สี่ทศวรรษการเดินทางของมูลนิธิผู้หญิง

๒๙๐ คüćมรุนแรงในครĂบครĆü ÿืบเนื่ĂงจćกกćรดํćเนินโครงกćรบćนพĆกผูĀญิง ขĂงมูลนิธิ ผูĀญิงตĆ้งแตปลćยป พ.ý. ๒๕๒๘ บćนพĆกผูĀญิงไดรüมกĆบĂงคกรดćนผูĀญิงแลąเด็ก ไดแก ÿĀทĆยมูลนิธิ บćนทćนตąüĆน มูลนิธิเด็ก แลąคณąÿĆงคมÿงเครćąĀ มĀćüิทยć ลĆยธรรมýćÿตร ตĆ้งเปนคณąทํćงćนรณรงคปĂงกĆนแกไขคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ใน ป พ.ý. ๒๕๓๐ นĂกจćกนี้ ยĆงไดปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนในกรąทรüงมĀćดไทย จĆดกćรÿĆมมนćในÿี่ภูมิภćคเพื่ĂนํćเÿนĂปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüแกเจćĀนćที่ ขĂงรĆฐ ใĀตรąĀนĆกถึงคüćมรุนแรงขĂงปญĀćแลąคüćมจํćเปนในกćรคุมครĂง ชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀć ตĂจćกนĆ้นไดมีกćรจĆดÿĆมมนćแลąรณรงคปญĀćคüćม รุนแรงในครĂบครĆüโดยบćนพĆกผูĀญิงนํćเÿนĂขĂมูลรüบรüมจćกภูมิภćคตćงๆ แลą ปรąÿบกćรณที่พบจćกกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂไปÿูกćรÿรćงคüćมเขćใจในÿĆงคมตĂ ปญĀćที่เกิดขึ้นนĆบเปนจุดเริ่มตนขĂงกćรเคลื่ĂนไĀüเรื่ĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąนํćไปÿูกćรรüมมืĂขĂงĀลćยภćคÿüนในกćรบĆญญĆติกฎĀมćยเรื่ĂงใĀกćรคุมครĂง ผูเÿียĀćยจćกคüćมรุนแรงในครĂบครĆüในเüลćตĂมć กćรจĆดงćนüĆนÿตรีÿćกล เปนüćรąĀนึ่งที่กลุมĂงคกรทćงÿĆงคมแลąกลุม ผูĀญิง ไดรüมมืĂกĆนจĆดงćนüĆนที่แปดมีนć ซึ่งกลุมĂงคกรผูĀญิงแนüĂนุรĆกþนิยมเคย มĂงüćเปนüĆนที่กํćĀนดโดยÿตรีแนüคิดÿĆงคมนิยมจึงมิไดใĀคüćมÿํćคĆญในชüงเüลć นĆ้น กลุมผูĀญิงกćüĀนćไดรüมรąดมคüćมคิดเĀ็นแลąกํćĀนดปรąเด็นกćรรณรงค เรียกรĂงตĂรĆฐรüมกĆน เชน กćรรณรงคผลĆกดĆนกฎĀมćย กćรกํćĀนดนโยบćยตćง ๆ เชน ในป พ.ý. ๒๕๒๗ ýูนยขćüผูĀญิงไดรüมกĆบĂงคกćรผูĀญิง Ăงคกรเด็ก แลą Ăงคกรÿิทธิมนุþยชน จĆดÿĆมมนćรąดĆบชćติเรื่Ăง กćรคćĀญิง ตĂมćýูนยขćüผูĀญิง รüมกĆบĂงคกรผูĀญิง กลุมแรงงćนĀญิง แลąĂงคกรÿิทธิมนุþยชนตćง ๆ จĆดÿĆมมนć ทćงüิชćกćรเพื่Ăทบทüน นโยบćยขĂงรĆฐตĂกćรพĆฒนćÿตรี เมื่ĂüĆนที่ ๒๒ กุมภćพĆนธ พ.ý. ๒๕๓๐ ที่คณąÿĆงคมÿงเครćąĀýćÿตร มĀćüิทยćลĆยธรรมýćÿตร โดยที่ปรąชุม เĀ็นรüมกĆนที่จąผลĆกดĆนปรąเด็นแรงงćนĀญิงกĆบกฎĀมćยปรąกĆนÿĆงคม ตĂมćไดมี Ăงคกรที่ĀลćกĀลćยเขćรüมมćกขึ้น เชน ýูนยพิทĆกþÿิทธิĀญิงบริกćร คณąกรรมกćร ยุติธรรมแลąÿĆนติภćพ แลąในป พ.ý. ๒๕๓๑ ไดรüมกĆบÿถćบĆนüĆฒนธรรมเยĂรมĆน จĆดงćนตลćดนĆดüĆนผูĀญิง โดยมีกćรจĆดเüทีพูดคุยเรื่Ăง ผูĀญิงÿุขภćพแลąÿิ่งแüดลĂม จąเĀ็นไดüćปรąเด็นทีขĆบเคลื่ĂนมีคüćมĀลćกĀลćยขึ้นĂยูกĆบÿถćนกćรณในชüงเüลć นĆ้น ตĂมćเครืĂขćยแรงงćนĀญิงไดมุงเนนเรียกรĂงเรื่Ăงÿภćพกćรทํćงćน คćจćงแลą ÿüĆÿดิกćรขĂงแรงงćน

๒๙๑ นĂกจćกกćรรüมกĆนจĆดงćนเนื่ĂงในüĆนÿตรีÿćกลแลüยĆงไดมีกćรจĆดเüทีเพื่Ă รณรงคในชüงกĂนกćรเลืĂกตĆ้ง โดยเริ่มขึ้นในป พ.ý. ๒๕๒๙ ในชื่Ăเüที ผูĀญิงจąได ĂąไรจćกกćรเลืĂกตĆ้ง โดยมีผูĀญิงซึ่งเปนเจćขĂงปญĀćมีโĂกćÿนํćเÿนĂปญĀćแลą คüćมตĂงกćรขĂงตน เชน แมคćจćกชุมชนแĂĂĆด กรรมกรกĂÿรćง กรรมกรโรงงćน ĀญิงĂćชีพบริกćร Āญิงจćกชนบท แรงงćนจćกตćงแดน แลąĀญิงที่ถูกทุบตี ผูĀญิง เจćขĂงปญĀćแลąÿมćชิกĂงคกรเครืĂขćยไดมีโĂกćÿแลกเปลี่ยนนํćเÿนĂขĂคิดเĀ็น แกผูแทนจćกพรรคกćรเมืĂงตćง ๆ ซึ่งในกćรเลืĂกตĆ้งครĆ้งตĂ ๆ มć ก็ไดมีกćรจĆดเüที แลกเปลี่ยนนํćเÿนĂปญĀćแลąขĂเÿนĂแนą เรียกรĂงตĂพรรคกćรเมืĂงเÿมĂ แต กćรตĂบÿนĂงจćกพรรคกćรเมืĂงแลąผลÿํćเร็จที่เปนรูปธรรมยĆงไมชĆดเจน นĂกจćกกćรขĆบเคลื่Ăนปรąเด็นตćง ๆ แลüยĆงไดมีกćรรณรงคตĂตćนกćร ทĂงเที่ยüทćงเพý โดยเริ่มขึ้นใน พ.ý. ๒๕๒๕ ชüงเüลćที่กรุงเทพĄ จĆดงćนฉลĂงครบ ๒๐๐ ป โดยตĂตćนนĆกทĂงเที่ยüจćกปรąเทýเนเธĂรแลนด แลąตĂมćไดขยćยไปยĆง นĆกทĂงเที่ยüจćกญี่ปุน เยĂรมĆน นĂรเüย รüมถึงกćรปรąทüงรĂงนćยกรĆฐมนตรีบุญชู โรจนเÿถียร ที่ใĀนโยบćยแกผูüćรćชกćรใĀÿงเÿริมกćรทĂงเที่ยüทćงเพýในจĆงĀüĆด ขĂงตนเพื่Ăนํćรćยไดเขćปรąเทý กćรเคลื่ĂนไĀüตĂตćนกćรทĂงเที่ยüทćงเพýĀรืĂ เซ็กÿทĆüรไดรĆบคüćมÿนใจจćกคนĀลćกĀลćยกลุม โดยมีกćรปรąÿćนเชื่ĂมตĂกĆบนĆก กิจกรรมดćนเด็ก นĆกüิชćกćร แลąÿื่ĂมüลชนทĆ้งในแลąนĂกปรąเทý ในชüงเüลćนี้รูปแบบกćรเคลื่ĂนไĀü จąĂยูในรูปแบบคณąทํćงćนเพื่Ăกćร ขĆบเคลื่Ăน ในป พ.ý. ๒๕๓๒ มีกćรจĆดตĆ้งคณąทํćงćนเพื่ĂĀญิงไทย ซึ่งเริ่มจćกกćร ขĆบเคลื่ĂนมćตรกćรทćงกฎĀมćยเกี่ยüกĆบโÿเภณี โดยใชüćรąüĆนÿตรีÿćกลĂĂก แถลงกćรณüĆนที่ ๘ มีนćคม ๒๕๓๒ ปรąกĂบดüย กลุมเพื่ĂนĀญิง กลุมนĆกเขียนแลą นĆกขćüÿตรี มูลนิธิผูĀญิง ýูนยพิทĆกþÿิทธิĀญิงบริกćร ÿมćคมÿงเÿริมÿถćนภćพ ÿตรีĄ ÿถćบĆนพĆฒนćÿตรี ÿมćคมüćยเĂ็มซีเĂ กลุมผูĀญิงĂิÿรą นํćเÿนĂจุดยืนขĂง คณąทํćงćนĄ ที่ไมเĀ็นดüยกĆบขĂเÿนĂในกćรแกไขปญĀćกćรคćปรąเüณีดüยกćรจด ทąเบียนโÿเภณี แลąจดทąเบียนซĂงโÿเภณี เนนüćผูคćปรąเüณีไมใชĂćชญćกร ดĆงนĆ้นจึงไมคüรถูกลงโทþทćงĂćญć แตใĀลงโทþทćงĂćญćÿถćนĀนĆกตĂผูลĂลüง ĀลĂกลüง จĆดĀć กĆกขĆง ĀนüงเĀนี่ยü แลąบĆงคĆบผูĂื่นคćปรąเüณี โดยเฉพćąกćร ลĂลüงบĆงคĆบเด็ก ตĂมćคณąทํćงćนเพื่ĂĀญิงไทย ไดยื่นขĂเÿนĂดĆงกลćüตĂ ĄพณĄ นćยกรĆฐมนตรีชćติชćย ชุณĀąüĆณ ในฐćนąปรąธćนคณąกรรมกćรÿงเÿริมแลą

๒๙๒ ปรąÿćนงćนÿตรีแĀงชćติเนื่ĂงในüĆนรณรงคยุติคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง üĆนที่ ๒๕ เดืĂน พฤýจิกćยน ในป พ.ý. ๒๕๓๘ มีกćรรüมตĆüกĆบเครืĂขćยผูĀญิงจćกทุกภćคÿüนเขćรüม ในกćรปรąชุมÿตรีโลกที่เมืĂงปกกิ่ง มูลนิธิผูĀญิง ไดจĆดĀćทุนเพื่ĂÿนĆบÿนุนกćรเขć รüมกćรปรąชุมภćคĂงคกรเĂกชนขĂงĂćÿćÿมĆครจćกชุมชนที่ทํćงćนกĆบมูลนิธิĄ ใน โครงกćรตćง ๆ แลąเปนจุดเริ่มตนÿํćคĆญในกćรÿรćงกćรตรąĀนĆกรูแกĂćÿćÿมĆคร ผูĀญิงในชุมชน ทĆ้งจćกทćงภćคเĀนืĂ ภćคĂีÿćน แลąผูĀญิงทćงใต ตลĂดจนĀญิง กลุมชćติพĆนธุในกćรทํćงćนขĆบเคลื่ĂนüćรąผูĀญิงในรąดĆบÿćกล แลąเปนพื้นฐćนใน กćรทํćงćนรüมกĆนขĂงผูĀญิงในแตลąภูมิภćค ÿมćชิกที่ไดเขćรüมในกćรปรąชุมได จĆดทํćบĆนทึกเลćเรื่Ăงปรąÿบกćรณจćกกćรปรąชุม แลąรüมกĆนจĆดทํćเปนเĂกÿćร เผยแพรเรื่Ăง จćกปกกิ่งÿูĀญิงไทย เพื่ĂนํćเÿนĂÿถćนกćรณแลąขĂเรียกรĂงใน ๑๒ ปรąเด็นĀüงใย ที่บรรจุไüในแผนปฏิบĆติกćรจćกปกกิ่งแกเครืĂขćยÿมćชิกในชุมชน ในป พ.ý. ๒๕๓๙ มูลนิธิผูĀญิงไดขĆบเคลื่ĂนรüมกĆบĂงคกรที่ทํćงćนตĂตćน กćรคćมนุþย จĆดทํćขĂเÿนĂแนąตĂ รćงพ.ร.บ. ปĂงกĆนแลąปรćบปรćมกćรคćมนุþย โดยใชในนćมเครืĂขćยÿćมพรćนตćนกćรคćมนุþย ซึ่งตĆ้งขึ้นโดยĂงคกรที่มćเขćรüม กćรĂบรมเรื่ĂงÿิทธิมนุþยชนกĆบกćรทํćงćนดćนกćรคćมนุþยที่จĆดโดยมูลนิธิผูĀญิง Ăćจกลćüไดüćในยุคนี้ ĂงคกรผูĀญิงไดÿรćงพĆนธมิตรจćกทุกภćคÿüนในกćร เคลื่ĂนไĀü โดยเกิดจćกÿถćนกćรณ ปรąเด็นปญĀćที่ตรąĀนĆกรüมกĆน ทํćใĀมีกćร รüมตĆüจĆดพูดคุยแลąขĆบเคลื่ĂนĂยćงเขมแข็งขćมเครืĂขćยเพื่ĂใĀเกิดกćรเปลี่ยน แปลงแกไขในรąดĆบนโยบćย ๒. การขับเคลื่อนในช่วงที่สอง สู่ยุคการกระจายอำนาจ พ.ศ. ๒๕๔๐–๒๕๔๙ ในชüงที่ÿĂงนี้ เปนยุคที่มีกćรเปลี่ยนแปลงÿํćคĆญทćงกćรเมืĂง โดยเปนชüง ที่ปรąชćชนภćคÿüนตćง ๆ รüมทĆ้งผูĀญิงไดรüมกĆนขĆบเคลื่ĂนในนćมเครืĂขćยผูĀญิง กĆบรĆฐธรรมนูญ เพื่ĂมีÿüนรüมในกćรรćงรĆฐธรรมนูญฉบĆบป พ.ý. ๒๕๔๐ ĀลĆงจćก เกิดเĀตุกćรณพฤþภćทมิā พ.ý. ๒๕๓๕ รĆฐธรรมนูญฉบĆบมีÿüนรüมขĂงภćค ปรąชćชนนี้นํćไปÿูกćรกรąจćยĂํćนćจกćรปกครĂงÿูทĂงถิ่นเพิ่มขึ้น เปนรĆฐธรรมนูญ ฉบĆบแรกที่มีกćรกลćüถึงกćรคุมครĂงเด็ก เยćüชน แลąบุคคลในครĂบครĆüจćกคüćม รุนแรงในครĂบครĆü แลąมีกćรจĆดตĆ้งĂงคกรĂิÿรą ๘ Ăงคกร เพื่ĂทํćĀนćที่ตรüจÿĂบ ปĂงกĆนแลąคüบคุมกćรกรąทํćขĂงนĆกกćรเมืĂง แลąเจćĀนćที่ขĂงรĆฐ ĂĆนไดแก ๑) ýćลรĆฐธรรมนูญ ๒) ýćลปกครĂง ๓) ýćลฎีกćแผนกคดีĂćญćขĂงผูดํćรงตํćแĀนง

๒๙๓ ทćงกćรเมืĂง ๔) คณąกรรมกćรเลืĂกตĆ้ง ๕) คณąกรรมกćรปĂงกĆนแลąปรćบปรćม กćรทุจริตแĀงชćติ ๖) คณąกรรมกćรตรüจเงินแผนดิน ๗) ผูตรüจกćรแผนดินขĂง รĆฐÿภć ๘) คณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติ ซึ่งเปนĂงคกรĂิÿรąเดียüที่มีกćร กํćĀนดÿĆดÿüนĀญิงชćยในกćรดํćรงตํćแĀนง ตĂมćในปพ.ý. ๒๕๔๕ รĆฐบćลได ดํćเนินกćรปฏิรูปรąบบรćชกćรครĆ้งใĀญ ถึงแม เครืĂขćยผูĀญิงกĆบรĆฐธรรมนูญ ได จĆดทํćขĂเÿนĂแนąตĂกลไกรąดĆบชćติเรื่Ăงÿตรี ใĀแยกĀนüยงćนดูแลดćนครĂบครĆü แลąดćนÿตรีเปนเĂกเทý แตก็ไมไดรĆบกćรขćนรĆบเพรćąในที่ÿุดรĆฐบćลก็ได ปรĆบเปลี่ยนกลไกรąดĆบชćติคืĂ คณąกรรมกćรÿงเÿริมแลąปรąÿćนงćนÿตรีแĀงชćติ ĀรืĂ กÿÿ. เปนกรมกิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆü โดยยćยจćกกćรขึ้นกĆบÿํćนĆก นćยกรĆฐมนตรี ไปĂยูภćยใตÿĆงกĆดกรąทรüงกćรพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂง มนุþย ในชüงเüลćนี้ĂงคกรผูĀญิงตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญแลąไดมีคüćมพยćยćมใน กćรกํćĀนดยุทธýćÿตรในกćรขĆบเคลื่Ăนüćรąเรื่ĂงผูĀญิงรüมกĆนโดยไดมีกćรกĂตĆ้ง แนüรüมเพื่ĂคüćมกćüĀนćขĂงผูĀญิง ซึ่งมีจุดเริ่มตนมćจćกกćรจĆดÿĆมมนć ขบüน ยุทธĀญิงไทยในýตüรรþที่ ๒๑ เมื่ĂเดืĂนกรกฎćคม พ.ý. ๒๕๔๓ ที่จĆดขึ้นโดยคüćม รüมมืĂขĂงมูลนิธิผูĀญิง มูลนิธิเพื่ĂนĀญิง ýูนยพิทĆกþÿิทธิĀญิงบริกćร แลąเครืĂขćย ผูĀญิงกĆบรĆฐธรรมนูญ กćรปรąชุมแลกเปลี่ยนครĆ้งนี้ มีกćรüิพćกยกćรทํćงćนขĂง ĂงคกรผูĀญิงที่ผćนมć เพื่ĂปรĆบĀćทิýทćงกćรทํćงćน โดยมีเครืĂขćยตćง ๆ เขćรüม ทบทüนกćรทํćงćนเคลื่ĂนไĀü แกไขปญĀćผูĀญิงที่ผćนมćüć ยĆงĂยูในüงจํćกĆด ขćด กćรปรąÿćนกĆบกćรเคลื่ĂนไĀüในเรื่ĂงĂื่น ๆ จึงทํćใĀขćดพĆนธมิตรแลąขćดพลĆงใน กćรขĆบเคลื่ĂนติดตćมกćรทํćงćนขĂงภćครĆฐ จํćเปนตĂงมีกćรปรĆบยุทธýćÿตรแลą ÿรćงเครืĂขćยปรąÿćนกćรขĆบเคลื่ĂนงćนผูĀญิง เนื่ĂงจćกเĀ็นüćปญĀćที่เกิดขึ้นกĆบ ผูĀญิง มิไดเปนปญĀćจćกโครงÿรćงทćงüĆฒนธรรมเทćนĆ้น แตยĆงมีปจจĆยĂื่น ๆ ที่ ผูĀญิงในทุกรąดĆบตĂงไดรĆบผลกรąทบ เชนจćกโลกćภิüĆตน จćกกćรปรĆบโครงÿรćง ทćงเýรþฐกิจโลก ตลĂดจนจćกกćรพĆฒนćในดćนตćง ๆ Ăีกดüย จćกกćรÿĆมมนćครĆ้ง นี้จึงไดมีกćรจĆดตĆ้งแนüรüมเพื่ĂคüćมกćüĀนćขĂงผูĀญิง ÿมćชิกกĂตĆ้งแนüรüมเพื่ĂคüćมกćüĀนćขĂงผูĀญิงมćจćกเครืĂขćย คนทํćงćนเรื่ĂงผูĀญิง ĂĆนปรąกĂบดüย กลุมผูĀญิงนครนćยก กลุมเพื่ĂนĀญิง Ăํćนćจเจริญ คณąทํćงćนมิติĀญิงชćยเพื่ĂกćรพĆฒนć คณąกรรมกćรคćทĂลิกเพื่Ă ÿตรี เครืĂขćยÿตรีลćนนć เครืĂขćยผูĀญิงกĆบรĆฐธรรมนูญ โครงกćรคนรĆกนํ้ć ดงแม

๒๙๔ เผ็ด มูลนิธิผูĀญิง มูลนิธิเพื่ĂนĀญิง มูลนิธิÿงเÿริมโĂกćÿผูĀญิง ÿĀภćพแรงงćน แĂลทียู ĂงคกรÿมćชิกแนüรüมĄ ไดกํćĀนดบทบćทใĀแนüรüมĄ เปนกลไกในกćร ขĆบเคลื่Ăน จĆดกćรพบปąĂยćงเปนทćงกćร ĀรืĂกึ่งทćงกćร ปรąชุมรüมกĆบ กÿÿ. ซึ่ง ทํćĀนćที่ดูแลกิจกćรÿตรีในเüลćนĆ้นเพื่ĂใĀมีกćรซĆกถćมĀรืĂเÿนĂแนąปรąเด็นที่ เกี่ยüขĂง ดูแลตรüจÿĂบ ติดตćมกćรทํćงćนขĂงภćครĆฐ รüมถึงคüćมกćüĀนćในกćร แกไขกฎĀมćยตćง ๆ กćรดํćเนินนโยบćยขĂงรĆฐในกćรพĆฒนćเýรþฐกิจ ดćน ÿüĆÿดิกćรÿĆงคม กćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรี กćรลิดรĂนÿิทธิแลąกćรมีÿüนรüมขĂง ผูĀญิงในดćนตćง ๆ แนüรüมĄ จąปรąÿćนใĀกćรÿนĆบÿนุนกćรเคลื่ĂนไĀüขĂงกลุม ผูĀญิงในภćคÿüนตćง ๆ เชน กลุมแรงงćน กลุมผูĀญิงในÿมĆชชćคนจน ในชüง พ.ý. ๒๕๔๕ แนüรüมĄ ไดดํćเนินกćรรณรงคแกไขปรąมüลกฎĀมćย Ăćญćมćตรć ๒๗๖ เรื่ĂงกćรขมขืนĀญิงĂื่นที่มิใชภรรยć โดยมูลนิธิผูĀญิงทํćĀนćที่ เปนĂงคกรปรąÿćนกćรขĆบเคลื่Ăนซึ่งเนนÿรćงกćรมีÿüนรüมจćกแกนนํćกลุม Ăงคกร ที่เปนÿมćชิกเครืĂขćยในกćรรüบรüมรćยชื่Ăผูที่ÿนĆบÿนุนกćรแกไขกฎĀมćย กćรจĆด เüทีเพื่ĂใĀขĂมูลแกÿมćชิกขĂงเครืĂขćยในพื้นที่ตćง ๆ นĆบเปนกćรขĆบเคลื่ĂนครĆ้ง ÿํćคĆญขĂงเครืĂขćยผูĀญิง โดยÿćมćรถรüบรüมรćยชื่ĂไดทĆ้งÿิ้นกüćĀนึ่งĀมื่นชื่Ă จน มีกćรปรĆบเปลี่ยนแกไขกฎĀมćยĂćญćมćตรć ๒๗๖ เรื่Ăงกćรขมขืนใน พ.ý. ๒๕๕๐ ซึ่งมีกćรปรĆบเปลี่ยนมćกกüćขĂเÿนĂแนąขĂงแนüรüมĄ โดยไดขยćยคํćนิยćมขĂง กćรขมขืนเพื่ĂใĀกćรคุมครĂงทĆ้งแกĀญิงแลąชćย ในป พ.ý. ๒๕๔๘ เกิดเĀตุกćรณไมÿงบในจĆงĀüĆดชćยแดนใต มูลนิธิผูĀญิง ไดรüมกĆบĂงคกรตćง ๆ ปรąÿćนกćรทํćงćนในกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂเยียüยć ครĂบครĆüที่ไดรĆบผลกรąทบจćกเĀตุกćรณ แลąตĆ้งเปนเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂÿĆนติภćพ ตĂมćไดมีกćรรüมตĆüเปนเครืĂขćยเดียüกĆบแนüรüมเพื่ĂคüćมกćüĀนćขĂงผูĀญิง ภćยใตชื่Ă เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ โดยเพื่Ăน ๆ กลุมผูĀญิง ในจĆงĀüĆดชćยแดนใต เÿนĂüćไมคüรใชคํćüć แนüรüม เนื่Ăงจćกเปนคํćที่ใชเรียก กลุมที่กĂคüćมไมÿงบในพื้นที่ นĆบแตป พ.ý. ๒๕๔๘ เปนตนมć มูลนิธิผูĀญิงไดรĆบĀนćที่เปนĂงคกรĀลĆก ในกćรปรąÿćนงćนติดตćมกćรปฏิบĆติตćมĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติ ตĂÿตรีในทุกรูปแบบ (ĂนุÿĆญญćผูĀญิง ซีดĂü) โดยเริ่มจćกปพ.ý. ๒๕๔๘ ผูแทน จćกมูลนิธิผูĀญิงแลąเครืĂขćย ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนจćก Ăงคกćรยูนิเฟม UNIFEM (ชื่ĂเดิมกĂนเปลี่ยนเปน UN Women) เขćรĆบกćรĂบรมเรื่Ăงกรąบüนกćรติดตćม

