ชนุ ศึก สักคนา และพญาอน้ ทวิ
อย่างยง่ิ สงั คมนยิ ม ดว้ ยเหตุที่พวกเขาไม่๓.เใจปญั หาความเดอี ดร้อนของประชาชนใน
ภมู ิภาค ทำใหส้ มาชกิ สภาผ'ู้แทนราษฎรจากภาคอีสานไมพ่ อใจร่างรัฐธรรมนญู ฉบบั ใหม่
ของกล่มุ รอยลั ลิสตอ์ ย่างมาก สแตนตนั เหน็ วา่ กลมุ่ รอยลั ลิสตส์ นใจแดเ่ พยี งประโยชน์
จากการยดึ ภูมอำนาจทางการเมอื งภายใต้กตกิ าทตี่ นออกแบบขน และเพ่อื มีอำนาจโต้
อย่างมนั่ คง พวกเขาจึงจัดตงั้ พรรคการเมืองช่ือ “พรรคกษตั รยิ ์นิยม” ขึน้ มาเพ่ือชิงชยั
ทางการเมืองรว่ มกบั พรรคประชาธปัดย์ โดยหวงั ว่าจะสามารถครองเสยี งในสภาผู้แทน
ราษฎรให้ไดม้ ากท่ีสดุ เทา่ ที่จะทำได้1"
แผนการใหญท่ างการ!มอี งของกลุม่ วอยลลิสต์
สถานการณก์ ารเมอื งหลงั การรฐั ประหาร 2490 ทำให้กลุม่ รอยัลลสิ ต์สามารถ
เขา้ มามสี ่วนสำคัญไนการออกแบบระบอบการเมอื งท่อี ำนวยให้สถาบันพระมทากษบตรรรแย๙
และพวกตนกลายเปน็ ตวั แสดงทางการเมอื งหลกั อยา่ งใรก็ตาม กล่มุ รอยลั ลสิ ต์ขณะ
น้ันมไิ ดม้ ีความเปน็ เอกภาพ อกี น้ังมิไดม้ งุ่ ใหก้ ารสนับสนุนราชสทถุ มห็ดลเพียงราชสกลุ
เดยี ว กลมุ่ รอยัลลิสตท์ ่ีนำโดยควง อภยั วงฅ์ และพรรคประชาธิปัตยท์ เ่ี ป็นรฐั บาลนน้ั
ม่ันใจในอำนาจตอ่ รองและมอี สิ ระในการตดั สนิ ใจที่จะเลอื กสนับสนนุ ราชสกลุ ใดให้มี
อำนาจเหนอื ราชสำนกั ไต้ เนื่องจากขณะนั้นผลการสืบสวนกรณสี วรรคตมแี นวโนม้ ที่
จะสามารถต้ังสมมติซานวา่ ใครคอื ผ้ตู อ้ งสงสยั ที่จะตอ้ งรับผิดชอบตอ่ การสวรรคต และ
ควงในฐาฺ นะนายกรฐั มนตรีตอ้ งการเป็ดเผยผลการสอบสวนน้อี อกสู่สาธารณชน ฃ่ีง
ย่อมจะทำใหเ้ กิดการเปลยี่ นแปลงในราชสำนักอยา่ งใหญห่ ลวง
ดว้ ยเหตุน้พี รรคประชาธปิ ัตย์และกลุ่มรอยัลลิสต์จึงเปน็ ผมู้ อี ที ธพลและกลาย
เปน็ ตัวแปรสำคญั ท่จี ะกำหนดทิศทางการเมอื งของราชสำนกั ในขณะน้ัน สถานทูต
สหรัฐฯรายงานวา่ ควง อภัยวงศ์ ม.ร.ว. เสนึย์ ปราโมช และม.ร.ว. คึกกทุ ธ้ิ ปราโมช
มีแผนการแตกหกั กับคณะรฐั ประหาว โดยพวกเขามแี ผนจะสนับสนนุ ใหพ้ ระองศเ์ จา้
จุมภฎฯ จากราชสกลุ บริพตั รขนึ้ ครองราชย์แทนราชสกุลมหิดล และพวกเขาตอ้ งการ
เ" NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, "Summary of Political
events in Siam January 1948” ; NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949
Box 7251, Stanton to Secretary of State, 11 February' 1949. ผไู้ ดร้ บเสอี กดงั เปน็ สมาชิก
สภาผแู้ ทนราษฎรปี 2491 ในนามของพรรคกษดรบื นยิ มมเี พียงคนเดียว คอ ร.ท, สนั พันธ์ ขนั ธชวนะ
ส.ส. นครราซสีมา (สขุ าขยั 2550ข, 435).
70
รฐั ประหา! 2490
ทนฟูอำรทจของพระมหากษตั ริย์ทม่ี อี ยูก่ ่อนการปฏวิ ัติ 2475 ให้กลนั มาอกี คร้งั เพื่อ
สรา้ งอำนาจนำทางการเมืองท่ียั่งยนื ใหแ้ ก่พวกเขา อันจะทำให้กลุ่มของพวกเขากลาย
เป็นแกนนำของกลุ่มรอยัถลสิ ต์ทั้งหมดพร้อมกบั ได้เป็นผู้นำประเทศ
จอมพล ป. พบ้ ลุ สงคราม ในฐานะหวั หนา้ คณะรฐั ประหารกัดคา้ นแผนทาง
การเมืองดังกล่าวอย่างหนัก จนตอ้ งหันกลับไปเป็นพนั ธมติ รกบั กลุ่มปรีดเี พอ่ื ร่วมกนั
วบั ไล่ควงและยตุ ิแผนการดังกล่าว ต่อมาแมคไดนลั ด์ อดตี โอเอสเอสผมู้ ีความค้นเคย
ทกับี่จะปจรดั ดิ ตไี ้งัตรแ้ ัฐจบงขาล่าวผตสอ่ มสรแะตหนวต่างันปวร่าดื ีจพอมนพมลยงปฅ.์ไแดล้สะ่งพผแู้ลท.รน.ตม.าถแวจลัง้ กย์ับธเขำราวงน่าฏาคีวาวสามวัสคดิต้ั
กับกลมุ่ ของเขาเพ่ือขดั ขวางควงที่ไดร้ บั การสนับลนนุ จากกลมุ่ รอยลั ลสิ ต์ไหพ้ น้ ไปจาก
การชัดต้ังรัฐบาล และกัดดา้ นแผนการของกลมุ่ รอยลั ลสิ ฅท์ ีจ่ ะสถาปนาพระมหากษัตรยิ ์
พระองคใ์ หม่ สถานทูตสหรัฐฯ รายงานต่อไปวา่ ควงต้องการจะเปดิ เผยถงึ บุคคลทีป่ ะี
ต้องรบั ผิดชอบตอ่ การสวรรคต สแตนตนั เห็นว่าการเปดิ เผยดังกล่าวจะทำให้เกิดการ
ปเปรละ่ยีเทนศแสปหลรงัฐใฯนทร่วีาชอสชงิำตนนักั อดยี.า่ ชงส.ี ำผคคู้ ญั นุ้ เคตยอ่ กมบั ากแาลรนเมดอื องนไทเยจเ้าหห็นนวา้ า่ ทกแมระจทอมรวพงลกปาร. แตลา่ ะง
ปรดี ีจะเปน็ คปู่ รปกั ษ์ทางการเมอื งกนั ภายในคณะราษฎร แต่ทั้งคคู่ ัดค้านการ'รอสน้
อำนาจของพระมหากษตั รยิ ์ แลนดอนวิเคราะห์วา่ ทงั้ จอมพลป. และปริดีตา่ ง1ไมม่ ี
ปเยญัาวหแ์ าลกะับ'ใพม่มระฐื บานาทอสำนนาเดจจ็ทพางรกะาเจร้าเมอยอื หู่ง1ัว*พระองคใ์ หม่ เพราะขณะนนั้ พระองคท์ รงพระ
รกกาาบั ษรปเฎมรรือดึ จงสซี ขำถึ่งนอเาปงวนกนน็ ทลแหตูุ่มกนสรนอหงนอไรลัดำฐั ทลม้ฯสเี่ารขปตา้ม์ทยรแงอ่ีึกขายษนง็ เู่ บารดจว่ื้อว้อมงยมหมวพอืลา่ งักลรในั นปฐั ตบ.ต่อาถ้นตลงึเา้คดคนวือวงแนาผมแกนกลุมทะงัภวาพางลพวกไกันานเรขธเกา์มตา2ือร้อ4งขง9ดกย1งั าากมรยลใอสี หา่ ทิมว้จธา'อ'ช-,ิพมิกตลพค่อทลณมาปะงา.
มีการชดั ประชมุ รว่ มกนั ระหว่างคณะราษฎรกบั คณะรัฐประหารหลายครัง้ ภายในเดือน
กุมภาพนั ธเ์ พือ่ ไกลเ่ กล่ียความขดั แยง้ อนั เกดิ จากการรฐั ประหาร 2490 และเพอื่ ผนึก
กำลังกันต่อต้านแผนการใหญ่ของควงและกลุ่มรอยลลสต์ พ.อ.เผ่า ศรยี านนห์ แกนนำ
NARA, RG 59 Centra] Decimal File 1945-1949 Box 7f2o5r1t»hSetaPnetroiondto16S-3ecไrJetaanruyaroyf
Event in Siam
State, "Fortnightly Summary of Political
1948” ; Stanton to Secretary of State, 5 February 1948 ; Landon to Butterwortli,
20 February 1948,
19 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary
of State, 9 February 1948.
71
ชนุ ศึก ศักดนิ า และพญาอีนทรี
คนหนงี่ ของคณะรฐั ประหารและนายทหารผูไ้ กลช้ ิดกับจอมพลป. และคณะราษฎร
เห็นวา่ แผนการดงั กลา่ วเป็นการชงิ อำนาจทางการเมืองไปจากคณะรฐั ประหารและทำลาย
คณุ ูปการทางการเมอื งทีค่ ณะราษฎรได้สรา้ งมาตงั้ แตห่ ลังการปฏวิ ัติ 2475 ใหม้ ลายลง
, ^ส้นิ '" แม้วา่ คณะราษฎรและคณะรฐั ประหารชะรว่ มมอื กันพยายามกดดนั ควงและกลุม่
รอย0^ลล^สิ ตrf์lพt ||ไ<5 หรท้จ1 นดั ด1/งั คณะร4/ัฐมนดรไดfj้ เพiSiอิ เAปIิด'ไช'ุอกาสไชุห|/ม้ ร1ิ การชi/ดด้งร1/ฐั บาลผสมระหวเ่าง
จอมพลป. กนั ปรืดี และพล.ร.ต. ถวลั ย*์ ทว่าต่อมาควงก็ไดร้ ับชยั ชนะในการเลือกตงั้
เมอ่ื ปลายเดือนกุมภาพนั ธ์ 2491 ทา่ มกลางแรงกดดนั จากคณะราษฎรและคณะ
รัฐประหาร เขายงั คงไดร้ ับการสนบั สนนุ จากสถาบันพระมหากษัตรืย์ผา่ นอภริ ฐั มนตรี
(หรือองคมนตรีในเวลาต่อมา) และจากกลุ่มรอฒัลิสต์ในวฒุ ิสภาแตง่ ตง้ั ทงั้ หมด ซง่ึ
เมอ่ื รวมกบั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรของพรรคประชาธปิ ต๋ ย์ ทำให้เขาสามารถจัดตงั้
รฐั บาลไดส้ ำเร็จ22 ในช่วงตน้ เดอื นเมษายนมคี วามเปน็ ไปได้ทจ่ี อมพลป, กบั ปรืดจื ะ
กลบั มาศึนดกื นั นน่ี า่ จะเป็นสาเหตุใหท้ ่าทขี องกรมขุนชัยนาทนเรนทรไนฐานะผสู้ ำเรจ็
ราชการฯ “ไม่เหน็ ด้วยกับการเสนอตำแหนง่ นายกรัฐมนตรใี หจ้ อมพล ป.”23
-20 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945 1949 Box 7251, Stanton to Secretary
-of State, “Fortnightly Summary of Political Event in Siam for the Period 1 15 Feb-
สruมaาrชyิก1ท9เ่ี ข48า้ ร.”่วมมปีกราระปชรุมะชเชุม่นคณพะลรา.ทษค. พรู แรละะปครณะศะารสัฐปนรพ์ ะิทหยาารยททุ บ่ี ธัานพขลอ.งทร..ทม.ังขกนรนพรนัรหดมรขไัยยหธีลพายสค.ทร้งั.
ประยูร ภมรมนตรี และหลวงนฤเบศร์มานิต โนการประชุมคร้ังหนงเที่อวันที่ 14 กมุ ภาพัน{ ได้มี
ความพยายามไกล่เกลีย่ ฅวามขดั เฟง้ ท่ีเกิดข้ึนจากการรัฐประหาร 2490 และยืนยันหลกั การของการ
ปฏวิ ฅั 2475 ต่อไป ไฅยผแู ทนของคณะรัฐประหารคอ พ.อ.เผ่า ศรยี านนท์ พ.ท. ละมา้ ย อทุ ยานานนท์
ปแลระะนชุมายไทดห้บาันรทระึกดกบัารกปสราะงอชกีมุ ท6่ีนค์าโนดโยดพยสพ.ทล..มร.ังตก.รลังพวรรหสมวุ โรขรธณพชีพ.อ.สเมผาา่ ชิกแคลณะพะร,ทาษ. สฎะรมค้านยหวน่างท“เ่ี แขล้า
เสียงที่คุณเผา่ คณุ ละมา้ ยว่า นายควงไปไม่รอด เดนกบั พวกเฃำ้ 100 %” ( อนุสรณ์ในงาน
พระราชทานพลงิ ศพ พณรอึ ตร หลวงสังวรยทธกจิ 2516, 163) .
.21 NARA, HG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary
of State, 17 February 1948
22 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary
of State, “Fortnightly Summary of Political Event in Siam for the Period 16-29
February 1948."
2a NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Memorandum of
Conversation Prince Rangsit and Stanton, 10 March 1948.
12
รฐั ประหาร 2490
จอมพล ป. กับกาวล้มแผนทางการเมืองของกลุ่มรอบลั ลสิ ต์
แผนทารก'บารอกงคดวดงันทขบั อกงลค่มุ ณระอรยลาษลฎึสรต!กบับ'่ใคตณผ้ ะลรฐัเนป่ือรงะจหาการคทวงี่มไีตต่อ้เปครวียาบมกเควลา่ ือ่ในนฐ'ใาหนวะแผลทู้ะี่
จะกำหนดอนาคตของสถาบันพระมหากษตั ริย์ ทำใหไ้ ด้รบั การสนบั สนูนจากกลมุ่
ราชสกุลและพระราชวงคท์ ่ตี อ้ งการมีอำนาจไนราชสำนักอีกคร้งั หรือคงบังมอี ำนาจตอ่ ไป
ควงและกล่มุ รอบัลลิสตเ์ ดินหนา้ ออกแบบระบอบการเมอื งด้วยการรา่ งรัฐธรรมนญู ใหม่
ที่เพิ่มอำนาจใหส้ กาบันพระมหากษตั ริยแ์ ละทำใหพ้ วกเขาไดเ้ ปรียบในการแข่งข้นทาง
การเมือง ตลอดจนกำจดั ค่แู ขง่ ให้ออกไปจากการเมอื ง ในทส่ี ุดเมอื่ คณะรัฐประหารย่นื
คำขาดให้ควงในฐานะนายกรัฐมนตรีลาออกในวันที่ 6 เมษายน 2491 ทนั ที สถานทตู
สหรัฐฯรายงานว่า เหตุการณข์ บั ไลค่ วงลงจากอำนาจสร้างความไมพ่ อใจให้กบั กรมขุน
ชยั นาทนเรนทร ผูส้ ำเรจ็ ราชการฯ เป็นอยา่ งมาก พระองคท์ รงคัดค้านอยา่ งเต็มกำลงั
เร่ืองการแต่งตัง้ จอมพล ป. เปน็ นายกรัฐมนตรีคนใหมแ่ ทนควง ทรงพยายามประวิง
.ทลาการลาออกของควง และคาดการณ์ว่ารฐั บาลจอมพลป และคณะรฐั ประหารจะไม่
สามารถดำรงอยไู่ ด้นาน สถานทูตรายงานต่อไไเวา่ พระองค์ทรงมีความเหน็ วา่ จากน้ใื ป
มีความเปน็ ไปไดว้ า่ สมาชกิ วุฒสิ ภาซึง่ แตง่ ต้ังโดยคณะผ้สู ำเรจ็ ราชการและส่วนใหญ่
สนับสนนุ ควงจะลงมติไมไ่ วว้ างใจรัฐบาลจอมพล ป.ในกระบวนการทางรัฐสภา24
การกลับเข้ามามีอำนาจของจอมพลป.สรา้ งความไมพ่ อไจใหก้ ับสถาบันกษัตริย์
แกะกลุ่มรอบัลลิสต์เปน็ อยา่ งมาก แตเ่ หตุการณด์ งั กล่าวกลบั ไม'ไดร้ ับการต่อตา้ นจาก
ประเทศมหาอำนาจอย่าง'}นแรงเหมอื นการรัฐประหาร 2490 เน่อื งจากประเทศต่างๆ
วิตกวา่ ผลประเยชนข์ องประเทศของตนอาจถูกกระทบหากไม่ให้การรับรองรฐั บาก
จอมพลป. กล่าวคือ อังกฤษมีความกงั วลเรือ่ งการส่งขา้ วตามความตกลงสมบูรณแ์ บบ
กกบับั ไฝทร่งัยเวศา่ สจจะะไกดล้รบัายผเลปกน็ รปะรทะบเดน็สว่ขนัดฝแยรั่งง้ เรศะสหกวงั ่าวงลกเนัร่ือ,ขงึน้ ดอนิ กี แดสนว่ ในนสอหนิ รโัฐดฯจวีนติ ทกีไ่ วทา่ ยหคานืกไใหม้่
.รับรองรัฐบาลใหม่จะทำให้สหภาพโซทยตเท่านนั้ ท่มี ีความสมั พันธ์กบั ไทย ดังนนั้
สหรฐั ฯ จงึ เหน็ ว่าการไม่รับรองรฐั บาลจอมพล ป จะสร้างปญั หาท่ีไมจ่ ำเปน็ ตามมา
มากกว่า ไมก่ ่ีวันตอ่ มาเมื่อรฐั บาลจอมพล ป.ไตร้ บั ภารลงมติรับรองจากรัฐสภาและ
I 24 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary
of State, 7 April 1948 ; Stanton to Secretary of State, 8 April 1948 ; Memorandum
of Conversation Prince Kangsit and Stanton, 9 April 1948 ; ประเสรฐิ (2517, 612).
73
ขนุ ศกึ ศกั ด,ินา และพญาอนิ ทรี
. -ประกาศว่าจะดำเน้นการตามพนั ธสญั ญานานาชาตดิ งั เดมิ มหาอำนาจตา่ งๆ กร็ ับรอง
รฐั บาลจอนพลป ทนั ที (Mahmud 1998, 67 68)
ควรบันทกึ ดว้ ยวา่ นโยบาย บองวอชิงตนั ด.ี ช.ี ในชว่ งสงครามเยนี ได้เปลยี่ นแปลง
จากชว่ งสงครามโลกครั้งที่สองไปแลว้ กล่าวคอ แม้ในอคตี สหรัฐฯ เฅยตอ่ ต้านรัฐบาล
จอมพล ป. แตไ่ นช่วงสงครามเย็นกลับให้ทารรบั รองรัฐบาลของเขา เนือ่ งจากในช่วง
เวลาดังกล่าวสถานการณ์การต่อสูร้ ะหว่างกก๊ มนต้งั กบั พรรคคอมมวิ นสิ ต์จนี มีแนวโน้ม
ทฝ่ี ่ายแรกกำลงั เสยี เปรยี บ ทำใหส้ หรัฐฯตอ้ งการมอี ทิ ธพิ ลตอ่ ไทยเพอใหไ้ ทยร่วมมอี
ในการตอ่ ด้านคอมมวิ นสิ ต์ในเอเชยี ดังจะเหน็ ได้วา่ สแตนตัน ทตู สหรัฐฯทเี คยแสดง
กเปาลร่ยีตนอ่ แตป้านลจงอไปมดพาลมปท.ศิไดท้เาปงลข่ียอนงนทำโทยบที า่ีเคยยใแหขม็ง่ขกอรงา้ สวมหารเฐัหฯน็ ทกา่วี รา่ กจลอ่ามวพชลน่ื ชปม. มซคี ึ่งวเปาม็นเกปาา็ รเ
ผ้นู า่ และให้การสนบั สนนุ สหรัฐฯ ตอ่ ไป (Kullada 2003, 52)
แม้รัฐบาลควงจะพน้ จากอำนาจไปแลว้ กต็ าม แต่คณะกรรมการร่างรฐั ธรรมนูญ
ใหมอ่ นั ประกอบไปดว้ ยกลุม่ รอยัลลสิ ตท์ ถ่ี กู แต่งต้ังในสมัยรฐั บาลควงยงั คงทำการรา่ ง
รฐั ธรรมนูญต่อไป เน่ืองจากจอมพลป. มิได้ล้มเลิกรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2490 และมิได้
ล้มเลิกรัฐสภา รวมถึงคณะกรรมการร่างรฐั ธรรมนญู ลงเสยี จอมพลป. อาจจะเช่ือมั่น
วา่ ตนจะสามารถควบคุมสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรได้ และท่สี ำคญั อาจวิตกวา่ หาก
ลม้ เลกิ รฐั ธรรมนูญจะทำใหร้ ฐั บาลต้องเผชญิ กบั การไม่ได้รบั การรับรองจากนานาชาติอึก
ถึงแม้จอมพลป.ในฐานะนายกรฐั มนตรีคนใหมจ่ ะเสนอใหค้ ณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ
ยึดถอื สาระของรัฐธรรมนญู พ.ศ. 2475 เป็นตน้ แบบในการรา่ งกต็ าม แตข่ ้อเสนอ
ดังกลา่ วก็ถูกเพกิ เฉยจากคณะกรรมการรา่ งรัฐธรรมนญู (นครสาร, 27 เมษายน 2491)
ในขณะท่ีการดำเนนิ การรา่ งรฐั ธรรมนูญภายใตแ้ นวคดิ ของกลุ่มรอยัลลสิ ตย์ ังดำเนินไป
ในทศิ ทางทพี่ วกเขาตอ้ งการ
รัฐบาลจอมพลป.กบั ความลม้ เหลวในการเปดี ไมตรคี บั กล่มุ ปรีดี
การกลับมาเป็นนายกรฐั มนตรอี ีกครัง้ ของจอมพลป.ในครังน1ื่ไดร้ บั การรับรอง
จากมหาอำนาจตะวันตก เนอ่ื งจากเขาไดป้ ระกาศยอมรับและทำตามหันธสญั ญาตา่ งๆ
ทขอ่ีไงทเขยไาปดรเ้ คะยกตากศลวา่งตกอ้ับงนกาานรทาชี่จาะตมิีคใวหา้กมาสรัมสพนันับธส์ทน่ีแนุ นสบหแปนร่นะกชับาชสาหตริ ฐั แฯล-ะ5ทอ่สี ยำา่คงัญไรรัฐกบต็ าามล
25 “Department of State Policy Statement on Indochina, 27 September 1948," in
Foreign Relations of the United States 1948 V0L 6 (1974, 47) ; แถบส'ุข (2524ข, 50).
74
รัฐประหา! 2490
รัฐบาลของเขาย้งตอ้ งเผชิญหนา้ กับการตอ่ ต้านจากปฏปิ ักษ์ทางการเมืองหลายกลุ่ม
เชน่ กล่มุ รอยลั ลสิ ต์ และกลุ่มปรดิ ี ยง่ิ 'ไปกว่า!ณยงั มคี วามขดั แยงระหว่างกองทพั และ
ภายไนกองทัพบทอีกด้วย โดยรวมแล้วรฐั บาลของเขาในช่วงปี 2491 ถึง 2494 ถูก
ต่อตา้ นจกาากรทกล้าทมุ่ ากยาอรำเมนอืาจงรตัฐ่างบๆาลอจยอ่ามงมพาลกป. ครัง้ แรกมาจากภายไนกองทัพบกเอง ซง
ตอ่ นาเรยี กว่า “กบฎเสนาธิการ” ได้เร่มิ ก่อตัวซ้นกลางปี 2491 ไม่ก่เี ดอี นหลังจากที่
เขาตำรงตำแหนง่ นายกรฐั มนตรี การตอ่ ตา้ นรัฐบาลเกดิ จากความร่วมมือระหว่างกลมุ่
ปรีดึกบั กลุ่มรอยัลลิสตท์ เ่ี คยร่วมมือกันในขบวนการเสรไี ทยในชว่ งสงครามโลกครัง้ ท่ี
กสำอลง2ัง<>ทชหไีาอรจเอารกากยรงมานปวีนา่ ฅแอ่ผสน้อกาากรราศัฐขปารนะหภาายรใดตงั ก้กาลร่าสวมัง่ กสี าอรงขแอผงนพแลผ.ทน.แชริตกคมอ่นักาศริลใปช๋้
สินาดโยขารกั ษ์ เพือ่ จบกุมนายกรฐั มนตรีและแกนนำคณะรัฐประหาร และแผนท่สี อง
คือการใชก้ ำลังโดยตรงตอ่ คณะรฐั มนตรีของจอมพลป.ทง้ั หมด หากแผนการส0าเ๘รจจะ
มกี ารจัดตั้งรฐั บาลผสมระหวา่ งกลุ่มปรดิ กี ับกลมุ่ รอยัลลิสต์อยา่ งไรก็ตาม แผนการ
ดงั กล่าวไม่ประสบความสำเร็จ เนองจากรฐั บาลร้คู วามเคล่อื นไหวล่วงหน้าจึงทำการ
จบั กุมผูเ้ กยี่ วขอ้ งเมอ่ื วนั ท่ี 1 ตลุ าคม 2491 ท่อนท่ีการรฐั ประหารจะเกดิ ขน-" จากนนั้
-26 NARA, CIA
-11 17 May 1948,
- - -27 NARA, CIA
Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79-01082A000100010020 7,
R"eIncoterldlisgeSnecaercHh iTgholoilgh(CtsR."EST), CIA RDP82 00457R002100340008 7,
l December 1948, 1“นOรpฐั eบrาaลtชioดุ nใaหlมP่ พlaลn,ทs ,oพf thมeั่นAศ้ลbปo็rtสivินeาดCโoยธuาnรtกerษcoจuะpดำdร’งEตtำaแtหGนr่งoนuาpย.ก1’
รายงานฉบบั นร้ี ะบุว่า
รฐั มนดรี โดยมคี วง อภยั วงศ์ เปน็ รองนายทฯ ทวิ บถุ Aยเกตุ เปน็ รนว. เกษตร ดเึ รก ชยั นาม เป็น
รมา, ด่างประเทศ นสะประภาศ วฒั นสาร เป็นรมช. มหาดใทย แคเม่ือแผนรฐั ประหารล้มเหลว ควง
กถ็ ูกจ,ฆฅามองจากรฐั บาลเปน็ อย่างมาก
พล.ต. สมบูรณ์ ศราบุชีค และพล.ต. เนตร
28 ในทางเปดิ เผขนนั้ นายทหารสำคญ้ ทเี่ กีย่ วข้องคือ
คเขือมะกโสยธุม่ ินรอแบตัลร่ ลาิสยงตาน์ นำขโฃดงยสพถลา.ทนท. ขชตตดสทมร่นั ัฐสฯลิรปะบ็ สุวา่ินากดาโรยพธยาารยักาษม์รเัฐปป็นรแะกหนานรคำรงแนล้ีมะมกึ คีสวุ่มงทเอกภย่ี วยั วขงอศง์
.จธสพํไำุว,ทเรรนง.ริยนรณราาชยววีพาาสอสหภวนสััยละวดสวงงมศพนร์ ทลฤแธฌล0ะศพ.พอร.ตร์มดะ.าลุดอน.งิดอทคดลเ์ จพวลุ า้ งลเกดส.ารชมั ถ.จท่ฤเฺ พรท.ัสนัทใ)ธสหดุฯุขาึเรมุรเชกวข้าารำทชหืาัยมพรนญัลาก.มตสพ.ุ่ม.หเนตทล.ต่ีสอารอง, งบอเคขรรมือรระถจกโงทยสศดธุม่ักคนิ ปดทรโาีสชดจีพียรมมเป1ีีปพพ็นรลลสด..รรขุ .พ.ตตนพ..ถม.สตวยงั .ลังวตคยร.์์
อยูฟ่ ้องหลัง (NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Bangkok to
Secretary of State, 7 October 1948) จากบันทกของตำรวจนายหน่ีงเช่อื วา่ กลมุ่ ปรืดีฅดต่อภบั
75
ขนุ ศึก สักดินา และพญาอินใ'"รึ
รัฐบาลไตน้ ำกำลังทหารไปเฝา็ ทหี่ น้าสถานทูตอังกฤษและสหรัร้ ฯ เพือ่ ป้องกนั ไมใ่ หท้ ลมุ่
ผเู้ กย่ี วข้องหลบหนเึ ข้าไปในสถานทตู -' สถานทูตสหรฐั ฯประเมนิ วา่ เสถียรภาพทางการ
เมอื งของจอมพล ป. ในฐานะนายกรฐั มนตรคี รั้งน้ีหา่ งไกลจากในช่วงสงครามโลกครง้ั
ที่สองมาก30
ท่ามกลางความขคั แย้งหลายด้านท่รี ฐั บาลจอมพล ป. ตอ้ งเผชิญ จอมพล ป.
