สี่ทศวรรษการเดินทางของมูลนิธิผู้หญิง

๒๔๐ กćรใชĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน กลไกแลąเครื่ĂงมืĂทĆ้งในปรąเทý แลąรąดĆบ ÿćกล ชüยเปดกüćงโลกทĆýนคüćมเขćใจตĂปญĀćแลąแนüทćงในกćรทํćงćนใĀเปน รąบบ แมจąมีĀลćยĀนüยงćนที่ใĀกćรÿนĆบÿนุนกćรทํćงćนขĂงกลุมĂงคกรผูĀญิงใน ภćคใต แตก็มีเพียงจํćนüนนĂยที่จĆดกิจกรรมเÿริมÿรćงýĆกยภćพใĀผูĀญิงในกรĂบ ขĂงĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน แลąĀลĆกกćรĂนุÿĆญญćขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุก รูปแบบ ĀรืĂ ĂนุÿĆญญćซีดĂü ที่ปรąเทýไทยเปนภćคีแลąมีภćรąผูกพĆนในกćร ดํćเนินกćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตćง ๆ ทĆ้งทćงตรงแลąทćงĂĂม เพื่ĂใĀเกิดคüćมเÿมĂ ภćครąĀüćงเพýที่แทจริง ĂĆนไดแกคüćมเÿมĂภćคทćงโĂกćÿ กćรเขćถึง แลąกćร ไดรĆบปรąโยชน กćรรĆบรูเขćใจĂนุÿĆญญćนี้ทํćใĀผูĀญิงในจĆงĀüĆดชćยแดนภćคใตได รüมกĆบเครืĂขćยผูĀญิงจĆดทํćรćยงćนทćงเลืĂก โดยไดĀยิบยกปญĀćเฉพćąขĂง ผูĀญิงในจĆงĀüĆดชćยแดนภćคใตเÿนĂตĂĂนุกรรมกćรติดตćมดูแลกćรปฏิบĆติตćม ĂนุÿĆญญćซีดĂüขĂงรĆฐที่ไดลงนćมเขćเปนภćคี ÿงผลใĀĂนุกรรมกćรĄ ไดĀยิบยก คํćถćมแลąจĆดทํćขĂเÿนĂแนą ตĂรĆฐบćลไทยที่รüมเรื่ĂงÿถćนกćรณขĂงผูĀญิงมุÿลิม ในจĆงĀüĆดขćยแดนภćคใตไüดüย กćรทํćงćนแบบมีÿüนรüมขĂงĀลćยภćคÿüน รüมถึงกćรปรąÿćนกćร ทํćงćนกĆบนĆกüิชćกćรทćงýćÿนćที่มีคüćมลąเĂียดĂĂนในเรื่ĂงÿิทธิมนุþยชนขĂง ผูĀญิง ชüยทํćใĀมีกćรĀยิบยกĀลĆกกćรทćงบüกขĂงýćÿนćĂิÿลćมที่มีตĂĀญิงมุÿลิม ĂĆนจąเปนเครื่ĂงมืĂในกćรเคćรพ ÿงเÿริมแลąพิทĆกþÿิทธิมนุþยชนขĂงผูĀญิงได Ăยćงไรก็ตćมยĆงตĂงใชเüลćในกćรที่จąเĀ็นกćรปรĆบเปลี่ยนตĂบรĆบที่เปนรูปธรรมจćก ผูนํćýćÿนć แมจąมีคüćมÿํćเร็จในรąดĆบĀนึ่งในกćรทํćงćนขĂงกลุมĂงคกรผูĀญิงใน จĆงĀüĆดชćยแดนภćคใต แตก็ยĆงมีภćรกิจĂีกĀลćยปรąกćรที่จąตĂงขĆบเคลื่Ăนเพื่ĂใĀ เกิดคüćมเÿมĂภćค แลąคüćมยุติธรรมแกผูĀญิง

๒๔๑ บทเรียนจากการทำงานสานชีวิต หญิงและเด็กอันดามัน บทเรียนจćกกćรทํćงćนกĆบĀญิงแลąเด็กĂĆนดćมĆนที่ปรąÿบภĆยพิบĆติÿึนćมิ เปนกćรบĆนทึกรüบรüมขĂมูลกćรทํćงćนในชüงเüลćÿี่ปขĂงมูลนิธิผูĀญิงในพื้นที่ จĆงĀüĆดพĆงงć เพื่ĂÿąทĂนใĀเĀ็นถึงกćรทํćงćนแบบĂงครüมขĂงมูลนิธิผูĀญิงที่ÿงเÿริม กćรมีÿüนรüมขĂงผูปรąÿบปญĀćแลąภćคÿüนตćง ๆ เพื่Ăÿćนÿรćงคüćมเขมแข็งแก กลุมเปćĀมćยใĀÿćมćรถดํćรงชีüิตขĂงตนตĂไปได มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินงćนใĀ คüćมชüยเĀลืĂแกĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบภĆยพิบĆติÿึนćมิตĆ้งแต พ.ý. ๒๕๔๘–๒๕๕๔ ไดพบüćมีĀญิงแลąเด็กจํćนüนมćกโดยเฉพćąที่เปนกลุมชćยขĂบปรąÿบปญĀćคüćม รุนแรงทćงเพýแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติในรูปแบบตćง ๆ Ăงคกรที่ใĀคüćมชüยเĀลืĂÿüน ใĀญจąมุงเนนในเรื่ĂงกćรÿงเÿริมดćนĂćชีพ แตมิไดคํćนึงถึงÿภćพปญĀćคüćม รุนแรงในรูปแบบตćง ๆ ที่Āญิงแลąเด็กกลุมนี้ปรąÿบĂยู รüมทĆ้งกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆน เกิดจćกคüćมเปนĂื่น เชน เปนชนกลุมนĂย (มĂแกน มĂแกลน) ผูติดเชื้Ă แลą แรงงćนยćยถิ่น โครงกćรÿćนชีüิตĀญิงแลąเด็กĂĆนดćมĆนไดพĆฒนćขึ้น โดยมี üĆตถุปรąÿงครüมเพื่ĂใĀĀญิงแลąเยćüชนÿćมćรถปกปĂงÿิทธิพื้นฐćนขĂงตน แลąมี ÿüนรüมในกćรÿćนÿรćงÿภćพคüćมเปนĂยูที่ดีขึ้นใĀแกชุมชนขĂงตน โดยเนนใน เรื่ĂงกćรÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćคในมิติĀญิงชćย รüมทĆ้งกćรปĂงกĆนคüćมรุนแรงĂĆน

๒๔๒ เกิดจćกคüćมเปนĀญิงแลąชćย โดยเÿริมÿรćงคüćมเขมแข็งใĀแกผูĀญิงเพื่Ăจą ÿćมćรถดํćเนินงćนรณรงคแลąรüมกํćĀนดนโยบćย กิจกรรมตćง ๆ ที่เกี่ยüเนื่ĂงกĆบ ตนเĂงแลąชุมชน รüมกลุมขĂงตนเพื่ĂใĀกćรดูแลชüยเĀลืĂเพื่Ăน ๆ แลąÿรćงกćร ตรąĀนĆกüćคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพเปนกćรลąเมิดÿิทธิมนุþยชน แลą ชุมชนตĂงรüมกĆนĀćทćงแกไข นĂกจćกนี้โครงกćรยĆงมีüĆตถุปรąÿงคในĂĆนที่จąชüย ลดÿภćพคüćมยćกจนขĂงกลุมเปćĀมćย โดยÿงเÿริมใĀผูĀญิงดํćเนินกćรดćนĂćชีพ ที่Ăยูบนพื้นฐćนขĂงกćรถĂดบทเรียนจćกปรąÿบกćรณดćนกćรทํćกิจกรรมทćง Ăćชีพที่ผćนมćเพื่Ăÿรćงรćยไดที่มĆ่นคง แลąÿงเÿริมโĂกćÿในกćรเขćถึงกćรýึกþćขĆ้น พื้นฐćนโดยเฉพćąแกเด็กĀญิงกลุมที่เÿี่ยงตĂงĂĂกจćกโรงเรียนกลćงคĆน มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินกิจกรรมตćงๆ ในพื้นที่เปćĀมćย คืĂชุมชนในĂํćเภĂ ตąกĆ่üปć คุรąบุรี แลąทćยเĀมืĂงในจĆงĀüĆดพĆงงć เพื่Ă ๑) ÿćนÿรćงกลุมĀญิงแลą เยćüชนเพื่ĂใĀเกิดกรąบüนกćรเพื่Ăนชüยเพื่Ăนในชุมชน ๒) ÿงเÿริมใĀĀญิงแลą เยćüชนที่ทํćงćนรüมกĆนเปนเครืĂขćยมีกิจกรรมรณรงคเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง แลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ ๓) ÿรćงคüćมตรąĀนĆกแกĂงคกรใน ทĂงถิ่นโดยเฉพćąĂงคกćรบริĀćรรąดĆบตํćบลในเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง เพื่Ă จĆดทํćแผนดํćเนินกćรในชุมชน ๔) ÿรćงเครืĂขćยรąดĆบชุมชนแลąĂํćเภĂในกćร จĆดรąบบชüยเĀลืĂĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรง ๕) ÿนĆบÿนุนชüยเĀลืĂ Āญิงในกćรเขćถึงบริกćรตćงๆ รüมทĆ้งทุนĂćชีพ ๖) ÿงเÿริมแลąÿนĆบÿนุนใĀเด็ก โดยเฉพćąเด็กĀญิงไดเขćถึงโĂกćÿทćงกćรýึกþć ๗) ÿรćงคüćมเขมแข็ง แลą เÿริมÿรćงพลĆงแกĀญิงแลąเยćüชนใĀมีบทบćทในรąดĆบชุมชน แลąมีโĂกćÿแÿดง คüćมคิดเĀ็น รüมกํćĀนดนโยบćยที่เกี่ยüขĂงกĆบตนในเüทีÿćธćรณąตćงๆ ๗) ผลิต ÿื่Ăที่ÿมćชิกเครืĂขćยĀญิงแลąเยćüชนเปนผูรüมกํćĀนด แลąคิดคนเพื่Ăใชใน กćรรณรงครąดĆบชุมชน ดüยกćรÿนĆบÿนุนขĂงĂงคกรĂćเนÿเüด (Anesvad) ปรąเทýÿเปญ โครงกćรไดดํćเนินงćนมćเปนรąยąเüลć ๒ ป ตĂยĂดจćกกćรทํćงćน ชüยเĀลืĂรąยąแรกจćกĂงคกćร แตร เด ซĂม ĀลĆงเกิดภĆยÿึนćมิ กćรดํćเนินงćนใน ชüงเüลćนี้มีรćยลąเĂียดÿรุปได คืĂ ๑ การให้ความช่วยเหลือแก่หญิงและเด็ก กćรทํćงćนขĂงมูลนิธิมีเปćĀมćย เพื่ĂใĀĀญิงแลąเด็ก เยćüชนกลุมชćยขĂบ ÿćมćรถปกปĂงÿิทธิขĂงตนเĂง แลąมีÿüนรüมในกćรÿรćงÿุขภćüąขĂงชุมชน โดยเฉพćąกćรÿรćงคüćมเÿมĂภćคขĂงĀญิงชćย แลąกćรปĂงกĆนแกไขปญĀćคüćม

๒๔๓ รุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก เพื่ĂใĀคüćมชüยเĀลืĂแกĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบคüćม รุนแรงรูปแบบตćง ๆ แลąเขćถึงบริกćรที่เĀมćąÿม โดยใĀคüćมชüยเĀลืĂผูĀญิงแลą เด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćรถูกเลืĂกปฏิบĆติ ๗๔ ครĂบครĆü รüมจํćนüน ๑๐๑ คน (เพýĀญิง ๗๕ คน เพýชćย ๒๖ คน) จćกพื้นที่เปćĀมćย ๓ ĂํćเภĂ คืĂ ตąกĆ่üปć ทćยเĀมืĂง แลąคุรąบุรี ผูเดืĂดรĂนเปนกลุมไทยพุทธ กลุมมĂแกลน กลุม มุÿลิม แลąกลุมคริÿตดüย ผูเดืĂดรĂนÿüนใĀญมีĂćยุตĆ้งแตแรกเกิดจนถึง ๗๓ ป รูปแบบขĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่เกิดขึ้นกĆบกลุมผูใĀญ ÿüนใĀญเปนผูĀญิงคืĂ กćรถูกทํćรćยรćงกćย จิตใจจćกÿćมี ทĂดทิ้งไมดูแลรĆบผิดชĂบ มีชูĀรืĂมีĀญิงĂื่น เปนตน ทํćใĀผูĀญิงมีปญĀćดćนÿุขภćพ เชน ติดเĀลć แลąเปนผูติดเชื้Ă นĂกจćกนี้ มีรูปแบบคüćมรุนแรงทćงเพýที่เกิดขึ้นจćกคนภćยนĂกครĂบครĆü แลąปญĀćกćรถูก เลืĂกปฏิบĆติเขćไมถึงบริกćรขĂงรĆฐ เนื่ĂงจćกตกĀลนไมมีบĆตรปรąจํćตĆüปรąชćชน ÿüนรูปแบบขĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่เกิดขึ้นกĆบกลุมเด็ก ๖๕ คน (เด็กĀญิง ๔๒ คน เด็กชćย ๒๓ คน) คืĂ ๑) คüćมรุนแรงทćงดćนรćงกćย แลąจิตใจจćกÿมćชิก ในครĂบครĆüโดยตรง เชน ถูกแม พĂ แมเลี้ยงทํćรćยรćงกćย ถูกพĂทํćรćยรćงกćย กĆกขĆงĀนüงเĀนี่ยü ๒) คüćมรุนแรงทćงเพýจćกÿมćชิกในครĂบครĆü ๓) เด็กไดรĆบ ผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ÿภćพปญĀćที่เกิด คืĂ พĂแมแยกทćงกĆน เด็กถูกทĂดทิ้งไüใĀĂยูกĆบยćย เด็กไมไดรĆบกćรแจงเกิด ไมไดเรียนĀนĆงÿืĂ นĂกจćกนี้ ยĆงมีเด็กที่ถูกเลืĂกปฏิบĆติ ซึ่งเปนเด็กที่ไมมีบĆตรปรąชćชน มีปญĀćดćนÿุขภćพ แลąมี คüćมเÿี่ยงในกćรถูกลüงลąเมิดทćงเพýจćกบุคคลภćยนĂก กćรชüยเĀลืĂผูเดืĂดรĂนกลุมผูใĀญจąเปนกćรเยี่ยมบćนแลüปรąÿćนÿงตĂ Āนüยงćนตćง ๆ เพื่ĂรĆบคüćมชüยเĀลืĂดćนตćง ๆ เชน เรื่Ăงÿุขภćพ เรื่ĂงกฎĀมćย ทุนกćรýึกþć แลąชüยเĀลืĂคćเดินทćงรüมทĆ้งชüยเĀลืĂเฉพćąĀนćตćมคüćมจํćเปน ÿüนกลุมเด็กทĆ้งĀมดไดรĆบกćรเยี่ยมบćนแลąใĀคํćปรึกþć แลąใĀคüćมชüยเĀลืĂเปน รćยบุคคล แยกตćมÿภćพคüćมจํćเปนขĂงเด็กแตลąคน โดยไดรĆบกćรชüยเĀลืĂเรื่Ăง ทุนกćรýึกþćเนื่Ăงจćกเปนเด็กชćยขĂบแลąเปนเด็กไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรง ในครĂบครĆü ชüยเĀลืĂเยียüยćทćงดćนกฎĀมćย เนื่Ăงจćกถูกลąเมิดทćงเพý แลą ปรąÿćนÿงตĂยĆงĀนüยงćนĂื่น ๆ เพื่ĂใĀคüćมชüยเĀลืĂ แลąชüยเĀลืĂเฉพćąĀนć เชน ชüยเĀลืĂคćเดินทćง แบงเบćภćรąคćĂุปกรณกćรเรียน เปนตน ผูĀญิงที่ปรąÿบ ปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüแตลąคนจąไดรĆบคํćปรึกþćแลąใĀขĂมูลÿิทธิ ทćงดćนกฎĀมćยคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรง ใĀคüćมชüยเĀลืĂเฉพćąĀนć ในเรื่ĂงĂćĀćร เÿื้Ăผćเครื่Ăงใชตćมคüćมจํćเปน คćเดินทćงในกćรไปรĆกþćพยćบćล

๒๔๔ กćรแจงคüćม กćรขึ้นýćลแลąติดตćมคดี รüมทĆ้งมีกćรติดตćมเยี่ยมบćน มีกćร ชüยเĀลืĂนมขĂงเด็กĂĂนแลąทุนกćรýึกþćขĂงลูก นĂกจćกนี้ยĆงปรąÿćนกćร ชüยเĀลืĂบํćบĆดกćรติดเĀลćโดยÿงเขćรĆบกćรบํćบĆดกĆบýูนยจิตÿĆงคม โรงพยćบćล ตąกĆ่üปć ĀลĆงกćรบํćบĆดทํćใĀพĂบćนแลąแมบćนมีกćรดื่มเĀลćนĂยลง แมบćนได เขćรüมกิจกรรมกĆบชุมชนมćกขึ้น ÿćมćรถเขćรüมปรąชุมในตćงจĆงĀüĆดไดโดยไมถูก ÿćมีทุบตี กćรฟĂงรĂงดํćเนินคดีตĂผูกรąทํćคüćมรุนแรง โดยชüยเĀลืĂทćงดćน กฎĀมćยĂćญćแลąกฎĀมćยที่เกี่ยüขĂงกĆบครĂบครĆüแกผูĀญิงที่ถูกทํćรćยรćงกćย จิตใจ โดยเบื้ĂงตนมีกćรพบนĆกจิตüิทยćที่ýูนยพึ่งได รĆบกćรตรüจรĆกþćÿุขภćพ รćงกćย จิตใจ แลąดํćเนินกćรแจงคüćมรĂงทุกขกĆบพนĆกงćนÿĂบÿüนในขĂĀćถูกทํć รćยรćงกćย ในรćยที่บćดเจ็บÿćĀĆÿ ทćงมูลนิธิไดใĀคüćมชüยเĀลืĂตĂเนื่ĂงทĆ้งใน เรื่Ăงกćรดํćเนินคดี ปรąÿćนงćนพนĆกงćนÿĂบÿüนที่ÿถćนีตํćรüจซึ่งเกิดเĀตุใน กรุงเทพĄ ติดตćมกćรรĆกþćพยćบćลเพื่Ăแกไขคüćมพิกćรที่ใบĀนć รüมถึงกćร ปรąกĂบĂćชีพเพื่ĂใĀมีรćยไดเลี้ยงดูตนเĂงแลąลูกไดตĂไป นĂกจćกนี้ยĆงไดมีกćร ดํćเนินกćรชüยเĀลืĂทćงกฎĀมćยĂีก ๓ รćย โดยมีกćรแจงคüćมกĆบตํćรüจ ไดมีกćร เจรจćใĀÿćมีเลิกทํćรćยแลąไดกลĆบไปĂยูรüมกĆน ÿüนĂีก ๒ รćย ไดมีกćรดํćเนินคดี ถึงชĆ้นýćล แลąýćลจĆงĀüĆดพĆงงćแผนกคดีเยćüชนแลąครĂบครĆüไดตĆดÿินเรียบรĂย แลü ไดแก คดีผูĀญิงถูกÿćมีฟĂงĀยć กćรชüยเĀลืĂมีผลใĀผูĀญิงไดฟĂงแยงÿćมีซึ่งมี ĀญิงĂื่น ไดเรียกรĂงคćเลี้ยงดูบุตรจćกÿćมี ýćลตĆดÿินใĀผูĀญิงไดรĆบเงินชดเชยจćก ÿćมีแลąไดรĆบคćเลี้ยงดูบุตรเปนรćยเดืĂน ÿüนคดีผูĀญิงถูกÿćมีทํćรćยรćงกćย ýćล ไดตĆดÿินใĀขćดจćกคüćมเปนÿćมีภรรยćกĆน แลąผูĀญิงไดรĆบเงินชดเชยจćกÿćมี นĂกจćกนี้ยĆงไดดํćเนินกćรคุมครĂงÿิทธิขĂงผูĀญิงที่ถูกทํćรćยรćงกćย โดย ดํćเนินกćรแจงเรื่ĂงขĂเงินชüยเĀลืĂเฉพćąĀนćจćกÿํćนĆกงćนพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćม มĆ่นคงจĆงĀüĆดพĆงงć แลąเงินชดเชยจćกกĂงทุนทดแทนผูเÿียĀćยจćกคดีĂćญć นĂกจćกนี้ยĆงไดปรąÿćนกćรชüยเĀลืĂผูĀญิงที่ถูกÿćมีทํćรćยทุบตีแลąไมมีบĆตร ปรąชćชน โดยชüยกćรติดตćมĀลĆกฐćนจćกพยćนบุคคลแลąเĂกÿćรตćง ๆ มูลนิธิĄ ไดใĀคüćมชüยเĀลืĂรąยąยćüดćนกćรýึกþćแลąĂćชีพแกลูกขĂงผูĀญิง ที่ปรąÿบ ปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่มีรćยไดนĂย แลąมĂบทุนกćรýึกþćแกผูĀญิงที่ ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ๓ คน ไดเรียนตĂในรąดĆบมĆธยมตนเพื่ĂใĀมี โĂกćÿในกćรĀćงćนทํć ÿćมćรถเลี้ยงตนเĂงไดตĂไป รüมทĆ้งÿนĆบÿนุนใĀเปน ĂćÿćÿมĆครแกนนํćทํćงćนเต็มเüลćกĆบมูลนิธิผูĀญิง

๒๔๕ ในกรณีกćรเลืĂกปฏิบĆติ มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินกćรชüยเĀลืĂ Āญิงแลąเด็ก ไมมีบĆตรปรąชćชน แบงĂĂกเปน กลุมไทยพุทธ ๕ คนเปนผูĀญิง ๓ คน เด็กĀญิง ๒ คน ซึ่งเปนผูที่มีรćยชื่ĂตกĀลน ไมไดรĆบกćรแจงเกิด มูลนิธิไดปรąÿćนกĆบผูนํćชุมชน รüบรüมĀลĆกฐćนแลąแจงขĂมีบĆตรกĆบฝćยทąเบียนเพื่ĂพิจćรณćĂนุมĆติจćกเจćĀนćที่ ปกครĂง แลąกลุมมĂแกลนที่ไมมีบĆตรปรąชćชนจćก ๓ ครĂบครĆü ครĂบครĆüที่ ๑ เปนผูĀญิง ๑ คน แลąลูก ๒ คน ไมมีบĆตรปรąชćชน ครĂบครĆüที่ ๒ เปนเด็กĀญิง ๓ คน ครĂบครĆüที่ ๓ เด็กชćย ๒ คน เด็กเĀลćนี้แมแลąพĂไมมีบĆตรปรąชćชนแลą เÿียชีüิตไปแลüกĆบÿึนćมิ มูลนิธิไดรüมÿํćรüจขĂมูลกĆบมูลนิธิกรąจกเงć เพื่Ă ดํćเนินกćรเรื่ĂงบĆตรปรąชćชนขĂงแมแลąเด็กซึ่งตĂงใชเüลćนćนในกćรÿĂบĀลĆกฐćน แลąพยćนบุคคล แลąไดชüยเĀลืĂดćนกćรýึกþćขĂงเด็กโดยใĀทุนกćรýึกþćแกเด็ก นĂกจćกนี้มูลนิธิĄ ยĆงไดชüยÿĂนĀนĆงÿืĂĂยćงตĂเนื่Ăง ๓ เดืĂน แกกลุมผูĀญิง มĂแกลนที่Ăćนเขียนไมได โดยÿĂนในเüลćคํ่ć ทํćใĀผูĀญิงมĂแกลนÿćมćรถเขียนชื่Ă ÿกุลขĂงตนเĂงได แลąมีคüćมเชื่ĂมĆ่นในกćรติดตĂเจćĀนćที่เพื่ĂแจงเกิดใĀแกลูกแลą เรื่ĂงกćรรĆกþćพยćบćลขĂงตนเĂงได กćรใĀคüćมชüยเĀลืĂดćนกćรýึกþć นĂกจćกกćรชüยเĀลืĂโดยตรงแกผู ปรąÿบปญĀćแลü มูลนิธิยĆงไดดํćเนินกćรใĀทุนกćรýึกþćแกเด็กĀญิงแลąเด็กชćย โดย ๒ กลุม คืĂ ๑) กลุมที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงที่เกิดจćกคüćมแตกตćงทćง เพý โดยใĀทุนแกเด็กไทยพุทธ มุÿลิม มĂแกลนแลąคริÿต เพื่ĂแทรกแซงครĂบครĆüที่ แมแลąเด็กปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąเด็กปรąÿบปญĀćคüćม รุนแรงทćงเพý ๒) กลุมเด็กĀญิงแลąเด็กชćยขĂบที่ยćกจน ถูกเลืĂกปฏิบĆติ ใĀมี โĂกćÿเขćถึงÿิทธิดćนกćรýึกþć มูลนิธิมีüิธีกćรติดตćมผลกćรใĀทุนกćรýึกþćโดยมี คณąกรรมกćรกĂงทุนเด็กเปนผูติดตćมในชุมชนขĂงตน โดยใĀทุนกćรýึกþćเปนรćย เดืĂนแกเด็กĀญิง ๑๓ คน แลąเด็กชćย ๕ คน แลąใĀกćรÿนĆบÿนุนเปนรćยเทĂม แลąรćยป แกเด็กĀญิง ๑๓ คน เด็กชćย ๘ คน รüม ๓๙ คน โดยมีเด็กรąดĆบชĆ้น Ăนุบćลแลąปรąถมýึกþć ไดรĆบทุนรćยเดืĂน ๆ ลą ๗๐๐ บćท เด็กรąดĆบมĆธยมýึกþć ไดรĆบทุนเดืĂนลą ๑,๐๐๐ บćท üิธีกćรติดตćมผลกćรใĀทุนกćรýึกþćเด็กที่ปรąÿบ ปญĀćแลąเด็กที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงในครĂบครĆü มูลนิธิĄ มีเจćĀนćที่ แลąĂćÿćÿมĆครติดตćมผลกćรชüยเĀลืĂโดยตรงจćกเด็ก ผูปกครĂงขĂงเด็กแลąครู ปรąจํćชĆ้น ไดพบüćจćกจํćนüนเด็กที่ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþćทĆ้งĀมด ๓๙ คน ยĆงคงเรียนตĂ ๓๒ คน แลąมีเด็กĀญิงüĆยรุนĂĂกเรียนกลćงคĆน ๗ คน แบงเปน ๒ กลุม คืĂ ๑) กลุมเด็กĀญิงมĂแกลนจํćนüน ๕ คน ÿüนใĀญเปนเด็กโตที่ĂยูชüงĂćยุ

