แนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนว ม.4 - ม.6-ผสาน

ใบงำน
เรอ่ื ง “ ส่ิงทเี่ ปล่ยี นไป “
คำชแี้ จง ใหส้ มาชิกชว่ ยกันระดมสมอง วิเคราะหก์ ารเปลยี่ นแปลงดา้ นรา่ งกาย อารมณแ์ ละจิตใจของตนเองที่
เกดิ ข้นึ และนาผลการวเิ คราะหม์ าเขยี นผังความคิดเกย่ี วกับปัจจยั ทส่ี ่งผลทาใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงท้ังด้าน
ร่างกายและอารมณ์ของตน

ด้านรา่ งกาย 293

.................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

..................................................................................

ด้านอารมณแ์ ละจิตใจ

.................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
ทมี่ าภาพ : https://pixabay.com/th/vectors/

ใบงำน
เรอื่ ง แนวทำงกำรปรับตัว
คำชี้แจง ให้สมาชิกช่วยกันระดมสมองวิเคราะห์ผลกระทบของการเปล่ียนแปลงตามพัฒนาการของตนเอง
ตามวยั และหาแนวทางในการปรับตวั ตามพฒั นาการของวัย

ด้านรา่ งกาย ดา้ นอารมณ์

ผลกระทบที่เกิดข้ึน ผลกระทบที่เกิดข้ึน

แนวทาง แนวทาง 294
ผลกระทบท่ีเกิดข้ึน ผลกระทบท่ีเกิดข้ึน

แนวทาง แนวทาง

ดา้ นสงั คม ด้านสติปัญญา

แผนกำรจดั กจิ กรรมแนะแนวท่ี 2

หนว่ ยกำรจัดกจิ กรรม ส่วนตัวและสงั คม ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 4 - 6

เรอ่ื ง รู้ใจตนเอง จำนวน 1 ชว่ั โมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.สำระสำคญั

มนุษย์ทุกคนมีความแตกต่างกัน การได้รู้จักและเข้าใจตนเองในด้านต่าง ๆ รวมท้ัง ความต้องการ

ของตนทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญา ย่อมส่งผลทาให้ตนเองมีมุมมอง มีเหตุผลเข้าใจ

ในความคิด ความรสู้ กึ และความตอ้ งการเพอ่ื คน้ หาส่ิงท่เี หมาะสมกับตนเองต่อไป

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนสว่ นตวั และสังคม
ข้อ 1 รจู้ ักและเข้าใจตนเอง

3. จุดประสงค์กำรเรยี นรู้
3.1 วเิ คราะหค์ วามพงึ พอใจของตนเองเกี่ยวกับการดาเนินชีวิตในปัจจุบันได้
3.2 ระบคุ วามต้องการพื้นฐานของตนเองด้านร่างกาย จติ ใจ อารมณ์ สงั คมและสติปัญญา

4. สำระกำรเรยี นรู้ 295
4.1 ความแตกต่างระหวา่ งบุคคล
4.2 ความตอ้ งการพนื้ ฐานของมนุษย์ ด้านร่างกาย จติ ใจ และสงั คม
4.3 การยอมรับ และเคารพในศกั ดศ์ิ รีของมนษุ ย์

5. ชนิ้ งำน / ภำระงำน (ถำ้ ม)ี
5.1 ใบงาน เรือ่ ง นี่แหละตวั ฉัน
5.2 ใบงาน เร่ือง ฉนั ต้องการอะไร

6. วธิ กี ำรจัดกจิ กรรม
6.1 นักเรียนวาดภาพดอกไมล้ งในกระดาษเปลา่ A4 ให้ใชเ้ วลา 5 นาที และให้นาภาพวาดของตนเอง

มาติดบนกระดาน หลังจากน้ันครูขออาสาสมัครนักเรียนปร ะมาณ 3 คน ออกมามองหาภาพ
ที่เหมือนกัน

6.2 ครูพูดคุยเชื่อมโยงให้นักเรียนเห็นว่ามนุษย์มีความแตกต่างกัน เม่ือทากิจกรรมท่ีเหมือนกันหรือ
มีเป้าหมายเดียวกัน มนุษย์ก็สามารถถ่ายทอดความคิดออกมาเหมือนกันและหรือแตกต่างกันซ่ึงไม่ใช่ส่ิงที่ผิด
การไดร้ จู้ ักและเขา้ ใจตนเอง ยอ่ มทาใหส้ ามารถคน้ หาสง่ิ ทเี่ หมาะสมกับตนเองได้

6.3 นักเรียนวิเคราะห์ความพึงพอใจของตนเองต่อการดาเนินชีวิตในปัจจุบัน โดยเขียนกราฟเส้น 296
แสดงระดับความรูส้ กึ พงึ พอใจ ตามใบงาน นี่แหละตัวฉัน

6.4 ครพู ดู คุยสอบถามนกั เรียนถงึ ผลการประเมนิ ความพึงพอใจของตนเอง ตามประเด็นต่อไปน้ี
- นักเรยี นมีความพึงพอใจต่อตนเองดา้ นใดมากที่สุด เพราะเหตใุ ด
- นักเรียนมีความพงึ พอใจตอ่ ตนเองด้านใดน้อยท่ีสดุ เพราะเหตุใด
- ความต้องการด้านใดที่นกั เรยี นมคี วามคาดหวงั /ต้องการใหม้ ีความพึงพอใจมากทส่ี ดุ

เพราะเหตใุ ด
6.5 หลังจากนักเรียนทราบความพึงพอใจของตนเองแล้ว ให้นักเรียนเขียนความต้องการพื้นฐานของ

ตนเองในดา้ นร่างกาย จติ ใจ อารมณ์และสงั คม ตามใบงานที่ 2 “ฉนั ตอ้ งการอะไร”
6.6 อาสาสมัครนักเรียนจานวน 3 คน มาบอกความต้องการของตนเองในด้านต่าง ๆ ให้เพื่อนฟังหน้า

ช้นั เรยี น
6.7 ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปวิเคราะห์ความต้องการของนักเรียนแต่ละคนว่าส่งผลดีหรือผลเสีย

ให้แก่ตนเองหรือผ้อู ่นื หรอื ไม่ พรอ้ มร่วมกันหาแนวทางทีเ่ หมาะสม

7. ส่อื / อุปกรณ์
7.1 กระดาษ A4
7.2 ใบงาน น่ีแหละตัวฉนั
7.3 ใบงาน ฉนั ต้องการอะไร

8. กำรวัดและประเมนิ ผล
8.1 วธิ ีกำรวดั และประเมินผล

8.1.1 สังเกตความสนใจในการฟัง การตอบคาถาม และการรว่ มอภปิ รายแสดงความคิดเหน็
8.1.2 ตรวจสอบความถูกตอ้ ง ครบถ้วน และความเรียบร้อยของใบงาน

8.2 เคร่ืองมอื
-

8.3 เกณฑก์ ำรประเมนิ

8.3.1 สังเกตการปฏิบตั ิกิจกรรม

เกณฑ์ ตัวบ่งช้ี
ผา่ น มีความสนใจในการฟงั การตอบคาถาม การรว่ มอภปิ รายแสดงความคิดเหน็
ไม่ผา่ น ขาดสิง่ ใดส่งิ หน่ึง

8.3.2 ตรวจใบงาน
เกณฑ์ ตวั บ่งช้ี
ผา่ น ทาใบงานถูกต้อง ครบถ้วน และสง่ งานตามกาหนด
ไม่ผ่าน ขาดสิง่ ใดสิ่งหน่ึง

297

ใบงำน 298
เรื่อง น่แี หละตัวฉัน
คำช้ีแจง ให้นักเรียนวิเคราะห์ความพึงพอใจของตนเองเก่ียวกับการดาเนินชีวิตในปัจจุบันของตน
ประกอบด้วย ด้านร่างกายหมายถึงปัจจัย 4 ด้านจิตใจหมายถึงการแสดงหรือควบคุมอารมณ์ ด้านสังคม
หมายถึงสัมพันธภาพการอยู่ร่วมกับผู้อื่น ด้านสติปัญญาหมายถึงการเรียนรู้ ด้านจิตใจหมายถึงความรักความ
เขา้ ใจ โดยระบุความพึงพอใจเปน็ กราฟเส้น เพื่อแสดงระดบั ความรู้สกึ ของตน จาก 1 – 10 ดงั น้ี
10 หมายถึง พึงพอใจมากท่ีสุด 1 หมายถงึ พงึ พอใจนอ้ ยที่สดุ
ระดับความรู้สึก

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

ด้าน ่รางกาย
ด้านอารม ์ณ
ด้าน ัสงคม
ด้านส ิต ัปญญา
ด้าน ิจตใจ

ใบงำน 299
เรือ่ ง ฉันต้องกำรอะไร
คำช้แี จง ใหน้ กั เรยี นเขยี นความตอ้ งการพ้นื ฐานของตนเอง และวเิ คราะห์ความต้องการว่าสง่ ผลดี/ผลเสยี ตอ่
ตนเองหรือผู้อื่นหรือไม่ และมีแนวทางในการพัฒนาอย่างไร

1. ดำ้ นรำ่ งกำย ฉันตอ้ งกำร
................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
ผลที่เกดิ ข้ึน  ผลดี คือ...............................................................................................................................

 ผลเสีย คอื ...........................................................................................................................
แนวทางพัฒนา............................................................................................................................. ........................

2. ด้ำนอำรมณ์ ฉนั ตอ้ งกำร
....................................................................................................................... .......................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
ผลท่ีเกดิ ขึน้  ผลดี คือ.................................................................................................................................

 ผลเสยี คอื .............................................................................................................................
แนวทางพฒั นา.................................................................................................................. ....................................

3. ดำ้ นสงั คม ฉนั ต้องกำร
................................................................................................................................................................

................................................................................................................. .............................................................
.................................................................................. ............................................................................................
ผลท่ีเกดิ ขน้ึ  ผลดี คือ.................................................................................................................................

 ผลเสยี คอื .............................................................................................................................
แนวทางพัฒนา............................................................................................... .......................................................

4. ด้ำนสตปิ ัญญำ ฉนั ต้องกำร
................................................................................................................... .............................................

............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................... .............................
ผลทเี่ กิดขึ้น  ผลดี คอื ..................................................................................................................................

 ผลเสีย คอื ..............................................................................................................................
แนวทางพัฒนา............................................................................................... ......................................................

5. ด้ำนจิตใจ ฉนั ต้องกำร
........................................................................................................ ........................................................

............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ......................................................... ...................................
ผลทเ่ี กิดขนึ้  ผลดี คอื .................................................................................................................................

 ผลเสยี คอื .............................................................................................................................
แนวทางพัฒนา.............................................................................................. ......................................................

300

แผนกำรจัดกิจกรรมแนะแนวท่ี 3

หน่วยกำรจัดกิจกรรม ส่วนตวั และสงั คม ชั้นมธั ยมศกึ ษำปีที่ 4 - 6

เรื่อง ฉนั หรอื เธอย่อมมดี ีเสมอ จำนวน 2 ช่วั โมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.สำระสำคญั

การมองเห็นคุณค่าของตนเองและผู้อื่น มองเห็นความเก่ง ความดี ความสามารถ ศักยภาพ และ

ศักด์ิศรีของตัวบุคคล ย่อมส่งเสริมให้ตัวบุคคลมีกาลังใจ มีแรงผลักดัน มีความมุ่งมั่นมั่นใจในการดาเนินชีวิต

ไดอ้ ย่างมีความสุข

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนสว่ นตวั และสังคม
ข้อ 2 รักและเห็นคุณค่าในตนเองและผอู้ ืน่

3. จุดประสงคก์ ำรเรยี นรู้
3.1 ค้นหาระดับความรสู้ กึ และการเหน็ คุณค่าของตนเอง
3.2 ระบแุ นวทางในการพัฒนาความรสู้ กึ และการเห็นคุณค่าของตนเอง
3.3 ประเมนิ จดุ เดน่ ของตนเองได้

301

4. สำระกำรเรียนรู้
4.1 การเหน็ คณุ ค่าของตนเองและผ้อู น่ื
4.2 การพฒั นาความรู้สึกการเห็นคณุ ค่าของตนเอง

5. ชน้ิ งำน / ภำระงำน
5.1 แบบทดสอบ Rubin’self Esteem Scale
5.2 ใบงานเรื่อง จุดเดน่ ของฉัน

6. วิธีกำรจัดกจิ กรรม
ชว่ั โมงที่ 1
6.1 ครูนารูปภาพบุคคลท่ีประสบความสาเร็จในอาชีพมาให้นักเรียนดู พร้อมพูดคุยสอบถามถึงคุณค่า

