ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 by ณัฐพล ใจจริง (z-lib.org)

ชนุ สกื ศกั ดินา และพญาอนื ทรี

ปี 2494ในเพชร่วางะเวภลาายนหั้นลสังกหารรัฐรฯฐั ยปงั รไะมห่มาีปรฏริกัฐริบยิ าาลอจนั อใมดพตล่อปก.าไรดรพ้ัฐปยรายะาหมาใรหท้ค่ีเกวดิ าขม้ึนสใำนคปัญลกาับย

นโยบายตอ่ ต้านคอมมวิ นสิ ตม์ ากขนึ้ เพอื่ สราั งความไว้วางใจจากสหรัฐฯ85 สถานทูต

องั กฤษได้ต้งั ขอ้ สงั เกตทน่ี ่าสนใจวา่ ภายหลังจากทร่ี ัฐบาลจอมพล ป.สามารถปราบ

ปปแลรระาาบมพปกลลร.าต่มุ ม.ตทดอ่ ัง,ตกเผา้ลนา่่าวรศกัฐรบลยีับาาลทนทำนใง้ั ทหก์้จลทอมุ่ มคี่ปพวรบลีดปคี กุม. ตลกอ้มุ่ างรรพสอยึ่งงั พลักลางิ รอิสกำตนอ์ งาแทจลจพัะากบกอกพงแลทล.ัพทะเ.ตรสำอื ฤรลษวงจดไมดิ้ ธา้ กนแยะตง่ิรก่ ขัชา้นึตร์

(Tarling 1992, 206)

การแข่งชนั นละสรา้ งหนั ธมติ รทางการแมืองของกลมุ่ ตำรวช!เละกลุม่ ทหาร
.อาจกลา่ วใต้วา่ แมก้ ารรฐั ประหาร 2494 จะเป็นการจำกัดอำนาจของสถาบนั

กษัตรยิ ์และกลุม่ รอยัลลิสฅ์ท่ีทา้ ทายอำนาจรฐั บาลจอมพล ป และคณะรฐั ประหารลง
พกติล.าตม.ทแ. เตผ่คา่ วศามรียขาดันแนยทง้ ์ ภเปาย็นใแนกรนะนหำว่ากงบั คค่าา่ยยรสา่ีเชสคาเรททู เวีม่ ศี พนล์ท.่ีมอพี. ผล.ืนท. ชุณหะวณั และ

สฤษดิ้ ธนะรชั ต์
แเปส็นวผงนู้หำากากรลสบั นยบั ง่ิ สมนคี ุนวจาามกเขส้มถาขบน้ ันมกาษกตั ขร้ึนิย์แซลีไะอกลเอุ่มรราอยยงัลานลสิวตา่ ์8พ6ลใ,นทข, ณสฤะทบี่ดพี๋ไลด.ตพ้ .ยทา.ยเผามา่
ในฐานะทายาททางการเมอื งคนสำคญั ไดพ้ ยายามขยายฐานอำนาจทางการเมืองออก
ไพอปสีลด.าต้วน.ยทกกล.า่มุเรผผข่ากูอใหมงเิตก้JตHรายี รแงสลมนะีจ&แบัำลนสกวนเนปนุ เลพกA่ียลิ่มนุ่มขiMผข้ึนลอปงสร1เต่งะผยีโงลยใกใชนหพรกบ่เ้รกาัฐบัรบเกลาลลือdมุ่มกปตเี สร้งั 4ถปตี ยี ผีี ร2า่ ภน4า9เพต5ียมทงาำกคใขAริหน้ึ ขิ ้สนั .จสธา.์กภโนดานคย
รัฐบาลสนับสนุนใหเ้ ตียงเขา้ ไปมีบทบาทในการจัดสรรงบประมาณให้กบั ภาคอีสาน

อย่างไรกต็ าม สถานทูตสหรฐั ฯวิเคราะห์วา่ ความสัมพันธว์ ะหวา่ งเตียงกับพล.ต.ท.
เผ่านน้ั วางอยู่บนความไมว่ างใจกนั และกนั '- 7

85 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146AQ00600200001-4,

19 December 1951, “1947 Coup Group Gains Complete Dominance of Government” ;
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of

State, “Monthly Political Report for March 1952," 21 April 1952.

S6 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000700010001-4,

2 January 1952, “Split in Ruling Clique presages Early Coup in Thailand" ; NARA,
CIA Records Search Tool (CREST), CIA-KDP79T00975A000500340001-8, 23 January

1952, “ Reports of Political Unrest in Thailand Continue "

87 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of

120

สภู่ าวะกง่ึ อาณานคมในยคสงครามเยน็

เขหลังการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ 2475 แก1้' 2495 แล้ว ทำใหค้ ณะ

รฐั มนตรชี ุดเกา่ ตอ้ งพน้ จากตำแหน่ง นำไปสู่การชว่ งชิงอำนาจทางการเมองไนการจัด

.รง้ั รฐั บาลอกี ครง้ั มรี ายงานขา่ ววา่ พล.อ ผิน ชุณหะวัณ ไนฐานะแกนนำของคา่ ย
.ราชครไู ด้รบั การผลักดนั จาก พล.ด,ท เผ่า ศรยี านนท์ ใหข้ น้ึ เปน็ นายกรัฐมนตรี ใน

ขผะทีพ่ ล.ท, สฤษด้ิ ธนะรชั ต กลบั ไหก้ ารสนับสนุน ม.ร.ว, เสนีย์ ปราโมช แกนนำ

ควสำคัญของกล่มุ รอยัลสสิ ฅ์ขึ้นเป็นนายกรฐั มนตรีคนใหม่ เหตุการณ์ดังกล่าวสะท้อน

ไท(ชหำน่ ใ้เหหพ็น้ตลำว.แทา่ หด.ุลสนอฤง่ ำษนนดาาย้ จกแภรลาฐัะยมพในลน.ตคทรณ.ีมบะอิ ญัราัฐญจปตตั รกิ ะเเปทหน็พารขหยอสั งังดมพนิิไลต.ณอ้ต.กอผเปยนิ ุธ็นไยดขา้อเไงนมคอ่ื ต่่างยอ้ จรงาากกชาแรคกใรหนูเส้คนยา่ ำทยบรงั้ าาหงชคมคนตรู

มอิ ำนาจทางการเมืองมากกวา่ นี้ สุดทา้ ยแลว้ ตำแหน่งนายกรัฐมนตรจี งตกเปน็ ของ

จอมพล ป. พิบลู สงครามอีกคร้งั 38 จะเห็นไดว้ ่าการกลบั มาเปน็ นายกรฐั มนตรีของ

จอมพล ป.หลังการรัฐประหาร 2494 น้ัน เขามีอำนาจทางการเมอื งลดลง อำนาจของ

{ขาวางอยูบ่ นความสามารถในการรกั ษาดลอำนาจภายในคณะรฐั ประหารเป็นสาั คญั

ในช์วงเวลาดงั กล่าว พล.ต.ท. เผ่าไม่เพียงพยายามผลักดันให้ตนเองก้าวชันไป

มฆื ทบาททางการเมอื งอยา่ งโดดเด่นดว้ ยการเปน็ มิตรกัมกลม่ ปรีดผี ่านเดียง สรื ิขันธ์

เทา่ นั้น แดเ่ ขายังใดพยายามเขา้ ไปฏีอทิ ธพิ ลในกองทพั อีกครัง้ หลงั จากที่เขาได้หน้ มาทำ

>1นาท่ตี ำรวจเป็นเวลานาน89 อีกทัง้ เขายงั ไดพ้ ยายามขยายเครือข่ายอำนาจทางการเมอื ง

Conversation Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, “Interna] Political Situation,”

31 March 1952. ในรายงานฉบบั นี๋ให้ข้อมูลวำ ส.ล'. ในกลม่ ของเตยง ศรขนั ธ์ ไดร้ ันการเสอี กทัง้

ถงึ 25 คน มากเปน็ สองเหานับแด่การรฐั ประหาร 2490 เปน็ ตน้ มา เนือ่ งจากพวกเขาได้รับการ

สนับสมูนจากพล.ต.ท. เผา่ ศรยี านนห์ ไคยเตยงได้แจง้ ว่านบพั ล.ด.ท. เผา่ จะร้ลึเสมอวา่ เขาสนบั สมนู

ม่รสี พนมยงค์ แต่กปีำตอ้ งเฟนิ พนธฏิดรกบั เ,บาเพ่อื หวังจำนวนส,ส. ทจ่ี ะสนบั สนนุ รัฐบาลใหฏ้ คี วาม
มน่ั คง โดยเดียงไหเ้ หตุผลถึงการทเ่ี ขารว์ มงานกับรฐั บาลวา่ เพราะเขารู้ดีวา่ ไม่สามารถเปลย่ี นนปลง
รฐั ่บาล1ได้จ1 นกว่าตุลอำนาจชะิ เปลย่ี น'ไป

68 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A000600110001-2,

7 March 1952, "Political Showdown in Thailand Reportedly Imminent” ; NAHA,

RCi 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State,

"Monthly Political Report for March 1952,” 21 April 1952.

@lt NARA, CIA Records Search Tool (CRKST), CIA-RDP79TO1146A001200230001-4,

HI September 1952, ‘General Phao Reportedly Negotiating with Former Thai Army

121

าเนดเิ ก ศักดนิ า และพญาอนิ ทรี

ออกไปนอกประเทศด้วยการตดตอ่ กบั กลมุ่ ฝ่ายซา้ ยในเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ เช่น
การอนญุ าตให้ชนั หงอก ท้น ผนู้ ำฝ่ายซ้ายในกมั พชู าเข้ามาในไทย และรว่ มมอื กับ

อกาารรยีเม์ อืลงีวตีรา่ะงๆบขคุ อคงลเขทา่ถี เ,ปหน็รฐักฯารเหสน็ร้าวงา่ ฐเปาน็นอคำอนมามจิวทนม่ี ิสนั่ ตค์งทซ้งั่ึงนยากกาแรกขก่ยาารยโเคคร่นอื ลขม้ า่ ใยนไอปนยังาคกตล'ุ่ม,"

ไมแ่ ต่เพียงพล.ต.อ. เผ่าเท่าน้นั ที่พยายามเป็นมติ รกับเตยี ง พล.อ. สฤษด้ิกฆ็ ี
พควลา.อม.พสยฤาษยดา่ยึมงเชพ่นยาเดยายี มวผกกู นั มิตนรอกกับจสามกาพชยิกาสยาภมาสผ้แูรทา้ งนพภนั าธคมอสีิตรานกบักลกมุ่ลขมุ่ อรงอเยตัลยี ลงดิสว้ ตย์แกลาว้ร

จปนระนกำาไศปแสก่กู ไ่ าขรปปญัระหชามุ ขรอะงหภวาค่างอพีสาลน.อแ.ลสะฤเรษียดกก่ึรอ้บงเตใหียง้เตสยี องงชคว่ รย้ังเหอลยือ่าเขงา,!1รในกท็ตาางมกาไรนเมทอืางง

เปด็ เผยน้ัน เตยี งปฏเิ สธความชว่ ยเหลอื ของ พล.อ. ศฤษดี้ เน่ืองจากเขารว่ มมอื กับ

พล.ต.อ. เผ่าแลว้ แตใ่ นทางลบั นั้น เขาได้ส่งพวกของเขาไปช่วย พล.อ. สฤหด'1 ใน

ทีส่ ดุ พนั ธมิตรทางการเมอื งระหวา่ งเตยี งกบั พล.ต.อ. เผ่าก็หักสะบ้นั ลง โดยเตียงหันมา

สนับสนนุ พล.อ.สฤษด้เิ พ่ีอท้าทายอำนาจค่ายราชครูอยา่ งเต็มท'่ี - ดงั นนั้ จงึ มคี วามเปน็

ไปไดว้ ่าท่ามกลางการแขง่ ขันระหวา่ ง พล.ต.อ. เผา่ กบั พล.อ. สฤนตอยา่ งเข้มขน้ โดย
เฉพาะอยา่ งย่งิ การผูกไมตรีของพล.อ. สฤษดกับเตียงและพวก รวมทงั้ การตอบรับ
ไมตรดี ังกลา่ ว ไดส้ รา้ งความไม่ไวัวางใจให้กบั พล.ต.อ. เผ่าและพวก จนมผี ลทำใหเ้ ตยี ง

ดอ้ งจบชวี ิตลงในปลายปี 2495

?Leaders.” mต.อ. เผา่ ศรียานนท้ พยายามเจรฃากบั อดีตนายทหารทเี่ กี่ยวขส้ งกับกบฎเสนาธกิ าร

โคยเขาสัญญาวา่ จะผลกั ดนั ใหอดีตนายทหารเหส่าน้ันกลับเขา้ ศ่รู าชการอีกค ง แตน่ ายทหารหน่ึงโน
นั้นปฏิเสธ ส์วนอีกคนหนึง่ ดอ้ รการกลับเข้ารบั ราชการเมื่อไดรับการนิรโทษกรรม
"!h NA, F0 371/101168, Chancery to Foreign Office, 21 Ju]y 1952,
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950- 1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, "Internal Political Situa-
tion," 9 October 1952 ; KARA, RG59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185,
Bangkok to Secretary of State, “Monthly Political Report for August-September
1952,” 27 October 1952, M
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, “Internal Political Situa-

Ition,” 9 October 1952.

122

สู่ภาวะกงอาณานคิ มในยคุ สงครามเย็น

การปราบปรามขบวนการต่อตา้ นสหรฐั ฯ ของรัฐบาลจอมพล ป.

I ตง้ั แตส่ งครามเกาหลเี ร่ิมตน้ ชนั และรฐั บาลจอมพล ป.ได้สง่ ทหารเขาร่วมใน

สงครามดงั กลา่ วนัน้ ปัญญาชนฝ่ายช้ายหลายกล่มุ ไตเ้ คลอ่ื นไหวต่อต้านสงครามเกาหลี

I ,สหรัฐฯ และรฐั บาลภายใต้ชอื่ “ขบวนการสันดภึ าพ" และ “ขบวนการก้ชู าติ”9 แต่
•"•วามเคล่อื นไหวดังกล่าวกลบั มไี ดถ้ กู ปราบปรามจากรฐั บาลจอมพล ป. ทำไห้สหรฐั ฯ

I เกิดความไมไ่ ว้วางใจตอ่ ความมุ่งมัน่ ในการต่อต้านคอมมวิ นสึ ต์ของไทย ณองจาก

I .สหรฐั ฯ '!ด้รบั รายงานเสมอว่า พล.ต.อ เผ่ามกี ารติดต่อลับๆกับกล่มุ ปรืดัM รนั นาห์

เ เลขานกุ ารโทประจำสถานทตู สหรฐั ฯ''' ใตพ้ บพล.ต.อ.เผ่าในเดือนสงหาคม 2495 เพึอ่

สอบถามถงึ ท่าทีของรฐั บาลไทยในการตอ่ ตา้ น “ขบวนการสนั ติภาพ" และ ‘ขบวนการ

กุชาต’ิ , ท่มี ฅี อมมิวนิสตอ์ ยเู่ บ้อื งหลงั เขาได้ถามพล.ต.อ.เผา่ วา่ “หากมกี ารคกุ คามใดๆ

.หชร้งอื วกา่ าร“ผลู้มุกเีออำในดาๆจใในนไวทอยชิงตตำันรดวี.จชไีท. คยาจฅะหทวำังอวยา่ ่าตงำไรรวกจบั จภะัยสราา้มยาแรรถงรทกั ่เี กษิดาเชสันถ”ียรอกกีาพทั้งทไาดง้

.การพองภายในของไทยได้” พล.ต อ.เผา่ ไดต้ อบเขาว่า “ขบวนการสันตภิ าพ” เปน็
เอพเมืย๕งร=เกtu“นเสแือลกะรไะทดยาทษจ่ี ,,ะรก่วามรรมักือษกานั เสในถยีกราภรปาพอ้ กงากรันเมภอืยั งคภกุ าคยาใมนนช’,องนไอทกยจเกาิดกชนัน้พี จลาก.ต.“อเพ. เ่ือผนา่

บอกต่อไปว่า สงิ่ สำกญั สำหรับนไยบายของเขาคือความจริงใจระหวา่ งเขากับรนั นาห์
และสหรัฐฯ และขอให้การสนทนานีเ้ ปน็ ความลบั สดุ ยอด รนั นาหต์ อบเขาว่ไความ

’ทมมืออันใกล้ชดิ ระหว่างกนั นีจ้ ะต่อเนอ่ื งและขยายตัวต่อไป '''

^ ดคู วามเคลอ่ื นไหวของพรรคคอมมวิ นิสต์และกลุ่มฝา่ ยซา้ ยไนช่างเวลาดงั กล่าวเพ่ิมเฅมใน
Somsak ( ไ 993),

94 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A001300150001-2,

13 October 1952, 'Thao Denies Thai Police Knew of Departure of Pciping Delegates."

จร นอร์แมน อันนาห้ ทำงานใหก้ บซไี 0เอ มิบทบาทไนการสนบสนุนให้ตำรวจจับภรยิ าและบุตร
ชายของปรดีไนกรณีภบฎล้นติภาพในช 2495 (ปริดี 2529, 108-9) พูนสขุ พนมยงค์ ภริยาของปริดี

ได้บนั ทกึ ว่าไนระหว่างที่เธอถูกคุม,บงทลี่ ้นคบาล เธอไดเ้ หน็ พล.ต.อ. เฝา ศรยี านนห์ ต้อนรบั ชาว
อเมรกิ ันสองคนไนยามดึก คนแรกเปน็ ชาวอเมริกนั ทีเ่ คยเปน็ อดดี ไอเอสเอสทฟี่ ้ามาไทยหลง

สงครามโลกคร้งั ทส่ี อง คนท่สี องคอ อันนาห์ เจาทน้าทสี่ ถานทูตสทรฐั ฯ ซ่งี ทำหน้าทีภ่ ารขาว และ

เคยเปน็ กงสุลสหรัฐฯ ผูข้ ีดฆ่ารีซา่ ปรดิ ีทเี่ ซยี งไส้ (พูนสุข 2545, 125).

% NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal
File 1950-1954 Box 4186, Memorandum of Conversation General Phao and Hannah,
“Current Politics,” 16 August 1952.

123

ขนุ ศกึ ศโกติน, า และพญารนทร

จากการท่สี หรัฐฯเริ่มจบั ตาความเคลือ่ นไหวของพล.ต.อ.เผา่ ท่ีตดิ ต่อกบั เตยี ง

ส'เื ข'้นธ์ และสรุ่ ย์ ทองวานชิ ซ่งึ เปน็ กลมุ่ ปรดิ ี ทำให้กระทรวงกลาโหมสหรฐั ฯ เกิด
ความสงสัยต่อทา่ ทีของรฐั บาลไทบวา่ กำลังจะเปลี่ยนจากฝา่ ยตะวันตกไปตะวนั ออก

อันจะมีผลต่อความชว่ ยเหลอทางการทหารท่ีสหรฐั ฯ จะให้แกไ่ ทย ในตน้ เดือน

พกลฤาศโจหกมาสยหนรัฐ2ฯ4ใ9ห5ม้ จคี อวานมพเขลา้ ปใจ.ทสถ่ี ง่ั ูกใตหอ้ ้ทงตูตทอ่ ไหทายร,’ท7วี่ ใอนชทงิ ต่ีสนัุดตด้น.ี ชเดี.ือไนปพชีแ้ฤจศงจตกิ อ่ายกนระนทนั้ รเอวงง

รฐั บาลจำเป็นตอ้ งแสดงความชดั เจนในการดำเนินนโยบายตอ่ ต้านคอมมวิ นิสตใ์ ห้

ประจักษ์แก่สหรฐั ฯ ซงึ่ นำไปสู่การแตกหกั กับ “ขบวนการสันติภาพ” และ "ขบวนการ

ก33ชู้ 5า-ต4ิ"0)ท9ไี่8ดจร้ าับกกนาัน้รสเมนอับวสนั นทุนี่ จ1า2กพพรฤรศคจคิกอมายมนิวนพิสลต.แ์ ตห.ง่อป.รเผะ่าเทไดศ้เไสทนยอ(พSรoะmรsาaชkบ1ัญ9ญ93ตั ,ิ

ปอ้ งกันการกระทำอันเปน็ คอมมวิ นิสต์เขา้ สสู่ ภา และผ่านสามวาระรวดในวันเดียวอย่าง
ไม่เคยปรากฎมาก่อน สแตนดนั ทตู สหรัฐฯ เห็นวา่ การจับกมุ นายทหาร ปัญญาชน

และนักหนงั สือพมิ พ็ไทยฝ่ายซา้ ยจำนวนมาก รวมถึงการออกกฎหมายนี้ เป็นการแสดง
คเขว้าารม่วจมรตงิ ใอ่ จตค้ารนง้ั คแอรมกขมอวิ งนริสัฐตบก์าลับจสอหมรพัฐลฯปม.ใานนกานารหตลอ่ าตยา้ปนี9ค,'อหมมนิวงั นสิสือตพห์มิ ลพัง์ฉจบากับทเชี่รา้ฐั วบันาทลี่
13 พฤศจิกายน ลงบทสนั ภาษณพ์ ล.ต.อ.เผา่ ว่าการจบั กมุ ครัง้ น้ีใดร้ ับแรงกดดนั จาก

147 NA, FO 371/101168, Wallinger to Foreign Office, 27 November 1952; Wallinger

Ito Foreign Office, 28 November 1952.
98 ความเคลื่อนไหวของทงั้ สชงิ ขบวนการนเี่ ป็นส่วนหน่ึงของพรรคคอมมวิ นิสต์ท่ีมุ่งโจมดีสหรัฐ'!
และรฐั บาล มีการอชกิ ไบปลิวทโ่ี ชมดีสหรัฐฯ วา่ เป็น "จักรวรรดินยิ ม” “นกบุญทีม่ อื ถีชสิ ากปาก

ถือศลี 1' โจมดีรฐั บาลจอมพลป.พบิ ูลสงครามวา่ "ทำตัวเป็นสบนุ รบั ใขจกั รวรรดนิ ิยมอเมรกา” "ทำตัว

Vไปอยใู่ ต้เนีอ่ งบาทาของจักรวรรดนิ ยิ ม,, ตป้ ็งการ'ใช้1ใทขเปน็ ฐานท้พในเอเชยี และตองการ “สูบ ,'

ทรพั ยากรธรรมชาติ และ'ไช ทยเปน็ ฐาน "ทำสงครามประสาท” ต่อดา้ นคอมมิวนสิ ต์ ใบปลวิ เหลาน่ี
สถานทตู สหรัฐฯ ไดส้ ่งกลับไปยงั วอชงิ ตนั ดี. ซี. (NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-
1954 Box 4189, “แถลงการณข์ บวนการกชาดี นะบับท่ี 7,” 24 มิถนุ ายน 2495)*

99 “Stanton to The Secretary of States, 14 November 1952,” in Foreign iterations
of the United States ใ952-1954 VoL 12 (1987, 657); NARA, CIA Records Search
Tool (CREST), ClA-RDP79T00975A0009004700014), 6 December 1952, “Thai Premier
Concerned over Communist Activities” ; หจ1ช. บท สงู สดู 1/668 เอกสารกองบญั ชาการทหาร
สูงสุด เรื่อง พ.ร.บ, มอื งกนั การกระทาชินเปน็ คอมมวิ นิสตพ์ .ศ. 2495 (13-21 พฤศจกายน 2495).

124

สภ่ าวะกึ่งอาณานคิ ม,ในอคุ สงฅรามเย็น

สทรฐั ฯ และอังกฤษ,ให้'ปราบปรามคอมมีวนส้ ฅ์ ตอ่ มาสแตนตันได้นำคำให้สมั ภาษณ์

'ข...หซอ้สงีงไมัพหภลจ้ าอ.ษตมณ.พอข์ ล. อปเผง.า่พททรลก่ี า.ลบต่า.อวแว.ตเ่าผ่จสอา่ หมร“พัฐไมลฯปเ่ ปอ.น็ย1ม่เูกบไ่าดอ้ืรป้ดงหฏี”1ลเิ 'ส,'ัง1ธกไขาน้อรขเจทณบั ็จกะจทมุริง่วี ดทิ“ังขยกบุปลวกัา่ นวกง่ิกเไาขตรา้กสกลันล่าตา่ ววิภโวจา่ามพคดำ,’ี

'ารจับกมุ “ขบวนการสันติภาพ” วา่ การจับกมุ ครังน เดร้ ับคาลงั จากจักรวรรดนิยม
คะวันตก101

ภายหลังการจับกุนผูมสว่ นเกีย่ วขอ้ งกับขบวนการต่อตา้ นสหรัฐฯ และรฐั บาล

.^รง้ั ใหญ่ ไนชว่ งต้นปี 24% สแตนดนั ไดเ้ รยี กรอ้ งให้สหรฐั ฯให้ความช่วยเหลือทาง

ศร๒ฐกิจและการทหารแก่รฐั บาลจอมพล ป. ต่อไป เขารายงานว่าจอมพล ป. ไม่เพียง

มที ่าท็ทีเ่ ป็นมิตรและ'ให้ความร่วมมอื กบั สหรฐั ฯ เท่าน้ัน แตย่ งั สามารถถ่วงดลุ อำนาจ
ระหว่างกลุ่มทหารไต้ ดงั น้ัน การท่างานรว่ มกันระหวา่ งสหรัฐฯ กบั รัฐบาลจอมพล ป.

