คณิตป.1เล่ม1

คูม่ อื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 2 | การบวกจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีมีผลบวกไม่เกิน 10
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

มขี นมทง้ั หมดก่ชี นิ้

มดี อกบวั 6 ดอก ดอกชบา 3 ดอก

มีตกุ ตาหมี 3 ตวั ตกุ ตาชา ง 3 ตวั
มตี ุกตาหมแี ละตุกตาชางท้ังหมดกตี่ วั
* อาจเขยี นไดต า งจากนใ้ี หอ ยูใ นดุลยพินิจของผูส อน

แนวการจัดการเรียนรู้

ก�ำ หนดภาพและประโยคสญั ลักษณก์ ารบวกให้นักเรยี นเขียนขอ้ ความเพ่อื สรา้ งโจทยป์ ญั หาการบวกตามหนงั สือเรยี น
หน้า 107 ครูอาจทบทวนวา่ โจทย์ปัญหาตอ้ งประกอบดว้ ยสว่ นโจทยบ์ อกและสว่ นถามให้นกั เรยี นพิจารณาโจทย์ปัญหา
ในกรอบตัวอยา่ ง จากนั้นใช้ค�ำ ถาม เช่น

• สงั เกตเหน็ อะไรจากภาพบ้าง นน่ั คือสว่ นทโี่ จทย์บอก
• สถานการณ์ทเ่ี ป็นโจทยป์ ญั หาการบวกต้องท�ำ อยา่ งไร (น�ำ มารวมกนั )
• เมอื่ น�ำ มารวมกันแล้วจะถามอะไร
• นอกจากการน�ำ จ�ำ นวนสองจ�ำ นวนมารวมกันแลว้ ยงั มีสถานการณอ์ น่ื อีกหรอื ไม่ (มีอยแู่ ลว้ ไดเ้ พม่ิ อกี )
ครูควรให้นกั เรียนแสดงความคดิ เหน็ อยา่ งหลากหลาย จากนั้นครนู �ำ สนทนาเพ่อื สร้างโจทย์ปญั หาข้อ 1 ถงึ 3 ทีละข้อ
และรว่ มกันพิจารณาความสมเหตสุ มผล และความถูกตอ้ งของโจทยป์ ัญหาท่ีสร้าง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  113

คู่มอื ครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 2 | การบวกจำ�นวนสองจำ�นวนทีม่ ีผลบวกไมเ่ กนิ 10
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

* อยูในดลุ ยพินิจของผสู อน

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่ิงทไี่ ดเ้ รียนรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรียน โจทยป์ ัญหามสี ่วนทีโ่ จทย์บอกและส่วนท่โี จทย์ถาม
ช่วั โมงนี้ ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น โดยให้
นกั เรียนสรา้ งโจทย์ปญั หาการบวกจากภาพ หนา้ 108 จากนน้ั ใหน้ ักเรียนท�ำ แบบฝกึ หัด 2.11 และแบบฝกึ
หากนกั เรียนเขยี นไมค่ ล่องอาจใช้วิธพี ดู ให้ครฟู งั ครแู นะน�ำ ท้าทาย หน้า 68-70
การเขยี น ในส่วนน้ไี มค่ �ำ นงึ ถึงการเขียนถกู ผิดในภาษาไทย
นกั เรยี นบอกสว่ นที่โจทยบ์ อกและสว่ นที่โจทยถ์ ามได้
ถือวา่ นักเรียนมคี วามเขา้ ใจและสร้างโจทย์ปัญหาการบวก
จากภาพได้

114  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 2 | การบวกจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีมผี ลบวกไมเ่ กนิ 10
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

งานประดษิ ฐข์ องนกั คณติ นอ้ ย

อุปกรณ์

อปุ กรณก์ �ำ หนดให้
1. แกนกระดาษทิชชู
2. กระดาษสี
3. กาว
4. กรรไกร
5. ลวดกำ�มะหย่ี

วัสดุตกแต่ง
1. ดาว
2. ฝาขวด
3. สตกิ๊ เกอร์
4. เมด็ กระดุม
5. ลูกตาพลาสติก

* อยูใ นดลุ ยพินิจของผูสอน * อยูในดุลยพินจิ ของผสู อน

* อยูในดุลยพินจิ ของผสู อน

วธิ ีจัดกิจกรรม

กิจกรรมงานประดิษฐ์ของนกั คณติ น้อยเปน็ การน�ำ วัสดุทไ่ี มใ่ ช้แลว้ เชน่ นำ�แกนกระดาษทชิ ชกู ลบั มาใชอ้ กี คร้ัง
โดยประดษิ ฐข์ องเล่นของใช้ หรอื ของตกแตง่ บ้าน

ใหน้ ักเรยี นออกแบบและใหน้ กั เรยี นสงั เกตจ�ำ นวนสง่ิ ของตา่ ง ๆ ตามทอ่ี อกแบบเพอ่ื ประดษิ ฐร์ วมทง้ั ใหน้ �ำ จ�ำ นวนของ
สง่ิ ของตา่ ง ๆ นน้ั มารวมกันโดยมีกติกาวา่ ใหใ้ ชว้ สั ดตุ กแต่ง 2 ชนดิ ทีร่ วมกนั แล้วไมเ่ กนิ 10 ช้ิน นกั เรยี นอาจหาผลรวม
โดยใช้การนับตอ่ หรอื การรวมกนั แล้วนบั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  115

คู่มือครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 2 | การบวกจ�ำ นวนสองจำ�นวนท่ีผลบวกไมเ่ กนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

แบบทดสอบบทที่ 2

เป็นตัวอย่างแบบทดสอบที่ใช้ในการประเมินเพ่ือพัฒนานักเรียนหากมีนักเรียนคนใดที่ไม่ผ่านการทดสอบครูควร
ให้นักเรียนคนน้ันฝึกทักษะมากข้ึนโดยอาจใช้แบบฝึกเสริมจากหนังสือเสริมเพิ่มปัญญาของสสวท.หรือแบบฝึกอ่ืนท่ี
เหน็ วา่ สมควร ซงึ่ แบบทดสอบท้ายบทน้ีมีจ�ำ นวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใช้เวลาในการทำ�แบบทดสอบ 20 นาที
และวิเคราะหเ์ ป็นรายจุดประสงค์ได้ดังนี้

แบบทดสอบทา้ ยบทท่ี 2 การหาผลบวกไม่เกิน 10 มี 2 ตอน

ตอนที่ 1 ให้นักเรียนเตมิ ตวั เลขใน _______ 7 ข้อ (7 คะแนน)

ตอนท่ี 2 กำ�หนดโจทยป์ ัญหาการบวก ให้นกั เรยี นวาดภาพ 1 คะแนน
เขยี นประโยคสัญลักษณ์ 1 คะแนน เติมค�ำ ตอบ 1 คะแนน

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ข้อท่ี
1. หาคา่ ของตวั ไมห่ ราบค่าในประโยคสญั ลกั ษณ์แสดงการบวกของจำ�นวนนบั 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

ไม่เกนิ 10 และ 0 8
2. แสดงวธิ หี าค�ำ ตอบของโจทยป์ ญั หาการบวกของจำ�นวนนับไม่เกนิ 10 และ 0

ตอนที่ 1 เติมตวั เลขแสดงจำ�นวนในช่องว่าง (7 คะแนน)

1) 4 + 3 =
2) 6 + = 8
3) + 1 = 9
4) 3 + 3 =
5) 2 + = 2
6) 3 + 7 =
7) 1 + 4 = + 1 =

ตอนท่ี 2 วาดภาพ เขียนประโยคสญั ลักษณ์ และเตมิ คำ�ตอบ (3 คะแนน)

โรงเรยี นมีถังขยะ 4 ถัง สง่ั ซ้ือเพิ่มอีก 4 ถัง โรงเรียนมีถงั ขยะท้ังหมดกี่ถัง

ประโยคสญั ลกั ษณ์ ________________________________

ตอบ โรงเรยี นมีถงั ขยะท้ังหมด ถงั

116  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 2 | การบวกจำ�นวนสองจ�ำ นวนทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

เฉลย

ตอนที่ 1
1) 7
2) 2
3) 8
4) 6
5) 0
6) 10
7) 4, 5

ตอนท่ี 2
4+4=
8

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  117

คู่มอื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนท่ีตัวตง้ั ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

บทท่ี 3 การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวน
ทต่ี ัวต้งั ไมเ่ กิน 10

จุดประสงค์การเรียนรู้และสาระสำ�คัญ

จดุ ประสงค์ สาระส�ำ คัญ

นกั เรยี นสามารถ xxการหาผลลบโดยการเอาออก 8 เอาออก 3 เหลือ 5
1. หาผลลบในประโยคสญั ลักษณ์การลบของจำ�นวนนับไม่ เขียนเป็นประโยคสัญลกั ษณ์ 8 – 3 = 5 อา่ นวา่ แ
ปดลบดว้ ยสามเทา่ กับหา้ 8 เป็นตวั ตัง้ 3 เปน็ ตัวลบ
เกนิ 10 และ 0 5 เปน็ ผลลบ “ – ” เรยี กว่า เครือ่ งหมายลบ
(หวั ข้อ 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8 ) และ “ = ” เรียกว่า เคร่ืองหมายเท่ากบั