๒๔๖ ๑๑-๑๔ ป โดยมี ๔ คนยĆงเรียนรąดĆบปรąถมýึกþćไดĂĂกจćกโรงเรียนมćเพื่Ăทํćงćน รĆบจćงĀćรćยไดเลี้ยงครĂบครĆü แลąเด็กĀญิงüĆยรุน ๑ คนĂćยุ ๑๔ ป เรียนรąดĆบ มĆธยมýึกþćไดĂĂกโรงเรียนมćมีครĂบครĆü ๒) กลุมเด็กĀญิงมุÿลิม จํćนüน ๒ คนĂćยุ ๑๖ ป ĂĂกจćกรąบบกćรýึกþćเนื่Ăงจćก เด็กเริ่มเขćÿูüĆยรุนแลąมีคนรĆกปรąกĂบกĆบ ทćงครĂบครĆü ไมใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćรเรียนขĂงเด็กĀญิง ทํćใĀเด็กĂĂกจćกรąบบ กćรýึกþćไป นĂกจćกกลุมเด็ก ๓๙ คนนี้แลüยĆงมีกลุมเด็กยćกจนที่ไดรĆบทุนจćก เงินกĂงทุนมĂแกลน ซึ่งมีกćรตĆ้งคณąกรรมกćรที่ปรąกĂบดüยตĆüแทนผูĀญิงจćก ชุมชนมĂแกลน แลąĂćÿćÿมĆครแกนนํćทํćĀนćที่พิจćรณćใĀทุนเด็กซึ่งมีจํćนüนรüม ๗๔ คนจćก ๗๔ ครĂบครĆü โดยมĂบทุนใĀปลą ๑ ครĆ้ง เด็กทุนกลุมนี้ไมมีกćรĀยุด เรียนกลćงคĆน ในกćรติดตćมผลกćรใĀทุนไดมีกćรปรąชุมผูปกครĂงขĂงเด็กที่ไดรĆบ ทุนจćก ๙ ชุมชน แลąผูปกครĂงเลืĂกตĆüแทนเด็ก ๑๙ คน จćก ๙ ชุมชน ใĀเปน คณąกรรมกćรทํćĀนćที่ติดตćมผลเด็กนĆกเรียนทุนในชุมชนขĂงตน โดยเจćĀนćที่ไดมี กćรปรąชุมติดตćมผลแลąใĀคüćมรูเรื่Ăงÿิทธิเด็ก คüćมรุนแรงในครĂบครĆü กĆบ คณąกรรมกćรเปนปรąจํćทุกเดืĂน คณąกรรมกćรไดรüมกĆนเก็บขĂมูลเด็กที่ปรąÿบ ปญĀćแลąไดรĆบผลกรąทบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ที่ตĂงกćรขĂรĆบ ทุนกćรýึกþć มีกćรเยี่ยมบćนแลąปรąชุมตĆดÿินใĀทุนกćรýึกþć ทํćใĀมูลนิธิเขćถึง ผูĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüรćยใĀม ๆ นĂกจćกนี้ คณąกรรมกćรมีÿüนรüมในกćรรณรงคยุติปญĀćคüćมรุนแรงในชุมชนขĂงตนเĂง โดยกćรนํćÿติ๊กเกĂรรณรงคไปเผยแพรในชุมชนที่มีปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ๒. การให้ความช่วยเหลือทางด้านเศรษฐกิจ กćรใĀคüćมชüยเĀลืĂดćนเýรþฐกิจแกผูที่ปรąÿบภĆยÿึนćมิ โดยÿนĆบÿนุน ทุนปรąกĂบĂćชีพแกผูĀญิง มุงĀüĆงใĀผูĀญิงมีĂćชีพ รćยได ÿćมćรถพึ่งตนเĂงไดใน รąยąยćü ทุนปรąกĂบĂćชีพกĆบผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć แบงĂĂกเปน ๒ ÿüน คืĂ ÿüนแรกเปนกćรใĀทุนปรąกĂบĂćชีพรćยบุคคล ÿüนที่ÿĂงเปนกćรใĀทุนปรąกĂบ Ăćชีพรćยกลุม กćรÿนĆบÿนุนทุนĂćชีพรćยบุคคลมีจํćนüนทĆ้งÿิ้น ๑๔๖ คนแลąไดเริ่ม มćตĆ้งแตเดืĂนกรกฎćคม ป ๒๕๔๘ ผูไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนเปนĀญิงĀมćยในพื้นที่ ĂํćเภĂคุรąบุรี ตąกĆ่üปć ทćยเĀมืĂง จĆงĀüĆดพĆงงć แลąĀญิงĂยูรüมกĆบเชื้ĂเĂช ไĂ üี ในพื้นที่ĂํćเภĂลąĂุน กąเปĂร จĆงĀüĆดรąนĂง รüมเงินทุนชüยเĀลืĂเฉพćąรćยทĆ้งÿิ้น ๒,๙๓๘,๔๑๔ บćท เฉลี่ย ๒๐,๑๒๖ บćทตĂคน กćรติดตćมผลกćรทํćงćนในปแรก

๒๔๗ ผูĀญิงไดนํćเงินไปลงทุนปรąกĂบĂćชีพที่แตกตćงกĆนไปตćมกํćลĆงแลąคüćมถนĆดขĂง ตนเĂง ปที่ ๒ พบüćผูĀญิงเริ่มขćดเงินĀมุนเüียนแลąไดยุติกćรลงทุนปรąกĂบĂćชีพ ลงเปนÿüนใĀญ มีผูĀญิงÿüนนĂยจํćนüน ๕๖ คน (รĂยลą ๒๓ ขĂงผูที่ไดรĆบทุน ทĆ้งĀมด) ที่ÿćมćรถคืนเงินทุนเขćกĂงทุนĂĆนดćมĆนได โดยมีเงินคืนรüมทĆ้งÿิ้น ๑๔๔,๙๕๐ บćท เฉลี่ยคนลą ๒,๕๘๘ บćท ปที่ ๓ ทćงมูลนิธิไดปรĆบÿĆญญćใĀมลด เงินตนลงครึ่งĀนึ่งขĂงเงินยืมรćยบุคคล โดยมีเงื่ĂนไขใĀผูĀญิงคืนเงินใĀĀมดภćยใน เüลć ๑ ป คืĂ เดืĂนธĆนüćคม ๒๕๕๑ ปจจุบĆนยĆงคงมีผูĀญิง ๓๐ คนที่ปรąกĂบĂćชีพ ตĂเนื่ĂงมćจนถึงปจจุบĆน (รĂยลą ๒๑ ขĂงผูที่ไดรĆบทุนทĆ้งĀมด) ÿüนกćรÿนĆบÿนุน ทุนĂćชีพรćยกลุมมีจํćนüนทĆ้งÿิ้น ๓ กลุม ไดแก กลุมนํ้ćเค็มบćติก กลุมแปรรูป ĂćĀćรทąเล กลุมทํćลĂบปลć กćรÿนĆบÿนุนเปนรćยกลุมในพื้นที่ĂํćเภĂตąกĆ่üปć จĆงĀüĆดพĆงงć ไดเริ่มเดืĂนธĆนüćคม ๒๕๔๙ รüมเงินทุนทĆ้งÿิ้น ๙๑๕,๐๐๐ บćท กลุมมี กćรปรąกĂบĂćชีพในตนปแรก คืĂ ป ๒๕๕๐ มีกรąบüนกćรใĀคüćมรูเรื่Ăงกćรทํć บĆญชี กลุมทĆ้งĀมดไดยุติลงโดยยĆงไมมีกćรคืนเงินทุน เนื่ĂงจćกปรąÿบปญĀćตćง ๆ กลุมบćติก มีกćรผลิตÿินคćตćมคํćÿĆ่งซื้ĂลüงĀนć เปนกรąเปćÿํćĀรĆบใÿเĂกÿćรกćร ปรąชุม ๑,๕๐๐ ใบ ตĂมćถูกยกเลิกทํćใĀกลุมบćติกขćดทุน กลุมแปรรูปĂćĀćรทąเล ยุติลงเพรćąปรąธćนขĂงกลุมมีปญĀćĀนี้ÿินไดĀนีĀćยไปจćกชุมชน กลุมทํćลĂบปลć ยุติลงเพรćąÿมćชิกกลุมโยกยćยĀćยไปจćกชุมชน ปญĀćเĀลćนี้มีผลทํćใĀÿมćชิก กลุมแปรรูปĂćĀćรทąเล กลุมทํćลĂบปลćขćดแรงจูงใจในกćรติดตćมÿมćชิกเพื่Ă ฟนฟูกลุมใĀกลĆบมćเริ่มตนใĀม ในปพ.ý. ๒๕๕๒ ÿมćชิกกลุมĂćชีพทĆ้งที่ไดรĆบกćร ÿนĆบÿนุนจćกมูลนิธิผูĀญิงแลąไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนจćกĀนüยงćนตćง ๆ รüมกĆบÿรุป บทเรียนกćรทํćงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂดćนเýรþฐกิจดüยกćรชüยเĀลืĂทุนปรąกĂบ ĂćชีพใĀแกผูĀญิงในชุมชน ทĆ้งรćยกลุมแลąรćยบุคคล ไดพบüćมีÿüนนĂยมćกที่ ปรąÿบผลÿํćเร็จ ÿćมćรถปรąกĂบĂćชีพตĂเนื่ĂงมćไดจนถึงปจจุบĆน ๓. การสร้างเครือข่ายอาสาสมัครผู้หญิง มูลนิธิผูĀญิงมีเปćĀมćยใĀกลุมเปćĀมćยในชุมชน โดยเฉพćąĀญิงแลą เยćüชนÿćมćรถดํćเนินงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂแกผูปรąÿบปญĀćในชุมชนโดยเฉพćą Āญิงแลąเด็กที่เปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ จึงไดจĆดกิจกรรม ตćง ๆ เพื่ĂใĀคüćมรูแลąÿรćงคüćมเขมแข็งใĀแกผูĀญิงเพื่ĂเขćรüมเปนĂćÿćÿมĆคร แกนนํćแลąĂćÿćÿมĆครชุมชน ดüยกćรจĆดĂบรมĂćÿćÿมĆครแกนนํć ซึ่งมูลนิธิĄ ไดเริ่ม ดํćเนินงćนมćตĆ้งแตป ๒๕๔๘ โดยเริ่มตนจćกกćรเขćมćชüยเĀลืĂ บํćบĆดเยียüยć

๒๔๘ ผูĀญิงชćยขĂบที่ปรąÿบปญĀćจćกภĆยÿึนćมิ จนกรąทĆ่งทํćใĀผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć ตćง ๆ ลุกขึ้นมćเปนĂćÿćÿมĆครรüมทํćงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂกĆบคนในชุมชนโดย ไมไดรĆบคćตĂบแทน ตĂมćในป ๒๕๕๑ มูลนิธิĄ ไดพĆฒนćýĆกยภćพผูĀญิงที่เปน ĂćÿćÿมĆครในชุมชนใĀเขćมćมีÿüนรüมในกรąบüนกćรคิด ตĆดÿินใจมćกขึ้น จึงมีกćร ปรĆบเปลี่ยนบทบćทขĂงĂćÿćÿมĆครจํćนüน ๔ คน เปนมĂแกลน ๑ คน มุÿลิม ๑ คน แลąไทยพุทธ ๒ คน ใĀทํćงćนเต็มเüลćแลąไดรĆบคćตĂบแทนเปนปรąจํćทุกเดืĂน คนลą ๖,๐๐๐ บćท ซึ่งĂćÿćÿมĆครแกนนํćที่เขćมćรüมงćนกĆบทćงมูลนิธิĄ มีรąดĆบ กćรýึกþćตĆ้งแตรąดĆบปรąถมýึกþć ถึงมĆธยมýึกþćตĂนปลćย แลąมีขĂจํćกĆดในกćร เขียนบĆนทึก มูลนิธิไดใĀกćรชüยเĀลืĂพĆฒนćýĆกยภćพขĂงĂćÿćÿมĆครแกนนํć โดย ÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþćเพื่ĂýึกþćตĂในรąดĆบมĆธยมýึกþćตĂนตน จćกÿํćนĆกงćน กćรýึกþćนĂกโรงเรียนจํćนüน ๓ คน ตĂมćĂćÿćÿมĆครแกนนํćไดนํćคüćมรูมćใช ÿĂนĀนĆงÿืĂผูĀญิงมĂแกลนบćนทุงĀüć นĂกจćกนี้มูลนิธิยĆงมีกćรÿงเÿริมทĆกþąใน ดćนตćง ๆ ใĀกĆบĂćÿćÿมĆครแกนนํć คืĂ กćรĂบรมใĀคüćมรูแลąฝกทĆกþąกćร ทํćงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćเบื้Ăงตน กćรใชคĂมพิüเตĂร แลąเครื่ĂงใชÿํćนĆกงćน กćรเขียนโครงกćรแลąกćรเขียนรćยงćน กćรÿงเÿริมใĀ ĂćÿćÿมĆครแกนนํćเขćรüมเÿนĂคüćมคิดเĀ็นในเüทีกćรปรąชุมตćง ๆ เชน กćร ปรąชุมĂćเซียน กćรปรąชุมĂนุÿĆญญćขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีทุกรูปแบบ กćร ปรąชุมรćงพรąรćชบĆญญĆติÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćครąĀüćงĀญิงชćย เปนตน กćรทํćงćนขĂงĂćÿćÿมĆครแกนนํćโดยภćพรüมĂćÿćÿมĆครมีบทบćทĀนćที่ ๑) กćรลงพื้นที่ เพื่Ăเยี่ยมผูปรąÿบปญĀćทĆ้งผูĀญิงแลąเด็ก พรĂมบĆนทึกรćยงćน คüćมคืบĀนć ๒) กćรเขćรüมกćรปรąชุมในกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂรüมกĆบทćง เจćĀนćที่ ๓) กćรติดตĂปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนภćครĆฐแลąเĂกชนในกćรใĀคüćม ชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀć ๔) มีÿüนรüมในกćรรณรงคใĀขĂมูล คüćมรูแกผูĀญิงแลą เด็กในชุมชนตćง ๆ แลąÿนĆบÿนุนกลุมแกนนํćเยćüชนในกćรดํćเนินกิจกรรมรณรงค ปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćมรุนแรงÿงผล ทํćใĀÿćมćรถเขćถึงผูเดืĂดรĂนโดยตรงได เนื่Ăงจćกเปนคนในพื้นที่ แลąทรćบÿภćพปญĀćขĂงผูที่เดืĂดรĂนไดดี กćรชüยเĀลืĂ ผูเดืĂดรĂน ๑๐๑ คน มีจํćนüน ๕๖ คน ที่ไดรĆบคüćมชüยเĀลืĂจćกกćรแจงขĂง ĂćÿćÿมĆครแกนนํć กćรปรĆบเปลี่ยนใĀเปนĂćÿćÿมĆครที่ทํćงćนเต็มเüลć แลąมีกćร เพิ่มทĆกþąกćรทํćงćนทćงดćนตćง ๆ ทํćใĀเกิดคüćมชื่ĂมĆ่นแลąมีÿüนรüมใน กรąบüนกćรตĆดÿินใจมćกขึ้น

๒๔๙ ĂćÿćÿมĆครตĆüแทนผูĀญิงที่ทํćงćนÿุขภćพผูĀญิง ทํćĀนćที่ในกćรลงเยี่ยม บćน ปรąÿćนงćนในกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂ แลąจĆดกิจกรรมใĀคüćมรูแกผูĀญิงแลą เด็กที่ปรąÿบปญĀćทćงดćนÿุขภćพ จćกกćรติดเชื้ĂเĂชไĂüี ซึ่งเปนกลุมที่เขćถึงได ยćก แลąมีผูปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ĂćÿćÿมĆครแกนนํćทํćงćนรüมกĆบ อาÿาÿมัครในชุมชน จํćนüน ๗๓ คน (Āญิง ๖๓ คน ชćย ๑๐ คน) ที่ทํćงćนโดยไมไดรĆบคćตĂบแทนจćกทćงมูลนิธิ ĂćÿćÿมĆครชุมชนเกิดมćจćกคüćมรüมมืĂขĂงมูลนิธิผูĀญิง กĆบÿถćนีĂนćมĆย ๓ แĀง ในกćรจĆดĂบรมใĀคüćมรูเกี่ยüกĆบเรื่ĂงพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćม รุนแรงในครĂบครĆü ใน ๓ ĂํćเภĂ คืĂคุรąบุรี ตąกĆ่üปć ทćยเĀมืĂง ĂćÿćÿมĆครใน ชุมชนÿüนใĀญเปนผูนํćชุมชนเชน ผูใĀญบćน กํćนĆน ÿมćชิกĂบต. แลąĂÿม. ĂćÿćÿมĆครกลุมนี้มีบทบćทเปนผูปรąÿćนคüćมรüมมืĂกĆบทćงมูลนิธิĄ ในกćรใĀ คüćมชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ตลĂดจนถูกลüงลąเมิดทćง เพý ĂćÿćÿมĆครแตลąพื้นที่มีโครงÿรćงเปนคณąทํćงćนรąดĆบตํćบล โดยมีĂćÿćÿมĆคร เขćรüมเปนกรรมกćร ทํćĀนćที่แจงเมื่ĂพบผูปรąÿบปญĀćในดćนตćง ๆ ที่ตĂงกćร คüćมชüยเĀลืĂ มีกćรติดตĂปรąÿćนงćนกĆบมูลนิธิโดยตรง แลąกćรแจงตĂที่ปรąชุม ขĂงคณąทํćงćนรąดĆบตํćบล มูลนิธิไดเÿริมýĆกยภćพĂćÿćÿมĆครในชุมชนโดยจĆดกćร ĂบรมĂยćงตĂเนื่ĂงใĀคüćมรู คüćมเขćใจในเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก üิธีกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂผูเดืĂดรĂน กćรพĆฒนćโครงกćรเพื่ĂขĂรĆบกćรÿนĆบÿนุนจćก ทĂงถิ่น มีกćรปรąชุมติดตćมงćนรüมทĆ้งกćรดํćเนินงćนชüยเĀลืĂใĀเปนรูปธรรม ชĆดเจน ĂćÿćÿมĆครชุมชนไดใĀคüćมชüยเĀลืĂผูเดืĂดรĂนทĆ้งĀญิงแลąเด็กในชุมชน ที่ ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงแลąยćกลํćบćก โดยปรąÿćนงćนกĆบมูลนิธิผูĀญิงแลą Āนüยงćนตćง ๆ นĂกจćกนี้ ĂćÿćÿมĆครชุมชนยĆงริเริ่มคิดคนแผนกćรรณรงคปĂงกĆน แกไขปญĀćคüćมรุนแรงในตํćบลขĂงตนแลąมีÿüนรüมกĆบมูลนิธิในกćรผลิตÿื่Ăตćง ๆ ใĀมีคüćมเĀมćąÿมกĆบคüćมÿนใจขĂงกลุมเปćĀมćยในชุมชนขĂงตน ๔. การสร้างเครือข่ายในชุมชนท้องถิ่น เครืĂขćยกćรปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćผูĀญิงแลąเด็ก เกิดขึ้นจćกคüćม รüมมืĂรąĀüćงมูลนิธิผูĀญิง กĆบÿถćนีĂนćมĆย ในพื้นที่จĆงĀüĆดพĆงงć ๓ ĂํćเภĂ ปรąกĂบไปดüยÿถćนีĂนćมĆยทุงมąพรćü ĂํćเภĂทćยเĀมืĂง ÿถćนีĂนćมĆยคึกคĆก ĂํćเภĂตąกĆ่üปć ÿถćนีĂนćมĆยบćนเตรียม ĂํćเภĂคุรąบุรี โดยตĆ้งเปนคณąทํćงćนเพื่Ă กćรปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćมรุนแรงตĂĀญิงแลąเด็ก แลąมีĂćÿćÿมĆครรüม

๒๕๐ ทํćงćน เชน ๑) คณะทํางานเครือขายทุงมะพราüเพื่อการปองกันและแกไขปญĀา คüามรุนแรงตอĀญิงและเด็ก มีĂćÿćÿมĆคร จํćนüน ๔๐ คน (Āญิง ๓๖ คน ชćย ๔ คน) จćกĀลćยĀนüยงćนแลąไดทํćงćนรüมกĆนมćĂยćงตĂเนื่Ăง มีกćรปรąชุมเปน ปรąจํćทุกเดืĂน เพื่ĂนํćเÿนĂปญĀć ĀćแนüทćงในกćรชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀć ได ดํćเนินกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀćจćกคüćมรุนแรงทćงเพý กćรตกĀลนไม มีบĆตรปรąชćชน เนื่ĂงจćกมีตํćแĀนงเปนผูนํćชุมชนแลąĂÿม. รĆบรูถึงÿภćพปญĀćใน พื้นที่ขĂงตนเĂง แลąÿćมćรถปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนรćชกćรตćง ๆ ที่เกี่ยüขĂง ไดดี นĂกจćกนี้คณąทํćงćนทุงมąพรćüยĆงไดพĆฒนćแผนกćรณรงคปĂงกĆนแลąแกไข ปญĀćคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก ไดแก ๑) กćรณรงคปĂงกĆนแลąแกไขปญĀć คüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็กเขćÿูแผนขĂงĀมูบćนจํćนüน ๑๑ Āมูบćน ๒)พĆฒนć แผนกćรรüมขĂงคณąทํćงćนในรąดĆบตํćบล คืĂ โครงกćรบทบćทชุมชนรüมปĂงกĆน แกไขคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก ซึ่งüćงแผนกćรดํćเนินงćนไü ๒ แบบ คืĂ ÿüน แรก เปนแผนกćรณรงคในüงกüćงกĆบชćüบćนแลąเยćüชนในชุมชนโดยกćรĂบรมใĀ คüćมรูเกี่ยüกĆบÿถćนกćรณคüćมรุนแรง รüมไปถึงกฎĀมćยที่เกี่ยüเนื่ĂงกĆบคüćม รุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก ÿüนที่ÿĂง แผนกćรÿรćงแกนนํćเพื่ĂทํćĀนćที่ในกćรใĀ คํćปรึกþćกĆบผูที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรง ๓) ผลĆกดĆนแผนงćนรüมขĂงคณąทํćงćน เขćÿูแผนงćนขĂงĂบต.ทุงมąพรćü เพื่ĂขĂÿนĆบÿนุนงบปรąมćณในกćรดํćเนินงćนแต เนื่ĂงจćกติดรąเบียบกćรใชเงินขĂง Ăบต. จึงไดรüมกĆนĀćทćงĂĂกดüยกćรจĆดรąดม ทุนในแตลąĀมูบćน เพื่ĂนํćมćเปนงบกĂงกลćงเพื่ĂใชดํćเนินกิจกรรมรณรงคใĀ คüćมรูกĆบกลุมเยćüชนในĀมูบćนขĂงตนเĂง ๒) คณะทํางานปองกันแกไขคüาม รุนแรงตอผูĀญิงและเด็กตําบลคึกคัก ĂćÿćÿมĆครĂํćเภĂตąกĆ่üปć มีจํćนüน ๑๘ คน (Āญิง ๑๔ คน ชćย ๔ คน) เปนĂÿม. จํćนüน ๑๓ คน ÿมćชิกĂบต. จํćนüน ๑ คน ครู ๒ คน ตํćรüจ ๑ คน แลąĀĆüĀนćÿถćนีĂนćมĆย ๑ คน ĂćÿćÿมĆครกลุมนี้Ăยูใน พื้นที่ตํćบลคึกคĆก โดยใชชื่ĂüćคณąทํćงćนปĂงกĆนแกไขคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลą เด็กตํćบลคึกคĆก ÿิ่งที่คณąทํćงćนคึกคĆกÿćมćรถดํćเนินกćรไดเปนĂยćงดี คืĂกćร รณรงคในüงกüćงโดยมีĂćÿćÿมĆครเผยแพรขĂมูลกćรปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćม รุนแรง ผćนทćงรćยกćรüิทยุชุมชน รüมทĆ้งมีกćรปรąÿćนงćนÿงตĂผูเดืĂดรĂนใĀ ไดรĆบกćรชüยเĀลืĂทćงดćนกฎĀมćยจćกมูลนิธิผูĀญิง คณąทํćงćนคึกคĆกไดรüมกĆบ มูลนิธิผูĀญิง พĆฒนćโครงกćรบทบćทชุมชนรüมปĂงกĆนแกไขคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง แลąเด็ก ที่ÿćมćรถรüมไüในแผนพĆฒนćĂบต.คึกคĆก แตมีปญĀćในกćรผลĆกดĆน แผนงćนไปÿูกćรปฏิบĆติ เนื่ĂงจćกĂบต.มีกćรเลืĂกตĆ้งกรรมกćรใĀมแทนชุดเกćที่Āมด