ไดเ้ ลือกทจ่ี ะทใดไมตรีกับปรดิ ี พนมยงค์ อดตี มิตรเก่าเมือ่ คร้งั ปฏวิ ตั ิ 2475 เพอื่
ร่วมมือในการตอ่ ต้านการขยายอำนาจของกลุ่มรอยลั ลิสต์ ต้นเดือนกมุ ภาพันธ์ 2492
จอมพล ป. ไตแ้ ถลงข้อความผ่านวทิ ยทุ สี่ ือ่ ถงึ กลมุ่ ปรดี ีวา่ ปรดื คี อื สมาชิกแรกเร่มิ ของ
เคมฒอื ะงรมาีคษวฎารมแเปละ็นเปเอน็ กเภพาือ่ พน*เ,ขาในเขขณาตะอ้ ทงค่ี กณาระใรหัฐ้ปปรรีดะีกหลาบัรไมมาส่ร่วามมางราถนคกวบั บรคัฐมุบกาลลเไพกือ่ทใาหง้กกาารร
อเมอือกงแตบามบรรฐั ะธบรอรบมนกาูญรไเดม้ือเงนทอื่ ขี่งจิะาเอกอ้ืกปลุ่มระรโอยยชล้ นลสิ์ใหตแ้ย์ กึดส่กถมุ ากบลนัไกกเหษลัตา่รนยิ น้ัแ์ ไลวะ้แพลวว้ กแเขลาะใกหำ้,ลใดัง้
เปรยี บทางการเมอื งอย่างถาวรเหนอ็ กล่มุ ต่างๆผา่ นการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ ในอกี ด้าน
หน<4ง กลมุ่ ปรีดีกย็ ังคงท้าทายอำนาจรัฐบาลจอมพล ป. ตอ่ ไป ท่ามกลางศึกสองดา้ น
จอมพล ป. ตัดสินใจทจี่ ะขอความร่วมมือจากปรดี แี ละกล่มุ ของเขาเพอื่ ตอ่ สู้กับกลุ่ม
พว2ชิ5ล2า.ดธ6ร,.หร5ม2ลศ-ว5าง3สศ)ตราสรบแ์อุชลดิตะคกลแาอ้ รลงเะมกพือับลงบ.นัตภท.าเยกนหขตลอรังงพปผรา่า่ ยดีนแถี รพงึ.ตm้ ร.ตต.ค.กุ ส.าดุจร.ิตฉสรฒ่ จุ ดวส่ารุพหร“นรฅณกีนลทวับฒัีห่ ไนลปบ์ หอหาดนปีตกี รนาดรักที จศจ่ีับกึินกษฆา(โม[ปหกรราดณวคทิ ีู ‘ยอกาำบลขฏยัุง
เสนาธการๆ มาได้ ได้สง่ ตวั แทนมาหาขา้ พเขา้ เพอ่ื วางแผนกอการอโกฒษ์ไคน่ ลม้ รฐั บาลปฏิกิรยาอกิ
ครั้งหนง่ึ [กรณี 4กบฎวังหลวงT (ปรคี ี 2529, 112-16) โดยพล.ท. ชติ มัน่ คลิ ป๋ สีนาดโยธารกั ษ์
น้ันมฅี วามสนิทกับควงมานาน เมื่อพ.ท. รวยถูกรัฐบาลจอมพลป.จับกุมในเหตกุ ารณครัง้ น้ั พระชิงค
- -เจา้ ภาณุพน้ ธฯ์ ไดอ้ อกนากัดดา้ นการจบั กุมดงั กล่าว (NARA, RG 59 Central Decimal
File 1945 1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, “Political Survey of the
First Six Months of the Phibun Regime May October 1948," 22 November 1948).
NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Bangkok to Secretary
-of State, 7 October 1948,
30 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945 1949 Box 7251, Stanton to Secretary of
State, “Political Survey of the First Six Months of the Phibun Regime May-October
1948," 22 November 1948.
31 NARA, RCJ 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 72511 Stanton to Secretary
of State, 8 February 1949.
76
รฐั ประหาา 2490
รคอวลาัลนลตสิ อ้ ตง์กแาตรข่ไมอ่ปงจรอะสมบพคลวปาม, ,ส2 ำดเร้นจ็ เดเือนนื่องกจมุ าภการพ]รันีดธแึ ์ล2ะ4พ9ว2กกมรีแะผทนรกวางรกตารรงตกา่ นังปขรา้ ะมเกทบั ศ
สหรฐั ฯ รายงานว่า ปรดีไตเ้ ดีนทางกลับเขา้ มา,ในไทยเป็นครง้ั แรกหลงั การรฐั ประหาร
2490 แต่มไิ ตม้ ุง่ มาเพ่ือเจรจากบั จอมพลป. แตเ่ พอ่ื ทวงอำนาจคนจากจอมพลป.33 ไม่
ก่วี นั หลังจากน้ัน เน่ือรัฐบาลลว่ งรคู้ วานเคลื่อนไหวที่จะตอ่ ตา้ นรฐั บาลของปรืดแี ละ
พวก จอมพล ป. กอ็ อกแถลงการณ์ทางวทิ ยเุ พื่อเดือนขบวนการเคล่ือนไหวดังกล่าว34
พอี่ การเจรจาไม่เปน็ ผลและมแี นวโน้มจะเกิดความรุนแรงขน รฐั บาลจอมพลป.
ไต้ขออนมุ ตั จิ ากกรมขุนชัยนาทนเรรเทร ผสู้ ำเรจ็ ราชการฯ เพ่อื ประกาศภาวะฉุกเฉนิ
แต่พระองค์ไมเ่ หน็ ด้วย35 ทั้งนี้ การประกาศภาวะฉกุ เชนิ จะมีผลทำไห้รัฐบาลมีอำนาจ
เบ็ดเสรจ็ แต่ในทีส่ ุดรัฐบาลสามารถประกาศภาวะฉกุ เชินไดส้ ำเรจ็ และนำไปสู่การ
จบั กมุ กลมุ่ ปรดี ี3'' กระน้ันปรดี ลี ังคงเดนี หน้าแผนการกลับสู่อำนาจตอ่ ไปด้วยการ
-32 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA RDP79-01082A000100020022-4,
9-15 February 1949, "Intelligence Highlights No.39" ; NARA, KG 59 Central Decimal
File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 9 February 1949. สถานทด
สหรัฐฯ แสะซไ็ อเอรายงานตรงกนั วา่ แกนนำคนหนื่งของกลมุ่ ปรีดแขง้ ว่าจอมพลป.ไดส้ ่งผูแทนไป
พบกับแกนนำของกล่มุ เพอ่ื ขอให้พวกเขากลบั มารว่ มมือกบั จอมพล ป.โดยพวกเขาดีความวา่ การ
สง่ สญั ญาณ1ของจอมพส ป. ผา่ นวทิ ยใุ นด้นเดีอนกมุ ภาพนั ธ์ 2492 คอื ควานพยายามส่อื กับพวกเขา
.ถึงความตงใจของจอมพลป,ทม่ี ีคอ่ ปรีดแี ละกลุ่ม อยางไรกต็ าม มตขิ องกล่มุ ปรืดีคือไม่สามารถตกลง
รับข้อเสนอจากจอมพลป ได้
33 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Reed to Butterworth,
"Siam Politics,” 9 February 1949.
กมุ ภาพนั ธ์ 2492 1นหวั ข้0 “ประเทศจะมจี ลาจลหรอี ไม่n
34 จอมพลป.ได้แถลงผ่านวิทยุเมอ่ื 12
ใดขแถลงการณด์ งั กสา่ วไดเ้ ปรยี บเทยี บไทยกบั ประเทศเพอื่ นบ้านทื่มีเหตกุ ารณ์จลาจลและใน
ประเทศไทยก็กำลงั จะเกิดข้นึ และเมือ่ วนั ที่ 16 กุมภาพนั ธ์ 2492 เรอื่ ง ‘‘สถานการณข์ องโลกเก่ียวกบั
การจลาจลไนประเทศอย่าง1ไร” ฟอ้ หากดา่ วถงึ ดนั ตราย6นองคอมมวนิสตท์ เี่ ขา้ มาแทรกข็ม (สมุทร
2507, 447).
371/76281, Thompson to Foreign Office. 21 February 1949,
3:‘ NA, FO
- -36 NA, FO 371/76281, Thompson to Foreign Office, 25 February 1949; NARA, CIA
Records Search Tool (CREST), ClA RDP82 00457r002600450006-2, 25 April 1949,
"Additional Information Concerning the 26 February 1949.” พล.ต.อ. เผา่ ศรยี านนท
-ได้เข้าจบกมุ สมาชิกกล่มุ ปรดี เชน่ พ.อ. ทาน วชิ ยั ข้ทคะ และนายทหารระดับกลางรก 2 3 คน
เนอื่ งจากเคล่ือนไหวเครียมการรฐั ประทาร
77
ชุนดึก ศกคินา และพญาอนทร
ขอความช่วยเหลอื จากรฐั บาลกก๊ มีนต๋งั 17 ซีไอเอยังบันทกึ ด้วยวา่ รองนายกรฐั มนตรจี นี
กลา่ วเป็นนัยว่ายนิ ดหี ากมโี อกาสดำเนนิ การให้เกิดการโค่นล้มรัฐบาลจอมพล ป.3*
.นอกจากรฐั บาลก๊กมนี ต''งแลว้ ชมุ ชนชาวอเมริกนั อดีตโอเอสเอสท่ีเคยร่วมงานกบั
เสรไี ทยในชว่ งสงครามโลกครังท่ีสองกไ็ ม่พอใจท่จี อมพลป กลบั มามอี ำนาจเชน่ กนั
โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงวลิ ลิส เบ^ร๙'ด (Willis Bird)3" ในขณะที่ในระดับนโยบายนั้น สหรฐั ฯ
นอกจากจะไม่ให้การสนบั สนนุ การโค่นล้มรัฐบาลจอมพลป. แลว้ ยังต้องการสนบั สนนุ
ใหร้ ัฐบาลจอมพล ป.มีความเขม้ แขง็ อีกด้วย40
เท่ีอปรีดและพวกเดนิ ทางจากจนี มาไทยเพอื่ ปฏบิ ัตกิ ารทวงคืนอำนาจใน
.เหตุการณ์ทเี่ รียกกันต่อมาว่า ‘‘กบฎวงั หลวง” ดว้ ยการโดยสารเรอื ปราบเรอื ดำนัา้
(Submarine Chaser) ชอื่ เอส.เอส บลเู บริ ด์ (ร.ร. Bluebird) ชีง่ มกี ปั ตันเรอื ชอื่
จอรจ์ เนลสสิ (George Nellis) และลูกเรอื ท้ังหมดเป็นชาวอเมริกนั เรือดงั กลา่ วได้
แล่นออกจากฮอ่ งกงมารบั ปรีดีและคณะจำนวน 8-9 คนทม่ี ณฑลกวางตงุ้ ประเทศจน
พร้อมลำเลยี งอาวุธหลายชนดิ เชน่ ปนื บาซกู า ปีนสะเต็น ปนี คาร์บน ลูกระเบดิ มือ
และกระสุนจำนวน 40 ทบึ ท่ีไตร้ บั การสนับสนนจากโอเอสเอสในจนี จากนน้ั เรือกม็ ่ง
ตรงมายงั สตั ทบึ 41
NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Reed to Rutterworth,
"Political Intervention of Pridi Banomyong," 30 September 1948 cสำหรบั เงนิ ทุนในการ
ดำเนินการนน้ั ไนเอกสารดงั กลา่ วรายงานว่า ปรดึ พนมองค์ ไดร้ มเงินจาณค , .
ช.ี เส่ห์ (K. . Yeh)
ผู้ชว่ ยรัขิมนฅรฝื ่ายการเมืองของกิจการระหวา่ งประเทศขชงิ รัฐบาลก๊กรนตงั่ จำนวน 50,000
ดอลลารแ์ ละซากสงวน ตุลารกั ฟ้ ทฝ่ี ากไวท้ ี่ National City Bank of New York จำนวน 40,000
ดอลลาร์เพอ่ื ซอื้ เรือซากส่องกง กระทรวงการตา่ งประเทศสหรฐั ฯ วิเคราะห์ว่า สาเหตุท่ีรฐั บาลจน
ให้การสนับสนนุ เน่อื งจากต้องการมีอึทธิพลเหน็อไทย โดยาใรืดมึ แี ผนการทีจ่ ะทลบั กรงุ เทพฯ ด้ายการ
กอการรฐั ประหาร
as NAHA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79-01090A()005000ไ0009-7,
7-13 September 1948, “The Chinese National Government Regards Siam with
Increasing Disfavor,"
NA, FO 371/84348, Thompson to Mr. Bevin, "Siam : Annual Review for
1949,” 10 May 1950 ; Anusorn (1992, 51).
40 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79-01090A000500010009-7,
7~13 September 1948, “The Chinese National Government Regards Siam with
Increasing Disfavor/*
41 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R002700370010-5,
78
รฐั ประหาร 2490
สำหรบั การเตรยี มแผนเคลอื่ นไหวในประเทศนน้ั ปรดี ีตดต่อกบั กล่มุ ของเขา
เงนภจติ ร ลลุ ิตา,นนท์ อย่างต่อเนื่องนละมีการประชมุ วางแผนกนั ภายในกลมุ่ เขามอบ
หมายใหท้ วิ ตะเวท์กล ทาบทามขอความสนับสนนุ จากเผ่าและสฤบดิ้ แต่ไดร้ บั การ
.ปฏิเสธ นัง้ นี้ทวิไมเ่ หน็ ด้วยกับแผนการใชก้ ำลังในการกลบั คนื ล'ู่อำนาจของปรีดคี ร้ังนี้
.สะพยายามโน้มน้าวใหป้ รีดลี ม้ เลิกแผนดงั กลา่ วเพอ่ี ใหเ้ ขาสามารถกลับมาไทยต่อไปได้
1แ6ต1่ป-ร6ดี2ืย;ังอคนงรุสนรยพนั ในทง่จี าะนดพำเรนะินราแชผทนากนาเรพชลงิงิ อศำพนาพจสคเนืรอืตต่อรไีปหล(ปวงรสะงัสวิทรธยิุ้ท2ธ5ก4จ2,2155106,,
180) นมเป็นท่ีรบั รู้กนั วา่ กองกำลังหลักของการพยายามรฐั ประหารดังกลา่ วคือทหาร
เรอื จากหน่วยนาวกิ โยธิน ชลบุรี ของพล.ร.ต.ทหาร ขำหริ ญั และเหล่าสมาชิกเสรไี ทย
j ชื่งประกอบด้วยทหารบก ตำรวจ และนกั ศึกษามหาวิทยาลยั วชิ าธรรมศาสตรแ์ ละ
[ . .การเมอื ง (สเุ พญ็ 2518, 54-55) แต่จากหลกั ฐานการสนทนาระหวา่ งปรดื กี บั พล.ร ต
สังวร สุวรรณซพี ใหข้ ้อมลู ทสี่ อดคล้องกับหลกั ฐานของซไี อเอวา่ การพยายาม
.รชั ประหารคร้งั น1ใี้ ต้รับความชว่ ยเหลือจากกก๊ มนี ต้ังและอดีตโอเอสเอส4' อย่างไรกต็ าน
รัฐบาลจอมพล ป สามารถปราบปรามการตอ่ ตา้ นรัฐบาลหรือ “กบฎวงั หลวง” (26
กุมภาพนั ธ์ 2492) ลงได้' ' ไม่ก่วี นั จากนน้ั คณะรัฐประหารตดั สนิ ใจปราบปรามแกนนำ
ของกล่มุ ปรดื ีด้วยการสงั หารอดตี รัฐมนตรี 4 คนทย่ี ่านบางเขนอยา่ งเหยี้ มโหด รวมท้ัง
n4 May 1949, “Participation of Former United States Navy Ship เท the Attempted
-6 February Coup " ; อน&ุ รล นงานพระราชทานเพลงิ ศพ พสเรอื ตรี หลวงสังวรอุทธกจิ (2516,
173-74); ประสทิ ธ์ (2542, 162-63); อำรงุ (2526, 53). เอกสารซึไอเอใหข้ อ้ มลู วา่ ภายหลงั คาาม
พา่ ยแท้ กปั ต้นณสลสใตท้ ลบชอ่ นที่บ้านของประสิทธ์ ถูลิตานนท์ จากนั้นเขาไตร้ บั การช่วยเหลือให้
เดินทางกลบั ไปฮ่องกงและกลับสูส่ หรัฐ'! ส่วนเรือเอส. เอส. บลฌู ริ ์ดน้ันไตเ้ ขา้ สู่น่าน•นาไทยเมื่อรันท่ี
7 กมุ ภาพันธ์ 2492 (พอสง่ ปรดื ี พนมยงค และลำเลียงอาวุชชันสง่ เม่ือวนั ที่ 24 กมุ กาพันธ์ จากน้นั
ออกจากส่งไทยเมือ่ วนั ท่ี 2 มีนาคม ม่งุ หนา้ สู่ไชง่ ่อน ยินโดจีน ภายหลงั เรือดงั กลา่ วถกู ขายให้กองเรือ
ลาดตระทนของฝรง่ั เศส
.เละVIอโดปตี รไดอดเู อคสำเบออสกใเนล่าขอนอคุสวราพม!ชนว่ งยวนเหพลรือรข:รอางชปทราดนี เพพนลงิมศขพงคพํ เกล่ยีเรวอื กดับรคี วหาลมวชง่วสยงั เวหรลออืุทจรากกิจก๊ก(ม25นี 1ต6้ัง,
175, 181),
4.รื NAHA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDPS2-00457R002600450003-5,
25 April 1949, "Political Activities Resultant on the 26 February Coup." การประชมุ
กลมุ่ เลก็ ภายในคณะรัฐประหารมี พล.ร.ต, หลวงพลสินธวาณตั กํ พล.ท. ผนิ และ น.อ. ม.'ปี. รังบอิ ากร
อาภากร ใคย ม.จ. รังขย้ ากรเหน็ ว่าการเมองไทยจะไมส่ งบจนกว่าปรดี ึและแกนนำจะถกู กำชัด
79
%
«พ
4
Cs
1,-.๒ ; -&
M
/ ะ'
^( เ •A U T f u R,1 If
*# EVASION)
ENDA T SON
• ^"TTBM«RAOLAAtWEAlIGfGiirEKTHWDOCFDOwTEBCEASะ NISNGlMGKAOGPKAO^AUOfLtt'llRL t
A
4=»'AArAlFftSaIjRFCr ?T£AOHONG HONG A
CMALuTl E ท
“ ^ydlig
0 601
CARGO
*^พ *.
. -TEIAFVUvAOCNSHrNAIACOGVSNEUSDTUCIORotfRltSธEIJOAAoiuVcGfiES1 TOftPILLEUR
ftA>Ei i’รP y n ^c A ONMfCRE
ON CROISCUR
เสน้ ทางทป่ี รดไี ช้เคินทางออกจากประเทศไทย (รงหาคม-กันขายน 2492) หลงั เหตกุ ารณก์ บฎวังหลวง
(26 กุมภาพันธ์ 2492) ซงเป็นความรว่ มมอกนั ของพันธมิตรทางการเมอึ งของปรดื ีท้ังกถมู ทหารเรอื
อดตี ไอเอสเอส และอดีตศมาชกขบวนการเลรั ไทย ทหี่ วังยึดอำนาจคนื หลงั รฐั ประหาร 2490 (ภาพ
จาก Ma vie mouvementee et mcs 21 ons d'exil en Chine populaire, Unescon et Bangkok
Post 1974)
รัฐประหาร 2490
สงั หารทวี ตะเวทิกุล และพ.ด.อ.บรรจงสกั ด ชีพเปน็ สุข ดว้ ย (ชาญวทิ ย์และธำรงลักด
อ25ด4ตี 4โหอ้เ1อลแ'เมอส้สหทร่ีไัฐหฯแ้ จกะ่ป1มนีดแีโยลบะากยลส่มุ นขบั อสงเนขูนาใรนฐั บกาารลตจ่ออมดพ้านลรปธั .บแาตล่คนวน้ั าทมำชใ่วหยจ้เหอลมอืพขลอปง,
“อความไมไ่ วว้ างใจสหรัฐฯเป็นอยา่ งมาก ประกอบกับชว่ งเวลาดงั กล่าว สหรฐั ฯได้
ส่งทูตทหารเดินทางเขา้ มาประจำการในไทยจำนวนมากชัน ยิ่งสร้างความกังวลใหก้ บั
จอมพลป. ว่าสหรฐั ฯสนับสนูนปรดี แี ละทนั หลังใหก้ ับรัฐบาลของเขา
กลุ่มรอบลั ลสิ ตก์ ับการสถาปนารัฐธรรมนญู ทป่ี ฏเิ สธกองทัพ
ความเคลื่อนไหวทางการเมอื งของสถาบันกษัตริย์และกล่มุ รอลัลลสิ ตํในช่วงเวลา
ดังกล่าวไตส้ ร้างความไม่พอใจให้กับจอมพลป. เปน็ อย่างมาก เป็นไปได้วา่ จอมพลป.
มองทะลุแผนทางการเมอื งของกลุม่ รอบัลลสิ ต์ในการรา่ งรัฐธรรมนญู เขาจงึ เสนอใหต้ ้งั
•าณะกรรมการร่างรัฐธรรมนญู ชดุ ใหม่ หรืออยา่ งน้อยขอให้รฐั สภาชดุ ดงั กล่าวทำการ
แกไ่ ขร่างรฐั ธรรมนูญฉบับท่ีกลมุ่ รอบัลลสิ ตร์ า่ งชนั ในช้นั การพิจารณา แต่ลเู หมือนว่า
ความตอ้ งการของเขาไม่เปน็ ผลแตอ่ ยา่ งใด เนื่องจากแมVวfาเขาจะสามารถควบคุม
กองทพั ไว้ไต้ แด่กลับมไี ดม้ ีอทิ ธพิ ลเหนอื รฐั สภาชุดดังกลา่ ว ท้ังน้ัในช่วงของการ
ขับเค่ียวในการสรา้ งกดกิ าทางการเมอื งใหมน่ ้ั รฐั บาลสัง่ ใหม้ ีการสอดสอ่ งความ
เกลอ่ื นไหวทางการเมอื งของกลมุ่ รอบลั ลสิ ตด์ ว้ ย (เกยี รตสิ ักด, 20 กุมภาพันธ์ 2492)
ในระหว่างท่ีรฐั ธรรมนญู ฉบับใหมซ่ ง่ึ ถกู รา่ งโดยกลุ่มรอบัลลิสตถ์ กู เสนอเขา้ ล’ู่การ
พจิ ารณาในรัฐสภาทด่ี ารดาษไปดว้ ยกลุม่ รอบลั ลิสตท์ ง้ั ไนวฒุ สภาและสภาผู้แทนรานฎร
บนั จอมพลป. พบิ ูลสงคราม นายกรฐั มนตรี บงั คงรนยนั กบั ทูตสหรฐั ฯวา่ เขานย้ ม
รฐั ธรรมนญู ฉบับ 10 ธนั วาคม 2475 มากกว่า เพราะมีความเปน็ ประชาธปิ ไตยมาทกวา่
ฉบับของกลุ่มรอบลั ลิสต์ เขาเหน็ วา่ สาระในรา่ งรัฐธรรมนูญฉบบั ใหม่เป็นการลดอำนาจ
ของประชาชนลง แดก่ ลับขยายอำนาจของสถาบันกษัตริย์ให้มากชัน เขาเหน็ วา่ ทศิ ทาง
แ ซไึ อเอรายงานว่า ผลู้ งมอื สังหาร 4 รฐั มนตรี คือ พล.ต.ข. ทน จติ รวิมล โดยมื พ.ค .อ.หลวง
-พิชิตธรุ การเปน็ ผ้สู ัง่ การใหพ้ ล.ต.จ. ทมลงมอื สังหาร (NARA, CIA Records Search Tool
[CREST], C1A RDP82-00457R002600450004-4, 25 April 1949, “Added Information
Concerning the Murder of the Rx-Minister."
4& NA, CO 54462/3, Thompson to Foreign Office, 29 November 1949 ; NA,
FO 371/84348, Thompson to Mr, Bevin, "Siam : Annual Review for 1949," 10 May
1950.
