คู่มือมาตรฐานการบริหารคุณภาพงานสอบบัญชี

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

การสอบทานคณุ ภาพงาน

วตั ถปุ ระสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคณุ ภาพ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคณุ ภาพ
ดา้ นคณุ ภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
การเกิด (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง
(สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/

ต่า) ต่า)

QO3. สานักงานมกี ารสอบทาน QR3. สานกั งานไม่ได้มี (ข้นึ อยู่กบั (ข้นึ อยู่กบั (ข้นึ อยู่กบั สานกั งานต้องจดั ให้มนี โยบายและวธิ ปี ฏบิ ัตใิ น

คณุ ภาพงานท่เี หมาะสม การแต่งต้งั ผ้สู อบทานคณุ ภาพงาน การประเมิน การประเมนิ การประเมิน การแต่งต้งั ผู้สอบทานคุณภาพงานและกาหนด

ท่มี ีความรู้ ความสามารถ เวลา ของแต่ละ ของแต่ละ ของแต่ละ คณุ สมบตั ิของผู้สอบทานคุณภาพงานดงั กล่าว

และอานาจหน้าท่คี วามรับผิดชอบ สานักงาน) สานักงาน) สานักงาน) รวมท้งั ติดตามผลการนาไปปฏบิ ัติ โดยพิจารณาจาก

ในการปฏบิ ตั งิ านอย่างเหมาะสม 1) คณุ สมบตั ดิ ้านเทคนิคท่ตี ้องใช้ในการปฏบิ ตั ิ

หน้าท่ี รวมถึงประสบการณ์และเวลาในการ

ปฏบิ ัติงานท่เี พียงพอ และ

2) ระดับท่ผี ้สู อบทานคุณภาพงานท่สี ามารถให้

คาปรึกษาเก่ยี วกบั งานได้ ซ่ึงรวมถงึ การมีอานาจ

หน้าท่ที ่จี าเป็น ทาให้ไม่กระทบต่อความเท่ยี งธรรม

ของผู้สอบทาน

139

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

เอกสารหลกั ฐานของงาน ความเสยี่ งข้นั ตน้

วตั ถปุ ระสงค์ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
ดา้ นคุณภาพ
ความเสยี่ งดา้ นคุณภาพ การเกดิ (สูง/กลาง/ ความเสยี่ ง การตอบสนองดา้ นคณุ ภาพ
(สูง/กลาง/ ตา่ ) (สูง/กลาง/

ตา่ ) ตา่ )

QO4. เอกสารหลักฐาน QR4. กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานไม่ได้ (ข้นึ อยู่กบั (ข้นึ อยู่กบั (ข้นึ อยู่กบั สานักงานต้องจัดให้มกี รอบเวลาท่เี หมาะสม

ของงานมกี ารรวบรวมใน รวบรวมเอกสารหลกั ฐานภายใน การประเมิน การประเมนิ การประเมนิ โดยในกรณขี องงานท่ปี ฏบิ ัติภายใต้มาตรฐาน

เวลาท่เี หมาะสมภายหลัง ระยะเวลาท่กี าหนดภายหลังวันท่ี ของแต่ละ ของแต่ละ ของแต่ละ การสอบบญั ชีหรือมาตรฐานงานท่ใี ห้ความเช่อื ม่นั
สานักงาน) สานักงาน) กรอบเวลาท่เี หมาะสมในการรวบรวมแฟ้ มงานข้นั
วนั ท่ใี นรายงานและจดั เกบ็ ในรายงาน เน่ืองจากสารอง สานักงาน) สดุ ท้ายให้เสรจ็ สมบูรณ์ โดยปกติแล้วจะไม่เกนิ กว่า
60 วันภายหลังวันท่ใี นรายงาน และวางแผนงาน
อย่างเหมาะสม รวมท้งั เกบ็ ตารางเวลาของพนกั งานไว้ไม่ สนบั สนุนให้พนักงานมีเวลาเพียงพอ อกี ท้งั
กาหนดให้มีผ้คู วบคุมการรวบรวมเอกสารหลกั ฐาน
รักษาเพ่อื บรรลุ เพียงพอและขาดการตดิ ตามผล ให้ทนั เวลา
ความต้องการของ การปฏบิ ัตติ ามนโยบายอย่าง
สานักงานและปฏบิ ตั ติ าม เป็ นระบบ
กฎหมาย ข้อบังคบั

ข้อกาหนดด้าน

จรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง

หรือมาตรฐานวิชาชพี

หมายเหตุ: การประเมินความเส่ยี งด้านคุณภาพข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนเท่าน้ัน สานักงานสอบบัญชีควรนาไปปรับใช้ให้เข้ากบั บริบทและสภาพแวดล้อม
ของสานักงาน

140

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่าง 5.8-1 ตารางการประเมินความเสยี่ งการปฏิบตั ิงาน

สูง ผลกระทบ สูง
9
โอกาสใน กลาง ตา่ กลาง
3 QR1 6 QR2 6
การเกิด
QR3 QR4
ตา่
24

123

5.8.2 การบนั ทึกกระบวนการปฏิบตั ิงาน (Process documentation) การทดสอบการออกแบบและ
การนาไปปฏิบตั ิของการควบคุม (Test of design and implementation) และการทดสอบประสทิ ธิภาพ
ของการควบคมุ (Test of operating effectiveness)

การปฏิบตั ิงาน – การปรึกษาหารือ ความรับผิดชอบในการปรึกษาหารือในเร่ืองท่ยี ากหรือเร่ืองท่ี
วัตถุประสงค์ด้านคณุ ภาพ น่าจะมีข้อโต้แย้งและการนาข้อสรุปไปปฏบิ ัติ
ความเส่ยี งท่ี 1 ไม่มกี ารปรึกษาหารือในเร่ืองท่ยี ากหรือเร่ืองท่นี ่าจะมขี ้อโต้แย้ง
โดยนาไปสขู่ ้อสรุปในการปฏบิ ัติ เน่ืองจากการส่อื สารกบั ทมี
การตอบสนองท่ี 1 (การควบคมุ ท่ี 1) ปฏบิ ตั ิงานถึงนโยบายเก่ยี วกบั ประเดน็ ท่สี าคญั ไม่เพียงพอ
สานักงานมีการกาหนดนโยบายและวธิ ปี ฏบิ ตั ิในการ
รายละเอยี ดของกระบวนการปฏบิ ัติงาน ปรึกษาหารือโดยการกาหนดเร่ือง เน้ือหา หรือเง่อื นไขของ
(Process activities) เร่ืองท่ยี ากหรือเร่ืองท่นี ่าจะมีข้อโต้แย้ง ท่กี ลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน
ต้องนามาปรึกษาหารือให้ชดั เจน และบนั ทกึ ไว้ในเวบ็ ไซต์
ของสานักงานเพ่อื ให้พนักงานเข้ามาศกึ ษาได้ รวมท้งั จดั
ประชุมหรืออบรมเพ่อื ส่อื สารให้พนักงานทราบถงึ นโยบายท่ี
เป็นปัจจุบนั รวมถงึ กาหนดความรับผดิ ชอบของกล่มุ
ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน และระบใุ ห้นาข้อสรุปท่ตี กลงร่วมกนั มาใช้ ซ่ึง
นโยบายดังกล่าวได้รับการสอบทานและอนุมัติโดยผู้มหี น้าท่ี
รับผดิ ชอบ
1) ผู้มีหน้าท่รี ับผิดชอบกาหนดและอนุมัติเร่ืองท่จี าเป็นต้อง
มกี ารปรึกษาหารือ โดยคานึงถึงความเส่ยี งในการสอบบัญชีท่ี
อาจเกิดข้ึนและมาตรฐานวิชาชีพท่ีปรับปรุงใหม่ อีกท้ัง
สอบทานความเหมาะสมของเร่ืองท่อี นุมตั ิไว้อย่างน้อยปี ละคร้ัง

141

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

การปฏิบตั ิงาน – การปรึกษาหารือ

2) ผู้มีหน้าท่ีรับผิดชอบแต่งต้ังผู้ท่ีคุณสมบัติเหมาะสมเป็น
ผ้ใู ห้คาปรึกษา
3) สานักงานมอบหมายส่วนงานทาหน้าท่สี ่อื สารให้พนักงาน
ทราบถึงวิธปี ฏบิ ัติและเร่ืองท่จี าเป็นต้องมีการปรึกษาหารือท่ี
เป็นปัจจุบันผ่านทางเวบ็ ไซต์ของสานักงานและจัดอบรมถ้ามี
ข้อมูลปรับปรุงใหม่
4) กลุ่มผู้ปฏิบัติงานบันทึกข้อมูลในแบบฟอร์มการปรึกษา
หารือและลงนามร่วมกับผู้ให้คาปรึกษา พร้อมแนบหลักฐาน
การปฏิบัติตามข้อสรุปประกอบแบบฟอร์มดังกล่าว ซ่ึงจะถูก
รวบรวมไว้กบั เอกสารหลักฐานของงาน

ข้ันตอนการปฏิบัติงานจัดทาโดยผู้ท่ีมีหน้าท่ีรับผิดชอบในการควบคุม (Control owner’s review

program)

รายละเอียดข้ันตอนในการปฏิบัติงาน ผ้จู ัดทาและวันท่จี ดั ทา เอกสารหลักฐาน

และผลการปฏบิ ัติงาน

การทดสอบการออกแบบและการปฏบิ ัติตามการควบคุม (Test of design and implementation) จัดทา

โดยผ้ทู าการทดสอบ

รายละเอียดข้ันตอนในการทดสอบและ ผ้จู ัดทาและวันท่จี ัดทา เอกสารหลกั ฐาน

ผลการทดสอบ

การทดสอบประสทิ ธภิ าพของการควบคมุ (Test of operating effectiveness) จดั ทาโดยผ้ทู าการทดสอบ

รายละเอียดข้ันตอนในการทดสอบและ ผ้จู ดั ทาและวนั ท่จี ดั ทา เอกสารหลกั ฐาน

ผลการทดสอบ

5.9 ตวั อยำ่ งเอกสำรทีเ่ กยี่ วขอ้ ง

ตัวอย่างเอกสารท่เี ก่ยี วข้องในเร่ืองการปฏบิ ตั ิงาน มีดงั น้ี

ตวั อย่างที่ 5.9.1 Checklist การกาหนดนโนบายและวิธีปฏิบตั ิเกยี่ วกบั การปรึกษาหารือ
ตวั อย่างที่ 5.9.2 แบบฟอรม์ การปรึกษาหารือ
ตวั อยา่ งที่ 5.9.3 แบบฟอรม์ บนั ทึกสรปุ ผลความคิดเห็นทีแ่ ตกต่าง
ตวั อย่างที่ 5.9.4 Checklist เอกสารหลกั ฐาน

142

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 5.9.1 Checklist การกาหนดนโยบายและวิธีปฏิบตั ิเกยี่ วกบั การปรึกษาหารือ

สานักงานขนาดเล็กอาจมีความจาเป็ นมากกว่าในการปรึกษาหารือกับบุคคลภายนอกในเร่ืองท่ี
เก่ยี วกบั รายการท่มี ีความซับซ้อน ประเดน็ ทางบัญชีท่มี ีความซับซ้อน ประเดน็ เก่ยี วกับความเป็นอสิ ระหรือ
จรรยาบรรณอ่นื ๆ

Checklist ต่อไปน้ีสานักงานอาจนามาปรับปรุงเพ่ือเป็ นแนวทางในการกาหนดนโยบายและวิธีปฏิบัติ
ในเร่ืองการปรึกษาหารือ

การปฏิบตั ิเกี่ยวกบั การปรึกษาหารือ ไม่
มี/ ขอ้ คิดเห็น/เอกสาร

เกยี่ ว
ไมม่ ี หลกั ฐาน

ขอ้ ง

1. ได้มีการแจ้งบุคลากรให้ทราบถึงนโยบายและวิธีปฏิบัติงาน

ของสานกั งานในการปรึกษาหารือ

2. ได้ มีการระบุเร่ืองหรือสถานการณ์เฉพาะด้ านท่ีมี

ความจาเป็ นต้ องมีการปรึกษาหารือ อันเน่ืองมาจาก

ลักษณะและความซับซ้อนของประเดน็ ซ่ึงรวมถงึ

ก) ประเด็นทางด้ านเทคนิคในวิชาชีพท่ีเพ่ิงมีการ

ประกาศใช้

ข) ประเดน็ ทางการบัญชี การตรวจสอบท่มี ีลักษณะพิเศษ

หรือข้อกาหนดในการรายงานของอุตสาหกรรมเฉพาะด้าน

ค) ประเดน็ เก่ยี วกบั ปัญหาในทางปฏบิ ัติ

ง) ประเด็นเก่ียวกับข้ อกาหนดของกฎหมาย และ

หน่วยงานกากบั ดแู ล

3. มีท่ีเก็บรักษาหรือจัดให้มีการเข้าถึงฐานข้อมูลท่ีจาเป็ น

สาหรับงานของสานกั งาน หรือแหล่งค้นหาข้อมูลอ่นื ๆ ท่ใี ช้

อ้างองิ อย่างเพยี งพอ ดังน้ี

ก) การกาหนดหน้าท่ีความรับผิดชอบในการพัฒนาและ

รักษาฐานข้อมูลท่จี าเป็นสาหรับงานของสานกั งาน

ข) มีคู่มือท่ีจาเป็ นต้องใช้ในงาน และมีการแจ้งเก่ียวกับ

เทคนคิ การตรวจสอบ

ค) จัดให้มีการปรึกษาหารือกับผู้เช่ียวชาญจากสานักงาน

อ่นื หรือผ้ปู ระกอบวิชาชพี ภายนอก

143

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 5.9.1 Checklist การกาหนดนโยบายและวิธีปฏิบตั ิเกยี่ วกบั การปรึกษาหารือ (ต่อ)

การปฏิบตั ิเกีย่ วกบั การปรึกษาหารือ ไม่ ขอ้ คิดเห็น/เอกสาร
มี/ หลกั ฐาน
4. กาหนดฝ่ ายงาน หรือบุคคลท่มี ีความชานาญเฉพาะด้านซ่ึง
เป็นแหล่งข้อมูลท่เี ช่ือถือได้ ในการให้คาปรึกษาหารือของ เกยี่ ว
สานักงาน ไม่มี

5. ระบุขอบเขตของการจัดทาเอกสารหลักฐานในการปรึกษา ขอ้ ง
หารือดงั ต่อไปน้ี
ก) แนะนาบุคลากรของสานักงานเร่ืองเอกสารหลักฐานท่ี
ควรจัดทาและความรับผิดชอบในการจัดทาเอกสาร
หลักฐานในกระบวนการปรึกษาหารือ
ข) ระบุสถานท่ใี นการจัดเกบ็ เอกสารท่ปี รึกษาหารือ
ค) การเก็บรักษาแฟ้ มกระดาษทาการซ่ึงประกอบด้วย
ผลสรุปของการปรึกษาหารือ เพ่ือวัตถุประสงค์ใน
การอ้างองิ และการค้นคว้า

144

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อย่างที่ 5.9.2 แบบฟอรม์ การปรึกษาหารือ

แบบฟอร์มการปรึกษาหารือน้ี ใช้สาหรับบันทึกผลการปรึกษาหารือ หากมีการปรึกษาหารือซ่ึง
เก่ยี วเน่ืองกับงานภายในสานักงาน กลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานจาเป็นต้องจัดทาเอกสารบันทกึ การปรึกษาหารือและ
ข้อสรุปความเหน็

แบบฟอรม์ การปรึกษาหารือ

ประเภทการใหบ้ ริการ การสอบบญั ชี

ชือ่ กิจการลูกคา้

รอบระยะเวลาบญั ชีส้ ินสุดวนั ที่ xx/xx/xxxx

ใหค้ าปรึกษาโดย วนั ท่ี : xx/xx/xxxx
วนั ท่ี : xx/xx/xxxx
ผูร้ อ้ งขอการปรึกษาหารือ

ชื่อผูส้ อบบญั ชีที่รบั ผดิ ชอบงาน

ชื่อเรือ่ ง
การบนั ทกึ รายการบญั ชีสาหรับเหตกุ ารณ์นา้ ท่วมซ่งึ เกดิ จากภยั พบิ ตั ทิ างธรรมชาติ

วตั ถปุ ระสงค์
ต้ องการทราบความชัด เจน ในการบัน ทึกร ายการบัญชี สา หรั บ เ หตุ การณ์น้า ท่ว มซ่ึ งเ กิดจา กภั ย พิ บั ติ
ทางธรรมชาติ

ความเป็ นมา/ขอ้ เท็จจริง
บริษัทลกู ค้าประสบเหตุการณ์นา้ ท่วมซ่ึงเกดิ จากภัยพบิ ัติทางธรรมชาติ ทาให้เคร่ืองจักรได้รับความเสียหาย
บางส่วน ซ่งึ บริษทั ได้ทาประกนั ภัยไว้และได้รับความค้มุ ครองตามกรมธรรม์ประกนั ภยั

ประเด็นปัญหา
บริษัทสามารถบันทกึ บัญชีรับรู้รายได้เงินชดเชยท่คี าดว่าจะได้รับจากบริษัทประกนั ภัยในรอบบัญชีปี ท่เี กดิ
นา้ ท่วมได้หรือไม่และจานวนเทา่ ไร

การวิเคราะหป์ ระเด็นและความเห็นของกล่มุ ผูป้ ฏิบตั ิงานสอบบญั ชี

การบันทกึ บัญชีรับร้รู ายได้เงินชดเชยท่คี าดว่าจะได้รับจากบริษทั ประกนั ภยั มหี ลกั เกณฑด์ ังน้ี
• xx
• xx

เอกสารอา้ งอิง
• แม่บทการบัญชี
• มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 37 : ประมาณการหน้ีสิน หน้ีสินท่อี าจเกิดข้ึน และสินทรัพย์ท่อี าจ

เกดิ ข้นึ

145

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 5.9.2 แบบฟอรม์ การปรึกษาหารือ (ต่อ)
ความคิดเห็นของลูกคา้
บริษัทลูกค้าต้องการบันทกึ บัญชีรับรู้รายได้เงินชดเชยท่คี าดว่าจะได้รับจากบริษัทประกนั ภัยท้งั จานวนตาม
วงเงินท่ที าประกนั ภยั ในงวดบัญชีท่เี คร่ืองจักรได้รับความเสยี หายจากนา้ ท่วม
ความคิดเห็นและขอ้ สรุปของผูใ้ หค้ าปรึกษา
เหน็ ด้วยตามท่ที มี งานผ้สู อบบัญชวี ิเคราะห์และนาเสนอ
ใหค้ าปรึกษาโดย .............................. ตาแหนง่ ......................... วนั ที่ .........................
อนุมตั ิโดย ....................................... ตาแหน่ง ......................... วนั ที่ ..........................
สรปุ ผลการนาไปปฏิบตั ิ
ผ้สู อบบญั ชีช่ือ ......................... เม่อื วนั ท่ี .......................... ได้รับทราบผลสรุปการปรึกษาหารือ

146

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อย่างที่ 5.9.3 แบบฟอรม์ บนั ทึกสรปุ ผลความคิดเห็นทีแ่ ตกต่าง