จะทำใหน้ โยบายของสหรัฐฯ สำเรจ็ ได้ อย่างไรกต็ าม สแตนตันไตเ้ สนอแนะกลับไปยัง
กระทรวงการต่างประเทศวา่ สหรฐั ฯ ควรลดการแทรกแซงทางการเมอื งภายในของไทย

VIราะขฌะบ้ืคนไทยมคี วามรูส้ ึกชาตินยิ มเพิม่ ขึ้น เนอ่ื งจากพวกเขามองว่ารัฐบาลไทย

ไต้กลายเปน็ ทนุ่ เชดิ ของสหรฐั ฯ ไปแลว้ 102

1ฒ «Stanton to The Secretary of States, 14 November 1952,” in Foreign Relations

of the United States 1952- 1954 Vol 12 (1987, 656) ; NA, FO 371/101168, Whittington
to Foreign Office, 13 November 1952.

101 หจช1 . (2) สร 0201.89/10 เอกสารสำนกั นายกรฐั มนตรี ส์อง การสนบั miนสนั ติภาพของคอม-

นนสต์ (23 พฤศจิกาขน 2493 - 13 มีนาคม 2496) ทนังสํโอกระท™การคางประเทศ นายวรการบญั ชา

รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการตา่ งประเทศ ถงเลขาธการmนะรฐั มนตรี วันที่ 29 พฤศจกิ ายน 2495.

102 i*Stanton to The Department of States-Summary of Thai Political and Eco-

nomic Situation as of January 1953-23 January 1953," in Foreign Relations of the
United States 1952-1954 Vol 12 (1987, 659-60).

125

r , ะ'

I -ะพ

;

%

SB

พส.อ. สฤษด ธนะรัชต ผบ.ทบ. (ยศในขณะน้ัน) ปบี มืออวยพรพล.ด.อ. เผา่ ศรยั านนท์ คู่แข่งข้า

หางกา™องของเขา ที่ท่าอากาศยานดอนเมอื งใน*ดอื นฅลาคม 2497 โดยเผา่ กำลังจะออกเดนิ หา

ไปถ"Iหรฐฺ ฯ เทอื ขอความชว่ ยเหลอทางเศรษฐกิจและอาวธุ ใหน้ กไทย กอ่ นหนา้ น้ันในเดือนมธุนายน,
เดยากนั สสุษดเื องก็เพิ่งเดินทางไปๅอชงิ ตน ดี.ซ.ี เพอื่ ขอความชว่ ยเหลอทางการทหารเพ่ิมเติม ไ
ชว่ งเวลานั้นสหรัฐฯ ต้องการสถาปนาอำนาจให้กบั ทั้งกลุม่ ทหารและกลุม่ ตำรๅขิใทย (ภาพจา

Thailand Illustrated )

บทที่ 5

ถนนทุกสายมงุ่ สู่สหรฐั อเมริกา

การสรัางความแข็งแกร่งใหก้ ลมุ่ ทหารและกล่มุ ตำรวจไทย

นโยบายตา่ งประเทศของสหรัฐฯต่อเอเชียตะวันออกเฉยี งใตแ้ ตะไทย

-สหรฐั ฯ ภาย'ใต้การนำ 1ซองประธานาธบิ ตด็ 'ใวต์ ด.ี ไอเซนฮาวร์ (Dwight D.

Eisenhower) (20 มกราคม 2496 20 มกราคม 2504) เปน็ ชว่ งเวลาท่ถี อี ไดว้ า่ เปน็

จ.นุดิอ!เปงจสา่ยื กนปสร๊าะคธัญาน,ขาอธงบิ นดโไี ยอบเชายนต1 ฮ่าางวปรร์ม!ะนี เ่ใทยศบ!สาหยทรัรเ่ี ขฯม้ ต1ข่อันภแมู ลภะามคุ่งเตอรเชงตยี ่อตภะมูวภินั าอคอนกีแ้ เฉละีย'ไงทใตย้

น่านความช่วยเหลอื ทางการทหาวและการตำเนินสงครามจตี วิทยาในการต่อต้าน

-คอมมวิ นส้ ต์ นับตัง้ แตก่ ารลม่ สลายของจนี คณะชาติ และสงครามเกาหลื สหรฐั ฯ

ำเนนิ นโยบายปราบปรามคอมมิวนิสตใ์ นอนิ ใดจีนอยา่ งรนุ แรงเนือ่ งจากวติ กถงึ การ

สมสลายของภูมิภาคน้ตี ามทฤษฎีโดมโิ น ซึ่งจะส่งผลทำให้สหรฐั ฯในฐานะเจา้ จักรวรรต็

สณเสียอิทธพิ ลเหนอื เอเชยี ตะวนั ออกไกล สหรัฐฯ จีงชำเปน็ ต้องท่มุ งบประมาณลงใน

พุ

ภมู ภิ าคน้ีเพือ่ รอเกบ็ เก่ยี วผลประโยชนท์ ีช่ ะไหลกลับคืนมาสูส่ หรัฐฯในเวลาต่อไป (The

Pentagon Papers 1971, 6) และเมือ่ สถานการณ์ในอนิ โดจนี ตึงเครยี ดมากขึ้น โดย

เฉพาะอย่างยง่ิ เมอ่ื ทยดมินหม์ แี นวโน้มทีจ่ ะชนะฝรัง่ เศส สหรัฐฯประเมินว่าเวย็ ดมินห์

ปะบุกเข้าไทยทางอสี านดว้ ยการสนับสนนุ จากจีน เปน็ เหตุใหส้ ภาความม่นั คงแหง่ ชาติ

ดสา้หนรทฐั ฯานมกีนาใรยรบกุ ารยาทนำจใาหก้กคาอรมเมมอีวิ งนขสิ อตง์ใไตท้'ยมีเสถียรภาพ หาไมแ่ ลว้ ไทยอาจไมส่ ามารถ

-1 The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953

ชุนศึก ศกั ดินา แสะพญา0นทรื

ดว้ ยเหตนุ วอลเฅอร เบนเดล สมธ (Walter Bertdell Smith) ปลดั กระทรวง

การด่างประเทศสหรัฐฯ จึงลงั การให้สถานทูตสหรัฐฯในไทยดำเนนิ การตามนโยบาย

ดงนฅอ ทำใหร้ ัฐบาลไทยและการสอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์ในไทยมคี วามเข้มแขง็ เพิ่มการ
รบั แกย่ี วกับสหรัฐฯ ในทางบวกใหก้ ับคนไทย และ(พ่มิ โอกาสให้นโยบายตา่ งประเทศ
ของสหรัฐฯประสบความสำเร็จในไทยแม้จะมีการเปลย่ี นแปลงรัจบๅสกต็ าม1' ทงั้ น้นั ับ

ต้ังแตไ่ ทยได้ลงนามในข้อตกลงทางการทหารกับสหรฐั ฯในปื 2493 สหรัฐฯ กไ็ ด้เรมิ่

เข้ามาจำกดั ความเปน็ อสิ ระในการตดั สนิ ใจของไทยมากข้นึ เรื่อยๆ (Neher 1980, 327)
สหรฐั ฯ ภายใต้การนำของประธานาธบิ ดีไอเชนอาวรจ์ ึงเปน็ ช่วงท่ี'ชีไอเอฏี

บทบาทอย่างมากในการดำเนนิ สงครามจติ วทิ ยา การปฏิบตั ิการลับ การจัดตังกอง

กำลังกึ่งทหารเพือ่ ทำสงครามกองโจร การโฆษณาชวนเช่ือ การดำเนนิ การทางการเมอื ง

ท่วั โลกเพ่ือปอ้ งกนั มิใหเ้ กดี ทฤษฎีใดมใิ นตามทีส่ หรฐั ฯวติ ก (Hogan and Patterson

ท19ี่ส9ำ1ค,ญั 1ใ5น5ภ)มู สภิ ำาหครชับนัไทสยะนทั้น้อนสใหห้เรหฐั ็นฯ'จใาหก้คกวาารมทสสี่ นหใรจัฐไฯทมยเีใจนา้ หฐานน้าะทเป่ีปฏ็นิบพัตืน้ งิ ทาฤี่นทในธไศทาสยตทรงั้ ์

ประจำสถานทตู การข่าว และการทหารในกลางป็ 2496 จำนวนถึง 245 คน3
ตน้ เดอื นพฤษภาคม 2496 สถานการณก์ ารสรู้ บระหวา่ งเวียดมินห์กับฝรงั่ เศส

มีแนวโนม้ ท่ฝี รง่ั เศสจะปราชัย สแตนตนั ทูตสหรัฐฯ และหวั หน้าหน่วยแมค (MAAG)

ได้เรยกร้องให้สหรัฐฯให้การสนับสนนุ ทางการทหารแก่ไทยเพิม่ ข้นึ ต่อมาจอห์น เอฟ.

ดัลเลส (John F. Dulles) รมว. ต่างประเทศสหรฐั ฯไต้เสนอความเห็นต่อ รมว.
กลาโหมให้เพมิ่ การสนบั สนุนทางการทหารแกไ่ ทย เขาใหเ้ หตุผลว่าไทยเป็นจต

1961 (Ann Whitman File) Box 4 NSC Summary of Discussion, National Intelligence
Estimate Resistance of Thailand, Burma, and Malaya to Communist Pressures in

Ithe Event of a Communist Victory in Indochina in 1951, 15 March 1951 .
2 NARA, RG 469 Mission to Thailand 1950-1954, Entry 1385 Box 7, บ.ร. Policy

in Thailand, 7 August 195บ
3 า he Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security

Council Staff : Papers, 1953-1961, Psychological Strategy Board Central Files Series

Box 16, Summary of Department of State Revision of PSB-D 23, 24 July 1953. อดสี

ตำรวจระดบั สู4ของใทขคนหนง่ี บนั ทึกวา่ เปปร็ รึ ี๋ ฟลิ ลปิ ส์ เปน็ เจา้ หนา้ ทีซ่ ไี ณอแฝงใข้ามาไนตำแหน่:.
เจา้ หนาทีส่ ถานทตู ทำหน้าที่จารกรรมข่าวจากสถานทตู สหภาพโซทยตใน!ทย โตยเจา้ หน้าที่คน

ดังกลา่ วปฎบสั กิ ารหาข่าวไนไทขควยการดกั 'สงโทรสัพทข์ องสถานทตู สหภาพโซทยคในกเงเทพ''

(พฒ 2532, 226, 157-165).

128

ถนนทกุ สายมุ่งสู่สหร้ฐอเผรท้ า

วุทธศาสตรส์ ำคญั ในการตอ่ ตา้ นการขยายตวั ของคอมมิวนสิ ต์ในภูมภิ าคเอเชยี ตะวนั ออก

เฉียงใดั และไทยกำลงั ถูกคุกคามจากพวกคอมมิวนสิ ตต์ ามพรมแคนในภาคอสี าน4

! !การรกุ คบื ของคอมมิวนสิ ต์ นเอเชียทำให'้ อเชนฮาวร์อนมุ ัดแี ผนการสนับสนนุ ทางการ

เกการทหารอยา่ งเร่งด่วนแก'่ใทยด้วยการส่งเสนาธิการทหารมาสนับสนุนการ't 'ใชอ้ าวธุ
!และเรง่ ให้การสนบั สบนุ อาวธุ ยทุ โธปกรณ์แก ทนั จากน้นั คลั เลสได้แจ'งตอ่ พจน์ สารสน

'วกอัครราชทตู ไทยประจำสหรัฐฯว่า สหรฐั ฯ จะใหค้ วามชว่ ยเหลือในหลายรปู แบบแก่

ไทย เช่น อาวุธ การสง่ นายทหารระดบั สูงเขา้ มาใหค้ วามช่วยเหลอื การสง่ เจ้าหน้าท่ี
นสํ ังเกตการณช์ ายแดนไทยถงึ ความเคลื่อนไหวของพวกคอมมวิ นิสต์ และสหรัฐฯจะ
สง่ อาวธุ และกระสุนไหแ้ ก่ไทยอยา่ งเรง่ ดว่ นทสี่ ุด'’

รายงานการข่าวระดับสงู ของสหรฐั ฯ ขณะนั้นประเมนิ สถานการณว์ ่า หาก
ทยี ดมินหบ์ ุกเข้าลาวจะทำให้ความสามารถในการต้านทานของไทยสนสดุ ลง เน่ืองจาก

กองทัพบทไทยแม้จะมีกำลงั พลประมาณ 50,000 คน แต่มีอาวุธยทุ โธปกรณต์ ากวา่

มาตรฐานของสหรัฐฯ สว่ นตำรวจมกี ำลงั พล 38,000 คน แด่มภี ารกิจหนา้ ทีกวา้ งขวาง
ต้ังแต่การรกั ษาความสงบภายในจนถึงการรกั ษาชายแคน แต่ขาดแคลนอาวุธหนกั

โม่มหี นว่ ยฟิกเฉพาะ ขาดแคลนพาหนะ กล่าวโดยสรปุ สหรฐั ฯ เห็นวา่ กองทัพและ

ตำรวจของไทยไม่สามารถปราบปรามคอมมวิ นิสต์ท่ีจะแทรกซึมเข้ามาได้7 ดงั น้นั

เหตุการณ์ทแ่ี ปรผนั อยา่ งรวดเร็วในอนโดจนทำไหป้ ระธานาธบคไอเซนฮาวรอ์ นุมัติ

แผนการของกระทรวงกลาโหมท่มี ีการคาดการณ์ตามทฤษฏโี ดมิโนว่า การสญู เสีย

ประเทศใดๆในเอเชียตะวันออกเฉยี งใตจ้ ะนำไปสู่การสญู เสียทั้งภูมิภาค และย่อมส่ง

4 “Dulles to Wilson-The Secretary of Defense* 5 May 1953," in Foreign Relations
of the United States 1950 VolO (1976b, 666),

‘ The Dwight D, Bisenhower Library, Paper as President of United States 1953-
1961 (Ann Whitman File) Box 4 NSC Summary of Discussion, Minutes of the 143rd
Meeting of the National Security Council, 6 May 1953.

h “Memorandum of Conversation by the Officer in Charge of Thai and Malayan
Affaires (Landon ), May 6, 1953,” in Foreign Relations of the United Slates 1950

Voi 6 (1976b, 672).

7 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79S01011A001000070010-1,

19 May 1953, “NIE-96 : Thailand ’s Ability to Withstand Communist Pressure or
Attacks.”

129

จุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี

ผลกระทบทรี ้ายแรงต่อเสถยี รภาพและความมันคงของยุโรปด้วย (The Pentagon

Papers 1971, 7)

ตอ่ มาประธานาธิบดไี อเซนฮาวร์มอบหมายให้ ซ.ี ดี. แจคสัน (c. D. Jackson)

ท่ปี รกึ ษาประธานาธบิ ดี เตรียมเสนอแผนการใชไ้ ทยเป็นฐานปฏิบตั กิ ารจิตวทิ ยาเพื่อ

ต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์ในภมู ิภาคเอเชยี ตะวันออกเขยี งใต้' เขาใตส้ อบถามโรเบริ ตี

คัตเลอร์ (Robert Cutler) ผ้ชู ว่ ยพิเศษของเขา ถงึ บคุ คลท่ีเหมาะสมในการดำเนินงาน

แผนสงครามจิตวิทยาในไทย คัตเลอร์เสนอชื่อ วลิ เลยี ม เจ. ไดโนแวน (William J.

Donovan)-1 เปน็ ทูตสหรฐั ฯ คนใหม่แทนสแตนตัน เนอื่ งจากโดโนแวนมประสบการณ์

และมีความคุ้นเคยกับบคุ คลสำคญั ตา่ งๆในไทยมากกว่า จงึ มีความเหมาะสมท่ีจะ

ประสานแผนการทม่ี คี วามหลากหลายระหวา่ งสหรฐั ฯ กับไทยใหส้ ำเรจ็ ได้1'’

กระแสขา่ วการแต่งตง้ั ไดไนแวนมาเปน็ ทูตสหรัฐฯ คนใหมป่ ระจำประเทศไทย

สรา้ งความวิตกใหก้ ับรัฐบาลจอมพลป. มาก เน่อื งจากโดโนแวนเคยใหก้ ารสนบั สนนุ
กลุ่มปรีดใี นชว่ งสงครามโลกคร้งั ท่ีสอง ทำใหร้ ัฐบาลไทยระแวงวา่ โดโนแวนจะสนบั สนุน
ปรดื ใี หก้ ลบั มารอำนาจทางการเมืองไทยอกี หรอื ไม่ ด้วยเหตุนโี้ ดโนแวนฃึงแสดงออก

ต่อรัฐบาลว่าเขาไมส่ นใจความขดั แย้งทางการเมืองภายในและเขาไมใ่ ช่พวกปรดี ี และ

-ส The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953

1961 (Ann Whitman File) Box 4 NSC Summary of Discussion, Minutes of the 143rd

1Meeting of the National Security Council, 6 May 1953.

! วิลเถยม เจ. ไดในแวน (2426-2502) เป็น'คูคส'ทรัฐฯประจำประเทศ ทขระหวา่ งเดือน!faหาคม

2496 - ส'ิงทาคม 2497 เขาเป็นคนนวิ ยอร์ก จบกฎหมายจากมหาวทิ ยาอยั โคอมั เบข เคยเปน็ อยั การ
ต่อมาเสนทางมาตะวันออกไกลในปี 2463 เคยเปน็ ที่ปรกึ ษาเอกอัครราชทตู สหรฐั ฯประจำประนาศ

ญปนุ่ เคยเขา้ ไปสืบราชการอบั โนรัสเซียหอัาการปฏวิ ัต็ ประธานาธบดีรูสเวถท์สืงเขาไป(เโรปเพือ่ สืบ

ราชการอับจากนาซ็ และเขาทำหนา้ ทีส่ ืบราชการอบั ตงแตป่ ี 2483 (Brown 1982, 824).
1ก The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special

Assistant for National Security Affaire : Record 1952-1961 NSC Series, Briefing
Notes Subseries Box 16, Pile: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General

-Smith-Chairman of Operations Coordinating Board from Robert Cutler Special

Assistant to the President, 10 September 1953 ; “Memorandum by Robert Cutler.

Special Assistant to The President for National Security Affaires to The Chairman of

The Operations Coordination Board (Smith), 10 August 1953,” in Foreign Relations

-of the United States 1950 Vol.6 (1976b, 686 87) ; Brown (1982, 824).

130

r นนทกุ สาF.มุ่งสสู่ ทรฐั ยเมรทิ า

‘จดอ้แมสพดลงปให.นร้ ั้นฐั ไบมา่ใลชร่สวู ่งิา่ ทค่เีวขาามใเหคก้ลาอรนสไนหับวสขมอุนงเอลดย1ีต1โอตเอ่อมสาเอสสมทิธี่พปยลาขัดากมรโะคทน่ รลว้มงกราัฐรบตาา่ ลง

ประเทศสหรฐั ฯ ได้เรียกพจน์ สารสิน ทตู ไทยประจำสหรัฐฯมาพบเพ่ีอหย่ังท่าทใทข

ตอ่ การที่สหรัฐฯ จะแต่งต้งั โดในแวนอกี ครัง้ หนึ่ง พจน์ไดโ้ ทรเลขด่วนกลับกรงุ เทพฯ

ใม่กว่ี ไั เหลงั จากน้นั รฐั บาลไทยกต็ อบรบั ทูตสหรัฐฯ คนใหม่12
ตัง้ นภ้ี ารกิจสำคญั ท่ปี ระธานาธิบดไี อเชนฮาวร์มอบหมายให้ใดโนแวนปฎิบัดิ

การในเอเชียตะวันลอกเฉียงไตโดยเฉพาะในไทยคึอการสร้าง “ป้อมปราการ” (Bastion
of resistance) การตอ่ ต้านคอมมวิ นสิ ตข์ องสหรัฐฯประจำภมู ภิ าคข-นไนไทย โดยให้

เขาดำเนนิ งานรว่ มกบั หลายหนว่ ยงานของสหรัฐฯ ดงั นัน เขาจะตอ้ งประสานหลาย

.หน่วยงานทางลบั ในปฏบิ ัตกิ ารสงครามจิตวิทยาเพอ่ี เพ่มิ ประสทิ ธิภาพและสร้างความ

ปน็ ไปไดท้ ่ีจะราำให้สหรฐั ฯ เขา้ มาปฏบิ ตั กิ ารหลายรปู แบบในไทยและใชป้ ระโยชน์จาก

คนไทยให้ได้มากทสี่ ดุ เพ่อี รองรบั ภารกิจอ่ืนๆของสหรัฐฯในภมู ิภาคท่จี ะมตี ่อไป

โดโนแวนเหน็ ว่าภารกจิ ใหมข่ องเขาในไทยคือ “เอกอคั รราชทูตนกั รบ” (Warrior-Am-

bassador) (Brown 1982, 822-23)

J 1 The Dwight D. Eisenhower Library, John Foster Dulles Paper 1951-1959,

Personnel Series Box 1, Robertson to Secretary of State, Possible designation of
General William Donovan as Ambassador to Thailand, 2 June 1953.

-12 กองบรรณสาร ทระทรวงการต์างประเทศ 1 0402-344-202*511 0005 ขอความเหน็ ชอบใน

การแตง่ ดง้ั นาฃว!ิ นลยม เจ. โดโนแวน เปน็ เอกอคั รฑชทูตสนรฐั อฌรกาประจำประเทศไทย พจน์

สารสิน ถงึ รัฐมนตรrี mารกระทรวงการตา่ งประเทศ 28 มิถุนายน 2496 และ วรรณไวทยากร ถึง

เอกอคั รราชทตู ณ กรงุ วอชงดัน 2 มถิ นุ ายน 2496 ถวายสาส์น 4 กันยายน 2496; “Memorandum

of Conversation by the Oflieer in Charge of Thailand and Malayan Affaires (LandonX

29 July 1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 VoL 6 (1976b, 679-80).
13 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special

Assistant for National Security Affaire ะ Record 1952-1961 NSC Series, Briefing

.Notes Subsenes Box 16, File: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General

Cutler from พ B. Smith, 11 September 1953; Brown (1982, 824).