SI
ขนคกิ ศกดนี า และพญาฏนิ ทว
การเมืองทปี่ รากฏในร่างรัฐธรรมนูญใหม่เปน็ สิง่ ทไี่ ม่ถกู ตอ้ งและมมืคี วามหมายซอ่ นเร้น
บางประการอยใู่ นรัฐธรรมนญู และเหน็ ว่ารัฐธรรมนญู ฉบับใหมน่ ้จี ะนำไปสป่ ญ้ หา
ทางการเมอื งในไม่ช้า46
ในที่สุดรัฐธรรมนูญฉบบั ดงั กลา่ ว หรือรฐั ธรรมนูญ พ.ศ. 2492 ที่เพมิ่ อำนาจให้
สถาบันกษัตริย์ในทางการเมอื ง แต่กีดกนั คณะรฐั ประหารออกไปจากการเมอื งก็ถูก
ประกาศใชใ้ นเดอื นมนี าคม 2 4 9 2 1' แม้ในระหว่างการพิจารณาจะมีการดัดคา้ นจากนาย
ทหารจำนวนหทงี่ ไนคณะรฐั ประหารและจากสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรอสี านที่นำโดย
เกยี ง ไชยกาล ฟอง สิทธธรรม ซชี่น็ ระววิ รรณ และสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรคนอนื่ ๆ
จากภาคอสี านกต็ าม1'1 แดก่ ็ไมอ่ าจต้านทานเสยี งใหก้ ารสนบั สนุนจากกลุ่มรอยทั ถสิ ฅท
ท่วมทน้ รฐั สภาไต้ ยงิ่ ไปกว่านน้ั กลุ่มรอยลั สสี ต์ยงั ไดเ้ กคืบทางการเมอื งด้วยการเตรียม
จปัดรศะชง้ั พาธรบิรตีคยก์แารลเะมพอื รงรทค่มื กแี ษนตั วรท,ิย์นางิยแมบ4,บ, กษตั รยิ น์ ิยมเพมิ่ น้นี อีก จากเดมิ ทีฏ่ ีเพียงพรรค
ชไอเอวิเคราะหว์ ่าเมอื รฐั ธรรมนูญฉบบั ดังกลา่ วผ่านการพจิ ารณาของรฐั สภา
ใกหล'้พุม่ วรกอเยขัลาลเรสิ มิ่ ต,ใชม์ อ้ีคำวนามาจมท่นั เี่ หใจนมอื ากกวข่าน้ึ ควณ่าะจระัฐคปุมรกะลหไากรทดา้วงยกกาารรเเมสอื นงอทแี่สนำวคคญั ิดไจวัด้ไตตง้ั ้รสัฐบ่งผาลล
ผสมระหว่างพรรคประชาธิปต๋ ย์กบั คณะรัฐประหาร โดยมีแผนผลักดนั ให้เจ้าพระยา
แศลระธี ลรดรมตำาแธหฌิ นศง่ จแอกมนพนลำปส.ำลคงญั เปในน็ กเพลยีมุ่ งรรอมยวลั .ลกิสลตาโ์ หเปมน็ โนดายยจกอรมฐั พมลนปตร. ตีแอ้ทงนลจาออมอพกจลาปก.
ตำแหนง่ ผ'บู้ ัญชาการทหารบกซงเป็นตำแหน่งชา้ ราชการ สว่ นตำแหน่งรัฐมนตรอี ื่นๆ
4l' NAHA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7250, Memorandum of
Conversation Phibun and Stanton, 1 March 1949.
47 รพ?่ 997เ3แ1/กษ1 เลม่ 66, ดอนที 17 {ชะิ บับพเิ ศษ 23 มีนาคม 2492) : 1-80.
4t ในการประชมุ รัฐสภาเพ่ือพิจารณารบั รัฐธรรมนูญ 2492 น ช่นื ระวิวรรณ และเลน็ ง ไชยกาล ไต้
อภปิ รายวจิ ารณร์ ฐั ธรรมนญู ทใี่ หอำนาจในทางการเฏอื งแท่พร£มทๅทษัตรยิ ์วา่ “ร่างรฐั ธรรมนญู นะบับนี้
โม่ใชป่ ระชาธปิ ไตยอันแหจ้ รงิ แต่มีลัทธกิ ารปกครองแปลกปลาดแทรกซ่อนอยู่ ลัทธินีท้ อ ลัทธินิยม
กกับษกตั ารริยเ์"มอีแงลมะาก'‘รเก่างนิ ร!ัฐปธรโรดมยนกญูารฉถบวบัายนอีเ้ ขำียนนาจไวมโ้ าดกยกปวร่าาเรดถมน..า.จะอเังหงนีไมี่ยใ่วชรร่ัง้ ฐัพธรระรมมหนาญูกษปัตระรชิยาเ์ ขธา้ิปมไาดพยวั พบันนั
เป็นรัฐธรรมนูญพระมหากษตั รยิ ์อยา่ งชัดๆทเี ดยี ว” (ธงชยั 2548, 21).
NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary
of State, 11 February 1949.
82
รฐั ปวะหา! 2490
จะ:คกเปนี ของพรรคประชาธิปัตย์ทงหนด5" ความสำเร็จในการสถาปรกระบอบการเมอื ง
"ไยใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบับดังกลา่ วไดส้ รา้ งความพอใจให้กับพระราชวงศ์และกลุ่มรอยัลลสิ ต์
เปน็ อยา่ งมาก51
กล่าวโดยสรุป นบั แตห่ ลงั การรฐั ประหาร 2490 กลุม่ รอยัลลิสต์มคี วามได้เปรียบ
rไงการเมืองเหนือคณะรฐั ประหาร เน่อื งจากพวกเขาสามารถเขา้ คุมกลไกทางการเมือง
และการออกแบบระบอบการเมอื งผา่ นรัฐธรรมนูญ 2492 ทำให้พวกเขาไดเ้ ปรยี บใน
การแข่งขนั และมอื ำนาจท่ยี ่ํงสิน การรุกคบื ของกลุ่มรอยัลลิสต์ทำใหจ้ อมพลป.ไนฐานะ
บวั หนา้ คณะรฐั ประหารและนายกรฐั มนตรีจำต้องแสวงหาความร่วมมอื จากกลุ่มปรีดี
จแอต่ไมมพ่ปลรปะ.สไบมค่เพวยีามงทสำำใเรหจ็ ก้ ลกมุ่ าใร]รรฐั ีดปืดร้อะงหบาอรบทชลี่ าํ้ ม้จาเหกลกวารขตอ่องสกู้แลลุ่มะปเสรดีียีเแพกอ่ื นตน่อำตทา้ ส่ี นำรคัฐญั บไาปล
หลายคนเท่านนั้ แตย่ งั ไดท้ ำลายโอทาสในการสรา้ งความร่วมมอื ระหว่างกลุ่มคณะราบฎร
เดมิ เพือ่ ยตุ แิ ผนการขยายอำนาจของกลุ่มรอยลั ลสิ ต์ และเปดิ ทางใหก้ ลุ่มรอยลั ลสิ ต์เดิน
แผนการทางการเมืองของตนเองตอ่ ไปได้
5(1 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R002500140001-2,
15 March 1949, "Faction Involved in Political Maneuvering ill Connection with the
Draft Constitution and the Amnesty Bill," อยา่ งไรก็ตาม รฐั ธรรมนญู ฉบับดังกลา่ วประกาศ
ใชสั ำเรจ็ เมือ่ วนั ท่ี 23 มนี าคม 2492
51 พทิ ยสาภพฤฒยากร ( 2512, 118) พระองคท์ รงเรยี กขานการเมองหลังการรฐั ประหาร 2490 ว่า
“วนั ใหมข่ องชาดึ*
83
J*timr wm* -*- *$พK.-V.
-
k '1รท;<f๙i43rุ'เ.ซรiธี :รฺ
T> ri
*&
-«RS
> M. ' 1. . J r ,71 *HrJพร# - >*: HV
|j
-: * - .-i* *' * ฒฒ-v2'.+A -.*, ' ระ ^ช£ฒร *ฒ-
.๚- .
. i -1 S£:
SXJHWww fM;S. UK
พ: > T»; PA 'rI ;k '1 J ' JL
' r ; :ร,,'' , iT *SB ชุ.
รf่ * Jf . fr M
*» I (ปยี I้ร'D•ๆเ
เมือ่ วนั ที่ รถนายน ^29 2494 เทตุการณ์นรู้จกั กันต่อมาโนช่อื “กบฏแมนฮตตัน" เปน็ ความพยายาม
เตจาก เมรกี นั ชอื่จอมพล ป. พบิ ลู สงคราม ถกู ขบั เป็นตัวประกนั ไนพิธิรบั มอบเรอื 0 "แมนฮแรดคน''
ก่อรฐั ประทารบนความรว่ มมือของคนหลายกลุม่ ทีต่ า่ งโม่ใว[ั จกัน ได้แก่ กลุ่มปรดี ี กลมุ่ รอยลลสด้
กลมุ่ พล.ท.กาจ และกองทัพเรอื มกี ไรเตรยี มแผนจะตลบหวังซงึ่ กันและกัน จนกลายเป็นการ
รฐั ประหารทล่ี ้มเหลว นำไปลคุ่ วามบอบชาของกองทัพเรอื และปดี จากหนทางท่ปี รืดึจะกลบั สู
การเมืองไทย
บทที่ 4
สู่ภาวะกง่ึ อาณานิคมในยุคสงครามเยน็
การหพั เขา้ หาสหรัฐอเมรกิ ากบั การปราบปรามคตั ฐทางการเมอื ง
รัญญาณจากวอชงิ ตัน ดี.ซี. ถงึ ไทย
สหรฐั ฯไนฐานะเจา้ จักรวรรดใิ หมต่ อ้ งการสนบั สนูนการขยายตัวของระบบ
เฯวษ่ ฐกจิ แบบทุนนยิ มไปทว่ั โลก ประธานาธิบดีทรแู มนไตเ้ ร่ิมด้นแผนกระตุ้นการขยาย
ตัวของเศรษฐกิจโลกผ่านโครงการขอ้ ทส่ี ี่ สหรัฐฯตอ้ งการสนบั สนนู ใหโ้ ลกกา้ วเข้าส่ยู ุค
แหง่ ภารพฒั นาไดยมโี ครงการโยกยา้ ยวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี นายทุน เกษตรกร
และชาวนาสหรัฐฯไปยงั ภูมิภาฅต่างๆเพ่ือขยายการลงทุนของสหรัฐฯออฑไปขา่ วโลก
ผา่ นการใหค้ วามช่วยเหลอื แก่ประเทศกำลงั พัฒนาให้สามารลใชปั ระโยชนจ์ าก
ทรัพยากรธรรมชาต็ที่มีอยใู่ นประเทศนั้นๆ ขณะเดยี วกันกข็ ยายอิทธพิ ลของทารใช้สกลุ
เงินดอลลารอ์ อกไปยงั ส่วนต่าง ๆทวั่ โลก โครงการของประธานาธบดีทรแู มนเป็นการ
ผสมผสานกจิ กรรมระหว่างประเทศเพ่ือให้เกิดการขยายตวั ของการคา้ และลดอปุ สรรค
-โกตารร้ ลบั งคทวุนามขสองะภดาวคกเมอกากชยน่ิงสขหนรฐั(Rฯiทstีจ่ 1ะ9เค9ล9อ่ื ,น7ย1า้ ย7ก7า;รลHงaทyุนesไป1ย9งั5ส0่วbน, ต2่า7ง-3ๆ5ข,อ2ง6โ3ล-ก7ใ2ห) ้
:'หรฐั ฯตสอ้ ำหงกราบั รนใโหย!้ บทายยยตอ่ามงรปบั รระะเทเบศียขบองกสารหเรงฐันิ ฯรตะอ่หไวท่างยปภารยะหเทลศงั ทสง่มี คีสรกาุลมดโลอกลคลรางั้รท์เป่ีส็นอหงนลน้ักั
:ท่อี ลดอิทธพิ ลข1 องอังกฤษและสกลุ เงนิ ปอนดในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใตล้ ง
และพยายามผลักตันใหไ้ ทยกลายเป็นแหลง่ ทรพั ยากรและเปน็ ตลาดรองรบั สินคา้ จาก
ประเทศอุตสาหกรรม เม่อื ไทยต้องเผชิญหน้ากบั ปญ้ หาการรักษาค่าเงินบาทภายหลัง
สงครามโลก รฐั บาลควง อภยั วงฅ์ หลังการรฐั ประหาร 2490 ไดข้ อคำปรึกษาการแก้
ชนุ ลึก ศกดีนา และพญาอนิ ทรื
ป้ญหไค่าเงนิ จากสถานทตู ส,Mรัฐฯ ด้วยเหตทุ ส่ี หรฐั ฯมนึ โยบายส่งเสรมการขยายตัวทาง
เศรษฐกิจของโลกทุนนิยมท่ีมีสหรฐั ฯเปนี ผู้นำ สถานทตู สหรัฐฯจึงสนบั สนนุ ใหไ้ ทย
1เป9ล8่ยี0น, ก32าร8ผ-2ูก9ค,า่ 3เง9นิ 1บ) าทจาจกากกาเงรินเปปลอย่ี นนดแไ์ ปปลสงู่สนก้ี ซลุ ีไดออเลอลราายรงไ์ าดนส้ วำา่เรจ็สใหนรปฐั ฯี 2ส4า9ม2าร(ถNเขeา้hมeาr
มึอทิ ชิพลตอ่ ไทยแทนทอ่ี ังกฤษไตส้ ำเรจ็ 1
ต้ังแตช่ ว่ งต้นทศวรรษ 2490 สหรัฐฯได้เร่มิ เข้ามาครอบงำระบบการเงินและ
การค้าของไทย ทำใหไ้ ทยกลายเป็นแหล่งทรพั ยากรและเปน็ ตลาดรองรับสินคา้ ของ
สหรัฐฯ และญึ่ป่น จากนน้ั สหรฐั ฯเรม่ิ เข้ามากรอบงำการทหารของไทยดว้ ยการให้ควาน
ช่วยเหลอื ทางการทหารและข้อตกลงทางการทหารเพ่อื ทำใหเ้ ทยกลๅยเป็นป็อมปรๅภๅร
สำคญั ของสหรฐั ฯในการตอ่ ด้านคอมมิวนสิ ตใ์ นภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใตต้ ลอด
ชว่ งสงครามเยน็ ส่งผลใหไ้ ทยฏีความเปน็ อิสระในการตัดสนิ ใจลดน้อยลงเรร่ื อื ยๆ แม้
สหรัฐฯจะมิได้ใช้รูปแบบการเขา้ ยึดครองดินแดนเพ่อื บงการการปกครองอยา่ งเบด็ เสรจ็
เฉกเช่นทเี จา้ จักรวรรดกิ ระทำในยุคอาณานิคม แตน่ โยบายและบทบาทของสหรัฐฯทม่ี ิ
-ต่อไทยในสมยั รฐั บาลจอมพลป.พบิ ลู สงครามระหว่าง พ.ศ. 2491 2500 มีส่วนสำคญั
ในฐานะปัจจัยชขาดชัยชนะของกคู่มการเมืองไทยที่จะต้องดำเนินการตามความ
ต้องการของสหรฐั ฯเทา่ นั้นถงึ จะสามารถมอี ำนาจทางการเมอื งต่อไปได้ น้สี ะทอ้ นให้
เหน็ ว่าในชว่ งเวลาดังกล่าวไทยได้เคลอ่ื นเขา้ สู่ภาวะก่งี อาณานคิ มภายใตร้ ะเบยี บโลก
ของสหรฐั ฯที่จะเห็นได้ชดั เจนยิ่งขึ้นในการเมืองไทยสมัยตอ่ มา
สำหรบั บรบิ ทการเมืองระหว่างประเทศในช่วงตน้ ทศวรรษ 2490 สถานการณ์
ในจีนเริ่มเข้าสู่ภาวะคบั ขัน เน่อื งจากกองทพั กก๊ มินต๋ังทีส่ หรฐั ฯใหก้ ารสนบั สนุนนั้นเรม่ิ
สูญเสยี พนทใี นการครอบครองใหค้ บั กองทัพเหมาเจอตงของพรรคคอมมิวนสิ ฅ์จนึ มาก
ขึน้ เร่ือย ๆ ทำให้สหรัฐฯวติ กว่าพรรคคอมมิวนสิ ตจ์ นี จะได้รับขยั ชนะ ซง่ึ ย่อมหมายถึง
เอหุปตสุนรไี้ รนคเตด่อือกนากรมุขภยาายพตนั ัวธข์ อ2ง4ร9ะ2บบดเีนศรจษ.ี ฐอกชัิจแเชบอบสทันุนน(DิยมeaตnามGท.สี่ Aหcรhฐั eฯsoตnอ้ )งกรมารว.ดตว้า่ ยง
ประเทศสหรัฐฯได้สงั่ การถึงสถานทตู สหรฐั ฯในไทยว่า สถานการณใ์ นเอเชยี มกี าร
เเอปเลช่ยี ยี นทแก่ี ปรลุงงเทอพย่าฯงรตว่อดนเราว็ กาเรขปาตร้อะชงกุมาดรังใกหล้มา่ กี วาทรนี่ปำรโะดชยมุ ฟคลิณละิปทตู ซสี.หเรจฐัสฯสปัปร(ะPจhำiภllมูipภิ าCค.
1 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP67-00059A000500080009-9,
17 May 1948, “Review of the World Situation."
86
ซ่ึภาวะ;กึง่ อาณานคิ มในอุคเพครามเยน็
Jessup) ไดเ้ กดิ 1ขึ้น'ในกลางเดือนกมุ ภาพันท) ถดั มาเพี่อระดมควานคิดเหน็ ,ในการตอ่ สู้
กับคอมมวิ นิสต์และต่อตา้ นการปฏริ ูปท่ีดินทกุ รปู แบบในภูมิภาค ธัชเชอลันตอ้ งการ
ใหค้ อมมิวนสิ ตก์ ลายเป็นภยั คกุ คามอย่างแทจ้ ริงตอ่ ภมู ิภาคเอเชยี ’
นอกจากนี้ ใครงการ‘บอทศ่ี ี่ทำให้สหรัฐ'1 เริ่มต้นให้ความสนไจทีจ่ ะปรบั ปรุง
-เศรษฐกจิ ของไทย ไนเตอื นมิถนุ ายน 2492 ทตู พาณชิ ย์ของสหรัฐฯในกรงุ เทพ !ได้
ทล่าวถงึ แนวทางการดำเนนิ การตามโครงการขอ้ ที่ส่ใี นไทยวา่ สหรฐั ฯ ต้องการให้ไทย
มิความมั่นคงทางการเมืองและเศรษฐกจิ ตลอดจนฏีการสง่ เสรมิ การซ้อื ขายวัตถดุ ิบใน
การผลติ สินคา้ ระหวา่ งไทยกบั สหรฐั ฯดว้ ย ความช่วยเหลือแกไ่ ทยน้ีเป็นสว่ นหนงึ่ ของ
นโยบายเศรษฐกจิ ระดบั โลกของสหรัฐฯ เพ่อึ สง่ เสรมิ การขยายตวั ของระบบเศรษฐกิจ
โลก (Neher 1980, 159-60) ในชว่ งต้นทศวรรษ 2490 สหรฐั ฯยังคงเหน็ ว่าไทยเป็น
เพยี งแหลง่ ทรพั ยากรและตลาดรองรับสินคา้ ท่สี ำคญั สำหรับสหรฐั ฯ เทา่ น้นั แต่ดา้ น
ความมน่ั คงนั้น สหรฐั ฯ ยังมองว่าไทยไม่มีนโยบายต่างประเทศท่อี ยูเ่ กียงขา้ งสหรัฐฯ
อย่างชดั เจน3
การพัฒโนคารเงศกราษรฐขอ้กทิจ่สี ท่ีนำ้ีทใหำใ1้ ห1ทส้ ยหเปร็นฐั ฯมมติ รนี ทโยซี่ บ่ือาสยัตตย่อ์ ไททำยให4้ไปทรยะรก่วามรมอืคใอื นทกาำใรหต่อไ้ ทตย้านมี
ก' ibอiมd.ม,ิว1น7ิส1)ต์สแหลระัฐทฯไำใดห้สไ้นทับยสเนปุน็นกขา้อรตเพอ่ ิ่มทผาลงผกลารติ คก้าาทรเ่ีสกษำคตญัรดร้วะยหเทวค่างโสนหโลรยัฐีชฯลกปบั ระญทป่ี านุ่น
ปรับปรุงระบบขนสง่ ผลักดันให้ไทยมนี โยบายส่งเสริมการลงทนุ ในแหล่งทรพั ยากร
ธรรมชาติ ขจัดการผูกขาดทางการค้าทีเ่ ปน็ อุปสรรคด่อผปู ระกอบการเอกชนของ
สหรฐั ฯและทำใหไ้ ทยรว่ นมือกบั สหรัฐฯไนการตอ่ ต้านคอมมิวนสิ ต์ ท้งั นี้สหรัฐฯได้
กำหนดเงอ่ื นไขในการให้ควานช่วยเหลอื ตอ่ ไทยว่า ไทยจะไดร้ ับความชว่ ยเหลอื จาก
สหรัฐฯอยา่ งต่อเน่ือง “ตราบเท่าที่รัฐบาลไทยยงั ยอมรบั และหลีกเลยี่ งท่ีจะขัดแยงั อย่าง
สำคัญต่อประเทศมหาอำนาจอย่างสหรฐั ฯ ตอ่ มาไทยเป็นประเทศแรกทีไ่ ดร้ ับความ
2 NARA, RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Acheson to American
Embassy Bangkok, 4 February 1949.
3 HBasic บ.ร. Security Resource Assumptions, 1 June 1949,” in Foreign Relations
of the United States 1949 Voi 1 (1976a, 339-40).
? “Policy Statement Prepared in the Department of State, 15 October 1950,” in
Foreign Relations of the United States J 950 Voi 6 (1976b, 1533-34),
87
ขุนสกื ศกั ดินา และพญาอนิ ทร็
ชว่ ยเหลอื ในโครงการเงินกจู้ ากธนาคารโลกเพื่อสร้างระบบชลประทานและทางรกไพ่
เพอ่ื ปรบั ปรุงเศรษฐกิจ (กลุ ลดา 2517)
เม่ือกองทัพของพรรคคอมมิวนิสตจ์ นี เด้รบั ชยั ชนะอยา่ งต่อเนือ่ งเหนอื กองทพั
กก๊ มินตั้ง กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ'งทวอชงิ ตนั ดี. ชี.ฏคี ำสง่ั ถึงสถานทตู และ
กงสุลสหรฐั ฯในเอเชียตะวันออกไกลว่า สหรฐั ฯมนี โยบายเศรษฐกจิ ท่คี าดหวังกบั เอเชยี
ใต้และเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ โดยสหรฐั ฯมีแผนทีม่ ใิ ชเ่ ปน็ เพียงการช่วยเหลอื เท่าน้ัน
แด่เปน็ การเตรียมความพร้อมไหก้ บั สหรฐั ฯในการดำเนินความสัมพนั ธก์ บั ประเทศ
ต่างๆในภูมภิ าคนต่อ1โป (Neher 1980, 166) ในที่สุดเมือ่ สาธารณรัฐประชาชนจนี
สถาปนาขนเมอื่ เดอื นตุลาคม 2492 ในปลายเดอื นธันวาคมปีนั้นเอง ประธานาธิบดี
ทรูแมนได้อ14มตั ็ให้สภาความมั่นคงแหง่ ชาตสิ หรัฐฯ (National Security Council :
NSC) เร่ิมต้นการศกึ ษาการวางนโยบายต่างประเทศของสหรฐั ฯ ต่อภมู ิภาคเอเชยี ซง
มีผลทำใหน้ โยบายปีองกนั การขยายตวั ของคอมมิวนิสต์ในเอเชียของสหรฐั ฯ มีความ
ชดั เจนมากยิงขน (The Pentagon Papers 1971, 9)
การถกู ตอ่ ตา้ นกับการก้าวเข้าทาสหรฐั ฯ ของรัฐบาลข้อมพล ป.
การกา้ วข้ึนมามีอำนาจทางการเมอื งของจอมพล ป. พบิ ูลสงครามด้วยการ
.รัฐประหารรัฐบาลของกลุ่มปรดี ีและล้มรฐั บาลควง อภัยวงศั ทีไ่ ต้รบั การสนับสนนจาก
กลุ่มรอยลั ลสิ ตน์ ั้น ทำให้รัฐบาลจอนพล ป ต้องเผชิญหนา้ กบั การถกู ทา้ ทายจากกลมุ่
การเมืองหลายกล่มุ มีผลทำใหต้ ั้งแตป่ ี 2491 รฐั บาลจอมพลป. มคี วามจำเปน็ ท่ีจะต้อง
แสวงหาอาวุธทที่ น้ สมัยเพ่ือเสรีมสรา้ งศักยภาพทางการทหารเพ่ือปราบปรามกล่มุ
ต่อตา้ นรัฐบาลดว้ ยหลายวธิ การ เช่น การจดั ข้ึออาวธุ จากต่างประเทศ5 และการสง่
ผู้แทนรัฐบาลเดินทางไปขอความชว่ ยเหลือจากสหรฐั ฯตัง้ แต่ปี 2491 แตก่ ารขอความ
ชว่ ยเหลือทางอาวธุ จากสหรัฐฯในช่วงแรกไมไ่ ดร้ ับการตอบฝันอง เน่ืองจากสหรัฐฯยัง
ไม่เหน่ ความจำเปน็ ในการใหค้ วามชว่ ยเหลอื และรฐั บาลไทยไมม่ เี หตผุ ลทชี่ ดั เจนใน
' เริมมหี ลกั ฐานกาวแสวงหาอารุธใหก้ ับกองทพั เพอี่ ป้องกันการต่อต้านรัฐมาคตั้งแต่(ดือนมอิ นุ ายน
2491 ต่อมาตน้ ปึ 2492 ชอมพล ป. พิบูลสงครามไตส้ ง่ นายทหารไปฅดด่อริลคส เป็ร์ด เพอี่ ให้ช่วย
ซ้อึ อารรุ มูลคา่ 1 ลา้ นดอลลาร์ใหก้ องทพั ไทย (NARA, CIA Records Search Tooi [CREST],
—CIA-RDP82-00457R001600460010-7, 28 June 1948, "Colonel Phao Sriyanon Possible
Trip to the United States for Arms Purchases"; C1A-RDP82-00457R002400490004-2.
4 March 1949, “Siamese Requests for Arms through Willis H. Bird")
88
สู่ภาว?.กงื่ อาพานคิ มไนยคุ สงครามเย็น
การขอการสนับสนุนทางอาวุธ1 จนกระทั่งกองทพั ก๊กมิ'นต้ังถอยร่นจากการรุกรบของ
กองทพั พรรคคอมมิวนสิ ต์จีนอย่างต่อเน่อื ง สหรัฐฯจงไคเ้ ปล่ียนแปลงการสนบั สนนุ
ทางการทหารมูลค่า 75 ล้านดอลลาร์ทีเ่ คยไหก้ บั กองทัพกก๊ มินตง้ั ไปสกู่ ารให้ความชว่ ย
เตJหลว่ ลขาือยเหเแดตกอื นุป่ นี้รรกัฐะนัเบทยาศาลยตจน่าองมๆ2พ4ในล92ภปูมร.ซฐัิภบึงาคสาลเบอไโเดชอร้ียกบัตาระสาวทยันงจี่ าอะนอไจดการ้เกฉับสยี อถงาใาวตนุธเ้ทพสูตม่อี ไตัยทใ่อยหตใมา้นน่ตสาคหมอรทมัฐคี่มฯาิววดน่าหสิ วสตงัหแ์ รทใฐั นนฯ
จะใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทางอาวุธแกภ่ มู ิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ แต่ประเทศนัน้ ๆจะ
ตอ่ งมภี ัยคอมมวิ นิสตค์ กุ คามและต้องมิการลงนามขอ้ ตกลงความรว่ มมอื กบั สหรฐั ฯ
เสยี ก่อน กรมหมืน่ นราชิปพงคํประพันธ์ (พระองฅเ์ จ้าวรรณไวทยากร) เอกอคั รราชทูต
โทยประจำสหรฐั ฯได้แจ้งเรือ่ งดงั กล่าวใหร้ ัฐบาลทราบ ไม่นานจากนั้นจอมพล ป.ให้
กวามเหน็ ชอบทจ้ ะขอความชว่ ยเหลือทางอาวธุ จากสหรัฐฯโดยอ้างกัยคอมมวิ นสิ ต์
คุกคาม7
ด้วยเหตทุ ่ีสหรัฐฯมีนโยบายสนับสนนใหฝ้ รั่งเศสคงอำนาจเหนืออาณานิคมไาเ
อินโดจนี ตอ่ ไป โดยสหรฐั ฯ สง่ สญั ญาณในปลายปี 2492 ใหก้ ารสนบั สนนุ รฐั บาล
จกั รพรรดิเบาได๋ที่ฝร่ังเศสต้งั ข้นึ จากน้ันสหรัฐฯไดให้การสนับสนุนทางการทหารแก’
ฝรงั่ เศสเพ่ือต่อดา้ นเวยื ตมนิ ห์ เนอื่ งจากสหรัฐฯ เหน็ ว่าเวยี ดมินห์เปน็ พวกคอมมวิ นิสต์
มากยิงขึน้ (Kahin 1955, 35 ; The Pentagon Papers 1971, 5) เดือนตลุ าคมปี
เดยี วกนั สหรฐั ฯไดห้ ยง่ั ทา่ ทีไทยผา่ นพจน์ สารสิน รมว.ต่างประเทศขณะนันวา่ รฐั บาล
ไทยจะให้การสนบั สนุนรัฐบาลเบาไต่ตามสหรฐั ฯหรอไม่'' อยา่ งไรก็ตาม ในเมือ่ สหรัฐฯ
6 รฐั บาถจอมพล ป. เคยสง่ พล.ต. หลวงสุรฌรงค์ ท.ต. ม.จ. นทิ ศั นาธร ขิรประวัต และพ.ต.