2. ใช้ความสัมพนั ธ์ของการบวกและการลบชว่ ยในการ xxจ�ำ นวนของสง่ิ ต่างๆ ท้ังหมด เม่ือเอาออกไปจำ�นวนหนง่ึ
หาค่าของตวั ไมท่ ราบค่าในประโยคสัญลักษณก์ ารบวก สามารถหาจำ�นวนทเี่ หลือได้ดว้ ยการลบ
และประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบของจ�ำ นวนนับไมเ่ กนิ 10
และ 0 xxการเปรียบเทียบจำ�นวนสองจำ�นวนว่า มากกวา่ กนั หรอื
นอ้ ยกวา่ กันเทา่ ไร ท�ำ ไดด้ ว้ ยการลบ โดยจ�ำ นวนทมี่ ากกวา่
(หัวขอ้ 3.9, 3.10, 3.11) เปน็ ตวั ต้ัง จ�ำ นวนทน่ี อ้ ยกวา่ เป็นตัวลบ
3. แสดงวธิ หี าค�ำ ตอบของโจทยป์ ญั หา การลบของจ�ำ นวนนบั
xxเมือ่ ร้จู ำ�นวนทง้ั หมดท่เี ปน็ การรวมของจ�ำ นวนสองจ�ำ นวน
ไม่เกิน 10 และ 0 (สว่ นรวม) และรจู้ �ำ นวนหนง่ึ ในสองจ�ำ นวน (สว่ นยอ่ ย)
(หัวข้อ 3.9, 3.10, 3.11) เราสามารถหาอกี จ�ำ นวนหน่ึงได้ด้วยการลบโดยจำ�นวน
ทัง้ หมดเปน็ ตัวตัง้
118  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
• จ�ำ นวนใดลบดว้ ยศนู ยไ์ ดผ้ ลลบเท่ากับจ�ำ นวนนัน้

xxผลบวกของสองจำ�นวนลบด้วยจำ�นวนใดจำ�นวนหน่งึ

ในสองจ�ำ นวนนน้ั จะได้ผลลบเท่ากบั จ�ำ นวนทเี่ หลอื
เช่น 2 + 5 = 7, 7 – 5 = 2

xxสามารถใชค้ วามสมั พันธ์ของการบวกและการลบ

ในการหาคา่ ตวั ไม่ทราบค่าในประโยคสญั ลักษณก์ ารบวก
และประโยคสญั ลักษณก์ ารลบ

xxสถานการณต์ ่อไปน้เี ปน็ สถานการณก์ ารลบ
1. แสดงการเอาออกเพอื่ หาจ�ำ นวนท่เี หลือ
2. แสดงการเปรียบเทยี บเพือ่ หาวา่ มากกวา่ หรอื

น้อยกวา่ กนั อย่เู ท่าไร

3. แสดงการหาจำ�นวนหนงึ่ เมือ่ ร้อู ีกจำ�นวนหนง่ึ และ

จ�ำ นวนท้งั หมด

xxการแกโ้ จทยป์ ญั หาท�ำ ไดโ้ ดยอา่ นท�ำ ความเขา้ ใจปญั หา

วางแผนวิธคี ิด ซึง่ อาจใชก้ ารวาดภาพ หาค�ำ ตอบและ
ตรวจสอบความสมเหตุสมผล

xxการสร้างโจทยป์ ัญหา มสี ่วนท่โี จทย์บอกและสว่ นท่ี

โจทย์ถาม

คู่มอื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนที่ตัวตัง้ ไมเ่ กนิ 10
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

ตารางการวิเคราะหเ์ นื้อหากับทักษะและกระบวนการทางคณติ ศาสตร์

หัวข้อ เนอื้ หา ทักษะและกระบวนการทางคณติ ศาสตร์

เตรียมความพรอ้ ม jklmn
3.1 การลบโดยการเอาออก
3.2 การลบโดยการเปรียบเทยี บ 
3.3 การลบโดยความสมั พันธข์ องการบวกและการลบ 
3.4 การลบดว้ ยศนู ย์ 
3.5 ความสัมพนั ธ์ของจำ�นวนแบบส่วนย่อย-ส่วนรวมกบั การลบ 
3.6 การหาผลลบโดยใช้กรอบสิบ (Ten Frame) 
3.7 การหาผลลบโดยใชเ้ ส้นจำ�นวน 
3.8 การหาคา่ ของตวั ไม่ทราบคา่ ในประโยคสญั ลกั ษณ์การบวกและ 

ประโยคสัญลักษณก์ ารลบ 
3.9 สถานการณก์ ารลบ 
3.10 โจทย์ปญั หาการลบ 
3.11 การสร้างโจทย์ปญั หาการลบจากภาพ 
3.12 การสร้างโจทย์ปัญหาการลบจากประโยคสัญลักษณ์

ร่วมคดิ รว่ มทำ�

ทกั ษะและกระบวนการทางคณติ ศาสตร์

j การแกป้ ัญหา kการสอื่ สารและการสอื่ ความหมายทางคณติ ศาสตร์
l การเชอ่ื มโยง
mการให้เหตผุ ล n การคดิ สร้างสรรค์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  119

คู่มือครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ตงั้ ไมเ่ กิน 10
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

ค�ำ สำ�คญั

การลบ ตัวตง้ั ตัวลบ ผลลบ
ประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบ
การเอาออก กรอบสบิ เสน้ จำ�นวน
ความสัมพันธข์ องการบวกและการลบ
ความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ

ความรู้หรอื ทกั ษะพ้นื ฐาน

• จำ�นวนนบั
• การเปรียบเทยี บจ�ำ นวน
• ตัวเลข 0 – 9
• การบวก

เวลาทใี่ ชจ้ ัดการเรยี นรู้

13 ช่วั โมง

สอ่ื และแหลง่ เรียนรู้

1. หนังสอื เรียนหน้า 110 - 161 • บตั รภาพตา่ ง ๆ เช่น บัตรภาพปลาในอ่าง บัตรภาพโดนทั
2. แบบฝึกหัดหน้า 72 – 101 บตั รภาพขนมลกู ชุป บัตรภาพเปรยี บเทียบเมลด็ น้อยหน่า
ภาพรปู ปลา และภาพรปู เตา่ ภาพกลอ่ งแวน่ ตาและรปู แวน่ ตา
3. เอกสาร แบบบันทึก ใบกิจกรรม และอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ภาพกงั หันสีแดงและกงั หนั สีฟ้า รปู โยนห่วงได้ 9 ห่วง และ
ทใี่ ชใ้ นการทำ�กิจกรรม ดงั นี้ โยนห่วงได้ 6 หว่ ง รปู ขวดทรงสูงกับรปู ขวดกลม รปู กลอ่ ง
8 กล่อง และรปู กลอ่ ง 10 กลอ่ ง ภาพลกู โป่งสีฟา้ และสชี มพู
• สื่อของจรงิ เชน่ เมล็ดนอ้ ยหนา่ ต๊กุ ตาผหู้ ญิง ภาพรม่ สีด�ำ และสแี ดง ภาพโยโยร่ ปู เสอื ภาพโยโ่ ยรูปนก
เกมบนั ไดงู 0 – 10 เกมเดินตามเสน้ ลูกเต๋า ภาพตุ๊กตาหมี ภาพกังหนั ลม ภาพคนเปน็ เด็กและผูใ้ หญ่
เสน้ จ�ำ นวน ภาพเด็กชายอว้ น – ผอมภาพผ้หู ญิงผมยาว – ผมสน้ั
• บตั รตวั เลข เช่น บัตรตัวเลข 1 ถงึ 10 ภาพรูปแซ๊ก 2 สี ภาพลกู ข่างขนาดเล็กหรอื ใหญ่
• บัตรขอ้ ความ เชน่ บัตรแถบจำ�นวนความ ภาพตุ๊กตาทหารบก ทหารเรือและทหารอากาศ
สมั พันธ์การบวกและการลบ ภาพขา้ วโพดม่วงและขา้ วโพดเหลอื ง ภาพกระปุกช้างและ
• สอื่ ตัวนับ เช่น ตัวนับสีตา่ ง ๆ กระปุกลิง ภาพสาวน้อยตกนำ�้ ภาพถงั น�ำ้ ภาพตุ๊กตา
• อุปกรณ์ต่าง ๆ เชน่ ไข่พลาสติก ตะกรา้ ภาพหม้อดิน
พลาสติก ปลาพลาสติก ที่ตักปลา
• ใบบนั ทึกกจิ กรรม

120  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทตี่ ัวตัง้ ไม่เกิน 10
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แนวการจดั การเรยี นรู้

ใช้ขอ้ มูลในหนงั สอื หนา้ เปิดบท เพอ่ื ให้นกั เรียนช่วยกันตอบค�ำ ถาม “ต้องการก่อกองทราย 10 กอง แตก่ ่อกองทราย
ไปแล้ว 3 กอง ต้องกอ่ กองทรายอีกกก่ี อง” ครแู จกกระดาษพร้อมเล่าเรอ่ื งวา่ พวกเรามาเท่ยี วงานวดั มบี ริเวณให้ก่อกองทราย
วนั นตี้ ้องการก่อกองทราย 10 กอง ขณะน้กี ่อกองทรายได้ 3 กอง แลว้ ใหน้ กั เรียนวาดรูปกองทรายท่เี หลือให้ครบ 10 กอง
(นกั เรียนบางคนวาดรูปกองทรายครบ 10 กอง บางคนวาดรปู กองทรายไม่ครบหรอื วาดเกิน) จากนน้ั นบั จำ�นวนกองทรายที่
ต้องกอ่ เพ่มิ เพอ่ื ตอบคำ�ถาม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  121