ความสามารถของตัวนักเรยี นแต่ละบคุ คลซึง่ อาจจะเหมือนกันหรอื แตกตา่ งกัน ประกอบด้วยความสามารถ
- ดา้ นวชิ าการ
- ดนตรี
- กฬี า

- ชา่ งฝมี ือ 302
- ศลิ ปะ
- นาฏศลิ ป์
6.2 นักเรียนทาแบบทดสอบ Rubin’self Esteem Scale เพื่อค้นหาระดับความรู้สึกรักและเห็น
คุณค่าในตนเอง
6.3 นักเรียนตรวจและแปลผลคะแนนการทดสอบ Rubin’self Esteem Scale และสรุประดับ
ความรู้สึกรักและเห็นคณุ ค่าในตนเองของตน
6.4 ครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั หาแนวทางในการพัฒนาความรู้สึกรกั และเหน็ คุณคา่ ของตนเอง เพ่อื ให้เกิด
การรักและเห็นคุณค่าแห่งตน
ชว่ั โมงท่ี 2
6.5 ครูทบทวนพูดคุยเก่ียวกับแนวทางในการพัฒนาความรู้สึกรักและเห็นคุณค่าของตนเอง
ทนี่ กั เรยี นสรปุ หาแนวทางร่วมกนั ในชั่วโมงทผ่ี ่านมา พร้อมขออาสาสมคั รนักเรียนที่ไดน้ าแนวทางหรือวธิ ีการไป
ใช้แลว้ ออกมาพดู คุยหรือเล่าให้เพ่อื นๆ ฟังหน้าชัน้ เรียน
6.6 นักเรียนประเมินตนเองและให้ผู้อ่ืนร่วมประเมินคุณลักษณะต่างๆ เพื่อค้นหาตนเองตามใบงาน
ที่ 1 “จุดเดน่ ของฉนั ”
6.7 ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปการมองเห็นคุณค่าของตนเองและผู้อ่ืน ย่อมส่งผลให้มีกาลังใจ
มีแรงผลักดนั ทจ่ี ะมุง่ มั่นในการทาส่ิงตา่ งๆให้ประสบความสาเรจ็ ได้ต่อไป

7. สื่อ / อุปกรณ์
7.1 รูปภาพบคุ คลทป่ี ระสบความสาเร็จ
7.2 แบบทดสอบ Rubin’self Esteem Scale
7.3 ใบงาน จดุ เด่นของฉนั
7.4 ใบความร้สู าหรับครู การพฒั นาความรสู้ กึ มคี ุณคา่ ในตนเอง

8. กำรวดั และประเมินผล
8.1 วธิ ีกำรวัดและประเมนิ ผล
8.1.1 สงั เกตความสนใจในการฟัง การตอบคาถาม และการร่วมอภิปรายแสดงความคิดเห็น
8.1.2 ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถว้ น และความเรยี บรอ้ ยของใบงาน
8.2 เครื่องมอื
-

8.3 เกณฑ์กำรประเมนิ
8.3.1 สงั เกตการปฏิบตั ิกิจกรรม

เกณฑ์ ตวั บง่ ชี้
ผา่ น มคี วามสนใจในการฟัง การตอบคาถาม การรว่ มอภปิ รายแสดงความคดิ เห็น
ไมผ่ ่าน ขาดสิง่ ใดสิ่งหนึ่ง

8.3.2 ตรวจใบงาน
เกณฑ์ ตวั บ่งช้ี
ผา่ น ทาใบงานถกู ต้อง ครบถว้ น และสง่ งานตามกาหนด
ไมผ่ า่ น ขาดส่ิงใดสงิ่ หน่ึง

303

รปู ภำพบุคคลทีป่ ระสบควำมสำเร็จในอำชพี

ดำ้ นวิชำกำร ด้ำนดนตรี

304

ด้านกฬี า ด้านช่างมอื แรงงาน(ซ่อมรถจักรยานยนต์)

ด้านศลิ ปะ ด้านนาฏศิลป์

ใบงำน
เร่ือง แบบทดสอบ Rubin’s Self Esteem Scale
คำชีแ้ จง แบบสอบถามทั้งหมดมี3ตอน โปรดอ่านคาชี้แจงแต่ละตอนอย่างถี่ถ้วน คาตอบไม่มกี ารตัดสินว่าถูกหรือ
ผิด เพราะเป็นความรสู้ กึ ของคนแต่ละคนไม่จาเปน็ จะต้องเหมือนกับผอู้ ่ืน โปรดตอบทุก ๆ ข้อ
ตอนท่ี 1 โปรดอ่านแตล่ ะประโยคอย่างระมดั ระวัง ถา้ ประโยคไหนเหมอื นตัวคุณเองก็ตอบว่า ใช่ ถา้ เห็น
วา่ ไมเ่ หมอื นกต็ อบวา่ ไมใ่ ช่ โดยกาเคร่อื งหมาย X ทับคาตอบน้นั

1. ฉนั ทาส่ิงทไ่ี ม่ดมี ามาก ใช่ ไมใ่ ช่

2. ฉนั เปน็ คนไมเ่ ชื่อฟังเวลาที่อย่บู ้าน ใช่ ไมใ่ ช่

3. ฉนั เคยไดร้ บั ความลาบากเสมอ ใช่ ไม่ใช่

4. ฉนั คิดไปในด้านอกุศลเสมอ ใช่ ไม่ใช่

5. ฉนั เปน็ คนทไ่ี ว้ใจได้ ใช่ ไมใ่ ช่

6. ฉันเป็นคนเรียนดี ใช่ ไม่ใช่

7. ฉนั เป็นคนฉลาด ใช่ ไม่ใช่

8. ฉนั ไม่ค่อยจะรู้เรื่องอะไรเลย ใช่ ไม่ใช่ 305

9. ฉันเปน็ นกั อา่ นท่ีดี ใช่ ไม่ใช่

10. ฉันเรยี นอะไรแลว้ กล็ ืมหมด ใช่ ไม่ใช่

11. ฉนั เปน็ คนหน้าตาดี ใช่ ไมใ่ ช่

12. ฉนั มีหนา้ ตาแจม่ ใสเสมอ ใช่ ไมใ่ ช่

13. ฉนั มีรปู รา่ งไมด่ ี ใช่ ไมใ่ ช่

14. ฉันเป็นคนแข็งแรง ใช่ ไม่ใช่

15. ฉันเปน็ ผนู้ าในการเล่นและการกีฬา ใช่ ไม่ใช่

16. ฉันร้องไห้เกง่ ใช่ ไมใ่ ช่

17. ฉันเป็นคนชอบวิตกกงั วล ใช่ ไม่ใช่

18. ฉนั หวาดหลวั บ่อย ๆ ใช่ ไม่ใช่

19. ฉนั จะวา้ ว่นุ ใจเม่ือมีคนเรียกฉัน ใช่ ไมใ่ ช่

20. ฉนั เป็นคนข้ตี กใจ ใช่ ไมใ่ ช่
21. คนมกั เลือกฉันในการเล่นเกมตา่ ง ๆ ใช่ ไมใ่ ช่
22. ฉนั เป็นคนสดุ ทา้ ยทีไ่ ดร้ บั เลือกใหเ้ ล่นเกม ใช่ ไม่ใช่
23. ฉนั ลาบากใจทจ่ี ะเปน็ เพอ่ื นกบั ใคร ใช่ ไมใ่ ช่
24. ฉนั มีเพ่ือนมาก ใช่ ไมใ่ ช่
25. ฉันเปน็ คนท่ีถกู ลมื ใช่ ไมใ่ ช่
26. ฉนั เปน็ คนที่มีความสุข ใช่ ไมใ่ ช่
27. ฉันเป็นคนที่มีความสขุ ใช่ ไมใ่ ช่
28. ฉันพอใจในสภาพตวั เองขณะน้ี ใช่ ไม่ใช่
29. ฉนั อยากเป็นอย่างอ่ืนที่ไม่ใช่ตวั ฉันตอนน้ี ใช่ ไมใ่ ช่
30. ฉนั เป็นคนร่าเรงิ ใช่ ไมใ่ ช่

ตอนที่ 2 โปรดอา่ นแตล่ ะขอ้ ตอ่ ไปน้ีอยา่ งระมัดระวัง แล้วเลือกทาเครื่องหมาย  ล้อมรอบ ขอ้ ก. หรือ ข. 306

หรอื ค. หรือ ง.ตามท่ีคุณเห็นวา่ ตรงกบั ความรูส้ กึ ของคุณมากที่สดุ เพยี งข้อเดยี ว

ก. เหน็ ดว้ ยอย่างยงิ่ ข. เห็นดว้ ย

ค. ไมเ่ หน็ ด้วย ง. ไมเ่ หน็ ด้วยอยา่ งยิง่

31. ฉันเปน็ คนมีคณุ คา่ ทดั เทยี มกบั ผอู้ น่ื กขคง

32. ฉันเปน็ คนมีคณุ สมบตั ิทด่ี ีหลายอยา่ ง กขคง

33. ฉันรู้สกึ วา่ ฉนั ทาอะไรไมส่ าเร็จเลย กขคง

34. ฉันมีความสามารถทาสิง่ ต่าง ๆ ได้ดีเทา่ ผู้อ่ืน กขคง

35. ฉนั มีความภาคภูมิใจในตนเองน้อยเหลือเกนิ กขคง

36. ฉนั คิดถึงตัวเองในทางทด่ี ี กขคง

37. โดยทวั่ ไปแล้วฉันมคี วามพอใจในตวั เอง กขคง

38. ฉันหวังว่าฉันสามารถนับถอื ตวั เองได้มากกวา่ นี้ กขคง

39. ขณะน้ีฉันร้สู กึ ว่าตนเองเป็นคนไร้ประโยชน์ กขคง

40. บางคร้ังฉนั คิดว่าฉันไมม่ ีอะไรดีเลย กขค ง

ตอนที่ 3 โปรดอา่ นข้อความต่อไปน้ตี ามลาดับอย่างถี่ถว้ น แล้วทาเครื่องหมาย O ลอ้ มรอบ
ตัวเลข 1 หรอื 2 หรือ 3 หรือ 4 หรือ 5 ซ่ึงตรงกบั รสู้ ึกของคุณมากทีส่ ดุ เพยี งขอ้ เดียว

1. ไม่เคยเลย 2. ไม่บอ่ ยนกั 3. บางครั้ง 4. บ่อยครัง้ 5. ตลอดมา

41. ฉันเป็นเพ่ือนกบั ทกุ ๆ คน 12345 307
42. ฉนั มีความสุข 12345
43. ฉนั มคี วามกรุณา 12345
44. ฉันเป็นคนกลา้ 12345
45. ฉนั เปน็ คนซอ่ื สตั ย์ 12345
46. คนทว่ั ๆ ไปชอบฉนั 12345
47. ฉันเป็นคนทไ่ี ว้ใจได้ 12345
48. ฉนั เป็นคนดี 12345
49. ฉนั ภาคภูมใิ จในตัวฉนั 12345
50. ฉนั เปน็ คนเกยี จครา้ น 12345
51. ฉันใหค้ วามร่วมมือกบั ทกุ คนเสมอ 12345
52. ฉนั เปน็ คนรา่ เรงิ แจ่มใส 12345
53. ฉนั เป็นคนมีความคดิ 12345
54. ฉนั เปน็ ที่รู้จักของคนทั่วไป 12345
55. ฉนั เป็นคนอ่อนโยน 12345
56. ฉนั เป็นคนขอ้ี จิ ฉา 12345
57. ฉนั เปน็ คนทไ่ี มด่ ือ้ ดงึ 12345
58. ฉนั เปน็ คนสุภาพ 12345
59. ฉันเปน็ คนขี้อาย 12345
60. ฉันเปน็ คนสะอาด 12345
61. ฉันเป็นคนที่มปี ระโยชน์ตอ่ ผู้อนื่ 12345
62. ฉันเปน็ คนมีความกตญั ญู 12345

กำรตรวจและกำรแปลผลแบบทดสอบ (Rubin’s Self Esteem Scale)

แบบทดสอบนี้เป็นแบบวัดที่ใหร้ ายงานตัวเองประกอบด้วยข้อความ 62 ข้อ แบง่ ออกเป็น 3 ตอน ดังน้ี

ตอนที่ 1 เป็นข้อความเก่ียวกับอัตมโนทัศน์ (Self Concept) จานวน 30 ข้อ เป็นแบบเลือกรับหรือ

ปฏิเสธ ตอบโดยกาเครื่องหมาย (กากบาท) ลงกับคาว่า “ใช่” หรือ “ไมใ่ ช่” ขอ้ ละเคร่ืองหมายในแต่ละ