๒๕๑ üćรą โครงกćรขĂงคณąทํćงćนจึงยĆงไมไดรĆบกćรĂนุมĆติงบปรąมćณขĂงĂบต.มć ดํćเนินกิจกรรมกćรรณรงค ๓) คณะทํางานบานเตรียม อาÿาÿมัครอําเภอคุระบุรี มีกćรจĆดโครงÿรćงเปนคณąทํćงćนที่ใชชื่Ăüć คณąทํćงćนบćนเตรียม ปรąกĂบดüย คณąกรรมกćร ๑๕ คน (Āญิง ๑๑ คน ชćย ๔ คน) มีคณąกรรมกćรที่เปนĂÿม. ๙ คน ÿมćชิกĂบต. ๑ คน ĂćÿćÿมĆครมูลนิธิĄ ๑ คน แลąที่ปรึกþćขĂงคณąทํćงćน ๔ คน เปนเจćĀนćที่ÿถćนีĂนćมĆย ๒ คน ตํćรüจ ๑ คน แลąเจćĀนćที่ýูนยพึ่งได โรงพยćบćลคุรąบุรี ๑ คน ĂćÿćÿมĆครในชุมชนมีýĆกยภćพแลąเĀ็นคüćมÿํćคĆญใน กćรทํćงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀć มีกćรแจงขĂมูลผูปรąÿบปญĀćคüćม รุนแรงในครĂบครĆü มีกćรปรąชุมปรึกþćปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนตćง ๆ ในĂํćเภĂ คุรąบุรี เชน ตํćรüจ เจćĀนćที่ýูนยพึ่งไดโรงพยćบćล แลąมูลนิธิผูĀญิง ทํćใĀเกิด คüćมรüมมืĂกĆนในกćรทํćงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćม รุนแรงในครĂบครĆü แตไมไดมีกćรทํćแผนงćนเพื่ĂขĂรĆบกćรÿนĆบÿนุนงบปรąมćณ จćกĂบต.คุรąบุรีมćดํćเนินงćนตĂไปในรąยąยćü เนื่Ăงจćกคณąทํćงćนบćนเตรียม ÿüนใĀญเปนĂÿม. ที่ขึ้นตรงตĂÿถćนีĂนćมĆยบćนเตรียม ĀĆüĀนćÿถćนีĂนćมĆยมี คüćมเĀ็นüć คüรทํćเรื่ĂงใĀนćยĂํćเภĂĂĂกคํćÿĆ่งแตงตĆ้งĂยćงเปนทćงกćร กĂนมีกćร ÿรćงเครืĂขćยĂćÿćÿมĆครแลąคณąทํćงćนในชุมชนทํćใĀผูเดืĂดรĂนไดเขćถึงกลไก คüćมชüยเĀลืĂขĂงĀนüยงćนรćชกćรที่ทํćงćนเกี่ยüขĂงกĆบกćรปญĀćคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü แลąมีคüćมรüมมืĂขĂงĀนüยงćนตćง ๆ ในรąดĆบตํćบลแลąในĂํćเภĂ เปćĀมćย โดยมูลนิธิทํćĀนćที่กรąตุนแลąเชื่Ăมปรąÿćนกćรทํćงćนในแนüรćบ รąĀüćงĂćÿćÿมĆครในชุมชนกĆบเครืĂขćยคณąทํćงćนในรąดĆบตํćบล ที่ปรąกĂบดüย Ăÿม. ผูนํćชุมชนทĂงถิ่นแลąĀนüยงćนตćง ๆ ÿงผลทํćใĀ ๑) ผูเดืĂดรĂนไดเขćถึง กลไกคüćมชüยเĀลืĂขĂงĀนüยงćนรćชกćรที่ทํćงćนเกี่ยüขĂงกĆบกćรปญĀćคüćม รุนแรงในครĂบครĆü ๒) กćรคุมครĂงÿิทธิขĂงผูเดืĂดรĂนทํćไดĂยćงครĂบคลุมทĆ้งกćร รĆกþćเยียüยćÿุขภćพรćงกćย จิตใจ กćรชüยเĀลืĂทćงดćนกฎĀมćย ÿĆงคม กćรýึกþć แลąĂćชีพ ๕. การสร้างเครือข่ายเยาวชน มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินกิจกรรมกĆบกลุมแกนนํćเยćüชนในพื้นที่ĂํćเภĂ คุรąบุรี ตąกĆ่üปć แลąทćยเĀมืĂง ทĆ้งในĀมูบćนแลąโรงเรียน ตลĂดรąยąเüลć ๔ ป ĀลĆงกćรปรąÿบภĆยÿึนćมิ โดยมีเปćĀมćยเพื่ĂพĆฒนćýĆกยภćพใĀกลุมแกนนํćเยćüชน ไดรĆบทĆกþąแลąÿćมćรถดํćเนินกิจกรรมรณรงคปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćมรุนแรง

๒๕๒ ในพื้นที่ขĂงตนเĂง ในกćรดํćเนินกิจกรรมกĆบกลุมแกนนํćเด็กแลąเยćüชนมีเยćüชน เขćรüม จํćนüน ๑๐๐ คน ĂยูในชüงĂćยุ ๑๑–๒๐ ป รąดĆบกćรýึกþćตĆ้งแตชĆ้น ป. ๕–ม. ๕ เปนเด็กมĂแกลน มุÿลิม แลąไทยพุทธ โดยใชงćนคćยเปนกิจกรรมเพื่Ă เชื่ĂมรąĀüćงเด็กในแตลąพื้นที่ ใĀทํćกิจกรรมรüมกĆน ทํćใĀเกิดแผนกćรณรงคเพื่Ă จąดํćเนินงćนในโรงเรียนในแตลąพื้นที่ตĂไป พื้นที่คุรąบุรีมีแกนนํćเยćüชน ๔ กลุม ĂĆนไดแก ๑.) กลุมเยćüชนĀมูบćนชĆยพĆฒนć ๒ จํćนüน ๒๑ คน (Āญิง ๑๒ คน ชćย ๙ คน) ๒.) กลุมเยćüชนโรงเรียนบćนĀินลćด จํćนüน ๑๓ คน(Āญิง ๑๐ คน ชćย ๓ คน) ๓.) กลุมเยćüชนโรงเรียนบćนเตรียม จํćนüน ๘ คน (Āญิง ๖ คน ชćย ๒ คน) ๔.) กลุมเยćüชนโรงเรียนบćนทุงรĆกþ จํćนüน ๑๐ คน (Āญิง ๒ คน ชćย ๘ คน) ÿüน กćรดํćเนินกิจกรรมกĆบแกนนํćเยćüชนในพื้นที่ĂํćเภĂตąกĆ่üปć จํćนüน ๑๗ คน แบง กćรดํćเนินงćนĂĂกเปน ๒ รูปแบบ คืĂ ๑.) กćรดํćเนินกิจกรรมกĆบกลุมแกนนํć เยćüชนในโรงเรียน แลą ๒.) กćรนํćกลุมแกนนํćเยćüชนจćกĀมูบćนทุงĀüćเขćรüม กิจกรรมงćนคćย ซึ่งÿüนใĀญเปนเด็กมĂแกลนที่ขćดโĂกćÿในกćรเขćถึงขĂมูลใน ดćนตćง ๆ แลąในพื้นที่ĂํćเภĂทćยเĀมืĂง แกนนํćเยćüชน จํćนüน ๓๑ คน แบงเปน ๒ กลุม คืĂ ๑.) กลุมเยćüชนโĀมเรćเพื่Ăนเพ จํćนüน ๑๒ คน เปนĀญิงทĆ้งĀมด แกน นํćเยćüชนกลุมนี้เปนกćรรüมตĆüขĂงเยćüชนจćกÿćมชุมชนเพื่Ăรüมเดินรณรงคยุติ ปญĀćคüćมรุนแรงในชุมชน ๒.) กลุมเยćüชนคณąกรรมกćรติดตćมÿนĆบÿนุน ทุนกćรýึกþć จํćนüน ๑๙ คน (เด็กĀญิง ๑๓ คน เด็กชćย ๖ คน) วิธีการทำงานเสริมศักยภาพแกนนำเยาวชน มูลนิธิไดทํćกิจกรรมตĂเนื่ĂงกĆบแกนนํćเยćüชน โดยใชüิธีกćร ๑.) กćรĂบรม ใĀคüćมรูปรąเด็นคüćมรุนแรงในมุมมĂงมิติĀญิงชćย ทĆกþąกćรดํćเนินชีüิต ĂนćมĆย เจริญพĆนธุขĂงüĆยรุน กćรนํćÿื่ĂนĆนทนćกćรที่ÿรćงÿรรคไปใชในกćรจĆดกิจกรรมทĆ้งใน โรงเรียนแลąชุมชน เพื่ĂลดĂคติทćงเพýตĂผูĀญิงแลąเด็ก ๒.) จĆดกิจกรรมคćยแกน นํćเยćüชน โดยมีตĆüแทนเยćüชนในชุมชนแลąโรงเรียน แลกเปลี่ยนเรียนรูขćม üĆฒนธรรม แลąกćรทํćงćนรüมกĆนรąĀüćงเด็กกลุมมĂแกลน มุÿลิมแลąไทยพุทธ เพื่Ă ลดĂคติตĂกลุมคนชćยขĂบ ๓.) จĆดตĆ้งรüมกลุมเยćüชนแตลąพื้นที่ แลąĂบรมüิธีกćร เขียนโครงกćรเพื่ĂดํćเนินงćนในชุมชนĀรืĂในโรงเรียนขĂงตนเĂง ๔.) กćรติดตćม ปรąชุมเพื่Ăüćงแผนกćรดํćเนินกิจกรรม โดยใĀเยćüชนเขćมćมีÿüนรüมในกćรคิด แลąตĆดÿินใจ รüมทĆ้งมีÿüนคิดคนÿื่Ăที่เĀมćąÿมกĆบเด็ก ๕.) ÿนĆบÿนุนใĀเกิดรูปธรรม ขĂงกćรดํćเนินกิจกรรมเผยแพรรณรงคขĂงแกนนํćเยćüชน ทĆ้งในรąดĆบüงกüćงแลą

๒๕๓ ในรąดĆบชุมชน แลąในโรงเรียน ในกćรทํćงćนกĆบกลุมแกนนํćเยćüชน เปนกćรเนน กรąบüนกćรมีÿüนรüมขĂงเด็ก เพรćąฉąนĆ้นขĆ้นตĂนกćรดํćเนินงćนทĆ้งĀมด กลุม แกนนํćเยćüชนจąเปนผูüćงแผน แลąมีกćรตĆดÿินใจรüมกĆบĂćÿćÿมĆคร ทćง เจćĀนćที่มูลนิธิĄ มีบทบćทเพียงเปนที่ปรึกþć แลąคĂยĂํćนüยคüćมÿąดüกใĀกĆบ กลุมแกนนํćเยćüชนÿćมćรถดํćเนินกิจกรรมใĀบรรลุตćมเปćĀมćยที่üćงไü ทํćใĀ แกนนํćเยćüชน ๕๗ คนจćก ๑๐๐ คน มีทĆกþąแลąÿćมćรถดํćเนินกิจกรรมกćร รณรงคในโรงเรียนแลąชุมชนขĂงตนเĂงได โดยเยćüชนไดรณรงคเผยแพรขĂมูล คüćมรูในกćรปĂงกĆนคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก โดยมีรูปแบบในกćรดํćเนิน กิจกรรมที่แตกตćงกĆนĂĂกไปขึ้นĂยูกĆบคüćมตĂงกćรแลąคüćมÿนใจขĂงกลุมเยćüชน แตลąพื้นที่ซึ่งมีคüćมĀลćกĀลćย เชน โครงกćรแขงขĆนเพื่ĂตĂตćนยćเÿพติด แลąยุติ ปญĀćคüćมรุนแรง โดยเยćüชนไดปรąÿćนงćนขĂคüćมรüมมืĂ แลąไดรĆบกćรÿนĆบÿ นุนจćกĀนüยงćนทćงภćครĆฐแลąเĂกชนÿนĆบÿนุนกิจกรรม ĂĆนไดแก กćรเดินรณรงค เพื่ĂใĀขĂมูลคüćมรู กćรเÿüนćĀćทćงĂĂกกĆบผูนํćชุมชน แลąกćรแขงขĆนกีāćเชื่Ăม คüćมÿĆมพĆนธ โดยจĆดในเดืĂนรณรงคยุติปญĀćคüćมรุนแรงมีผูเขćรüมจćก ๕ Āมูบćน กลุมเยćüชนไดเĀ็นปรąโยชนขĂงกćรทํćกิจกรรมในĀมูบćนทํćใĀเกิดคüćม รüมมืĂกĆนขĂงผูปกครĂงเด็กในชุมชนขĂงผูปรąÿบภĆยจćกÿึนćมิที่ตĆ้งขึ้นมćใĀมซึ่ง โดยปกติแลü ÿมćชิกในชุมชนจąตćงคนตćงĂยูไมยุงเกี่ยüขĂงกĆน นĂกจćกนี้ เยćüชน ยĆงไดจĆดกิจกรรมในโรงเรียน เพื่ĂใĀขĂมูลเกี่ยüกĆบปรąเด็นคüćมรุนแรงแลąÿิทธิเด็ก ในüงกüćงกĆบเพื่ĂนนĆกเรียนในโรงเรียน ๓ แĀง เปนกิจกรรมเดินรณรงคยุติปญĀć คüćมรุนแรงขĂงโรงเรียนตąกĆ่üปćคีรีเขตแลąโรงเรียนบćนเตรียม ĂํćเภĂคุรąบุรี กิจกรรมกćรĂบรมใĀคüćมรูเรื่Ăงÿิทธิเด็ก ในรąดĆบชĆ้น ป. ๔–ม. ๓ ขĂงโรงเรียนบćน Āินลćด ĂํćเภĂคุรąบุรี นĂกจćกกćรดํćเนินกิจกรรมกĆบกลุมเยćüชนในĀมูบćนแลąในโรงเรียนแลü มูลนิธิผูĀญิง ยĆงไดจĆดกิจกรรมกĆบเยćüชนกลุมชนชćยขĂบ ซึ่งÿüนใĀญเปนเด็ก มĂแกลนที่ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþć โดยÿงเÿริมใĀมีเด็กเปนคณąกรรมกćร ติดตćมÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþć มีคณąกรรมกćร จํćนüน ๑๙ คน (Āญิง ๑๓ คน ชćย ๖ คน) ใĀมีÿüนรüมในกćรติดตćมเด็กที่ไดรĆบทุนกćรýึกþćจćกมูลนิธิĄ üิธีกćร ดํćเนินงćนกĆบแกนนํćกĂงทุนเด็ก มูลนิธิĄ ใชกรąบüนกćรในกćรÿนĆบÿนุนทุนกćร ýึกþćขĂงเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü โดยคณąกรรมกćร รĆบผิดชĂบในกćรใĀขĂมูลเด็กĀรืĂครĂบครĆüขĂงเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงใน พื้นที่ĀมูบćนตนเĂง มีÿüนรüมในกรąบüนกćรพิจćรณćทุนกćรýึกþćใĀกĆบเด็กที่

๒๕๔ ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü รüมกĆนติดÿติ๊กเกĂรรณรงคยุติปญĀćคüćม รุนแรงในĀมูบćนขĂงตนเĂง โดยมูลนิธิĄ ไดดํćเนินกćรปรąชุมเพื่Ăรćยงćน คüćมกćüĀนćĂยćงตĂเนื่ĂงเปนปรąจํćทุกเดืĂน แลąดํćเนินกćรใĀคüćมรูเกี่ยüกĆบ ปรąเด็นเรื่Ăงÿิทธิเด็ก คüćมรุนแรงตĂเด็ก โดยÿĂดแทรกไปกĆบüćรąกćรปรąชุม ตćง ๆ ผลกćรดํćเนินงćนขĂงคณąกรรมกćรกĂงทุนทํćใĀมีกćรรćยงćนกรณีผูĀญิง แลąเด็กผูปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่ไดรĆบคüćมชüยเĀลืĂ กćรÿรćงเครืĂขćยแกนนํćเยćüชนทĆ้งในโรงเรียนแลąชุมชน ทํćใĀเยćüชนได พĆฒนćýĆกยภćพในกćรทํćงćนรณรงคเผยแพรขĂมูลในรูปแบบตćง ๆ ทĆ้งกćรเดิน รณรงคเพื่ĂยุติปญĀćคüćมรุนแรง กćรĂบรมเพื่ĂÿรćงคüćมรูใĀกĆบเพื่Ăนในโรงเรียน กćรดํćเนินกิจกรรมในชุมชน โดยแกนนํćเยćüชนมีÿüนรüมในกćรคิดแลąลงมืĂ ปฏิบĆติดüยตนเĂง เริ่มตĆ้งแตกćรüćงแผน กćรคิดรูปแบบขĂงกิจกรรม กćรปรąชุมเพื่Ă แบงĀนćที่ในกćรดํćเนินกิจกรรม กćรเขียนโครงกćรเÿนĂตĂผูมีÿüนเกี่ยüขĂง กćร ติดตĂปรąÿćนงćนเพื่ĂขĂคüćมรüมมืĂแลąกćรÿนĆบÿนุนงบปรąมćณจćกĀนüยงćน ตćง ๆ ÿงผลใĀเยćüชนไดเริ่มมĂงเĀ็นýĆกยภćพขĂงตนเĂงที่ÿćมćรถดํćเนินกิจกรรม ตćง ๆ ใĀÿํćเร็จลุลüงไปไดĂยćงดี แลąทํćใĀไดรĆบกćรยĂมรĆบจćกผูนํćชุมชนแลą ผูใĀญ นĂกจćกนี้เยćüชนยĆงไดเĀ็นถึงคüćมแตกตćงขĂงüิธีกćรทํćงćนขĂงมูลนิธิ ผูĀญิงกĆบĂงคกรĂื่นที่เขćไปดํćเนินกิจกรรมกĆบชćüบćนทĆ้งเด็กแลąผูใĀญในชุมชน แลąพบüćไมมีĀนüยงćนใดที่เปดโĂกćÿใĀเยćüชนไดมีกรąบüนคิดแลąตĆดÿินใจ ตลĂดจนไดดํćเนินกิจกรรมดüยตĆüเĂง ÿิ่งเĀลćนี้ÿงผลใĀเยćüชนไดรĆบกćรพĆฒนć เรียนรูในเรื่ĂงกćรปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนทćงภćครĆฐแลąเĂกชนเพื่ĂขĂÿนĆบÿนุน งบปรąมćณดํćเนินกิจกรรมตćง ๆ โดยจĆดทํćโครงกćรแลąรĆบผิดชĂบกćรดํćเนินกćร ดüยตĆüเĂง ๖. การผลิตสื่อต่าง ๆ มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินงćนรüมกĆบเครืĂขćยทĆ้งแกนนํćเยćüชน แกนนํćĂćÿć ÿมĆครแลąคณąทํćงćนทĆ้ง ๓ พื้นที่ ในกćรคิดคนผลิตÿื่Ăที่เĀมćąÿมกĆบกลุมเปćĀมćย ตćง ๆ ในชุมชน ĂĆนไดแก ๑. ซีดีเพลง รĂงเง็ง ยุติปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ÿื่Ăชุดนี้ผลิตขึ้น จํćนüน ๕๐๐ ชุด โดยกćรนํćเนื้ĂĀćพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćม รุนแรงในครĂบครĆü พ.ý. ๒๕๕๐ มćแตงเปนบทเพลงใĀเĀมćąกĆบผูĀญิงที่Ăćนเขียน ไดนĂย เนนกćรมีÿüนรüมขĂงผูĀญิงมĂแกลนในกรąบüนกćรผลิต ไดมีĂćÿćÿมĆคร

๒๕๕ แกนนํćแลąผูĀญิงมĂแกลน ๔ คน เขćมćรüมในกรąบüนกćรผลิตตĆ้งแตกćรคิดคน เนื้ĂĀć แตงคํćรĂงขĂงเพลงรĂงเง็ง กćรĂĆดเÿียงที่ÿถćนีüิทยุกรąจćยเÿียงแĀง ปรąเทýไทย ĂํćเภĂตąกĆ่üปć จĆงĀüĆดพĆงงć รüมทĆ้งดํćเนินกćรทดÿĂบกĆบผูĀญิงใน ชุมชนมĂแกลน ๒. โปÿเตĂรรณรงคยุติคüćมรุนแรง จํćนüน ๓๐ แผน มูลนิธิผูĀญิงรüมกĆบ คณąทํćงćน ๓ แĀง คนĀćรูปแบบÿื่Ăที่จąใชในกćรรณรงคยุติปญĀćคüćมรุนแรงใน ชุมชน ซึ่งเด็กไดมีÿüนรüมในกćรüćดภćพปรąกĂบ จํćนüน ๕ ภćพ ผลิตเปน โปÿเตĂรขนćดใĀญนํćเÿนĂเนื้ĂĀćพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćม รุนแรงในครĂบครĆü พ.ý. ๒๕๕๐ รüมทĆ้งĀมćยเลขโทรýĆพทขĂงคณąทํćงćน มูลนิธิĄไดดํćเนินกćรเผยแพรในชุมชนขĂงĂćÿćÿมĆคร คณąทํćงćน ÿถćนีĂนćมĆย โรงพยćบćล Ăบต. เพื่ĂใĀขĂมูลกĆบผูปรąÿบปญĀćไดรูÿิทธิขĂงตน แลąĀนüยงćนที่ ใĀคüćมชüยเĀลืĂในพื้นที่ĂํćเภĂตąกĆ่üปć ทćยเĀมืĂงแลąคุรąบุรี ๓. ĀนĆงÿืĂคูมืĂÿิทธิขĂงเรćตćมกฎĀมćยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü จํćนüน ๓,๐๐๐ เลม คูมืĂÿิทธิขĂงเรćเปนÿื่ĂĂีกÿüนĀนึ่งที่ผลิตแลąทดÿĂบกĆบคณąทํćงćน ทĆ้ง ๓ แĀง เพื่ĂใชเผยแพรพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü พ.ý. ๒๕๕๐ ใĀแกบุคคลทĆ่üไป ไดมีกćรเผยแพรในพื้นที่เปćĀมćยขĂง โครงกćรใĀแกเด็กนĆกเรียนทุน เด็กที่ไดเขćรüมกิจกรรมกĆบมูลนิธิĄ ผูปกครĂงขĂง เด็ก ĂćÿćÿมĆครชุมชนแลąที่ปรึกþćคณąทํćงćนทĆ้ง ๓ แĀง ĀนüยงćนภćครĆฐไดแก โรงพยćบćล ๓ แĀง ÿถćนีĂนćมĆย ๓ แĀง แลąÿมćชิกĂบต.คĆกคĆก Ăบต.คุรą Ăบต. แมนćงขćü Ăบต.ลํćแกน Ăบต.ทุงมąพรćü ÿถćนีตํćรüจ ๓ แĀง ýćลจĆงĀüĆดตąกĆ่üปć ýćลจĆงĀüĆดพĆงงć แผนกคดีเยćüชนแลąครĂบครĆü ๔. ÿติ๊กเกĂรยุติคüćมรุนแรง จํćนüน ๑,๐๐๐ แผน มีกćรผลิตÿติ๊กเกĂรเพื่Ă นํćมćใชในกิจกรรมรณรงคยุติปญĀćคüćมรุนแรงขĂงกลุมแกนนํćเยćüชน มูลนิธิĄ ได นํćคํćขüĆญที่ชนąกćรปรąกüดในป ๒๕๕๐ มćผลิตในป ๒๕๕๑ ตćมคüćมตĂงกćร ขĂงกลุมแกนนํćเยćüชน ซึ่งใชเปนÿื่Ăที่เĀมćąÿมÿํćĀรĆบใĀขĂมูลแกเด็กในโรงเรียน แลąกćรรณรงคในชุมชน

๒๕๖ ๗. ผลที่ได้รับจากการดำเนินงานโครงการ ๑. การใĀคüามชüยเĀลือแกĀญิงและเด็กชายขอบ ผูที่ตกเปนเĀยื่อของคüาม รุนแรง และการเลือกปฏิบัติ จćกกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂโดยตรงแกกลุมĀญิงแลąเด็กคüบคูไปกĆบกิจกรรม ตćง ๆ รüมทĆ้งกćรÿรćงเครืĂขćยĂćÿćÿมĆครที่กรąจćยĂยูในĀลćยชุมชน ทํćใĀผูĀญิง แลąเด็กไดเขćถึงคüćมชüยเĀลืĂตćมคüćมจํćเปนขĆ้นพื้นฐćน แลąเด็กที่ไดรĆบ ผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงในครĂบครĆüไดรĆบโĂกćÿกćรÿนĆบÿนุนในกćรýึกþć รüมทĆ้งเด็กมĂแกลน กรąบüนกćรÿรćงเüทีคüćมรüมมืĂรąĀüćงĂćÿćÿมĆครในชุมชน กĆบเครืĂขćยคณąทํćงćนในรąดĆบตํćบล ที่ปรąกĂบดüย Ăÿม. ผูนํćชุมชนทĂงถิ่น แลąĀนüยงćนภćครćชกćรตćง ๆ มีผลทํćใĀผูĀญิงแลąเด็ก โดยเฉพćąผูที่ปรąÿบ ปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüแลąคüćมรุนแรงทćงเพý ไดเขćถึงกลไกคüćม ชüยเĀลืĂขĂงĀนüยงćนรćชกćร แลąทํćใĀกćรดํćเนินงćนเพื่ĂคุมครĂงÿิทธิขĂงผูตก เปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงแลąถูกเลืĂกปฏิบĆติไดรĂบดćนมćกขึ้น ครĂบคลุมทĆ้งกćร ชüยเĀลืĂทćงดćนกฎĀมćย กćรรĆกþćเยียüยćÿุขภćพรćงกćย จิตใจ กćรคุมครĂง ทćงดćนÿĆงคม กćรýึกþćแลąĂćชีพ นĂกจćกนี้ เด็กที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุน แรงไดรĆบโĂกćÿทćงกćรýึกþćมćกขึ้น มูลนิธิใĀคüćมÿํćคĆญเปนพิเýþในกćรเขćถึง กćรýึกþćขĂงเด็กĀญิงโดยÿćมćรถใĀทุนแกเด็กĀญิง ๖๘ คน จํćแนกเปนเด็กที่ไดรĆบ ผลกรąทบจćกคüćมรุนแรง ๒๖ คน แลąจćกกćรเลืĂกปฏิบĆติ ๔๒ คน ซึ่งมćกกüć เปćĀมćยขĂงโครงกćรที่กํćĀนดไüเพียง ๓๐ คน แตĂยćงไรก็ตćมรูปแบบกćร ชüยเĀลืĂโดยใĀทุนกćรýึกþćเด็กเปนปรąจํćทุกเดืĂนÿํćĀรĆบเด็กĀญิงชćยขĂบแลą เด็กที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงในครĂบครĆü รüมทĆ้งกćรติดตćมÿนĆบÿนุนเด็ก ใĀเขćรüมในกิจกรรมกćรÿรćงแกนนํćเยćüชนนĆ้น ยĆงไมÿćมćรถปĂงกĆนเด็กĀญิง üĆยรุนโดยเฉพćąกลุมชćยขĂบจćกกćรĀยุดเรียนกลćงคĆนไดทĆ้งĀมด ÿüนใĀญเปน กลุมเด็กĀญิงมĂแกลนที่ไดĀยุดเรียนในรąดĆบปรąถมýึกþć แลąรąดĆบมĆธยมýึกþć เนื่ĂงจćกเขćเรียนชćจึงมีชĂงüćงทćงĂćยุ แลąเด็กĀญิงกลุมนี้ใĀคüćมÿํćคĆญกĆบกćร ทํćงćนรĆบจćงĀćรćยไดเลี้ยงครĂบครĆüมćกกüćกćรกลĆบเขćเรียนตĂในรąบบ กćรýึกþćนĂกโรงเรียน นĂกจćกนี้ ยĆงมีเด็กĀญิงมุÿลิมที่เปนเด็กกํćพรćจćกÿึนćมิซึ่ง ผูปกครĂงไมÿนĆบÿนุนใĀเรียนตĂ ดĆงนĆ้นกćรใĀทุนตĂเนื่ĂงกĆบเด็กĀญิงกลุมชćยขĂบ ใĀมีโĂกćÿเขćเรียนจนÿํćเร็จกćรýึกþćขĆ้นพื้นฐćนไดนĆ้น จํćเปนตĂงมีกćรÿนĆบÿนุน

