คณิตป.1เล่ม1

คูม่ อื ครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทีต่ วั ต้งั ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

3.11 การสรา้ งโจทยป์ ญั หาการลบ
จากภาพ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสรา้ งโจทยป์ ัญหาการลบ
ของจ�ำ นวนนับไมเ่ กนิ 10 และ 0
จากภาพท่ีกำ�หนดได้

สื่อการเรียนรู้

• ภาพธง
• กระดาษ A3, A4
• แถบโจทยต์ ามหนงั สอื เรยี นหนา้ 153
• ภาพขนมน�ำ้ ตาลปน้ั ตามหนงั สอื เรยี น
หนา้ 154
• ภาพดาว ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 155
• ภาพขนมชอ็ กโกแลต ตามหนงั สอื
เรยี นหนา้ 155

แนวการจดั การเรียนรู้

ครูแบ่งนักเรยี นออกเป็นกลุ่ม ครตู ิดภาพโจทยป์ ญั หาธงขนาดกระดาษ A3 และเรียงขอ้ ความตามหนงั สือหนา้ 153
บนกระดานใหน้ กั เรียนแตล่ ะกลุม่ ช่วยกันเรยี งขอ้ ความ โดยเขียน 1, 2, 3 เพื่อเรียงลำ�ดบั ขอ้ ความใหเ้ ปน็ โจทย์ปญั หาการลบ
กอ่ นใหน้ ักเรียนเรยี งล�ำ ดบั ข้อความควรให้นักเรยี นอา่ นข้อความแต่ละขอ้ ความพร้อมกัน และครเู ฉลยโดยนำ�ขอ้ ความมาเรียง
ลำ�ดับ ให้นกั เรียนได้อ่านพร้อมกนั จากนนั้ ครแู นะนำ�สว่ นท่ีโจทย์ถาม และส่วนทโ่ี จทยบ์ อก

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  163

คูม่ ือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนท่ตี ัวตัง้ ไม่เกนิ 10
ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

แนวการจดั การเรียนรู้

การเรียงลำ�ดบั ข้อความของโจทยป์ ัญหาขอ้ อ่ืน ๆ ทำ�เช่นเดียวกันกบั โจทย์ปญั หาเร่ืองธง ครอู าจแบ่งนักเรียนเปน็ กลุ่ม
แลว้ แจกแถบขอ้ ความเพอ่ื ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ชว่ ยกนั เรยี งแถบขอ้ ความใหเ้ ปน็ โจทยป์ ญั หาการลบโดยมคี รแู ละเพอ่ื นกลมุ่ อน่ื
เป็นผตู้ รวจสอบความถกู ตอ้ ง

164  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครู รายวิชาพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทีต่ วั ตง้ั ไม่เกนิ 10
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

2
1
3

มชี ็อกโกแลตท้ังหมด 6 ชน้ิ เปนช็อกโกแลตรปู หมี 4 ชิ้น
เปนช็อกโกแลตรูปกระตา ยกชี่ ิ้น

แนวการจัดการเรียนรู้

ครใู หน้ กั เรยี นจับคกู่ ันแลว้ แจกแถบข้อความให้นักเรยี นช่วยกันเรียงแถบข้อความให้เปน็ โจทย์ปญั หาการลบ
จากนัน้ นำ�ไปตดิ ทห่ี ลังห้องแลว้ ใหเ้ พ่ือนทกุ คนเดินดูรอบ ๆ เพอ่ื ตรวจสอบความถกู ต้อง จากนั้นใหช้ ว่ ยกันเขียนข้อความใหเ้ ป็น
โจทย์ปญั หาการลบลงในสมุดของแตล่ ะคน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  165

คูม่ อื ครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทีต่ วั ต้งั ไม่เกนิ 10
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

* คาํ ตอบอาจตา งจากนี้
โดยการเรยี งลําดบั ขอ ความ
อาจสลบั ลาํ ดบั ระหวาง 1 และ 2 ได

1

3

2
มเี ดก็ ใสแวน 4 คน มเี ดก็ ไมใ สแ วน 6 คน
มีเด็กไมใสแ วน มากกวาใสแวน กี่คน

หรือ มีเด็กไมใ สแ วน 6 คน มีเด็กใสแวน 4 คน
มีเด็กไมใ สแ วน มากกวา ใสแ วน กคี่ น

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่ิงท่ีไดเ้ รยี นรู้

เพ่อื ให้สอดคลอ้ งกับจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ของ โจทยป์ ัญหามีส่วนทีโ่ จทยบ์ อกและสว่ นท่ีโจทย์ถาม
การเรยี นในชั่วโมงนี้ ครูตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรียน จากนน้ั ให้นักเรียนทำ�แบบฝกึ หัด 3.11 หน้า 96-98
โดยใหเ้ รยี งล�ำ ดบั ขอ้ ความให้เปน็ โจทยป์ ญั หาการลบ
ตามหนังสอื เรยี นหน้า 156

166  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทีต่ วั ตั้งไม่เกนิ 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

3.12 การสร้างโจทยป์ ญั หาการลบ
จากประโยคสัญลกั ษณ์

จุดประสงค์

นกั เรยี นสามารถสรา้ งโจทยป์ ญั หา
การลบของจำ�นวนนบั ไมเ่ กนิ 10 และ 0
จากประโยคสญั ลกั ษณ์การลบ
ทก่ี �ำ หนดได้

สอื่ การเรียนรู้

• ภาพร้านโดนัทแสนอร่อย
ขนาดกระดาษ A3
• ภาพรถกระบะ 2 คนั
• ภาพรถเก๋ง 8 คัน
• ภาพตุ๊กตาหมี 3 ตัว
• ภาพตกุ๊ ตาชา้ ง 3 ตัว
• ภาพดอกบัว
• ภาพดอกชบา
• ภาพขนมในจาน 10 ชนิ้

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครสู นทนากบั นักเรียนเก่ียวกบั ลกั ษณะของโจทยป์ ัญหาการลบประกอบด้วย สว่ นทโ่ี จทย์บอกและส่วนทโ่ี จทยถ์ าม
ครูแบ่งนกั เรียนออกเป็น 2 กลมุ่ ใหน้ ักเรียนแขง่ กันสร้างโจทยป์ ญั หาการลบ ซ่ึงในแตล่ ะกล่มุ ครูควรให้นักเรยี นจัดเป็น
กลุ่มย่อย 2 – 3 คน ครูก�ำ หนดประโยคสัญลกั ษณ์ 7 – 5 = และภาพตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 157 สรา้ งโจทย์ปัญหา
ครูถามนกั เรยี นทีละกลุ่ม ขณะทน่ี ักเรยี นบอกโจทย์ปญั หาให้ครฟู งั ครูเขียนบนกระดานโดยครคู วรแก้ไขโจทย์ปญั หาของ
นักเรียนใหม้ คี วามถกู ตอ้ งทางภาษา ในกรณีนักเรียนสร้างโจทย์ปญั หาไม่ครบสถานการณ์ในหนังสอื หนา้ 157 ครคู วร
น�ำ เสนอโจทย์ปัญหาตามหนังสอื ให้ครบถ้วน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  167

ค่มู ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ตงั้ ไมเ่ กนิ 10
ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรียนรู้

ครเู ขยี นประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบ 3 – 2 = แลว้ พดู คยุ กบั นกั เรยี นประเดน็ ส�ำ คญั วา่ ประโยคสญั ลกั ษณเ์ ดยี วสามารถ

สรา้ งโจทยป์ ญั หาทส่ี อดคลอ้ งกบั ประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบดงั กลา่ วไดห้ ลายลกั ษณะ

โจทยป์ ญั หาแสดงการเอาออกเพอ่ื หาจ�ำ นวนทเ่ี หลอื ครชู ูภาพเดก็ ขึน้ ลงรถประกอบคำ�อธิบายวา่ บนรถมเี ดก็ 3 คน

ลงจากรถ 2 คน จะเหลือเดก็ กคี่ น เน้นข้อความที่เป็นคำ�ถาม

โจทยป์ ญั หาแสดงการเปรียบเทียบเพอื่ หาว่า มากกวา่ หรอื น้อยกวา่ กนั อยูเ่ ท่าไร ครชู ภู าพในตะกรา้ ท่ีมีสม้ และมะมว่ ง
ครใู หน้ กั เรียนช่วยกนั บรรยายภาพ (มีส้ม 3 ผล มะม่วงสุก 2 ผล) ครถู ามนกั เรยี นวา่ ถ้าเปน็ โจทยป์ ัญหาการลบ ส่วนทโ่ี จทย์
ถามควรมขี อ้ ความอะไรคะ (มสี ้มมากกวา่ มะมว่ งกผ่ี ล)