ขอ้ มกี ารตรวจให้คะแนนแตกตา่ งกันตามลักษณะของขอ้ ความ ดงั นี้

เมอ่ื ข้อควำมมลี กั ษณะทำงบวก

ถา้ ตอบ “ใช่” ได้ 2 คะแนน

ถ้าตอบ “ไม่ใช่” ได้ 1 คะแนน

ได้แก่ ข้อ 5, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 15, 21, 24, 26, 28 และ 30

เมอ่ื ข้อควำมมีลักษณะทำงลบ

ถา้ ตอบ “ใช่” ได้ 1 คะแนน

ถา้ ตอบ “ไม่ใช่” ได้ 2 คะแนน

ได้แก่ ข้อ 1, 2, 3, 4, 8, 10, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 25, 27 และ 29

ตอนท่ี 2 เป็นแบบวดั ความรู้สกึ เห็นคุณค่าในตนเอง (Self – Esteem Scale) จานวน 10 ข้อ 308
เปน็ แบบ rating scale 4 ระดับ (ก - ง) ตอบโดยการทาเครือ่ งหมาย  (วงกลม) ล้อมรอบตัวอักษรท่ี
แสดงวา่ “เหน็ ด้วยอย่างยิ่ง” “เห็นด้วย” “ไม่เห็นดว้ ย” หรอื “ไม่เหน็ ดว้ ยอยา่ งยิ่ง”
ข้อละ 1 เครือ่ งหมาย ในแต่ละขอ้ มกี ารตรวจให้คะแนนแตกตา่ งกันตามลักษณะของขอ้ ความ ดงั นี้

เม่อื ข้อควำมมีลกั ษณะทำงบวก
ถา้ ตอบ “ก” หรอื “ข” ได้ 2 คะแนน
ถา้ ตอบ “ค” หรือ “ง” ได้ 1 คะแนน
ไดแ้ ก่ ข้อ 31, 32, 34, 36 และ 37
เมื่อข้อควำมมลี ักษณะทำงลบ
ถ้าตอบ “ก” หรอื “ข” ได้ 1 คะแนน
ถ้าตอบ “ค” หรอื “ง” ได้ 2 คะแนน
ได้แก่ ขอ้ 33, 35, 38, 39 และ 40

ตอนที่ 3 เป็นการประเมนิ อัตมโนทศั น์ (Self Concept Rating) จานวน 22 ข้อ เปน็ แบบ rating scale 309
5 ระดับ (1-5) ให้ตอบโดยการทาเครื่องหมาย  (วงกลม) ล้อมรอบตัวอักษรท่ีแสดงว่า “ไม่เคยเลย”
“ไม่บ่อยนัก” “บางคร้ัง” หรือ “ตลอดมา” และในแต่ละขอ้ มีการตรวจให้คะแนนแตกต่างกันตามลกั ษณะ
ของขอ้ ความ ดังนี้

เมอื่ ข้อความมีลักษณะทางลบ
ถา้ ตอบ “1” จะได้ 1 คะแนน
ถา้ ตอบ “2” จะได้ 2 คะแนน
ถา้ ตอบ “3” จะได้ 3 คะแนน
ถ้าตอบ “4” จะได้ 4 คะแนน
ถ้าตอบ “5” จะได้ 5 คะแนน
ได้แก่ขอ้ 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 51, 52, 53, 54, 55, 57, 58, 60, 61 และ 62
เมอื่ ข้อความมลี กั ษณะทางลบ
ถ้าตอบ “1” จะได้ 5 คะแนน
ถ้าตอบ “2” จะได้ 4 คะแนน
ถา้ ตอบ “3” จะได้ 3 คะแนน
ถ้าตอบ “4” จะได้ 2 คะแนน
ถ้าตอบ “5” จะได้ 1 คะแนน

กำรคิดคะแนนรวม
คะแนนรวมคิดโดยการรวมคะแนนทั้ง 62 ข้อ ของผู้ตอบแบบทดสอบเข้าด้วยกัน เป็นคะแนนความรู้สึก

เ ห็ น คุ ณ ค่ า ใ น ต น เ อ ง ข อ ง ผู้ ต อ บ แ บ บ ท ด ส อ บ แ ต่ ล ะ ค น ซึ่ ง มี ช่ ว ง ค ะ แ น น โ ด ย ท ฤ ษ ฎี
(Theoretical Range of Scores) ตั้งแต่ 62 – 190 ในการแบ่งระดับของคะแนนความรู้สึก เห็นคุณค่าใน
ตนเอง มีเกณฑ์การแบง่ ต่อไปน้ี

ถา้ ไดค้ ะแนนตง้ั แต่ 159 - 190 ถือว่าเป็นผ้ทู ี่มคี วามร้สู กึ เห็นคณุ ค่าในตนเอง ในระดบั สูง
ถา้ ได้คะแนนต้ังแต่ 95 - 158 ถอื วา่ เปน็ ผทู้ ม่ี ีความรูส้ ึกเห็นคณุ คา่ ในตนเอง ในระดับปานกลาง
ถา้ ได้คะแนนต้ังแต่ 62 - 94 ถอื วา่ เปน็ ผู้ที่มีความรสู้ ึกเหน็ คณุ คา่ ในตนเอง ในระดบั ต่า

ท่ีมำ : คู่มือ พัฒนำทกั ษะกำรดำเนนิ ชีวติ ระดบั มธั ยมศกึ ษำ กรมวชิ ำกำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

ใบงำน

เรื่อง “ จดุ เด่นของฉนั ”

ชือ่ -สกุล.......................................................................

คำชแี้ จง ใหน้ ักเรยี นประเมินตนเองโดยทาเคร่อื งหมาย ลงในคุณลักษณะท่ตี รงกบั ตัวนกั เรยี นใหค้ รบทุก

คุณลกั ษณะ หลังจากน้ันให้เพือ่ นประเมนิ คุณลักษณะของนกั เรยี น จานวน 5 คน และนาผลการประเมนิ สรุป

รวมคุณลักษณะในแตล่ ะข้อ

ประเมิน ประเมินโดยเพ่ือน 5 คน สรปุ ผลการ

ข้อ คุณลกั ษณะ ตนเอง คนที่ 1 คนท่ี 2 คนท่ี 3 คนที่ 4 คนที่ 5 ประเมิน

1 สนใจทางวิชาการ

2 ปรับตัวง่าย

3 กา้ วรา้ ว

4 กลา้ พดู

5 ใจกว้าง

6 เชอื่ ถือได้

7 คิดถึงจติ ใจคนอืน่

8 มีความคิดริเร่ิม 310

9 ชอบให้คนอน่ื ทาตาม

10 มีอารมณข์ ัน

11 หงุดหงิดง่าย

12 ทะเยอทะยาน

13 มเี สนห่ ์

14 เป็นคนเงียบ

15 ฉลาด

16 ใครเหน็ ใครรัก

17 ขอ้ี าย

18 พูดขวานผ่าซาก

20 ซ่ือสัตย์

21 ถ่อมตน

22 นักฉวยโอกาส

23 จริงใจ

24 หุนหนั พลนั แล่น

25 อดทนสูง

ประเมิน ประเมินโดยเพ่ือน 5 คน สรุปผลการ

ข้อ คณุ ลกั ษณะ ตนเอง คนที่ 1 คนที่ 2 คนท่ี 3 คนที่ 4 คนท่ี 5 ประเมนิ
26 หวั ก้าวหนา้
27 ไมใ่ ครเ่ ปิดเผยตนเอง
28 เครง่ ขรมึ
29 มคี วามเปน็ ผนู้ า
30 ขีเ้ กรงใจ
31 เชอ่ื มนั่ ในตนเอง
32 มคี วามเปน็ ผู้ใหญ่
33 มคี วามรับผิดชอบสูง
34 ละเอียดรอบคอบ
35 เปน็ คนกตัญญู

 สรปุ คณุ ลักษณะท่ีตนเองและผอู้ ื่นประเมนิ ตรงกัน รวม 6 คะแนน จานวน......................... ลกั ษณะ คือ 311
.......................................................................................................... ....................................................................
.................................................................................. ............................................................................................
.......................................................................................................... ....................................................................
.......................................................................................................... ....................................................................
..............................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ....................................................................
.......................................................................................................... ....................................................................
..............................................................................................................................................................................

 ใหน้ ักเรียนจดั ลาดบั คุณลักษณะของตนเอง เรียงลาดับจากมากท่สี ดุ จานวน 5 อันดับ คอื
1...........................................................................................................................................................................
2......................................................................................................... ..................................................................
3......................................................................................................... ..................................................................
4...........................................................................................................................................................................
5............................................................................................. ..............................................................................

ใบควำมร้สู ำหรบั ครู
เรอื่ ง กำรพัฒนำควำมรู้สกึ มีคณุ คำ่ ในตนเอง

ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง เป็นความรู้สึกที่บุคคลยอมรับตนเอง มองตนเองในทางบวกการรับรู้นี้ 312
นามาซึง่ ความร้สู กึ มัน่ คงและเปน็ สุขใจ โดยบคุ คลสามารถสร้างความรสู้ ึกท่ีดตี อ่ ตนเองไดด้ งั น้ี

1. คน้ หาความสนใจ จุดมุ่งหมาย และข้อดีของตนเอง
2. เม่อื คณุ ทางานชนิ้ ใดกต็ าม ควรเนน้ ท่คี วามมุ่งมนั่ ในการทางาน มากกวา่ ผลลัพธข์ องงาน
3. มองตนเองและคนอ่ืนในแง่ดไี วก้ ่อน
4. ควรจาไว้ว่าบางครั้งคุณก็อาจทาผิดได้ ซ่ึงไม่ได้หมายความว่า จะเป็นความล้มเหลวตลอดไป จงให้เวลา
และโอกาสกับตนเองในการเร่ิมตน้ ใหม่
5. จงใช้คาพูดดี ๆ กับตนเองอย่างสม่าเสมอทุกวัน เช่น ฉันเป็นคนมีความสามารถ ฉันเป็นคนมีความ
รบั ผิดชอบ ฉันเปน็ คนมเี สน่ห์ น่ารกั เปน็ ตน้
6. พยายามรับฟังคาพูดดี ๆ จากบุคคลหรือสื่อต่าง ๆ รอบข้าง เช่น คนในครอบครัว เพ่ือน เทป
บทเพลง หนังสือดี ๆ ที่รบั ร้แู ลว้ ทาให้เกดิ ความรูส้ ึกดกี บั ตนเอง
7. เมื่อได้ยินคาพูดท่ีไม่ดีต่อตนเองเกิดขึ้นในสมองของเรา เช่น ต้องสอบไม่ผ่านแน่ ความจาใช้ไม่ได้
ไม่มีความสามารถ ฯลฯ ต้องรีบขจัดคาพูดนั้น ๆ เสียด้วยการพูดในใจว่า “ให้เลิกคิด” แล้วแทนที่ คาพูดไม่ดี
ดว้ ยคาพดู ดี ๆ เช่น

คำพูดไม่ดี คำพดู ท่ีดี
ผมไม่มีความสามารถในเร่ืองน้ีเลย  ผมฝึกบอ่ ย ๆ ผมจะต้องทาได้ดขี ้ึนเรอ่ื ย ๆ
ผมตอ้ งทาไม่ได้แนน่ อน
ผมเปน็ นักฟตุ บอลท่ีแย่มาก  ผมจะตอ้ งทาให้ได้
 จะฝึกทุกวัน และเป็นนกั ฟุตบอลที่ดใี ห้ได้แนน่ อน

ที่สาคัญท่สี ดุ คือ สมาชกิ ตอ้ งเชื่อมนั่ วา่ เราสามารถเปลยี่ นแปลงชวี ติ ของตนเองได้ เราสามารถ
ประสบความสาเร็จมีสขุ ภาพดี และมคี วามสุขได้ด้วยตวั ของเราเอง

ทีม่ ำ กรมสขุ ภำพจิต กระทรวงสำธำรณสุข “ค่มู อื กำรจัดกจิ กรรม “ฝกึ คดิ แกป้ ัญหำ พฒั นำ EQ” สำหรับศนู ย์เพื่อนใจ
วยั รุ่น

แผนกำรจัดกจิ กรรมแนะแนวที่ 4

หน่วยกำรจดั กิจกรรม ส่วนตัวและสังคม ช้ันมัธยมศกึ ษำปีที่ 4 - 6

เรอ่ื ง เปำ้ หมำยแคเ่ อ้ือม จำนวน 2 ช่วั โมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.สำระสำคัญ

การเห็นคุณค่าของตนเอง ย่อมส่งผลให้มีความภาคภูมิใจ มีความมั่นใจในการกระทาส่ิงต่างๆ ได้เป็น

อย่างดี ตลอดจนส่งผลทาให้สามารถท่ีจะพัฒนาตนเองสู่ความสาเร็จ หรือวางแผนเป้าหมายของชีวิตได้

อยา่ งเป็นระบบ

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ดำ้ นส่วนตวั และสังคม
ข้อ 2 รักและเหน็ คุณค่าในตนเองและผ้อู น่ื

3.จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้
3.1 ระบคุ วามสาเรจ็ ของตนเองที่ไดร้ บั และมีความภาคภมู ิใจ
3.2 ระบุแนวทางในการวางแผนชวี ิตสเู่ ป้าหมายด้านการเรยี น ด้านการประกอบอาชีพ และการดาเนินชีวติ

4. สำระกำรเรยี นรู้ 313
4.1 เปา้ หมายความสาเร็จในคุณคา่ ของตนเอง
4.2 แนวทางในการวางแผนชีวติ สเู่ ป้าหมาย

5. ช้ินงำน / ภำระงำน
5.1 ใบงาน เรื่อง บนั ไดแห่งความภาคภมู ใิ จ
5.2 ใบงาน เร่อื ง สเู่ ปา้ หมายชีวิต

6. วิธีกำรจัดกิจกรรม
ช่ัวโมงท่ี 1
6.1 นักเรียนชมวีดิทัศน์ เรื่อง วัยรุ่นรู้จักตนเอง หลังจากนั้นพูดคุยสอบถามเกี่ยวกับสิ่งที่ได้รับ

จากการชมวีดิทัศน์ ประเด็นการรู้จักตนเอง การค้นพบความสามารถของตนเองเพื่อวางแผนสู่เป้าหมาย
ใหป้ ระสบความสาเร็จในอนาคต

6.2 ครูพูดคุยสอบถามถึงจุดเด่น ความสาเร็จ ความสามารถ ความภาคภูมิใจในตนเองของนักเรียนใน
ชว่ งเวลาต่างๆทีผ่ า่ นมาต้ังแต่อดีตจนถึงปจั จบุ ัน และให้นกั เรยี นทาใบงาน บันไดแหง่ ความภาคภูมใิ จ

6.3 นักเรียนออกมานาเสนอบันไดแหง่ ความภาคภูมใิ จของตนเองหนา้ ช้นั เรยี น

6.4 ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปถึงข้อดีหรือส่ิงที่ได้รับจากการเห็นคุณค่าของตนเองในการปรับใช้ 314
ในชวี ิตประจาวนั ไดอ้ ย่างมคี วามสุข

ชว่ั โมงท่ี 2
6.5 นกั เรยี นฟังเพลงแตะขอบฟา้ และร่วมกนั พูดคุยเก่ียวกับเนอื้ หาของบทเพลงเพ่ือสรา้ ง
แรงบนั ดาลใจให้มกี ารตั้งเป้าหมายของการดาเนนิ ชวี ิต และไปใหถ้ ึงจุดมุ่งหมายทีต่ งั้ ไว้
6.6 ครูชวนสนทนา สอบถามถึงบุคคลในครอบครัวหรือบุคคลที่นักเรียนรู้จักท่ีประสบความสาเร็จใน
เร่อื งต่างๆ อาทิ ด้านการเรยี น ด้านการประกอบอาชพี และด้านการดาเนินชีวติ ว่าเพราะเหตุใดบุคคลดงั กล่าว
จึงประสบความสาเร็จ
6.7 แบ่งกลุ่มนักเรียนกลุ่มละประมาณ 6 คน ร่วมกันระดมสมอง เพื่อต้ังเป้าหมายความสาเร็จ
และหาแนวทางในการวางแผนเพอ่ื ไปสเู่ ปา้ หมายที่กาหนด ตามใบงาน สู่เปา้ หมายชวี ิต
6.8 ตวั แทนนักเรยี นแต่ละกล่มุ ออกมานาเสนอผลงานหนา้ ชน้ั เรยี น
6.9 ครูและนักเรียนรว่ มกันสรุปและเพ่ิมเติมวธิ กี ารวางแผนเพ่ือให้บรรลุเป้าหมายชีวิตตามท่ีไดต้ ั้งไว้

7. ส่อื / อุปกรณ์
7.1 วีดทิ ัศน์ เรอ่ื ง วัยร่นุ รจู้ ักตนเอง
7.2 เพลง แตะขอบฟา้ ศิลปิน บอดแี้ สลม
7.3 ใบงาน บันไดแห่งความภาคภูมใิ จ
7.4 ใบงาน สเู่ ป้าหมายชวี ิต

8. กำรวัดและประเมนิ ผล
8.1 วิธกี ำรวัดและประเมนิ ผล

8.1.1 สงั เกตความสนใจในการฟงั การตอบคาถาม และการรว่ มอภปิ รายแสดงความคิดเห็น
8.1.2 ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถว้ น และความเรยี บรอ้ ยของใบงาน
8.2 เครือ่ งมือ
-
8.3 เกณฑก์ ำรประเมนิ

8.3.1 สงั เกตการปฏบิ ตั กิ ิจกรรม

เกณฑ์ ตวั บ่งชี้
ผา่ น มีความสนใจในการฟงั การตอบคาถาม การรว่ มอภิปรายแสดงความคดิ เห็น
ไม่ผ่าน ขาดสิง่ ใดสงิ่ หน่ึง

8.3.2 ตรวจใบงาน
เกณฑ์ ตวั บ่งช้ี
ผ่าน ทาใบงานถูกต้อง ครบถ้วน และสง่ งานตามกาหนด
ไมผ่ ่าน ขาดส่ิงใดสง่ิ หน่ึง

315

วดิ ิทัศน์เร่อื ง วัยร่นุ รูจ้ กั ตนเอง

ทีม่ า https://www.youtube.com/watch?v=JZSHTvsD44M

316

ใบงำน 317
เร่ือง บันไดแหง่ ควำมภำคภมู ิใจ

คำชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนทบทวนความสาเรจ็ ความภาคภูมิใจของตนเองในแตล่ ะชว่ งอายุ และเขยี นความสาเร็จ
ของตนเองทไี่ ด้รับและสง่ ผลใหเ้ กิดความภาคภมู ิใจลงในบันไดแห่งความภาคภมู ิใจ

ช่วงอาย.ุ ...............................ปี
ส่ิงทคี่ าดหวงั ให้เกดิ ภาคภมู ิใจ…............
...............................................................
ตอ้ งทาอยา่ งไร……………………….............

ชน้ั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
สง่ิ ทภี่ าคภูมิใจ.......................................................................
ทาไดอ้ ยา่ งไร.........................................................................
ทาได้แลว้ รสู้ กึ อยา่ งไร............................................................

ชั้นมธั ยมศึกษาตอนต้น
สิง่ ทภี่ าคภูมิใจ.................................................................................................
ทาได้อย่างไร...................................................................................................
ทาได้แล้วร้สู ึกอยา่ งไร......................................................................................

ชนั้ ประถมศกึ ษา
สง่ิ ทีภ่ าคภูมิใจ.........................................................................................................................
ทาได้อย่างไร..........................................................................................................................
ทาได้แล้วรสู้ ึกอย่างไร.............................................................................................................

ช้นั อนบุ าล
สิ่งทภี่ าคภมู ิใจ..............................................................................................................................................
ทาไดอ้ ย่างไร................................................................................................................................................
ทาไดแ้ ล้วรสู้ กึ อยา่ งไร...........................................................................................................................................

กอ่ นเขา้ อนบุ าล
ส่ิงทภี่ าคภูมใิ จ...........................................................................................................................................................................
ทาได้อย่างไร..............................................................................................................................................................................
ทาไดแ้ ลว้ รสู้ กึ อย่างไร...............................................................................................................................................................

ใบงำน
เรอื่ ง ส่เู ป้ำหมำยชีวติ

คำชี้แจง ให้นกั เรยี นรว่ มกนั ระดมสมองหาเป้าหมายดา้ นการเรยี น ด้านการประกอบอาชีพ และดา้ นการ
ดาเนินชีวิต พร้อมทั้งวางแผนหาแนวทางในการไปสเู่ ปา้ หมายทีไ่ ด้ต้ังไว้

เป้ำหมำยดำ้ นกำรเรยี น แนวทำงสเู่ ปำ้ หมำย

อุปสรรค/ปญั หำทท่ี ำให้ไมเ่ ป็นไปตำมเป้ำหมำย 318
แนวทำงแกไ้ ขปญั หำ

เปำ้ หมำยด้ำนกำรประกอบอำชพี แนวทำงสู่เป้ำหมำย

อปุ สรรค/ปญั หำที่ทำใหไ้ ม่เป็นไปตำมเป้ำหมำย 319
แนวทำงแก้ไขปัญหำ

เปำ้ หมำยดำ้ นกำรเรยี นดำเนนิ ชีวิต แนวทำงสู่เป้ำหมำย

อุปสรรค/ปญั หำที่ทำใหไ้ ม่เป็นไปตำมเป้ำหมำย 320
แนวทำงแก้ไขปญั หำ

แผนกำรจัดกิจกรรมแนะแนวท่ี 5

หน่วยกำรจดั กิจกรรม ส่วนตัวและสังคม ชั้นมธั ยมศึกษำปีที่ 4 - 6

เรอ่ื ง เพอื่ นช่วยเพื่อน จำนวน 1 ชว่ั โมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. สำระสำคัญ

การใช้หลักจิตวิทยาของกลุ่มเพื่อนในการสร้างสัมพันธภาพ และการช่วยเหลือซ่ึงกันและกัน

ด้วยการให้คาปรึกษาเพ่ือนนักเรียนด้วยกัน บนพื้นฐานการไว้วางใจ สามารถสื่อสารกันได้อย่างเปิดเผย

ทาใหเ้ ขา้ ใจซ่ึงกันและกนั ไดง้ ่ายขน้ึ

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนส่วนตวั และสงั คม
ขอ้ 2 รักและเห็นคุณค่าในตนเองและผอู้ ื่น

3. จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้
3.1 ตระหนกั ในคุณค่าของการช่วยเหลอื ผอู้ ืน่
3.2 สารวจแววนักเรยี น YC ของตนเองได้
3.3 อธบิ ายองคค์ วามร้เู กยี่ วกับนกั เรยี นเพื่อนที่ปรึกษา

321

4. สำระกำรเรียนรู้
4.1 นกั เรยี นเพื่อนทป่ี รึกษา (YC: Youth Counselor)
4.2 การให้คาปรึกษา

5. ชิน้ งำน / ภำระงำน
แบบวดั แววนักเรยี น YC

6. วิธกี ำรจัดกจิ กรรม
6.1 ครูนาภาพปัญหาต่าง ๆ ท่ีเกดิ ข้นึ กับวยั รนุ่ ในปจั จุบันมาใหน้ ักเรียนดู และพดู คยุ สอบถามถงึ

ความร้สู กึ ของนักเรยี นทเี่ หน็ ปัญหา ตลอดจนมวี ิธกี ารหรือแนวทางในการชว่ ยเหลอื หรอื แก้ไขปัญหาอย่างไร
หากปัญหาตา่ ง ๆ เกิดขนึ้ กับเพอ่ื นของนักเรียนเอง

6.2 นักเรียนศึกษาใบความรู้เกยี่ วกบั นักเรยี นเพอื่ นทีป่ รกึ ษา
6.3 นกั เรยี นชมวีดิทศั น์ข้นั ตอนและเทคนิคการให้คาปรึกษาเพ่ือน
6.4 นกั เรียนทาแบบวดั แววนักเรียน YC และตรวจคะแนนแปลผล

6.5 ครแู ละนกั เรยี นร่วมกนั สรุปองค์ความรทู้ ่ีได้รับจากการศึกษาใบความรแู้ ละชมวดี ิทศั น์เกีย่ วกบั 322
นกั เรยี นเพื่อนท่ปี รึกษา ข้ันตอนและเทคนคิ การให้คาปรกึ ษา
7. สอ่ื / อปุ กรณ์

7.1 ภาพปญั หาของวัยร่นุ
7.2 ใบความรู้ “นักเรยี นเพ่ือนทีป่ รกึ ษา”
7.3 วีดิทศั น์ขนั้ ตอนและเทคนิคการให้คาปรกึ ษาเพ่ือน
7.4 แบบวัดแววนกั เรียน YC

8. กำรวดั และประเมินผล
8.1 วธิ ีกำรวัดและประเมนิ ผล

8.1.1 สังเกตความสนใจในการฟัง การตอบคาถาม และการร่วมอภิปรายแสดงความคดิ เหน็
8.1.2 ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วน และความเรียบรอ้ ยของใบงาน

8.2 เครือ่ งมือ
-

8.3 เกณฑก์ ำรประเมิน

8.3.1 สงั เกตการปฏบิ ัติกิจกรรม

เกณฑ์ ตัวบ่งชี้
ผ่าน มคี วามสนใจในการฟัง การตอบคาถาม การร่วมอภิปรายแสดงความคดิ เห็น
ไม่ผ่าน ขาดสง่ิ ใดสงิ่ หนง่ึ

8.3.2 ตรวจใบงาน

เกณฑ์ ตัวบ่งชี้
ผ่าน ทาใบงานถกู ต้อง ครบถ้วน และส่งงานตามกาหนด
ไม่ผ่าน ขาดสงิ่ ใดสง่ิ หนงึ่

ใบควำมรู้
เรอ่ื ง นักเรยี นเพอ่ื นท่ปี รกึ ษำ

นักเรียนเพื่อนท่ีปรึกษำ (YC-Youth Counselor) หมายถึง นักเรียนท่ีโรงเรียนพิจารณาคัดสรร

ว่าเป็นผู้มีมนุษยสัมพันธ์ท่ีดี มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ มีจิตอาสา มีทักษะในการรับฟังและการให้

คาปรึกษา ซึ่งได้รับการพัฒนาให้มีความรู้ความสามารถในการให้คาปรึกษาเบ้ืองต้น และปฏิบัติหน้าท่ีให้

คาปรกึ ษาแกเ่ พ่อื นนกั เรยี น โดยการดแู ลชแี้ นะอยา่ งใกล้ชิดจากครแู นะแนว

บทบำทหน้ำท่ีท่ี YC ต้องตระหนัก นักเรียนเพื่อนที่ปรึกษามีบทบาทในการช่วยเหลือ

เพ่ือนนักเรียน ซ่ึงมีอายุรุ่นราวคราวเดียวกันที่ประสบปัญหา มีความวิตกกังวลหรือยุ่งยากลาบากใจ

ให้เข้าใจปัญหาได้อย่างชัดเจน เห็นแนวทางในการแก้ปัญหาของตัวเอง และร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์

ระหว่างกันและกัน นักเรียนเพื่อนที่ปรึกษาจึงต้องเป็นตัวแบบท่ีดีของเพื่อน สามารถช่วยให้เพื่อนเปล่ียนแปลง

และพัฒนาตนเองได้อย่างถูกต้องเหมาะสม รวมท้ังยังเป็นการช่วยส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างเพ่ือนด้วยกัน

อกี ทางหนึ่งดว้ ย

YC ก็ต้องมีจรรยำบรรณ

1. เคารพในศกั ดิ์ศรีและสง่ เสริมสนับสนนุ สวัสดิภาพของเพ่ือนผู้มารบั คาปรึกษาและต้องระวังไม่ให้ผู้รับ

คาปรกึ ษาได้รบั การกระทบกระทั่งทางจติ ใจ

2. สัมพนั ธภาพในการใหค้ าปรึกษาและข้อมลู ท่ีได้จากสัมพนั ธภาพนั้น จะตอ้ งเกบ็ รักษาไวเ้ ปน็ ความลับ 323

3. บันทึกต่างๆ ในการให้คาปรึกษารวมทั้งบันทึกจากการสัมภาษณ์ข้อมูลจากแบบทดสอบ

เคร่ืองบันทึกเสียงและเอกสารอื่นๆ ถือได้ว่าเป็นข้อมูลที่จะนาไปใช้จะต้องปกปิดเอกลักษณ์ของเพื่อน

ผรู้ บั คาปรึกษา และระมัดระวังอยา่ งยง่ิ ที่จะไมใ่ หเ้ กิดผลเสยี หายแก่เพ่ือนผู้รับคาปรึกษาด้วย

4. ควรได้ชแ้ี จงเงื่อนไขต่างๆ ของการคาปรึกษาให้เพ่อื นผ้รู ับคาปรกึ ษาทราบ

5. ในการให้คาปรึกษาเพื่อนนักเรียนที่ปรึกษาต้องหลีกเล่ียงสภาพท่ีจะทาให้เพื่อนผู้รับคาปรึกษา

อยู่ในภาวะขัดแยง้ ในใจ

6. ยุติการให้คาปรึกษาเมื่อเพื่อนนักเรียนท่ีปรึกษาไม่สามารถให้ความช่วยเหลือผู้รับคาปรึกษา

ไดอ้ กี ตอ่ ไป และใหส้ ง่ ผลตอ่ ไปพบผเู้ ชี่ยวชาญทเี่ หมาะสมต่อไป

7. หากได้รับข้อมูลท่ีอาจเป็นอันตรายแก่ผู้อ่ืน เพื่อนนักเรียนท่ีปรึกษาต้องรายงานให้แก่ผู้มีอานาจ

เกยี่ วขอ้ งในแนวทางท่ีไมเ่ ปดิ เผยว่า ได้รับขอ้ มูลจากเพื่อนผู้รับคาปรึกษาคนใด

YC ที่ดีจะตอ้ งมีคุณลักษณะดังตอ่ ไปนี้

1. รู้จกั และยอมรบั ตนเอง 2. อดทน ใจเยน็

3. จริงใจและตัง้ ใจช่วยเหลอื ผอู้ ่ืน 4. มีท่าทที ี่เปน็ มิตรและมองโลกในแง่ดี

5. ไวตอ่ ความรสู้ ึกของผู้อืน่ และชา่ งสงั เกต 6. ใช้คาพดู ได้เหมาะสม

7. เปน็ ผรู้ บั ฟังที่ดี

(ทีม่ า http://guidance.obec.go.th/?p=1073)

ใบงำน
เรือ่ ง แบบวดั แววนักเรยี น YC
คำช้แี จง ให้นกั เรยี นพจิ ารณาข้อความต่อไปนว้ี ่าสอดคล้องกับความคิดเห็นและความรู้สึกของทา่ นท่ีมตี ่อตวั
ทา่ นเองและผ้อู ื่นเพยี งใด แล้วใส่เคร่อื งหมาย √ ลงในประเดน็ ท่ีตรงกบั ตวั นกั เรยี น

ขอ้ ควำม ระดับควำมคิดเห็น
จริง คอ่ นข้ำงจริง คอ่ นข้ำง ไม่จรงิ
1. คนทุกคนมคี ุณคา่ มศี กั ด์ศิ รี และอยากเป็นคนดี
2. ใคร ๆ ก็มโี อกาสผิดพลาดดว้ ยกนั ทง้ั น้ัน ไมจ่ ริง

3. คนอ่อนแอเทา่ นน้ั ท่ีขอความช่วยเหลอื จาก คนอ่ืน

4. นักเรียนชอบทจ่ี ะพบปะพูดกับคนอื่น แม้จะเปน็ คนท่ีท่านไม่
คุ้นเคย

5. ใครๆ มกั ชอบทีจะพูดคยุ กบั นักเรียน

6. นักเรยี นชอบท่ีจะพูดมากกว่าฟงั

7. ใครๆ มักชมนกั เรยี นวา่ นักเรยี นเปน็ คนทีจ่ ับความร้สู ึกของคู่
สนทนาไดด้ ี

8. นักเรยี นมักจะเก็บความรู้สกึ ไมค่ ่อยได้ 324

9. ถ้านักเรียนตอ้ งการจะช่วยใคร นกั เรียนจะชว่ ยอย่างเต็มที่

10. นักเรยี นมกั จะคดิ หรือทาแทนคนอ่นื เพราะเกรงวา่ ผลงาน
จะออกมาไมด่ ีเท่าท่ีควร

11. นักเรยี นมักจะส่งั สอนและให้แนะนาแก่คนใกลช้ ดิ เสมอ

12. นักเรยี นมกั จะยอมรับความผดิ พลาดของคนอื่นได้ยาก

13. เมอ่ื นกั เรียนรบั ปากว่าจะเก็บเรือ่ งใดเปน็ ความลับนกั เรยี น
สามารถทาได้ 100%

14. ความคดิ และการกระทาของนักเรียนไมค่ อ่ ยเหมือนใคร

15. รูปรา่ ง หนา้ ตา การแต่งกาย และทา่ ทางของทา่ นไม่น่าจะ
มสี ่วนต่อความสาเร็จ หรือความลม้ เหลวของ YC

วิธกี ำรคดิ คะแนนแบบ คณุ เป็นเพ่อื นที่ปรกึ ษำได้หรือไม่

ระดับควำมคดิ เหน็

ขอ้ ควำม จรงิ คอ่ นข้ำง คอ่ นข้ำง ไมจ่ รงิ

1, 2, 4, 5, 7, 9, 13, 14 จริง ไม่จริง
3, 6, 8, 10, 11, 12, 15
32 10

01 23

เกณฑก์ ำรแปลผล 325

คะแนนระหวา่ ง 31–45 หมายถงึ นักเรียนเปน็ ผมู้ ีคุณลักษณะเหมาะสมในการเปน็ เพ่ือนทป่ี รกึ ษา
อย่างยิง่ ขอแสดงความยนิ ดี

คะแนนระหว่าง 16–30 หมายถงึ นักเรยี นเป็นผมู้ ีคณุ ลกั ษณะท่ีดหี ลายประการ เหมาะสม
ทคี่ วรพัฒนา พยายามอกี หนอ่ ย

คะแนนระหวา่ ง 0–15 หมายถึง ทา่ นควรพฒั นาคุณลักษณะสว่ นตัวบางประการ เพอ่ื ให้มคี ณุ ลักษณะ
ของ YC ออกแรงพยายามมากหน่อย ขอเปน็ กาลงั ใจ

แผนกำรจัดกจิ กรรมแนะแนวที่ 6

หน่วยกำรจดั กจิ กรรม ส่วนตวั และสังคม ชัน้ มธั ยมศกึ ษำปที ่ี 4 - 6

เร่ือง คนมเี สนห่ ์ จำนวน 1 ชั่วโมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.สำระสำคญั
การพัฒนาตนเอง เป็นแนวทางการปฏิบัติที่สามารถนาทางตนเองไปสู่สิ่งท่ีดีขึ้น หรือเป็นไปตาม

แนวทางท่ีพึงประสงค์ของสังคม หากเป็นการพัฒนาตนเองด้วยความเต็มใจและสมัครใจ โดยปราศจาก
ความรู้สึกว่าถูกบังคับ การพัฒนาจึงจะเกิดความเปล่ียนแปลงในทางที่ดีขึ้นได้ง่ายและเป็นการพัฒนา
อย่างมีคุณภาพและมปี ระสิทธิผล

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนสว่ นตัวและสังคม
ขอ้ 2 รักและเห็นคุณคา่ ในตนเองและผอู้ นื่

3. จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้
อธิบายแนวทางการพฒั นาบุคลิกของตนเองได้

4. สำระกำรเรียนรู้ 326
4.1 การพฒั นาตนเอง
4.2 การปรับปรงุ บคุ ลิกภาพ

5. ชิ้นงำน / ภำระงำน
5.1 แบบประเมินบุคลิกภาพในแบบต่างๆ
5.2 ใบงานเรอื่ ง “ปรบั เปลย่ี นแก้”

6. วิธีกำรจัดกิจกรรม
6.1 นักเรียนประเมินตนเองตามแบบประเมินบุคลิกภาพในแบบต่างๆ” พร้อมทั้งตรวจให้คะแนน

และสรปุ ผลการประเมินบุคลกิ ภาพของตนเอง
6.2 นกั เรยี นศกึ ษาใบความรู้ การปรับปรงุ บุคลกิ ภาพตนเอง
6.3 แบ่งกล่มุ นกั เรยี น กลุม่ ละประมาณ 3 – 5 คน เพ่ือรว่ มกนั ระดมสมองหาแนวทาง

ในการพัฒนาตนเองดา้ นตา่ งๆ ตามใบงาน ปรบั เปล่ียนแก้
6.4 ตัวแทนนักเรยี นแต่ละกลุม่ นาเสนอแนวทางการพฒั นาบุคลิกภาพตนเอง
6.5 ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั ซกั ถาม เสนอแนะ เพ่มิ เตมิ แนวทางการพัฒนาตนเองใหส้ มบูรณย์ งิ่ ข้ึน

7. สอ่ื / อปุ กรณ์ 327
7.1 ใบงาน เร่อื ง แบบประเมินบุคลิกภาพในแบบตา่ งๆ
7.2 ใบความรู้ เรือ่ ง การปรบั ปรงุ บคุ ลกิ ภาพตนเอง
7.3 ใบงาน เร่อื ง ปรบั เปลี่ยนแก้

8. กำรวดั และประเมนิ ผล
8.1 วิธีกำรวดั และประเมนิ ผล

8.1.1 สังเกตความสนใจในการฟงั การตอบคาถาม และการรว่ มอภปิ รายแสดงความคิดเห็น
8.1.2 ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วน และความเรียบรอ้ ยของใบงาน