รทตชิ าย ชณุ หะวัณ เดนิ ทางไปขอความชว่ ยเหลือด้านอาวุธจากสหรฐั ฯในตน้ เดีอนเมษายน 2491
.ฑไ์ มฏ่ ีความลืบหนา้ ใดๆ (หจช. 131 สร 0201.13.1/2 เอกสารสำนกั นายกรฐั มนตรี เ'รอง ขออาๅธ
จากอเมริกา หรือเรือ่ งอเมรกิ าให้อาวธุ แก่ประเทศไทย [21 พฤษภาคม 2492 - 20 เมษายน 2497]
‘''นงสอี กระทรวงการต่างประเทศ พจน์ สารสนิ รฐั มนตรชี ว่ ยว่าการกรรทรวงการคา่ งประเทศ ถึง
นายกรฐั มนตรี 21 พฤษทาคม 2492).
7 กองบรรณสาร กระทรวงการต่างประเทศ ] 1102-344-301-401-9301 ไทยขอความช่วยเหลือ
ต้านอาวธุ ยุทธภัณฑจ์ ากสหรัฐฯ 2493-2494, พจน์ สารสนิ รัฐมนตรชี ่วยวา่ การกระทรวงการต่าง
ประเทศ 1 สิงหาคม 2492: หชช. (3) สร 0201.13.1/2 โทรเลขจาก เอกอคั รราชทตู ไทยประจำกรุง
วอรง้ ตัน ถึง รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงการต่างประเทศ วันที่ 30 กนั ยายน 2492. จอมพลป. ตอบ
รับความคิดนีเ้ มอ่ื 5 ตลุ าคม 2492
14 หจช. (3) สร 0201.13.1/2 หนังสอื กรรทรวงการต่างประเทศ พจน์ สารสิน รัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงการดา่ งประเทศ ถงึ นายกรฐั มนตรี 15 ตุลาคม 2492.
89
ชนุ ลึก ศก้ ดนา และพญาอนทรี
ยังไมอ่ นูมัติความชว่ ยเหลือทางอาวธุ ที่รฐั บาลไทยร้องขอ จอมพลป. ในฐานะนายก
รัฐมนตรีจงึ ยังคงสงวนท่าทีไมต่ อบสนองตอ่ ความตอ้ งการของสหรฐั ฯในเร่ืองดังกล่าว
การรับรองรัฐบาลเบาไตข้ องรัฐบาลจอมพลป. เกติ ขน้ึ ทา่ มกลางการประชมุ ทตู
สหรัฐฯในเอเชียทม่ี ีฟิลลปิ ซ.ี เจสสปั เอกอคั รราชทตู ผูฏ้ ีอำนาจเต็ม เปน็ หวั ท,นา้ การ
ประชุมในเดือนกมุ กาพนั ธ์ 2493 และกลายเปน็ ประเดน็ การตอ่ รองระหวา่ งสหรัฐฯ กับ
รัฐบาลจอมพลป. เนอ่ื งจากเม่อื รัฐบาลโฮจนี ันท์ไดร้ ับการรับรองจากจีนและสหภาพ
โซเวียต แตส่ หรฐั ฯ กลับให้การรับรองรฐั บาลเบาไส์ที่ฝร่งั เศสไหก้ ารสนบั สนุนในด้น
เดือนกมุ ภาพนั ธ์ 2493 ทันที พรอ้ มให้ความช่วยเหลอื ทางเศรษฐกิจและการทหารแก่
-ฝรั่งเศสจำนวน 10 ลา้ นดอลลาร์เพื่อปราบปราม'ขบวนการของโอจีมินห์ (The Pen-
รสtaัฐแgบตoานnลตเPนับaาทpไeตูตr้ตสsาหม1รส9ัฐ7หฯ1รไ,ฐัด9ฯเ้ ข1า้ไ0พด)บยจจใออนมมวพนัพลรลงุ่ปปข.้นึ.แไลหตะล้ปพงั รจจะนากก์ ทาสศ่สีาวรหส่ารรนฐัฐั ฯบเพราื่อลบั โไรนทอ้มงยนรจฐัา้ะวบรใบัาหลร้ใเอบทงายรไรัฐตบั บแ้ รลาอลว้ง
เบาไต้ แต่พจน์ไม่เหน็ ด้วยเนอ่ื งจากเขาเหน็ ว่ารฐั บาลเบาได้จะพา่ ยแพแั ก่โฮจมิ ินห้'
ในชว่ งเวลาดังกลา่ ว เม่อื ประธานาธิบดที รแู มนดำเนนิ นโยบายตามโครงการข้อ
ท่สี ่ีและเรื่มตน้ สกดั กนั้ การแพรข่ ยายของคอมมวิ นิสตท์ ี่ขัดขวางการขยายตวั ของ
ทุนนยิ มของโลก เขาไตส้ ง่ คณะทูตที่นำโดยเจสลัป ทปี่ รึกษาดา้ นนโยบายด่างประเทศ
ของเขาและเอกอคั รราชทตู ผ้มู อี ำนาจเตม็ มาสำรวจสภาพทัว่ ไปของภูมิภาคเอเชียและ
1จจดั3อ-ปม1รพ5ะลชกปุมมุ ค.ภพณาพบิ ะันูลทสธูต์งส2คห4รร9าัฐ3มฯว°ใ่านเมสภอื่หูมเรจภิ ัฐสาฯคสไเัปอดมเใ้ชาหียถ้กดงึ าไะรทวรันยบั เอมรอ่อือกวงรไันฐักทบลี่ 1าทล1กี่ เบวกุงามุ เไทภดพา้แพฯลันว้ รธะแ์ หเลขะวาส่าแงหจวงรันแฐั ทกฯี่่
iJ “The Ambassador in Thailand (Stanton) to the Secretary of State, 8 February
1950,” in Foreign Relations of the United States 1950 VoL 6 (1976b, 724).
10 หจช, กต 73.7,1/77 เอกสา1กระทรวงการตา่ งประเทศ เรื่อง การประชุมหวหนาคณะทูต
อเมรกี ันในตะวันออกไกลทก่ี รงุ เทพฯ (DR. JESSUP) มีการไปเท่ียวบางปะรน'ทมอยดู่ ว้ ย (พ.ศ.
สง2492-2493) ไปรษณยี อ์ ากาศจากพระเจ้าวรวงค์เธอ พระองคเ์ จ้าวรรณไวทยากร เอกอคั รราชทตู ณ
กรุงวอชิงตนั รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการตา่ งประเทศ วันที่ 29 พฤศจิกายน 2492. ในดน้ เดึอน
มกราคม 2493 พล.ร.ท. รักเซลล์ เอส. เบอรกืย์ ผูบ้ ัญชาการกองเรอี พิเศษท่ี 7 แห่งคาบสมุทร
แปซฟิ กิ ได้เคนทางมาไทยเพื่อสำรวจปากนํา้ เจ้าพระยาและได้แจ้งกับจอมพลป.พิบลู สงครามวา่ ปาก
!แม่นํ้าเจา้ msยาดนเกนิ ไปสำหรับเรือเดนิ สมุทร สหรฐั ฯ จะไหค้ วามชืวชเหสอี ทางเทคนิคในการชุด
ลอกกันคอนปากแมใ่ ไ จากนัน้ เขา1ได้เคนทาง1ใปพบเจสกมั ่ทสี่ อ่ งกง ( ไทยประเทศ, 1 1 มกราคม
2493 ; ประชาธปิ ไตย. 14 มกราคม 2493) และคูทยชอ่ื คณะทูตจำนวน 14 ฅน ในเอเซียตะวนั ออก
ออสเตรเลีย และนวี ซีแลนคใดไ้ น หจช. กต 73.7.1/77.
90
ซภ่ี าวะก่ึงธาณาแคมในยูคสงคทมเอน็
ส้องการใหไ้ ทยรับรธงตามสหรัฐฯ แต่จอมพล ป. ไดย้ ื่นข้อแลกเปลยี่ นกับสหรฐั ฯว่า
รัฐบาลของเขาต้องการความชว่ ยเหลือด้านอาวุธจากสหรฐั ฯให้กับกองทัพและตำรวจ
ขธงไทยเพือ่ 'ใชัในการป้องกันการแทรกซมื ของคอมมิวนสิ ต์11
ทงั้ น ประเด็นหลักในการประชุมคณะทูตสหรฐั ฯท่ีนำโดยเจสสปั ครัง้ สำคญั น
คือปัญหาจนี คอมมิวนสิ ต์และขบวนการชาตนิ ยิ มที่ตอ่ ตา้ นเจ้าอาณานิคม พวกเขาเหน็
วา่ ขบวนการชาตินยิ มในอินโดจีนได้รบั การสนับสนนุ จากคอมมวิ นิสต์ i:' และเหน็ ร่วน
ทนั ถึงความจำเป็นเรง่ ดว่ นในการใช้สงครามจติ วทิ ยาไนภูมิภาค ความช่วยเหลือท่ี
สหรัฐฯ จะให้กบั ประเทศในภูมิภาคจะต้องตอบสนองตอ่ ผลประโยชน์ทางภารเมืองของ
สหรัฐฯในระยะยาว สํวนปัญหาเฉพาะหนา้ น้นั ให้สหรฐั ฯใชป้ ฏิบัติการจิตวิทยาเพ่อื สร้าง
กวามชอบธรรมโนการตอ่ ดา้ นคอมมวิ นสิ ต์ โดยสหรัฐฯจะตอ้ งรักษาผลประโยชน์ทาง
เศรษฐกจิ ในภูมภิ าคและสรา้ งแบบแผนการคา้ กับภูมภิ าคตะวันออกไกลขนใหม่'3
นอกจากน้ั ที่ประชุมเหน็ พอ้ งกนั วา่ สหรัฐฯ ควรให้ความช่วยเหลอื ทางเศรษฐกจิ ผา่ ร)
องคก์ ารระหว่างประเทศเพอ่ื เบยี่ งเบนไม่ให้เหน็ วตั ถปุ ระสงค์ทางการเมืองของสหรัฐฯ14
สแตนดัน ทตู สหรัฐฯประจำประเทศไทยในฐานะเจ้าภาพจดั การประชมุ บันทกึ ว่า การ
ประชุมคณะทูตครั้งนมี้ คี วามสำคญั เปน็ อยา่ งย่งิ ตอ่ การกำหนดนโยบายระยะยาวตอ่
ภมู ิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี ง'ได้ของสหรฐั ฯ (Stanton 1956, 235)
ทนั ทที ่ีจอมพลป. เสนอขอ้ แลกเปลย่ี นในการไดร้ บั ความช่วยเหลือทางอาวุธ
จากสหรัฐฯแลกกับการรับรองรัฐบาลเบาไต๋ เจสสัปไดย้ อมรับขอ้ แลกเปลย่ี นจากไทย
จากนLSนิ พรฐ้ บาลจอมพลปI . L]เดจ<±Jดไ71หม้ การปIระะชมุ คณะรฐั มนตรขี นึ้ ฌอ่ื านที 13 กมุ ภาพนั ธ์
11 "The Ambassador เท Thailand (Stanton) to the Secretary of State, 17 February
1950," เท Foreign Relations of the United States 1950 Vol. 6 (1976b, 739) ; NARA,
RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-195S, Stanton to Secretary of State,
27 February 1950 ; Stanton (1956, 238)*
13 Ibid., 234-35.
13 NARA, RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secre-
tary of State, 13 February' 1950 ; 15 February 1950.
14 NARA, RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secretary7
of State 15 February 1950, ความเห็นของคณะทดส่วนใหญ่ทเ่ี สนอไหส้ หรัฐฯ อำพรางดนเองอยู่
เบ้ืองหส้งองคก์ ารระหวา่ งประเทศนัน้ มผลทำใหค้ ณะทดบางส่วนเห็นวา่ แผนด้งกล่าวคื9การที่สหรฐั ฯ
พยายามเป็น "จักรวรรดินิยม”
91
ขนดกึ คกั ดนี า และพญาอนทรี
2493 ซ่งึ มผื ูบ้ ญั ชาการสามเหล่าทัพของไทยเชา้ รว่ มประชุมดว้ ย ท่ปี ระชุมคณะ
รคฐั อมมนมติวรนีเหิสต็นก์พับอ้ สงกหบั รกัฐาฯรร(บัแนรอวงหรนฐั า้บ,า1ล5เบกาไมุ ดภเพาพื่อนัแสธด์ 2งใ4ห93้เห) ็น1:'วอ่าไยทา่ งยไเขร้ากรต็ ่วามมต่อคตณ้านะ
?รัฐมนตรียังไมป่ ระกาศมตด็ งั กลา่ ว ในขณะเดียวภันมีขา่ วร่ัวไหลออกมาส่สู าธารณะวา่
รจ2ฐัุด3บรกนามุลไปภจใอาพนมทนัพาธลง์ ตป2อ่ 4.ด9จ้า3ะน)ใสหแห้กมราต้ ฐัร่อฯรมไับาดรรว้อัฐิจงบารราฐั ลณบจ์วาะ่าลอเอ“บกกาอแไดถดเลบงเาสกไยีาดรง้ ณเทพ์ปยอ่ื ฏเงเิซสนิ ง่ึธกเกปอ้ ็ตนน็ าใหมหนญ(งัธ่”สรรือ(เมพสายีมิธงพิปไทีต์ทยยี่ม์,,ี
’24 กุมภาพนั ธ์ 2493) แต่สดุ ท้ายแล้วรัฐบาลไทยกป็ ระกาศรับรองรัฐบาลเบาได้
อย่างเปน็ ทางการเมอ่ื วนั ท่ี 28 กุมภาพันธ์ 0 ต่อมาอกี ไมก่ ว่ี ันในต้นเดอื นมินาคม
ประธานาธิบคทรแู มนไดอ้ นมุ ัตคิ วามช่วยเหลือทางการทหารในรูปอาวุธให้กับกองทัพ
ไทยมลู คา่ 10 ล้านดอลลาร์ไนทางลับทันที1 อชั เชอสัน รมว. ต่างประเทศ ไดบ้ อก
เหตผุ ลแก่สแตนตนั ทตู สหรัฐฯประจำไทยวา่ สาเหตทุ ส่ี หรัฐฯใหค้ วามช่วยเหลือทาง
อาวุธแกไ่ ทยนัน้ เพอื่ เปน็ การจงู ใจไทยให้มิความมัน่ ใจท่ีจะดำเนนิ นโยบายตอบสนองตอ่
ตแอ่ตไ่ปปรา18กฏทวง้ั่าหนน้คี วังสามอื ชพ่วมิ ยพเ!ห์ ฑลยือหทลาางยอฉาบวธุบั แไกดไ่้นทำขย่านวั้ ดสงั หกรลฐัา่ ฯว
ความตอ้ งการของสหรฐั ฯ
ต้องการใหเ้ ป็นความลับ1’,
ไปตีพิมพ์อย่างครึกโครมจนกระทัง้ รฐั บาลขอรอ้ งให้หนงั สือพิมพง์ ดลงข่าวดังกลา่ ว'0
15 ผบู้ ญั ชาการ 3 เหล่าหพ้ ทเี่ ขา้ ร่วม ลอึ พล,อ. ผิน ชณุ หะวณั พล.ร.อ. สนี ธุ กมลนาวนิ และ
พล.อ.อ. ชุนรณนภากาศ (ขน้ ฤทธาคนี)
(1974, 4) ; กนฅธ์ ร์ (2537, 410). ตอ่ มา พจน์ สารรน
ไ6 Stanton (1956, 23S) ; Caldwell
ได้ขอลาออกไนวันท่ี 1 มีนาคม 2493
17 NARA, RG 84 Box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Webb to American
Embassy Bangkok, 7 March 1950.
18 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Acheson to Bangkok,
12 April 1950.
1 IJ หชชิ . (3) สร 0201.13.1/2 หนังสือกระทรวงการต่างไเระเทศ นายารการบัญชา รัฐมนตรี
ว่าการกระทรวงการตา่ งประเทศ ถึง นายกรัฐมนตรี วันท่ี 11 เมษายน 2493.
20 หจช1 . (2) ศร 0201.96/3 เอกสารสำนกั นายกรัฐมนตรี เรือ่ ง การแพรข่ ้าวเก่ียวด้วยการท่ี
อเมรกาช่วmหดอื ทางการทหารแกไ่ ทย (21 เมษายน - 9 พฤษภาคม 2493). เช่น เกยี รฅคfํกดิ้ฉบบั
22 เมษายน 2493 พาดบัวข้าววา่ “กองหพั ไทยจะข้นดว้ ยอาวุธ 10 ลานดอกลาร”ี เสียงไทย ฉบบั
26 เมษายน มีบทความเร่ือง "การชว่ ยเหดือของโจร” และหลทั ไชย ฉบับ 23 เมษายน พาดบวั ข้าว
วา่ “ไทยจะเป็นฐานทพ้ ชว่ ยเบาได๋" เปน็ ตน้
92
สภ่ าวะกง่ึ กาณานดิ มในยุฟิสงครามเย้น
หลังการจดั ประชุมคณะทูตของพลิ ลป ซ.ี เจสสัป เพ่อื กำหนดน!ยบๅยทางการ
เมืองและเศรษฐกิจของสหรฐั ฯ ตอ่ ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกและตะวันออกเนียงใตแ้ ลว้
สหรัฐฯไดส้ ั่งคณะกรรมการพเิ ศษทางเศรษฐกจิ พื่มนี ายอาร์. อัลเลน กริพ์ฟนิ (R.
Men Griffin) นกั ธรุ กิจด้านสอื่ มวลชนท้ังหนังสอื พิมพ์และวิทยุในแคลิพ์อรเ์ นยี ผู้ม'งกัง้
. -เปน็ หัวหนาั เดนิ ทางมาสำรวจสภาพเศรษฐกจิ ในเอเชยี ตะวันออกเนียงใต้ โดยเขามา
สำรวจไทยในช่วงวันที่ 4 12 เมษายน 249321 เขาไดเ้ สนอให้สหรัฐฯให้ความช่วยเหลือ
ำ'โทยโดยมเี ใ]าหมายทางการทหารและการเมอื ง ดว้ ยการทำ'ไหไ้ ทยกลายเป็นพนท่ี
V างยทุ ธศาสตรโ์ นการต่อตา้ นการ'ขยายอทิ ธพิ ลของจนี ทจ่ี ะแผ่ลงมา'ในเอเชยี ตะ’วนั ออก
สเอมยี พงใันตธ้์ไแทลยะแสลหะสรฐัหฯรฐัจฯะตแ้อนงบทแำนใน่หย้ไง่ิทขยนค'ง’กนารวิ ตย่ออตรก์า้ นไทคมอลม:ํมหิวนนังสิ สตอื ์เพอิมาไพวช์ เ้ พนั้ นือ่ ทำใำนใสหห้ครวัฐามฯ
ใต้รายงานว่า รมว. ต่างประเทศสหรัฐฯให้การยกยอ่ งขอ้ เสนอของทรพิ ์พ์นเป็นอย่าง
มาก (New York Times, 15 September 1950)
สหรฐั ฯ กบั ความช่วยเหลอื ทางการทหารแกไ่ ทย
เมื่อสงครามเกาหสปื ะทชุ ัน้ ในเดอื นมอิ นุ ายน 2493 ประธานาธบิ ดที รแู มนได้
วางแผนปฎบัตก็ ารลบั ด้วยการขัดตั้งกองกำลังกง่ึ ทหารเพอ่ื สกัดก้นั การแผ่ขยายของ
คอมมวิ นิสต์ในภมู ภิ าคเอเชีย (Rositzke 1988, 174) โดยใหเ้ จา้ หน้าทีก่ ารทหารและ
ซีไอเอเดินทางมากรุงเทพฯ เพ่อื พบวลิ ลิส เบริ ดํ อดตโอเอสเอส เพ่อื ประสานงานสืบ
ความเคลอ่ื นไหวของกองทพั โธจิมนิ หใ์ นอนี ไดจนี รว่ มกับกองทพั ฝรงั่ เศส ในการพบ
กนั ครังนี เบริ ด์ ไดแ้ จง้ กับตัวแทนชีไอเอว่า รัฐบาลไทยพร้อมจะรว่ มมือกบั สหรัฐฯ แต่
ขาดประสบการณแ์ ละอุปกรณ์ แต่ผูแ้ ทนจากสหรัฐฯชุดนี้ยงั ไม่ตอบรบั ขอ้ เสนอดงั กลา่ ว
ต่อมาเบิร์ดไดข้ ดั การใหผ้ แู้ ทนชีไอเอพบกับตัวแทนจาทตำรวจและทหารไทยเปน็ การ
สว่ นตัว แต่ขณะนน้ั ไทยกบั สหรฐั ฯยงั ไม่ผขื ้อตกลงทางการทหาร ชไี อเอจึงหลบเลีย่ ง
ป้ญหาดังกล่าวด้วยการให้ความชว่ ยเหลอื ทางการทหารแก่ไทยในทางลบั เปน็ เงินจำนวน
21 “The Ambassador in Thailand (Stanton) to the Secretary of State, 12 April
1950," in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6 (1976b, 79); Stanton
(1956, 249-50).
22 NARA, KG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Lacy to Husk, “Thailand
Military Aid Program,” 25 July 1950.
93
ชนุ ศกึ ศึกดนี า และพญารนทรี
35 ลา้ นดอลลาร์ ผา่ นการจัดตั้งบริษัทเอกชนชีอ่ เช้าท์ปึสต์ เอเชีย ชัพพลาย (South
East Asia Supplies) หรือซชี ้พพลาย ทเ่ี มอื งไมอามี ฟลอริดา (Lobe and Morell
1978, 156) ต่อมาในปลายปื 2493 กรมตำรวจไทยไดเ้ สนอให้กระทรวงการต่างประเทศ
แตง่ ตง้ั พอล ไล่ใอเนล เอด็ วาร์ด เฮลลเ้ วล (Paul Lionel Edward HelliweD)23 เปน็
กงสลุ กิตติมศกั ดิข้ องไทย ณ เมอื งไมอามี เพ่อื เป็นผูป้ ระสานงานระหวา่ งชไี อเอกบั
กรมตำรวจ^ จากนนั้ ด้นใเ 2494 เบิร์ดได้ต้งั บริษทั ชอ่ื เดยี วกันซ้นไนไทยโดยจดทะเบยี น
เปน็ บรษิ ัทการค้าพีน่ ำเชา้ และส่งออกสนึ ค้าเพือ่ ปกปดิ ภารกิจลบั ในทางเปิดเผยแลว้
ซีซพั พลายทำงานตามสญั ญาทใี่ ห้กับรฐั บาลไทย แตภ่ ารกจิ ท่แี ทจ้ รงิ คอื ทำหน้าท่รี ับ
ขนสง่ อาวุธของสหรฐั ฯรายใหญ่ท่ีสุดมายังไทยตว้ ฃเครอื่ งบินขนาดสีเ่ ครอ่ื งยนต์เพอื่ ส่ง
ต่อให้แก่กองทัพก๊กบนิ ตัง้ ในจนี ตอนไค้ และไหก้ ารสนบสนุนตำรวจไทยในทางลบั ด้วย
การจดั ต้งั การ'ฟิก และสนับสนุนอาวธุ ให้กบั ตำรวจพลรม่ และตำรวจตระเวนชายแดน
(Scott 1972, 194 ; Tarling 2005, 159)
ตง้ั นีช้ ีซัพพลายมีภารกิจคขู่ นานในไทยสองประการ ประการแรกคอื การให้
ความชว่ ยเหลือกองพล 93 ของก๊กมินดงั๋ ภายได้การนำของนายพลหลีมใี่ นฅน้ ปื 2494
ไห้ทำหน้าทโ่ี จมตแี ละก่อกวนกองทพั ของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในแถบตอนใต้ของจีน
โดยซซี ัพพลายร่วมรอกับตำรวจไทยส่งอาวุธและกำลังบำรงุ ไห้กองพล 93 ผา่ นบรษิ ัท
แคท แอร์ (Civil Air Transport: CAT หรือ Air America) ท่รี บั จา้ งทำงานใหก้ บั
23 พอล ไลโอเนล เอ็ดวาร์ค ลเิ วล อสิตโอเอสเอสในจนึ เปน็ คนกวา้ งขวางแสะมีอที ธพิ ลใน
การกำหนคนใยบาขของสหรัฐฯ เขามลี ึอบบ้ียสฅ์ทใี่ กลช้ ิดกบั รองประธานาธบิ ดีจอห์นสน (Lyndon
Baines Johnson) เชน ทอมมี คอรใ์ ครนั (Tommy Corcoran) แสะเซมส์ 1รว้ (James Rowe)
ทปี่ รกึ ษาของรองประธานาธิบดจี อห์นสีน (Scott 1972. 211 ) เขามีเครือข่ายเชื่อมโยงระหว่างซีไอเอ
แเขลาะมซบี ซี ทพับพาทลสาา่ยลกญั ับไอนงกคา์กรรปอราะชสญานากงารนรรมะคหา้ วฟา่ นิงสหแลระัฐเฯคยกเบั ปไ็นทกยงสทะลุงไนXทรยะปหรว่าะงจรำ์นโมํข่ อาเาปม็นี กดงสงั้ แุลคไทป่ ยี ช2ว่4ง9ป4ี
2498-2499 เขาได้เป็นเลขานการบรษิ ทั American Banker’s Insurance Company โนรฐั
ฟลอริดา ทำหนา้ ทีส่ ง่ ฝานเงนิ จำนวน 30,000 ดอลลาร์ในการจัดหาบรษิ ทั ลอ็ บบยสิ คในวอชงิ ตันดี. ซี,
เพื่อคา้ รน่ (ibid.1 211).
24 กองบรรณสาร คระทรวงการต่างประเทศ 1 1102-344-202-522-9401 กรมอเมริกาและ
แปซฟิ ิกใต้ กองอเมรกิ าเหนือ การแตง่ ตงกงส[ุลใหญก่ ติ ดีมคก้ ด ณ เมอี งไมอามี สหรัฐอเมริกา
2494-2522, นายวรการบญั ชา รฐั มนตริวา่ การกระทรวงการต่างประเทศ ถึง เลขาธกิ ารคฌร
รฐั มนตริ 16 ธนวาคม 2493.