โจทย์ปญั หาแสดงการหาจำ�นวนหนึ่งเมอื่ รู้อกี จ�ำ นวนหนง่ึ และจ�ำ นวนทง้ั หมด ครูชภู าพชาวนาเล้ยี งไกแ่ ละเป็ด
ครถู ามว่า ชาวนาเล้ยี งไก่และเป็ดรวมกนั กต่ี วั (3 ตัว) เลย้ี งเป็ดกต่ี วั (2 ตวั ) ส่วนท่โี จทยถ์ ามมีข้อความอะไร (จะเลย้ี งไกก่ ่ีตัว)

168  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่ตัวต้งั ไม่เกิน 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

รถกระบะ 2 คัน

เปน ตุกตาหมี 3 ตวั

เปน ดอกบวั กด่ี อก

มีขนมปง ในจาน 10 ชนิ้ ในถุง 2 ช้นิ
มีขนมปงในจานมากกวา ในถงุ กช่ี ิน้

แนวการจดั การเรียนรู้

ใหน้ ักเรียนเขียนขอ้ ความสร้างโจทย์ปัญหาการลบ ครคู วรตดิ ภาพประกอบและประโยคสญั ลกั ษณท์ ีละภาพ
ตัวอยา่ งเช่น ข้อ 1 8 – 2 = ครูเลา่ เรอื่ งของสถานการณป์ ระกอบภาพ มีรถเก๋ง 8 คัน มีรถอะไรอีกคะ (รถกระบะ)
ก่ีคนั (2 คัน) โจทย์ถามอะไรคะ (รถเกง๋ มากกวา่ รถกระบะก่ีคัน) ควรเติมขอ้ ความอะไรเพือ่ ให้โจทยป์ ญั หาสมบูรณ์
(รถกระบะ 2 คนั ) แล้วให้นักเรียนเขียนขอ้ ความท่ีตอ้ งเติม สำ�หรับขอ้ อื่น ๆ ครสู ามารถใช้วิธีสอนลกั ษณะเดยี วกบั
ขอ้ แรก ใหน้ ักเรยี นรว่ มกันคิดสร้างสรา้ งโจทยป์ ัญหารว่ มกนั แลว้ ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของโจทย์ปญั หา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  169

คู่มือครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ต้งั ไมเ่ กิน 10
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

เหลอื จานทยี่ งั ไมไ ดล างก่ใี บ
มจี านท้งั หมด 8 ใบ ลางจานไปแลว 2 ใบ
มจี านท้งั หมด 8 ใบ ลา งจานไปแลว 2 ใบ
เหลือจานทยี่ ังไมไ ดล างก่ใี บ

* คําตอบอาจแตกตางจากน้ใี หอ ยูใ นดุลยพินจิ ของผูสอน

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิ่งท่ีไดเ้ รยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งของการเรยี นในชวั่ โมงนี้ ครตู รวจ โจทย์ปญั หามีสว่ นท่โี จทย์บอกและสว่ นที่โจทยถ์ าม
สอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยใหน้ ักเรยี นสร้างโจทย์ปัญหา จากน้ันใหน้ ักเรียนท�ำ แบบฝกึ หดั 3.12 หน้า 99-101
ให้สอดคล้องกับประโยคสัญลักษณ์การลบ หน้า 160
ซง่ึ สามารถสร้างโจทย์ปญั หาการลบจากประโยคสญั ลกั ษณ์
ลกั ษณะใดลักษณะหนง่ึ ตามทค่ี รูน�ำ เสนอในหนา้ 157
ระหวา่ งท่ีนักเรยี นสร้างโจทย์ปญั หาครูควรดแู ลอย่างใกลช้ ดิ

170  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทต่ี วั ตง้ั ไมเ่ กนิ 10
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

เกมตงั้ ไข่

อุปกรณ์

• ขวดนำ�้ 10 ใบ
• ไข่ 10 ฟอง (ลกู ปงิ ปอง 5 ลูก

และไข่พลาสตกิ 5 ลูก)

• นกหวดี
• ใบงาน

เตรียมสถานที่

สถานท่ีใช้ในการเลน่ เกมมี 2 ลักษณะ
1. ห้องเรยี น การจดั อุปกรณ์การเล่น
สำ�หรบั นกั เรยี น 1 กล่มุ นำ�โตะ๊ เรยี นมาตอ่ กัน
3 – 4 ตัว ตง้ั ขวดบนโตะ๊ ใหค้ รบ 10 ใบ
ขวดแต่ละใบมรี ะยะหา่ งเทา่ กนั
2. ระเบียงหน้าหอ้ งเรียนหรือสนามปนู
เรยี งขวด 10 ใบบนพ้นื ให้มีระยะห่างเทา่ กัน
นักเรียนแต่ละกลมุ่ ควรตงั้ ขวดให้หา่ งกนั

วิธีจัดกจิ กรรม

1. ครแู บง่ นักเรียนเปน็ กล่มุ แล้วแจกไข่ 10 ฟอง และใบงานให้นักเรยี นแต่ละกลมุ่ ยนื เข้าแถวตอน
2. ครจู ัดวางขวดน�ำ้ ทเี่ ปดิ ฝาขวดแล้วกลุม่ ละ 10 ใบ ให้ห่างจากจดุ เรมิ่ ต้นทน่ี ักเรยี นคนแรกของแต่ละกลุ่ม

ยนื เข้าแถวประมาณ1 เมตร 50 เซนติเมตร
3. ครเู ป่านกหวีดเรม่ิ การแข่งขนั ให้นกั เรียนแต่ละกล่มุ สลบั กนั น�ำ ไข่ไปวางบนปากขวดจนหมดเวลาหรือไข่หมด
4. เมอ่ื ครบ 2 นาที ครูเป่านกหวดี หมดเวลา นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มชว่ ยกนั สรา้ งโจทย์ปญั หาจากผลการวางไขข่ อง

กลุ่มตนเองในใบงานทีไ่ ดร้ บั

ข้อแนะน�ำ
1. เวลาในการวางไข่อาจเทา่ กบั หรอื น้อยกวา่ 2 นาที เพื่อใหน้ ักเรียนวางไขบ่ นขวดได้จ�ำ นวนไมเ่ ทา่ กนั
2. การเล่นเกมคร้งั แรกควรใหน้ กั เรียนทดลองเล่นจนแนใ่ จว่านักเรยี นเขา้ ใจการเลน่ เกมแล้ว
3. การสร้างโจทย์ปัญหาการลบในใบงาน ครูควรท�ำ ใบงานเป็นตัวอย่าง เพอื่ สร้างความเขา้ ใจ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  171

คู่มือครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ตงั้ ไมเ่ กนิ 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1
แบบทดสอบบทที่ 3

เป็นตัวอย่างแบบทดสอบที่ใช้ในการประเมินเพ่ือพัฒนานักเรียนหากมีนักเรียนคนใดท่ีไม่ผ่านการทดสอบครูควร
ให้นักเรียนคนนั้นฝึกทักษะมากขึ้นโดยอาจใช้แบบฝึกเสริมจากหนังสือเสริมเพ่ิมปัญญาของสสวท.หรือแบบฝึกอื่นท่ี
เหน็ วา่ สมควร ซ่งึ แบบทดสอบท้ายบทนม้ี จี �ำ นวน 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใชเ้ วลาในการท�ำ แบบทดสอบ 20 นาที
และวเิ คราะห์เปน็ รายจุดประสงค์ไดด้ งั นี้

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ข้อท่ี

1. หาผลลบในประโยคสัญลกั ษณ์การลบของจำ�นวนนบั ไม่เกนิ 10 และ 0 ตอนที่ 1 ตอนท่ี 2
2. ใช้ความสัมพนั ธ์ของการบวกและการลบช่วยในการหาค่าของตวั ไมท่ ราบค่า
123 4
ในประโยคสัญลักษณก์ ารบวกและประโยคสัญลกั ษณ์การลบของจ�ำ นวนนบั
ไม่เกิน 10 และ 0 45 4
3. แสดงวธิ ีหาคำ�ตอบของโจทยป์ ัญหาการลบของจ�ำ นวนนบั ไมเ่ กิน 10 และ 0
6 123

ตอนท่ี 1 เขยี น × ทับตวั เลอื กทเี่ ปน็ ค�ำ ตอบทถ่ี ูกตอ้ ง
1.

จากภาพ เขียนเป็นประโยคสญั ลักษณก์ ารลบได้อย่างไร

ก. 6 – 2 = 4 ข. 4 – 2 = 2 ค. 2 – 6 = 4

2. วิธีหาผลลบของ 8 – 2 โดยใชก้ รอบสบิ ไดถ้ กู ตอ้ ง ข.
ก.