8.2 เครือ่ งมอื
-

8.3 เกณฑ์กำรประเมิน

8.3.1 สงั เกตการปฏบิ ัตกิ ิจกรรม

เกณฑ์ ตวั บ่งชี้
ผา่ น มีความสนใจในการฟงั การตอบคาถาม การรว่ มอภปิ รายแสดงความคดิ เหน็
ไม่ผ่าน ขาดสิ่งใดส่ิงหนึง่

8.3.2 ตรวจใบงาน

เกณฑ์ ตัวบ่งชี้
ผา่ น ทาใบงานถกู ต้อง ครบถ้วน และสง่ งานตามกาหนด
ไม่ผา่ น ขาดสง่ิ ใดสิง่ หน่ึง

ใบงำน 328
เรอ่ื ง แบบประเมนิ บคุ ลิกภำพแบบตำ่ ง ๆ

คณุ คดิ อย่ำงไรกบั ตวั เอง
ในส่วนลึกคุณตัดสินใจว่าตัวเองเป็นคนท่ี “เข้ำท่ำ” คนหน่ึงได้หรือเปล่าหรือคุณก็ยังรู้สึกผิดหวัง

กับตัวเองอยู่บ้าง คาถามต่อไปน้ีจะช่วยให้คุณบอกได้ว่าคุณมีภาพพจน์เก่ียวกับตัวเองเช่นไร คาถามเหล่าน้ี
สร้างข้ึนโดย ดร.แจ๊คกี้ โบสล์ นักจิตวิทยาชื่อดังแห่งมหาวิทยาลัยแอตแลนต้า เมื่อคุณตอบคาถามเหล่านี้
อย่างถ่ถี ้วน คณุ จะเขา้ ใจตัวเองไดด้ ีขึน้

1. คณุ เคยคดิ มยั๊ ว่า อาจมีบางคนชอบคณุ น้อยลง ถ้าเขาร้อู ะไรเกย่ี วกบั คุณมากขนึ้
ก. คิดบ่อย ๆ
ข. บางครัง้
ค. ไม่คดิ เลย

2. เมอื่ ไดร้ บั คาชมหรือยกย่อง คณุ มักรสู้ กึ ......
ก. ไมส่ บายใจนดิ หน่อย
ข. ปลม้ื ใจ
ค. รสู้ ึกเหมือนถูกเย้ยมากกว่า

3. เม่ือคุณทางานพลาด คุณจะ......
ก. ปลอ่ ยมนั ผ่านไปและคิดวา่ “ไมม่ ีใครทาอะไรไดส้ มบูรณห์ รอกนา่
ข. วติ กกงั วลอยูจ่ นกว่าจะมีคนบอกวา่ “ไมเ่ ปน็ ไรหรอก”
ค. ไม่ว่าใครจะปลอบอยา่ งไร คุณจะรู้สกึ เสยี อกเสยี ใจ และลงโทษตัวเองอยู่นั่นแหละ

4. คณุ เคยทาอะไรอย่างท้าทาย กับอะไรบางสิง่ บางอยา่ งหรือเปลา่
ก. เคยทา้ ทายตวั เองเงยี บ ๆ
ข. เคย....เพราะอยากทาให้คนอ่นื ไม่สบายใจเล่น
ค. ทา เมอื่ สถานการณ์บางอยา่ งบงั คบั

5. เมอ่ื คุณบังเอิญเห็นสภาพตัวเองในกระจก หรอื ในตโู้ ชว์ ภาพท่ีปรากฎแก่สายตานั้น....
ก. ดสู ะดุดตากว่าทีค่ ิดไว้
ข. สะดุดตาน้อยกว่าที่คิด
ค. สะดดุ ตาอย่างท่ีคิดไวเ้ ป๊ะเลย

6. เมือ่ คุณ “อ้งู าน” บา้ ง คณุ จะร้สู ึก
ก. รู้สกึ ผดิ และไม่สบายใจเลย
ข. รู้สึกว่าตนเองทาผิดแต่กส็ นกุ ดี
ค. ไม่รสู้ ึกอะไรเลย ก็อยากทานใ่ี ครจะทาไม

7. เม่ือคณุ ลองเปรียบเทียบตัวคุณกับเพ่อื นสนทิ คุณตัดสินว่าบรรดาเพอ่ื น ๆ คณุ
ก. ดูสมาร์ทกวา่ คณุ
ข. สมารท์ พอ ๆ กัน
ค. ไมม่ ีใครสมารท์ เท่ากับคุณสักคน

8. เม่อื คุณรู้ว่า มีคนไม่ชอบข้ีหนา้ คุณ คุณจะ
ก. กงั วลว่า เอ๊ะ ฉันทาผิดนะ
ข. สรปุ วา่ เขาอิจฉาคุณ
ค. ยอมรบั ว่าเปน็ เรื่องธรรมดา คณุ จะชนะใจใครไปหมดได้ยังไง

9. นกต่อไปน้ีคณุ ชอบนกอะไรมากทสี่ ดุ
ก. นกยงู
ข. นกกระจอก
ค. นกอินทรี

329

เฉลยคะแนนแบบประเมนิ บุคลกิ ภำพแบบต่ำง ๆ 330
ขอ้ ที่ ก ข ค
10 1 2
21 2 0
31 2 0
42 1 0
50 2 1
60 1 2
70 1 2
80 2 1
92 0 1

สรปุ แปลผลแบบประเมนิ บคุ ลิกภำพแบบตำ่ ง ๆ
ได้คะแนน 0 – 6 คุณมีภาพพจน์กับตัวเองชนิดท่ีเรียกว่า “แย่มาก” คุณไม่มีความม่ันใจอะไร

ในตัวเองเลย คุณตัดสินใจอะไรเก่ียวกับตัวเองไม่ได้เลย และคุณจะลงโทษตัวเองมากไป คนอ่ืนเขาไม่ได้
มองคุณในแง่ลบมากมาย อย่างท่ีคุณคิดหรอก คุณควรรู้จักช่ืนชมกับตัวเองบ้าง เมื่อทาอะไรท่ีดี ๆ
หรอื เข้าท่า และถ้าทาอะไรพลาดไปบ้างก็อย่าลงโทษตวั เองมากมาย พยายามแกต้ วั ใหมด่ กี ว่า

ได้คะแนน 7-12 คุณมีภาพพจน์ท่ีดีกับตัวเอง เป็นคนรู้จักตัวเองดี คุณเป็นคนยอมรับความจริง
และมีความเช่ือมนั่ ในตัวเองดีทเี ดยี ว

ได้คะแนน 13-18 คุณหลงตัวเองมากไปแล้วล่ะ คุณมักคิดว่าคุณเหนือกว่าคนอ่ืนไปซะทุกเรื่อง
น้อย ๆ หน่อยเถอะ ไม่มีใครทาอะไรได้ดีเยี่ยมไปซะทุกอย่างหรอก คุณจะมีเพื่อนมากกว่านี้ และประสบ
ผลสาเรจ็ ในชวี ิตได้ ถ้าคณุ ยอมรบั ว่า ตวั คุณกค็ อื ปถุ ชุ นธรรมดาทีม่ ีทัง้ สว่ นดแี ละส่วนเสยี ยังไม่สายเกนิ ไป

ทมี่ ำ: ฉนั ทนชิ อศั วนนท์. พัฒนำบคุ ลิกภำพ. กรุงเทพฯ: สำนกั พิมพ์ศูนย์ส่งเสริมวชิ ำกำร.

ใบงำน
เรอ่ื ง ปรบั เปล่ียนแก้

คาชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดเพ่ือหาแนวทางการพัฒนาตนเอง ด้วยวิธีการปรับปรุง
เปล่ียนแปลงแก้ไขคุณลักษณะหรือบุคลิกภาพท่ีไม่เหมาะสม ตามหัวข้อท่ีกลุ่มได้รับมอบหมาย
และสง่ ตวั แทนออกมานาเสนอหน้าชน้ั เรียน

กลุ่มท่ี คณุ ลักษณะหรอื บคุ ลิกภำพ 331
กล่มุ ที่ 1 หาแนวทางวธิ กี ารแกไ้ ขลักษณะ 1. มีกลิ่นตัว
กลุ่มท่ี 2 หาแนวทางวิธกี ารแก้ไขลักษณะ 2. มกี ลิ่นปาก
กลุ่มที่ 3 หาแนวทางวิธีการแก้ไขลักษณะ 1. ผมเหมน็ ไม่สะอาด และเป็นรังแค
กลมุ่ ที่ 4 หาแนวทางวธิ กี ารแก้ไขลักษณะ 2. หนา้ ตาเปน็ สวิ มาก
กลมุ่ ที่ 5 หาแนวทางวิธีการแก้ไขลักษณะ 1. รองเทา้ เหมน็ อบั และเท้าเหม็น
กลุ่มท่ี 6 หาแนวทางวธิ ีการแกไ้ ขลักษณะ 2. เลบ็ มอื สกปรก
กลมุ่ ที่ 7 หาแนวทางวธิ กี ารแกไ้ ขลักษณะ 1. ชอบพูดข่มข่ดู ูถกู คนอนื่
กลมุ่ ที่ 8 หาแนวทางวธิ กี ารแก้ไขลักษณะ 2. อารมณ์เสยี เป็นนิจ
1. มีลักษณะชอบพดู มากกวา่ ฟงั
กล่มุ ท่ี 9 หาแนวทางวิธกี ารแกไ้ ขลักษณะ 2. หน้าตาบึ้งตึงอยเู่ สมอ
กลุ่มท่ี 10 หาแนวทางวิธีการแกไ้ ขลักษณะ 1. ชอบตาหนคิ นอื่น
2. หลงตนเองไม่ยกย่องคนอ่ืน
1. พูดเสียงดงั เกนิ ไปและไม่ไพเราะ
2. ชอบมที ัศนคตทิ ่ีไม่ดตี ่อผอู้ ่นื
1. ไมส่ ารวมกิรยิ าวาจา
2. ไม่มีความรับผิดชอบในงานที่ได้รับ

มอบหมาย
1. ชอบใช้จา่ ยเกนิ ตัว
2. เปน็ บุคคลทเี่ ห็นแก่ตวั ไม่มีน้าใจ
1. เส้อื ผ้าไมส่ ะอาด ไม่รีด
2. เป็นผมู้ ีสขุ ภาพไม่แข็งแรง

ใบงำน
เรื่อง “ปรบั เปล่ียนแก้”

กลุม่ ท่.ี ........

คุณลกั ษณะหรอื บุคลิกภำพ คณุ ลกั ษณะหรือบคุ ลกิ ภำพ

แนวทำงกำรพฒั นำตนเอง แนวทำงกำรพฒั นำตนเอง 332

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
............................................................................... ...............................................................................
............................................................................... ...............................................................................
............................................................................... ...............................................................................
............................................................................... ...............................................................................
…………………………………………………………….………. …………………………………………………………….……….

ปัญหำ/อุปสรรคทีอ่ ำจเกิดขนึ้ ปัญหำ/อุปสรรคที่อำจเกดิ ข้นึ

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
............................................................................... ...............................................................................