แบบฟอร์มบันทกึ สรุปผลความคิดเหน็ ท่แี ตกต่างน้ี ใช้สาหรับบันทกึ ข้อโต้แย้งหรือความคิดเห็นท่ี
แตกต่างซ่ึงเกิดข้ึนในงานบริการท่ีให้ความเช่ือม่ันใดๆ ของสานักงาน ซ่ึงต้องมีการจดบันทึกประเด็น
ผลกระทบท่อี าจเกดิ ข้นึ จากประเดน็ ความคิดเหน็ ท่แี ตกต่าง แนวทางท่เี สนอ และข้อสรุปท่ไี ด้

แบบฟอรม์ บนั ทึกสรุปผลความคิดเห็นที่แตกต่าง

ชือ่ กิจการลูกคา้ •
รอบระยะเวลาบญั ชีส้ นิ สุดวนั ที่ •
ประเดน็ ความคิดเห็นที่แตกต่าง

ผลกระทบทีอ่ าจเกิดจากข้ ึนจากประเด็น

ความคิดเห็นและแนวทางเสนอปฏิบตั ิที่ 1

ความคิดเห็นและแนวทางเสนอปฏิบตั ิที่ 2

แหล่งทีม่ าของขอ้ มูลทีใ่ ชใ้ นการแกป้ ัญหา

สรปุ ความเห็น

ขอ้ สรุปไดร้ บั การนาไปปฏิบตั ิแลว้ ใช่หรือไม่  ใช่  ไม่ใช่
เพราะ .............................................................
ผูบ้ นั ทึกสรปุ ผลความคิดเห็นที่แตกต่าง
ผูส้ อบทาน วนั ท่ี
(ผสู้ อบทานคณุ ภาพงาน) (ถา้ มี) วนั ท่ี
ผูส้ อบทานสุดทา้ ย
(หนุ้ ส่วนผรู้ บั ผดิ ชอบงาน) วนั ท่ี

147

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อยา่ งที่ 5.9.4 Checklist เอกสารหลกั ฐาน
Checklist เอกสารหลักฐานต่อไปน้ีสานักงานอาจนามาปรับปรุงเพ่ือเป็นแนวทางในการกาหนด

นโยบายและวธิ ปี ฏบิ ัติสาหรับกระบวนการการจัดทาเอกสารหลักฐานของงาน
สานักงานจัดให้มีการจดั ทาเอกสารหลกั ฐานโดยมขี ้อกาหนด ดังน้ี

• เอกสารหลักฐานอาจอยู่ในรูปแบบของคู่มือท่ีเป็นทางการ รายการตรวจสอบ และแบบฟอร์ม
หรืออาจอยู่ในรูปของเอกสารท่ีไม่เป็ นทางการ หรืออาจจัดอยู่ในโปรแกรมประยุกต์
ทางเทคโนโลยีสารสนเทศหรือรูปแบบดิจิทลั อ่นื ๆ

• กรอบเวลาในการรวบรวมแฟ้ มงานข้ันสุดท้ายสาหรับงานให้เสรจ็ สมบูรณ์จะต้องไม่เกนิ กว่า 60
วนั ภายหลังวนั ท่ใี นรายงาน หลงั จากพ้นช่วงระยะเวลาดังกล่าวแล้วห้ามไม่ให้มกี ารดัดแปลงแก้ไข
ทาเพ่มิ หรือลบท้งิ

• สานักงานกาหนดระยะเวลาในการเกบ็ รักษาเอกสารหลักฐานของงานไม่น้อยกว่า 5 ปี นับจาก
วันท่ีในรายงาน หรือหากเป็ นวันท่ีหลังจากน้ัน ให้ใช้วันท่ีในรายงานของผู้สอบบัญชีของ
งบการเงินของกล่มุ กจิ การ

• สานักงานจะจัดให้มีการเกบ็ รักษาเอกสารหลักฐานอย่างปลอดภัย รวมถึงกาหนดการเข้าถึงและ
เรียกใช้ข้อมลู โดยจะต้องได้รับอนุญาตอย่างเหมาะสม
เอกสารหลกั ฐานของงานตรวจสอบ

ชื่อกิจการลูกคา้
รอบระยะเวลาบญั ชีส้ ินสุดวนั ที่
ชือ่ ผูส้ อบบญั ชีทีร่ บั ผดิ ชอบงาน
ชื่อผูส้ อบทานคณุ ภาพงาน
ผูร้ วมรวมแฟ้ มงานข้นั สดุ ทา้ ย
วนั ที่ในรายงาน
วนั ที่สุดทา้ ยในการรวบรวมแฟ้ มงาน

148

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 5.9.4 Checklist เอกสารหลกั ฐาน (ต่อ)

เอกสารหลกั ฐานของงาน จัดทา ไม่
แลว้ เกยี่ วขอ้ ง

1. เอกสารหลักฐานท่ีแสดงถึงข้ันตอนการปฏิบัติงานในการตอบรับงานหรือ

การคงไว้ซ่งึ ความสมั พนั ธก์ บั ลูกค้างานท่มี ีลกั ษณะเฉพาะ

2. หนงั สอื ตอบรับงานจากลูกค้า (Engagement Letter)

3. การประเมินความเป็นอิสระของสานักงาน กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ าน ผ้สู อบทานคุณภาพงาน
รวมท้งั บุคลากรของสานักงานเครือข่ายและผ้เู ช่ยี วชาญและผ้ใู ห้บริการ

4. กระดาษทาการเก่ยี วกับการประเมินความเส่ียงในการสอบบัญชีท่มี ีสาระสาคัญ

ต่องบการเงนิ และการตอบสนองของสานักงานต่อความเส่ยี งดังกล่าว

5. เอกสารท่เี ก่ยี วข้องกบั การใช้ดุลยพินิจท่สี าคัญและข้อสรปุ ท่ไี ด้

6. หลกั ฐานท่แี สดงถึงการปฏบิ ตั งิ านของผ้สู อบบญั ชีว่าได้มกี ารสอบทานความเหมาะสม

ของกระดาษทาการท่ใี ช้ในการปฏบิ ตั งิ านให้ความเช่อื ม่นั

7. หนังสอื รับรองของผู้บริหารท่ลี งนามโดยผู้มีอานาจของกิจการ (Representation

Letter)

8. ข้อสรุปในการพจิ ารณาเร่ืองการดาเนนิ งานต่อเน่อื งของกจิ การลกู ค้า

9. หลักฐานการปรึกษาหารือกับบุคคลอ่ืนในเร่ืองท่ียาก มีข้อโต้แย้ง หรือมี

ความเหน็ ท่แี ตกต่าง ตลอดจนข้อสรุปท่เี หมาะสม

10. รายการผดิ พลาดมนี ยั สาคญั ของรายงานทางการเงนิ ท่พี บระหว่างการตรวจสอบ

(Audit Adjustments) ท้งั ท่มี กี ารปรับปรงุ แล้วและท่ไี ม่ได้รับการปรับปรุง

11. รายงานของผ้สู อบบญั ชี

12. เร่ืองหรือประเด็นท่ีส่ือสารกับผู้บริหาร คณะกรรมการตรวจสอบของบริษัท

หรือผ้มู หี น้าท่ใี นการกากบั ดแู ลอ่นื

13. แบบสอบถามการปฏบิ ัตงิ านการสอบทานคุณภาพงาน

149

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

5.10 กำรสอบทำนคุณภำพงำน

5.10.1 ขอ้ กาหนดมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ที่ 2
1. สานกั งานกาหนดนโยบายและวิธีปฏิบตั ิเกีย่ วกบั การแต่งต้งั และคุณสมบตั ิของผูส้ อบทานคุณภาพงาน

ดงั ต่อไปน้ ี (อา้ งอิงมาตรฐานการบริหารคณุ ภาพ ฉบบั ที่ 2 ย่อหนา้ ที่ 17-23)
• สานักงานต้องกาหนดให้มีการมอบหมายผู้ท่ีรับผิดชอบในการแต่งต้ังผู้สอบทานคุณภาพงาน
ซ่ึงต้องเป็นบุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่มี ีความรู้ ความสามารถ และอานาจหน้าท่ที ่เี หมาะสม (อ้างอิง
ย่อหน้าท่ี ก1-ก3)
• สานักงานต้องกาหนดเกณฑ์คุณสมบัติของผู้สอบทานคุณภาพงาน กลุ่มบุคคลดังกล่าวต้องไม่ใช่
สมาชิกในกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ และ (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก4)
(ก) มีความรู้และความสามารถ รวมถึงมีเวลาท่ีเพียงพอ และมีอานาจหน้าท่ีท่ีเหมาะสมใน
การปฏบิ ัติงานสอบทานคุณภาพงาน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก5-ก11)
(ข) ปฏิบัติตามข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้อง รวมถึงส่วนท่เี ก่ียวข้องกับอุปสรรคต่อ
ความเท่ยี งธรรมและความเป็นอสิ ระของผู้สอบทานคุณภาพงาน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก12-ก15
และ ก17-ก18) และปฏบิ ัตติ ามกฎหมายท่เี ก่ยี วข้องกบั คุณสมบตั ิของผู้สอบทานคุณภาพงาน
(ถ้าม)ี (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก16)
• สานักงานต้องกาหนดเกณฑ์คุณสมบัติสาหรับบุคคลท่ีเป็ นผู้ช่วยผู้สอบทานคุณภาพงาน กลุ่ม
บุคคลดังกล่าวต้องไม่ใช่สมาชกิ ของกลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงานตรวจสอบ และ
(ก) มีความรู้และความสามารถ รวมถึงมีเวลาเพียงพอ ในการปฏิบัติหน้าท่ที ่ไี ด้รับมอบหมาย
และ (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก19)
(ข) ปฏิบัติตามข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ียวข้อง รวมถึงเร่ืองท่เี ก่ียวข้องกับอุปสรรคต่อ
ความเท่ียงธรรมและความเป็ นอิสระ และข้อกาหนดของกฎหมายและข้อบังคับ (ถ้ามี)
(อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก20-ก21)
• สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายและวิธปี ฏบิ ัติท่ีกาหนดความรับผิดชอบของผู้สอบทานคุณภาพงาน
ในการปฏบิ ัติงานสอบทาน และในการพิจารณาลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของการสอบทาน
คุณภาพงานของกลุ่มผู้ช่วย รวมท้งั ความรับผิดชอบในการควบคุมและสอบทานงานของผู้ช่วย
เหล่าน้นั (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก22)
• สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่รี ะบุถึงสถานการณท์ ่ีทาให้ผ้สู อบทานคุณภาพงานมี
คุณสมบัติบกพร่อง และระบุการดาเนินการท่ีเหมาะสมซ่ึงรวมถึงการระบุและคัดเลือกผู้ท่ี
เหมาะสมมาเปล่ยี นแทน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก23-ก24)

150

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

2. สานกั งานกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบตั ิเกี่ยวกบั การปฏิบตั ิงานสอบทานคุณภาพงานที่ระบุถึง
(อา้ งอิงมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 2 ยอ่ หนา้ ที่ 24-27)
• ความรับผดิ ชอบของผู้สอบทานคณุ ภาพงาน ณ ช่วงเวลาท่เี หมาะสมเพ่ือประเมินการใช้ดุลยพินิจ
ท่ีสาคัญและข้อสรุปท่ีได้ของกลุ่มผู้ปฏิบัติงานตรวจสอบ โดยการสอบทานคุณภาพงานควร
เสร็จส้ินก่อนวันท่ีในรายงาน และหากการปรึกษาหารือระหว่างผู้สอบทานคุณภาพงานและ
กลุ่มผู้ปฏิบัติงานตรวจสอบมีอุปสรรคต่อความเท่ียงธรรมควรมีการดาเนินการท่ีเหมาะสม
(อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก25-ก27)
• การกาหนดให้ผ้สู อบทานคุณภาพงานต้องปฏบิ ตั ิงาน ดงั น้ี (อ้างองิ ย่อหน้า ก28-ก33)
(ก) อ่านและได้ทาความเข้าใจข้อมูลเก่ียวกับลักษณะและสถานการณ์ของงาน รวมถึง
ข้อบกพร่องจากกระบวนการติดตามผลและแก้ไขท่ไี ด้รับการส่ือสารจากกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน
และสานกั งาน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก34)
(ข) ปรึกษาหารือเร่ืองต่างๆ ท่สี าคัญและการใช้ดุลยพินิจท่สี าคัญในการวางแผน การปฏบิ ัติงาน
แ ล ะ ร า ย ง า น ข อ ง ผ้ ู ส อ บ บั ญ ชี กั บ ผ้ ู ส อ บ บั ญ ชี ท่ีรั บ ผิ ด ช อ บ ง า น แ ล ะ ส ม า ชิ ก อ่ื น ใ น ก ลุ่ ม
ผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน (อ้างองิ ย่อหน้า ก35-ก38)
(ค) สอบทานเอกสารหลักฐานของงานท่ีเก่ียวกับการใช้ดุลยพินิจท่ีสาคัญและข้อสรุปท่ีได้ของ
กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก39-ก43)
(ง) ประเมินการพิจารณาของผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานในเร่ืองความเป็ นอิสระของกลุ่ม
ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานในส่วนท่เี ก่ยี วข้องกบั งานน้ัน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก44)
(จ) ประเมินว่ามีการปรึกษาหารืออย่างเหมาะสมหรือไม่ในเร่ืองต่าง ๆ ท่เี ก่ยี วกบั ความคิดเห็นท่ี
แตกต่างหรือในเร่ืองท่ยี ากหรือท่มี ีข้อโต้แย้ง และข้อสรุปท่ไี ด้จากการปรึกษาหารือดังกล่าว
(อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก45)
(ข) ประเมินเกณฑ์ในการพิจารณาของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานว่ามีส่วนร่วมตลอดท้ังงาน
อย่ างเพียงพอและเหมาะสม ต่ อการใช้ ดุลยพินิจท่ีสาคัญและ การพิจารณา ข้ อสรุปให้
เหมาะสมกบั ลกั ษณะและสถานการณ์ของงาน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก46)
(ฉ) สอบทานงบการเงนิ และรายงานสาหรับงานตรวจสอบ งานสอบทานและงานให้ความเช่ือม่ัน
และงานบริการเก่ยี วเน่อื ง (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก47-ก48)
• การแจ้งว่าการสอบทานคุณภาพเสรจ็ ส้ินหรือแจ้งข้อกังวลให้ผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานทราบ
หากพบว่าการใช้ดุลยพินจิ ท่สี าคัญหรือข้อสรปุ ท่ไี ด้ไม่เหมาะสม และถ้าข้อกงั วลดังกล่าวยังไม่ได้
รับการแก้ไขให้แจ้งต่อบุคคลในสานักงานท่เี หมาะสมว่าไม่สามารถทาการสอบทานคุณภาพงาน
ให้เสรจ็ สมบรู ณ์ (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก49)

151

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

3. สานกั งานกาหนดนโยบายและวิธีปฏิบตั ิเกี่ยวกบั การจัดทาเอกสารหลกั ฐาน ดงั ต่อไปน้ ี (อา้ งอิง
มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ที่ 2 อา้ งอิงยอ่ หนา้ ที่ 28-30)

สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายหรือวิธีปฏบิ ัติท่กี าหนดให้มีการจัดทาเอกสารหลักฐานของการสอบทาน
คุณภาพงานให้เพียงพอท่จี ะสามารถเข้าใจลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวิธปี ฏิบัติในการสอบทาน
คุณภาพงาน และข้อสรุปท่ีได้จากการปฏิบัติงานสอบทาน ซ่ึงเอกสารดังกล่าวต้องนาไปรวมกับเอกสาร
หลักฐานของงาน (อ้างองิ ย่อหน้าท่ี ก50)

5.10.2 การสอบทานคณุ ภาพงาน

การสอบทานคณุ ภาพงาน (Engagement Quality Review) มีวัตถปุ ระสงคเ์ พ่อื

• ประเมินเก่ียวกับการใช้ดุลยพินิจท่ีสาคัญของกลุ่มผู้ปฏิบัติงานและข้อสรุปท่ีใช้ในการจัดทา
รายงาน และ

• พจิ ารณาว่าร่างรายงานของสานักงานน้นั เหมาะสมกบั สถานการณ์หรือไม่

การสอบทานคณุ ภาพงานไม่ได้มีจุดประสงค์ในการประเมินว่างานมกี ารทาตามมาตรฐานวิชาชีพและ
ข้อกาหนดทางกฎหมายท่เี ก่ยี วข้อง หรือนโยบายของสานกั งานหรือวิธกี ารปฏบิ ัตงิ านหรือไม่

สานักงานต้ องมีการแต่งต้ังผ้ ูสอบทาน คุณภาพ งาน เพ่ือ ทาการสอบ ทานคุณภาพ งานตรว จ สอ บ
งบการเงินของกิจการจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ทุกงาน สาหรับการตรวจสอบงบการเงินของกจิ การท่ี
ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ สานักงานควรกาหนดหลักเกณฑ์ในการประเมินเพ่ือพิจารณาว่า
การตรวจสอบงบการเงนิ ของกจิ การใดต้องได้รับการสอบทานคณุ ภาพงาน

ตัวอย่างสถานการณท์ ่อี าจพจิ ารณาจัดให้มีการสอบทานคุณภาพ

• งานท่สี านักงานบริการต่อลูกค้ามีความเก่ยี วข้องกับสาธารณชนท่วั ไป หรือเป็นกจิ การท่มี ีส่วนได้
เสยี สาธารณะ

• เป็นกจิ การท่ดี าเนินงานในภาครัฐ หรือได้รับเงนิ ทุนจากรัฐบาล
• กิจการของลูกค้าดาเนินงานในอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น ธนาคาร บริษัทประกันภัย และ

กองทนุ บาเหนจ็ บานาญ
• มีผู้ถือหุ้น ผู้ถือหน่วยลงทุนซ่ึงเทยี บเท่าเจ้าของ หุ้นส่วน ผู้ร่วมทุน ผู้รับผลประโยชน์ หรือบุคคล

อ่นื ท่คี ล้ายคลึงกนั ใช้ประโยชนจ์ ากรายงานท่อี อกโดยสานักงานเป็นจานวนมาก
• กจิ การของลูกค้ามีข้อสงสัยเก่ยี วกับความสามารถในการดาเนินงานต่อเน่ืองและอาจมีผลกระทบ

ท่อี าจเกดิ ข้นึ อย่างมนี ยั สาคญั ต่อผ้ใู ช้ข้อมูลต่างๆ ของกจิ การ (นอกเหนอื จากผ้บู ริหาร)
• ลักษณะรายการของกิจการลูกค้ามีความซับซ้อน เช่น การใช้ประมาณการและดุลยพินิจของ

ผ้บู ริหารซ่งึ อาจทาให้เกิดผลกระทบท่มี นี ยั สาคัญต่อผ้ใู ช้ข้อมลู ของกจิ การ
• ค่าบริการต่อลูกค้าคิดเป็นสัดส่วนสูงเม่ือเปรียบเทียบกับค่าบริการของหุ้นส่วนแต่ละคน หรือ