ค.
3.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

จากเสน้ จำ�นวนทกี่ �ำ หนดให้ เขยี นเป็นประโยคสญั ลักษณก์ ารบวกหรอื การลบไดอ้ ยา่ งไร

ก. 5 + 4 = 9 ข. 9 – 4 = 5 ค. 10 – 5 = 5

172  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ตี ัวตัง้ ไม่เกิน 10
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 1

4. * – 0 = 6 ค�ำ ตอบคอื เทา่ ไร

ก. 0 ข. 6 ค. 7

5. 8 – * = 4 คำ�ตอบคอื เทา่ ไร

ก. 8 ข. 5 ค. 4

6. * – 7 = 3 วธิ คี ิดหาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร

ก. 7 + 3 = * ข. 7 – 3 = * ค. 3 – 0 = *

ตอนที่ 2 เขยี นประโยคสญั ลกั ษณก์ ารบวกหรือประโยคสัญลกั ษณ์การลบ

1. มีดินสอทัง้ หมด 5 แท่ง เหลาดินสอแลว้ 2 แท่ง ดินสอทย่ี งั ไมเ่ หลามกี ี่แท่ง
ประโยคสญั ลกั ษณ์ …………………………………………………………………………

2. มนี ้ำ�เขยี ว 4 แกว้ นำ�้ แดง 10 แก้ว มีนำ�้ เขยี วน้อยกวา่ น้�ำ แดงกีแ่ กว้
ประโยคสัญลกั ษณ์ …………………………………………………………………………

3. มีตกุ๊ ตาทง้ั หมด 9 ตัว เป็นตุ๊กตาแมว 2 ตวั ที่เหลือเปน็ ต๊กุ ตาหมี มตี ุ๊กตาหมีกีต่ วั
ประโยคสัญลกั ษณ์ …………………………………………………………………………

4. นดิ เล่นเกมคีบลกู ปงิ ปอง มีลูกปิงปองในแกว้ 4 ลกู นดิ คีบลูกปิงปองไมไ่ ดเ้ ลย เหลอื ลูกปงิ ปองในแกว้ กี่ลกู
ประโยคสัญลักษณ์ …………………………………………………………………………

เฉลย

ตอนที่ 1
1. ก
2. ค
3. ข
4. ข
5. ค
6. ก

ตอนที่ 2
1. 5 – 2 = 3
2. 10 – 4 = 6
3. 9 – 2 = 7
4. 4 – 0 = 4

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  173

คู่มอื ครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถึง 20
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

บทที่ 4 จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20

จดุ ประสงค์การเรยี นรูแ้ ละสาระสำ�คญั

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ สาระสำ�คญั

นกั เรยี นสามารถ xxสบิ เอ็ด สบิ สอง สิบสาม สิบส่ี สิบหา้ สบิ หก สบิ เจด็ สิบ
1. บอกจำ�นวนของสง่ิ ตา่ ง ๆ และแสดงสิ่งต่าง ๆ แปด สิบเกา้ ยีส่ ิบ เป็นจำ�นวนนบั ท่เี พิ่มขน้ึ ทีละหนงึ่
ตามล�ำ ดับโดยนับต่อจากสิบ
ตามจำ�นวนท่ีก�ำ หนด 11 ถึง 20
(เนื้อหาในหัวขอ้ 4.1, 4.2, 4.8) xxความสมั พนั ธข์ องจ�ำ นวนแบบส่วนยอ่ ย–ส่วนรวม
เปน็ การเขยี นแสดงจ�ำ นวนทเี่ ปน็ ส่วนรวมในรูป
ของจ�ำ นวนสองจำ�นวนทเ่ี ป็นสว่ นย่อย

2. อ่านและเขียนตวั เลขฮนิ ดูอารบกิ ตัวเลขไทย ตวั หนังสือ ตัวเลขฮนิ ดอู ารบกิ

แสดงจ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

(เน้ือหาในหัวขอ้ 4.3, 4.4) ตวั เลขไทย
๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ๒๐

ตัวหนังสือ
สบิ เอด็ สบิ สอง สิบสาม สิบส่ี สิบห้า สิบหก สบิ เจ็ด สิบแปด
สิบเกา้ ย่ีสิบ

เปน็ สัญลกั ษณ์ใช้เขียนแสดงจำ�นวน

3. เปรยี บเทียบและเรยี งล�ำ ดับจำ�นวนนบั 11 ถึง 20 xxไม่เท่ากนั เทา่ กนั มากกว่า นอ้ ยกวา่ เปน็ ค�ำ ทใี่ ช้
(เน้ือหาในหวั ข้อ 4.5, 4.6, 4.7) ในการเปรยี บเทียบจ�ำ นวน โดยอาจใชก้ ารจบั คู่กัน
ของส่ิงของ ทีจ่ ะน�ำ มาเปรยี บเทยี บ

xxการเรียงลำ�ดบั จำ�นวนจากมากไปน้อย หรือ
จากนอ้ ยไปมากอาจท�ำ ไดโ้ ดยพจิ ารณาจำ�นวนท่มี ากทสี่ ดุ
และจ�ำ นวนท่นี ้อยที่สุดกอ่ นแลว้ น�ำ จ�ำ นวนทีเ่ หลือ
เปรียบเทยี บกนั

174  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

ตารางการวิเคราะห์เนื้อหากับทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

หวั ข้อ เนื้อหา ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

เตรียมความพร้อม jklmn



4.1 การนบั สิบเอด็ ถงึ ยี่สิบ 
4.2 การแสดงจ�ำ นวนนับสบิ เอ็ดถงึ ยีส่ ิบดว้ ยกรอบสบิ 

4.3 การเขยี นตวั เลขและตวั หนงั สอื แสดงจำ�นวนสบิ เอด็ ถึงย่ีสิบ 

4.4 การเขียนจ�ำ นวนในรปู กระจาย 
4.5 การเปรียบเทยี บจำ�นวนโดยใช้เสน้ จ�ำ นวน 
4.6 การใช้เครือ่ งหมาย > < และ = 

4.7 การเรียงลำ�ดบั จ�ำ นวน 
4.8 ความสมั พนั ธข์ องจำ�นวนแบบส่วนย่อย-ส่วนรวม 

ร่วมคิดรว่ มท�ำ

ทกั ษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

j การแกป้ ัญหา kการส่ือสารและการสือ่ ความหมายทางคณติ ศาสตร์
l การเช่ือมโยง
mการใหเ้ หตผุ ล n การคดิ สรา้ งสรรค์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  175

ค่มู อื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

ค�ำ สำ�คัญ

การนบั จำ�นวนนบั
การเปรยี บเทียบจำ�นวน
การเรียงล�ำ ดับจ�ำ นวน
ความสัมพันธข์ องจำ�นวน
แบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวม

ความร้หู รอื ทักษะพนื้ ฐาน
• การนบั
• จ�ำ นวนนับหนง่ึ ถึงสิบและศนู ย์
• การจบั คู่
• การจ�ำ แนก
• การสงั เกต

เวลาท่ีใชจ้ ัดการเรียนรู้

10 ชั่วโมง

ส่อื และแหลง่ เรยี นรู้

1. หนังสอื เรยี น หนา้ 162 ถงึ 197
2. แบบฝกึ หัด หน้า 102 ถงึ 120
3. เอกสาร แบบบนั ทกึ ใบกิจกรรม และอุปกรณ์ต่าง ๆ ทใ่ี ชใ้ นการประกอบกิจกรรมดงั น้ี

• ส่ือของจริง เช่น อุปกรณ์กฬี า
• บัตรตวั เลข เช่น บตั รตวั เลข บตั รเส้นจ�ำ นวน
• บตั รขอ้ ความ เช่น บัตรแถบจำ�นวนความสัมพนั ธ์การบวกและการลบ
• สือ่ ตวั นบั เชน่ ตัวนับสีต่าง ๆ กรอบสิบ
• อปุ กรณ์ตา่ ง ๆ เช่น ห่วงพลาสตกิ หว่ งยาง หลักสำ�หรบั โยนหว่ ง
• ใบบันทึกกิจกรรม
• บตั รภาพต่าง ๆ เชน่ บตั รภาพอปุ กรณก์ ฬี า

176  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง20
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

แนวการจดั การเรยี นรู้

เตรียมความพรอ้ ม : ใชข้ อ้ มูลในหนังสอื เรียนหนา้ เปิดบท เพ่อื กระตนุ้ ความสนใจเกี่ยวกับการนบั จ�ำ นวนของสิ่งต่าง ๆ
ใหน้ กั เรยี นสังเกตภาพชิงช้าสวรรค์ประมาณ 1 นาที หลงั จากนั้นใช้คำ�ถาม เช่น

• นกั เรยี นเคยไปเทย่ี วสวนสนกุ ไหม ทไ่ี หนบา้ ง
• สวนสนุกมีเครื่องเล่นอะไรบ้าง
• ในภาพ เครือ่ งเล่นชื่ออะไร (ชงิ ชา้ สวรรรค)์
• ชิงชา้ สวรรคน์ ้มี กี ระเชา้ สำ�หรับนัง่ จำ�นวนเทา่ ไหร่
• กระเชา้ แต่ละกระเชา้ มีคนน่ังก่คี น
• มคี นนั่งอยู่บนกระเช้าทั้งหมดกคี่ น
และสนทนาเก่ียวกบั การน�ำ ความรูเ้ รอื่ งการนับไปใชใ้ นการบอกจ�ำ นวนของสง่ิ ต่าง ๆ เพื่อนำ�เขา้ สู่บทเรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  177