131

ชุนลกึ ศกั ดนิ า และพญาอินทรี

“เอกอดรราชทูตนกั รบ” กับการสร้าง “ป้อมปราการ” ทางการทหารในไทย
สาเหตสุ ำคญั ทส่ี หรฐั ฯ เลลกไทยเพ่ือสร้าง “ปอ้ มปราการ” ในการตอ่ ตา้ น

คอมม'ิ }นิสต์นนั้ โม่ใช่แค่ภูมศิ าสตร์เหมาะสมเท่าน้นั แต่ซีไอเอเคยรายงานมมุ มองของ
สภาความนน้ั คงแห่งชาดสี หรัฐฯ ตอ่ ไทยวา่ ทผี่ ่านมาไทยดำเนินนโยบายต่างประเทศ

ตามสหรฐั ฯ โดยไทยไต้ยอมรบั ความช่วยเหลอื ทางเศรษฐกิจและการทหารจากสหรัฐฯ

และไทยไมพ่ ยายามฟา้ ไปมอี ทิ ธพิ ลเหนอื ประเทศเพื่อนบ้านมากเกินไปจนกระทั่งถกู

มองจากประเทศอ่ืนๆว่าไทยเป็นรัฐบร็วารของสหรฐั ฯ ดงั นัน้ ไทยจงึ มีฅวามเหมาะสม

ท่สี ดุ ในภูมภิ าคที่สหรฐั ฯ จะดำเนนิ การสรา้ งป้อมปราการต่อต้านคอมมิวนิสตใ์ ห้เกิด

ชนั 14 ต่อมาต้นเดือนสงหาคม 2496 สภาความมน่ั คงแท่งชาติสหรัฐฯ ได้อนุมัตใิ ห้ใช้

Tแผhaนiสlaงnคdร)าโมดจยิตโดวโทิ นยแาวในนเปปร็นะผเทู้,รศเิ รเม่ิทสยำค(ญับ.ใรน.กPารsเyสcนhอolแoผgนicสaงlคSรtาrมaจteติ gวyิทยbาaตs่อeไdทยon

แผนสงครามจติ วิทยานใ้ั ด้รบั การสนับสนนุ งบประมาณประจำปี 2497 จำนวน 1.5 ล้าน

ดอaลาร เดยมหี ลายหนว่ ยงานทเ่ี ทยี่ วขอ้ ง เชน่ กระทรวงการด่างประเทศ กระทรวง

กลาโหม สำไรกั สารสนเทศของสหรัฐอเมริกา (United States Information Agency :
USIA) และซไี อเอ17

-14 NARA, CIA

13 August 1953,
Records Search Tool (CREST), CIA RDP80R0144-3R000100300007-2,
“NSC Briefing Thailand.”
15 «Memorandum of Conversation at the 16ไ St Meeting of the National Security,
9 Foreign Relations
August 1953,“ in of the United States 1950 Vol. 6, 685 ; The
Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council
Staff : Papers, 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service
Box 2, Memorandum for James ร. Lay, Jr.-Executive Secretary National Security
Council, Special Report on Thailand, 12 July 1954.
-16 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special

Assistant for National Security Affaire : Record, 1952 1961 NSC Series, Briefing
Notes Subsenes Box 16, File: Southeast Asia (1953-1961), บ.ร. Psychological Strategy
based on Thailand, 8 September 1953.
-ไ: The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special

Assistant for National Security Affaire : Record, 1952 1961 NSC Series, Briefing
Notes Subsenes Box 16, File : Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General
Smith-Chairman of Operations Coordinating Board from Robert Cutler-Special
Assistant to the President, 10 September 1953,
*

132

ทนน,ทุกสายม่งุ สูส่ หรฐั อเมรํกา

ภารกจิ สำคัญของแผนสงครามชิตวทิ ยาในไทยคอ สหรัฐฯ ตอ้ งการทำให้

รงทพั แสะประชาชนไทยใหค้ วามรว่ มมือกับสหรัฐฯในการต่อตา้ นคอมมิวนิสตด์ ้วย
^ารลดทอนโอกาสที่ไทยจะถูกคุกคามจากคอมมิวนสิ ต์ การให้ความชว่ ยเหลือทางการ

ทหารและขยายปฏิบัติกาวกองกำลงั ก่งึ ทหาร (paramilitary) เพ่ีอหำให้ไทยกลายเป็น

ปอ้ มปราการ” ทางการทหาร เนน้ การใหค้ วามชว่ ยเหลือทางเศรษฐกจิ ระยะยาวท่ีมุง่
.น'นไปยงั ภาคอสี านเพอื่ ลดทอนการต่อต้านสหรัฐฯ การใช้โครงการจติ วทิ ยาทำให้คน
โรายมคี วามผูกพันเป็นหนง่ึ เดียวเพ่อื ใหค้ วามร่วนมอื และสนบั สนนุ ในส่งิ ที่สหรฐั ฯ
ต้องการ อกี ทัง้ การขยายกิจกรรมของสหรฐั ฯในไทยผ่านแผนสงครามจิตวิทยา และ
การกระตุ้นให้ไทยขยายโครงการสงครามกองโจรและกองกำลังกง่ึ ทหาร ตลอดจนการ
ทำให้ไทยเปน็ ฐานปฏิบตั ิการสงครามชติ วิทยาทวั่ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตเ้ พอี่ ขยาย

อทิ ธิพลของสหรัฐฯต่อไป18 เอน. กิลมอร์ (Maj. Gen William N. Gillmore)
ในรายงานของพล.ต. วลิ เลยื น
หัวหนา้ แมค ไดป้ ระเมินว่าความสามารถในการรกั ษาความม่ันคงภายในและภายนอก
ของไทยมไี มเ่ พียงพอ ดงั น้ัน สหรัฐฯจะตอ้ งใหค้ วามชว่ ยเหลอื ด้านอาวธุ และทีป่ รึกษา
ทางการทหารแกเรฐั บาลไทยใหผ้ กู พนั กบั การตอ่ ต้านคอมมวิ นสิ ต์ ใคยทว่ั ไปแล้ว
คนไทยนยิ มและนบั ถือคนอเมริกนั สงั คมไทยไม่มีปัญหาความยากจนและความร้ลู ืก

ตอ่ ตา้ นอาณานิคม สวํ นนายกรฐั มนตรีและคณะรัฐมนตรกี ็มีความนิยมสหรัฐฯ ดว้ ย

เหตนุ ้ี ไทยสามารถที่จะเป็นแหล่งทรพั ยากรและฐานปฏิบตั กิ ารจิตวิทยาท่ีตอบสนอง

ผลประโยชนข์ องสหรฐั ฯไนภูมภิ าคไดเ้ ป็นอย่างดี1 ,' ต่อนาโดโนแวน ทูตสหรัฐฯ ประเมนิ
วา่ รัฐบาลไทยมีทัศนคตทิ ่เี ป็นมิตรกับสหรัฐฯ และยอมรบั คำแนะนำและข้อเสนอแนะ

จากสหรัฐฯ รัฐบาลไทยยังคงตอ้ งการความช่วยเหลอื ทางเศรษฐกิจและอาวธุ จากสหรัฐฯ2"
ยสงัว่ คนงรมายเี สงาถนยี ขรอภงาคพณทะากงรกรามราเธมกิ อื างรมพาเิ ศกษกขวอา่ งปสรภะาเผทู้แศทเพนร่อี านษบฎ้ารนสหแรมัฐ1ฯ!้ ทปยระจเะมมินไิ วด่าไ้เปท็นย

-เ* บ รH , . Psychological Strategy Based on Thailand (PSB-D23), 14 August 1953/

in Foreign Relations of the United States 1952 1954 VoL ไ2 (1987, 688-91).

*เ1 “Gilhnore-The Chief of the Joint Military Mission to Thailand to The Joint

Chief Staff, 30 September 1953," in Foreign Relations of the United States 1952-

1954 VoL 12 (1987, 695-97).

20 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Donovan to Secretary

of State, 17 October 1953.

133

ชนุ ศึก ศักดินา และพญาอินVรี

ประชาธปิ ไตย แตไ่ ทยมีองค์ประกอบทเี่ ข้มแข็งจากการมีเอทราชทยี่ าวนาน ทำให้เทย

มคี วามเหมาะสมท่สี หรัฐ'!จะใชเ้ ป็นพนั ธมติ รทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพได้ ในขณะทีป่ ระเทศใน
แถบนส่วนใหญ่มนี โยบายต่างประเทศเปน็ กลาง สำหรับทำทขื องไทยนนั้ รแนวโน้มท่ี

จะเข้ารว่ มกับประเทศที่มคี วามเขม้ แข็งทางการทหารมากกวา่ ในรายงานเสนอให้

สหรฐั ฯ เพ่มิ ความชว่ ยเหลือทางการทหารแก่ไทยให้มากขนึ้ และย้ําใหใ้ ทยตระหนัก

ว่าการใหค้ วามชว่ ยเหลอื จากสหรัฐฯ จะให้กบั ประเทศท่ีอยชู่ า้ งสหรฐั ฯ มากกว่าไห้

-ประเทศท่ีเป็นกลาง (Special Study Mission to Southeast Asia and The Pacific

1954, 56 59)

การประชุมสภาความม่นั คงแห่งชาติสหรัฐฯคร้ังหนงในปี 2497 เห็นวา่ หาก

สหรัฐฯ สูญเสยี เอเชียตะวันออกเฉียงไดจ้ ะมีผลกระทบต่อหลายประเทศในโลกเสรี
เนือ่ งจากภูมิภาคดงั กลา่ วเปน็ แหลง่ ทรพั ยากรธรรมชาติสำคญั เชน่ ยาง ดีบกุ ขา้ ว

การผลติ นำมนั และสีนคาั ยุทชปิ จ้ จัย รวมทง้ั ศกั ยภาพการเป็นตลาดใหก้ บั สินค้า
อุตสาหกรรมจากประเทศโลกเสรี ดังน้ัน วตั ถปุ ระสงคข์ องสหรัฐฯคือการปกป้องและ

โน้มน้าวให้ประเทศในภูมภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้รว่ มมอื กบั ประเทศโลกเสรี
สำหรับ!นยั บายของสหรฐั ฯตอ่ ไทยคอื การทำให้การเมืองใทยมเี สถยี รภาพและทำให้

ไทยยังคงผกู พนั กบั สหรัฐฯ ต่อไปดว้ ยการควบคมุ ทศ้ ทางการทหาร เศรษฐกจิ ความ

ชว่ ยเหลือทางเทคนคิ และการสนบั สนนุ โครงการโฆษณาชวนเชือ่ และกิจกรรมทาง

วฒั นธรรม รวมทง้ั ปฏบิ ตั ิการลับตอ่ ไป21
ดว้ ยเหตุท่ีการตดั สนิ ใจด้านการทหารของสหรฐั ฯขณะนัน้ ตังอยู่บนข้อมลและ

คำแนะนำจากแวดวงข่าวกรองของสหรฐั ฯ (The Pentagon Papers 1971, 6) ทำให้

ตลอดระยะเวลาที่โดโนแวนดำรงตำแหน่งทูตสหรฐั ฯประจำไทย เขาดำเนินการตอบ

สนองต่อความตอ้ งการของสหรัฐฯไดเ้ ป็นอยา่ งดี เขาเรยี กรัองให้สหรฐั ฯใหก้ ารสนับสนุน

ทางการทหารแกไ่ ทยมากขนึ้ ควบคู่ไปกับการผลกั ดนั ใหช้ ไี อเอขยายกลไกในไทยอย่าง
กเควรา้ ีองขขา่วยาปงฏโิบดตัยเิกขาารเรขิม่ อจงาชก,ีไกอาเรอปอรอะกสไาปนกจับากอนดน้ัตี เโขอาเไอดส้ใเชอว้สิธกิสลมุม่ ยัเลใก็หมๆท่ แาลงะกทารำกเมาอืรงขแยลายะ

การทหารไนการปราบปรานการกอ่ กบฏและการต่อต้านคอมมิวนิสด้กายในและคาม

21 NARA, RG 84 Box 2, Top Secret General Record 1947-1958, Statement of Policy

by the National Security Council on United States Objectives and Courses of Action
with Respect to Southeast Asia, 1954.

134

ถนนทุกสายมุ่งสสู้ หรฐั อเมริกา

ชายแดนของไทย (ibid., 825) ในช่วงที่เขาปฏิบัติหน้าท่ที ูตสหรัฐฯ เขาไดร้ ิเรม่ิ งาน
หลายอย่าง เชน่ การจัดตงหมบู่ า้ นการทหาร การใช้สอื่ สารมวลชนสมยั ใหมท่ ำสงคราม

จติ วิทยา การให้การสนับสนนุ อาวุธสมัยใหม่ เครือ่ งบนิ ไอพน่ และเรอิ เรว็ ใหก้ บั กองทัพ

และตำรวจ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ กๆรัฟิกอบรมให้กบั ตำรวจ และการจัดต้ังการขา่ วทางการ

ทหารชันในประเทศไทย (ibid.) ขณะเดยี วกนั ทูตองั กฤษไตป้ ระเมนิ อิทธพิ ลของสหรฐั ฯ
ตอ่ ไทยในชว่ งเวลาน้ันว่า สหรัฐฯมอี ิทธพิ ลต่อไทยทางเศรษฐกจิ และการทหารมาก*ขน

เหน็ ไดจ้ ากการท่ีสหรัฐฯส่งบุคคลสำคญั เดินทางมาไทยหลายคน เชน่ รองประธานาธิบดี
รชิ ารดั นกิ สัน (Richard Nixon) วุฒสมาชกิ วลิ เลยี ม โนวแ์ ลนด์ (William Known-

land) รวมทัง้ การสง่ โดโนแวนมนปีนทตู ประจำประเทศไทยนัน้ ย่อมสะทอ้ ร!ไห้เห็นวา่
สหรัฐฯตอ้ งการมีอทิ ธิพลโดยตรงตอ่ ไทย เดยสหรฐั ฯตอ้ งการเปลี่ยนใหไ้ ทยเป็น '‘ปอ้ ม

ปราการ” ในการต่อต้านคอมมวิ นิสตใ์ นภมู ภิ าค ทูตองั กฤษสรปุ ว่าการดำเนินการตา่ งๆ

ของสหรัฐฯในไทยเป็นนโยบายต่างประเทศท่ีสำคัญของวอชงิ ตนั ดี.ซ.ี ''1

เพนตากอนกบั การสถาปนาอำนาจไห้กลุ่มทหาร
ประธานาธบิ ดีไอเซน?ทวรไ์ ต้สง่ สญั ญาณสองครงั้ ในต้นปี 2497 ใหฝ้ รั่งเศสทราบ

ว่าสหรัฐฯพรอ้ มท่ีจะช่วยเหลอื ฝรัง่ เศสด้วยการเข้าแทรกแซงอินโดจนด้วยกำลงั นม1/วIา
ขณะน้นั กองทัพฝรั่งเศสในอนิ เดจีนจะออ่ นกำลงั ลงแลว้ ก็ตาม การส่งสญั ญาณจาก

สหรฐั ฯให้แก่ฝร่ังเศสช่วงแรกเริ่มต้นในเดอื นมนี าคมชง่ี เปน็ ชว่ งเวลากอ่ นทเี่ คียนเบยี นฟู

จะแตก เนองจากสหรัฐฯไมต่ อ้ งการให้ฝรง่ั เศสแพ้เพอ่ื ใหฝ้ รงั่ เศสสามารถรักษาสถานภาพ

ของการเป็นหนงึ่ ในสามมหาอำนาจตอ่ ไป (Kahin 1986, 3; The Pentagon Papers
1971, 5-7) ต่อมาสหรัฐฯสง่ สัญญาณอีกครัง้ ในเดือนพฤษภาคมเนื่องจากไมเ่ ห็นดว้ ย
กบั การเปิดการเจรจาสงบศกึ ของฝรัง่ เศสกับเวียดมินห์ แต่ฝรัง่ เศสขณะนน้ั ไม่สามารถ

ดา้ นทานการโจมดขี องกองทัพเวิยดมนี หไ้ ดอ้ ีกตอ่ ไป จงึ นำไปสูก่ ารเจรจาสงบศึก ณ

กรุงเจนวี าท่เี กดิ ชนั ในปลายเดอื นเมษายน และสดุ ท้ายแลว้ ฝรงั่ เศสจำต้องลงนามยุติ

การรบกับเวียคมนิ ห์จนไปส่กู ารแบ่งเวยี ดนามออกเปน็ สองส่วนคอื เวียดนามเหนือกบั

เวยี ดนามใดท้ ืเ่ สน้ ขนานที่ 17 เหตกุ ารณ์น้ัทำไห้รัฐบาลของประธานาธิบดีไอเซนฮาวรั

สร้างทฤษฏโี ดมิโนทจี่ ะสง่ ผลให้สหรฐั ฯมีนโยบายทจี่ ะเข้ามามบี ทบาทตอ่ เอเชิยตะวันออก

22 NA, FO 371' 112261, Wallinger to Foreign Office, Annual Report on Thailand

for 1953, 18 January 1954.

135

ชนุ ลึก ศกคนา แสะพญารนทรี

เสียงใต้ (Andersอฑ 1991, 73) ประธานาธิบดีไอเชนเทวร์มีควานคดว่า หากสหรัฐฯ
สูญเสยี อินไดจนจะนำไปสูก่ ารสญู เสียไทย พมา่ มาเลเซีย และเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

ท้งั หมด (Eisenhower 1963, 333) ด้วยเหตุนี้ สหรฐั ฯจึงใหค้ วามช่วยเหลอื ทางการ

ทหารเพมิ่ แก่กลมุ่ ทหารไทยต้ังแตป่ ี 2495, 2496 และ 2497 มมี ลู ค่า 12 ลา้ นดอลลาร์

55.8 ลา้ นดอลลาร์ และ 38.9 ลา้ นดอลลาร์ตามลำดบั (Suraehart 1988, 57) อีกทั้ง

กลมุ่ ทหารไทยขอนรับใหจ้ ัสแมคไทย (JUSMAGTHAI) มจี านะเปน็ ทีป่ รกึ ษาทางการ

ทหาร และสามารถสง่ เจา้ หน้าทเ่ี ขา้ ไปรว่ มงานในหนว่ ยงานตา่ งๆของกองทพไทยได้

จากรณกระทรวงกลาโหมสหรฐั ฯ และกล่มุ ทหารไทยรว่ มกันกอ่ ตง้ั กองบนิ ยุทธศาสตร์

สำหรบั ชายแคนไทยขน23

ไนตน้ เดือนเมษายน 2497 พล.ร.อ. กราฟส์ บี. เออรส์ กนิ ผชู้ ว่ ยปลดั กระทรวง

กลาโหมฝ่ายปฏิบตั ิการพเิ ศษสหรัฐฯ เรียกรอ้ งไหซ้ ไี อเอขยายบทบาทที่อยูเ่ นีอ้ งหลงั
ปฏบิ ตั ทิ ารลบั ในไทยให้มากขน เน่ืองจากกระทรวงกถาโหมสหรัฐฯ เหน็ วา่ ทผ่ี า่ นมา

บทบาทของชไี อเอจำกัดอยเู่ พียงปฏิบัตกิ ารสงครามกองโจรต่อตา้ นคอมมวิ นิสตเ์ ทา่ นั้น-4

ตอ่ มาสภาความมน่ั คงแหง่ ชาตสิ หรัฐฯ มนี โยบายสนบั สนนุ ให้รฐั บาลจอมพลป.บี

ภเสมู ถภิ ยี ารคภเอาพเชทยี าตงะกวานั รอเนออื กงเฉเพีย่อึงไโหต้้คทวำาใมหร!้ว่ทมยมผือูกกพบั นั สกหบั รกัฐาฯรตใน่อกตาา้ รนทคำอใมหมเ้ กิวดินเิสสตถ์ใยี นรภภามู พิภใานค

และเปน็ มติ รกบั โลกเสรตี ่อไป โดยสหรัฐฯใหก้ ารสนับสนูนทางการทหาร เศรษฐกิจ และ

เทคนิคอย่างเหมาะสม รวมถงึ ให้ความสำคัญกับการโฆษณาชวนเช่ือในการต่อตา้ น

คอมมวิ นสิ ตแ์ ละปฏบิ ตั กิ ารลับของไทยในประเทศเพือ่ นบา้ นตอ่ ไป23 อย่างไรกต็ าม

รายงานสำหรับประธานาธิบดไี อเซนฮาวร์ได้ประเมินความสามารถทางการทหารของไทย
จรื ะ (2497ก1 76); หซช. บก สูงสุด 7/5 เอกสารกองบัญชากาวทหารสูงสดุ เรอ่ื ง รามเรือ่ ง

เกีย่ วกบั ยศทหาร เช่น กฎหมาย ขอบังคบการแต่งตวั ข่าวเกยี่ วกบั การแตง่ ต้งั ทหาร ฯลฯ (5

กมุ ภาพันธ์ 2495 - 5 เมษายน 2500) บนั ทกึ ย่อรายงานการปร?ชมุ สภากลาโหม ครั้งท่ี 3 วนั ที่ 27

เมษายน 2497 ; Brown (1982, 826).
4 NARA, HG 84 Box 1, Top Secret General Records 1947-1958, Memorandum G. R.

Erskine to Donovan, 6 April 1954.
25 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security

Council Staff: Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Centra] File Service

Box 2, Memorandum for James ร. Lay, Jr.-Executive Secretary National Security

Council, Special Report on Thailand, 12 July โ 954.

136

ถนนทกุ สายมงุ่ สสู่ หรัฐอเมวทา

ในขณะน้นั ว่ายังคงอยู่ในระดับศนู ย์ แม้ว่าท่ผี ่านมาสหรัฐฯจะให้ความช่วยเหลือทางการ

ทหารแกก่ ลุม่ ทหารมาหลายปแี ล้วกต็ าม แต่กลมุ่ ทหารสรา้ งแต่เ'รองออสาว26

ซไี อเอลับการสถาปนาอำนาจใหก้ ลมุ่ ตำรวจ
สาเหตทุ ่ีสหรัฐฯใหก้ ารสนับส,แนกลมุ่ ตำรวจเพอื่ ทำหน้าทีป่ ฏบิ ตั กิ ารลบั และ

รกั ษาชายแดนทป่ี ระชดิ กบั อินโดจีน เนื่องจากสนธิสญั ญาระหวา่ งโทย-ฝร่ังเศสที่ทัง้
สองฝา่ ยลงนามทัง้ แต่ปี 2436 นน้ั มขี อ้ ตกลงห้ามทั้งสองประเทศมกี ำลงั ทหารตาม
ดชาังยกแลด่านวไใดน้รสัศภมีา2ค5วากมิ[มลนั่เมคตงรแหก่งอชงาทตัพสิ จหึงรไฐัมฯส่ าจมงึ เาหรถ็นทวำ่าหกลนุ่มา้ ทต่รีำักรวษจาขดอนิ งแดพนลใ.ตน.บอร, เิเวผณ่า
ศรียานนท์ มคี วามยดื หยุ่นในการปฏบิ ตั กิ ารลบั และเปดี รับภารกจิ ใหม่ในการจารกรรม
และการรบแบบกองโจรมากกว่าทหารท่ีถนดั การรบไาแเบบ จงึ มอบหมายใหซ้ ไี อเอ
ปรับปรงุ กำลงั ตำรวจดว้ ยการผลักดนั ให้จัดทัง้ หน่วยงานใหม่ขน เชน่ ตำรวจพลรม่
เพ่ือใหต้ ำรวจมกี ำลงั ทีเ่ ปยี มด้วยสมรรถนะทงั้ การรกุ และการรบั มีความสามารถ
แทรกชึมใปจารกรรมแนวหลงั ของข้าศกึ ไต้ รวมท้งั การสนบั สนนุ ขัดทั้งตำรวจตระเวน
-ชายแดนเพอื่ ดูแลชายแดนของไทยแทนทหาร (Lobe and Morell 1978, 158; Lobe

1977, 20 23; นคร 2530, 3; สทิ ธิ 2536, 39) 27
ด้วยเหตทุ ่ปี ฏิบตั ิการของซไี อเอในไทยและภูมภิ าคเปีนการหาข่าวเพือ่ ชว่ ย
กำหนดน,โยบายของสหรัฐฯ ส่งผลให้หน่วยสีบราชการลับของสหรัฐฯทีอ่ ยใู่ นไทยทั้ง
ไในปสหถมาดน”ท(ตู พฯุฒแมละ,ปน.ปอก.,ส2ถ0า7น) ทปูตฏฯิบใัตนิกราูปรขกอจิ งกซรีไรอมเตอา่มงีทๆงั้มกีมาารกหมาาขยา่ จวนกการระสท่งั่งอา“รเธุกลกอ่ี านร
ใช่ไทยเปีนฐานปฏบิ ตั ิการลับ การสนบั สนนุ กลมุ่ การเมืองต่างๆ การโฆษณาชวนเชอ่ื
าดยภารกิจเหล่านเั้ ปน็ ความลับมาก (ประดาป 2517, 334) ในปี 2495 ซีไอเอได้ล่ง
เจ้าหนา้ ที่จำนวน 76 คนแฝงเขา้ มาในเทนะพนักงานของซซี พ้ พลายเพ่ือ'ฝกื การรบให้
ตำรวจ แหลวั ะหมนีเจา้ า้ เหจา้นห้านท้าี่ปทฏ่ซี บิ ไี ตั อิกเอารซลับง่ึ มอีคีกวกาวม่าส2น0ิท0สคนนมนกำบั โพดยลจ.ตอ.หอ์น. เผฮา่าร์ทจึงใ(หJoก้ hาnร

Hart)28

Library of Congress, CK3100297663, October 1954, Thailand ะ An American
Dilemma,
- ตอ่ มาเมอื่ กลงบัญชาการดำร- วจคระเวน1ชายแดน (ตชด.) ย้ายไปหวั หนในปี 2496 ความฒพน้ ธ
ระหว่างพระมหากษัตริยก์ ับ ตชค , ไต้เรม่ิ ซน้ ( Lobe 1977, 24).
^ จอหน์ สารท เคยร่วนงานกบั ใดโนแวน
ทุตสหรัฐฯ เมอื่ คร้ังทโ่ี ดโนแวนเปน็ หัวหนาหน่วยสบื

137

ชนุ ลึก ศทดนี า และพญาอนิ ทวิ

สนบ£1นุนกลุ่มตำรวจอยา์ งเตม็ ที่ เนื่องจากสหรฐั ฯกำหนดให้ตำรวจพลรม่ รับผดิ ชอบ
ปฏบิ ตั กิ ารลบั และสงครามนอกแบบ (unconventional warfare) โดไนแวน ทูต
สหรัฐฯ จึงแนะน่าใหร้ ฐั บาลจอมพล ป. ตัง้ คณะกรรมการขนชดุ หนง่ึ ชือ่ ว่า "คณะ
กรรมการนเรศวร” เปน็ เสมอื นผวู้ ่าจ้างชีชัพพลายให้ทำงานตามไครงการที่ซไ็ อเอให้
ความชว่ ยเหลอื แก่กล่มุ ตำรวจเพ่ือเป็นการอำพรางบทบาทของซีไอเอ ดังนัน้ การ'ฟกิ

และความช่วยเหลือของชไี อเอจงึ เปน็ ความลับ อาวธทีซ่ 1ีเอเอสง่ มาใหก้ ล่มุ ดำรวจมปี ีน

คารับนิ ปนี มอร์ฅา ปืนตอตา้ นรถลัง ระเบิดมือ อุปกรณเ์ สนารกั ษ์ ร่มชชู พ อุปกรณ์

ต้ังค่ายทหี่ ัก ตลอดจนปีนใหญ่ รถลัง และเฮลคิ อปเตอร์^

ตอ่ มาสหรฐั ฯไดส้ ง่ เจา้ หนา้ ท่รี ะดับสงู หลายคนมาตรวจค่ายปฏบิ ตั กิ ารนเรศวร

ทฟ่ี กิ ตำราจพสรม่ และตำรวจตระเวนช1 ายแดน เช่น ลัลเลน เวลช์ ดลั เลส (Allen

Welsh Dulles) ผู้อำนวยการซีไอเอ แมกซ์ บิชอป (Max Bishop) ทตู สหรฐั ฯประจำ

ประเทศไทยคนลัดมา และพล.ร.อ.กราฟส์ บ.ี เออรส์ กนิ ผูแ้ ทนประธานาธบิ ดฝี ่าย

กจิ การทหาร เปน็ ด๙ั " ความช่วยเหลอื ของซีไอเอมผี ลทำให้กลมุ่ ตำรวจของพล.ต.อ.