๒๕๗ รüมมืĂขĂงผูปกครĂงที่เĀ็นปรąโยชนขĂงกćรýึกþćüćจąชüยใĀเด็กĀญิงมีโĂกćÿ มćกขึ้นในกćรทํćงćนเพื่ĂเปนกํćลĆงในกćรĀćเลี้ยงครĂบครĆüตĂไปไดในĂนćคต ๒. การÿรางคüามเขมแข็งและเÿริมÿรางพลังแกผูĀญิง รูปแบบกćรทํćงćนชüยเĀลืĂที่ไดพĆฒนćขึ้นจćกกćรทํćงćนในชüง ๔ ป โดย ในรąดĆบชุมชนมุงÿรćงĂćÿćÿมĆครแกนนํćดüยกćรÿงเÿริมใĀผูปรąÿบปญĀćคüćม รุนแรงในครĂบครĆü แลąกćรเลืĂกปฏิบĆติใĀมีบทบćทมćกขึ้นในกćรชüยเĀลืĂเฉพćą Āนć กćรติดตćมผลกćรชüยเĀลืĂผูเดืĂดรĂน กćรชüยเĀลืĂแลąติดตćมทุนปรąกĂบ ĂćชีพขĂงผูĀญิงทĆ้งรćยกลุมแลąรćยบุคคล กćรพิจćรณćแลąกćรติดตćม ทุนกćรýึกþćขĂงเด็กแลąเยćüชนที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงแลąเด็กชćย ขĂบ รüมทĆ้งÿนĆบÿนุนใĀมีบทบćทเปนที่ปรึกþćขĂงเด็กแลąเยćüชนในกćรรณรงค ยุติคüćมรุนแรงในโรงเรียนแลąชุมชน โดยมุงĀüĆงใĀĂćÿćÿมĆครแกนนํćเปนผู ขĆบเคลื่ĂนกćรทํćงćนÿงเÿริมแลąคุมครĂงÿิทธิขĂงผูĀญิงในชุมชน ทĂงถิ่นขĂงตน ผลที่เกิดขึ้นจćกกćรทํćงćนที่ผćนมćĂćÿćÿมĆครแกนนํćมีÿüนรüมรĆบผิดชĂบ กćรทํćงćนไดดี ĂćÿćÿมĆครแกนนํćÿüนใĀญเรียนจบรąดĆบปรąถมýึกþć มีกćรพĆฒนć ýĆกยภćพขĂงตนเĂง ไดเรียนตĂในรąดĆบมĆธยมýึกþćตĂนตน แลąไดรĆบกćรยĂมรĆบ มćกขึ้นจćกเด็ก เยćüชน ผูปกครĂงเด็ก ผูนํćชุมชน ครูโรงเรียนแลąทĂงถิ่น ĂćÿćÿมĆครแกนนํćไดขยćยบทบćทมćกขึ้นในรąดĆบĂํćเภĂ เชน กćรทํćงćนรüมกĆบ เครืĂขćยคณąทํćงćน ๓ แĀง แลąกćรปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนรćชกćรที่เกี่ยüขĂง จćกผลกćรทํćงćนที่ผćนมćĂćÿćÿมĆครแกนนํćÿćมćรถปรąÿćนงćนÿงตĂผูเดืĂดรĂน ไดดี แลąไดรĆบคüćมรüมมืĂเปนĂยćงดีจćกĀนüยงćนที่รĆบผิดชĂบงćนบริกćรÿĆงคม เชน ÿํćนĆกงćนพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþย ýูนยพึ่งได แลąÿถćนีĂćมĆย แตĂยćงไรก็ตćม ĂćÿćÿมĆครแกนนํćยĆงตĂงกćรคüćมรูแลąมีปรąÿบกćรณมćกขึ้นใน เรื่Ăงกćรดํćเนินรćยกćรแลąÿรุปปรąเด็นในกćรปรąชุมÿĆมมนć แลąเรื่ĂงขĆ้นตĂนกćร คุมครĂงÿิทธิตćมกฎĀมćย เชน กćรแจงคüćม กćรขึ้นýćล แลąÿิทธิในกćรไดรĆบกćร เยียüยć เปนตน กćรเÿริมýĆกยภćพผูĀญิงที่ไดดํćเนินกćรĂยćงเปนรูปธรรม นĂกจćกกćร เÿริมýĆกยภćพขĂงĂćÿćÿมĆครแกนนํćซึ่งเคยเปนผูเÿียĀćยจćกคüćมรุนแรง ĂćÿćÿมĆครชุมชนแลąคณąทํćงćน ๓ แĀงซึ่งมćจćกผูนํćชุมชนแลąĂÿม. โดยใช üิธีกćรเรียนรูจćกกćรทํćงćนแบบมีÿüนรüมขĂงĂćÿćÿมĆครในกćรชüยเĀลืĂผู เดืĂดรĂน กćรคิดเนื้ĂĀćแลąรูปแบบขĂงÿื่Ăที่เĀมćąÿมกĆบผูĀญิงในชุมชนตćง ๆ

๒๕๘ ĂćÿćÿมĆครไดทํćĀนćที่เปนแĀลงขĂมูลกćรคุมครĂงÿิทธิขĂงผูเÿียĀćย ทํćใĀผูĀญิง แลąเด็กที่ปรąÿบปญĀćไมตĂงเผชิญกĆบปญĀćตćมลํćพĆง ĀรืĂจํćยĂมทนกĆบÿภćพ คüćมเดืĂนรĂนที่เกิดขึ้น ผูĀญิงกลćเปดเผยÿภćพปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü มี กćรแจงคüćมคดีถูกÿćมีทํćรćยรćงกćยมćกขึ้น เชน ที่ÿถćนีตํćรüจภูธรคุรąบุรี มี ผูĀญิงมćแจงคüćมดüยตนเĂงกĆบพนĆกงćนÿĂบÿüน ๑๐ รćย แลąมีกćรดํćเนินกćร ตĂในชĆ้นýćล ๓ รćย เปนตน Ăยćงไรก็ตćม กćรÿรćงคüćมเขมแข็งแลąเÿริมÿรćงพลĆงแกผูĀญิงยĆง จํćเปนตĂงขยćยกćรทํćงćนในรąดĆบชุมชนมćกขึ้น เพื่ĂใĀผูĀญิงในชุมชนตรąĀนĆกถึง ÿิทธิขĂงตนเĂงที่จąไดรĆบกćรคุมครĂงตćมกฎĀมćย ไดรĆบกćรชüยเĀลืĂฟนฟูเยียüยć Ăćกćรบćดเจ็บ รćงกćย จิตใจ แลąทćงเพý โดยเฉพćąกลุมผูĀญิงชćยขĂบที่ยĆงไม ÿćมćรถเขćถึงบริกćรคุมครĂงÿิทธิไดดüยตนเĂง เชน ผูĀญิงĂยูรüมกĆบเĂชไĂüี ผูĀญิงมĂแกลน เนื่ĂงจćกขĂจํćกĆดขĂงกćรเปนคนชćยขĂบที่ถูกกดทĆบซĂน Ăćน เขียนĀนĆงÿืĂไดนĂย ไมมีบĆตรปรąชćชน ทํćใĀผูĀญิงขćดคüćมมĆ่นใจแลąกลĆüกćร เลืĂกปฏิบĆติ ดĆงนĆ้น มูลนิธิยĆงมีคüćมจํćเปนตĂงดํćเนินกćรตĂไปในกćรเÿริมÿรćง คüćมเขมแข็งใĀแกĀญิงกลุมชćยขĂบแลąที่ถูกเลืĂกปฏิบĆติคüบคูไปกĆบกćรชüยเĀลืĂ เฉพćąĀนć เพื่ĂใĀผูĀญิงแลąแกนนํćĂćÿćÿมĆครเĀลćนี้ÿćมćรถพิทĆกþปกปĂงÿิทธิ พื้นฐćนขĂงตนแลąผูเÿียĀćยคนĂื่น ๆ ไดĂยćงเปนรูปธรรม เมื่อกอนเคยĀüังไüüาอยากเรียนĀนังÿือÿูงๆอยากเปนครูแลü กลับมาÿอนĀนังÿือใĀกับเด็ก ๆ ในĀมูบานของเราแตมันก็เปนไดแคเพียง คüามฝนของเด็กผูĀญิงมอแกลนคนĀนึ่ง ซึ่งทราบดีüาฐานะอยางเรา แค ขาüÿารที่จะĀุงกินแตละมื้อแมยังตองไปขอยืมจากบานญาติมาĀุงใĀลูก ๆ กิน แลüจะไปเซาซี้เรื่องเรียนใĀพอแมเจ็บปüดĀัüใจทําไม การที่เราเรียนมา นอยทําใĀไมมีโอกาÿไดเลือกงาน เĀมือนคนโงในÿายตาของคนที่ฉลาดกüา ถูกเขาขมเĀงรังแกโดยที่ไมมีทางÿู และไมÿามารถเอาผิดกับคนที่ทํารายเรา ได จนไดมาเปนอาÿาÿมัครของมูลนิธิผูĀญิง...ไดÿนับÿนุนทุนการýึกþา กýน....การที่ไดมาเปนอาÿาÿมัครของมูลนิธิผูĀญิงนับüาเปนเรื่องที่โชคดี มาก...ไดเรียนรูในÿิ่งที่ไมเคยรูมากอน เชน เรื่องÿิทธิของเรา เรื่องกฎĀมาย คุมครองผูถูกกระทําดüยคüามรุนแรงในครอบครัü ในอนาคตอยากทํางาน กับกลุมมอแกลน กลุมคนชายขอบใĀคüามรู...ÿอนใĀเขารูเรื่องÿิทธิ เรื่อง

๒๕๙ กฎĀมาย...อยากขอใĀÿังคมลดอคติในการอยูรüมกันกับคนชายขอบ ชน ชาติพันธุกลุมนอย ไมüาจะเปนคนมอแกลน ĀรือชนเผาไĀน เÿียงÿะทอนของแกนนํา อาÿาÿมัครมอแกลน เราทํางานมากับองคกรอื่น ๆ แตÿüนมากไมไดเĀ็นคüาม ÿําคัญของ ผูĀญิงและเด็กÿักเทาไĀรนัก และจะทํางานตามโครงการของตนเองมากกüา แตมูลนิธิผูĀญิงไดทํางานประเด็นผูĀญิงและเด็ก และใĀคüามÿําคัญ และ มองถึงปญĀาที่แทจริง นอกจากลงมือทํางานกับผูประÿบปญĀาโดยตรง มูลนิธิยังÿรางแกนนําĀรืออาÿาÿมัครของมูลนิธิ และใĀโอกาÿอาÿาÿมัครได กาüออกมาเรียนรูÿังคม และใĀคüามรูเรื่องÿิทธิตาง ๆ ที่จากเดิมเราไมเคยรู มากอน อยากมีอนาคตที่มั่นคงเชนเรื่องการงาน มีอาชีพ และอยากทํางาน ดานนี้ไปตลอด เพราะยังมีคนที่ตกĀลนที่ไมไดรับรูขอมูลดูแลตนเอง มี ÿุขภาพที่ดี อยากมีครอบครัüเĀมือนคนอื่น ๆ อยากมีบานของตนเอง อยากจะเรียนรูüิธีการทํางานใĀมากกüานี้ ตองการใĀเกิดกลุมผูติดเชื้อที่ ชัดเจนมากขึ้นกüานี้ และมีคüามตองการทํางานดานนี้โดยตรง และตองการ ใĀÿังคมยอมรับผูติดเชื้อทุกคนอยางเขาใจและจริงใจ เÿียงÿะทอนของแกนนําอาÿาÿมัครผูติดเชื้อ ๓. การÿงเÿริมบทบาทเยาüชนในการทํางานเพื่อชุมชน เยćüชนแลąเด็กĂćยุตํ่ćกüć ๑๘ ป เปนกลุมผูไดรĆบปรąโยชนจćกกćร ดํćเนินงćนโครงกćรนี้โดยตรงซึ่งมี ๒ กลุม ĂĆนไดแก ๑.) เด็กที่ตกเปนผูเĀยื่Ăคüćม รุนแรงทćงเพý เด็กมĂแกลน แลąเด็กที่ไดรĆบผลกรąทบจćกปญĀćคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆüที่ไดรĆบทุนกćรýึกþć ๒.) เด็กนĆกเรียนแลąเยćüชนที่ไดเขćรüมเปนแกนนํć เยćüชน เด็กกลุมนี้ไดมีÿüนรüมคิดคน ผลิตÿื่ĂแลąจĆดกิจกรรมเผยแพรขĂมูลแกเด็ก ในโรงเรียนแลąเด็กในชุมชนขĂงตนเĂง ผลกćรดํćเนินงćนโดยภćพรüมไดบรรลุตćม จํćนüนเปćĀมćยขĂงโครงกćร คืĂ มีแกนนํćเยćüชนมćกüćเปćĀมćยที่ตĆ้งไü มีเด็กมĂ แกลนที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรงที่คณąกรรมกćรทุนกćรýึกþćไดพิจćรณć ชüยเĀลืĂทุนกćรýึกþć ĀลĆงจćกÿํćรüจพบปญĀćคüćมรุนแรงตĂเด็กในชุมชนขĂง ตน มีเด็กจํćนüน ๑,๕๔๗ คน ในชุมชนแลąนĆกเรียนโรงเรียนปรąถมýึกþćแลą

๒๖๐ มĆธยมýึกþć ไดรĆบปรąโยชนจćกกćรทํćงćนผลิตÿื่ĂแลąงćนรณรงคขĂงแกนนํć เยćüชน กćรทํćงćนกćรÿงเÿริมบทบćทเยćüชนในกćรทํćงćนเพื่Ăชุมชน ตĂงมีคüćม รüมมืĂจćกĀลćยÿüนโดยเฉพćą ผูปกครĂง ผูนํćชุมชนแลąครู ทํćĀนćที่ใĀคํćปรึกþć บทบćทขĂงมูลนิธิกĆบกćรพĆฒนćýĆกยภćพแกนนํćเยćüชน ในกćรทํćงćนกĆบกลุมแกน นํćเยćüชน เปนกćรเนนกรąบüนกćรมีÿüนรüมขĂงเด็กในทุกขĆ้นตĂนขĂงกćร ดํćเนินงćน กลุมแกนนํćเยćüชนไดเปนผูüćงแผน แลąมีกćรตĆดÿินใจ โดยทćง เจćĀนćที่มูลนิธิĄ ครู ĂćÿćÿมĆครแกนนํć แลąผูนํćชุมชน มีบทบćทเพียงเปนที่ ปรึกþć คĂยÿนĆบÿนุนใĀกĆบกลุมแกนนํćเยćüชนÿćมćรถดํćเนินกิจกรรมใĀบรรลุตćม เปćĀมćยที่üćงไü ผลปรąโยชนที่เกิดขึ้นในเชิงคุณภćพ คืĂกćรทํćใĀเด็กแลąเยćüชนมีบทบćท ในกćรทํćงćนพĆฒนćชุมชนขĂงตนเĂงทĆ้งในงćนดćนกćรรณรงคปĂงกĆนแลąงćนดćน กćรชüยเĀลืĂเด็กที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü มีขĂคนพบในเชิงบüก จćกกćรดํćเนินงćนกลุมแกนนํćเยćüชนในพื้นที่คุรąบุรี ในชุมชนที่มีคüćมขĆดแยงขĂง ผูใĀญในชุมชน กćรมีเยćüชนเขćมćทํćĀนćที่เชื่ĂมคüćมÿĆมพĆนธ ไดÿรćงคüćม รüมมืĂรąĀüćงคนในชุมชนไดดี กćรเปดพื้นที่กลุมเยćüชนไดแÿดงคüćมÿćมćรถใน ชุมชนขĂงตน ไดÿรćงกćรยĂมรĆบจćกกลุมผูนํćชุมชน ÿüนกćรดํćเนินงćนกลุมแกน นํćเยćüชนในโรงเรียน ทํćใĀเกิดแกนนํćเยćüชนรุนใĀม ที่จąÿćนตĂเจตนćรมณใน กćรทํćงćนปรąเด็นคüćมรุนแรงในÿถćบĆนกćรýึกþćตĂไป กćรรüมคิดคน ĂĂกแบบ โปÿเตĂรรณรงค พ.ร.บ.คุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลą เผยแพรในชุมชน ทํćใĀผูปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆüไดรĆบกćรชüยเĀลืĂ เพิ่มขึ้น ๔. การÿรางเครือขายชุมชนที่เขมแข็ง เฝาระüังและปองกันแกไขปญĀาคüาม รุนแรง และการเลือกปฏิบัติอันเกิดจากเพýÿภาพ ผลกćรดํćเนินงćนโครงกćรนี้ไดขยćยบทบćทขĂงกลุมผูนํćชุมชน จćกงćน ปกครĂงทĂงถิ่น Ăÿม.แลąÿถćนีĂนćมĆยจćกงćนดูแลÿุขภćพขĂงชุมชน ใĀมีÿüนรüม มćกขึ้นในกćรทํćงćนคุมครĂงผูถูกกรąทํćคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิด จćกเพýÿภćพ ĂćÿćÿมĆครชุมชนมี ๗๓ คน (Āญิง ๖๑ คน ชćย ๑๒ คน) เกิดกćร ทํćงćนรüมกĆนเปนเครืĂขćยในรูปแบบขĂงคณąทํćงćนปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćม รุนแรง กรąจćยĂยูในĀมูบćนตćง ๆ ๓๐ Āมูบćน (ตํćบลทุงมąพรćü ๑๑ Āมูบćน

๒๖๑ ตํćบลคุรą ๑๒ Āมูบćน แลąตํćบลคึกคĆก ๗ Āมูบćน) ทํćใĀชุมชนดĆงกลćüมีเครืĂขćย กćรทํćงćนที่เขมแข็ง เฝćรąüĆงแลąปĂงกĆนแกไขปญĀćคüćมรุนแรง แลąกćรเลืĂก ปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ ผลกćรทํćงćนดćนกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂผูปรąÿบ ปญĀćคüćมรุนแรงทćงเพý แลąคüćมรุนแรงในครĂบครĆüที่ผćนมć ĂćÿćÿมĆครไดรĆบ แจงเรื่Ăงแลüปรึกþćที่ปรąชุมขĂงคณąทํćงćน แลąดํćเนินกćรชüยเĀลืĂรüมกĆบ มูลนิธิผูĀญิง ĂćÿćÿมĆครÿüนใĀญÿćมćรถเขćถึงผูเดืĂดรĂนทĆ้งเด็กที่ถูกลąเมิดทćง เพý ผูĀญิงตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąมีÿüนรüมในกรąบüนกćร ชüยเĀลืĂไดดี เนื่ĂงจćกĂćÿćÿมĆครมีตนทุนทćงÿĆงคมÿูงจćกบทบćทเดิมเปนผูนํć ชุมชน ทํćใĀมีคüćมรูในกćรปรąÿćนงćนÿงตĂĀนüยงćนรćชกćรไดดี รüมทĆ้งมีกćร ทํćงćนĂยćงใกลชิดกĆบÿถćนีĂนćมĆยในพื้นที่ แลąมูลนิธิผูĀญิง ผลกćรดํćเนินงćนดćนกćรปĂงกĆนในชุมชน ĂćÿćÿมĆครไดรüมคิดแผนงćน โครงกćรปĂงกĆนเพื่ĂบรรจุเขćแผนพĆฒนćตํćบล ๓ ป แลąเÿนĂขĂรĆบงบปรąมćณ จćกĂบต.แมผลกćรดํćเนินงćนปĂงกĆนในรąดĆบชุมชนจąยĆงไมÿํćเร็จตćมเปćĀมćยใน กćรไดรĆบงบปรąมćณแลąกćรผลĆกดĆนเพื่ĂบรรจุโครงกćรเขćแผนงćนขĂงĂบต. แต กรąบüนกćรปรąชุมตĂเนื่ĂงเปนปรąจํćทุกเดืĂนไดเÿริมÿรćงคüćมรู คüćมเขćใจ เรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก ทํćใĀเกิดคüćมเปนเจćขĂงแลąพยćยćมรąดมทุน เพื่ĂจĆดกิจกรรมในชุมชนโดยปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนตćงๆ ทํćใĀÿćมćรถเผยแพร คüćมรูĂĆนเปนปรąโยชนแกĀญิงแลąเด็ก เยćüชนตĂไปได ๕. การÿรางเครือขายระดับอําเภอในการทํางานเรื่องคüามรุนแรงตอผูĀญิง กćรทํćงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก เปนคüćมรĆบผิดชĂบขĂงรĆฐ ในรąดĆบĂํćเภĂมีĀนüยงćนรćชกćรที่รĆบผิดชĂบงćนคุมครĂงผูĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบ ปญĀćคüćมรุนแรง ซึ่งเปนกćรใĀบริกćรเชิงตĆ้งรĆบ เชน ýูนยพึ่งไดโรงพยćบćลตąกĆ่ü ปć ทćยเĀมืĂง คุรąบุรี ÿถćนีตํćรüจปรąจํćĂํćเภĂทĆ้ง ๓ แĀง แลąในรąดĆบจĆงĀüĆด ไดแก ÿํćนĆกงćนĂĆยกćรจĆงĀüĆด ýćลจĆงĀüĆดแผนกคดีเยćüชนแลąครĂบครĆü ÿถćน พินิจเด็กแลąครĂบครĆü ÿํćนĆกงćนพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂงมนุþย บćนพĆก เด็กแลąครĂบครĆü ÿüนกćรทํćงćนÿรćงเครืĂขćยรąดĆบĂํćเภĂในกćรทํćงćนเรื่Ăงคüćมรุนแรง ตĂผูĀญิงผćนมćไดมีรูปธรรมขĂงกćรทํćงćนรüมกĆบทีมÿĀüิชćชีพเĀลćนี้ เชน กćร คุมครĂงÿิทธิผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü ๑๓ คนÿงรĆกþćเรื่Ăง ÿุขภćพรćงกćย แลąดํćเนินกćรแจงคüćม ๔ คน เปนตน เด็กปรąÿบปญĀćคüćม

๒๖๒ รุนแรงทćงเพýซึ่งตĂงเขćÿูกรąบüนกćรยุติธรรม เชน คดีขมขืนเด็กĀญิง ๔ คน ผูกรąทํćเด็กแตลąคนเปนญćติผูใĀญขĂงเด็ก ไดแก พĂเลี้ยง ลุง แลąตć ในกćร ดํćเนินงćนเĀลćนี้ มูลนิธิทํćคüบคูไปกĆบกรąบüนกćรÿรćงเüทีใĀกลไกĂćÿćÿมĆคร ขĂงĀนüยงćนตćง ๆ แลąผูนํćชุมชนไดมีÿüนรüมในกćรทํćงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂ ผูĀญิงในชุมชม ๓ แĀง เพื่ĂใĀผูเดืĂดรĂนในĀมูบćนตćง ๆ ไดเขćถึงบริกćรขĂงรĆฐ แลąไดรĆบกćรคุมครĂงÿิทธิที่รĂบดćนมćกขึ้น รüมทĆ้งเริ่มกรąตุน ติดตćมใĀทีมÿĀ üิชćชีพในรąดĆบĂํćเภĂนํć พ.ร.บ.คุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü มćบĆงคĆบใชĂยćงเปนรูปธรรม เกิดมćตรกćรคุมครĂงที่เปนปรąโยชนกĆบผูĀญิงใน ชุมชนไดตĂไป ๖ การปรับเปลี่ยนเจตคติ ในบริบทคüามÿัมพันธĀญิงชายและคüามรุนแรงตอ ผูĀญิง ÿิ่งที่บรรลุตćมเปćĀมćยขĂงกćรดํćเนินงćนปรĆบเปลี่ยนเจตคติในบริบท คüćมÿĆมพĆนธĀญิงชćยที่มีÿüนตĂกยํ้ćบทบćทขĂงผูĀญิง เด็ก คนชćยขĂบใĀดĂย คุณคćลง แลąกรąตุนใĀเกิดคüćมรุนแรงทćงเพý ชุมชนไดดํćเนินกćรถćยทĂดเจต คติทćงลบเĀลćนี้จćกผูใĀญไปÿูเด็กแลąเยćüชนในรูปแบบขĂงกิจกรรมนĆนทนćกćร ตćง ๆ ทĆ้งที่จĆดขึ้นในโรงเรียนแลąชุมชน ซึ่งผูจĆดมุงÿรćงคüćมÿนุกÿนćนเพียงĂยćง เดี่ยü ผลที่เกิดขึ้นจćกกćรทํćงćนขĂงมูลนิธิเพื่ĂกćรปรĆบเปลี่ยนเจตคติ ในบริบท คüćมÿĆมพĆนธĀญิงชćย แลąคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง เกิดผลปรąโยชนใน ๒ รąดĆบ คืĂ ในรąดĆบบุคคล แกนนํćเยćüชนไดนํćแนüคิดที่ÿรćงÿรรคมćใชในกćรทํćงćนขĂง ตนเĂง แกนนํćเยćüชนไดปรĆบแกกิจกรรมนĆนทนćกćรจćกเดิมที่มีเนื้ĂĀć ทćทćงไม เĀมćąÿม เปลี่ยนใĀมใĀมีเนื้ĂĀć ทćทćงมีÿรćงÿรรคใĀเกิดคüćมÿĆมพĆนธที่เทćเทียม กĆนรąĀüćงĀญิง ชćย เÿริมÿรćงกćรเคćรพคüćมĀลćกĀลćยขĂงกลุมคนในÿĆงคม ลดกćรกีดกĆนคนชćยขĂบĂĂกจćกกิจกรรมตćง ๆ ขĂงชุมชน ๒) เกิดกćรÿรćง เครืĂขćยขึ้นในนćมÿื่Ăใÿ เกิดจćกกćรรüมกลุมขĂงĂงคกรพĆฒนćเĂกชนดćนผูĀญิง เด็กแลąเยćüชน เĂดÿ ÿื่Ăüิทยุชุมชน ในภćคกลćง ภćคเĀนืĂ Ăีÿćนรüม ๗ Āนüยงćน เครืĂขćยนี้ไดมีแกนนํćเยćüชนĂํćเภĂคุรąบุรีเขćรüมเปนÿมćชิกกลุม ÿมćชิกกลุมรüมกĆนทํćคูมืĂนĆนทนćกćรเชิงÿรćงÿรรคขึ้น แลąดํćเนินกćรนํćเÿนĂ คูมืĂมćขยćยผลกĆบเจćĀนćที่ขĂงĀนüยงćนรĆฐ เĂกชนที่รĆบผิดชĂบงćนเยćüชนใน จĆงĀüĆดพĆงงć