ค่มู อื ครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง 20
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรยี นรู้

ตรวจสอบความรู้พ้ืนฐานเรอื่ งการนบั โดยจดั กจิ กรรมตามหน้าเตรยี มความพร้อม ให้นกั เรยี นเลน่ เกมโยนห่วง
เพ่อื ใหน้ ักเรยี นนับและบอกจำ�นวนหว่ งท่ีอยู่ในแกนตลอดจนสามารถบอกจำ�นวนจากนอ้ ยไปหามากเพ่อื หาทีมทช่ี นะ

178  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง20
ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

4.1 การนับสบิ เอ็ดถงึ ยีส่ บิ

จดุ ประสงค์

นกั เรียนสามารถบอกจำ�นวนส่งิ ต่าง ๆ
และแสดงสิง่ ต่าง ๆ ตามจ�ำ นวน
ท่ีก�ำ หนด 11 ถึง 20

ส่อื การเรียนรู้
• ดนิ สอสี
• ขนม
• ยางมัดดนิ สอ
• บตั รตวั หนังสือ
• บัตรภาพ
• กลอ่ งใสข่ นม

แนวการจดั การเรียนรู้

ใชด้ ินสอสี หรือไม้ไอศกรีม หรือหลอดเปน็ ส่ือในการนับ โดยใหน้ กั เรยี นเร่มิ นับจากสบิ เปน็ สบิ เอ็ด สบิ สอง
สบิ สาม สบิ สี่ สิบหา้ สบิ หก สิบเจด็ สิบแปด สบิ เก้า ย่ีสบิ เน้นการนับจำ�นวนของส่ิงของโดยใช้เสยี งนบั เพือ่ บอกจำ�นวน
ของสง่ิ ของนน้ั โดยเน้นย้�ำ ว่าเราบอกจ�ำ นวนของสงิ่ ของไดจ้ ากการนับ จากน้ันครูใช้สอื่ อน่ื ๆ ทมี่ ีในห้องเรียน เช่น โต๊ะ เกา้ อ้ี
รปู ภาพ ให้นักเรยี นชว่ ยกนั นบั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  179

คู่มือครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แนวการจดั การเรยี นรู้

เมื่อนักเรียนนับคล่องแล้วใช้การถามตอบโดยใช้บัตรภาพดินสอที่แสดงการเพิ่มทีละหนึ่ง แล้วนับเพื่อสรุปว่า
“สิบเอ็ด สิบสอง สิบสาม สบิ สี่ สิบห้า สิบหก สิบเจ็ด สิบแปด สบิ เก้า ย่ีสบิ นเี้ ปน็ จ�ำ นวนนบั ท่ีเพ่มิ ขน้ึ ทีละหน่ึง” โดยครูเน้น
ใหน้ กั เรยี นเห็นว่าจำ�นวนต่อจากสิบเกา้ คอื ย่สี ิบ มดั ดินสอ 2 มัด คือ 2 สิบ หรอื ยีส่ ิบ

180  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

สิบหา

สบิ แปด
สบิ เกา

ยีส่ ิบ

แนวการจดั การเรียนรู้

ใช้สื่อของจริงโดยจัดสถานการณจ์ �ำ ลองเป็นรา้ นขายขนมปุยฝ้ายในสวนสนุก มีคนมาซอ้ื ขนมปุยฝ้าย คนขายนับขนม
ใส่กล่อง ซ่งึ กล่องขนมใสไ่ ดส้ ิบช้ิน หรือใช้บัตรภาพขนมปุยฝ้ายในหนังสือเรียนหนา้ 167

ใหน้ ักเรยี นนับและเขยี นจ�ำ นวนทน่ี บั ได้ เน้นการนบั ขนมโดยนบั ต่อจากสบิ (กลอ่ งขนมปยุ ฝา้ ยสิบชนิ้ ) ซึ่งเป็นการ
ท�ำ ใหน้ กั เรยี นคุ้นเคยกับกรอบสบิ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  181

คู่มอื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถึง 20
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

ตรวจสอบความเข้าใจ ส่ิงทีไ่ ด้เรยี นรู้

เพ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกับจุดประสงคข์ องการเรียน สิบเอด็ สบิ สอง สบิ สาม สบิ สี่ สบิ ห้า สบิ หก สิบเจด็
ในชัว่ โมงน้ี ครูตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนโดย สิบแปด สิบเก้า ย่สี บิ เปน็ จ�ำ นวนนบั ทเี่ พิ่มขึน้ ทีละหน่งึ
การจดั กิจกรรมหยิบบัตรภาพ บอกจ�ำ นวน หน้า 168 ตามล�ำ ดับ โดยนับต่อจากสบิ
ครตู ดิ บัตรภาพไวบ้ นกระดานโดยยังไมใ่ ห้นกั เรียนเห็นภาพ
นักเรียนแตล่ ะคนออกมาหยบิ บัตรภาพบนกระดานและ จากน้ันให้นกั เรยี นท�ำ แบบฝึกหดั 4.1 หน้า 102-103
บอกจำ�นวนส่งิ ของในภาพ หรอื ครูชูบัตรภาพให้นักเรยี น
บอกจ�ำ นวน จากนน้ั รว่ มกันสรปุ บทเรยี น

หากครพู บว่านักเรยี นยังไม่สามารถนบั และบอก
จำ�นวน 11 ถึง 20 ได้ ใหจ้ ัดกจิ กรรมเสริม เช่น ฝกึ นบั
จำ�นวนตวั นับ โดยอาจใชฝ้ าขวดน้�ำ แทนตัวนบั ให้นกั เรียน
นับตวั นบั และแสดงจำ�นวนตามจำ�นวนทีค่ รูบอกแล้วนำ�
ตัวนับ (ฝาขวดน้�ำ ) ตอ่ เปน็ รูปตามจนิ ตนาการ

182  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถึง20
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

4.2 การแสดงจ�ำ นวนนบั สิบเอด็
ถ่ึงยี่สบิ ดว้ ยกรอบสิบ

จุดประสงค์

นักเรยี นสามารถบอกจ�ำ นวนสิ่งต่าง ๆ
และแสดงจ�ำ นวน 11 ถึง 20
ดว้ ยกรอบสิบ

สือ่ การเรียนรู้
• อปุ กรณก์ ีฬา
• บตั รภาพอปุ กรณก์ ีฬา
• แถบกรอบสิบ

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครจู ดั สถานการณ์จำ�ลองมีลานกฬี า มีภาพอปุ กรณก์ ีฬาอยมู่ ากมายติดไวบ้ นกระดาน เรามาชว่ ยกนั แยกประเภท
ของอปุ กรณก์ ฬี าและนับใสใ่ นกรอบสิบ ดงั ภาพในหนงั สอื เรียน หนา้ 169-171 ครหู ยิบภาพลกู เทนนสิ ทตี่ ดิ ไว้บนกระดาน
มาใส่ไวใ้ นกรอบสบิ จนเตม็ แลว้ ใช้ค�ำ ถาม ตอนน้มี ภี าพลกู เทนนสิ จำ�นวนเทา่ ไร (10 ลูก) และยังเหลืออีกกล่ี ูก (1 ลูก)
ครนู �ำ ภาพลกู เทนนสิ อีก 1 ลูก มาตดิ ไวใ้ นกรอบสบิ แผน่ ทส่ี องแล้วใช้คำ�ถาม ตอนนีม้ ภี าพลกู เทนนสิ เพ่ิมจากกรอบสิบมาเทา่ ไร
(หนง่ึ ) ใหน้ กั เรียนออกเสยี งจ�ำ นวนท่ไี ดจ้ ากการนับเพิม่ เปน็ สบิ กบั หนง่ึ ท�ำ เช่นนก้ี บั รูปอืน่ ๆ ในทำ�นองเดยี วกับหนังสอื เรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  183

คมู่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรียนรู้

จดั กจิ กรรมทำ�นองเดยี วกับหนา้ 169 เน้นให้นักเรียนออกเสียงจ�ำ นวนที่ได้จากการนบั เพมิ่ เป็นสิบกบั ส่ี สบิ กบั ห้า,
สบิ กบั หก, สบิ กับ เจ็ด

184  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

แนวการจัดการเรียนรู้

จัดกจิ กรรมทำ�นองเดียวกบั หนา้ 196 เนน้ ใหน้ กั เรียนออกเสียงจำ�นวนท่ีได้จากการนบั เพม่ิ เป็นสบิ กับแปด สบิ กับเกา้
และ สิบกับสิบ โดยครูอธบิ ายว่า สบิ กับสบิ เป็น 2 สิบ หรอื เรียกวา่ ยสี่ บิ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  185