ราชการลบของสหรฐ'1( หรอโอเอสเอสไนชว่ งสงครามโลกครงั้ ท่ีสอง ตอ่ มาในช่วงปี 2495 หน่วยงาน
ของซซี พพลายได้ขยายคัว รวมท้ังความสัมพนั ธ์ที่แนบแน่นระหว่าง พล.ต,อ. เผา่ กับเขา นฟกิ จากน
ท้ังคูมผี ลประโยชน์ร่วนทางการเงินและธุรกิจนอกกฎหมาย เช่น การลา้ ประเวณใึ นก3งเพพ า1
(I.obe 1977, 24; Flood 1976, 1).
!นเชภน่ “า“กพนาลคศ.รอฤ(.ท2สธ5ฤ3าษค0ด,น2็ ธพ,น8ละ,,รร7ชั,ต6ฅ-.์7หพ7ล)ลว.คงตชณ.ำถะนกนารอญรมอมรกกราิตถรนยฅทูขเรชจศfิรวสรพำมหลสี ร.มตบั า.วซอิชก. าเใผทน่าซ่ี กีไณศอะรเอรยื ฟัฐาปนกิ รนใหะทหต้ ์ าำพรรลหวจ.ลอา.ยเอชค.่นนชเนิคขวา้ รราว่ณมม-
เก่ียวกบั อา'}ชิ การไชอ้ าๅชิ การรบนอกแบบ การหาขา่ ว การกระไดครม่ แผนท่ี การปฐมพบาบาล
อาวชิท่ีไชํประจำกายและประจำหน่วยพลร่มและตำรวจตระเวนชายแดน เชน่ ปีน M3-A คารบ์ ิน
บราวนิ่ง ปีโน่ทหนกั เบา มาชุกา มอร์ตา ระฌดมีอ และวดถูระเบิดอื่นๆ ; l.obe (1977, 23).
30 นคร (2530, 225-26). คลั เลน ด้ลเลส ผูอ้ ำนวยการชีใอเอได้กล่าวชมคา่ ยนเรศวรวา่ “ผลงาน
ท่ขี า้ พเจ้าได้เห้นนี้เปน็ ความชำนาญที่ขากจะทาเสมอเหมอี น และยังเปน็ การดำณนิ กิจการทน่ี ับว่า
เปน็ เอก ข้าพเจ้าภูมิใจท่มี ีสว่ นร่วมไนกิจการน’้ี , ส่วนบคุ คลสำคัญอื่นๆท่ีมาเยยมชม เช่น วอลเฅอร
พี, คซู มุค (Walter p. Kuzmuk) ผจู้ ัดการบวิษทชชพพลายสาขาซไี อเอ คัลเฟร่ ด ช.ี อลู ฌอร์
จเู นียร์ (Alfred c. Ulmer Jr,) เจ้าหนา้ ทีซ่ ีไอเอ พ.อ. แฮฑ เนามฌรต์ (Harry Lambert) หว้ หน้า
คณะเสนาธกิ ารทหารประจำฮาวาบ พ.อ. อเี บน เอฟ. สวฟิ ท่ ์ (Eben F. Swift) กองทหารพลรฆ่ ท่ี 3
.ใร(เ3บ)ร์ศสรเอ0ช2.0ซ1.มี2ฌ1.น3น/1้ 0(1Roเอbกereกt รHส.ำนZักimนmายeกmรnัฐม) นทต่ีปรรีกึ เษราื่อทงางนกาายรคทลั หแาลรนปรคะจบั ำเปทระคเทลั ศเลใสพยผ;ู้
พ.อ.
หจ'ช
อำนวยการองค์การชี.ไอ.เอ. (8-11 คนั ยายน 2499).

138

เไนนทกุ สายมุรสสู่ หรัฐทเม'รืกา

เนามีอำนาจทางการเมอื งมากชนั (Flood 1976, 1) กำลังพลของพล.ต.อ. เผา่ ไนปี

2496 น้นั ประกอบด้วยตำรวจพลร่มจำนวน 300 คไเ และตำรวจตระเวนชายแดน
จำนวน 4,500 คน โดยกองกำลังตำรวจที่สหรฐั ฯใหก้ ารสนบั สนุนน้ตี ดิ อาวุธประจำ
กายและประจำหน่วยทีทันสมัย ฆวี ฑิ ยสุ นาม ทำให้ตำรวจหนว่ ยน้มี ีความสามารถไน

การปราบปรามความไมส่ งบ ทาขา่ ว ปฏิบัติการต่อสู้ และลาดตระเวนตลอดแนว

ชายแดนไทยไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ31 ตอ่ มาในช่วงปี 2498-2499 พล.ต.อ. เผ่ามีกำลงั

ตำรวจทัว่ ประเทศถงึ 48,000 คน เป็นตำรวจในกรงุ เทพฯจำนวน 10,000 คน ตำรวจ
ของพล.ต.อ.เผา่ มีอาวธุ ประจำกายและอาวุธหนกั รวมทั้งรถลังทีส่ หรฐั ฯใหก้ ารสนับสนนุ
(ibid., 1) ตรงข้ามกบั กลุ่มทหารของ พล.อ. สฤษดิ้ ธนะรัชต์ ในขณะนน้ั ทมี่ เี พยี ง
45,000 คน และมีอาวธุ ทล่ี า้ สมยั กว่า เนอ่ื งจากท่ีผ่านมาท่ปี รกึ ษาการทหารของสหรฐั ฯ
ปฏิเสธทจ่ี ะใหอ้ าวธุ แก่กลุ่มทหารแต่ใหก้ ารสนบั สนุนกล่มุ ตำรวจ (McCoy 1973,
138)32 นอกจากนี้ ในปี 2497 สหรฐั ฯมอบอุปกรณ์ส่อื สารและอปุ กรณใ์ นการสืบราชการ
ลับเพ่ือหาขา่ วให้แกก่ ลุ่มตำรวจเพิม่ เตม็ ตลอดจนสนบั สนุนการตั้งกรมประมวลราชการ
แผ่นดินซึง่ เปน็ หนว่ ยงานทำหนา้ ทข่ี ่าวกรองเพอ่ื เพ่ิมสมรรถนะในการหาข่าว ยิ่งทำให้
กลุม่ ตำรวจมีศกั ยภาพเหนือกวา่ กลมุ่ ทหารและมสี ว่ นทำใหก้ ลุ่มทหารเริ่มหวาดระแวง

กลมุ่ ตำรวจมากยิง่ ขน (Lobe 1977, 23 ; พุฒ 2532, 171 ; ขัยยงฅ์ 2522, 79)

ความช่วยเหตองากสหรัฐฯ และการแชง่ ขน้ ระหวา่ งกล่มตำราชิกับกลมุ่ ทหาร

ความช่วยเหลอื ของสหรฐั ฯมสี ว่ นหำใหก้ ารแขง่ ขนั ระหวา่ งกล่มุ ตำรวจท่ีนำโดย

พล.ต.อ. เผา่ ศรยึ านนท์ กบั กลมุ่ ทหารท่ีนำโดย พล.อ. สฤบด ธนะรัชต์ มคี วามรนุ แรง

มากชนั เช่น กรณีการจดั ตงั้ หนว่ ยพลรม่ (Parachute Battalion) ในเนอ้ี งแรก พล.อ.

สฤษดใหก้ ารสนับสนนุ เป็นอย่างดี เนอ่ื งจากเขาหวังวา่ หนว่ ยดงั กล่าวจะกลายเปน็ จาน
3า “Lansdale Memo for TayJor on Unconventional Warfare, July 196น” in The

Pentagon Papers (1971, 133-34) ; "Thailand1ร Border Patrol Police : Paramilitary

Political Power,” in Lobe and Morell (1978, ใ 57),

3" ตำรวจนายหนี่งได้บนั ทึกความก้าวหน้าของตำรวจไทยขณะนั้นว่า “กำดง้ ตำรวจของเราเป็น
หน่วยแรกและหน่ายเดยี วในขณะนั้นท่ีมีเครื่องแต่งกาย มีเครอ่ื งใชป้ ระจำกายดเทากำดง้ พลสหรฐและ

มีเคร่ืองใช้ประจำหน่วยก็เหมาะเทJกับภูมีประเทศและเหตุการณ์ ตลอดจนอาวธุ ยทุ ธภณั ฑ์ที่สมบูรณ์
หนั สมยั กว่าหน่วยอ่ืนๆไนสมัยนนั้ ,, (หกั ฟ้ 2536, 75).

139

ขนุ คึก ศักดนิ า และพญาอนิ ท';

กำลังของกลุ่มทหารตอ่ ไป แต่ปรากฏว่าตอ่ มาหนว่ ยพลรม่ ได้กสายเฟินฐานกำลังให้กบั

กลุ่มตำรวจแทน อกี ท้งั การสรรหาบคุ ลากรในการฟิกที่เคยมาจากหลายหนว่ ยงาน เช่น

กองทัพบก กองทัพเรือ และตำรวจได้เปล่ียนแปลงใป ตอ่ มาหลงั ปี 2496 เมื่อกองทพั

สถูกฤบกนัดแ้ิอทลอะัง้กนกจลใ๋ีามกมุ่ ่แกทตาหร่เพาฟรียิกเงปตค็นาวมอาหยมา่จลงำักมเปสากน็ตู ”รอพันลเมรือ่่มงทมง้ั าหจมากดขก้อสี สรน้างธฅิสวัญามญไามไท่พยอ-ใฝจรใ่ังหเศ้กสับเพท่าลไ.อเน.
ทสมั่ีทพำในั หธส้’์สห่วรนฐั ตฯวั ใรหะ้กหาวรา่ สงพนลบั .สตน.อนุ .เกผลา่ ุ่มพตำลร.อวจ.สอยฤ่าษงทมี่าแกละสเจาเา้ หหตนุอา้ ีกทป่ขี อรงะสกหารรมฐั าฯจดา้วกยควโดามย

'ว่ลเลยี ม โดโนแวน ทตู สหรฐั ฯ มีส่วนสำคญั ไนการทำใหเ้ กดิ การเผชญิ หนา้ ทางการเมือง

ระหวา่ งกลุ่มทหารกับกลมุ่ ตำรวจ เน่ืองจากในระหวา่ งท่ีเขาเปน็ ทูตสหรัฐฯประจำประเทศ

ไทย เขาใหค้ วามสนทิ สนมกบั กลุ่มตำรวจของ พล.ต.อ. เผา่ มากกว่ากลุม่ ทหารของ

พล.อ. สฤบที่ นอกจากใดโนแวนแล้ว จอห์น ฮาร์ท หวั หนา้ ซไี อเอ กับบรรดาเจา้ หน้าท่ี

1ซพ2ไีล9อ.ตเ;อ,อใLน.oเbไผeทา่ สย1ก9าม7ใี หา7ร,้กถา2มร3สกี -2อน4งบั ก) สำนลังนุ ทก่เี ลขุ่มม้ ตแำซร็งวทจดั มเาททียกนวก่าับทกลำใุ่มหท้ใหนาทร่ีส(ุดFกloลoุ่มdตำ1ร9ว7จ6ข,อ2ง,

อยา่ งไรกต็ าม การท่ีชไี อเอเล่นบทสำคญั ในปฏิบัติการลบั และทุ่มความชว่ ย
เหลือให้กบั กลุม่ ตำรวจทัง้ อาวธุ เบาและอาวธุ หนกั ทน้ั สรา้ งความไมพ่ อใจไหก้ ับกระทรวง
กลาโหมสหรฐั ฯ ดว้ ยเชน่ กัน กระทรวงกลาโหมได้เร่ิมท้าทายบทบาทของชีไอเอท่มี ี

อทิ ธพิ ลเหนอื ไทยด้วยการใหค้ วามช่วยเหลือกบั กล่มุ ทหารของพล.อ. สฤบดอี๋ ย่างมาก

ในเวลาต่อมา (Flood 1976, 1) แมว้ า่ อดีตทปี่ รกึ ษาประธานาธบิ ดไี อเซนฮาวรค์ น

หน่ืงเคยแนะนำโดโนแวนว่าอยา่ ให้ความสำคญั เฉพาะกล่มุ ตำรวจของ พล.ต.อ. เผา่
เท่านนั้ แตต่ อ้ งให้ความสำคญั กบั กลุ่มทหารของ พล.อ. สฤบดต้วย และแม้ในเวลา

ตอ่ มาโดโนแวนจะพยายามกระจายความช่วยเหลือทางการทหารและสมานไมตรกี ับ

. .กลมุ่ ทหารของพล.อ.สฤษทีแ่ ล้วก็ตาม แตก่ ารแช่งขนั ทางการเมอื งระหว่างกลุม่ ตำรวจ

ของพล ต.อ เผ่ากบั กลมุ่ ทหารของ พล.อ. สฤษดก้ ็บาตหมางเกินกว่าทโี่ ดโนแวนจะ

33 NARA, RG 469 Entry Thailand Subject Files 1950-1957 Box 7, Charles N.

Spinks to Secretary of State, 6 October 1952 ; Conversation with General Sarit
Thanarat; Memorandum of Conversation with General Sarit, General Thanom and

Colonel Gerald พ. David-MAAG, 4 October 1952 ; พันสกั ค (2517s 17-18).

140

rนนทุกสายมุงสสู่ หรฐ้ อเมวกิ า

ชายเยยวยาความขดั แยง้ ได้ อีกท้งั มคี วามเปน็ ไปไต้ว่ายงิ่ ซัใอเอชว่ ยเหลอื กลุ่มตำรวจ
บากเท่าใด กลุ่มทหารกียง่ิ ใกล้ชิดคณะที่ปรึกษาทางการทหารสหรฐั ฯประจำประเทศ

ำายหรือจัสแมคไทยมากขึ้นเท่านั้น (พนั คักด 2517, 19):u

ถนนทกุ สายมุง่ สูว่ อชงิ ตัน ดี. ซ.ี
ทางทารเมเมอ่ื อื แงหทลั้งง่ พทลร.ัพอย. าสกถรุษสดำ้ิคธญั นใะนรกชั าฅร์ กแ้าลวะขพนึ้ ลม.าดม.อีอำ.นเผาจา่ มศาจรีขากานสนหทรฐั์ ฯตา่ คงแู่แขขง่่งกขนันั
เขา้ หาสหรัฐฯมากขนึ้ ในปี 2497 ทง้ั สองไดเ้ ดึนทางไปเจรจาขอความชว่ ยเหลอื จาก
สหรัฐฯ เน่ืองจากสหรัฐฯไดล้ ดความชว่ ยเหลอื ทางการทหารแกไ่ ทยลง จากเดิมปี 2496
เคยให้ 55.8 ล้านดอลลาร์ ลดเหลือเพียง 38.9 ล้านดอลลาร์ (Surachart 1988, 57)
เน่อื งจากสหรัฐฯ เหน็ ว่าการให้ความชว่ ยเหลือแกม่ ตี รประเทศไมเ่ พียงแตท่ ำใหป้ ระเทศ
เหล่านนั้ ไมส่ ามารถต่อตา้ นภัยคอมมีวนิสตใดด้ ว้ ยตนเองเทา่ นั้น ยังทำใหง้ บประมาณ

สหรฐั ฯเพ่มิ สูงขน้ึ ดว้ ย (จิระ 2497ข, 29-30) ดงั นัน้ คณะเสน!า การทหารของไทย
นควตอกึวำาโชเพมดงิ นชตยต่วพันยาลดกเ.ห.ีออชลน..ีอืสซ(ทฤ่ึง2าษเ7ปงดก็นม้ีแาทถิลร่ีทุนทะำาพหกยลาานรว.ต-เขพ.9อมิ่วงกิลเกฅรเรลมกะยีฎทโมารดควกยมงพิลก2มลล4อ.าอ9รโ7.์ห)สหมฤวัดสษห้วหดยนรแเา้คฐั ลจรฯะัส่อื ครแง่วณบมมะคนิ กขไขับทอองพยงเสขลจาห.รงึไร.เดดอฐั ้ป.นิฯอรทเพะาาเช่ือธงมุไขอทปอร์่ี
แเอรนดเฟชลอร(ด์ H.(ASrttrhuuvre Radford) ประธานคณะเสน!า การผสมของสหรฐั ฯ เอช. สตรูฟ

Hensel) ผู้ช่วยรัฐมนตรีกลาโหมฝ่ายกิจการความมั่นคงระหวา่ ง
ประเทศ นายพลแมทธวิ บิ. รดิ ข์เวย์ (Matthew B. Ridgway) เสนาธิการทหารบก

และประชุมหารือกบั คณะเสน!า การผสม พบกับสมิธ ปลดั กระทรวงการต่างประเทศ
รวมถึงได้เขา้ พบสนทนากบั ประธานาธบิ ดีไอเซนฮาวรด์ ว้ ย35 พล.อ.สฤษดใหส้ มั ภาษณ์

34 ตอ่ มาจสั แมคไทยไดแ้ น!;นำใหก้ องทพั ไทยจดั ตั้งหนว่ ยงานเพื่อต่อตา้ นขา่ วกรอง (Counterin-

telligence Agency) และ,ทำสงครามปีตวิทยา (Psychological Warfare) ด้วยการตั้งช่อื วา่ โรงเรียน
รกั ษาความปลอดภัยเพ่อื อำพรางปฏิบตั กิ ารให้กับท้ัง 3 เหล่าทัพและใรงเรยี นเสนาธกิ าร การจัดต้งั
ใรงเรียนดงั กล่าวมีเป้าหมายเพือ่ ป้องกนั และรกั ษาความลบั ทางการททารใหพ้ น้ จากการจารกรรม และ
ต่อตา้ นการกอ่ วนิ าศกรรม (หขชิ . บก สงู ส[ุด 7/6 เอกสารกองบญั ชาการทหารสูงสดุ เรื่อง รวมเร่ือง
เกย่ี วกับการประชาสมั พ้นธให้ขา่ วและการสอ่ื สารต่างๆ [19 ตุลาคม 2497 - 18 เมษายน 25001

รายงานการประชุมส}ทกลาโหม ครง้ั ท่ี 6/2499 13 มิถุนายน 2499).

35 หจช. (3) สร 0201.15/5 เอกสารสำนกั นายกรฐั มนตรี เรือ่ ง การจัดคณะทตู ทหารไปวอชิงตัน

141

ขุนศกึ ศกดนิ า และ-พญาอน้ ท1 รี

เป็นภาษาไทยผา่ นวิทยุเสยี งอเมรกิ า (Voice of America) มายังไทยวา่ ขณะนี้สหรัฐฯ

ได้ตกลงทจี่ ะให้ความชว่ ยเหลือแกไ่ ทยในการปีองกนั ภยั คอมมวิ นสิ ต์ ดว้ ยการทำให้
ไทยเปน็ “ปอ้ มก่าย” ทีแ่ ข็งแกร่งของโลกเสรี โดยสหรฐั ฯ จะสง่ เจา้ หนา้ ท้การทหาร
จำนวน 400 นายมาฟกิ หัดการทหารให้กบั กองทัพไทยเพ่อื ขยายกำลังรบใหมเ่ พิ่มอีก

4 กองพล และจะสง่ เค,รองบนิ ฟกิ มาใหอ้ ีก 30 ลำ สว่ นกองทัพเรือจะไดร้ ับเรอื รบใหม่

3 ลำ นทอดไทV , 13 กรกฎาคม 2497 ; ข่าวพาฌิชย์, 20 กรกฎาคม 2497) ตอ่ มา

โรเบิร์ต บี. นอนเดอร์สัน (Robert B. Anderson) รมช. กลาไหมสหรัฐฯ ผลักสนั

ความช่วยเหลอื ทางการทหารแกร่ ฐั บาลไทยเพม่ิ อกี 25 ลา้ นดอลลาร์ เพอ่ื สร้างความ

แขง็ แกร่งใหก้ องทัพในการปรับปรุงการฟกิ ใชย้ ุทโธปกรณแ์ ละการเสรมิ ความเข้มแข็งให้
หนว่ ยรบ:!(>

ต่อมาเม่ือโดโนแวน ทตู สหรัฐฯ ขอลาออกจากตำแหนง่ หลังฝรง่ั เศสพ่ายแพ้ที่

สมรภมู เิ ตียนเบยี นฟู สหรฐั ฯได้สง่ จอหน์ อี. พิวริพอ่ ย (John E. Peurifoy)17 มา

ตำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตแทน พวิ ริฟอย ทูตสหรฐั ฯคนใหม่ มีประวัติการทำงาน

.โชกโชนร่วมกบั ซีไอเอในการสนับสนุนนโยบายต่างประเทศของสหรัฐฯไหบ้ รรลเุ ปา้ หมาย

ผา่ นการสนบั สบนุ 'ใหพ้ .อ คารท์ อส คาสดลิ โล-อามาส (Carlos Castillo-Armas) ทำ

รัฐประหารโคน่ ลม้ รัฐบาลฝ่ายซา้ ยของประธานาธิบดจี าโคใบ อาร้เบนช์ ภซู แมน (Jacob0
Arhenz Guzman) แหง่ กวั เตมาลา (Wise and Ross ไ 974, 170) ดงั นัน การที

(ค3ณ0ะเมสfิคนนุาธายกนารท- 1!ป10ดส้วงิยหมาีพคถม.'ท2, 4ส9ทู 7จ)้ี ; สยามมกร, 4 กรกฎาคม 2497 ; ฒ, 26 นคนุ าขน 2497.
สเุ ทธ(ทรรณกร พล.ร ต, . หลวงวเิ ชียรนาวา
น-ท.ทวิ จุลถะทวัพย้
พ.อ. ชาดีชาย ชณุ หะวณั และ พ.ท, . อนันต์ พิบูลสงคราม
า(1 NARA, HG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, K. B. Anderson to
jSarit, 19 July 1954.
"
ร37 จอห่น - พวิ วิฟอย (John E. Peurifoy) ( 2440-2498) มฉี ายาว่า "Smiling Jack” จบการ
ศึกษาดา้ นการบริหารจุรกจิ จากมหาวทิ ยาลัยอเมริกัน และกฎหมายระหวา่ งประเทศจากมหาวทิ ยาลัย

จอร์จวอชิงตนั วบั ราชการในกระทรวงการตา่ งประเทศตงแฅปี 2471 เคยเป็นเอกลคั รราชทตู ประจำกริซ
(2493) กัวเตมาลา (2496) เป็นนกั การทตู สายเหยย่ี วผู้ทม่ี ืบทบาทส์ากญั ในการปฏบิ ดงานร่วมกบั

ซีไอเอในการโค๋นลม้ รฐบาลถูฃแมนในกัวเตมาลา ต่อมาได้ยา้ ยมาดำรงตำแหนง่ เอกอครราชทตู ประจำ

ประเทศไทย แสะเสียชวิ ิคจากจบุ รเหตุ (15 สงิ หาคม 2497 - 12 สิงหาคม 2498) (หจช. [3] สร
0201.16/9 เอกสารสืาบกั นายกร5มนต,ริ เรื่อง ทูตอเมรกิ นั ประจำประเทศไทย 130 ธันวาคม

2496 - 14 คุมภาพ1 ันธ์ 2501]) ; Wise and Koss 1974, 170).

142

ร:; ii

^ะ :": ' WEI?. :ะ:
ร!ุ
PMfcSเIส_ เ

m

BEfipi

-d

_

วลเล£=1ยม เจ. โคในแวน เอกอัครราชทตุ สทรฐั ‘'เประขำประเทศไทย (สงิ หาคม 2496 - รงหาคม 2497)

ได้รับมอบหมายภารกิจจากประขานา?บดีไอเซนอาวรไ์ ท้สว้าง “ปอ้ มปราการ" ตอ่ ตา้ นคอมมวิ นิสต์

ขนึ้ ในไทย ใคยเาทเปน็ ผรู้ ิเริ่มสำคัญไนการเสนอแผนสงครามจิตวิทยาตอ่ ไทย

ขนุ ลกึ ศักดนิ า และพญาอนิ ทวี

สหรฐั ฯตัดสนิ ใจเลอื กนกั การทตู สายเหย่ยี วต้งั แตใ่ ดโนแวน อดตี หวั หนา้ โอเอสเอส ต่อ
ตว้ ยพีวริฟอ่ ย เข้ามาประจำการในไทยน้นั ยอ่ มสะทอ้ นใหเ้ หน็ ว่าสหรฐั ฯดอ้ งการบรรลุ
ภารกิจทีส่ ำคัญยิ่งในภูมภิ าคและในไทย
พล.ต.อ.
เม่ือสหรฐั ฯเปน็ ดัง่ แหลง่ ชุมทรัพยใ์ นการสร้างฐานอำนาจทางการเมือง
-พต(เผAลุบา่ nาปtคศhรมรoะยีnธาy1านน2นEาธทธdัน์eบิ แnวดล)าีไคะอรคมมเณซว2นะ.4ขฮต9อาา่7งวง)เ‘รปพ์เราชจกะ่นอไ็เทกดหันศ้อน์ ออ^กงั ดเกพดัลฤนิลเษล.ทตสา.งจอไาร.ปกมเผยนวุโา่ น้ั.เรดตปเินดา่แินงทลปาทะงรมาไะงเืปปตเทพ้า่อหศบไมนปาออยยลัังนทสเ่ีสไลหฑหนรนรฐัฐั ึดฯออัลเีเเ(พดล2นสื่อ0
ผู้อำนวยการซไี อเอ วอสเตอร์ โรเบิรต์ สัน (Walter Robertson) รมช. ต่างประเทศ

!ฝา่ ยตะวันออก กล แอนเดอรส์ นั รมช. กลาโหม โดโนแวน อดตี ทูตสหรฐั ฯประจำ

.ประเทศไทย และฮาโรลด์ อ.ี สแตสเสน (Harold E Stassen) ผู้อำนวยการ FOA
(United States Foreign Operations Administration) เพือ่ ขอความช่วยเหลือเพมิ่
ให้แกไ่ ทย
ในการสนทนากับพล.ต.อ.เผา่ น้ัน ประธานาธิบดไี อเซนฮาวร์กลา่ ววา่ ไทยเป็น
มิตรทดี ีกับสหรัฐฯ ดงั นนั้ สหรฐั ฯจะพิจารณาใหค้ วามชว่ ยเหลอื ไทยดว้ ยความเห็นอก
เห็นใจยิง่ และกลา่ วเสรมี ว่าการปฏิบตั งานระหวา่ งไทยกบั สหรัฐฯในประเทศไทยน้ัน
ดเขลั าเไลตส้รบั รทมรวา.บตจ่างากปโรดะโเทนศแวไนต้แอจด้งตีว่าทสูตหสรหัฐรฯัฐตฯ้อปงกระารจชำปว่ ยรเะหเทลศอื ไอทนิ ยโเดสจมนี อโ3ด" ยตสรว์ งนไจมอต่ หอ้ น์ง

ผ่านฝรั่งเศสอกี และโนม้ น้าวใหไ้ ทยเข้ารว่ มสนธสิ ญั ญาร่วมป้องกันเอเชยี ตะวันออก
เจยี งใดท้ จ่ี ะลงนามท่ีกรงุ มะนลิ า โดยสหรัฐฯพร้อมจะใหค้ วามช่วยเหลอื ทางการทหาร

การเมือง และเศรษฐกิจแกป่ ระเทศไทยตอ่ ไป4" หสงั จากนั้นพล.ต.อ.เผ่าไดเ้ ขา้ พบ

' คณะของพล.ต.อ. เผา่ ศรยี านนท์ ประกอบด้วย พ.ต.ท. ธนา ใปษยานนท์ พ.ต.ต. สนุ ติ ย์ ปฌั ย-

าณชิ ร.ต.ท.พชิ ติ วิชัยธนพัฒน์ ส.ต.อ.สามารถ ชลานุเคราะห์ ปวั ย องภากร(น และประพนธ บุนนาค
ทชชิ . (2) กต 14.3/26 เอกสารกระทรวงการตา่ งประเทศ เรอ่ื ง พลตำรวจเอกเผ่า ศรยี านนท์

เขา้ พบบุคคลสำคัญของสหรัฐอเมริกา (4-14 พฤศจิกายน 2497) รายงานการสนทนาของพล.ต.อ. เผ่า

ศรยี านนท์ วันที่ 10 พฤศจกิ ายน 2497 ; หจช. กค 0301.9/8 เอกสารกระทรวงการคลัง เร่ือง ขอ

ความชว่ ยเหลือทางการเงินจากรัฐบาลสหรฐั อเมริกา (9 พฤศจิกายน 2497 - 14 ธันวาคม 2498).

11 หจช. (3) สร 0201.20.1.1/8 เอกสารสำนักนายกรฐั มนตรี เรื่อง การเดนิ ทางไปต่างประเทศ
ของ นายพลตำรวจเอกเผา่ ศรยี านนท์ (เพอ่ื เยย่ี มเยึยนบคุ คลสำคญั ของประเทศตา่ งๆ ฏอี าท

องั กฤษ อฌรีกา ฝรั่งเศส เดนมาร์ก อิตาลี) เพื่อติดตอ่ เจรจาเกย่ี วคบั ภาระกิจสำคัญอนั เป็นประโยชน์

144

ถนนทกุ สายม่งสูส่ หรฐั อเมวกา

ดลั เลน คลั เลส ผู้อำนวยการชีไอเอ และร้องขอใหส้ หรัฐฯ เพิ่มความชว่ ยเหลอื ตามท่ี

ร้องขอ คัลเถสกล่าวว่า “สหรัฐฯ จะสนับลา.ณทกุ อย่างและพอใจในผลงานทไี่ ทย
J ลป้ ฎบตั มา และไมม่ ปี ระเทศใดแข็งแกร่งเท่ากับไทย''41 สุดท้าย พล.ต.อ. เผ่าเข้าพบ

โดโนแวน อดีตทูตสหรฐั ฯ เพ่ือทาบทาฆให้ดำรงตำแหนง่ ทป่ี รกึ ษาทางเศรษฐกิจให้

รัฐบาลไทย4-' ใดโนแวนไต้แนะนา่ ใหเ้ ขารู้จกั บคุ คลสำคัญทางการเมอื ง เชน่ พล.ร.อ.

เบอร์เกน (Bergen) เพื่อนสนทิ ของ รมช. กลาโหมและสมาชกี สภาคองเกรสอีกหลาย

แก่ประเทศชาดบิ างประการ (29 ตุลาคม 2497 - 7 เมษายน 2498) บันทกการพบและสนทนากบั
นายดัลเลส รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงการต่างประททศอเมรีกัน เม่ือวนั ท่ี 4 พฤศจกิ ายน 2497 ;
รายงานเดนิ ทางฉบบั ที่ 5 พล.ต.อ. เผ่า ศรขี านนท์ ถงึ เลขาธกิ ารคณะรัฐมนตรฝี ่ายการเมอื ง วันที่
16 พฤศจกิ ายน 2497 ; หพ. กค 0301.9/8.
11 หจ1ช. (3) กต 0201.20.1.1/8 รายงานเดนิ ทางฉบบั ที่ 3 พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ ถึง เลขาชกิ าร
คณะรฐั มนตรีฝ่ายการเมือง 7 พฤศจิกายน 2497; หจช, ทค 0301.9/8.
12 เมื่อโดโนแวนพนจากดำแหนง่ ทตู สหรัฐฯ แล้ว รัฐบาลไทยไดด้ ้งโคโนแวนเป็นทป่ี รกษาทว่ั ไป
ของรัฐบาลในทางกฎหมายและเศรษฐกจิ ให้ปฏินัตท็ นัาท่ีในสหรฐั ฯเขารับตำแหน่งนดื้ ้วยความเต็มใจ
แต่ไม่รับค่าดอบแทนประจำคำแหน์ง นอกจากคา่ ใชจ้ ่ายในการเดินทาง (สยามนกร, 19 ธันวาคม
2497) ในบทบรรณาธิการพฆฟ้กิไตเ้ ซยี นประชดประชันว่า ส์านักงานที่ปรกึ ษาของไทยนี้มิได้ด้ง
ไนไทย แต่ดง้ ท่สี ำนักงานของโตโนแวนในสหรัฐฯ และทลาย!) ที่ผา่ นมาสหรฐั ฯไดใ้ ห้ความชว้ ยเหลือ
ไทยทุกอยา่ งด้งแต่การทหาร อาวธุ ทางดา้ นเศรษฐกิจไทยสํงวัตธตุ ็บไปขายสหรฐั ฯ แตต่ ้องซ้ือสนิ คา
อเชตุ น่ สาหหนกังรสรอื มขภอางพสขหนรตัฐรฯี ก(ทลนับหมา!ทตยล,อ1ด9จธนนั กวาารคทมำส2ง4ค8ร7า)มจดติา้ ยวเทิหยตาทุ ผโ่ี ่าคนไยนซู แส็ วน(UรับSตISำแ) หทนาง่งทสีป่อื่ รตกึา่ งษๆา
ทเงเศรษฐกจิ ใหก้ ับไทย พวรฟี อย ทตู สหรฐั ฯประจำประเทศไทยคนใหม่ ไม่เหนิ ดว้ ยทเ่ี ขารนั ตำแหนง่
กงั กลา่ ว ส่อมา จอห์น ดัลเลส รมว. ต่างประเทศ [ดน้ จง้ ให้ประธานาธิบดีไอเซนสาวรที ราบว่า
ไดโนแวนยอนเป็นควั แทนให้รฐั บาลไทยด้วยค่าจา้ ง 100,000 ดอลลาร์ต์อปื โดยประธานาธิบดี
-ไอเชนอาวรแี สคงความไมเ่ ห็นดว้ ยกบั การตัดสนิ ใจของโดโนแวน (NARA, RG 59 Central Decimal
File 1950 1954 Box 5625, Peurifov to Secretary of State, 22 December 1954 ; The

Dwight D. Eisenhower Library, Paper of John Foster Dulles 1951-1959, Wbite Flouse
Memorandum Series Box 1, Memorandum of Conversation with The President,
4 April 1955 ; หจช, กฅ 81.35/50 เอกสารกระทรวงการต่างประเทศ เร่ือง ดง้ นายพลใดโนแวน

เป็นทปี่ รกษาสภาเศรษฐกิจแหง่ ชาดี [พ.ศ.2497-2498] หนงั สือกระทรวงการคลงั จาก เภา บรีภัณฑ์-
มอุทกรธากคจิ มรฐั 2ม4น98ต)ร.วี า่รกัฐาบรากลรไะดท้โรอวนงกงาบรปครละงั มถางึณใรหัฐม้กนบั ตสรถวี า่านกทารตู กไรทะยทปรรวะงกจำาวรตอ่าชงงปครนั ะดเที.ศซ.ี วจันำทนี่ ว2น1
500,000 ดอลลาร์ เอกสารระบวุ ่า ค่าใช้จ่ายไนราชการลับ (หจช. กต 81.35/50) .

145

ขนศกึ ศกั ดนิ า และพญาอินทวี

คน โดโนแวนแจง้ ว่าเขาไดป้ ระสานงานใหป้ ระธานาธบิ ดีไอเซนอาวรท์ ราบความตอ้ งการ

ชขอว่ ยงรเหัฐลบตือาลรอ่ ัฐไมทบายาลแคไลอท้ว!ยคสไ!หำนห!'้ นดรสบั้มดาคก์วทฉามี่สบชดุับว่ 1ตย1เ้นหเลดือือทนางพกฤาศรทจกหาายรนน้นั 2ร4ม97ช.ไกตลร้าโายหงมาจนะขให่าว้คกวาามร

.เดินทางเยอนตา่ งประเทศและพบปะคณะผู้บรหิ ารของหลายประเทศของ พล ต.อ. เผา่

ศรยี านนท์ วา่ เปน็ การเปดี ตวั ของผ้ปู กครองทแี่ ทจ้ รงิ ของไทย (The Economist, 6

November 1954) ต้นเดือนธันวาคมในระหวา่ งที่ พล.ต.อ. เผ่าอยทู่ ีส่ หรัฐฯ เขาได้

กลา่ วปราศรัยผา่ นวทิ ยเุ สียงอเมรกิ า (VOA) มายนั ่ทยเพอ่ื รายงานถงึ การเข้าพบบุคคล

^ทสำ่ีเคคยญั เกขอ่ยี งวสขหอ้ รงัฐกฯบั หไทลายยคแนละเกชลน่ ่าวปวรา่ ะปธราะนธาาธนบิ าดธีไบิ อดเซีไนอฮเซาวนรฮ์ าโวดรไ!ันดแ้แวนนะนแำลใะหนเ้ ขกั ธารรุ ู้จกกัจิ

บุคคลสำคญั ทลายคน (ศรที ง, 11 ธนั วาคม 2497; เช้า, 13 ธันวาคม 2497) เม่ือ

พล.ต.อ. เผ่าเดินทางถึงไทย เขาประกาศถึงความสำเร็จในการเดนิ ทางไปขอความชว่ ย

เหลือจากสหรัฐฯว่าสหรฐั ฯจะให้ความชว่ ยเหลอื ทางเศรบฐกจิ แกไ่ ทยจำนวน 28 ลา้ น
ดอลลารภ์ ายใน 6 เดอื น และสหรฐั ฯจะให้ความช่วยเหลอื ด้านอาวธุ แก่กองอาสารกั ษา
ดินแคนเปน็ จำนวนมาก โดยสหรฐั ฯมเี ปา้ หมายว่าจะแกอาสาสมคั รปอ้ งกนั ตนเองให้

1ได้ 120,000 คน ใน 40,000 หมูบ่ ้านตอ่ ไป'*4

. .อยา่ งไรกต็ าม ปญั หาจากการทีพ่ ล.ด อ เผา่ ศรียานนท์ และ พล.อ. สฤษดิ้

ธนะรชั ต์ แข่งขนํ กั นํ เพ่ือช่วงชงิ ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแต่ยงั โค่นลม้ คันไม่ไดย้ งั คงถูท

รายงานตอ่ ประธานาธบิ ดีไอเซนฮาวร์อยา่ งต่อเนือ่ ง ในขณะทีจ่ อมพลป. พิบูลสงคราม

ไม่สามารถควบคุมกลมุ่ ตำรวจและกล’มทหารได้ ในรายงานเห็นวา่ กลมุ่ ตำรวจของ

พล.ต.อ. เผา่ จะตา้ นทานความแขง่ แกร่งของกลุม่ ทหารของพล.อ.สฤษด้ใด้ยาก และแม้

ทง้ั คู่จะขึ้นมามีอำนาจด้วยการวางตวั กกั ขฬะ แต่พวกเขากย็ งั สนับสนุนรัฐบาลจอมพลป.

48 หจช. (3) สร 0201.20.1.1/8 รายงานเดินทางฉบับที 3 พล.ต.อ. เผ่า ศรยี านนท์ ถึง เลขาธกิ าร
. -คฌ4ะ4 รขัฐ่ามวนพต7ร8?ฝีV่า0ย,ก1า2รเจมนัืองทค7มพฤ2ศ49ข7ิก;ายNนAR2A49,7RG 469

-1954 Box 35, Donovan to Secretary of State, 22
I

Entry Thailand Subject Files 1950

July 1954; The Dwight 1). F.isen
hower Library* Paper as President of United States I 953-1%1 (Ann Whitman File 1

Box 4, NSC Summary of Discussion, Potential Political Difficulties for the United
States Inherent in Supplying Arms to the Thai National Police and Army, 2d
December 1954.
j

146

ถนนทุกสายมุ่งสูศ่ หรฐอเมวกา

สอ่ ไป โดยสหรฐั ฯมีแผนใหค้ วามชว่ ยเหลือทางการทหารแก่กลุม่ ทหารและกลมุ่ ตำรวจ

จำนวน 80,000 คน โดยแยกความช่วยเหลอื แกก่ ลุม่ ตำรวจจำนวน 43,000 คน ให้
?ามารถปฏบิ ตั ิหน้าทต่ี ามแนวชายแดนทางภาคเหนอื และภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้
.เละสำหรบั กล่มุ ทหารจำนวน 37,000 คน จะเหน็ ไดว้ ่าสหรัฐฯยังคงใหก้ ารสนบั สนนุ
ทัง้ สองคนใหม้ ีบทบาทสำคญั ในการเมืองไทยต่อไป4ๆ

4โ: NAFtA, HG 469 Entry Thailand Subject Files 1950-1954 Box 35, Donovan to

Secretary of State, 22 July ไ954 ; The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as
President of United States 1953-1961 (Ann Whitman File) Box 4, NSC Summary of
Discussion, Potential Political Difficulties for the United States Inherent in Supplying

.Arms to the Thai National Police and Army, 20 December 1954; Library of Congress,
CK3100007533, 20 December 1954, Potential Political Difficulties for the United

States Inherent in Supplying Arms to the Thai National Police and Army.

147

--

รmtอยท) ตองสทค์) อมม‘ยนสต์ ่

ตวั อย่างโปสเตอรต์ อ่ ต้านคอมมวิ นิสต์ พ.ศ, 2497 ซง่ี เป็นวตั สทุ างอดุ มการฟ้ที่tmรรั ฯใชใ้ นการทำ

สงคฑมซิฅวทิ ยาตอ่ ตา้ นคอมมิวนิล,ดในไทย (ภาพจาก หชจิ ดหมายเหตแุ ฟงชาดี)

บทที 6

ใกล้ยามเม่อื แสงทองสอ่ '0

สหรัฐฯฑบแผนสงครามจฅิ วิทยาต่อตา้ นคอมมิวนสิ ต์

สหรฐั ฯนกโบัยบกาายรตตอ่ ่อตต้าน้านคคอมอมมวิ มนิวิสนติสข์ ตอใงนปไรทะธยานาธบิ ด1ไี อเซนราวร!ม่เพียาให้ความ

สำกญั กบั ความชว่ ยเหลือทางการทหารเทา่ นั้น แตย่ ังใหค้ วามสำกญั อยา่ งมากกับการ
ใช้ยุทธศาสตรโ์ ฆษณา'ชวนเชือ่ ( Psychological Strategy) คู่ขนานกนั ไปดว้ ย
เนAองจากคณะทปี่ รกึ ษาของเขาตระหนกั ว่าสงครามเย็นเปน็ ดัง่ การแข่งขันทา่ สงคราม

จติ วิVเยาและสงครามอดุ มการณ๙์ ซึง่ เปน็ เครื่องมอื ในการต่อลจ!ดั จจเดยี วกับการใช้กำลงั

ทางการทหารและเศรษฐกจิ ตอ่ มาคณะกรรมการประสานปฏบิ ัติการ (Operations

Coordinating Board : OCB) กถ็ ูกจัดตั้งข้ึน หน่วยงานน้ีรบั ผิดชอบแผนปฏบิ ตั ิการ

โฆษณาชวนเชื่อและปฏิบตั กิ ารทางการเมอื งอยา่ งลบั ๆกวา่ 50 แผนการในยุโรปและ
ประเทศโลกท่ีสามซ่ึงเปน็ พนั ธมิตรกับโลกเสรี สง่ ผลให้ในชว่ งเวลาดังกล่าวสหรฐั ฯได้เชา้
แทรกแซงการเมืองภายในประเทศตา่ งๆอย่างมาก รวมท้งั การขยายงานด้านปฏบิ ัตกิ าร
ลับด้วยการโฆษณาชวนเชื่อเพ่ือสรา้ งความรบั รูเ้ ร่ืองภัยคอมมิวนิสตค์ กุ คามโลก1

1 Osgood (2001) ; McCoy (2006, 24-25). ในปี 2494 ประธานาธิบดทรูแมนไดต้ งคณะ
กรรมการยูทธศาสตร์ดา้ นจติ วิทยา (The Psychological Strategy Board : PSB) มหี น้าท่ี

ขปอระงสผาู้อนำงนาวนยกวาารงซแผีไอนเอแสไนะชยคุดั ปทรำะขธาวานโฆาธษิบณดาที ชฐวแนมเชน่ือนใน้ัหก้ ลับารธฐั าบรณาลชนหแนทว่ บยไงมาไ่นดน้ลอ่วยง!ูภปายฏไิบตตั กกิารารดลูแบัล

-ของสหรัฐฯ เชน การท่ชี ีใอเอได้ชัดอบรมบัภจิตวทิ ยาสหรัฐคชาิ นาน 200 คน เพอ่ื สง่ ไปปฏบิ ตั กิ าร

ฑวั๋ โลก (พบาร์เกอร์ 2507, 397 400; Rositzke 1988, 154-56)*

ชุนคกิ ศกคนา และพญาอนิ ทรี

นโยบายของประธานาธบิ ดีไอเซนยาื วร์ทำให้อณ้ ลน ลลั เลล' ผูอ้ ำนวยการซไี อเอ

ไนฐานะหน่วยงานสำคญั ทร่ี ับผิดชอบปฏบิ ตั กิ ารลบั ของสหรฐั ฯประกาศวา่ สหรฐั ฯมี

นโยบายตอ่ สกู้ ับคอมมวิ นสิ ต์ดว้ ยสงครามจิตวิทขทํ คณะกรรมการประสานปฏิบตั กิ าร

(OCB) ไตว้ างแผนใหใ้ ช้ผนู้ ำของประเทศเป้าหมายที่มฐี านะเปน็ ศูนย์กลางของความ
เชอ่ื เพอื่ เป็นสญั ลกั ษณ์ในการทำสงครามจิตวทิ ยาผ่านวัตถทุ างอุดมการณ์ เช่น สง่ พมิ พ์

หนังสือ และภาพยนตร์ เปน็ ต้น (Osgood 2001, 289-307 ; ไลน์บารเ์ กอร์ 2507,

301-15) ทง้ั น้ที ีผ่ ่านมากลไกของซีไอเอในสวํ นท่ีทำงานเป็นนกั หนงั สอื พมิ พ์ได้

พยายามสร้างกระแสการรฆั เในสงั คมให้หวาดกลวั ภัยคอมมิวนสิ ต์ผ่านวรรณกรรมที่

เป็นวตั ถุทางอดุ มการณ์ เชน่ เอด็ วาร์ด สนั เตอร์ (Edward Hunter) นกั หนังสอื พมิ พ์
ไมอาปเี ดลินิวส์ (Miami Daily News) ได้เขยี นบทความทีต่ อ่ มาพิมพเ์ ป็นหนงั สอื ช่อื
Brain Washing in Red China เขาเหน็ วา่ งานเขียนของเขาคอปฏบิ ตั กิ ารสำคญั ตอ่

จนเมือ่ คอมมิวนสิ ตเ์ ข้ายดึ ครองจนี ได้สำเร็จ เพ่อื หำใหป้ ระชากรทัว้ ใลกเกลียดชัง
คอมมิวนสิ ต์ เขาเรยี กปฏบิ ตั ิการน้วี ่า "สงครามจติ วทิ ยา” ท่จี ะมผี ลเหลอื คณานบั เสยื
ย่ิงกวา่ ปฏบิ ตั กิ ารทางทหารในอดตี ทผี่ ่านมา ตอ่ มางานชึน้ นีถ้ ูกดีพมิ พเ์ ป็นภาษาไทยใน
ชื่อ ล้างสมองไนจืนแคง โดยพมิ พ์จากนิวยอร์กแลว้ นำเข้ามาเผยแพร่ไนไทย (Hunter

1951 ; ลนั เตอร์ 2494) ต่อมาไนปี 2496 ในสมัยประธานาธบิ ดีไอเชนอาวร์ งานดา้ น

โฆษณาชวนเชอ่ื ไต้ถกู ผนวกเป็นงานของคณะกรรมการประสานปฏบิ ัตกิ าร โดยคณะ

กรรมการชดุ น้ปี ฏิบตั ิงานกายใตส้ ภาความมน่ั คงแหง่ ชาติสหรัฐฯ National Security

Council ะ NSC) มปี ลดั กระทรวงการต่างประเทศสหรฐั ฯ เปน็ ประธานฯ และกรรมการ
คนอน่ื ๆ เช่น ผอู้ ำนวยการซีไอเอ ปลดั กระทรวงกลาโหม และผอู้ ำนวยการยซู สี

-(United States Information Service ะ USIS) (ไลนบ์ ารเ์ กอร์ 2507, 397-400 :

Rositzke 1988, 154 56)

-ประเทศเไมทือ่ ยสภ(าPคSวBามDม2ั่น3ค)งใแนหตง่ ้นชาเดตอีสิ นหสรัฐงื หฯาอคนมมุ ตั 2ิใ4ห9้ใ6ช3แ้ ผในนสปงลคารยาปมนี จ้ันิตวเอทิ งยโาคสรำงหกราับร

2 ความทมายของคำวา่ สงครามช1 ิต7ทยา ในปี 2497 กอ สงครามขดี วทิ ยาประกอบดว้ ยการไช

การโฆษณาชวนเช่อี ทีไ่ ด้วางแผนไวแ้ ลว รวมน้ังกระบวนการการไชขาวสารท่ีสมั พนั ธก์ บั การ

โฆษณาชวนเชอในเรองนั้น ใดยมวัคถประสงคท์ ่ีจะจูงใจความฅดเทน อารมณ์ ทศั นวสิ ยั และ

พฤคกรรมของขา้ ศกึ ทรอกลุ่มตา่ งด้าวอืน่ ๆในแนวทางสนับสนนให้เกิดสมื ฤทธผิ ลแกิประโยชน์นฟ่ง
ชาต็ ฅ่อเปา็ ทมายห,รอภารกจิ ทางการทหารของสทวฐั ฯ (ไลน์บารเ์ กอร์ 2507, 400).

:: คเอกสารฉบับแปลเปน็ ภาษาไทยไน คณะกรรมการยุทธศาสตรด์ ้านช' ติ วิทยา (2554, 135-66);

150

ใกลย้ ามเมอี่ แสงทองสอ่ ง

ศกึ ษาลกั ษณะทางสังคมไทบอยา่ งเปีนระบบเพือ่ ใชเ้ ปน็ ข้อมูลในการกำหนดนโยบาย

สอ่ ด้านคอมมวิ นสิ ต์ไนใทยของสหรฐั ฯ กเ็ รมิ่ ดันขนึ้ โดยสหรฐั ฯ ส่งสูเซยี น เอ็ม. แฮงส์

( Lucian M. Hanks) ผู้อำนวยการสดาบันวจิ ยั ฯ จากมหาวิทยาลยั คอร์แนลเขา้ มาทำ
วจิ ัยเกีย่ วกบั ทัศนคติและความเช่ือของชมุ ชนเกษตรกรบางชัน มนี บุรี เปน็ ดน้ 4 รวม

ทงั การเชา้ มาสำรวจทศั นคตขิ องคนไทยเก่ยี วกับคอมมิวนิสตโ์ ดยมหาวิทยาลยั จอรป์ ี
วอชงิ ตันในพน้ื ทีก่ รุงเทพฯ ภมู ภิ าค และเขตชายแดน โดยรว่ มมอื กับจฬุ าลงกรณ์
มหาวิทยาลัยและกระทรวงวัฒนธรรม นทอดไทย, 1 กนั ยายน 2497) ต่อมาโดโนแวน

ทตู สหรัฐฯ แนะนำให้รฐั บาลจอมพลป.พิบูลสงครามจดั ตั้งคณะกรรมการขนมาชุดหน่งี

ทำหนา้ ท่พี ฒั นาสงครามจติ วิทยาร่วมกับสหรัฐฯเพือ่ ดำเนนิ การต่อต้านคอมมิวนิสตใ์ น

ไทยผา่ นสอ่ื หนังสอื พิมพ์ วิทยุ และการอบรมความรู้ โดยใหว้ ัด มหาวิทยาลยั กลมุ่

เยาวชน กลุม่ วัฒนธรรม ขา้ ราชการ และกองทพั เป็นกล่มุ เป๋าหมายร่วมมือกบั สหรฐั ฯ

ในการตอ่ ดา้ นและหาข่าวเกยี่ วกับคอมมิวนสิ ตใ์ นไทย5

ในสายตาของสหรัฐฯ ความพา่ ยแพข้ องฝรั่งเศสที่สมรภมู ิเคยี นเบยี นฟเู ปน็
ความอบั อายท่จี ะมผี ลทำใหป้ ระเทศโนเอเชยี หนั ไปมีนโยบายให้การสนบั สรทเ
คอมมิวนิสตแ์ ทน สหรฐั ฯจงึ มีนโยบายสกัดกัน้ แนว,โน้มการเปล่ยี นแปลงดังกลา่ วทุก

วถิ ทึ าง ต่อมาสหรฐั ฯ ผลกั ดนั ใหม้ กี ารจดั ตงั้ องค์การสนธสิ ญั ญาป้องกันภมู ิภาคเอเชยี

I “Memorandum of Conversation at the 161 รใ Meeting of the National Security,

I 9 August 1953/ in Foreign Relations of the United States 1950 Vol. 6 (1976b, 685);
-The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special As
-sistant for National Security Affaire: Record 1952-1961 NSC Series, Briefing Notes
Subseries Box 16, File: Southeast Asia (1953 1961), บ.ร, Psychological Strategy
based on Thailand, ร September 1953; Memorandum for General Smith-Chairman
of Operations Coordinating Board from Robert Cutler-Special Assistant to the
President, 10 S0e2p0t1e.m2.1b/e3r71595เอ3ก. cmสำนกั งานปลัคกระทรวงมหาดไทย
เรอ4 ไครงการศึกษา
5 หจช. มท.
0บรมระเบียบวธิ แี ละการปฏบิ ดงี านวิจัยทางวิทยาศาสตรส์ งั คม (พ.ศ. 2496) สา์ เนาคำเชญชวน ใบ
สมคั รไครงการศกึ ษาอบรมระเบยี บวิธี และการปฎบดั ีงานวจิ ัยทางวิทยาศาสตร์สงั คม จากนายลเู ขข็ น
เอม แรงค์ ผู้อำนวยการสถานวิจบั ม. คอรณล กรงุ เทพฯ ถงึ ปลัดกระทรวงมหาดไทย จนั ท 30

-พฤศจกายน 2496 ; ดรู ายสะเอยี ดใน นกมธ[ุข (2528ข, 57 66) และ อานนท์ (2538, 308-47) .

5 «Parson to The Secretary of States, the Charge in Thailand, 7 December 1953,”
.in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol 12 (1987, 698)

151

ขนุ ศกึ ศกั ดินา แลรพญารนทรี

ฅะวํนออกเฉยี งใต้ (Southeast Asia Treaty Organization : SEATO) หรอื ซโี ตั'

เพือสร้างความมนั ไจใหเ้ กดิ ขนึ้ โนภมู ภิ าคอีกครงั้ ลย่างไรก็ตาม สหรัฐฯ เห็นว่าช่วง
เวลาดงั กลา่ วเปน็ สุญญากาศของอีทธพิ ลทางการเมืองระหว่างประ[ทศ ซ่ึงจะมีผลทำให้

คอมมวิ นสิ ตม์ ีโอกาสสร้างบรรยากาศของความรสู้ กึ เป็นกลางขึ้นเพือ่ สกัดกนั้ การขยาย

อทิ ธิพลของสหรฐั ฯในภมู ภิ าค และสถานการณด์ ังกลา่ วจะทำให้ไทยเปลีย่ นนโยบาย

จากการสนบั สนนุ สหรฐั ฯไปสนู่ โยบายทีเ่ ปน็ กลางดว้ ยเช่นกัน7

ต่อมาสภาความมั่นคงแหง่ ชาติสหรัฐฯรายงานว่า อิทธพิ ลของคอมมิวนสิ ต์ใน
ภสมมู บิภสาคนเนุอเทชายี งตกะารวทนั หอาอรกแเลฉะยี เศงใรดษ้มฐีคกิจวแามกไ่เขท้มยแตขอ่ ็งไมปากเพข่อื ึ้นไหส้!หทรยฐัมฯคี จวาึงมตเดั ขล้ม'ินแ'ใขจง็ 'ใแหลก้ ะามริ

เสถียรภาพทางการเมือง และทำใหน้ โยบายทตี่ อ้ งการทำให้ไทยเปน็ จุดเนน้ พิเศษใน

ดปำฏเนิบนิัตตกิ อ่ารไปลบัไดแs้ ละทปง้ั ฏนบิ!ื้ นัตชกิ ว่ างรเวสลงาคดรงั ากมลจา่ ติวมวทิรี ายยาง'ใานนเลอบั เชหียลตาะยฉวันบับออเสกนเฉอไยี หง'ใ้ปตร้ขะอธงาสนหาธรบิฐั ดฯี

ไอเฃนฮาวรม์ ีทา่ ทที แ่ี ขง็ กร้าวในปฎบิ ตั ิการลับทางจตวทิ ยา รวนทงั้ การสนบั สมนุ ให้
สหรัฐฯ เขา้ ไปจดั ตง้ั องค์กรทางการเมอื งและกองกำลังกง่ึ ทหารเพอื่ ทำลายศตั รูของ

สหรฐั ฯ (Rositzke 1988, 155)
จากความล้มฌสวสู่โอกาสใหม่ในยคุ สงครามเย็น

ควรบนั ทกึ ด้วยวา่ สถาบันกษัตริย์และกลุ่มรอยลั ลสิ ต์ไดเ้ ขา้ มามบี ทบาท

ทางการเมืองตงั แต่ต้นทศวรรษ 2490 แมพ้ วกเขาจะมคี วามได้เปรยี บในการทำหน้าที่

สถาปนิกทางการเมอื งด้วยการร่วมร่างรัฐธรรมนูญถงึ 2 ฉบับ คือ ฉบับ 2490 และ

2492 ซงึ่ พวกเขาหวงั วา่ ผลจากรัฐธรรมนญู 2492 หรือรฐั ธรรมนญู รอยัลลสิ ตท์ ่ถี ูกสร้าง

ขึน้ ใหม่นน้ั จะสรา้ งความมน่ั คงทางการเมอื งให้กบั พวกเขา แตส่ ถานการณ์การเมอื งก็

fl ซโี คเ้ ปน็ องค์การทกี่ ่อตงั ขน้ึ คามสนธิสญั ญามะนิลา ลงนามเม่ือวนั ที่ 8 กนั ยายน 2497 เน กรูง
มะนิลา ฟิลิปปินส์ และมีผลบงั คบั ใช้เม่ือ 19 กุมภาพ้นธ์ 2498 ในชว่ งสงครามเย็นมปี ระเทศสมาชิก

จำนวน 8 ประเทศ คอื สหรฐั ฯ อังกฤษ ฝรง่ั เศส ออสเตรเลยี นวิ ซีแลนด์ ปากสี ถาน ไทย และ
ฟลิ ิปปินส์ โดยสำนักงานใหญต่ ้ังอยูท่ กี่ รูงเทพฯ มพี จน์ สารสิน ดำรงตำแหนง่ เลขาธกิ ารท่วั ไปคนแรก

NARA, CIA Records Search Tool (CREST), ClA-RDP80R01443H0003000100U)-8.

I4 August ใ 954, “Probable Post-Geneva Communist Policy/

8 NARA, RG 84 Box 2, Top Secret General Record 1947-1958, National Policy

Approved on 20 August 1954 in Connection with a Review of บ.ร. Policy toward

the Far East.

152

ใกล้ยามเมือ่ แสงทองสอ่ ง

มิโต้เปน็ อยา่ งทีพ่ วกเขาหวัง เม่ือรฐั บาลควง อภยั วงค์ ท่พี วกเขาไห้การสนบั สนนุ ถูก

คณะรฐั ประหารบงั คับใหล้ งจากอำนาจ (ปี 2491) ตามด้วยการเข้าไปเกย่ี วขอ้ งกับกบฏ

แมนรตั ดัน (มิถุนายน 2494) ที่ลม้ เหลว และรฐั ธรรมนญู ทีพ่ วกเขาฝากความหวังไว้
กถ็ ูกรฐั ประหารโค่นลม้ ลง (ปลายปี 2494) ทงั้ หมดน้ีมีผลทำใหพ้ วกเขาต้องหนั กลบั
;.|าทบทวนวธิ กี ารตอ่ สู้ใหม่แทนการปะทะโดยตรงกับรัฐบาล ดังท่พี ระองคเ์ จา้ ธานนี ว็ ัต

ประธานองคมนตรีและแกนนำสำคัญ'ของสถาบนั กษตั รยิ ์ เคยเปิดเผยตอ่ ทูตอังกฤษ

เมื่อปี 2495 ว่าพวกเขากำลังแสวงหาหนทางในการตอ่ สู้ทางการเมอื งแบบใหม่''

กระ,นนั้ ก็ดี ในกลางปี 2496 สถานทตู สหรัฐฯรายงานวา่ ในชว่ งดังกลา่ วเกิด
กระแสข่าวความเคลอ่ี นไหวของกลุ่มรอยลั ลสิ ต์ทเี่ ตรยี มกอ่ การรัฐประหารโคน่ ลม้ รฐั บาล
จ้าหน้าทีส่ ถานทตู สหรฐั ฯจงึ สอบถามเรอื่ งดงั กลา่ วจากพระยาศรีวิสารวาจา องคมนตรี
เกนน่าสำคญั อกี คนหน่ึงของสถาบนั กษตั ริย์ รายงานฉบบั นี้ระบวุ า่ พระยาศรวี สิ ารวาจา

แสดงอารมณโ์ กรธและปฏเิ สธแผนการดงั กล่าว พรอ้ มกล่าวว่าการพยายามกอ่ การ

รฐั ประหารนเี้ ป็นขอ้ กลา่ วหาจากรฐั บาลจอมพลป.10 อกี ไมก่ ีว่ ันตอ่ มา ซไี อเอรายงาน
กระแสข่าวทีพ่ วกเขาไต้รับร้นู ก้ี ลับไปยังวอชิงตัน ดี. ซ.ี ว่าสถาบันกษัตริยไ์ ห้การ

สนบั สนนุ การเตรยี มการก่อการรฐั ประหาร และไนรายงานวิเคราะหว์ า่ หากข่าวน้ีเปน็

คอวยา่างมใจดรอิงย่าจงอหมนพง่ึ ล, 'ปอ.ยอ่าางจไจระกข็ตอาในหพ้สรดุ ะทบา้ ยาทแลสว้มกเดารจ็ เพตรรยีะมเจรา้ ฐัอปยรหู่ ะวั หแาสรดขงอคงวกาลม่มุ รรบั อผยดัลชลอิสบต์

ที่รฐั บาลล่วงรฆู้ าน้มี ิไดเ้ กดิ ข้ึนแต่อย่างใด
อาจกลา่ วไดว้ ่าความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลจอมพล ป. กบั สถาบันกษตั ริยแ์ ละ

กลุ่มรอยลั ลิสต์ไนช่วงทศวรรษ 2490 าณมืลักษณะไมร่ าบรน่ื เดยทั้งสองฝ่ายต่าง
หวาดระแวงซี่งกันและกัน นอกจากน้ี นบั ต้ังแต่พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั เสดจ็

นิวัตพระนครเป็นการถาวรในปลายปิ 2494 พระองคม์ บื ทบาทในการคัดค้านการ
ดำเนินงานของรฐั บาลในดา้ นตา่ ง ๆ จนอาจกลา่ วได้ว่าพระองค์กลายเป็นผู้น่าท่ีมึ

บทบาทสำคญั ในฐานะแกนกลางของพลงั ต่อต้านรัฐบาล เช่น ทรงไม่รับรองการ

ประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญใหม่หลังการรัฐประหาร 2494 ทวงไมเ่ สด็จเข้ารว่ มการเฉลิม

° NA, F0 371/101168, Chancery to Foreign Office, 21 July 1952*

10 NAHA, HG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Memorandum of

Conversation, Phya Srivisarn, George M. Widney, 1 September 1953.

11 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79R0089GA0001000S0021 -5,

9 September 1953, 'Thailand . '’

153

ชุนศึก สักคนา และพญาอนทรื

พฉลระอปงกรามราใภชไิ้รธัฐธยปรรรมะนกาญู ศไพช.้พศร. 2ะ4รา7ช5บแัญกญ้ไขตั ท2ี่ม4งุ่9ป5ฏ(ริ มปู ีนทาดี่คนิ มข2อ4ง9ร5ัฐ)บาแลละ(ทTJรง2ไ4ม9ย่ 6อ)มซลึงง

จะมผี ลกระทบตอ่ ผลประโยชน์ของสกาบันกษัตรยิ แ์ ละกลมุ่ รอยัลลสิ ต์ ทั้งน้จี าก
หลักฐานบนั ทกึ การสนทนาระหวา่ งพระยาศรวี สิ ารวาจา องคมนตรี ในฐานะทปี่ รกษา

ของพระมหากษัตรยิ ์ กับเจ้าหน้าท่สี ถานทตู สหรัฐฯ เขาไดแ้ สดงความเห็นคดั คานว่า

ประเทศไทยไม่จำเปนื ตอ้ งมีกฎหมายปฏริ ปู ทด่ี นิ เพราะไทยไม่มปี ญั หาการขาดแคลน
ทดน12 การแสดงทัศนะดงั กลา่ วของที่ปรึกษาสว่ นพระองคอ์ าจสะท้อนให้เห็นถงึ ทศั นะ
ของสถาบันพระมหากษตั ริย์และกล่มุ รอบัลลสิ ต์โดยรวมที่มที า่ ทีคดั ดา้ นการดำเนินการ

ของรัฐบาลจอมพลป.ในการปฏริ ปู ทีด่ นิ ไดเ้ ป็นอย่างดี ความพยายามตอ่ ต้านรัฐบาล

ดงั กลา่ วสง่ ผลไหร้ ัฐบาลไมไ่ ว้วางใจและมกี ารควบคมุ กจิ กรรมของพระมหากษัตรยิ ์

สถานทูตอังกฤษรายงานสถานการณ์ว่า ในชว่ งเวลานั้นพระบาทสมเดจ็
พระเจา้ อยู่หวั ปรากฏพระองคต์ ่อสาธารณะน้อยครั้ง ทรงเครง่ ขรมึ และพยายามควบคมุ

บคุ ลิกภาพใหเ้ ปน็ ไปตามจารีตประเพณเี พ่ือใหเ้ กิดควานเคารพจากประชาชน ’' สถาบนั
กษตั รยิ ์และกลมุ่ รอบัลลสิ ตเ์ ริ่มเปล่ียนวธิ ีการตอ่ ส้กู บั รัฐบาลดว้ ยการหนั ไปสรัางพนั ธมติ ร
กับสหรัฐฯเพ่ือแสวงหาการสนับสนุนทางการเมอื ง ในช่วงเวลาดงั กลา่ วไม่มใี ครปฏิเสธ

ได้ว่าสหรัฐฯมีบทบาทสำคญั ยงิ่ ในการเมืองระหว่างประเทศ อกี ทั้งแกนนำสำคัญหลาย
คนในสถาบนั กษตั ริยแ์ ละกลมุ่ รอบัลลสิ ตเ์ ป็นบุคคลทีเ่ คยมตี ำแหน่งสงู ในทางการเมือง

และระบบราชการ และเคยมสื ํวนร่วมกำหนดวเิ ทโศบายของไทย รวมถงึ มีทกั ษะในการ
วเิ คราะห์และมีความเข้าใจสถานการณก์ ารเมืองระหว่างประเทศเปนื อยา่ งดี จึงมีความ

เปน็ ไปไต้ทพ่ี วกเขาจะเห็นช่องทางในสถานการณร์ ะหว่างประเทศท่ีจะเอือ้ ประโยชน์ให้

กบั พวกเขาไต้ เชน่ พระยาศรีวิสารวาจา องคมนตรี อดีตปลัดทลู ฉลอง และรมว.

ต่างประเทศ และม.ร' .-ว.เสนยี ์ ปราโมช อดีตเอกอคั รราชทตู ไทยประจำวอชิงตนั ดี.ช.ี

อดตี นายกรัฐมนตรี รมว. ต่างประเทศ และรองหวั หน้าพรรคประชาธปต้ ย์ ทง้ั นี้คนแรก

มฐี านะเป็นท่ปี รึกษาอยา่ งเป็นทางการของพระมหากษัตริย์ ส่วนคนหลังเปน็ แกนนำ

NARA, RCi 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Memorandum of
Conversation ; Phya Srivisarn, George M. Widney, 1 September 1953. คูการศกึ ษา111
ประเด็นบทบาทข1 องพระมทากษตั รยิ ใ์ นช่วงเวลาลังกลา่ วเทีม่ เต็มใน Kobkua (2003, 137-55).
11 NA, F0 371/112262, Wallinger to Foreign Office, “Annual Report on Thailand
for 1953,” 4 November 1952.
1

154

ใกลย้ ามเม่ือแสงทองส่อง

?นสำคัญของกลุ่มรอยลั ลสิ ต์ จึงไม่นา่ ประหลาดใจแตอ่ ย่างใดที่พวกเขาจะสามารถคดิ

I ไก!โศบายของพวกตนต่อมหาอำนาจอย่างเช่นสหรฐั ฯเพ่ือไหไ้ ด้ประโยชนท์ างการเมือง
ด้งเห็นไตจ้ ากในเวลาต่อมาพวกเขาได้พยายามสรา้ งความสนิทสนมระหวา่ งสถาบัน
'• ษัตริยก์ ับสหรฐั ฯ ข้ึน สถานทตู องั กฤษประจำกรุงเทพฯ รายงานเรองดงั กลา่ ววา่ ในกลาง

I ปี 2496 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไดจ้ ัดเล้ยี งอำลาตำแหนง่ ทตู ์ใหก้ บั สแตนตนั เป็น

การส่วนพระองค์ โดยสแตนตันเลา่ ด้วยว่า พระองคท์ รงสนพระทยในความชว่ ยเหลือ

รากสหรัฐฯทใี่ หก้ ับไทยมาก ทสี่ ำคัญสถานทตู อังกฤษไดต้ ้ังขอ้ สงั เกตว่า ความใกลช้ ิด

II 'ะหวา่ งพระองคก์ ับสหรฐั ฯ ครั้งน้ีถอื เปน็ เร่ืองไม่ปกติ"
ตอ่ มาเมอสหรัฐฯ ประกาศแผนสงครามจิตวทิ ยาในไทยแลว้ โดโนแวน ทูต
สหรัฐฯคนใหม่ ผู้มคื วามคุ้นเคยกับการเมอื งไทยเปน็ อยา่ งดีเนอ่ื งจากเคยร่วมมอื กบั
ฟ้เรไี ทยในช่วงสงครามโลกคร้ังทีส่ อง ได้มสี ว่ นในการร่างแผนสงครามจติ วทิ ยาทสี่ หรฐั ฯ
จะดำเนนิ การเพอ่ื ตอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์ในไทย โดยเขาไดร้ ับความไวว้ างใจจากพระมหา
กษตั รยิ เ์ ป็นอยา่ งย่ิง ไดร้ บั โอกาสให้เข้าเฟาิ เปน็ การส่วนพระองคห์ ลายครงั้ ในช่วงเวลาท่ี
เขาดำรงตำแหน่งทูตสหรฐั ฯ เพียงปเี ดยี ว|:' เขาได้บันทกการเช้าเฝาื คร้ังหนึ่งในเดอื น
ตลุ าคม 2496 ว่า พระองคก์ ระดอื รอื รน้ ทจ่ี ะมีบทบาททางภารเมอื ง แตร่ ฐั บาลจอมพลป.
ใม่อนญุ าตใหพ้ ระองค์มีบทบาททางการเมอื งตามทมี่ พี ระราชประสงค์ และเมอ่ึ เขาได้
เลา่ ถงึ ความชว่ ยเหลอื ทางการทหารแกไ่ ทยและการตอ่ ต้านคอมมวิ นสิ ตข์ องสหรฐั ฯให้
พระองค์ทราบ พระองคท์ รงให้ความสนพระทัยในเรือ่ งดังกล่าวอยา่ งมาก",
เกือบทกุ ครั้งที่โดโนแวนเดินทางกลบั ไปรายงานและรบั ทราบนโยบายของ
สหรฐั ฯ ต่อไทยที่วอชิงตนั ดี. ซี. เขามักจะเขา้ พบสนทนากับพระองค์เสมอ ทัง้ น้กี าร
เดนิ ทางกลบั ไปสหรัฐฯ คร้งั หนึ่งในเดือนธนั วาคม 2496 เขาได้เขา้ เสาเปน็ การส่วน
พระองค์กอ่ นออกเดินทาง และทวี่ อชงิ ตนั ดี. ซี. เขาได้เสนอแนวคดิ ใหส้ หรฐั ฯใช้การ

14 NA, F0 37 ใ /106890, พhitteridge to Foreign Office, 10 July 1953.

15 กองบรรณสาร กระทรวงการตา่ งประเทศ I 0402-344-202-511-0002 ขอความmนชอบใน
การแต่งดง้ นายจอหน์ อี. เพอรฟอย เป็นเอกอัครราชทตู สfหรฐั ณมรักาประจำประเทศไ™ วรรณไว-
ทยากร ถึง เลขาธกิ ารคณะรฐั มนฅ‘ร 31 มกราคม 2498. โคโนนวนเข้าเสาครัง้ แรกในเดอื นตุสาคม
ม24นี 9า6คมครแ้ังลทะสี่ คอรง้ังเทมห่ี่อื ว้าเนมท่ือี่ว3นั ทธี่น1ว4าคสมงห2า4ค9ม6 ครัง้ ทีส่ ามเม่อื วนั ที่ มกราคม ครง้ั ทีส่ ี่เมอ่ื วนั ท่ี
30 13
2497
16 NARA, RG 59 Central Decimal Fite 1950-1954 Box 4187, Donovan to Secretary
of State, 17 October 1953.

155

ขนลกึ ศทดินา และพญาอันทวึ

คุกคามสถาบนั กษตั รยิ เ์ ปน็ ประเดน็ สำคญั ของปฏิบตั ทิ ารสงครามจิตวทิ ยาในไทย
วอลเตอร์ สมธิ ปลัดกระทรวงการตา่ งประเทศเหน็ ดว้ ยกับข้อเสนอของเขา17 ตอ่ มา
เขาได้เสนอความคดต่อประธานาธบิ ดีไอเซนฮาวร์วา่ สถาบันกษตั รยิ ์จะทำใหส้ หรัฐฯ

บรรลแุ ผนสงครามจติ วิทยาในการทำให้คนไทยตอ่ ดา้ นคอมมวิ นสิ ตไ์ ด้ ซ่งึ ประธานาธบิ ดี
ไอเชนอาวร์เหน็ ดว้ ยกบั แนวตดิ ดังกลา่ ว และส่ังการให้เขาประสานแผนดำเนินการกบั
รมว. ต่างประเทศ1 ' ในการกลับไปวอชงิ ตนั ด.ี ซ.ี ครั้งนี้ เขาไดผ้ ลกั ดนั ใหส้ หรฐั ฯทมุ่

ไงบทปยเรพะือ่ มสารณ้าจงำคนววานมม1ุ่ง5ม0ั่นลให้าน้คดนอไลทลยารร่ว์ใมนใกนากราทรำตส่องตคา้รนามคจอติมวมทิ วิ ยนาสิผตา่ นก์ สับอ่ืสตหา่ รงฐัๆฯไ,น,1สทงั นัคมที

ที่เขาเดนี ทางกลับมาถงึ กรงู เทพฯ เขาไตเ้ ช้าเสาพระองคอ์ ีกครง้ั เพ่อื รายงานควานคืบหน้า

ของแผนสงครามจติ วิทยาต่อด้านคอมมวิ นิสต์ไห้ทรงทราบ20

การที่โดโนแวนในฐานะทูตสหรฐั ฯ เสนอแนวคิดใหส้ หรัฐฯ ผลักดนั ใหส้ ถาบนั
กษตั ริย์เป็นแกนกลางในการดำเนินการตอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์ในไทยนัน้ มิความ
สอดคล้องกบั นโยบายของสหรัฐฯ เป็นอย่างยง เนอี้ งจากในขณะนั้นกรรมาธิการพเิ ศษ

ว่าด้วยภยั คกุ คามคอมมวิ นิสต์ของกระทรวงกลาโหมสหรฐั ฯได้เสนอชดุ ปฏิบัติการ

ทางการเมืองและการทหารทีก่ ำหนดใหก้ ระทรวงการดา่ งประเทศและซีไอเอดำเนนิ การ

สรา้ งแนวคดิ ทำใหค้ อมมวิ นสิ ต์กลายเป็นภัยคกุ คามภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

เพือ่ สร้างความหวาดวิตกใหก้ ับประชาชนในประเทศเป้าหมายทสี่ หรฐั ฯ จะทำสงคราม

จิตวิทยาตอ่ ต้านคอมมิวนิสต์ (The Pentagon Papers 1971, 37)

17 “Smith to Donovan, 7 December 1953,” in Foreign Relations of the United
States 1952- 1954 Vol. 12 { ใ 987, 704-5).

IS NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Memorandum of
Conversation, General Donovan Philip พ. Bonsai Director PSA Lieut. William

Vanderheuvel Aid ๒ Ambassador Donovan K. p. landon Officer in Charge Thai and
Malayan Affaires PSA, 4 January 1954; Donovan to Secretary of State, 8 January
1954.
I <f “Parson to The Secretary of States, the Charge in Thailand, 8 December

เท1953,” Foreign Relations of the United States 1952- 1954 Vol. 12 (1987, 699)-

^[l กองบรรณสาร ทระทรวงการตา่ งประเทศ I 0402-344-202-511-0002 ขอความเห็นชอบใน
ทารแต่งต้งั นายจอห์น ชิ* เพอรฟ่อย เปน็ เอกอครราชทดสหรฐอเมรกาประจำประเทศไทย วรรณไว-
ฒ
ทยากร ถงึ เลขาชิการคณะรซั มนดรึ 31 มกราคม 2498,

156

r>

.ะ:

-ไคร-3การเสด็จเย่ียมประชาชนในชนบทในปิ 2498 ของพระบาทสมเด็จพรพเจ1»าอข1หVวภมู พลอดุลยเดช

ทกธมุ่ รอยล้ สสิ ดพยายามผลกต้น สอดคล้องกันพอลึกบนไขบายตอ่ ต้านคอมมวิ นสิ ต์ของสหรฐั ฯท่ี

mrmwmต้องการกระต้นุ ให้ชาวไฑยเห็นว่าคอมมิวนสณ์ป็นภยั คุกคามสถาบนพระมหากษฅั รยั ์ จารึตประ!พณึ
และความม!ี อกราชของไทย (ภาพจาก ราช , สำนกั งานเส!ํ มลร้างเอกลักษณข์ องชาฅ 2547)

ขนดกึ ศกั ดิน, า และพญาอินทวี

ภายใต้การนำของโดโนแวน ปฏบิ ดั ิการสบั และสงครามจติ วทิ ยาของสหรัฐฯใน

ไแทบยบไเดท้ถดิ กูทเนูช่อืสมถไาบยงันเขกา้ษหัตารกิย!นั ์ ห้กรลนาปยลเปายน็ ปอี 2ุด4ม9ก6ารเณขาส์ แำลคะญั ซขีโอองเอตพำรยวาจยาตมรสะเรวา้ นงชคาวยาแมดคนดิ

และตำรวจพลร่มทีส่ หรัฐฯ สนบั สนนู ให้จดั ตง้ั ข้นึ ไมน่ านจากนนั้ กองบญั ชาการตำรวจ
ตระเวนชายแดนไดถ้ กู ยา้ ยไปตั้งทห่ี ัวหนิ ใกล้วงั ไกลกงั วล โดยสหรฐั ฯมวี ัตถปุ ระสงคท์ ่ี

.จะทำไหต้ ำรวจตระเวนชายแดนและตำรวจพลร่มมีความสมั พนั ธใ์ กล้ช้ดกับสถาบนั

กษตั รยิ ์ (Lobe 1977, 24-29, fn 16) การเดนิ หนา้ แผนสงครามจิตวิทยาในไทยของ

สหรฐั ฯ เรมิ่ ต้นขนึ้ ในต้นปื 2497 นัน้ เอง โดโนแวนสงั่ การให้ปรบั ปรุงภารกิจของยซู สิ

ไนไทยจากเต็มท่ีเคยทำหน้าทแ่ี ค่เพยี งเผยแพรค่ วามรเู้ กย่ี วกบั สหรัฐฯใหก้ ลายเปน็ กลไก
ใหมท่ ีป่ ฏบิ ัตกิ ารสงครามจติ วทิ ยาเชงิ รกุ ด้วยการโฆษณาชวนเช่อื ผ่านสอื่ ต่างๆ และ

ขยายเครอื ขา่ ยปฏบิ ตั ิการของยูซสี ออกไปยังภูมิภาคตา่ งๆของไทย พรอ้ มการมีหนว่ ย

!ฆษณาชวนเชือ่ ยอ่ ยๆท่เี คล่อื นทีเ่ ขา้ ไปในเขตชนบทโดยเฉพาะอย่างย่งิ ภาคอีสานของ

ไทยในเวลาตอ่ มา

ไมก่ เี่ ดอื นหลงั จากท่ีโดโนแวนไดน้ ำเสนอแนวคดิ ในการสนบั สนุนสถาบัน
กษัตริยเ์ พอื่ ทำสงครามจิตวิทยาให้คนไทยตระหนักในการเขา้ รว่ มตอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์

.กบั สหรฐั ฯ ในกลางเดือนพฤษภาคม 2497 พระยาศรวี ิสารวาจา องคมนตรี เดนิ ทางไป

พบประธานาธิบดไี อเชนฮาวรท์ วี่ อชงิ ตนั ดี, ซี เพือ่ มอบพระบรมฉายาลักษณ์แกผ่ นู้ ำ

สวสิหารรัฐวฯาจการไะดท้แจรง้วกงับกาเจร้าตหา่ นงปา้ ทระีท่ เท่ีทำศเนสียหบรขัฐาฯวไวด่าบ้ เนัขทาเกึปเ็นหผตแู้ ุกทานรณขอ์ตงังพกรละ่ามววหา่ ากพษรัตะรยยิ า!์ศทรย-

มีความต้องการเข้าพบประธานาธบิ ดเี พอ่ื นำพระบรมฉายาลกั ษณม์ าให้ และSมi ขVอความ

ทีท่ รงฝากถึงประธานาธิบดีบางประการด้วย ทีแรกเจ้าหนา้ ทีห่ ำเนยบขาวไมอ่ รเญาต
ไหเ้ ข้าพบ ฒ่อี งจากไมม่ กี ารนดั หมายประธานาธบิ ดีอย่างเปน็ ทางการจากรฐั บาลไทย
อยา่ งไรกต็ าม ในเวลาต่อมากระทรวงการต่างประเทศสหรฐั ฯไดส้ ัง่ การให้พระยาศรี

วสิ ารวาจาเข้าพบประธานาธิบดไี ด้ โดย หัเหตผุ ลวา่ ไทยมคี วามสำคัญทางการเมืองใน

ภสหูมริภฐั าฯคตเออ่ เชไปยี ตในะอวนันาอคอตก-เ,ฉียหงลใักตฐ้ าแนลขะอไงทกยรจะะทมรีคววงากมารสตำ่าคงัญปตรอ่ะเนทโศยสบหารยฐัตฯ่างฉปบรบั ะดเทังศกขลอา่ วง

ทำไห้สามารถวเิ คราะห์ไดว้ ่า การส่งพระยาศรวี สิ ารวาจา องคมนตรี เปน็ ผแู้ ทนเดนทาง

NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Everett F. Drumrigtat
to Murphy, “Presentation of the King of Thailand‘ร Photograph to the President"
เอเซนอาวร21 May 1954. อยา่ ง1ใรกด็ ไม ผู้เขยี นยงไม่พบมนทก้ การสนทนาระหว่างพระยาศรีวศิ ารวาจากบ
ประธานาธบิ ด'ี I

158

ใกลย้ ามเมอื่ แสงทองสอ่ 'a

.'ปพบกับประธานาธิบดสี หรฐั ฯทว่ี อชิงตันดี. ซ.ี โดยรฐั บาลจอมพรป พิบลู สงคราม

นฐานะฝ่ายบรหิ ารท่ีต้องเปน็ ผูร้ ับผิดชอบตามรัฐธรรมนญู ไม่รบั รน้ ้ี เป็นเหตกุ ารณ์

?สำคญั ทแ่ี สดงให้เหน็ ถึงวิเทโศบายดา้ นการต่างประเทศของสถาบันพระมหากษัตริย์เป็น

ค งแรกหลงั การปฏิวตั ิ 2475 ทงั้ นี้ความพยายามแสวงหาการสนบั สนูนจากสหรัฐ"!

ยองสถาบันพระมหาทบัตรยื อ์ าจชะเป็นหนทางใหมข่ องการตอ่ สู้ทางการเนืองในชว่ ง

สงครามเย็น ตังท่ีพระองค์เจา้ ธานีนิวัต ประธานองคมนตรี แกนนำสำคญั ของสถาบัน

กษัตริยใ์ ตเ้ คยกลา่ วไว้กบั สถานทตู องั กฤษก็เปน็ ได"้ ต่อมาการสนับสนนู ของสหรัฐฯ

ททมี่างีตกอ่ าสรเถนาือบงนัภกายษใตันรริยะเจ์หะวกา่ ลงสายถมาบาเันปก๋นษปตั ๋จรขยิ ัย์แสลำะคกญั ลใมุ่ นรอกยาัลรชลขี้ิสาตด์ ชกยัับชรนัฐบะขาลอจงอกมารพตลอ่ ปส.ู้

พบิ ลู สงคราม

ผูซสิ กบสงฅรามจิตวิทยา

โดในแวนต้องการใหย้ ูซสิ ทำหน้าทปี่ ฏบิ ัตกิ ารสงครามจตวทิ ยาเชงิ รกู ในเขต
พนที่ชายแดนของไทยและปฏิบัตกิ ารผา่ นส่ือตา่ งๆ เพอื่ ทำใหค้ นไทยเหน็ ภาพกัยจาก

การคุกคามของคอมมิวนสิ ต์ โดยเขาตอ้ งการจดั ต้ังหน่วยงานโฆษณาชวนเชือ่ เคลอื่ นท่ี

ของยซู สี ในภาคอสี านและภาคเหนอื เช่นทช่ี งั หวดั อบุ ลราชธานี อดุ รธานี นครราชสมี า

และลำปาง23 แตร่ ัฐบาลจอมพล ป, ไม่เหน็ ด้วยกับข้อเสนอทไี่ หย้ ซู ิสต้ังหนว่ ยเคลอ่ื นท่ี

อสี ระในภูมิภาคโดยปราศจากการควบคุมของรัฐบาล อยา่ งไรกต็ าม รัฐบาลจะจัดต้งั

หนว่ ยงานของกรมประชาสมั พนั ธใ์ นภมู ภิ าคขนและให้ยซู สิ เขา้ ร่วมงานดว้ ย โดยยูซส

จะตอ้ งออกคา่ ใช้จา่ ยทง้ั หมด รวมถงึ วัสดุอปุ กรณ์ ตลอดชนการดแู ลเน้อื หาสาระใน

การกระจายเสียงต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์24 ขอ้ เสนอของรฐั บาลสรา้ งความพอใจให้กบั ยชู ิส
มากเพราะรัฐบาลให้กรมประชาสมั พันธ์ออกหน้าแทนยซู ิส25

22 NA, F0 371/101168, Chancery to Foreign Office, 21 July 1952.

E3 หชิช. กต 81.35/42 เอกสารกระทรวงการตา่ งประเทศ เร่อื ง สำนักขา่ วอเมริกนั ขอดง้ั สาขาท่ี

อบุ ล อุดร โกราช และลำปาง (พ.ศ. 2497) สำเนาบันทึกชืวยจำ (Aide Memoire) ของใดในแวน

รงเอกสัครราชทตู อเมริกนั วนที่ 29 มกราคม 2497 ; หนงั สือกระทรวงการต่างประเทศ กรมหม่ืนนราธปิ -

พงฅ์ประพันธ์ รฐั มนตรีว่าการกระทรวงการด่างประเทศ นายกรฐั มนตรี วันที 30 มกราคม 2497.
24 หจช, กต 81.35/42 หนังสือสับจากหลวงชา็ นาญดกั ษร เลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรฝี ่ายบริหาร

ถึงรฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการต่างประเทศ วนั ที่ 11 กุมภาพนั ธ์ 2497.
^ หจช. กฅ 81.35/42 บนั ทึกจากหมอ่ มเจาดิลกฤทธ กฤดากร อธิบดีกรมอไุ รปและอฌริกา ถึง

รฐั มนตรวี า่ การฯ ด่างประเทศ วันที่ 17 กมุ ภาพนั ธ์ 2497.

159

ขนุ ศึก ศักดินา และพญารนทวี

ต่อมากลางปี 2497 ยูซสี ไต้ตง้ั หน่วยงานประชาสมั พนั ธ์เคลอื่ นทีข่ ้ึนโดยมี
ไรเบิรต์ ลาชเชอร์ และเจมส์ เฮนเดอร์ (James Mender) รับผิดชอบดำเนนิ การ

โ‘นษณาชวนเชอื่ ตามหมบู่ ้านในภาคอีสานดว้ ยกองคาราวานรถจปท่มี ีคณะผ้เู ชี่ยวชาณ

ในการทำสงครามจติ วทิ ยาออกเดนิ ทางไปทัว่ เขตชนบทเพอื่ แจกโปสเตอร์และสมดุ คIฆู๘yอ

การต่อตา้ นคอมนวี นิสตใํ หแ้ กก่ ำนัน ผู้ใหญ่บา้ น และประชาชนในเวลากลางวนั สว่ิ น

กิจกรรมในเวลากลางคนื มีการฉายภาพยนตรต์ ่อต้านคอมมิวนิสตใ์ หป้ ระชาชนในชนบท

รับชม ท้ังน้งี านโฆษณาชวนเชอ่ื ของยูซิสผา่ นการกระจายเสึยงทางวิทยุโนภมู ิภาคของ

ไทยน้นั ประสบความสำเร็จมาก อดตี เจ้าหน้าที่ของยซู ิสคนหนึ่งบนั ทึกวา่ รายการต่างๆ

ทึออกอากาศเปน็ การโฆษณาชวนเชือ่ ออ่ นๆ แตไ่ มม่ ีคนไทยคนใดร้สู กึ ว่าเป็นโฆษณา

ชวนเชือแตอ่ ยา่ งใด เนื่องจากยูซสี สามารถดำเนนิ การได้อย่างแนบเนยี น ทำใหผ้ ู้ฟ้ง

คนไทยส่วิ นมากไม่รวู้ า่ เป็นรายการที่สหรฐั ฯให้การสนับสนนุ อย่เู บองหลงั 2'’

อย่างไรกต็ าม การดำเนนิ การฉายภาพยนตร์ของยซู สิ ในภูมิภาคนั้นนำไปส่กู าร

ต้งั กระทู้ต่อรัฐบาลในสภาผแู้ ทนราษฎรคร้ังหน่ึง แตร่ ฐั บาลขแ้ึ จงอย่างเลย่ี งๆวา่ รัฐบาล

มนี โยบาขบำเงครวั เรอื น ส่งิ เสริมการศกึ ษา อบรมและสงเคราะห์หวั หน้าครอบครัว จงึ

^ใหด้ ำเนนิ การสร้างสถานทฟ่ี กิ อบรมหวั หน้าครอบครัวในจงั หวัดและอำเภอต่างๆ และมี

การนำภาพยนตรเ์ ร่อื ง เสีย สาปจากใลก้นต์ ออกไปฉายในภมู ภิ าค27 ต่อมารฐั บาลได้

อนุมตั ิให้นำวิชาสงครามจติ วิทยาเขา้ มาสอนในระดบั มหาวทิ ยาลยั โดยมีกรมประมวล

ราชการแผน่ ดนิ รับผิดชอบการสอนท่ีคณะรฐั ศาสตรแ์ ละอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์

มหาวิทยาลัย คณะรฐั ศาสตร์และเศรษฐศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ โรงเรียน

นายร้อย นายเรอื นายเรืออากาศและตำรวจ ((ท?เส'ร,ี 28 กรกฎาคม 2497) ไม่เพยี ง

เทา่ นั้น ยชู ิสไดจ้ ัดทำภาพยนตร์สงครามจติ วิทยาเรือ่ ง From Mao to Mekong มีกา1

อนสรณ์ไนงานพรรราชทาน1พ3งศพ เฉลมิ สทร0าวร (2512, 26-27 ). พล.ร;ก. ฒมได้

แปสบทความของเมนาร์ด ปาร์คเทรร์ ใท้ขปารคเกอร์มถี ูมหิ ลังเคย!ปนื นายทหารฝา่ ยประชาสัมพนั ธ์
?ปในิตไยทสยารร้บสเฟก้ารแปลฐะ!บดัต้เขงาึยนนสบงทคคราาามมชลติ งวิทAยtlาaในntภicาควอา่ สี กาานรตต่อ่อตม้านาเคขอามผมน้ วิตนวั สิเอตง์ใมนาภเปา็นคอนีสก,าหนนเปังสน็ ือทพนิม้าทพี่์
ของหน่วยงานพลเรอื นสองหน่วย คอ สัานักข่าวสารอฌร้กัน (United States Information
Service : USIS) กับสาั นักงานพัฒนาระหวา่ งชาต (Agency for International Development :
AID) และลง1ในนิคยสาร นาวทิ ศ7สาทร์ ประจำเดือนมีนาคม 2510 ต่อมาจงนำมาพิมพใ์ นหนังสือ

งานศพเลม่ ด้งกล่าว I

27 "รายงานการประชุมสกาดนั ทนราษฎร คร้งั ท่ี 11/2496 (สามัญ) ชุดที่ 1 วันพฤหสั บดีท่ี 10
Iกันยายน 2496," ไน รพงานการประชมุ สกาผู้แทนราษฎร สมยสาบ้ญ พ.ศ.2496 (2499, 860-63).

160

ใกล้ยามเพีอ่ แสงทองส่อง

'. ำเสนอเร่ืองปริดี พนมยงค์ กับพวกคอมมิวนิสต์ไปฉายในวิทยาลยั ปอ้ งกันราชอาณาจักร
ต24์า9ย8,(น1า9ย7ก-9ร8ฐั )มนตรืใหล้ มั กานอาแกผ่ แู้ ทนหนังสีอพมิ พแ์ ละผสู้ อื่ ข่าวตา่ งประเทศ

การดำเนินการสงครามจติ วิทยาของยซู ิสในไทยช่วงปี 2496-2497 น้ัน ยู'ชิส

'ค้จัดพิมพ์หนงั สอื ตอ่ ต้านคอมมวิ นิสตฉ์ บับกระเปา๋ แจกจา่ ยใหว้ ดั น้ัวประเทศจำนวน
ใ9,000 แห่ง กายในมบี ฑความทเ่ี ขียนกระตุ้นให้คนไทยตระหนักว่าคอมมวิ นสิ ตเ์ ป็น

ทรูทอี่ ยู่ภายในและภายนอกที่จะมาคุกคามไทย โดยยซู ิสได้กัดสรรหนังสอื ที่จะแปลซง่ี

สอดคลอ้ งกับการทำสงครามจติ วิทยาในไทยตามที่สหรัฐฯ ต้องการเพี่อ'ใหค้ น'ใทยเหน็

รญั หาทางสองแพร่ง สือ่ สารกบั มวลชนดว้ ยหนังสือราคาถูกท่ีไม่ไดเ้ น้นกำไรและแจกจ่าย
ใหก้ บั คนไทยท่วั ประเทศ (Bogart 1976, 61-62)
I*I ควรบนั ทืกด้วยว่า ในชว่ งปี

111
,X
2496-2500 ปฏิบตั กิ ารสงครามจติ วทิ ยาดว้ ยการใช้ส่อื ในฐานะเปน็ อาวุชทางอดุ มการณ์
ของยซู สิ ในไทยนนั้ จำแนกสือ่ ออกเป็นสองกลมุ่ คอื กลุ่มแรกเปน็ สงิ่ พิมพต์ อ่ ต้าน
คอมมิวนิสต์ที่ยซู สี สนบั สนนุ การขดั พมิ พ์เพอื่ แจกจา่ ยให้แกป่ ระชาชนและขา้ ราชการทวั
ประเทศ สว่ นกลมุ่ ที่สองสำหรบั แจกจา่ ยให้กับห้องสมดุ ต่อตา้ นคอมมิวนิสตi์it! เช่น

หนังสือโฆษณาชวนเช่อื ความก้าวหนา้ และยิ่งใหญ่ของสหรฐั ฯ สมดุ ภาพ โปสเตอร์

ใบปลิว และภาพยนตร์ตอ่ ต้านคอมมิวนิสต์ ท้ังน้ีการนำเสนอภาพภยั คกุ คามจาก

คอมมวิ นิสตไ์ นช่วงการนำแผนสงครามจิตวิทยามาปฏบิ ัติน้ีได้เรมิ่ เหน็ รอ่ งรอยของการ

พยายามทำใหส้ ถาบนั พระมหากษัตรยิ ์กลายเปน็ ศูนยก์ ลางของการต่อด้านคอมมิวนิสต์

เช่น หนงั สือเลม่ เลก็ เรอ่ื ง ชะตากรรม’นองราชะ โปสเตอร์และใบปลิวเรอ่ื ง ลทั ธิ
คแกอ้วมมปร็วกนตสิ คแำลเ1 กะภคาาพมยพนรตะรม์ชหดุ ากเพษ่อืตั ไรทยิ ย์ เเปป็นน็ ไภทาพมพกี ราะรบนาำทเสสนมอเเดร็จอ่ื พงรราะวเจพา้ รอะยร่หู าชัวกแรลณะพยี กระจิ
ของพระมหากษตั รยิ ์ที่เสด็จไปทรงเปิดงานวันเกษตรแห่งชาติในปื 2497 (ดูรายละเอียด
ใน ณฐั พล 2556ข) ทั้งนีม้ ีการรายงานประธานาธบดไี อเชนธาวรใ์ นปลายปี 2498 วา่

28 ทปีช. (3) สร 0201.23/10 เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี เรอื่ ง ห้องสมุดหนงั สอื สำหรันตอ่ ด้าน

คอมมิวนสิ ต์ (26 กันยายน - 22 พฤศจิกายน 2498) บนั ทึกขอ้ ความ นายบุณย์ เจริญไชย รักษา

การในตำแหนง่ รองอธบิ ดี กรมประมวสราชการแผ่นดิน ฝ่ายตา่ งประเทศ ถงึ เลขาธิการคณะ

รฐั มนตรฝี า่ ยการเมอื ง วันท่ี 26 กนั ยายน 2498. รฐั บาลสัง่ การใหม้ ืการตัง้ ห้องสมุดหนงั สอื ตอ่ ต้าน

คอมมิวนิสตซ์ น้ ในภเงเทพฯที่หอ้ งสมดุ ประชาชนของสภาวัฒนธรรมแหง่ ชาติ กระทรวงวัฒนธรรม ;

หไรังสอื จากหลวงวิเชียรแพทยาคม ปลัดกระทรวงวฒั นธรรม ถงึ เลขาธกิ ารคณะรัฐมนตรี ฝา่ ย

การเมือง วันที่ 22 พฤศจกิ ายน 2498

/ 67

ชนุ ศกึ ศ้เกดนี า และพnr อนิ ทรี

ยซู สิ ไดส้ นับสนนู ให้รัฐบาลไทยทำสงครามจติ วทิ ยาเพ่อื ครอบงำลึกลงไปถงึ ในระดบั

หม่บู า้ นแลว้ '''

สงครามจติ วิทยากับการสถาปนาอำนาจในการเมืองไพย
ภารดำเนินการตามแผนสงครามจติ วิทยาในไทยของสหรัฐฯ มวี ตั ถปุ ระสงค์ที่

จะครอบงำการรับเของคนไทยในเขตชนบทจนถึงระดับหมบู่ า้ นไนภาคเหนอื และอีสาน

ของไทย ดว้ ยการสรา้ งภาพภัยจากคอมมิวนสิ ฅ์ท่จี ะคกุ คามสกาบนั กษตั รยิ ์ จารตี

ประเพณี และเอกราชของไทยทเี่ คยมมี าอยา่ งยาวนานไห้ล่มสลายลง30 อยา่ งไรกต็ าม
ความมงุ่ หวงั ของสหรฐั ฯทฃี่ ะทำใหค้ นไทยเห็นภัยคอมมวิ นสิ ตท์ ค่ี กุ คามสถาบนั กบตั ริย์
ไนขณะนัน้ ไม่ล้มฤทธิผลนัก เนอ่ื งจากท่ผี า่ นมารัฐบาลจอมพลป.มิได้ให้การสนับสนนุ