๒๖๓ ๘. บทเรียนจากการดำเนินกิจกรรมของโครงการ กćรดํćเนินโครงกćรÿćนชีüิตĀญิงแลąเด็กĂĆนดćมĆน ใĀคüćมÿํćคĆญในเรื่Ăง กćรÿรćงคüćมตรąĀนĆกแกชุมชน แลąกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂแกĀญิงแลąเด็กที่ตก เปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรง แลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ โดยเนนกćร เÿริมÿรćงคüćมเขมแข็งแลąพลĆงใĀแกกลุมผูĀญิง แลąเยćüชน รüมทĆ้งÿงเÿริมใĀ ชุมชนไดมีÿüนรüมในกćรปĂงกĆนแลąแกไข รüมทĆ้งÿรćงเครืĂขćยใĀคüćมชüยเĀลืĂ แกผูตกเปนเĀยื่Ă โครงกćรมีĂงคปรąกĂบĀลĆกÿćมÿüนคืĂ ๑) กćรใĀคüćมชüยเĀลืĂ แกผูปรąÿบปญĀć ซึ่งรüมถึงกćรÿงเÿริมโĂกćÿทćงกćรýึกþćแกเด็ก ๒) กćร เÿริมÿรćงทĆกþąแกĀญิงแลąเยćüชนเพื่ĂใĀมีÿüนรüมในกćรกํćĀนดแลąดํćเนิน กิจกรรมตćงๆ ที่รüมทĆ้งกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂเฉพćąรćยแกผูปรąÿบปญĀć กćร รณรงคÿรćงกćรตรąĀนĆกในชุมชน ๓) กćรÿรćงเครืĂขćยแลąกลไกในชุมชนเพื่Ă แกไขแลąปĂงกĆนปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ ซึ่ง รüมถึงกćรปรąÿćนกćรทํćงćนกĆบทุกภćคÿüนในพื้นที่เปćĀมćย ĂงคปรąกĂบĀลĆก ÿćมปรąกćรนี้เปนกćรพĆฒนćตĂยĂดจćกโครงกćรแรกที่มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินงćน ชüงĀลĆงภĆยพิบĆติÿึนćมิ (พ.ý. ๒๕๔๘–๒๕๔๙) ซึ่งเนนกćรÿรćงชีüิตใĀมแก ผูปรąÿบภĆยพิบĆติที่เปนĀญิง แลąเด็ก โดยเฉพćąในกลุมชćยขĂบที่เขćไมถึงแĀลง คüćมชüยเĀลืĂขĂงĀนüยงćนกรąแÿĀลĆก รูปแบบกćรดํćเนินงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂ ตćมโครงกćรรąยąแรกเนนกćรชüยเĀลืĂเยียüยćกĆบกćรÿรćงชีüิตใĀมใĀแกĀญิงแลą เด็ก โดยใĀเงินทุนชüยเĀลืĂÿํćĀรĆบดํćเนินกิจกรรมÿรćงรćยไดดูแลตนเĂงแลą ครĂบครĆüทĆ้งในรูปแบบเงินทุนเฉพćąรćย แลąกลุมĂćชีพ บทเรียนจćกกćร ดํćเนินงćนÿนĆบÿนุนกćรÿรćงรćยไดโดยเฉพćąในรูปแบบขĂงกćรรüมกลุม ไดมีกćร üิเครćąĀถćยทĂดบทเรียนในกćรดํćเนินโครงกćรรąยąที่ÿĂง แมโครงกćรจąยĆงไมÿćมćรถบรรลุตćมเปćĀมćยที่üćงไüบćงปรąกćร แตก็ ÿćมćรถดํćเนินกćรใĀบรรลุตćมที่กํćĀนดไüในตĆüชี้üĆด ทĆ้งในเรื่ĂงกćรใĀคüćม ชüยเĀลืĂผูที่ตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติทćงเพý กćรÿรćง ĂćÿćÿมĆครแกนนํć แลąในชุมชนเพื่ĂชüยเĀลืĂดูแลĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀć กćรÿรćงคüćมเขมแข็งแลąÿงเÿริมกćรมีÿüนรüมขĂงเยćüชน ตลĂดจนกćรÿรćง เครืĂขćยในรąดĆบชุมชน กćรใชแนüทćงÿิทธิ (Right-based approach) ที่เนนกćรมี ÿüนรüมแลąÿงเÿริมกćรÿรćงภćคีในกćรทํćงćน ตลĂดจนคüćมลąเĂียดĂĂนใน ปรąเด็นมิติĀญิงชćย (Gender sensitive approach) ÿĂดคลĂงแลąเĀมćąÿมกĆบ

๒๖๔ รูปแบบขĂงโครงกćร (project design) ที่มีเปćĀมćยรüมเพื่ĂใĀĀญิงแลąเยćüชน ชćยขĂบÿćมćรถปกปĂงÿิทธิขĂงตนแลąÿรćงชุมชนที่นćĂยูซึ่งตรąĀนĆกเรื่Ăงคüćม เÿมĂภćคĀญิงชćยแลąกćรปĂงกĆนปญĀćคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ ĂงคปรąกĂบขĂงโครงกćรที่รüมเรื่ĂงกćรรณรงคÿรćงคüćมตรąĀนĆกในปญĀćคüćม รุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติโดยกćรÿรćงแกนนํćเครืĂขćยในชุมชนเปนผูดํćเนินกćร รüมกĆบมูลนิธิผูĀญิง คüบคูไปกĆบกćรชüยเĀลืĂแกผูตกเปนเĀยื่Ă ทํćใĀเกิดผลทĆ้งใน รąดĆบปจเจกบุคคล แลąรąดĆบชุมชน ผลที่เกิดขึ้นในรąดĆบปจเจกบุคคล คืĂกćรที่Āญิงแลąเด็กไดรĆบคüćม ชüยเĀลืĂเฉพćąĀนć เพื่ĂใĀĀลุดพนจćกÿภćพที่ตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรง แลą กćรเลืĂกปฏิบĆติ โดยไดเขćถึงกรąบüนกćรเยียüยć แลąคüćมยุติธรรม รüมทĆ้งได เขćถึงโĂกćÿทćงกćรýึกþć นĂกจćกนĆ้นÿมćชิกเครืĂขćยทĆ้งที่เปนĂćÿćÿมĆครผูĀญิง แลąกลุมเยćüชนแตลąคนก็ไดรĆบกćรเÿริมÿรćงทĆกþąในกćรทํćงćนใĀคüćม ชüยเĀลืĂ แลąกćรรณรงคตćงๆ ตลĂดจนไดมีบทบćทในกćรนํćเÿนĂปญĀćขĂง ตนเĂง แลąขĂงชุมชนในเüทีตćงๆ ทĆ้งรąดĆบจĆงĀüĆดแลąปรąเทý รüมทĆ้งๆไดรĆบกćร ÿงเÿริมใĀมีÿüนรüมในกćรกํćĀนดแนüทćงแลąนโยบćยในกćรแกไขปĂงกĆนปญĀć ตćง ๆ ดüย ÿüนผลที่เกิดขึ้นในรąดĆบชุมชน ทํćใĀเกิดกćรตรąĀนĆกในปญĀćเรื่Ăงคüćม รุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ โดยเฉพćąคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąเกิดเครืĂขćย ที่ÿćมćรถพĆฒนćตĂไปเปนกลไกที่มีปรąÿิทธิภćพในชุมชนเพื่ĂกćรชüยเĀลืĂผูตกเปน เĀยื่Ă แลąกํćĀนดแผนปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćดĆงกลćü เมื่Ăÿิ้นÿุดโครงกćรมีÿćม ชุมชนที่ไดจĆดเตรียมแผนรĂกćรพิจćรณćÿนĆบÿนุนงบปรąมćณจćกĂงคกćรบริĀćร ÿüนตํćบล ในรąยąยćüชุมชนเĀลćนี้ÿćมćรถพĆฒนćเปนชุมชนตนแบบในกćร ดํćเนินงćนแกไปแลąปĂงกĆนปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพý ภćüąในรąดĆบปรąเทýตĂไปได นĂกจćกผลที่เกิดขึ้นในÿĂงรąดĆบนี้แลü โครงกćรยĆงปรąÿบคüćมÿํćเร็จใน กćรÿćนÿรćงคüćมรüมมืĂขĂงภćคÿüนตćง ๆ โดยเฉพćąจćกĀนüยงćนรĆฐในกćร ดํćเนินกćรชüยเĀลืĂแลąคุมครĂงผูถูกกรąทํćคüćมรุนแรง โดยเฉพćąคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü ซึ่งÿĂดคลĂงกĆบพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü พ.ý. ๒๕๕๐ โดยโครงกćรĂĆนมีเจćĀนćที่แลąĂćÿćÿมĆครไดดํćเนินงćน

๒๖๕ ĂยćงใกลชิดกĆบตํćรüจ แลąýูนยพึ่งไดในรąดĆบĂํćเภĂ แลąเจćĀนćที่ในกรąบüนกćร ยุติธรรม ผลÿํćเร็จĂีกปรąกćรĀนึ่งขĂงโครงกćรคืĂ กćรÿงเÿริมคüćมลąเĂียดĂĂนใน มิติĀญิงชćยใĀแกกลุมเปćĀมćย โดยเฉพćąแกเยćüชน กćรมีÿüนรüมในกćรกํćĀนด แผนแลąเครื่ĂงมืĂในกćรรณรงครąดĆบชุมชนÿąทĂนใĀเĀ็นüćเยćüชนไดตรąĀนĆกใน ปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ แลąÿćมćรถเชื่ĂมโยงผลกรąทบขĂงคüćม รุนแรงในครĂบครĆüตĂชีüิตขĂงÿมćชิกในครĂบครĆüแลąชุมชนได นĂกจćกนĆ้น ยĆงมี คüćมพยćยćมที่จąผลิตÿื่ĂทćงเลืĂก ที่เรียกชื่Ăüć ÿื่Ăใÿ ที่ปรĆบเปลี่ยนเนื้ĂĀćแลą รูปแบบไมใĀแÿดงคüćมรุนแรงĀรืĂตĂกยํ้ćĂคติตĂผูĀญิง ÿมćชิกเครืĂขćยชุมชนทĆ้ง ĀญิงชćยไดเกิดมุมมĂงในกćรพิเครćąĀปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąเริ่ม ปรĆบเปลี่ยนคüćมเชื่Ăเดิม ๆ โดยเฉพćąที่มĂงüćปญĀćนี้เปนเรื่ĂงÿüนตĆüที่ไมคüรเขć ไปแทรกแซง ทํćใĀĀญิงแลąÿมćชิกในครĂบครĆüที่ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงไดมี โĂกćÿเขćถึงคüćมชüยเĀลืĂ นĂกจćกนี้โครงกćรยĆงไดÿรćงกรąบüนกćรถกเถียง แลกเปลี่ยนคüćมคิดเĀ็นในเรื่ĂงคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ โดยเฉพćąคüćม รุนแรงในครĂบครĆüที่ใชกรณีที่เกิดขึ้นเปนตĆüĂยćงในกćรüิเครćąĀปญĀćแลąĀć ทćงĂĂกรüมกĆน แมจąมีรูปธรรมขĂงคüćมÿํćเร็จĀลćยปรąกćร แตโครงกćรยĆงไมÿćมćรถ ดํćเนินงćนใĀบรรลุเปćĀมćยที่ÿํćคĆญĂĆนไดแก กćรÿรćงคüćมเขมแข็งดćนกćรÿรćง รćยไดที่ยĆ่งยืนใĀแกผูĀญิงกลุมชćยขĂบ แลąกćรผลĆกดĆนใĀเกิดแผนยุทธýćÿตรใน กćรยุติคüćมรุนแรงรąดĆบชุมชน ภćยในกรĂบรąยąเüลćดํćเนินงćนขĂงโครงกćรได กćรที่ไมÿćมćรถบรรลุเปćปรąÿงคนี้ไดÿąทĂนใĀเĀ็นถึงคüćมมุงมĆ่นในกćร ดํćเนินงćนที่ตĆ้งเปćเกินคüćมเปนจริงขĂงชุมชนแลąกลุมเปćĀมćยภćยในเงื่Ăนไข รąยąเüลć รüมทĆ้งขĂจํćกĆดในกćรรĆบรูเรื่ĂงขĂบเขตแลąเงื่ĂนไขเüลćขĂงกćรกํćĀนด แผนแลąกćรทํćงćนขĂงĂงคกรในรąดĆบทĂงถิ่น นĂกจćกนĆ้นกćรปรĆบเปลี่ยนÿมćชิก ขĂงĂงคกรในรąดĆบทĂงถิ่นตćมüćรąก็เปนปจจĆยภćยนĂกที่ÿํćคĆญทํćใĀเกิดคüćม ลćชćในกćรดํćเนินงćนใĀบรรลุผลตćมเปćĀมćย เพรćąตĂงเริ่มตนปรąÿćนงćนÿรćง คüćมเขćใจกĆบÿมćชิกผูบริĀćรชุดใĀม กćรทํćงćนกĆบกลุมเปćĀมćยที่เปนชนชćยขĂบ ตĂงกćรทĆกþąขĂงผูดํćเนิน โครงกćร แลąรąยąเüลćในĂĆนที่จąเÿริมÿรćงคüćมเชื่ĂมĆ่นในýĆกยภćพ แลąกćร คนĀćเĂกลĆกþณขĂงตนเĂง รüมทĆ้งกćรใĀโĂกćÿที่ĀลćกĀลćยในกćรทดลĂงแลą

๒๖๖ เริ่มตนใĀม กรąบüนกćรเĀลćนี้ตĂงกćรรąยąเüลćĂĆนยćüนćนเกินกüćขĂบเขตเüลć ขĂงโครงกćร ปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ แมจąไดมีกćร กลćüถึงในรąดĆบกüćงนĆบแตปรąเทýไทยเขćเปนภćคีĂนุÿĆญญćüćดüยกćรขจĆดกćร เลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ ใน พ.ý. ๒๕๓๘ ÿงผลใĀมีพĆนธผูกพĆนในĂĆนที่จą ขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂผูĀญิง รüมทĆ้งกćรยุติคüćมรุนแรงทุกรูปแบบตĂผูĀญิงดüย แตชุมชนยĆงขćดกćรเขćถึงเนื้ĂĀćÿćรąขĂงĂนุÿĆญญćแลąแผนปฏิบĆติกćรตćงๆใน รąดĆบชćติ รüมทĆ้งยĆงมีĂคติแลąขĂÿงüนตćง ๆ ที่จąยĂมรĆบคüćมเทćเทียมรąĀüćง เพý แลąกćรตรąĀนĆกถึงปญĀćĂĆนเกิดจćกคüćมแตกตćงทćงเพýÿภćพ ทํćใĀไมเĀ็น คüćมÿํćคĆญที่จąตĂงบรรจุเปนüćรąรีบดüนในแผนปฏิบĆติกćรขĂงชุมชน แลąถึงแม จąมีพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆüซึ่งถืĂไดüćเปน เครื่ĂงมืĂÿํćคĆญทćงกฎĀมćยที่จąเÿริมÿรćงคüćมปรĂงดĂงแลąใĀคüćมคุมครĂงผู ตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แตก็พบüćรąดĆบคüćมเขćใจใน เจตนćรมณแลąเนื้ĂĀćขĂงกฎĀมćย รüมถึงบุคคลที่ไดรĆบคüćมคุมครĂงแลąบุคลćกร ที่รĆบผิดชĂบดํćเนินกćรตćมพรąรćชบĆญญĆตินี้ จึงมีคüćมจํćเปนĂยćงมćกที่ÿํćนĆก ÿงเÿริมกิจกćรÿตรีแลąÿถćบĆนครĂบครĆü กรąทรüงพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂง มนุþยจąตĂงจĆดĂบรมÿรćงคüćมรูคüćมเขćใจใĀแพรĀลćยถึงในรąดĆบชุมชนดüย ปรąเด็นเนื้ĂĀćที่Āยิบยกมćดํćเนินกćรในโครงกćรนี้เปนปญĀćเรื้ĂรĆงใน ÿĆงคมไทย แตไดถูกลąเลยจćกกćรทํćงćนพĆฒนćชุมชนที่มุงเนนในเรื่Ăงกćรÿรćง โครงÿรćงพื้นฐćน แลąกćรทํćมćĀćกินโดยเฉพćąĂćชีพÿํćĀรĆบผูĀญิง ดĆงนĆ้นโครงกćร จึงตĂงจุดปรąกćยคüćมÿนใจ แลąใÿเนื้ĂĀćในเรื่ĂงคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ ĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพแกทุกภćคÿüนที่เปนกลุมเปćĀมćย กćรดํćเนินงćนในโครงกćร นี้ไดÿąทĂนใĀเĀ็นüćชุมชนในชนบทกํćลĆงถูกรุมเรćดüยปญĀćÿĆงคมตćง ๆ เชนเดียü กĆบชุมชนเมืĂง แตĂงคคüćมรูที่จąจĆดกćรกĆบปญĀćยĆงมีĂยูĂยćงจํćกĆด แลąตĂงกćร กćรÿนĆบÿนุนจćกĀนüยงćนภćยนĂกทĆ้งจćกภćครĆฐแลąเĂกชน ผูที่ไดรĆบผลกรąทบ รćยแรงจćกปญĀćตćง ๆ นี้คืĂ Āญิงแลąเด็ก โดยเฉพćąในกลุมที่ĂยูชćยขĂบขĂง ÿĆงคม ดĆงนĆ้นในกćรดํćเนินโครงกćรพĆฒนćใด ๆ จํćเปนจąตĂงใĀคüćมÿํćคĆญในกćร ทํćงćนปรąเด็นคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติกĆบกลุมเปćĀมćยเĀลćนี้

๒๖๗ คüามÿําเร็จ ปญĀาและอุปÿรรค คüćมÿํćเร็จ ปญĀć แลąĂุปÿรรค จćกกćรดํćเนินงćนโครงกćรÿćนชีüิตĀญิง แลąเด็กĂĆนดćมĆน มูลนิธิผูĀญิงÿćมćรถถćยทĂดÿรุปเปนบทเรียนไดดĆงตĂไปนี้ ๑. การทำงานกับกลุ่มหญิงชายขอบ มูลนิธิผูĀญิงใĀคüćมÿนใจเปนพิเýþในกćรดํćเนินงćนตćมโครงกćรกĆบ กลุมเปćĀมćยที่เปนĀญิงชćยขĂบ ที่รüมทĆ้งชนมĂแกน/มĂแกลน ĀญิงĀมćย Āญิง มุÿลิม Āญิงติดเชื้Ă แลąĀญิงที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรง ในขณąที่กćรทํćงćน ดćนกćรรณรงคÿรćงคüćมตรąĀนĆกในปญĀćคüćมรุนแรงโดยเฉพćąคüćมรุนแรงใน ครĂบครĆü มีคüćมคืบĀนćÿćมćรถริเริ่มÿรćงเครืĂขćยในชุมชน เพื่ĂเฝćรąüĆงแลąใĀ คüćมชüยเĀลืĂแกผูตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงที่ครĂบคลุมทĆ้งĀญิงแลąเด็กได กćรดํćเนินงćนเพื่ĂเÿริมÿรćงýĆกยภćพ คüćมเขมแข็งแลąเÿริมพลĆงนĆบüćเปนเรื่Ăงที่ ทćทćย แลąยĆงตĂงมีคüćมตĂเนื่Ăงในกćรดํćเนินงćนนี้ตĂไป ในกćรทํćงćนกĆบกลุมเปćĀมćยที่เปนĀญิงชćยขĂบ มูลนิธิผูĀญิงดํćเนิน กิจกรรมตćงๆ ในกรĂบขĂงĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน แลąเนื้ĂĀćในĂนุÿĆญญćüćดüย กćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติตĂÿตรีในทุกรูปแบบ ที่ปรąเทýไทยมีพĆนธกรณี ĀลĆกกćร ทํćงćนที่Ăยูบนพื้นฐćนขĂงกćรไมเลืĂกปฏิบĆติ ÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćค แลąเคćรพใน ýĆกดิ์ýรีคüćมเปนมนุþยขĂงกลุมเปćĀมćยÿงเÿริมใĀเกิดพื้นที่ แลąกćรเขćถึงขĂง กลุมเปćĀมćยที่ไมเคยไดรĆบกćรกรąตุนใĀเขćรüมเปนĀุนÿüนในขบüนกćรพĆฒนćทĆ้ง ขĂงชุมชนแลąขĂงÿตรี ขĆ้นตĂนกćรทํćงćนที่เริ่มตนจćกกćรÿรćงĂćÿćÿมĆครในชุมชนพื้นที่เปćĀมćย เพื่Ăเปนÿื่ĂกลćงในกćรเขćถึงกลุมเปćĀมćยชćยขĂบนĆบüćเปนüิธีกćรที่เĀมćąÿม เพรćąทํćใĀผูĀญิงÿćมćรถเขćถึงคüćมชüยเĀลืĂได ĂćÿćÿมĆครที่ไดรĆบกćรคĆดเลืĂก เขćรüมโครงกćรจąไดรĆบกćรĂบรมเÿริมÿรćงคüćมรู คüćมเขćในในกćรทํćงćน รüมทĆ้งเครื่ĂงมืĂพื้นฐćน เชน กćรตรüจÿĂบÿภćüąทćงจิตใจ กćรจดบĆนทึกปรąเมิน คüćมตĂงกćร แลąกćรรüมกํćĀนดรูปแบบขĂงคüćมชüยเĀลืĂกĆบเจćĀนćที่ ในĀลćย กรณีผูที่ไดรĆบคüćมชüยเĀลืĂไดพĆฒนćมćเปนĂćÿćÿมĆครขĂงโครงกćร รüมดูแล ผูĀญิงในชุมชนขĂงตนตĂไป ĂćÿćÿมĆครเĀลćนี้จึงเปนทĆ้งผูที่ไดรĆบผลปรąโยชนจćก โครงกćร แลąผูลงมืĂปฏิบĆติเพื่ĂใĀเกิดกćรเปลี่ยนแปลงรüมกĆบโครงกćร

๒๖๘ นĂกจćกÿรćงĂćÿćÿมĆครรüมทํćงćนในโครงกćรแลü มูลนิธิĄ ยĆงมีรูปแบบ คüćมชüยเĀลืĂที่ĀลćกĀลćย ที่รüมตĆ้งแตกćรชüยเĀลืĂรีบดüนรćยบุคคล เงินทุน Ăćชีพ ทุนกćรýึกþćขĂงลูก แลąกิจกรรมเÿริมÿรćงทĆกþą พĆฒนćขีดคüćมÿćมćรถ แลąýĆกยภćพขĂงผูĀญิง เชน กćรÿĂนĀนĆงÿืĂใĀĂćนĂĂกเขียนได กćรĂบรม กćรดู งćน แลกเปลี่ยนคüćมรู ที่รüมถึงกćรมีÿüนรüมในเüทีÿćธćรณąตćง ๆ กรąบüนกćร ทํćงćนนี้ตĂบÿนĂงแกกลุมผูĀญิงในÿĂงรąดĆบ คืĂ ๑) ชüยจĆดกćรกĆบปญĀćที่เกิดขึ้น ในชีüิตเพื่ĂชüยใĀผูĀญิงÿćมćรถดํćรงชีüิตที่มĆ่นคง คืĂปรćýจćกคüćมขćดแคลนแลą คüćมĀüćดกลĆü ๒) ÿงเÿริมใĀผูĀญิงเĀ็นตĆüตนขĂงตนเĂง แลąกćüขćมคüćมเปนĂื่น ĀรืĂเปนชนชćยขĂบโดยÿćมćรถเปลงเÿียงแลąคüćมตĂงกćรขĂงตนในพื้นที่ ÿćธćรณą กćรตĂบÿนĂงในÿĂงรąดĆบนี้ชüยÿรćงคüćมเปนมิตรรąĀüćงผูĀญิงกĆบ Āนüยงćน แลąทํćใĀผูĀญิงไมตĂงดํćรงชีüิตĂยćงโดดเดี่ยüตćมลํćพĆงเĀมืĂนที่เปนมć ในĂดีต กćรดํćเนินงćนในลĆกþณąเชนนี้ตĂงใชเüลćแลąทĆกþąขĂงเจćĀนćที่ตลĂดจน คüćมเชื่ĂมĆ่นในýĆกยภćพขĂงกลุมผูĀญิงแมจąเปนชนชćยขĂบ กćรÿงเÿริมใĀผูĀญิงทĆ้งที่เปนĂćÿćÿมĆครแลąกลุมชćยขĂบไดมีพื้นที่ในเüที ÿćธćรณąในกćรนํćเÿนĂปญĀćแลąขĂเÿนĂแนąชüยเÿริมÿรćงคüćมมĆ่นใจนี้ ได ดํćเนินกćรคüบคูไปกĆบกćรทํćงćนรąดĆบนโยบćยที่ĂงคกรทํćĀนćที่เปนผูĂํćนüยคüćม ÿąดüกใĀผูĀญิงไดมีโĂกćÿเขćถึงเจćĀนćที่ขĂงĀนüยงćนตćง ๆ ในรąดĆบĂํćเภĂ แลą กรรมกćรรąดĆบตํćบลที่เปนผูกํćĀนดนโยบćยแลąแผนกćรตćง ๆ ในชุมชน รüมทĆ้ง กćรจĆดÿรรทรĆพยćกรในทĂงถิ่น ÿถćนภćพในฐćนąที่เปนĂงคกรผูĀญิงซึ่งมีคüćม ชํćนćญพิเýþในกćรทํćงćนเรื่ĂงผูĀญิงในมิติตćง ๆ เĂื้ĂใĀมูลนิธิผูĀญิงเขćถึง Āนüยงćนตćง ๆ ในทุกภćคÿüนเพื่ĂÿรćงคüćมตรąĀนĆกในปรąเด็นทćงÿĆงคมที่ เกี่ยüเนื่ĂงกĆบชุมชน แลąผูĀญิงรüมทĆ้งเด็กไดรĆบผลกรąทบ กćรดํćเนินงćนในรąยąที่ ÿĂงไดปรĆบเปลี่ยนจćกกćรเยียüยćเฉพćąรćยแกผูปรąÿบภĆยพิบĆติÿึนćมิ เปนกćรÿćน ÿรćงคüćมรüมมืĂในทĂงถิ่นในกćรใĀโĂกćÿแกผูĀญิงไดเขćถึงทรĆพยćกร กćร คุมครĂงÿิทธิแลąกćรเขćถึงกรąบüนกćรยุติธรรม โดยผูĀญิงมีÿüนรüมในกćรทํćงćน แตลąขĆ้นตĂนตćมขีดคüćมÿćมćรถขĂงตน รูปแบบกćรทํćงćนที่ÿงเÿริมทĆกþąแลąýĆกยภćพขĂงกลุมเปćĀมćยคüบคูไป กĆบกćรปรąÿćนงćนกĆบภćคÿüนตćง ๆ ที่กํćĀนดแผนแลąนโยบćย ทํćใĀผูĀญิงมี คüćมมĆ่นใจในกćรติดตĂกĆบĀนüยงćนตćง ๆ ที่ไดมีกćรÿรćงคüćมเขćใจในปรąเด็น ปญĀćแลąเคćรพคüćมĀลćกĀลćยในกลุมชนแลąüĆฒนธรรม ตลĂดจนมีทĆýนคติเชิง

