JANDARMA GENEL KOM GYS SINAVI KİTABI

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI

GÖREVDE YÜKSELME SINAVI
Konu Anlatımlı

Çözümlü Soru Bankası

Ankara -2022

1

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Büro Memur-Sen Adına Sahibi
Yusuf YAZGAN
Genel Başkan

Genel Yayın Yönetmeni
Mustafa KAHRAMAN
Genel Başkan Yardımcısı

Yayın Kurulu
Ahmet KIZIL
Fatih ACAR
Halil KÜÇÜKDEVLET
Abdullah KOYUNCU
Kaan ÇETİNBAŞ
Mustafa KAHRAMAN

Editör/Yazar
Hizmet Hazırlama Basım, Yayın AR-GE sorumlusu

Orhan DOĞAN

Nisan -2022

Tüm hakları Büro Memur Sen’e aittir. Büro Memur Sendikasının izni alınmadan kısmen veya
tamamen çoğaltılması veya farklı biçimlere çevrilmesi yasaktır.

BÜRO MEMUR-SEN GENEL MERKEZİ
Zübeyde Hanım Mh. Sebze Bahçeleri Cd. No:86 Kat:7 06400 Altındağ/Ankara

Tel : 0 (312) 230 11 39-42 | Fax : 0 (312) 230 11 45
E-posta: [email protected] |
www.buromemursen.org.tr

2

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Ne diyordu şair:
“Tohum saç, bitmezse toprak utansın!
Hedefe varmayan mızrak utansın
Hey gidi küheylan, koşmana bak sen;
Çatlarsan doğuran kısrak utansın!
Ustada kalırsa bu öksüz yapı;
Onu sürdürmeyen çırak utansın!”

İşte bizler; 25 yıl önce toprağa bereketli tohum saçan Ustaların inşa ettiği yapıyı
öksüz bırakmayacak ve yarınlara taşıyacak medeniyet çalışanlarıyız.

1995 yılında faaliyete başlayan Büro Memur-Sen olarak, kurulduğumuz günden bu
yana hak ve adalet merkezli çalışmalar yürüttük. Kamu görevlilerinin hakları için verdiğimiz
mücadelenin yanı sıra üyelerimizin kariyer ve kişisel gelişim hedefleri doğrultusunda onlara
destek sunmayı bir görev bildik.

Çalışanların görevde yükselmelerini, kariyerlerini ve hemen her konuda
uzmanlaşmalarını asıl hedef olarak belirleyen sendikamızın bugünlere gelmesinde emeği
geçen tüm kurucularımıza, Şube Başkanlarımıza, İl Başkanlarımıza ve asıl kahramanlar olan
üyelerimize teşekkürlerimi sunuyorum.

Jandarma Genel Komutanlığı Görevde Yükselme Sınavı Çözümlü Konu Anlatımlı Soru
Bankası isimli kitabı hazırlayan ekibe ve projeyi yürüten Genel Merkez Yönetim Kurulu
Üyelerimize, katkı sunan herkese emeklerinden dolayı teşekkür ediyor saygılarımı
sunuyorum.

Sınava hazırlanan tüm üyelerimize başarı dileklerimle…
Yusuf YAZGAN
Genel Başkanı

3

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

İÇİNDEKİLER Sayfa

1-T.C.Anayasası ……………………………………………………………………………….. 5
Çözümlü Testler …………………………………………………………………………………. 7
2-İnkılap Tarihi………………………………………………………………………………….. 205
Çözümlü Testler…………………………………………………………………………………. 241
3-Türkçe…………………………………………………………………………………………… 285
4-657 Sayılı Delet Memurları Kanunu ……………………………………………… 328
Çözümlü Testler…………………………………………………………………………… 398

5-4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu…………………………………………………… 483

Çözümlü Testler…………………………………………………………………………………………. 489

6-3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun…………………………. 507

Çözümlü Testler……………………………………………………………………………………………… 509

7.4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kn 518

Çözümlü Testler…………………………………………………………………………………………………… 524

8.6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu………………………………………………….540

Çözümlü Testler ………………………………………………………………………………………………………554

9.4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu……………… .563

Çözümlü Testler………………………………………………………………………………………………….. 585

10.Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik………. 597

Çözümlü Testler……………………………………………………………………………………………… 618

11.7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararnamenin Kabul edilmesine Dair Kanun………………………………………………….. 650

Çözümlü Testler………………………………………………………………………………………………. 676

12.2803 Sayılı Jandarma Teşkilat. Görev ve Yetkileri Kanunu……………………….. 692

Çözümlü Testler……………………………………………………………………………………………… 714

13.Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracatları Hakkında Yönetmelik……………… 728

Çözümlü Testler…………………………………………………………….............................. 730

4

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Büro Memur-Sen kullanmaya yetkili kılınan hiçbir kişi ve
kuruluşun, bu Anayasada gösterilen
BAŞLANGIÇ hürriyetçi demokrasi ve bunun icaplarıyla
belirlenmiş hukuk düzeni dışına
BİRİNCİ KISIM çıkamayacağı;
GENEL ESASLAR
I.Devletin Şekli Kuvvetler ayrımının, Devlet
organları arasında üstünlük sıralaması
II. Cumhuriyetin nitelikleri anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki ve
görevlerinin kullanılmasından ibaret ve
III.Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, bununla sınırlı medeni bir işbölümü ve
milli marşı ve başkenti işbirliği olduğu ve üstünlüğün ancak
Anayasa ve kanunlarda bulunduğu;
IV. Değiştirilemeyecek hükümler
Hiçbir faaliyetin Türk milli
V. Devletin temel amaç ve görevleri menfaatlerinin, Türk varlığının, Devleti ve
ülkesiyle bölünmezliği esasının, Türklüğün
VI. Egemenlik tarihi ve manevi değerlerinin, Atatürk
milliyetçiliği, ilke ve inkılapları ve
VII. Yasama yetkisi medeniyetçiliğinin karşısında korunma
göremeyeceği ve laiklik ilkesinin gereği
VIII.Yürütme yetkisi ve görevi olarak kutsal din duygularının, Devlet
işlerine ve politikaya kesinlikle
IX. Yargı yetkisi karıştırılamayacağı;

X. Kanun önünde eşitlik Her Türk vatandaşının bu
Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden
XI. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü eşitlik ve sosyal adalet gereklerince
yararlanarak milli kültür, medeniyet ve
BAŞLANGIÇ hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat
Türk Vatanı ve Milletinin ebedi sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu
varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez yönde geliştirme hak ve yetkisine
bütünlüğünü belirleyen bu Anayasa, doğuştan sahip olduğu;
Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, ölümsüz
önder ve eşsiz kahraman Atatürk’ün Topluca Türk vatandaşlarının milli
belirlediği milliyetçilik anlayışı ve onun gurur ve iftiharlarda, milli sevinç ve
inkılap ve ilkeleri doğrultusunda; kederlerde, milli varlığa karşı hak ve
Dünya milletleri ailesinin eşit ödevlerde, nimet ve külfetlerde ve millet
haklara sahip şerefli bir üyesi olarak, hayatının her türlü tecellisinde ortak
Türkiye Cumhuriyetinin ebedi varlığı, olduğu, birbirinin hak ve hürriyetlerine
refahı, maddi ve manevi mutluluğu ile kesin saygı, karşılıklı içten sevgi ve
çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi kardeşlik duygularıyla ve "Yurtta sulh,
yönünde; cihanda sulh" arzu ve inancı içinde,
Millet iradesinin mutlak üstünlüğü, huzurlu bir hayat talebine hakları
egemenliğin kayıtsız şartsız Türk Milletine bulunduğu;
ait olduğu ve bunu millet adına
FİKİR, İNANÇ VE KARARIYLA
anlaşılmak, sözüne ve ruhuna bu yönde
saygı ve mutlak sadakatle yorumlanıp
uygulanmak üzere.

5

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

TÜRK MİLLETİ TARAFINDAN, Büro Memur-Sen manevi varlığının gelişmesi için gerekli
demokrasiye aşık Türk evlatlarının vatan şartları hazırlamaya çalışmaktır.
ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunur. VI. Egemenlik:-Madde 6
Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.
BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR Türk Milleti, egemenliğini,
I. Devletin şekli: Madde 1 Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili
Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. organları eliyle kullanır.

II.Cumhuriyetin nitelikleri:-Madde 2 Egemenliğin kullanılması, hiçbir
Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa
milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ
insan haklarına saygılı, Atatürk kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet
milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen yetkisi kullanamaz.
temel ilkelere dayanan, demokratik, laik
ve sosyal bir hukuk Devletidir. VII. Yasama yetkisi:-Madde 7
Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye
III. Devletin bütünlüğü, Resmî dili, Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki
bayrağı, milli marşı ve başkenti :Madde 3 devredilemez
Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle
bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. ÖRNEK SORU:1
1982 Anayasasına göre aşağıdakilerden
Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, hangisi Cumhuriyetin niteliklerinden birisi
beyaz ay yıldızlı al bayraktır. değildir?

Milli marşı "İstiklal Marşı"dır. A)Atatürk milliyetçiliğine bağlı
Başkenti Ankara'dır. B)Demokratik bir devlet olduğu
C)Laik bir devlet olduğu
IV.Değiştirilemeyecek hükümler:Madde D)Federal bir devlet olduğu
4 – Anayasanın 1 inci maddesindeki E) Hukuk devleti olduğu
Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu
hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki ÇÖZÜM: D
Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru,
hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde,
teklif edilemez. insan haklarına saygılı, Atatürk
milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen
V. Devletin temel amaç ve görevleri: temel ilkelere dayanan, demokratik, laik
Madde 5 – Devletin temel amaç ve ve sosyal bir hukuk Devletidir. Doğru
görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve cevap D seçeneğidir.
bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini,
Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, VIII. Yürütme yetkisi ve görevi:Madde 8 –
kişilerin ve toplumun refah, huzur ve Yürütme yetkisi ve görevi,
mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve
ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine
adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette getirilir.
sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal
engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve

6

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

IX. Yargı yetkisi:Madde 9 Büro Memur-Sen ÇÖZÜM: A
Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve Yasama görevi TBMM, yürütme yetkisi ise
tarafsız mahkemelerce kullanılır. Cumhurbaşkanı tarafından yerine getirilir.
X. Kanun önünde eşitlik:-Madde 10 Doğru cevap A seçeneğidir.
Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi
düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve İKİNCİ KISIM
benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin Temel Haklar ve Ödevler
kanun önünde eşittir.
(Ek fıkra: 7/5/2004-5170/1 md.)Kadınlar BİRİNCİ BÖLÜM
ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu Genel Hükümler
eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla I-Temel hak ve hürriyetlerin niteliği
yükümlüdür. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/1 II. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması
md.) Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik III. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye
ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. kullanılamaması
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/1 md.) Çocuklar, IV Temel hak ve hürriyetlerin
yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife kullanılmasının durdurulması
şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve V. Yabancıların durumu
gaziler için alınacak tedbirler eşitlik
ilkesine aykırı sayılmaz. İKİNCİ KISIM
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER
imtiyaz tanınamaz.
BİRİNCİ BÖLÜM
Devlet organları ve idare Genel Hükümler
makamları bütün işlemlerinde kanun
önünde eşitlik ilkesine uygun olarak I. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği
hareket etmek zorundadırlar. Madde 12 – Herkes, kişiliğine bağlı,
XI.Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü:- dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez
Madde 11 temel hak ve hürriyetlere sahiptir.
Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma,
yargı organlarını, idare makamlarını ve ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve
diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel sorumluluklarını da ihtiva eder.
hukuk kurallarıdır.

Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.

ÖRNEK SORU:2

1982 Anayasasına göre yasama ve
yürütme görevi aşağıdakilerden hangisi
tarafından yerine getirilir?

Yasama Yürütme
A) TBMM Cumhurbaşkanlığı
B) Bakanlar TBMM
C) TBMM Bakanlar
D) Mahkemeler TBMM
E) TBMM Mahkemeler

7

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

II. Temel hak ve hürriyetlerin yaşama hakkına, maddi ve manevi
sınırlanması: Madde 13 – (Değişik: varlığının bütünlüğüne dokunulamaz;
3/10/2001-4709/2 md.) kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini
açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan
Temel hak ve hürriyetler, özlerine dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe
dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı
maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu
olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sayılamaz.
sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve V. Yabancıların durumu:-Madde 16
ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve
lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için,
ilkesine aykırı olamaz. milletlerarası hukuka uygun olarak
kanunla sınırlanabilir.

III. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye
kullanılamaması:-Madde 14 – (Değişik:
3/10/2001-4709/3 md.) ÖRNEK SORU:3
I-Dokunulmaz
Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden II-Devredilemez
hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle III-Vazgeçilmez
bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan 1982 Anayasasına göre temel hak ve
haklarına dayanan demokratik ve lâik hürriyetlerin niteliği ile ilgili olarak
Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı yukarıdaki numaralı cümlelerde
Büro Memur-Sen verilenlerin hangisi veya hangileri
amaçlayan faaliyetler biçiminde doğrudur?
kullanılamaz.

Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete A)Yalnız I
veya kişilere, Anayasayla tanınan temel B)Yalnız II
hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya C)Yalnız III
Anayasada belirtilenden daha geniş D)I-II
şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir E) I-II-III
faaliyette bulunmayı mümkün kılacak
şekilde yorumlanamaz.
ÇÖZÜM: E
Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar Herkes, kişiliğine bağlı,
hakkında uygulanacak müeyyideler,
kanunla düzenlenir. dokunulmaz,devredilmez, vazgeçilmez
temel hak vehürriyetlere sahip r. Doğru
cevap Eseçeneğidir.
IV-Temel hak ve hürriyetlerin
kullanılmasının durdurulması:Madde 15 ÖRNEK SORU:4
1982 Anayasasına göretemel hak ve
Savaş, seferberlik veya olağanüstü hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası
hallerde, milletlerarası hukuktan doğan hukuka uygun olarak aşağıdakilerden
yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, hangisi ile sınırlanabilir?
durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve
hürriyetlerin kullanılması kısmen veya A)Milletlerarası Antlaşmayla
tamamen durdurulabilir veya bunlar için B)Anayasayla
Anayasada öngörülen güvencelere aykırı C)Kanunla
tedbirler alınabilir. D)Cumhurbaşkanı Kararıyla
E) Cumhurbaşkanı Kararnamesiyle
Birinci fıkrada belirlenen durumlarda da,
savaş hukukuna uygun fiiller sonucu
meydana gelen ölümler dışında, kişinin

8

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÇÖZÜM: C Büro Memur-Sen yararlanma hakkı
Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için,
milletlerarası hukuka uygun olarak E. Düzeltme ve cevap hakkı
kanunla sınırlanabilir.Doğru cevap C
seçeneğidir. XI. Toplantı hak ve hürriyetleri

İKİNCİ BÖLÜM A. Dernek kurma hürriyeti
KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ
B. Toplantı ve gösteri yürüyüşü
İKİNCİ BÖLÜM düzenleme hakkı

Kişinin Hakları ve Ödevleri XII. Mülkiyet hakkı

I.Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi XIII. Hakların korunması ile ilgili
varlığı hükümler

II. Zorla çalıştırma yasağı A. Hak arama hürriyeti

III. Kişi hürriyeti ve güvenliği B. Kanunî hâkim güvencesi

IV. Özel hayatın gizliliği ve korunması C. Suç ve cezalara ilişkin esaslar

A. Özel hayatın gizliliği XIV. İspat hakkı
B. Konut dokunulmazlığı
XV. Temel hak ve hürriyetlerin
C. Haberleşme hürriyeti korunması

V. Yerleşme ve seyahat hürriyeti

VI. Din ve vicdan hürriyeti

VII. Düşünce ve kanaat hürriyeti

VIII. Düşünceyi açıklama ve yayma
hürriyeti

IX. Bilim ve sanat hürriyeti

X. Basın ve yayımla ilgili hükümler

A. Basın hürriyeti

B. Süreli ve süresiz yayın hakkı

C. Basın araçlarının korunması

D. Kamu tüzelkişilerinin elindeki basın
dışı kitle haberleşme araçlarından

9

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER

KİŞİNİN HAK VE Büro Memur-SenSOSYAL VE SİYASİ HAK VE
HÜRRİYETLERİ EKONOMİK HAKLAR HÜRRİYETLER

• Kişinin dokunulmazlığı, • Ailenin korunması ve • Türk vatandaşlığı
maddi ve manevi varlığı çocuk hakları • Seçme, seçilme ve

• Zorla çalıştırma yasağı • Eğitim ve öğrenim hakkı siyasi faaliyette
• Kişi hürriyeti ve güvenliği ve ödevi bulunma hakları
• Özel hayatın gizliliği ve • Kamu hizmetlerine
• Kamu yararı girme hakkı
korunması • Çalışma ve sözleşme • Vatan hizmeti
• Yerleşme ve seyahat • Dilekçe, bilgi edinme
hürriyeti ve kamu denetçisine
hürriyeti • Toplu iş sözleşmesi, grev başvurma hakkı
• Din ve vicdan hürriyeti
• Düşünce ve kanaat hakkı ve lokavt
• Ücrette adalet
hürriyeti
• Düşünceyi açıklama ve sağlanması
• Sağlık, çevre ve konut
yayma hürriyeti • Gençlik ve spor
• Bilim ve sanat hürriyeti • Sosyal güvenlik hakları
• Basın ve yayım hürriyeti • Tarih, kültür ve tabiat
• Toplantı hak ve hürriyetleri
• Mülkiyet hakkı varlıklarının korunması
• Hak arama hürriyeti • Sanatın ve sanatçının
• İspat hakkı
korunması

10

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

İKİNCİ BÖLÜM Büro Memur-Sen kanunda öngörülen bir yükümlülüğün
Kişinin Hakları ve Ödevleri gereği olarak ilgilinin yakalanması veya
I. Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi tutuklanması; bir küçüğün gözetim altında
varlığıMadde 17 ıslahı veya yetkili merci önüne çıkarılması
için verilen bir kararın yerine getirilmesi;
Herkes, yaşama, maddi ve manevi toplum için tehlike teşkil eden bir akıl
varlığını koruma ve geliştirme hakkına hastası, uyuşturucu madde veya alkol
sahiptir. tutkunu, bir serseri veya hastalık
yayabilecek bir kişinin bir müessesede
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı tedavi, eğitim veya ıslahı için kanunda
haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne belirtilen esaslara uygun olarak alınan
dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tedbirin yerine getirilmesi; usulüne aykırı
tıbbi deneylere tabi tutulamaz. şekilde ülkeye girmek isteyen veya giren, ya
da hakkında sınır dışı etme yahut geri
Kimseye işkence ve eziyet verme kararı verilen bir kişinin yakalanması
yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle veya tutuklanması; halleri dışında kimse
bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye hürriyetinden yoksun bırakılamaz.
tabi tutulamaz.
meşru müdafaa hali, yakalama ve Suçluluğu hakkında kuvvetli belirti
tutuklama kararlarının yerine getirilmesi, bulunan kişiler, ancak kaçmalarını, delillerin
bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının yokedilmesini veya değiştirilmesini
önlenmesi, bir ayaklanma veya isyanın önlemek maksadıyla veya bunlar gibi
bastırılması veya olağanüstü hallerde yetkili tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda
merciin verdiği emirlerin uygulanması gösterilen diğer hallerde hakim kararıyla
sırasında silah kullanılmasına kanunun tutuklanabilir. Hakim kararı olmadan
cevaz verdiği zorunlu durumlarda meydana yakalama, ancak suçüstü halinde veya
gelen öldürme fiilleri, birinci fıkra hükmü gecikmesinde sakınca bulunan hallerde
dışındadır. yapılabilir; bunun şartlarını kanun gösterir.

II. Zorla çalıştırma yasağı: Madde 18 Yakalanan veya tutuklanan kişilere,
Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yakalama veya tutuklama sebepleri ve
yasaktır. haklarındaki iddialar herhalde yazılı ve
Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek bunun hemen mümkün olmaması halinde
üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri sözlü olarak derhal, toplu suçlarda en geç
içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hallerde hakim huzuruna çıkarılıncaya kadar
vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke bildirilir.
ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda
öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki (Değişik birinci cümle: 3/10/2001-4709/4
beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma md.) Yakalanan veya tutuklanan kişi,
sayılmaz. tutulma yerine en yakın mahkemeye
gönderilmesi için gerekli süre hariç en
III. Kişi hürriyeti ve güvenliği:-Madde 19 geçkırksekiz saat ve toplu olarak işlenen
Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine suçlarda en çokdört gün içinde hâkim
önüne çıkarılır. Kimse, bu süreler geçtikten
sahiptir. sonra hakim kararı olmaksızın
Şekil ve şartları kanunda gösterilen: hürriyetinden yoksun bırakılamaz. Bu
süreler olağanüstü hal ve savaş hallerinde
Mahkemelerce verilmiş hürriyeti kısıtlayıcı uzatılabilir.
cezaların ve güvenlik tedbirlerinin yerine
getirilmesi; bir mahkeme kararının veya

11

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

(Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/4 md.) Büro Memur-Sen ÖRNEK SORU: 5
Kişinin yakalandığı veya tutuklandığı, I-Angarya yasaktır (Yerleşme ve seyahat
yakınlarına derhal bildirilir. hürriyeti )
II- Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine
Tutuklanan kişilerin, makul süre sahiptir.(Kişi hürriyeti ve güvenliği)
içinde yargılanmayı ve soruşturma veya III- Herkes, yaşama, maddi ve manevi
kovuşturma sırasında serbest bırakılmayı varlığını koruma ve geliştirme hakkına
isteme hakları vardır. Serbest bırakılma sahiptir.(Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve
ilgilinin yargılama süresince duruşmada manevi varlığı)
hazır bulunmasını veya hükmün yerine IV-Kimsenin konutuna dokunulamaz.(Konut
getirilmesini sağlamak için bir güvenceye Dokunulmazlığı)
bağlanabilir. V-Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir
(Haberleşme Hürriyeti)
Her ne sebeple olursa olsun,
hürriyeti kısıtlanan kişi, kısa sürede durumu 1982 Anayasasının kişinin hakları ve
hakkında karar verilmesini ve bu ödevleri ile ilgili olarak yukarıdaki
kısıtlamanın kanuna aykırılığı halinde numaralı cümlelerde parantez içinde
hemen serbest bırakılmasını sağlamak yanlış açıklama yapılan kişi hak ve ödevi
amacıyla yetkili bir yargı merciine aşağıdakilerden hangisidir?
başvurma hakkına sahiptir.
A)I
(Değişik: 3/10/2001-4709/4 md.) Bu B)II
esaslar dışında bir işleme tâbi tutulan C)III
kişilerin uğradıkları zarar, tazminat D)IV
hukukunun genel prensiplerine göre, E)V
Devletçe ödenir.
ÇÖZÜM: A
II. Zorla çalıştırma yasağı:-Madde 18

Hiç kimse zorla çalıştırılamaz.
Angarya yasaktır. Doğru cevap A
seçeneğidir.

12

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÖRNEK SORU:6 konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört
Yakalanan veya tutuklanan kişi, tutulma saat içinde görevli hâkimin onayına
yerine en yakın mahkemeye gönderilmesi sunulur. Hâkim, kararını el koymadan
için gerekli süre hariç en geç (……..) saat ve itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi
toplu olarak işlenen suçlarda en çok halde, el koyma kendiliğinden kalkar.
(…....)gün içinde hâkim önüne çıkarılır. (Ek fıkra: 7/5/2010-5982/2 md.) Herkes,
1982 Anayasasına göre yukarıdaki boşluğa kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını
gelebilecek en uygun ifade isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin
aşağıdakilerden hangisidir? kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında
bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların
A)24 4 düzeltilmesini veya silinmesini talep etme
B)36 4 ve amaçları doğrultusunda kullanılıp
C)48 4 kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar.
D)72 4 Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen
E) 86 4 hallerde veya kişinin açık rızasıyla
işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına
ÇÖZÜM: C ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.

Yakalanan veya tutuklanan kişilere, Büro Memur-Sen B. Konut dokunulmazlığı:-Madde 21
yakalama veya tutuklama sebepleri ve (Değişik: 3/10/2001-4709/6 md.)
haklarındaki iddialar herhalde yazılı ve
bunun hemen mümkün olmaması halinde Kimsenin konutuna dokunulamaz.
sözlü olarak derhal, toplu suçlarda en geç Millî güvenlik, kamu düzeni, suç
hakim huzuruna çıkarılıncaya kadar işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve
bildirilir. Doğru cevap C seçeneğidir. genel ahlâkın korunması veya başkalarının
hak ve özgürlüklerinin korunması
IV. Özel hayatın gizliliği ve korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı
olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı
A. Özel hayatın gizliliği:-Madde 20 olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de
Herkes, özel hayatına ve aile kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri
hayatına saygı gösterilmesini isteme bulunmadıkça; kimsenin konutuna
hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile girilemez, arama yapılamaz ve buradaki
hayatının gizliliğine dokunulamaz. (Mülga eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı
üçüncü cümle: 3/10/2001-4709/5 md.) yirmidört saat içinde görevli hâkimin
onayına sunulur. Hâkim, kararını el
(Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/5 md.) koymadan itibaren kırksekiz saat içinde
Millî güvenlik, kamu düzeni, suç açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden
işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve kalkar.
genel ahlâkın korunması veya başkalarının
hak ve özgürlüklerinin korunması C. Haberleşme hürriyeti:Madde 22 –
sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı (Değişik: 3/10/2001-4709/7 md.)
olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı
olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak Herkes, haberleşme hürriyetine
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.
kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri
bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları Millî güvenlik, kamu düzeni, suç
ve eşyası aranamaz ve bunlara el işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve
genel ahlâkın korunması veya başkalarının

13

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

hak ve özgürlüklerinin korunması Din ve ahlak eğitim ve öğretimi
sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı Devletin gözetim ve denetimi altında
olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı yapılır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve
olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak ortaöğretim kurumlarında okutulan
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun
kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak,
bulunmadıkça; haberleşme engellenemez kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de
ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kanuni temsilcisinin talebine bağlıdır.
kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin
onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz Kimse, Devletin sosyal, ekonomik,
saat içinde açıklar; aksi halde, karar siyasi veya hukuki temel düzenini kısmen
kendiliğinden kalkar. de olsa, din kurallarına dayandırma veya
siyasi veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama
İstisnaların uygulanacağı kamu amacıyla her ne suretle olursa olsun dini
kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir. veya din duygularını yahut dince kutsal
V. Yerleşme ve seyahat hürriyeti: Madde sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye
23 – Herkes, yerleşme ve seyahat kullanamaz.
hürriyetine sahiptir.
Büro Memur-Sen VII. Düşünce ve kanaat hürriyeti
Yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini
önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi Madde 25 – Herkes, düşünce ve kanaat
sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi hürriyetine sahiptir.
gerçekleştirmek ve kamu mallarını
korumak; Her ne sebep ve amaçla olursa
olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini
Seyahat hürriyeti, suç soruşturma açıklamaya zorlanamaz; düşünce kanaatleri
ve kovuşturması sebebiyle ve suç sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.
işlenmesini önlemek;
Amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir. VIII. Düşünceyi açıklama ve yayma
(Değişik fıkra: 7/5/2010-5982/3 md.) hürriyeti
Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti,
ancak suç soruşturması veya kovuşturması Madde 26 – Herkes, düşünce ve
sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka
sınırlanabilir. yollarla tek başına veya toplu olarak
açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu
Vatandaş sınır dışı edilemez ve hürriyet Resmî makamların müdahalesi
yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz. olmaksızın haber veya fikir almak ya da
vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra
VI. Din ve vicdan hürriyeti:-Madde 24 hükmü, radyo, televizyon, sinema veya
Herkes, vicdan, dini inanç ve kanaat benzeri yollarla yapılan yayımların izin
sistemine bağlanmasına engel değildir.
hürriyetine sahiptir.
14 üncü madde hükümlerine aykırı Bu hürriyetlerin kullanılması, millî güvenlik,
olmamak şartıyla ibadet, dini ayin ve kamu düzeni, kamu güvenliği,
törenler serbesttir. Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin

Kimse, ibadete, dini ayin ve ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün
törenlere katılmaya, dini inanç ve korunması, suçların önlenmesi, suçluların
kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dini cezalandırılması, Devlet sırrı olarak
inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz usulünce belirtilmiş bilgilerin
ve suçlanamaz. açıklanmaması, başkalarının şöhret veya
haklarının, özel ve aile hayatlarının yahut