ค่าบริการท้งั หมดของสานกั งาน (ตวั อย่างเช่น สงู กว่าร้อยละ 10)
• งานท่มี สี ถานการณ์ท่ไี ม่ปกติท่ถี กู ระบขุ ้นึ ในระหว่างกระบวนการตอบรับงาน เช่น ลูกค้ารายใหม่ท่ี

มีประเดน็ ไม่เหน็ ด้วยกบั ผ้สู อบบัญชคี นกอ่ น

152

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

• พบความเส่ยี งท่เี พ่ิมข้นึ ในระหว่างปฏบิ ตั ิงาน
• กจิ การในอุตสาหกรรมเกดิ ใหม่ หรือสานักงานไม่เคยมปี ระสบการณม์ าก่อน
• ลกู ค้าถกู ฟ้ องร้องในจานวนเงินท่มี นี ัยสาคญั ซ่งึ ทราบภายหลังได้ตอบรับงาน
• ลูกค้าอยู่ภายใต้การจดั การของศาลหรือกระบวนการพจิ ารณาคดี
• งานท่เี ก่ยี วข้องกบั การรายงานข้อมูลทางการเงินหรือข้อมูลท่ไี ม่ใช่ข้อมูลทางการเงินท่ีรวมอยู่ใน

เอกสารท่หี น่วยกากบั ดูแลร้องขอ เช่น ข้อมูลทางการเงินเสมอื นท่รี วมอยู่ในหนังสอื ช้ีชวน
• มีข้อบกพร่องของการควบคมุ ภายในท่มี ีนัยสาคัญซ่ึงยังไม่ได้รับการแก้ไข หรือการปรับย้อนหลัง

ตวั เลขเปรียบเทยี บท่มี สี าระสาคัญ
• ตรวจพบรายการผิดพลาดท่มี ีนัยสาคัญ (Material Misstatement) ท้งั รายการท่ไี ด้ปรับปรุงและ

มิได้ ปรับปรุงในงบการเงิน (Corrected or Uncorrected Misstatement) ซ่ึงพบในระหว่าง
ปฏบิ ตั ิงานตรวจสอบ และมีแนวโน้มจะเกดิ ข้นึ อกี
• มีความขดั แย้งกบั ผ้บู ริหารในเร่ืองหลกั การบัญชี และการถูกจากดั ขอบเขตการตรวจสอบ
• กจิ การท่มี รี ะดับสนิ ทรัพยถ์ งึ เกณฑท์ ่รี ะบไุ ว้
• งานท่ีให้ความเช่ือม่ันท่ีต้องใช้ทักษะเฉพาะด้านและความรู้ในการวัดหรือประเมินเร่ืองท่ีอยู่
ภายใต้เกณฑท์ ่ใี ช้ในการปฏบิ ัติงาน
• กจิ การท่มี ีข้อกงั วลท่แี สดงในการส่อื สารจากตลาดหลกั ทรัพย์หรือผ้กู ากบั ดแู ลทางการเงนิ
• กจิ การท่มี ีระดับสนิ ทรัพยถ์ งึ เกณฑท์ ่รี ะบไุ ว้
• มขี ้อบกพร่องของการควบคุมภายในท่มี ีนัยสาคญั ซ่งึ ยังไม่ได้รับการแก้ไข
• งานท่มี สี ถานการณท์ ่ไี ม่ปกตทิ ่ถี ูกระบุข้นึ ในระหว่างกระบวนการตอบรับงาน
• กจิ การในอุตสาหกรรมเกดิ ใหม่ หรือสานกั งานไม่เคยมปี ระสบการณ์มาก่อน
• งานท่ใี ห้ความเช่อื ม่นั ท่ตี ้องใช้ทกั ษะเฉพาะ

ผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานควรพิจารณาคาแนะนาและข้อเสนอแนะของผู้สอบทานคุณภาพงาน
อีกท้งั ต้องมีการหารือและร่วมกันแก้ปัญหาอย่างเหมาะสมกบั ผู้สอบทานคุณภาพงานให้เสรจ็ ส้นิ ก่อนวันท่ี
ในรายงานท่จี ะออกโดยสานกั งาน

ตัวอย่างการจัดทาเอกสารหลักฐานเก่ยี วกบั การสอบทานคณุ ภาพงาน มีดงั ต่อไปน้ี

ตวั อยา่ งที่ 5.10.4.1 การกาหนดนโยบายการสอบทานคุณภาพงาน

5.10.2.1 ผูส้ อบทานคุณภาพงาน

ผู้สอบทานคุณภาพงาน หมายถึง หุ้นส่วน บุคคลอ่ืนในสานักงาน หรือบุคคลภายนอกท่ีได้รับ
การแต่งต้งั โดยสานักงานเพ่ือทาการสอบทานคณุ ภาพงาน โดยสานกั งานต้องจัดให้มนี โยบายหรือวิธีปฏบิ ัติ
เก่ยี วกบั ผ้สู อบทานคุณภาพงาน ดงั น้ี

• นโยบายหรือวิธีปฏิบัติในการแต่งต้ังผู้สอบทานคุณภาพงานท่ีกาหนดความรับผิดชอบสาหรับ
การแต่งต้ังผู้สอบทานคุณภาพงานแก่บุคคลท่ีมีความรู้ ความสามารถ และอานาจหน้าท่ีท่ี
เหมาะสมภายในสานักงานเพ่อื ท่จี ะบรรลคุ วามรับผดิ ชอบในการแต่งต้งั

• นโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติในการกาหนดคุณสมบตั ขิ องผ้ไู ด้รับการแต่งต้งั ให้เป็นผ้สู อบทานคณุ ภาพงาน

153

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

คณุ สมบตั ิของผูส้ อบทานคณุ ภาพงาน

• มคี วามรู้และความสามารถ โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ ซ่งึ รวมถึง
— ความเข้าใจในมาตรฐานวิชาชีพ ข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคับท่ีเก่ียวข้อง และ
นโยบายหรือวธิ กี ารปฏบิ ตั ิงานของสานักงานท่เี ก่ยี วข้องกบั งาน
— ความรู้ในอตุ สาหกรรมของกจิ การ
— ความเข้าใจและประสบการณ์ในงานท่มี ีลักษณะและความซบั ซ้อนใกล้เคยี งกนั
— ความเข้าใจในประเดน็ ท่พี บจากกจิ กรรมตดิ ตามผลของสานักงานและการตรวจทานภายนอก
— ความเข้าใจในความรับผิดชอบของผ้สู อบทานคณุ ภาพงานในการปฏบิ ัตงิ านและจดั ทาเอกสาร
หลกั ฐานในการสอบทาน ซ่งึ อาจพฒั นาได้โดยการฝึกอบรมท่เี ก่ยี วข้องจากสานักงาน
— ข้อกาหนดอ่ืนๆ ท่ีสานักงานอาจใช้พิจารณา เช่น ลักษณะของกิจการ ความเช่ียวชาญและ
ความซับซ้อนของอุตสาหกรรมหรือสภาพแวดล้อมของข้อกาหนดท่กี จิ การได้ดาเนนิ งาน และ
ขอบเขตท่งี านน้ันเก่ยี วข้องกบั ความเช่ยี วชาญเฉพาะ เช่น ด้านเทคโนโลยสี ารสนเทศ

• มเี วลาท่เี พยี งพอในการปฏบิ ตั งิ าน
• มีอานาจหน้าท่ที ่เี หมาะสมในการปฏบิ ตั ิงานสอบทานคณุ ภาพงาน
• ปฏิบัติตามข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้อง รวมถึงส่วนท่ีเก่ียวข้องกับอุปสรรคต่อ

ความเท่ียงธรรมและความเป็ นอิสระของผู้สอบทานคุณภาพงาน และกฎหมายท่ีเก่ียวข้องกับ
คุณสมบตั ิของผ้สู อบทานคุณภาพงาน (ถ้าม)ี

อุปสรรคต่อความเท่ียงธรรมอาจเกิดข้ึนจากการท่ีบุคคลท่ีได้รับการแต่งต้ังให้เป็ นผู้สอบทาน
คุณภาพงานหลังจากท่ีเคยเป็นผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานตรวจสอบน้ันมาก่อน สานักงานต้องจัดการ
อุปสรรคดังกล่าวโดยการกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบัติท่ีระบุระยะเวลาของการเว้นการปฏิบัติงานสองปี
หรือมากกว่า กอ่ นท่ผี ้สู อบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานตรวจสอบจะสามารถกลบั มาปฏบิ ัติงานในฐานะผ้สู อบทาน
คุณภาพงาน

ผู้สอบทานคุณภาพงานต้องไม่ใช่สมาชิกในกลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานตรวจสอบ และต้องมิใช่บุคคลท่ที าการ
สอบทานงานของตนเอง หรือเป็นผู้ตัดสินใจเก่ียวกับการปฏิบัติงานในงานน้ันๆ ผู้สอบทานคุณภาพงาน
อาจมีมากกว่า 1 คน ในแต่ละงานกไ็ ด้ตามความเหมาะสมของขอบเขตงาน

ในกรณีของสานักงานขนาดเลก็ หรือผู้ประกอบวิชาชีพท่ปี ฏิบัติงานคนเดียว อาจไม่มีหุ้นส่วนหรือ
บุคคลอ่นื ภายในสานักงานท่เี หมาะสมในการปฏิบัติงานสอบทานคุณภาพงาน สานักงานอาจว่าจ้างหรือใช้
บริการของบุคคลภายนอกสานักงานในการสอบทานคุณภาพงาน บุคคลภายนอกสานักงานอาจเป็นหุ้นส่วน
หรือพนกั งานของสานักงานเครือข่าย องค์กรในเครือข่ายของสานกั งาน หรือผ้ใู ห้บริการ โดยสานักงานต้อง
ควบคุมให้บุคคลภายนอกปฏิบัติตามข้อกาหนดในมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 เก่ียวกับ
ข้อกาหนดของเครือข่าย หรือบริการเครือข่าย หรือผู้ให้บริการ รวมถึงการปฏิบัติตามข้อกาหนด
ด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง

สถานการณ์เม่ือผู้สอบทานคุณภาพงานใช้ผู้ช่วย สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายหรือวิธีปฏิบัติท่ี
กาหนดคุณสมบัติของผู้ช่วยผู้สอบทานคุณภาพงาน โดยกลุ่มบุคคลดังกล่าวต้องไม่ใช่สมาชิกของกลุ่ม

154

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ผู้ปฏบิ ัติงานตรวจสอบ และมีความรู้และความสามารถ รวมถึงมีเวลาเพียงพอ ในการปฏบิ ัติหน้าท่ที ่ไี ด้รับ
มอบหมาย และปฏบิ ัติตามข้อกาหนดด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง รวมถึงเร่ืองท่เี ก่ยี วข้องกบั อุปสรรคต่อ
ความเท่ยี งธรรมและความเป็นอสิ ระ

สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายหรือวิธีปฏิบัติท่รี ะบุถึงสถานการณ์ท่ีทาให้คุณสมบัติของผู้สอบทาน
คุณภาพงานในการปฏิบัติงานสอบทานคุณภาพบกพร่อง เช่น การเปล่ียนแปลงความรับผิดชอบอ่ืนของ
ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานจนเกิดข้อบ่งช้วี ่าอาจมีเวลาไม่เพียงพอในการสอบทานคุณภาพงาน ฯลฯ หากผ้สู อบทาน
คุณภาพงานมีคุณสมบัติในการปฏิบัติงานสอบทานคุณภาพลดลง สานักงานควรระบุการดาเนินการท่ี
เหมาะสม ซ่ึงรวมไปถึงการระบุและคัดเลือกการเปล่ียนผู้สอบทานคุณภาพงานในสถานการณ์ดังกล่าว
นอกจากน้ี หากผู้สอบทานคุณภาพงานทราบถึงสถานการณ์ท่ีทาให้คุณสมบัติของตนลดลง ผู้สอบทาน
คุณภาพงานต้องแจ้งให้บุคคลท่ีเหมาะสมในสานักงานทราบ และถ้าการสอบทานคุณภาพงานยังไม่เร่ิม
ปฏบิ ัติควรปฏเิ สธการแต่งต้ังเป็นผู้สอบทานคุณภาพงาน แต่ถ้าการสอบทานคณุ ภาพงานได้เร่ิมปฏบิ ัติแล้ว
ควรหยุดปฏบิ ัตงิ านสอบทานคุณภาพงาน

5.10.2.2 การปฏิบตั ิงานการสอบทานคุณภาพงาน

ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานควรมสี ่วนร่วมกบั การปฏบิ ตั ิงานต้ังแต่ในข้นั ตอนของการวางแผนงาน มเี วลา
เพียงพอในการสอบทานประเดน็ ท่ีสาคัญ สอบทานเอกสารหลักฐานของงานตรวจสอบอย่างทันท่วงที
เพ่ือให้เร่ืองต่าง ๆ ได้รับการแก้ไขภายในหรือก่อนวันท่ใี นรายงาน โดยลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขต
ของวิธีปฏิบัติงานของผู้สอบทานคุณภาพงานอาจต้องเปล่ียนแปลงไปตามลักษณะและสถานการณ์ของงาน
หรือกจิ การ อย่างไรกด็ ี ผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานจะต้องสอบทานเอกสารหลักฐานก่อนท่จี ะให้ผู้สอบทาน
คุณภาพงานปฏบิ ัติงาน และการสอบทานคุณภาพงานน้ันไม่ได้ทาให้ความรับผิดชอบในงานของผู้สอบบญั ชี
ท่รี ับผิดชอบงานลดลง

สานักงานต้องจัดให้มีนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ตั เิ ก่ยี วกบั การปฏบิ ัติงานการสอบทานคุณภาพงานท่รี ะบถุ ึง
• ลกั ษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวิธปี ฏบิ ัตทิ ่ผี ้สู อบทานคณุ ภาพงานนาไปปฏบิ ตั ิ
• ความรับผดิ ชอบของผ้สู อบทานคุณภาพงาน
• ความรับผดิ ชอบของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงาน รวมไปถงึ การไม่ลงวนั ท่ใี นรายงานจนกว่าจะได้

รับทราบจากผ้สู อบทานคุณภาพงานว่าการสอบทานคณุ ภาพงานได้เสรจ็ ส้นิ แล้ว
• สถานการณ์ต่าง ๆ ท่ีอาจบ่งบอกถึงอุปสรรคต่อความเท่ียงธรรมของผู้สอบทานคุณภาพงาน

รวมถึงการดาเนินการท่เี หมาะสมเม่อื เกดิ สถานการณน์ ้นั

ในการปฏบิ ัติงานสอบทานคณุ ภาพงาน ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานต้อง

• อ่านและทาความเข้าใจข้อมูลเก่ียวกับลักษณะและสถานการณ์ของงาน รวมถึงข้อบกพร่องจาก
กระบวนการตดิ ตามผลท่สี ่อื สารจากกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านตรวจสอบและสานกั งาน

• ปรึกษาหารือเร่ืองต่าง ๆ ท่ีสาคัญและการใช้ดุลยพินิจท่ีสาคัญในการวางแผน การปฏิบัติงาน
และการรายงานการตรวจสอบกบั ผู้สอบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานและสมาชิกอ่นื ในกลุ่มผู้ปฏบิ ัติงาน
ณ ช่วงเวลาท่เี หมาะสม

155

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

• สอบทานเอกสารหลักฐานของงานท่เี ก่ียวข้องกับการใช้ดุลยพินิจท่ีสาคัญของกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน
และข้อสรุปของเร่ืองดังกล่าว เพ่ือประเมินว่าเกณฑ์ในการใช้ดุลยพินิจและการใช้การสงั เกตและ
สงสัยเย่ียงผู้ประกอบวิชาชีพเหมาะสมหรือไม่ รวมท้ังข้อสรุปท่ีได้เหมาะสมและมีเอกสาร
หลกั ฐานสนบั สนุนหรือไม่

• ประเมินการพิจารณาของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานถึงการปฏิบัติตามข้อกาหนดจรรยาบรรณ
เก่ยี วกบั ความเป็นอสิ ระของกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงาน

• ประเมนิ ว่ามีการปรึกษาหารืออย่างเหมาะสมในกรณีท่มี ีความคดิ เหน็ ท่แี ตกต่างกนั หรือในเร่ืองท่ี
ยากหรือท่มี ขี ้อโต้แย้ง รวมถงึ ได้นาข้อสรปุ ท่ไี ด้จากการปรึกษาหารือไปปฏบิ ตั ิหรือไม่

• พิจารณาว่าผู้ช่วยผู้สอบทานคุณภาพงานเข้าใจคาส่ังและงานท่จี ะต้องปฏบิ ัติตามท่ไี ด้วางแผนไว้
สาหรับการสอบทานคุณภาพงานน้ันหรือไม่ ควบคุมและสอบทานงานของผู้ช่วย รวมท้งั จัดการ
เร่ืองท่ผี ้ชู ่วยเสนอโดยพจิ ารณาถึงนัยสาคญั และปรับเปล่ยี นวิธกี ารท่วี างแผนไว้ให้เหมาะสม

• ประเมินเกณฑใ์ นการพิจารณาของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานว่า ผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานมี
ส่วนร่วมอย่างเพยี งพอและเหมาะสมตลอดงานตรวจสอบ และ

• สอบทานงบการเงินและรายงานท่ีเก่ียวข้องสาหรับงานตรวจสอบ งานสอบทาน งานท่ีให้
ความเช่ือม่ัน และงานบริการเก่ยี วเน่ือง เพ่ือประเมินว่าการแสดงรายการและการเปิ ดเผยข้อมูล
เก่ยี วกับเร่ืองท่ใี ช้ดุลยพินิจท่สี าคัญน้ันสอดคล้องกบั ความเข้าใจท่ไี ด้มาระหว่างสอบทานหรือไม่
และประเมินข้อสรปุ ท่นี าไปส่กู ารเสนอรายงานเพ่ือพิจารณาว่ารายงานได้นาเสนออย่างเหมาะสม
กบั สถานการณ์หรือไม่

สาหรับการตรวจสอบกลุ่มกิจการ ผู้สอบทานคุณภาพงานของการตรวจสอบกลุ่มกิจการอาจ
จาเป็ นต้องปรึกษาหารือเร่ืองสาคัญและดุลยพินิจท่ีสาคัญกับสมาชิกหลักของกลุ่มปฏิบัติงานตรวจสอบ
นอกเหนอื จากกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานตรวจสอบกล่มุ กจิ การ เช่น ผ้สู อบบัญชีของกจิ การภายในกล่มุ ฯลฯ

ผู้สอบทานคุณภาพงานต้องแจ้งผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานทราบว่าการสอบทานคุณภาพงานเสร็จ
ส้นิ แล้ว หรือแจ้งเม่อื ผู้สอบทานคุณภาพงานมีความกงั วลในความไม่เหมาะสมของการใช้ดุลยพินิจท่สี าคัญ
โดยกลุ่มผู้ปฏิบัติงานหรือข้อสรุปท่ีได้ ซ่ึงถ้าความกังวลน้ันไม่ได้รับการแก้ไขให้ผู้สอบทานคุณภาพงาน
พึงพอใจ ต้องแจ้งบุคคลท่เี หมาะสมในสานกั งานว่าไม่สามารถทาให้การสอบทานคณุ ภาพงานเสรจ็ สมบรู ณ์ได้

5.10.3 เอกสารหลกั ฐานของการสอบทานคณุ ภาพงาน

ผู้ ส อ บ ท า น คุ ณ ภ า พ งา น ต้ อ ง จั ด ทา เ อ ก ส า ร ห ลั ก ฐ า น ข อ ง ก า ร ส อ บ ท า น คุ ณ ภ า พ งา น ท่ีร ะ บุ ถึ ง
การปฏิบัติงานและการแจ้งผลของการสอบทานคุณภาพงาน โดยรูปแบบ เน้ือหา และขอบเขตของเอกสาร
หลักฐานของการสอบทานคุณภาพงานอาจข้ึนอยู่กบั ลักษณะและความซับซ้อนของกิจการ เร่ืองท่สี อบทาน
คุณภาพงาน และขอบเขตของเอกสารหลักฐานของงานตรวจสอบท่สี อบทาน ซ่ึงการจัดทาน้ันต้องเพียง
พอท่จี ะทาให้ผ้ปู ระกอบวิชาชีพท่มี ปี ระสบการณซ์ ่งึ ไม่มีความเก่ยี วข้องกับงานสามารถเข้าใจได้

156

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

การจดั ทาเอกสารหลักฐานของการสอบทานคณุ ภาพงานประกอบไปด้วย
• ช่อื ของผ้สู อบทานคณุ ภาพงานและบคุ คลท่ชี ่วยปฏบิ ตั ิงานสอบทานคุณภาพงาน
• เอกสารหลกั ฐานท่ไี ด้รับการสอบทาน
• เกณฑ์ในการพิจารณาของผู้สอบทานคุณภาพงานว่าการปฏิบัติงานบรรลุตามข้อกาหนดใน
มาตรฐานการบริหารคุณภาพและกระบวนการสอบทานเสรจ็ สมบูรณ์
• การแจ้งให้ทราบถึงความกงั วลในความไม่เหมาะสมของการใช้ดุลยพินิจท่สี าคัญและข้อสรปุ ท่ไี ด้
หรือการแจ้งผลว่าการสอบทานคุณภาพงานเสรจ็ ส้นิ แล้ว และ
• วันท่ที ่กี ารสอบทานคณุ ภาพงานเสรจ็ สมบูรณ์
ผู้สอบทานคุณภาพงานอาจใช้ Checklist การสอบทานคุณภาพงาน ท่ีจัดทาโดยสานักงานในการ

ปฏิบัติงาน เพ่ือให้สามารถปฏิบัติงานได้อย่างครบถ้วนเป็นมาตรฐานเดียวกันท้ังสานักงาน และใช้เป็น
เอกสารหลักฐานประกอบการสอบทานท่เี หมาะสม ซ่งึ ต้องนาไปรวมกบั เอกสารหลกั ฐานของงาน
ตวั อย่างการจดั ทาเอกสารหลักฐานเก่ยี วกบั การสอบทานคุณภาพงาน มีดังต่อไปน้ี
ตวั อยา่ งที่ 5.10.4.2 Checklist การสอบทานคุณภาพงานของผ้สู อบทานคุณภาพงาน
5.10.4 ตวั อย่างเอกสารทีเ่ กยี่ วขอ้ ง
ตัวอย่างเอกสารท่เี ก่ยี วข้องในเร่ืองการสอบทานคุณภาพงาน มดี ังน้ี
ตวั อย่างที่ 5.10.4.1 การกาหนดนโยบายการสอบทานคณุ ภาพงาน
ตวั อยา่ งที่ 5.10.4.2 Checklist การสอบทานคณุ ภาพงานของผูส้ อบทานคุณภาพงาน

157

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 5.10.4.1 การกาหนดนโยบายการสอบทานคณุ ภาพงาน
สานกั งานจะจัดให้มีการสอบทานคุณภาพงานสาหรับกจิ การท่ตี รวจสอบท่เี ข้าหลักเกณฑ์ ดังน้ี

• บริษัทจดทะเบยี นในตลาดหลักทรัพย์
• งานท่เี ก่ยี วข้องกบั ผลประโยชนส์ าธารณะ เช่น สถาบันการเงนิ กองทนุ รวม ประกนั ภัย ฯลฯ
• งานท่มี ีกฎหมายหรือข้อกาหนดให้มกี ารสอบทานคุณภาพงาน
• ธุรกจิ /กลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่ การดาเนินธุรกิจซับซ้อน และ/หรือมีรายการท่เี ก่ยี วข้องกนั จานวน

มากและมีสาระสาคญั
• ลกู ค้าท่ถี ูกประเมินความเส่ยี งอยู่ในระดบั สงู ในข้นั ตอนการตอบรับงาน
• งานท่มี ีผ้สู อบบัญชีคนก่อนเสนอรายงานแบบมเี ง่อื นไข หรือไม่ถูกต้อง หรือไม่แสดงความเหน็

สานกั งานมีนโยบายเก่ยี วกบั การแต่งต้งั ผ้สู อบทานคุณภาพงานของสานกั งาน ดงั น้ี
• สานักงานแต่งต้ังบุคลากรเป็นผู้สอบทานคุณภาพงานของสานักงานอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
โดยพิจารณาจากคุณสมบัติดงั น้ี
— เป็ นผู้มีความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์และความเช่ียวชาญ ด้านวิชาการและเทคนิค
เก่ยี วกบั การตรวจสอบ ซ่งึ ข้นึ อยู่กบั สถานการณข์ องงานน้ัน
— เป็นผู้มคี วามเป็นอสิ ระ เท่ยี งธรรม ไม่มคี วามขดั แย้งทางผลประโยชน์
— เป็นผู้มีอานาจหน้าท่แี ละเวลาในการปฏบิ ตั งิ านอย่างเพียงพอและเหมาะสม
— ไม่เป็นสมาชิกในกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน
— เป็นผู้ท่มี คี วามเข้าใจนโยบายและวิธปี ฏบิ ัติของสานักงาน
• สานักงานคานึงถึงการดาเนินการเพ่ือให้ผู้สอบทานคุณภาพงานของสานักงานสามารถให้
คาปรึกษาเก่ียวกับงานได้ โดยไม่กระทบต่อความเท่ียงธรรมของผู้สอบทาน โดยพิจารณา
ข้อกาหนดดงั น้ี
— ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานไม่ได้ถกู เลือกโดยผ้สู อบบัญชที ่รี ับผิดชอบงานน้ัน
— ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานไม่มีสว่ นเก่ยี วข้องกบั งานในช่วงเวลาท่รี ับการสอบทานน้ัน
— ผู้สอบทานคุณภาพงานท่ีจะรับแต่งต้ังควรมีการเว้นระยะเวลาหลังจากทาหน้าท่ีเป็ น
ผ้สู อบบัญชที ่รี ับผดิ ชอบงานน้ันเป็นเวลาสองปี หรือมากกว่า
— ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานจะไม่ตัดสนิ ใจแทนกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านน้ัน และ
— ผู้สอบทานคุณภาพงานไม่ได้รับผลกระทบจากค่าตอบแทนอ่นื อันอาจก่อให้เกิดอุปสรรคต่อ
ความเท่ยี งธรรมของผ้สู อบทาน
• สานักงานจะส่ือสารให้กลุ่มผู้ปฏิบัติงานทราบเก่ียวกับการแต่งต้ัง รวมท้ังบทบาทหน้าท่ีและ
ความรับผิดชอบของผ้สู อบทานคุณภาพงาน เพ่อื ให้สามารถปฏบิ ตั ิงานร่วมกนั อย่างมีประสิทธภิ าพ

158

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ตวั อย่างที่ 5.10.4.1 การกาหนดนโยบายการสอบทานคณุ ภาพงาน (ต่อ)
บทบาทและความรับผดิ ชอบของผ้สู อบทานคุณภาพงาน มดี ังน้ี

• ผู้สอบทานคุณภาพงานได้มีส่วนร่วมต้ังแต่การวางแผนงานและตลอดระยะเวลาการปฏิบัติงาน
ตรวจสอบ รวมท้งั การควบคมุ และสอบทานงานของผ้ชู ่วยผู้สอบทานคุณภาพงาน (ถ้าม)ี

• ผู้สอบทานคุณภาพงานต้องม่ันใจว่าผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานจะไม่มีการลงวันท่ใี นรายงาน
จนกว่าการสอบทานคุณภาพงานจะเสรจ็ ส้นิ โดยกาหนดให้มกี ารลงลายมือช่ือปิ ดงาน (Sign off)
ของผู้สอบทานคุณภาพงาน หลังจากประเด็นปัญหาและความเห็นท่ีแตกต่างท่ีสาคัญได้รับ
การแก้ไขเป็นท่เี รียบร้อยแล้ว

• ผู้สอบทานคุณภาพงานจะมีการปรึกษาหารือเร่ืองต่างๆ ท่สี าคัญกบั ผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงาน
เพ่อื ให้ม่นั ใจว่าดลุ ยพนิ ิจของผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานเป็นท่ยี อมรับและเหมาะสม รวมท้งั เพ่ือ
หลีกเล่ยี งปัญหาท่เี กดิ จากความคดิ เหน็ ท่แี ตกต่างในข้นั ตอนท้ายสดุ ของงาน

• ผู้สอบทานคุณภาพงานจะรับผิดชอบในการสอบทานเอกสารหลักฐานของงานท่เี ก่ยี วกับการใช้
ดุลยพินิจท่สี าคัญและข้อสรปุ ท่ไี ด้ของกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงาน

• ผู้สอบทานคุณภาพงานจะรับผิดชอบในการสอบทานรายงานทางการเงิน เพ่ือให้ม่ันใจว่า
การแสดงรายการและการเปิ ดเผยข้อมูลเก่ียวกับเร่ืองท่ีใช้ดุลยพินิจท่ีสาคัญน้ันสอดคล้องกับ
ความเข้าใจท่ไี ด้มาระหว่างสอบทาน และ

• ผู้สอบทานคุณภาพงานจะรับผิดชอบในการประเมินข้อสรุปท่ไี ด้และนาไปสู่การจัดทารายงาน
และสอบทานร่างรายงานของผ้สู อบบญั ชีเพ่อื ให้ม่นั ใจว่าร่างรายงานน้ันเหมาะสมกบั สถานการณ์

159

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 5.10.4.2 Checklist การสอบทานคุณภาพงานของผูส้ อบทานคุณภาพงาน
Checklist การสอบทานคุณภาพงานน้ี ใช้สาหรับผู้สอบทานคุณภาพงาน ในกระบวนการสอบทาน
คณุ ภาพงานของสานกั งาน

แบบสอบถามการปฏิบตั ิงานการสอบทานคณุ ภาพของงาน
ชื่อกจิ การลูกคา้
รอบระยะเวลาบญั ชีส้ ินสุดวนั ที่
ชือ่ ผูส้ อบบญั ชีทีร่ บั ผิดชอบงาน
ชื่อผูส้ อบทานคณุ ภาพงาน
ชื่อผูช้ ่วยผูส้ อบทานคุณภาพงาน (ถา้ มี)
วนั ที่การสอบทานเสร็จสมบูรณ์
วนั ที่ในรายงาน

การสอบทานคุณภาพงาน ปฏิบตั ิ ไม่ ขอ้ คิดเห็น/
แลว้ เกยี่ วขอ้ ง เอกสารหลกั ฐาน

1. สอบทานเอกสารหลักฐานท่แี สดงถงึ ข้นั ตอน

การปฏบิ ตั ิงานในการตอบรับงานหรือการคงไว้

ซ่งึ ความสัมพนั ธก์ บั ลูกค้า

2. สอบทานเน้ือหาในหนังสอื ตอบรับงานจากลูกค้า

(Engagement Letter)

3. สอบทานความเหมาะสมของการมอบหมายงานให้กบั

บคุ ลากรแต่ละคนในแต่ละงาน

4. สอบทานการประเมินความเป็นอสิ ระของสานักงาน

กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงาน รวมท้งั บคุ ลากรของสานกั งานเครือข่าย

และผ้เู ช่ยี วชาญ

5. สอบทานกระดาษทาการเก่ยี วกบั การประเมนิ ความเส่ียง

ในการสอบบญั ชที ่มี สี าระสาคัญต่องบการเงนิ และ

การตอบสนองของสานักงานต่อความเส่ยี งดงั กล่าว

6. พิจารณากระดาษทาการท่สี มุ่ เลือกมาสอบทานว่าสะท้อน

ถึงผลการปฏบิ ัติงานท่เี ก่ยี วข้องกบั การใช้ดลุ ยพนิ จิ ท่ี

สาคญั และข้อสรปุ ท่ไี ด้

160

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อย่างที่ 5.10.4.2 Checklist การสอบทานคุณภาพงานของผูส้ อบทานคุณภาพงาน (ต่อ)

การสอบทานคณุ ภาพงาน ปฏิบตั ิ ไม่ ขอ้ คิดเห็น/
แลว้ เกยี่ วขอ้ ง เอกสารหลกั ฐาน

7. สอบทานวิธปี ฏบิ ตั ิงานในการประเมนิ ความน่าเช่ือถอื

ของผู้สอบบัญชีอ่นื ของกจิ การภายในกล่มุ เช่น ในกรณี

บริษัทย่อยตรวจสอบโดยผ้สู อบบญั ชจี ากต่างสานกั งาน

8. สอบทานหลักฐานท่แี สดงถึงการปฏบิ ตั ิงานของผู้สอบบญั ชี

ว่าได้มกี ารสอบทานความเหมาะสมของกระดาษทาการท่ี

ใช้ในการปฏบิ ตั งิ านให้ความเช่อื ม่นั

9. สอบทานวิธปี ฏบิ ตั ิงานท่เี ก่ยี วกบั การปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย

ท่เี ก่ยี วข้อง ข้อกาหนดท่เี ก่ยี วข้องกบั บริษทั จดทะเบียน

ในตลาดหลกั ทรัพย์ และ/หรือมาตรฐานการบัญชที ่ี

เก่ยี วข้อง

10. สอบทานหนังสอื รับรองของผ้บู ริหารท่ลี งนามโดย

ผ้มู อี านาจของกจิ การ (Representation Letter)

11. สอบทานข้อสรปุ ในการพิจารณาเร่ืองการดาเนนิ งาน

ต่อเน่อื งของกจิ การลูกค้า

12. สอบทานหลกั ฐานการปรึกษาหารือกบั บุคคลอ่นื ใน

เร่ืองท่ยี าก มขี ้อโต้แย้ง หรือมีความเหน็ ท่แี ตกต่าง

ตลอดจนข้อสรุปท่เี หมาะสมและดวู ่ามกี ารปฏบิ ตั ิตาม

13. สอบทานรายการผิดพลาดท่มี นี ยั สาคัญของรายงาน

ทางการเงนิ ท่พี บระหว่างการตรวจสอบ (Audit

Adjustments) ท้งั ท่มี กี ารปรับปรุงแล้วและท่ไี ม่ได้รับ

การปรับปรุง

14. สอบทานรายงานทางการเงินหรือเร่ืองอ่นื ท่เี ก่ยี วข้อง

กบั รายงานทางการเงินของลูกค้า

15. สอบทานรายงานของผู้สอบบญั ชแี ละพิจารณาว่าเป็น

รายงานท่เี หมาะสม

16. สอบทานรายงานอ่นื ท่เี ก่ยี วข้อง เช่น รายงานท่เี สนอต่อ

หน่วยงานกากบั ดูแล เช่น ธนาคารแห่งประเทศไทยใน

กรณสี ถาบันการเงิน

161

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 5.10.4.2 Checklist การสอบทานคุณภาพงานของผูส้ อบทานคณุ ภาพงาน (ต่อ)

การสอบทานคณุ ภาพงาน ปฏิบตั ิ ไม่ ขอ้ คิดเห็น/
แลว้ เกยี่ วขอ้ ง เอกสารหลกั ฐาน

17. สอบทานเร่ืองหรือประเดน็ ท่สี ่อื สารกบั ผ้บู ริหาร

คณะกรรมการตรวจสอบของบริษทั หรือผู้มหี น้าท่ใี น

การกากบั ดแู ลอ่นื

18. สอบทานงานบริการอ่นื ท่ใี ห้บริการกบั กจิ การลกู ค้า

(non-audit service)

19. ปรึกษาหารือกบั ผ้สู อบบัญชที ่รี ับผดิ ชอบงานในระหว่าง

กระบวนการสอบทานคุณภาพงานท่เี ก่ยี วข้องกบั

การตัดสนิ ใจในเร่ืองท่มี ีข้อโต้แย้ง เร่ืองยากหรือ

ซบั ซ้อน ซ่ึงกระทบต่อการเปิ ดเผยข้อมลู ในรายงาน

ทางการเงิน

20. ม่นั ใจว่าไม่มีการลงนามในรายงานท่จี ะออกโดย

สานักงานจนกว่าเร่ืองความเหน็ ท่ไี ม่ตรงกนั ระหว่าง

ผ้สู อบทานคณุ ภาพงานและผู้สอบบัญชที ่รี ับผดิ ชอบงาน

จะได้รับการแก้ไข โดยการปฏบิ ัติให้เป็นไปตาม

ข้นั ตอนของสานกั งานสาหรับกรณีมคี วามเหน็ ท่ี

แตกต่างกนั

162

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

6.1 ขอ้ กำหนดมำตรฐำนกำรบริหำรคุณภำพ ฉบบั ที่ 1

สานักงานต้องกาหนดวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพต่อไปน้ีท่กี ล่าวถึงการได้รับ การพัฒนา การใช้ การดารงไว้
การจัดสรร และการมอบหมายทรัพยากรอย่างทันเวลาเพ่ือสนับสนุนการออกแบบการนาไปปฏิบัติ และ
การดาเนินการระบบการบริหารคณุ ภาพ

• ทรัพยากรบุคคล
(ก) ว่าจ้าง พฒั นาและรักษาบุคลากรไว้ และให้มีทกั ษะความร้แู ละความสามารถท่จี ะ
(1) ปฏิบัติงานท่มี ีคุณภาพอย่างสม่าเสมอ รวมถึงมีความรู้หรือประสบการณ์ท่เี ก่ยี วข้องกบั งานท่ี
สานกั งานปฏบิ ตั ิ หรือ
(2) ทากจิ กรรมหรืองานท่รี ับผิดชอบให้บรรลุตามการดาเนินงานของระบบการบริหารคณุ ภาพของ
สานกั งาน
(ข) บุคลากรแสดงให้เห็นถึงความมุ่งม่ันต่อคุณภาพผ่านการกระทาและพฤติกรรม พัฒนา และรักษา
ทักษะความร้ ูไว้ อย่ างเหมาะสมเพ่ื อปฏิบั ติหน้ าท่ีและความรั บผิดชอบหรื อรั บร้ ูอย่ างทันเวลา
ผ่านการประเมินผล การจ่ายค่าตอบแทน การเล่อื นตาแหน่งและส่งิ จูงใจอ่นื
(ค) กลุ่มบุคคลท่ีมาจากแหล่งภายนอก (เช่น เครือข่าย สานักงานเครือข่ายอ่ืน หรือผู้ให้บริการ)
เม่ื อสานั กงานไม่ มีบุ คลากรเพียงพอหรื อเหมาะสมเพ่ือสนั บสนุ นการ ด าเนินงานของระบบ
การบริหารคุณภาพของสานกั งานหรือการปฏบิ ตั งิ าน
(ง) มอบหมายสมาชิกกลุ่มผู้ปฏิบัติงานในแต่ละงาน รวมถึงผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานท่ีมีทักษะ
ความรู้และความสามารถอย่างเหมาะสม รวมถึงมีเวลาอย่างเพียงพอเพ่ือปฏิบัติงานท่มี ีคุณภาพ
อย่างสม่าเสมอ
(จ) มอบหมายกลุ่มบุคคลให้ทากจิ กรรมภายในระบบการบริหารคุณภาพซ่ึงเป็นผู้ท่มี ีทักษะความร้แู ละ
ความสามารถอย่างเหมาะสม รวมถงึ เวลาท่เี พียงพอเพ่อื ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมดงั กล่าว

163

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

• ทรัพยากรทางเทคโนโลยี
(ฉ) ได้รับหรือพัฒนา นาไปปฏิบัติ บารุงรักษาไว้ และใช้ทรัพยากรทางเทคโนโลยีท่ีเหมาะสมเพ่ือ
สนบั สนุนการดาเนินงานของระบบการบริหารคณุ ภาพของสานกั งานและการปฏบิ ตั งิ าน

• ทรัพยากรทางปัญญา
(ช) ได้รับหรือพัฒนา นาไปปฏบิ ัติ บารุงรักษาไว้ และใช้ทรัพยากรทางปัญญาท่เี หมาะสมเพ่อื สนับสนุน
การดาเนินงานของระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานและการปฏิบัติงานให้มีคุณภาพอย่าง
สม่าเสมอ และทรัพยากรทางปัญญาเหล่าน้ันสอดคล้องกับมาตรฐานวิชาชีพและข้อกาหนดทาง
กฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ยี วข้อง (ถ้าม)ี

• ผ้ใู ห้บริการ
(ซ) ทรัพยากรบุคคล ทรัพยากรทางเทคโนโลยี หรือทรัพยากรทางปัญญาจากผู้ให้ บริการมี
ความเหมาะสมสาหรับการใช้ ในระบบการบริหารคุณภาพของสานักงานและในการปฏิบัติงาน
โดยคานงึ ถึงวตั ถปุ ระสงคด์ ้านคุณภาพในย่อหน้าท่ี 32(ง)(จ)(ฉ)(ช)

6.2 ภำพรวม

คาว่า “ทรัพยากรบุคคล” ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 ครอบคลุมถึงกลุ่มบุคคลหลาย
ประเภท ท่สี านักงานอาจใช้ในระบบการบริหารคณุ ภาพหรืองานท่สี านกั งานปฏบิ ตั ิ

คาว่า “บคุ ลากร” ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1 หมายถงึ กล่มุ บคุ คลในสานกั งาน
คาว่า “บุคคล” หรือ “กล่มุ บคุ คล” ในมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบบั ท่ี 1 เป็นการส่อื ความหมายใน
บริบทของสานักงานท่ีกาลังปฏิบัติใช้ ซ่ึงอาจหมายถึงบุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ีเฉพาะเจาะจงหรือทรัพยากร
บุคคลท้งั หมดท่เี ก่ยี วข้องกบั ระบบการบริหารคณุ ภาพหรืองานท่สี านักงานปฏบิ ัติ (เช่น กล่มุ บุคคลในสานักงาน
และกล่มุ บคุ คลภายนอกสานกั งาน)
ข้อกาหนดดังต่อไปน้ีแสดงให้เห็นถึงสถานการณ์ท่ีมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับท่ี 1 อาจนามาใช้
ในหลายสถานการณ์กับกลุ่มบุคคลท้งั หมดท่ถี ูกใช้ในระบบการบริหารคุณภาพหรืองานท่สี านักงานปฏบิ ัติและ
ในสถานการณ์อ่นื ๆ ท่นี ามาใช้ได้

164

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

กล่มุ บุคคลท้งั หมดที่ใชใ้ นระบบ เฉพาะกลุ่มบุคคลในสานกั งาน เฉพาะกลุ่มบุคคลภายนอก
การบริหารคุณภาพหรือ (เช่น บุคลากร) สานกั งานที่ใชใ้ นระบบ
งานที่สานกั งานปฏิบตั ิ การบริหารคุณภาพหรือ
งานทีส่ านกั งานปฏิบตั ิ

ตวั อยา่ งขอ้ กาหนดทีใ่ ช้ ตวั อย่างขอ้ กาหนดที่ใช้ ตวั อย่างขอ้ กาหนดที่ใช้

• ย่อหน้าท่ี 31: ความรับผดิ ชอบ • ย่อหน้าท่ี 28(ก)(3): • ย่อหน้าท่ี 29(ข):
ของกลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั งิ าน กาหนด ความรับผดิ ชอบของบุคลากร ข้อกาหนดด้าน
แนวทาง ควบคุมดูแล และ สาหรับคณุ ภาพเก่ยี วกบั จรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง
สอบทานกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานและ การปฏบิ ัติงานหรือกิจกรรม ในบริบทของบุคคลอ่นื ท่ี
งานท่ปี ฏบิ ัติ โดยใช้ดุลยพนิ ิจ ภายในระบบการบริหาร ต้องปฏบิ ัตติ าม
เย่ยี งผ้ปู ระกอบวชิ าชีพและ คุณภาพและพฤตกิ รรมท่ี ข้อกาหนดด้าน
ความคิดเหน็ ท่แี ตกต่าง คาดหวัง จรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง
โดยสานกั งานและงาน
• ย่อหน้าท่ี 32(ง): การมอบหมาย • ย่อหน้าท่ี 29(ก): ข้อกาหนด ของสานักงานต้อง
สมาชกิ กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านและ ด้านจรรยาบรรณท่เี ก่ยี วข้อง กระทาตาม
กล่มุ บุคคลผู้ทากจิ กรรมภายใน ในบริบทของสานกั งานและ
ระบบการบริหารคุณภาพ บุคลากรของสานกั งาน • ย่อหน้าท่ี 32(ค):
การได้รับกล่มุ บุคคล
• ย่อหน้าท่ี 33(ค): • ย่อหน้าท่ี 32(ก): การว่าจ้าง ท่มี าจากแหล่งภายนอก
การแลกเปล่ยี นสารสนเทศ พัฒนาและรักษาบคุ ลากรไว้
ระหว่างสานกั งานและ
กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน • ย่อหน้าท่ี 32(ข): บคุ ลากร
แสดงให้เหน็ ถงึ ความมุ่งม่นั
• ย่อหน้าท่ี 39: กลุ่มบคุ คลท่ี ต่อคุณภาพ
ปฏบิ ตั ิงานตดิ ตามผล
• ย่อหน้าท่ี 33(ข):
• ย่อหน้าท่ี 47: เร่ืองท่ตี ้องส่อื สาร ความรับผิดชอบของบคุ ลากร
เก่ยี วกบั กระบวนการตดิ ตามผล ในการแลกเปล่ยี นสารสนเทศ
และแก้ไขไปยังกลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน
และกล่มุ บุคคลอ่นื ผู้ได้รับ • ย่อหน้าท่ี 34(ข): การยืนยัน
มอบหมายให้ทากจิ กรรมภายใน การปฏบิ ตั ิตามข้อกาหนด
ระบบการบริหารคุณภาพ เร่ืองความเป็นอสิ ระ

ท่ีม า : First-Time Implementation Guide, International Standard on Quality Management 1, Quality Management for Firms that Perform Audits or
Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, September 2021 by the International Auditing and Assurance
Standards Board (IAASB)

165

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

6.3 กำรประเมนิ ควำมเสีย่ ง

ตวั อยา่ งที่ 6.3-1 การประเมนิ ความเสยี่ งสาหรบั องคป์ ระกอบทรพั ยากร

วตั ถุประสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคณุ ภาพ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคณุ ภาพ
ดา้ นคุณภาพ
QR1.1 พนักงานไม่ได้รับ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั • ประเมนิ ผลการปฏบิ ัติงานเม่ือเสรจ็ ส้นิ ใน
QO.1 เพ่อื ให้ การประเมินผลอย่างทนั เวลา แต่ละงาน (Engagement) โดยหัวหน้างาน
แน่ใจว่า การเกิด (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง (สำหรบั สำนกั งำนขนำดเลก็ อำจจดั กำร
บคุ ลากรได้รับ QR1.2 พนักงานผู้ปฏบิ ัติงาน ประเมินผลแต่ละงำนในรูปแบบไม่เป็ นทำงกำร
การประเมินผล ตรวจสอบอาจไม่มคี วามมุ่งม่ัน (สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/ และประเมินผลเป็ นทำงกำรเป็ นแบบประจำปี )
และข้อเสนอแนะ ต่อคณุ ภาพงาน
ท่ที นั เวลา ต่า) ต่า) • จัดให้มีกระบวนการ Coaching เพ่ือช่วยให้เกดิ
QR1.3 พนักงานผู้ปฏบิ ตั ิงาน (ข้ึนอยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั (ข้ึนอยกู่ บั การเรียนร้แู ละการพฒั นา เช่น กาหนดให้ผ้รู ับ
ตรวจสอบขาดการพฒั นา การประเมิน การประเมิน การประเมิน การโค้ช (Coachee) มกี ารพดู คุยในรปู แบบไม่เป็น
ทกั ษะความรู้ท่เี หมาะสม และ ของแตล่ ะ ของแตล่ ะ ของแต่ละ ทางการกบั ผ้เู ป็นโค้ชทุกเดอื น เพ่ือให้ข้อเสนอแนะ
ทนั เวลา สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) สาหรับแต่ละบคุ คล ได้นาไปปรับปรงุ หรือพฒั นา
ทกั ษะตนเอง

• กาหนดสง่ิ จูงใจหรือค่าตอบแทน เช่น การเล่อื น
ตาแหน่ง การให้รางวัล การให้คะแนน KPI
สาหรับพฤติกรรมเชิงบวกของพนักงานในด้านท่ี
เก่ยี วข้องกบั คุณภาพงาน เพ่ือให้พนกั งานได้รับรู้

166

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

วตั ถปุ ระสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคณุ ภาพ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคณุ ภาพ
ดา้ นคุณภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
QR2.1 สานักงานไม่ได้ส่อื สาร การเกิด (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง ว่าสานักงานมีความตระหนกั และให้ความสาคัญ
QO2. เพ่อื ให้ เก่ยี วกบั แผนการอบรม (สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/ ในเร่ืองคุณภาพ
แน่ใจว่า ประจาปี ท้งั การอบรมภายใน • จัดให้มีทมี งานหรือผู้ท่รี ับผิดชอบเก่ยี วกบั
ผ้ปู ฏบิ ัติงาน สานักงาน และภายนอก ต่า) ต่า) การอบรมพฒั นาความรู้บุคลากรของสานกั งาน
รวมถึงหุ้นส่วน สานกั งาน ให้กบั ผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน รวมถึงผู้สอบทานคุณภาพงานและผู้เช่ยี วชาญ
สานกั งานท่ไี ด้รับ ในทุกระดับช้ัน รวมถึง (ข้นึ อยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั (ข้ึนอยกู่ บั ด้านต่าง ๆ ซ่ึงเป็นบุคคลภายนอก โดยจัดทาแผน
มอบหมายให้ ผ้สู อบทานคณุ ภาพงาน และ การประเมิน การประเมิน การประเมิน การอบรมประจาปี รายบุคคล และส่อื สารให้กบั แต่ละ
ปฏบิ ตั ิงาน ผ้เู ช่ยี วชาญท่เี ก่ยี วข้อง เช่น ของแตล่ ะ ของแตล่ ะ ของแต่ละ บคุ คล รวมถงึ กาหนดเวลาท่ตี ้องเข้าอบรม และ
มีความสามารถท่ี ผ้เู ช่ยี วชาญด้านภาษี สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) ระยะเวลาท่คี วรอบรมตามแผนประจาปี ให้เสรจ็ ส้นิ
เหมาะสม ผ้เู ช่ยี วชาญด้านการตรวจสอบ • กาหนดแผนการอบรมสาหรับผ้ปู ฏบิ ัติงานท่ี
รวมท้งั มี ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ จาเป็ นต้ องใช้ ความร้ ูความเช่ียวชาญเฉพาะเร่ือง
ศักยภาพและมี ผ้เู ช่ยี วชาญด้านการประเมนิ เช่น
เวลาเพยี งพอ มูลค่ายุตธิ รรม เป็นต้น - ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านตรวจสอบธุรกจิ ธนาคาร
ท่จี ะปฏบิ ัตงิ านท่ี
ได้รับมอบหมาย ควรอบรมเก่ยี วกบั มาตรฐานการรายงานทาง
การเงินท่เี ก่ยี วข้องกบั เคร่ืองมอื ทางการเงนิ
- ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านตรวจสอบธุรกจิ ประกนั ภยั
ควรอบรมเก่ยี วกบั มาตรฐานการรายงานทาง
การเงนิ ท่เี ก่ยี วข้องกบั สญั ญาประกนั ภัย

167

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

วตั ถุประสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคุณภาพ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคณุ ภาพ
ดา้ นคุณภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
QR2.2 สานกั งานขาด การเกิด (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง • กาหนดให้ทมี งานหรือผ้ทู ่รี ับผดิ ชอบเก่ยี วกบั
QO3. เพ่ือให้ กระบวนการตดิ ตามเก่ยี วกบั (สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/ การอบรมพฒั นาความรู้ ทาการตดิ ตาม
แน่ใจว่า การอบรมรายบุคคล ความคบื หน้าของการอบรมตามแผนประจาปี
ทรัพยากรทาง ว่าครบถ้วนตามแผนการอบรม ต่า) ต่า) รายบคุ คล เพ่อื ให้ม่ันใจว่าบุคลากรท้งั หมดจะ
ปัญญาท่ี ประจาปี หรือไม่ เพ่อื ให้ม่นั ใจ อบรมตามแผนการอบรมท่ไี ด้รับมอบหมายให้
เหมาะสมได้รับ ว่าผู้ปฏบิ ัตงิ านในทกุ ระดับช้ัน (ข้ึนอยกู่ บั (ข้ึนอยกู่ บั (ข้ึนอยกู่ บั เสรจ็ ส้นิ ภายในเวลาท่กี าหนด
หรือพฒั นา รวมถงึ ผู้สอบทานคุณภาพงาน การ การ การ
และผ้เู ช่ยี วชาญท่เี ก่ยี วข้อง • จัดให้มีการส่อื สารถงึ ผู้ปฏบิ ัติงานในสานกั งาน
ได้รับการอบรมความรู้ท่ี ประเมิน ประเมิน ประเมิน เก่ยี วกบั ทรัพยากรทางปัญญาท่มี ีอยู่ / ท่อี อกใหม่
จาเป็นต้องใช้ในการปฏบิ ตั งิ าน ของแต่ละ ของแต่ละ ของแต่ละ ผ่านทางอเี มล รวมท้งั จดั เกบ็ ข้อมลู ไว้ในคลังข้อมลู
ซ่งึ รวมถึงมาตรฐานทางวิชาชีพ สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) ของสานกั งานเพ่อื ให้สามารถสบื ค้นได้
ต่าง ๆ ท่อี อกใหม่
QR3.1 บุคลากรไม่ได้เข้าถงึ
และ/หรือ ไม่ได้ทราบถึง
ทรัพยากรทางปัญญาท่มี อี ยู่
ของสานกั งาน ซ่งึ ควรนามาใช้
สนับสนุนการปฏบิ ัติงานให้มี
คณุ ภาพ และเพ่อื สนบั สนุน

168

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

วตั ถปุ ระสงค์ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคุณภาพ
ความเสยี่ งดา้ นคุณภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
การเกดิ (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง
ดา้ นคณุ ภาพ (สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/

ต่า) ต่า)

นามาปฏบิ ตั ิ การดาเนนิ งานของระบบ

บารุงรักษาไว้ การบริหารคุณภาพของ

หรือใช้เพ่ือ สานักงาน

สนับสนุน

การดาเนนิ งาน QR3.2 ทรัพยากรทางปัญญา • จดั ให้มีการสอบทานทรัพยากรทางปัญญาโดย
หน่วยงานท่รี ับผดิ ชอบอย่างน้อยปี ละคร้ัง และ
ของระบบการ ท่มี ีสาหรับผ้ปู ฏบิ ตั ิงาน และ ยกเลิกการเผยแพร่เอกสารหรือข้อมูลท่ไี ม่ใช้แล้ว
เช่น เอกสารท่เี ก่ยี วข้องกบั มาตรฐานการบัญชีฉบับ
บริหารคณุ ภาพ สาหรับใช้เพ่ือสนับสนุน ท่ยี กเลกิ แล้ว

ของสานกั งาน การดาเนนิ งานของระบบ • การเปล่ียนแปลงหรือเพ่ิมทรัพยากรทางปัญญาใด ๆ
ต้องได้รับการสอบทานและอนุมัติโดยผ้ทู ่ี
และทรัพยากร การบริหารคณุ ภาพของ รับผดิ ชอบ

ทางปัญญา สานกั งานน้นั ไม่เหมาะสม

เหล่าน้นั รวมท้งั ไม่สอดคล้องกบั

สอดคล้องกบั มาตรฐานวชิ าชีพ กฎหมาย

มาตรฐานวชิ าชีพ หรือข้อบังคบั ท่เี ก่ยี วข้อง

และข้อกาหนด

ทางกฎหมายและ

ข้อบังคบั ท่ี

เก่ยี วข้องตาม

ความเหมาะสม

169

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ความเสยี่ งข้นั ตน้

วตั ถุประสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคุณภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั การตอบสนองดา้ นคุณภาพ
ดา้ นคุณภาพ การเกดิ (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง
(สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/

QO4. เพ่อื ให้ QR4.1 ทรัพยากรทาง ต่า) ต่า)
แน่ใจว่า เทคโนโลยี เช่น ระบบ
ทรัพยากรทาง Intranet ของสานักงาน (ข้ึนอยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั • จัดให้มีทมี งานดแู ลระบบสารสนเทศ เพ่อื สอบทาน
เทคโนโลยีถกู แฟ้ มข้อมูลใน LAN หรือ การประเมิน การประเมิน การประเมิน และตดิ ตามการกาหนดอานาจการเข้าถึงโปรแกรม
ของแตล่ ะ ของแตล่ ะ ของแตล่ ะ หรือแฟ้ มข้อมูลต่าง ๆ ของสานักงาน
สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) • กาหนดนโยบายการเพ่ิมอานาจการเข้าถึง

เข้าถงึ โดยบุคคล Share Driveถูกเข้าถงึ โดย ฐานข้อมลู ต่าง ๆ ว่าต้องผ่านการอนุมตั ิจาก

ท่เี ก่ยี วข้อง บคุ คลท่ไี ม่เก่ยี วข้องกบั งาน หัวหน้าฝ่ ายท่เี ก่ยี วข้องเทา่ น้ัน
เทา่ น้ัน • กาหนดให้ฝ่ ายทรัพยากรบคุ คลส่งข้อมูลพนกั งาน

ท่ลี าออกให้กบั ทางทมี งานดูแลระบบสารสนเทศ

เพ่ือทาการตัดสทิ ธกิ ารเข้าถึงทรัพยากรต่าง ๆ ของ

สานักงาน ณ วนั ท่กี ารลาออกมีผล

QO.5 เพ่ือให้ QR5.1 ทรัพยากรทาง (ข้นึ อยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั • จัดให้มีการสอบทานกระบวนการหรือวธิ กี ารของ

แน่ใจว่าทรัพยากร เทคโนโลยีท่จี ดั หาโดย การประเมิน การประเมิน การประเมิน ผ้ใู ห้บริการ สาหรับเคร่ืองมือหรือโปรแกรมท่ี

ทางเทคโนโลยีท่ี ผ้ใู ห้บริการ อาจไม่เหมาะสมท่ี ของแตล่ ะ ของแต่ละ ของแตล่ ะ สานกั งานนามาใช้ รวมถึงการพจิ ารณา

จดั หาโดย จะนามาใช้เพ่ือระบบการบริหาร สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) ความเหมาะสมของการควบคมุ และระบถุ งึ

ผ้ใู ห้บริการมี คุณภาพของสานกั งาน และ ข้อบกพร่องในระบบ (ถ้ามี)

ความเหมาะสม สาหรับการปฏบิ ตั ิงาน

ในการนามาใช้

เพ่ือระบบ

การบริหาร

170

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

วตั ถปุ ระสงค์ ความเสยี่ งดา้ นคณุ ภาพ ความเสยี่ งข้นั ตน้ การตอบสนองดา้ นคุณภาพ
ดา้ นคุณภาพ โอกาสใน ผลกระทบ ระดบั
การเกดิ (สงู /กลาง/ ความเสยี่ ง
(สงู /กลาง/ ต่า) (สงู /กลาง/

ต่า) ต่า)

คุณภาพของ

สานกั งาน และ

สาหรับ

การปฏบิ ตั ิงาน (ข้ึนอยกู่ บั (ข้นึ อยกู่ บั (ข้ึนอยกู่ บั • จัดทาแผนกลยุทธป์ ระจาปี สาหรับสถานการณ์ท่ี
QO6. เพ่ือให้ QR6.1 การจัดสรรทรัพยากร การประเมิน การประเมิน การประเมิน หลากหลาย (เช่น best case, base case, worst
แน่ใจว่าได้มี ของสานักงานไม่เพยี งพอท่จี ะ
การวางแผนและ ใช้สนบั สนุนการปฏบิ ตั ิงานให้ ของแตล่ ะ ของแต่ละ ของแต่ละ case scenarios) โดยวางแผนและคานงึ ถึง
จัดสรรทรัพยากร มีคณุ ภาพ หรือเพ่ือให้เป็นไป
สานกั งาน) สานกั งาน) สานกั งาน) ทรัพยากรทางการเงนิ ว่าจะสามารถจดั หาเงินทุน

ท่จี าเป็น ซ่งึ ตามระบบการบริหารคุณภาพ และมีงบประมาณเพียงพอท่จี ะใช้สนับสนุน

รวมถงึ ทรัพยากร การบริหารคณุ ภาพของสานกั งาน

ทางการเงิน

ในทศิ ทาง

เดยี วกนั กบั

พนั ธกจิ ของ

สานักงานท่ี

เก่ยี วข้องกบั

คุณภาพ

หมายเหตุ: การประเมินความเส่ียงด้านคุณภาพข้างต้นเป็ นเพียงตัวอย่างบางส่วนเท่าน้ัน สานักงานสอบบัญชีควรนาไปปรับใช้ให้เข้ากับบริบทแล ะ

สภาพแวดล้อมของสานักงาน

171

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

สานักงานต้องทาการประเมินถึงระดับโอกาสในการเกิดและระดับผลกระทบท่อี าจเกดิ ข้ึนของแต่ละความเส่ยี ง
ด้านคุณภาพ

ตวั อยา่ งที่ 6.3-2 ตารางการประเมินความเสยี่ งทรพั ยากร

ผลกระทบ

สูง ตา่ กลาง สูง
3 9
โอกาสใน กลาง QR4.1 6

การเกดิ 1

ตา่ 2 QR3.1 4 QR1.1 6

QR6.1

1 QR5.1 2 3

QR2.1

6.4 ทรัพยำกรบุคคล

6.4.1 การว่าจา้ ง การพฒั นาและการรกั ษาไวข้ องบุคลากร และความรูแ้ ละความสามารถของบุคลากร

(ก) ทกั ษะความรู้เป็นความสามารถของแต่ละบุคคลในการปฏิบัติตามบทบาท และนอกเหนือไปจากหลัก
ของความรู้ มาตรฐาน แนวคิด ข้อเทจ็ จริง และวิธีปฏิบัติ โดยยังเป็ นการผสมผสานและการนาไป
ปฏบิ ัติในเร่ืองความรู้ด้านเทคนิค ทกั ษะทางวิชาชีพ จรรยาบรรณทางวิชาชีพ คุณค่าและทศั นคติทาง
วิชาชีพ ทักษะความรู้สามารถพัฒนาได้หลายวิธี รวมท้ังการศึกษาทางวิชาชีพ การพัฒนาความรู้
ต่อเน่ืองทางวิชาชีพ การฝึ กอบรม ประสบการณ์การทางาน หรือการฝึ กสอนแก่สมาชิกกลุ่ม
ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านท่มี ีประสบการณน์ ้อยกว่าโดยสมาชิกกลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงานท่มี ีประสบการณ์มากกว่า

(ข) กฎหมาย ข้อบังคับ หรือมาตรฐานวิชาชีพ อาจกาหนดให้มีข้อกาหนดท่รี ะบุถึงทักษะความรู้และ
ความสามารถ เช่น ข้อกาหนดสาหรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงาน
รวมถึงข้อกาหนดท่เี ก่ยี วข้องกบั การศกึ ษาทางวิชาชพี และการพัฒนาความรู้ต่อเน่อื งทางวชิ าชพี

(ค) ตวั อย่างของนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่เี ก่ยี วข้องกบั การว่าจ้าง การพัฒนาและการรักษาไว้ของบุคลากร

นโยบายหรือวิธีปฏิบัติซ่ึงออกแบบและนาไปปฏิบัติโดยสานักงานท่ีเก่ียวข้องกับการว่าจ้าง การพัฒนาและ
การรักษาไว้ของบุคลากรอาจระบถุ ึง

• การจัดหาบุคคลท่มี หี รือสามารถพฒั นาทกั ษะความรู้อย่างเหมาะสม
• โครงการฝึ กอบรมท่ีมุ่งเน้นการพัฒนาทักษะความรู้ของบุคลากรและการพัฒนาความรู้ต่อเน่ือง

ทางวิชาชพี

172

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

• กลไกการประเมินผลท่ถี ูกนามาใช้ในช่วงเวลาท่เี หมาะสม และรวมถึงการวดั ผลด้านทกั ษะความรู้และ
ผลการปฏบิ ัตงิ านอ่นื

• ค่าตอบแทน การเล่อื นตาแหน่ง และส่งิ จูงใจอ่นื สาหรับบคุ ลากรทกุ คน รวมถงึ ผ้สู อบบัญชีท่รี ับผดิ ชอบงาน
และบุคคลท่ีได้รับมอบหมายบทบาทและหน้าท่ีความรับผิดชอบท่ีเก่ียวข้องกับระบบการบริหาร
คณุ ภาพของสานกั งาน

6.4.2 ความมุง่ มนั่ ต่อคณุ ภาพและภาระรบั ผิดชอบของบุคลากร และการรบั รูถ้ งึ ความมุ่งมนั่ ต่อคณุ ภาพ

(ก) การประเมินผลและการได้รับผลตอบกลบั ท่ที นั เวลาช่วยสนับสนุนและส่งเสริมการพัฒนาทกั ษะความรู้
ของบุคลากรอย่างต่อเน่ือง โดยวิธกี ารประเมินผลและการได้รับผลตอบกลับท่ไี ม่เป็นทางการอาจถูก
นามาใช้ เช่น ในกรณขี องสานกั งานท่มี บี คุ ลากรจานวนน้อย

(ข) การกระทาหรือพฤตกิ รรมเชิงบวกท่แี สดงให้เหน็ โดยบคุ ลากรอาจถูกรับร้ผู ่านวิธกี ารท่หี ลากหลาย เช่น
ผ่านการกาหนดค่าตอบแทน การเล่ือนตาแหน่ง หรือส่ิงจูงใจอ่ืน ในบางสถานการณ์ ส่ิงจูงใจท่ัวไป
หรือไม่เป็นทางการท่ไี ม่ได้ข้นึ อยู่กบั ผลตอบแทนท่เี ป็นเงินอาจมคี วามเหมาะสมกบั สถานการณน์ ้นั

(ค) สานักงานอาจมีมาตรการสาหรับบุคลากรท่แี สดงการกระทาหรือพฤติกรรมท่สี ่งผลกระทบเชิงลบต่อ
คุณภาพ เช่น ความล้มเหลวในการแสดงความมุ่งม่ันต่อคุณภาพ โดยการพัฒนาและรักษาไว้ซ่ึงทกั ษะ
ความรู้ในการปฏบิ ัติหน้าท่หี รือนาการตอบสนองของสานักงานท่อี อกแบบไว้มาปฏบิ ัติ อาจข้ึนอยู่กับ
ลักษณะของการกระทาหรือพฤติกรรม รวมถึงความรุนแรงและความถ่ีท่ีเกิดข้ึน การปฏิบัติของ
สานักงานเม่อื บคุ ลากรท่แี สดงการกระทาหรือพฤตกิ รรมท่สี ่งผลกระทบเชิงลบต่อคุณภาพ อาจรวมถึง

• การฝึกอบรมหรือการพัฒนาทางวิชาชพี อ่นื
• การพิจารณาผลกระทบของเร่ืองต่อการประเมินผล ค่าตอบแทน การเล่ือนตาแหน่ง หรือ

สง่ิ จูงใจอ่นื ในส่วนท่เี ก่ยี วข้อง
• การลงโทษทางวินัยตามความเหมาะสม

6.4.3 บุคคลที่มาจากแหล่งภายนอก

(ก) มาตรฐานวิชาชีพอาจรวมถึงหน้าท่ีความรับผิดชอบของผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานเก่ียวกับ
ความเหมาะสมของทรัพยากร ตัวอย่างเช่น มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรับปรุง)1 กล่าวถึง
หน้าท่คี วามรับผิดชอบของผู้สอบบัญชีท่รี ับผิดชอบงานในการกาหนดทรัพยากรอย่างเพียงพอและ
เหมาะสมในการปฏิบัติงานซ่ึงถูกมอบหมายหรือถูกจัดให้มีไว้แก่กลุ่มผู้ปฏิบัติงานอย่างทันเวลาตาม
นโยบายหรือวิธปี ฏบิ ตั ขิ องสานกั งาน

(ข) ความแตกต่างระหว่างบุคลากรในสานกั งานและบุคคลท่มี าจากแหล่งภายนอก

1 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหสั 220 (ปรับปรงุ ) ย่อหน้าท่ี 25

173

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

บุคลากรในสานกั งาน บุคคลที่มาจากแหล่งภายนอก

นโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ัติงานท่สี านักงานออกแบบ นโยบายหรือวิธปี ฏบิ ตั ิงานท่สี านักงานออกแบบ

และนามาใช้กบั บุคลากรเพ่อื จดั การกบั และนามาใช้กบั บุคคลท่มี าจากแหล่งภายนอก

• กระบวนการและระบบท่ตี ้องติดตาม เพ่ือจัดการกบั
o งานและระยะเวลาของงานน้ัน • ข้อมลู ท่ตี ้องการจากสานักงานเครือข่ายอ่นื
o บุคลากร รวมถึง ระดบั การอบรม หรือผ้ใู ห้บริการเก่ยี วกบั บคุ คลท่ไี ด้รับ

ประสบการณ์ และวนั ลาพักร้อน มอบหมายให้ปฏบิ ัติงาน (เช่น ระดับ
o งานท่บี ุคลากรได้รับมอบหมาย และ การอบรม และประสบการณ์)
o ภาพรวมของงานท่รี ับผดิ ชอบต่อ • ปัจจยั ในการพจิ ารณาเพ่อื กาหนดว่า
บคุ คลท่ไี ด้รับมอบหมายโดยสานกั งาน
ลูกค้าสาหรับผ้เู ป็นหุ้นส่วนและ เครือข่ายอ่นื หรือผ้ใู ห้บริการมีทกั ษะ
ความรู้และความสามารถ (และเวลา)
พนักงานระดับสงู
• ผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผดิ ชอบงานหรือสมาชกิ

อ่นื ในกล่มุ ปฏบิ ตั ิงานส่งคาขอบคุ ลากรท่ี ในการปฏบิ ตั ิงานท่ไี ด้รับมอบหมาย

ได้รับมอบหมายให้ปฏบิ ตั ิงาน หรือ และ

เปล่ยี นแปลงบุคลากรท่ตี ้องการสาหรับ • ความกงั วลเก่ยี วกบั ทกั ษะความร้แู ละ
งานน้ันอย่างไร ความสามารถของสมาชกิ กล่มุ

ผ้ปู ฏบิ ัติงานถูกแก้ไขอย่างไร

การโต้ตอบกบั สานกั งานเครือข่ายอ่นื หรือ
ผ้ใู ห้บริการควรเกดิ ข้นึ ในระดบั งาน สานกั งาน
อาจระบวุ ่านโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ตั ิงานตามท่ี
กล่าวข้างต้นถูกนามาใช้โดยผ้สู อบบัญชี

ท่ีมา : First-Time Implementation Guide, International Standard on Quality Management 1, Quality Management for Firms that Perform
Audits or Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, September 2021 by the International
Auditing and Assurance Standards Board (IAASB)

6.4.4 การมอบหมายสมาชิกกล่มุ ผูป้ ฏิบตั ิงานใหก้ บั แต่ละงานที่ใหบ้ ริการ

(ก) สมาชกิ กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานอาจถกู มอบหมายในงานท่ใี ห้บริการ โดย

• สานักงาน ซ่งึ รวมถงึ การมอบหมายบคุ ลากรจากศนู ยใ์ ห้บริการในสานกั งาน
• เครือข่ายของสานักงานหรือสานักงานเครือข่ายอ่ืน เม่ือสานักงานใช้บุคคลจากเครือข่ายของ

สานกั งานหรือสานักงานเครือข่ายอ่นื สาหรับปฏบิ ตั ิงานในงานท่ใี ห้บริการ (กล่าวคอื ผ้สู อบบัญชีของ
กจิ การภายในกล่มุ หรือศูนย์ให้บริการของเครือข่ายหรือสานกั งานเครือข่ายอ่นื )

174

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

• ผู้ให้บริการ เม่ือสานักงานใช้บุคคลจากผู้ให้บริการสาหรับปฏิบัติงานในงานท่ีให้บริการ
(กล่าวคือ ผู้สอบบัญชีของกิจการภายในกลุ่มจากสานักงานซ่ึงไม่ได้อยู่ภายในเครือข่ายของ
สานักงาน)

(ข) มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรับปรุง)2 กล่าวถึงหน้าท่ีความรับผิดชอบของผู้สอบบัญชีท่ี
รับผิดชอบงานในการกาหนดสมาชกิ ในกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน และผ้เู ช่ยี วชาญภายนอกของผ้สู อบบญั ชี และ
ผ้ตู รวจสอบภายในใด ๆ ท่ใี ห้ความช่วยเหลอื โดยตรงซ่งึ ไม่ได้เป็นส่วนหน่ึงของกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน โดยมี
ทักษะความรู้และความสามารถท่ีเหมาะสม รวมถึงเวลาท่ีเพียงพอในการปฏิบัติงานสอบบัญชี
มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 6003 ได้ขยายความถึงวิธีการในการนามาตรฐานการสอบบัญชี
รหัส 220 (ปรับปรุง) มาถือปฏิบัติท่ีเก่ียวข้องกับการตรวจสอบงบการเงินของกลุ่มกิจการ
การตอบสนองท่อี อกแบบและนาไปปฏิบัติโดยสานกั งานในการระบุถึงทกั ษะความร้แู ละความสามารถ
ของการมอบหมายสมาชิกกลุ่มผู้ปฏิบัติงานให้กับงานตรวจสอบ อาจรวมถึงนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่ี
กล่าวถงึ
• สารสนเทศซ่ึงอาจได้รับโดยผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงาน และปัจจัยในการพิจารณา ใน
การกาหนดการมอบหมายสมาชิกกลุ่มผู้ปฏิบัติงานให้กับงานตรวจสอบ รวมถึงการมอบหมาย
โดยเครือข่ายของสานักงาน สานักงานเครือข่ายอ่ืนหรือผู้ให้บริการ ว่ามีทักษะความรู้และ
ความสามารถในการปฏบิ ตั ิงาน
• ความกงั วลเก่ยี วกบั ทกั ษะความรู้และความสามารถของสมาชิกกลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงานถูกแก้ไขอย่างไร
โดยเฉพาะการมอบหมายโดยเครือข่ายของสานกั งาน สานักงานเครือข่ายอ่นื หรือผ้ใู ห้บริการ

(ค) กรณีของการใช้บุคคลจากเครือข่ายของสานักงานหรือสานักงานเครือข่ายอ่ืนในการปฏิบัติงาน
ซ่งึ รวมถึงผ้สู อบบญั ชขี องกจิ การภายในกล่มุ
• วัตถุประสงค์ของข้อกาหนดของเครือข่ายอาจรวมถึงการส่งเสริมการปฏิบัติงานท่มี ีคุณภาพ
อย่างสม่าเสมอระหว่างสานักงานเครือข่าย
• สานักงานอาจถูกเครือข่ายคาดหวงั ท่จี ะนาข้อกาหนดของเครือข่ายมาใช้
• สานักงานอาจนาข้อกาหนดของเครือข่ายมาปรับเปล่ียนหรือเพ่ิมเติมเพ่ือให้เหมาะสมกับ
ลักษณะและสถานการณข์ องสานกั งานและงานท่ใี ห้บริการ

2 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหสั 220 (ปรับปรงุ ) ย่อหน้าท่ี 26
3 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหัส 600 “ข้อพจิ ารณาพิเศษ – การตรวจสอบงบการเงนิ ของกล่มุ กจิ การรวมถึงงานของผ้สู อบบัญชีอ่นื ” ย่อหน้าท่ี 19

175

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 6.4-1 ขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือบริการของเครือข่ายทีอ่ าจตอ้ งนามาใชห้ รือเพมิ่ เติม

ขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือบริการของ วิธีทีส่ านกั งานนาขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือ

เครือข่าย บริการของเครือข่ายมาใชห้ รือเพมิ่ เติม

เครือข่ายกาหนดให้สานกั งานรวม สานักงานรวมความเส่ยี งด้านคุณภาพท่เี ครือข่าย
ความเส่ยี งด้านคุณภาพเฉพาะเร่ืองในระบบ กาหนดเป็นสว่ นหน่ึงของการระบแุ ละประเมนิ
การบริหารคณุ ภาพ ดงั น้ันสานกั งานท้งั หมดใน ความเส่ยี งด้านคุณภาพ
เครือข่ายจึงต้องจดั การกบั ความเส่ียงด้าน
คุณภาพน้ัน สานกั งานออกแบบและนาการตอบสนองไป
ปฏบิ ตั เิ พ่อื จัดการกบั ความเส่ยี งด้านคุณภาพท่ี
เครือข่ายกาหนด

เครือข่ายกาหนดให้สานกั งานออกแบบและนา สานกั งานจะพิจารณาเร่ืองเหล่าน้เี ป็นส่วนหน่ึง
การตอบสนองไปปฏบิ ัติ ของการออกแบบและการนาการตอบสนองมาไป
ปฏบิ ัติ

• การตอบสนองน้ันจัดการกบั ความเส่ยี งด้าน
คณุ ภาพใด

• การตอบสนองท่เี ครือข่ายกาหนดจะ
ถกู รวมเข้าไปในระบบการบรหิ ารคุณภาพของ
สานักงานตามลกั ษณะและสถานการณ์ของ
สานกั งาน ซ่ึงอาจรวมถงึ แนวทาง
การตอบสนองท่สี ะท้อนถึงลกั ษณะและ
สถานการณ์ของสานักงานและงานท่ใี ห้บริการ
(เช่น การปรับแต่งวิธกี ารเพ่อื รวมเร่ือง
เก่ยี วกบั กฎหมายหรือข้อบงั คับ)

สานกั งานใช้กล่มุ บคุ คลจากสานักงานเครือข่ายอ่นื สานกั งานกาหนดนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติท่ี

เป็นผู้สอบบัญชีของกจิ การภายในกลุ่ม กาหนดให้กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานยืนยันกบั ผ้สู อบบัญชี

ข้อกาหนดของเครือข่ายท่มี อี ยู่ผลักดนั ให้เกดิ ของกจิ การภายในกล่มุ (เช่น สานักงานเครือขา่ ยอ่นื )
ความเป็นเอกภาพในระดับสงู ผ่านระบบ โดยบุคคลท่ไี ด้รับมอบหมายไปยงั ส่วนประกอบ
การบริหารคณุ ภาพของสานกั งานเครือข่าย ตรงตามหลกั เกณฑเ์ ฉพาะตามท่กี าหนดใน
ข้อกาหนดของเครือข่าย
ข้อกาหนดของเครือข่ายรวมถึงหลกั เกณฑโ์ ดย

เฉพาะเจาะจงท่ใี ช้กบั กล่มุ บุคคลท่ไี ด้รับ

176

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือบริการของ วิธีทีส่ านกั งานนาขอ้ กาหนดของเครือข่ายหรือ

เครือข่าย บริการของเครือข่ายมาใชห้ รือเพมิ่ เติม

มอบหมายให้ปฏบิ ัติงานซ่งึ เป็นส่วนหน่ึงใน
การตรวจสอบกล่มุ กจิ การ

ท่มี า : First-Time Implementation Guide, International Standard on Quality Management 1, Quality Management for Firms that Perform Audits
or Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, September 2021 by the International Auditing and
Assurance Standards Board (IAASB)

6.5 ทรัพยำกรทำงเทคโนโลยี

(ก) ทรัพยากรทางเทคโนโลยี โดยท่ัวไปคือระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ ซ่ึงเป็ นส่วนหน่ึงของ
สภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศของสานักงาน สภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศของ
สานักงานรวมไปถึงการสนับสนุนโครงสร้างทางเทคโนโลยีสารสนเทศและกระบวนการทางเทคโนโลยี
สารสนเทศ และทรัพยากรบุคคลท่เี ก่ยี วข้องกบั กระบวนการ

• ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นโปรแกรมหรือชุดโปรแกรมท่ถี ูกออกแบบให้ปฏบิ ัติงานโดย
มีหน้าท่อี ย่างเฉพาะเจาะจงตรงไปยงั ผ้ใู ช้หรือโปรแกรมระบบงานอ่นื ในบางกรณี

• โครงสร้ างทางเทคโนโลยีสารสนเทศประกอบด้วยเครือข่ายทางเทคโนโลยีสารสนเทศ
ระบบการดาเนนิ งาน และฐานข้อมลู และฮาร์ดแวร์และซอฟตแ์ วร์ท่เี ก่ยี วข้อง

• กระบวนการทางเทคโนโลยีสารสนเทศเป็ นกระบวนการของสานักงานท่ีจัดการการเข้าถึง
สภาพแวดล้ อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ จัดการการเปล่ียนแปลงโปรแกรมหรือ
การเปล่ียนแปลงของสภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ และจัดการการดาเนินการทาง
เทคโนโลยีสารสนเทศ ซ่งึ รวมถงึ การตดิ ตามผลสภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ

(ข) ทรัพยากรทางเทคโนโลยี อาจมีวัตถุประสงค์ท่หี ลากหลายภายในสานักงาน และบางวัตถุประสงค์อาจ
ไม่เก่ียวข้องกับระบบการบริหารคุณภาพ ทรัพยากรทางเทคโนโลยีท่ีเก่ียวข้องกับวัตถุประสงค์ของ
มาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบบั น้ี คอื

• ทรัพยากรทางเทคโนโลยีซ่ึงใช้ในการออกแบบ การนาไปปฏิบัติ หรือการดาเนินการในระบบ
การบริหารคุณภาพของสานักงานโดยตรง

• ทรัพยากรทางเทคโนโลยซี ่งึ กลุ่มผ้ปู ฏบิ ตั ิงานใช้ในการปฏบิ ัติงานโดยตรง และ
• ทรัพยากรทางเทคโนโลยีซ่ึงจาเป็นในการช่วยทาให้การดาเนินการข้างต้นมีประสิทธิภาพ เช่น

เก่ยี วกับระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ โครงสร้างทางเทคโนโลยีสารสนเทศ และกระบวนการ
ทางเทคโนโลยสี ารสนเทศท่ชี ่วยสนับสนุนระบบงานเทคโนโลยสี ารสนเทศ

177

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 6.5-1 การปรบั ใหเ้ หมาะสมที่แสดงใหเ้ ห็นว่าทรพั ยากรทางเทคโนโลยีที่เกี่ยวขอ้ งกบั
จุดประสงคข์ องมาตรฐานการบริหารคุณภาพฉบบั น้ อี าจแตกต่างกนั ไดอ้ ยา่ งไร

• สาหรับสานักงานท่ีมีความซับซ้อนน้อย ทรัพยากรทางเทคโนโลยีอาจประกอบด้วยระบบงาน
เทคโนโลยีสารสนเทศเชิงพาณิชย์ท่ีกลุ่มผู้ปฏิบัติงานเป็ นผู้ใช้ โดยซ้ือมาจากผู้ให้บริการ
กระบวนการทางเทคโนโลยีสารสนเทศท่ชี ่วยสนับสนุนการดาเนินการของระบบงานเทคโนโลยี
สารสนเทศอาจเก่ียวข้องแม้ว่าอาจไม่ซับซ้อน (เช่น กระบวนการสาหรับการให้สิทธ์ิการเข้าถึง
ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ และกระบวนการทาให้ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศเป็น
ปัจจุบัน)

• สาหรับสานักงานท่ีมีความซับซ้อนมาก ทรัพยากรทางเทคโนโลยีอาจมีความซับซ้อนมากกว่า
และอาจประกอบด้วย
o ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศหลายระบบ ซ่ึงรวมถึงระบบงานท่ีพัฒนาข้ึนเอง หรือ
ระบบงานท่พี ัฒนาโดยเครือข่ายของสานกั งาน เช่น
▪ ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศใช้โดยกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน (เช่น ซอฟต์แวร์ตรวจสอบ และ
เคร่ืองมือสอบบัญชีแบบอตั โนมัติ)
▪ ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีพัฒนาและใช้โดยสานักงานสาหรับการจัดการด้าน
ระบบการบริหารคุณภาพ (เช่น ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศในการติดตามผล
ความเป็นอสิ ระ หรือมอบหมายบุคคลให้กบั งาน)
o กระบวนการทางเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีช่วยสนับสนุนการดาเนินการของระบบงาน
เทคโนโลยีสารสนเทศเหล่าน้ี รวมถึงบุคคลท่ีรับผิดชอบในการจัดการโครงสร้างทาง
เทคโนโลยีสารสนเทศ และกระบวนการทางเทคโนโลยีสารสนเทศ และกระบวนการของ
สานักงานสาหรับจัดการการเปล่ยี นแปลงโปรแกรมระบบงานเทคโนโลยสี ารสนเทศ

(ค) สานักงานอาจพิจารณาเร่ืองดังต่อไปน้ีในการได้มา การพัฒนา การนาไปปฏิบัติ และการรักษา
ระบบงานเทคโนโลยสี ารสนเทศ

• ข้อมลู ท่นี าเข้าครบถ้วนและเหมาะสม
• การรักษาความลับของข้อมลู ถูกทาให้คงอยู่
• ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศดาเนินการได้ตามท่อี อกแบบไว้และบรรลุวัตถุประสงค์ตามท่ี

ต้งั ใจไว้
• ผลลัพธข์ องระบบงานเทคโนโลยสี ารสนเทศบรรลวุ ตั ถุประสงค์การใช้งานตามท่คี วรจะเป็น
• การควบคุมท่วั ไปทางเทคโนโลยีสารสนเทศสาคัญต่อการสนับสนุนการดาเนินการต่อเน่ืองของ

ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศตามท่อี อกแบบไว้อย่างเหมาะสม

178

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์

• ความจาเป็ นสาหรับทักษะท่ีอาศัยความเช่ียวชาญในการใช้ประโยชน์ระบบงานเทคโนโลยี
สารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ ซ่ึงรวมถึงการฝึ กอบรมบุคคลท่ีจะใช้ระบบงานเทคโนโลยี
สารสนเทศ และ

• ความจาเป็ นในการพัฒนาวิธีปฏิบัติท่ีอธิบายถึงวิธีการดาเนินการของระบบงานเทคโนโลยี
สารสนเทศ

(ง) สานักงานอาจยับย้งั เป็นการเฉพาะในการใช้งานหรือยับย้งั คณุ สมบตั ิพิเศษของระบบงานเทคโนโลยี
สารสนเทศจนกว่าจะได้พิจารณาแล้วว่าระบบงานดาเนินการอย่างเหมาะสมและได้รับการอนุมัติ
การใช้งานจากสานักงาน อีกทางเลือกหน่ึง สานักงานอาจกาหนดนโยบายหรือวิธีปฏิบัติถึง
สถานการณ์เม่ือกลุ่มผู้ปฏิบัติงานใช้ ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีสานักงานไม่ได้อนุมัติ
นโยบายหรือวิธีปฏบิ ัติน้ันอาจกาหนดให้กลุ่มผู้ปฏบิ ัติพจิ ารณาว่าระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศมี
ความเหมาะสมท่ีจะใช้ก่อนการนาไปใช้กับงานท่ีให้บริการ ผ่านการพิจารณาเร่ืองต่าง ๆ ตาม
ย่อหน้าท่ี ก100 มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 220 (ปรับปรุง)4 กล่าวถึงหน้าท่คี วามรับผิดชอบ
ของผ้สู อบบญั ชีท่รี ับผิดชอบงานสาหรับทรัพยากรของงาน

ตวั อย่างที่ 6.5-2 ทรพั ยากรทางเทคโนโลยสี ารสนเทศ

ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี
สารสนเทศซึ่งใชใ้ น สารสนเทศซึ่งใชใ้ นการปฏิบตั ิงาน สารสนเทศซึ่งจาเป็ นในการช่วย
ทาใหก้ ารดาเนินงานเกยี่ วกบั
การออกแบบ การนามาใช้ โดยกลุ่มผูป้ ฏิบตั ิงาน
หรือการใชร้ ะบบการบริหาร โปรแกรมประยกุ ตท์ าง
เทคโนโลยสี ารสนเทศมี
คุณภาพ
ประสทิ ธิภาพ

ตวั อยา่ ง ตวั อย่าง ตวั อยา่ ง

• โปรแกรมประยุกตท์ าง • โปรแกรมประยุกตท์ าง • ระบบปฏบิ ัติการและ
เทคโนโลยีสารสนเทศ เทคโนโลยีสารสนเทศท่ใี ช้ ฐานข้อมูลท่สี นบั สนุน
สาหรับการตดิ ตาม จัดทาและรวบรวมเอกสาร โปรแกรมประยุกตท์ าง
ความเป็นอสิ ระและ หลกั ฐานของงาน เทคโนโลยีสารสนเทศท่ใี ช้ใน
การตอบรับงานลกู ค้าและ ระบบการบริหารคุณภาพหรอื
การคงไว้ การปฏบิ ัติงาน

4 มาตรฐานการสอบบญั ชี รหัส 220 (ปรบั ปรุง) ย่อหน้าท่ี 25-28

179

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี
สารสนเทศซึ่งใชใ้ น สารสนเทศซึ่งใชใ้ นการปฏิบตั ิงาน สารสนเทศซึ่งจาเป็ นในการช่วย
ทาใหก้ ารดาเนินงานเกยี่ วกบั
การออกแบบ การนามาใช้ โดยกล่มุ ผูป้ ฏิบตั ิงาน
หรือการใชร้ ะบบการบริหาร โปรแกรมประยุกตท์ าง
เทคโนโลยสี ารสนเทศมี
คุณภาพ
ประสทิ ธิภาพ

• โปรแกรมประยุกตท์ าง • โปรแกรมประยุกต์ทาง • ฮาร์ดแวร์เพ่อื สนบั สนุน
เทคโนโลยีสารสนเทศท่ใี ช้ เทคโนโลยีสารสนเทศท่ใี ช้ การดาเนนิ งานของโปรแกรม
ตดิ ตามระบบการบริหาร สาหรับทรัพยากรทางปัญญา ประยุกตท์ างเทคโนโลยี
คุณภาพ (เช่น โปรแกรมประยุกตท์ าง สารสนเทศ (เช่น ระบบ
เทคโนโลยีสารสนเทศประกอบ เครือข่ายและฮาร์ดแวร์ของ
• โปรแกรมประยุกต์ทาง กบั ค่มู ือนโยบายและวิธกี าร ผ้ใู ช้ ได้แก่ แลป็ ทอ็ ป เป็นต้น)
เทคโนโลยีสารสนเทศ
สาหรับการบนั ทกึ เวลา • โปรแกรมประยุกต์ทาง • ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ
ทางานและติดตาม เทคโนโลยีสารสนเทศท่ถี ูกใช้ เพ่อื จดั การการเข้าถงึ
การบนั ทกึ เวลาทางานของ เป็นเคร่ืองมอื และเทคนคิ แบบ ระบบปฏบิ ัติการและ
บคุ ลากร อตั โนมตั ิ รวมถึงการใช้เอก็ ซ์เซล โปรแกรมประยุกตท์ าง
และแมโครในเอก็ ซเ์ ซล เทคโนโลยีสารสนเทศ (เช่น
• โปรแกรมประยุกต์ทาง รหัสผ่านโปรแกรมประยุกต์)
เทคโนโลยีสารสนเทศเพ่อื
สนบั สนุนการอบรมและ
การประเมินผล
การปฏบิ ตั ิงานของบคุ ลากร

• โปรแกรมประยุกตท์ าง
เทคโนโลยีสารสนเทศ
สาหรับการจดั ทา
งบประมาณ (การวางแผน
และจัดสรรทรัพยากร
ทางการเงนิ )

• โปรแกรมประยุกตท์ าง
เทคโนโลยีสารสนเทศ
สาหรับการเกบ็ รักษาและ
จดั เกบ็ เอกสารหลกั ฐาน

180

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี
สารสนเทศซึ่งใชใ้ น สารสนเทศซึ่งใชใ้ นการปฏิบตั ิงาน สารสนเทศซึ่งจาเป็ นในการช่วย
ทาใหก้ ารดาเนินงานเกยี่ วกบั
การออกแบบ การนามาใช้ โดยกล่มุ ผูป้ ฏิบตั ิงาน
หรือการใชร้ ะบบการบริหาร โปรแกรมประยุกตท์ าง
เทคโนโลยีสารสนเทศมี
คุณภาพ
ประสิทธิภาพ

• โปรแกรมประยุกต์ทาง
เทคโนโลยีสารสนเทศ
สาหรับการบันทกึ และ
ตดิ ตามการปรึกษาหารือ

ท่ีม า : First-Time Implementation Guide, International Standard on Quality Management 1, Quality Management for Firms that Perform Audits or
Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements, September 2021 by the International Auditing and Assurance
Standards Board (IAASB)

ตวั อย่างที่ 6.5-3 สภาพ เหตุการณ์ สถานการณ์ การกระทาการหรือการไม่กระทาการที่เกีย่ วขอ้ งกบั
ทรพั ยากรทางเทคโนโลยี ที่อาจก่อใหเ้ กิดความเสยี่ งดา้ นคุณภาพในองคป์ ระกอบอืน่ มีดงั น้ ี

• กลุ่มผู้ปฏิบัติงานอาจเช่ือถือโปรแกรมประยุกต์ทางเทคโนโลยีสารสนเทศก่อนเวลาอันควรและ
โปรแกรมประยุกต์ทางเทคโนโลยีสารสนเทศน้ันอาจประมวลผลไม่ถูกต้อง ข้อมูลไม่ถูกต้อง หรือท้งั
สองกรณี ซ่ึงอาจก่อให้เกิดความเส่ียงด้านคุณภาพท่ีเก่ียวข้องกับการปฏิบัติงาน โดยเฉพาะการใช้
การสงั เกตและสงสยั เย่ยี งผ้ปู ระกอบวชิ าชพี อย่างเหมาะสม

• การละเมิดความปลอดภัยอาจก่อให้เกิดการเข้าถึงข้อมูลลูกค้าโดยไม่ได้รับอนุญาต ซ่ึงอาจก่อให้เกิด
ความเส่ียงด้านคุณภาพท่ีเก่ียวข้องกับข้อกาหนดทางจรรยาบรรณท่ีเก่ียวข้อง เช่น การละเมิดต่อ
การรักษาความลับของข้อมลู

ทรัพยากรทางเทคโนโลยี: การใช้เคร่ืองมือและเทคนิคแบบอัตโนมัติ (Automated Tools and Techniques
“ATT”) โดยกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ าน

กล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานอาจใช้ ATT ในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ในบางกรณี ATT อาจถูกจัดเตรียมหรือได้รับ
การอนุมัติโดยสานักงาน หรืออาจได้มาโดยกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน ท้ังสองสถานการณ์น้ี สานักงานจาเป็ นต้อง
พิจารณาความเหมาะสมของ ATT ถึงแม้ว่าจะได้รับมาโดยกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ัติงานเป็นการสว่ นตัวกต็ าม ตัวอย่างเช่น

• สานักงานอาจยับย้ังการใช้งาน ATT ท่ีทางกลุ่มผู้ปฏิบัติงานนามาใช้งานภายในทีม จนกว่าจะได้
พิจารณาแล้วว่าโปรแกรมทางานอย่างเหมาะสมและได้รับการอนุมตั ิการใช้งานจากสานักงาน

181

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

• สานักงานควรกาหนดนโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัตถิ ึงสถานการณ์เม่ือกลุ่มผู้ปฏบิ ัติงานใช้ ATT ท่ไี ม่ได้ถูก
อนุมัติโดยสานักงาน เช่น กาหนดให้กลุ่มผู้ปฏิบัติงานต้องประเมินว่า ATT มีความเหมาะสมท่ีจะ
นามาใช้ เช่น ข้อมูลท่ีนาเข้ามีอะไรบ้าง กะบวนการทางานเป็ นอย่างไร ผลลัพธ์ของ ATT บรรลุ
วตั ถุประสงคก์ ารใช้งานหรือไม่ เป็นต้น

6.6 ทรัพยำกรทำงปัญญำ

(ก) ทรัพยากรทางปัญญาประกอบไปด้วยสารสนเทศท่สี านักงานใช้ในการทาให้ระบบการบริหารคุณภาพ
สามารถดาเนินการได้และในการส่งเสริมความสอดคล้องในการปฏบิ ตั ิงาน

ตวั อย่างที่ 6.6-1 ของทรพั ยากรทางปัญญา

นโยบายหรือวิธีปฏิบัติท่ีเป็ นลายลักษณ์อักษร วิธีการ แนวทางธุรกิจหรือประเด็นท่ี
เฉพาะเจาะจง แนวทางการบัญชี เอกสารหลักฐานท่ีเป็ นมาตรฐาน หรือการเข้าถึงแหล่ง
สารสนเทศ (เช่น การสมัครรับข้อมูลเวบ็ ไซต์ท่ีจัดหาสารสนเทศเชิงลึกเก่ียวกับกิจการหรือ
สารสนเทศอ่นื ท่โี ดยท่วั ไปใช้ในการปฏบิ ัตงิ าน)

(ข) ทรัพยากรทางปัญญาอาจจัดให้มีไว้ผ่านทางทรัพยากรทางเทคโนโลยี ตัวอย่างเช่น วิธกี ารของสานกั งาน
อาจถูกรวมไว้ในระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ ซ่ึงอานวยความสะดวกในการวางแผนงานและ
การปฏบิ ตั ิงาน

6.7 กำรใชท้ รัพยำกรทำงเทคโนโลยแี ละทรัพยำกรทำงปัญญำ

สานักงานอาจกาหนดนโยบายหรือวธิ ปี ฏบิ ัติในเร่ืองของการใช้ทรัพยากรทางเทคโนโลยแี ละทรัพยากรทาง
ปัญญา นโยบายหรือวิธปี ฏบิ ัติเหล่าน้นั อาจ
• กาหนดการใช้ ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศบางประเภทหรือทรัพยากรทางปัญญาใน

การปฏบิ ตั ิงาน หรือเก่ยี วข้องกบั ลกั ษณะอ่นื ของงาน เช่น การเกบ็ แฟ้ มงานแบบถาวร
• ระบุคุณสมบัติหรือประสบการณ์ของบุคคลท่ตี ้องใช้ทรัพยากร รวมถึงความจาเป็นของผู้เช่ียวชาญ

หรือการฝึกอบรม ตัวอย่างเช่น สานักงานอาจระบุคุณสมบัติหรือความเช่ียวชาญท่ตี ้องการในการใช้
ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศเพ่ือวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเหตุว่าทักษะท่ีอาศัยความเช่ียวชาญอาจ
จาเป็นในการตคี วามผลลัพธ์
• ระบุหน้าท่ีความรับผิดชอบของผู้สอบบัญชีท่ีรับผิดชอบงานในเร่ืองของการใช้ทรัพยากรทาง
เทคโนโลยีและทรัพยากรทางปัญญา
• กาหนดวิธีการใช้ทรัพยากรทางเทคโนโลยีหรือทรัพยากรทางปัญญา รวมถึงวิธีการของบุคคลใน
การทางานร่วมกันกับระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือวิธีการนาทรัพยากรทางปัญญามา

182

สภาวชิ าชพี บัญชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ถือปฏิบัติ และความพร้อมของการสนับสนุนหรือช่วยเหลือสาหรับการใช้ทรัพยากรทางเทคโนโลยี
หรือทรัพยากรทางปัญญา

6.8 ผใู้ หบ้ ริกำร

(ก) ในบางสถานการณ์ สานักงานอาจใช้ ทรัพยากรท่ีได้ จากผู้ให้ บริการ โดยเฉพาะอย่างย่ิง
ในสถานการณ์เม่ือสานักงานไม่มีสิทธิในการเข้าถึงทรัพยากรภายในได้อย่างเหมาะสม แม้ว่า
สานกั งานอาจใช้ทรัพยากรจากผ้ใู ห้บริการ สานักงานยังคงต้องรับผิดชอบระบบการบริหารคุณภาพน้ัน

ตวั อยา่ งที่ 6.8-1 ทรพั ยากรจากผูใ้ หบ้ ริการ

• การว่าจ้างบคุ ลากรในการปฏบิ ัติกจิ กรรมการตดิ ตามผลหรือการสอบทานคณุ ภาพงาน หรือ
ให้การปรึกษาหารือเก่ยี วกบั ประเดน็ ทางเทคนคิ

• ระบบงานเทคโนโลยสี ารสนเทศเชงิ พาณิชย์ท่ถี ูกใช้ในการปฏบิ ัติงานสอบบญั ชี
• บุคคลท่ปี ฏิบัติงานตามวิธีการในงานของสานักงาน ตัวอย่างเช่น ผู้สอบบัญชีของกิจการ

ภายในกลุ่มจากสานักงานอ่ืนซ่ึงไม่ได้อยู่ภายในเครือข่ายของสานักงาน หรือการว่าจ้าง
บคุ คลในการเข้าร่วมการตรวจนบั สนิ ค้าคงเหลือในพ้นื ท่หี ่างไกล
• ผ้เู ช่ยี วชาญภายนอกของผู้สอบบญั ชีท่สี านกั งานใช้ เพ่ือช่วยกล่มุ ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านในการได้มาซ่ึง
หลักฐานการสอบบัญชี

(ข) ในการระบแุ ละการประเมินความเส่ยี งด้านคุณภาพ สานักงานถูกกาหนดให้ ทาความเข้าใจเก่ยี วกบั
เง่อื นไข เหตกุ ารณ์ สถานการณ์ การกระทาการหรือการไม่กระทาการท่อี าจสง่ ผลในทางตรงข้ามกับ
การบรรลุวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพ ซ่ึงรวมถึงเง่ือนไข เหตุการณ์ สถานการณ์ การกระทาการหรือ
การไม่กระทาการท่เี ก่ยี วข้องกับผู้ให้บริการ ในการทาเช่นน้ัน สานักงานอาจพิจารณาลักษณะของ
ทรัพยากรท่ไี ด้จากผู้ให้บริการ วิธกี ารและขอบเขตของทรัพยากรท่สี านักงานใช้ และลักษณะท่วั ไป
ของผู้ให้บริการท่สี านักงานใช้ (เช่น ความแตกต่างในประเภทของสานักงานบริการทางวิชาชีพอ่นื ท่ใี ช้)
เพ่ือท่จี ะระบแุ ละประเมินความเส่ยี งด้านคุณภาพท่เี ก่ยี วข้องกบั การใช้ทรัพยากรเหล่าน้นั

(ค) ในการพิจารณาว่าทรัพยากรจากผู้ให้บริการมีความเหมาะสมหรือไม่สาหรับการใช้ในระบบ
การบริหารคณุ ภาพของสานักงานหรือในการปฏบิ ัติงานน้ัน สานักงานอาจได้รับสารสนเทศเก่ยี วกบั
ผู้ให้บริการและจานวนของแหล่งท่มี าของทรัพยากรท่ไี ด้ เร่ืองท่สี านักงานอาจใช้ในการพิจารณา
รวมถงึ
• วัตถุประสงค์และความเส่ียงด้านคุณภาพท่ีเก่ียวข้อง ตัวอย่างเช่น ในกรณีของวิธีการจาก
ผู้ให้บริการ ซ่ึงอาจมีความเส่ียงด้านคุณภาพท่เี ก่ียวข้องกับวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพในย่อหน้าท่ี
32(ช) เช่น ความเส่ียงด้ านคุณภาพท่ีผู้ให้ บริการไม่ได้ ปรับปรุงวิธีการเพ่ือสะท้อนถึง
การเปล่ยี นแปลงในมาตรฐานวิชาชีพและข้อกาหนดทางกฎหมายและข้อบังคบั ท่เี ก่ยี วข้อง
183

สภาวิชาชพี บัญชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

• ลักษณะและขอบเขตของทรัพยากร และเง่ือนไขของการบริการ (เช่น ในกรณีท่ีเก่ียวกับ
ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ อาจพิจารณาถึงความถ่ีในการปรับปรุงท่ไี ด้รับ ข้อจากัดของ
การใช้ระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ และวิธีการจัดการของผู้ให้บริการเก่ียวกับการรักษา
ความลับของข้อมลู )

• ขอบเขตของการใช้ทรัพยากรระหว่างสานักงาน วิธีการท่สี านักงานจะนาทรัพยากรมาใช้ และ
ความเหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงค์การใช้งาน

• ขอบเขตของการจัดการทรัพยากรสาหรับสานกั งาน
• การใช้งานของผ้ใู ห้บริการกอ่ นหน้าของสานกั งาน
• ประสบการณข์ องผ้ใู ห้บริการในอุตสาหกรรมและช่ือเสยี งของผ้ใู ห้บริการในตลาด
(ง) สานกั งานอาจมีหน้าท่คี วามรับผิดชอบในการกระทาการเพ่ิมเติมในการใช้ทรัพยากรจากผ้ใู ห้บริการ
เพ่ือท่วี ่าทรัพยากรสามารถทาหน้าท่ีได้อย่างมีประสิทธิผล ตัวอย่างเช่น สานักงานอาจจาเป็นต้อง
ส่อื สารสารสนเทศกับผู้ให้บริการเพ่ือให้ทรัพยากรสามารถทาหน้าท่ไี ด้อย่างมีประสิทธิผล หรือใน
กรณีของระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศ สานักงานอาจจาเป็นต้องมีการสนับสนุนโครงสร้างทาง
เทคโนโลยีสารสนเทศและกระบวนการทางเทคโนโลยีสารสนเทศท่เี หมาะสม

6.9 ตัวอย่ำงเอกสำรทเี่ กีย่ วขอ้ ง

ตัวอย่างเอกสารท่เี ก่ยี วข้องในเร่ืองทรัพยากร มดี งั น้ี
ตวั อยา่ งที่ 6.9.1 Checklist เกยี่ วกบั การดาเนินการสาหรบั พนกั งานใหม่
ตวั อย่างที่ 6.9.2 แบบประเมินการสมั ภาษณใ์ นการรบั พนกั งานใหม่
ตวั อย่างที่ 6.9.3 Checklist เกยี่ วกบั การอบรมเบ้ อื งตน้ สาหรบั พนกั งานใหม่
ตวั อย่างที่ 6.9.4 แบบประวตั ิการฝึ กอบรมและการพฒั นาความรูป้ ระจาปี ของพนกั งานรายบุคคล
ตวั อย่างที่ 6.9.5 รายงานการฝึ กอบรมภายนอกสานกั งานรายคร้งั
ตวั อยา่ งที่ 6.9.6 Checklist การมอบหมายงาน
ตวั อยา่ งที่ 6.9.7 ใบสรปุ การจดั สรรทรพั ยากรบุคคลในแต่ละงาน
ตวั อย่างที่ 6.9.8 บนั ทึกการลงเวลาปฏิบตั ิงาน
ตวั อย่างที่ 6.9.9 แบบประเมนิ ผลการปฏิบตั ิงานพนกั งานแต่ละงาน
ตวั อยา่ งที่ 6.9.10 แบบสรุปผลการประเมินการปฏิบตั ิงานประจาปี รายบุคคล

184

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อยา่ งที่ 6.9.1 Checklist เกยี่ วกบั การดาเนินการสาหรบั พนกั งานใหม่

Checklist เกยี่ วกบั การดาเนินการสาหรบั พนกั งานใหม่

คาอธิบาย
1. Checklist สาหรับพนักงานใหม่น้ีต้องทาให้เสร็จในวันท่พี นักงานใหม่เข้าเร่ิมทางานโดยฝ่ ายทรัพยากร
บคุ คล
2. Checklist สาหรับพนักงานใหม่น้ีต้องถกู เกบ็ เข้าแฟ้ มประวัติส่วนบคุ คล

ชื่อพนกั งาน
วนั ที่เขา้ ทางาน
Checklist จดั ทาโดย

1. เอกสารที่ตอ้ งเก็บเขา้ แฟ้ มส่วนบุคคล

ทาแลว้ ไมเ่ กยี่ วขอ้ ง

  เอกสารประวัติพนักงาน
  เอกสารการทดสอบเข้างาน
  เอกสารการสมั ภาษณแ์ ละการประเมนิ ผล
  เอกสารยนื ยนั ความเป็นอสิ ระ และการรักษาความลบั
  สญั ญาจ้างงาน
  เอกสารประกนั สงั คมของพนกั งาน
  เอกสารประกนั ภยั ของพนกั งาน
  สาเนาหน้าสมดุ บัญชธี นาคารท่มี เี ลขท่บี ญั ชแี ละช่ือพนักงาน
  หนงั สอื ขอความยินยอมในการใช้ข้อมูลของพนกั งาน
  อ่นื ๆ..........................

2. เอกสารทีใ่ หก้ บั พนกั งานใหม่

ทาแลว้ ไม่เกยี่ วขอ้ ง

  ค่มู อื การควบคมุ คุณภาพสานกั งาน

  ค่มู อื การบัญชีและการสอบบญั ชขี องสานกั งาน
 
 ค่มู ือพนกั งาน
อ่นื ๆ ..........................

185

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์

ตวั อย่างที่ 6.9.1 Checklist เกยี่ วกบั การดาเนนิ การสาหรบั พนกั งานใหม่ (ต่อ)

3. อื่นๆ ไมเ่ กยี่ วขอ้ ง

ทาแลว้  บัตรพนกั งาน / บตั รเข้าออกสานกั งาน

  E-Mail Address สานกั งานของพนกั งาน
  คอมพิวเตอร์พกพา
 
  แนะนาผงั องคก์ ร

  แนะนาการใช้โทรศพั ทแ์ ละเบอร์โทรติดต่อพนักงานในสานกั งาน
  แนะนาการใช้เคร่ืองถ่ายเอกสาร โทรสาร และอุปกรณส์ านักงานอ่นื
  แนะนาห้องสมุดของสานกั งาน

  แนะนาพนักงานใหม่กบั ฝ่ ายอ่นื ๆ

 การปฐมนิเทศ

 อ่นื ๆ ..........................

186

สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถัมภ์

ตวั อยา่ งที่ 6.9.2 แบบประเมินการสมั ภาษณใ์ นการรบั พนกั งานใหม่
แบบประเมนิ การสมั ภาษณพ์ นกั งาน

ส่วนที่ 1

ชือ่ ผูส้ มคั ร
ตาแหน่งที่สมคั ร
เงินเดือนที่คาดหวงั
วนั ที่สมั ภาษณ์
ผูส้ มั ภาษณ์

คาถามในการสมั ภาษณ์

คาถาม คาตอบ

คาถามจากผูส้ มั ภาษณ์

1. ประวัตกิ ารศกึ ษา ปริญญาตรี เกรดท่ไี ด้รับ 1.

2. ประวตั ิครอบครัว ทาอาชีพอะไร ครอบครัว 2.

สนบั สนุนอาชีพ วชิ าชพี สอบบญั ชี หรือไม่

3. การอบรมและความร้พู ิเศษท่ไี ด้รับเพ่ิมเติมใน 3.

ระหว่างศกึ ษา หรือการทางานท่ผี ่านมา

4. กจิ กรรมทางสังคม มี/ไม่มี ถ้ามีทาอะไรบ้าง 4.

5. เคยฝึกงานหรือทางานท่ไี หน ได้ความร้แู ละ 5.

ประสบการณ์อะไรบ้าง

6. ให้เล่าวิธกี ารเรียนหนังสอื และการเตรียมตัวสอบ 6.

7. ทดสอบความร้วู ชิ าการ 7.

• การคานวณต้นทุนสนิ ค้าคงเหลือมวี ธิ อี ะไรบ้าง

• ทาไมการสอบบัญชจึ ึงต้องมีการเข้าไปร่วม

สงั เกตการณ์การตรวจนบั สนิ ค้าคงเหลือ /

สนิ ทรัพย์ถาวร
• การสง่ จดหมายยนื ยนั ยอดเงินฝากธนาคาร

ของลกู ค้าสอบบัญชีทาเพ่อื อะไร
• ....................................
• ..................................

187

สภาวิชาชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์

ตวั อยา่ งที่ 6.9.2 แบบประเมินการสมั ภาษณใ์ นการรบั พนกั งานใหม่ (ต่อ)

คาถามเพมิ่ เติม (เลือกใชต้ ามความเหมาะสม)

1. คุณคิดว่าคุณจะได้รับประโยชน์อะไรจากการทางาน 1.

ด้านการสอบบญั ชี

2. คุณจะสามารถแบ่งเวลาการทางานและเวลาส่วนตัว 2.

ได้อย่างไร

3. คุณควรจะมีทักษะอะไรบ้างในการติดต่อกับลูกค้า 3.

ของสานักงาน

4. คณุ มคี วามรู้ความสามารถในด้าน ภาษาต่างประเทศ 4.

คอมพิวเตอร์หรือไม่

5. 5.

6. 6.

7. 7.

8. 8.

การประเมิน (โปรดเลอื กโดยทาเครื่องหมาย √ ในช่องทีเ่ ลือก)

ระดบั คะแนน (จาก 1-6)

1 น้อยท่สี ดุ 4 ปานกลาง

2 น้อยมาก 5 มาก

3 น้อย 6 มากท่สี ดุ

หวั ขอ้ การประเมนิ 12345 6

ดา้ นการศึกษา ผ้สู มัครมกี ารศึกษาเหมาะสมกบั ตาแหน่ง

ดา้ นประสบการณ์ ผ้สู มัครมปี ระสบการณ์ และมคี วามสามารถ

เหมาะสมกบั ตาแหน่ง

ดา้ นบุคลกิ ภาพ ผ้สู มัครมีบคุ ลกิ ภาพท่เี หมาะสมกบั สานกั งาน สภุ าพ

สขุ มุ บคุ ลกิ ดูดี เป็นผู้ใหญ่

ดา้ นวุฒิภาวะและ ผ้สู มัครแสดงให้เหน็ ถงึ ความมีวุฒิภาวะและดุลย

ดุลยพินจิ พนิ จิ ในการตอบคาถาม

มีปฏิภาณไหวพริบ ความฉลาด ร้จู ักคดิ วิเคราะห์ แยกแยะ และ

สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้

การสือ่ สาร ผ้สู มัครแสดงให้เหน็ ถงึ ความสามารถในการส่อื สาร

188