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

*ตาํ แหนงการวาดอาจแตกตา งจากนีไ้ ด

ตรวจสอบความเข้าใจ สง่ิ ทไี่ ดเ้ รยี นรู้

เพ่ือใหส้ อดคล้องกบั จุดประสงคข์ องการเรียน สามารถแสดงและบอกจำ�นวนโดยใชก้ รอบสิบ
ในช่วั โมงนี้ ครตู รวจสอบความเข้าใจของนักเรียนโดย จากนนั้ ใหน้ กั เรียนท�ำ แบบฝึกหัด 4.2 หน้า 104-106
ใหน้ กั เรียนวาดรปู แสดงจ�ำ นวนตามทก่ี �ำ หนดใน
กรอบสบิ หนา้ 172 ครูให้นกั เรยี นอ่านจำ�นวน เช่น สิบสาม
โดยครชู ่วย จากนน้ั ใหน้ กั เรียนเตมิ รูปวงกลมลงในกรอบสบิ
ใหเ้ ท่ากบั จ�ำ นวนที่ครูบอกโดยท�ำ พร้อม ๆ กนั ทลี ะขอ้

186  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถงึ 20
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

4.3 การเขยี นตวั เลข และตวั หนงั สอื
แสดงจ�ำ นวนสบิ เอ็ดถงึ ย่สี บิ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสามารถเขียนตวั เลข
ฮินดูอารบกิ ตัวเลขไทย ตวั หนงั สอื
แสดงจำ�นวน สบิ เอด็ ถงึ ย่สี บิ

สื่อการเรยี นรู้
• บตั รตวั เลขฮนิ ดูอารบิก
• บัตรตัวเลขไทย
• บตั รตวั หนังสือ
• บัตรภาพขนม
• กรอบสบิ

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครเู ลา่ เรือ่ งร้านขายขนมซ่งึ จะมขี นมอยหู่ ลายชนดิ ล้วนแต่น่ารบั ประทาน ครูถามค�ำ ถาม “ขนมในภาพมีจำ�นวน
เทา่ ไร” (11) ครอู าจใหน้ ักเรียนแสดงจำ�นวนขนมท่มี ีจ�ำ นวนสบิ เอด็ ครแู นะนำ�สญั ลักษณ์แสดงจำ�นวนสิบเอด็ ซ่งึ ประกอบ
ไปด้วยเลข 1 กับเลข 1 การเขียนแสดงด้วยตวั เลขไทยและตวั หนงั สือ จากน้นั ครใู หน้ กั เรยี นเขยี นตัวเลขสบิ เอด็ เปน็ ตัวเลข
ฮนิ ดอู ารบกิ ตวั เลขไทย และตัวหนงั สือแสดงจำ�นวนสบิ เอ็ดโดยอาจใช้นว้ิ มอื เขียนทีฝ่ า่ มอื ของนักเรยี นหรือโต๊ะ ครูทำ�ท�ำ นอง
เดยี วกบั จ�ำ นวน 12 และ 13

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  187

คมู่ อื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง 20
ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรยี นรู้

ใช้กิจกรรมเช่นเดียวกบั หน้า 173 ครใู หน้ กั เรยี นฝึกเขียนตัวเลขและตวั หนังสือแสดงจำ�นวนสิบส่ี สบิ หา้ สิบหก
การฝึกเขียนใหเ้ รม่ิ จากตวั เลขฮินดูอารบกิ ตวั เลขไทย ตัวหนงั สือ โดยอาจใช้น้ิวมอื เขียนที่ฝา่ มือของนกั เรียน หลังของเพือ่ น
ทอ่ี ยใู่ กลต้ ัวหรือโตะ๊

188  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง20
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

20

๒๐
ยี่สบิ

แนวการจัดการเรยี นรู้

ใช้กจิ กรรมเช่นเดยี วกบั หนา้ 173 ครูให้นกั เรยี นฝกึ เขยี นตวั เลขสบิ เจ็ด สบิ แปด สบิ เก้า ยส่ี ิบ โดยเริ่มจาก
ตวั เลขฮินดอู ารบิก ตัวเลขไทย ตวั หนังสือ โดยอาจใช้น้ิวชี้เขียนที่ฝา่ มือของนกั เรียน ครอาจใู ห้นักเรียนจบั คู่เลน่ เกม
ทายจ�ำ นวน นกั เรยี นใชน้ ว้ิ มอื ของนกั เรยี นเขียนที่หลงั ของเพื่อนแล้วให้เพ่ือนทายว่าเป็นจำ�นวนอะไร โดยใหน้ กั เรียน
สลับกันทายจ�ำ นวน จากนนั้ ใหน้ ักเรียนเขยี นตวั เลขและตวั หนังสือแสดงจ�ำ นวนตามหนังสอื เรยี นหน้า 173-176

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  189

คู่มือครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถึง 20
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

11

๑๑
สิบเอด็

15

๑๕
สิบหา

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิง่ ที่ไดเ้ รียนรู้

เพื่อให้สอดคล้องกับจดุ ประสงคข์ องการเรยี นใน ตัวเลขฮินดูอารบกิ 11 12 13 14 15 16 17
ชั่วโมงนี้ ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น 18 19 20
ครูอาจจดั กจิ กรรมเสรมิ โดยครแู จกบตั รตัวเลข ตวั เลขไทย ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘
ฮินดอู ารบกิ บตั รตัวเลขไทย และบตั รตัวหนังสือ ใหน้ กั เรียน ๑๙ ๒๐
แลว้ ให้นักเรยี นจบั กลมุ่ บัตรภาพ บตั รตัวเลข บตั รตวั หนงั สอื
ทเี่ ปน็ จำ�นวนเดียวกนั และอา่ นออกเสยี งพร้อมกัน ตวั หนงั สอื สิบเอด็ สบิ สอง สิบสาม สบิ ส่ี สบิ ห้า
ทำ�ในหนังสอื เรียน หน้า 176 และเขียนตวั เลข ฮนิ ดูอารบกิ สบิ หก สบิ เจด็ สิบแปด สิบเกา้ ยสี่ บิ
ตวั เลขไทย และตัวหนังสือแสดงจ�ำ นวน
เปน็ สญั ลกั ษณท์ ใ่ี ช้เขยี นแสดงจำ�นวน

จากน้นั ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 4.3 หนา้ 107-109

190  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

4.4 การเขยี นจ�ำ นวนในรปู กระจาย

จุดประสงค์

นกั เรียนสามารถเขยี นจำ�นวนนับ
11 ถึง 20 ในรปู กระจาย

สือ่ การเรยี นรู้
• บตั รภาพของใช้
• กรอบสบิ
• บตั รตัวเลข
• บตั รตวั เลขรปู กระจาย

แนวการจัดการเรียนรู้

ครสู นทนากับนักเรยี นเรื่องสวนสนุกท่มี ีเครอ่ื งเลน่ หลายชนดิ ลานกจิ กรรม รา้ นขายอาหารและรา้ นขายของที่ระลกึ
ของทร่ี ะลกึ ทข่ี ายมหี ลายอยา่ ง เชน่ พวงกญุ แจ แก้วนำ้� ฯลฯ จากภาพในหน้า 177 ครใู ชค้ ำ�ถาม ถามว่านักเรยี นเหน็ พวง
กุญแจมจี ำ�นวนเทา่ ไร (11) และแนะน�ำ ว่าจากภาพในกรอบสบิ ทั้ง 2 กรอบเปน็ 10 กับ 1 เราใช้สัญลกั ษณ์แทนคำ�วา่ “กบั ”
ดว้ ยเครื่องหมาย + เราจึงใช้สญั ลกั ษณแ์ ทน 10 กบั 1 เป็น 10 + 1 ดงั น้นั จำ�นวน 11 = 10 + 1 ซึ่งเปน็ การเขียนแสดง
11 ในรูปกระจาย ครสู นทนาทำ�นองเดยี วกนั เพ่ืออธิบายการเขียนจำ�นวน 12 และ 13 ในรปู กระจาย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  191

คู่มือครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง 20
ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูแจกกรอบสิบ บัตรตวั เลข บตั รตัวเลขรปู กระจาย ให้นกั เรียนทุกคนเล่นเกม “เรากลุ่มเดียวกนั ” ให้นกั เรียนจบั กลมุ่
กรอบสิบ บตั รตวั เลข บตั รตัวเลขรูปการกระจาย ท่ีเป็นจำ�นวนเดียวกนั จำ�นวน 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20
โดยใช้เวลา 10 วนิ าที กลุ่มไหนไดค้ รบใหน้ �ำ มาติดไวบ้ นกระดาน ดงั ตวั อยา่ ง

14 10 + 4

15 10 + 5

19 10 + 9

20 10 + 10

ให้นกั เรียนท้ังหมดช่วยกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ถา้ กลุม่ ไหนผดิ ช่วยกันแกไ้ ข

192  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรยี นรู้

หลงั จากเลน่ เกม เรากล่มุ เดียวกัน ครูสรปุ เขียนจ�ำ นวน 11 ถึง 20 ในรปู กระจายแลว้ ถามนกั เรียนวา่ 10 เขียน
ในรปู กระจายได้อย่างไรแลว้ อภิปรายรว่ มกันจนได้วา่ 10 = 10 + 0

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  193

คมู่ ือครู รายวิชาพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

10 + 1 10 + 5
10 + 3 10 + 7
10 + 6 10 + 4
10 + 9 20 + 0

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิง่ ท่ไี ดเ้ รียนรู้

เพ่อื ให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ของการเรยี นรู้ 11 = 10 + 1 , 12 = 10 + 2 , 13 = 10 +3 ,
ในชว่ั โมงนี้ ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียน โดยอาจ 14 = 10 + 4 , 15 = 10 + 5 , 16 = 10 + 6 ,
จัดกจิ กรรมโดยครูแสดงบัตรตัวเลขแลว้ ให้นกั เรียนตอบ 17 = 10 + 7 , 18 = 10 + 8 , 19 = 10 + 9 ,
ในรูปกระจายหรอื แสดงบัตรตวั เลขรูปกระจายแล้วให้ 20 = 20 + 0
นักเรียนตอบตวั เลขแสดงจำ�นวน หรืออาจจะใหน้ ักเรยี น
เลน่ เกมจบั คู่ โดยจับคบู่ ตั รตวั เลข กบั บัตรตวั เลขรูปกระจาย การเขยี นจ�ำ นวนในลกั ษณะน้เี รยี กวา่ การเขยี น
ครผู สู้ อนพจิ ารณากิจกรรมใหเ้ หมาะสมกบั เวลา หลงั จากน้นั จำ�นวนในรูปกระจาย
ใหน้ ักเรียนท�ำ แบบตรวจสอบความเข้าใจในหนงั สอื เรยี น
หน้า 180 จากนนั้ ให้นักเรยี นทำ�แบบฝกึ หดั 4.4 หนา้ 110-111

194  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง20
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

4.5 การเปรยี บเทยี บจ�ำ นวน
โดยใชเ้ สน้ จ�ำ นวน

จุดประสงค์

นกั เรยี นสามารถเปรยี บเทยี บ
จ�ำ นวนโดยใชเ้ ส้นจำ�นวน

ส่ือการเรียนรู้
• แถบจ�ำ นวน 1 ถงึ 20
• เส้นจำ�นวน
• บัตรตวั เลข
• บตั รคำ�มากกวา่ น้อยกว่า เทา่ กบั
• แผนผังสวนสนกุ
• ภาพส่งิ ของทข่ี ายในร้าน

แนวการจัดการเรยี นรู้ หนา้ 181

ครูติดภาพแผนผงั ในสวนสนกุ โดยมแี ผ่นทางเดิน ตน้ กลา้ กับขนุ ก�ำ ลังเดนิ จากรา้ นอาหารไปร้านขายของท่ีระลกึ
(ภาพตามหนงั สือเรยี น) ครูถามนักเรียน “ตน้ กล้าและขนุ เดินได้คนละก่ชี ่อง (ต้นกลา้ เดนิ ได้ 15 ช่อง ขนุ เดินได้ 13 ชอ่ ง)
จากนนั้ ครเู ปรยี บเทยี บการเดนิ ทางของต้นกล้ากับขุน โดยใช้แถบตวั เลขและเส้นจ�ำ นวนตามหนังสอื เรียน หน้า 181
จนได้ขอ้ สรปุ “การเปรียบเทียบจ�ำ นวนโดยใชเ้ สน้ จำ�นวน จ�ำ นวนทอ่ี ย่ทู างซา้ ยจะน้อยกวา่ จ�ำ นวนทอี่ ยู่ทางขวา
แล้วให้นกั เรียนชว่ ยกนั คดิ เปรียบเทยี บ 15 กบั 20 พร้อมอภิปรายเหตผุ ล

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  195

ค่มู ือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง 20
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 1

11 18
18 11
14 17
17 14

แนวการจดั การเรียนรู้

ครูยกตวั อยา่ งจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนเพื่อใหน้ กั เรยี นแสดงการเปรยี บเทียบบนเส้นจำ�นวนเพม่ิ เตมิ ร่วมกัน

196  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

มากกวา
นอ ยกวา

เทา กบั

นอยกวา
มากกวา

แนวการจัดการเรียนรู้

จดั กจิ กรรมเปรยี บเทยี บจ�ำ นวนเพม่ิ เตมิ ในท�ำ นองเดยี วกนั กบั หนา้ 182 นอกจากนค้ี รอู าจจดั กจิ กรรมเพม่ิ เตมิ ใหน้ กั เรยี น
เปรยี บเทยี บจ�ำ นวนโดย เลน่ เกมเปา่ ยงิ ฉบุ ถา้ นกั เรยี นชายกบั นกั เรยี นหญงิ เลน่ เกมจบั คเู่ ปา่ ยงิ ฉบุ ไดพ้ อดแี สดงว่าจ�ำ นวนนักเรยี น
ชายเทา่ กบั จำ�นวนนกั เรยี นหญงิ ถ้านักเรียนหญงิ เหลอื แสดงวา่ จ�ำ นวนนักเรียนหญงิ เป็นอย่างไร (มากกวา่ ) หรือนักเรยี นชาย
มีจำ�นวน (นอ้ ยกวา่ ) นกั เรยี นหญงิ พรอ้ มทัง้ บันทกึ จำ�นวนนกั เรยี นชายและจ�ำ นวนนักเรยี นหญิงลงบนเส้นจำ�นวน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  197

ค่มู อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถึง 20
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

นอ ยกวา
นอยกวา

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิง่ ทไี่ ดเ้ รียนรู้

เพอ่ื ให้สอดคล้องกับจุดประสงคก์ ารเรยี นรใู้ นช่ัวโมงนี้ การเปรยี บเทยี บจ�ำ นวนโดยใชเ้ สน้ จ�ำ นวน
ครตู รวจสอบความเข้าใจของนกั เรียนโดยแสดงบทบาทสมมติ จ�ำ นวนทอ่ี ยทู่ างซา้ ยจะน้อยกว่าจำ�นวนท่อี ยู่ทางขวา
เกี่ยวกับร้านขายของ และให้นกั เรียนเปรยี บเทยี บจ�ำ นวน หรอื จ�ำ นวนทอ่ี ยทู่ างขวาจะมากกว่าจ�ำ นวนที่อยทู่ างซ้าย
ส่ิงของโดยใช้ค�ำ ว่า เท่ากับ มากกวา่ นอ้ ยกว่า หลังจากนนั้
ให้นักเรยี นอ่านค�ำ สัง่ ในหนา้ 184 ตามครู พรอ้ มทั้งลงมอื ท�ำ จากนนั้ ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝึกหดั 4.5 หนา้ 112-113
ด้วยตนเอง

198  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถึง20
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

4.6 การใชเ้ ครอ่ื งหมาย > < และ =

จดุ ประสงค์

นกั เรยี นสามารถเขียนเครอื่ งหมาย
= > หรือ < เพื่อแสดง
การเปรียบเทยี บจ�ำ นวน

สอื่ การเรยี นรู้
• บัตรภาพรถ
• บตั รเคร่อื งหมาย = , > , <
• บัตรคำ� เทา่ กับ มากกวา่ น้อยกวา่
• บตั รภาพดินสอ
• บัตรภาพปากกา
• บัตรภาพยางลบ

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครู สามารถใช้ภาพในหนังสอื เรยี นหนา้ 185 เปน็ สอื่ โดยใช้คำ�ถามดังน้ี
xxนักเรียนสังเกตเหน็ อะไรในภาพ (ครสู นทนาเก่ียวกับเครือ่ งเลน่ และวิธกี ารเลน่ อยา่ งปลอดภยั )
xxในภาพมเี ด็กผูห้ ญิงก่ีคน (11คน) และผู้ชายก่ีคน (11 คน)
xxแสดงวา่ มจี �ำ นวนเด็กผู้หญงิ และเด็กผูช้ ายเป็นอย่างไร (เท่ากัน) ดงั นัน้ จ�ำ นวนเดก็ ผู้หญงิ เทา่ กบั จ�ำ นวนเด็กผู้ชาย
xxเราใชเ้ ครอื่ งหมายอย่างไรแทนค�ำ ว่า “เท่ากบั ” (=)
หลงั จากนน้ั ครใู หน้ ักเรยี นนบั จ�ำ นวนรถจบิ๊ และรถเก๋ง และให้นกั เรยี นเปรยี บเทียบและเลอื กใชเ้ ครือ่ งหมาย
“ = ” (เทา่ กบั ) แสดงการเทา่ กนั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  199

คมู่ อื ครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง 20
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรียนรู้