14

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

kanunun öngördüğü meslek sırlarının türlü haber veya yazıyı, yazanlar veya
korunması veya yargılama görevinin bastıranlar veya aynı amaçla, basanlar,
gereğine uygun olarak yerine getirilmesi başkasına verenler, bu suçlara ait kanun
amaçlarıyla sınırlanabilir. hükümleri uyarınca sorumlu olurlar. Tedbir
(Mülga fıkra: 3/10/2001-4709/9 md.) yolu ile dağıtım hakim kararıyle;
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de
Haber ve düşünceleri yayma kanunun açıkça yetkili kıldığı merciin
araçlarının kullanılmasına ilişkin düzenleyici emriyle önlenebilir. Dağıtımı önleyen yetkili
hükümler, bunların yayımını engellememek merci, bu kararını en geçyirmidört saat
kaydıyla, düşünceyi açıklama ve yayma içinde yetkili hakime bildirir. Yetkili hakim
hürriyetinin sınırlanması sayılmaz. bu kararı en geçkırksekiz saat içinde
onaylamazsa, dağıtımı önleme kararı
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/9 md.) hükümsüz sayılır.
Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin
kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve Yargılama görevinin amacına uygun
usuller kanunla düzenlenir. olarak yerine getirilmesi için, kanunla
belirtilecek sınırlar içinde, hakim tarafından
IX. Bilim ve sanat hürriyeti verilen kararlar saklı kalmak üzere, olaylar
hakkında yayım yasağı konamaz.
Madde 27 – Herkes, bilim ve sanatı
serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, Süreli veya süresiz yayınlar,
yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma kanunun gösterdiği suçların soruşturma
hakkına sahiptir. veya kovuşturmasına geçilmiş olması
Büro Memur-Sen hallerinde hakim kararıyla; Devletin ülkesi
Yayma hakkı, Anayasanın 1 inci, 2 nci ve 3 ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli
üncü maddeleri hükümlerinin güvenliğin, kamu düzeninin, genel ahlakın
değiştirilmesini sağlamak amacıyla korunması ve suçların önlenmesi
kullanılamaz. bakımından gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde de kanunun açıkça yetkili kıldığı
Bu madde hükmü yabancı yayınların merciin emriyle toplatılabilir. Toplatma
ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla kararı veren yetkili merci, bu kararını en
düzenlenmesine engel değildir. geçyirmidört saat içinde yetkili hakime
bildirir; hakim bu kararıen geç kırksekiz
X. Basın ve yayımla ilgili hükümler saat içinde onaylamazsa, toplatma kararı
hükümsüz sayılır.
A. Basın hürriyeti:-Madde 28
Basın hürdür, sansür edilemez. Süreli veya süresiz yayınların suç
soruşturma veya kovuşturması sebebiyle
Basımevi kurmak izin alma ve mali teminat zapt ve müsaderesinde genel hükümler
yatırma şartına bağlanamaz. uygulanır.
(Mülga ikinci fıkra: 3/10/2001-4709/10
md.) Türkiye'de yayımlanan süreli
yayınlar, Devletin ülkesi ve milletiyle
Devlet, basın ve haber alma bölünmez bütünlüğüne, Cumhuriyetin
hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır. temel ilkelerine, milli güvenliğe ve genel
Basın hürriyetinin sınırlanmasında, ahlaka aykırı yayımlardan mahkum olma
Anayasanın 26 ve 27 nci maddeleri halinde, mahkeme kararıyla geçici olarak
hükümleri uygulanır. kapatılabilir. Kapatılan süreli yayının açıkça
devamı niteliğini taşıyan her türlü yayın
Devletin iç ve dış güvenliğini, ülkesi yasaktır; bunlar hakim kararıyla toplatılır.
ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü tehdit
eden veya suç işlemeye ya da ayaklanma
veya isyana teşvik eder nitelikte olan veya
Devlete ait gizli bilgilere ilişkin bulunan her

15

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

B. Süreli ve süresiz yayın hakkı: Büro Memur-Sen kamuoyunun serbestçe oluşmasını
Madde 29 – Süreli veya süresiz yayın engelleyici kayıtlar koyamaz.
önceden izin alma ve mali teminat yatırma
şartına bağlanamaz. E. Düzeltme ve cevap hakkı:-Madde 32
Düzeltme ve cevap hakkı, ancak
Süreli yayın çıkarabilmek için
kanunun gösterdiği bilgi ve belgelerin, kişilerin haysiyet ve şereflerine
kanunda belirtilen yetkili mercie verilmesi dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe
yeterlidir. Bu bilgi ve belgelerin kanuna aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır
aykırılığının tesbiti halinde yetkili merci, ve kanunla düzenlenir.
yayının durdurulması için mahkemeye
başvurur. Düzeltme ve cevap yayımlanmazsa,
yayımlanmasının gerekip gerekmediğine
Süreli yayınların çıkarılması, yayım hakim tarafından ilgilinin müracaat
şartları, mali kaynakları ve gazetecilik tarihinden itibaren en geçyedi gün
mesleği ile ilgili esaslar kanunla düzenlenir. içerisinde karar verilir.
Kanun, haber, düşünce ve kanaatlerin
serbestçe yayımlanmasını engelleyici veya XI. Toplantı hak ve hürriyetleri
zorlaştırıcı siyasal, ekonomik, mali ve teknik
şartlar koyamaz. A. Dernek kurma hürriyeti
Madde 33 – (Değişik: 3/10/2001-4709/12
Süreli yayınlar, Devletin ve diğer md.)
kamu tüzelkişilerinin veya bunlara bağlı
kurumların araç ve imkanlarından eşitlik Herkes, önceden izin almaksızın
esasına göre yararlanır. dernek kurma ve bunlara üye olma ya da
üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.
C. Basın araçlarının korunması Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve
Madde 30- (Değişik: 7/5/2004-5170/4 dernekte üye kalmaya zorlanamaz.
md.)
Dernek kurma hürriyeti ancak, millî
Kanuna uygun şekilde basın güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin
işletmesi olarak kurulan basımevi ve önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile
eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu başkalarının hürriyetlerinin korunması
gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemez sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
veya işletilmekten alıkonulamaz.
D. Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı Dernek kurma hürriyetinin
kitle haberleşme araçlarından yararlanma kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve
hakkı usuller kanunda gösterilir.
Madde 31 – Kişiler ve siyasi partiler, kamu
tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle Dernekler, kanunun öngördüğü
haberleşme ve yayım araçlarından hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya
yararlanma hakkına sahiptir. Bu faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî
yararlanmanın şartları ve usulleri kanunla güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini
düzenlenir. veya suçun devamını önlemenin yahut
(Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/11 md.) yakalamanın gerektirdiği hallerde
Kanun, millî güvenlik, kamu düzeni, genel gecikmede sakınca varsa, kanunla bir
ahlâk ve sağlığın korunması sebepleri merci, derneği faaliyetten men ile
dışında, halkın bu araçlarla haber almasını, yetkilendirilebilir. Bu merciin kararı,
düşünce ve kanaatlere ulaşmasını ve yirmidört saat içinde görevli hâkimin
onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz
saat içinde açıklar; aksi halde, bu idarî karar
kendiliğinden yürürlükten kalkar.

16

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler Büro Memur-Sen Hiç kimse kanunen tabi olduğu
ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve
görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet mahkemeden başka bir merci önüne
memurlarına kanunla sınırlamalar çıkarılamaz.
getirilmesine engel değildir.
Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak Bir kimseyi kanunen tabi olduğu
da uygulanır. mahkemeden başka bir merci önüne
çıkarma sonucunu doğuran yargı yetkisine
B. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme sahip olağanüstü merciler kurulamaz.
hakkı: Madde 34 – (Değişik: 3/10/2001-
4709/13 md.) C. Suç ve cezalara ilişkin esaslar
Madde 38 – Kimse, işlendiği zaman
Herkes, önceden izin almadan, yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı
silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye
yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. suçu işlediği zaman kanunda o suç için
konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza
Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı verilemez.
ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç
işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve Suç ve ceza zamanaşımı ile ceza
genel ahlâkın veya başkalarının hak ve mahkumiyetinin sonuçları konusunda da
özgürlüklerinin korunması amacıyla ve yukarıdaki fıkra uygulanır.
kanunla sınırlanabilir.
Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik
Toplantı ve gösteri yürüyüşü tedbirleri ancak kanunla konulur.
düzenleme hakkının kullanılmasında
uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda Suçluluğu hükmen sabit oluncaya
gösterilir. kadar, kimse suçlu sayılamaz.

XII. Mülkiyet hakkı: Madde 35 Hiç kimse kendisini ve kanunda
Herkes, mülkiyet ve miras haklarına gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda
bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye
sahiptir. zorlanamaz.
Bu haklar, ancak kamu yararı (Ek fıkra: 3/10/2001-4709/15 md.) Kanuna
aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil
amacıyla, kanunla sınırlanabilir. olarak kabul edilemez.
Mülkiyet hakkının kullanılması Ceza sorumluluğu şahsidir.
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/15 md.) Hiç
toplum yararına aykırı olamaz. kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir
yükümlülüğü yerine getirememesinden
XIII. Hakların korunması ile ilgili hükümler dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz.
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/15 md; Mülga
A. Hak arama hürriyeti: Madde 36 fıkra: 7/5/2004-5170/5 md.)
Herkes, meşru vasıta ve yollardan (Değişik onuncu fıkra: 7/5/2004-5170/5
md.) Ölüm cezası ve genel müsadere cezası
faydalanmak suretiyle yargı mercileri verilemez.
önünde davacı veya davalı olarak iddia ve
savunma ile adil yargılanma hakkına İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması
sahiptir. sonucunu doğuran bir müeyyide
uygulayamaz. Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni
Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi bakımından bu hükme kanunla istisnalar
içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz. getirilebilir.

C. Kanuni hakim güvencesi: Madde 37

17

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

(Değişik son fıkra: 7/5/2004-5170/5 md.) Büro Memur-Sen ÖRNEK SORU:7
Uluslararası Ceza Divanına taraf olmanın 1982 Anayasasına göre düzeltme ve cevap
gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip
üzere vatandaş, suç sebebiyle yabancı bir gerekmediğine hakim tarafından ilgilinin
ülkeye verilemez. müracaat tarihinden itibaren en geç kaç
gün içerisinde karar verilir.
XIV. İspat hakkı:-Madde 39 A)15
Kamu görev ve hizmetinde B)7
C)10
bulunanlara karşı, bu görev ve hizmetin D)30
yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapılan E)40
isnatlardan dolayı açılan hakaret
davalarında, sanık, isnadın doğruluğunu ÇÖZÜM: B
ispat hakkına sahiptir. Bunun dışındaki Düzeltme ve cevap
hallerde ispat isteminin kabulü, ancak isnat yayımlanmazsa,yayımlanmasının gerekip
olunan fiilin doğru olup olmadığının gerekmediğine hakim tarafından ilgilinin
anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına müracaat tarihinden itibaren en geç yedi
veya şikayetçinin ispata razı olmasına gün içerisinde karar verilir. Doğru cevap B
bağlıdır. seçeneğidir.

XV.Temel hak ve hürriyetlerin korunması ÖRNEK SORU:8
Madde 40 – Anayasa ile tanınmış hak ve Memur Murtaza : Hiç kimse kanunen tabi
hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili olduğu mahkemeden başka bir merci
makama geciktirilmeden başvurma önüne çıkarılamaz demiştir.
imkanının sağlanmasını isteme hakkına 1982 Anayasasına memur Murtaza
sahiptir. aşağıdakilerden hangisini vurgulamıştır?
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/16 md.) Devlet, A)Kanuni hakim güvencesi
işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun B)İspat hakkı
yolları ve mercilere başvuracağını ve C)Mülkiyet hakkı
sürelerini belirtmek zorundadır. D)Düzeltme ve cevap hakkı
E) Basın hürriyeti
Kişinin, Resmî görevliler tarafından ÇÖZÜM: A
vaki haksız işlemler sonucu uğradığı zarar Kanuni hakim güvencesi Hiç kimse kanunen
da, kanuna göre, Devletçe tazmin edilir. tabi olduğu mahkemeden başka bir merci
Devletin sorumlu olan ilgili görevliye rücu önüne çıkarılamaz. Doğru cevap A
hakkı saklıdır. seçeneğidir.

18

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÖRNEK SORU:9 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1982 Anayasasında yer alan “Hiçbir kimse Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
veya organ kaynağını anayasadan almayan I.Ailenin korunması ve çocuk hakları
bir devlet yetkisi kullanamaz.” hükmü, II. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? III. Kamu yararı
A. Kıyılardan yararlanma
A)Kanun önünde eşitlik B. Toprak mülkiyeti
B)Anayasanın bağlayıcılığı C. Tarım, hayvancılık ve bu üretim
C)Yargı yetkisi dallarında çalışanların korunması
D)Egemenlik D. Kamulaştırma
E)Yürütme yetkisi E. Devletleştirme ve özelleştirme
IV. Çalışma ve sözleşme hürriyeti
ÇÖZÜM: D V. Çalışma ile ilgili hükümler
A. Çalışma hakkı ve ödevi
Hiçbir kimse veya organ kaynağını B. Çalışma şartları ve dinlenme hakkı
Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi C. Sendika kurma hakkı
kullanamaz hükmü egemenlik ile ilgilidir. D. Sendikal faaliyet (Mülga) 52 296
Doğru cevap D seçeneğidir. VI. Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve
lokavt
ÖRNEK SORU:10 Büro Memur-Sen A. Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme
hakkı
I- Kişi hakları ve ödevleri B. Grev hakkı ve lokavt
II- Temel haklar VII. Ücrette adalet sağlanması
III- Sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler VIII. Sağlık, çevre ve konut
A. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri B. Konut hakkı

hakkında Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenleme yapılabilir?

A)Yalnız III
B)Yalnız I
C)Yalnız II
D)I-II
E)I-II-III

ÇÖZÜM: A

Sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenleme yapıldığından doğru cevap A
seçeneğidir.

19

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

IX. Gençlik ve spor Büro Memur-Sen Öğrenim hakkının kapsamı kanunla
tespit edilir ve düzenlenir.
A. Gençliğin korunması
Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri
B. Sporun geliştirilmesi ve tahkim ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim
ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim
X. Sosyal güvenlik hakları ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara
aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
A. Sosyal güvenlik hakkı
Eğitim ve öğretim hürriyeti,
B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak Anayasaya sadakat borcunu ortadan
korunması gerekenler kaldırmaz.

C. Yabancı ülkelerde çalışan Türk İlköğretim kız ve erkek bütün
vatandaşları vatandaşlar için zorunludur ve Devlet
okullarında parasızdır.
XI. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının
korunması Özel ilk ve orta dereceli okulların
bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile
XII. Sanatın ve sanatçının korunması erişilmek istenen seviyeye uygun olarak,
kanunla düzenlenir.
XIII. Devletin iktisadî ve sosyal (Ek fıkra: 9/2/2008-5735/2 md.; İptal:
ödevlerinin sınırları Anayasa Mahkemesinin 5/6/2008 tarihli
ve E.: 2008/16, K.: 2008/116 sayılı Kararı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ile. )
Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
Devlet, maddi imkanlardan yoksun
I. Ailenin korunması ve çocuk hakları başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini
Madde 41 – Aile, Türk toplumunun sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka
temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet,
durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri
özellikle ananın ve çocukların korunması ve alır.
aile planlamasının öğretimi ile
uygulanmasını sağlamak için gerekli Eğitim ve öğretim kurumlarında
tedbirleri alır, teşkilatı kurar. sadece eğitim, öğretim, araştırma ve
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/4 md.) Her inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu
çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, faaliyetler her ne suretle olursa olsun
yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, engellenemez.
ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve
kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/4 md.) Devlet, ana dilleri olarak okutulamaz ve
her türlü istismara ve şiddete karşı öğretilemez. Eğitim ve öğretim
çocukları koruyucu tedbirleri alır. kurumlarında okutulacak yabancı diller ile
yabancı dille eğitim ve öğretim yapan
II. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi :- okulların tabi olacağı esaslar kanunla
Madde 42 – Kimse, eğitim ve öğrenim düzenlenir. Milletlerarası antlaşma
hakkından yoksun bırakılamaz. hükümleri saklıdır.