คูม่ อื ครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทต่ี ัวต้งั ไมเ่ กนิ 10
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

* กรณที ห่ี ยิบไดบ ัตรตัวเลข 9 9 9 9
27 36 45
99
09 18

* คาํ ตอบอาจแตกตา งจากน้ี

แนวการจัดการเรียนรู้

ใชห้ นงั สอื เรยี น หน้า 112 ในการเตรียมความพรอ้ ม ในการจดั กจิ กรรมครูอาจสาธิตและแนะนำ�การบันทึก
ทบทวนและตรวจสอบความรูเ้ กี่ยวกบั ความสมั พันธ์ของ ผลในแบบบนั ทึกโดยจำ�ลองสถานการณห์ ยบิ บัตรตวั เลข
จ�ำ นวนแบบสว่ นยอ่ ย-สว่ นรวม ได้ 7 ใหน้ ักเรยี นจดั ไข่ใส่ตะกรา้ 2 ใบ ให้ได้ผลบวกของ
ไข่เปน็ 7 แลว้ บนั ทกึ ผล
กิจกรรมเกบ็ ไข่ใสต่ ะกรา้ มีอปุ กรณ์ประกอบดว้ ย
ไข่พลาสตกิ ตะกร้าพลาสตกิ บตั รตัวเลข 1 ถงึ 10 และ กจิ กรรมวาดรปู ไข่ในตะกร้า ให้นักเรียนวาดรปู ไข่ใน
แบบบนั ทกึ วิธีจดั กิจกรรมมขี ั้นตอนดังนี้ ตะกร้าทีไ่ มม่ ีไข่เพือ่ ใหผ้ ลบวกของจำ�นวนไข่ 2 ตะกร้าเท่ากบั
จ�ำ นวนไข่ทีต่ ิดอย่บู นตะกรา้
1. ครแู บง่ กลมุ่ นกั เรยี น แลว้ แจกไขพ่ ลาสตกิ กล่มุ ละ
10 ฟอง ตะกรา้ กล่มุ ละ 2 ใบ และแบบบนั ทกึ กลมุ่ ละ 1 ใบ ตัวอยา่ ง

2. ครูสุ่มหยบิ บัตรตวั เลขมา 1 ใบ ให้นักเรียนจดั ไข่ 5
ใส่ตะกรา้ ทงั้ สองใบใหผ้ ลรวมของจ�ำ นวนไขใ่ นตะกร้าเท่ากับ
จำ�นวนบนบตั รตัวเลขให้ได้มากแบบที่สดุ แล้วบันทกึ ผล ครตู รวจสอบความถกู ต้องและอธบิ ายรว่ มกันในห้องเรียน
ลงในแบบบนั ทกึ

122  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทต่ี ัวตัง้ ไม่เกนิ 10
ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

3.1 การลบโดยการเอาออก

จดุ ประสงค์

นักเรียนสามารถหาผลลบในประโยค
สัญลักษณ์การลบของจ�ำ นวนนบั
ไมเ่ กนิ 10 และ 0 โดยการเอาออก

ส่อื การเรยี นรู้
• ภาพปลาในอ่าง ภาพโดนัท ภาพขนม

ลูกชปุ (ทุกภาพขนาดกระดาษ A4)
• ปลาพลาสตกิ ทตี่ ักปลา

แนวการจัดการเรียนรู้

ครตู ิดภาพปลาในอา่ ง เขยี นขอ้ ความใตภ้ าพวา่ ในอา่ งมีปลา 8 ตวั ตกั ออก 3 ตัว เหลอื ปลาในอา่ ง 5 ตัว
อธิบายสถานการณพ์ รอ้ มวาดภาพแสดงการเอาออกดังน้ี

เขยี นขอ้ ความวา่ 8 เอาออก 3 เหลือ 5 (ย�ำ้ ข้อความนี้กบั นักเรียน)
ครูเขียนประโยคสญั ลักษณ์การลบ 8 – 3 = 5 และแนะนำ�การอา่ น รวมทัง้ แนะน�ำ ค�ำ ว่า ตวั ต้งั ตัวลบ ผลลบ
เคร่ืองหมายลบ เครื่องหมายเท่ากับ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  123

คมู่ ือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทีต่ ัวตั้งไม่เกนิ 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

4
7-3=4

แนวการจัดการเรยี นรู้ ครใู หน้ ักเรยี นอา่ นสถานการณต์ ่อไป และปฏบิ ัติ
ในทำ�นองเดยี วกบั สถานการณแ์ รก แต่ในขอ้ ที่ 2 น้ีครใู ห้
ครูติดภาพโดนัท 5 ช้ิน แลว้ เล่าเรอ่ื งใหน้ กั เรียน นกั เรยี นลองคดิ วิธเี ขยี นประโยคสญั ลกั ษณด์ ้วยตนเอง
ฟงั วา่ มโี ดนทั อยใู่ นตู้ 5 ช้ิน คนขายตกั ใสก่ ล่อง 2 ช้นิ ให้ ก่อนสรปุ ร่วมกัน
คนซอ้ื เหลือโดนัทอยู่ในตู้ 3 ชน้ิ แลว้ เขยี นภาพแสดงการ
เอาออก ดงั นี้

อธบิ ายว่า 5 เอาออก 2 เหลือ 3
และเขยี นประโยคสัญลักษณก์ ารลบ 5 – 2 = 3
จากนั้นให้นกั เรียน อ่านพร้อมกันว่า 5 ลบดว้ ย 2 เท่ากบั 3

124  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทตี่ วั ตง้ั ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

6 33
6-3=3

7 25
7-2=5

9 36
9-3=6

แนวการจดั การเรียนรู้

ครูควรให้นกั เรยี นจบั คูก่ ันเพ่อื ชว่ ยกันสงั เกตภาพแลว้ เขียนตัวเลขแสดงจ�ำ นวนและประโยคสญั ลักษณ์การลบ
ในช่องว่าง เมื่อนักเรยี นทำ�เสร็จแล้วครูเฉลยค�ำ ตอบ และให้นกั เรยี นอภปิ รายค�ำ ตอบของนกั เรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  125

คู่มือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทต่ี วั ตง้ั ไมเ่ กิน 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1

5-1=4
7-4=3
8-2=6
10 - 9 = 1

ตรวจสอบความเข้าใจ สิ่งทไี่ ด้เรยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น จำ�นวนของสงิ่ ตา่ ง ๆ ท้งั หมดเม่ือเอาออกไป
ในช่วั โมงน้ี ครูตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยให้ จำ�นวนหน่ึงสามารถหาจ�ำ นวนทเ่ี หลอื ได้ด้วยการลบ
นกั เรยี นเขยี นประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบจากข้อความและ
ภาพแสดงสถานการณก์ ารลบตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 116 5−1=4
หลงั จากนักเรยี นทำ�เสร็จ ครูเขยี นค�ำ ตอบแต่ละข้อ ตัวตงั้ ตัวลบ ผลลบ
บนกระดานแล้วถามนักเรยี นเพอ่ื ให้นักเรียนตรวจสอบว่า
คำ�ตอบตรงกับครหู รอื ไม่ จากนั้นใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝึกหัด 3.1 หน้า 72-74

126  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทตี่ วั ตง้ั ไม่เกนิ 10
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

3.2 การลบโดยการเปรียบเทยี บ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสามารถหาผลลบในประโยค
สญั ลักษณ์การลบของจำ�นวนนับไมเ่ กิน
10 และ 0 โดยการเปรยี บเทยี บ

สือ่ การเรียนรู้
• บตั รภาพเปรียบเทียบเมลด็ น้อยหนา่

ภาพรปู ปลา และรูปเต่า ภาพกล่อง
แวน่ ตาและรปู แวน่ ตา ภาพกงั หนั ส ีแดง
และกงั หนั สีฟ้า

• รปู โยนหว่ งได้ 9 หว่ ง และโยนหว่ งได้

6 หว่ ง

• รปู ขวดทรงสงู กับรปู ขวดกลม
• รปู กล่อง 8 กลอ่ ง และรูปกลอ่ ง

10 กล่อง

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูจำ�ลองสถานการณ์ทขี่ นุ ตักเมลด็ น้อยหน่าได้ 10 เมล็ด ตน้ กล้าตักเมลด็ น้อยหน่าได้ 7 เมล็ด แล้วใหน้ ักเรยี น
เปรียบเทยี บจ�ำ นวนเมล็ดน้อยหน่าของขุนและตน้ กล้าโดยจับค่กู นั แลว้ ตักเมล็ดนอ้ ยหน่าจริงโดยคนหน่งึ ตักได้ 10 เมลด็
อกี คนตกั ได้ 7 เมลด็ แลว้ นำ�มาเรียงเป็นแถว ดงั ภาพ

ขุน
ตน้ กล้า

ครถู ามนกั เรยี นวา่ ใครตกั เมลด็ น้อยหนา่ ได้มากกวา่ ระหวา่ งขุนกบั ต้นกล้า (ขนุ ตกั เมล็ดน้อยหนา่ ได้มากกวา่ ตน้ กล้า)
มากกว่ากนั กีเ่ มล็ด (มากกว่ากนั อยู่ 3 เมล็ด) ดงั นนั้ 10 มากกวา่ 7 อยู่ 3 ครเู ขยี นเป็นประโยคสัญลักษณก์ ารลบ 10 – 7 = 3
โดยขณะครอู ธิบายครูควรแสดงการเปรียบเทยี บให้นกั เรยี นดหู น้าห้องโดยให้นักเรยี นทุกคนสามารถมองเหน็ ขนั้ ตอนได้ชัดเจน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  127

คมู่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนท่ตี วั ตงั้ ไม่เกนิ 10
ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

5

9-4=5

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูใหน้ ักเรยี นร่วมกนั เตมิ ตัวเลขแสดงจำ�นวนในชอ่ งวา่ งและ
เขยี นประโยคสัญลกั ษณ์การลบแสดงสถานการณ์การลบที่กำ�หนด
โดยเรม่ิ จากตดิ รปู ปลาและรปู เตา่ ลกั ษณะเปรียบเทียบ ดงั นี้
แลว้ ถามนกั เรยี นวา่ มปี ลากต่ี วั (ปลา 6 ตวั ) มเี ตา่ กต่ี วั (2 ตวั ) มปี ลามากกว่าหรอื น้อยกว่าเต่า (มากกว่า)
มีปลามากกว่าเต่ากตี่ ัว (4 ตวั ) จากน้ันใหน้ ักเรียนรว่ มกันคิดการเขยี นประโยคสัญลกั ษณ์ และสรปุ ว่าประโยคสัญลักษณ์
การลบของสถานการณ์น้คี อื 6 – 2 = 4
จากนัน้ ครูตดิ ภาพสถานการณท์ ่ี 2 เปรยี บเทียบกล่องแว่นตาและแว่นตา มกี ลอ่ งแวน่ ตา 6 อนั แว่นตา 7 อนั
ครูถามนักเรียนวา่ มีกลอ่ งแวน่ ตาน้อยกว่าหรือมากกว่าแว่นตา (น้อยกวา่ ) ครูถามนกั เรียนวา่ เขยี นเป็นประโยคสญั ลกั ษณ์
การลบได้อยา่ งไร (7 – 6 = 1)
ในขอ้ สามครจู ดั สถานการณ์ทำ�นองเดยี วกันและอาจใชค้ ำ�ถาม เชน่ ถามนักเรียนว่า ตวั ตัง้ มากกว่าหรอื นอ้ ยกว่า
ตัวลบ (มากกวา่ ) ให้นกั เรยี นเปรยี บเทยี บกังหนั สแี ดงกบั กังหนั สีฟ้า แลว้ เขียนตวั เลขแสดงจ�ำ นวนใน และประโยค
สญั ลักษณก์ ารลบ

128  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทีต่ วั ตง้ั ไมเ่ กิน 10
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 1

4
7-3=4

4
7-3=4

2
10 - 8 = 2

2
10 - 8 = 2

แนวการจดั การเรียนรู้

ให้นักเรียนฝกึ การลบโดยการเปรยี บเทียบ่วยกันคดิ หาค�ำ ตอบเตมิ ตวั เลขแสดงจ�ำ นวนในชอ่ งวา่ งและเขยี นประโยค
สัญลกั ษณก์ ารลบตามหนา้ 119 โดยครูน�ำ นกั เรยี นท�ำ ตวั อยา่ งไปด้วยกันและใชค้ �ำ ถามน�ำ การอภปิ รายจนไดค้ ำ�ตอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  129

คู่มือครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีตัวตง้ั ไม่เกนิ 10
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

64
2

6-4=2

ตรวจสอบความเข้าใจ สงิ่ ทไ่ี ดเ้ รียนรู้

เพอ่ื ให้สอดคล้องกบั จุดประสงคข์ องการเรยี น การเปรียบเทยี บจำ�นวนสองจำ�นวนวา่ มากกว่ากัน
ในชั่วโมงน้ีครูตรวจสอบความเข้าใจของนักเรยี นโดยให้ หรือนอ้ ยกวา่ กนั เท่าไร ทำ�ไดด้ ว้ ยการลบ โดยจำ�นวน
นกั เรียนเขียนตวั เลขแสดงจ�ำ นวนและประโยคสัญลักษณ์ ทม่ี ากกว่าเปน็ ตัวตง้ั จำ�นวนทนี่ อ้ ยกวา่ เปน็ ตัวลบ
การลบ หนา้ 120 ซ่ึงเปน็ สถานการณข์ องการแข่งขนั
หมุนวงล้อ ซง่ึ ถา้ ครมู วี งลอ้ ของจริงใหน้ ักเรยี นหมุน จากน้ันใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝึกหัด 3.2 หนา้ 75-77
จะทำ�ให้นกั เรียนสามารถเปรียบเทยี บจำ�นวนและ
หาผลลบได้สนกุ มากขึน้

130  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนที่ตัวตั้งไม่เกนิ 10
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

3.3 การลบโดยวามสัมพนั ธ์
ของการบวกและการลบ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสามารถใชค้ วามสมั พนั ธ์
ของการบวกและการลบชว่ ยในการหา
คา่ ของตวั ไมท่ ราบคา่ ในประโยค
สญั ลกั ษณก์ ารบวกและประโยค
สญั ลกั ษณ์การลบ

สอื่ การเรียนรู้

• ภาพรปู แซ็ก 2 สี
• ภาพลกู ข่างขนาดเล็กหรือใหญ่
• ภาพตกุ๊ ตาทหารบก ทหารเรือและ

ทหารอากาศ

• ภาพขา้ วโพดขาวและขา้ วโพดเหลือง
• ภาพกระปุกช้างและกระปกุ ลงิ
• แถบความสัมพันธ์การบวกและการลบ

แนวการจดั การเรียนรู้

ครตู ดิ ภาพลกู แซก็ 2 สี บนกระดาน แลว้ ถามนกั เรยี นวา่ มลี กู แซก็ สแี ดง 6 อนั เป็นลกู แซ็กสมี ว่ ง 2 อัน เปน็ ลกู แซ็ก
ท้งั หมดก่อี ัน (6 + 2 = 8 อัน)

ครเู ขยี นบนกระดาน ดังน้ี มลี ูกแซ็กทัง้ หมด 8 อนั เป็นลกู แซก็ สมี ว่ ง 2 อนั เปน็ ลกู แซก็ สแี ดง ....... อัน
ครถู ามนักเรียนวา่ เป็นลูกแซก็ สีแดงก่อี ัน (8 – 2 = 6 อัน)
ครเู ขยี นบนกระดาน ดังนี้ มลี กู แซก็ ทั้งหมด 8 อนั เป็นลูกแซ็กสีแดง 6 อัน เปน็ ลกู แซ็กสมี ่วงก่ีอัน (8 – 6 = 2 อัน)
ครเู ขยี น 6 + 2 = 8
8 – 6 = 2
8 – 2 = 6 แสดงความสัมพนั ธ์ของการบวกและการลบ

ครแู จกแผน่ พับความสัมพันธ์การบวกและการลบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  131

คูม่ ือครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ตง้ั ไมเ่ กิน 10
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

2
6-4=2

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูตดิ ภาพลกู ข่างขนาดเลก็ และขนาดใหญ่ แล้วจดั กิจกรรมการเรียนร้เู ช่นเดยี วกบั สถานการณ์ลกู แซ็กเพ่ือให้นักเรยี น

เหน็ ว่าสถานการณน์ ี้สามารถเขียนไดเ้ ป็น 5 – 3 = 2

5–2=3

2+3=5

ครพู ยายามยำ�้ เรือ่ งความสมั พันธข์ องการบวกและการลบ จากนั้นใหน้ ักเรียนรว่ มกันคดิ และเติมตวั เลขแสดงจำ�นวน

และเขยี นประโยคสัญลกั ษณแ์ สดงการลบในสถานการณ์ลูกโปง่ โดยครนู ำ�สนทนาเก่ียวกบั ความสมั พนั ธข์ องการบวกและ

การลบ

132  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทตี่ ัวต้ังไมเ่ กิน 10
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 1

5
8-3=5

2
3-1=2

3
10 - 7 = 3

แนวการจัดการเรียนรู้

ครใู หน้ ักเรยี นจับคู่กนั เพือ่ ชว่ ยกนั เขยี นตวั เลขแสดงจ�ำ นวนในชอ่ งวา่ ง ครูเฉลยค�ำ ตอบทลี ะขอ้ โดยขณะเฉลยอาจใช้
ส่ือประกอบการอธบิ ายเช่นเดยี วกบั กิจกรรมสถานการณล์ กู แซ็กและลูกขา่ ง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  133

ค่มู อื ครู รายวิชาพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ตัง้ ไมเ่ กนิ 10
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 1

6 10
9 2

4
10 - 6 = 4

2
7-5=2

ตรวจสอบความเข้าใจ ส่งิ ที่ได้เรียนรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น จำ�นวนทั้งหมดท่ีเปน็ การรวมของจำ�นวนสองจำ�นวน
ในชว่ั โมงน้ี ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น เมอ่ื รจู้ �ำ นวนหนงึ่ ในสองจำ�นวนน้ัน สามารถหาอกี
โดยให้นกั เรยี นเตมิ ตัวเลขแสดงจำ�นวนและเขียนประโยค จ�ำ นวนหนง่ึ ไดด้ ว้ ยการลบ โดยจ�ำ นวนทง้ั หมดเปน็ ตวั ตง้ั
สัญลกั ษณ์การลบ ในหน้า 124
จากนน้ั ใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝึกหดั 3.3 หนา้ 78-79

134  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ต้ังไม่เกิน 10
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

3.4 การลบดว้ ยศูนย์

จุดประสงค์

นักเรยี นสามารถหาผลลบของประโยค
สญั ลกั ษณ์การลบท่ีตัวลบเปน็ ศนู ย์

สือ่ การเรยี นรู้
• ภาพสาวนอ้ ยตกน้�ำ
• ภาพถังน�้ำ
• ภาพตกุ๊ ตา
• ภาพหมอ้ ดิน
• สือ่ ของจรงิ เชน่ ตุ๊กตาผ้หู ญิง

แนวการจดั การเรยี นรู้ ครตู ดิ ภาพสาวนอ้ ย 3 คน ไมม่ สี าวนอ้ ยตกในถังน�ำ้
เขยี นวงกลมแสดงสถานการณก์ ารลบ ดังน้ี
ครูนำ�สนทนาเกยี่ วกบั เกมสาวนอ้ ยตกน�ำ้ จากน้ัน
น�ำ ภาพต๊กุ ตาผ้หู ญิงอย่ใู นท่านง่ั ตดิ ไวบ้ นกระดาน 3 ตัว
บอกนกั เรียนว่าตุก๊ ตาแทน สาวน้อยตกน้�ำ 3 คน
ถูกปาตกนำ้�ไป 1 คน เล่ือนสาวน้อย 1 คน ลงในถงั น�้ำ
เหลอื สาวนอ้ ยน่งั อยูบ่ นเกา้ อี้ 2 คน เขียนวงกลมแสดง
สถานการณ์การลบดงั นี้

และเขียนประโยคสัญลักษณ์การลบ 3 – 0 = 3
จากน้นั สรปุ ให้นักเรยี นเห็นวา่ การลบดว้ ยศูนย์ จะได้
ผลลบเท่ากบั ตวั ตง้ั

และเขียนประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบ 3 – 1 = 2

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  135

ค่มู อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนท่ตี วั ตั้งไม่เกนิ 10
ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 1

23
45

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครอู าจสรา้ งสถานการณ์ให้นกั เรียนไดเ้ ล่นเกมปิดตา ครูติดภาพหม้อดิน 5 ใบ แล้วเลา่ เรอ่ื งว่าต้นกล้าตี
ตหี มอ้ (ใช้กล่องแทน) ครูถามนกั เรยี นวา่ ใครตีถกู กล่อง หม้อแตก 0 ใบ (ตไี มแ่ ตกเลย) จากนนั้ วาดภาพ
จากน้นั ครตู ิดภาพหม้อดนิ 5 ใบ แล้วเล่าสถานการณ์
ตามหน้า 126 วา่ ขุนตีหมอ้ แตกไป 2 ใบ เหลือหมอ้ ดิน
ทไ่ี ม่แตก 3 ใบ ดังภาพ

และเขียนประโยคสญั ลกั ษณ์การลบได้ 5 – 0 = 5

ขนุ ตีหม้อแตกมากกว่าตน้ กล้า 2 – 0 = 2 ใบ และ
ตน้ กล้าตหี ม้อแตกน้อยกว่าขุน 2 – 0 = 2 ใบ
จะเขยี นประโยคสญั ลักษณ์การลบได้ 5 – 2 = 3

136  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทีต่ วั ตงั้ ไม่เกิน 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 1

61
09

แนวการจัดการเรยี นรู้

สถานการณ์ในหนา้ 127 ทีเ่ ป็นเกมปาตุ๊กตาครอู าจจัดกิจกรรมเชน่ เดยี วกับสถานการณ์เกมปิดตาตีหม้อในหนา้ 126
และสรุปเพมิ่ เตมิ วา่ ใบบัวปาตุ๊กตาไม่ถกู เลย หรอื ปาตกุ๊ ตาลม้ 0 ตัว แกว้ ตาปาตกุ๊ ตาลม้ 5 ตัว ใบบัวปาตกุ๊ ตาลม้ นอ้ ยกว่า
แกว้ ตา 5 – 0 = 5 ตวั หรอื แก้วตาปาตุ๊กตาล้มมากกวา่ ใบบัว 5 – 0 = 5 ตวั จากนัน้ ใหน้ กั เรียนรว่ มกันเติมตวั เลขแสดงจ�ำ นวน
ในช่องวา่ ง 4 ข้อ และสรุปอีกครัง้ ว่าจ�ำ นวนใดลบดว้ ย 0 จะไดผ้ ลลบเป็นจ�ำ นวนน้ัน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  137

คู่มอื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทต่ี วั ต้งั ไมเ่ กนิ 10
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

7 9
10 6
4 10
0
0 0
5

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่งิ ทีไ่ ดเ้ รียนรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น จ�ำ นวนใดลบด้วยศนู ย์ ไดผ้ ลลบเท่ากับจ�ำ นวนนนั้
ในชว่ั โมงนค้ี รตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น จากนน้ั ให้นกั เรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 3.4 หน้า 80-81
โดยใหน้ กั เรยี นเตมิ ตวั เลขแสดงจ�ำ นวนในชอ่ งวา่ งหน้า 128

138  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนท่ีตัวต้งั ไมเ่ กนิ 10
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

3.5 ความสมั พนั ธ์ของจำ�นวน
แบบสว่ นย่อย-สว่ นรวมกับการลบ

จดุ ประสงค์

นกั เรยี นสามารถหาผลลบในประโยคสญั ลกั ษณ์
การลบของจำ�นวนนับไม่เกิน 10 และ 0
โดยใช้ความสัมพนั ธข์ องจำ�นวน
แบบสว่ นย่อย – สว่ นรวม

สือ่ การเรยี นรู้

• ภาพลูกโปง่ สีฟา้ และสีชมพู
• เบี้ยสีต่าง ๆ
• ภาพรม่ สดี ำ�และสแี ดง
• ภาพโยโย่
• รปู เสอื
• รปู นก
• ภาพตกุ๊ ตาหมี
• ภาพกังหนั ลบ
• ภาพคนเปน็ เดก็ และผู้ใหญ่
• ภาพเด็กชายอว้ น – ผอม
• ภาพผหู้ ญิงผมยาว – ผมสน้ั

แนวการจดั การเรยี นรู้ ครถู ามนักเรยี นวา่ มลี กู โปง่ 6 ลกู เป็นลกู โป่งสีชมพู
2 ลกู เป็นลกู โป่งสีฟ้าก่ลี ูก (4 ลูก)
ครตู ิดรูปลกู โปง่ สฟี ้า 4 ลกู ครูถามนักเรยี นว่ามี
ลกู โปง่ สีฟา้ ก่ีลูก (4 ลกู ) ตดิ รูป ลูกโป่งสชี มพู 2 ลกู 66
ถามว่า มลี กู โป่งสชี มพกู ล่ี กู (2 ลกู ) แลว้ ถามนักเรียนวา่ 2 24
มีลูกโป่งทงั้ หมดกล่ี กู (6 ลูก) เขียนภาพบนกระดาน ดังน้ี
เขยี นประโยคสญั ลักษณ์ 6 – 2 = 4
6 ลูก ครอู าจใชเ้ บยี้ 2 สี เชน่ เขยี ว ส้ม ใหน้ ักเรยี น รวมเบี้ย
6 2 สี และเนน้ ว่าถ้านกั เรยี นรู้จ�ำ นวนเบ้ียสหี น่ึงจะสามารถหา
จ�ำ นวนเบ้ียอกี สหี นึง่ ไดด้ ้วยการลบ
42
4 ลูก 2 ลกู

ครูเล่อื นลูกโปง่ สีฟา้ และลูกโป่งสชี มพอู อกหา่ งกัน
มีลกู โป่งทงั้ หมด 6 ลูก เป็นลกู โป่งสีฟา้ 4 ลูก เป็นลกู โป่ง
สีชมพูกลี่ ูก (2 ลูก) มีแนวคดิ ดงั นี้

66

4 42

เขยี นประโยคสัญลกั ษณก์ ารลบได้วา่ 6 – 4 = 2

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  139

คูม่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทต่ี วั ตัง้ ไม่เกนิ 10
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 1

2

2
1

3

3
7

แนวการจดั การเรียนรู้

ครใู ห้นักเรียนทำ�กจิ กรรมหาความสัมพันธ์ ครูพูดคุยกับนักเรยี นเกย่ี วกบั สถานการณว์ ่า มรี ่มทัง้ หมด 5 คัน

เป็นรม่ สแี ดง 3 คนั เปน็ ร่มสดี �ำ กี่คนั ครูใชเ้ บยี้ แทนจำ�นวนร่มใช้เบย้ี สีแดงแทนรม่ สแี ดง ใชเ้ บ้ยี สีด�ำ แทนรม่ สดี ำ�

ติดเบี้ยแทนจ�ำ นวนร่มดงั นี้ 5 คัน

5-3= 2 3 คนั 2 คนั
แนวคดิ
5 5
3 32

โจทยส์ ถานการณอ์ น่ื ๆ ในหนา้ 130 สามารถใหน้ กั เรยี นใชเ้ บย้ี เปน็ อปุ กรณใ์ นการคดิ โดยครแู จกเบย้ี 2 สี ใหน้ กั เรยี น
จบั คชู่ ว่ ยกนั แสดงวธิ คี ดิ และเตมิ ค�ำ ตอบจากนน้ั อภปิ ราย สรปุ ค�ำ ตอบรว่ มกนั ในหอ้ งเรยี น

140  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทต่ี วั ต้ังไมเ่ กิน 10
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 1

53

65 4

81 6
81 6
65 4

65 4

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครูแนะนำ�การเขียนแสดงความสัมพันธ์ของจำ�นวนแบบสว่ นยอ่ ย-สว่ นรวม พร้อมทง้ั ยกตวั อย่างการหาผลลบโดยใช้
ความสัมพันธข์ องจ�ำ นวนแบบสว่ นย่อย-ส่วนรวม แล้วใหน้ ักเรยี นช่วยกันเตมิ ตัวเลขแสดงจำ�นวนและหาผลลบ เช่น

4
6

2

เขยี นเป็นประโยคสญั ลักษณก์ ารลบได้เปน็ 6 – 4 = 2
หรอื 6 – 2 = 4
จากนั้นให้นักเรียนทำ�ดว้ ยตนเองแล้วเรียกตวั แทนนกั เรยี นมานำ�เสนอค�ำ ตอบ พร้อมสรุปค�ำ ตอบร่วมกนั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  141

คมู่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทตี่ ัวต้งั ไม่เกนิ 10
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

22 1
22 1
73 2

73 2

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สงิ่ ที่ไดเ้ รยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น จ�ำ นวนทเ่ี ขยี นในรปู ความสมั พนั ธข์ องจ�ำ นวน
ในชว่ั โมงน้ี ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยให้ แบบสว่ นยอ่ ย-สว่ นรวม เมอื่ รจู้ ำ�นวนที่เป็นส่วนรวม
นกั เรยี นเตมิ ตวั เลขแสดงจ�ำ นวนตามหนังสอื เรียนหนา้ 132 และจ�ำ นวนท่ีเปน็ ส่วนย่อยหนงึ่ จ�ำ นวนสามารถหา
ครูควรใหน้ ักเรียนทำ�ด้วยตนเองและอาจใชเ้ บ้ยี ช่วยในการคดิ จำ�นวนทเ่ี ป็นสว่ นยอ่ ยอกี จ�ำ นวนได้ดว้ ยการลบ
จากน้นั ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั เฉลยค�ำ ตอบ
จากนัน้ ให้นกั เรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 3.5 หนา้ 82-83

142  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทต่ี ัวต้ังไมเ่ กิน 10
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 1
ครตู ิดภาพร้านโบวล์ ง่ิ 2 ภาพ
3.6 การหาผลลบโดยใชก้ รอบสบิ
(Ten Frame)

จุดประสงค์

นกั เรียนสามารถหาผลลบในประโยค
สญั ลกั ษณก์ ารลบของจ�ำ นวนนับ
ไม่เกิน 10 และ 0 โดยใชก้ รอบสิบ
(Ten Frame)

สอื่ การเรียนรู้

• ภาพร้านปาลูกโปง่ 2 ภาพ ภาพที่ 1
รา้ นปาลกู โปง่ ทม่ี ลี กู โปง่ 3 แถว แถวละ 3 ลกู
• ภาพท่ี 2 รา้ นปาลูกโปง่ ทม่ี ีลกู โปง่ 3 แถว
แถวละ 3 ลกู และลกู โปง่ แตก 4 ลกู
• ภาพร้านโบว์ลิ่ง 2 ภาพ ภาพที่ 1
มพี นิ โบว์ลิ่งตัง้ อยู่ 10 อัน ภาพที่ 2
พนิ ลม้ ไป 5 อัน เหลือพินไมล้ ม้ 5 อัน
• ภาพน้ำ�ส้ม 7 ขวด และอีกภาพมนี ้ำ�ส้มอยู่
เต็มขวด 5 ขวด เป็นขวดเปลา่ 2 ขวด
ภาพรถรางในสวนสนุกขบวนหนึ่งมีเก้าอี้
10 ตวั เด็กนั่งแล้ว 3 ตวั ภาพม้าหมุน
9 ตวั มเี ดก็ นง่ั แล้ว 6 ตัว

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูติดภาพรา้ นปาลูกโปง่ 2 ภาพ ดังนี้

มีลูกโป่ง 9 ลูก แตกไป 4 ลูก เหลือลูกโป่งไมแ่ ตก 5 ลกู แล้วเขยี นกรอบสิบในการหาผลลบบนกระดานและใชค้ �ำ ถาม
ครูแนะน�ำ กรอบสิบและการใช้กรอบสบิ ในการหาผลลบ ดงั นี้ เชน่ นกั เรียนว่าตอ้ งเขยี นวงกลมกว่ี งลงในกรอบสิบ (10 วง)
พินลม้ 5 อนั
ใส่วงกลมแทนลูกโปง่ 9 วง
ในกรอบสบิ ตอ้ งเขยี น × ทับวงกลมในกรอบสิบกี่วง (5 วง)
เหลอื พินไมล่ ม้ กอี่ นั (5 อนั )
ลูกโปง่ แตกไป 4 ลกู ใชเ้ ครื่องหมาย
× แทนลูกโปง่ แตก จากน้ันครเู ขยี นประโยคสัญลกั ษณ์ 10 – 5 = 5
เหลือลูกโปง่ ไมแ่ ตก 5 ลกู

จากนั้นครเู ขียนประโยคสญั ลักษณก์ ารลบ 9 – 4 = 5

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  143

คมู่ อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนทต่ี ัวต้งั ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

8

6

6
5

5
4

4

แนวการจัดการเรียนรู้

น�ำ นกั เรียนสนทนาวธิ ีการหาผลลบโดยใชก้ รอบสิบ จากน้นั ครยู กตัวอย่างสถานการณ์ “มีอยู่ 10 เอาออก 2
เหลอื เท่าไร” แลว้ ให้นกั เรียนคิดหาคำ�ตอบโดยใช้กรอบสบิ และเฉลยรว่ มกนั ท�ำ ในทำ�นองเดยี วกันกบั 3 ข้อที่เหลือ
ในหน้า 134

144  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ต้งั ไมเ่ กนิ 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

๒
๖
๓

แนวการจดั การเรียนรู้

ครูเขียนประโยคสญั ลกั ษณ์การลบตามหน้า 135 และให้นกั เรยี นแต่ละคนหาผลลบโดยใช้กรอบสบิ จากน้ันครูและ
นักเรยี นร่วมกนั เฉลยคำ�ตอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  145

คู่มอื ครู รายวิชาพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีตวั ตั้งไม่เกนิ 10
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

4

3
2

ตรวจสอบความเข้าใจ สิ่งท่ีได้เรยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น สามารถใชก้ รอบสิบในการหาผลลบ
ในชั่วโมงนี้ ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น จากนน้ั ให้นักเรียนทำ�แบบฝึกหัด 3.6 หนา้ 84-85
โดยครเู ลา่ เรอื่ งว่า เดก็ ๆ ทุกคนจะแขง่ ขันกันเพ่อื
ไปเอาธงจากหอคอยโดยการหาผลลบ หน้า 136

146  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจำ�นวนท่ตี ัวตง้ั ไม่เกนิ 10
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 1

3.7 การหาผลลบโดยใชเ้ ส้นจ�ำ นวน

จุดประสงค์

นักเรยี นสามารถหาผลลบในประโยค
สญั ลักษณก์ ารลบของจำ�นวนนบั
ไมเ่ กิน 10 และ 0 โดยใช้เสน้ จ�ำ นวน

ส่ือการเรยี นรู้

• เกมบนั ไดงู 0 – 10
• เกมเดินตามเสน้ ลกู เตา๋
• เส้นจำ�นวน

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูใหน้ ักเรียนจับคู่ เลน่ เกมบันไดงู 0 – 10
กติกา ให้ผู้เล่นแต่ละคนโยนลูกเต๋า 2 ครง้ั ได้ตวั เลข 2 ตัว ใหต้ วั เลขทแ่ี ทนจำ�นวนมากกว่าเป็นจ�ำ นวนท่เี ดินหน้า
ไปตามช่องของแผ่นเกม ตัวเลขทแ่ี ทนจำ�นวนนอ้ ยกวา่ ใหเ้ ดนิ ถอยหลัง ผชู้ นะคือ ผูท้ ่ีอยใู่ นตัวเลขทแ่ี ทนจ�ำ นวนมากกว่า
ครอู ธิบายตัวอยา่ งการเลน่ โดยอธบิ ายวา่ กติกาเหมือนเกมบันไดงูหากคนท่ี 1 โยนลูกเตา๋ ได้ 5 กับ 2
ใหค้ นที่ 1 เดนิ ตามเส้นโดยโยงเสน้ จาก 0 ไปยงั 5 แลว้ โยงถอยหลังไป 2 ชอ่ ง ดงั น้ี

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 หรือ 5 – 2 = 3

ครวู งผลลบคือ 3

คนที่ 2 โยนลกู เต๋าได้ 4 กับ 2 เดนิ ตามเสน้ ได้ ดังนี้

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 หรอื 4 – 2 = 2

ครูวงผลลบคือ 3

ดังน้นั คนที่ 1 ทมี่ ีผลลบ เท่ากับ 3 ชนะ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  147

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทต่ี วั ตงั้ ไม่เกนิ 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 1

๒

๓

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูอธิบายเพิม่ เติมเกย่ี วกบั การหาผลลบโดยใช้เสน้ จำ�นวน เช่น หาผลลบของ 7 – 3 ทำ�ได้ ดงั น้ี

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

โยงเส้นจาก 0 ไปท่ี 7 ซง่ึ เป็นตวั ตง้ั แล้วโยงเส้นถอยหลังไป 3 ช่องซงึ่ เป็นตัวลบ
วงกลมล้อมรอบ 4 ทเ่ี ปน็ ผลลบ ดังนัน้ 7 – 3 = 4
จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นจบั คชู่ ว่ ยกันหาผลลบโดยใช้เส้นจำ�นวนและเตมิ ค�ำ ตอบ ครูและนักเรยี นช่วยกนั เฉลยคำ�ตอบ
เพื่อยำ้�ความเข้าใจของนักเรียน

148  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทีต่ ัวตง้ั ไม่เกิน 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

๐
๕
๕

แนวการจดั การเรียนรู้

ให้นกั เรยี นจับคชู่ ว่ ยกนั หาผลลบโดยใช้เสน้ จ�ำ นวนและเตมิ คำ�ตอบ ครแู ละนกั เรียนช่วยกนั เฉลยคำ�ตอบ เพ่อื ย้ำ�ความ
เข้าใจของนกั เรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  149

คมู่ อื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่ตัวตัง้ ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

๕
๘
๐

ตรวจสอบความเข้าใจ สิง่ ที่ไดเ้ รยี นรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคข์ องการเรยี น สามารถใชเ้ ส้นจำ�นวนในการหาผลลบ
ในชัว่ โมงนี้ ครูตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยให้ จากน้นั ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 3.7 หนา้ 86-87
นกั เรียนหาผลลบโดยใช้เส้นจำ�นวนและเติมค�ำ ตอบตาม
หนังสือเรยี นหนา้ 140

150  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทีต่ ัวต้ังไม่เกิน 10
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 1

3.8 การหาค่าของตวั ไม่ทราบคา่
ในประโยคสัญลกั ษณก์ ารบวก
และประโยคสัญลักษณก์ ารลบ

จดุ ประสงค์

นกั เรียนสามารถใช้ความสัมพันธ์ของ
การบวกและการลบชว่ ยในการหาคา่
ของตวั ไมท่ ราบคา่ ในประโยค
สัญลกั ษณก์ ารบวกและประโยคสญั ลักษณ์
การลบของจ�ำ นวนนับไม่เกิน 10 และ 0

สือ่ การเรียนรู้

• กลอ่ งขนมทแ่ี บง่ เปน็ ชอ่ ง ๆ จ�ำ นวน
10 ชอ่ ง พร้อมฝา
• ภาพกล่องขนมดังรูปในหนังสอื
หนา้ 141

แนวการจดั การเรยี นรู้

เริ่มต้นดว้ ยการทบทวนความรูข้ องนักเรียนเก่ียวกบั ครูยกตวั อยา่ งสถานการณต์ ่อไป โดยครูเปิดกล่องขนม
ความสมั พันธข์ องการบวกและการลบโดยอาจทบทวนดว้ ย ใหเ้ หน็ ขนม 6 ชน้ิ และถู ามนกั เรียนว่าขนมในกลอ่ งทไ่ี มเ่ หน็
เบี้ย 2 สี เพอ่ื ใหน้ กั เรียนเข้าใจมากยิ่งข้ึน เช่น รวมเบ้ีย 2 สี มกี ช่ี ิน้
แลว้ เอาออกทีละสแี ลว้ ถามเบยี้ สีทเ่ี หลอื
ครูและนักเรยี นสนทนาและสรปุ ว่าสามารถเขยี นเปน็
ครูนำ�กลอ่ งขนมท่บี รรจขุ นมเตม็ 10 ช้ิน เปิดกลอ่ ง ประโยคการบวกได้ + 6 = 10 และคดิ หาค�ำ ตอบได้
ใหเ้ ห็น 4 ชนิ้ ครูถามนักเรยี นขนมในกลอ่ งทีไ่ ม่เห็นมีกช่ี ้นิ จาก 10 – 6 = 4 ดงั นั้น คอื 4 จะได้ 4 + 6 = 10
ครสู นทนาและอธบิ ายว่าจากถานการณแ์ ละเขียนเป็น
ประโยคสญั ลกั ษณ์การบวกได้ 4 + = 10
4 + = 10 สามารถคิดหาคา่ ทีจ่ ะมาเตมิ ใน
ได้จากการหาจำ�นวนทร่ี วมกบั 4 ได้ 10 นนั่ กค็ อื โดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  151
10 – 4 = 6 ดังนั้น คือ 6 จะได้ 4 + 6 = 10
นน่ั เอง

คมู่ ือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ตงั้ ไม่เกิน 10
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูนำ�กล่องขนมท่มี เี หลือ 3 ช้นิ ครูเล่าเรือ่ งไดว้ า่ มีขนม 10 ชนิ้ รบั ประทานไปเหลือขนม 3 ชิ้น
เขยี นเป็นประโยคสญั ลกั ษณ์การลบ 10 – = 3
ดังน้ัน 10 – = 3 คิดไดจ้ าก 10 – 3 = 7
ดังน้ัน 10 – 7 = 3
ครูน�ำ กล่องขนมทม่ี ีขนม 2 รปู ร่าง หรือ 2 ชนิดบรรจุในกลอ่ ง 10 ชิ้น เล่าเรือ่ งว่า มีขนมรูปหัวใจ 7 ชิน้ ท่เี หลอื เปน็
ขนมรปู สเี่ หล่ียม 3 ชน้ิ มขี นมรปู หวั ใจก่ีชนิ้

เขยี นเปน็ ประโยคสัญลกั ษณ์การลบ – 7 = 3
คิดไดจ้ าก 3 + 7 = 10 ดงั นน้ั 10 – 7 = 3

ครูก�ำ หนดสถานการณ์เพิ่มเติมแล้วใหน้ ักเรยี นคดิ และออกมาน�ำ เสนอประโยคสัญลักษณ์หนา้ หอ้ ง

152  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทต่ี ัวต้งั ไมเ่ กนิ 10
ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

2 3+3=6
6
5-5=0
0 9-6=3
3
10 - 4 = 6
6 8-4=4
4

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครยู กตวั อย่างประโยคสญั ลักษณ์ – 2 = 3 แลว้ ให้นกั เรียนช่วยกนั คดิ วธิ ีคิด และหาค�ำ ตอบร่วมกัน จากนนั้ ครูให้
นกั เรยี นจบั ค่เู พอ่ื แสดงวธิ คี ิดและเขยี นตัวเลขแสดงจ�ำ นวนใน ตามหนังสือเรียนหนา้ 143 แล้วตรวจสอบค�ำ ตอบร่วมกนั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  153

คู่มือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทต่ี ัวตัง้ ไม่เกนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 1

ตรวจสอบความเข้าใจ สงิ่ ท่ีได้เรียนรู้

เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งของการเรยี นในช่ัวโมงน้ี ครูตรวจสอบ สามารถใช้ความสมั พนั ธข์ องการบวกและการลบ
ความเขา้ ใจของนกั เรยี นโดยให้นักเรียนขดี  ใน ทเ่ี ป็น ในการหาค่าของตวั ไมท่ ราบคา่ ในประโยคสญั ลกั ษณก์ ารบวก
วิธีคดิ หาค�ำ ตอบ หนา้ 144 กอ่ นใหน้ กั เรยี นปฏิบัติ และประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบ
ครูควรอธิบายวธิ ีเลอื กคำ�ตอบวา่ ตวั เลอื กทางขวาเปน็ วิธคี ดิ
หาคำ�ตอบของโจทยท์ างซ้าย จากนัน้ ให้นกั เรียนทำ�แบบฝึกหดั 3.8 หนา้ 88-90

154  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ต้ังไมเ่ กนิ 10
ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

3.9 สถานการณก์ ารลบ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสามารถบอกได้วา่ สถานการณ์
ทก่ี ำ�หนดให้สถานการณ์ใดเป็นสถานการณ์
การลบ

ส่อื การเรียนรู้

ภาพทกุ สถานการณ์ในหนังสือหน้า 145
ทีม่ ีขนาดกระดาษ A4

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครนู �ำ สนทนาเกย่ี วกบั เกมตา่ งๆ ในงานวดั ครยู กตวั อยา่ งเกมตกปลา และจำ�ลองสถานการณ์ ปลา 8 ตวั ตักออกไป 3
ตวั เหลอื ปลา 5 ตัว ซง่ึ เปน็ สถานการณ์การลบ สามารถเขยี นประโยคสัญลักษณ์ได้ 8 – 3 = 5 ครูจัดกจิ กรรมท�ำ นองเดียว
กนั กับสถานการณ์เกมปาลกู โปง่

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  155

ค่มู อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่ตัวตง้ั ไม่เกนิ 10
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

7

7

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูแจกภาพสถานการณก์ ารลบใหน้ ักเรียนท่ีอาสานำ�เสนอ ขณะทีน่ กั เรยี นน�ำ เสนอครคู วรต้งั คำ�ถามให้ได้ค�ำ ตอบท่ีจะ
นำ�ไปสสู่ ถานการณก์ ารลบ ครูนำ�รปู ที่นำ�เสนอแล้วตดิ บนกระดาน พรอ้ มขอ้ มูลตามหนงั สือหน้า 145-147 เมอื่ นำ�เสนอครบ
ทกุ สถานการณ์ ครคู วรสนทนาย้ำ�เก่ียวกบั สถานการณก์ ารลบ มดี ังน้ี

• แสดงการเอาออกเพื่อหาจำ�นวนท่ีเหลอื เช่น สถานการณ์เกมตกปลา เกมปาลูกโปง่
• แสดงการเปรยี บเทยี บเพ่อื หาว่า มากกว่าหรือนอ้ ยกว่าอยู่เทา่ ไร เช่น ถานการณ์ น�ำ้ ตาลป้นั รปู ไก่
• แสดงการหาจำ�นวนหนึ่งเมือ่ รู้อกี จ�ำ นวนหน่ึงและจำ�นวนทงั้ หมด เช่นสถานการณ์ เวทีร�ำ วง

156  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจำ�นวนทต่ี วั ตัง้ ไมเ่ กนิ 10
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

* ใหอ ยใู นดุลยพินจิ ของผูสอน

มมีไไี ออศศคกรรมีีมรรสสกกะะททมิิ 7ากแกทวง ารรสสททุเเุ รรยียี นน 25 แแททงง

มีทหารท้งั หมเปดน 1ท0หาครนบเกป8น ทคหนารเรอื 2 คน

มีปองแปงขาไยปแทจ้ังกหเมพด่ือน8 เอหนั ลอื ขปุนอเลงอืแปกซง อือ้ ันปเอลง็กแป3งออันนั ใหญ 5 อัน

แนวการจดั การเรียนรู้

ครใู หน้ กั เรียนแบง่ กลมุ่ แล้วแจกบตั รภาพเหมือนในหนังสอื เรียนหนา้ 147 กลุ่มละ 1 บตั ร แล้วให้นักเรยี นเลา่ เรื่องจาก
ภาพทเ่ี หน็ โดยเรือ่ งที่เลา่ น้ันตอ้ งเปน็ สถานการณก์ ารลบ อาจจะเป็นการลบโดยการเอาออก การลบโดยการเปรยี บเทยี บ หรือ
การลบโดยการรู้จำ�นวนทั้งหมดกับจำ�นวนหนึ่งแล้วหาอีกจำ�นวนหน่ึงก็ได้แล้วให้เพ่ือนในห้องและครูช่วยกันตรวจสอบความ
ถูกตอ้ งของสถานการณ์นัน้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  157

คมู่ ือครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนทต่ี ัวตัง้ ไมเ่ กิน 10
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

ตรวจสอบความเข้าใจ สิง่ ท่ไี ด้เรียนรู้

เพอื่ ให้สอดคลอ้ งกับการเรียนในชั่วโมงนี้ ครตู รวจสอบ สถานการณ์ต่อไปนเ้ี ปน็ สถานการณ์การลบ
ความเข้าใจของนกั เรียนโดยให้นกั เรียนเลือกขดี  ใน • สถานการณท์ ่แี สดงการเอาออกเพ่อื หาจำ�นวน
หนา้ ข้อความที่เป็นสถานการณ์การลบตามหนังสือเรียน ท่เี หลือ
หนา้ 148 โดยครคู วรอา่ นสถานการณใ์ หน้ ักเรียนฟังทีละตัว • สถานการณ์ทแ่ี สดงการเปรียบเทียบเพือ่ หาว่า
เลือกอาจอ่านแตล่ ะตัวเลือกซำ้� 2 คร้งั มากกวา่ หรือนอ้ ยกว่ากันอยูเ่ ท่าไร
• สถานการณท์ ่ีแสดงการหาจำ�นวนหน่ึงเมอื่ รู้
อีกจ�ำ นวนหน่งึ และจำ�นวนทง้ั หมด

จากนนั้ ใหน้ ักเรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 3.9 หน้า 91-92

158  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนที่ตวั ต้ังไมเ่ กิน 10
ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 เลม่ 1

3.10 โจทยป์ ญั หาการลบ

จดุ ประสงค์

นักเรยี นสามารถแสดงวิธีหาคำ�ตอบ
ของโจทยป์ ญั หาการลบของจ�ำ นวนนับ
ไม่เกนิ 10 และ 0

ส่อื การเรยี นรู้

ภาพร�ำ วงสขุ สันต์

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูตดิ ภาพเวทีรำ�วง และเขียนโจทยป์ ัญหาการลบบนกระดานดงั นี้ มบี ัตรร�ำ วง 10 ใบ ขายไป 6 ใบ เหลือบตั รรำ�วงกีใ่ บ

ครตู ้ังค�ำ ถามนกั เรยี น ดงั น้ี

โจทย์ถามอะไร (เหลอื บตั รรำ�วงกี่ใบ)

โจทยบ์ อกอะไร (มีบตั รร�ำ วง 10 ใบ ขายไป 6 ใบ)

จะหาค�ำ ตอบได้อย่างไร (10 เอาออก 6)

เขยี นเป็นประโยคสัญลกั ษณไ์ ด้อย่างไร (10 – 6 = )

ครถู ามเพม่ิ เตมิ วา่ ค�ำ ตอบมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ 10 (นอ้ ยกวา่ 10)
จากนนั้ สรปุ คำ�ตอบ 10 – 6 = 4 เหลอื บัตรร�ำ วง 4 ใบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  159

คู่มอื ครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทีต่ วั ตง้ั ไม่เกิน 10
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 1

แนวการจัดการเรยี นรู้ หรืออาจให้นักเรยี นวาดภาพเปน็ วิธคี ดิ เพอื่ หาคำ�ตอบ ดังนี้
ชาย
ครจู ดั กจิ กรรมทำ�นองเดยี วกบั หน้า 149 โดยครูเขียน
โจทยป์ ญั หาบนกระดานดงั นี้ หญงิ

บนเวทีรำ�วงมีผชู้ าย 3 คน และผหู้ ญงิ 4 คน มีผ้หู ญิง และสรปุ ใหไ้ ดว้ า่ สามารถ เขยี นประโยคสญั ลกั ษณ์
มากกวา่ ผู้ชายกคี่ น ได้ 4 – 3 = และให้นักเรียนหาผลลบ พร้อมสรปุ วา่
มีผู้หญิงมากกว่าผูช้ าย 1 คนครูควรแนะน�ำ ใหน้ ักเรียน
และใชค้ ำ�ถาม พิจารณาว่า 1 เปน็ ค�ำ ตอบที่สมเหตสุ มผลเพราะน้อยกวา่ 4

โจทย์ถามอะไร (มผี ู้หญิงมากกว่าผชู้ ายกค่ี น) สำ�หรับขอ้ ที่ 2 ครูสามารถจดั กิจกรรมทีแ่ ตกตา่ งจาก
โจทยบ์ อกอะไร (บนเวทีร�ำ วงมีผู้ชาย 3 คน และมผี ู้หญิง ข้อที่ 1 เพียงแต่ตอ้ งเนน้ ถามนักเรยี นว่า โจทยถ์ ามอะไร
4 คน) โจทยบ์ อกอะไร เขียนประโยคสัญลักษณ์ การคดิ ดว้ ยภาพ
หรอื วธิ อี นื่ ๆ และความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ
จะหาคำ�ตอบได้อยา่ งไรโดยครใู ห้นกั เรียนชาย 3 คน
และนกั เรยี นหญงิ 4 คน มายนื หนา้ ห้องแล้วให้นักเรยี น
ชายและหญิง จับมอื กัน 1 ตอ่ 1 นกั เรยี นจะเห็นวา่

เ1หล6อื 0น ัก|เ รสยี ถนาหบันญสงิ ่งเ1สรคิมนกาทร่ีไสมอ่มนวคี ิทู่ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 3 | การลบจ�ำ นวนสองจ�ำ นวนท่ตี วั ตง้ั ไม่เกิน 10
ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 1

9-8=

๑

8-5=

๓

แนวการจดั การเรียนรู้

ใหน้ ักเรยี นเขียนประโยคสัญลกั ษณแ์ ละเตมิ ค�ำ ตอบ ครูควรชว่ ยนักเรยี นในการคิดหาคำ�ตอบด้วยภาพ แลว้ จึงเขียน
ประโยคสัญลักษณ์ ครแู ละนักเรียนอาจท�ำ ตัวอย่างด้วยกนั ดังน้ี
ครแู ละนักเรยี นวาดภาพขวดทง้ั หมด 10 ใบ ขวดล้มลง 7 ใบ เหลอื ขวดไมล่ ม้ กี่ใบ

หรอื

ให้นกั เรยี นเขียนประโยคสัญลักษณ์
( 10 – 7 = ) และตอบพร้อมท้งั ถามว่าคำ�ตอบที่ได้สมเหตุสมผลหรอื ไม่
ขอ้ เสนอแนะ ครคู วรช่วยนกั เรียนคิดในข้อ 1 แล้วให้นกั เรยี นท�ำ ด้วยตนเอง ข้อ 2 จากนน้ั ครแู ละนกั เรียนร่วมกัน
เฉลยวธิ ีคิดและคำ�ตอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  161

คูม่ ือครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 3 | การลบจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีตวั ตั้งไมเ่ กนิ 10
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 1

6-2=

๔

7-4=

๓

9-5=

๔

ตรวจสอบความเข้าใจ ส่ิงท่ไี ด้เรียนรู้

เพื่อให้สอดคลอ้ งกับจดุ ประสงคข์ องการเรียน การแกโ้ จทยป์ ญั หาท�ำ ไดโ้ ดย อา่ นท�ำ ความเขา้ ใจปญั หา
ในชั่วโมงน้ี ครตู รวจสอบความเข้าใจของนักเรยี นโดยให้ วางแผนวิธคี ดิ ซึ่งอาจใช้การวาดรูป หาค�ำ ตอบ และ
นกั เรียนเขยี นประโยคสญั ลกั ษณแ์ ละหาค�ำ ตอบของโจทย์ ตรวจสอบความสมเหตุสมผล
ปัญหาการลบหนา้ 152
จากนั้นใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝกึ หดั 3.10 หนา้ 93-95

162  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี