ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2

H H ท ๑๓/ผ.๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๓ ปรศิ นาคำไทย ชั้นประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ปริศนาค�ำทาย

๑. อะไรเอ่ย เปลอื กเขียว ผลกลม คนชน่ื ชม เน้อื แดง หวานดี
๒. อะไรเอ่ย สีสวย สดใส ใช้มัดกบั ผม
๓. อะไรเอย่ อากาศทเี่ คล่ือนทดี่ ว้ ยความเร็ว
๔. อะไรเอ่ย ทกุ คนตอ้ งมสี ิง่ น้เี ป็นเส้นอยบู่ นหัว
๕. อะไรเอ่ย เป็นของเหลวได้จากวัวและแพะ ดื่มแล้วร่างกาย
แขง็ แรง
๖. อะไรเอย่ ตวั เลก็ จด๊ิ จ๊ดิ กดั เจ็บนดิ นดิ
๗. อะไรเอย่ เปน็ สัตว์ครง่ึ บกคร่งึ น�ำ้ ร้องอบ๊ ๆ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรียน) กลุมสาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ช้ันประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ ) 245

H H ท ๑๓/ผ.๔

แสดงบทบาทสมมุติ

นทิ านเรอ่ื ง โตง้ ผซู้ อื่ สัตย์

วันนี้ครอบครัวของโต้งก�ำลังคุยกันเพื่อจะไปเที่ยวสวนสัตว์ ณ สวนสัตว์
แห่งหน่ึง โต้งและต้อยเดินดูสัตว์ด้วยความตื่นเต้นและมีความสุข โต้งมองเห็น
กระเป๋าเงินตกอยู่บนถนนทางเดินหน้ากรงเสือ โต้งและต้อยน�ำกระเป๋าเงินไปให้
พ่อและแม่ตรวจสอบ “เราจะเอาไปคืนเจ้าของได้อย่างไรครับ” โต้งกล่าว พ่อ
โต้งและต้อยน�ำกระเป๋าไปให้เจ้าหน้าท่ีสวนสัตว์เพ่ือประกาศหาเจ้าของ มีชาย
ร่างสูงใหญ่คนหน่ึงสวมแว่นตา มาติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อขอรับกระเป๋าคืน ชายคนนี้
เป็นเจ้าของกระเป๋า เจ้าหน้าที่ได้ตรวจสอบเอกสารแล้วจึงคืนให้เขาไป เขาขอบใจ
โตง้ และตอ้ ย พรอ้ มใหเ้ งนิ ๑๐๐ บาท แตพ่ วกเขาไมร่ บั วนั รงุ่ ขน้ึ ครเู รยี กโตง้ และตอ้ ย
ออกมาหน้าแถวนกั เรยี น เพื่อน ๆ ไดฟ้ งั การท�ำความดขี องโต้งและต้อยจงึ ปรบมือให้
อย่างดัง เพ่ือน ๆ ต่างชมเชย โต้งและต้อยท่ีท�ำความดีโดยไม่หวังส่ิงตอบแทน
ถ้าพวกเรามีโอกาสกจ็ ะท�ำความดเี หมือนกบั โต้งและตอ้ ยบา้ ง โต้งและตอ้ ยเล่าเร่ือง
ท่ีเกิดข้ึนให้พ่อแม่ฟัง พ่อแม่ภาคภูมิใจในตัวลูกทั้งสองอย่างมาก เด็ก ๆ คิดที่จะ
ท�ำความดีเหมือนโตง้ และต้อยบา้ งไหมจ๊ะ
แสดงขอ้ คิดจากเรอื่ ง
- การท�ำความดขี องโตง้ และตอ้ ย พอ่ กบั แมร่ ู้สึกอยา่ งไร
- ในสวนสตั ว์ท�ำไมสตั วบ์ างชนิดต้องขงั กรง
- จากนทิ านเรอ่ื งนน้ี กั เรยี นไดค้ ณุ ธรรมเรอื่ งอะไร และสามารถน�ำไปใชไ้ ดห้ รอื ไม่

246 ชุดกิจกรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรยี น) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรุง)

H H ท ๑๓/ผ.๕ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๓ ปรศิ นาคำไทย ชั้นประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

บทร้อยกรองจันทรเ์ จ้า

จันทรเ์ อ๋ยจันทรเ์ จา้ ขอขา้ วขอแกง  
ขอแหวนทองแดง ผูกมือนอ้ งขา้  
ขอชา้ งขอมา้ ให้น้องขา้ ข่ี
ขอเกา้ อี้ ให้นอ้ งข้านัง่  
ขอเตียงต้งั ใหน้ อ้ งขา้ นอน
ขอละคร ให้น้องข้าดู  
ขอยายชู เลี้ยงน้องข้าเถดิ  
ขอยายเกิด เลยี้ งตวั ข้าเอง

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรียน) กลุมสาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ ) 247



๑๔หนว ยการเรียนรูที่

ดอกสรอยแสนรัก

249

250 ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๑ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๑๔ ดอกสรอ้ ยแสนรัก ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๒
ค�ำ ชีแ้ จง เขียนเครื่องหมาย × ทับตัวอกั ษรหนา้ คำ�ตอบทีถ่ ูกตอ้ ง
๑. ใครมมี ารยาทที่ดใี นการฟังครเู ลา่ นิทาน
ก. นอ้ งฝนตงั้ ใจฟังจนจบเร่ือง
ข. น้องนำ้� ถามแทรกขึน้ ขณะทีค่ รยู งั เล่าไมจ่ บ

๑๔ ๒.ห คหน.ลนังวกอ้ ยลงฟับกา้จาวารากดเเรรภียยีานพนหคนรรขูังทู สณี่ือะทเลี่โรา่ งนเรทิ ียานน เป้ไปทำ�งานที่ร้านขายขนมใกล้บ้าน

น�ำ ขนมไปสง่ ตามรา้ นคา้ แลว้ กลบั มาท�ำ การบา้ นจนเสรจ็ แสดงวา่ เปม้ คี ณุ ธรรม

ดอกสรอ ยแสนรกั ตรงกบั ขอ้ ใด

ก. ความขยันหม่ันเพียร
ข. ความซ่อื สัตย์สจุ รติ
ค. ความประหยัดอดออม
๓. ทกุ วนั แปง้ จะตนื่ นอนแตเ่ ชา้ ลา้ งหนา้ แปรงฟนั และอาบนำ�้ แตง่ ตวั ดว้ ยตนเอง
แม้ยงั เป็นเด็กอยู่ การกระท�ำของแปง้ ตรงกบั สุภาษิตในข้อใด
ก. น้�ำนิ่งไหลลกึ
ข. ตนเป็นท่พี ึง่ แห่งตน
ค. ความพยายามอยทู่ ี่ไหนความส�ำ เร็จอย่ทู ่ีนั่น
๔. ไกแ่ จ้ เป็นค�ำ ประพันธช์ นดิ ใด
ก. บทดอกสรอ้ ย
ข. กลอนบทละคร
ค. กลอนสักวา

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรยี น) กลุมสาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชั้นประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ ) 251

H H ท ๑๔/ผ.๑

๕. บทรอ้ ยกรอง กาด�ำ มสี าระสำ�คญั ทเี่ ก่ยี วกบั เรอ่ื งอะไร
ก. เป็นการแนะน�ำ สัตวช์ นิดหน่งึ
ข. บอกลกั ษณะนสิ ัยของกาด�ำ
ค. เป็นการช้ีแจงเร่อื งอกี า
๖. นกั เรียนคิดวา่ ขอ้ ใดเป็นเสยี งร้องของกา
ก. จบ๊ิ จบิ๊ ข. กา กา กา ค. กาเว้า กาเหว่า
๗. คำ�ในข้อใดมีรปู วรรณยกุ ตท์ กุ คำ�
ก. สรี ุ้ง ข. นับเลข ค. ต่อเนอื่ ง
๘. ค�ำ ในข้อใดไม่มีรปู วรรณยกุ ต์
ก. เดก็ นะ ข. จ๊ะจา๋ ค. ปาโปง่
๙. ข้อใดมีคำ�พ้องรปู
ก. ตน้ เสลาขึน้ อยูใ่ กล้เนนิ เสลา
ข. ชา่ งซ่อมรถขอช้อนส้อมหนึง่ คู่
ค. ฉันไม่ต้องการใหเ้ ขาเห็นเหตกุ ารณ์น้ี
๑๐. ขอ้ ใดเปน็ ค�ำ พอ้ งเสยี ง
ก. ใจ – ใน
ข. จาน – นาน
ค. การ – กาล

252 ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรียน) กลุมสาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๑ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

นทิ าน
เร่ือง มดงา่ มกบั จกั จน่ั

เช้าวันหน่ึงในฤดูฝน แต่แดดออกจัดดี มดง่ามพวกหนึ่งจึงช่วยกันขน
เมลด็ ขา้ วท่ีหาไวไ้ ดใ้ นฤดูร้อนออกตากแดด
ขณะน้ันมีจกั จั่นผอมเดินโซเซมาเห็นเข้าจึงแวะเข้าไปหามดแลว้ พูดว่า
“ขา้ พเจ้าอดอาหารมาหลายวันแลว้ หิวเต็มทน ขอทานข้าว
ใหข้ ้าพเจ้ากนิ สกั เมล็ดสองเมล็ดพอรอดตายจะไดห้ รือไม่”
มดถามว่า “ก็ในฤดูร้อนเป็นหน้าเกี่ยวข้าว มีอาหารอุดม ท่านไปท�ำ
อะไรเสีย จึงไมห่ าอาหารเก็บเอาไวเ้ ล่า”
จกั จน่ั ตอบว่า “ขา้ พเจ้าหาเวลาว่างไม่ได้ เพราะฤดูแล้งเทย่ี วรอ้ งเพลง
เลน่ เพลินไปวนั ยงั คำ่� ๆ จนสน้ิ ฤดู คร้นั ถงึ ฤดฝู นตก ขา้ วก็งอกเสียหมดแลว้ ”
มดจึงเย้ยไปว่า “อ้าวดีแล้วละ ถ้าท่านร้องเพลงเพลินไปในฤดูร้อน
ท�ำไมจึงไม่หัดร�ำในฤดูฝนเลา่ ”
นทิ านเร่อื งนส้ี อนใหร้ ู้ว่า ขณะทย่ี ังดีๆ อยู่ ถ้าเราไม่อุตสา่ ห์ท�ำการงาน
หาสมบัติเอาไว้แล้ว ในเม่ือถึงเวลาเจ็บไข้ได้ยาก เราก็จะได้ความล�ำบาก
ยากแคน้ เป็นอย่างยงิ่

จาก หนงั สอื อ่านเพม่ิ เตมิ เร่ืองนทิ านอสี ป ประถมศึกษาปที ี่ ๑ – ๓
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย กระทรวงศึกษาธิการ

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรยี น) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบับปรบั ปรุง) 253

H H ท ๑๔/ผ.๑ - ๐๑

ใบงานท่ี ๐๑

อา่ นเร่ืองและตอบค�ำถาม

ค�ำช้แี จง อ่านเรอื่ งมดงา่ มกบั จกั๊ จ่ัน แลว้ เขียนตอบค�ำถาม

๑. มดงา่ มชว่ ยกันท�ำอะไร ในวันท่แี ดดออกจดั
๒. ท�ำไมหนา้ ร้อนจึงมอี าหารอดุ มส�ำหรบั มดงา่ ม
๓. จกั จั่นท่มี าขออาหารจากมดงา่ ม มีลกั ษณะอยา่ งไร
๔. ท�ำไมจักจน่ั จึงไมม่ ีอาหารกินในฤดฝู น
๕. นักเรียนควรเอาอยา่ งมดง่าม หรอื จกั จนั่ เพราะอะไร

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขท่ี .............

254 ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรยี น) กลุมสาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบับปรบั ปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๑ - ๐๒ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานท่ี ๐๒

เรียงล�ำดบั เหตุการณจ์ ากเร่อื ง มดง่ามกับจกั จ่นั

ค�ำช้ีแจง เรียงล�ำดบั เหตุการณ์จากเร่อื ง มดง่ามกบั จกั จัน่ แล้วน�ำไปเขียนลงข้างล่าง
๑. มดงา่ มพูดเย้ยให้จกั จั่นร�ำในฤดูฝน
๒. จักจน่ั ผอมตวั หนงึ่ เดนิ โซเซมา
๓. เช้าวันหนึ่งในฤดูฝน
๔. จักจ่นั เอ่ยปากขอกนิ เมลด็ ขา้ ว
๕. มดงา่ มชว่ ยกนั ขนเมลด็ ข้าวมาตาก

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรยี น) กลุม สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ ) 255

H H ท ๑๔/ผ.๑ - ๐๓

ใบงานที่ ๐๓

ตอบค�ำถามจากนทิ าน

ค�ำช้ีแจง ตอบค�ำถามจากนทิ านเรือ่ ง มดง่ามกบั จักจ่นั

๑. มดงา่ มมนี สิ ัยอยา่ งไร
๒. จกั จนั่ มนี ิสยั อย่างไร
๓. ถา้ จักจนั่ ท�ำงานไปด้วย ร้องเพลงไปดว้ ย จะเกิดผลอย่างไร
๔. ถ้านกั เรียนเป็นมดง่ามจะพดู เยย้ หรือหรอื พูดแนะน�ำอยา่ งไร
๕. นิทานเรื่องนใี้ หข้ อ้ คิดอยา่ งไร

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

256 ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นกั เรยี น) กลมุ สาระการเรยี นรูภ าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชัน้ ประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรับปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๑ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบความรู้

มารยาทในการฟงั

ในชีวิตประจ�ำวัน คนเราใช้การฟังอย่างมากเพื่อรับรู้เร่ืองราวส่ิงท่ีผู้พูด
อาจพูดเฉพาะแกเ่ รา พูดกับกล่มุ ของเรา หรอื พดู กบั คนทัว่ ไป เชน่ ฟงั การพดู ของ
คนในครอบครวั ฟงั ครสู อนในหอ้ งเรยี น ฟงั รายการวทิ ยุ ฟงั และชมรายการโทรทศั น์
เป็นต้น
ผู้มคี วามสามารถในการฟัง ย่อมได้รบั ประโยชน์ ดังนี้
๑. ฟังคนในครอบครัว แจ้งให้ปฏิบัติหรือแนะน�ำให้ท�ำสิ่งใดเมื่อตั้งใจฟัง
ย่อมท�ำตามไดถ้ กู ต้อง
๒. ฟังครูสอนในห้องเรียน ถ้ามีสมาธใิ นการฟงั ไมพ่ ูดคุยเลน่ กัน กย็ ่อมฟังได้
ตรงตามเร่ือง และเข้าใจเรือ่ งทฟี่ งั ย่อมไดร้ บั ความรู้ ความคดิ อนั เปน็ ประโยชน์จาก
บทเรียน
๓. ฟังรายการวิทยุ หรือฟงั และชมรายการโทรทศั น์ ถ้าเปน็ บางรายการ เชน่
ข่าว รายการที่ให้ความรู้ความคิด ถ้าตั้งใจให้รับรู้สาระท่ีถูกต้อง ก็จะมีคุณค่า
น�ำไปใชใ้ นการด�ำรงชีวิตได้
การฟังบางเรอื่ ง เชน่ ความรจู้ ากครู จากวทิ ยากรผู้รู้ จ�ำเป็นตอ้ งจดบันทึก
และถ้าสงสัยเกยี่ วกับเร่ืองท่ีพูด ก็ควรสอบถามในเวลาทเี่ หมาะสม

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรับปรุง) 257

HH ท ๑๔/ผ.๑

นทิ าน
เร่อื ง ผเี สอื้ กบั ผึ้งน้อย

ท่ีทุ่งหญ้ากว้างใหญ่แห่งหนึ่ง แม่ผีเสื้อชอบพาลูกน้อยโบยบินเล่น
ในยามเชา้ และมกั ตามใจลกู ไม่ใหท้ �ำงานหนัก ทง้ั ยงั ช่ืนชม ชว่ ยระมดั ระวงั
ดแู ลปกี อันสวยงามบอบบางของลูก
ส่วนแม่ผ้งึ สอนใหล้ กู เขม้ แขง็ อดทน ขยันหมน่ั เพยี ร และไมต่ ามใจ
ลูกในทางท่ีไม่ถกู ตอ้ ง
วนั หนงึ่ เกดิ พายลุ มแรง แมผ่ งึ้ และลกู ผงึ้ รบี บนิ กลบั รงั ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั
แต่ลูกผเี สอื้ กลับถูกลมพัดจนปีกขาดได้รบั บาดเจบ็
ตั้งแต่น้ันมา แม่ผีเส้ือก็สอนให้ลูกผีเสื้อเข้มแข็ง อดทน และ
พ่ึงตนเองได้

  โครงการสื่อ ๖๐ พรรษา
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี

258 ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรยี น) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชั้นประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๑ - ๐๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานที่ ๐๔

ตอบค�ำถามจากนิทาน

ค�ำชี้แจง ตอบค�ำถามจากนิทานเรอื่ ง ผีเสอื้ กับผง้ึ น้อย

๑. แมผ่ ึ้งสอนลูกอยา่ งไร
๒. แม่ผีเส้ือดูแลลูกอยา่ งไร
๓. เกดิ เหตกุ ารณใ์ ดข้นึ ที่ท�ำให้แมผ่ ีเสอ้ื ได้ข้อคดิ ในการสอนลูก
๔. ถา้ เลือกได้ นกั เรยี นจะเลือกเป็นผ้ึงหรอื เปน็ ผีเสื้อ เพราะเหตุใด
๕. นิทานเร่ืองนีใ้ หข้ อ้ คดิ อย่างไร

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขท่ี .............

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรียน) กลุมสาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรุง) 259

H H ท ๑๔/ผ.๒

ใบความรู้

เรอ่ื ง การอา่ นท�ำนองเสนาะ : กลอนดอกสรอ้ ย

การอ่านท�ำนองเสนาะ คอื วธิ ีการอา่ นออกเสียงอยา่ งไพเราะ ตามลีลาของ
บทร้อยกรองประเภท โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน รา่ ย
วตั ถปุ ระสงคก์ ารอา่ นท�ำนองเสนาะ
การอ่านท�ำนองเสนาะเป็นการอ่านออกเสียงนิยมอ่านให้ผู้อื่นฟังให้เกิดความ
ร้สู ึกคลอ้ ยตาม ท�ำใหเ้ ห็นความงาม ความไพเราะเพราะพริ้ง เพอื่ เข้าถงึ รสและ
ความงามของบทร้อยกรอง
หลักการอา่ นท�ำนองเสนาะ กลอนดอกสร้อย
กลอนดอกสร้อย หรือบทดอกสร้อย จะแตกต่างจากกลอนท่ัวไป ผู้อ่าน
ท�ำนองเสนาะ ต้องสังเกตลกั ษณะของค�ำประพนั ธ์ ดงั นี้ ๑ บาท มี ๘ วรรค วรรค
แรกจะมี ๔ ค�ำ ค�ำแรกกบั ค�ำที่ ๓ จะซำ้� กนั ค�ำที่ ๒ ใชค้ �ำวา่ “เอ๋ย” ค�ำลงทา้ ย
บทใช้ค�ำว่า “เอย” ในการอ่านท�ำนองเสนาะ มีแนวการอา่ นดงั น้ี
๑. แบ่งวรรคค�ำอ่านให้ถูกต้องตามหลักค�ำประพันธ์ ระวังค�ำที่อ่านแยกค�ำ
ไม่ได้ ควรเตรียมอา่ นก่อนอา่ นใหผ้ ฟู้ ัง
๒. อ่านออกเสียงค�ำทีใ่ ช้ ร ล และค�ำควบกล�้ำให้ถกู ตอ้ ง
๓. อา่ นถกู จังหวะ เอื้อเสยี งสัมผสั ให้ไพเราะ อ่านเสยี งตอ่ เนอื่ งกันจนจบบท
๔. อ่านทอดเสยี งช้าลง เมือ่ จบบท

260 ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชน้ั ประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรับปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๒ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

บทดอกสร้อย
ไกแ่ จ้

ท�ำนอง ร้องล�ำนางนาค
ไกเ่ อย๋ ไกแ่ จ้
ถึงยามขนั ขันแซก่ ระช้นั เสยี ง 
โกง่ คอเรือ่ ยร้องซอ้ งส�ำเนยี ง 
ฟังเพียงบรรเลงวังเวงดัง 
ถา้ ตัวเราเหลา่ นห้ี มนั่ นึก
ถึงคุณครผู ู้ฝกึ สอนสงั่  
ไม่มากนกั สกั วนั ละสองครัง้
คงตง้ั แต่สขุ ทกุ วนั เอย

ดอกสรอ้ ยสุภาษิต, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
บทอาขยาน บทเลอื ก

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนักเรียน) กลุมสาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชนั้ ประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรับปรงุ ) 261

H H ท ๑๔/ผ.๒ - ๐๕

ใบงานที่ ๐๕

เลือกค�ำเตมิ ลงในบทดอกสร้อย

ค�ำชแ้ี จง เลอื กค�ำเติมลงในบทดอกสร้อย

แซ่ ส�ำเนียง ผฝู้ ึก สองครงั้
เอย
เพยี ง ตง้ั เอย๋

ไกแ่ จ้

ไก่…………….…….ไก่แจ้
ถึงยามขันขนั …………………….กระชน้ั เสียง 
โกง่ คอเรอ่ื ยรอ้ งซอ้ ง....................... 
ฟัง……………..…….บรรเลงวงั เวงดัง 
ถา้ ตวั เราเหลา่ นี้หม่ันนกึ
ถึงคุณคร…ู …………..………….สอนสง่ั
ไมม่ ากนกั สักวนั ละ.........................
คง..........แตส่ ุขทุกวนั .....................

ดอกสรอ้ ยสุภาษติ , กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
บทอาขยาน บทเลือก

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขท่ี .............

262 ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรียน) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๒ - ๐๖ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานท่ี ๐๖

คดั ลายมอื ตัวบรรจงเต็มบรรทัด

ค�ำช้ีแจง คดั ลายมือตวั บรรจงเต็มบรรทัด ใหส้ วยงาม

ไกเ่ อย๋ ไก่แจ้
ถงึ ยามขนั ขันแซก่ ระชนั้ เสยี ง 
โกง่ คอเรื่อยรอ้ งซ้องส�ำเนียง
ฟงั เพยี งบรรเลงวังเวงดงั  
ถ้าตัวเราเหล่านีห้ ม่ันนึก
ถงึ คุณครผู ้ฝู กึ สอนสัง่  
ไมม่ ากนกั สักวันละสองครั้ง
คงต้ังแต่สุขทุกวันเอย

ดอกสร้อยสภุ าษิต, กระทรวงศึกษาธิการบทอาขยาน บทเลอื ก

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขที่ .............

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรยี น) กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชนั้ ประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) 263

H H ท ๑๔/ผ.๒

บทดอกสรอ้ ย
ไก่แกว้

ไกเ่ อย๋ ไก่แก้ว
ขนั แวว่ ปลุกเรายามเช้าตรู่
เสียงไกข่ นั เตือนจติ ให้คดิ ดู
ไฉนไก่จึงรจู้ กั เวลา
ขืนนอนสายต่อไปไมด่ ีแน่
คนจะแพไ้ ก่แกว้ เสียแลว้ หนา
ทุกช่ัวโมงนาทีมรี าคา
ลกุ ขึ้นมากอบกิจสัมฤทธ์เิ อย

ฐะปะนยี ์ นาครทรรพ, ศึกษาภาษิตและร้อยกรอง.

264 ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรยี น) กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชนั้ ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๒ - ๐๗ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานที่ ๐๖

ตอบค�ำถามเก่ียวกับไก่

ค�ำชีแ้ จง ตอบค�ำถามเกี่ยวกบั ไก่

บอกประโยชน์ของไก่

๑.................................................. ๒..................................................
..................................................... .....................................................

๓..................................................
.....................................................

บอกพันธุไ์ ก่ท่นี กั เรยี นรจู้ ัก

..................................................... .....................................................
..................................................... .....................................................

.....................................................
.....................................................

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขที่ .............

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรยี น) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรับปรุง) 265

H H ท ๑๔/ผ.๒ - ๐๘

ใบงานที่ ๐๘

ตอบค�ำถามจากการอ่านบทดอกสร้อย ไก่แก้ว

ค�ำชแ้ี จง ตอบค�ำถามจากการอา่ นบทดอกสรอ้ ย ไกแ่ ก้ว

๑. บทดอกสรอ้ ยนีก้ ลา่ วถงึ สตั วช์ นดิ ใด
๒. สัตว์ในบทดอกสร้อยน้ที �ำหนา้ ทอี่ ะไร และหน้าที่น้ัน ช่วยคนเราในเร่อื งใดบ้าง
๓. นกั เรยี นคดิ วา่ สตั วใ์ นบทดอกสรอ้ ยรจู้ กั เวลาเชา้ เวลาสาย เวลาคำ่� หรอื ไม่ อยา่ งไร
๔. นกั เรียนได้ขอ้ คดิ อะไรจากการอ่านบทดอกสรอ้ ยบทน้ี
๕. สตั ว์ในบทดอกสรอ้ ยน้มี คี �ำวา่ “แก้ว” ต่อท้าย นา่ จะมคี วามหมายว่าอยา่ งไร

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

266 ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรยี น) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้ันประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรุง)

HH ท ๑๔/ผ.๓ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

บทรอ้ ยกรอง
มาร้จู ักบทดอกสร้อย


ดอกเอ๋ยดอกสร้อย
ทกุ บาทบทเรียงรอ้ ยเลศิ ล้�ำค่า
“กาเอย๋ กาด�ำ” ดง่ั ต�ำรา
เปียมน้ำ� ใจนกั หนาหนอกาด�ำ
กลอนดอกสร้อยมี “เอย๋ ” ในวรรคแรก
สมั ผัสแทรกสรรคารมชา่ งคมข�ำ
ครบแปดวรรคจบพจน์บทล�ำน�ำ
อย่าลมื ค�ำสุดท้ายใหใ้ ชเ้ อย

หนังสือเรียน รายวชิ าพื้นฐานภาษาไทย
ชดุ ภาษาเพือ่ ชวี ิต ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ ๒

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรยี น) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ช้ันประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) 267

H H ท ๑๔/ผ.๓ - ๐๙

ใบงานที่ ๐๙

คดั ลายมอื ตัวบรรจงเตม็ บรรทัด

ค�ำช้แี จง คดั ลายมือตวั บรรจงเตม็ บรรทดั ใหส้ วยงาม

มารจู้ กั บทดอกสรอ้ ย

ดอกเอ๋ยดอกสรอ้ ย
ทกุ บาทบทเรยี งรอ้ ยเลิศล้�ำค่า
“กาเอย๋ กาด�ำ” ดงั่ ต�ำรา
เปี่ยมน้�ำใจนักหนาหนอกาด�ำ
กลอนดอกสรอ้ ยมี “เอ๋ย” ในวรรคแรก
สมั ผสั แทรกสรรคารมช่างคมข�ำ
ครบแปดวรรคจบพจนบ์ ทล�ำน�ำ
อย่าลืมค�ำสุดทา้ ยใหใ้ ช้เอย

หนงั สือเรยี น รายวิชาพืน้ ฐานภาษาไทย ชดุ ภาษาเพ่ือชวี ติ ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี ๒

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขท่ี .............

268 ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรียน) กลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชนั้ ประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๓ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

บทดอกสรอ้ ย
กาดำ�

ท�ำนอง ร้องร�ำจีนขมิ เล็ก
กาเอ๋ยกาด�ำ
รู้จ�ำรจู้ กั รกั เพ่ือน
ไดเ้ หยอื่ เผื่อแผ่ไมแ่ ชเชอื น
รีบเตอื นพวกพอ้ งรอ้ งเรยี กมา
เกลอ่ื นกลุม้ รมุ ล้อมพร้อมพรัก
นา่ รกั น�ำ้ ใจกระไรหนา
จงเผื่อแผ่แน่ะพอ่ หนูจงดกู า
มนั โอบอารีรักดีนกั เอย

ดอกสรอ้ ยสภุ าษิต, กระทรวงศึกษาธกิ าร
บทอาขยาน บทหลกั

ชุดกิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรยี น) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปท่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรุง) 269

H H ท ๑๔/ผ.๓ - ๑๐

ใบงานที่ ๑๐

อา่ นค�ำทีก่ �ำหนดให้และน�ำไปเติมในช่องวา่ ง

ค�ำชี้แจง อา่ นค�ำทกี่ �ำหนดให้และน�ำไปเตมิ ในช่องวา่ ง

แชเชือน นา่ รกั รู้จ�ำ เตอื น อารี กา เพ่อื น

กาด�ำ

กาเอ๋ยกาด�ำ
.....................รู้จกั รกั ………….... 
ไดเ้ หย่ือเผือ่ แผไ่ ม.่ ..............................
รบี .....…………พวกพ้องรอ้ งเรยี กมา 
เกลื่อนกลุม้ รมุ ล้อมพรอ้ มพรกั
…………………….. นำ�้ ใจกระไรหนา 
การเผอื่ แผแ่ น่ะพอ่ หนจู งด.ู ............
มนั โอบ………………รักดีนักเอย

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

270 ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรยี น) กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๓ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

เพลง กา

กา กา กา บนิ รอ้ ง กา กา ออกไปหากนิ
เชา้ ตรู่ทง้ิ รงั ไปส้ิน (ซ�้ำ) ออกไปหากิน บินร้อง กา กา
เยน็ ยำ่� ค่ำ� แล้ว ฝงู กาก็แน่วบนิ มา
กลบั รังพกั กายา (ซำ�้ ) จงเอาเยย่ี งกาหากนิ

โครงการสื่อ ๖๐ พรรษา
สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรยี น) กลุมสาระการเรยี นรูภ าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชัน้ ประถมศึกษาปท่ี ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) 271

H H ท ๑๔/ผ.๓ - ๑๑

ใบงานที่ ๑๑

วาดภาพระบายสีกาด�ำตามจนิ ตนาการ

ค�ำชี้แจง วาดภาพระบายสีกาด�ำ แลว้ เขยี นบรรยายภาพ

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขท่ี .............

272 ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรยี น) กลุมสาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๓ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบความรู้

เร่ือง ค�ำและความหมาย

ค�ำและความหมาย

กลุม้ รมุ กันเข้ามา มกั ใชซ้ ้อนกบั ค�ำว่ารุม เป็นกลมุ้ รุม
และค�ำว่า รุม มักใชซ้ ้อนกับค�ำวา่ ลอ้ ม เป็น รุมลอ้ ม
เกลอ่ื น กระจัดกระจายอยทู่ ั่วไป
แชเชอื น ชักชา้ , เถลไถล
เผ่อื แผ ่ เอื้อเฟ้ือ
พรอ้ มพรัก รวมอย่พู ร้อมหน้ากัน
เหยื่อ อาหารทห่ี ามาได้
อาร ี มนี ำ�้ ใจเอือ้ เฟ้ือเผอ่ื แผ่
อตุ สาหะ บากบั่น , อดทน , ไม่ยอ่ ท้อ
(อุด–สา–หะ)

ชุดกิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรยี น) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชัน้ ประถมศึกษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ ) 273

H H ท ๑๔/ผ.๓ - ๑๒

ใบงานท่ี ๑๒

โยงค�ำใหต้ รงกับความหมายและฝึกอา่ น

ค�ำชีแ้ จง โยงค�ำให้ตรงกบั ความหมายและฝกึ อ่าน

เหยอ่ื ê ê รมุ กันเข้ามา

แชเชอื น ê ê อาหารทหี่ ามาได้

กลมุ้ ê ê ชกั ชา้ , เถลไถล

พรอ้ มพรัก ê ê มีน้ำ� ใจเอือ้ เฟ้อื เผื่อแผ่

อาร ี ê ê รวมอยพู่ ร้อมหนา้ กนั

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขท่ี .............

274 ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนกั เรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศึกษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๓ - ๑๓ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานท่ี ๑๓

แตง่ ประโยค

ค�ำช้ีแจง แต่งประโยคจากค�ำท่ีก�ำหนดให้

๑. เพ่อื น
๒. น�้ำใจ
๓. เผอ่ื แผ่
๔. นา่ รัก
๕. โอบอ้อม
๖. กา
๗. เหยอ่ื
๘. อารี
๙. พร้อมพรกั
๑๐. แชเชือน

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขที่ .............

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรยี น) กลุมสาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชัน้ ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ ) 275

บทดอกสรอ้ ย H H ท ๑๔/ผ.๔
นกเอีย้ ง
ท�ำนอง ร้องล�ำแขกไซ

นกเอย๋ นกเอย้ี ง
คนเขา้ ใจวา่ เจา้ เลยี้ งซึง่ ควายเฒา่
แตน่ กเอ้ยี งนัน้ เลย่ี งท�ำงานเบา
แม้อาหารกไ็ ปเอาบนหลงั ควาย
เปรียบเหมือนคนท�ำตนเป็นกาฝาก
รมู้ ากเอาเปรยี บคนทงั้ หลาย
หนีงานหนกั คอยสมคั รงานสบาย
จึงนา่ อายเพราะเอาเยยี่ งนกเอ้ยี งเอย

ดอกสรอ้ ยสภุ าษิต, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
บทอาขยาน บทเลอื ก

276 ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรยี น) กลุมสาระการเรยี นรูภ าษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ช้ันประถมศึกษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๔ - ๑๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานท่ี ๑๔

ฝึกคดิ หาเหตุผล จากบทดอกสร้อย

ค�ำช้ีแจง อ่านบทดอกสรอ้ ย นกเอยี้ ง รวมทั้งอ่านบทรอ้ งเลน่
“นกเอีย้ งเล้ียงควายเฒ่า ควายกนิ ข้าวนกเอี้ยงหัวโต”
แล้วคดิ ว่าประโยคตอ่ ไปนี้ ค�ำตอบคอื ใช่ หรือ ไมใ่ ช่ ตอบค�ำถาม
โดยหาเหตผุ ลประกอบ

ประโยค ใช่ ไม่ใช่
๑. นกเอ้ยี งเลยี้ งควายเฒ่า ควายไดก้ ินขา้ ว นกเอี้ยงไมไ่ ด้กิน

๒. ควายเฒ่าใจดใี ห้นกเอย้ี งเกาะหลัง

๓. นกเอย้ี งชอบสบาย หาอาหารกนิ บนหลงั ควายเฒา่

๔. ควายเฒา่ ปลอ่ ยใหน้ กเอยี้ งกินแมลงและไขแ่ มลง
ท่ีเกาะบนหลังควาย ควายจะสบายตัวข้ึน

๕. นกเอี้ยงและควายเฒ่าได้ประโยชนซ์ ึ่งกันและกนั

๖. นกเอ้ียงท�ำตวั นา่ อับอาย เอาเปรยี บควายเฒา่

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรยี นรูภ าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรับปรงุ ) 277

H H ท ๑๔/ผ.๔

ใบความรู้

เรอื่ ง ค�ำทีม่ รี ูปวรรณยกุ ต์และค�ำทไี่ มม่ รี ูปวรรณยกุ ต์

วรรณยุกต์ คือ ระดบั เสยี งสูงต่ำ� ของค�ำในภาษาไทย
เสียงวรรณยุกต์ มี ๕ เสยี ง คือ

สามญั เอก โท ตรี จัตวา

รูปวรรณยุกต์ เปน็ เคร่ืองหมายบอกระดับของเสยี ง ใช้เขียนบนพยัญชนะ
และสระ มี ๔ รปู คือ
่ ้ ๊ ๋
(ไม่เอก) (ไม้โท) (ไม้ตร)ี (ไมจ้ ตั วา)
การผันวรรณยุกต์
มีหลักดงั น้ี
๑. ค�ำหรอื พยางคบ์ างค�ำซงึ่ พยญั ชนะตน้ เปน็ อกั ษรกลาง ผนั วรรณยกุ ต์
ได้ครบ ๕ เสียง เชน่
เสยี ง สามัญ เอก โท
ตรี จตั วา

กา ก่า กา้ ก๊า กา๋
กาน กา่ น กา้ น ก๊าน ก๋าน
๒. ค�ำหรอื พยางคบ์ างค�ำซง่ึ พยญั ชนะตน้ เปน็ อกั ษรตำ�่ ผนั วรรณยกุ ตไ์ ด้
ไมค่ รบ ๕ เสียง เช่น
เสียง สามัญ เอก โท ตรี จตั วา
คา คา่ คา้
คาง คา่ ง ค้าง

278 ชุดกิจกรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบับปรับปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

๓. ค�ำหรอื พยางค์บางค�ำ ซึง่ พยญั ชนะตน้ เปน็ อกั ษรสงู ผันวรรณยกุ ต์
ได้ไมค่ รบ ๕ เสยี ง เชน่
เสยี ง สามญั เอก โท ตรี จตั วา
ขา่ ข้า ขา
ข่าม ข้าม ขาม
๔. ค�ำหรือพยางค์บางค�ำ ซ่ึงพยัญชนะต้นเป็นอักษรต�่ำและอักษรสูง
ผันรว่ มกันจะไดค้ รบ ๕ เสียง เช่น
เสียง สามัญ เอก โท ตรี จตั วา
พา ผา่ พา่ , ผา้ พา้ ผา
พาย ผ่าย พ่าย, ผา้ ย พ้าย ผาย
ขอ้ สรปุ และข้อสังเกต
๑. ค�ำบางค�ำหรอื บางพยางค์ บา้ งมรี ปู วรรณยกุ ต์ บา้ งไมม่ รี ปู วรรณยกุ ต์
๒. ค�ำบางค�ำหรือบางพยางค์ ถา้ พยญั ชนะตน้ เปน็ อักษรต่ำ� อกั ษรสูง
จะมีเสยี งวรรณยกุ ต์ และใช้รูปวรรณยุกต์ต่างกัน
ค�ำทพี่ ยญั ชนะเป็นอกั ษรตำ่� ไม่มีรูปวรรณยุกต์
จะเป็นเสียงสามญั
ใชร้ ูปวรรณยุกต์ ่ (ไม้เอก)
จะเป็นเสยี งโท
ใช้รูปวรรณยกุ ต์ ้ (ไม้โท)
จะเป็นเสยี งตรี

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรียน) กลุมสาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชนั้ ประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ ) 279

H H ท ๑๔/ผ.๔

ค�ำท่พี ยญั ชนะตน้ เปน็ อักษรสูง ใช้รปู วรรณยุกต์ ่ (ไมเ้ อก)
จะเป็นเสยี งเอก
ใช้รูปวรรณยกุ ต์ ้ (ไมโ้ ท)
จะเปน็ เสียงโท
ไม่มรี ูปวรรณยุกต์
จะเป็นเสยี งจัตวา
ดังนั้ ค�ำบางค�ำหรือบางพยางค์ ช่ือของรูปวรรณยุกต์จะตรงกับ
เสียงวรรณยกุ ต์ และอาจไม่ตรงกันก็ได้ เช่น
๒.๑ ค�ำทีม่ รี ูปวรรณยกุ ต์ และมีเสียงวรรณยกุ ตต์ รงรปู เชน่ โก้ เตา๋
อว้ น เจ๊ ดา่ ง เป็นตน้

ค�ำ รปู วรรณยกุ ต์ เสียงวรรณยุกต์

โก้ ไม้โท เสยี งโท
เจ๊ ไมต้ รี เสียงตรี
ดา่ ง ไม้เอก เสยี งเอก
เต๋า ไมจ้ ัตวา เสยี งจัตวา
บ้าน ไม้โท เสียงโท
อม่ิ ไม้เอก เสยี งเอก

280 ชุดกจิ กรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรียน) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบบั ปรบั ปรุง)

H H ท ๑๔/ผ.๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

๒.๒ ค�ำที่มรี ูปวรรณยกุ ต์ และมเี สยี งวรรณยุกต์ไม่ตรงรูป เช่น รงุ้
เน่อื ง โน้ต วา่ ช้าง แท่น

ค�ำ รปู วรรณยุกต์ เสียงวรรณยกุ ต์

รุ้ง ไมโ้ ท เสียงตรี
เน่ือง ไมเ้ อก เสยี งโท
โนต้ ไมโ้ ท เสยี งตรี
ว่า ไมเ้ อก เสียงโท
เช้ติ ไมโ้ ท เสียงตรี
แทน่ ไม้เอก เสียงโท

๓. ค�ำบางค�ำหรือบางพยางค์ ในกรณีที่เป็นค�ำเป็นและค�ำตาย
ผนั วรรณยกุ ตไ์ ดต้ ่างกนั ซ่ึงจะเรียนในชัน้ สงู ตอ่ ไป

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรียน) กลุม สาระการเรยี นรูภ าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรับปรงุ ) 281

H H ท ๑๔/ผ.๔ - ๑๕

ใบงานท่ี ๑๕

เรียงค�ำให้เป็นประโยค

ค�ำช้แี จง เรียงค�ำให้เปน็ ประโยค

๑. กนั มด เหมอื น สามัคคี
๒. ท�ำ นกน้อย พอตัว รัง แต่
๓. แตง่ งาม งาม คน ขน เพราะ ไก่ เพราะ
๔. เหมอื น ขยัน ผึง้
๕. พวกพ้อง รัก มาก กา

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชน้ั .................... เลขที่ .............

282 ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๔ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

แบบฝึกอา่ น

ค�ำทมี่ รี ปู วรรณยุกต์
ไกแ่ จ้ หนึ่ง โกง่ เรอ่ื ยร้อง
รงุ่ เชา้ เรื่อง เนื่อง ครัน้
ผง้ึ นอ้ ย พรอ้ ม ตั้งแต่ ส่ังซอ้ื

ค�ำที่ไมม่ รี ูปวรรณยุกต์ ผกั รับ นับ
จะ เรียก สัน เสยี เขียว
รอง ยาว เรยี ว เลย จาก
ข้าว มา กัน

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรบั นกั เรยี น) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปที่ ๒ (ฉบับปรับปรุง) 283

H H ท ๑๔/ผ.๔ - ๑๖

ใบงานท่ี ๑๖

แตง่ ประโยคจากค�ำที่ก�ำหนด

ค�ำชีแ้ จง แตง่ ประโยคจากค�ำทก่ี �ำหนด

๑. ข้าว
๒. พร้อม
๓. ขับรอ้ ง
๔. ผัก
๕. ต้ังแต่
๖. เรยี กร้อง
๗. ผ้ึงน้อย
๘. รุ่งเชา้

ชอื่ ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขที่ .............

284 ชุดกิจกรรมการเรียนรู (สำหรับนักเรยี น) กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๕ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบความรู้
เร่ือง ค�ำพอ้ ง
ค�ำวา่ พอ้ ง หมายถึง ตรงกัน ซำ�้ กัน ค�ำพอ้ งในภาษาไทยมจี �ำนวนมาก
ถ้าพจิ ารณาค�ำท่ีมีอยู่ใกล้เคยี ง จะชว่ ยให้เข้าใจค�ำพ้องนัน้ ว่า
จะอ่านอยา่ งไร เขียนอย่างไร และมีความหมายว่าอยา่ งไร แบง่ ไดด้ ังน้ี
๑. ค�ำพ้องรูป คือ ค�ำท่ีเขียนเหมือนกัน แต่ออกเสียงต่างกัน และ
มคี วามหมายตา่ งกนั
ตัวอยา่ ง ค�ำพ้องรปู
ค�ำเขียน ค�ำอ่าน ความหมาย

กรี กฺรี กระดกู แหลมที่หัวกงุ้

กะ-รี ชา้ ง

ปักเป้า ปกั -กะ-เป้า ชอ่ื ปลาชนิดหน่งึ

ปกั -เปา้ ชอ่ื ว่าวชนดิ หนง่ึ

สมาธิ สะ-มา-ทิ การส�ำรวมใจแนว่ แน่

สะ-หมาด ท่านงั่ ขัดสมาธิ

สระ สะ แอง่ นำ�้ ขนาดใหญ่

สะ-หระ อกั ษรแทนเสียงสระ

พยาธิ พะ-ยา-ทิ ความเจบ็ ไข้

พะ-ยาด ช่ือสตั ว์ไม่มีกระดกู สันหลงั ระยะหน่งึ

ของชวี ิตจะอาศยั ดูดกินเลือดอยู่ในมนษุ ย์

และสัตว์ มีรูปร่างและขนาดตา่ งๆ กัน

แหน แหฺน (ออกเสยี ง น) ชื่อพชื ชนิดหนง่ึ

แหน (ออกเสยี ง ห) หวง ลอ้ ม รักษา เฝ้าระวัง

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรียน) กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ ) 285

H H ท ๑๔/ผ.๕

๒. ค�ำพ้องเสียง  คือ ค�ำที่ออกเสียงเหมือนกันแต่เขียนต่างกันและ
มีความหมายต่างกัน 
ตวั อยา่ ง
ค�ำอ่าน ค�ำเขียน ความหมาย

กนั กรรณ หู

กณั ฐ์ คอ

กัน กีดขวางไว,้ โกนใหเ้ ปน็ แนวเสมอกนั ฯลฯ

กนั ย์ สาวรนุ่

กาน การ กจิ ธุระ

กาล เวลา

การณ์ เหตุการณ์

กาญจน์ ทอง

ข้า ขา้ คนรบั ใช้

ค่า ราคาของส่งิ ใดๆ ทม่ี ปี ระโยชน์ใช้สอยหรือ

ทางจิตใจ

ฆ่า ท�ำใหต้ าย

ควฺ าน ควาน ใช้มอื หรอื สิง่ อื่นคน้ หาสิ่งของในน้ำ� หรือ

ในที่มดื

ควาญ ผเู้ ลีย้ งและขบั ขี่ชา้ ง

จนั จัน ชือ่ ต้นไม้ ลูกกลมแปน้ กลางบุม๋ ผลสกุ

สีเหลอื งนวลมีกลิน่ หอม

จนั ทน์ ช่ือต้นไม้ เน้ือไมม้ กี ลน่ิ หอม

จนั ทร์ ดวงเดอื น พระจนั ทร์

286 ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรยี น) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๕ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ค�ำอา่ น ค�ำเขยี น ความหมาย

ชาด ชาด แดงเขม้ แดงสด

ชาติ ประชาชนทเ่ี ป็นพลเมอื งของประเทศ

ซอ่ ม ซ่อม ท�ำให้ดีขนึ้

สอ้ ม เหล็ก 2 งา่ ม ปลายแหลม, เครอ่ื งใช้จิ้ม

อาหารกนิ คู่กับช้อน ฯลฯ

สี สี ลกั ษณะของแสงสวา่ ง ปรากฏแกส่ ายตา

ใหเ้ หน็ เป็น ขาว ด�ำ แดง เขยี ว เป็นตน้

ศรี ความรงุ่ เรอื ง ความงาม ความเจรญิ

๓. ค�ำพ้องทัง้ รูปและเสียง คือ ค�ำทเี่ ขยี นเหมือนกนั อา่ นออกเสยี ง
เหมอื นกัน แต่มีความหมายต่างกนั

ค�ำพ้องท้ังรูป ค�ำอา่ น ความหมาย

และเสียง

แกะ แกะ ๑. ช่ือสตั ว์ ๔ เท้าประเภทหนึง่ ขนบน

ล�ำตวั ยาวและออ่ นนมุ่ ใชท้ �ำ

เครอ่ื งนงุ่ หม่

๒. เอาเลบ็ มือคอ่ ยๆ แคะใหห้ ลดุ ออก

ขนั ขัน ๑. ภาชนะส�ำหรบั ตกั หรือใสน่ ้ำ�

๒. ท�ำให้ตึงแน่นด้วยวิธหี มนุ

๓. หวั เราะ

๔. อาการร้องอยา่ งหน่ึงของไก่ หรอื

นกบางชนดิ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นักเรียน) กลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชั้นประถมศกึ ษาปที่ ๒ (ฉบับปรบั ปรุง) 287

H H ท ๑๔/ผ.๕

ค�ำพอ้ งทั้งรูป ค�ำอ่าน ความหมาย

และเสียง

เขา เขา ๑. เนินทสี่ งู ข้นึ ไปเปน็ จอมเดน่

๒. สง่ิ ท่ีงอกออกจากหวั สตั วบ์ างพวก

มลี ักษณะแข็ง

๓. ช่ือนกวงศห์ นึง่ มหี ลายชนิด

ฟัน ฟัน ๑. เอาของมีคม เช่น ดาบฟาดลงไป

๒. กระดกู เป็นซี่ๆ อยใู่ นปากส�ำหรับกัด

ฉีกหรอื เคย้ี วอาหาร

288 ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรียน) กลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๕ - ๑๗ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ใบงานที่ ๑๗

เขียนค�ำอ่านของค�ำพ้องรปู

ค�ำชแี้ จง เขียนค�ำอา่ นของค�ำพ้องรูป

๑. เขาสระผมสัปดาห์ละ ๓ คร้ัง (.......................................)
สระในภาษาไทยมี ๓๘ รปู (.......................................)
สระน�้ำใกลบ้ ้านมดี อกบวั (.......................................)
๒. เขานง่ั ขัดสมาธอิ ยู่ในบา้ น (.......................................)
พระนัง่ สมาธอิ ยู่ในโบสถ์ (.......................................)
๓. เพลารถของคณุ ลุงหัก (.......................................)
เพลาน้ีมขี ้าศกึ มาประชิดเมืองแล้ว (.......................................)
๔. ปลาปกั เปา้ เมื่อพองตวั จะมีหนาม (.......................................)
ที่สนามหลวงมแี ข่งว่าวปักเปา้ (.......................................)

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขท่ี .............

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรียน) กลมุ สาระการเรยี นรูภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ช้นั ประถมศึกษาปท ี่ ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ ) 289

H H ท ๑๔/ผ.๕ - ๑๘

ใบงานท่ี ๑๘

จ�ำแนกค�ำพ้อง

ค�ำชี้แจง เขียนค�ำพ้องทก่ี �ำหนดให้ ลงในตารางใหถ้ กู ต้อง

สระ สมาธ ิ ขัน ปกั เปา้
ฟัน พยาธิ แกะ กรรณ
คา่ การ ควาน เขา
กัน ชาญ

ค�ำพ้องรูป ค�ำพ้องเสยี ง ค�ำพอ้ งทง้ั รปู และเสยี ง

ชอ่ื ...................................... สกลุ .................................. ชนั้ .................... เลขท่ี .............

290 ชุดกิจกรรมการเรียนรู (สำหรบั นักเรียน) กลมุ สาระการเรยี นรภู าษาไทย ภาคเรียนท่ี ๒ ชัน้ ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรงุ )

H H ท ๑๔/ผ.๕ หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

แบบทดสอบหลงั เรยี น

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๑๔ ดอกสรอ้ ยแสนรัก ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๒

คำ�ชี้แจง เขยี นเครอื่ งหมาย × ทับตัวอักษรหน้าค�ำ ตอบทถี่ กู ต้อง
๑. ข้อใดเปน็ คำ�พอ้ งเสยี ง
ก. ใจ – ใน
ข. จาน – นาน
ค. การ – กาล
๒. บทร้อยกรอง กาดำ� มสี าระส�ำ คัญท่ีเกีย่ วกบั เร่ืองอะไร
ก. เป็นการแนะน�ำ สตั ว์ชนดิ หนึง่
ข. บอกลกั ษณะนิสัยของกาด�ำ
ค. เป็นการชี้แจงเร่ืองอีกา
๓. นักเรียนคิดว่าข้อใดเป็นเสียงร้องของกา
ก. จบ๊ิ จบ๊ิ ข. กา กา กา ค. กาเวา้ กาเหวา่
๔. คำ�ในขอ้ ใดมรี ปู วรรณยุกต์ทกุ คำ�
ก. สีรุง้ ข. นับเลข ค. ต่อเนือ่ ง
๕. ค�ำ ในขอ้ ใดไมม่ รี ปู วรรณยกุ ต์
ก. เดก็ นะ ข. จะ๊ จ๋า ค. ปาโปง่
๖. ข้อใดมคี �ำ พอ้ งรปู
ก. ตน้ เสลาข้นึ อย่ใู กลเ้ นนิ เสลา
ข. ช่างซ่อมรถขอช้อนสอ้ มหน่ึงคู่
ค. ฉนั ไม่ตอ้ งการใหเ้ ขาเห็นเหตกุ ารณน์ ้ี

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรับนักเรียน) กลุม สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ช้ันประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบบั ปรบั ปรุง) 291

H H ท ๑๔/ผ.๕

๗. ใครมีมารยาททีด่ ีในการฟงั ครูเลา่ นทิ าน
ก. นอ้ งฝนต้ังใจฟังจนจบเรื่อง
ข. น้องน�้ำถามแทรกข้ึนขณะทคี่ รูยังเลา่ ไมจ่ บ
ค. นอ้ งฟ้าวาดภาพครขู ณะเลา่ นิทาน
๘. หลังกลับจากเรียนหนังสือที่โรงเรียน เป้ไปทำ�งานท่ีร้านขายขนมใกล้บ้าน
น�ำ ขนมไปสง่ ตามรา้ นคา้ แลว้ กลบั มาท�ำ การบา้ นจนเสรจ็ แสดงวา่ เปม้ คี ณุ ธรรม
ตรงกับข้อใด
ก. ความขยันหมั่นเพยี ร
ข. ความซอื่ สตั ยส์ จุ ริต
ค. ความประหยดั อดออม
๙. ทกุ วนั แปง้ จะตนื่ นอนแตเ่ ชา้ ลา้ งหนา้ แปรงฟนั และอาบนำ้� แตง่ ตวั ดว้ ยตนเอง
แม้ยังเป็นเดก็ อยู่ การกระท�ำ ของแปง้ ตรงกับสภุ าษติ ในขอ้ ใด
ก. นำ�้ นิ่งไหลลกึ
ข. ตนเป็นทพ่ี ง่ึ แห่งตน
ค. ความพยายามอยูท่ ี่ไหนความส�ำ เร็จอยู่ทน่ี น่ั
๑๐. ไกแ่ จ้ เป็นคำ�ประพันธ์ชนดิ ใด
ก. บทดอกสร้อย
ข. กลอนบทละคร
ค. กลอนสกั วา

292 ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรับนกั เรียน) กลุมสาระการเรียนรูภ าษาไทย ภาคเรียนที่ ๒ ชั้นประถมศึกษาปท่ี ๒ (ฉบับปรบั ปรุง)

ส่อื กิจกรรมข้นั นำ/ข้นั สรุป หนว ยการเรยี นรทู ่ี ๑๔ ดอกสรอยแสนรัก ช้นั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๒

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรยี น) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นท่ี ๒ ช้นั ประถมศกึ ษาปท ี่ ๒ (ฉบับปรับปรงุ ) 293

H H ท ๑๑/ผ.๒

294 ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู (สำหรบั นกั เรียน) กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย ภาคเรยี นที่ ๒ ชน้ั ประถมศึกษาปท่ี ๒ (ฉบับปรับปรงุ )