20

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

III. Kamu yararı Devlet, bitkisel ve hayvansal
A. Kıyılardan yararlanma:-Madde 43
ürünlerin değerlendirilmesi ve gerçek
Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu değerlerinin üreticinin eline geçmesi için
altındadır. gereken tedbirleri alır.

Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz D. Kamulaştırma
ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil
şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu Madde 46 – (Değişik: 3/10/2001-4709/18
yararı gözetilir. md.)

Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu
amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek
yerlerden yararlanma imkan ve şartları karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel
kanunla düzenlenir. mülkiyette bulunan taşınmaz malların
tamamını veya bir kısmını, kanunla
B. Toprak mülkiyeti: Madde 44 gösterilen esas ve usullere göre,
Devlet, toprağın verimli olarak kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî
irtifaklar kurmaya yetkilidir.
işletilmesini korumak ve geliştirmek,
erozyonla kaybedilmesini önlemek ve Kamulaştırma bedeli ile kesin
topraksız olan veya yeter toprağı hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve
bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye peşin olarak ödenir. Ancak, tarım
toprak sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri reformunun uygulanması, büyük enerji ve
alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım sulama projeleri ile iskân projelerinin
bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın Büro Memur-Sen
genişliğini tesbit edebilir. Topraksız olan gerçekleştirilmesi, yeni ormanların
veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm
toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, amacıyla kamulaştırılan toprakların
ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve bedellerinin ödenme şekli kanunla
yeraltı servetlerinin azalması sonucunu gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi
doğuramaz. öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme
süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler
Bu amaçla dağıtılan topraklar eşit olarak ödenir.
bölünemez, miras hükümleri dışında
başkalarına devredilemez ve ancak Kamulaştırılan topraktan, o toprağı
dağıtılan çiftçilerle mirasçıları tarafından doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait
işletilebilir. Bu şartların kaybı halinde, olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir.
dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına
ilişkin esaslar kanunla düzenlenir. İkinci fıkrada öngörülen
taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple
C. Tarım, hayvancılık ve bu üretim ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde
dallarında çalışanların korunması: Madde kamu alacakları için öngörülen en yüksek
45 – Devlet, tarım arazileri ile çayır ve faiz uygulanır.
mer'aların amaç dışı kullanılmasını ve
tahribini önlemek, tarımsal üretim E. Devletleştirme ve Özelleştirme
planlaması ilkelerine uygun olarak bitkisel Madde 47 – Kamu hizmeti niteliği taşıyan
ve hayvansal üretimi artırmak maksadıyla, özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu
tarım ve hayvancılıkla uğraşanların işletme kıldığı hallerde devletleştirilebilir.
araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin
sağlanmasını kolaylaştırır. Devletleştirme gerçek karşılığı
üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın
hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla
düzenlenir.

21

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

(Ek fıkra: 13/8/1999-4446/1 md.) Devletin, C. Sendika kurma hakkı: Madde 51 –
kamu iktisadi teşebbüslerinin ve diğer (Değişik: 3/10/2001-4709/20 md.)
kamu tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan
işletme ve varlıkların özelleştirilmesine Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin
ilişkin esas ve usuller kanunla gösterilir. çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal
(Ek fıkra: 13/8/1999-4446/1 md.) Devlet, hak ve menfaatlerini korumak ve
kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu geliştirmek için önceden izin almaksızın
tüzelkişileri tarafından yürütülen yatırım ve sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara
hizmetlerden hangilerinin özel hukuk serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe
sözleşmeleri ile gerçek veya tüzelkişilere çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir
yaptırabileceği veya devredebileceği sendikaya üye olmaya ya da üyelikten
kanunla belirlenir. ayrılmaya zorlanamaz.

IV. Çalışma ve sözleşme hürriyeti Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik,
Madde 48 – Herkes, dilediği alanda çalışma kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi,
ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının
teşebbüsler kurmak serbesttir. hak ve özgürlüklerinin korunması
sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Devlet, özel teşebbüslerin milli
ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara Sendika kurma hakkının
uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve
içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır. usuller kanunda gösterilir.

V. Çalışma ile ilgili hükümler Büro Memur-Sen (Mülga dördüncü fıkra: 7/5/2010-5982/5
md.)
A. Çalışma hakkı ve ödevi:- Madde 49
Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. İşçi niteliği taşımayan kamu
(Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/19 md.) görevlilerinin bu alandaki haklarının
Devlet, çalışanların hayat seviyesini kapsam, istisna ve sınırları gördükleri
yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek hizmetin niteliğine uygun olarak kanunla
için çalışanları ve işsizleri korumak, düzenlenir.
çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye
elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve Sendika ve üst kuruluşlarının
çalışma barışını sağlamak için gerekli tüzükleri, yönetim ve işleyişleri,
tedbirleri alır. Cumhuriyetin temel niteliklerine ve
(Mülga fıkra: 3/10/2001-4709/19 md.) demokrasi esaslarına aykırı olamaz.

B. Çalışma şartları ve dinlenme hakkı D. Sendikal faaliyet:-Madde 52 – (Mülga:
Madde 50 – Kimse, yaşına, cinsiyetine ve 23/7/1995-4121/3 md.)
gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.
VI. Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve
Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve lokavt
ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları A. Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme
bakımından özel olarak korunurlar. hakkı:-Madde 53 – İşçiler ve işverenler,
karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal
Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. durumlarını ve çalışma şartlarını
Ücretli hafta ve bayram tatili ile düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi
ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla yapma hakkına sahiptirler.
düzenlenir.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl
yapılacağı kanunla düzenlenir.
(Ek fıkra: 23/7/1995-4121/4 md.; Mülga
üçüncü fıkra: 7/5/2010-5982/6 md.)

22

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

(Mülga dördüncü fıkra: 7/5/2010-5982/6 Büro Memur-Sen Yüksek hakem kurulunun kuruluş ve
md.) görevleri kanunla düzenlenir.
(Mülga yedinci fıkra: 7/5/2010-5982/7
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/6 md.) Memurlar md.)
ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme
yapma hakkına sahiptirler. Greve katılmayanların işyerinde
çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiç
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/6 md.) Toplu bir şekilde engellenemez.
sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık
çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri VII. Ücrette adalet sağlanması:-Madde
Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu 55 – Ücret emeğin karşılığıdır.
Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun
ve toplu sözleşme hükmündedir. adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer
sosyal yardımlardan yararlanmaları için
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/6 md.) Toplu gerekli tedbirleri alır.
sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, (Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/21 md.)
toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim
sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve şartları ile ülkenin ekonomik durumu da
yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin göz önünde bulundurulur.
emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri
Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve VIII. Sağlık, çevre ve konut
esasları ile diğer hususlar kanunla
düzenlenir. A.Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması
Madde 56 – Herkes, sağlıklı ve dengeli bir
B. Grev hakkı ve lokavt:-Madde 54 – Toplu çevrede yaşama hakkına sahiptir.
iş sözleşmesinin yapılması sırasında, Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak
uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve
hakkına sahiptirler. Bu hakkın vatandaşların ödevidir.
kullanılmasının ve işverenin lokavta
başvurmasının usul ve şartları ile kapsam Devlet, herkesin hayatını, beden ve
ve istisnaları kanunla düzenlenir. ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak;
insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi
Grev hakkı ve lokavt iyiniyet artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek
kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden
milli serveti tahrip edecek şekilde planlayıp hizmet vermesini düzenler.
kullanılamaz.
Devlet, bu görevini kamu ve özel
(Mülga üçüncü fıkra: 7/5/2010-5982/7 kesimlerdeki sağlık ve sosyal
md.) kurumlarından yararlanarak, onları
denetleyerek yerine getirir.
Grev ve lokavtın yasaklanabileceği Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine
veya ertelenebileceği haller ve işyerleri getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası
kanunla düzenlenir. kurulabilir.

Grev ve lokavtın yasaklandığı B. Konut hakkı:-Madde 57
hallerde veya ertelendiği durumlarda Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre
ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek şartlarını gözeten bir planlama
çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak
Hakem Kurulunca çözülür. Uyuşmazlığın
her safhasında taraflar da anlaşarak Yüksek
Hakem Kuruluna başvurabilir. Yüksek
Hakem Kurulunun kararları kesindir ve
toplu iş sözleşmesi hükmündedir.

23

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

tedbirleri alır, ayrıca toplu konut Devlet harp ve vazife şehitlerinin dul ve
teşebbüslerini destekler. yetimleriyle, malül ve gazileri korur ve
toplumda kendilerine yaraşır bir hayat
IX. Gençlik ve spor seviyesi sağlar.

A. Gençliğin korunması:-Madde 58 Devlet, sakatların korunmalarını ve
toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı
Devlet, istiklal ve Cumhuriyetimizin tedbirleri alır.

emanet edildiği gençlerin müsbet ilmin Yaşlılar, Devletçe korunur, Yaşlılara
ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar
doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.
milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan
kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı Devlet, korunmaya muhtaç
yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirleri çocukların topluma kazandırılması için her
alır. türlü tedbiri alır.
Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri
kurar veya kurdurur.

Devlet, gençleri alkol C.Yabancı ülkelerde çalışan Türk
düşkünlüğünden, uyuşturucu
maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri vatandaşları

kötü alışkanlıklardan ve cehaletten Madde 62 – Devlet, yabancı ülkelerde
korumak için gerekli tedbirleri alır. Büro Memur-Sen çalışan Türk vatandaşlarının aile birliğinin,

çocuklarının eğitiminin, kültürel
ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin
B. Sporun geliştirilmesi ve tahkim sağlanması, anavatanla bağlarının

Madde 59 – Devlet, her yaştaki Türk korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı
vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını olunması için gereken tedbirleri alır.
geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere
yayılmasını teşvik eder. XI. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının
Devlet başarılı sporcuyu korur. korunması
Madde 63 – Devlet, tarih, kültür ve tabiat
(Ek fıkra: 17/3/2011-6214/1 md.) Spor varlıklarının ve değerlerinin korunmasını
federasyonlarının spor faaliyetlerinin sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik
yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına edici tedbirleri alır.
karşı ancak zorunlu tahkim yoluna Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet
başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve
kesin olup bu kararlara karşı hiçbir yargı bu nedenle hak sahiplerine yapılacak
merciine başvurulamaz. yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla
düzenlenir.
X. Sosyal güvenlik hakları

A.Sosyal güvenlik hakkı:-Madde 60 XII. Sanatın ve sanatçının korunması
Herkes, sosyal güvenlik hakkına Madde 64 – Devlet, sanat faaliyetlerini ve
sahiptir. sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve
Devlet, bu güvenliği sağlayacak sanatçının korunması, değerlendirilmesi,
desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması
gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. için gereken tedbirleri alır.

B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak
korunması gerekenler:-Madde 61

24

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

XIII. Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin ÖRNEK SORU: 12
sınırları 1982 Anayasasına göre aşağıdakilerden
Madde 65 – (Değişik: 3/10/2001-4709/22 hangisi sosyal ve ekonomik haklardan
md.) birisi değildir?
Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda A)Konut hakkı
Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu B)Gençliğin korunması
görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri C)Sporun geliştirilmesi ve tahkim
gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği D)Sendika kurma hakkı
ölçüsünde yerine getirir. E) Vatan hizmeti

ÖRNEK SORU: 11 ÇÖZÜM:E
(I)Toplu sözleşme yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Vatan hizmeti hakkı siyasi hak ve
KamuGörevlileri Hakem Kuruluna ödevlerdendir. Doğru cevap E seçeneğidir.
başvurabilir.(II)Kamu Görevlileri Hakem
Kurulu kararları kesin değildir. ÖRNEK SORU: 13
(III)Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı I-Sosyal ve Ekonomik Haklar
kanunla düzenlenir. (IV)Hiç kimse bir Büro Memur-Sen II-Siyasi Haklar
sendikaya üye olmaya ya da üyelikten III-Kişinin hakları ve ödevleri
ayrılmaya zorlanamaz. (V)Kamu Görevlileri 1982 Anayasasına göre sosyal
Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve güvenlikhakkı yakarıdakiöncülde
esasları ile diğer hususlar kanunla verilenlerinhangisi veya hangileri ile ilgili
düzenlenir. bir haktürüdür?
A)Yalnız I
1982 Anayasasına göre sendika kurma B)Yalnız II
hakkı ve sendikal faaliyetler ile ilgili C)Yalnız III
yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde
bir bilgi yanlışı yapılmıştır? D)I-II
E) I-II-III
A)I
B)II ÇÖZÜM: A
C)III Sosyal Güvenlik Hakkı Sosyal ve ekonomik
D)IV haklar ile ilgilidir. Doğru cevap A
E) V seçeneğidir.

ÇÖZÜM: B

Kamu Görevlileri Hakem Kurulu
kararlarıkesindir ve toplu sözleşme
hükmündedir.Doğru cevap B seçeneğidir.

25

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÖRNEK SORU:14 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER
1982 Anayasasına göre çalışma şartları ve
dinlenme hakkıile ilgili aşağıdakilerden DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
hangisi yanlıştır?
Siyasî Haklar ve Ödevler
A) Kimse, yaşına ve gücüne uymayan
işlerde çalıştırılamaz I.Türk vatandaşlığı
B) Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi
yetersizliği olanlar çalışma şartları II. Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette
bakımından özel olarak korunurlar bulunma hakları
C) Kimse, cinsiyetine uymayan işlerde
çalıştırılamaz III. Siyasî partilerle ilgili hükümler

D) Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. A. Parti kurma, partilere girme ve
partilerden ayrılma
E) Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli
yıllık izin hakları ve şartları B. Siyasî partilerin uyacakları esaslar
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenlenir. IV. Kamu hizmetlerine girme hakkı

ÇÖZÜM: E Büro Memur-Sen A. Hizmete girme
Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık
izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir. B. Mal bildirimi
Doğru cevap E seçeneğidir.
V. Vatan hizmeti

VI. Vergi ödevi

VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu
denetçisine başvurma hakkı

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Siyasi Haklar ve Ödevler

I. Türk vatandaşlığı
Madde 66 – Türk Devletine vatandaşlık
bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.

Türk babanın veya Türk ananın
çocuğu Türk’tür. (Mülga ikinci cümle:
3/10/2001-4709/23 md.)

Vatandaşlık, kanunun gösterdiği
şartlarla kazanılır ve ancak kanunda
belirtilen hallerde kaybedilir.

Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla
bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça
vatandaşlıktan çıkarılamaz.

26

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili III. Siyasi partilerle ilgili hükümler
karar ve işlemlere karşı yargı yolu
kapatılamaz.

II. Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette A. Parti kurma, partilere girme ve
partilerden ayrılma
bulunma hakları
Madde 68 – (Değişik: 23/7/1995-4121/6
Madde 67 – Vatandaşlar, kanunda md.)
gösterilen şartlara uygun olarak seçme,
seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi Vatandaşlar, siyasi parti kurma ve
usulüne göre partilere girme ve partilerden
parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve ayrılma hakkına sahiptir. Parti üyesi
halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
olabilmek için onsekiz yaşını doldurmuş
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) olmak gerekir.
Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli,
tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm Siyasi partiler, demokratik siyasi
hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.
esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi
altında yapılır. Ancak, yurt dışında bulunan Siyasi partiler önceden izin almadan
kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri
Türk vatandaşlarının oy hakkını içerisinde faaliyetlerini sürdürürler.
kullanabilmeleri amacıyla kanun,
uygulanabilir tedbirleri belirler. Siyasi partilerin tüzük ve programları
ile eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ülkesi
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 Büro Memur-Sen ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan
md.)Onsekiz yaşını dolduran her Türk
haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine,
vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma millet egemenliğine, demokratik ve laik
haklarına sahiptir.
Cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf
Bu hakların kullanılması kanunla veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir
düzenlenir.
tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik
Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile
askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm edemez.

giyenler hariçceza infaz kurumlarında Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil
yüksek yargı organları mensupları, kamu
bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza kurum ve kuruluşlarının memur
infaz kurumları ve tutuk evlerinde oy
kullanılması ve oyların sayım ve statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer
dökümünde seçim emniyeti açısından kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler
alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim
Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli mensupları ile yükseköğretim öncesi
öğrencileri siyasi partilere üye olamazlar.
hakimin yerinde yönetim ve denetimi
altında yapılır. Yüksek öğretim elemanlarının siyasi
partilere üye olmaları ancak kanunla
(Ek fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) Seçim düzenlenebilir. Kanun bu elemanların,

kanunları, temsilde adalet ve yönetimde siyasi partilerin merkez organları dışında
istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde
düzenlenir. kalan parti görevi almalarına cevaz
veremez ve parti üyesi yüksek öğretim
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/24 md.) Seçim
kanunlarında yapılan değişiklikler, elemanlarının yüksek öğretim
kurumlarında uyacakları esasları belirler.
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl
içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz. Yüksek öğretim öğrencilerinin siyasi
partilere üye olabilmelerine ilişkin esaslar
kanunla düzenlenir

27

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Siyasi partilere, Devlet, yeterli Kamu işçileri siyasi partilere üye olabilirler.
düzeyde ve hakça mali yardım yapar. Doğru cevap D seçeneğidir.
Partilere yapılacak yardımın, alacakları üye
aidatının ve bağışların tabi olduğu esaslar B.Siyasi partilerin uyacakları esaslar
kanunla düzenlenir. Madde 69 – (Değişik: 23/7/1995-4121/7
md.)
Siyasi Partilere Üye Siyasi Partilere Üye
Olamayacaklar Olabilecekler Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi
Hakimler ve savcılar Yüksek öğretim düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi
elemanları(Kanunla) ilkelerine uygun olur. Bu ilkelerin
Sayıştay dahil Yüksek öğretim uygulanması kanunla düzenlenir.
öğrencileri(Kanunla)
yüksek yargı Siyasi partiler, ticari faaliyetlere
organları Kamu işçileri girişemezler.
mensupları,
Siyasi partilerin gelir ve giderlerinin
Devlet memurları amaçlarına uygun olması gereklidir. Bu
kuralın uygulanması kanunla düzenlenir.
işçi niteliği Anayasa Mahkemesince siyasi partilerin
mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin
taşımayan diğer kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun
kamu görevlileri denetim yöntemleri ve aykırılık halinde
uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir.
Silahlı Kuvvetler Büro Memur-Sen Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini
mensupları yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar.
Anayasa Mahkemesinin bu denetim
Yükseköğretim sonunda vereceği kararlar kesindir.
öncesi öğrenciler
Siyasi partilerin kapatılması,
ÖRNEK SORU: 15 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı
dava üzerine Anayasa Mahkemesince kesin
I-Kamu işçileri olarak karara bağlanır.
II-Yüksek öğretim elemanları
III-Hakimler ve savcılar Bir siyasi partinin tüzüğü ve
programının 68 inci maddenin dördüncü
1982 Anayasasına göre yukarıdaki fıkrası hükümlerine aykırı bulunması
öncülde verilenlerden hangisi veya halinde temelli kapatma kararı verilir.
hangileri siyasi partilere üye olabilirler? Bir siyasi partinin 68 inci maddenin
dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı
A)Yalnız I eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına,
B)Yalnız II ancak, onun bu nitelikteki fiillerin işlendiği
C)Yalnız III bir odak haline geldiğinin Anayasa
D)I-II Mahkemesince tespit edilmesi halinde
E)II-III karar verilir. (Ek cümle: 3/10/2001-
4709/25 md.) Bir siyasî parti, bu nitelikteki
ÇÖZÜM:D fiiller o partinin üyelerince yoğun bir
Yüksek öğretim elemanları(Kanunla) şekilde işlendiği ve bu durum o partinin
büyük kongre veya genel başkan veya
merkez karar veya yönetim organları veya
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup
genel kurulu veya grup yönetim kurulunca

28

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu ÖRNEK SORU: 16
Bir siyasi partinin temelli kapatılmasına
fiiller doğrudan doğruya anılan parti beyan veya faaliyetleriyle sebep olan
organlarınca kararlılık içinde işlendiği kurucuları dahil üyeleri, Anayasa
takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin
gelmiş sayılır. kesin kararının Resmî Gazetede gerekçeli
olarak yayımlanmasından başlayarak kaç
(Ek fıkra: 3/10/2001-4709/25 md.) yıl süreyle bir başka partinin kurucusu,
Anayasa Mahkemesi, yukarıdaki fıkralara üyesi, yöneticisi ve deneticisi olamazlar?
göre temelli kapatma yerine, dava konusu
fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasî partinin A)5
Devlet yardımından kısmen veya tamamen B)6
yoksun bırakılmasına karar verebilir. C)7
D)8
Temelli kapatılan bir parti bir başka E)10
ad altında kurulamaz. Bir siyasi partinin
temelli kapatılmasına beyan veya ÇÖZÜM:A
faaliyetleriyle sebep olan kurucuları dahil Bir siyasi partinin temelli kapatılmasına
üyeleri, Anayasa Mahkemesinin temelli beyan veya faaliyetleriyle sebep olan
kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmî kurucuları dahil üyeleri, Anayasa
Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin
Gazetede gerekçeli olarak kesin kararının Resmî Gazetede gerekçeli
yayımlanmasından başlayarak beş yıl olarak yayımlanmasından başlayarak beş
süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yıl süreyle bir başka partinin kurucusu,
yöneticisi ve deneticisi olamazlar. Büro Memur-Sen üyesi, yöneticisi ve deneticisi
olamazlar.Doğru cevap A seçeneğidir.
Yabancı devletlerden, uluslararası
kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda IV. Kamu hizmetlerine girme hakkı
olmayan gerçek ve tüzel kişilerden maddi
yardım alan siyasi partiler temelli olarak A. Hizmete girme
kapatılır. Madde 70 – Her Türk, kamu hizmetlerine
girme hakkına sahiptir.
(Değişik fıkra: 3/10/2001-4709/25 md.) Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği
Siyasî partilerin kuruluş ve çalışmaları, niteliklerden başka hiçbir ayırım
denetlenmeleri, kapatılmaları ya da Devlet gözetilemez.
yardımından kısmen veya tamamen yoksun
bırakılmaları ile siyasî partilerin ve
adayların seçim harcamaları ve usulleri
yukarıdaki esaslar çerçevesinde kanunla
düzenlenir.

B. Mal bildirimi
Madde 71– Kamu hizmetine girenlerin mal
bildiriminde bulunmaları ve bu bildirimlerin
tekrarlanma süreleri kanunla düzenlenir.
Yasama ve yürütme organlarında görev
alanlar, bundan istisna edilemez.

29

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

V. Vatan hizmeti (Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Kamu
Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi
Madde 72 – Vatan hizmeti, her Türkün tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk
hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve
Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne üçüncü oylamada üye tamsayısının salt
şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt
sayılacağı kanunla düzenlenir. çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en
çok oy alan iki aday için dördüncü oylama
VI. Vergi ödevi yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan
aday seçilmiş olur.
Madde 73 – Herkes, kamu giderlerini (Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Bu
karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi maddede sayılan hakların kullanılma biçimi,
ödemekle yükümlüdür. Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu,
görevi, çalışması, inceleme sonucunda
Vergi yükünün adaletli ve dengeli yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve
dağılımı, maliye politikasının sosyal kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve
amacıdır. özlük haklarına ilişkin usul ve esaslar
kanunla düzenlenir.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali
yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir ÖRNEK SORU: 17
veya kaldırılır. 1982 Anayasasına göre aşağıdakilerden
hangisi siyasi hak ve ödevlerden birisi
Vergi, resim, harç ve benzeri mali değildir?
yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve
indirimleriyle oranlarına ilişkin Büro Memur-Sen A)Mal bildirimi
hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve B)Vatan hizmeti
aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak C)Dilekçe, bilgi edinme ve kamu
yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir. denetçisine başvurma hakkı
D) Türk vatandaşlığı
VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu
denetçisine başvurma hakkı E)Sendikal faaliyetlerde bulunma hakkı
Madde 74 – Vatandaşlar ve karşılıklılık
esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet ÇÖZÜM: E
eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile
ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili Sendikal faaliyetlerde bulunma siyasi hak
makamlara ve Türkiye Büyük Millet ve ödevlerden olmadığından doğru cevap E
Meclisine yazı ile başvurma hakkına seçeneğidir.
sahiptir.

Kendileriyle ilgili başvurmaların
sonucu gecikmeksizin, dilekçe sahiplerine
yazılı olarak bildirilir.

(Mülga üçüncü fıkra: 7/5/2010-5982/8
md.)

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Herkes,
bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma
hakkına sahiptir.

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Türkiye
Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı
olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu
idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.

30

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÖRNEK SORU:18 ÖRNEK SORU:20
1982 Anayasasına göre siyasi par lerin
kapa lması, Yargıtay Cumhuriyet Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler,
Başsavcısının açacağı dava üzerine yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kaç yıl
aşağıdaki mahkemelerden hangisinin içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz?
vereceği karar ile sonuçlandırılır?
A)1
A) Sayıştay Başkanlığı B)2
B)Danıştay Başkanlığı C)3
C)Yargıtay Başkanlığı D)4
D)Anayasa Mahkemesi E)5
E) Uyuşmazlık Mahkemesi
ÇÖZÜM: A

ÇÖZÜM: D Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler,

Siyasi partilerin kapatılması, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl
içinde yapılacak seçimlerde
YargıtayCumhuriyet Başsavcısının açacağı uygulanmaz.Doğru cevap a seçeneğidir.
dava üzerine Anayasa Mahkemesince kesin
olarak karara bağlanır. Doğru cevap D
seçeneğidir. ÜÇÜNCÜ KISIM

ÖRNEK SORU:19 Büro Memur-Sen CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI
1982 Anayasasına göre kaç
yaşınıdoldurmuş olanlar seçme ve BİRİNCİ BÖLÜM
halkoylamasınakatılma hakkına sahiptir? Yasama

A)15 I.Türkiye Büyük Millet Meclisi
B)30 A. Kuruluşu
C)18 B. Milletvekili seçilme yeterliliği
D)20 C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
E) 25 Cumhurbaşkanının seçim dönemi
D. Seçimlerin geriye bırakılması ve ara
ÇÖZÜM: C seçimler
Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı E. Seçimlerin genel yönetim ve denetimi
seçme ve halkoylamasına katılma haklarına F. Üyelikle ilgili hükümler
sahiptir. Doğru cevap C seçeneğidir. 1. Milletin temsili
2. Andiçme
3. Üyelikle bağdaşmayan işler

31

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

4. Yasama dokunulmazlığı Büro Memur-Sen ÜÇÜNCÜ KISIM

5. Milletvekilliğinin düşmesi CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI

6. İptal istemi BİRİNCİ BÖLÜM
Yasama
7. Ödenek ve yolluklar
I. Türkiye Büyük Millet Meclisi
II. Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev
ve yetkileri A. Kuruluşu:
Madde 75 – (Değişik: 23/7/1995-4121/8
A. Genel olarak md.)
Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla
B. Kanunların teklif edilmesi ve seçilen altıyüz milletvekilinden oluşur.
görüşülmesi
B. Milletvekili seçilme yeterliliği
C. Kanunların Cumhurbaşkanınca Madde 76 – Onsekiz yaşını dolduran her
yayımlanması Türk milletvekili seçilebilir.
En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar,
D. Milletlerarası andlaşmaları uygun askerlikle ilişiği olanlar, kamu hizmetinden
bulma yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl
veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına
E. Kanun hükmünde kararname çıkarma hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilas,
yetkisi verme (Mülga) irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı
F. Savaş hali ilânı ve silahlı kuvvet iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık,
kullanılmasına izin verme Resmî ihale ve alım satımlara fesat
karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör
III. Türkiye Büyük Millet Meclisinin eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri
faaliyetleri ile ilgili hükümler tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm
giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile
A. Toplanma ve tatil milletvekili seçilemezler.

B. Başkanlık Divanı Hakimler ve savcılar, yüksek yargı
organları mensupları, yükseköğretim
C. İçtüzük, siyasî parti grupları ve kolluk kurumlarındaki öğretim elemanları,
işleri Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum
ve kuruluşlarının memur statüsündeki
D. Toplantı ve karar yeter sayısı görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından
işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri
E. Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması ve Silahlı Kuvvetler mensupları,
görevlerinden çekilmedikçe, aday
IV. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi olamazlar ve milletvekili seçilemezler.
edinme ve denetim yolları

32

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÖRNEK SORU:21 Geri bırakma sebebi ortadan
kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule
1982 Anayasasına göre milletvekili seçilme göre bu işlem tekrarlanabilir.
yeterliliği ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır? Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara
A)Yirmibir yaşını dolduran her Türk seçime gidilir. Ara seçim, her seçim
milletvekili seçilebilir döneminde bir defa yapılır ve genel
seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime
B) Hakimler ve savcılar görevlerinden gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı,
çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu
seçilemezler. hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde
yapılmasına karar verilir.
C) Yüksek yargı organları mensupları,
görevlerinden çekilmedikçe, aday Genel seçimlere bir yıl kala, ara
olamazlar ve milletvekili seçilemezler. seçimi yapılamaz.
(Ek fıkra: 27/12/2002-4777/2 md.)
D)Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim Yukarıda yazılı hallerden ayrı olarak, bir ilin
elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri veya seçim çevresinin, Türkiye Büyük Millet
görevlerinden çekilmedikçe, aday Meclisinde üyesinin kalmaması halinde,
olamazlar ve milletvekili seçilemezler. boşalmayı takip eden doksan günden
sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılır. Bu
E)Silahlı Kuvvetler mensupları Büro Memur-Sen fıkra gereği yapılacak seçimlerde
görevlerinden çekilmedikçe, aday Anayasanın 127 nci maddesinin üçüncü
olamazlar ve milletvekili seçilemezler. fıkrası hükmü uygulanmaz.

ÇÖZÜM: A ÖRNEK SORU:22
Onsekiz yaşını dolduran her Türk 1982 anayasasına göre genel seçimlere
milletvekili seçilebilir. Doğru cevap A kaç yıl kala, ara seçim yapılamaz?
seçeneğidir.
A)5
C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve B)4
Cumhurbaşkanının seçim dönem C)3
D)2
Madde 77 – (Değişik: 21/1/2017-6771/4 E)1
md.)
ÇÖZÜM: E
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Genel seçimlere bir yıl kala, ara seçimi
yapılamaz. Doğru cevap E seçeneğidir.
Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir
aynı günde yapılır. E. Seçimlerin genel yönetim ve denetimi
Madde 79 – Seçimler, yargı organlarının
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. genel yönetim ve denetimi altında yapılır.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci Seçimlerin başlamasından bitimine
oylamada gerekli çoğunluğun kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve
sağlanamaması halinde 101 inci maddedeki dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma
usule göre ikinci oylama yapılır. ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden
sonra seçim konularıyla ilgili bütün
D. Seçimlerin geriye bırakılması ve ara
seçimler
Madde 78 – Savaş sebebiyle yeni
seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse,
Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir
yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.

33

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma;
toplumun huzur ve refahı, milli dayanışma
ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük ve adalet anlayışı içinde herkesin insan
Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını haklarından ve temel hürriyetlerden
ve Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını yararlanması ülküsünden ve Anayasaya
kabul etme görevi Yüksek Seçim sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk
Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulunun milleti önünde namusum ve şerefim
kararları aleyhine başka bir mercie üzerine ant içerim".
başvurulamaz.
3. Üyelikle bağdaşmayan işler
Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer Madde 82 – Türkiye Büyük Millet Meclisi
seçim kurullarının görev ve yetkileri üyeleri, Devlet ve diğer kamu tüzel
kanunla düzenlenir. kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda;
Devletin veya diğer kamu tüzelkişilerinin
Yüksek Seçim Kurulu yedi asıl ve doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak
dört yedek üyeden oluşur. Üyelerin altısı katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel
Yargıtay, beşi Danıştay Genel Kurullarınca gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla
kendi üyeleri arasından üye tamsayılarının sağlanmış kamu yararına çalışan
salt çoğunluğunun gizli oyu ile seçilir. Bu derneklerin ve Devletten yardım sağlayan
üyeler, salt çoğunluk ve gizli oyla ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile
aralarından bir başkan ve bir başkanvekili sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve
seçerler. katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların
yönetim ve denetim kurullarında görev
Yüksek Seçim Kuruluna Yargıtay ve Büro Memur-Sen alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir
Danıştaydan seçilmiş üyeler arasından ad taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak
çekme ile ikişer yedek üye ayrılır. Yüksek kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik
Seçim Kurulu Başkanı ve Başkanvekili ad yapamazlar.
çekmeye girmezler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri,
Anayasa değişikliklerine ilişkin yürütme organının teklif, inha, atama veya
kanunların halkoyuna sunulması, onamasına bağlı Resmî veya özel herhangi
Cumhurbaşkanının halk tarafından bir işle görevlendirilemezler. (Mülga ikinci
seçilmesi, işlemlerinin genel yönetim ve cümle: 21/1/2017-6771/16 md.)
denetimi de milletvekili seçimlerinde
uygulanan hükümlere göre olur. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği
ile bağdaşmayan diğer görev ve işler
F. Üyelikle ilgili hükümler kanunla düzenlenir.

1. Milletin temsili 4. Yasama dokunulmazlığı
Madde 83 – Türkiye Büyük Millet Meclisi
Madde 80 – Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve
üyeleri, seçildikleri bölgeyi veya kendilerini sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri
seçenleri değil, bütün Milleti temsil ederler. düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık
2. Andiçme Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir
karar alınmadıkça bunları Meclis dışında
Madde 81 – Türkiye Büyük Millet Meclisi tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu
üyeleri, göreve başlarken aşağıdaki şekilde tutulamazlar.
ant içerler:

"Devletin varlığı ve bağımsızlığını
vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü,
milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini
koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne,
demokratik ve laik Cumhuriyete ve Atatürk

34

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Seçimden önce veya sonra bir suç raporu üzerine Genel Kurul gizli oyla karar
işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin verir.
kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya
çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Meclis çalışmalarına özürsüz veya
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş
seçimden önce soruşturmasına başlanılmış birleşim günü katılmayan milletvekilinin
olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü milletvekilliğinin düşmesine, durumun
maddesindeki durumlar bu hükmün Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi
dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam üzerine, Genel Kurulca üye tamsayısının salt
durumu hemen ve doğrudan doğruya çoğunluğunun oyuyla karar verilebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek
zorundadır. MİLLETVEKİLLİĞİN SONA ERMESİ

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi Kendiliğinden Meclis Kararı veya
hakkında, seçiminden önce veya sonra Yargı Kararı
verilmiş bir ceza hükmünün yerine
getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine T.C Vatandaşlığının İstifa
bırakılır; üyelik süresince zamanaşımı kaybı
işlemez.
Ölüm Meclis
Tekrar seçilen milletvekili hakkında
soruşturma ve kovuşturma, Meclisin çalışmalarına
yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına
bağlıdır. özürsüz veya izinsiz
olarak bir ay
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki Büro Memur-Sen içerisinde toplam
siyasi parti gruplarınca, yasama beş birleşim günü
dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz katılmama.
ve karar alınamaz.
Gaiplik Kesin hüküm
giyilmesi

Cumhurbaşkanı
seçilmesi

5. Milletvekilliğinin düşmesi 6. İptal istemi

Madde 84 – (Değişik: 23/7/1995-4121/9 Madde 85 – (Değişik: 23/7/1995-4121/10
md.) md.)

İstifa eden milletvekilinin Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına
milletvekilliğinin düşmesi, istifanın geçerli veya milletvekilliğinin düşmesine 84 üncü
olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi maddenin birinci, üçüncü veya dördüncü
Başkanlık Divanınca tespit edildikten sonra, fıkralarına göre karar verilmiş olması
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel hallerinde, Meclis Genel Kurulu kararının
Kurulunca kararlaştırılır. alındığı tarihten başlayarak yedi gün
içerisinde ilgili milletvekili veya bir diğer
Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme milletvekili, kararın, Anayasaya, kanuna
veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu veya İçtüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için
Anayasa Mahkemesine başvurabilir.
husustaki kesin mahkeme kararının Genel Anayasa Mahkemesi, iptal istemini onbeş
Kurula bildirilmesiyle olur. gün içerisinde kesin karara bağlar.

82 nci maddeye göre
milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev
veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden
milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine,
yetkili komisyonun bu durumu tespit eden

35

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

7. Ödenek ve yolluklar ÖRNEK SORU: 24
1982 Anayasasına göre seçimlerin genel
Madde 86 – (Değişik birinci cümle: yönetimi ve denetimi ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
21/11/2001-4720/1 md.) Türkiye Büyük
Millet Meclisi üyelerinin ödenek, yolluk ve A)Yüksek Seçim Kurulu yedi asıl ve
emeklilik işlemleri kanunla dörtyedek üyeden oluşur
düzenlenir.Ödeneğin aylık tutarı en yüksek B)Üyelerin al sı Yargıtay, beşi Danıştay
Devlet memurunun almakta olduğu Genel Kurullarınca kendi üyeleri arasından
miktarı, yolluk da ödenek miktarının üye tamsayılarının salt çoğunluğunun gizli
yarısını aşamaz. Türkiye BüyükMillet oyu ile seçilir
Meclisi üyeleri ile bunların emeklileri T.C. C)Üyeler, salt çoğunluk ve gizli oyla
Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler ve üyeliği aralarından bir başkan ve bir
sona erenlerin istekleri halinde ilgileri başkanvekiliseçerler.
devam eder. D)Yüksek Seçim Kurulunun kararları
aleyhine Yargıtay Başkanlığına itiraz
Türkiye Büyük Millet Meclisi edilebilir.
üyelerine ödenecek ödenek ve yolluklar, E)Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer seçim
kendilerineT.C. Emekli Sandığı tarafından kurullarının görev ve yetkileri kanunla
bağlanan emekli aylığı ve benzeri düzenlenir.
ödemelerin kesilmesini gerektirmez.
ÇÖZÜM: D
Ödenek ve yollukların en çoküç
aylığı önceden ödenebilir. Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine
Büro Memur-Sen başka bir mercie başvurulamaz. Doğru
ÖRNEK SORU: 23 cevap D seçeneğidir.
1982 Anayasasına göre Türkiye Büyük
Millet Meclisi genel oyla seçilen kaç II. Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev
milletvekilinden oluşur? ve yetkileri

A)800 A. Genel olarak
B)650 Madde 87 – (Değişik: 21/1/2017-6771/5
C)750 md.)
D)450 Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve
E) 600 yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve
kaldırmak; bütçe ve kesinhesap kanun
ÇÖZÜM:E tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para
Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla basılmasına ve savaş ilânına karar vermek;
seçilen al yüz milletvekilinden oluşur. milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını
Doğru cevap E seçeneğidir. uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi
üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun
kararı ile genel ve özel af ilânına karar
vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde
öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri
yerine getirmektir.

36

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

B.Kanunların teklif edilmesi ve Türklerin yabancı memleketlerdeki
görüşülmesi
Madde 88 – Kanun teklif etmeye mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla,
milletvekilleri yetkilidir. yayımlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu
takdirde bu andlaşmalar, yayımlarından
Kanun tekliflerinin Türkiye Büyük başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük
Millet Meclisinde görüşülme usul ve Millet Meclisinin bilgisine sunulur.
esasları içtüzükle düzenlenir.
Milletlerarası bir antlaşmaya
dayanan uygulama antlaşmaları ile
kanunun verdiği yetkiye dayanılarak
C.Kanunların Cumhurbaşkanınca yapılan ekonomik, ticari, teknik veya idari
yayımlanması
andlaşmaların Türkiye Büyük Millet
Madde 89 – Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Meclisince uygun bulunması zorunluluğu
Millet Meclisince kabul edilen kanunları
onbeş gün içinde yayımlar. yoktur; ancak, bu fıkraya göre yapılan
ekonomik, ticari veya özel kişilerin haklarını
Yayımlanmasını kısmen veya tamamen ilgilendiren antlaşmalar, yayımlanmadan
uygun bulmadığı kanunları, bir daha
görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği yürürlüğe konulamaz.

gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, Türkiye Türk kanunlarına değişiklik getiren

Büyük Millet Meclisine geri gönderir. (Ek her türlü antlaşmaların yapılmasında birinci
fıkra hükmü uygulanır.
cümle: 3/10/2001-4709/29 md.)
Cumhurbaşkanınca kısmen uygun Usulüne göre yürürlüğe konulmuş
Büro Memur-Sen Milletlerarası antlaşmalar kanun
bulunmama durumunda, Türkiye Büyük hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya
Millet Meclisi sadece uygun bulunmayan
aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine
maddeleri görüşebilir. Bütçe kanunları bu başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-
hükme tabi değildir.
5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe
Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin
gönderilen kanunu üye tamsayısının salt
çoğunluğuyla aynen kabul ederse, kanun milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı
konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle
Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası
gönderilen kanunda yeni bir değişiklik
yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen anlaşma hükümleri esas alınır.

kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir. E. Kanun hükmünde kararname çıkarma
yetkisi verme
Anayasa değişikliklerine ilişkin Madde 91 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16
hükümler saklıdır. md.)

D. Milletlerarası antlaşmaları uygun F. Savaş hali ilanı ve silahlı kuvvet
bulma kullanılmasına izin verme

Madde 90 – Türkiye Cumhuriyeti adına Madde 92 – Milletlerarası hukukun meşru
yabancı devletlerle ve milletlerarası saydığı hallerde savaş hali ilanına ve
kuruluşlarla yapılacak antlaşmaların Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası
onaylanması, Türkiye Büyük Millet andlaşmaların veya milletlerarası nezaket
Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun kurallarının gerektirdiği haller dışında, Türk
bulmasına bağlıdır. Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere
gönderilmesine veya yabancı silahlı
Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin
düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan
antlaşmalar, Devlet Maliyesi bakımından
bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve

37

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

verme yetkisi Türkiye Büyük Millet TBMM’NİN GÖREVLERİ
Meclisinindir.
1 Kanun koymak, değiştirmek ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde kaldırmak
veya ara vermede iken ülkenin ani bir
silahlı saldırıya uğraması ve bu sebeple 2 Savaş ilânına karar vermek,
silahlı kuvvet kullanılmasına derhal karar
verilmesinin kaçınılmaz olması halinde 3 Bütçe ve kesin hesap kanunu
Cumhurbaşkanı da, Türk Silahlı
Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verebilir. tasarılarını görüşmek ve kabul
etmek,

4 Genel ve özel af ilânına karar vermek

5 Anayasa’yı değiştirmek

ÖRNEK SORU:25 6 Para basılmasına karar vermek,
1982 anayasasına göre Cumhurbaşkanı,
Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul 7 Olağanüstü hâl kararını onaylamak,
edilen kanunları kaç gün içinde yayımlar?
süresini her defasında 4 ayı
geçmemek üzere uzatmak, kaldırmak

8 Olağanüstü hal süresince

A)60 Cumhurbaşkanının çıkaracağı
B)45 Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini
C)15 onaylamak,
D)30
E) 10 9 TBMM Başkanını ve Başkanlık Divanı
üyelerini seçmek,
Büro Memur-Sen
10 Milletlerarası antlaşmaların
onaylanmasını uygun bulma
ÇÖZÜM: C
Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük 11 Anayasa Mahkemesine üye
seçmek,(3 üye)
MilletMeclisince kabul edilen kanunları
onbeş gün içinde yayımlar. Doğru cevap C 12 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
üyelerini seçmek (9 üye)
seçeneğidir.

ÖRNEK SORU: 26 13 Sayıştay Başkan ve üyelerini seçmek

Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere 14 Kamu Başdenetçisini seçmek,

gönderilmesine veya yabancı silahlı 15 Süresi dolmadan TBMM seçimlerinin
yenilenmesine karar vermek
kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin
verme yetkisi aşağıdakilerden 16 Milletvekili dokunulmazlığını
kaldırmak,
hangisinindir?
17 Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı

A)Türkiye Büyük Millet Meclisi ülkelere gönderilmesine ve yabancı
B)İçişleri Bakanı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de
C)Genelkurmay Başkanı bulunmasına izin vermek,
D)Milli Savunma Bakanı
E)Cumhurbaşkanı 18 Hakimler ve Savcılar Kurulu'na üye
seçmek (7 üye)

ÇÖZÜM: A
Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere
gönderilmesine veya yabancı silahlı
kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin
verme yetkisi Türkiye Büyük Millet
Meclisinindir. Doğru cevap A seçeneğidir.

38

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

III. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Büro Memur-Sen tamsayısının üçte iki ve üçüncü oylamada
faaliyetleri ile ilgili hükümler üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır.
Üçüncü oylamada salt çoğunluk
A. Toplanma ve tatil sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan
Madde 93 – (Değişik birinci fıkra: iki aday için dördüncü oylama yapılır;
23/7/1995-4121/11 md.) Türkiye Büyük dördüncü oylamada en fazla oy alan üye,
Millet Meclisi, her yıl Ekim ayının ilk günü Başkan seçilmiş olur. Başkan seçimi, aday
kendiliğinden toplanır. gösterme süresinin bitiminden itibaren, beş
gün içinde tamamlanır.
Meclis, bir yasama yılında en çok üç
ay tatil yapabilir; ara verme veya tatil Türkiye Büyük Millet Meclisi
sırasında Cumhurbaşkanınca toplantıya Başkanvekillerinin Katip Üyelerinin ve İdare
çağrılır. Amirlerinin adedi, seçim nisabı, oylama
sayısı ve usulleri, Meclis İçtüzüğünde
Meclis Başkanı da doğrudan belirlenir.
doğruya veya üyelerin beşte birinin yazılı
istemi üzerine, Meclisi toplantıya çağırır. Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi bulundukları
Ara verme veya tatil sırasında siyasi partinin veya parti grubunun Meclis
toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinde, içinde veya dışındaki faaliyetlerine;
öncelikle bu toplantıyı gerektiren konu görevlerinin gereği olan haller dışında,
görüşülmeden ara verme veya tatile devam Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan
edilemez. ve oturumu yöneten Başkanvekili oy
kullanamazlar.
B. Başkanlık Divanı
Madde 94 – Türkiye Büyük Millet C. İçtüzük siyasi parti grupları ve kolluk
Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis üyeleri işleri
arasından seçilen Meclis Başkanı, Madde 95 – Türkiye Büyük Millet Meclisi,
Başkanvekilleri, Katip üyeler ve İdare çalışmalarını, kendi yaptığı içtüzük
Amirlerinden oluşur. hükümlerine göre yürütür.
İçtüzük hükümleri, siyasi parti gruplarının,
Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasi Meclisin bütün faaliyetlerine üye sayısı
parti gruplarının üye sayısı oranında Divana oranında katılmalarını sağlayacak yolda
katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur. düzenlenir. Siyasi parti grupları, en azyirmi
Siyasi parti grupları Başkanlık için aday üyeden meydana gelir.
gösteremezler.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin
Türkiye Büyük Millet Meclisi bütün bina, tesis, eklenti ve arazisinde
Başkanlık Divanı için, bir yasama kolluk ve yönetim hizmetleri Meclis
döneminde iki seçim yapılır. (Değişik ikinci Başkanlığı eliyle düzenlenir ve yürütülür.
cümle: 7/5/2010-5982/10 md.) İlk Emniyet ve diğer kolluk hizmetleri için
seçilenlerin görev süresi iki yıldır, ikinci yeteri kadar kuvvet ilgili makamlarca Meclis
devre için seçilenlerin görev süresi ise o Başkanlığına tahsis edilir.
yasama döneminin sonuna kadar devam
eder. D. Toplantı ve karar yeter sayısı
Madde 96 – (Değişik birinci fıkra:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan 31/5/2007-5678/3 md.) Türkiye Büyük
adayları, Meclis üyeleri içinden, Meclisin Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil
toplandığı günden itibaren beş gün içinde, bütün işlerinde üye tamsayısının en azüçte
Başkanlık Divanına bildirilir, Başkan seçimi
gizli oyla yapılır. İlk iki oylamada üye

39

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclis soruşturması,
Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm
yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar
ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hakkında 106 ncı maddenin beşinci, altıncı
hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte ve yedinci fıkraları uyarınca yapılan
birinin bir fazlasından az olamaz. soruşturmadan ibarettir.
(Mülga ikinci fıkra: 21/1/2017-6771/16
md.) Yazılı soru, yazılı olarak en
geçonbeş gün içinde cevaplanmak üzere
E. Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı
Madde 97 – Türkiye Büyük Millet Meclisi yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru
Genel Kurulundaki görüşmeler açıktır ve sormalarından ibarettir.
tutanak dergisinde tam olarak yayımlanır.
Meclis araştırması, genel görüşme
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzük ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli,
hükümlerine göre kapalı oturumlar içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri
yapabilir, bu oturumlardaki görüşmelerin Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.
yayımı Türkiye Büyük Millet Meclisi
kararına bağlıdır. B. Gensoru
Madde 99 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16
Meclisteki açık görüşmelerin, o md.)
oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi
üzerine Meclisce başkaca bir karar Büro Memur-Sen C. Meclis soruşturması
alınmadıkça, her türlü vasıta ile yayımı Madde 100 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16
serbesttir. md.)

IV. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi ÖRNEK SORU: 27
edinme ve denetim yolları
1982 Anayasasına göre TBMM’nin
Madde 98 – (Değişik: 21/1/2017-6771/6 toplanma ve tatil faaliyetleri ile ilgili
md.) aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Meclis Başkanı da doğrudan doğruya
* Yazılı Soru veya üyelerin beşte birinin yazılı istemi
* Meclis Araştırması üzerine, Meclisi toplantıya çağırır
* Genel Görüşme B) Türkiye Büyük Millet Meclisi, her yıl Ekim
*Meclis Soruşturması ayının beşinci günü kendiliğinden toplanır
C) Meclis, bir yasama yılında en çok üç ay
Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis tatil, yapabilir;
araştırması, genel görüşme, Meclis D)Ara verme veya ta l sırasında
soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi toplananTürkiye Büyük Millet Meclisinde,
edinme ve denetleme yetkisini kullanır. öncelikle bu toplantıyı gerektiren konu
görüşülmeden ara verme veya tatile devam
Meclis araştırması, belli bir konuda edilemez
bilgi edinmek için yapılan incelemeden E)Ara verme veya tatil sırasında
ibarettir. Cumhurbaşkanınca toplantıya çağrılır.

Genel görüşme, toplumu ve Devlet
faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Kurulunda görüşülmesidir.

40

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÇÖZÜM: B vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde
Türkiye Büyük Millet Meclisi, her yıl Ekim öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri
ayının ilk günü kendiliğinden toplanır. yerine getirmektir.Doğru cevap E
Doğru cevap B seçeneğidir. seçeneğidir.

ÖRNEK SORU: 28 TBMM ‘NİN NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK
1982 Anayasasına göre yazılı soru, en geç
kaç gün içinde cevaplanmak zorundadır? İLE YAPTIĞI İŞLEMLER

A)10 Üye . Genel ve özel af
B)20
C)30 Tamsayısının . Anayasa değişikliği
D)15
E) 25 Beşte Üç kabulü

ÇÖZÜM: D Çoğunluğu ( 360 . Hakimler ve
Yazılı soru, yazılı olarak en geçonbeş gün
içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Milletvekili) Savcılar Kurulu üye
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara
yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. seçimi
Doğru cevap D seçeneğidir.
. Cumhurbaşkanı
ÖRNEK SORU: 29
Yardımcısı hakkında
Aşağıdakilerden hangisi TBMM’nin görev
ve yetkilerinden biri değildir? meclis soruşturması
A) Kanun koymak, değiştirmek ve
kaldırmak; açılması
B)Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini
görüşmek ve kabul etmek . Hakimler ve
C)Para basılmasına ve savaş ilânına karar
vermek Savcılar Kurulu üye
D)Hakimler ve Savcılar Kuruluna üye
seçmek. Büro Memur-Sen seçimi
E)Bakanları atamak.
. Bakan hakkında
ÇÖZÜM:E
Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve meclis soruşturması
yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve
kaldırmak; bütçe ve kesin hesap kanun açılması
tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para
basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; . Cumhurbaşkanı
milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını
uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi hakkında ceza
üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun
kararı ile genel ve özel af ilânına karar soruşturması

açılması

Üye . TBMM Başkan
seçimi
Tamsayısının . Kamu Başdenetçi
seçimi
Üçte İki

Çoğunluğu ( 400

Milletvekili)

41

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

İKİNCİ BÖLÜM Büro Memur-Sen İ. Millî Savunma
YÜRÜTME
1. Başkomutanlık ve Genelkurmay
İKİNCİ BÖLÜM Başkanlığı
Yürütme
2. Millî Güvenlik Kurulu
I. Cumhurbaşkanı
A. Adaylık ve seçimi III. Olağanüstü hal yönetimi
B. Seçimi (Mülga)
C. Andiçmesi 2. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve
D. Görev ve yetkileri kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması
E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu sebepleriyle olağanüstü hal ilânı (Mülga)
F. Cumhurbaşkanı yardımcıları,
Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar 3. Olağanüstü hallerle ilgili düzenleme
G. Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği (Mülga)
(Mülga)
H. Devlet Denetleme Kurulu B. Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali
II. Bakanlar Kurulu (Mülga)
A. Kuruluş (Mülga)
B. Göreve başlama ve güvenoyu (Mülga) IV. İdare
C. Görev sırasında güvenoyu
D. Görev ve siyasî sorumluluk (Mülga) A. İdarenin esasları
E. Bakanlıkların kurulması ve bakanlar
(Mülga) 1. İdarenin bütünlüğü ve kamu
F. Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu tüzelkişiliği
(Mülga)
G. Tüzükler (Mülga) 2. Yönetmelikler
H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi B. Yargı yolu

C. İdarenin kuruluşu

1. Merkezî idare

2. Mahallî idareler

D. Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili
hükümler

1. Genel ilkeler

2. Görev ve sorumlulukları, disiplin
kovuşturulmasında güvence

E. Yükseköğretim kurumları ve üst
kuruluşları

42

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

1. Yükseköğretim kurumları partiler ile en az yüzbin seçmen aday
gösterebilir.
2. Yükseköğretim üst kuruluşları
Cumhurbaşkanı seçilen
3. Yükseköğretim kurumlarından özel milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi
hükümlere tabi olanlar üyeliği sona erer.

F. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, radyo Genel oyla yapılacak seçimde,
ve televizyon kuruluşları ve kamuyla ilişkili geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday,
haber ajansları G. Atatürk Kültür, Dil ve Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu
Tarih Yüksek Kurumu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı
izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama
H. Kamu kurumu niteliğindeki meslek yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok
kuruluşları oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların
çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı
İ. Diyanet İşleri Başkanlığı seçilir.

J. Kanunsuz emir İkinci oylamaya katılmaya hak
kazanan adaylardan birinin herhangi bir
nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci
oylama, boşalan adaylığın birinci

oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi
suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın
Büro Memur-Sen kalması halinde, bu oylama referandum
Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri ile şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt

nitelikleri seçimi ve diğer hususlar Türkiye çoğunluğunu aldığı takdirde
Cumhuriyeti Anayasası’nın 8,
101,103,104,105 ve 106. Maddelerinde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın
geçerli oyların çoğunluğunu alamaması
belirtilmiştir. halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi

İKİNCİ BÖLÜM yenilenir.

Yürütme Seçimlerin tamamlanamaması

1. Cumhurbaşkanı halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar
A. Adaylık ve seçimi mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam
eder.
Madde 101 – (Değişik: 21/1/2017-6771/7
md.) Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin
diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.
Cumhurbaşkanı, kırk yaşını
doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, B. Seçimi
milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk Madde 102 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16
vatandaşları arasından, doğrudan halk md.)
tarafından seçilir.
C. Andiçmesi
Cumhurbaşkanının görev süresi beş
yıldır. Bir kimse en fazlaiki defa Madde 103 – Cumhurbaşkanı, görevine
Cumhurbaşkanı seçilebilir. başlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi
önünde aşağıdaki şekilde andiçer:
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti
grupları, en son yapılan genel seçimlerde "Cumhurbaşkanı sıfatıyla, Devletin
toplam geçerli oyların tek başına veya varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin
birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve
şartsız egemenliğini koruyacağıma,

43

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, Gerekli gördüğü takdirde, yasama
demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılaplarına
ve laik Cumhuriyet ilkesine bağlı yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet
kalacağıma, milletin huzur ve refahı, milli Meclisinde açılış konuşmasını yapar.
dayanışma ve adalet anlayışı içinde
herkesin insan haklarından ve temel Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında
hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden Meclise mesaj verir.
ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyetinin
şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve Kanunları yayımlar.
üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine
getirmek için bütün gücümle çalışacağıma Kanunları tekrar görüşülmek üzere
Büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri
namusum ve şerefim üzerine andiçerim." gönderir.

ÖRNEK SORU:30 Kanunların, Türkiye Büyük Millet
Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli
A kişisi Cumhurbaşkanlığı için aday olmak hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas
istemektedir. 1982 Anayasasına göre en az bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle
kaç bin seçmen A kişisini Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar.
Cumhurbaşkanlığına aday gösterebilir?
Cumhurbaşkanı yardımcıları ile
A)Ellibin bakanları atar ve görevlerine son verir.
B)Yüzbin
C)Yüzellibin Üst kademe kamu yöneticilerini atar,
D)ikiyüzbin görevlerine son verir ve bunların
E)Üçyüzbin atanmalarına ilişkin usul ve esasları
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
ÇÖZÜM:B Büro Memur-Sen düzenler.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları,
en son yapılan genel seçimlerde toplam Yabancı devletlere Türkiye
geçerli oyların tek başına veya birlikte en az Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir,
yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en
az yüzbin seçmen aday gösterebilir.Doğru Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek
cevap B seçeneğidir. yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.