94
เชิดวนั สแตนตน้ เอกอัครราชทศู สหรัฐอเมรกาประจำประเทศไทย (2488-2496) ในงานพิธฉึ ลอง
วนบรรจบครบ 2 ใเของความศกลงว่าดว้ ยควานชว่ ยเหลีอทางการทหารระหว่างไทยกบั สหรัฐฯ
ธนวาคม 2495 (ภาพปาิ ก Thailand Illustrated )
ขุนศึก ศึกตนิ า และพญาอินทรี
ชไี อเอ โดยมีตำรวจพลร่มและตำรวจตระเวนชายแดนที่ซีซัพพลายให้การ,ฟกิ การรบ
แบบกองโจรเขา้ ปฏิบัตภิ ารกิจรว่ มกับกองพล 93 ในการแทรกชนึ ตามชายแดนของไทย
กบั เพือ่ นบ้าน เชน่ หนว่ ยกก๊ รนต้งั ทีร่ ฐั ฉานมีกำลังพล 400 คนทำหนา้ ท่ีหาข่าวใน
ประเทศเพ่ือนบ้าน เช่น ลาวและกมั พชู า ซึง่ ดำเนนิ การดว้ ยเงนิ ราชการลบั ของสหรัฐค
จำนวน 300,000 บาทต่อเดือน (กาญจนะ 2546, 39-40 ; ทตุ ) 2532, 169)
สำหรบั ภารกิจประการท่ีสองของชีขพั พลายคือการสนับสนนุ ตำรวจไทยนน้ั
เบ^ร๕ด อดีตโอเอสเอส เป็นผูร้ ับผิดชอบการฟกิ ปฏิบัตกิ ารตำรวจพลรม่ (Parachute
ตB่อatมtaาlชio!nอ)เอรไุ่นดแ้สรง่ กรซ.อง่ึ .เเกจดิมขสน์ ทแลคี่ รา่ ์ย(เJอaรmาวeณั s จังหวัดลพบรุ ี ในเดือนเมษายน 249425
William Lair) และ ร.อ. เออรเนส ชีค
(Ernest Jefferson Cheek) เข้ามาเปน็ ครฟู กิ ทัง้ คู่มีฐานะเปน็ ข้าราชการตำรวจ ทำ
หน้าทฟ่ี ิกตำรวจพลร่มตามหลักสตู รการรบแบบกองโจร มกี ารฟกิ การใชอ้ าวุธพิเศษ
การวางระเบดิ ทำลาย การก่อวินาศกรรม ยทุ ธวิธึตา่ ง ๆ และการกระโดดร่ม2', ตอ่ มา
มีการขยายโครงการฟกิ ตำรวจตระเวนชายแดนจำนวน 7,000 คนอย่างเรง่ ดว่ นในค่าย
ฟกิ ที่อำเภอจอทอ จังหวัดนครราชสมี า เพ่ือปอ้ งกนั การแทรกซืมของคอมมิวนิสต์ทาง
อีสานและทางใตข้ องไทย (Lobe 1977, 20)27 ตัง้ แตน่ ้นั มากรมตำรวจและท'ี่ปรึกษาชาว
-นคร (2530, 10) ; Lobe
2493 มรี ายงานของฝรง่ั เศสวา่
(ฝ1ร9ั่ง7เ7ศ,ส1ไ9ด,ส้ fง่nป.lฏ3บิ ?ตั 1ิก2า9ร)ล;ับพเขนั า้ ลไปักดใน(ภ2า5ค1อ7ส,า1น7ข1อ8ง)ไ.ทเยดเือพนื่อคตลุิดาตคามม
กิจกรรมข1 องพากเวยิ ดมินห์ (Goscha 1999, 324 ; Tarlmg 1996, 159) .
26 หจช- (3) สร 0201,14/14 เอกสารสาี นกั นายกรฐั มนตรี เรื่อง จ้างชาาค่างประเทศเป็นครู
ฟกิ หคั ตำรวจรมี (21 ชันว' าคม 2496 - 18 มกราคม 2502) หนงั สอื จากพล.ต.อ. เผ่า ศรียานนVI
รัฐมนตรชี ่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย องึ เลขาธิการคณะรฐั มนตรี รันที่ 15 ตลุ าคม 2496; 40 ปี
ฅชด. 6 พฤษภาคม 2536 (2536, 68) , เจ้าหนาั ทท่ี ขี่ ีไอเอหรอื ซีซพั พลายส่งเขา้ มาปฎนดั งานในไทย
เชน่ เจมส์ วิลเลียม แลร์ (James William Lair) สอนการใช้อาวธ, จอหน์ แอล, สาื ร์ท (John
.วJLoอ, hลHn์เตasorอtnร),์),ปพพเีี.ดออคลรูซบ(โPยุคaสuท(lW์),(Paโeรlttวeerrรอ็ JpกooเกKsอt)uร,z์ mเ(อRอuhรke์เ)นuสสKอเจoนฟcกkเาฟeรr่อก)รรดสะ้นอโนดซกดคีรระ่ม(โ,Eดนrดnราe่มยsแ,tพกJทนิefยf(จ์eGอrseหonน์ne)ด,C้นโhชe(eาDรkrดั),,
ฟาน วินกี (Richard Van Winkee) และชาร์ล สทนี (Charle Steen) บุคลากรเหล่านเี้ คยทำงาน
กับกระทรวงกลาโหมสหรฐั ฯ มากอ่ น พวกเขามปี ระสบการณไ์ นปฏบิ ัตกิ ารก่ึงทหาร การใช้อาๅธ
การขา้ ว การบำรูงรักษาวทิ ยุส่ือสารและพาหนะ การกระโดดรมี แตพ่ วกเขาไม่มีประสบการณ์ดา้ น
งานตำรวจเลย นอกจากนี้ เจ้าทนาั ทขี่ องซีซพั พลายนาจากสายลบั และเจ้าทนัๅท่ีของกระทรวง
กลาโหมสหรัฐฯ (นคร 2530, 209 ; Lobe 1977, 23) .
7 ตอ่ มาไดจ้ ค้ ฅัง้ ตำรวจตระเวนชายแคนขนคามมดีคณะรฐั มนตรีเมื่อวนั ที่ 5 มนี าคม 2495 เพ่ือ
96
สูภ่ าวะกง่ึ อาถเานิคมในยคสงครามเย็น
อเมรกิ ันทหี่ ลง่ั ไหลเข้ามาในฐานะเจา้ หน้าทีข่ องซีซพั พลายไดร้ ว่ มมือขยายคา่ ยฟกิ ในอีก
หลายพนที่ เช่น อบุ ลราชธานี อุดรธานี และเชียงใหม่ {สทิ ธิ 2536, 39) นอกจากนี
ชีชัพพลายยงั ชว่ ยเหลอื ในการฟกิ กองกำลังพลเรอื นกึง่ ทหารในการรบนอกแบบแผน
การแทรกซมึ และให้อาๅธแกต่ ำรวจตระทนชายแดน เชน่ ปืนคารบ์ ิน มอรต์ า บาชกู า
ระเบิดมอื อุปกรณ์การแพทย์ ต่อมาพัฒนาเปน็ รถเกราะ รถถงั และแเถคิ อปเตอร์
(Lobe and Moreil 1978, 157) ทง้ั นีค้ วามช่วยเหลอื ของซไี อเอทไี่ หก้ บั ตำรวจนั้น
ปืนความลับมาก แม้แตส่ แตนตัน ทูตสหรัฐฯ ก็ไมร่ เู้ ร่ืองความชว่ ยเหลอื ดังกลา่ ว
ตอ่ มาเมอ่ื เขารแู้ ดก่ ็ไมม่ ีอำนาจแทรกแซงกิจกรรมตา่ งๆ ความช่วยเหลือในทางลับนี้
สรา้ งความไม่พอใจใหก้ ับเขามาก (Tarling 1996, 158)
สำหรับความช่วยเหลอื ทางการทหารของสหรฐั ฯแกก่ องทพั ไทยนนั้ เมือ่ กองทพั
เกาหลเื หนอื บุกเกาหลืใด้ในเดอื นมิอนุ ายน 2493 กระทรวงการต่างประเทศและ
ก-ารลรามโาหธมกิ ขารอรงว่สนหรระัฐหฯวไ่างดกต้ รกะทลรงวกงนั กใานรตตา่ ้นงปเดรอืะเนทกศรกกบั ฎกราะคทมรปวีเงดกยี ลวากโหันมนนั้ (Unทiจ่ีteะdสSํงคtaณteะs
. .เMอฟili.tarเมyลSบuี rv(JeoyhnTeaFm. )Mเeตlน็byท)างผม้ชู า่วสยำพรวเิ ศจเษอขเชอยี งตระมวชัน.อตอา่กงเฉปียรงะใเตท้ศโฝดา่ ยยมกีจิจอกหา์นร
คะวนั ออกไกล และพล ร อ, กราฟฅ์ บ.ี เออรส์ กนิ (Graves H. Erskine) ผูบ้ งั คบั การ
กองพลนาวิกโยธินท่ี 1 ค่ายเพลเดลตัน แคลิฟอร์เนีย ทำหน้าทีส่ ำรวจสถานะทางทหาร
ในภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงไตท้ ี่จะะถกู คอมมวิ นิสต์คกุ คาม โดยสหรัฐฯมีแผนการ
'หค้ วามชว่ ยเหลอื ทางการทหารแกก่ องทพั บกไทยโดยไหอ้ าวธุ สำหรับ 9 กองพล สว่ น
กองทพั เรอื และกองทพั อากาศให้อาวธุ และการฟิกการทหาร2'* จากนั้นรัฐบาลจอมพลป.
ไดต้ อบสนองทา่ ทขี องสหรฐั ฯ ต้วยการตดั สินใจเสนอทจ่ี ะสง่ ทหารไทย 4,000 นาย
บาั ร่วมสงครามเกาหลี (เดลิเมล,์ 21 กรกฎาคม 2493) ทำทคี ังกลา่ วของรัฐบาล
จอมพล ป. สร้างความประทับใจให้ประธานาธิบดที รูแมนเปน็ อยา่ งมาก (Truman
1965, 423)
ท..หำหาดนไ้าทถยตี รเวรจ่อื ตงรการแมละตรำะรววงัจรแกัจษ้งวาชา่ าเยนแ่อื ดงนจา(กหกขรชม.ตมำรทว.จ0ไ2ด0้ด1้ัง.ก7/อ1ง7ตำเรอวกจสราักรสษำานดักนิ งแาดนนปชลนั ัดใกหรมะ่อทึงรขวอง
ใหน้ ำเรอ่ื งเสนอรฐั มนตรวี า่ การดว้ ย [พ.ศ. 2495]).
s Library of Declassified CK3100360771, Memorandum For President,
Congress,
"
10 July 1950; กองบรรฌสาร กระทรวงการดา่ งประเทศ I 1105-344-301-401-9301 ไทยขอความ
ช่วยเหลือต้านธาๅธยุทขภัณฑ์จากสหรัฐฯ เพื่อรว่ มรบในสงครามเกาหลี 2493-2494, วรการบัญชา
รฐั มนตรีว่าการกระทรวงการด่างประเทศ ถึง เลขาเการคณะรฐั มนตรี 26 กรกฎาคม 2493.
97
ขนดึก ศักสินา และพญาอนิ ทรี
เมือคณะกรรมาธกิ ารรว่ มระหว่างกระทรวงการต่างประเทศกบั กระทรวงกลาโทม
-ของสหรฐั ฯ เดินทางเขา้ มาสำรวจฐานทัพอากาศคอนเมอื ง กรฆคทู่ หารเรอื และกรม
ทปหระาเรมปินืนวใ่าหกญอง่ ฯทลพั ฯไทในยเชห่วมงาวะนั สทมี่ ท2่จี1ะสเขงิ า้หราว่ คมมสงค2ร8าสมงิเกหาาหคลม'ี ,'24ต9อ่ 3มาคสณหะรัฐกฯรรไมดา้สธง่ ิกคาณรฯะ
ทA่ปี ssรiกึ sษtaาnใcหe้ควAาdมvชi่วsยoเrหyลGอื ทroาuงกpาะรทMหAาAรแGห):,่งiสl หเดรินัฐทฯหางรมือาแถมงึคไท(Uยnไiนteเdดอื SนtaตteุลsาคMมiliเtพarอ่ึy
เตรียมการทำข้อตกลงว่าด้วยความรว่ มมือทางการทหารระหว่างไทยกับสหรัฐฯ ซงึ่
ตอ่ มาสหรฐั ฯ และไทยได้ลงนามในขอ้ ตกลงดงั กล่าวเมอื่ วันท่ี ใ 7 ตุลาคมปืเดยี วกนั
(จันทราและปืยนาถ 2521, 152) สาระสำคญั ในข้อตกลงคือ สหรัฐฯ จะใหค้ วาม
ชว่ ยเหลอื ทางการทหาร โดยอาวธุ ยุทโธปกรณ์ท้งั หมดจะโอนกรรมสิทธไิ้ ม่ได้หากไม่
ไดร้ บั ความยนยอมจากสหรฐั ฯ11 ขอ้ ตกลงทางการทหารระหวา่ งไทยกับสหรัฐฯฉบับนี้
มคี วามสำคัญมากในฐานะที่เป็นจุดเร่ิมต้นของการท่ีไทยไดต้ กเข้าสอู่ ำนาจของสหรฐั ฯ
ในช่วงเวลานัน้ สหรฐั ฯ เห็นว่านโยบายต่างประเทศของรัฐบาลจอมพลป.พิบลู -
สงครามท่ีไดใ้ ห้การรบั รองรัฐบาลเบาได้ ไมร่ ับรองจนี แดง และกระดือรือรน้ ในการส่ง
ทหารเข้าสสู่ งครามเกาหลนี ัน้ แสดงวา่ รัฐบาลไดผ้ กู พนั ตนเข้ากับการตอ่ ตา้ นคอมมิวนสิ ต์
.และแสดงความเปน็ มิตรกับสหรฐั ฯอยา่ งชดั เจน ขณะทสี่ หรฐั ฯ เองกต็ ้องการสรา้ งความ
แนบแน่นกับรัฐบาลจอมพล ป เพือ่ ใหส้ นับสนนุ นโยบายตอ่ ตา้ นคอมมิวนิสต์ไนเอเชย
ตะวนั ออกไกลตอ่ ไป ทั้งนี้การเมืองไทยท่ีผ่านมาภายใตร้ ฐั บาลจอนพล ป.นนั้ 1'โมม่ ิ
เเหสถตียุใหร!ภ้ มา่มพคี วเนาม่อื ตงจ่อาเนกรอ่ื ัฐงใบนากลาตร้อดงำเเผนชินิญนหโนยบ้ากายับตกาามรสพหยราัฐยาฯมดรัฐงั นปั้นระหสหารรบฐั อ่ฯยจคงี ตรั้ง้องเกปาน็ ร
29 หขช. กต 73.7.1/87 เอกสารกระทรวงการต่างประเทศ เรือง คณะสำรวจอเมรกิ ันเดนิ ทางมา
ประเทศไทย (พ.ศ. 2493) หนังสอื เลขที่ 84 Stanton เอกอัครราชทูตอเมริกัน ถึง นายวรการบัญชา
รฐั มนตรีวา่ การกระทรวงการตา่ งประเทศ วันท่ี 9 สิงหาคม 2493 ; หจช1 . (3) สร 0201.13.1/2
หนงั สอื กระทรวงการตา่ งประเทศ นายเขมชาติ บฌุ ยรัตพ่นฐ่ ์ รัฐมนตรีชว่ ยวา่ การกระทรวงการต่าง
ประเทศ ถึง นายกรฐั มนตรี วนั ท่ี 26 กันยายน 2493.
ต่อมาแมค (MAAG) ไดเ้ ปลยนชอ่ี เป็นคณะที่ปรก!ภทางการทหารลหรัฐอเมรกิ าประจำประเทศไทย
หรอื ขสั แมคไทย (joint United States Military Advisory Group, Thailand : JUSMAGTHAO
ในเดอี นกันยายน 2497
91 หจช. (2) สร 0201.96/8 เอกสารสำนกั นายกรฐั มนตรี เรอื ง ข้อตกลงเก่ยี วดว้ ยการชว่ ยเหลอ
ทางการทหารแก่ประเทศไทยของสหรัฐอเมรกิ า (6 กนั ยายน 2493 - 28 กรกฎาคม 2498).
98
สภ่ าวะกึง่ ทาณาพฌิ ไนยุศสงครามเธน็
ทีจะทำไหร้ ฐั บาลมีเสถียรภาพทางการเมืองและมเี ศรบชิกจิ ท่เี ข้มแข็ง ' ไทมลั {Times)
รึงเป็นนติ ยสารช้ันนำวเิ คราะหว์ า่ รฐั บาลของจอมพลป.ไดแ้ สดงทา่ ทือยา่ งขดั เจนไน
.ทรตอ่ สู้กบั คอมมิวนิสตโ์ ดยหวังทีจ่ ะไตร้ บั ความชว่ ยเหลอื จากสหรัฐฯ''1 ส่วนสแตนตนั
ทูตสหรฐั ฯ เห็นวา่ ตราบไดทีร่ ัฐบาลจอมพลป ยังคงสนับสนุนสหรัฐฯสหรฐั ฯ ก็จะยังให้
ความช่วยเหลือต่อไป 1'
ความขดั แย้งในคณะรฐั ประหารท่ามกลางการรกุ ของกลมุ่ รอย้ลลสิ ต์
โครงสร้างอำนาจไนคณะรัฐประหารชว่ งปี 2490-2493 ต้งั อยบู่ นฐานอำนาจ
กขอบั งคพา่ ลยข.ทอ.งผพินล.ชทณุ .กหาะจวัณกาใจนสฐงาคนระาเมป็นรผอู้บงัญผ้บู ชญัากชาารกทาหราทรหบากรแบลกะผชนู้ ง่ึ ำมขีนอางยคทา่ ยหราารชบคกรู
รำ่ นวนหนึง่ ไหก้ ารสนับสนนุ โดยมจี อมพล ป. พิบลู สงครามเป็นแกนกถางของความ
สัมพนั ธ์ทางอำนาจ ความขดั แยง้ ระหว่างพล.ท. ฝ็นกบั พล.ท. กาจเพิม่ ช้นั เน่ืองจาก
. . .พล.ท กาจตอ้ งการชว่ งชิงตำแหนง่ ผ้บู ญั ชาการทหารบกจาก พล ท ผิน โดยใตเ้ ริ่ม
ขยายอำนาจทางการเมอื งดว้ ยการ'ให้การสนบั สนุนพรรคประชาธิป๋ตยเ์ พิ่อห้าทายคา่ ย
-กราาชจคเสรมู ทอำใ(หฟร้จเีอพมรพสลส์ป2.4ต9อ้ 3ง,เล4น่2บ4ท5ป, ร6ะ0ส) าตนอ่ คมวาามพขลดั .ทแย.้งกราะจหพวยา่างยพามล.โทจ.มผดนิ ีพกลบั .พท.ลส.ทน.
ด้วยการเขียนหนังสอื ชดุ สารคดตี ึกลับ เร่อื งffกานะการณ์ชองกตู้ ึมตน เพอื่ กล่าวหา
5•ภ4พ; ลฟ.ทรเี.พสรนสฉสอ้์ 2ร4าษ93ฎร;บเตงั หึยงลไวทงบท, ำ1ใหพ้พฤศลจ.ทิก.าสยนนไม24่พ9อ2ใ)จทปีถ่ ลกู าเยปเีดดโือปนงสงิ(กหาาจคม2429429ง2,
จอมพลป.ต้องการไหพ้ ล.ร.ต. ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ้ อดตี นายกรัฐมนตรีกล่มุ ปรดื ื
เข้ารว่ มคณะรฐั มนตรี โดยหวังว่าจะทำไห้สหรฐั ฯ พงึ พอไจและให้ความชว่ ยเหลอื
ทางการทหาร นอกจากน้ี เขายงั ต้องการนำนักการเมืองกลุม่ ปรีดีกลบั มาสูก่ ารเมอื ง
เพือ่ บนั่ ทอนอำนาจของพรรคประชาธํปต้ ยั แต่ช้อเสนอดงั กลา่ วถกู ขัดขวางโดยพล.ท.
กาจและเขมชาติ บณุ ยรตั พนั ธ์ เนือ่ งจากกลุม่ 'ของเขาสนับสนุนพรรคประชาธิป๋ตย์ จึง
32 "Policy Statement Prepared in the Department of State, 15 October 1950,” in
Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6 (1976b, 1529-30),
.3.3 ทจช. กด 80/29 เอกสารกระทรวงการฅืางประเทศ เร่อื ง บทความเกีย่ วกบั ประทาศไทยใน
หนงั รอพมิ พ์ THE TIMES (พ,ศ. 2493).
34 “Stanton to Ti e Secretary of States, 19 March 1951,” in Foreign Relations of
the United States J950 Vole (1976b, 1599-1601); Coast (1953, 51).
99
ชนุ ศกึ ศกั ดนา และพญาอึนทรี
ไมต่ อ้ งการใหพ้ ล.ร.ต. ถวัลยก์ ลับมาฟน้ ฟูพรรคสหชีพและพรรคแนวรฐั ธรรมนญู ขนมา
.เป็นคูแ่ ข่งทางการเมืองอีก เหตกุ ารณ์นัใ้ ต้กลายเปน็ ชนวนความแตกแยกภายในคณะ
รฐั ประหาร หรอื ในกองทพั บกระหวา่ งจอมพลป พล.ท. ผืน และพล.ท.กาจ515
ไมเ่ พียงแต่ความแตกแยกในกองทพั บกเทา่ นั้น แตก่ ารทีคณะรฐั ประทารกลับ
ขนมามีอำนาจอีกคร้ังภายหลังการรัฐประหาร 2490 ทำให้กองทัพเรือซ่ึงเคยไต้รบั การ
สนับสนุนจากรัฐบาลกลุม่ ปรีดีให้ข้ึนมามอี ำนาจแทนกองทพั บกตกจากรำนาจลงไปอที
ซงสร้างความไมพ่ อใจให้กับกองทพั เรือเป็นอย่างย่ิง และพวกเขาตอ้ งการท่จี ะท้าทาย
อำนาจของกองทพั บก นอกจากนัใ้ นห้วงเวลาดงั กลา่ วรัฐบาลจอมพลป.ยงั ต้องเผชิญ
มหิพนกัา้ กตับ้อปงกัญลห่าาวคถวึงากมาขรัดตแอ่ ยต้ง้าภนาจยาใกนกกลอ่มุ งรทอพั ยบลั กลซิสง่ึตเภ์ปาน็ ยฐใานนวกะำบลบังรทา่ใี ชหกก้ าารรสเชนน่ บั ลกนรูนณรีทฐั,ีมบ.าจล.
บปรญดื ชเิ ทา พรยม์พวง. ษตา่์ งเทปวรกะเลุ ทศปลผดั ้เู ปกร็นะคทนรสวนงกทิ าขรอตง่างจปอรมะพเทลศป.ไอตอพ้ กยไาปยาโมดขยับกไลล่าน่ วาหยาววรา่ กนาารย-
วรการบัญชา1ใมม่ คี วามสามารถในดา้ นการตา่ งประเทศเทียบเท่าพระองค์36
ทา่ มกลางอกี ภายนอกหลายด้านของรฐั บาลจอมพลป.ท่ีมาจากการทา้ ทาย‘บอง
กลุม่ รอยล้ ลิสตแ์ ละกลุม่ ปรดิ ี17 ชีไอเอรายงานวา่ จอมพลป. เลอื กท่ีจะร่วมมอื กบั กลมุ่
ปรดื ผึ ู้เป็นมติ รเกา่ ของเขามากกวา่ กลมุ่ รอยัลลิสต์ เขาไดป้ ระกาศทางวทิ ยดุ ้วยนํ้าเสียง
ท่ชี ใหเ้ หน็ ถงึ ความเป็นไปไดท้ ่ีจะขอคืนดีกบั ปริดี สาเหตอุ าจมาจากการทีเขาตระหนกั
ถงึ พลงั ทางการเมอื งของกล่มุ รอยัลลสิ ตท์ ี่เขม้ แข็งข้นึ อยา่ งรวดเร็วทงั้ ในรฐั บาล รฐั สภา
และสังคมภายใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบับ 2492 ทใ่ี ห้อำนาจทางการเมืองแกพ่ ระมหากษัตรยิ ์
และสรา้ งความได้เปรียบแก่กลุ่มรอยัลลสื ตม์ ากกวา่ กลุม่ การเมอื งอื่น38
1 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R003300290006-5,
22 September 1949, “Communist Strategy and Tactics in Thailand.”
-NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA RDP82-00457R002800780003-7,
20 June 1949, “Opposition to M.c. Pridithepong Devakul.”
-37 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945 1949 Box 7251, Hannah to Secretary
of State, "View of a Pridi Supporter on Political Event in Thailand-Summary of
Paper on Thai Political Development Written by a Supporter of Pridi Phanomyong,”
30 December 1949.
-1, !< NARA, CIA Records Search Tool (CREST), ClA-RDP79 Ol 082A(M)0100020022-4,
12 December 1949, “Phibul Paves Way for Pridi Reconciliation."
100
สภ่ าวะทงอาณาน็คมใ,นยคุ สงครามเย็,น
I ในขณะทีศ่ กึ ภาบในคณะรัฐประหารนน้ั ยังคงคกุ ร่นุ ต่อไป โดย พล.ท.กาจ กาจ-
สงคราม ประกาศเปน็ ปฏปิ ๋กทก์ ับจอมพลป.พิบูลสงคราม พล.ท. ผนิ ชุณหะวัณ และ
พล.ต.ต. เผ่า ศรียานนท์ อชา่ งเปดิ เผย จากน้นั เขาได้ร่วมมอกับกลมุ่ รอยัลล็ศตแ์ ละ
พรรคประชาธปิ ้ตยเ์ สนอญัตติอภิปรายเพอ่ื ลม้ รัฐบาล39 ดอมาสมาชิกวฒุ สิ ภาทม่ี าจาก
I การแตง่ ตัง้ โดยพระมหากษตั รยิ ใ์ ดเ้ คล่อื นโหวขดขวางการบริหารงานของรฐั บาลด้วย
[ การยับยง้ั รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณปี 2493 ทำใหส้ มาชกิ คณะรฐั ประหารและ
.อดีตคณะราษฎรบางคน เช่น พล.ต.ต. เผา่ และพล ท. มงั กร พรหมใยธี ไปเจรจากบั
ท์ยง คิรขิ ันธ์ อดีตเสรไี ทยและแกนนำสำคญั คนหนึง่ ในกลุ่มปรีดี เพอ่ื ขอการสนบั สนนุ
รัฐบาลจอมพลป. จากสภาผูแ้ ทนราษฎร โดยเตยี งตัดสนิ ใจใหส้ .ส.ในกลุม่ ของเขามมี ติ
เยนนี ึอ่ ยงนั จกาการเขปารไะมกต่ าอ้ ศงใกชาง้รบใหปพ้ระลม.ทา.ณกเพาจ่ือขลน๋ึ ม้ มลาา้ นงีอมำตนขิ าอจง',ส' มาชิกวฒุ สิ ภาแตง่ ต้ังได้สำเรจ็
สำหรับความขดั แย้งระหว่างกองทพั นน้ั กลางเดอื นธนั วาคม 2492 ซีไอเอ
รายงานว่า กองทัพเรอื และกองทัพอากาศมีแผนการรัฐประหาร แต่แผนการรวั่ ไหลเสีย
กท่อำในห้รโฐัดบยาพลลป.รตะ-กสาฤศษปดล้ีดชพนละ.อร.ัชทฅ.์หไลดว้รงาเยทงวาฤนทเรธือ่ ิพ้ งนั ดลังกึกจลา่ากวตใหำแ้กหับนจง่อผมูม้ พญั ลขปา.กราับรททรหาาบร
อสานกแาลศะสพาลเห.ดต.ขุ สอฤง'ษกดารใ้ิ พนยกาายราจมัดรซฐั ปื้ออระาวหธุาใรหคร้กง้ั อนงมี้ทาัพจหากลปาญัยกหราณกาี รเชคอ่นรร์รปัถชถัน่ังเขบอรงนพกล้นิ .ทท.ี่
อือ้ ฉาว ทำให้นายทหารในกองทพั บกจำนวนหนึ่งไม่พอใจ ซีไอเอเห็นวา่ ในการ
พยายามรฐั ประหารครงั้ นี้มคี วามแตกแยกในกองทพั บกและระหวา่ งกองทัพดว้ ย41 แม้
35 น?)รสาร, 1 พฤศจิกายน 2492 ; NA, F0 371/76277, Thompson to Foreign Office,
6 December 1949-
40 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Memorandum of
Conversation James Thompson and R. H. Bushner, 12 August 1949 ; Hannah to
Secretary of State, 14 December 1949.