๒๖๙ บüกในกćรทํćงćนกĆบกลุมผูĀญิง ผลÿํćเร็จที่เปนรูปธรรม เชน Āญิงที่ปรąÿบปญĀć คüćมรุนแรงÿćมćรถรĂงทุกขกĆบเจćĀนćที่ แลąไดรĆบกćรดูแลจćกĀนüยงćนที่ เกี่ยüขĂง กćรÿนĆบÿนุนกิจกรรมที่ริเริ่มโดยกลุมĀญิงชćยขĂบ เปนตน แมจąมีผลที่เกิดขึ้นเปนรูปธรรมบćงแลüภćยในรąยąเüลćที่ผćนมć แตยĆงมี คüćมจํćเปนที่จąดํćเนินกิจกรรมที่ตĂเนื่ĂงในกćรเÿริมÿรćงýĆกยภćพขĂงผูĀญิง รüมทĆ้งกćรÿนĆบÿนุนในดćนกćรดํćรงชีพ เพื่ĂกĂใĀเกิดกćรเปลี่ยนแปลงที่ยĆ่งยืน เปćĀมćยที่ÿํćคĆญก็คืĂกćรที่จąทํćใĀผูĀญิงซึ่งมีตนทุนทćงÿĆงคมจํćกĆดÿćมćรถพĆฒนć ตนเĂงใĀกćüพนจćกกćรเปนชนชćยขĂบ แลąÿćมćรถที่จąกํćĀนดตĆดÿินüิถีชีüิตขĂง ตนได รüมทĆ้งกćรÿรćงรąบบชüยเĀลืĂดูแลซึ่งกĆนแลąกĆนในชุมชนขĂงตนที่ขĆบเคลื่Ăน เปนÿüนĀนึ่งขĂงเครืĂขćยภćคปรąชćÿĆงคม ๒. การสร้างความเข้มแข็งทางรายได้และอาชีพ กćรÿรćงคüćมเขมแข็งทćงรćยไดใĀแกกลุมเปćĀมćยโดยเฉพćąกลุมที่เขć ไมถึงแĀลงทรĆพยćกรที่มีĂยู แลąเปนชนชćยขĂบ นĆบüćเปนปรąเด็นทćทćยในกćร ทํćงćน แลąดูเĀมืĂนüćยĆงไมมีโครงกćรขĂงĀนüยงćนใดที่ปรąÿบคüćมÿํćเร็จใน คüćมพยćยćมÿรćงรćยไดที่ยĆ่งยืนใĀแกกลุมเปćĀมćยโดยเฉพćąที่เปนĀญิงชćยขĂบ มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂÿĂงแนüทćงในกćรÿรćงรćยได ใĀแกĀญิงกลุมเปćĀมćยคืĂ กćรใĀคüćมชüยเĀลืĂเฉพćąรćย แลąกćรÿงเÿริมกćร ÿรćงรćยไดในรูปขĂงกลุม บทเรียนที่ไดรĆบจćกกćรใĀเงินทุนÿนĆบÿนุนแกผูĀญิงไมüć จąเปนในรูปแบบกลุมĀรืĂเฉพćąรćยÿĂดคลĂงกĆบĀนüยงćนĂื่น ๆ คืĂไมÿćมćรถที่ จąÿรćงรćยไดที่พĂเพียงแลąมĆ่นคงในกćรดูแลตนเĂงแลąÿมćชิกในครĂบครĆüได แม จąมีĀญิงบćงรćยซึ่งไดรĆบเงินทุนเฉพćąรćยที่ยĆงคงดํćเนินกิจกรรมĀćรćยไดตćมที่ ไดรĆบกćรÿนĆบÿนุนตĆ้งแตแรก แตก็ยĆงมีคüćมจํćเปนที่จąตĂงĀćรćยไดเÿริมจćก ดํćเนินกิจกรรมĂćชีพĂื่น ๆ ดüย ผูĀญิงกลุมเปćĀมćยÿüนใĀญดํćรงชีüิตĂยูไดดüย รćยไดüĆนลą ๔๐-๗๐ บćท นĆบไดüćเปนกลุมยćกจนที่รüมĂยูในปรąชćกร ๕๐ ลćน คนทĆ่üโลกซึ่งดํćรงชีüิตĂยูดüยรćยไดüĆนลą ๒ ดĂลลćร จึงจํćเปนตĂงมีมćตรกćรĂื่น ๆ ทćงÿĆงคมเขćมćรĂงรĆบแลąดูแล แตในÿภćพคüćมเปนจริงĀญิงกลุมนี้ยĆงไม ÿćมćรถเขćถึงกĂงทุน ĀรืĂคüćมชüยเĀลืĂทćงÿĆงคมจćกรĆฐไดĂยćงตĂเนื่Ăง เนื่ĂงจćกกćรดํćรงชีüิตรćยลĂมดüยภćรąทćงครĂบครĆüแลąเýรþฐกิจทํćใĀ ไมÿćมćรถกํćĀนดüินĆยทćงกćรเงินได เพรćąมีคüćมจํćเปนตĂงจĆดกćรกĆบปญĀć

๒๗๐ เฉพćąĀนćในกćรĀćรćยไดมćดูแลÿมćชิกในครĂบครĆü โดยเฉพćąเมื่ĂเกิดปญĀćเชน กćรเจ็บปüย ทํćใĀตĂงพึ่งพćเงินยืมนĂกรąบบที่ตĂงเÿียดĂกเบี้ยÿูงมćก ÿงผลใĀเกิด üงจรขĂงĀนี้ÿินที่ไมÿćมćรถปลดปลĂยĂĂกได มูลนิธิผูĀญิงไดทํćกćรทดลĂงใĀเงิน ยืมเพื่ĂปลดปลĂยĀนี้ÿินนĂกรąบบที่จํćนüนเงินเพิ่มพูนจนไมÿćมćรถจąชํćรąĀนี้ได ผูĀญิงที่เขćรüมในโครงกćรÿćมćรถดํćรงชีüิตปลĂดจćกĀนี้ÿินนĂกรąบบไดใน รąยąเüลćĂĆนÿĆ้น ๆ เมื่ĂปรąÿบปญĀćรีบดüนในครĂบครĆüก็ตĂงกลĆบไปÿูüงจรเดิมĂีก แผนกćรที่ตĂงกćรใĀเงินทุนĂćชีพเปนเงินทุนĀมุนเüียนที่ใĀปรąโยชนแกผูĀญิงคน Ăื่น โดยÿมćชิกชุดแรกÿงเงินทุนคืนตćมกํćลĆงคüćมÿćมćรถขĂงตนก็ไมÿćมćรถเกิด เปนจริงได เพรćąกćรÿงเงินคืนไมไดกรąทํćĂยćงÿมํ่ćเÿมĂเนื่ĂงจćกรćยไดปรąจํćüĆน ไมมีมćกพĂที่จąเก็บĂĂมไüเพื่ĂนํćÿงคืนผูใĀทุน เüลาพูด พูดงาย เüลาÿง ÿงยาก เĀมือนมี ๕๐๐ บาท เตรียมÿงคืนแตไมได แลüตองใĀลูกไปโรงเรียน เดี๋ยüตองมีคากับขาü.....บางคนเขามาปรียบเทียบ กับเราüามึงไมÿง กูก็ไมÿง แตเรานี่อยากÿงแตในฐานะอยางเรา การเงินมัน ติดขัด ลูกÿามคน ตองกินตองใช เüลารับ รับนิดเดียü เüลาจาย เราจาย เยอะ อยากจะใĀ แตมันใĀไมได (ผูĀญิงปüยเปนมะเร็งตองดูแลลูกÿามคน) เงินทุนชüยเĀลืĂเฉพćąรćยที่ไดรĆบจćกมูลนิธิผูĀญิง มีขนćดตĆ้งแต ปรąมćณ ๕,๐๐๐–๖๐,๐๐๐ บćท ในรąยąแรกÿćมćรถชüยใĀผูĀญิงดํćเนินกิจกรรมĀćรćยได ดูแลครĂบครĆüได ในกรณีที่ใชเงินทุนเพื่ĂจĆดĀćเครื่ĂงมืĂปรąกĂบĂćชีพ เชน เรืĂ ĀรืĂ เครื่ĂงเรดćรนํćรĂงเพื่ĂจĆบปลć ÿćมćรถดํćเนินกćรไดดีแลąทํćรćยไดที่พĂเพียง แตเนื่ĂงจćกกิจกรรมเĀลćนี้เปนทĆกþąขĂงĀĆüĀนćครĂบครĆü เมื่ĂมีปญĀćĀยćรćง ผูĀญิงไมมีทĆกþąที่จąดํćเนินกิจกรรมĀćรćยไดเĀลćนี้ดüยตนเĂง ในบćงรćยÿćมีก็นํć เครื่ĂงมืĂปรąกĂบĂćชีพไปดüย กรณีเชนนี้ÿąทĂนใĀเĀ็นถึงคüćมจํćเปนที่จąตĂง เพิ่มพูนทĆกþąใĀมๆ ใĀแกผูĀญิงเพื่ĂพĆฒนćĂćชีพที่ไมแบงกćรทํćงćนในครĂบครĆüที่ เปนแบบดĆ้งเดิมทćงเพý ในรćยที่ดํćเนินกิจกรรมเปนกลุมไดมีกćรถćยทĂดบทเรียนรüมกĆบกลุมĂćชีพ ในพื้นที่Ăื่น ÿรุปไดคืĂ กลุมĂćชีพที่ไดรĆบกćรชüยเĀลืĂจćกมูลนิธิผูĀญิงขćดปจจĆยที่ จąÿงเÿริมใĀกลุมเกิดคüćมเขมแข็งแลąมีÿüนรüม ทĆ้งนี้เพรćąผูนํćขĂงกลุมไมมี ทĆกþąแลąคüćมÿćมćรถในกćรบริĀćรจĆดกćรแบบมีÿüนรüมขĂงÿมćชิก รüมทĆ้งยĆงมี ผลปรąโยชนแĂบแฝง นĂกจćกนี้ปญĀćเรื่Ăงกćรตลćดกรąจćยÿินคćก็เปนปจจĆย

๒๗๑ ÿํćคĆญในกćรดํćรงĂยูĂยćงตĂเนื่ĂงขĂงกลุมĂćชีพ ผูĀญิงกลุมที่ผลิตผćบćติกได üิเครćąĀüćÿมćชิกมีทĆกþąในกćรüćดภćพแลąยĂมÿีผลิตผćบćติก แตไมไดมีÿüน รüมในกćรจĆดกćรเรื่Ăงกćรตลćดที่ปลĂยใĀเปนĀนćที่ขĂงĀĆüĀนćกลุมรüมทĆ้งกćร จĆดกćรบริĀćรในกลุมดüย เมื่ĂไมมีตลćดÿงĂĂกÿินคćĂยćงตĂเนื่Ăง กิจกรรมขĂง กลุมก็ตĂงชąงĆกลงแมจąไดรĆบเงินทุนÿนĆบÿนุนในรąยąเริ่มตนเปนจํćนüนมćกแตก็ไม เพียงพĂที่จąดํćรงกิจกรรมขĂงกลุมได นĂกจćกนĆ้นเมื่ĂเกิดปญĀćก็มิไดมีกćรปรąชุม รüมกĆนĀćทćงĂĂกในĀมูÿมćชิก กćรแลกเปลี่ยนเรียนรูจćกกลุมĂื่นชüยตĂกยํ้ćüć เงินทุนซึ่งบćงครĆ้งมีจํćนüนมćก (ตĆüĂยćงกลุมที่ผลิตไüนผลไมไดรĆบเงินทุนปรąมćณ เกืĂบĀนึ่งลćนบćทจćกโครงกćรทุนĂćชีพ) แตĀćกขćดกćรจĆดกćรแลąตลćดแลüก็ไม ÿćมćรถดํćเนินกćรผลิตตĂไปได รüมทĆ้งปญĀćĂื่นๆ เชน กćรตĂงเÿียภćþีÿรรพÿćมิต กćรที่จąตĂงขยćยÿมćชิกใĀทุกกลุมĀมูบćนในตํćบลเดียüกĆนĀćกตĂงกćรนํćเÿนĂ ÿินคćในโครงกćรĀนึ่งผลิตภĆณฑĀนึ่งตํćบล เปนตน กลุมผูĀญิงไดÿรุปรüมกĆนüć กćรดํćเนินงćนกลุมĂćชีพที่กรąทํćไดĂยćง ตĂเนื่Ăง จąตĂงปรąกĂบดüย ๑) เงินทุนÿนĆบÿนุนที่ÿĂดคลĂงกĆบคüćมตĂงกćรขĂง ชćüบćน ๒) กรąบüนกćรÿรćงคüćมเขมแข็งใĀแกÿมćชิกกลุมรüมถึงกćรÿรćงคüćม ไüüćงใจ ๓) คüćมโปรงใÿในกćรบริĀćรจĆดกćร ที่ÿมćชิกมีÿüนรüมตรüจÿĂบได ๔) กćรเคćรพกฎกติกćขĂงกลุม ๕) กćรตลćด แลą ๖) กćรติดตćมปรąเมินผลขĂง Āนüยงćนที่ÿนĆบÿนุน นĂกจćกนĆ้นกćรที่ÿมćชิกไดเขćรüมเปนกลุมĂĂมทรĆพยที่ ÿćมćรถĀยิบยืมไดในĂĆตรćดĂกเบี้ยตํ่ćÿํćĀรĆบจĆดกćรกĆบปญĀćในกรณีฉุกเฉิน ที่ รüมทĆ้งกćรเจ็บปüย เงินทุนกćรýึกþćขĂงลูก ก็จąเปนĂงคปรąกĂบĂีกปรąกćรĀนึ่งที่ ทํćใĀกลุมÿćมćรถดํćรงไดĂยćงตĂเนื่Ăง การÿนับÿนุนทุนอาชีพที่ยั่งยืนตองดูüาชาüบานถนัดทําอาชีพอะไร ตองการ อาชีพอะไร ถาจะใĀกลุมมีคüามเขมแข็งÿมาชิกตองมีการประชุมกันทุก เดือน... มีการดําเนินการที่โปรงใÿÿามารถ ตรüจÿอบไดเรื่องบัญชี... ÿมาชิก ตองมีการไüüางใจกันอยาระแüงกัน ตองยอมรับกฎกติกา ผูรับผิดชอบกลุม ตองมีคüามอดทน และเราตองชüยตัüเองกอนที่คนอื่นจะมาชüยมันจะ เขมแข็งกüา ...อยากใĀองคกรที่ÿนับÿนุนเขามาติดตาม ประเมินผล ตาม ผลงานดüย (กลุมออมทรัพยบานทุงขมิ้น)

๒๗๒ ๓. การทำงานกับกลุ่มเยาวชน ในกรĂบขĂงโครงกćรไดรüมเปćĀมćยÿรćงคüćมเขมแข็งใĀแกเยćüชนใน พื้นที่ดํćเนินกćร โดยใĀเยćüชนไดมีÿüนรüมในกćรคิดคนแลąดํćเนินกิจกรรมตćง ๆ ÿงผลใĀเมื่Ăÿุดÿิ้นโครงกćรเกิดกลุมเยćüชนที่มีÿมćชิกทĆ้งที่ĂยูในüĆยเรียนแลąนĂก โรงเรียนทํćงćนรüมกĆนเปนเครืĂขćยรณรงค แลąชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀćใน ปรąเด็นคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ โครงกćรไดใช รูปแบบในกćรทํćงćนเชนเดียüกĆบกćรทํćงćนกĆบĀญิงชćยขĂบ คืĂจĆดกิจกรรมÿรćง คüćมเขมแข็งใĀแกเยćüชนĂćÿćÿมĆคร ในขณąเดียüกĆนก็จĆดÿรรคüćมชüยเĀลืĂแก เยćüชนที่ปรąÿบปญĀć เชน เรื่Ăงทุนเรียน กćรใĀคํćแนąนํćปรึกþć เชน กรณีกćรมี เพýÿĆมพĆนธในüĆยเรียน เปนตน โครงกćรเนนแนüทćงเชิงรćบ (horizontal approach) แทนกćรทํćงćนในแนüดิ่ง (vertical approach) ในกćรทํćงćนแลąจĆด กิจกรรมตćงๆ กĆบกลุมเยćüชน กćรทํćงćนในลĆกþณąรüมคิดรüมทํć ทํćใĀเยćüชน ตรąĀนĆกไดüćเจćĀนćที่โครงกćรใĀคüćมเคćรพแลąปฏิบĆติตĂเยćüชนในแบบ Āุนÿüนเพื่ĂรüมกĆนทํćงćนกĆบกลุมเยćüชนทĆ้งในแลąนĂกโรงเรียน ÿงผลใĀเยćüชน ถćยทĂดเรื่ĂงรćüแลąปญĀćตćง ๆ ที่เพื่Ăน ๆ ขĂงตนปรąÿบĂยู โดยเฉพćąเรื่Ăง คüćมรุนแรงทćงเพý แลąกćรมีเพýÿĆมพĆนธกĆนในüĆยเรียน ที่มีขนćดแลąคüćมถี่ÿูง เกินกüćเนื้ĂĀćขĂงĀลĆกÿูตรในโรงเรียนจąรĆบมืĂĀรืĂจĆดกćรแกไขปĂงกĆนได ÿćรที่ เยćüชนไดรĆบจćกโรงเรียนไมÿĂดคลĂงกĆบüิถีชีüิตขĂงüĆยรุนในปจจุบĆน โดยเฉพćą เรื่ĂงกćรĂบรมใĀรĆกนüลÿงüนตĆü ÿิ่งที่ÿํćคĆญมćกกüćคืĂกćรใĀรูจĆกĂนćมĆยเจริญพĆนธุ ทĆ้งแกĀญิงแลąชćยรüมทĆ้งกćรมีเพýÿĆมพĆนธĂยćงปลĂดภĆยแลąรĆบผิดชĂบ ขĂมูลที่เยćüชนถćยทĂดแลกเปลี่ยนเปนพื้นฐćนขĂงกćรกํćĀนดรูปแบบ แลąเนื้ĂĀćขĂงกิจกรรมใĀกĆบเยćüชน รüมทĆ้งกćรผลิตÿื่Ăที่เĀมćąÿมซึ่งเยćüชนเปน ผูคิดคน กิจกรรมแตลąเรื่ĂงจąปรąกĂบดüยเนื้ĂĀćÿćรą คüบคูไปกĆบนĆนทนćกćรที่ เĀมćąÿม เยćüชนที่เปนแกนนํćมีคüćมลąเĂียดĂĂนในกćรเคćรพÿิทธิĀญิงชćย กćร ไมเลืĂกปฏิบĆติทćงเพý แลąตรąĀนĆกถึงÿื่Ăโดยเฉพćąÿื่ĂนĆนทนćกćรที่ใชในกćรĂบรม กรąแÿĀลĆก üćเปนกćรผลิตซํ้ćรูปแบบขĂงคüćมรุนแรงแลąกćรลąเมิดÿิทธิขĂง ผูĀญิง พรĂมกĆบไดรüมกรąบüนกćรผลิตÿื่ĂทćงเลืĂกที่คํćนึงถึงคüćมลąเĂียดĂĂนใน มิติĀญิงชćย นĂกจćกจąใชเนื้ĂĀćแลąเครื่ĂงมืĂเĀลćนี้ในกิจกรรมตćง ๆ ขĂง โครงกćรแลü เยćüชนยĆงไดนํćไปใชในกิจกรรมขĂงโรงเรียน เชน กćรจĆดคćย ซึ่งไดมี กćรปรĆบเปลี่ยนรูปแบบแลąเนื้ĂĀćขĂงกิจกรรมนĆนทนćกćรĂยćงเĀ็นไดชĆด

๒๗๓ นĂกจćกกćรเÿริมÿรćงคüćมคิดในกรĂบมิติĀญิงชćยแลü เยćüชนยĆงได ขยćยโลกทĆýนขĂงตนในกćรรüมดูงćนตćมพื้นที่ตćง ๆ รüมทĆ้งกćรเขćรüมเüที ÿćธćรณąนํćเÿนĂคüćมคิดแลąÿภćพปญĀćในรąดĆบตćง ๆ ดüย กิจกรรมที่เยćüชน เขćรüมยĆงรüมถึงพิธีกรรม ปรąเพณีทćงüĆฒนธรรมขĂงชนชćยขĂบ เชน พิธีลĂยเรืĂ ขĂงชćüมĂแกลน ทํćใĀไดเรียนรูüิถีชีüิต üĆฒนธรรมที่ĀลćกĀลćยในถิ่นที่ĂยูขĂงตน นĆบüćเปนกćรใĀคüćมเคćรพ แลąเรียนรูกćรĂยูรüมกĆนĂยćงÿĆนติÿุขทćมกลćงคüćม ĀลćกĀลćยüĆฒนธรรมแลąคüćมเชื่Ă กćรÿงเÿริมใĀเยćüชนมีบทบćทÿํćคĆญในกćรขĆบเคลื่Ăนปรąเด็นทćงÿĆงคม เปนĂีกกิจกรรมĀนึ่งที่โครงกćรดํćเนินงćน โดยเยćüชนมีพื้นที่แลąกćรÿนĆบÿนุนใĀ คิดคนĀćรูปแบบกิจกรรมที่จąกรąตุนชุมชนใĀตรąĀนĆกถึงปญĀćคüćมรุนแรงแลą กćรเลืĂกปฏิบĆติทćงเพýในชุมชนเปćĀมćย แตเดิมเยćüชนรูÿึกüćเÿียงÿąทĂนแลą คüćมคิดเĀ็นขĂงตนไมมีผูใดในรąดĆบนโยบćยรĆบฟง เนื่Ăงจćกÿถćนภćพที่ยĆงเปนเด็ก แตเมื่ĂมีกćรÿนĆบÿนุนจćกโครงกćรทํćใĀมีบทบćทแลąเปนที่ยĂมรĆบมćกขึ้น ÿื่Ăตćงๆ ที่เยćüชนเปนผูกํćĀนดคิดคน แลąผลิตเผยแพรโดยโครงกćรเปนเครื่ĂงมืĂĂĆนĀนึ่งที่ ÿรćงกćรยĂมรĆบคüćมÿćมćรถขĂงเยćüชนจćกชุมชน Āนüยงานอื่นเขามาเĀมือนกันแตเขามาใĀคüามรูแลüไมเปดใจคุยเกี่ยüกับ โครงการ เĀมือนüาเขามาทําใĀอยางเดียü ใĀเรามีÿüนรüมแตไมใĀเราคิด ทําเอง....ÿüนใĀญกิจกรรมในĀมูบานไมคอยมีใครจัดขึ้น ไมมีเด็ก ๆ ที่ลุก ขึ้นมาทําเอง มันก็เลยไมมีตัüอยางüาผูใĀญกํานันจะใĀคüามรüมมือไĀม แต üาพอมีเด็กๆ ในĀมูบานตั้งกลุมขึ้นมาจัดโครงการในĀมูบาน ก็ไปขอคüาม รüมมือกับผูใĀญ กํานัน อบต. เขาก็ใĀคüามรüมมือดี ใĀการÿนับÿนุน ยอม เปนที่ปรึกþา เขาüาไมเคยมีเด็ก ๆ ที่จะลุกขึ้นมาทําตอตานรณรงค เĀมือนกับลบอคติของเขาที่üาเด็กคงทําอะไรไมได ผมคิดüาตอนนี้เขาคงจะ เลิกคิดแบบนี้แลü เพราะเขาเĀ็นโครงการของเรา เขาเĀ็นกําลังของเด็ก นอย ๆ ของเด็ก ๆ พüกเรา (แบงค และ ýักดิ์ ÿมาชิกกลุมเยาüชน) ปรąÿบกćรณจćกกćรทํćงćนในโครงกćรนี้ทํćใĀเĀ็นไดüćเยćüชนมีขีด คüćมÿćมćรถที่จąพĆฒนćใĀมีÿüนรüมในกćรดํćเนินกćรตćง ๆ เพื่ĂปรĆบเปลี่ยนแกไข แลąปĂงกĆนปญĀćÿĆงคม ทĆ้งที่มีผลกรąทบโดยตรงแกเยćüชน แลąตĂÿมćชิกคนĂื่น ในชุมชน กิจกรรมทćงÿĆงคมเĀลćนี้Ăćจขยćยปรąเด็นจćกเรื่Ăงยćเÿพติด ÿูเรื่Ăง

๒๗๔ คüćมÿĆมพĆนธĀญิงชćย กćรเคćรพในÿิทธิขĂงกลุมชนที่ĀลćกĀลćยทĆ้งทćงüĆฒนธรรม แลąทćงเพý ที่จํćเปนตĂงคํćนึงถึงในลํćดĆบแรก ๆ คืĂกćรมีÿüนรüมĂยćงแทจริงขĂง เยćüชนในฐćนąĀุนÿüนในกćรทํćงćนขĆบเคลื่ĂนทćงÿĆงคม ๔. การสร้างกลไกในระดับชุมชน นĆบแตมีกćรดํćเนินกćรกรąจćยĂํćนćจกćรบริĀćรใĀแกชุมชนเปนตนมć ĂงคกćรบริĀćรÿüนตํćบล (Ăบต.) นĆบüćเปนĂงคกรที่มีบทบćทÿํćคĆญทĆ้งในกćร กํćĀนดนโยบćย แผน แลąกćรกรąจćยทรĆพยćกร ÿิ่งที่ไดพบก็คืĂกćรทํćงćนใน ภćพรüมขĂงĂบต. ทĆ่üไปยĆงเนนในเรื่Ăงกćรÿรćงโครงÿรćงพื้นฐćนตćง ๆ ใĀแกชุมชน ที่เนนในเรื่ĂงกćรกĂÿรćง แตมิติทćงÿĆงคมโดยเฉพćąในกćรดูแลÿมćชิกในชุมชนที่ เปรćąบćง แลąกćรจĆดกćรกĆบปญĀćÿĆงคมขĂงชุมชนยĆงมีĂยูในรąดĆบจํćกĆด ทĆ้งนี้ ขึ้นĂยูกĆบรąดĆบคüćมÿนใจ แลąขีดคüćมÿćมćรถขĂงÿมćชิกบริĀćรในกćรจĆดกćร ปญĀćทćงÿĆงคมขĂงชุมชนที่ĀลćกĀลćยรูปแบบแลąทüีคüćมรุนแรง กćรÿรćงกลไกรąดĆบชุมชนเพื่ĂแกไขแลąปĂงกĆนปญĀćคüćมรุนแรง เปน ÿüนĀนึ่งขĂงüĆตถุปรąÿงคขĂงโครงกćร โดยใĀกลุมเปćĀมćยขĂงโครงกćร ĂĆนไดแก กลุมผูĀญิงแลąกลุมเยćüชน เปนแรงขĆบเคลื่Ăนเนื้ĂĀćแลąรูปแบบในกćรทํćงćนกĆบ ชุมชน โดยโครงกćรเปนผูĂํćนüยคüćมÿąดüกในกćรขĆบเคลื่Ăน ดüยüิธีกćรนี้ÿงผลใĀ เกิดแผนกćรทํćงćนรณรงคใĀคüćมรูเพื่ĂแกไขแลąปĂงกĆนปญĀćคüćมรุนแรงที่ คณąทํćงćนในชุมชนไดนํćเÿนĂตĂ Ăบต. ๒ แĀง โดยไดมีกćรบรรจุเขćĂยูในแผนกćร รąยąเüลć ๓ ป แลąรĂกćรÿนĆบÿนุนดćนทรĆพยćกรจćกĂบต. Āนึ่งแĀง ÿüนĂีกĀนึ่ง แผนกํćลĆงรĂกćรพิจćรณćจćกÿมćชิกÿภćขĂง Ăบต. ÿüนในพื้นที่เปćĀมćยĂีกĀนึ่ง แĀงที่ยĆงมิไดมีแผนกćรรณรงคนํćเÿนĂตĂĂบต. แตก็ไดมีกรąบüนกćรใĀคüćม ชüยเĀลืĂแกผูปรąÿบปญĀćโดยเครืĂขćยในชุมชน แมจąยĆงไมมีกćรÿนĆบÿนุนĂยćงเปนทćงกćรจćกĂบต. แตÿมćชิกขĂง ĂงคกćรบริĀćรÿüนĀนึ่งก็ไดเขćรüมเปนกรรมกćรรąดĆบตํćบล ซึ่งไดจĆดตĆ้งĀลĆงจćกมี กćรปรąชุมเรื่ĂงปญĀćคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงในชุมชน กรรมกćรรąดĆบตํćบล มีจํćนüนÿมćชิกทĆ้งÿิ้นปรąมćณ ๗๓ คน ปรąกĂบดüย ĂćÿćÿมĆครÿćธćรณÿุข กํćนĆน ผูใĀญบćน ÿมćชิก Ăบต. แลąผูĀญิงที่ปรąÿบปญĀć ซึ่งแบงĀนćที่เปนÿĂงรąดĆบคืĂ รąดĆบดํćเนินงćนโดยตรงแลąรąดĆบเปนที่ปรึกþć เจćĀนćที่โครงกćรไดÿรćงคüćมเขćใจใĀแกกรรมกćรดüยกćรจĆดĂบรมปรąเด็น ปญĀć แลąแนüทćงในกćรดํćเนินงćนใĀคüćมชüยเĀลืĂ นĂกจćกบุคลćกรในรąดĆบ

๒๗๕ ทĂงถิ่นแลü นćยตํćรüจรąดĆบÿćรüĆตรก็เขćรüมเปนผูใĀคํćปรึกþćแกคณąกรรมกćร ในรąดĆบชุมชนดüย ผลที่เกิดขึ้นจćกกćรÿรćงกลไกในรąดĆบชุมชน คืĂกćรเขćถึงกćร ชüยเĀลืĂแลąกรąบüนกćรยุติธรรมขĂงผูที่ถูกกรąทํćคüćมรุนแรงจํćนüน ๕ รćย แลąผูที่ถูกเลืĂกปฏิบĆติรüม ๑๑ รćย คณะทํางานของÿถานีอนามัยโดยเฉพาะที่เปนอาÿาÿมัคร นาจะมี อะไรÿักอยางที่เปนĀลักฐานüาเราคืออาÿาÿมัคร เพื่อยืนยันกับคน ที่มาขอคüามชüยเĀลือ นาจะมีบัตรประจําตัü บัตรรับรองจาก Āนüยงาน เพื่อที่เราจะไดทํางานอยางมีประÿิทธิภาพ (อาÿาÿมัครในชุมชนผูชาย) กćรÿรćงกลไกในรąดĆบชุมชนที่พยćยćมใĀมีÿüนรüมขĂงทุกภćคÿüนรüมทĆ้ง Āญิงที่เคยปรąÿบปญĀć แลąเยćüชนในทĂงถิ่นจćกโครงกćรนี้ ÿćมćรถนํćมćใชเปน รูปแบบในกćรขยćยผลตĂไปในชุมชนĂื่น ๆ เพื่ĂÿรćงĀลĆกปรąกĆนใĀผูตกเปนเĀยื่Ă ไดรĆบกćรคุมครĂง ที่ÿĂดคลĂงกĆบพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćม รุนแรงในครĂบครĆü แลąตćมกฎĀมćยĂćญćที่เกี่ยüขĂง แลąĀćกÿมćชิกเครืĂขćยใน ชุมชนÿćมćรถผลĆกดĆนใĀเกิดกćรดํćเนินงćนตćมแผนรąยąเüลć ๓ ปโดยไดรĆบกćร จĆดÿรรทรĆพยćกรขĂงĂงคกćรบริĀćรÿüนตํćบลก็จąชüยทํćใĀเกิดกćรทํćงćนในรąดĆบ ตํćบลที่ยĆ่งยืนตĂไปในĂนćคต ๕. การผลิตสื่อในการรณรงค์เรื่องความรุนแรงและการเลือกปฏิบัติ ÿื่ĂนĆบüćเปนเครื่ĂงมืĂÿํćคĆญในกćรรณรงคÿรćงคüćมเปลี่ยนแปลงใน ปรąเด็นตćง ๆ ทćงÿĆงคม ในกćรทํćงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติทćง เพýขĂงโครงกćรนี้ ไดมีกćรใชÿื่ĂĀลćยรูปแบบเพื่Ăÿรćงคüćมเขćใจในปรąเด็น เนื้ĂĀćแกเครืĂขćยแกนนํć แลąเพื่ĂรณรงคในรąดĆบชุมชน เชน ÿื่ĂโปÿเตĂร ÿื่Ă ÿิ่งพิมพ รćยกćรüิทยุ แลąแผนซีดี เปนตน กćรผลิตÿื่Ăเพื่ĂใชในกćรĂบรมใĀคüćมรู แกเครืĂขćยแกนนํć ทćงโครงกćรจąเปนผูกํćĀนดรüมกĆบĂงคกรภćยนĂกที่มีคüćม ชํćนĆญในเรื่ĂงกćรจĆดทํćลąคร เพื่ĂถćยทĂดเนื้ĂĀćในรูปแบบที่นćÿนใจ เชน กćรเลน บทบćทÿมมุติ กćรจĆดนĆนทนćกćรÿรćงÿรรค กćรจĆดทํćคูมืĂเนื้ĂĀć เปนตน ÿüนÿื่Ă ที่ใชในกćรรณรงครąดĆบชุมชนเครืĂขćยแกนนํć โดยเฉพćąÿมćชิกกลุมเยćüชนแลą ĀญิงชćยขĂบจąมีบทบćทÿํćคĆญ ในกćรกํćĀนดรูปแบบ แลąเนื้ĂĀćที่เĀมćąÿมตĂ กลุมเปćĀมćยในโรงเรียนแลąชุมชน

๒๗๖ ÿิ่งÿํćคĆญที่โครงกćรคํćนึงถึงในกćรผลิตÿื่ĂคืĂกćรเนนปรąเด็นเรื่Ăงคüćม เÿมĂภćคĀญิงชćย กćรขจĆดกćรเลืĂกปฏิบĆติ แลąกćรเคćรพÿิทธิกćรกํćĀนดตĆดÿินใจ เพื่ĂĀลีกเลี่ยงกćรผลิตซํ้ćĂคติเดิม ๆ ที่มีตĂเพýĀญิง แลąตํćĀนิติเตียนĀรืĂ ปรąณćม ผูปรąÿบปญĀć ÿื่Ăที่ใĀคüćมรูเกี่ยüกĆบเรื่Ăงคüćมรุนแรง แลąเลืĂกปฏิบĆติจą ÿĂดแทรกคüćมÿĆมพĆนธเชิงĂํćนćจที่ไมเทćเทียมรąĀüćงĀญิงชćย รüมทĆ้งกลไกทćง กฎĀมćยแลąÿĆงคมที่คุมครĂงผูĀญิงไüดüย เพื่ĂÿรćงทćงเลืĂกในกćรกํćĀนดตĆดÿินใจ เพิ่มมćกขึ้นแกผูที่ปรąÿบปญĀć กćรที่ใĀÿมćชิกเครืĂขćยแกนนํćไดมีÿüนรüมในกćรกํćĀนดüćงแผนผลิตÿื่Ă ชüยทํćใĀเกิดÿื่Ăที่ĀลćกĀลćยรูปแบบ แลąÿงเÿริมคüćมรูÿึกรüมเปนเจćขĂงÿื่Ă ÿงผลใĀÿื่ĂไดมีกćรกรąจćยĂยćงเĀมćąÿมแลąทĆ่üถึง รüมทĆ้งกćรรüมมืĂที่จąใĀมี รćยชื่Ăผูที่ÿćมćรถติดตĂได พรĂมĀมćยเลขโทรýĆพทรüมไüในÿื่Ăรณรงคตćง ๆ ดüย ๖. ข้อเสนอแนะ กćรดํćเนินงćนในกćรÿรćงคüćมเขมแข็งใĀแกĀญิงแลąเด็ก โดยเฉพćąชน ชćยขĂบ แลą ÿมćชิกเครืĂขćยในชุมชนชนใĀÿćมćรถจĆดกćรกĆบปญĀćทćงÿĆงคม ตćง ๆ ที่กํćลĆงรุมเรćชนบท แลąÿงผลกรąทบตĂกćรดํćรงชีüิตที่มĆ่นคงขĂงÿมćชิกทุก คนในชุมชนชนบท กćรดํćเนินกćรตćง ๆ จํćเปนตĂงคํćนึงถึงĀลĆกกćรÿิทธิมนุþยชน ที่ÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćคแลąýĆกดิ์ýรีคüćมเปนมนุþย โดยไมมีกćรเลืĂกปฏิบĆติแต Ăยćงใด ทĆ้งนี้เพื่ĂเปนĀลĆกปรąกĆนüć Āญิง เด็กแลąเยćüชนโดยเฉพćąที่ไดรĆบ ผลกรąทบ แลąเปนชนชćยขĂบจąไดรĆบปรąโยชนแลąมีÿüนรüม ในกćรดํćเนินงćน รąดĆบชุมชนจํćเปนตĂงมีกćรจĆดĂบรมเพื่ĂÿรćงกćรตรąĀนĆกในภćรąĀนćที่ทćงดćน ÿĆงคมแกÿมćชิกĂงคกćรบริĀćรÿüนตํćบล เผยแพรคüćมรูเรื่ĂงกฎĀมćยตćง ๆ ที่ เกี่ยüเนื่ĂงกĆบกćรÿงเÿริมคüćมเÿมĂภćคĀญิงชćย แลąขจĆดคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćก เพýÿภćพ บรรจุแผน แลąจĆดÿรรทรĆพยćกรเพื่ĂÿนĆบÿนุนโครงกćรที่ริเริ่มโดยเยćüชน Āญิงชćย แลąĀญิงชćยขĂบในกćรปĂงกĆนแลąแกไขปญĀćคüćมรุนแรงแลąกćร เลืĂกปฏิบĆติĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพ เพื่ĂใĀกćรÿนĆบÿนุนกćรจĆดตĆ้งแลąกćรดํćเนินงćน ขĂงกลไกในชุมชนเพื่ĂชüยเĀลืĂผูปรąÿบปญĀć แลąมีกćรรüบรüมขĂมูลจĆดทํć รćยงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็กในชุมชน กćรดํćเนินงćนในรąดĆบĂํćเภĂจํćเปนตĂงมีกćรÿรćงกลไกในรąดĆบĂํćเภĂ เพื่ĂปรąÿćนงćนแลąชüยเĀลืĂผูที่ตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพý ÿภćพแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ ÿรćงคüćมเขćใจแกทุกภćคÿüนในเนื้ĂĀćแลąกćร

๒๗๗ ดํćเนินงćนตćมพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüยคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąกฎĀมćยĂื่น ๆ ที่เกี่ยüขĂง รüบรüมแลąจĆดทํćรćยงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂĀญิง แลąเด็กในชุมชน ที่รüมรćยลąเĂียดขĂงกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂแลąกćรดํćเนินงćน ตćมกรąบüนกćรยุติธรรม ในรąดĆบจĆงĀüĆด จํćเปนตĂงมีกćรÿรćงกลไกรąดĆบจĆงĀüĆดในกćรปรąÿćน งćนแลąชüยเĀลืĂผูตกเปนเĀยื่ĂขĂงคüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýÿภćพแลąกćรเลืĂก ปฏิบĆติ จĆดÿรรงบปรąมćณเพื่ĂÿนĆบÿนุนกćรดํćเนินงćนขĂงภćคÿüนปรąชćÿĆงคมใน รąดĆบชุมชน รüบรüมแลąจĆดทํćรćยงćนเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂĀญิงแลąเด็ก รüมทĆ้ง ขบüนกćรชüยเĀลืĂตćง ๆ จĆดทํćทํćเนียบĀนüยงćนทĆ้งภćครĆฐแลąเĂกชนในจĆงĀüĆดที่ ดํćเนินกćรใĀคüćมชüยเĀลืĂรูปแบบตćง ๆ แกผูที่ไดรĆบผลกรąทบจćกคüćมรุนแรง ĂĆนเกิดจćกเพýภćüąแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ ÿงเÿริมใĀเกิดชุมชนตนแบบในกćรยุติ คüćมรุนแรงĂĆนเกิดจćกเพýภćüąแลąกćรเลืĂกปฏิบĆติ เพื่ĂใĀเกิดผลที่เปนรูปธรรมในกćรขจĆดปญĀćคüćมรุนแรงทćงเพýภćüą โดยเฉพćąคüćมรุนแรงในครĂบครĆü กรąทรüงพĆฒนćÿĆงคมแลąคüćมมĆ่นคงขĂง มนุþยจํćเปนตĂงมีกćรจĆดĂบรมเผยแพรแกบุคลćกรในĀนüยงćนที่เกี่ยüขĂง เนื้ĂĀć แลąแนüทćงกćรดํćเนินงćนตćมพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂงผูถูกกรąทํćคüćมรุนแรง แลąกฎĀมćยĂื่นที่เกี่ยüขĂง จĆดใĀมีเจćĀนćที่ตćมพรąรćชบĆญญĆติคุมครĂง ผูถูกกรąทํćคüćมรุนแรงในทุกตํćบล ÿงเÿริมแลąÿนĆบÿนุนใĀเกิดชุมชนตนแบบใน กćรทํćงćนยุติคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงแลąเด็ก

๒๗๘

๒๗๙ เรื่องเล่าชีวิตของ อาสาสมัครมูลนิธิผู้หญิง ดิฉĆนชื่Ă Āญิงเล เปนคนไทยเชื้ĂÿćยมĂแกลน Ăćยุ ๓๖ ป เปนลูกคนโต เคย Ăยูที่เกćąพรąทĂง ĂํćเภĂคุรąบุรี จĆงĀüĆดพĆงงć แตตĂนนี้ไมมีĀมูบćนนĆ้นĂีกแลü เพรćąคลื่นยĆกþÿึนćมิไดทํćลćยทุกÿรรพÿิ่งบนเกćąไปพรĂมกĆบผูคนĂีกĀลćยชีüิต ดิฉĆนเรียนจบแคชĆ้น ป. ๖ ไมมีโĂกćÿไดเรียนตĂ เคยคิดĂยćกเรียนÿูง ๆ ĂยćกเรียนเปนครูแลüกลĆบมćÿĂนĀนĆงÿืĂที่ĀมูบćนขĂงตĆüเĂง แตทćงบćนยćกจน แลąพĂกĆบแมมีลูกĀลćยคน คüćมคิดขĂงดิฉĆนก็เลยเปนแคเพียงคüćมฝนไมมีโĂกćÿ ทํćใĀเปนจริงได ĀลĆงจćกเรียนจบชĆ้น ป. ๖ ดิฉĆนก็ไปทํćงćนที่รćนĂćĀćรขĂงคนบćน เดียüกĆนในตĆüĂํćเภĂ แลąที่นี่เĂงทํćใĀดิฉĆนถูกขมขืนจćกคนที่เรćไüใจ เĀตุกćรณใน ครĆ้งนĆ้นดิฉĆนไมÿćมćรถเĂćผิดกĆบคนที่ทํćรćยดิฉĆนได คüćมที่เรćยĆงเปนเด็กĂćยุเพิ่งจą ๑๓ ป ไมรูเรื่ĂงĂąไร แลąไมรูüćจąตĂงทํćĂยćงไร ไดแตเก็บคüćมแคน คüćมขมขื่น เจ็บปüด ไüคนเดียüไมกลćบĂกใคร แลąดิฉĆนก็ลćĂĂกจćกที่นĆ่นกลĆบมćĂยูบćน โดย ไมบĂกเรื่Ăงที่ถูกขมขืนใĀพĂแมĀรืĂใครรู พĂĂćยุได ๑๕ ป ก็มีคนบćนเดียüกĆนมć ชüนไปทํćงćนที่กรุงเทพĄกĆบคนที่รูจĆก พĂทํćไดครบปดิฉĆนก็ลćกลĆบมćเยี่ยมบćน

๒๘๐ ตĂนลงใตไมมีปญĀćĂąไร แตตĂนขึ้นกรุงเทพĄ เพื่ĂจąกลĆบไปทํćงćนมีปญĀć ดิฉĆน ขึ้นรถเมลจćกÿćยใตแลüมćตĂรถที่ĀนćĀมĂชิต ชüงที่ยืนรĂรถเมลĂยูĀนćĀมĂชิต ดิฉĆนถูกพüกเดนมนุþยมĂมยć มćรูÿึกตĆüĂีกทีก็ถูกขĆงไüในĀĂงรüมกĆบผูĀญิงĂีก ๒ คน ที่ĀĆüลํćโพง แลüพüกมĆนก็เปลี่ยนกĆนขมขืนดิฉĆนกĆบผูĀญิง ๒ คนนĆ้น พĂตกตĂน เย็นขĂงĂีกüĆน พüกมĆนก็เĂćดิฉĆนกĆบผูĀญิง ๒ คนนĆ้นไปÿงที่ปćดĆงเบซćร โดยรĆบเงิน คćĀĆüขĂงพüกเรćไปคนลą ๘,๐๐๐ บćท ขĂงĂąไรที่มีติดตĆüพüกมĆนเĂćไปĀมด รüมทĆ้งบĆตรปรąชćชนดüย แลüดิฉĆนก็ถูกบĆงคĆบใĀรĆบแขกที่มćใชบริกćรในบćร Ăยูที่ บćรนี้ไดไมนćนเจćขĂงบćรก็เĂćดิฉĆนไปขćยใĀกĆบĂีกบćรĀนึ่ง มćĂยูที่บćรนี้ไดไมกี่ üĆนดิฉĆนก็เปนไขĂีÿุกĂีใÿ ไมÿćมćรถทํćงćนรĆบแขกได เจćขĂงบćรมćเยี่ยมดิฉĆนแลü ถćมถึงคüćมเปนมć ดิฉĆนก็เลćใĀฟงตćมคüćมเปนจริง โชคขĂงดิฉĆนยĆงดีĂยูบćงที่ ไดมćพบกĆบเจćขĂงบćรใจดี แกมีกิจกćรĀลćยĂยćงทĆ้งบćร รćนĂćĀćร แลąนüดแผน โบรćณ แกบĂกใĀดิฉĆนรĆกþćตĆüใĀĀćยกĂนแลüคĂยยćยไปĂยูที่รćนนüดแผนโบรćณ มีĂćจćรยฝกใĀ ĀลĆงจćกนĆ้นมćดิฉĆนก็เลยยึดĂćชีพนüดแผนโบรćณมćตลĂด จćก เĀตุกćรณที่ผćนมćนĆบüćยĆงมีคüćมโชคดีในคüćมโชครćยĂยูบćง ที่ดิฉĆนไมตĆ้งทĂงแลą ติดโรครćยจćกกćรที่ถูกขมขืน ดิฉĆนเคยคิดเĀมืĂนกĆนüć ถćครĆ้งนĆ้นดิฉĆนเกิดตĆ้งทĂง ขึ้นมć เด็กĂćยุเพียงแค ๑๓ ปจąĀćทćงĂĂกใĀตĆüเĂงไดĂยćงไร แลąไมรูüćชีüิต จąตĂงตกĂยูในนรกไปนćนÿĆกแคไĀน ดิฉĆนมีลูก ๓ คน แลąมีปญĀćทąเลćąกĆนบĂยกĆบÿćมีที่ไมทํćงćน กินเĀลć เมćทุกüĆน ภćรąคćใชจćยทุกĂยćงในบćนปลĂยใĀเปนĀนćที่ขĂงดิฉĆนที่ตĂง รĆบผิดชĂบคนเดียü แตก็ยĆงดีที่เขćยĂมดูแลลูกใĀ ĀลĆงจćกĀมูบćนถูกคลื่นยĆกþÿึนćมิ ทํćลćยĀมด พüกเรćทุกคนก็ไดรĆบพรąมĀćกรุณćĄ จćกทćนÿมเด็จพรąเทพĄ ใĀเขć ĂยูในĀมูบćนชĆยพĆฒนć ๒ แลąชüงนี้มูลนิธิผูĀญิงไดเขćมćชüยเĀลืĂทุนแบงเบćภćรą เรื่Ăงนม แลąเรื่ĂงกćรýึกþćขĂงลูก แลąใĀผูที่เดืĂดรĂนกูยืมเงินทุนĂćชีพĀมุนเüียน จćกกćรที่ไดเขćรüมกิจกรรมกĆบมูลนิธิผูĀญิงĀลćย ๆ ครĆ้ง ทํćใĀดิฉĆนĂยćก เปนĂćÿćÿมĆครขĂงมูลนิธิผูĀญิงบćง ไมüćมูลนิธิผูĀญิงจąพćไปที่ไĀนดิฉĆนก็ไปทุกที่ ไมเคยถćมถึงคćตĂบแทน ไมÿนใจüćไปแลüจąไดเงินĀรืĂเปลć ไปดüยใจรĆก จนüĆน Āนึ่งคุณüรĆญญćไปĀćดิฉĆนที่บćน แลąบĂกüćทćงมูลนิธิผูĀญิงมีโครงกćรÿĂนĀนĆงÿืĂ ใĀแกผูที่ไมไดเรียนĀนĆงÿืĂ มีใครในĀมูบćนที่ÿนใจจąเรียนบćง แลąถćมีคนÿนใจ เรียนดิฉĆนจąÿĂนไดĀรืĂเปลć ดิฉĆนรีบรĆบปćกทĆนที เพรćąเปนÿิ่งที่ดิฉĆนใฝฝนĂยćก ทํćมćนćนแลü ĀลĆงจćกนĆ้นดิฉĆนก็ไปถćมชćüบćนüćมีใครบćงที่ÿนใจจąเรียนĀนĆงÿืĂ

๒๘๑ ภćþćไทยเบื้Ăงตน ชćüบćนก็ถćมüćใครจąเปนคนÿĂน ดิฉĆนก็บĂกüćดิฉĆนจąเปนคน ÿĂนเĂง ÿถćนที่ÿĂนก็เปนที่บćนขĂงดิฉĆน มีผูที่ÿนใจเรียน ๖ คน คุณüรĆญญćนํć Ăุปกรณÿื่ĂกćรเรียนกćรÿĂนไปใĀที่บćน ดิฉĆนตĆ้งใจÿĂนผูที่เขćเรียนจนÿćมćรถĂćน ĂĂกเขียนไดมćจนถึงทุกüĆนนี้จćกที่ไมรูĀนĆงÿืĂมćกĂนเลย ถćเปนไปไดดิฉĆนตĆ้งใจจą เรียนใĀจบปริญญćตรี พĆฒนćตĆüเĂงใĀมีýĆกยภćพในกćรทํćงćน จąÿงลูก ๆ ทĆ้ง ๓ คน ใĀไดเรียนĀนĆงÿืĂÿูง ๆ จบĂĂกมćมีงćนทํćÿćมćรถดูแลตĆüเĂงได ĂยćกเĀ็นลูก ๆ กćüเดินไปในทćงที่ถูกตĂง เปนคนดีขĂงพĂแมแลąเปนคนดีขĂงÿĆงคม ดิฉĆนเĂงĂยćกทํćงćนกĆบกลุมมĂแกลน กลุมคนชćยขĂบ ใĀคüćมรู เชน ÿĂน ĀนĆงÿืĂใĀกĆบคนที่ไมไดเรียนĀนĆงÿืĂ ใĀเขćĂćนĂĂกเขียนได ไปไĀนมćไĀนได แลą กลćที่จąไปติดตĂกĆบĀนüยงćนรćชกćรได ÿĂนใĀเขćรูเรื่Ăงÿิทธิ เรื่ĂงกฎĀมćย เขć จąไดปกปĂงตĆüเĂงไมใĀตกเปนเĀยื่ĂขĂงคนที่คĂยเĂćรĆดเĂćเปรียบ แลąเมื่ĂตĆüเขć เĂงถูกทํćรćยรćงกćย จิตใจ ĀรืĂ ถูกลüงลąเมิดทćงเพý ĀรืĂพบเĀ็นผูĂื่นถูกกรąทํć เขćจąไดรูüćตĂงทํćĂยćงไร ติดตĂกĆบใครĀรืĂĀนüยงćนไĀนไดบćง ĂยćกขĂใĀÿĆงคม ลดĂคติในกćรĂยูรüมกĆนกĆบคนชćยขĂบ ชนชćติพĆนธกลุมนĂย ไมüćจąเปนคน มĂแกลน ĀรืĂชนเผćไĀน กćรทํćงćนกĆบมูลนิธิทํćใĀมีโĂกćÿพบเจĂในÿิ่งที่ดี ๆ แลąมีÿิ่งที่ดี ๆ เขćมć ในชีüิต เชน ไดเรียนĀนĆงÿืĂตćมที่เคยใฝฝนเĂćไüเมื่ĂกĂนดิฉĆนเคยĀüĆงไüüć Ăยćก เรียนĀนĆงÿืĂÿูง ๆ ĂยćกเปนครูแลüกลĆบมćÿĂนĀนĆงÿืĂใĀกĆบเด็ก ๆ ในĀมูบćนขĂง เรć แตมĆนก็เปนไดแคเพียงคüćมฝนขĂงเด็กผูĀญิงมĂแกลนคนĀนึ่ง ดิฉĆนทรćบดีüć ฐćนąĂยćงเรć แคขćüÿćรที่จąĀุงกินแตลąมื้ĂแมยĆงตĂงไปขĂยืมจćกบćนญćติมćĀุง ใĀลูก ๆ กิน แลüจąไปเซćซี้เรื่ĂงเรียนใĀพĂแมเจ็บปüดĀĆüใจทํćไม ในเมื่Ăรู ๆ กĆนĂยู ÿูĂĂกมćทํćงćนĀćเงินÿงใĀพĂแมนĂง ๆ ไดกินไดใชดีกüć กćรที่เรćเรียนมćนĂยทํćใĀไมมีโĂกćÿไดเลืĂกงćน เĀมืĂนคนโงในÿćยตć ขĂงคนที่ฉลćดกüć ถูกเขćขมเĀงรĆงแกโดยที่ไมมีทćงÿู แลąไมÿćมćรถเĂćผิดกĆบคนที่ ทํćรćยเรćได จนไดมćเปนĂćÿćÿมĆครขĂงมูลนิธิผูĀญิง แลąไดÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþć นĂกโรงเรียนใĀกĆบดิฉĆน เทĂมลą ๒,๐๐๐ บćท ซึ่งดิฉĆนไมเคยลืมบุญคุณขĂงคุณ üรĆญญć แลąมูลนิธิผูĀญิงเลย ที่ไดใĀโĂกćÿกĆบดิฉĆน แลąกćรที่ไดมćเปนĂćÿćÿมĆคร ขĂงมูลนิธิผูĀญิงนĆบüćเปนเรื่Ăงที่โชคดีมćกÿํćĀรĆบดิฉĆน ที่นี่ทํćใĀดิฉĆนไดมีโĂกćÿ เรียนคĂมพิüเตĂร แลąใชคĂมพิüเตĂรเปน จćกเมื่ĂกĂนแมแตจĆบเมćÿใĀถูกทิýทćง ยĆงทํćไมเปน มูลนิธิผูĀญิงไดเปดโĂกćÿใĀดิฉĆนชüยแบงเบćคüćมทุกขยćกขĂงผูĂื่น

๒๘๒ ไดÿĂนĀนĆงÿืĂภćþćไทยเบื้Ăงตน ใĀกĆบผูที่ไมไดเรียนĀนĆงÿืĂที่ĀมูบćนชĆยพĆฒนć ๒ แลąที่ĀมูบćนทุงĀüć ที่ตĂงกćรเรียนภćþćไทย เพื่ĂใชในชีüิตปรąจํćüĆนแลąทํćมćĀć กิน โดยเริ่มทํćคüćมรูจĆกกĆบพยĆญชนąใชบĆตรพยĆญชนą ก-ă ปรąกĂบภćพ แลą โปÿเตĂรเกี่ยüกĆบĂĆกþร ก-ă ใĀฝกเขียนแลąĂćนจนคลĂง แลąจํćไดขĆ้นตĂนตĂไปใĀ ฝกเขียน แลąĂćน ÿรą แลąüรรณยุกต จćกโปÿเตĂรเÿียงÿรąแลąüรรณยุกต จน ÿćมćรถเขียนไดคลĂง แลąจํćได ก็จąÿĂนกćรเรียนผÿมคํćเขียนตćมแบบฝกĀĆด ใĀ เขียนแลüก็ĂćนĂĂกเÿียงüćคํćที่เขียนĂćนüćĂยćงไร เมื่ĂเรียนเขียนจนคลĂงแลą Ăćนได ก็ใĀĀĆดเขียนเปนปรąโยคแลąĂćนĂĂกเÿียง เริ่มจćกฝกเขียนปรąโยคÿĆ้น ๆ กĂนแลüคĂยแตงปรąโยคยćü ๆ ฝกเขียนแลąĂćนแลüก็จąÿĂนตĆüเลขคüบคูไปดüย รąĀüćงกćรÿĂนก็จąปรąเมินดüยกćรทดÿĂบบทเรียนที่ผćนมćขĂงแตลąüĆน เชน ใĀ เขียนแลąĂćนตćมคํćบĂก ĀรืĂใĀกćรบćนไปทํćที่บćน เพื่Ăทบทüนคüćมเขćใจแลą คüćมจํćขĂงคนที่เรียนที่ÿćมćรถĂćนĂĂกเขียนไดเขียนชื่Ă-นćมÿกุล แลąที่Ăยูตćม บĆตรปรąชćชนได ĂćนĀนĆงÿืĂกćรตูนได กลćที่จąไปไĀนมćไĀนเĂงได เชน ไป โรงพยćบćล ไปติดตĂĀนüยงćนรćชกćร จćกเดิมที่ไมรูĀนĆงÿืĂÿĆกตĆü ก-ă ก็ไมรูจĆก ถćจąไปโรงพยćบćลĀรืĂตĂงไปติดตĂกĆบĀนüยงćนรćชกćร ตĂงมีคนที่รูĀนĆงÿืĂพć ไปถćไมมีใครพćไปก็ไมกลćไป นĂกจćกนี้ มูลนิธิผูĀญิงยĆงไดÿนĆบÿนุนทุนกćรýึกþć ใĀแกเด็กแลąเยćüชน ที่ดĂยโĂกćÿ ครĂบครĆüมีฐćนąยćกจน พĂแมมีลูกĀลćยคนที่กํćลĆงเรียน เปนเด็กที่ ปรąÿบปญĀćคüćมรุนแรงในครĂบครĆü แลąพĂแมเÿียชีüิต เพื่Ăเปนกćรแบงเบć ภćรąใĀกĆบพüกเขć ดิฉĆนไดมีÿüนรüมในกćรลงพื้นที่เยี่ยมบćนขĂงเด็กที่เขียนใบ ÿมĆครมćขĂรĆบทุนจćกทćงมูลนิธิผูĀญิง แลąคĆดเลืĂกเด็กที่มีคุณÿมบĆติตรงตćมกฎ กติกćที่ทćงคณąกรรมกćรตĆ้งไü พิจćรณćดูüćเด็กคนไĀนที่คüรจąไดรĆบทุนไดเรียนรู ในÿิ่งที่ไมเคยรูมćกĂน เชน เรื่ĂงÿิทธิขĂงเรć เรื่ĂงกฎĀมćยคุมครĂงผูถูกกรąทํćดüย คüćมรุนแรงในครĂบครĆü จćกเดิมที่ไมเคยรูมćกĂนเลยüć ถćถูกÿćมีทํćรćยรćงกćย บĆงคĆบใĀมีเพýÿĆมพĆนธ กดขี่ ทํćใĀเรćรูÿึกตํ่ćตĂย ไมมีýĆกดิ์ýรี จํćกĆดĂิÿรภćพโดย กĆกขĆงไüในบćนไมใĀพบปąกĆบคนĂื่น ÿćมีไปมีคüćมÿĆมพĆนธกĆบĀญิงĂื่น ÿćมีทĂดทิ้ง ไมÿงเÿียเลี้ยงดู เปนคüćมรุนแรงในครĂบครĆü เมื่Ăเรćถูกทํćรćย เรćÿćมćรถขĂคüćม ชüยเĀลืĂจćกตํćรüจĀรืĂพนĆกงćนเจćĀนćที่ได เรćมีÿิทธิไดรĆบคüćมคุมครĂงจćก เจćĀนćที่ ÿิทธิในกćรเยียüยćแลąบริกćรทćงÿĆงคม ÿิทธิในกćรแจงคüćมรĂงทุกข ÿิทธิในกćรขĂมćตรกćรบรรเทćทุกข ÿิทธิในกćรยĂมคüćมไดรูüćเมื่Ăเรćถูกขมขืน ตĂงทํćĂยćงไร เมื่ĂกĂนดิฉĆนไมรูüć ĀćกเกิดเĀตุกćรณแบบนี้เรćตĂงบĂกใครÿĆกคน

๒๘๓ ที่ไüüćงใจได ĀรืĂถćไมแนใจüćจąบĂกใครดีก็ใĀติดตĂกĆบĀนüยงćนที่ใĀคüćม ชüยเĀลืĂผูĀญิงแลąเด็กที่ปรąÿบปญĀć เชน มูลนิธิผูĀญิง มูลนิธิเพื่ĂนĀญิง แลą ตĂงรีบไปพบแพทยเพื่Ăตรüจรćงกćย ที่ÿํćคĆญตĂงไปแจงคüćมเĂćตĆüผูกรąทํćผิดมć ลงโทþตćมกฎĀมćย ไดรูเรื่ĂงโรคเĂดÿแลąกćรĂยูรüมกĆนกĆบผูติดเชื้ĂเĂชไĂüี เมื่ĂกĂนพĂไดยินคํćüćโรคเĂดÿดิฉĆนจąกลĆüมćก เพรćąพี่ชćยแลąพี่ÿćüขĂงแฟน เÿียชีüิตดüยโรคเĂดÿ (เมื่Ă พ.ý. ๒๕๓๕ ยĆงไมมียćตćนไüรĆÿเĂดÿ) แลąภćพที่เรćได เĀ็นนĆ้นมĆนติดตćทํćใĀกลĆüจนฝงใจ ไมกลćกินĂćĀćรรüมกĆน ไมกลćใชแกüนํ้ćรüมกĆน จูบปćกกĆนก็คิดüćติดไดทćงนํ้ćลćย กลĆüยุงกĆดคนที่มีเชื้ĂเĂดÿแลüมćกĆดเรćจąทํćใĀ เรćติดเชื้Ăดüย ไมĂยćกใชĀĂงนํ้ćÿćธćรณą ที่ตĆดเล็บก็ไมกลćใชรüมกĆบคนĂื่น จน ไดมćเปนĂćÿćÿมĆครขĂงมูลนิธิผูĀญิง จึงไดรูüćเĂดÿไมไดติดกĆนงćยĂยćงที่เขćใจมć ตĆ้งแตแรก เรćÿćมćรถĂยูรüมกĆนได แลąเพิ่งจąรูüćผูปüยเĂดÿกĆบผูติดเชื้ĂเĂชไĂüี นĆ้นไมเĀมืĂนกĆน ผูติดเชื้ĂเĂชไĂüีจąมีÿุขภćพไมตćงไปจćกเดิม เพรćąเชื้ĂเĂชไĂüีจą คĂย ๆ เขćไปทํćลćยภูมิคุมกĆนแตไมทํćใĀปüยทĆนที เพรćąรćงกćยยĆงมีภูมคุมกĆนที่ยĆง คüบคุมĀรืĂจĆดกćรกĆบเชื้Ăโรคที่เขćÿูรćงกćยได ชüงนี้เรียกüć “ผูติดเชื้ĂเĂชไĂüี” ÿüนผูปüยเĂดÿ เมื่ĂภูมิคุมกĆนถูกทํćลćยจนไมÿćมćรถคüบคุม ĀรืĂจĆดกćรกĆบเชื้Ăโรค ตćง ๆ ได ก็จąทํćใĀเรćปüยดüยเชื้ĂโรคนĆ้น ๆ ชüงนี้เรćเรียกüć “ภćüąภูมิคุมกĆน บกพรĂง” ĀรืĂเปนผูปüยเĂดÿ โรคที่ปüยĀรืĂกํćเริบขึ้นในชüงที่ภูมิคุมกĆนบกพรĂง เรียกüć “โรคฉüยโĂกćÿ” ซึ่งโรคฉüยโĂกćÿĀลćยโรคปĂงกĆนได แลąÿüนใĀญรĆกþć ได ขณąเดียüกĆนภćüąภูมิคุมกĆนบกพรĂง ก็ÿćมćรถรĆกþćไดโดยใชยćตćนไüรĆÿ คüบคุมปริมćณเชื้ĂเĂชไĂüีทํćใĀภูมิคุมกĆนเพิ่มขึ้น จćกĂćÿćÿมĆครที่ทํćไปดüยใจรĆกĂยćกจąทํćตĆ้งแตไมมีคćตĂบแทน จนถึงป ๒๕๕๐ ทćงมูลนิธิผูĀญิงจึงไดใĀเงินคćตĂบแทน ก็ไดเงินจćกÿüนนี้เปนคćใชจćย ภćยในบćนแลąคćเลćเรียนขĂงลูก ๆ ตĆ้งแตเปนĂćÿćÿมĆครมć ๒ ปกüć มูลนิธิผูĀญิง ไดพćไปýึกþćแลกเปลี่ยนดูงćนĀลćยพื้นที่ทĆ้งในกรุงเทพĄ แลąตćงจĆงĀüĆด ไดเขć รüมงćน ๒๔ ปมูลนิธิผูĀญิง ไดเขćรüมปรąชุมแลąพบปąกĆบผูคนĀลćกĀลćย มีทĆ้ง ผูทรงคุณüุฒิĀลćยทćน คนที่เรćชื่นชมในคüćมÿćมćรถขĂงเขć แลąไดเขćไปนĆ่ง ปรąชุมในÿถćนที่ที่เรćไมเคยคิดมćกĂนüćจąไดเขćไปรüมĂยูในนĆ้นดüย Ăยćงเชน กćรไดไปเขćรüมปรąชุมมĀกรรมปรąชćชนĂćเซียน ณ ĀĂงปรąชุมชĆ้น ๒ Ăćคćร มĀิýตลćธิเบýร จุāćลงกรณมĀćüิทยćลĆย เมื่ĂüĆนที่ ๒๐-๒๒ กุมภćพĆนธ ๒๕๕๒ แลą นี่ก็เปนĂีกปรąÿบกćรณĀนึ่งที่นćภูมิใจ ในĂนćคตÿิ่งที่ดิฉĆนĀüĆงไü ดิฉĆนĂยćกทํćงćน กĆบมูลนิธิผูĀญิงเพรćąชĂบงćนดćนนี้Ăยูแลü แลąมีเจćĀนćที่Āลćยทćนที่ดิฉĆนชื่นชม

๒๘๔ ĂยćกจąยึดเĂćมćเปนแบบĂยćงในกćรทํćงćน ตĂไปüĆนขćงĀนćไมüćดิฉĆนจąได ทํćงćนดüยĀรืĂไม ดิฉĆนขĂใĀมูลนิธิผูĀญิงจงปรąÿบผลÿํćเร็จในทุก ๆ ดćน แลą ขĂใĀมูลนิธิผูĀญิงĂยูเปนขüĆญกํćลĆงใจใĀกĆบผูĀญิงตลĂดไป

๒๘๕ IV. บทเรียน การทำงานขับเคลื่อน เครือข่ายผู้หญิง

๒๘๖

๒๘๗ บทเรียน การทำงานขับเคลื่อน เครือข่ายผู้หญิง เกริ่นนำ ÿี่ทýüรรþขĂงกćรทํćงćน มูลนิธิผูĀญิงใĀคüćมÿํćคĆญตĂกćรมีÿüนรüมขĂง ผูĀญิงโดยเฉพćąผูĀญิงที่ไดรĆบผลกรąทบทćงตรงจćกปญĀćโครงÿรćงทćงเýรþฐกิจ ÿĆงคม แลąคüćมÿĆมพĆนธเชิงĂํćนćจรąĀüćงĀญิงชćย แลąกํćĀนดยุทธýćÿตรในกćร ทํćงćนผูĀญิงเพื่Ăนํćไปÿูกćรเปลี่ยนแปลง โดยกćรÿรćงเครืĂขćย แนüรüมขĂงผูĀญิง แตลąภćคÿüนในกćรขĆบเคลื่Ăน ผลĆกดĆนปรąเด็นปญĀć แลąกćรจĆดทํćนโยบćย ปรĆบปรุงแกไขกฎĀมćยที่เกี่ยüขĂง มีผลกรąทบตĂผูĀญิง แลąกลุมชćยขĂบ ใĀ คüćมÿํćคĆญกĆบกćรรĆบฟงเÿียงขĂงผูปรąÿบปญĀć เพื่ĂนํćไปÿูกćรÿĆงเครćąĀแÿüงĀć แนüทćงปĂงกĆนแกไขแลąÿรćงพื้นที่ใĀผูĀญิงไดเปลงเÿียง นํćเÿนĂคüćมคิดเĀ็น แลกเปลี่ยนแลąเÿนĂแนąตĂผูมีĂํćนćจตĆดÿินใจ กํćĀนดนโยบćยแลąÿรćงคüćม เขćใจตĂÿćธćรณชน

๒๘๘ กćรเคลื่ĂนไĀüในกćรทํćงćนเรื่ĂงผูĀญิงในเมืĂงไทย ยĆงไมไดมีกćรบĆนทึก นํćเÿนĂĂยćงเปนรąบบเĀมืĂน กćรขĆบเคลื่ĂนขĂงกลุมผูĀญิงในปรąเทýทćง ตąüĆนตกที่มีกćรเดินขบüนปรąทüงเรียกรĂงÿูทĂงถนน เชน กćรเรียกรĂงÿิทธิ ทćงกćรเมืĂงในกćรĂĂกเÿียงเลืĂกตĆ้งในปรąเทýĂĆงกฤþแลąÿĀรĆฐĂเมริกć กćร ปรąทüงนโยบćยĀćมกćรทํćแทงในÿĀรĆฐĂเมริกć กćรรณรงคเพื่ĂยุติคüćมรุนแรงตĂ ผูĀญิง Take Back the Night ซึ่งกćรขĆบเคลื่Ăนแตลąรุนนี้ไดมีกćรบĆนทึกแลą นํćเÿนĂในÿื่Ăตćง ๆ ทํćใĀเĀ็นภćพเดนชĆดขĂงขบüนกćรตĂÿูขĂงผูĀญิงในปรąเทý ทćงตąüĆนตก ดćรุณี ตĆนติüิริมćนนท ไดใชแนüคิดÿตรีนิยม (เฟมินิÿม) ýึกþćกลุม ผูĀญิงในปรąเทýไทยในป พ.ý. ๒๕๓๓ แลąนํćเÿนĂüć ในปรąเทýไทยไมมีกćร ขĆบเคลื่ĂนรüมขĂงกลุมผูĀญิง แลąไดจํćแนกĂงคกรผูĀญิง ในปรąเทýไทยเปนÿćม กลุม ไดแก กลุมที่เปนแนüĂนุรĆกþนิยม (Conservative/Nationalist) แนüทćงเÿรี ĀรืĂเนนÿิทธิÿüนบุคคล (Liberal/Individual rights) แลąแนüทćงกćüĀนć (Progressive /Collective welfare) กลุมที่เปนแนüทćงĂนุรĆกþ ใĀคüćมÿํćคĆญกĆบ บทบćทขĂงผูĀญิงในครĆüเรืĂนแลąในงćนดูแล รüมถึงกิจกรรมที่จĆดĂบรมเกี่ยüกĆบ ĂนćมĆยแมแลąเด็ก กćรĂบรมมćรยćทÿํćĀรĆบÿตรี กćรรĂยดĂกไม แนüทćงเÿรี เนน ÿงเÿริมใĀผูĀญิงมีบทบćทในÿĆงคมในทุก ๆ ดćน รüมถึงบทบćททćงกćรเมืĂง บทบćทในกćรพĆฒนćปรąเทý ÿüนแนüทćงกćüĀนćทํćงćนรณรงคปĂงกĆนแกไข ปญĀćคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง เรียกรĂงÿิทธิดćนตćง ๆ รüมถึงÿิทธิในÿüĆÿดิกćร มĆกจąเปนกลุมที่ถูกมĂงüćใชแนüทćงแบบเฟมินิÿม ĀรืĂนิยมĂยćงตąüĆนตก Ăยćงไรก็ดีในชüงเüลćรüมÿี่ÿิบป ĂงคกรผูĀญิงไดมีกćรรüมตĆüขĆบเคลื่Ăน เปนเครืĂขćยในĀลćยüćรą แลąมีกćรกĂรูปเปนคณąทํćงćนแลąเครืĂขćย ĀลćกĀลćยมćกขึ้น แตจćกกćรปรąเมินขĂง Fracesca Binda ผูเชียüชćญดćนเพý ภćüą (gender) ซึ่งไดทํćกćรýึกþćปรąเมินคüćมตĂงกćรในกćรÿรćงกćรมีÿüนรüม ขĂงผูĀญิงกĆบธรรมćภิบćลทĂงถิ่นใĀกĆบโครงกćรÿąพćนในป พ.ý. ๒๕๕๘ แลą รćยงćนüć กćรขĆบเคลื่ĂนขĂงผูĀญิงในรąดĆบรćกĀญć เปนแบบเฉพćąกิจแลąขćด กćรปรąÿćนกćรทํćงćนรüมกĆน ĂีกทĆ้งคüćมไมมĆ่นคงทćงกćรเมืĂงÿงผลใĀนĆก เคลื่ĂนไĀüดćนผูĀญิงไมไดใĀคüćมÿนใจขĆบเคลื่Ăนปรąเด็นทćงกćรเมืĂง มุงกćร ทํćงćนไปที่ปรąเด็นเรงดüนโดยเฉพćąปรąเด็นคüćมรุนแรงตĂผูĀญิง ÿĆนติภćพแลą กćรÿรćงคüćมปรĂงดĂง ÿąทĂนใĀเĀ็นüćผูเชี่ยüชćญมีมิติทćงกćรเมืĂงที่แคบเนน เฉพćąในเชิงรูปแบบมิไดโยงใยüćกิจกรรมตćง ๆ ที่เรียกรĂงกćรเปลี่ยนแปลงก็เปน เรื่ĂงกćรเมืĂงดüย Ăćทิ กćรขĆบเคลื่ĂนในนćมเครืĂขćยผูĀญิงก็มีเปćปรąÿงคที่จą

๒๘๙ ผลĆกดĆนใĀปรąเด็นปญĀćผูĀญิงเรื่Ăงตćง ๆ รüมทĆ้งเรื่ĂงคüćมรุนแรงตĂผูĀญิงเปน üćรąทćงกćรเมืĂง แลąเปนปรąเด็นÿćธćรณą ตćมที่นĆกÿิทธิÿตรีตąüĆนตกเคยมีคํć ขüĆญในกćรเคลื่ĂนไĀüüć เรื่ĂงÿüนตĆüก็เปนเรื่ĂงกćรเมืĂง (personal is political) กćรÿรุปเชนนี้ขĂงผูเชี่ยüชćญĂćจเปนเพรćąไมไดรĆบขĂมูลรĂบดćนในกćรทํćงćน ขĂงเครืĂขćยผูĀญิงในกćรผลĆกดĆนนโยบćยตĂปรąเด็นปญĀćขĂงผูĀญิงกĆบกลไกรĆฐ ในüćรąÿี่ทýüรรþ แĀงกćรเดินทćงขĂงมูลนิธิผูĀญิง พüกเรćจึงเĀ็นเปน โĂกćÿในกćรÿรุปบทเรียนกćรทํćงćนขĆบเคลื่Ăนüćรąเรื่ĂงผูĀญิงรüมกĆบกลุมĂงคกร ตćง ๆ เพื่ĂüิเครćąĀ จุดแข็ง จุดĂĂน ปจจĆยแĀงคüćมÿํćเร็จ โĂกćÿ แลąĂุปÿรรค ตลĂดจนýึกþćกćรเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจćกกćรขĆบเคลื่ĂนทํćงćนรüมกĆบเครืĂขćย ตćง ๆ ที่ผćนมć รüมถึงปรąเด็นทćทćยในกćรทํćงćน ขĂมูลที่ใชในกćรÿรุปบทเรียนงćนเครืĂขćย มćจćกเĂกÿćรตćง ๆ รćยงćน จดĀมćยขćü ýูนยขćüผูĀญิง รćยงćนจćกÿื่Ăมüลชน เมื่ĂรüบรüมขĂมูลกćรทํćงćน ในชüงเüลćตćง ๆ แลü ไดจĆดปรąชุมนํćเÿนĂผลกćรรüบรüมขĂมูลตĂĂงคกรตćง ๆ ที่รüมในเครืĂขćย เพื่ĂรĆบฟงแลąบĆนทึกคüćมคิดเĀ็นตĂรćยงćนเบื้ĂงตนแลąปรĆบแก ไขเปนรćยงćนฉบĆบÿมบูรณนี้ เนื่ĂงจćกบริบททćงกćรเมืĂงแตลąชüงลüนมีผลตĂกćร ทํćงćนขĆบเคลื่ĂนในแตลąยุคÿมĆย จึงขĂนํćเÿนĂกćรขĆบเคลื่Ăนตćมชüงเüลćที่มีจุด เปลี่ยนทćงกćรเมืĂง ไดแก ๑) ยุคกĂนกćรกรąจćยĂํćนćจ ๒) ยุครĆฐธรรมนูญป พ.ý. ๒๕๔๐ ๓) ยุคĀลĆงรĆฐธรรมนูญป ๕๐ แลą ๔) ยุคเปลี่ยนผćนÿูปรąชćธิปไตย ๑. การขับเคลื่อนในยุคก่อนการกระจายอำนาจ พ.ศ. ๒๕๒๗–๒๕๓๙ ในยุคแรกนี้ มูลนิธิผูĀญิงมีÿüนÿํćคĆญในกćรÿรćงพื้นที่เพื่ĂนํćเÿนĂแลą แลกเปลี่ยนปญĀćรąĀüćงกลุมĂงคกรผูĀญิงตćง ๆ แลąมีกćรทํćงćนÿรćงคüćม รüมมืĂโดยไมจํćกĆดเฉพćąĂงคกรผูĀญิง ซึ่งĂćจจąเปนเพรćąในชüงเüลćดĆงกลćü ไมไดมีĂงคกรผูĀญิงมćกนĆก ÿüนใĀญเปนกćรรüมตĆüเฉพćąกิจเปนคณąทํćงćน เริ่ม จćกรณรงคÿรćงคüćมตรąĀนĆกในปญĀć เชน ปญĀćโÿเภณีเด็ก (กćรแÿüงĀć ปรąโยชนทćงเพýจćกเด็ก) ที่มูลนิธิผูĀญิงไดดํćเนินโครงกćรคํćĀลć คํćแกü ปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนขĂงรĆฐ แลąครูในพื้นที่ดํćเนินงćนรณรงค ÿรćงเครืĂขćยใน กćรทํćงćนแลąผลิตÿื่Ăตćง ๆ รüมถึงกćรนํćเÿนĂปญĀćแลąแนüทćงแกไขแก Āนüยงćนที่รĆบผิดชĂบในรąดĆบนโยบćย ปรąÿćนงćนกĆบĀนüยงćนตćง ๆ นĆบเปน จุดเริ่มตนผลĆกดĆนใĀมีกćรปรĆบแกกฎĀมćยเรื่ĂงกćรปรćบปรćมแลąปĂงกĆนปญĀć กćรคćปรąเüณี แลąกฎĀมćยเรื่Ăงกćรคćมนุþย ตĂมćไดดํćเนินงćนรณรงคเรื่Ăง