D. Görev ve yetkileri Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve
Madde 104 – (Değişik: 21/1/2017-6771/8 yayımlar.
md.)
Anayasa değişikliklerine ilişkin
Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. kanunları gerekli gördüğü takdirde
Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. halkoyuna sunar.

Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı Milli güvenlik politikalarını belirler
sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk ve gerekli tedbirleri alır.
Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın
uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli Türkiye Büyük Millet Meclisi adına
ve uyumlu çalışmasını temin eder. Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını
temsil eder.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin
kullanılmasına karar verir.

Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama
sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya
kaldırır.

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine
ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci
kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer
alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle

dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve

44

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenler.doğru cevap C seçeneğidir.
düzenlenemez. Anayasada münhasıran
kanunla düzenlenmesi öngörülen
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen ÖRNEK SORU:32
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi Aşağıdakilerden hangisinin atanmasında
çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi Cumhurbaşkanı görev almaz?

ile kanunlarda farklı hükümler bulunması A)Danıştay üyeleri
halinde, kanun hükümleri uygulanır. B)Yargıtay üyeleri
Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı C)Anayasa mahkemesi üyeleri
konuda kanun çıkarması durumunda, D)Üst kademe yöneticiler
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz E) Bakanlar
hale gelir.

Cumhurbaşkanı, kanunların ÇÖZÜM:B
uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara
aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler Yargıtay üyelerinin tamamı Hakimler ve
çıkarabilir. Savcılar Kurulunca seçilir. Doğru cevap B
seçeneğidir.
Kararnameler ve yönetmelikler,
yayımdan sonraki bir tarih
belirlenmemişse, Resmî Gazetede E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu
yayımlandıkları gün yürürlüğe girer. Büro Memur-Sen Madde 105 – (Değişik: 21/1/2017-6771/9
md.)
Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada
ve kanunlarda verilen seçme ve atama Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç
görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet
yetkileri kullanır. Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun
vereceği önergeyle soruşturma açılması
ÖRNEK SORU:31 istenebilir. Meclis, önergeyi en geçbir ay
içinde görüşür ve üye tamsayısının beşte
Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına
üst kademe kamu yöneticilerinin karar verebilir.
atanmalarına ilişkin usul ve esaslar
aşağıdakilerden hangisi ile düzenlenir? Soruşturma açılmasına karar
verilmesi halinde, Meclisteki siyasi
A)Cumhurbaşkanı genelgesiyle partilerin, güçleri oranında komisyona
B)Cumhurbaşkanı kararıyla verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak
C)Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle gösterecekleri adaylar arasından her siyasi
D)Kanun ile parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle
E)Cumhurbaşkanlığı yönetmeliğiyle kurulacak onbeş kişilik bir komisyon
tarafından soruşturma yapılır. Komisyon,
ÇÖZÜM: C soruşturma sonucunu belirten raporunu iki
Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları ay içinde Meclis Başkanlığına sunar.
atar ve görevlerine son verir. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi
Üst kademe kamu yöneticilerini atar, halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin
görevlerine son verir ve bunların bir süre verilir.
atanmalarına ilişkin usul ve esasları
Rapor Başkanlığa verildiği tarihten
itibaren on gün içinde dağıtılır,
dağıtımından itibaren on gün içinde Genel
Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet

45

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli Cumhurbaşkanı yardımcısı

oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Cumhurbaşkanına vekâlet eder ve
Yüce Divan yargılaması üç ay içinde Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.

tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek
süre verilir, yargılama bu sürede kesin bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine
sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı
olarak tamamlanır. tarafından atanır ve görevden alınır.

Hakkında soruşturma açılmasına karar Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye
alamaz. Büyük Millet Meclisi önünde andiçerler.

Yüce Divanda seçilmeye engel bir Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri,
Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan
suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.
görevi sona erer.

Cumhurbaşkanının görevde Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
Cumhurbaşkanına karşı sorumludur.
bulunduğu sürede işlediği iddia edilen Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar
suçlar için görevi bittikten sonra da bu
madde hükmü uygulanır. hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri

iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye
tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği
F.Cumhurbaşkanı yardımcıları, önergeyle soruşturma açılması istenebilir.
Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar
Büro Memur-Sen Meclis, önergeyi en geçbir ay içinde
Madde 106 – (Değişik: 21/1/2017-6771/10 görüşür ve üye tamsayısının beşte üçünün
md.)
gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar
Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra verebilir.

bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı Soruşturma açılmasına karar verilmesi
yardımcısı atayabilir.
halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
Cumhurbaşkanlığı makamının oranında komisyona verebilecekleri üye
herhangi bir nedenle boşalması halinde,
kırkbeş gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi sayısının üç katı olarak gösterecekleri
adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı
yapılır. Yenisi seçilene kadar ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeş
Cumhurbaşkanı yardımcısı
Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve kişilik bir komisyon tarafından soruşturma
yapılır. Komisyon, soruşturma sonucunu
Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. belirten raporunu iki ay içinde Meclis
Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa
Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi de Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu
sürede bitirilememesi halinde, komisyona
Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yenilenir. bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir.
Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa
seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Rapor Başkanlığa verildiği tarihten
itibaren on gün içinde dağıtılır ve
Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine dağıtımından itibaren on gün içinde Genel

devam eder. Kalan süreyi tamamlayan Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet
Cumhurbaşkanı açısından bu süre
dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli
oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir.
Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte Yüce Divan yargılaması üç ay içinde
her iki seçim birlikte yapılır.
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek
dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak
görevinden ayrılması hallerinde,

46

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

süre verilir, yargılama bu sürede kesin ÖRNEK SORU: 34
olarak tamamlanır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların
Bu kişilerin görevde bulundukları görevleri ile ilgili aşağıdaki
sürede, görevleriyle ilgili işledikleri iddia mahkemelerden hangisinde yargılanırlar?

edilen suçlar bakımından, görevleri
bittikten sonra da beşinci, altıncı ve yedinci
fıkra hükümleri uygulanır. A)Anayasa Mahkemesi
B) Uyuşmazlık Mahkemesi
Yüce Divanda seçilmeye engel bir C) Yargıtay
suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanı D) Danıştay
yardımcısı veya bakanın görevi sona erer. E)Sayıştay

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bakanlar, görevleriyle ilgili olmayan
suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin ÇÖZÜM: A
hükümlerden yararlanır. Anayasa Mahkemesi. Doğru cevap A
seçeneğidir.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile
merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması ÖRNEK SORU: 35
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenlenir. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile
ÖRNEK SORU: 33 Büro Memur-Sen merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması
I- Yurt dışına çıkma aşağıdakilerden hangisiyle düzenlenir?
II- Hastalık A)Kanunla
III-Ölüm B)Yönetmelikle
C)Cumhurbaşkanı kararıyla
1982 Anayasasına göre yukarıdakilerden D)Cumhurbaşkanı kararnamesiyle
hangisi veya hangilerinin varlığı halinde E)Cumhurbaşkanlığı yönetmeliği
Cumhurbaşkanına vekalet edilebilir?
ÇÖZÜM: D
A)Yalnız I
B)Yalnız II Bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
C)Yalnız III görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile
D)I-II merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması
E) I-II-III Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenlenir. Doğru cevap D seçeneğidir.
ÇÖZÜM: E
Öncülde verilenlerin hepsinin varlığı ÖRNEK SORU: 36
halinde Cumhurbaşkanlığına vekalet 1982 Anayasasına göre silahlı Kuvvetlerin
edilebilir. Doğru cevap E seçeneğidir. komutanı olarak savaşta başkomutanlık
görevlerini Cumhurbaşkanlığı adına
aşağıdakilerden hangisi yerine getirir?

A)Cumhurbaşkanı Yardımcısı
B)Milli Savunma Bakanı
C)İçişleri Bakanı
D)Genelkurmay Başkanı
E)TBMM

47

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÇÖZÜM: D

silahlı Kuvvetlerin komutanı olarak savaşta ÖRNEK SORU:37
1982 Anayasasına göre Cumhurbaşkanı
başkomutanlık görevlerini adaylık ve seçim sureci ile ilgili
Cumhurbaşkanlığı adına Genelkurmay aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Bakanı yerine getirir. Doğru cevap D A)Cumhurbaşkanı olabilmek için 40 yaşını
seçeneğidir. doldurmuş olmak gerekir.
B)Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği C)Bir kimse en fazla üç defa Cumhurbaşkanı
Madde 107 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 Seçilebilir
md.) D)Cumhurbaşkanının görev süresi beş
yıldır.
H. Devlet Denetleme Kurulu E) Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları,
en son yapılan genel seçimlerde toplam
Madde 108 – İdarenin hukuka geçerli oyların tek başına veya birlikte en az
uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yüzde beşini almış olan siyasi par ler ile en
yürütülmesinin ve geliştirilmesinin az yüzbin seçmenaday gösterebilir.
sağlanması amacıyla, Cumhurbaşkanlığına
bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme ÇÖZÜM: C
Kurulu, Cumhurbaşkanının isteği üzerine, Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı
tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve seçilebilir. Doğru cevap c seçeneğidir.
sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum Büro Memur-Sen
ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, ÖRNEK SORU:38
kamu kurumu niteliğinde olan meslek Memur Murtaza : Cumhurbaşkanının isteği
kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve üzerine, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında
ve sermayesinin yarısından fazlasına bu
işveren meslek kuruluşlarında, kamuya kurum ve kuruluşların ka ldığı her türlü
yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan
idari soruşturma, inceleme, araştırma ve meslek kuruluşlarında, herdüzeydeki işçi ve
denetlemeleri yapar. işveren meslek kuruluşlarında, kamuya
yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü idari
Yargı organları, Devlet Denetleme soruşturma, inceleme, araştırma ve
Kurulunun görev alanı dışındadır. denetlemeleri yapan bir kurumdan
bahsetmiştir.
Devlet Denetleme Kurulunun 1982 Anayasasına göre Murtaza’nın ’nın
Başkan ve üyeleri, Cumhurbaşkanınca bahsetmiş olduğu kurum veya kuruluş
atanır. aşağıdakilerden hangisidir?

Devlet Denetleme Kurulunun A)Bilgi Teknolojileri Kurumu
işleyişi, üyelerinin görev süresi ve diğer B)Devlet Denetleme Kurumu
özlük işleri, Cumhurbaşkanlığı C)Sermaye Piyasası Kurumu
kararnamesiyle düzenlenir. D)Bankacılık Denetleme Düzenleme
Kurumu
E) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

48

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

ÇÖZÜM: B Cumhurbaşkanının seçimlerin
Devlet Denetleme Kurumu . Doğru cevap B
seçeneğidir. yenilenmesine karar vermesi halinde,
Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi
II. Bakanlar Kurulu ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.

A. Kuruluş Cumhurbaşkanının ikinci
Madde 109 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 döneminde Meclis tarafından seçimlerin
md.) yenilenmesine karar verilmesi halinde,
Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
B. Göreve başlama ve güvenoyu
Madde 110 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 karar Seçimlerinin birlikte yenilenmesine
md.) verilen Meclisin ve
Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni
C. Görev sırasında güvenoyu Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve
Madde 111 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 başlamasına kadar devam eder.
md.)
Bu şekilde seçilen Meclis ve
D. Görev ve siyasi sorumluluk Cumhurbaşkanının görev süreleri de beş
Madde 112 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 yıldır.
md.)
İ. Milli Savunma
E. Bakanlıkların kurulması ve bakanlar
Madde 113 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 Büro Memur-Sen 1.Başkomutanlık ve Genelkurmay
md.) Başkanlığı

F. Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu Madde 117 – Başkomutanlık, Türkiye
Madde 114 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 Büyük Millet Meclisinin manevi varlığından
md.) ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı tarafından
temsil olunur.
G. Tüzükler
Madde 115 – (Mülga: 21/1/2017-6771/16 Milli güvenliğin sağlanmasından ve
md.) Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına
hazırlanmasından, Türkiye Büyük Millet
H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Meclisine karşı, Cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi sorumludur.
Madde 116 – (Değişik: 21/1/2017-6771/11
md.) Cumhurbaşkanınca atanan
Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin
Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye komutanı olup, savaşta Başkomutanlık
tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına
seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. yerine getirir.
Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel
seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte (Mülga dördüncü fıkra: 21/1/2017-
yapılır. 6771/16 md.)

(Mülga beşinci fıkra: 21/1/2017-6771/16
md.)

2. Milli Güvenlik Kurulu
Madde 118 – (Değişik birinci fıkra:
3/10/2001-4709/32 md.) Millî Güvenlik
Kurulu; Cumhurbaşkanının başkanlığında,
Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet, Millî
Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları,

49

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI GÖREVDE YÜKSELME SINAVI 2022

Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava salgın hastalık ya da ağır ekonomik
kuvvetleri komutanlarından kurulur.
bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun
tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı
Gündemin özelliğine göre Kurul ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan
toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp
görüşleri alınabilir. edebilir.

(Değişik birinci cümle: 3/10/2001-4709/32 Olağanüstü hal ilanı kararı, verildiği
gün Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün
md.) Millî Güvenlik Kurulu; Devletin millî Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına
güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve
uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları sunulur.

ve gerekli koordinasyonun sağlanması Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde
konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına ise derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli
bildirir. Kurulun, Devletin varlığı ve gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini
bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hali
bölünmezliği, toplumun huzur ve kaldırabilir.

güvenliğinin korunması hususunda Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye
alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait
kararlar Cumhurbaşkanınca değerlendirilir. Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı
geçmemek üzere süreyi uzatabilir. Savaş
Milli Güvenlik Kurulunun gündemi; hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Olağanüstü hallerde vatandaşlar için
Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate
alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir. Büro Memur-Sen getirilecek para, mal ve çalışma

Cumhurbaşkanı yükümlülükleri ile 15 inci maddedeki ilkeler
katılamadığı doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin
zamanlar Milli Güvenlik Kurulu nasıl sınırlanacağı veya geçici olarak
Cumhurbaşkanı yardımcısının durdurulacağı, hangi hükümlerin
başkanlığında toplanır. uygulanacağı ve işlemlerin nasıl
yürütüleceği kanunla düzenlenir.
Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinin teşkilatı ve görevleri Olağanüstü hallerde
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli
düzenlenir. kıldığı konularda, 104 üncü maddenin

onyedinci fıkrasının ikinci cümlesinde
belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın
III. Olağanüstü hal yönetimi Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.

Madde 119 – (Değişik: 21/1/2017-6771/12 Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî
md.) Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis
onayına sunulur.
Cumhurbaşkanı; savaş, savaşı
gerektirecek bir durumun başgöstermesi, Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye
seferberlik, ayaklanma, vatan veya
Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli
kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında
içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal üç ay içinde Türkiye Büyük Millet
düzeni veya temel hak ve hürriyetleri Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır.
ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan
hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî kendiliğinden yürürlükten kalkar.
şekilde bozulması, tabiî afet veya tehlikeli

50