41 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R004000600004-1,
อ27ดุลDeอcดeลุmเคbชerจร1ัส94ม9ีค» ว“Cามuเrกr่ียeวnขt อ้ Pงoกliบั tiกcาaรlพCยrาiยsiาsมiรnฐั ปTรhะaหilaารnคdร.”้งั นไน้ีตร้ายายงนาอนกฉจบาบั กนน้ีรี้ ะจบอวุ บ่าพพลล.ปอ
.
.
พิบลู สงครามไดแ้ จง้ กับสนตนคนั ทดสหรฐั ฯว่าพล.ต. สฤษค ธนะรฬั ์ มคี วามเกี่ยวขอ้ งกับการ
คอร์รปั ช่นั ของกองทัพบกในการชัดซ้mถกงั ณรนกิน้ จำนวน 250 กัน และเขามธี ุรกจิ ค้าฟนิ จากรัฐ
ฉานสง่ ไปขายย้งส์องกง INARA, RG 59 General Records of Department of State, Central
101
ชุนลึก คักดนา และพญาอนิ ท1
.รัฐบาลจอมพล ป. จะรอดพน้ จากการพยายามรัฐประหารทีเ่ กิดข'นจากความรว่ มมือ
ระหว่างกองห้พไดก้ ็ตาม แต่ปญ้ หาท่ีเขาต้องดำเนน้ กๅรแกไขออ่ๅงเรง่ ด่วนคอื ควๅบ
แตกแยกภายในคณะรัฐประหารซึ่งเปน็ ฐานกำลังท่ีค้าํ จุนรัฐบาล1เองเๆๅ จอมพล ป.
ตดั สนใจทีปะึ สนับสนนุ พล.ท. ผนิ ชฌุ หะวัณ ผูบ้ ัญชาการทหารบก มากกวา่ พล.ท.
กาจ กาจสงคราม รองผู้บัญชาการทหารบก เขาส่งั การให้พล.ท. กาจยุตกิ ารให้
สคว้มาภมานษ่าณเชีอเขถียอึ นขอแงลคะณดะีพรมิ ฐั พป์ รสะาหร•าครดีลแึกตส่ พบั ล.1ทร.รกงสาจถปานฏิเะสกธาร(กพ่ริม่ขพรง์1!ผทู้ลยมึ ,ต1น0 ที่ทำลาย
มกราคม
. . .รต2า่อ4ย9ไงป2าน;จแพาผก่รนืเนพกัน้ราสรกรฅลฐั์า2ปง4ดร9ะกึ 3หข,อาร7งข4วอ-นั 7งท5พ่ี) 2ลแ6ทลมะ.กยกงัารคจาตคงเอ่มคจล2ออื่ 4มน9พไ3ลหพวปทล..้าทใทน.าวผยนัินอรำแนุ่งลขาะ้ึนจพขพลอลงต.ทพ.ตล.ก.ทเาผ.จ่าผถไินูกด้
. .จจอับมกพมุ ฐลาปน.ไกตบ้สฏงั ปโลดดยพพลล.ท.ต..กสาจฤจษาดก๋ีแรลอะงผพูบ้ ลัญตช.าตกาเรผทา่ รห่วามรบมกือแกลนั ะจใับหกเ้ ขุมาเเดขนา ทจาางกอนอน้ัก
นอกประเทศทนั ที ความพ่ายแพ้ของ พล.ท.
กาจทำใหค้ วามแตกแยกภายในคณะ
รฐั ประหารบรรเทาลงชวั่ คราว42
ภายใต้ระบอบการเมอื งท่ีกลมุ่ รอยัลลสิ ตอ์ อกแบบผ่านรฐั ธรรบบูญป็บบั 2492
ทำใหจ้ อมพล ป. ตอ้ งหันมาสร้างความแข็งแกรง่ ใหก้ ับรัฐบาลของเขาผา่ นสภาผู้แทน
รตา่อษสฎกู้ รับดพว้ รยรกคาปรรพะยชาายธาิปม้ตจดัย์ต(้งั เกกียลรมุ่ ดกศี ารักเดม้ี,ือ1ง2ฝา่มยกรรัฐาบคามลช2อื่49“3พ;รสรคายปกรละาชงา,ธ1ิป4ไตมยก”ราเพคมื่
2493) ความเคลอื่ นไหวดงั กล่าวทำให้กลมุ่ รอยลั ลสิ ฅ์ทีเ่ ปน็ สมาชิกวฒุ ิสภานำโดย
พระยาอรรถการยี ันพิ นธ์ หลวงประกอบน้ดีสาร และพระยาศรธรรมราช วจิ ารณ์รฐั บาล
Decimal File 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation p. Phibunsong-
gram and Stanton, “Corruption in Army and Government service,” 16 June 1950;
4N1109A5,1M)Fa. Oyสถ13า97น510ท/8ูต;4อ3Fง4Oก8ฤ,3ษ7Tใ1นh/ไ9oท2mย9p51ดs2o้รnาWยงhtาoiนttวMinา่ rg.รtoถBnถeงั vญtionร,นFก“oSน้ิrieเaปimgน็ nย:ทุ OAโfธnfปincกeuรaณ()Mต์ Rกoไerเvrนiiseจowาnท)สf,oงr1ค6ร1าA9ม4pโ9ลr,กi”l
ฅ25ร0ังทคีสันองแทต่รบถรมิษงััทmสาลยา่ ฟน้า้ีใชแล้ก! บาร1ไนม่1ปไดีนถ้ บึงรษิ21ัท0ขอคงันสนและสฤษดเป็นนายทนๅ้ สง่ั นาร)ากคัรทงั กาว่านๅน
NARA, RG 319 Entry 57, Sgd. Cowen Military Attache Bangkok to CSGID
Washington D.c 28 January 1950 ; “รายงานการประชุมสภาผ้แู ทนราษฎร ครงั้ ท่ี 12/2493
(วสิ ามัญ) ชุดที 1 10 กุมภาพนั ธ์ 2493,” ไน รายงานการปรZชมล[ภาผู้แทนรา yฎร สมัยวลทมัญ
พ.ศ. 2493 เล์ม I (2497, 1624-27); ฟรเพรสส์ (2493, 78-82).
102
ซ่ึภาวะกงึ่ อาณานคิ มใน!jคสงค ฑพเย็น
ว่าจอมพลป. ควรลาอฮกจากตำแหนง่ นายกรัฐมนตรี และ'ใหม้ กี ารจัดตงั้ รัฐบาลผสมที่
-มกพีารรเรมคือปงร(ะ‘หชลาธกั ปิ เมัดอื ยเ์}ข,้า1ร7ว่ มมรกฐั รบาาคลมแท2น49ร3ว)มคถึงวใาหม้คเคณละื่อรนฐั ไปหรวะขหอารงสต้อมงาอชอิกกวไุฒปิสจภากา
ดังกลา่ วทำใหป้ ระเทอื ง ธรรมสาลี ส.ส. จังหวัดศรสี ะเกม วิจารณ์บทบาทของสมาชิก
ปเฒกคิสรภอางวภ่าาย“ใไตมร้ ่มฐั ีคธวรารมมจนำญู เป็น249ไม2ไ่ นด!้ี้เปม่เ็นปต็นวั ปแรทะนชปาธริปะชไตาชยน” นไมย่มงีปไรทะยโ,ยช1น9์ และการ
มกราคม
^พ24ร9ะ3ม)หาหกนษ'บัง'ตสร=.อึ ย๙พแมิละพกไลทมุ่ยรขอณยะัลนล้ันิสรตาใ์ยนงาหนลวาา่ยทคาวงาเพมเ่ือคโลคอ่ื น่ นลไ้มหรวฐั ทบาางลกนาร้ันเมทือำงใขหอ้พงสลถ.ตาบ.ตัน.
เผา่ ศรียานนท์ สงั่ การให้ตำรวจสนั ติบาลสะกดรอยความเคล่อื นไหวของกรมขุน
ชัยนาทนเรนทร ผสู้ ำเรจ็ ราชการค และนักการเมอื งกลุ่มรอยัลลิสตอ์ ย่างใกลช้ ดิ
(ประชาธปิ ไตย, 20 มกราคม 2493)
1แม้สถาบันพระมหากษตั ริยแ์ ละกลมุ่ รอยัลลิสต์จะประสบความพา่ ยแพ นการ
รกั ษาอำนาจให้กับรัฐบาลควง อภยั วงคํ ซ่ึงเป็นตัวแทนของพวกเขาท่คี กู บงั คับให้ลง
จากอำนาจโดยคณะรัฐประหารกต็ าม แต่พวกเขายังคงประสบความสำเร็จในฐานะ
สถาปนกิ ทางการเมืองที่ออกแบบระบอบการเมืองทีท่ ำใหพ้ วกเขาไดเ้ ปรียบภายใต้
รฐั ธรรมนูญ 2492 ต่อไป ซึ่งน่าไปส'ู่ปัญหาความขัดแย้งระหว่างผูส้ ำเรจ็ ราชการฯ
สมาชกิ วุฒสิ ภา กับรฐั บาลจอมพลป.ในเรอื่ งการแตง่ ตงั้ สมาชกิ วุฒิสภาทดแทนเข้ามา
ใหม่ นอกจากนี้ สถานทูตสหรฐั ฯรายงานวา่ ความยากลำบากทรี่ ัฐบาลตอ้ งทำงาน
รก่วับมวปฒุ รสิ ะมชาุมชคกิ ณแะตอง่ งตคัง้ มนนัน้ ตสรง่ ดี ผ้วลยใ,ห3 ้นายกรัฐมนตรีต้องการโต้กลบั ดว้ ยการเสนอขอเขา้
กลุ่มรอบลั ลิสต์กับกบฏแมนฮัตตนั ะ แผนซอ้ นแผนไนการโค่นลม้ รฐั บาล
กลุ่มรอยในลั ลชสิว่ งตด์แน้ลทะกศลวรมุ่ รปษรดื 2ีเ4ป9็น0คอวาำมนสาจัมทพาน้ งใก?ใานรเลมักอื ษงขณอะงบจาองมคพรลัง้ กปร็ .ว่ ทมต่ี มง้ั อื อกยนัทู่ เา่พม่อื กดล่อาลง้
กบั อกี กลุ่มหน่งึ ในกลางปี 2493 ขีไอเอรายงานกวะแสขา่ วการพยายามรัฐประหาร
Bangkok Post , 18 December 1950 ; NARA, RG 59 General Records of Depart*
ment of State, Central Decimal File 1950*1954 Box 4184, William T, Turner to
Secretary of State, “ Political Report for November 1950,” 26 December 1950 ;
“Political Report for December 1950 and January 1951 ,” 21 February 1951.
103
ขนุ ศึก ศักดินา และพญาอนทรี
รัฐบาลจอมพลป.โดยกสุ่มปรดี ีและกลุ่มรอยลั ลลิ ,ต’' 1 อยา่ งไรกต็ าม ท้งั สองกลุม่ ล้วน
ปราศจากกำลงั ทางการทหารที่จะใชอ้ ดึ อำนาจ45
ปลายปี 2493 การตอ่ สทู้ างการเมืองระหวา่ งรฐั บาลจอมพลป.กบั กลุ่มปรีดแึ ละ
กล่มุ รอยลั ลิสตย์ ังคงดำเนินไปอยา่ งแหลมคม มกี ระแสข่าววา่ จะเกิดการรัฐประหาวโค่น
ล้นรัฐบาล4'1 ทา่ มกลางสถานการณ์ดงั กล่าว หนงั สือพมิ พ์ทีส่ นับส,นนู รฐั บาลตงั้ แตป่ ลาย
ปี 2493 ถึงตน้ ปี 2494 เชน่ ธรรมาธปิ ต้ V และ บางกอกทรบูน (Bangkok Tribune)
ไดล้ งขา่ วประณามบทบาททางการเมอื งของกลมุ่ รอยลั ลสิ ต์ พรรคประชาธปิ ตั ย์ และ
สมาชกิ วฒุ สิ ภาอย่างหนกั แม้กระทั้งหนังสือพิมพ์ทม่ี จี ดุ ยนื ทางการเมอื งแบบกลางๆ
ก็มีความเหน็ ใจรฐั บาลท่ีถกกลมุ่ รอยัลลิสต์โจมดอี ย่างไม่มเี หตผุ ล ในขณะทีห่ นังสอื พมิ พ์
ฝา่ ยซา้ ยได้ประณามสมาชิกวฒุ ิสภาวา่ เป็นเครอ่ื งมอื ทไี่ มใ่ ชว่ ถิ ปี ระซาธิปไตยของชนชั้น
ปกครอง กลา่ วได้วา่ การเมอื งภายใตร้ ฐั ธรรมนญู 2492 หรือรฐั ธรรมนญู รอยลั ลิสต์ซ่งึ
ถวายอำนาจแกพ่ ระมหากษตั ริย์ในการแต่งตง้ั สมาชิกวุฒสิ ภาทง้ั หมด การแตง่ ตั้ง
องคมนตรใื ห้เปน็ พระราชอำาทจ รวมท้ังบทบาททางการเมอื งของผสู้ ำเร็จราชการฯ ได้
-4-1 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Centra] Decimal
File 1950 1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, Monthly Political
- -Report for May 1950, 15 June 1950.
4" NAM, CIA Records Search Tool (CREST), CIA RDP82 D0457R006100010001-6,
17 October 1950, “Coup Plans by Thai Navy Group/
4" NAHA, RG 469 Mission to Thailand 1950-1954, Entry’ 1385 Box 7, “Brief Political
รนrvey of Thailand," 20 November 1950. ในรายงานฉบับนีร้ ะบวุ า่ ฝ่ายคา้ นขณะ,แนมี 2 กสุม
ทอ พรรกประชาธิปัตย์ ซึ่งมีส.ส. จำนวน 30-35 คน มีนโยบายสนับสบุนผลประโยชนช์ องกลุ่ม
รอยลลสิ ต์และเจาท่ีดิน ต่อตา้ นคอมมิวนสิ ต์ แสะนิยมตะวันตก แต่พรรคฯไม่เข้าใจสถานการณโ์ ลก
พรรคฯรับการสนบั สนนุ จากกลุ่มรอย้ลลสิ ต์ เชน่ พระยาศรวี ิสารวาจาผมู้ ีบทบาทอยา่ งมากในการรีาง
รัฐธรรมนญ 2492 สมาชกิ สว่ นใหญข่ องพรรคฯมาจากพระราชวงฅ์ท่ีมบี ทบาทสงในขุฒสภา สว่ น
กลุ่มปรืดึเปน็ กลุ่มทก่ี ระจดั ท1ะจายจนไมป่ ป็ ระรทชกิ าพในสภาผแู้ ทนฯ พวณขาใหก้ ารสนบั สนนุ ปรดื ี
แสต่ อ่ ตา้ นจอมพลป. มีความคดิ เสรนยม หรอื เรียกว่าความคิดก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและปฏริ ปู สงคม
ซ่ีงเปีนผลมาจากแนวคดิ ในเคา้ โครงการเศรษฐกจของปรืลึ สมาชทิ สว่ นใหญจ่ บมาจากมหาวทิ ยาล้ย
วิชาธรรมศาสตรแ์ ละการเมีอง เคยเปน็ เสรไี ทยมากอ์ นส่อมาไดเ้ คยใหค้ วามช่วยเหลอื พากเวยิ คมินห
อย่างใกล้ชิด กลมุ่ นีใ้ ต้รบั การสนับสบนุ จากกองทัพเรอื โดยเฉพาะอยไ์ งยง่ิ พรรคนาวกิ ไยชิน มีสมาชกิ
ทีเ่ ป็นส.ส. จำนวน 12-15 คนในสกาผ'ู้แทนฯ; NARA, CIA Records Search Tool (CRFST),
CIA-RDP78-01617A006100020023-4, 4 December 1950, “Reported Plan for Coup.”
104
สู่ภาวะทง่ึ อาณานคิ ม,ในอคุ สงคราพเย็น
,สร้างปัญหาให้กับการบริหารงานของรฐั บาลเป็นอย่างมาก' 7 รัฐบาลจงต้องการยตุ ิ
อำนาจของสมาชิกวฒุ สิ ภาและบทบาททางการเมืองของผ้สู ำเร็จราชการฯ ดว้ ยการ
แกัเขรัฐธรรมนญู ฉบับดังกล่าว แตค่ วามตอ้ งการของรฐั บาลไม่อาจสำเรจ็ ไต้เนื่องจาก
-าลมุ่ รอยัลลสิ ฅจ์ ำนวนมากที่อยใู่ นรัฐสภานั้นขดั ขวางการทำงานของรัฐบาล ฏิให้รฐั บาล
แกัไขรฐั ธรรมนูญเพ่ือลดอำนาจของพวกเขาลง
ทง้ั กลมุ่ ปรดิ ีและกลุ่มรอยัลลสื ตต้ ่างไมพ่ อใจรฐั บาลจอมพลป.แตท่ ้ังสองกลมุ่
ซาดกำลังทางการทหารที่เพยี งพอในการรฐั ประหาร สำหรับกลมุ่ ปริดีแลัวแกนนำสำคัญ
เขน่ เตยี ง คิริขันธ์ ไมเ่ ห็นด้วยกบั แผนการใชก้ ำลังในการรฐั ประหารของปรตี ็ เน่ืองจาก
เตยี งและพวกมคี วามเหน็ วา่ การรฐั ประหารจะนำไปสสู่ ถานการณท์ างการเมืองทแี่ ยย่ ง่ิ
กขวอ่ามทพเ่ี ลปปน็ .อกยบั ู่ ปดรังดี นีเพ้ันอ่ื ปพรวะกโเยขชานจข์งึ พองยปายระามเทหศามหากนกทวา่างแสผรน้ากงาครวใชาม้กปำลรงั อ48งดกอางรรพะยหายวา่ามง
สเขรา้าไงตค้ใวหา้คมวปารมอชงว่ ดยอเหงรละอื หทวาา่ งงกกานั รเโมดือยงรแัฐกบ่มา!'กลดกำาเรนเมนิ ือกงากรลผ่ามุ่ นขพอลงเ.ตตีย.ทง.41,เผอ่ายา่ศงรไียรากน็ตนาทม์ โดย
การ
เจรจาระหว่างเตียงกับใเรดื ีไมส่ ำเร็จ ปรดื ยี ังคงดำเนินแผนการดงั กลา่ วตอ่ ไป สถานทตู
องั กฤษและซไี อเอรายงานว่า ปริดีได้ลกั ลอบเดนิ ทางกลับมาไทยในเดอื นกมุ ภาพันธ์
2494 เพ่ือเตรียมแผนการรัฐประหาร โดยได้รับความช่วยเหลอื จากเจมส์ ฑอมสัน
บเพาอีงกนอสกนโทิ พ'ขสอพ: ง,เ"ตโยี ดงยแปลระดิ อพี เยลาก็ ยซามานโเนดม้อนร์า้ วแไมหค้พโดลน.รัล.ตด.์ อดตี โอเอสเอสและบรรณาธกิ าร
ทหาร ขำหิรญั อดตี ผ้บู ังคบั การ
4' NAHA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal
File 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political Report
for December 1950 and January 1951,” 21 February 1951.
43 NA, FO 371/84352, Far Eastern Department to U.K. High Commissioner in
Canada,
-4 ' พล.
Australia, New Zไดe!a้ หla้กnาdรส, นIบัndสiนaนุ, จPาa3นkiคsรtaเ1nอ, งCอPุeyรlรoฌn, น1ก4กDารeเมceอื mงกbลe่มุ rเต1ยี9ง50ส.ร ขนช์
ต,ท. เผ่า ศรืยานนท์
ลงสมคั รสมาชิกสภาผู้แทนฯ (NARA, RG 59 General Records of Department of State,
Central Decimal File 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State,
"Political Report for December 1950 and January 1951," 21 February' 1951). สถานหดู
องั กฤษรายงานว่า เลียงกำลังหาหนทางไหเ้ กดิ การเจรจาคนคกันระหว่างจอมหสป.พิบลู สงครามกับ
ปรค พนมขงค์ (NA, C0 537/7115, Whittington to Foreign Office, 27 February 1951 ;
NA, FO 371/92954, Whittington เอ Foreign Office, 28 February 1951 ).
50 NA, CO 537/7115, Whittington to Foreign Office, 26 February 1951. หดู องั กฤษได้
105
ธนุ คิก ศักดนิ า และพญาอน^รี
พรรคนาวิกโยธนิ ทเ่ี คยใหก้ ารสนบั สนุนเขาในการก่อกบฎวงั หลวงให้เช้าร่วมแผนการ
รฐั ประหารอกี คร้งั '1 ทง้ั น้เั นปลายเดือนเมบายน 2494 พล.ท. กา1) กาจสงคราม ผเู้ ปน็
คแู่ ข่งข้นในตำแหน่งผบู้ ัญชาการทหารบกและตำแหนง่ ทางการเมืองของพล•อ. ผนิ
ชุฌหะวณั และพล.ต.ท. เผ่า ศรียานนท์ หรอื ค่ายราชครู แต่พ่ายแพ้และถกู บงั คบั ให้
ออกนอกประเทศ ไตล้ กั ลอบกลบั มาไทยเพ่ือรวบรวมกำ่ ลังทหารบกท่ภี ักดเี พอ่ื ก่อการ
รัฐประหาร ดว้ ยเหดุที่กลุม่ ปรดี มี กำลังไม่เพยี งพอจึงไดเ้ ขรจาขอรว่ มมอื กบั เขา แตก่ าร
ตกกลลุ่มงปไรม!ีด่ !ี รกะลสมุ่บรคอวยามัลสลำสิ เรตจ็ ์ 52แลจะะคเหา่ ย็นขไอตงว้ ่าพคลว.าทม.พกยาาจยามกใานขสิกางรคกร่อากมารแรมัฐ้ทปรั้งะหหมาดรจขะอมงี
เป้าหมายรว่ มกนั คือโคน่ ลม้ รัฐบาลจอมพล ป. พบิ ลู สงครามและคณะรฐั ประะหาร แต่
ปัญหาหลกั ของทัง้ สามกลมุ่ คอื พวกเขามีกำลังไมน่ ากพอในการรัฐประหาร ดังนั้น
กองทพั เรือในฐานะคูแ่ ข่งขนั ของคณะรัฐประหารและกองทัพบกจงึ เปน็ ต้วแปรสำคัญท่ี
จะทำให้แผนการรัฐประหารสำเรจ็ ไต้ ควรกลา่ วด้วยว่าภายในกองทพั เรอื ก็มีความ
. .แตกแยกภายในเช่นกัน กลา่ วคอื พรรคนาวกิ โยธนิ นำโดยพล.ร ต ทหาร ขำหร็ ัญ
.1ห้การสนบั สนุนกล่มุ ปรดี ี แต่พรรคนาวนิ นำโดยพล.ร อ.ลนิ ธุ กมลนาวนิ ผูบ้ ัญชาการ
กองทพั เรอื ไม่นยิ มท้งั จอมพลป. พบิ ลู สงคราม ปรดี ี พนมยงค์ และ พล.ท. กาจ
กาจสงคราม แตเ่ ขาตอ้ งการใหก้ องทัพเรือขนมามีอำนาจแทนคณะรัฐประหารหรอื
ทหารบกซงึ่ เปน็ คู่แข่งขัน ดว้ ยเหตนุ กั้ องทพั เรือจงึ โนม้ เอียงไปให้การสนบั สนนุ กลมุ่
.รอยัลลสิ ต์และพรรคประชาธปิ ัตย์มากกว่า
การจับกุมตัวจอมพลป พิบลู สงครามในพิธมี อบเรือขุดสนั ดอนซึ่อ “แมนฮตั ตัน"
เม่อื วันท่ี 29 มิถนุ ายน 2494 โดยนายทหารเรือกลมุ่ หนง ซ่งึ ต่อมาถกู เรยี กวา่ “กบฎ
แมนรัตตัน” นน้ั โดยท้ัวไปมกั รบั ร้กู นั ว่าเป็นความพยายามกอ่ รัฐประหารโดยนาย
ราขงานว่า ร.อ. เดนิส (ร. H. Denis) อดีตทตู ทหารเรอื อังกฤษ ได้พบสนทนากบั มร่ ดี ี พนมยงค ไน
กไ!ดง้แเจทง้ พขฯ่าวปลรับดี เร'ีไอื่ ดง้กกลาา่รวมกาับถเึงดไนทสิ[ทรเ่าองเขปารมืดคี ีใวหา้ทมูตหสาหงวร่ารั จฯะทกรลาบั บมดาว้สยกู่ า!รNเมAอื HงAใน,เรCีวIAๆบRตecอ่ oมrาdทsตู Sอeงั aกrฤcษh
Tool fCHESTl, CIA-RDP79T01146A0001 00040001-7, 5 Mart'll 1951. “Pridi-Phibul
Negotiations").