ให้สถาบนั กษัตรยิ ์มคี วามสำคัญ เหน็ ไดจ้ ากการสำรวจความรับรขู้ องคนไทยไนชนบท

ภาคอสี าน'ในปี 2497 ของสหรัฐฯ ปรากฏวา่ คนไทยในภาคอีสานไมร่ ู้ถึงความหมาย

ของสถาบันกษัตริย์ถงึ รอ้ ยละ 61 (Bowie 1997, 87)

ดว้ ยเหตทุ ี่สหรฐั ฯ ต้องการสนับสimสถาบันกษัตริยไ์ หเ้ ป็นส่วนหน่งึ ในการทำ

. .สงครามจิตวิทยาในไทย จงึ เป็นจังหวะสำคญั ทเ่ี ปิดโอกาสทางการเมองไห้กับสถาบัน

กษตั ริย์และกลมุ่ รอยัลลสิ ตอ์ ีกครั้ง ดังเชน์ ความคิดของ ม ร ว, คึกฤทธิ้ ปราโมช

สมาชกสำคัญคนหน่งึ ของกลุ่มรอขัลลสิ ต์ ทเ่ี ปดิ เผยกบั เจา้ หนา้ ท่ีสถานทูตสหรัฐฯใน

เดือนเมษายน 2497 กอ่ นทพี่ ระยาศรวี ิสารวาจา องคมนตรี จะเดนิ ทางไปพบ

ประธานาธิบดีไอเซนฮาวร์ ว่าราชสำนกั ต้องการการสนบั สนนู จากประชาชน เนื่องจาก

The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Secnritv
Council Staff: Papers, ไ 948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service
Box 80, Memorandum for The Operations Coordinating Board Assistants, “Progress

rReport on Southeast Asia (NSC 5405 AND portion of NSC 5429/5) 2 December
1955.
The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security
Council Staff : Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File
Service Box 2, Special Report to The National Security Council 1954 ; “Parson to
The Secretary of States, the Charge in Thailand, 9 December 1953/ in Foreign
Relations of the United States 1952- 1954 Vol. 12 (1987, 700); Library of Congress.
CK3100288451, 28 December 1953, Memorandum of Meeting-Operations Cooperating
Board Working Group on PSB D-23-Thailand ; NA, FO 371/117338, Cage to Foreign
Office, 2 August 1955. j

162

ใกลย้ ามเมื่อแสงทองส่อง

ลมุ รอยัลลิสตเ์ หน็ วา่ อำนาจทางการเมอื งของรัฐบาลจอมพล ป. กำลังออ่ นตวั ลง51

นอกจากนี้ ควง อภัยวงศ์ แกนนำคนหน่ึงไนกลมุ่ รอยลั ลิสตแ์ ละหวั หน้าพรรค

บrรระงมชีพาธรปิ ะ้ตปยร์ ชี ไาดใเ้สล่ใ่าจใหกจิเ้ จกา้ าหรนบ้า้าทนส่ีเมถือางนดท้วตูยสกหารรทัฐรฯงฟขง้อวใ่าหพ้เขราะเปบ็นาททสีป่ มรกึเดษจ็ าพทราะงเกจาา้ รอเยมู่หือวัง

{ทนพระองค์ จากน้นั พระองคไ์ ด้เริม่ ต้นทา้ ทายอำนาจของรฐั บาลจอมพลป. ด้วยการ

‘• อคา้ นและชะลอการลงพระปรมาภไิ ธยในกฎหมายปฎรูปท่ีดินเพี่อชว่ ยเหลือคนยากจน
•.องรฐั บาล เนอื่ งจากพระองค์ทรงเห็นวา่ กฎหมายดงั กล่าวไม่มีความจำเปน็ เพราะที่ดิน

ในประเทศมรี าคาถกู และมมี ากมายในชนบท ควงได้เล่าต่ออีกว่าพระองค์ทรงมี

พระบรมราชวนิ ิจฉยั ว่าการควบคุมการกอครองทีด่ ินตามกฎหมายของรัฐบาลจะสร้าง

ความไมพ่ อใจให้กบั เจาทีด่ นิ 12

สถาบันพระมหากษัตรยิ ์ไม่เพียงเริ่มด้นหา้ ทายอำนาจของรัฐบาลจอมพล ป,

เท่านัน้ กลุ่มรอยลั ลสิ ตเ์ องยงั มแี ผนการสร้างกระแสความนิยมในองคพ์ ระมหากษตั รยิ ์
ให้เกดิ ขน้ึ ในหมปู่ ระชาชนเพี่อทา้ ทายอำนาจของรัฐบาลจอมพลป.ในอกี ทางหน่ึงดว้ ย

•''ๆรจดั ไครงการใหพ้ ระองคเ์ สด็จเย่ียมประชาชนในชนบท ในเดอื นเมษายน 2497

สถานทูตสหรฐั ฯรายงานว่า ม.ร.ว. คกึ ฤทชิ ปราโมช ไตก้ ล่าวชืน่ ชมพระบาทสมเดจ็

ทระเจา้ อยูห่ วั และสอ่ื สารไปยงั เจ้าหนา้ การทูตสหรัฐฯว่า แบ้พระองคจ์ ะทรงพระเยาว์

แตท่ รงมพี ระปรีชาเป็นเอก ทรงดำรงพระราชจริยวัตรไลัออ่างเหมาะสมตามระบอบ

ประชาธปิ ไตยทมี่ พี ระมหากษัตริยใ์ ตร้ ฐั ธรรมนูญ และจะทรงไตร้ ับความชื่นชมจาก

ใสนาชธานรบณทชเนลยเพ3,ิ่มขทึ้นา่ ทอยิข่าองงแคนึกน่ ฤอทนธสแอตด่นค่าเลส้อียงดกาบัยทคี่พวงระออภงคัยวย์ งังมศเิ์ คทย่ีปเสรดกึ จ็ ษเยาทีย่ มางปกราะรชเมาชือนง

ส่วนพระองค์ ทีป่ ระเมนิ แผนเสดจ็ เย่ียมประชาชนซึง่ กลมุ่ รอยลั ลสิ ตต์ อ้ งการผลักดนั

31 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Memorandum of
Conversation, Kukrit Pramote, George M. Widney, 29 April 1954.

32 NAHA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Memorandum of
Conversation, Nai Kwaung, Pierson M. Hall, 12 May 1954 ; NARA, RG 59 General
Records of Department of State, Central Decimal File 1950-1954 Box 4188, Bangkok
to Secretary of Stat, 4 December 1954. อย่างไรกต็ าม cfภาผู้แทนราษฎรไตย้ ืนยันการใช้

กฎหมายดง้ กล่าวจนศามารถประกาศใชไ้ ด้สำเรจ็ .

33 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187, Memorandum of

Conversation, Kukrit Pramote, George M. Widney, 29 April 1954.

163

ชุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี

ให้กบั เจ้าหน้าท่สี ถานทูตสหรัฐฯฟง้ ในเวลาตอ่ มาวา่ การเสด็จเยย่ี มประชาชนจะสร้าง

ความนิยมให้กับพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั เป็นอยา่ งมาก ควงวเิ คราะหว์ า่ โครงการ
เสดจ็ ชนบทของพระมหากษัตรยิ ์จะเปน็ เสมอื นการห้าทายอำนาจรัฐบาล ''4 ไมน่ านหลงั
จากนั้น ในเดอื นพฤษภาคมปเี ดียวกนั พระยาศรีวสิ ารวาจา ดอี.งซค.ีมเนพตื่อรมี อไบดเ้พดรินะทบางรไมป-

พบประขานาธบิ ดไี อเซนฮาวร์เปีนการส่วนตวั ทวี่ อชงิ ตัน
ฉายาลักษณข์ องพระมหากษัตริย:์w
ไม่นานหลงั จากที่พระยาศรีวิสารวาจาเดินทางไปพบประธานาธบดีไอเซนฮาวรัแลว้
ราชสำนักไดจ้ ัดงานเลี้ยงอำลาตำแหน่งเอกอัครราชทตู ให้กบั โดโนแวนเปน็ การสว่ น
พระองค์ โดโนแวนไต้แจ้งใหพ้ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัวทราบว่าสหรฐั ฯมนี โยบาย
สนับสนนุ แผนสงครามจิตวิทยาต่อต้านคอมมิวนสิ ตใ์ นภาคอสี านของไทย โดโนแวน
เล่าวา่ พระองค์ทรงไห้ความสนใจแผนสงครามจติ วทิ ยาในภาคอีสานนี้นากและทรงกล่าว
ว่าพระองค์ทรงมิพระราชประสงคเ์ สดจ็ เยี่ยมประชาชนในภาคอีสาน สำหรับโครงการ
เสดจ็ เยีย่ มประชาขนในชนบทดังกลา่ ว ทตู อังกฤษประเมินวา่ หากพระองค์เขา้ ร่วม

จแะผเนปก็นาสราตเ่อหตต้าุทนี่ทคำอใมหมร้ วิัฐนบิสาลตจก์ อับมสพหลรฐัปฯ.ไจมะเส่ กาิดมผาลรบถวทก่ีจแะกคส่วหบรคฐัมุ ฯพเรปะ็นรอาชยา่กงรมณากยี กอิจกีขทองั้ง
พระองคใ์ หป้ ลอดจากสายตาประชาชนได้ และการรว่ มโครงการตอ่ ตา้ นคอมมิวนสิ ต์
กับสหรัฐฯ จะทำให้พระองคม์ ีโอกาสปรากฎคัวตอ่ สาธารณะได้บ่อยครั้งอีกด้วย36

หลักฐานร่วมสมยั ของคณะทตู ประเทศมหาอำนาจบันทกึ พัฒนาการบุคสิกภาพขอ;
พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั ไว้ดังต่อไปน้ี ในตน้ ทศวรรษ 2490 ทตู สหรัฐฯบนั ทึกวา่
พระองค์ทรงเป็นคนขีอ้ าย37 แต่ตอ่ มาในปลายทศวรรษ 2490 ทูตอังกฤษไดบ้ ันทึกใน
ทางกลับกนั ว่าพระองค์ทรงสามารถเอาชนะความขอ้ี ายและเรมิ่ กลา้ ปรากฎตัวตอ่
สาธารณชนมากข้นี อกี ทั้งกลุ่มราชวงคแ์ ละกลุ่มรอยลั ลิสต์ร่วมมือกนั ในการผลกั ดนั

!“ NARA, RG 59 Central Decimal File 1950- 1954 Box 4187, Memorandum of

IConversation, Nai Kwaung, Pierson M, Hall, 12 May 1954.
:! l NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Everett F. Drunirighi

to Murphy, “Presentation of the King of Thailand’s Photograph to the President/

I21 May 1954.
:แเ NA, FO 271/112262, Gage to Foreign Office, 21 August 1954.
' NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Stanton to Secretary

Iof State, 4 May 1950.

164

ใกล้ยามเมอ่ื แสงทองส่อง

แผนประชาสัมพนั ธ์,ท่จี ะสร้างกระแสค1 วานนิยมของพระมหากษตั รยิ ใ์ ห้!เกิดกับคน'ใทย
ไนชนบท ทูตอังกฤษประเมนิ วา่ แผนการของกลุม่ รออลั ลสิ ต์ซึ่งเปน็ เสมือนการหวา่ น
เมลิดพันธใุ พอื่ สรา้ งอทิ ธพิ ลท่มี ่นั คงใหก้ ับพระองคน์ จ้ี ะประสบความสำเรจิ อย่างมาก3*
ตอ่ มารายงานถึงประธานาธบิ ดไี อเซนฮาวรใ์ นปลายปี 2497 ได้ประเมินการเมอื ง

ใทยวา่ องั ฅงไมม่ ีเสถยี รภาพตอ่ ไป ดังนั้น สหรฐั ฯ ควรให้การสนับสนนุ บทบาทสถาบัน
กษัตรยิ ์ ในรายงานเสนอแนะวา่ แม้พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ วั ของไทยจะอังทรงไร้
พระราชอำนาจและองั ไม่มคี วามเดน่ ซัดในทางสัญลักษณ์ทางการเมืองของไทย แต่
พเฮรนะเอซงลคท์(Hร.งมSคิ trวuาvมeกรHะeดnือsรeอีl)รน้ผอูช้ ยว่ ่ายงรยนง่ิ :ว1<>. ตน้ เดือนกุมกาพนั ธ์ 2498 เอช. สตรูฟ่

กลาโหม ไตเ้ สนอความคดตอ่ กระทรวง
ทารดา่ งประเทศวา่ ภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้มีปญ้ หาช่องวา่ งทางลดุ มการณ์ ดัง'นั้น
สหรฐั ฯควรจะต้องใช้ประโยชน์จากผู้นำและความเช่ือในผู้น์าซกั นำให้พวกเขาร่วมตอ่ ต้าน
คอมมิวนสิ ต์ แต่จำต้องอำพรางมิให้พวกเขาระแวงถงึ บทบาทของสหรฐั ฯ อาณานิคม

และคนขาวในภมู ิภาค4" ต่อมากระทรวงการตา่ งประเทศสหรัฐฯได้สั่งการ'ใหย้ ูซสิ ใ่ น

ไทยเรง่ ปฏิบตั กิ ารครอบงำความคิดคนไทยใหม้ ากข้ึน โดยใช้ความเชือ่ ตามจารตี
ประเพณและความมีเอกราชของชาติเปน็ ประเด็นสำคัญในการปลกุ เรา้ ให้คนไทยเห็น
ภาพรว่ มกนั ถึงความช่ัวร้ายของคอมมิวนิสตท์ ีก่ ำลังคกุ คามไทย41
การท่ีสหรฐั ฯมนี โยบายตอ่ ตา้ นคอมมวิ นิสตด์ ว้ ยการสนบั สนุนให้สถาบนั กษตั รยิ ์
มิความสำคญั นั้น มีส่วนทำใหแ้ ผนการเสด็จเย่ยี มประชาชนในชนบทของพระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่กลุ่มรออลั ลสิ ต์พยายามผลักดนั มคี วามซัดเจนย่ิงขึน้ ในเวลา
ต่อมารัฐบาลจอมพลป.ยอมเปลีย่ นท่าทจ้ ากทีเ่ คยคัดดา้ นโครงการเสด็จเย่ียมประชาชน
มาเปน็ ยนิ ยอมใหพ้ ระองค์เสดจ็ เยีย่ มประชาชนได้ในที่สดุ กลางปี 2498 ทูตองั กฤษ
รายงานวา่ โครงการเสดจ็ เยี่ยมประชาชนในชนบทของพระองค์เป็นแผนประชาสมั พันธ์

38 NA, FO 371/106884, Waliinger to Foreign Office, 19 December 1954.
CounTcihleStDafwf :igPhat pDer. sE, 1is9e4n8h-1o9w6e1r, Library, White House Office, National Security
Operations Coordinating Board Central
vice Box 2, "Thailand : An American Dilemma,* October 1B9o5x4.3. File Ser-
40 NARA, RG 84 Top
Secret General Records 1947-1958 Hensel to Dulles,
4 February 1955.
41 ^บ.ร, Assistance in the Development of Force Adequate to Provide Security
in Countries Vulnerable to Communist Subversion (Thailand) 1955,” in
Foreign
Belations of the United .States 1955-1957 Vot. 22 (1989, 820)

165

ขนุ คกึ ศกั ดนิ า และพญาอินทวี

ท่ีจะประสบความสำเร็จอย่างมาก4- จากนั้นโครงการเสต็จเยี่ยมประชาชนไดเ้ รมิ่ ต้นใน

ชว่ งปลายเดอื นกันยายนจนถึงปลายพฤศจกิ ายน 2498 โดยในชว่ งแรกพระองค์ได้เสด็จ

เยยี่ มประชาชนในภาคกลางเป็นชว่ งเวลาส้นั ๆ ครงั้ ละ 1-2 วัน ต่อมาการเสดจ็ ครัง้

สำคัญคือการเสดจ็ ภาคอีสานในช่วงเดือนพฤศจิกายน 2498 (ปราการ 2551, 121)

หลงั จากท่ีพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทรงเริม่ ด้นโครงการเสด็จเยยี่ มประชาชน

ในเขตภาคกลางของไทยเมื่อปลายเดือนกนั ยายน 2498 ทำใหพ้ ระองค์เร่ิมกลายเป็น

จุดสนใจและเปน็ แกนกลางของจารีตประเพณไี ทย พระขาศรวี สิ ารวาจา องคมนตรี ได้
บอกต่อสถานทตู สหรัฐคในเดือนตุลาคมว่า กลุ่มรอยลั ลสิ ตก์ ำลังวางแผนไหพ้ ระองค์

เสด็จเยีย่ มเยยี นประชาชนในทั่วทกุ ภาคเพือ่ สนับสนุนการต่อตา้ นคอมมวิ นิสต์ตาม
ความต้องการของสหรฐั ฯ^ ทัง้ น้คั วามนยิ มของประชาชนท่จี ะมีต่อพระองค์ทำให้รัฐบาล
พยายามคดั คา้ นแผนการเสด็จเยีย่ มประชาชนดว้ ยการตัดลดงบประมาณและการรับรอง

ความปลอดภยั ลงทำไหพ้ ระองค์ไมพ่ อพระทัยรัฐบาล44 อยา่ งไรก็ตาม แผนการเสด็จ

ภาคอสี านไนเดือนพฤศจกิ ายนกด็ ำเนินตอ่ ไป ทำใหพ้ ระองคไ์ ด้กลายเปน็ ศนู ย์กลาง
ความสนใจของคนไทยอย่างท่วมท้นเสยี แลว้ 4'’

ในเดือนธนั วาคม 2498 สภาความมน่ั คงแหง่ ชาตสิ หรัฐฯประเมินว่ากิจกรรม

สงครามจติ วิทยาในไทยท่สี หรัฐฯ ผลกั ดันน้นั สามารถกระดุน้ ใหช้ าวบา้ นในระดบั

.หมู่บา้ นตระหนกั ถงึ ภยั ที่จะนาคุกคามสถาบันพระมหากษัตริย์ จารตี ประเพณี และ

ความมีเอกราชของไทยได้4'’ ต่อมาเมือ่ ดัลเลส รมว ด่างประเทศเดินทางมาไทยใน

4~ NA, F0 371/117360, Gage to Tomlinson, 29 April 1955.
4 ' NARA, RG 59 Central Decimal File ไ 955-1959 Box 3908, Memorandum of
Conversation, Phya Srivisarn Vacha, Robert N. Magill, “The Current Political
Situation,” 12 October 1955.
44 NA, FO 371/117360, Gage to Tomlinson, 29 April 1955 ; NARA, RG 59 Central
Decimal File 1955-1959 Box 3908, Memorandum of Conversation, Phya Srivisarn
^ *Vacha, Robert N. Magill, "The Current Political Situation," 12 October 1955.
4:> ดภาพทารเสด็ซฯ ดง้ กล่าาทา่ มกลางประชาชนใน เ ด็จฯเย่ีซมรา เฎร (2532). I
The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security
Council Staff : Papers, 1948-1961, Operations Coordinating Board Central Pile Service
Box 80, Memorandum for The Operations Coordinating Board Assistants, “Progress
Report ori Southeast Asia (NSC 5405 AND portion of NSC 5429/5),” 2 December
1955. fl

166

ใกล้อามเมื่อแสงทองสอ่ ง

พเหรธะนอมงคนี ์'าทครมงต2ร4ะ9ห9นเขักาถไงึดกเ้ ขวา้าเมฝสืาพำรคะัญบข1าทองสบมทเดบ็จาพทรพะเรจะา้ มอยหู่หาัวกแษลัตะร่ กยิ ร์ไานบกบาังรคตมอ่ ทรลู (ู่ กใหบั ้

ตอนมิวนิสฅ์ว่า พระองคจ์ ะด้องทรงมีความแขง็ แกรง่ กระฉับกระเฉง และมกี จิ กรรม
เำป่ยมใปดว้ ยจิตวญิ ญาณของการต่อดา้ นคอมมวิ นิสตต์ ่อไป47

ในขณะท่ีสหรัฐฯขน่ื ชมและใหค้ วามสำคัญกบั การร่วมต่อต้านคอมมิวนิสตช์ อง

สถาบนั กษัตริย์ ในทางกลับกนั รฐั บาลจอมพลป. เริ่มถอยห่างออกจากสหรัฐฯโดยเร่มิ

บดาน้ งมกีนารโเยมบืองาอยตันา่นงำปไรปะสเ,ทู่กาศร'ทวเิจปา็นรณกล์สาหงรแฐั ลฯะแกลระะรบฐั วบนากลาจรอปมรพะลชปาธ.ิปเอไงตอยยท่างม่ี หีกนารกั แขอ่งกี 'ชทัน้ง

กระบวนการทางการเมืองในการเตรียมการเลือกตง้ั ท่ีจะเกดิ ขนั ในตน้ ปี 2500 นันทำให้

รฐั บาลต้องหันไปประนิประนอมกบั กลุ่มการเมอื งตา่ งๆ โดยเฉพาะอย่างยงกลุ่มปรดื ี

และกลมุ่ ฝายช้ายไนสังคมไทยเพ่อื ชยั ชนะในการเลอื กตง้ั ทำให้สหรฐั ฯ เร่มิ มองเหน็
ความยอ่ หยอ่ นของรฐั บาลในฐานะVรันธมิตรที่รว่ มต่อตา้ นคอมมิวนิสต์ ทั้งนืใ้ นบันทึก

ของรักษาการรฐั มนตรีกระทรวงการตา่ งประเทศถงึ สถานทตู สหรัฐฯในกรงุ เทพฯ ใน
ปลายปี 2499 ไดแ้ สดงความกงั วลใจถึงความย่อหยอ่ นของรัฐบาลไทยในการตอ่ ตา้ น

คอมมิวนิสต์4"'

47 “Memorandum of a Conversation at Government House-Bangkok, 13 March
1956," in Foreign Relations of the United States 1955- 1957 Vol 22 (1989, 862),

NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File
1955-1959 Box 3908, Hoover (Acting of Secretary of State) to Bangkok, 4 August

1956 .

167

- .a :: ร!i ะ: m

ในขณะทจี่ อมพล ป. พิบลู ล'งคราม เดนทางไปกระชมไมตรกี บั สหรัฐฯในปิ 2498 และไดร้ บมอบ
อสรขาภรณ region of Merit จากประธานาธบิ ดไี อเซนสาวรนฺ น เขาเร่มิ คดถอยห่างจากสทรัฐฯ และ

ดำเนินนโยบายการทตสองทาง (ภาพจาก Thailand Illustrated )

บทท่ี 7

ถอยห่างจากพญาอนิ ทรี

นโยบายเข้นกลางน.ละการเปคิ ประคสู ู่ประชาธิปไตยในฐานะทางออกใหม่

ของปอี มพลป. พบิ ูลสงคราม

นโยบายเปน็ กลางของรัฐบาลจอมพล ป.

การยตุ ิการยิงในสงครามเกาหลี (ปี 2496) ท'ไ่ี ม่ปรากฎผู้ชนะ ตามดว้ ยความ

J .'ก่ายแพ้ของฝร่ังเศสทเ่ี ตียนเบียน? (ปี 2497) สง่ ผลใทร้ ัฐบาลจอมพล ป เกิดความ

ลังเลในความสนับสมนุ ทส่ี หรฐั ฯจะใหแ้ ก่ไทยเพอื่ ต่อต้านการรกุ รานของกองทพั พรรค

คอมมวิ นสิ ตจ์ ีน1 ในปลายปีน้ันสหรฐั ฯได้ตง้ั ข้อสังเกตถงึ ทา่ ทีของรฐั บาลไทยวา่ แม้
โนคา้ นท่ีเปีนทางการไทยยิงประกาศดำเนินการตามนโยบายของสหรฐั ฯ ต่อไป แต่ผนู้ ำ

สายบางคนเริม่ ตั้งคำถามถงึ ความเป็นไปไดท้ ีส่ หรัฐฯจะให้การคุม้ ครองความม่ันคงของ

เทยหลงั ขอ้ ตกลงท่ีเจนวี า สหรฐั ฯเชือ่ วา่ มีความเป็นไปได้ทร่ี ฐั บาลไทยจะแสวงหาทาง

เลือกใหม่2

เมีอ่ ฝร่ังเศส หันธมติ รสำคัญของสหรฐั ฯต้องถอนดัาออกไปจากอินใดจนี สง่ ผล

ใเฉหยีส้ งหใตรฐั้ ฯซง่ึเกจะิดทคำวใาหม้สวหิดรทฐั วฯ่าสอูญาจเสเกํยิดบสทิ ญุ ธพญลาใกนาภศมูทิภางาคอนำ!นี้ ปาเจนใอ่ืนงภจูมากิภอาคาจเอถเกูชคียอตมะมวันิวนอิสอตก์

ยึดครองตามทฤษฎีโดมโิ น ความวติ กเชน่ น้ีทำใหส้ หรัฐฯเสนอการจัดตั้งองฅก์ ารสนธิ
สัญญาปอ้ งกันภูมภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้หรอื ซโี ด้ (SEATO) เพอ่ื สร้างความม่ันใจ

1 NA, F0 371/117338, Gage to Foreign Office, 2 August 1955.

2 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79R00890A000300050008-1,

5 August 1954, “Peiping Sponcers Thailand Ex-Premier,"