จัดกจิ กรรมเหมือนหนา้ 185 หรอื จัดกจิ กรรมเพม่ิ ให้นกั เรียน 10 คนมาเล่นเกมโยนลูกบอลจ�ำ นวน 12 ลูกใส่ตะกรา้
โดยให้นกั เรยี นโยนลกู บอลคนละ 1 ลกู แลว้ ยังเหลือลูกบอลอีกแสดงวา่ จ�ำ นวนนกั เรียนกบั จำ�นวนลกู บอลเปน็ อยา่ งไร
(จ�ำ นวนนักเรียน “นอ้ ยกวา่ ” จำ�นวนลกู บอล หรอื จำ�นวนลูกบอล “มากกว่า” จ�ำ นวนนักเรียน) ใช้เคร่อื งหมายอยา่ งไรแทน
คำ�ว่า นอ้ ยกว่า (<) มากกวา่ (>) โดยเขียนแสดง 12 > 10 และ 10 < 12 พร้อมแนะนำ�การอ่านแลว้ ใหน้ กั เรียนศกึ ษาข้อมลู
จากหนงั สอื เรยี นหน้า 186

200  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถึง20
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครูอา่ นขอ้ ความแล้วใหน้ กั เรยี นเปรยี บเทียบจ�ำ นวนโดยใชเ้ สน้ จ�ำ นวน โดยให้นกั เรยี นวงกลมลอ้ มรอบจำ�นวน
ทง้ั สองจ�ำ นวน แลว้ เปรียบเทียบไปทลี ะขอ้ รว่ มกัน โดยครูน�ำ สนทนาเพือ่ ใหน้ ักเรยี นสังเกตและสรปุ ไดว้ า่ การแสดงจ�ำ นวน
บนเสน้ จำ�นวน จำ�นวนที่อยทู่ างซ้ายน้อยกว่าจ�ำ นวนทอ่ี ยู่ทางขวา หรือ จำ�นวนทีอ่ ย่ทู างขวามากกว่าจำ�นวนทอ่ี ยู่ทางซ้าย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  201

คูม่ อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิง่ ทไี่ ดเ้ รยี นรู้

เพ่อื ใหส้ อดคล้องกบั จุดประสงคก์ ารเรียนรใู้ นชัว่ โมงน้ี เคร่อื งหมาย = แทน เท่ากบั
ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรียนโดยใหน้ กั เรียนพิจารณา เครอ่ื งหมาย > แทน มากกวา่
จำ�นวนสิง่ ของในภาพตามหนงั สอื เรียนหน้า 188 แลว้ เครื่องหมาย < แทน น้อยกว่า
เปรียบเทียบจำ�นวนส่ิงของท่มี ใี นภาพครอู า่ นค�ำ สัง่ ใชเ้ ครอ่ื งหมายเหลา่ นีแ้ สดงการเปรยี บเทียบจ�ำ นวน
แล้วใหน้ ักเรยี นลงมือท�ำ ด้วยตนเอง
จากนน้ั ใหน้ กั เรียนท�ำ แบบฝึกหัด 4.6 หน้า 114-115

202  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

4.7 การเรยี งล�ำ ดบั จ�ำ นวน

จดุ ประสงค์

เมือ่ กำ�หนดจ�ำ นวนนับไมเ่ กิน 20 ให้
3 ถึง 5 จำ�นวน นกั เรยี นสามารถเรยี ง
ลำ�ดับจำ�นวนจากน้อยไปมากและ
จ�ำ นวนจากมากไปน้อย

ส่อื การเรียนรู้
• บตั รตัวเลข
• เสน้ จ�ำ นวน

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูใช้ภาพในหนังสือเรยี นหนา้ 189 เป็นส่อื โดยครสู นทนาร่วมกับนกั เรียนดงั น้ี ในภาพรถรางขบวนนี้มกี ่คี นั แต่ละคนั
มผี โู้ ดยสารจ�ำ นวนเทา่ ไร ครตู ดิ เสน้ จ�ำ นวนไวบ้ นกระดาน ใหน้ กั เรยี นออกมาวงจ�ำ นวนคนทน่ี ง่ั อยใู่ นรถราง คนั ท่ี 1 (11 คน)
คันท่ี 2 (19 คน) คนั ที่ 3 (14 คน) จากนนั้ ครถู ามใหน้ ักเรยี นบอกวิธกี ารเรยี งลำ�ดบั จำ�นวนคนที่น่ังในรถรางแตล่ ะคัน
จากน้อยไปมากได้อย่างไร ครูนำ�อภิปราย

xxใหน้ ักเรยี นสงั เกตท่เี ส้นจ�ำ นวนและบอกจำ�นวนท่ีน้อยท่ีสดุ ครูนำ�บตั รตวั เลขที่แสดงจำ�นวนทนี่ อ้ ยทส่ี ดุ
ติดบนกระดาน

xxถามนกั เรียนถึงจ�ำ นวนทม่ี ากท่ีสุด ครนู ำ�บตั รตวั เลขแสดงจำ�นวนที่มากท่สี ุดติดไวบ้ นกระดาน
xxครนู ำ�บัตรตัวเลขท่เี หลอื เอาไวต้ รงกลางแล้วนักเรียนอา่ นจ�ำ นวนทีเ่ รยี งเสร็จแล้วบนกระดานและชว่ ยกันเรยี งล�ำ ดบั

จำ�นวนจากมากไปนอ้ ยร่วมกนั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  203

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

แนวการจดั การเรยี นรู้

เพือ่ เปน็ การย�้ำ ขั้นตอนการเรยี งล�ำ ดับจ�ำ นวนครูกำ�หนดจ�ำ นวน 4 - 5 จ�ำ นวน เช่น 12 16 18 15 แลว้ ใหน้ กั เรยี น
บันทกึ จำ�นวนทุกจ�ำ นวนลงบนเส้นจ�ำ นวน พร้อมทั้งสงั เกตจ�ำ นวนทนี่ อ้ ยท่สี ดุ และจ�ำ นวนทีม่ ากทสี่ ุด ตลอดจนจ�ำ นวนอ่ืน ๆ
บนเสน้ จำ�นวน แลว้ น�ำ จ�ำ นวนมาเรยี งลำ�ดับจากนอ้ ยไปมากหรอื จากมากไปน้อย 2 - 3 ตัวอยา่ ง แลว้ ใหน้ ักเรยี นศกึ ษาขอ้ มูล
จากหนังสอื เรยี นหนา้ 190

204  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

11 14 16 18
18 16 14 11

20
10
10 13 15 17 20
20 17 15 13 10

แนวการจัดการเรยี นรู้

ในทำ�นองเดียวกบั หนา้ 190 ครูให้นักเรยี นวงตวั เลขแสดงจ�ำ นวนตามทก่ี �ำ หนดให้บนเสน้ จำ�นวน จากเสน้ จ�ำ นวน
ครูใชค้ ำ�ถามว่าจ�ำ นวนใดน้อยทีส่ ุดและจำ�นวนใดมากท่ีสุด จากน้ันให้นักเรียนเปรียบเทยี บจ�ำ นวนท่ีเหลือคอื จ�ำ นวนใด
กับจ�ำ นวนใด แล้วให้นักเรียนเติมจำ�นวนแสดงการเรยี งลำ�ดับจำ�นวนจากน้อยไปมากและจากมากไปนอ้ ยใหค้ รบตามค�ำ สั่ง
เม่ือนกั เรยี นเตมิ ครบแล้วให้อา่ นพร้อมกันเพ่ือตรวจสอบความถกู ต้อง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  205

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง 20
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

12 17 19 20
18 15 14 11 10

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สงิ่ ทีไ่ ดเ้ รยี นรู้

เพอื่ ให้สอดคลอ้ งกบั จุดประสงคก์ ารเรยี นร้ขู องชัว่ โมงนี้ การเรียงล�ำ ดับจ�ำ นวน ทำ�ได้โดยหาจำ�นวนทีม่ ากทีส่ ุด
ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี นโดยครูควรสนทนา และจ�ำ นวนท่ีนอ้ ยทีส่ ดุ โดยอาจใช้เสน้ จำ�นวน
กบั นักเรียนถึงวิธกี ารเรียงลำ�ดบั จ�ำ นวนเพือ่ สรปุ เป็นแนวคิด แล้วเรียงล�ำ ดับจ�ำ นวนจากน้อยไปมากหรอื จาก
“การเรยี งล�ำ ดบั จำ�นวนใหพ้ ิจารณาจ�ำ นวนท่ีนอ้ ยทสี่ ดุ และ มากไปน้อย
จำ�นวนท่ีมากท่ีสดุ ก่อนแล้วจึงน�ำ จ�ำ นวนท่เี หลือมาเปรียบ
เทียบกัน” จากนน้ั ครูให้นักเรยี นอา่ นคำ�สงั่ ในหนงั สอื เรยี น จากนนั้ ให้นกั เรียนท�ำ แบบฝกึ หัด 4.7 หนา้ 116-117
หนา้ 192 และเรียงล�ำ ดับจำ�นวนดว้ ยตนเอง

