาวิทยาลัยรามคําแหง,

๒๕๓๓.
. ความคิดอิสระ: รวมบทความทางการเมืองระหวางป ๒๕๑๑-๒๕๑๖. กรุงเทพมหานคร: พิฆเณศ, ๒๕๑๗.
จินดาลกั ษณ วัฒนสนิ ธุ. “การประเมินผลนโยบายสาธารณะ”. ใน เอกสารการสอนชดุ วิชานโยบายสาธารณะและการ
วางแผน. นนทบุรี: มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๔๙.
จุมพล หนิมพานิช. การวิเคราะหนโยบาย: ขอบขาย แนวคิด ทฤษฎี และกรณีตัวอยาง. นนทบุรี: สํานักพิมพ
มหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๔๗.
. “การกาํ หนดนโยบายสาธารณะ”. ใน เอกสารการสอนชดุ วชิ านโยบายสาธารณะและการวางแผน. นนทบุรี:
มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๔๘.
ฉลอง โชตกิ ะคาม. การพฒั นาการเกษตรแบบยงั่ ยืน. กรุงเทพมหานคร: เซน็ เตอรด ิสคัฟเวอร่ี, ๒๕๔๒.
ชินรัตน สมสืบ. “การประเมินผลนโยบายสาธารณะ”. ใน ประมวลสาระชุดวิชานโยบายสาธารณะและการบริหาร
โครงการ. นนทบรุ :ี มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๔๘.
ชัยอนันต สมุทวณิช. การเมืองกบั การบรหิ าร. กรุงเทพมหานคร: สํานกั พิมพบ รรณกิจ, ๒๕๒๓.
ณรงค สินสวัสดิ์. การเมอื งไทย: การวเิ คราะหเ ชงิ จิตวิทยา. กรุงเทพมหานคร: วัชรนิ ทรก ารพิมพ, ๒๕๓๙.
ดารนิ คงสัจวิวัฒน. หลักการและเทคนคิ วิธกี ารเพอ่ื การประเมินผลนโยบาย. มหาวิทยาลัยนเรศวร: ภาควชิ ารัฐศาสตร
คณะสังคมศาสตร, ๒๕๔๗.
เดช วฒั นยงิ่ เจรญิ , การประเมนิ ผลกระทบทางสงั คม. พมิ พค รั้งที่ ๒. พษิ ณุโลก: ดาวเงินการพมิ พ, ๒๕๕๓.
. การประเมินผลกระทบทางสังคม. พมิ พครง้ั ที่ ๓. พิษณุโลก: พิษณโุ ลกเปเปอรแอนดซพั พลาย, ๒๕๕๓.
. ทฤษฎีและการประเมินผลกระทบทางสังคม: เอกสารการสอนประจําปการศึกษา ๒/๒๕๔๖. คณะ
สงั คมศาสตร: มหาวิทยาลยั นเรศวร, ๒๕๔๖.
เดโช สวนานนท. คําอธิบายศัพทรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๑. กรุงเทพมหานคร: หจก.
วที ซี คอมมิวนเิ คชั่น จาํ กดั , ๒๕๔๔.
ถวัลยรัฐ วรเทพพุฒิพงษ. การกําหนดและการวิเคราะหนโยบายสาธารณะ: ทฤษฎีและการประยุกตใช .
กรุงเทพมหานคร: สถาบนั บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร, ๒๕๔๑.
. “การนํานโยบายไปปฏิบัติ”. ใน เอกสารประกอบการสอนวิชา รศ.๗๔๐ การนํานโยบายไปปฏิบัติ ฉบับที่
๑. กรงุ เทพมหานคร: สถาบนั บัณฑติ พัฒนบริหารศาสตร, ๒๕๓๙.
ทศพร ศิริสัมพันธ. ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับนโยบายสาธารณะ. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพจุฬาลงกรณ
มหาวิทยาลัย, ๒๕๓๙.
ทองพันช่ัง พงษวารินทร. KPI และ Action Plan จัดทํา KPI และแปลงสูแผนปฏิบัติการ (Action Plan) ใหไม
พลาดเปา. นนทบุรี: ธิงค บยี อนด บคุ ส จาํ กัด, ๒๕๕๕.
เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธ. “นโยบายสาธารณะกับการวางแผนกลยุทธ”. ใน ประมวลสาระชุดวิชานโยบายสาธารณะ
และการบริหารโครงการ.นนทบรุ ี: สาํ นักพิมพม หาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๔๘.
ธนากร สงั เขป. การพัฒนาทย่ี ่งั ยนื . กรุงเทพมหานคร: จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั , ๒๕๕๕.
ประชุม รอดประเสริฐ. การบริหารโครงการ. กรงุ เทพมหานคร: เนตกิ ลุ การพิมพ, ๒๕๔๒.
ประเวศ วะสี. กระบวนการนโยบายสาธารณะ. กรงุ เทพมหานคร: มลู นธิ สิ าธารณสุขแหง ชาติ, ๒๕๔๗.
ปราณี รามสูตร และจาํ รัส ดว งสวุ รรณ. พฤติกรรมมนุษยก ับการพัฒนาตน. กรุงเทพมหานคร: ธนะการพมิ พ, ๒๕๔๕.
ปรชี า เปย มพงศส านต และคณะ. วิธีวิทยาศึกษาสังคมไทย: วิถีใหมแหงการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร: เอดิสัน เฟรส

(๓๖)

โปรดักท, ๒๕๓๕.
ปุระชัย เปยมสมบูรณ. การวิจัยประเมินผล: หลักการและกระบวนการ. กรุงเทพมหานคร: ที.พี.เอ็น. เพลส จํากัด,

๒๕๓๙.
. การวจิ ยั ประเมินผล: หลกั การและกระบวนการ. กรงุ เทพมหานคร: หจก.ท.ี พี.เอน็ .เพลส, ๒๕๔๒.
พระครูกัลยาณสทิ ธิวฒั น. พุทธบญั ญตั ิ ๒๒๗ เพื่อความเขาใจวินัยใหถูกตอง. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหาจุฬาลง
กรณราชวิทยาลยั , ๒๕๔๙.
พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบับหลวง (แปลจากพระไตรปฎกบาลี ฉบับสยามรัฐ). กรุงเทพมหานคร: กรมการศาสนา,
๒๕๑๔.
พระธรรมโกศาจารย (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). พุทธวิธีการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราช
วิทยาลัย, ๒๕๔๙.
พระธรรมโกศาจารย (ประยรู ธมมฺ จติ ฺโต) และเสถียร วรรณปก. มณแี หง ปญญา. กรงุ เทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๓๖.
พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยตุ ฺโต). การพฒั นาทย่ี ัง่ ยืน. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโกมลคมี ทอง, ๒๕๔๔.
. ธรรมกับไทยในสถานการณป จจบุ ัน. กรงุ เทพมหานคร: โรงพมิ พค ุรสุ ภาลาดพรา ว, ๒๕๔๑.
. พุทธธรรม. พมิ พค ร้ังที่ ๑๑. กรงุ เทพมหานคร: ดวงแกว, ๒๕๔๔.
พายัพ พะยอมยนต. “การวางแผนของไทย”. ใน เอกสารการสอนชดุ วิชานโยบายสาธารณะและการวางแผน, หนวย
ท่ี ๘-๑๕. พมิ พคร้งั ที่ ๒๒. นนทบุรี: สํานักพิมพมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๔๗.
ไพศาล สรุ ยิ ะมงคล. “นโยบายสาธารณะของไทย”. ใน เอกสารการสอนชุดวิชานโยบายสาธารณะและการวางแผน.
นนทบรุ ี: มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๓๕.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรง

พมิ พม หาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั , ๒๕๓๙.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. พระไตรปฎกภาษาบาลี ฉบับสฺยามรฏฐเตปฏกํ ๒๕๒๕. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหามกุฏ

ราชวิทยาลยั , ๒๕๒๕.
รังสรรค ประเสริฐศรี. “ความสัมพันธระหวางนโยบายสาธารณะกับแผน”. ใน เอกสารการสอนชุดวิชานโยบาย

สาธารณะและการวางแผน. นนทบุรี: สาํ นักพิมพม หาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช, ๒๕๔๙.
เรืองวทิ ย เกษสวุ รรณ. การประเมนิ ผลนโยบายสาธารณะ. กรงุ เทพมหานคร: บรษิ ัท บพิธการพิมพ จํากัด, ๒๕๕๕.

. นโยบายสาธารณะ. กรงุ เทพมหานคร: บริษทั บพธิ การพิมพ จาํ กดั , ๒๕๕๑.
วรเดช จนั ทรศร. “การนาํ นโยบายไปปฏบิ ตั :ิ ตัวแบบและคณุ คา”. ใน เอกสารประกอบการสอนวิชา รศ.๗๔๐ การนํา

นโยบายไปปฏบิ ตั ิ ฉบบั ท่ี ๑. กรงุ เทพมหานคร: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร, ๒๕๓๙.
. ทฤษฎกี ารนาํ นโยบายไปปฏบิ ัติ. พมิ พค รงั้ ท่ี ๑. กรุงเทพมหานคร: สหายบลอ็ กและการพมิ พ, ๒๕๔๘.
. ทฤษฎีการนํานโยบายสาธารณะไปปฏิบตั ิ. พิมพคร้ังที่ ๕. กรุงเทพมหานคร: พรกิ หวานกราฟฟค , ๒๕๕๔.
วัฒนา พัฒนพงษ. “ระบบการวางแผนกลยุทธและแผนปฏิบัติการแบบองครวม”, วารสารพัฒนบริหารศาสตร. ๔๒
(ฉบับพิเศษ ๒๕๔๕): ๓๓-๙๐.
. ทฤษฎกี ารนาํ นโยบายไปปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: สหายบลอ็ กและการพิมพ, ๒๕๔๘.
ศภุ ชยั ยาวะประภาษ. นโยบายสาธารณะ. กรงุ เทพมหานคร: สาํ นักพมิ พจฬุ าลงกรณมหาวิทยาลยั , ๒๕๓๓.
ศุภชัย ยาวะประภาษ และไตรรัตน โภคพลากรณ. แนวคิดทั่วไปเกี่ยวกับการบริหารแผนงานโครงการการบริหาร
พฒั นาชนบท หนว ยท่ี ๑. สาขารัฐศาสตร: มหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช, ๒๕๒๖.
. นโยบายสาธารณะ. กรุงเทพมหานคร: สาํ นกั พิมพจุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั , ๒๕๓๘.
. นโยบายสาธารณะ. กรุงเทพมหานคร: สาํ นกั พมิ พจ ฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย, ๒๕๔๔.

(๓๗)

สนิท สมัครการ. วิธีการศึกษาสังคมมนุษย กับตัวแบบการศึกษาสังคมไทย. กรุงเทพมหานคร: โครงการสงเสริม
เอกสารวิชาการ สถาบนั บณั ฑิตพฒั นบริหารศาสตร, ๒๕๓๔.

สถาบันพระปกเกลา. รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ
คณะรฐั มนตรแี ละราชกิจจานุเบกษา, ๒๕๕๐.

สมคิด พรมจุย . เทคนิคการประเมนิ โครงการ. นนทบรุ ี: มหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๔๖.
สมบัติ ธํารงธัญวงศ. นโยบายสาธารณะ: แนวความคิด การวิเคราะห และกระบวนการ. กรุงเทพมหานคร:

สาํ นกั พิมพเ สมาธรรม, ๒๕๔๓.
. นโยบายสาธารณะ: แนวความคิด การวิเคราะห และกระบวนการ. พิมพคร้ังที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร:
สํานักพิมพเ สมาธรรม, ๒๕๔๘.
. นโยบายสาธารณะ: แนวความคิด การวเิ คราะหและกระบวนการ. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพเสมาธรรม,
๒๕๔๙.
สมปอง สุวรรณภูมา. การวเิ คราะหโครงการและการบริหารโครงการ. พิมพครั้งท่ี ๑. กรุงเทพมหานคร: คณะบุคคลค

วอลติ ี้ปรน้ิ ท Quality Print, ๒๕๕๖.

สมพร เทพสิทธา. การพัฒนาแบบย่ังยืน. กรุงเทพมหานคร: สภาสังคมสงเคราะหแหงประเทศไทยในพระราชูปถัมภ,
๒๕๓๖.

สมพร เฟองจันทร. นโยบายสาธารณะ: ทฤษฎีและการปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ
โอเดยี นสโตร, ๒๕๓๙.

สมพร แสงชยั . การวางแผนโครงการพฒั นา. กรุงเทพมหานคร: คณะรัฐประศาสนศาสตร สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหาร
ศาสตร, ๒๕๒๐.

สมพิศ สุขแสน. นโยบายสาธารณะและการวางแผน. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ: คณะมนุษยศาสตรและ
สงั คมศาสตร, ๒๕๕๑.

สาํ นกั งานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ. แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี ๙ พ.ศ.
๒๕๔๕-๒๕๔๙. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพครุ ุสภาลาดพราว, ๒๕๔๔.
. “รา ง แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหงชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๒)”. ใน เอกสารประกอบการ
ประชุมประจําป ๒๕๕๙ ของ สศช. กรุงเทพมหานคร: สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและ
สงั คมแหง ชาติ, ๒๕๕๙.

สํานกั งานคณะกรรมการวัฒนธรรมแหงชาติ กระทรวงศึกษาธิการ. รัฐศาสตรตามแนวพุทธศาสตร. กรุงเทพมหานคร:
๒๕๒๔.

สํานักวิเคราะหผลกระทบสิงแวดลอม. ระบบการวิเคราะหสิ่งแวดลอมของประเทศไทย.กรุงเทพมหานคร: สํานัก
นโยบายและแผนทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอม, ๒๕๔๘.

สุทธิชัย ยังสุข. จริยธรรมสําหรับนักพัฒนาในสังคมศาสตร: บูรณาการแหงการเรียนรู. กรุงเทพมหานคร: บริษัท พี
เอ ลีฟวิง่ จํากดั , ๒๕๔๗.

สนุ ทร เกดิ แกว. การบริหารโครงการ: การติดตามควบคมุ และประเมินผล. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพเสมาธรรม,
๒๕๔๑.

สุภาพรรณ ณ บางชาง. “พระสงฆก ับการพฒั นาชนบท”. ใน การแสวงหาเสนทางการพฒั นาชนบทของพระสงฆไทย.
กรุงเทพมหานคร: กองแผนงานกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๒๖.

สุวัฒน วัฒนวงศ. “ความรเู กยี่ วกบั การประเมินผลโครงการ”, การศึกษาตลอดชีวิต. ๑๙(๖) (๒๕๔๐): ๔๕-๕๑.

(๓๘)

สุวิมล ติรกานันท. การประเมินโครงการ: แนวทางสูการปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพจุฬาลงกรณ
มหาวทิ ยาลยั , ๒๕๔๓.

เสนห จุยโต. “แนวคิดเก่ียวกับนโยบายสาธารณะ”. ใน ประมวลสาระชุดวิชานโยบายสาธารณะและการบริหาร
โครงการ. นนทบรุ ี: สํานกั พมิ พมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๔๘.

อภิชยั พันธเสน และคณะ. พุทธเศรษฐศาสตร. กรงุ เทพมหานคร: บรษิ ทั สํานกั พิมพด อกหญา วชิ าการ จํากัด, ๒๕๔๙.
อมร รักษาสัตย. “สถาบันและกระบวนการเพื่อการพัฒนานโยบายในประเทศไทย”, วารสารพัฒน บริหารศาสตร.

(๒๕๑๘): ๑๘.
เอกชัย กสี่ ขุ พันธ. การบริหาร: ทักษะและการปฏบิ ัติ. กรุงเทพมหานคร: สาํ นักพมิ พสุขภาพใจ, ๒๕๓๘.

เอกสารแปล
Richard Luecke & Collis, David J. กลยุทธ: การสรางและการนําไปปฏิบัติ. แปลโดย จักร ติงศภัทิย.

กรงุ เทพมหานคร: บริษัท เอก็ ซเปอรเน็ท จาํ กัด, ๒๕๔๙.

เอกสารภาษาองั กฤษ

Almond, G.A. and G. Binghim Powell, Jr. Comparative Politics: A Development Approach. Boston:
Little, Brown and Company, 1963.

Anderson, James E. Politics and Economic Policy-Making. Reading, MA.: Addison-Wesly, 1970.
. Public Policy Making. New York: Holt, Winston Rinehart, 1975.

Bingham, Richard D. and Felbinger, Claire L. Evaluation In practice: A methodological approach.
New York: Longman, 1989.

Caldwell, Lynton K. Environment: A Challenge in Modern Society. New York: Double-day, 1970.
Clarke Cochran and other. American Public Policy: An Introduction. New York: St. Martin’s Press,

1982.
Cronbach, Lee J. “Course improvement through evaluation”, Teachers College Record. (64) (1963):

672.
David Easton. A framework for Political Analysis. N.J.: Prentice- Hall, 1959.

. The Political System: An inquiry into the state of political science. New York: Alfred A.
Knoft, 1953.
Dror Y. Public Policy Making Reexamined. San Francisco: Chandler, 1968.
Fitzpatrick, Jody L., Sanders, James R. and Worthen, Blaine R. Program evaluation: Alternative
approaches and practical guidelines. 3rd ed. New York: Pearson, 2004.
Fisher, Frank. “Policy evaluation: Integrating empirical and normative judgement”. In House, Ernest
R., Mathison, Sandra, Pearsol, James A., and Preskill, Hallie, eds., Evaluation Studies: Review
Annual, Volume 7. London: Sage Publications, 1982.
Friedrich, Carl J. Man and His Government: An Empirical Theory of Politics. New York: McGraw-
Hill, 1963.
Jones, Charles O. An Introduction to the Study of Public Policy. CA: Wadsworth Publishing Co.

(๓๙)

Inc. 1970.
Kast, Premont H. and Rosenzweig, James E. Organization and Management: A System Approach.

New York: McGraw-Hill Book Company, 1970.
Lineburry, Robert L. & Sharkansky. Urban Politics and Public Policy. New York: Harpers Row, 1970.
Louis W. Koenig. An introduction to public policy. New Jersey: Prentice Hall, 1986.
Lowi, Theodore J. “American Business, Public Policy, Case-Studies, and Political Theory”, World

Politics, (16 July 1964): 677.
Luther Gulick and Lyndall Urwick. The Science of Administration. New York: Columbia University,

1973.
Morell, Jonathan A. Program evaluation in social research. New York: Pergamon Press, 1979.
Nicolas, Spulber and Irr, Horowitz. Quantitative Economic Policy and Planning. New York: W.W.

Norton & Company, 1976.
Pennock, Roland J. and Smith, David G. Political Science. New York: McMillan, 1964.
Patton, Michael Quinn. Utilization studies review annual, Volume 4. London: Sage Publications,

1986.
Samuel P. Hayes, Jr. Evaluating Development Project. Paris: Imprimerie Boudin, 1969.
Sharkansky, Ira. Policy Analysis in Political Science. Chicago: Markham Publishing Company, 1970.
Stufflebeam, Daniel L. and Shinkfield, Anthony J. Evaluation theory, models, and applications.

California: Jossey-Bass Publishers, 2007.
Taylor, W.J. and Watling, T.E. Successful Project Management. London: T.J. Press, Ltd., 1979.
Thamhain and Wilemon. “Conflict Management in Project Life Cycles”, Sloan Management Review.

(Spring, 1975): 32-33.
Thomas, R. Dye. Understanding Public Policy. Englewood Cliffs: Prentice-Hall, Inc, 1978.

. Understanding Public Policy. N.J.: Prentice-Hall, Inc., 1981.
Van Meter, Donald S. & Van Horn, Carl E. “The Policy Implementation Process: A Conceptual

Framework”, Administration and Society. Vol. 6 No.4 (February 1975): 447.
Walter Williams. “Implementation Analysis and Assessment Policy Analysis”, Vol.1 No.3 (Summer,
1975): 531-566.
Weiss, Carol H. Evaluation research: Methods for assessing program effectiveness. New Jersey:

Prentice-Hall, 1972.
๒. เอกสารและขอมลู สําคัญ
ภูษิต ปุลันรัมย. “นโยบายสาธารณะและการวางแผน”. ใน เอกสารประกอบการสอนรายวิชา ๔๐๒ ๓๐๔ นโยบาย

สาธารณะและการวางแผน. ขอนแกน: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแกน,
๒๕๖๒. (เอกสารสาํ เนา)
๓. เอกสารและขอมลู แนะนาํ
เครือขายบริหารการศึกษา มสธ.54. แนวคิด หลักการเก่ียวกับนโยบาย. [ออนไลน]. แหลงที่มา:
https://mystou.wordpress.com/2011/12/24/policiesedu/ [๒๒ ม.ี ค. ๒๕๖๒].
ชาคริต ชาญชิตปรีชา (๑๑ ม.ค. ๕๑). “องคการและการจัดการ”, [ออนไลน]. หนา ๔๒, ๔๕-๔๘. แหลงที่มา:

(๔๐)

teacher.snru.ac.th/chakrit/admin [๒๓ มี.ค. ๒๕๖๒].

ปวย อึ้งภากรณ. อัตชีวประวัติ “จากครรภมารดาถึงเชิงตะกอน”. [ออนไลน]. แหลงท่ีมา: http://puey-

ungphakorn.org/?page_id=87 [๒๐ มี.ค. ๒๕๖๒].

ม ห า วิ ท ย า ลั ย ร า ช ภั ฏ น ค ร ร า ช สี ม า . ก า ร ว า ง แ ผ น . [อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ที่ ม า :

http://www.human.nrru.ac.th/Program/public/thai [๒๓ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

มาลัย แกวมโนรมย. กระบวนการวางแผน. [ออนไลน]. แหลงที่มา: http://www.m-ed.net/doc01/policy006

[๒๓ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

วไลลักษณ เสมมี. “รายงานการศึกษาผลกระทบส่ิงแวดลอมของทาอากาศยานสุวรรณภูมิ”. รายงานการวิจัย. สํานัก

วิ เ ค ร า ะ ห ผ ล ก ร ะ ท บ ส่ิ ง แ ว ด ล อ ม . [ อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท่ี ม า : www.onep.go.th/eia/page

๒/km.../suwanapum.doc [๒๔ มี.ค. ๒๕๖๒].

วิกิพีเดยี สารานุกรมเสรี. การเมอื ง. [ออนไลน] . แหลง ทม่ี า: http://th.wikipedia.org/wiki/ [๒๐ มี.ค. ๒๕๖๒].

. ดมีตรี เมดเวเดฟ. [ออนไลน]. แหลง ทม่ี า: https://th.wikipedia.org/wiki/ [๒๒ มี.ค. ๒๕๖๒].

. ทฤษฎีเกม. [ออนไลน] . แหลงทมี่ า: http://th.wikipedia.org/wiki/ [๒๒ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

. “นโยบายปฏิรูป” ของมีฮาอิล กอรบาชอฟ. [ออนไลน]. แหลงท่ีมา: http://th.wikipedia.org/wiki/ [๒๒

ม.ี ค. ๒๕๖๒].

. วลาดีมรี  ปูตนิ . [ออนไลน]. แหลง ทม่ี า: https://th.wikipedia.org/wiki/[๒๒ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

วิเชียร ช่ืนชอบ. การวิเคราะหนโยบายสาธารณะ. [ออนไลน]. แหลงที่มา: https://www.google.co.th/url?sa [๒๕

ม.ี ค. ๒๕๖๒].

ศศิชา สืบแสง. นโยบายและการนํานโยบายไปปฏิบัติ. [ออนไลน]. แหลงที่มา: https://www.google.co.th/url?sa

[๒๓ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

สลิด ชูชื่น. นโยบาย ๔ ทันสมัยของจีน. [ออนไลน]. แหลงท่ีมา: https://sites.google.com/site/salidandtom/

[๒๒ มี.ค. ๒๕๖๒].

B B C NEWS ไทย. (๑๒ มีนาคม ๒๕๖๓). ไวรัสโคโรนา: อนามยั โลกประกาศใหโควิด-๑๙ เปน “การระบาดใหญ” ท่ัว

โลก. [ออนไลน] . แหลง ทมี่ า: https://www.bbc.com/thai/international-51838536 [๒๕ ม.ี ค. ๒๕๖๓].

Tanatcha. (๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๙). การคิดเชิงระบบกับการวิเคราะหปญหาในชีวิตประจําวัน G1. [ออนไลน].

แหลง ทีม่ า: https://www.blogger.com/profile/00348546640819543215 [๒๕ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

GotoKnow. แนวคิด หลักการเก่ียวกับนโยบาย. [ออนไลน]. แหลงท่ีมา: https://www.gotoknow.org/posts/369348

[๒๒ ม.ี ค. ๒๕๖๒].

หมวดท่ี ๗ การประเมนิ และปรบั ปรงุ การดําเนินการของรายวิชา

๑. กลยทุ ธการประเมนิ ประสิทธผิ ลของรายวชิ าโดยนสิ ิต
การประเมินประสิทธิผลในรายวิชานี้ ไดรับการประเมินผลจากนิสิต โดยมีผลการประเมินความสอดคลองตาม

มาตรฐานผลการเรียนรู แยกเปนรายดา นไดดังนี้
๑.๑ ดา นเนื้อหาวชิ า
๑) มกี ารแจงใหนิสิตทราบเก่ียวกับคาํ อธิบายรายวิชา ขอบขา ยเนือ้ หารายวชิ า แผนการสอน
๒) การจดั ลาํ ดบั เนอื้ หาเปน ไปอยางมีระบบและขั้นตอนชดั เจน
๓) ไดรบั ความรูใ นรายวิชานี้ครบถว นตามแผนการสอน
๔) สอนเนอื้ หารายวชิ าใหส ามารถนาํ ไปประยุกตใ ชไ ดในชวี ิตประจําวันและสถานการณป จ จุบนั

(๔๑)

๕) นาํ เสนอประเดน็ ใหมๆ ทท่ี นั สมัยในกรอบเน้ือหารายวิชา
๑.๒ ดานการจดั การเรยี นการสอน

๑) มกี ารใชส อ่ื การเรียนการสอนที่สงเสริมการเรียนรูที่เหมาะสมและหลากหลายทําใหผูเรียนเขาใจเน้ือหา
มากย่ิงขน้ึ

๒) สง เสริมใหผ เู รยี นสามารถคิดวเิ คราะหอยา งมีเหตผุ ล
๓) ใหข อ มูลและช้ีแนะแหลง คนควาหาความรเู พิม่ เติม
๔) จัดเน้ือหาและกิจกรรมใหสอดคลอ งกับความสนใจและความถนดั ของผเู รียน
๕) มกี ารสอดแทรกเร่อื งคณุ ธรรมและจรยิ ธรรมที่มีสารประโยชนในกิจกรรมการเรยี นการสอน
๖) เปด โอกาสใหผ ูเรียนไดเ สนอความคิดเห็นในการเรียนการสอน
๗) มีการวัดผลและประเมนิ ผลหลายรูปแบบ
๑.๓ ดานคณุ ธรรมจรยิ ธรรมของอาจารย
๑) มคี วามเมตตา กรณุ า ปราศจากอคตติ อ ผเู รยี น
๒) มีความอดทนตอพฤติกรรมทีไ่ มเ หมาะสมของผูเ รียนในขณะทําการเรียนการสอน
๓) ปฏบิ ัติตนใหเปน ท่เี คารพนับถอื ทง้ั ในและนอกเวลาปฏบิ ัตงิ านสอน
๔) มีเวลาใหคาํ ปรึกษาแกผเู รยี น ตรงตอเวลาและอุทิศตนใหก บั การสอนเต็มท่ี
๒. กลยุทธการประเมินการสอน
ในการเก็บขอมลู เพ่อื ประเมนิ การสอน ไดมกี ลยุทธ ดงั น้ี
- การสังเกตการณสอนของผูรวมทีมการสอน
- ผลการสอบ
- การทวนสอบผลประเมินการเรียนรู
- แบบประเมินผสู อน และแบบประเมินรายวชิ า
- ขอเสนอแนะผานเวบบอรด ท่ีอาจารยผ สู อนไดจ ัดทําเปนชอ งทางการส่ือสารกบั นสิ ิต
๓. การปรบั ปรุงการสอน
หลังจากผลการประเมินการสอนในขอ ๒ จึงมีการปรับปรุงการสอน โดยการจัดกิจกรรมในการระดมสมอง
และหาขอมูลเพม่ิ เตมิ ในการปรับปรุงการสอน ดงั นี้
- สัมมนาการจัดการเรยี นการสอน
- การวิจัยในและนอกช้นั เรยี น
๔. การทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิข์ องนิสติ ในรายวชิ า
ในระหวางกระบวนการสอนรายวิชา มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์ในรายหัวขอ ตามที่คาดหวังจากการเรียนรูในวิชา
ไดจากการสอบถามนิสิต หรือการสุมตรวจผลงานของนิสิต รวมถึงพิจารณาจากผลการทดสอบยอย และหลังการออก
ผลการเรียนรายวิชา มกี ารทวนสอบผลสมั ฤทธิ์โดยรวมในวชิ าไดดังนี้
- การทวนสอบการใหคะแนนจากการสุมตรวจผลงานของนิสติ โดยอาจารยอ น่ื หรอื ผทู รงคุณวุฒิทีไ่ มใชอาจารย
ประจําหลักสตู ร
- มีการต้ังคณะกรรมการในหลักสูตร/สาขาวิชา ตรวจสอบผลการประเมินการเรียนรูของนิสิต โดยตรวจสอบ
ขอสอบ รายงาน วธิ ีการใหคะแนนสอบ และการใหค ะแนนพฤติกรรม
๕. การดําเนนิ การทบทวนและการวางแผนปรับปรงุ ประสิทธผิ ลของรายวชิ า
จากผลการประเมิน และทวนสอบผลสัมฤทธ์ิประสิทธิผลรายวิชา ไดมีการวางแผนการปรับปรุงการสอน และ

(๔๒)

รายละเอยี ดวิชา เพอื่ ใหเ กดิ คุณภาพมากขน้ึ ดังนี้
- ปรบั ปรุงรายวชิ าทกุ ๓ ป หรือตามขอเสนอแนะและผลการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธติ์ ามขอ ๔
- เปลยี่ นหรอื สลับอาจารยผูสอน เพอื่ ใหนิสิตมีมุมมองในเร่ืองการประยุกตความรูนี้กับปญหาท่ีมาจากงานวิจัย

ของอาจารยห รือแนวคดิ ใหมๆ
ชื่ออาจารยผรู บั ผดิ ชอบรายวิชา/อาจารยผบู รรยาย อาจารย ดร.ภษู ติ ปลุ นั รมั ย

ลงชื่อ _______________________________ วันที่รายงาน _______________

ชอ่ื อาจารยผูรบั ผิดชอบหลกั สตู ร ผศ. ดร.นเิ ทศ สนั่นนารี

ลงชื่อ _______________________________ วันทร่ี บั รายงาน _____________

บทที่ ๑

ความรูเบอ้ื งตนเกี่ยวกบั นโยบายสาธารณะ

วัตถปุ ระสงคก ารเรียนประจําบท

เมื่อไดศ ึกษาเนือ้ หาในบทน้ีแลว นสิ ติ สามารถ
๑. อธิบายความหมาย องคประกอบ ความสําคัญ และประโยชนของนโยบายสาธารณะตาม
ทัศนะของนกั วชิ าการทง้ั ในและตางประเทศได
๒. จาํ แนกประเภทของนโยบายสาธารณะได
๓. มีความรูความเขา ใจเกยี่ วกบั วงจรของนโยบายสาธารณะ

ขอบขา ยเน้อื หาประจาํ บท

ความนาํ
๑.๑ ความหมายของนโยบายสาธารณะ
๑.๒ องคประกอบของนโยบายสาธารณะ
๑.๓ ประโยชนข องการศึกษานโยบายสาธารณะ
๑.๔ ความสําคญั ของนโยบายสาธารณะ
๑.๕ ลักษณะของนโยบายสาธารณะ
๑.๖ วตั ถุประสงคข องนโยบายสาธารณะ
๑.๗ ประเภทของนโยบายสาธารณะ
๑.๘ ตัวแสดงในกระบวนการนโยบายสาธารณะ
๑.๙ วงจรของนโยบายสาธารณะ
สรุปทา ยบท
คําถามทา ยบท
เอกสารอา งอิงทา ยบท

๒ บทท่ี ๑ : ความรเู บือ้ งตนเกีย่ วกบั นโยบายสาธารณะ

ความนํา

พระปฐมบรมราชโองการ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ท่ีวา “เราจะ
ครองแผนดินโดยธรรม เพื่อประโยชนสุขแหงมหาชนชาวสยาม” หัวใจสําคัญของนโยบายสาธารณะ
ทกุ นโยบาย คือ เพื่อประโยชนสุขของประชาชน นักการเมือง และรัฐบาล เพราะทุกคนตองเก่ียวของ
กบั นโยบายสาธารณะทง้ั สน้ิ โดยเก่ียวขอ งในกระบวนการใด ก็ตอ งมีจิตสาํ นึกหรือตระหนักในเรื่องของ
ประโยชนส ขุ และประโยชนส าธารณะเสมอ

นโยบายสาธารณะนับวาเปนเคร่ืองมือท่ีสําคัญของรัฐในการบริหารประเทศ ความกาวหนา
ของแตประเทศในประชาคมโลกน้ี สวนใหญเกิดจากการกําหนดทิศทางการพัฒนาประเทศของรัฐบาล
ในประเทศน้ันๆ ซ่งึ รูจ ักกนั ในนามของนโยบายสาธารณะ โดยจะเขาไปเก่ยี วขอ งกับการพัฒนาคุณภาพ
ชีวิตของประชาชนในแตละประเทศในดา นสําคัญๆ อาทิเชน ดานการศึกษา ดานเศรษฐกิจ ดานสังคม
ดานความม่ันคง ดานสาธารณสุข ดานความสัมพันธระหวางประเทศ อาจกลาวไดวา นโยบาย
สาธารณะลว นแลวแตม ีผลกระทบตอชีวติ ความเปนอยูของประชาชนอยางหลีกเลี่ยงไมได ซึ่งมนุษยไม
วาจะอยูภายใตการปกครองรูปแบบใดยอมเกี่ยวของสัมพันธกับนโยบายสาธารณะที่กําหนดขึ้นโดย
สถาบันทางการเมืองสายรัฐศาสตร (Political Science) หรือหนวยงานทางการบริหารของรัฐตางๆ
สายรัฐประศาสนศาสตร (Public Administration) อยูตลอดเวลา ในฐานะของผูที่มีสวนรวมในการ
กําหนดนโยบายโดยทางตรงหรือทางออม ก็จะอยูในฐานะของผูที่ไดรับผลกระทบจากนโยบาย
สาธารณะที่ถูกกําหนดขึ้นทั้งส้ิน เรียกไดวา เปนบทเรียนท่ีสําคัญบทหน่ึงซ่ึงประเทศที่กําลังพัฒนา
(Developing Countries) ทง้ั หลายกําลังเรียนรูดวยความเจ็บปวด ไดแก บทเรียนทีว่ านโยบาย/แผน/
แผนงาน/ หรือโครงการทั้งหลายที่รางข้ึนดวยความสุขุมรอบคอบ เต็มไปดวยหลักวิชา เทคนิควิธีการ
สมัยใหม เปนส่ิงที่จําเปน แตยังไมเพียงพอที่จะเปนหลักประกันความสําเร็จหรือความลมเหลวของ
นโยบาย/แผน/แผนงาน/ หรือโครงการน้นั ๆ กลาวคอื นโยบายน้ันๆ แมจะดูนาเช่ือถือและเต็มเปยมไป
ดวยความหวังเพียงใดบนหนากระดาษ แตจะไมมีความหมายอะไรเลยหากปราศจากการดําเนินการ
ตามนโยบายหรือการนําไปปฏิบัติ (Policy Implementation) อยางถูกตองและจริงจัง และดวย
ความพยายามอตุ สาหะของภาคสวนตางๆ ตลอดจนองคกรกลไกที่เก่ียวของ๑ ซึ่งผูเขียนจะไดนําเสนอ
ในบทขางหนา

ดังน้ัน เม่ือนโยบายสาธารณะเปนส่ิงท่ีเก่ียวของกับชีวิตประชาชนทุกคนในสังคม การเรียนรู
และทําความเขาใจกับนโยบายสาธารณะ จงึ เปน ส่ิงท่ีมีความสาํ คัญและจําเปนอยางมาก โดยผูเขียนจะ
นาํ เสนอเนอ้ื หาสาระสาํ คัญของนโยบายสาธารณะตามลําดบั

๑.๑ ความหมายของนโยบายสาธารณะ

จากการศึกษาความหมายของนโยบายสาธารณะผานแนวคิดของนักวิชาการทั้งในและ
ตางประเทศในแงมุมตางๆ ก็พบวา มีนักคิดนักวิชาการไดใหความหมายของนโยบายสาธารณะไว

๑ จุมพล หนิมพานิช, การนํานโยบายไปสูการปฏิบัติ มุมมองในทัศนะทางรัฐศาสตร การเมือง และรัฐ
ประศาสนศาสตร การบริหาร และกรณีศึกษาของไทย, พิมพคร้ังท่ี ๑, (กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพแหง
จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลัย, ๒๕๕๔), หนา ๒.

บทที่ ๑ : ความรูเบ้ืองตน เก่ียวกบั นโยบายสาธารณะ ๓

คอนขางหลากหลายในเชิงเน้ือหา แตก็มีนัยไปในทิศทางเดียวกัน ดังจะไดนําเสนอทัศนะของ
นักวชิ าการเหลาน้ัน ตอ ไปน้ี

คําวา “นโยบายสาธารณะ” หมายถึง ความคิดของรัฐบาลที่วาจะทําอะไรหรือไม อยางใด
เพียงใด เมื่อใด โดยมีองคประกอบ ๓ ประการ คือ การกําหนดเปาหมาย หลักการและกลวิธีท่ีจะ
ปฏิบัติใหบ รรลวุ ตั ถปุ ระสงค และการเตรยี มการสนับสนนุ ตางๆ๒ ซึ่งเปนแนวทางการดําเนินกิจกรรมที่
ผานมาในอดีต กิจกรรมที่กําลังดําเนินการอยูในปจจุบัน และกิจกรรมที่คาดวาจะเกิดข้ึนในอนาคต๓
ท้ังนี้ ก็เปนแนวทางกวางๆ ที่รัฐบาลของประเทศหน่ึงๆ ไดกําหนดขึ้นเปนโครงการ แผนการหรือ
กําหนดการเอาไวลวงหนา เพ่ือเปนหนทางช้ีนําใหมีการปฏิบัติตางๆ ตามมาท้ังเพื่อใหบรรลุถึง
เปาหมาย หรือวัตถุประสงคที่ไดกําหนดไว๔ กลาวคือเปนชุดของขอเสนอเกี่ยวกับการกระทําของ
บุคคล กลุมบุคคล หรือรัฐบาล ภายใตสิ่งแวดลอมที่ประกอบไปดวยปญหา อุปสรรค (Obstacles)
และโอกาส (opportunity) ซ่ึงนโยบายถูกนําเสนอเพ่ือนําไปใชประโยชนในการแกไขปญหาของ
ประชาชนโดยมุงที่จะกระทําใหบรรลุเปาหมาย หรือกระทําใหวัตถุประสงคปรากฏเปนจริง
นอกจากน้ี นโยบายสาธารณะยังตองประกอบดวยแนวความคิดที่สําคัญเก่ียวกับเปาประสงค (goal)
วัตถุประสงค (objective) หรือจุดมุงหมาย (purpose) ของส่ิงท่ีรัฐกระทํา๕ สอดรับกับทัศนะของ
James E. Anderson ท่ไี ดใ หความหมายไวว า นโยบายสาธารณะ หมายถงึ แนวทางการปฏบิ ัติของรัฐ
ทีม่ วี ัตถปุ ระสงคอยา งใดอยา งหนึ่ง หรอื หลายอยางและตดิ ตามดว ยผูกระทาํ หรือการปฏิบัติ ซ่ึงอาจจะ
ปฏิบตั โิ ดยคนๆ เดยี วหรอื คณะบคุ คลกไ็ ด ในการทจี่ ะแกปญหาทีเ่ กีย่ วขอ ง มอี งคป ระกอบที่สําคัญ คอื

๑) ตอ งมีวัตถปุ ระสงค
๒) เปนแนวทางปฏิบตั ิ
๓) การปฏิบัตจิ ะตองเกิดขนึ้ จริง
๔) การปฏิบัตจิ ะเปนไปในเชิงบวก หรือเชิงลบกไ็ ด
ในขณะท่ีมีนักวิชาการตางประเทศอีกหลายทานก็มีมุมมองท่ีหลากหลายออกไปอีก อาทิเชน
เดวิด เอสตัน (David Easton)๖ ไดใหความหมายวา นโยบายสาธารณะ หมายถึง เปนเรื่องของการ
จัดสรรผลประโยชน หรือคุณคาแกสังคม ซึ่งกิจกรรมของระบบการเมืองนี้จะกระทําโดยบุคคลผูมี
อํานาจส่ังการ เปนส่ิงท่ีรัฐบาลตัดสินใจท่ีจะกระทําหรือไมกระทําเปนผลมาจาก “การจัดสรรคานิยม
ของสังคม” ทง้ั น้ี Easton ไดชี้ใหเห็นถงึ ความสัมพันธระหวางผตู ัดสนิ ใจนโยบายกับประชาชนในสังคม
วา การตัดสินใจนโยบายใดๆ ของรัฐบาลจะตองคํานึงถึงคานิยมและระบบความเช่ือของประชาชนใน

๒ อมร รักษาสัตย, “สถาบันและกระบวนการเพื่อการพัฒนานโยบายในประเทศไทย”, วารสารพัฒน
บรหิ ารศาสตร, (๒๕๑๘) : ๑๘.

๓ ศุภชัย ยาวะประภาษ, นโยบายสาธารณะ, (กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย,
๒๕๓๓), หนา ๓.

๔ กุลธน ธนาพงศธร, “แนวคิดทั่วไปเก่ียวกับนโยบายสาธารณะ”, ใน เอกสารการสอนชุดวิชานโยบาย
สาธารณะและการวางแผน, (นนทบุรี: สํานกั พิมพม หาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๓๕), หนา ๙.

๕ Carl J. Friedrich, Man and His Government: An Empirical Theory of Politics, (New
York: McGraw-Hill, 1963), p. 70.

๖ David Easton, The Political System: An inquiry into the state of political science,
(New York: Alfred A. Knoft, 1953), pp. 19-20.

๔ บทที่ ๑ : ความรูเบอื้ งตนเก่ยี วกับนโยบายสาธารณะ

สังคมเปนสําคัญ ดวยเหตุผลที่วานโยบายสาธารณะ นั้นคือการตัดสินใจท่ีมีจุดยืนของรัฐบาล ซ่ึง
จะตองมีการกระทําท่ีตอเนื่องสมํ่าเสมอ หรือกลาวอีกนัยหนึ่ง คือการตัดสินใจเก่ียวกับกิจกรรมท่ีมี
พันธะผูกพันในการดําเนินการอยางตอเน่ือง๗ และบรรดาการตัดสินใจอยางสัมฤทธ์ิผลที่เก่ียวของกับ
การดําเนินการตางๆ ท่ีสังคมจะดําเนินการ ยินยอม หรือหามกระทําน้ันๆ๘ เพราะนโยบายสาธารณะ
มีความหมายเกีย่ วกับกจิ กรรมท่ีกระทําโดยรัฐบาล ซึ่งครอบคลุมกิจกรรมท้ังหมดของรัฐบาล อาทิเชน
การจัดการศึกษา การจัดสวัสดิการ และการกอสรางทางหลวงโดยรัฐ รวมท้ังขอกําหนดและระเบียบ
ในการควบคุมและกํากับการดําเนินกิจกรรมของปจเจกบุคคลและนิติบุคคลท้ังมวล ตลอดจนการ
ดําเนินงานของหนวยงานของรัฐ อาทิเชน การรักษาความสงบเรียบรอยของตํารวจ การตรวจสอบ
ราคาสินคา และการควบคมุ การจําหนายยาและอาหาร๙ เรยี กไดวา เปนชุดของการกระทําของรัฐบาล
หรือสิ่งที่รัฐบาลไมกระทํา หรือสิ่งที่รัฐบาลตกลงใจท่ีจะกระทําจริงๆ โดยประกอบไปดวยชุดของการ
กระทําทเี่ ปนระบบทีจ่ ะนําไปสูก ารบรรลเุ ปาหมายที่พงึ ปรารถนา๑๐

เน่ืองจากนโยบายสาธารณะ หมายถึง สิ่งที่รัฐบาลเลือกท่ีจะกระทําหรือไมกระทํา แตอยางไร
ก็ตาม ส่ิงที่รัฐบาลเลือกท่ีจะกระทํานั้น จําตองครอบคลุมกิจกรรมตางๆ ทั้งหมดของรัฐบาล ทั้ง
กจิ กรรมทีเ่ ปนกจิ วัตรและกิจกรรมที่เกิดขึ้นในบางโอกาส ในสวนของการเลือกท่ีจะไมกระทํานั้น ก็ถือ
วา เปนนโยบายสาธารณะเชนเดียวกัน อาทิเชน การท่ีรัฐบาลบางประเทศยกเลิกนโยบายการเกณฑ
ทหาร น่ันคือรัฐบาลเลือกท่ีจะไมบงั คับใหชายฉกรรจทุกคนตอ งเปนทหารรับใชชาติ แตเปล่ียนเปนการ
รับตามความสมัครใจ๑๑ ซึ่งเปนข้ันตอนการปฏิบัติท่ีเกิดขึ้นโดยเจตนาเพ่ือเปนแนวทางปฏิบัติของ
หนวยงานหรือบคุ ลากรของรฐั ในการแกไขปญ หาทเี่ กยี่ วของกบั สาธารณชน๑๒ สอดคลองกับทัศนะของ
มารค คอนซิไดน (Mark Considine)๑๓ ท่ีไดกลาวสรุปความหมายของนโยบายสาธารณะไว ๓
ประการท่สี าํ คญั คือ

ประการทห่ี นง่ึ มกี ารกาํ หนดความชัดเจนของคานิยมและความตั้งใจของสงั คม
ประการท่ีสอง มพี นั ธะผูกพนั ในการจัดสรรงบประมาณ และบริการแกป ระชาชน
ประการทส่ี าม ใหส ทิ ธิแ์ ละเอกสทิ ธแ์ิ กประชาชน
นอกจากน้ี นโยบายสาธารณะตามทัศนะของ Kennett Prewitt & Sidney Verba ก็ยัง
หมายถึง พันธะสัญญาระยะยาวในการดําเนินกิจกรรมอยางเปนแบบแผนของรัฐบาล โดยมุงถึงส่ิงท่ี

๗ ศศิชา สืบแสง, นโยบายและการนํานโยบายไปปฏิบัติ, [ออนไลน]. แหลงท่ีมา:
https://www.google.co.th/url?sa [๒๓ มี.ค. ๒๕๖๒].

๘ Lynton K. Caldwell, Environment: A Challenge in Modern Society, (New York:
Double-day, 1970), p. 2.

๙ Ira Sharkansky, Policy Analysis in Political Science, (Chicago: Markham Publishing
Company, 1970), p 1.

๑๐ ศศชิ า สบื แสง, นโยบายและการนาํ นโยบายไปปฏิบตั ิ.
๑๑ R. Dye, Thomas, Understanding Public Policy, (Englewood Cliffs: Prentice-Hall, Inc,
1978), pp. 5-6.
๑๒ Clarke Cochran and other, American Public Policy: An Introduction, (New York: St.
Martin’s Press, 1982), p. 4.
๑๓ ศศิชา สืบแสง, นโยบายและการนํานโยบายไปปฏบิ ตั ิ.

บทท่ี ๑ : ความรูเบื้องตนเกี่ยวกบั นโยบายสาธารณะ ๕

รัฐบาลกระทําจริงมากกวาสิ่งที่รัฐบาลพูด ดังนั้น เพื่อใหสามารถเขาใจในนโยบายสาธารณะของ
รัฐบาลไดอยางชัดเจน ประชาชนจําตองติดตามการบัญญัติกฎหมายของฝายนิติบัญญัติ และการนํา
นโยบายไปปฏิบตั ิของฝา ยรฐั บาลอยา งใกลช ิด๑๔

จากความหมายของนโยบายสาธารณะดังกลาวมาขางตนน้ัน สามารถสรุปใหทราบไดวา
นโยบายสาธารณะเปนกิจกรรมและกรอบแนวคิด เปนความตองการหรือวัตถุประสงค ขอเสนอเพื่อ
การนําไปปฏิบัติ อันเกิดจากการตัดสินใจของรัฐบาล ซ่ึงมีอํานาจตามกฎหมาย แมรัฐบาลจะ
ดําเนินการในรูปของโครงการหรือกิจกรรมก็ตาม แตรัฐบาลก็ตองเปนผูรับผิดชอบทั้งในการบริหาร
นโยบายสาธารณะ และในเชงิ คณุ ธรรม เพอื่ ประโยชนส ุขของสาธารณชนเปนสาํ คัญ

๑.๒ องคประกอบของนโยบายสาธารณะ

ไดม นี กั วิชาการพยายามจาํ แนกองคป ระกอบของนโยบายสาธารณะไวหลายมิติดวยกัน ในที่นี้
ผูเขียนจะนําเสนอองคประกอบที่สําคัญ ตามทัศนะของนักวิชาการที่ไดใหความชัดเจนในประเด็นวา
ดวยองคป ระกอบของนโยบายสาธารณะ ดังน้ี

James Anderson๑๕ ไดระบุถึงองคประกอบของนโยบายสาธารณะไววา นโยบาย
สาธารณะ ประกอบดว ย

ประการท่ีหน่ึง จะตองเปนการกระทําที่มีเปาหมายท่ีชัดเจน ซ่ึงเปาหมายดังกลาวกําหนด
ขน้ึ มาเพอ่ื มงุ ตอบสนองแกไขปญ หาตา งๆ ทีเ่ กิดข้ึน

ประการท่สี อง เปนแนวทางในการปฏบิ ัติงานสาํ หรบั เจา หนาที่ของรฐั
ประการทส่ี าม เปน สิ่งทีร่ ัฐบาลควรกระทาํ เพราะเปนกจิ กรรมหรือหนาที่ของรัฐบาล เชน การ
ควบคุมภาวะเงินเฟอ การสนบั สนนุ สงเสรมิ ใหมกี ารสรางทอี่ ยูอาศยั เปนตน
ประการท่สี ่ี เปน กจิ กรรมท่เี กยี่ วขอ งกบั การตัดสินใจของรฐั ที่จะกระทําหรืองดเวนที่จะกระทํา
การอยา งใดอยา งหนึง่
ประการท่ีหา เปนเอกสารที่มีผลทางกฎหมาย คือ เมื่อรัฐบาลไดกําหนดเปนนโยบายในรูป
กฎหมายออกมาแลว ประชาชนมีหนาที่ที่จะตองปฏิบัติตาม เชน เรื่องของการเสียภาษี ไมวาจะเปน
ภาษีเงินไดหรอื ภาษนี ิติบุคคล ซ่งึ ในแงน้จี ะเห็นไดวา นโยบายสาธารณะของรัฐแตกตางไปจากนโยบาย
ของเอกชนทไ่ี มมีอาํ นาจบงั คับ
ในขณะท่ี Robert Lineburry & Ira Sharkansky๑๖ กลาวถึงสาระหรือองคประกอบของ
นโยบายสาธารณะคลายคลงึ กับ Anderson โดยระบวุ า นโยบายสาธารณะ ตอ งประกอบดว ย
ประการท่ีหน่งึ นโยบายจะตอ งมีวัตถุประสงคท่ีกําหนดไวอยา งแนนอน
ประการท่สี อง จะตอ งประกอบดว ยลําดบั ชน้ั ของพฤติกรรมตางๆ ท่ีมีแผนอันจะกอใหเกิดการ
บรรลถุ ึงเปาหมายทก่ี าํ หนดไว

๑๔ เร่ืองเดียวกนั .
๑๕ James E. Anderson, Public Policy Making, (New York: Holt, Winston Rinehart, 1975), p.
3.
๑๖ Robert L. Lineburry & Ira Sharkansky, Urban Politics and Public Policy, (New York:
Harpers Row, 1970), pp. 190-191.