แผนการจัดการเรียนรู้วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟ้า

240

6) เมื่อโยกสวิตช์ I0.1 (On-Off) เอาต์พุต Q0.0
หยุดทำงาน TOFจะเรมิ่ นบั เวลาดังรปู ท่ี 7.24

รปู ท่ี 7.24 การเปลยี่ นแปลงค่าเวลาของ TOF

7) ค่าเวลาของ TOF จะนับไปเรื่อย ๆ จน
ค่าที่นับมีคา่ เท่ากับค่าทีต่ ั้งไว้ จะสั่งให้คอนแทคช่วย
ของ TOF กลับสู่สภาวะปกติ โปรแกรมจะกลับสู่
สภาวะเร่มิ ต้นใหม่ ดังรูปท่ี 7.25

รปู ท่ี 7.25 ข้นั ตอนการทำงานของ TOF

241

ตวั อยา่ งที่ 1 การออกแบบ Ladder Diagram โดยใชค้ ำสง่ั Timers

4) ศึกษาขน้ั ตอนการทำงาน

(5) เม่ือกดสวติ ช์ Start ใหเ้ อาตพ์ ุต 1 มีสภาวะ On แลว้ ให้หน่วงเวลา 1 วนิ าที
(6) จากนัน้ ใหเ้ อาตพ์ ุต 2 มสี ภาวะ Onให้เอาต์พุต 1 มสี ภาวะ Off
(7) เอาตพ์ ตุ 2 มีสภาวะ On ใหห้ นว่ งเวลาไว้ 1 วนิ าที แลว้ ใหเ้ อาตพ์ ตุ 3 มสี ภาวะ On ใหเ้ อาตพ์ ตุ 2 มสี ภาวะ

Off

(8) เมอื่ กดสวติ ช์ Stop ใหเ้ อาต์พตุ ทุกตัวมสี ภาวะ Off ทงั้ หมด

5) กำหนดตำแหนง่ อินพุต (Input) /เอาต์พตุ (Output)/ ตวั ต้ังเวลา(Timer)

อินพุต (Input) เอาต์พุต (Output) ตวั ต้ังเวลา(Timer)
สวิตช์ Start : I0.0 เอาต์พตุ 1 : Q0.0 ตัวตัง้ เวลาตัวท่ี 1 (TON) : T101
ตวั ต้งั เวลาตวั ที่ 2 (TON) : T102
สวติ ช์ Stop : I0.1 เอาต์พุต 2 : Q0.1
เอาต์พุต 3 : Q0.2

6) เขยี น Ladder Diagram

242

ตวั อยา่ งท่ี 2 การออกแบบ Ladder Diagram โดยใชค้ ำส่ัง TIMERS และ SET , RESET

4) ศกึ ษาขน้ั ตอนการทำงาน

(3) เมื่อกดสวติ ช์ Start สง่ ผลให้ เอาตพ์ ตุ 1 – เอาตพ์ ตุ 3 มีสภาวะ On–Off ทุกๆ 0.3 วินาที ไปเรอ่ื ยๆ จนกวา่ จะ
กดสวิตช์ Stop

(4) เม่ือกดสวติ ช์ Stop ใหเ้ อาต์พุต 1 และ เอาตพ์ ตุ 2 มีสภาวะ Off

5) กำหนดตำแหน่ง อนิ พุต (Input) /เอาตพ์ ุต (Output)/ ตวั ตั้งเวลา(Timer)

อินพุต (Input) เอาต์พุต (Output)
สวิตช์ Start: I0.0 เอาต์พตุ 1 : Q0.0
สวิตช์ Stop: I0.1 เอาต์พตุ 2 : Q0.1
เอาต์พุต 2 : Q0.2

6) เขียน Ladder Diagram

243

สรปุ
กลุ่มคำสง่ั Timer(ตวั ตั้งเวลา) ของเคร่อื ง PLC SIEMENS ร่นุ SIMATIC S7–200 ทน่ี ยิ มใช้งานมี 3 แบบ คอื TON, TONR

และ TOF

คำสั่ง สญั ลักษณ์ การทำงาน
เมื่อมสี ญั ญาณ On เข้าทขี่ า IN คำสง่ั TON จะเรมิ่ นบั เวลา
On-DelayTimer (TON) เมือ่ ค่าเวลาของ TON ท่ีนบั มคี า่ =คา่ เวลาทกี่ ำหนดไวใ้ น
Retentive On-Delay Timer Preset Time (PT) คอนแทคชว่ ยของ TON จะทำงาน
และเมื่อหยดุ จา่ ยสญั ญาณเข้าทขี่ า IN คา่ เวลาของ TON ที่
(TONR) กำลังนบั จะถูก Reset เวลากลับเปน็ 0 คอนแทคชว่ ยของ
TON จะกลบั สสู่ ภาวะเดมิ
Off-Delay Timer (TOF) มีลักษณะการทำงานคลา้ ยกบั TON จะแตกต่างกันเพยี งบาง
จดุ คือเมือ่ มสี ญั ญาณสภาวะ On เขา้ ที่ขา IN คำสัง่ TONR จะ
เริม่ นบั เวลา ขณะท่ี TONR กำลงั นบั เวลา หากหยดุ จ่าย
สญั ญาณเขา้ ทขี่ า IN คา่ เวลาของ TONR จะหยดุ และคา้ งเวลา
ตำแหนง่ ท่หี ยดุ เอาไว้ เม่ือจ่ายสญั ญาณสภาวะ On เขา้ ทีข่ า
IN ของคำสงั่ TONR อกี ครัง้ เวลาในการนบั ของ TONR จะเริม่
นบั ต่อจากตำแหนง่ ทห่ี ยดุ และเมอ่ื คา่ เวลาของ TONR ท่ีนับมี
คา่ เทา่ กับค่าเวลาท่ีกำหนดไวใ้ นPreset Time (PT) คอนแท
คชว่ ยของ TONR จะทำงาน เมือ่ หยุดสญั ญาณเข้าทข่ี า IN
คำส่งั TONR คา่ เวลาในการนับของ TONR จะหยดุ และคา้ ง
เวลาอกี จะไมส่ ามารถ Reset คา่ เวลาของ TONR ให้เป็น “0”
ได้ ในการ Reset ค่าเวลาของ TONR ตอ้ งใช้คำสง่ั Reset จาก
ภายนอก เมอื่ TONR ถกู Reset คา่ เวลาจะ Reset กลบั ไปเป็น
0 คอนแทคช่วยจะกลับสูส่ ภาวะเดมิ
เมื่อมสี ญั ญาณสภาวะ On ใหอ้ ินพตุ เขา้ ที่ขา IN ของ TOF
คอนแทคช่วยของ TOF จะทำงานทนั ที และเมอื่ หยดุ จ่าย
สญั ญาณท่ขี า IN จะทำให้ TOF เรมิ่ นบั เวลา และเม่อื คา่ เวลา
TOF มีค่าเทา่ กบั ค่าเวลาทกี่ ำหนดไวใ้ น Preset Time (PT)
คอนแทคช่วยของ TOF จะหยดุ ทำงาน

สรุปคุณลกั ษณะของคำส่งั On-Delay Timer (TON) และคำสัง่ Off-Delay Timer (TOF)

244

ชนดิ คา่ ความละเอียด (Resolution) คา่ สูงสดุ ในการตั้งเวลา หมายเลขตวั ต้ังเวลา (Timer
Number)
(Timer Type) 1 ms. (Maximum Value) T32 , T96
10 ms.
TON 100 ms. 32.767 s T33-T36 , T97-T100
(non-retentive) 327.67 s T37-T63 , T101-T255
3,276.7 s
และ

TOF
(non-retentive)

สรปุ คุณลักษณะของคำสัง่ Retentive On-Delay Timer (TONR)

ชนดิ คา่ ความละเอยี ด Resolution ค่าสงู สดุ ในการต้งั เวลา Maximum หมายเลขตวั ตั้งเวลา Timer Number
Value
Timer Type 1 ms. 32.767 s T0 , T64
10 ms. 327.67 s T1 – T4 , T65 – T68
TONR 100 ms. 3276.7 s T5 – T31 , T69 –T95
(retentive)

****ในการใช้งานตวั ตัง้ เวลา ถา้ มกี ารเรยี กใช้ Timer หมายเลขใดไปแล้ว จะเรียกใชง้ านหมายเลขเดมิ ซำ้ ไมไ่ ด้

245

แบบทดสอบหลังเรยี น หนว่ ยท่ี 7

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ สอนครง้ั ท่ี 7

ช่ือหน่วย กลุ่มคำสัง่ Timers สปั ดาห์ที่ 7

คำสัง่ ให้นักเรียนเลือกคำตอบทถ่ี ูกตอ้ งท่สี ดุ และทำเครอ่ื งหมายกากบาท (×) ลงในกระดาษคำตอบ

1. ข้อใดไม่ใชค่ ำส่ัง Timer ของ PLC SIEMENS S7 – 200
ก. On – Delay Timer (TON)
ข. Retentive On – Delay Timer (TONR)
ค. Off – Delay Timer (TOF)
ง. Single Shot Timer (SST)
2. เมอื่ จ่ายสญั ญาณ ใหอ้ นิ พตุ ของ Timer เข้าท่ีขา IN เมอื่ น้ัน Timer จะเรม่ิ นับเวลา เมื่อค่าเวลาของ
Timer มีค่าเท่ากับคา่ เวลาทกี่ ำหนดใน Preset Time (PT) คอนแทคชว่ ยของ Timer จะทำงาน และ
เมอ่ื หยุดจ่ายสญั ญาณให้อินพุตของ Timer คา่ เวลาของ Timer จะ Reset กลับเปน็ 0 คอนแทคชว่ ยจะ
กลบั สูส่ ภาวะเดิม จากที่อธิบาย คอื หลกั การทำงานของ Timer ชนดิ ใด
ก. On-Delay Timer (TON)
ข. Retentive On-Delay Timer (TONR)
ค. Off-Delay Timer (TOF)
ง. Single Shot Timer (SST)

จาก Ladder Diagram
ใช้ตอบคำถามข้อที่ 3 – 5

3. หากตอ้ งการตงั้ เวลา Timer (T32) ใหม้ ีคา่ 4 วนิ าที จะต้องใส่คา่ ตวั เลขลงในช่อง PT เทา่ กับเท่าไร
ก. 4
ข. 40
ค. 400
ง. 4,000

246

4. ถา้ กำหนดค่าตัวเลขในช่อง PT เทา่ กับ 0 โปรแกรมจะทำงานอย่างไร
ก. เม่ือ On สวิตช์ I0.0 เอาต์พตุ Q0.0 และ Q0.1 ทำงานพรอ้ มกัน
ข. เม่ือ On สวิตช์ I0.0 เอาตพ์ ุต Q0.0 ทำงาน เอาต์พุต Q0.1 ไมท่ ำงาน
ค. เมื่อ On สวิตช์ I0.0 เอาต์พุต Q0.1 ทำงาน เอาต์พุต Q0.0 ไม่ทำงาน
ง. เมื่อ On สวิตช์ I0.0 ไม่มีเอาตพ์ ตุ ใดทำงาน

5. ใน Network 1 หากเปล่ยี นสวติ ช์ I0.1 จากสภาวะปกติปิดเปน็ ปกตเิ ปิด จะส่งผลอย่างไรกบั โปรแกรม
ก. เมอ่ื On สวิตช์ I0.0 เอาต์พุต Q0.0 จะทำงาน
ข. เมอื่ On สวติ ช์ I0.1 เอาตพ์ ตุ Q0.0 จะทำงาน
ค. เมอ่ื On สวิตช์ I0.0 และ I0.1 เอาตพ์ ุต Q0.0 จะทำงาน
ง. เอาต์พุต Q0.0 ทำงานทนั ที โดยไม่ตอ้ ง On สวิตชใ์ ดๆ

6. คา่ ตัวเลขทสี่ ามารถกำหนดลงในช่อง PT ของกล่มุ คำสงั่ Timer กำหนดไดส้ ูงสดุ ไมเ่ กินเท่าไร
ก. 128
ข. 255
ค. 32,767
ง. 65,535

7. การจะ Reset คา่ เวลาของ Timer จะต้องใช้คำสง่ั Reset จากภายนอก ค่าเวลาจงึ จะกลับเปน็ 0 คอื
คณุ สมบตั ิของ Timer ชนดิ ใด
ก. On – Delay Timer (TON)
ข. Retentive On – Delay Timer (TONR)
ค. Off – Delay Timer (TOF)
ง. Single Shot Timer (SST)

จาก Ladder Diagram และคำอธิบายใชต้ อบ
คำถามขอ้ ที่ 8 – 10
คำอธบิ ายการทำงาน
เม่อื On สวติ ช์ I0.0 สง่ ผลให้เอาต์พุต Q0.0 และ
Q0.1 ทำงาน และเมอ่ื On สวิตช์ I0.1 สง่ ผลให้
เอาต์พุต Q0.0 หยดุ ทำงาน Timer (T191) ตง้ั เวลา
5 วนิ าที เอาต์พุต Q0.1 หยดุ ทำงาน

247

8. ตำแหน่ง 1 คือตำแหน่งของอะไร
ก. I0.0
ข. Q0.0
ค. Q0.1
ง. I0.1

9. ตำแหนง่ 2 ต้องใส่คา่ ตวั เลขเท่ากบั เทา่ ไร
ก. 5
ข. 50
ค. 500
ง. 5,000

10. ตำแหนง่ 3 คือตำแหน่งของอะไร
ก. I0.0
ข. Q0.0
ค. I0.1
ง. T32

248

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น หน่วยท่ี 7

รหสั วชิ า 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ สอนคร้งั ที่ 7

ชื่อหน่วย กลุ่มคำส่ัง Timers สปั ดาห์ที่ 7

ขอ้ 1) ง
ขอ้ 2) ก
ข้อ 3) ง
ข้อ 4) ก
ข้อ 5) ค
ขอ้ 6) ค
ขอ้ 7) ข
ขอ้ 8) ง
ขอ้ 9) ง
ข้อ 10) ง

249

แบบฝกึ หดั หนว่ ยที่ 7

รหสั วิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ สอนครั้งที่ 7

ชอ่ื หน่วย กลมุ่ คำสง่ั Timers สัปดาห์ท่ี 7

คำสั่ง จากโปรแกรมท่ีกำหนดให้ จงอธิบายการทำงานของโปรแกรม
1.

อธบิ ายการทำงานของโปรแกรม
............................................................................................................................. ..........................................
.......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..........................................
..................................................................................................................................... ..................................
2.

250

อธิบายการทำงานของโปรแกรม
............................................................................................................................. ..........................................
............................................................................................................................. ..........................................
.......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..........................................

251

เฉลยแบบฝึกหัด หน่วยที่ 7

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟ้า สอนคร้งั ท่ี 7

ชอื่ หน่วย กลุม่ คำส่งั Timers สัปดาหท์ ี่ 7

คำสง่ั จากโปรแกรมท่กี ำหนดให้ จงอธิบายการทำงานของโปรแกรม
1.

อธิบายการทำงานของโปรแกรม
เมื่ออินพุต I0.0 มีสภาวะ On ส่งผลให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงาน (On) คอนแทคช่วยของเอาต์พุต

Q0.0 เปลี่ยนสภาวะจากปกติเปิดเป็นปกติปิด ใน Network ที่ 2 ทำให้มีสัญญาณเข้าที่ขา IN ของ TON
(T32) TON จะเริ่มนับเวลา และเมื่อค่าเวลาของ TON มีค่าเท่ากับ 3 Sec คอนแทคช่วยของ TON ก็จะ
ทำงาน เปล่ียนสภาวะ จากปกติเปิดเปน็ ปกตปิ ดิ ใน Network ท่ี 3 ส่งผลให้เอาตพ์ ตุ Q0.1 ทำงาน และเมื่อ
อินพุต I0.1 มีสภาวะ On ส่งผลให้เอาต์พุต Q0.0 หยุดทำงาน (Off) ไม่มีสัญญาณเข้าที่ ขา IN ของ TON
(T32) TON จะหยุดทำงาน ค่าเวลาของ TON ก็จะถูก Reset กลับเป็น 0 คอนแทคช่วยของ TON จะกลับ
สู่สภาวะเดมิ เปน็ ปกตเิ ปดิ ใน Network ท่ี 3 ส่งผลใหเ้ อาต์พุต Q0.1 หยุดทำงาน

252
2.

อธบิ ายการทำงานของโปรแกรม
เมื่ออินพุต I0.0 มีสภาวะ On ส่งผลให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงาน (On) คอนแทคช่วยของเอาต์พุต

Q0.0 เปลี่ยนสภาวะจากปกติเปิดเป็นปกติปิด ใน Network ที่ 2 ทำให้มีสัญญาณเข้าที่ขา IN ของ TOF
(T200) คอนแทคช่วยของ TOF ใน Network ที่ 3 จะทำงานทันที ส่งผลให้เอาต์พุต Q0.1 ทำงาน (On)
เมื่ออนิ พตุ I0.1 มีสภาวะ On ส่งผลใหเ้ อาต์พตุ Q0.0 หยุดทำงาน (Off) ไม่มสี ัญญาณเข้าท่ขี า IN ของ TOF
(T200) TOF จะเริ่มนับเวลา และเมื่อค่าเวลาของ TOF มีค่าเท่ากับ 4 Sec คอนแทคช่วยของ TOF จะ
กลบั ส่สู ภาวะเดิม ใน Network ท่ี 3 เอาต์พุต Q0.1 หยุดทำงาน

253

แบบประเมินผลการปฏบิ ตั งิ าน
หน่วยที่ 7 กลุ่มคำส่งั Timers

ใบงานท่ี 4 การใชค้ ำส่งั Timer 1. กระบวนการ 2. ผลการปฏบิ ตั ิงาน 3. กิจนิสยั การ รวม
ปฏบิ ตั ิงาน ปฏบิ ตั ิงาน
การประเมินผลการปฏบิ ัตงิ าน
คะแนนเตม็ 120 คะแนน

ชอ่ื -สกลุ 1.1 การเตรียมเคร่ืองมือ ฯ
1.2 ความ ูถกต้อง ฯ
1.3 ปฏิ ับ ิตงานตาม ้ัขนตอน
1.4 ปฏิบัติงานเสร็จตามเวลา ฯ
2.1 การใช้คำส่ัง TON
2.2 การใช้คำสั่ง TONR
2.3 การใช้คำส่ัง TOF

2.4 ออกแบบโปรแกรมโดยใ ้ช Timer

2.5 สรุปผลการทดลอง
3.1 ความปลอด ัภย ฯ
3.2 การใ ้ชเครื่อง ืมอ ุอปกรณ์
3.3 ความเรียบร้อยของ ื้พน ่ที ฯ
3.4 ความตั้งใจ ฯ

5 5 5 5 15 15 15 15 20 5 5 5 5 คะแนน

1. ให้ครูผสู้ อนนำคะแนนจากแบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านทกุ หนว่ ยมารวมกันแล้วเทยี บ
2. บญั ญัติไตรยางค์เพื่อเปน็ คะแนนภาคปฏิบตั ขิ องผู้เรยี น
3.
4.
5.

6.
7.
8.
9.
10.

11.
12.
13.
14.

15.
16.
17.
18.
19.
20.

หมายเหตุ

254

หลกั เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมินผลการปฏบิ ตั ิงาน

รายการประเมินผล หลกั เกณฑ์การให้คะแนน

1. กระบวนการปฏิบตั ิงาน

1.1 การเตรยี มเคร่ืองมือ (1) เตรยี มเครื่องมือ อปุ กรณ์ครบถ้วน ได้ 5 คะแนน

อปุ กรณ์ (2) ขาดบางสว่ น ตดั รายการละ 1 คะแนน

(3) ไม่มีเครื่องมอื อุปกรณ์ ได้ 0 คะแนน

1.1 ความถูกตอ้ งในการใช้ (1) ใชเ้ ครือ่ งมือ อุปกรณ์ถกู ต้องครบถ้วน ได้ 5 คะแนน

เครือ่ งมอื อปุ กรณ์ (2) ใช้เครอ่ื งมือ อุปกรณ์ถูกต้องบางส่วน ตัดจุดละ 1 คะแนน

(3) ใช้เครอ่ื งมือ อุปกรณ์ไม่ถกู ต้อง ได้ 0 คะแนน

1.2 ปฏิบตั งิ านตามขน้ั ตอน (1) ปฏิบัติงานตามขนั้ ตอนทุกข้ันตอนได้ 5 คะแนน

(2) ปฏบิ ัตงิ านตามข้นั ตอนบางสว่ นตดั จุดละ 1 คะแนน

(3) ไมป่ ฏบิ ัติงานตามขนั้ ตอน ได้ 0 คะแนน

1.3 ปฏบิ ตั งิ านเสรจ็ ตามเวลา (1) ปฏิบัตงิ านเสร็จตามเวลาทกี่ ำหนด ได้ 5 คะแนน

ที่กำหนด (2) ปฏบิ ตั ิงานไมเ่ สรจ็ ตามเวลาที่กำหนด ได้ 3 คะแนน

2. ผลการปฏบิ ัตงิ าน (1) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำสัง่ On – Delay Timer (TON) และอธิบายการ

2.1 การใชค้ ำสง่ั On – Delay ทำงานได้ถูกต้อง ได้ 15 คะแนน

Timer (TON) (2) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำส่งั On – Delay Timer (TON) และอธบิ ายการ

ทำงานได้บางส่วน ตดั จุดละ 5 คะแนน

(3) เขียนโปรแกรมและอธบิ ายการทำงานไมไ่ ด้ ได้ 0 คะแนน

2.2 การใชค้ ำสัง่ Retentive (1) เขียนโปรแกรมโดยใชค้ ำสั่ง Retentive On – Delay Timer (TONR)

On-Delay Timer (TONR) และอธิบายการทำงานได้ถกู ต้อง ได้ 15 คะแนน

(2) เขยี นโปรแกรมโดยใช้คำส่งั Retentive On – Delay Timer (TONR)

และอธิบายการทำงานไดบ้ างส่วน ตดั จดุ ละ 5 คะแนน

(3) เขียนโปรแกรมและอธบิ ายการทำงานไม่ได้ ได้ 0 คะแนน

2.3 การใช้คำสงั่ Off – Delay (1) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Off – Delay Timer (TOF) และอธิบายการ

Timer (TOF) ทำงานได้ถูกต้อง ได้ 15 คะแนน

(2) เขยี นโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Off – Delay Timer (TOF) และอธบิ ายการ

ทำงานได้บางสว่ น ตัดจุดละ 5 คะแนน

(3) เขียนโปรแกรมและอธบิ ายการทำงานไม่ได้ ได้ 0 คะแนน

2.4 ออกแบบโปรแกรมโดยใช้ (1) ออกแบบโปรแกรม โดยใชก้ ลมุ่ คำส่ัง Timers ได้ถกู ต้องและโปรแกรม

กล่มุ คำส่งั Timers ทำงานตามขนั้ ตอนได้ถูกต้อง ได้ 15 คะแนน

255

2.5 สรุปผลการทดลอง (2) ออกแบบโปรแกรม โดยใช้กลมุ่ คำสั่ง Timers ไดบ้ างสว่ นและโปรแกรม
ทำงานตามข้ันตอนได้บางสว่ น ตัดจดุ ละ 5 คะแนน
(3) ออกแบบโปรแกรม โดยใช้คำสัง่ Timers ไม่ได้ ได้ 0 คะแนน
(1) ถูกต้องครบถว้ นได้ 20 คะแนน
(2) ถกู ต้องบางส่วนตัดจดุ ละ 2 คะแนน
(3) ไมถ่ ูกตอ้ งทั้งหมด ได้ 0 คะแนน

หลกั เกณฑก์ ารให้คะแนนแบบประเมินผลการปฏิบตั ิงาน

3. กิจนิสัยในการปฏบิ ตั ิงาน

3.1 ความปลอดภัยในการ (1) คำนึงถึงความปลอดภยั ได้ 5 คะแนน

ปฏิบัตงิ าน (2) ไมค่ ำนึงถงึ ความปลอดภยั ได้ 0 คะแนน

3.2 การบำรุงรักษาเครื่องมือ (1) มกี ารบำรงุ ดูแล รักษาเคร่ืองมอื อปุ กรณ์ ได้ 5 คะแนน

อปุ กรณ์ (2) ไมบ่ ำรงุ ดูแล รกั ษาเครื่องมอื อปุ กรณ์ ได้ 0 คะแนน

3.3 ความเรยี บรอ้ ยของพ้นื ท่ี (1) พื้นทปี่ ฏิบตั ิงานสะอาดเรยี บร้อย ได้ 5 คะแนน

ปฏิบัตงิ าน (2) พนื้ ทปี่ ฏบิ ัติงานไมส่ ะอาด สกปรก ไมเ่ รยี บร้อย ได้ 0 คะแนน

3.4 ความต้งั ใจในการ (1) มคี วามตั้งใจปฏิบัติงาน ได้ 5 คะแนน

ปฏบิ ตั งิ าน (2) ไมต่ ้ังใจปฏบิ ตั ิงาน ได้ 0 คะแนน

256

บนั ทกึ ข้อเสนอแนะ ปัญหา / อปุ สรรค และอน่ื ๆ ของผู้เรยี น
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………

ลงช่ือ ………………..…………… ครูผู้สอน
(……………………………………………..)

258

แผนจัดการเรยี นรู้ หน่วยท่ี 8

รหัสวชิ า 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟ้า สอนครั้งที่ 8

ช่ือหน่วย กลุ่มคำสั่ง Counters สัปดาหท์ ่ี 8

1. หนว่ ยการเรยี นรู้ กลุ่มคำสัง่ Counters
2. หวั ข้อเรอ่ื ง

2.1 ภาคทฤษฎี
1) คำสั่ง Count Up (CTU)
2) คำส่ัง Count Down (CTD)
3) คำสั่ง Count Up/Down (CTUD)

2.2 ภาคปฏบิ ัติ
1) ใบงานที่ 5 การใชค้ ำสง่ั Counter

3. จำนวนชว่ั โมง 4 ชั่วโมง
4. จดุ ประสงค์ทั่วไป

1) เพื่อให้มีความรู้ เข้าใจเกีย่ วกบั โปรแกรมกลุ่มคำสั่ง Counters
2) เพอ่ื ใหม้ ที ักษะเกีย่ วกบั โปรแกรมกลมุ่ คำสั่ง Counters
3) เพื่อให้ผเู้ รียนเป็นผมู้ ีคุณธรรมจรยิ ธรรมและคุณลักษณะอนั พึงประสงค์สอดคลอ้ งกับ

จรรยาบรรณวชิ าชีพ
5. จุดประสงค์การเรียนร้ปู ระจำหน่วย

5.1 ด้านความรู้
1) อธบิ ายหลักการทำงานของโปรแกรมทีใ่ ช้คำสัง่ Count Up (CTU) ได้ถูกต้อง
2) อธบิ ายหลักการทำงานของโปรแกรมท่ใี ช้คำสัง่ Count Down (CTD) ได้ถูกต้อง
3) อธิบายหลักทำงานของโปรแกรมท่ีใชค้ ำสงั่ Count Up/Down (CTUD) ได้ถูกต้อง

5.2 ด้านทกั ษะ
1) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำสั่ง Count Up (CTU) ได้ถูกต้อง
2) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Count Down (CTD) ไดถ้ ูกต้อง
3) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำส่งั Count Up/Down (CTUD) ได้ถูกต้อง
4) ออกแบบโปรแกรมโดยใชก้ ลุ่มคำส่ัง Counter ไดถ้ ูกต้อง

5.3 ด้านคุณธรรม จริยธรรม และคณุ ลักษณะทีพ่ งึ ประสงค์
1) มคี ณุ ธรรม จริยธรรมและคณุ ลกั ษณะที่พึงประสงคส์ อดคล้องกับหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจ
พอเพยี ง

6. สมรรถนะประจำหน่วย

259

1) แสดงความรู้ในการเขียนโปรแกรมโดยใช้คำสั่ง Count Up (CTU)
2) แสดงความร้ใู นการเขียนโปรแกรมโดยใช้คำส่งั Count Down (CTD)
3) แสดงความรูใ้ นการเขียนโปรแกรมโดยใช้คำสั่ง Count Up/Down (CTUD)
4) ใชก้ ล่มุ คำสง่ั Counters ในการออกแบบโปรแกรมควบคุมงานทางไฟฟ้า

7. กิจกรรมการเรยี นการสอน

ข้ันตอนการสอน/กิจกรรมครู ขัน้ ตอนการเรียน/กจิ กรรมผู้เรียน
ขน้ั นำเข้าสูบ่ ทเรยี น (ใชเ้ วลา 25 นาที) ข้นั เตรียม (ใชเ้ วลา 25 นาที)
1. ครูอธิบายและใหผ้ เู้ รยี นศึกษาจุดประสงค์การ 1. จดั เตรยี มวสั ดุ อุปกรณ์ สื่อ และเอกสารตาม
เรยี นรู้ สาระสำคัญและรายละเอียดของเนอ้ื หา ที่ครผู ู้สอนและแผนการจัดการเรียนรทู้ ก่ี ำหนดไว้
ภาคทฤษฏีดังน้ี
2. ผเู้ รยี นทำแบบทดสอบก่อนเรยี น หนว่ ยที่ 8
1) คำสง่ั Count Up (CTU) กล่มุ คำสง่ั Counters และสลบั กันตรวจคำตอบ
2) คำส่ัง Count Down (CTD)
3) คำสงั่ Count Up/Down (CTUD) 3. ทำความเขา้ ใจเกี่ยวกับจุดประสงค์การเรียนของ
2. ทดสอบก่อนเรยี น หน่วยท่ี 8 กลมุ่ คำสง่ั หนว่ ยการเรยี นที่ 8 และช่วยกนั รกั ษากตกิ าทที่ ุก
Counters ให้ผเู้ รียนสลบั กันตรวจคำตอบ และให้ คนร่วมกนั สร้างในระหว่างการเรยี น
คะแนน
3. แจง้ จดุ ประสงค์การเรียนหนว่ ยการเรียนท่ี 8
และการชว่ ยกันรักษากตกิ าที่ทุกคนรว่ มกนั สรา้ งใน
ระหวา่ งการเรียน

ขน้ั สอน (ใช้เวลา 190 นาที) ข้ันสอน (ใช้เวลา 190 นาที)

1. ครอู ธิบายและสาธติ วิธกี ารเขียนโปรแกรมโดยใช้ 1. ผเู้ รยี นตัง้ ใจฟงั และจดบันทึก เกยี่ วกับวิธีการ

คำสั่ง Count Up (CTU) พร้อมแจกเอกสาร เขยี น โปรแกรมโดยใช้คำสัง่ Count Up (CTU)

ประกอบการเรียนหนว่ ยที่ 8 กลุ่มคำสง่ั Counters พรอ้ มกับศึกษา เอกสารประกอบการเรียนหนว่ ยท่ี

ใชป้ ระกอบการเรียน 8 กลมุ่ คำสัง่ Counters

2. ครอู ธบิ ายและสาธติ วิธีการเขยี นโปรแกรมโดยใช้ 2. ผู้เรยี นต้งั ใจฟังและจดบันทึก ศกึ ษา เอกสาร

คำส่งั Count Down (CTD) ประกอบการเรียนหนว่ ยที่ 8 พรอ้ มกับซักถาม

ปญั หาท่ีสงสยั

260

3. ครอู ธิบายและสาธติ วิธกี ารเขียนโปรแกรมโดยใช้ 3. ผู้เรยี นตงั้ ใจฟงั และจดบันทึก ศกึ ษา เอกสาร

คำสงั่ Count Up/Down (CTUD) ประกอบการเรียนหน่วยท่ี 8 พรอ้ มกับซักถาม

ปัญหาทสี่ งสัย

4. ครใู หผ้ ้เู รยี นแบง่ กลุม่ กนั เองกลมุ่ ละ 3 คนโดยมี 4. ผเู้ รยี นแบ่งกลุ่มกันเองตามความสมัครใจกลุ่มละ

สมาชกิ ไมซ่ ้ำกับสปั ดาห์ทผี่ า่ นมา พร้อมกับให้ 3 คน โดยมีสมาชกิ ไม่ซำ้ กับสัปดาห์ทผ่ี ่านมา ตั้งใจ

ทบทวนการเขียนโปรแกรมดว้ ยคำสั่งต่าง ๆ ท่ีได้ ฟงั และปฏบิ ตั งิ านตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย เพ่ือ

อธบิ ายและสาธติ พร้อมกบั แจ้งวิธกี ารประเมินการ เตรยี มรบั การประเมินผลการปฏิบตั ิงาน

ปฏิบตั ิงาน

5. ครแู จกใบงานที่ 5 ให้ผู้เรยี นแตล่ ะกลมุ่ พรอ้ ม 5. ผู้เรียนปฏบิ ตั ิงานตามใบงานทค่ี รแู นะนำ ใบงาน

ทงั้ อธิบายวิธีการทำใบงาน ที่ 5

6. ครูใหผ้ ูเ้ รียนปฏิบตั ิงานตามรายละเอยี ดของ 6. ผเู้ รียนปฏบิ ัติงานตามรายละเอยี ดของใบงาน

ใบงาน พร้อมกบั คอยแนะนำและใหค้ ำแนะนำ และคอยซกั ถามเม่ือเกิดสงสยั ปญั หา

ปรกึ ษาเม่ือผเู้ รียนสงสยั ปญั หา

ขัน้ ตอนการสอน/กิจกรรมครู ข้ันตอนการเรียน/กจิ กรรมผู้เรยี น

ข้นั สรปุ (ใช้เวลา 25 นาที) ขัน้ สรปุ (ใชเ้ วลา 25 นาที)

1. ครูใหผ้ ้เู รียนช่วยกันอภิปรายสรปุ 1. ผูเ้ รยี นรบั ฟงั คำสรปุ และขอ้ แนะนำจากครู

- คำสัง่ Count Up (CTU) พร้อมทง้ั จดบันทึกข้อมลู และซกั ถามหรือตอบ

- คำสั่ง Count Down (CTD) คำถามในหัวขอ้ ที่ยงั ไม่เข้าใจ

- คำส่งั Count Up/Down (CTUD)

2. ครูแจกแบบทดสอบหลังเรียน 2. ทำแบบทดสอบหลงั เรียน

3. ครูตรวจแบบทดสอบหลงั เรยี นพรอ้ มกับบันทึก 3. ผเู้ รียนนำคะแนนจากแบบทดสอบก่อนเรียน

คะแนน และแบบทดสอบหลังเรยี นมาเปรยี บเทยี บเพ่ือดู

ความ ก้าวหนา้ ทางการเรยี นของตนเอง

4. ใหผ้ ูเ้ รียนทำแบบฝกึ หัดท้ายหน่วย 4. ผเู้ รยี นทำแบบฝกึ หัดทา้ ยหน่วย

5. ใหผ้ เู้ รยี นทำแบบประเมนิ ผลพฤติกรรมบคุ คล 5. ผเู้ รยี นทำแบบประเมินผลพฤติกรรมบคุ คล

ดา้ นคุณธรรม จริยธรรม ฯ ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ฯ

รวมเวลาเรยี นทง้ั หมด 240 นาที
หรอื 4 ช่ัวโมงเรียน

8. ส่ือและแหล่งการเรยี นรู้
8.1 ส่ือส่ิงพิมพ์
1) เอกสารประกอบการเรียนวิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟ้า ของนางชวนชม ลมิ่ ทอง

261

2) แบบทดสอบก่อนเรยี นหน่วยที่ 8 กล่มุ คำสัง่ Counters
3) แบบทดสอบหลังเรยี นหนว่ ยท่ี 8 กลมุ่ คำสง่ั Counters
4) เอกสารประกอบการเรียนหนว่ ยท่ี 8 กล่มุ คำส่งั Counters
5) ใบงานที่ 5 การใช้คำสงั่ Counter
6) แบบฝึกหดั หนว่ ยท่ี 8 กลุ่มคำส่ัง Counters
7) เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น แบบทดสอบหลังเรยี น และแบบฝึกหัดทา้ ยหนว่ ย
8) แบบประเมนิ ผลพฤติกรรมบุคคล ด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม ฯ
9) แบบประเมนิ ผลการปฏิบัติงาน พรอ้ มหลกั เกณฑ์การประเมนิ ผลการปฏิบตั งิ าน
8.2 สื่อโสตทศั น์
1) เครอ่ื งฉายภาพ (projector)
2) งานนำเสนอหนว่ ยท่ี 8 กลุ่มคำส่ัง Counters
(จากเอกสาร สอื่ ประกอบการเรยี นการสอน รหสั วิชา 2104-2109 วิชาการโปรแกรมและ
ควบคุมไฟฟา้ )
8.3 สื่อของจรงิ
1) คอมพิวเตอรร์ ะบบปฏบิ ตั ิการ Windows 7 พร้อมโปรแกรม Step 7 Micro/WIN
2) ชดุ ฝึก PLC SIEMENS รนุ่ SIMATIC S7–200
3) สาย PC/PPI cable
(จากเอกสาร สือ่ ประกอบการเรยี นการสอน รหัสวชิ า 2104-2109 วชิ าการโปรแกรมและ
ควบคุมไฟฟา้ ส่อื ของจรงิ )

9. เกณฑ์การตดั สนิ ผล

การวดั ประเมนิ ผลแต่ละครั้ง ตอ้ งผา่ นเกณฑร์ ้อยละ 60 ของคะแนนเต็ม แลว้ นำคะแนนรวม มา

ตดั สินผลการเรียนตามเกณฑ์ดังนี้

คะแนนผลการประเมิน ระดบั การเรียน อยู่ระดับ

ร้อยละ 80-100 4 ดเี ยยี่ ม

รอ้ ยละ 75-79 3.5 ดมี าก

ร้อยละ 70-74 3 ดี

รอ้ ยละ 65-69 2.5 ดีพอใช้

ร้อยละ 60-64 2 พอใช้

รอ้ ยละ 55-59 1.5 อ่อน

ร้อยละ 50-54 1 อ่อนมาก

ร้อยละ 0-49 0 ตำ่ กวา่ เกณฑ์

262

10. การวัดและประเมนิ ผล
10.1 วธิ ีการประเมนิ
1) ประเมนิ โดยการสงั เกตขณะเรียน และขณะปฏิบัติงาน
2) ประเมนิ จากแบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ิงาน
3) ประเมินองค์ความรูห้ ลังเรยี น
10.2 เครอ่ื งมือประเมนิ
1) แบบทดสอบก่อนเรียนหน่วยท่ี 8 กลุ่มคำส่งั Counters
2) แบบทดสอบหลังเรยี นหนว่ ยท่ี 8 กลมุ่ คำสั่ง Counters
3) เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี นหน่วยท่ี 8 กลมุ่ คำสั่ง Counters
4) เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี นหน่วยท่ี 8 กลุ่มคำส่ัง Counters
5) เฉลยแบบฝึกหดั หนว่ ยที่ 8 กล่มุ คำสั่ง Counters
6) แบบประเมนิ ผลพฤตกิ รรมบุคคล ดา้ นคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะทพ่ี ึงประสงค์
7) แบบประเมนิ ผลการปฏิบัตงิ าน พรอ้ มหลกั เกณฑ์การประเมนิ ผลการปฏบิ ัติงาน

263

แบบทดสอบก่อนเรียน หนว่ ยท่ี 8

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟา้ สอนครัง้ ท่ี 8

ช่อื หน่วย กลุ่มคำส่งั Counters สัปดาห์ที่ 8

คำสงั่ ใหน้ ักเรยี นเลือกคำตอบท่ีถูกตอ้ งที่สดุ และทำเครอื่ งหมายกากบาท (×) ลงในกระดาษคำตอบ

1. คำสั่งตัวนับ (Counter) ที่รับสัญญาณอินพุตความถตี่ ำ่ มคี ำสัง่ ใดบา้ ง
ก. CTU , CTD และ HSC

ข. ข. HDEF , HSC และ PLS
ค. ค. CTU , CTD และ CTUD
ง. ง. CTU , HSC และ PLS

จาก Ladder Diagram
ใช้ตอบคำถามขอ้ ท่ี 2 – 4

2. จากโปรแกรม Counter CTU (C199) ตั้งคา่ การนบั ไว้ก่ีครัง้
ก. 9
ข. 99
ค. 199
ง. 999

3. หากตอ้ งการให้เอาตพ์ ุต Q0.0 ทำงาน ต้องทำอย่างไร
ก. On-Off อินพุต I0.0 1 ครง้ั
ข. On-Off อนิ พตุ I0.4 9 ครัง้
ค. On-Off อินพตุ I0.5 1 คร้งั
ง. On-Off อนิ พตุ I0.5 9 ครง้ั

4. ถา้ ต้องการ Reset ค่าการนบั ของ Counter ให้เปน็ 0 ต้องทำอย่างไร
ก. On-Off อินพุต I0.4 1 ครัง้
ข. On-Off อินพตุ I0.4 9 ครงั้

264

ค. On-Off อนิ พุต I0.5 1 ครัง้
ง. On-Off อินพตุ I0.5 9 ครงั้

5. ค่า Preset Value (PV) ของกลุ่มคำส่ัง Counters กำหนดคา่ ได้สงู สดุ ไมเ่ กนิ เทา่ ไร
ก. 128
ข. 255
ค. 32,767
ง. 65,535

6. ข้อใดคือหลักการทำงานของตวั นบั แบบนับลง (CTD)
ก. เมอ่ื มสี ัญญาณเขา้ มาที่ขานับของตวั นับ คา่ การนบั จะลดลงเร่อื ยๆ
ข. เม่ือมสี ญั ญาณเข้ามาที่ขานับของตัวนบั ค่าการนบั จะเพิ่มข้นึ เรอ่ื ยๆ
ค. เมอื่ มสี ัญญาณเข้ามาทข่ี านบั ของตวั นับ หน่งึ คร้งั ตัวนบั จะทำงาน
ง. เมอื่ มีสัญญาณเข้ามาที่ขานับของตัวนับ จนค่าการนบั เท่ากับคา่ สูงสุด ตัวนับจะทำงาน

7. ตวั นับแบบนบั ลง (CTD) หากตอ้ งการ Reset คา่ การนับ
ให้เปน็ 0 จะต้องป้อนสญั ญาณเข้าที่ขาใด
ก. CD
ข. R
ค. CU
ง. LD

จาก Ladder Diagramใช้ตอบคำถามข้อที่ 8 – 10
คำอธบิ ายการทำงาน

เม่ือ On-Off สวติ ช์ I0.4 คา่ การนบั ของ Counter จะนบั ข้ึน
เม่อื ค่าการนับเท่ากับ 5 หรอื มากกวา่ 5 เอาต์พุต Q0.0 จะทำงาน
และเมื่อ On-Off สวติ ช์ I0.5 คา่ การนบั ของ Counter จะนับลง เมือ่
ค่าการนบั น้อยกว่า 5 เอาต์พุต Q0.0 จะหยุดทำงานและเมื่อ On-
Off สวิตช์ I0.6 ค่าการนบั ของ Counter จะถกู Reset เป็น 0
เอาต์พตุ Q0.0 จะหยุดทำงาน

265

8. ตำแหนง่ A คือตำแหน่งของอะไร
ก. Q0.0
ข. I0.4
ค. c99
ง. I0.5

9. ตำแหน่ง B คอื ตำแหนง่ ของอะไร
ก. Q0.0
ข. I0.4
ค. c99
ง. I0.5

10. ตำแหนง่ C คอื ตำแหน่งของอะไร
ก. Q0.0
ข. I0.4
ค. C99
ง. I0.5

266

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยที่ 8

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ สอนครั้งท่ี 8

ช่อื หน่วย กลุ่มคำสง่ั Counters สัปดาห์ที่ 8

ข้อ 1) ค
ขอ้ 2) ก
ขอ้ 3) ข
ขอ้ 4) ก
ข้อ 5) ค
ข้อ 6) ก
ขอ้ 7) ก
ขอ้ 8) ข
ขอ้ 9) ง
ข้อ 10) ค

267

ใบเนื้อหา หนว่ ยท่ี 8

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟ้า สอนคร้ังที่ 8

ชอ่ื หน่วย กลุ่มคำสง่ั Counters สปั ดาห์ที่ 8

หน่วยท่ี 8
กล่มุ คำสงั่ Counters

กลมุ่ คำสั่งตัวนับ(Counters) ของ PLC SIEMENS SIMATIC S7–200 มใี ช้งานอยู่ท้ังหมด 6 ชนิด
คอื CTU, CTD, CTUD, HDEF, HSC และ PLS แตใ่ นทนี่ ีจ้ ะขอกล่าวถึงตวั นับแบบธรรมดาไมแ่ นะนำตวั นับ
แบบ High speed ซึง่ ตัวนับแบบธรรมดาจะมเี พียง 3 แบบเท่าน้ัน คอื CTU, CTD และ CTUD

8.1 คำสง่ั Count Up (CTU)
คำสั่ง Count Up (CTU) หรือคำส่ังแบบนบั ข้ึน ประกอบด้วย 2 Input คอื Count Up Input (CU)

และ Reset Input (R) การใชง้ าน Count Up จะตอ้ งระบุ Counter ranges ว่าเป็นหมายเลขเท่าไร (ค่า
Counter ranges : CXXX สามารถระบุได้ต้ังแตห่ มายเลข C0–C255) และค่าในการนับ (Preset Values)
เปน็ จำนวนเทา่ ไร (ค่า Preset Value : PV สามารถตงั้ ค่าการนับได้ต้งั แต่ 0–32,767 คร้ัง)

ค่า Counter ranges : CXXX
ระบไุ ดต้ ้งั แต่หมายเลข C0–C255

ค่า Preset Value : PV
ต้ังค่าการนับไดต้ ้งั แต่ 0–32,767 ครง้ั

รูปที่ 8.1 คำสั่ง Count Up (CTU)

268

ตวั อยา่ งท่ี 8.1 การใช้งานคำสั่ง Count Up (CTU)

การทำงานของโปรแกรม
เมื่อโยกสวิตช์ I0.0 (On-Off) มีสัญญาณเข้าที่ขา CU สังเกตค่าการ
นับของเคาน์เตอร์จะเริ่มนับที่ 0 และนับขึ้นเรื่อย ๆ ตามจังหวะการ
โยกสวิตช์ I0.0 เมื่อโยกสวิตช์ I0.0 (On-Off) จำนวน 4 ครั้ง คำส่ัง
เคานเ์ ตอร์จะทำงาน
ส่งผลให้คอนแทคช่วยของเคาน์เตอร์เปลี่ยนสภาวะจากปกติเปิดเป็น
สภาวะปิดทำให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงาน และเมื่อโยกสวิตช์I0.1 (On-
Off) มีสัญญาณเข้าที่ขา Reset คำสั่งเคาน์เตอร์จะถูก Reset ทำให้
เคาน์เตอร์หยุดทำงาน คา่ การนบั กลับไปค่าเริ่มต้นที่ 0 คอนแทคช่วย
ของเคาน์เตอร์ใน Network 2 จะกลับสู่สภาวะเดิมกลับเป็นสภาวะ
เปดิ เอาต์พุต Q0.0 จะหยดุ ทำงาน

รูปที่ 8.2 การเขียนโปรแกรมคำสั่ง Count Up (CTU)

วธิ อี อกแบบโปรแกรม
1) เปิดโปรแกรม STEP 7–Micro/WIN ทำการ Communication เพื่อติดต่อสื่อสารระหว่าง

คอมพวิ เตอร์ กบั PLC เร่ิมตน้ การเขยี นโปรแกรมตามตัวอย่างที่ 8.1
2) ให้เขียนโปรแกรมตามตัวอย่าง จนถึงกล่มุ คำสั่ง Counters ดบั เบล้ิ คลกิ ทค่ี ำสง่ั Counters จะ

ปรากฏคำสั่ง Count Up (CTU) ข้ึนมาดงั รปู ท่ี 8.3
3) ให้เลอื่ นเมาสช์ ที้ ี่คำสั่ง CTU คลกิ เมาสซ์ ้าย 1 คร้งั จะปรากฏคำสง่ั CTU ใน Main Program

กลมุ่ คำสง่ั ตวั นบั คำส่ัง Count Up (CTU)
ประกอบดว้ ย CTU, CTD,
CTUD, HDEF, HSC และ PLS

รปู ที่ 8.3 คำสงั่ Count Up (CTU)

269

ด้านบนระบุCounter ranges (จาก
ตัวอยา่ ง Counter C99)

ในส่วน PV ให้ระบุค่าจำนวนนับ
ของเคาน์เตอร์ (จากตัวอย่างค่าการ
นับ = 4 ครั้ง)

รปู ที่ 8.4 การกำหนดคา่ ท่ี คำสง่ั Count Up (CTU)

4) จากนัน้ เขียนโปรแกรมตามรปู ท่ี 8.2 จนครบ
5) หากโปรแกรมท่ีทดลองผิดพลาด สามารถกลบั ไปแกไ้ ขไดเ้ ม่ือแกไ้ ขเสร็จสมบรู ณ์ ใหท้ ำตาม
ขน้ั ตอนเดิม คือ Compile All, Download, RUN และ Program Status ตามลำดบั

6) ทดลองการทำงาน โดยการโยกสวติ ช์ I0.0 สังเกตค่าการนบั ของเคานเ์ ตอร์จะเริ่มนับท่ี 0 ดังรปู ที่
8.5 และเมื่อโยกสวิตช์ I0.0 เป็นจำนวน 4 ครั้ง คา่ การนับจะเพิ่มขนึ้ เร่ือย ๆ ตามจังหวะในการโยกสวิตช์I0.0
เม่ือครบ 4 ครง้ั คำสง่ั CTU ทำงาน สง่ ผลให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงานดว้ ย ดังรปู ที่ 8.6

รปู ที่ 8.5 โปรแกรมขณะเริ่ม Run รปู ท่ี 8.6 การทำงานเมื่อโยกสวติ ช์ I0.0 ครบ 4 ครัง้

7) โยกสวิตช์ I0.1 เพื่อ Reset การทำงานของ CTU คา่ การนบั ของ CTU จะถูก Reset กลับไปเปน็
0 เอาต์พตุ Q0.0 จะหยุดการทำงาน ดังรปู ที่ 8.7

270

รปู ที่ 8.7 การทำงาน ขณะ Reset Count Up

8.2 คำส่ัง Count Down (CTD)
คำสั่ง Count Down หรือคำสั่งแบบนับลง ประกอบด้วย 2 Input คือ Count Down Input (CD)

และ Load Input (LD) (การทำงานของ Load Input มีการทำงานเหมือนกับ Reset Input แตกต่างกัน
เฉพาะที่ชื่อสำหรับเรียกขา Input เท่านั้น) การเรียกใช้งานคำสั่ง Count Down ต้องระบุ Counter
ranges ว่าเป็นหมายเลขใด (โดยค่า Counter ranges : Cxxx ระบุได้ตั้งแต่หมายเลข C0–C255) และค่า
ในการนับ (Preset Values) เปน็ จำนวนเท่าไร (คา่ Preset Value : PV จะตงั้ ค่าการนับได้ตง้ั แต่ 0–
32,767 คร้งั ) และที่สำคญั คอื หาก Count Down หมายเลขใดถกู ใชไ้ ปแลว้ ไม่ว่าจะเปน็ Counter แบบใด
กต็ าม จะเรยี กใชห้ มายเลขน้ันซ้ำอกี ไม่ได้

ค่า Counter ranges
ระบไุ ด้ตง้ั แตห่ มายเลข C0–C255

ค่า Preset Value : PV
ตงั้ ค่าการนบั ไดต้ ้งั แต่ 0–32,767 ครัง้

รูปท่ี 8.8 คำสัง่ Count Down (CTD)

271

ตวั อยา่ งที่ 8.2 การใช้งานคำส่ัง Count Down (CTD)

เรมิ่ ต้นการทำงานของโปรแกรมคา่ การนับของ CTD จะเริ่มที่ 5
(กรณีที่คา่ การนับไมเ่ รม่ิ ท่ี 5 ใหโ้ ยกสวิตช์ I0.1 (On-Off) กอ่ นหน่งึ ครง้ั ) เมอื่
โยกสวติ ช์ I0.0 (On-Off) มสี ัญญาณเขา้ ทข่ี า CD ค่าการนับของ CTD จะนบั
ลดลงเร่อื ย ๆ ตามจังหวะการโยกสวติ ช์ I0.0 เม่อื โยกสวติ ช์ I0.0 (On-Off)
เป็นจำนวน 5ครง้ั (ตามค่าที่ตง้ั ไวท้ ่ี PV) ค่าการนบั จะลดลงจนถึง 0 คำสง่ั
CTD จะทำงาน สง่ ผลใหค้ อนแทคชว่ ยของ CTD ใน Network 2 เปลี่ยน
สภาวะจากปกติเปดิ เป็นสภาวะปดิ ทำให้เอาตพ์ ุต Q0.0 ทำงาน

และเม่อื โยกสวติ ช์ I0.1 (On-Off) มีสัญญาณเขา้ ท่ีขา LD คำส่งั
CTD จะถกู Reset ทำให้ CTD หยดุ ทำงาน คา่ การนบั จะกลับไปค่าเรม่ิ ตน้ ท่ี
5 คอนแทคชว่ ยของ CTD ใน Network 2 จะกลบั สสู่ ภาวะเดมิ กลบั เปน็
สภาวะเปิด เอาตพ์ ุต Q0.0 จะหยดุ ทำงาน

รูปที่ 8.9 โปรแกรมคำสัง่ Count Down (CTD)

วิธอี อกแบบโปรแกรม
1) เปิดโปรแกรม STEP 7–Micro/WIN ทำการ Communication เพื่อติดต่อสื่อสารระหว่าง

คอมพิวเตอร์ กบั PLC เร่มิ ตน้ เขยี นโปรแกรมตามตวั อยา่ งท่ี 8.2
2) ใหเ้ ขียนโปรแกรมตามตวั อย่าง จนถงึ กลุม่ คำสัง่ Counters ดบั เบล้ิ คลกิ ทก่ี ลมุ่ คำสง่ั Countersจะ

ปรากฏคำสัง่ Count Down (CTD) ข้นึ มาดังรูปที่ 8.10

คำสัง่ Count Down (CTD)

รูปที่ 8.10 คำส่ัง Count Down (CTD)

3) ให้เล่ือนเมาส์ชท้ี ค่ี ำสั่ง CTD คลกิ เมาส์ซ้าย 1 ครงั้ จะปรากฏคำสั่ง CTD ใน Main Program
4) เคร่อื งหมาย ???? ดา้ นบน ให้ระบุ Counter ranges (จากตัวอย่างเป็น Counter C19)

เครอ่ื งหมาย ???? ในส่วน PV ให้ระบุค่าจำนวนนบั ของเคานเ์ ตอร์ (จากตวั อยา่ งตั้งค่าการนับ 5
คร้ัง) ดงั รูปท่ี 8.11

272

ด้านบนระบุ Counter ranges
(จากตวั อย่าง Counter C19)
ในสว่ น PV ให้ระบุค่าจำนวนนบั ของเคาน์เตอร์
(จากตวั อย่างคา่ การนับ = 5 ครง้ั )

รูปท่ี 8.11 การกำหนดคา่ ท่ีคำสงั่ Count Down (CTD)

5) จากน้ันเขียนโปรแกรมตามตัวอย่างที่ 8.2 (รปู ที่ 8.9) จนครบ
6) หากโปรแกรมที่ทดลองผิดพลาด สามารถกลับไปแก้ไขได้ เมื่อแก้ไขเสร็จสมบูรณ์ ให้ทำตาม
ขัน้ ตอนเดมิ คอื Compile All, Download, RUN และ Program Status ตามลำดบั
7) ทดลองการทำงาน โดยโยกสวิตช์ I0.0 สังเกตค่าการนับของ เคาน์เตอร์จะเริ่มนับที่ 5 ดังรูปที่
8.12 (หากค่าการนบั ไมเ่ ร่ิมตน้ ท่ี 5 ใหโ้ ยกสวิตช์ I0.1 เพือ่ Reset คา่ การนบั ของ CTD กอ่ น)
8) โยกสวิตช์ I0.0 จำนวน 5 ครัง้ คา่ การนับจะลดลงเร่ือย ๆ ตามการโยกสวิตช์ I0.0 เมื่อครบ 5 ครั้ง
คา่ การนับจะลดลงจนถึง 0 คำสงั่ CTD ทำงาน สง่ ผลให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงาน ดงั รูปท่ี 8.13

รูปท่ี 8.12 โปรแกรมขณะเร่ิม Run รูปที่ 8.13 การทำงานเมื่อโยกสวติ ชค์ รบ 5 คร้งั

9) โยกสวติ ช์I0.1 เพือ่ Reset การทำงานของ CTD ค่าการนบั ของ CTD จะถกู Resetกลับไปเปน็
5 ดงั รปู ท่ี 8.14

273

รูปที่ 8.14 การทำงานขณะ Reset CTD

8.3 คำสัง่ Count Up/Down (CTUD)
คำสัง่ Count Up/Down หรอื คำส่ังตัวนับแบบนับข้ึนและนับลง ประกอบด้วย 3 Input คือ Count

Up Input (CU), Count Down Input (CD) และ Reset Input (R) การเรยี กใชง้ านคำสั่ง Count
Up/Down จะต้องระบุ Counter ranges วา่ เป็นหมายเลขใด (ค่า Counter ranges : Cxxx สามารถระบุ
หมายเลขไดต้ ั้งแต่หมายเลข C0–C255) และคา่ การนับ (Preset Values) เปน็ จำนวนเท่าไร (ค่า Preset
Value : PV สามารถตงั้ ค่าการนบั ไดต้ ้งั แต่ 0–32,767 คร้ัง) และหาก Count Up/Down หมายเลขใดถูกใช้
ไปแลว้ ไมว่ ่าจะเป็น Counter แบบใดก็ตาม จะเรยี กใชห้ มายเลขน้นั ซำ้ อีกไม่ได้

ค่า Counter ranges : Cxxx
ระบุได้ตั้งแตห่ มายเลข C0–C255
ค่า Preset Value : PV
ตัง้ ค่าการนบั ไดต้ ง้ั แต่ 0–32,767 ครง้ั

รปู ที่ 8.15 คำสัง่ Count Up/Down (CTUD)

Up/Down 274

ตวั อย่างท่ี 8.3 การใช้งานคำส่ัง Counter Up/Down (CTUD)
การทำงานของโปรแกรม
เม่อื โยกสวติ ช์ I0.0 (On-Off) มสี ัญญาณเข้าที่ขา
CU ค่าการนับของ CTUD จะเริ่มนับที่ 0 และค่าการ
นับจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามจังหวะการโยกสวิตช์I0.0
เมื่อค่าการนับมีค่า = 6 หรือมากกว่า 6 คำสั่ง CTUD
จะทำงานส่งผลให้คอนแทคช่วยของ CTUD ใน
Network 2 เปลี่ยนสภาวะจากปกติเปิดเปน็ สภาวะปิด
ทำให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงานและเมื่อโยกสวิตช์ I0.1
(On-Off) มีสัญญาณเข้าที่ขา CD ค่าการนับจะลดลง
เร่ือย ๆ ตามจงั หวะการโยกสวิตช์ I0.1เมอื่ ค่าการนับมี
ค่าน้อยกว่า 6 คำสั่ง CTUD จะหยุดทำงาน ส่งผลให้
คอนแทคช่วยของ CTUD ใน Network 2 กลบั สภาวะ
เดิม จากสภาวะปิดเป็นสภาวะเปิด ทำให้เอาต์พุต
Q0.0 หยุดทำงาน
และเมื่อโยกสวิตช์ I0.2 (On-Off) มีสัญญาณข้า
ที่ขา Reset (R) คำสั่ง CTUD จะถูก Reset ทำให้
CTUD หยุดทำงาน ค่าการนับกลับไปเริม่ ต้นที่ 0 คอน
แทคช่วย CTUD ใน Network 2 จะกลับสู่สภาวะเดิม
กลบั เป็นปกติเปดิ เอาต์พตุ Q0.0 จะหยุดทำงาน

วธิ ีออกแบบโปรแกรม
1) เปิดโปรแกรม STEP 7–Micro/WIN ทำการ Communication เพื่อติดต่อสื่อสารระหว่าง

คอมพวิ เตอร์กบั PLC เรมิ่ ตน้ เขยี นโปรแกรมตามตวั อยา่ งที่ 8.3
2) ให้เขยี นโปรแกรมตามตวั อยา่ ง จนถึงกล่มุ คำส่งั Counters ดบั เบล้ิ คลกิ ทก่ี ลมุ่ คำสง่ั Counters จะ

ปรากฏคำสงั่ Count Up/Down (CTUD) ข้นึ มาดังรูปที่ 8.17

คำสั่ง Count Up/Down (CTUD)

รปู ที่ 8.17 คำส่ัง Count Up/Down (CTUD)

275

3) ใหเ้ ลอ่ื นเมาส์ชี้ทคี่ ำส่ัง CTUD คลกิ เมาส์ซ้าย 1 คร้ัง จะปรากฏคำส่ัง CTUD ใน Main Program
4) เครอ่ื งหมาย ???? ด้านบน ให้ระบุ Counter ranges (จากตัวอยา่ งเป็น Counter C38)
เครอ่ื งหมาย ???? ในส่วน PV ใหร้ ะบุคา่ จำนวนนับของ CTUD (จากตัวอยา่ งค่าการนับ = 6 ครั้ง)
ดงั รปู ที่ 8.18

ด้านบนระบุ Counter ranges (จากตัวอย่าง Counter

C38)

ในส่วน PV ให้ระบุค่าจำนวนนับของเคาน์เตอร์ (จาก
ตัวอยา่ งคา่ การนบั = 6 คร้ัง)

รปู ที่ 8.18 การกำหนดค่าท่ีคำสัง่ Count Up/Down (CTUD)
5) จากนัน้ เขียนโปรแกรมจนครบ
6) หากโปรแกรมท่ที ดลองผิดพลาด สามารถกลับไปแก้ไขได้ เมื่อแกไ้ ขเสร็จสมบูรณ์ ให้ทำตาม
ขนั้ ตอนเดิม คือ Compile All, Download, RUN และ Program Status ตามลำดบั
7) ทดลองการทำงาน โดยการโยกสวิตช์ I0.0 สังเกตค่าการนบั ของ Counter จะเรม่ิ นับท่ี 0 ดังรปู ที่
8.19 (หากค่าไม่เริม่ ต้นท่ี 0 ใหโ้ ยกสวติ ช์ I0.2 เพ่อื Reset คำสง่ั CTUD ก่อน)
8) โยกสวติ ช์ I0.0 (On-Off) ค่าการนบั ของ CTUD จะเร่มิ นบั ที่ 0 และคา่ การนับจะเพ่ิมขึน้ เรอ่ื ย ๆ
ตามจงั หวะในการโยกสวิตช์ I0.0 เมอื่ คา่ การนับมีคา่ เท่ากับ 6 หรอื มากกวา่ 6 CTUD จะทำงาน ส่งผลให้
เอาต์พตุ Q0.0 ทำงาน ดงั รปู ที่ 8.20

รูปที่ 8.19 โปรแกรมขณะเร่ิม Run รูปท่ี 8.20 การทำงานเม่ือโยกสวิตชจ์ ำนวน 6 ครง้ั

276

9) โยกสวติ ช์ I0.1 (On-Off) ค่าการนบั ของ CTUD จะลดลงเร่ือย ๆ เมอ่ื ค่าการนับมีคา่ น้อยกว่า 6
CTUD จะหยดุ ทำงาน สง่ ผลให้เอาต์พุต Q0.0 หยดุ ทำงาน ดังรปู ที่ 8.21

10) โยกสวติ ช์ I0.2 เพื่อ Reset การทำงานของ CTUD ค่าการนับของ CTUD จะ Reset กลบั มามี
คา่ 0 ดังรปู ที่ 8.22

รปู ที่ 8.21 การทำงานเม่ือโยกสวิตช์ I0.1 รปู ที่ 8.22 การทำงานขณะ Reset Count Up/Down
คา่ การนับมคี ่านอ้ ยกว่า 6

สรปุ

กลุ่มคำสง่ั ตวั นบั ของ PLC SIEMENS SIMATIC S7–200ทนี่ ิยมใช้ม3ี แบบ คือ CTU, CTD และ

CTUD

คำสง่ั สญั ลกั ษณ์ การทำงาน

Count Up (CTU) หรือ การทำงานคอื เมอ่ื มสี ญั ญาณเข้าท่ีขา CU คา่ การนบั ของ

คำส่ังแบบนบั ขน้ึ เคาน์เตอร์จะเริ่มนับที่ 0 และนับขึ้นเรื่อย ๆ ตามจำนวนครั้ง

ประกอบดว้ ย ของสัญญาณที่เข้า เมื่อครบตามที่ตั้งค่า PV คำสั่งเคาน์เตอร์

2 Input คือ จะทำงาน ส่งผลให้คอนแทคช่วยของเคาน์เตอร์เปลี่ยน

Count Up Input (CU) สภาวะจากปกติเปิดเป็นสภาวะปิด และเมื่อให้สัญญาณเข้า

และ Reset Input (R) ที่ขา Reset คำสั่งเคาน์เตอร์จะถูก Reset ทำให้เคาน์เตอร์

หยุดทำงาน ค่าการนับกลับไปค่าเริ่มต้นที่ 0 คอนแทคช่วย

ของเคานเ์ ตอร์จะกลบั สสู่ ภาวะเดมิ กลับเป็นสภาวะเปดิ

277

Count Down (CTD) เมื่อเริ่มต้นการทำงานของโปรแกรม ค่าการนับจะเริ่มที่

หรือคำสง่ั แบบนับลง ค่า PV เมื่อมีสัญญาณเข้าที่ขา CD ค่าการนับของ CTD จะ

ประกอบด้วย นับลดลงเรื่อย ๆ จนถึง 0 คำสั่ง CTD จะทำงาน ส่งผลให้

2 Input คอื คอนแทคช่วยของ CTD เปลี่ยนสภาวะจากเปิดเป็นสภาวะ

Count Down Input (CD) ปดิ และเมือ่ มสี ัญญาณเข้าที่ขา LD คำสงั่ CTD จะถกู Reset

และ Load Input (LD) ทำให้ CTD หยุดทำงาน ค่าการนับจะกลับไปค่าเริ่มต้นที่ค่า

PV ท่ีต้งั ไว้คอนแทคชว่ ยของ CTD จะกลบั สู่สภาวะปกตเิ ปิด

CountUp/Down เมอ่ื มีสญั ญาณเข้าทีข่ า CU ค่าการนับของ CTUD จะ

(CTUD) ประกอบด้วย 3 เรม่ิ นับท่ี 0 และคา่ การนบั จะเพม่ิ ข้นึ เรื่อย ๆ ตามจำนวนครงั้

Input คือ ของสัญญาณท่เี ขา้ เม่ือครบตามที่ตัง้ ค่า PV หรือมากกว่า

Count Up Input (CU), คำส่งั CTUD จะทำงาน ส่งผลให้คอนแทคชว่ ยของ CTUD

Count Down Input (CD) เปลีย่ นสภาวะปกตเิ ปดิ เปน็ สภาวะปดิ

และ Reset Input (R) และเม่ือมีสญั ญาณเขา้ ทีข่ า CD ค่าการนับจะลดลง

เรอ่ื ย ๆ ตามสญั ญาณที่เขา้ เม่อื ค่าการนบั มีค่าน้อยกวา่ คา่

PV คำส่งั CTUD จะหยดุ ทำงานส่งผลให้คอนแทคช่วยของ

CTUD กลับสภาวะเดิมจากปิดกลับเปน็ สภาวะเปดิ และเมื่อมี

สญั ญาณเข้าท่ขี า Reset คำสัง่ CTUD จะถูก Reset ทำให้

CTUD หยุดทำงาน ค่าการนับจะกลับไปคา่ เร่ิมตน้ ที่ 0

คอนแทคชว่ ย CTUD จะกลับสู่สภาวะเปดิ

หมายเหตุ

1. ในการใชง้ านกลมุ่ คำส่งั Counters จะต้องระบหุ มายเลข Counter ranges และคา่ การนับ (Preset

Values) ทุกคร้ังและหาก Counter ranges หมายเลขใดถูกใช้ไปแล้ว ไม่วา่ จะเปน็ เคานเ์ ตอร์แบบใดก็

ตาม จะเรยี กใชห้ มายเลขนัน้ ซ้ำอกี ไม่ได้

2. ค่า Counter ranges ของกลุ่มคำส่ัง Counters มีต้งั แต่ C0–C255

3. คา่ Preset Value : PV ของกลุม่ คำส่ัง Counters มีตั้งแต่ 0–32,767

278

แบบทดสอบหลังเรียน หนว่ ยท่ี 8

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟ้า สอนครัง้ ท่ี 8

ชอื่ หน่วย กลุ่มคำสัง่ Counters สัปดาห์ที่ 8

คำส่งั ให้นกั เรยี นเลือกคำตอบที่ถูกต้องทสี่ ุดและทำเครอ่ื งหมายกากบาท (×) ลงในกระดาษคำตอบ

1. คำสง่ั ตัวนบั (Counter) ทรี่ บั สัญญาณอนิ พตุ ความถ่ีต่ำมคี ำสงั่ ใดบา้ ง
ก. CTU , CTD และ HSC
ข. HDEF , HSC และ PLS
ค. CTU , CTD และ CTUD
ง. CTU , HSC และ PLS

จาก Ladder Diagram
ใช้ตอบคำถามข้อท่ี 2 – 4

2. จากโปรแกรม Counter ใช้ Counter หมายเลขอะไร
ก. 9
ข. 15
ค. 99
ง. Q0.0

3. หากต้องการให้เอาตพ์ ุต Q0.0 ทำงาน ต้องทำอยา่ งไร
ก. On-Off อินพุต I0.0 9 ครัง้
ข. On-Off อนิ พุต I0.1 9 ครง้ั
ค. On-Off อินพตุ I0.0 15 ครัง้
ง. On-Off อนิ พตุ I0.1 15 ครงั้

4. ถ้าตอ้ งการ Reset คา่ การนับของ Counter ให้เปน็ 0 ต้องทำอย่างไร
ก. On-Off อนิ พุต I0.0 1 ครง้ั
ข. On-Off อินพตุ I0.1 1 คร้ัง

279

ค. On-Off อินพตุ I0.0 9 ครงั้
ง. On-Off อนิ พุต I0.1 9 คร้ัง
5. คา่ Preset Value (PV) ของกลมุ่ คำส่งั Counters กำหนดค่าไดส้ ูงสดุ ไม่เกินเท่าไร
ก. 128
ข. 255
ค. 32,767
ง. 65,535
6. ข้อใดคือหลกั การทำงานของตวั นบั แบบนบั ลง (CTD)
ก. เมอ่ื มีสญั ญาณเข้ามาท่ีขานับของตัวนบั ค่าการนบั จะลดลงเร่ือยๆ
ข. เมื่อมสี ญั ญาณเขา้ มาทีข่ านบั ของตวั นบั คา่ การนบั จะเพิ่มขึ้นเรือ่ ยๆ
ค. เมือ่ มสี ญั ญาณเข้ามาทีข่ านบั ของตัวนบั หนงึ่ ครง้ั ตัวนับจะทำงาน
ง. เมอื่ มีสญั ญาณเขา้ มาทีข่ านบั ของตัวนับ จนค่าการนบั เทา่ กับคา่ สูงสุด ตัวนบั จะทำงาน
7. ขอ้ ใด คือขาใช้งานของคำสง่ั ตวั นบั แบบนบั ลง (CTD)
ก. CU , CD
ข. CU , R
ค. CD , R
ง. CD , LD

จาก Ladder Diagramใช้ตอบคำถามขอ้ ท่ี 8 – 10
คำอธบิ ายการทำงาน

เมื่อ On-Off สวิตช์ I0.0 ค่าการนับของ Counter จะ
นับขึ้น เมื่อค่าการนับเท่ากับ 9 หรือมากกว่า 9 เอาต์พุต
Q0.0 จะทำงานและเมื่อ On-Off สวิตช์ I0.1 ค่าการนับของ
Counter จะนับลง เมอ่ื คา่ การนบั น้อยกว่า 9 เอาตพ์ ุต Q0.0
จะหยุดทำงานและเมื่อ On-Off สวิตช์ I0.2 ค่าการนับของ
Counter จะถกู Reset เปน็ 0 เอาตพ์ ุต Q0.0 จะหยดุ ทำงาน

8. ตำแหน่ง 1 คอื ตำแหน่งของอะไร
ก. Q0.0
ข. I0.1

280

ค. C19
ง. C99
9. ตำแหน่ง 2 ตอ้ งใส่คา่ ตวั เลขเท่าไร
ก. 9
ข. 19
ค. 91
ง. 99
10. ตำแหน่ง 3 คือตำแหน่งของอะไร
ก. Q0.0
ข. I0.4
ค. Q0.1
ง. I0.5

281

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น หน่วยที่ 8

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ สอนครั้งท่ี 8

ช่อื หน่วย กลุ่มคำสง่ั Counters สัปดาห์ที่ 8

ข้อ 1) ค
ขอ้ 2) ข
ขอ้ 3) ก
ขอ้ 4) ก
ข้อ 5) ค
ข้อ 6) ก
ขอ้ 7) ง
ขอ้ 8) ค
ขอ้ 9) ก
ข้อ 10) ก

282

แบบฝึกหัด หนว่ ยท่ี 8

รหสั วิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟ้า สอนครั้งท่ี 8

ช่ือหน่วย กลุ่มคำสงั่ Counters สัปดาหท์ ่ี 8

คำสั่ง จากโปรแกรมท่กี ำหนดให้ จงอธิบายการทำงานของโปรแกรม
1.

อธิบายการทำงานของโปรแกรม
............................................................................................................................. ..........................................
.......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..........................................
............................................................................................................................. ..........................................
.......................................................................................................................................................................
2.

283

อธิบายการทำงานของโปรแกรม
............................................................................................................................. ..........................................
............................................................................................................................. ..........................................
.......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..........................................

284

แบบฝกึ หัด หนว่ ยที่ 8

รหสั วิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคุมไฟฟ้า สอนครัง้ ท่ี 8

ช่ือหน่วย กลุ่มคำสง่ั Counters สปั ดาหท์ ่ี 8

คำส่งั จากโปรแกรมทก่ี ำหนดให้ จงอธิบายการทำงานของโปรแกรม
1.

อธิบายการทำงานของโปรแกรม
เมอ่ื โยกสวิตช์ I0.0 (On –Off) มีสญั ญาณเขา้ ที่ขา CU สังเกต ค่าการนบั ของ Counter จะเรม่ิ นบั ท่ี

0 และนับข้ึนเรอ่ื ย ๆ ตามจงั หวะการโยกสวติ ช์ I0.0 เม่ือโยกสวติ ช์ I0.0 (On –Off) เปน็ จำนวน 4 ครัง้ คำส่ัง
Counter จะทำงาน สง่ ผลใหค้ อนแทคชว่ ยของ Counter ใน Network ท่ี 2 เปลย่ี นสภาวะ จากปกตเิ ปิด
เป็นปกตปิ ิด ทำให้เอาต์พุต Q0.0 ทำงาน และเม่อื โยกสวิตช์ I0.1 (On –Off) มีสัญญาณเข้าที่ขา Reset คำสั่ง
Count จะถูก Reset ทำให้ Count หยุดทำงาน ค่าการนับกลบั ไปค่าเริม่ ต้นท่ี 0 คอนแทคช่วยของ Count
ใน Network ที่ 2 จะกลบั สสู่ ภาวะเดมิ กลบั เป็นปกตเิ ปิด เอาต์พุต Q0.0 จะหยุดทำงาน

285
2.

อธบิ ายการทำงานของโปรแกรม
เมือ่ โยกสวติ ช์ I0.0 (On –Off) มสี ัญญาณเข้าที่ขา CU คา่ การนับของ CTUD จะเริ่มนบั ที่ 0 และคา่

การนับจะเพิ่มข้ึนเรื่อย ๆ ตามจังหวะการโยกสวติ ช์ I0.0 เมื่อค่าการนับมีคา่ เท่ากบั 6 หรอื มากกว่า 6 คำส่งั
CTUD จะทำงาน ส่งผลให้ คอนแทคชว่ ยของ CTUD ใน Network ที่ 2 เปล่ียนสภาวะจากปกตเิ ปิดเปน็ ปกติ
ปดิ ทำใหเ้ อาต์พุต Q0.0 ทำงาน และเมื่อโยกสวิตช์ I0.1 (On –Off) มีสัญญาณเข้าท่ีขา CD ค่าการนบั จะ
ลดลงเร่ือย ๆ ตามจงั หวะการโยกสวิตช์ I0.1 เม่อื ค่าการนับมีค่าน้อยกวา่ 6 คำสัง่ CTUD จะหยดุ ทำงาน
สง่ ผลใหค้ อนแทคชว่ ยของ CTUD ใน Network ที่ 2 กลับสภาวะเดิม จากปกติปิดกลับเปน็ ปกตเิ ปิด ทำให้
เอาต์พตุ Q0.0 หยดุ ทำงาน และเม่ือโยกสวติ ช์ I0.2 (On –Off) มสี ญั ญาณเข้าทขี่ า Reset (R) คำส่ัง CTUD
จะถกู Reset ทำให้ CTUD หยดุ ทำงาน คา่ การนบั กลับไปค่าเรม่ิ ต้นท่ี 0 คอนแทคช่วยของ CTUD ใน
Network ท่ี 2 จะกลับสู่สภาวะเดมิ กลบั เปน็ ปกตเิ ปิด เอาต์พตุ Q0.0 จะหยดุ ทำงาน

ชือ่ -สกลุ การประเมนิ ผลการปฏิบัติงาน ใบงานท่ี 5 การใช้คำส่งั Counter
คะแนนเตม็ 120 คะแนน
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.

5 5 5 5 15 15 15 15 20 5 5 5 5 คะแนน 1.1 การเตรยี มเคร่ืองมอื ฯ 1. กระบวนการ แบบประเมนิ ผลการปฏบิ ัติงาน
1.2 ความถูกต้อง ฯ ปฏบิ ัติงาน หน่วยท่ี 8 กลมุ่ คำส่งั Counters
1.3 ปฏิบตั งิ านตามขั้นตอน
1.4 ปฏบิ ตั งิ านเสร็จตามเวลา ฯ 2. ผลการปฏิบัตงิ าน
2.1 การใชค้ ำสัง่ CTU
2.2 การใชค้ ำสัง่ CTUD 3. กจิ นิสัยการ 286
2.3 การใชค้ ำสง่ั TOF ปฏิบัติงาน
2.4 ออกแบบโปรแกรมโดยใช้
2C.o5uสnรtุปerผลการทดลอง
3.1 ความปลอดภยั ฯ
3.2 การใช้เครอื่ งมือ อปุ กรณ์
3.3 ความเรียบรอ้ ยของพน้ื ที่ ฯ
3.4 ความตง้ั ใจ ฯ

รวม

287

18.
19.
20.
หมายเหตุ ให้ครผู สู้ อนนำคะแนนจากแบบประเมนิ ผลการปฏบิ ัตงิ านทุกหน่วยมารวมกันแล้วเทียบ

บญั ญตั ิไตรยางค์เพ่อื เป็นคะแนนภาคปฏิบตั ขิ องผ้เู รียน

หลักเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนแบบประเมินผลการปฏิบตั ิงาน

รายการประเมินผล หลกั เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน
1. กระบวนการปฏิบตั ิงาน
1.1 การเตรยี มเคร่ืองมือ (1) เตรยี มเคร่อื งมือ อุปกรณ์ครบถว้ น ได้ 5 คะแนน
อุปกรณ์ (2) ขาดบางส่วน ตดั รายการละ 1 คะแนน
(3) ไม่มีเคร่อื งมอื อุปกรณ์ ได้ 0 คะแนน
1.1 ความถูกตอ้ งในการใช้ (1) ใช้เครือ่ งมือ อุปกรณ์ถูกต้องครบถ้วน ได้ 5 คะแนน
เคร่ืองมอื อุปกรณ์ (2) ใชเ้ ครื่องมือ อุปกรณ์ถกู ต้องบางสว่ น ตัดจดุ ละ 1 คะแนน
(3) ใช้เครอื่ งมือ อุปกรณ์ไม่ถูกต้อง ได้ 0 คะแนน
1.2 ปฏิบัตงิ านตามข้ันตอน (1) ปฏิบัติงานตามข้นั ตอนทุกขัน้ ตอนได้ 5 คะแนน
(2) ปฏิบตั ิงานตามขนั้ ตอนบางส่วนตดั จดุ ละ 1 คะแนน
1.3 ปฏบิ ัติงานเสรจ็ ตาม (3) ไม่ปฏิบัติงานตามข้ันตอน ได้ 0 คะแนน
เวลาที่กำหนด (1) ปฏบิ ัติงานเสร็จตามเวลาทกี่ ำหนด ได้ 5 คะแนน
2. ผลการปฏิบัติงาน (2) ปฏบิ ัตงิ านไม่เสรจ็ ตามเวลาที่กำหนด ได้ 3 คะแนน
2.1 การใชค้ ำสัง่ Count Up (1) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำส่งั Count Up (CTU) และอธบิ ายการทำงานได้
(CTU) ถกู ต้อง ได้ 15 คะแนน
(2) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสงั่ Count Up (CTU) และอธบิ ายการทำงานได้
2.2 การใช้คำสัง่ Count บางสว่ น ตดั จุดละ 5 คะแนน
Down (CTD) (3) เขยี นโปรแกรมและอธิบายการทำงานไม่ได้ ได้ 0 คะแนน
(1) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำสงั่ Count Down (CTD) และอธบิ ายการทำงาน
ได้ถูกตอ้ ง ได้ 15 คะแนน
(2) เขยี นโปรแกรมโดยใช้คำส่งั Count Down (CTD) และอธบิ ายการทำงาน
ไดบ้ างสว่ น ตัดจุดละ 5 คะแนน
(3) เขยี นโปรแกรมและอธบิ ายการทำงานไม่ได้ ได้ 0 คะแนน

288

2.3 การใช้คำสัง่ Count (1) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสงั่ Count Up/Down (CTUD) และอธบิ ายการ
Up/Down (CTUD) ทำงานได้ถูกต้อง ได้ 15 คะแนน
(2) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำสง่ั Count Up/Down (CTUD) และอธิบายการ
2.4 ออกแบบโปรแกรมโดย ทำงานได้บางส่วน ตดั จดุ ละ 5 คะแนน
ใช้กลุ่มคำสัง่ Counters (3) เขียนโปรแกรมและอธบิ ายการทำงานไมไ่ ด้ ได้ 0 คะแนน
(1) ออกแบบโปรแกรม โดยใช้กลมุ่ คำส่ัง Counters ไดถ้ กู ตอ้ งและโปรแกรม
2.5 สรุปผลการทดลอง ทำงานตามขน้ั ตอนได้ถูกต้อง ได้ 15 คะแนน
(2) ออกแบบโปรแกรม โดยใชก้ ลุ่มคำสงั่ Counters ไดบ้ างสว่ นและโปรแกรม
ทำงานตามขั้นตอนได้บางส่วน ตัดจุดละ 5 คะแนน
(3) ออกแบบโปรแกรม โดยใชก้ ลุม่ คำส่ัง Counters ไมไ่ ด้ ได้ 0 คะแนน
(1) ถกู ต้องครบถ้วนได้ 20 คะแนน
(2) ถกู ต้องบางสว่ นตัดจดุ ละ 2 คะแนน
(3) ไมถ่ ูกตอ้ งทัง้ หมด ได้ 0 คะแนน

หลักเกณฑ์การใหค้ ะแนนแบบประเมินผลการปฏบิ ัตงิ าน

3. กจิ นสิ ยั ในการปฏบิ ัตงิ าน

3.1 ความปลอดภัยในการ (1) คำนงึ ถงึ ความปลอดภยั ได้ 5 คะแนน

ปฏิบตั งิ าน (2) ไม่คำนึงถึงความปลอดภยั ได้ 0 คะแนน

3.2 การบำรุงรกั ษาเครื่องมือ (1) มกี ารบำรงุ ดแู ล รักษาเคร่ืองมอื อุปกรณ์ ได้ 5 คะแนน

อุปกรณ์ (2) ไม่บำรงุ ดูแล รักษาเครื่องมือ อปุ กรณ์ ได้ 0 คะแนน

3.3 ความเรยี บร้อยของพืน้ ท่ี (1) พน้ื ที่ปฏบิ ัตงิ านสะอาดเรยี บร้อย ได้ 5 คะแนน

ปฏบิ ตั ิงาน (2) พืน้ ทีป่ ฏิบัติงานไมส่ ะอาด สกปรก ไม่เรียบร้อย ได้ 0 คะแนน

3.4 ความตงั้ ใจในการ (1) มีความตั้งใจปฏบิ ัติงาน ได้ 5 คะแนน

ปฏบิ ัตงิ าน (2) ไมต่ ั้งใจปฏบิ ตั ิงาน ได้ 0 คะแนน

289

บันทึกข้อเสนอแนะ ปญั หา / อุปสรรค และอน่ื ๆ ของผู้เรียน

……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………………..
……………………………………….……..……………….………….…….……………………………………………………………………

ลงชือ่ ………………..…………… ครผู สู้ อน
(……………………………………………..)

290

แผนจัดการเรียนรู้ หนว่ ยที่ 9

รหัสวิชา 20104-2108 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟา้ สอนครง้ั ท่ี 9

ชื่อหน่วย กลุ่มคำสง่ั Move สัปดาห์ท่ี 9

1. หนว่ ยการเรยี นรู้ กลุ่มคำส่ัง Move
2. หวั ข้อเรื่อง

2.1 ภาคทฤษฎี
1) คำสงั่ Move Byte (MOV_B)
2) คำส่งั Move Word (MOV_W)
3) คำสงั่ Move Double Word (MOV_DW)
4) คำส่ัง Move Real (MOV_R)

2.2 ภาคปฏบิ ตั ิ
1) ใบงานท่ี 6 การใช้คำส่ัง Move

3. จำนวนช่ัวโมง 4 ชวั่ โมง
4. จดุ ประสงค์ทั่วไป

1) เพื่อใหม้ คี วามรู้ เข้าใจเกี่ยวกับโปรแกรมกลุ่มคำสั่ง Move
2) เพอ่ื ใหม้ ที ักษะเกี่ยวกบั โปรแกรมกลมุ่ คำส่งั Move
3) เพ่ือให้ผู้เรียนเป็นผมู้ คี ณุ ธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์สอดคล้องกบั

จรรยาบรรณวิชาชีพ
5. จดุ ประสงค์การเรียนรปู้ ระจำหน่วย

5.1 ด้านความรู้
1) อธิบายหลักการทำงานของโปรแกรมที่ใช้คำส่ัง Move Byte (MOV_B) ได้ถูกต้อง
2) อธิบายหลักการทำงานของโปรแกรมท่ใี ชค้ ำส่ัง Move Word (MOV_W) ได้ถูกต้อง
3) อธบิ ายหลักการทำงานของโปรแกรมทใ่ี ชค้ ำสัง่ Move Double Word (MOV_DW)
ได้ถูกตอ้ ง
4) อธบิ ายหลักการทำงานของโปรแกรมท่ใี ชค้ ำสง่ั Move Real (MOV_R) ไดถ้ ูกตอ้ ง

5.2 ด้านทกั ษะ
1) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Move Byte (MOV_B) ได้ถูกตอ้ ง
2) เขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ำสั่ง Move Word (MOV_W) ได้ถูกต้อง
3) เขยี นโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Move Double Word (MOV_DW) ได้ถูกตอ้ ง
4) เขียนโปรแกรมโดยใช้คำสง่ั Move Real (MOV_R) ได้ถูกตอ้ ง
5) ออกแบบโปรแกรมโดยใชก้ ลุ่มคำสง่ั Move ได้ถกู ต้อง

5.3 ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะท่พี งึ ประสงค์