206  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 4 | จ�ำ นวนนบั 11 ถึง20
ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

4.8 ความสมั พนั ธข์ องจ�ำ นวน
แบบสว่ นยอ่ ย - สว่ นรวม

จุดประสงค์

นกั เรยี นสามารถแสดงความสัมพันธ์
ของจำ�นวนแบบสว่ นย่อย – ส่วนรวม
ของจ�ำ นวน 11 – 20

สอ่ื การเรียนรู้
• ตวั นบั (ฝาขวดพลาสติก กระดาษแขง็

ตดั เป็นวงกลม รูปสามเหลีย่ ม
รปู สีเ่ หลีย่ ม ฯลฯ)
• ใบกจิ กรรม
• แบบบันทกึ กจิ กรรม
• บัตรตวั เลข

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครใู ห้นกั เรยี นปฏบิ ตั ิกิจกรรมความสัมพันธ์ของจ�ำ นวนแบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวมโดยแจกตัวนบั ใหน้ กั เรยี น (นักเรยี น
แตล่ ะคนเกบ็ สะสมฝาขวดน้ำ�) คนละ 11 ตวั ใบกิจกรรมและแบบบันทกึ กิจกรรมโดยใหน้ กั เรียนวางตัวนบั 11 ตวั ในช่องบน
สดุ ของใบกิจกรรม แล้วใหน้ ักเรียนชว่ ยกนั คดิ วา่ จะแยกตวั นับเป็นสองกองได้กีแ่ บบและได้จำ�นวนใดบา้ ง โดยศึกษาการปฏิบตั ิ
จากน้ันครูน�ำ สนทนาเพื่อสรปุ การทำ�กิจกรรมของนกั เรยี นวา่ ได้ผลแบบใดบ้าง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  207

คู่มอื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

12 11

10 9 8 76

13 12

11 10 9 8 7

แนวการจดั การเรยี นรู้

ให้นกั เรยี นทำ�กิจกรรมเช่นเดียวกบั หน้า 193 โดยใชต้ ัวนบั 12 ตวั และตัวนับ 13 ตัว พรอ้ มทง้ั เน้นย้�ำ กบั นกั เรยี น
ถงึ จำ�นวนตัวนบั ทแี่ ยกออกมา 2 กอง เราเรยี กวา่ สว่ นย่อยของจำ�นวนนน้ั ๆ เช่น 1 กบั 11 เป็นสว่ นย่อยของ 12 นอกจากนี้
หลังจากนกั เรียนน�ำ เสนอผลงานแลว้ ครคู วรเสนอแนะใหน้ กั เรยี นแยกส่วนยอ่ ยอย่างเปน็ ระบบ ถ้าดา้ นซา้ ยเพ่ิม 1 ดา้ นขวา
จะลดลง 1

208  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนับ 11 ถงึ 20
ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 1

0 17 1 16 2 15

3 14 4 13 5 12

6 11 7 10 8 9

0 12 3
18 17 16 15
6
4 5 12
14 13 9
7 8 9
11 10

แนวการจดั การเรยี นรู้

จัดกจิ กรรมในท�ำ นองเดยี วกบั หนา้ 194 โดยแยกสว่ นยอ่ ย-ส่วนรวม ของจำ�นวน 17 และ 18

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  209

ค่มู ือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนบั 11 ถึง 20
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

0 19 1 18 2 17 3 16

4 15 5 14 6 13

7 12 8 11 9 10

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิง่ ท่ไี ด้เรยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ในชว่ั โมงน้ี ความสัมพนั ธ์ของจำ�นวนแบบสว่ นยอ่ ย – ส่วนรวม
ครูตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยให้นักเรยี นอา่ นค�ำ ส่งั เปน็ การเขยี นแสดงจ�ำ นวนในรปู ของจ�ำ นวน 2 จ�ำ นวน
ในหน้า 196 ตามครแู ละเขยี นตวั เลขแสดงความสัมพันธข์ อง ขนึ้ ไป เชน่ 11 อาจเขียนเปน็ 1 กบั 10 2 กบั 9
จ�ำ นวนแบบสว่ นย่อย – ส่วนรวมของจ�ำ นวน 19 ดว้ ยตนเอง 3 กับ 8 4 กบั 7 5 กับ 6 หรอื 0 กับ 11

หากเวลาเหลือครูอาจจดั กิจกรรมเสริมโดยใหน้ กั เรยี น จากนัน้ ใหน้ กั เรยี นท�ำ แบบฝกึ หดั 4.8 หน้า 118-119
เล่นเกมแข่งขนั กนั ตอบส่วนย่อยของจำ�นวนทคี่ รูกำ�หนด ดังนี้

1) แบง่ นักเรียนเป็นฝา่ ยชายและฝา่ ยหญงิ
2) ครยู กบัตรตวั เลขแล้วใหน้ กั เรียนยกมือ ฝา่ ยที่
ยกมือก่อนจะได้ตอบสว่ นย่อยของจำ�นวนก่อนอกี ฝ่ายจะตอ้ ง
ตอบสว่ นยอ่ ยที่ 2 เชน่ ครยู กบตั รตัวเลขจำ�นวน 19 นกั เรยี น
ชายยกมอื ก่อนจะตอบจ�ำ นวนทีเ่ ป็นสว่ นย่อยกอ่ นเปน็ 9
นักเรียนหญิงจะต้องตอบส่วนยอ่ ยที่เหลอื เปน็ 10
3) ครูบนั ทึกจ�ำ นวนท่ีนักเรยี นตอบบนกระดาน และ
ใหน้ กั เรยี นทกุ คนชว่ ยกนั ตอบสว่ นยอ่ ยคอู่ น่ื ๆ ของจ�ำ นวน 19

19

9 10

210  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 4 | จำ�นวนนบั 11 ถงึ 20
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 เลม่ 1

หมวกแสนสวย

อุปกรณ์

• ภาพหมวกในโปสเตอรม์ ี 4 ชนดิ
• แบบบันทกึ

12 ๑๒ สบิ สอง
๑๔ สสบิ สบิสบิ สามี่
14 ๑๓
13 ๑๐
10

14 13 12 10

วิธีจดั กจิ กรรม

1. ให้นกั เรียนจับคกู่ นั ชว่ ยกันนับภาพหมวกแตล่ ะชนดิ ในโปสเตอร์
2. บันทกึ จำ�นวนหมวกแตล่ ะชนดิ ลงในแบบบนั ทกึ โดยเขยี นเป็นตวั เลขฮินดูอารบกิ ตัวเลขไทย และตวั หนงั สือ
3. เรียงล�ำ ดับจ�ำ นวนหมวกแต่ละชิ้นจากมากไปน้อย
ครูใหเ้ พื่อน ๆ กล่มุ อื่นชว่ ยกันตรวจสอบความถกู ต้องโดยการแลกเปล่ยี นกนั ตรวจสอบ หากกลมุ่ ไหนไมส่ ามารถ
ตรวจสอบความถูกตอ้ งของเพื่อนไดใ้ ห้ครูมาช่วยแนะน�ำ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  211

คูม่ อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 4 | จำ�นวนนบั 11 ถึง 20
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แบบทดสอบบทที่ 4

เป็นตัวอย่างแบบทดสอบท่ีใช้ในการประเมินเพ่ือพัฒนานักเรียนหากมีนักเรียนคนใดที่ไม่ผ่านการทดสอบครูควร
ให้นักเรียนคนน้ันฝึกทักษะมากขึ้นโดยอาจใช้แบบฝึกเสริมจากหนังสือเสริมเพิ่มปัญญาของสสวท.หรือแบบฝึกอ่ืนท่ี
เห็นวา่ สมควร ซึ่งแบบทดสอบทา้ ยบทนม้ี ีจำ�นวน 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใชเ้ วลาในการท�ำ แบบทดสอบ 20 นาที
และวเิ คราะหเ์ ป็นรายจดุ ประสงคไ์ ดด้ งั น้ี

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ขอ้ ท่ี

1. บอกจำ�นวนของส่ิงต่าง ๆ และแสดงส่ิงตา่ ง ๆ ตามจำ�นวนทก่ี ำ�หนด 11 ถึง 20 1, 2, 6

2. อ่านและเขยี นตัวเลขฮินดอู ารบกิ ตัวเลขไทย ตัวหนังสอื แสดงจ�ำ นวนนบั 11 ถงึ 20 3, 4, 5

3. เปรยี บเทียบและเรยี งลำ�ดบั จ�ำ นวนนับ 11 ถงึ 20 7, 8, 9, 10

เขยี น × ทบั ตัวเลือกท่ีเปน็ ค�ำ ตอบที่ถกู ตอ้ ง

สังเกตภาพและตอบค�ำ ถามข้อ 1-3
1. ข้อใดแสดงจำ�นวนนักเรียนท่วี ิ่งเล่นในสนามได้ถูกตอ้ ง

ก. ข. ค.

212  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี