ขนคกิ คกั ดนา และพญาอนิ ทรื
1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Khuang and
Hannah, "Attempted Coup d ’ Etat 29-31 June 1951,” 9 July 1951.
NARA. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Tula Bunnag
and Hannah, “Current Thai Political Potting," 26 April 1951.
* KG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation p. Phibunsonggram
and Stanton, “ Corruption in Army and Government service,” 16 June
1950.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
-1950 1954 Box 4184, R. H. Bushner to Secretary of State, “Current Thai
Political Potting," 26 April 1951.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
- .1950 1954 Box 4184, William T Turner to Department of State, “Political
Report for December 1950 and January 1951," 21 February 1951.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, Monthly
Political Report for May 1950, 15 June 1950.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
.1950-1954 Box 4184, William T Turner to Secretary of State, “Political
Report for December 1950 and January 1951," 21 February 1951.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political
Report for November 1950,” 26 December 1950.
. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4186, Memorandum of Conversation General Phao and
Hannah, “Current Politics," 16 August 1952.
— RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4188, Bangkok to Secretary of Stat, 4 December 1954.
1 RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1950-1954 Box 4188, Tunner to Secretary of State, 8 December 1951.
RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
I
1955-1959 Box 3908, Duiles to Peurifoy, 28 July 1955.
320
บรรEนานุกรม
XARA. RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1955-1959 Box 3908, Hoover (Acting of Secretary of State) to Bangkok,
4 August 1956.
. RG 59 General Records of Department of State, Entry Thailand 1955-1959
. -.iBsRouxGt 35C99o0l9oG,neeMlneeEmrdaowlraaRnrdedcuoLmradnossfdoaCfloeTnvahenerdsaDtKieoepnnanrBetmtrhigeaTnd.tieYorfoGuSnetnga,etre2a,l4CWOeacnltltoorbapelrRD1oe9jac5ni7ma.wal
-File 1955-1959 Entry Thailand 1955 1959 Box 3910, Ansehuetz to Sec-
.retary of State, 17 September 1955
. RG 59 Record of Division of Research 2 Far East 1946-1952, Lot 58
d 245 Box 2, “SWNCC Second Phase Study on Siam,” 29 May 1947.
. RG 84 Box 1, Top Secret General Records 1947-1958, Memorandum
from Norbert L. Anschuetz to John Jarman, Chinese Communist Trade
with Thailand, 26 April 1954),
.. RG 84 Box 1, Top Secret Genera] Records 1947-1958, Memorandum G
B. Erskine to Donovan, 6 April 1954.
. RG 84 Box 2, Top Secret General Record 1947-1958, National Policy
-Approved on 20 EAausgtu.st 1954 in Connection with a Review of บ-ร. Policy
toward the Far
RG 84 Box 2, Top Secret General Record 1947 1958, Statement of Policy
by the National Security Council on United States Objectives and Courses
of Action with Respect to Southeast Asia, 1954.
-. RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Acheson to Amer
— -ican Embassy Bangkok, 4 February 1949.
RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947 1958, Stanton to Secretary
of State: 15 February 1950. 27 February 1950. 13 February 1950.
—— -— . RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947 1958, Webb to American
Embassy Bangkok, 7 March 1950.
. RG 84 General Record, Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 Box 112,
D.H. Rochlen to The Ambassador, Change in Ownership of Sri Krung
.and Liberty Newspapers, 4 January 1957
-, RG 84 General Records, Thailand 1945 1953, Entry UD 3267 Box 93,
R. H. Bushner to Political Section, "Public Opinion regarding 29 November
Coup," 11 December 1951.
321
ขุนดึท คกั ตน1ี า และพญาอนทรี
NARA. RG 84 General Records, Thailand า945-1953, Entry UD 3267 Box 93, R.
H. Bushncr to Political Section, "Thai Reaction to Coup d’Etat,” 11 July
. - .1951;
, RG 84 General Records, Thailand 1945 1953, Entry' UD 3267 Box 99,
Colonel D,พ Stonecliffe to Secretary of Defense "Thailand-Military
Significance 29 November 1951 Coup d’Etat," 4 January' 1952.
1956-1958
-. RG 84 General Entry UD 3267 Box
Bishop to Sarit,
1R2ecOorcdtosb, eTrh1a9il5a6n.d 106,
. RG 84 General Records, Thailand 1956 1958 Entry' UD 3267 Box 106,
Sarit to Bishop, 9 October 1956.
.,SRecGre8ta4ryThoafilSatnadte1, 9456S-e1p9t5e8mbEenrtr1y9' 5U7D. 3267 Box 106, K.G Cleveland to
— —— -. RG 84 Top Secret General Records 1947-1958 Box 3, Hensel to Dulles,
4 February 1955.
เอกสารหอฝับฺดประธานาธิบดไี อเซนaาวร์ (The Dwight D. P.ismhowRr Library')
- -The Dwight D. Eisenhower Library. John Foster Dulles Paper 1951 1959, Per
sonnel Series Box 1, Robertson to Secretary of State, Possible designation
.of General William Donovan as Ambassador to Thailand, 2 June 1953
———. OCB Central File Series, OCB 091 Thailand, Landon to Kenneth T.
Young, Conversation with Thai Ambassador Sarasin and Kenneth p.
— -Landon, 9 February 1956.
. Paper as President of United States 1953 1961 (Ann Whitman file)
Box 4, NSC summery of discussion, Potential Political Difficulties for the
United States inherent in Supplying Arms to the Thai National Police
and Army, 20 December 1954.
. Paper as President of United States 1953-1961 (Ann Whitman file)
— Box 4 NSC summery of discussion, Minutes of the 143 rd Meeting of the
National Security Council, 6 May 1953.
- Paper as President of United States 1953-1961 (Ann Whitman flipi
Box 4 NSC summery of discussion, National Intelligence Estimate Resist-
ance of Thailand, Burma, and Malaya to Communist Pressures in the
Event of a Communist Victory in Indochina เท 1951, 15 March 1951.
322
บรรณานุกรม
The Dwight D. Hisenhower Library. Paper of John Foster Dulles 1951-1959,
.White House Memorandum Series Box 1, Memorandum of Conversation
with The President, 4 April 1955
. Papers as President ไ 953-196ไ (Ann Whitman tile), International Series
Box 48, File Thailand (3), Dulles’ร Memorandum for The President, Vis-
-—— it of p. Phibulsonggram, 2 May 1955.
. White House Central Files, Office Files 1953-1961 OF 8 F Ambassador
and Minister, Gorge V. Allen Box 134, Bishop to The President, 15 No-
vember 1957.
1 White House Office, National Security Council Staff : Paper 1948-1961,
OCB Central File Series Box 55, National Security Council: Progress Re-
port on Future United States economic Assistance For Asia by The
Operations Coordinating Board (No.5506), 7 December 1955.
— -. White House Office, National Security Council Staff : Paper 1948 1961,
-OCB Central File Series Box 55, National Security Council : Progress Re
port on United States Objective and Courses of Action with Respect to
Southeast Asia by The Operations Coordinating Board (No.5405), 21
December 1955.
-.White House Office, National Security Council Staff : Papers, 1948 1961,
-Operations Coordinating Board Central File Service Box 2, Memorandum
for James ร. Lay, Jr. Hxecutivc Secretary National Security Council, Special
—— Report on Thailand, 12 July 1954.
. White House Office, National Security Council Staff : Papers, 1948-1961,
Operations Coordinating Board Central File Service Box 2, “Thailand ะ All
American Dilemma." October 1954.
-———- wrhite House Office, National Security Council Staff : Papers, 1948 1961,
Operations Coordinating Board Central File Service Box so, Memorandum
for The Operations Coordinating Board Assistants, “Progress Report on
Southeast Asia (NSC 5405 AND portion of NSC 5429/5)," 2 December 1955.
, White House Office, National Security Council Staff : Papers, 1953-1961,
Psychological Strategy Board Central Files Series Box 16, Summary of
Department of State Revision of PSB-D 23, 24 July 1953
-. White House Office, National Security Council Staff : Papers 1948 1961,
323
ชนุ คิก ศกั ดินา และพญาอนิ ทรี
Operations Coordinating Board Central File Service Box 2, Analysis of
-International Security in Thailand and Recommended Action, 4 January
.1956
-The Dwight D. Eisenhower Library. White House Office, National Security Coun
-cil Staff : Papers 1948 1961, Operations Coordinating Board Central File
_Service Box 2, Special Report to The National Security Council 1954.
White House Office, Office of the Special Assistant for National Security
Affaire: Record, 1952-1961 NSC Series, Briefing Notes Subseries Box 16,
TFihleai:laSnodu, th8eaSsetptAemsiabe(r1199553-31.961), บ-ร. Psychological Strategy based on
. White House Office, Office of the Special Assistant for National Security'
-Affaire: Record 1952 1961 NSC Series, Briefing Notes Subseries Box 16,
- - -File: Southeast Asia (1953 1961), Memorandum for General Smith Chair
-man of Operations Coordinating Board from Robert Cutler Special Assis-
tant to the President, 10 September 1953.
. White House Office, Office of the special Assistant for National Security
-Affaire : Record 1952 1961 NSC Series, Briefing Notes รนbseries Box 16,
-File: Southeast Asia (1953 1961), Memorandum for General Cutler from
พ. B. Smith, 11 September 1953.
ห้องสมุดร้ สภาสห อเมรกุ า (Library of Congress)
^ ^ -Library7 of Congress. CK3100007533, 20 December 1954, Potential Political Dif
ficulties for the United States Inherent in Supplying Arms to the Thai
.NCaKti3o1n0al02P9o7li6c6e3a,nOdctAobrmery.1954, Thailand : An American Dilemma.
เอกสารหอจดหมายเหคแุ ห์งชาดรงกฤษ (The Nationaal Archives)
NA. CO 537/7115, Whittington to Foreign Office, 26 February 1951.
CO 54462/3, Thompson to ttFooorFFeooigrreneiiggOnnffOOicffeff,iiccee2,,921N10oJMvuelamyrcb1he9r511299.5429. .
— —. F0 I
. FO 371/101166, Wallinger
.
371/101168, Chancery
. FO 371/101168, Wallinger to Foreign office : 27 November 1952. 28
November 1952.
324
บรรณานกุ รม
NA. FO 3F7O1/317011/110668,88W4,hiWttianlglitnognertotoFoFroeriegingnOfOfifcfeic,e,ใ 319NDoveecmembebrer1915925.4.
. 371/106890,
—. FO 371/106890, Whitteridge to Foreign Office, 10 July 1953* Report
FO
Whitteridge to Foreign Office, Annual Review ;
on the general situation in Thailand for 1955, 3 January 1956.
. FO 371/112261, Wallinger to Foreign Office, Annual Report on Thailand
— for 1953, 18 January 1954.
FO 371/112262, Gage to Foreign Office, 21 August 1954.
. FO 371/112262, Wallinger to Foreign Office, "Annual Report on Thai-
land for 1953,” 4 November 1952-
.FO 371/117338, Gage to Foreign Office, 2 August 1955
—— . .... 371 /1 17338,
FO W'hitteridge to Foreign Office, 11 August 1955
371/117346, July 1955
FO Gage to Tomlinson, 27 Office, 6 August 1955.
FO 371/117346,
Whitteridge to Foreign
. FO 371/117360, Gage to Tomlinson, 29 April 1955.
.,
.
FO 371/123645 Thai Nationals Visiting China, 22 February 1956
Gage 17 April 1957.
FO 371/129610, to Foreign Office,
— ..
.
FO 371/129611, A.J. de La Mare to Tomlinson, 7 July 1957. 1957. 21
FO
FO 371/129611, Adam to Tomlinson, 8 June 1957 September
371/129611, Whittington to Foreign Office ; 17
September 1957.
—— .. FO 371/129612, Whittington to Selwyn Lloyd, 22 September 1957.
FO 371/136020, Whittington to Foreign Office, 20 March 1958.
FO
371/76277, Thompson to Foreign Office, 6 December 1949.
. FO 371/76281, Thompson to Foreign Office : 21 February 1949. 25
February 1949.
. FO 371/84348, Thompson to Mr. Bevin,” Siam : Annual Review for
1949,” 10 May 1950.
. FO 371/84352, Far Eastern Department to U.K. High Commissioner in
Canada, Australia, New Zealand, India, Pakistan, Ceylon, 14 December
— 1950-
—- . FO 371/92954, Whittington to Foreign Office, 28 February 1951.
.. FO 371/92956, Whittington to Foreign Office, “Siam: Political Summary,”
13 July 1951
325
ชุนศกึ ศักดนิ า และพญาอนิ ทรี
F0 371/92957, Foreign office to Bangkok, 4 December 1951.
“Coup d’Etat in
. FO 371/92957, Murray to Foreign Office,
.NA. Siam/’ 3 De-
—
cember 1951
a FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office : 30 November 1951. 5 De-
cember 1951. 7 December 1951.
— . FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office, "Coup cFHtat in Siam,'’ 5
December 1951.
. FO 628/79, Minutes, 1 July 1951,
บทความ ทนงสอื วทิ ยานิพนธ์ และ!อกเท!อ่นื ๆ
-Adulvasak Soonthornrojana. 1986. "The Rise of United States-Thai Rela
tions, 1945-1954.” Doctoral Dissertation, University of Arkon.
Aldrich, Richard J. 1993. The Key to the South: Britain, the United States,
—— ,and Thailand during the Approach of the Pacific War 1929-1942.
Kuala Lumpur: Oxford University Press.
.. .2000a Intelligence and the War against Japan : Britain, America
— .and the Politics of Secret Service, Cambridge : Cambridge University
Press
. 2000b. “Legacies of Secret Service : Renegade SOE and the Karen
Struggle in Burma, 1948-1950.” In The Clandestine Cold War in Asia.
1945-1965 : Western Intelligence, Propaganda and Special Operation.
-edited by Richard J. Aldrich, Gary D. Rawnsley and Ming Yeh T.
AndersoRna,wBneslneeyd.icLtoRn.dOo’Gn.:1F9r7a7n.k“CWlaitshsd. rawal symptoms: Social and Cultural
Aspects of the October 6 Coup.” Bulletin of Concerned Asian Scholars
9 (3): 13-30
— .T1h9e79S.tu“dTyheofSTtuhdaiielsanodf,thedeitTehdaibyStEatleiz:ieTrhBe.AStyaatle. of Thai Studies." In
Athens. Ohio ะ Ohio
———. 1985. “Introduction." In In The Mirror, edited by Benedict R.O'G
University Center for International Studies Southeast Asia Program.
-AndersoAtinon,ndDearansvdoindVaLine. td1n9aR9mu1.c.1hT9irr5aa3pM-p1ee9dn6d1biy.onNSeeuswc.cBeYsaosnr:gkkT:ohCkeoะlEuDimsueabnniahgoUKwnaeimrveAorlsd.imtyinPisretrsa-
326
บรรณานกุ รม
Anuson Chinvanno. 1992. Thailand’ร Politics toward Chaina, 1949-1954.
ApichatOCxfhoirndw:aSntnoA. n1t9o8n5y,’s“ College.
Thailand’s Search lor Protection : The Making of
- -OthxefoArdlliaUnncievewrsitihty.the United States, 1947-1954.” Doctoral Dissertation
Bartholomew Feis, Dixee K. 2001. "The Man on The Ground : The OSS in
Vietnam, 1944 1945." Doctoral Dissertation The Ohio State University.
Batson, Benjamin A. 1984. The End of the Absolute Monarchy in Siam. Sin-
PegtaeproFre. : Oxford University Press.
Bell. 1982. “Western Conceptions of Thai Society : The Politics of
-American
Bernstein, Barton
SJ.ch1o9l7a2rs.hPipo.li"ticJsouarnndalPoofliCcieosntoefmtphoerTarruymAasniaA1d2m(i1n)is:tr6a1ti7o4n..
Chicago: Quadrangle Books.
Bogart, Leo. 1976. Premises for Propaganda: The United States Information
Agency’s operating Assumptions in the Cold War. New York : Free
Borden,PrWesilsl.iam. 1984. The Pacific Alliance: United States Foreign Economic
Policy and Japanese lYade Recovery4 1947-1955. London : University
of Wisconsin Press.
Bowie, Katherine A. 1997. Rituals of National Loyalty: The Village Scout
Braiiey,MNo.vJe.m1e9n8t6i.nTThhaailialanndda. nNdewtheYoFrakll: Columbia University.
of Singapore: A Frustrated Asian
Revolution. Boulder : Westview Press.
Brown, Anthony Cave. 1982. The Last Hero: Wild Bill Donovan. New York :
Vintage Books.
Busynkl, Leszek. 1983. SEATO: The Failure of an Alliance Strategy. Singapore:
Singapore University Press.
Caldwell, บ Alexander. 1974. American Economic Aid to Thailand. London :
Lexington Books.
-Chaiwat Khamchoo and
E. Bruce Reynolds, eds. 1988. Thai-Japanese Rela
tions in Historical Perspective. Bangkok : innomedia.
Chaiyan Rajchagool. 1994. The Rise and Fall of Thai Absolute Monarchy :
Foundation of The Modern Thai State from Feudalism to Peripheral
Capitalism. Bangkok : White Lotus.
327
ชนุ ลกึ ศักดนิ า และพญาอินทวี
Chalong Soontravanioh. 2002. "The Small Arms Industry in Thailand and the
Asian Crisis/' In ,Hegemony Technocracy, Networks, edited by Takeshi
CChhaartirviaHRt aiStmhaanartsoahpmiut.atr1aa9n. 71d69.T8a5“Tk. ahTsehhaiMiSaFhkoiirrnaegiigshonfi.PtKohleyicoTyt.ohB:aiaT-nUhge.kso.Nkme:tiwCliohtaarrkryeso*anlliWanitcePraenssd.
-the SEATO Treaty of 1954: A Study in Thai Decision-Making." Doc
toral Dissertation, Claremmont Graduate School.
Chomsky, Noam, and Edward ร, Herman, 1979, The Washington Connection
ChomskVayno,dluNm.T, heHirI..dZBiWnoisLotor, lnLd.ะ Fascism : the Political Economy of Human Right
South End Press,
Nadear, et aL 1997. The Cold War and the Univer-
sity : loward an Intellectual History of the Postwar Tears, New York :
Chula CNheawkrPabreosnsg. se. 1960. Lord of Life. London : Alwin Redman Limited.
Coast, John. 1953, Some New York : Institute of
Aspects of Siamese Politics,
Pacific Relations.
Damrong Rachanuphap, Prince. 1926-1927. “The Introduction of Western
Culture in Siam.” Journal of Siam Society 20 :89-100
-. 1962. Miscellaneous Articles: Written for the Journal of Siam Soci
.ety. Bangkok : The Siam Society.
Darling, Frank c. 1965 Thailand and the United States. Washington D.C.:
Public Affaires Press.
Dhani Nivat, Prince. 1946. “The Old Siamese Conception of the Monarchy,”
— Journal of Siam Society 36 (2): 91-106.
1954. "The Reign of King Chulalongkorn," Journal of World History
— —Du-nne.,21M:94a6t6t9h-.6eC6w.o' พlle.ct2e0d03A.rt"iAcleCso,ldBaWngarkoSkta:teThoef
Siam Society. Constructions
Mind : Cultural
of Brainwashing in The 1950s.” Doctoral Dissertation, Brown University.
Eisenhower, Dwight D. 1963. Mandate for Change, 1953-1956. New York :
Doubleday & Company.
Ferrara, Federico. 2012. “The Legend of King Prajadhipok : Tall Tales and
Stubborn Facts on the Seventh Reign in Siam." Journal of Southeast
- 1Asian Studies 43 (1) : 4 31.
328
ฃวิวิณานุทวิม
Fifield, R. H, 1972. Americans in Southeast Asia : The Hoots of Commitment.
Fine, HNerebwerYt oAr.k1:9T6h5o. m“TahseYL. iCquroidwaetlilo.n of World War il in Thailand.” Pacific
Historical Review 34 ( 1 ): 65-82.
Fineman, Daniel M. 1997. A Special Relationship : The United States and
Military Government in Thailand, 1947-1958, Honolulu : University of
Hawaii Press.
Flood, R. Thadeus. 1976, The United States and the Military Coup in Thailand :
Study, California ะ Indochina Resource Center,
l ord , EAuBgeancek.gr2o0u1n7d. Secret
Cold War Monies; Buddhism and American's
.Strategy in Southeast Asia New Haven : Yale University Press.
cForeign Relations of the United States 1948 Voi 6. 1974. Washington D. . ะ
Government Printing Office.
cForeign Relations of the United States 1949 Vol 1. 1976a. Washington D. . ะ
Government Printing Office.
cForeign Relations of the United States 1950 Vol. 6 . 1976b. Washington D. . :
.Government Printing Office
.Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol 12, 1987, Washington
D.C : Government Printing Office,
Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol 22. 1989. Washington
. .D.C.: Government Printing Office,
Classman, Jim 2004 Thailand at the Margins, New York : Oxford University
— Press.
— . 2005. “The New Imperialism? On Continuity and Change in US For-
eign Policy."
Environment and Planning 37 (A) : 1527-44.
Goscha, Christopher E. 1999, Thailand and the Southeast Asian Networks
-of the Vietnamese Revolution, 1885 1954. Richmond : Curzon.
. . .Griswold, A. B. 1961. King Mongkut of Siam. New York : The Asia Soceity.
Hall, D G E 1968. A History of South East Asia. London : Macmillan,
Handley, Paul M. 2006. The King Never Smiles: A Biography of Thailand's
.Bhumibol Adulyadej. Yale University Press
Harrison, Rachel V., and Peter Jackson. 2011. The Ambiguous Allure of the
West : Traces of the Colonial in Thailand. Hong Kong : University of
Hong Kong.
329
ฃุนดึท ศกดนิ า และพญาอนิ ฑรื
Hayes, Samuel p. 1950a. “Point Four in United States Foreign Policy.” Annuals
of the American Academy of Political and Social Science 268
(March): 27-35.
. 1950b. "The United States Point Four Program,” The Milbank Memorial
Fund Quarterly 28 (3): 263-72.
Herring, George c, 2008. From Colony to Supperpower. New York : Oxford
University Press.
Herzfetd, Michael. 2002. “The Absent Presence : Discourses of Crypto-Colo-
nialism.” South Atlantic Quarterly 101: 899-926.
Hess, Gary R. 1972. “Franklin Rosevelt and Indochina." The Journal of Amer-
HewisoSinct,aanKteeHviinins.tTo1hr9ya8i5l9a9.n(Bd2a.)n:Cko3en5rsn3e-a6cnt8id.cuBtu: rYeaaluecUrantisvCeraspitiyta. l and the Role of the
. 1997. “The Monarchy and Democratization.” In Political Change in
Thailand : Democracy and Paticipation, edited by Kevin Hewison, 58-
74. London : Routledge.
Hogan.,r2eM0sie1cn5ht.aaet“liToJhn.,a.”ialnaRdnedpTr:heCosemonnattasetsGitoa.ntiPo5ant1teo(1rvs)eo:rn5.E11l-e96c92t1i.o.nEs.xpSloavneinregigtnhtey and Rep-
History of
American Foreign Relation. Cambridge: Cambridge University Press.
Hunter, Edward. 1951. Brain Washing in Red China: The Calculated De-
-struction of Men'ร Minds. New York : Vanguard Press.
Hyun, Sinae. 2014. “Indigenizing the Cold War: Nation Building by the Border
Patrol Police. 1945-1980.” Ph.D. Dissertation University of Wisconsin-
Madison.
Jackson, Peter. 2011. “The Ambiguities of Semicolonial Power in Thailand."
-In The Ambiguous Allure of the West: Traces of the Colonial in Thai
land, edited by Rachel Harrison and Peter Jackson, 37-56. Hong
Kong: University of Hong Kong,
Jain, Thailand, 1949-1983. New Delhi : Radiant
R, K, ed. 1984, Chaina and
Publishers.
Johnson, บ. Alexis. 1984. The Right Hand of Power, New Jersey : Prentice-
Hall.
330
บารณานกุ าม
Johnson, บ. Alexis. 2001. “The King and Us: Representation of Monarchy in
-Thailand and the Case of Anna and the King.”
International Journal
of Cultural Studies 4 (2) : 201 18.
Jory, .P.AHSGa1cpit9esrhro8itnicorl6gekr1iei.Inc9nMda25tee05lcrr.1TWva1.Ient.r1nhid9tt“aiiT5ncoDa5ngh.aa:.nTiNVHiheeHooelwwliuWAsmYtAsoooieomrarlikfnce5,a-:r:A5ilcC21faWro99incr-4nra5Bi5e8tnelil.nctCooOgUom.xnt”nhfeifovee[IrทernderPvsTnorUichtelyevneseiePvBdOneraterx\insnsfidoset.uyVdrdniiePtgetHrndIenaissdmsbt.oyo.nrANyesxeoiwealf
—— . .Kahin
York ะ Alfred A. Knopf.
.KKeaysieasn, TpCThahepaajeiarrlpReinsaroadF..i6c.2a510l,90CS617ou.u.lCtutJhosreemaa:nms:1to9RAd2ei7sfgiy-a1iion9Png5ar8oMlig.samrKarxymiionstmoDN:e:opKrTatyhhroteetmoaFesUonterntmrinovafeTtrAisohistnayiialoanPfnrSMedts.ousddDieaertsna.
.New York : Cornell University
-Kobkua Suwannathat Pain. 1994. Politics and National Interests: Negotiations
-for the Settlement of
1947. Tokyo: Sophia
UthneivFerrsaintyc.o-Siamese Territorial Dispute 1945
—- .995—. ใ Thailand's Durable Premier : Phibun through Three Decades
Kuala Lumpur: Oxford University' Press. Develop-
.1932-1957.
Country and Constitution : Thailand 's Political
2003. Kingr
ment 1932-2000. New York : Routledge Curzon.
. s -Kullada Kesboonchoo Mead 2003. "A Revisionist History of Thai-U. . Rela
-tion.” Asian Review 16 : 45 67.
. 2004. The New' York : Routledge
Rise and Decline of Thai Absolutism.
Curzon.
Landon, Kenneth Perry. 1968. Siam in Transition : A Brief Survey of Culture
New York :
.Trends in the Five Years since the Revolution of 1932.
Greenwood Press
Robert jay, ed. 1970.
Trans action Books
- .Lifton, America and the Asian Revolutions. New York :
.Likhit
Dhiravegin 1985. :ThTaRiI-PSocilietinccse:sSPeulebclitsehdinAgspHeocutsseo.f Development and
Change. Bangkok
331
จนุ ศกึ ศกคนา และพญาอินทรี
Lobe, Thomas. 1977. United States National Security Policy and Aid to the
Thailand Police. Monograph Series in World Affaires. Colorado ะ Uni-
versity of Denver.
Lobe, Thomas, and David Morell. 1978. “Thailand's Border Patrol Police :
Paramilitary Political Power." In Supplemental Military Forces : Re-
A53ux7il8i.arBieersv9 eerdlyiteHdiiibsyanLdouLisonAd.oZnu:rScAheGrEand
- .serve, Militarias, Gwyn
Harries Jenkins, ไ
Lockhart, Bruce McFarland. 1990. “CMoornnealrlcUhyniivnerSsiitaym. and Vietnam, 1925-
1946." Doctoral Dissertation
MacDoCnaolmd,paAnlye.xander. 1950. Bangkok Editor. New York : The Macmillan
Mahmud, Nik Anuar Nik. 1998- The November 1947 Coup : Britain, Pihul
-Songgram and the Coup1 Selangor Darul Ehasan ; Center for Educa
tional Technology Universiti Kebangsaan Malaysia.
.Manich Jumsai, M.L. 1970. .Relations Bangkok :
History of -Anglo Thai
Chalermnit
— .McCoy, Alfred พ. 1973. The Politics of Heroin in Southeast Asia, New York :
Harper and Row
2006. . A Question of Torture : CIA Interrogation from the Cold War
.to the War on Terror. New York : Metropolitan Books.
Mehden, Fred von der and Fred พ. Riggs. 1967 Evaluation of the VSO :
. .Moffat,CInAotrebnrbevoliltewULsnowiwveitr1hs9itV6y1SPOrMeasnosd.ngVkiullta,gtheres.KBinagngokfokSi:aImJS.OIMth.aca, New York :
Morell, David and Chai-anan Samudavanija. 1981. Political Conflict in Thai-
NamnglgeaernnsdchB:loaRgoeenfrop,riamGm,u,nR1ne9a&7c9tiM.on“a,AinRngPelvuoob-lTluihsthiaoeinrRs. .eClaamtiobnrsid. g1e8,2M5-a1s8s5a5ch:uAseSttteu:dyOei-Mln-
Changing of Foreign Policies.” Doctoral dissertation University of
Nebraska-Lincoln.
-Nattapoll Chaiching, 2010, “The Monarch and the Royalist Movement in Modem
Thai Politics, 1932 1957." In. Saying the Unsayable : Monarchy and
-Democracy in Thailand, edited by Soren Ivarsson and Lotte Isager.
147 78. Copenhagen : NIAS Press.
332
บรรณานุกรม
Neher, Arlene Becker, 1980. “ iPnreTluhdaeilatondADlliuarnicneg:TThhee1E9x4p0asn/sioDnocotforAalmdeirsi--
can Economic Interest
sertation Northern Illinois Univeristy.
Neon Snidvongs. 1961. “The development of Siam’ร Relations with Britain
-and France 1851 1868/
dissertation
UinnivtheersiRtyeiogfnLoofndKoinn.g Mongkut. Doctoral
Nuecterlein, Donald E. 1967. Thailand and the Struggle for Southeast Asia.
New York ะ Cornell University Press.
Ockey, IJnamReesf.o2r0m0i2n.g“CTivhial iSoPcoieltiyticasnd, Street Politics in Historical Perspective.”
by Duncan McCargo, 107-23.
edited
Copenhagen : Nodic Institution of Asian Studies.
Osgood, Kenneth A. 2001. “Total Cold War : บ.ร. Propaganda in the Free
World 1953-1960," Doctoral Dissertation University of California Santa
Barbara.
Paterson, Thomas G. 1972. "The Quest for Peace and Prosperity : Interna-
tional Trade, Communism, and the Marshall Plan." In JP.oBlietircnsstaenind,
Policies of the Truman Administration, edited by Barton
78-112. Chicago: Quadrangle Books.
Peleggi, Maurizio. 2002. Lord of the Things: The Fashioning of the Siamese
Monarchy’s Modern Image. Honolulu: University of HawaFi Press.
. 2016. “Excavating Southeast Asia'ร Prehistory in the Cold War :
AArmcheariecoalnogAy r1c6ha(1eo)l:o9g4y-1in11N. eocolonial Thailand / Journal of Social
Phillips, Matthew'. 2017. Thailand in the Cold York :
War. London and New'
.Routledge
Praagh, David VMa.nR,. 1996. Thailand’ร Struggle for Democracy: The Life and
Time of
Seni Pramoj. New York : Holmes and Meier. Dynam-
Randolph, R. Sean. 1986. The United State and Thailand : Alliance
iocfs,C1a9li5fo0r-n1i9a.85, Berkeley: Institution of East Asian Studies University
Ray, Jayanta Kumar. 1972. Portraits of Thai Politics. New Delhi : Orient
- Langman.
Reus Smit, Christian, 2004. American Power and World Order. Cambridge :
Polity Press.
333
ชุนคึก คกั คนา และพญาอนทรี
Reynolds, E. Bruce. 1984. "Thailand and The Southeast Asia League." Paper
———.Wkp1ora9ekr9s. e2:2n.2Tt-e"h2Tde4haeOAtfoutfhgpicueeesntIionn1ftg9eS8rWtn4raa.ettdieoggneia:clTSCheoernvOfiecSreSesnicnienToWhnaoiTrllahdnadiW/S’atruIndIiITe,sheeidniSteeBcdarnebgtys-
-George
Record
Ac.dCmhinailsotura, t3io2n8. 50. Washington D C.: National Archives and
— . 2005. WThaarilIaI.nCd'asmSbercidrgete War : The Free Thai OSS, and SOE during
World
: Cambridge University Press.
Riggs, Fred พ. 1967. Thailand: The Modernization of A bureaucratic Polity.
Rist, GHilboenrotlu1lu99:9E.aTsth-eWHesitstCoerynteorf.Development : From Western Origins to
Global Faith. London: Zed Books.
Robin, R. 2001. The Making of the Cold War Enemy: Culture and Politics in
.RRoonsigtzSkotkeyhn,oaearmHngMaaeUrin,rlaiynatn.ainvdrd1eya9r-.Cs8Iin1o8tty9v.e.e6lTlr3ehtc.etAAuCcantlIiAoOC'nsuotmSlLipenoclenerxdeo,tofPnOTr:iphnWeacrieeatHsotitnovisin:teoswPrrEyiPns. pcrBeeiotsaonsnn.aggkUeon,kiCv: eoCrushintuytelarPleorsenpsgis--.
Scott, Peter Dale. 1972. The WYoarrkC: oTnhsepiBraocbyb:s-TMheerSriellc.ret Road to the Second
Sean, War. New
Indochina Alliance Dynamics,
Randolph. R. 1986. The United State and Thailand :
1950-1985. Berkeley : Institution of East Asian Studies University of
LCaaulirfioernJi.a1. 993. "The Contingency of
Sears, -Autonomous History." In Auton-
omous Histories Particular Truths,
edited by Laurie J. Sears, 3 35.
Wisconsin: Center for Southeast Asian Studies University of Wiscon-
sin.
Selecteda.nDdoFcuinmaelnCtsoomfmTuhneiqBuaendouf nTghCe oAnsfeiarenn-cAefrTiceaxnts of Selected Speeches
Conference Bandung
RInedloatnioesnisa.1 18-24 April ไ 955. 1955. New York : Institution of Pacihc
Seni Pramoj, M.R. 1950. “King Mongkut as a Legislator." Journal of Siam
Society 38 (1) ะ 32-66-
334
บรรณานุกรม
Seni Pramoj, and Kukrit Pramoj, M.R, 19611 "The King of Siam Speaks,* In
— .Mongkut, the King of Siam. Ithaca, New York: Cornell University Press.
1987 A King of Siam Speaks. Bangkok : The Siam Society.
Somsak Jeamteerasakul. 1993. “The Communist Movement in Thailand /’
Doctoral Dissertaion Monash University.
Sorasak Ngamcaehonkulkid, 2005. “The Seri Thai Movement : The First
Alliance against Military Authoritarianism in Modern Thai Politics,"
Doctoral Dissertation University of Wisconsin-Madison,
-Soravis Jayanama. 2003, “Rethinking the Cold War and the American Empire.”
Asian Review 16 : ใ 43
Special Study Mission to Southeast Asia and the Pacific Report by Walter
, ;H. Judd7 Minnesota; Marguerite Stitt Church Illinois; E, Ross Adair
Indiana; Clement J. Zablocki, Wisconsin, 29 January 1954 for the use
.of the Committee on .Foreign Affairs 1954 Washington D.c, : United
.States Government Printing Office
Stanton, Edwin F. 1956. Brief Authority : Excursion of a Common Man in an
Uncommon World. New York ะ Harper & Brothers Publishers.
Stowe, Judith A, 1991. Siam Becomes Thailand : A Story of Intrigue. London :
Hurst & Company.
.Suchit Bunborigkarn. 1987, "Political Institution and Processes ” In Govern-
ment and Politics of Thailand, edited by Somsakdi Xuto, 41-74. Sin-
gapore : Oxford University Press.
Surachart Bamrungsuk. 1988. United States Foreign Policy and Thailand
Military Rule 1947-1977. Bangkok : Duang KamoL
Tamada, Yoshifumi. 1994. “Political Implication of Phibun’s Cultural Policy,
1938-1941.” Final report submitted to the National Research Council
Tan, MoitfchTehlla,il2a0n1d8.. “Confronting Communism: Sang Phattanothai and Thai-
land’ร Dynamic Relationship with the Cold War World, 1948-1957.”
-Sojourn : Journal of Social Issues in Southeast Asia 33 (1) : 59 115.
Tarling, Nicholas. 1992. “Ah-Ah ะ Britain and the Bandung Conference of
. .1955.” Journal of Southeast Asian Studies 23 (1) : 74-111.
1996. "Britain and the Coup 1947 in Siam ” Paper presented to
335
ขนลึก ศักดินา และพญาอนิ ทรี
.International Association of Historians of Asia. Chulalongkorn Univer-
sity Bangkok. 20-24 May 1996.
PraerrlwinieglW,, BNaaricr.ehSnoidlnagJsaapn2o.0r10e95:8.S0Bi.nrFgitiaaeplidno,rMeSaoUrusnthihvaeelarsPsitltayAeksPiraPehsasibn. udntShoenIgmkhpraacmt .oSf tKLourceiaan:
University of Queensland Press.
-TThhaamk sCo-TgSoh1rohkaa9camli7moNa9lemud.mSmuaTcrtsniihieaanoantrgnicaldUenatahnan.Aei,dv1seJe9s:daro7sTpc.8iitah1.ayne9t"iePP7oPsrnh8eeoi.sbloMisTuft.ihnicTlasishtoiaaonriPyfglaokDPnlhirderteias.cspmeson’t1scic9eT,3hP21aa-9i1t4e9N1r5an17tai9o.l4inBs5-maB/n.ugiJBlkodoauinnkrggn:kaPTolrkhooe-f:
Southeast Asian Studies 9 (2): 234-47,
Thanavi Chotpradit. 2018. “Countering Royalism with Constitutionalism : The
-People’s Party’s Visual Rebellion.”
Fast Asia Research 26
Culture after the Bowaradet South
(3) : 235 55.
Thanet Aphornsuvan. "The United States and the Coming of the Coup of
TThheeoPhea1nr9tias4g,7oAnitnhPaSanipa.em1r9s.".712J9o. u7“r1Tn.haeNl eoRwfhteYhteoorrkSici:aoTmfhPeSooNlcitieiewctsyY:7oF5rok:r1eT8igi7mn-e2Ps1.o4l.icy, Internal
Security and Domestic Politics in the Truman Era/ In Politics and
- .1P9o6lic2ie4s1ofCthhiecaTgrou:mQaunadArdamnginleistBroaotikosn., edited by Barton J. Bernstein.
Thongchai WinichakuL 1994. Siam mapped: A
Nation. Honolulu : University of Hawai'i History of the -Geo Body of a
. 1995a. Siam mapped : Press. .Nation Chiang
Mai: Silkworm books. A History of the -Geo Body of a
— -.,l12an90d9053s.bin.“Wc"eTrhi1tei9n7Cg3ha/atnJtghoieunrgInnLatlearnosdftiscSceoaspuะethSoeofaustththeeAaPssiatasAnt :sSiNatunedwHieiHsstio2sr6tioa(n1nes)s:ai9nn9dT1Ph1oa4sit-.
National Histories in Southeast Asia/ In New Terrains in
by Abu Talib Alimad and Tan Liok .Southeast
SAisnigaapHoirseto:rSyi9negdaiptoedre
University Press. Ee, 3-29
336
บ11ณาา.เกรม
Thongcbai Winichakul. 2006. “Siam’ร Colonial Conditions and the Birth of
Thai History,” Paper presented to the Conference on “Unraveling the
Myths of Southeast Asia Historiography” In honor of Professor Barond
Jan Terwiel, 24-26 November 2006.
—— - .. 2008. "Toppling Democracy.” Journal of Contemporary Asia 38, no.l
- (February): 11 37 Conditions and the Birth of Thai History." In
Colonial
. 2011, "Siam’ร
-Unraveling Myths in Southeast Asian Historiography, edited by Volker
Grabowsky, 23 45, the volume in honor of Bass Terwiel. Bangkok :
River Books.
Truman. Harry ร. 1965. Years of Trial and Hope, 1946-1952. Vol. 2. New
-York: A Signet Book.
VanidaDToroctioigryalouDnigsgsoerotnatTiount,tleW. 1a9sh8i2n.g“toTnhaSitAatmeserUicnainveRrseiltayt.ions. 1950-1954.”
Vella, Walter F. 1955, The Impact of the West on Government in Thailand.
Berkeley : University of California Press.
Wilson, Constance M. 1970. “State and Society in the Reign of Mongkut,
- -1851 1868 : Thailand on the Eve of Modernization,” Doctoral Disser
tation, Cornell University.
.Wilson, David A. 1962a Political Tradition and Political Change in Thailand.
.S L ะ The Rand Corporation,
—— .. 1962b. Politics in Thailand Ithaca, New York : Cornell University
———— Press.
—", 1968. Trip for s\ACT to Thailand. Bangkok : USOM,
1970, The United States and the Future of Thailand . New York ะ
Praeger Publishers.
Fred Von der Mehden, and Paul Trescou. 1970. Thinking
S.L ะ USOM
Thomas B. Ross. 1974. The Invisible Government. New
. .Wilson, David A.s
about ARD
Wise, David, and
York: Vintage Books.
Wiwrat Mungkandi. 1975. “In Search of Security : Thailand and The United
-States, 1945-1950.” Doctoral Dissertation, Harvard University.
. “The Security Syndrome. 1941 1975.” In A Century and A Half of
337
จนุ ดิก ศักดิน1 า แระพญาอนิ ทรี
--Thai Americcin Relations, edited by Wiwat Mungkandi and William
Wyatt, Warren, 59 141, Bangkok : Chulalongkorn University. : Thai Watana
.4 Short History , Bangkok
David K. 1984. Thailand :
.Panich.
Zinner, Paul E., ed. 1958 Documents on American Foreign Relations 1957.
New York ะ Council on foreign relation.
หนงสอี พิมพ
Asahi Evening News9 2 June 1960
Bangkok Post9 10 November 1947.
Bangkok Post, 11 November 1947,
13 November 1947.
Bangkok ,Post 9 April 1955,
Evening 22
News
Hong Kong Tiger Standard , 9 June ใ 957.
,Newsweek 21 November 1955.
New York Times1 19 November 1955.
.New York Times, 18 May 1956.
New York Times, 26 August 1956
New York Times, 21 September 1956.
29 January 1957.
New York TTiimmeess,9 3 August 1957.
New
York
Singapore Standard1 13 November 1957.
6 November 1954.
The Economist9
May 1955.
United Press, 5
338
นามานุกรม
ทฤษณ๙ *ส3!วะรา, พ.อ. (2457-2519) หน่งึ ในทหารค่ายสเี่ สาเทเวศน์ของจอมพลสฤษดิ้
ชินะรัชต์ ท่ีเตบิ โตมาจากกองพลที่ 1 แตก่ ฤษณย์ งั คงจงรักภักดกี บั ค่ายราชครู
กาชิสงคราม, หลวง (เทยี น เก่งระดมยงิ ) (2446-2510) สมาชิกคณะราษฎรสายทหาร อดดี
เสรึไทย เขา้ รว่ มคณะห[ู้ ประหาร 2490 ในฐานะนายทหารนอกราชการ อกี ฐานะหนง่ึ
หลวงกาจสงครามคือเปน็ พ่อตาของหม่อมเจ้าจักรพันธเ์ พ็ญศรึ จักรพนั ธ์ เช้อื พระวงศ์
คนสำคญั ท่กี ลช้ ดิ กบั ในหลวงรัชกาลท่ี 9 หลวงกาจสงครามมีบทบาทสำคัญในการ
ผลักคนั รัฐธรรมนูญ 2490 หรอื ทีเ่ รียกกนั วา่ “รฐั ธรรมนูญใตต้ มุ่ ” หลังรัฐประหาร
2490 หลวงกาชสิ งครามมบี ทบาทโดดเดน่ ดำรงตำแหนง่ รฐั มนตรี ทว่าต่อมาเขา
-ขัดแย้งอย่างรนุ แรงกบั จอมพลผนิ ชุณหะวัณ จึงถกู เนรเทศออกจากประเทศไทย
กัาน จำนงคมู ทิ ท, พ.ท. (2446 2507) สมาชกิ คณะราษฎรสายทหาร เปน็ หนึง่ ในคณะ
รฐั ประหาร 2490 และเปน็ 1 ใน 4 นายทหารที่ไปจ้ีให้ควง อภัยวงศ์ ลาออกจาก
ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเมอ่ื วนั ที่ 6 เมษายน 2491
กติ ติคกั ด้ิ ศรอี ำไพ กายหลังจากจอมพลป.พิบลู สงครามเปิดใหม้ ีการไฮต์ปาร์ค กคิ ตศิ ักด้ิ
ศรีอำไพ นกั ไฮดป์ ารค้ ท่กี ลุ่มรอยัลลสิ ตใ์ หก้ ารสนบั สนูน ได้ช้นื ปราศรยั เรียกร้องให้
อภปยั รวะงชศา์,ชพน.สตน. ับ(หสลนวูนงรโฐั กธวรทิ รอมภนยัญู วฉงบศ์)ับ 2492
ควง สมาชกิ คณะราษฎรสายพลเรอื น
(2445-2511)
ชพง่ืรระว่ยามพกหารลปพฏลพวิ ัตยหุิสเยสานมาแ2ล4ะ7ร5ฐั บคาวลงจออมภพัยลวงปศ.เ์พคิบยดลู ำสรงงคตรำาแมหหนล่งังรจัฐามกนรฐัตบรใีาลนจรอฐั มบพาลล
ป.พิบูลสงครามถูกล้มในปื 2487 ภายใตก้ ารนำของปรีดี พนมยงศ์ ควงไดช้ ื้นเป็น
นายกรัฐมนตรีคนท่ี 4 และลาออกหลงั จากสงครามโลกครั้งทีส่ องสิ้นสดุ เขากลับมา
ขน3ก ศกดินา และพญาอนทรื
ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรอี ีกครง้ั ช่วงสนั้ ๆในปี 2489 แลว้ ลาออกหลังจากขัดแย้ง
กบั ปรดี ี หลังจากนันควงกเึ ปล่ยี นไปอยูก่ ับฝ่ายรอยัลลิสต์ เมอื่ มีการจดั ตัง้ พรรค
ปรร;ชาธิป๋ตย้ ควงใดเ้ ป็นหวั หน้าพรรคคนแรก หลังรัฐประหาร 2490 ควงขึ้นมาเป็น
นายกรัฐมนตรี แต่กถ็ ูกจ้ใี หอั อกจากดำแหน่งเมอ่ื วนั ที่ 6 เมษายน 2491 เพอื่ ให้
จอมพลป.พบิ ูลสงครามเปน็ นายกรฐั มนตรีอีกคร้ัง หลงั จากน้ันพรรคประชาชปิ ต๋ ย์
-นละควงไดท้ ำหนา้ ทีฝ่ ่ายคา้ นในสมัยรฐั บาลจอมพลป. โดยทำทกุ วิถที างรว่ มกบั รอยัล
ลสิ ต์'ทดี่ ำรงตำแหนง่ สมาชิกวฒุ สิ ภาเพอี ทำลายรฐั บาล จนนำไปสู่การรัฐประหาร 2494
ต่อมาเมอื มีการเลอื กตง้ั 2495 พรรคประชาชิปต๋ ยภ์ ายไดก้ ารน้าของควงกัโตบ้ อยคอต
การเลอื กตั้ง พรรคประชาชิปัตยก์ ลับมาลงเลอื กตง้ั อีกคร้งั ในเดือนกมุ กาพนั ธ์ 2500
แส1 กC#แพร>เลอกตงั้ ทำใหพ้ รรคประชาชิปัตยฟ์ ้องรอ้ งให้การเลือกต้งั ครงั้ น้นั เปน็ โมฆะ
ซงึ่ นำไปสู่การรัฐประหาร 2500 ในเวลาต่อมา
คึกฤทชิ ปราโมช, ม.ร.ว. (2454-2539) นักหนงั สอื พิมพท์ ี่ประกาศตัวว่า “ขา้ พเจา้ เป็น
รอยะลิสต์" เขาเปน็ ผกู้ ่อตง้ั พรรคก้าวหน้าและพรรคประชาชิปต๋ ข์ ทัง้ ยังเปน็ ผู้กอ่ ตงั้
หนังสือพมิ พ์ ffllมรัฐ อกี ดว้ ย คกึ ฤทธีม่ ทลายบทบาททง้ั เป็นอาจารย์มหาวิทยาลยั
นกั เซียน นกั การเมือง คลอดปนี ผูเ้ ชีย่ วชาญเกย่ี วกับราชสำนกั สำหรบั กรณีสวรรคต
คึกฤทธเปน็ ผู้หนึ่งทม่ี ีบทบาทในการกระพอื ขา่ วลอื เก่ียวกบั ปรดี ึ พนมขงต์ วา่
เกยี่ วขอ้ งกบั กรณสี วรรคต ซึ่งนำไปสู่การรัฐประหาร 2490 และเขาเปน็ หนง่ึ ในผเู้ ขียน
-.“รัฐธรรมนูญใตต้ ่มุ " รว่ มกบั ฝ่ายรอยัลลิสตค์ นอนๆ
จอหนสัน, ยู อเลกชศิ (บ. Alexis Johnson) (2451 2540) เอกอ้ครราชทตู สหรฐั ฯประชำ
ประเทศไทย (2501-2504) จอหนสันถูกส่งมาแทนบชิ อปเน่อื งจากสหรฐั ค เหน็ ว่า
ไทยเป็นพนั ธมติ รสำคัญในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ แตข่ ณะนัน้ ความสมั พันธใ์ ทยกับ
สหรฐั ฯ กำลังเสอ่ื มลงและเดนิ ไปสูท่ างตัน เพราะบิชอปไมส่ ามารถทำงานร่วมกับ
รบฐั ชิ บอาปลมใหคี วมา่ มรขาชดั สแยำน้งกกั ับกมล.รุม่ .วร.อถยึกัลกลุทิสธติ้ ์ และคณะทหารของจอมพลสฤษดได้ อีกทัง้
ปราโมช ซ่งึ เปน็ เจ้าของหนงั สอื พิมพ์ รพพรัฐ
และเปน็ พระสหายของพระมหากษัตริย์ จอหน์ สนั ทำหนา้ ทปี่ ระสานงานการเสดจ็
ปครวะามพมาสันส]ปหใีรหัฐ้กฯับขทอั้งงสพอรงะฝมา่ หยาใกนษกตัารรดิยำ์ใเนนปินีน2โ5ย0บ3ายซต่งึ า่ กงาปรรปะรเทะศพราว่สมดกงั ันกตล่อ่าวไไปดตส้ ลรอ้าดง
-ชว่ งสงครามเยน็
จกั รพนั ธเ์ พ็ญคิริ จักรพนั ธ์, หม่อมเจ้า (2452 2536) เปน็ พระไอรสในพระเจา้ วรวงฅเ์ ธอ
กรมหมื่นอนวู ตั นจ์ าตรุ นต์ และหม่อมจำรัส จักรพันธ์ ณ อยุธยา สำเร็จการศึกษาดา้ น
เกษตรศาสตรและเริมเข้ารบั ราชการทกี่ ระทรวงเกษตร หมอ่ มเจ้าจกั รพันธ์เพญ็ ศรึ ิ
สมรสกับวภิ า เก่งระดมยิง บุตรสาวของหลวงกาจสงคราม (เทียน เกง่ ระดมรง) เมื่อ
ปี 2484 ในการรัฐประหาร 2490 หม่อนเจา้ จักรพันธเ์ พญ็ คิริมบี ทบาทสำคญั เปน็ ผู้
340
นามานกุ รม
แทนคณะรฐั ประหารเดินทางไปกราบบังคมทูลสถานการฌให้กบั พระบาทสมเด็จ
พระเช้าอย่หู วั ทรงทราบที่สวติ เซอร์แลนด์ และมบทบาทสำคญั ในการชว่ ยงานของ
ในหลวงรชั กาลท่ี 9 ชนถงึ ชพี ติ ักษัยในตำแหนง่ องคมนตรี
ชารบุ ตุ ร เรองสุวรรณ (2483-2527) เปน็ ส.ส.ขอนแกน่ มาตั้งแตป่ ี 2489 ในชว่ งสงครามใลก
ครัง้ ที่สอง เขาใต้ร่วมขบวนการเสรีไทยและมบี ทบาทสำคญั ในการเคลอื่ นไหวในสกา
ผู้แทนราษฎรผา่ นพรรคเสรีประชาธปิ ไตยในสายปรดี ี พนมยงคํ ในชว่ งปลายทศวรรษ
-2490 เขาไคร้ ่วมมือกบั เผ่า ศรียานนท์ ตอ่ ต้านผา่ ยรอยัลลิสด์
จีรวัสส์ ปนั ยารชนุ (2464 2560) บุตรสาวของจอมพล ป. พิบลู สงคราม สมรสกับรกั ษั
ปนั ยารชุน รมว. ตา่ งประเทศในรัฐบาลของจอมพลป, พิบูลสงคราม จีรวัสสม์ ีความ
ใกลช้ ิดกับบชิ อป เอกอคั รราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย ชง้ โด้มีการติดตอ่
รบั สง่ ข่าวสารกนั
-ขุมกฎพงษ์บริหัตร, พระเจ้าวรวงศเธอ พระองค์เจา้ (2447 2502) เป็นพระโอรสพระองค์ใหญ่
เนสมเดจ็ พระเชา้ บรมวงตเ์ ธอ เจ้าฟาิ บริพัตรส1ุชมุ พันธุ กรมพระนครสวรรค์วรพนิ ิต
และหมอ่ มเจ้าประสงคส์ ม (ราชสกุลเดมิ ไชยันต์) หลังปฏวิ ตั ิ 2475 ไดล้ าออกขาก
กระทรวงพระคลงั มหาสมบัดิเพอ่ื ตามครอบครัวไปประทท'บัั ยังเมอื งบนั ดงุ เกาะชวา
-ต่อมารัชกาลท่ี 9 ไดโ้ ปรดเกล้าฯ แต่งตงั้ เปน็ พระ!จา้ วรวงฅเ์ ธอ พระองค๔เจน*่าจุมภฎ
พงษบั ริพัตร ในฐานะตัวแทนสายบริพัตร ซึง่ เป็นลำ่ ดับท่ี 2 ของการครองราชย์ ชอื่
ของพระองคเ์ ช้าขมุ ภฏพงทบ์ ริพตั รไตร้ บั การคาดหมายวา่ จะขนมาแทนสายมหด้ ล
ตง้ั แตข่ า่ วลือเรือง ร.8 สละราชยใ์ นปี 2488 หรือหลังกรณสี วรรคตของ ร. 8 ททรง
-ไตร้ ับแตง่ ต้งั เปน็ คณะกรรมการสอบสวนพฤดีกรรมในการที่ ร.8 เสดจ็ สวรรคต
โขวเอนิ ไหล (2441 2519) ผู้นำสำคัญของพรรคคอมมิวนสิ ต์จีน เปน็ นายกรฐั มนตรขี อง
เสมาื่อธการรณมหรฐัมป่ืนรนะรชาาธขิปนพจนีงคต์ปง้ั แรตะป่พีัน2ธ4์9ร2มชวือ่.ขตอ่างงโปจรวะเอเทนิ ศใหเลปเ็นปตน็ วัทแีร่ ท'ู้ชนกั ไขปองปรรฐั ะบชามุ ลกไลทมุ่ย
ประเทศไมฝ่ ักใฝฝ่ ่ายใดทีเ่ มอื งบันดุง ประเทศอินโดนเื ซย (18-24 เมษายน 2498)
ในเวทเี ดยี วกันน้ัน ใจวเอนิ ไหลไคแ้ สดงทา่ ทที ่เี ปน็ มติ รกับประเทศไทย พรอ้ มทัง้ ได้
เชิญคณะผู้แทนไทยไปเยือนจนี จึงเปน็ ทม่ี าของการเปล่ียนนโยบายตา่ งประเทศของ
จอมพล ป. และการส่งทตู ลับไปจีน
เฉยี บ ชยั สงค์, ร.ต.อ. (2459-2504) นายตำรวจผู้ดิดตามปรดี ี พนมยงค์ ที่หนใปพรอ้ มกนั
.หลงั กบฎวังหลวงในปี 2492 ต่อมาเมอ่ื รฐั บาลจอมพล ป พิบลู สงครามมนี โยบาย
กจบัลับมเอื ขกาั ับมาปไรทีดยใี เนมอ่ืกวาันรตทอ่ ่ี 1ด0้านเมอษำนายานจข2อ4ง9ฝ9่ายโรดอยยพลั ลล.สิตต.อ์ .เเฉผียา่ บศไดรยี้เปานน็ นตทัวแ์ ใทนนฐปานรดีะี
อธิบดีกรมตำรวจเปน็ ผ้ดู ำเนินการไห้เขากลับเขา้ ไทยได้ เฉียบก่อต้ังพรรคศรอี ารย-
เมตไตรยและลงเลอื กตง้ั เม่อื วันที่ 26 กมุ ภาพันธ์ 2500 แด่ไม่ไดร้ บั เลือกตั้ง
341
จนุ ศึก ศกั ดนิ, า นละพญาอนิ ทรี
ชยั นาทนเรนทร, สมเดจ็ พระ!จ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยา (2428-2494) พระราชโอรสองศ์
ที่ 58 ในพระบาทสมเด็จพระจลจอมเกลา้ เจ้าอยหู่ วั กบั เจ้าจอมมารคา ม.ร.ว. เนอง
(ราชสกลุ เดมิ สนิทวงศ์) เนองจากมารดาถึงแก่อนจิ กรรม 11 วันหลังประสูติ
พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยูห่ วั จึงให้สมเดจ็ พระศรสี ารนิ ทรี าบรมราชเทวี
พระพันวัสสาอยั ยกิ าเจ้าเลยี้ งดูปีนเปน็ คนที่ใกลช้ ดราชสกุลมหดิ ลในเวลาต่อมไ ใน
รฐั บาลจอมพล ป. ยคุ แรก พระองศ์มลี ้วนร่วมอยู่ในกลุม่ กบฏ ทำใหถ้ ูกคมุ ชงั ท่ี
เกาะตะรเุ ตาและถูกถอดออกจากฐานันดรศักดิ้ ต่อมาเมอื่ มีการรว่ มมือกนั ระหว่าง
ปรีดีกบั กล่มุ รอยลั ลสิ ตจ์ นลม้ รัฐบาลจอมพล ป. สำเรจ็ ไดม้ ีการปล่อยตวั และคืน
ฐานนั ดรสทั ดี้ตามเดิมเม่ือ'ปี 2487 ในสมัยรฐั บาลควง อภัยวงศ์ สำหรบั กรณสี วรรคต
ร. 8 พระองศ์ตัดคา้ นการท่ีแพทย์และเจา้ หนา้ ทต่ี ำรวจจะมาชนั สตู รพระศพ ต่อมา
พระองศ์เปน็ บ้สู ำเรจ็ ราชการแทนพระองศต์ ามรัฐธรรมนญู 2489 แต่เมือ่ เกดิ
รัฐประหาร 8 พฤศจกิ ายน 2490 ทรงเปน็ ผูส้ ำเรจ็ ราชการแทนพระองศ์เพียงหนงึ่ เดียว
ในสามคนที่ลงนามรบั รองการประกาศใชร้ ฐั ธรรมนูญ 2490 เม่อื เกิดการเคลอ่ื นไหว
เพ่อี เปลย่ี นสายราชสกุลการครองราชย์ พระองศท์ รงยนื เคียงข้างราชสกลุ มหดิ ล
พระองศล์ ื่นพระชนมเ์ ม่อื วันที่ 7 มีนาคม 2494 เป็นพระราชไอรสพระองศส์ ุดทา้ ยใน
พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั และมีอายุยืนยาวทส่ี ุด
ชดิ มัน่ ศ์ลป็ สนิ าคโยธารักษ์, พล.ท. (2439-2532) ในปี 2487 ได้รับการแต่งตง้ั เปน็
รัฐมนตรใี นรฐั บาลควง อภัยวงศ์ ตอ่ มาดำรงตำแหน่ง รมว. กลาโหมในรัฐบาลทวี
นูณยเกตุ และเสนิย์ ปราโมช หลังรฐั ประหาร 2490 เขา้ รับตำแหนง่ รมว. มหาดไทย
ในรัฐบาลควง อภยั วงศ์ กอ่ นจะลาออกไปหลงั จากควงโตนบบี ใหล้ าออกในปี 2491
ในฐานะตัวแทนกลมุ่ รอยัลลิสต์ รายงานซีไอเอแจง้ วา่ พล.ท. ชิต ม่ันสิลป็ มีชอ่ี จะ
ดำรงตำแหน่งนายกรฐั มนตรที ัง้ ในกบฏเสนาธิการในปี 2491 กบฏแมนฮดั ดนั 2494
และความพยายามลม้ รัฐบาลจอมพลป. พบิ ลู สงครามภายหลังในหลวงรัชกาลที่ 9
เสดจ็ นิวัตพระนครในปิ 2494 แตท่ ั้ง 3 เหตกุ ารณ์ไม่ประสบผลสำเรจ็
ดลั เลส, จอห์น เอฟ. (John F. Dulles) (2431-2502) รมว.ตา่ งประเทศสหรัฐฯ ภายใต้
ประธานาธิบดีไอเชนราวร์ (2496-2502) ดัลเลสเปน็ คนสำคญั ในชว่ งดน้ ยุคสงคราม
เยน็ ท่สี นบั สนูนท่าทแี ข็งกรา้ วต่อด้านคอมมิวนสิ ต์ทวั้ โลก เขาเห็นว่าต้องเพมการ
สนับสนนู ทางการทหารแกไ่ ทย เพราะไทยเปน็ จดุ ยทุ ธศาสตรส่ ำคัญในการตอ่ ตา้ น
การขยายตวั ชองคอมมวิ นิสต์ในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉยงใต้ สง่ ผลใหป้ ระธานาธิบดี
ไอเชนฮาวร์อนุมัตแิ ผนการสนบั สนนู ทางการทหารอย่างเร่งด่วนแกไ่ ทยดว้ ยการสง่
เสนาธกิ ารทหารผาสนับสนูนการ'ฟกิ การใชอ้ าวุธ และเร่งให้การสนับสนนู อาวธุ
ยทุ โธปกรณ์ ไนเดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2498 ดลั เลสเขา้ พบจอมพล ป. เพ่อื ผลักดนั แนวคดิ
ในการพฒั นาเศรษฐกิจและขอให้รัฐบาลไทยทบทวนกฎระเบียบเพือ่ ดงึ ดดู การลงทนุ
342
นามานุกรม
จากพรฐั ฯแต่จอมพลปาม่แสดงทา่ ทต่ อบรบั แดอ่ ยา่ งใด นอทจาทนั้น สัลเลศยงั ไม่
เทน็ ดว้ ยอย่างย่งิ กบั นโยบายข1 องจอมพลป. ทจี่ ะเปิดการค้าขายกับจีน จนนำไปสู่ขอ้
สงั เกตว่าไทย!ร่ิมดีตวั ออกหา่ งจากสหรัฐฯ ในเดอื นมนี าคม 2499 เขาเดินทางมาไทย
อกี คร้งั และไต้เขา้ เฝ็าในหลวงรชั กาลท่ี 9 และกระต้นุ ใหพ้ ระองค์ตระหนกถงความ
สำคัญของบทบาทพระมหากษตั ’รย้ในการตอ่ ฐก้ บั คอมมวิ นสิ ต์ เมอื่ เกิดรัฐประหาร
2500 ดลั เลสแสคงทาทีท่นี ตกดา่ งไปจากความต้องการของบิชอป ทตู สหรฐั ฯ โดย
เขามองวา่ การที่สฤษดใดเ้ ปน็ นายกรฐั มนตรีน้ันจะเปน็ ประโยชน์ตอ่ สหรัฐฯ โดย
เฉพาะเรื่องเสถียรภาพทางการเมอื ง แสะเขายงั เชือ่ ด้วยว่าพระมหากษัตรยิ ไ์ ทยจะเปน็
ผูน้ ำทางการเมืองที่แทจ้ ริง
ดล้ เลส, Dulles) (2436-2512) นกั การทูตและนกกฎหมายชาว
อลเลน เวลช์ ( Allen Welsh
อเมริกนั ที่กลายมาเปน็ ผ้อู ำนวยการหน่วยสบื ราชการคับ (ซีไอเอ) คนแรกทเี่ ป็นพลเรอื น
ในช่วงด้นสงครามเย็น คัลเลน เวลซ์ ดัณลสในฐานะหัวหน้าสำนกั ขาวกรองกลางอยู่
เบองหลังการรัฐประหารของอิหร่านในปี 2496 และการรัฐประหารในกัวเตมาลาใน
ปี 2497 เม่อื เผ่าเดนิ ทางไปวอชงดัน ด. ซี. เพ่อื พบประธานาธิบดีไอเซนฮาวรั
เผ่าก็ไดเ้ ขา้ พบเขาดว้ ย เพื่อขอให้สหรัฐฯ เพ่มิ ความชว่ ยเหลอื และเขากส็ นบั สนนู
เม่ือจอมพล ป. เร่มิ เปดิ สมั พนั ธก์ ับจนี ในเคอนพฤศจกิ ายน 2498 เขารายงานไปยัง
-วอชงิ ตนั ด. ซี. วา่ รัฐบาลจอมพล ป. กำลงั ทบทวนนใยบายการต่อด้านคอมมวิ นิสต์
สิเรก ช้ขนาน (2447 2510) หน่ึงในสมาชกิ คณะราษฎรในการปฏิวัตสยาม และเป็นเสรีไทย
ในช่วงสงครามโลกคร้งั ท่ีสอง หลังจากนัน้ รว่ มก่อตงพรรคแนวรฐั ธรรมนูญ โดย
สมาชิกสว่ นใหญมาจากขบวนการเสรไี ทยและคณะราษฎรทสี่ นบั สนนู ปรดี พนมยงฅ์
เมอ่ื เกดิ รฐั ประหาร 2490 ช่ือของดเิ รกในฐานะนกั การเมืองกลุม่ ปรีดกี ถ็ ูกลดบทบาท
ลง แสะปรากฎชือ่ ดเิ รกอกี หลายคร้ังเมื่อเกดิ ความพยายามก่อรฐั ประหาร ทัง้ กบฏ
เสนาธิการปื 2491 และกบฎวงั หลวงปี 2492 หลังจากนั้นเขาดำรงตำแหน่งคณบดี
คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ชอ่ื ของดเิ รกกลบั มาปรากฏอกี คร้ังเมือ่
รัฐบาลจอมพลป. พยายามสรรบั สนนู พรรคการเมอื งตา่ งๆทัง้ แดป่ ี 2499 เป็นต้นมา
เพอื่ ลักับพรรคนิยมเจา้ อย์างพรรคประชาธิปฅ๋ ย์
โดไนแวน, วลิ เลยี ม .เซิ (William J. Donovan) (2426-2502) เอกอคั รราชทตู สหรัฐฯ
-ประจ้าประเทศไทย (สงิ หาคม 2496-สงิ หาคม 2497) เคยเปน็ ท่ีปรืกษาเอกคฅั ร
ทชทูตสหรัฐฯประจำประเทศญปนุ เคยเข้าไปสบื ราชการลบั ในรสั เซียหลงั การปฏวิ ตั ิ
ระหว่างสงครามโลกครัง้ ท่ีสอง ประธานาธบิ ดีรสู กลท์สงํ เขาไปยูโรปเพ่อื สบื ราชการ
อับจากนาซี ในประเทศไทย ไตโนแวนเปน็ หวั หน้าหน่วยโอเอสเอส (OSS) ไนชว่ ง
สงครามโลกครงั้ ท่ีสอง และนความสมั พันธ์อนั ดีคับปรติ ิ พนมยงคํ ต่อมาต้นเดอื น
สิงหาคม 2496 สภาความมนคงสหรฐั ฯได้อนมุ ตใิ หใ้ ช้แผนสงครามจติ วทิ ยาใน
343
ชุนคกึ ศกั ดินา และพญาอนิ ทรื
ประเทศไทย (บ.ร. Psychological Strategy' based on Thailand) โดยไคในแวน
เปน็ ผรู้ เรม่ิ ในการเสนอแผน ภารกิจคือการสราว “ปอ้ มปราการ’, (Bastion of
resistance) ในการตอ่ ด้านคอมมวิ นิ๗)ของสหรฐั ฯประจำภมู ภิ าคข้นึ ในไทยใดย
ใหเ้ ขาตำเนนิ งานร์วมกบั หลายหน่วยงานของสทรฐั ฯ แม้ว่าในชวี่ งเรมิ่ ตน้ รัฐบาล
จอมพล ป. พิบูลสงครามจะไมย่ อมรบั โดโนแวนเนอ่ื งจากเขๅมคื วๅมไกล้ชดิ กนั ปริดี
- -แด่ทังหมดกติ กลงกันใตเ้ พราะเปา้ หมายพ่แี ท้จริงคือการดา้ นคอมมิวนสิ ต้ร่วมกัน
ตลอดระยะเวลาที่ไดโนนวนดำรงตำแหน่งทดสหรฐั !ประจำไทย เขาตำเนนิ การ
ตอใเสนองตอ่ ความต้องการของสหรัฐ! เปน็ อยา่ งดี เขาเรียกรอง,ให้สหรัฐฯไห้การ
-กสลนไบกสในนไุนททยาองยกา่างรกทวห้างารขแวกางไทจยาใกหนม้ ั้นาmกขไ้นึ ต้ใคชวว้ บธิ คสไู่มปัยใกหับมก่ทารางผกลาักรดเมนั ึอใงหแซ้ละีไกอาเอรทขหยาายร
ในการปราบปรามการกอ่ กบฏและการต่อต้านคอมมวิ นิ๗!,ทไยในแล ดๅมขๅยแคน
ของไทย ในช่วงทเี ขาปฎบดั ีหนา้ ทบ่ี ูดสหรัฐฯ เขาริเรม่ิ งานหลายอยา่ ง เช่น การจดตงั้
หมบ่ านการทหาร การใช้สือ่ สารมวลชนสมยั ใหมท่ ำสงครามขดิ วิทยา การให้การ
สน้บสมุนอาวุธสมัยใหม่ เครื่องบินไอพน่ และเรอื เรว็ ให้กับกองทพั และตำรวจ โดย
เฉพาะอย่างย่งิ การฟกิ อบรมให้กบั ตำรวจ และการจดั ตั้งการขำวทางการทหารขึ้น
ในประเทศไทย โคโนแวนขอลาออกจากตำแหน่งหลงั ฝรงั่ เสสพๅ่ ยแหท้ ี่สมรภฏิ
เดียนเบยนพ่
เตียง ศึรขิ นั ธ์ (2452-2495) ส.ส. สกลนคร 5 สมัย ฉายา "ขุนพลคพู าน” หนง่ึ ,ใน “สีเ่ สอื
อีสาน" รืวมกบั ทองอินทร์ ภูริพัฒน์ (อบุ ลราชขานิ) ถวิล อุดล (ร้อยเอีด) และ
จำลอง ดาวเรอื ง (มหาสารคาม) ในชว่ งสงครามโลกครง้ั ท่ีสองเตยงเปน็ ห้วหนา้
ขบวนการเสริไทยภาคอีสาน หลังสงครามไลทครงั้ ท่สี องเขารวบรวมน้กการเมืองตง้ั
พรรคสหชีพ ซง่ึ เป็นแนวร่วมกับปรดิ ี พนมยงค เมอ่ื เกดิ รฐั ประหาร 2490 เตึยง
ร่วมกบั ส.ส. พรรคสหชพี จัดตง้ั "คฉเะพลเมืองใหม่” เพอื่ ต่อด้านรัฐประหารและ
ทำการแจกใบปลาต้ังในกรุงเทพฯ แสะภาคอีสาน จงึ ถกู จับตาในเรอื่ งการแบง่ แยกต็น
แคน ซ่ึงนำมาสกู่ ารลังหาร 4 รฐั มนตรใิ นเดือนมนึ าคม 2492 เตียงรอคมาได้และลง
เลือกตังในปิ 2495 พล.ต.อ. เผ่า ศรืยานนท้ ซงึ่ เปน็ ปฏิปกั ษ์กันมากอ่ นขอไหเ้ ตยี ง
รต่ว้อมงเกปา็นรพทันำแธนมิตวรรเ่วพมือกตับา้ นฝกา่ ยลซุม่ า้นยยิ กมด็ เจดี า้ ต,พอเรต้อียมงๆเขก้าบั มทา่ีจออกี มทพาลงดสว้ฤยบดตอ่ ธมนาะไรนชั เตด้ อื ซน่ึง
ขันวาคม 2495 มืคนพบศพของเคียงท่กี าญจนบรุ ี ซงึ่ มผี สู้ งสยั วา่ เป็นการกระทำของ
พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ คแู่ ข่งของจอมพลสฤษด ธนะรชั ต
ถนอม กิตฅขจร, จอมพล (2454-2547) สมาชกิ คฒะรฐั ประหาร 8 พฤศจิกายน 2490 เป็น
นายทหารผหู้ น่ึงทจี่ อมพลสฤบด ธนะรัชตํ ไวใ้ จมาก ขนเิ ะเดึยวกนั ก็เทย่ี วดองเปน็
ญาตกิ บั จอมพลประกาส จารเุ สถียร เพราะบตุ รชายคือพ.ล, ณรงค์ กติ ดิขจร แต่งงาน
344
นามานุกรม
กบั สุภาพร จารเุ สถียร ลกู สาวของจอมพลประภาส จารุเสถียร ถนอมดำรงตำแหนง่
รมช.กลาโหมในสมัยรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม ตอ่ มาเขาร่วมกับจอมพลสฤษด
รัฐประหารรัฐบาลจอมพลป.เม่ือวันที่ 16 กนั ยายน 2500 และดำรงดำแหนง่ นายก
รฐั มนตรขี ัดตาทัพระหว่างวันท่ี 1 มกราคม 2501 จนถึงวนั ท่ี 20 ตุลาคม 2501
กอ่ นจะมารับด่าแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครงั้ หลังจอมพลสฤษดิ้ถงึ แก่อสัญกรรมใน
เดือนขนั วาคม 2506
ถวลั ย์ ธำรงนาวาสวสั ด,ิ้ พล.ร.ต. (หลวงธำรงนาวาลวสั ด) (2444-2531) สมาชกิ คณะราษฎร
เป็นคนอยธุ ยาบ้านเดียวกับปรดื ี พนมยงค์ เป็นห,นงในคณะรัฐมนตรีรฐั บาลพระยา
พหลพลพยหุ เสนา และไดร้ บั การแตง่ ตั้งจากรฐั บาลให้เป็นหาหนา้ คณะเดินทาง
ไปกราบบังคมทูลเชญิ พระวรวงฅเ์ ธอ พระองค์เจาอานันทมหดิ ล ทป่ี ระหบั อยู่ ณ
ประเทศสวิสเซอรแ์ ลนด์ เสดืจข้นึ ครองราชย์ ไนชว่ งสงครามโลกครัง้ ที่สองเขามี
บทบาทไนฐานะเสรีไทยด้วย ต่อมาเปน็ รมว.ยตุ ธิ รรมในสมัยรฐั บาลปรดี ี พนมยงค์
เม่อื ปรดี ีลาออกจากตำแหนง่ นายกรฐั มนตรี หลวงธำรงฯได้เปน็ นายกรัฐมนตรคี น
ต่อมา เมอ่ื เกดิ รัฐประหาร 2490 ทัง้ ปรีดแี ละหลวงธำรงฯพยายามที่จะต่อต้านทง้ั
.ก่อนและหลงั การรฐั ประหารแตไ่ ม่สำเร็จ ชว่ งปลายรัฐบาลจอมพล ป มกี ารตดิ ตอ่ ให้
หลวงธำรงฯมาช่วยงานพรรคเสรีมน้งคติลาของจอมพลป. อกี ครั้งเพอื่ ตอ่ ต้านกลุม่
รอยล้ สสิ ด์
ไถง สุวรรณหตั (2449-2535) เป็นนักการเมืองยุคบกุ เบิกของพรรคประชาชปิ ้คย์ ในการ
เถีอกต้งั สิงหาคม 2489 ไถงขดั แยง้ กบั พระยาศรีวิสารวาจาเพราะทัง้ คตู่ อ้ งการลง
สมัครรบั เลือกตง้ั ในเขตเดยี วกนั ในระหวา่ งการปราศรยั ทีว่ งเวียนเล็กทน้ั มรี ะเบิดลง
ทำให้ใถงไดร้ ับบาดแบสาหัสจนต้องตดั ขา และพรรคประชาธิปัตย์ก็ใชก้ รณดี งั กล่าว
มาหาเสียงโดยกลา่ วหาว่าปรดิ ี พนมยงค์ อยู่เบ้อื งหลงั จนพรรคประชาธป็ตย์ชนะ
ดเลาือวกไสตดืงั้ ใป์ นาจร,ังคหขวอดังพพรระรนคปครระแชตาชก่ ปิ็ยังัตแยพแ์ ลเ้ มะ่ือปรรวามศทรัยั้งปทรำละาเทยคศวหามลชงั อจนากธนรนั้รมไขถองกงรถ็ ัฐอื บเปาน็ล
จอมพลป.พบิ ลู สงครามจนน่าไปสูร่ ัฐประหาร 2500
-ทรุนมน, แฮรรั ี เอส (Harry ร. Truman) (2427 2515) ภายหลงั อสญั กรรมของ
ประธานาธิบดีแฟรงกลนิ ดี. รูสเวลท์ อย่างลับพลันในเดอื นเมษายน 2488 รอง
ประธานาธบิ ดีฑรแู มนขึน้ ดำรงตำแหนง่ แทน และตอ่ มาได้รบั ชัยชนะในการเลือกตงั้
เปน็ ประธานาธบิ ดี (2488-2496) นโยบายตา่ งประเทศของสหรัฐฯในสมยั ทเแมน
เปล่ยี นจากการต่อตา้ นอาณานคิ มไปสูก่ ารพยายามแกไ้ ขปัญหาทางเศรษฐกิจ ขจัด
อุปสรรคทางการค้าและการดอ้ ยความเจรญิ เขาแถลงตอ่ สภาคองเกรสวา่ จะให้ความ
สำกญั กบั เรองเศรษฐกจิ เปน็ ลำดบั แรกเพ่ือรกั ษาสันตภิ าพไห้กบั โลก ตอ่ มา'ในเดอี 'น
ตุลาคม 2490 ทรแู มนประกาศวา่ สหรฐั ฯ ตอ้ งการแสวงทา “สันตภิ าพและความ
345
ชนุ ลึก ศักดนิ า แสะพญาอินทรี
มัง่ ค่ัง” ด้วยการปอ้ งกนั การปฏวิ ัติมิใหเ้ กดขนในโลก ซึ่งกคี ีอการตอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์
มัน่ เอง อยา่ งไรก็ตาม ทรแู มนให้การสนบั สนนุ ผร่ ง่ั เศสไนการกลบั มาครองอนิ โดจีน
อีกครัง้ หลงั สงครามโลกคร้งั ทีส่ อง ซง่ึ ขดั กบั แนวทางของปรดี ีทส่ี นบั สบนุ เอกราชใน
อนิ !ดจีน ซงึ นำไปสู่การท่ีสหรัฐฯกดั ค้านแนวคดิ ในการจดั ต้งั สน้ นิบาตเอเชียตะวันออก
เฉยี งใต้ตามขอ้ เสนอของเวยี คมินห้ หลงั รัฐประหาร 2490 นโยบายของรฐั บาล
ทรูแมนซึงไม่เป็นมิตรกับปรดื แี ละกสุ่มของเขาอกี ตอ่ ไป ภายใต้บริบทใหมใ่ นชว่ งแรก
เริมของสงครามเยน็ นัน สหรฐั ฯ ต้องการใหไ้ ทยยอมรบั ระเบียบการเงินระหว่าง
ประเทศทีม่ ิสกลุ ดอลลารเ์ ปน็ หลกั เพ่อื ลดอทิ ธิพลของอังกกบุ และสกุลเงนิ ปอนศใ์ น
ภมู ิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ และพยายามผลักดันใหไ้ ทยกลายเป็นแหล่ง
ปท.รใพั หย้กาากรรรแบั ลระอเงปรน็ ัฐตบลาลาดเบราอใงดรใบันสปินี 2ค4า้ 9จ3ากทปฐรแะมเทนศจองึ ไตุ ตสอ้ านหุมกตัรรค็ มวามเมชอ่วรยัฐเหบลาือลทจอางมกพาลร
ทหารในรปู อาวุธให้กบั กองทพั ไทยมูลค่า 10 ลา้ นดอลลารใ์ นทางลบั ท้นท และเม่อื
รฐั บาลส่งทหารไทย 4,000 นายเข้ารว่ มสงครามเกาหลีก็ยิ่งสรา้ งความประทับใจไห้
ประธานาธิบดีทรแู มนเปน็ อยา่ งมาก นอกจากนั้น ในปี 2494 ทรแู มนไดต้ ง้ั คณะ
กรรมการยทู ใงิศาสฅรดา้ นซฅิ วทิ ยๅ (The Psychological Strategy Board: PSB)
มหี นา้ ทป่ี ระสานงานวางแบนและจัดทำข่าวโฆบณาชวนเช่ือใหก้ ับรัฐบาล หน่วยงาน
จุลลนะทีอ้ ยรัพภู่ ายย์,ในต.ก้ อา.รด(2ูแ4ล5ข7อ-2ง5ผ3ู้อ9ำ)นวอยดกีตาเสรขริไใ็ ทอเยอ
ทวี T 2490 ทวเี ริ่มต้นทำงาน
หลงั รัฐประหาร
กับพล.ต.อ.เผ่า ศรียานนทโ์ ดยร่วมอย่ใู นคณะท่ีไปเจรจากับในหลวงรชั กาลท่ี 9 ให้
-เขา้ รว่ มงานฉลองรัฐธรรมนูญ 2475 ฉบบั แกไข 2495 หลังจากทพ่ี ระองค๕ม^=!ทIาท=tทงฃ่ ะ
ไมเ่ ขา้ รว่ ม ตอ่ มาทวีร่วมคณะของจอมพลสกบุ ตั้ ธนะรชั ด์ ทJใ้ ปเยอนอเมริกาในปี
2497 เพื่อขอความชว่ ยเหลือทางการทหารเพ่มื เดมิ ซึ่งในครง้ั นั้นไตเ้ ข้าพบ
ประธานาธบิ ดไี อเซนอาวร์ดว้ ข
ทวี ตะเวฑิกลุ (2451-2492) ลกู ศิษยใ์ กล้ชดิ และเป็นที่ไวว้ างใจของปรีดี พนมยงค ในชว่ ง
สงครามโลกครัง้ ท่สี องเขาเปน็ เสรไี ทยในประเทศ หลังสงครามส้นิ อดุ เปน็ รัฐมนตรีใน
จรัฐากบบาลนั ท'ไวดี้รบ่วมณุ กยบั เกปตรุะสแลืทะธริ้ มลวลุ .ติ คานลังนใทน์ รกฐั ่อบตา้ังลหมน.รงั .วส.ือเสพนิมียพ์ ์ ปราโมช ยคุ แรก หลงั
ทวม
Bangkok Post
บทบาทสำคญั ในเหตกุ ารณ์กบฏวังหลวงในเดอื นกุมกาพนั ธ์ 2492 เขาซึงถกู จับตาย
ทวี บณุ ยเกตุ (2447-2514) สมาชิกคณะราษฎร รว่ มปฏวิ ัติสยาม 2475 และเป็นเสรไี ทยใน
ประเทศ ตอ่ มาเป็นรมว.ศึกษาธกิ ารในรฐั บาลควง อภัยวงศ์ สมัยแรก เป็นผลู้ งนาม
รับสนองพระราชโองการโนการประกาศพระราชโองการวา่ สงครามกับสหราชอาณาจักร
และสหรฐั อเมริกาเป็นโมฆะเมอ่ื วันที่ 16 สิงหาคม 2488 ทวชี ันมาเป็นนายกรฐั มนตรี
หลังจากควง อภัยวงศ์ ลาออกจากตำแหน่ง เมอื่ เกดิ รัฐประหาร 8 พฤศจิกายน
2490 เขานภี้ ัยออกไปใชช้ วี ีตทปี่ าี โง ช่ือของทวี บุฌยเกตุ ปรากฎไนเอกสารซีไอเอ
346
นามานกุ รม
ท่ีรายงานการก่อกบฎเสน'!ชิการในปี 2491 วา่ ทวจี ะเป็น รมว. เกษตร หากการ
-รัฐประหารสำเรจ็ อย่างไรก็ตาม ทวีกไี ดก้ ลับมาเมืองไทยหลังปี 2500
ทหาร ขำหริ ญั , พล.ร.ต. (2444 2524) เดมิ ขอื่ ทองหล่อ ขำหริ ญั หนึ่งไนคณะราษฎรสาย
ทหารเรือในการปฏิวตั ิสยาม 2475 ได้รับการแต่งตงั้ ใหด้ ำรงตำแหนง่ รัฐมนตรใี น
รฐั บาลนายควง อภยั วงศ์ และเปน็ เสรีไทยสายทหารเรือคนสำคญั ในเหตกุ ารณ์กบฎ
วงั หลวง 2492 พล.ร.ค.ทหารได้เขา้ รว่ มก่อกบฎ โดยเป็นผู้นำกองกำลงั ทหารเรอื
และนาวิกโยชนิ จากชลบุรีเขา้ สู่พระนคร ทว่าก่อการไม่สำเร็จ ตอ่ มาเขายงั เปน็ ผูร้ ิเริม่
กแลบะฎพแลม.นร.ฮตตั .ตทันหา2ร4ถ9ูก4ปแลตด่กอล็อมักเจหาลกกาออีกงทหพั ลเรงั ือจากนั้นกองทัพเรอื กถ็ กู ลดบทบาทลง
ทองอินทเปร์็นภผูรมู้ ทิ ีบ้ฒทนบ์ า(ท2ไ4ด4ค9เ-ด2น่ 4ใ9น2ส) ภสา.สห. อลบุ ายลครนาชเรธยีากนเตี ขั้งาแวตา่ ก่ ‘าดรเาลวอื สกภตาง้ั ,,สมตอ่ยั แมรากไดไน้มปกี าี ร2ร4ว7ม6
กส่มนกั การเมอื งอีสานคนสำคญั เชน่ เตียง คริ ขี นั ธ์ (สกลนคร) จำลอง ดาวเรือง
(มหาสารคาม) ถวิล อดุ ล (รอ้ ยเอด็ ) เขามีบทบาทเป็นแนวรว่ มคับปรีดี พนมยงค์
ตะงแต1ต"น และเป็นเสรไี ทยสายอสี านโนช่วงสงครามไลกครง้ั ท่ีสอง ต่อมาได้เปน็
รฐั มนตรอี กี หลายสมัย และรว่ มก่อตั้งพรรคสหซพี ในปี 2489 หลงั รัฐประหาร 2490
ทองอนิ ทร์และพวกประกาศต่อด้านรัฐประหารและถกู ขบั ตามองอยา่ ง'ใกล'้ชิด หลัง
กบฏวังหลวงในเดอี นกุมภาพันธ์ 2492 ทองอินทรแ์ ละพวกรวม 4 คนถูกจับคดีกบฎ
แบง่ แยกดนิ แดน และถกู สงั หารระหวา่ งถูกควบคุมตัวในวันที่ 4 มนี าคม 2492
. -เทวฤทธิ้หนั ลึก, พล.อ.ท หลวง (กาพย์ หตั ตานนท์) (2437 2508) ผู้บญั ชาการทหาร
อากาศระหว่างปี 2486-2492 ได้ร่วมงานกบั ขบวนการเสรีไทย ในชว่ งรัฐบาลควง
อภยั วงศ์ หลังสงครามโลกครงั้ ท่สี อง หลวงเทวฤทธพนั ลกึ ยงั คงดำรงตำแหนง่
ผู้บัญชาการทหารอากาศ ขนกระทั่งกลางเดอื นธันวาคม 2492 มขี ่าววา่ กองทัพเรือ
และกองทัพอากาศมีแผนการรัฐประหาร รัฐบาลจอมพล ป. จงปลด พล.อ.ท.หลวง
เทวฤทธ้พิ นั ลกึ จากผบู้ ญั ชาการทหารอากาศ
ธนา โปษไปยาเนจรนจทา์ค, รพง้ั .สคำ.ทค.ัญหเนช่ึง่นในในนาเยดตือำนรลวจึงคหนาคสมนทิ 2ข4อ9ง4พเลผ.ตา่ เ.ปอ็น.เตผัว่าแศทรนยื ารนฐั นบทาล์ ขทอี่รว่มมพคลณปะ.
ใปกราบบงั คมทลู ในหลวงรชั กาลที่ 9 แเรลื่อะงป“กญั ลหมารทอี่เยกลั ิดลขส้นึ ตจ'า,กแรลัฐะธใรนรปมี น2ูญ49ฉ7บพับล2.ต4.9อ2.
รวมถึงบทบาทของผู้สำเรจ็ ราชการฯ
เผ่า ศรียานนท์ และคณะเดนื ทางไปยโุ รป สหรัฐฯ และไดเ้ ข้าพบประธานาธบิ ดี
ไอเชนฮาวร์
ธานนี วิ ตั กรมหมน่ื พทิ ขลาภพฤฒยากร, พระวรวงศเ์ ธอ พระองศ์เจา้ (หมอ่ มเจา้ ธานนี ิวตั
ใสณกุล) (2428-2518) เปน็ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมขนุ พิทยลาภพฤฒ-
ธาคา กบั หมอ่ มเอม (สกลุ เดมิ กุณฑลจินดา) เป็นเสนาบดีกระทรวงธรรมการตง้ั แต่
ปี 2470 ถงึ การปฏิวตั สิ ยาม 2475 ระหว่างท่ีคณะราษฎรเรอื งอำนาจ (2475-2489)
347
ขนุ คิก อกั ตินา และพญาอินทรี
พระองค์เช้าธานนี ิวัตไค้ปลกี คัวออกจากการเมอื งมาทำงานวชิ าการโดยtปีนนายก
สยามE'เมาคม ขณะเดียวกันพระองคย์ ังมคี วามใกลช้ ิดกับสมเด็จพระศรสี วรินทรี าบรม
-ราชเทวี พระพนั วสั สาอัยยิกาเจ้า และกรมขนุ ชัยนาทนเรนทร เพอ่ื นรว่ มโรงเรียนราช
ทุมาร ชว่ งท่กี รมขนุ ชยั นาทฯ ถกู จบั ทุม (2481-2487) พระองค์เจ้าธานนี ิวดั ถวาย
การดูแลสมเด็จพระพนั วสั สาอยั ยิกาเจา้ จึงนบั ไดว้ ่าเป็นคนท่ีใกลช้ ิดสายสกลุ มหดิ ล
มากท่สี ดุ หลงั รชั กาลท่ี 7 สละราชย์ พระองค์ถกู วางสถานะใหเ้ ปน็ พระอาจารย์
ตระเตรียม “ยุวกษัตรยิ ’์ ’ (สมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ้วสานันทมหดิ ล รัชกาลที่ 8 และสมเด็จ
พระเช้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมพิ ลอตลุ ยเดช) เพ่ือให้ทรงเป็นเจา้ นายตามแบบแผนราช-
ประเพณี พระองค์คอื ผนู้ ำทางภมู ิปญั ญาคนสำคญั ของกลมุ่ กษตั รยิ ์นยิ มในสมยั
รชั กาลที่ 9 โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ บทบาทประธานองคมนตรี (2495-2517) พระองค์
ชน่ื ชมการรัฐประหาร 8 พฤศขกิ ายน 2490 เปน็ อยา่ งมาก ในเอกสารการทตู สหรัฐฯ
และองั กฤษรายงานว่ามืการประชุมลบั เพอ่ื ก่อการรฐั ประหาร 2500 พระองคไ์ ดเ้ ขา้
รว่ มประชุมกบั จอมพลสฤษด๊ึ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช ม.ร.ว. ศกึ ฤทธิ้ ปราโมช ฯลฯ
นราธปิ พงคป์ ระพนั ธ, พระเจ้าวรวงศเ์ ธอ กรมหม่นี (2434-2519) พระโอรสในพระเจา้ บรม
วงศเ์ ธอ กรมพระนราชปิ ประพนั ธ์พงศ์ กับหมอ่ มหลวงต่วนศรี (มนตรกี ุล) วรวรรณ
เรมิ่ รบั ราชการที่สถานทูตไทย ณ กรงุ ปารีส ต่อมาไดเ้ ป็นองคมนตรีในรชั กาลพระบาท
สมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยหู่ ัว นอกจากการตา่ งประเทศแลว้ ทรงมีความสามารถไน
ใกหารมบ่ ัญภาญยตัหิศลัพงั ทจอ์ หมลพังลกปาร.ปทฏำวิรฐััตปิสรยาะมหา2ร472549พ4ระพอรงะคอไ์ งดคช้ ์ไ่วดย้รงาบั นตรำฐั แบหานลข่งอรงมรวะ.บตอ่าบง
ประเทศ (2495-2501) บทบาทสำคญั คอื การเป็นหวั หน้าคณะผ้แู ทนไทยเขา้ ร่วมการ
าเระชมุ เอเชยี -แอฟรกิ า ณ เมอื งบนั ตงุ อนิ โดนเี ซยี (18-24 เมษายน 2498) ในเวที
นนั้ เองพระองคไ์ ด้พบกบั โจวเอินไหล นายกรฐั มนตรีของสาธารณรฐั ประชาชนจนึ
อยา่ งไมเ่ ปน็ ทางการและนำมาสกู่ ารเรม่ิ ตน้ เปิดสัมพนั ธท์ างการทตู ระหว่างสอง
-ประเทศ
นอ้ ม เกตุนุติ, พ.อ. (2441 2513) สมาชิกคณะราษฎรสายทหารบก ร่วมเป็นคณะรัฐมนตรี
ท้งั ไนรัฐบาลจอมพลป.พิบลู สงคราม และควง อภัยวงศ์ รวมทัง้ เปน็ สมาชิกคณะ
รฐั ประหาร 2490
นักขัตรมงคล, พระวรวงศ์เธอ กรมหมืน่ จันทบุรสี รุ นาถ (หม่อมเจา้ นักข้ตรมงคล กดิ ีบากร I
(2441-2496) เปน็ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจนั ทบุรีนฤนาถ กบั
หม่อมเจา้ อัปษรสมาน เรม่ิ รับราชการทหาร แต่เม่ือมกี ารปฏิวตั ิสยาม 2475 ทรงออก
จากทหารประจำการมาเป็นนายทหารกองหนุน แล้วยา้ ยไปรบั ราชการไนกระทรวง
การตา่ งประเทศ าเระจำสถานเอกอคั รราชทูตไทย ณ กรงุ วอชงิ ตนั อีกสองปดี อ่ มา
ทรงลาออกจากตำแหน่งและเสดจ็ กลบั ประเทศไทย ระหวา่ งนั้ทรงศึกษาวิชาการตา่ งๆ
348
*นา ว่านุกรม
หลายแขนง เชน่ ประวัติศาสตร์ โหราศาสตร์ และวรรณคดี ทรงเป็นพระราชา{นก
โนสมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกิต้ั พระบรมราชินนี าถ ภายหลงั จากมีพระราชพิธิอกเิ ษก
-สมรสในเดือนเมษายน 2493 หม่อมเจา้ นกั ขัตรมงคลไดร้ บั การสถาปนาพระอสิ ่ริย
ศกสัข้ึนเปน็ พระวรวงศเ์ ธอ พระองศเ์ จ้านักขัดรมงคล และดำรงตำแหน่งองคมนตรี
ในปี 2493 พระองศเ์ คยไหค้ ำปรกึ ษาแก่ในหลวงรชั กาลท่ี 9
นายวรการบัญชา, พ.อ. (บุญเกดิ สตุ ันตานนท์) เป็นส.ส. เชียงรายตง้ั แต่ปี 2480 และเลอื ก
-อต่ายง่ฝู ป่ารยะจเอทมศพ(ล24ป9.3พบิ24ูล9ส4ง)คใรนามช่วรงว่เวมลใานพคิรณฐั บะราลฐั จปอรมะหพาลรป2. 4เร9มิ 0ขดอรำรับงคตวำาแมหชนว่ ย่งเรหมลวอ,
จากสหรัฐอเมริกาและเกิดสงครามเกาหลี ซื่งประเทศไทยเข้าใปเก่ียวขอ้ งโดยตรง ใน
เหตกุ ารณก์ บฎแมนฮตั คนั เมอื่ เดอื นมิถนุ ายน 2494 นายวรการบัญชาเป็นผรู้ บั สนอง
พระบรมราชโองการใหป้ ระกาศกฎอยั การศกึ ในจังหวัดพระนครและจังหวดั ธนบรุ ี
นกสนั , ปดรชิไรวาารตกต์ ์ารด(,’.RใiไcนอhเกaซrานdรฮตNา่อวiดxรา้o์ นnท)ค่ีถอ(ูก2มส4มง่5ิวม6น-า2เสิจ5ตร3จใ์7าน)กภรับมูอปงภิ รปาะรคเะทธเศมาไน่อื ทารธยฐั บิ บเดพาีใลือ่นจใสอหมม!,้ ัยทพปยลรเปะปธ็น.าเนร“ิม่าปธเป้อิบมดิดี
สมั พนั ธ์กมั ชนี นภิ ลนั ไดเ้ ดินทางมาเยอนไทยและพบกบั ขอมพลป. เขาไดย้ าวไ่ “ไทย
จะเป็นกลางไม่ได้" ต่อมานิกสันไดร้ บั เลือกเป็นประธานาธิบดสี หรัฐอเมริกาคนท่ี
- -เนตร
37 (2512 พ2ล5.1ต7.) (2452 2528) ปราบกบฎบวรเดชรว่ มกับจอมพลป.พบิ ูลสงคราม
เขมะโยธิน,
ตอ่ มาเขา้ เรยี นโรงเรียนเสนาธกิ ารทหารบกและไปศึกษาตอ่ ทฝี่ รง่ั เศส ใช!ชว่ ง
สงครามโลกคร้งั ที่สองเขาทำงานใตด้ นิ ใหก้ ับจอมพลป.พบิ ูลสงคราม หลังสงครามโลก
ครงั้ ทสี่ องเนตรเป็นคนหนึ่งที่เหน็ ดว้ ยกับแนวทางของปรีดี พนมยงศ์ ดงั น้นั เมอ่ื
เกิดรฐั ประหาร 2490 เขาและเพือ่ นทหารจำนวนหน่งึ จงึ ไมเ่ หน็ ดว้ ยและคดจะก่อ
รฐั ประหาร แต่ถกู จบั เสียกอ่ น จึงกลายเปน็ กบฎเสนาธกิ ารในเดอื นตุลาคม 2491
เขาถูกจำคุกเป็นเวลา 3 ปี หลงั ออกจากคุก เนตรไดท้ ำงานทหี่ นังสอื พมิ พ์ สารIสวั
ขจออมงจพอลมปพ.ลพสบิ ฤูลษสตงค้ั ทราต่ี ม้ังแขลนะเพมลื่อ.ปดี.อ24. เ9ผ7่า และมิบทบาทสำคัญในการโจมดรี ัฐบาล
ศรียานนท์ จนนำไปสู่รัฐประหาร 2500
-ตอ่ มาเขาไดเ้ ข้ารว่ มรฐั บาลถนอม กติ ตขิ จร ในปี 2501
บรรจงศักดี้ ชีพเปน็ สุข, พ.ต.อ. ( 2492) อดีดผูบ้ งั คับการตำรวจสันตบิ าล เคยร่วมงานกับ
ใเรีดึ พนมยงศ์ ในขบวนการเสรไี ทย หลังรฐั ประหาร 2490 ถกู จับตาเป็นพเิ ศษ
เอกสารซีไอเอระบุว่าบรรจงคักดเิ้ ปน็ ตัวแทนของปรดื ีไนการเคล่ีธนไหวโค่นคณะ
รัฐประหาร 2490 ทั้งกรณกบฏเสนาธิการ 2491 และกบฎวังหลวง 2492 โดยใน
คร้งั นัน้ วิทยทุ หารเรือประกาศขัคตง้ั รฐั บาลและประกาศใหพ้ .ต.อ.บรรจงคักด็ดำรง
ตำแหนง่ ผ้บู ังคบั การสันติบาลแทนพ.ต.ท. ละม้าย อทุ ยานานนท์ สง่ ผลให้พ.ต.ท.
349
ชุนศึก ศกั คนา และพญาอีนทรี
บรรจงศักส์ถูกสังหารในเวลาต่อมาโดยกลุ่มนายตำรวจของเผา่ ศรียานนท์ เช่นเดียว
กับทวี ดะเวทก้ ลุ
บิชอป, แมกซี วอลโด (Max Waklo Bishop) (2451-2537) เอกอคั รราชทูตสหรฐั ฯประจำ
ประเทศไทย (ธนั วาคม 2498 - ธนั วาคม 2500) จบการศึกษาคา้ นปรชั ญาจาก
มหาวทิ ยาลัยชิคาโก เคยดำรงตำแหน่งหวั หนา้ กจิ การเอเชียตะวันออกเฉียงเหนอ
(2491-2492) มารับตำแหนง่ ตอ่ ทกพวิ ริฟอย แมป้ ช็ อปยงั ยืดมนนโยบายตอ่ ตา้ น
จีนอยา่ งแข็งกรา้ ว แตก่ ็มคี วามสนิทสนมกับจอมพลป.พบิ ลู สงคราม นายกรฐั มนตรี
กเขาารฟทิอี่เขงราส้องนมิท.สร.นวม. คกกึบั ฤจทอมธพิ้ ปลรปา.โมชชนิ ทแกำในหน้ตา่ ำขรอวงจกดลำุ่มเนรอนิ อคัลดลีกึสับดน้ .ทร.เ่ีวช.ียคนึกวกิจทุารธณ้ิ ซ์ถ่ึงึง
สรา้ งความไมพ่ อใจไหก้ ับกล่มุ รอยัลลิสตเ์ ฮนอย่างมาก ขฒะเดยี วกนั จอมพลสฤษด้ิ
กพี ยายามผกู ไมตรีกับปช็ อป แตป่ ็ชอปไม่ตอบสนองการดดี ต่อในทางลบั ของจอมพล
กสา้ฤวษขดนมนาอเปกจนี านกานยนั้ กยรงััฐเรมียนกตรรอ้ ีโงดใหยก้สาหรรรฐัฐั ฯปทระบหทาวรนคแวตา่ทมาชง่ววยอเชหงิลตือันหดาก.ี ซจอ.ี กมลพับลเสหถ็นุษวคา่ ิ้
ประเดน็ เสถยี รภาพทางการเมอื งของไทยเปนี เร่ีองสำคัญกว่า ดังน้ัน เมอ่ื เกดิ
รฐั ประหารจรงิ สหรฐั ฯ จงึ สนับสนุนจอมพลสฤษดี้ พรอ้ มๆกบั สถาบนั กษตั ริย์ก็
ให้การรับรอง ขณะทีป่ ็ชอปยังคงไจมดกี ารรฐั ประหารตอ่ ใ1 ปผา่ นรายงานทีส่ งํ 'ไปยงั
วอชงิ ตัน ดี. ซ.ี กระทรวงการต่างประเทศสหรฐั ฯ จึงตดั สินใจหาทูตคนใหมท่ ่ีสามารถ
ทำงานกับกลุ่มผนู้ า่ ใหม่ของไทยท่สี หรฐั ฯใหก้ ารสนบั สนนุ ได้ บชิ อปถูกยา้ ยกลบั ไป
วอชิงตัน ด.ี ซี, ซึ่งส่งผลใหเ้ ขาลาออกในเวลาตอ่ มา
เบริ ด์ , วีลลิส (Willis Bird) (2452-2534) อดีตเจา้ หน้าที่โอเอสเอส เคยร่วมงานกับ
ขบวนการเสรไี ทยในช่วงสงครามโลกครัง้ ท่สี องและตอ่ มายังคงปฎบิ ัสงิ านอยู่ในไทย
แม้วา่ เริมต้นเบิรด์ จะไมเ่ หน็ ดว้ ยกบั การรฐั ประหาร 2490 และการกลบั ส'ู่อำนาจของ
จอมพลป. พบิ ูลสงคราม แต่ในระดับนโยบายเขากต็ ้องทำดามวอชิงตันด.ี ซี. ท่ี
สนับสนุนให้รฐั บาลจอมพลป.มีความเข้มแขง็ เพ่ือต่อตา้ นคอมมวิ นสิ ต์ เมื่อสงคราม
เกาหถีปะทขุ นึ้ ในเดอื นมถิ นุ ายน 2493 เบริ ด์ เปนี ผปู้ ระสานความร่วมมือระหวา่ ง
ซไี อเอกับกองทพั และตำรวจไทย ผ่านการจัดตงั้ บรษิ ทั เชา้ หอ์ สี เอเชยี ซัพพลาย
(South East Asia Supplies) หรอื ซชี ัพพลาย ซง่ึ เปน็ บรษิ ทั บงั หนา้ เพื่อขนสั่งอาวธุ
ให้แกก่ องทัพกกั มินตั๋งในจีนตอนใตแ้ ละใหก้ ารสนับสบุนตำรวจไทย รวมทังการ
ปราบปรามกบฎแมนสัตตันท่ปี ระสบความสำเรจ็ กเ็ พราะอาวุธทไี่ ตร้ บั จากสหรัฐฯ
ผา่ นซีซัพพลายเช่นกัน
ป.พบิ ลู สงคราม, จอมพล (2440-2507) ผูร้ ่วมก่อตงั้ คณะราษฎรกับปรดี ี พนมยงต์ และพวก
นำมาส'ู่การปฎิวัสิสยาม 2475 จอมพลป. พบิ ลู สงครามมบี ทบาทโดดเด่นภายหลงั
การปราบปรามฝา่ ยรอยัลลสิ ตใ์ นเหตกุ ารณ์กบฏึบวรเดชในเดือนตุลาคม 2476 จน
350
นามานุกรม
ขึน้ สตู่ ำแหน่งนายกรฐั มนตรใี นปี 2481 ช่วงทเ่ี ปน็ นายกรฐั มนดรสมัยแรก จอมพลป.
รคว่รรมงทJมสอื อกงบั ปจอรดีมีพพยลาปย.าใมนสฐราา้นงะอนุดามยกการรัฐณม์ในหตมร่ขียนีองเถชียางตขิไ้าทงญย ีป่ แุ่นตแ่เมล่ือะปเกรดิ ะสกงาคศรสางมคโรลามก
กับฝ่ายส้มพันธมติ ร ขณะทีป่ รีตกื ่อต้งั ขบวนการเสรไี ทยต่อตา้ นฌป่ี น่ และจบั มือกบั
นักการพอ้ งตลอดจนฝา่ ยรอยลั ลสิ ต์จนกระทงัี่ ล้มรัฐบาลจอมพลtJ 4 . สำเรจ็ ไนเตือน
ป
กรกฎาคม 2487 หลังสงครามโลกครง้ั ทีส่ องจอมพลป. ตกเปน็ อาชญากรสงคราม
แตร่ อดมาได้ ทวา่ กห็ ลูคออกจากเสน้ ทางการเมอื งไป จนเมอื่ ฝา่ ยรอยลั ลิสตแ์ ละ
กองทพั บกรว่ มมือกันก่อรัฐประหาร 2490 จอมพลป. จงึ ไดร้ ับการแตง่ ต้งั ให้เปน็
ผู้บัญชาการทหารแห่งช' าตแิ ละดำรงตำแหนง่ ผ'ู้บัญชาการทหารบกจนถึงวนที่ 15
พร2ฐั4ฤม9ษ1นภตคารคณอี มะกรค2ฐั 4รป9งั้ ร1ะกหโาดารรยเปไมด็นีคบ้นวงั างคยับกอนรภฐัาัยยมวคนงวศตงรลเสีปงจมน็ าัยนกทตา่ียำ2กแหรขฐั นอมง่งนแจลตอะรมใี พหจลน้จปอถมงึ.วนพนั นั้ลทไปมี่ .6ไ่เปดเม็น้มษนีคาวายยานมก
มนั คงเหมือนดังยคุ แรก ต้องอาศัยการถ่วงดุลอำนาจระหวา่ งสองค่ายการเมอื งคือ
พล.ต.อ. เผา่ ศ,รียานนท์ กับจอมพลสฤษตั้ ธนะรชั ต์ พร้อมๆกบั การเป็นพันธมตี ร
กจอับมสพหลรปฐั .อกเมร็ อรดกิ มาาไขดณ้ทะกุ เคสรยี ัง้ วกอนัีกทมัง้คี ยวังาตม้อพงตย่อาสยู้กามบั ทกสำรุม่ ฐัรปอยรลัะลหสิ าฅร์ทป่ีออายศคยั รรัฐัง้ ธมรารกมนแูญต่
2492 และวฒุ สิ ภาไนการบ่อนหำลายรัฐบาล จนนำมาส่กู ารรฐั ประหาร 2494 เพอื่ ฉกี
รัฐธรรมนญู ของฝา่ ยรอยัลลสิ ต์และกระซับอำนาจเข้าสู่คณะรฐั ประหารอกคร้ังหนง แต่
ความขัดแย้งระหวา่ งจอมพล ป. กบั จอมพลสทุษดและฝา่ ยรอยลั ลิสตห์ าได้ปบี ลงไม่
มจอคี มลพื่นลใตปน้ .า้ํ(ชตดลคอวดาเมวลสาม้ ชพนันทธำก์ ไบัหจ้จนีอมจพนลทปำไ.หต้สอ้ หงรเลัฐ่นฯกไมาร่พเอมใอื จงแหลละสายนหับนสา้บนุในไหช้จว่ องมทพา้ ลย
.สฤษสทิ ำการรฐั ประหาร 2500 เป็นการปดี ฉากการเมอื งไทยของจอมพลป กอ่ นท่ี
-เขาจะเสียชวี ิตไนประเทศญ่ปี ุ่นเมือ่ ปี 2507
ประกอบนิตสิ าร, หลวง 1(ปใรนะก9อนบักบกณุฎหยษัมาฐยติ ทิ) ี่ร(า่ 2ง4ร4ฐั 4ธร2ร5ม1น3ญู) เป24็น9ว2ุฒเสพม่ือาไชหกิ ้พจารกะรมัฐหธารกรษมตั นรูญิย์
2490 และเป็น
มกาีพรรพะ้อรงาชลอ่นื ำๆนารจวทมาทงัง้กมาบีรพทบองาทแใลนะกทารำเใคหล้กอื่ ลน่มุ ไรหอวยใัลนลริสฐั ฅส์มภีคาเวพาอื่มลไ้มดรเ้ ปัฐรบียาบลเจหอนมอื พกลลปมุ่ .
พิบสู งครามและคณะรฐั ประหารด้วย
ประจวบ อมั พะเศวต ผูน้ ำนักศกึ ษามหาวิทยาลัยวชิ าธรรมศาสตร์และการเมืองและปญั ญาชน
สเฝป่างลยคีย่ซรนา้ามมยใาทสนมี่ นทนี ับศโสวยรบนรานษยจตอ2ามม4พ9ส0ลหปใรนัฐ. อชเว่ มงรแกิ รากเแขตามเ่ มปี ื่อคี จยอนี มตพอ่ ลตปา้ น. เรปฐั ลบีย่ านลจจดุอยมนี พลปประ.พขวิบบูลก-็
ประเทอื ง ธรรมสาลี ส.ส. ศรสี ะเกษ ในการเลอื กต้งั 2492 เขาเป็นผ้วู ิจารณ์บทบาทของ
สมาชิกวฒุ สภาว่าไมม่ ีความจำเป็น ไม่ได้เป็นตวั แทนประชาชน ไม่มปี ระโยชน์
351
ชนุ ศกึ ศักดินา และพญาอนิ ทรี
-ประมาณ อด(รกสาร, พ.ต. (2456 2553) จบโรงเรยี นนายรอ้ ย จปร. รบั ราชการเฟนิ นายทหาวิ
ปินใหญ่ กองทัพบก ลพบุรี ต่อมาแตง่ งานกบั เจรญี ชณุ หะวณั ลูกสาวของจอมพล
ผนั ชุณหะวณั และเปน็ คเู่ ขยกับพล.ต.อ.เผา่ ศรยี านนห์ เปน็ พ่เี ขยชองพล.ต.ชาดชาย
ชณุ หะวณั ประมาณร่วมอยใู่ นคณะรฐั ประหาร 2490 เปน็ นกั การเมอื งคนสำกัญ๚อง
ค่ายราชคร โดยคำรงตำแหน่ง รมช. คมนาคม และ รมช, อุตสาหกรรมในรัฐบาล
ชิอมพลป. พิบลู สงครามดว้ ย หลังจากจอมพลสฤบดทำรฐั ประหาร 2500 ประมาณ
-ตอ้ งออกไปทำธรุ กจิ ส่วนตวั
ประหยัดในศอ. นุคราฐัคนะนยิ มาทสม(ัย2จ4อ5ม7พ2ล5ป45.พ) บิ เดูลิมสชงคื่อรา“มปรเะรหม่ิ ยเขดั ยี ศนรห”ี นเปงั สลอื ี่ยในนชห่อื นตงั ัวสเปอื น็พิม“พป์ รปะรหะยชดั าชศาต.”ิ
รพวัน ปี 2477 ใปชร้นะาหมยปัดาเขกยี กนาโวจ่าม“ดนีจาอยมรพำลคปาญ.แ''ต่ไตมอ่ ่โมจมายด้าีจยอไมปพคลา่ สยสสุษบด้ิาไนมร่ตัฐอ่ ขตอา้ นง
คกึ สุทธิ ปราโมช
สหรฐั ฯ และเขียนแนวชน่ื ชมสถาบนั กษัตริย์
ประยูร กมรมนตร,ี พล.ท. (2440-2525) หน่ึงในผกู้ ่อด้งั คณะราษฎร หลงั ปฏวิ ตั สิ ยาม 2475
ประยูรไต้รับแตง่ ดั้งเป็นคณะกรรมการราษฎร ดำรงตำแหนง่ รฐั มนตรีอีกหลาย
หกรละงั ทจารกวงนแนั้ ลปะรทะำยงาูรนหรล่วดุ มอกอับกจจอามกพวลงจปร.อพำิบนูลาสจพงครร้อามมจตอลมอพดลชว่ปง.สหงคลรังาสมงโคลรกาคมรโงั้ลทกี่สคอรง้ัง
ที่สองประยรู พยายามเอาจอมพล ป.กลบั มา โดยซอหนงั สอื พมิ พ์ ศรกี รงุ เพอ่ี ใช้
ธเปรน็รมการธะิปบค๋ อยก์โเดสยยมงีจเอรียมกพรลอ้ ปง.ใเหป็นจ้ อหมวั พหนลา้ ปพ,รกรคลดับว้ สยู่กาเขราเมกลอื ับงมราารมว่ มทรง้ั ัฐไบดา้จลัดจดอั้งมพพรลรปค.
I
-อคุ 2 โดยรบั ตำแหนง่ รมว. สาธารณสขุ ในปื 2497 เปน็ ตำแหนง่ สุดท้าย
!'
ปริลี พนมยงด้ (2443 2526) มันสมองของคณะราษฎร ผ้กู ่อดง้ั คณะราษฎรร่วมกบั จอมพล
ป.พบิ ูลสงครามจนนำมาสกู่ ารปฏิวัติสยาม 2475 ในยคุ แรกปริดีรว่ มกบั จอมพลป.
ในการสรา้ งอุดมการณร์ ัฐไหม่ แต่เมอเกิดสงครามโลกคร้งั ทีส่ อง ทง้ั คูแ่ ยกกันเนอื่ งจาก
จอมพลป. เลือกขา้ งญปี นุ่ และฝา่ ยอกั ษะ ขณะท่ีปรดี ืก่อด้ังขบวนการเสรีไทยตอ่ ตา้ น
ญ่ปี ่นุ และเป็นพนั ธมิตรกับสหรฐั อเมริกา รวมทง้ั กลับไปศนึ ดีกับกลมุ่ รอยัลลสิ ต์
จนนำมาสกู่ ารล้มรฐั บาลจอมพลป.ในเดึอนกรกฎาคม 2487 หลังจากนั้นปริดีทกลาย
เปน็ ผู้มอื ทิ ธพิ ลสงู สุดในการเมืองไทย จนก้าวเขา้ สู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรใี นปี 2489
แตไ่ ม่นานกเ็ กิดกรณสี วรรคต 9 มสิ ุนายน 2489 ปรตื ็แสดงความรับผดิ ชอบดว้ ย
การลาออก แลว้ ให้หลวงธำรงนาวาสวสั สเ์ ป็นนายกรฐั มนตรคี นสอ่ มา อย่างไรกต็ าม
ฝ่ายรอยัลลืสตใํ ช้กรณีสวรรคตเล่นงานปรีดจี นนำมาสู่การรฐั ประหาร 2490 เอกสาร
ซีไอเอรายงานวา่ ในช่วงแรกปรีดพี ยายามสรา้ งพนั ธมิตรกบั กลมุ่ ตา่ ง ๆไมว่ ่าจะเป็น
กลลม้ ่มุเหทลหวารคเรามือมทาดหว้ ายรกบากรบถากู งปสร่วานบปแรมาก้ นรอะยทา่ งั่งฝหา่ นยรกั อสยลั่วลนิสจตอเ์มพพือ่ ลลป้ม.จใอนมชพว่ ลงหปล.งัแเมตอ่ื่ก็
352
น''เบานกุ าม
เผชญิ กับการรกุ ของฝา่ ยรอยัลลิสต์ก็พยายามทำแนวร่วมกับปรดี ี จนนำมาสูค่ วาม
รว่ มมือกันในช่วงปลายทศวรรษ 2490 ที่ปรีดีจะกลับมาสัคดสี วรรคตในเมืองไทย
และจบั มอื กบั จอมพล ป.ในการต่อสู้กับฝา่ ยรอยลั ลิสด แตท่ กุ อยา่ งกส็ ายเกินไปเมอื่
จอมพลสฤษด้ิ ธนะรัชต์ ร่วมมอื กบั ฝ่ายรอยลั ลิสตโ์ ดยการสนบั สนุนของสหรัฐฯ
ทำการรัฐประหาร 16 กนั ยายน 2500 ซง่ึ นอกจากจะชดนากการเมืองของจอมพลป.
แลว้ ก็ยังปดิ ฉากการเมืองของปรดื ี พนมยงค์ ด้วย
ฝน็ ชฌุ หะวัณ, จอมพล (2434-2516) อดตี เพ่ือนร่วมรุ่นในโรงเรยี นนายรอ้ ยกับจอมพล ป.
อดตี นายทหารท่ีไปรบท่เี ชียงลุงในช่วงสงครามโลกครง้ั ทีส่ อง แตถ่ ูกปลดภายหลงั
สงคราม ซ่งึ สรา้ งความเจ็บชา้ํ น้าั ใจไหก้ บั ผนื และนายทหารจำนวนมาก หลงั เกิดกรณี
สวรรคต ผืนได้จับมือกับฝ่ายรอยลั ลิสต์โจมตป็ รีดี พนมยงต์ และรฐั บาลว่าปกปิด
ข้อเทจ็ จรงิ กรณสี วรรคตและปัญหาข้าวยากหมากแพง ปนี นำไปส่กู ารรัฐประหาร 2490
-หลังรัฐประหารผนื ดำรงตำแหนง่ ผู้บญั ชาการทหารบกระทว่างปื 2491 2497 พร้อมๆ
กบั ดำรงตำแหน่งรองนายกรฐั มนตรี ผืนในฐานะหวั หน้าค่ายราชครู มลี ูกชายคือ
ชาติชาย ชณุ หะวัณ และลูกเขย ไดแ้ ก่ เผา่ ศรยี านนท์ และประมาณ อดเิ รกสาร ท่ี
มีบทบาททางการเมืองควบคไู่ ปดว้ ย ผืนสญู เสยั การควบคุมกองทัพบกเม่ือเกษียณ
อายรุ าชการในปี 2497 แหซ้ ะดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี แตแ่ ทบไม่มบี ทบาท
ทางการเมืองอะไรมากนัก จนรฐั บาลจอมพลป.ถูกรฐั ประหารในปี 2500
!เผา่ ศรียานนท,์ พล.ต.อ. 2452-2503) อดีตนกั เรียนนายรอ้ ยผ้เู คยรบั และรับฟง้ กบฏเก็กเหมง
ใมนคี จวนี าแมลคะิดใทนาไงทกยาจราเกมสอี มงาชอิกดกตี บนฏายรท.ศห.า1ร3ต0ิดใตนาวมงจเหอลมา้ พเมล่ือปค.รพัง้ ิบทูลพี่ สวงกคเขราาพม้นรโว่ ทมษใทนำกใาหร้
ปราบปรามกบฏบวรเดช ตุลาคม 2476 เมอ่ื จอมพลป.หมดจากอำนาจในปี 2487
เผา่ ออกจากราชการ หลงั จากน้นั เผ่ากลับมาร่วมคณะรัฐประหารอีกครง้ั ในเดือน
พฤศจกิ ายน 2490 เผ่ายา้ ยมารับราชการทก่ี รมตำรวจติดยศพลตำรวจตรเี มื่อปี 2491
อีกบทบาทหน่งึ ของเผา่ คือเปน็ ลูกเขยของผนื ชณุ หะวัณ เนึอ่ งจากสมรสกับอดุ มลักษณ์
ถกู สาวของผนื เผา่ จงึ เปน็ ตัวแทนของค่ายราชครูในการดอ่ สก้ ับสฤษด้ิ ธนะรัชต์
กรมตำรวจในสมัยเผ่ามบี ทบาทสำคัญเนือ่ งจากไดร้ ับการสนบั สนุนทง้ั งบประมาณและ
อาวุธจากสหรัฐอฒรีกาในการปราบปรามคอมมวิ นิสต์ ขณะเดยี วกันเผา่ ก็ใชท้ รัพยากร
ดงั กลา่ วในการสรา้ งอิทธิพลใหก้ ับตนเอง จนกระทง้ั ไดด้ ำรงตำแหน่งอธบิ ดีกรม
ตำรวจในปี 2494 นอกจากนนั้ เขายงั มคี วามสัมพนั ธ์อนั ดกี ับสหรฐั ฯและในชว่ งหลงั
.ของทศวรรษ 2490 เมื่อฝา่ ยรอยัลลิสต์ปบี มอื กับสฤษด้ใี นการโค่นรัฐบาลจอมพล ป
เผา่ ยังเป็นตวั เช่อื มใหป้ รดี ี พนมยงค์ กบั จอมพลป.กลบั มาร่วมต่อสกั ับฝ่ายรอยัลลสิ ต์
อีกด้วย นอกจากนั้น ในฐานะอธบิ ดีกรมตำรวจ เผา่ กุมความลับเก่ียวกับกรณีสวรรคต
ของรชั กาลที่ 8 ไวด้ ้วย โดยหวังวา่ ปะี เป็นเครือ่ งมอื สำคัญในการหยุดฝา่ ยรอยลั ลิสต์
353
ขุนศก ศกั ดินา และ:พญาอินทรี
แตเ่ มือเกดิ รฐั ประหาร 16 กนั ยายน 2500 เผา่ ศรียานนห์ ก็ถูกเนรเทศออกจาก
. -ประเทศไทยไปอยสู่ าตเชอรีแลนด์และจบชวี ติ ที่น่ัน
พจน์ เกกะนนั ทน์, พ ต.ต. (2457 2536) นายตำรวจทอ่ี ย่ใู นกลุ่มทเ่ี ดนิ ทางไปกับพล.ต.ท.
เผา่ ศรยี ๆนนท์โนเดอื นสิงหาคม 2494 เพ่อี เจรจาแทป้ ัญหาความสัมพนั ธร์ ะหวา่ ง
-รสัฐวบติ าเซลอจรอแ์ มลพนลดป์ ถ. กงึ ปบั ญัผู้สหำาเทร็จเ่ี กรดิ าชขึ้นกาจราฯกรแฐั ลธะรกรลมมุ่นรญู อย2ลั 4ล9ืส2ดต์ท่อ่ีเมมือาพงโจลน‘ชไ์ าดน้เปปน็ รอะธเทิบศดี
กรมตำรวจ (2517 2518)
พจน์ สารสนิ (2448-2543) เรมิ่ ต้นชีวิตการเมอื งด้วยการเปน็ รมช. ตา่ งประเทศในรฐั บาล
จเออกมอพัคลรปรา.ชพทบิ ตู ลู ไสทงยคปรารมะยจคุำก2รุงตวงั้ อแชติงป่ ตี ัน24ด9.ี 5ซพี. จสนห์ไรดัฐร้ อับเกมารรกิ แาตง่แตลัง้ ะใทหำต้ หำนรง้าตทำี่ผแู้แหทนน่ง
ประเทศไทยประจำองค์การสหประชาชาติ ตอ่ มาเมื่อมกี ารท่อตงั้ องคก์ ารสนธิสญั ญา
ป้องกันถูมีภาคเอเชียคะวันออกเอียงได้ (ซโี ต้) พจนด์ ำรงตำแหนง่ เลขาธกิ ารทัว่ ไป
คนแรก เมื่อเกดิ รฐั ประหาร 16 กนั ยายรเ 2500 พจนไ์ ตร้ ับเลอกไห้เปน็ นายกรฐั มนตรี
เนื่องจากเขาเป็นฅนทใี่ นหลวงรชั กาลท่ี 9 ไวว้ างใจและมีความสัมพนั ธ์ที่ดกึ บั สหรัฐฯ
อกี ท้ังอังเปน็ เลขาธกิ ารซีโตด้ ้วย พจนล์ าออกจากตำแหน่งนายกรฐั มนตรหี ลังการ
เลอื กต้ังธันวาคม 2500
พิวริฟ่อย, จอหน์ อ.ี (John E. Peurifoy) (2440-2498) จบการศกึ ษาด้านการบรหิ ารธุรกิจ
จากมหาวิทยาลยั อเมรกิ นั และกฎหมายระหว่างประเทศจากมหาวทิ ยาลัยจอรีจ
-วอชงิ ตนั รบั ราชการในกระทรวงการต่างประเทศตั้งแตป่ ี 2471 เคยเป็นเอกอัคร
ราชทูตประจำกรีซ (2493) กัวเตมาลา (2496) เปน็ นกั การทูตสายเหยี่ยวที่มีบทบาท
สำกัญในการปฏบิ ตั ิงานร่วมกบั ซไี อเอในการโคน่ ลม้ รัฐบาลกชู แมนในกวั เตมาลา
จนไดร้ บั ฉายาวา่ “Smiling Jack” ต่อมายา้ ยมาดำรงตำแหนง่ ทตู ประจำประเทศไทย
พิวริฟ่อยซึงเป็นนกั การทูตสายเหย่ียวเหมอื นไดในแวน ซืง่ สอดคล้องกบั นโยบายของ
ปสหฏรเิ สัฐธฯแนผนอกกาจราทก่ีนพ้นัล.ตพ.อวิ ร.เฟิ ผอ่ายจอะงัขมจจีัดุดพยลนื .ชอดั. สเจฤนษใดน้กีก่อานรสทนีจ่ บัอมสพนลนู ปจอ.จมะพเดลินปท. าโงดกยลไบัด้
จากสหรัฐฯ อย่างไรก็ดาม พวิ รฟิ อ่ ยเห็นวา่ สหรฐั ฯ ตอ้ งใหค้ วามช่วยเหลอื ทงั้ กลมุ่
ทหารและกลุม่ ตำรวจตาม'บอตกลงทเี่ รยี กวา่ “Sarit and Phao” หลังจากนัน้ ไม่นาน
พวิ รฟี อ่ ยเสิยชีวิตกะทนั หันดว้ ยอุบตั เิ หตทุ างรถยนด์หลงั กลับจากชมการกระโดดรม่
ของตำรวจพลร่มทีค่ ่ายนเรศวร หวั หิน
พ่ึง ศรขี นั ทรี (2450-2535) จบโรงเรียนกฎหมายของกระทรวงยุตธิ รรมและเป็นหนืง่ ใน
ใลนูก?ศใษิ 2ย4ข์ 8อ0งปในรชีดว่ี พงสนงมคยรงาคม์ โปลรกะคกรอ้งั บทอส่ี าอชงพี พทึ่งเนขา้ายรค่ววมาขมบวเปน็นกสาร.สเส.รอีไุตทรดยใิดนถปค์ รรั้งะแเทรกศ
ตอ่ มาไดร้ ับเลอื กเปน็ ประชานสภาผแู้ ทนราษฎร แม้วา่ จะเกิดรฐั ประหาร 8 พฤศจิกายน
2490 ในฐานะประธานสภาฯ พ่ึงพยายามทำการเปดี ประชมุ สภาขน้ึ ในวนั ท่ี 12
354
นามานุกรม
พฤศจกิ ายน แดไ่ มส่ ำเร็จ จนทหารต้องนำตวั ออกไป นอกจากนี้ พ่ึงยงั ได้วจิ ารณ์ถงึ
ความเหนาะสมของพระราชหัตถเลขาของในหลวงรชั กาลท่ี 9 ถงึ คณะรัฐประหาร
2490 ควย
เพทาย ใชสนิ ชุ ิต แกนนำหกั ศกึ ษามหาวิทยาลยั วิชาธรรมศาสตรแ์ ล!;การฌอื ง ส.ส.
ธนบุรี
ชว่ งปี 2492-2500 เปน็ หน่งึ ในนักการเมืองฝา่ ยซา้ ยทโ่ี จมตีรัฐบาลจอมพลป.
พิบูล-
สงครามอยา่ งหนัก และเป็นกลมุ่ ท่ีจอมพลสฤษด ธนะรชั ต์ ให้การสนับสนุนท่อน
รัฐประหาร 2500 ด้วย
ฟอง สิทธธิ รรม (2447-2524) ส.ส. อบุ ลราขธานี 7 สมัย สงั กัดพรรคประชาธิป้ดย์ แตเ่ ป็น
นักการเมอื งคนหนง่ึ ทคี่ ดั ด้านรา่ งรัฐธรรมผญู 2492 ทเี่ พม่ิ อำนาจใหก้ บั สถาบัน
กษตั รยิ ั
รณน2ภ50าก0า) ศร่วฤมทรธัฐาคบนาล,ี จจออมมพพลลปอา.กทาลศาย(ค24ร4ง้ั 3เป25็น3ร0ม) วผ.บู้ คญัมชนาากคามรท(ห2า4ร9อ4าก2า4ศ98(2) 4ร9อ2ง
- - -ฟัน
-นายกรฐั มนตรี (2498 2500) ร่วมเป็นคณะกรรมการนเรศวรท่ีรับความช่วยเหลอื ทั้ง
เงินและอาวุธจากซไี อเอผา่ นบริษทั ซชี พ้ พลาย เปน็ นายทหารที่อยู่เคยงขา้ งจอมพล ป.
ภาณพุ นั ธแุยลุคะลม,ีสพ่วนระรเ่วจม้าวในรวคงวศา์เมธพอยพายราะมอตง่อศต์เจ้า้าน(ร2ฐั 4ป5ร3ะ-ห25า3ร82) 5เ0ป0็นพแตระไ่ โมอ่สรำสเรใ็จนสมเดจ็ พระเจ้า
บรมวงศ์เธอ เจา้ ฟาิ ยุคลทฆิ ัมพร กรมหลวงลพบุรรี าเมศวร์ กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองศ์เจ้าเฉลมิ เขครมงฅล เป็นผูท้ ่มี โี อกาสขึ้นครองราชยเ์ ป็นลำดบั ท่ี 3 ส่อจาก
พระองศ์เจา้ จมุ ภฎศ พระองศ์เจ้าภาณุพนั ธำุ จัดต้งั บรษิ ัทสหอปุ กรณ์การพมิ พ์ขนและ
ทรงเปน็ เจ้าของหนงั สิอพมิ พ์หลายฉบับ เชน่ เกียรติศทั ด และ ประชาธปิ ไตย ซีง่ มี
บทบาทสำคญั ในการโจมดปี รีดี พนมยงศ์ และรฐั บาล ทรงสนับสนนุ รัฐประหาร 8
พฤศจกิ ายน 2490 เต็มตัว ในรายงานของสถานทตู สหรฐั รระบุว่า ศวามพยายาม
ก่อกบฏเสนาธิการในเดอื นตลุ าคม 2491 ทน้ั มกี ลุม่ รอยัลลสิ ต์เขา้ ร่วม และหนงึ่ ใน
นนั้ ดือพระองศเ์ จ้าภาณพุ นั ธฯุ
-ภูมพิ ลอดุลยเดช, พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั (2470 2559) พระราชสมภพท่ีรฐั เพสซา
ชเู ซตส์ สหรัฐอเมริกา เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระมหิตลาธเิ บศร อดลุ ยเดชวิกรม
พระบรมราชชนก กับสมเด็จพระศรนี ครินทราบรมราชชนนี และเป็นพระราชนัดดา
ในพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัว กับสมเดจ็ พระศรีสวรนิ ทราบรมราชเทวี
พระพนั วสิ สาชัยยกาเจา้ ถือเปน็ สายมหิดลทค้ รองราชย์ตอ่ จากพระบาทสมเดจ็
พระเจ้าอยู่หวั อานันทมหิดลภายหลงั กรณ{ี กรรคต 9 มถิ ุนายน 2489 หลังจากครอง
ราชย์แล้วได้กลับไปศกึ ษาต่อท่สี วิตเชอร์แลนด์ แลว้ กลบั มาเมอื งไทยไนปื 2493 เพอึ่
รกว่ับมหพมร่อะมรารชาชพวิธงีถศว์สา!ยิ ภพฅิระ้ิ กเพฅิ ลิยิงาพกรระบแรลมะศพพรระชัรากชาพลทธิ บีี่ 8รมพรราะชราาภชเิ ษพกธิ ีรจาชากาภนิเนั้ษกกลสับมไรปส
ศกึ ษาต่ออีกครั้ง พระองศ์กลบั มาประเทศไทยเป็นการถาวรปลายปี 2494 คณะ
355
รนุ ศกึ สกั ดินา และพญาอนิ ทรี
รัฐประหารที่นำโดยจอมพลผิน ชณุ หะวัณ ซกี รัฐธรรมนูญฉบับ 2492 ท้ิง เพือ่ นำ
รฐั ธรรมนูญ 10 ธนั วาคม 2475 มาแก้ไขเพอ่ื ใชแ้ ทน ขึ้ง 'นเหตุการณ์ครั้งนนั้
พระองค์ตอ้ งยนิ ยอมตามความตอ้ งการของคณะรัฐประหาร ตอ่ มาสงครามเย็นทวี
ความเขม้ ข้นมากขึ้น ประกอบกบั รฐั บาลสหรัฐฯเปลย่ี นแปลงนโยบาย หันมาดำเนนิ
แผนสงครามจติ วีทยาต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์โดยผลกั ดนั ให้สถาบนั พระมหากษตั รยิ เ์ ป็น
-แกนกลางในการต่อสืกับทยคุกคามคอมมิวนสิ ต์ สํงผลให้บทบาทของสถาบนั พระมหา
กษตั รยิ ม์ ีความสำคญั เพมิ่ ขนึ้
จับกุมตัวจอมพล ป.
จารูภา, น.ต. (2460 2516) ร่วมกับน.อ. อานนท์
-มนัส ปุณฑริกาภา
พิบลู สงครามในพิธมี อบเรือ‘รดุ สันดอนชอื่ “แมนสตั ตัน" เมือ่ วนั ท่ี 29 มถิ นุ ายน
2494 ท้งั นน้ี .ต.มนัสเป็นนายทหารเรือคนสนิทของ พล.ร.ต. ผนั นาวาวจิ ติ ผู้ให้การ
สนับสนนุ ปรีดี พนมองค์ แต่แผนดังกลา่ วลม้ เหลว ปฏิบัติการดงั กล่าวถกู เรืยกตอ่
-มาว่า “กบฏแมนสัตตนั ”
มังกร พรหมโยธ,ี พล.อ. (2439 2509) เปน็ นายทหารกลุม่ จอมพลป.พบิ ลู งคราม เป็นรมว.
กลาโหมและมหาดไทยสมัยรฐั บาลจอมพลป. ยคุ แรก ตอ่ มาเม่ือมกี ารรฐั ประหาร
2490 กก็ ลับมารว่ นงานกบั จอมพล ป. อีกครัง้ ไนตำแหนง่ รมว. ศกึ ษาธกิ ารและ
มหาดไทย พล.อ.มงั กรมักจะเป็นตัวแทนของจอมพลป.ในการสร้างพันธมิตรกับ
-กลุ่มตา่ งๆตลอดสมยั ที่เปน็ นายกรฐั มนตรื
แมคใดนลั ต์, อเล็กซานเดอร์ (Alexander MacDonald) (2451 2543) อดตี เจ้าหน้าท่ี
โอเอสเอสทป่ี ฎิบตั ิการร่วมกับเสรีไทยในชว่ งสงครามโลกครัง้ ทส่ี อง มคี วามสนิทสนม
กับปรีดี พนมยงค์ หลงั สงครามแมคโดน, ัลตก์ ลับมารว่ มเปด็ สถานทตู สหรฐั "1อีกคร้งั
เขาเคยเป็นมกั หนงั สือพมิ พม์ าก่อนและได้ซักชวนนายประสืทช้ี ถุลตานนท์ รว่ มกัน
กอ่ ตง้ั หนังสอื พมิ พ์ Bangkok Post ในเดอื นสืงหาคม 2489 โดยแมคโดนลั ต์เปน็
บรรณาธิการบรหิ ารคนแรก เขาจงึ เป็นคนหนงึ่ ทร่ี ับรคู้ วามเคลือ่ นใหวทางการเมิอง
ของทกฝ่าย
ยุทธศาสตร์โกศล, จอมพลเรอื หลวง (ประยูร ยทุ ธศาสตร์โกศล) (2448-2518) มีความ
-ใกล้ชดิ กับจอมพล ป.พิบลู สงคราม ดำรงตำแหน่งผ้บู ัญชาการทหารเรือ (2494
.2500) ระหวา่ งน้ันกดี ำรงตำแหน่งรัฐมนตรดี ้วยในช่วงปี 2494-2500 กอ่ น
รัฐประหาร 2500 มีกระแสข่าวตึงเครียดว่ารฐั บาลจอมพลป พิบูลสงครามเตรียมจบั
พระมหากษตั รยิ ์ และมีการประชมุ ของจอมพล 4 คน ข้ึงมชี ี่อของจอมพลเรือหลวง
ยุทธศาสตรโ์ กศลด้วย หลงั รฐั ประหาร 2500 ชอื่ ของหลวงยุทธศาสตร์โกศลก็หายไป
. -จากการเมืองไทย
หนึง่ ใน 13 อศั วินแหวนเพชรของ พล.ต.อ. เผ่า
เยอน ประภาวตั , พ.ต.อ
(2455 2517)
ศรียานนพ์ และเป็นนายตำรวจท่ีตดิ ตามเผา่ ไปเจรจากับในหลวงรชั กาลท่ี 9 ทเี่ มอื ง
ไลชาน ประเทศสวีตเซอร์แลนด้ ในปี 2494
356
นามานุกรม
-รกั ษ์ ปันยารชนุ , พ.ค. (2457 2550) บตุ รชายคนโตของพระยาปรีชานุสาสน์ (เส!ญ
ปนั ยารชุน) กบั คณุ หญิงปฤกษ์ รักษเ์ ข้าทำงานเป็นนายทหารอย่ทู ่กี รมพระธรรมนญู
.กระทรวงกลาโหม แตง่ งานกบั จรี วัสสั พบิ ลู สงคราม บุตรสาวจอมพล ป โนปี 2488
เตป่อ็นมราใมนขป. ตี 2า่ ง4ป8ร9ะเเขทาศลใานอรอฐั กบมาลาหจอำธมุรพกลจิ ป.จาแกลนะ้ันลใงนสปมีัค2ร4ร9บั 8เลจองึ กเขต้าง้ั สเปู่วน็ งผกู้แารทกนารราเษมฎอรง
จังหวัดพระนครสังกดั พรรคเสรีมนงั คศิลาในการเสอื กตง้ั 26 กุมภาพนั ธ์ 2500 แต่
ไม่ได้รับเลอื กตัง้ บทบาททางการเมอื งของรักษ์จบลงพร้อมกับการรฐั ประหาร 2500
ละมา้ ย อทุ ยานานนท,์ พ.ท. (2451-2507) สมาชิกคณะรฐั ประหาร 2490 และเป็นหนง่ึ ใน
ตัวแทนคณะรฐั ประหาร 2490 ทีไ่ ป “จ้ี” ควง อภัยวงศ์ ให้ลงจากตำแหนง่ นายก
รแฐัลมะนเปต็นรีเสม.่ือสว.ชนั ยั ทน่ี า6ทเสมษงั กาดัยนพร2ร4ค9เส1รเขีมา้บรัง่วคมศเปลิ น็ าใรนัฐมกนารตเรลีใอื นกรตฐั งั้ บเดาลึอจนอกมุมพภลาปพ.นั สธอ์ ง2ส5ม00ัย
-เลยี ง ไชภยากยาหลลัง(ร2ฐั4ป4ร5ะ2ห5า2ร92) 5ส0.0ส.เขอาุบกลห็ รมาดชอธำานนาี จมลบี งทบาทไตดเดน่ ในการอภิปรายในสภา
ตอ่ มาได้เขา้ สังกดั พรรคก้าวหนา้ ของม.ร.ว .คึกฤทธ ปราโมช และร่วมก่อตั้งพรรค
ประชาธปตั ยเ์ มื่อวันที่ 6 เมษายน 2489 หลงั รฐั ประหาร 2490 เลียงเป็นรฐั มนตรที ัง้
ในรฐั บาลควง อภัยวงศ์ และรฐั บาลจอมพลป.พิบูลสงคราม ตอ่ มาเขาออกมาตั้ง
พรรคของตัวเองชอื พรรคประชาชน นอกจากน้นั ในการอภปิ รายรฐั ธรรมนญู 2492
เลียงเป็นคนหนง่ึ ที่ไม่เหน็ ดว้ ยและอภิปรายอย่างรนุ แรงวา่ “ไม่ใช่รฐั ธรรมนญู
ประชาธปิ ไตย มันเป็นรฐั ธรรมนญู พระมหากษตั ริย์”
เลอ่ื น บวั สวุ รรณ (2455-2499) นักธุรกิจผเู้ ปน็ นายทุนและผู้จัดการทางการเมอื งใหก้ บั ค่าย
ราชครู และเป็นผอู้ อกทนุ ให้กบั คณะทตู ลับทเ่ี ดินทางไปจึนในปี 2498 ตอ่ มาเขาเสยี
ชวี ิตจากอบุ ัติเหตทุ างเครอ่ื งบิน
เล่อื น พงษโ์ สภณ (2439-2519) ส.ส.นครราชสีมาสังกัดพรรคประชาธิปัตย์ เป็นตัวแทนของ
พรรคประชาธปิ ตั ย็ไนการประสานกบั กลุม้ ของจอมพล ป.พบิ ลู สงครามไนการวางแผน
กอ่ รฐั ประหาร 2490 และมีส่วนรว่ มในการร่าง “รัฐธรรมนญู ใต้ตุม่ ” 2490 ร่วมกับ
ฝา่ ยทหารและรอยลั ลิสต์ดว้ ย
-แลนดอน, เคนเนท พึ. (Kenneth p. Landon) (2443 2536) เข้ามาประเทศไทยคร้ังแรก
ใปนรปญิ ี ญ24าเ7อ0กใทน่ึมฐหาานระิทมยิชาชลันัยชนคิ าารโี กกอ่ ในนทป่ีจี 2ะ4เด8ิน2ทเขางาไกดล้เับขสียนหหรนัฐาังสเพือ่อี Sศiกึ aษmาตi่อnใTนrรaะnดsบัi-
tion: A Brief Survey of Cultural trends in Five Years since the Revolution
of 1932 (สำทพระเแทฒนธรรมในช่วง 5 ปหี สั}ปฏวิ ตั ิ 2475) ในช่วงสงครามโลก
ครั้งทสี่ อง แลนดอนไดร้ บั การว่าจางในตำแหนง่ ผู้เชี่ยวชาญดา้ นเอเชียตะวันออก
เฉียงใตข้ องโอเอสเอส เขา้ ประจำตำแหนง่ เจาหน้าทีโ่ ตะ๊ การเมืองประจำประเทศไทย และ
ได้รับตำแหน่งผู้ชว่ ยกจิ การเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตใ้ นทีส่ ุด เมอ่ื สงครามโลกครง้ั ที่สอง
357
จนุ ศกึ ศกั ดินา และพญารนทา
ส้ินสุดลง เขาถกู ส,่งมาเปิดทที่ ำการสถานทตู สหรัฐฯ อีกตรั้งหลงั สงคราม แลนดอน
เปน็ ผเู้ ชี่ยวชาญและนักวิเคราะหก์ ารเมอื งไทยของวอชิงตนั สิ.ซี.
วิจติ ร ลลุ ติ านนห์ (2440-2530) เดนิ เปน็ ผู้พพิ ากษา หลังปฏวิ ตั ิ 2475 เป็นหวั หนา้ แผนก
ในกองกฤษฎกี าของคณะกรรมการกฤษฎกี า เมื่อมีการตัง้ มหาวิทยาลบั วชิ าธรรม-
อาสตรแ์ ละการเมอื ง เขาตำรงตำแหนง่ เลขาธกิ ารมหาวิทยาลยั ในชว่ งสงครามโลก
คร้ังท่ีสองเปน็ หัวหนา้ ศูนย์บัญชาการของขบวนการเสรีไทย เปน็ รมว. คลงั ในรฐั บาล
หลวงธำรงฯ จนถูกรัฐประหาร 2490 และมีบทบาทในการก่อกบฏวงั หลวงในเดอื น
กมุ ภาพนั ธ์ 2492 แตล่ ้มเหลว หลังจากนน้ั เขาเป็นอาจารย์ประจำคณะนติ ศิ าสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จนเกษยี ณ
-ววิ ัฒนไชย, พระวรวงส์เธอ พระองคเ์ จ้า (หม่อมเจา้ ววิ ตั !น1ใชย ใชยนต์) (2442 2503) โอรส
ในพระเจา้ บรมวงศเธอ กรมหมน่ื มหิศรราชหฤทัย เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหา
สมบตั ิ กบั หม่อมสว้ น เป็นผูว้ ่าการธนาคารแห่งประเทศไทยคนแรก (2485-2489)
. .เปน็ แกนนำคนหนง่ึ ไนกลมุ่ รอบัลลิสต์ เขา้ รบั ตำแหนง่ รมว. คลังในรัฐบาลควง
อภยั วงศ หลังรฐั ประหาร 2490 แม้รฐั บาลควงจะถกู จ้ใี ห้ออกไป แตม่ จ วิวตั เนไชย
กอ็ ยตู่ ่ออีกช่วงสั้นๆกอ่ นจะลาออกเพราะขัคแยง้ กบั รัฐบาล ม.จ.ววิ ัฒนไชยได้รบั การ
สถาปนาเป็นพระวรวงคเ์ ธอ พระองค์เจ้าววิ ตั ณไชย ในปี 2493 และได้รบั โปรดเกลา้ ฯ
-ใหเ้ ปน็ องคมนตรีโนปี 2495 ตราบจนสิ้นพระชนม้
ศรยุทธเสนิ, พล.ร.ต. พระยา (กระแส ประวาหะนาวนิ ) (2431 2505) อดีตประธานสภา
ผแู้ ทนราษฎรและประธานพฤฒิสภา เคยก่อตง้ั พรรคกสกิ รเม่อื ปี 2490 หลงั
รฐั ประหาร 2490 กห็ มดบทบาทลง จนกระท่ังมคี วามพยายามรอพนื่ คดีสวรรคตไน
ปี 2500 มขี า่ วว่าเขาจะน่าบนั ทกึ ลบั มาเปิดเผยเพอื่ ชืใ้ ห้เห็นว่ามีการสรา้ งพยานเทจ็
เพือ่ ปรกั ปรำปรืดี
ศราภยั พพิ ฒั , น.อ. พระยา (เลือ่ น ศราภัยวานิช) (2432-2511) นักหนงั สอื พมิ พ์ นักโทษ
การเมืองเกาะตะรุเตา ผู้รว่ มก่อต้ังพรรคประชาธิป้ตยใื น'ปี 2489 และเป็น ส.ส.ของ
ศรธี รรมพาธรเิรบคศ,เปเจ็น้ารพมรวะ.ยศากึ ษ(จาิตธริกาณรไนสรงัฐขบลาาล) ค(ว2ง42อ8ภ-ัย2ว5ง1ค9์) หลงั รฐั ประหาร 2490
ผ้พู พิ ากษาและองคมนตรีใน
รัชกาลท่ี 6 เสนาบดีกระทรวงยตุ ิธรรมในสมัยรัชกาลท่ี 7 ในฐานะขนุ นางช้ันผูใ้ หญ่
หลงั ปฏวิ ตั ิสยาม 2475 พระองคก์ ็ยงั ดำรงตำแหนง่ รฐั มนตรีตลอดมา และรว่ มก่อต้ัง
พรรคประชาธิปต้ ย์เม่อื 6 เมษายน 2489 หลังรฐั ประหาร 2490 ดำรงตำแหน่ง
ประธานวุฒิสภาและเป็น 1 ใน 9 ผรู้ า่ งรฐั ธรรมนูญ 2492 หรือรัฐธรรมนญู รอบัลลิสต์
ช่ือของเจ้าพระยาศรีธรรมาธฌิ ศในฐานะแคนติเดตนายกรฐั มนตรีปรากฎสองครั้งคอ
หลังรฐั ธรรมนูญ 2492 ประกาศใช้ และหลังในหลวงรชั กาลท่ี 9 เสดจ็ นิวัตพระนคร
ในปี 2494 เพอื่ จะแทนท่จี อมพลป. พบิ ลู สงคราม แตก่ ็ลม้ เหลวท้งั สองครั้ง ในปี
2495 ไดร้ ับโปรดเกล้า"เ ให้เปน็ องคมนตรี
358
นามานุกรม
-ศรีวิสารวาจา, พ.อ. พระยา (เทยี นเลยง สนุ ตระna) (2439 2511) ดำรงตำแหน่งปลัดทลู
.ฉลอง'ในกระทรวงการตา่ งประเทศ1ขณะทม่ี ีอายเุ พียง 32 ปี ในปี 2474 รัชกาลที่ 7
'ปรดเกล้าฯให้,พระยาศรวี สิ ารวาจาและนายเรมอนต์ ปี สดเี วนส์ (Raymond B.
Stevens) ท'่ีปรกษากระทรวงการต่างประเทศ รา่ งรฐั ธรรมนญู ทีใ่ ชช้ ่อื ว่า “An Outline
of Changes in the Form of Government" แตไ่ มป่ รากฏหลักฐานวา่ ไดม้ กี าร
ประชุมพจิ ารณาต่อ หลังปฏวิ ัตสิ ยาม 2475 ดำรงตำแหน่ง รฆว. ต่างประเทศใน
รัฐบาลพระยามโนปกรณน์ ติ ิธาดา แต่เม่อื มคี วามขดั แย้งกับคณะราษฏรในกรณกี บฏ
.บแสลวงั กว้รกเดั ดลพชับรรมพคารปสะรูเ่ ยวะาทชศกีารธาีวริปสิเม้ตายือร!งว,บอาปจกาีค2จร4งึ ง้ั อ8ห9อลกงัหจสลางงักครวรฐั งาปกมราโะรลหเมกาอืครงร2ไ้ัง4ปท9ป่ีส0อรระง่วกมแอรลบัฐะอบเปาาชนีลีพคสนว.สงัก.กพอฎภรหะัยนวมงคาศยร์
เป็นรมว ต่างประเทศ แดก่ ห็ ลดุ จากตำแหน่งหลงั จากนายควงโดนจออกจากดำแหนง่
นายกรฐั มนตรใี นปี 2491 อยา่ งไรกต็ ามยังดำรงตำแหนง่ วฒุ ิสมาชิกดามรัฐธรรมนูญ
ร2ะ4ห92ว่างเมน่อื ั้นมเปกี น็ารผรู้แฐั ทปนรพะรหะาอรงค2์เ4ค9น4ทาพงไระปยพาบศปรรวื ะิสธาารนวาาธจบิ าไดปีไอดเำชรนงอคาำวแรห์ทนวอง่ อชงงิ ตคันมดน.ี ตซร.ี ี
ในเดอื นพฤษภาคม 2497 ช่ีงรัฐบาลจอมพลป.พบิ ลู สงครามขณะนนั้ ไมท่ ราบเรื่อง
นี่เปน็ ก้าวสำคญั ทท่ี ำให้สถาบนั กบตั รยิ ้กับสหรฐั อเมรกิ ากระชับความสมั พันธ์กนั มากขน
จนเปน็ พนั ธมิตรใหม่ พ.ท. หมอ่ มเจา้ (2443-2510) !เปน็ พระโอรส นสมเด็จ
ศภุ สวสั ดื้วงศส์ นิท สวัสดีวตั น,
พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระสวัสดวี ดั นวดิ ีษฎ์ กบั หม่อมราชวงศเ์ สงยี่ ม สวัสดวี ัตน
(ราชสกุลเตมึ สนิทวงศ์) เป็นพระเชษฐาต่างพระมารคาของสมเดจ็ พระนางเจา้ รำไพ-
พรรณี พระบรมราชินี ทรงเป็นราชองครกั ษ์ใหพ้ ระปกเกลา้ ฯ ภายหลังกบฏบวรเดช
ทรงพำนักไนองั กฤษ เดมิ หมอ่ มเจ้าคภุ สวสั ดฯ๋็ เคลือ่ นไหวอยูใ่ นกลมุ่ รอยัลลสิ ต์ ตอ่ มา
เมื่อเกิดสงครามใลกคร้งั ทสี่ อง ปรีดี พนมยงค์ กอ่ ต้งั ขบวนการเสรีไทยเพอต่อตา้ น
ญปี่ นุ่ และรว่ มมอื กบั กลุ่มรอบัลลิสตท์ ั้งไนและตา่ งประเทศ โดยทีใ่ นอังกฤษหม่อมเจา้
ศภุ สวสั ดี้ฯ เปน็ แกนนำคนสำคัญ ตอ่ มาทรงมีความใกล้ชดิ กบั ปรืดี เมอ่ื เกดิ กรณี
สวรรคต หมอ่ มเจ้าศุภสวัสดฯึ๋ เปน็ พระราชวงศเ์ พยื งไม่ท่พี ระองค์ที่เห็นไจปรึดแี ละ
ไมเ่ หน็ ดว้ ยท่ีไช้กรณีสวรรคตมาเล่นงานทางการเมือง เม่อื เกดิ รัฐประหาร 2490
หม่อมเจา้ คภุ สวสั ด๋ฯึ ในฐานะผแู้ ทนประเทศไทยประจำสหประชาชาตทิ รงขอลาออก
จากคา่ แหน่ง โดยให้เหตผุ ลว่าไม่สามารถรว่ มงานกับรัฐบาลใหม่ไตแ้ ละทรงประกาศ
ว่ารฐั บาลชดุ เกา่ ยังคงดำรงอยู่ หลงั จากน้นั บทบาทของพระองค์กล็ ดนอ้ ยลง
สงวน จันทรสาขา (2461-2515) เปน็ นอ้ งชายด่างบดิ าของจอมพลสฤษดิ้ ธนะรัชต์ ในการ
เลอื กตัง้ 26 กมุ ภาพันธ์ 2500 สงวนไดร้ บั เลือกต้งั เป็นส.ส.นครพนมสังกดั พรรค
เสรีมนังคดลี าของจอมพลป.พบิ ูลสงคราม แตห่ ลงั จากนัน้ เขาไต้รับมอบหมายซาก
1159
ขนุ คกิ ศกั ดินา และ:พญาอนิ ทวิ
จอมพลสฤษดใ้ิ ห้ใปดง้ั พรรคสทภมู ิ โดยมีสุกิปี นิมมานเหมนิ ท์ ifเนห้วหนา้ พรรค
และเขาเปน็ เลขาธิการพรรค
สทน จูฑะเตมีย์ (หลวงนฤเบศร์มานติ ) (2427-2523) สมาชกิ คณะราษฎรสายพลเรือน เข้า
ร่วม ครม.รัฐบาลพระยาพหลพลพยุหเสนา เข้าร่วมขบวนการเสรืไทยในประเทศช่วง
สงครามโลกครง้ั ท่ีสอง หลังสงครามเปน็ สมาชกิ พฤฒิสกาในปี 2489 และไดเ้ ป็น
รมว. อุดสาหกรรมในรัฐบาลปรดี ี พนมยงสั ไนปี 2489 หลงั รัฐประหาร 2490 สงวน
ยังเป็นตวั แทนของปรดี ใี นการประชูมกับกลุ่มตา่ งๆ ในการต่อต้านรัฐบาลจอมพล ป.
พิบลู สงคราม
สงวน ตลุ ารักษ์ (2445-2538) สมาชกิ คณะราษฎรที่ร่วมปฏิวตั ิสยาม 2475 และมบิ ทบาท
สำคญั ในขบวนการเสรีไทยไนประเทศ เขา้ ร่วมรฐั บาลทวี บณุ ยเกตุ ดำรงตำแหนง่
รฐั มนตรี และรว่ มรฐั บาล ม.ร.ว. เสนยี ์ ปราโมช ต่อมาดัง้ พรรคสทชพี แดไ่ ม่ได้รับ
เลือกด้งั ในสมยั รัฐบาลของหลวงธำรงนาวาสวัสดั้ สงวนดำรงตำแหนง่ เอกอัครราชทุด
ไทยคนแรกประจำนครนานทงี เมื่อวันท่ี 31 ตลุ าคม 2489 เมื่อมีการรฐั ประหาร
8 พฤศจกิ ายน 2490 สงวนวจิ ารณ์การรฐั ประหารอย่างรุนแรงและประกาศไม่ยอมรบั
คำลงั จากคณะรัฐประหาร โดยเขายนื ยันว่ารฐั บาลเกา่ ยังคำรงอย่ใู นไทยและขอลภี้ ัย
อยใู่ นประเทศจนี ระหวา่ งนัน้ เขาพยายามชว่ ยเหลอื ปรดี ใี นการลม้ รัฐบาลจอมพล ป.
พิบลู สงคราม แต่ลม้ เหลว จนช่วงปลายสมยั รฐั บาลจอมพล ป. เมื่อมิความพยายาม
เป็ดความสมั พนั ธก์ ับจนี และ'รอฟินกรณีสวรรคต สงวนกีได้กลบั เมอื งไทยอกี ครง้ั แต่
รฐั บาลจอมพล ป. กีถูกรัฐประหารเสยก่อน สงวนติดคุกหลงั จอมพลสฤษด้ิทำ
รัฐประหาร 2501 และกวาดล้างปฏีป้กษ์ทางการเมอื ง
สแตนตัน, เอด็ วนิ เอฟ. (Edwin F. Stanton) (2444-2511) เอกอัครราชทูตสหรฐั อเมรกิ า
ประจำประเทศไทยคนแรกภายหลังสงครามโลกครง้ั ท่ีสอง (2488-2496) เมือ่ เกิด
รัฐประหาร 2490 สแตนดนั ไม่เห็นดว้ ยและวจิ ารณ์วา่ เปน็ การหมนุ เวลาถอยหลงั ทัง้
ยังปฏิเสธท่จี ะรับรองการรฐั ประหารดว้ ย อย่างไรกต็ าม ตอ่ มาสแตนตนั ได้กลบั มา
สนับสนุนรัฐบาลจ1 อมพลป. พบิ ลู สงคราม อนั เปน็ ผลมาจากการรับรองรฐั บาลเบาได้
ของเวยี ดนาม,ใต้และการเขา้ รว่ มสงครามเกาหลเี คียง'ขา้ งสหรัฐฯ ของรัฐบาลจอมพล ป.
พร้อมกันนัน้ เขากีไดว้ จิ ารณก์ ลุ่มรอยลั ลิสฅว์ ่าสนใจแตเ่ พยี งผลประโยชน์จากการ
ยึดกมุ อำนาจทางการเมอื งภายใต้กตกิ าทตี่ นออกแบบข้ึนและเพ่ือมีอำนาจไดอ้ ย่าง
มั่นคง นอกจากน้ี สแตนตนั ยังช่ืนชมรฐั บาลจอมพล ป. ทต่ี ่อต้านคอมมิวนิสตอ์ ย่าง
จริงจังเมือ่ มกี ารออก พ.ร.บ. {เองกนั การกระทำอันเปน็ คอมมวิ นสิ ตแ์ ละจบั กมุ ฝ่าย
ซา้ ยในกรณีกบฎสนั ตภิ าพในปี 2495 สแตนตันอำลาตำแหน่งในปี 2496 ซึ่งเขาไต้
บนั ทกึ เกยี่ วกับในหลวงรัชกาลท่ี 9 ในงานเลี้ยงอำลาตำแหน่งว่า พระองคท์ รงสนใจ
ความชว่ ยเหลือจากสหรัฐค ท่ใี ห้กับไทยมาก
360
นามานกุ รม
-สฤษดิ้ ธนะรชั ต์, จอนพล (2451 2506) สมาชกิ คณะรฐั ประหาร 2490 ขณะน้นั ยศพนั เอก
ดำรงตำแหนง่ ผ'ู้บงั คบั การกรมทหารราบท่ี 1 รกั ษาพระองคั ซ่ึงเป็นหนว่ ยคมุ กำลังพล
สสฤฤษษสตมั้ัสีบ่งกทัดบคา่าทยอสยี่เสา่ งาสเทูงเภวศายนห์ทลแ่ี ังขเข่งข,า้ ปน้ รกาับบคปา่ รยารมากชบฅรฏูขวอังหงพลวลง.ตแ.ลอะ.กเหบา่ฏแศมรนียารนัตนดทัน์
อธบิ ดีกรมตำรวจ สฤษด้ขั นเป็นผ้บู ญั ชาการทหารบกเมอื่ เดอนมิลุนายน 2497
แทนทจี่ อมพสผนิ ชุณหะวณั ซง่ึ ถือว่าเปน็ การคุมกำลงั ทหารอยา่ งเบ็ดเสร็จ ในทาง
การเมืองสฤษดสิ้ รา้ งความสมั พันธท์ ีด่ กี บั สหรฐั อเมริกา สถาบนั กษตั รยิ ์ และเตรอข่าย
นักการเมืองฝา่ ยซ้าย สฤษดเป็นเช้าของหนังสือพมิ พ์ สารเสรี ซง่ึ เปน็ ท่รี วมของ
นักเขียนฝ่ายซา้ ยทีม่ ีบทบาทในการใจมสจิ อมพลป. เผ่า และสหรฐั อเมริกา จนทำให้
สฤษดไั้ ดร้ บั ความนยิ มอย่างสงู ไดยเฉพาะอย่างยิง่ ภายหลงั การเถอื กต้งั 26 กมุ ภาพันธ์
2500 สดุ ทา้ ยสฤษดั้ใดท้ ำการรฐั ประหารรฐั บาลจอมพล ป. พิบูลสงครามในวันที่
16 กนั ยายน 2500 ถือเปน็ การปิดชากการเมืองสามเสา้ และเป็นการเปดิ ยุคใหมข่ อง
-การเมืองไทย
สวสั ดั้ สวัสดิ้รณชัย สวัสดเี กยี รต,ิ พล.ท. (2442 2495) หน่งึ ในคณะรัฐประหาร 2490 และ
เป็นตัวแทนคณะรัฐประหารไปจ้คี วง อภัยวงศ์ ออกจากตำแหน่งเมอ่ื วนั ที่ 6 เมษายน
2491 เขาร่วมคณะรฐั มนตรีจอมพลป.พิบลู สงครามทกุ คร้ังจนเสียชวี ิตในปิ 2496
สอ เสกบุตร (2445-2513) อดีตนกั โทษการเมืองเกาะตะแตา ผูเ้ ชยี่ วชาญการทำพจนานุกรม
รอว่งั มกกฤับษ-มไท.รย.ว.หคลกึ ังฤจาทกจไ้ี ดปร้ รับาอโภมัยชใทจษัดดสง้ั อพรเรสคถกบา้ ตุ วรหนเขัา้ารม่ววีมัตกลบั ุปกรละุม่ สรงอศย์เลั พลี่อิสตตอ่ ์ ดโด้านย
ปรดี ี พนมยงค์ และพวก ต่อมาได้รบั เลือกเป็นส.ส.ธนบรุ ี เขต 1 และย้ายเข้าร่วม
พรรคประชาธิปฅ๋ ยห์ สงั รัฐประหาร 2490
5สังข์ นายคง
พัธโนทยั (2458-2529) จากขา้ ราชการกรมโฆษณาการที่จดั รายการนายม่นั
อันมีอทิ ธพิ ลไนสมยั รฐั บาลจอมพลป.พิบลู สงครามยุคแรก กลายเป็นคนสนิทคนหนงึ่
ของจอมพลป. และถกู จับในขอ้ หาอาชญากรสงครามด้วยกนั ภายหลังจอมพล ป.
พิบูลสงครามกลับมาเปน็ นายกรฐั มนตรีอีกครง้ั สงั ขก์ ็มาช่วยงานด้านหนังสอื พมิ พ์
แรงงาน นักคกึ ษา ฝ่ายซา้ ย ตลอดจนพคท. นอกจากน้ัน สงั ขย์ งั สนใจเร่อื งจีนและ
ม^สtวนแนะนำการเปลีย่ นนโยบายมาเป็นมิตรกับปนี มากจนี้ ภายหลังการประชมุ ท่บี นั ตงุ
ใน!] 2500 สังขเ์ ป็นตวั แทนคณะกรรมกรไทยเดินทางไปเยอื นจีนดว้ ยI รวมท้ังชว่ ย
ประสานงานกบั ปรีดี พนมยงท์ ในการกลับมาส้คู ดสี วรรคต หลังรฐั ประหาร 2501
สงั ขค์ อื หน่ึงในปญั ญาชนนักหนังสือพิมพท์ ถ่ี ูกจอมพลสฤษดั้ชังลมื จนกระทั้งปี 2508
-สังวร สุวจรึงรไณดชอ้ ีพอ,กพจาลก.รค,ุกต. (หลวงสังวรยุทธกิจ) (2444 2516) สมาชิกคณะราษฎรสายทหาร
เรือในการปฏิวัติสยาม 2475 ตอ่ มาร่วมรัฐบาลจอมพลป. พบิ ูลสงครามยคุ แรก แต่
ขณะเดยี วกันกร็ ่วนมือกบั ปรดื ใี นการตง้ั ขบวนการเสรีไทยด้วย ไนวันรฐั ประหาร
361
วเิ นสกึ ศกดนี า และพญาอีนทรี
8 พฤศจกี ายน 2490 หลวงสังวรคทู ธกจิ ดำรงตำแหน่งรกษาการอธบิ ดีกรมฅำรวจ
เอกสารสถานทฅุ สหรัฐฯ รายงานว่าหลงั รฐั ประหาร 2490 เขาเปน็ ตงั แทนปรืดีในการ
ประชมุ นละตดิ ฅอ่ ลับกลมุ่ ตา่ งๆ รวมท้ังฏีส่วนในความพยายามก่อกบฏเสนๅธกิ าง
(ตุลาคม 2491) กบฏวงหลวง (2492) แต่ล้มเหลว หลังจากนนหลวงสงั วรยุทธกจิ
กอ็ อกจากการเมือง
สัพ™ร กฤดากร, หมอ่ มเจ้า (2426-2514) พระโอรสในพระเจา้ บรมวงฅเ์ ธอ กรมพระนเรศ
รกวบรฏฤแทลชะิ ถกกู ับจหอมงอ่จำมทส่เี ภุกาาะพตะกรฤุเดตาากกร่อนนอ้จะงไชดาร้ยบัหอมภ่อยั มโเทจา้ษบในวรปเ็ด2ช48ถ7ูกกหลล่าังวรหัฐปาวร่าะรหว่ ามร
2490 ร่วมรัฐบาลควง อภยั วงคํ ในตำแหน่ง รมว. เทษดร
สนิ ธุ กมลนาวิน, พล.ร.นิ, (หลวงสืนธุสงครามชยั ) (2444-2519) สมาชกคณะราษฎรสาย
ทหารเรอื ดำรงตำแหน่งรฐั มนฅรึหลายกระทรวง รวมท้ังเป็นอธิการบดมี หาวิทยาลยั
-เกษตรศาสดรคนแรก (2486 2488) ดำรงตำแหน่งผ้บู ญั ชาการทหารเรอื อย่าง
-ยาวนาน (2481 2494) พล.ร.อ. สนื ธ์เปน็ หวั หน้าพรรคนาวนิ ในกองทพเรอื ซึง่ ไม่
นยิ มทงั้ จอมพลป.พบิ ูลสงคราม และปรีลึ พนมยงค์ แตต่ อ้ งการให้กองทัพเรือขืน้
ปนาี ฏ24ีอ9ำน4าแจแตท่ลน้มเคหณละวรฐั สป่งรผะลหไพาร้ถหกู รา!อื ลทดหอาอรบกกจากเขตาำมแสี ห่วนนง่สผนบู้ บั ัญสชนาุนกกาบรทฏแหมานรเสรัตือดันใน
สกุ ิจ นิมมานเหมนท์ (2449-2519) สมาชักพฤฒสภา และเป็น ส.ส. เชียงใหมใ่ นปี 2491
สุกิจสนิทกบั จอมพลสฤษด ธนะรัชด เมอ่ื สฤษดทง้ั พรรคสหคมู ิไนปี 2500 ได้มอบ
-หมายใหส้ กุ จเปน็ หัวหนา้ พรรค
สพุ จน์ ด่านตระกูล (2466 2552) นก้ หนังสือพมิ พ์ เชา้ ร่วมขบวนการเสรไี ทย หลงั รัฐประหาร
2490 สพุ จน์และเพอ่ื นตอ่ ต้านรัฐบาลจอมพลป. พบิ ลู สงครามอยา่ งตอ่ เนอื่ ง ต่อมา
-ถูกจบั ในคดีกบฏสันติภาพ 10 พฤศจกพน 2495 แต่ภายหลงั จอมพลป. เปลยี่ น
นโยบาย1ให้การสน้บสบุนหนังสอื พิมพ์ฝา่ ยซ้ายใจมดีฝา่ ยรอยลลสิ ฅ์แล สหรฐั ฯ โดย
ในปี 2499 จอมพลป.ใหก้ ารสนบั สนุนทนุ ขัดทง้ั หนงั สือพมิ พ์ ประชาศกั ค้ึและรบั
อดตี นักโทษการเมืองกรณี “กบฏสันตภิ าพ,, เขา้ ทำงาน ซ่งึ สุพจนก์ ็เปน็ หนง่ื ในทัน้
สภุ ทั ร สคุ นธาภิ'รมย์ อดตี นกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั 'วิชาธรรมศาสตร์และการเมอื ง อดีตเสรไี ทย
ผูม้ คี วามใกล้ชิดปรคี ึ พนมยงคๆ เปน็ ผูห้ นึง่ ทอี่ ย่ฌองหลงั กบฏแมนสัตตัน
สรุ ฒั น์ วรดลึ ก (2466-2550) อดตี นกั ศกึ ษามหาวิทยาลยั วชิ าธรรมศาสตรแ์ ละการเมอื ง เขา้
รวงศกราารหอนมันงั สตือคพุลมิ กพอ่ ใ์ นนเปรีิ่ม2เข4ีย8น9เรทอำงงสา้นันเปส็นวุ ฒันกันข์โ่าดวง่ ขดองั จงาหกนกงั าสรเอื ขพยี นมิ บพท์ เลอะกครราใชหค้ขณอะง
ศวารมยันำไปทำเปน็ ละครเวที ซึง่ ประสบความสำเรจ็ อย่างสุง เมื่อรฐั บาลจอมพลป.
ต้องการเปดิ สมพนั ธ์กับจน ก็สง่ คณะวัฒนธรรมไทยจำนวน 40 คนไปเยือนจนี โดย
มืสุวฒั น์เป็นหัวหน้าคณะ นอกจากนณน้ั สวุ ฒั น์ยังไคพมกบั ปรืดีซงึ่ มึความต้องการ
362
นามานกุ รม
กลบั ประเทศไทย แตแ่ ผนท้งั หมดล้มลงเมื่อมกี ารรัฐประหาร 2500 ใดย1รอมพล
สฤษด้ิ ธนะรัชต์ และเม่ือสฤษด,รฐั ประหารอกี คร้ังใน'ปี 2501 สวุ ัฒนก์ ถ็ ูกขับขอ้ หา
หมน่ิ พระบทแดชานุกาพและถูกคุมขังเป็นเวลา 4 ปี
สุวิชช พนั ธเศรบฐ (2450-2525) ส.ส. เชยี งใหม่ เปน็ ผู้'ร่วมก่อดง้ั พรรคประชาธิปัตย์ เป็น
-1 ใน 9 ผู้รา่ งรฐั ธรรมนูญ 2492 หรือฉบับรอยัลลสิ ต์
อดุล อดุลเดชจรัส, พล.ด.อ (บตั ร พ่ึงพระคุณ) (2437 2512) สมาชิกคณะราบฎร ในปี
2479 เขา้ รบั ตำแหน่งอธบิ ดกี รมตำรวจ ต่อมา'ในปี 2480 เรมิ่ มารบั ตำแหน่งทางการ
เมอื งเป็นรมช.มหาดไทย มบี ทบาทสำคญั ในขบวนการเสรีไทยในประเทศ เม่ิอพ้น
จากตำแหนง่ อธิบดกี รมตำรวจในปื 2489 ได้มาดำรงตำแหนง่ ผู้บญั ชาการทหารบก
กอ่ นรฐั ประหาร 2490 ปรดี เี ตรียมผลกั ดนั ให้พล.ต.อ. อดุลขึน้ เป็นนายกรัฐมนตรี
เน่อื งจากเคยตอ่ สกู้ บั ฝา่ ยรอยัลลสิ ต์มากอ่ น แต่เกิดรฐั ประหารเสยี ก่อน หลัง
รฐั ประหารพล.ต.อ. อดุลได้ไปคำรงตำแหนง่ กฌะอภริ ัฐมนตรเี มอื่ วนั ที่ 9 พฤศจกิ ายน
อ24ด9ุล0ยังรมวบีมททัง้บเปาท็นใอนงทคมางนลตบั รดีห้วลยังรดัฐงัธรรารยมงนานูญข2อ4ง9ซ2ไี อบเงัอคทบั ่รี ใะชบ้ ุวอ่ายา่ มงไชี รื่อกขตี อามงพพลล..ตต..ออ..