๒๙๕ กćรดํćเนินงćนขĂงรĆฐตćมĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุก รูปแบบจĆดโดย IWRAW Asia Pacific แลąในปถĆดมć พ.ý. ๒๕๔๙ ผูแทนมูลนิธิĄ แลąผูแทนจćกเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ ซึ่งปรąกĂบดüย เครืĂขćยÿตรีชนเผćแĀงปรąเทýไทย ผูĀญิงมุÿลิมจĆงĀüĆดชćยแดนใต ไดเขćรüมใน กćรปรąชุมĂยćงไมเปนทćงกćรที่นิüยĂรก ปรąเทýÿĀรĆฐĂเมริกć เพื่ĂใĀขĂมูลกĆบ ทćงคณąกรรมกćรปรąจํćĂนุÿĆญญćĄ ในüćรąที่รĆฐบćลไทยไดไปเÿนĂรćยงćนรüม ฉบĆบที่ ๔ แลą ๕ ตĂคณąกรรมกćรปรąจํćĂนุÿĆญญćĄ นĂกจćกนี้มูลนิธิผูĀญิงยĆงไดดํćเนินโครงกćรเพื่ĂเÿริมýĆกยภćพใĀกĆบ ÿมćชิกเครืĂขćยโดยจĆดĂบรมüิทยćกรเพื่Ăเผยแพรคüćมรูคüćมเขćใจเรื่Ăง “ĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ” ทํćใĀÿćมćรถ ขยćยกลุมเปćĀมćยกćรĂบรมไปÿูผูĀญิงที่เปนÿมćชิกĂงคกćรบริĀćรÿüนตํćบล เจćĀนćที่ÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติ แลąไดปรąÿćนกĆบÿมćชิก เครืĂขćย ÿรćงกćรมีÿüนรüมติดตćมผลกćรปฏิบĆติงćนตćมĂนุÿĆญญćใĀแกÿมćชิกใน ทุกภูมิภćค กćรเÿริมýĆกยภćพแลąกćรขĆบเคลื่ĂนขĂงเครืĂขćย ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุน ĂยćงตĂเนื่ĂงจćกขĂงĂงคกćรยูนิเฟม ซึ่งตĂมćไดเปลี่ยนชื่Ăเปน Ăงคกćรเพื่Ăกćร ÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพýแลąเพิ่มพลĆงขĂงผูĀญิงแĀงÿĀปรąชćชćติ ĀรืĂ UN Women ๓. การก้าวผ่านยุคความขัดแย้งทางการเมือง พ.ศ. ๒๕๔๙–๒๕๕๗ ภćยĀลĆงกćรปฏิüĆติในป พ.ý. ๒๕๔๙ ปรąเทýไทยĂยูภćยใตกćรปกครĂง ขĂงรĆฐบćลทĀćร แลąÿภćนิติบĆญญĆติแĀงชćติซึ่งมćจćกกćรแตงตĆ้งขĂงคณąรĆกþć คüćมÿงบแĀงปรąเทýไทย แมกćรดํćเนินงćนแลąจĆดกิจกรรมขĂงĂงคกรผูĀญิงยĆงคง ดํćเนินไปไดตćมปกติ แตผลพüงจćกกćรĂยูภćยใตรąบĂบเผด็จกćร ÿงผลใĀĂงคกร ภćคปรąชćÿĆงคมไมÿćมćรถเขćไปมีÿüนรüมในกćรพิจćรณćรćงกฎĀมćยตćงๆที่ เกี่ยüขĂงกĆบคüćมกćüĀนćขĂงผูĀญิงในÿภćไดĂยćงเต็มที่ แมüćในยุคนี้จąมี กฎĀมćยที่เกี่ยüกĆบผูĀญิงĀลćยฉบĆบไดผćนคüćมเĀ็นชĂบจćกÿภćĄ แตกฎĀมćย เĀลćนี้มีเนื้ĂĀćที่ไมÿĂดคลĂงกĆบคüćมตĂงกćรขĂงĂงคกรผูĀญิงแลąไมÿĂดคลĂงกĆบ ĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิง กฎĀมćยที่ĂĂกมćในยุคนี้ ไดแก พ.ร.บ. คุมครĂง ผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąกćรแกไข ปรąมüลกฎĀมćยĂćญćüć ดüยคüćมผิดทćงเพý มćตรć ๒๗๖ แมüć จąมีกćรขĆบเคลื่ĂนขĂงเครืĂขćยÿมćชิก แนüรüมผูĀญิงเพื่ĂเÿนĂแนüทćงในกćรจĆดทํćแลąแกไขกฎĀมćย แตก็ไมÿćมćรถ

๒๙๖ ÿงผลตĂÿćรąขĂงกฎĀมćยไดมćกนĆก เปนที่ปรąจĆกþชĆดในเüลćตĂมćüćกฎĀมćยที่ จĆดทํćในชüงเüลćนี้ไมไดเปนปรąโยชน ในกćรÿงเÿริมแลąคุมครĂงÿิทธิมนุþยชนขĂง ผูĀญิง แลąนํćไปÿูคüćมเÿมĂภćคĂยćงแทจริง นĂกจćกนี้เครืĂขćยแนüรüมขĂงผูĀญิง ยĆงไดใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćร ขĆบเคลื่Ăนตćมÿถćนกćรณ ปญĀćเฉพćąรćยที่เกิดขึ้น เชน กรณีĀญิงตĆ้งครรภขโมย ทĂงมีผูใĀคüćมÿนใจแลąเĀ็นใจตĂเĀตุที่เกิดขึ้นแลąตรąĀนĆกถึงกćรใĀคüćม ชüยเĀลืĂแลąใĀโĂกćÿแกผูกรąทํćผิดที่เปนผูĀญิงซึ่งปรąÿบปญĀćแลąตกĂยูใน ÿถćนกćรณที่บีบบĆงคĆบใĀกรąทํćคüćมผิด จćกกรณีที่เกิดขึ้นนี้ทํćใĀมีกćรรณรงคในป พ.ý. ๒๕๕๒ เรื่ĂงÿüĆÿดิกćรÿํćĀรĆบผูĀญิงในภćüąยćกลํćบćก โดยจĆดเüทีเÿüนćแลą มีผูแทนจćกĀนüยงćนขĂงรĆฐ เชน ÿํćนĆกÿงเÿริมÿüĆÿดิภćพแลąพิทĆกþเด็ก เยćüชน ผูดĂยโĂกćÿ กรมพĆฒนćÿĆงคมแลąÿüĆÿดิกćร แลąผูแทนĀญิงที่ปรąÿบปญĀćรüม แลกเปลี่ยนเÿนĂแนą Ăยćงไรก็ตćม ปรąเด็นเรื่ĂงกćรจĆดÿüĆÿดิกćรÿํćĀรĆบผูĀญิงใน ภćüąยćกลํćบćก ยĆงคงไมไดรĆบกćรพิจćรณćกํćĀนดนโยบćยเพื่ĂดํćเนินกćรจĆด งบปรąมćณใĀคüćมชüยเĀลืĂĂยćงเปนรąบบในชüงเüลćขĂงรĆฐบćลที่ผćนมć ขณąเดียüกĆนก็มีกćรรćยงćนขćüเรื่ĂงกćรทุจริตขĂงขćรćชกćรกรąทรüงกćรพĆฒนć ÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþยที่รĆบผิดชĂบดูแล กćรดํćเนินกćรจĆดกćรเงิน ÿงเครćąĀใĀแกปรąชćชนกลุมเปćĀมćย ÿąทĂนถึงกćรจĆดÿรรงบปรąมćณขĂงรĆฐที่ ไมโปรงใÿแลąเปนธรรม รüมถึงกćรลąเลยมิติเพýภćüąในกćรจĆดÿรรคüćมชüยเĀลืĂ ใĀแกปรąชćกรกลุมยćกลํćบćก เครืĂขćยแนüรüมผูĀญิง มีบทบćทในกćรติดตćมเพื่ĂใĀขĂมูลเกี่ยüกĆบ กฎĀมćยใĀม ๆ ที่เกี่ยüกĆบผูĀญิง แลąรąดมคüćมคิดเĀ็นแนüทćงในกćรติดตćมกćร บĆงคĆบใชกฎĀมćย เชน พ.ร.บ. คุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ปรąมüลกฎĀมćยüิธีพิจćรณćคüćมĂćญćฉบĆบแกไขเพิ่มเติม แลąไดจĆดแถลงขćüเพื่Ă เผยแพรผลกćรบĆงคĆบใชกฎĀมćยที่เกี่ยüขĂงกĆบผูĀญิง แลąพิจćรณćปรąเมินüćได ÿĂดคลĂงตćมขĂเÿนĂแนąขĂงคณąกรรมกćรĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂก ปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบĀรืĂไม นĂกจćกนี้ ยĆงไดรüมกĆบเครืĂขćยผูĀญิงมุÿลิมในกćรรณรงคÿงเÿริมบทบćท ผูĀญิงในกćรทํćงćนÿรćงÿĆนติภćพ โดยในป พ.ý. ๒๕๕๖ ไดรüมกĆบÿมćคมผูĀญิง เพื่ĂÿĆนติภćพ ĂงคกćรแĂคชĆ่นเĂด (ActionAid) แลąĂงคกรตćง ๆ จĆดงćน ÿćนÿĆนติ ชćยแดนใต แลąยุติคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง ในüĆนÿิทธิมนุþยชน ๑๐ ธĆนüćคม ณ ÿüน

๒๙๗ ÿĆนติชĆยปรćกćร กćรจĆดงćนครĆ้งนี้ มีüĆตถุปรąÿงคเพื่ĂรüมรณรงคÿรćงÿĆนติภćพแลą ชีüิตที่ปลĂดภĆยปรćýจćกคüćมĀüćดกลĆüแลąคüćมรุนแรงทุกรูปแบบตĂผูĀญิงแลą เด็กĀญิง ĂĆนเปนÿิทธิมนุþยชนขĆ้นพื้นฐćนแลąĀลĆกปรąกĆนที่จąดํćรงชีüิตĂยćงมี ýĆกดิ์ýรีขĂงมนุþยทุกคน ตลĂดทĆ้งÿรćงคüćมตรąĀนĆกถึงรูปแบบตćง ๆ ขĂงคüćม รุนแรงรüมถึงผลกรąทบที่เกิดขึ้นตĂผูĀญิงแลąเด็กĀญิงในพื้นที่ชćยแดนใต โดยมีทĆ้ง กćรเÿüนć แลąกćรแÿดงทćงüĆฒนธรรม แลąเพื่Ăน ๆ ผูĀญิงมุÿลิมยĆงไดนĆ่งภćüนć รüมกĆนที่ถืĂüćเปนคüćมทćทćยตĂขนบคüćมเชื่Ăทćงýćÿนćดüย ตĂมćในปพ.ý. ๒๕๕๗ เครืĂขćยÿมćชิกแนüรüมผูĀญิง ในจĆงĀüĆดชćยแดนภćคใตไดรüมเก็บขĂมูล คüćมรุนแรงตĂผูĀญิงในÿถćนกćรณขĆดแยงในจĆงĀüĆดชćยแดนใต แลąมีกćรจĆด ÿĆมมนćนํćเÿนĂขĂมูลเพื่ĂÿรćงคüćมตรąĀนĆกตĂÿถćนกćรณคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง ในÿถćนกćรณคüćมขĆดแยงแลąรĆบฟงขĂคิดเĀ็นจćกĀนüยงćนที่เกี่ยüขĂง แลąยĆงมี กćรเผยแพรมติ ขĂตกลงตćงๆ ขĂงคณąมนตรีคüćมมĆ่นคง ÿĀปรąชćชćติแลąĂงคกร รąดĆบภูมิภćค ในกćรปกปĂงคุมครĂงผูĀญิงในÿถćนกćรณคüćมขĆดแยง รüมถึงกćร ÿงเÿริมใĀผูĀญิงมีบทบćท ÿüนรüมในกรąบüนกćรÿรćงÿĆนติภćพ เพื่ĂใĀผูที่ ปฏิบĆติงćนในพื้นที่ไดรüมกĆนเÿนĂแนüทćงผลĆกดĆนมติ แลąขĂเÿนĂแนąรąดĆบÿćกลนี้ ÿูกćรปฏิบĆติในปรąเทýไทย โดยเฉพćąในพื้นที่ที่มีคüćมขĆดแยง ĀลĆงจćกที่มีเĀตุคüćมรุนแรงทćงกćรเมืĂงในป พ.ý. ๒๕๕๒ กลุมĂงคกรที่ ทํćงćนเรื่ĂงผูĀญิงไดมีกćรจĆดปรąชุมรüมกĆนเพื่Ăแลกเปลี่ยนÿถćนกćรณแลąรąดม ปญĀćผลกรąทบที่เกิดกĆบผูĀญิงĀลĆงจćกเĀตุกćรณคüćมรุนแรงทćงกćรเมืĂง เพื่Ă รüมกĆนแÿüงĀćแนüทćงเปลี่ยนผćนจćกÿถćนกćรณคüćมขĆดแยงแบงขĆ้üทćง กćรเมืĂง ตćงตรąĀนĆกเĀ็นคüćมจํćเปนในกćรทํćงćนรüมกĆน โดยตĆ้งเปนเครืĂขćย ผูĀญิงพลิกโฉมปรąเทýไทย โดยÿถćบĆนüิจĆยบทบćทĀญิงชćยแลąกćรพĆฒนć รĆบเปน Ăงคกรปรąÿćนงćนเพื่ĂทํćงćนขĆบเคลื่Ăนปรąเด็นปญĀćที่มีผลกรąทบกĆบผูĀญิงใน แงมุมตćง ๆ รüมทĆ้งติดตćมกćรดํćเนินงćนขĂงคณąกรรมกćรเพื่Ăÿรćงคüćม ปรĂงดĂง แลąกćรปฏิรูปปรąเทýไทยที่แตงตĆ้งโดยรĆฐบćลรüม ๙ คณą แลąรณรงค เพื่ĂใĀผูĀญิงแลąÿĆงคมไดตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญขĂงบทบćทแลąýĆกยภćพขĂง ผูĀญิงแลąพยćยćมผลĆกดĆนใĀผูĀญิงเขćไปมีÿüนรüมในกรąบüนกćรตĆดÿินใจ รüม โตąเจรจć แลąมีÿüนรüมในกรąบüนกćรจĆดกćรคลี่คลćยคüćมขĆดแยงแลąÿรćงคüćม ปรĂงดĂงแลąปฏิรูปปรąเทýไทย Ăยćงไรก็ตćมยĆงไมมีกćรปรąเมินĂยćงเปนรąบบใĀ เĀ็นถึงบทบćทกćรมีÿüนรüมตĆดÿินใจขĂงผูĀญิงในกćรเขćรüมกรąบüนกćรคลี่คลćย คüćมขĆดแยงแลąÿรćงคüćมปรĂงดĂง

๒๙๘ ในป พ.ý. ๒๕๕๒ เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ โดย มูลนิธิผูĀญิงปรąÿćนงćนขĆบเคลื่ĂนพรąรćชบĆญญĆติÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćง เพý โดยจĆดทํćเนื้ĂĀćรćง พ.ร.บ. ÿงเÿริมโĂกćÿแลąคüćมเทćเทียมรąĀüćงเพý เนื่Ăงจćกรćงที่จĆดทํćโดยÿํćนĆกงćนกิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆü (ชื่ĂเดิมขĂงกรม กิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆü) ยĆงขćดกćรกํćĀนดมćตรกćรพิเýþในดćนตćง ๆ เพื่ĂÿงเÿริมใĀเกิดคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพýĂยćงแทจริง แลąมีปรąเด็นÿํćคĆญที่ ĂงคกรผูĀญิงเĀ็นüćขĆดตĂĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน เชน กćรกํćĀนดคํćนิยćมคํćüć “กćรเลืĂกปฏิบĆติโดยไมเปนธรรมรąĀüćงเพý” ใĀมีขĂยกเüนไดในกรณีที่ “มีเĀตุผล ทćงüิชćกćร ทćงýćÿนć ĀรืĂเพื่Ăปรąโยชนÿćธćรณą” มูลนิธิผูĀญิง ไดพยćยćม เชื่ĂมปรąÿćนใĀกćรขĆบเคลื่ĂนกฎĀมćยคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพý เปนปรąเด็น รüมขĂงเครืĂขćยผูĀญิงพลิกโฉมปรąเทýไทย โดยในป พ.ý. ๒๕๕๓ ÿมćชิกขĂง เครืĂขćยผูĀญิงพลิกโฉม ไดเขćรüมในคณąกรรมกćรปฏิรูปปรąเทýไทย จึงเชิญชüน ใĀĂงคกรตćง ๆ เขćรüมเปนคณąĂนุกรรมกćรพลĆงÿตรีเพื่Ăกćรปฏิรูป โดยจĆดเüที ผูĀญิงพลิกโฉมปรąเทýไทยขจĆดคüćมเĀลื่Ăมลํ้ć ÿรćงคüćมเปนธรรมในÿĆงคม ซึ่ง ĂงคกรเครืĂขćยดćนÿตรี ๓๕ Ăงคกร ไดเขćรüมแลąมีกćรปรąชุมแลกเปลี่ยนใน ĀĆüขĂตćง ๆ เชน กćรนํćเÿนĂปรąเด็นคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพý ใĀรüมไüใน กรąแÿĀลĆกกćรพĆฒนć ในป พ.ý. ๒๕๕๔ เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ ไดเÿนĂ ใĀนํćเรื่ĂงกćรขĆบเคลื่ĂนกฎĀมćยคüćมเทćเทียมรąĀüćงเพýเปนปรąเด็นĀลĆกในกćร ขĆบเคลื่ĂนขĂงเครืĂขćยผูĀญิงพลิกโฉมปรąเทýไทย โดยไดจĆดแถลงขćüคĆดคćนรćง พรąรćชบĆญญĆติคüćมเทćเทียมรąĀüćงเพý ที่เÿนĂโดยกรąทรüงกćรพĆฒนćÿĆงคม แลąคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþย (พม.) ซึ่งกํćลĆงเตรียมนํćเขćÿูกćรพิจćรณćขĂงÿภćใน ขณąนĆ้น จćกนĆ้นไดรüมกĆนไดจĆดทํćรćง พ.ร.บ. ÿงเÿริมโĂกćÿแลąคüćมเÿมĂภćค รąĀüćงเพý ฉบĆบปรąชćชนขึ้น โดยมูลนิธิผูĀญิงไดýึกþćกฎĀมćยปรąเทýตćง ๆ ตลĂดจนจĆดÿĆมมนćüิชćกćรเพื่ĂเปนแนüทćงจĆดทํćรćงกฎĀมćยขĂงภćคปรąชćชน มูลนิธิĄ ไดจĆดแปลกฎĀมćยปรąเทýÿเปนแลąปรąเทýเüียดนćม เพื่ĂเปนขĂมูล ÿํćĀรĆบýึกþćแลąจĆดทํćรćงตĂไป จćกนĆ้นไดจĆดกćรปรąชุมรĆบฟงคüćมคิดเĀ็น แลąมี กćรตĆ้งคณąทํćงćนเพื่ĂปรĆบปรุงรćง พ.ร.บ. ขĂงภćคปรąชćชนใĀÿมบูรณแลąขยćย กćรรĆบรูÿูภูมิภćคตćง ๆ ปรąเด็นĀนึ่งที่มีกćรผลĆกดĆนภćยใตกćรเÿนĂกฎĀมćยฉบĆบนี้ ก็คืĂ กลไกรąดĆบชćติในกćรÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพý เครืĂขćยผูĀญิงพลิก โฉมปรąเทýไทย แลąเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ ไดรüมกĆนจĆด

๒๙๙ ÿĆมมนćเพื่ĂýึกþćรูปแบบกลไกรąดĆบชćติในกćรÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพý จćกปรąเทýĂื่น ๆ ไดแก ปรąเทýเกćĀลีใต ปรąเทýĂินโดนีเซีย ÿĀรćชĂćณćจĆกร โดยมีผูแทนจćกĀนüยงćนดูแลเรื่ĂงคüćมเÿมĂภćคขĂงĂĆงกฤþ แลąจćกÿถćบĆนใน ปรąเทýเกćĀลีใตมćรüมนํćเÿนĂแลกเปลี่ยนขĂมูลในงćนÿĆมมนćขĂงเครืĂขćย ในป พ.ý. ๒๕๕๕ เครืĂขćยผูĀญิงÿćมćรถรณรงครüบรüมรćยชื่Ă ๑๔,๐๐๐ ชื่Ă เÿนĂรćงพรąรćชบĆญญĆติเรื่ĂงคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพýขĂงภćคปรąชćชน ตĂ ÿภćผูแทนรćþฎรไดÿํćเร็จ เปนที่นćเÿียดćยที่กฎĀมćยนี้ ไมไดเขćÿูกćรพิจćรณćขĂง ÿภćผูแทนรćþฎร เนื่ĂงจćกเปนกฎĀมćยเกี่ยüกĆบกćรเงิน จึงตĂงรĂกćรพิจćรณć จćกนćยกรĆฐมนตรีเพื่Ăลงนćม แตĀลĆงจćกกćรเกิดรĆฐปรąĀćรในป พ.ý. ๒๕๕๗ รćง พรąรćชบĆญญĆติĄ ฉบĆบปรąชćชนนี้จึงตĂงตกไป เĀลืĂแตเพียงรćงพรąรćชบĆญญĆติĄ ขĂงกรąทรüงกćรพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþย ที่ยĆงคงĂยูในกćรพิจćรณć ขĂงรĆฐÿภć นĂกจćกกćรขĆบเคลื่Ăนในปรąเทýแลü เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนć แลąÿĆนติภćพ ยĆงมีบทบćทในกćรรณรงคÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิงในรąดĆบĂćเซียน โดยไดจĆดปรąชุมเพื่Ăÿรćงคüćมรูคüćมเขćใจ เรื่ĂงกลไกÿิทธิมนุþยชนในĂćเซียน ÿรćงกćรมีÿüนรüมในกćรแÿดงคüćมคิดเĀ็นตĂจĆดตĆ้งคณąกรรมćธิกćรĂćเซียนüć ดüยกćรÿงเÿริมแลąคุมครĂงÿิทธิÿตรีแลąเด็ก กćรจĆดทํćปฏิญญćĂćเซียนüćดüย เรื่Ăงÿิทธิมนุþยชน มูลนิธิĄ ไดรĆบบทบćทในกćรจĆดĂบรมÿรćงคüćมเขćใจถึงกลไก Ăćเซียนดćนÿิทธิมนุþยชน โดยÿมćชิกเครืĂขćยมีบทบćทÿํćคĆญในกćรจĆดเüทีĂบรม ทĆ่üทุกภูมิภćค แลąไดÿงเÿริม ใĀÿมćชิกเครืĂขćยĄไดมีโĂกćÿเขćรüมในเüทีกćร ปรąชุมĂćเซียนภćคปรąชćชน โดยในป พ.ý. ๒๕๕๒ ที่ปรąเทýไทยเปนเจćภćพครĆ้ง แรก ไดมีกćรปรąÿćนใĀผูแทนจćกเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ เขćรüมกćรปรąชุม ทํćใĀผูĀญิงจćกกลุมตćงๆในทĂงถิ่นมีโĂกćÿพบปąแลąเรียนรู กćรขĆบเคลื่Ăนเรื่ĂงผูĀญิงในรąดĆบĂćเซียน เชน กลุมผูĀญิงĂยูรüมกĆบ เĂชไĂüี ได พูดคุยแลกเปลี่ยนกĆบกลุมผูĀญิงจćกปรąเทýตćง ๆ ๔. การเปลี่ยนผ่านสู่การเมืองภาคพลเมือง พ.ศ. ๒๕๕๗–๒๕๖๓ ÿภćพกćรแบงขĆ้üในÿĆงคมดํćรงตĂเนื่Ăงมćถึงชüงที่มีกćรรĆฐปรąĀćร เมื่Ă üĆนที่ ๒๒ พฤþภćคม พ.ý. ๒๕๕๗ แลąÿถćนกćรณโดยรüม ไมตćงจćกกćรรĆฐ ปรąĀćรในป พ.ý. ๒๕๔๙ เนื่Ăงจćกในชüงที่มีรĆฐบćลทĀćรแลąÿภćที่มćจćกกćร แตงตĆ้ง พบüćมีกฎĀมćยเกี่ยüกĆบกćรÿงเÿริมคุมครĂงÿิทธิผูĀญิงที่ไดผćนกćร

