คู่มือมาตรฐานการบริหารคุณภาพงานสอบบัญชี

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ของระบบการบริหารคุณภาพอาจบ่งช้ีว่าผู้นาได้ปฏิบัติความรับผิดชอบสาเรจ็ แล้ว ดังน้ันการประเมินผล
ของระบบการบริหารคณุ ภาพเป็นเร่ืองท่จี าเป็นในการปฏบิ ตั ิงานการประเมนิ ผลของผ้นู า

แม้ว่าสานักงานมอบหมายเร่ืองการประเมินระบบการบริหารคุณภาพและการสรุปผลให้กับบุคคล
หรื อกลุ่มบุคคลผู้ได้ รั บ มอบหมา ยควา มรั บผิ ดชอบแ ละหน้ า ท่ีความรั บ ผิดชอบ สูงสุดเก่ียวกับ ร ะ บ บ
การบริหารคณุ ภาพ สานักงานยงั มคี วามรับผิดชอบสาหรับการประเมินและการสรปุ ผล

สานักงานอาจติดตามผลการประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพของผู้นาว่าการประเมินผล
ดังกล่าวได้บรรลุข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1 หรือไม่

ข้อบกพร่องอาจเกิดข้ึนเม่ือการประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพไม่ได้ถูกปฏิบัติ หรือถูก
ออกแบบไม่เหมาะสม หรือถกู นาไปปฏบิ ัติไม่เหมาะสม หรือถูกดาเนินการไม่เหมาะสม ดงั น้ันข้อบกพร่อง
ดังกล่าวจึงไม่ได้เป็นไปตามข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี 53–54)
ซ่ึงได้กาหนดว่าบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายให้มีความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบ
สูงสุดเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพต้องประเมินระบบการบริหารคุณภาพ (ในนามของสานักงาน)
ณ ช่วงเวลาใดเวลาหน่ึง และปฏบิ ตั อิ ย่างน้อยเป็นประจาทุกปี

การประเมินผลขอ งบุคคลหรือ ก ลุ่มบุคคลผ้ ูได้ รั บ มอบ หมา ยควา มรั บ ผิดชอบแ ละ หน้ า ท่ีค ว า ม
รับผิดชอบสูงสุดเก่ยี วกบั ระบบการบริหารคุณภาพต้องสรุปผลในนามของสานักงาน หน่ึงในข้อใดข้อหน่ึง
ต่อไปน้ี

(ก) ระบบการบริหารคุณภาพช่วยให้สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่าจะบรรลุ
วตั ถุประสงคข์ องระบบการบริหารคณุ ภาพได้

(ข) ยกเว้นเร่ืองท่เี ก่ียวข้องกับข้อบกพร่องท่พี บท่ีมีความรุนแรงแต่ไม่มีผลกระทบแผ่กระจายต่อ
การออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนินการในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน
ระบบการบริหารคุณภาพข่วยให้ สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่ างสมเหตุสมผลว่ าจะบรรลุ
วัตถปุ ระสงค์ของระบบการบริหารคณุ ภาพได้ หรือ

(ค) ระบบการบริหารคุณภาพไม่ได้ช่วยให้สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่าจะบรรลุ
วัตถุประสงคข์ องระบบการบริหารคุณภาพได้

การประเมินผลมกี ารดาเนินการอย่างไร รวมถงึ พจิ ารณาสารสนเทศอะไรบา้ ง

กลุ่มบุคคลผ้ ูได้ รับมอบ หมา ยความรั บผิดชอบแ ละหน้ า ท่ี ความรั บผิดชอบ สูงสุดเก่ียว กับ ร ะ บ บ
การบริหารคุณภาพอาจได้รับการช่วยเหลือโดยผ้อู ่นื ในการปฏบิ ตั ิการประเมินผล อย่างไรกต็ าม กล่มุ บุคคล
ผ้ไู ด้รับมอบหมายยังคงต้องรับผดิ ชอบและมีหน้าท่คี วามรับผดิ ชอบสาหรับการประเมนิ ผล

โดยท่วั ไป สารสนเทศเก่ยี วกบั การติดตามผลและแก้ไขของสานกั งานท่มี ีการส่อื สารไปยังกลุ่มบุคคล
ผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดสาหรับระบบการบริหารคุณภาพอาจ
ให้สารสนเทศซ่งึ จาเป็นเก่ยี วกบั หลกั เกณฑส์ าหรับการประเมินผลระบบการบริหารคณุ ภาพ

289

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตัวอย่างการปรับให้ เหมาะสมท่ีแสดงให้ เห็นว่าสารสนเทศท่ีให้ หลักเกณฑ์สาหรับการประเมินผล
ระบบการบริหารคุณภาพอาจได้รับมาอย่างไร (อ้างองิ TSQM 1.ก189)

• สาหรับสานักงานท่มี ีความซับซ้อนน้อย บคุ คลหรือกล่มุ บุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายความรับผดิ ชอบ
และหน้ าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดเ ก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพอาจเก่ียวข้ องโดยตรงกับ
การติดตามผลและแก้ไข และทราบถึงสารสนเทศท่สี นับสนุนการประเมินผลระบบการบริหาร
คณุ ภาพ

• สาหรับสานกั งานท่มี ีความซบั ซ้อนมาก บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายความรับผิดชอบ
และหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพอาจจาเป็ นต้องกาหนด
กระบวนการรวบรวม สรุป และส่ือสารสารสนเทศท่จี าเป็นในการประเมินผลระบบการบริหาร
คณุ ภาพ

กลุ่มบุคคลผู้ได้ รั บมอบหมายความรั บผิดชอบและหน้ าท่ี ความรั บผิดชอบสูงสุดสาหรั บระบบ
การบริหารคุณภาพจาเป็นต้องสรุปผลว่าวัตถุประสงค์ของระบบการบริหารคุณภาพบรรลุผลสาเรจ็ หรือไม่
กล่มุ บคุ คลดังกล่าวอาจพจิ ารณาเร่ืองดงั ต่อไปน้ี

• ความรุนแรงและการแผ่กระจายของข้อบกพร่องท่ีระบุได้ และผลกระทบของการบรรลุ
วตั ถปุ ระสงค์ของระบบการบริหารคุณภาพ

• การแก้ไขได้ถูกออกแบบและนาไปปฏิบัติโดยสานักงานหรือไม่ และการดาเนินการแก้ไขนาไป
ปฏบิ ัติในช่วงเวลาของการประเมนิ ได้อย่างมปี ระสทิ ธผิ ลหรือไม่ และ

• ผลกระทบของข้อบกพร่องท่ีระบุได้ในระบบการบริหารคุณภาพได้ถูกแก้ไขให้ถูกต้องอย่าง
เหมาะสมหรือไม่ เช่น การกระทาการเพ่ิมเติมตามท่กี าหนดไว้ในวิธีการตอบสนองต่อเร่ืองท่พี บ
เก่ยี วกบั งานโดยเฉพาะ ได้มีการนาไปปฏบิ ตั หิ รือไม่

ในการพิจารณาว่าการดาเนินการแก้ไขท่ไี ด้ดาเนินการในช่วงเวลาของการประเมินผลมีประสิทธิผล
หรือไม่ กลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดสาหรับระบบ
การบริหารคุณภาพ อาจจะ

• ใช้สารสนเทศจากการประเมินผลของการดาเนินการแก้ไขท่ีเกิดข้ึนโดยกลุ่มบุคคลผู้ได้รับ
มอบหมายหน้าท่คี วามรับผดิ ชอบด้านปฏบิ ตั กิ ารเก่ยี วกบั การตดิ ตามผลและแก้ไขได้ประเมินไว้

• พิจารณาสารสนเทศอ่ืนซ่ีงอาจมีอยู่เก่ียวกับความมีประสิทธิผลของการดาเนินการแก้ไขท่ีอยู่
ระหว่างการปฏบิ ัติ รวมถงึ การปฏบิ ตั ิช่วั คราว หรือ

• พิจารณาเร่ืองดงั ต่อไปน้ซี ่งึ เก่ยี วข้องกบั การดาเนนิ การแก้ไขท่อี าจต้องใช้เวลาในการปฏบิ ัติ เช่น
o ลักษณะข้อบกพร่องท่รี ะบไุ ด้ และต้นเหตุท่เี ก่ยี วข้องกบั การดาเนินการแก้ไข
o ความรนุ แรงและการแผ่กระจายของข้อบกพร่องท่รี ะบไุ ด้
o ความทนั เวลาในการนาการดาเนินการแก้ไขไปปฏบิ ัติ และการวางแผนเวลาในการดาเนินการ
แก้ไข และจังหวะเวลาสัมพันธ์กับความเร่งด่วน โดยต้องจัดการข้อบกพร่องท่ีระบุได้ และ
ต้นเหตุท่เี ก่ยี วข้องได้

290

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

o ตารางหรือเป้ าหมายระหว่างกาลท่คี าดไว้ของความมปี ระสทิ ธผิ ลท่บี รรลุผลสาเรจ็
o ผลกระทบของมาตรการช่ัวคราวหรือระหว่างกาล ซ่ึงเกิดข้ึนขณะท่ีมีการออกแบบและนา

การดาเนนิ การแก้ไขไปปฏบิ ัตอิ ย่างเตม็ รูป
o สานักงานนาการดาเนินการแก้ไขท่คี ล้ายคลงึ กนั มาปฏบิ ตั อิ ย่างมปี ระสทิ ธผิ ล

เม่ือสานักงานออกแบบการดาเนินการแก้ไขและนาไปปฏิบัติ แต่ยังไม่ได้ดาเนินการในช่วงเวลาของ
การประเมินผลระบบการบริหารคุณภาพ ในช่วงเวลาหลังจากน้ัน สานักงานต้องประเมินความมี
ป ร ะ สิทธิผ ลข อ งก า ร ด า เ นิ น ก า ร แ ก้ ไ ข ว่ า สา นั ก งา น น า ก า ร ด า เ นิ น ก า ร แก้ ไ ข มา ป ฏิบั ติ เ พ่ื อ จั ด ก า รกับ
ข้อบกพร่องท่พี บก่อนหน้าอย่างมีประสิทธิผล ดังน้ัน จึงอาจมีความเป็นไปได้ว่าการดาเนินการแก้ไขไม่มี
ประสทิ ธผิ ล ท้งั น้ีข้นึ อยู่กบั จานวนของปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงสานกั งานตอบสนองต่อการดาเนนิ การแก้ไขท่ไี ม่
มีประสิทธิผลอย่างไร และความรุนแรงและการแผ่กระจายของข้อบกพร่องท่เี ก่ยี วข้อง ซ่ึงอาจกระทบต่อ
การสรุปผลของระบบการบริหารคณุ ภาพในปี ต่อไป

สานักงานต้องดาเนินการเพ่ิมเติม ดังน้ี หากกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและ
หน้าท่คี วามรับผดิ ชอบสงู สุดเก่ยี วกบั ระบบการบริหารคุณภาพบรรลขุ ้อสรปุ ตามท่กี ล่าวไว้ในย่อหน้าข้างต้น
ข้อ (ข) หรือ (ค) ในหัวข้อ การประเมินผลของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบ
และหน้าท่คี วามรับผิดชอบสงู สดุ เก่ยี วกบั ระบบการบริหารคุณภาพต้องสรปุ ผลในนามของสานักงาน

(ก) ดาเนนิ การโดยทนั ทแี ละอย่างเหมาะสม และ
(ข) ส่อื สารไปยงั

(1) กลุ่มผู้ปฏิบัติงานและกลุ่มบุคคลอ่ืนผู้ได้รับมอบหมายให้ทากิจกรรมภายในระบบ
การบริหารคณุ ภาพท่อี ยู่ในขอบเขตท่เี ก่ยี วข้องกบั หน้าท่คี วามรับผิดชอบของตน และ

(2) กล่มุ บคุ คลภายนอกตามนโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ัติของสานกั งาน

ตวั อย่างที่ 8.12-1 การพิจารณาหนงึ่ ในขอ้ สรุปทีเ่ ป็ นไปได้ ตวั อย่างเช่น

• การใช้ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีในการประเมินความรุนแรงและการแผ่กระจายของ
ข้อบกพร่อง

• การใช้ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีในการประเมินว่าการดาเนินการแก้ไขได้ถูก
ออกแบบและถูกนาไปปฏิบัติโดยสานักงานหรือไม่ และการดาเนินการแก้ไขได้มีการดาเนินการ
ในเวลาของการประเมินผลอย่างมปี ระสทิ ธผิ ล

การใช้ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีในการประเมินว่าผลกระทบของข้อบกพร่องท่รี ะบุได้
ของระบบการบริหารคุณภาพได้ถูกแก้ไขอย่างเหมาะสม ตัวอย่างเช่น สานักงานอาจมีสถานการณ์ท่ี
ผลกระทบของข้อบกพร่องอาจถูกแก้ไขบางส่วน (เช่น งานสอบบัญชีบางงานมีการแก้ไขแล้ว แต่งาน
สอบบัญชีอ่นื อยู่ระหว่างการแก้ไข) ในบางกรณี สานักงานต้องใช้ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีใน
การพิจารณาระดับของผลกระทบของข้อบกพร่องท่รี ะบุได้ท่มี ีการแก้ไขแล้ว และมีผลต่อข้อสรุปความมี
ประสิทธิผลของระบบการบริหารคุณภาพอย่างไร ตัวอย่างเช่น ลักษณะ และผลกระทบของข้อบกพร่อง
และลักษณะและช่วงเวลาของการดาเนนิ การแก้ไขท่เี กดิ ข้นึ โดยสานกั งานในการแก้ไขข้อบกพร่อง

291

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

292

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ท่มี า: First-Time Implementation Guide, International Standard on Quality Management 1, Quality Management for Firms that Perform
Audits or Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, September 2021 by the International
Auditing and Assurance Standards Board (IAASB)

หมำยเหตุ 1 ย่อหนา้ 41 ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 กาหนดใหส้ านักงานประเมินความรุนแรงและ
การแผ่กระจายของขอ้ บกพร่องทีพ่ บ โดยการสืบสวนหาตน้ เหตุของขอ้ บกพร่องทีพ่ บและการประเมินผลกระทบของ
ขอ้ บกพร่องเหล่านั้น ทั้งจากแต่ละเรื่องและจากหลายเรื่องรวมกันที่มีต่อระบบการบริหารคุณภาพ ภายหลังจาก
การพิจารณาผลกระทบของขอ้ บกพร่องทีพ่ บในแต่ละเรือ่ ง สานักงานถกู กาหนดใหป้ ระเมินความรุนแรงและการแผ่กระจาย
ของข้อบกพร่องหลายเรื่องรวมกันด้วย ตารางขา้ งต้นแสดงผลลัพธ์ที่เป็ นไปได้ภายหลังจากสานักงานได้ทา
การประเมินโดยพิจารณาตามยอ่ หนา้ 41 ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ที่ 1 ตัวอย่างเชน่

• บรรทดั ที่ 5 6 และ 7 ของตารางอาจเกยี่ วขอ้ งเมือ่ การประเมินบ่งช้ขี อ้ บกพร่องทีพ่ บในแต่ละเรือ่ งมีความรุนแรง
แต่ไม่แผ่กระจาย หรือขอ้ บกพร่องทีพ่ บหลายเรือ่ งรวมกนั มีความรุนแรงแต่ไม่แผ่กระจาย

• บรรทัดที่ 8 9 และ 10 ของตารางอาจเกี่ยวขอ้ งเมื่อการประเมินบ่งช้ีขอ้ บกพร่องที่พบในแต่ละเรื่องมี
ความรุนแรงและแผก่ ระจาย หรือขอ้ บกพร่องทีพ่ บหลายเรือ่ งรวมกนั มีความรุนแรงและแผก่ ระจาย

293

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

หมำยเหตุ 2 การประเมินว่าผลกระทบดงั กล่าววา่ ไดถ้ ูกแกไ้ ขอย่างเหมาะสมหรือไม่สะทอ้ นเรือ่ งทีม่ าตรฐานการบริหาร
คณุ ภาพ ฉบบั ที่ 1 ยอ่ หนา้ ที่ 45 กาหนดใหส้ านกั งานตอ้ งตอบสนองต่อสถานการณเ์ มือ่ เรือ่ งทีพ่ บบ่งช้วี า่ มีงานทีม่ ีการละเวน้
วิธีปฏิบัติทีจ่ าเป็นในระหว่างการปฏิบตั ิงาน หรือรายงานทีอ่ อกอาจไม่เหมาะสม ตามทีเ่ นน้ ในย่อหนา้ ก่อนหนา้ ตาราง
โดยการใชด้ ุลยพินิจเยี่ยงผูป้ ระกอบวิชาชีพมีความจาเป็ นในการพิจารณาระดับที่ผลกระทบของขอ้ บกพร่องที่พบได้
ถกู แกไ้ ข และส่งิ น้ีส่งผลกระทบต่อขอ้ สรุปเกยี่ วกบั ประสทิ ธิผลของระบบการบริหารคณุ ภาพอย่างไร
หมำยเหตุ 3 บรรทัดที่ 3 ของตารางอาจเกีย่ วขอ้ งกบั ขอ้ บกพร่องทีพ่ บทีแ่ ต่ละเรื่องมีการแผ่กระจายแต่ไม่รุนแรง หรือ
ขอ้ บกพร่องหลายเรื่องรวมกนั มีการแผ่กระจายแต่ไม่รุนแรง (โปรดดูหมายเหตุ 1) ในแถวทีเ่ หลืออาจไม่ใช่ปัจจยั ที่
เกีย่ วขอ้ งในการเขียนขอ้ สรุปเกีย่ วกบั ระบบการบริหารคุณภาพ เพราะผลกระทบของขอ้ บกพร่องในแต่ละเรือ่ งหรือหลาย
เรื่องรวมกนั ไม่มีความรุนแรง (ตัวอย่างเช่น ขอ้ สรุปตามย่อหนา้ 54(ก) ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 1)
อย่างไรกต็ ามในกรณีทีม่ ีสถานการณเ์ มือ่ มีขอ้ บกพร่องหลายเรือ่ งทีส่ านกั งานประเมินวา่ แต่ละรายการมีการแผ่กระจายแต่
ไม่รุนแรง แต่ประเมินรวมกนั มีความรุนแรงและแผ่กระจาย โดยถา้ ขอ้ บกพร่องรวมกนั มีความรุนแรงและแผ่กระจาย
ผลลัพธ์ทีเ่ ป็นไปได้ อาจเป็นบรรทัดที่ 4 8 9 หรือ 10 ของตาราง (เช่น ขอ้ สรุปตามย่อหนา้ 54(ก) หรือ 54(ค) ของ
มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ)
หมำยเหตุ 4 การใชด้ ุลยพินิจเยี่ยงผูป้ ระกอบวิชาชีพมีความจาเป็ นในการพิจารณาขอ้ สรุปที่เหมาะสมโดยยึดตาม
ขอ้ เท็จจริงและสถานการณ์ ขอ้ สรุปทีเ่ หมาะสมในกรณีน้ีข้ึนอยู่กบั ระดบั ที่ผลกระทบของขอ้ บกพร่องที่พบไดถ้ กู แกไ้ ข
(ดคู าอธิบายกอ่ นตารางซึง่ ไดอ้ ธิบายเกยี่ วกบั การใชด้ ุลยพินิจในการพิจารณาระดบั ทีผ่ ลกระทบของขอ้ บกพรอ่ งทีพ่ บไดถ้ กู
แกไ้ ข และปัจจยั ทีอ่ าจมีผลกระทบต่อดุลยพินิจนนั้ ) เมือ่ การดาเนินการแกไ้ ขไดถ้ กู ออกแบบและนาไปปฏิบตั ิ และนาไป
ปฏิบัติในช่วงเวลาของการประเมินไดอ้ ย่างมีประสิทธิผล และสานักงานอยู่ระหว่างกระบวนการแกไ้ ขผลกระทบของ
ขอ้ บกพร่อง อาจมีสถานการณ์ทีส่ านกั งานอาจกาหนดว่าระบบการบริหารคุณภาพช่วยใหส้ านกั งานมีความเชือ่ ม่นั อย่าง
สมเหตุสมผลว่าจะบรรลุวตั ถุประสงค์ของระบบการบริหารคุณภาพได้ (เช่นในกรณีทีม่ ีสถานการณ์ดังกล่าว ผลลพั ธ์ที่
เป็นไปไดอ้ าจเป็นบรรทดั ที่ 2 หรือบรรทดั ที่ 4 ของตารางแทน)
หมำยเหตุ 5 ย่อหนา้ ก194 ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 1 บ่งช้ีว่าสานกั งานอาจตอ้ งใชร้ ะยะเวลาสาหรบั
การแกไ้ ขขอ้ บกพร่องทีพ่ บซึง่ มีความรุนแรงและแผก่ ระจาย ในขณะทีส่ านกั งานยงั คงดาเนินการแกไ้ ขขอ้ บกพร่องทีพ่ บนนั้
อาจมีสถานการณ์ทีก่ ารแผ่กระจายของขอ้ บกพร่องทีพ่ บอาจถกู ทาใหน้ อ้ ยลง แต่ถกู ตัดสินใจวา่ ขอ้ บกพร่องทีพ่ บยงั คงมี
ความรุนแรง ในกรณีนัน้ บุคคลหรือกลุ่มบุคคลทีไ่ ดร้ ับมอบหมายความรับผิดชอบและหนา้ ที่ความรับผิดชอบสูงสุด
เกีย่ วกับระบบการบริหารคุณภาพอาจสรุปว่าระบบการบริหารคุณภาพช่วยใหส้ านักงานเชือ่ ม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่า
สามารถบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องระบบการบริหารคุณภาพได้ ยกเวน้ เรือ่ งทีเ่ กยี่ วขอ้ งกบั ขอ้ บกพรอ่ งทีพ่ บดงั กล่าวซึง่ มีขนาด
รุนแรงแต่ผลกระทบไม่แผ่กระจายในการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการในระบบการบริหารคุณภาพ
(ลดความแผ่กระจายเพียงอย่างเดียว) (ในกรณีดงั กล่าว ผลลพั ธ์ทีเ่ ป็นไปได้ อาจเป็นบรรทดั ที่ 5 6 หรือ 7 ของตาราง
ในภายหลงั การประเมินระบบการบริหารคณุ ภาพ)
โดยหมายเหตุขอ้ 3 4 และ 5 ไดอ้ ธิบายเนน้ ยา้ กระบวนการประเมินผลระบบการบริหารคณุ ภาพซึง่ เป็นกระบวนการแบบ
พลวตั (dynamic) โดยไดอ้ ธิบายความสมั พันธข์ อง การดาเนินการแกไ้ ขหรือการประเมินผลกระทบของขอ้ บกพร่องต่อ
การประเมินระบบการบริหารคุณภาพ โดยผลลัพธ์ของกระบวนการดงั กล่าวในตอนแรกแบบหนึง่ อาจเปลี่ยนไปเป็น
อีกแบบหนึง่ ในกรณีทีส่ ถานการณเ์ ปลยี่ นไป

294

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ช่วงเวลาของการประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพ และความถขี่ องการประเมนิ ผล

การประเมนิ ผลของระบบการบริหารคณุ ภาพจะเกดิ ข้นึ ณ จุดเวลาใดเวลาหน่งึ และปฏบิ ตั ิอย่างน้อย
เป็ นประจาทุกปี การประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพจะเกิดข้ึน ณ จุดเวลาใด ข้ึนอยู่กับ
สถานการณ์ของสานักงาน โดยอาจเกิดข้ึนในช่วงส้ินปี ของสานักงาน หรือในช่วงเวลาเสร็จส้ินของรอบ
การติดตามผลประจาปี

ในบางสถานการณ์ สานักงานหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ี
ความรับผิดชอบสูงสุดสาหรับระบบการบริหารคุณภาพ อาจประเมินว่า การประเมินผลของระบบ
การบริหารคุณภาพมีความถ่ีมากกว่าหน่ึงคร้ังต่อปี ตัวอย่างเช่น ในบางกรณี สานักงานมีการเปล่ียนแปลง
จุดเวลาของการประเมินผล เช่น ในกรณีสานักงานมีการเปล่ียนรอบปี บัญชี หรือกรณีสานักงานกาลัง
พจิ ารณาควบรวมกบั สานกั งานอ่นื

การประเมินผลของระบบการบริหารคณุ ภาพในคร้งั แรก

สานักงานเร่ิมนาระบบการบริหารคุณภาพมาปฏิบัติในคร้ังแรกเม่ือวันท่ี 15 ธันวาคม 2565 ในปี
แรกของการนาไปปฏบิ ตั ิ สานักงานอาจมงี านสอบบัญชีท่ปี ฏบิ ัตติ ามมาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 ท่มี ี
ผลบงั คับใช้อยู่ หรือข้อกาหนดของการสอบทานการควบคุมคุณภาพงานตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพ
ฉบับท่ี 1 และมาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 ดังน้ัน ในปี ถัดจากปี แรกของการนาไปปฏิบัติ (หรือปี ท่ี 2)
สารสนเทศจากกจิ กรรมตดิ ตามผลอาจรวมถึงการผสมของสารสนเทศท่เี กดิ จาก

• งานสอบบัญชีท่ปี ฏิบัติตามมาตรฐานฉบับก่อนท่มี ีผลบังคับใช้อยู่ และ/หรือเป็นไปตามนโยบาย
และวธิ ปี ฏบิ ตั ิของสานกั งานซ่งึ เป็นไปตามมาตรฐานการควบคมุ คณุ ภาพ ฉบับท่ี 1 และ

• งานสอบบัญชีท่ปี ฏิบัติตามมาตรฐานใหม่ และ/หรือเป็นไปตามระบบการบริหารคุณภาพของ
สานักงาน

ในการประเมินผลของระบบการบริหารคณุ ภาพ สานกั งานอาจพจิ ารณา ดงั ต่อไปน้ี
• สารสนเทศจากกิจกรรมติดตามผลท่ีออกแบบในการติดตามผลระบบการบริหารคุณภาพ
โดยรวม (กล่าวคอื กจิ กรรมท่ไี ม่ได้ม่งุ เป้ าหมายในระดบั งานสอบบญั ช)ี
• สารสนเทศจากกิจกรรมติดตามผลท่ีเก่ียวข้องกับการตรวจสอบงานสอบบัญชีอย่างละเอียด
สานักงานอาจใช้ สารสนเทศท่ีเกิดจากงานท่ีปฏิบัติตา มมาตรฐานฉบับก่อนท่ีมีผลบังคับใช้ อยู่
และ/หรือเป็ นไปตามนโยบายและวิธีปฏิบัติเดิมของสานักงานในการระบุข้อบกพร่องและ
ประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพ ตัวอย่างเช่น สารสนเทศท่ีอาจมีไว้ให้สานักงานเพ่ือ
พจิ ารณา:
o วิธกี ารท่สี านักงานจัดการเร่ืองใหม่ในระบบการบริหารคุณภาพ และ
o เร่ืองท่สี านักงานจดั การในระบบการบริหารคณุ ภาพมคี วามเหมาะสมหรือไม่

295

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

การประเมนิ ผลของผูน้ า
ระบบการบริหารคุณภาพกาหนดให้สานักงานต้องประเมินผลผ้นู าเป็นรอบเวลา ดงั น้ี
• บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุด
เก่ยี วกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพ และ
• บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบด้านการปฏิบัติการเก่ียวกับระบบ
การบริหารคณุ ภาพ
ในกรณีสานักงานขนาดเล็ก สารสนเทศท่ีสานักงานใช้ เพ่ือนามาประเมินผลผู้นาในรอบ

การประเมินผลอาจรวมถึงผลของกิจกรรมติดตามผลของสานักงาน และการประเมินผลของระบบ
การบริหารคุณภาพ

ในกรณีสานกั งานขนาดใหญ่ สานักงานอาจมีสารสนเทศเพ่ิมเตมิ จากผลของกจิ กรรมติดตามผลของ
สานกั งานในการประเมนิ ผลผ้นู าในรอบการประเมนิ ผล

296

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตัวอยำ่ งที่ 8.12-2 เพอื่ ประกอบควำมเขำ้ ใจในกำรประเมนิ ผลระบบกำรบริหำรคุณภำพ

การสรุปของระบบการบริหารคุณภาพ

องคป์ ระกอบ ขอ้ บกพร่องทีพ่ บ ความรุนแรง ความแผ่ การแกไ้ ขไดถ้ ูก ผลกระทบของ ตอ้ งมีการกระทาอืน่
ตาม TSQM ของ กระจายของ ออกแบบและนาไป ขอ้ บกพร่องทีร่ ะบุได้ ต่อหรือไม่ (ตาม
ขอ้ บกพร่อง ปฏิบตั ิโดยสานกั งาน ในระบบการบริหาร สรปุ ผลการประเมิน TSQM1 ยอ่ หนา้ 55
ขอ้ บกพร่อง หรือไม่ และการ คณุ ภาพไดถ้ ูกแกไ้ ขให้
ดาเนนิ การแกไ้ ขนาไป ถูกตอ้ งอยา่ งเหมาะสม
ปฏิบตั ิในช่วงเวลาของ
การประเมินไดอ้ ยา่ งมี หรือไม่
ประสิทธิผลหรือไม่

การปฏบิ ัติงาน การมสี ่วนร่วมของ มีความรนุ แรง มคี วามแผ่ การแก้ไขได้ถกู ผลกระทบของ ระบบการบริหาร ต้องมีการกระทา
Engagement partner กระจาย ออกแบบและนาไป ข้อบกพร่องยงั ไม่ได้ถกู คุณภาพไม่ได้ช่วย อ่นื ต่อ
and EQR ยงั ไม่ ปฏบิ ัตอิ ย่างทนั เวลา แก้ไขอย่างเหมาะสม ให้สานักงานมี
เพยี งพอ ซ่งึ อาจเป็น และมีประสทิ ธผิ ล เน่อื งจากสานักงานจะมี ความเช่อื ม่นั อย่าง
ผลทาให้ การทบทวนการแบ่ง สมเหตสุ มผลว่าจะ
Engagement partner Portfolio สาหรบั การ บรรลวุ ตั ถปุ ระสงค์
and EQR กาหนด ตรวจสอบงบการเงิน ของระบบการ
ทศิ ทาง ควบคุมดแู ล รอบปี บญั ชถี ดั ไปให้แต่ บริหารคณุ ภาพได้
และสอบทานงาน ละ Engagement
อย่างไม่เพียงพอ partner และ EQR

297

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

8.13 ตัวอย่ำงเอกสำรทีเ่ กีย่ วขอ้ ง

ตวั อย่างเอกสารท่เี ก่ยี วข้องในเร่ืองการตดิ ตามผล มดี ังน้ี

ตวั อย่างที่ 8.13.1 แบบฟอรม์ การปฏิบตั ิงานติดตามผล
ตวั อยา่ งที่ 8.13.2 รายงานการติดตามผล
ตวั อย่างที่ 8.13.3 นโยบายขอ้ รอ้ งเรียนและขอ้ กล่าวหา
ตวั อยา่ งที่ 8.13.4 การประเมินระบบการบริหารคณุ ภาพ

298

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อยา่ งที่ 8.13.1 แบบฟอรม์ การปฏิบตั ิงานติดตามผล

วตั ถุประสงคด์ า้ นคุณภาพ (“QO”) การประเมนิ ความครบถว้ นและความ การประเมินขอ้ บกพร่อง กจิ กรรมการติดตามผล
ความเสยี่ งดา้ นคุณภาพ (“QR”) และ เหมาะสมของ QO QR และ การตอบสนอง เกยี่ วกบั การกาหนด QO QR
องคป์ ระกอบตาม การตอบสนองในแต่ละองคป์ ระกอบ
TSQM ในแต่ละองคป์ ระกอบ และการตอบสนอง
โดยระบุสาเหตุ

วตั ถปุ ระสงค์ ความเสย่ี ง การตอบสนอง วตั ถปุ ระสงค์ ความเส่ยี ง การตอบสนอง การประเมิน การระบุ กจิ กรรม ความถใี่ น ความถใี่ น
การตรวจสอบ การตรวจสอบ
ดา้ นคณุ ภาพ ดา้ นคณุ ภาพ ดา้ นคณุ ภาพ ดา้ นคณุ ภาพ ขอ้ บกพร่อง สาเหตุ เป็ นรอบเวลา
ระหว่าง
ปฏิบตั ิงาน

การกากบั ดแู ลและ
ผ้นู า

ข้อกาหนดด้าน
จรรยาบรรณ
ทเ่ี ก่ยี วข้อง

การตอบรบั และคงไว้
ซ่งึ ความสมั พันธก์ บั
ลูกค้า

การปฏบิ ตั งิ าน

ทรพั ยากร

สารสนเทศและ
การส่อื สาร

299

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 8.13.1 แบบฟอรม์ การปฏิบตั ิงานติดตามผล (ต่อ)

การสืบสวนสาเหตเุ พอื่ ประเมินขอ้ บกพร่องทพี่ บและ

องคป์ ระกอบตาม แกไ้ ขขอ้ บกพร่องทีพ่ บ การตอบสนองต่อ ติดตามผลภายหลงั
TSQM ประเมนิ การ การสอ่ื สาร
เรื่องที่พบ ระบุขอ้ บกพร่อง ขอ้ บกพร่องท่พี บ
ดาเนินการแกไ้ ข การแกไ้ ข
สาเหตขุ องขอ้ บกพร่อง ความรุนแรงของ ความแผก่ ระจาย (กระบวนการแกไ้ ข)

(Root cause) ขอ้ บกพร่อง ของขอ้ บกพร่อง

การกากบั ดูแลและ
ผ้นู า

ข้อกาหนดด้าน
จรรยาบรรณท่ี
เก่ยี วข้อง

การตอบรับและคงไว้
ซ่งึ ความสมั พนั ธ์กบั
ลูกค้า

การปฏบิ ตั งิ าน

ทรัพยากร

สารสนเทศและการ
ส่อื สาร

300

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 8.13.2 รายงานการติดตามผล

คาอธิบาย

แบบฟอร์มน้ีใช้สาหรับรายงานผลการสอบทานในกระบวนการติดตามผล (Monitoring) ตามระบบ
การควบคุมคณุ ภาพของสานกั งาน

รายงานการติดตามผล
ถงึ : (หุ้นสว่ นท่รี ับผดิ ชอบระบบการบริหารคณุ ภาพสานักงาน)
สอบทานระหว่าง : (วนั ท่เี ร่ิมต้น) และ (วันท่สี ้นิ สดุ )
สาหรบั งวด : (วนั ท่เี ร่ิมต้น) ถึง (วันท่สี ้นิ สดุ )
ข้าพเจ้าได้รับมอบหมาย/ว่าจ้างให้ปฏบิ ัติงานติดตามผลการปฏิบัติตามระบบการบริหารคุณภาพ รวมท้งั
การสอบทานนโยบายการ บริหาร คุณภาพและการสอบทานงานอย่ างน้ อยหน่ึงงานต่อห้ ุนส่วนหน่ึงคน
ข้าพเจ้าขอยืนยันว่าข้าพเจ้าไม่ได้เป็นส่วนหน่ึงในกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน และไม่ได้เป็นผู้สอบทานการบริหาร
คุณภาพของงานท่ถี ูกตรวจสอบ

ระดบั สานกั งาน (Firm level)

วิธีการตรวจสอบ และกิจกรรมการติดตามผลทีด่ าเนินการ

...........................................................................................

ขอ้ บกพร่องที่ระบุไดจ้ ากการติดตามผล การวิเคราะหต์ น้ เหตุและขอ้ เสนอแนะ

ขอ้ บกพร่องที่ระบุได้ การวิเคราะหต์ น้ เหตุ ขอ้ เสนอแนะ เอกสาร
หลกั ฐาน

301

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 8.13.2 รายงานการติดตามผล (ต่อ)
ระดบั งาน (Engagement level)

วิธีการเลือกงานที่ตรวจสอบและวิธีการตรวจสอบ

......................................................................................

รายละเอียดของงานทีเ่ ลือกตรวจสอบ

ชือ่ หนุ้ ส่วน ชื่อลูกคา้ ประเภทของงาน งบการเงินสาหรบั

(การตรวจสอบ/การสอบทาน/ ปี ส้ นิ สุดวนั ที่

งานให้ความเช่อื ม่นั อ่นื )

ขอ้ บกพร่องทีร่ ะบุไดจ้ ากการติดตามผล การวิเคราะหต์ น้ เหตุและขอ้ เสนอแนะ

ขอ้ บกพร่องทีร่ ะบุได้ การวิเคราะหต์ น้ เหตุ ขอ้ เสนอแนะ เอกสาร
หลกั ฐาน

ลงช่อื ผ้ตู ดิ ตามผล ................................................... วนั ท่ี .......................................................
302

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 8.13.3 การกาหนดนโยบายขอ้ รอ้ งเรียนและขอ้ กล่าวหา

คาอธิบาย

สานักงานควรปรับปรุงตัวอย่างนโยบายข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหาน้ีให้เหมาะสมกับลักษณะของแต่ละ
สานกั งาน

นโยบายขอ้ รอ้ งเรียนและขอ้ กล่าวหา
สานักงานกาหนดให้ มีมาตรฐานข้ันสูงในเร่ืองจรรยาบรรณท้ังในส่วนของการประกอบธุรกิจของ
สานักงานและส่วนบุคคล ซ่งึ ประกอบด้วย
❖ ความซ่ือสัตย์สุจริต การปฏิบัติงานตามมาตรฐานวิชาชีพ และข้อกาหนดทางกฎหมายท่ี

เก่ยี วข้อง และ
❖ การปฏบิ ัติตามระบบการควบคุมคุณภาพของสานกั งาน
ดังน้ันสานกั งานจึงจัดให้มีนโยบายเก่ยี วกบั ข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหาน้ีข้นึ โดยมวี ัตถปุ ระสงค์เพ่ือ
เป็ นแนวทางแก่บุคลากรของสานักงานในการแจ้งประเด็นข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหาเม่ือมีข้อกังวล
เก่ียวกับการกระทาผิดภายในสานักงานท่เี ก่ียวกับการกระทาผิดกฎหมาย หรือการกระทาผิดทางการเงิน
หรืออ่นื ๆ ซ่งึ จะช่วยให้บุคลากรดงั กล่าวแจ้งเร่ืองโดยไม่ต้องกงั วล หรือเกรงกลัว ในสถานการณด์ ังต่อไปน้ี
❖ การไม่ปฏบิ ัติตามจรรยาบรรณของผ้ปู ระกอบวชิ าชพี บญั ชี
❖ การกระทาท่ผี ิดกฎหมายเก่ยี วกบั การปลอมแปลงเอกสารของสานกั งาน หรือการจัดทาเอกสาร

อนั เป็นเทจ็
❖ การกระทาการหรือมีข้อสงสยั ในเร่ืองการทุจริต
❖ การใช้อานาจหน้าท่ีเพ่ือประโยชน์ส่วนตน เช่น ซ้ือหรือขายหลักทรัพย์ของบริษัทลูกค้า โดย

อาศัยข้อเทจ็ จริงของบริษัทท่ไี ด้รับทราบจากการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ (Insider Trading)
❖ การไม่ปฏบิ ตั ิตามระบบการควบคุมคณุ ภาพของสานกั งาน
❖ การมคี วามขัดแย้งทางผลประโยชนซ์ ่ึงมีผลกระทบต่อสานกั งาน
❖ การจงใจปกปิ ดหรือมคี วามพยายามท่จี ะปกปิ ดข้อมูลท่เี ก่ยี วข้องกบั สถานการณ์ใดๆ ข้างต้น

ในการน้ี สานักงานได้มอบหมายผ้ทู ่รี ับผดิ ชอบในการรับข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหา ได้แก่
ชือ่ -นามสกลุ ............................................................... ตาแหนง่ ......................................................
เบอรโ์ ทรติดต่อ............................................................ อีเมล.์ ..........................................................

303

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อยา่ งที่ 8.13.3 การกาหนดนโยบายขอ้ รอ้ งเรียนและขอ้ กล่าวหา (ต่อ)
บุคลากรของสานักงานท่มี ีความประสงค์ในการส่งข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหากบั สานกั งาน ต้องให้

รายละเอยี ดต่างๆ เพ่ือใช้ในการประเมินและสบื สวน ดังต่อไปน้ี
❖ ช่อื -นามสกุล ตาแหน่ง และเบอร์โทรตดิ ต่อ ของผู้สง่ ข้อร้องเรียนและกล่าวหา
❖ อธิบายลักษณะและสถานการณ์ของข้อร้องเรียนและกล่าวหา และวันท่ีเกิดเหตุ ตลอดจน
รายละเอยี ดผ้ทู ่เี ก่ยี วข้องกบั ข้อร้องเรียนและกล่าวหา
❖ อธบิ ายผลกระทบของข้อร้องเรียนและกล่าวหา
❖ ข้อร้องเรียนและกล่าวหาน้ีได้มีการส่ือสารให้บุคคลใดทราบแล้วหรือไม่ และส่ือสารให้กับ
บุคคลใด

สานกั งานไม่มีบทลงโทษผูท้ ี่รอ้ งเรียนโดยบริสุทธ์ิใจ ถึงแมว้ ่าในที่สุดผลสอบสวนจะสรุปว่าไม่มีมูล
ความผิด สานกั งานจะปกป้ องผูท้ ี่รอ้ งเรียนโดยบริสุทธ์ิใจ และจะไม่เปิ ดเผยตวั ตนของผูร้ อ้ งเรียนที่ไม่
ตอ้ งการใหเ้ ปิ ดเผยอย่างเดด็ ขาด

304

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 8.13.4 การประเมินระบบการบริหารคุณภาพ

การสรปุ ของระบบการบริหารคุณภาพ

องคป์ ระกอบ ขอ้ บกพร่อง ความรุนแรง ความแผ่ การแกไ้ ขไดถ้ ูกออกแบบและนาไป ผลกระทบของขอ้ บกพร่องที่ สรุปผลการประเมิน ตอ้ งมกี ารกระทาอื่น
ตาม TSQM ที่พบ ของ กระจาย ปฏิบตั ิโดยสานกั งานหรือไม่ และการ ระบุไดใ้ นระบบการบริหาร ต่อหรอื ไม่ (ตาม
คณุ ภาพไดถ้ ูกแกไ้ ขใหถ้ ูกตอ้ ง TSQM1 ย่อหนา้
ขอ้ บกพร่อง ของ ดาเนินการแกไ้ ขนาไปปฏิบตั ิใน
ขอ้ บกพร่อง ช่วงเวลาของการประเมนิ ไดอ้ ยา่ งมี อยา่ งเหมาะสมหรือไม่ 55)

ประสิทธิผลหรือไม่

การกากบั ดแู ล
และผ้นู า
ข้อกาหนดด้าน
จรรยาบรรณท่ี
เก่ยี วข้อง
การตอบรบั และ
คงไว้ซ่งึ
ความสมั พันธ์
กบั ลูกค้า

การปฏบิ ัตงิ าน

ทรัพยากร

สารสนเทศและ
การส่อื สาร

305

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

306

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 1
(เดิมชือ่ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบบั ที่ 1)

การบริหารคุณภาพสาหรบั สานกั งานทีใ่ หบ้ ริการดา้ นการตรวจสอบ
หรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานใหค้ วามเชื่อมนั่ อืน่
ตลอดจนบริการเกีย่ วเนอื่ ง

307

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ISQM 1 – การบริหารคุณภาพสาหรับสานักงานท่ใี ห้บริการด้านการตรวจสอบ หรือการสอบทานงบการเงิน
หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืนตลอดจนบริการเก่ียวเน่ือง ท่ีเผยแพร่เป็ นภาษาอังกฤษในเดือนธันวาคม
พ.ศ. 2563 โดย International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) ของ International
Federation of Accountants (IFAC) ได้แปลเป็ นภาษาไทยโดย สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์
ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2564 และทาซา้ โดยได้รับอนุญาตจาก IFAC ท้งั น้ี ข้ันตอนในการแปลมาตรฐาน
การสอบบัญชีระหว่างประเทศ ได้รับการพิจารณาจาก IFAC และการแปลน้ีได้ดาเนินการตาม “Policy
Statement—Policy for Translating Publications of the International Federation of Accountants” ข้อความ
ท่ีได้รับการอนุมัติในมาตรฐานการสอบบัญชีระหว่างประเทศ เป็ นข้อความท่ีเผยแพร่โดย IFAC เป็ น
ภาษาอังกฤษ IFAC ไม่รับผิดชอบต่อความถูกต้องและครบถ้วนของการแปล หรือต่อการกระทาใด ๆ ท่อี าจ
ตามมาจากผลดังกล่าว
ข้อความภาษาอังกฤษของ ISQM 1 - การบริหารคุณภาพสาหรับสานักงานท่ใี ห้บริการด้านการตรวจสอบ
หรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่นื ตลอดจนบริการเก่ยี วเน่ือง © 2020 สงวนลิขสิทธ์ิ
โดย International Federation of Accountants (IFAC)
ข้อความภาษาไทยของ มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 - การบริหารคุณภาพสาหรับสานักงานท่ี
ให้บริการด้านการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืนตลอดจนบริการ
เก่ยี วเน่ือง © 2021 สงวนลขิ สทิ ธ์โิ ดย International Federation of Accountants (IFAC)
ต้นฉบบั : ISQM 1 (Previously ISQC 1) - Quality Management for Firms that Perform Audits or Reviews
of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, December 2020
ติดต่อ [email protected] เพ่ือขออนุญาตทาซ้า ครอบครองหรือเป็ นส่ือ หรือใช้เอกสารฉบับน้ีใน
ลกั ษณะอ่นื ท่คี ล้ายคลึงกนั

308

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 1
(เดิมชือ่ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบบั ที่ 1)

การบริหารคณุ ภาพสาหรบั สานกั งานทีใ่ หบ้ ริการดา้ นการตรวจสอบ
หรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานใหค้ วามเชือ่ มนั่ อื่นตลอดจนบรกิ ารเกยี่ วเนอื่ ง

(ถือปฏบิ ตั ิต้งั แต่วันท่ี 15 ธันวาคม พ.ศ. 2566)

สารบญั

คานา ย่อหนา้ ที่
ขอบเขตของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ี
ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งาน 1-5
ขอบเขตการบังคับใช้ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ี 6-11
วนั ถือปฏิบตั ิ
วตั ถปุ ระสงค์ 12
คาจากดั ความ 13
ขอ้ กาหนด 14-15
การนาไปปฏบิ ตั ิและการปฏบิ ัติตามข้อกาหนดท่เี ก่ยี วข้อง 16
ระบบการบริหารคุณภาพ
กระบวนการประเมนิ ความเส่ียงของสานกั งาน 17-18
การกากบั ดูแลและผ้นู า 19-22
ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง 23-27
การตอบรับและการคงไว้ซ่ึงความสมั พันธก์ บั ลูกค้าและงานท่มี ลี กั ษณะเฉพาะ
การปฏบิ ัติงาน 28
ทรัพยากร 29
สารสนเทศและการส่อื สาร 30
การตอบสนองโดยเฉพาะเจาะจง 31
กระบวนการตดิ ตามผลและแก้ไข 32
33
34
35-47

309

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย 48-52
การประเมินผลระบบการบรหิ ารคุณภาพ 53-56
การจัดทาเอกสารหลกั ฐาน 57-60
คาอธิบายการนาไปปฏิบตั ิและคาอธิบายอื่น
ขอบเขตของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ี ก1-ก2
ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งาน ก3-ก5
ขอบเขตการบงั คับใช้ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบบั น้ี ก6-ก9
คาจากดั ความ ก10-ก28
การนาไปปฏบิ ตั แิ ละการปฏบิ ัตติ ามข้อกาหนดท่เี ก่ยี วข้อง
ระบบการบริหารคณุ ภาพ ก29
กระบวนการประเมนิ ความเส่ียงของสานักงาน ก30-ก38
การกากบั ดูแลและผ้นู า ก39-ก54
ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง ก55-ก61
การตอบรับและการคงไว้ซ่ึงความสมั พันธก์ บั ลกู ค้าและงานท่มี ีลักษณะเฉพาะ ก62-ก66
การปฏบิ ตั งิ าน ก67-ก74
ทรัพยากร ก75-ก85
สารสนเทศและการส่อื สาร ก86-ก108
การตอบสนองโดยเฉพาะเจาะจง ก109-ก115
กระบวนการตดิ ตามผลและแก้ไข ก116-ก137
ข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย ก138-ก174
การประเมินผลระบบการบรหิ ารคณุ ภาพ ก175-ก186
การจดั ทาเอกสารหลกั ฐาน ก187-ก201
ก202-ก206

มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 การบริหารคุณภาพสาหรับสานักงานท่ใี ห้บริการด้านการตรวจสอบ
หรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืน ตลอดจนบริการเก่ียวเน่ือง ควรอ่านควบคู่กับ
มาตรฐานการสอบบญั ชีและข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง

310

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

คานา

ขอบเขตของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ ี
1. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีเก่ียวข้องกับหน้าท่ีความรับผิดชอบของสานักงานใน

การออกแบบ นาไปปฏิบัติ และดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพสาหรับการตรวจสอบ หรือ
การสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่อื ม่นั อ่นื ตลอดจนบริการท่เี ก่ยี วเน่อื ง
2. การสอบทานคณุ ภาพงานเป็นส่วนหน่งึ ของระบบการบริหารคณุ ภาพของสานักงาน และ
(ก) มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีเก่ียวข้องกับหน้าท่ีความรับผิดชอบของสานักงานใน

การกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบัติในการพิจารณา งานท่ีกาหนดให้ ต้ องมีการสอบทาน
คณุ ภาพงาน
(ข) มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 21 เก่ยี วข้องกบั การแต่งต้ังและคุณสมบัติของผู้สอบทาน
คุณภาพงาน ตลอดจนการปฏบิ ัติและการจัดทาเอกสารหลกั ฐานของการสอบทานคุณภาพงาน
3. ประกาศฉบบั อ่นื ท่อี อกโดยสภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์
(ก) เป็ นหลักการการปฏิบัติงานภายใต้หลักเกณฑ์ท่ีว่าสานักงานต้องปฏิบัติตามมาตรฐาน
การบริหารคณุ ภาพ หรือข้อกาหนดของประเทศท่กี าหนดให้มเี ป็นข้นั ต่า2 และ
(ข) รวมถึงข้อกาหนดสาหรับผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานและกลุ่มผู้ปฏิบัติงานเก่ียวกับ
การบริหารคุณภาพในระดับงาน ตัวอย่างเช่น มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220
(ปรับปรุง) กล่าวถึงหน้าท่คี วามรับผิดชอบโดยเฉพาะของผู้สอบบญั ชีเก่ยี วกบั การบริหาร
คุณภาพในระดับงานสาหรับการตรวจสอบงบการเงิน และความรับผดิ ชอบท่เี ก่ยี วข้องของ
ผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผดิ ชอบงาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก1)
4. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีควรอ่านควบคู่ไปกับข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้อง
กฎหมาย ข้อบังคับ หรือข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้องอาจกาหนดความรับผิดชอบ
เก่ียวกับการบริหารคุณภาพ ของสานักงานนอกเหนือจากท่ีกาหนดไว้ ในมาตรฐานการบริหาร
คณุ ภาพฉบบั น้ี (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก2)
5. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีนามาใช้กับทุกสานักงานท่ีปฏิบัติงานด้านการตรวจสอบหรือ
การสอบทานงบการเงนิ หรืองานให้ความเช่ือม่นั อ่นื ตลอดจนบริการเก่ยี วเน่ือง (น่ันคือ สานกั งาน
ท่ีปฏิบัติงานด้านใดด้านหน่ึงดังกล่าวต้องปฏิบัติตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี และ
ระบบการบริหารคุณภาพท่ถี ูกกาหนดข้ึนตามข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี
เพ่อื ให้มีความสม่าเสมอในการปฏบิ ัติงานทกุ ด้านของสานักงาน)

1 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 2 “การสอบทานคณุ ภาพงาน”
2 ดู ตัวอย่างเช่น มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรบั ปรงุ ) “การบริหารคุณภาพการตรวจสอบงบการเงิน” ย่อหน้าท่ี 3

311 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ระบบการบริหารคุณภาพของสานกั งาน
6. ระบบการบริหารคุณภาพเป็ นกระบวนการท่ีมีความต่อเน่ืองและวนซ้าและตอบสนองต่อ

การเปล่ยี นแปลงในลกั ษณะและสถานการณ์ของสานักงานและงานท่ใี ห้บริการ ซ่งึ ระบบการบริหาร
คุณภาพไม่ได้มีลักษณะเป็นข้ันตอน อย่างไรกต็ าม วัตถุประสงค์ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ
ฉบับน้ีกล่าวถงึ องค์ประกอบ 8 ประการ ดงั ต่อไปน้ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก3)
(ก) กระบวนการประเมนิ ความเส่ียงของสานกั งาน
(ข) การกากบั ดแู ลและผ้นู า
(ค) ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง
(ง) การตอบรับและการคงไว้ซ่ึงความสัมพันธก์ บั ลูกค้าและงานท่มี ลี กั ษณะเฉพาะ
(จ) การปฏบิ ัตงิ าน
(ฉ) ทรัพยากร
(ช) สารสนเทศและการส่อื สาร และ
(ซ) กระบวนการตดิ ตามผลและแก้ไข
7. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีกาหนดให้สานักงานใช้วิธีการตรวจสอบตามความเส่ียงใน
การออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนินการให้องค์ประกอบของระบบการบริหารคุณภาพ
เช่ือมโยงและสัมพันธ์กัน เพ่ือให้สานักงานสามารถบริหารจัดการคุณภาพของงานท่ปี ฏิบัติงานได้
อย่างม่นั ใจ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก4)
8. วิธีการตรวจสอบตามความเส่ียงได้ถูกแฝงรวมไว้ในข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ
ฉบบั น้ี ในเร่ืองของ
(ก) การกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ

ประกอบด้ วยวัตถุประสงค์ ท่ีเก่ียวข้ องกับองค์ประกอบของระบบ การบริ หาร คุ ณ ภ า พ
ซ่งึ สานกั งานต้องทาให้บรรลุผล โดยสานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคณุ ภาพตามท่ี
มีการระบุไว้ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี และวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพอ่ืน
เพ่ิมเตมิ ท่สี านกั งานเหน็ ว่าจาเป็นในการบรรลุวตั ถุประสงคข์ องระบบการบริหารคุณภาพ
(ข) การระบุและการประเมินความเส่ียงในการบรรลุวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ (อ้างถึงใน
มาตรฐานฉบับน้ีโดยใช้คาว่า ความเส่ียงด้านคุณภาพ) สานักงานต้องระบุและประเมิน
ความเส่ยี งด้านคณุ ภาพเพ่อื เป็นเกณฑใ์ นการออกแบบและการนาการตอบสนองไปปฏบิ ตั ิ
(ค) การออกแบบและการนาการตอบสนองไปปฏิบัติเพ่ือจัดการกับความเส่ียงด้านคุณภาพ
โดยลกั ษณะ ระยะเวลา และขอบเขตในการตอบสนองของสานกั งานเพ่ือจดั การกบั ความเส่ยี ง
ด้านคุณภาพ ข้ึนอยู่กับการพิจารณาและตอบสนองต่อเหตุผลของการประเมินความเส่ียง
ด้านคุณภาพดงั กล่าว

312 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

9. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีกาหนดให้ (อย่างน้อยเป็นประจาทุกปี ) บุคคลหรือกลุ่มบุคคล
ท่ไี ด้รับมอบหมายให้มีความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดเก่ยี วกับระบบการบริหาร
คุณภาพ (ในนามของสานักงาน) ต้องทาการประเมินและสรุปผลว่าระบบการบริหารคุณภาพน้ัน
ส่งผลให้ สานั กงานสามารถเช่ือม่ันได้ อย่ างสมเหตุ สมผลว่ าระบบ การบริ หาร คุณภาพบรร ลุ
วัตถุประสงค์ตามท่รี ะบไุ ว้ในย่อหน้าท่ี 14(ก) และ 14(ข) ได้หรือไม่ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก5)

การปรบั ใหเ้ หมาะสม
10. ในการปฏบิ ัติตามวิธกี ารตรวจสอบตามความเส่ยี ง สานักงานต้องคานงึ ถงึ

(ก) ลักษณะและสถานการณ์ของสานักงาน และ
(ข) ลักษณะและสถานการณ์ของงานท่ใี ห้บริการโดยสานักงาน
โดยเฉพ า ะ อ ย่ า งย่ิง ใน ก า ร อ อ ก แบ บร ะบ บก าร บริหา ร คุณภา พขอ งสา นั กงา น อา จแ ตก ต่างกัน
โดยเฉพาะความซับซ้อนและความเป็นทางการของระบบ ตัวอย่างเช่น สานักงานท่ีมีงานบริการ
หลากหลายประเภทให้แก่หลากหลายกิจการ ซ่ึงรวมถึงการตรวจสอบงบการเงินของกิจการ
จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ จะมีแนวโน้มท่ีต้องมีระบบการบริหารคุณภาพท่ีซับซ้อน
เป็นทางการ ตลอดจนมีเอกสารหลักฐานสนับสนุนท่มี ากกว่าสานักงานท่ใี ห้บริการเฉพาะการสอบทาน
งบการเงินหรืองานการรวบรวมข้อมลู
เครือข่ายและผใู้ หบ้ ริการ
11. มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ีกล่าวถึงความรับผดิ ชอบของสานกั งาน เม่อื สานกั งาน
(ก) อยู่ในเครือข่าย ให้สานักงานปฏบิ ัติตามข้อกาหนดของเครือข่ายหรือใช้บริการของเครือข่าย

ในเร่ืองของระบบการบริหารคุณภาพหรือเร่ืองของการปฏบิ ัติงาน หรือ
(ข) ใช้ทรัพยากรจากผ้ใู ห้บริการในเร่ืองของระบบการบริหารคุณภาพหรือเร่ืองของการปฏบิ ัติงาน
แม้ว่าสานักงานปฏิบัติตามข้อกาหนดของเครือข่ายหรือใช้บริการของเครือข่าย หรือใช้ทรัพยากร
จากผ้ใู ห้บริการ ให้ถือว่าสานกั งานเป็นผ้รู ับผิดชอบระบบการบริหารคุณภาพน้ัน
ขอบเขตการบงั คบั ใชข้ องมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ ี
12. ย่อหน้าท่ี 14 กล่าวถึงวัตถุประสงค์ของสานักงานในการปฏิบัติตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพ
ฉบบั น้ี มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ีกล่าวถงึ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก6)
(ก) ข้อกาหนดท่อี อกแบบมาเพ่ือช่วยให้สานักงานสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในย่อหน้าท่ี 14

(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก7)
(ข) แนวปฏิบัติท่ีเก่ียวข้องในรูปแบบของคาอธิบายการนาไปปฏิบัติและคาอธิบายอ่ืน (อ้างถึง

ย่อหน้าท่ี ก8)
(ค) คานาซ่ึงมีบริบทเก่ียวกับการทาความเข้าใจมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีอย่าง

เหมาะสม และ
(ง) คาจากดั ความ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก9)

313 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

วนั ถือปฏิบตั ิ
13. สานักงานต้องออกแบบและนาระบบการบริหารคณุ ภาพท่เี ป็นไปตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพ

ฉบบั น้ีไปปฏบิ ตั ติ ้งั แต่วันท่ี 15 ธนั วาคม พ.ศ. 2566 และจะต้องปฏบิ ัติการประเมนิ ระบบการบริหาร
คุณภาพท่กี าหนดไว้ในย่อหน้าท่ี 53-54 ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ีภายใน 1 ปี

วตั ถปุ ระสงค์

14. วัตถปุ ระสงคข์ องสานกั งานคอื เพ่อื ออกแบบ นาไปปฏบิ ัติ และดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพ
สาหรับการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืนตลอดจนบริการ
เก่ยี วเน่อื งท่ปี ฏบิ ัติงานโดยสานักงาน ซ่งึ ให้ความเช่อื ม่นั อย่างสมเหตุสมผลแกส่ านักงานว่า
(ก) สานักงานและบุคลากรของสานักงานสามารถบรรลุความรับผิดชอบตามมาตรฐานวิชาชีพ
และข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ยี วข้อง รวมถึงการปฏิบัติงานตามมาตรฐาน
และข้อกาหนดดังกล่าว และ
(ข) รายงานท่ีออกโดยสานักงานหรือผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานมีความเหมาะสมกับ
สถานการณ์

15. ความสม่าเสมอในการปฏบิ ัติงานให้มีคุณภาพส่งผลกระทบต่อส่วนได้เสียสาธารณะ การออกแบบ
การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพช่วยให้ มีความสม่าเสมอใน
การปฏิบัติงานให้มีคุณภาพ ส่งผลให้สานักงานสามารถเช่ือม่ันได้อย่างสมเหตุสมผลว่าระบบ
การบริหารคุณภาพบรรลุวัตถุประสงค์ตามท่รี ะบุไว้ในย่อหน้าท่ี 14(ก) และ 14(ข) โดยคุณภาพ
งานสามารถบรรลุได้จากการวางแผน การปฏบิ ัติงาน รวมถงึ การรายงานตามมาตรฐานวชิ าชีพและ
ข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบงั คบั ท่เี ก่ยี วข้อง โดยการบรรลุวัตถุประสงค์ของมาตรฐานเหล่าน้นั
และการปฏิบัติตามข้อกาหนดทางกฎหมายหรือข้อบังคับท่ีเก่ียวข้อง ต้องใช้ดุลยพินิจเย่ียง
ผ้ปู ระกอบวิชาชีพและใช้การสงั เกตและสงสัยเย่ียงผ้ปู ระกอบวชิ าชพี ในกรณีท่ีเก่ยี วข้องกบั ประเภท
ของงาน

คาจากดั ความ

16. เพ่อื วัตถุประสงคข์ องมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี คาศัพทต์ ่อไปน้มี ีความหมายดังน้ี
(ก) ข้อบกพร่องในระบบการบริหารคุณภาพของสานกั งาน (อ้างถงึ โดยใช้คาว่า “ข้อบกพร่อง”
ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี) ข้อบกพร่องเกิดข้ึนเม่ือ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก10
ก159-ก160)
(1) ไม่ได้กาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพท่ีจาเป็ นเพ่ือให้บรรลุวัตถุประสงค์ของ
ระบบการบริหารคุณภาพ
(2) ไม่ได้ระบุหรือประเมินความเส่ียงด้านคุณภาพหน่ึงหรือหลายความเส่ียง
อย่างเหมาะสม (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก11)

314 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

(3) การตอบสนองหน่ึงหรือหลายการตอบสนอง ไม่ได้ลดโอกาสในการเกิด
ความเส่ียงด้ านคุณภาพท่ีเก่ียวข้องให้ อยู่ในระดับต่าท่ียอมรับได้ เพราะ
การตอบสนองดังกล่าวไม่ได้รับการออกแบบหรือนาไปปฏิบัติอย่างเหมาะสม
หรือไม่ได้นาไปดาเนนิ การอย่างมีประสทิ ธผิ ล หรือ

(4) อีกแง่มุมหน่ึงของระบบการบริหารคุณภาพถูกถือว่าไม่มี หรือไม่ได้ รับ
การออกแบบหรือนาไปปฏิบัติอย่างเหมาะสม หรือไม่ได้นาไปดาเนินการอย่าง
มีประสิทธิผล เม่ือไม่ได้ดาเนินการตามข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหาร
คุณภาพฉบับน้ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก12)

(ข) เอกสารหลักฐานของงาน หมายถึง บันทึกของงานท่ีทา ผลท่ีได้รับ และข้อสรุปของ
ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพ (ในบางกรณใี ช้คาว่า “กระดาษทาการ”)

(ค) ผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงาน3 หมายถึง หุ้นส่วนหรือบุคคลอ่ืนท่ีสานักงานแต่งต้ังซ่ึงเป็น
ผู้รับผิดชอบงานและผลการปฏิบัติงานน้ัน และรับผิดชอบต่อรายงานท่ีออกในนามของ
สานกั งาน และในบางสถานการณ์อาจเป็นผู้ท่มี อี านาจหน้าท่ที ่เี หมาะสมจากองค์กรวิชาชีพ
หน่วยงานตามกฎหมาย หรือหน่วยงานกากบั ดแู ล

(ง) การสอบทานคุณภาพงาน หมายถึง การประเมินอย่างมีหลักเกณฑ์เก่ียวกับการใช้
ดุลยพินิจท่ีมีนัยสาคัญของกลุ่มผ้ ูปฏิบัติงานและข้ อสรุปท่ีได้ จากการประเมินดังกล่ าว
ซ่งึ ดาเนินการโดยผ้สู อบทานคณุ ภาพงานและปฏบิ ตั ิเสรจ็ ส้นิ ในหรือกอ่ นวันท่ใี นรายงาน

(จ) ผู้สอบทานคุณภาพงาน หมายถึง หุ้นส่วน บุคคลอ่ืนในสานักงาน หรือบุคคลภายนอกท่ี
ได้รับการแต่งต้งั โดยสานกั งานให้ปฏบิ ัตงิ านสอบทานคณุ ภาพงาน

(ฉ) กลุ่มผู้ปฏิบัติงาน หมายถึง หุ้นส่วนและพนักงานทุกคนท่ปี ฏิบัติงาน และบุคคลอ่ืนใดท่ี
ร่วมปฏิบัติงาน ซ่ึงไม่รวมถึงผู้เช่ียวชาญภายนอก4 และไม่รวมถึงบุคคลในส่วนงาน
ตรวจสอบภายในท่ใี ห้ความช่วยเหลอื โดยตรงในการปฏบิ ตั ิงาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก13)

(ช) การตรวจสอบอย่างละเอียดจากภายนอก หมายถึง การตรวจสอบอย่างละเอียดหรือ
การสบื สวนท่ดี าเนินการโดยผู้ท่มี ีอานาจหน้าท่ใี นการกากบั ดูแลจากภายนอกเก่ยี วกบั ระบบ
การบริหารคณุ ภาพของสานกั งานหรืองานท่ใี ห้บริการโดยสานกั งาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก14)

(ซ) เร่ืองท่ีพบ (ท่ีเก่ียวข้องกับระบบการบริหารคุณภาพ) หมายถึง สารสนเทศเก่ียวกับ
การออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพซ่ึงเกบ็
รวบรวมจากผลการปฏบิ ัติงานของกจิ กรรมการควบคุม การตรวจสอบอย่างละเอียดจาก
ภายนอก และแหล่งข้อมูลอ่ืน ๆ ท่เี ก่ียวข้อง ซ่ึงบ่งช้ีให้เห็นถึงการมีอยู่ของข้อบกพร่อง
หน่งึ หรือหลายข้อ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก15-ก17)

3 ในกรณที เ่ี หมาะสม ให้อ้างองิ คาว่า “ผู้สอบบญั ชที ่รี ับผดิ ชอบงาน” และ “หุ้นส่วน” กบั คาท่เี หมอื นกนั ในภาครฐั
4 มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 620 “การใช้ผลงานของผู้เช่ียวชาญของผู้สอบบัญชี” ย่อหน้าท่ี 6(ก) ได้ให้คาจากัดความของคาว่า

“ผ้เู ช่ยี วชาญของผ้สู อบบญั ช”ี

315 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

(ฌ) สานักงาน หมายถึง ผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี ห้างหุ้นส่วนหรือบริษัทจากัดหรือองค์กร
รูปแบบอ่ืนของผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี หรือหน่วยงานเทียบเท่าของภาครัฐ (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก18)

(ญ) กจิ การจดทะเบยี นในตลาดหลกั ทรัพย์ หมายถึง กจิ การท่มี หี ุ้น ตราสารทนุ หรือตราสารหน้ี
ท่ีเสนอราคาหรือจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ หรือมีการซ้ือขายภายใต้ข้อบังคับของ
ตลาดหลกั ทรัพย์ หรือหน่วยงานอ่นื ท่เี ทยี บเทา่

(ฎ) สานกั งานเครือข่าย หมายถงึ สานกั งานหรือองคก์ รท่อี ยู่ในเครือข่ายของสานักงาน
(ฏ) เครือข่าย หมายถงึ โครงสร้างขนาดใหญ่ท่ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก19)

(1) มวี ตั ถปุ ระสงค์เพ่อื ให้ความช่วยเหลือซ่งึ กนั และกนั และ
(2) มีวัตถุประสงค์ท่ชี ัดเจนเพ่ือการแบ่งปันกาไรหรือต้นทุน หรือมีการถือหุ้นร่วมกัน

การควบคุมหรือการบริหารร่วมกัน มีนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติในการบริหารคุณภาพ
ร่วมกนั มกี ลยุทธ์ทางธรุ กจิ ร่วมกนั มีการใช้ช่อื ทางการค้าร่วมกนั หรือมีทรัพยากร
ทางวิชาชพี ท่มี นี ยั สาคัญ
(ฐ) หุ้นส่วน หมายถึง บุคคลใดผู้มีอานาจหน้าท่กี ระทาการผูกพันสานักงานในเร่ืองท่เี ก่ยี วกบั
การปฏบิ ตั ิงานบริการทางวิชาชพี
(ฑ) บคุ ลากร หมายถงึ หุ้นส่วนและพนกั งานในสานกั งาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก20-ก21)
(ฒ) ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพ หมายถึง การนาการฝึกอบรม ความรู้ และประสบการณ์
ท่เี ก่ยี วข้องในบริบทของมาตรฐานวิชาชพี มาใช้ในการตัดสนิ ใจอย่างมีหลักเกณฑ์เก่ียวกับ
การปฏิบัติท่ีเหมาะสมในการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการในระบบ
การบริหารคุณภาพของสานักงาน
(ณ) มาตรฐานวิชาชีพ หมายถงึ มาตรฐานการปฏบิ ัตงิ านท่กี าหนดโดยสภาวิชาชีพบัญชี เก่ยี วกบั
การบริหารคุณภาพ การสอบบัญชี การสอบทาน งานบริการให้ความเช่ือม่ันอ่ืนและ
งานบริการท่เี ก่ยี วข้อง รวมถึงข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง
(ด) วัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ หมายถึง ผลลัพธ์ท่ตี ้องการซ่ึงเก่ียวข้องกับองค์ประกอบของ
ระบบการบริหารคณุ ภาพท่สี านกั งานต้องทาให้บรรลุผล
(ต) ความเส่ยี งด้านคุณภาพ หมายถงึ ความเส่ยี งท่มี ีความเป็นไปได้อย่างสมเหตุสมผลว่า
(1) เกดิ ข้นึ และ
(2) ความเส่ยี งน้ันเองหรือร่วมกนั กบั ความเส่ยี งอ่นื ส่งผลกระทบด้านลบต่อการบรรลุ
วัตถปุ ระสงค์หน่งึ หรือหลายวตั ถปุ ระสงค์ด้านคุณภาพ
(ถ) ความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผล ในบริบทของมาตรฐานการบริหารคุณภาพ หมายถึง
ความเช่อื ม่นั ในระดับสงู แต่ไม่ใช่ความเช่อื ม่นั ในระดับสงู สดุ

316 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

(ท) ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้อง หมายถึง หลักการของจรรยาบรรณวิชาชีพและ
ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีใช้กบั ผ้ปู ระกอบวิชาชพี บัญชีในการรับงานด้านการตรวจสอบ
หรือการสอบทานงบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืนตลอดจนบริการเก่ียวเน่ือง
ข้ อกาหนดด้ านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้ อง โดยท่ัวไปประกอบด้ วยข้ อกาหนดตาม ประมวล
จรรยาบรรณสาหรับผ้ ูประ กอบวิชาชี พท่ีเก่ียวข้ องกับการตรวจสอบหรื อการสอ บ ทาน
งบการเงิน หรืองานให้ความเช่ือม่ันอ่ืนตลอดจนบริการเก่ียวเน่ือง รวมถึงข้อกาหนดใน
ประเทศท่มี เี ป็นการเฉพาะ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก22-ก24 ก62)

(ธ) การตอบสนอง (ท่เี ก่ยี วข้องกบั ระบบการบริหารคุณภาพ) หมายถึง นโยบายหรือวิธีปฏบิ ตั ิ
ท่ีสานักงานออกแบบและนาไปปฏิบัติเพ่ือจัดการกับความเส่ียงด้านคุณภาพ (อ้ างถึง
ย่อหน้าท่ี ก25-ก27 ก50)
(1) นโยบาย หมายถึง แนวคิดว่าเร่ืองใดควรหรือไม่ควรทาเพ่ือจัดการกับความเส่ยี ง
ด้านคุณภาพ แนวคิดดังกล่าวอาจเป็นลายลักษณ์อกั ษร การกล่าวถึงอย่างชัดเจน
โดยการส่อื สาร หรือการแสดงนัยโดยการกระทาและการตดั สนิ ใจ
(2) วธิ ปี ฏบิ ตั ิ หมายถงึ การกระทาเพ่อื นานโยบายไปปฏบิ ตั ิ

(น) ผู้ให้บริการ (ในบริบทของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี) หมายถึง บุคคลหรือ
หน่วยงานภายนอกสานักงาน ซ่ึงจัดหาทรัพยากรท่ีใช้ในระบบการบริหารคุณภาพหรือ
ในการปฏิบัติงาน ผู้ให้บริการไม่รวมถึงเครือข่ายของสานักงาน สานักงานเครือข่ายอ่ืน
หรือโครงสร้างหรือองคก์ รอ่นื ท่อี ยู่ในเครือข่าย (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก28 ก105)

(บ) พนกั งาน หมายถงึ ผ้ปู ระกอบวิชาชพี ท่มี ใิ ช่หุ้นส่วน รวมถงึ ผ้เู ช่ยี วชาญท่สี านักงานว่าจ้าง
(ป) ระบบการบริหารคุณภาพ หมายถึง ระบบท่อี อกแบบ นาไปปฏิบัติ และดาเนินการโดย

สานกั งานเพ่อื ให้ความเช่อื ม่นั อย่างสมเหตุสมผลว่า
(1) สานักงานและบุคลากรของสานักงานบรรลุความรับผิดชอบตามมาตรฐานวิชาชีพ

และข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ยี วข้อง และปฏบิ ตั ิงานตามมาตรฐาน
และข้อกาหนดดงั กล่าว และ
(2) รายงานท่อี อกโดยสานักงานหรือผู้สอบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานมีความเหมาะสมใน
สถานการณน์ ้นั

ขอ้ กาหนด

การนาไปปฏิบตั ิและการปฏิบตั ิตามขอ้ กาหนดที่เกยี่ วขอ้ ง
17. สานักงานต้องปฏิบัติตามข้อกาหนดแต่ละข้อของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี เว้นแต่

ข้อกาหนดน้ันไม่เก่ียวข้องกับสานักงานเน่ืองจากลักษณะและสถานการณ์ของสานักงานหรืองานท่ี
ให้บริการ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก29)

317 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

18 บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบสูงสุดต่อระบบ
การบริหารคุณภาพของสานักงาน และบุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ีได้ รับมอบหมายหน้ าท่ี
ความรับผิดชอบด้านปฏิบัติการเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน ต้องมีความเข้าใจ
เก่ียวกับมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี รวมถึงเน้ือหาเก่ียวกับคาอธิบายการนาไปปฏิบัติและ
คาอธิบายอ่ืน เพ่ือให้เข้าใจวัตถุประสงค์ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีและนาข้อกาหนด
ของมาตรฐานฉบับน้ีไปปฏบิ ตั อิ ย่างเหมาะสม

ระบบการบริหารคุณภาพ
19. สานักงานต้องออกแบบ นาไปปฏิบัติ และดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพ ในการทาเช่นน้ัน

สานักงานต้องใช้ดุลยพินิจเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพ โดยพิจารณาถึงลักษณะและสถานการณ์ของ
สานักงานและงานท่ใี ห้บริการ องค์ประกอบเร่ืองการกากบั ดูแลและผ้นู าของระบบการบริหารคุณภาพ
เป็นตัวสร้างสภาพแวดล้อมท่ชี ่วยสนับสนุนการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการใน
ระบบการบริหารคณุ ภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก30-ก31)

หนา้ ทีค่ วามรบั ผดิ ชอบ

20. สานกั งานต้องมอบหมาย (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก32-ก35)

(ก) ความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบสูงสุดเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพให้กับ
ประธานคณะกรรมการบริหาร หรือหุ้นส่วนผู้จัดการของสานักงาน (หรือเทียบเท่า) หรือ
คณะกรรมการหุ้นสว่ นผ้จู ัดการ (หรือเทยี บเทา่ ) ตามความเหมาะสม

(ข) หน้าท่คี วามรับผดิ ชอบด้านปฏบิ ตั กิ ารเก่ยี วกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพ

(ค) หน้าท่ีความรับผิดชอบด้านปฏิบัติการเก่ียวกับแง่มุมเฉพาะของระบบการบริหารคุณภาพ
รวมถึง

(1) การปฏบิ ตั ติ ามข้อกาหนดเร่ืองความเป็นอสิ ระ และ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก36)

(2) กระบวนการติดตามผลและแก้ไข

21. การมอบหมายหน้าท่ีในย่อหน้าท่ี 20 สานักงานต้องกาหนดว่าบุคคลหรือกลุ่มบุคคล (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก37)

(ก) มีประสบการณ์ ความรู้ อิทธิพล และอานาจหน้าท่ที ่เี หมาะสมภายในสานักงาน และมีเวลา
อย่างเพียงพอท่ีจะปฏิบัติหน้าท่ีความรับผิดชอบตามท่ีได้รับมอบหมาย และ (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก38)

(ข) เข้าใจหน้าท่ที ่ไี ด้รับมอบหมายและเข้าใจถึงความรับผิดชอบในการปฏบิ ัตงิ านให้สาเรจ็

22. สานกั งานต้องกาหนดบคุ คลหรือกล่มุ บคุ คลท่ไี ด้รับมอบหมายหน้าท่คี วามรับผิดชอบด้านปฏบิ ัติการ
สาหรับระบบการบริหารคุณภาพ การปฏิบัติตามข้อกาหนดเร่ืองความเป็ นอิสระและกระบวนการ
ติดตามผลและแก้ไขมีการส่ือสารโดยตรงให้ แก่บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ีได้ รับมอบหมาย
ความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบสงู สดุ สาหรับระบบการบริหารคณุ ภาพ

318 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

กระบวนการประเมนิ ความเสยี่ งของสานกั งาน
23. สานักงานต้องออกแบบและนากระบวนการประเมินความเส่ียงมาใช้เพ่ือกาหนดวัตถุประสงค์

ด้านคุณภาพ ระบุและประเมินความเส่ยี งด้านคุณภาพ และออกแบบและนาการตอบสนองมาใช้เพ่ือ
จัดการกบั ความเส่ยี งด้านคณุ ภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก39-ก41)
24. สานกั งานต้องกาหนดวตั ถปุ ระสงค์ด้านคณุ ภาพตามท่กี าหนดไว้ในมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับ
น้ี และกาหนดวตั ถุประสงค์ด้านคณุ ภาพเพ่ิมเติมหากสานกั งานพจิ ารณาว่ามคี วามจาเป็นต่อการบรรลุ
วัตถุประสงคข์ องระบบการบริหารคณุ ภาพ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก42-ก44)
25. สานักงานต้องระบุและประเมินความเส่ียงด้านคุณภาพเพ่ือเป็ นเกณฑ์ในการออกแบบและการนา
การตอบสนองมาปฏบิ ัติ ในการทาเช่นน้ัน สานกั งานต้อง
(ก) ทาความเข้าใจเก่ียวกับสภาพ เหตุการณ์ สถานการณ์ การกระทาการหรือการไม่กระทาการ

ท่อี าจส่งผลกระทบด้านลบกบั การบรรลุวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ รวมถึง (อ้างถึงย่อหน้าท่ี
ก45-ก47)
(1) ลักษณะและสถานการณ์ของสานกั งานท่เี ก่ยี วข้องกบั

ก. ความซบั ซ้อนและลักษณะการดาเนนิ การของสานักงาน
ข. การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์และการปฏิบัติการ และการกระทาการ กระบวนการ

ทางธรุ กจิ และรูปแบบธุรกจิ ของสานกั งาน
ค. ลกั ษณะและรูปแบบการบริหารของผ้นู า
ง. ทรัพยากรของสานักงาน รวมถงึ ทรัพยากรท่ไี ด้จากผ้ใู ห้บริการ
จ. กฎหมาย ข้อบังคับ มาตรฐานวิชาชีพและสภาพแวดล้อมท่ีสานักงาน

ดาเนินการ และ
ฉ. ในกรณีของสานักงานท่อี ยู่ในเครือข่าย ลักษณะและขอบเขตของข้อกาหนด

เครือข่ายและผ้ใู ห้บริการของเครือข่าย ถ้ามี
(2) ลกั ษณะและสถานการณ์ของงานท่ปี ฏบิ ัตงิ านโดยสานักงานท่เี ก่ยี วข้องกบั

ก. ประเภทของงานท่ปี ฏบิ ตั งิ านโดยสานกั งานและรายงานท่เี ผยแพร่ และ
ข. ประเภทของกจิ การท่รี ับผดิ ชอบงานดงั กล่าว
(ข) คานึงถึงวิธีการ และระดับของสภาพ เหตุการณ์ สถานการณ์ การกระทาการหรือการไม่
กระทาการในย่อหน้าท่ี 25(ก) ท่อี าจส่งผลในทางลบกบั การบรรลุวัตถปุ ระสงค์ด้านคณุ ภาพ
(อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก48)

319 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

26. สานักงานต้องออกแบบและนาการตอบสนองมาปฏิบัติเพ่ือจัดการกับความเส่ียงด้านคุณภาพ
โดยพิจารณาและตอบสนองจากเหตุผลของการประเมินความเส่ียงด้านคุณภาพ การตอบสนองของ
สานักงานต้องรวมถึงการตอบสนองท่รี ะบใุ นย่อหน้าท่ี 34 (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก49-ก51)

27. สานักงานต้องกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบัติท่อี อกแบบเพ่ือระบุสารสนเทศท่บี ่งช้ีถึงวัตถุประสงค์
ด้านคุณภาพเพ่ิมเติม หรือเพ่ิมหรือแก้ไขความเส่ียงด้านคุณภาพหรือการตอบสนอง ซ่ึงจาเป็ น
เน่ืองจากการเปล่ียนแปลงในลักษณะและสถานการณ์ของสานักงานหรืองานท่ีให้บริการ หากมี
การระบุสารสนเทศดังกล่าว สานักงานต้องพิจารณาถึงสารสนเทศและความเหมาะสม (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก52-ก53)
(ก) กาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพเพ่ิมเติม หรือปรับเปล่ียนวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ
เพ่ิมเตมิ ท่กี าหนดไว้แล้วโดยสานักงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก54)
(ข) ระบุและประเมินความเส่ียงด้านคุณภาพเพ่ิมเติม ปรับเปล่ียนความเส่ียงด้านคุณภาพหรือ
ประเมนิ ความเส่ยี งด้านคณุ ภาพใหม่ หรือ
(ค) ออกแบบและนาการตอบสนองเพ่ิมเตมิ มาปฏบิ ตั ิ หรือปรับเปล่ยี นการตอบสนอง

การกากบั ดูแลและผูน้ า
28. สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่ีกล่าวถึงการกากับดูแลและผู้นาของ

สานกั งาน ซ่งึ กาหนดสภาพแวดล้อมท่ชี ่วยสนับสนุนระบบการบริหารคุณภาพ
(ก) สานักงานแสดงให้เห็นถึงความมุ่งม่ันต่อคุณภาพผ่านทางวัฒนธรรมท่มี ีอยู่ในสานักงาน

โดยการรับร้แู ละเสริมสร้างความสาคญั (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก55-ก56)
(1) หน้าท่ขี องสานักงานในการให้บริการต่อส่วนได้เสียสาธารณะด้วยการปฏบิ ัติงาน

ให้มีคุณภาพอย่างสม่าเสมอ
(2) ความสาคญั ของจรรยาบรรณทางวิชาชพี คุณค่าและทศั นคติทางวิชาชพี
(3) หน้าท่คี วามรับผิดชอบของบคุ ลากรทุกคนสาหรับคุณภาพเก่ยี วกบั การปฏบิ ัติงาน

หรือกจิ กรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพและพฤติกรรมท่คี าดหวงั และ
(4) ความสาคัญของคุณภาพในการตัดสินใจและการดาเนินการเชิงกลยุทธ์ของ

สานกั งาน รวมถงึ การจัดลาดับความสาคญั ด้านการเงินและด้านการดาเนนิ งาน
(ข) ผ้นู ามีหน้าท่คี วามรับผิดชอบและความรับผดิ ชอบเก่ยี วกบั คุณภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก57)
(ค) ผู้นาแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นต่อคุณภาพผ่านการกระทาและพฤติกรรม (อ้างถึง

ย่อหน้าท่ี ก58)
(ง) โครงสร้างองคก์ รและการมอบหมายหน้าท่ี ความรับผิดชอบ และอานาจหน้าท่ที ่เี หมาะสม

เพ่ือสนับสนุนการออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนินการระบบการบริหารคณุ ภาพ
ของสานกั งาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก32 ก33 ก35 ก59)

320 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

(จ) การวางแผนความต้องการทรัพยากร รวมถึงทรัพยากรทางการเงิน และทรัพยากรท่ีได้รับ
จัดสรร หรือมอบหมายทรัพยากรในลักษณะท่ชี ่วยสนับสนุนความมุ่งมั่นต่อคุณภาพของ
สานักงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก60-ก61)

ขอ้ กาหนดดา้ นจรรยาบรรณทีเ่ กยี่ วขอ้ ง
29. สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่ีกล่าวถึงการบรรลุความรับผิดชอบตาม

ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง ซ่งึ รวมถึงข้อกาหนดเก่ยี วกบั ความเป็นอสิ ระ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี
ก62-ก64 ก66)
(ก) สานักงานและบคุ ลากรของสานักงาน

(1) มีความเข้าใจข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้อง โดยสานักงานและงานของ
สานักงานต้องกระทาตาม และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก22 ก24)

(2) บรรลุหน้าท่ีความรับผิดชอบเก่ียวกับข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้อง
โดยสานักงานและงานของสานกั งานต้องกระทาตาม

(ข) บคุ คลอ่นื รวมถึงเครือข่าย สานกั งานเครือข่าย บคุ คลในเครือข่ายหรือเครือข่ายสานักงาน
หรือผู้ให้บริการ ต้องปฏิบัติตามข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้อง โดยสานักงาน
และงานของสานักงานต้องกระทาตาม
(1) มีความเข้าใจข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้อง และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก22
ก24 ก65)
(2) บรรลุหน้าท่คี วามรับผิดชอบเก่ยี วกบั ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง

การตอบรบั และการคงไวซ้ ึ่งความสมั พนั ธก์ บั ลูกคา้ และงานที่มลี กั ษณะเฉพาะ
30. สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่ีกล่าวถึงการตอบรับและการคงไว้ซ่ึง

ความสมั พันธก์ บั ลกู ค้าและงานท่มี ลี กั ษณะเฉพาะ
(ก) สานักงานต้องใช้ดุลยพินิจอย่างเหมาะสมเก่ยี วกับการพิจารณาการตอบรับงานหรือคงไว้ซ่ึง

ความสมั พนั ธก์ บั ลกู ค้าหรืองานท่มี ลี กั ษณะเฉพาะ โดยข้นึ อยู่กบั
(1) สารสนเทศท่ีได้รับเก่ียวกับลักษณะและสถานการณ์ของงาน และความซ่ือสัตย์

และคุณค่าทางจริยธรรมของลูกค้า (รวมถึงผู้บริหารและผู้มีหน้าท่ีกากับดูแล
หากเหมาะสม) ว่ามีความเพียงพอท่ีจะสนับสนุนการตัดสินใจเหล่าน้ัน และ
(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก67-ก71)
(2) ความสามารถของสานักงานท่จี ะปฏิบัติงานตามมาตรฐานวิชาชีพและข้อกาหนด
ทางกฎหมายและข้อบงั คับท่เี ก่ยี วข้อง (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก72)

321 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

(ข) การจัดลาดับความสาคัญด้านการเงินและด้านการดาเนินงานของสานักงานไม่นาไปสู่
การตัดสินใจท่ไี ม่เหมาะสมว่าจะตอบรับงานหรือคงไว้ซ่ึงความสัมพันธ์กับลูกค้าหรืองานท่ีมี
ลกั ษณะเฉพาะหรือไม่ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก73-ก74)

การปฏิบตั ิงาน
31. สานกั งานต้องกาหนดวัตถปุ ระสงคด์ ้านคณุ ภาพต่อไปน้ีท่กี ล่าวถงึ การปฏบิ ตั ิงานเชิงคุณภาพ

(ก) กลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานต้องเข้าใจและบรรลุหน้าท่ีความรับผิดชอบของตนเก่ียวกบั งาน รวมถึง
ในกรณีท่ีเก่ียวข้อง หน้าท่ีความรับผิดชอบโดยรวมของผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานใน
การบริหาร และการบรรลุด้านคุณภาพของงาน และการมีส่วนร่วมอย่างเพียงพอและ
เหมาะสมตลอดท้งั งาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก75)

(ข) ลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของการกาหนดแนวทางและการควบคุมดูแลกลุ่ม
ผู้ปฏิบัติงานและการสอบทานงานท่ีปฏิบัติอย่างเหมาะสม ข้ึนอยู่กับลักษณะและ
สถานการณ์ของงานและทรัพยากรท่ไี ด้รับมอบหมายหรือจัดหาให้กับกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน
และงานท่ไี ด้ปฏิบัติโดยสมาชิกกลุ่มผู้ปฏิบตั ิงานท่มี ีประสบการณ์มากกว่ากาหนดแนวทาง
ควบคุมดูแล และสอบทานงานสมาชกิ กลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานท่มี ปี ระสบการณ์น้อยกว่า (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก76-ก77)

(ค) กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานใช้ดุลยพินิจเย่ียงผ้ปู ระกอบวิชาชพี ท่เี หมาะสม และใช้การสงั เกตและสงสัย
เย่ยี งผ้ปู ระกอบวชิ าชีพในกรณที ่เี ก่ยี วข้องกบั ประเภทของงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก78)

(ง) ได้จัดให้มีการปรึกษาหารือในเร่ืองท่ียากหรือท่ีน่าจะมีข้อโต้แย้ง และการนาข้อสรุปท่ี
ตกลงกนั ไปปฏบิ ตั ิ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก79-ก81)

(จ) สานักงานให้ ความสนใจและแก้ไขปัญหาเก่ียวกับความคิดเห็นท่ีแตกต่างในกลุ่ม
ผู้ปฏิบัติงาน หรือระหว่างกลุ่มผู้ปฏิบัติงานกับผู้สอบทานคุณภาพงานหรือกลุ่มบุคคลท่ี
ปฏบิ ัติงานกจิ กรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก82)

(ฉ) รวบรวมเอกสารหลักฐานของงานอย่างทนั เวลาภายหลังวันท่ใี นรายงาน และจัดเกบ็ อย่าง
เหมาะสม และเกบ็ รักษาเพ่ือบรรลุความต้องการของสานักงานและปฏิบัติตามกฎหมาย
ข้อบังคับ ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง หรือมาตรฐานวิชาชีพ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี
ก83-ก85)

ทรพั ยากร
32. สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่ีกล่าวถึงการได้รับ การพัฒนา การใช้

การดารงไว้ การจัดสรร และการมอบหมายทรัพยากรอย่างทันเวลาเพ่ือสนับสนุนการออกแบบ
การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนนิ การระบบการบริหารคณุ ภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก86-ก87)

322 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ทรพั ยากรบคุ คล
(ก) ว่าจ้าง พัฒนาและรักษาบุคลากรไว้ และให้มีทักษะความรู้และความสามารถท่ีจะ (อ้างถึง

ย่อหน้าท่ี ก88-ก90)
(1) ปฏิบัติงานท่มี ีคุณภาพอย่างสม่าเสมอ รวมถึงมีความรู้หรือประสบการณ์ท่เี ก่ยี วข้อง

กบั งานท่สี านักงานปฏบิ ัติ หรือ
(2) ทากิจกรรมหรืองานท่ีรับผิดชอบให้บรรลุตามการดาเนินงานของระบบการบริหาร

คุณภาพของสานกั งาน
(ข) บุคลากรแสดงให้เห็นถึงความมุ่งม่ันต่อคุณภาพผ่านการกระทาและพฤติกรรม พัฒนา และ

รักษาทักษะความร้ ูไว้ อย่ างเหมาะสมเพ่ือปฏิบัติหน้ าท่ีและ ความรับผิดชอบหรือรับร้ ูอย่าง
ทนั เวลา ผ่านการประเมินผล การจ่ายค่าตอบแทน การเล่ือนตาแหน่งและส่งิ จูงใจอ่นื (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก91-ก93)
(ค) กลุ่มบุคคลท่มี าจากแหล่งภายนอก (เช่น เครือข่าย สานักงานเครือข่ายอ่นื หรือผู้ให้บริการ)
เม่ือสานักงานไม่มีบุคลากรเพียงพอหรือเหมาะสมเพ่ือสนับสนุนการดาเนินงานของระบบ
การบริหารคณุ ภาพของสานักงานหรือการปฏบิ ัติงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก94)
(ง) มอบหมายสมาชิกกลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานในแต่ละงาน รวมถึงผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานท่มี ีทกั ษะ
ความรู้และความสามารถอย่างเหมาะสม รวมถึงมีเวลาอย่างเพียงพอเพ่ือปฏิบัติงานท่ีมี
คุณภาพอย่างสม่าเสมอ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก88-ก89 ก95-ก97)
(จ) มอบหมายกลุ่มบุคคลให้ทากิจกรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพซ่ึงเป็นผู้ท่มี ีทกั ษะความรู้
และความสามารถอย่างเหมาะสม รวมถงึ เวลาท่เี พียงพอเพ่ือปฏบิ ตั ิกจิ กรรมดังกล่าว
ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี
(ฉ) ได้รับหรือพัฒนา นาไปปฏิบัติ บารุงรักษาไว้ และใช้ทรัพยากรทางเทคโนโลยีท่ีเหมาะสม
เพ่ือสนับสนุนการดาเนินงานของระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานและการปฏิบัติงาน
(อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก98-ก101 ก104)
ทรพั ยากรทางปัญญา
(ช) ได้รับหรือพัฒนา นาไปปฏิบัติ บารุงรักษาไว้ และใช้ทรัพยากรทางปัญญาท่ีเหมาะสมเพ่ือ
สนับสนุนการดาเนินงานของระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานและการปฏิบัติงาน
ให้มีคุณภาพอย่างสม่าเสมอ และทรัพยากรทางปัญญาเหล่าน้ันสอดคล้องกับมาตรฐานวิชาชีพ
และข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ยี วข้อง (ถ้าม)ี (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก102-ก104)
ผใู้ หบ้ ริการ
(ซ) ทรัพยากรบุคคล ทรัพยากรทางเทคโนโลยี หรือทรัพยากรทางปัญญาจากผู้ให้บริการมีความ
เหมาะสมสาหรับการใช้ในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานและในการปฏิบัติงาน โดย
คานึงถึงวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพในย่อหน้าท่ี 32 (ง) (จ) (ฉ) (ช) (อ้างถึงย่อหน้าท่ี
ก105-ก108)

323 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

สารสนเทศและการสอื่ สาร
33. สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่ีกล่าวถึงการได้รับ การผลิต หรือการใช้

สารสนเทศเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพ และการส่ือสารสารสนเทศภายในสานักงานและกลุ่ม
บุคคลภายนอกอย่างทันเวลา เพ่ือช่วยการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการระบบ
การบริหารคุณภาพได้ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก109)
(ก) ระบบสารสนเทศระบุ ได้มา ประมวลผลและเกบ็ รักษาสารสนเทศท่เี ก่ียวข้องและเช่ือถือได้

เพ่ือสนับสนุนระบบการบริหารคุณภาพ ไม่ว่าจะมาจากแหล่งภายในหรือภายนอก (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก110-ก111)
(ข) วัฒนธรรมของสานักงานรับรู้และเสริมสร้างหน้าท่ีความรับผิดชอบของบุคลากรใน
การแลกเปล่ยี นสารสนเทศกบั สานกั งานและกบั บุคลากรอ่นื (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก112)
(ค) แลกเปล่ียนสารสนเทศท่เี ก่ยี วข้องและเช่ือถือได้กบั สานกั งานและกลุ่มผู้ปฏบิ ตั ิงานรวมถึง
(อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก112)
(1) ส่ือสารสารสนเทศไปยังบุคลากรและกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน และลักษณะ ระยะเวลา

และขอบเขตของสารสนเทศมีความเพียงพอท่ีจะสนับสนุน พวกเขาให้ มี
ความเข้าใจและปฏิบัติงานท่รี ับผิดชอบให้บรรลุเก่ียวกับการทากิจกรรมภายใน
ระบบการบริหารคุณภาพหรือการปฏบิ ัตงิ าน และ
(2) บุคลากรและกลุ่มผู้ปฏิบัติงานส่ือสารสารสนเทศไปยังสานักงานเม่ือทากิจกรรม
ภายในระบบการบริหารคณุ ภาพหรือการปฏบิ ัติงาน
(ง) ส่อื สารสารสนเทศท่เี ก่ยี วข้องและเช่ือถอื ไปยังบุคคลภายนอก รวมถึง
(1) สานกั งานส่อื สารสารสนเทศไปหรือภายในเครือข่ายของสานกั งานหรือผ้ใู ห้บริการ
(ถ้ามี) เพ่ือสนับสนุนเครือข่ายหรือผู้ให้บริการเพ่ือบรรลุหน้าท่ีความรับผิดชอบ
ของตนเก่ยี วกบั ข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่ายหรือทรัพยากรท่ี
ได้รับจากเครือข่ายหรือผ้ใู ห้บริการ และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก113)
(2) ส่ือสารสารสนเทศไปภายนอกเม่ือกฎหมาย ข้อบังคับ หรือมาตรฐานวิชาชีพ
กาหนด หรือเพ่ือสนับสนุนกลุ่มบุคคลภายนอกในการทาความเข้าใจระบบ
การบริหารคุณภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก114-ก115)
การตอบสนองโดยเฉพาะเจาะจง
34. ในการออกแบบและการนาการตอบสนองไปปฏิบัติตามย่อหน้าท่ี 26 สานักงานต้องรวม
การตอบสนองต่อไปน้ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก116)
(ก) สานักงานต้องกาหนดนโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ตั สิ าหรับ

324 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

(1) การระบุ การประเมินผล และกล่าวถึงอุปสรรคต่อการปฏบิ ัติตามข้อกาหนดทาง
จรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง และ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก117)

(2) การระบุ การส่ือสาร การประเมินผล และการรายงานเร่ืองการละเมิดใด ๆ ท่ี
เก่ียวกับข้อกาหนดทางจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้องและ การตอบสนองอย่าง
เหมาะสมต่อสาเหตุและผลท่ีเกิดข้ึนจากการละเมิดอย่างทันเวลา (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก118-ก119)

(ข) สานักงานขอเอกสารยืนยันการปฏิบัติตามข้อกาหนดเร่ืองความเป็นอสิ ระอย่างน้อยเป็น
ประจาทุกปี จากบุคลากรท้งั หมดตามข้อกาหนดทางจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้องกบั ความเป็น
อสิ ระ

(ค) สานักงานกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบัติสาหรับการรับ การสืบสวน และการแก้ไข
ข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหาเก่ยี วกบั ความล้มเหลวในการปฏบิ ัติงานตามมาตรฐานวิชาชีพ
และข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่ีเก่ียวข้อง หรือการไม่ได้ปฏิบัติตามนโยบาย
หรือวิธีปฏิบัติท่กี าหนดไว้ของสานักงานตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบบั น้ี (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก120-ก121)

(ง) สานกั งานกาหนดนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ตั ิท่กี ล่าวถงึ สถานการณ์เม่อื

(1) สานักงานตระหนกั ถึงสารสนเทศท่ไี ด้รับภายหลังการตอบรับงานหรือการคงไว้ซ่ึง
ความสัมพันธ์กับลูกค้าหรืองานท่ีมีลักษณะเฉพาะท่ีอาจเป็ นเหตุให้ปฏิเสธ
ความสมั พนั ธก์ บั ลูกค้าหรืองานท่มี ลี ักษณะเฉพาะ ในกรณที ่ที ราบสารสนเทศก่อน
การตอบรับงานและการคงไว้ซ่งึ ความสัมพนั ธก์ บั ลูกค้าหรืองานท่มี ีลักษณะเฉพาะ
หรือ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก122-ก123)

(2) สานักงานมีภาระผูกพันด้วยกฎหมายหรือข้อบังคับในการตอบรับความสัมพันธ์
กบั ลูกค้าหรืองานท่มี ลี กั ษณะเฉพาะ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก123)

(จ) สานักงานกาหนดนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก124-ก126)

(1) กาหนดให้ มีการส่ือสารกับผู้มีหน้าท่ีกากับดูแล เม่ือปฏิบัติงานตรวจสอบ
งบการเงินของกิจการจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ เก่ียวกับระบบของ
การบริหารคุณภาพว่าจะช่วยสนับสนุนการปฏิบัติงานตรวจสอบท่ีมีคุณภาพ
อย่างสม่าเสมอได้อย่างไร (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก127-ก129)

(2) กล่าวถงึ เม่อื มีความเหมาะสมอย่างอ่นื ท่จี ะส่อื สารกบั กลุ่มบุคคลภายนอกเก่ียวกับ
ระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก130)

(3) กล่าวถึงสารสนเทศท่ถี ูกจัดเตรียมเม่ือมีการติดต่อส่อื สารภายนอกตามย่อหน้าท่ี
34(จ)(1) และ 34(จ)(2) รวมถึงลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขต และ
ความเหมาะสมในรูปแบบของการส่อื สาร (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก131-ก132)

325 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

(ฉ) สานกั งานกาหนดนโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ัติท่กี ล่าวถึงการสอบทานคณุ ภาพงานตามมาตรฐาน
การบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 2 และกาหนดให้มีการสอบทานคณุ ภาพงานสาหรับ
(1) การตรวจสอบงบการเงนิ ของกจิ การจดทะเบยี นในตลาดหลกั ทรัพย์
(2) งานตรวจสอบหรืองานอ่ืนท่ีกฎหมายหรือข้อบังคับกาหนดให้มีการสอบทาน
คณุ ภาพงาน และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก133)
(3) งานตรวจสอบหรืองานอ่นื ท่สี านักงานพิจารณาว่าการสอบทานคุณภาพงาน เป็น
การตอบสนองท่ีเหมาะสมเพ่ือจัดการความเส่ียงด้ านคุณภาพหน่ึงหรือ
หลายความเส่ยี ง (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก134-ก137)

กระบวนการติดตามผลและแกไ้ ข
35. สานกั งานต้องกาหนดกระบวนการติดตามผลและแก้ไขเพ่อื (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก138)

(ก) ให้มสี ารสนเทศท่เี ก่ยี วข้อง น่าเช่ือถือ และทนั เวลา เก่ยี วกบั การออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ
และการดาเนินการในองค์ประกอบของระบบการบริหารคุณภาพ

(ข) ตอบสนองอย่างเหมาะสมต่อข้อบกพร่องท่พี บจนกระท่งั ข้อบกพร่องดังกล่าวได้รับการแก้ไข
อย่างทนั เวลา

การออกแบบและการปฏิบตั ิกจิ กรรมการติดตามผล
36. สานกั งานต้องออกแบบและปฏบิ ัติกจิ กรรมการตดิ ตามผลเพ่อื เป็นเกณฑใ์ นการระบขุ ้อบกพร่อง
37. ในการกาหนดลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของกจิ กรรมการติดตามผล สานักงานต้องคานึงถึง

(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก139-ก142)
(ก) เหตุผลท่ที าให้ต้องมกี ารประเมินความเส่ยี งด้านคณุ ภาพ
(ข) การออกแบบการตอบสนอง
(ค) การออกแบบของกระบวนการประเมินความเส่ยี งของสานักงานและกระบวนการติดตามผล

และแก้ไข (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก143-ก144)
(ง) การเปล่ยี นแปลงในระบบการบริหารคณุ ภาพ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก145)
(จ) ผลของกิจกรรมการติดตามผลในคร้ังก่อน ซ่ึงกิจกรรมการติดตามผลในคร้ังก่อนยังคง

เก่ียวข้องกับการประเมินระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน และการดาเนินการแก้ไข
ข้อบกพร่องท่พี บในคร้ังกอ่ นมปี ระสทิ ธผิ ลหรือไม่ และ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก146-ก147)
(ฉ) สารสนเทศท่ีเก่ียวข้องอ่ืน รวมถึงข้อร้องเรียนและข้อกล่าวหาเก่ียวกับความล้มเหลวใน
การปฏิบัติงานตามมาตรฐานวิชาชีพและข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ียวข้อง
หรือการไม่ได้ ปฏิบัติตามนโยบายหรือ วิธีปฏิบัติท่ีสานักงาน กาหนดไว้ ตามมาตรฐาน
การบริหารคุณภาพฉบับน้ี สารสนเทศจากการตรวจสอบอย่างละเอียดจากภายนอก และ
สารสนเทศจากผ้ใู ห้บริการ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก148-ก150)

326 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

38. สานักงานต้องรวมถึงการตรวจสอบงานท่ีเสร็จสมบูรณ์แล้วในกิจกรรมการติดตามผลและต้อง
กาหนดการเลือกงานและผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงาน ในการทาเช่นน้ันสานักงานต้อง (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก141 ก151-ก154)
(ก) คานงึ ถงึ ปัจจัยในย่อหน้าท่ี 37
(ข) พิจารณาลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของกิจกรรมการติดตามผลอ่ืนท่ีปฏิบัติโดย
สานักงาน และงานและผู้สอบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานท่ตี ้องกระทาตามกจิ กรรมการติดตามผล
ดงั กล่าว และ
(ค) เลือกงานท่เี สรจ็ สมบูรณ์แล้วอย่างน้อยหน่ึงงานของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานแต่ละคน
ตามรอบระยะเวลาท่กี าหนดโดยสานกั งาน

39. สานักงานต้องกาหนดนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่ี
(ก) กาหนดให้กลุ่มบุคคลท่ปี ฏิบัติกจิ กรรมการติดตามผลต้องมีทกั ษะความรู้และความสามารถ
รวมถึงมเี วลาท่เี พยี งพอท่จี ะปฏบิ ตั กิ จิ กรรมการติดตามผลได้อย่างมปี ระสทิ ธผิ ล และ
(ข) กล่าวถึงความเท่ียงธรรมของกลุ่มบุคคลท่ีปฏิบัติกิจกรรมการติดตามผล นโยบายหรือ
วิธีปฏิบัติดังกล่าวต้องห้ามไม่ให้สมาชิกของกลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานหรือผู้สอบทานคุณภาพงาน
ทาหน้าท่ใี นการตรวจสอบงานน้ัน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก155-ก156)

การประเมินเรือ่ งทีพ่ บและการระบุขอ้ บกพร่อง
40. สานักงานต้องประเมินเร่ืองท่พี บเพ่ือพิจารณาว่ามีข้อบกพร่องอยู่หรือไม่ รวมถึงในกระบวนการ

ติดตามผลและแก้ไข (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก157-ก162)
การประเมินขอ้ บกพร่องทีพ่ บ
41. สานักงานต้องประเมินความรนุ แรงและการแผ่กระจายของข้อบกพร่องท่พี บ โดย (อ้างถึงย่อหน้าท่ี

ก161 ก163-ก164)
(ก) การสืบสวนหาต้นเหตุของข้อบกพร่องท่ีพบ ในการกาหนดลักษณะ ระยะเวลา และ

ขอบเขตของวิธีปฏิบัติท่ใี ช้ในการสืบสวนหาต้นเหตุ สานักงานต้องคานึงถึงลักษณะของ
ข้อบกพร่องท่พี บและความรนุ แรงท่อี าจเกดิ ข้นึ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก165-ก169)
(ข) การประเมนิ ผลกระทบของข้อบกพร่องท่พี บ ท้งั จากแต่ละเร่ืองและจากหลายเร่ืองรวมกนั
ท่มี ตี ่อระบบการบริหารคณุ ภาพ
การตอบสนองต่อขอ้ บกพร่องทีพ่ บ
42. สานักงานต้องออกแบบและนาการดาเนินการแก้ไขไปปฏิบัติเพ่ือจัดการข้อบกพร่องท่ีพบเพ่ือ
ตอบสนองต่อผลท่ไี ด้จากการวิเคราะห์ต้นเหตุ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก170-ก172)

327 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

43. บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายหน้าท่คี วามรับผิดชอบด้านปฏบิ ัติการเก่ยี วกบั การติดตามผล
และแก้ไขต้องประเมนิ ว่าการดาเนนิ การแก้ไข
(ก) ถูกออกแบบข้ึนอย่างเหมาะสมเพ่ือจัดการกบั ข้อบกพร่องท่พี บและต้นเหตุท่เี ก่ียวข้อง และ
พิจารณาว่าได้มกี ารนาการดาเนินการแก้ไขดังกล่าวมาปฏบิ ัติแล้ว และ
(ข) ถูกนามาปฏบิ ตั ิเพ่ือจดั การกบั ข้อบกพร่องท่พี บกอ่ นหน้าน้ีอย่างมีประสทิ ธผิ ล

44. หากการประเมินบ่งช้ีว่าการดาเนินการแก้ไขไม่มีการออกแบบและนาไปปฏิบัติอย่างเหมาะสม
หรือไม่มีประสิทธิผล บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายให้มีหน้าท่ีความรับผิดชอบ
ด้านปฏิบัติการเก่ียวกับการกระบวนการติดตามผลและแก้ไขต้องดาเนินการอย่างเหมาะสมเพ่ือ
กาหนดว่าได้ปรับเปล่ยี นการดาเนินการแก้ไขอย่างเหมาะสมและมปี ระสทิ ธผิ ลแล้ว

เร่ืองท่พี บเก่ยี วกบั งานโดยเฉพาะ
45. สานกั งานต้องตอบสนองต่อสถานการณ์เม่อื เร่ืองท่พี บบ่งช้ีว่ามงี านท่มี กี ารละเว้นวิธปี ฏบิ ัติท่จี าเป็นใน

ระหว่างการปฏบิ ัติงาน หรือรายงานท่อี อกอาจไม่เหมาะสม การตอบสนองของสานักงานต้องรวมถึง
(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก173)
(ก) การดาเนินการอย่างเหมาะสมเพ่ือให้เป็ นไปตามมาตรฐานวิชาชีพและข้อกาหนดทาง

กฎหมายและข้อบงั คบั ท่เี ก่ยี วข้อง และ
(ข) เม่ือพิจารณาว่ารายงานไม่เหมาะสม ให้พิจารณาถึงผลกระทบและดาเนินการอย่าง

เหมาะสม รวมถึงพจิ ารณาว่าจะขอคาแนะนาทางกฎหมายหรือไม่
การสอื่ สารอย่างต่อเนือ่ งเกีย่ วกบั การติดตามผลและแกไ้ ข
46. บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ีได้รับมอบหมายหน้ าท่ีความรับผิดชอบด้านปฏิบัติการเก่ียวกับ

กระบวนการติดตามผลและแก้ ไขต้ องส่ือสาร อย่ างทันเวลาไปยังบุคคลหรือกลุ่มบุคคล ท่ีได้ รับ
มอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุดเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพ
และบุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายหน้าท่คี วามรับผิดชอบด้านปฏบิ ัติการเก่ยี วกบั ระบบ
การบริหารคณุ ภาพ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก174)
(ก) รายละเอยี ดของกจิ กรรมการติดตามผลท่ที า
(ข) ข้อบกพร่องท่พี บ รวมถงึ ความรุนแรงและการแผ่กระจายของข้อบกพร่องดังกล่าว และ
(ค) การดาเนนิ การแก้ไขเพ่อื จัดการกบั ข้อบกพร่องท่พี บ
47. สานักงานต้องส่อื สารเร่ืองท่กี ล่าวถึงในย่อหน้าท่ี 46 ไปยังกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานและกล่มุ บุคคลอ่นื ผู้ได้รับ
มอบหมายให้ทากิจกรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพเพ่ือช่วยให้บุคคลน้ันดาเนินการโดยทนั ที
และอย่างเหมาะสมตามหน้าท่คี วามรับผดิ ชอบของตน

328 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย
48. ในกรณีท่สี านักงานดาเนินงานโดยเป็นส่วนหน่ึงของเครือข่าย ในกรณีท่เี หมาะสม สานักงานต้องทา

ความเข้าใจ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก19 ก175)

(ก) ข้อกาหนดท่ีกาหนดข้ึนโดยเครือข่ายเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน
รวมถึงข้ อกาหนด สาหรับ สานักงาน ท่ีจะนามาปฏิบัติ หรือใช้ ทรัพยากรหรือบริ การ ท่ี
ออกแบบหรือจัดหาให้โดยเครือข่ายหรือผ่านเครือข่าย (เรียกอีกอย่างหน่ึงว่า ข้อกาหนด
ของเครือข่าย)

(ข) บริการหรือทรัพยากรใด ๆ ท่จี ัดหาให้โดยเครือข่ายท่สี านักงานเลอื กท่จี ะนาไปปฏบิ ัติหรือ
ใช้ในการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ หรือการดาเนินการระบบการบริหารคุณภาพของ
สานักงาน (เรียกอกี อย่างหน่ึงว่า บริการของเครือข่าย) และ

(ค) หน้าท่ีความรับผิดชอบของสานักงานเก่ียวกับการดาเนินการใด ๆ ท่ีจาเป็ นในการนา
ข้อกาหนดของเครือข่ายมาใช้หรือใช้บริการของเครือข่าย (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก176)

สานักงานยังคงต้องรับผิดชอบเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพ รวมถึงการใช้ดุลยพินิจเย่ียง
ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพในการออกแบบ การนาไปปฏบิ ตั ิ และการดาเนนิ การในระบบการบริหารคณุ ภาพ
สานักงานต้ องไม่ อนุ ญาตให้ มีการปฏิบัติตามข้ อกาหนดของเครือข่ายหรือการใช้ บริการ ของ
เครือข่ายท่เี ป็นการฝ่ าฝืนข้อกาหนดของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก177)

49. ในการทาความเข้าใจท่ปี ฏบิ ัติตามย่อหน้าท่ี 48 สานักงานต้อง

(ก) ประเมนิ และคานึงถึงข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่ายว่ามีความเก่ยี วข้องกบั
และต้องนาไปปฏบิ ัติในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานหรือไม่ รวมถึงนาไปปฏิบัติ
อย่างไร และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก178)

(ข) ประเมินว่าสานักงานต้องปรับเปล่ียนหรือเสริมข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของ
เครือข่ายเพ่ือให้เหมาะสมกับการใช้ในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานหรือไม่ (อ้าง
ถงึ ย่อหน้าท่ี ก179-ก180)

กิจกรรมการติดตามผลเกีย่ วกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งานทีป่ ฏิบตั ิโดยเครือข่าย

50. ในสถานการณ์ท่เี ครือข่ายเป็นผ้ปู ฏบิ ัติกจิ กรรมการติดตามผลท่เี ก่ยี วข้องกบั ระบบการบริหารคุณภาพ
ของสานักงาน สานกั งานต้อง

(ก) พิจารณาผลกระทบของกิจกรรมการติดตามผลท่ที าโดยเครือข่ายท่มี ีต่อลักษณะ ระยะเวลา
และขอบเขตของกจิ กรรมการติดตามผลของสานักงานท่ที าตามย่อหน้าท่ี 36-38

(ข) พิจารณาหน้าท่ีความรับผิดชอบของสานักงานเก่ียวกับกิจกรรมการติดตามผลดังกล่าว
รวมถึงการดาเนนิ การท่เี ก่ยี วข้องใด ๆ โดยสานักงาน และ

(ค) ได้รับผลของกิจกรรมการติดตามผลจากเครือข่ายอย่างทันเวลา ซ่ึงเป็ นส่วนหน่ึงของ
การประเมนิ เร่ืองท่พี บและการระบุข้อบกพร่องในย่อหน้าท่ี 40 (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก181)

329 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

กจิ กรรมการติดตามผลทีป่ ฏิบตั ิโดยเครือขา่ ยผ่านสานกั งานเครือขา่ ย
51. สานักงานต้อง

(ก) ทาความเข้าใจขอบเขตโดยรวมของกิจกรรมการติดตามผลท่ีปฏิบัติโดยเครือข่ายผ่าน
สานักงานเครือข่าย รวมถึงกิจกรรมการติดตามผลท่ีกาหนดข้อกาหนดของเครือข่ายว่ามี
การนาไปปฏบิ ัติอย่างเหมาะสมผ่านสานักงานเครือข่าย และวิธีการท่เี ครือข่ายส่อื สารผลของ
กจิ กรรมการตดิ ตามผลให้แก่สานักงาน

(ข) ได้รับสารสนเทศจากเครือข่ายอย่างน้อยเป็ นประจาทุกปี เก่ียวกับผลลัพธ์โดยรวมของ
กจิ กรรมการติดตามผลผ่านสานกั งานเครือข่าย (หากม)ี และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก182-ก184)
(1) ส่ือสารสารสนเทศดังกล่าวไปยังกลุ่มผู้ปฏิบัติงานและกลุ่มบุคคลอ่ืนท่ีได้รับ
มอบหมายให้ทากิจกรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพ (หากเหมาะสม)
เพ่ือช่วยให้บุคคลน้ันดาเนนิ การโดยทนั ทแี ละอย่างเหมาะสมตามความรับผิดชอบ
ของตน และ
(2) พิจารณาผลกระทบของสารสนเทศท่มี ีต่อระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งาน

ขอ้ บกพร่องในขอ้ กาหนดของเครือขา่ ยหรือบริการของเครือขา่ ยทีพ่ บโดยสานกั งาน
52 หากสานักงานพบข้อบกพร่องในข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย สานักงานต้อง

(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก185)
(ก) ส่อื สารสารสนเทศท่เี ก่ยี วข้องกบั ข้อบกพร่องท่พี บไปยงั เครือข่าย และ
(ข) ตามย่อหน้าท่ี 42 ออกแบบและนาการดาเนินการแก้ไขไปปฏบิ ตั ิเพ่ือจดั การกบั ผลกระทบ

ของข้อบกพร่องท่ีพบในข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก186)
การประเมนิ ผลระบบการบริหารคุณภาพ
53. บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายให้มีความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบสูงสุด
เก่ยี วกับระบบการบริหารคุณภาพต้องประเมินระบบการบริหารคุณภาพ (ในนามของสานักงาน)
การประเมินผลต้องปฏบิ ัติ ณ ช่วงเวลาใดเวลาหน่ึง และปฏบิ ัติอย่างน้อยเป็นประจาทุกปี (อ้างถึง
ย่อหน้าท่ี ก187-ก189)
54. การประเมินผลของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้ าท่ี
ความรับผิดชอบสงู สดุ เก่ยี วกบั ระบบการบริหารคุณภาพต้องสรุปผลในนามของสานักงาน หน่ึงใน
ข้อต่อไปน้ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก190 ก195)
(ก) ระบบการบริหารคุณภาพช่วยให้สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่าจะบรรลุ
วัตถปุ ระสงคข์ องระบบการบริหารคณุ ภาพได้ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก191)

330 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

(ข) ยกเว้นเร่ืองท่เี ก่ยี วข้องกับข้อบกพร่องท่พี บท่มี ีความรุนแรงแต่ไม่มีผลกระทบแผ่กระจาย
ต่อการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการในระบบการบริหารคุณภาพของ
สานักงาน ระบบการบริหารคุณภาพช่วยให้สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่า
จะบรรลุวตั ถปุ ระสงคข์ องระบบการบริหารคณุ ภาพได้ หรือ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก192)

(ค) ระบบการบริหารคุณภาพไม่ได้ช่วยให้สานักงานมีความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลว่าจะ
บรรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องระบบการบริหารคณุ ภาพได้ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก192-ก194)

55. หากบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่ีความรับผิดชอบสูงสุด
เก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพบรรลุข้อสรุปตามท่อี ธิบายไว้ในย่อหน้าท่ี 54(ข) หรือ 54(ค)
สานักงานต้อง (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก196)

(ก) ดาเนนิ การโดยทนั ทแี ละอย่างเหมาะสม และ

(ข) ส่อื สารไปยงั

(1) กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านและกลุ่มบุคคลอ่นื ผู้ได้รับมอบหมายให้ทากจิ กรรมภายในระบบ
การบริหารคุณภาพท่อี ยู่ในขอบเขตท่เี ก่ยี วข้องกับหน้าท่คี วามรับผิดชอบของตน
และ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก197)

(2) กลุ่มบุคคลภายนอกตามนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติของสานักงานตามท่กี าหนดไว้ใน
ย่อหน้าท่ี 34(จ) (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก198)

56. สานักงานต้องปฏิบัติการประเมินผลงานการปฏิบัติงานเป็ นระยะสาหรับบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
ผู้ได้รับมอบหมายให้มีความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผิดชอบสงู สดุ เก่ยี วกับระบบการบริหาร
คุณภาพและบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้รับมอบหมายให้มีหน้าท่ีความรับผิดชอบด้านปฏิบัติการ
เก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพ ในการทาเช่นน้ันสานักงานต้องคานึงถึงการประเมินผลของ
ระบบการบริหารคุณภาพ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี ก199-ก201)

การจดั ทาเอกสารหลกั ฐาน
57. สานักงานต้องจัดเตรียมเอกสารหลักฐานของระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานท่เี พียงพอท่จี ะ

(อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก202-ก204)

(ก) สนับสนุนความเข้าใจท่ีตรงกันของบุคลากรเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพ รวมถึง
ความเข้าใจเก่ยี วกับหน้าท่แี ละหน้าท่คี วามรับผิดชอบของบุคลากรดังกล่าวท่เี ก่ยี วข้องกบั
ระบบการบริหารคณุ ภาพและการปฏบิ ตั ิงาน

(ข) สนบั สนุนการนาไปปฏบิ ตั ิ และการดาเนนิ การในการตอบสนองอย่างสม่าเสมอ และ

(ค) ให้หลักฐานเก่ยี วกับการออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนินการในการตอบสนอง
เพ่ือสนับสนุนการประเมินผลของระบบการบริหารคุณภาพโดยบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
ผู้ได้ รั บมอบหมายควา มรั บผิ ดชอบ แ ละ หน้ า ท่ีค วามรั บ ผิดช อบสูงสุด เก่ียวกับ ร ะ บ บ
การบริหารคุณภาพ

331 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

58. ในการจัดเตรียมเอกสารหลกั ฐาน สานักงานต้องรวมถึง
(ก) การระบุถึงบุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ได้ รับมอบหมายความรับผิดชอบ และหน้ าท่ี
ความรับผิดชอบสูงสุด เก่ียวกับระบบการบริ หาร คุณ ภาพ แ ละ หน้ า ท่ีควา มรั บ ผิด ช อ บ
ด้านปฏบิ ัตกิ ารเก่ยี วกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพ
(ข) วัตถุประสงค์ด้านคุณภาพและความเส่ียงด้านคุณภาพของสานักงาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี
ก205)
(ค) รายละเอียดของการตอบสนองของสานักงานว่ามีการจัดการกับความเส่ียงด้านคุณภาพ
อย่างไร
(ง) เก่ยี วกบั กระบวนการตดิ ตามผลและแก้ไข
(1) หลกั ฐานเก่ยี วกบั กจิ กรรมการติดตามผลท่ปี ฏบิ ตั ิ
(2) การประเมินผลของเร่ืองท่พี บและข้อบกพร่องท่พี บและต้นเหตุท่เี ก่ยี วข้อง
(3) การดาเนินการแก้ไขเพ่ือจดั การกบั ข้อบกพร่องท่พี บและการประเมินการออกแบบ
และการนาการดาเนินการแก้ไขดังกล่าวไปปฏบิ ัติ และ
(4) การส่อื สารเก่ยี วกบั การตดิ ตามผลและแก้ไข และ
(จ) เกณฑใ์ นการได้มาซ่งึ ข้อสรปุ ตามท่กี ล่าวในย่อหน้าท่ี 54

59. สานักงานต้องบันทึกเร่ืองท่ีกล่าวในย่อหน้าท่ี 58 หากเร่ืองดังกล่าวเก่ียวข้องกับข้อกาหนดของ
เครือข่ายหรือบริการของเครือข่ายและการประเมินผลของข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของ
เครือข่ายตามท่กี ล่าวในย่อหน้าท่ี 49(ข) (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี ก206)

60. สานักงานต้องกาหนดระยะเวลาท่เี พียงพอในการเกบ็ รักษาเอกสารหลักฐานเก่ยี วกับระบบการบริหาร
คุณภาพหรือระยะเวลาท่ีนานกว่าน้ันหากมีกฎหมายหรือข้อบังคับกาหนด เพ่ือช่วยให้สานักงาน
ติดตามผลการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ และการดาเนินการในระบบการบริหารคุณภาพของ
สานกั งาน

คาอธิบายการนาไปปฏิบตั ิและคาอธิบายอืน่

ขอบเขตของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ ี (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 3-4)
ก1. มาตรฐานฉบับอ่นื ท่อี อกโดยสภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซ่งึ รวมถึงมาตรฐานงานสอบทาน

รหัส 2400 (ปรับปรงุ )5 และมาตรฐานงานท่ใี ห้ความเช่อื ม่ัน รหัส 3000 (ปรับปรงุ )6 มขี ้อกาหนด
สาหรับผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานเก่ยี วกบั การบริหารคุณภาพในระดบั ของงาน

5 มาตรฐานงานสอบทาน รหัส 2400 (ปรับปรุง) “งานการสอบทานงบการเงินในอดีต (โดยผู้ประกอบวิชาชีพซ่ึงไม่ใช่ผู้สอบบัญชี
รบั อนุญาตของกจิ การ)”

6 มาตรฐานงานท่ีให้ความเช่ือม่ัน รหัส 3000 (ปรับปรุง) “งานท่ีให้ความเช่ือม่ันนอกเหนือจากการตรวจสอบหรือการสอบทานข้อมูล
ทางการเงนิ ในอดีต”

332 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ก2. ข้อกาหนดของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีท่ีกาหนดโดยคณะกรรมการ
มาตรฐานจรรยาบรรณระหว่างประเทศหรือสภาวิชาชีพบัญชี (ประมวลจรรยาบรรณสาหรับ
ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพบัญชี)7 มีข้อกาหนดและการนาไปปฏบิ ัติสาหรับผู้ประกอบวิชาชพี บัญชีท่ชี ่วยให้
ผู้ประกอบวิชาชีพบญั ชีสามารถบรรลุหน้าท่คี วามรับผิดชอบในการกระทาเพ่ือประโยชน์สาธารณะ
ได้ ตามท่ีกล่าวไว้ในย่อหน้าท่ี 15 ในบริบทของการปฏิบัติงานตามท่ีอธิบายในมาตรฐาน
การบริหารคุณภาพฉบับน้ี การปฏิบัติงานท่ีมีคุณภาพอย่างสม่าเสมอเป็ นส่วนหน่ึงของหน้าท่ี
ความรับผดิ ชอบของผ้ปู ระกอบวิชาชพี บัญชีในการกระทาเพ่ือประโยชน์สาธารณะ

ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งาน (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 6-9)

ก3. สานักงานอาจใช้คาศัพทห์ รือกรอบแนวคิดท่แี ตกต่างไปเพ่ือบรรยายถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ของ
ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งานได้

ก4. ตวั อย่างของลักษณะการเช่อื มโยงกนั ขององค์ประกอบต่าง ๆ รวมถึงเร่ืองดังต่อไปน้ี

• กระบวนการประเมินความเส่ยี งของสานกั งานจะเป็นตวั กาหนดกระบวนการของสานักงาน
สาหรับการติดตามการนาวิธีการตรวจสอบตามความเส่ียงไปปฏิบัติตลอดช่วงของระบบ
การบริหารคุณภาพได้

• องค์ประกอบเร่ืองการกากับดูแลและผู้นาเป็นตัวกาหนดสภาพแวดล้อมท่ชี ่วยสนับสนุน
ระบบการบริหารคณุ ภาพได้

• องค์ประกอบเร่ืองทรัพยากร และสารสนเทศและการส่ือสารช่วยให้สามารถออกแบบ
นาไปปฏบิ ัติ และดาเนินการในระบบการบริหารคณุ ภาพได้

• กระบวนการติดตามผลและแก้ไขเป็นกระบวนการท่อี อกแบบเพ่ือติดตามผลของระบบ
การบริหารคุณภาพท้ังหมด ผลลัพธ์ของกระบวนการติดตามผลและแก้ไขน้ีจะช่วยให้
สารสนเทศท่เี ก่ยี วข้องกบั กระบวนการประเมินความเส่ยี งของสานกั งาน

• อาจมีความสัมพันธ์ระหว่างเฉพาะเร่ือง ตัวอย่างเช่น ลักษณะของข้อกาหนดด้าน
จรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้ องบางเร่ืองจะมีความเก่ียวข้ องกับการตอบรับและการคงไ ว้ ซ่ึ ง
ความสมั พันธก์ บั ลกู ค้าและงานท่มี ลี ักษณะเฉพาะ

ก5. การได้มาซ่ึงความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลเกิดข้ึนเม่ือระบบการบริหารคุณภาพลด ระดับ
ความเส่ียงท่ีจะไม่บรรลุวัตถุประสงค์ตามท่ีกล่าวในย่อหน้าท่ี 14(ก) และ (ข) ให้อยู่ในระดับ
ความเส่ียงต่าท่ียอมรับได้ ความเช่ือม่ันอย่างสมเหตุสมผลไม่ใช่ความเช่ือม่ันในระดับสูงสุด
เน่ืองจากข้อจากดั สบื เน่ืองของระบบการบริหารคุณภาพ ข้อจากดั ดังกล่าวรวมถึงการใช้ดุลยพินิจ
ของมนุ ษย์ในการตัดสินใจอาจผิ ดพลาดได้ และระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานอาจ
ล้มเหลวได้ ตัวอย่างเช่น จากความผิดพลาดหรือพฤติกรรมของมนุษย์ หรือความล้มเหลวใน
ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ

7 ข้อกาหนดของประมวลจรรยาบรรณสาหรบั ผู้ประกอบวชิ าชพี บญั ชีทก่ี าหนดโดยคณะกรรมการมาตรฐานจรรยาบรรณระหว่างประเทศหรือ
สภาวิชาชพี บญั ชี (ประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบญั ชี)

333 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ขอบเขตการบงั คบั ใชข้ องมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ ี (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 12)
ก6. วัตถุประสงค์ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีกล่าวถึงบริบทท่ีข้อกาหนดของมาตรฐาน

การบริหารคุณภาพฉบับน้ีถูกกาหนดข้ึน กาหนดผลลัพธ์ท่ีต้องการของมาตรฐานการบริหาร
คุณภาพฉบับน้ี และมีเจตนาท่จี ะช่วยสานักงานในการทาความเข้าใจว่าจะต้องทาอะไรให้สาเร็จ
ลุล่วงและวธิ ที ่เี หมาะสมเพ่อื ทาให้สาเรจ็ ลุล่วง ในกรณที ่จี าเป็น
ก7. ข้อกาหนดต่าง ๆ ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ีกล่าวถงึ โดยใช้คาว่า “ต้อง”
ก8. ในกรณีท่ีจาเป็ น คาอธิบายการนาไปปฏิบัติและคาอธิบายอ่ืนจะให้คาอธิบายเพ่ิมเติมเก่ียวกับ
ข้อกาหนดและแนวปฏบิ ัตใิ นการปฏบิ ัตติ ามข้อกาหนดน้ัน การนาไปปฏบิ ตั แิ ละคาอธบิ ายอ่นื อาจ
• อธิบายให้ชัดเจนข้ึนว่าข้อกาหนดมีความหมายอย่างไรหรือมีเจตนาท่จี ะครอบคลุมเร่ือง

ใดบ้าง และ
• ให้ตวั อย่างท่แี สดงให้เหน็ ว่าอาจนาข้อกาหนดไปปฏบิ ตั ไิ ด้อย่างไร
แม้ว่าแนวปฏิบัติดังกล่าวจะไม่ถือเป็นข้อกาหนดในตัวเอง แต่กเ็ ก่ียวข้องกับการนาข้อกาหนดไป
ปฏบิ ัติอย่างเหมาะสม คาอธิบายการนาไปปฏบิ ัติและคาอธบิ ายอ่นื ยังอาจให้สารสนเทศเบ้ืองหลัง
ความเป็นมาของเร่ืองต่าง ๆ ท่กี ล่าวถงึ ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี ในกรณีท่เี หมาะสม
ข้อพิจารณาเพ่ิมเติมโดยเฉพาะสาหรับองค์กรท่ตี รวจสอบหน่วยงานภาครัฐจะรวมอยู่ในคาอธบิ าย
การนาไปปฏบิ ัติและคาอธิบายอ่นื ด้วย ข้อพิจารณาเพ่ิมเติมเหล่าน้ีช่วยในการนาข้อกาหนดต่าง ๆ
ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ีไปปฏิบัติ อย่างไรกต็ าม ข้อพิจารณาเพ่ิมเตมิ เหล่าน้ีไม่ได้
จากัดหรือลดหน้าท่ีความรับผิดชอบของสานักงานในการนาไปปฏิบัติและปฏิบัติตามข้อกาหนด
ต่าง ๆ ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ี
ก9. มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ีให้คาอธิบายความหมายของคาศัพทต์ ่าง ๆ เพ่ือวัตถุประสงค์
ของมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบบั น้ีไว้ภายใต้หัวข้อ “คาจากดั ความ” คาจากดั ความดังกล่าวมี
ไว้เพ่ือช่วยให้การนามาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบบั น้ีไปปฏบิ ัติและการตีความเป็นไปในทศิ ทาง
เดียวกนั และไม่ได้มีเจตนาท่จี ะทดแทนคาจากัดความท่อี าจกาหนดข้ึนเพ่ือวัตถุประสงค์อ่นื ไม่ว่า
จะในทางกฎหมาย ข้อบังคบั หรืออ่นื ๆ

คาจากดั ความ
ขอ้ บกพร่อง (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 16(ก))
ก10. สานักงานระบุข้อบกพร่องในรูปแบบของการประเมินเร่ืองท่พี บ โดยข้อบกพร่องอาจเกิดข้ึนจาก

เร่ืองท่พี บหน่งึ เร่ืองหรือหลายเร่ืองรวมกนั
ก11. เม่ือมีข้อบกพร่องท่ีระบุได้อันเป็นผลลัพธ์จากความเส่ียงด้านคุณภาพหน่ึงหรือหลายความเส่ียง

รวมกันน้ัน ไม่ได้ถูกระบุหรือประเมินอย่างเหมาะสม อาจถือว่าขาดการตอบสนองเพ่ือจัดการ
ความเส่ยี งด้านคณุ ภาพน้ัน หรือถอื ว่าไม่ได้ออกแบบ หรือไม่ได้นาไปปฏบิ ัติอย่างเหมาะสม

334 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ก12. แง่มุมอ่ืนของระบบการบริหารคุณภาพประกอบด้วยข้อกาหนดในมาตรฐานการบริหารคุณภาพ
ฉบับน้ีซ่งึ กล่าวถงึ
• การมอบหมายหน้าท่คี วามรับผดิ ชอบ (ย่อหน้าท่ี 20–22)

• กระบวนการประเมนิ ความเส่ยี งของสานกั งาน
• กระบวนการตดิ ตามผลและแก้ไข และ
• การประเมินระบบการบริหารคณุ ภาพ

ตวั อย่างของขอ้ บกพร่องทีเ่ กีย่ วขอ้ งกบั แง่มุมอืน่ ของระบบการบริหารคณุ ภาพ

• กระบวนการประเมินความเส่ียงของสานักงานล้มเหลวในการระบุสารสนเทศซ่ึงแสดงถึง
การเปล่ียนแปลงลักษณะและสถานการณ์ของสานักงานและงานท่ีให้ บริการ และ
ความต้องการในการกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพเพ่ิมเติม หรือในการแก้ไข
ความเส่ยี งหรือการตอบสนองด้านคุณภาพ

• กระบวนการติดตามผลและแก้ไขของสานักงานไม่ได้ถูกออกแบบหรือถูกนาไปปฏิบัติใน
ลกั ษณะ ซ่งึ
o ให้สารสนเทศท่เี ก่ยี วข้อง น่าเช่ือถือและทนั เวลาเก่ยี วกับการออกแบบ การนาไป
ปฏบิ ตั ิ และการดาเนนิ การในระบบการบริหารคุณภาพ
o ทาให้สานักงานสามารถดาเนินการได้อย่างเหมาะสมในการตอบสนองต่อข้อบกพร่อง
ท่พี บจนกระท่งั ข้อบกพร่องดังกล่าวได้รับการแก้ไขอย่างทนั เวลา

• บคุ คลหรือกล่มุ บุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายความรับผิดชอบและหน้าท่คี วามรับผดิ ชอบสูงสุด
สาหรับระบบการบริหารคุณภาพไม่ได้รับผิดชอบในการประเมินประจาปี สาหรับระบบ
การบริหารคุณภาพ

กลุ่มผปู้ ฏิบตั ิงาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 16(ฉ))
ก13. มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรับปรุง)8 ให้แนวปฏิบัติในการนาคาจากัดความของคาว่า

“กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน” ในบริบทของการตรวจสอบงบการเงินมาถอื ปฏบิ ัติ
การตรวจสอบอย่างละเอียดโดยหน่วยงานภายนอก (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 16(ช))

ก14. ในบางสถานการณ์ ผู้มีหน้าท่ใี นการกากบั ดูแลจากภายนอกอาจรับผิดชอบในการตรวจสอบอย่าง
ละเอียดในลักษณะอ่ืน ตัวอย่างเช่น สาหรับบางสานักงานท่ีถูกเลือกต้องทาการสอบทานใน
ประเดน็ ท่มี ุ่งเน้นโดยเฉพาะเจาะจงในแง่มุมของงานตรวจสอบหรือวิธกี ารปฏบิ ัติท่ปี ฏบิ ัติกันอย่าง
แพร่หลาย

8 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหสั 220 (ปรับปรุง) ย่อหน้าท่ี ก15-ก25 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1

335

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

เรือ่ งทีพ่ บ (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 16(ซ))
ก15. ส่วนหน่ึงของการรวบรวมเร่ืองท่พี บจากกิจกรรมการติดตามผล การตรวจสอบอย่างละเอียดโดย

หน่วยงานภายนอก และแหล่งข้อมูลอ่ืน ๆ ท่ีเก่ียวข้อง สานักงานอาจระบุการสังเกตการณ์อ่ืน
เก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน เช่น ผลลัพธ์เชิงบวก หรือโอกาสในการพัฒนา
สาหรับสานักงานหรือการปรับปรุงระบบการบริหารคุณภาพให้ดีย่ิงข้ึน ในย่อหน้าท่ี ก158
ได้อธบิ ายถึงการสงั เกตการณ์อ่นื ว่าสานกั งานอาจนามาใช้ในระบบการบริหารคณุ ภาพได้อย่างไร
ก16. ย่อหน้าท่ี ก148 ได้ให้ตัวอย่างของสารสนเทศจากแหล่งข้อมูลอ่นื ๆ ท่เี ก่ยี วข้อง
ก17. กิจกรรมการติดตามผลรวมถึงการติดตามผลในระดับของงาน เช่น การตรวจสอบงาน อย่าง
ละเอียด นอกจากน้ี การตรวจสอบอย่างละเอียดโดยหน่วยงานภายนอกและแหล่งข้อมูลอ่นื ๆ ท่ี
เก่ียวข้อง อาจรวมถึงสารสนเทศท่เี ก่ียวข้องกับงานท่มี ีลักษณะเฉพาะ ดังน้ันสารสนเทศเก่ียวกับ
การออกแบบ การนาไปปฏบิ ัติ และการดาเนินการในระบบการบริหารคุณภาพจงึ รวมถงึ เร่ืองท่พี บ
ในระดบั ของงาน ซ่งึ อาจบ่งบอกถึงเร่ืองท่พี บเน่ืองจากระบบการบริหารคุณภาพด้วย
สานกั งาน (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 16(ฌ))
ก18. คาจากดั ความของคาว่า “สานักงาน” ในข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้องอาจแตกต่างจาก
คาจากดั ความท่อี ธบิ ายไว้ในมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพฉบับน้ี
เครือขา่ ย (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 16(ฏ) 48)
ก19. เครือข่ายและสานักงานท่อี ยู่ในเครือข่ายอาจมีการจัดโครงสร้างได้ในหลายรูปแบบ โดยในบริบท
ของระบบการบริหารคุณภาพของสานักงาน ตวั อย่างเช่น
• เครือข่ายอาจกาหนดข้อกาหนดสาหรับสานักงานเก่ียวกับระบบการบริหารคุณภาพของ

สานักงานหรือให้บริการ ซ่งึ สานกั งานใช้ในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานหรือใน
การปฏบิ ตั งิ าน
• สานักงานอ่ืนท่อี ยู่ในเครือข่ายอาจให้บริการ (เช่น ทรัพยากร) ซ่ึงสานักงานใช้ในระบบ
การบริหารคณุ ภาพของสานกั งานหรือในการปฏบิ ตั งิ าน หรือ
• โครงสร้างอ่ืนหรือองค์กรอ่ืนท่ีอยู่ในเครือข่ายอาจกาหนดข้อกาหนดสาหรับสานักงาน
เก่ยี วกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพของสานักงานหรือให้บริการ
เพ่ือวัตถุประสงค์ของมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบับน้ี ข้อกาหนดใด ๆ หรือบริการใด ๆ ของ
เครือข่าย ท่ีได้รับจากสานักงานอ่ืนในเครือข่าย หรือจากโครงสร้างอ่ืนหรือองค์กรอ่ืนท่ีอยู่ใน
เครือข่าย ถือเป็น “ข้อกาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่าย”

336 มาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

บุคลากร (อ้างถึงย่อหน้าท่ี 16(ฑ))
ก20. นอกเหนือจากบุคลากร (กล่าวคือ บุคคลในสานักงาน) สานักงานอาจใช้บุคคลนอกสานักงานใน

การปฏบิ ัติกจิ กรรมของระบบการบริหารคุณภาพหรือในการปฏบิ ัติงาน ตัวอย่างเช่น บุคคลนอก
สานักงานอาจรวมถึงบคุ คลจากสานักงานเครือข่ายอ่นื (เช่น บคุ คลในศูนย์ให้บริการของสานักงาน
เครือข่าย) หรือบุคคลซ่ึงว่าจ้างโดยผู้ให้บริการ (เช่น ผู้สอบบัญชีของกิจการภายในกลุ่มจาก
สานักงานอ่นื ซ่งึ ไม่ได้อยู่ในเครือข่ายของสานักงาน)
ก21. บุคลากรยงั รวมถึงหุ้นสว่ นและพนกั งานในโครงสร้างอ่นื ของสานักงานด้วย เช่น ศนู ย์ให้บริการของ
สานกั งาน
ขอ้ กาหนดดา้ นจรรยาบรรณทีเ่ กยี่ วขอ้ ง (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 16(ท) 29)
ก22. ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้องในบริบทของระบบการบริหารคุณภาพอาจแตกต่างกันไป
ข้ึนอยู่กบั ลักษณะและสถานการณ์ของสานกั งานและงานท่ใี ห้บริการ ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ี
เก่ียวข้องอาจให้คาจากัดความของคาว่า “ผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี” ตัวอย่างเช่น ประมวล
จรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีให้คาจากัดความของคาว่า “ผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี”
และยังอธิบายเพ่ิมเติมถึงขอบเขตของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีท่ี
เก่ยี วข้องกบั ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพท่ใี ห้บริการสาธารณะและในสานกั งานด้วย
ก23. ประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีกล่าวถึงสถานการณ์ท่กี ฎหมายหรือข้อบังคับ
ขดั ขวางไม่ให้ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพบัญชีปฏบิ ตั ิตามบางส่วนของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผ้ปู ระกอบ
วิชาชีพบัญชีประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชียังยอมรับว่าบางประเทศอาจมี
ข้อกาหนดตามกฎหมายหรือข้อบังคับท่ีแตกต่างหรือมากเกินกว่าท่ีอธิบายไว้ใน ประมวล
จรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี และผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีในประเทศดังกล่าวต้อง
ตระหนักถึงความแตกต่างเหล่าน้ันและปฏบิ ัติตามข้อกาหนดท่เี ข้มงวดกว่า เว้นแต่จะมีข้อห้ามโดย
กฎหมายหรือข้อบังคับ
ก24. ข้อกาหนดต่าง ๆ ท่เี ก่ยี วข้องกบั ข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณอาจนามาใช้เฉพาะกบั บุคคลในบริบท
ของการปฏบิ ตั ิงานและไม่ใช่ในแง่สานกั งาน ตัวอย่างเช่น
• ส่วนท่ี 2 ของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี ใช้กับบุคคลท่ีเป็ น

ผ้ปู ระกอบวชิ าชพี บัญชีท่ใี ห้บริการสาธารณะ เม่อื บุคคลเหล่าน้นั ได้ทากจิ กรรมทางวิชาชีพ
ซ่ึงมีความสัมพันธ์กับสานักงาน ไม่ว่าจะเป็ นคู่สัญญา พนักงาน หรือเจ้าของ และอาจ
เก่ยี วข้องในบริบทของการปฏบิ ตั งิ าน
• ข้อกาหนดบางข้อในส่วนท่ี 3 และ 4 ของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพ
บัญชีใช้กบั บุคคลท่เี ป็นผู้ประกอบวชิ าชพี บัญชีท่ใี ห้บริการสาธารณะ เม่อื บุคคลเหล่าน้นั ได้
ทากจิ กรรมทางวชิ าชพี สาหรับลกู ค้า

337 มาตรฐานการบรหิ ารคณุ ภาพ ฉบับท่ี 1

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานอาจจาเป็ นต้ องครอบคลุมถึงการปฏิบัติตามข้ อกาหนด
จรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้องดังกล่าวในระดบั บุคคล

ตัวอย่างของขอ้ กาหนดดา้ นจรรยาบรรณทีเ่ กีย่ วขอ้ งเฉพาะกับบุคคลและไม่ใช่ในแง่สานักงาน
และเกีย่ วขอ้ งกบั การปฏิบตั ิงาน

ส่วนท่ี 2 ของประมวลจรรยาบรรณสาหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีกล่าวถึงแรงกดดันใน
การละเมิดหลักการพ้นื ฐานและรวมถึงข้อกาหนดสาหรับบุคคล ดงั น้ี

• ไม่ยินยอมให้แรงกดดันต่าง ๆ จากผู้อ่ืน ทาให้ต้องละเมิดการปฏิบัติตามหลักการ
พ้ืนฐาน หรือ

• ไม่สร้างแรงกดดันกบั ผู้อ่นื ซ่ึงนักบัญชีทราบ หรือมีเหตุผลท่เี ช่ือว่าจะส่งผลให้บุคคลอ่ืน
ละเมดิ หลักการพ้นื ฐาน

ตัวอย่างเช่น สถานการณ์อาจเกิดข้ึนระหว่างการปฏิบัติงาน โดยบุคคลเห็นว่าผู้สอบบัญชีท่ี
รับผดิ ชอบงาน หรือสมาชิกอาวุโสคนอ่นื ในกลุ่มปฏบิ ตั ิงานได้สร้างแรงกดดันต่อบุคคลน้ัน ทาให้
บคุ คลน้ันละเมิดหลกั การพ้นื ฐาน

การตอบสนอง (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 16(ธ))

ก25. นโยบายถูกนาไปปฏิบัติในรูปแบบของการกระทาของบุคลากรและบุคคลอ่ืนท่ีต้องกระทาตาม
นโยบายดังกล่าว (ซ่ึงรวมถึงกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน) หรือในรูปแบบของการห้ามไม่ให้กระทาในเร่ืองท่ี
ขดั ต่อนโยบายของสานกั งาน

ก26. วิธปี ฏบิ ตั ิอาจเป็นคาส่งั ในรปู แบบของเอกสารอย่างเป็นทางการหรือการส่อื สารอ่นื ๆ หรืออาจเป็น
ผลจากพฤติกรรมท่ีไม่ได้เป็ นไปตามคาส่ังแต่เป็ นไปตามเง่ือนไขวัฒนธรรมของสานักงาน
วิธีปฏิบัติอาจถูกบังคับให้ ทาในรูปแบบของการกระทาท่ีอนุ ญาตโดย ระบบงาน เทคโนโลยี
สารสนเทศ หรือแง่มุมอ่นื ของสภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศของสานักงาน

ก27. หากสานักงานใช้บุคคลนอกสานักงานในระบบการบริหารคุณภาพหรือในการปฏบิ ตั งิ าน สานกั งาน
อาจต้ องออกแบบนโยบายหรือวิธีปฏิบั ติท่ีแตก ต่ างเพ่ือจั ดการกับการ กระทา ขอ งบุคค ลน อ ก
สานักงานน้ัน มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรับปรงุ )9 ได้ให้แนวปฏบิ ตั ใิ นกรณีท่สี านักงาน
อาจต้ องออกแบบ นโยบายหรือวิธีปฏิบั ติท่ีแตก ต่ างเพ่ือจั ดการกับการ กระทา ขอ งบุคค ลน อ ก
สานักงานในบริบทของการตรวจสอบงบการเงนิ

ผใู้ หบ้ ริการ (อ้างถงึ ย่อหน้าท่ี 16(น))
ก28. ผู้ให้บริการรวมถึงผู้สอบบัญชีของกจิ การภายในกลุ่มจากสานักงานอ่นื ซ่ึงไม่ได้อยู่ในเครือข่ายของ

สานกั งาน

9 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหสั 220 (ปรับปรงุ ) ย่อหน้าท่ี ก23-ก25 มาตรฐานการบรหิ ารคุณภาพ ฉบับท่ี 1

338