แนวทำงแกไ้ ขปญั หำ/อุปสรรค แนวทำงแก้ไขปญั หำ/อุปสรรค

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

ใบควำมรู้ 333
เรอ่ื ง กำรปรบั ปรุงบุคลิกภำพ

กำรปรับปรุงบุคลิกภำพตนเอง หมายถึง การพัฒนาให้ตนเองมีบุคลิกภาพเป็นไปตามแนวทาง
ท่ีพึงประสงค์ของสังคม เป็นเร่ืองท่ีทาขึ้นภายหลังที่บุคคลได้สร้างบุคลิกภาพและลักษณะนิสัยมาแล้ว
การที่จะปรับปรุงตนเองให้มีบุคลิกภาพดีจาเป็นต้องเร่ิมกระทาตั้งแต่วัยเด็กเพราะไม้อ่อนดัดง่ายไม้แก่
ดัดยาก ถ้าบุคลกิ ภาพฝงั รากลกึ เสยี แลว้ กย็ ากตอ่ การปรบั ปรุง

ข้ันตอนกำรปรับปรงุ ตนเองให้มีบคุ ลกิ ภำพทีด่ ีมขี ้ันตอน ดงั นี้
1. สำรวจตนเอง คือ การท่ีบุคคลสารวจตรวจสอบบุคลิกภาพของตนเอง เพ่ือให้รู้ว่าตนเอง

มีข้อดีขอ้ เสยี อย่างไรบ้าง เป็นทตี่ ้องการของสงั คมหรอื ไม่ ซ่ีงการสารวจตนเองทาได้ 2 ทาง คอื
1.1 การวิเคราะห์ตนเอง คือ ตรวจสอบเพื่อประเมินบุคลิกภาพของตนเองวา่ ควรจะปรับปรุงใน

ส่วนใด โดยไม่เขา้ ขา้ งตนเอง
1.2 การรบั ฟังความคดิ เหน็ ของผอู้ ่นื เป็นการมองของคนอนื่ เพอ่ื ทจ่ี ะไดแ้ ก้ไขข้อบกพรอ่ งต่อไป

2. พัฒนำและปรับปรุงบุคลิกภำพ เป็นการนาข้อมูลท่ีได้จากการวิเคราะห์ตนเองมาตรวจสอบ
ถ้าพบขอ้ บกพร่องก็ปรบั ปรงุ แก้ไขโดยมองหาลักษณะทเ่ี ป็นแบบอย่างท่ดี แี ลว้ พยายามเตือนตนให้ท้งิ บุคลิกภาพ
เดิมที่บกพร่อง การปรับปรุงบุคลิกภาพต้องใช้ความตั้งใจจริงแม้จะใช้เวลาก็ตามก็ต้องอดทนและเอาใจใส่
เป็นพเิ ศษเพ่อื ทเี่ ราจะไดเ้ ป็นบคุ คลที่มบี คุ ลิกภาพที่ดเี ปน็ ที่ยอมรับของสงั คม

กำรปรบั ปรุงลกั ษณะอปุ นสิ ัยตนเอง
การปรับปรุงลักษณะนิสัยของตนเองจะทาให้การอยู่ร่วมกับผู้อ่ืนในสังคมได้อย่างสบายใจ ดังนั้น
จงึ ตอ้ งอาศัยการฝกึ ฝนปรบั ปรงุ เกี่ยวกับกิรยิ าทา่ ทางและลกั ษณะนสิ ยั ส่วนตัวของตนเอง ดงั นี้
1. กำรมอง จะต้องมองด้วยความรกั ความเมตตา ศรทั ธา อย่ามองคนดว้ ยหางตา
2. กำรแต่งกำย ไมจ่ าเปน็ ตอ้ งใช้เสื้อผา้ ราคาแพง แต่ควรคานึงถงึ ความสภุ าพความ
เหมาะสมและความสะอาด ทงั้ รา่ งกาย เส้ือผ้าและเคร่ืองประดับ
3. กิริยำท่ำทำง ต้องคานึงถึงความสุภาพ สารวม ไม่ว่าจะเป็นการเดิน ยืน นั่ง การรับประทาน
อาหาร ต้องเป็นไปอย่างน่ิมนวล ไม่ชา้ หรอื เร็วเกินไป
4. สุขภำพดี ควรรักษาสุขภาพให้แข็งแรงสมบูรณ์ทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต เพราะสุขภาพ
เป็นส่วนสาคัญในการสรา้ งบคุ ลิกภาพด้วย
5. ทักษะในกำรทำงำน คือ จะต้องมีความชานาญ คล่องแคล่ว ว่องไว มีความรับผิดชอบตรงต่อเวลา
มสี มาธิ และมีความเช่ือมัน่ ในตนเอง

6. อปุ นสิ ยั โดยเฉพาะวยั รุ่นสมยั ใหม่ ควรมีการปรับปรงุ แกไ้ ขอุปนิสยั ตนเอง ดังนี้
6.1 ไมท่ าอะไรแตใ่ จตนเอง
6.2 อยา่ ต่อปากต่อคากับผ้ใู หญ่
6.3 รูจ้ กั ขอโทษและยอมรับผิด
6.4 ตอ้ งร้จู กั ทักทายกัน
6.5 ตอ้ งช่วยเหลอื และมนี า้ ใจไมตรตี อ่ บุคคลอ่นื
6.6 คาขอบคุณ ไม่ควรละเลยกล่าวคาขอบคุณเม่ือผู้อ่ืนมีน้าใจให้ความช่วยเหลือแม้เป็นเร่ือง
เพยี งเลก็ น้อยกต็ าม
6.7 รอยยิ้มและอธั ยาศัยไมตรี
6.8 ความออ่ นนอ้ มถ่อมตน
6.9 ไมค่ วรละเมิดสิทธิ์ของผอู้ ่ืน
6.10 ระมัดระวงั ตวั อยตู่ ลอดเวลา

ทม่ี ำ: สำมำรถ มศี ร,ี ปรำณี คงวฒั นะ, และอำรีย์ กำฬภกั ดี. (2546). มำรยำทและกำรสมำคม. กรงุ เทพฯ: ห้ำงหุ้นส่วน
จำกดั แสงจันทร์กำรพิมพ์.

334

แผนกำรจดั กจิ กรรมแนะแนวที่ 7

หน่วยกำรจดั กิจกรรม ส่วนตวั และสังคม ชัน้ มัธยมศึกษำปที ี่ 4 - 6

เรื่อง สะทอ้ นตนเอง จำนวน 2 ชว่ั โมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.สำระสำคัญ
มนุษย์ทุกคนย่อมมีท้ังข้อดีและข้อจากัด การที่เรามีมุมมองในการมองในแง่ท่ีดี ย่อมจะก่อให้

เกิดประโยชน์ท้ังต่อตนเองและส่วนรวม รวมถึงการได้ชื่นชมตนเองก็จะทาให้ตนเองเกิดความภาคภูมิใจ
มีความม่ันใจในตนเอง หรอื การไดช้ นื่ ชมผอู้ นื่ ก็จะทาให้สามารถอยรู่ ว่ มกนั ได้อย่างมีความสุข

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนส่วนตวั และสังคม
ขอ้ 2 รกั และเหน็ คุณค่าในตนเองและผู้อนื่

3. จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ 335
3.1 บอกคุณลักษณะทดี่ ีที่ควรพัฒนาและขอ้ จากัดของตนเองและผอู้ ื่น
3.2 ช่ืนชมขอ้ ดแี ละยอมรับขอ้ จากัดของตนเองและผู้อน่ื
3.3 วิเคราะห์พฤตกิ รรมทส่ี ่งเสรมิ ให้แสดงออกถงึ ลกั ษณะท่ีดขี องตัวเองได้

4. สำระกำรเรยี นรู้
4.1 การยอมรบั ตนเองและผู้อ่ืน
4.2 พฤติกรรมที่พงึ ประสงค์

5. ช้ินงำน / ภำระงำน (ถ้ำมี)
5.1 ใบงาน เรื่อง “สญั ลักษณ์ประจาตวั ฉนั ”
5.2 ใบงานท่ี เรอ่ื ง “คุณค่าแห่งตน”

6. วธิ ีกำรจดั กิจกรรม
ชัว่ โมงที่ 1
6.1 นักเรยี นวาดภาพสัญลกั ษณป์ ระจาตวั ทแี่ สดงออกถึงลกั ษณะนิสยั ของตน พร้อมระบุความหมาย

รายละเอยี ดตามใบงานเรอ่ื ง สัญลกั ษณป์ ระจาตวั ฉัน
6.2 ครูนาภาพสญั ลักษณป์ ระจาตัวของนักเรยี นแต่ละคนมาสลบั แลว้ แลกเปล่ยี นให้เพ่ือน

ของนกั เรียนวเิ คราะห์ลักษณะนสิ ัยทีด่ ีจากภาพท่ไี ดร้ ับ และเขียนลงในใบงาน

6.3 นกั เรยี นไดร้ บั ภาพสัญลกั ษณ์ประจาของตนเองคืน ครูใหน้ กั เรียนทุกคนออกมานาเสนอภาพสัญลักษณ์ 336
ประจาตัวของตน พร้อมบอกความรู้สึกท่ีเพื่อนได้เขียนคณุ ลักษณะท่ีดี/ชืน่ ชมภาพสัญลักษณป์ ระจาตัวของตน

6.4 นกั เรยี นศกึ ษาใบความรู้ การยอมรับความสามารถผ้อู น่ื
6.5 ครแู ละนักเรียนร่วมกนั สรุปองค์ความรู้เก่ยี วกับประโยชน์ของการยอมรับความสามารถของตนเอง
และผ้อู นื่ รวมท้ังการชื่นชมตนเองและผู้อ่นื วา่ ส่งผลดีท้งั ต่อตนเองและผู้อื่น
ช่วั โมงท่ี 2
6.6 ครทู บทวนพดู คุยเกี่ยวกบั การยอมรับความสามารถของผ้อู น่ื จากการศกึ ษาใบความร้ขู องช่วั โมงที่ผ่านมา
6.7 ครูแจกซองจดหมายให้แกน่ ักเรียนคนละ 1 ซอง และกระดาษแผน่ เล็กเท่าจานวนนักเรยี น และให้
นักเรยี นเขียนช่ือตนเองลงหนา้ ซองจดหมาย
6.8 นักเรียนส่งซองจดหมายของตนเองไปทางด้านขวามือ และให้นักเรียนที่ได้รับซองจดหมายเขียน
ความดีหรือลักษณะนิสัยท่ีดีของเพื่อนตามชื่อบนหน้าซองจดหมายและนากระดาษที่เขียนใส่ในซองจดหมาย
และส่งต่อทางด้านขวามอื ต่อไปเรือ่ ยๆ จนส่งกลบั ถึงตนเอง
6.9 เม่ือนักเรียนได้รับซองจดหมายของตนเองกลับคืนมาแล้ว ให้นักเรียนเขียนความดีหรือลักษณะ
นสิ ยั ท่ีดีของตนและใส่ในซองเช่นกนั
6.10 นักเรียนเปิดซองจดหมายของตน และเขียนสรุปความดีหรือลักษณะนิสัยท่ีดีของตนพร้อม
วเิ คราะหพ์ ฤติกรรมของตนลงในใบงาน คุณคา่ แหง่ ตน
6.11 อาสานักเรียนประมาณ 3 คน ออกมานาเสนอผลงานคุณค่าแห่งตน
6.12 ครูและนกั เรยี นรว่ มกันสรุปการเหน็ คณุ คา่ ในตนเองและผู้อ่ืนยอ่ มทาใหอ้ ยใู่ นสงั คมได้อย่างมีความสขุ

7. สือ่ / อุปกรณ์
7.1 ใบงาน สญั ลักษณ์ประจาตวั ฉนั
7.2 ใบงาน คณุ คา่ แหง่ ตน
7.3 ใบความรู้ เรอื่ ง การยอมรบั ความสามารถผู้อนื่
7.4 ซองจดหมาย
7.5 กระดาษ

8. กำรวัดและประเมินผล
8.1 วิธกี ำรวัดและประเมนิ ผล

8.1.1 สังเกตความสนใจในการฟัง การตอบคาถาม และการรว่ มอภิปรายแสดงความคดิ เห็น
8.1.2 ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วน และความเรยี บร้อยของใบงาน

8.2 เครื่องมอื
-

8.3 เกณฑ์กำรประเมนิ
8.3.1 สงั เกตการปฏิบตั ิกิจกรรม

เกณฑ์ ตวั บง่ ชี้
ผา่ น มคี วามสนใจในการฟัง การตอบคาถาม การรว่ มอภปิ รายแสดงความคดิ เห็น
ไมผ่ ่าน ขาดสิง่ ใดสิ่งหนึ่ง

8.3.2 ตรวจใบงาน
เกณฑ์ ตวั บ่งช้ี
ผา่ น ทาใบงานถกู ต้อง ครบถว้ น และสง่ งานตามกาหนด
ไมผ่ า่ น ขาดส่ิงใดสงิ่ หน่ึง

337

ใบงำน
เร่อื ง สัญลักษณป์ ระจำตัวฉัน
คำชีแ้ จง ให้นักเรียนวาดภาพสัญลกั ษณ์ท่แี สดงออกถงึ ลักษณะนสิ ัยของตนเอง จานวน 1 รูป พร้อมระบุ
เหตผุ ลประกอบ

338

ชอ่ื ภาพ................................................................................
ความหมายของภาพ/เหตผุ ลที่วาด ที่บ่งบอกลกั ษณะท่ดี ีของตนเอง คือ
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.....
วเิ คราะหล์ ักษณะนสิ ัยทีด่ ีจากภาพ (ความคดิ เหน็ ของเพื่อน)
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.....