๓๐๐ พิจćรณćจćกÿภćนิติบĆญญĆติแĀงชćติĀลćยฉบĆบ แตĂงคกรภćคปรąชćÿĆงคมไมไดมี ÿüนรüมในกรąบüนกćรรćงÿćรąขĂงกฎĀมćยไดĂยćงเต็มที่ เชน รćงพรąรćชบĆญญĆติ คüćมเทćเทียมรąĀüćงเพý แมผูแทนจćกมูลนิธิผูĀญิง ไดรĆบกćรติดตĂจćกทćงกรม กิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆüใĀเปนคณąĂนุกรรมćธิกćรพิจćรณćรćยลąเĂียด ขĂงกฎĀมćย แตกćรเÿนĂพิจćรณćแกไขเพิ่มเติมทํćไดภćยใตขĂจํćกĆดĀลćยปรąกćร ĂĆนไดแกเจตนจํćนงขĂงกćรĂĂกกฎĀมćย คüćมเขćใจที่แตกตćงในแนüคิดเรื่Ăงกćร เลืĂกปฏิบĆติทćงเพýภćüą เปนตน ดĆงนĆ้นในชüงÿุดทćยขĂงกćรพิจćรณćรćง พ.ร.บ. เทćเทียมรąĀüćงเพý ในüćรą ๒ ที่เปนกćรพิจćรณćขĂงคณąกรรมćธิกćรüิÿćมĆญ ในüĆนที่ ๘ ธĆนüćคม พ.ý. ๒๕๕๗ เครืĂขćยผูĀญิงตćง ๆ ไดขĆบเคลื่ĂนรüมกĆนโดยจĆด เüทีปรąชุมที่ĂćคćรรĆฐÿภć ซึ่งมีüćรąกćรปรąชุมทบทüนüćรĆฐบćลไทยไดดํćเนินกćร ตćมขĂเÿนĂแนąขĂงคณąกรรมกćรĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂ ÿตรีĂยćงไรบćง โดยถืĂเปนโĂกćÿในกćรจĆดทํćเปนขĂเÿนĂแนąกćรจĆดทํćรćง พ.ร.บ. คüćมเทćเทียมรąĀüćงเพýตĂคณąกรรมćธิกćรüิÿćมĆญĄ แลąยĆงไดจĆดทํć ขĂเÿนĂแนąตĂคณąกรรมćธิกćรยกรćงรĆฐธรรมนูญไüดüย มูลนิธิผูĀญิง ในฐćนąĂงคกรที่ทํćĀนćที่ปรąÿćนงćนเครืĂขćยผูĀญิงเพื่Ă คüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ นĂกจćกกćรติดตćมกćรดํćเนินงćนในüćรąตćง ๆ ขĂง รĆฐบćลไทยแลü ยĆงไดเขćรüมกĆบเครืĂขćยĂื่น ๆ ในกćรขĆบเคลื่Ăนüćรąÿิทธิมนุþยชน ในรąดĆบÿćกล เชน เมื่ĂเดืĂนพฤþภćคม พ.ý. ๒๕๕๙ ไดรüมกĆบเครืĂขćยภćค ปรąชćÿĆงคมในกรąบüนกćรกćรทบทüนÿถćนกćรณÿิทธิมนุþยชนไทย (Universal Periodic Review) โดยมีผูแทนมูลนิธิผูĀญิง เขćรüมใĀขĂมูลในปรąเด็นผูĀญิง ใน เĂกÿćรเพื่ĂใĀขĂมูลแกผูแทนปรąเทýตćง ๆ ที่เขćรüมในกรąบüนกćร UPR ที่นคร เจนีüć ปรąเทýÿüิÿเซĂรแลนด แลąใน พ.ý. ๒๕๕๘ มูลนิธิผูĀญิงไดรüมกĆบĂงคกร แกนนํćในเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ รüบรüมขĂมูลแลąจĆดทํć รćยงćน ทćงเลืĂกขĂงĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ รüมทĆ้งปรąเด็นĀüงใยเÿนĂแนąขĂงÿมćชิกเครืĂขćยตĂคณąกรรมกćรปรąจํć ĂนุÿĆญญććฉบĆบนี้ แลąใน พ.ý. ๒๕๖๐ ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนจćกĂงคกćร IWRAW ÿง ผูแทนเขćรüมกćรปรąชุมที่นครเจนีüć ปรąเทýÿüิÿเซĂรแลนด ในกćรปรąชุมครĆ้งนี้ มีเครืĂขćยดćนตćง ๆ ใĀคüćมÿนใจตĂกćรขĆบเคลื่ĂนผćนกลไกตćมĂนุÿĆญญćผูĀญิง เพิ่มขึ้น แลąไดมีกćรขยćยปรąเด็นครĂบคลุมเรื่Ăงที่ดิน ผูĀญิงนĆกปกปĂงÿิทธิ มนุþยชน Āญิงบริกćร เครืĂขćยÿตรีชนเผć เปนตน คณąทํćงćนผูĀญิงจĆงĀüĆด ชćยแดนใต แลąมูลนิธิผูĀญิง ไดรüมเปนÿüนĀนึ่งขĂงเครืĂขćยผูĀญิงในปรąเทýไทย

๓๐๑ ÿํćĀรĆบกćรปรąชุมขĂงคณąกรรมกćรปรąจํćĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂก ปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ ครĆ้งที่ ๖๗ (Women of Thailand Coalition for 67th CEDAW Session) ที่ตĆ้งขึ้นเพื่ĂรüมมืĂกĆนในกćรจĆดทํćแถลงกćรณ กćรใĀขĂมูลเพื่Ă ขĂกćรÿนĆบÿนุน (กćรล็Ăบบี้) แลąเมื่ĂกลĆบมćปรąเทýไทย ก็ไดจĆดเüทีรüมกĆนในกćร ÿรุปบทเรียน แลąจĆดแถลงขćüผลขĂงกćรปรąชุมตĂÿื่Ăมüลชน เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ ไดติดตćมกćรที่รĆฐบćลไทย รĆบรĂงüćรąกćรพĆฒนćที่ยĆ่งยืน SDG 2030 ขĂงĂงคกćรÿĀปรąชćชćติ ซึ่งไดรąบุถึง กćรมีÿüนรüมจćกภćคÿüนตćง ๆ รüมถึงภćคปรąชćÿĆงคม ÿมćชิกเครืĂขćยแนüรüม ผูĀญิงĄ จึงไดรüมกĆนขĆบเคลื่ĂนรณรงคใĀรĆฐบćลตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญในกćร บูรณćกćร เปćĀมćยกćรพĆฒนćที่ยĆ่งยืนขĂ ๕ เรื่ĂงคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพýแลą กćรเÿริมพลĆงผูĀญิงแลąเด็กผูĀญิง แลąดํćเนินกćรตćมĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน แลą ĂนุÿĆญญćผูĀญิง ซึ่งรüมถึงกćรดํćเนินงćนตćมขĂเÿนĂแนąขĂงกรรมกćรปรąจํć ĂนุÿĆญญćตĂรćยงćนขĂงปรąเทýไทย แลąขĂเÿนĂแนąที่ไดจćกกรąบüนกćร พิจćรณćทบทüนรćยงćนÿิทธิมนุþยชน (UPR) ในป พ.ý. ๒๕๖๐ รĆฐบćลเÿนĂกรĂบกćรปฏิรูปปรąเทý โดยเนนไปÿู คüćมกćüĀนćทćงเทคโนโลยีดิจิทĆล แลąไดกํćĀนดกรĂบไทยแลนด ๔.๐ ซึ่งเปน üิÿĆยทĆýนเชิงนโยบćย ที่เปลี่ยนเýรþฐกิจแบบเดิมไปÿูเýรþฐกิจที่ขĆบเคลื่Ăนดüย นüĆตกรรม แลąเพื่ĂยกรąดĆบใĀพนจćกปรąเทýรąดĆบรćยไดปćนกลćง พนจćกคüćม เĀลื่Ăมลํ้ćแลąกćรพĆฒนćที่ไมÿมดุล มูลนิธิผูĀญิง จึงไดปรąÿćนกćรจĆดเüที ขĂเÿนĂแนąÿูกćรปฏิรูปปรąเทýไทย กรĂบคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþย Ăงคกรตćง ๆ เขć รüมภćยใต เครืĂขćยภćคปรąชćÿĆงคม ดćนผูĀญิง เด็กแลąเยćüชน ครĂบครĆü โดย เÿนĂแนąใĀมีกćรบูรณćกćรขĂเÿนĂแนąตĂปรąเทýไทยจćกกรąบüนกćรทบทüน รćยงćนÿิทธิมนุþยชน UPR แลąจćกคณąกรรมกćรปรąจํćĂนุÿĆญญćผูĀญิง รüมทĆ้ง üćรą ๑๗ ขĂขĂงกćรพĆฒนćที่ยĆ่งยืน (SDG 2030) เพื่ĂนํćไปÿูกćรปฏิบĆติที่เปนจริง รüมทĆ้งเรียกรĂงใĀมีกćรตรąĀนĆกถึงคüćมจํćเปนที่เครืĂขćยภćคปรąชćÿĆงคมจąตĂง แÿüงĀćยุทธýćÿตรรüมกĆนในกćรขĆบเคลื่Ăนเพื่ĂคüćมมĆ่นคงขĂงผูĀญิง เด็ก เยćüชน แลąครĂบครĆüที่เทćทĆนตĂÿถćนกćรณเýรþฐกิจÿĆงคมในปจจุบĆน กćรรณรงคüćรąผูĀญิงกĆบกćรเมืĂง ในชüงกĂนกćรเลืĂกตĆ้งในป พ.ý. ๒๕๖๒ เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพรüมกĆบขบüนผูĀญิงปฏิรูป ปรąเทýไทย โดยมูลนิธิผูĀญิงเปนผูปรąÿćนงćน จĆดเüทีĀĆüขĂ รĆฐกĆบกćรÿรćงคüćม

๓๐๒ มĆ่นคงในชีüิตขĂงผูĀญิง แลąเÿนทćงÿูคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćย ซึ่งเปนเüทีที่มีกćร นํćเÿนĂนโยบćยแลąมćตรกćรตĂพรรคกćรเมืĂง เพื่ĂใĀปรąเด็นผูĀญิงเปนüćรąทćง กćรเมืĂง มีกćรจĆดเüทีÿนทนć กĆบพรรคกćรเมืĂงตćง ๆ โดยÿมćชิกเครืĂขćยได จĆดทํćขĂเÿนĂตĂพรรคกćรเมืĂง ดĆงนี้ กํćĀนดใĀคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćยเปนüćรąแĀงชćติเพื่ĂใĀĀนüยงćนขĂง รĆฐแลąกลไกทุกภćคÿüนในÿĆงคมมีปณิธćนแลąใĀคüćมÿํćคĆญในกćรขĆบเคลื่Ăนคüćม เÿมĂภćคĀญิงชćย จĆดตĆ้งĀนüยงćนĂิÿรąĀรืĂĂงคกรมĀćชนเรื่ĂงคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćย โดย มีกćรจĆดÿรรงบปรąมćณเพื่ĂกćรดํćเนินงćนĂยćงมีปรąÿิทธิภćพ ทบทüนแลąแกไขกฎĀมćยที่เกี่ยüขĂงกĆบคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćย โดย ครĂบคลุมทĆ้งเรื่ĂงกćรÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćย แลąขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติทĆ้ง ทćงตรงแลąทćงĂĂม ปรĆบเปลี่ยนทิýทćงกćรดํćเนินงćนขĂงกĂงทุนเพื่ĂกćรพĆฒนćÿตรีใĀเปน เครื่ĂงมืĂในกćรพĆฒนćýĆกยภćพ ปรĆบเปลี่ยนเจตคติแลąคุมครĂงÿตรี โดยใĀĂงคกร ÿตรีมีบทบćทÿํćคĆญในกćรดํćเนินงćน Ăยćงไรก็ตćม ĀลĆงจćกกćรเลืĂกตĆ้ง ไดมีกćรติดตćมขĂเÿนĂแนąดĆงกลćü แลąพบüćพรรคที่จĆดตĆ้งรĆฐบćลไมไดใĀคüćมÿํćคĆญตĂปรąเด็นปญĀćผูĀญิง แลą ขĂเÿนĂเĀลćนี้ ยĆงคงเปนปรąเด็นที่จąตĂงผลĆกดĆนรüมกĆน กĆบเครืĂขćยĂื่น ๆ ตĂไป ในรąยąยćü ๕. การสร้างพื้นที่มีส่วนร่วม และการเสริมสร้างพลังของผู้หญิงในการขับเคลื่อนเพื่อการ เปลี่ยนแปลง กćรขĆบเคลื่ĂนรณรงคขĂงเครืĂขćยเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ โดย มูลนิธิผูĀญิง เปนแกนกลćงปรąÿćนงćน ไดใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรจĆดพื้นที่ใĀผูĀญิงที่ เปนเจćขĂงปญĀćไดÿื่ĂÿćรปญĀćขĂงตนเĂงÿูÿćธćรณą ซึ่งเปนกรąบüนกćรทํćงćน ที่ÿํćคĆญ คืĂไดเปดโĂกćÿใĀผูĀญิงไดทบทüน แลąจĆดลํćดĆบÿćรąÿํćคĆญขĂงปญĀć เพื่Ăÿื่ĂÿćรกĆบÿćธćรณąชนเพื่ĂÿรćงคüćมตรąĀนĆกตĂปญĀćที่ผูĀญิงกลุมตćง ๆ เผชิญĂยู ทĆ้งปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่ผูĀญิงตĂงถูกทุบตีทํćรćยจćกÿćมี ปญĀćถูกลĂลüงไปทํćงćนตćงปรąเทýแลąเปนผูเÿียĀćยจćกกćรคćมนุþย ปญĀć

๓๐๓ แรงงćนĀญิง ปญĀćขĂงผูĀญิงมุÿลิม แลąกลุมผูĀญิงที่ไดรĆบผลกรąทบจćกโครงกćร ขĂงรĆฐ เปนตน นĂกจćกกćรทํćงćนกĆบกลุมผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀćขćงตนแลüทćงมูลนิธิĄ ยĆงใĀคüćมÿํćคĆญกĆบมิติคüćมĀลćกĀลćยขĂงกลุมผูĀญิง ที่มีคüćมแตกตćงทćงชćติ พĆนธุแลąตćงพื้นที่ ทĆ้งในเมืĂงแลąชนบท กćรจĆดกิจกรรมจึงไดกรąจćยไปยĆงภูมิภćค ตćง ๆ เพื่ĂใĀกลุมผูĀญิงในชนบท แลąกลุมชćติพĆนธุตćง ๆ ไดมีÿüนรüม แลąยĆงได คํćนึงถึงกลุมที่ถูกเลืĂกปฏิบĆติซํ้ćซĂน เชน กลุมĀญิงพิกćร กลุมĀญิงที่ĂยูรüมกĆบเĂช ไĂüี พรĂมทĆ้งตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญใĀผูĀญิงจćกกลุมĀลćกĀลćยเĀลćนี้ไดปรćกฏ เปลงเÿียงขĂงตน แลąรüมนํćเÿนĂปญĀćแลąคüćมตĂงกćรในเüทีตćง ๆ รüมกĆบ ผูĀญิงภćคÿüนĂื่น ๆ เชน ในกรąบüนกćรปรąเมินติดตćมกćรดํćเนินขĂงรĆฐตćม ĂนุÿĆญญćผูĀญิง กćรจĆดเüทีปรąชุมรüมกĆบผูแทนขĂงĀนüยงćนขĂงรĆฐ พรรค กćรเมืĂง เปนตน กćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăนเพื่Ăกćรเปลี่ยนแปลงยĆงไดตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญใน กćรÿรćงเüที เพื่ĂใĀมีกćรแลกเปลี่ยนÿถćนกćรณÿภćพปญĀćĂุปÿรรค แลą คüćมกćüĀนćในกćรทํćงćน ขćมเครืĂขćยĂงคกร เชน เครืĂขćยĂงคกรทํćงćน เกี่ยüกĆบปรąเด็นปญĀćผูĀญิง กĆบĂงคกรเครืĂขćยที่ทํćงćนกĆบเด็กแลąครĂบครĆü แลąภćคÿüนĂื่น ๆ ที่ทํćงćนเพื่Ăกćรเปลี่ยนแปลงทćงÿĆงคม เüทีขćมเครืĂขćยเชนนี้ เปดโĂกćÿใĀมีกćรแลกเปลี่ยนคüćมคิดเĀ็น แลąมีกćรทบทüนปรąเมินผลกฎĀมćย แลąนโยบćยรĆฐที่เกี่ยüขĂงĀรืĂÿงผลกรąทบตĂผูĀญิงแลąเด็ก แลąกลุมĂื่น ๆ ที่ ไดรĆบกćรเลืĂกปฏิบĆติไดรĆบรูเรื่Ăงนโยบćยแลąเครื่ĂงมืĂในรąดĆบภูมิภćคแลąรąดĆบ ÿćกลที่เกี่ยüขĂงเปนปรąโยชนในกćรทํćงćนขĂงĂงคกรภćคปรąชćÿĆงคม เüที แลกเปลี่ยนเชนนี้นํćไปÿูกćรüิเครćąĀÿถćนกćรณ แลąปรąเด็นปญĀćที่เปนปจจุบĆน เพื่ĂพĆฒนćเปนขĂเÿนĂแนąÿูกćรเปลี่ยนแปลง แลąกćรกํćĀนดยุทธüิธีเคลื่ĂนไĀü รüมกĆนตĂไป เครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพ ใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรจĆด Ăบรมเพื่ĂเÿริมýĆกยภćพขĂงกลุมĂงคกรÿมćชิก โดยมูลนิธิผูĀญิง ไดทํćĀนćที่ ปรąÿćนจĆดกćรĂบรมใĀกĆบเพื่Ăน ๆ ĂงคกรพĆฒนćเĂกชนดćนผูĀญิง แลąเครืĂขćย ตćง ๆ ทĆ้งคüćมเคลื่ĂนไĀüจćกกลไกÿิทธิมนุþยชนÿćกล กลไกÿิทธิมนุþยชน แลą แผนปฏิบĆติกćรขĂงĂćเซียนที่เกี่ยüกĆบผูĀญิง üćรąกćรพĆฒนćที่ยĆ่งยืน รüมไปถึงขĂมูล เกี่ยüกĆบกćรจĆดทํćรćงกฎĀมćยใĀม ๆ แลąทํćกćรüิเครćąĀจćกมุมมĂงขĂงคนทํćงćน

๓๐๔ เชน กćรทบทüนกฎĀมćยคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü กฎĀมćยปĂงกĆนแกไขกćรคćมนุþย Ăยćงไรก็ตćม ทćงเครืĂขćยยĆงไมไดมีกćรติดตćม ĂยćงเปนรąบบüćกลุมĂงคกรÿมćชิกเครืĂขćยไดมีüิธีกćรนํćÿิ่งที่ไดเรียนรูจćกเüที แลąกćรĂบรมไปเผยแพรกรąจćยคüćมรูตĂใĀแกÿมćชิกในชุมชน ĀรืĂÿมćชิกขĂง กลุมĂงคกรĂยćงไร ทćงมูลนิธิĄ เĀ็นüćกćรขĆบเคลื่ĂนรćงพรąรćชบĆญญĆติคüćมเÿมĂ ภćครąĀüćงเพý ฉบĆบปรąชćชน นĆบเปนตĆüĂยćงคüćมÿํćเร็จที่ใชกรąบüนกćรĂบรม แลąแกนนํćไดนํćปรąเด็นไปเผยแพรตĂในกลุมแลąชุมชนขĂงตน เกิดคüćมตื่นตĆü แลąมีÿüนรüมตĂปญĀćกćรเลืĂกปฏิบĆติ ซี่งเปนปรąเด็นรüมขĂงกลุมผูĀญิงจćกทุก เครืĂขćย ทํćใĀมีกćรรüบรüมรćยชื่ĂผูÿนĆบÿนุนจćกชุมชน แลąยื่นเÿนĂกฎĀมćยตĂ รĆฐÿภć กćรขĆบเคลื่ĂนรüมกĆนในนćมเครืĂขćยĀรืĂแนüรüมผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนć แลąÿĆนติภćพ ในภćพรüมĂćจกลćüไดüć ÿćมćรถบรรลุตćมüĆตถุปรąÿงคในกćร จĆดตĆ้งเพื่ĂรüมกĆนใชเปนกลไกในกćรขĆบเคลื่ĂนรณรงคกĆบĀนüยงćนขĂงรĆฐ แลąเปน เครืĂขćยแรก ๆ ขĂงĂงคกรผูĀญิงที่ไดทํćงćนเชื่ĂมตĂกĆบกลุม ĂงคกรแลąเครืĂขćย ขĂงกลุมที่มีคüćมĀลćกĀลćยทĆ้งทćงชćติพĆนธุ คüćมเชื่Ă แลąกćรกดทĆบซĂนทćง Ăํćนćจ โดยÿมćชิกเครืĂขćยนĂกเĀนืĂจćกกลุมĂงคกรที่ทํćงćนในปรąเด็นปญĀć ผูĀญิงแลüยĆงมีÿมćชิกจćกเครืĂขćยเฉพćąกลุมที่ĀลćกĀลćย เชน ชนกลุมนĂย ÿตรี ชนเผć ĀญิงมุÿลิมจĆงĀüĆดชćยแดนภćคใต กลุมĀญิงพิกćร ทĆ้งพิกćรทćงกćรไดยิน ทćงÿćยตć แลąทćงกćรเคลื่ĂนไĀü เปนตน มูลนิธิผูĀญิง ไดเคยผลĆกดĆนใĀมีกćรทบทüนÿรุปบทเรียนกćรทํćงćน ขĆบเคลื่ĂนขĂงĂงคกรผูĀญิง ในชüงที่ มูลนิธิĄ ไดรĆบมĂบĀมćยใĀเปนĂงคกรดูแล แผนงćนÿุขภćüąผูĀญิง ซึ่งไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนทุนจćกÿํćนĆกงćนกĂงทุนÿนĆบÿนุน กćรÿรćงเÿริมÿุขภćพ (ÿÿÿ.) มีรąยąเüลćดํćเนินโครงกćร ๒ ป (๑ กĆนยćยน ๒๕๕๒- ๓๑ ตุลćคม ๒๕๕๔) โดยมีกćรกํćĀนดยุทธýćÿตรในĀลćยดćน รüมถึงมีแผนในกćร ทบทüนฐćนคิด แลąüิธีกćรทํćงćนเรื่ĂงคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพý แตก็เปนที่นć เÿียดćยที่ยĆงไมมีกćรทบทüนกćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăนในปรąเด็นนี้เนื่Ăงจćกผูเขćรüม กิจกรรมบćงคนไดÿąทĂนüćกิจกรรมÿüนใĀญเนนกćรทบทüนในรąดĆบบุคคล มćกกüćกćรถĂดบทเรียนกćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăนที่ผćนมć มูลนิธิผูĀญิงในฐćนąĂงคกร ที่ทํćĀนćที่จĆดกćรแผนĄ ไดเÿนĂใĀปรąชุมแลกเปลี่ยนกĆนในปรąเด็นนี้ แตเมื่Ă นํćเÿนĂตĂผูจĆดกćรแลąเจćĀนćที่ขĂงแผนงćนĄ แลąกรรมกćรขĂงแผนĄ กลĆบถูก

๓๐๕ ตีคüćมüć มูลนิธิĄ ไมยĂมรĆบกิจกรรมทบทüนที่จĆดขึ้น รüมถึงในกćรปรąเมินผลที่ ÿÿÿ. ใĀนĆกüิชćกćรเปนผูดํćเนินงćน ก็ไมไดนํćเÿนĂปรąเด็นเĀลćนี้แลąรćงรćยงćน กćรปรąเมินผลก็มิไดนํćเÿนĂใĀกĆบมูลนิธิผูĀญิงไดทบทüนแตĂยćงใด นĆบเปนกćร ปรąเมินผลที่แตกตćงจćกกćรปรąเมินผลขĂงแĀลงทุนตćงปรąเทýĂื่น ๆ ซึ่งÿนĆบ ÿนุนกćรทํćงćนขĂงมูลนิธิผูĀญิงมćเปนรąยąเüลćยćüนćน ในรćยงćนปรąเมินผลที่ ไมมีกćรจĆดÿงĂยćงเปนทćงกćรแกมูลนิธิผูĀญิงรąบุüćเปนคüćมขĆดแยงในĂงคกรแลą ทćทีขĂงบุคคล จึงเปนที่นćเÿียดćยที่คüćมคิดเĀ็นขĂงมูลนิธิผูĀญิงตĂกćรดํćเนินงćน ตćมแผนงćนไมไดนํćไปÿูกćรรĆบฟง จึงยĆงไมมีกćรถĂดบทเรียนกćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăน รąดĆบนโยบćยรüมกĆนขĂงÿมćชิกเครืĂขćยแตĂยćงใด ๖. สรุปบทเรียนและประเด็นท้าทาย คงไมÿćมćรถปฏิเÿธไดüć กćรรüมตĆüขĂงกลุมĂงคกรทĆ้งในรูปแบบ คณąทํćงćนĀรืĂเครืĂขćย เปนยุทธýćÿตรที่ÿํćคĆญในกćรÿรćงพลĆงทํćงćนเพื่Ă ขĆบเคลื่Ăนÿูกćรเปลี่ยนแปลงทćงÿĆงคม ซึ่งมูลนิธิผูĀญิงไดรüมทํćงćนกĆบกลุม Ăงคกร เครืĂขćยตćง ๆ มćโดยตลĂด ทĆ้งกĆบĂงคกรที่ทํćงćนในปรąเด็นปญĀćผูĀญิง รüมไป ถึงกลุมĂงคกรดćนเด็กแลąผูĀญิง กลุมเฉพćąที่มีกćรรüมตĆüขĆบเคลื่Ăนปรąเด็นขĂง ตน เชน เครืĂขćยÿตรีชนเผćแĀงปรąเทýไทย กลุมบูรณćกćรแรงงćนÿตรี เครืĂขćย ผูĀญิงĂยูรüมกĆบเĂชไĂüี กลุมĀญิงÿูชีüิต ĄลĄ ĂีกทĆ้งยĆงรüมถึงกลุมผูĀญิงรąดĆบ ภูมิภćค เชน เครืĂขćยผูĀญิงĂีÿćน เครืĂขćยแมĀญิงลćนนć เครืĂขćยÿตรีภćคใต เครืĂขćยผูĀญิงมุÿลิมจĆงĀüĆดชćยแดนใต เครืĂขćยผูĀญิงเรียกรĂงÿิทธิในที่ดิน เปน ตน รüมถึงกćรปรąÿćนกćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăนüćรąเรื่ĂงผูĀญิงกĆบเครืĂขćยผูĀญิงใน ภูมิภćคĂćเซียน แลąในรąดĆบÿćกล มูลนิธิผูĀญิงไดÿรุปบทเรียนแลąปรąเด็นทćทćย ในชüงรąยąเüลćดํćเนินงćนขĂงเครืĂขćยผูĀญิงเพื่ĂคüćมกćüĀนćแลąÿĆนติภćพได ดĆงตĂไปนี้ มูลนิธิผูĀญิง ไดมีÿüนÿํćคĆญในกćรปรąÿćนใĀเกิดกćรทํćงćนเปนเครืĂขćย ผูĀญิง ไดรĆบกćรเÿนĂใĀเปนĂงคกรปรąÿćนงćน พรĂมกĆบจĆดĀćทรĆพยćกรเพื่Ă ดํćเนินกิจกรรมตćง ๆ เพื่ĂÿรćงใĀเครืĂขćยมีคüćมเขมแข็ง แลąไดใชกćรรüมตĆüเปน เครืĂขćย รüมถึงกćรรüมกĆนในรูปแบบคณąทํćงćน เปนยุทธýćÿตรÿํćคĆญในกćร ขĆบเคลื่ĂนเรียกรĂงตĂĀนüยงćนขĂงรĆฐ เพื่ĂใĀกćรแกไขปญĀćขĂงผูĀญิงĂยćงเปน รąบบจćกรĆฐบćล แตกćรขćนตĂบแลąผลขĂงคüćมÿํćเร็จยĆงคงเปนไปĂยćงจํćกĆด แลąใชรąยąเüลćเพื่Ăÿรćงกćรเปลี่ยนแปลงที่มĂงเĀ็นเปนรูปธรรมได

๓๐๖ แมจąมีคüćมพยćยćมที่จąใĀกćรขĆบเคลื่ĂนใĀเปนคüćมÿĆมพĆนธในแนüรćบ (Horizontal approach) ที่ÿรćงกรąบüนกćรมีÿüนรüมขĂงÿมćชิกเครืĂขćย แต บทบćทĀลĆกในกćรปรąÿćนกćรดํćเนินงćนแลąจĆดĀćทรĆพยćกรยĆงตกเปน ภćรąĀนćที่ขĂงมูลนิธิผูĀญิง รüมทĆ้งกćรนํćขบüนกćรขĆบเคลื่Ăนในปรąเด็นüćรą ตćง ๆ โดยใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรใชĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชนในกćรขĆบเคลื่Ăนเพื่Ăÿรćง ĀลĆกปรąกĆนüćกฎĀมćย นโยบćยที่จĆดทํćนĆ้นไมลąเมิดÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิงกลุม ใด ๆ แลąเปนไปตćมขĂเÿนĂแนąขĂงกรรมกćรปรąจํćĂนุÿĆญญćผูĀญิงตĂรĆฐบćล ไทย กćรจąบรรลุüĆตถุปรąÿงคนี้ไดจํćเปนตĂงมีÿüนรüมĂยćงเต็มที่ขĂงĂงคกร ÿมćชิกเครืĂขćย ซึ่งตćงก็มีปรąเด็นĀลĆกĀรืĂปรąเด็นเฉพćąในกćรทํćงćนขĂงตนเĂง เชน กćรÿงเÿริมคüćมเขมแข็งทćงเýรþฐกิจ ดĆงนĆ้น กćรปรąÿćนคüćมรüมมืĂในกćร ทํćงćนจํćเปนตĂงคํćนึงถึงขĂจํćกĆดขĂงÿมćชิก ดüยเĀตุนี้กćรจąทํćใĀเครืĂขćยดํćรง ĂยูตĂไปĂยćงยĆ่งยืนทćมกลćงคüćมĀลćกĀลćยขĂงĂงคกรÿมćชิก จึงยĆงคงเปนโจทย ที่ทćทćย กćรÿงเÿริมคüćมเขมแข็งใĀกĆบÿมćชิกเครืĂขćย ดüยกćรจĆดÿรรทรĆพยćกร เพื่ĂใชในกćรĂบรมแกนนํć ที่เปนตĆüแทนขĂงĂงคกรเครืĂขćย โดยคćดĀüĆงüć ผูเขćรüมปรąชุมที่เปนแกนนํćจąนํćไปเผยแพรตĂกĆบกลุมผูĀญิงในพื้นที่ พรĂมกĆบ คćดĀüĆงใĀรąดมทรĆพยćกร เพื่ĂใชในกćรĂบรมเผยแพรจćกĀนüยงćนในทĂงถิ่นนĆ้น เปนแนüคิดที่ไมเปนจริง เนื่ĂงจćกไมÿćมćรถจĆดĀćทรĆพยćกรÿํćĀรĆบกćรจĆดกิจกรรม กรąจćยคüćมรูใĀแกÿมćชิกขĂงกลุมในพื้นที่ได จึงเปนชĂงüćงที่ทํćใĀโĂกćÿ แลą กćรเรียนรูจํćกĆดĂยูเพียงแกนนํćที่มćรüมปรąชุม ไมไดมีกćรกรąจćยกćรรĆบรูไปในüง กüćง ทํćใĀเกิดชĂงüćงเพรćąÿมćชิกคนĂื่น ๆ ในĂงคกรไมไดพĆฒนćýĆกยภćพ แลą เขćมćเปนÿüนรüมในเครืĂขćยขĆบเคลื่ĂนüćรąผูĀญิงĂยćงเต็มที่ ดĆงนĆ้นจึงจํćเปนตĂง มีกćรจĆดÿรรทรĆพยćกรแกแกนนํćÿํćĀรĆบกćรจĆดĂบรมเผยแพรแกÿมćชิกüงกüćง (echo training) กćรขĆบเคลื่ĂนขĂงเครืĂขćยผูĀญิงในชüงเüลćที่ผćนมćÿćมćรถดํćเนินกćร ไดĂยćงตĂเนื่Ăงแลąปรąÿบคüćมÿํćเร็จในบćงปรąเด็นนĆ้นก็เพรćąมีทรĆพยćกร เพียงพĂในกćรขĆบเคลื่Ăน ดĆงนĆ้น แĀลงทุนจึงมีบทบćทÿํćคĆญในกćรÿนĆบÿนุนจĆดÿรร งบปรąมćณใĀกĆบกิจกรรม เชน กćรจĆดเüที กćรปรąชุมรüมกĆบภćคีÿมćชิก ซึ่งตĂงใช งบปรąมćณจํćนüนมćก เพื่Ăเปนคćใชจćยในกćรเดินทćง คćĂćĀćร แลąคćที่พĆกขĂง ÿมćชิกจćกกลุมĂงคกรตćง ๆ ทĆ่üทุกภćค Ăยćงไรก็ตćม ไดมีกćรเปลี่ยนแปลงในชüง ÿิบปที่ผćนมćเนื่Ăงจćกกćรเกิดขึ้นขĂงเครืĂขćยแลąกćรรüมกลุมĂงคกรทํćงćนเรื่Ăง

๓๐๗ ผูĀญิงเปนกćรริเริ่มโดยแĀลงทุน ที่มีüćรąปรąเด็นทํćงćนขĂงตนแลąÿนĆบÿนุนกćร ปรąชุมขĂงĂงคกรตćง ๆ เพื่ĂใĀเกิดกćรจĆดตĆ้งเปนเครืĂขćยตćมภćรกิจเฉพćąĀนć เชน เครืĂขćยในกćรติดตćมกรąบüนกćรรćยงćนÿิทธิมนุþยชนĀรืĂ UPR (Universal Periodic Review) แลąในรąยąĀลĆงไดมีกćรปรĆบเปลี่ยนบทบćทขĂง แĀลงทุน จćกแตเดิมที่เปนĂงคกรÿนĆบÿนุนงบปรąมćณ มćเปนĂงคกรปฏิบĆติกćร รüมĀรืĂดํćเนินโครงกćรเĂง มิไดมีเปćĀมćยเพื่Ăเÿริมÿรćงคüćมเขมแข็งใĀกĆบ เครืĂขćยที่มีĂยูแลüเชนที่เคยเปนมć แมüćจąมีบćงĂงคกรที่ยุติบทบćทลง Ăยćงเชน มูลนิธิผูĀญิง แตใน ขณąเดียüกĆน ก็ไดมีกćรกĂตĆ้งขĂงผูĀญิงกลุมที่ไดรĆบผลกรąทบจćกปญĀćตćง ๆ แลą เครืĂขćยที่รüมตĆüĂยćงĀลćกĀลćยเพิ่มมćกขึ้น แมคüćมĀลćกĀลćยจąเปนÿิ่งที่ดี แตในÿถćนกćรณปจจุบĆนยĆงไมมีกลไกที่ทํćĀนćที่ปรąÿćนเครืĂขćยÿมćชิกเพื่Ă กํćĀนดปรąเด็นรüมในกćรขĆบเคลื่Ăนÿรćงกćรเปลี่ยนแปลงไดĂยćงเปนรąบบ ตลĂดจนรüมกĆนติดตćมปรąเมินกćรทํćงćนขĂงรĆฐบćล เพื่ĂนํćไปÿูกćรตĂรĂงĂยćงมี พลĆง ดĆงเชน เครืĂขćยĂงคกรดćนÿิ่งแüดลĂม ĀรืĂ P-Move ขบüนกćรปรąชćชน เพื่ĂÿĆงคมที่เปนธรรม ในขณąที่เครืĂขćยผูĀญิงที่จĆดตĆ้งโดยĂงคกรตćง ๆ ยĆงไมมีคüćม เปนเĂกภćพในกćรขĆบเคลื่ĂนĀรืĂรณรงคüćรąเพื่Ăกćรเปลี่ยนแปลงไดĂยćงมีพลĆง กćรพĆฒนćทćงเทคโนโลยีกćรÿื่ĂÿćรในปจจุบĆน ไดเปดโĂกćÿใĀมีกćร ÿื่ĂÿćรกĆนไดงćยแลąÿąดüกมćกขึ้น ที่ผćนมćมีเครืĂขćยที่ไดÿื่ĂÿćรกĆนผćนทćงกลุม ไลน เชน กลุม CEDAW/SDG กลุม We Move ในยุคที่กćรจĆดĀćกćรÿนĆบÿนุนจćก แĀลงทุนเปนไปไดยćกมćกขึ้น กćรปรąชุมÿื่ĂÿćรกĆบÿมćชิกผćนโปรแกรมทćง ĂĂนไลน จึงนćจąเปนทćงเลืĂกที่ÿĂดคลĂงกĆบÿถćนกćรณที่เปนĂยู ÿüนในรąดĆบ ภูมิภćค กćรปรąชุมแบบพบĀนćยĆงคงÿćมćรถดํćเนินตĂไปไดเนื่ĂงจćกยĆงพĂมี เงินทุนÿนĆบÿนุน Ăยćงไรก็ตćม กćรปรąชุมแบบพบĀนćขĂงÿมćชิกเครืĂขćยใน ปรąเทýเพื่ĂกํćĀนดปรąเด็นรüมในกćรขĆบเคลื่ĂนยĆงมีคüćมÿํćคĆญ ÿิ่งที่ทćทćยคืĂ กćรกํćĀนดรูปธรรมขĂงกลไกปรąÿćนงćนที่มีปรąÿิทธิภćพเพื่ĂใĀเกิดกćรขĆบเคลื่Ăน รüมกĆนจćกเครืĂขćยตćง ๆ Ăยćงแทจริง รüมถึงกćรเพิ่มพูนทĆกþąแกÿมćชิกขĂง เครืĂขćยใĀÿćมćรถติดตĂÿื่ĂÿćรกĆบเครืĂขćยĂงคกรในรąดĆบภูมิภćคแลąÿćกล เพื่Ă ÿงเÿริมแลąเĂื้ĂĂํćนüย (facilitate) บทบćทขĂงÿมćชิกในกćรเขćรüมขĆบเคลื่Ăน ĂยćงทĆ่üถึงแลąมีปรąÿิทธิภćพในเüทีรąดĆบภูมิภćคแลąนćนćชćติ

๓๐๘

๓๐๙ บทส่งท้าย มูลนิธิผู้หญิง ในความทรงจำของ กรรมการและผู้ร่วมงาน

๓๑๐

๓๑๑ ความทรงจำเกี่ยวกับ มูลนิธิผู้หญิง อมรา พงศาพิชญ์ เมื่ĂไดรĆบเชิญชüนใĀรื้Ăฟนคüćมทรงจํćเกี่ยüกĆบมูลนิธิผูĀญิงในüćรąที่มูลนิธิ ผูĀญิงจąยุติกćรทํćงćนในรูปมูลนิธิĂยćงเปนทćงกćร ดิฉĆนนึกทบทüนกิจกรรมตćง ๆ ที่เคยรüมทํćกĆบมูลนิธิ แลąพบüćÿćมćรถรื้Ăฟนคüćมจํćไดเปนชüง ๆ ไมตĂเนื่Ăง เมื่ĂถึงเüลćตĂงนĆ่งลงเขียน ดิฉĆนจึงขĂเลćเฉพćąบćงชüง ĀรืĂถćใชýĆพทที่นิยมกĆน ในตĂนนี้ ก็คงตĂงใชคํćüćเปน moment ตćง ๆ เทćที่ยĂนรํćลึกได คüćมทรงจํćแรกขĂงดิฉĆนคืĂชüงกĂนจดทąเบียนเปนมูลนิธิ เมื่ĂÿĀปรąชć ชćติรĆบรĂงĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ (CEDAW) ในป ค.ý. ๑๙๗๙ (พ.ý. ๒๕๒๒) แลąมีกćรÿงเÿริมกิจกรรมดćนÿตรีกĆนĂยćงแข็งขĆน ÿมĆยที่ดิฉĆนĂยูที่ÿถćบĆนüิจĆยÿĆงคมแลąÿนใจงćนดćน Women’s Study ไดมีโĂกćÿ แลกเปลี่ยนกĆบ คุณýิริพร ในปรąเด็นเกี่ยüกĆบผูĀญิง คüćมÿĆมพĆนธในครĆ้งนĆ้นดํćเนิน ตĂมćเรื่Ăย ๆ จนในที่ÿุด ในป พ.ý. ๒๕๒๗ คุณýิริพรไดเริ่มโครงกćรýูนยขćüผูĀญิง เพื่Ăผลิตÿื่ĂใĀคüćมรูเรื่ĂงÿิทธิÿตรีแกผูĀญิงทĆ่üไป แลąในป พ.ý. ๒๕๒๘ ไดเกิด โครงกćรบćนพĆกผูĀญิง เพื่ĂใĀคüćมชüยเĀลืĂผูĀญิงที่ถูกÿćมีทุบตี แลąรณรงค เผยแพรใĀมีกćรยุติคüćมรุนแรงในครĂบครĆü กิจกรรมขĂงÿĂงโครงกćรนี้เปนพื้นฐćน ÿํćคĆญที่นํćไปÿูกćรจดทąเบียนมูลนิธิในป พ.ý. ๒๕๓๐ กิจกรรมเรื่ĂงกćรตĂตćน คüćมรุนแรงในครĂบครĆüเปนปรąเด็นที่มูลนิธิผูĀญิงไดทํćĂยćงตĂเนื่ĂงมćโดยตลĂด คüćมทรงจํćที่ÿĂง คืĂกćรรüมเดินทćงไปทํćงćนภćคÿนćมในโครงกćรคํć Āลć ซึ่งดํćเนินกćรในชüง พ.ý. ๒๕๓๐-๒๕๓๔ ดิฉĆนไดมีโĂกćÿรüมเดินทćงเขć Āมูบćนแลąเรียนรูüิธีกćร “ตกเขียü” ขĂงผูคćมนุþย เมื่Ăมีรถตูที่ไมคุนเคยแลนเขć Āมูบćน ก็เปนที่คćดเดćไดüć จąมีกćรเชิญชüนใĀเด็กผูĀญิงที่เรียนĂยูชĆ้น ป. ๕ แลą

๓๑๒ ป. ๖ เตรียมตĆüเดินทćงĂĂกจćกĀมูบćนĀลĆงจćกจบกćรýึกþćภćคบĆงคĆบ แลąเขćÿู กรąบüนกćรคćปรąเüณีตĂไป มูลนิธิไดจĆดทํćĀนĆงÿืĂ “คํćĀลć” เผยแพรผćนครูใน โรงเรียนเพื่Ăใชเปนÿื่ĂกćรýึกþćÿํćĀรĆบนĆกเรียน กćรขยćยผลขĂงโครงกćรคํćĀลć นํćไปÿูงćนตĂเนื่ĂงขĂงมูลนิธิ คืĂกćรรüมงćนกĆบĂงคกรเครืĂขćยในปรąเทý ปลćยทćงที่รĆบเĀยื่Ăกćรคćมนุþย เปนกćรรณรงคใĀชุมชนเขćมćมีÿüนรüมในกćร ĀยุดยĆ้งกćรนํćเด็กÿูกรąบüนกćรคćปรąเüณี ตĆ้งแตตนทćงในĀมูบćนภćคĂีÿćนแลą ภćคเĀนืĂขĂงไทย แลąชุมชนปลćยทćงในตćงปรąเทýในทüีปยุโรป ถืĂเปนกćร ทํćงćนที่ครบüงจร คüćมทรงจํćที่ÿćม คืĂกćรรĆบรูเรื่Ăงรćüเกี่ยüกĆบกิจกรรมขĂงมูลนิธิผูĀญิงที่ ĂํćเภĂแมÿĂด งćนขĂงมูลนิธิผูĀญิงในรąยąÿุดทćย คืĂกćรรüมมืĂกĆบผูนํćผูĀญิงแลą เด็กในพื้นที่ แลąชุมชนมุÿลิม ๓ แĀงในĂํćเภĂแมÿĂด เชน Smile-lay Club เพื่Ă ชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ĀรืĂถูกลüงเกิน ทćงเพý กćรที่ดิฉĆนไดมีโĂกćÿเขćรüมในกิจกรรมขĂงมูลนิธิผูĀญิงในกćรรณรงคใĀ คüćมรูแลąคüćมชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กในเรื่ĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แมจąเปน ÿüนเล็ก ๆ ไดชüยเพิ่มปรąÿบกćรณแลąคüćมรูในดćนÿüนตĆü แลąไดมีÿüนทํć ปรąโยชนใĀÿĆงคมเพิ่มขึ้นĂีกดüย

๓๑๓ ความสำนึกที่จะ สร้างและดัดแปลงโลก: เรียนรู้จากงานมูลนิธิผู้หญิง ปิ่นหทัย หนูนวล ความสำนึกที่แท้จริงของมนุษย์คือความสำนึกที่จะสร้างและดัดแปลงโลก ด้วยการเคลื่อนไหวใช้แรง และการคิดไตร่ตรองไปพร้อม ๆ กัน (เปาโล แฟรร์) ขĂคüćมที่ĂćนแลąÿĂนĀนĆงÿืĂนี้ไดเขćใจชĆดเมื่ĂไดโĂกćÿเรียนรู งćนรüมกĆบมูลนิธิผูĀญิง ในชüงป พ.ý. ๒๕๕๕ ในฐćนąกรรมกćรขĂงมูลนิธิ จนถึงเüลćปจจุบĆน รูปธรรมมćกมćยจćกฐćนกćรปฏิบĆติทĆ้งในรąดĆบบุคคล กลุม ชุมชน แลąกćรผลĆกดĆนใĀเกิดกćรเปลี่ยนแปลงในรąดĆบนโยบćย ปรćกฏในรูปแบบ งćนüิจĆย ÿื่ĂÿํćĀรĆบปฏิบĆติกćรมćกมćยที่ลüนมีที่มćจćกกćรมีÿüนรüมขĂง ผูคนที่เปน “เจาของปญĀา” ในทุกขĆ้นตĂนขĂงกćรทํćงćน ปจจุบĆนงćนüิจĆย แลąÿื่ĂเĀลćนี้ถูกรüบรüมแลąเผยแพรÿูÿćธćรณąเพื่Ăใชปรąโยชน แลąคืĂ รูปธรรมที่ÿąทĂนชĆดขĂงกćรปฏิบĆติงćนในชüงเüลćที่ผćนมć เมื่Ăไดมีÿüนรüมในฐćนąที่ปรึกþćขĂง “กลุมĀญิงÿูชีüิต” (Live Our Lives Group) กลุมขĂงผูĀญิงที่ปรąกĂบดüยÿมćชิกตćงถิ่น ตćงที่ แต มี “ประÿบการณชีüิตรüม” ในฐćนąผูเÿียĀćยจćกกćรคćมนุþย มูลนิธิ ผูĀญิงĂĂกแบบกćรทํćงćนดüยคüćมเชื่ĂมĆ่นในýĆกยภćพขĂงผูĀญิงในทุก ÿภćüą กćรเริ่มตนงćนบํćบĆดเยียüยć ฟนฟูรćงกćย จิตใจดüยกรąบüนกćร

๓๑๔ กลุม “เพื่อนชüยเพื่อน” เปนüิธีกćรทํćงćนที่มุงเปćเพื่ĂเÿริมÿรćงพลĆง ĂํćนćจในตนขĂงผูĀญิงดüยกćรชüยเĀลืĂกĆนแลąกĆนในรูปแบบกลุม กćร แลกเปลี่ยนทุกข ÿุขจćกผูมีปรąÿบกćรณรüม นĂกจćกจąชüยใĀผูĀญิงแต ลąคนรĆบรู เขćใจปญĀćขĂงตĆüเĂงที่เชื่ĂมโยงกĆบครĂบครĆüแลąÿĆงคม ภćยนĂกüćลüนเปนปจจĆยÿํćคĆญที่ÿมćชิกแตลąคนคćดĀüĆงใĀมีชีüิตที่ดี ดüยกรąบüนกćรดĆงกลćü มุมมĂงขĂงผูĀญิงที่มีตĂตนเĂงเปลี่ยนไป จćก เพื่Ăนรüมทุกขกลุมเล็ก ขยćยกćรทํćงćนÿูกลุมเพื่Ăนที่กํćลĆงเผชิญปญĀćทĆ้ง ในปรąเทýแลąตćงปรąเทý ทĆ้งที่เดินทćงกลĆบมć แลąยĆงĂยูในÿภćüą ตĆดÿินใจ กรąบüนกćรทํćงćนขĂงมูลนิธิผูĀญิงกĆบกćรÿรćงพื้นที่แĀงกćร เรียนรูÿํćĀรĆบผูĀญิง ที่มุงเปćเพื่ĂฟนคืนพลĆงĂํćนćจในตĆüตนขĂงผูĀญิง กćร ÿนĆบÿนุนใĀÿมćชิกกลุมเริ่มตนทํćงćนเพื่ĂกćรปĂงกĆนกćรคćมนุþยในชุมชน เมื่ĂÿมćชิกมีเปćĀมćย คüćมตĂงกćรรüม (common goal oriented) ขĂง ÿมćชิกกลุมที่เปนผูĀญิงเพื่ĂปĂงกĆนผูĀญิงแลąÿมćชิกในครĂบครĆü ชุมชน ขĂงตĆüเĂง แลąชุมชนขĂงเพื่Ăนÿมćชิกกลุม ชüงเüลćที่กลุมĀญิงÿูชีüิต กลุม ผูเÿียĀćยจćกกćรคćมนุþยเริ่มมีÿมćชิกในทุกภูมิภćคขĂงปรąเทý แลąมี เปćĀมćยกćรทํćงćนที่ชĆดขึ้น เริ่มดํćเนินกćรดüยกลุมเĂง เพื่ĂรüมมืĂกĆบ ĀนüยงćนภćครĆฐแลąเĂกชนตลĂดจนĂงคกรทĂงถิ่นในกćรรณรงคปĂงกĆน แลąแกไขปญĀćกćรคćมนุþย กลุมมีฐćนąเปนĂงคกรเĂกชนที่จดทąเบียน เปนĂงคกรดćนปĂงกĆนแลąปรćบปรćมกćรคćมนุþย ตćม พ.ร.บ. ปĂงกĆน แลąปรćบปรćมกćรคćมนุþย พ.ý. ๒๕๕๑ เรียกไดüć กลćยเปนชุมชนขĂง ผูเÿียĀćยที่ตĂงกćรตĂÿูเพื่ĂเขćถึงคüćมยุติธรรมรüมกĆน ภćพกćรทํćงćนขĂงกลุมĀญิงÿูชีüิตเปนภćพÿąทĂนกćรทํćงćนขĂง มูลนิธิผูĀญิงที่เชื่ĂมĆ่นในกćรทํćงćนดüยกćรมีÿüนรüมขĂงผูคนเÿมĂมć แลą ปรćกฏเปนรูปธรรมในทุกงćนที่ไดเĀ็นแลąรĆบรู เปนเชนนĆ้นไมเคยพลćดเปć ĀลĆกยึดที่มĆ่นคง ดüยüิธีคิดที่ชĆดเจน แลąคืĂÿิ่งที่ไดเรียนรูกćรทํćงćนใน ปรąเด็นผูĀญิงĂยćงเขมขนจćกทีมทํćงćนขĂงมูลนิธิ ที่เรียกไดĂยćงÿนิทใจ üć “ครู” ที่ÿĂนงćนมćกมćยดüยกćรปฏิบĆติใĀรĆบรู เขćใจแลąเĀ็นไดจćกผล กćรทํćงćนในทุกรูปแบบ มูลนิธิผูĀญิงĂĂกแบบกćรทํćงćนทĆ้งในรąดĆบบุคคล กลุม ชุมชน แลąนํćÿูกćรผลĆกดĆนใĀเกิดกćรเปลี่ยนแปลงเชิงนโนบćย ที่นี่ ทํćงćนแบบกĆดไมปลĂย ดüยชุดคüćมรูที่มีฐćนจćกกćรปฏิบĆติ

๓๑๕ คüćมÿํćนึกที่แทจริงขĂงมนุþยคืĂคüćมÿํćนึกที่จąÿรćงแลą ดĆดแปลงโลกดüยกćรเคลื่ĂนไĀüใชแรง แลąกćรคิดไตรตรĂงไปพรĂม ๆ กĆน ทุกครĆ้งที่ไดรüมงćน ไดเขćรüมปรąชุมในüćรąนĆดĀมćย ไดติดÿĂยไปใน ÿนćมตćง ๆ ไดฟงชุดคüćมคิดที่นํćมćแลกเปลี่ยน ปรึกþć ไดĂćนงćนเขียน ไดเรียนรูงćนüิจĆยแลąüิธีüิทยćที่เลืĂกใช จćกบรรดć “ครู” ในงćนผูĀญิงขĂง มูลนิธิผูĀญิง ขĂคüćมขćงตนชĆดเจนเÿมĂ เพรćąนĆ่นคืĂเปćĀมćยที่รĆบรูüć ทีมมูลนิธิผูĀญิงไมเคยพรĂงในเปćนĆ้น เขมขน จริงจĆงแลąชĆดเจน

๓๑๖

๓๑๗ เสี้ยวหนึ่งของชีวิต รังสิมา ลิมปิสวัสดิ์ มูลนิธิผูĀญิง เปนĂงคกรเĂกชนกĂตĆ้งเมื่Ăป พ.ý. ๒๕๒๗ แลąยุติบทบćท ดํćเนินงćนลงเมื่Ăป พ.ý. ๒๕๖๖ บนเÿนทćง ๔๐ ปขĂงมูลนิธิผูĀญิง ดิฉĆนไดมีโĂกćÿ มćทํćงćนรüมĂุดมกćรณเพื่ĂÿนĆบÿนุนแลąÿงเÿริมÿิทธิขĂงผูĀญิงĂยูชüงĀนึ่ง คืĂรąĀüćง พ.ý. ๒๕๓๕ ถึง พ.ý. ๒๕๔๑ ในชüงเüลćดĆงกลćüปรąเทýไทยเพิ่งมี รĆฐธรรมนูญ พ.ý. ๒๕๓๕ ĀลĆงจćกเกิดรĆฐปรąĀćร พ.ý. ๒๕๓๔ ลมรĆฐบćลพลเĂก ชćติชćย ชุณĀąüĆณ มีเĀตุกćรณÿํćคĆญคืĂเĀตุกćรณพฤþภćคม ๒๕๓๕ ĀลĆงจćกนĆ้นมี รĆฐบćลซึ่งมćจćกกćรเลืĂกตĆ้งโดยตลĂด มีนćยชüน ĀลีกภĆย เปนนćยกรĆฐมนตรีตĂ ดüย นćยบรรĀćร ýิลปĂćชćแลąพลเĂก ชüลิต ยงใจยุทธ เกิดüิกฤตตมยํćกุง พ.ý. ๒๕๔๐ แลąเมื่Ă พลเĂก ชüลิต ยงใจยุทธ ลćĂĂกจćกตํćแĀนงนćยกรĆฐมนตรี นćย ชüน ĀลีกภĆย ไดกลĆบมćเปนนćยกรĆฐมนตรี ตĂมćมีกćรปรąกćýใชรĆฐธรรมนูญ พ.ý. ๒๕๔๐ ซึ่งไดชื่ĂüćเปนรĆฐธรรมนูญฉบĆบปรąชćชนเพรćąไดมćจćกกćรเรียกรĂงใĀ ปรąชćชนเปนผูจĆดทํćรĆฐธรรมนูญ เพรćąในĂดีตรĆฐธรรมนูญมĆกจąถูกรćงโดยคณą รĆฐปรąĀćร รĆฐธรรมนูญฉบĆบปรąชćชน พ.ý. ๒๕๔๐ มีคณąผูรćงคืĂ ÿมćชิกÿภćรćง รĆฐธรรมนูญ ĀรืĂ ÿÿร. ซึ่งไดรĆบเลืĂกตĆ้งมćจćกปรąชćชน แลąในกรąบüนกćรจĆดทํć รćงรĆฐธรรมนูญมีกćรเปดรĆบฟงคüćมคิดเĀ็นจćกปรąชćชนทĆ่üปรąเทýĂยćงทĆ่üถึง ĂงคกรผูĀญิงในขณąนĆ้นไดรüมมืĂกĆนทํćงćนในนćม เครืĂขćยผูĀญิงกĆบรĆฐธรรมนูญ ในชüงเüลćขณąนĆ้นมีĂงคกรเĂกชน ดํćเนินงćนเปนจํćนüนมćกโดยแบงเปน ĂงคกรเĂกชนที่ทํćงćนดćนเด็ก ดćนผูĀญิง ดćนชนบท ดćนÿิทธิเÿรีภćพ กćร คุมครĂงผูบริโภคแลąĂื่น ๆ ในÿüนĂงคกรเĂกชนที่ทํćงćนดćนÿิทธิผูĀญิง นĂกจćก มูลนิธิผูĀญิง ก็มีมูลนิธิเพื่ĂนĀญิง มูลนิธิ Empower บćนพĆกฉุกเฉินขĂงÿมćคม ÿงเÿริมÿถćนภćพÿตรี ÿภćÿตรีแĀงชćติ แลąÿมćคมบĆณฑิตÿตรีทćงกฎĀมćย เปน ตน

๓๑๘ ทีมงćนที่เรćทํćงćนรüมĂุดมกćรณเดียüกĆนในมูลนิธิผูĀญิงขณąนĆ้นมีĂยู ๑๓-๑๕ ชีüิตดüยกĆน มีĀลćยชüงüĆย ĂćยุÿูงÿุดคืĂ ๓๗ ป ตํ่ćÿุดคืĂ ๑๕ ป ÿüนใĀญ เปนโÿดแลąเปนผูĀญิงทĆ้งĀมด มี ๒ คนที่มีลูก มีĂćÿćÿมĆครชćüตćงปรąเทý ๑ คน มćจćกปรąเทýĂĂÿเตรเลีย ชื่Ă แพม ซิมมĂน แพมเรียนภćþćไทยดüยแลąทํćĀนćที่ รüบรüมขĂมูลเขียนบทคüćมเผยแพรในĀนĆงÿืĂพิมพภćþćĂĆงกฤþแลąฝกฝน ÿรćง คüćมมĆ่นใจใĀเจćĀนćที่ในกćรÿื่ĂÿćรดüยภćþćĂĆงกฤþ ในขณąนĆ้นทีมงćนไดแบง คüćมรĆบผิดชĂบเปน ๔ ÿüน คืĂฝćยชüยเĀลืĂผูĀญิง ฝćยชุมชน ฝćยเผยแพรเพื่Ă รณรงคคüćมคิดเรื่ĂงÿิทธิผูĀญิงแลąฝćยÿนĆบÿนุนกćรดํćเนินงćน เป้าหมายในการทำงาน เรćเปนĂงคกรเĂกชนที่ทํćงćนดćนÿิทธิผูĀญิงแลąชüยเĀลืĂผูĀญิง เปćĀมćยขĂงĂงคกรเĂกชนในกćรทํćงćน ในคüćมคิดขĂงดิฉĆนคืĂทํćงćนที่ไมซํ้ćซĂน กĆบภćครĆฐ ĀรืĂทํćงćนที่ภćครĆฐยĆงไมไดทํćĀรืĂทํćไมได เรćพยćยćมลงมืĂทํćเพื่Ăเปน แบบĂยćงĀรืĂเพื่ĂแÿดงใĀเĀ็นüćรูปแบบกćรทํćงćนเปนĂยćงไรแลąÿćมćรถนํćไป ปรĆบใชไดĂยćงไรบćง เปćĀมćยที่ÿํćคĆญĂีกปรąกćรĀนึ่ง คืĂกćรกรąตุนภćครĆฐใĀเกิด กćรตรąĀนĆกแลąลงมืĂแกไขปญĀćที่ผูĀญิงกํćลĆงเผชิญĂยูไมüćจąเปนมิติดćนÿĆงคม ดćนกฎĀมćย กćรเมืĂงแลąในขณąเดียüกĆนเรćก็ตรąĀนĆกดีüćÿćเĀตุรćกเĀงćขĂง ปญĀćที่ผูĀญิงปรąÿบปญĀćถูกเĂćรĆดเĂćเปรียบแลąถูกทํćรćยไมไดเกิดจćกคüćม ยćกจน ĀรืĂขćดโĂกćÿทćงกćรýึกþć แตเกิดจćกทĆýนคติกćรเลี้ยงดู กćรĂบรม ÿĆ่ง ÿĂน กćรปลูกฝงคćนิยมชćยเปนใĀญเĀนืĂกüćĀญิงแลąมีคุณคćมćกกüćผูĀญิง แลą มีĂํćนćจคüบคุม บงกćรแลąจĆดกćรกĆบเนื้ĂตĆüชีüิตรćงกćยขĂงผูĀญิงĂยćงไรก็ได ซึ่ง ÿิ่งเĀลćนี้ถูกถćยทĂดĂยćงมีปรąÿิทธิภćพผćนกćรเลี้ยงดูในครĂบครĆüแลąกćรĂบรม ÿĆ่งÿĂนในÿถćนýึกþćแลąกćรปรąพฤติปฏิบĆติขĂงคนในÿĆงคมมćเปนเüลćนćนผćน คนรุนแลüรุนเลć ดĆงนĆ้นกćรจąแกไขปญĀćขĂงผูĀญิงจึงตĂงแกไขในÿüนรćกเĀงć ขĂงปญĀćนี้คüบคูกĆนไปดüยจึงจąÿćมćรถทํćใĀÿิทธิขĂงผูĀญิงไดรĆบกćรปกปĂง คุมครĂงĂยćงแทจริง ดĆงนĆ้นในกćรทํćงćนขĂงทีมมูลนิธิผูĀญิงในชüงที่ดิฉĆนไดมีโĂกćÿรüมงćนดüย เรćจึงใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรทํćงćนใน ๓ รąดĆบ เพื่ĂจąไดบรรลุเปćĀมćยขĂงกćร ทํćงćนเพื่ĂÿิทธิผูĀญิง

๓๑๙ การทำงาน ๓ ระดับ การทำงานระดับบุคคล คืĂกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ดüยกćรใĀคํćปรึกþćแนąนํćแลąใĀทćงเลืĂกตćง ๆ เพื่ĂใĀผูĀญิงตĆดÿินใจไดดüย ตนเĂง เชน กćรมีบćนพĆกเพื่ĂĀลบĀนีĂĂกมćจćกÿภćพที่กํćลĆงถูกทํćรćย กćร ดํćเนินคดีทćงดćนกฎĀมćย เปนตน กćรชüยเĀลืĂใĀคํćแนąนํćแกผูĀญิงที่ตĂงกćร จąเดินทćงไปทํćงćนที่ตćงปรąเทý กćรชüยเĀลืĂผูĀญิงที่ถูกĀลĂกลüงไปทํćงćนแต จบลงดüยกćรถูกบĆงคĆบคćปรąเüณีในตćงปรąเทýเชนที่ญี่ปุนแลąเยĂรมĆน โดย ปรąÿćนกćรทํćงćนกĆบĂงคกรผูĀญิงในปรąเทýญี่ปุนแลąเยĂรมĆนเพื่ĂชüยเĀลืĂ ผูĀญิง เมื่ĂผูĀญิงถูกÿงกลĆบมćยĆงเมืĂงไทย เพื่ĂใĀผูĀญิงไดรĆบกćรรĆกþćพยćบćล ฟนฟูจิตใจ รüมถึงกćรดํćเนินคดีทćงกฎĀมćย แลąกćรเริ่มตนชีüิตใĀม ในขณąนĆ้นมีผู ĀญิงไทยถูกĀลĂกไปคćปรąเüณีที่ปรąเทýญี่ปุนเปนจํćนüนมćก ในขณąเดียüกĆนใน ปรąเทýไทยเĂงก็มีกćรĀลĂกลüงนํćผูĀญิงแลąเด็กจćกปรąเทýพมćเขćมć คćปรąเüณีในปรąเทýไทยเปนจํćนüนมćกเชนกĆนโดยเฉพćąที่จĆงĀüĆดรąนĂง ครĆ้ง Āนึ่งมูลนิธิýูนยพิทĆกþÿิทธิเด็กไดรüมกĆบเจćĀนćที่ตํćรüจเขćชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็ก ชćüพมćĂĂกมćจćกซĂงที่จĆงĀüĆดรąนĂงแลąไดนํćเด็กมćพĆกที่บćนพĆกขĂงมูลนิธิýูนย พิทĆกþÿิทธิเด็ก ÿüนผูĀญิงพมćนĆ้นÿงมćพĆกที่บćนพĆกขĂงมูลนิธิผูĀญิงปรćกฏüćคืน นĆ้นผูĀญิงก็ไดปนรąเบียงบćนĀลบĀนีĂĂกไปทĆ้งĀมด การทำงานในระดับชุมชน งćนขĂงมูลนิธิผูĀญิงในกćรชüยเĀลืĂผูĀญิงในขณąนĆ้นเปนงćนตĆ้งรĆบĂยูใน กรุงเทพĄรüมทĆ้งบćนพĆกชüยเĀลืĂผูĀญิงก็ตĆ้งĂยูในกรุงเทพĄ แตเรćก็รĆบทรćบüć ปญĀćคüćมรุนแรงมีĂยูในชนบทดüย ในตĂนนĆ้นแมüćจąมีคณąกรรมกćรÿงเÿริม แลąพĆฒนćÿตรีปรąจํćจĆงĀüĆดแลąปรąจํćĀมูบćน ซึ่งเปนงćนขĂงกรมกćรพĆฒนć ชุมชน กรąทรüงมĀćดไทย แตก็ไมมีบทบćทในกćรชüยเĀลืĂผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć คüćมรุนแรง ดĆงนĆ้นเรćจึงริเริ่มโครงกćร ถĆกทĂชีüิตใĀมเพื่ĂเนนกรąบüนกćรĂบรม ĂćÿćÿมĆครที่ไดรĆบกćรคĆดเลืĂก มćจćกĀมูบćน ใĀมีคüćมรูแลąคüćมเขćใจเรื่Ăง คüćมรุนแรงตĂผูĀญิง เพื่ĂใĀผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀćในĀมูบćนÿćมćรถเขćถึง กรąบüนกćรชüยเĀลืĂจćกĂćÿćÿมĆคร ซึ่งไดรĆบกćรĂบรมจćกมูลนิธิผูĀญิงแลą ทํćงćนเปนĂćÿćÿมĆครขĂงมูลนิธิผูĀญิงĂยูในĀมูบćน โดยทํćเปนโครงกćรนํćรĂงใน ๒ ĂํćเภĂ คืĂĂํćเภĂพรćü จĆงĀüĆดเชียงใĀมแลąĂํćเภĂกุมภüćป จĆงĀüĆดĂุดรธćนี มี ĂćÿćÿมĆครผูĀญิงไดรĆบกćรคĆดเลืĂกเขćรĆบกćรĂบรมรüม ๒๐ คน ĀลĆงจćกไดรĆบกćร ĂบรมแลüĂćÿćÿมĆครไดทํćงćนในĀมูบćนแลąไดชüยเĀลืĂ ผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć

๓๒๐ รüมทĆ้งเด็กผูĀญิงในรąยą ๑ ปพ.ý. ๒๕๓๕ ถึง พ.ý. ๒๕๓๖ เปนจํćนüนรüม ๑๔๔ คน เปนผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ผูĀญิงที่ยćยถิ่นไปทํćงćน ถูกขมขืน คุกคćมทćงเพýแลąคćปรąเüณี จćกปรąÿบกćรณกćรทํćงćนขĂงĂćÿćÿมĆครผูĀญิงในĀมูบćนÿĆงเกตเĀ็นüć เยćüชนĀญิงมีแนüโนมÿุมเÿี่ยงตĂกćรปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงทćงเพý เรćจึงได เพิ่มพื้นที่นํćรĂง ในจĆงĀüĆดภćคเĀนืĂ คืĂ จĆงĀüĆดพąเยć เชียงรćย เชียงใĀม แลą แมăĂงÿĂน ĂบรมครูĂćÿćÿมĆครเพื่Ăเด็กเยćüชนจํćนüนรüม ๖๖ คน เปนครู ๑๕ คน เยćüชนĀญิงแลąเยćüชนชćüเขć ๑๒ คนแลąผูĀญิง ๓๙ คน ĂćÿćÿมĆครเพื่Ăเด็กแลą เยćüชนเĀลćนี้ทํćงćนĂยูในโรงเรียนแลąในĀมูบćน แลąไดชüยเĀลืĂเด็กใĀรĂดพน จćกกćรถูกลüงลąเมิดทćงเพýในรูปแบบตćง ๆ เปนจํćนüนรüมทĆ้งÿิ้น ๔๘ คน๑ จćกโครงกćรĂบรมĂćÿćÿมĆครทĆ้ง ๒ ครĆ้ง มูลนิธิผูĀญิงไดรüมกĆบĂćÿćÿมĆคร ชüยกĆน เขียนเลćเรื่ĂงüิธีกćรทํćงćนชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กในĀมูบćน นํćมćเรียบ เรียง จĆดทํćพิมพเปนคูมืĂในกćรทํćงćน แลąเผยแพรเพื่ĂใĀเปนแนüทćงแลąเปน ตĆüĂยćงแกชุมชนĂื่น ๆ ในกćรชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กตĂไป รüมทĆ้งไดจĆดทํćĀนĆงÿืĂ เด็กชćüเขć รüบรüมปรąÿบกćรณขĂงĂćÿćÿมĆครเพื่Ăเด็กแลąเยćüชน เรียบเรียง เรื่ĂงรćüขĂงเยćüชนĀญิงซึ่งตกĂยูในÿภćพลํćบćกแลąถูกเĂćรĆดเĂćเปรียบ แลą เผยแพรĀนĆงÿืĂนี้ใĀแกเด็กในโรงเรียนตćง ๆ ในภćคเĀนืĂ เพื่ĂใĀครูแลąเด็กเกิดกćร ตรąĀนĆกรูเทćทĆนปญĀćแลąĀćทćงชüยกĆนคุมครĂงเด็กแลąเยćüชน งานรณรงค์ทางความคิด (advocacy) ดĆงที่ไดเลćมćแลüüć เรćมีทรĆพยćกรที่จํćกĆดมćก ๆ เรćจึงÿćมćรถชüยเĀลืĂ ผูĀญิงไดเพียงจํćนüนĀนึ่งเทćนĆ้น ในขณąที่มีผูĀญิงĂีกจํćนüนมćกยĆงเขćไมถึงกćร ชüยเĀลืĂ ดĆงนĆ้นเพื่Ăที่จąใĀเกิดกćรเปลี่ยนแปลงทćงคüćมคิดขĂงคนในÿĆงคม แลą เพื่ĂĀćแนüรüมจćกคนในÿĆงคมใĀมćกที่ÿุดเทćที่จąมćกได เพื่ĂใĀÿนĆบÿนุน เรื่Ăง ÿิทธิขĂงผูĀญิง เรćจํćเปนตĂง ๑) ĀćĀนทćงเผยแพรÿćรąขĂงÿิทธิขĂงผูĀญิง เผยแพรเนื้ĂĀćปรąÿบกćรณขĂงกćรทํćงćนชüยเĀลืĂผูĀญิง ทํćĂยćงไรคนทĆ้ง ปรąเทýจึงจąไดยินเÿียงขĂงเรć ทํćĂยćงไรผูĀญิงจึงจąรูüćมีĀนüยงćนที่ใĀคüćม ชüยเĀลืĂแลąพรĂมจąยืนเคียงขćงผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć เรćจึงจํćเปนตĂงเขćถึง ÿื่Ăมüลชน เพื่ĂใĀÿćมćรถกรąจćยขĂมูลขćüÿćรไปยĆงมüลชนจํćนüนมćกเชนถึง ๑ จิรćพร เĂื้ĂเฟĂ, ภćคนิพนธเรื่Ăง ÿĂงทýüรรþปรąชćÿĆงคมเพื่ĂขจĆดคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง กรณีýึกþćมูลนิธิ ผูĀญิง, คณąรĆฐýćÿตร มĀćüิทยćลĆยธรรมýćÿตร, พ.ý. ๒๕๔๗, Āนć ๖๕, ๗๑-๗๔.

๓๒๑ ปรąชćชนทĆ้งปรąเทýในเüลćĂĆนรüดเร็ü แลą ๒) เรćจํćเปนตĂงมีเครื่ĂงมืĂÿื่Ăÿćร ขĂงตนเĂง เพื่ĂใชเปนกรąบĂกเÿียงในกćรÿงขćüÿćรไปยĆงÿćธćรณชน ในÿมĆยนĆ้นยĆงไมมีĂินเตĂรเน็ต ดĆงนĆ้นÿื่ĂมüลชนในขณąนĆ้นมีเพียง ĀนĆงÿืĂพิมพ üิทยุ โทรทĆýน นิตยÿćรเทćนĆ้น ในÿมĆยนĆ้นĀนĆงÿืĂพิมพแทบทุกฉบĆบ จą มีĀนćผูĀญิงแลąเด็ก ซึ่งเÿนĂขćüคüćมเคลื่ĂนไĀüตćง ๆ เกี่ยüกĆบผูĀญิงแลąเด็ก แลąมีนĆกขćüที่ทํćĀนćที่ปรąจํćĀนćเปนนĆกขćüผูĀญิง ดĆงนĆ้นĂงคกรตćง ๆ ที่ทํćงćน กĆบผูĀญิงจึงเปนแĀลงขćüĀนึ่งที่ÿํćคĆญ ที่นĆกขćüผูĀญิงจąĀćขĂมูลเพื่Ăนํćไปรćยงćน ในĀนĆงÿืĂพิมพได เรćจึงติดตĂกĆบÿื่ĂมüลชนĂยćงÿมํ่ćเÿมĂ เพื่Ăเผยแพรกćรทํćงćน เรื่ĂงผูĀญิง นĆบüćนĆกขćüผูĀญิงในขณąนĆ้นไดมีÿüนÿํćคĆญยิ่งในกćรถćยทĂดงćนดćน ผูĀญิงĂยćงเขćĂกเขćใจĂĂกไปÿูÿćธćรณชน กćรติดตćมขćüÿćรแลąÿถćนกćรณปรąจํćüĆนในขณąนĆ้นมีคüćมจํćเปน ĂยćงมćกเพรćąĀćกมีขćüที่เกี่ยüกĆบผูĀญิงขึ้นมćเรćก็ตĂงเตรียมตĆü เตรียมขĂมูล เตรียมคüćมคิดใĀพรĂมที่จąตĂบคํćถćมÿื่Ăมüลชน นĆกขćüที่จąโทรเขćมćÿĂบถćม คüćมคิดเĀ็น มุมมĂง ขĂเท็จจริง ขĂเÿนĂแนąในกćรแกไขปĂงกĆนปญĀć ĀรืĂ เตรียมพรĂมที่ทćงÿถćนีโทรทĆýนจąยกกลĂงมćÿĆมภćþณถึงที่ทํćงćน เรćจึงใĀเüลć ใĀนํ้ćĀนĆกแลąใĀคüćมÿํćคĆญในกćรทํćงćนกĆบÿื่ĂÿćรมüลชนเปนĂยćงมćก ไมüćจą เปนทćงดćนĀนĆงÿืĂพิมพ โทรทĆýน üิทยุแลąนิตยÿćร รćยกćรÿćรคดีตćง ๆ เพื่Ăที่จą ใชÿื่ĂมüลชนเĀลćนี้เปนกรąบĂกเÿียง ถćยทĂดคüćมคิดมุมมĂงในเรื่ĂงผูĀญิงĂĂก ไปÿูÿćธćรณชน ทํćใĀÿĆงคมคĂย ๆ เกิดคüćมเขćĂกเขćใจผูĀญิงมćกขึ้น แลąมี คüćมเĀ็นĂกเĀ็นใจผูĀญิง ĂยćงนĂยก็ไมโทþüćเปนคüćมผิดขĂงผูĀญิงแตเพียงฝćย เดียü แตมีÿćเĀตุมćจćกเรื่ĂงĂื่น ๆที่คüรไดรĆบกćรแกไขคüบคูไปดüย เรćมีคüćม เชื่ĂมĆ่นüćเมื่ĂคนไดรĆบรูขĂมูล ขćüÿćรขĂงกćรทํćงćนขĂงเรćจąทํćใĀคนรüมÿĆงคม เกิดคüćมรู คüćมเขćใจ เกี่ยüกĆบÿิทธิขĂงผูĀญิงแลąคüćมตĂงกćรขĂงผูĀญิงไดมćก ขึ้น กćรมีเครื่ĂงมืĂในกćรÿื่ĂÿćรเปนขĂงตนเĂงเปนÿิ่งÿํćคĆญĂยćงยิ่ง เนื่Ăงจćก เรćÿćมćรถคüบคุมแลąกํćĀนดเนื้ĂĀćที่จąเผยแพรĂĂกไปได ดĆงนĆ้นมูลนิธิจึงจĆดÿรร ทรĆพยćกรแลąเนนคüćมÿํćคĆญในÿüนนี้มćโดยตลĂด เรćผลิตจดĀมćยขćüýูนยขćü ผูĀญิงĂĂกมćทุก ๓ เดืĂน เพื่ĂถćยทĂด งćนแลąคüćมเคลื่ĂนไĀüตćง ๆ ขĂงผูĀญิง ÿงตĂไปยĆงÿมćชิก เครืĂขćยแลąผูÿนใจซึ่งมีĂยูทĆ่üปรąเทý นĂกจćกนĆ้น ยĆงผลิต ĀนĆงÿืĂĂćน ซึ่งมีเนื้ĂĀćเรียบเรียงเขćใจงćย เกี่ยüกĆบคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง ÿติ๊กเกĂรโปÿเตĂร แผนพĆบแลąผลิตüีดีโĂ เรื่ĂงผูĀญิง แลąทํćÿํćเนćเพื่Ăที่ผูÿนใจ แลąนĆกýึกþćจąÿćมćรถนํćไปฉćยเผยแพรได

๓๒๒ ในกćรรณรงคทćงคüćมคิดเรื่ĂงผูĀญิงÿิ่งที่ÿํćคĆญที่ÿุดĂยćงĀนึ่งที่จąทํćใĀ เÿียงขĂงเรćมีพลĆงก็คืĂ กćรจĆบมืĂรüมกĆนทํćงćนรณรงคĂยćงแข็งขĆนขĂงĂงคกร ผูĀญิง ผćนกćรจĆดĂภิปรćย ÿĆมมนć แลąเดินขบüนเพื่Ăยื่นจดĀมćยตĂĀนüยงćน ภćครĆฐ รĆฐÿภć เพื่ĂเÿนĂคüćมคิดเĀ็นเรียกรĂงปรąเด็นตćง ๆ ครĆ้งĀนึ่งมีขćüเรื่Ăง นĆกýึกþćบćงÿüนĀćรćยไดเÿริมดüยกćรขćยบริกćรทćงเพý มีกćรถกเถียงกĆนเรื่Ăง กćรแกไขปญĀćüćคüรมีกćรเĂćผิดกĆบนĆกýึกþćที่ขćยบริกćรทćงเพý ทćง คณąกรรมćธิกćรเด็กแลąÿตรีĄขĂงรĆฐÿภćไดติดตĂมูลนิธิผูĀญิงเพื่ĂรĆบฟงคüćม คิดเĀ็น นĂกจćกนี้เรćใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรทํćงćนปรąÿćนงćนกĆบภćครĆฐซึ่งÿมĆยนĆ้น Āนüยงćนที่รĆบผิดชĂบเรื่ĂงผูĀญิงมีเพียงÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿงเÿริมแลą ปรąÿćนงćนÿตรีแĀงชćติ (กÿÿ.) ขึ้นตรงกĆบÿํćนĆกนćยกรĆฐมนตรี กรมปรąชć ÿงเครćąĀ กรมกćรพĆฒนćชุมชน กรąทรüงมĀćดไทย การเปลี่ยนแปลง เรćไมĂćจปฏิเÿธไดเลยüćĀลĆงจćกที่ĂงคกรผูĀญิงไดทํćกćรรณรงคเรียกรĂง ÿิทธิขĂงผูĀญิงมćเปนรąยąเüลćยćüนćน ไดเปนปćกเปนเÿียงถćยทĂดเรื่Ăงรćü คüćมยćกลํćบćก คüćมไมยุติธรรมตćง ๆที่ผูĀญิงเผชิญĂยูในชีüิตÿüนตĆüแลąในที่ ÿćธćรณą มีÿüนÿํćคĆญ ทํćใĀคนในÿĆงคมแลąภćครĆฐเĂกชนเริ่มคĂย ๆ ตื่นตĆüแลą ตรąĀนĆกüć ปญĀćเĀลćนี้เปนÿิ่งที่มีĂยูจริงแลąจํćเปนตĂงมีกćรลงมืĂแกไข ไมüćจą เปนคüćมรุนแรงที่ผูĀญิงกํćลĆงเผชิญĂยูในรูปแบบตćง ๆ เชนคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü คüćมรุนแรงทćงเพý กćรคุกคćม กćรถูกลüนลćมทćงเพýแลąกćรถูก ĀลĂกไปทํćงćนตćงปรąเทýแตจบลงดüยกćรบĆงคĆบคćปรąเüณี ĀรืĂถูกเĂćรĆดเĂć เปรียบในกćรทํćงćนใชแรงงćน ปรąกĂบกĆบในขณąนĆ้นไดมีกćรปรąชุมรąดĆบโลกแลąมีกćรเคลื่ĂนไĀüขĂง ผูĀญิงทĆ่üโลกเพื่Ăเขćรüมในกćรปรąชุมที่ÿํćคĆญ ๒ ครĆ้ง คืĂ กćรปรąชุมรąดĆบโลก เรื่Ăงÿิทธิมนุþยชน ณ กรุงเüียนนć พ.ý.๒๕๓๖ แลąกćรปรąชุมÿตรีโลก ณ กรุง ปกกิ่ง พ.ý. ๒๕๓๘ ซึ่งกćรปรąชุมรąดĆบโลกทĆ้ง ๒ ครĆ้งไดปรąกćýเจตนćรมณที่มุงมĆ่น üć กćรกรąทํćคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงทĆ้งที่เกิดขึ้นในพื้นที่ÿüนตĆüแลąที่ÿćธćรณąลüน เปนกćรลąเมิดÿิทธิมนุþยชน คํćปรąกćýดĆงกลćüเปนĀลĆกกćรÿํćคĆญที่ชüยใĀกćร รณรงคเคลื่ĂนไĀüขĂงพüกเรćมีคüćมĀนĆกแนนในกćรเรียกรĂงผลĆกดĆนใĀรĆฐบćลแลą ÿĆงคม ตรąĀนĆกถึงคüćมÿํćคĆญขĂงปญĀćคüćมรุนแรง ตĂผูĀญิง ในขณąที่ÿĆงคมตĂง เผชิญĀนćกĆบปญĀćคüćมรุนแรงที่มีแนüโนมเพิ่มขึ้นทุกขณą Āลćยฝćยจึงเริ่ม

๓๒๓ พิจćรณćĀćüิธีกćรที่มีปรąÿิทธิภćพในกćรจĆดกćรกĆบปญĀćนี้๒ โดยมีรูปธรรม บćงÿüนดĆงนี้ รĆฐธรรมนูญ พ.ý. ๒๕๔๐ ฉบĆบปรąชćชน มćตรć ๓๐ กํćĀนดĀลĆกปรąกĆน ÿิทธิคüćมเÿมĂภćคขĂงĀญิงชćยที่เทćเทียมกĆน มćตรć ๕๓ ใĀกćรคุมครĂงเด็ก เยćüชนแลąบุคคลในครĂบครĆüจćกกćรใชคüćมรุนแรงแลąกćรปฏิบĆติที่ไมเปนธรรม มติคณąรĆฐมนตรีเมื่ĂüĆนที่ ๒๙ มิถุนćยน พ.ý.๒๕๔๒ เรื่ĂงมćตรกćรแกไขปญĀć คüćมรุนแรงตĂผูĀญิง นโยบćยแลąแผนกćรจĆดคüćมรุนแรงตĂเด็กแลąÿตรีที่ เกี่ยüเนื่ĂงกĆบบทบćทชุมชน ในกćรจĆดกćรแกไขปญĀćคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง แลą ตĂมćไดมีกćรจĆดตĆ้งกรąทรüงกćรพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคง ขĂงมนุþย (พ ม) ซึ่ง กĂตĆ้งขึ้นใน พ.ý. ๒๕๔๕ มีภćรกิจดćนผูĀญิง เด็กแลąคนพิกćร มีกćรทยĂยเปด บćนพĆกเด็กแลąครĂบครĆüจนครบทĆ้ง ๗๗ จĆงĀüĆด มีพรąรćชบĆญญĆติปĂงกĆนแลą ปรćบปรćมกćรคćปรąเüณีพ.ý. ๒๕๓๙ พรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüย คüćมรุนแรงภćยในครĂบครĆüพ.ý. ๒๕๕๐ พรąรćชบĆญญĆติปĂงกĆนแลąปรćบปรćม กćรคćมนุþยพ.ý. ๒๕๕๑ ถึงแมüćจąมีกฎĀมćยÿํćคĆญ ๆĀลćยฉบĆบĂĂกมćเพื่ĂจąแกไขปญĀćเรื่Ăง คüćมรุนแรงตĂผูĀญิงก็ตćม แตกćรมีกฎĀมćยไมไดเทćกĆบปญĀćไดรĆบกćรแกไขใĀ Āมดไป เพรćąกćรนํćกฎĀมćยมćใชขึ้นĂยูกĆบทĆýนคติ คüćมรูคüćมเขćใจแลąคüćม เชี่ยüชćญขĂงบุคลćกรที่Ăยูในกรąบüนกćรยุติธรรม (ซึ่งÿüนใĀญเปนผูชćย üćจą ÿćมćรถใชกฎĀมćยเพื่ĂคุมครĂงผูเÿียĀćย (ผูĀญิง) ĂยćงมีปรąÿิทธิภćพไดĂยćงไร บทสุดท้าย ที่ยังไม่จบ มćถึงüĆนนี้เมื่ĂมĂงยĂนกลĆบไป ตĂนนĆ้นที่ทํćงćนที่มูลนิธิผูĀญิง ดิฉĆนĂćยุ ๓๗ ป ๓๐ ปผćนไป ขณąนี้ดิฉĆนกํćลĆงจąเขćÿูĂćยุ ๗๐ ปพบüć บćนเมืĂงขĂงเรć เปลี่ยนแปลงรุดĀนćไปĂยćงรüดเร็üทĆ้งทćงดćนüĆตถุÿิ่งปลูกÿรćง ÿćธćรณูปโภค เทคโนโลยีรüมถึงกćรเมืĂง รĆฐรćชกćรมีขนćดใĀญขึ้นมćกแลąเปนผูคüบคุม ทรĆพยćกรรüมทĆ้งงบปรąมćณขĂงปรąเทý กćรทํćงćนขĂงĂงคกรเĂกชนแลąภćค ปรąชćÿĆงคมไดปรĆบเปลี่ยนไป ตลĂดรąยąเüลć ๔๐ ปที่ผćนมć มูลนิธิผูĀญิงแลą ĂงคกรผูĀญิงไดพยćยćมรณรงคเพื่ĂÿรćงคüćมคิดใĀแกผูคนในÿĆงคมüć คüćมรุนแรง ตĂผูĀญิงไมüćจąเปนรูปแบบใดเปนÿิ่งที่ไมถูกตĂง ไมยุติธรรมแลąตĂงไดรĆบกćร แกไข งćนขĂงมูลนิธิผูĀญิงจึงเปรียบเÿมืĂนคüćมพยćยćมแลąกćรริเริ่มใĀเกิดกćร เปลี่ยนแปลงทćงทĆýนคติแลąคćนิยมขĂงคนในÿĆงคมในเรื่ĂงผูĀญิง ซึ่งÿิ่งเĀลćนี้เปน ๒ มูลนิธิผูĀญิง, มูลนิธิผูĀญิงกĆบกćรเดินทćงที่ยĆงไมÿิ้นÿุด, พ.ý. ๒๕๕๑, Āนć ๑๑.

๓๒๔ ÿิ่งที่ตĂงปลูกฝงแลąใชเüลćยćüนćน ผćนกćรýึกþć กćรĂบรมเลี้ยงดูแลąÿื่Ăมüลชน ตćง ๆ ที่ÿํćคĆญคืĂตĂงมีรąบĂบเýรþฐกิจ ÿĆงคมแลąกćรเมืĂงที่มีคüćมยุติธรรมแลą เĀ็นคุณคćขĂงคüćมเปนมนุþยขĂงผูĀญิงแลąขĂงทุกคน ปจจุบĆนคüćมคิดตĂปญĀćผูĀญิงโดยเฉพćąเรื่Ăงคüćมรุนแรงทćงเพý กćร คุกคćมทćงเพýเปลี่ยนแปลงไปมćกมćยมĀćýćล เมื่ĂเทียบกĆบ ๔๐ ปที่แลüโดยกćร เปลี่ยนแปลงนี้เปนแบบคĂยเปนคĂยไป ĀนüยงćนทĆ้งภćครĆฐแลąเĂกชนไดตื่นตĆüแลą ÿงผลทํćใĀตรąĀนĆกถึงปญĀćกćรลüงลąเมิดแลąกćรคุกคćมทćงเพýแลąไดมีกćรลง มืĂปฏิบĆติเพื่ĂปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćรüมทĆ้งชüยเĀลืĂบćงÿüนดĆงนี้ ๑. ÿํćนĆกงćนขćรćชกćรพลเรืĂนมćตรć๘๓ พรąรćชบĆญญĆติรąเบียบ ขćรćชกćรพลเรืĂน พ.ý. ๒๕๕๑ บĆญญĆติüć ขćรćชกćรพลเรืĂนÿćมĆญตĂงไมกรąทํć กćรĂĆนเปนกćรลüงลąเมิดĀรืĂคุกคćมทćงเพýตćมที่กํćĀนดในกฎขĂงÿํćนĆกงćนขć รćชกćลพลเรืĂน (ก.พ.) ซึ่งÿํćนĆกงćน ก.พ. ไดĂĂกกฎก.พ.üćดüยกćรกรąทํćĂĆนเปน กćรลüงลąเมิดĀรืĂกćรคุกคćมทćงเพý พ.ý. ๒๕๕๓ ๒. ĂงคกćรขนÿงมüลชนกรุงเทพĄ (ขÿมก) เปนĂงคกรแรกในÿĀพĆนธ แรงงćนขนÿงรąĀüćงปรąเทý ITF ไดจĆดตĆ้งคณąกรรมกćรปĂงปรćม แลąแกไขกćร คุกคćมทćงเพýในที่ทํćงćนขึ้นเมื่Ă พ.ý. ๒๕๕๕ ĀลĆงจćกที่Ăงคกćร ขÿมก รüมกĆบ มูลนิธิธีรนćถ กćญจนĂĆกþร ไดมีกćรทํćüิจĆยเชิงปฏิบĆติกćรแบบมีÿüนรüมเรื่ĂงปญĀć ภĆยคุกคćมทćงเพýในที่ทํćงćน พบüćพนĆกงćนบćงÿüนเคยไดรĆบปรąÿบกćรณคุกคćม ทćงเพýแลąปญĀćดĆงกลćüยĆงไมไดรĆบกćรแกไข ๓. พรรคกćüไกล เปนพรรคกćรเมืĂงกĂตĆ้งใน พ.ý. ๒๕๖๓ แลąเปนพรรค กćรเมืĂงเพียงพรรคเดียüที่มีกćรกํćĀนดüć พฤติกรรมกćรคุกคćมลüงลąเมิดทćงเพý เปนพฤติกรรมไมÿĂดคลĂงกĆบคุณคćแลąĂุดมกćรณขĂงพรรค Āćกÿมćชิกพรรคกćü ไกลกรąทํćถืĂเปนกćรทํćผิดüินĆยขĂงพรรคโทþÿูงÿุดถึงขĆ้นขĆบĂĂกจćกพรรค จćกตĆüĂยćงขĂง ๓ Ăงคกรที่ดิฉĆนยกมćขćงตนยĂมเปนĀลĆกฐćนบćงÿüน ที่ ชี้ใĀเĀ็นüćทĆýนคติขĂงคนในÿĆงคมในเรื่ĂงผูĀญิง เรื่Ăงทćงเพýไดเปลี่ยนแปลงไป ในทćงที่เปนคุณตĂผูĀญิงแลąตĂÿĆงคมแลąเปนคćนิยมที่ÿĂดคลĂงกĆบทćงÿćกลที่มี คüćมเĀ็นüćคüćมรุนแรงทćงเพý กćรคุกคćมทćงเพý กćรลąเมิดทćงเพý เปน พฤติกรรมที่ไมเปนที่ยĂมรĆบเนื่ĂงจćกเปนกćรลąเมิดÿิทธิคüćมเปนมนุþยขĂงผูĀญิง แลąขĂงคนทุกเพý ดิฉĆนยĆงจดจํćไดดีüć ÿมĆยกĂนเüลćมีขćüĀรืĂปรąเด็นเรื่ĂงผูĀญิง เกิดขึ้นในÿĆงคม ÿื่ĂมüลชนแลąคนในÿĆงคมบćงÿüน จąĀĆนมćที่มูลนิธิผูĀญิงแลą ĂงคกรผูĀญิงเพื่ĂจąถćมüćมีคüćมคิดเĀ็นĂยćงไร ĀรืĂจąÿงเÿียงĂยćงไร จąลงมืĂ

๓๒๕ ทํćĂąไรบćง รćüกĆบüćปญĀćขĂงผูĀญิงเปนĀนćที่แลąคüćมรĆบผิดชĂบขĂงĂงคกร ผูĀญิงแตเพียงฝćยเดียü แทนที่จąเปนคüćมรĆบผิดชĂบรüมกĆนขĂงทุกคนในÿĆงคม แต ในปจจุบĆน ดüยเครื่ĂงมืĂกćรÿื่Ăÿćร แลąÿื่ĂทćงÿĆงคม (โซเชียล มีเดีย) ที่คนจํćนüน มćกมีĂยูในมืĂ ทํćใĀคนÿćมćรถÿงเÿียงแÿดงคüćมตĂงกćร คüćมคิดเĀ็นÿćมćรถ ÿื่ĂÿćรถึงคนüงกüćงไดภćยในเüลćĂĆนรüดเร็ü ปรćกฏกćรณนี้นćจąทํćใĀคนบćงกลุม ÿćมćรถÿงเÿียงเรื่Ăงรćüตćง ๆ รüมทĆ้งเรื่ĂงผูĀญิงไดดüยตนเĂงโดยไมจํćเปนตĂง ผćนĂงคกรĀรืĂตĆüแทนดĆงเชนเมื่ĂกĂนเÿมĂไป เปนกćรÿรćงคüćมเขมแข็งแลąคüćม เปนตĆüขĂงตĆüเĂงซึ่งคนในÿมĆยกĂนĂćจจąทํćไดนĂยกüć ÿćเĀตุÿüนĀนึ่งเพรćąไม ÿćมćรถเขćถึงĀรืĂมีเครื่ĂงมืĂÿื่Ăÿćรที่มีปรąÿิทธิภćพแลąมีĂยูĂยćงจํćกĆด เขียนมćถึงตĂนนี้ดิฉĆนมีคüćมĀüĆงแลąมีกํćลĆงใจüćผูคนจํćนüนไมนĂยกํćลĆง เปลี่ยนแปลงคüćมคิดแลąทĆýนคติไปในทćงที่ดีขึ้น คืĂเĀ็นคüćมÿํćคĆญในกćรÿงเÿริม ÿนĆบÿนุนใĀคนมีคüćมเทćเทียมกĆน คํćกลćüที่üć “ผูĀญิงเปนคüćย ผูชćยเปนคน” คĂย ๆ ถูกลบลćงลงไปแลąในที่ÿุดก็จąÿูญÿิ้นไป ถćĀćกเรćทุกคนยĆงคงถืĂเปนĀนćที่ ที่จąทํćงćนทćงคüćมคิดเพื่Ăเปลี่ยนแปลงทĆýนคติขĂงคนในÿĆงคมตĂไป ใĀเĀ็นüć มนุþยทุกคน ทุกเพý ทุกüĆย ทุกชนชĆ้น ไมมีใครคüรตĂงถูกทํćรćย ถูกคุกคćมลüง ลąเมิดทćงเพýไมüćจąตกĂยูในÿภćพกćรณใด ๆ ก็ตćม “จงมองโลกอย่างสอดคล้องกับความเป็นจริง แล้วเรียกร้องสิ่งที่เป็นไปไม่ได้” Soyez Realistes Demandez l’impossible๓ ๓ คĆดลĂกจćก Facebook ขĂงเกþียร เตชąพีรą üĆนที่ ๒๘ ตุลćคม พ.ý. ๒๕๖๖ - คํćขüĆญขĂงขบüนกćรเยćüรุนฝรĆ่งเýÿที่ลุกăืĂ ตĂตćนรĆฐกĆบทุนเมื่Ăป ๑๙๖๘ - เมื่ĂคุณมĂงโลกĂยćงÿĂดคลĂงกĆบคüćมเปนจริง ÿิ่งที่คุณเĀ็นทćงกćรเมืĂงคืĂÿĆมพĆนธภćพจํćนüนมćกที่กดทĆบ ปดปćยคüćมเปนไปไดĂื่น ๆ ลงไป ไมüćเÿรีภćพ เÿมĂภćค ภรćดรภćพ Ăํćนćจปรąชćชนที่ไมÿĂดรĆบกĆบ ÿĆมพĆนธภćพทćงĂํćนćจที่ดํćรงĂยูจริง - กćรเรียกรĂงÿิ่งที่ เปนไปไมได ก็คืĂเรียกรĂงÿิ่งที่ไมÿĂดคลĂงกĆบÿĆมพĆนธภćพทćงĂํćนćจที่เปนĂยูจริง คืĂ เรียกรĂงทćงเลืĂกĂื่น ๆ นĂกเĀนืĂจćกÿĆมพĆนธภćพทćงĂํćนćจนĆ้น คืĂเรียกรĂงใĀเขยć ทćทćย ปรĆบเปลี่ยน โครงÿรćงที่คํ้ćจุนÿĆมพĆนธภćพทćงĂํćนćจนĆ้น เพื่ĂเปดทćงใĀแกคüćมเปนไปไดĂื่น ๆ ที่เปนไปไมได ใน ÿĆมพĆนธภćพทćงĂํćนćจที่เปนĂยูนĆ่นเĂง

๓๒๖

๓๒๗ บันทึกจากความทรงจำ บนเส้นทางเพื่อสิทธิมนุษยชนของผู้หญิงและ ความเสมอภาคระหว่างเพศ สุพัตรา ภู่ธนานุสรณ์ ก่อนจะมาเป็นกรรมการบริหารมูลนิธิผู้หญิง กćรขĆบเคลื่Ăนเรื่ĂงคüćมเÿมĂภćครąĀüćงเพýขĂงดิฉĆนมีจุดเริ่มตนมćจćก ปรąÿบกćรณในงćนพĆฒนćชุมชนที่ตĂงÿĆมผĆÿกĆบผูคนทุกรąดĆบĀลćกĀลćยพื้นที่ ทํć ใĀเĀ็นคüćมเĀมืĂนขĂงĂคติทćงเพýมิติตćงๆที่เกิดขึ้นทćมกลćงคüćมแตกตćงขĂง พื้นที่ไดชĆดเจนขึ้น แตยĆงไมเขćใจลึกซึ้งถึงที่มćแลąผลกรąทบที่เกิดขึ้นĂยćงเปนรąบบ นĆก เมื่ĂไดรĆบทุนรĆฐบćลเนเธĂรแลนดเรียนตĂรąดĆบ Postgraduate Diploma ดćน “กćรüćงแผนพĆฒนć” ในปพ.ý. ๒๕๒๘ แลąปริญญćโทดćน “ÿตรีกĆบกćรพĆฒนć” ในป พ.ý. ๒๕๓๒ ณ Institute of Social Studies กรุงเăก (ปจจุบĆนเปนÿüนĀนึ่ง ขĂง Erasmus University Rotterdam) ดิฉĆนไดเรียนรูแนüคิดทฤþฎีกćรพĆฒนćแลą ÿตรีนิยมĂยćงเปนรąบบมćกขึ้น ทํćใĀปรąจĆกþถึงที่มćขĂงĂคติทćงเพýมิติตćงๆที่ ปจเจกแลąÿĆงคมมีตĂผูĀญิง ที่ÿงผลใĀเกิดกćรดĂยคุณคćผูĀญิงใน กรąบüนกćรพĆฒนćทุกรąดĆบไดชĆดเจนยิ่งขึ้น ดิฉĆนยิ่งรูÿึกดีใจที่เĀ็นชื่Ăพี่ýิริพร ÿโครบćเนค ปรąธćนมูลนิธิผูĀญิง ซึ่งเปนคนไทยเพียงไมกี่คนĂยูในทํćเนียบýิþยเกć ขĂงÿćขćนี้ ดüยคüćมรูÿึกที่üćเรćไมไดเดินบนถนนÿćยนี้เพียงลํćพĆงในปรąเทýไทย เมื่อเรียนจบดิฉันไดšกลับมาปฏิบัติĀนšาที่เลขานุการ ดร. ยุüัฒนŤ üุฒิเมธี อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ไดšเพียง ๘ เดือน ทŠานอธิบดีก็ไดšรับการแตŠงตั้งไปเปŨน ผูšüŠาราชการจังĀüัดภูเก็ต ดิฉันจึงไดšขออนุญาตโอนไปรับราชการที่ÿำนักงาน

๓๒๘ คณะกรรมการÿŠงเÿริมและประÿานงานÿตรีแĀŠงชาติ (ÿำนักงาน กÿÿ.) ÿำนักงาน ปลัดÿำนักนายกรัฐมนตรี ซึ่งเปŨนกลไกระดับชาติดšานÿตรี ดšüยคüามตั้งใจที่จะนำ แนüคิดทฤþฎีตŠางๆที่ไดšมีโอกาÿร่ำเรียนมาไปใชšในการทำงานเชิงนโยบายของกลไก ระดับชาตินี้ ซึ่งĀนึ่งในภารกิจÿำคัญของกลไกระดับชาติตามพันธÿัญญาที่ประเทý ไทยมีตŠอÿĀประชาชาติ คือ การÿŠงเÿริมและประÿานงานกับĀนŠüยงานทุกภาคÿŠüน เพื่อนำĀลักการของอนุÿัญญาวŠาดšวยการขจัดการเลือกปฏิบัติตŠอÿตรีในทุกรูปแบบ ( Convention on Elimination of All Forms of Discrimination Against Women - CEDAW Āรือ อนุÿัญญาผูšĀญิง) บูรณาการÿูŠการกำĀนดนโยบาย แผนงาน และการปฏิบัติที่ละเอียดอŠอนตŠออคติทางเพýและÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิง กüŠา ๑๒ ปŘของการทำงานที่กลไกระดับชาตินี้ดิฉันไดšเรียนรูšงานĀลาย ดšานจากคณะกรรมการฯ และคณะอนุกรรมการชุดตŠางๆ รüมถึงการจัดทำตัüชี้üัด ÿถานภาพÿตรีไทย รŠüมจัดทำรายงานÿถานภาพÿตรีไทยเÿนอใน “การประชุมระดับ โลกดšานÿตรี ค.ý. ๑๙๙๕” ตอบขšอถามเบื้องตšนตามขšอĀŠüงใยของคณะกรรมการ CEDAW เกี่ยüกับคüามกšาüĀนšาของรัฐบาลไทยในการดำเนินงานตามอนุÿัญญาฯ จัดทำÿารÿนเทýÿถิติĀญิงชาย ตลอดจนรüบรüมÿิ่งพิมพŤขององคŤกรเครือขŠาย งาน เĀลŠานี้ทำใĀšมีการประÿานขšอมูลกับองคŤกรตŠางๆ อยูŠเÿมอ และพบüŠามูลนิธิผูšĀญิงมี การดำเนินงานที่มุŠงคุšมครองและÿŠงเÿริมÿิทธิมนุþยชนของผุšĀญิงเปราะบาง ĀลากĀลายกลุŠม ไดšแกŠ เยาüÿตรีในชนบท แรงงานĀญิง Āญิงและเด็กกลุŠมเÿี่ยงตŠอ การถูกบังคับคšาประเüณีĀรือคšามนุþยŤขšามชาติ ผูšĀญิงที่ถูกกระทำดšüยคüามรุนแรง ในครอบครัü เปŨนตšน ทั้งยังมีการบันทึกเรื่องราüของกลุŠมเปŜาĀมายเĀลŠานี้ ถอด บทเรียนจากการทำงานและจัดทำเปŨนÿารÿนเทýเผยแพรŠมากมายเมื่อเทียบกับ องคŤกรผูšĀญิงในยุคเดียüกัน ในชŠüงปŘพ.ý. ๒๕๔๔-๒๕๔๕ มูลนิธิผูšĀญิงยังรŠüมกับ เครือขŠายผูšĀญิงกับรัฐธรรมนูญมีขšอเÿนอตŠอรัฐบาลใĀšจัดตั้งกลไกระดับชาติดšานÿตรี ที่มีÿถานะเปŨนอิÿระอยŠางแทšจริงจากกระทรüงตŠางๆ แตŠเปŨนที่นŠาเÿียดายอยŠางยิ่งüŠา รัฐบาลละเลยขšอเÿนอแนะนี้จนองคŤกรเครือขŠายผูšĀญิงตŠางรูšÿึกเÿียดายที่คüาม พยายามในอดีตของเครือขŠายผูšĀญิงยุคเฉลิมฉลองทýüรรþÿตรี (พ.ý. ๒๕๒๘-๒๕๓๘) และขšอĀŠüงใยดšานกลไกเชิงÿถาบันเพื่อคüามกšาüĀนšาของÿตรีตาม เจตนารมณŤของปฏิญญาปŦกกิ่งเพื่อคüามกšาüĀนšาของÿตรี ที่ประเทýÿมาชิก ÿĀประชาชาติใĀšการรับรองเมื่อปŘ พ.ý. ๒๕๓๘ ไมŠไดšรับการÿานตŠออยŠางจริงจัง Āลังจากนั้นอีกราü ๑๐ ปŘ ตŠอมา ดšüยคüามที่ตšองการที่จะใชšคüามรูšและ ประÿบการณŤในการทำงานใĀšเกิดประโยชนŤในüงกüšาง ดิฉันจึงไดšĀันเĀตัüเองมา ทำงานที่กองทุนการพัฒนาเพื่อÿตรีแĀŠงÿĀประชาชาติ (United Nations Fund for Women-UNIFEM) ภูมิภาคเอเชียตะüันออกเฉียงใตš (ปจจุบĆน คืĂ The United

๓๒๙ Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women– UN Women ภูมิภćคเĂเชียแลąแปซิฟก) ตามโครงการระดับภูมิภาค“Improving Women’s Human Rights in Southeast Asia-CEDAW SEAP (2004-2015)” ดำเนินการใน ๘ ประเทý (CEDAW SEAP ดํćเนินกćรในเĂเชียตąüĆนĂĂกเฉียงใต ๘ ปรąเทý ไดแก กĆมพูชć Ăินโดนีเซีย ลćü เมียนมćร ฟลิปปนÿ ไทย ติมĂรเลÿเต แลą เüียดนćม) เพื่อมุŠงÿรšางคüามเขšาใจทั้งภาครัฐและประชาÿังคมใĀšมีการดำเนินการ และเจตนารมณŤทางการเมืองตามพันธะÿัญญาของรัฐตŠออนุÿัญญา CEDAW ซึ่งเปŨน กลไกระĀüŠางประเทýĀนึ่งเดียüที่ผูกพันใĀšรัฐภาคีตšองตระĀนักถึงÿิทธิมนุþยชนของ ผูšĀญิง ÿŠงเÿริมคüามเÿมอภาคระĀüŠางเพýตามอนุÿัญญาฯ และรายงาน ÿĀประชาชาติเปŨนประจำตามüาระ โครงการ CEDAW SEAP มีขอบเขตครอบคลุม ๑) การÿรšางคüามเขšาใจเกี่ยüกับÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิงตามอนุÿัญญา CEDAW และคüามเÿมอภาคระĀüŠางเพý ๒) การติดตามและจัดทำรายงานทางเลือกของภาค ประชาÿังคมเÿนอตŠอคณะกรรมการ CEDAW คูŠขนานกับรายงานของรัฐ ๓) การมี ÿŠüนรŠüมทางการเมืองและการปกครอง ๔) การเขšาถึงคüามยุติธรรมของผูšĀญิงใน บริบทคüามรุนแรงตŠอÿตรี ๕) การÿรšางคüามตระĀนักเกี่ยüกับÿิทธิและการเขšาถึง คüามยุติธรรมของผูšĀญิงมุÿลิมชายแดนใตš และ ๖) การเÿริมÿรšางÿมรรถนะและการ ติดตามผลการดำเนินงานตามอนุÿัญญา CEDAW ดิฉันรับผิดชอบงานของ CEDAW SEAP ประเทýไทย มีภารกิจĀลักในการ กำĀนด ยุทธýาÿตรŤการคุšมครองÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิงและÿŠงเÿริมคüามเÿมอ ภาคระĀüŠางเพý ÿรšางภาคีĀลักในการพัฒนาที่ครอบคลุมภาครัฐ ทั้งกลไกระดับชาติ ดšานÿตรี ĀนŠüยงานฝśายบริĀาร นิติบัญญัติ ตุลาการ องคŤกรอิÿระตามรัฐธรรมนูญ และภาคประชาÿังคม (ภาคีĀลักของโครงการ CEDAW SEAP ประเทýไทย ไดšแกŠ ýาลอาญา ýาลอาญาธนบุรี ÿำนักงานýาลยุติธรรม ÿถาบันüิจัยรพีพัฒนýักดิ์ คณะกรรมการÿิทธิมนุþยชนแĀŠงชาติ คณะกรรมการปฏิรูปกฎĀมาย ÿถาบัน พระปกเกลšา ชมรมÿมาชิกรัฐÿภาÿตรีไทย กรมกิจการÿตรีและÿถาบันครอบครัü มูลนิธิผูšĀญิง มูลนิธิธีรนาถ กาญจนอักþร ÿมาคมÿŠงเÿริมÿถานภาพÿตรี ÿมาคม ÿŠงเÿริมÿิทธิและคüามเÿมอภาค ÿมาคมÿตรีและเยาüชนจังĀüัดลำปาง) ตลอดจนใĀš คüามชŠüยเĀลือทางüิชาการโดยตรงแกŠองคŤกรภาคีĀลัก โดยที่มูลนิธิผูšĀญิงทำงานกับ กลุŠมผูšĀญิงเปราะบางĀลากĀลายกลุŠมภายใตšกรอบÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิงตาม อนุÿัญญา CEDAW และกติการะĀüŠางประเทýที่เกี่ยüขšอง มีบทบาทโดดเดŠนในการ ทำงานประÿานกับเครือขŠายองคŤกรผูšĀญิง จึงไดšรับเชิญเปŨนĀนึ่งในองคŤกรภาคีĀลัก ของโครงการ CEDAW SEAP ประเทýไทย ทั้งรับผิดชอบบริĀารกิจกรรมและรŠüม ดำเนินการเกือบทุกดšาน ดังนี้

๓๓๐ การสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนของผู้หญิงตามอนุสัญญา CEDAW และ ความเสมอภาคระหว่างเพศ ป พ.ý. ๒๕๔๘ มูลนิธิผูĀญิงไดริเริ่มจĆดทํćคูมืĂแลąดํćเนินกćรĂบรมเรื่Ăง ĂนุÿĆญญć CEDAW ในบริบทเพýÿภćพแลąคüćมขĆดแยง เพื่ĂนํćเÿนĂÿćรąÿํćคĆญ ขĂงĂนุÿĆญญćĄแลąแนüคิดเรื่ĂงคüćมขĆดแยงใĀเปนพื้นฐćนที่จąÿรćงคüćมเขćใจ รüมกĆนในเรื่ĂงกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีแลąคüćมขĆดแยง แลąแÿüงĀćแนüทćงแลą üิธีกćรใชĂนุÿĆญญćĄ เปนเครื่ĂงมืĂÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćงĀญิงชćย แลą ÿรćงÿĆนติÿุขใĀเกิดขึ้นในÿĆงคมไทย กลุมเปćĀมćยที่ผćนกćรĂบรม ไดแก เครืĂขćย ผูĀญิงมุÿลิมชćยแดนใต เครืĂขćยผูĀญิงชนเผć เครืĂขćยĂงคกรพĆฒนćเĂกชนผูĀญิง ÿมćชิกĂงคกćรบริĀćรÿüนตํćบลผูĀญิง เปนตน การติดตามและจัดทำรายงานทางเลือกของภาคประชาสังคมเสนอต่อคณะกรรมการ CEDAW คู่ขนานกับรายงานภาครัฐ ในปŘเดียüกัน ผูšแทนของมูลนิธิผูšĀญิงและเครือขŠายองคŤกรผูšĀญิงฯ เขšารŠüม การอบรมเกี่ยüกับอนุÿัญญา CEDAW ที่นครนิüยอรŤค จัดโดย IWRAW ซึ่งเปŨนภาคี Āลักระดับภูมิภาคของโครงการ CEDAW SEAP ผูšเขšารŠüมการอบรมไดšเรียนรูš ๑) Āลักการÿำคัญของ CEDAW ๒) การนำ CEDAW ไปใชšในการพัฒนากฎĀมาย นโยบาย และแผนงาน ๓) กลไกและขั้นตอนการดำเนินงานตามอนุÿัญญา ๔) การ ติดตามและการรรายงานผลการดำเนินงานของรัฐ การอบรมนี้ออกแบบใĀšผูšเขšารŠüม มีโอกาÿÿังเกตการณŤการพิจารณารายงานจริงของประเทýอื่นดšüย ปŘ พ.ý. ๒๕๔๙ ผูšแทนจากมูลนิธิผูšĀญิง เครือขŠายÿตรีชนเผŠา และÿตรี มุÿลิมชายแดนใตšไดšรับการÿนับÿนุนใĀš ๑) เขšารŠüมÿังเกตการประชุมพิจารณา รายงานรüมฉบับที่ ๔ และ ๕ ของประเทýไทยของคณะกรรมการ CEDAW ๒) ÿนทนาอยŠางไมŠเปŨนทางการเปŨนรายบุคคลกับคณะกรรมการฯ เปŨนการใĀšขšอมูลขšอ ĀŠüงใยกรณีการเลือกปฏิบัติตŠอÿตรีเพื่อที่คณะกรรมการฯจะมีคüามเĀ็นเกี่ยüกับการ แกšไขปŦญĀาของรัฐไทยที่เปŨนคุณตŠอผูšĀญิงกลุŠมเปราะบาง (Lobbying) ๓) บรรยาย ÿรุปประเด็นปŦญĀาĀรือรับประทานอาĀารกลางüันพรšอมการบรรยายÿรุปแกŠคณะ กรรมการฯ ซึ่งĀลังเÿร็จÿิ้นการประชุมคณะกรรมการฯไดšÿะทšอนคüามĀŠüงใยและ ขšอเÿนอแนะของเครือขŠายผูšĀญิงตŠอรัฐไüšในÿรุปขšอÿังเกตของคณะกรรมการ CEDAW ดšüย ชŠüงปŘพ.ý. ๒๕๕๐–๒๕๕๗ มูลนิธิผูšĀญิงในฐานะองคŤกรประÿานงานของ เครือขŠายผูšĀญิงเพื่อคüามกšาüĀนšาและÿันติภาพไดšรับมอบĀมายใĀšเปŨนองคŤกร

๓๓๑ ประÿานงานคณะทำงานติดตามการดำเนินงานของรัฐตามอนุÿัญญา CEDAW (CEDAW Watch Task Force) ทำĀนšาที่ติดตามการดำเนินงานของรัฐ มีการ รüบรüมขšอมูลกรณีการเลือกปฏิบัติตŠอผูšĀญิงชายขอบ ครอบคลุมผูšĀญิงชนเผŠา ผูšĀญิงมุÿลิมชายแดนใตš ผูšĀญิงมอแกลนที่ไดšรับผลกระทบจากที่ดิน รüมทั้งขšอĀŠüงใย และขšอเÿนอแนะของเครือขŠายผูšĀญิงตŠอรัฐในการแกšไขปŦญĀา จัดประชุมรับฟŦงคüาม คิดเĀ็น และจัดทำรายงานของภาคประชาÿังคมคูŠขนานกับรายงานของรัฐฉบับรüมที่ ๖ และ ๗ เพื่อเปŨนทางเลือกใĀšคณะกรรมการ CEDAW พิจารณาในรอบถัดไป มี กลุŠม/องคŤกรราü ๘๑ องคŤกรจากทั่üประเทýที่ทำงานดšานคüามรุนแรงตŠอผูšĀญิง แรงงาน อาชีพ ÿิ่งแüดลšอม เครือขŠายÿตรีชนเผŠา เครือขŠายÿตรีมุÿลิมชายแดนใตš ผูšĀญิงพิการ และผูšĀญิงที่ติดเชื้อ HIV/AIDs เขšารŠüมในเครือขŠายนี้ ในปŘพ.ý. ๒๕๖๐ มูลนิธิผูšĀญิงในฐานะองคŤกรประÿานงาน CEDAW Watch Task Force ก็ไดšเขšารŠüมใน “แนüรŠüมผูšĀญิงประเทýไทยเพื่อการประชุม CEDAW ครั้งที่ ๖๗” โดย IWRAW ÿนับÿนุนใĀšเขšารŠüมÿังเกตการณŤการประชุม ดังกลŠาüที่นครเจนีüา ÿüิตเซอรŤแลนดŤขณะเดียüกันกลุŠมผูšĀญิงเปราะบาง ไดšแกŠ เครือขŠายÿตรีชนเผŠา เครือขŠายÿตรีมุÿลิมชายแดนใตš เครือขŠายผูšĀญิงมอแกลนที่ ไดšรับผลกระทบจากที่ดิน กลุŠมเอ็มพาüเüอรŤ ก็ไดšรับการÿนับÿนุนจาก IWRAW ใĀš จัดทำถšอยแถลงรŠüมกันโดยมีตัüแทนอŠานในชŠüงการÿนทนาอยŠางไมŠเปŨนทางการกับ คณะกรรม CEDAW ดšüย การรายงานครั้งนี้มีเครือขŠายดšานตŠาง ๆ ใĀšคüามÿนใจรŠüม ขับเคลื่อนผŠานกลไกอนุÿัญญา CEDAW เพิ่มมากขึ้น ขยายประเด็นครอบคลุมเรื่อง ที่ดิน ผูšĀญิงนักปกปŜองÿิทธิมนุþยชน Āญิงบริการ เปŨนตšน การที่ภาคประชาÿังคมมี ÿŠüนรŠüมในกระบüนการจัดทำรายงาน การÿังเกตการณŤการพิจารณารายงานของรัฐ การพบปะÿนทนาอยŠางไมŠเปŨนทางการกับคณะกรรมการ CEDAW ทำใĀšผูšเขšารŠüมใน แตŠละขั้นตอนÿามารถเพิ่มคüามเขšาใจและมีคüามตระĀนักดšานÿิทธิมนุþยชนของ ผูšĀญิงและขšอผูกพันที่รัฐมีตŠออนุÿัญญา CEDAW ไดšลึกซึ้งและกüšางขüางขึ้น เครือขŠายผูšĀญิงตŠางๆÿามารถเÿนอนโยบายและมาตรการที่ÿอดคลšองกับอนุÿัญญา CEDAW ซึ่งตอบÿนองตŠอÿิทธิมนุþยชนและการเขšาถึงคüามยุติธรรมของผูšĀญิงมาก ขึ้น การเข้าถึงความยุติธรรมของผู้หญิงในบริบทความรุนแรงต่อสตรี มูลนิธิผูšĀญิงรŠüมกับเครือขŠายองคŤกรผูšĀญิงเÿนอÿภานิติบัญญัติแĀŠงชาติ และคณะกรรมการกฤþฏีกาใĀšแกšไขประมüลกฎĀมายอาญาüŠาดšüยคüามผิดเกี่ยüกับ เพý มาตรา ๒๗๖ และเÿนอขšอเรียกรšองตŠอคณะกรรมการธิการยกรŠางกฎĀมาย พระราชบัญญัติüŠาดšüยคüามรุนแรงในครอบครัü พ.ý.... และÿภานิติบัญญัติแĀŠงชาติ

๓๓๒ ใĀšบรรจุมุมมองดšานÿิทธิมนุþยชนเขšาในรŠางกฎĀมายเพื่อใĀšมั่นใจüŠารัฐจะมีการ บริการ มาตรการคุšมครอง และมาตรการพิเýþชั่üคราüที่เพียงพอÿำĀรับชŠüยเĀลือ เยียüยาผูšถูกกระทำ กฎĀมายนี้ผŠานÿภานิติบัญญัติแĀŠงชาติในปŘ พ.ý. ๒๕๕๐ ขšอเÿนอแนะของมูลนิธิผูšĀญิงĀลายประเด็นไดšรับการบรรจุในกฎĀมายนี้นอกจากนี้ เพื่อเÿนอแนะแนüทางแกšไขที่เปŨนรูปธรรมแกŠภาครัฐในการเพิ่มการเขšาถึงคüาม ยุติธรรมของผูšĀญิงที่ตšองคดีฆาตกรรมและเปŨนเĀยื่อของคüามรุนแรง มูลนิธิผูšĀญิงจึง ใĀšคüามชŠüยเĀลือทางกฎĀมายแกŠผูšĀญิงจำนüน ๓ ราย และÿัมภาþณŤเชิงลึกเพื่อ ýึกþาเปรียบเทียบการเขšาถึงคüามชŠüยเĀลือทางกฎĀมายที่ไดšรับและüิเคราะĀŤ ชŠองüŠางของระบบการใĀšคüามชŠüยเĀลือเพื่อเÿนอแนะแนüทางแกšไขจากภาครัฐ มูลนิธิผูšĀญิงยังüิพากþŤคัดคšานรŠางพระราชบัญญัติÿŠงเÿริมคüามเÿมอภาค และโอกาÿที่เทŠาเทียมเÿนอโดยกระทรüงการพัฒนาÿังคมและคüามมั่นคงของมนุþยŤ และเÿนอรŠางกฎĀมายภาคประชาชนที่ไดšกลั่นกรองมาจากการคüามเĀ็นในการ ÿัมมนาüิชาการ ผลการýึกþาจากกฎĀมายของประเทýที่มีกฎĀมายนี้ นอกจากนี้ เครือขŠายองคŤกรผูšĀญิงฯ ยังไดšเชิญผูšแทนกลไกระดับชาติของประเทýเกาĀลีใตš และÿĀราชอาณาจักร มารŠüมนำเÿนอแลกเปลี่ยนขšอมูลในการÿัมมนาเครือขŠาย ผูšĀญิงฯ เพื่อจัดทำขšอเÿนอรูปแบบของกลไกระดับชาติประกอบรŠางกฎĀมาย ดังกลŠาüดšüย อยŠางไรก็ตามรŠางกฎĀมายนี้ไมŠไดšเขšาÿูŠการพิจารณาของÿภาผูšแทน ราþฏร ดšüยเĀตุผลที่üŠาเปŨนกฎĀมายเกี่ยüกับการเงิน เมื่อมีรัฐประĀารในปŘ พ.ý. ๒๕๕๗ รŠางกฎĀมายนี้จึงตšองตกไป นอกจากนี้ยังมีขšอเรียกรšองของเครือขŠายองคŤกร ÿตรีใĀšมีการแกšไขกฎĀมายแพŠงและพาณิชยŤเกี่ยüกับเĀตุฟŜองĀยŠาและการเรียกคŠา ÿินไĀมทดแทนกรณีการละเมิดÿัญญาĀมั้น แมšüŠาขšอเรียกรšองขององคŤกรผูšĀญิงจะยึด Āลักการอนุÿัญญา CEDAW เรื่องการไมŠเลือกปฏิบัติ คüามเÿมอภาคเชิงผลลัพธŤ/ เนื้อĀาและพันธÿัญญาที่รัฐตšองปฏิบัติตาม แตŠโดยรüมคณะกรรมาธิการยกรŠาง กฎĀมายÿŠüนใĀญŠยังมีคüามเขšาใจถึงแนüคิดและเจตนารมณŤในการรŠางกฎĀมายที่ แตกตŠางกัน นอกจากนี้มูลนิธิผูšĀญิงยังรŠüมกับเครือขŠายผูšĀญิงมุÿลิมชายแดนใตšและ เครือขŠายผูšĀญิงเพื่อคüามกšาüĀนšาและÿันติภาพจัดงาน “ÿานÿันติชายแดนใตšและ ยุติคüามรุนแรงตŠอผูšĀญิงในüันÿิทธิมนุþยชน ๑๐ ธันüาคม พ.ý. ๒๕๕๖” ณ ÿüน ÿันติชัยปราการ เพื่อรŠüมรณรงคŤÿรšางÿันติภาพและชีüิตที่ปลอดภัยปราýจากคüาม ĀüาดกลัüและคüามรุนแรงทุกรูปแบบตŠอผูšĀญิงและเด็กĀญิง อันเปŨนÿิทธิมนุþยชน ขั้นพื้นฐานและĀลักประกันที่จะดำรงชีüิตอยŠางมีýักดิ์ýรีของมนุþยŤทุกคน รüมทั้ง ÿรšางคüามตระĀนักถึงรูปแบบตŠางๆ ของคüามรุนแรงและผลกระทบที่เกิดขึ้นตŠอ ผูšĀญิงและเด็กĀญิงในพื้นที่ชายแดนใตš ผŠานการเÿüนา การแÿดงทางüัฒนธรรม และ

๓๓๓ การนั่งภาüนารŠüมกันของผูšĀญิงมุÿลิมที่ถือüŠาเปŨนคüามทšาทายตŠอขนบคüามเชื่อทาง ýาÿนาดšüย การสร้างความตระหนักเกี่ยวกับสิทธิและการเข้าถึงความยุติธรรมของผู้หญิงมุสลิม ชายแดนใต้ มูลนิธิผูĀญิงรüมเปนüิทยćกรใĀคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติใน เüทีตćงๆ ในชüงป พ.ý. ๒๕๕๗–๒๕๕๘ เพื่ĂÿรćงคüćมเขćใจขĂงผูมีÿüนไดÿüนเÿีย เรื่ĂงÿิทธิแลąกćรเขćถึงคüćมยุติธรรมขĂงผูĀญิงมุÿลิมชćยแดนใต ปรąกĂบดüย ๑) กćรฝกĂบรมเชิงปฏิบĆติกćรแกแกนนํćÿตรีมุÿลิมชćยแดนใต ĂงคกรพĆฒนćเĂกชน ในพื้นที่ เจćĀนćที่ภćคÿนćมขĂงÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติ นิÿิตĂćÿćÿมĆครจćกมĀćüิทยćลĆยÿงขลć üิทยćเขตปตตćนี โดยมีกรณีýึกþćจćก เรื่Ăงจริงเกี่ยüกĆบกćรใชคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂผูĀญิงมุÿลิมในรูปแบบ ตćงๆ เปนเครื่ĂงมืĂในกćรกรąตุนในเกิดกćรแลกเปลี่ยนแลąÿรćงคüćมตรąĀนĆก ๒) กćรÿĆมมนćÿถćนกćรณÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิงมุÿลิมชćยแดนใตแกแกนนํćÿตรี มุÿลิมใน ๓ จĆงĀüĆด เพื่Ăแลกเปลี่ยนÿถćนกćรณดćนÿิทธิมนุþยชน แลąกćรเขćถึง คüćมยุติธรรมขĂงผูĀญิงมุÿลิมชćยแดนใต แลąรüมกĆนเÿนĂแนąแนüทćงแกไข ÿถćนกćรณ๔) กćรปรąชุมปฏิบĆติกćรผูนํćýćÿนć ทีมÿĀüิชćชีพที่รĆบผิดชĂบกรณี คüćมรุนแรง แลąเจćĀนćที่ยุติธรรมจĆงĀüĆดเพื่ĂรüมกĆนพĆฒนćแนüทćงกćรคุมครĂง ÿิทธิแลąปรĆบปรุงกćรเขćถึงคüćมยุติธรรมขĂงชćยแดนใต แลąบูรณćกćรใน แผนพĆฒนćขĂงจĆงĀüĆดดĆงกลćü แลą ๔) กćรÿĆมมนćเÿนĂผลกćรพĆฒนćแนüทćงกćร คุมครĂงÿิทธิแลąปรĆบปรุงกćรเขćถึงคüćมยุติธรรมขĂงชćยแดนใตในรąดĆบชćติเพื่Ă ÿรćงคüćมตรąĀนĆกแกผูมีÿüนไดÿüนเÿียทĆ้งภćครĆฐแลąปรąชćÿĆงคมในรąดĆบชćติ ดüย ÿćรคดี “เรื่Ăงเลćใตăิญćบ” นĆบเปนผลผลิตที่มีคุณคćขĂงโครงกćรที่ ÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติแลąทีมüิทยćกรไดรüมกĆนพĆฒนćตĂ จćกกรณีýึกþćตนฉบĆบ นํćเÿนĂปญĀćที่ผูĀญิงมุÿลิมในจĆงĀüĆดชćยแดนใตเผชิญจćก ปญĀćคüćมรุนแรงดüยเĀตุแĀงเพý กćรถูกบĆงคĆบแตงงćน กćรถูกกรąทํćคüćม รุนแรงในครĂบครĆü กćรลüงลąเมิดทćงเพý Ăคติ กćรตีตรć เพื่ĂกรąตุนใĀÿćธćรณą เĀ็นคüćมจํćเปนในกćรแกปญĀćที่เปนĂุปÿรรคตĂกćรเขćถึงคüćมยุติธรรมขĂง ผูĀญิง

๓๓๔ การเสริมสร้างสมรรถนะและการติดตามผลการดำเนินงาน ตามอนุสัญญา CEDAW เพื่Ăÿรćงเÿริมคüćมเขมแข็งใĀÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชน แĀงชćติแลąกรมกิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆüในกćรดํćเนินงćนตćม CEDAW แลąÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิง มูลนิธิผูĀญิงไดรüมเปนüิทยćกรĀลĆกใĀÿํćนĆกงćน คณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติในกิจกรรมดĆงตĂไปนี้ ๑) กćรปรąชุมปฏิบĆติกćร เจćĀนćที่ขĂงÿํćนĆกงćนคณąกรรมกćรÿิทธิมนุþยชนแĀงชćติ เรื่Ăงกćรดํćเนินงćน ตćมĂนุÿĆญญć CEDAW ใĀมีปรąÿิทธิภćพ ๒) กćรปรąชุมปฏิบĆติกćรเรื่Ăงกćรใช ĂนุÿĆญญćแลąขĂรĂงเรียนขĂงĂนุÿĆญญćเพื่ĂÿรćงเÿริมทĆกþąในกćรดํćเนินคดี เกี่ยüกĆบÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิงแกผูปฏิบĆติงćนดćนกฎĀมćย ๓) กćรปรąชุม ปฏิบĆติกćรเพื่Ăเพิ่มตĆüชี้üĆดกćรดํćเนินกćรตćมĂนุÿĆญญć CEDAW ในดćนตćงๆ ขĂง ปรąเทýไทยÿํćĀรĆบเปนแนüทćงใĀĀนüยงćนภćครĆฐใชในกćรติดตćมกćรดํćเนินงćน ขĂงรĆฐแลąรćยงćนตĂคณąกรรมกćร CEDAW เมื่อเป็นกรรมการบริหารมูลนิธิผู้หญิง ทันทีที่ไดšรับคำเชิญใĀšเปŨนกรรมการบริĀารมูลนิธิ ดšüยคüามที่เชื่อมั่นใน แนüคิดและแนüทางการดำเนินงานของมูลนิธิผูšĀญิง จึงถือเปŨนเกียรติอยŠางยิ่งและไมŠ ลังเลที่จะรับคำเชิญ ในชŠüง ๒-๓ ปŘแรกกŠอนที่โรคโคüิด ๑๙ จะแพรŠระบาดไปทั่üโลก ไมŠเüšนประเทýไทย ดิฉันไดšมีÿŠüนรŠüมใĀšคำแนะนำและติดตามการดำเนินโครงการ “การÿŠงเÿริมและคุšมครองÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิงในชุมชนอิÿลามแมŠÿอด” เพื่อ แÿüงĀาแนüทางในการชŠüยเĀลือคุšมครองผูšĀญิงและเด็กĀญิงเคลื่อนยšายชาüพมŠา มุÿลิมที่ถูกกระทำรุนแรง ÿนับÿนุนโดย องคŤการระĀüŠางประเทýเพื่อการโยกยšายถิ่น ฐาน (International Organization for Migration–IOM) และÿĀภาพยุโรป (European Union–EU) มีเจšาĀนšาที่มูลนิธิภาคÿนามเปŨนผูšจัดการโครงการ และ เจšาĀนšาที่ในทšองถิ่นทั้งมุÿลิมและชาติพันธุŤ ๓ คน เปŨนทีมงาน ถือเปŨนโครงการเชิง บูรณาการที่ทšาทาย นŠาýึกþา และÿรุปบทเรียนใĀšĀนŠüยงานภาครัฐที่เกี่ยüขšองในทุก ระดับและองคŤกรปกครองÿŠüนทšองถิ่นนำไปพิจารณาตŠอยอด เพราะนอกจากมูลนิธิ ผูšĀญิงตšองÿรšางคüามเขšาใจที่ถูกตšองแกŠกลุŠมผูšĀญิงพมŠามุÿลิมเคลื่อนยšายระĀüŠางĀลัก อิÿลามกับคüามผิดตามĀลักกฎĀมายไทย และÿรšางแรงบันดาลใจใĀšกลุŠมเด็กĀญิง ชายเคลื่อนยšายชาüพมŠามุÿลิมเรียนรูšทักþะพื้นฐานในการดำรงชีüิต เĀ็นคุณคŠาของ ตน เĀ็นคüามÿำคัญของการüางแผนชีüิต และเรียนรูšทักþะเฉพาะดšานÿูŠการ เÿริมÿรšางรายไดšแลšü ยังตšองทำงานกับĀนŠüยงานที่ใĀšบริการทางÿังคมและคüาม คุšมครองชŠüยเĀลือทางกฎĀมายเพื่อใĀšผูšĀญิงเคลื่อนยšายเĀลŠานี้ไดšรับบริการที่ ละเอียดอŠอน มีทางเลือกที่จะไดšรับการคุšมครองมากขึ้น ที่ÿำคัญไมŠยิ่งĀยŠอนไปกüŠา

๓๓๕ กันคือ มูลนิธิผูšĀญิงตšองทำงานกับผูšนำชุมชนและผูšนำýาÿนาใĀšมีการจัดตั้งกลไก คุšมครองผูšĀญิงที่ถูกกระทำรุนแรงในระดับชุมชน เปŨนที่ปรึกþา และกระตุšนใĀšนำการ ตีคüามĀลักอิÿลามเชิงบüกที่เกี่ยüขšองกับคüามรุนแรงในครอบครัüมาเปŨนขšอยุติ คüามขัดแยšงในครอบครัüไดš แมšüŠากüŠา ๓ ทýüรรþที่ดิฉันไดšรูšจักและรŠüมงานกับมูลนิธิผูšĀญิงในบทบาท ที่แตกตŠางกันไป แตŠÿิ่งที่ไมŠแตกตŠางคือ มูลนิธิฯ ใชšการüิเคราะĀŤปŦญĀาการกดขี่ผูšĀญิง กลุŠมเปราะบางและการแกšไขปŦญĀาโดยมีผูšĀญิงเปŨนýูนยŤกลาง นั่นคือ Āลักÿิทธิ มนุþยชนของผูšĀญิงเพื่อแกšไขคüามเĀลื่อมล้ำระĀüŠางĀญิงชาย ไมŠüŠาทิýทางบนถนน การทำงานเรื่องผูšĀญิงในทุกระดับจะแปรเปลี่ยนไปบšาง ไมŠüŠามูลนิธิผูšĀญิงจะปŗดตัüลง ĀรือไมŠก็ตาม ดิฉันเชื่อมั่นüŠาĀลักการและแนüทางเพื่อÿิทธิมนุþยชนของผูšĀญิงและ คüามเÿมอภาคระĀüŠางเพýจะยังคงเปŨนÿิ่งที่นšอง ๆ ที่เติบโตจากมูลนิธิผูšĀญิงÿืบÿาน ตŠอไป และตราบที่ประเทýไทยยังเปŨนภาคีอนุÿัญญาüŠาดšüยการขจัดการเลือกปฏิบัติ ตŠอÿตรีในทุกรูปแบบ... อนุÿัญญา CEDAW… อนุÿัญญาผูšĀญิง

๓๓๖

๓๓๗ คือโอกาส และ พč้นที่แหงการเรÿยนรู อุษา เลิศศรÿสันทัด ฉĆนเริ่มงćนกĆบมูลนิธิผูĀญิง ตĆ้งแตครĆ้งที่ยĆงเปนýูนยขćüผูĀญิง เมื่Ăปพ.ý. ๒๕๒๙ ที่นี่ทํćใĀฉĆนไดเรียนรูมćกมćย โดยเฉพćąปญĀćขĂงผูĀญิงกลุมตćง ๆ ฉĆนดีใจ ที่ไดเปนÿüนĀนึ่งในกćรเดินทćงที่มีคุณคćขĂงĂงคกร คüćมรูÿึกที่ĂยćกกลćüนĆ้น มćกกüćคํćüć ขĂบคุณ โดยเฉพćąĂยćงยิ่งĂยćกขĂบคุณคณąผูกĂตĆ้งแลąผูรüม เดินทćงทุก ๆ คนที่ฉĆนไดทํćงćนดüยกĆน แลąที่ไมĂćจจąไมกลćüถึง ก็คืĂเพื่ĂนผูĀญิง ที่แบงปนเรื่Ăงรćüชีüิตที่ฉĆนไดพบในกćรทํćงćนชüยเĀลืĂแลąในกิจกรรมตćง ๆ แมจąผćนมćนćนกüć ๓๐ ป คüćมทรงจํćขĂงฉĆนยĆงคงแจมชĆด กิจกรรมแรก ที่ฉĆนไดเขćรüมเปนงćนĂบรมแนąนํćกćรใชÿื่ĂÿํćĀรĆบผูĀญิง กลุมแรงงćนĀญิง โดย ไปจĆดที่ýูนยปรąชุมขĂงมĀćüิทยćลĆยเกþตรýćÿตร üิทยćเขตกํćแพงแÿน นĂกจćก บรรยćกćýเปนกĆนเĂงกĆบพี่ ๆ ในĂงคกรที่เปดรĆบนĂงใĀมĂยćงฉĆนที่ไมไดจบÿćขćที่ เกี่ยüขĂงโดยตรงแลü ฉĆนไดเรียนรูแลąปรąทĆบใจกĆบกćรĂบรมที่ดํćเนินกćรโดย ผู Ăํćนüยคüćมÿąดüก แลąกรąบüนกćรÿรćงกćรมีÿüนรüมจćกผูเขćรüมกćรĂบรม แลąตลĂดกćรทํćงćนที่ฉĆนไดเขćรüมĂีกĀลćกĀลćยกิจกรรมที่ทํćใĀฉĆนไดเรียนรู ที่ไม ĂćจเรียนรูไดจćกÿถćบĆนกćรýึกþćใด ฉĆนจํćขĂคüćมนี้ที่เขียนĂยูในÿื่ĂผูĀญิงได เมล็ดพืชเล็ก ๆ เติบโตได เชนเดียวกับเธอและฉันและเพื่อนผูĀญิงทุก ๆ คน โดย ซูไบดć ĂćเĀม็ด ฉĆนก็เปน เÿมืĂนตนไมเล็ก ๆ ที่มีโĂกćÿเติบโตขึ้นภćยใตรมเงćขĂงมูลนิธิผูĀญิง จćกกิจกรรม

๓๓๘ มćกมćยที่ÿรćงแรงบĆนดćลใจชüยรดนํ้ćพรüนดิน ÿิ่งที่ไดเรียนรูฉĆนคงบĆนทึกไดเพียง ÿüนนĂยนิด ฉĆนĂยćกกลćüถึงÿื่Ăชิ้นแรก ก็คืĂ ÿื่Ăÿไลด “เรćคืĂĀญิงไทย” ซึ่ง นํćเÿนĂเรื่ĂงรćüปญĀćขĂงĀญิงไทยĀลćย ๆ ดćนĂยćงครบถüน แมจąผลิตแบบ เรียบงćยดüยÿไลด กĆบเÿียงบรรยćยจćกเทปคćÿเซท ฉĆนไมĂćจลืม ภćพแมคćĀญิง ชรć พรĂมคํćบรรยćยที่üć ĀรือผูĀญิงจะตองทํางานĀารายไดเลี้ยงตนเองไปจนลม Āายใจÿุดทายของชีüิต ตćมดüยเÿียงนćิกć ในกćรดํćเนินงćนที่ผćนมć มูลนิธิĄ ได ชüยใĀฉĆนเรียนรูกćรผลิตÿื่ĂกćรýึกþćแลąกćรรณรงคในรูปแบบĀลćกĀลćย ทĆ้ง จดĀมćยขćü คูมืĂ กćรผลิตÿćรคดี แลąโปÿเตĂร ฉĆนไดมีÿüนรüมทํćงćนในĀลćย ๆ ดćน รüมถึงกćรไปพĆกคćงที่บćนพĆก ผูĀญิงเชนเดียüกĆบÿมćชิกคนĂื่น ๆ ในĂงคกร ไดเรียนรูกćรจĆดกิจกรรมเยียüยć ÿํćĀรĆบผูĀญิงในบćนพĆก ÿิ่งที่ไดเรียนรูมีคุณคćมĀćýćล ฉĆนรูÿึกüćตĆüเĂงโชคดีที่ได โĂกćÿทํćงćนในĂงคกรที่ขĆบเคลื่Ăนดüยแนüคิดที่ชĆดเจนในĀลĆกกćรที่เคćรพÿิทธิขĂง ผูĀญิงแลąแนüคิดเฟมินิÿมแมฉĆนจąไมไดเรียนดćนÿตรีýึกþćแลąเรียนรูทฤþฎีมć กĂน แตโดยที่ไมรูตĆü กćรทํćงćนก็ไดทํćใĀทฤþฎีเĀลćนี้แทรกซึมĂยูในตĆüฉĆน เมื่Ăได มีโĂกćÿĂćนทฤþฎีในภćยĀลĆง แลąไดเชื่ĂมโยงกĆบปรąÿบกćรณที่ฉĆนไดเรียนรูกĆบ ทฤþฎีตćง ๆ กćรเรียนรูในกćรทํćงćนตลĂดÿćมÿิบปไดเชื่ĂมโยงใĀฉĆนมีคüćมเขćใจ ในโลกที่กüćงขึ้น ทĆ้งกćรพĆฒนć กćรเมืĂง กćรจĆดกćรทรĆพยćกรผćนÿćยตćขĂงนĆกคิด ที่มีคüćมชĆดเจนในÿิทธิขĂงผูĀญิง กćรมีÿüนรüมในโครงกćรตćง ๆ ชüยเปดโลกทĆýน แลąทํćใĀฉĆนมีโĂกćÿเดินทćงไปเรียนรูจćกเพื่Ăน ๆ ผูĀญิงในชนบททĆ้งภćคเĀนืĂภćค ĂีÿćนภćคตąüĆนĂĂก ภćคกลćงแลąภćคใต ไดรูจĆกเพื่Ăน ๆ ตćงชćติพĆนธุ เพื่Ăน ๆ ตćงýćÿนć รüมถึงกćรเขćรüมปรąชุมแลกเปลี่ยนกĆบĂงคกรทĆ้งในแลąตćงปรąเทý ทํćใĀพบเจĂเพื่Ăน ๆ กลุมĂงคกรผูĀญิงในปรąเทýตćง ๆ ฉĆนไมĂćจÿąทĂน คüćมรูÿึกที่มีตĂมูลนิธิผูĀญิงแลąÿิ่งที่ไดเรียนรูในบĆนทึกนี้ไดĀมด ฉĆนรูแตüć ยิ่ง ทบทüน ฉĆนยิ่งĂยćกจąตĂบแทนมูลนิธิĄ โดยขĂÿงมĂบÿิ่งที่ไดเรียนรูผćนภćรกิจกćร ทํćงćนเพื่ĂผูĀญิงตćมโĂกćÿที่จąทํćไดตĂไป ไมüćมูลนิธิผูĀญิง จąดํćรงĂยูĀรืĂไมก็ ตćม คüćมเปนมูลนิธิผูĀญิง จąยĆงคงĂยูตĂไป ....ฉĆนขĂจบบĆนทึกดüยบทเพลง ใหรักเราละลาย กระจายในผองชน ผูทุกขทนตลอดกาล (เพลง กํćลĆงใจ รĂงโดยนćĀงć üงคćรćüćน แตงโดย üิÿć คĆญทĆพ)

๓๓๙ สคูลฟาวนเดชั่นฟอรวÿเมน: จากทฤษฎีสตรÿนิยมสูการลงมือทำ ปานจิตต แกวสวาง ขณąที่ ฉĆนเรียนĀนĆงÿืĂในชĆ้นปทćย ๆ ที่ธรรมýćÿตร นĂกจćกจąÿนใจ ปรąüĆติýćÿตรชนชĆ้น คüćมไมเปนธรรม งćนพĆฒนćชุมชนแลü ยĆงมีคํćถćมในใจเรื่Ăง คüćมไมเทćเทียมรąĀüćงĀญิงชćย จนตĂงĀćเพื่Ăนพูดคุยแลกเปลี่ยน โชคดีที่มีครูบć Ăćจćรย แลąเพื่Ăน ๆ ที่ทํćกิจกรรมเรื่ĂงผูĀญิง รüมกลุมกĆนทํćกิจกรรม ชุมนุมพĆฒนć ÿตรีเพื่ĂÿĆงคม (พÿÿ.) ในมĀćüิทยćลĆย เรื่ĂงผูĀญิงจึงติดตćมตĆüฉĆนมćเÿมĂ แรกเริ่ม ฉĆนÿนใจเรื่ĂงผูĀญิง เพื่ĂทํćคüćมเขćใจตĆüตนขĂงฉĆนเĂงดüย โชคชąตćเลนตลก ฉĆนĂุตÿćĀทํćงćนเก็บเงิน ฝนĀüćนüćจąไปเรียนตĂ ปริญญćโทดćนÿตรีýึกþćในตćงแดน แตเมื่Ăมีขćüüć มĀćüิทยćลĆยธรรมýćÿตรได เปดĀลĆกÿูตรปริญญćโทÿตรีýึกþć ในป พ.ý. ๒๕๔๔ ฉĆนจึงÿมĆครÿĂบเขćเรียนเปน รุนแรกไดÿมใจ แตก็ใชเüลćเขียนüิทยćนิพนธนćนถึง ๗ ป รąĀüćงที่ใกลจบ ฉĆนติดตĂ รุนพี่ พÿÿ. ที่คุนเคยกĆนมć คุณĂุþć เลิýýรีÿĆนทĆด (พี่þć) คุณมĆทนć เชตมี (พี่ตุก) ฉĆนถćมพี่ ๆ üćมีงćนผูĀญิงใĀทํćบćงไĀม พี่ทĆ้งÿĂงนĆดüĆนใĀฉĆนเขćไป ÿĆมภćþณ ที่ýูนยขćü ญ ซึ่งเปนโครงกćรใĀมขĂงมูลนิธิผูĀญิงเพื่ĂใĀคํćแนąนํć ปรึกþćแกผูĀญิงที่ตĂงกćรยćยถิ่นเพื่Ăชีüิตที่ดีกüćแลąมีÿํćนĆกงćนตĆ้งĂยูตรงขćมกĆบ โรงพยćบćลýิริรćช ฉĆนเĂงรูจĆกคุนเคยกĆบมูลนิธิผูĀญิง มćตĆ้งแตÿมĆยทํćกิจกรรมนĆกýึกþć พี่มิ้น พÿÿ. มĆกชüนมćรูจĆกมูลนิธิผูĀญิง เรćไปรüมทํćกิจกรรมเปนครĆ้งครćü ในüĆน ÿĆมภćþณงćน ฉĆนรูÿึกüć คุณýิริพร ÿโครบćเนค (พี่ติ๋ง) พี่þć พี่ตุก มีคüćมเมตตćเปน