- -51 N.AR.A, CIA Records Search Tool (CREST), C1A RDP79T01146A000100080001 3,
9 March 195(1, “Coup Attempt Possibly in Progress.”
-52 NAHA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000200010001 9,
28 April 1951, “General Kach’s Return Rumored."
106
สูภ่ าวะก่ึงอาณานคิ มในอคุ สงครามเย็น
เทฑรเรือสองคน คอื น.อ. อานนท์ ปณุ 6ทริกาภา และน.ต.มนัส จารุภา จนนำไปสู่
ความบอบชาของกองทัพเรอื แต่หลกั ฐานในรายงานของสถานทตู สหรฐั ฯในชว่ ง
ลงั กลา่ วน้ันวิเคราะห์วา่ รัฐประหารครงั้ น้เี ป็นการพยายามกอ่ การท่ีมคี วามสลบั ซบั ชอ้ น
มากจนถูกเรียกว่า “แผนสมคบคิดท่ลี กึ ลับซบั ซอ้ น” (Machiavellian Conspiracy)53
จากรายงานของหลายหนว่ ยงานของสหรัฐฯท้งั สถานทตู และชไี อเอ ตลอดจนบันทกึ
การสนทนากบั บคุ คลสำคญั ของไทย สรุปได้ว่า "กบฎแมนรตั ตัน” เป็นแผนการรว่ ม
.- น!ทีอ่ โค่นลม้ รฐั บาลจอมพลป.ของกสุ่มปรีดี กลมุ่ รอยลั ลิสต์ คา่ ยของพล ท.กาจ
มสะกองทัพเรอื อยา่ งไรกต็ าม ด้วยเหตุทแี่ ต่ละกลุ่มกม็ คี วามขดั แย้งและหวาดระแวง
กนั และกัน จึงมีแผนทจ่ี ะรัฐประหารตลบหลังซง่ี กนั และกนั และเมื่อไม่มกี ลมุ่ ไดมกี ำลงั
เพยงพอ'ในปฎบัตก็ ารรดอำนาจ ทำให้กองทัพเรือกลายเปน็ ตัวแปรสำคัญ ด้วยเหตุที่
ผบู้ ญั ชาการทหารเรือขณะนน้ั ไม่พอใจความเป็นอสิ ระของพรรคนาวกิ โยธินทีไ่ มอ่ ยู่
กายใต้การบังคบั บัญชาของเขา อกี ทัง้ ยัง'ให้การสนับสนุนปรดื ี พนมยงค์ และเขาเอง
ก็ตอ้ งการัใหก้ องทพั เรือมีอำนาจแทนคณะรฐั ประหาร เขาจึงใหก้ ารสนับสนุนกล่มุ
รอยลลิสตไ์ ห้มอี ำนาจทางการเมืองแทน โดยเขาใตน้ ำแผนการท่ีทุกกลุ่มมาขอความ
ขวยเหลอื จากกองทพั เรือแจง้ ให้ควง อภยั วงฅ์ หวั หน้าพรรคประชาธปิ ต็ ย'็และแกนนำ
‘'นหน่ึงไนกลุ่มรอยลั ลสิ ตร์ บั ทราบ ต่อมาควงไดเ้ ล่าแผนการทง้ั หมดให้พระองค๔*เจ^า
รานีนิวัต ผูส้ ำเร็จราชการฯ ชงึ่ ไมใ่ ปรดท้ังจอมพลป. และปรีดี รบั ทราบ จากนนแผน
ร์อนแผนของกลมุ่ รอยลั ลิสต์ก็ถูกเตรียมการขน้ึ
ตามแผนชอ้ นแผนของกลมุ่ รอยัลลิสต์นั้น สถานทตู สหรัฐฯรายงานว่า กองทัพ
เรือจะแสดงทา่ ทใี หค้ วามช่วยเหลือแก่ทุกกลุม่ แตไ่ ม่ให้แต่ละกลุ่มรู้ความเคลื่อนไหว
.ซ่ึงกนั และกนั โดยขัน้ แรกกำหนดให้คา่ ยของพล.ท.กาจ กาจสงคราม เขา้ จบั กุมตัว
จอมพลป พิบลู สงคราม พล.อ. ผนิ ชฌุ หะวัฌ และพล.ต.ท.เผา่ ศรียานนท์ ที่เรือ
แมนรตั ตันก่อน จากนน้ั จะให้กลุ่มปรืดียดึ อำนาจชอ้ นกล่มุ ของพล.ท.กาจ และสดุ ท้าย
r>50-N1A9R54A;BRoxG 59 General Records of Department of State, Centra] Decimal File
Bushner Secretary of State, “Current Thai Political
4184, R. H. to
Potting," 26 April 1951. ทง้ั นท้ั ยชอ่ื ว่าทฅ่ี ณะรฐั มนตรที ถ่ี ูกประกาสในวันนั้นมาจากหลายกลุ่ม
ทา่ ใหส้ ามารถวิเคราะห์ไดว่า การพยายามรัขิประหารนี้มีความรวมฏอี ของหลายกลมุ่ เชน่ กลมุ่ ปรตี ื
มีพอ.ร.ต. ทหาร ขำหริ ัญ เปน็ รองนายกฯ กลุ่มรอยลสิสตม์ ี ม.ร.ว. เสนยี ์ ปราโมช เปน็ รมว. ค่าง
ประเทศ พล.ท. ชิต ม่ันศลิ ป็ สินาดโยธารกั ษ์ เปน็ รมว. มหาดไทย ส่วนนายกรัฐมนตรคี อ
พระสารสาสน์ประพนั ธ์ ช่ืงเปนั อดีตขา้ ราชการอาๅโสทีไ่ มส่ งิ กัดกล่มุ ใด (ไท(เนอ้ ข 2494, 54-55).
107
ชุนคิก ศกดนา น,ระพญาอินทรี
กลุม่ รอยลั ลสิ ตแ์ ละกองทพั เรือฝา่ ยพรรคนาวนิ จะยดอำนาจตลบหลงั กลมุ่ ปรืดอี กี ทีหนง่ึ
แตป่ รากฎวา่ ในเหตกุ ารณท์ ่ีเกดิ ขนจริงนน้ั กลมุ่ ทีล่ งมือจับกุมตัวจอมพลป, ไมเ่ ป็นไป
ตามแผน เนีอ่ งจากกลุ่มทล่ี งมือกลบั กลายเป็นทหารเรอื ของกลุ่มปรดิ ี54 สถานทตู
สหรัฐฯ ต้งั ข้อลังเกดทน่ี า่ สนใจถึงบทบาทของพระองค์เจ้าธานนี วิ ัต ผู้สำเรจ็ ราชการฯ
ว่าท่ามกลางสถานการณว์ ิกฤตของรัฐบาล แทนท่พี ระองคจ์ ะตดิ ตอ่ กบั รัฐบาล กลบั
โทรศพั ท์ติดต่อกบั ควง อภัยวงค์ ผนู้ ำฝ่ายคา้ น เพ่ือสอบถามสถานการณ์ที่เกดิ ขน้ึ วา่
พระองค์ควรให้การสนบั สนนุ ฝ่ายรัฐบาลหรือฝา่ ยกอ่ การรัฐประหาร ควงไดก้ ราบทูล
พระองค์ว่า เขา “กำลงั รอบางสงิ่ บางอย่างอยู่” และจะติดต่อกลบั ไปวา่ พระองคค์ วร
สนบั สทนุ ฝ่ายใด5'
ทัง้ 11 ในรายงานทางการทูตระบวุ า่ ควง 1ด้ดดิ ต่อกับพล.ร.ต. สงวน รจุ ราภา
แกนนำในกองทพั เรอื ที่ไมพ่ อใจรัฐบาล ผู้ทีต่ กลงกบั ควงว่าจะแจ้งข่าวแผนการโคน่ ล้ม
รฐั บาลหนั ทท่ ี่แผนการไดเ้ รม่ิ ต้นขึน้ ในระหว่างการรัฐประหารดว้ ยการจับกุมตัวนายก
รฐั มนตรีนัน้ ฝา่ ยรัฐบาลไดก้ ราบทูลเชิญพระองคเ์ จ้าธานีนิวตั จากวงั มายงั กอง
บัญชาการต่อต้านการรัฐประหารถึงสามครัง้ แตพ่ ระองค์ทรงปฏิเสธคำขอจากรัฐบาล
M สาเหตุทีน่ ายทหารเรือกลมุ่ ทล่ี งมอึ น็นถกุ พจิ ารณาว่าเปน็ กลมุ่ ๅเรด็ เี นอ่ึ งจาก ร[ุภทั ร ร[ุคนธากิรมย์
อดตี นักศึกทามหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมอื ง อดีตเสรีไทยผู้มืความใกลช้ ดิ โ]ริดี พนมยงค์
เป็นผหู้ นึ่งทีอ่ ยูฟ่ ้องหลังกบฎแมนรตั ตัน เขามคึ วามสม้ พันธ์อันดีกบั น.ค. มนสั จารภุ า หนง่ึ ในทหาร
เรือผูล้ งมึอจฆั ดวั จอมพลป.พบิ ูลสงคราม (Somsak 1993, 341) ; วิวฒั น์ 2539, 229) ทัง้ น น.ต.
มนัสเป็นนายทหารเรอื คนสนทิ ของพล.ร.ต. ผนั นาวาวิจต ผู้ให้การสนบั สนนุ ปรดิ ี พนมยงฅ์ (สธุ าชัย
2550ข, 36, 206) ไปรดคูรายละเอียดเหตุการณด์ ังกล่าวโดยละเอยดใน ไทยนัอย (2494) ; ร[ุดา
(2516).
5S 1N9A5R0A-1,95R4G 59 General Records of Department of State, Central Decimal
of Conversation Nai Tula Bunnag and
File Box 41H4, Memorandum
Hannah, “Current Thai Political Potting,” 26 April 1951. ตุลย์ บนุ นาค เป็นบคุ คลท่ใี ห้
จ่าวน้ึ เขาเป็นข้าราชการกระทรวงการต่างประเทศและเลขานกุ ารของควง อภัยวงฅ์ หวั หนา้ พรรค
- -ประชาธิป๋ตย์ ะ NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA RDP82 00457R0080007
-20001-7, 6 July 1951, “Seizure of Premier Phibul by the Thai Navy ” ; NARA, RG 59
Central Decimal File 1950 1954 Box 4185, Memorandum of Conversation General
Phao, Majur Thana Posayanon and N. B, Hannah, “Recent Attempted Coup d'Rtat,”
16 July 1951; Memorandum of Conversation Luang Sukhum Naipradit, Nai Charoon
Suepsaeng and N. B. Hannah, "Recent Attempted Coup," 7 August 1951.
108
สูภ่ าวะกึง่ อาณานค้ มในยุคสงครามเย็น
อย่างไรกีตาม ในเวลาต่อมาควงได้กราบทูaพระองคว์ ่า “มนั ไม่ใช่” สงิ่ ท่เี ขาคาดหวงั
หปรรอืะรกบั ารศมู้ กาฎอจาัยกกนาร้ันศพึกรตะอามงคคไ์ำดขป้อรขะอกงารศฐั สบนาบัลสr,f’นนุภาฝยา่ หยรลฐั ังบคาวลาทมันลท้มีดเหว้ ยลกวาขรอลงงแพผรนะนกาามร
รัฐประหารลม้ รฐั บาล ควงทักล่าวอยา่ งหัวเสียและกลา่ วประฌามการเคลอื่ นไหวของ
นายทหารเรือสองคนน้นั ว่า “โงเ่ ขลาและปญั ญาออ่ น” เปน็ การลงมอื รัฐประหารอยา่ ง
ไร้หลกั การโ'7 ควรบนั ทกึ ด้วยวา่ ในการปราบปรามการพยายามกอ่ การรฐั ประหารครั้งนี้
กองกำลังทเี ข้าปฏิบตั กิ ารปราบปรามกบฏแมนอตั ตันมาจากกองทพั ผสมกับตำรวจ
โดยตำรวจพลรม่ และตำรวจตระเวนชายแดนมืบทบาทอย่างมากในการเช้าปราบปราม
ทั้งน้ีตำรวจชุดดงั กลา่ วได้รับการแกจากซีไอเอและไดใ้ ชอ้ าวุธท่ีได้รับการสนับสนุนจาก
จากซไี อเอผา่ นวิถลสิ เบิร์ด เชน่ ปนื บาชกุ า ปืนคาร์บิน จำนวน 500 กระบอก และ
,กระสนุ จำนวนมาก ทำใหร้ ัฐบาลสามารถปราบความพยายามรฐั ประหารครง้ั น้ลี งไต้
อย่างง่ายดาย5' สถานทตู องั กฤษรายงานว่า หนว่ ยงานของสหรฐั ฯได้ใหค้ วามช่วยเหลอื
รฐั บาลในการปราบปรามการพยายามรัฐประหารครงั้ น5ี้ 'J ภายหลงั ความสำเร็จในการ
ปราบปราม พล.ท.ผนิ ชุณหะวัณได้แสดงความประทับใจอย่างมากตอ่ ความชว่ ยเหลือ
,คลวา้ นามอสาวำุธเรจจ็ าขกอสงหกราฐัรฯปรเาขบาปเหร็นามวา่ดคังวกาลม่าชว่ว",ยเหลอื ดา้ นอาวุธจากสหรัฐฯมีสว่ นสำคัญใน
56 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal
File 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Khuang and Hannah,
"Attempted Coup d’Etat 29-31 June 1951," 9 July 1951 ; NARA, R(i 59 Central Dec-
imal File 1950-1954 Box 4185, Rushner to Secretary of State, "Attempted Coup
d’Etat of 22-30 June and its Aftermath," 19 September 1951.
77 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal
File 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Khuang and Hannah,
“Attempted Coup d’Etat 29-31 June 1951,'" 9 July 1951.
“Turner The Charge in Thailand to Mr. Robertson p. Joyce Policy Planning
Staff, 7 November 1951 ,” เท Foreign Relations of the United States 1950 VoL 6
(1976b, 1634); อำรง (2526, 73-74, 92).
59 NA, FO 628/79, Minutes, 1 July 1951.
60 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 5625, Memorandum of
Conversation Phin, E. O’Connor and R. H. Rushner, 24 July 1951.
109
ขนุ ลึก ฟกิ ตินา และพญาอนิ ทรี
ความลม้ เหลวของการพยายามก่อรัฐประหารครง้ั นีก้ อเปน็ การรดู มา่ นปดิ ฉาก
หนทางท่ปี รืดี พนมยงค์ จะกลับสกู่ ารเมอื ง อกี ท้ังกองทัพเรอื ในฐานะคู่แข่งของคณะ
รัฐประหารก็คกู ถดความเข้มแขง็ ลงอยา่ งรวดเร็ว อาวุธของกองทพั เรอื ทหี่ ันสมัยได้ถกู
กองทพั บกและตำรวจยดึ ไป แม้รฐั บาลจะปราบปรามปรปักษท์ างการเมืองลงไต้ แต่
ปัญหาใหม่ทเ่ี กิดขน้ึ ภายในคณะรัฐประหารกเ็ ด่นชดขึน้ นน่ั คือการแข่งขันทางการเมอื ง
.ระหวา่ งพล.ท.สฤษดี้ ธนะรชั ต์ กับ พล.ต.ท. เผา่ ศรียานนท์ สถานพูดอังกฤษรายงาน
ว่า ความเข้มแขง็ ของทงั้ สองคนทำให้จอมพลป พบิ ูลสงครามต้องประสบปัญหาการ
รักษาอำนาจของเขาเองด้วยเชน่ กัน'1
ตน้ เดอื นกรกฎาคม 2494 หนังสือพิมพํในไทยรายงานขา่ วอย่างต่อเนื่องหลาย
วเกนั ดิ วกา่ ระสแหสรวัฐิพฯาไกดว้ใิจหาค้ รวณาใ์มนชส่วงัยคเหมลวอื่าด“้าอนาอวาุธวอธุ เแมกร่รกิ ฐั ันบฆาลา่ เใรนา,ก, า(รNปeรwาบYกoบrฏkแTมiนmฮeัตsต, ัน5
July 1951) ท่ามกลางข่าวในทางลบต่อสหรัฐฯทแ่ี พร่สะพัด วลิ เลยี ม เทอรเ์ นอร์
ต(Wงั กilลli่าaวmบนTหuนrnา้ eหrน) งั อสปุ อื พพตู มิ สพหไ์ รทฐั ยฯ','ไดไเ้นขวา้ พันบเดจียอวมกพนั ลนั้นป. และแสดงความกงั วลต่อข่าว
กองทัพบกปฏเิ สธว่าไม่ได้ใช้
อาวธุ ทไ่ี ด้รับความชว่ ยเหลอจากสหรฐั ฯในการปราบ'แรามกบฎแมนฮัดดนั (ไทยน้อย
2494, 168-69) ต่อมาสถานทตู สหรัฐฯไตร้ บั โทรศพั ท์วพิ ากษ์วิจารณก์ ารให้การ
สนับสนุนทางการทหารแกก่ องทัพและตำรวจไทยจากชายไทยคนหนงึ่ ท่พี ูดด้วยเสยี ง
สะอน้ื วา่ “ทำไมอเมรกิ าจึงใหอ้ าวธุ ทำใหค้ นไทยตอ้ งต่อสู้กัน"',* หลงั กบฏแมนรตั ตนั
แม้สแตนตนั และแมค (MAAG) ได้เสนอให้สหรฐั ฯระงบั ความชว่ ยเหลอทางการทหาร
แก่ไทย"4 แตร่ ฐั บาลที่วอชิงตันด.ี ซ.ี ยังคงยืนยนั วา่ จะใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทางการทหาร
NA, F0 371/92956, Whittington to Foreign Office* “Siam : Political Summary,”
13 July 1951.
62 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 2 July 1951,” in
Foreign Relations of the United States 1950 Vol. 6 (1976b, 1616).
63 NAHA, KG 84 General Records, Thailand 1945-1953, Entry UD 3267 Box 93,
ชRา.ยHไท. ยBคuนsดhงั nกeสrา่ วtoท่ไี Pดoโ้ ทlitรiศcaพlทSไeปcตtiอoวn่า,สถ“Tานhทaiตู ฯReชa่ือcนtiาoยnสุวtoรรCณouมpารdก' Etat,” 11 July 195 ไ .
แฟงหนง่ึ โนกรงู เทพฯ
ฟืนครูสอนในโรงเรยึ น
๖4 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 12 July 1951,” in
-bForeign Relations of the United States 1950 Void (1976 , 1620 21)
110
สภู าาะทงึ่ อาณานคิ มในยคสงครามเยน็
.I ละเศรบฐกิจแก่ไทยต่อไป เดยให้เหตผุ ลว่าสหรฐั '1 ต้องการให้ไทยมเี สถียรภาพ
ใVน'เงอกเชารยี เตมะอื วงนัเพอื่ออทกีจ่ เฉะทียงำ'ใใตหต้้ไ่อท1ย1ใเjป165็นพันธมติ รท่ีมีความเข้มแขง็ ในการรักษาเสถยี รภาพ
ภายหลงกบฏแมนสตั ตนั ขณะทีป่ รีดี พนมยงค์ ประสมความพา่ ยแพ้และหมด
.โอกาสที่จะกลบั สอู่ ำนาจทางการเมือง แต่สำหรับกลมุ่ รอยลั ลสิ ตน์ ้นั แม้จะถูกจบั ตา
มองจากรฐั บาลจอมพล ป พนิ ลู สงคราม แตโ่ อกาสทางการเมืองภายไต้รัฐธรรมนูญฉบบั
2492 ยงั คงอยูช่ า้ งพวกเขา และพวกเขายังรอเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเข้าอย่หู วั จะ
สด็จน้วัตพระนครในเรว็ วนั กล่าวไดว้ า่ ในช่วงเวลาน้ันเหลือตวั ละครทางการเมอื งที
สำคัญสองกล่มุ คือ รัฐบาลกับกลุม่ รอยัลลสิ ฅท์ ีร่ อเวลาชิงชัยทางการเมอื งกันตอ่ ไป
การรัฐประหาร 2494 กับการยุตบิ ทบาททางการเมืองของกลุ่มรอยัลลิสต์
เตกุ ารคณว์กรบกฎลแ่ามวนดส้วัตยตวนั่าคมวไิ าดม้ทพำใยหา้กยลามุ่มโรอคย่นลั ลลม้ สิ รฅัฐ์ทบ่ีไามล่พทอ่ปีใจรระฐั สบบาลคจวอามมพลล้มปเห.ลพวบใูลน-
สงครามยุติบทบาททางการเมอื ง พวกเขายงั คงพยายามรกั ษาฐานอำนาจในกลไก
ทางการเมืองทพี่ วกเขาสามารถควบคุมได้ต่อไปเพื่อขัดขวางการทำงานของรฐั บาลจน
นา่ ไปสคู่ วามขดั แยง้ กับรฐั บาลอีก สถานทูตสหรัฐฯรายงานวา่ กายหลงั จากทรี ฐั บาล
มร่ าบกบฎแมนสตั คันลงแล้ว เกดิ ความขดั แย้งระหว่างวฒุ สภาจากการแตง่ ตงั้ กบั
รฐั บาล โดยวุฒสภาเขา้ ขัดขวางการทำงานของรฐั บาลด้วยการยบั ย้งั กฎหมายท่เี สนอ
จากรัฐบาลและสภาผู้แทนราษฎร'’'' ดว้ ยเหตทุ ่วี ุฒิสภาไมพ่ อใจทค่ี วามพยายามกอ่ การ
รฐั ประหารทพี่ วกเขาคาดหวังลม้ เหลว พวกเขาจงึ อภปิ รายวิจารณ์รฐั บาลท่ีปราบปราม
การพยายามรัฐประหารดงั กลา่ ว และโจมดคี วามผิดพลาดในการปฏวิ ัติ 2475 ทผ่ี ่าน
65 นAnalysis and Appreciation of Foreign Military and Economic Assistance
Programs for Thailand, 17 July 1951,” in Foreign Relations of the United States
1950 VoL 6 (1976b, 1623-25).
NAHA, KG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Sang Pathanotai and N. B. Hannah, "29 November 1951 Coup
d’Htat,” 11 December 1951. การขัคขวางการทำงานของรัฐบาลไคยกลุม่ รชิอลสิสค์ เช์น บทบาท
ของๅฒสภาท่ยี บั ยัง้ ร์างกฎหมายของรฐั บาลจอมพเน]. ถึง 31 ฉบับจาก 57 ฉบบ และได้ยับยงั้
กฎหมายทส่ี กาผแ้ ท'นราษฎรเสนอ 10 ฉบบั จาก 16 ฉบบั รวมทง้ั การตง้ั กระทถามรัฐบาลกง 67
กระทู้ (ต[ุรน้ 2517, 150-53).
111
ชนุ คก็ สักคน้ า นละพญาอิน'r:
มาอย่างรุนแรง ทำใหจ้ อมพลป.พบิ ูลสงคราม นายกร,ฐมนต1ร5ี ไมพ่ อใจอย่างย่ิงและได้
กลา่ วตอบโตว้ ่า วฒุ สิ ภาน่งุ “ด่า” รฐั บาลแต่ฝา่ ยเดยี ว และหากสมาซิกวฒุ ิสภาเห็น
ว่าประชาธิปไตยไม่เหมาะสมกับการปกครองของไทย กใ็ ห้สมาชกิ วฒุ สิ ภาดำเนินการ
ถวายอำนาจการปกครองคืนพระมหากษตั รียืไป'’7
สถานการณท์ างการเมอื งไนปี 2494 ภายได้รฐั ธรรมใ;}ญ 2492 น้นั กลุ่มรอยัถลิสต์
ยงั คงหาโอกาสหา้ ทายอำนาจรัฐบาลอยตู่ ลอดเวลา สถานทูตสหรฐั ฯ รายงานวา่
รัฐธรรมนญู ฉบับ 2492 เปน็ ผลงานของกลุ่มรอยลั ลสิ ตท์ ่อี อกแบบระบอบการเมืองเพื่อ
จแำลกะดักอลำ่มุ นราอจยขลั อลงสิ คตณ1ตะเ้รปฐั รปยี รบะทหาางรกดา้วรยเมกือารงเสหรนา้ งือกกตลกิ ุม่ ากกาารรเเมมอื อื งงอทนื่ ่ีทๆำ6ใ8หดส้ ังถนา้ันบนั บกทษบตั ารทิย์
ของกลมุ่ รอยัลลิสตภ์ ายใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบบั นี้จงึ เปน็ เสมอื นหอกขา้ งแคร่ของรัฐบาล
จอมพลป. ในทป่ี ระชมุ คณะรฐั มนตรคี รั้งหนงึ่ ในกลางเดอื นสิงหาคม 2494 ได้มกี าร
หาริอถงึ ปัญหาทางการเมอื งดงั กล่าว ที่ประชุมเหน็ วา่ ควรรัฐประหารลม้ รัฐธรรมนญู
ฉบบั ดังกลา่ วเพอ่ื เขียนรฐั ธรรมนูญใหม่ (เสวดร 2522, 597)
.สถานทูตสหรฐั ฯรายงานวา่ ในเดือนสงิ หาคม 2494 รัฐบาลจอมพลป ต้องการ
แก้ปญั หาความสม้ พันธ์ระหวา่ งรฐั บาลกบั ผสู้ ำเรจ็ ราชการฯและกลุม่ รอยลั ลิสต์ รัฐบาลส่ง
พล.ต.ท.เผ่า ศรียานนท์ ตวั แทนรฐั บาล ไปกราบบงั คมทูลพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู่ ัว
ทีเ่ มืองโลซาน ประเทศสวติ เซอร์แลนด์ ถึงปญั หาท่ีเกดิ ขนจากรฐั ธรรมนญู ฉบบั 2492
รแวกม!ั ขถปงึ บญั ทหบาคาทวาขมอขงัคผแ้สู ยำ้งเรรจ็ ่วรมากชันก,า'’,ร' ฯทแั้งนละี้หน“ังกสลอืมุ่ พรอมิ ยพลั ์ ลเอิสกตส์”ารใหฝ่า้ทยรไงททยราแบลเะพสอ่ื ถหาานททาูตง
67 “รายงานการปรรชุมวุฒิสภา ครั้งท่ี 3/2494 วันท่ี 27 ตลุ าคน 2494,” ไน รพ]านการประชมุ
วฒุ ิสก? สมัยส'?มัญ ชดุ ที่ 2 พ.ศ. 2494 (2495, 412-!5). วฒุ สิ ภาได้วิจารณก์ ารปฏวิ ตั ิ 2475 ว่า
เป็นการกบฎอนั เปน็ เหตุให้ส.ส.มคี ณุ ภาพตา์ เนื่องจากประ5ราชนไมม่ คี ุณภาพ ไมม่ กี ารศึกนาจงึ เสือก
ส.ส. ทไ่ี มด่ ี; “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 24 August
195,J'1 ,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol. 6 (1976b, 1632).