อดุลเกยี่ วขอ้ งกบั ความพยายามทำรฐั ประหารในกรณีกบฏเสนาธกิ ารในเดอี นตุลาคม
2491 และความพยายามอีกครั้งในปลายปี 2492
อรรถการยี น์ พิ นธ์, พระยา (สทิ ธิ จณุ ฌานนท) (2438-2520) อธบิ ดีกรมอยั การไนปี 2484
เขา้ ร่วมรัฐบาลเสนีย์ ปราใมช หลงั สงครามโลกคร้ังทส่ี อง เปน็ หน่ืงในกลุ่มรอยัลลิสต์
ท่เี ขา้ ไปร่างรัฐธรรมนญู 2490 หรอื ฉบับไดต้ ่มุ และรฐั ธรรมนญู 2492 หรอื ฉบบั
รอยัลลสิ ต์ หลงั จากน้นั ได้เป็นวฒุ ิสภา ทำหน้าท่ีเปน็ ตัวแทนกลมุ่ รอยัลลสิ ตีไนการ
วจิ ารณร์ ฐั บาลจอมพลป.พิบูลสงคราม และร่วมเป็นทนายในการฟอ้ งให้การเลือกตัง้
26 กุมภาพันธ์ 2500 เปน็ โมฆะ
อรรถกิตติกำจร, ทลวง (อรรถกิตติ พนมยงต์) (2450-2500) นอ้ งชายต่างมารดาของปรดี
-พนมยงค์ เปน็ สมาชิกคณะราบฎร อดีตนักการทูต เขา้ ร่วมรัฐบาลหลวงธำรงนาว•เ
สวัสคึ๋ในตำแหนง่ รมว.ต่างประเทศ มีบทบาทสำคัญในความพยายามขัดตัง้ สันนิบาต
เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ หลงั รฐั ประหาร 2490 หลวงอรรถกิตติกำจรยงั ทำหน้าที่เป็น
ตวั แทน!เรดื ีในการประชมุ ร่วมกบั กลมุ่ ตา่ งๆในความพยายามลม้ รฐั บาลจอมพลป.
พบิ ูลสงคราม
อรรณพ พกุ ประยรู , พ.ต.อ. หน่ึงใน 4 อศั วินแหวนเพชรวุน่ แรกของพล.ต.อ. เผ่า ศรยี านนท์
หนง่ึ ในกลมุ่ นายตำรวจที่รว่ มเดนิ ทางกับพล,ต.อ. เผา่ ไปเจรจากับในหลวงรชั กาลท่ี 9
.ที่กรงุ โลซาน สวิตเซอร์แลนต์ ในเดือนตลุ าคม 2494
อานนท์ ปุณฑร่ ิกาภา, น.อ (2453-2528) หนง่ึ ใน 2 นายทหารเรือทปี่ ฏบิ ตั ิการจจ้ี อมพลป.
พิบูลสงครามในเหตุการณก์ บฏแมนฮตั ตน้ 2494
363
**
ขนุ ศึก ศกั ดนิ า และพญาอนิ ทรี
อารยี ์ ตันตเิ วชกุล ส.ส.นครราชสมี าสังกดั พรรคชาตสิ งั คมของจอมพลสฤษด้ิ ธนะรัชต์ มี
บทบาทสำคัญในสภาผู้แทนราษฎรในการโจมติจอมพลป. พบิ ลู สงคราม พล.ต.อ.เผ่า
ศรยี านนท์ รวมท้งั บทบาทของสหรัฐอเมรกิ าในประเทศไทข
อารีย ถวิระ (2456-2496) นักเขยี น นกั หนงั สอื พมิ พ์ ผ้อู ำนวยการบรษิ ัทไทยพาณชิ ย์
เจ้าของกิจการหารังสีอพิมพ์ สยามนกิ ร และ พมิ พใ์ ทย อารีย์ถกู จับตามองจาก
สหรฐั อเมริกาว่าเปน็ คอมมวิ นิสต์ เขาถูกจับทุมพร้อมกับนักหนังสือพิมพ์อกี หลาย
คนเมอ่ื วันท่ี 10 พฤศจกิ ายน 2495 ในคดีกบฏสันตกิ าพ และไดร้ บั การปล่อยตัวเมอ่ื
วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2496 ต่อมาวนั ท่ี 9 มนี าคม 2496 อารยี ถ์ กู รงเสยี ชวี ิตทา่ มกลาง
ไอเซนธาขว่ารว,์ ลดือใววา่ตเ์ปด็น.ี ค(ำDสwง่ั iจgาhกt พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์
D. Eisenhower) (2433-2512) ประธานาธิบดีสหรัฐอเมรกิ า
(20 มกราคม 2496 - 20 มกราคม 2504) นายพลท้าดาวในกองทัพสหรัฐฯ และทำ
หน้าทีเ่ ปน็ ผบู้ ัญชาการทหารสูงสดุ ของฝ่ายสมั พ้นธมิตรในทวิปยุโรปในชว่ งสงครามโลก
ครัง้ ทสี่ อง นโยบายหลกั ของไอเซนทวรค์ ือการหยุดการขยายอิทธพิ ลของสหภาพ
ไซทขต ไอเชนฮาวรเ์ ปน็ ผเู้ ผยแพรท่ ฤษฏีโดมโน จิงมนี โยบายทเี่ ขม้ ขน้ และมุ่งตรง
ต่อประเทศไทยและภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ผา่ นความช่วยเหลอื ทางการทหาร
และการดำเนินสงครามจิตวทิ ยาในการต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์ สหรัฐฯ ภายใตก้ ารนำ
ของไอเซนฮาวร์จงึ เปน็ ชว่ งที่ซีไอเอมบี ทบาทอย่างมากในการดำเนนิ สงครามจติ วทิ ยา
การปฏบิ ตั กิ ารลบั การจัดตัง้ กองกำลงั กง่ึ ทหารเพ่อื ทำสงครามกองโจร การโฆษณา
ชวนเชื่อ การดำเนินการทางภารเมืองท่ัวโลกเพ่อื ปอ้ งกนั มใิ ห้เกิดทฤษฏโี คมิโนตาม
ท่ีสหรัฐฯวิตก สำหรับไทยนัน้ สหรฐั ฯให้ความสนใจไทยในฐานะพ้ืนที่ยุทธศาสตร์
สำคญั ในภมู ิภาค สหรฐั ฯจึงต้องการสร้างไทยใหก้ ลายเป็น “ปอ้ มปราการ” ของการ
ต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์ในภูมภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ สหรัฐฯ อนมุ ัติแผนสงคราม
จิตวทิ ยาทม่ี งุ่ ปรบั เปล่ียนความคิดของคนไทยให้หวาดกลัวภยั คอมมิวนสิ ตท์ จ่ี ะ
คุกคามสถาบันกษัตริย์ จารีตประเพณี และเอกราชของไทยไหส้ ้นไป โดยหวังวา่ จะ
ทำใหค้ นไทยร่วมมอื กับสหรัฐฯต่อต้านคอมมิวนิสต์ นอกจากน้ี ผู้นำไทยทกุ คนก็
ต้องไปพบไอเซนฮาวรท์ ่ีกรุงวอชงิ ตนั ด.ี ซ.ี ทงั้ สฤษด้ี (2497) เผา่ (2497) และ
จอมพลป. (2498) รวมท้ังพระยาศรีวสิ ารวาจาในฐานะตวั แทนของในหลวงรชั กาล
ท่ี 9 (2497)
คนั นาห์, นอร์แมน เอช. (Norman H. Hannah) เจ้าหนา้ ท่ชี ีไอเอผปู้ ฏิบตั งิ านในฐานะ
เลขานกุ ารโทของสถานทตู สหรัฐฯเม่ือคร้ังปฏบิ ัติหนา้ ท่ใี นตำแหนง่ รองกงสลุ สหรัฐฯ
ประจำเชีย่ งไฮ้ เขาปฏิเสธการอนุญาตให้ปรดีเดนทางเขา้ สหรฐั ฯซึ่งเป็นสัญญาฌวา่
ท่าทีของสหรัฐฯต่อปรดี เี ปลย่ี นไปหลังรัฐประหาร 2490 นอกจากน้ี คันนาหยงั สนิท
สนมกับ พล.ต.อ. เผา่ และสนับสนนุ ให้ตำรวจจับภรยิ าและบตุ รชายของปรีคในกรณี
กบฏสนั ตภิ าพเม่อื ปี 2495 อกี ดว้ ย
364
ดรรชนี
ก กาปี กาจสงทราม, พล.ท., 51, 59ท,
-ก้กมนิ ตงั , 34ท14, 49ท48, 74, 78-79, 86, 100-101, 106-7
88 89, 94, 96
สารคดีรกลบั เรือ่ งสถานะการณข์ อง
กฎอยการลกึ , 109, 223 ผู้ลมตน, ทนงั สือ, 99, 102
กบฎแมนรดต้น, 106-11, 153 กา้ น จำนงกมเิ วท, พ.ท,, 59ท
- -กบฎวงหลวง, 76ท28, 78 79, 106, 215 16 การดง้ ทารรัฐมนตร 4 คน, 79, 81ท44, 186
กบฎดน้ สภาพ, 65nl1, 123ท95, 201ท78, การปฏิรปู ท่ีตึน, 87, 154, 163
204 การเมืองสามเด้า, 251
กบฏเสนา?การ, 75, 76ท28, 122ท89 การเลือกด้ง, 32, 62, 172, 258, 261
ปี 2488, 32ท9
กรมประมวทราชการแผ่นสนิ , 139, 160, ปี 2489, 36, 45, 51ท52
ปี 2491, 67, 72
181 ปี 2495, 120, 121ท87
-กลมุ่ ประเทศไม่ฝืกใฝ่ฝ่ายโค (Non-Aligned -ปี 2500, 167, 196, 209 14, 216,
Movement : NAM), 170 71, 174, - - -218 19, 221 23, 225 26, 237, 257,
219, 269 และดู บนั ตงุ
-กระทิงแดง, กล่มุ , 121(R3. 269
Grif
. -กรืฟฟนิ , อา! 0ลเลน การวกิ จกรพน้ ธ,ุ น.จ., 29ท6
fin), 93 Allen
กรณสี วรรคต, 42, 46-47, 51ท53, 70, 232
กฤษณิ สวะรา, พล.อ., 250ท29
กอกบัดรยั ์ สวสั ดวี ัตน, ม.จ., 29ท6 การสบื ด้นฅฅางค,ํ 29, 31, 36, 37ท22
กองพล 94, 96 แสะดู กก๊ มีนด้ง กิตนิ ัดดา กตั ยิ ากร, ม.ปี., 29ท6
ชุนลกึ กกั ดนา และพญาอนิ ทวิ
! .กิตติศกค ศรีอำไพ, 188, 190, 251 กบั รฐั ประหาร 2490, 49-51, 53-54, 60
กิทมอ วิลเลขื ม เอน็ . (Maj Gen William
Gillmore), 133, 141 กบั รัฐประหาร 2500, 240-41, 247, 249
N.
กงอาณานคิ ม, สภาวะ, 3-4, 10, 15, 17, .คนื อิสระใหส้ ำนักทรพั ย์สินฯ, 67
267, 270
กบุท จันทร์เรอง, 34ฑ14, 201ท79 ตงั้ คณะกรรมการร่างรธน 2492, 74
กลลดา เกษบุญชู มด, 16, 18
กูซแมน, จาไคโบ อารเ์ บนซ์ (Jacobo Arbenz ตั้งพรรคประชาชิป้ฅย์, 34
Guzman), 142 ถูกจ้ีให้ลงจากอำนาจ, 73, 88, 103,
เกง่ กจิ กิต็เรียงลาก, 18
เกจ, บารก์ ลยี (Sir Berkeley Gage), 230 153, 266
เกรย,์ กอรด์ อน (Gordon Grey), 179
ทป่ี รึกษาของ ร. 9, 163-64
ข
นริ โทษกรรมรอยลสิสฅ์, 29
ขบวนการกชู้ าติ, 4, 24, 123-24
บ่อนทำลายปรืด,ี 32, 35-36, 44-45,
ขบวนการชาตนิ ิยม, 24, 55-56, 91
46ฑ43, 219
-ขบวนการนักศกึ ษา, 12, 225 26
แผนทำลายผลการเลอื กตั้ง 2500, 222,
-ขบวนการสนั ติภาพ, 123 25
-ขบวนการเสรีไทย, 4, 25-26, 28 30, 32-35, 224
56, 75, 79, 155, 201ท7ร, 265 -แผนเปลย่ี นสาธกไรสบื สนั ตติวงศ์, 70-72
ข้อตกลงเบรตต'นิ วดสั (Bretton Woods รัฐบาล'-หลงั รฐั ประหาร 2490, 62 66,
System), 23
85 -
เขมชาติ บณุ ขรตั พันธุ, 61ท2, 99
เรยี กร้อง รธน, 2492 กลับมาใชใ้ หม่, 190,
ค
212
คงฤทชศิ กึ ษากร, ขนุ , 60
อา้ งพระปรมาภิไธยในการหาเลียง, 213
-คณะกรรมการนเรศวร, 138 ความตกลงสมบรุ ฟแ้ บบ (Formal Agreement
คณะปฏวิ ัติ 2500, 225ท40, 255 59, 261, for the Termination of the State of
263
War between Siam and the United
คณะพลเมืองใหม,่ 63
Kingdom and India), 27, 73
คฒะวฒั นธรรมไทย, 234ท62
ควง อภัยวงศ์, 26, 33ท111 118, 211, 222, ความทรงจำบาดแผล, 17, 19
229, 233-34 คอรไ์ ครนั , ทอมมื (Tommy Corcoran), 94
กบั กบฎแม,นจัฅกัน, 107-9
กับกบฎเสนาชกิ าร, 75ท27-28 กดั เลอร์, โรเบิรต์ (Robert Cutler), 130
ศกึ ฤทธ ปราโมช, ม.ร.ว., 260, 43ท33,
46ท43, 66ทไ 2
กบั รฐั ประหาร 2490, 60, 64
กบั รฐั ประหาร 2500, 229
คดหม่ินประมาทบิชอป, 225, 258,
262ท60
ตอ่ ตา้ นรัฐบาลจอมพลป.1 202, 203ท81,
210, 226
ตง้ั พรรคอ้าวหน้า, 31
366
คราชนื
ทำลายปรืด1ี 53 226, 230-31, 235, 238, 243,
แผนเปลยี่ นสายการสืบสนตตวงค์, 70 -247 48, 256-57, 261, 269
-พรรคคอมมวนสต , 89, 94, 169
-แผนสรา้ งความนยิ มให้กับสถาบนั ฯ, รบั รองการรัฐประหาร 2490, 62
162 63 รับรองรัฐบาลโชีซิมนท,์ 90
แผนทำลายผลการเลอกฅง้ั สนบั สนนุ กบฎวงั หลวง, 78
2500, 222ท30 สนบั สนุนกลมุ่ ประเทศไมฟ่ ิกไฝ่ฝ่ายได,
170-71
รว่ มด้งั พรรคประชาธปิ ฅั ย์, 34
คซู มุค, วอณตอร์ พื, (Walter p, Knz- สนบั สนนุ เวิขดมนื ท์, 127
muk), 96ท26, 138ท30 และดู กกมินดัง้ ; คณะวัฒนธรรมไทย;
ฆ โจาเอน็ ไหล ; แผนกลบั ไทย ใน ปรึดี ;
- -โฆษณาชวนเชอ่ื , 128, 134, 136-37, เทมาเจอ๋ ตง
ขีนคณะชาติ, 5, 127 แทะดู กก๊ มึนด้งั
149 50, 158 61 262ท61
ซริ วัสส์ ปืนธารชุน1
จ .ซิ., 29ท6
จงกล ไกรฤกษ์, ร,ท., 31 จรดนขั กิฅยากร, ฆ
-จมุ ภฎพงษบ์ ริพัตร, พระองณจ์ า๋ , 36, 42,
จรญู สืบแสง, 51ท52 44 45, 53, 70
จอม9เก,ล1้า0เจทา้ 1อ1ย,หู่ 1ัว6, พระบาทสมเดจ็ พระ, 6, -จลุ ซอิ มเกลา้ เจ้าอยู่หัว,พระบาทสมเด็จพระ, 6,
จอหน, โฮเวริ ์ค พี. (Howard p. John), 230 11-13, 15 16 c. Jessup), 86,
เจสสป, ฟิลลิบ่ ซี. (Phillip
จอท์นสน, ยู. ชเิ ลกซิส (บ. Alexis John- 90-91, 93
son), 262 แจคสนั , ซี. ด.ี (C. [) . Jackson), 130
จอหน์ สน, สนิ ดอน เบนสั (Lyndon Raines โซิวเอน็ ไหล, 175-76, 191
Johnson), 94ท23
จักรพนั ธเ์ พ็ญสริ จักรพันธ์, ม.จ., 61 ใจ อ๊ืงภากรฌ์, 19
ขันทวารา์ ฅย์ (นามปากกา) , 42 ^ฉ
!จาIบตุ ร 105ท49, 216
เฉลมิ ขัย ซิา วสั ตร์, พ.อ., 257
จ๋าเนียร พ.ค.ค 75ท28
วเราสืองนสะุวสรมรรณท, เฉยบ ขัยสงค์ (ขัมพนนั ทน์) , ร.ต.อ,,
จำลอง ดาวเรอื ง, 34ท13, 63
-ชนิ , 215-16, 227, 229
กรรมกร กอ่ ความไมส่ งบ, 35
ทำทึเป็นมิตรตอ่ ไทย, 175-76 ช
ทูตลบั จากไทย, 193, 195, 211 ชม แสงเงิน, 215
เปดิ ความสัมพันธ์กับ-, 18, 191-92,
196-200, 205-7, 212, 215, 219, ชมพู อรรถจนดา, พ.ด.อ., 201ท79
ชวน รัดนวราหะ, 188-89, 251
ชะตากรรม‘บองราชะ, หนงั สือ, 161
367
ชนุ ศึก สักคนา แคะพญาอนทรี
ชัยนาทนเรนทร1 สนเดจ็ พระเจ้าบรนวงศ์เธอ 169-70, 173, 175-76, 183, 198, 206,
กรมพระยา 242-43, 247, 271
กับรฐั ประหาร 2490, 66
ซบี ัลค, วณิ ลยม เจ. (William J. Sebald),
ขดั แย้งกับรัฐบาลจอมพลป., 103
สคั คา้ นการแตง่ ตั้งจอมพล ป. เปน็ นายกฯ, 197
72-73 ญ
ต่อคา้ นปฏึวัต 2475, 54 ญาด ไหวด,ี 242
ไม่เหน็ ต้วยกับภารประกาศภาวะฉกเฉน,
77 -ญปี่ นุ่ , 4, 6, 23, 26, 28, 49, 55, 57, 65,
ไมอ่ บญุ าคใหข้ ันสตรพลกิ ศพ ร. 8, 38
86 87, 197, 213
ลงนามประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญ 2490, 60, ณ
63, 266 ณฐั พล ใจจรง, 18
สนบั สนูนราชสกลุ มหดล, 31
ช้างงาแดง (นามแฝง) , 233
ซาฅชาย ชุณหะวัณ, พล จ1 ,, 60ท, 89แ6, ค
ดลั เลส, จอหน์ เอฟ. (John F.
142ท35, 250 เDขuาlเlสesา),ร.194,5ท14626, 217ท16, 219
ชำนาญอรรถยุทธ์, หล.ร.ด. หลวง, 138ท29
ชํค มั่นสลิ ปื สนิ าดโยธารักษ์, พล.ท., 75,
76ท28, 107ท, 113 -เขา้ พบจอมพลป,, 173, 198
ชีค, เจฟเฟอร์สนั เออรเ์ นส (Ernest
ปฏกิ ิรยิ าเม่ือโทยค้ากับขนิ , 199 200
-ปฏิกิรยิ าเรือ่ งปรืดจี ะกลับไทย, 215
Jefferson Cheek), 96
ช่ืน ระววิ รรณ, 82 พล.ค.อ.เผา่ เขา้ พน , 144, 179
วเิ คราะหก์ ารเมืองไทย, 177, 181-82,
เชอรลั ่ี, แจค้ (Jack Shirley), 179-80 210, 235
แชม่ พรหมยงสั, 216 สนบั สนนู ทางการทหารแก่ไทย, 128-29
ไชย้นต์ รชั ชกูล1 16
สนบั สนูนสถาบนั กษตั รยิ ,์ 259
ฃ สนับสนนู สฤษค, 237, 247
-ดัลเลส, ลลั เลน เวลข์ (Allen Welsh
ชนั หงอก ทัน, 122
ชมิ เมนน์, โรเปร็ ต์ เอช. (Robert H, Dulles), 138, 144 45, 150, 192
Zimmemn), 138n30 -ดึลกฤทชิ้ กฤดากร1 ม.จ., 174ทไ5
—ซีซับพลาย (เชาั ท์อสึ ค้ เอเชยี ซัพพลาย ดเิ รก ขัยนาม, 75, 245 46
South East Asia Supplies), 94,
96-97,ใ 38 เดช สนทิ วงศ์, ม.ล., 66ท
ซีใต้ (องศก์ ารสนธสัญญาปอ้ งสันภูมิภาคเอเชยี เดขนเบียนฟ, 135, 142, 151, 169, 191,
268
-ตะวันออกเฉียงใด้ Southeast Asia เดึอน นูนนาค, 33เไ13
โดโนแวน, วลิ เลยิ ม เจ. (William J.
Treaty Organization : SEATO), 151 52, Donovan), 62n, 130ท9, 137ท28, 142
368
สรรข'นิ
กับทา่ ท่สหรฐั ฯ ตอ๋ ปรึด, 64, 130 โครงการขอ้ ทีส่ ,ี่ 85, 90
ด้งั คณะกรรมการยทุ ธศาสตร์ด้านฃฅวิทยา,
ททป่ีูตสรึกาษยเาทรmAัฐบวา,ลไ1ท4ย4, 145-46 149ท
ยทุ ธวธิ ึปัอมปราการ, 131-35, 151 สนบั สนนุ ฝรงั่ เศสในอนโตชนี , 55
ทฤษฏีการพัฒนาการเมอง (Political
สนบั สนนเผา่ , 140, 184 Development), 10-11, 14
ทฤษฏคี วามทน้ สมยั ทางการเมือง (Political
- -เสนอแนวคดิ ใชส้ ถาบันกษัตรยิ ์ในแผน Modernization), 10-11, 14
สงครามชีตริทยา, 155 56, 158 59, ทฤษฏโี คมโน, 127-29, 135, 169, 171,
164
และคู คฌะกรรมการนเรศวร
ต 268
ทวน วชิ ัยขทั คะ, พ.อ,, 77ท36
16ตต4ำันตร,ตวลุ มจลุาติตา2รเชะ25ล5เ1ว19น,(6Mช,1าiย1t2cแ,2hด,e1lน1l4,,4T,1a11n99)9,, 18 109,
137, 158 ทวี จลุ ละทรพั ย์, น.อ., 119ท82, 142ท35
96-97, ทวี คะเาท้กล, 79, 81
ตำรวจพลรม่ , 109, 138-40, 158 -ทวี บณุ ยเกต,ุ 26 27, 75ท27
. .ทหาร ขำหริ ัญ, พล ร ด,, 75ท28, 79,
-105 7ท, 196ท64
ทองอยู่ พุฒพฒั น์, 188
ลุลย์ บุนนาค, 108ท55 -ททนองมื อสนิ ันท,รเ์จภฟรู ฟพิ ่รฒั ึย์น(์7Ge3o4ffทr1ey3,63
-เดีขง สรขันธ, 34ท13, 63, 101, 105, Thomp
121 124 son), 48, 64
ไต๋ ปาณิกบตร, 34
ไดรภาคี, 237, 256, 270 ทอมสัน, เจมส์ (James Thomson), 25,
35แ, 105
ทตู ลบ, 193, 195, 211
ถ เทพ โชติบุชสี , 188, 245
-เทพวทิ ูร1 พร!;ยา, 67ท14
ถนอม กิดตขจร, ,จปนี พล 12, 59ฑ,
138ท29, 255 เทยเ์ ลอร,์ เฌกซ์เวลล์ (Maxwell Tay
lor), 179
ถวัลย์ ชำรงนาวาสวัสด, พล.ร.ต., 26,
33ท12, 46, 52, 62, 71, 75ท28, เเททอาธรเ์ุทนธอ1ิพร์,นแวิลกเ5สพียมล.อ(W8ทi,llหiaลmางT,ur1n0e1r), no
เท่ยม ขัยนนท์, 34
99-100, 245-47
ถวิล อุดล, 33ถใ3
ไถง สวุ รรณทฅ้ , 45, 188
ท ธ
-ทท3มแมชmนีดa,รnว)แ,มิ ชลร2,ี 4เพอ2สล5..,ด(.6Hจ5,a,rr88y18ท,ร4.942T-r9u3-, 97 ชงชัย วนิ จิ จะทลู , 15, 19
ชนา ใปษยานนท,์ พ.ด,ท., 113ท70,
144ท38
369
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 by ณัฐพล ใจจริง (z-lib.org)
View in Fullscreen
ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 by ณัฐพล ใจจริง (z-lib.org)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search