ใบงำนท่ี 2 339
“คุณคำ่ แหง่ ตน”
คำชแ้ี จง ใหน้ กั เรียนเขยี นความดหี รือลกั ษณะนสิ ัยที่ดีของตน พร้อมทง้ั วเิ คราะหพ์ ฤติกรรมทส่ี ่งเสริม
ให้แสดงออกในลักษณะทด่ี ีของตนเอง

ความดีหรอื คุณลักษณะท่ดี ีของฉนั

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

พฤติกรรมทีส่ ่งเสริมให้แสดงออกในลกั ษณะที่ดีของตนเอง

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ใบควำมรู้ 340

ใบควำมรู้
เรื่อง กำรยอมรบั ควำมสำมำรถผู้อน่ื

มนุษย์ทุกคนต้องการท่ีจะให้ผู้อื่นเข้าใจและยอมรับในความสามารถของตนเอง ดังน้ันการท่ีจะสร้าง
ความสัมพนั ธอ์ นั ดกี บั ผอู้ ื่นจงึ ต้องเข้าใจและยอมรับในความสามารถของผอู้ นื่ ดว้ ย เมอื่ ใดกต็ ามเมอ่ื สงั คมยอมรับ
ในความสามารถของผู้น้ันแล้ว เขาก็จะเกิดความภาคภูมิใจ และมีความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคมมากข้ึน
เมื่อทากิจกรรมร่วมกับผู้อ่ืน ก็ต้องให้เขามีส่วนร่วมกับกิจกรรมนั้น ทั้งการทางาน และสังคม เช่น ให้เขา
ได้มีส่วนร่วมในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็นต่างๆให้เขารู้สึกว่า เขามีความสาคัญในความสาเร็จ
ในการทากจิ กรรมร่วมกนั

แนวทางในการยอมรบั ความสามารถของผอู้ น่ื เพื่อใหด้ ารงชวี ติ อยู่ในสังคมได้อยา่ งมคี วามสขุ คอื
1. ยอมรับในควำมแตกต่ำงของมนุษย์ มนุษย์ทุกคนมีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง เราจะพบว่า
เราไม่สามารถค้นหาสิ่งท่ีมีความเหมือนหรือแทนที่กันได้หมดท้ังความคิดความรู้สึก และการกระทา
มนุษย์ทุกคนแตกต่างกันอาจจะมากหรือน้อย ทั้งในด้านของสถานภาพ ภูมิหลัง ค่านิยม การอบรมเลี้ยงดู
จากครอบครวั โรงเรียนฯลฯ หากเรายอมรับหลกั การนี้ เราจะคาดหวังให้ผูอ้ ื่นเป็นอย่างเราน้อยลง
2. ยอมรับในควำมสำมำรถของมนุษย์ มนุษย์พยายามที่จะพัฒนาตนเองไปสู่ส่ิงท่ีดีอยู่เสมอ
แต่บางคร้ังขาดโอกาส ขาดความรู้และขาดแรงกระตุ้น ดังนั้นจึงพบว่าหากได้มีโอกาสแก่เขา เช่น การเปิด
โอกาสให้ร่วมแสดงความคิดเห็นในการตัดสินใจของกลุ่ม กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ก็ทาให้กลุ่มได้รับประโยชน์
จากความสามารถดังกล่าวของเขาท่ีอาจถูกละเลยไป เช่น คนพิการที่เล่นดนตรีเก่ง เกษตรกร ท่ีมีฝีมือ
ในการทางานหัตถศิลป์ เป็นต้น ดังนั้นหากการอยู่ร่วมกันในสังคม เป็นไปด้วยความสัมพันธ์ท่ีมีการเปิดโอกาส
ให้ผ้อู ืน่ ไดแ้ สดงความคิดเหน็ ความสามารถก็จะเกดิ ความรู้สึกดีตอ่ กัน ลดความขดั แย้งทเ่ี กดิ ข้นึ
3. ยอมรับในศักด์ิศรี และความเท่าเทียมกันของมนุษย์ บุคคลทุกคนมีความนับถือตนเอง
และมีความภาคภูมิใจในตนเองเป็นพื้นฐาน การเปล่ียนแปลงความคิด การกระทาใดก็ตามก็จะเร่ิมต้น
จากความต้องการของคนๆน้ันเป็นสาคัญ โดยเขาจะต้องตระหนักและตัดสินใจด้วยตนเอง ดังน้ันหากต้องการ
ให้ความสัมพันธ์ระหว่างเราและผู้อ่ืนเป็นไปด้วยดี ควรเร่ิมต้นจากการยอมรับศักดิ์ศรี และไม่ใช้คาพูดหรือ
กิริยาในอันท่ีจะลดคุณค่า ศักดิ์ศรีของผู้อ่ืน เช่นคาพูดในเชิงตาหนิท่ีไม่มีพ้ืนฐานมาจากความห่วงใย
คาพูดเชิงสอบสวนที่เป็นคาถามปลายปิดโดยมุ่งให้ผู้อ่ืนตอบเพียงว่าใช่หรือไม่ใช่มากกว่าจะแสดงความคิดเห็น
เปน็ ตน้

ทมี่ ำ: อจั ฉรำ นวจินดำ และคนอ่ืนๆ. (2542). ศิลปะกำรดำเนนิ ชวี ติ . กรุงเทพ: เท็กซ์ แอนด์ เจอร์ นัลพับลเิ คชน่ั .

แผนกำรจัดกิจกรรมแนะแนวที่ 8

หนว่ ยกำรจัดกจิ กรรม ส่วนตวั และสงั คม ชั้นมธั ยมศึกษำปที ่ี 4 - 6

เร่อื ง อำรมณข์ องฉนั จำนวน 2 ช่ัวโมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. สำระสำคญั
คนส่วนใหญ่ดาเนินชีวิตภายใต้อิทธิพลของอารมณ์และความรู้สึก เพราะอารมณ์เป็น

พลัง ผลักดันให้เกิดพฤติกรรม คนที่มีวุฒิภาวะทางอารมณ์จะมีการแสดงออกทางอารมณ์ที่เหมาะสม
อันจะทาให้ตนเองและผู้อื่นเป็นสุข เนื่องจากมีความเข้าใจอารมณ์และความต้องการในชีวิตตนเอง เข้าใจ
อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อื่น และสามารถแสดงออกมาได้ อย่างเหมาะสม รวมท้ังสามารถแก้ปัญหา
ที่เกิดข้ึนจากความขัดแย้งในใจหรือปัญหาท่ีเกิดขึ้นจากการขัดแย้งกับผู้อน่ื การฝึกสติเป็นวิธีการที่ช่วยให้มี
จิตใจท่ีสงบ แน่วแน่ อยู่กับตัวเอง รู้จักการควบคุมอารมณ์ของตนเอง มีสติคิดไตร่ตรอง ช่วยให้เกดิ อารมณ์
ที่สบาย เมื่อมีจิตใจสบาย จะช่วยให้บุคคลใจเย็น รู้จักควบคุมอารมณ์ มีความอดทน และมีความเพียร
พยายามในการเผชิญและฟันฝ่าอุปสรรค อีกทั้งมีจริยธรรม แสดงออกทางพฤติกรรม ที่ส่งผล
ต่อการดาเนินชีวิตที่เหมาะสม ดังน้ันนักเรียนควรได้รับการพัฒนาในด้านวุฒิภาวะทางอารมณ์

2. สมรรถนะกำรแนะแนว : ด้ำนสว่ นตวั และสงั คม 341
ขอ้ 3 มีวฒุ ิภาวะทางอารมณ์

3. จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้
3.1. สังเกตและรบั รอู้ ารมณ์ทางบวกและทางลบของตนเอง
3.2 วิเคราะห์สาเหตุของอารมณท์ างบวกและทางลบของตนเอง
3.3 ระบุผลกระทบของอารมณ์ทางลบและความเครียดทม่ี ีผลตอ่ ตนเองและผ้อู ืน่
3.4 ปฏบิ ัตติ นในการจดั การอารมณ์ทางลบและความเครยี ดได้อย่างเหมาะสม
3.5 แสดงออกทางอารมณท์ างบวกและลบไดอ้ ยา่ งเหมาะสม

4. สำระกำรเรยี นรู้
4.1 การสังเกต วเิ คราะห์สาเหตุ และการแสดงออกด้าน ความร้สู ึกและอารมณ์
4.2 แนวทางควบคมุ อารมณ์ เพ่ือแสดงออกทางอารมณ์อย่างเหมาะสม
4.3 การฝกึ สตเิ พื่อไวต่อการรู้เท่าทนั อารมณ์ของตนเอง

5. ชิ้นงำน / ภำระงำน 342
ใบงาน เรอื่ ง ส่ิงท่ีฉันเรียนรู้

6. วธิ ีกำรจดั กิจกรรม
ชว่ั โมงท่ี 1
6.1 ครูขออาสาสมัครนักเรยี นออกมาสาธติ กจิ กรรม จานวน 3 คน
คนท่ี 1 เปา่ ลูกโป่ง ใหไ้ ด้ขนาด ปานกลาง
ตนที่ 2 เป่าลกู โป่งใหไ้ ด้ขนาดใหญ่
คนที่ 3 เป่าลูกโป่ง ให้ใหญ่ทส่ี ดุ จนกระทั่งลกู โปงแตก
6.2 ครเู อื้ออานวยใหน้ กั เรยี นแสดงความคดิ เหน็ โดยการใช้คาถาม เชน่
- นกั เรยี นคดิ ว่าลมที่เปา่ เขา้ ไปในลูกโป่งเปรียบเหมอื นอะไรไดบ้ ้าง

และ หลังจากนกั เรยี นตอบอย่างหลากหลาย ครตู ง้ั ประเด็น เปรยี บเทยี บลมในลกู โป่งกับอารมณแ์ ละความรู้สึก
ตา่ งๆ ทสี่ ะสมในใจ

6.3 ให้นักเรียน คนที่ 1 และ 2 ปล่อยลูกโป่งให้พุ่งไปข้างหน้า (ลูกโป่งที่มีขนาดปานกลาง จะพุ่งไป
ขา้ งหน้า ได้ ในขณะท่ีลกู โป่งทอี่ ัดแนน่ ดว้ ยลม จะพงุ่ ออกไปอย่างไร้ทิศทาง)

6.4 ครูเอ้ืออานวยให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นต่อกิจกรรม โดยการใช้คาถาม เช่น เมื่อความรู้สึกท่ีสะสม
มากๆ จนเป็นอารมณต์ ่างๆ จะมผี ลอย่างไร และอารมณ์ทางบวกและลบมีผลเหมือนกนั หรือไม่ อย่างไร

6.5 ครูและนักเรียนร่วมกันสรุป โดยครูเชื่อมโยงประเด็น ให้มีความชัดเจนว่าการท่ีคนมีการสะสม
ความรู้สึกและอารมณ์ ต่างๆ ทั้งบวกและลบเอาไว้มากๆ จะทาให้ยากลาบากในการควบคุมการแสดงออกของ
ตนเองให้เหมาะสม เปรียบเหมือนลูกโป่งที่สะสมลมไว้มาก ก็พุ่งไปอย่างไร้ทิศทางหรือหากไม่รู้ตัวก็ยิ่งเป็น
ผลเสียมาก เหมือนกับลูกโป่งที่แตก (ถามความรู้สึกของนักเรียนในช้ันว่ารู้สึกอย่างไรเม่ือลูกโป่งแตก)
ดังน้ันนกั เรยี นจึงควรฝึกฝนสังเกต รบั รู้ และตระหนักถึงอารมณต์ ่างๆของตนเอง

6.6 นักเรียนร่วมกันแลกเปลี่ยนประสบการณ์ แสดงความคิดเห็น และวิเคราะห์ เรื่องความรู้สึก
อารมณ์ ในใบงาน โดยอา่ นใบความรูป้ ระกอบ และนาเสนอผลงานกลุ่ม (สาหรบั อารมณท์ างบวก ครูควรชว่ ยให้
นกั เรียน พิจารณาการแสดงออกทีเ่ หมาะสม /ไมเ่ หมาะสม หรอื สภาวะท่บี างคนแสดงอารมณแ์ บบขาดสต)ิ

6.7 ครูและนักเรียนร่วมกนั สรปุ บทเรียน และ แนวทางนาไปปฏิบตั ใิ นชวี ิตประจาวนั
ชวั่ โมงท่ี 2
6.8 ครูเอ้ืออานวยให้นักเรียนทบทวนบทเรียน จากคาบท่ีแล้ว และเชื่อมโยงนาเข้าสู่กิจกรรม
การฝกึ สติ เพือ่ ให้ไวต่อการรบั รูค้ วามรสู้ กึ ตา่ งๆ ทีเ่ กิดขนึ้ กับตวั นักเรียน
6.9 เล่นเกมปลาดกุ -ปลาชอ่ น (ดูรายละเอยี ดในภาคผนวก)
6.10 ให้นักเรียนบอกวิธีการเล่นท่ีชนะ แล้วเช่ือมโยงให้นักเรียนเห็นความสาคัญของการมีสติ
ในการเล่น คอื การตน่ื รูใ้ นสถานการณข์ ณะนนั้ รับรู้สถานการณ์ทมี่ ากระตุน้ และโต้ตอบได้อย่างถกู ต้อง