NARA, RG 59 General Records of Department
of State, Central Decimal
Fite 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, "Political Report
for November 1950," 26 December 1950,
69 NAHA, CIA Records Search Tool (CREST), C1A-RDP82-00457R008300700010-6.
-16 August 1951, “Departure of Lt. Gen. Phao Sriyanon for Europe and England" :
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950 1954 Box 4185, Memorandum of Conver-
112
สภ่ าวะกึง่ อาณานคมในอคุ สงคราผเย็น
สหรฐั ฯ รายงานเรือ่ งนส้ี รปุ ความได้ว่า ในเดอื นตลุ าคมรฐั บาล'ไดส้ ์งพล.ต-ท. เผ่าและ
สมุ ตำรวจของเขาไปเขา้ เฝ็าพระองคเ์ พอื่ รับทราบพระบรมราชวนิ จิ ฉัย แต่ปรากฎว่า
หระองค์ทรงไม่เหน็ ด้วยกับความเห็นของรฐั บาลทวี่ ่าปญั หาการเมอื งเกิดจาก
รฐั ธรรมนญู ฉบับดังกลา่ วและจากบทบาทของผู้สำเร็จราชการฯ และกลมุ่ รอยัลลสิ ต์
นอกจากนั้น พระองค์ทรงวจิ ารณค์ ณะรัฐประหารและนายกรฐั มนตรี อีกทัง้ รพระ
ราชดำรทิ จ่ี ะจดั ต้งั รฐั บาลขน้ึ ใหม่ภายหลังเสด็จนวิ ัตพระนครในปลายปี 2494 โดยมื
พระราชประสงค์ให้พระองค์เจ้าธานีนวึ ตั เจา้ พระยาศรธี รรมาธเบศ พล.ท.ชิต มั่นศิลป้
.สินาดโยธารักษ์ ผเู้ ปน็ แกนนำสำคัญของกล่มุ รอยลั ลิสต์ เป็นนายกรัฐมนตรคี นใหม่
„ทนจอมพลป 70 ในช่วงเดือนพฤศจกิ ายนสถานทตู สหรัฐฯรายงานวา่ กลุม่ รอยลั ลิสต์
มกี ารเกลอนไหวทางการเมืองท่คี กคักมาก มคื วามเป็นไปไดว้ ่าพวกเขาหวงั จะใชก้ าร
.“ด็ปนี วิ ัตพระนครของพระมหากษตั ริย์เปน็ พลังสนบั สนนู บทบาททางการเมืองของ
พวกเขาใหม้ ืความเขม้ แขง็ ในการห้าทายรฐั บาลมากยิ่งขึน้ 7'
ปลายเดือนพฤศจกายน 2494 สถานทูตสหรฐั ฯรายงานกระแสข่าวการพยายาม
รัฐประหารโดยผา่ ยรัฐบาลก่อนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัวเสด็จนิวตั พระนคร เพอื่
ป๋องกันมใิ หก้ ล่มุ รอยลั ลสิ ตใ์ ช้โอกาสท่พี ระองคเ์ สดจ็ ประทับพระนครตอ่ ด้านการยตุ การ
ใชร้ ฐั ธรรมนญู ฉบับ 2492 ของรัฐบาล โดยเปัาหมายของการรฐั ประหารครัง้ น้คี อื การแกัใข
nation Nai Sang Pathanotai and N. B. Hannah, “29 November 1951 Coup d’Etat,”
11 December 1951.
7n ชาวไทย, 20 ตลุ าคม 2494 ; พฒุ (ม.ป.ป., 150-51) กล่มุ คำรวซีท่เี ดนิ ทางไปกบั พล.ฅ.ท. เผา่
ศ,รยานนท์ ในเดือนตุลาคม 2494 มี พ .ด.ท. เยือ้ น ประกาว้ฅ พ.ค .ด. ทฒุ บรู ณสมภพ พ.ต.ต.
!อรรณพ ทุกประยรู พ.ตต. วชิ ิด รดั นภา,น พ.ต.ค . ชนา ไปษยานนท์ และพ.ต.ต. พจน์ เภกะน์นทไ ;
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conver-
sation Nai Sang Pathanotai and N. R. Hannah, “29 November 1951 Coup d'Htat,”
11 December 1951 . รายงานการทคุ ฉบบั น้ีระบวุ ่าสงั ข์ พธโนห้ย บคุ คลใกล้ชดิ จอมพล ป.
พใทบิ ทลู ึไสมง่พคอรใาจมรใฐัดบ้เหาล้ขคา่ วอื กมับ.จฮ.นั นนกั าขหตั ว์ร่ามงบคคุ ลคลกทดอ่ียายกเู่ นรปี้ ฮง็ นหนสไังหก!้าดรบ้ใหนั ้กทำึกเฌในะรนาำยตงอ่านพวร่าะมขหอ้ ามกลู บจัฅากรสียงั์ใหขน์ม้ ีี้
ได้ตรวจสอบกบั แหสง่ ข่าวอน ๆ ของเขาแล้วพบวา่ มีความแมน่ ยำ
' 1 “Turner The Charge เท Thailand to The Secretary of States, 29 November
1951," in Foreign Relations of the United States 1950 Vol. 6 (1976b, 1638) ; NA,
FO 371/92957, Murray to Foreign Office, “Coup d’Etat in Siam,11 3 December 1951 ;
Scott to Foreign Office, 4 December 1951.
113
จนุ ศกึ ศักดนิ า และพญาอนิ ทรี
รัฐธรรมนญู ทป้ ็ะลดอำนาจพระมหากษตั รยิ ์และวุฒสิ ภาลง และจอมพลป. มคี วามคด
ทจ่ี ะนำรัฐธรรมนูญฉบบั 2475 กลับมาใชใ้ หม่แตภ่ ายในคณะรฐั ประหารยังไมเ่ หน็ พ้อง
ตอ้ งกนั ถึงทศิ ทางในอนาคต จวบจนกระท่งั ชว่ งบ่ายของวันท่ี 29 พฤศจิกายน สมาชกิ
คณะรัฐประหารท่ังหมดจงึ เห็นพอ้ งกบั ความคดิ ของจอมพลป. จากนัน้ การรัฐประหาร
กเ็ ริม่ ต้นขน้ึ ในเย็นวันน้ันเองดว้ ยการท่ี พล.อ. ผนื ชณุ หะวัณ ในฐานะหวั หน้าคณะ
รฐั ประหารทเี่ รียกตนเองว่า “คณะผบู้ ริหารประเทศชั่วคราว” ไปเข้าเฝืาพระองคเ์ จา้
ธานนึ วิ ัต ผสู้ ำเรจ็ ราชการฯ ในเวลา 18.00 น, ขอใหท้ รงลงนามประกาศใช้รฐั ธรรมนูญ
ฉบบั 2475 และยุบสภา แดพ่ ระองคเ์ จ้าธานนี วิ ดั กรว้ิ มากทีค่ ณะรฐั ประหารตอ้ งการล้ม
รฐั ธรรมนูญฉบับ 2492 และตรัสถามพล.อ. ผืนว่าจอมพล ป. พิบลู สงครามในฐานะ
นายกรฐั มนตรที ราบการดำเนินการน้หี รอื ไม่ พล.อ. ผินมไิ ดต้ อบคำถามพระองค๙เจร/า
ธานนี วิ ัด แตต่ ่อมาจอมพล ป. พล.อ, ผืน และพล.ท. บญั ญตั ิ เทพหัสดนิ ณอยุธยา
ไดเ้ ดินทางกลับมาพร้อมกันเพ่อื แสดงความพร้อมเพรียงไนความเหน็ ชอบของรัฐบาล
ต่อหน้าพระพกั ตร์ และโน้มน้าวให้พระองคท์ รงยอมรบั การเป็นผู้สำเรจ็ ราชการฯ ตอ่ ไป
แตท่ รงปฏเิ สธ73
72 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R009400250011-3,
27 November 1951, "Possible Coup d’Etat” ; NARA, RG 59 Central Decimal File
1950-1954 Box 41K5, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N. B.
Hannah, “29 November 1951 Coup d’Etat,” 11 December 1951. ในเอกสารรายงานว่า
พล.ท. สฤษด ธนะรชั ด์ นละพล.ต.ท.เผ่า ศรย!นนท์ ยงั ไมพ่ รอมทป่ี ะี เช้ารา่ มการรัฐประหาร อย่างไร
กต็ าม ฏรี ายงานว่าในกลางเดือนพฤศจิกายน ก่อนการรัฐประหารล้มรัฐธรรมนญู ฉบบั 2492 พล.ท.
สฤษต้ัไดร้ บั แตง่ ต้งั จากรฐั บาลไหเ้ ปน็ ประธานกองสลากคนใหม่ (NARA, CIA Records Search
Tool [CREST], CIA-RDP79T01146A000500260001-9, 16 November 1951, "Sarit’s
Position Enhanced.”) I
' ! NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Sang Pathanotai and N. B. Hannah, “29 November 1951 Coup
cTEtaC 11 December 1951. พล.0. ผิน ชุณหะวณ ไตบ้ นั ทึกคาามทรงจำกีงสาเหตุของการ
รัฐประหารครั้งนวา่ เก็ดจากปัญหาการเบืองทีเ่ กดิ จากรัฐธรรมนญู ท่ีรา่ งโดยกลุ่มรอยัลลสิ ตท์ กี่ ดี กัน
ทหารออกาทกการเมอื ง แดก่ ลบั ให้อำนาจมากกบั พระมหากบครัย์ ทำใหร้ ัฐบาลจอมพล ป. พิมล-
สงคราม บรหื ารงานไดย้ ากลำบาก จนทำให้ “เกอึ บตั้งตัวไมค่ ด* คณะรฐั ประหารเหีนวา่ หากปลปํ ิย
ใหก้ ารเมอื งเปน็ เชน่ นคอไป รัฐบาลจะไม่สามารถทำงานได้ จึงทำการรัฐประหาร (ผิน 2513, 95) .
114
สู่/ทว:กึ่'3อาทเานคึ พในยคุ สงครามเยน็
ความขดั แย้งระหว่างสถาบนั พระมหากษัตรยิ ก์ บั รฐั บาลจอบพลบ่-
ในทส่ี ุดการรฐั ประหารทเี่ กดิ ขึน้ เมอื่ วันท่ี 29 พฤศจิกายน 2494 กีมีผลให้
รัฐธรรมนูญฉบบั 2492 หรือรฐั ธรรมนูญรอบลั ลสิ ตถ์ กู ยกเลกิ ไป และมีการประกาศใช้
รฐั ธรรมนูญฉบบั 10 ธนั วาคม 2475 แทน ซงมีผลให้รฐั บาลจอมพลป. พิบลู สงคราม
ชุดเดมิ และรัฐสภาทถี่ ูกกลุ่มรอยลั ลิสต์ครอบงำลนั สดุ ลง ใดย “คณะผ้บู รหื าร!, ]ระเทศ
ข้าคราว” ไนฐานะองคก์ รที่มอี ำนาจสงู สดุ ได้ประกาศคงนโยบายตา่ งประเทศ และอ้าง
nเหตขุ องการรัฐประหารครั้งนวี้ ่าเพอ่ี เป็นการตอ่ ต้านคอมมิวนสิ ต์ แตใ่ นรายงานของ
สถานทตู สหรฐั ,1ใ และองั กฤษวเิ คราะห์ว่า เบ้ืองหลงั ทแี่ ท้จริงของการรัฐประหารครัง้ น้ี
ดอื การตอ่ ต้านกลมุ่ รอบัลลสิ ตน์ ั่นเอง ดว้ ยเหตนุ ก้ี ารรฐั ประหารครั้งนจี้ ิงเปน็ การชิงไหว
ชิงพริบดัดหนา้ แผนการขยายอำนาจของกลุ่มรอบัลลสิ ตท์ ่ีจะเข้มแข็งมากขนึ้ จากการ
‘อบั มาของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ ัว' 4
N “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of Slates, 29 November
19511” in Foreign delations of the United States 1in95S0iaVmo;l *63(1D9e7c6ebm, b1e6r381)9;51N;AS,cFoQtt
to Foreign Office, "Coup d’Ftat
371 92957, Murray
to Foreign Office, 4 December เ 951. สำหรับความเห็นของประซาชนต่อตทระในรัฐธรรมนญู
นรฅฉบับ 2475 ที่ถกู ประกาศใชใ้ หม่หลังการรัรประหารน้ัน เจ้าหน้าทสี่ ถานทดู สหรัฐฯไดร้ ายงานว่า
^พาล*กรณ'ม์ หาวทิ ยาลัย 2 คนที่มีความเห็นไปในทางฝา่ ยซ้าย ใหก้ ารสนับสนนู รัฐธรรมนูญฉบบั
รงกล่าาวา่ ดกี วา่ รัฐธรรมนญู ฉบับ 2492 มาก แตน่ ายทหารท่มี ความฒัหนั ชกับกลมุ่ รอยลั ลส๊ ฅน์ ละ
หRรeรcกoปrdรsะ,ชTา!h]ปaiฅั lยanก์ dลับ1เ9ห4็น5ว-1่าร9ฐั5ธ3ร. รEมnนtญูryฉบบบัทท3่ีค2กู 6ล7ม้ Bไปoxนนั้ 9ด3,กี วR่า. (NARA, RG 84 General
H. Bushner Political
to
Section, “Public Opinion regarding 29 November Coup,” 11 December 1951 ; NA,
FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office, "Coup d'Etat in Siam/' 5 December
1951; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Turner to Secretary
of State, 30 November 1951 ; NARA, RG 84 General Records, Thailand 1945-1953,
entry บD 3267 Box 99, Colonel D, พ. Stonecliffe to Secretary of Defense, “Thai-
.and-Military Significance 29 November 1951 Coup d'Etat/' 4 January 1952 ; NA,
FO 371/92957, Foreign Office to Bangkok, 4 December 1951 ; Stanton 1956, 270).
ลังข หัธในหัย คนใกล้ชดิ ชิอมพถ ป. พนิ ลู สงคราม เห็นวา่ เหตผุ ลสํวนหทง่ี ของรัฐประหารครง้ั น้ดั ปี ็
-จอมพล ป. ดช้ งการเยยี วยาความขัดแย้งระหว่างคณะราษฎรกบั คณะรัฐประหาร (NARA, RG 59
Central Decimal File 1950 1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang
Pathanotai arid N. B. Hannah, “29 November 1951 Coup d’Etat," 11 December 1951),
115
ขนคิก ศกคนิ า ?และพญาฏนี ท
เมือ่ การรัฐประหารเกดี ข้นึ สถานทูตอังกฤษรายงานว่า พระองค์เจา้ ธานนี ิวตั
ผูส้ ำเรจ็ ราชทารฯพยายามตดิ ต่อแจง้ ขา่ วการรฐั ประหารใหพ้ ระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั
ทรงทราบ โดยพระองค์เจา้ ธานนี ิวัตไดแ้ จ้งตอ่ สถานทูตสหรฐั ฯว่า พระมหากษตั ริยท์ รง
ไมย่ อมรับรัฐธรรมนูญฉบบั 2475 และพระองคอ์ าจจะสละราชสมบัติ โดยพระองค์เจา้
ไธแหลา^นมว,7แีน5ลวิ ะสัดสำจหละะรใรับหาทชค้ ่ายำท์ปไี'จรทอึกงยษฝกาา่อ็ ทยาราจฐังจกปะากรระลเหมายาอื เรปงนแ็นั้นกสพ่ าหธราะากรอพณงรคระัฐภ์ ม7า6หยหากลษังตัจราิยก'์ท!มึ่เส่รับดรจ็ อนงิวรัตัฐพธรรระมนนคญู ร
สถานทูตอังกฤษรายงานวา่ เมอื พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั เสดจ็ นิวตั
พไประเขนา้ คเสราเเมพ่ือื่อวรนั บั ทเสี่ ด2จ็ ธันแตวา่จคอมมพ2ล4ป94.พดบิ ว้ ลูยสเรงือคพรรามะใทนน่ี ฐง่ั านพะรนะาอยงกครเ์ัฐจม้าธนาตนรนีชี ิวัว่ ัตครมาิไวดแ้ขลนึ้ ะ
รกั ษาการผู้สำเรจ็ ราชการตามรฐั ธรรมนญู ฉบับ 2475 น้นั ไดไ้ ปรอรับเสดจ็ และเขา้ เสา
แทน แตพ่ ระองคไ์ มท่ รงมพี ระราชปฏสิ ันถารกบั จอมพล ป. ตอ่ มาจอมพล ป.ได้ไป
เขา้ เสาพระองคเ์ ปน็ เวลาสนๆ เพ่อื ขอให้ทรงรบั รองรัฐบาลใหม่ แต่พระองค์ไม่ตอบรับ
ขอ้ เสนอของรัฐบาล ในวันรงุ่ ข้ึนพระองคเ์ จ้าธานีนวี ตั ได้เขา้ เฝ่าใหค้ ำปรึกษาเปน็ การ
สวํ นพระองค์ จากน้ันพระองค์เจา้ ธานีนิวัตแจ้งแกส่ ถานทูตสหรัฐฯ และองั กฤษว่า
พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั กำลังหาหนทางทจ่ี ะควํ๋าบาตรการรัฐประหารครงั้ นล้ั ัวย
การไม่ลงพระปรมาภไิ ธยประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ 2475 ทจี ำกดั อำนาจทางการเมอื ง
ของพระองค์ลง อยา่ งไรกต็ าม พระองค์เจา้ ธานีนิวตั เห็นวา่ มคี วามเป็นไปได้ทีจ่ ะมีการ
ประนีประนอมรฐั ธรรมนญู ทง้ั สองฉบบั เข้าหากัน7"
ดงั กล่าวสวถา่ าจนอทมูตพสลหปร.ฐั แฯละซพไี อล.เออ.ผแินละชสณุถาหนะทวูตณั อไงั ดก้เฤขษา้ เรสาายพงารนะบสาถทาสนมกเาดรจ็ กพเ่ ไรนะเชจว่า้ งอเยวู่หลวัา
73 NA, F0 371/92957, Wallinger to Foreign Office, 30 November 1951 ; NARA,
RG 59 Central Decimal File 1950*1954 Box 4185, Turner to Secretary of State,
30 November 1951.
, (> NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Sang Pathanotai and N. B. Hannah, “29 November 1951 Coup
d’ Etat," 11 December 1951,
NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Turner to Secretary of
State, 3 December 1951 ; NA, FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office, 5 December
1951*
116
ไ* -
หถูกลซงั กกาเ3รรก5ัไปประเพหืยางรไวมนั ก่ ทว่ี ี่ นั 29ในพวฤนั ศทจี่ิก2ายธนนั ว2า4ค9ม4 ซ่ึงสง่ ผลไหร้ ัฐธรรมนญู 2492 หรอฉบบั รอย้ลลลึ โฅ์
พระบาทศมเต็จพระเจ้าอยหู่ ัวกมพลอคุลยเดช และ
ใฒหเต้นจ็่าพรัฐรธะรนรามงนเจูญ้าสืร2ิก4ิค92ี้ พกระลบบั รมมารไาชช!บหี มเศ่ ดแ็จตนจ่ ีวอตั มพพระลนปค.รไดมว้ ่เยสเรนือดพ้วรยะทพีน่ ร่งั ะอทงรคงฆ์จงพประฏรเิ สาช,ธป,แรจะะศลงฅง์
พระปรมาภิไธยรบั รองรับบาลใหม่และประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญฉบบั 2475 (ภาพจาก New York
Times )
ขุ่นศกึ ศกั ดนิ า และ;พญาอนิ ทรี
เพอ่ื ขอใหท้ รงลงพระปรมาภิไธยรบั รองรฐั บาลใหมแ่ ละประกาศใช้รฐั ธรรมนูญ แตท่ รง
ปฏิเสธ ทรงมีพระราชประสงคไ์ หน้ ำรัฐธรรมนูญฉบบั 2492 ทถี่ ูกล้มไปกลบั มาใช้เหม่
แต่จอมพลป. ไม่เห็นดว้ ย เม่ือการเจรจาไม่สำเรจ็ มีข่าวว่ามีความเป็นไปได้ท่พี ระองค์
จะทรงใช้การสละราชยเ์ ป็นเงือ่ นไขเพ่อื ตอ่ รองกบั จอมพล ป. อันจะนำไปสกู่ ารรา่ ง
รฐั ธรรมนญู ใหม่ในเวลาต่อมา78
ในชว่ งเวลาดังกลา่ วรัฐบาลมีแผนเตรยื มรบั มือการตอ่ ต้านจากกสุ่มรอยลั ลสิ ต์
โดย พล.ต.ท. เผา่ ศรียานนท์ ได้สํงตำรวจไปควบคุมและตด็ ตามความเคลอ่ื นไหวของ
กธาลนุ่มนี ริวอตับลั คลวิสงตอ์แลภะยั แวกงศน์นแำลพะรมร.คร.ปว.รเะสช'นา็ยธ์ ปิปตัรยาโท์ มี่บช้า7,น, พตัก่อมขาอพงพระวบกาเทขสามเเชด่น็จพพรระเะจอา้ งอคย์เ่หู จิว้า
ทรงยินยอมประกาศรบั รองรฐั บาลใหม่และรัฐธรรมนญู ฉบบั 2475 ใหใ้ ชช้ ่ัวคราวใน
ระหว่างการรา่ งรัฐธรรมนญู ฉบบั ใหม่ อยา่ งไรกต็ าม รฐั ธรรมนญู ฉบบั ร่างใหมห่ รือ
รัฐธรรมนญู 2475 แกไข 2495 ท่ีรัฐบาลจอนพล ป. มสี วํ นสำกัญในการรา่ งนั้น ขนยอม
ผอ่ นปรนตามพระราชประสงคแ์ ตเ่ พยี งบางประการเทา่ นั้น เช่น การให้มีอำนาจใน
กจิ การสว่ นพระองค์ เชน่ การแตง่ ดังองคมนตรี แต่รฐั บาลไม่อนุญาตใหท้ รงมอี ำนาจ
ในการแตง่ ตงั้ วุฒสิ ภา ซ่ีงจะสร้างปญ้ หาทางการเมอื งให้กับรัฐบาลดังทผี่ ่านมาอก80
7S NA, FO 371/92957, Wailinger to Foreign Office, 7 December ! 951 ; NAHA, RG 59
-General Records of Department of State, Central Decimal File 1950 1954 Box 4188,
Turner to Secretary of State, 8 December 1951 ; NARA, CIA Records Search Tool
(CREST), CIA-RDP79T01146A000600190001-6, IS December 1951, “King Reported
Prepared to Abdicated.”
-รbอeย7r‘?ล1ถN9สิA5ฅ,1ห์.FลใOนายร3คา7ยน1ง/เา9ตน2ร9ขีย5รม7งแ,ซผWีไนอกเaออ่ilรกiะnาบgรeุวรrา่ฐั ปtเoพระยี Fงหoหาrนรeชi่งึ gเอ้ ดnนอื 'ชOนนัfหfiลโcงัeดก,ยา“อรCารoจัฐuรปp่วรมะdมห’Fือารtกaบั tมพขี เทา้ลร.Sทาชi.aกสmาฤร,ษ”ระด5ด้ี บัธDนสeูงะcกรenัชลiต่มุ -์
(NARA, CIA Records Search Tool [CREST], CIA RDP79T01146A000700010001-4,
2 January 1952, “Split in Ruling Clique Presages Early Coup in Thailand.”)
S(J รัฐธรรมนญู ฉบับนปี้ ระกาศโช้ฌ่อื 8 มีนาคม 2495 ด้วยเหตุท่เี ป็นการแก้ไขเพม่ิ เดมิ จาก
ดรฐัังธนรน้ั รมกนาูญรแฉกบ!ับัขร2ฐั 4ธ7ร5รมทน่ีลญูงพดรังะกปลรา่ มวาจภึงิไเขธ้นยโอดำนยพาจรขะบองาทสสภามผเด้แู ึจทพนรระาปษกฎเกรเลป้า็นฯสแำสกะญไมใเ่นคคยำถปูกรยากรเภถมกิ ี
ข้อความวา่ ‘‘สภาผูแ้ ทนราษฎรได้ประชุมปรึกษารางรัฐธรรมนญู สนองพระเดชพรร;คุณสํนร็จสงด้วยดื
จงึ นำขนทูลเกล้าทลู กระหม่อมกวายคำปรึกษานนะนำด้วยค ;ทมขนยอม พร้อมทจี่ ร;ฅราเปน็
รฐั ธรรมนูญแทงราชอาณาจกรใทข พุทธศกราช 2475 แก้ไขเพมิ่ เดมิ พทุ ธศกราช 2495 ไต้ และ
118
สู่ภาวะก่ึงอาณานคิ ม'ในร.!คสงคทมเยนึ
สถานทตู สหรฐั ฯรายงานวา่ กอ่ นการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ 2475 แกไ่ ข
2495 และงานเฉลมิ จลองรฐั ธรรมนญู ฉบับดงั กล่าวเพยี งหนึ่งวนั ราชสำนักไดแ้ จง้ ทับ
รโนฐั กบาารลปวรา่ พะกราะศบใชาทร้ ัฐสธมรเดรม็จพนญูระ',เ1จ้ามอีคยวหู่ าัวมมเปีพ็นรไะปบไรตมว้ รา่ าพชรวะนิ อจิ งฉคัย์ตไ้อมงเ่ หกา็นรดป้วรยะกวบั งิ ถเวกู ลษายัเพามื่อ
ต่อรองกับรัฐบาลใหม่ แต่รฐั บาลจอมพล ป. และคณะรฐั ประหารตดั สนิ ใจยืนยนั การ
ประกาศใช้รัฐธรรมนญู ในวันท่ี 8 มีนาคมตอ่ ไป ทง้ั นใ้ี นตอนบา่ ยของวนั ท่ี 7 มีนาคม
ว"เิ อรัฐบาลทราบว่าพระองคจ์ ะไมเ่ สด็จเขา้ ร่วมงาน รัฐบาลไต้สง่ ผ้แู ทนเดนิ ทางไปวงั
ไกลกงั วล หัวหิน เพอ่ื กราบบังคมทูลเชญพระองคม์ าร่วมงานประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู
สามหมายกำหนดการที่รัฐบาลกำหนด ซงึ่ พระองคก์ ท็ รงยืนขอมทำตามรัฐบาล,, 2
สถานทูตสหรฐั ฯ รายงานวา่ พระองค์ทรงลม้ เหลวในการปฏเิ สธเขา้ ร่วมงานตามหมาย
วา่ หนดการ'0 ในสายตาของพระองค์เจ้าธานนื ิวัต ประธานองคมนตรี ทรงประเมนี
เรอื่ งดงั กลา่ ววา่ เหตุการณ์นแสดงถงึ ความไม่ลงรอยกันระหว่างพระมหากษัตรยิ ก์ ับ
รฐั บาล ถึงแม้วา่ พระองค์จะทรงผ่อนดามความต้องการของรัฐบาลกต็ าม แตพ่ ระองค์
เจา้ ธานนื ิวดั ทรงใหค้ วามเหน็ วา่ การโอนอ่อนผ่อนตามของพระมหากษัตริย์เปน็ สิงที่
ถกู ต้อง เน่อึ งจากเวลาทส่ี มควรในการแตกหกั กับคณะรัฐประหารยงั ไมม่ าถงึ ร4
เมอื่ ทรงพระราชวจิ ารฟ้ถถี่ ้วนท่ัวกระบวนความแลวั ทรงพระราชดำรีเหน็ ฒควรพระราชทานพระบรม
ราชานุมัด’* (ราชกิจอาใjtบทษ7 เลม่ 66, ดอนท่ี 15 [ฉบับพิเศษ 8 มีนาคม 2495] : 2-3) ดงั นั้น
รายงานทางการทูตหลายชนั ทช่ี วั ิา พระองค์ทรงไมพ่ 0พระราชหฤทยั รฐธรรมนญู ฉบับไหมอ่ ยไง
มาทนั้น อาจมาจากสาเหตทุ ท่ี รงไมส่ ามารถใชก้ ารลงพระปรมาภิไธยเป็นเครือ่ งมือในการคาบคมุ
ทศทางโนการรา่ งใหเ้ ปน็ ไปตามพระราชประสงคไ์ ด้
E1 NARA, HG 59 Central Decimal File ใ 950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation Nai Sang Pathanotai and N. B. Hannah, “King, Constitution, Phibun
and Coup Group,” 7 March 1951.
82 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of
Conversation, Nai Sang Pathanotai, N. B. Hannah, 8 March
1951. คณะผแู้ ทนดงั กลา่ วมี
พล.ต.ท. เผ่า ศรยี านนท์, จอมพลเรอี หลวงยูทธศาสตรไ์ กศล7 พล.อ.อ.ต็น รณนภาทาศ ฤทธาคน
ผบู้ ัญชาการทหารอากาศ, น.0. ทวิ จุลละทร'่พย ; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-
1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State, “Monthly Political Report for March
1952," 21 April 1952.
*3 Ibid.
ส4 NA, FO 371/101166, Wallinger to Foreign Office, 10 March 1952.
119
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 by ณัฐพล ใจจริง (z-lib.org)
View in Fullscreen
ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 by ณัฐพล ใจจริง (z-lib.org)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search